“ UVOD U KULTURU SRBA ” , SRETEN PETROVIĆ

DREVNA SRPSKA KULTURA – nastaje u okviru opšte slovenske kulture

ANIMIZAM – zajednički oblik verovanja svih slovenskih naroda, zajednički osnov svih slovenskih prehrišćanskih religija

(verovanje u duhove, posebno duhove predaka : temelj slovenske religioznosti)

- Nešto o animizmu:Prema oblastima na koje se protežediferencira se na 3 vrste predstava:1. Bića koja se zamišljaju u prirodi koja okružuje ljude (duhovi nastanjeni u biljkama, životinjama,

nebeskim pojavama id.)2. Predstave o pokojnicima (za koje ljudi veruju da i posle smrti utiču na žive, povoljno ili nepovoljno)3. Duhovna bića (javlja se kasnije, zamišljaju se kao tvorci sveta)

PAGANIZAM - pre nego što su prihvatili hrišćanstvo Srbi su bili pagani, i i nakon primanja hrišćanstva mnogi elementi paganizma (naročito kultni običaji i verovanja) nisu iščezli odjednom

- Mnogi su se zadržali, samo su dobili novi oblik i hrišćansku interpretaciju(božanstva iz prehrišćanske religije nalaze analogiju u hrišćanskim svecima)

DIFERENCIJACIJA POJMOVA MAGIJA, RELIGIJA, RITUALI

MAGIJA (označava se i kao praznoverje – stanje kolektivne svesti, primitivan stupanj

etnolozi je nazivaju „ narodnim verovanjem“ – zbog vred. konotacije prethodnog pojma)

- egocentrična, subjektivna (orijentisana na subjekt)

- usmerena na ostvarivanje egzistencijalno-bioloških ciljeva i potreba jednog čoveka

(čovek pomoću magije želi sam, da vlastitom snagom, upravlja svetom i prirodom i da utiče na njih – zaštita od nevolje, želi da naudi nekome itd.)

RELIGIJA (hrišćanska vera)

- čovek se podvrgava nekoj božanskoj sili koja određuje njegovu sudbinu

- predstavlja kolektivan i moralni napor čoveka da transcendira svoje egoistične potrebe i ostvari opštu, duhovnu zajednicu ljudi

- magija rešava problem pojedinca, religija se brine za zajedničke ciljeve

- U većini religija se izvode magijske radnje ( čak i kada ih verske institucije zabranjuju ili interpretiraju kao nemagijske)

- Tako se niz magijskih elemenata koji su se nalazili u verovanjima srpskog naroda sačuvao u hrišćanstvu i pravoslavnim ritualima

-