NHOM 4- GIAI QUYET NO XAU TAI VAMC.pdf

8/16/2019 NHOM 4- GIAI QUYET NO XAU TAI VAMC.pdf

1/31

GVHD: TS.Lại Tiến Dĩnh Nhóm 4 – K24 – Lớ p T ố i 2, 3, 6

1

PHẦN MỞ BÀI

Việc tìm kiếm một mô hình xử lý nợ xấu phù hợ p cho Việt Nam đã được đặt ra từ năm

2011, khi bắt đầu có những dấu hiệu cảnh báo về mức nợ xấu tăng cao của hệ thống ngân

hàng và những hệ lụy của nó đối vớ i nền kinh tế. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu tăngtr ưở ng vớ i tốc độ thấ p, nền kinh tế trong nướ c trì tr ệ, k ết quả hoạt động kinh doanh của các

doanh nghiệ p suy giảm và bộc lộ những bất ổn trong mối quan hệ vớ i hệ thống ngân hàng.

Doanh nghiệ p không tr ả đượ c nợ , tổ chức tín dụng (TCTD) siết chặt hoạt động cấ p tín

dụng. Vấn đề tr ở nên tr ầm tr ọng khi các TCTD đã nỗ lực tự xử lý nợ xấu dướ i mọi hình

thức song nợ xấu vẫn tăng lên nhanh chóng trong năm 2012 và tiế p tục có xu hướng tăng

trong những tháng đầu năm 2013. Giải quyết nợ xấu không còn là câu chuyện riêng của

từng TCTD.Trước tình hình đó đòi hòi phải có một công cụ đặc biệt hữu hiệu để xử lý nhanh nợ

xấu tại các TCTD nhằm tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế, cho doanh nghiệ p và cho chính

TCTD, trong điều kiện nguồn vốn ngân sách hạn hẹp không đủ để hỗ tr ợ xử lý nợ xấu

nhanh và triệt để.

Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) ra đờ i vớ i nhiệm

vụ chính là xử lý khối nợ xấu ngày càng có chiều hướng gia tăng, đặc biệt phải chuẩn bị

hành trang cho quá trình tái cơ cấu các TCTD và phân loại chất lượ ng theo thông lệ quốc tế

mà không phải sử dụng vốn ngân sách của nhà nướ c.

Vì tính cấ p thiết của vấn đề này, nhóm chúng tôi cùng nhau tìm hiểu về đề tài “Giải

quy ế t n ợ x ấ u t ại VAMC” , r ất mong nhận đượ c những góp ý chân thành từ Thầy và các

bạn.

Phần nghiên cứu bao gồm 3 phần:

Phần I – Cơ sở lý thuyết

Phần II – Thực tr ạng hoạt động của VAMC

Phần III – Giải pháp hoạt động cho VAMC


2/31


2

PHẦN I – CƠ SỞ LÝ THUYẾT

1. NỢ XẤU TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI

1.1. Khái ni ệm n ợ x ấ u:

Theo định nghĩa nợ xấu của Phòng Thống kê – Liên hợ p quốc, “Về cơ bản một khoảnnợ đượ c coi là nợ xấu khi quá hạn tr ả lãi và/hoặc gốc trên 90 ngày; hoặc các khoản lãi chưa

tr ả từ 90 ngày tr ở lên đã đượ c nhậ p gốc, tái cấ p vốn hoặc chậm tr ả theo thoả thuận; hoặc

các khoản phải thanh toán đã quá hạn dưới 90 ngày nhưng có lý do chắc chắn để nghi ngờ

về khả năng khoản vay sẽ được thanh toán đầy đủ”.

Theo Quyết định 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/4/2005 của Ngân hàng Nhà nướ c

(NHNN) như sau: Nợ xấu là những khoản nợ đượ c phân loại vào nhóm 3 (dướ i chuẩn),

nhóm 4 (nghi ngờ ) và nhóm 5 (có khả năng mất vốn)1.2. Nguyên nhân phát sinh n ợ x ấ u:

1.2.1. Sự yếu kém trong hoạt động kinh doanh của khách hàng

Năng lực tài chính của doanh nghiệp không cao ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả kinh

doanh. Mặt khác, năng lực điều hành, quản lý kinh doanh của chủ doanh nghiệp vay vốn

yếu kém cũng dẫn đến hoạt động kinh doanh kém hiệu quả từ đó ảnh hưởng đến khả năng

trả nợ ngân hàng.

1.2.2. Đạo đức khách hàng

Một số doanh nghiệp cố ý thông báo số liệu tài chính của doanh nghiệp không chính

xác, gây sai lệch trong việc thẩm định và cấp tín dụng đã dẫn đến khó khăn trong việc thu

hồi nợ ngân hàng (rủi ro do sự lựa chọn đối nghịch), hoặc bản thân doanh nghiệp thiếu ý

thức trong vấn đề sử dụng vốn vay và trả nợ, không lo lắng, không quan tâm đến món nợ

đối với ngân hàng mặc dù khả năng tài chính của doanh nghiệp có. Môt số doanh nghiệp

thì lại có tư tưởng lợi dụng kẽ hở của pháp luật để tính toán, chụp giựt, lừa đảo, móc ngoặc,

sử dụng vốn sai mục đích kiếm lời, vay không có ý định trả nợ (rủi ro đạo đức).

1.2.3.Chính sách tín dụng

Một chính sách tín dụng không đầy đủ, không đồng bộ và thống nhất sẽ dẫn tới việc

cấp tín dụng không đúng đối tượng, tiềm ẩn nguy cơ rủi ro cho ngân hàng. Mặt khác để thu

hút khách hàng và chiếm lĩnh thị phần, nhiều ngân hàng thương mại (NHTM) đã bỏ qua

một số bước trong quy trình tín dụng, cơ chế cho vay được đơn giản hóa, tự ý hạ thấp

tiêu chuẩn đánh giá khách hàng. Bài học vẫn còn đó, khủng hoảng tài chính toàn cầu

2008 xuất phát từ thị trường tài chính Hoa Kỳ có nguồn gốc sâu sa chính là những món

cho vay dưới chuẩn. Đây là những khoản cho vay chất lượng thấp với mức rủi ro cao.


3/31


3

Cáckhoản cho vay này không được xem xét kỹ lưỡng về khả năng thanh toán của

khách hàng như: thu nhập hàng năm, tiểu sử nghề nghiệp, tài sản… và thường được bảo

đảm bởi rất ít hoặc không có giấy tờ chứng minh khả năng tài chính của người đi vay.

Mặc dù các khoản cho vay này chỉ chiếm 16% tổng số món cho vay thế chấp nhưng nó

lại chiếm tới hơn 50% các khoản vỡ nợ tại Hoa Kỳ .

1.2.4.Công tác tổ chức kiểm tra, kiểm soát

Nhiệm vụ của công tác kiểm tra, kiểm soát là phát hiện sớm những sai phạm trong hoạt

động cho vay đề ngăn ngừa rủi ro. Tuy nhiên, công tác tổ chức, kiểm tra, kiểm soát của các

NHTM nếu quá yếu kém và lỏng lẻo sẽ dẫn đến việc phát hiện và xử lý không kịp thời

những trường hợp vi phạm, lợi dụng trong hoạt động cho vay, và nợ xấu phát sinh là điều

tất yếu

1.2.5.Chất lượng cán bộ ngân hàng

Cán bộ tín dụng là người trực tiếp giao dịch với khách hàng, nắm bắt đặc điểm cũng

như chất lượng khách hàng, khoản vay. Điều này đòi hỏi cán bộ tín dụng phải có kiến thức,

kinh nghiệm làm việc cũng như khả năng phân tích, dự báo .. Một bộ phân cán bộ tín dụng

trình độ yếu kém không đánh giá được hết các khả năng rủi ro liên quan đến khoản vay sẽ

dần đến quyết định cho vay sai lầm và nguy cơ phát sinh nợ xấu rất cao.

Một số cán bộ của hệ thống NHTM sa sút về phẩm chất, đạo đức nghề nghiệp, thiếu

vững vàng do đó đã lợi dụng công việc được giao để móc ngoặc với con nợ, lợi dụng kẽ hở

của luật pháp để làm giàu bất hợp pháp, gây thiệt hại về tài sản và tiền vốn.

1.3. Phương pháp phòng ngừ a vàx ử lý n ợ x ấ u:

1.3.1.Nguyên t ắ c về quản lý nợ xấ u của Ủ y Ban Basel

– Xây dựng môi trường tín dụng thích hợp: Yêu cầu xem xét đánh giá rủi ro tín dụng

phải là chiến lược xuyên suốt trong hoạt động ngân hàng (mức độ chấp nhận rủi ro, tỷ lệ nợ

xấu…), trên cơ sở đó phát triển các chính sách nhằm phát hiện, theo dõi và kiểm soát nợ

xấu trong mọi hoạt động, đối với từng khoản cấp tín dụng cụ thể và nâng lên tầm soát rủiro của cả danh mục đầu tư.

– Thực hiện cấp tín dụng lành mạnh: Các ngân hàng cần xác định rõ ràng các tiêu chí

cấp tín dụng lành mạnh (xác định thị trường mục tiêu, đối tượng khách hàng tiềm năng,

điều kiện cấp tín dụng…) nhằm xây dựng các hạn mức tín dụng phù hợp cho từng loại

khách hàng trên cơ sở các thông tin định lượng, định tính, kết quả xếp hạng tín dụng nội bộ

đối với khách hàng. Ngân hàng phải có quy trình rõ ràng trong đề xuất tín dụng, phê duyệt

và sửa đổi tín dụng, có sự phân tách nhiệm vụ rạch ròi giữa các bộ phận có liên quan đến


4/31


4

công tác tín dụng. Việc cấp tín dụng cần tuân thủ nguyên tắc cẩn trọng trên cơ sở giao dịch

công bằng giữa các bên.

– Duy trì quá trình quản lý và theo dõi tín dụng phù hợp: Tuỳ theo quy mô của từng

ngân hàng để xây dựng hệ thống quản lý phù hợp, kịp thời nắm bắt các thông tin từ phía

khách hàng như tình hình tài chính, tình hình hoạt động kinh doanh, mức độ thực hiện các

cam kết… để sớm phát hiện các dấu hiệu bất thường, kiểm soát tốt các khoản vay có vấn

đề. Ngân hàng cũng cần có các biện pháp quản lý và khắc phục các khoản nợ xấu. Vì thế,

chính sách quản lý rủi ro tín dụng của ngân hàng phải chỉ rõ cách thức quản lý các khoản

tín dụng có vấn đề.

1.3.2.Các mô hình xử lý nợ xấ u

Tiêu chíMô hình xử lý nợ xấu

phi tập trung

Mô hình xử lý nợ xấutập trung

Đối tƣợ ng giải quyết nợ xấu

Ngân hàng Các công ty quản lý tàisản tậ p trung

Mục đích

Tối đa hoá giá trị thu hồi từ các khoản nợ xấu và tránhđượ c những khoản lỗ trongtương lai

Tậ p trung hoá giúp quátrình chứng khoán hoá tàisản do có một quỹ tài sảnlớn hơn

Lợ i ích

Tự giải quyết các khoản nợ xấu cũng tạo điều kiện cho

các ngân hàng khi thực hiệncác khoản vay mớ i có xétđến việc cơ cấu lại nợ

Tậ p trung việc sở hữu cáctài sản thế chấp, do đó

quản lý hiệu quả hơn. Hơnnữa, các khoản nợ xấuđượ c loại bỏ hoàn toàn mộtcách nhanh chóng khỏingân hàng giúp các ngânhàng tậ p trung vào hoạtđộng kinh doanh hàng ngàycủa họ

Mối quan hệ giữ angƣời cho vay và ngƣờ i

đi vay

Giữa doanh nghiệ p và ngânhàng có thể có mối quan hệ

sở hữu dẫn tớ i tình tr ạng vừalà chủ nợ , vừa là con nợ .

Phá vỡ mối liên hệ giữadoanh nghiệ p vớ i ngân

hàng và do đó có thể thuhồi nợ tốt hơn

Điều kiện cần để thự chiện xử lý nợ tốt

Cần có đầy đủ nguồn lực vàk ỹ năng xử lý các khoản nợ xấu

Cần chú ý đến vấn đề quymô và cơ cấu sở hữu

1.3.3.Các biện pháp xử lý nợ xấ u

Hướ ng khai thác:

Trườ ng hợ p, khách hàng có khả năng phục hồi thì cơ cấu nợ , miễn giảm lãi, giảm lãi

suất cho vay về mức phù hợp. Trườ ng hợ p xét thấy khách hàng có phương án khả thi thì đề


5/31


5

nghị TCTD cho khách hàng tiế p tục đượ c vay vốn để thực hiện dự án, hoạt động sản xuất -

kinh doanh.

Hướ ng thanh lý:

Khách hàng không có khả năng khắc phục thì tiến hành xử lý tài sản đảm bảo để thu

hồi nợ , hoặc bán nợ .

2. CÔNG TY QUẢN LÝ NỢ VÀ KHAI THÁC TÀI SẢN (AMC)

2.1 Khái ni ệm

AMC là viết tắt của từ Asset Management Company, tức là một loại hình công ty quản

lý nợ và khai thác tài sản đượ c sử dụng ở nhiều nướ c. Tại mỗi nướ c, tuỳ theo điều kiện

kinh tế và chính sách phát triển từng nướ c mà công ty quản lý nợ và khai thác tài sản lại có

những tên gọi, đặc trưng, quyền và nghĩa vụ riêng. Nhưng chung nhất, có thể coi Công ty

qu ản lý n ợ vàkhai thác tài s ản làm ột đị nh ch ế tài chính có m ục tiêu đặc bi ệt, có trách

nhi ệm vàquy ền l ực đặc bi ệt trong vi ệc th ự c hi ện ch ức năng mua, quản lý các kho ản n ợ

khó đòi từ h ệ th ố ng ngân hàng vàx ử lý các kho ản n ợ đó một cách t ối ưu.

2.2 Vai tr ò

2.2.1 Vai trò Trung gian trong thị trườ ng tài chính

Hình 1- VAI TRÒ TRUNG GIAN TRONG THỊ TRƢỜ NG TÀI CHÍNH CỦA VAMC

Nguồn: www.sbvamc.com.vn


6/31


6

Ở trên là sơ đồ của Mishkin 2008, phần bên dưới là cơ chế của tài chính tr ực tiế p, bên

trên là cơ chế của tài chính trung gian. Các trung gian tài chính phổ biến đượ c chia ra làm 3

nhóm: Nhóm ngân hàng và các tổ chức huy động tiền gửi, nhóm công ty bảo hiểm và quỹ

hưu tr í và nhóm công ty quản lý tài sản (AMC).

AMC không chỉ cung cấ p chức năng trung gian cho hộ gia đình, doanh nghiệ p và chính

phủ mà còn cho các trung gian tài chính khác, cụ thể là ngân hàng, quỹ hưu trí và các công

ty bảo hiểm. Đối với ngân hàng, AMC đóng vai trò là trung gian tài chính giữa ngân hàng,

khách hàng có nợ xấu và thị trườ ng tài chính, thị trườ ng tài sản nói chung. Khoản nợ của

ngân hàng đượ c AMC mua lại bằng một giấy nợ khác do AMC phát hành để đổi lấy quyền

sở hữu khoản nợ và xử lý khoản nợ vớ i khách hàng một cách chuyên nghiệp hơn: một là

tích cực thu hồi nợ từ khách hàng, hai là bán tài sản bảo đảm trên thị trườ ng. Nếu tài sản

đảm bảo thuộc nhóm bất động sản thì có thể giao dịch trên thị trườ ng bất động sản. Nếu đó

là các tài sản có tính thanh khoản cao, thuộc thì trườ ng tiền tệ thì giao dịch dễ dàng trên thì

trườ ng tiền tệ.

Việc có thêm 1 đơn vị quản lý chuyên nghiệp đứng ra xử lý khoản nợ giúp r ất nhiều

cho các TCTD tậ p trung vào các chuyên môn nghiệ p vụ của khối Front bao gồm cả thẩm

định khoản vay và giao khối Back cho outsourcing.

2.2.2Vai trò Trung gian của nề n kinh t ế

Dướ i vai trò là một đơn vị mua bán nợ AMC tr ở thành một đại lý thương mại, thanh lý

các hàng hoá tồn đọng trong niêm phong, cầm cố, phát huy công năng tối đa của nó, tránh

lãng phí. Như vậy, AMC thúc đẩy quả trình chu chuyển vốn và hàng hoá của nền kinh tế.

Tạo hình ảnh đẹ p về hệ thống thị trườ ng tài chính, thị trường hàng hoá luôn lưu thông,

không ách tắc. Đó là thể hiển uy tín, vị thế của một quốc gia vớ i thế giới, đồng thời cũng

làm cho môi trường vĩ mô ổn định hơn.

2.2.3Vai trò T ổ chức định giá khoản vay và tài sản

K ết hơn việc tạo ra một kênh tài sản và một kênh tài chính tương ứng, AMC góp phầnđịnh giá lại cả hai thị trường tài chính và hàng hoá. Ngườ i muốn sở hữu hàng hoá hoặc sản

phẩm tài chính (khoản nợ xấu) có thêm một đơn vị cung cấ p, góp phần làm lành mạnh hoá

thị trường và lưu thông vốn, tài sản.

2.3 Các mô hình AMC

Tại các quốc gia trên thế giớ i, có nhiều loại mô hình công ty mua bán nợ :

+ Công ty do nhà nướ c góp vốn.

+ Công ty do tư nhân góp vốn : một số thì hoạt động độc lậ p, một số khác là công tycon của các ngân hàng hoặc đơn vị hoạt động tr ực thuộc ngân hàng.


7/31


7

2.3.1 Ưu nhược điể m của Công ty do nhà nướ c góp vố n:

Ƣu điểm:

+ Hoạt động khá hiệu quả khi vấn đề nợ xấu mang tính hệ thống và khung pháp lý đối

vớ i việc xử lý nợ vẫn còn yếu.

+ Có những lúc trên thị trườ ng, các khoản nợ xấu không có ngườ i mua thì công ty xử lý

nợ của Nhà nướ c có thể giúp rút ngắn đượ c quy trình xử lý nợ .

+ Tạo ra cơ hội cho Chính phủ áp đặt các điều kiện giúp các ngân hàng tái cấu trúc lại

vấn đề tài chính và cơ cấu hoạt động của mình.

Nhƣợc điểm:

+ Đòi hỏi Chính phủ phải đầu tư vớ i số lượ ng vốn lớn. Điều này khiến nhiều quốc gia

có khủng hoảng nợ xấu miễn cưỡ ng thiết lậ p các tổ chức xử lý nợ tậ p trung này.

+ Nếu các công ty xử lý nợ tậ p trung hoạt động kém hiệu quả, thì chúng phát sinh chi

phí hoạt động r ất lớn cũng như làm tiêu hao tài sản chưa được thanh lý và chưa đượ c

cơ cấu lại qua thờ i gian.

+ Thiếu nguồn nhân lực.

2.3.2 Ưu nhược điể m của Công ty tư nhân góp vố n:

Ƣu điểm:

+ Ít chịu sự chi phối trong quá trình ra quyết định, các công ty xử lý nợ tư nhân thườ ng

linh hoạt trong quản lý hơn.

+ Cơ cấu nợ cũng dễ dàng hơn nhiều, do các đơn vị này đã có sẵn hồ sơ có liên quan

đến các khoản nợ và các con nợ .

+ Nếu các công ty xử lý nợ tư nhân này có đủ nguồn nhân lực có k ỹ năng và kinh

nghiệm trong việc quản lý các khoản nợ xấu, thì họ có thể làm gia tăng giá trị của các

khoản nợ này. K ết quả là, họ sẽ bán ở mức cao hơn.

Nhƣợc điểm:

+ Nếu môi trường pháp lý có khuynh hướ ng ủng hộ các con nợ , thì các công ty xử lýnợ tư nhân có thể phải gặ p r ắc r ối trong các cuộc thương thảo về cơ cấu nợ . Việc này sẽ

làm phát sinh chi phí hoạt động.

+ Các ngân hàng mẹ có thể sử dụng công ty xử lý nợ tr ực thuộc mình để che đậy các

vấn đề về nợ xấu bằng cách chuyển hết nợ sang công ty xử lý nợ của mình ở các mức giá

giả tạo cao hơn. Hậu quả là, do giá chuyển đổi cao sẽ ít hoặc không phản ánh các khoản

thua lỗ của ngân hàng.

2.4 Kinh nghi ệm ho ạt động c ủa AMC Hàn Qu ố c:


8/31


8

Trong giai đoạn từ 1980 – đầu những năm 1990, Hàn Quốc đã đạt được tăng trưở ng kinh

tế r ất ấn tượ ng. Từ 1985 – 1995, GDP tăng trưở ng bình quân mỗi năm là 9%. Tăng trưở ng

kinh tế dẫn đến việc các doanh nghiệ p tiến hành đầu tư quá mức. Trong giai đoạn từ 1988

– 1996, mức đầu tư trung bình đạt 13,6%, cao hơn so vớ i mức 10,4% ở Singapore và 8,3%

ở Hồng Kông. Một số doanh nghiệ p Hàn Quốc đã thiếu sự phân tích k ỹ lưỡ ng giữa lợ i ích

và r ủi ro khi tiến hành đầu tư. Năm 1996, 20 trong số 30 tập đoàn lớ n nhất Hàn Quốc có tỉ

lệ chi phí vốn đầu tư lớn hơn tỉ suất lợ i nhuận. Lợ i nhuận thấp nhưng cho vay doanh

nghiệ p vẫn không hề giảm, một phần do sự tác động của Chính phủ Hàn Quốc đến việc

cấ p phát tín dụng trong nền kinh tế. Điều đó dẫn đến nhiều r ủi ro mớ i xuất hiện trong lĩnh

vực ngân hàng tại Hàn Quốc. Quá trình tự do hoá cho phép hệ thống tài chính có nhiều tự

do hơn trong khi chưa có khung pháp lý hoàn thiện. Các ngân hàng nướ c ngoài ở Hàn

Quốc vay ngắn hạn bằng ngoại tệ để tài tr ợ cho các khoản vay dài hạn bằng nội tệ, một

phần là tài tr ợ cho các khoản vay mớ i. Chính sự bất cân xứng về thờ i hạn và loại tiền tệ đã

làm suy yếu hệ thống ngân hàng. Do đó, khi cuộc khủng hoảng tài chình Châu Á xảy ra

ngay lậ p tức đã tác động đến nền kinh tế Hàn Quốc. Năm 1997, tỉ lệ nợ xấu trên tổng dư

nợ là 7,4%, tăng lên 8,3% năm 1998. Tỉ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu ở 30 tập đoàn lớ n nhất

vượ t con số 500% vào năm 1997. Lãi suất cao, đồng nội tệ suy yếu đã đẩy phần lớ n các

ngân hàng và r ất nhiều doanh nghiệp đến bờ vực phá sản.

Trước tình hình đó, Chính phủ Hàn Quốc đã tiến hành các hoạt động can thiệ p một cách

nhanh chóng và toàn diện để ổn định thị trườ ng. Có thể nói chương trình xử lý nợ xấu của

Hàn Quốc đã đạt đượ c những thành công nhất định, góp phần giải quyết mối đe doạ nợ

xấu và duy trì hoạt động ổn định của hệ thống ngân hàng. Trong các biện pháp xử lý nợ

xấu của Hàn Quốc có thể nhắc tớ i các giải pháp tiêu biểu sau đây:

- M ột là, hình thành qu ỹ công chúng vàcông ty qu ản lý tài s ản Hàn Qu ố c -

Korean Asset Management Corporation (KAMCO).

Quỹ công chúng:K ể từ tháng 11/1997, chính phủ Hàn Quốc đã huy động quỹ công chúng vớ i tổng

số tiền là 6 tỷ won (58 tỉ USD) nhằm thúc đẩy tái cơ cấu doanh nghiệ p và hệ thống tài

chính. Quỹ công chúng đượ c chia thành 2 quỹvớ i các mục đích đặc biệt. Một quỹ

dùng để xử lý các khoản nợ xấu (NRF) và một quỹ là quỹ bảo hiểm tiền gửi (DIF).

KAMCO và hiệ p hội bảo hiểm tiền gửi Hàn Quốc(Korea Deposit Insurance

Corporation - KDIC) phát hành trái phiếu để huy động cho quỹ NRF và DIF. Các trái

phiếu này đều đượ c chính phủ bảo lãnh thanh toán. Bộ Tài chính và Kinh tế, có tham khảoý kiến của Uỷ ban giám sát tài chính, chịu trách nhiệm ban hành chính sách và phối hợ p


9/31


9

quản lý quỹ công chúng. KAMCO quản lý NRF vớ i sốvốn huy động là 20,5 tỷ won và

KDIC quản lý DIF vớ i 43,5 tỷ won. Mục đích chính của quỹ NRF là mua lại những khoản

nợ xấu của các tổ chức tài chính (chủ yếu là ngân hàng) và xử lý thông qua việc bán lại,

phát hành chứng khoán có bảo đảm bằng tài sản (ABS) hoặc chứng khoán có bảo đảm

bằng thế chấ p (MBS), hoặc các k ỹ thuật khác như hoán đổi nợ - vốn chủ sở hữu, tái cơ cấu

nợ và tái tài tr ợ cho các công ty gặp khó khăn tạm thờ i về tài chính. Tỉ lệ thu hồi của NRF

là 87,3%, đồng thờ i NRF lại sử dụng tiền thu hồi được này để tiế p tục mua các khoản nợ

xấu. Tổng số tiền mà NRF đã dùng để mua nợ xấu là 30 tỷ won. Mặt khác, DIF huy động

vốn để tái cơ cấu vốn cho các tổ chức tài chính và thực hiện thanh toán cho những ngườ i

gửi tiền ở các tổ chức tài chính mất khả năng thanh toán. DIF đã dùng khoảng 48 tỉ won

cho mục đích trên. Thêm vào đó, DIF cũng dùng tiền để mua lại các khoản nợ xấu,và khi

đó DIF đóng vai trò như KAMCO (DIF đã dùng 4 tỉ won mua lại các tài sản xấu ở các

ngân hàng).

Công ty quản lý tài sản Hàn Quốc (KAMCO)

KAMCO đóng vai trò quan trọng trong việc mua lại các khoản nợ xấu từ các tổ chức tài

chính có vấn đề và bán lại cho các nhà đầu tư nướ c ngoài. Cùng vớ i NRF, KAMCO mua

lại các khoản nợ xấu từ các TCTD. KAMCO phân các tài sản mà nó mua thành 2 loại: tài

sản thông thườ ng và tài sản đặc biệt. Tài sản thông thườ ng là những khoản nợ xấu mà khả

năng đượ c thanh toán là không chắc chắn. Tài sản đặc biệt là những khoản nợ xấu cho các

công ty đang trong quá trình tái tổ chức doanh nghiệp, do đó các khoản nợ được cơ cấu lại

vớ i lãi suất thấp hơn và kéo dài thờ i gian tr ả nợ . Các loại tài sản này lại tiế p tục đượ c phân

thành các khoản vay có đảm bảo và k hông có đảm bảo. Sau khi mua lại, KAMCO sẽ

nhóm các khoản nợ xấu này lại và bán cho các nhà đầu tư thông qua đấu giá quốc tế hoặc

KAMCO sẽ phát hành các chứng khoán có đảm bảo bằng tài sản dựa trên các khoản nợ

xấu đã mua. KAMCO cũng có thể tịch thu thế chấ p của các tài sản có đảm bảo. Đôi khi,

KAMCO nắm giữ các khoản nợ xấu và cố gắng tái cơ cấu nợ , tái tài tr ợ hay chuyển đổi nợ - vốn chủ nếu KAMCO cho r ằng công ty đó có khả năng hồi phục.

Bảng 1 - SỐ LIỆU VỀ NỢ XẤU VÀ LƢỢ NG NỢ XẤU KAMCO ĐÃ MUA

TRONG GIAI ĐOẠN NỢ XẤU CAO TẠI HÀN QUỐC (1997 – 2001)

ĐVT: Nghìn tỉ won

1997 1998 1999 2000 2001

Tổng nợ xấu (A) 97,5 46.7 128,9 157.9 133.1

Lƣợ ng KAMCO 11.1 44.0 62.2 95.2 101.


10/31


10

mua (B) 2

Giá trị thự c 7.1 19.4 23.9 36.8 38.7

Nợ xấu còn lại (A-

B)

86.4 102.7 66.7 62.7 32.0

Nợ xấu còn lại/tổng

dƣ nợ (%)13.3 17.7 11.3 10.2 4.9

Tỉ lệ nợ xấu còn

lại/tổng nợ xấu88.6 70.0 51.7 39.7 24.0

Nguồn: Sohn (2002)

Có thể thấy lượ ng nợ xấu đượ c KAMCO mua lại tăng lên qua từng năm. Tổng nợ xấu

đượ c mua vào cuối năm 2001 là 76% tổng nợ xấu, tr ị giá 133,1 tỉ won. Tỉ lệ nợ xấu cònlại/tổng nợ xấu ngày càng giảm, từ 88,6% năm 1997 xuống còn 24% năm 2001, đã cho

thấy vai trò r ất tích cực của KAMCO trong việc mua và xử lý nợ xấu. Đến năm 2001, quá

trình xử lý nợ xấu ở Hàn Quốc đã gần như đượ c hoàn thành.

Bảng 2 - SỐ LIỆU VỀ GIÁ TR Ị NỢ XẤU ĐƢỢ C GIẢI QUYẾT CỦA KAMCO

TRONG GIAI ĐOẠN NỢ XẤU CAO TẠI HÀN QUỐC (1997 – 2001)

ĐVT: Nghìn tỉ won

Tổ

ng nợ

xấu

N ợ xấu đượ c xử lý

Giá tr ị thu hồi

Đấu giá quốc tế

Phát hành ABS

Bán cho AMC, CRC

Bán các khoản cho vay cá nhân

Đấu giá

Mua lại hoặc huỷ

Tr ả lại tự nguyện

N ợ xấ u còn l ại

105,4 (100%)59,8 (56,7%)

27,7

3,2

4,1

1,9

0,6

3,1

9,7

5,1

45,6 (43,3%)

Nguồn: Sohn (2002)

Bằng việc mua lại và xử lý các khoản nợ xấu, KAMCO đã thành công trong việc xử lý

nợ xấu, nâng cao chất lượ ng tài sản của các ngân hàng. Tỉ lệ an toàn vốn theo BIS đã tăng

đáng kể từ 7% năm 1997 lên 10,8% vào tháng 3 năm 2002, đồng thờ i tỉ lệ nợ xấu/tổng dư


11/31


11

nợ của các ngân hàng giảm từ 16,9% vào năm 1998 xuống còn 2,8% vào năm 2001 (Sohn,

2002)

- Hai là, thành l ập các cơ quan luật pháp khác để t ạo điều ki ện cho quá trình tái cơ

c ấ u doanh nghi ệp vàngành tài chính theo nguyên t ắc th ị trường như công ty tái cơ c ấ u

doanh nghi ệp.

Mặc dù các cơ quan này không đượ c thành lậ p vớ i mục đích duy nhất là xử lý các

khoản nợ xấu nhưng không thể phủ nhận chúng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm

nợ xấu tại các ngân hàng. Công ty tái cơ cấu doanh nghiệ p (CRC) là công ty chuyện thực

hiện tái cơ cấu doanh nghiệ p, hoạt động tương tự như quỹ thu mua chứng khoán. Để đượ c

coi là CRC, công ty phải đăng ký vớ i Bộ Thương mại, Công nghiệp và Năng lượ ng theo

Luật Phát triển công nghiệ p. Mục đích hoạt động của CRC là làm sống lại những doanh

nghiệ p không có khả năng trả nợ. Để nắm đượ c quyền quản lý các công ty này, CRC

thườ ng mua lại cổ phiếu và/hoặc mua lại nợ xấu từ các tổchức tài chính như KAMCO hay

KDIC.

- Ba là, th ự c hi ện các bi ện pháp h ỗ tr ợ .

Để các chính sách và k ế hoạch đượ c thực hiện hiệu quả, chính phủ Hàn Quốc đưa ra

chính sách ưu đãi thuế quan tr ọng vớ i những chủ thể trên thị trườ ng nợ xấu. Đồng thời đưa

ra các tiêu chuẩn chặt chẽ và rõ ràng. Chính phủ yêu cầu các ngân hàng phải lậ p dự phòng

mất vốn nhiều hơn cho các khoản nợ xấu bằng việc áp dụng các nguyên tắc phân loại tài

sản chặt chẽ hơn. Để khuyến khích khả năng bán các khoản nợ xấu, chính phủ Hàn Quốc

đã ban hành những luật thuế đặc biệt, một số đã tỏ ra r ất có hiệu quả trong một khoảng

thờ i gian nhất định.(1) Giảm thuế trên thặng dư vốn: Thặngdư vốn thu đươc từ việc

chuyển đổi các tài sản sở hữu bở i các tổ chức tài chính như KAMCO hay KDIC đều đượ c

giảm 50% thuế. (2) Tính vào chi phí: Khi TCTD có số nợ xấu nhiều hơn mức dự phòng

mất vốn, TCTD đượ c phép bù phần nhiều hơn đó vớ i dự phòng định giá lại tài sản. Phần

bù đó đượ c tính vào chi phí khi tính thu nhậ p chịu thuế của TCTD. (3) Miễn giảm thuế giao dịch chứng khoán: Khi KAMCO, KDIC hay tổ chức tài chính nào mua cổ phiếu của

các tổ chức tài chính mất khả năng thanh toán để tổ chức lại tổ chức này và chuyển đổi

lượ ng cổ phiếu đó cho bên thứ ba sẽ đượ c miễn giảm thuế.

3. CÔNG TY QUẢN LÝ NỢ VÀ KHAI THÁC TÀI SẢN VIỆT NAM (VAMC)

3.1 L ị ch s ử hình thành vàphát tr i ể n

Kinh tế toàn cầu suy thoái đã ảnh hưở ng không nhỏ đến nền kinh tế của Việt Nam.

Hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệ p trì tr ệ, kém hiệu quả. Các doanhnghiệ p gặ p nhiều khó khăn trong việc tiêu thụ hàng hóa, tồn kho lớn, đặc biệt trong lĩnh


12/31


12

vực bất động sản, dẫn đến gặp khó khăn trong việc tr ả nợ ngân hàng, hệ quả là nợ xấu của

các doanh nghiệ p tại các Ngân hàng thương mại tăng lên nhanh chóng. Để hạn chế tình

tr ạng suy giảm trong hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệ p và ảnh hưở ng nghiêm

tr ọng của vấn đề nợ xấu, Chính phủ đã công bố cải cách doanh nghiệp nhà nướ c cùng vớ i

sự cải cách khu vực ngân hàng là các vấn đề quan tr ọng nhất cần đượ c giải quyết trướ c

năm 2015.

Ngân hàng nhà nước (NHNN) đã kịp thời ban hành nhiều chính sách để tháo gỡ khó

khăn cho doanh nghiệp và TCTD. Các biện pháp tập trung vào hai nội dung chính: thứ

nhất , tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng cho các doanh nghiệp thông qua việc cho phép

điều chỉnh kỳ hạn nợ, gia hạn nợ (Quyết định 780/QĐ - NHNN ngày 23/4/2012) nhưng

k hông chuyển nhóm nợ, giúp các doanh nghiệp gặp khó khăn có thể tiếp tục vay vốn ngân

hàng duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh; thứ hai, từng bước điều chỉnh lãi suất (bao

gồm cả lãi suất huy động và lãi suất cho vay) nhằm giảm chi phí lãi vay cho các doa nh

nghiệp.

Mặc dù vậy, nợ xấu của các TCTD ngày càng gia tăng. Các TCTD tìm mọi giải pháp

nhằm giảm thấp nợ xấu xong hiệu quả không cao. Mục tiêu xử lý nhanh nợ xấu vẫn là một

bài toán cần phải giải quyết. Theo kinh nghiệm xử lý tại nhiều nước khác nhau, để đảm bảo

thực hiện được mục tiêu này, việc thành lập một công ty quản lý tài sản quốc gia là tuyệt

đối cần thiết, và đó chính là tiền đề để thành lập VAMC tại Việt Nam.

VAMC (Vietnam Asset Management Company) là một trong những đề án nhằm xử

lý nợ xấu đượ c thành lậ p theo Quyết định số 1459/QĐ– NHNN ngày 27/6/2013 của Thống

đốc Ngân hàng Nhà nướ c Việt Nam. VAMC hoạt động theo quy định tại Nghị định số

53/2013/NĐ-CP ngày 18/5/2013 và Nghị định số 34/2015/NĐ-CP ngày 31/3/2015 của

Chính phủ dướ i hình thức Công ty TNHH một thành viên do Nhà nướ c sở hữu 100% vốn

điều lệ (trước đây 500 tỷ đồng, hiện nay là 2.000 tỷ đồng); chịu sự quản lý nhà nướ c, thanh

tra, giám sát của NHNN; lấy thu bù chi, không vì mục tiêu lợ i nhuận, công khai minh bạch,hạn chế r ủi ro và chi phí trong sử dụng nợ xấu..

3.2 Mô hình t ổ ch ứ c:

VAMC được tổ chức dưới hình thức Công ty TNHH Một thành viên, do Nhà nước sở

hữu 100% vốn điều lệ và chịu sự quản lý nhà nước, thanh tra, giám sát của Ngân hàng Nhà

nước. Thực hiện chức năng là cộng cụ đặc biệt của Nhà nước nhằm góp phần xử lý nhanh

nợ xấu, lành mạnh hóa tài chính, giảm thiểu rủi ro cho các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp

và thúc đẩy tăng trưởng tín dụng hợp lý cho nền kinh tế và không vì mục tiêu lợi nhuận.Giai đoạn đầu thực hiện nhiệm vụ mua nợ xấu thanh toán bằng trái phiếu đặc biệt.


13/31


13

Khung pháp lý triển khai nhiệm vụ:

- Nghị định 53/2013/ND-CP ngày tháng năm 2013 của thủ tướng chính phủ quy

định về việc thành lập, tổ chức và hoạt động của VAMC;

- Thông tư 19/2013/TT- NHNN quy định về việc mua bán, xử lý nợ xấu của VAMC;

- Thông tư 20/2013/TT- NHNN quy định về việc tái cấp vốn của NHNN với các ngân hàng

thương mại (NHTM) trên cơ sở trái phiếu đặc biệt do VAMC phát hành.

Trên cơ sở đó, VAMC hoàn thiện các văn bản nội bộ phù hợp với quy định pháp luật

và quy định tại Nghị định 53, Thông tư 19, Thông tư 20 của NHNN để triển khai nhiệm vụ.

Hình 2 – MÔ HÌNH TỔ CHỨ C CỦA VAMC


3.3 Tác d ụng c ủa vi ệc x ử lý n ợ x ấ u c ủa VAMC:

VAMC được phép mua nợ xấu của các TCTD theo hai phương thức: (i) mua theo giánợ gốc trừ đi dự phòng rủi ro đã xử lý và đã trích nhưng chưa sử dụng bằng “trái phiếu đặc

biệt” và (ii) mua theo giá trị thị trường. Trái phiếu đặc biệt (TPĐB) do VAMC phát hành

có thời hạn tối đa 5 năm, lãi suất bằng 0% và có thể được sử dụng làm cơ sở vay tái cấp

vốn tối đa không quá 70% từ NHNN.

Giai đoạn đầu, VAMC tổ chức mua nợ xấu bằng TPĐB đối với những khoản nợ của

các TCTD đáp ứng đủ điều kiện quy định tại Nghị định 53 và Thông tư 19. Sau khi mua

nợ, VAMC có nhiệm vụ phân loại, đánh giá khoản nợ và tài sản đảm bảo để xử lý:


14/31


14

- Khách hàng có khả năng phục hồi thì cơ cấu nợ, miễm giảm lãi, giảm lãi xuất cho vay

về mức phù hợp, trường hợp xét thấy khách hàng có phương án khả thi thì đề nghị TCTD

cho khách hàng tiếp tục được vay vốn để thực hiện dự án, hoạt động sản xuất kinh doanh.

- Khách hàng không có khả năng khắc phục thì tiến hành xử lý tài sản đảm bảo để thu

hồi nợ, hoặc bán nợ.

- Khách hàng cố tình không trả nợ thì khởi kiện hoặc đề nghị cơ quan công an và chính

quyền các cấp tạo điều kiện hỗ trợ thu giữ tài sản để phát mại.

- Trực tiếp đôn đốc thu hồi nợ hoặc ủy quyền cho TCTD thu hồi nợ, kể cả phát mại tài

sản đảm bảo và bán nợ...

Hình 3 – QUÁ TRÌNH XỬ LÝ VÀ TỐI ƢU HÓA GIÁ TRỊ TÀI SẢN CỦA VAMC


Với những mục tiêu đặt ra nhằm xử lý nhanh nợ xấu, không phải sử dụng vốn ngân

sách, VAMC thực sự là một công cụ tối ưu để giải quyết khối nợ xấu đang làm ách tắc nền

kinh tế. Thông qua VAMC, hoạt động xử lý nợ xấu đã mang lại nhiều lợi ích cho nền kinh

tế, cho TCTD cũng như cho khách hàng, cụ thể:

- Với TCTD:

§ Việc mua bán nợ xấu của VAMC giúp các TCTD giảm nhanh nợ xấu, làm sạch

bảng cân đối kế toán, lành mạnh hóa tình hình tài chính;

§ Được sử dụng trái phiếu đặc biêt vay tái cấp vốn tại NHNN với tỷ lệ tối đa 70% để

phục vụ cho tăng trưởng tín dụng có muc tiêu hoặc hỗ trợ thanh khoản.

§ Được tiếp tục cho doanh nghiệp vay vốn nếu có phương án, dự án khả thi.


15/31


15

§ Được sử dụng quyền năng của VAMC khi thu giữ, phát mại tài sản hoặc hoàn thiện

thủ tục pháp lý tài sản đảm bảo khi được ủy quyền.

§ Hệ số tín nhiệm được nâng lên, đủ uy tín để vay vốn tại các tổ chức quốc tế với lãi

suất hợp lý.

§ Cơ hội để TCTD tự tái cấu trúc lại chính mình, nhất là khi thực hiện phân loại nợ

theo Thông tư 02/2013/TT-NHNN ngày 21/1/2013 và Thông tư 09/2014/TT-NHNN ngày

18/3/2014, qua việc tự phân loại và xử lý nợ xấu, trường hợp không tự xử lý được thì

TCTD sẽ nhận được sự hỗ trợ của VAMC.

§ Chủ động về mặt tài chính khi tính toán bán nợ xấu cho VAMC, trích dự phòng rủi

ro khoản nợ xấu.

- Với khách hàng:

§ Có cơ hội được xem xét lại trong việc cơ cấu nợ. Thực tế khoản nợ xấu đã bán cho

VAMC phần lớn đã được TCTD thực hiện cơ cấu. Việc VAMC xem xét cơ cấu nợ là cơ

hội cuối cùng của doanh nghiệp.

§ Được xem xét miễn giảm lãi phạt, phí, lãi vay quá hạn thanh toán và kể từ ngày

VAMC mua nợ, khoản nợ xấu được điều chỉnh lãi suất về mức hợp lý.

§ Được VAMC hỗ trợ thông qua phân tích đánh giá thực trạng doanh nghiệp, tình

hình tài chính, thẩm định phương án SXKD mới, nếu có hiệu quả thì đề nghị TCTD xem

xét cho vay tiếp để vượt qua khó khăn.


16/31


16

PHẦN II – THỰ C TR ẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA VAMC

1. THỰ C TR ẠNG NỢ XẤU CỦA CÁC NHTM TẠI VN

Nợ xấu tại các NHTM Việt Nam không phải mới phát sinh trong những năm gần đây,

mà thực chất đã tích tụ từ nhiều năm trước. Khi tình hình kinh tế vĩ mô xấu đi, hoạt độngsản xuất kinh doanh trì trệ, thì cũng là lúc nợ xấu nảy nở như nấm sau mưa. Dựa vào số

liệu tổng hợp, thì nợ xấu có xu hướng gia tăng từ năm 2007 và được quan tâm đặc biệt từ

cuối năm 2011.

Năm 2010, tỷ lệ nợ xấu của hệ thống NHTM chƣa tính nợ của Vinashin thì chỉ

2,52%, tương đương khoảng 58.000 tỉ đồng. Con số khá nhỏ và trong tầm kiểm soát, mặc

dù gia tăng khá nhiều so với năm 2009 là 2,05%. Trong thời gian này, nợ xấu vẫn chưa

được đánh giá là vấn đề đặc biệt nghiêm trọng gây ra bất ổn tài chính quốc gia. Do đó, tỷ lệtăng trưởng tín dụng năm 2010 tiếp tục duy trì ở mức tăng 27,65%, tổng phương tiện thanh

toán tăng 23%...Và các NHTM phải tự xử lý nợ xấu thông qua trích lập dự phòng rủi ro tín

dụng theo quy định hoặc phát mãi tài sản bảo đảm hoặc tái cơ cấu lại nợ vay.

Năm 2011, nợ xấu bắt đầu gia tăng về giá trị lên 85.000 tỉ đồng, chiếm 3,3% tổng

dƣ nợ . Đồng thời, các NHTM bắt đầu gặp khá nhiều trục trặc về thanh khoản và kết quả

hoạt động kinh doanh chững lại. Đây là hậu quả tất yếu của: chính sách tiền tệ chặt chẽ,

thận trọng và có phần thắt chặt; nợ xấu tích tụ từ nhiều năm trước được bùng phát; và tình

trạng doanh nghiệp làm ăn thua lỗ trở nên phổ biến.

Điều này ảnh hưởng rất lớn tới hệ thống ngân hàng thương mại ở 3 phương diện: Một

là, gia tăng quỹ dự phòng rủi ro tín dụng; hai là, giảm tỷ lệ lợi nhuận trên doanh thu; ba là,

rủi ro thanh khoản, kỳ hạn, rủi ro đổ vỡ hệ thống ngân hàng. Và các giải pháp được sử

dụng để xử lý nợ xấu năm 2011 phân tán ở từng ngân hàng thông qua siết chặt thẩm định

khách hàng vay vốn; hay đảo nợ, giãn/ hoãn/ giảm nợ; và tuân thủ quy định, điều kiện cho

vay với doanh nghiệp nhà nước.

Năm 2012, kết quả tất yếu là bùng nổ tỷ lệ nợ xấu . Trong giai đoạn, 2008 – 2011,

tốc độ tăng trưởng tín dụng bình quân là 26,56%, nhưng tốc độ tăng trưởng nợ xấu lại ở

mức 51%. Do đó, nợ xấu được quan tâm không chỉ ở cấp độ NHTM, hay NHNN mà còn

lên ở nghị trường Quốc hội lẫn Chính phủ. Lúc này đây, số liệu nợ xấu và tình trạng nợ xấu

– xấu đến đâu, không có gì là rõ ràng.

Trên thực tế, NHNN đã rất quyết liệt triển khai nhiệm vụ theo tinh thần đề án 254, bằng

cách phân loại hệ thống NHTM thành ba nhóm: Nhóm 1, gồm các NHTM có tình hình tài

chính lành mạnh, có năng lực quy mô đủ lớn để phát triển thành các ngân hàng trụ cột của

http://cafef.vn/tai-co-cau.htmlhttp://cafef.vn/tai-co-cau.htmlhttp://cafef.vn/tai-co-cau.htmlhttp://cafef.vn/tai-co-cau.html


17/31


18/31


18

Hình 5 – TỶ LỆ NỢ XẤU TRONG TỔNG DƢ NỢ TÍN DỤNG TẠI CÁC NHTM

VN NĂM 2014

Nguồn: www.sbv.gov.vn

Năm 2015 là năm then chốt trong vấn đề xử lý nợ xấu nên VAMC cùng vớ i các

TCTD đã xây dựng k ế hoạch phát hành trái phiếu đặc biệt khoảng 80 nghìn tỷ đồng, tương

đương số dư nợ gốc 100 nghìn tỷ đồng. Lũy kế từ năm 2013 đến hết năm 2015, tổng nợ

xấu VAMC đã mua là 245 nghìn tỷ đồng dư nợ gốc vớ i số trái phiếu phát hành là 207

nghìn tỷ góp phần đưa tỷ lệ nợ xấu về dướ i 3%.

Bảng 3 – SỐ LIỆU VỀ NỢ XẤU CỦA MỘT SỐ NH TẠI VN NĂM 2014 - 2015

Nguồn: Vietstock.vn


19/31


19

ABBank đã giảm tỷ lệ nợ xấu trên dư nợ cho vay khách hàng từ 4.51% về còn 2.38%,

VIB cũng giảm từ 2.51% xuống 2.07%. Hàng loạt ngân hàng còn lại giảm tỷ lệ nợ xấu về

dướ i 2%, riêng VietinBank nợ xấu giảm về dướ i 1%. Ngoài ra, nhiều ngân hàng cũng

mạnh tay sử dụng dự phòng r ủi ro để xử lý nợ xấu trong năm như VBC hơn 4,000 tỷ,

VietinBank 3,000 tỷ, BIDV và VPBank cũng hơn 2,000 tỷ hay Techcombank gần 1,500 tỷ

đồng. Về hoạt động thu các khoản nợ đã xóa, các “ông lớn” mang về hàng ngàn tỷ đồng

trong năm 2015 như BIDV 2,600 tỷ, VietinBank 2,200 tỷ hay VCB 1,800 tỷ đồng./.

2. THỰ C TR ẠNG XỬ LÝ NỢ XẤU CỦA VAMC

Qua phân tích về thực tr ạng nợ xấu của các NHTM Việt Nam từ năm 2010 – 2015,

chúng ta nhận thức đượ c tầm quan tr ọng và những k ết quả khả quan mà VAMC mang lại,

cụ thể là tính đến 30/11/2015, nợ xấu toàn hệ thống đã được đưa về mức 2,72%, hoàn

thành vượ t mức mục tiêu k ế hoạch mà VAMC đã đặt ra cho chính mình.

VAMC đượ c phép mua nợ xấu của các TCTD theo hai phương thức: (i) mua theo giá

nợ gốc tr ừ đi dự phòng r ủi ro đã xử lý và đã trích nhưng chưa sử dụng bằng “trái phiếu đặc

biệt” và (ii) mua theo giá trị thị trườ ng. Trái phiếu đặc biệt do VAMC phát hành có thờ i

hạn tối đa 5 năm, lãi suất bằng 0% và có thể đượ c sử dụng làm cơ sở vay tái cấ p vốn tối đa

không quá 70% từ NHNN. Giai đoạn đầu, VAMC tổ chức mua nợ xấu bằng trái phiếu đặc

biệt đối vớ i những khoản nợ của các TCTD đáp ứng đủ điều kiện quy định tại Nghị định

53 và Thông tư 19. Sau khi mua nợ , VAMC có nhiệm vụ phân loại, đánh giá khoản nợ và

tài sản đảm bảo để xử lý.

VAMC đượ c cấ p vốn điều lệ 500 tỷ và chính thức đi vào hoạt động vào ngày

27/6/2013 sau hơn 2 năm tìm hiểu, nghiên cứu vớ i nhiều tranh luận, bàn thảo. Chỉ ít lâu

sau khi hoạt động, VAMC đã có hợp đồng mua bán nợ đầu tiên vớ i Ngân hàng Nông

nghiệ p và Phát triển nông thôn Việt Nam vào ngày 1/10/2013.

Tính đến ngày 1/9/2014, VAMC đã thực hiện mua đượ c 3.591 khoản nợ tương ứng

vớ i59.511 tỷ đồng dư nợ gốc nội bảng vớ i giá mua là 49.378 tỷ đồng của 35 tổ chức tíndụng, trong đó có cả những ngân hàng không thuộc diện phải bán nợ xấu.

VAMC đã có sự khởi đầu thuận lợ i khi mua nợ xấu của các TCTD, việc bán lại nợ xấu

của VAMC cho bên thứ ba cũng có những tín hiệu khả quan khi mà nhiều nhà đầu tư nướ c

ngoài, tổ chức tài chính quốc tế ngỏ ý muốn mua lại các khoản nợ xấu của VAMC.

Sau thờ i gian tậ p trung mua nợ xấu bằng trái phiếu đặc biệt những tháng cuối năm

2013, ngay từ đầu năm 2014, ngoài nhiệm vụ tiế p tục mua nợ xấu, VAMC tậ p trung triển

khai quyết liệt các công việc liên quan tớ i xử lý các khoản nợ đã mua bằng trái phiếu đặc biệt như cơ cấu nợ , miễn giảm lãi, thu nợ , bán nợ và bán tài sản bảo đảm; chủ động tiế p


20/31


20

xúc với các định chế tài chính, các tổ chức trong và ngoài nướ c; hợ p tác với các TCTD để

nắm bắt thông tin và phối hợ p triển khai thẩm định hồ sơ, phân tích và đưa ra các biện

pháp hỗ tr ợ doanh nghiệ p phù hợ p nhất, nhằm hỗ tr ợ tích cực cho các TCTD, doanh nghiệ p

và thúc đẩy tăng trưở ng tín dụng hợ p lý cho nền kinh tế. Bên cạnh đó, VAMC tiế p tục

hoàn thiện các quy định nghiệ p vụ sao cho phù hợ p vớ i thực tiễn nhằm đảm bảo hài hòa lợ i

ích giữa khách hàng, TCTD và VAMC.

Hình 6 - K ẾT QUẢ MUA NỢ XẤU CỦA CÁC TCTD

BẰNG TRÁI PHIẾU ĐẶC BIỆT CỦA VAMC


Qua thông tin từ báo cáo thống kê và công khai, minh bạch được đăng tải trên website

của VAMC, chúng ta càng thấy rõ đượ c những k ết quả mà VAMC đã mang lại qua những

nỗ lực hoàn thiện phương thức hoạt động như sau:

Bảng 4 - THỐNG KÊ GIÁ TR Ị NỢ XẤU VAMC ĐÃ MUA

TỪ NĂM 2013 – Quý III/2015

TIÊU CHÍ 2013 2014 Quý III/2015 LŨY KẾ

Số TCTD bán nợ 32 39 38 39

Số lượ ng khách hàng 963 5.304 8.990 15.257

Số lượ ng khoản nợ 1.568 8.618 13.020 23.206

Tổng dư nợ gốc (tỷ đồng) 37.100 96.455 91.314 224.869

Tổng dư nợ gốc (nội bảng) 36.257 92.418 89.529 218.204

Tổng giá mua (tỷ đồng) 30.947 77.705 82.155 190.807

Thu hồi nợ (tỷ đồng) 145 4.875 9.827 14.847


http://www.sbvamc.com.vn/http://www.sbvamc.com.vn/http://www.sbvamc.com.vn/http://www.sbvamc.com.vn/http://www.sbvamc.com.vn/


21/31


21

Bảng 5 – GIÁ TR Ị VÀ TỶ LỆ CÁC KHOẢN NỢ XẤU ĐÃ ĐƢỢ C PHÂN

LOẠI THEO TÀI SẢN BẢO ĐẢM TÍNH ĐẾN QUÝ III/2015


Qua 2 bảng thống kê trên chúng ta nhận thấy, các chỉ tiêu về số TCTD bán nợ , số

lượ ng khách hàng, số lượ ng khoản nợ , tổng dư nợ gốc, tổng giá mua và giá tr ị thu hồi nợ

đều có xu hướng gia tăng, do theo số liệu bảng trên năm 2015 chỉ mớ i thống kê được đến

Quý III nên có một số giá tr ị thấp hơn so với năm 2014, tuy nhiên xu hướ ng chung vẫn là

gia tăng năm sau so với năm trướ c.

Tính đến Quý III/2015, tỷ lệ các khoản nợ xấu có tài sản đảm bảo là bất động sản vẫn

chiếm tỉ tr ọng cao nhất 66.2% trong tổng dư nợ xấu được VAMC mua. Điều này cho thấy

VAMC đã tuân thủ quy định về 5 điều kiện về khoản nợ xấu đượ c mua, nhằm giảm thiểu

tối đa rủi ro trong quá trình xử lý nợ khi không thể thu hồi đượ c nợ .

Bảng 6 – SỐ LIỆU MUA NỢ XẤU TỪ TỔ CHỨ C TÍN DỤNG

Qúy III/2015

ĐVT : T ỷ đồng

Chỉ tiêu Giá mua Số lƣợ ng TCTD bán

nợ xấu

http://www.sbvamc.com.vn/http://www.sbvamc.com.vn/


22/31


22

Bằng trái phiếu đặc biệt 43.356,08 39 TCTD và 01 Công ty

tài chính, 01 Công ty

cho thuê tài chính

Theo giá thị trườ ng -

Tổng số 43.356,08


Bảng 7 – SỐ LIỆU MUA NỢ XẤU TỪ TỔ CHỨ C TÍN DỤNG

Lũy kế đến 31/12/2015


Chỉ tiêu Giá mua Dƣ nợ gốc tƣơng đƣơng

Bằng trái phiếu đặc biệt 207.909 243.335

Theo giá thị trườ ng - -

Tổng số 207.909 243.335


Tính đến thời điểm này, VAMC chỉ mớ i mua nợ xấu của các TCTD bằng hình thức

mua theo giá nợ gốc tr ừ đi dự phòng r ủi ro đã xử lý và đã trích nhưng chưa sử dụng bằng

“trái phiếu đặc biệt”, chưa có hình thức mua theo giá thị trường, đây cũng là một hạn chế

đang trên lộ trình hoàn thiện cơ chế hoạt động của VAMC.

Bảng 8 – SỐ LIỆU BÁN NỢ XẤU VÀ XỬ LÝ TÀI SẢN ĐẢM BẢO

Quý III/2015


Chỉ tiêu Giá trị

Bán nợ xấu 914,48

Xử lý tài sản đảm bảo 655,46

Các hình thức xử lý tài sản bảo đảm khác 3.319,15

Tổng số 4.889,10


Cũng theo nguồn từ : www.sbvamc.com.vn, lũy kế từ năm 2013 đến 31/12/2015, tổng

số thu hồi nợ đạt 22.783 tỷ đồng, bao gồm thu từ bán nợ , bán tài sản bảo đảm và các hình

thức xử lý tài sản đảm bảo khác. Đây là con số tuy còn khiêm tốn so vớ i tổng số dư nợ mua

được, tuy nhiên đã góp phần đáng kể vào lộ trình đẩy mạnh xử lý nợ xấu của toàn hệ thống

tài chính, góp phần làm giảm tỷ lệ này xuống dưới 3% tính đến ngày 31/12/2015.

http://www.sbvamc.com.vn/http://www.sbvamc.com.vn/http://www.sbvamc.com.vn/http://www.sbvamc.com.vn%2Cl/http://www.sbvamc.com.vn%2Cl/http://www.sbvamc.com.vn/http://www.sbvamc.com.vn/http://www.sbvamc.com.vn/


23/31


23

3. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ XỬ LÝ NỢ XẤU CỦA VAMC:

Tổng k ết những thành tựu mà VAMC mang lại như sau:

- Biện pháp cơ cấu nợ: để thực hiện cơ cấu lại khoản nợ đã mua, VAMC đã tiến hành

nghiên cứu hồ sơ để phân loại và trao đổi vớ i TCTD về các thông tin của khách hàng, qua

đó lựa chọn khách hàng có khả năng phục hồi, có phương án kinh doanh và nguồn tr ả nợ

khả thi để cơ cấu lại nợ . VAMC làm việc tr ực tiế p với TCTD và khách hàng đề hoàn thiện

hồ sơ và tài liệu có liên quan. Trên cơ sở đề xuất của khách hàng, VAMC và TCTD cùng

thống nhất phê duyệt phương án cơ cấu lại khoản nợ , gồm: cơ cấu lại k ỳ hạn tr ả nợ, điều

chỉnh lãi suất cho vay về mức hợ p lý; miễn giảm lãi quá hạn, trong hạn.

- Đã phối hợ p với TCTD phân tích đánh giá phương án, dự án có tính khả thi của

doanh nghiệ p có nợ xấu bán cho VAMC để xem xét cho vay tiế p tục triển khai dự án dở

dang. Đến nay, VAMC và TCTD đã ký hạn mức cho vay hàng chục nghìn tỷ và giải ngân

đượ c hơn 1.000 tỷ đồng, đồng thờ i xem xét và ủy quyền cho TCTD miễn giảm lãi hàng

trăm tỷ đồng cho khách hàng.

- VAMC đã xây dựng phương án thu giữ tài sản bảo đảm để phát mại thu hồi nợ , phối

hợ p vớ i TCTD thống nhất phương án xử lý, đồng thờ i tr ực tiếp đi đến địa bàn nơi có tài

sản, làm việc với các cơ quan chức năng để thực hiện thu giữ tài sản. VAMC đang triển

khai việc thu giữ tài sản tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Hải phòng,

Đà Nẵng ... và đã có đượ c một số k ết quả. Trong quá trình làm việc tại một số địa phương,

VAMC cũng đã nhận đượ c sự ủng hộ của cơ quan chính quyền cơ sở , của khách hàng, nên

quá trình thu giữ đã đượ c tiến hành thuận lợ i, nhất là tại thành phố Hải Phòng. K ết quả này

đã mang lại cho VAMC những kinh nghiệm để tiế p tục mở r ộng hoạt động xử lý nợ thờ i

gian tớ i.

- Tổ chức phát mại tài sản hoặc ủy quyền cho TCTD phát mại tài sản: Sau khi phân lại

các khoản nợ và tài sản đảm bảo VAMC đã phối hợ p với TCTD để tiến hành phát mại tài

sản đối vớ i những khách hàng không có khả năng phục hồi. Trườ ng hợ p TCTD xét thấy tự xử lý đượ c thì VAMC ủy quyền thực hiện, nếu khó khăn trong việc phát mại VAMC sẽ

tr ực tiế p xử lý. VAMC chủ động phát mại tài sản thông qua đấu giá, qua đó rút ra bài học để

triển khai đồng loạt trong thờ i gian tớ i.

- Thu nợ , bán nợ và ủy quyền thu nợ , bán nợ : Mặc dù số nợ xấu đã mua được lên đến

gần 250.000 tỷ xong số nợ thu hồi và phát mại mớ i chỉ đạt đượ c khoảng 23.000 tỷ, k ể cả

việc ủy quyền cho tổ chức tín dụng. Tuy vậy, thực tế đã giúp cho VAMC có bài học kinh

nghiệm trong việc bán nợ , bán tài sản đảm bảo và thu hồi nợ xấu.


24/31


24

- Vấn đề khở i kiện và ủy quyền khở i kiện: Theo qui định hiện nay thì pháp nhân không

đượ c ủy quyền cho pháp nhân khở i kiện, chỉ đượ c ủy quyền cho cá nhân khở i kiện tại Tòa.

Thêm vào đó, Tòa án vẫn không cho phép VAMC đượ c k ế thừa việc TCTD đã khở i kiện

trướ c khi bán nợ . Khắc phục khó khăn, VAMC đã trực tiế p khở i kiện gần 200 khách hàng

tại Tòa sau đó ủy quyền cho TCTD theo kiện đến cùng.

- VAMC đã phân loại danh mục khoản nợ và tài sản đảm bảo theo từng đối tượ ng,

trong đó tài sản đảm bảo là bất động sản lên đến 60-70%. Danh mục tài sản đã đượ c phân

loại để chào bán cho các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài. VAMC đã ký bảo mật

thông tin cung cấ p danh mục tài sản vớ i 16 tổ chức đầu tư trong nướ c và quốc tế, đáng lưu

ý nhiều nhà đầu tư lớn đã quan tâm và ký thông tin bảo mật với VAMC. Đây là cơ hội để

sau khi tháo gỡ những vướ ng mắc trong việc bán tài sản, bán nợ, đặc biệt VAMC có thể

triển khai ngay đối với nhà đầu tư quốc tế.

- Cùng vớ i việc triển khai mua nợ xấu và hỗ tr ợ doanh nghiệp cơ cấu nợ cũng như tổ

chức thu giữ phát mại tài sản ..., VAMC từng bước rà soát các cơ chế, quy định, khó khăn

vướ ng mắc trong quá trình triển khai để kiến nghị vớ i Chính phủ, Bộ, Ngành để sửa đổi, bổ

sung cho phù hợ p thực tiễn hoạt động của VAMC.

Bước đầu có thể thấy VAMC đã và đang là công cụ hữu hiệu trong quá trình xử lý nợ

xấu không sử dụng vốn ngân sách của Việt Nam, mà k ết quả là đưa nợ xấu ra ngoại bảng

gần 250.000 tỷ, tháo gỡ khó khăn cho hàng trăm doanh nghiệp được cơ cấu nợ , miễn giảm

lãi, thậm chí còn tiế p cận đượ c vốn vay của TCTD. So vớ i thực tr ạng nợ xấu, k ết quả mua

nợ xấu còn chậm, k ết quả bán nợ , tài sản đảm bảo còn r ất khiêm tốn, chưa bán đượ c khoản

nợ , tài sản cho nhà đầu tư nướ c ngoài... Tuy nhiên, VAMC đã xác định đượ c những

nguyên nhân chủ quan, nguyên nhân khách quan để kiến nghị k ị p thời đến Chính phủ, Bộ,

Ngành và NHNN.

Nguyên nhân hạn chế:

Thứ nhất, thị trƣờ ng mua bán nợ chƣa phát triển và thiếu tính cạnh tranh.Theo quy trình hoạt động quy định tại Thông tư số 19/2013/TT-NHNN ngày

06/9/2013 của NHNN, VAMC phải mua nợ, sau đó mới tái cơ cấu lại các khoản nợ , cuối

cùng bán nợ xấu đã mua và các tài sản bảo đảm của các khoản nợ này. Trong mô hình này,

giai đoạn bán nợ xấu đã mua của VAMC là r ất quan tr ọng, bở i nếu mua nợ xấu là h oạt

động “đầu vào” thì bán nợ xấu đã mua là hoạt động “đầu ra”. Tuy nhiên, quy trình này hiện

nay ở Việt Nam còn đang gặp vướ ng mắc do thị trườ ng mua bán nợ trong nước còn chưa

phát triển và thiếu tính cạnh tranh.


25/31


25

Trên thị trườ ng, mặc dù nguồn cung về nợ xấu khá lớn nhưng số lượ ng công ty chuyên

về mua bán nợ xấu lại không nhiều. Ngoài VMAC, đang có hơn 20 AMC của các NHTM

và DATC thuộc Bộ Tài chính (Công ty TNHH mua bán nợ Việt Nam). Tuy nhiên, thực tế

cho thấy, các AMC của các NHTM hoạt động chưa thực sự hiệu quả trong suốt 13 năm qua

chủ yếu bở i các lý do: (i) Chỉ hoạt động trong phạm vi các tài sản và khoản nợ của NHTM

mẹ, thay vì tham gia vào thị trườ ng mua bán nợ với các AMC khác; (ii) Đượ c thành lậ p chỉ

để xử lý vụ việc nhất định và bị giải thể sau khi vụ việc đượ c xử lý xong.

Cùng vớ i những hạn chế về năng lực, phương thức mua bán nợ của các công ty này

trên thị trườ ng còn thiếu tính đa dạng. Hoạt động mua bán nợ đượ c thực hiện chủ yếu dướ i

2 hình thức: Mua bán nợ theo thoả thuận và mua bán nợ theo chỉ định của Thủ tướ ng

Chính phủ. Phương thức mua nợ theo chỉ định của Thủ tướ ng Chính phủ chỉ áp dụng cho

DATC, giá cả mua bán sẽ do các cơ quan quản lý nhà nướ c liên quan xem xét, xây dựng,

thẩm định và trình Thủ tướ ng Chính phủ quyết định. Ngoài DATC, các công ty mua bán

nợ khác thườ ng áp dụng phương pháp duy nhất là mua bán nợ theo thỏa thuận.

Thứ hai, thiếu một cơ chế phối hợ p hiệu quả giữ a VAMC và các TCTD trong quá

trình xử lý nợ

Mặc dù, VAMC ra đờ i và hoạt động đã gần hai năm, vẫn chưa có một cơ chế phối hợ p

hiệu quả giữa VAMC và các TCTD trong việc thống nhất phương án, lộ trình, k ế hoạch xử

lý cũng như việc giải quyết những vướ ng mắc trong quá trình xử lý các khoản nợ đã mua

bán. Nợ xấu đã được bán cho VAMC nhưng các TCTD vẫn tr ực tiế p xử lý, chưa tách bạch

rõ ràng chủ thể mua nợ và chủ thể bán nợ nên hiệu quả xử lý nợ của VAMC còn thấ p. Trên

thực tế, sau khi bán nợ xấu cho VAMC, các TCTD đượ c ủy quyền chủ động thực hiện việc

xử lý các khoản nợ đã bán và báo cáo VAMC theo định k ỳ. Như vậy, trong khi động lực

thu hồi nợ đối vớ i các TCTD là khá rõ ràng (bở i nếu không tích cực xử lý, các TCTD sẽ

phải gánh lại những khoản nợ xấu đã bán sau 5 năm), thì động lực xử lý nợ xấu của VAMC

chưa rõ ràng.Đối vớ i một số khoản nợ xấu chưa bán, các TCTD tự thực hiện trích lậ p dự phòng r ủi

ro theo quy định của NHNN vớ i các tỷ lệ khác nhau căn cứ vào số dư nợ cho vay, giá tr ị

khấu tr ừ tài sản đảm bảo và tỷ lệ trích lậ p của từng nhóm nợ . Nếu bán nợ cho VAMC, các

TCTD sẽ phải thực hiện trích lậ p dự phòng hàng năm 20% giá trị trái phiếu VAMC trong

thời gian 5 năm. Như vậy, các TCTD sẽ không còn đượ c chủ động trong việc trích lậ p dự

phòng đối vớ i các khoản nợ đã bán cho VAMC, trong khi số nợ bán cho VAMC càng

nhiều đồng nghĩa vớ i số tiền trích lậ p dự phòng càng lớn, chi phí tăng cao, ảnh hưở ng tr ựctiếp đến hoạt động kinh doanh của các TCTD. Những vướ ng mắc này là nguyên nhân


26/31


26

khiến các TCTD chưa thực sự tích cực trong việc bán nợ cho VAMC (đầu vào) trong khi

việc xử lý các khoản nợ xấu đã mua của VAMC (đầu ra) còn chậm.

Thứ ba, thị trƣờ ng thông tin nợ xấu thiếu minh bạch, còn nhiều bất cập.

VAMC thực hiện mua bán nợ xấu vớ i nguyên tắc không dùng vốn NSNN. Do đó, sẽ là

r ất quan tr ọng nếu công ty này có thể xây dựng một k ế hoạch xử lý nợ xấu chính xác dựa

trên các thông tin có sẵn, nhằm giảm thiểu được các chi phí phát sinh. Trên cơ sở thông tin

về nợ xấu thống nhất, minh bạch, VAMC mớ i có thể đưa ra chiến lượ c và các phương án

thích hợp để mua bán và xử lý nợ xấu. Tuy nhiên, điều này không dễ dàng bở i thị trườ ng

thông tin về nợ xấu hiện nay còn chưa đồng nhất và thiếu tính minh bạch. Cụ thể:

Một là, các con số nợ xấu khác nhau và có sự chênh lệch giữa các TCTD và cơ quan

thanh tra, giám sát ngân hàng.

Hai là, do quan hệ sở hữu chéo và những lợ i ích kinh tế gắn k ết giữa ngân hàng và các

doanh nghiệp liên quan đến các chủ sở hữu, nên có thể xuất hiện trườ ng hợ p các NHTM

không muốn chuyển giao nhóm đối tượng khách hàng đặc biệt này cho VAMC.

Thứ tƣ, cơ chế xử lý tài sản đảm bảo chƣa hiệu quả

Cùng vớ i những khó khăn trong việc tìm khách hàng mua nợ , xử lý đầu ra cho các

khoản nợ xấu đã mua, VAMC còn gặp khó khăn cả trong quá trình thu hồi và phát mãi tài

sản khiến cho quá trình xử lý nợ xấu mất nhiều thờ i gian. Nguyên nhân chủ yếu do cơ chế

xử lý tài sản đảm bảo chưa hiệu quả. Cụ thể: (i) VAMC đượ c phép tổ chức bán đấu giá đối

vớ i tài sản đảm bảo các khoản nợ xấu không có thỏa thuận vớ i TCTD và chủ nợ tr ị giá

dướ i 10 tỷ đồng và tài sản bảo đảm không thuê đượ c tổ chức đấu giá chuyên nghiệ p thực

hiện. Tuy nhiên, do chưa có quy định về tiêu chí, cách thức lựa chọn nơi tổ chức đấu giá tài

sản nên mỗi nơi thực hiện khác nhau; (ii) Chưa có quy định rõ ràng về cách thức UBND và

cơ quan công an thực thi vai trò hỗ tr ợ cho bên xử lý tài sản thực hiện quyền thu giữ tài sản

bảo đảm như thế nào. Do vậy, việc thi hành Nghị định số 11/2012/NĐ -CP ngày

22/02/2012 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 163/2006/NĐ-CP ngày29/12/2006 của Chính phủ về giao dịch bảo đảm chưa thực sự phát huy hết hiệu quả như

mong muốn, khiến cho công tác thu hồi nợ gặ p nhiều khó khăn.; (iii) Quy trình giải quyết

tài sản đảm bảo hiện nay có liên quan đến r ất nhiều đối tác, gây khó khăn cho việc giải

quyết dứt điểm khoản nợ xấu. Bất cậ p này dẫn đến việc VAMC dù đã mua đượ c các khoản

nợ, nhưng cũng không thể phối hợ p với các TCTD để phát mãi các tài sản đảm bảo. Khi

VAMC và các TCTD không xử lý thu hồi đượ c nợ , các khoản nợ này sẽ chuyển thành nợ

quá hạn và nợ xấu, đẩy tỷ lệ nợ xấu tăng lên.


27/31


27

PHẦN III – GIẢI PHÁP HOẠT ĐỘNG CHO VAMC

1. ĐỊNH HƢỚ NG PHÁT TRIỂN NGÀNH NGÂN HÀNG ĐẾN NĂM 2020:

Định hướ ng phát triển ngành ngân hàng được xác định d ựa trên cơ sở : nhữ ng xu

hướ ng phát tr i ể n t ấ t y ế u c ủa h ệ th ố ng ngân hàng; nh ữ ng mong mu ốn đạt đượ c; và khả năng có thể đạt đượ c.

Việt Nam đến năm 2020 phải đảm bảo phát triển một hệ thống ngân hàng vững mạnh,

caạnh tranh và năng động, hỗ tr ợ và đóng góp tích cực vào sự phát triển của nền kinh tế.

Đồng thờ i, phải hướ ng tớ i một nền tảng công nghệ ngân hàng sẵn sàng đối mặt vớ i những

thách thức của tự do hóa và toàn cầu hóa.

Hệ thống ngân hàng ổn định, vững mạnh và an toàn, đó là hệ thống có thể chịu đượ c

những cú sốc đột ngột bất lợ i về kinh tế và tài chính xảy ra từ bên trong và bên ngoài hệ thống mà không gây ảnh hưởng đáng kể các chức năng trung gian và chức năng của nền

kinh tế. Có một hệ thống ổn định, thì phải có các định chế tài chính hoạt động vững mạnh,

hiệu quả và có hiệu lực, có các qui định quản lý thận tr ọng, có hệ thống thanh tra giám sát

mạnh mẽ và cơ sở hạ tầng tài chính đáng tin cậy.

Định chế tài chính vững mạnh, đó phải là một định chế tài chính có năng lực quản lý

r ủi ro, k ỹ năng tín dụng cũng như quản tr ị doanh nghiệ p vững mạnh. Quản tr ị doanh nghiệ p

sẽ được tăng cườ ng thông qua việc cải thiện trong chất lượ ng và tính chịu trách nhiệm

trong quản lý của ban giám đốc điều hành.

Khu vực ngân hàng sẽ phát triển ổn định, lành mạnh và đa dạng, phát triển theo chiều

sâu, nâng cao vị thế, vai trò và tầm ảnh hưở ng của khu vực ngân hàng trong nền kinh tế

quốc dân, trong hệ thống tài chính của khu vực và thế giớ i nhằm đáp ứng đầy đủ nhu cầu

đa dạng của nền kinh tế, của xã hội về các sản phẩm và diịch vụ tài chính.

Báo cáo Lộ trình phát triển khu vực Ngân hàng giai đoạn 2011-2020 “Một hệ thống các

TCTD vững mạnh, năng động và một cơ sở hạ tầng tài chính hỗ tr ợ đủ năng lực đáp ứng

các nhu cầu về tài chính và dịch vụ ngân hàng ngày càng gia tăng của nền kinh tế, hội nhậ p

sâu hơn vớ i khu vực và quốc tế, tiến lên ngang tầm vớ i các quốc gia dẫn đầu nhóm nướ c có

thu nhậ p trung bình trong khu vực ASEAN”.

Mục tiêu

Từ nay đến 2020, hệ thống ngân hàng Việt Nam tiế p tục tạo ra những bước đột phá

mớ i, xây dựng một hệ thống ngân hàng phát triển ổn định bền vững vớ i qui mô ở mức

trung bình thế giớ i và khu vực, đảm bảo sự ổn định thị trườ ng tài chính.


28/31


28

– Ngân hàng Nhà nướ c tậ p trung xây dựng và phát triển thành một ngân hàng trung

ương vớ i tầm nhìn, triển vọng vì lợ i ích của khu vực tài chính, củng cố và nâng cao niềm

tin của dân chúng đối vớ i những động thái chính sách của Ngân hàng Nhà nướ c; thực thi

CSTT hiệu quả, chủ động vớ i các công cụ CSTT (lãi suất, tỷ giá) mang tính thị trườ ng;

từng bướ c tiến tớ i tự do hóa thị trườ ng tài chính; nâng cao năng lực thanh tra giám sát ở

một cấp độ mớ i;

– Các tổ chức tín dụng, nhất là các NHTM trong nướ c, có những đổi mớ i mạnh mẽ

trong mô hình tổ chức, mở r ộng các hoạt động xuyên quốc gia và nếu đủ mạnh có thể từng

bướ c thành lậ p một số tập đoàn tài chính; đổi mới và nâng cao năng lực cạnh tranh, năng

lực quản tr ị kinh doanh, quản tr ị r ủi ro, năng lực tài chính; xây dựng những điều kiện tín

dụng mớ i, tạo điều kiện thuận lợ i cho các doanh nghiệ p, nhất là các doanh nghiệ p vừa và

nhỏ tiế p cận nguồn vốn; phát triển tín dụng vi mô, các phương thức ngân hàng mới để đáp

ứng tốt hơn nhu cầu vốn và những những dịch vụ tài chính của nền kinh tế. Điều này vừa

nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống tài chính vừa điều chỉnh đượ c cấu trúc của thị

trườ ng tài chính.

2. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CHO VAMC:

Một là,tập trung phát triểnthị trƣờ ng mua bán nợ chƣa phát triển và gia tăng

cạnh tranh. Để phát triển thị trườ ng mua bán nợ , cần chú tr ọng các giải pháp sau: (i) Một

là, nâng cao năng lực của các công ty mua bán nợ trong nước, trong đó, chú trọng thúc đẩy

phạm vi hoạt động của các AMC, khuyến khích các AMC tham gia mua bán các khoản nợ

của các ngân hàng khác, ngoài việc xử lý nợ của ngân hàng mẹ, để giảm bớ t gánh nặng

cho VAMC; (ii) Hai là, phát triển thị trườ ng mua bán nợ thứ cấ p vớ i sự tham gia của các

nhà đầu tư trong và ngoài nướ c nhằm đẩy nhanh tốc độ xử lý nợ xấu đã mua, cũng như tạo

lối ra cho thị trườ ng nợ sơ cấ p vớ i VAMC. Giải pháp này cũng giúp các TCTD thấy đượ c

triển vọng trong xử lý đầu ra các khoản nợ đã bán cho VAMC và giảm đượ c áp lực phải

nhận lại khoản nợ xấu sau 5 năm bán, do đó, giúp đẩy nhanh tiến độ bán nợ của các TCTDđối vớ i VAMC; (iii) Ba là, xây dựng quy trình, phương pháp định giá nợ , tài sản, cho phép

VAMC định giá nợ xấu theo giá thị trường nhưng sẽ thương lượ ng phần lãi hoặc lỗ vớ i các

TCTD, đồng thời quy định các công ty tư vấn định giá tài sản hay các công ty kiểm toán

tham gia định giá phải là các công ty hoạt động độc lậ p.

Hai là, xây dự ng cơ chế phối hợ p hiệu quả giữ a VAMC và các TCTD trong quá

trình xử lý nợ . Để xử lý được vướ ng mắc ở cả đầu ra và đầu vào trong hoạt động mua bán

nợ xấu của VAMC, cần xây dựng một cơ chế phối hợ p hiệu quả và chủ động giữa VAMCvà các TCTD vớ i các giải pháp sau: (i) Với tư cách là chủ nợ mớ i của các khoản nợ xấu đã


29/31


29

mua, VAMC cần tăng cườ ng trách nhiệm xử lý và phối hợp cùng các TCTD để nhanh

chóng thu hồi nợ , chứ không chỉ thực hiện chức năng quản lý danh mục và hồ sơ nợ xấu

như hiện nay; (ii) Hoàn thiện cơ sở pháp lý để VAMC có thể tr ực tiế p xử lý tài sản, xử lý

nợ xấu như các TCTD, vì thực chất, sau khi mua nợ , vớ i vai trò là chủ nợ mớ i, VAMC nên

đượ c toàn quyền xử lý nợ thông qua các biện pháp: Phát mại tài sản, khở i kiện, tái cơ cấu

nợ… thay vì chỉ quản lý các khoản nợ dựa theo báo cáo từ các NHTM như hiện nay;

“Không có thị trườ ng nợ và một khung pháp lý đầy đủ để bán nợ cho các nhà đầu tư, đặc

biệt là đầu tư nướ c ngoài, VAMC hiện mớ i chỉ có thể bán các tài sản đảm bảo của những

khoản nợ xấu này.” (iii) Xét về dài hạn, VAMC nên hoạt động như một công ty mua bán

nợ chuyên nghiệp để tạo tính cạnh tranh cũng như nâng cao hiệu quả của hoạt động mua

bán nợ xấu.

Ba là, minh bạch hóa thị trƣờ ng thông tin nợ xấu. Để giải quyết đượ c những bất cậ p

trên, cần giải quyết các vấn đề sau: (i) Tăng cườ ng sự hợ p tác chặt chẽ giữa VAMC vớ i các

TCTD và nhà đầu tư để giải quyết vấn đề minh bạch thông tin của bên vay nợ. Đồng thờ i,

VAMC có thể yêu cầu giảm giá mua nợ xấu trong trườ ng hợ p TCTD từ chối tạo điều kiện

cung cấ p các thông tin về bên vay nợ; (ii) Đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu hệ thống các

TCTD, nâng cao tính minh bạch và xử lý vấn đề sở hữu chéo. Kinh nghiệm các nướ c cho

thấy, để minh bạch thị trườ ng nợ xấu, nên đẩy nhanh quá trình quốc hữu hóa, theo đó,

NHNN có thể tham gia mua cổ phần của những ngân hàng yếu kém, nhằm minh bạch quá

trình thoái vốn của các chủ sở hữu của ngân hàng. Đây cũng là hình thức chứng khoán hóa

nợ xấu đã đượ c thực hiện ở nhiều nướ c phát triển (Hoa K ỳ, Hàn Quốc)

Bốn là, xây dự ng cơ chế xử lý tài sản đảm bảo hiệu quả. Các khó khăn vướ ng mắc

trong xử lý nợ , tài sản đảm bảo như trên có thể đượ c giải quyết vớ i các giải pháp sau: (i)

Xem xét để trao cho VAMC các quyền hạn đặc biệt trong việc xử lý các khoản nợ xấu

chuyển giao để cắt giảm các thủ tục pháp lý; (ii) Căn cứ theo khả năng hồi phục của các

doanh nghiệ p phân loại nợ thành 2 nhóm. Theo đó, vớ i những doanh nghiệ p có khả năng phục hồi nhưng thiếu hụt tài chính, VAMC nên kêu gọi vốn đầu tư và thực hiện tái cấu

trúc. Vớ i những doanh nghiệ p không có khả năng phục hồi, VAMC nên tìm cách xử lý

bằng cách phát mại, hóa giá tài sản...; (iii) Có quy định cụ thể về trách nhiệm cũng như

cách thức thực hiện vai trò “giữ gìn an ninh, tr ật tự, bảo đảm cho ngườ i xử lý tài sản thực

hiện quyền thu giữ tài sản bảo đảm” của UBND và cơ quan công an theo Nghị định số

11/2012/NĐ-CP ngày 22/02/2012 của Chính phủ nhằm hỗ tr ợ cho VAMC trong công tác

thu hồi tài sản đảm bảo; (iv) Phát hành trái phiếu căn cứ theo mức độ r ủi ro của khoản nợ cũng như giá trị thực của tài sản đảm bảo. Theo đó, có thể chia trái phiếu thành 3 hạng

8/16/20

Documents

NHOM 4- GIAI QUYET NO XAU TAI VAMC.pdf