دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

ب

کمیته علمی همایش :

دکتر عبدالقیوم ابراهیمی

محمدرضا داداشی

دکتر حسین عجم نوروزي

دکتر محمد یوسف ناصري

مهندس شهروز حبیبی

مهندس کامی کابوسی

مهندس برزوکازرانی

عوامل اجرایی :

دکتر رضاعلی محسنی

دکتر معصومه مازندرانی

حمید رضا پردلی

حمیدرضا جلیلیان

قاسمیمحمد

نژاد نقی نصراهللا

غالمرضا کاظمی فر

محمدعلی درویش خضري

هادي شایگان

جلد و صفحه آرایی : محمد قاسمیطراحی

همایش یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعی

ت

مقدمه :

حمد و سپاس پروردگار عـالم را کـه بـه تـدبیر الیـزالش گیتـی

پهناورمان را هستی بخشید و بزرگترین موهبت خویش یعنی زنـده

بودن و زندگی کردن را بر ما ارزانی داشـت و انـواع نعمـت هـا را

د کشید. خداوند متعال را شاکریم جهت این زندگی به تصویر وجو

سال کار و سال طراحی ،ال پیامبر اعظم، سال گام هاي بلندسکه در

شاهد برگزاري اولین همایش داخلی علمـی پژوهشـی ،هوشمندانه

کشاورزي و منابع طبیعی در واحد گرگان هستیم تا به ماموریـت و

اموریـد شـما م "رسالتی که مقام معظم رهبري فرموده عمل نماییم:

به این که فکر کنید، نتیجـه بدسـت آوریـد و آن نتیجـه شـما را در

رسیدن به دست آوردهاي علمی یاري نموده و بر اسـاس آن بـراي

"کشور برنامه ریزي کنید.

ه و در این راستا واحد گرگان به لطف الهی و در حد مبا این مقد

نـابع توان خود توانسته با برگـزاري اولـین همـایش کشـاورزي و م

طبیعی ضمن عرضه فعالیت هاي پژوهشـگران، علـم را بـا عمـل و

دانستن را با اندیشدن بیامیزد تـا پژوهشـگران عزیـز مـا بتواننـد در

را به کار گرفته تـا در حـل کشاورزي آنپروژه هاي مختلف علوم

مشکالت جامعه بشري و کمبودهاي اجتماعی و اقتصادي موثر واقع

شود.

دبیر کنگره

دکتر مازندرانیخانم

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

ث

فهرست

صفحه .............................................................. عنوان مقاله

مقایسه اصالح کالسیک و مهندسی ژنتیک براي ایجـاد تحمـل

به تنش خشکی در گیاهان 1 ...........................محمد رضا داداشی ، حسین عجم نوروزي ، مهدي میرعرب

واکنشهاي گیاهان در برابـر کمبـود آب و افـزایش مقاومـت بـه

خشکی 3 ...........................ي ، مهدي میرعربمحمد رضا داداشی ، حسین عجم نوروز

اساس مولکولی مقاومت به خشکی در گیاهان 5 ............................. محمد رضا داداشی، حسین عجم نوروزي، مهدي میرعرب

و سازگاري مورفولوژیکی دو واریتـه سـویا پرولینتغییرات میزان

) تحت تنش آبیDPX(پرشینگ و 7 ................................... مه لقا قربانلی، محمد علی رضایی، حسن مدرس زاده

و عروقـی و سـرطان -گیري از بیماریهاي قلبـی میگو عامل پیش

بازار داخلی و خارجی آن 9 .................................................................................................... آي ناز نازي

Chlorella vulgarisهاي نوري پایین بر اثر شدت 10 ..........................................البنین کریمی، آرین ساطعی، شادمان شکروي ام

در شـرایط عـدم Clorella vulgarisاثر نور و تاریکی بر رشـد

CO2تلقیح

12 ..........................................آرین ساطعی، شادمان شکرويالبنین کریمی، ام

نقش پیوند در گیاهان باغبانی تحت شرایط تنش 14 .......................................................................... بهزاد میقانی، زهرا مطلوب

همایش یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعی

ج

L.) (Rosmarinus بررسـی خـواص دارویـی اکلیـل کـوهی

officinalis جهت استخراج مواد موثره و اسـتفاده در صـنایع

دارویی در استان گلستان 15 ...................................................... زندرانیبی بی خدیجه اونق، معصومه ما

بـه .Brassica oleracea L ) ( بررسی خـواص دارویـی کلـم

عنوان گونه زراعی استان گلستان در درمان سرطان 17 ...................................................... بی بی خدیجه اونق، معصومه مازندرانی

L. Astragalus(واتنوفارماکولوژي گون خواص داروییبررسی

membranaceus ( ــتان ــزارع اس ــوه در م ــت انب ــت کش جه

گلستان 19 .................................................. بی بی خدیجه اونق، معصومه مازندرانی

آشنایی با بیماري سیاهک معمولی ذرت 21 .............................................................................................. حافظ مؤمنی

تاثیر تنش شوري بر رشد گیاهان 22 ....................... مصطفی حاتم نژاد، حسین عجم نوروزي، محمدرضا داداشی

بررســـی امکـــان رشـــد و بـــرون ریـــزش آمونیـــوم جلبـــک

حـدودیت در تـنش هـاي شـوري و م .Dunaliella spسـبز

CO2 ــتفاده در ــور اس ــه منظ ــایین ب ــوري پ ــرایط ن در ش

بیوتکنولوژي 24 ............ حسینی کلبادي زهرا، ساطعی آرین، شکروي شادمان، مریم صفایی

گونه شورزي در اراضی شمال گرگان 3بررسی فنولوژي 26 ................................................................................................. سپیده بخشی

ــازگاري ــت س ــورزي در دش ــه ش ــوژیکی دو گون ــاي مورفول ه

برون اینچه 27 .................................................................................................. سپیده بخشی

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

ح

پوســـیدگیدر sclerotina sclerotiorumبررســـی قـــارچ

کلزا ) Sclerotinia rot( اسکلروتینیائی 29 ............................................................................. سکینه سادات میرکریمی

Soybean Cyst Nematodeنماتدکیست سویا 30 ............................................................................................ شروین هادیان

گیاهشناسی موز 32 .................................................................. فاطمه قلیچلی ،مهندس حبیبی

در بیوتکنولـوژي .Nostoc spبررسی توانمنـدي سـیانوباکتریوم

کشاورزي در شرایط آزمایشگاهی 33 ............. فریبا امیر لطیفی، محسن علمایی، مریم صفایی، شادمان شکروي

به تغییرات توأم دي اکسید .Nostoc spخوگیري سیانوباکتریوم

ــربن و ــدي pHک ــین توانمن ــراي تعی ــاملی ب ــوان ع ــه عن ب

ي اســتان بیوتکنولــوژي کشــاورزي ســیانوباکتریاي شــالیزارها

گلستان 34 ............. فریبا امیر لطیفی، محسن علمایی، مریم صفایی، شادمان شکروي

Fischerella ambigua (Nageli)معرفـی سـیانوباکتریوم

Gomont ــوان ــه عن ــتان گلســتان ب ــع آوري شــده از اس جم

کاندیداي توانمند جهت استفاده از آغازگرهاي بیولوژیک نـدا ، زهـرا حسـینی، فریبـا امیـر لطیفـی ، محسن علمـایی، مریم صفایی کتولی

36 ......................................................................... شادمان شکروي ،سلطانی

پرورش و تکثیـر انبـوه زنبـور پارایتوئیـد تریکوگرامـا بـه منظـور

مبارزه بیولوژیکی علیه افات مزارع برنج و پنبه 38 .................................................... معصومه ابراهیمیان، افشین اسماعیل پور

در آبسزیک اسـید ودر تسریع کننده و تغییرات مشخصی از بافت

سرعت رشد در پاسخ به شوري در برگهاي جو 40 ............................................................................................. مهران شربتی

همایش یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعی

خ

گیاهان تراریخته و کشاورزي جهانی 42 ......................................................................مرتضی جوینی ، آیدین بهروز

کیوي و بیولوژي گروه افشانی 43 ................................................................................................. شهروز حبیبی

فوائد علف هاي هرز 46 ........................................................................حسین فخاري،مهدي ایزدفر

اصول اصالح برنج 47 ........ رفهدي ایزدماسماعیل یامپی، براهیم قریشی،امشید خدیور، جي، حسین فخار

خیار 49 ........................................ حسین فخاري، سید قاسم حسینی، مهدي ایزدفر

در ســوختگی )Alternaria(بررسـی سـه گونــه قـارچ آلترناریـا

)Alternaria Blight (آلترناریائی کلزا 50 ........................................................................... سکینه سادات میرکریمی

خشک و نیمـه خشـک راهکـاري ترسیب کربن در مراتع مناطق

جهت کاهش میزان گازکربنیک در جو 52 ................................................................................ عبدالناصر اترك چالی

ورس و ریزش دانه در گندم و جو در موثرعوامل 54 ......................... مهدي گلوي زاده، محمدرضاداداشی، حسین عجم نوروزي

کاربرد کشت جنین در اصالح نباتات 56 .....................................مهدي گلوي زاده، محمدرضاداداشی، سعید صفرپور

کشت بافت و کاربرد آن در اصالح نباتات 57 ...................................... مهدي گلوي زاده، محمدرضاداداشی، برزو کازرانی

قارچ خوراکی 58 .......... محمد نعمتی ملک، شهروز حبیبی، محمد رضا داداشی، حسین عجم نوروزي

) Been( نخود فرنگی 60 ................................................................................................ محمد قاسمی

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

د

کنترل گلدهیبـرزو عجم نـوروزي، دکتر حسین اداشی،محمد رضا د ، دکترابوالقاسم آلوستانی

60 ...................................................................................................... کازرانی

تاثیر آللوپاتی بر روي رشد گیاهان 62 ..... نوروزي ، محمدرضا داداشی ، برزو کازرانی سلمان عباسی ، حسین عجم

ــاورزي و ــمانده کش ــزان پس ــی می ــاه بررس ــا گی ــه آن ب مقایس

قابل استفاده در صنعت ) Sesbani aculeate( سزبانیاآکیوالتا

سلولزي 63 ............................... مظفر کامرانی ، سعید کامرانی ، دکتراحمد رضا سراییان

بررسی میزان پروتئین و قند در انـدام هـاي هـوایی و زیرزمینـی

سویا تحت تاثیر غلظت هاي مختلف عصاره آبی کلزا 65 ............................. انی عباسعلی نوريدکتراعظم احمدي، دکتر مریم نیاکان،

ر کشـاورزي و نگاهی اجمالی بـه کاربردهـاي نـانو تکنولـوژي د

تغذیه 67 ....................................................................... مرتضی نوریان، امید اظهري

پروتکل ایمنی زیسـتی و مسـائل اجتمـاعی، حقـوقی و اخالقـی

مربوط به رها سازي گیاهان تراریخت در مزارع 68 ................................................................. برزو کازرانی ، محمدرضا داداشی

القاي کالوس و تراریزش برنج به روش زیست پرتابی 69 .................................................................. برزو کازرانی، محمدرضا داداشی

تنش نوري و چگونگی پاسخ گیاهان به آن 70 ........................................................................ محبوبه آرودي ، مریم نیاکان

ها سازي ژن همسانه 72 ........................................ سیدرضا میرکریمی ،پوریا جمالی راد ،مهدي تفکر

همایش یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعی

ذ

بــه عنــوان غــذاي زنــده در ( CLADOCERA )کالدوسـرا

استخرهاي پرورش ماهی 73 .................................................... سمیه پاك روان فر ، دکتر محمد سوداگر

ي و اثرات زیانبار آن روي گیاهان و مکانیسم هـاي استرس شور

مقاومت به شوري 74 ........................................................................ آتنا آدیانسایی ، مریم نیاکان

بهینه سازي الگـوي کشـت و برنامـه ریـزي آبیـاري در شـرایط

محدودیت منابع آب 76 ............................................................................................ کامی کابوسی

معرفی دانش بومی و یافته هاي جدیـد و اتنوفارمـاکولوژي گیـاه

.Thymus vulgaris L داروئی آویشن 78 ........................................................................الهه کیائی، سید حمید ابطحی

گونـه گیـاه دارویـی بـر 4اتنوبوتانی و بررسی اثر ضد باکتریایی

علیه باکتریهاي مولد عفونت مجاري ادراري 79 ....................................................................... الهه کیائی، معصومه مازندرانی

سیستم کشت هیدروپونیک و کنترل کمی و کیفی محصول 81 ........................................................................ معصومه ایمن طلب فومنی

شوري و اثرات زیانبار آن روي گیاهان و مکانیسم هـاي استرس

مقاومت به شوري 82 ......................................................................... آتنا دیانسایی ، مریم نیاکان

نتایج حاصل از ارزیابی طرح هاي مرتعداري کشور 84 ........................................................................................... مهدي اسالمی

بررسی رشد و رنگیـزه هـاي جلبـک سندسـموس ابلیکـوس در

غلظت هاي مختلف ترکیبات نیتروژن دار 85 ................................. میربهبهانی، شادمان شکروي، آرین ساطعیسید جابر

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

ر

بررسی نقش قندهاي محلول و پرولین در مقاومت دو رقم سـویا

( Glycine max L. ) در برابر تنش خشکی 87 ................................. حسن مدرس زاده ، محمدعلی رضایی، مه لقا قربانلی

اثرات مواد کند کننده رشد بر رشد و نمو غالت 88 ........................... وروزي، محمدرضا داداشیمهدي میرعرب ، حسین عجم ن

ال نینو و ناهنجاري هاي جوي 89 .........................مهدي میرعرب، حسین عجم نوروزي ، محمد رضا داداشی

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

1

مقایسه اصالح کالسیک و مهندسی ژنتیک براي ایجاد تحمل به

تنش خشکی در گیاهان

3، حسین عجم نوروزي 2محمد رضا داداشی ، 1مهدي میرعرب نویسندگان :

کارشناس کشاروزي و عضو باشگاه پژوهشگران جوان - 1

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان -3و 2

چکیده :

یاهی به شـرایط رطـوبتی خاصـی نیـاز دارد کـه خـارج از ایـن هر گونه گ

می شود. تنش خشکی حاصل )Stress(محدوده اصطالحا در گیاه شرایط تنش

درصـد اراضـی 5از تنش هاي مهم غیـر زیسـتی محسـوب مـی شـود. تقریبـا

). تنش خشکی می تواند بـه طـور 4کشاورزي جهان تحت تنش خشکی هستند (

بر وضعیت فیزیولوژیکی یـک موجـود زنـده بـا تغییـر در مستقیم یا غیر مستقیم

). پاسخ فیزیولوژیکی به این تنش ناشـی 5متابولیسم و رشد و نمو آن اثر بگذارد (

). تحمل به خشـکی 6از تغییراتی است که در بیان ژنهاي گیاه صورت می گیرد (

معموال به خصوصیتی از یک رقم گفته مـی شـود کـه تحـت شـرایط خشـکی ،

نسبتا کمی در عملکرد ایجاد گردد. به رغم تالشهاي متمرکـز کـه بـراي کاهش

اصالح گیاهان مهم زراعی در جهت مقاومت بـه تـنش خشـکی بـه روش هـاي

اصالح کالسیک شده است ولی موفقیت کمی حاصل گردیده است.

این عدم پیشرفت را می توان به دالیل ، ناهمگن و غیر قابل پـیش بینـی

اثرات محیطی ، چند ژنی بودن صفت تحمل بـه خشـکی و بودن تنش خشکی ،

تداخل با سایر تنشهاي غیـر زیسـتی مهـم همچـون درجـه حـرارت و شـوري ،

دانست. راهکار معمول در اصالح کالسیک براي تحمـل بـه خشـکی ، گـزینش

براي اجزاي تحمل به خشکی است. از آنجایی که اندازه گیري چندین نوع از این

گزینش مستقیم ممکن است به کـار رود. در اینجاسـت کـه اجزاء مشکل است ،

ابزار هاي بیوتکنولوژیکی به کار می آیند.

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

2

اصالح گران می توانند از نشانگرهاي مولکولی استفاده نمایند که با اجزاي

تحمل به خشکی همبستگی شدیدي داشته باشند. مزیت گزینش غیـر مسـتقیم

ي گزینش مستقیم صفت این است کـه براي نشانگرهاي مولکولی پیوسته به جا

حضور نشانگر در نتایج یک تالقـی قابـل ردیـابی و مسـتقل از اثـرات محیطـی

تداخل کننده در بروز صفت است و در مرحله گیاهچه اي نیز در آزمایشگاه قابـل

ردیابی است. اصالح به کمک نشانگر ، فعالیت بلند مـدت مهمـی اسـت کـه بـه

مولکولی وابسته است. داشتن نقشه ژنـومی کـه در دسترسی تعداد زیادي نشانگر

آن صفات ژنتیکی و نشانگرهاي مولکولی یک گونه به طور فیزیکی آرایش یافته

). پیشرفت هاي اخیر در درك کنتـرل ژنتیکـی تحمـل بـه 10اند نیز مهم است (

تنش هاي غیر زیستی ، فرصت هایی جدید براي اصالح گیاهان فـراهم نمـوده

ن آوري مهندسی ژنتیک احتمال انتقال ژنهاي مسئول تحمـل بـه ). ف1،5است (

). در ادامـه بـه معرفـی 2خشکی را به سایر گیاهان زراعی مهم فراهم می آورد (

برخی از ژنهاي موثر در افزایش تحمل به تنش خشکی ، چگونگی بیـان و طـرز

انتقال آنها به گونه هاي گیاهی می پردازیم.

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

3

اهان در برابر کمبود آب و افزایش مقاومت به خشکیواکنشهاي گی

3، مهدي میرعرب 2، حسین عجم نوروزي 1محمد رضا داداشی نویسندگان :

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان -2و1

کارشناس کشاروزي و عضو باشگاه پژوهشگران جوان - 3

چکیده :

خشکی ، شوري و سرما بشمار کمبود آب عمده ترین اثر تنشهاي محیطی

، Setter و Yuمی آید و خسارت سنگینی را بر محصوالت عمـده کشـاروزي (

) وارد مـی نمایـد. تـنش آبـی Bray ،1997) در بسیاري از نقاط جهان (2003

مجموعه اي از واکنشها را در پی خواهد داشت که با دریافت تـنش توسـط گیـاه

سطوح سلول ، فیزیولوژي و رشـد و نمـو گیـاه شروع و در نهایت به تغییراتی در

منجر می گردد.

نوع واکنشهاي مشاهده شده در گیاهان به شدت و طول مدت تاثیر تنش ،

ژنوتیپ گیاه ، مرحله رشد و نمو و عامل ایجاد کننده تنش بستگی دارد. از این رو

ا ، پدید آمدن کم آبی سلولی از تنشهاي مختلفی نظیر خشـکی ، شـوري و سـرم

مطالعه واکنشهاي گیاهی در برابر کمبود آب را بسیار پیچیـده و مشـکل سـاخته

است. در سالهاي اخیر تالشها در جهت شناسایی و استخراج ژنهایی متمایل شده

است که در شرایط کمبود آب القـاء مـی گردنـد. تغییـرات در تجلـی ژن اسـاس

سیاري از عکس العمـل واکنشهایی است که در شرایط کم آبی اتفاق می افتد و ب

هاي کوتاه و بلند مدت را در گیاه کنترل می نمایند.

هنگامی که گیاهان در معرض شرایط نامساعد محیطی قـرار مـی گیرنـد ،

واکنش هایی از آنها بروز می نماید که بسیاري از آنها در مقابل تنشـهاي عامـل

هاي بـا وزن کم آبی مشترك می باشـد. در بسـیاري از گیاهـان تجمـع اسـمولیت

مولکولی کم ، نظیر برخی هیدارتهاي کربن ، اسید هاي آمینه خاص و مواد آلـی

قابل حل به عنوان سازوکار عمده و مـوثر در تحمـل تـنش اسـمزي مـی باشـد

)Leborgne ،Teulieres ، 1995 تجمع گلیسین بتائین در سیتوپالسـم بـه .(

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

4

شمار می آید. براي مثال ، عنوان یک عامل مهم در مقابله با تنشهاي اسمزي به

گیاه جو در عکس العمل به تنشهاي خشکی ، سـرما و شـوري تجمـع گلیسـین

). پرولین نیز بـه عنـوان 1995و همکاران Nomuraبتائین گزارش شده است (

و Mayer ،Poljakoffیکــی از مــواد غیــر مضــر بــراي سیتوپالســم اســت (

یر خشـکی ، سـرما و شـوري ) که در واکنش به تنش هایی نظ1987همکاران ،

تجمع می نمایند.

به نظر می رسد که تحت شرایط تنش ، مواد فوق به عنوان مـواد سـازگار

سیتوپالسمی ، فشارهاي وارده بر سیتوپالسم را از خارج سلول و یونهاي موجـود

) کـه در نتیجـه صـدمات Storey ،Jones ، 1987در واکوئل ، جبران نمایند (

ش زا بر سلول کاسته خواهد شد. در ادامه برخی دیگـر از ایـن ناشی از عوامل تن

اسمولیتها معرفی و چگونگی سازگاري گیاه با تنش از جوانب مختلـف آن بحـث

خواهد گردید.

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

5

اساس مولکولی مقاومت به خشکی در گیاهان

3، مهدي میرعرب 2، حسین عجم نوروزي 1محمد رضا داداشی نویسندگان :

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان -2و1

کارشناس کشاروزي و عضو باشگاه پژوهشگران جوان - 3

چکیده :

رشد ، نمو و عملکرد گیاهان تحت تاثیر کاهنده کم آبی و سایر تنش هاي

محیطی قـرار مـی گیـرد و تنهـا خسـارت وارده از خشـکی بـر غـالت منـاطق

میلیون تن در سال برآورد شده است ، که تغریبـا 20 گرمسیري جهان متجاوز از

60درصد محصول در شرایط مناسب آبیاري می باشد و در شـرایط حـاد بـه 17

رسـیده اسـت. حجـم 1991-92درصد مناطقی نظیر آفریقاي جنـوبی در سـال

عظیم این خسارت ، دستیابی به ارقام متحمل ، به ویژه در مقابل خشـکی مـورد

ز به نژادگران در مراکز مهم تحقیقاتی جهان قرار گرفتـه اسـت و توجه بسیاري ا

اصالح ژنتیکی گیاهان براي مقاومت به خشکی از اهمیت فوق العاده اي برخودار

می باشد و با توجه به محدودیت هایی نظیر ، افزایش تنش هاي محیطی از یک

ده از روش سو و صرف زمان و نیروي کاگري زیاد براي اصالح عملکرد با اسـتفا

هاي معمول و نیاز به شرایط مزرعه اي کنترل شده از سـوي دیگـر ، اسـتفاده از

نشانگر هاي مولکولی روشی مکمل را در انجام گزینش فنـوتیپی فـراهم نمـوده

است.

نشــانگر هــاي مولکــولی ، کشــت بافــت و انتقــال ژن حــوزه هــاي مهــم

رد برنامه هاي اصالحی و از بیوتکنولوژي هستند که تاثیر فوق العاده اي در پیشب

جمله افزایش مقاومت به تنش ها داشته اند. بسیاري از ژنهاي القاء شونده تحـت

تنش کم آبی ، پروتئین ها و آنزیم هایی را کد می نمایند که می توانند در حفـظ

و ادامه فعالیتهاي سلولی تحت شرایط تنش نقش مـوثري را ایفـاء نماینـد. پلـی

ت پایدار در مقابل حرارت کد شونده به وسیله برخی از ژنهاي پپتید هاي آب دوس

القاء شونده تحت تنش ، ممکن است ، در پایـداري پـروتئین هـاي سـلولی و یـا

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

6

غشاء هاي سلولی در برابر آسیب هاي ناشی از یخ زدگی یا خشکی نقش داشـته

کـــه بـــر اســـاس LEA). پـــروتئین هـــاي Thomashow ،1993باشـــند (

) نقش مهمـی در تحمـل تـنش آبـی بـازي 1993و همکاران ( Closeپیشنهاد

می نماید ، اولین بار در رویانهاي پنبه و در مراحل رسـیدن و خشـک شـده بـذر

). این پروتئین ها بر مبناي مشابهت 1981و همکاران ، Dureگزارش شده اند (

و Bakerتوالی در گونه هاي متعدد به گروه هاي مختلفی تقسـیم مـی شـوند (

).1989همکاران ،

از روي LEA) بـه عنـوان گـروه دو dhnپروتئین هاي گروه دبهایدرین (

و همکاران ، Closeتوالی پانزده اسید آمینه غنی از لیزین مشخص می گردند (

1993 .(dhn هــا در گیاهــان روییــده تحــت تنشــهاي عامــل کــم آبــی تجمــع

Agropyronد آب در گیاهچه هاي می نمایند. براي مثال در واکنش به کمبو

desertorum )Aghdaei ،Tabaei و در جـو ( 2000و همکاران (Volaire

افـزایش یافتـه اسـت. در ادامـه بـه معرفـی سـایر dhn) پروتئین هاي 2003،

پروتئین هاي موثر در مقاومت گیاهان به تنش خشـکی و چگـونگی عمـل آنهـا

خواهیم پرداخت.

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

7

و سازگاري مورفولوژیکی دو واریته پرولینرات میزان تغیی

) تحت تنش آبیDPXسویا (پرشینگ و

2مه لقا قربانلی، 2محمد علی رضایی، 1حسن مدرس زاده نویسندگان :

، دانشجوي دوره کارشناسی ارشد علوم گیاهی، عضو باشگاه پژوهشگران جوان - 1

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

ئت علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگانهی عضو - 3و 2

چکیده:

تنش خشکی محدودیت اصلی براي تولید بسـیاري از محصـوالت زراعـی

در فیزیولـوژیکی و مورفولـوژیکی ایجـاد بسـیاري ازواکـنش هـاي بوده و باعث

هاي مختلف از یک گونه از جمله سـویا در مورد رقم مسأله ن گیاهان می شود.ای

روابط بر روي آبی اثر تنش مطالعه ،شده است. هدف از این پژوهشنیز مشاهده

شـینگ پر فولـوژیکی دو رقـم سـویا شـامل رهـاي مو ویژگی و مقدار پرولین، آبی

بود. بدین منظور آزمایشی در شرایط گلدانی انجام گرفـت و تیمارهـاي DPXو

روي اشباع آب خاك بر ظرفیت(خشکی) درصد 20و 40، 60(غرقابی)، 80آبی

ـ مطالعات اختالف. نتایج ها اعمال گردیدآن هـاي مـورد داري را در سـنجش یمعن

میـزان آبیـاري موجـب هر دو رقم کـاهش در دو رقم سویا نشان داد. در بررسی

غرقـابی نیـز بـا افـزایش کاهش ارتفاع گیا ه و طـول ریشـه گردیـد و در تیمـار

ینگ کاهش میزان آبیاري همراه بوده است. در رقم پرش نابجاهاي چشمگیر ریشه

DPXامــا در رقــم ،گردیــد (RWC)میــزان نســبی آب اهش درکــمنجــر بــه

از دسـت دادن آب شـاهده گردیـد. مدرصد 40در تیمار RWCترین میزان پائین

در همه تیمارها در رقم پرشینگ باالتر از تیمارهاي مشابه در رقم (LWL)برگ

DPX .و ریشه مربوط به تیمارهائی بـود میزان پرولین برگ بیشترین بوده است

بـه DPXپائینتري بوده که این میزان در دو رقم پرشـینگ و RWCکه داراي

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

8

در هر دو رقم ،میـزان اسـید درصد مشاهده گردید. 40و 20ترتیب در تیمارهاي

کـه در نتایج مشخص نمودمشاهده گردید. ریشه ازهابیشتر پرولین دربرگآمینه

تر از ریشه تحـت تـأثیر اسـترس آبـی قـرار گرفتـه و رقـم برگ بیش ،هر دو رقم

دهد. ترآبی از خود نشان می پائین مقادیر در را پرشینگ حساسیت بیشتري

کلیدي: کلمات

و سویا. یمورفولوژیکسازگاري ،، پرولینLWL, RWCآبی، تنش

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

9

عروقی و سرطان -میگو عامل پیشگیري از بیماریهاي قلبی

زار داخلی و خارجی آنو با

کارشناسی شیالت يدانشجو - آي ناز نازي :نویسنده

دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبیعی گرگان

چکیده:

ماهی و میگو غذاهایی هستند که داراي ارزش غذایی فراوانی می باشند و اگر به

شوند، در بار در هفته در برنامه غذایی افراد گنجانده 3الی 2مقدار کامل معینی

پیشگیري از بیماریها و حتی کنترل و کمک به بهبود عوارض و اختالالت

مختلف اثرات مهمی خواهند داشت. مصرف آبزیان به علت داشتن اسیدهاي

در کاهش چربیهاي نامطلوب خون مانند 3-چرب اشباع نشده خاص به نام امگا

صرف نقش مهمی دارند به نحوي که م LDLو VLDLکلسترول تام و

که در میگو و سایر فرآورده هاي دریایی به 3-اسیدهاي چرب غیراشباع امگا

عروقی می شوند و -وفور یافت می شوند، باعث کاهش ابتالء به بیماریهاي قلبی

در حفظ تعادل و نگهداري آن در حد مطلوب نیز نقش به سزایی دارند. میگو

م و چربیهاي غیراشباع ، سلنیوB12و B1 ،B2 ،B6منبع غنی از ویتامین هاي

است. گوشت میگو داراي اسیدهاي آمینه آرژنین، لیزین، متیونین، فنیل آالنین،

تیروزین، ترئونین، سیستین و تریپتوفان است. همچنین گوشت میگو داراي آهن،

نیز می باشد. گوشت میگو یک پروتئین با کالري کم Eپتاسیم و ویتامین

محسوب می شود.

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

10

Chlorella vulgarisاي نوري پایین بر ه اثر شدت

3، شادمان شکروي2، آرین ساطعی1البنین کریمی ام: گاننویسند

زیست شناسی، دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان دانشجوي - 1

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان -3و 2

: چکیده

ژیک در بیوتکنولـوژي کلرال ولگاریس به عنوان یک نمونه زنـده اسـترات

پزشکی و غذایی مورد استفاده قرار گرفته اسـت. ایـن جلبـک داراي خـواص

مفید و مکمل غذایی اسـت و حـاوي مقـادیر زیـادي پـروتئین، لیپیـد ـ پلـی

شود. ها است و در ژاپن به عنوان غذاي سالمتی معرفی می ساکارید و ویتامین

ب خـاص دیـواره سـلولی آن همچنین کلرال به دلیل داشتن کلروفیل و ترکیـ

تواند اثرات سمی فلزات را از بدن دفـع کنـد. کلـرال اثـر بزرگـی بـر روي می

هـاي ویروسـی، قـارچی و سیستم ایمنـی دارد و بـر روي سـرطان و عفونـت

ها بادي باشد. مواد اختصاصی تهیه شده از کلرال پاسخ آنتی باکتریایی موثر می

کنـد. در ایـن بررسـی، یکالی تسـریع مـی را به واکسن آنفلونزا در درمان کلین

هـاي نـوري به شـدت Chlorella vulgarisامکان خوگیري جلبک سبز

محدود از نظر بقاء، رشد و مورفولوژي مورد بررسی قرار گرفته است.

برداري از خاك شالیزارهاي استان گلستان در طی یـک دوره یـک نمونه

Grogas andزمایشگاه مطـابق ها پس از انتقال به آ ساله انجام شد. نمونه

sardesphande (1961) سازي در محـیط کشـت کشت گردیدند. خالص

chu10 مطابقRichmond (1988) انجام گرفـت. شناسـایی بـر اسـاس

Prescott (1962) .انجام شد

لـوکس در 2000و 3720هـاي نـوري ها پس از تخلیص در شدت نمونه

ی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج ساعت روشنای 22ساعت تاریکی و 2تناوب

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

11

لـوکس نسـبت بـه 2000هاي نـوري نشان داد که کلرال ولگاریس در شدت

باشـند و رنـگ هـا کمـی بزرگتـر مـی لوکس رشد بهتري دارد و سلول 3720

تـر لـوکس، پررنـگ 3720لـوکس نسـبت بـه تیمـار 2000محیط کشت در

هـاي نـوري شـدت باشد، ولی به طور کلی رشد جلبـک در روز هشـتم در می

یابد. لوکس کاهش می 2000و 3720

کلمات کلیدي:

Chlorella vulgaris ـ نور ـ خوگیري ـ شالیزار ـ دارویی

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

12

در شرایط Clorella vulgarisاثر نور و تاریکی بر رشد

CO2عدم تلقیح

3، شادمان شکروي2، آرین ساطعی1البنین کریمی ام: گاننویسند

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان شناسی ارشد علوم گیاهی ، دانشجوي کار - 1

عضو هیات علمی گروه زیست شناسی، دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 3و 2

: چکیده

کلرال در گذشته به عنوان یـک نمونـه زنـده اسـتراتژیک در بیوتکنولـوژي

برد در کشـاورزي پزشکی و غذایی مورد استفاده قرار گرفته، امروزه از لحاظ کـار

هاي آبی هاي زیستگاه پایدار مورد توجه است. کلرال یکی از مهمترین تولید کننده

شود، همچنین از این جلبک به ها استفاده می است و در تصفیه فاضالب و پساب

گردد.در این پژوهش، امکان خوگیري کلرال ولگاریس بـه عنوان کود استفاده می

مر و تناوب نوري از نظر بقـاء، رشـد و مورفولـوژي نور محدود در شرایط نور مست

برداري از خاك شالیزارهاي استان گلستان در طـی مورد بررسی قرار گرفت.نمونه

هـا پـس از انتقـال بـه آزمایشـگاه مطـابق یک دوره یک ساله انجام شد. نمونـه

Grogas and sardesphande (1961) سـازي در کشت گردیدند. خـالص

انجام گرفت. شناسایی بـر Richmond (1988) طابقم chu10محیط کشت

ها پس از تخلیص در شـدت نـوري انجام شد. نمونه Prescott (1962)اساس

سـاعت روشـنایی) و در نـور 18ساعت تـاریکی ( 6لوکس در تناوب نوري 550

دائم در روزهاي دوم و هشتم مورد بررسی قرار گرفتند.

صرف برق در شرایط استخر مصنوعی جویی در م هدف از این تحقیق، صرفه

بود. نتایج بدست آمده نشان داد که از میان تناوب نوري اعمال شده و نور دائـم،

سـاعت روشـنایی) در روز هشـتم 18ساعت تـاریکی ( 6بیشترین رشد جلبک در

باشد و پس از آن به ترتیب در نور دائم در روز هشـتم، نـور دائـم در روز دوم می

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

13

ساعت تـاریکی در روز دوم، کمتـرین رشـد دیـده 6داد و در رشد خوبی را نشان

ساعت تاریکی نسبت به بقیه تیمارها 6ها در روز ششم در شود و اندازه سلول می

ها به صـورت هاللـی و فنجـانی شـکل بـه وضـوح دیـده بزرگتر و کلروپالست

ر شود. به طور کلی نتایج حاصل نشان داد که این سویه در تناوب نوري و نـو می

مسـتمر در شـدت هــاي نـوري محــدود رشـد خـوبی دارد. ایــن نتیجـه از نظــر

بیوتکنولوژي کاربردي بسیار ارزشمند است.

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

14

نقش پیوند در گیاهان باغبانی تحت شرایط تنش

3، شهروز حبیبی2، زهرا مطلوب 1بهزاد میقانینویسندگان :

ي رشته کشاورزيدانشجو – 2و 1

ت علمی گروه کشاورزي دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگانعضو هیا - 3

چکیده :

کشت گیاهان پیوندي در سالهاي اخیر به تدریج افزایش یافتـه و همچنـان

که استفاده از این تکنیک گسترش می یابد . اهداف آن نیز تا بـه امـروز توسـعه

یافته و در حال حاضر پیوند با چندین هدف انجام می شود :

رشد و نمو گیاهان تقویت -1

کنترل پژمردگی هاي ناشی از پاتوژن ها -2

کاهش آلودگی هاي ویروسی قارچی و باکتریایی -3

افزایش تحمل به تنش هاي دمایی و شور -4

افزایش جذب عناصر معدنی و غذایی در گیاه -5

و... در این مقاله مروري داریم بـر مزایـاي اسـتفاده از گیاهـان پیونـدي در

این مزایا شامل : مقاومت به بیماریهاي رایج خاکزاد ، مقاومـت کشاورزي حاضر .

به درجه حرارت هاي پایین که در بسیاري ار عرض هاي جغرافیایی جهـان کـه

کشتهاي متمرکز از نظر اقتصادي مهـم هسـتند حـادث مـی شـود ، تحمـل بـه

مشکالت شوري ناشی از اسـتعمال نامناسـب کـود هـاي شـیمیایی و گسـترش

نی در بسیاري از مناطق غیر زنده . تمامی این مزایا انگیـزه اي بـراي شرایط بیابا

. انجام پیوند در کشاورزي روز دنیا می باشد

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

15

L.) (Rosmarinus officinalis کلیل کوهیابررسی خواص دارویی

جهت استخراج مواد موثره و استفاده در صنایع دارویی در استان

گلستان

2معصومه مازندرانی، 1اونق بی بی خدیجهنویسندگان:

عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان ، کارشناس علوم گیاهی - 1

عضو هئیت علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 2

چکیده:

تاثیر درمانی گیاهان دارویی از زمانهاي پیش براي انسـان شـناخته شـده و

عوارض جانبی ناچیز آنها از عوامل افزایش مصـرف درمانی مناسب و بروز اثرات

هـا از مـواد حاصل از آنها در دهه هاي اخیر است. اسـانس فراورده هاي دارویی

که به طور گسـترده در صـنایع مختلـف می باشند معطر مهم موجود در گیاهان

قرار می گیرند. باتوجه بـه رشـد دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی مورد استفاده

ها و منـابع تولیـد آنهـا تحقیـق حاضـر وزافزون سرمایه گذاري بر روي اسانسر

Rosmarinus علمـی بـا اهمیـت بـا نـام معطـر مربوط به یکـی از گیاهـان

officinalis L. این گیاه از تیره نعنا می باشـد که سرشار از اسانس می باشد ،

صـورت بوتـه بـه عمومی آن رزماري و نام فارسی آن اکلیل کوهی اسـت. و نام

متر بـا گلهـاي آبـی رنـگ معطـر و بـومی 5/1الی 1هاي همیشه سبز به طول

سواحل مدیترانه می باشد . که در ارتفاعات رشد می کند. مردم بـومی اسـتان از

آن براي تسکین دردهاي ماهیچهاي ، درمان زخم هاي دهان ولثه، رفـع شـوره

ستفاده می کنند .تاریخچـه سر ، پیشگیري از سفیدي زودرس مو و دفع حشرات ا

و در طب سنتی آن به یونانیان باستان برمیگردد که از آن براي تقویـت حافضـه

مسهل، قابض، ضـدنفخ، مراسم مذهبی ونیز در طلسم وجادو وهمچنین به عنوان

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

16

تب بر، رفـع سر درد، طاسی،آور، گیمعرق، دیورتیک، تسریع کننده زایمان، قاعد

استفاده شده است. معده مشکالت عصبی، محرك و مقوي

امروزه تحقیقات نشان داده که روغن اسـانس شـامل اکالیپتول(سـینول)که

داراي خاصیت آنتی باکتریال می باشـد. و رزمارینیـک اسـید کـه خـواص آنتـی

اکسیدانی دارد .تحقیقات بیشتر نشان داد ماده موثره کـارنزول اثـر بازدارنـده بـر

نین عصاره آبی برگها اثـر ضـد دیـابتی بـر روي تومور هاي سرطانی دارد . همچ

روي موشهاي آزمایشگاهی داشته است .

کلمات کلیدي :

Rosmarinus officinaliae L.سرطان ، درد هاي عضالنی ، آنتی باکتریال،

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

17

.Brassica oleracea L ) ( بررسی خواص دارویی کلم

رمان سرطانبه عنوان گونه زراعی استان گلستان در د

2معصومه مازندرانی ، 1بی بی خدیجه اونقنویسندگان:

عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان ، کارشناس علوم گیاهی - 1

عضو هئیت علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 2

چکیده:

انبی زیـاد امروزه در بسیاري از کشورهاي توسعه یافته باتوجه به اثـرات جـ

داروهاي شیمیایی به سمت استفاده دارویی ازگیاهان روي آورده شده است.که به

صورت مکمل هاي غذایی یا قرص هاي تهیه شده از مواد مـوثره گیاهـان مـی

باشد. کلم یکی از گیاهانی که در سطح جهان شناخته شـده مـی باشـد و جهـت

Brassica( علمـی استفاده دارویی و خـوراکی کشـت مـی شـود.کلم بـا نـام

oleracea L.( و نـام عمـومی)Cabbage( متعلـق بـه تیـره Cruciferae

داراي دو واریته سبز روشن وقرمز ارغوانی می باشد.

رزت ضخیم بـه متر و برگهاي 5/2گیاهی علفی دو ساله به ارتفاع حدود

رسی با زهکشـی مناسـب بـه _هم پیچیده وآفتاب پسند که در خاك هاي شنی

خوبی رشد می کند . بومی سواحل مدیترانـه و شـمال اروپـا اسـت. و در اسـتان

گلستان به عنوان یک گونه زراعی بسیاري از زمین هاي استان را بـه کشـت آن

. و قسمت مـورد اسـتفاده اختصاص می دهند . کشت آن از طریق دانه می باشد

آن برگ ها ودانه ها می باشد . که تاریخچه مصرف سنتی آن براي تقویت قلـب

، اشتها اور ، دیورتیک ، کرم کش ، ملین، مسکن ، نقرس ، روماتیسم، سرفه،آسم

و زخمهاي پوستی است.

مردم بومی استان گلستان از آب کلم همراه بـاآب هـویج در درمـان زخـم

گهاي آن براي درمان یبوست واز دانه ها براي دفع کرم استفاده مـی معده واز بر

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

18

کنند. امروزه پژوهش ها نشان داده که کلم داراي خـواص آنتـی اکسـیدانی مـی

-3باشد که مربوط به مواد موثره موجود در برگهـا شـامل آنتوسـیانین ، اینـدول

لوگیري کرده به کاربنول و سولفوروفان که از تشکیل رادیکال آزاد هیدروکسیل ج

کاربنول با اثر مستقیم بر مسیر متابولیسم هورمون جنسـی -3خصو ص ایندول

استروژن باعث پیشگیري از سرطان هاي مربوط به زنان بـه خصـوص سـرطان

، ریبـوفالوین Cسینه می شود. .همچنین به علت وجود مقدار زیـادي ویتـامین

و آنتوسیانین موجـود در هد .را کاهش مید MS ،کلسیم وپتاسیم ریسک ابتال به

کلم قرمز سلولهاي مغزي را در برابر آسیب و تخریب محافضت می کند وا زابتال

به آلزایمر پیشگیري می کند .

بنابراین با توجه به کشت وسیع این گونه زراعی دراکثر مناطق دنیا که سرشـار از

سـت کـه بـه متابولیت ها با خواص آنتی اکسیدانی طبیعی می باشـد .ضـروري ا

استفاده بیشتر از این گیاه در رژیم غذایی افراد توجه بیشتري شود .

کلمات کلیدي :

، سرطان L. oleracea Brassica کاربنول ، -3ایندول ، کلم

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

19

L. Astragalus( گون واتنوفارماکولوژي خواص داروییبررسی

membranaceus( لستانجهت کشت انبوه در مزارع استان گ

2معصومه مازندرانی ،1بی بی خدیجه اونقنویسندگان:

عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان ، کارشناس علوم گیاهی - 1

عضو هئیت علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 2

چکیده:

کـی از ایران به علت وسعت پهناور وتنوع توپوگرافی واقلیم هاي متفـاوت ی

مهمترین عرصه هاي رویشی در بین کشورهاي آسیاي جنوب غربی مـی باشـد.

) Astragalus(یکــی از بزرگتــرین جــنس هــاي گیــاهی فلــور ایــران گــون

گونه در ایران رویش دارد .از نظر پـراکنش اکولـوژیکی 804می باشدکه بیش از

ارند. برخی از گونه بیشتر گون ها در مناطق خشک ونیز با رطوبت نسبی رویش د

هاي آن خواص دارویی وغذایی با ارزش داشته ونیز از برخی از گونه هاي آن در

تهیه کتیرا استفاده می شود. که داراي خواص آنتی اکسـیدانی مـی باشـد .گـون

متعلق به تیـره ) L. Astragalus membranaceus( دارویی با نام علمی

Fabaceae غولستان به صـورت بوتـه هـاي چنـد بومی شمال چین و منطقه م

مترکه داراي برگ هاي مرکب می باشـد. در طـب سـنتی از 0,3ساله وبه ارتفاع

آن براي درمان سرماخوردگی ، آنفوالنزا ، عفونتهـاي پایـدار ، آلـرژي ، خسـتگی

مزمن ، کم خونی ، سوختگی ، زخـم معـده ،افتـادگی رحـم ، خـونریزي رحـم ،

نفخ استفاده شده است . اختالالت هاضمه ، اسهال و

پژوهشهاي جدید نشان داده که گون داراي خواص ضد سرطانی می باشد .

حتی استفاده آن در افرادي که تحت شیمی درمانی هسـتند در افـزایش سـرعت

بهبود و امید به زندگی این افراد موثر می باشد . همچنـین بـا تحریـک سیسـتم

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

20

می شود . و مصرف آن بـا دارو هـاي ) HIV( ایمنی بدن باعث پیشگیري از ایدز

ضد ویروسی مثل اینترفرون و آسیکلوویرا باعـث افـزایش عملکـرد ایـن داروهـا

می شود.

بنابرین با شناخت شرایط اکولوژیک و پارامترهـاي مـوثر در رویشـگاههاي

متنوع گونه هاي مختلف گون میتوان با اجراي برنامه هاي مدیریتی وبا اسـتفاده

اي علمی اقدام به کشت انبوه گونه هاي سازگار با منطقـه گلسـتان از تکنیک ه

اقدام نمود که منجر به تولید فراوردههاي دارویی و خوراکی با استفاده از پتانسیل

هاي موجود در منطقه می شود .

کلمات کلیدي:

L. Astragalus membranaceusمتابولیت هاي ثانویه ، گون ،

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

21

شنایی با بیماري سیاهک معمولی ذرتآ

حافظ مؤمنی نویسنده:

: چکیده

ذرت گیاهی تک لپه، یکساله، تک پایه و سومین گیاه مهـم زراعـی جهـان

بعد از گندم و برنج است . این گیاه در ایران جزو منابع اصلی غـذاي طیـور و دام

هاي مهمی نیز محسوب می شود. این محصول با توجه به اهمیتی که دارد بیماری

دارد.سیاهک معمولی یکی از آنها است ، که در انواع ذرت با درجات متفاوت تأثیر

% و 1دارد. میزان آلودگی ساالنه به سیاهک معمـولی در منطقـه گرگـان حـدود

در صد اعالم شده است. 50کاهش محصول در بوته هاي آلوده

ت را آلوده نموده و این بیماري قارچی برگ بوته هاي جوان و بالل هاي ذر

توده اي از اسپور هاي قارچ را جانشین بافت هاي سالم گیاه مـی کنـد و ضـمن

آلوده کردن گیاه گال هاي آشکاري پدید می شود . این گال ها ترکیـده و تـوده

است. Maydis .Uهاي اسپور سیاهرنگی از آنها خارج می شود. عامل آن قارچ

یک نسل دارد و زمستان را به فرم استراحت این بیماري در یک سال زراعی تنها

سپري می کند. براي کنترل بیماري روشهاي زیادي پیشـنهاد شـده اسـت ، امـا

کاشت ارقام مقاوم ، عملی ترین و تنها روش ممکن به نظر می رسد.

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

22

تاثیر تنش شوري بر رشد گیاهان

3 رضا داداشیمحمد، 2حسین عجم نوروزي ، 1مصطفی حاتم نژادنویسندگان:

کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزي ، زراعت دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 1

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان -3و 2

چکیده :

تنش، از جنبه زیست شناختی به هرگونه انحـراف از حـد مطلـوب عوامـل

دهـد ت را کـاهش مـی شود که توان بالقوه فعالیتهاي موجودا محیطی اطالق می

ها معموالً روي هم اثر متقابل دارند یـک تـنش محیطـی، تـنش یـا تنش.)5، 3(

).به توانایی گیاهان در حفظ بقاي خود و 6، 3هاي دیگري را به همراه دارد ( تنش

).3گویند ( ادامه رشد و میزان رشد، در حضور تنش، مقاومت به تنش می

ورد نیاز گیاه باشـد ممکـن اسـت وقتی که غلظت یک یون بیش از حد م

هاي متفاوت یونها باعث مسموم شـدن گیـاه باعث مسموم شدن گیاه شود. اندازه

باشد. به درجات مختلف می

کیلومتر مربع 1648800ی ایران داراي وسعتی معادل دیمخاکهاي شور و س

درصـد آن را 3متر و 2000درصد آن را کوههایی با ارتفاع بیش از 16است که

دهـد.ممکن متر از سطح دریا تشکیل مـی 2000تا 1000زمینهایی با ارتفاع بین

کلراید را ) Mol/m3 ( مول در مترمکعب 200است بعضی از گیاهان غلظت تا

اسـت ممکن مول بر مترمکعب 2/0حتی در حد بر کند در صورتی که تحمل می

).1باعث مسمومیت گیاه شود (

گیرد کـه پتانسـیل شـیمیایی یـا ري قرار میشو گیاه در حالتی در معرض

طور ساده غلظت نمک در محیط خارج بیشتر از حد طبیعی موجود ه فعالیت و یا ب

در گیاه باشد. وقتی که غلظت یک یون بیش از حد مورد نیاز گیاه باشـد ممکـن

هاي متفاوت یونها باعث مسموم شـدن است باعث مسموم شدن گیاه شود. اندازه

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

23

200باشد. ممکن است بعضـی از گیاهـان غلظـت تـا ات مختلف میگیاه به درج

حتـی ُبر کند در صورتی که کلراید را تحمل می) Mol/m3( مول در مترمکعب

).1است باعث مسمومیت گیاه شود ( ممکن مول بر مترمکعب 2/0در حد

گیـرد کـه پتانسـیل شـیمیایی یـا گیاه در حالتی در معرض شوري قرار می

طور ساده غلظت نمک در محیط خارج بیشتر از حد طبیعی موجود ه ب فعالیت و یا

). 28در گیاه باشد بنابراین ممکن است صدماتی بشرح شـکل زیـر ظـاهر شـود (

باشـد. دومـین اثـر زي میماولین اثر شوري در ریشه گیاهان کاهش پتانسیل اس

باشـد. یشوري از طریق به هم خوردن تعادل بین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه م

شـود. بـه مثالً زیادي سدیم باعث بروز کمبود عناصري مثل پتاسیم و کلسیم می

عالوه بعضی از یونها همچون کلرایـد و بـر ممکـن اسـت مسـمومیت یـونی در

زي اثر ندارد ولی اثر آن بر به هـم مقلیائیت بر پتانسیل اس وجود آورند.ه گیاهان ب

یت ویژه یونی شبیه اثر شوري است خوردن تعادل بین عناصر غذایی و یا مسموم

)1.(

شوري اثرات متفاوتی در مراحل مختلف رشدي در گیاهان دارد. در برخی

از گیاهان در مراحل خاصی از زندگی خود، حساس به شوري و در برخی مراحـل

تـوان در بررسـی تـأثیر باشند. سه مرحله رشدي مهم را مـی مقاوم به شوري می

).7و 4رار دارد (شوري بر آنها مدنظر ق

اثـر و رشد زایشی یا تولید بـذر ، رشد رویشی، گیاهچه يزنی و بقا جوانه -

شوري بر جوانه زنی:

با افزایش شوري بسته به نوع و سطح شوري و گونـه جوانـه زنـی کـاهش

یابد، اما رابطه کلی بین مقاومت عمومی گیاهان در مقاومت در مرحلـه جوانـه می

،و ممکن است گیاه بسـیار مقـاومی در ایـن مرحلـه از رشـد زنی، عمومیت ندارد

).2شدیداً حساس باشد (

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

24

در .Dunaliella spبررسی امکان رشد و برون ریزش آمونیوم جلبک سبز

در شرایط نوري پایین به منظور CO2تنش هاي شوري و محدودیت

استفاده در بیوتکنولوژي

و 2شکروي شادمان ، 2، ساطعی آرین1یم صفایی، مر 1حسینی کلباديزهرا نویسندگان :

عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 1

گرگاناسالمی واحد عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد - 2

: چکیده

در بیوتکنولوژي کشاورزي Dunaliella spامکان استفاده از کلروفیت .

مورد بررسی قرار گرفته است. براي دستیابی به این منظور قابلیـت بقـا ، رشـد و

برون ریزش آمونیوم که از شاخص هاي مهم استفاده در بیوتکنولوژي می باشـد

نمونه پس از شناسایی در رابطه با محدودیت دي اکسید کربن بررسی شده است.

درجـه سـانتیگراد و 30در محیط کشت جانسون تحت شدت نور پایین در دماي

روشنایی سفید مداوم قرار گرفت. تیمارهاي اولیه شوري از نوع کلرورسدیم و بـه

% بودند.15%(اشباع) و 50میزان

نانومتر تعیین گردیـد. در 750رشد بر اساس کدورت سنجی در طول موج

این مرحله هوادهی نیز به کمک پمپ هوا صورت گرفته اسـت. در ایـن مرحلـه

% داراي بیشترین میـزان رشـد طـی زمـان 50نشان داد که تیمار با شوري نتایج

بر خالف گیاهان که شوري عـاملی .Dunaliella spکوتاه می باشد. در واقع

محدود کننده براي رشد آنها می باشد، توانایی رشد در شـوري اشـباع را دارد. در

د و نمونه هایی نیز % نیز به همراه هوادهی اعمال ش5/7مرحله بعد شوري پایین

به عنوان شاهد (محیط کشت بدون نمک) در نظر گرفته شدند. نتایج نشـان داد

% داراي رشد بسیار خـوبی در شـرایط اعمـال هـوادهی 5/7که تیمار با شوري

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

25

% و 5/7%، 15%(اشـباع)، 50می باشد. برون ریزش آمونیوم نیز در شـوري هـاي

بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشـان داد تیمار شاهد در شرایط هوادهی مورد

که باالترین میزان برون ریزش مربوط به تیمار شاهد بوده است. بنابراین تیمـار

شاهد که از نظر رشد کمترین میزان را نشان می دهـد بیشـترین میـزان بـرون

ریزش آمونیوم را دارا می باشد نتایج کلی نشان داد که در مقایسه با ریـز جلبـک

موجود در ایران می تواند بـه عنـوان .Dunaliella spدیگر، استفاده از هاي

کاندیداي جدي بیوتکنولوژي مورد ارزیابی قرار گیرد.

کلمات کلیدي:

برون ریزش آمونیوم، جلبک سبز، دونالیال، شوري

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

26

گونه شورزي در اراضی شمال گرگان 3بررسی فنولوژي

2مه لقا قربانلی ، 1پیده بخشیس :گان نویسند

دانشجوي کارشناسی ارشد علوم گیاهی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 1

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 2

: چکیده

با توجه به تنوع گیاهان در مناطق شـور و بیابـانی، شـناخت رویشـگاهی و

ی و حائز اهمیت است. در این مطالعـه، ها، امري بدیه هاي اکولوژیک گونه ویژگی

و Graminaeاز تیـره Aeluropus lagopoideفنولوژي سه گونه شورزي

Halocnemum strobilaceum, Salicornia europeal از تیــره

Chenopodiaceae در مراحل مختلف رشد رویشی، گلدهی، رسیدن و افتادن

ار گرفـت کـه جهـت تغییـر ) مورد بررسی قـر 84-85بذر در یک دوره دو ساله (

هاي هواشناسی شامل حـداکثر و حـداقل درجـه حـرارت مراحل فنولوژي از داده

استفاده شده است.

کیلـومتري 40زار اینچه برون واقع در این مطالعه در منطقه خشک و شوره

هاي مـورد بررسـی، نقـش مهمـی را در تـامین شمال گرگان انجام شد که گونه

عهده دارند.خوراك دام در مناطق بر

هایی دهد که در منطقه مورد مطالعه، وجود بوته نتایج بدست آمده نشان می

از خانواده اسفناجیان و نیز درمنه براي حفظ خاك و ایجاد میکروکلیما و نیـز بـه

خاطر سرشت آنها که دوره رویش فصل گرم دارند، جهت ایجاد امکان براي سایر

فه تولید نمایند، ضرورت تام داشـته و نقـش هاي علفی که در پناه آنها علو گونه

بسزایی در کاهش تبخیر دارند و دوره چرا و مدیریت بایـد بـه نحـوي باشـد کـه

بقاي آنها به مخاطره نیافتد و از بین نرود تا اکوسیستم به صورت پایدار، اسـتمرار

یابد.

کلیدي: کلمات

فنولوژي، گلدهی، رشد رویشی، درجه حرارت

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

27

مورفولوژیکی دو گونه شورزي در دشت هاي سازگاري

برون اینچه

2مه لقا قربانلی ، 1سپیده بخشی :گان نویسند

دانشجوي کارشناسی ارشد علوم گیاهی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 1

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 2

: چکیده

هاي گوناگون گیاهـان بـه از نظر کشاورزي و منابع طبیعی، دانستن واکنش

شوري و درك نوع خساراتی که بوسیله شوري در محصوالت کشاورزي و منـابع

هـاي آید، اهمیـت بـه سـزایی دارد. شـوري بسـیاري از جنبـه طبیعی بوجود می

دهـد و موجـب تغییـرات تشـریحی و متابولیسم گیاهان را تحت تاثیر قـرار مـی

هـایی مـورد توجـه لب به صورت سازشگردد. این تغییرات اغ ریختی در آنها می

کنـد، گیرد که شانس تحمل گیاه را در برابر تنش که شوري اعمـال مـی قرار می

دهد. افزایش می

شوري بر ساختار، آناتومی و مورفولوژي دو گونـه در این مطالعه، تاثیر تنش

از تیــره Salsola incanescens , Atriplex tatarica شــورزي

هـاي شـور مطـرح ها در محـیط کننده که به عنوان موفقترین رقابتکنوپوریاسه

هستند، مورد بررسی قرار گرفت.

آوري شـدند. برون واقع در شمال شرق گرگان جمع ها از منطقه اینچه نمونه

آمیزي مضاعف (سـبز گیري دستی با رنگ سازي و برش پس از طی مراحل آماده

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

28

اختاري و مورفولوژي مـورد بررسـی قـرار ها از دید س متیل، کارمن زاجی)، نمونه

گرفتند.

دهد که در برگ دو گیاه فوق، میـزان پارانشـیم نتایج بدست آمده نشان می

اي بیشتر از گیاهـان کشـت شـده در پوستی متشکل از پارانشیم اسفنجی و نرده

باشد، چون با افزایش میزان کلرور سدیم، محـیط ضـخامت وضعیت غیرتنش می

شود. ها، بیشتر می گ شدن اندازه سلولبرگ در اثر بزر

در بررسی مورفولوژیکی انجام شده، ریشه هر دو گیاه بـه واسـطه وضـعیت

کنـد و کـاهش قرار گرفتن بافت چوب و آبکش از حالـت مـارپیچی تبعیـت مـی

شود و این بـه علـت عملکـرد خـاص توسعه پوست ریشه به وضوح مشاهده می

باشد که در واقع یک خصوصیت تکـاملی یریشه در این گیاهان در محیط شور م

باشد. همچنین قسمت ها می رست ها و وجه تمایز این گیاهان از شیرین شوررست

هاي پارانشیم پوسـت و بافـت عمده ساقه در گیاه سالسوال، به دلیل افزایش الیه

ذخیره آب در زیر بشره است و این حالت تا حدودي موجب تغییر انـدازه اسـتوانه

شود. مرکزي می

کلمات کلیدي:

مورفولوژي، آناتومی، شوري

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

29

اسکلروتینیائی پوسیدگیدر sclerotina sclerotiorumقارچ بررسی

) Sclerotinia rot ( کلزا

سکینه سادات میرکریمی: هنویسند

واحد گرگان عضو پاشگاه پژوهشگران جوان ،فارغ التحصیل رشته گیاهپزشکی

: چکیده

% روغن و در جهـت برطـرف نمـودن نیـاز روغنـی کشـور 40هی داراي کلزا گیا

بهمراه زیتون در چند سال اخیر مورد توجه وزارت جهاد کشـاورزي قـرار گرفتـه

است.

باشد کـه گی اسکلروتینائی از بیماریهاي مهم کلزا ویژه مناطق معتدل می پوسیده

ر زمان خرمنکوبی گردد، بعالوه د منجر به پیش رسی و کاهش وزن هزار دانه می

گردد. مخلوط شدن اسکلروتها با بذر باعث کاهش ارزش تجاري آن می

باشد که حداقل درصد می 50الی 3درصد آلودگی مزارع کلزا پس از برنج ما بین

گـردد، عامـل بیمـاري قـارچ آلودگی بیماري فوق در ایـن مـزارع مشـاهده مـی

deBary (Lib) sclerotiorum sclerotina کـه درجـه حـرارت باشـد می

باشد و بصورت اسکلروت از فصلی به فصـل دیگـر می 25الی 20بهینه رشد آن

نماید. بین ارقام هیچ رقمی مقاومت باالئی را در خـود میزمستانگذرانی در خاك

نشان نداده است، لذا با مدیریت تلفیقی باید بیماري فوق را کنترل نمود.

کلیدي: کلمات

مدیریت تلفیقی -مقاومت -بیماري -اسکلروتینا -کلزا

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

30

Soybean Cyst Nematode نماتدکیست سویا

شروین هادیان: هنویسند

کارشناس آزمایشگاه گیاه پزشکی دانشگاه آزاد گرگان

: چکیده

در اکثر )Soybean Cyst Nematode )SCNنماتد کیست سویا

1378در سالباشد. مناطق به عنوان یک عامل محدود کننده در تولید سویا می

) از یک مزرعه سویا در منطقه بندرگز واقع در استان گلستان و مزارع 1999(

سویا دشت ناز ساري واقع در استان مازندران گزارش شد.

باشد. این نماتد داراي می Heterodera glycines عامل این بیماري

اتدهاي نرم باشد. نمیک مرحله تخم، چهار سن الروي، و یک مرحله بالغ می

باشند. کرمی شکل و نماتدهاي ماده لیمویی شکل می

گیاه براي تشخیص بیماري هاي هواییعالئم خسارت این بیماري در بخش

باشد با این حال گاهی عالئم کوتولگی و زردي دیده به اندازه کافی بارز نمی

شود ولی عالئم اصلی در ریشه است سیستم ریشه ضعیف شده تیره رنگ می

یابد، نماتدهاي ماده سفید هاي تثبیت نیتروزن آن نیز کاهش می، گرهشودیم

شود. به دلیل عدم اي چسبنده روي ریشه دیده میو کیستهاي قهوهمایل به زرد

اطالع بارز بودن عالئم بسیاري مواقع کشاورز از وجود نماتد در مزرعه بی

است.

باشد. در این روش مدیریتی میهاي مقاوم امروزه بهترین ستفاده از واریتها

کند ولی نقش موثري در از بین بردن روش از رشد سریع نماتد جلوگیري می

نماتد هاي موجود ندارد.

کلیدي: کلمات

، سویا و کیستSoybean Cyst Nematode )(SCNنماتد ،

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

31

گیاهشناسی موز

2فاطمه قلیچلی ، 1 مهندس حبیبینویسندگان :

علمی دانشگاه آزاد واحد گرگان عضو هیئت - 1

دانشجوي زراعت و اصالح نباتات دانشگاه آزاد واحد گرگان - 2

چکیده :

موز از قدیمی ترین میوه هایست که مورد استفاده بشر قرار گرفتـه اسـت و

سال می رسد . 3000قدمت آن به

طـن اصـلی موز یکی از میوه هاي تجاري مناطق گرم و مرطوب اسـت . و

-هنـدوچین -سـیام –این گیاه را جنوب شرقی آسیا ( شمال شرقی هندوسـتان

مالزي و اندونزي ) می دانند و از این مراکز است که کشت موز بـه سـایر نقـاط

عالم کشیده شده است.

بین انواع فراوان موزفقط سه رقم آن در تغذیه انسان قابل اسـتفاده اسـت .

نوبه خود به دو دسته تقسیم می شوند .یکـی انـواعی این سه رقم خوراکی نیز به

که به طور خام به مصرف تغذیه می رسند و دیگري ارقـامی کـه نشاسـته اي و

فاقد شیرینی هستند و پخته به شکل جوشانده یـا سـرخ کـرده و پـس از کبـاب

کردن در زیر خاکستر گرم مورد استفاده بومیان آفریقا قـرار مـی گیرنـد .در ایـن

طبقه بندي آن و آناتومی و انواع مختلف تجارتی آن –به بررسی گیاه موز مقاله

می پردازیم.

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

32

در بیوتکنولوژي .Nostoc spبررسی توانمندي سیانوباکتریوم

کشاورزي در شرایط آزمایشگاهی

3، شادمان شکروي 2 محسن علمایی، 1، مریم صفایی 1فریبا امیر لطیفینویسندگان :

ي کارشناسی ارشد فیزیولوژي گیاهی و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشجو - 1

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

عضو هیئت علمی دانشکده علوم کشاورزي و منابع طبیعی گرگان - 2

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 3

: چکیده

تی باکتریال، از نظر تولید ترکیبات آن .Nostoc sp سیانوباکتریوم خاکزي

تثبیت نیتروژن مولکولی و توان تعدیل اسیدیته در شرایط آزمایشگاهی، نمونه اي

توانمند به نظر میرسد. با توجه به بعد کاربردي نمونه، در این بررسی تـوان بـرون

ریزش آمونیوم و تعدیل وضعیت رنگیزه اي در این سیانوباکتري، در شـدت نـور

ر در محتواي دي اکسید کربن محیط مورد ارزیابی و تغیی pHمحدود، تغییرات

قرار گرفت. نمونه برداري از شالیزارهاي استان گلستان درطـی یـک دوره یـک

ساله انجام گرفت.

در محـیط کشـت Nostoc sp.پس از تخلیص وشناسایی، سیانوباکتریوم

میکرومـول کوانتـا برمتـر مربـع در 2تحت شدت نور محدود BG0- 11 مایع

درجه سانتی گراد و روشنایی سفید مداوم قرار گرفت. در شـرایط 28نیه، دماي ثا

محدودیت دي اکسید کربن اعمـال شـده، تیمارهـاي اسـیدیته از نـوع شـرایط

بود. بـراي شـرایط قلیـایی دو )pH 9) و قلیایی (pH 7)، خنثی (pH 5اسیدي (

ان داد کـه بـا ) در نظر گرفته شد. نتـایج نشـ pHs 8,5-9,5 ( محدوده نزدیک

بـا هـوادهی) pH 9) و (pH، ( )7 pH 5توجه به منحنی هاي طیف جذبی، در (

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

33

در روزهاي اول و سوم تلقیح کارتنوئیدها بیشتر و فیکواریترین در روز دوم تلقـیح

بدون هوادهی و شیکر) در هر pH 9) و (pHs 8,5-9,5 (بیشتر بوده است، و در

ن بیشتر بوده است. سه روز اول تلقیح مقدار فیکواریتری

)، نسـبت بـه pH 5( مقدار برون ریزش آمونیوم در شرایط کـامال اسـیدي

در روز دوم تلقـیح بیشـتر بـوده )pH 9) و شرایط قلیـایی ( pH 7شرایط خنثی (

است. دستاوردهاي بدست آمده، از نقطه نظر کـاربردي، اسـتفاده از نمونـه را بـه

ژي کشاورزي مورد تأیید قرار میدهدعنوان نمونه اي توانمند در بیوتکنولو

کلمات کلیدي:

، نور ،سیانوباکتریوم ،دي اکسید کربن ،برون ریزش آمونیوم ،اسیدیته

وضعیت رنگیزه اي ،نوستوك

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

34

به تغییرات توأم دي اکسید کربن .Nostoc spخوگیري سیانوباکتریوم

دي بیوتکنولوژي کشاورزي به عنوان عاملی براي تعیین توانمن pHو

سیانوباکتریاي شالیزارهاي استان گلستان

3، شادمان شکروي 2 محسن علمایی، 1مریم صفایی، 1فریبا امیر لطیفینویسندگان :

دانشجوي کارشناسی ارشد فیزیولوژي گیاهی و عضو باشگاه پژوهشگران جوان - 1

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

نشکده علوم کشاورزي و منابع طبیعی گرگانعضو هیئت علمی دا - 2

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 3

: چکیده

از نظر توان تعدیل اسیدیته در شرایط .Nostoc sp سیانوباکتریوم خاکزي

آزمایشگاهی نمونه اي توانمند به نظر میرسد. با توجه به بعد کاربردي نمونـه، در

ر رابطه با شدت نور محـدود و میـزان دي اکسـید کـربن این بررسی این توان د

محیط مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه بـرداري از شـالیزارهاي اسـتان گلسـتان

درطی یک دوره یک ساله انجام گرفت. نمونه هاي خاك کشت گردیده، پـس از

وارد گردیدند. BG0- 11 کلنیزه شدن در محیط کشت

در محـیط کشـت Nostoc sp.نوباکتریوم پس از تخلیص وشناسایی، سیا

میکرومـول کوانتـا برمتـر مربـع در 2تحت شدت نور محدود BG0- 11 مایع

درجه سانتی گراد و روشـنایی سـفید مـداوم قـرار گرفـت. رشـد 28ثانیه، دماي

براساس توده زنده ( کلروفیل) و زمان تولید مثل از طریـق محاسـبه ثابـت رشـد

خاص، بدست آمد.

ایط محدودیت دي اکسید کربن اعمـال شـده، تیمارهـاي اسـیدیته در شر

و (pH7) ، شـرایط خنثـی (pH5) مرحله اول از نوع شـرایط کـامال اسـیدي

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

35

سـاعت در روز انجـام 1بود. در بدو امر هوادهی به مـدت (pH9)شرایط قلیایی

گرفت. نتایج نشان داد که در هرسه محیط نمونه هاي تلقیح شده ظرف روزهاي

ل در فاز تصاعدي رشد قرار گرفتند ولی شرایط اسیدي سبب افـت محسـوس او

رشد در روز سوم به بعد گردید. اسیدیته قلیایی بیشترین نرخ رشد را نشان داد. در

مقایسـه گردیـد. (pHs 8.5-9.5) مرحله بعد این اسیدیته با دو مقدار نزدیک

مرزهاي نزدیک به اسیدیته نتایج نشان داد که نمونه داراي توان رشد یکسان در

بهینه نمی باشد نتایج نشان داد که در شرایط تلقـیح و عـدم تلقـیح دي اکسـید

کربن، نمونه خاصیت بافري قابل توجهی از خود نشان میدهد و تغییرات اسیدیته

پس از مدت زمان نزدیک به یک هفته در همه محـیط هـا بـه محـدوده ثـابتی

(pHs 8-8.15) الت در حضور و عـدم حضـور بـافر آزمـون میل میکند. این ح

گردید و در شرایط عدم حضور نتایج مشابه بدست آمد.

کلمات کلیدي:

نوستوك -گلستان -شالیزار -سیانوباکتریوم -خوگیري -اسیدیته

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

36

Fischerella ambigua (Nageli)معرفی سیانوباکتریوم

Gomont به عنوان کاندیداي توانمند جمع آوري شده از استان گلستان

جهت استفاده از آغازگرهاي بیولوژیک

، 2محسن علمایی، 1، زهرا حسینی 1فریبا امیر لطیفی ، 1 مریم صفایی کتولی نویسندگان :

4شادمان شکروي ،3ندا سلطانی

گرگانواحد پژوهشگران جوان عضو باشگاه ،زیست شناسی دانشجوي کارشناسی - 1

دانشگاه منابع طبیعی ، گرگان شناسی ،گروه زیست - 2

، علوم پایه کاربردي ، جهاد دانشگاهی ، تهراناکولوژي و سیستماتیک گیاهی گروه - 3

گروه زیست شناسی،دانشگاه آزاد اسالمی پژوهشکده واحد گرگان - 4

: چکیده

Fischerella ambigua (Nageli)سـیانوباکتریوم اسـتیگونماتال

Gomont دي ازوتروفی و قابلیت در نوسـانهاي محیطـی و تولیـد حفظ بدلیل

ترکیبات آنتی باکتریال از نظر بیوتکنولوژي کشاورزي نمونه اي توانمند بـه نظـر

نمونه در این بررسی، این امر به عنوان هدف در نظر گرفته شده است. .می رسد

س جمع آوري شد وسـپ از شالیزارهاي استان گلستان در طی یک دوره یک ساله

نمونه هاي خاك کشت گردیـده ،پـس از تخلـیص و شناسـایی ، سـیانوباکتریوم

Fischerella ambigua (Nageli) Gomont ، دمـاي ودر گزینش شده

میکرومول کوانتا برمترمربع در ثانیـه ، و 2تحت شدت نور درجه سانتی گراد 28

قرار گرفت . BG0-11 و محیط کشتروشنایی سفید مداوم

ي شوري اعمال شده، در شرایط محـدودیت دي اکسـید کـربن ، از تیمارها

بودنـد. رشـد بـر اسـاس % 0,6% 0,5% ، 0,4% ، 0,0نوع کلرور سدیم وبه میزان

تعیین گردیده ، سنجش رنگیـزه هـاي کلروفیلـی و (OD750)کدورت سنجی

ه فیکوبیلی پروتئینی پس از تهیه عصاره متانولی انجام گرفت . نتایج نشان داد ک

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

37

ایـن امـر % سبب بروز باالترین نرخ رشد در نمونه می شود.0,5شوري به میزان

چه در شرایط محدودیت و چه عدم محدودیت کربن معدنی محلول، صـدق مـی

% نمونـه 0,5شـوري در نتایج در مورد برون ریزش آمونیوم نشـان داد کـه کند.

. داراي برون ریزش قابل توجهی است

صوص در شرایط عـدم محـدودیت کـربن محلـول بخبرون ریزش آمونیوم

با توجه به نتایج بدست امـده، سـیانوباکتریوم مـذکور بـراي قابل توجه می باشد.

استفاده به عنوان کود بیولوژیکی در شالیزارها از جنبه هـاي متفـاوت نمونـه اي

توانمند به نظر می رسد.

کلمات کلیدي :

.فیشرال ،گلستان ،شوري ،شالیزار ،سیانوباکتریوم ،آمونیومبرون ریزش

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

38

انبوه زنبور پارایتوئید تریکوگراماپرورش و تکثیر

به منظور مبارزه بیولوژیکی علیه افات مزارع برنج و پنبه

2افشین اسماعیل پور ، 1معصومه ابراهیمیاننویسندگان :

علوم گیاهی ، دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان سکارشنا - 1

بهار آوران کارشناس کشاورزي و مدیر مسئول شرکت تولید و پرورش حشرات مفید - 2

گرگان

چکیده :

از خانواده Trichogrammaزنبور پارازیتوئید جنس

Trichgrammatiae مهمترین عامل کنترل کننده آفات حشره اي به

خصوص پروانه ها بشمار می رود .نسلهاي زیاد چند میزبانه بودن ، سازگاري در

ز ویژگیهاي بارز این اقلیمهاي مختلف وقابلیت پرورش روي میزبانهاي واسطه ، ا

حشره مفید می باشند . اهمیئت زنبور تریکوگراما در مبارزه بیولوژیک باعث توجه

گونه از این 145زیاد به سیستماتیک این حشره نیز گردیده است و تا کنون

جنس در دنیا شناسایی شدده است .

نباشدهیچ پناهگاه عاري از یخ وجود نداشته که تریکوگراما در آنجا فعال

متري و تا گرم 3000از شمالی ترین قسمت کمر بند قطب شمال از ارتفاع

ترین صحراها تریکو گراما جمع آوري شده است . بعضی از گونه هاي تریکو

گراما بویژه آنهایی که در زیستگاه هاي کشاورزي و تغییر یافته سازگاري یافته

که در تمام جغرافیاي T.evanescens اند.انتشار وسیعی دارند مثال گونه

یافت می شود در کشور ما Orientalisو احتماال palaearcticزیستی

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

39

فعالیت جنس تریکوگراما از پر بار ترین مناطق شمالی کشور تا مناطق کویري

یزد گزارش گردیده است .

تاریخچه استفاده از تریکو گراما براي کنترل آفات به گذشته هاي دور بر

سیستم تولید انبوه تریکوگراما را flandersکه 1926، از سال می گردد

) مورد استفاده قرار دارد . sitotroga cerealellaروي تخم بید غالت (

سال 25کاربرد تریکوگراما در خیلی از کشور ها مورد توجه قرار گرفت . در

از آفات در بیش از گذشته کاربرد وسیعی از این پارازیتوئید علیه کنترل بسیاري

کشور جهان انجام گرفته است . 30

میلیون هکتار از زمینهاي کشاورزي و جنگلی تحت 32ساالنه حدود

پوشش کنترل بیولوژیک آفات توسط تریکوگراما قرار دارند .

مهمترین زراعتهایی که رها سازي تریکو گراما در آنها انجام می گیرد :

به و سبزیجات و مهمترین آفاتی که با تریکو گراما ذرت ، نیشکر ، برنج ، پن

کنترل میشوند ساقه خوار اروپایی ذرت، ساقه خوار نیشکر و کرم قوزه پنبه می

باشد .

کاربرد گونه هاي بومی ارجحیت دارد ولی گاهی هم ورود ، گونه هاي

خارجی ضروري است در این مورد خطر از بین رفتن گونه بومی توسط گونه

باعث T.dendrolimرجی به خاطر ایجاد رقابت وجود دارد . براي مثال : خا

گردید . T.buesiسبب حذف T.evanescensو T.evanescensحذف

بنابراین تحقیق روي بیولوژي و اکولوژي و رفتار گونه هاي بوي و وارداتی

قبل از رها سازي از اولویت زیادي برخوردار است .

تولید و رها سازي تریکوگراما در زراعتهاي برنج ، پنبه ، و در کشور ما

ساقه خوار ، برنج ، کرم قوزه پنبه ذرت جهت کنترل آفات کلیدي همچون کرم

، و کرم ساقه خوار اروپایی در سالهاي اخیر گسترش قابل مالحظه اي یافته

است .

اکوسیستمهاي لذا شناخت نکاتی از بیولوژي و اکولوژي این حشره در

مختلف از جمله زراعت برنج و پنبه می تواند در ارتقاء کمی و کیفی کنترل

بیولوژیکی با آفات بسیار موثر باشد .

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

40

تسریع کننده و تغییرات مشخصی از بافت در آبسزیک اسید ودر

سرعت رشد در پاسخ به شوري در برگهاي جو

مهران شربتینویسنده :

چکیده :

میلی مول کلرو سدیم توسط رشید جو منجر به توقف سـرعت 100افزودن

از رشد برگ سوم شد . سپس بایک از سرگیري مجدد رشد در زمان یک سـاعت

دنبال شد .

اندیشه براین است که از سر گرفتن رشد جلوتر میانجیگري شـد . بوسـیله

بخیـر تسریع کننده و تغییرات ویـژه در غلظتـی از آبسـزیک و بـا تغییـرات در ت

امتحان شده بود سرعت رشد برگ پی در پی ثبت مـی شـد بـا اسـتفاده از جابـه

حایی تغییرات طولی کانال ها و آبسیزك اسید با تحریک ایمنی تعیین می شـد و

میزان تبخیر از روزانه ها بطور مرتب و دقیق به وسیله پارامتري انـدازه مـی شـد

برابر در بخشی مجزا از 6یک دقیقه پس از اضافه کردن نمک آبسز 10.در مدت

در بخشی دیگر آبسیزك اسـید بـا یـک تـاٌخیر ;منطقه رشد برگ افزایش یافت

جمع شده بود . در بخشـی از پهنـک در حـال رشـد کـه داشـت سـبز مـی شـد

20برابر افزایش یافت و باقی ماند بـاال پـس از سـپري شـدن 3آبسیزیک اسید

و هدایت از روزنه ها منطبق بود با ادامـه دقیقه . جلوتر کاهش در تبخیر و انتقال

ساعت پس از اضافه کـردن نمـک غلظـت آبسـیزیک اسـید در حـال 20رشد .

برگشت به میزان قبل از استرس بود البته سرعت رشد برگ هنـوز کـم بـود . از

این موضوع نتیجه گرفته می شود که کلرو سدیم از مسببات افزایش سـرعت در

ر حال تبخیر از منطقه برگ در حال رشـد اسـت . ایـن آبسیزگ اسید در بخش د

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

41

هدایتها ( جریانها ) منجر به یک کاهش در تبخیر شد . در نتیجه انتظار می رفت

پتانسیل آب در آوند چوبی باال برود .

لحظه اي که شیب پتانسیل بین آوند چوب وسـلولهاي بیرونـی در منطقـه

د رشـد از سـر گرفتـه مـی شـد . رشد همراه جذب دوباره آب دیرتر داخل می ش

نتایجی پیشنهاد شد که آبسزیک اسید منجر به پاسخهاي مختلفی در برگهاي بـا

منشاء متفاوت می باشد و همه را متوجه ساخت که رشد مجـدد بـرگ در حـال

بهبود است .( جبران )

ي: کلیدکلمات

)، رشد یا توسعه سـلول ،جـوزراعی، رشـد بـرگ، ABAآبسیزیک اسید (

شوري ، روابط آب

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

42

گیاهان تراریخته و کشاورزي جهانی

3محمد رضا داداشی ، 2برزوکازرانی، 1، آیدین بهروز 1مرتضی جوینی :نویسندگان

دانشجوي مهندسی کشاورزي دانشگگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 1

مدرس دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 2

لمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگانعضو هیات ع - 3

چکیده :

رهایی از گرسنگی جمعیت فزاینده جهانی، اگرچه بهبود تولید براي تغذیه و

وتوزیع غذا امري حیاتی است،در عین حال به حداقل رساندن تغییـرات محیطـی

وبهره گیري موثر از مناطق کم بازده نیز مسئله اي بدیهی می باشد.این امر مهم

فناوریهاي جدید است. زمند بکارگیري صحیح ومسئوالنه کشفیات علمی ونیا

مروجان وناظران فناوري تغییر ژنتیکـی دز گیاهـان ومیکروارگانیسـم هابـا

یستی اطمینان حاصل نمایند که کوشش هایشان چنین نیازهایی را بر آورده مـی

سازد.

ی ژنتیـک) بـا مواد غذایی تولیدي از طریق فناوري تغییر ژنتیکـی (مهندسـ

برخورداري از ویژگیهایی مانند ارزش غذایی باالتر، افزایش دوام خاصیت انبـاري

محصوالت واصوأل ارتقاء سالمتی ، براي مصرف کنندگان در کشورهاي صـنعتی

ودر حال توسعه ، مزایایی را به ارمغان می آورد.

ي خلق محصوالت تراریخته اي که سود آن نصیب کشاورزان فقیر کشورها

درحال توسعه می شود واز طریق تولید فشـرده محصـوالتی نظیـر ذرت ، بـرنج،

گندم،کاساوا ،یام ، سورگوم،موزوسیب زمینی شیرین دسترسی آنها را به غذابهبود

می بخشد،به مساعدت جدید بخش دولتی ناز دارد.

رسیدگی به آثار بالقوه مثبت ومنفی زیست محیطی فناوریهاي تغییر ژنتیکی

سی ژنتیک)به تالشهاي هماهنگ وسازمان یافتـه اي نیـاز دارد.ایـن نـوع (مهند

ارزیابی ها بایستی درمقایسه با فنون کشاورزي سنتی رایج صورت پذیرد.

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

43

کیوي و بیولوژي گروه افشانی

شهروز حبیبی نویسنده:

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

چکیده :

ت کیوي و گرده افشانی آن میباشد و با توجه به موضوع بحث در مورد درخ

اینکه این موضوع براي درخت کیوي بسیار مهم و حیاتی می باشد سعی کردم

در مورد گرده افشانی آن هم تحقیق کنم ، کیوي از ارقام میوه هایی اسـت کـه

میشود گفت در کشور ما نوپا بوده و کمتر کسـی در مـورد آن تجربـه اي عملـی

ده است و عمالً ، محدود کسانی پا به عرصه گذاشته انـد . و تجربیـات کسب کر

ارزشمندي در مورد شناخت پایه ها و نحوه کاشت و مراحـل داشـت و برداشـت

اطالعاتی کسب کرده اند .

امروزه در کشور ما توانسته اند در سطح قابل تـوجهی در شـمال کشـور از

و دشت نیز اقدام به کاشـت نهـال هـاي رامسر تا آستارا و حتی در ناحیه گرگان

کیوي کنند . این نواحی به دالیل خصوصیات آب و هـوایی و خـاك ، مناسـب

تشخیص داده شده اند .

حتی امروزه باغداران در شمال کشور به جاي مرکبـات خـود نهـال هـاي

کیوي را جایگزین کرده اند .این مسئله زیاد هم تاًسف آور نیست چون ما میـوه

سـال 4ي را جایگزین کرده ایم که از همه لحاظ بهتر از آن میباشد .در عـرض ا

اول باغدار میتواند با برداشـت اولـین محصـول هـر چنـد در انـدازه هـاي غیـر

استاندارد و کوچک تمام مخارجی را که متحمل شده است را جبـران کنـد و در

ه جیب دولت سرآزیر سال اول که به حد اکثر باردهی میرسد کلی ارز ب 10طی

میشود .

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

44

انشااهللا به امید آن روز که ما نیـز یکـی از صـادر کننـدگان بـزرگ کیـوي

باشیم و این میوه در بین غذاهاي ما جاي خود را باز کند و بـا یـاري خـدا در

خود کفایی اقتصادي کشور بکوشیم .

چون کیوي شرایط آب وهوایی خاصی را می طلبد ، در منـاطق محـدودي

کاشته میشود و جمع آوري اطالعات در مورد این درخت پر ارزش کار مشـکلی

است . بحث بیولوژي گرده افشـانی و عوامـل مـوثر بـرآن یکـی از مهمتـرین

بخشهایی میتواند باشد که در بقاي اقتصادي باغداري کیـوي مـوثرمی باشـد .

بـوده و داراي چون همانطور که بعداً توضیح داده میشود درخت کیـوي دو پایـه

گلهاي کامل میباشد ولی گلهاي نر و ماده هر کـدام بـر روي پایـه اي بـه طـور

جداگانه قرار دارند و براي اینکه میـوه هـاي تولیـدي از لحـاظ بـازار پسـندي و

اقتصادي حالت استاندارد و قابل توجهی داشته باشد باید عمل گرده افشـانی بـه

همـان روش گـرده افشـانی حشـرات موقع و به بهتـرین طریقـه کـه معمـوالً

مخصوصاً زنبورعسل می باشد حتماً انجام گیرد تا میوه ها درشت ترو مرغـوبتر و

قابل صادرات باشند .

سالهاي زیادي است که همواره رهبران کشور خواسته اند کاري کنند کـه

کشور از لحاظ تولیدات کشاورزي خود کفا شـود و اقتصـاد را از تـک محصـولی

بودن خارج کنند .در این مورد اقتصاد دانان برنامه ریزیهاي مختلفی کرده اند که

ت کشاورزي باید سر لوحـه امید واریم روزي به مرحله اجرا درآید .توجه به تولیدا

برنامه اصالحات براي خود کفایی باشد لذا باید سیاستی اتخاذ گـردد کـه برنامـه

توسعه و تکثیر تولیدات کشاورزي به موقع اجـرا شـود. مخصوصـاً اینکـه در هـر

منطقه اي چه نوع محصولی مناسب و مساعد کشت

می باشد ؟

یوي فروت است . کـه امـروزه یکی از محصوالت بسیار ارزنده و گرانبها ک

در شمال کشور باغهاي زیادي با بهترین شرایط بوجود آمده که محصوالت آن

هم به مصرف داخلی و هم براي صادرات مناسب است .

اکنون که عده اي عالقه مند و داوطلب احداث باغ هـاي کیـوي هسـتند

و عملـی در ایـن بسیار بجا است که ما هم خود را از فراگیري اطالعات علمـی

مورد بی نسیب نگذاریم و سعی کنیم در موضوعات جلسه بحث خود از مباحـث

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

45

مختلف پرورش و ازدیاد این درخت با ارزش یاد کنیم تا شاید در امر خود کفایی

کشور سهمی داشته باشیم .

باز الزم میدانم نکته مهمی را درهمین جا بـه عـرض برسـانم و آن اینکـه

آوردن میوه هاي بازارپسند واقتصادي کیوي حتما ًباید عمـل گـرده براي بدست

افشانی به طور طبیعی یا مصنوعی (بیشـتر مـوارد ) کـه بیشـتر توسـط حشـرات

مخصوصاً زنبورعسل انجام میگیرد بایستی به طورکامل انجام گیرد.چـون کیـوي

رند و در غیر دو پایه بوده و گلهاي نر و ماده جدا بر روي پایه هاي مختلف قرار دا

این صورت میوه ها ریز و غیر اقتصادي خواهند بود .

سالگی شروع به میوه دهی میکند تا اینکه درسال دهم 4این گیاه از سن

تن درهکتاراست می رسد . 27تا 21تا بیستم به حد اکثر میوه خود که

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

46

ف هاي هرزد علفوائ

1دي ایزدفرمه ، 1حسین فخاري گان:نویسند

اصالح نبات-زراعت رشته مهندسی کشاورزي اندانشجوی - 1

چکیده :

علف هاي هرز گیاهان خودرویی هستند که به طـور ناخواسـته در مـزارع و

باغات می رویند و رقیبی براي محصوالت کشت شـده محسـوب مـی شـوند از

مضر اسـت کـه نظر یک کشاورز. علف هــرز هر گیاه غیر مفید.نا خواسته ویا

در مزرعه مشاهده می شود .

علف هاي هرز مانع فرسایش آبی و بادي خاکها می شوند. -1

علف هاي هرز به عنوان علوفه براي حیوانات و بعضی از انها نیز ماننـد -2

تاج خروس وسلمک به عنوان سبزیجات پخته توسط انسان به مصرف می رسد.

ــرز ارزش دارو -3 ــاي ه ــا ه ــف ه ــی از عل ـــانند برخ ــد مـ ـــی دارن یــ

Argemene Mexicana (گیاهی از خانواده خشخاش ) که بذر ان در کنترل بیماري پوستی استفاده

می شود .

بعضی ا زعلف هاي هرز که به کمک شـخم دفـن مـی شـوند موجـب -4

افزایش مواد الی خاك می شوند .

شالیزار بعضی ا زعلف هاي هرز می توانند موجب تثبیت نیتروژن هوادر -5

ها شوند مانند جلبک آبی .سبز (گونه آزوال)

از برخی از علف هاي هرز می تـوان درمطالعـات بیولـوژیکی و برنامـه -6

اصالح گیاهان زراعی به عنوان گیاه ازمایشگاهی استفاده کرد .

علف هاي هرز همچنین به عنوان پاالینده آلودگی هوا می تواند به کار -7

وحشی کـه بـه آمونیـاك. کلرونیتریـت موجـود در هـوا و برده شوند مثل خردل

حساس می ) H2S(اتمسفر خیلی حساس است یا سلمک به هیدروژن سولفوره

فلـزات سـنگین و Echhomia Crassipesباشد. علف هاي هرز آبـی ماننـد

سایر مواد سمی در اب را جذب می کند.

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

47

اصول اصالح برنج

،ابراهیم قریشی ، دیورجمشید خ ، حسین فخاري نویسندگان:

مهدي ایزدفر ، اسماعیل یامپی اصالح نبات- زراعت رشته مهندسی کشاورزي دانشجویان

چکیده :

سـال اسـت کـه در 5000برنج از قدیم ترین گیاهان زراعی است و حـدود

چین و هند کشت می شود . این گیاه از آسیاي جنوب شرقی به چـین و از آنجـا

سـال پـیش 2000ا راه یافت . سابقه کشت برنج در ایران حـدود به آفریقا و اروپ

مازنـدران و –می رسد . مناطق مهم زراعت بـرنج در ایـران عبارتنـد از گـیالن

بخش هایی از استان گلستان

و متعلـق بـه جـنس و gramineaeیا Poaceaeبرنج از خانواده غالت

یقا وحشی برنج موجود می باشد. در جنوب آفر Oryza Sativaگونه زراعی آن

داراي بیسـت گونـه بـا Oryzaجنس Oryza Glamberimaاست . به نام

می باشد. 12تعداد کروموزوم پایه

به سه نوع یا نژاد جغرافیایی که عموما داراي مشخصات زیر Sativaگونه

است تقسیم می گردد :

هـاي ) برنجهاي نوع گرمسیري معموال پا بلند ، سـاقه Indicaهندي ( -1

ضعیف ، برگهاي طویل ، حساس به دماي پایین و طول روز ، دانه هـاي باریـک

که به راحتی ریزش می کنند و دوره خواب طوالنی دارند .

) برنجهاي نوع معتـدال ، داراي سـاقه هـاي برگهـاي Japonicaژاپنی : (

واي کوتاه ، پنجه دهی متوسط ، مقاوم به دماي پایین دانه هاي گرد کوتاه با محت

آمیلوز پایین که دانه ها در هنگام پخت به صورت چسبنده در می ورد هستند حد

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

48

ژاپنی پا بلند با ساقه هاي ضـخیم و برگهـاي محکـم و پهـن ، –واسط هندي

پنجه دهی کم ، با سنبله هاي بلند , مقاوم به ریزش و دانه گرد و بلند هستند .

شه گلـی اسـت کـه گلهـا ساختمان گل : در برنج آرایش گل به صورت خو

منفرد دارد و تفاوت گل برنج با گل سایر غالت در این است که در گل بـرنج بـه

جاي سه پرچم وجود دارد .

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

49

اریخ

مهدي ایزدفر ،سید قاسم حسینی ،حسین فخاري نویسندگان:

اصالح نبات- زراعت رشته مهندسی کشاورزي دانشجویان

تاریخچه :

5000خیار گیاهی بسیار قدیمی است که بعضی هـا قـدمت آن را بـیش از

سال تخمین می زنند.

:مشخصات عمومی

گونه خیار در آسیا و آفریقا به ثبت رسیده است . فقط تعـداد 30حدود

متـري نفوذکننـده 5/0معدودي از ریشه هاي خیار مـی تواننـد بـیش از عمـق

باعث می شود تا سیستم ریشه اي ان سـطحی و در انشعابات زیاد اطراف ریشه

عمق کم از خاك قرار گیرد

تفاوت گلهاي نرو ماده :

گلهاي نر به صورت گروهی ولی گلهاي ماده به طور جدا گانـه ظـاهر مـی

شوند گلهاي نر زودتر از گلهاي ماده ظاهر شـده تعـداد آنهـا نیـز بیشـتر اسـت

به یک اسـت . ظـاهر شـدن گلهـا در 14دود نسبت گلهاي نر به ماده در خیار ح

خیار به غیر از خواص ژنتیکی گیاه بستگی به عوامل محیطی نیـز دارد . بـدین

ترتیب که تعداد گلهاي نر با روزهاي بلند ، شدت تابش خورشید و دماي زیاد هوا

افزایش می یابد . در صورتی که روزهاي کوتاه ، شدت تابش کم و دماي کم هوا

فزایش گلهاي ماده در خیار می شود .باعث ا

ارزش غذایی و اهمیت اقتصادي :

درصد اب دارد ولی به علت وفور 97تا 96با توجه به اینکه این گیاه حدود

ویتامین امالح معدنی و اسید هاي الی آن در تغذیه مدرن امروزي از اهمیت ویژه

از گوجه فرنگی کلم پیچ و کلم پیاز اي بر خوردار است.از نظر اقتصادي خیار بعد

مقام چهارم را دارد .

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

50

)Alternariaبررسی سه گونه قارچ آلترناریا (

)Alternaria Blight ( در سوختگی آلترناریائی کلزا

سکینه سادات میرکریمی نویسنده:

واحد گرگان عضوباشگاه پژوهشگران جوان - فارغ التحصیل گیاهپزشکی

: چکیده

و .Alternaria brassicae (Berk.) Saccآلترناریا بنامهـاي گونه سه

A. brassicicola Wilts (Schw.) وA. raphani Groves and

Skolko از طریـق ،کـه کنند عموماً در تمام دنیـا بـه کلـزا و خـردل حملـه مـی

هـا در روي عالئم بیماري با تشکیل لکـه .بررسیهاي میکروسکوپی قابل تمایزند

که این عالئـم در گونـه هـاي مختلـف دنگرد اقه و غالفها مشخص میبرگها، س

قارچ ظاهري متفاوت دارندوتحت شرایط محیطی و میزبان به خصـوص رطوبـت

تغییر می کنند، لکه ها در غالف ممکن است به هم متصل شده وتمام غالف به

ر دهمچنین طور کامل سیاه گردد و پوسیدگی دانه نیز در روي غالف دیده شود.

توسـط آلـودگی گیاهچـه خسارت بـه صـورت و هواي معتدل بآبا کشورهایی

A. brassicicola ــت ــده اس ــزارش ش ــه . گ ــام گرفت ــات انج ــق مطالع طب

A. brassicae کند که دو تاي آنها باعـث حداقل تولید سه ترکیب مختلف می

اي چنین قـارچ مـاده گردد. هم باعث افزایش رشد گیاه میدیگري کاهش رشد و

غیراختصاصـی کنـد کـه یـک توکسـین می تولید Homodestruxin Bبنام

و ماننـد سه گونه آلترناریاي مـورد نظـر از طریـق بـذر نیـز پایـدار مـی .باشد می

از طریــــق تولیــــد A. raphani و A. brassicae همچنــــین

دارند.پایداري امکانکالمیدوسپور

هـاي بارنـدگی متنـاوب توسـعه بیمـاري دورهرطوبت و دماي باالي هوا یا

مصـرف کـود ازت باعـث افـزایش .کنـد را تقویت می A. brassicaeناشی از

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

51

) روي کلـزا CCC(سایکوسـل مصـرف در صـورت ، وآلودگی در کلزاي پـائیزه

ــه ــودگی ب ــی A. brassicaeآل ــاهش م ــد ک ــا یاب ــارچ آلترناری ــارت ق . خس

است، لـذا بـا مـدیریت تلفیقـی بایـد کیلو گرم در هکتارگزارش شده 800حداکثر

بیماري فوق را کنترل نمود.

: ات کلیديکلم

مدیریت تلفیقی ،کالمیدوسپور ،بیماري ،شرایط محیطی ،کلزا ،آلترناریا

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

52

ترسیب کربن در مراتع مناطق خشک و نیمه خشک راهکاري جهت

کاهش میزان گازکربنیک در جو

صر اترك چالی عبدالنا :نویسنده

عضو هیئت علمی گروه کشاورزي دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

یکی از مشکالت زیست محیطی معاصر که در ابعاد جهـانی، بطـور جـدي

نگرانی هایی را براي بسیاري از سیاست گزاران و برنامه ریزان امـور توسـعه اي

بـا ازدیـاد گازهـاي ایجاد کرده، پدیده افزایش دماي هواي کره زمین است کـه

گلخانه اي بویژه گازکربنیک اتمسفري مرتبط می باشد. این امر از مصـرف روبـه

تزاید سوخت هاي فسیلی، پـاك تراشی و ازبین بردن جنگلهـا، نـابودي مراتـع و

تغییرکاربري اراضی توأم با سایر فعالیت هاي توسـعه اي در سـالهاي اخیـر مـی

ان متوسط گازکربنیک انتشار یافته از سـوخت باشد. چنین برآورد می شود که میز

6/7معـادل بـا 2006تـا 1980هاي فسیلی و تغییر کاربري در طـول سـالهاي

میلیارد تن در سال می باشد. از زمان شـروع انقـالب صـنعتی در قـرن نـوزدهم

قسمت در میلیون رسـیده اسـت و 365به 280غلطت گازکربنیک در اتمسفر از

قسـمت در میلیـون 600ه در اواخر قرن بیست و یکم به پیش بینی شده است ک

5/4تـا 1برسد، که این امر باعث افزایش دماي متوسط سالیانه زمین به میـزان

درجه سانتیگراد می شود.

مسئله گرم شدن زمین و افزایش گازکربنیک یک مسئله جهانی است و بـه

ـ ژادي در معـرض کشور خاصی محدود نمی شود و همه انسانها از هر ملیـت و ن

خطر خواهند بود. پاالیش کربن با روشهاي مصنوعی مثل فیلتر و .... هزینه هاي

دالر 300تـا 100سنگینی را دربر دارد بطوریکه در آمریکا این هزینـه را حـدود

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

53

براي هر تن کربن تخمین زده اند. در این راستا کشورهاي صنعتی برنامـه هـاي

یک پیش بینی نمـوده انـد. در کنفـرانس درازمدتی جهت کاهش غلظت گازکربن

این مسئله بطور جدي مطـرح شـده و در پروتوکـل 1997تغییرات اقلیمی کیوتو

آن، کشورها را ملزم نموده اند تا بااسـتفاده ازپوشـش گیـاهی بخصـوص ایجـاد

جنگلهاي مصنوعی به ذخیره کربن بپردازند.

صـورت ذخیـره گرچه سهم عمده اي از کربن توسط اقیانوسها محبوس و ب

شده نگهداري می گردد. اما مطالعات نشان می دهد که مخزن اقیانوس ها آنقدر

ظرفیت ندارند که بتوانند کل کربن اضافی را در خود ذخیره کنند و باقیمانـده آن

باید در اکوسیستم هاي خشکی ذخیره گردد. بنابراین ترسـیب دوبـاره کـربن در

دار کـربن درحـال افـزایش افـزایش در خاك راهکار مهمی براي کاستن از مقـ

اتمسفر بشمار می آید.

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

54

جو ورس و ریزش دانه در گندم و در موثرعوامل

3حسین عجم نوروزي ،2محمدرضاداداشی ،1مهدي گلوي زاده: گان نویسند

دانشجوي کارشناسی اصالح نباتات.دانشگاه آزاداسالمی واحدگرگان -1

لمی گروه کشاورزي.دانشگاه آزاد اسالمی واحدگرگانعضو هیات ع - 3و2

: چکیده

ـ ار مهم زراعـت ا یکی از مسائل بس) یدگییمقاومت غالت به ورس(خواب ن ی

کـه در ی اسـت یده هاپدی ن یکی ازخطرناکتریباشد. ورس در غالت ی اهان میگ

ـ د تواند به وجـو ی اه میزمان زندگی گ ـ اهان حسـاس بـه خوا ید.گآی دگی داراي بی

شوند ی ماري ها واقع میفات و بآمورد هجوم انواع و ن هستندییاپار یکرد بسعمل

باشـد.ورس ی ن مـ ییاپـ ت دانه ها یفیرد وکیگی نها به خوبی صورت نمآح دری.تلق

کی ینتژکی،یهاي قارچی،عوامل مکـان یماریر بیجه عوامل مختلفی نظینت می تواند

ـ نظر باشـد.طبق ی)ین موادغذایکی(عدم تعادل بژیولویزیوف ه سـه نـوع ورس در ی

ورس نودال. از عواملی کـه در و ورس ساقه ،شه یورس ر: شودی گندم مشاهده م

طی،پـا یشه،عوامل محیف بودن ساقه،ریتوان به ضعی ورس گندم و جو موثرند م

د ارقام مقاوم به ورس سعی مـی شـود یاد نام برد. امروزه براي تولیبلندي وکود ز

مقاومت و ترینها قوآدر شه اي وساقه ايیستم ریستا ارقامی را انتخاب کنند که

شتر باشد. بیفات آبه

ــر ــا مهمت ــورد در تولیام ــن م ــه ورس تول ی ــاوم ب ــام مق ــد ارق ــا ی ــام پ د ارق

دا کـرده یـ ت فراوانـی پ یـ زش دانه اهمیکوتاست.امروزه در اصالح گندم مسئله ر

که یطوربه ، شودی اد میدن محصول زیزش دانه روي بوته همزمان با رسیاست.ر

خسارات قابل تـوجهی بـه بـار اد همراه باشدیدر برخی موارد چنانچه با خشکی ز

ته هاي مقاوم ین و انتخاب وارید در به کار بردن کمباین جهت بایورد.از اآخواهد

شتري مبذول شود.یزش توجه بیدر مقابل ر

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

55

جه،اسـتواري دانـه در یدر نت نه سنبلچه هـا و یاستحکام پوشو تراکم سنبله

ري از یشود. براي جلو گی زش محسوب میري از ریگاه خود جزء عوامل جلوگیاج

نها را برداشت نمـوده آدند،ین که دانه ها کامال رسآزش دانه الزم است قبل از یر

زش براي کاشت یاز ارقام مقاوم به ر ن نوع گندمها خودداري کرده ویاز کشت ا و

استفاده کرد.

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

56

د کشت جنین در اصالح نباتاتکاربر

3 سعید صفرپور ،2محمدرضاداداشی ،1مهدي گلوي زاده: گان نویسند

دانشجوي کارشناسی اصالح نباتات.دانشگاه آزاداسالمی واحدگرگان - 1

عضو هیات علمی گروه کشاورزي.دانشگاه آزاد اسالمی واحدگرگان - 2

گرگان کارشناس گروه کشاورزي دانشگاه آزاد اسالمی واحد- 3

چکیده:

کشت جنین شامل جداسازي جنین نابالغ به صورت استریل و کشت آن در

هـاي بـا هاي هیبرید حاصل از تالقی باشد. جنین یک محیط غذایی مصنوعی می

خویشاوندي دور غالباً ضعیف هستند و به علت عدم تغذیه خوب توسط آندوسپرم

ها توسط کشت جنـین غالباً این جنینکنند. مانند و تولید بذور زنده نمی زنده نمی

توان با کشت جنین بر مـوانعی تبدیل شوند. گاهی مواقع می توانند به گیاهچه می

اي که نژادهـاي والـدینی داراي فائق آمد. در تالقیهاي بین گونه چون خواب بذر

خواب بذر طوالنی هستند. بذور هیبرید تا گذشـت یـک مـدت زمـان مشخصـی

. از آنجـایی کـه جنـین جـوان معمـوالً خـواب بـذور را نشـان جوانه نخواهند زد

توانند در محیط مصنوعی کشـت شـده و مـدت هاي هیبرید می دهد، جنین نمی

توان بر مشکل خواب بـذر فـائق کمی بعد از باروري جوانه بزنند. بدین ترتیب می

آمد.

کلیدي: کلمات

اصالح نبات ،هیبرید ،جنین

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

57

کاربرد آن در اصالح نباتات کشت بافت و

3برزو کازرانی ،2محمدرضاداداشی ،1مهدي گلوي زاده: گان نویسند

دانشگاه آزاداسالمی واحدگرگان،دانشجوي کارشناسی اصالح نباتات - 1

دانشگاه آزاد اسالمی واحدگرگان،عضو هیات علمی گروه کشاورزي - 2

می واحد گرگانعضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسال - 3

چکیده:

اي مجــزا از علـومی همچــون ژنتیــک تـوان شــاخه کشـت بافــت را نمــی

مناسـبی فیزیولوژي، آناتومی و ... بحساب آورد. به عبارت دیگر کشت بافت ابزار

کنـد. در خدمت سایر علوم بوده و آنها را در راه نیل بـه اهدافشـان کمــک مـی

شگاهی است که با تکیه بـر خاصـیت کشت بافت شامل مجموعه روشهایی آزمای

توتی پتانسی از یک اندام، بافت، شاخه، ساقه، یاخته و یا حتـی قسـمتی از یـک

چنانکه بـراي کنند. یاخته، گیاهی کامل و منطبق بر هدف مورد نظر را تولید می

تـوان از روشـهاي تولید یک گیاه کامل از یک یاخته یا پرتوپالست، دیگر نمـی

کشت در خاك و ... استفاده نمود. گاهی کشت بافت را تکنولـوژي معمولی مانند

یـابیم کـه همـه اند. از این رو در می زیستی تولید و تکثیري یک گیاه نیز نامیده

ممالک دنیا از این لحاظ در یک سطح نیستند. چنانکه امروزه تکنولـوژي کشـت

باشد. بافت در انحصار تعدادي از ممالک پیشرفته دنیا می

کلیدي: لماتک

توتی پتانسی ،اصالح نبات ،کشت بافت

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

58

قارچ خوراکی

حسین عجم ، 3محمد رضا داداشی ، 2شهروز حبیبی ، 1محمد نعمتی ملک نویسندگان:

4نوروزي

دانشجوي زراعت و اصالح نباتات دانشگاه آزاد اسالمی گرگان - 1

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسالمی گرگان -4و3و2

یده :چک

بر خالف قارچهایی که به طور طبیعـی از طبیعـت جمـع آوري مـی شـوند

درباره قارچهاي پرورشی این اطمینان خاطر وجود داردکه حتما خـوردنی اسـت .

تمایل عمومی به انتشار قارچهاي خوراکی طی قرنهـاي متمـادي بـه اسـتفاده و

م دنیـا غـذاي مصرف آنها کمک شایانی کرده است . در حال حاضر قارچ در تمـا

ید . بقایـاي گیـاهی از قبیـل کـاه آ مفید و لذیذ خوشمزه و کاملی به حساب می

برگ و سایر مواد زاید کشاورزي بقایاي محصوالت جنگلـی و ضـایعات صـنعتی

سلولزدار کمتر مورد استفاده قرار می گیرند ، و اغلب بـا آتـش زدن یـا روشـهاي

بقایـاي گیـاهی را بـه مـواد اولیـه دیگر ازبین می روند. اما با روشـهاي مختلـف

پرورش قارچهاي خوراکی تبدیل و کمپوست مصرف شده را به عنوان کود الـی و

مرغوب در باغها و مزارع استفاده می کنند . از دیگـر مزایـاي کشـت و پـرورش

مکان پرورش آنها در اتاقها یا در سالنهاي در بسـته اسـت بـه اقارچهاي خوراکی

دف صرفه جویی در استفاده از زمین باشـد . در سـالنها خصوص در مواقعی که ه

قارچ را بر روي قفسه هاي عمودي پرورش داده و بیشترین میـزان محصـول در

واحد سطح نسبت به سایر سبزیجات و گیاهان گلخانه اي تولیـد مـی کننـد . بـا

توجه به رشد بسیار سریع قارچهاي خوراکی پرورش قارچ کاري بسیار مفید و پـر

عت و سود آور اسـت . بعضـی از قارچهـاي خـوراکی از قبیـل قـارچ صـدفی منف

Pleurotus در تجزیه کاه موثر است و می توان از آنها به منظور تبدیل کاه بـه

یک جیره غذایی پر ارزش براي حیوانات اهلی استفاده کرد .

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

59

) Beenنخود فرنگی (

محمد قاسمی نویسنده:

آزاد اسالمی واحد گرگان دانشگاه –دانشجوي رشته آمار

چکیده :

نخود فرنگی که نقش بسیاري موثري در شکل گیري علمی که امروزه آنرا

1با نام علم ژنیتک می شناسیم دارد؛ بوسیله آزمایشات که گرگـور یوهـان منـدل

براي مطالعه در باره وراثت را بر روي آن انجام داد.

ا ایـن دسـته داراي مقاومـت گیاه نخود فرنگی در مقایسـه بـا سـایر اعضـ

نخود فرنگـی در حالـت طبیعـی گلبـرگ هـا .بیشتري در مقابل بیماري ها است

نخود فرنگی که سبب ایده آل بـودن آن رنگ گلپرچم و مادگی را می پوشانند

طالعه درباره خواص وراثی می شود.براي م

گونه به دارا بودن صفاتی که تنها دو حالت دارند ، که ترکیب کردن این دو

جفـت 7د هاپلوئیـد در گامـت نخـود فرنگـی برابـر اعدتآسانی امکانپذیر است (

گامت هاي نر وماده در دو گلبرگ یک گیاه موجود است که به آسانی می باشد )

می توان دگر لقاحی روي آنها انجام داد براي رشد نیاز به فضاي زیاد نـدارد کـه

مورد نیاز در جهت تولید ( Allele )ژن هادر این تحقیق با هدف شناسایی الل

می کند. گونه مطلوب بازار راهکارهاي عرضه محصول با دوام ارائه

بایـد داراي ، گیـاه با توجه به کاربرد هاي نخود فرنگی که براي هـر کـدام

ویژگی هاي خاصی باشد طی تحقیق آنها را یافته و فرآیندي براي ارتقا بخشیدن

م.یمی کن به آن خواص پیشنهاد

1 Gregor Johan Mendel

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

60

کنترل گلدهی

دکتر حسین ،2محمد رضا داداشی دکتر ، 1ابوالقاسم آلوستانی نویسندگان :

4برزو کازرانی دیارتااس ،3عجم نوروزي

دانشجوي زراعت و اصالح نباتات دانشگاه آزاد اسالمی گرگان - 1

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسالمی گرگان -4و3و2

چکیده :

گلدهی ، رخداد مورفولوژیکی پیچیده اي است که در مریستم انتهایی ساقه

اتّفاق می افتد . قابلیت گلدهی ( یعنی گذار از جوانی به بلوغ ) هنگامی به دسـت

می آید که گیاه به اندازه یا سن مشخصی رسیده باشد . در برخی گیاهان ، گـذار

بخـودي ) صـورت مـی گیـرد . سـایر به گلدهی مستقل از محیط ( القاي خـود

گیاهان نیازمند درك شرایط مناسب محیطی هستند . مهم تـرین کنتـرل کننـده

هاي محیطی گلدهی ، درجه حرارت و طول روز می باشـند و یـا هـر دوي آنهـا

پیغامهاي القایی بوده و گلدهی مدتی پس از مواجهۀ گیاه با تیمارهاي القا کننـده

العمل به طول روز ، فتوپریودیسم ، سبب می شود تـا ، صورت می گیرد . عکس

گلدهی در زمان مشخصی از سال انجام شود که در ایـن ارتبـاط چنـدین گـروه

مختلف شناسایی شده اند .

مکانیزم فتوپریودي در برگ قرار دارد . در برخی گیاهان مواجهه بـا درجـه

که اغلب با یـک نیـاز حرارتهاي پایین ، بهاره سازي ، براي گلدهی الزامی است

طول روزي همراه است . بهاره سازي در مریستم ساقه رخ می دهد . چندین اثـر

متقابل بین فتوپریودیسم و بهاره سازي وجـود دارد . گیاهـان بـه کمـک انـدازه

گیري طول دورة تاریکی ، ردیابی زمان را تعقیب می کننـد و گلـدهی بـه طـول

ز کوتاه تنها هنگامی به گل می روند که طول دقیق دوره وابسته است .گیاهان رو

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

61

دوره تاریکی بیش از حد بحرانی باشد . گیاهان روز بلند زمانی به گـل مـی رونـد

که طول دوره تاریکی کمتر از یک مقدار بحرانی باشد .

اعمال نور در طی زمانهاي مشخصی از یک دورة تـاریکی ، کـه طـول آن

شکنی ) ، مانع از این اثر مـی شـود . عکـس بیش از مقدار بحرانی است ، ( شب

مـانع از گلـدهی Pfrالعمل به شب شکنی با کمک فیتوکروم صورت می گیرد .

گیاهان روز کوتاه می شود اما تشدید گلدهی گیاهان روز بلند را در پـی دارد . در

براي گلدهی گیاهان روز کوتـاه Pfrبرخی موارد نشان داده شده است که وجود

است . هنگامی که برگها به دلیل مواجهـه بـا طـول روز مناسـب و یـا در الزامی

نتیجۀ القاي خود بخودي، پیغام شیمیایی را بـه جوانـۀ انتهـایی ارسـال کردنـد ،

گلدهی صورت می گیرد . این پیغام قابل انتقال می تواند سبب گلـدهی گیاهـان

ي غیر القایی برگها متعلق به سایر گروههاي فتوپریودي نیز شود . در طول روزها

ممکن است یک بازدارندة قابل انتقال گلدهی تولید کنند .

کلیدي : ات کلم

، بهـاره Pfrگلدهی ، مکانیزم فتوپریودي ، شب شـکنی ، آونـگ روزانـه ،

سازي .

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

62

تاثیر آللوپاتی بر روي رشد گیاهان

، برزو 3شی، محمدرضا دادا 2نوروزي ، حسین عجم 1سلمان عباسی نویسندگان :

4کازرانی

دانشجوي زراعت و اصالح نباتات دانشگاه آزاد اسالمی گرگان - 1

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسالمی گرگان -4و3و2

:چکیده

تمامی اثرات مستقیم و غیرمستقیم ناشی از انتقال ترکیبات شیمیایی از یک

رین روشهاي آزادسـازي نامند ـ مهمت اي دیگر را اللوپاتی می گونه گیاهی به گونه

ترکیبات اللوپاتی: ـ متصاعد شدن ترکیبات اللوپاتیک از قسمتهاي هوایی گیاهان

زنده ـ ترشحات ریشه گیاهان ـ آبشوئی قسمتهاي هوایی گیاهان زنده ـ تجزیـه

بقایاي گیاهی ـ تـاثیر ترکیبـات اللوپاتیـک در اکوسیسـتمها را در چهـار مـورد

ییـر در الگـوي رشـد و پـراکنش اجتماعـات گیـاهی توان ذکر کـرد: الـف: تغ می

تاثیر در توالی گیاهان در اکوسیستمها ج: ایجـاد مشـکالت کشـت مجـدد و ب:

از تثبیت نیتروژن و نیتریفیکاسیون ـ اگرچه اللوپاتی جلوگیري د:کشت مخلوط

انـد امـا تـاکنون شـواهد قابـل را به طور معمول مشـکلی در کشـاورزي دانسـته

توان از این پدیده بـراي کمـک بـه مـدیریت اي بیانگر این است که می مالحظه

ها اسـتفاده نمـود ـ انتخـاب در ژرم پالسـمهاي علفهاي هرز در اگرواکوسیستم

گیاهان زراعی بـراي انـواع اللوپاتیـک ـ اسـتفاده از گیاهـان زراعـی داراي اثـر

ي زراعـی ـ بیوسـنتز هااللوپاتیک در تناوب و یا به عنوان گیاه همراه در سیستم

.هاهاي طبیعی مفید از گیاهان عالی و میکروارگانیسمکش علف

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

63

بررسی میزان پسمانده کشاورزي ومقایسه آن با گیاه

قابل استفاده در صنعت سلولزي ) Sesbani aculeate( سزبانیاآکیوالتا

3، دکتراحمد رضا سراییان 2، سعید کامرانی 1مظفر کامرانینویسندگان:

دانشجوي کارشناسی ارشد فیزیولوژي گیاهی دانشگاه آزاد گرگان - 1

دانشجوي کارشناسی ارشد صنعت چوب و کاغذ دانشگاه منابع طبیعی گرگان -2

چوب دانشگاه منابع طبیعی گرگان ي جنگل و فناوري عضو هیئت علمی دانشکده -3

چکیده :

ولید کاغـذ و فـراورده پسمانده هاي کشاورزي به عنوان منابعی مناسب در ت

ي چوبی در دنیا مطرح می باشند . تعیـین میـزان پسـمانده هـاي هاي چند سازه

ي صنایع سـلولزي و کشاورزي یک منطقه می تواند دیدگاه هاي کلی در زمینه

صنایع وابسته به آن ایجاد نماید .

در آزمایشگاه صنایع چوب و کاغذ دانشگاه منابع 1385این تحقیق در سال

بیعی گرگان به منظور تعیین میزان پسمانده هاي کشاورزي ائم از سـاقه هـاي ط

گندم ، برنج ، جو ، پنبـه ، آفتـابگردان و توتـون و گیـاه سـزبانیاآکیوالتا صـورت

پذیرفت .

ي زراعـی در دنیـا بـه دو روش صـورت به طور کلی تعیین میزان پسمانده

می پذیرد:

بر اساس شاخص برداشت محصول )1

برداشت تصادفی محصول زراعـی از سـطح زمـین و جداسـازي بخـش )2

پسمانده از گیاه

در این تحقیق نمونه ها به طور کـامالً تصـادفی برداشـت شـده و پـس از

تعیین وزن مرطوب و خشک نمونه ها میزان ضایعات در سطح مشـخص تعیـین

گردید .

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

64

ـ ه توتـون و نتایج نشان داد که از لحاظ وزن ساقه بیشـترین وزن متعلـق ب

کمترین میزان متعلق به ساقه برنج می باشد و در سـطح یـک هکتـار بـاالترین

ضایعات متعلق به پنبه و کمترین ضایعات (پسمانده ) متعلق به سزبانیا می باشد .

کلمات کلیدي :

آفتابگردان ، توتون ، سـزبانیاآکیوالتا گندم ، برنج ، جو ، ي زراعی، پسمانده

، کاغذ و فرآورده هاي چند سازه .، صنایع سلولزي

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

65

بررسی میزان پروتئین و قند در اندام هاي هوایی و زیرزمینی سویا

تحت تاثیر غلظت هاي مختلف عصاره آبی کلزا

3نی عباسعلی نوريدکتر، 2، دکتر مریم نیاکان1اعظم احمدي نویسندگان :

المی واحد گرگانشناسی دانشگاه آزاد اس دانشجوي کارشناسی ارشد زیست - 1

استادیار دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 2

مرکز تحقیقات کشاورزي گرگانریاست - 3

: چکیده

زنـی و هاي گیاهی با آزاد کردن مواد شیمیایی خاص از جوانه برخی از گونه

آورند و یا باعث تحریک هاي گیاهی جلوگیري به عمل می رشد و نمو دیگر گونه

وند که به این اثر آللوپاتی گویند. بـه عبـارت دیگـر، آللوپـاتی بـه ش رشد آنها می

معناي هرگونه اثر مستقیم یا غیرمستقیم، محرك یا بازدارنده، توسط یک گیاه بر

گیاه دیگر است که از طریق تولید ترکیبات آللوشیمی و آزاد شدن آنهـا بـه درون

هان زراعی بـر روي گیرد. در بخش کشاورزي مطالعه اثرات گیا محیط صورت می

هـاي هم به عنوان یک دستاورد اقتصادي داراي اهمیـت اسـت. امـروزه تـالش

هاي درگیر در تولید ترکیبات آللوپاتیک در گیاهان زراعـی زیادي جهت یافتن ژن

هـاي آللوپاتیـک هاي بیوتکنولوژي ویژگـی در حال انجام است تا از طریق روش

دیگـر انتقـال داده شـود. سـویا یکـی از هـاي هاي زراعی به گونه برخی از گونه

باشد. گیاهان حساس به بقایاي کلزا می

هدف از انجام این تحقیـق، بررسـی اثـر ترکیبـات آللوکمیکـال موجـود در

عصاره هاي آبی کلزا در غلظت هاي متفاوت بر میزان ترکیبات پروتئینـی و قنـد

در سه بخش برگ وریشه سویا می باشد.

عصاره آبی تهیه و 401از کل اندام گیاه کلزا رقم هایوال در این راستا ابتدا

درصد آماده شد. سـپس در 20و 15، 10، 5هاي شاهد (آب مقطر)، از آن غلظت

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

66

3روز تحت شرایط گلدانی به گیاه سویا رقم گرگان 60اوایل مرحله رویشی طی

ریشه سـویا در برگ و ین تئافزوده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که میزان پرو

داري دارد.همچنین میزان قند در بـرگ ی معنکاهش ،با افزایش غلظت عصاره

با افزایش غلظت عصاره ،کاهش داشته ولی در ریشه با افزایش غلظت ،افـزایش

معنی داري در میزان قند مشاهده شده است.

کلمات کلیدي:

.پروتئین، قندآللوپاتی، کلزا، سویا،

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

67

ربردهاي نانو تکنولوژي در کشاورزي و تغذیهنگاهی اجمالی به کا

1, مرتضی نوریان1امید اظهري سندگان :ینو

دانشجوي کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسالمی واحد اردبیل- 1

چکیده :

در مراحل پیدایش نـانوتکنولوژي و در دهـۀ بعـد از آن شـاهد کاربردهـاي

م؛ همچنین شـاهد افـزایش فراوان این علم در صنعت کشاورزي و تغذیه بوده ای

بهره مندي از ابزار و فنون توسعه یافته توسط نانوتکنولوژي می باشیم که بـراي

و پاتوژنهـاي داراي تقسـیم )biosensors( ایجاد گیرنده هاي حساس زیستی

بکار می رود و باعث بهبود محصوالت )carcinogenic pathogens( سریع

مـا برخـی از ایـن کاربردهـا را کـه داراي کشاورزي و غذایی می شوند. در اینجا

پتانسیلی براي پذیرش گسترده در زمینۀ تکنولوژیهاي کشاورزي و غذایی هستند

را به بحث می نشینیم. مطـالبی کـه مـورد بحـث قـرار مـی گیرنـد عبارتنـد از:

کاتالیزورهاي نوري, ذرات نانوبارکد, نشانه گذاري فلورسانس بـه صـورت میـزان

, بیوسنسـورهاي bio-recognition بـا مولکـول هـاي ) QDs( لکه گـذاري

و کاربردهـاي تجـاري ) E-nose( شناسایی سریع یا گیرنده هاي الکترونیکی بو

ایـن )IR(ذرات طال در اندازه هاي نانو جهت استفاده از رنگ و شاخص انکسـار

کلوئیدها.

کلمات کلیدي:

شـاخص انکسـار ، Q-dot ، E-nose ،نانوبارکد ،ذرات نانو ،نانوتکنولوژي

)IR(

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

68

پروتکل ایمنی زیستی و مسائل اجتماعی، حقوقی و اخالقی مربوط

به رها سازي گیاهان تراریخت در مزارع

2، محمدرضا داداشی 1برزو کازرانی نویسندگان :

عضو باشگاه پژوهشگران جوان واحد گرگان ،مدرس دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 1

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان ،ی گروه کشاورزيعضو هیئت علم - 2

چکیده :

پروتکل ایمنی زیستی یک موافقت نامـه تعهـدآور بـین المللـی زیسـت

محیطی است که در روند مذاکرات به عمل آمده میان متخصصان، نماینـدگان و

کشور و سـازمان طـی اجـالس فـوق 170صاحبان تجارت و کشاورزي بیش از

8دي لغایت 30نفرانس متعهدین کنوانسیون تنوع زیستی نهایتاَ در تاریخ العاده ک

در منترال کانادا به تصـویب رسـید. گسـترش سـریع فنـآوري 1378بهمن ماه

زیستی، قابلیتهاي عظیم و فرآورده هاي بیشمار حاصل از آن در حال حاضر بیش

اخته اسـت. از هر فنآوري نوین دیگري، چهره جهـان را متحـول و دگرگـون سـ

ــک و ــی ژنتی ــوالت مهندس ــان آوري از محص ــرات زی ــاکنون اث ــه ت ــد ک هرچن

بیوتکنولوژي از نقطه نظر علمی به اثبات نرسیده است اما آثار منفی احتمالی این

محصوالت محیط زیست و بهداشت انسانی اسـت. از آنجـا کـه در طـول تـاریخ

و مقاصـد اقتصـادي اهداف سودجویانه انسانها، بمنظور نیل بـه اهـداف تجـاري

موجب شده تا ابعاد ایمنی و معیارهاي انساي نادیده گرفته شود، احتمـال چنـین

بهره برداري سوء از فنآوري زیستی نیز بعید به نظر نمی رسد، لذا پروتکل ایمنـی

زیستی به منظور قانونمند کردن نقل و انتقال بین مرزي ارگانیزم هاي دستکاري

ی جدید تصویب شد.شده به روش فنآوري زیست

کلمات کلیدي:

پروتکل ایمنی زیستی، گیاهان تراریخت، مهندسی ژنتیک.

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

69

القاي کالوس و تراریزش برنج به روش زیست پرتابی

2، محمدرضا داداشی 1برزو کازرانی نویسندگان :

عضو باشگاه پژوهشگران جوان واحد گرگان ،نمدرس دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگا - 1

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان ،هیئت علمی گروه کشاورزي عضو - 2

چکیده :

انتقال صفات مطلوب بـه گیاهـان زراعـی از گذشـته دور بـا اسـتفاده از

روشهاي اصالح نبات سنتی صورت می گرفت. در این روشـها محـدودیت منبـع

انتقال یـک ژن، بازدارنده اصلی توفیق در برنامه هاي اصالحی است، یعنی براي

ژن با ارزش باید آن ژن در منبع ژن آن گونه خاص و یا گونه هاي نزدیک قابـل

تالقی با گونه مدنظر موجود باشد. در صورتیکه این صفت در گونه هـاي دور یـا

راسته اي متفاوت یافت شود اصالح نباتات سنتی نمی تواند کاري از پیش ببـرد.

را فراهم آورده است که ژن هـاي مـورد مهندسی ژنتیک و انتقال ژن این امکان

نظر را از هر موجودي به موجود دیگر منتقل نماید. تراریزش گیاهان زراعی و از

جمله برنج امروزه یکی از روشهاي رایج انتقال ژن در پروژه هاي اصالح نباتی به

شمار می رود. روشهاي تراریزش گیاهان بسـیار متنـوع اسـت، امـا در بـین ایـن

سه روش بیشترین کاربرد و توفیـق را داشـته کـه عبارتنـد از؛ تراریـزش روشها

گیاهان با استفاده از پروتوپالست، روش غیر مسـتقیم انتقـال ژن بـا اسـتفاده از

اگروباکتریم و روش مستقیم انتقال ژن با استفاده از روش زیسـت پرتـابی. بـراي

اگروبـاکتریم روش بسیاري از گیاهـان دولپـه بـویژه خـانواده بادمجانیـان روش

مطلوبی است. درمورد غالت از هر سه روش می توان اسـتفاده کـرد، امـا روش

زیست پرتابی بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است.

کلمات کلیدي:

برنج، تراریزش، زیست پرتابی، مهندسی ژنتیک.

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

70

تنش نوري و چگونگی پاسخ گیاهان به آن

2مریم نیاکان، 1محبوبه آرودي نویسندگان :

کارشناس زیست شناسی علوم گیاهی و عضو باشگاه پژوهشگران جوان واحد گرگان - 1

استاد راهنما ؛عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 2

چکیده :

نور یکی از منابع مهم انرژي جهت ساخت مواد در پدیـده فتوسـنتز اسـت .

ي خورشیدي را بـه شـکلی از انـرژي شـیمیایی فتوسنتز پدیده اي است که انرژ

تبدیل کرده که این انرژي میتواند توسط سیستم هاي بیولوژیکی مـورد اسـتفاده

قرار گیرد اگر چه وجود نور جهت انجام فتوسنتز ضروري اسـت ولـیکن چنانچـه

شدت نور از حدي فراتر رود از آنجائیکه اغلب همراه با تنشهاي دیگر است سبب

ان فتوسنتزي می شود کـه بـه ایـن پدیـده بازدارنـدگی نـوري گفتـه نزول راندم

می شود .

در بین اجزاء دستگاه فتوسنتزي بخش زنجیر انتقال الکترونی از حساسـیت

هاي دیمري تحت عنوان بیشتري برخوردار بوده . در سیستم فتوسنتزي پروتئین

D1 و D2 پـس از تخریـب شناسایی شده اند که در کلروپالسـت سـنتز شـده و

بسرعت ساخته می شوند . این پروتئینها به نوعی در حفاظـت از زنجیـره انتقـال

کنند.گفتـه شـده اسـت کـه رکت می الکترون فتوسنتزي در شرایط بازدارندگی

می تواند به عنوان مکانیزمی ІІ فتوسیستمو غیر فعال شدن D1تجزیه پروتئین

ارندگی نوري در نظر گرفته شود . تحت شرایط بازدІجهت محافظت از فتوسیستم

قـرار را تحـت تـاثیر Іبازدارندگی نوري می تواند از سـه جنبـه فتوسیسـتم

می دهد . یکی از طریق غیر فعال کـردن زنجیـر انتقـال الکترونـی ، دیگـري از

طریق تخریب کلروفیل موجود در مرکز واکنش و تخریـب پلـی پپتیـدهاي بانـد

اثـر H2O2کز واکنش گفتـه شـده اسـت کـه در حضـور شده به کلروفیل در مر

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

71

افزایش می یابد و حتی این نوع بازدارنـدگی در Іبازدارندگی نوري در فتوسیستم

کـه از طریـق واکـنش OHتاریکی نیز دیده شده است . در این حالت رادیکال

گـوگرد در زنجیـره _و نور ایجاد می شود سبب احیاء مراکز آهـن H2O2بین

باشـد. Іه نظر می رسد این عامل علت اصلی بازدارندگی در فتوسیستمشده که ب

به نظر می رسد که آسکوربات نقش حفاظت از فتوسیستم ها را بر عهـده داشـته

را تولید می کند و از این طریـق H2Oترکیب شده و H2O2 بدین معنی که با

غیـر از روش -O2و O2 و نیـز OHمی تواند سبب غیر سمی شدن رادیکـال

آنزیمی شود .

کلمات کلیدي :

، پاسخ گیاهان ІІو Іبازدارندگی نوري ، فتوسیستم

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

72

ها سازي ژن همسانه

، 4دکتر داداشی ،3سیدرضا میرکریمی ، 2پوریا جمالی راد، 1مهدي تفکر :سندگان ینو

5مهندس کازرانی

دانشجوي دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 3و2و1

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان -5و4

چکیده :

سال بعد از کشف مجدد کارهاي 70هاي چشمگیر زیادي در طول پیشرفت

هـا از طریـق رخ داده است. بخش عظیمی از این پیشـرفت 1900مندل در سال

هـاي بیوشـیمیایی، انـد. ولـی اسـتفاده از روش روشهاي تجز یه ژنی فراهم شده

اند. ها سهیم بوده یکی و کریستالوگرافی نیز در این پیشرفتبیوفیز

هایی احساس گردید. هاي موجود محدودیت در فناوري 1960در اواخر دهه

هـاي اساسـی رونویسـی و ترجمـه در آن زمان رمز ژنتیکی روشن شده و جنبـه

کشف شده بود. پژوهشگران ژنتیک مولکولی تمایـل پیـدا کردنـد کـه جزئیـات

هـاي ي از ژن را مورد بررسی قرار دهند. ولی با مشـکل طراحـی آزمـایش بیشتر

شناسی) نوین در اوایـل رو شدند. نهایتا با ابداع یک متدولوژي (روش اساسی روبه

ي نوترکیب یا مهندسی ژنتیک وضعیت چرخش DNAبنام فناوري 1970دهه

زي ژن قـرار سـا بزرگی پیدا کرد. در بطن این فناوي روشی موسوم بـه همسـانه

دارد.

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

73

به عنوان غذاي زنده در ( CLADOCERA )کالدوسرا

استخرهاي پرورش ماهی

سمیه پاك روان فر ، دکتر محمد سوداگر نویسندگان :

چکیده :

کالدوسرا جزو سخت پوستان سپت می باشند که بدن آنها انشعابات فراوان

مه ي قسمت هاي بدن به جزء دارند در امتداد بدن کاراپاس دو طرفه دارند که ه

سر را می پوشاند یک جفت چشم بدون پایه دارنـد شـاخک هـاي بـدن و دیگـر

ضمائم در مواقع شنا کردن و تغذیه آنها مورد استفاده قرار می گیرند.

نمونه هاي معروف این راسته دافنی ها اندازه ي جنس ماده بزرگ تر است.

از انشـعاب از جـنس مـاده جنس نر به وسـیله ي آنـتن هـاي بلنـد و پـر

مشخص می شود همچنین سر در جنس نر کم عرض تر از جنس ماده می باشد.

دافنی ها به دو طریق تولید مثل مـی کننـد : در شـرایط مسـاعد در تابسـتان از

طریق جنسی تولید مثل می کنند و تخم افی پیوم تولید می کنند. تغذیـه دافنـی

باشد. دافنی ها بـه خـاطر رونـد توسـعه و ها از طریق الگ هاي تک سلولی می

تکامل در مدت کوتاه و ویژگی خاص و ترکیب شیمیایی بدن یکی از گروه هـاي

اساسی آبزیان پرورشی قسمت تغذیه آبزیان محسوب می شوند. به همـین دلیـل

امروزه به منظور تغذیه آبزیان در کارگاه هاي پرورش ماهی در بخش هاي ویـژه

ر و پـرورش غـذاي زنـده نسـبت بـه پـرورش آنهـا اقـدام به عنوان بخش تکثی

می کنند.

کلمات کلیدي :

، غذاي زنده ماهی Daphnideaدافنی ،

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

74

استرس شوري و اثرات زیانبار آن روي گیاهان و مکانیسم هاي

مقاومت به شوري

2، مریم نیاکان 1آتنا آدیانسایی نویسندگان :

علوم گیاهیدانشجوي کارشناسی ارشد - 1

دکتراي علوم گیاهی ، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسالمی - 2

چکیده :

استرس شوري یک فاکتور مهم محیطی می باشد که رشد و تولیـد گیـاه را

محدود می کند. اثراتزیانبار شوري روي گیاهان یا به صورت کـاهش در تولیـد و

گیاهان مکانیسم هـایی یا به صورت مرگ در گیاه مشخص می شود. بسیاري از

را ایجاد کرده اند که یا مانع از ورود شوري به گیاه می شـود و یـا اینکـه حضـور

شوري را تحمل می کنند.

در طی هجوم و پیشرفت استرس شوري در گیاه ، همه پروسه هاي مهم از

قبیل فتوسنتز ، سنتز پروتئین ها و متابولیسم لیپیدها و میزان انرژي تحت تـاثیر

ر می گیرند. پاسخ هاي اولیه ، کاهش سرعت توسعه سطح برگ می باشد کـه قرا

افزایش شدید شوري باعث توقف این توسعه می گردد. کربوهیدرات هـا سپس با

فـراهم که سوبستراي مهم براي رشد سلول می باشند از طریق پروسه فتوسـنتز

یابـد ، می گردند و از آنجایی که در استرس شوري سرعت فتوسنتز کاهش مـی

میزان این سوبسترا و در نتیجه رشد سلول کمتر می شود.

توانایی گیاهان به مقاومت به شوري چندین مسـیر بیوشـیمیایی مشـخص

یت از عملکردهاي کلروپالستی و می گردد که باعث حفظ و استفاده از آب ، حما

حفظ هوموستازي یون می باشد. مسیرهاي ضـروري شـامل سـنتز متابولیتهـاي

ال اسمزي ، سنتز پـروتئین هـاي مخصـوص و آنـزیم هـاي کـاهش دهنـده فع

رادیکال آزاد می باشد که جریان آب و یون را کنترل می کند.

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

75

بسیاري از گونه هاي مقاوم به شوري متابولیتهاي متیله را تجمع می کننـد

که نقش دو گانه مهمی را به عنوان حفاظت کننده هاي اسـمزي و پـاك کننـده

ال آزاد بازي می کنند. در این مقاله پاسخ هاي گیاهـان بـه اسـترس هاي رادیک

شوري با تاکید بر مکانیسم هاي مولکولی، بیوشیمیاییو فیزیولوژیکی مقاومت بـه

شوري مورد بررسی قرار می گیرد. از آنجاییکه بسـیاري از مـزارع کشـاورزي در

تـا اهمیـت ایران تحت استرس شوري قرار می گیرند این مقاله کمک می کنـد

اکولوژیکی استرس شوري و پاسخ هاي گیاهان به این استرس مشخص گردد.

واژگان کلیدي :

استرس شوري ، مکانیسم هاي مقاومت

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

76

بهینه سازي الگوي کشت و برنامه ریزي آبیاري در شرایط

محدودیت منابع آب

کامی کابوسی نویسنده :

رگانعضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گ

: چکیده

با توجه به میزان سرانه آب تجدیدشونده کشور در شرایط کنونی بر اسـاس

شاخص فالکن مارك، ایران در آستانه بحـران آبـی اسـت. همچنـین بـر اسـاس

شاخص سازمان ملل متحد و شاخص موسسه بین المللی مدیریت آب، ایران هم

بـه نقـش حیـاتی آب و اکنون در وضعیت بحران شدید آبی قرار دارد. بـا توجـه

% مواد خام کشـاورزي از مـزارع فاریـاب حاصـل مـی شـود، 90عنایت به اینکه

می توان به جرأت گفت که آب محور توسعه پایدار کشاورزي است. از طرفـی بـا

توجه به حجم آب برداشتی بخش کشاورزي و میزان تولید محصـوالت زراعـی و

کیلوگرم بر مترمکعـب 6/0کشور حدود باغی اراضی آبی کشور بهره وري آب در

می باشد که در مقایسه با متوسط جهانی بسیار پایین می باشد. در شرایط کمبـود

منابع آب (مثل ایران) انتخاب الگوي کشت بهینه با توجه به منـابع آب و اراضـی

موجود بسیار مهم است. این الگوي کشت می توانـد بـه وسـیله مـدلهاي بهینـه

ن گردد. به طور کلی سه نوع مدل بهینه سازي وجود دارد که بسته به سازي تعیی

موجودیت آب می توان به کمک آنها تصـمیم گیـري در مـورد تخصـیص آب و

زمین به گیاهان مختلف و برنامه ریزي آبیاري را صورت داد. این مـدلها عبارتنـد

ــین ــیص زم ــدلهاي تخص ــدلهاي )Area Allocation Models(از: م ، م

و مدل هاي تخصـیص آب و )Water Allocation Models(ص آب تخصی

).Land and Water Allocation Models(زمین

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

77

مدلهاي تخصیص زمین در شرایط فراوانی آب استفاده مـی شـوند. در ایـن

شرایط فراینـد تخصـیص شـامل تعیـین الگـوي کشـت بهینـه اسـت. مـدلهاي

اکافی بوده و الگوي کشت تخصیص آب در شرایطی که منابع آب جهت آبیاري ن

نیز از پیش تعیین شده است استفاده می شوند. مدلهاي تخصیص آب و زمین در

شرایطی کاربرد دارند که منابع آب براي آبیاري محدود بـوده و الگـوي کشـت را

نیز بتوان آزادانه انتخاب نمود. به کمک این مدلها می توان منابع آب و اراضـی را

اهان مختلف توزیع نمود. تـابع هـدف ایـن مـدلها عمومـاً به شکل بهینه بین گی

بیشینه ساختن سود خالص می باشد. بررسی ها نشان می دهد که استفاده از این

مدلها می تواند موجب افزایش بهره وري آب کشاورزي و سود خالص گردد.

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

78

معرفی دانش بومی و یافته هاي جدید و اتنوفارماکولوژي گیاه

.Thymus vulgaris Lداروئی آویشن

2سید حمید ابطحی ،1الهه کیائی نویسندگان:

کارشناس ارشد میکروبیولوژي و عضو باشگاه پژوهشگران واحد گرگان - 1

دانشجوي کارشناسی شیمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 2

: چکیده

کاربرد محلی و دانش بومی در زمینه استفاده از گیاهـان داروئـی در جهـان

راي ارزش و اهمیت ویژه ایست از اینرو می تواند یکی از پایه هـاي تحقیقـات دا

بـه صـورت .Thymus vulgaris Lدر زمینه گیاهان داروئی باشد. آویشـن

کاشته در ایران موجود است.قسمت مورد استفاده این گیاه سرشاخه هـاي گلـدار

ــانس ــاه اس ــن گی ــردد.در ای ــی گ ــع آوري م ــتان جم ــه در تابس ــد ک ــی باش م

،فالونوئید،تانن،رزین،ساپونین و اسید فنیلیک وجود دارد.

آویشن بادشکن،ضد سرفه خلط آور افزایش دهنده ترشح غدد داخلـی ضـد

انگل و قابض می باشد.این گیاه در سـوء هاضـمه ،التهـاب مـزمن معـده ،آسـم

،اسهال ،بی اختیاري ادراري در کودکان ،التهاب حنجره و به صـورت اختصاصـی

سرفه و برونشیت مصـرف مـی شـود.تحقیقات نشـان داده کـه آویشـن در سیاه

بواسطه فالونوئید و اسید رزمارینیک خاصیت ضد گرفتگی عضالنی دارد.

مشـخص شـد invitroهمچنین با کمک روش انتشار در آگار در شرایط

که عصاره اتانولی آویشن داراي اثـر آنتـی باکتریـال بـر علیـه اسـتافیلوکوکوس

وموناس ائروژینوزا می باشد.اورئوس و سود

فنجان در روز همراه با عسـل یـا سـایر 1-1/5دم کرده این گیاه به میزان

ــرار ــورد اســتفاده ق ــده هــا جهــت درمــان بیماریهــاي گوارشــی م شــیرین کنن

می گیرد.روغن این گیاه نیـز بـه عنـوان طعـم دهنـده غـذایی و خشـبو کننـده

رنگی استفاده می شود.کره،پنیر،ماهی،گوشت و گوجه ف

: کلمات کلیدي

Thymus vulgaris L. اتنوفارماکولوژي ، آنتی باکتریال ،دانش بومی ،

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

79

گونه گیاه دارویی بر علیه 4اتنوبوتانی و بررسی اثر ضد باکتریایی

باکتریهاي مولد عفونت مجاري ادراري

2معصومه مازندرانی ،1الهه کیائی نویسندگان:

د میکروبیولوژي و عضو باشگاه پژوهشگران واحد گرگانکارشناس ارش - 1

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان- استادیار - 2

چکیده :

ترین بیماریهاي شناخته شده بشري هستند کـه بیماریهاي عفونی از قدیمی

گرفتنـد. عفونـت از گذشته دور با استفاده از گیاهان داروئی مورد معالجه قرار می

در یکی از بخشهاي مجاري ادراري را عفونت مجاري ادراري گوینـد کـه بـه دو

صورت فوقانی در بخش کلیه و تحتانی در بخشهاي مجراي ادرار و مثانـه ظـاهر

می گـردد. باکتریهـایی کـه بطـور شـایع در موثرنـد عبارتنـد از: اشرشـیا کلـی،

حاضـر بـه دلیـل استافیلوکوکوس اپیدرمیس، سودوموناس ائروژینـوزا . در قـرن

روز در حال استفاده بی رویه و نامناسب از آنتی بیوتیکها، مقاومتهاي داروئی روزبه

میلی گرم پـودر مخروطهـاي مـاده و 400افزایش می باشد .در تحقیقی مصرف

ــتی ســروکوهی ــک دوره Juniperus communisگوش ــه و 3را در ی ماه

بیماري را کـاهش داده اسـت. درصد میزان 45تا18بار در روز به میزان 2مصرف

در طـب سـنتی اکثـر کشـورها بـه عنـوان Urtica dioicaاز دیرباز از گزنه

دارویی مغذي و مقوي در درمان نارسـاییهاي کلیـه و مثانـه و عفونـت مجـاري

ادراري استفاده شده است. مهمترین ترکیبات موثره کرکهاي گیـاه گزنـه شـامل

، و ترکیبـات معـدنی Cاسـتیل کـولین اسـید فرمیـک، هیسـتامین، سـروتونین،

مخصوصا سیلیس می باشد که داراي خواص متعـدد داروئـی انـواع گونـه هـاي

در مناطق معتدله اروپا و آسیا رویش دارند کـه امـروز Plantago sppبارهنگ

به علت اثرات دارویی و مهم خود در اکثر نقاط دنیا به عنوان گیـاهی داروئـی بـا

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

80

م، درمان زخم معده، عفونت مجاري ادراري، سرفه و... کشـت اثر التیام دهنده زخ

می شود. مهمترین مواد موثره دانه و برگهاي بارهنگ ، موسیالژ، گلیکوزیـدهاي

باشد که خاصیت ضد التهابی، ضـد میکروبـی و ضـدعفونی کننـده، ایریدوئید می

آور محسـوب مخصوصا در رفع عفونت مجاري فوقانی تنفسی و به عنـوان خلـط

Equisetumی شود. در تحقیقی دیگر به اثربخشـی گیـاه داروئـی دم اسـب م

arvensis بومی مناطق معتدله اروپا و آسیا اشاره شـده اسـت کـه بـه علـت ،

هاي خشـک شـده خـود نقـش فراوانی ترکیبات معدنی از جمله سیلیس در ساقه

روزانـه دارد و UTIمهمی در توقف خونریزي، التیام زخم ، رفع التهاب و درمـان

کپسول مصرف می شود. 2 سه بار به میزان

کلمات کلیدي:

عفونت مجاري ادراري ، گیاهان داروئی ، اتنوبوتانی

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

81

سیستم کشت هیدروپونیک و کنترل کمی و کیفی محصول

معصومه ایمن طلب فومنی نویسنده :

چکیده :

م رشـد بـا هدف از احداث گلخانه ایجاد محیطی اسـت کـه در آن مـاکزیم

کمترین هزینه انجام شود. محیط گلخانه ها بدلیل نیازمندي به کنتـرل مناسـب

کمیتهاي محیطی همانند دماي گلخانه، رطوبت خاك و هـوا ، کنتـرل گازهـاي

CO2 و نیز کنترل شدت و طیف نور موجود در گلخانه یک محیط کنتـرل شـده

می باشد.

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

82

هان و مکانیسم هاي روي گیا ناسترس شوري و اثرات زیانبار آ

مقاومت به شوري

2، مریم نیاکان 1آتنا دیانسایی نویسندگان :

دانشجوي کارشناسی ارشد علوم گیاهی - 1

دکتراي علوم گیاهی ، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسالمی - 2

چکیده :

شوري یک فاکتور مهم محیطی می باشد که رشد و تولیـد گیـاه را استرس

ات زیانبار شوري روي گیاهان یا به صورت کاهش در تولید و محدود می کند. اثر

یا به صورت مرگ در گیاه مشخص می شود. بسیاري از گیاهان مکانیسم هـایی

را ایجاد کرده اند که یا مانع از ورود شوري به گیاه می شود و یا اینکه حضـور را

تحمل می کنند.

پروسه هاي مهـم در طی هجوم و پیشرفت استرس شوري در گیاه ، هموه

از قبیل فتوسنتز، سنتز پروتئینها و متابولیسم لیپیدها و میزان انرژي تحـت تـاثیر

قرار می گیرند. پاسخ هاي اولیه، کاهش سرعت توسعه سطح برگ می باشد کـه

سپس با افزایش شدید شوري باعث توقف این توسعه می گردد. کربوهیدراتها که

اشـند از طریـق پروسـه فتوسـنتز فـراهم سوبستراي مهم براي رشد سلول می ب

می گردند و از آنجاییکه در استرس شوري سرعت فتوسـنتز کـاهش مـی یابـد،

میزان این سوبسترا و در نتیجه رشد سلول کمتر می شود.

توانایی گیاهان به مقاومت بـه شـوري توسـط چنـدین مسـیر بیوشـیمیایی

ایـت از عملکردهـاي مشخص می گردد که باعـث حفـظ و اسـتفاده از آب ، حم

کلروپالستی و حفظ هوموستازي یون می باشد. مسیرهاي ضروري شـامل سـنتز

متابولیتهاي فعال اسمزي، سنتز پروتئینهـاي مخصـوص و آنـزیم هـاي کـاهش

دهنده رادیکال آزاد می باشد که جریان آب و یون را کنترل می کند.

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

83

ـ تجمـع ه شـده را بسیاري از گونه هاي مقاوم به شوري متابولیت هاي متیل

می کنند که نقش دو گانه مهمی را به عنوان حفاظت کننده هاي اسمزي و پاك

کننده هاي رادیکال آزاد بازي می کنند. در این مقالـه پاسـخ هـاي گیاهـان بـه

استرس شوري با تاکید بر مکانیسم هاي مولکولی، بیوشـیمیایی و فیزیولـوژیکی

ـ رد. از آنجاییکـه بسـیاري از مـزارع مقاومت به شوري مورد بررسی قرار مـی گی

کشاورزي در ایران تحت استرس شوري قرار می گیرند این مقاله کمک می کند

تا اهمیت اکولوژیکی استرس شـوري و پاسـخ هـاي گیاهـان بـه ایـن اسـترس

مشخص گردد.

کلیدي : کلمات

استرس شوري ، مکانیسم هاي مقاومت

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

84

داري کشورنتایج حاصل از ارزیابی طرح هاي مرتع

مهدي اسالمی نویسنده :

چکیده :

تهیه و اجراي طرح هاي مرتعداري بعنوان سیاست اصولی دفتر فنـی مرتـع

براي مدیریت علمی مراتع کشور در سه دهه اخیر تعیـین گردیـد و بـر اسـاس و

نمودن نقاط ضعف و قوت، رفع مشکالت و تنگناها سرعت بخشیدن به مشخص

تصمیم به ارزیابی طـرح هـاي مرتعـداري در 1377در سال آن ، دفتر فنی مرتع

حالت هاي مختلف ( طرح هاي تهیه شده، تصویب شده، واگذار شده ، طرح هاي

مرتعداري در دست اجرا ، عوامل زیر براي ارزیابی این طرح ها پیش بینی گردید

که عبارت بودند از :

وضعیت طراحی -1

بینی شده در طرحمیزان قابلیت اجرایی پروژه هاي پیش -2

مقایسه برنامه هاي پیش بینی شده در طرح با میـزان اجـرا شـده از -3

نظر کمی

کیفیت پروژه هاي اجرا شده -4

هـا در اجـراي پـروژه هـاي اصـالحی میزان مشارکت مجریان طرح -5

پیش بینی شدهپروژه هاي اصالحی و احیائی

رعایت اصول پیش بینی شده در مورد کدیریت چزا -6

ري نظارت و پی گی -7

آموزش و ترویج -8

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

85

بررسی رشد و رنگیزه هاي جلبک سندسموس ابلیکوس در

غلظت هاي مختلف ترکیبات نیتروژن دار

3، آرین ساطعی 2، شادمان شکروي 1سید جابر میربهبهانی نویسندگان :

دانشجوي کارشناسی ارشد علوم گیاهی، عضو باشگاه پژوهشگران جوان، - 1

گرگان دانشگاه آزاد اسالمی واحد

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان - 3و 2

چکیده :

از جملـه جلبـک ( scenedesmus obliquus )سندسموس ابلیکـوس

ه و اغلب در آب هاي شیرین زندگی می کند. این جلبـک از لحـاظ ز بودسبهاي

ویتامین، کاربردي اهمیت بسزایی داشته و مصارف گوناگونی از نظر غذایی، تولید

و آمونیم بر کشاورزي و دارویی دارد. در پژوهش حاضر تاثیر عوامل اوره ، نیترات

روي میزان رشد و رنگیزه هاي کلروفیل و کاروتنوئیدها بررسی شده اسـت. ابتـدا

جلبک نامبرده به منظور آزمایش هاي فیزیولوژیک و بیوشیمیایی از خـاك هـاي

د، سپس از طریق کشت جامـد ، خـالص استان گلستان شناسایی و جمع آوري ش

گردید.

میلـی 10و 5، 2پس از خالص سازي ، گونه مـورد نظـر را در تیمارهـاي

و میلی موالر آمونیوم کشـت داده و 2 1میلی موالر نیترات و 10و 5موالر اوره ،

به اندازه کـافی رشـد کـرد، آنالیزهـاي بیوشـیمیایی از قبیـل بعد از آنکه جلبک

یل و کارتنوئیدها انجام گردید. نتایج بدسـت آمـده نشـان داد کـه سنجش کلروف

جلبک از نظر میزان رشد، تفـاوت هـایی را در غلظـت هـاي مختلـف ترکیبـات

نیتروژن دار از خود نشان داد، به نحوي که در اوره به ترتیـب داراي بیشـترین و

اد کـه کمترین رشد در غلظت هاي مختلف ترکیبات نیتروژن دار از خود نشـان د

جلبک از نظر میزان رشد ، تفاوت هایی را در غلظت مختلـف ترکیبـات نیتـروژن

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

86

دار از خود نشان داد، به نحوي که در اوره به ترتیب داراي بیشـترین و کمتـرین

1موالر بوده و در آمونیوم نیـز رشـد آن در غلظـت 10و 5رشد در غلظت هاي

سنجش مربوط به رنگیزه ها نشـان میلی موالر بوده است. 2میلی موالر بهتر از

داد که میزان کلروفیل و کاروتنوئیدها به ترتیب داراي بیشترین مقدار در نیترات،

اوره و آمونیوم بوده است.

کلمات کلیدي :

سندسموس ابلیکوس ، نیترات ، اوره ، آمونیوم ، کلروفیل ، کارتنوئید و رشد

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

87

قاومت دو رقم سویابررسی نقش قندهاي محلول و پرولین در م

( Glycine max L. ) در برابر تنش خشکی

3، مه لقا قربانلی 2، محمدعلی رضایی 1حسن مدرس زاده نویسندگان :

عضو باشگاه پژوهشگران جوان، دانشجوي دوره کارشناسی ارشد علوم گیاهی - 1

ستادیار دانشگاه آزاد اسالمی گرگان عضو هیئت علمی و ا -3و2

ده : چکی

مطالعه و بررسی واکنش هاي فیزیولوژي و مورفولوژیکی رقم هاي مختلف

از یک گونه در برابر تنش هاي محیطی از جملـه خشـکی بـه منظـور آگـاهی از

مکانیسم هاي مقاومت و سازگاري آنان در برابر این تنش ها از کارهـاي مهـم و

از خود نشان داده و از اساسی بوده و انتخاب رقمی که بتواندسازگاري بیشتري را

بازدهی بیشتري برخوردار باشد هعمواره مورد توجـه بـوده اسـت. هـدف از ایـن

پژوهش بررسی جنبه هاي مختلف مقاومت فیزیولوژیـک دو رقـم سـویا شـامل

در برابر تنش خشکی و اثرات آن بر روي روابط آبی و مقـدار DPXپرشینگ و

ن منظور آزمایشی در شرایط گلـدانی محلول هاي سازشی دو رقم مذکور بود. بدی

درصد ( خشکی ) ظرفیت اشـباع آب 20و 40، 60انجام گرفت و تیمارهاي آبی

خاك بر روي آنها اعمال گردید. در رقم پرشینگ کاهش میزان آبیاري منجر بـه

پائینترین میزان DPXگردید اما در رقم ( RWC )کاهش در میزان نسبی آب

RWC د مشاهه گردید.از دست دادن آب بـرگ در ص 40در تیمار( LWL ) در

بـوده DPXهمه تیمارهاي در رقم پرشینگ باالتر از تیمارهـاي مشـابه در رقـم

درصد مشـاهده 40و 20است. باالترین میزان پرولین برگ و ریشه مربوط به تیمارهاي

نشـان داد. در گردید. در همه تیمارها برگ پرولین بیشتري را در مقایسه با ریشه از خود

درصد ( خشکی ) تفاوت چشمگیري را 20رقم پرشینگ تجمع قندهاي محلول در تیمار

نشان داد. نتایج مطالعات مشخص نمود کـه در DPXدر مقایسه با تیمار مشابه در رقم

هر دو رقم، برگ بیشتر از ریشه تحت تاثیر استرس آبـی قـرار گرفتـه و رقـم پرشـینگ

ادیر پائینتر آبی از خود نشان می دهد.حساسیت بیشتري را در مق

کلمات کلیدي :

، محلول هاي سازشی و سویا LWL ، RWCاسترس آبی ،

دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان

88

اثرات مواد کند کننده رشد بر رشد و نمو غالت

3، حسین عجم نوروزي 2محمد رضا داداشی ، 1مهدي میرعرب نویسندگان :

کارشناس کشاروزي و عضو باشگاه پژوهشگران جوان - 1

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان -3و 2

چکیده :

یکی از عوامل کاهش عملکـرد غـالت ورس ( خوابیـدگی ) مـی باشـد. در

غالت مبتال به ورس عملکرد محصول به مقدار قابل مالحظـه اي کـاهش مـی

درصـد 70آب و هوایی این کاهش عملکرد ممکن است به یابد. بسته به شرایط

برسد. علل ایجاد ورس در غالت بسیار متفاوت است از جمله : نداشتنمقاومت نیز

کافی سلقه در مقابل تحمل وزن خوشه ، مقاوم نبـودن گیـاه نسـبت بـه عوامـل

محیطی مثل باد ، طوفـان ، امـراض و آفـات ، کمبـود نـور در جامعـه گیـاهی ،

ح ، کاهش قطـر نیتروژن قابل دسترس فراوان ، افزایش تعداد پنجه در واحد سط

شاخ و برگ و زیـاد شـدن ارتفـاع شدنانساج گیاه ، ازدیاد وزن ساقه، ترد و پر آب

بوته ، تراکم بیش از حد بوته ، آبیاري مزرعه بالفاصله بعـد از بارنـدگی و سـبک

بودن بافت خاك ... می باشد. یکی از راه هاي کاهش خسارت خوابیدگی استفاده

از مواد کند کننده رشد است.

از معروف ترین مواد کند کننده رشد می توان به کلرومکوات، مپیکو کلراید

اشاره نمـود. برخـی از اثـرات کلرومکـوات در ( C.C.C )، کلرو کولین کلراید

غالت عبارت است از : کاهش ارتفاع ساقه ، افزایش ضخامت دیـواره سـلولی در

ي غیـر سـاختمانی، گره هاي پایین ساقه، افزایش غلظت کربوهیدرات هـا میان

افزایش مقاومت ساقه در مقابل خوابیدگی، افزایش تـوان فتوسـنتزي بـرگ هـا،

افزایش مقاومت به خشکی، سرما و شوري ، افزایش عملکرد دانه و ... مواد کنـد

کننده رشد را می توان در دو مرحله متفاوت، یعنی قبل از کاشت بـر روي بـذر و

ورد استفاده قرار داد.در اوایل مرحله پنجه زنی غالت م

یافته هاي نوین کشاورزي و منابع طبیعیهمایش

89

ال نینو و ناهنجاري هاي جوي

3، حسین عجم نوروزي 2محمد رضا داداشی ، 1مهدي میرعرب نویسندگان :

کارشناس کشاروزي و عضو باشگاه پژوهشگران جوان - 1

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسالمی واحد گرگان -3و 2

چکیده :

قلیمی که می تواند تاثیرات بسیار زیـادي هاي ا یکی از تغییرات یا آشفتگی

بر حیات موجودات زنده در خشکی ها و یا در محیط هاي آبی داشته باشد، پدیده

ال نینو است. تاکنون این پدیده اثرات مخرب و هولناکی بر منابع محیط زیسـت

به صورت مرگ محلی و مردم دنیا داشته است. اثرات این پدیده بر محیط زیست

ها هزار مرغ دریـاي در االسـکا، آتـش گـرفتن جنگـل هـا در اسـتوا، و میر صد

خشکسالی، افزایش دماي کره زمین، کاهش صید آبزیان ، جاري شـدن سـیالب

هاي شدید و طغیان رودخانه ها و سایر عوارض، مشاهده می شود. ال نینـو یـک

موالً از اتفاق ساده نیست، بلکه زنجیرهاي از وقایع مرتبط به هم است. ال نینو مع

اقیانوس آرام شروع و اثراتش عمدتاً در اصراف خط اسـتوا و کشـورهاي منطقـه

استوا مشاهده می شود. اما اثرات جانبی آن بر همه کشورها از جمله ایران قابـل

مشاهده می باشد.