76

KATALOG I VEPRIMTARISË SË KOMUNITETIT MYSLIMAN TË … i veprimtarise se... · Projekti I-Sweep SHBA Ari Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi Microsoft International Shqipëri

  • Upload
    others

  • View
    8

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

KATALOG I VEPRIMTARISË SË KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISË

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

KATALOG I VEPRIMTARISË SË KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISË

Editor:Ali Zaimi

Genti KrujaRedaktoi:

Andrin RashaHaxhi Lika

Foto:Ferit LikaFaqosja:

Hysen Vogli

Adresa:Rr: Presidenti George W. Bush, nr. 50, Tiranë

web: www.kmsh.al

www.dritaislame.alwww.zaninalte.alwww.ramazan.alwww.kurbani.al

www.miqtelibrit.com

e-mail: [email protected]: +355 42230492Fax: +355 42223701

ISBN: 978-9928-194-04-6

Tiranë 2014

3

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

4

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

5

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

6

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

7

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

8

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

9

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

10

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

1 Haxhi Vehbi Dibra (1923-1929) 2 Dr. Behxhet Shapati ( 1929-1942) 3 Hafiz Sherif Langu (1942-1945)

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

11

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Esat Myftija (1966)4 Hafiz Musa H. Ali Basha (1945-1954) 6 Hafiz5 Hafiz Sulejman Myrta (1954-1966 & 1966-67)

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

12

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

7 Haxhi Hafiz Sabri Koçi (1990-2003) 8 Haxhi Selim Muça (2004-2014) 9 Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim)

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

13

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

7 Haxhi Hafiz Sabri Koçi (1990-2003) 8 Haxhi Selim Muça (2004-2014) 9 Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim)

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

14

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Persekutimi komunist ndaj fesë

Xhami të shkatërruara dhe të tjetërsuara gjatë komunizmit

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

Regjimi komunisto-ateist, që u vendos në Shqipëri në vitin 1944, pati në shënjestër të tij zhveshjen nga të gjitha vlerat njerëzore, që Zoti ia kishte dhuruar krijesës më të shkëlqyer të Tij, njeriut. Sistemi totalitar filloi një dhunë të egër ndaj fesë, duke bërë një propagandë antifetare dhe duke persekutuar klerin dhe njerëzit e fesë. Më 1967 Shqipëria u shpall vendi i parë ateist në botë, duke shkatërruar shumicën e kishave, xhamive dhe teqeve. Nga 1127 xhami që ishin në 1967, në 1990 kishin mbetuar vetëm disa, të shndërruara dhe përçudnuara në depo, magazina, apo të braktisura.Disa prej figurave më përfaqësuese publike të myslimanëve shqiptarë, u ekzekutuan me vdekje nga gjyqet komu-niste, ndërsa shumë të tjerë ndërruan jetë nëpër burgje.

15

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Hafiz Xhemal Naipi Hafiz Ibrahim Dalliu Hafiz Sherif Lëngu Ferit Vokopola Vexhi BuharajaHaxhi Faik Hoxha

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

Hoxhallarë të persekutuar

H. Selim Brahja Hafiz Sabri Koci Hafiz Musa Dërguti Hafiz Ali Kraja H. Mustafa VaroshiHafiz Ali Korça

16

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Ndër figurat më të shquara mund të përmendim:1 Imam Ahmet Hyseni (vdekur në burg më 1945),2 Hafiz Ali Korça (Drejtor Arsimi, Kryemyfti, publicist, shkrimtar e poet, burgosur në vitin 1945),3 Hafiz Ali Kraja (burgosur në vitin 1945),4 Hafiz Esat Myftia, (kryetar i Komunitetit Mysliman Shqiptar, burgosur në vitin 1946),5 Haxhi Faik Hoxha (burgosur në 1966),6 Ferit Vokopola (burgosur, vdekur më 1967)7 Haki Sharofi, kryeredaktor i revistës “Zani i Naltë” (burgosur në vitin 1946),8 Hasan Tahsini (drejtues në medrese, burgosur në vitin 1947),9 Hafiz Ibrahim Dalliu (themelues i shkollave shqip në Tiranë, burgosur në vitin 1946),10 Sheh Ibrahim Karabunara (vrarë në burg më 1947),11 Ismail Muçej (poliglot gjuhësh, burgosur në 1952 –1963),12 Hafiz Ismet Dibra, (drejtor i Medresesë së Përgjithshme, Tiranë, burgosur në vitin 1946),13 Jonuz Buliqi (arrestohet më 29 maj 1947)14 Imam Met Troci (vdekur në burg më 1947),15 Hafiz Musa Dërguti (burgosur në vitin 1946),16 Hafiz Mustafa Varoshi (myfti i Durrësit, burgosur në vitin 1945),17 Sheh Myslim Luma (vdekur në burg më 1953),18 Hafiz Sabri Koçi (burgosur në vitin 1966, bëri 20 vjet e 4 muaj burg, kryetar i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003),19 H. Selim Brahja, hoxha i Saukut (vrarë nga komunistët në pragun e xhamisë në vitin 1943),20 Hafiz Sherif Lëngu (kryetar i Këshillit të Naltë të Sheriatit, burgosur në vitin 1945),21 Vexhi Buharaja (burgosur më 1946),22 Hafiz Xhemal Naipi (Kadi, kryetar komisioni i arsimit, myfti, drejtor i përgjithshëm i Vakfeve, senator, deputet, kryetari i parë i parlamentit pluralist më 1921, i dënuar më 1947 nga Gjykata Ushtarake me privim lirie për jetë, me punë të detyruar, humbjen e të drejtave civile e politike-vdiq në burgun famëkeq të Burrelit në vitin 1955 në moshën 77 vjeçare, pa pasur familjarët dijeni as për varrin e tij);

Ndërsa Hafiz Sheuqet Boriçi, Hafiz Sabri Bushati, Molla Alush Zaganjori, etj., u vetëizoluan në shtëpi deri në vdekje, për të mos u zhveshur nga petku fetar.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

17

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

Tr iumfi i besimit 1990-91

18 janar 1991, xhamia e Et’hem beut, Tiranë 18 janar 1991, xhamia e Et’hem beut, Tiranë

Pamje nga hapjet e para të xhamive në Shkodër dhe Tiranë, ku mijëra qytetarë triumfuan me forcën e besimit mbi diktaturën komuniste.

16 nëntor 1990, xhamia e Plumbit, Shkodër

16 nëntor 1990, xhamia e Plumbit, Shkodër

Foto. Hysen Gostivari

Foto. Nënshati

Foto. Nënshati

Foto. Hysen Gostivari

18

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

19

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

20

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

21

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

22

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

1. Medreseja e Tiranës “H. Mahmud Dashi” 2. Medreseja e Shkodrës “H. Sheh Shamia”

3. Medreseja e Durrësit “Mustafa Varoshi” 4. Medreseja e Korçës “Abdullah Zëmblaku”

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

23

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

5. Medreseja e Elbasanit “Liria” 6. Medreseja e Beratit “Vexhi Buharaja”

7. Medreseja e Kavajës “Hafiz Ali Korça” 8. Medresetë e vajzave, Kavajë dhe Shkodër

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

24

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

25

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

26

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

UNIVERSITYHËNA E PLOTË BEDËR

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

27

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

28

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

29

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

30

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

31

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

32

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

33

H y r j e

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është një institucion me traditë në Shqipëri, themelimi zyrtar i të cilit daton më 1923 deri më 1967, vit në të cilin u mbyll për t’u rihapur më 1990. Ai është një person juridik dhe një bashkësi fetare jopolitike e pavarur nga shteti, ku përfshihen të gjithë besimtarët myslimanë në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të fesë islame.

Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka qëllim fetar e bamirës dhe ka si objekt të përhapë, zgjojë dhe forcojë te besimtarët myslimanë, besimin islam, të ruajë traditën e trashëguar nga të parët tanë, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë e zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë ndaj fesë dhe atdheut, si dhe të ruajë e forcojë dialogun mes komuniteteve fetare në vendin tonë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i ndërgjegjshëm për rolin dhe identitetin e tij në shoqërinë shqiptare dhe për këtë posedon strategji afatshkurtër, afatmesme dhe afatgjatë, duke bërë efektiv bashkëpunimin me akademikë, intelektualë, personalitete, me të rinj dhe të reja.Stafi i kualifikuar i KMSH-së në qendër e në rrethe, ka merita për arritjet e mira dhe pasurohet herë pas here me kuadro të arsimuar, të cilët i japin zhvillim Komunitetit Mysliman. KMSH ka një metodë sistematike për konsolidimin e kapaciteteve të bërthamës kryesore të stafit, përmes pjesëmarrjes në programe trajnimi dhe në programe kualifikimi.Megjithëkëtë, një Komunitet është vërtet bashkëkohor kur mbështetet mbi një infrastrukturë bashkëkohore. Ne përpiqemi të zgjerojmë dhe të plotësojmë mjediset, duke nisur nga qendra, myftinitë, bibliotekat, e duke mbërritur deri te restaurimi i xhamive, i cili është ndër prioritetet e punës sonë.Një vend të rëndësishëm KMSH i ka kushtuar arsimit, duke filluar nga cikli 9-vjeçar e deri në ciklin e lartë universitar, me qëllim edukimin dhe përgatitjen e brezave me dije dhe besim, të aftë për t’i shërbyer vendit tonë dhe më gjerë. Në këtë botim lidhur me aktivitetin dhe funksionet kryesore të KMSH-së, do të gjeni disa informacione kryesore rreth institucionit përfaqësues të myslimanëve shqiptarë. Që Komuniteti Mysliman i Shqipërisë të arrijë zhvillime të mëtejshme, ne do të vazhdojmë të punojmë me dedikimin që na karakterizon bashkë me qindra mijëra besimtarë dhe qytetarë myslimanë shqiptarë, për të ndarë së bashku vlerat tona të përbashkëta dhe për t’iu përçuar brezave të ardhshëm bukuritë e pafundme të fesë së pastër Islame.

Genti Kruja Drejtor i Kulturës

Historiku i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Vitet ‘20 të shekullit XX në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte e pasqyruar në shumë drejtime. Hoxhallarët patriotë, të cilët kishin marrë pjesë aktive në çështjet kombëtare, iu vunë punës që kjo frymë kombëtare të pasqyrohej edhe në jetën e vetë komunitetit. Prijësit myslimanë, me forma të ndryshme sensibilizuan opinionin shqiptar dhe autoritetet shtetërore për mbështetje në punën e nisur në rrugën e themelimit zyrtar të institucionit.Më 1921, për arsye të pushtimit të Stambollit, ku ndodhej edhe kalifati si rrjedhojë e humbjes së lidhjeve në varësi institucionale, kalifati shkoi drejt humbjes së legjitimitetit dhe më 1924 u abrogua krejtësisht. Bashkësia Islame

Shqiptare zyrtarisht e kreu shkëputjen dhe themelimin e saj me rastin e Kongresit të Parë të Myslimanëve, i cili i zhvilloi punimet nga 24 shkurti deri më 12 mars të vitit 1923, duke zgjedhur si kryetar të bashkësisë Kryemyftiun e deriatëhershëm Haxhi Vehbi Dibrën. Ai u shqua për organizimin, drejtimin dhe mbarëvajtjen e Komunitetit Mysliman për shumë vite në krye të këtij institucioni. Kongresi Mysliman Shqiptar përfaqëson një ngjarje të rëndësishme jo vetëm për jetën fetare e shoqërore të Shqipërisë, por edhe për jetën politike e kombëtare të mbarë popullit tonë. Ai shënon një stad të rëndësishëm në rrugën për reformimin e organizimit islam, në përputhje me kërkesat e kohës dhe, sidomos me faktin që u theksua shumë asokohe, vendndodhjen e Shqipërisë në mesin e Evropës. Mendohej, jo pa të drejtë, që vetëm me këtë rrugë mund të forcoheshin pozitat e Islamit në kontinentin

evropian. Në kongres morën pjesë 36 delegatë nga i gjithë vendi. Ky kongres hyri në histori për vendimet e rëndësishme teologjike me kahje kombëtare. Ndër to mund të përmendim:1) Shpalli mëvetësinë e “Xhamisë Shqiptare”.2) Themeloi Komunitetin Mysliman Shqiptar, i cili do të interpretonte dhe menaxhonte në të ardhmen gjithçka që kishte lidhje me FenëIslame te ne.3) Zgjodhi Këshillin e Naltë të Sheriatit të përbërë nga Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça, Vejsel Naliu etj. dhe Këshillin e Xhematit. Kryetari i Këshillit të Naltë të Sheriatit përfaqësonte Komunitetin Mysliman me titull Myfti i Përgjithshëm. Për të përfaqësuar tarikatet u zgjodhën: Haxhi Adem Bala dhe Sheh Ibrahim Karbunara. Ndërsa

Drejtor i Përgjithshëm i Vakfeve u zgjodh Sali Vuçiterni.4) Hartoi Statutin e Komunitetit Mysliman Shqiptar, mbi të cilin do të mbështetej e gjithë veprimtaria e Komunitetit Mysliman.5) Vuri mbi baza të drejta shkencore e kombëtare shkollimin e ardhshëm të kuadrove fetarë në vendin tonë, si dhe zhvillimin e predikimeve dhe të botimeve fetare në gjuhën shqipe.6) Miratoi rregulloren mbi zgjedhjet në forumet e Komunitetit Mysliman.7) Miratoi gjithashtu rregulloren mbi organizimin e vakfeve myslimane në Shqipëri, etj.Në zbatim të vendimeve të Kongresit të Parë Mysliman, u themelua Komuniteti Mysliman Shqiptar dhe në të gjitha rrethet e vendit myftinitë dhe nënmyftinitë përkatëse. Në fakt, institucionet e Fesë Islame në Shqipëri kanë ekzistuar që në momentet e para të përhapjes në vendit, por këtu është fjala të inkuadruara në strukturat e

Struktura e KMSH-sëKomuniteti Mysliman i Shqipërisë është bashkësi fetare, jopolitike e pavarur nga shteti, e cila përbëhet nga të gjithë besimtarët myslimanë me banim në territorin e Republikës së Shqipërisë, që pranojnë parimet themelore të Fesë Islame.Në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë përfshihen ose bëjnë pjesë edhe tarikatet e besimit Islam, që kanë qenë pjesë e këtij Komuniteti deri në vitin 1967, vit në të cilin u ndalua me ligj veprimtaria fetare në Shqipëri.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka qëllim fetar e bamirës. Në ushtrimin e veprimtarisë së tij, ai ka si objekt të përhapë, të zgjojë dhe të forcojë te besimtarët myslimanë besimin Islam, të mbrojë dinjitetin, të drejtat dhe interesat e myslimanëve, të rrisë dhe zhvillojë ndjenjën e dashurisë e të besnikërisë për atdheun dhe popullin shqiptar. Shkolla juridike për zbatimin e riteve fetare nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë në Republikën e Shqipërisë, është shkolla Juridike Hanefi, e cila e mbështet të gjithë veprimtarinë e saj në Kur’an dhe Traditën Profetike.

Sukseset e medreseve në rang kombëtar dhe ndërkombëtar

Medresetë e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë kanë qenë gjithmonë një pasqyrë shembullore e punës së palodhur e frytdhënëse të mësuesve dhe nxënësve të këtyre institucioneve në fushën e arsimit. Ky sukses është i dukshëm me rezultatet e arritjet e nxënësve të këtyre shkollave në vite, por sidomos me çmimet e fituara nëpër olimpiadat e organizuara në rang kombëtar dhe atë ndërkombëtar.Medresistët kanë qenë përfaqësuesit e vetëm të Shqipërisë për disa herë me radhë, dhe ata kanë konkurruar denjësisht, duke arritur suksese dhe merituar medalje në olimpiada kombëtare dhe ndërkombëtare.

Disa nga medaljet kombëtare dhe ndërkombëtare

Olimpiada\Projekti Vendi Medalja

Projekti I-Sweep SHBA Ari

Projekti Intel Shqipëri Ari & Argjendi

Microsoft International Shqipëri Bronzi

Olimpiada e Turqishtes Turqi Argjendi & Bronzi

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë është i vetmi person juridik që ushtron aktivitet fetar, arsimor dhe kulturor të besimit Islam në Republikën e Shqipërisë.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ushtron edhe aktivitet ekonomik e humanitar nëpërmjet ndihmave që grumbullohen nga donatorë të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit, duke respektuar dhe zbatuar Kushtetutën dhe Legjislacionin e Republikës së Shqipërisë.Organet drejtuese të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë janë:

1. Këshilli i Përgjithshëm

2. Kryesia e Komunitetit Mysliman

3. Kryetari i Komunitetit Mysliman

4. Këshilli Drejtues

Këshilli i Përgjithshëm përbëhet nga: Kryetari i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Nënkryetarët, Kancelari, anëtarët e Kryesisë së Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Myftinjtë e Zonave, Myftinjtë e Rretheve dhe N/Myftinjtë, dhe nga dy anëtarë të zgjedhur për çdo Myftini Zone, përveç Myftinisë së Tiranës, që zgjedh 6 anëtarë dhe nga një anëtar të zgjedhur për çdo Myftini Rrethi.Kryesia e Komunitetit Mysliman përbëhet nga Kryetari, Nënkryetarët, Kancelari, drejtorët e drejtorive dhe Myftiu i Tiranës.

DREJTORITË E KOMUNITETIT MYSLIMAN TË SHQIPËRISËKMSH ka në varësi të tij këto drejtori:

DREJTORITË

1. DREJTORIA E ARSIMIT 2. DREJTORIA E BURIMEVE NJERËZORE 3. DREJTORIA E ÇËSHTJEVE SOCIALE 4. DREJTORIA E FINANCËS 5. DREJTORIA E HAXHIT DHE MARRËDHËNIEVE ME BOTËN ISLAME 6. DREJTORIA E KABINETIT 7. DREJTORIA E KULTURËS DHE DIALOGUT NDËRFETAR 8. DREJTORIA E MARRËDHËNIEVE ME JASHTË DHE MEDIAN 9. DREJTORIA E RINISË DHE E MARRËDHËNIEVE ME XHEMATIN 10. DREJTORIA E VAKF-INVESTIMEVE 11. DREJTORIA E THIRRJES NË ISLAM 12. ZYRA E GRUAS

Myft initë dhe xhamitëÇdo rreth i vendit ka myftininë e vet dhe në rang republike janë 35 Myftini dhe këshilla myftinish.Xhamitë janë objekte kulti të besimit fetar Islam ku kryhen ritet fetare islame nga besimtarët myslimanë. Ato janë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.Xhamitë ndërtohen dhe restaurohen vetëm me vendim të Kryesisë së KMSH-së, me propozim të myftinisë së rrethit përkatës.Xhamitë regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme të çdo rrethi në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë dhe administrohen, ruhen dhe mirëmbahen nga myftinitë respektive. Të gjitha xhamitë e ndërtuara dhe që ndërtohen nga persona fizikë apo juridikë, shoqata ose organizata fetare të besimit Islam, kalojnë në pronësi të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Aktualisht numërohen mbi 700 xhami në Shqipëri.

Ky universitet i standardeve ndërkombëtare, që synon tërheqjen dhe arsimimin e të rinjve jo vetëm nga Shqipëria, por edhe nga vendet e rajonit, Evropa dhe bota, duke u kthyer kështu në një qendër të promovimit të vlerave islame dhe atyre shqiptare.Universiteti Bedër ofron programe studimore të ciklit të parë dhe të dytë në fushat e shkencave humane, si dhe të filologjisë, me qëllim parësor kualifikimin akademik të studentëve.Universiteti ka dy fakultete: Fakulteti i Shkencave Humane, i përbërë nga Departmenti i Shkencave Islame, Departamenti i Shkencave të Komunikimit dhe Departamenti i Drejtësisë, si dhe Fakulteti i Filologjisë dhe Edukimit, i cili përfshin Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze, Departamentin e Gjuhës dhe Letërsisë Turke, Departamentin e Shkencave të Edukimit, Qendrat Kërkimore për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, “Për formimin e vazhduar”, “Për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor”, si dhe 7 (shtatë) master të degëve të ndryshme.Mësimdhënia në Universitetin Bedër zhvillohet në gjuhët: shqip, anglisht, turqisht dhe arabisht, sipas degëve përkatëse.Universiteti synon që nëpërmjet kurrikulave bashkëkohore, stafit cilësor akademik, si dhe infrastrukturës moderne, fizike dhe teknologjike, të kthehet në një pikë referimi të studimeve Islame dhe shkencore sociale jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën shqiptare dhe më gjerë në rajon. Që në vitin e parë akademik 2011-2012, Universiteti Bedër ka organizuar disa konferenca ndërkombëtare.

Shkollat e Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

Medresetë (c ik l i 9-vjeçar dhe i mesëm)

1. Medreseja e Tiranës «H. Mahmud Dashi», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 2. Medreseja e Shkodrës «H. Sheh Shamia», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 3. Medreseja e Durrësit «Mustafa Varoshi», cikli i mesëm (vajza) 4. Medreseja e Korçës «Abdullah Zëmblaku», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem dhe vajza) 5. Medreseja e Elbasanit «Liria» cikli i mesëm (djem) 6. Medreseja e Beratit «Vexhi Buharaja», cikli 9-vjeçar dhe i mesëm (djem) 7. Medreseja e Kavajës «Hafiz Ali Korça», cikli i mesëm (djem dhe vajza)

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë hap dhe mban shkolla fetare islame parauniversitare të të gjitha cikleve dhe niveleve, sipas kërkesave dhe nevojave në rrethe, në bazë të akteve ligjore dhe nënligjore për arsimin parauniversitar jopublik në Republikën e Shqipërisë. Të gjitha shkollat që hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë funksionojnë vetëm me shkëputje nga puna.Medresetë dhe shkollat jopublike fetare Islame të ciklit të ulët dhe të mesëm funksionojnë me miratim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës të RSH-së. Nxënësit që mbarojnë medresetë dhe shkollat e tjera të mesme jopublike, fetare Islame, kanë të drejtë që të kryejnë detyra Islame në të gjitha strukturat e KMSH-së dhe gëzojnë të gjitha të drejtat që kanë nxënësit e shkollave publike.

Universiteti BedërNjë nga treguesit më objektiv dhe më të qartë të strategjive që Komuniteti Mysliman ka ndjekur, është pikërisht modeli i shumicës së medreseve, të cilat kanë prodhuar dhe vazhdojnë të prodhojnë të rinj të arsimuar nga njëra anë me vlera fetare dhe patriotike, dhe nga ana tjetër, të formuar me dijet e shkencës dhe teknologjisë, të cilat u hapin dritaret e botës përreth këtyre intelektualëve të ardhshëm, të cilët pas studimeve të mesme vazhdojnë studimet e larta në specialitete të ndryshme si: shkenca islame, inxhinieri, mjekësi, juridik, ekonomik, shkenca sociale, etj.Studimet universitare dhe pasuniversitare të këtyre të rinjve kanë qenë të suksesshme dhe ata kanë qenë në gjendje të konkurrojnë denjësisht si në universitetet brenda dhe jashtë vendit.Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka themeluar edhe Universitetin «Bedër» me një vendim të Kryesisë së KMSH-së me dt. 15.09.2010. Ky institucion i lartë arsimor synon dhënien e një arsimi në përputhje me kulturën, traditat dhe karakteristikat e shoqërisë shqiptare, duke mbajtur në bazat e tij, themelet dhe kushtet e besimit e të Fesë Islame.

Dialogu Ndërfetar

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka gjithashtu në përbërjen e vet edhe departamentin e Dialogut Ndërfetar në varësi të Drejtorisë së Kulturës, i cili ka për detyrë të organizojë dhe zhvillojë projekte, simpoziume, panele, konferenca, tryeza të rrumbullakëta, të botojë libra, artikuj, etj., në lidhje me promovimin e Dialogut Ndërfetar.Komuniteti Mysliman ka organizuar disa konferenca ndërfetare, si dhe ka marrë pjesë në shumë syresh brenda dhe jashtë vendit, për të promovuar vlerën më të madhe të traditës së popullit shqiptar, atë të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare.

Aktivitetet më të rëndësishmeKomuniteti Mysliman ka organizuar një sërë veprimtarish dhe aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare. Ndër to mund të veçohen:-Simpoziumi “Medreseja në mijëvjeçarin e ri, traditë që vazhdon”.-Konferenca “Kontributi i harmonisë ndërfetare në integrimin e Shqipërisë”, nën kujdesin e Presidentit Bamir Topi.-Simpoziumi mbi jetën dhe veprën e H. Hafiz Sabri Koçit.-Simpoziumi “Një profet mes njerëzve”, në disa qytete të vendit.-Seminare trajnimi për imamët dhe punonjësit e KMSH-së.-Panairi i Librit Islam, Tiranë.-Programi Festiv “Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit”, për shtatë vjet radhazi në Pallatin e Kongreseve.-Programi “Aromë Profetike në Shtëpinë e Fëmijës “Zyber Hallulli” dhe në Shtëpinë e të Moshuarve, Tiranë.-Konkursi “Eseja më e mirë për Profetin e Mëshirës”.-Konferenca “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”, organizuar nga tre bashkësitë islame shqiptare të Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë.Vlen të përmenden edhe organizimi i iftareve të shumta në të gjithë Shqipërinë, si dhe organizimi për herë të parë i faljes së Teravisë në Natën e Kadrit, në bulevardin “Dëshmorët e Kombit” Tiranë, ku u shënua një pjesëmarrje e jashtëzakonshme.

Botimet KMSH

Komuniteti Mysliman prej disa vitesh krahas gazetës (për 20 vjet) dhe revistës (që nga janari 2012) “Drita Islame”, tashmë ka hedhur hapa seriozë edhe në fushën e botimit të literaturës islame për lexuesit myslimanë shqiptarë dhe jo vetëm.Disa nga botimet e KMSH-së janë këto:-“A duhet feja, a e pengon bashkimin kombëtar” nga H. Ali Kraja, -“Argumentet e namazit”, -“Atomet Flasin”, - Revistat “Haxhi dhe Kurbani” dhe “Ramazan”, -“Ditët dhe netët e mira në Islam”, -“Hutbet e Muhamedit (a.s.)”,-“Kalendari Islam” (i përvitshëm),-“Vjetari i aktiviteteve, -“Muhamedi (a.s.), i Dërguari i fundit”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Krenaria e Njerëzimit, ESE”-“Profeti Muhamed (a.s.) - Mëshira dhe Dashuria Universale”,-“Shkenca dhe Besimi”,-“Udhëzuesi i Haxhit”,-”Dyzet Hadithe mbi moralin”, -”100 personalitete shqiptare të kulturës islame”, - “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e identitetit kombëtar”,- “Kolana ZANI I NALTË”, Vëllimi I,- Bibliografia e gazetës Drita Islame (1992-2011),- Ç’urdhnon Kur’ani, nga H. Vehbi Dibra, etj.

Komunitetit Mysliman të sapoformuar. Në tetor të vitit 1923, fillon botimin revista e parë zyrtare e Komunitetit Mysliman “Zani i Naltë”, për t’u mbyllur në vitin 1939. Në të vërehen tonet patriotike dhe atdhetare të autorëve, që lanë shënimet dhe shkrimet e tyre. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Komuniteti Mysliman ka pasur si organ zyrtar revistën “Kultura Islame”. Më 1924 u hap dhe filloi vitin e parë shkollor “Medreseja e Naltë”, e cila më vonë u quajt “Medreseja e Përgjithshme”. Nëpërmjet administratës së ngritur me dijetarë myslimanë dhe me besimtarë të përkushtuar civilë në qendër dhe në të gjithë vendin, Komuniteti Mysliman ka realizuar interpretimin teologjik dhe realizimin praktik të parimeve të Fesë Islame. Gjithashtu është kujdesur për menaxhimin dhe vënien në efiçencë të të gjitha pasurive të luajtshme dhe të paluajtshme-vakfeve në Shqipëri.Rihapja e aktivitetit fetar islam pas rënies së sistemit komunist në Shqipëri, u bë më 16 nëntor 1990, në Xhaminë e Plumbit në Shkodër. Institucionalizimi i funksionimit zyrtar të Komunitetit Mysliman u bë në vitin 1991. Gazeta “Drita Islame” për 20 vjet rresht (janar 1992-dhjetor 2011), e më pas nga janari 2012, si revistë e mirëfilltë vazhdon aktivitetin si organ zyrtar i KMSH-së. Komuniteti Mysliman i Shqipërisë që nga themelimi i tij, është drejtuar e kryesuar nga këta udhëheqës të Fesë Islame:

1) Haxhi Vehbi Dibra (1867-1937) - Kryetari i parë i Parlamentit (Pleqënisë) më 1912, si dhe kryetari i parë i

Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (1923-1929).

2) Dr. Behxhet Shapati (kreu i KMSH-së në vitet 1929-1942).

3) Hafiz Sherif Langu (kreu i KMSH-së në vitet 1942-1945).

4) Hafiz Musa H. Ali Basha (kreu i KMSH-së në vitet 1945-1954).

5) Hafiz Sulejman Myrta (kreu i KMSH-së në vitet 1954-1966 dhe 1966-67).

6) Esat Myftija (kreu i KMSH-së në vitin 1966).

7) Haxhi Hafiz Sabri Koçi (kreu i parë i KMSH-së pas komunizmit, 1990-2003).

8) Haxhi Selim Muça (kreu i KMSH-së në vitet 2004-2014)

9) Skender Bruçaj (nga marsi 2014 e në vazhdim).

34

35

36

“ P r o f e t i M u h a m e d ( a . s . ) - K r e n a r i a e N j e r ë z i m i t ”

37

“ P r o f e t i M u h a m e d ( a . s . ) - K r e n a r i a e N j e r ë z i m i t ”

38

I f t a r e t - K o r r i k 2 0 1 4

39

I f t a r e t - K o r r i k 2 0 1 4

40

F i t ë r B a j r a m i - F a l j a - 2 8 K o r r i k 2 0 1 4

41

F i t ë r B a j r a m i - F a l j a - 2 8 K o r r i k 2 0 1 4

42

K u r b a n B a j r a m i - F a l j a - 4 T e t o r 2 0 1 4

43

K u r b a n B a j r a m i - F a l j a - 4 T e t o r 2 0 1 4

44

K u r b a n B a j r a m i - F a l j a - 4 T e t o r 2 0 1 4

45

K u r b a n B a j r a m i - F a l j a - 4 T e t o r 2 0 1 4

46

P r i t j e t e B a j r a m e v e 2 0 1 4P r i t j e t e B a j r a m e v e 2 0 1 4

47

P r i t j e t e B a j r a m e v e 2 0 1 4P r i t j e t e B a j r a m e v e 2 0 1 4

Takime dhe viz i ta

Marrëveshja mes tre Bashkësive Islame Shqiptare Kryetari Bruçaj me deputetë të Kuvajtit

Vizita e Ministrit Erion Veliaj në KMSH Vizita e Kryeparlamentarit Ilir Meta

48

Vizita e ambasadorit të Kuvajtit Mbledhja Këshillit të Teologëve

Takim me Kryebashkiakun eElbasanit Qazim SejdiniDelegacion nga Kuvajti

Vizita e kreut të Bashkësisë Islame të Malit të Zi, Rifat ef. FejziçDelegacion gjerman në KMSH

Vizita e ambasadorit britanik

Vizita e ambasadorit gjerman

Vizita e ambasadores së Spanjës

Vizita e ambasadorit turk Vizita e kreut të Bashkësisë Islame të Kosovës, Naim ef. TërnavaTakim me ambasadorin e Arabisë Saudite

49

50

Akt iv i tete nëpër myft ini

Fier Sarandë

Delvinë Tiranë

51

Korçë

Burrel Elbasan Peqin

PukëShkodër

52

Zyra e Gruas

53

Dokumentare, prodhime të Komunitetit Mysliman të Shqipërisë

1 Një shekull në shërbim të kombit (me rastin e 90 vjetorit të Komunitet Mysliman)2 Feja dhe kombi (mbi harmoninë ndërfetare në Shqipëri)3 Tirana, qyteti i themeluar nga xhamitë (mbi 400 e vjetorin e themelimit)4 90 vjet “Zani i Naltë” (me rastin e 90 vjetorit të themelimit të revistës “Zani i Naltë”)5 Profeti Muhamed (paqja qoftë mbi të)6 Triumfi i besimit (kushtuar H. Hafiz Sabri Koçit).

54

“ M e s y r i n e z e m r ë s ”P r o g r a m i t e l e v i z i v g j a t ë m u a j i t R a m a z a n 2 0 1 4 .

55

56

“Frytet e Besimit”, mbrëmje fetare nëpër xhamitë erretheve të ndryshme me ligjërata, këndim Kur’ani dhe ilahi.

57

58

Kontr ibute sociale

59

60

Haxhi

61

Kurbani

62

Xhami të reja

Shkozet, Durrës

Ali demi, TiranëKashar, Tiranë

Selitë, Tiranë

63

Yrshek, TiranëSukth, Durrës

Katundishtë, PërmetRrikaj, Kavajë

64

MUZEU ISLAM

KMSH, thirrje për mbledhjen e librave të vjetër

Komuniteti Mysliman i Shqipërisë për herë të parë KMSH bën thirrje zyrtarisht të gjithëve shqiptarëve, veçanërisht familjeve të hoxhallarëve dhe intelektualëve myslimanë që lanë trashëgim bibliotekat e tyre, të ruajtura me kujdes dhe në fshehtësi në kohën e komunizmit, për grumbullimin e librave, revistave, Kur’aneve, sendeve të ndryshme të vjetra, që kanë lidhje me fenë dhe besimin Islam, apo që tregojnë historinë e besimit në Shqipëri dhe mënyrën e jetesës së myslimanëve, sende personale të hoxhallarëve e të ngjashme me to.

Materialet do të arkivohen dhe do të skedohen me emrin e personit, i cili do t’i sjellë dhe më pas do të ekspozohen në ekspozita të ndryshme, që do të hapen nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë dhe në përfundim do të vendosen në Muzeun Islam.

Le ta shkruajmë historinë tonë së bashku!

65

Projekti i Kompleksit Namazgja në TiranëKompleksi Namazgja do të jetë qendra më e madhe Islame në Ballkan, e cila do të përfshijë xhaminë, një sallë konferencash me kapacitet 350 vetë, një sallë mbledhjesh me kapacitet 100 vetë, një sallë ekspozitash, Muzeun e parë Islam në Ballkan, një bibliotekë 305 metër katror, kafe dhe restorant, 8 klasa për kurse të ndryshme, zyra, dyqane për librari dhe suvenire islame, si dhe një parking për 200 makina.Ky kompleks do të ketë një kapacitet të përgjithshëm prej 20.000 metrash katrorë, kurse xhamia do të ketë një kapacitet prej 4.300 vetash që mund të falen në të njëjtën kohë.

66

67

Revista mbarëkombëtare Zani i Naltë është një dritare e hapur për botën akademike në fushën e Shkencave Islame dhe Sociale

www.zaninaltë.al

68

Drita Islame, revistë e përmuajshme fetare e social-kulturore.Zëri i myslimanëve shqiptarë.

Botim i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë.

4169

Drita Islame Organi i vetëm zyrtar i KMSH-së, pas 20 vitesh eksperiencë si gazetë, që nga janari 2012, vjen përballë lexuesve shqiptarë si revistë e përmuajshme mbarëkombëtare.

70

Adresa: Rr. Presidenti George W. Bush, nr. 50, Tiranë, pranë KMSHweb: www. miqtelibrit.come-mail: [email protected]

Libra me tematikë fetareLibra kulturorëLibra për fëmijëKalendarë për kohët e faljeveSuvenire islame, etj.

6971

Faqet e internetit

72

BIBLIOGRAFIA E GAZETËS DRITA ISLAME(Janar 1992 - Dhjetor 2011)