Logistics and Supply Chain

ผชวยศาสตราจารย ดร. ชตระ ระบอบ 1

Suppliers Customers

การจดซอในกระบวนการโลจสตกสและโซอปทาน

PURCHASINGIN

ผชวยศาสตราจารย ดร.ชตระ ระบอบ- 2728 มกราคม 2553


หวขอบรรยายบทบาทและความสำาคญของการจดซอกระบวนการและการวางแผนจดซอการหาแหลงวตถดบ การคดเลอกประเมนผขายการวางแผนความตองการวสดนโยบายและกลยทธการจดซอการจดการสนคาคงคลงกบการจดซอการจดซอแบบทนเวลา

ผขายผซอ

องคการ

ลกคา


กระบวนการทบคคล 2 ฝาย ฝายหนงเรยกวาผซอ ทำาสญญากบอกฝายหนงทเรยกวาผจดหา ใหทำาการสงมอบวตถดบ ชนสวน อปกรณหรอเครองมอ สนคาสำาเรจรป การใหบรการ หรอสงอนใดทนำามาใชในการผลตหรอขายไมวาจะเปนทางตรงหรอทางออม ตามคณลกษณะททงสองฝายไดมการ ตกลงกนไวลวงหนา ใหสงมอบภายในระยะเวลาและราคาทกำาหนด

การจดซอคออะไร


ลกคา

ผจดหาวตถดบ/สนคา

ผผลต

ผจดสง

ฝายการผลต

ฝายจดซอฝายการตลาด ฝายการเงน

ฝายการเงน

ผบรหาร

ผทเกยวของกบการจดซอ


ตามระเบยบสำานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ . 2535 ไดใหความหมายของการจดซอ หมายถง การซอพสดทกชนดทงทมการตดตง ทดลอง และบรการทเกยวเนองอนๆ แตไมรวมถงการจดหาพสดในลกษณะการจาง


วธการจดซอของทางราชการตามระเบยบสำานกนายกรฐมนตรดงกลาว ไดกำาหนดวธการจดซอและการจาง 6 วธ ดงน วธตกลงราคา วธสอบราคา วธประกวดราคา วธพเศษ วธกรณพเศษ และวธประมลดวยระบบอเลกทรอนกส


Supplier

Plan

Customer Customer’sCustomer

Suppliers’Supplier

Make DeliverSource MakeSource DeliverMakeSourceDeliver SourceDeliver

(internal or external) (internal or external)Your Company

องคประกอบของกระบวนการโลจสตกสและโซอปทาน

การวางแผน(Plan)

การจดซอจดหา

(Source)การผลต(Make)

การจดสง(Deliver)

โซอปทานภายในองคกรโซอปทานภายนอกองคกร โซอปทานภายนอกองคกร

return

การจดซอ


องคประกอบของการจดการโลจสตกสและโซอปทาน

จดซอ บรหารสนคาคงคลง

กระจาย ขอมลและการเงน

ขนสง

Goods and Services

Finance

InformationSuppliers

Customers


•ดานการผลต •ดานตนทนและคาใชจาย •ดานการตลาด•ภาพลกษณขององคการ

บทบาทของการจดซอ


สงทธรกจตองการในการจดซอ 1. วตถดบ (Raw Materials)

2 . ชนสวน อปกรณ หรอสวนประกอบ (Components)

3 . วสดสำาหรบการรกษา ซอมบำารงและการผลต (Maintenance Repair and Operating Material : MRO)

4 . สนคาหรอเครองมอประเภททน (Investment or Capital Equipment/Goods)

5 . สนคาสำาเรจรป (Finished Goods/Product) 6 . การบรการ (Service)


องคประกอบการจดซอทมประสทธภาพ

1. ผบรหารใหความสนบสนนโดยกำาหนดนโยบายการจดซอทชดเจน 2. สนบสนนใหมการพฒนาบคลากรทมประสทธภาพ 3 . วางรปแบบกระบวนการจดซอทเปนระบบ 4 . สงเสรมใหมการรกษาจรรยาบรรณของการจดซออยาง

เครงครด 5 . ทำาการสำารวจแหลงวตถดบหรอสนคาใหมๆ อยเสมอ 6 . การตดตอประสานงานระหวางหนวยงานทเกยวของอยาง

สมำาเสมอ 7 . จดใหมการสมมนาและฝกอบรมเกยวกบเทคนคการจดซอในรป

แบบใหม 8 . เสรมสรางและพฒนาความสมพนธระหวางหนวยงานจดซอ


บทบาทของการจดซอในโซอปทาน

1. เปนจดเรมตนของกจกรรมในโซอปทาน 2 .

สรางความสมพนธทดกบพนธมตรทางธรกจ/ลกคา 3 . เปนกจกรรมทสรางมลคาเพมใหกบกระบวนการ

จดการโซอปทาน 4 . ชวยใหกระบวนการผลตเปนไปอยางม

ประสทธภาพ


การตดสนใจทำาเองหรอซอ (Make-or-Buy-Decisions)

ตารางท 1 ขอเปรยบเทยบเหตผลทตองผลตเองและเหตผลทซอจากภายนอก เหตผลทตองผลตเอง เหตผลทซอจากภายนอก

1. ไมตองเสยคาใชจายในการจดหาจากภายนอก 1. ตดสวนทไมจำาเปนเพอการลดตนทนการผลต

2. ลดตนทนรวมสำาหรบการผลต 2. การปฏบตตามพนธสญญาทางธรกจ

3. คณสมบตผจดหาวตถดบไมเหมาะสม 3. สรางพนธมตรเครอขายทางธรกจในโซอปทาน4. เปนหลกประกนวามวตถดบเพยงพอ 4. การถายทอดเทคโนโลยเกยวกบสนคา 5. ใชประโยชนจากทรพยากรในองคการเตมท 5. ประสทธภาพการผลตไมเพยงพอ6. ของทผลตมคณภาพตามทตองการ 6. ลดตนทนสนคาคงคลง7. ตดผจดหาวตถดบทไมพงปรารถนา 7. ประโยชนตางๆ จากขอเสนอของผจดหา8. ปองกนความลบเกยวกบตวสนคา 8. ขาดประสทธภาพดานการจดการและเทคโนโลย

9. ลดความไมแนนอนเกยวกบระยะเวลาสงมอบ 9. การแลกเปลยนผลประโยชนทางการคา10. ปองกนการละเมดลขสทธในการออกแบบ 10. เพมประสทธภาพในกจกรรมหลกของ

องคการ

CP , ฟารมโชคชย


การจดซอและจดหาเปนกจกรรมทสามารถกอใหเกดคณคาขนใน

การจดการโลจสตกสและโซอปทาน ประการแรก

เจรจาตอรองกบผจดหาหรอผขายวตถดบโดยเนนเพยงนอยราย ประการทสอง

การสรางความสมพนธกบผจดหาในระยะยาว ประการทสาม

ใชกลยทธการควบรวมกจการทงในแนวตงและแนวนอน ประการทส

ประสานความสมพนธกบผจดหาวตถดบใหกลายเปนหนสวนธรกจ ประการสดทาย

ธรกจจะพฒนาสการเปนบรษทเสมอนจรง

ไคเรส (Keiretsu)


ผจดหาหลายรายหรอนอยรายจะด

ผจดหาหลายราย •ขอด•ขอเสยผจดหานอยราย•ขอด•ขอเสย


• การผสมผสานทางธรกจในแนวตง (Verticle Integration) แบบไปขางหลง (Backward Integration)แบบไปขางหนา (Forward Integration)

• การผสมผสานแนวนอน (Horizon Integration)

บทบาทของการจดซอในโซอปทาน


ผผลตซาลาเปา

Forward

Backward VER

TEC

AL

INTE

GR

ATI

ON

HORIZON INTEGRATION

รานจำาหนาย

ผลตวตถดบ

บรรจหบหอ


บทบาทการจดซอในทางการเงน

1. ดานกำาไรและหนสน (Profit – Leverage Effect) 2. ดานผลตอบแทนจากสนทรพย (Return on Assets Effect) 3. ดานการหมนเวยนของสนคาคงคลง (Inventory Turn

over Effect) 4. ดานตนทนวตถดบและการขนสง (Materials Costs a

nd Transportation Effect)


ตารางท 2 เปรยบเทยบผลการทำากำาไรและหนสน

บญชแสดงสถานะการทำา

กำาไรและขาดทน (บาท)

ลดคาใชจายในการจดซอวตถดบ

20,000 บาท

ยอดขายทงหมด/รายรบสทธ ตนทนสนคาทขาย (คาวตถดบและคาใชจายในการผลต)

1,000,000- 500,000

1,000,000- 480,000

กำาไรรวม คาใชจายในการบรหาร (45%)

500,000-450,000

520,000-450,000

กำาไรกอนหกภาษ 50,000 70,000


รปแบบของการจดซอ

1 .การจดซอแบบดงเดม2. การจดซอผานสอ

อเลกทรอนกส


ใบจดหา 2MR

3PO

ใบจดหา 33


ใบจดหา 1MR

ใบจดหา 4PO



ใบสงซอ 31




ใบสงมอบ 2DOใบสงมอบ 32

32

แฟม PO

การขนวสด

ใบสงมอบ 32

ออก 33



32

แฟม MR 32

แฟม MR

32+

32

32

+

ขอมลทางบญช

YES


NOมวสด?

32 วสด 32 ใบสงมอบ

31

ใบรบสนคา 1INV

ใบสงมอบ 31

ภาพท 1 ระบบการจดซอวสดแบบดงเดม

1. การจดซอแบบดงเดม (Traditional Purchasing System)

ผขาย แผนกจดซอ การจดเกบ/คลงสนคา

ผใช/การจดหา แผนกบญช


2 .ระบบการจดซอดวยสออเลกทรอนกส (Electronic

-Procurement Systems : EProcurement)• การแลกเปลยนขอมลอเลกทรอนกส (Electronic

Data Interchange: EDI)• ระบบการจดซอดวยสออเลกทรอนกสผานอนเทอรเนต

- - (Internet based E Procurement System)• จนกระทงถงปค.ศ . 2000 ซงเปนยคทเรยกวา ดอท

คอม


ประโยชนของระบบการจดซออเลกทรอนกส

1. ประหยดเวลา (Time Savings) 2. ประหยดคาใชจาย (Cost Savings) 3. ความเทยงตรงถกตอง (Accuracy) 4. ทนเวลา (Real Time) 5. การเคลอนท (Mobility) 6. สามารถตรวจสอบตดตามได (Trackability) 7. การจดการ (Management) 8. ผลประโยชนแกผขาย (Benefits to the Suppliers)


กระบวนการจดซอ 1. การสำารวจความตองการ (Requirement)

2 . การกำาหนดคณลกษณะเฉพาะ (Specification) 3 . การเลอกผแทนขาย (Vendor Selection)

4. การกำาหนดราคา (Price)5. การออกใบสงซอ (Purchasing Order)6. การชำาระเงน (Payment)


การสำารวจความตองการ1 .การผลต (ฝายผลต : วตถดบ

ชนสวน อะไหล อปกรณ ฯลฯ)2. การขาย (ฝายการตลาด/ขาย

: สนคา สวนควบของสนคา)3. การใหบรการ (เครองมอ

อปกรณตางๆ)


ในการสำารวจความตองการของลกคา จะมการประเมนระดบความสำาคญของความตองการแตละขอ จากนนทมงานพฒนาผลตภณฑของบรษทซงประกอบดวยฝายตางๆทเกยวของตงแตฝายออกแบบ ฝายวศวกรรม ฝายจดซอ ฝายผลต ฝายขาย ฝายการตลาด ตลอดจนฝายการวางแผน จะรวมกนปรกษาวเคราะห เพอแปลงความตองการของลกคาใหเปนขอกำาหนดทางเทคนคจะนำาขอกำาหนดทางเทคนคทมความสำาคญมาใชในการออกแบบผลตภณฑใหม

บานคณภาพ : Quality Function Deployment หรอ QFD



ตวอยางการกำาหนดคณลกษณะเฉพาะของคอมพวเตอรราคาประหยด

Q . ขอกำาหนดของเนคเทคสำาหรบคอมพวเตอรราคาประหยด มอะไรบาง และผลดคออะไร?

A.ขอกำาหนดของเนคเทค สำาหรบคอมพวเตอรราคาประหยด มดงน

1. บรษททผลตเครองคอมพวเตอรในโครงการ ตองผานการประเมนระบบคณภาพการจดการ ซงอางองจากมาตรฐานการจดการสากล ISO 9000ผลด ทำาใหมนใจวา เครองคอมพวเตอรในโครงการเปนเครองทมคณภาพเชอถอได บรษทจะตองมระบบในการตรวจสอบวตถดบ ขนตอนการผลตทมมาตรฐาน ตลอดจนการสมตรวจสนคาสำาเรจรปกอนสงมอบลกคา การจดการกบของทไมไดมาตรฐาน เปนตน

การกำาหนดคณลกษณะเฉพาะ


2. เครองคอมพวเตอรตองผานการทดสอบตามมาตรฐานสากลทกรรมการโครงการกำาหนดผลด ทำาใหมนใจวาเครองคอมพวเตอรตองมคณภาพดตามมาตรฐานสากล จนผานการทดสอบ

3 . เครองคอมพวเตอรตองม Specification ไมตำากวาขอกำาหนดขนตำาผลด ทำาใหไดเครองคอมพวเตอรทเหมาะสมตอการใชงาน Spec ไมตำาเกนไป

4. ตองขายในราคาไมสงกวาทกำาหนด (20,000 บาท รวมภาษมลคาเพม)ผลด เปนการประกนราคาเครองคอมพวเตอรในโครงการไมใหแพงเกนไป

5. ตองมบรการหลงขายไมนอยกวาขอกำาหนด (คาแรงฟร 1 ป ทศนยบรการ, CPU, MB, HD, RAM และ Monitor รบประกน 3 ป ชนสวนอนๆ 1 ป หรอตามเงอนไขของผผลตชนสวน)ผลด เปนเงอนไขการรบประกนทมความแนนอน


• Q . คณลกษณะเฉพาะของคอมพวเตอรราคาประหยดทจะวางจำาหนายในลอตแรกเปนอยางไร ?

• A . รางขอกำาหนดขนตำา (Spececification ขนตำา ) ของเครองคอมพวเตอรราคาประหยด เปนดงตอไปน

• CPU : 800 MHz • RAM : 64 MB • HD : 20 GB• Monitor : 15 "• Multimeida : CD ROM, Sound and SPK• Network : LAN or MODEM


การเลอกผแทนขาย 1. แหลงทมาของผ

แทนขาย 2. ประวตผแทนขาย 3. การเจรจาตอรอง


การเจรจาตอรอง เปนขนตอนสดทายในการเลอกผขายกอนการออกใบสงซอ การเจรจาตอรองเพอใหไดมาซงราคาทเหมาะสมมตวแบบทสำาคญ 4 ลกษณะ ดงน


ตวแบบทหนง : ยดราคาตนทนเปนหลก -(Costbased

Price Model)ตวแบบทสอง : ยดราคาตลาดเปนหลก -(Market

based Price Model)ตวแบบทสาม : การแขงขนประมลราคา

(Competitive Bidding Model)

ตวแบบทส : การใชวธพเศษ (Special Conditions Model)


การออกใบสงซอ (Order)

• เมอไดผขายทมคณสมบตเหมาะสมและราคาทพอเหมาะแลวผซอจะจดทำาใบสงซอ ทอาจกำาหนดใหอยในรปของแบบฟอรมทเปนมาตรฐาน ถงแมวาจะมการสงซอดวยวธการอนใด เชน การสงซอทางโทรศพท การสงซอผานเครอขายอนเทอรเนต หรอการสงซอดวยวาจากตาม ผซอจะตองสงใบสงซอไปยงผขายในภายหลงเพอเปนการยนยนความตองการและจะมผลสมบรณทางกฎหมาย

• นอกจากนนยงเปนการตรวจสอบความถกตองดวยลายลกษณอกษร ในเอกสารใบสงซอจะระบรายละเอยดทสำาคญตางๆเพอปองกนความผดพลาด เชน ราคาทตกลงกน จำานวนทสง ระยะเวลาสงมอบ รวมทงขอมลทเกยวของกบคณลกษณะเฉพาะของสงทสงซอ


• เมอผขายไดรบใบสงซอและจดสงพรอมเอกสารทเรยกวาใบกำากบสนคา (Invoice) สงทผซอตองการมาใหหนวยงานจดซอจะมหนาทสำาคญประการหนงคอ การตรวจสอบและรบสนคานน โดยจะตองพจารณาวาเปนไปตามเงอนไขในใบสงซอหรอไม

• ในการตรวจสอบหากมคณลกษณะเฉพาะทางดานเทคนคเขามาเกยวของหนวยงานจดซออาจมการแตงตงคณะกรรมการชดหนงเพอทำาการตรวจสอบวาเปนไปตามขอกำาหนดหรอไม หรอสนคานนมการชำารดเสยหายในขณะทมการสงมอบหรอไม หากไมพบขอผดพลาดใดๆ กจะมการรบสนคานนสงใหกบผใชตอไป


การชำาระเงน (Payment)

จดเปนขนตอนสดทายของกระบวนการสงซอ โดยหนวยงานจดซอจะตองสงเอกสารหรอแบบฟอรมใบสงซอรวมทงใบกำากบสนคาประกอบในการชำาระเงนของฝายการเงน อาจเปนรปแบบของการชำาระดวยเงนสดหรอการใชเครดตนอกจากกระบวนการสงซอทปรากฏในแตละขนตอนแลว ยงมกจกรรมอนๆ ทเกยวของกบกระบวนการสงซอ ไดแก การตดตามใบสงซอหากกรณสนคาไมไดรบตรงตามระยะเวลาทกำาหนด การดำาเนนงานจดสงสนคากลบคน ในกรณสนคาไมครบถวน หรอคณลกษณะของสนคาไมถกตองหรอตรงตามใบสงซอ ผซอกจะแจงใหผขายไดรบทราบเพอแกไขตอไป อาจมการสงของกลบคนและใหสงมาทดแทน ทงนหากขอบกพรองหรอผดพลาดเกดจากผขาย ฝายผซอกไมจำาเปนทจะตองเสยคาใชจายสวนเกนทเกดขน ซงเปนภาระของฝายขายแทน หรอมฉะนนอาจมการยกเลกใบสงซอ


มมมองสำาคญเกยวกบการจดหาหรอจดซอ

1. เปนการจดหาวตถดบหรอสนคาอยางตอเนอง (Continuous supply) 2. ลดตนทนสนคาคงคลงใหตำาทสด (Minimize inventory Investment) 3. เปนการปรบปรงคณภาพ (Quality Improvement) 4. กอใหเกดการพฒนาผจดหา (Supplier Development) 5. ทำาใหตนทนรวมของธรกจตำาทสด (Lowest Total Cost of Ownership)


ในการตดสนใจเกยวกบการจดหาวตถดบหรอสนคาจะตองคำานงถงผล

ประโยชนในมตตางๆ ดงน 1. การประหยดในแงของปรมาณหรอขนาดของการสงซอ 2 . กจกรรมการจดหาทมประสทธภาพจะทำาใหตนทนการจด

ซอตำาสด 3 . การประสานความรวมมอระหวางผผลตและผจดหาจะทำาให

เปนการลดตนทนรวม 4 . ประโยชนในแงของการพยากรณและการวางแผนททำาให

ความตองการและการจดหามความสอดคลองกน 5 . สญญาทดจะตองกระจายความเสยงระหวางผซอและผ

จดหา 6 . การใชเทคนคทเหมาะสมในการใหไดมาซงวตถดบหรอ

สนคาทมตนทนตำาทสด


กระบวนการจดหาทมประสทธภาพธรกจจะตองพจารณาเกยวกบองคประกอบท

สำาคญดงตอไปน1. การใหคะแนนและการประเมน (Supplier Scoring and Assessment)2. การเลอกผจดหาและการเจรจาทำาสญญา (Supplier Selection and Contract Negotiation)3. ความรวมมอในการออกแบบ (Design Collaboration)

4. การจดหาวตถดบหรอสนคา (Procurement of Material)

5 . การวางแผนและวเคราะหการหาแหลงวตถดบหรอสนคา (Sourcing Planning and Analysis)


การใหคะแนนและการประเมน

จดทกอใหเกดความผดพลาดในการตดสนใจเลอกผจดหาคอการมงเนนทใหไดวตถดบหรอสนคาทมราคาตำาสดโดยละเลยขอเทจจรงทวา ผจดหาแตละรายมคณลกษณะทแตกตางกน สำาหรบปจจยทควรนำามาพจารณาในการตดสนใจเลอกผจดหาทมประสทธภาพไดแก1. ระยะเวลารอคอยในการเตมสนคา

(Replenishment lead time)2. การสงมอบททนเวลา (On-time performance)3. ความยดหยนในการจดหา (Supply flexibility)4. ความถในการสงมอบและขนาดครงละไม

มาก(Delivery frequency/minimum lot size)5. คณภาพของการวตถดบหรอสนคา (Supply

quality)


6. ตนทนการขนสงสนคาจากผจดหา (Inbound transportation cost)

7. ราคา (Pricing terms)8. การประสานงานดานขอมลสารสนเทศ

(Information coordination capability)9 .การรวมมอในการออกแบบสนคา (Design

collaboration capability)10. อตราการแลกเปลยน ภาษ (Exchange

rates, taxes, and duties)ความสามารถในการสงมอบ (Supplier viability)


ตารางท 4-3 การประเมนเปรยบเทยบคณลกษณะของผจดหาราคาซอ สนคาคงคลง คา

ขนสงระยะเวลา

แนะนำาสนคารอบ เพอความ

ปลอดภยระยะเวลารอคอยในการเตมสนคา

การสงมอบททนเวลา

ความยดหยนในการจดหา

ความถในการสงมอบและขนาดครงละไมมาก

คณภาพของการวตถดบหรอสนคา

ตนทนการขนสงสนคาจากผจดหา

ราคา

การประสานงานดานขอมลสารสนเทศ

การรวมมอในการออกแบบสนคา

อตราการแลกเปลยน ภาษ

ความสามารถในการสงมอบ

หมายถง คณลกษณะทไดจากการเปรยบเทยบทมา: Sunil Chopra and Peter Meindl ,Supply Chain Management, 2004.


การทำาสญญาจดซอ• การประเมนและใหคะแนนผจดหา (Supplier Scoring and

Assessment) เปนกระบวนการทใชในการจดลำาดบความสำาคญเพอวดประสทธภาพของผจดหา แนวคดดงเดมไดใหความสำาคญทราคาสำาหรบใชในการเปรยบเทยบวาควรจะตดสนใจเลอกวตถดบหรอสนคาจากผจดหารายใด

• โดยความจรงแลวมปจจยทสำาคญอนๆ อกมากทมผลตอการจดซอ เชน ระยะเวลารอคอย (Lead time) ความเชอถอไดของผจดหา (Reliability) คณภาพของวตถดบ (Quality) และการออกแบบ

• สำาหรบการตดสนใจทจะเลอกผจดหาทเหมาะสมนนจะตองผานกระบวนการประเมนในแงมมตางๆ เพอใหคะแนนในวดสงทได (Output) ผลทไดจากการทำาความตกลงกบผจดหากคอสญญาจดซอ


ในการออกแบบสญญามคำาถามทตองพจารณา ดงน

1. สญญาทจดทำาขนมผลกระทบตอกำาไรขององคการอยางไรรวมทงผลกระทบตอกำาไรของโซอปทาน (How will the contract impact the firm’s profits

and total supply chain profits?) 2 . สงจงใจในสญญานำาไปสขอมลทไมถกตองหรอ

บดเบอนไปหรอไม (Will the incentives in the contract introduce any information

distortion?) 3 . สญญาจะมผลกระทบตอประสทธภาพของผจดหา

อยางไร (How will the contract influence supplier performance along key

performance measures?)


1 . รบสนคาคน (Buyback Contracts) 2 . สญญาแบงปนรายได - (Revenue Sharing

Contracts) 3 . ความยดหยนเกยวกบจำานวน (Quantity

Flexibility Contracts) 4. สญญาทชวยเพมขดความสามารถของตวแทน

จำาหนาย (Contracts to Increase Agent Effort) 5. สญญาทจะนำาไปสการปรบปรงประสทธภาพของผ

จดหา (Contracts to Induce Performance Improvement)

ลกษณะของสญญา


สญญาทดจะกอใหเกดประโยชนตอองคการธรกจ

1. เพมกำาไรใหกบธรกจและโซอปทาน (Increase total supply chain costs)

2 . ปองกนการใหขอมลทไมถกตอง (Prevent information distortion)

3 . การใหสงจงใจแกผจดหาเพอปรบปรงประสทธภาพในการดำาเนนงานใหดยงขน (Performance imp

rove of supplier by giving incentive)


การประสานความรวมมอ 1. การสรางสมพนธภาพและความรวมมอระหวางผ

ผลตและผจดหา จะทำาใหมการแลกเปลยนขอมลทถกตอง

2 . มการออกแบบสนคาทกอใหเกดความประหยดในทกขนตอนของการออกแบบใน

3 . วตถประสงคสำาคญของความรวมมอในการออกแบบกคอ มงลดตนทนหรอคาใชจายในการขนสง การขนถายวสดและการบรหารจดการคาใชจายสนคาคงคลง


สำาหรบแนวทางตดสนใจเกยวกบการแสวงหาวตถดบหรอสนคาเชงปฏบตมขอ

พจารณาดงตอไปน 1. ใชทมงานทมความสามารถ (Use multifunction

teams/collaboration) 2. การตดตอประสานงานในรปแบบทเหมาะสม (Ensure

appropriate coordination across region and business units)

3. การประเมนตนทนรวมอยเสมอ (Always evaluate the total cost of ownership)

4. สรางสมพนธภาพอนดกบผจดหาในระยะยาว (Build- long time relationship with key supplier)


การตดสนใจทมประสทธภาพในการจดหาแหลงวตถดบหรอสนคามขอพจารณาทสำาคญดงน 1. การประหยดในแงของขนาด (Better economic of scales)

2 . ลดตนทนรวมในการจดซอ - (Reduce the over all cost of purchasing)

3 . ความรวมมอในการออกแบบ 4 . ความสอดคลองระหวางความตองการและการจดหา

(Matching supply and demand) 5 . การกระจายความเสยง (Sharing risk) 6 . ประโยชนในการแขงขนดวยราคาทตำากวา

(Competition benefit in lower purchase price)


บทบาทของหนวยงานการจดหาและการจดซอ

1. จดหาหรอเพอใหไดมาซงวตถดบ วสด เครองมอและอปกรณ ทมคณภาพราคาทเหมาะสม มปรมาณทถกตองและทนตอเวลาทกำาหนด 2. รกษาความสมดลระหวางระดบการลงทนและคาใชจายทเกดขนจากการสงซอและเกบรกษาวตถดบหรอวสดโดยใหมตนทนตำาทสด 3. ใหความสำาคญกบผขายหรอผจำาหนายวตถดบ เลอกสรรผจำาหนายวตถดบเสรมสรางความสมพนธอนดเพอใหเปนพนธมตรทางธรกจในระยะยาว 4. จดทำามาตรฐานวตถดบ ผแทนจำาหนาย และการออกแบบผลตภณฑทสามารถใชวตถดบรวมกนได 5. ประสานความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของทงภายในและภายนอกองคกรใหมแนวทางการดำาเนนงานรวมกน 6. สรางเกณฑการตรวจสอบ ตดตามและประเมนผลการดำาเนนงานของฝายจดหาหรอจดซอ


ความสมพนธกบหนวยงานทงภายในและภายนอกองคการ

•หนวยงานภายในองคการ•หนวยงานภายนอกองคการ


ปญหาเกยวกบการจดซอ 1. ปญหาทเกดจากผซอ

2 .ปญหาทเกดจากขายหรอผแทนจำาหนาย3.ปญหาทเกดจากผใชหรอฝายผลต 4.ปญหาทเกดจากสภาพแวดลอมท

เปลยนแปลง


จดออนของการจดซอ 1. ระบบการจดซอไมดพอ ทำาใหเกดชองทางการทจรตได

งาย 2. แบบฟอรมทใชในการปฏบตงานไมเหมาะสม 3. การกำาหนดอำานาจในการจดซอมมากเกนไป 4 . การจดจางหรอการประกวดราคา และการประมลราคา

5. การขาดมนษยสมพนธทดของหนวยงานทเกยวของกบการจดซอ 6. ไมมการนำาเทคโนโลยททนสมยมาใชในการปฏบตงาน


การวางแผนความตองการวสดการวางแผนความตองการวสดคออะไร• การควบคมคงคลงโดยม

ระบบ• การวางแผนการผลต

อยางเปนระบบ• การใชการจดการขอมล

อยางเปนระบบ• การควบคมการผลต

อยางเปนระบบ

เมอไรจงใชการวางแผนความตองการวสด• Job Shop Production• Complex Products• Assemble-to-Order

Environments• Discrete and

Dependent Demand Items


ผบรหารจะตองวางแผนจดการวสดประกอบดวยงาน 4 อยางดงน

1 .แผนวสดจะตองสนบสนนในการผลตสนคาตามทลกคาตองการ โดยใหสอดคลองกบตารางผลตหลกและกำาลงการผลตทมอย

2. แผนวสดจะตองถกนำาไปดำาเนนการตามทไดวางแผนอยางเครงครด

3. การจดสงวสด การเตมเตมชนสวนในคลงสนคาตามคาบเวลาทเหมาะสม และการตรวจสอบกระบวนการสงซออยางสมำาเสมอ

4. บรษทจะตองพยายามทำาใหขอมลตาง ๆ มความถกตองแมนยำา ทจะใหแผนความตองการวสดประสบความสำาเรจ


ประโยชนทไดรบจากการใชระบบการวางแผนความตองการวสด (Material

Requirements Planning: MRP)1 .ชวยตอบสนองตอความตองการของลกคาไดด

ขน อนเปนผลมาจากการปรบปรงตารางการผลตทมประสทธภาพ

2. ชวยตอบสนองและตดตามการเปลยนแปลงของตลาดและลกคาไดอยางรวดเรวและยดหยน

3. ชวยเพมอตราการใชประโยชนจากเครองจกรและพนกงานใหมประสทธภาพดยงขน

4. ชวยลดระดบปรมาณสนคาคงคลง


ตวแบบสนคาคงคลงกรณความตองการเกยวเนอง

(Dependent Inventory Model)ขอมลทใชประกอบในการตดสนใจตารางการผลตหลก

(Master Production Schedule)

ใบแสดงรายการวสด หรอ ขอกำาหนดเฉพาะของผลตภณฑ (Bill of

Material: BOM or Specifications)

ลกคาตองการสนคาหรอบรการอะไรบางและเมอใด

จะตองใชชนสวนประกอบตาง ๆ อะไรบาง ปรมาณเทาใด

มสนคาหรอชนสวนปรมาณเทาใดทสามารถนำามาใชไดทนท

ชนสวนใดบางทไดสงซอไปแลวซงอยในขนตอนของการจดสง

และจะมาสงเมอใดเวลาทใชสำาหรบการสงซอหรอสงผลตของชนสวนแตละชน

สวน

ปรมาณสนคาคงคลง (Inventory

Availability)ปรมาณชนสวนทอยในระหวางการซอ

(Purchase Orders Outstanding)เวลานำา (Lead Times)


ฝายผลต • ขอมลกำาลงการผลต• ขอมลสนคาคงคลง ฝายตลาด

• ขอมลความตองการลกคาฝายการเงน

• ขอมลงบกระแสเงนสด

ฝายจดหาวตถดบ• ขอมลการประเมนผจดหาวตถดบ

ฝายทรพยากรบคคล• ขอมลการวางแผนกำาลงคน

ฝายบรหาร• ขอมลผลตอบแทนการลงทน

ฝายวศวกรรม• ขอมลผลตอบแทนการลงทน

แผนการผลตรวม

ตารางการผลตหลก

แผนความตองการวสด

แผนความตองการกำาลงการผลตขนละเอยด

เปนไปไดหรอไม

ปฏบตตามแผนการผลต

ปฏบตตามแผนดานวสด

เปลยนแปลงความ

ตองการวสดหรอไมเปลยนแปลงกำาลง

การผลตหรอไม

ปฏบตตามแผนกำาลงการผลตไดหรอไมใช

ไม

ปฏบตตามแผนความ

ตองการวสดไดหรอไม

ตองการเปลยนแปลงแกไขแผนการผลตหรอไม

ตองการเปลยนแปลงตารางแผนการผลตหลกหรอไม

กระบวนการของการ

วางแผนการปฏบตการ


ฝายผลต • ขอมลกำาลงการผลต• ขอมลสนคาคงคลง ฝายตลาด

• ขอมลความตองการลกคาฝายการเงน

• ขอมลงบกระแสเงนสด

ฝายจดหาวตถดบ• ขอมลการประเมนผจดหาวตถดบ

ฝายทรพยากรบคคล• ขอมลการวางแผนกำาลงคน

ฝายบรหาร• ขอมลผลตอบแทนการลงทน

ฝายวศวกรรม• ขอมลผลตอบแทนการลงทน

แผนการผลตรวม

ตารางการผลตหลก

ตองการเปลยนแปลงแกไขแผนการผลตหรอไม

• การวางแผนการผลตรวม คอ การกำาหนดการผลตเปนหมวดผลตภณฑ เชน จำานวนตนของเหลก โดยทยงไมไดกระจายออกมาวาเปนเหลกประเภทใดบาง

• ตารางการผลตหลกจะทำาหนาทในการกระจายแผนการผลตรวมใหมความละเอยดและสามารถนำาไปใชปฏบตจรงมากยงขน


ตวอยางการกระจายแผนการผลตรวมมาสการตารางการผลตหลก

เดอน มกราคม กมภาพนธแผนการผลตรวม (แสดงปรมาณทงหมดของเครองขยายเสยง)

1,500 1,200

สปดาหท 1 2 3 4 5 6 7 8ตารางการผลตหลก(แสดงประเภท ชนด และ ปรมาณการผลตของแตละผลตภณฑ)เครองขยายเสย 240 วตต 100 100 100 100

เครองขยายเสย 150 วตต 500 500 450 450

เครองขยายเสย 75 วตต 100


ความสมพนธของตารางการผลตหลกกบกลยทธระบบการปฏบตการทง 3 ประเภท

ปจจยนำาเขามาก

ประเภทของผลตภณฑ

มาก

จำานวนโมดล

นอย

วตถดบ และ ปจจยนำาเขาประเภทโมดล

โมดลตาง ๆ กนประกอบกนเปนผลตภณฑหลาก

หลายชนด

ปจจยนำาเขานอย

ผลตภณฑมความหลากหลายในดาน

ขนาด, รปแบบ และ แพกเกจ

ตารางการผลตวดจาก

คำาสงซอ


จำานวนโมดล


จำานวนผลตภณฑ

ผลตตามคำาสงซอการมงเนนการตามกระบวนการ

ประกอบตามคำาสงซอการมงเนนการทำาซำา

ผลตตามการพยากรณการมงเนนตามผลตภณฑ


ใบรายการวสด (Bill of Material: BOM)

• BOM ประกอบดวยขอมลของสวนประกอบทตองใชเพอผลตผลตภณฑสดทาย

• ขอมลใน BOM จะถกใชในการคำานวณ ปรมาณสวนประกอบทตองใช เพอสนองตอบอปสงคอสระในวนและเวลาทตองการ (แผนการผลตหลก)

• เราอาศยตารางการผลตหลกเปนตวบงชถงผลตภณฑสดทายและใชใบรายการวสด เพอหาสวนประกอบทงหมด โดยการกระจายโครงสรางของผลตภณฑสดทายออกเปนระดบตาง ๆ กระบวนการกระจายจะใชวธการคณจำานวนของรายการสดทาย ดวยปรมาณของแตละสวนประกอบทตองการ


• ขอมลใน BOM คอ หมายเลขชนสวน ปรมาณทตองการ หนวยทใชวด โครงสรางของสนคาโดยแสดงสวนประกอบทงหมด

• วธการหนงในการแสดงรายการวสดคอ การสรางโครงสรางผลตภณฑ

AL=4

B(1)L=3

C(2)L=2

D(1)L=1

E(2)L=1

ใบรายการวสด (Bill of Material: BOM)


การลงรหสในระดบตำา• ในการระบระดบของสวนประกอบของผลตภณฑใน BOM

นนเราจะระบระดบตำาสดใหกบสวนประกอบนน ๆ ในกรณ– สวนประกอบนนใชกบหลาย ๆ ผลตภณฑ– สวนประกอบนนปรากฏอยในระดบตาง ๆ ของ BOM

• ระดบตำา จะระบดวยตวเลขทสงขน• ทก ๆ รายการสวนประกอบของผลตภณฑจะมรหสบอก

ระดบไดเพยง 1 รหสเทานน และจะเปนรหสทอยตำากวาเทานน

• รหสจะเปนตวชบอกในกรณทมการกระจายของรายการตาง ๆ และเพอหาจำานวนสทธของแตละรายการ


การลงรหสในระดบตำาA

L=4

B(1)L=3

C(2)L=2

D(1)L=1

E(2)L=1

QL=2

E(1)L=1

C(1)L=2

D(1)L=1

E(2)L=1

A มรหสระดบ0 D มรหสระดบ2B มรหสระดบ1 E มรหสระดบ2C มรหสระดบ1 Q มรหสระดบ0

ตวเลขทอยในวงเลบแสดงจำานวนทตองการสำาหรบชนสวนนน ๆ ทจะไปประกอบขนเปนชนสวนทอยในระดบสงขนไป


ตวอยางโครงสรางผลตภณฑตามแผนผงเวลา

ชนสวน

เวลานำา

(สปดาห)

สวนประกอ

บ

A 1 B, CB 2 D, EC 1 E, FD 1 -E 2 -F 3 G, DG 2

1 2 3 4 5 6 7 8 9สปดาหท

1 สปดาห

2 สปดาห

2 สปดาห

2 สปดาห

3 สปดาห

1 สปดาห

1 สปดาห

1 สปดาห

2 สปดาห

G

D

E

F

B

C

D

EA

เรมการผลตชนสวน Dจะตองมทงชนสวน D และ E ทผลตเสรจแลว การผลต B จงจะสามารถเรมได


โครงสรางระบบการวางแผนความตองการวสด

ใบแสดงรายการวสด

เวลานำา

ขอมลสนคาคงคลง

ขอมลการสงซอ

โปรแกรมการวางแผนความตองการวสด

ใบรายงาน MRPตามชวงเวลา

ใบรายงาน MRPในแตละวน

ใบรายงานแผนการสงซอหรอสงผลต

ใบรายงานกรณพเศษอนๆ

เอกสารประ-กอบการสงซอ

ตารางการผลต

หลก


MRP Example

A(2) B(1)

D(5)C(2)

X

C(3)

Item On-Hand Lead Time (Weeks)X 50 2A 75 3B 25 1C 10 2D 20 2

Requirements include 95 units (80 firm orders and 15 forecast) of X in week 10


A(2)

X

Day: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10X Gross requirements 95

LT=2 Scheduled receipts Proj. avail. balance 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50

On- Net requirements 45hand Planned order receipt 4550 Planner order release 45A Gross requirements 90

LT=3 Scheduled receipts Proj. avail. balance 75 75 75 75 75 75 75 75

On- Net requirements 15 hand Planned order receipt 15 75 Planner order release 15 B Gross requirements 45


On- Net requirements 20 hand Planned order receipt 20 25 Planner order release 20 C Gross requirements 45 40

LT=2 Scheduled receipts Proj. avail. balance 10 10 10 10 10

On- Net requirements 35 40 hand Planned order receipt 35 40 10 Planner order release 35 40 D Gross requirements 100

LT=2 Scheduled receipts Proj. avail. balance 20 20 20 20 20 20 20

On- Net requirements 80 hand Planned order receipt 80 20 Planner order release 80

It takes 2 A’s for each X













B(1)A(2)

X

It takes 1 B for each X


A(2) B(1)

X

C(3)












It takes 3 C’s for each A


A(2) B(1)

C(2)

X

C(3)












It takes 2 C’s for each B


A(2) B(1)

D(5)C(2)

X

C(3)












It takes 5 D’s

for each B


สรปแผนความตองการวสดเปนแผนทมการเปลยนแปลงของขอมลอยตลอดเวลา การเปลยนแปลงตางๆ เชน แบบผลตภณฑ ตารางการผลตหลก ตารางการทำางานของพนกงาน อนจะสงผลโดยตรงตอในแสดงรายการวสดและแผนความตองการวสด ดงนน ผจดการฝายปฏบตการจงตองปรบปรงเปลยนแปลงแผนใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงดงกลาว รวมทงจะตองประเมนผลแตละครง เครองมอทนำามาใชในการลดความสบสนดงกลาว ไดแก การกำาหนดขอบเขตของเวลา (Time Fences) และ การกำาหนดชนสวนทไมใหมการเปลยนแปลง (Pegging)

Documents

Logistics and Supply Chain