523
Irinibare Tosorintsi Ocomantëgotëri Antigomi Jesoquirisito El Nuevo Testamento en el idioma nomatsiguenga del Perú

Nomatsiguenga bible new testament

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Nomatsiguenga bible   new testament

Irinibare Tosorintsi

Ocomantëgotëri Antigomi Jesoquirisito

El Nuevo Testamentoen el idioma

nomatsiguenga del Perú

Page 2: Nomatsiguenga bible   new testament

El Nuevo Testamentoen el idioma

nomatsiguenga del Perú

Primera edición, 1980Segunda edición, 2004Tercera edición, 2008

Publicado por© La Liga Bíblica 2008

Usted es libre de copiar, distribuir y comunicarpúblicamente la obra bajo las condiciones siguientes:

· Reconocimiento. Debe reconocer los créditos de la LigaBíblica (pero no de una manera que sugiera que tiene suapoyo o apoyan el uso que hace de su obra).· No comercial. No puede utilizar esta obra para nescomerciales.· Sin obras derivadas. No se puede alterar, transformar ogenerar una obra derivada a partir de esta obra.

Page 3: Nomatsiguenga bible   new testament

CONTENIDO

Ira Mateo Isanguenatocoqueri Jesoquirisito,Ati Icanta Iriro Cara Yogabisaicoonti(San Mateo)................................................................................................. 5

Ira Maricos Isanguenatocoqueri Jesoquirisito,Ati Icanta Iriro Cara Yogabisaicoonti(San Marcos)............................................................................................... 72

Ira Irocas Isanguenatocoqueri Jesoquirisito,Ati Icanta Iriro Cara Yogabisaicoonti(San Lucas).................................................................................................. 113

Ira Joan Isanguenatocoqueri Jesoquirisito Itomi Tosorintsi(San Juan)................................................................................................... 184

Ora Icantaiguë Iragátane Jesos(Hechos)...................................................................................................... 229

Ira Pabaro Isanguenaquineri Iromasati(Carta a los Romanos).................................................................................. 285

Yoguibatë Paboro Isanguenaquineri Corintosati(1a Carta a los Corintios).............................................................................. 315

Yogatsitairo Paboro Isanguenaquineri Corintosati(2a Carta a los Corintios).............................................................................. 341

Ira Paboro Isanguenaquineri Garasiasati(Carta a los Gálatas).................................................................................... 359

Ira Paboro Isanguenaquineri Ejesosati(Carta a los Efesios)..................................................................................... 371

Ira Paboro Isanguenaquineri Jeriposati(Carta a los Filipenses)..................................................................................383

Ira Paboro Isanguenaquineri Corosasati(Carta a los Colosenses)................................................................................ 390

Yoguibatë Paboro Isanguenaquineri Tesarónicasati(1a Carta a los Tesalonicenses)...................................................................... 397

Yogatsitairo Paboro Isanguenaquineri Tesarónicasati(2a Carta a los Tesalonicenses)...................................................................... 403

Yoguibatë Paboro Isanguenaquineri Timoteo(1a Carta a Timoteo).....................................................................................407

Yogatsitairo Paboro Isanguenaquineri Timoteo(2a Carta a Timoteo).................................................................................... 415

Ira Paboro Isanguenaquineri Tito(Carta a Tito)............................................................................................... 420

Page 4: Nomatsiguenga bible   new testament

Ira Paboro Isanguenaquineri Jeremón(Carta a Filemón)......................................................................................... 424

Isanguenataguequineri Ebereo Irapiguemisantane(Carta a los Hebreos).................................................................................... 426

Isanguenaque Santiago(Carta de Santiago)...................................................................................... 451

Yoguibatë Peroro Isanguenaquineri Irapiguemisantane(1a Carta de San Pedro)................................................................................ 459

Yogatsitairo Peroro Isanguenaquineri Irapiguemisantane(2a Carta de San Pedro)................................................................................ 468

Yoguibatë Joan Isanguenaque(1a Carta de San Juan)................................................................................. 474

Yogastsitairo Joan Isanguenenaque(2a Carta de San Juan)................................................................................. 480

Mabataque Isanguenaque Joan(3a Carta de San Juan)................................................................................. 481

Ira Joras Isanguenaquineri Irapiguemisantane(Carta de San Judas).................................................................................... 483

Tosorintsi Yoniaguëri Joan Ora Inganque Jesoquirisito(Apocalipsis)................................................................................................ 486

Glosario................................................................................................................ 518

Page 5: Nomatsiguenga bible   new testament

5

Isanguenaquero iripajiro imatsiguengajegui Jesos.

(Ir. 3.23-38)

1 1Yamai nasanguenataiguëmiroiripajiropague icharineegui jirai

Jesoquirisito. Irirori imatsiguenga Davidaisati Abaram.

2Aro jirai itimi Abaram. Ainta itomiira jitacha Isac. Aisati Isac itomintacariJacob. Jacob itomintaigari ira Joráaisati ireintiegui. 3Jorá ijinantacaroTamar. Itomintacari Baris aisati Tsara.Baris, iriro iriri Esiromo. Esiromo iririAram. 4Aram itomintacari ira Aminarab.Aminarab iriri Nasón. Nasón iririSaramón. 5Saramón itomintaari ira Bos.Iniro Bos ojita Rajab. Itomi Bos ijitaOberi. Iniro Oberi jitacha Irot. Oberiiriri Isaí. 6,17Itomi Isaí jitacha David, iraitingomi joríojegui. Cara Abaranquëirooti David ainta icarati 14 sërari.Yaguimintacari Orías David, itomintaariSaromón. 7Saromón iriri Roboam. ItomiRoboam, Abías. Itomi Abías, Asa. 8Asaitomintaari ira Josabá. Itomi Josabáirianti Joram. Itomi Joram, Osías.9Osías iriri Joatam. Itomi Joatamjitacha Acás. Acás iriri Esequías. 10Iraitomi Esequías, Manasés. Itomi Manasés:Amón. Amón iriri Josías. 11,17Josíasitomintaari ira Jeconías aisati

ireintiegui. Aro cara Daviriquë irootiJeconías, ainta 14 sërari. Cara itimiJeconías, ipocaiguë tojai soraropaniaigacha Babironiaquë,queri omagaro joríojegui cantaBabironiaquë.

12Aique iconijapë Saratieri itomiJeconías. Itomi Saratieri iriantiSorobabé. 13Sorobabé iriri Abió. ItomiAbió: Eriaquim. Eriaquim iriri Asoro.14Asoro itomintaari Saroco. ItomiSaroco, Aquim. Aquim iriri Erió. 15ItomiErió: Eriasari. Eriasari iriri Matán. ItomiMatán irianti Jacob, 16ira tomincariJosé ojimetsari María. María iniro Jesos

tatsiri. 17Ainta 14queri joríojegui canta Babironiaquëirooti cara iboguë Quirisito.

Cara iboguë Jesoquirisito.(Ir. 2.1-7)

18Yamai nongomantëmi ati ocantajirai cara inë Jesoquirisito. Ainta Joséaisati iinatsari ojita María. Aroqueiquengaigaca irágobaguima, carariteraiquerai iraneiro. Iroro cantënguichapoguë María, itasongancaro IsëreTosorintsi. 19Cara igóquero José carapoguë María iquengasëretaca: “Teonganinate ca poguë. Ainiro oniaguetirisërari. Quero náguiro. Nojocajironi

IRA MATEO ISANGUENATOCOQUERI JESOQUIRISITO, ATI ICANTA IRIRO CARA

YOGABISAICOONTI

Page 6: Nomatsiguenga bible   new testament

6

comanoroni. Quero nocomantiriomatsiguenga. Paniro nanganquero:

. Irianti caninariJosé, icoque ingábintsero María, teiraninte iraguipasiguitiro. 20Iroontitaiquianca José irojoquiro, iriguitoyoniagapari ironomire Tosorintsi caraiquisaniqueri. Icantasiringapëri:—José, obiro imatsiguenga jirai

David, quero pitsorogui cara páguëroMaría tenta iriro ogaguirone sëraripijinatsari. Ira ojaniquite itasongancaroIsëre Tosorintsi. 21Ontsomaaquenicaporo Otomi, pijitiri Jesos Irirontaagabisaicoquerine imatsiguenga,irojocajineri ora icantagueti teonganinate.

22Antagaisati ocanca nega arotaomoncaratima ora icanque Tosorintsijirai cara isanguenatacaquericomantantatsiri jitacha Isaías:

23 Ainta omënibaque tsinane te oneirisërari, ontsomaaqueri Otomi Irajitënguichane Emanoel.

Emanoel ocanti irinibarequë jorío:itsibatacái Tosorintsi.

24Aro icabirica José iquemisanqueroora icomantasiringaqueri ironomireAtingomi. Iátasiquero María, icanquero:—Aro caraquenta nágasantëmi

nobangoquë.25Carari terai iraneiro irooti cara

ontsomaaqueri Otomi. Cara aroqueiboguë ijiqueri Jesos. Aique yágasantëroijinantacaro.

Ipocaiguë ogótasantiri jonogasati iraniaquerini Jesos.

2 1Aro iboguë Jesos cantapoeboroquë jitacha Berén cara

quibatsiquë jitacha Jorea. Igáantë Erorisitingomi cara Jerosarénquë carayaretaiga sërari ogótasantiri jonogasati.Ipaniaca jaanta cara iconteti paba.2Yosamitaigapëri Jerosaresati:

—¿Nega ini yamai ira Itingomijoríojegui?queri ionogasatite, aro nigóiguë, iriraiiboguënguitsi. Yamai nipocasitaiguërinomanocotaiguëri.

3Cara iquemocotobëri itingomi jitachaEroris, iquenganeintasantanaca aisatiitsoroganë. Itsorogaiganaque aisatiomagaro Jerosaresati. 4Aique Eroris

pague obatatsiri aisati omagaro iraeguiogomeantiro isanguenare Moisés. Aroyosamitaigabaqueri—¿Nega iriboguë ira jitënguichane

Quirisito?5Yotabitaiguëri:—Cara poeboroquë jitacha Berén yaca

quibatsica ojita Jorea.coqueri ira comantantatsiri jitachaMiqueas:

6 Aiti Berén cara Joreaquë. Queroitsoinguiro Berén otiomijanipoeboro: querootisati ijitirocarantatsiro aronta Berénquëiriboguë Irirosonori, Itingomiomagaro jorío.

7Aique comanoroni Erorisicaimagantaiguëri cogatsi iraneiri Jesos.Yosamitaiguëri:—¿Ati ocanta cara iconijatomopëmi

jonogasati cara piniaigabaqueri orapigóontacari cara iboguë Itingomi?Pingomantasantina.

8Aro icomantaiguëri. Aique Erorisigáqueri aisati:—Atsi pijáigue yamai. Pingogaigueri

Ira Janequi. Pinetsaigueri atiraca itimiaisati atiraca icanta. Aique popigaimayaca, pingomantaigapëna naro.Nocoguini naneiri naro aisati,nantingomimpëmari.

9Aique iáiguë, iniaigairi jonogasatiibaqueri irooti cara yaratingopë jonoicapongotsi cara ini Janequi. 10Cara

1 2

Page 7: Nomatsiguenga bible   new testament

7

naque. 11Icanaque pongotsiquë,iniaigapëri Ira Janequi aisati Maríainiro. Aro yobaticagueritotasipari,yamanocotaiguëri, ijitaiguëriItingomisonori. Aique itatarecoqueroitsibogotequë ipasitaigacari maba orapënatacha tojai: oro, aisati pitecasangajengaro. 12Aique isamaiguë iramaba matsiguenga. Iquisanitaiguë. AroTosorintsi icamanaasiringaqueri,icanqueri:—Quero pipiganaja Eroriquë.

Popiganajima piguebatsitequë carabasiniatiquë abatsi.Aro iquenantaigaaro basiniati abatsi

irooti cara ipaniaca.

Isiganaca José Ejípitoquë, yáganëri Jesos aisati María.

13Aroqueque iátaigai ira ogótasantirijonogasati aique iquisanique José.Aisati iconijatomopëri ironomireAtingomi irisaanganetsite,ngapëri icampëri:—José, pingabiritima, páganëri Ira

Janequi aisati iniro; pisiganëma caraEjípitoquë. Pintime irooti caranongomantaimi, cara popigaima,icoguirininta Eroris Ira Janequi iróguiri.

14Aro irooti tsitiniriquë iáiguë.Yáganëri Janequi aisati iniro cantaEjípitoquë. 15Canta, itimaigapë irooticara icamaque Eroris. Aique ipigaigapaaiguebatsitequë. Icanque irooti oraisanguenatocoqueri jirai iracomantantatsiri jitacha Oseas. Atingomiisanguenatacaqueri:

Icanque Tosorintsi: “ItimabetaNotomi canta Ejípitoquë.

.

Ira Eroris yógagantëri janequipaguecara Berénquë.

16Cara te iripigaima ira ogótasantirijonogasati, aro igótanë Eroris cara te

inguemisantiri. Aro iguisasanotanacaEroris, igátaiguëri isorarote,icanqueri:—Pijáigue cara Berénquë,

pógaigueri antagaisati janequi sërari.Póguiri ira irirai ibogatsi aisati iraagabisatsi pite osarini.gueri omagaro.Icanque negaca Eroris aroquenta

icomantasantapëri ira ogótasantirijonogasati, ati ocanta iniaiguërijonogasati. 17Jirai isanguenatocoquerooca comantantatsiri jitacha Jeremías.

18 Oquemocoquengani tsinaneocaimëgotasantëri otomijeguitojai piraicoqueri. Irorontacantaca Iraquel, piraicotaiguëriojaniquite cara Iramáquë jirai. Teonganinasëretanae yógaiguërintaotomijegui.

Ipiganaja José Nasarequë, yáganëriJesos aisati iniro.

19Icamaque Eroris. Aro iquisaniqueriJosé. Iconijatomopëri ironomireAtingomi irisaanganetsite caraEjípitoquë. 20Icantasiringapëri:—José, atsi yamai pijátaje

popiganajima piguebatsitequë. PáganëriIra Janequi aisati iniro aroquentaicamaque ira cogabitacha iróguirimeJanequi.

21Aro yáganairi Ira Jesos aisati iniro,iáque cara iguebatsitequëimatsiguenga. 22Cara yaretaja Joséiquemocopëri Ariquerao itingomiJoreasati. Ariquerao itomi Erorisógueri. Aro itsorogopëri. AisatiTosorintsi icamanaasiringaqueri:—Pigamemari Ariquerao.Aro yogaganaca José canta

Garireaquë. 23Cara yaretaja, itimopëpoeboroquë jitacha Nasaret. Aro

ripague jirai: Quirisito Nasaresati.

2

Page 8: Nomatsiguenga bible   new testament

8

Joan baotisatantatsiri icomantagueanti cara tera ontimingani.

(Mr. 1.1-8; Ir. 3.1-18; Jn. 1.19-28)

3 1

tsiri cara tera ontimingani caraJoreaquë. Icomantaguetaigapëriimatsiguenga 2icantopiantë:—Pingantaigaima yacaqueroca,

pijocajiro ora picantagueti teonganinate, pomasiniatitaje, queropicantaja pibega jirai. PabentimariTosorintsi pënibaquenta orequima caraintingomibintaiguëmi Tosorintsi.

3Jirai ira Joan isanguenatocoquericomantantatsiri jitacha Isaías. IcanqueIsaías:

Ainta ira cajemaquenguitsine carate ontimingani; inganque:“Coraguetaque Atingomi;págacaninatobëri;santobëri, piganinatiropaneingomento pibega carapobetsicoboguitineri irabo

.4Ora iguitsagare Joan irianti

cameyopiti, imatsaguitari imasitsa.Irianti yaagui ira tsiguëriquipague.Aisati itsimiri pitsia. 5Ipocasitaigapëritojai Jerosaresati iquemisantaiguëri,aisati omagaro Joreasati, antagaisati iratimaigatsi aronisati nijaaquë jitachaJorirán. 6Ainta tojai icampëri:—Aiti nacantaguetiro ora te

onganinate. Nocoguini ingábintsenaTosorintsi iragabisaicotajina.Aique ibaotisataiguëri Joan

Joriránquë.7Aisati iátasitaigabitacari tojai bariseo

aisati arosonori saroseo icogabetaigacaimaotisataiguemame,gabaqueri Joan icabëri:—Te pinganinataigue, obirojegui aisa

picantaigacari marangue. ¿Pairicomantaiguëmi pisigopitanëmaro cara

iratsipiriacagaiguëmi Tosorintsicantaquibi maranguepague caraisigopitaigacaro pamari?mame cara quero itsipiriacaguimiro?8Pinintica nomaotisataiguemi, arocaninataque pintimaigue caninasatiarota nogótimi pijocasantëroca ora

tasantiri Tosorintsi. 9Quero picantaigui:“Naroegui imatsiguenga Abaram. Iroroiniacaninataguëtaiguëna Tosorintsi;

. Pamatobica obiati.Ingoqueca Tosorintsi, imiaguetiroocaegui mopë imatsiguenga Abaramcarari quero pogabisaicotiri iriro, queroiáti Jonocaguitequë irironta joríoimatsiguenga Abaram. Querootisatipabisaicoti obironta imatsiguengaAbaram. 10Carari pënibaqueinguisaiguëmi Tosorintsi. Picantaigacaropibega anchato te ine oguitso; iritotërocasintaro, irojoquero tsitsiquë. Aisapicanta obiro te pinguemisantiriTosorintsi, te pingantineri, irojocaiguëmiSharincabeniquë. 11Aroca nogóqueijocajiro matsiguenga ora icantagueti teonganinate, nobaotisatëri nijaaquë.Carari pënibaquenta iribocapë basinisërari, teni aisa ingantina nibega naro.Ibaquina Irironta Natingomisonori,nitsoingaa naronta cantaca iromeraroIriro. Naro baotisataiguëmi nijaaquë,carari pinguemisanquerica Iriroogaiguëmirone Caninaro Isëre Tosorintsiinasërequimi. Aisati ingasitígatëriSharincabeniquë ira tsoengatsi teinguemisantiri. 12Aroca omposaguiqueroantianquero arosa, aique opoteguiquero.Ataquero omasiqui, iroonti oguitso águëoguëro cara ogantaroriquë. Aisatiingantima Atingomi iraniantimariantagaisati matsiguenga.guëri ira quemisantaiguërine, irianticantaguetiro te onganinate irojoqueritsitsiquë cara te otsibague.

3

Page 9: Nomatsiguenga bible   new testament

9

Cara ibaotisataca Jesos.(Mr. 1.9-11; Ir. 3.21-22; Jn. 1.31-34)

13Aique iáque Jesos Joriránquë,ipaniaca Garireaquë. Iátasiqueri Joancara imaotisatobëri. 14Te iraninte Joanimaotisatobëri, icabëri:—Quero nobaotisatimi. Caninataque

pomaotisatina naro Obiati. ¿Pairopicogobiti nomaotisatimi ObirontaNatingomisonori?

15Yotabitanëri Jesos:—Pinintacaguina yamai. Nocogasanti

pomaotisatina icocaquinarontaTosorintsi.Icanque Joan:—Aro nomaotisatëmi.16Aro ibaotisatëri nijaaquë. Cara

yagatanai Jesos, aique iniobëro IsëreTosorintsi, opaniaca Jonogaguitequë,pamasobingopë paguëpëri Jesos,ocampari sompaguiti, pinampari.17Iriguito iquemaigabaquitiguiriTosorintsi canta Jonogaguitequë, icanque:—Icari ica Notomi nanintasanotirini.

Tojai nacaninabentasantobiqueri.

Icogabeca camagari irantacaquerime Jesos ora te onganinate.(Mr. 1.12-13; Ir. 4.1-13)

4 1Aique Isëre Tosorintsi páganëri IraJesos cara tera ontimingani. Cara,

icoque camagari iraniantimari. Icogabecairantacaquerime Jesos ora te onganinate.2Cara, itica Jesos 40 cataguiteri, teirapëmate pairoraca. Págasantëriitasegane. 3Aro iátasiqueri Jesoscamagari, iraniantëmari. Icantabepari:—Obirosonorica Itomi Tosorintsi,

pomeguiro oca mopëca pan, popero.4Yotabitanëri Jesos:—Quero nopeguiro. Ocanti Sanguenari

jirai isanguenati comantantatsiri:Te patiro intimantimaro panmatsiguenga, carari intimantë

rotisati Irinibare Tosorintsi carainguemisanqueroca.

5Aique yáganëri camagari caraJerosarénquë. Cara, yoguëri jonoicaoquibe pongotsi irasi Tosorintsi. 6Aroicantabecari:—Obiroca Itomi Tosorintsi, atsi

pomatsecanë osobinta quibatsiquë.Pinguenguero ocanti Sanguenari:

Tosorintsi iragáquimiri ironomireirisaanganetsitepagueiromisanquemi. Irágaigabaquemiarota quero poparigopë mopëquë.

7Yotabitanëri Jesos:—Quero picantiri Tosorintsi ora

inganque; posamitiri ora icoguiinganque. Aisati ocanti Sanguenari:

Quero piniantari PitingomiIriantinta Pitosorintsite.

8Aisati yáganëri Jesos camagarijonoquë oquibequë oguitoja. Ijigotëneriomagaro quibatsi, 9icantabecari:—Pinetsaigueri antagaisati timaigatsi

quibatsiquë. Aroca pintingominquinanaro, pobaticagueritotasiquinaca, aronomëmiro omagaro, nangantaiguëri

guëmi iriro.10Yotabitanëri Jesos aisati:—Pijáte, jaara, obiro Satanás. Ocantiti

Sanguenari negaca:Pintingomintimari paniro AtingomiIrironta Pitosorintsite. Paniro Iriropomanocoqueri pinguemisanqueri.

11Aro iátaji camagari ijocanëri. Aiqueipocasitaigapëri ironomirepagueTosorintsi irisaanganetsite,gapëri Jesos.

Iáque Jesos Garireaquë.(Mr. 1.14-15; Ir. 4.14-15)

12Cara Jesos iquemocoqueri Joan carayomianquengani, iáque Jesos caraGarireaquë. 13Te intime Nasarequë,carari iáque Caperinaoquë. Caperinao

3 4

Page 10: Nomatsiguenga bible   new testament

10

iroonti poeboro onamijaquë oquibeangaare jitacha Garirea. Aisati piniaronisati iguebatsite Saborón aisati irasiNejatari. 14Aro omoncaraca oraisanguenatocoque Isaías comantantatsirijirai cara icanque:

15 Ainta matsiguenga timaigatsiquibatsipaguequë: Saborón aisatiNejatari timatsi onamijaquëangaare jitacha Garirea; aisatiaiquero basiniquë angaareoquibeguintesonori; aisaantatinta Jorirán; aisati Garireacanta itimaigui tojai matsiguengacagarijegui jorío. 16Jiraiicantabetaigacari ibega iraeguitimatsi tsitiniriquë tentairogóigueri Tosorintsi.Iriátaiguëme Sharincabeniquë,carari yamai aisati icantaigari iratimaigatsi cataguiteriquë,aroquenta iquemocotaigabaqueriJesos.

17

taiguëri matsiguenga canta, icantaiguëri:—Pingantaigaima yacaqueroca,

pijocajiro ora picantagueti teonganinate, pabentimari Tosorintsipënibaquenta orequima iragáantanecara intingomibintaiguëmi.

Jesos icoigaiguëri irogomere.(Mr. 1.16-20; Ir. 5.1-11; Jn. 1.35-51)

18Iroontita yanëisigui Jesos caraonamijaquë angaare jitacha Garirea,iniopëri Simón aisati ireinti, Antiris.Simón aisati ijita Peroro. Isiriataseguisimaguitinta ini. 19Iniopëri Jesos aroicampëri:—Intsome, piguiatanëna. Jirai

pitarobacaati pisiriatiri sima cararinomëmi irorai pitarobacaare;pinguemisantacaguinari matsiguenga.

20Aito cara ijocanëro isiritite,yoguiataiganaqueri. 21Yogagaiganaca

negaqueronta, Jesos iniopëri pite basini,Santiago aisati ireinti, Joan. Iriropitirooti itomi Sebereo.guiro irisiriamento cara ibitoquë. Aisatiicaimaigapëri Jesos. 22Aito caraijocaiganaqueri iriri cara ibitoquë,yoguiataiganaqueri.

Icomantagueanti Jesos cara Garireaquë.(Mr. 1.35-39; 3.7-8; Ir. 4.42-44; 6.17-19)23Iquenagueque Jesos cara

Garireaquë; yogomeanti omagaropoeboropaguequë cara yapatoitaigajorío. Aisati iquenguitsatocotagueantëroiragáantane Tosorintsi caraintingomibintaiguëri matsiguenga.Aisati Jesos yogaguibegajiri tojaijanaitatsiripague. 24IquemocotaiguëriJesos omagaro Siriasati. Aroyamaigapëri tojai imatsiguengajanaitaguetatsiri aisati catsibaguetatsiriarota iraguibegajiri. Yamapëri Jesosiquëira inanca camagari, ira tingaraachari,aisati ira emëngari. Yogaguibegajiriantagaisati. 25Yoguiataigapëritojaisonori matsiguenga: Garireasati,Tecaporisisati, Jerosaresati, Joreasati,aisati ira paniacha antatinta Jorirán.

Iquenguitsaque Jesos cara oguitojaquë; icomantëgotaiguëri ira

iraganinasëretaiguë Tosorintsi.(Ir. 6.20-26)

5 1Cara Jesos iniaiguëri tojaimatsiguenga ira botoibiritaigacari,

aro itonganaque oguitojaquë, isobigopë.Ishongaigapari irogomerejegui. 2Aiqueyogometaiguëri, icantaiguëri:

3—Iraganinasëretaiguëri Tosorintsiantagaisati ira cantatsi:mari Tosorintsi. Nocoguini irojocajinaroora nacantaguetomotiri quimingari,

. Aro iragabisaicotajiriTosorintsi. 4Iraganinasëretaiguëri

4 5

Page 11: Nomatsiguenga bible   new testament

11

Tosorintsi omagaro ira agasëretaigacha,omagaro ira aragacha. Aro inganinasëretagaiganaqueri Tosorintsi.5Iraganinasëretaiguëri antagaisati ira teinguengasantima, quero iguisabacaga.Aro Tosorintsi ingábintsasanoiguëri,imëri ora caninaro. 6Iraganinasëguëri Tosorintsi omagaro iracogasantatsi ingante caninasati.Iromitocotaiguëri intime caninasati.7Iraganinasëretaiguëri Tosorintsiantagaisati ira cantaneintëgotiri irabasini. Aisati ingantaneintëgotasantëriirirojegui Tosorintsi. 8Iraganinasëguëri Tosorintsi omagaro iraquingasëretaigacha caninasati aisaticantatsi caninaro. Aro ironijagaiguëmariiriro Tosorintsi. 9Iraganinasëretaiguëri

queri quisachari. Aro intomintaiguëmariTosorintsi. 10Aroca inguisaiguëmiaroquenta picaninataiguë, pinganinasëretaigue. Aro iragasobicaiguëmiTosorintsi cara igáanti Iriro. 11Aisatiinganquimica catsimari,mica ora te onganinate, intsoiguëmica aroquenta piquemisantaiguëna,pinganinasëretaigue. 12Jee, pinganinasëretasantaigue: imaiguëmi Tosorintsi oracaninaro cara Jonogaguitequë aisaicanta ipaiguëri comantantatsiri jiraicara iguisaiguëri imatsiguenga. Iroroquero pipëgataguëtari,minta Tosorintsi caninaro.

Ira quemisantatsiri yosiacaro pibega patiari aisati pibega michero.

(Mr. 9.50; Ir. 14.34-35)13Aisati icantaiguëri Jesos:—Pigóiguë obotiatëri ibatsa arota

quero isititi. Carari omasangatanëcapatiari ora cochotacaguiro, queroocomeitanai, ojoqueroti sotoquëiranëiro ogatiquengani. Obirojeguiposiacaro pibega patiari:

guiri matsiguenga. 14Aisati obirojeguipicantaro michero yaca quibatsica.Iniaiguëmi matsiguenga ora picantaiguëaisa ocanta iniaiguëro poeboro inatsioguitojaquë. Quero pimána. 15Aisatiposangueguitetocotaiguëri matsiguengaora caninaro aisati picantaro michero.Cara poboquerotica, quero pimániroosobica cantiri, carari poguëroticajonoquë arota osangueguitetocotiriomagaro timatsi pongotsiquë. 16Aisatiobirojegui, pintimaigue caninasati arotairaniaiguemi pomatsiguengajegui caracaninasati picantaiga.

quë.

Jesos icomantëgotëroisanguenare Moisés.

17Përosati yogomeque Jesos:—Teri iroro nopocasite nojocaguimiro

cara piquemisantaiguëro isanguenare

tsiri. Nipocasique nogometaiguëmiroora icantasanti. Nomoncaraquero.18Aisonori nangantaiguëmiro oca:otsonguëmaca quibatsi aisatiJonogaguite carari quero pitsongaisanguenare Moisés irooti caraomoncaraquima antagaisati ora icanque.19Queroca piquemisantasantiroisanguenare, aisati aroca pogometiri

santiro, quero iniacaninatsantimiTosorintsi cara iragáantanequë. Carariaroca pinguemisantasantëro omagaroisanguenaque aisati pogometaiguëricapomatsiguenga inguemisantasantiro, aroimëmi Tosorintsi pomitocotaiguëri caraigáanti. 20¿Pijitasitaiga Tosorintsiiniacaninataiguëri bariseo aisati iraogomeantiro Sanguenari? Yamainongomantaiguëmi,guero ora icocagaigabitari Tosorintsi.Aisati obiro, queroca pabisiri iriro,

5

Page 12: Nomatsiguenga bible   new testament

12

queroca picaninatasantaigui, quero piátiobiro cara iragáantanequë Tosorintsicara itingomibintanti.

Icanque Jesos: “Quero piguisabacaga”.(Ir. 12.57-59; Ej. 4.26)

21Aisati icanque Jesos:—Pigóiguë icantaiguë jirainisati:

“Quero póganti. Aroca póganque,. 22Carari

nongomantaiguëmi Naro: queropiguisaneintiri pomatsiguenga. Arocapinguisaneinqueri, ingasitígatëmipitingomi. Aroca pinganqueri: “Te

,ripague icarati 71. Quero picantëmatiripairoraca querota pitsipireiro caraSharincabeniquë. 23Cara pijáquecaibangoquë Tosorintsi aroca póguëneripitaquineri pobira cara itagantariquë,carari piquianca aiti ora iguisëgotantimipomatsiguenga, 24atsi pijocanëri pobiracara, pijátasitiri ira quisëgotimi.Pobetsicobagaima,gaima. Aique popigaima ibangoquëTosorintsi, póguineri pobira. 25Aintacapomatsiguenga irácagantëmi,pobetsicagairi pinguencaguimari.Pingante: ,queroquerai yáganëmi cara poesitoquë.Aro ira joes iragáqueri soraro: “Páganëri

. Aique iromianquemi carairomingamentoquë. 26Aique querocapipënabentiro antagaisati pirebetiri,quero yomisotocajimi aisati.

Icanque Jesos: “Quero pintantopitiro pijina; querootisati pintantopitiri pijime”.

(Mt. 18.8-9; 19.9; Mr. 9.43-47; 10.2-12;Ir. 16.18)

27Përosati icantaiguëri Jesos:—Pigóiguë icantaiguë jirai: “Quero

pintaguetiro tsinane cagaro pijina..

28Carari nongomantaiguëmi Naro:

pinetseroca tsinane pinebetëmaro, aisatipinguengasëretëro pintëro, aroquepintëro ora te ongomeite. Aroquepaguimintimaro pijina. 29Nosiacagantëmiro: oraca antaquemine piroquisonoriora quimingaro, pijocajiro orapicantagueti te onganinate. Aropobetsiquiro pisëre aisatime ongantimapinguitsoguirome piroqui,rome. Aro quero piáti Sharincabeniquë.30Oraca antaquemine pobacosonori orate onganinate, pijocajiro orapicantagueti te ongomeite. Aropobetsiquiro pisëre aisatime ongantimapitotirome pobaco, pijoquintirome. Aroquero piáti Sharincabeniquë. 31Aisationgantingani jirai: “Aroca pingoquepijocajiro pijina, pisanguenatineropomero ora pijogantaimaro, aro

. 32Carari nongomantaiguëmiNaro: quero pijoquiro pijina. Arocapijoquero, aisati págae basini, aroquepaguimintëmaro pijinasonori,picantagueti ora te ongomeite. Aisati iraágairone ora pijoque, aiti irantane orate onganinate. Aintaca tsinane ojoqueriojime ágairica basini sërari, aroqueontantopitiri paguimintacariojimesonori. Iroonti patiro caninataquepijoquiro pijina aroca aguimintëmi,quero basini.

Icanque Jesos: “Quero pamatobitiri pomatsiguenga”.

33Aisati icanë Jesos:—Aisati pigóiguë onganti. Aroca

pijoquero, aisati págae basini, aroquepaguimintëmaro pijinasonori,picantagueti ngani jirai: “Queropicantasita: ‘Igóque Atingominasatironguëro omagaro nacanquimi.Aroca nomatobiquimi, iróguinata’.Aroca pinganque: ‘Igóquenasatironguëro omagaro nacanquimi’,

. 34Carari

5

Page 13: Nomatsiguenga bible   new testament

13

nongomantaiguëmi Naro: queropicantasitëmata. Quero pinibati:“Aisonorica aiti Jonogaguite, aisaocanta nanibare, aisonori catingasati

.Nangantaiguëmi Naro: ora Jonogaguiteiroonti iragáantomento Tosorintsi. Igótiaisonorica pinibati. 35Querootisatipinibati: “Aisonorica aiti quibatsi, aisatiaisonori catingasati ora nacanquimi;

. Carari ora quibatsiiroonti ora yagatiqui Tosorintsi. Igóquepitsoiganica. Querootisati pinibati:“Aisonorica aiti Jerosarén, aisati

. Cararinangantaiguëmi itingomibintaiguëriAtingomi omagaro Jerosaresati. IgótiIriro aisonorica pinibati. 36Querootisatipicanti: “Iritoitinata naguisiquë queroca

. Nacanquimi tepigóte ati ongantima pingamaque;paniro igóque Tosorintsi.mari Iriro igótinta pitsoiganica.37Pinibate catingasati. Quero pitsoiga,querootisati pamatobianti. Caninataquepintëroca pairoraca, pingante: “Jee,

. Queroca pintiro, pingante:. Aroque. Te onganinate

pomitojaiguiro pinibare.

Jesos icanti: “Quero pipëgatariira basini”.(Ir. 6.29-30)

38Përosati icanque Jesos:—Pigóiguë ongantingani jirai: “Aroca

pinguitsoguëneri iroqui basini,

miro pasi piroqui. Aroca piquëriaitëripomatsiguenga irai, caninataqueiripëgaquimi iriquëriajiquimiro pasi

. 39Carari nongomantaiguëmi Naro:quero pipëgatari ira quisimi; arocairanchotangaborotëmica carapoborosonoriquë, popisitaimapomëtiguimari queroca poboro

ingapojaboroquemi aisati. 40Aisati arocaingoque sërari iráganëmi catingasatiquëjoes, ingoque irágopitëmiro pigamisate,pomeri pobasitoro aisati. 41Arocairomeratëmi paniro, inganquimi:“Páganënaro oca nasica poro

, aro pigabisëneri pitequirometoro. 42Aroca iromanaquemipomatsiguenga: , aropomëtiguiri. Aisati aroca inganquimi:

,queri, quero pometopitari.

Icanque Jesos: “Pinintaigueri quisaneinquimi, pingábintseri”.

(Ir. 6.27-36)43Përo icantaiguëri Jesos:—Piquemaiguë cara pomatsiguenga

cantaigatsi: “Pingábintseripomatsiguenga, carari pinguisaneintiri

. 44Cararinangantaiguëmi Naro: pinintaigueriomagaro ira quisaneintimi aisaticantasitëgotaguetaiguimi, aisati

timi catsimari arota ingábintsaigueriiriro Tosorintsi. 45Cara pingantaiguënegaca, poniagaiguema aisati picantariibega Tosorintsi, Ira piquemisantaigui,Ira tomintaiguimi. Ainta Iriro cantaJonogaguitequënta, cara yobetsiquiripaba cara yobariaguitetocotaiguineriantagaisati, ira caninari aisati ira teinganinate. Aisati angani, yobariatëneriantagaisati, ira quemisantatsi aisati irate inguemisante. 46Aroca pingábintsëripaniro ira cábintsëmi, ¿Pijiquecoiraniacaninatëmi Tosorintsi? ¿Tecoaisati ingábintsabacagaiguema iracoigotaiguimi piguireguite, ipagantinericobeingari cara Iromaquë? 47Arocapobetsataigabaquimari paniropomatsiguenga, ¿Pairo picantaiguëcaninari?guema ira cagari jorío, ira te irogóigueri

5

Page 14: Nomatsiguenga bible   new testament

14

Tosorintsi? 48

naque, pingantaiguemari ibega PiriTosorintsi. Icaninatasanoti Iriro;inintasantaiguëri omagaro matsiguenga.

Yogometaigái Jesos ati angantima angábintsante.

6 1Aisati icantaiguëri Jesos:—Pigamema.

mega arota iraniacaninataiguemimatsiguenga aisonori obiro iroontitapamatobitaigaseguiri. Arocapomatobitaiguëri negaca, queroiniacaninatimi Pabati Tosorintsi cantaJonogaguitequë. 2Cara pomasitaiguërica pomatsiguenga ira cogatsipairoraca quero picomantaguetiribasini.megacha. Cara ipirica pairoraca iracoguitiacha, icomantaiguëri antagaisati.Icogui iraniacaninataigueri iriro.Nangantasantaiguëmi oca:bitarica iriro imatsiguenga, queroiniacaninatiri Tosorintsi. Aroqueyáguëro iraisati. 3Carari carapomasitaiguëmarica ira cogatsipairoraca, pomániro. Queropigótacaguiri basini. 4Aro quero igótipomatsiguenga cara pomitocoqueri iracoguitiacha. Carari irogótocoquimiTosorintsi, imëmiro ora caninari.

Yogomecái Jesos ati angantima cara omanocoqueri Tosorintsi.

(Ir. 11.2-4)5Përosati yogomeanti Jesos:—Aisati, cara pomanocotaiguërica

Tosorintsi, quero posigari ibega iraquemisantomemegachari.Yamanaigasegui iriro carayapatoitaiga joríojegui aisati caraabatsiquë arota iraniacaninataigueriimatsiguenga. Aisonorinacantaiguëmi oca: aroque yáguëroiraisati. 6Carari cara pomanocotaiguë

rica Pabati, pinganaque tsomagui,pisitocotanëma, aro pomanocotiriPiri. Iraniaquemi Iriro paniro obiro,iraniacaninatëmi, imëmiro oracaninaro. 7

guërica, quero pinibatasita aisatipicantari ibega ira te irogóigueriTosorintsi. Inibatasitaiga iriro berobero bero aronta ijitaigabitainguemaigabaqueri Tosorintsi carayomitojaiganaquero irinibare. 8Queroposigaigari ibega iriro. IgótasantiTosorintsi antagaisati ora picogaiguicara queroquerai pamaniri. 9Irorocara pomanaiguërica Tosorintsi,pomanocotiri cantacha negaca:“Pabati nasiatiegui, ainta ObiroJonogaguitequë, nocogaigui carairaniacaninataiguemi omagaro

nori. 10

guena yaca quibatsica; aisatinocogaigui nanganque antagaisati orapicocagaiguina. Aisati nocogaiguiinganque omagaro matsiguengajeguiora picocagaiguiri aisati ingantaiguëmari iraegui timaigatsi caraJonogaguitequë icantaigaseguiomagaro ora picocagaiguiri.11Pomapinintaiguena noperiantagaisati cataguiteri. 12Aitinacantomotaguequimi ora teonganinate. Pingábintsasantaiguena,pijocajinaro quero piquengainaro aisa

motina matsiguenga ora teonganinate, teni nanguisaneintajiri.13Quero pinintacaguiri camagari carairantacaguina ora te onganinate.Përosati cara pigáantasantaguetiomagaro. Pasintaguitetaroantagaisati.tagueti Obironta sintsirisonoriguinte.Përosati picobeingaguitetasanti. Aroocarati, .

5 6

Page 15: Nomatsiguenga bible   new testament

15

“Pijocajineri ira basini ora icantomotaguequimi”.

(Mr. 11.25-26)14Aisati icantaiguëri:—Aitosati aroca pijocajineri ira basini

ora icantomotaguequimi te onganinate,ingábintsaiguëmi Pabati Tosorintsi Iratimatsi Jonogaguitequë, irojocajimiroaisati ora picantagueti obiro teonganinte, quero iquengaimiro. 15Carariqueroca pijocajineri pomatsiguenga oraicanquimi te onganinate, querootisatiijocajimiro Atingomi ora picantagueticagaro caninatatsi.

Yogomecái Jesos ati angantima cara atitaiguëma.

16Përosati yogometaiguëri Jesos:—Cara pititimaca pomanocoqueri

Tosorintsi, quero pigótacaguiri basinimatsiguenga. Quero aisa picantaigariibega ira quemisantomemegacha; caraititopiantaiga iriro,gaca arota irogóontëmari cara itita,aisati iraniacaninataiguëri matsiguenga.Nacantocotaiguëri oca: aroque yáguëroiraisati. Quero ipiri Tosorintsi. 17Cararinacantaiguëmi, cara pititaiguëmaca,caninataque pobetsiquima, pinguibimapibega cara pametaiga. 18Aro queroigótocotimi pomatsiguenga cara pitita.Carari irogóquimi Pabati jonoquë,imëmi aisati.

Icanque Jesos: “Pingogue cara imëmi ora pasi canta Jonogaguitequë”.

(Ir. 11.34-36; 12.32-34)19Aisati icantaiguëri Jesos:—Quero pomitojaiguiro ora

pasintagueta yaca quibatsica: yaca aitiora irapë cajiro, aiti basini oraaquima,basini egatanë, aisati ora ingositëmirocosirinti. Otsonganaquima omagaro.20Carari pingogue iromitojaiguemiro tojai

ora pasi përonta cara pinë cantaJonogaguitequë, cara quero yapiro cajiro,quero piraaga, querootisati icositimiro,quero pitsonga. 21Aitica ora pasintaguetayaca quibatsica, pinguengasëroca ora inatsi yaca quibatsica; carariaitica pasi canta Jonogaguitequënta,pinguengasëretapinintirica Tosorintsi.22Aiti piroqui ora piniaanta, ora pigóonta.Posiacaro obotagantsi ora poboontatsitiniriquë, piniantaro. Arocaocaninatomoquimi, pigóiganaque,23carari queroca ocaninati, quero pinei,quero pigóti, pitimi tsitiniriquë. Aisaocanta aroca pinguengasëretapininqueroora te ongomeite, quero pigótiriTosorintsi, përosati pitimi tsitiniriquë.

Icanque Jesos: “Aroca pintanontabitima obiati quero picantiro ora icocaquemi

Tosorintsi”.(Ir. 16.13)

24Aisati basini icanque Jesos:—Quero picantiro piquemisantiri pite

pobatorote. Aisa ocanta arocapingantineri Tosorintsi omagaro oraicocaquemi quero picantanonta obiati.Aroca pingoque pingantanontima obiati,quero pintineri Tosorintsi. Queropicantiro pite. Aroca pinintasantëriTosorintsi, quero picogui popobotiripiguireguite. Aisati pinintiricapiguireguite, quero piquemisantiriTosorintsi.

“Quero pogasëreta Irirontaomisantimi Tosorintsi”.

(Ir. 12.22-31)25Aisati icanque Jesos:—Yamai nongomantaiguëmi: quero

pogasëretocotaro poperi, pomire,piguitsagare, pairorapagueraca. Irirontatimaquimine Tosorintsi, ¿Querocoipaiguimi poperi aisati? ¿Querocoicaaguimi pomanchaqui aisati?

6

Page 16: Nomatsiguenga bible   new testament

16

26Pinetsaigueri tsimiripague,pingueinguema.tima, teatisati iráguiro ibanguireiroquero ibangoquë, carari ipagueiguëriPabati Tosorintsi iraperi antagaisaticataguiteri. Aroca yomisantaiguëritsimiripague, aisati obirojeguiiromisantasantaiguëmi pabisaiguërintatsimiripague. 27Aroca pinguengasëtëma, ¿Aroco pomitojaiguëroposarinite? Quero. Pitsipiriasita carapiquengasëreta. 28Aisati ¿Pairopogasëretocobiritaro piguitsagare,pairoraca pinguitsagatima?Pinetsaiguero otegapague tobari. Teonguengue. Te onguirique, teatisationtëmate, 29carari iroro caninarosonori.Jirai itimi Saromón, itingomi joríojegui.Iquitsagata caninasati iguitsagare cararite aisati ingantimaro pibega orapagueotega. 30Tosorintsi aganinatërootegapague tobari, ora queroocosamaniti omanapague osiguiricanë,iritaguëro matsiguenga. Carayoganinatëro otegapague Tosorintsi,¿Teco iromisantaiguemi obiro aisati;inguitsagataiguëmi?taiguëri? 31Iroro, quero piquengasëguëta quero posamita: “¿Pairo nopë?¿Pairo nóguëma?quima? 32Aisati icogaiguiro ocapagueira te inguemisante. Quero posigariirirojegui, aroquenta igóquero PabatiTosorintsi cara Jonogaguitequë orapicogaigui obiro. Iromisanquemi.33Pingogue obitsita quemisantasantërineTosorintsi, pintingomintasantimari,aisati pingogue iraniacaninatimi. Aiqueimagueiguëmiro ora picoguitiaiga.34Iroro, quero piquengasëretaguëtanaramani, pairoraca pinganque. Caraorequima naramani, aro pinguenguero.Aiti ora piquengasëreti yamai; teonganinate pigasëretima naramaniaisati.

“Quero pini joes, queropicomantëgotiri basini”.

(Ir. 6.37-42)

7 1Përosati inibatë Jesos, icanque:—Quero pini joes. Quero picomantë

tiri pomatsiguenga. Aroca pingomantëtëri: “¡Cara icantagueti iriro ora teonganinate!Tosorintsi aisati: “Aiti ora picantagueti

. 2Aroca pinguisaneinqueri basini,iripëgaquimi obiro inguisaneinquimiaisati. Aisa ocanta pingábintsëri basini,aisati ingábintsëmi obiro. Cara picomantëgotëri basini matsiguenga, aisainganquima ingomantëgotëmi obiroTosorintsi. 3Aitica picantagueti obiro teongomeite, quero picantëmatiripomatsiguenga: “Aiti picantagueti

. Nosiacagantëmiro; aiticapairoraca oquibe cara piroquiquë,¿Caninataqueco piniaquero arosata carairoquiquë pomatsiguenga? Quero. 4¿Pairopicantobitiri: “Majire pine,

, carariquero pineiro aitinta oquibe pasipiroquiquë? 5Tojai picantasita. Obitsitajoquërone ora oquibe pasi piroquiquë.Aique piniasantë cara pijocajineripomatsiguenga ora arosata inaaqueriiroquiquë. Aisati picoguica pingantiripomatsiguenga irojocajiro ora icantaguetite ongomeite, pobate pijocajiro oraquimingari picantagueti obiro. 6Teonganinate pomapinintiri otsiti caninariibatsa tenta ingarasiatimiri; teatisationganinate pomapinintiri chancho irapërocaninari mopë catari jitacha périra,queronta icogui yapiro. Iratsicabitëmaro,irojoquero, inguisanaquima, iratsicanëmi.Aisati ocanta ocaninatasanti IrinibareTosorintsi.motaguetiri pomatsiguena, carari arocainguisaneintocoquemiro tenta iranintaigueinguemisantiro, quero picomantairi aisati.

6 7

Page 17: Nomatsiguenga bible   new testament

17

Yogomeque Jesos: “Përosati pomanocotopiantiri Tosorintsi”.

(Ir. 11.9-13)7Aisati icantaiguëri Jesos:—Aroca pomanaqueri Tosorintsi, aro

imaiguëmiro. Pomanocotopiantiri, aisaocanta pingoqueroca pairoraca, aroimaiguëmiro. Aisa ocanta pirequimacapongotsiquë, pingaimapëri casintaro,

, aro irasiriëmiro. Aisati carapërosati pomanocotopiantëri Tosorintsi,imaiguëmiro. 8Aisonori imaimi Tosorintsiora pomanocotopiantërira. Aisati carapingogaiguëca iranetsacaquimiro. Carapingaimapërica irasitëcoroquë,irasiriëmiro. 9Aroca iromanaquimi pitomi:“Apati, , querosonori popirimopë. 10Aroca iromanaquimi: “Pomena

, quero popiri marangue.11Pinetsaigue. Te pinganinatasantaigueobiro, carari pigóiguë pingábintsaiguëripitomi popabaqueri ora icoguitiaca.Icaninatasanti Tosorintsi, Ira timatsiJonogaguitequë, igótasanti icábintsaiguëriantagaisati ira manëgotaiguiri. Imaiguëriora caninaro.

Icanque Jesos: “Pinintobagaiguema”.(Ir. 6.31)

12Aisati yogometaiguëri irogomereJesos, icanque:—Aroca pingogue ingábintsaiguimi

matsiguenga, pingábintsaigueri obiro.Pinintica ingantaneintëgotimi iriro, aropingantaneintëgotiri obiro aisati. Iroroora isanguenataiguë jirai Moisés aisatiomagaro comantantatsiri.

Jesos icomantëgotëro pite abatsi.(Ir. 13.24)

13Aisati icomantaiguëri matsiguengaJesos:—Aroca pininti pingapë cara itimi

Tosorintsi, pingapë otiomijaniquë

omoro. Aiti basini omoro oquibe, aisatibasini abatsi oquibe cara teomomirintsite iriáiguë matsiguenga,Carari iraegui quenantaro abatsi oquibeiriáiguë cara Sharincabeniquë,iratsipiriantëquero përosati. 14Irariquenantaro otiomijaniquë omoro aisatiotiomijani abatsi iraretaiguëma caraJonogaguitequë. Arosonoriquenantaigaro oquibe abatsi, carariarosataanti matsiguenga icaigapë

garo otiomijani abatsi.

Jesos icomantëgotëri matobiantatsiri.(Ir. 6.43-44)

15Aisati icantaiguëri Jesos:—Pigamemari matobiantatsiri

ingomantomemeguëmiro IrinibareTosorintsi. Ingantabepëmarime ibegaoisha; pijitaigabaqueri quero icantimipairoraca. Carari irianti cantapëmarineibega secari irianti cobeingarisonori.16Pinetsasantaiguero ora icantagueti,ora pigóontëmari icaninatica.¿Páguëroco oba cara totseisiquë? Teni.¿Paguëroco igo cara jirinasiquë?Teatisati.tsiri: tigueti ingantiro caninari.17Pigóiguë caninaroca anchato aisaticaninaro oguitso. Aisati teca onganinateanchato teatisati ongomeite oguitso.18Ora caninaro anchato tiguetiongantima onguimingate oguitso. Aisatiora anchato ora te ongomeite tiguetiongantima onganinate oguitso.19Pigóiguëro anchato te onganinateoguitso, otoquero ataquero aisati.20Aisati pigóigabaquero ati icantaigapaira cogatsi irogometimi. Pigóiguëitimica caninasati, aisatiirogomepëmiro Irinibare Tosorintsicaninasati. Carari teca intiomotimicaninasati, teatisati irogomeantecatingasati.

7

Page 18: Nomatsiguenga bible   new testament

18

Ira játaiguënguitsine cara Jonogaguitequë.

(Ir. 6.47-49; 13.25-27)21Aisati icanai basini Jesos:—Aintaca pairiraca cantënane:

“Natingomi, , quero iáti caraJonogaguitequë cara nigáanti Naro.Aintanta inabita inganquina: “ObiroNatingomi, ,carari quero iáti cara nagáantanequë.Irianti játënguitsine Jonogaguitequëiraegui quemisanqueri Pabati aisatiicantasantineri ora icocaqueri omagaro.22Aiquenta cara nopocaje nongomantëgotaigapëri antagaisati matsiguenga,nanganqueri negaraca iriátë aisatipairoraca inganque. Ainta tojaicantasitënane “Natingomi, nocomantëgotëmi. Aisati nacantaiguërimatsiguenga inancari camagari:‘Naquemisanquerinta JesoquirisitoNatingomisonori, iroro pijátopitiri ica,pijocanëri’. Aro iátaji, ijocanëri. Aisati

.23Carari nangantaigapëri: “Teninogóiguemi. Pijáigue jaanta, tentapinguemisantasantina.megasita. Tojai picantagueigui ora teonganinate. .24Pinetse, aroca pinguemobëro oranogometaiguëmira pinguianquero,pinguemisanquero ora nococaquimi,pintaiguëro, aro naniacaninataiguëmi.Obiro pingantimari ibega sërariogótatsiri yobetsiquëro ibangocoshobatsariquë. 25Opariaque oquibeangani, pipoque jarini omotoncaatapa,ocoguintimatasantapë sintsiri. Cararipërosati pini ibango iroronta yobetsiquëcoshobatsaroquë. Coshori pongotsi.26Carari teca pinguemobëro oranogometaiguëmira, te pinguenguero, tepinguemisantiro ora nococaquimi, tepingantiro, aro nangantaiguëmi: obiro

ibega sërari te irogóte. Yobetsiquëroibango cara sibitabatsaroquë.27Opariatapë oquibe angani, pipoquejarini omotoncaatapa,santapë sintsiri. Aito cara pitëanëpongotsi catsiguero; páganëro jarini.Itsipiriasicaro ira obetsicabitaro. Aisaonganquima pitsipiriasiquima querocapicantasantiro omagaro oranococaquimi.

Itsonquero Jesos yogomequeri imatsiguenga cara oguitojaquë.

(Mr. 1.22)28Aroque itsonquero Jesos

yogometaigabaqueri matsiguenga caraoguitojaquë. Iquenganeintasantaigapëri.Icantobagaiganaca matsiguenga:

29—Tojai igóti Iriro. Teni asianguemiro cantacha nega. Yogomeantiaisati icantari ibega Atingomi; teniaisati ingantima ira ogomeantiroisanguenare Moisés.

Jesos yogaguibegajiri ira iribatsasetaga.(Mr. 1.40-45; Ir. 5.12-16)

8 1Aroqueque icomantanque Jesoscara oguitojaquë, yanongopa. Aro

yoguiataiganaqueri arosonorimatsiguenga. 2Aro iátasiqueri porosërari iribatsasetaga.sipari, yamanopëri:—Natingomi, pinintica piguëtetainaro

nobatsagoro. Nigóque picoguicapigaguibegajina.

3Aro itimagonaguitasitanacari Jesosyotsagaqueri icanqueri:—Nocogui yamai; nagabisaicotajimi.Aito cara opeganaa ora iribatsagoro

ibeganaa. 4Aro igáqueri Jesos,icanqueri:—Quero picomantaguetiri pairiraca,

carari pijáte catingasati, poniagapëmarisaseriroti, ira nibabintimiri Tosorintsi.Pingantiri: “Nibatsagabeta, carari

7 8

Page 19: Nomatsiguenga bible   new testament

19

pinetsena yamai, . Aisatipomeri pobira: iróquimiri saserirotiiritaguëneri Tosorintsi cara igáqueriMoisés jirai. Ora irogóontimi carapiquëtetanai.

Jesos yoguibegajiri ironomire capitán.(Ir. 7.1-10)

5Aro yogaganaca Jesos, aisati iraaguiataiguëri, yaretaigacaro poeborojitacha Caperinao. Ipocasipëri sëraricagari jorío, irianti Iromasati. Irirocapitán, igátaiguëri 100 soraro.6Icampëri Jesos:—Natingomi, ainta nonamire cara

nobangoquë, emëngatëni. Aintaicatsitasantëni. Nocogui pigabisëgotairi.

7Icanëri Jesos:—Aro najáque cara,

tiri.8Carari yotabitanëri capitán:—Nigóquimi, Obiro Natingomi

caninari; nitsoingaa naati, tenanganinate. Quero piáti nobangoquë.Nigóque aroca patiro pinibate, aroirobegajima. 9Ainta agátinari, aisatiainta soraro ira nigátaigui naro. Arocanagáqueri nosorarote: , aroiriátë. Aroca nanganqueri basini:

, aro iribocapë. Aisaticanagáqueri nomeraro: ,aro inganquero. Aisati ocanta pibegaObiro. Omoncaraquima pairoracapinibati.

10Aro iquenganeintacari Jesos,icantaiguëri iraegui aguiataiguëri:—Nacantasantaiguimini: tojai

iquemisantasanti ica, yabisanaqueriantagaisati joríojegui quemisantatsi.11Aiquenta cara igáanti Tosorintsi,iribocaigapë arosonori basiniatimatsiguenga paniaigacha omagaroquëquibatsi. Irisobicaigapë intsibataigapëmari nomatsiguengajegui Abaram, aisatiIsac, aisati Jacob cara iragáantanequë

Tosorintsi. 12Carari quero ipoqui tojaijorío cara tenta inguemisantaigueriTosorintsi. Icogabeca Iriro iriáigue joríocara iragáantanequë, carariitsoingaiguëri Iriro jorío. Iroroiragátaguëqueri cara otsitinitasanti.Tojai iratsipiriasantaiguë cara aisatiiratsitsiaguitetanë.

13Aique icanqueri capitán Jesos:—Yamai, pijáte pobangoquë.

Aroquenta piquemisanquinanoguibegajiri ponamire.Aro irooti ibeganaa ironomire.

Jesos yogaguibegajiro iraguiro Peroro.(Mr. 1.29-31; Ir. 4.38-39)

14Cara iáque Jesos ibangoquë Peroro,icanaque iniopëro iraguiro pinariasegaosamamentoquë.guisigui. 15Aro yotsagaquero obacoquë,yoguibegajiro. Aito cara ocabiritaja,opëri iraperi.

Jesos yogaguibegajiri tojai basini janaitaguetatsiri.

(Mr. 1.32-34; Ir. 4.40-41)16Cara ochapinitanë, iátasitaiguëri,

yáganëri tojai matsiguenga ira inancacamagari. Ijocajineri Jesos igamagarite,aisati yogaguibegajiri omagarojanaitaguetatsiri. 17Icanquero Jesosnegaca arota iromoncaraquero oraisanguenatocoqueri jirai comantantatsirijitacha Isaías:

Aiquenta iribocapë Quirisitoagabisaicoquerine tojaijanaitaguetatsi,guëri.

Icanque Jesos: “Piguiatapëna”.(Ir. 9.57-62)

18Cara yapatobiritaigapari Jesosarosonori matsiguenga, icanqueriirogomere:—Intsome antatinta.

8

Page 20: Nomatsiguenga bible   new testament

20

19Ainta inasegui paniro ogomeantiroisanguenare Moisés, yotsitipari IraJesos, icampëri:—Ogomeantatsiri, negaraca pijáque

nocoguini naguiatanëmi.20Yotabitanëri Jesos:—Aiti imoro somani cara isami, aisati

aiti imagosi tsimiripague cara isami,carari te ine nasi nobango carananareaquima Naro aronta nopaniacaJonogaguitequë, nomatsiguengatapëcara niboguë yaca quibatsica.

21Ainta basini irogomere icanqueri:—Natingomi, nocoguini

naguiatanëmi, carari pënibaqueingamaque apati. Pinintacaguinanatianëri; aique coshoni naguiatanëmi.

22Yotabitanëri Jesos:—Piguiatina obiro. Ainta tsoengatsiri, ira

te inguemisantiri Tosorintsi; iritijairita piri.

Jesos yoguimairenquerosintsiri coguentima.

(Mr. 4.35-41; Ir. 8.22-25)23Aro yotetanaca Jesos pitotsiquë,

aisati itsibataiganacari irogomere. 24Aroinariopa Jesos isamapë. Omanapaguecoraque pipoque oquibeguintecoguentima, omotoncaatapa,potiatanaca pitotsiquë. Përosatiisamasegui Jesos. 25Aro itsorogasantanëirogomerejegui, icabocapëri icanqueri:—¡Natingomi, atsiticoiguëni!

¡Pigabisaicotaiguena!26Icabirica icantaiguëri:—¿Pairo pitsorogobitaiguë? ¿Pairo te

pinguemisantobitina?Aique yoguimairentajiro sintsiri

coguentima aisati yoguimairenqueroangaare aro omairiatasantanai.27Inetsaiguëri Jesos irogomere,iquenganeintasantaiganacari, icantobaca:—¿Ati icanta ica? Inibatë, aro

oquemisantasantanëri coguentima aisatiangaare.

Jesos yogabisaicoqueri pite matsiguenga inancari tojai camagari.(Mr. 5.1-20; Ir. 8.26-39)

28Aro yaretocotaigaca antatintaquibatsiquë jitacha Garara. Cara aintapite sërari cara itiagani igamaga aroqueinantaigacari camagari itonguibocariyotsitipari Jesos. Ira camagari tojaiicatsimatacaqueri ira pitirooti sërari.Aro itsorogasantëri imatsiguenga, teinguenaigae cara itiaiguiri igamaga.29Icaimaigapë:—Obiro nigóquimi, Jesos, Obiro Itomi

Tosorintsi. ¿Pairo pipocasibiriquina?

gaiguëna? Terai omoncaratima naro caranatsipiriaque canta Sharincabeniquënta.

30Ainta inaigasegui arosonori chanchoyapaisigui. 31Aro yamanaiguëri Jesoscamagari:—Aroca pigabisaicoqueri ica sërarica,

pigátaiguena cara chanchoeguiquëraninampëmari iriro.

32Jesos icantaiguëri:—¡Pijáigue!Aro iáiganaque, inantaigapari ira

chanchoegui. Isigaiganaca chancho caratarangaquë, imatsematseiganaqueangaarequë tobotn tobotn tobotn.Itsiticaiganaque ijogataiganaca omagarochancho. 33Aro ira omisantiri chanchoisigaiganaca cara poeboroquë,icomantagueigapëri imatsiguenga omagaroora iniaque. Aisati icomantëgotëri sërariira inantabeca camagari. 34

guëri Jesos tojai Gararasati, icantaigapëri:—Atsi pijáte yamaica. Quero pipocaji

yaca aisati.

Yogaguibegajiri emëngari Jesos.(Mr. 2.1-12; Ir. 5.17-26)

9 1Aro yotetanaca Jesos cara pitotsiquë,iátocoiguë Iriro aisati irogomerejegui

cara Caperinaoquë. 2Yamapëri sërari

8 9

Page 21: Nomatsiguenga bible   new testament

21

emëngari te iranëibintsataje,taigacari jatasintsi. Igóque Jesos caraiquemisantaiguëri, icabëri:—Pinganinasërete, nomatsiguenga.

Nojocajimiro ora picantagueti teonganinate. Quero iguisëgotaimiroTosorintsi.

3Ainta inasegui irapague ogomeantiroisanguenare Moisés. Icantaneintobaganaca:

.4Igóque Jesos ora iquenganeintaigaca,

icantaiguëri:—¿Pairo picantocobiritaiguëna ora te

ongomeite? 5Aroca nanganque oca:“Yamai noguibegajimi, , ¿Tecopinetsaigabaqueri? Queroca nacantiro,picabíntsátaiguëna. Carari pijitaiguënacantasita cara nacanqueri: “Nojocajimiro

. 6Nocoguinoniagaiguëmi te nangantasitima.Nopaniaca Jonogaguitequë,ngatapë cara niboguë yaca quibatsica.Icanquena Pabati: “Pijocajineri iracantaguetiro te onganinate; aique queroaguisëgotë . Nocoguipigóigue aiti nojocajineri ira cantaguetiroquimingari yaca quibatsica.Aique icanqueri ira emëngari:—Pingabiritima, págairo pijatasi,

pijáte pobangoquë.7Aro icabiritanaca, iátaji ibangoquë.

8Iniaigabaqueri omagaro ira bototaigacha,

guëri Ira Tosorintsi, icantocotaiguëri:—Aisonori icaninatasanti Tosorintsi.

Icantocotajiri Ica, cara yogaguibegajirijanaitaguetatsiripague.

Icaimëri Mateo Jesos: “Piguiatanëna”.(Mr. 2.13-17; Ir. 5.27-32)

9Aro yogaganaca Jesos cara nisobiquinaro, najita Mateo. Iniopëna caranocoicotaguetiri nomatsiguengaiguireguite,rite canta Iromaquë. Icampëna:

—Intsome. Piguiatanëna.Aro nacabiritanaca, noguiatanëri.

10Aique náganëri cara nobangoquënapaaguëri. Yapaiguë basini nagaimanetojai: irogomere Jesos, aisati iranatsibataiga coigotantatsi iguireguitenomatsiguenga ipagantaiguëricobeingari Iromaquë, aisati ainta basiniira cantaguetiro te onganinate. 11Aroiniaigapëna bariseoegui,përi irogomere Jesos:—Te ingomeite Ogometimiri.

Yapëgotaiguëri coigotantatsiri aisati iracantaguetaigatsi te onganinate. ¿Pairoicantobica negaca? Icantaguetiro ora teonganinate Iriro.

12Cara iquemaigabaqueri bariseoJesos, icanqueri:—Ira cajigatatsi te ingoguiri

jompiantatsi, carari ira janaitatsi irirocoguiri. 13Pijáigue, pinguenguero oraicanti Tosorintsi, jirai isanguenaqueroOseas:

Te nongogue póguinari pobira,pitaguinari; iroonti nocoguipingábintseri pitimanamireeguipingantaneintëgotiri.

Te iroro nopocasite nangaimaguetiricaninatatsiri, irianti nangaimaguequeira cantaguetiro te onganinate arotaingantaigaima yacaqueroca.

Icomantë Jesos pairo te iritibiritima irogomere.

(Mr. 2.18-22; Ir. 5.33-39)14Aique ipocasitaiguëri irogomere

Joan baotisatantatsiri, yosamitaigapëriIra Jesos:—Pinetse, nititopianta naroegui aisati

bariseo. ¿Pairo te iritibiritaiguema pasipogomere?

15Yotabitaigabaqueri Jesos:—Pigóiguë ora ametaiga cara irágantë

sërari. Ingaimaiguëri imatsiguenga,irapajaqueri inganinataiganaque

9

Page 22: Nomatsiguenga bible   new testament

22

omagaro. ¿Pairo te iragasërebiritimaigaimane? Carari cara iriátë jaanta iraáguërone iina, aro iragasërequima,irititaiguëma. Aisati nacanta Naro,aiquenta najátaje,quina, irititaiguëma nogomere. 16Aisatipigóiguë cara pigabitëro inagapiguitsagare, páguëro inagasitemanchaguintsisite.maro iroraisite, cara ámanaquimaontisaraanairo oquibe ora inagasitepiguitsagare. 17Aisati pigóiguë ametaigaeiro oguëro irorai oja oba cara iriraiimasiquë oisha. Cara onguëchotanëobaa iritopiganëma imasi, queropaparaata. Quero pairi ogantarone ojaoba irinagamasiquë. Igóque caraonguëchotanë oja oba intonganëirinagamasi, oparaatëma obaa. Aisatioca nogometaiguëmi te onganinateongonaguero ora yametaigaomatsiguenga jirai.

Yoguibegajiro araasetatsiri Jesos; aisati yoganiatairo irisinto Jairo.

(Mr. 5.21-43; Ir. 8.40-56)18Iroontita inibatasegui Jesos,

ipocasiqueri itingomi jorío iraomisantiro pongotsi cara yapatotaiga,yobaticagueritotasipari, icampëri:—Yamaica ocamaque nasinto, carari

nocogui pijáte cara nobangoquë,potsagatiro piganiatainaro.

19Aito cara yoguiataiguëri Jesos aisatiirogomere. 20-21Ainta tsinane piraaseticosamani ocarati 12 osarini,piátasiqueri Jesos itisitaquë potsagapëri,oquianca: “Aroca notsagaitëri onamiquëiguitsagare, .22Aro yapisitanaca Jesos, iniobëro,icabëro:—Pinganinate, nomatsiguenga.

Piquemisanquinanta, aroque pibeganaayamai.Aito cara pibeganaa.

23Aro iátaji, yaretaigaca ibangoquëitingomi jorío, iniaigapëri arosonorimatsiguenga icobëbensiguiro ogamagairisinto aisati iragaigaca tojai. 24Aroicantaiguëri Jesos:—Pijáigue. Teni ongame oca

piraicotaiguica, pisamini.Icabíntsáigabaqueri Jesos matsiguenga.

25Cara yomisotocaiguëri iriro Jesos,icanaque tsomagui, yágobagotapëroirisinto itingomi, aro ocabiritanaa.26Aique iquemocotaguetaiguëri Jesosantagaisati ira timaguetatsi cara aronisati.

Jesos iniacagajiri pite comarajari.(Mt. 20.29-34)

27Cara yogaganaa Jesos,yoguiataiguëri pite sërari comarajariicaibataigabaqueri icanque:—Obiro imatsiguengasonori David

jirainisati, pingantaneintëgotaiguenanaro.

28Icanaque Jesos pongotsiquë, aisatiyoguiataiguëri ira pite comarajari.Yosamitaigabaqueri Jesos:—¿Pijitaiguëna quero naniacagajimi?Yotabitaiganaqueri:—Jee, Natingomi. Nigóiguë naro aro

pingantaigainaro piniacagajina caninasati.29Aro yotsagaiguëri Jesos iroquiquë.

Icantaigabaqueri:—

guëna.30Aito cara iniasantanai. Aisati

icantasantaiguëri Jesos:—Quero picomantiri basinipague:

.31Iriro cantënguicha iáiganaque

icomantaguetaiganaqueri imatsiguengaicanque:—Iniacagajina Jesos Natingomi.

Inibatagairi Jesos ira te irinibate.32Cara isotocaji pite, yamaigapëri

Jesosiquë sërari inancari camagari. Te

9

Page 23: Nomatsiguenga bible   new testament

23

irinibate. 33Aro yomisotocajineriigamagarite Jesos inibatagajiricaninasati. Iraegui jorío niaiguëri Jesos

ganaca:—Jirai te aniaigueri sërari cantacha

negaca.34Carari icantaiguë bariseoegui:—Imitocoqueri itingomi camagari;

iroro ora igátaguëquineri matsiguengaigamagarite.

Icantaneintëgotaiguëri matsiguenga Jesos, icoque inguemisantaigueri.

(Mr. 6.34)35Aro iquenagueque Jesos omagaro

poeboropaguequë. Yogomeantaguequecara yapatotapinintaiga jorío, aisatiicomantëgotantaguequero iragáantaneTosorintsi. Aisati yogaguibegajiri tojaijanaitatsiripague. 36Iniaiguëri Jesosarosonori matsiguenga ira botoibiritariicantaneintëgotaiguëri, icanque:—Tojai itsipiriaiguë, ijocaigaca aisati

icantaigari ibega oisha ira te irineomisantirine.

37Aique icanqueri irogomere:—Aisati, icaegui icantaigaro tojai

oguitso panguirintsi, carari te irine tojaiira obiguitirone. 38PomanocotiriPitingomi iragátaiguëri tojaicomantantatsiri iriáiguë,cagaiguëri matsiguenga.

Jesos icoigaiguëri irogomere.(Mr. 3.13-19; Ir. 6.12-16)

10 1Aique icoigaiguëri Jesos irairogomere icarati 12. Ipaiguëri

itasorintsite ora irojogantaguequimaricamagari quimingari. Aisati ipaiguëriiragaguibegajiri iraegui janaitaguetatsi.

2Ainta irogomere icarati 12. IritsitaSimón aisati ijita Peroro, aisati Antirisireinti Peroro, aique Santiago itomiSebereo, aisati Joan ireinti Santiago.

3Aique ainta Jeripe aisati Baritoromé;aique Tomás aisati naro najita Mateo iracoigotantatsiri; aique Santiago itomiArijeo, aisati Tareo; 4aique Simón iranintasantiro ibaísite aisati JorasCariotisati ira ágagantëri Jesos.

Igátaiguëri irogomere Jesos cara ingomantagueantë.

(Mr. 6.6b-13; Ir. 9.1-6)5Aro igátaiguëri Jesos iraegui

irogomere, icantaiguëri:—Quero piáigui basiniatiquë

matsiguenga cagari jorío, querootisatipiáti cara itimaigui Samariasati.6Caraanti pijáiguë joríojeguiquë irananiaiguë cantaca oisha te irineomisantaiguërine. 7Atiraca pijáiguëpinguenguitsatacaguetiripomatsiguenga: “Pënibaque orequimacara iragáantëri ira quemisanqueri

. 8Piguibegajiri irajanaitaguetatsiri, piguëtetairi irairibatsasetaga, pijocajineri matsiguengaigamagarite. Tojai nacábintsaiguëmi,carari te nongoicotimi. Yamai atsiobirojegui, pingábintsaiguerimatsiguenga quero picoicotiri carapomitocotaiguëri. 9Quero páganëpiguireguite, 10querootisati páganëpitsaguine, querootisati páganë pitepiguitsagare, querootisati pisapatotequerootisati pigotiqui. Caninataque

quemi aisati ora pingogaiguë. 11Carapirequima poeboroquë, pingogopëriquemisantasantatsiri, pintiomotiri iriroirooti cara pigaganëma basiniquëpoeboro. 12Cara pingapë pongotsi,piniacaninatapëri ira timatsi cara,pobetsatapëmari caninasati. 13Arocairaniacaninataigabaquemi iriro,pomanocotiri Tosorintsi ingábintsericasintaro pongotsi, carari querocainiacaninataigabaquemi, quero picantiri

9 10

Page 24: Nomatsiguenga bible   new testament

24

Tosorintsi icábintsiri. 14Querocainiacaninatobëmi, querootisatiiquemisantobëmi, popotetanaineripojongabatsari pisapatotequë, aropigaganëma. Pingantiri: “Tentapinguemisantobëna,

. 15Aisonorinacantasantaiguëmi: itsipiriaiguëroSoromasati aisati Gomorasati, carariaiquenta cara ingomantëgotaiguëri

baquemi.

Icanqueri irogomere Jesos: “Aiquenta inguisaiguëmi matsiguenga”.

(Mr. 13.9-13; Ir. 12.2-13; 21.12-19)16Përosati icomantaiguëri irogomere

Jesos:—Yamai nagátaiguëmi, carari

picantari oisha ira nagáque caracobeingariquë. Tojai iratsipiriacaquemitsoengatsiri.quima, pingante ora caninaro. Queropitsipiriacaguiri pomatsiguenga.17Pigamemari matsiguenga.quemi catingasati pitingomipaguequë,iratsipiriacagaiguëmi.quemi matsiguenga cara yapatotaigacairipasataiguëmi. 18Cara irogóiguëcapiquemisanquina, irágaiganaquemi caraitingomipaguequë.coquina pigótacaguinari basiniatimatsiguenga cagari jorío ati ongantimanagabisaicotajiri cara inguemisanquena.19-20Cara irágaiganaquemi queropiquenga quero picanti: “¿Pairoroconanganqueri? miro IsëreTosorintsi ora pinganque. Queropigótasita obirojegui ora pingomantëcarari onibataquemi Isëre Tosorintsi.21Aiquenta tojai inguisëgotaiguënamatsiguenga. Paniro irácagantëri ireintiirócagantëri, basini irócagantëri iraisatiitomi, aisati basini irócagantaguequeri

ira casintaigari. 22Piquemisantaiguënanta, inguisaiguëmi matsiguengajegui,

quina.

gapëna.23—Cara inguisaiguëmica iraegui

timatsi patiroquë poeboro, aropisiganëma, pigaganëma basiniquëpoeboro. Aisonori nongomantaiguëmioca: quero piátagueti omagaroquëpoeboro cara itimaiguë joríopaguequeroquerai nipocaji Naro, Narontapaniënguicha cara Jonogaguitequë,nomatsiguengatapë. 24Quero ibatiri iraogometiri irogomere. Querootisatiibatiri ira meratari iromerataga. 25Aisatiirogomere inganquima ira ogometiri,aisati iromeraro ibega ira meratari. Aroyamai tojai iguisaiguëna omatsiguengaijitasitaiguëna Naro Berisebó itingomicamagari. Piquemisanquinanta, aisatiinguisaiguëmi, irajitasitaiguëmipairiraca, 26carari quero pitsorogaiguiri.Yamai aiti tojai ora te irogóiguero,carari aiquenta irogóiguë omagaro caraNaro Pitingomi aisati obirojeguinogomere caninari. Aisati irogóiguëroora icantagueti antagaisati matsiguengate onganinate. 27Yamai patironocomantaiguëmi obiro, te irogóiguerotsoengatsiri, carari aiquentapigótacaqueri. Yamai nimánabecaro,carari aiquenta pingomantasantaiguëriantagaisati oca nacanquimica. 28Aintacoguënguitsine iróguimi, carari queropitsorogaiguiri queronta icantimiigátimi cara Sharincabeniquë. Iriantipintsoroque Tosorintsi: ingoqueca Iriro

niquë. 29Pinetse, pigóiguë ipimantaganitsimiripague iraagueri matsiguenga,carari teca iranintacaguiri PabatiTosorintsi quero icami paniro tsimiri.

10

Page 25: Nomatsiguenga bible   new testament

25

30Aisati igótiro atiraca ocarati piguisi,igótasantëro. 31Pinetse. Tojaipobataiguëri tsimiripague, tojaiiquengasëretaiguëmi Tosorintsi. Iroroquero pitsoroguëti. 32Aroca pinganquerimatsiguenga: “Ira Jesoquirisito

, aique cara Jonogaguitequë,nanganqueri Pabati: “Itingominquenairiro, . 33Cararipinganquerica matsiguenga: “Cagari

, aisati cantaJonogaguitequënta, nanganqueri Pabati:“Tenta intingomintina iriro, iroro te

.

“Popomirintsibentiri Quirisito”.(Mt. 16.24-25; Mr. 8.34-35; Ir. 9.23-24;

12.49-53; 14.26-27)34Aisati icanë Jesos:—Quero pijitasita cara nipoque

irágacaninatobagaiguëma omagaromatsiguenga. Quero yágacaninatobaga.Nipoque nanganqueri iroontiinguisabacagaiguema. 35Nipocasiqueiroonti inguisasëretiri sërari iriri,onguisasëretiro tsinane oniro, onguisasëretiro tsinane aguiro, 36inguisasëretirisërari imatsiguengasonori. 37Pigóiguëcaninataque pinintaigueri piri aisatipiniro, carari caninatasantaquepinintasantina Naro. Querocapinintasantina Naro,timi obiro. Caninataque pinintaiguëripitomi aisati pisinto,taque pinintasantina Naro. Querocapinintasantina Naro,timi obiro. 38Nocogui pingantinaroomagaro ora nongocaquemi irooti carapingamobiquina. Pinintica piguiatanënapinguemisantasantina, aro pinatanëropigorosite, quero picantanonta obiati.Cara inguisatsataiguëmi matsiguengaaroquenta piquemisanquina, querocapopomirintsibentina obiro, queronaniacaninatimi Naro. 39Aroca

pingábintsasantëma obiati yamai,pitsipiriasantanë aiquenta. Cararipinguemisantasantinaca yamai, irooticara iragamagaiguëmi pomatsiguenga,aiquenta pintiomopëna Jonogaguitequë,pintimasanotapë caninasati.40Antagaisati ira ágacaninataiguëmineobiro, irágacaninatëna Naro aisati. Iraágacaninatënane Naro,natëri Pabati Ira agáquina. 41Carairogóquimica obiro comantëgotëriTosorintsi, irágacaninataigabaquemi,aro imëri iriro Tosorintsi aisa ocantaimëmi obironta comantantatsiri. Arocairágacaninatobëmi caninasati obirontacaninari, imëri Tosorintsi aisa ocantaimëmi obiro. 42Aisati cara irogóquimicapiquemisanquina, iroro imëgotaguëquimi nija catsingajari, iraniaqueri

quemi obiro.Iroro oca yogomequeri irogomere

Jesos.

Joan igáqueri irogomere iraniaqueriIra Jesos.

(Ir. 7.18-23)

11 1Aro, cara itsonquero Jesosyogometaiguëri irogomere

icarati 12, yogaganaca carapoeboropaguequë. Yogometaguequeri

guëri. 2Aroque yomianquengani Joancara iromingamentoquë. Yamai caraiquemocoqueri Jesos ora icantagueque,Joan igátaiguëri irogomere:

3—Pijátasitaigueri Jesos,përi: “¿Obiroco Agabisaicoontatsiri iranoguiaque, ?

4

përi. Yotabitobëri Jesos:—Popiganajima, pingomantapëri Joan

omagaro oca piniaque aisati orapiquemaque. 5Pingantiri cara inianaicomarajatabetachari, yanëitanai

10 11

Page 26: Nomatsiguenga bible   new testament

26

carancaratatsi, ibeganaa iribatsasetagaiquëtetanai; iquemaiganaji maguemitari,icaniatanai camabitachari,iquemisantaigabaquero CaninaroNibarintsi ira coguitiacha,taigairi Tosorintsi. 6Yoganinasëguëri Tosorintsi iraegui te iritsoenguena,te ingomëtina.

Jesos inibacaninatëgotëri ira Joan.(Ir. 7.24-30; 16.16)

7Cara ipiganaja irogomere Joan, aiqueinibatëgotëri Joan Jesos.baqueri iraegui botoibiricari;—Cani piátaiguë cara tera

ontimingani, piquemisantaiguëri Joan.¿Pairo piábiritaiguë? Pigóiguërinta irirocaninari sërari, iquemisantasantërintaTosorintsi. Isintsisëreti. Cagari iriroicantaro choco ora posebati coguentimaaiquero yaca aiquero cara. 8¿Pairopiátasitaiguë? ¿Piniaquerico iquitsagacacaninasati? Teni. Pigóiguë cara iraquitsagatacha iguitsagare caninarosibitaro itimaigui cara ibangoquëitingomi. 9¿Pairo piábiritaiguë? ¿Tecopigóiguëri iriro comantanqueroIrinibare Tosorintsi? Aisonori oranangantaiguëmi ibataiguëri basinieguiigomantantatsirite Tosorintsi. 10Irirorisanguenatëgotënguicha jirai caraingantocopëna Naro:

Icanë Tosorintsi: “Notomi, aiquentanagáqueri ira obatacaquemine,ingomantaigapëri imatsiguenga:‘Aique naro coraque Natingomi.Piganinataigueneri

.11—Nacantasantaiguëmi ora aisonori,

ainta tojaisonori comantantatsiri, cararinoguibatëri Joan, ira baotisatantatsiri.Irironta ogótasantëri Tosorintsi,ibataiguëri basini matsiguenga. Carariantagaisati imaiguëmari Tosorintsi,intingomintasantaiguëmari,

taiguëri ira Joan, irogótasantanëriTosorintsi. 12Jirai icomantaguequeJoan;quemi Naro. Iroro pigóontaiganacariTosorintsi. Yamai icogasantaigui tojaimatsiguenga cara iragabisaicotajiriTosorintsi, inganaque iragáantanequë,intingomintaiguëmari. 13-14Jirai

tocotaiguëri Quirisito, aisa icantaMoisés icomantëgotëri. Icantaiguë:“Queroquerai ipoqui Quirisito,

. Aique yamaiipoque Joan. Iriro aisati icampari ibegaErías. Pijitaigue cara imoncarapëro JoanSanguenari. 15Aitica piguemita orapiquemanta, pinguemisantiro oranocomantimi.

Caninasati inibatëgotëri Joan Jesos.(Ir. 7.31-35)

16Aisati icantaiguëri matsiguengaJesos:—Aisati picantaigari janequipague

imaguimpitaigui saatëriquë icanqueribasini: 17“Natamporatabeca carari tepiguiataiguena; nosoncatabitaca carariteatisati piguiatina; nacántatabitacanogasëretabeca, carari teatisati

. 18Pinetse,picogaigabitaca ingantaiguëromepomatsiguenga pairoraca picocaqueri.Piniaigabaqueri Joan itica aisati teiróguima piari,taigari: “Oo, inancari Joan camagari,

. 19Aro nopaniaca NaroJonogaguitequë, nomatsiguengatapë; tenatitima, aisati nógacaro piari. Aropicantocoiguëna: “Tojai yapasanti Iriro,aisati Iriro singuitachari,tacari ira coigotantatsi aguireguite aisatiitsibataigari ira cantaguetaigatsi ora te

. Carari igóque Tosorintsicara icanque Joan caninasati aisati Naronacanque caninasati antagaisati ora

11

Page 27: Nomatsiguenga bible   new testament

27

icocaquena; aisati omagaroquemisantina, irogóiguëro caninaro oraicocaquena Pabati.Iroro oca icantaiguëri Jesos.

Iratsipiriaiguë antagaisati ira tsoenguiri Ira Jesos.

(Ir. 10.13-15)20Aique icomantëgotaiguëri Jesos ira

niaigabitari cara itasonganti cararipërosati itsoingaiganaqueri. Icanque:

21—¡Tojai pitsipiriaiguë obirojegui,Coraseisati! ¡Tojai pitsipiriaiguëobirojegui, Betsairasati!tëna cara nitasongagueanti, carari tepingantëmatima yacaqueroca, tepinguemisantina. Carari iraniaquinamecara nitasongagueanti Tirosati aisatiSirósati, inguengasëretaiguemame iriro,irojocaiguërome ora icantagueti teonganinate, inguemisantaiguëname,imasiniatiquerome imanchaqui aisatiirisobicaiguëme somamoquë arotaironijagaiguemari imatsiguenga carairagasërequima. 22Aiquenta, caraingomantëgotaiguëri Tosorintsi,iratsipiriacagaiguëri ira Tirosati aisatiira Sirósati tojainta te inganinataigue.Carari iratsipiriasantagaiguëmiobirojegui Coraseisati aisati Betsairasatiaroquenta piniaigabitobëna caranitasonganti, carari te pinguemisantina.23Aisati obirojegui Caperinaosati

quë, carari pamatobitaigaca obiatipërosatinta pitsoingaiguëna. Iroropijátaguëque canta osobinta. Iraniaiguërome ira Soromasati omagaro iniaiguëroCaperinaosati, inguengasëretaiguëmameiriro, querome itsongaiguirime jiraiTosorintsi, inëme iboeborote irootimeyamai. 24

cagaiguëri ira Soromasati aisati, cararitojai iratsipiriasanotagaiguëmiobirojegui Caperinaosati.

Aroque inibatëri tsoengatsiri Jesos.

“Popocasitina”, icanque Jesos.(Ir. 10.21-22)

25Aique yamanocoqueri TosorintsiJesos, icanqueri:—Pabati, Obiro caninarisonori.

Nacarasiaquemi Obironta Itingomiantagaisati Jonogaguitesati aisatiomagaro quibatsisati. Aintacantasitacha: , cararipimánopitaiguëri ati picanta Obiroaisati ati ongantima pigabisaicotaiguëri.Irianti pigótacagaiguëri iraquemisanquena ira te inguengasitimaigótasantëmi iriro. 26Caninataquepiganinataiguëri iriro, picoquentapigótacagaiguëri.

27Aroque icanqueri Iriri, aiqueicantaiguëri imatsiguenga Jesos:—Ira Pabati ipëna omagaro

igótacaquina antagaisati. Paniroigótasanotaquina Naronta Itomi; teirogótocotina basini matsiguenga.Teatisati pairi ogótirine Iriro. Panironigótiri Naro, Naronta Itomi. IriantiTosorintsi nigótasantacagaiguëri iranogometaiguë. 28Cara pitsipiriaiguëca,aisati cara omomirintsitomoquimipairoraca, popocasitina Naro,pingomantinaro antagaisati. Aronangantaneintëgotaiguëmi,nomagoriasëretagaiguëmi arota queroopomirintsitomotaguimi aisati.29Pinguemisantina Naro, pingoguiro oranogomeantane,guëmi nantsibatëmi tentananguengasantima Naati. Nanintasantëminta, nomagoriasëretagaiguëmi. Arocapinguemisanquina aro tojainangantaneintëgotaiguëmi,nomitocoquemi pabequero pairoraca.30

timi, quero natsipiriacaguimi iroontinomitocotopiantaiguëmi.

11

Page 28: Nomatsiguenga bible   new testament

28

Yogometocoquero sábaro Jesos.(Mr. 2.23-28; Ir. 6.1-5)

12 1Aro basiniquë sábaro iáiguëJesos aisati irogomerejegui cara

panguirintsisiquë. Itasegaiguëirogomere, yágaiguëro oguitsotereitirigo yapaiguëro oguitso. 2Carainiaigapëri bariseo, icantaigapëri IraJesos:—Pinetseri pogomere. Yamai sábaro

iroonti cataguiteri comagoriantague,

maro.3Yotabitobëri Jesos;—¿Teco pinibatapinintiro Sanguenari

ora comantëgotaiguëri David aisati iraitsibata cara jirai págaiguëri itasegane?4Aro icanaque ibangoquë Tosorintsi,icampëri saseriroti: .Aiti pan ora yobetsiquineri Tosorintsiaique poguëngani catingasatiquë Iriro.Te iranintacagaigueri iraperomatsiguengapague; irianti saserirotipaiguiro. Carari icábintsaigabaquerisaseriroti, ipaigabaqueri. Aro yapaigapëDavid aisati ira itsibata. Yamai tepingante: ,aro ¿Pairo picantobique yamai: “Te

? 5Aisatiisanguenaque Moisés:

Quero pitarobacaati sábaroquë.Pigóiguë antagaisati sábaroquëiátopianti saseriroti cara ibangoquëTosorintsi intapinintaiguë, carari tepinguisëgotimari iriro.guëri. 6Nacantaiguëmi cara ainta yacaIra obaquero ibango Tosorintsi. 7Tecopigóiguero oca Sanguenarica jirai:

Icanque Tosorintsi: “Te nongoguepóguinari pobira, pitaguinari;

të .—Pinguemisanquerome oca icanque

Tosorintsi, querome picantocotirime

icantagueti te onganinate icaeguinogomere obiguitëro tirigoguitso.8Nopaniaca Naro Jonogaguitequë,nomatsiguengatapë cara niboguë yacaquibatsica. Iroro nocomantëgotaguëquero sábaro pairoraca anganquesábaroquë.

Cara sábaroquë yogaguibegajiri ira camabocori Jesos.

(Mr. 3.1-6; Ir. 6.6-11)9Aro yogaganaca, icaigapëro pongotsi

cara yapatotaiga jorío. 10Ainta sëraricamabocori. Aintasati bariseoyosamitobëri Ira Jesos:—¿Caninataqueco piguibegajiri ica

camabocorica sábaroquë?

jiri arota ingantocotasiquimari Jesos:“Itarobacaati Jesos sábaroquë, teinganinate tenta inguemisantiro

. 11Aroyotabitaiguëri Jesos:—Pinetse, aroca sábaroquë imariaque

omoroquë poishate, ¿Queroco págairi,pomisotocajiri? Caninataquepingábintsairi. 12Aroca pingábintsairioisha sábaroquë, ocaninatasantiangábintsairi matsiguenga sábaroquë.

13Aique icanqueri ira camabocori:—Pintimagonaguitima pobaco.Aro itimagonaguitanaca, ocaninatanai

ibaco pibega basini. 14Iniaqueri bariseo,iguisaneintaiganaqueri. Iátaguequeyosamitobagaigaca:—¿Ati anganqueri Jesos, agamaguëri?

Jirai ora Sanguenariocomantëgotëri Jesos.(Mr. 3.7-12; Ir. 6.17-19)

15Cara igóque Jesos cara icogaiguëiróguiri, yogaganaa yoguiataiganaqueritojai matsiguenga. Aintasati tojaijanaitaguetatsiri ira yogaguibiaguetajiJesos antagaisati. 16Aro icantaiguëri:

12

Page 29: Nomatsiguenga bible   new testament

29

—Quero picomanti: “Yogaguibegajina.

17Cara icanque negaca, imoncaraqueroora icomantëgotëri jirai comantantatsirijitacha Isaías. Isanguenaquineri IrinibareTosorintsi cara icanque Iriro:

18 Pinetseri Quirisito Ira nogoiganeinganque antagaisati nococaqueri.Tojai nanintasantiri, tojainaniacaninatëri. NagáquineriNasëre coshoni oguëri,omitocoqueri. Ingomantaiguëribasiniati matsiguenga, cagarijorío, ora caninaro aisati ationgantima ora naganinatantimariomagaro. 19Quero ipëgatsataropairoraca; quero icaimasita;quero iquemacagari matsiguenga.20

chari ingantaneintëgotëri.Querootisati yamatobitiri iracogatsi irogótina. Përosatiingábintsantë, irooti caraintingomibintaiguëri antagaisatimatsiguenga caninasati.21Irogótocoqueri basiniatimatsiguenga cara iragabisaicontëIriro.quimari Iriro.

Iroro oca icantocoqueri Tosorintsijirai.

Ira bariseo icantocotaguetasitaigariIra Jesos.

(Mr. 3.20-27; Ir. 11.14-23; 12.10)22Aique yamaigapëri Jesos poro sërari

inancari camagari; te iranee, teatisatiirinibate. Yogaguibegajiri; iniacagajiriaisati inibatagairi. 23

taigacari antagaisati ira niaiguëri.Yosamitobagaigaca:—¿Iriroco Quirisito, imatsiguenga

David, Ira oguiaiguë?24Carari yotabitaiganaqueri

bariseopague:

—Imitocoqueri Berisebó aisati ijitaSatanás, itingomi camagarijegui. Iroroijogantaguëcari camagari Ica.

25Aro igóque Jesos ora iquengasëgaca, yotabitaiganaqueri:—Aroca irógobaguimame

matsiguenga timaigatsi quibatsiquë,¿Queroco ipoguiriobaga? Aisa icantairaegui timaigatsi poeboroquë; arocainguisabacagaiguëma quero përosatiitimaigui cara. Aisa icanta matsiguengapongotsiquë; queroca iquengaiga,querootisati itiomotobaga përosati.26Tesonori iromitocotina Satanás.Ipëgatina. Pinetse:name Satanás cara nojoqueri jaantacamagari, ¿Queroco itsongabacaga iriatiSatanás? 27

nane cara nojoqueri camagari,¿Iriatisatico camagari omitocotaiguëripogomere cara ijoqueri camagari iriro?Iriro ogótacagaiguëmi pogomere carapamatobita obiati. 28Carari Iroonti IsëreTosorintsi omitocoquina cara nojoquericamagari, ¿Teco iroro pigóontaiguemaainta yaca Tosorintsi, icogabetairagáante, icogui pintingomintimarime?29Aintaca cogatsi ingositiri sintsiri,¿Teco iritsita águërine, iraguëshotëqueri?raca queronta ipëgatari casintaro.Querome nagobeiri Satanás, queromenojoquiri camagari. 30

tina, iguisaneinquina, iriantiiquemisanti Satanás. Aisati ira teiraguiatina, te iromitocotina.

Jesos icomantëgotëri ira cantëgotaguetasitaro Isëre Tosorintsi.

(Mr. 3.28-30; Ir. 12.10; 6.43-45)31Aisati icantaiguëri bariseopague

Jesos:—Tosorintsi ingábintsaiguëri

antagaisati ira cantaguetiro teonganinate aisati omagaro ira

12

Page 30: Nomatsiguenga bible   new testament

30

nibataguetasitacha te ongomeite,irojocajineri, quero iguisasëretajiri.

guetasitaro Isëre Tosorintsi.32Nocomantaiguëmi cara nopaniacaJonogaguitequë, nomatsiguengatapëcara niboguë yaca quibatsica, carariingábintsaiguëri Pabati antagaisati iranibatocotinane ora te ongomeite. Queroicábintsiri ira cantëgotaguetasitaro Isëre.Quero icábintsiri yamai, querootisatiicábintsiri aiquenta.gaiguëri përosati. 33Aroca ocaninatianchato, aisati caninaro oguitso; tecaonganinate anchato, querootisatiocaninati oguitso. Aroca piniaquerooguitso, ¿Teco pigóte ocaninatica oraanchato? 34¡Obirojegui cantaquibimarangue! Te pingomeitaigue; tiguetiongantima pigóte pinibataigue caninaroinibatinta matsiguenga ora iquengasëtaca. Te onganinate pinguengasëguema, iroro te onganinataguëte orapinibataigui. 35Ira caninari sërariiquengasëretapinintiro caninaro, iroroicantaguëtiro ora caninaro. Ira teingomeite iquengasëretapinintiro ora teonganinate; iroro icantaguëtiro ora teonganinate. 36Aiquenta ingomantëguëmi Tosorintsi: inguiancagaiguëmiro

taiga yamai. 37Ocaninatica orapinibataigui, aro iraniacaninataiguëmi,carari teca onganinate pinibare,inganquemi: “Aiti pinibatagueti teonganinate, .

Jesos icomantëgotëri tsoengatsiri iraegui cogatsi iraniaiguëro itasorintsite.(Mr. 8.11-12; Ir. 11.29-32, 24-26)

38Aique icantaigabitacari bariseopagueaisati irapague ogomeantiro Sanguenari:—Ogomeantatsiri, nocogaigui

nanetsëmi pitasonguinaro pairoracaarota nogótimi Obiroca Quirisito.

39Yotabitanëri Jesos:—Te pinganinataigue tojainta

pitsoingaiguëri Tosorintsi. Queronitasongomotaiguimi ora pigóontëname.Aiti ora icanque Jonás: pinguengasëretirocara yosiguina nibega Naro, aropinguemisantina. 40Jirai aintaiguibeguinte sima iniguëri ira Jonásomaganiro canianiro. Maba cataguiteriinë isegotoquë aique ijocajiri sotoquë.Aisa nanganquima Naro,nica, natiaquima, maba cataguiteri ninëomoroquë quibatsi,naima. 41Aiquenta, cara ingomantëguëmi Tosorintsi, ingabiritaiguëmaNínebesati ingantocotaiguëmi inganque:“Aiti picantagueiguë obirojegui teonganinate. Jirai naquemisantaigabaqueriira Jonás nopasiniatica nojocaigairo ora teonganinate, nacantaigaa yacaqueroca.Obirojegui,tatsiri, tojai ibaqueri ira Jonás IrirontaAtingomi,queri. .42Aisati jirai ainta tsinane itingomiomatsiguenga, Sebasati. Cara opaniacaparigoti, oquemocoqueri Saromón caratojai igóque iriro, aro piátasiqueri jaantaoniopëri oquemisampëri. Yamai aintanaNaro obirojeguiquë, nobaqueri Saromóncarari te pinguemisantaiguena. Aiquenta,cara Tosorintsi ingomantëgotaiguëriantagaisati matsiguenga, ongabiritanaimaora tsinane Sebasato ongantocotaiguëmi:“Picantasantaguetaiguëro obirojegui teonganinate cara ipocasitaiguëmi IraAgabisaicoontatsiri, carari tepinguemisantaigabaqueri Iriro.

.43Obirojegui jorío picantaigari ibegasërari inancari camagari quimingari.Ijocajiri camagari sërari, yogabisaicotajairiati. Iátagueque igamagarite carapiriaguiteroquë quibatsi. Icogabecairomagoriaque, carari tigueti

12

Page 31: Nomatsiguenga bible   new testament

31

iromagoriaque. 44Aique iquianca;“Nopiganajima nobangoquë, cara

. Ira sërariicantaro ibango camagari. Aro ipiganajainiopëro ositaga otarogaga obetsicagairisobicomento irisomaminto, antagaisati.45Aro iátasitaiguëri basini camagariquimingarisonori icarati 7. Icampëri:

. Aroyagobiaiguëri icasëretaigapëri sërari. Jiraiitsipiriaque sërari arosata; yamaiinantasantacari camagari.taca. Aisa picantaiga obirojegui. Jiraipitsipiriaigabitaca tenta pigóigue. Yamaipiniabetobëna carari te pinguemisantina.Iroro pigatsitaguëtaiguëma,noiguë.

Jesos imatsiguengataigacari antagaisati quemisantaiguëri.

(Mr. 3.31-35; Ir. 8.19-21)46Iroontita iquenguitsati Jesos,

pari cara pongotsiquë, aro pipocasiqueriiniro Jesos, aisati ireintiegui. Aintasotoquë, ocaimagantaigapëri.47Icomantëqueri Ira Jesos:—Parepa piniro, aisati pirentijegui.

Ainta sotoquë; ocoguini onibatimi.48Yotabitanëri Jesos:—¿Pairoroco inato? ¿Pairiroco

igueegui?49Aro ijigotaiguëri irogomere, icanqueri:—Icaegui nogomere, irianti igueegui,

aisati iroontiegui inato. 50Pairiracacantatsi ora icocaqueri Tosorintsi Iratimatsi Jonogaguitequë, iriantinomatsiguengasonori: najitaiguëri igue,aisati tsio, aisati inato.

Icomantëgotëri ira panguitatsiri Jesos.(Mr. 4.1-9; Ir. 8.4-8)

13 1Irooti cataguiteri isotocajiJesos cara pongotsiquë, iáque

cara onamijaquë angaare, isobiaque.

2Yoguiataiganaqueri irogomere, aisatiyapatoibiritaigapari tojai matsiguenga.Iniaquero Jesos pitotsi otsatocotaga; aroyotetanacaro isobiaque. Iraeguimatsiguenga përo cara inaiguëonamijaquë. 3

caro quingabaguirentsipague. Icanque:—

guequero oguitsopague tirigoiritoganequë. 4Opariguitagarantapëarosata oguitso abatsiquë; aiqueipogopë tsimiripague, yapapëro oguitso.5Basini oguitso opariguitagarantapëmopësiquë cara te ine tojai quibatsiaropirigasata arosonorinta mopëosobibatsaquë. Omanaanti piabitanaca;6

përo tenta ine oparipague; aroocamaguetanai. 7Aisati basiniopariguitapë cara totseisiquë; aropiabitanaca carari pomatobairo totsei,te ine oguitso tirigo. 8

gueque cara caninabatsariquë quibatsi,iroro caninatënguitsi. Pianë piquibianëcaninasati pinanë oguitsopague. Aitipanguirintsi oguitsotanë ocarati 100,aisati basini ocarati 60, aisati basiniocarati 30 oguitso. 9Aitica piguemitaora piquemanta, pinguemisantiro oranacantaiguëmira.

Pairo yogomebirique Jesos quingabaguirentsiquë.(Mr. 4.10-12; Ir. 8.9-10)

10Aique yosamitaigapëri irogomere:—¿Pairo pogomebiriantaigari

quingabaguirentsi ira basinipague? Teinguemaiguemi ora picantaiguëri.

11Yotabitanëri Jesos:—Nocogui pigóigue ati icanta

Tosorintsi cara igáanti, carari iramatsiguengapague te nongogueirogóigue irirojegui. 12Aintacaigótabeca, aro nogótacagasantëri. Cararibasinipague, te ingogue inguemisantina,

12 13

Page 32: Nomatsiguenga bible   new testament

32

quero iquemaiguina. Quero nogometiriiriro catingasati. Aisati nágabitsaquerinobegopitëri ora igótabeca. 13Iroronogomeantaguëcari quingabaguirentsinosiacagantineri tenta iraninteirogóigue. Inetsabetaiga carari te iranee,iquemaigabitaca carari te ingueme, te

cari. 14Jirai isanguenaque Isaíascomantantatsiri, isanguenatocotaiguëriicaegui matsiguengaca:

Icanque Tosorintsi:tëmaro Nanibare, carari queropigótobëro; pinetsabequima oranoniaguëmira carari queropiniasantaiguiro. 15Te pinintaiguepigóigue aisatime pinganquima teine pisëre; iroro queropiquengasëretaguëta. Tentapinintaigue pinguemiro, irorooshabitaguëpëmi piguemita,quero pigóigui. Querootisatipiniasanti tenta pinintiro.Queronta pipocasitina, quero

.—Ocari oca icomantëgotaiguëri jorío

jirai. 16Carari obiro nogomerepiniasantaiguiro ora noniagaiguëmira,piquemisantaiguina, iroro yoganinasëtaguëtaiguëmi Tosorintsi.17Nangantaiguëmiro ora aisonori:icogaigabitaca jirai comantantatsirijeguiaisati caninatatsiri iraniaiguërome ocapiniaqueca obiro. Icogaigabitacainguemirome oca piquemaiguëca yamai,carari te iraneina teatisatiinguemaiguena.

Jesos yoniagaiguëri ora ocanti quingabaguirentsi.

(Mr. 4.13-20; Ir. 8.11-15)18Aisati icantaiguëri Jesos:—Yamai noniagaiguëmiro

quingabaguirentsi irasi panguitatsiri.19Nocomantëgotëro iragáantane

Tosorintsi. Ainta quemaigabitacaro,carari te inguemobëro. Aro ipoquecamagari yágabitsaqueri nanibare oraiquengaigabitaca. Iriro aisati icantaropibega oguitso pariaquenguitsiabatsiquë. 20-21Ainta basini tojaiiquemabetobacaro ora nogometiri,icaninabentabecaro, carari carainguisaneintocoqueri imatsiguenga, tepëro cara inguemisantiro nanibare,opomirintsitomotanacari, ijocajiroyomaguisantajiro ora iquemisantabecatenta irogótasantiro. Aisati icantarooguitso pariaquenguitsi mopësiquë.22Ainta basini tojai iquematsatabecaronogomeantane, carari iquengasantiropairoraca inaguetatsi yaca quibatsica,aisati inintasantiro ora yasinta. Iroro teinguemisantaguëtina. Iriro cantacaoguitso pariaquenguitsi totseisiquë orate onintacaguiro ontojaigue, te ineoguitso. 23Aintasati basini matsiguengaarosatapague iquemisantasantobëro oranogometiri. Përosati iquemisanquina,icanque antagaisati nococaqueri.Icantaro pibega oguitso pariaquenguitsicaninabatsaroquë quibatsi, oratojaiganaquenguitsi. Aiti openguitereiora inënguitsi oguitso 100, aiti basinicara pinë 60, aisati basini cara ocarati30 oguitso.Ocari oca yoniagantaro Jesos

quingabaguirentsi irasi panguitatsiri.

Jesos icomantëgotërotobari te ongomeite.

(Mt. 13.36-43)24Aisati yogomeanti Jesos basiniquë

quingabaguirentsi. Icanque:—Nosiacagantaiguëmiro basini. Cara

igáanti Tosorintsi ocantari ibega sëraripanguitiro caninaro tirigoguitso. 25Arotsitiniriquë isamë iriro aisati iratirite.Cara isamaiguë, ipocasiqueri basiniquisaneintirira ira panguitatsiri,

13

Page 33: Nomatsiguenga bible   new testament

33

ipanguitaguequineri irootiquë iritoganeoguitso tirigoniro ora cantabitaro tirigo.Aique iátaji. 26Aiquenta, cara oquibianëtirigo, onguitsotanë, aique ongonijatanëtirigoniro. 27Aro iniaiguëro iratiritecasintaro tirigo, iátasitaiguëri,yosamitëri: “¿Teco caninaquirotirigoguitso cara pitoganequë? ¿Negaopaniaca ora tirigonirora?28Yotabitaiguëri: “Irianti panguiquinaro

. Aique yosamitaiguëriiromeraro: “¿Pairoroco picoguinangantaigue? ¿Caninataqueconasiajiro? 29Icanque: “Quero yamai.Aiquenta. Aroca pisiajiro yamaipisiajatiguiro tirigo aisati. 30Inetayamai. Ongantimata. Aiquenta, caraosamabinguique, nagátaiguëmi: ‘Irotsitapicarataguetaje tirigoniro, piguëshotiropáganëro pitaguiro.bëro tirigosonori, poguinaroti cara

.Iroro yosiacagantaiguineri irogomere

Jesos.

Yosiacagantëro Jesos oguitso mositasa.(Mr. 4.30-32; Ir. 13.18-19)

31Aiti basini quingabaguirentsiyosiacagantëneri matsiguenga Jesos:—Aisati cara iragáantanequë

Tosorintsi ocantaro pibega oguitsomositasa ora ipanguitë sërari caratogantsiquë. 32Ora mositasaguitsoiroonti quiripiquiserosonori, cararioquibianë obaquero basini panguirintsi.Ipocaigapë tsimiripague, yogapëroimagosi otsegopaguequë.

Yosiacagantëro Jesos ora piponganta pan.(Mr. 4.33-34; Ir. 13.20-21)

33Aisati basini, iquenguitsataiguëriJesos:—Cara itingomibintanti Tosorintsi

aisati ocantaro ora piponganta pan.Cara obetsiquëro pan tsinane, águëro

tojai opane tirigo, oconaguëro arosatapiponganta pan. Aique oponganëantagaisati.

34Yameca Jesos yogomeantaigariquingabaguirentsi ira botoibiritaigapari.Iroonti quingabaguirentsi inibatantari.35Imoncaracaro Sanguenari caraisanguenaque comantantatsiri:

Icanque Tosorintsi: “Tojainosiacagantëjegui nongomantaiguëri ora teirogóigue jirai cara nobetsiquëroquibatsi jiraisonori, irooti

.36Aique ijocaiganaqueri Jesos ira

botoibiritaigacari, icanaque pongotsiquëcara yosamitaigapëri irogomere:—Nocogaiguë pingomantinaro pairo

motaiguëna.37Yotabitanëri Jesos:—

quë, nomatsiguengatapë yacaquibatsica. Naro nosiacari ira panguitirotirigoguitso. 38Ora togantsi ocancaroquibatsi cara atimaigui eiro. Ora oguitsocaninaro ocantaigari ibegaiga iraquemisanqueri Tosorintsi. Ora tirigoniroosigari ira quemisanqueri camagari.39Ira quisaneinqueri panguitatsiri,irianti icantari Satanás. Carayobiguitanti aisati ocantaro caraotsonquema quibatsi cara nopocajeNaro. Iraegui obiguitatsi iriantiironomire Tosorintsi irisaanganetsite.40Pinguenguema. Yapatotaiguërotirigoniro, itagaiguëro. Aisa ocantananganque aiquenta cara otsonquimacaquibatsi. 41Nagátaiguëri tojai ironomireTosorintsi, irapatotaiguëri caranagáantanequë antagaisati cantaguetatsiora te onganinate aisati basini iracantacaqueri quimingari.42Nojocagantaiguëri cara pamariquëSharincabeniquë; tojai iratsipiriaiguë

13

Page 34: Nomatsiguenga bible   new testament

34

canta, tojai iratsitsiaguitetanë. 43Aiqueirosangueguitetaiguë antagaisaticaninataigatsiri inganquimari ibegapaba. Intsibataiguëmari Pabati caraigáanti Jonogaguitequë. Aiticapiguemita ora piquemanta, caninataquepinguemisantiro oca nocomantëmica.

Jesos yosiacagantëneri ira quirequi irománaga, aisati imapënequi shaota (ira

jitacha périra).44Përosati yogomeque Jesos:—Cara igáanti Tosorintsi aisati

ocantari ibega tojai quirequi irománagaquibatsiquë. Iniasipari sërari, aito caraiquiaque imánanontanaari iriro aisati, teingomantëgotiri. Aro iáque,ipimantaguequero omagaro ora yasinta,yamanantë quibatsi cara inaseguiquirequi. Yamai icaninabenqueri tojaiquirequi. 45Aisati iragáantane Tosorintsiocantari sërari manantiri imapënequishaota caninarisonori ira jitacha périra.46Iniopëri paniro, icaninatasantiipënatasantaca. Inintasantiri, iroroipimantaguëquero antagaisati orayasinta, yamanantëri ira imapënequishaota.

Yosiacagantëro Jesos siriamentotsi.47Aisati yoniagaiguëri matsiguenga

Jesos. Icanque:—Aisati cara itingomibintanti

Tosorintsi ocantaro pibega irisiriamentosërari yágantari sima. Ijocaiguëroangaarequë, inosiquëgotëri yobiriatëtëri tojai simapague. 48Iacaro, aroinosiquëgotaiguëri irisiriamentoquë caraonamijaquë, isobicaiguë,guëri simapague caninari yoguëricantiriquë. Ira te inganinate ijoguequeri.49Aisa ocanta cara otsonquima quibatsicara nopocaje Naro. Nagáqueriironomire Tosorintsi irisaanganetsiteingasiriconiatitaiguëri antagaisati

matsiguenga caninataguetatsiri. Aiqueaisati ingasiriconiatiqueri ira teinganinataigue, 50irojocaiguëri caraSharincabeniquë cara përosatiiratsipiriaiguë aisati iratsitsiaguitetanë.51¿Piquemaiguëro oca nocomantaiguëmica?Yotabitaiguëri irogomere:—Jee, naquemaiguëro.52Aisati icanque Jesos:—Aroca inguemisanquena ira

ogomeantiro Sanguenari, irogótanërotojai. Igóquero ora isanguenataguequejirai, aisati inguemisanquenaca,irogóque ora nogomeanti Naro yamai.Irogóque ogomeantatsiri ati ocanta caraigáanti Tosorintsi.

Ipiganaja Jesos cara Nasarequë.(Mr. 6.1-6; Ir. 4.16-30)

53Itsonque Jesos cara yogomeantaroquingabaguirentsi, aique iáiguë Iriroaisati irogomere, 54ipiganajaquibatsiquë cara ipaniaca. Icanaquepongotsiquë cara yapatoitaiga jorío,yogomeantapë.bacari ira quemaigabaqueri.Yosaminatobaganaca:—¿Ati icanta cara yogomeanti? ¿Nega

opaniaca ora igóque Iriro? ¿Pairoitasongantagueta? 55¿Cagarico Ica,itomi José obetsicaguetatsi mesa,sobicomentotsi? ¿Irorori iniro María?Aisati igóiguëri eiro ireintiegui:Santiago, aisati José, aisati Simón, aisatiJoras. 56¿Teco aisati ontime iritsiroeiroeguica? ¿Negaraca opaniaca oraigóque aisati ora icanque?

57Aro iguisaneintaiguëri,itsoingaiguëri. Iroro icantaguëtaiguëriJesos:—

tiro Irinibare Tosorintsi ira paniachaparigotiquë, carari itsoingaiguëriimatsiguengasonori comantantatsiri.

13

Page 35: Nomatsiguenga bible   new testament

35

58Te tojai iritosongaguete Jesos caraNasarequë. Tojainta itsoingaiguëriimatsiguenga.

Eroris ijiqueri Jesos irianti Joan.(Mr. 6.14-29; Ir. 9.7-9)

14 1Aique iquemocoqueri JesosEroris, itingomi Garireasati.

2Icantaiguëri iromeraroegui:—Ira Jesos, iriantijengari Joan

baotisatantatsiri. Nógagantabitacari,carari najique icabiritaja aisati, iroroitasongantaguëque.

3-4Aroqueque Eroris yágabitsaqueriiina ireinti jitacha Jeripe; iina ojitaErorías. Icantabecari Joan:—Te ongomeite págabitsatiri iina

pirenti.Iroro yágagantaguëqueri Joan Eroris

yomianqueri yoguëshotiaquerisogatsaquë coshotsari. 5Icogabeca Erorisiróguirime ira Joan, carariitsorogaiguëri matsiguengajegui.Igóiguë matsiguenga cara Joanicomantëgotëri Tosorintsi. Ijique Eroris:“Aroca nógagantëri, inguisëgotaiguë

. 6Aique parecacataguiteri isantone Eroris.Icaimaguetaiguëri tojai imatsiguenga,yoganinasëretaigapëri. Aroomaninquebintëri osinto Erorías.7Iniacaninatobëronta ora tsinane iraEroris, aro icanquero negaca:—Pairoraca pomanaquina, aro

nomëmiro. Igóque Tosorintsi cara queronamatobitimi.

8Aro ocomantatsaquero oniro,ocantacaquero negaca:—Nocoguini pógagantiri ira Joan

baotisatantatsiri, aique pomapënaro oraiguito cara tsibetaquë aique nomëroinato cara ogóque aisonorica icamaque.

9

tëro, aisati cara iquemaiguëriantagaisati igaimane ora icantasanotëro

irisintotsari. 10Aro igáqueri soraroirobatëaquintiri Joan carairomingamentoquë. 11Aiqueyamapënero tsibetaquë iguito Joan,ipëro irisintotsari. Iroroque përo oniro.12Ira irogomere Joan ipocaiguë,yágaiganaqueri cara iritijaigairi. Aiqueiáiguë, icomantaigapëri Ira Jesos:—Yogamaguëri Joan Eroris.

Yoguibatëro Jesos itasonguëro pan, yomitojaiganaquero.

(Mr. 6.30-44; Ir. 9.10-17; Jn. 6.1-15)13Cara iquemaque Jesos aroque

icamaque Joan, iátacagaiguëriirogomerejegui canta tentaontimengani. Yotetanaca pitotsi. Aisaticara iquemocotaigabaquerimatsiguengajegui ijocaiganaqueroiboeborotepague yoguiataiganaquericara onamijaquë. 14

gapë Jesos, iniaigapëri tojaimatsiguenga ira aguiaigaseguiri. Tojaiicantaneintëgotaigapëri yoguibegaigairijanaitaguetatsiri. 15Aro ochapinitanëcara ipocasitaigapëri irogomere,icantabetaigaari:—Yaca teca ontimingani, aisati

aroque ochapinitanë. Yamaipigátaigueri icaegui matsiguengacairiáiganaque poeboropaguequëiromananteta iraperi.

16Icantaiguëri irogomere Jesos:—¿Pairo iratsipiriobitaiguë iriáigae?

Pomaigueri obirojegui ora irapaiguë.17Yotabitanëri:—Teri ine yaca ora nomaiguëri. Yaca

aiti oca pan ocarati pabocorooti aisatipitenianti sima. Quero cotonguiboro.

18Icanque Jesos:—Pomenaro yaca.19Aique yogasobicaiguëri iraegui

matsiguenga cara tobarisiquë. Aiqueyáguëro Jesos ora pan aisati sima.Inetsanaque jonoquë, icanqueri Iriri:

13 14

Page 36: Nomatsiguenga bible   new testament

36

—Pabati, nacarasiatocoquemiro ocanoperijeguica popaiguënaca.Aro itibatsaaguequero pan Jesos,

yotsatengaiguëri irogomere cara imaiguërimatsiguengajegui ira aguiataiguërira.Aisati yotsatengaigacari sima. 20Yapaiguëantagaisati, iquemaigaca. Aique

neegui, iagajiro 12 cantiri. 21Tojaiyapaiguë sërari icarati 5,000, aisatitsinanejegui, aisati ojaniquitejegui.

Yanëiatanë Jesos jonoicaa nija.(Mr. 6.45-52; Jn. 6.16-21)

22Aique icantaiguëri Jesos:—Nogomere, potetaiguema

pitotsiquë, pobataigue antatinta.Aique igátaiguëri ira botoibiritaigari:—Yamai pijáigue pobangojeguiquë.23Aro itonganaque Jesos oguitojaquë

cara yamanaque, inibatëri Iriri. AintaJesos paniro inë cara otsitinitanë. 24Orapitotsi aroqueque pinë aganguijaquë,icomatabitacaro irogomerejegui. Teiraretima iroontita omotoncaatasantapanija aisati poguipigapigatocoquericoguentima. 25Cara igogaraaque iáqueJesos aiquero pitotsiquë, yanëiaapëjonoicaa angaare, te iritsitigue.26Iniaigabaqueri irogomere, teirogóigueri, itsorogasantaiganaque,icaibaitanë icantobaca:—¡Eeee! ¡Coraque camagari cara

iráganacái!27Carari yotabitaigapëri Jesos:—Quero pitsorogaigui. Naanti

bocapaatsi, pinganinasëretëgotina.28Aro icabëri Peroro:—Obiroca Natingomi, pingaimina

najáque nanëiatanë jonoicaa nija irooticara pinasegui Obiro.

29Yotabitanëri Jesos:—Omana popogopë.Aro yaguëtanë Peroro, yanëiatanë

jonoicaati nija iáque aique cara

inasequi Jesos. 30Pënibaqueirarequimari cara iniaquero nijaomotoncaatapa itsoroganë, iparintanacaitsitiganë. Icaibatanëri:—¡Natingomi, págobaina!31Aito cara yacotasitobairi Jesos,

yágobagotobairi ira Peroro, icanqueri:—Arosata piquemisanquina, ¿Pairo

pitsoingobiquina?32Aro yotetaigaaro pitotsi Jesos aisati

Peroro. Aro osantocotanai coguentima.33Aito cara iraegui inasegatsi pitotsiquëyobaticagueritotasitaiganacariicantaigabaqueri:—Aisonori, Obiro Itomi Tosorintsi.

Jesos yogaguibegajiri ira janaitaguetatsiri cara Jenesarequë.

(Mr. 6.53-56)34Aro imontiaiganaja, yaretaigapaa

Jenesarequë. 35Ainta timaigatsi cara,igótobëri Ira Jesos, icomantëgotaiguëri,yotsatengaiguëri imatsiguengajegui. Aroyamapëneri tojai janaitaguetatsiri.36Yamanocopëri cara iranintacaqueriirotsagataigapëri ogarasiquë iguitsagare.Aro yogaguibegaigairi omagaro iraotsagaqueri.

Ora yametaiga joríojegui.(Mr. 7.1-13)

15 1Aique iátasitaiguëri Ira Jesosbariseopague aisati ira

ogomeantiro isanguenare Moisés.Ipaniaigaca Jerosarénquë.përi:

2—Eiroegui jorío. Ametaigaqueroquerai api, anguibocoquima. Iroroyogometaigái omatsiguenga jirai. ¿Pairote ingantobitaigue negacapogomerejegui? Yapasitaiga teinguibocotima. Yoguimingataca iriati.

3Yotabitaiguëri Jesos:—Tojai pomoncaratasitaigaro ora

icantasitagueta omatsiguenga jirai, iroro

14 15

Page 37: Nomatsiguenga bible   new testament

37

te pinguemisantaguëtiro orayogometaiguëmi Tosorintsi. ¿Pairopicantobitaiga obirojegui negaca?4Icanque Tosorintsi:

Pinguemisantiri piri aisati piniro.Aisati icanque:

Ingameta ira cantëgotaguetasitariiriri aisati iniro.

5Carari obirojegui, pogometaiguëripomatsiguenga: “Pingantiri iracasintimi: ‘Quero nomitocotimi.Nomëmime quirequi, nangantaneintëtëmime carari aroque nacanqueri

.6Pogometaiguë quero picábintsairi piri.Cara picanque negaca, te pogometiriIrinibare Tosorintsi, teatisatipinguemisantiro. 7Picantasitaigabitapiquemisantasitabeta. Aisonoriicomantëgotaiguëmi ira comantantatsiriIsaías cara isanguenaque jirai:

8 Icanque Tosorintsi: “Icamatsiguengaca inibatasitëgotinaora caninaro, carari teinguenganeintina. 9

sitina cara yapatotasitaiga;iroonti yogometa irinibare

.

Ora aguimingasëretiri matsiguenga.(Mr. 7.14-23)

10Aique Jesos icaimaiguëri irabotoibiritaigari, icantaiguëri:—“Pinguemina, pigóiguero oca

nocomantaiguëmica: 11ora apaiguë, teoguimingatiro asëre. Iroonti orainibatasitagueta iroro aguimingasëcái cara aquianquero quimingaro.

12Aique iátasiqueri Jesos irogomere,icomantaigapëri:—¿Teco pigóte iguisaneintobitaiguë

miro bariseoegui ora picanqueri?13Yotabitaiganaqueri Jesos:—Iriro icantaigaro pibega

panguirintsi.

quëro Pabati jonoquënintaberiantagaisati ora te imanguitiro Iriro.14Aro irinaigueta bariseoegui, teirogóigue; aisati icancari sëraricomarajari ingatsatobaganëmaca irabasini comarajari.naque omoroquë.

15Icanqueri Jesos Peroro:—Teni nanguemimi; pingomantina

ora ocanti oca picanquinaca.16Icanqueri Jesos:—¿Teraiquerai pigóte? 17¿Teco pigóte

pairoraca opë ojáque asegotoquë aiqueagabisairo? Te ongantiro pairoracaasërequë. 18Cara pinibati pairoracapiquengasëreti; queroca piquengacaninasati, quero picaninasëreti,pinibati ora te onganinate. 19Orapiquenga opaniaca paneingomentoquë:cara piquenganeintaguetiro teongomeite, cara póganti, carapintaguetiro tsinane cagaro pijina, aisacara tsinane ontaguetiri sërari cagariojime, cara picositanti, cara pitsoiguëtantagueta, cara picantocotaguetasitaripomatsiguenga, omagaro oca paniachapaneingomentoquë. 20Omagaro ocaaguimingasëretimi.guëtaigue, carari aroca popëqueroquerai piquibocota querootisatipoguimingasëretimi.

Oquemisanqueri Jesos tsinane Cananasato cagaro jorío.

(Mr. 7.24-30)21Aique iáiguë Jesos aisati

irogomerejegui cara Tiroquë aisatiSirónquë. 22Piátasiqueri Cananasato,cagaro jorío. Ocampëri:—Natingomi, Obiro imatsiguenga

David itingomi jorío jirai. Nocoguinipingábintsena naro aisati nasinto.Inancaro camagari, yogatsitasantëro.

23Carari te irotopitiro, imairetanë. Aroicantaiguëri irogomere:

15

Page 38: Nomatsiguenga bible   new testament

38

—Pingantiro ojátaje, tojaintapoguiatacái paserigacái.

24Icanquero tsinane Jesos:—Igáquina Pabati nangábintsaigueri

joríojegui. Icantaigari ibega oishaibiaga.

25Aro pobaticagueritobiripari,ocanqueri:—¡Natingomi, pomitocotina!26Yotabitobëro Jesos:—Te onganinate irágopitiri janequi

iraperi imaigueri otsiti. Cagarimi obirojorío. ¿Pairo nomitocobiriquimi?

27Potabitanëri:—Aisonori, Natingomi, ora picanque,

carari yapiro otsiti opetoqui orapariaguetatsi imesanequë casintari.

28Aique icanquero:—Tsinane,

quina. Yamai aroque nopabaquemiroora pamanocoquina.Irooti pabisaicoontanaa osinto.

Jesos yogaguibegajiri tojai janaitaguetatsiri aronisati angaarequë.29Aro yogagaiganaca Jesos aisati

irogomerejegui irooti onamijaquëangaare jitacha Garirea. Aiqueitongaiganaque, isobicaigapë.30Ipocasitaigapëri tojai matsiguenga,yágaiganaquineri tojai janaitaguetatsiri:ainta carancaratatsi, ainta comarajari,ainta ira patebocotatsi, ainta ira teirinibate, aisati tojai basini.Yobaticagueritotaguëpari. Aro Jesosyogaguibegajiri omagaro. 31Aro

jegui ira niaiguëri Ira Jesos carainibatagajiri ira te irinibate,yosebatagaari ira emëngari,yanëitagairi carancaratatsiri,iniacagajiri comarajari. Icantaiguëmatsiguenga:—Caninari Tosorintsi, Ira

iquemisantaiguë joríojegui.

Yogatsitairo Jesos itasonguëro pan, yomitojaiganaquero.

(Mr. 8.1-9)32Aique icaimaiguëri irogomere Jesos,

icantaiguëri:—Tojai nacantaneintëgotaiguëri

antagaisati ira botoibiritaiguëna.Ocarati maba cataguiteriitsibataiguëna, yamai te inae iraperi.Itasegasantaiguë. Yamai arocanagátaigairi iriáigae, iromagotasantanëqueronta yapi, quero yaretaigaibangopaguequë.

33Yotabitaiganaqueri irogomere:—Pinetse, yaca teca ontimingani.

¿Nega nágaiguëneri pan orairapaiguë? Tojaisonorintamatsiguenga.

34Yosamitëri Jesos:—¿Ati ocarati pan inatsi?Yotabitanëri irogomere:—Ocarati 7, aisati ainta arosataanti

sibai.35Aro icantaiguëri matsiguenga

Jesos:—Pisobicaigue quibatsiquë.36Aro yáguëro pan aisati sibai,

icanqueri Iriri:—Aro nega, Pabati, nacarasiaquemi

popabaquinaro oca perintsica.Aique itibatsaaguequero,

guëri irogomerejegui arota carairotsatianquimaro ira botoitaigacha.37Yapaiguë antagaisati, iquemaigaca.Aique yobiitaguetajiro ongarataga,iagajiro cantiri oquibe ocarati 7.38Yapaiguë tojai sërari icarati 4,000.Aisati papaiguë tojai tsinane aisatijanequi. 39Aique igátaiganaqueri Jesos,icanqueri:—Yamai pijáigae pobangopaguequë.Aique yotetaiganaja Jesos aisati

irogomere pitotsiquë, imontiaiganacairooti Magararaquë.

15

Page 39: Nomatsiguenga bible   new testament

39

Icogabeca bariseo iritosongueme Jesos.(Mr. 8.10-13; Ir. 12.54-56)

16 1Aique iátasitaiguëribariseopague aisati

saroseopague; icogaigabitapairaniantimari Jesos irantacaquerime orate onganinate. Icantabepari:—Atsi yamai nocogaiguini nanetsemi

cara pitasonganti, ora nogóontëmi arocapopaniaca Jonogaguitequë.

2Yotabitaigabaqueri Jesos:—Pinetsaigue, aroca ochapinitanë

piniaquero onguiraaguitetë, ¿Tecopingantaiguë: ?3Aisati cara onguëtaguetanë,piniaqueroca onguiraaguetamanëjonoquë, aisati aitica mingori tsitaro,pingantaiguë: “Yamai omariaque

. Pigóiguë ati ocanta jonoquë,omariaqueca angani, carari te pigóigueomoncaraca tojai Sanguenari ora ocantiiribocapë Agabisaicoontatsiri. 4Tepinganinataigue tojainta pitsoingaiguëriTosorintsi. Picogabeca pineina caranatasonganque, carari querononiaguimiro. Patiro piniaqueroaiquenta nanganquimari ibega Jonás.Aique iáque, ijocaiganaqueri ira

bariseo aisati saroseo.

Ora piponganta pan irasi bariseo aisati saroseo, iroonti irogomeantane.

(Mr. 8.14-21)5Aro yaretocotaigaa antatinta Jesos

aisati irogomere. Aique irogomereiquengaiguëro pan; yomaguisanquero teiromapëro. 6Aro icantaiguëri Jesos:—Pigamaiguemaro ora piponganta

pan irasi bariseoegui aisati irasisaroseoegui.

7Aique yosamitobagaigaca irogomere:—¿Pairo icantobicái: “Pigamema ora

?Tentajengari nomapëro pan.

8Igóque Jesos ora iquengaigaca,icantaiguëri:—

miro pan? Patiro arosataantipiquemisantaiguëna. 9¿Terai pigóigue?Cani ocarati pabocorooti pan, cararinapaagaiguëri 5,000 sërari. Págaigairopobiitaguetajiro ora ongarataga. ¿Atiocarati cantiri pinë?Yotabitanëri:—Ocarati 12.10—Aisati ocarati 7 pan, aisati

nopaguetaiguëri pan sërari icarati4,000. ¿Ati ocarati pobiitaguetajicantiriquë oquibe?—Ocarati 7.11Icanque Jesos:—¿Pairo te pigóigue?

tiro pan ora peguënguichane caranacanquemi: “Pigamema orapiponganta pan irasi bariseo aisati

.12Aique igóiguë irogomere te

ingantocotiro aisonori ora pipongantapan, iroonti ocantaro pibegairogomeantane bariseoegui aisati irasisaroseoegui.

Icanqueri Jesos Peroro: “Obiro Quirisito”.(Mr. 8.27-30; Ir. 9.18-21; Mt. 18.18)

13Aique iáiganaque Jesos aisatiirogomere cara poeboroquë jitachaSesárea, ora yobetsiquë Jeripo. Aroyosamitaiguëri irogomere Jesos:—Nopaniaca Naro Jonogaguitequë,

nomatsiguengatapë, carari, ¿Pairiracaijitaiguëna matsiguenga?

14Yotabitaiguëri:—Aintapague ijitaiguë Obiro Joan

baotisatantatsiri. Ainta basiniijitaiguëmi: “Ira Jesos Irianti Erías,

. Ainta basini ijiquemi ObiroJeremías. Aintasati icanque Obirocomantantatsiri.

15Aro yosamitaiguëri:

16

Page 40: Nomatsiguenga bible   new testament

40

—¿Pairo pijitaiguëna obirojegui?16Yotabitanëri Simón aisati ijita

Peroro:—Obiro Quirisito Agabisaicoontatsiri

ira noguiaiguë. Aisati Obiro ItomiTosorintsi caniatacagantatsiri.

17Icanqueri Jesos:—Aisonori picanti, Simón itomi Jonás.

Te irogometimiro matsiguenga; Iriantioniaguëmiro Pabati cara Jonogaguitequë.18Najitimi Peroro ora popairo ocantimopë.gaiguëri basini matsiguenga tojai caraNaro Itomi Tosorintsi.guëna. Nangábintsaiguëri querotayagobeiri camagari, querootisatiyobiacaguiri cara iquemisanquina.19Nomëmiro pinguemisantacaguirimatsiguenga aisa ocanta pisirecoquinerisitëcori arota ingasitapëri Tosorintsi caraigáanti. Queroca iquemisantimimatsiguenga yaca quibatsica, pingantiricara quero iáti Jonogaguitequë. Aisatiinganque Tosorintsi: “Aisonoripicanqueri. Tenta inguemisantina, queronomaguisantineri ora icantagueti te

. Carari antagaisati iraquemisanquero Irinibare Tosorintsi yacaquibatsica, pingantiri cara iriátë jonoquëcara përosati intiomoqueri Tosorintsi.Aro përosati inguenguemi Tosorintsi,inganque: “Aisonori. Nojocajineri iraquemisanquina ora icantagueti teonganinate, .

20Aique Jesos icantaiguëri irogomere:—Quero picomantiri matsiguenga:

.

Jesos icomantaiguëri irogomere cara ingamaque.

(Mr. 8.31-33; Ir. 9.22)21Aique icomantaiguëri irogomere

Jesos:—Coraque cataguiteri cara najáque

Jerosarénquë. Canta,

gaiguëna ira antiasipari aisatiitingomiegui saseriroti aisati iraogomeantiro isanguenare Moisés. Aisatiirógaiguëna, carari ongaraque mabacataguiteri, aro nanganiatanae aisati.

22Aro yáganëri Peroro casiriconiati,ipëgatsacari:—Natingomi, te onganinate oca

picanqueca.guimi, querota picami.

23Aro yapisitasitanacari Peroro Jesos,icantasanotëri:—Pijáte, picanquina aisati picantari

ibega Satanás. Quero pintaguinaro orate onganinate. Te pigóte ora icocaquinaTosorintsi, iroonti pigóque ora icoguimatsiguenga.

Ora inganque ira quemisantasantiri Jesos.(Mt. 10.38-39; Mr. 8.34-38; Ir. 9.23-27;

14.27)24Aique Jesos icantaiguëri irogomere:—Iranintasantëca pairiraca

aguiatanëna inguemisantasantina,iranatanëro igorosite, quero icantanontairiati, iroonti imomirintsibenquinaropairoraca nongocaqueri Naro. Arocairatsipiriacaqueri basini, përosatiinguemisantanëna Naro. 25Iracogabitacha ingábintsëma yacaquibatsica, tenta iraninte iratsipiriero,aiquenta iratsipiriasantë. Irariquemisantasantënane yaca quibatsica,irooti cara ingamobiquina Naro,aiquenta intiomoquina Jonogaguitequë,intimasantanë caninasati. 26Aintacasërari irasintaguetimaro antagaisati orainatsi yaca quibatsica, cara ingamaqueiriátë Sharincabeniquë, ¿Pairo iráque?¿Teco iratsipiriasiquimaro omagaro?Aroca iriátë Sharincabeniquë,tiguetisonori ingantima iriátëJonogaguitequë, inganiatanae.27Nopaniaca cara Jonogaguitequë,nomatsiguengatapë cara niboguë yaca

16

Page 41: Nomatsiguenga bible   new testament

41

quibatsica. Aiquenta nopigaima aisatiyaca quibatsica, nongobeingatasantapëaisati icanta Pabati icobeingatasanti;intsibataigapëna ironomirepague Pabatiirisaanganetsite, aro nongomantëguëri antagaisati matsiguenga.Nomaiguëri omagaro icanquero oranococagaiguëri; irianti ira queroiquemisantaiguina, natsipiriacaqueri.28Aisonori nacantasantaiguëmi,nogomerejegui, aintapague obiroquë iraqueroquerai icami iraniaigabajina caranopocaje Naronta Itingomisonori;noniagaiguëmiro nosangueguitere.

Ipasiniatitanë Jesos.(Mr. 9.1-13; Ir. 9.28-36)

17 1Aro pabisanaque 6 cataguitericara Jesos itonganaque

oquibequë oguitoja. Yágaiganaquericasiriconiati ira Peroro aisati Santiagoaisati Joan ireinti Santiago. 2Aroipasiniatitomopëri Jesos.tapë aisati icampari ibega paba. Aisatioquëtatasanotanë iguitsagare. 3Aisatiiconijatomopëri Moisés aisati Erías,inibatobagobaca Jesos. 4Aro icanqueriJesos Peroro:—¡Natingomi, caninataque ninaigue

yaca! Pinintiroca, nobetsiquëmiro yacamaba pongotsi otiomijani, patiro pasi,aisati basini irasi Moisés, aisati irasiErías.

5Iroontita inibatasegui Peroro,paguëtaguëgapëri posangueguitetocopëri. Aroiquemaigabaquero Irinibare Tosorintsicara mingoriquë, icanque:—Iriro nanintasanti Notomi Ica. Tojai

nacaninatasantobiqueri.taigueri Iriro.

6Iquemaigabaquero oca irogomere,aro ipariaque yaquitomotaiganacaitsorogasantanë. 7Ipocasitaiguëri Jesos.Yotsagataiguëri icanqueri:

—Pingabiritima, quero pitsorogaigui.8Aro icabiritanaa icogabetajari Moisés

aisati Erías, te irinaje, Irianti panibaniinasegui Jesos. 9

naca, igáqueri irogomere Jesosicanqueri:—Quero picomanti oca piniaiguëca.

Aiquenta cara nangamaque aisatinanganiatanae, aro pingomantaigueribasini matsiguenga. PingomantëgotinaNaro omagaro ora pigótocoquina aisaticara nopaniaca Jonogaguitequë aisatinomatsiguengatapë.

10Aique yosamitaiguëri irogomere:—Ira ogomeantiro Sanguenari

cantatsi: “Iribocapae iritsita Erías caraqueroquerai ipoqui Quirisito Ira

.queri oca? ¿Pairo te iribocobipë Erías?

11Yotabitaiganaqueri Jesos:—Aisonori icantaiguë: “Ingonijapae

Erías, .12Yamai nocomantaiguëmi cara aroqueipocaji Erías carari te irogótaigabaquerimatsiguenga;queri. Aisati nanganquima Naro, tojaiiratsipiriacagaiguëna.

13Aique igóiguë irogomere cara Jesosinibatëgotëri Joan baotisatantatsiri.

Jesos yogaguibegajiri janequi tingaraachari.

(Mr. 9.14-29; Ir. 9.37-43)14Aro cara yanongopaa osobi, ainta

arosonori matsiguenga yapatotaiga. Aroipocasipëri Jesos sërari,taguëpari, icampëri:

15—Natingomi, pingantaneintënari notomi; tojai itingaraacani, tojaiitsipiriaque. Iparigopiantë tsitsiquëirisacanëma; aisati iparigatapininquenijaaquë. 16Namabitapari yacapogomerequëca nacantabepari:

, carari tiguetiingantiri iragabiairi iragabisaicotajiri.

16 17

Page 42: Nomatsiguenga bible   new testament

42

17Yotabitanëri Jesos:—¡Te pigóiguero Irinibare Tosorintsi!

¡Terai pinguemisantaiguero obirojegui,terai pinganinataigue! ¿Ati ongantimanantsibataiguëmi nogometasitaiguëmi

guëna?Aique icanqueri casintari janequi:—Atsi pomapënari pitomi.18Aro Jesos iguisatsatëri ira camagari,

ijoqueri, yogaguibegajiri ira janequi.19Aique yosamitaiguëri Jesos

irogomere casiriconiati:—¿Pairo te nagabiobitiri nagátiri ira

camagari?20Icantaiguëri Jesos:—

santina. Arosataanti piquemisantaiguëriTosorintsi.guëmi: aroca piquemisantaiguëripinganqueroca ora oguitoja,

, aro ogaganëma.

sonori oquibianë, aisa ocanta carapinguemisantaiganaque.santaiguëca, pinganqueroca pairoracanongocaquemi. 21Carari pininticapijoguiri camagari cantacha ica, patiropingantiro aroca pomanocotasantëriTosorintsi aisati aroca pititima.

Yogatsitai Jesos icomantaigairi irogomere, icanqueri: “Pënibaque

nangamaque”.(Mr. 9.30-32; Ir. 9.44-45)

22Iroontita yanëitaiganaque caraGarireaquë, Jesos icantaiguëriirogomerejegui:—Nopaniaca Jonogaguitequë,

nomatsiguengatapë cara niboguë yacaquibatsica. Carari irácagantaiguënamatsiguenga, 23irógaiguëna. Ongaraquemaba cataguiteri aro nanganiatanae.Iquemaiguëro irogomere oca

nibarintsica, aro yogasëretaiganaca.

Ipënabentiro Jesos ora irobetsicantaguetimaro ibango Tosorintsi

cara Jerosarénquë.24Aique iáiguë Caperinaoquë Jesos

aisati irogomere. Cara ainta ira coigotëriquirequi irobetsicantaguetimaro ibangoTosorintsi. Ipocasiqueri ira Peroro,yosamitapëri:—¿Iripënabentapininquerinico Ira

ogometimiri iguireguite arotairaganinatiro ibango Tosorintsi?

25Icanqueri Peroro:—Jee, iripënabentiri.Cara ipiganaja Peroro cara

pongotsiquë, yosamitëri Jesos:—Simón, ¿Pairo piquianca? Irapague

itingomi, ¿Pairo icoicotopiantiiguireguite? ¿Icoicoquericoimatsiguengasonori? Teca, ¿Irianticoicoicoqueri basiniati matsiguenga?

26Yotabitanëri Peroro:—Icoicotaiguëri basiniati matsiguenga.Aro icanque Jesos:—Aisonori, te ingoicotiri

imatsiguengasonori. Aisa nacanta Naro,te ingoicotina Pabati aroquentanomatsiguengatacari. 27Carari tenaninte inguisaneintina ira coigotantatsiquirequi. Yamai pijáte angaarequë,pimate sima. Ira iritsita páguë,pintiguiranguiri, piniaqueri poroquirequi. Páganëri, pomeri iracoigotantatsi quirequi, popënabentinaNaro aisati popënabentima obiro.

Icomantë Jesos pairi obaquenguitsine cara itingomibintanti Tosorintsi.

(Mr. 9.33-37; Ir. 9.46-48)

18 1Aique irogomerejegui Jesosiátasitaiguëri, yosamitaiguëri:

—Cara igáanti Tosorintsi, ¿Pairiobaquenguitsine?

2Aro icaimëri janequi Jesos, yogobëriaganguisati, 3icanque:

17 18

Page 43: Nomatsiguenga bible   new testament

43

—Aisonori nongomantëmiro oca:pinguengasërete basiniati, pingantiroyacaqueroca. Queroca aisati pincantaibega janequi, quero pareta cara igáantiTosorintsi. 4Teni inguenguema iriaticaninari ica janequica. Pairiracacantëmarine ibega ica janequica iriroobaquenguitsine cara iragáantanequëTosorintsi. 5Pairiraca ágacaninatëri iracantari janequi iquemisanquinanta,aisati yágacaninatëna Naro. 6Pairiracaantaquerine janequi quemisanquina orate onganinate, natsipiriacaqueri.Caninataqueme ingamaque queroqueraiintaguiri ora te onganinate, aisaonganquimame iragaguibeintsatsatëgotëneri oquibe mopë itsonoquë,irojoquerime angaarequë ingamaque.7Aiti tojai ora quimingari yacaquibatsica, aisati ainta tojai intaqueribasini ora te onganinate, carariiratsipiriasantëro ira antaquerira.

Pijoquiro pairoraca antaquimine ora te ongomeite.

(Mt. 5.29-30; Mr. 9.41-48; Ir. 17.1-2)8Aisati icanque Jesos:—Yamai nosiacagantëmiro. Aroca

ontaquimi pobaco ora te onganinate,pijocajiro ora picantagueti quimingari.Aro pobetsiquiro pisëre aisatimeongantima pitotirome pobacopijoquerome. Aisati piguitiontaquemiroca te onganinate.Caninataque pinë paboconirobi querocapaguitinirobi cara Jonogaguitequë,arota quero piáti Sharincabeniquë carapini tsitsi ora te otsibacanete. 9Arocaontaquimiro piroqui ora te onganinate,pijocajiro ora quimingari. Pobetsiquiropisëre aisatime ongantima páguiromepijoquerome piroqui. Caninataque pijátepaoquinirobi cara Jonogaguitequë,querota piátacaguiro pitirooti piroquicara Sharincabeniquë cara te

otsibacanete tsitsi aisati pitsipiriasantëpërosati.

“Quero pitsoinguiri janequijegui”.10Aitosati icanque Jesos:—Aisati, quero pitsoinguiri

janequijegui, aintanta ironomire Pabatijonoquë yomisantaiguëri janequi, aisatiicomantëgobentaiguiri. 11NopaniacaJonogaguitequë, nomatsiguengatapë.Nipocasiqueri nagabisaicotaigairi irajátaiguënguitsineme Sharincabeniquë.

Jesos yosiacagantëri oisha ibiaga.(Ir. 15.1-7)

12Aisati icantaiguëri irogomere Jesos:—Nosiacagantëmiro aisati. Aroca ini

casintari 100 iroishate, imiaquimacaporo, ¿Queroco ijocaiganaqueri 99 caratongagariquë, iriátasitëri ingogajantiriiroishate ira peguënquicha poro? 13Carairaniajirica, inganinabenqueri iroishatearoquenta iniajiri, pabisëro caraicaninabentaiguiri iraegui te imeguima.14Aisa icanta Pabati, te iraninte iriáteSharincabeniquë paniro janequi.

Icanque Jesos: “Pogometiri popiguemisantane cara quero icantagueti

ora te onganinate”.(Ir. 17.3; Mt. 16.19; Jn. 20.23)

15Aisati icantaiguëri Jesos:—

moquiminta popiguemisantane ora teonganinate, pijátasitiri casiriconiatipingantiri. Quero picomantiri basini.Aroca inguemisantobëmi, intimaquecaninasati, caninataque,bagajima aisati. 16Querocaiquemisantimi, pijátasitajiri aisatipáganëri basini popiguemisantane,paniro queroca pite. Intsibataiguëmiirogóontimarota pairoraca pinganqueri,aisati ingampëri iriro cara inguengasëtaquimari irapiguemisantane. 17Queroca

18

Page 44: Nomatsiguenga bible   new testament

44

iquemisantaigabaquemi, pingomantë

jegui. Aisati ingamanaaiguëri. Querocaiquemisantaiguiri antagaisatiirapiguemisantane,gueri ibega tsoengatsiri aroqueicantagueque te onganinate. Queropijitiri quemisantatsiri. Irianti cantachacoigotantatsi quirequi ipagantinericobeingari Iromasati. 18Pairoracapingantaiguëri yaca quibatsica,irootisati inganqueri aisati Tosorintsicanta Jonogaguitequënta. Pingantaiguërica popiguemisantane cara icantaguetite onganinate,taguëtineri, aro irooti inganqueriTosorintsi. Aroca irobetsicasërequima,pijocajineri pingantaiguëri te ineicantagueti yamai, aisa ocanta orainganqueri Tosorintsi inguengasëretëmiirojocajineri aisati. 19Nagatsitaimiro:cara pomanaiguëri Tosorintsi caraJonogaguitequë obiro aisati basini,aroca pinguengasëretima, aroimaiguëmi Tosorintsi ora pomanaqueri.20Aisonorinta atiraca irapatotaiguemapite quemisanquinane queroca maba,aisati aintana Naro nantsibataiguëmari.

Pijocajineri basini ora icantaguetomoquimi te onganinate.

(Jn. 20.23)21Aique iáque Peroro, yosamitëri Ira

Jesos:—Natingomi, nigóque cara

ingantaguetomoquinaca te ongomeitenopiguemisantane, caninataquenangábintseri nojocajineri oraicantaguetomoquina, quero nipëgatari.Carari iragatsitainaroca, ¿Ati ongaratenojocobentajiri? ¿Aroco ongarate 7?

22Yotabitanëri Jesos:—Nangantasanotëmi, quero patiro

pijocobentajineri siete, cararitojaisonori pijogopiantaineri përosati;

quero pipëgatari. 23Aisati orairagáantane Tosorintsi ocantari ibegaibatorote cogatsi cara iripënabentairiiratirite. 24Icaimobëri paniro iromeraro,irebetiri tojaisonori quirequi.Icantabepari: “Popënabentajinari

. 25Yotabitanëri: “Tiguetiongantima nopënabentajimi yamai tenta

. Aro igáqueri basini:“Páganëri ica. Pomimantiri. Aisatipomimantiro iina, ianiquite, ora yasinta,omagaro; .26Aique yobaticagueritocari iromeraro,yamanaqueri: “Nobatorote, queropopimantina.

. 27Aro icantaneintëtanairi iromeraro ibatorote, icanqueri:“Nangábintsaimi, nojocajimiri orapirebetëna nomaguisantocotajimiri.

.jiri. 28Cara iáque iromeraro, iniopëriirapimeraro irebetiri iriro arosataquirequi. Yágatsonotobëri icanqueri:

. 29Aroyobaticagueritotabecari, yamanaqueri:“Quero picoicotinari yamai. Aiquenta

. 30Cararite ingábintsairi. Yomianqueriiromingamentoquë icanqueri: “Carapopënabentajina, aro nagáqueri cara

. 31Cara iniaigabaqueriimatsiguenga, yogasëretaigaca.guëri ibatorote, icomantaigapëri:“Naniaiguëri ira picábintsai cani, teingábintsante iriro yamai. Yomianqueri

.32Aro ibatorote icaimagantairi aisatiiromeraro, icabëri: “Te pinganinateobiro. Picanquena: ‘Quero popimantina’,irooti nojogantaimiro ora pirebetëna.Nacábintsasantëmi, carari tepingábintseri irebetimi obiro arosata.33

rime obiro ira irebetimi arosata, aisati?

18

Page 45: Nomatsiguenga bible   new testament

45

34Aro iguisanaca ipasatëri yomianqueriicanqueri:jimi irooti cara popënabentajina

. 35Aisaocanta queroca picábintsairi iracantaguetomoquimine te onganinate,queroca pijocajineri, querootisatiicábintsaimi Pabati Jonogaguitequë.

Iáiguë Jesos aisati irogomereaiquero Joreaquë.

(Mr. 10.1)

19 1Aroque icomantagueque Jesoscara Garireaquë. Aique

yogagaiganaja Iriro aisati irogomerecara Joreaquë, canta antatintaJoriránquë. 2Aisati yoguiataiganaqueritojai matsiguenga. Aintasati tojaijanaitaguetatsiri. Yoguibegajiri Jesos.

Jesos yogometocoqueri ira joquërone iina.

(Mt. 5.31-32; Mr. 10.2-12; Ir. 16.18)3Aisati iátasitaiguëri Jesos

bariseopague; icogabeca iraniantëmariirantacaquerime ora te onganinate.Yosamitaigapëri:—¿Caninataqueco irojocajiro iina

sërari aitica pairorapagueraca ora teiranintocotiro?

4Yotabitobëri Jesos:—¿Teco pinibatapinintabetimaro

Sanguenari? Jirai Tosorintsiyobetsiquëri ira sërari aisati tsinane.5Aisati icanque Tosorintsi:

Cara iráquero iina sërari, irojocanëriiriri aisati iniro, irágasantëro iina,intimacaquero casiriconiati.Coshoni iroquero iina, pitirootiinganquima paniro ibatsa.

6Jirai inabitaca sërari aisati iina; yamaicoshoni irogobaquima, intimaiguëinganquima paniro. Iniaiguëri Tosorintsiirianti paniro ibatsa. Ipanirootitaiguëri.

jima. Querootisati ijocaguiri basinimatsiguenga.

7Aisati yosamitaigapëri bariseo:—¿Aisonori? ¿Pairo isanguenabirique

Moisés jirai?Pisanguenatinero pijina pomero orapijogantaimaro, aro ocaninatipijocajiro.

8Icantaigabaqueri Jesos:—Te pinganinasëretaigue, aro

icanquemi Moisés cara caninataquepijocajiro pijina.guimi Tosorintsi pijocajiro. Icocaquemiquero pijoquiro. 9Nacantaiguëmi Naro,aroca pijoquero pijina, aisati págaebasini, aroque paguimintëmaropijinasonori. Patiro aroca aguimintëmi,aro caninataque pijocajiro. Aisati iraagairone tsinane ora ijoque ojimearoque yaguimintacari ojime.

Icantocoqueri Jesos ira te irágue iina.10Aro icantaiguëri irogomere:—Aique, queroca ocaninati ijocajiro

iina, caninataque quero yáganti.11Icanqueri Jesos:—Tigueti ongantima inguemiro

antagaisati sërari oca nacantaiguëmica.Paniro inguemaquero ira yogometasantiTosorintsi. 12Ainta ira te irágobinte iina.Aintasati basini ira yágaguitsoiti, queropini iina. Aisati ainta te iraninteiráguiro iina. Icoguini intimasitimaarota inganquineri pairoracaingocaqueri Tosorintsi. Arocapinguianquero oca piquemaque, aropinguengasëretëro.

Jesos yoguëneri janequipague ibaco.(Mr. 10.13-16; Ir. 18.15-17)

13Aique pamapëneri Jesosjanequipague, ocantaigapëri:—Poguineri pobaco notomipague,

pomanocotiri Tosorintsi arotaingábintseri.

18 19

Page 46: Nomatsiguenga bible   new testament

46

Icantaigabaquero irogomere:—Quero paseriguiri Atingomi.14Carari icanqueri Jesos:—Quero picantiri. Nocoguini

iribocasitaigapëna janequijegui. Igóiguëiriro intingomintina. Antagaisatiicantaigari ibega ica intiomoquina caraitingomibintanti Tosorintsi.

15Aro yoguëneri ibaco, yamanaque:—Pabati, nanintini pingábintsaigueri

icaegui janequipague.Aique iáque Jesos.

Jesos icamanaaqueri ira sërari casintasantachari.

(Mr. 10.17-27; Ir. 18.18-27)16Aro ipocasiqueri oboina sërari

yosamitapëri:—Ogomeantatsiri, picaninati. ¿Pairo

caninatatsi nanganque naro arota

quënta?17Yotabitanëri Jesos:—¿Pairo picantobiquina Naro

caninari? Paniro ini caninari, IriantiTosorintsi. Carari picoguica pijáteJonogaguitequë, pingantiro omagaroora isanguenaque Moisés.

18Icanque oboina:—Aiti tojai isanguenaque. ¿Pairo

pininti nanganque?Yotabitanëri Jesos:—Quero póganti, quero pintiro tsinane

cagaro pijina, quero picositanti, queropitsoiguëgotari pomatsiguenga.19Pinguemisantiri piri aisati piniro queropipëgatsatari; pinintiri pitimanamitaneaisa ocanta cara pininta obiati.

20Icanqueri sërari:—Aroque naquemisanquero omagaro

oca cara ninë janequi irooti yamai.¿Paironibani nanganque basini?

21Icanqueri Jesos:—Pinintica iraniacaninatimi

Tosorintsi, atsi pijáte pomimantiro

antagaisati ora pasinta, pomaguetiri iracoguitiaguetacha omagaro opënataga;aique imëmi Tosorintsi ora caninarocara Jonogaguitequë. Carapomimantëroca antagaisati, omanapiguiatanëna Naro.

22Cara iquemabecaro oca, iáqueoboina yogasëretasantanaca irirontacasintaguetasantacha, te iraninteimimantiro. 23Aro icantaiguëriirogomere Jesos:—Aisonori nacantasantëmi:

opomirintsitomocari casintaguetachariiriátë cara itingomibintanti Tosorintsi.24Nagatsitaimiro aitosati,mocari cameyo ingue otiomijaniquëomoro quitsapi.motasantëmari casintachari iriátë carairagáantanequë Tosorintsi.

25Iquemaiguëri irogomereiquenganeintasantaigacari,yosamitobaca:—¿Aisonorico? ¿Pairo inganque

matsiguenga cara irabisaicotajima?26Jesos inetsaiguëri irogomerejegui,

icantaiguëri:—Quero icantiro matsiguenga, carari

Irianti Tosorintsi inganqueroantagaisati. Te omomirintsitomotimariIriro.

Quero itsipiriaro quemisantatsiri ira aguiatëri Jesos.

(Mr. 10.28-31; Ir. 18.28-30)27Aique icanqueri Peroro:—Pinguengaiguena naroegui, tojai

nocogasantaigui naguiataiganaquemi,iroro nojocaigaguëtanëro omagaronasintaiga. ¿Pairo nágaigae aiquenta?

28Yotabitanëri Jesos:—Nangantasantaiguëmi aisonori:

aronta nopaniaca Jonogaguitequënomatsiguengatapë, aiquenta nopocaje

tapë antagaisati. Cara nosobiaque

19

Page 47: Nomatsiguenga bible   new testament

47

nagáantomentoquë, obirojeguiaguiataiguëna yamai, aisati pisobicaiguëpigáantomentoquë ocarati 12.Pigáantaiguëri joríojegui. 29Arocapiguiataiganaquina, quero pitsipiriaro.Aroca pijocaiganaquero pobangopague,pirentipague, pitsiropague, piri, piniro,pitomipague, piguebatsitepague,pairorapagueraca, quero pitsipiriaro.Aroca pijogobitanënaro arosatapiguiatëna, imaiguëmi Tosorintsi tojai.Aisati irágaiganaquemi caraJonogaguitequë cara pintiomoqueriTosorintsi përosati. 30Ainta yamai tojaiitingomipague yaca quibatsica, carariquero igáanti canta Jonogaguitequëcara panironta Atingomi. Aintasatiyamai tojai itsipiriaiguë yaca,imaintaiguëri matsiguenga carari

guëri cara igáanti Iriro. Icaranti yamaicarari aiquenta irobaque.

Jesos icomantëgotërimerantachari obasiquë.

20 1Aisati basini icanqueJesos:—Aisati nongomantaiguë

miro ati icanta Tosorintsi cara igáanti.Ainta casintaro irobasite.Oquëtaguetanë iátasitamanëri

neri irobasitequë. 2Iniopëri iraeguicogatsi intarobacaatineri, icampëri:“Pintarobacaatina yamai irootichopiniquë, aro nomaiguëmiri paniro

. Icabëri:“Aro, . Aique iáiguëitarobacaaquineri irobasitequë. 3Caraijonogatapë paba, aisati iátaji casintaroobasi poeboroquë, iniaigapëri basinisobicaigatsi te intarobacaate. 4Icampëri:“Pinintica pintarobacaatina yamai caranobasitequë, nopënabenquimi

. Yotabitanëri, 5 , aiqueiáque itarobacaaquineri. Aisati catinga

queri basini. Aisati cara inëmatanë pabaigáqueri basini intarobacaatineri. 6Aisatipënibaque ochapinitanë iátaji. Iniopëribasini te irante. Yosamitapëri: “¿Pairo

? 7Yotabitobëri:. Icampëri

casintaro: “Atsi pijáte pintarobacaatinaaisati nobasitequë; pintsibatimari ira

. 8Cara ochapinitanë iracasintaro icanqueri ira omisantineriirobasite: “Popatotaigueri iraeguitarobacaataiguëna nobasitequë,popënabentiri. Piguibatëripopënabentiri ira carantënguitsi ipoque.Aique popënabenqueri basini irooti carapopënabentiri ira obapënguitsi naarai

. 9Aro ipoque iratarobacaatënguitsi arosata,ipënabenqueri paniro tenario. 10Aisaocanta ipaiguëri ira parintënguichacatinga, aisati ira boquënguitsi caraijonogatapë paba. Aique icaimaiguëriiraegui parintënguicha coniamaniquë.Iquengaigabitaca iriro iripënabentëritojai, carari ipënabentaiguëri panirotenario aisati. 11Yágaigabaqueriiguireguite, iguisatsatëri iratarobacaataqueri. 12Icantaiguëri: “Iracarantënguitsi itarobacaataiguëarosataanti, carari pipënabentaiguëriiriatisati popaiguëna naro. Naantiniáigamanë cara oquëtaguetamanë,natarobacaatasantaiguë,santë paba, tojai nomasobitaiguë.

.13Paniro yotabitanë casintaro oba:“Nomatsiguenga, teni nomatobitimi.¿Teco nangantimi naarai,quemi paniro tenario’, picanquena,‘Aro’? Aquengaigaca. 14Yamai, páganëripasiati, pijáte.guëri ira carantënguitsi aisa inganquimapibiaca obiro. 15¿Teco onganinatenopasitacarico naguireguite?

19 20

Page 48: Nomatsiguenga bible   new testament

48

¿Piguisaneinquinanico obiro aroquentanacábintsaiguëri basini?16Nongomantaiguëmi yaca quibatsicairaegui imaintaiguë imatsiguenga,iraguibataiguëri Tosorintsi caraJonogaguitequë. Irari aguibataigachayaca quibatsica ingarantaiguë canta.

tari Tosorintsi: ,carari arosataanti ira quemisantaiguëri.Tojai quero iáti Jonogaguitequë.

Mabataque icanque Jesos: “Nangamaque, aisati nangabiritajima nantimaje”.

(Mr. 10.32-34; Ir. 18.31-34)17Aique iáiguë Jesos aisati irogomere

aiquero Jerosarénquë. Yáganëricasiriconiati irogomere, icomantaigairi:

18-19—Yamai intsomaigueJerosarénquë. Naro paniachaJonogaguitequë, nomatsiguengatapëcara niboguë yaca quibatsica. Irorocantënguicha cara Jerosarénquëirágaiguëna itingomipague saserirotiaisati iraegui ogomeantiro isanguenareMoisés. Ingantaiguëri ira Iromasati:“Páguiri Jesos, .Irisërontaiguëna, iripasataiguëna,iribëquëgotaiguëna corosiquë carariongaraque maba cataguiterinangabiritanaima nanganiatae.

Piátasiqueri Jesos iina Sebereo.(Mr. 10.35-45)

20Aique piátasiqueri Ira Jesos iinaSebereo, otsibatapari otomi, Joan aisatiSantiago. Pobaticagueritotasipariocampëri:—Nocoguini pingábintsena.21Yosamitobëro:—¿Pairo pininti?Potabitapëri:—Aiquenta, cara pigáantë

pigáantanequë,quimi notomi, paniro pobacosonoriquë,

ira basini pomatepacoquë.guemita cara pintingomibintanque.

22Icabëro Jesos tsinane aisati otomi:—Te pigóte pairoraca pomanaquina.

Aiquenta natsipiriaque tojai. ¿Tecopintsorogue cara pitsipiriaiguë obiro?Yotabitanëri Santiago aisati Joan:—Teni nontsorogue, nangantaiguëro

naro.23Aro icanqueri Jesos:—Aisonori pitsipiriaiguë, carari quero

nopimiro cara pisobicomoquinaaiquenta. Paniro Pabati përine pairiracatsipaquinane Naro cara nagáantë.

24Iquemaiguëri basini irogomereicarati 10. Aro iguisaneintobiqueri iraSantiago aisati Joan, aroquentaicogabeca pitirooti irobataiguërime.

25Iriro cantënguicha Jesosicaimaiguëri irogomerejegui,icantaiguëri:—Pigóiguë ira itingomipague

basiniati matsiguenga cagari joríoyametaiga imerataigari imatsiguenga.26Carari quero aisati picantaigariibegaiga iriro. Pinintaiguëcapiguibatima obiati, pomitocotaigueripomatsiguenga pingábintsaguetaigueri,quero pimeratari. 27Pomitocotaigueripomatsiguenga pairoraca ininti.Pingantimari ibega iromerataga.28Nopaniaca Jonogaguitequë,

gueri matsiguenga, quero nimeratari.Aisati nipocasique nangamobitaiguëriantagaisati matsiguenga arotairagabisaicotajiri Tosorintsi carainguemisantaiguëna Naro.

Jesos yogaguibegajiri pite comarajari.(Mt. 9.27-31; Mr. 10.46-52; Ir. 18.35-43)29Cara yaretaiga Jesos aisati

irogomere Jericóquë. Carayogagaiganaca, yoguiataiganaqueriabatsiquë tojai matsiguenga. 30Ainta

20

Page 49: Nomatsiguenga bible   new testament

49

isobicaigasegui pite comarajarionamiquë abatsi. Icomantaiguëri iriro:—Coraque Jesos.Aro icaibaitanë pitirooti:—¡Natingomi, Obiro imatsiguenga

David! ¡Pingantaneintëgotaiguena!31Aro iguisatsataigabaqueri ira

botoitaigacha icanqueri:—¡Pomairetaigue!Aiquero iáiguë icaimasantaiganaque:—¡Natingomi, pingantaneintëgotina

Obironta imatsiguenga David!32Iquemaigapëri Jesos, yaratingopë,

icaimagantëri, icanqueri:—¿Pairo picogaiguë nanganquemi?33Yotabitaiguëri pitirooti:—Natingomi, nanintaiguini

piniacagajina.34Aro icantaneintëgotaigapëri Jesos,

yotsagataiguëri iroquiquë. Aito carainianai aisati. Aro yoguiataiganaqueriira Jesos.

Icanaque Jesos Jerosarénquë.(Mr. 11.1-11; Ir. 19.28-40; Jn. 12.12-19)

21 1Aro yaretaigacaro poeborojitacha Betajajé Jesos aisati

irogomerejegui. Pinë Betajajé osobiquëoguitoja jitacha Olibos ora oguitojacatingasatiquë Jerosarén. Aro Jesosigáqueri pite irogomere, 2icanqueri:—Pijáigue catingasati poeboroquë.

Cara, piniaquero tsinane borootsatocotaga, otsibatari itiomijani.Pintsaicotiro pomapëro yaca. 3Aintacamatsiguenga irosomitobëmica: “¿Pairopitsaicobiritiro boro? :

. Aro inganquemi:.

4Icanque Jesos negaca caraimoncaraquero ora isanguenatocoquerijirai comantantatsiri jitacha Sacarías.Isanguenaque:

5 Pingomantiri Jerosaresati: “CoraquePitingomi. Iriro caninarisonori,

quero iquenga Iriati..

6Aique iáque pite irogomere,7yamapëneri ira pite boro, antiasiporoaisati itiomijani.pague imiticaraquë, aro iqueicotanacariJesos. 8Ainta inaigasegui tojaimatsiguenga yoguiaiguëri Jesos.Yogaguetaiguëneri iguitsagarepaguecara abatsiquë arota iragaticanëro boro.Aisati yogaguetaiguëneri otiomijani

quineri itingomi. 9Ibataiganaqueri tojaimatsiguenga aisati yoguiataiganaqueritojai. Icaimaiganaque:—Ainta Agabisaicoontatsiri,

imatsiguenga David. Intsomeantingomintobëmari. Intsomeaniacaninatobëri. Igáqueri Tosorintsiaroquenta iniacaninatëri Iriro. CaninariTosorintsi jonoquënintaberi.

10Aro icanaque Jesos cara Jerosarénquë.IquenganeintasantëgotobacariJerosaresati, yosaminatobagaiganaca:—¿Pairi ica?11Yotabitaiguëri basini:—Irianti Jesos Nasaresati. Ipaniaca

toonquë cara Garireaquë. Irirocomantantatsiri Ira igáque Tosorintsi.

Jesos ijocaigapëri ira pimantaguetatsiri cara oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi.

(Mr. 11.15-19; Ir. 19.45-48; Jn. 2.13-22)12Aro icanaque Jesos cara oquibequë

pongotsi irasi Tosorintsi, iguisaigapëriantagaisati ira manantatsiri aisati irapimantatsiri, ijocaigapëri sotoquë. Aisaicanqueri ira campiatiri quirequi aisatiira pimantiri paroma; yotëatapëri

pague. 13Icantaiguëri:—Ocanti Sanguenari:Icanque Tosorintsi: “Caninataquepomanocotaiguena yaca

.

20 21

Page 50: Nomatsiguenga bible   new testament

50

Carari obirojegui te pomanocotiri,iroonti picositapinintaigabaqueri irabocaigatsi iromanocotaigapëri Tosorintsi.

14Aique ipocasitaiguëri Jesos tojaicomarajari aisati tojai carancaratatsiri.Yoguibegaigabaqueri. 15Cara iniaiguëriitingomi saserirotipague aisati iraogomeantiro isanguenare Moisés,iguisaneintaiganaqueri Ira Jesos,aroquenta itasorintsitagueque Iriro.Aisati Iriro icaimëgotaiguëri janequicara oquibequë pongotsi, icantaiguë:—¡Intsome antingomintaiguemari

imatsiguenga David!Aro iguisaneintasantaigaca saseriroti,

icantaiguëri:16—

guëmi janequi? Te onganinateijitaiguëmi Itingomi.Yotabitanëri Jesos:—Jee, naquemaiguëri. Teco pinibatiro

Sanguenari ora cantatsi:Intingomintaiguëmari Ira Quirisitojanequi aisati tsorori janequi iratsotatsi.queri.

17Aro iáiguë Jesos aisati irogomere,iáiganaque cara Betaniaquë caraisamaigapë. Ora Betania iroonti poeborootiomijani.

Jesos yogasiguiriquëro iguera.(Mr. 11.12-14, 20-26)

18Cara oquëtaguetanai ipigaigaa Jesosaisati irogomere aiquero Jerosarénquë.Cara abatsiquë itaseguë Jesos. 19Caraonamiquë abatsi iniopëro panguirintsijitacha iguera. Iátasiquero. Icogabecaroojito, carari te ine, iroonti osi. Icampë:—Querota basini pinai ojito oca

igueraca.Aito cara pisiguiricanë iguera,

ocamaque.20Iniaiguëro irogomere,

taigacaro, yosamitaiguëri Ira Jesos:

—¿Ati ocanca pisiguiricasitaca igueraomanapague?

21Yotabitaiguëri Jesos:—Nacantasantaiguëmini, aroca

pinguemisanqueri Tosorintsi,pingantaiguëro aisa nacanta nacanqueroiguera. Aisati pinganquerica Pabati:“Pigaganënaro oca oguitojaca, pijoquiro

, aro inganquimiro.Carari quero pitsoinguiri. 22Aisaticapinguemisanqueri, inganquimiropairoraca pomanocoqueri.

Yosamitaiguëri Jesos joríojegui:“¿Pairi agáquemi?”

(Mr. 11.27-33; Ir. 20.1-8)23Aitosati icanaque Jesos cara

oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi.Iroontita yogomeantasegui,guëri itingomipague saseriroti aisatiirapague ogomeantiro isanguenareMoisés, yosamitaiguëri:—¿Pairi agáquemi cara pijocaiguëri

pimantaigatsiri? ¿Pairi oguëmi carapijica itingomi?

24Yotabitaiguëri Jesos:—Aisati Naro, patiro nosamitaiguëmi;

aroca potabitaiguëna, aisatinongomantaiguëmi pairi agáquenaNaro. 25¿Pairi agáqueri Joan caraibaotisataiguëri tojai omatsiguenga?¿Iriroco agáqueri Tosorintsi? ¿Iracoagáqueri matsiguenga?Icantobagaiganaca jorío:—Anganquerica: “Igáqueri

, aro ingancái: “¿Pairo tepinguemisantobitaigueri Joan?26Carari aroca anganqueri: “Igáqueri

, aro inguisaigacáiomatsiguengapague ijitaiguënta caraigáqueri Joan Tosorintsi caraingomantagueque.

27Aro yotabitaiguëri:—Teni nogóigue pairi agáqueri.Icanqueri Jesos:

21

Page 51: Nomatsiguenga bible   new testament

51

—Aisati Naro, quero nocomantimipairiraca agáquena nangantagueteocapague piniaiguëca.

Ira saserirotipague aisati icantari ibega oboina te iriátsatiri iriri.

28Aisati icantaiguëri Jesos:—Yamai nongomantaiguëmiro

quingabaguirentsi: ainta sërari aisatipiteni itomi. Igáqueri itomi obatatsiri:“Notomi, pijáte yamai pintarobacaate

. 29Yotabitanëri: “Quero, carari iquianca, aique iáque

itarobacaapë. 30Aisati igáqueri basiniitomi: “Notomi, pijáte yamai pinte cara

. Yotabitanëri: “Aro, Apa,. Carari te iriátsatiri. 31Yamai

nosamitaiguëmi: ¿Pairi antasantëneriiriri ora icocaqueri?Yotabitaiguëri:—Ira obatatsi, aroquenta

itarobacaaque obasiquë.Aro icantaiguëri Jesos:—Nangantasantaiguimini oca:

irobataiguëmi iriáiguë Jonogaguitequë iracoigotantatsi quirequi aisati oraantapinintaguetiri sërari cagari ojime.32Ipoque Joan baotisatantatsiri,icomantapëmi ati pingantaiguëma carapinganinataiguë,bëri. Irianti quemisantaiguëri iracoigotantineri Iromasati piguireguite, aisati

guiri sërari cagari ojime. Icantaigaayacaqueroca cara iriáiguë Jonogaguitequë,carari te pomasiniatitima obiro, tepiganinataiguema, quero piáti jonoquë.

Jesos icomantëgotëri iraomisantiro obasi.

(Mr. 12.1-12; Ir. 20.9-19)33Aisati icantaiguëri Jesos:—Aiti basini nosiacagantëmiro:

pinguemaigabaquero. Ainta sëraripanguiquero obasi. Yotanquero. Aisati

iquiaque omoro cara iragaticaguitërooguitso aisati ora irágantëmaro oja.Aisati yobetsiquëro pongotsi

maro. Aro yogaiguëri omisantineriirobasite, aique iáque jaanta basiniquëquibatsi. 34Cara omoncaraca cataguitericara oragatanë oguitso, igátabecariiromeraro: “Pijáigue, pingampëri ira

. Aro iáigabitaca. 35Carariira omisantiro iniaigabaqueri,yágaigabaqueri. Paniro ipasataiguëri,basini yogamagaiguëri, basini

cari. 36Ira casintaro igátaigabitacaribasini iromeraro tojai. Aitosatiicantaigabaqueri. 37Aique iquengasëtaca ira casintaro: “Yamai nagáquerinotomi. .Aro igáqueri itomi. 38Irari omisantineriirobasite iniobëri itomi inibatobaganaca:“Coraque itomi casintaro. Caraingamaquenica iriri, iriroqueraiágairone obasi. Intsome ógaigabaqueri,

.39Aro yágaigabaqueri, yáganëri sotoquëobasi, yogamagaigabaqueri. 40Carairibocapë ira casintaro obasi, ¿Pairoinganqueri iraegui omisantaiguineri?

41Yotabitaiguëri saseriroti:—Cara iriboque, irágaigapëri ira

catsimari omisantatsiri,queri, irógaigapëri. Aique irogaiguëribasini omisantineri irobasite, irianticaninari, ira pagantirine iraisati oja oba.

42Aro icantaiguëri Jesos:—Teco pinibataiguero ora Sanguenari

ocanti:Jirai itsoingaiguëro mopë iraobetsiquirori mopëpongo,ijoquero tenta irogóiguero caraicoiguëro Tosorintsi iroontiotingomi mopë, otingomipongotsi, cantaca otingomipoa.

21

Page 52: Nomatsiguenga bible   new testament

52

Carari yágairo ora mopë,itingomiantacaro pongotsi.Icaninabenquero Atingomi,iniacaninatëro, icantacagajirimatsiguenga cara irogajirootingomi mopë. Aisatinaquenganeintasantëro naroegui.

43Iroro nocomantaguëtaiguëmi: queropiniaiguiri Tosorintsi cara igáanti.Irianti jáiguënguitsine Iriroquë basiniatimatsiguenga ira quemisanquerineintingomintaiguëmari Tosorintsi.44Pairiraca pariaquenguitsine yacamopëca iricarapë itonguiquë; pairiracaotsinaque oca mopëca onganquericantaca pibega pojongabatsari. Naantiosigaro ora mopë otingominacantocotaiguëmiro; queroca pigótina,pitsipiriaque; queroca piquemisantina,pijáque Sharincabeniquë. Pairiracacomëtobënane iripoguiriaquengani.

45Aro iquemaigabaqueri Ira Jesositingomi saseriroti aisati iraogomeantiro Sanguenari, igóiguë caraJesos iquenguitsatocotaiguiri irirojegui.46Iguisaneintaigabitacari, icogaigabitacairácagantërime,guëri matsiguenga igóiguëntamatsiguenga cara aisonori Jesosicomantëgotëri Tosorintsi.

Jesos icomantëgotëri ira cajemaiguëri imatsiguenga cara irágantë itomi.

(Ir. 14.15-24)

22 1Aisati icanque Jesos ocaquingabaguirentsica.

2—Nongomantaiguëmi ati ocanta caraitingomibintanti Tosorintsi. Aintaitingomi yobetsiquëneri itomi carairáquero iina. Icaimaiguëri tojaimatsiguenga. 3Igátabecari iromeraro,icaimagantaigabitacari igaimanejegui,carari te iribocaigue. 4Aisati igátabetajaribasini iromeraro icantaiguëri: “Pingantirinagaimane: ‘Aroque pobetsicaca

antagaisati. Yógaiguëri ibaacate aisatiiroishate aneri. Popogopë pinganinasë

. 5Carari te inguemaigabaqueri.Iáiguë atiraca. Iáque paniro carairitoganequë, iáque basini caraimimantagueantë. 6Ainta basini ágobëriiragátane icantaigabaqueri catsimari.Aisati yogamagaigabaqueri basiniiragátane. 7Cara igóque itingomi,iguisanaca, igátaiguëri isoraroteeguiiboeborotequë. Yogamagaigapëri iraigaimane, aique itagaigapëroibangopague. 8Aique icanqueri iromeraroitingomi: “Aroque nobetsiquë omagaro,carari te ingomeite nagaimanejegui, teiriboque. 9Pijáigue cara abatsipaguequë,pingaimiri matsiguengajegui, pingantiri:‘Pijáigue ibangoquë atingomi,pinganinasëretëgotineri itomi

. 10Aique iáiguëiromeraropague, icaimaguequeriimatsiguengajegui. Yapatoitaigaca tojai,caninari aisati ira te inganinate.Iagaigaparo pongotsi. 11Aro iáqueitingomi cara irobetsataiguëmari irabocaigatsi. Iniopëri paniro sërari ira teingue caninaro iguitsagare.12Yosamitapëri: “Nomatsiguenga,nopaguetaiguëri nagaimane caninaro

tima caninasati.tima obiro? . 13Aroicanqueri iromeraro: “Piguëshotiriibacoquë aisati iguitiquë, pomisotoguirisotoquë cara tsitiniriquë. Cara,

.14Pinguemina: ainta tojai icaimaigabitaTosorintsi carari te inguemisantiri;arosataanti ira icoigaiguë.

Yogomequeri bariseo Jesos cara inganquineri itingomi ora icoicoqueri.

(Mr. 12.13-17; Ir. 20.19-26)15Aique iáiguë bariseoegui,

yosamitobagaigaca:

21 22

Page 53: Nomatsiguenga bible   new testament

53

—¿Pairo anganqueri Ira Jesosaniantimari? Aroca angantacaqueri orate onganinate, aro cara anguisëri.

16Aro igátaiguëri irogomere aisati iraaguiataiguiri Eroris. Iáiguë icantaigapëriIra Jesos:—Ogomeantatsiri, nigóiguë aisonori

pogomeantiro Irinibare Tosorintsi, aisatiponiaguinaro catingasati atiracaongantima naretaiguëmari Tosorintsi.Te pintsoroguiri pairiraca. 17Yamaipingomantina pairoraca piquiancaObiro: ¿Caninataqueco omëri Sésaraguireguite? ¿Teco onganinateomagantëri cobeingari cara Iromaquë?

18Igóque Jesos cara icogaigabitacairomatobitirime, irantacaguiri ora teongomeite. Yosamitaigabaqueri:—¿Pairo picogobiti pomatobitina? Te

pinganinate. 19Poniaguinari quirequi irapipënabentiri Iromasati.Aro yamaigapëneri quirequi, ira

jitacha tenario.20Yosamitëri Jesos:—

toca? ¿Pairi ijita sanguenatëgotënguichayaca tenarioica, iroonti iripajiro?

21Yotabitanëri:—Iroonti irasi Sésar nogobeingarite.—Icantaiguëri Jesos:—Aro, pomaigueri Sésar ira

icoicoquemi, aisati pomaigueri Tosorintsiora iraisati, ora icocaquemi Iriro.

22Iquemaiguëri,ganaca. Aique iáiguë, ijocaiganaqueri.

Icantaiguëri saroseo Jesos: “Aisonori angabiritajima”.

(Mr. 12.18-27; Ir. 20.27-40)23Irooti cataguiteri iátasitaiguëri Jesos

saroseopague, ira ijitasitaiga cara queroicabiritaja igamagaegui. Aroyosamitaigapëri:

24—Ogomeantatsiri, jiraiisanguenaque Moisés:

Aintaca sërari, carari te irine itomi,aique ingamaqueca, caninataqueireinti irágajiro iina; arocaontsomaaque itomi, iriantiirosiguëma itomi ireintitomaco.

25Jirai ainta naroeguiquë poro sërari,aisati ireinti icarati 6. Yágabitaro iina,carari te irine itomi. Aique icamaque iriro.Aro iina yágairo ireinti. 26Aisati icamaqueiriro, te irine itomi. Aisati icantaigacaireintiegui yágaigabitaro tsinaneicamaiguë omagaro, teni irinëmate itomi.27Aique ocamaque tsinane aisati. 28Caraingabiritaigaima, ¿Pairi ágairone? Pinetse,ijinantaigabitaro antagaisati ireintiegui.

29Aro yotabitanëri Jesos:—Tojai pamatobitaigaca obiatiegui

tenta pigóiguero Sanguenari, teatisatipigóiguero itasorintsite irasi Tosorintsi.30Aisonori cara angabiritajima,antimaigae, quero ágai ajina. Antagaisatiira cabiritajachane ingantaiguëmari ibegaironomire Tosorintsi: quero yágai iina.31Ingabiritaiguëma omagaro camaigatsiri.¿Teco pinibatiro ora icanti Tosorintsi jirai?Icanque:

32 Naro Tosorintsi. IquemisantinaAbaram. Iquemisantina Isac.Iquemisantina Jacob.

Te ingante: .Aroca iquemisanquerini TosorintsiAbaram, ainta icaniati Abaram. Aisaticaniari Isac aisati Jacob. TosorintsiIrianti Itosorintsite ira caniatatsi.

33Cara iquemaigabaqueri tojaimatsiguenga, iquenganeintaigaca. Icanque:—Caninasati yogomeanti Jesos.

Icomantëgotëro Jesos ora obatatsi ora icocaqueri Tosorintsi.

(Mr. 12.28-34)34Ira bariseo iquemocotaiguëri

saroseo,

queri. Iroro itsorogaiganaque saroseo

22

Page 54: Nomatsiguenga bible   new testament

54

cara iraniantaiguëmari aisati. Aroipocasitaiguëri Jesos bariseopague.35Icogaigabitaca iramasitacaguimarimeJesos irinibarequë. Ainta paniro bariseoogomeantiro Sanguenari, yosamitëriiriro:

36—Ogomeantatsiri, aiti tojaipogometaguequina Sanguenari. ¿Pairoobatatsi ora anguemisanque?

37Yotabitanëri Jesos:—Pinintasantiri Atingomi, Irironta

mari obiati, përosatipinguengueri,tiri.

38Ocari oca iroro obatatsi caraSanguenariquë. 39Ora otsibata, ocantinegaca:

Pinintiri pitimanamitane pibegacara pininta obiati.

40Aroca pingantaiguëro oca, aropomoncarataiguëro antagaisatiisanguenare Moisés aisati omagaroisanguenataiguë comantantatsiripague.

Quirisito imatsiguenga David.(Mr. 12.35-37; Ir. 20.41-44)

41Cara përosati yapatoitaigasegabariseopague, yosamitaiguëri Jesos:

42—¿Pairo piquengasëretëgotacariQuirisito? ¿Pairi imatsiguengataca?Yotabitaiganaqueri bariseo:—Iriro matsiguengatacari David.43Icantaiguëri Jesos:—

caqueri ira David; ijiqueri Quirisito. Isanguenaque David:

44 Ira Tosorintsi icanqueri Natingomi:

quëca.toquë irooti cara nagabeiriantagaisati ira quisaiguëmi,

.45Iriroca Quirisito Itingomi David,¿Pairo pijitobitaiguëri Iriro

imatsiguenga David? ¿Pairo tepijitobitaigueri Pitingomi obirojeguiaisati?

46Aro Jesos yoguimairentasantaiguëribariseo irooti cara te pairi otabitirine.Itsorogaiganaque aro te irosomitaigairiaisati.

Jesos yogometaiguëri matsiguenga ati icantaiga ira ogomeantiro Sanguenari

aisati bariseoegui.(Mr. 12.38-39; Ir. 11.42-46; 20.45-46)

23 1Aique icantaiguëri Jesos iraimatsiguengajegui aisati ira

irogomere.2—Iraegui ogomeantiro Sanguenari

aisati ira bariseoegui ijitasitaigabitaaisati icantaigari Moisés:guequero isanguenare Moisés.3Caninataque pingantaiguero orayogometaiguëmi, carari queropoguiatiri aroquenta icantasitaigacaroirinibare, tenta ingantiro iriati oraicomantaigabitëmira. 4Tojaiyobomirintsitaiguëmi cara picanqueroora yogometaiguëmi, carari teiromitocotëmatimi iriati. 5Antagaisatiicantagueti iriro, icantasitaigaro arotairaniacaninataigueri imatsiguenga.Yogasitaro arosata Sanguenari caraichotaiquë aisati ibacoquë. Aisatiyobetsicasitaigacaro oquibesonoriogarasiquë iguitsagarepague arotairaniacaninataigueri matsiguenga,ingantocotaigueri: “Caninari bariseoaisati ira ogomeantiro isanguenareMoisés, .6Aisati cara yapaigui icogasantaiguëintsibataiguëmari itingomipague, aisaticara yapatotaiga jorío icogasantiirisobicomento caninaro. 7

jegui cara opimantagani pairoraca,irobetsataiguemari: .8Carari obiro, quero picantari. Quero

22 23

Page 55: Nomatsiguenga bible   new testament

55

,panironta ogometimiri, Naanti. Aisatipicantobagaiga, pijitobagaiganaca:

. 9Aisati yacaquibatsica, quero pijitasitari piripairiraca, panironta Piri ini caraJonogaguitequë. 10Querootisati

,panironta Pitingomi, Irianti Quirisito.11Pingoqueca pintingomintima, arocaninataque pobatacaguiri irabasinipague, pomitocotaigueri iriro.12Pairiraca quingachane caninari,irajiquima obatatsi, aro Tosorintsiiraguipasiguitëri, inganquericarantatsiri. Aisati ira carantatsi,inganqueri obatacagantatsiri carainguemisantasantëri imatsiguenga.

Jesos isintsitsataiguëri ira ogomeantiro isanguenare Moisés aisati bariseo.

(Mr. 12.40; Ir. 11.37-48; 20.47)13Icantaiguëri Jesos:—Obirojegui ogomeantiro Sanguenari

aisati obirojegui bariseo, tojaiingasitígataiguëmi Tosorintsi tentapinintacaguiri pairiraca iraretima carairagáantanequë Tosorintsi, teatisatipijáigue obiro. 14Tojai pamatobianti.Aisati tojai ingasitígataiguëmi Tosorintsiaroquenta págabitsaquero obango

taiguemi pomatsiguenga. Tojaiiratsipiriacagaiguëmi. 15

taiguëmi. Popomirintsibentaigari basini,pogometaguetaiguëri carairomatobiantë aisa ingantaiguëmipibega obiro. Yabisanaquemi iriro.Pamanocotasitaigari Tosorintsi obiro,carari te pingantiro caninaro; aisatiyamanocotasantasitaigari pogomere,teatisati ingantiro caninaro. Aisaicantimi, icanquero ora iriátanquimaSharincabeniquë. 16Ingasitígataiguëmi

obirojegui. Aisa pingantimari ibegacomarajari oniagasitari imatsiguengacomarajari negaraca pini abatsi.Picantasitaro: “Aroca inganque poro,‘Iroontita pinë ibango Tosorintsi,pigóontimaro quero namatobitimi’, arocaninasati yamatobiantë. Carari arocainganque, ‘Iroontita inë oro caraibangoquë Tosorintsi, pigóontimaroquero namatobitimi’, aro aisonori

. 17¿Pairopicantobitaiga negaca? Te pinintepigóigue ora caninari. Ora ibangoTosorintsi ocaninatasanti, aisati ira orocaninari aroquenta poganinatëri ibangoTosorintsi. 18Aisati picantasitaro: “Arocainganque matsiguenga, ‘Iroontita pinëcara atagantëneri Tosorintsi obira,pigóontimaro quero namatobitimi’, arocaninasati yamatobiantë. Carari arocainganque, ‘Cara ini obira omapëneriTosorintsi arota ataquineri, aropigóontimaro quero namatobitimi’, aro

.19¿Pairo picantobitaiga negaca? Tepininte pigóigue ora caninaro.Ocaninatasanti ora atagantëneriTosorintsi ibatsa obira. Aisati icaninatiibatsa aroquenta poganinatëri oraatagantineri. 20-22Pinetsaigue. Tojaipicantaiguë: “¿Teco ine atagantineriTosorintsi aisati ora inatsi jonoica?“¿Teco ine ibango Tosorintsi aisati Irirotsomaguira?

toquë?pijitasita caninataque pomatobitaigueripomatsiguenga. Pijitasita ¿Teco intimeTosorintsi? Aisonori itimi, igóque orapicantagueti, ingasitígataiguëmi.23Obirojegui ogomeantiro isanguenareMoisés aisati obirojegui bariseo,ingasitígataiguëmi Tosorintsipamatobiantinta. Pinetse:gabitacari. Aroca páguë quirequi 10, aro

23

Page 56: Nomatsiguenga bible   new testament

56

pomabaqueri paniro irasi Tosorintsi.Aroca páguë 10 osi pobanguirepague,aro pomabitëmari patiro osi. Carari te

timi Tosorintsi: icogabeca pintimemecaninasati, icogabeca pingantaneintëtirime pomatsiguenga pingábintserime,icogabeca pinguemisantirime aisatipomoncaratirome pinibare.Caninataqueme pingantaigueromeantagaisati ocapague; aique aroca páguëpairoraca ocarati 10, patiro pomëriTosorintsi. 24Te pigótëmataigue, cararipicogabeca pogometaiguerimematsiguenga Irinibare Tosorintsi.

caro ora cagaro icocaquimi Tosorintsi,iroro cantënguicha te pinguengatëtaigueri ora icocagabequimi.25Ingasitígataiguëmi obirojeguiTosorintsi tojainta pamatobianti.Piquibasantëro pitasane otisitaquë,carari te pinguibatetiro tsomaguitinina;cara osititeti. Aisa picanta obiro,

guemi matsiguenga, carari te piganinasëretima pisërequë. Përosati picositantiaisati pamatobianti. 26Te pigóigue.Aisati picantari ira te iranee. Obitsitaquibatequerone tsomaguite, aique querooquebatsitaji otisitaquë. Arocapiganinasëretëma, aro iraniacaninatëmiaisonori matsiguenga. 27Obirojegui,bariseo aisati ogomeantiro isanguenareMoisés, ingasitígataiguëmi Tosorintsipamatobiantinta. Aisati picantaroyogantari camatsirini, ibotsotiro catari.Ocaninatabitaca sotoquëranti cararitsomagui quimingaro isititi, jagacaitonguiporoqui. 28Iniacaninatabitacaromatsiguenga ora picantagueti carari tepinganinasërete: tojai pamatobiantiaisati tojai pintapinintiro ora teongomeite. 29-30IngasitígataiguëmiTosorintsi tojainta pamatobianti

obirojegui. Jiraisonori pomatsiguengaógaiguëri ira comantabitari IrinibareTosorintsi, Ira caninari. Yamaipobetsicaiguëro pongotsipaguepinguengantëmari comantantatsiri.Aisati picantasitaiga obirojegui:“Nantimeme naati jirai, queronóguirime, quero nacantarime

. 31Picanque:.

Aisonori picantaiguë, irootisatintapintaiguë cantacha irasi jirainisati.32Aisati posigari pomatsiguenga jirai,obirojegui ógueri aisati. Ora iparintacajirai, picantaiguë obiro yamai.33Picantaigari marangue; pamasiqueriira basini. Picantaguetasanoti tojaipagueora te onganinate, te pinganinatëtaigue. ¿Pijiqueco quero piáiguiSharincabeniquë? Aisonori pijáiguëcanta.

Icomantëri Jesos: “Ingasitígataiguëmi Tosorintsi”.

(Ir. 11.49-54; 13.34-35)34Përosati icanque Jesos:—Aiquenta nagáquemiri basini

comantantatsiri, ogótatsiri, aisatiogomeantirone Irinibare Tosorintsi.Nigótaiguëmi, ainta ira pógagantaiguë,basini popëicotaiguëri, popasataiguëribasini cara papatotaiga, aisatipinguisaiguëri basini negaracairiátagueque. 35Ainta picantagueti,picogaiguinta pigamagaigueriantagaisati caninatatsiri. Jirai póguëriAbel, aisati basini tojai. Aisatipogamaguëri Sacarías, itomi Berequías,iroontita iquemisantacagabecariimatsiguenga cara ibangoquë Tosorintsi.Pintimaigueme obirojegui jirai, aisatipóguërime. Pasi poguiro póganti. 36AroTosorintsi ingasitígatëri omagaro iracogaigatsi iróguiri basini. Aisatiingasitígatëmi obirojeguinta ógueri.

23

Page 57: Nomatsiguenga bible   new testament

57

37Joo, obiro Jerosaresati. Tojai

miri Tosorintsi, aisati pobasiaquerimopëquë ira igáquemi. Aisa ocantatiapa omisantiri ojaniquite itiomijani,ocábintsaiguëri, aisati nocogabeca Naronangantimaro, nangábintsaiguemime,

bëna. 38Pijitasitaiga Jerosarén caninaro,carari nojocanëmi Naro, aisatiirojocanëmi Pabati Tosorintsi queroinomotajimi. 39Quero piniaigaina aisatiirooti cara piniaigabaquina nopocajeaisati nantingomibintaigapëmi,pingantocotaigabaquena: “Coraque Iraigáque Atingomi. .

Icanque Jesos: “Aiquenta irogomeriguetëro ibango Tosorintsi”.

(Mr. 13.1-4; Ir. 21.5-7)

24 1Aique isotocanë Jesos caraibangoquë Tosorintsi, iáque.

Ipocasitaiguëri irogomere, ijigotaiguëneri ibango Tosorintsi aisatipongotsipague otsibataro. 2Aroicantaiguëri Jesos:—¿Piniaigabitacaro ora

pongotsipague? Aisonori nongomantëmioca: aiquenta irogomeriguetëroantagaisati. Irogaguetajiro. Quero piniyaca pite mopë otsibatobagaa.

3Aique iáiguë itonganaque oguitojaquëjitacha Olibos. Isobigopë Jesos. Arocomanoroni yosamitaigapëri irogomere:—Pingomantina: ¿Ati ongantima cara

irogomeriguetëro orapague pongotsi?¿Pairo ogótacaquinane ati ongantimacara popogopae? ¿Ati ongantimaomoncaraquima antagaisati ocapicantaiguënaca?

Icomantaiguëri Jesos: “Aiquenta iribocaiguë tojai matobiantatsiri”.

(Mr. 13.5-8; Ir. 21.8-11)4Aique yotabitanëri Jesos:

—Arotasha pine quero yamatobitimi.5Iribocaiguë tojai, ingampë: “Naro

. Iromatobitaigapëri tojaimatsiguenga. 6Pinguemopiantërotainganque: .Inganque basini:

. Carari queropogasëreta: tojai irógobaquima, carariqueroquerai omoncarata omagaronacantaiganaquemi. 7Aiquenta

queri basiniati matsiguenga,tobagaiguëma irógobaquima. Aitosatiiritasegaiguë tojaisonori matsiguenga.Aisati ontojaiganaque janatigantsipague.

quë quibatsi. Iratsipiriaiguëmatsiguengapague, 8iroro cantënguichaqueroquerai yobomirintsitasantirimatsiguengajegui. Aiquenta coraqueagabenisonori.

Tojai inguisaguetëri quemisantatsiri.(Mt. 10.17-22; Mr. 13.9-13; Ir. 21.12-19)9Aisati icomantaiguëri irogomere

Jesos:—Aroca irogóiguë matsiguenga

piquemisantaiguëna, ingantobitaiguëmiro catsimari, irógarantaiganaquemi,inguisaiganaquemi antagaisatimatsiguenga. 10Ainta tojai irojocajirocara iquemisantabeca, aiqueinguisaiguëri ira quemisantatsirisonori,irácagantaiguëri. 11Ingonijapëtsoengantatsiri, ingantaigabitëma:

, carariiromatobitaiguëri antagaisatiquemisantabetachari. 12Tojaiingantaguequero te ongomeite, aisatitojai irojocajiro cara inintobagaigaca.13Carari nagabisaicotajiri antagaisati iraquemisantaiguënane përosati.14Pijátagueque antagaisatiquë quibatsi,pingomantaguetaigueri omagaromatsiguenga oca Caninaro Nibarintsica,

23 24

Page 58: Nomatsiguenga bible   new testament

58

cara nocogui intingomintaiguena; aiqueomoncaraquima antagaisati ocanacantaiguëmica.

Aisati icanque Jesos: “Aiquenta imomirintsitaiguë Joreasati”,

(Mr. 13.14-18; Ir. 21.20-24)15Aisati icomantanque Jesos:—Jirai isanquenaque comantantatsiri

jitacha Daniel:Aiquenta ingapë cara ibangoquëTosorintsi ira quimingarisonoricantaguetasantatsi ora teongomeite, iraguimingatëroantagaisati.

Pigóiguero Sanguenari. Carapiniaiguërica ira nocomantëgotiyamaica inganaque ibangoquëTosorintsi, 16aroca pitimi caraJerosarénquë pisigaiganaquimaotisipaguequë. 17Aintabica obirojonoquë pobango, quero piápanëntitsomagui págapanëntiro ora pasinta;iroonti pisigasantanëma. 18Aroca pinëpitoganequë,taro basini piguitsagare. 19Tojaiotsipiriaiganaquero tsinane orapënibatatsi aisati ora tsotagatsiojaniquite queronta pisigasantanaca.20Pomanocotiri Tosorintsi arota quero

tica angani, querootisati cara sábaroquëcara pamagoriaigui.

Icanque Jesos: “Tojai iratsipiriaiguë antagaisati ira timaiganaquenguitsine”.

(Mr. 13.19-23; Ir. 17.22-24)21Aitosati icanë Jesos:—Aique tojai iratsipiriasantaiguë

matsiguenga. Iratsipiriasanoiguë abisëroora itsipiriaiguë matsiguenga jiraisonoriirooti yamaica, aisati abisëro omagaroinanënguitsine aiquenta. 22Aroca

guë opoguiriaiguëri omagaro

matsiguenga ingamaque, carariTosorintsi ingábintsaiguëri antagaisatiquemisanqueri iraegui icoiguë, arotaquero ocosamaniti atsipiriagantsi.23Aintaca paniro cantatsi: “Iriro

, quero piquemisantiri.Aisati inganquemica: “Intsome canta

, querootisati poguiatiri.24

tsiri ingampëmi: . Aisatiiribocapë basini inganque: “Naro

. Tojaiiritosongantë, ingoque iromatobitaiguëritojai matsiguenga, carari queroyamatobitiri ira quemisantasantatsi iraicoiguë Tosorintsi. 25Piquemaquenayamai nocomantaiguëmi atiracaongantima aiquenta queroquerai ini.26Aroca inganquemi: “Ainta Quirisito

, queropiquemisantiri. Aitosati, arocainganque: ,quero piquemisantiri. 27NopaniacaJonogaguitequë, nomatsiguengatapë.Cara omabocapái tegotsitanatsimoretatsiri, osangueguitetanëroomagaro jonoquë, aisa nangampaimaNaro cara nopogopae quibatsica.Nomabocaigapairi,quina antagaisati. 28Atiraca ini igamaga,aito cara imarigasipëri tisoegui. Aisaocanta tojainta itsoinganti joríojegui,iroro iribocasitaguëtaiguëri tojaimatobiantatsiri.

Ati ingampaima cara iribocapae Jesos aiquenta.

(Mr. 13.24-27; Ir. 21.25-28)29Aisati icomantaiguëri irogomere

Jesos:—Aro tojai iratsipiriasantaiguë

antagaisati matsiguenga,motaiguëri. Cara abisanaqueatsipiriagantsi, aique intsitinitanë paba,aisati quero iconijaguitetanai

24

Page 59: Nomatsiguenga bible   new testament

59

manchacori. Aitosati imariaguepëjonogasati, aisati osebatanëma omagarojonoquë. 30Aique nongonijapë Narocara jonoquë, iragasëretocotaigabaquinaantagaisati tsoengatsiri.quina cara nopogopë mingoriquë.

sanotapë nagáantaiguëri omagaro Naropaniacha Jonogaguitequë,ngatapë. 31Aisati nagátaigapërinonamireegui intibotë catsiguesonori

guëna iraegui igoigane Tosorintsiatiraca itimagueti quibatsiquë.

Yosiacagantaiguëneri iguera Jesos.(Mr. 13.28-31; Ir. 21.29-33)

32Aisati icantaiguëri irogomere Jesos:—Yamai nosiacagantaiguëmiro

anchato jitacha iguera:tiro. Cara iroraini otsego, ositanae osi,aro pigóiguë pënibaque osariganaje.33Aisa ocanta, cara piniaigabaquero ocanacantaiguëmica yamai, pigóiguëpënibaque orequima cataguiteriquë caranopogopae. 34Nanganquemi aisonori:queroquerai icamaigui joríojeguitsoengatsiri cara queroqueraiomoncarata oca nocomantaiguëmica.35Omeganëma omagaro ora inatsijonoquë aisati omeganëma ocaquibatsica, carari quero opega nasinanibare irooti cara omoncaraquimaomagaro ora nacantaiguëmi.

Te ogótengani atiraca ongantima cara iribocapae Jesos.

(Mr. 13.32; Ir. 17.26-30, 34-36)36Aisati icanque Jesos:—Te irogóte pairiraca atiraca

ongantima nopocaje Naro. Te irogóigueironomireegui Tosorintsi. Nipoque,nomatsiguengatapë carari teatisatinogóte Naro. Paniro igóti Pabati.37-39Jiraisonori, cara itimi Noé,

yapapinintaiguë imatsiguenga,isinguitapinintaigaca, yágapinintaiguëroiina,taca omatsiguenga yamai. Te

tacari Noé:. Aro yotetanaca Noé pitotsiquë,

yasitocoqueri. Aique omabocaigacarimatsiguenga angani, ponangasantanaca,pitsongaiguëri, itsiticaiganaque. Aitosatiinganquima yamai matsiguenga, atiracaongantima nopocaje Naro, queroiquemisanti, nomabocaigapëmari. Aiqueiratsipiriaiguë antagaisati tsoengatsiri.40Aintaca piteni sërari cara togantsiquë,paniro náganë nantsibatanëmari, irariitsipa quero náganëri. 41Aintaca pitetsinane mitoquirori singui, náganëropaniro nantsibatanëmaro, orari otsipaquero náganëro.

Icanque Jesos: “Piguiaiguena”.(Mr. 13.33-37; Ir. 12.41-48; 21.34-38)

42Përosati icanai Jesos:—Piguiaiguena, pinguenguena, tenta

pigóigue atiraca ongantima caranopogopae. ¿Nomabocaigapëmica?43Aisa icanta casintaro pongotsi,icositaguetiri. Aroca irogóqueme atiracaongantima iriboquë cosirinti,ingaguitëme, quero inintacaguiriicositiri. 44Aisa nacanta Naro.Pinguenguena piguiaiguena. Querocapiquenguina, aro nopocajenomabocaigapëmi. 45Pingantimari ibegacaninari iromeraro casintari, igótasanti,igáanti basini iromeraro itsipa.Icanqueri ibatorote: “Obiro,pinganquineri basini arota popaaguiri

. Aique iáque. 46-47Arocairaniopëri iromeraro cantatsi caninasati,aro ingampëri ibatorote: “Caninasatipicantaguetiro ora nococaquemi. Yamainocogui pomisantasantiro omagaro oranasinta, nigótinta yamai quero

24

Page 60: Nomatsiguenga bible   new testament

60

. Aro inganinasëretëiromeraro. 48Carari quero picantariibega basini iromeraro te inguemisantiriira ibatorote, inganqueca: “Yamaijátaque ira meratinari, querojengari

, 49aro inguisëribasini iromeraro itsipa,tiri, irisinguitopiantëma. 50Aro iraibatorote iromabocapëmari iromeraro teingomeite, tenta iragueiri. 51Aroingasitígatapëri,guëmari matobiantatsiri. Canta,iragasëretasantëma, iraraquima,iratsitsiaguitetanë. Quero picantariibega iriro, irari posiguima caninariiromeraro quemisanqueri ibatorote.

Icomantëgotiro Jesos 10 tsinaneterai ágante.

25 1Aisati basini icantaiguëriirogomere Jesos:

—Yamai nosiacagantëmiro aisati atiocanta iragáantane Tosorintsi. Aintaca10 tsinane terai ágante. Ocogaiguëotonguiboquimari ojime otsipa aisationtsibataiguëmari cara jiesitaquë.Aroque otsitinitanë, aro áganëroomicherotepague. 2Pabocorooti tsinaneogótatsiri; ora basini pabocorooti teogóigue. 3Oraegui te ogóte páganëroomicherote carari te áganë oja oraobotacagajimarone. 4Oraegui ogótatsiripáganëro omicherote aisati páganë ojaoboontaimaro. 5Tenta iriboqueomanapague ojime otsipa,guë pisamaiganaque. 6Aro aganguiteoquemaigabaqueri icaimaigapëro:“Coraque pijimetsari,

. 7

naque 10 tsinane, pobetsicanëroomicheroeguite. 8Aro ora te ogóteocantabecaro ogótatsiri pabocorooti:“Pomabaquina arosata oja pasi;

.9Potabitaiguëro ogótatsiri: “Quero.

Quero cotonguiboro oja naro aisatiobiro. Aroca nomëmi naro, aisatiotsibacanë nasi nomicherotepague.

.10Iroontita piáigue omanantaiguë,yareca ojime otsipa. Otsibataigacaricara pongotsiquë iroro pabocorootitsinane ogótatsiri aisati basini igaimane,icaigapë yapaigapë. Yasitocoigacasitëcoriquë. 11Aique paretaigapaa oratsinane te ogóte, ocantaigabitapaari:“Pisirenaro naro aisati, .12Carari yotabitobëro tsomagui: “Quero.Teni nogóiguemi pairiraca obiro. Te

.13Pinguengasëtëmica. Pigamema, tenta pigóigueatiraca ongantima cara nopigaima.

Icomantëgotëri ira omitojaiguëneri iguireguite casintari.

(Ir. 19.11-27)14Aitosati icanque Jesos:—Aisati basini nosiacagantëmiro ati

ocanta iragáantane Tosorintsi. Aisaocanta sërari játënguitsine jaantabasiniatiquë quibatsi: queroquerai iátiicaimaiguëri iromeraroegui,icomantaiguëri: “Nanintini

.15—Icanqueri paniro: “Jerica

pabocorooti iguibe quirequi tojaiiripënaro. . Icanqueribasini: “Jerica pite iguibe quirequi tojaiiripënaro. . Aisatiipabaqueri basini iromeraro paniroiguibe quirequi tojai iripënaroiromisanquineri. Paniro ipëri tojai,irironta ogótasantatsiri. Ira basini ipëriarosata tenta irogótasante. Aroipaguetanëri, aique iáque canta jaantabasiniquë quibatsi. 16Ira águëri tojaiquirequi iáque yamanantë ipimantë.Yomitojaigasantëneri iguireguiteibatorote, icarati pabocorooti aisati.

24 25

Page 61: Nomatsiguenga bible   new testament

61

17Aisati itsipa águëri pite iáque,yamanantë, ipimantë, yomitojaigasantëneri, yáguë basini pite. 18Irari águëripaniro, iáque iquiaquero omoro,imánaquineri iguireguite ibatorotequibatsiquë. 19Aiquenta ipigapaaibatorote, icaimaigapëri iromeraro:

.20Ipoque ira águëri pabocorooti,yamapë aisati basini pabacorooti,icanqueri ibatorote: “Jerica piguireguitepopanaquina jirai. Namanantë,nopimantë tojai, aro nomitojaiguëri.Jerica basini, .21Aro icanqueri ibatorote: “Caninataquepicantasantëro ora nococaquemi. Caninopanaquemiri arosata pomisantënaricaninasati, yamai nocogui pomisantinaritojai basini. Aisati naninti tojai

. 22Aiqueipoque ira águëri pite, yamapë aisatibasini pite, icanqueri ibatorote: “Jericapiguireguite popanaquina jirai.Namanantë, nopimantë, tojainomitojaiganaqueri. Jerica basini, aisati

. 23Aro icanqueri ibatorote:“Caninataque picanque oranococaquemi. Cani pomisantënariarosata. Yamai naninti pomisantinaritojai basini. Aisati nocogui tojai

. 24Aiqueipoque ira ágabitënguicha paniro,icanqueri ira ibatorote: “Nobatorote,nigóquimi obiro, te pingábintsante,notsoroquemi. Najique arocanomitojaiganaquemirime piguireguite,págabitsaquinari omagaro. Iroro tenomitojaigaguëtiri. 25Nitiaqueriantagaisati. Jerica naguipigaimiri ira

. 26Yotabitëri ibatorote: “Tepinganinate. Tojai poperataca.Pigótabeca nocogabeca naropomitojaiguenarime naguireguite.27¿Pairo te pomabiritiri ira ogapinintiriquirequi? Pomairime iriro,

tainarime nágantajimarime basini.. 28Aro

ibatorote icanqueri basinipague:“Págabitsatiri naguireguite, pomeri iraomisantinari caninasati, aroquenta caniyomitojaiganaqueri pabocorooti iguibequirequi irooti cara yáguë basinipabocorooti. 29Iriro nomasantëinomotiri tojai, irari inatsi arosata irironágabitsaque. 30Yamai páganëri ica caraotsitinitasanti cara iraragasëretasantima

.

Jesos icanque cara aiquenta ingomantëgotaiguëri omagaro

matsiguenga.31Aisati icomantë Jesos:—Nopaniaca Jonogaguitequë,

nomatsiguengatapë. Aiquenta najátaje,nopigaima aisati. Intsibataigapëna tojaiironomire Tosorintsi irisaanganetsite.Nosobigopë nagáantomentoquë,nantingomibintaigapëri omagaromatsiguengajegui. 32Nopatotaiguëriantagaisati matsiguenga, negaracaitimagueti. Naro aisati nanganquimariibega ira casintari ibira inaguiricasiriconiati iroishate aisati igábarate.Aisati Naro ninaqueri casiriconiati iraquemisanquina aisati ira tsoengaiguina.33Nanganqueri ira quemisantaiguëna:

.Nanganqueri ira tsoengaiguina:

.34Aique nongomantaigabaqueri iraeguinobacosonoriquëni: “Omana,inganinatagaiguëmi Pabati. Jiraisonoriyobetsiquëmiro iragáantane arotapintiomotaigueri. Yamai pijáiguepingarataigueri. Caninataqueirobabintaiguemi. 35Cara nitaseguë,popëna noperi. Cara nomiretë, popënanomire. Te pigótaigabitina irorocantënguicha pobangopaguequëpogasomabaquina. 36Te ine

25

Page 62: Nomatsiguenga bible   new testament

62

nomanchaqui jirai, obiro paiguënaro.Najanaitënti, obiro bocasitaiguëna.Yomianquina cara iromingamentoquë,

.37Aique irosomitaiguëna iracaninataigatsiri: “Natingomi, ¿Atiracaocanta cara pitaseguë, caranapaagaiguëmi? Teni nanguenguero.¿Atiraca ocanta cara pomiretë caranopaiguëmi pomire? 38¿Atiraca ocanta

quë? ¿Atiraca ocanta cara nopabaquemipomanchaqui? 39¿Atiraca ocantapijanaitë, aisati yomianquemi,niátasitaiguëmi?

. 40Aro notabitaiguëri: “Aisonorinangantasantaiguëmi: cara picábintsëripaniro quemisanquina, aisati

.41—Aique nangantaiguëri ira

nomatepacoquëni: “Yamai pijáiguecanta Sharincabeniquë, cara tsitsiquëora te otsibague. YobetsiquëroTosorintsi jiraisonori; yobetsiquëneriSatanás, cara iriáiguë camagari, aisatiantagaisati ira aguiataiguëri. Yamaipingarataigueri canta iriro aisatiobirojegui. 42Jirai nitasegabitaca, tepomaiguena noperi. Nomiretabitaca,teatisati pomaiguena nomire.43Naquenagueque, te pomena jatasintsiora nasamantëma. Te ine nomanchaqui,carari te pomasitaiguenaro Naro.Najanaitë, te popocasitaiguenapinetsaiguena. Cara yomianquena

. 44Aique irosomitaiguëna:“Natingomi, ¿Atiraca naniaigabitëmicara pitaseguë, cara pomiretë, cara teine pomanchaqui, cara te ine negaracapisamë, cara pijanaitë, carayomianquemi,

? 45Aro notabitaiguëri: “Aisonorinangantasantaiguëmi: cara tepingábintseri ira quemisanquina,

. 46Aiqueiraegui nomatepacoquëni iriáiguë cara

guëri Tosorintsi. Irari iraegui

quë, intiomotaigapëna përosati.

Yosamitobaca jorío: “¿Ati anganqueri cara ágagantëri Jesos?”

(Mr. 14.1-2; Ir. 22.1-2; Jn. 11.45-53)

26 1Tojai icomantanque Jesos,aique icanqueri irogomere:

2—Pigóiguë ongaraque pitecataguiteri omoncaraquima cataguiterijitacha Pásicoa. NopaniacaJonogaguitequë nomatsiguengatapë,carari irácagantaiguëna iribëquëgantëna.

3Aro yapatotaigaca itingomipaguesaseriroti aisati ira ogomeantiroisanguenare Moisés aisati joríoantiasiparipague. Yapatoitaigaca caraibangoquë itingomi saseriroti, irajitacha Caijás. 4Yosamitobaca:—¿Ati anganqueri cara ágagantëri

Jesos agamagaiguëri?5Aisati iquengaigaca:—Quero águiri jiesitaquë. Iriro

iniacaninataiguë matsiguenga. Arocaáguëri inguisaigacái eiroegui.

Oshaguëantacari casangajengaro Jesos Betaniasato.

(Mr. 14.3-9; Jn. 12.1-8)6Aique yogaganaca Jesos canta

Betaniaquë, Iriro aisati irogomere. Aintaibangoquë Simón,taga jirai. 7Yapasiguini Jesos aropipogopë tsinane. Pamëgotasitapëriasaiti casangajengaro ora pënatachatojai; pinantaro pobetsicagani mopësibitaro jitacha aribásitoro.Pisataicoquero oshaguëantacari Jesosiguitoquë. 8Aro iguisëgotaiganacaroirogomere Jesos, icanque:

25 26

Page 63: Nomatsiguenga bible   new testament

63

—¿Pairo paparaabiriquerocasangajengaro? 9Caninataquemeomimantërome casangajengaroáguërime tojai quirequi omërime tojaiira coguitiacha omitocotaiguërime.

10Yotabitaiguëri Jesos:—¿Pairo picantobibiriquero oca

tsinaneca? Patiro ocanquinaro caninaro.11Përo cara irine obirojeguiquë iracoguitiachari te irine iguireguite; carapinintica pomitocotaigueri iriro. Carariquero nini Naro përosati yaca.12Ocabëna caninasati. Oshaguëantobënaro queroquerai iteina. 13Aisonorinangantaiguëmi: aiquentapinguenagueque omagaroquë quibatsi,pinguenguitsatomotaguetaiguërimatsiguengajegui Caninaro Nibarintsi.Aitosati pingomantëgotiro oca tsinanecaarota irogótocotiro matsiguengajegui.

Joras iquianca irácagantëri Jesos.(Mr. 14.10-11; Ir. 22.3-6)

14Aique iáque paniro irogomere Jesos.Ijita Joras Cariotisati. Iátasitaiguëriitingomipague saserioti, 15icantaigapëri:—Aroca nágagantëri Jesos, ¿Aro

popënabenquina?Yotabitëri:—Jee, nomaiguëmi quirequi.Aro ipaiguëri quirequi iguitso icarati

30. 16Aique ipigapaa Joras, inetsasantëriJesos arota irogóontimari atiracaongantima irácagantëri.

Yobetsiquëneri Jesos cara icarantacaro yapë. Aisati Jesos icomantëgotëri ira

ágagantërine.(Mr. 14.12-21; Ir. 22.7-13, 21-23; Jn. 13.21-30)

17Pareca Pásicoa cara yametaigajoríojegui yapaigui pan te ingonagueroora piponganta. Iátasitaiguëri Jesosirogomere, yosamitaiguëri:—Natingomi, ¿Nega pininti

nobetsiquëmiro cara popë Pásicoaquë?

18Icantaiguëri Iriro:—Pijáigue cara Jerosarénquë; cara,

piniaigapëri matsiguenga, pingantiri:“Icanque Ogometinari: ‘Pënibaquenomoncaraquero omagaro. Nanintininopaiguë Pásicoaquë cara pobangoquë,

.19Aique iáiguë irogomere, iniaigapëri

sërari. Yoniagaigabaqueri ibango carayobetsiquëro perintsipague asi Pásicoa.20Cara otsitinitanë, ipocaiguë Jesosaisati irogomere. 21Cara yapaigasegui,icomantë Jesos:—Aisonori nangantaiguëmi, ainta

paniro yaca ira ágagantënane.22Aro yogasëretaigaca antagaisati,

panirootipague yosamitëri:—Natingomi ¿Naroco ágagantëmine?23Yotabitaiguëri Jesos:—Irianti ira pëcoquina cara napë

noberatotequë. 24Nopaniaca NaroJonogaguitequë, nomatsiguengatapë yacaquibatsica. Jirai isanguenatocoquinaSanguenariquë, aroque nomoncaraqueroomagaro. Irari atsipiriasantërone iraágagantënane ¡Caninataqueme queromeini iriro, querome itsipireiro!

25Aique yosamitëri Joras, iraágagantërine:—Natingomi ¿Naroco ágagantëmine?Yotabitëri Jesos:—Jee, Obiro.

Yogomeantë Jesos cara irapapinintobiqueri quemisantatsiri aisati irógobitaiguëmari.(Mr. 14.22-25; Ir. 22.14-20; I Cor. 11.23-26)26Cara yapaigasegui, Jesos yáguë pan,

icarasiaqueri Tosorintsi. Aiqueitibatsaaguequero, yotsatengaiguëriirogomerejegui. Icantaiguëri:—Jeroca pan osigaro nobatsa.

Popaiguero. ¿Teco nangamobitaiguëmi?27Aique yáguë irógomento,

icarasiaqueri Tosorintsi, ipaiguëriirogomere, icantaiguëri:

26

Page 64: Nomatsiguenga bible   new testament

64

—Pógaiguemaro obirojegui. 28Iroroosigaro naraa, ora naraatobitanëneriomagaro matsiguenga caranangamobitaiguëri. Yamai naraa ocantiirorai Nibarintsi;guëmari Tosorintsi cara icanque jirai.Cara irabentaiguëna matsiguengainguemisanquina, Tosorintsiirojocajineri matsiguenga oraicantagueti te onganinate, queroiquengairo. Nacantaiguëmi yamai arotapigóigue ati ocanta iragabisaicotajiriTosorintsi antagaisati quemisanquinane.29Yamaica quero nógaaro oja oba irooti

quë Pabati. Cara iragáantë Iriroomagaro omasiniatitanë. Aiquenóguëmaro iroraia aisati obirojegui.

Jesos icantaiguëri irogomere: “Yamai tsitiniri pijocaiganaquina”.

(Mr. 14.26-31; Ir. 22.31-38; Jn. 13.36-38)30Aroqueque icántataiguë Jesos aisati

irogomere, iáiguë cara oguitojaquëjitacha Olibos. 31Yaretaigaca. Aroicampë Jesos:—Yamaica tsitiniri pijocaiganaquina,

cara ocomantëgotëmi Sanguenari:Nóguërica ira omisantiri oisha, aroirisigaiganaquema iroishate,inguenagueque porocague.

32Carari nanganiatanae, nobataiguëmicanta Garireaquë.

33Aro icanqueri Peroro:—Aroca irojocanëmi antagaisati

basini icaegui, quero nojoquimi naro.34Yotabitanëri Jesos:—Aisonori oca nongomantëmi:

yamaica tsitinirica queroquerai icaimitiapa sërari, ongaraque mabapinganque: .

35Icanque Peroro:—Aroca nantsibatëmi

nangamobiquemi, quero nacanti: “Teni.

Aisati icantaigabitaca omagaroirogomere.

Jesos yamanaqueri Iriri cara panguirintsisiquë jitacha Jetsemaní.

(Mr. 14.32-42; Ir. 22.39-46)36Aique iáiguë Jesos aisati irogomere

cara Jetsemaníquë. Icanqueri:—Pisobicaigue yaca; najáque Naro

cara, nomanocoqueri Pabati.37Yáganëri mabani casiriconiati: Peroro

aisati piteni itomi Sebereo. Tojaiyogasëretasantaca, iquenganeintasantaca.38Icantaiguëri ira yoganë maba Jesos:—Tojai nogasëretasantaca

agabenisonori. Pisobicaigue yaca,pingaguite.

39Aique yogaganaca caraquerorayaquitomopa quibatsiquë.Yamanocopëri Iriri:—Pabati, teni naninte natsipirie,

carari quero nacantiro ora nocogabecaNaro, iroonti nanganque orapicocaquena Obiro.

40Aique ipigasitapaari irogomere.Iniopairi isamaigasegui. Yosamitëri iraPeroro:—¿Teco pabebintsatiro pobotsiquine,

te pabetiro pingaguitëmate arosata?41Pingaguite, pomaniri Tosorintsiiromitocotaiguemi arota queropicantaguetiro ora te ongomeite.Picogabeta pingantirome oranococaquemira, carari te pingantiro.

42Aro ipiganaja yamanaji aisati:—Pabati, picocagasanotënaroca

natsipiriero, aro caninataque.Nomoncaraquero antagaisati orapicocaquina.

43Ipigapaa aisati iniopairi irogomereaitosati isamaigasegui, tojaintaipotsiquitasantë. 44Aisati iátajiyamanocotajiri Iriri. Irootisatiyogatsitairi ora icanqueri naaraiquerai.45Ipigasitapaari irogomere, icampairi:

26

Page 65: Nomatsiguenga bible   new testament

65

—¿Somatsibico? Yamai aroqueomoncaraca. Jirai nopaniacaJonogaguitequë, nomatsiguengatapë.Yamaica irácagantëna ira cagaricaninataigatsi. 46Pingabiritaiguema,intsome ajáte. Coraque ipoque iraágagantënane.

Yáguëngani Jesos.(Mr. 14.43-52; Ir. 22.47-53; Jn. 18.2-11)47Cara inibatasegui Jesos, yarepa

Joras ira yogometabeta Jesos.Icarataigapëri tojai matsiguenga.Yamaigapë isabirite aisati anchaqui caraigátaiguëri itingomipague saserirotiaisati antiasiparipague. 48Aroqueicomantaiguëri Joras icanque:—Ira nasarapëma Irianti Jesos.

Págaiganaqueri.49Aique iátasiqueri Jesos Joras,

yasarapari, icanque:—¿Aintabi, Ogometinari?50Yotabitanëri Jesos:—Nomatsiguenga, ¿Pairo pipocasiti

yaca?Aique ipocasitaigapëri antagaisati,

yágaiganaqueri. 51Aro paniro irogomereyáguë isabirite, itoguimitatëri iromeraroitingomi saseriroti. 52Jesos icanqueri:—Pomingairo pisabirite cara

poguiroriquë. Antagaisati iracarantobagaro isabirite, ingamantëmarosabiri iriro aisati. 53¿Teco pigótenongocaquerica Pabati, iragátaiguërime tojaisonori ironomire,bentina? 54

quiname, iragabisaicotajiname, queronomoncaratiro ora ocomantëgotënaSanguenari.

55Aique icantaiguëri irabocasitaiguëri:—¿Pairo pamasibiriquinaro pisabirite

aisati anchaqui? ¿Naroco cosirinti?Tojai piniaigabitëna caranogometaiguimi cara ibangoquë

Tosorintsi, te páguina. 56Carari páguënayamai aroquenta omoncaraca oraocomantëgotëna Sanguenari.Aique ijocaiganaqueri Jesos

antagaisati irogomere,naca.

Yágaiganaqueri Jesos catingasatiquë itingomipague joríojegui icarati 71.

(Mr. 14.53-65; Ir. 22.54-55, 63-71;Jn. 18.12-14, 19-24)

57Aro yágaiganaqueri Ira Jesosibangoquë Caijás, itingomisonorisaserirotipague. Cara, yapatobiritaigaribasini itingomipague saseriroti aisati iraogomeantiro isanguenare Moisés, aisatiantiasipari. 58Yoguiatanëri Peroroicarantanë. Icapë tantotsiquë tsomaguiitsibataigacari sorarojegui. Icoguiirogóte atiraca inganqueri ira Jesos.59Aro itingomipague saseriroti, aisatiantiasipari, aisati omagaroitingomipague jorío icarati 71itsoiguëgotaigacari Jesos arota iróguiri.60Ainta tojai tsoiguëgotacarira, carari teinguengaiguema. Aique ipoque pitebasini tsoiguëgotantachari61icantaigapë:—Naquemaqueri cara icanque:

“Nogomeriguetëro ibango Tosorintsi;ongaraque maba cataguiteri

.62Aro icabiritanaca itingomi

saserirotipague, icanqueri Ira Jesos:—¿Pairo te potapibiritiri? ¿Pairo ojita

oca icantocotaiguëmica?63Imairetopitëri Jesos, te irotopitë

tiri. Aique itingomi saseriroti igáqueri:—¿Teco iraneimi Tosorintsi Ira

catimanerisonori? Pingomantasantina:¿Obiroco Quirisito, Itomi Tosorintsi?

64Yotabitëri Jesos:—Jee, Naro.

quë, nomatsiguengatapë. Aiquentapiniaigaina nosobigopë ibacosonoriquë

26

Page 66: Nomatsiguenga bible   new testament

66

Tosorintsi sintsirisonoriguinte, aisatipiniaigaina cara nopoque mingoriquë,nopigapaima yaca quibatsica.

65Aique iguisanaca itingomi saserirotiitisaraanëro imanchaqui, icanque:—Piquemaigabaqueri.

taca Iriati. ¿Pairo ongogobique basinicomantëgotërine? Piquemaiguëri caraicantocotaguetasitari Tosorintsi.66¿Pairo piquianca obirojegui? ¿Pairoanganqueri?Yotabitaiguëri joríojegui:—Iriati cantagantënguicha,

caninataque ingamaque.67Aro ibasioquiqueri iroquiquë aique

ijobaboroqueri iboroquë,queri. Inchotangaborotëri 68icanqueri:—Jaa, Quirisito, pingomantina: ¿Pairi

capojëmi?

Icanque Peroro: “Teni nogótiri Jesos”.(Mr. 14.66-72; Ir. 22.54-62;

Jn. 18.15-18, 25-27)69Ainta isobiaque Peroro

saaguiteroquë. Oniaqueri tsinaneironomire itingomi saseriroti, ocanqueri:—Aisati obiro aguiatiri Jesos, Ira

Garireasati.70Iquemaiguëri antagaisati cara

icanquero Peroro:—Teni nogóte pairoraca picanquina.71Iátabeca cara icabitapa, oniaqueri

basini tsinane ironomire itingomi,ocantocoqueri:—Ica aisati yoguiatëri Jesos, Ira

Nasaresati.72Aisati icanai Peroro:—Teni nogótiri ira posamitëna. Igóque

Tosorintsi cara nacanque catingasati.Aroca nontsoiguëma ingasitígatinata.

73Aique ocosamanitanë arosata, aintabasini icantaiguëri:—Aisonori poguiatiri Ira Jesos.

Naquemaiguëmi cara pinibati; obiroGarireasati.

74Yotabitanëri Peroro:—Tesonori nogótiri sërari ira

picantocoquina. Igóque Tosorintsiaisonori nacanquemi. Querocaninibatimi catingasati, nocoguiingasitígatina Tosorintsi.Irooti cara icaimanë tiapa sërari.

75Aro iquengairo Peroro ora icanqueriJesos: “Queroquerai icaimi tiapa sërari,mabataque pinganque: ‘Teni nogótiri

. Aro isotocanai Peroro iáqueiragasantaca.

Yáganëngani Jesos Piratoquë.(Mr. 15.1; Ir. 23.1-2; Jn. 18.28-32)

27 1Oquëtaguetamananaque,iquengaigaca iróguiri Jesos

antagaisati itingomipague saserirotiaisati antiasipari jorío. 2

guëri yáganëri cara itimi basiniatiitingomi cobeingari, ira jitacha Pirato.

Icamaque Joras.(Irag. 1.18-19)

3Cara igóque Joras, ira ágagantëriJesos, cara iquengaigaca iróguiri Jesos,iquengasëretabitaca. Yoguipigaineriitingomipague saseriroti aisatiantiasipari ira 30 iguitso quirequisonori.4Icantaigapëri:—Jerica piguireguite. Teni onganinate

ora nacanque, tenta ingantëmate Jesosora quimingaro. Notsoigëgotasitacarinaro.Yotabitobëri saseriroti:—Jemita ora picanque, iroonti pasi.5Aique imionganaineri quirequi cara

ibangoquë Tosorintsi, ipiganaja Joras.Aique iáque, yáguë sibitsa isiticanacairiati. 6Ira itingomipague saserirotiyágairi iguireguite, icantaiguë:—Te inganinate angábintseri ica

quirequica omeri Tosorintsi. Iriantintaipënabenqueri eiro arota irócagantiri.

7Aro yosamitobaca:

26 27

Page 67: Nomatsiguenga bible   new testament

67

—¿Pairo anganqueri?Iquengaigaca:—Intsome omanantaiguero quibatsi

atiantimari ira camatsine ira te aneiripaniacha parigotiquë.Aro yamanantë quibatsi ora

yágapinintaigui, inti cobiti.8Iroro irooti yamai ojitaguëca oca

quibatsica: asi iraraa. 9-10Aroimoncaraquero isanguenare Jeremías:

Yágaigairi ira 30nori. Irianti quirequi ipënatacacara yágagantëri Quirisito. Iriantiarosata cara yametaiga jorío jirai.Yamanantaiguë quibatsi caninaroasi cobiti. Ira Atingomi agáqueriiromanantëro.

Aro isanguenaquero Jeremías jirai.

Icomantëgotëri Jesos Pirato.(Mr. 15.2-15; Ir. 23.3-25; Jn. 18.33-19.16)11

quë basiniati itingomi cobeingari jitachaPirato. Yosamitobëri iriro:—¿Obiroco itingomi joríojegui?Icanqueri Jesos:—Jee, Naro.12Aique cara icomantëgotëri

itingomipague saseriroti aisatiantiasipari, imairetanë Jesos, teirotopitiri. 13Icanqueri Pirato:—

guëmica? ¿Pairo te potapibiritiri?14Carari te irotopitëmatiri.

Iquenganeintacari Pirato, te irogótepairo inganque. 15Aro antagaisati osariniomoncaraca jiesita cara iquengaigacajoríojegui jiraisonori carayabisobenqueri ironomire Tosorintsicara Ejípitoquë. Cara jiesitaquë yametaPirato iromisotocajiri paniro irairomingane, ira icoigaiguë jorío. 16Aintatojai iromingane. Paniro jitacha Barabás.Irianti ógueri. 17Cara yapatotaigacajorío, yosamitaigabaqueri Pirato:

—¿Pairi picogaigui nomisotocajimi?¿Picogaiguico nomisotocajimiri iraBarabás, iraco Jesos nomisotocajimi,aisati ijitaigui Quirisito?

18Igótocoqueri Pirato caraiguisagantasitacari Jesos joríojegui tentairaninte inguemisantiri imatsiguenga.Ijitabeca Pirato inganqueme jorío:

.19

quë cara yameta iquemaguetirimatsiguenga, ocomantabitapari iina:—Quero pógagantiri Jesos. Icaninati

Iriro. Naraningui naquisaniqueri, tojainaqueincoqueri.

20Carari itingomipague saserirotiaisati antiasipari jorío iquiancagajirijoríojegui iromanocoqueri Piratoiromisotocajiri ira Barabás aisatiirócagantiri Ira Jesos. 21Aisatiyosamitairi Pirato:—¿Pairi picogaigui nomisotocajimi?Yotabitaiguëri:—Pomisotocajinari ira Barabás.22Aique yosamitaiguëri Pirato:—¿Pairo nanganqueri Ira Jesos, aisati

ijita Quirisito?Icantaiguëri joríojegui:—¡Popëicotiri!23Yotabitaiguëri Pirato:—¿Pairoroco icantagueque te

ongomeite ora nopëicobiriqueri?Icaimaiganaque jorío:¡Popëicotiri!24Aro igótanë Pirato itsipiriasica

queri Jesos joríojegui. Aro igáqueriironomire:—Pomapëna nija.Yamapëneri,

guiri jorío te iraninte irócagantiri Jesos.Icanque:—Teni naninte naro nógagantiri.

Pinintaiguica obirojegui, iroonti pasi.Teni naro agáantirine.

27

Page 68: Nomatsiguenga bible   new testament

68

25Yotabitaiguëri matsiguenga:—Nocogasantaiguë ingamaque.

Caninataque inguisenata naroeguiTosorintsi aisati caninataque inguiserinotomijegui.

26Aique yomisotocajiri Barabás. Aisatiigáqueri soraro iripasataigueri Jesos,aisa iribëquëgotëri.

Isërontaigacari Jesos soraropague.(Mr. 15.16-20; Jn. 19.1-3)

27Aique yágaiganaqueri caraibangoquë cobeingari, icaimaiguëri tojaibasini soraro. 28Aique yágabitsaqueriimanchaqui, ipëri basini inaga,quiraaquisaamagori. 29Imatseiqueriiroonti totsei. Aisati ipëri chocopi,icanqueri:—Pomogotiro oca ocarapi chocopi.Aique ishongaigapari soraro

yobaticagueritotomemegapari,isërontaigacari, icantaiguëri:—¡Obiro Natingomi! ¿Aisonorico

Obiro itingomi joríojegui?30Aisati ijobataiguëri, yágabitsaqueri

chocopi ipasataiguëri iguitoquë.31Aroqueque icabíntsátaiguëri, aisatiyágabitsaqueri quiraaquisaamagorimanchaguintsi, icaagobëri iraisatiimanchaqui, yágaiganaqueri carairibëquëgotaiguëri.

Ipëicotaiguëri Jesos cara corosiquë.(Mr. 15.20-32; Ir. 23.26-43; Jn. 19.17-27)32Aro yágaiganaqueri Jesos.

Itonguibocari sërari Sirenesati, ijitaSimón. Aro imeratobacari soraro,igáqueri:—Páganëneri igorosite.Aro yáganëneri.33Yaretaigaca Górogotaquë ora ocanti

osigaro iguito igamaga. 34Aroipëtabecari Jesos oja obaa ogonoatagaisincana; iniantacaro Jesos, te iraninteiróguimaro. 35

guëri soraro corosiquë, aiqueimaguimpibintëqueri imanchaquipagueJesos ipabacaguecaro yotsatiancaro. Aroomoncaraca Sanguenari ora cantatsi:

Imaguimpibintaiguëro nomanchaquiora irogóontëma pairiracaáganërone.

36Aique isobiaque osobiquë corosiinetsaiguëri. 37Aisati yoguëro jonoicacorosiquë, isanguenare Pirato.

queri. Ocanti: “Iriro Ica Jesos Itingomi. 38Aisati ipëicotaiguëri pite

cosirinti itsibatacari Jesos. Ainta paniroibacosonoriquë Jesos, basiniimatepacoquë. 39Ainta yabisanaqueriabatsiquë, iniopëri Jesos,përi, ipoteguitotaigapa, 40icantaiguëri:—Pogomeriguetiro ibango Tosorintsi,

aisati ongaraque maba cataguiteri,pobetsicairo.jima Obiati. Obiroca Itomi Tosorintsipiguëtanae corosiquë.

41Aisati isërontaigacari itingomipaguesaserirotijegui, aisati iraeguiogomeantiro isanguenare Moisés, aisatibariseoegui aisati antiasipari,icantobaganaca:

42—Yogabisaicotaiguëri imatsiguengacarari te iragabisaicotima Iriati. IrirocaItingomi joríojegui, iraguëtanaecorosiquë. Nanetsaiguëri, aronanguemisantaiguëri. 43

cari Tosorintsi Iriro. Icanque: “Naro. Nanetsaiguëri aroca

iragabisaicoqueri Itomi yamai.44Aisa icanqueri ira cosirinti

ipëicotacaca icantocotaguetasicari,isërontaigacari aisati.

Icamaque Jesos.(Mr. 15.33-37; Ir. 23.44-46; Jn. 19.28-30)45Cara catinga paba otsitinitanë

antagaisati quibatsi irooti caraochapinitanë. 46Aro icaibatanë Jesos:

27

Page 69: Nomatsiguenga bible   new testament

69

—Eri, Eri, ¿Irama sabacatani?Ocanti: “Pabati, Notosorintsite, ¿Pairo

pijocobitanëna? 47Ainta matsiguengacara iquemaiguëri icantaiguë:—Pinguemiri. Icaimërini Erías

comantantatsiri.48Aro isiganaca poro, yáguë

ichomicantaro, yoaquero obaaquëcochori. Yoguëneri chocopiquëitimagonaguitanaca ipëri Jesosiróguimaro. 49Ainta basini icanque:—Irinita. Quero popiri. Atsi anetserita

përi.50Aro icaimasantanai Jesos, irooti

icamantaca.

Inibatëgotëri ira niaiguëri Jesoscara icamaque.

(Mr. 15.38-41; Ir. 23.47-49)51Cara icamaque Jesos, aito cara

otisaraanaca aganguisati orayotigantaro ibango Tosorintsi. Iroontioquibepiriga tera yoguëro arota queroiqui pairiraca. Oparintanaca jonoquë,otisaraanaca irooti osobi. Aitosatiposebatanaca quibatsi, moque moquemoque, piquëtareaguetanë oquibemopë. 52Yasirecotanaca camatsiri,icaniatanai tojai quemisantatsiri.53Aique cara icaniatanai Jesosicabiritanaca iáiguë camabetachari caraJerosarénquë. Iniaigapairi matsiguengatojai. 54Aro ira capitán aisati isoraroteinetsaigaseguiri Jesos, caraiquemaigabaquero posebatanacaquibatsi, iniaiguëro cara otsitinitanë,iniaiguëri igamaga cara icabiritanaca,iquenganeintasantaca icantaiguë:—Aisonori, Iriro Itomi Tosorintsi.55Ainta jaqueronta tsinanepague

onetsaiguëri Jesos aisati. OpaniacaGarireaquë. Coshoni poguiataiguëri

guëri. 56Ainta María Magararasato

aitosati basini María iniro José aisatiSantiago, aisati iniro piteni itomiSebereo, aisati basini tsinane.Oniaiguëri Jesos cara icamaque.

Yomianquengani Jesos omoroquë.(Mr. 15.42-47; Ir. 23.50-56; Jn. 19.38-42)57Cara ochapinitanë ipocasiqueri

Pirato poro Arimateasati jitacha José.Iriro irogomere Jesos aisati,iquemisanqueri. 58Yamanopëri Pirato:—Camaque Jesos. Nocoguini

pinintacaguina náganëri nomianqueriomoroquë.Aro igáqueri isorarote:—Pinintacaguiri ica iráganëri

igamaga Jesos.59Aique iáque, yáganëri igamaga

iponatancari tocoya irorai. 60Yoguëriomoroquë cara iroraique yomoroqueJosé. Ititiguëro mopë omoroquë,yasitocoontacari. Aro iátaji. 61Aintapisobiaque María Magararasato aisatibasini María, oniaiguëri carayomianqueri.

Iáque soraro yomisantaigabitacaro omoro cara ini Jesos.

62Pabisanaque cataguiteri ora jitachaPásicoa cara ipëicoiguëri Jesos.Oquëtaguetamanë iátasitaiguëri Piratoira itingomipague saseriroti aisatibariseopague. 63Icantaigapëri:—Nogobeingarite, naquengaigairo cara

icanque cani ira matobiantatsiri:“Nangamaque, aique ongaraque mabacataguiteri, . 64Yamainocogaiguë pigátinari soraropagueiromisantiro omoro cara yoguëri igamaga.Iranetsasantiro maba cataguiteri arotaquero iátasitiri irogomere yágairi igamagainganque: . Jiraitojai yamatobianti; yamai aroca iráganëriirogomere, iromatobitasantaiguërimatsiguenga.

27

Page 70: Nomatsiguenga bible   new testament

70

65Aro Pirato igáqueri isorarote:—Atsi pijáigue, pomisantasanoiguero

omoro.66Aro iáiguë yasitocotasantëri,

itsinetëgotëri yomisantasantëro omorosoraro.

Cara icabiritanaa Jesos icaniatanai.(Mr. 16.1-8; Ir. 24.1-12; Jn. 20.1-18)

28 1Pabisanaque cataguitericomagoriantague.

tanai, iroonti tominco, tsitiniqueraipiáque María Magararasato aisati basiniMaría otsipa piátasiquero omoro carayoguëri Jesos. 2Iroguito posebatanacaquibatsi aisati. Ainta ironomireTosorintsi irisaanganetsiteyamasobingopë canta Jonogaguitequëntairooti quibatsiquë, ititigapëro mopë orayasitocoontabitacari, isobigopëro. 3Tojaiyobariaguiteti aisa ocanta moretatsiri.Oquëtatasanotanë catarisonoriguinteiguitsagare. 4Iniaigabaqueri soraropague,itsorogasantaigabaqueri.naca icanaca ingamanëni. 5Icampërotsinane ironomire:—Quero pitsorogaigui. Nigóque

pipocasitabecari Jesos, Ira ipëicotaiguëcorosiquë. 6Teni irinaje yaca. Aroqueicaniatanai cara icanque. Jooque,pinetse cara yogabitacari. 7Pijáigueomanapague pingomantaigapëriirogomere, “Icamabeca Atingomi, yamaiaroque icaniatanai. Irobataiguëmi cantaGarireaquë. .Aroque nocomantaiguëmi.

8Oquenganeintasantaca tsinane aisatiocaninatasantaiguë.

përi. 9Cara abatsiquë, iriguitoyoniagaparo Jesos, ibetsataigaparo.Piátasiqueri pobaticagueritotasipariopogopëri iguitiquë. 10Icampëro Jesos:—Quero pitsorogaigui. Pijáigue

pingomantaigueri nogomere iriáigue

canta Garireaquë. Aro iraniaigainacanta.

Ijitasitaigaca joríojegui yáganairi Jesos irogomere.

11Cara piátaigai tsinane, aisatiiátagarantai soraro omisantëro omoro.Iáque poeboroquë icomantaigapëriitingomipague saseriroti ora iniaiguë.12Yapatotaiguëri aisati antiasipari,yosamitobaca:—¿Pairo anganque yamai cara quero

icomantëgotiri?Aro icaimaiguëri soraro, icantaiguëri:—Jerica quirequi nomaiguëmi.

13Pingantasitimari matsiguenga: “Caranisamaigasegui aganguite ipocaiguë

.14Aroca inguemocotaiguëmiogobeingarite, pingantiri: .Nongomantëri naro: “Quero piguisirisoraropague. Teni irisome. Naro cantëri:

.15Aro yágaiguëri quirequi soraro,

icomantasitari matsiguenga carariitsoigani: “Nisamaiguë. Aique ipocaiguë

. Aroicantobagaiga jorío negaca irootiyamai.

Iniaigairi Jesos irogomere canta Garireaquë.

(Mr. 16.14-18; Ir. 24.36-49; Jn. 20.19-23)16Aro iáiguë irogomere Jesos cara

Garireaquë. Icarati 11, panibani Joras.Iáiguë cara oguitojaquë ora icomantëriJesos jirai. 17Cara iniaigapairiyobaticagueritotasipari, carari aintaporocague ira tsoenguëri. 18Aroipocasitaigapëri Jesos, icampëri:—Jirai icanquina Pabati:

“Pobatacagasanotiri omagaro

noiguëri, aisati pobatacagasanoigueri. 19Yamai

27 28

Page 71: Nomatsiguenga bible   new testament

71

quë, pinguemisantacagaiguerimatsiguengajegui,gueri imegaiguema nogomerejegui.Aroca inguemisanquina Naro,pomaotisataigueri. Ora icocaqueriPabati imaotisabiritimari Iriro aisati

Naro aisati Isëre Tosorintsi.20Pogometaigueri ingantaigueantagaisati ora nocomantaiguëmiNaro. Atiraca pijáte nantsibataiguëmiNaro, coshoni nogaiguëmi përosati

tapë.

28

Page 72: Nomatsiguenga bible   new testament

72

Ipocasique Joan, ibaotisatantagueque.(Mt. 3.1-12; Ir. 3.1-18; Jn. 1.19-28)

1 1Yamai nongomantëgotëriJesoquirisito.

tsiri, Itomi Tosorintsi. Iroonti CaninaroNibarintsi ora nongomantëmi.

2Jirai isanguenaque comantantatsirijitacha Isaías:

Icanë Tosorintsi: “Notomi,nagáqueri nomeraro irobaquemiirobetsicoboguitëmiro pabo.Ingantaiguëri matsiguenga:

bëri Ira Agabisaicoontatsiri,pinguemisantiri’. 3

cagaiguërini matsiguenga cantatenta ontimingani, ingomantëtëmi: ‘Coraque Atingomi.Piganinatiro paneingomentopibega cara pobetsicoboguitineriirabo itingomisonori

.4Aroque omoncaraca ora icanque

Tosorintsi, aisati ora isanguenaqueIsaías jirai.tsiri canta tenta ontimingani.Icomantaigapëri imatsiguenga,ibaotisataiguëri.guëri:—Pingantaigaima yacaqueroca,

pijocajiro ora picantaguetabeca te

onganinate, pomasiniatitaje, queropicantaja pibega jirai. Pomaotisatima.Aro irojocajimiro Tosorintsi orapicantagueti te onganinate,iromaguisanquero,jimi. Aisati irogóiguë matsiguenga caraicábintsëmi Tosorintsi.

5Aro iátasitaiguëri Joan tojaimatsiguenga, Joreasati aisati Jerosaresati,iquemisantaiguëri. Icomantaigapë:—Aiti nacantaguetiro ora te

onganinate. Nocoguini ingábintsenaTosorintsi iragabisaicotajina.Aique ibaotisataigabaqueri Joan cara

nijaaquë jitacha Jorirán. 6Oraiguitsagare Joan irianti cameyopiti,imatsaguitari imasitsa. Irianti yaagui iratsiguëriquipague. Aisati itsimi pitsia.7Icomantaiguëri imatsiguenga:—Aique iribocapë sërari te aisa

ingantina nibega naro. Ibaquina IrirontaNatingomisonori, nitsoingaa naatinaronta cantaca iromeraro Iriro. 8Narobaotisatantaiguëmiro nija. Iraribocapënguitsine aiquenta irogopëmiroCaninaro Isëre Tosorintsi inasërequimicara pinguemisantobëri.

Ibaotisataca Jesos.(Mt. 3.13-17; Ir. 3.21-22; Jn. 1.31-34)

9Cara yarepa Jesos. Ipaniapapoeboroquë jitacha Nasaret cara

IRA MARICOS ISANGUENATOCOQUERI JESOQUIRISITO, ATI ICANTA IRIRO CARA

YOGABISAICOONTI

Page 73: Nomatsiguenga bible   new testament

73

Garireaquë, iátasipëri Joan.bëri Joriránque. 10Cara icontiatanaiJesos nijaaquë, aito cara iniobëro

përi Caninaro Isëre Tosorintsi ocamparisompaguiti. 11Aisati oquemobënganiIrinibare Tosorintsi jonoquë icanquë:—Obiro Notomi, nanintasanotanë.

Tojai nacaninabentasanotëmi.

Icogabeca camagari irantacaquerime Jesos ora te onganinate.

(Mt. 4.1-11; Ir. 4.1-13)12Aique ora Isëre Tosorintsi páganëri

Jesos cara tera ontimingani. 13Cara,itimaque 40 cataguiteri. IpocasipëriSatanás icogabeca irantacaguirime Jesosora te onganinate carari te ingantiro.Aisati ainta cobeingaripague, teiratsiquiri. Aique ipocasitaiguëri

përi Ira Jesos.

Iparintaca iquenguitsaque Jesos.(Mt. 4.12-17; Ir. 3.18-20; 4.14-15)

14Cara yomianquengani Joan, aiqueiáque Jesos Garireaquë. IquenguitsapëroCaninaro Irinibare Tosorintsi. 15Icanque:—Aroque omoncaraguitepa.

Pënibaque orequima iragáantaneTosorintsi cara intingomibintaiguëmi.Pingantaigaima yacaqueroca, pijocajiroora picantaguetira te onganinate,pinguemisantiro ora CaninaroNibarintsi.

Cara icoigaiguëri irogomere Jesos.(Mt. 4.18-22; Ir. 5.1-11; Jn. 1.35-51)

16Cara ipanomiatanëro Jesos caraonamijaquë angaare jitacha Garirea,iniopëri Simón aisati ireinti, Antiris.Isiriataigasegui simaguitinta ini.17Icampëri Jesos:—Intsome, piguiatanëna. Jirai

pitarobacaati pisiriataiguëri sima carari

yamaica nomëmiro irorai pitarobacaare;pinguemisantacaguinari matsiguenga.

18Aito cara ijocanëro isiritite,yoguiataiganaqueri. 19Yogagaiganacacanta queronta cara iniopëri Jesos pitebasini, Santiago aisati ireinti jitachaJoan. Iriro pitirooti itomi Sebereo.Yobetsicaigaseguiro irisiriamento carapitotsiquë. 20Aisati icaimaigapëri Jesos.Aito cara ijocaiganaqueri Sebereo aisati

queri.

Icanaque Jesos cara yapatotaiga jorío.(Ir. 4.31-37)

21Aro yaretaigacaro poeboro jitachaCaperinao. Cara cataguiteriquëcomagoriantague, iroonti sábaro,icanaque Jesos pongotsiquë carayapatotaiga joríojegui, yogometaigapërimatsiguenga. 22Iquemaigabaqueriiquenganeintasantaiganacayogometaiguërinta aisa icantari ibegaitingomi ogótasantatsiri; Ira Jesos cagariaisa icanta ira ogomeantiro isanguenareMoisés. 23Cara yapatotaiga jorío, aintainasegui sërari inancari camagari.Catsigue icaimasantëri Ira Jesos:

24—¡Ongainta! Quero picantaiguina,Jesos Nasaresati. ¿Naroco pipocasiqueyamai pitsipiriacagaiguëna? NigóquimiObiro, Ira Caninari Itomi Tosorintsi.

25Isintsitsaqueri Jesos ira camagari,icanqueri:—Pomairete. Pijátopitiri ica sërarica.26

tanëri, icaimanë catsiguesonoriiátopitëri. 27Iniaiguëri joríojegui,iquenganeintasanoiganaca, inibatobacaicantaiguë:—¿Pairo ojita oca? Iroonti

iroraisonori ogomeantagantsi. Ica patiroinibatëri ira camagari, aito caraiquemisanqueri iátaji.santi.

1

Page 74: Nomatsiguenga bible   new testament

74

28

guëri Jesos omagaro Garireasati aisatiantagaisati ira timaigatsi jaquerora.

Jesos yogaguibegajiro iraguiro Peroro.(Mt. 8.14-15; Ir. 4.38-39)

29Cara isotocaiganaji Jesos aisatiirogomere cara pongotsiquë carayapatotaiga jorío, icaiganaque ibangoquëSimón aisati irasi Antiris. ItsibatanacariSantiago aisati Joan. 30Ainta ojanaisiguiiraguiro Simón, pinariasegaosamamentoquë. Icomantëgotëro,icomantaigabaqueri Jesos:—Ocatsiringaeguisigui iraguiro

Simón. Pigaguibegajiro.31Aro yotsitiparo Jesos, yágobagotëro,

yogaratingopëro. Aito cara pabisanajiroogatsingaeguire, pibeganaa,opaguetaiguëri iraperi.

Cara sábaroquë yogaguibegajiri tojai janaitaguetatsiri.

(Mt. 8.16-17; Ir. 4.40-41)32Cara ochapinitanë, icanaque paba,

yamaguepëneri tojai janaitaguetatsiricara Jesosiquë, aisati ira inantaguecacamagari. 33Pënibaque omagaroCaperinaosati yapatotaigaca caraomoroquë ibango Simón cara inaseguiJesos. 34Tojai yogaguibegaguetajiri irajanaitaguetatsi. Aisati igátaiguëri tojaicamagari yomisotocajiri,guiri camagari irinibatocotiri igótirinta.

Iquenguitsatagueque Jesos Garireaquë.(Mt. 4.23; Ir. 4.42-44)

35Oquëtaguetanë icabiritamananacaJesos tsitiniquerai. Iáque paniro caratera ontimingani yamanocopëri Iriri.36Aique icabiritanaca irogomereicogaigabitacari Simón aisati itsipa,iáiganaque, 37iniaigairi, icanqueri:—Icogaiguimini antagaisati

matsiguenga.

38Yotabitanëri Jesos:—Intsome basinipaguequë poeboro

aronisati. Naninti nongomantagueiguëriaisati iroronta nipocasique.

39

guequeri matsiguenga cara yapatotaigajorío yotsatengaguetanëro omagaropoeboropague cara Garireaquë. Aisatiijocaigaineri matsiguenga igamagarite.

Jesos yogaguibegajiri iribatsasetaga.(Mt. 8.1-4; Ir. 5.12-16)

40Aro ainta iribatsasetaga iátasiqueriJesos yobaticagueritotasipariyamanopëri icanque:—Pinintica, piguëtetainaro

nobatsagoro, pigaguibegajina.41Aro icantaneintëgotanëri Jesos

itimagonaguitanaca ibaco, yotsagaqueriicanqueri:—Nocogui yamai; nagabisaicotajimi.42Aito cara opeganaa ora iribatsagoro,

iquëtetanai. 43-44Aro igáqueri Jesos:—Quero pairi picomantëmati. Pijáte

saserirotiquë, poniaguimari irogóontëmicara aroque pabisëgotai. Pingantiro oraicanque Moisés: páganëneri saserirotipobira, iritaguineri Tosorintsi. Aroirogótocotaiguëmi matsiguenga aroquepabisëgotai piquëtetanai.

45Carari aiquero piátanëtigue caraicomantëgotëri Jesos. Ipocasitaiguërintatojaisonori matsiguenga yoticaiguëri IraJesos arota quero iqui poeboroquë,caraanti inai cara tera ontimingani.Përosati ipocasitaiguëri matsiguenga irapaniaguitacha poeboropaguequë jaanta.

Yogaguibegajiri emëngari Jesos.(Mt. 9.1-8; Ir. 5.17-26)

2 1Aiquenta ipiganaja Jesos caraCaperinaoquë. Aro iquemocotobairi

cara ainta pongotsiquë. 2

taigacari tojaisonori matsiguenga,iaguiicaro pongotsi. Aisati sotoquë

1 2

Page 75: Nomatsiguenga bible   new testament

75

ishapiicaro omoro arota quero iquibasini. Jesos icomantaguequerimatsiguenga icomantëgotëro IrinibareTosorintsi 3cara yaretaigapa itsibasatisërari yanatocoigapëri sërari emëngari,ira te iranëibintsate. 4Icogaigabitacairáganëri tsomagui cara inasegui Jesoscarari tigueti inguenaque caraingaaganëri iacaronta pongotsimatsiguenga. Aro itaganëri jonoquë

quë Jesos. 5Jesos igótaiguëri caraiquemisantaiguëri yoguiaqueri carairoguibegajiri ira emëngari, icabëri:—Yamai nomatsiguenga, nojocajimiro

ora picantagueti te onganinate; queroiguisëgotaimiro Tosorintsi, queroiquengaimiro.

6Ainta isobicaigasegui irapagueogomeantiro isanguenare Moisés,iquenganeintaca iriatiegui: 7“¿Pairoicantobique negaca ica sërarica?Icantocotaguetasitari Tosorintsi. Queropairi jocaguetirone ora te onganinate,

.8

taiga; yotabitaiganaqueri:—¿Pairo piquenganeintobitaiga cara

najitosorintsitasitaca? 9Te ongomëtatenanganqueri: “Nojocajimiro orapicantagueti te onganinate,

, carari comëtaronanganqueri: “Pingabiritima, págairo

. Aroca nanganque:, queroca

yanëiti, pisërontobitaiguëna.¿Aisonorico? 10Yamai noguibegajirijanaitatsiri arota nogótacagaiguëmirocara icanquina Pabati: “Pijocajineri iracantaguetiro te onganinate, arota eiroquero aguisëgotë . NagabeiroNaronta paniacha Jonogaguitequënomatsiguengatapë yaca quibatsica.Aro icanqueri emëngari:

11—Atsi pingabiritima, págairopijatasi, pijáte pobangoquë.

12Cara inetsaigaseguiri, icabiritanacayágairo iatasi isotocanë.santaiganaca omagaro botoitachari,icantaiguë:—Caninarisonori Tosorintsi. Yamai

aniaiguëro ora te oneingani jirai.

Jesos icaimëri ira Irebí(aisati ijita Mateo).

(Mt. 9.9-13; Ir. 5.27-32)13Aro iátaji Jesos cara onamijaquë

angaare cara yapatobiripari tojaimatsiguenga. Yogometaigabaqueri.14Aro yabisëmatanë iniopëri Irebí itomiArijeo. Irebí irianti coigotaguetiriiguireguite imatsiguenga ipagantineriigobeingarite canta Iromaquënta.Icampëri Jesos:—Intsome, piguiatanëna.Aro yaratinganë Irebí, yoguiatanëri.

15Aique iáque Irebí ibangoquëyapaaguëri Jesos aisati irogomere aisatitojai aguiataiguëri Jesos. Aisatiicaimaiguëri tojai coigotantatsiri aisatiira cantaguetiro te onganinate. 16Aintabariseopague ira ogomeantiroisanguenare Moisés iniaiguëri Ira Jesoscara yapëgotaiguëri coigotantatsiriaisati cantaguetatsiri ora te onganinate.Icantaiguëri irogomere Jesos:—Te ingomeite Ogometimiri.

Yapëgotaiguëri coigotantatsiri aisati iracantaguetiro te onganinate. ¿Pairoicantobica negaca? Icantaguetiro Iriro teonganinate.

17Cara iquemaigabaqueri Jesos,icantaiguëri:—Ira cajigatatsi te ingoguiri

jompiantatsiri carari ira janaitatsi irirocoguiri. Te iroro nopocasitenangaimaguequeri caninatatsiri, iriantinangaimagueque ira cantaguetiro teonganinate.

2

Page 76: Nomatsiguenga bible   new testament

76

Icomantë Jesos pairo ora teiritibiritima irogomere.(Mt. 9.14-17; Ir. 5.33-39)

18Cara ititopiantaiga irogomere Joanbaotisatantatsiri aisati irogomerebariseo, ipocasitaigapëri Ira Jesosmatsiguenga, yosamitapëri:—Ititopiantaiga irogomere Joan aisati

irasi bariseo. Ititaiga, yamanocotaiguëriTosorintsi. Carari pasi pogomereyapaigui aisati yógaiga. ¿Pairo teiritibiritima?

19Yotabitaigabaqueri Jesos:—Pigóiguë ora ametaiga cara iráque

iina sërari. Ingaimaiguëri imatsiguenga,irapajaqueri, inganinataiganaqueomagaro. Cara iraretaiguëma, ¿Arocoirititaigapëma? Quero itita iroontitaitsibatari ira ágantatsi. 20Carari carairiátë jaanta ira águërone iina, aroirititaiguëma igaimane. 21Te ongomeitepinguemisantagarantiro orayogometaiguimi bariseoegui aisatipingonaguëro nasi nogomeantane.Pigóiguë cara pigabitëro inagapiguitsagare, páguëro inagasitemanchaguintsisite.maro iroraisite, cara ámanaquimaontisaraanaima oquibe ora inagasitepiguitsagare. 22Aisati pigóiguë ametaigaeiro oguëro irorai oja oba carairiraimasiquë oisha. Cara onguëchotanëobaa iritopiganëma imasi, queropaparaata. Quero pairi ogantarone ojaoba irinagamasiquë. Igóque caraonguëchotanë oja oba intonganëirinagamasi, oparaatëma obaa, aisatiiraparaquima imasi.

Yogometocoquero sábaro Jesos.(Mt. 12.1-8; Ir. 6.1-5)

23Cara sábaroquë iquenaiguë Jesos

siquë. Ira irogomere yágaiguëro

oguitsoterei tirigo. 24Iniaiguëri bariseo,icantaiguëri Ira Jesos:—Pinetseri pogomere. Jirai

isanguenaque Moisés cara queroatarobacaati cara cataguiteriquëcomagoriantague.tobitaigueri pogomere? ¿Pairoyobiguibiriquero tirigo yamai sábaroquë?

25Yotabitaiganaqueri Jesos:—¿Teco pinibatapinintiro Sanguenari

ora comantëgotaiguëri David aisati iraitsibata cara jirai págaiguëri itasegane?26Aiti pan cara ibangoquë Tosorintsi,ora yobetsiquineri Tosorintsipoguëngani catingasatiquë Iriro. Orapan iroonti iraperi saseriroti, teiranintacaguiri basini irapero. Carariicanaque David cara ibangoquëTosorintsi cara inasegui itingomisaseriroti jitacha Abiatar. Ira saserirotiipabaqueri ira David pan, yapëro Davidaisati ipaiguëri ira icarataiguira,yapaiguëro aisati iriro. 27Pinetse, iritsitayobetsiquë Tosorintsi ira matsiguenga.Aique yobetsiquëneri ora cataguitericomagoriantague. Te irobetsiquënganimatsiguenga asi sábaro. 28NopaniacaNaro Jonogaguitequë,tapë cara niboguë yaca quibatsica. Iroronocomantëgotaguëquero sábaropairoraca anganque cara sábaroquë.

Cara sábaroquë Jesos yogaguibegajiriira camabocori.

(Mt. 12.9-14; Ir. 6.6-11)

3 1Icanaji Jesos aisati pongotsiquëcara yapatotaiga joríojegui.

Tsomagui, ainta sërari camabocori poroibaco. 2Ainta matsiguenga inetsaiguëriira Jesos aroca iragaguibegajirisábaroquë. Icogaiguë ingantocotaiguëri:“Itarobacaaque Jesos sábaroquë. Teinguemisantiro isanguenare Moisés. Te

. 3Aro Jesos icanqueri irasërari camabocori:

2 3

Page 77: Nomatsiguenga bible   new testament

77

—Atsi paratingue yaca aganguisatiquëcara iraniaiguëmi omagaro.

4Aique icantaiguëri ira matsiguenga:—Yamai nosamitaiguëmi: ¿Pairo

isanguenaque Moisés pairo caninatatsianganque sábaroquë? ¿Caninataquecoangantiro ora caninaro, oraco angantiroora te ongomeite? ¿Aganiatirimatsiguenga oraco agamaguëri?Imairetaiganaque. 5

guëri Jesos, iguisasërequeri aisati

tiri. Aro icanqueri sërari iracamabocori:—Pintimagonaguitima pobaco.Aro itimagonaguitanaca. Aito cara

ibeganaa ocaninatanai ibaco. 6Aroisotocaiganaque bariseo carapongotsiquë cara yapatotaiga joríojegui.Iátasitaiguëri iratirite Eroris,yosamitobaca:—¿Pairoroco anganqueri Jesos,

agamaguëri?

Cara iquenguitsatomonti Jesos aisati yoguibeganti cara angaarequë.

(Mt. 4.23-25; 12.15-21; Ir. 6.17-19)7Aro iáiganaque Jesos aisati

irogomerejegui cara onamijaquëangaare, aisati yoguiataiganaqueri tojaiGarireasati, aisati tojai Joreasati, 8aisatitojai Jerosaresati, tojai Iromeasati, aisatitojai antatiquerosati, aisati tojai Tirosatiaisa Sirósati. Cara iquemocotaiguëriJesos cara itasonganti,taigapëri tojai matsiguenga. 9Jesosicanqueri irogomere:—Pomapënaro pitotsi, notetimaro

arota quero itsinaquina tojaimatsiguenga.

10Aroquenta yoguibiaguequeri tojaimatsiguenga, itsinatsinaitobacajanaitatsiripague, icogaiguëirotsagatiri Ira Jesos. 11Iramatsiguenga inantagueca camagari,

sipari. Icaimaiguë camagari:—Jesos, Obiro Itomi Tosorintsi.12Aro icantasantaiguëri camagari

Jesos:—¿Pairo picomantëcobiriquina?

Pomairetaigue, quero picomantëgotina.

Icoigaiguëri irogomere Jesos.(Mt. 10.1-4; Ir. 6.12-16)

13Aique iáque Jesos cara oguitojaquë,icaimaiguëri irogomere ira icoigaiguë,aro iátasiiguëri. 14Icoigaiguë icarati 12,icantaiguëri:—Piguiataiguena, pintsibataiguena.

Najitaiguëmi nagátane. Aiquenta

gueantë. 15Aisati nagabiaquemi arotapigátaiguëri camagari pijocaiguëri.

16Icoigaiguëri 12: Simón aisatiijiqueri Peroro; 17aisati Santiago itomiSebereo, aisa Joan ireinti Santiago;ijitaiguëri ira pitirooti Boaneriji oracantatsi yosiacaro omanarontsi; 18aisatiAntiris, Jeripe, Baritoromé, Mateo,Tomás, aisati Santiago itomi Arijeo,Tareo, Simón ira nintasantiro ibaísite;19aisati Joras Cariotisati ira ágagantëriJesos.

Ora ijitocotaiguëri Jesos matsiguenga.(Mt. 12.22-24; Ir. 11.14-15)

20Ipigaigapaa pongotsiquë Jesosaisati irogomere.taigapari tojai matsiguenga irooti carate irapabintae Jesos teatisatiirogomere. 21Cara iquemocoqueriimatsiguenga Jesos, iátasitaigabitaariiráganairime ibangosonoriquë.Icantobaca:—Te iraneicotajima Jesos; intsome

áganairi.22Aisati ipocasitaigapëri Jerosaresati

irianti ogomeantiro isanguenare Moisés,icantocotasitaigapari:

3

Page 78: Nomatsiguenga bible   new testament

78

—Ica sërarica inancari Berisebó aisatiijita Satanás itingomi camagari. Iroroijogantaguëtari camagari.

Yotabitaiguëri bariseo Jesos.(Mt. 12.25-32; Ir. 11.16-23; 12.10)

23Aro Jesos icaimaiguëri matsiguenga.Cara ipocaigapë, icantaigabaqueriquingabaguirentsiquë:—¿Atiroco ingantima Satanás

irojocajima iriati? Quero icantiro.24Aroca irógobaguima matsiguengatimaigatsi quibatsiquë, ¿Querocoitsongabacaga? 25Aisa icantamatsiguenga pongotsiquë, querocaiquengaiga, querootisati itiomotobagacaninasati. 26Tesonori iromitocotinaSatanás cara nojoguetiri camagari.Ipëgatina. Arome Satanás inguisaiguërime igamagarite, ¿Atiroco ingantimaintingomibintaiguëmarimecamagarijegui? Querome iquengaigaquerome pini iragáantane Satanás.27Ira Satanás aisati icantari ibegasërari sintsiri. Aiti ibiane, ichaapite,itongomento, omagaro orayomisantantaro ibango querotaicositiri pairoraca irasi. Carariiribocapëca basini sërari sintsirisonori,irabisapëri isintsire, iragabiapëri,iraguëshotapëri, irágopitapëriirógomento ora yabentabeca,irágopitapëri pairoraca icogui. Carariqueroca yoguëshotiquiri quero yáguipairoraca. 28

neri matsiguengajegui ora icantagueti

gueta, quero iguisasëretajiri, 29carari

taro Isëre Caninaro.niquë.

30Icanqueri Jesos negaca aroquentaicantocotaguetasicari matsiguenga carainancari Jesos camagari.

Icomantë Jesos pairi imatsiguengasonori.(Mt. 12.46-50; Ir. 8.19-21)

31Piátasiqueri iniro Jesos aisati ireinti.Yaratingaigapë sotoquë,guëri Jesos. 32Tsomagui, isobiaque Jesosyogometaigaseguiri arosonorimatsiguenga sobicaigatsi ishongaigacari.Aro icomantaiguëri:—Parepa piniro aisati pirentijegui.

Ainta sotoquë;pëmi.

33Yotabitaiganaqueri Jesos:—¿Pairoroco inato? ¿Pairiroco

igueegui?34

gaseguiri icantaiguëri:—Ocaegui iroro inato, icaegui iriro

igueegui. 35Pairiraca cantatsi oraicocaqueri Tosorintsi, iriantinomatsiguengasonori: najitaiguëri igue,aisati tsio, aisati inato.

Jesos icomantëgotiri ira panguitatsiri.(Mt. 13.1-9; Ir. 8.4-8)

4 1Aitosati yoniagantaji Jesos caraonamijaquë angaare.

pari tojaisonori matsiguenga irootiyoteantanaca cara pitotsiquë isobiaque.Përo cara inaiguë matsiguenga caraonamijaquë. 2Tojai yogometaguequeri,

pague. Aro icantaguequeri:3—Pinguemaigue: ainta panguitatsiri

iáque imiongaguitaguequero oguitsopaguetirigo. 4Opariguitagarantapë arosataoguitso onamiquë abatsi. Ipocaigapëtsimiripague yapaigapëro oguitso. 5Basinitirigoguitso opariguitagarantapëmopësiquë. Te ine tojai quibatsi,aropirigasata arosonorinta mopëosobibatsaquero. Omanaanti piabitanaca;6cara ijonogatapë paba yogasiguiricapërotenta ine oparipague. 7Basini opariguitëcara totseisiquë; aro piabitanaca tirigo

3 4

Page 79: Nomatsiguenga bible   new testament

79

carari ora totsei pogamaguëro tirigo. Teine oguitso. 8Aiti basini tirigoguitsopariaquenguitsi caninabatsariquë quibatsi,pianë, piquibianë caninasati,tanë. Aiti panguirintsi oguitsotanë ocarati30, aisati basini ocarati 60, aisati basiniocarati 100 oguitso. 9Aitica piguemita orapiquemanta, pinguemisantiro oranacantaiguëmi.

Pairo yogomebirique Jesos quingabaguirentsiquë.(Mt. 13.10-17; Ir. 8.9-10)

10Cara iáiganaque matsiguengajegui,ainta Jesos paniro aisati itsibataigari iraaguiataiguëri aisati irogomere icarati12. Yosamitaiguëri:—¿Pairo ocanti ora posiacagantacái

carani?11Icantaiguëri Jesos:—Nocogui pigóigue ati icanta

Tosorintsi cara igáanti, ora teogótingani jirai,

tsipague nosiacagantineri tenta iraninteirogóigue. 12Inetsabetaigaca carari teiranee, iquemaigabitaca carari teinguemaigue, te irogótaigabaquero oranacantaigabitacari arota queroipasiniatitaji querootisati ijocajiro oraicantagueti te onganinate. Iroro queroicábintsaguëtiri Torosintsi.

Igótacagaiguëri irogomere ora ocanti quingabaguirentsi.

(Mt. 13.18-23; Ir. 8.11-15)13Aisati icantaiguëri Jesos:—¿Teco pinguemaigabaquero oca

quingabaguirentsica? ¿Atirocopingantaiguëma pinguemaiguërobasinipague quingabaguirentsi? 14Arononiagaiguëmi ati ocantaiguengabaguire panguitatsiri. Oraoguitso aisati ocantaro IrinibareTosorintsi. 15Ora pariaquenguitsi

abatsiquë ocantari ibega matsiguengaiquemaigabitacaro Irinibare, carariomanapague ipocasiqueri Satanásyágabitsaqueri ora iquemabeca,yomaguisantacaqueri. 16Orapariaquenguitsi mopësiquë aisa ocantarimatsiguenga quemaigabitacaronanibare. Icaninabentabecaro carariiquemisantabecaro arosata. 17Yosigaropanguirintsi ora te ine opariomanapague ocamaque.tobiqueri imatsiguenga, te përoinguemisantiro nanibare,motanacari,jiro cara iquemisantabeca tentairogótasantiro. 18Ora pariaquenguitsitotseisiquë aisati ocantari matsiguengaquemaigabitaro nogomeantane, 19carariiquemisantabecaro arosata. Carari caraiquengasantanëro pairoraca inaguetatsiyaca quibatsica, iquengasantanëriiguireguite inintasantiri,nëro inganinabentiro pairoraca icoguiinganque, aro yomaguisantanëroIrinibare Tosorintsi,nairo. Te ine oguitso, te ingante oracaninaro. 20Ora oguitso pariaquenguitsicaninabatsariquë quibatsi,otojaiganaque, aisati ocantaigarimatsiguenga porocague iraeguiquemisantasantobëro ora nogometiri.Përosati iquemisantanëna, icoguiinganque omagaro ora icocaqueriTosorintsi. Aisa icantaro pibegapanguirintsi otojaiganaque openguitereiora inatsi oguitso ocarati 100, aiti basinicara pinë 60, aisati basini cara ocarati30 oguitso.

Jesos yosiacagantineriirogomere michero.

(Ir. 8.16-18)21Aisati icantaiguëri Jesos:—Oboqueroca michero, quero oguiro

osobiquë cobiti. Querootisati oguiro

4

Page 80: Nomatsiguenga bible   new testament

80

osobira somamintotsi. Carari oguërocajonoquë aro ongonijaque pairoraca.22Aitica ománocotaga yamai aroongonijaque aiquenta. Ora te ogótinganiyamai ogóquengani aiquenta. 23Aiticapiguemita ora piquemanta,pinguemisantiro ora nacantaiguëmi.

24Aisati icantaiguëri basini:—Yamai pinguengasantiro ora

piquemaque. Aroca pigótobëroarosataanti ora nongomantëmi, aisatipingomantiri basini matsiguenganogomeantane; aroca pigabisëneri orapigóque, aro tojai nogótacagasantanëmiobiro aisati. 25Pigóiguë arosata yamai,carari aroca pinguemisantanënanogótacagasantaiguëmironogomeantane. Irari basinipague teingogue inguemisantina, queroiquemaiguina. Nágabitsaqueri oraiquemabeca, iromaguisanquero.

Jesos yosiacagantineri ora oguitsopianë piquibianë.

26Aisati icanë Jesos:—Cara igáanti Tosorintsi ocantari

ibega sërari ipanguitëro oguitsoimiongaguitiro cara quibatsiquë. 27Caraisamapë, icabirica pabisanaque tojaicataguiteri. Aro pianë oguitsopiquibianë, carari te irogóte casintaroatiraca ocanaca. 28Irotsita contepatsineotsoba cara quibatsiquë, aique osi, aiqueoquibianë opoa, aique ontegatanëonguitsotanë. 29Cara osamatanë oguitso,aro irobibinguiquero.

Jesos yosiacagantëneri mositasa.(Mt. 13.31-32; Ir. 13.18-19)

30Aisati icanque Jesos, yosamitaiguëriirogomere:—¿Yamai ati icanta Tosorintsi cara

itingomibintiri matsiguenga? ¿Paironanganquero nosiacagantiroiragáantane? 31Aisati ocantaro pibega

oguitso mositasa,sonori. 32Carari omanguitënganicaoquibianë, abisëro basinipaguepanguirintsi. Piquibianë otsegopague,

guëro tsimiripague, yogaiguëroimagosipague.

33Aro tojai Jesos yogomeantaroquingabaguirentsipague, yosiacagantëneri matsiguenga Irinibare Tosorintsi.Aroca iquemobëro arosata, aro arosatayogomequeri. 34Yameca Jesosyogomeantaigari quingabaguirentsi irabotoibiritaigapari.rentsi inibatantari.taiguëri irogomere casiriconiati oraocanti quingabaguirentsi.

Jesos yoguimairenquero sintsiri coguentima.

(Mt. 8.23-27; Ir. 8.22-25)35Irooti cataguiteri cara otsitinitanë,

Jesos icantaiguëri irogomere:—Intsome antatinta angaare.36Aisati icantaiguëri matsiguenga ira

botoibiritaigari onamijaquë:—Yamai atsi pijáigue pobangoquë.Ainta Jesos pitotsiquë. Aro

yotetaiganaca irogomere iátocoiguëaiquero antatinta.ganaqueri basiniquë pitotsipague. 37Aroocoguentimapë sintsirisonori,omotoncaatanë nija, potiatanacapitotsiquë. Pënibaqueme ojaganëmamenija.

38Ainta Jesos cara otsitíquë pitotsiisamasigui yonaguitosigaromanchaguintsi. Iátasiqueri irogomere,icabocapëri, icantaiguëri:—¡Ogometinari!

bite? ¡Pigabisaicotái! ¡Pënibaqueatsiticoiguë!

39Icabiritanaca Jesos, icanque:—Omairiatanaeta angaare,

osantocotanaeta coguentima.

4

Page 81: Nomatsiguenga bible   new testament

81

Aito cara osantocotanai coguentima,omairiatasantanai angaare. 40Aiqueicanqueri irogomere Jesos:—¿Pairo pitsorogobitaiguë? ¿Pairo

terai pinguemisantobitina?41Itsorogasantaiganaque irogomere,

iquenganeintasantaigaca, icantobaca:—¿Pairi Ica? Inibatë,

tanëri coguentima aisati angaare.Yoguimairenquero.

Jesos yogabisaicoqueri sërariinancari camagari.

(Mt. 8.28-34; Ir. 8.26-39)

5 1Aro yaretocoiganaca antatintacara itimaigui Gararasati.

2Yaguëtanë Jesos cara pitotsiquë. Arocara itia camatsirini ipaniaca sërariinancari camagari. 3Itimi cara itiacamatsirini.rine ora coshotsari sogatsa. 4Aroquetojaitaque yoguëshotapinintaigabitacariimatsiguenga cara iguitiquë aisatiibacoquë carari itimishairoyobëshopiantairo yoguiripijitajiro. Tepairi agabeirine. 5Përosati tsitiniriquëaisati cataguiteriquë iátopiantë cara itiacamatsirini aisati oguitojapaguequë.Përo cara icaibainteti aisatiitobaguecaro mopë. 6Iniobëri jaanta IraJesos,pari, 7icaimapë icampë catsigue:—¿Pairo picantobipëna naro, Jesos

Itomi Tosorintsi jonoquënintaberi?Iniaquinanta Tosorintsi, nomanaqueminicara quero pitsipiriacaguina.

8Inibatë negaca aroquenta Jesosigáqueri:—Obiro camagari quimingari,

pijátopitairi ica sërarica.9Aisati yosamitëri Jesos:—¿Pairo pijita?Yotabitanëri:—Tojai najitaiga arosonorinta

ninaigui. 10Quero pigátaiguina jaanta.

Tojai yamanasantobëri Ira Jesos.11Ainta inaigasegui arosonori chanchoyapaigasegui cara tongagariquë. 12Aroira camagari yamanaiguëri Jesos:—Aroca pijocaiguëna, pigátaiguena

cara chanchoeguiquë ninampëmariiriro.

13Yotabitanëri Jesos:—¡Atsi pijáigue!Aro isotocaiganajiri sërari camagari,

inantaigapari ira chanchoegui. Aroisigaiganaca chancho cara tarangaquë,imatsematseiganaque angaarequëtobotn tobotn tobotn. Itsiticaiganaqueijogataiganaca omagaro chancho icarati2,000. 14Aro ira omisantaiguiri chanchoisigaiganaca icomantagueigapëriimatsiguenga cara poeboroquë aisatitogantsipaguequë. Aique iátasitaiguëriJesos tojai Gararasati iraniaiguëroomagaro atiraca ocanta. 15IniaigapëriIra Jesos aisati ira inabitaca camagari.Ainta isobiaque iguitiquë Jesos,iquitsagasiga, iquengaa caninasati,aisati inibatai caninasati. Aroitsorogaigapë matsiguenga. 16Ira

baqueri basini ati icanta Jesosyogabisaicoqueri ira inabitaca camagariaisati icomantëgotaiguiri chanchoegui.17Aique iraegui Gararasati yamanaiguëriIra Jesos:—Atsi pijátaje yamai, quero pipocaji

yaca aisati.18Aro yotetanaa Jesos pitotsiquë.

Yamanabecari ira inabitaca camagari:—Nocoguini naguiatanëmi.19Carari te iranintacaguiri Jesos.

Icanqueri:—Quero poguiatina, pinëni.

Pijátasitiri pomatsiguenga carapobangoquë, pingomantiri oraicanquemi Tosorintsi tojai icábintsëmi.

20Aique iáque sërari icomantaguepëriGararasati antagaisati Tecaporisiquë

4 5

Page 82: Nomatsiguenga bible   new testament

82

cara ocarati 10 poeboro ati ocanta carayogabisaicoqueri Jesos.santacari omagaro quemaiguëri.

Jesos yoguibegajiro araasetatsiri; aisati yoganiatairo irisinto Jairo.

(Mt. 9.18-26; Ir. 8.40-56)21Aique imontëcotanaa Jesos. Cara

yaretaja onamijaquë antatinta,yapatoibiritaigapari onamijaquë tojaimatsiguenga. 22Yarepari sërari jitachaJairo. Iriro obatacaguiri jorío carapongotsiquë cara yapatotaiga. Carainiopëri Jesos yobaticagueritotasipari,23tojai yamanasantapëri:—Pënibaque ongamaque nasinto.

Popogopë Obiro pogapënero pobacoarota obeganaima.

24Aro iátacaqueri Jairo Jesos. Aintatojai matsiguenga aguiataiganaqueriitsinatsinataiganaqueri Ira Jesos.25Ainta tsinane piraaseti cosamaniocarati 12 osarini, tojai otsipiriaque.26Pipënabentaguetabecari jompiantatsiriomagaro ora pasinta, te aropei teiromitocotëmatiro. 27OquemocotobëriJesos, aro piátasiqueri itisitaquë Jesos,oquenopë antagaisatiquë matsiguenga,potsagaqueri Jesos cara ocaratiiguitsagare, 28oquianca: “Aroca iroontinotsagaitëri onamiquë iguitsagare aroje

. 29Potsagaqueri, aitocara pibeganaa, aro ocaratanai oraa.30Aro igónijinca Jesos carayogaguibegajiro poro itasorintsitequë.Yapisitaca, yosamitaiguëri matsiguenga:—¿Pairi otsagaitënaro naguitsagare?31Yotabitaiganaqueri irogomere:—Ishongaiguëmi tojai matsiguenga

itsinatsinataiguëmi.quena: “¿Pairi otsagaitënaro

?32Përosati inetsaguetaiguëri

matsiguenga arota iraniaqueri pairiracaotsagaqueri. 33Aro otsoroganë tsinane

omogomogoatanaca. Pigóque tiguetiongantima ománanëma, cara igóqueroJesos,pari, ocomantëri antagaisati.34Icanquero Jesos:—Nomatsiguenga, aroquenta

piquemisanquina nogaguibegajimi.Yamai pijáte pingaigasëretanae,pomagoriasëretanë.

35Cara inibasigui Jesos, yarepairatirite Jairo ipaniaca ibangoquë,icomantapëri:—Aroque ocamaque pisinto.

Pitsipiriasica yamai páganëri IraOgomeantatsira.

36Iquemobëri Jesos, yotabitanëri iraobatacaguiri jorío:—Jairo, quero pitsorogui. Patiro

pinguemisantina.37Te iranintacaguiri quero pairi

aguiatirine, irianti ira Peroro, aisatiSantiago, aisati Joan ireinti Santiago.38Yaretaiganaca ibangoquë Jairo.Iniaigapëri tojai matsiguengairaicotaiguëro catsiguesonori irisintoJairo aisati yogasëretocotaigacaro.39Aro icanaque Jesos tsomagui,icantaigapëri:—¿Pairo picaibaibiriti? ¿Pairo

piraicobiritaiguëro? Teni ongamejanequi, pisamini.

40Icabíntsátaigabaqueri; aroigátaiguëri antagaisati irisotocaiguesotoquë. Aro yáganëri iri janequi, aisationiro, aisati irogomere icarati maba,icaiganaque tsomagui cara pinaseguiogamaga irisinto Jairo. 41

përo obaco Jesos, icanquero:—Tarita, comi.Ocanti: “Janequi, nanganquemi

.42Aito cara ocaniatanai, pipigapaa

osëre, ocabiritanaa, oparintanaapanëitanai aroquenta pogabisë 12osarini. Iniaiguëro ira inasegatsi

5

Page 83: Nomatsiguenga bible   new testament

83

tsomagui, iquenganeintasantaiganaca.43Aro icantasantaiguëri Jesos:—Quero picomantëmatiri pairiraca.

Pomero operi.

Ipiganaja Jesos Nasarequë.(Mt. 13.53-58; Ir. 4.16-30)

6 1Aique iáque Jesos, ipiganajayaretanaa iguebatsitequë.

Yoguiataiganajiri irogomere. 2-3Caracataguiteriquë ora camagoriantague,icanaque pongotsiquë cara yapatotaigajorío, yogomeantapë. Iquemaigabaqueritojai matsiguenga,gacari icantaiganaque:—Ica sërarica,

sonori. ¿Nega opaniaca ocayogomeanti? ¿Nega opaniacaitasorintsite ora itasonganta? ¿Cagaricoira caripintero obetsiquiro mesa,sobicomentotsi, ira otomi María, ireintiSantiago, aisa José, aisati Joras, aisatiSimón? ¿Aintasati iritsiroegui otimiyaca poeboroica?Aro itsoingaiguëri, icomëtaigacari,

iguisaneintaiguëri. 4Icanëri Jesos:—Ainta quemisantaiguëri ira

quinguitsatiro Irinibare Tosorintsi,

nori.5Tenta inguemisantaigueri cara

Nasarequë te tojai iritosongantagueteJesos cara. Porocagueanti yoguëro ibacocara janaitatsiriquë, yoguibegajiri.6Iquenganeintasantanëri imatsiguengaJesos tenta inguemisantaigueri.

Jesos igátaiguëri irogomere inguenguitsataguetomotiri matsiguenga.

(Mt. 10.1-15; Ir. 9.1-6)

quë. 7Aro yapatotaiguëri irogomerecaratatsi 12, igátaguequeri pitenaque,yagobiacagaiguëri irojogantaguequimaricamagari. 8Icantasantaiguëri:

—Nagátaiguëmi yamai, carari queropáganëro pairoraca. Iroonti páganëpigotiqui. Quero páganëro poperi,querootisati pitsaguine, querootisatiquirequi. 9Aisati pisapatote poganëmacarari quero páganëro pite piguitsagare.

10Aisati icanqueri:—Atiraca pijáiguë, pingapë

ibangoquë ira cajemobëmine.Pintiomotiri irooti cara pigaganëma.11Aitica poeboro cara te iranintaigueirágacaninataigabaquemi teinguemisantaigabaquemi, popotetanëneri quibatsipane pisapatotequë, aropigaganëma. Pingantiri: “Tentapinguemisantobëna, aiquenta

.12Aique iquenaguetaiganaque,

iquenguitsataguetomotaiguërimatsiguenga:—Pingantaigaima yacaqueroca

obirojegui, pijocajiro ora picantaguetirate onganinate.

13Tojai igátaiguëri camagari jaara.Aisati itiriantari oguei asaitona tojai irajanaitaguetatsi, yogaguibegajiri.

Eroris yógagantëri ira Joan.(Mt. 14.1-12; Ir. 9.7-9)

14

guëri Jesos, aisati iquemocoqueriEroris cobeingari cara Garireaquë.Icanë:—Irirojengari Joan baotisatantatsiri,

ira camënguitsi caniatanaatsi. Iroroitasongantaguëti.

15Carari icanque basini:—Irianti Erías.Basini icantocotaiguëri Jesos:—Irianti comantantatsiri cantaca ira

comantantatsi jirai.16Carari Eroris iquemocoqueri

omagaro, icanque:—Irirojengari Joan,

tabitaca, caniatanaatsi.

5 6

Page 84: Nomatsiguenga bible   new testament

84

17-19Aro jirai Eroris yágabitsaqueriiina ireinti jitacha Jeripe. Iina jitachaErorías. Icantopiantëri Eroris Joan:—Te ongomeite págabitsatiri iina

pirenti. Ocanti isanguenare Moisés:.

Oguisaneinqueri Joan Erorías,ocogasantabitaca ógagantirime carari teongantiro tenta iranintacaguiro Erorisira ojimentaa. 20Eroris iniacaninatëri iraJoan. Igóqueri Joan caninari,iquemisanqueri Tosorintsi. Teiranintacaguiro Erorías cara ógagantiri.Iquenganeintabitanacari Joan Erorisiquemisantabecari; icogasanti inguemiricarari te inguemisantiri. 21Aroomoncarapaa cataguitëri cara iquiancaEroris cara inë jirai. Icaimagantaiguëritojai itingomipague aisatiitingomipague soraro aisati basini iraobatacagaiguiri Garireasati.Yapaagaiguëri. 22Aro ocanaque osintoErorías, obairapë. PoganinataiguëriEroris aisati igaimane. IcantasanotëroEroris:—Pomanina pairoraca ora pininti. Aro

nomëmiro. 23Cara aisonori iniaquinaTosorintsi, igóque quero namatobitimi,nangantasanotëmi, pairoracapomanaguetina, aro nomëmiro.Pingoicoquinaca aganguisatinagáantane, aro nomëmiro.

24Pisotocanai iroro, ocomantëro oniro,ocanquero:—¿Ina, pairo nomanaqueri?Potabitanëro:—Pomaniri ora iguito Joan

baotisatantatsiri.25Ocanaji omanapague, ocanqueri

Eroris:—Nocoguini yamaica pógagantiri

Joan baotisatantatsiri, aiquepomabaquinaro tsibetaquë iguito Joan.

26Aro tojai yogasëretasantacacobeingari cara icantasanotëro quero

yamatobitiro, aisati aroquentaiquemaiguëri antagaisati igaimane oraicantasanotëro irisintotsari. 27Aro Erorisigáqueri poro soraro ógantatsiri iriáteomanapague iráquintiro iguito Joan.Iáque cara iromingamentoquëyobatëaqueri ira Joan. 28Aiqueyamapënero tsibetaquë iguito Joan,ipëro irisintotsari Eroris. Iroroque opërooniro. 29Cara iquemaiguë irogomereJoan, iátasiqueri, yágaiganaqueriigamaga Joan itiajiri.

Itasonguëro pan Jesos, yomitojaiguëro.(Mt. 14.13-21; Ir. 9.10-17; Jn. 6.1-15)

30Ipigaigapaa irogomere Jesos.Yapatotaigapa icomantaigapëriantagaisati ora icantaiguë aisatiomagaro yogometaiguë. 31Ainta tojaimatsiguenga ira bocasitaigapëri Jesos,aintasati ira pigaiganajacha. Tiguetiingantima irape Jesos aisati irogomere.Aro icantaigabaqueri Jesos:—Intsome casiriconiati arota

pomagoriaigue arosata.32Aro yotetaiganaja pitotsiquë

iátocotaiguë cara tera ontimingani.33Carari iniaigabaqueri matsiguengacara iáiguë, igótaigabaqueri negaracairiáiguë.quë, isigaiganaca cara onamijaquë,ibataiguëri Jesos aisa irogomere,yaretaigaca teraiquerai iragatocopëJesos, yoguiaigapëri. 34Cara yaguëtanëJesos cara pitotsiquë, iniopëritojaisonori matsiguenga yapatoibiricari,icantaneintëgotaigapëri inaisiguintaicantaigasega oisha ira te irine iraomisantiri. Aro tojai yogometaigapëripairoraca. 35Cara ochapinitanëicantaigapëri irogomere:—Yaca teca ontimingani, aroque

ochapinitanë. 36Yamai pigátaigueriicaegui matsiguenga iriátaguetaje

6

Page 85: Nomatsiguenga bible   new testament

85

quë iromananteta iraperi, tenta ineyaca.

37Yotabitaiganaqueri Jesos:—Pomaigueri obirojegui ora irapaiguë.Icantaiguëri irogomere:—¿Pairo nangantaiguë? ¿Picogui

najáte nomanantë pan ingaraque 200tenario, nomaguetaiguëri? Querojengaricotonguiboro aguireguite.

38Yosamitaiguëri Jesos:—¿Ati ocarati inatsi pasiatiegui pan?

Atsi pijáte, pinetsero.Cara igóquero irirojegui, icanqueri:—Aiti pabocorooti pan, aisati ainta

pite sima.39Icantaiguëri irogomere Jesos:—Pigasobicaigueri antagaisati

irisobicagueigue arosatapague caratobarisiquë.

40Aro isobicagueiguë. Ainta iracaraquenguitsi 100, aisati basiniicarataiguë 50, aisati icantaigacabasinipague. 41Aique yáguëro Jesos orapabocorooti pan aisati pite sima,inetsanaque jonoquë, icanqueri Iriri:—Pabati, nacarasiatocoquemiro oca

noperijeguica popaiguënaca.Aro itibatsaaguequero pan Jesos,

yotsatengaiguëri irogomere arotaimaiguëri matsiguengajegui. Aisatiyotsatengaigacari sima. 42Yapaiguëantagaisati, iquemaigaca. 43Aiqueyobiitaguetajiro irogomere orairangarataneegui, iagajiro 12 cantiri.44Yapaiguëro pan tojai sërari icarati5,000.

Yanëiatanë Jesos jonoicaa nija.(Mt. 14.22-33; Jn. 6.16-21)

45Aique icanque Jesos:—Nogomere, potetaiguema pitotsiquë.

Pomontiaiganajima, pobatina antatintacara Betsairaquë. Yamai nagátaiguëriira botoibiritaiguina iriáigueibangopaguequë.

46Aro igátaiguëri yobetsataiganajari.Aique iáque Jesos oguitojaquëyamanopë, inibataqueri Iriri. 47AintaJesos paniro inë cara otsitinitanë. Orapitotsi pinë aganguijaquë. 48Iniaiguëriirogomerejegui icomatabitacaro pitotsi,carari poguipigapigatocoqueri sintsiricoguentima. Aro igogaraaque iáque Jesosaiquero pitotsiquë, yanëiaapë jonoicaaangaarequë, te iritsitigue.rime, 49carari iniaigabaqueri yanëiaapëjonoicaa nija, icaibaitaiguë icantobaca:—¡Eeee! ¡Coraque camagari cara

iráganacái!50Antagaisati iniaigabaqueri,

itsorogasantaiganaqueri. Aroyotabitaigapëri Jesos:—Quero pitsorogui. Naanti

bocapaatsi, pinganinasëretanëtigue.51Aro yotepa Jesos pitotsiquë,

itsibataigaari. Aito cara osantocotanaicoguentima; iniaiguëro irogomereiquenganeintasantaiganaca. 52Aisatiicanta iniaigabitacaro pan caraitasonguëro Jesos carari te inguengairo.Aisati iniaigabitacari Jesos carayanëiaquero nija, carari teraintairogótiri Irironta Itomi Tosorintsi.

Jesos yogaguibegajiri janaitaguetatsiri cara Jenesarequë.

(Mt. 14.34-36)53Aro imontiaiganaja. Yaretaiganaja

Jenesarequë. Yoguëshotëgotaigapëroibito. 54Cara yaguëtaiganaque, igótobëriJesos matsiguenga. 55Cara igóiguë ainta

quë, yamaigapëri janaitaguetatsiriyamantaguepari jatasintsi.56Iquenagueque Jesos poeboropaguequëaisati togantsipaguequë. Negaracaiáque, yamapëri janaitatsiri,yoguëquineri iraganguitëirequë carainiobëri Jesos yamanaiguëri:

6

Page 86: Nomatsiguenga bible   new testament

86

—Pinintacaguina notsagaitimiropiguitsagare cara ocarati.Aro yogaguibegajiri antagaisati ira

otsagaqueri.

Ora yametaiga jorío.(Mt. 15.1-9)

7 1Aro yapatoibiritaigapari Jesos irabariseopague aisati ira ogomeantiro

isanguenare Moisés. IpaniaigacaJerosarénquë. 2Iniaigapëri irogomereJesos cara yapaigui; te inguibocotima.Icantaiguë bariseo:—Caninataque inguibocotaiguema

queroquerai yapi arota iraganinasëtima. Cara te inguibocotima, iroontiquimingari ibaco.

3Yametaiga bariseoegui aisati

santa, quero yapi, cara yametaigajirainisati aisati yogometaiguëri irajorío. 4Cara iripigaima cara poeboroquëcara yapatotaiga matsiguengaipimantagueti pairoraca, querocaiquibocota jorío, quero yapi. Aisatiyametaiga inguibopiantiro pairoracabasini: pojo, pachaca, oya, omagaro.5Aro ira bariseo aisati ogomeantiroSanguenari yosamitaiguëri Ira Jesos:—¿Pairo te irometaigabiritimaro

pogomere ora yametaiga omatsiguengajirai? Yapantaigacaro ibaco quimingari.Icantagueti ora te onganinate.

6Yotabitaiganaqueri Jesos:—Obirojegui matobiantatsiri cara

aisonori icomantëgotaiguëmi Isaías caraisanguenaque jirai:

Icanë Tosorintsi: “Icamatsiguengaca inibatasitëgotinaora caninaro, carari teinguenganeintina. 7

sitina carari yapatotasitaiga;iroonti yogomeantaigui irasi

.8Aisati icantaiguëri Jesos:

—Teni pinguemisantiro ora icanquemiTosorintsi, pijocasicaro; iroontipiquemisantasica ora yogomeantimatsiguenga. 9Cara pametaigaro iroontiirasi pomatsiguenga, pitsoingaiguëro oraicanque Tosorintsi. 10IsanguenaqueMoisés:

Pinguemisantiri piri aisati piniro.Ingameta ira cantëgotaguetasitariiriri aisati iniro.

11Carari obirojegui, pogometaiguëripomatsiguenga: “Pingantiri ira asintimi:‘Quero nomitocotimi. Nomëmimequirequi, nangantaneintëgotëmimecarari aroque natsita nacanqueri

.12Cara picanque negaca, tepinintacaguiri ingábintsairi iriri aisatiiniro, 13te pogomeantiro IrinibareTosorintsi, teatisati pinguemisantiro.Iroonti piquemisantaiguëro orayametaiga pomatsiguenga jirai aisatipogaganëneri basini. Aitosati aiti tojaiora picanque cantacha nega.

Jesos yogometocoquero pairoraca aguimingasëretiri matsiguenga.

(Mt. 15.10-20)14Aique Jesos icaimaiguëri ira

botobiritaigari, icantaiguëri:—Pinguemina, obirojegui, pigótiro

oca nocomantaiguëmica: 15caninataqueopaiguero pairoraca querontapoguimingatiro asëre. Orari orainibatasitagueta iroro aguimingasëcái cara aquianquero quimingaro.16Aitica piguemita ora piquemanta,pinguemisantiro ora nacantaiguëmi.

17Aro ijocaiganaqueri matsiguengabotoitacha sotoquë, icanaji Jesospongotsiquë cara yosamitëriirogomerejegui:—Teni nanguemimi; pingomantina

ora ocanti picantaiguëri matsiguengayamai.

6 7

Page 87: Nomatsiguenga bible   new testament

87

18-19Yotabitanëri Jesos:—¿Teraico pigóte obirojegui aisati?

¿Teco pigóte pairoraca opë ojáqueasegotoquë aique agabisairo? Teongantiro pairoraca asërequë.Iroro yogomeantaguëque cara

antagaisati perintsi caninaro opëro.20Aisati icanque:—Ora paniacha iraneingomentoquë

matsiguenga, ora iquengagueta, iroroaguimingatëri. 21Ora iquengamatsiguenga opaniaca tsomagui.Iquenguiro quimingari, aique icanquerote onganinate. Cara intaguetiro tsinanecagaro iina aisati cara tsinaneontaguetiri sërari cagari ojime; caraicositanti; cara yóganti; 22cara inebetaroora irasi basini; cara icantaguetipairoraca te ongomeite; carayamatobianti; cara inintasanotëtiri orayasinta basini;tari basinipague matsiguenga; caraiquengasita caninari iriati; cara teinguengueri Tosorintsi; 23antagaisati

toquë matsiguenga. Iroro ocaaguimingataguetiri; carari Tosorintsiiniaqueri matsiguenga caraicantaguetiro quimingari.

Oquemisanqueri Jesos tsinanecagaro jorío.(Mt. 15.21-28)

24Aique iáque Jesos aronisatiquë Tiro.Icanaque pongotsiquë, te iraninteirogótirime matsiguenga, carari tiguetiingantima irománima. 25Ainta tsinane,ora osinto inancaro camagari. Caraoquemocoqueri Jesos, piátasiqueripobaticagueritotasipari iguitiquë Jesos.26Iroro cagaro jorío, opaniaca caraSirojenisiaquë. Pamanopëri Jesos:—Inancaro nasinto camagari.

Pigátajinero.27Icanquero Jesos:

—Nipocasique naguibatërinomatsiguengasonori nomitocoqueriiriro. Caninataque irapeta iritsitajanequi. Te ongomeite ágabitsatiri panjanequi arota omionguëneri otsitiitiomijani.

28Carari potabitanëri:—Aisonori ora picanque, Natingomi,

carari yapiro otsiti opetoqui orayobariaguetaigui janequi.

29Icanquero Jesos:—Caninataque piquemisanquena.

Yamai pijátaje. Ira camagari aroqueisotocanairo pisinto.

30Aro pipiganaja obangoquë,oniopairo osinto pinariasegaosamamentoquë. Aroque isotocanairocamagari.

Jesos yoguibegajiri sërari maguemitari.31Aique yogaganaca Jesos, iquenaque

Tiroquë, Sirónquë, aisati Tecaporisiquëcara pini 10 poeboro. Yaretajaangaarequë jitacha Garirea.32Yamaigapëri poro sërari maguemitariaisati te irinibatasante. Yamanaiguëri IraJesos iroguineri ibaco iragaguibegajiri.33Ainta tojai matsiguenga. Aro Jesosyáganëri casiriconiati, yomianquineriibatsapaco cara iguemitaquë.Ijobabococa, yotsaganinequeri ira teirinibate cara ininequë. 34Aique Jesosinetsanaque cara Jonogaguitequë,yaneingasantanë, icanque:—Epeta.

naima. 35Aro ishapiriaguemitatanaa,iquemasantanai. Aisati posebatanaainine, inibatasantanai. 36Aroicantasantaiguëri Jesos:—Quero picomantëmatiri basinipague

matsiguenga.Carari te inguemisantaigueri, aiquero

icomantëgotanëri. 37Ira matsiguengaiquenganeintasantëri Jesos, icantaiguë:

7

Page 88: Nomatsiguenga bible   new testament

88

—Antagaisati icanque caninari.Iquemacaguiri maguemitari aisatiinibatagairi ira te irinibate caninasati.

Yogatsitairo Jesos yomitojaiganaquero pan.

(Mt. 15.32-38)

8 1Basiniquë cataguiteri aisatiyapatotaigaa tojai matsiguenga. Te

inëmate iraperi. Jesos icaimaiguëriirogomere, icantaiguëri:

2—Tojai nacantaneintëgotaiguëriicaegui botobiritaiguënaca. Ocaratimaba cataguiteri itsibataiguëna, yamaite inae iraperi. Itasegasantaiguëni.3Yamai aroca nagátaiguëri iriáigae,iromagotasantanë queronta yapi, queroyaretaigaa ibangopaguequë. Aintapaniacha jaanta.

4Yotabitaiganaqueri irogomere:—Pinetse, yaca teca ontimingani.

¿Nega nágaiguineri pan ora irapaiguë?Tojaini ini.

5Yosamitaiguëri Jesos:—¿Ati ocarati pan inatsi?Icantaiguëri irogomere:Siete ocarati.6Aro icantaiguëri matsiguenga Jesos:—Pisobicaigue quibatsiquë.Aique yáguëro pan ocarati 7,

icanqueri Iriri:—Aro nega, Pabati, nacarasiaquemiro

popabaquinaro oca perintsica.

maro ira bototaigacha. 7Aintasatiarosata isibaite. Icarasiatocoqueri,icantaiguëri irogomere:—Pomaguetaigueri sima aisati.8Yapaiguë antagaisati, iquemaigaca.

Aique yobiitaguetajiro ongarataga,iagajiro cantiri oquibe ocarati 7. 9Aintaicarati 4,000 matsiguenga irapaiguënguitsi. Aique igátaigairiyobetsataiganajari Jesos:

—Yamai pijáigae pobangopaguequë.

Icogabeca bariseo iritosongueme Jesos.(Mt. 15.39-16.4; Ir. 12.54-56)

10Aique yotetaiganaja Jesos aisatiirogomere pitotsiquë, imontiaiganacairooti cara quibatsiquë jitachaTarimanota. 11Ipocasitaigapëribariseopague. Isintsitsapëri, icampëri:—Atsi yamai nocogaiguini nanetsemi

cara pitasonganti arota nogótimi arocapopaniaca Jonagaguitequë.

12Aro yaneingasantanë Jesos,icantaiguëri:—¿Pairo yamanobitina icaegui

matsiguengaca cara natasonganque?Aisonori nangantasantaiguëmi caraquero noniaguëmatiri, queronitasonganti.

13Aique iáque ijocaiganaqueri bariseo,yotetaja aisati pitotsiquë iátocotajiantatinta.

Ora piponganta pan irasi bariseo iroonti irogomeantane.

(Mt. 16.5-12)14Yomaguisantanë irogomere

iráganëro pan. Patiro yáganë.15Icantaiguëri Jesos:—Pigamaiguemaro ora piponganta

pan irasi bariseoegui aisati irasi iratiriteEroris.

16Aique yosamitobagaigacairogomere:—¿Pairo icantobicái: “Pigamema ora

?Tentajengari nomapëro pan.

17Igótocotaiguëri Jesos, icanqueri:—

miro pan? ¿Terai pingueme teraisatipigóte ora nacantaiguëmi? ¿Tecopinguengaiguena? 18Aiti piroqui, ¿Pairote piniantobitimaro? Aiti piguemita,¿Pairo te pinguemantobitimaro? ¿Tecopinguengairo? Cara natibatsaaguequero

7 8

Page 89: Nomatsiguenga bible   new testament

89

pabocorooti pan napaagaiguëri 5,000sërari, ¿Ati ocarati cantiri piagaji oraongarataga?

19Yotabitaiganaqueri:—Aro ocarati 12.20Përosati icantaiguëri Jesos:—Aisati aique ocarati 7 pan, aisati

nopaguetaiguëri pan matsiguengaicarati 4,000. ¿Ati ocarati pobiitaguetajicantiriquë oquibe?Icantaiguëri:—Ocarati 7 cantiri.21Aro icantaiguëri Jesos:—

taiguemiro pan? Nacantocotaiguëmiroirogomeantane bariseo.

Jesos yoguibegajiri comarajari ara Betsairaquë.

22Aisati yaretaigaa Jesos aisatiirogomere Betsairaquë. Yamaigapënericomarajari, icantaigapëri:—Potsagatiri piniacagajiri.23Aique Jesos yáganëri comarajari

ibacoquë icatsatanëri sotoquë poeborocasiriconiati. Ijobaoquiqueri iroquiquë,yoguëneri ibaco Jesos caracomarajariquë. Yosamitëri:—¿Ainta pinei arosata?24Inetsë, yotabitanëri:—Jee, naniabecari sëraripague carari te

ingonijataigue caninasati, icantaigacaropibega anchato, carari yanëitaiguini.

25Aitosati Jesos yogaineri comarajariibaco. Aique inetsai, ibeganaa, iniasantaicaninasati. 26Aro igáqueri Jesos:—Quero piáti poeboroquë, quero

picomantiri basini, aroonti pijátajepobangoquë.

Igóti Peroro cara Jesos Irianti Agabisaicoontatsiri.

(Mt. 16.13-20; Ir. 9.18-22)27Aique iáque Jesos, itsibataiganacari

irogomere aiquero poeboroquë jitacha

Sesária Jeripo. Cara aganguipoquiabatsi Jesos yosamitaiguëri irogomere:—¿Pairo ijitaiguina matsiguenga

Naro?28Yotabitaiganaqueri:—Aintapague ijitaiguëmi Obiro Joan

baotisatantatsiri. Ainta basiniicantaiguë: “Ira Jesos Irianti Erías,

. Aintasati ijitaiguëmi Obirocomantantatsiri jirai ipigapaa.

29Aro yosamitaiguëri:—¿Pairo picantaigui obirojegui?Yotabitanëri Peroro:—Obiro Quirisito Agabisaicoontatsiri.30Jesos icantasantaiguëri:—Aisonori picanti, carari quero

picomantaguetiri matsiguenga caraNaro Quirisito.

Jesos icomantaiguëri irogomerecara ingamaque.

(Mt. 16.21-23; Ir. 9.22)31Aique iparintaca Jesos

yogometaiguëri irogomere icantaiguëri:—

quë, nomatsiguengatapë cara niboguëyaca quibatsica. Yamai pënibaquenajáque Jerosarénquë. Cara,cagaigabaquina antiasipari aisatiitingomiegui saseriroti aisati iraogomeantiro isanguenare Moisés. Aisatiirógaiguëna, carari ongaraque mabacataguiteri, nanganiatanae aisati.Ocari oca icantabecari catingasati.

32Aro yáganëri Peroro casiriconiatiipëgatsacari:—Natingomi, te onganinate oca

picanqueca. Querota picami.33Yapisitasicari Jesos, inetsaiguëri

irogomere, isintsitsaqueri Peroro:—Pijáte, picanquina aisati picantari

ibega Satanás. Quero pintaguinaro orate onganinate. Te pigóte ora icocaquinaTosorintsi, iroonti pigóque ora icoguimatsiguenga.

8

Page 90: Nomatsiguenga bible   new testament

90

Ora inganque ira quemisantasantiri Jesos.(Mt. 10.38-39; 16.24-28; Ir. 9.23-27; 14.27)

34Aique Jesos icaimaiguëri irabotoibiritaigari aisati irogomere,icantaiguëri:—Iranintasantëca pairiraca

iraguiatanëna inguemisantasantina,iranatanëro igorosite, quero icantanontairiati,quinaro pairoraca nongocaqueri Naro.35Ira cogabitacha ingábintsëma yacaquibatsica, tenta iraninte iratsipiriero,aiquenta iratsipiriasantë. Irariquemisantasantënane yaca quibatsicaquero ipasiquitina querootisatiipasiquitiro Caninaro Nibarintsi, irooticara ingamobiquina Naro, aiquentaintiomoquina përosati Jonogaguitequë,intimasantanë caninasati. 36Aintacasërari irasintaguetimaro antagaisati orainatsi yaca quibatsica, aique ingamaqueiriátë Sharincabeniquë, ¿Pairo iráque?¿Teco iratsipiriasiquimaro omagaro?37Aroca iriátë Sharincabeniquë,tiguetisonori ine pairoraca ingantimairiáteme Jonogaguitequë,inganiatanaeme. 38Pairiraca pasiguitëgotina Naro aisati ipasiquitocotironanibare yaca quibatsica cara itimaiguitojai tsoengatsiri cantagueantatsiri teonganinate, aisati nopasiquitocoqueriiriro cara nopigaima. Nopigaima

santi yosangueguitetasanti,

tsite caninari.

Ipasiniatitanë Jesos.(Mt. 17.1-13; Ir. 9.28-36)

9 1Aisati icantaiguëri Jesos:—Aisonori nangantasantaiguëmi,

nogomerejegui, aintapague obiroquëqueroquerai cara picami irooti cara

piniaigabaquina nopocaje Naroiragáantanequë Tosorintsi.

2Aro pabisanaque 6 cataguiteri caraJesos itonganaque oquibequë oguitoja.Yágaiganaqueri casiriconiati ira Peroroaisati Santiago aisati Joan. Aroipasiniatitomoqueri Jesos. 3

notanë iguitsagare. Teni irine yacaquibatsica inguibiroca quitsagarintsicatarosonori aisa pibega oca. 4Aisatiiconijatomopëri Moisés aisati Eríasinibatagaiguëri Jesos. 5Aro icanqueriPeroro:—Ogometinari, caninataque inaigae

yaca. Intsome obetsique yaca mabapongotsi otiomijani, patiro pasi, patiroirasi Moisés, aisati basini irasi Erías.

6Te irogóte Peroro pairoraca inganque,inibatasita itsorogasantaiganaquenta iramaba. 7Aito cara omabocapari mingoripaguëtaguëpëri,queri. Aro iquemaiguëro IrinibareTosorintsi cara mingoriquë, icanque:—Ica Notomi nanintasantiri.

Pinguemisantaigueri Iriro.8Iroguito, inetsabetanaa. Te iraniajiri

Erías, teatisati Moisés; panibani Jesosinanai. 9Aique cara yanongaiganaja,icantasantëri irogomere Jesosicantaiguëri:—Quero picomantëgotiro oca

piniaiguëca. Aiquenta cara nangamaqueaisati nanganiatanae,gueri basini matsiguenga. Pingomantëgotina Naro omagaro ora pigótocoquinaaisati cara nopaniaca Jonogaguitequëaisati nomatsiguengatapë.

10Aro te ingomantëgotiri, patiroiquengasitanaca, yosaminatobaganacairiati:—¿Pairo icomanti Jesos cara icanque

ingamaque aisati inganiatanae?11Aro yosamitaiguëri Ira Jesos:—Ira ogomeantiro Sanguenari

cantatsi: “Iribocapae iritsita Erías

8 9

Page 91: Nomatsiguenga bible   new testament

91

queroquerai ipoqui Quirisito Ira. ¿Pairo

yogomebirique oca? ¿Pairo teiribocobipë Erías?

12Yotabitaiganaqueri Jesos:—Aisonori icantaiguë: “Ingonijapae

Erías, .Carari pinguenguero oca: ¿Pairoisanguenatocobiriquina Naromatsiguengatapënguitsine,quero, aisati iromaintaigabaquinamatsiguenga? 13

guëmi cara aroque ipocaji Erías carari teirágacaninataigabaqueri matsiguenga,icantaiguëri pairoraca ora inintaiguë,itsipiriacagaigabaqueri, yógaiguëri aisaocanta cara isanguenatococaSanguenariquë.

Jesos yoguibegajiri janequi tingaraachari.(Mt. 17.14-21; Ir. 9.37-43)

14Cara yanongopaa Jesos, iniaigapëriarosonori matsiguenga. Aintasatiirapague ogomeantiro isanguenareMoisés inibataigaseguiri irogomerejeguiJesos icarati 9. 15Aro iniaigabaqueri IraJesos, iquenganeintasantaigabacari.Isigasigaitasipari matsiguengajegui,yobetsataigabacari. 16Yosamitaigapërimatsiguenga Jesos:—¿Pairo pinibabiritaiguëri nogomere?17Yotabitanëri poro sërari:—Ogomeantatsiri, namabitapari

notomi inancari camagari.queri. 18Cara iráquerica camagariintingaraacaquimari, irobariaqueriquibatsiquë, irisimaresetaganëriibagantequë; iratsitsiaguitetanë,ingantsirongatanë. Namanabecaripogomere iragátajineri igamagaritecarari te iragabeiri.

19Yotabitaiganaqueri Jesos,icantaiguëri:—¡Te pigóiguero Irinibare Tosorintsi!

¡Terai pinguemisantaiguero obirojegui,

terai pinganinataigue! ¿Ati ongantimanantsibataiguëmi natsipiriasita caranogometasitaiguëmi?guëna. Atsi pomapënari pitomi.

20Cara yamapëri janequi,ganacari camagari,cari, yotëanëri janequi quibatsiquë,ititigabaguetacaganacari,nëri aisati. 21Jesos yosamitëri iriri:—¿Ati ocanta iparintaca cara icanca

nega?Yotabitanëri iriri:—Irinaga jirai cara itiomijaniquerai.

22Tojai yobarigopiantiri camagari caratsitsiquë aisati nijaaquë, icogabecairagamaguerime. Aroca pigabeiropinganquero pairoraca, aro pingantiroyamaica. Pingantaneintëgotaiganaquina,pomitocotaiguena naro aisati notomi.

23Icanqueri Jesos:—¿Pairo picantobiquina: aroca

nagabeiro? Atsi obiro. Arocapinguemisanqueri Tosorintsi, aroinganquimiro pairoraca.

24Aro icaimanë iriri janequi:—¡Naquemisantabetimi! ¡Nocoguini

pinguemisantacagasantina!25Iniaque Jesos cara yotsititaigapari

tojai matsiguenga, aro isintsitsaquericamagari, igáqueri:—Obiro camagari mosontitagantatsi

aisati maguemitatacagantatsipisotocanairi, quero pinantajari icajanequica aisati.

26Aro icaimanë camagari,imogomogoataganacari ira janequi,isotocanai. Iriroque janequi icanacariibega igamaga. Icantaiguë tojaimatsiguenga:—Aroque icamaque.27Carari Jesos yágobagotëri ibacoquë

janequi icabiritajiri, yogaratingajiri,ibeganaa. 28Aique icaiganaquepongotsiquë Jesos aisati irogomerejegui,yosamitaiguëri casiriconiati:

9

Page 92: Nomatsiguenga bible   new testament

92

—¿Pairo te nagabiobitiri nagátiri iracamagari?

29Yotabitaiganaqueri Jesos:—Ica irianti basiniati camagari,

sintsiri ini. Patiro iriátë arocapomanocotasantiri Tosorintsi aisatiaroca pititima, aro iragabiaquemiripigátiri jaara.

Yogatsitai Jesos icomantaigairi irogomere, icanqueri: “Pënibaque

nanagamaque”.(Mt. 17.22-23; Ir. 9.44-45)

30Aique iáiganaque Jesos aisatiirogomere, iquenagueque Garireaquë.Te iraninte Jesos irogóte pairiracanegaraca ini Iriro 31yogometaiguirinintairogomere. Icantaiguëri:—Nopaniaca Jonogaguitequë,

nomatsiguengatapë cara niboguë yacaquibatsica. Carari irácagantaiguënamatsiguenga, irógaiguëna. Ongaraquemaba cataguiteri, aro nanganiatane.

32Ira irogomere te inguemaigabaqueroirogomeantane Jesos, icomëtaigabacaro.Aisati itsorogaiguë irosomitiri pairoracaicanti.

Icomantë Jesos pairi obaquenguitsine cara itingomibintanti Tosorintsi.

(Mt. 18.1-7; Ir. 9.46-48)33Yaretaiganaca Caperinaoquë,

icaiganaque pongotsiquë. Jesosyosamitaiguëri irogomere:—¿Pairo pinibatobagopa abatsiquë?34Te irotopitaigueri, imairetaiganaque

aroquenta cara abatsiquë inibatobagopairiati pairi obaquenguitsineirirojeguiquë. 35Isobigopë Jesos,icaimaiguëri irogomere icarati 12,icanqueri:—Pairiraca nintatsi irobate,

caninataque ingarantanë,gueri antagaisati basini aisa inganquimairomeraro.

36Icaimëri poro janequi Jesos.Yogaratianqueri aganguisatiquëirogomerejegui, yabitsinacobëri.Icantaiguëri:

37—Pairiraca ágacaninatërine poro

nanta, aisati irágacaninatina Naro.Pairiraca ágacaninatenane, aisatiirágacaninatiri Ira agáquina.

Quero pometopitari basini quemisantatsiri.

(Ir. 9.49-50)38Icanqueri Joan:—Ogometinari, naniaiguëri sërari

igáqueri camagari iriátopitirimatsiguenga. Icantabequina caraiquemisanquemi inibatantaro popairo,iroro igáantantari camagari. Tentaintsibataiguena naroegui, nacantaiguëri:“Quero pigáantantaro iripajiro Jesos

.39Yotabitanëri Jesos:—Quero pometopitari. Queroca

iguisasitái, iromitococái. Queroicantocotaguetasitina. 40Querocaipëgatái, aisa icancái ibega eiro.

Icanque Jesos: “Pingábintsabacaquima”.(Mt. 5.29-30; 10.42; 18.6-9; Ir. 17.1-2)

41Aisati icanqueri Jesos:—Pairiraca pëcoquimine pomire

piquemisanquinanta, nangantasantëmiiraniaqueri Tosorintsi imëri iriroaroquenta icábintsabaquemi obiro.42Aisati pairiraca antaquerine janequiquemisanquina ora te onganinate,natsipiriacaqueri. Caninataquemeingamaque queroquerai intaguiri ora teonganinate, aisa onganquimameiraguëshotëgotanquimari oquibe mopëitsonoquë, irojoqueri angaarequëingamaque. 43Nosiacagantëmiro. Arocaontaquimi pobaco ora te onganinate,pijocajiro ora picantagueti quimingari.

9

Page 93: Nomatsiguenga bible   new testament

93

Pobetsiquiro pisëre aisatime ongantimapitotirome pobaco pijoquerome.Caninataque pine paboconirobi caraJonogaguitequë, arota queropiátacaguiro pite pobaco caraSharincabeniquë cara pini tsitsi ora teotsibacanete, 44aisati cara te ingameoguentiniropague aitosati cara teraotsibacanete tsitsi. 45Aisati arocaontaquimi piguiti ora te onganinatepijocajiro ora picantagueti quimingari.Pobetsiquiro pisëre aisatime ongantimapitotirome piguiti pijoquerome.Caninataque pine paguitinirobi caraJonogaguitequë, arota quero

niquë 46

pague aitosati cara te otsibacanete tsitsi.47Aisatica ontaquimi piroqui ora teonganinate pijocajiro ora quimingari.Pobetsiquiro pisëre aisatime ongantimapáguirome pijoquerome piroqui.Caninataque pijáte paoquinirobi caraJonogaguitequë, querota piátacaguiropitirooti piroqui cara Sharincabeniquë48cara te ingame oguentiniropagueaitosati cara te otsibacanete tsitsi.49Antagaisati matsiguenga iratsipiriaqueyaca quibatsica.pague ongatsitëri quemisantatsirionganquimaro pibega tsitsi, carari aisaoganinatëri osigaro onganinataganëropatiari ora ibatsa cara itaquineriTosorintsi. 50Ocaninati patiari, carariomeganëmaca ora cochotacaguiro,¿Pairo aguipigapairone oracochotacaguiro? Aisati obirojeguipingantimaro patiari;tobaganëma, pintiomotobaguimacaninasati, pinguengasëretimacaninasati, aro pinguemisantacagaigueribasinipague matsiguenga. Caninataque

ganëma, pintiomotobaganëina,piganinataguetiri ira basinipague.

Iáque Jesos antatinta Joriránquë.(Mt. 19.1-2)

10 1Aique iáiguë Jesos aisatiirogomere, yaretaigapa

Joreaquë, imontiaiganacaro ora nijajitacha Jorirán.cari tojai matsiguenga. Cara yametaJesos, yogometaiguëri.

Jesos yogometocoqueri ira joquërone iina.(Mt. 19.3-12; Ir. 16.18)

2Iátasitaiguëri Jesos bariseopague;

rime te onganinate. Yosamitaigapëri:—¿Caninataqueco irojocajiro iina

sërari?3Yotabitaigabaqueri Jesos:—¿Pairo isanguenataiguëmi Moisés

jirai?4Icantaiguëri bariseopague:—Icanque Moisés: “Aroca iritsirishanë

maro iina sërari, irisanguenatënero,ingomantëro: ‘Nocoguini nojocajimi;pijátaje’. Imëro sanguenari orairojogantë .

5Icantaiguëri Jesos:—Icanque Moisés cara caninataque

pijocajiro pijina tenta pinganinataigue.6Carari cara pobetsiquenganiantagaisati jirai,

Tosorintsi yobetsiquëri ira sërariaisati tsinane. 7Iroro carairáquero iina sërari, irojocanëriiriri aisati iniro, 8irágasantëroiina, intimacaquero casiriconiati.Coshoni iroquimaro, ingantajimapaniro ibatsa.

Jirai inabitaca sërari aisati iina; yamaicoshoni irogobaguima, intimaiguëinganguima paniro. Iniaiguëri Tosorintsiirianti paniro ibatsa. Ipanirootitaiguëri.9

jima. Querootisati ijocaguiri basinimatsiguenga.

9 10

Page 94: Nomatsiguenga bible   new testament

94

10Cara ipigapa Jesos pongotsiquë,yosamitaiguëri irogomere pairo icanti.11Icantaiguëri Jesos:—Aintaca sërari irojocajiro iina,

iráque basini tsinane, aroqueyaguimintacaro iinasonori ora ijoquejirai. Te inguemisantiro ora icantiTosorintsi: “Quero pintantopitiro

. 12Aitosati pairoracajoquërine ojime páguëri basini sërariaisati paguimintari ojimesonori, teonguemisantiri Tosorintsi oraicanque: “Quero pintantopitiri

.

Jesos yoguëneri janequipague ibaco.(Mt. 19.13-15; Ir. 18.15-17)

13Aique yamapëngani itiomijanijanequipague cara Jesosiquë, icogaiguëcara irogaguetineri ibaco Jesosiguitopaguequë janequi iromanocotiriingábintseri Tosorintsi. Carariiniaigabaqueri irogomere, imetaigacariIra Jesos, icantaigabaqueri,queri:—Quero paseriguiri Atingomi.14Iniaiguëri Jesos iguisatsataiguëri

irogomere, icantaiguëri:—Quero picantiri. Nocogui

iribocasitaigapëna janequijegui.Igóiguë iriro intingomintina.Antagaisati icantaigari ibega icaintiomoquina cara itingomibintantiTosorintsi. 15Aisonorinangantaiguëmi: icaegui janequiinintaiguë intingomintimariTosorintsi;mari aisati ingantima ibega janequi,quero yareta cara igáanti Tosorintsi.

16Aique yágobëri janequipague Jesositsomaguetobëri panirootipague,

guëri:—Iromitocotimita caninasati

Tosorintsi, ingábintsemita.

Jesos icamanaaqueri ira sërari casintasantachari.

(Mt. 19.16-26; Ir. 18.18-27)17Cara iáque Jesos abatsiquë, isigopa

poro sërari yobaticagueritotaguëpariJesos, yosamitëri:—Caninari Ogomeantatsiri, ¿Pairo

nanganque arota përosati nantimanëcanta Jonogaguitequë?

18Yotabitanëri Jesos:—¿Pairo picantobiquina Naro

caninari? Paniro ini caninari, IriantiTosorintsi. 19Aroque pigóque oraicanque Tosorintsi cara isanguenaqueroMoisés:

Quero póganti; quero pintantopitiropijina; quero picositanti; queropitsoiguëgotaguetari irabasinipague; quero pamatobianti;pinguemisantiri piri aisati piniro,quero pipëgatsatëmatari.

20Icanqueri sërari:—Ogometinari,

quero omagaro oca cara ninë janequiirooti yamai.

21Inetsëri Jesos, ininqueri, icanqueri:—Panibati. Pinintica iraniacaninatimi

Tosorintsi, atsi pijáte, pomimantiroantagaisati ora pasinta, pomaguetiricoguitiaguetachari omagaro opënataga;aique imëmi Tosorintsi ora caninarocara Jonogaguitequë. Carapomimantëroca antagaisati atsipiguiatapëna Naro.

22Cara iquemobëro oca icanqueriJesos yogasëretasantanaca,icomëtanaca iboroquë irirontacasintaguetasantacha, aique iátaji tentairaninte imimantiro ora yasinta.23Inetsagueiguëri irogomere Jesos,icantaiguëri:—

chari iriátë canta itingomibintantiTosorintsi!

10

Page 95: Nomatsiguenga bible   new testament

95

24Iquenganeintasantanacaroirogomere ora icanque Jesos. Carariyogatsitairo Jesos icanque:—Obirojegui aisa picantari

notomijegui; opomirintsitomocari

quë Tosorintsi. 25Nanganquemi:opomirintsitomocari cameyo ingueotiomijaniquë omoro quitsapi, carariomomirintsitomotasantëmaricasintachari iriátë cara igáantiTosorintsi.

26Ocari oca iquemaigabaqueirogomere, iquenganeintasantanaca,yosaminatobaganaca:—¿Aisonorico? ¿Pairo inganquima

matsiguenga iragabisaicoontima?27Jesos inetsaiguëri irogomerejegui,

icantaiguëri:—Quero icantiro matsiguenga, quero

paniro yogabisaicota, carari IriantiTosorintsi inganquero antagaisati. Teomomirintsitomotimari Iriro.

Ora imaiguëri Tosorintsi iraeguiaguiatëri Jesos.

(Mt. 19.27-30; Ir. 18.28-30)28Aique icanqueri Peroro:—Ogometinari, pinguengaiguena

naroegui. Nojocaiganaquero omagaronasintaigabita, noguiataiganaquemi.

29Yotabitanëri Jesos:—Aisonori nangantaiguëmi: quero

pitsipiriaro. Aroca pintingomintina Naroaisati pijocaiganaquero pobango,pirentipague, pitsiropague, piniro, piri,pitomipague, pitoganepague, pijocanëroaronta pinintaiguina Naro piguiatënaaisati piquenguitsatironta nanibare, aroingantocobentaiguëmi Tosorintsi.30Aroca pijocopitënaro arosata carapiguiatëna, imaiguëmi Tosorintsi tojai.Págobëro yamai tojai basini pongotsi,tojai pirenti, tojai pitsiro, tojai piniro,pitomi, aisati pitogane; aisati

inguisaneintëntimi basiniatimatsiguenga. Carari pintiomoquinapërosati canta Jonogaguitequë. 31Aintayamai tojai itingomipague yacaquibatsica, carari quero igáanti caraJonogaguitequë cara panirontaAtingomi. Aintasati tojai itsipiriaiguëyaca yamai, imaintaiguëri matsiguengacarari aiquenta imaiguëri Atingomiiromitocoiguëri cara igáanti Iriro.Icarantë yamai carari aiquentairobataje.

Aisati yogatsitairi icomantairi irogomere Jesos cara ingamaque.

(Mt. 20.17-19; Ir. 18.31-34)32Iáiganaque Jesos aisati irogomere

aiquero Jerosarénquë, itongaiganaque.Jesos ibataiguëri irogomere abatsiquë.Yoguiataiganaqueri,taiganaca, aisati itsorogaiganaque. Jesosyáganëri irogomere casiriconiati,icomantaiguëri atiraca inganquenganiJerosarénquë. Icanqueri:

33—Pinguemina. Yamai ajáiguëJerosarénquë. Naro paniachaJonogaguitequë, nomatsiguengatapëcara niboguë yaca quibatsica. Irorocantënguicha cara Jerosarénquëirágaiguëna itingomipague saserirotiaisati iraegui ogomeantiro isanguenareMoisés. Ingantaiguëri ira Iromasati:“Páguiri Jesos, .34Irisërontaiguëna, iripasataiguëna,iriobataiguëna, aique irógaiguëna.Carari ongaraque maba cataguiterinanganiatanae aisati.

Santiago aisati Joan cogatsi irobate.(Mt. 20.20-28)

35Aique yotsitipari Jesos Santiagoaisati ireinti Joan, pitirooti itomiSebereo, icantaiguëri:—Ogometinari, nanintaiguini

pingantina ora nomanaquimira.

10

Page 96: Nomatsiguenga bible   new testament

96

36Yotabitanëri Jesos:—¿Pairo pininti nanganquemi?37Icantaiguëri:—Aiquenta cara pigáantanequë,

nocoguini pinintacaguina poro naronosobiaque pobacosonoriquë, ica iguecairisobiaque pomatepacoquë.

38Yotabitaiganaqueri Jesos:—Te pigóigue ora pamanaquena.

Aiquenta natsipiriaque tojai. ¿Tecopintsorogue ca pitsipiriaiguë obiro?

39Icantaiguëri pitirooti:—Te nontsorogue, nangantaiguëro

naro natsipiriobiquimi.Icanqueri Jesos:—Jee, aisonori,

coquina aisati pitsipiriobiquina. 40Carari

quina aiquenta. Paniro Pabati përinepairiraca tsipaquinane Naro caranagáantë.

41Iquemaiguëri basini irogomere icarati10. Iguisaneintobiqueri ira Santiago aisatiJoan, aroquenta icogabeca pitirootiiraguibatimame. 42Aro icaimaiguëriirogomerejegui, icantaiguëri:—Pigóiguë ira itingomipague basiniati

matsiguenga cagari jorío yametaigaimerataigari imatsiguenga. Aisati iraobatacagantatsiri imerataigariimatsiguenga. 43Carari quero aisatipicantaigari ibegaiga iriro. Pinintaiguëcapiguibatima obiati, pomitocotaigueripomatsiguenga pingábintsaguetaigueri,quero pimeratari. 44Pininticapiguibatima, pomitocotaigueripomatsiguenga pairoraca ininti.Pingantimari ibega iromeraro.45Nopaniaca Jonogaguitequë,

gueri matsiguenga, quero nimeratari.Aisati nipocasique nangamobitaiguëri

guëna Naro.

Jesos yogaguibegajiri Baritimeo, comarajari.

(Mt. 20.29-34; Ir. 18.35-43)46Aro yaretaigaca Jericóquë Jesos aisati

irogomere. Cara yogagaiganaca,yoguiataiganaqueri abatsiquë tojaimatsiguenga. Ainta isobiaque onamiquëabatsi Baritimeo comarajari, itomi Timeo.Ira Baritimeo yamananteanti quirequiimëri matsiguenga. 47Cara iquemobëriJesos Nasaresati, icaimanë icanque:—¡Jesos, imatsiguenga David,

pingantaneintëgotina!48Aro iguisatsataigabitacari ira

botoitaigacha, icantaiguëri:—¡Pomairete!Aiquero iátanëtigue icaimasantanë:—¡Natingomi, pingantaneintëgotina

Obironta imatsiguenga David!49Yaratingopë Jesos, icaimagantëri,

icanque:—Pingaimiri.Aro icaimaiguëri, icantaiguëri:—Pinganinatanë, pingabiritima,

icaimimini.50Aro ijocanëro iguitsagare

icabiritanaca omanapague ipocasiqueriJesos. 51Icabëri Jesos:—¿Pairo picogui nanganquemi?Yotabitanëri comarajari icampëri:—Natingomi, nanintini piniacagajina.52Icanqueri Jesos:—Atsi pijátaje. Piniaje yamaica.

Aroquenta piquemisanquina caranagobiajiro piniaje, aro naniacagajiminogabisaicotajimi.Aito cara iniaanai, yoguiatëri Jesos.

Icanaque Jesos Jerosarénquë.(Mt. 21.1-11; Ir. 19.28-40; Jn. 12.12-19)

11 1Cara pënibaque iraretaiguëmaJerosarénquë, aitisati pite

poeboro otiomijani jitacha Betajajéaisati Betania aronisatiquë oguitoja

10 11

Page 97: Nomatsiguenga bible   new testament

97

jitacha Olibos, igáqueri Jesos piteirogomere 2icanqueri:—Pobate, pijáigue catingasati

poeboroquë irooti cara piniaqueriitiomijani boro itsatocotaga. Iriroteraiquerai ingueicotingani.Pintsaicotiri, pomapëri yaca. 3Aintacamatsiguenga irosomitobëmica: “¿Pairopitsaicobiritiri boro? :“Icoguirini Atingomi; aiquenta

.4Aique iáiguë irogomere, iniaigapëri

boro itsatocotaga omoroquë pongotsiyaratianque cara págaboquiobagaabatsi. Itsaicotanëri. 5Ainta inaseguimatsiguenga, yosamitaigabaqueri:—¿Pairo pitsaicobiritanëri itiomijani

boro?6Aro yotabitanëri pitirooti ora icabëri

naaraiquerai Jesos. Aro inintacagaiguërimatsiguenga iráganëri. 7IcatsatanëneriJesos, yoguëneri iguitsagarepagueimiticaraquë boro itiomijani aroiqueicotanacari Jesos. 8Aintainaigasegui tojai matsiguengayoguiaiguëri Ira Jesos. Yogaguetaiguëneri iguitsagarepague cara abatsiquëarota iragaticanëro boro. Aisatiyogaguetaiguëneri otiomijani otsegoanchato aisa icanta icantaigabaquineriitingomi. 9Ibataiganaqueri tojaimatsiguenga aisati yoguiataiganaqueritojai. Icaimaiganaque:—Tojai icaninatasanti Tosorintsi.

Ainta Agabisaicoontatsiri. IgáqueriTosorintsi aroquenta iniacaninatëriIriro, icábintsëri. 10Irianti imatsiguengaDavid atingomi jirai. Intsomeantingomintobëmari, intsomeaniacaninatobëri Irirai Atingomi.Caninari Tosorintsi jonoquënintaberi.

11Cara yarepaa Jesos Jerosarénquë,icanaque oquibequë pongotsi irasiTosorintsi cara yapatotaiga joríojegui,inetsagueque antagaisati. Aroquenta

ochapinitanë isotocanai iáqueBetaniaquë. Itsibataigacari irogomerecaratatsi 12.

Jesos icogabecaro ojito igueraquë,e ine ojito.

(Mt. 21.18-19)12Cara oquëtaguetanai ipigaigaa Jesos

aisati irogomere aiquero Jerosarénquë.Itaseguë Jesos cara abatsiquë.13Iniopëro panguirintsi jitacha iguera.Inatsi tojai osi. Iátasiquero, icogabecaojito, carari te ine. Patiro pinë ositerainta omoncaratima ora oguitsontaiguera. 14Icanquero Jesos:—Yamai quero pinai basini ojito oca

igueraca. Quero otsimagani ojito aisati.Iquemaiguëri irogomere.

Jesos ijocaigapairi ira pimantaguetatsiri cara oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi.

(Mt. 21.12-17; Ir. 19.45-48; Jn. 2.13-22)15Cara yaretaigapaa Jerosarénquë,

icanaji Jesos oquibequë ibangoTosorintsi, iniaigapëri iraeguipimantaguetatsiri aisati manantatsiri,iguisaigapëri, ijocaiguëri sotoquë. Aisatiijoqueri ira campiatobagari iguireguiteaisati ira pimanqueri paroma;yotëatapëri imesanepague aisatiirisobigomentopague. 16

guiri matsiguenga irágue pairoracaoquibequë pongotsi. 17Aique Jesosyogometaiguëri ira matsiguenga:—Ocanti Sanguenari:Icanque Tosorintsi: “Nocogasantiiromanocotaiguena omagaromatsiguengapague yaca

.Carari obirojegui te pomanocotiri,iroonti picositapinintaigabaqueri irabocaigatsi iromanocotaigapëriTosorintsi.

18Iquemocoqueri Jesos itingomipaguesaseriroti aisati ira ogomeantiro

11

Page 98: Nomatsiguenga bible   new testament

98

isanguenare Moisés. Aro icogabecairóquerime carari itsorogaiguërinta

santaigacari Jesos ora irogomeantane.19Cara otsitinengatanë, iáiguë sotoquëJerosarénquë Jesos aisati irogomere.

Iniaiguëro iguera, pisiguiricanë.(Mt. 21.20-22)

20Oquëtaguetanai, cara ipigaigaa,iniaigapairo iguera ora icanëchopiquerai aroque ocamaque irootiopariquë. 21Iquianquero Peroro,icanqueri:—Ogometinari, ¡Pinetsero! Ora

panguirintsi aroque pisiguiricanë orapicanë chopi, “Quero otsimagani ojito

.22Yotabitaiganaqueri Jesos:—Pinguemisantiri Tosorintsi,

pisëretimari. 23

guëmi: aroca pinganqueri Pabati:“Pigaganënaro oca oguitojaca, pijoquiro

, aisati querocapitsoinguiri, piguiaqueri inganquero,aro inganquimiro. 24Iroro nangantaguëquemi: pairoraca pomanaqueriTosorintsi pinguemisantiri, piguiaqueriimëmiro, aro inganquemiro. 25Carapomanocoquerica Tosorintsi, piguibatepingábintseri pomatsiguenga,pijocajineri ora icantaguetomotimi teonganinate,

tiri obiro te ongomeite. 26Carariqueroca pijocajineri pomatsiguenga oraicanquimi te onganinate, querootisatiijocajimiro Piri ora picantagueti obirocagaro caninatatsi.

Yosamitëri Jesos joríojegui: “¿Pairi agáquemi?”

(Mt. 21.23-27; Ir. 20.1-8)27Yaretaigapaa Jerosarénquë.

Yanëisigui Jesos oquibequë pongotsi

irasi Tosorintsi cara yapatotaigajoríojegui. Aro ipocasitaigapëriitingomiegui saseriroti aisati iraogomeantiro isanguenare Moisés aisatiantiasipari. 28Yosamitaigapëri:—¿Pairi agáquemi cara pijocaiguëri

pimantatsiri? ¿Pairi oguëmi cara pijicaitingomi?

29Yotabitaiganaqueri Jesos:—Aisati naro, patiro nosamitaiguëmi;

aroca potabitaiguëna, aisatinongomantaiguëmi pairi agáquenaNaro. 30¿Pairi agáqueri Joan caraibaotisataiguëri tojai omatsiguenga?¿Iriroco agáqueri Tosorintsi? ¿Iracoagáqueri matsiguenga? Pingomantina.

31Icantobagaiganaca jorío:—Anganquerica: “Igáqueri

, aro ingancái: “¿Pairo tepinguemisantobitaigueri Joan?32Carari aroca anganqueri: “Igáqueri

, aro inguisaigacáiomatsiguengapague ijitaiguënta caraigáqueri Joan Tosorintsiingomantaguete.

33Aro yotabitaiguëri:—Teni nogóigue pairi agáqueri.Icantaiguëri Jesos:—Aisati Naro, quero nocomantimi

pairiraca agáquina nangantagueteocapague piniaiguë.

Jesos icomantëgotëri iraomisantiro obasi.

(Mt. 21.33-46; Ir. 20.9-19)

12 1Aisati iparintaca Jesosiquenguitsataiguëri matsiguenga

quingabaguirentsiquë. Yosiacagantineriicantaiguëri:—Ainta sërari ipanguiaque obasi,

itantotëro, iquiaque omoro carairagaticaguitëro oguitso aisati orairágantëmaro oja. Aisati yobetsiquëropongotsi oquibiantsa jonoquë orairanetsantimaro. Aique yogaiguëri

11 12

Page 99: Nomatsiguenga bible   new testament

99

omisantineri irobasite. Iquengaigacacara onguitsotanëca, ira omisantineriiráquero aganguisati oba, aganguisatiimagantëneri casintaro. Aique iáquejaanta intimaque cosamani. 2Caraomoncaraca cara oracanë oguitso oba,igátabecari iromeraro icanqueri: “Pijátepingampëri ira omisantinaro nobasite

. 3Carari ira

queri. Yoguipiguëri, te imëmatobërioba. 4Aique igátabecari basiniiromeraro. Iriro aisati ipasataigabaqueriiguitoquë, icabegobëri. 5Aisati

baque. Ira casintaro igátabecari basiniiromeraro tojai. Ainta ipasataigabaque;ainta basini yogamagaigabaque.6Panibani itomi, ira inintasanti.

,icanque. Aro igáqueri itomi. 7Irariomisantineri irobasite iniaigabaqueriitomi, inibatobaca: “Irironta itomicasintaro. Cara ingamaquenica iriri,iriroquerai áganairone obasi. Intsomeógaigabaqueri,

. 8Aro yágaigabaqueri,yogamagaigabaqueri, ijocaiguëroigamaga sotoquë obasiquë. 9¿Pairopiquengaiga? Cara iribocapë iracasintaro obasi, ¿Pairo inganqueriiraegui catsimari ira omisantaiguineri?Cara iribocapë, irágaigapëri iracatsimari omisantatsiri,përi. Aique irogaiguëri basiniomisantainerine irobasite, irianticaninari. 10¿Teco pinibataiguero oraSanguenari? Ocanti:

Jirai itsoingaiguëro mopë iraobetsiquirori mopëpongo,ijoquero tenta irogóiguero caraicoiguëro Tosorintsi iroontiotingomi mopë, otingomipongotsi, cantaca otingomipoa.Carari yágairo ora mopë

itingomiantaaro pongotsi.11Icaninabenquero Atingomi,iniacaninatëro, icantacagajirimatsiguenga cara irogajirootingomi mopë. Aisatinaquenganeintasantëro naroegui.

12Aro igóiguë itingomi saseriroti aisatiira ogomeantiro Sanguenari aisati

taiguiri irirojegui.cari icogaigabitaca irácagantërime,carari yomitsorogaiguëri matsiguengaigóiguënta matsiguenga cara aisonoriJesos icomantëgotëri Tosorintsi. Aiqueiátaji joríojegui, ijocaiganaqueri IraJesos.

Yogomequeri bariseo Jesos cara inganquineri itingomi ora icoicoqueri.

(Mt. 22.15-22; Ir. 20.20-26)13Ira itingomiegui igátaiguëri

Jesosiquë bariseopague aisati iratiriteEroris. Icogabeca iramasitacaguirimeirinibare arota inguiseri itingomicobeingari. 14Iátasitaiguëri Jesos,icampëri:—Ogometinari, nigóiguë aisonori

pogomeantiro Irinibare Tosorintsi, aisatiponiagantiro catingasati atiracaongantima aretaiguëmari Tosorintsi. Tepintsoroguiri pairiraca. Yamaipingomantina ora piquianca Obiro:¿Caninataque omëri Sésar aguireguite?¿Teco onganinate omagantëricobeingari cara Iromaquë?

15Igóque Jesos cara icogaigabitacairantacaguirime ora te ongomeite.Yosamitaigabaqueri:—¿Pairo picogobiti pomatobitina?

¿Pairo picogobiti pamasitacaguinaronanibare? Te pinganinate. Poniaguinariquirequi ira pipënabiantariogobeingarite Iromasati.

16Aro yamaigapëneri quirequi irajitacha tenario. Yosamitëri Jesos:

12

Page 100: Nomatsiguenga bible   new testament

100

—toca? ¿Pairi ijita sanguenatëgotënguichayaca tenarioica, iroonti iripajiro?Yotabitaiganaqueri:—Iroonti irasi Sésar nogobeingarite.17Aro icantaiguëri Jesos:—Aro pomaigueri Sésar iraisati,

pingantineri ora icocagaiguëmi,pinguemisantiri. Aisati pinguemisantiriTosorintsi pomaigueri ora iraisati oraicocagaiguëmi Iriro.Iquemaiguëri,

naca.

Aisonori inganiatanae igamaga.(Mt. 22.23-33; Ir. 20.27-40)

18Aisati iátasitaiguëri Jesossaroseopague, ira ijitasitaiga cara queroicabiritaja igamaga, quero icaniatanai.Icantaigapëri:

19—Ogomeantatsiri, jiraiisanguenataiguëna Moisés:

Aintaca sërari, carari te irine itomi,aique ingamaqueca, caninataqueireinti irágajiro iina; arocaontsomaaque itomi, iriantiirosiguëmari itomi ireintitomaco.

20Jirai ainta sërari aisati ireinti icarati 6.Ira obatatsi yágabita iina, carari te irineitomi. Aique icamaque iriro. 21-22Aroiina yágairo ireinti. Aisati icamaqueiriro, te irine itomi. Aisati icantaigaireintiegui yágaigabitaaro tsinane,icamaiguë omagaro, te irinëmate itomi.Aique ocamaque tsinane aisati, aroocaraque. 23Cara ingabiritaiguëma,¿Pairi ágairone? Pinetse,taro antagaisati ireintiegui.

24Yotabitaiganaqueri Jesos:—Tojai pamatobitaiga obiatiegui

tenta pigóiguero Sanguenari, teatisatipigóiguero itasorintsite Tosorintsi.25Aisonori, cara angabiritajima,antimaigae, quero águiro ajina.Antagaisati cabiritachane ingantaiguë

mari ibega ironomire Tosorintsi: queroyágai iina. 26Ingabiritaiguëma omagarocamaigatsiri. ¿Teco pinibatiro ora icantiTosorintsi jirai, isanguenaquero Moisés?Tosorintsi icanqueri Moisés caraanchatoquë pamasigatsi:

Naro Tosorintsi. IquemisantinaAbaram. Iquemisantina Isac.Iquemisantina Jacob.

27Te ingante: . Arocaiquemisanqueri Tosorintsi Abaram, aintaicaniati Abaram. Aisati caniari Isac aisatiJacob. Tosorintsi Irianti Itosorintsite iracaniatatsi. Obirojegui yamai picomëtacani.

Icomantëgotëro Jesos ora obatatsi ora icocaque Tosorintsi.

(Mt. 22.34-40; Ir. 10.25-28)28Ainta poro ogomeantiro isanguenare

Moisés, iquemaiguëri bariseo aisati saroseocara yosamitaigapëri Ira Jesos. Aisatiiquemaqueri Jesos cara yotabitanëricaninasati. Aro yosamitëri Jesos iriro:—Aiti tojai pogometaguequina

Sanguenari. ¿Pairo obatatsi oraanguemisanque?

29Yotabitanëri Jesos:—Iroro oca obatatsi:Isirael, pinguemaigue obirojegui.Pinguemisantiri Atingomi IriantiPitosorintsite. Iriro paniroIrirosonori tenta irine basiniTosorintsi. 30PinintasantiriTosorintsi Atingomi,santimari obiati, përosatipinguengueri,tiri, pingantineri antagaisati oraicocaquimi Ira casintimi.

31Ora otsibatara ocantaro pibega basini,ocanti:

Pinintiri pitimanamitane pibegacara pininta obiati.

Oca pite iragáantane Tosorintsi iroroobataigatsi. Te ine basiniobataiguerone.

12

Page 101: Nomatsiguenga bible   new testament

101

32Ira ogomeantiro Sanguenariicanqueri Jesos:—Jee, aisonori, Ogomeantatsiri, ora

picanque. Paniro ini Tosorintsi; teniirine basini. 33Aisati caninataqueanintasantiri, omasëretimari eati,përosati anguengueri, anguemisantiri,angantineri omagaro ora icocacái. Aisatiocanta caninataque anintiriatimanamitane ibega cara aninta eati.Aisonori oca iroro obatatsi, pabisërocara omëri Tosorintsi oisha. Teingogasante Iriro ataquineri oisha.

34Jesos iquemaqueri, igótocoqueri iraogomeantiro Sanguenari cara yotabitanëcaninasati, icanqueri:—Pënibaque pintingomintimari

Tosorintsi, pënibaque intingomibintëmiobiro.Aique itsorogaiguëri matsiguenga; te

aiquero irosomitaigairi aisati Ira Jesos.

Quirisito imatsiguenga David.(Mt. 22.41-46; 23.1-36; Ir. 20.41-47)

35Cara yogomeantasegui Jesosoquibequë pongotsi cara yapatotaigajoríojegui, yosamitaiguëri:—¿Pairo icantobitaiguë ira

ogomeantiro isanguenare Moisés cara“Ira Quirisito imatsiguengasonori

? 36Jirai Isëre Tosorintsiosanguenatacaqueri ira David.Isanguenaque nega:

Ira Tosorintsi icanqueri Natingomi:“Pisobigue yaca nobacosonorica.

quëca irooti cara nagabeiriantagaisati ira quisaiguëmi,

.37Aisati David ijitiri Itingomi. ¿Atiingantima David intingomintobitimariimatsiguengasonori ira boquënguitsineaiquenta? Iriroca Itingomi David, ¿Pairote pijitobitaigueri Pitingomi obirojeguiaisati?

Iquemaigabaqueri tojai matsiguengabotoibiritaigari Jesos,baqueri.

38Përosati yogometaiguërimatsiguenga Jesos:—Pigamaiguemari iraegui

ogomeantiro isanguenare Moisés. Queropicantaigari ibega iriro. Icogasantaiguëiriro iranëitagueantëmaro imanchaquicaninarosonori aisati oquibeintsa. Aisatiicogasantaiguë iriáiguë caraopimantagani pairoraca arotairaniacaninataigueri matsiguengairobetsatobëmari. 39Aisati icogaiguëiragasobicaigueri caninaroquësobigomentotsi cara yapatotaiga jorío.Cara irapatoitima imatsiguengairapaiguë, icogaiguë irisobicaigueaganguisati intsibataiguëmariitingomipague. 40Aisati yágabitsaqueroobango ogamaimentaga iroontitacosamani yamanocotasitari Tosorintsiarota iraniacaninataigueri matsiguenga.Carari nongomantaiguëmi ira cantatsinegaca iratsipiriasantaiguë irabisaiguëribasini matsiguenga, tojai ingasitígatëriTosorintsi.

Ora tsinane opëri Tosorintsiomagaro oguireguite.

(Ir. 21.1-4)41Ainta Jesos isobiaque oquibequë

pongotsi irasi Tosorintsi. Inetsaiguërimatsiguenga cara yomingaiguëriiguireguite yogantaririquë quirequi iraipiri Tosorintsi. Ainta casintaguetachariyomingaiguëri tojai quirequi. 42Aisatiiniobëro tsinane ogamaimentagapomianqueri pite itiomijani iguitsoquirequi ira te iripënatima.43Icaimaiguëri irogomere Jesos,icantaiguëri:—Nangantaiguëmi, aisonori ora

ogamaimentaga te aisa ongantaiguemaribasini ira paiguëri Tosorintsi

12

Page 102: Nomatsiguenga bible   new testament

102

iguireguite. Arosataanti quirequi opëriiroro, carari Tosorintsi iniacaninatëropabisaiguëri basini. 44Iraegui basinipaiguëri Tosorintsi arosata irainomotaiguiri, ainta tojai yoganontaiga.Carari cara opabacari Tosorintsi aisatiopëri antagaisati pasinta inomotiro, teniirinaje basini omanantantajima operi.

Icanque Jesos ogomeriguetënganiibango Tosorintsi.

(Mt. 24.1-2; Ir. 21.5-6)

13 1Cara isotocanë Jesosoquibequë pongotsi cara

yapatoitaiga joríojegui, poro irogomereicanqueri:—Ogometinari, pinetsero mopëpague

ora yobetsicantaro pongotsipague.¡Oquibeguinte, caninaro!

2Yotabitanëri Jesos:—¿Piniaigabitacaro ora pongotsipague?

Aisonori nongomantëmi oca: aiquentairogomeriguetaiguëro antagaisati. Queropini yaca pite mopë otsibatobagaa.

Ati ongantima irogomeriguetëroibango Tosorintsi.(Mt. 24.3; Ir. 21.7)

3Aique iáque Jesos isobigopëoguitojaquë jitacha Olibos. Catingasatipinë ibango Tosorintsi. Aro casiriconiatiyosamitaiguëri itsibasati irogomere: Peroroaisati Santiago aisati Joan aisati Antiris:

4—Pingomantaiguena: ¿Ati ongantimacara irogomeriguetëro orapaguepongotsi? ¿Pairo ogótacaquinane caraomoncaraquima antagaisati ocapicantaiguënaca?

Icomantaiguëri Jesos: “Aiquenta iratsipiriaiguë matsiguengajegui”.

(Mt. 24.4-8; Ir. 21.8-11)5Icantaiguëri Jesos:—Pigamaiguema arota quero

yamatobitaigapëmi pairiraca.

6Iribocaiguë tojai matsiguengaingantaigapëmi: .Iromatobitaigapëri tojai matsiguenga.7

chari; ingantaiguëmi: “Yomanátobacani. Ira basini irojocaiguëri

itingomipague irogaiguëri irirai. Queroiquengaiganaja matsiguengajegui, carariquero pitsorogaigui. Aiquentaonganquima tojai inguisabacaquima,carari queroquerai omoncarata omagaroora nacantaiganaquemi. 8Aiquentainguisaiganaqueri basiniatimatsiguenga, inguisëgotobaganëmairógobaquima.nëma quibatsiquë. Aitosati iritasegaiguë

quë. Antagaisati oca iroontiomarintanëma, iroro cantënguichaqueroquerai yobomirintsitasantirimatsiguengajegui. Aiquenta coraqueagabenisonori atsipiriagantsi.

Tojai inguisaguetaiguëri ira quemisantatsiri.

(Mt. 10.19-22; 24.9-14; Ir. 21.12-19)9Përosati icomantëri Jesos:—Pigamaiguema obirojegui. Cara

guina irágaiganaquemi carayapatotaiga, iripasataiguëmi. Aisatiirágaiganaquemi catingasatiquëitingomipague aisati cobeingaripague.Pitsipiriaquero oca aroquentapiquemisantaigëna Naro.guetiri iraegui quisaiguëmi. Pingomantëgotina. 10Nocogui cara queroqueraipabisi omagaro oca atsipiriagantsica,ingomantëgotaguequero Caninaro

guequë ati ongantima nagabisaicotajiricara inguemisanquina. 11Carairágaiganaquemica cara yapatotaigaitingomipague, quero pitsorogui, queropiquenga: “¿Pairoraca nanganqueri?

12 13

Page 103: Nomatsiguenga bible   new testament

103

Ogósëretacaquemi Isëre Tosorintsi orapinganque, onibataquemi. 12Aiquentaira sërari irácagantëri ireinti,irócagantëri. Aisati irácagantëri iraitomi. Ira janequipague irácagantëri iracasintari irócagantëri. 13

guënanta,jegui. Carari nagabisaicotajiriantagaisati ira abequerone, iraquemisantaiganaquina përosati.

Icanque Jesos: “Aisati irobomirintsitaiguëri Joreasati. Aisati

tojai iratsipiriaiguë antagaisati timaiganaquenguitsine”.

(Mt. 24.15-28; Ir. 17.22-24; 21.20-24)14Aisati icomantë Jesos:—Jirai isanguenaque comantantatsiri

jitacha Daniel:Aiquenta ingapë cara ibangoquëTosorintsi ira quimingarisonoricantaguetasantatsi ora teongomeite, iraguimingatëroantagaisati.

Pigóiguëro Sanguenari. Carapiniaiguërica ira nocomantëgotiyamaica inganaque ibangoquëTosorintsi cara quero iqui pairiraca,aroca pitimi Joreaquë pisigaiganaquimaotisipaguequë. 15Aintabica obirosotoquë pobangoquë, queropicapanaanti tsomagui págapanaantiroora pasinta; iroontita pisigasantanëma.16Aroca pinë pitoganequë, queropipigasitapanaantaro basinipiguitsagare. 17Tojai otsipiriaiganaquerotsinane ora pënibatatsira aisati oratsotagatsi ojaniquite querontapisigasantanaca. 18PomanocotiriTosorintsi arota quero pisigaigacataguiteriquë omarigantetetica angani.

19Aitosati icanë Jesos:—Aique tojai iratsipiriasantaiguë

matsiguenga. Iratsipiriasanoiguëabisërone ora itsipiriaiguë matsiguenga

jiraisonori irooti yamaica, aisatiabisërone omagaro inanënguitsineaiquenta. 20Aroca ongosamanitanëmecara iratsipiriasanoiguë, opoguiriaguëriomagaro matsiguenga ingamaque,carari Tosorintsi ingábintsaiguëriantagaisati quemisanqueri iraeguiicoiguë, arota quero ocosamanitiatsipiriagantsi. 21Aintaca poro cantatsi:

,tiri. Aisati inganquemica: “Intsome

, quero poguiatiri.22

tsiri ingampëmi: . Aisatiiribocapë basini inganque: “Narocomantëgotë . Tojaiiritosongantë, ingoque iromatobitaiguëritojai matsiguenga, carari queroyamatobitiri ira quemisantasantatsi iraicoiguë Tosorintsi. 23¡Pigamaiguema!Aroque nocomantaiguëmi atiracaongantima aiquenta queroqueraiomoncarata.

Atiraca ongantima cara iribocapaeJesos aiquenta.

(Mt. 24.29-31; Ir. 21.25-28)24Aisati icomantaiguëri irogomere

Jesos:—

tsica, aique intsitinique paba, aitosatiquero yobariaguitetanai manchacori,25imariaguëpë jonogasati, aisatiosebatanëma omagaro jonoquë. 26Aiqueiraniaigabaquena Naro, Naatinopaniaca jirai Jonogaguitequënomatsiguengatapë, nopogopëmingoriquë, nongobeingatasanotapënosangueguitetasanotapë,bintasantaiguëri omagaro, nagabeiriantagaisati. 27Aisati nagátaigapërinonamireegui irapatotaiguëriantagaisati quemisantaiguëna iraeguiigoigane Tosorintsi atiraca itimaguetiquibatsiquë.

13

Page 104: Nomatsiguenga bible   new testament

104

Yosiacagantaiguëneri iguera Jesos.(Mt. 24.32-35; Ir. 21.29-33)

28Aisati yoniagaiguëri irogomereJesos:—Yamai nosiacagantaiguëmiro

anchato jitacha iguera:tiro. Cara iroraini otsego, ositanae osi,aro pigóiguë pënibaque osariganaje.29Aisa ocanta, cara piniaigabaquero ocanacantaiguëmica yamai, pigóiguëpënibaque orequima cataguiteriquë caranopogopae. 30Nangantasantaiguëmirooca: queroquerai icamaigui joríojeguitsoengatsiri queroquerai omoncarataoca nocomantaiguëmica. 31Omeganëmaomagaro ora inatsi jonoquë aisatiomeganëma oca quibatsica, carari queroopega nasi nanibare. Omoncaraquimaomagaro ora nacantaiguëmi.

Te ogótengani atiraca ongantima cara iribocapae Jesos.

(Mt. 24.36-51; Ir. 12.41-48; 21.36-46)32Aisati icanque Jesos:—Te irogóte pairiraca atiraca

ongantima nopocaje Naro. Te irogóigueironomireegui Tosorintsi. Nipoque,nomatsiguengatapë carari teatisatinogóte Naro. Paniro igótiro Pabati.33Pigamematasha, aisati piguiaiguenatenta pigóigue atiraguiteca caranopigapaima. 34Nosiacari sërari játatsicanta jaanta. Queroquerai iáti,ingaimëri antagaisati iromeraro,ingomantaguetanëri paniropaguepairoraca inganquineri. Aisati iroganëriomisantineri omoro ibango. Inganqueri:“Pigamema, . 35Arotashapinaigue obirojegui nogomere tentapigóigue atiraca ongantima iraretajimacasintaro pongotsi. Te pigóigueiribocapaeca chopiniquë, querocaaganguitequë, queroca coniamaniaquëcara ingaimanë tiapa sërari, queroca

naramaniquë. 36Pigamabentimatashacara iriguito irarepaima casintaro,caquitatsibi iraniopaimi. 37Ora yamainanganquimira aitosati nanganqueriantagaisati: .

Icoque itingomipague jorío irácagantëri Ira Jesos.

(Mt. 26.1-5; Ir. 22.1-2; Jn. 11.45-53)

14 1Aro pitenibati cataguiteriorequima jiesita jitacha Pásicoa

cara yapaiguiro joríojegui ora pan te inepiponganta, aisati iquengaigaca caraisotocaiguë Ejípitoquë jiraisonori. Aroyapatotaigaca itingomipague saserirotiaisati ira ogomeantiro isanguenareMoisés icogaigabitaca iromatobitaigueriJesos arota iráqueri aisati iróguiri.2Icantobagaigaca irirojegui:—Quero águiri jiesitaquë. Iriro

iniacaninataigui matsiguenga. Arocaáguëri inguisaigacái eiroegui.

Oshaguëantacari casangajengaroJesos Betaniasato.

(Mt. 26.6-13; Jn. 12.1-8)3Aique yogaganaca Jesos canta

Betaniaquë. Cara, ainta Iriro ibangoquëSimón ira iribatsasetabitaga jirai.Yapasigui Jesos cara pipocasipëritsinane. Pamëgotasitapëri asaiticasangajengaro jitacha náriro ora tojaipipënata. Ora pinanta pobetsicaganimopë sibitaro jitacha aribásitoro.Pisataicoquero, oshaguëguitontapariJesos iguitoquë. 4Aintasati basinimatsiguenga iguisëgotaiganacarocasangajengaro. Icantobaganaca:—¿Pairo paparaabiriquero

casangajengaro? 5Caninataquemeomimantërome casangajengaro águërimetojai quirequi 300 tenario omërime tojaiira coguitiacha omitocotaiguërime.Iguisaneintaiganaquero tsinane.

6Icantaiguëri Jesos:

13 14

Page 105: Nomatsiguenga bible   new testament

105

—Ineta iroro. ¿Pairo picantobiquerooca tsinaneca? Patiro ocanquinarocaninaro. 7Përo cara irinaqueobirojeguiquë ira coguitiachari te irineiguireguite;guëri iriro. Carari quero nini Naropërosati. 8Ocanquinaro caninasati.Oshaguëantobënaro queroquerai iteina.9Aisonori nangantaiguëmi: aiquentapinguenagueque omagaroquë quibatsi,pinguenguitsatomotaguetaiguërimatsiguenga Caninaro Nibarintsi. Aisatipingomantëgotiro oca tsinaneca arotairogótocotiro matsiguengajegui.

Joras iquianca irácagantëri Jesos.(Mt. 26.14-16; Ir. 22.3-6)

10Aique iáque paniro irogomere Jesos,ijita Joras Cariotisati. Iátasitaiguëriitingomipague saseriroroti,gapëri cara irácagantëri Jesos.11Iquemaigabaqueri saseriroti,icaninataiganaque iquengaigaca imëriJoras quirequi. Aique ipigapaa Joras,inetsasantëri Jesos arota irogóontëmariatiraca ongantima cara irácagantëri.

Yobetsiquineri Jesos irogomere cara icarantacaro yapë.

(Mt. 26.17-19; Ir. 22.7-13)12Pareca Pásicoa cara yametaiga

joríojegui yapaigui pan te ingonagueroora piponganta, aisati cara yóguirioboina oisha aisa icanta caraicantaigaca jorío jiraisonori Ejípitoquë.Yosamitaiguëri Jesos irogomere:—Natingomi, ¿Nega pininti

nobetsiquëmiro cara popë Pásicoaquë?13Jesos igáqueri pite irogomere:—Atsi pijáte poeboroquë. Cara

pitonguibotobëmarica sërariiromëgotapë nija chomoquë,piguiatanëri. 14Cara ingapë iriro,pinganqueri casintaro pongotsi:“Icanque Ogometaiguinari: ‘Cara

pobangoquë, ¿Nega pini cara nopaiguëPásicoa Naro aisati nogomerejegui?15Ironijagaiguëmiro oquibe coaritojonoquë; aito pobetsiquëro perintsi asiPásicoa.

16Aique iáiguë pite cara poeboroquë,iniaigapëri sërari aisa ocanca omagarocara icantaiguëri Jesos.guëro Pásicoa.

Jesos icomantëgotëri ira ágagantërine.(Mt. 26.20-25; Ir. 22.21-23; Jn. 13.18-30)17Cara otsitiniguitetanë, yaretaigapa

Jesos aisati irogomere. 18Carayapaigasegui mesaquë, icantaiguëriJesos:—Aisonori nangantaiguëmi, ainta

paniro yapëgotëna yaca iraágagantënane.

19Aro yogasëretaigaca antagaisati,paniropague yosamitëri:—Natingomi, ¿Naroco ágagantëmine?20Icantaiguëri Jesos:—Irianti paniro obirojegui picarati 12.

Irianti pëcosiguina cara napënoberatotequë. 21Nopaniaca NaroJonogaguitequë, nomatsiguengatapë yacaquibatsica. Jirai isanguenatocoquinaSanguenariquë, aroque nomoncaraqueroomagaro. Irari atsipiriasantërone iraágagantënane, ¡Caninataqueme queromeini iriro! ¡Querome itsipireiro!

Yogomeantë Jesos irapapinintobiqueri quemisantatsiri aisati irógobitaiguëmari.(Mt. 26.26-29; Ir. 22.14-20; I Cor. 11.23-26)

22Cara yapaigasegui, Jesos yáguë pan,icarasiaqueri Tosorintsi,quero, yotsatengaiguëri irogomerejegui.Icantaiguëri:—Jeroca pan osigaro nobatsa.

Popaiguero. ¿Teco nangamobitaiguemi?23Aique yáguë irógomento,

icarasiaqueri Tosorintsi, ipaguitaiguëri.Antagaisati yógaigacaro.

14

Page 106: Nomatsiguenga bible   new testament

106

24Icantaiguëri:—Iroro osigaro naraa, ora

naraatobitanëneri omagaro matsiguengacara nangamobitaiguëri. Yamai naraaocanti irorai Nibarintsi; iroroingábintsantaiguëmari Tosorintsi. Carairabentaiguëna, Tosorintsi irojocajinerimatsiguenga ora icantagueti teonganinate, quero iquengaineri aitosati.Nacantaiguëmi yamai arota pigóigueatiraca ongantima iragabisaicotajiriTosorintsi antagaisati quemisanquinane.25Yamaica quero nógaaro oja oba aisatiirooti cara nantsibataiguëmi carairagáantanequë Pabati. Cara igáantëIriro omagaro omasiniatitanë. Aiquenóguëmaro iroraia aisati obirojegui.

Icantaiguëri irogomere Jesos: “Yamai pijocaiganaquina”.

(Mt. 26.30-35; Ir. 22.31-38; Jn. 13.36-38)26Aroque yapaiguë. Aique

icántataiguë Jesos aisati irogomere,iáiguë cara oguitojaquë jitacha Olibos.27Icantaiguëri irogomere Jesos:—Yamai pijocaiganaquina

pisigaguetanëma, cara ocantiSanguenari:

Nóguëri ira omisantirine oisha, aroirisigaiganaquima iroishate,inguenagueque porocague.

28Carari nanganiatanae, nobataiguëmicanta Garireaquë.

29Iriro cantënguicha Peroro icanqueri:—Aroca irojocanëmi antagaisati

basini icaegui, quero nojoquimi naro.30Yotabitanëri Jesos:—Aisonori nongomantëmi, Peroro.

Yamaica tsitinirica queroqueraiicaimanai tiapa sërari, ongaraque mabapinganque: .

31Aisati icanatasantë Peroro:—Aroca nantsibatëmi

nangamobiquemi, quero nacanti: “Teni.

Aisa icantaiguë antagaisati irogomere.

Jesos yamanaqueri Iriri cara panguirintsisiquë jitacha Jetsemaní.

(Mt. 26.36-46; Ir. 22.39-46)32Aique iáiguë yaretaigaca

Jetsemaníquë. Jesos icantaigapëriirogomere:—Pisobicaigue yaca; najáque Naro

cara, nomanocoqueri Pabati.33Aro maba yáganë casiriconiati:

Peroro aisati Santiago aisati Joan.Iparintaca Jesos tojai yogasëretasantacaaisati iquenganeintasantaca.34Icanqueri:—Tojai nogasëretasantaca

agabenisonori. Pënibaque nangamaque.Pisobicaigue yaca, pingaguite.

35-36Aique yogaganaca cara querora,yaquitomopa quibatsiquë.Yamanocopëri Iriri:—Apa, Pabati, Obiro pinganque

omagaro; caninataque pigabisainaro orabocatsi; teni naninte natsipirie, carariquero nacantiro ora nocogabeca Naro,iroonti nanganque ora picocaquinaObiro.

37Aique Jesos ipigapaa irogomerequë.Iniopairi isamaigasegui. Yosamitëri iraPeroro:—Simón, ¿Pairo pisamabirique? ¿Teco

pabebintsatiro pobotsiquine, te pabetiropingaguitëmate arosata? 38Pingaguite,

guemi quero picantaguetiro ora teongomeite. Picogabeta pingantirome oranococaquemira, carari te pingantiro.

39Aisati iátaji Jesos. YamanocotajiriIriri. Irootisati yogatsitairi ora icanquerinaaraiquerai. 40Ipigapaa aisati iniopairiirogomere aitosati isamaigasegui,tojainta ipotsiquitasantë. Te irogóiguëirotopitanairi. 41Aisati iátaji yamanopaimaba. Aro ipiganaja Jesos, icantaiguëriirogomere:

14

Page 107: Nomatsiguenga bible   new testament

107

—¿Somaigatsibico? Atsi pisamaigueyamai. Jirai nopaniaca Jonogaguitequënomatsiguengatapë. Carari aroqueomoncaraca yamai cara irácagantëna iracagari caninataigatsi. 42

guema, intsome ajáte. Coraguitaque iraágagantënane.

Yáguëngani Jesos.(Mt. 26.47-56; Ir. 22.47-53; Jn. 18.2-11)43Cara inibatasegui Jesos, yarepa

Joras ira yogometabeta Jesos.Icarataigapëri tojai matsiguenga.Yamaigapë isabirite aisati anchaqui.Aroque igátaiguëri itingomipaguesaseriroti aisati ira ogomeantiro

pague. 44Aroque icomantaiguëri Jorasicanque:—Ira nasarapëma ora pigóontanëmari

Iriro Jesos. Páganëri.45Aique iátasipëri Jesos Joras,

yasarapari, icanque:—¿Aintabi, Ogometinari?46Aique ipocasitaigapëri antagaisati

ira itsibataigapa Joras, yágaiganaqueriIra Jesos. 47Aro paniro irogomere yáguëisabirite, itoguimitatëri iromeraroitingomi saseriroti. 48Aro icantaiguëriJesos:—¿Pairo pamasibiriquinaro pisabirite

aisati anchaqui págantanënaro?¿Pijitaiguëco Naro cosirintsi? 49Tojaipiniaigabitina cara nogometaiguimicara ibangoquë Tosorintsi, tepágaiguena carari aroquentaomoncaraca ora ocomantëgotinaSanguenari.

50Aique ijocaiganaqueri Jesosantagaisati irogomere,naca. 51Ainta poro oboina sërariyoguiatanëri Jesos. Te inguitsagatema,patiro icanaquero tocoya.cari iriro matsiguenga 52carari ijocanërotocoya, isigaganatanaca saacanari.

Yágaiganaqueri Jesos catingasatiquë itingomipague joríojegui icarati 71.

(Mt. 26.57-68; Ir. 22.54-65;Jn. 18.12-14, 19-24)

53Aique yágaiganaqueri Ira Jesosibangoquë itingomisonori saseriroti carayapatobiritaigacari basiniitingomipague saseriroti aisatiantiasipari aisati ira ogomeantiro oraisanguenare Moisés. 54YoguiataiguëriPeroro icarantanë. Icapë tantotsiquëtsomagui itsibataigacari sorarojeguicara yotataiguë tsitsiquë. 55Aro iraitingomipague saseriroti, aisatiantiasipari, aisati omagaroitingomipague jorío icarati 71icogaigabitaca matsiguenga ingomantëgotëri Jesos ora te onganinate arotairógaigueri. 56

gabitacari Jesos carari teinguengaiguema. 57Ainta basinitsoiguëgotantachari icantaiguë:

58—Cani jirai naquemaiguëri naroeguicara icanë Jesos: “Nogomeriguetairo ocaibangoca Tosorintsi ora yobetsicaiguëmatsiguenga. Ongaraque mabacataguiteri, nangabiritajiro basini irorai

.59Carari teatisati onguengaiguema

irinibare ira comantëgotaiguëri. 60Aroicabiritanaca itingomi saserirotipague,yosamitëri Ira Jesos:—¿Pairo te potapibiritiri? ¿Pairo ojita

oca icantocotaiguëmica?61Përo cara imairetopitëri Jesos, te

irotopitëmatiri. Aisati yosamitairiitingomi saseriroti:—¿Obiroco Quirisito Itomi Tosorintsi

caninarisonoriguinte?62Icanque Jesos:—Jee, Naro.

quë, nomatsiguengatapë. Aiquentapiniaigaina nosobigopë ibacosonoriquëTosorintsi sintsirisonoriguinte, aisati

14

Page 108: Nomatsiguenga bible   new testament

108

piniajina cara nopoque mingoriquë,nopigapaima yaca quibatsica.

63Aito cara iguisanaca itingomisaseriroti itisaraanëro imanchaqui,icanque:—Piquemaigabaqueri. ¿Pairo

ongogobique basini comantëgotërine?64Icantocotaguetasitari Tosorintsi.¿Pairo piquengaiga obirojegui? ¿Pairoanganqueri?Yotabitaiguëri joríojegui;

iquengaigaca antagaisati:—Caninataque ingamaque.65Aique ijobaboroqueri iboroquë,

rotëri. Icantaiguëri:—Jaa, pingomantina. ¿Pairi capojëmi?Aisati iromeraroegui itingomi

saseriroti inchotangaborotëri.

Icanque Peroro: “Teni nogótiri Jesos”.(Mt. 26.69-75; Ir. 22.54-62;

Jn. 18.15-18, 25-27)66Aintaquerai isobiaque Peroro

saaguiteroquë. Pipoque tsinaneironomire itingomi saseriroti.67Oniopëri cara yotasigui tsitsiquë.Onetsasantëri ocanqueri:—Aisati obiro aguiatiri Jesos, Ira

Nasaresati.68Carari itsoiganaca Peroro:—¡Teni nogótiri! ¡Teni nanguemimi

pairoraca picantina!Aro iátabeca Peroro cara icabitapa.

Aito cara icaimanë tiapa sërari.69Iroroquerai tsinane onetsiri Peroroaisati. Ocantaiguëri iraegui inaigasegatsi:—Ica sërarica aguiatëri Jesos aisati

irogomere.70Yotabitanai Peroro:—¡Teni nogótiri!Caraca arosata, ira inaigasegatsi

icantaiguëri ira Peroro:—Aisonori obiro tsipataigari

irogomere Jesos obironta Garireasati;

pinibatinta picantaigari ibegaigaGarireasati.

71Icantasanti Peroro:—Te sonori nogótiri sërari ira

picantocoquina. Igóque Tosorintsiaisonori nacanquemi. Querocaninibatimi catingasati, nocoguiingasitígatina Tosorintsi.

72Aito cara yogatsitanai icaimanaitiapa sërari. Aro iquianquero Perorocara icomantëri Jesos: “Queroqueraiicaimanai tiapa sërari, maba pinganque:

. Cara iquengairoora icanqueri Jesos, iragasantanacaPeroro.

Yágaiganaqueri Jesos catingasatiquë Pirato.

(Mt. 27.1-26; Ir. 22.66-23.25; Jn. 18.28-40)

15 1Oquëtaguetamananaque,yapatotaigaca itingomiegui

saseriroti aisati antiasiparipague aisatiiraegui ogomeantiro isanguenareMoisés. Aisati yapatotaigaca basiniobatacagantatsiri icarati 71.Iquengaigaca, yoguëshotaiguëri IraJesos, yágaiganaqueri cara Piratoquë,ipaigapëri Pirato ira cobeingari.2Yosamitobëri Jesos Pirato:—¿Obiroco Itingomi joríojegui?Yotabitanëri Jesos:—Jee. Naro aisonori ora picanque.3Icantocotaguetasicari Jesos

itingomiegui saseriroti, icantaiguë:—Tojai icantagueque ora te

ongomeite. Te inganinate Iriro.4Aisati yosamitairi Pirato icanqueri

Ira Jesos:—¿Pairo te potabitëmatobitiri? Tojai

icomantëgotaiguëmi cara picantaguetirote ongomeite.

5Carari te irotopitëmatiri Jesos irooticara iquenganeintasantanacari Pirato.6Aro antagaisati osarini omoncaracajiesita cara iquengaigaca joríojegui

14 15

Page 109: Nomatsiguenga bible   new testament

109

jiraisonori cara yabisobenqueri ironomireTosorintsi cara Ejípitoquë. Cara jiesitaquëyameta Pirato iromisotocajiri paniro irayomingui iromingamentoquë, iraicoigaiguë jorío. 7Ainta iromingane ijitaBarabás. Yomianqueri irironta ógueriaisati icantaiguëri imatsiguenga:“Intsome ojocajiri Iromasati

. 8Aro yapatotaigacajoríojegui, icocagaiguëri ira Pirato:—Yamaica nocogaiguini pingantinaro

ora pameta: pomisotocajiri paniroiromingaga.

9Yotabitaigabaqueri Piratoyosamitaiguëri:—

miri Ira Itingomi joríojegui?10Icanque negaca Pirato aroquenta

igóque cara iguisaneintasicari Jesositingomiegui saseriroti tenta iraninteinguemisantiri Jesos matsiguenga.11Carari itingomiegui saserirotiicantacagaiguëri joríojegui:—Nocogaiguini pomisotogajiri ira

Barabás.12Aique yosamitaiguëri Pirato:—¿Pairo nanganqueri Ira Jesos Ira

pijitaiguë Itingomi joríojegui?13Icantaiguëri catsigue joríojegui:—¡Popëicotiri corosiquë!14Yotabitaiguëri Pirato:—¿Pairo icanque quimingari ora

nopëicobiriqueri?Icaimaiganaque jorío catsigue:—¡Popëicotiri!15Icogasanti Pirato iraganinataiguëri

matsiguenga. Aro yomisotocajiri Barabás,ipaiguëri joríojegui. Aisati igáqueri soraroiripasataiguëri Jesos aisati iribëquëgotëri.

Isërontaigacari Jesos soraropague itsipiriacaqueri.

(Mt. 27.27-31; Jn. 19.1-3)16Aique yágaiganaqueri Ira Jesos cara

ibangoquë cobeingari, tsomagui, ora

jitacha peretorio. Yapatotaiguëriomagaro basini irapisorarote. 17Aroicaagaigabaqueri Jesos manchaguintsiquiraaquisaamagori. Aisati yobetsiquëneri imatseiro iroonti totsei,imatseiqueri. 18Aique isërontaigacari,yobetsatomemegaigacari:—¡Obiro Natingomi! ¡Intimeta

Itingomi joríojegui!19Yágaiguë anchaqui ipasatantaigacari

iguitoquë, ijobatopiantaiguëri,yobaticagueritotomemegasitacari,itingomintomemegacari. 20Caraitsongaiguë icabíntságacari, yágabitsaqueri manchaguintsiquiraaquisaamagori, icaagobairi iraisatiimanchaqui.

Ipëicotaiguëri Jesos cara corosiquë.(Mt. 27.32-44; Ir. 23.26-43; Jn. 19.16-27)

Aique yágaiganaqueri cara iribëquëcoiguëri. 21Itonguibocari sërariSirenesati, ijita Simón. Iriro iririArijantoro aisati Irojo. Ipaniaca parigoti,iáque Jerosarénquë. Imeratobacarisoraro, igáqueri:—Páganëneri igorosite.Aro yáganëneri irooti cara

22yaretaigaca Górogotaquë ora ocantiosigaro iguito igamaga. 23Aro ipabitacariJesos oja oba ogonoataga casangajengarojitacha mira, carari te iróguimaro Jesos.24Aro ira soraropague ipëicotaiguëri Jesoscara corosiquë, aique imaguimpibintëqueri imanchaqui Jesos ipabacaguecaroyotsatiancaro. 25Terai irionogatasantepaba cara ipëicoqueri. 26Isanguenaqueropairoraca ipëicobiriqueri. Ocanque: “Ica

. 27Aisatiipëicoqueri pite cosirinti itsibatacariJesos. Ainta paniro ibacosonoriquë Jesos,basini imatepacoquë. 28Aro omoncaracaSanguenari ora ocanti negaca:

Itsibatacari ira cantaguetiro teonganinate.

15

Page 110: Nomatsiguenga bible   new testament

110

29Ainta abisanaqueri abatsiquëiniopëri Jesos, icabegaiguëri,taigapa, 30icantaiguëri:—Obiro ogomeriguetirone ibango

Tosorintsi, aisati ongaraque mabacataguiteri, pobetsicairo. Atsi yamaipigabisaicotajima Obiati. Cagarimicamatobiantatsiri, piguëtajima corosiquë.

31Aisati isërontaigacari itingomieguisaseriroti aisati iraegui ogomeantiroisanguenare Moisés icantobaca:—Yogabisaicotaiguëri imatsiguenga

carari te iragabisaicotima Iriati.32Iriroca Itingomi joríojegui,Agabisaicoontatsiri, iraguëtajimata Iriaticorosiquë. Nanetsaiguëri, aronanguemisantaiguëri.Aisa icanca ira cosirinti itsibatancari

ipëicoqueri icantocotaguetasicari IraJesos, icabegaiguëri aisati.

Cara Icamaque Jesos.(Mt. 27.45-56; Ir. 23.44-49; Jn. 19.28-37)33Cara catinga paba otsitiniguitetanë

antagaisati quibatsi irooti carainëmatanë paba ochapinitanë. 34Caraochapinitanë icaibatanë Jesos.—Eroi, Eroi, ¿Irama sabacatani?Ora ocanti: “Pabati, Notosorintsite,

¿Pairo pijocobitanëna? 35Aintamatsiguenga cara, iquemaiguëriicantaiguë:—Pinguemobëri. Icaimërini Erías

comantantatsiri.36Aro isiganaca poro, yáguë

ichomicantaro, yoaquero obaaquëcochoari. Yoguëneri chocopiquëitimagonaguitanaca ipabitacari Jesos,icanque:—Irinita. Atsi anetseri aroca

iribocasitapëri Erías iraguëpëriiragabisaicoqueri.

37Aro icaimasantanë Jesos, irootiicamantaca. 38Cara icamaque Jesos, aitocara otisaraanaca aganguisati ora

yotigantaro ibango Tosorintsi. Iroontioquibepiriga tera yoguëro arota queroiqui pairiraca. Oparintaca jonoquë,otisaraaca irooti osobi. 39Aro ira capitáninetsaseguiri Jesos, ati icanta caraicaibatanë aisati icamaque. Icanque:—Aisonori Ica sërarica Iriro Itomi

Tosorintsi.40Aintasati cantaqueronta tsinanepague

onetsaiguëri Jesos. Ainta MaríaMagararasato, aitosati basini María iniroSantiago carantatsi aisati iniro José, aisatiSaromé. 41Ocapague tsinanepoguiataiguëri Ira Jesos cara Garireaquë,opaiguëri iraperi, tojai omitocoiguëri.Aisati ainta basini tsinanepagueaguiataigapëri irooti Jerosarénquë.

Itiaiguëri igamaga Jesos omoroquë.(Mt. 27.57-61; Ir. 23.50-56; Jn. 19.38-42)42Aroque ochapinitanë. Iroro

cataguiteri cara yobetsicaiguë jiesitaqueroquerai pareta sábaro caraimagoriaigui. 43Aro ipocasiqueri Piratoporo Arimateasati jitacha José. Iriroicarataigui basini obatacagantatsiriicarati 71 cara yapatotaigaca. Iriroiniacaninataiguë matsiguenga aisatiyoguiaquero iragáantane Tosorintsi caraintingomibintaiguëri antagaisatimatsiguenga. Te intsoroguiri iracobeingari; ipocasipëri yamanopëri:—Camaque Jesos. Nocogui

pinintacaguina náganëri igamaganomianqueri omoroquë.

44Imabocaca Pirato cara aroqueicamaque Jesos. Icaimagantëriigapitante soraro, yosamitobëri:—¿Aisonori camaque Jesos?45Cara icomantëri capitán Pirato cara

aisonori icamaque, ipëri José igamagaJesos. 46Aique iáque José yamanantërotocoya caninaro irorai, yoguëpëri igamagaJesos, iponatancari tocoya, yomianqueriomoroquë ora yomoroquera jirai cara

15

Page 111: Nomatsiguenga bible   new testament

111

mopëquë,cari. 47Cara yomianqueri igamaga Jesostsomagui onetsaiguëri María Magararasatoaisati basini María iniro José.

Cara icabiritanaa Jesos icaniatanai.(Mt. 28.1-10; Ir. 24.1-12; Jn. 20.1-10)

16 1Pabisanaque cataguitericomagoriantague aique piáiguë

maba tsinane, María Magararasato,María iniro Santiago aisati Saromé.Piáiguë pamanantaiguë casangajengaroarota otiritaiguerime Jesos. 2

tanai, iroonti tominco, cara iriraiquecontepatsi paba, paretaigaca tsinaneomoroquë. 3Posamitobaca:—¿Pairiraca titigaigacáirone ora

mopë yasiantacaro omoro?4Ocantaiguë negaca oquibeguintenta

mopë. Cara onetsaigapëro oquibe mopë,aroque osiringaja. 5Aro ocaiganaquetsomagui omoroquë oniopëri oboinasërari isobigasegui obacosonoriquë.Iquitsagata manchaguintsi catarisonori.Oniaigapëri oquenganeintasantaigapaotsorogaiganaque. 6Icantaigabaquero:—Quero pitsorogaigui. Nigóque

picogaigabitarini Jesos Nasaresati Iraipëicoiguë corosiquë. Teni irinaje yaca;aroque icaniatanai, icabiritanaa. Pinetseyaca cara yoguëri. 7Yamai pijáiguepingomantaigapëri irogomerejeguiaisati Peroro: “Aique iriátë Jesos caraGarireaquë cara icantaiguëmi jirai,

.8Aique pisotogaiganaji maba tsinane

omoroquë, pisigaiganaca.tasantanaca, omogomogoataiganacaotsorogaiganaque. Te ongomantëmatiripairiraca otsorogasantaiguënta.

Jesos yoniagapaaro María Magararasato.(Mt. 28.9-10; Jn. 20.11-18)

9Cara icaniatanai Jesos tomincoquë,irotsita yoniagapaa María Magararasato

ora ijoquine ogamagarite icarati 7 jiraicara inantabecaro. 10Aique piáqueocomantapëri iraegui itsibataiga Jesos caraaroque icabiritaja. Yogasëretaigasega aisatiiragaigasega 11cara ocomantaigabitapari:—Caniatanai Jesos Atingomi,

naniajiri.Carari te irajitaigabaquero.

Jesos yoniagapaari pite irogomere.(Ir. 24.13-35)

12Aique ipasiniatitanë Jesos cara

segui abatsiquë iáiguë iritoganequë.13Iriro pite ipigaigaa icomantaigapëriira basini irogomere Jesos. Teatisatiirajitaigabaqueri iriro.

Yoniagaigapaari irogomere icarati 11.(Mt. 28.16-20; Ir. 24.36-49; Jn. 20.19-23)14Aiquenta yoniagaigapaari irogomere

icarati 11 cara yapaisigui.gapëri icanque:—¿Teco nongomantaiguemi

nangabiritajima? ¿Pairo te pijitobitina?Picantaigaca te ine pisëre. ¿Pairo tepijitobitaigueri ira niaigaina Naro?

15Aisati Jesos icantaiguëri irogomere:—Pijáigue antagaisatiquë quibatsi,

pingomantëgotaguetinaro omagaromatsiguengajeguiquë oca CaninarocaNibarintsi cara nacamobiqueri,nacaniatanai. 16Pairiraca quemisanqueroneoca Caninaroca Nibarintsi aisatiimaotisatëma, iragabisaicotajiri Tosorintsi.Ira quero iquemisantiri, Tosorintsiiratsipiriacaqueri iriro Sharincabeniquë.17Ira quemisanquerine, Tosorintsioniagaiguëmari itasorintsite.guëmaro nopairo camagaripague.Irinibaquero irorai nibarintsi. Carairaniaiguëri imatsiguenga irogóontimaroaisonori ora icomantaiguë. 18Aisatiimogotirica marangue, aroca iratsiquëri,quero icami. Aroca iróguimaro pigantatsiri,

15 16

Page 112: Nomatsiguenga bible   new testament

112

querootisati icami. Iroquinerica ibacojanaitatsiri, aro iragaguibegajiri.

Itsonquero Maricos isanguenare.(Ir. 24.50-53; Irag. 1.7-11)

19Iroro oca icantaiguëri irogomereAtingomi Jesos, aique iáque jonoquë.Yogainocanaa isobiaque ibacosonoriquëTosorintsi,

tanti. 20Aique iátagueque irogomereiquenagueque icomantaguetaiguëriantagaisati matsiguenga aisati icantaAtingomi Jesos. Coshoni yogaiguëri Jesosimitocoiguëri cara itasongagueanti arotairogóte matsiguenga cara aisonori oraicomantagueanti.Aro ocarati ora nasanguenaque.

Maricos

16

Page 113: Nomatsiguenga bible   new testament

113

Ibetsatari Tiójiro.

1 1-4¿Aintabi Tiójiro? Yamai nanintinongomantëgotëmiri Jesoquirisito.

Ainta tojai aroque isanguenatocoqueri,icomantëgotëro ora icantagueque Iriro.Iniaiguëri aisati iquemaiguëri, iroroisanguenatocotaguëqueri Quirisito,iquenguitsatocoqueri. Ninibatëro

queri arota nogótocotasantiri Jesos caraiparintaca irooti yamai. Aroquenigóquero antagaisati. Yamainagáquemiro, nocoguini pigótecatingasati obiro ora icantaguequeJesos, pigóte teni iromatobitaiguemi ira

guëmiro.

Ira ironomire Tosorintsi icomantëri Sacarías cara aiquenta irinaque itomi.5Jirai, cara itingomibintanti Eroris

cara Joreaquë, ainta saseriroti ijitaSacarías. Iriro imatsiguenga Abías.Icanquineri Tosorintsi cara oquibequëibango. Ainta iina Sacarías ojita Isabel,aisati imatsiguenga Aarón. 6IquemisantiSacarías, aisati iina. IcantaguequineriTosorintsi omagaro ora icocaqueri,aisati imatsiguenga iniacaninataiguëripitirooti. 7Te irine itomi, sirabarontaiina. Aisati intiasiparitanë pitirooti.

8Aro omoncaraca cataguiteri caraicantaiguëneri Tosorintsi imatsiguengaAbías. Yametaigaro irirojegui iragáqueripaniro saseriroti iritaguëneri Tosorintsicasangajengaro. 9Icanqueri Sacaríasirapisaserirotite:—Yamai atsi obiro pitaguineri

Atingomi casangajengaro.10Aro icapë oquibequë ibango

Tosorintsi cara Jerosarénquë. Sotoquëainta inaigasegui tojai bototaigachariyamanaigasegui cara itaquerocasangajengaro tsomagui. 11Iriguitoiconijatomopëri ironomire Tosorintsiirisaanganetsite yaratingopë carapitagani casangajengaro. Yaratianqueimatepacoquë Sacarías. 12Cara iniobëriSacarías, iquenganeintasantobacariitsorogobëri, 13carari icampëri:—Sacarías, quero pitsorogui. Tojai

pamanopiantëri Tosorintsi. Aroqueiquemaquemi: aiquenta ontsomaaqueriotomi pijina. Pijitobëri Joan. 14Tojaipinganinabenqueri obiro, aisatiinganinabentaiguëri tojaipomatsiguenga. 15Iraniacaninatëri iriroTosorintsi iraguibatëri. Quero yógaobaa querootisati pairoraca cochoari.Coshoni ogasantëri Isëre Tosorintsi; caraqueroquerai ini coshoni oguëri,inantasantëmari. Përosati ogomequeri.16Inguemisantacagaiguëri tojai jorío

IRA IROCAS ISANGUENATOCOQUERI JESOQUIRISITO, ATI ICANTA IRIRO CARA

YOGABISAICOONTI

Page 114: Nomatsiguenga bible   new testament

114

imatsiguenga arota intingomintaiguëmari Tosorintsi, casintari antagaisati.17Aisati inganquimari ibega Erías,tojainta ogomequeri Isëre Tosorintsi,aisati onganqueri iritosongantë tojai.Irobaqueri Atingomi, ingomantaiguëriimatsiguenga iraguiaigabaqueri,inguemisantaigabaqueri Ira bocatsi aisa

guëri Tosorintsi. Inganqueri sëraripagueinguengasëretaguimari itomi.Irogometaiguëri tsoengatsiripagueinguemisantiri Atingomi, inganqueroora caninari. Irobetsicaiguëriimatsiguenga irágacaninataigabaqueriAtingomi.

18Yosamitobëri Sacarías:—¿Aisonori? ¿Ati nangantima

nogótasantë aisonorica ocapicomantënaca?tanë naro, aisati ontiasiporotanë najina.

19Aro yotabitanairi irisaanganetsiteTosorintsi:—Naro Gabiriel, coshoni noguëri

Tosorintsi. Igáquina nongomantëmirooca Nibarintsica caninatatsiri.20Aiquenta omoncaraquima omagarooca nocomantëmica, carari aroquentapitsoinguëna, yamai nogótacaquimiropomasontitanë, quero pinibatai irooticara irinaque pitomi.

21Cara sotoquë, iquenganeintaigacatojai jorío, yoguiaigabitacari Sacarías,icantobaca:—Cosamani inasegui tsomagui. ¿Pairo

te irisotocobite?22Aique isotocopai ibangoquë

Tosorintsi. Te irinibataje,sipaa. Aro igóiguë jorío, icantaiguë:—Ainta ira iniaque tsomagui.Sacarías mosontisonori. 23Poro

tominco intëneri Tosorintsi caraoquibequë ibango. Aique ipiganajaSacarías irasiquë ibango. 24Aiqueopënibatanë iina, pimánaca obangoquë.

Icarati pabocorooti manchacori teosotocaje. 25Oquianca ocanque:—Jirai nipasiquique tenta irine

notomi, carari quero nipasiquiti aisati.Icábintsëna Natingomi.nori.

Gabiriel icomantëro Maria carairinaque Otomi.

26Aroque pogabisë 6 manchacori carapoguë Isabel iina Sacarías. Aro aisatiigáqueri Gabiriel Tosorintsi:—Pijáte poeboroquë jitacha Nasaret

cara Garireaquë. 27Pingantiro María,iinatsari José. Iriro imatsiguenga David.Te oniobintiri sërari carari ocogui águiriJosé.

28Aro iátasiquero. Yoniagaparoicampëro:—¿Aintabi, María? Naro bocatsi,

naniaquemini. Nongomantëmini caratojai inintasantimi Tosorintsi, tojaiicábintsasantëmi, iniacaninatëmi,coshoni yoguëmi. Pobataiguëroantagaisati basini tsinane.

29Otsorogobëri María cara inibatapëronegaca. Oquianca: “¿Pairoraca ocanti

?30Aro icampëro aisati:—María, quero pitsorogui. Aisonori

icábintsasantëmi Tosorintsi. 31Iroropoguëque. Aiquenta cara iriboganaquePitomi, pijitiri Jesos. 32

tsine Itingomisonorinta. Aisati IriroItomi Tosorintsi jonoquënintaberi.Tosorintsi inganqueri Igobeingaritejorío, imërini iragáantomento Davidicharine jirai. 33Inganqueri Tosorintsi:“Notomi, përosati pintingomibintaiguëriomagaro joríojegui paniaiguënguicha

. Përosati iragáantë, quero

taiguëri.34

tsite:

1

Page 115: Nomatsiguenga bible   new testament

115

—¿Ati ongantima oca picanquenaca,terainta naniobintiri sërari?

35Yotabitanëro:—Inapëmi Isëre Caninaro Tosorintsi.

Aisati iritosonquimi Tosorintsijonoquënintaberi, inapëmi isintsire aisaocantaro pibega mingori. Iroro orairibogaguëque Pijaniquite, Irirocaninarisonori Itomi Tosorintsi.Ingantocoqueri: “Icaninatasanti Iriro. Teingantaguetëmate ora te onganinate

. 36Aisatipomatsiguenga Isabel antiasiporo, teogue jirai, yamai opënibatirini otomiaroque 6 manchacori 37tenta ine oracomëtomotimarine Tosorintsi.

38Aro ocanë María:—Iriro Natingomi.

nata pairoraca icocaquina.Ingocaquinaca nontsomaaqueri Notomicara picomantëna, aro caninataque.Irooti isaanganai ironomire Tosorintsi

iátaji, te oniobairi aisati.

María piátasiquero Isabel omatsiguenga.39Aro pobetsicaca María.

Oquëtaguetanë piáque omanapagueaiquero cara Joreaquë. Pitonganaque40piátasiquero Isabel. Pareca ibangoquëSacarías. Ocapë oniopëro Isabel,ocampëro:—¿Aintabi? Naniaquemini.41Oquemobëro María Isabel cara

pobetsataparo, aro yosebatanaca otomiIsabel tsomagui, pinantasantacarontaIsëre Tosorintsi, pogomequero. 42Iroroora ocantaguëtanë, ocanque:—¡Icantaneintëgotacái Tosorintsi!

Icábintsaiguëro omagaro tsinane, carariobiro icábintsasantëmi, pobataiguëroantagaisati tsinane.tëri Pijaniquite. 43Obiro iniroNatingomi, Ira Pijaniquite. ¿Pairorocopipocasibiriquina naro tentanobatëmate? 44Naquemobëmi cara

pibetsatapëna; aito cara icaninatanënajaniquite yosebatanaca tsomaguinatsaguiquë. 45Aisati picaninatanë obiroaroquenta piquemisantobëro oraicomantagantëmira Atingomi.Iromoncaraquemiro Irinibare.

46Aro ocanque María:—Nacantasëretë:

. 47Tojainacaninabentasantëri IrirontaNotosorintsite,tsirite. 48¿Pairo icábintsabiriquinanaro? Te nobate, teatisati nogóte,carari iniaquina icábintsasantëna.Iroro irinibatocotaguëquinaomagaro matsiguenga yaca

santëri Tosorintsi. 49Tojaiitasongobenquina Irirontasintsirisonoriguinte.sanotë, icaninatasanoti; teingantaguetëmate quimingari.50Përosati icantaneintëgotaiguëriantagaisati ira quemisantiri, iratingomincari; icantaneintëguëri omatsiguenga jiraisonoriirooti yamai icantaneintëguëna. 51Tojai itasongagueanti.Yoguipasiguitëri aguibataigachariira jitaigacha iriati caninari.52

pague ira tingomintaigabitachari.Carari yoguibataiguëri ira teirajicaninatima iriati, inganquericobeingari iriro. 53

guëri ira tasegabetacha, irorocantënguicha yágabitsaquericasintaguetachari ora inomotiri.54

guëri antagaisati omatsiguengaquemisanqueri, përosatiiquengaiguëri, icantaneintëguëri. 55Aroque omoncaracaIrinibare, icanquero antagaisatiora icantaiguëri Abaram jirai.

1

Page 116: Nomatsiguenga bible   new testament

116

Aisati icanquero omagaro oraicantaiguëri imatsiguengaAbaram aisati inganqueropërosati.

56Ocari oca ocanque María. Arootiomoquero Isabel maba manchacori,aique pipiganaja asiquë obango caraopaniaca.

Cara inë Joan baotisatantatsiri.57Aro omoncaraca cataguiteri cara

otsomaaqueri otomi Isabel.58Ocaninatasantanë. Iquemocotaiguëroomatsiguengajegui, icaninabentaiguëro.Icantaiguë:—Icantaneintëgotasantëro Atingomi.59Pabisanaque 7 cataguiteri.

Oquëtaguetanai ipocasitaigapëri janequiarota iritotëqueri arosata omasiquëitegui cara yametaiga joríojegui. Aisatiicantaigapë itimanamitane:—Caninataque irajitima Sacarías

irágapairotajiri iriri.60Orari iniro ocantaigabaqueri:—Quero ijita Sacarías; iroonti

irajiquima Joan.61Yotabitaiganaquero:—¿Pairo pinintobique pijitiri Joan?

Teni irine Joan pomatsiguengaquë.62Aro ijigotaqueri Sacarías yosamitëri:—Obiro, ¿Pairo pininti obiro irajitima

pitomi?63Yacotacaqueri iromapëneri paperi,

isanguenataiguëneri: “Aroque ijica. Aro iquenganeintaigaca

imatsiguenga. 64Aito cara inibatagajiriSacarías Tosorintsi inibatai aisati.Icanque:—Icaninatasanti Tosorintsi.65Aro iquenganeintasanotaigacari

matsiguenga. Antagaisati timaigatsitongagaripaguequë cara Joreaquëiquemocotaiguëri Joan itomi Sacarías.66Iraegui quemocotaiguëri Joaniquengasëretaiganacari yosamitobaca:

—¿Ati icanta ira janequira? ¿Pairoinganque aiquenta?Igóiguë cara icábintsëri Joan

Tosorintsi. 67Aique Isëre Tosorintsipinantasantacari Sacarías, pogomequeri,aro icanque:

68 —Caninataque omagaromatsiguenga iraniacaninatiriAtingomi Otosorintstite omagaroeiro jorío icharineegui Isirael.Itasongobentaigacái.cái cara iragabisaicotajái. 69JiraiDavid icanquineri Tosorintsi oraicocaqueri. Yamai Tosorintsiigáqueri imatsiguenga David,itasorintsitobianti aisatiyogabisaicoonti. 70Icanque cara

tsiripague: 71“Icanë Tosorintsi:

guëmine, aisati iragabeiri iraquisaiguëmine, irojocaiguëmiri.72Nangantaneintëgotaiguëriomagaro imatsiguenga Abaram.Quero nopeicotaro oranacantasantaiguëri. 73Jirainacanqueri picharineeguiAbaram: 74“Aiquenta irinaiguëtojai quisaigabitëmine, cararinagabisaicotaigaimi. Quero

gaina; pinganinabentaiguëna.75Noganinasëretaiguëmi querotapicantagueti te onganinate.Naniacaninataiguëmi, përosatipingantaiguë ora nococaquemi

.Ocari oca icantasantë Tosorintsijirai. 76Yamai, notomi,quemi matsiguenga obirocomantëgotërine Tosorintsijonoquënintaberi. Pobetsiquineri

baqueri matsiguenga. PobaqueriAtingomi obiro,

1

Page 117: Nomatsiguenga bible   new testament

117

ganaquema, iraganinasëguema, iragueiri Atingomiboquënguitsine,baqueri. 77Aisati pogometaiguëripomatsiguenga irogóigue atiingantima iragabisaicotaigairiTosorintsi irojocajineri oraicantagueti te ongomeite arotaquero iquengaineri aisati.78Pingomantaiguëri aisonoriinintasantacái Tosorintsi, tojaiicantaneintëgotacái. Caraicontetapë paba, oquëtaguetanai,pabisanaque tsitiniri. 79Aisaocanta cara iribocapë Atingomicara Jonogaguitequë,irosangueguitetocotaigacái eirocantaguetatsi te onganinate,iragabisaicocái arotaanganinabentaigueri antimaiguecaninasati. Quero otsorogajiroagamane.

Aroque icanquero oca Sacarías.80Aro yogabisë tojai irosarinite Joan,

iquibianë. Aiquero iquemisantanëriTosorintsi. Ijocanëri imatsiguengaitimaque cara tera ontimingani irooticara cataguiteriquë cara iparintacaiquenguitsatomotaiganaqueriimatsiguenga.

Cara inë Jesos.(Mt. 1.18-25)

2 1Cara aroque inë Joan, aintacobeingari Iromasati ijita Sésar

Agósito. Itingomibintaiguëri omagaroquibatsisati. Icanque cara irisanguenatëgotaguequima antagaisati matsiguengaarota iripënabintiri quirequi impoesito.2Te irisanguenatëgotima jirai. Icanquerocara Quirinio itingomi cara Siriaquë.3Aique iáiguë omagaro caraiboeborotequë imatsiguenga jirai,isanguenatocotaigaca. 4Itimi José canta

poeboroquë jitacha Nasaret caraquibatsiquë jitacha Garirea. Aique iáqueitonganaque cara Berénquë caraitimaque David imatsiguenga jirai.Berén pini cara Joreaquë. 5YáganëroMaría iina itsibatanacaro pënibaqueontsomaaque. 6Cara pinaseguiBerénquë, aroque omoncaracacataguiteri cara ontsomaaque.7Icogabepa José pongotsi, carari tojaimatsiguenga iagaigaparopongotsipague. Aro icanaque caraibangoquë ibiraegui, cara otsomaaqueriMaría Ira oguibare Otomi. Oponatancarimanchaguintsisite, poguinariaqueri caracajónquë ora yapantaiga ibiraegui.

8Ainta inaigasegui aronisatiquë Berénira omisantaiguiri iroishate tsitiniriquëcara yapaitiro tobarisi. 9Iroguitopoguëtaguetocotasantaiguëriirosangueguitere Tosorintsi. Aisatiyoniagaigapari ironomire Atingomi.Itsorogasantaiganaque ira omisantatsiri.10Icampëri irisaanganetsite Tosorintsi:—Quero pitsorogaigui. Nipocasique

nongomantaigapëmi CaninaroNibarintsi ora pinganinasëretantimaaisa inganinasëretaiguë omagaromatsiguenga cara inguemaigabaquero.11Yamai iboguë cara iboeborotequëDavid Ira agabisaicotaigaimine. IriantiQuirisito Atingomi. 12Iroropigóontëmari Janequi: cara pijáiguë

tsisite, inariaca cara yapantariquëibiraegui.

13

pari arosonori basini ironomireTosorintsi, ipaniaigaca Jonogaguitequë,icantaigapë:

—Icaninatasanoti Tosorintsi 14Iratimatsi Jonogaguitequë. Intsomeaniaigueri caninarisonoriguinte.Yaca quibatsica Tosorintsiingábintsaiguëri iromagoriasë

1 2

Page 118: Nomatsiguenga bible   new testament

118

tagaiguëri antagaisatimatsiguenga cantaiguëro oraicocagaiguëri, inganqueriintimacagobaguima caninasati.

15Aique cara iáigai irisaanganetsiteTosorintsi Jonogaguitequë aisati,icantobaca ira omisantaiguiri iroishate:—Intsome cara Berénquë anetsaigueri

Ira Agabisaicoontatsiri icomantagantëgotacái Atingomi.

16Aito cara iáiganaque omanapagueiniaigapëri José aisati María aisatiOtomi inariaca cara yapantariquëibiraegui. 17Cara iniaigapëriicomantëgotëri Janequi omagaroicantaiguëri irisaanganetsite Tosorintsi.18Aro iquenganeintasantaigabacariantagaisati quemaigabaqueri. 19OraMaría tojai oquengasëretapininqueroora icomantaigapë, te omaguisantiro.20Aique ipigaigaca omisantiri iroishate,icantaiguë:—Aisonori icaninatasanoti Tosorintsi.

Ocaninati omagaro ora icomantacái;pabisanaque irooti cara yoniagaigacái.Caninari ini Tosorintsi.

Itoquengani Jesos.21Cara yogabisanë Jesos 7 cataguiteri,

oquëtaguetanai itoquengani carayametaiga joríojegui. Aisati ijitaiguëriJesos,tsite Tosorintsi jirai.

Yáganëri Jesos oquibequëibango Tosorintsi.

22Jirai Tosorintsi isanguenatacaqueriMoisés cara ontsomaaquerica tsinaneotomi, 40 cataguiteri ontimaqueobangoquë; quero piáti oconoitariquemisantatsiri. Aro imoncaraquero Joséisanguenare Moisés: cara omoncaraca 40cataguiteri, yágaiganaqueri Jesos caraJerosarénquë arota imëri Tosorintsi caraoquibequë ibango, icanque:

—Jerica notomi obatatsi. Pairoracapingocaqueri, nocogui ingantimiro.

23Ocari oca icanque Tosorintsiisanguenatacaqueri Moisés:

Ira obatatsi otomi tsinane iriantiirasi Atingomi, intomintëmari.

24Aisati piáque María omëri Tosorintsiira icoicoque Iriro Sanguenariquë: pitesompaguiti queroca pite paroma.Omoncaraca omagaro ora ocanqueSanguenari.

25Ainta itimi Jerosarénquë sërari ijitaSimeón. Iquemisantasantëri Tosorintsiaisati itimi caninasati aisati yoguiaqueriIra Agabisaicoontatsiri, Ira aganinasëtaiguërine antagaisati joríojeguiimatsiguenga. Pinancari Simeón IsëreCaninaro Tosorintsi,tëro. 26Aroque poniaguëri IsëreCaninaro cara quero icami irooti carairaniobëri Quirisito, Ira iragáqueAtingomi. 27Piátacaqueri Simeón Isërecara ibangoquë Tosorintsi. Ainta, caraicanaque José aisati María inganquineriJesos ora icoicoque TosorintsiSanguenariquë. 28Iniobëri Jesos Simeón,iátasiqueri, itsomaabëri, icanqueriTosorintsi:29-30—Picaninatasanoti, Natingomi,

casintina. Yamai naniaqueri IraAgabisaicoontatsiri Irapicantocoquina. Aroque yamai; tenaninte nantime yaca aisati. Yamaicaninataque najáque Obiroquë.31Aisonori,

pague. 32

guëri iraegui cagari jorío,irogótacaqueri ora aisonori; aisatiiraganinataiguëri joríojegui iraquemisantaiguëri.

33José aisati María iniro Jesosiquemaiguëro ora icantocoqueri JesosSimeón, iquenganeintasantaiganaca.34-35Icantocobentaiguëri pitirooti:

2

Page 119: Nomatsiguenga bible   new testament

119

—Nocogui ingábintsaiguemiTosorintsi.Aisati icanquero María:—Ica Pitomi igáque Tosorintsi

iragabisaicotaiguëri tojai joríoquemisanquerine, carari ainta tojaiinguisaneintaiguëri iritsoenguiri;iratsipiriacagaiguëri Iriro. Ipocasiqueiragabisaicotaigueri omagaro, carariingonagaiguëma matsiguenga. Aintainganinabentaigabaqueri, ira basiniiripëgatsataigabaquimari: Iriroogonijatomoquerine ora iquengaigamatsiguenga. Aiquenta tojaipiraicoqueri Pitomi.

36Aisati ainta cara tsinanecomantantatsiri ojita Ana. Iroro irisintoPanoel imatsiguenga Aser itomi Jacobjirai. Ontiasiporotasantanë;otimacaqueri ojime 7 osarini caraicamaque; 37yamai pinasitaa oraogamaimentaga 84 osarini basini.Përosati pamanocotiri Tosorintsi caraibangoquë. Tojai ocaninabenquericataguiteriquë aisati tsitiniriquë. Teonguenguero operi.

38Aique pipoque Ana, oniopëri Jesos,ocarasiatocoqueri Tosorintsi. Aisatiocantocoqueri omatsiguenga

tsiri. 39Cara imoncarataiguë José aisatiMaría ora icanque AtingomiSanguenariquë, ipigaiganaja Garireaquëcara poeboroquë jitacha Nasaret.

Ipiganaja Jesos oquibequëibango Tosorintsi.

40Aro iquibianë Jesos, isintsitanë,aiquero iátanëtigue igótasantanë,yabisaiguëri basini irapijaneguite. Aisatitojai icábintsasanoqueri Tosorintsi.41Yametaiga José aisati Maríaiátopiantaiguë omagaro osarini caraJerosarénquë, imoncaraquerocataguiteri Pásicoa cara jirai

yabisanaque jonoquë ironomireTosorintsi, yogabisaicotaiguëri joríocara Ejípitoquë. 42Cara yogabisë Jesos12 osarini, itsibatari casintariJerosarénquë cara yametaiga jorío.43Aique cara pabisanaque jiesita, oraPásicoa, ipigaiganaja tojai imatsiguengacarari përosati inë Jesos caraJerosarénquë. Te irogóte casintari;44ijitaigabitaca itsibataigaari basiniimatsiguenga. Patiro cataguiteriyanëiiguë. Cara ochapinitanëicogaigabitacari, 45te iraneiri.Oquëtaguetanë ipigaiganajaJerosarénquë icogaigabitacari. 46Mabacataguiteri te iraniajiri Jesos, aiqueiniaigairi isobiaque oquibequë ibangoTosorintsi. Itsibataigari ira ogomeantiroisanguenare Moisés, iquemisantaiguëricara yogomeantagueti, aisatiyosamitaiguëri pairoraca. 47Antagaisati

cari tojainta igótasanti aisati caninasatiyotabitaiganaqueri ogomeantatsiri oracomëtaro.

48Cara iniaigapëri José aisati iniro,iquenganeintasantacari. Ocanqueriiniro:—Notomi, ¿Pairo picantobitaiguëna

negaca? Nocogaigabitëmi naro aisatipiri nogasëretocoquemi.

49Yotabitanëro Jesos:—¿Pairo picogobiquina? ¿Teco pigóte

caninataque nantineri Pabati yacaibangoquëca ora icocaquina Iriro?

50Carari te inguemaigue oraicantabecari. 51

najari cara Nasarequë. Përosatiiquemisanqueri iriri aisati iniro, teiripëgatsatëmatimari. Ora inirooquengasëretëgotacari Otomi antagaisatipigótocoqueri. 52Aiquero iátanëtigueJesos igótasantanë, iquibianë. Tosorintsiicábintsasantëri icaninabenqueri, aisatiicaninabentaiguëri matsiguengajegui.

2

Page 120: Nomatsiguenga bible   new testament

120

Iparintaca iquenguitsatomotagueantë Joan baotisatantatsiri.

(Mt. 3.1-6; Mr. 1.1-8; Jn. 1.19-28)

3 1Jirai ainta cobeingari jitachaTiberio Sésar ocarati 15 osarini

icobeingabintaiguëri Iromasatijegui;igáantëri basini itingomipague: aintaPontsio Pirato itingomi Joreasati; Erorisitingomi Garireasati; Jeripe, ireintiEroris, itingomi Itoreasati aisatiTaraconitesati; Irisania itingomiAbirenesati; 2

jegui Anás aisati Caijás. Ainta icaeguiitingomi, cara inibatë Tosorintsiicanqueri Joan itomi Sacarías:—Pijáte pinguenguitsatomotaigueri

pomatsiguenga.3Aro iquemisanqueri Joan,

iquenagueque cara Joriránquë aisatiaronisati, yotsatengaiguëri imatsiguengaicantaiguëri:—Pingantaigaima yacaqueroca,

pijocajiro ora picantaguetabeca teonganinate, pomasiniatitaje, queropicantaja pibega jirai. Pomaotisatima.Aro irojocajimiro Tosorintsi orapicantagueti te onganinate,iromaguisanquero,jimi.

4Imoncaraquero Joan ora jirai

tsiri:Ainta ira cajemaquenguitsine carate ontimingani, inganque:“Coraguetaque Atingomi,págacaninatobëri;santobëri, piganinatiropaneingomento pibega carapobetsicoboguitineri iraboitingomi, pigatingatiro. 5Pijaguirootininapague; quero pimánantaropairoraca. Pinguiguirotongagaripague. Pigatingatajirocara pitigontigoiboguiti abatsi.

Pobetsicaineri Atingomicaninasati. Pijocajiro orapicantagueti quimingaro,pobetsicasëretima caninasatiarota inganinatapë. 6Aiqueomagaro matsiguenga

.Aro negaca isanguenaque Isaías.

Iquenguitsatagueque Joan.(Mt. 3.7-12; Mr. 1.7-8)

7Aique iátasitaiguëri Joan tojaimatsiguenga imaotisataiguëmame.Carari icanque Joan:—Te pinganinataigue, obirojegui aisa

picantaigacari marangue. ¿Pairicomantaiguëmi pisigopitanëmaro carairatsipiriacagaiguëmi Tosorintsi cantacamaranguepague cara isigopitaigacaropamari? ¿Pijitasitimame arocanomaotisataiguimime queroiguisaiguimi Tosorintsi? 8Pininticanomaotisataiguemi, aro caninataquepingantaguete caninasati, pintimaiguecaninasati, arota nogótimi pijocasantëroca ora te ongomeite,santiri Tosorintsi. Pinetsaigueri iraeguimatsiguenga cagari jorío. IranintirocaTosorintsi, imiaguetiri imatsiguengaAbaram, carari quero yabisaicoontairironta imatsiguenga Abaram.Querootisati pabisaicoonta obiatintaimatsiguenga;guëtaiguimi. 9Carari yamai pënibaqueinguisaiguëmi Tosorintsi. Picantaigacaropibega anchato te ine oguitso; iritotërocasintaro, irojoquero tsitsiquë. Aisapicanta obiro te pinguemisantiriTosorintsi, te pingantineri,irojocaiguëmi Sharincabeniquë.

10Aro yosamitapinintaiguëri iraeguiquemaiguëri:—¿Pairoraca picogui nangantaigue

naroegui?

3

Page 121: Nomatsiguenga bible   new testament

121

11Yotabitaiguëri Joan:—Aitica pite piguitsagare,

pomagarantiri coguitiachari patiro.Aitica tojai poperi, pomagarantiri aisaticoguitiaro. Pingábintseri.

12

tsiri iguireguite imatsiguenga ipagantiriigobeingarite (Sésar) canta Iromaquë.Ipocasique imaotisataiguëma,icantaigapëri ira Joan:—Ogomeantatsiri, ¿Pairoraca

nangantaiguë naro?13Yotabitaigabaqueri Joan:—Quero picoicotasitari iguireguite

pomatsiguenga, irianti páguiripomoncaratiro ora icanquemi Iromasati.

14Aisati yosamitaigapëri soraropagueicantaiguëri:—Naroegui, ¿Pairoraca nanganque

naro?Yotabitaiguëri Joan:—Quero págabitsatiri pairoraca

yasinta basini aisati quero picantiri:“Queroca popabaquinaro, .Quero pinebetari quirequi, queropicantocotaguetasitari matsiguengaarota pomitsoroguiri imëmiri quirequi.Ira quirequi ipënabintimi pitingomi,antagaini; quero picogui basini.

15Yoguiaiguëri Quirisito matsiguengabotoibiritaigari Joan, yosamitobaca:—¿Iriroco Joan Agabisaicoontatsiri?16Iriro cantënguicha Joan

icantaiguëri:—Naro nobaotisataiguëmi nijaaquë,

carari pënibaque iribocapë basini teniaisa ingantina nibega naro. IbaquinaIrironta Natingomisonori, nitsoingaanaronta cantaca iromeraro Iriro. Carairibocapë Iriro irogaiguëmiro CaninaroIsëre inasërequimi oganinasëretëmi;carari ainta obirojeguiquë tsoengatsiriiragátaiguëri Sharincabeniquë. 17Carairibocapë Quirisito irapatoitaiguëri

tiqueri. Ingantaiguëri cantaca casintaroarosa osamataga inganquero. Irapatontëmaro oguitso intianquero,tëro, irojoquero omasiqui iritaguëro,iroonti oguitso iroquero carayogantaroriquë. Aisa icanta Quirisito,

quë, carari iragáqueri tsoengatsiriiritaguëma përosati Sharincabeniquë,iratsipiriaque përosati cara pini tsitsipamari ora te otsibacanete.

Yomianqueri Joan Eroris.(Mt. 14.3; Mr. 1.18-20; 6.17)

18

guëri matsiguenga ora Caninaro

coqueri Tosorintsi. 19Aisati Joanicamanaaqueri Eroris itingomi,icanqueri cara icantaguetiro teonganinate cara yágabitsaqueri ireintiiina jitacha Erorías. Aisati isintsitsaquericara icantaguetiro tojai basini ora teonganinate. 20Aique iguisaneintanëriEroris yágagantëri Joan yomianqueri,aiquero iátanëtigue icantaguetanëquimingaro.

Ibaotisataca Jesos.(Mt. 3.13-17; Mr. 1.9-11; Jn. 1.31-34)

21Teraiquerai irominguengani Joan,cara ibaotisataiguëri tojai matsiguenga,ibaotisatëri Ira Jesos aisati. Iroontitayamanasegui Jesos, pasirianacaJonogaguite 22pamasobingopëriCaninaro Isëre Tosorintsi paguëpëriocampari ibega sompaguiti, pinampariJesos. Aisati oquemaquengani IrinibareTosorintsi jonoquë icanque:—Obiro Notomi, nanintasanotëmini.

Tojai nacaninabentasanotëmi.

Ora iripajiropague imatsiguenga Jesos.23Aroque yogabisë Jesos 30 osarini

3

Page 122: Nomatsiguenga bible   new testament

122

guëri imatsiguenga. Ijitaigabitari itomiJosé carari Irianti itomitsari José. Jesosimatsiguenga Erí. 24Erí itomi Matat.Matat itomi Irebí. Irebí itomi Mériqui.Mériqui itomi Jana. Jana itomi José.25José itomi Matatías. Matatías itomiAmós. Amós itomi Naom. Naom itomiEsiri. Esiri itomi Nagai. 26Nagai itomiMaat. Maat itomi Matatías. Matatíasitomi Semei. Semei itomi José. Joséitomi Jorá. 27Jorá itomi Joanán.Joanán itomi Iresa. Iresa itomiSorobabé. Sorobabé itomi Saratieri.Saratieri itomi Neri. 28Neri itomiMériqui. Mériqui itomi Ari. Ari itomiCosam. Cosam itomi Erimaram.Erimaram itomi Er. 29Er itomi Josoé.Josoé itomi Erieseri. Erieseri itomiJorim. Jorim itomi Matat. Matat itomiIrebí. 30Irebí itomi Simeón. Simeónitomi Jorá. Jorá itomi José. José itomiJonam. Jonam itomi Eriaquim.31Eriaquim itomi Merea. Merea itomiMena. Mena itomi Matata. Matataitomi Natán. Natán itomi David.32David itomi Isaí. Isaí itomi Oberi.Oberi itomi Bos. Bos itomi Saramón.Saramón itomi Nasón. 33Nasón itomiAminarab. Aminarab itomi Aram.Aram itomi Arani. Arani itomi Esiromo.Esiromo itomi Baris. Baris itomi Jorá.34Jorá itomi Jacob. Jacob itomi Isac.Isac itomi Abaram. Abaram itomi Taré.Taré itomi Nacoro. 35Nacoro itomiSeroco. Seroco itomi Iragao. Iragaoitomi Parec. Parec itomi Eberi. Eberiitomi Sara. 36Sara itomi Cainán. Cainánitomi Arapasat. Arapasat itomi Sem.Sem itomi Noé. Noé itomi Iramec.37Iramec itomi Matosará. Matosaráitomi Enoc. Enoc itomi Jaret. Jaretitomi Marereri. Marereri itomi Cainán.38Cainán itomi Enós. Enós itomi Set.Set itomi Arán. Tosorintsi yobetsiquëriira Arán jiraisonori.

Icogabeca camagari irantacaquerime Jesos ora te onganinate.(Mt. 4.1-11; Mr. 1.12-13)

4 1Cara ibaotisataca Jesos,pipocasiqueri Isëre Tosorintsi

pinantasantapari. Aro ipaniacanijaaquë Jorirán piátacaqueri Isërecara tera ontimingani. 2Ocarati 40cataguiteri itimaque cara, te irapëmate.Páguëri oquibe itasegane. Aroipocasipëri camagari icogabecairantacaquerime Ira Jesos ora teonganinate. 3Icampëri:—Obirosonorica Itomi Tosorintsi,

pomeguiro oca mopëca pan, popero.4Yotabitanëri Jesos:—Quero nacantiro. Ocanti

Sanguenari jirai isanguenaquerocomantantatsiri:

Te patiro intimantimaro panmatsiguenga, carari aisati

quero omagaro Irinibare oraicanque Tosorintsi.

5Aique yáganëri Jesos camagarijonoquë oquibequë oguitoja. Ijigotëneriomagaro quibatsi cara igáantiitingomipague, icantabecari:

6—Pinetsero intapague, omagaro nasi.Pinintiroca, nangantaiguëri antagaisati

tëmi. Irironta nasiati, nomëri pairiracananinti. 7

quina, pintingominquina naro, aronanganqueri intingomintaiguëmi Obiroomagaro intaegui. Antagasiati iriantipasi.

8Yotabitanëri Jesos icanqueri iracamagari:—Ocanti Sanguenari:Pintingomintimari paniro AtingomiIrironta Pitosorintsite. PaniroIriro pomanocoqueripinguemisantiri.

3 4

Page 123: Nomatsiguenga bible   new testament

123

9Aique yáganëri camagariJerosarénquë, yoguëri jonoquë oquibepongotsi irasi Tosorintsi. Icanqueri:—Obiroca Itomi Tosorintsi, atsi

pomatsecanë osobinta quibatsiquë.10Pinguenguero ocanti Sanguenari:

tsitepague iromisanquemi.11Irágaigabaquemi arota queropoparigui mopëquë.

12Aisati yotabitanëri camagari Jesos,icanqueri:—Quero picantiri Tosorintsi ora

inganque; posamitiri ora icoguiinganque. Ocanti Sanguenari:

Quero piniantari Pitingomi IriantiPitosorintsite.

13

rime Jesos ora te ongomeite, igóquetigueti ingantiri, ijocanëri iátaji. Carariiripigaima aiquenta, iragatsitairo.

Ipiganaja Jesos Garireaquë.(Mt. 4.12-17; Mr. 1.14-15)

14Aro ipiganaja Jesos Garireaquë,pinancari Isëre Tosorintsi, piátacaqueri.Omanapague iquemocotaiguëri iraeguitimaigatsi canta. 15Yogomeantapëpongotsipaguequë cara yapatoitaigajoríojegui. Icaninabentaigabaqueri.

Te iranintaigueri Jesos Nasaresati.(Mt. 13.53-58; Mr. 6.1-6)

16Aique iáque Jesos Nasarequë,iboeborotequë cara iquibiaque jirai.Cara yameta, cara sábaroquë icanaquepongotsiquë cara yapatotaiga jorío,yaratianque arota irinibaquinerimatsiguenga Irinibare Tosorintsi. 17Ipëriisanguenare Isaías comantantatsiri.Yaquipariaquero, iniaquero caraisanguenaque:

18 Pinanquina Isëre Tosorintsi,ipasitënaro. Pigáquinanongomantaguetiri coguitiachari

guëri Tosorintsi. Aisati pigáquina

tairi antagaisati irasi camagarinagabisaicotajiri, quero intaguiriquimingari aisati. Aisatipagobiacaquina naganinasëguëri iraegui agasëretachari.Aisati pigáquina pagobiacaquinananiacagaigairi comarajari. Aisatinagabisaicotajiri iraeguiatsipiriaigatsi. 19Aisati pigáquinanongomantaguetiri matsiguengaingábintsaiguëri Atingomi.

20

quëro Sanguenari, yoguipigairi ipëri,isobiaque. Inetsaiguëri omagarobotoitachari. 21Jesos icantaiguëri:—Yamai nomoncaraquero oca

Sanguenarica piquemaiguëca.22Iniacaninataiguëri ira quemaiguëri,

iquenganeintacaro ora caninatsaroirinibare. Yosamitobaca:—¿Teco iriro itomi José?23Aisati icantaigairi Jesos:—Aiquenta pingantaiguëna:

“Agaguibegantatsiri, pigaguibegajimaObiro aisati pomatsiguengasonori.Poguibegaigairi matsiguenga caraCaperinaoquë. Atsi yamai pitasongante

.24Përosati icanqueri Jesos:—Aisonori nangantaiguëmi

pitsoingaiguiri pomatsiguengasonoriquinguitsatimiro Irinibare Tosorintsi,carari ira timaigatsi parigotiquëpinganinabentaigabaqueri. Naronacantari Erías jirai. 25Pigóiguë aintapinasegui tojai ogamaimentaga joríoaguebatsitequë cara icomantanque Eríascomantantatsiri jirai, cara yamanaquecara quero oparigui angani maba osariniaisati basini aganguisati, caraitasegaiguë matsiguengajegui, 26cararite iragátingani Erías iromitocotaiguero

4

Page 124: Nomatsiguenga bible   new testament

124

tsinane jorío ogamaimentaga, iroontiigáqueri Tosorintsi cara poeboroquëjitacha Sarépita cara Sirónquëimitocoquero tsinane inabitacha canta,cagaro omatsiguenga. 27Aisa nacantariEriseo comantantatsiri. Cara itimi iriroainta tojai jorío iribatsasetaga, carari teiragaguibegajiri iriro Eriseo. Paniroyogaguibegajiri Siriasati jitachaNaamán, basiniati matsiguenga cagarijorío.

28

jegui, iguisasitaigacari Jesos,icantaiguëri:—¿Picanti cara Tosorintsi te iraninte

iromitocotaiguena?29Icabiritaigaca, yágaiguëri Jesos,

yágaiganaqueri sotoquë Nasaret caraotserabatsaquë cara pini iboeborote,icogaigabitaca iromiongaiguërimeosobinta. 30Carari tigueti ingantimairotsagatajiri basini; aro iquenaqueaganguisatiquë irirojegui, iátaji.

Ipiganaja Jesos Caperinaoquë.(Mr. 1.21-28)

31Aique ipiganaja Jesos Caperinaoquë,cara Garireaquë. Cara sábaroquëyogometaiguëri matsiguenga.32

tacari yogometaiguërinta aisa icantariibega itingomi ogótasantatsiri. 33Carayapatoitaiga jorío ainta inasegui sërariinancari camagari quimingari. Catsigueicaimasantëri Ira Jesos:

34—¡Ongainta! Quero picantaiguina,Jesos Nasaresati. ¿Aroco pipocasiqueyamai pitsipiriacagaiguëna? NigóquimiObiro, Ira caninari Itomi Tosorintsi.

35Isintsitsaqueri Jesos, icanqueri:—Pomairete. Pijátopitairi sërarica.Aro yotëanëri sërari quibatsiquë

aganguisatiquë botoitachari,isotogopitanëri, te pairo ingantëmatiri.36Antagaisati itsorogasantë

iquenganeintasantacari, inibatobaca,icantaiguë:—¿Pairo ojita oca? Patiro inibatëri

camagari iquemisanqueri iátaji. Tojaiitingomitasanti, tojai itasonganti.

37Aro omagaro timaigatsi caraGarireaquë iquemocotaiguëri Jesos.

Jesos yoguibegajiro iraguiro Peroro.(Mt. 8.14-15; Mr. 1.29-31)

38Aique isotocanë Jesos pongotsiquëcara yapatoitaiga jorío, icanaqueibangoquë Simón. Ojanaitë iraguiroSimón, ocatsiringaeguisigui.Yamanaigabaqueri:—Pigaguibeganairo.39Yotsitiparo Jesos, icanque:—Aro omeganaimata ogatsingaeguire.Aito cara pibeganaa, ocabiritanaa

opaguetaiguëri iraperi.

Yoguibegaigairi arosonori janaitatsiri.(Mt. 8.16-17; Mr. 1.32-34)

40Cara icanaque paba, yamaigapëneriJesos tojai janaitatsiripague, pairoracaóguëri. Aro yoguëneri ibaco iguitoquëpaniropague, yogaguibegajiri. 41Aisatiainta inantaigacari camagari. Carayomisotocajiri icaimaiguëri camagariigótinta Iriro Agabisaicoontatsiriicantaiguë:—Obiro Itomi Tosorintsi.Carari Jesos yomisotocaigairi

camagari, yoguimairentaiguëri tentairaninte ingomantëgotiri.

Yogaganaca Jesos cara Joreaquë.(Mt. 4.23; Mr. 1.35-39)

42Oquëtaguetanë iáque Jesos cara teraontimingani. Aique icogaiguërimatsiguenga, iniaigairi, icantaiguëri;—Quero piáti. Pintime yaca naroeguica.43Carari icantaiguëri Jesos:—Quero nini yaca. Caninataque

najáte. Igáquina Tosorintsi

4

Page 125: Nomatsiguenga bible   new testament

125

nongomantaguetiri matsiguenga

guemari Tosorintsi pënibaquentaorequima iragáantane.

44

guetanëro Caninaro Nibarintsipongotsipaguequë cara yapatoitaigajoríojegui cara Joreaquë.

Yágaiguëri tojai sima.(Mt. 4.18-22; Mr. 1.16-20)

5 1Basiniquë cataguiteri Jesosiquenguitsatomotaiguëri

matsiguenga cara onamijaquë angaarejitacha Jenesaret (aisati ojita Garirea).

baca, aisati itsinatsinataiguëri Ira Jesos.2Iniaque Jesos pite pitotsi caraonamijaquë angaare,naque casintaro ira siriatatsiriiquibaigairo isiritite. 3Aro yotecaroJesos ibito Simón, icanqueri ingomatearosata. Aro isobiaque pitotsiquë caraangaarequë, yogometaiguëribotoibiritaigabacari onamijaquë. 4Caraitsonquero Jesos irogomeantane,icanqueri Simón:—Intsome cara aganguijaquë

pisiriate.5Yotabitanëri Simón:—Ogometinari, nasiriataigabitaca

omagaro naraningui, te náguëmatesima, carari Obironta cantëna,naniantaimaro aisati.

6Aro imiongaigairo irisiriamentoyágasantaigairi sima inosiquëgotaiguëritojaisonori. Iacaro isiritite pënibaqueiribëshëgotanë. 7Icaimaiguëri basinipitotsiberi yacotaiguëri arotairibocaigapë iromitocotaiguëri.Yaretocotaigapa, yotetaiguëri sima pitepitotsiquë, jagaca, pënibaque otsitiganë.8Ocari oca iniaque Simón Peroro,iquenganeintasantaca,tasicari Jesos, icanqueri:

—Natingomi, caninataque pijátaje. Tenanganinate naro, nacantagueti teongomeite; teni onganinate pintsibatina.

9Itsorogasantaiguë Peroro aisatiomagaro itsipa cara iniaiguëri tojai simayágaiguë. 10Aisati itsorogaiguë Santiagoaisati Joan, itomi Sebereo,caqueri Simón. Aique icanqueri SimónJesos:—Quero pitsorogui. Aisa pinganquima

cara pisiriatiri sima, nocogui yamaipinguemisantacagaiguenari basinimatsiguenga, Naronta agabiaquemine.

11Aro yaretocotaigaa onamijaquë,ijocaiganaquero ibito, irisiriamento,omagaro, yoguiataiganaqueri Jesos.

Jesos yogaguibegajiri iribatsasetaga.(Mt. 8.1-4; Mr. 1.40-45)

12Cara icanaque Jesos poeboroquë,iniobëri sërari iribatsasetasantaga.Ibatsaguetanë omagaro, pitsonqueri.Aro yobaticagueritotasipari, yamanopëriicanque:—Natingomi, pinintica,

naro nobatsagoro pigaguibegajina.13Aro itimagonaguitanaca ibaco Jesos

yotsagaqueri, icanqueri:—Nocogui yamai; nagabisaicotajimi.Aito cara opeganaa ora iribatsagoro,

iquëtetanai. 14Igáqueri Jesos:—Quero pairi picomantëmati. Pijáte

saserirotiquë, poniaguimariirogóontëmi cara pabisëgotai.Pingantiro ora icanque Moisés:páganëneri saseriroti pobira,iritaguineri Tosorintsi.taiguëmi matsiguenga aroquepabisëgotai piquëtetanai.

15Carari aiquero piátanëtigue caraicomantëgotaiguiri Jesos.guëri tojaisonori matsiguengainguemisanquero irogomeantane Jesos

ripague. 16Aro iáque Jesos canta tenta

4 5

Page 126: Nomatsiguenga bible   new testament

126

ontimingani, yamanaqueri Iririinibatëri.

Yoguibegajiri emëngari Jesos.(Mt. 9.1-8; Mr. 2.1-12)

17Basiniquë cataguiteri iroontitayogomeanti Jesos pongotsiquë, aintaisobicaiguë iquemaiguëri bariseopagueaisati ira ogomeantiro isanguenareMoisés ipaniaguetaigaca Garireaquë,Joreaquë, aisati Jerosarénquë. Aisati

tsiri itasorintsitequë, yagobiaquerintaTosorintsi. 18Aique ipocaiguësëraripague yanatocoigapëri sërariemëngari te iranëibintsataje.taca iráganëri tsomagui cara inaseguiJesos. 19Tigueti inguenacaqueri caraingaaganëri iacaronta pongotsimatsiguenga. Aro itaganëri jonoica

quë cara inasegui Jesos. 20Jesosigótaiguëri cara yoguiaiguëriiragaguibegajiri emëngari, icabëri:—Yamaica, nomatsiguenga,

nasetajimiro ora picantagueti teonganinate; quero iguisëgotaimiroTosorintsi, quero iquengaimiro.

21Ira ogomeantiro isanguenare Moisésaisati bariseo iquenganeintaigacaicantobaganaca:—

tasitari Tosorintsi negaca? Quero pairisetaguetirone ora te onganinate, paniroTosorintsi. Ijitosorintsitasitaca Ica.

22

gaca; yotabitaiganaqueri:23—¿Pairo piquenganeintobitaiga

najitosorintsitasitaca? Te ongomëtatenanganqueri: “Nojocajimiro orapicantagueti te onganinate,

, carari comëtaronanganqueri: “Pingabiritima, págairo

. Aroca nanganque:

, querocayanëiti, pisërontobitaiguëna.¿Aisonorico? 24Yamai nogaguibegajirijanaitatsiri arota nogótacagaiguemirocara icanquena Pabati: “Pijocajineri iracantaguetiro te onganinate; aique queroaguisëgotë . Nagabeiro Naronta

ngatapë cara niboguë yaca quibatsica.Aro icanqueri emëngari:—Atsi pingabiritima, págairo pijatasi,

pijátaje pobangoquë.25Aito cara iniaiguëri icabiritanaca,

yágairo iatasi, iátaji ibangoquë,icanque:—Aisonori, icaninatasanoti Tosorintsi.26Iquenganeintasantaiganaca omagaro

botoitachari, itsorogasantaiganaqueaisati, icantaiguë:—Caninarisonori Tosorintsi. Yamai

aniaiguëro ora te oneingani jirai.

Irebí (aisati ijita Mateo) yoguiatëri Jesos.(Mt. 9.9-13; Mr. 2.13-17)

27Cara isotocaji Jesos pongotsiquë,iniopëri Irebí, icoicotaguetiriimatsiguenga iguireguite, ipagantiricobeingari Iromaquë. Icampëri:—Intsome, piguiatanëna.28Aro yapabaquëanëro cara

isanguenatocotaguequeri quirequi,icabiritanaca, yoguiatanëri Jesos.29Aique iáque Irebí ibangoquëyapaaguëri Jesos. Aisati icaimaiguëritojai coigotantatsiripague aisati basiniimatsiguenga. Yapaagaiguëriantagaisati. 30Aro iniaigapëribariseopague aisati ira ogomeantiroisanguenare Moisés, yabentaigaca,yosamitaigapëri irogomere Jesos:—¿Pairo pitsipabiritaigacari

tatsiripague? ¿Pairo papaagobiqueriaisati pairo pógagobitaigacari?

31Yotabitaiganaqueri Jesos:

5

Page 127: Nomatsiguenga bible   new testament

127

—Ira cajigatatsi te ingoguirijompiantatsi, carari ira janaitatsi irirocoguiri. 32Te iroro nopocasitenangaimaguetiri caninatatsiri, iriantinangaimagueque ira cantaguetiro teonganinate arota irojocajiro,ingantaigaima yacaqueroca.

Icomantë Jesos pairo teiritibiritima irogomere.

(Mt. 9.14-17; Mr. 2.18-22)33Icantaigapëri Ira Jesos:—Ititopiantaiga irogomere Joan aisati

irasi bariseo. Ititaiga, yamanocotaiguëriTosorintsi. Carari pasi pogomereyapaigui aisati yógaiga. ¿Pairo teiritibiritima?

34Yotabitaigabaqueri Jesos:—Pigóiguë ora ametaiga cara iráque

iina sërari: ingaimaiguëri imatsiguengainganinataiganaque omagaro. Carairaretaiguëma, ¿Aroco irititaigapëma?Quero itita iroontita intsibatëmari iraágantatsi. 35Carari cara iriátë jaanta iraáguërone iina, aisati iriáiguë igaimane,aro iragasërequima, irititaiguëma. AisatiNaro, iroontita natsibataigari nogomere,¿Pairo natitacagobiquimari? Carari caranangamaquenica, nojocanëri nogomere,aro iragasëretocoquina, irititaiguëma.

36Aique yosiacagantancari Jesosquingabaguirentsi ora paniacha orayametaiga matsiguenga cararipogomeque basiniati aisati:—

tiro ora yogometaiguimi bariseoeguiaique pingonaguëro nasinogomeantane. Pigóiguë carapigabitëro inaga piguitsagare, páguëroinagasite manchaguintsisite. Arocapigabitantimaro iroraisite, caraámanaquima ontisaraanairo oquibe orainagasite piguitsagare. 37-38Aisatipigóiguë ametaiga eiro oguëro iroraioja oba cara iriraimasiquë oisha. Cara

onguëchotanë obaa iritopiganëmaimasi, quero paparaata. Quero pairiogantarone oja oba irinagamasiquë.Igóque cara onguëchotanë oja obaintonganë irinagamasi, oparaatëmaobaa, aisati iraparaquima imasi.39Aisati pairiraca óguëmarone obaainagaa quero icogui yógaro iroraia.Inganque: “Ora inagaa caninajaro,

. Aisa ocanta queropiconaguiro nogomeantane aisa irasijirainisati. Nogometaiguëmi ora iroraicarari ainta te iranintobëro, icanque:“Nameitacari irogomeantaneomatsiguenga jirai, .

Yogometocoquero sábaro Jesos.(Mt. 12.1-8; Mr. 2.23-28)

6 1Aro basiniquë sábaro iáiguë Jesosaisati irogomerejegui cara

panguirintsiquë. Ira irogomereyágaiguëro oguitsoterei tirigoimitoquero ibacoquë yapaiguërooguitso. 2Iniaiguëri bariseopague,icantaiguëri ira irogomere:—¿Pairo picantobitaiguëro yamai ora

te onganinate? Teni ongomeitepobiguitantimaro sábaro.

3Yotabitanëri Jesos:—¿Teco pinibatapinintiro Sanguenari

ora comantëgotaiguëri David aisatiitsibatari cara págaiguëri itasegane?4Aiti pan cara ibangoquë Tosorintsi,ora yobetsiquineri Tosorintsioguëngani catingasatiquë Iriro. Orapan iroonti iraperi saseriroti, teiranintacaguiri basini irapero. Carariicanaque David cara ibangoquëTosorintsi, yáguëro ora pan ipërisaseriroti, yapëro iriro aisati ipaiguëriira icarataiguira, yapaiguëro.5Nopaniaca Naro Jonogaguitequë,nomatsiguengatapë cara niboguë yacaquibatsica. Iroro nocomantëgotaguëquero pairoraca anganque sábaroquë.

5 6

Page 128: Nomatsiguenga bible   new testament

128

Cara sábaroquë Jesos yogaguibegajiriira camabocori.

(Mt. 12.9-14; Mr. 3.1-6)6Basiniquë sábaro, icanaque Jesos

cara pongotsiquë cara yapatotaiga jorío,yogomeantapë. Ainta inasegui sëraricamabocori ibacosonori, te osebatima.7Aintasati bariseopague aisati iraogomeantiro isanguenare Moisés,

gajiri sábaroquë. Icogaiguëingantocotaiguëri Jesos: “ItarobacaaqueJesos sábaroquë, . 8IgóqueJesos ora iquengaigaca bariseopague.Aro icanqueri ira camabocori:—Atsi paratingue yaca aganguisatiquë

cara iraniaiguëmi omagaro.Aro icabiritanaca, yaratianque.

9Icantaiguëri Jesos:—Yamai nosamitaiguëmi: ¿Pairo

isanguenaque Moisés caninatatsiangante sábaroquë? ¿Teco pinintepingantiro ora caninaro oraco teongomeite?jiri janaitatsiri, pinintinico ingame?

10Inetsaiguëri omagaro Jesos. Aiqueicanqueri sërari:—Pintimagonaguitima.Aro itimagonaguitaca. Aito cara

pibeganaa ibaco. 11Iraegui ogomeantiroSanguenari aisati bariseoeguiiguisasantaiganaca, yosamitobaca:—¿Pairo anganqueri Jesos,

agamaguëri?

Icoigaiguëri irogomere Jesos.(Mt. 10.1-4; Mr. 3.13-19)

12Basiniquë cataguiteri iáqueoguitojaquë irinibaqueri Tosorintsi.Omagaro tsitiniri yamanasegui.13Iquëtaguetëgotë, icaimaiguëri iraaguiataiguiri, icoigaiguëri irogomereicarati 12, aisati ijitaiguëri iragátane.14Ijitaiga: Simón (aisati ijiqueri Peroro);

aisati Antiris ireinti Peroro; Santiago;Joan; Jeripe; Baritoromé; 15Mateo;Tomás; Santiago itomi Arijeo; Simón iranintasantiro ibaísite; 16Joras itomiSantiago; aisati Joras Cariotisati iraágagantërine Jesos.

Yogomeanti Jesos aisati yoguibeganti.(Mt. 4.23-25; 12.15-21; Mr. 3.7-12)

17Yanongopaa, yaratingopë caracaninaguiteroquë. Ainta itsibataigaritojai irogomere aisati arosonorimatsiguenga Joreasati, Jerosaresati,aisati ira paniaigacha Tiroquë aisatiSirónquë cara onamijaquë oquibeangaare. 18

taigabaqueri aisati icogaiguëiragaguibegajiri janaitatsiripague.Yoguibegaigairi. Aisati yomisotocaigairicamagaripague yapabaquëacagaigairitojai matsiguenga. 19Antagaisaticogaigatsi irotsagatiri Ira Jesosiniaiguërinta yagobeiro yogaguibegajiriomagaro janaitaguetatsiri.

Jesos icomantëgotaiguëri ira iraganinasëretaiguë Tosorintsi.

(Mt. 5.1-12)20Aro inetsaiguëri irogomere,

icantaiguëri:—Iraganinasëretaiguëmi Tosorintsi

obiro te pasintima pigóiguinta tepigabisaicotajima obiati.taiguemarica, aro intingomibintaiguëmiobiro. 21Cara pitasegaiguë yamai,pinganinatë cara popë pinguemaquemaaiquenta. Aisa pingantima,picogasantaiguëca pingantaiguecaninasati, iraganinasëretaiguëmi,iragabiaquemi cara pintimaiguëcaninasati, iromitocoiguëmi, inguemasëretacaquimi. IraganinasëretaiguëmiTosorintsi obiro aragaigacha yamaiaroquenta pogasëretaigaca. Picabaiguëaiquenta. 22Iraganinasëretaiguëmi

6

Page 129: Nomatsiguenga bible   new testament

129

Tosorintsi cara inguisëgotaiguëmimatsiguenga, cara irojocaiguëmi carayapatotaiga,tëmi, cara iromaintaiguëmi aroquentapiquemisantaiguëna Naro, Naronta

ngatapë cara niboguë yaca quibatsica.23Jee, pinganinasëretasantaiguë:imaiguëmi Tosorintsi ora caninaro caraJonogaguitequë, iraganinasëretëmi aisaicanta yoganinasëretaiguëricomantantatsiri jirai cara iguisaiguëriimatsiguenga, ipaiguëri iriro Tosorintsi.

Icomantëgotëri ira atsipiriaiguënguitsine.24Aisati icantaiguëri Jesos:—

tacha, pitsipiriaiguë, aroque páguëropasiati: picaninabentiro pasinta yamai.Carari aiquenta quero ipimiro pairoracaTosorintsi, pitsipiriaiganaque. 25Aisatipitsipiriaiganaque obiro piquemaigacayamai; aiquenta pitasegaiguë. Yamaipijique: “Te nongoguiteimaro

. Aiquenta pingoqueingábintsaiguemi Tosorintsi carari queroimitocotimi. Yamai pitsipiriasitaiga carapicabataigui picaninabentaiguëro orainatsi quibatsica. Yamai picabataiguë;

cagaiguëmi Tosorintsi. 26Arocairaniacaninataiguëmi omagaromatsiguenga yamai, pitsipiriaiguëaiquenta. Aisa icanta iniacaninataiguërijirai iraegui comantantatsirimatobiantatsiri.

“Pinintaigueri iraegui quisaiguimi”.(Mt. 5.38-48; 7.12)

27Aisati icantaiguëri Jesos:—Carari nangantaiguëmi obiro

quemisantaiguënari: pinintaigueriiraegui quisaiguimi, pingantaiguericaninasati ira quisaneintaiguëmine,28

guetasiquimi, pomanocotaigueri arotaingábintseri Tosorintsi. 29Arocairipasaboroquimi poboroquë, quero

timi cara querora aisati. Arocairágopitëmiro pobasitoro, queropiguisiri, pinintacaguiri iráganëropiguitsagare aisati. 30Arocairomanaquemi pairoraca, aro pomeri.Aroca irágopitëmiro ora pasinta, queropicoicotiri aisati. 31Aroca pingoqueingábintsaiguemi matsiguenga, aropingábintsaigueri iriro. 32Arocapingábintsëri paniro ira cábintsëmi,¿Pijiqueco iraniacaninatëmi Tosorintsi,ingantocobentëmi? Quero. Igóque caratsoengatsiri te inguemisante inintaiguëriaisati ira nintiri iriro. 33Arocapinganqueri caninasati ira cantëmirocaninasati, ¿Pijiqueco ingábintsëmi?Quero. Aisa icanta icanquerocantagueantatsiri. 34Aroca picoguiiraguipigaimiro ora popirisitaqueribasini, ¿Pijiqueco imëmiro pairoracaTosorintsi? Quero. Aisa icantaicantaiguë tsoengatsiri: ipirisitaqueri iraaguipigairine aisati. 35Carari obirojegui,pinintiri ira quisaneintaiguimi;pingantiri caninasati; pomirisitatiricoguitiachari quero pogueiriiraguipigaimiro; aro iraniacaninatëmiTosorintsi jonoquënintaberi,imasantëmiro ora caninaro,guëmi, aisati pingantaiguemari Iratimatsi jonoquë, icábintsaiguëri iraeguite ingarasiatiri aisati iraegui teingomeite. 36Pingantaneintëgotaguetiribasini aisa icanta Pabati Tosorintsiicantaneintëgotaguetiri.

Obitsita comantëgotënguichane.(Mt. 7.1-6)

Përosati yogomeantë Jesos:37—Quero picantari joes. Quero

picomantëgotiri pomatsiguenga: “¿Pairo

6

Page 130: Nomatsiguenga bible   new testament

130

icantobiquero negaca? Icantaguetiro ora. Queroca pinibatëgotiri

negaca, quero icomantëgotimiTosorintsi: .Quero picantocotaguetasitari basini; aroquero icantocotaguetasitimi obiro.Pijocajineri ora icantaguetimi,pomaguisantineri, aro irojocajimiroobiro Tosorintsi ora picantaguetomotiriIriro iromaguisantimiro. 38Pomericoguitiachari, aro imëmi Tosorintsi oracoguitiomotimi. Quero imichati Iriro,imagantasanotëmi. Aroca arosatapingábintsëri basini, pomabaqueriarosata, aisati arosata ingábintsëmiobiro.tëri basini, aro tojai ingábintsasantëmiobiro.

39Përosati yogomeantë Jesos.Inibatantaro quingabaguirentsi:—¿Aroco ingatsatanëri comarajari ira

basini comarajari? Quero. ¿Querocoiparigaigui omoroquë pitirooti?40Aisati icanta, ira irogomere teirobatiri ira ogometiri, te irabisiri.Aroca irogótasanotanë tojai aisatiinganquimari ibega ira ogometiri.41Nosiacagantëmiro: aitica pairoracaotiomijani iroquiquë pomatsiguenga,aitisati oquibe pasi piroquiquë, ¿Pairopiniobiquero irasi cara te pigótima aitioquibe pasi piroquiquë? ¿Pairopiguisëcobiritari pomatsiguenga caraicantagueti, carari te pigóte pabisiriobiro picantaguetasanti? 42¿Pairopicantobitiri:

, carari queropineiro aitinta anchapoa pasiquëpiroqui? ¡Pamatobiantë! Pijitabecapicaninatasanti pabisirimepomatsiguenga.chane,caquemi, aique piniasantanë carapáguëtajineri basini arosata orairoquiquëti.

Ora anchato caninaro aisati ira matsiguenga caninari.(Mt. 7.15-23; 12.33-37)

43Aiti basini yosiacagantaiguënerimatsiguenga Jesos, icanque:—Ora caninaro anchato tigueti

ongantima onguimingatë oguitso. Aisatiora anchato te ongomeite tiguetiongantima onganinatë oguitso.44Antagaisati anchato oniantaganioguitso. Aroca aneiro oguitso anchatoaro ogóquero ati ocanta anchato arocacaninari. ¿Aroca picogui pamaqui, arocopijáque porontsiquë? Quero piátipigóquenta te ine oguitso porontsi.Querootisati pobiguitiro oba carajirinaquë. Ora anchato onguitsotanë asipoguiro. 45Aisa icanta, ira caninarisërari iquengasëretapinintiro caninaro,iroro icantaguëtiro ora caninaro. Ira teingomeite iquengasëretapinintiro ora teonganinate; iroro icantaguëtiro ora teonganinate. Pairoraca iquengasëretacamatsiguenga, irootisati irinibaque.46¿Pairo picantasibiriquina “Natingomi,

ora nacantaiguëmi?

Icantocoqueri Jesos ira quemisantasantiri.

(Mt. 7.24-29)47Aisati icantaiguëri Jesos:—Yamai nosiacagantëmiro ati icanta

quemisantinari. Iquemaquero nanibare,icanquero ora nacanquerinogomequeri. 48Aisati icantari ibegasërari obetsiquiro ibango.

quë irooti cara yarecaro oquibe mopëosobi. Aro yáguero pongotsipoayobatiaquero, yomianquero mopëquëyoguëshotancaro. Aro opariaqueangani, pipoque jarini omotoncaatapa,posibitasantëro pongotsi, carari te

6

Page 131: Nomatsiguenga bible   new testament

131

áganëro coshorinta pongotsi. 49Iraquemëro nanibare carari teinguemisantinaro aisati icancari ibega

quë, te iritijasantiro pongotsipoatsomagui. Pipoque jariniomotoncaatapa, posibitasantëropongotsi, potëanëro páganëro teiraniajiro ibango.

Jesos yoguibegajiri ironomire capitán.(Mt. 8.5-13)

7 1

guëri matsiguenga, aique iáqueCaperinaoquë. 2Aro ainta soraroIromasati cagari jorío. Iriro capitán,itingomi 100 soraro. Ijanaitasantëironomire ira ininti capitán, pënibaqueingamaque. 3Cara iquemocoqueri Jesoscapitán, igátaiguëri obatacaguirijoríopague iriátasitaiguëri Jesos

jiri. 4

gapëri Jesos:—Caninataque pijátasitiri capitán

irironta caninari. Piguibegajineriironomire. 5Inintaigacái eiro jorío;yobetsicacái obango cara apatoitaiga.

6

queri. Pënibaque irarequima caraitonguibocari basini iragátane capitán.Icomantapëri:—Icanque nagapitante: “Natingomi,

quero pitsipiriobitina popoque yacanobangoquë. Nitsoingaa naro, tentaaisa nangantimi pibega Obiro. Obirocaninari, naro te. 7

guëtimi. Nocogui pinibatë, irootipiguibegantaimari nonamire. 8Aintasatiagátinari, aisati ainta soraro iranagátaiguë naro. Aroca nagáquerinosorarote: ‘Pijáte’, aro iriátë. Arocananganqueri basini: ‘Popoque’, aroiribocapë. Aisatica nagáquerinomeraro: ‘Pingantiro oca’, aro

inganquero. Aisa picanta pibega Obiro.Omoncaraquima pairoraca pinibatë.

9Iquemobëri Jesos, iquenganeintacari,icantaiguëri iraegui aguiataiguëri:—Nangantasantaiguëmi: tojai

iquemisantasantë capitán,queri antagaisati joríojeguiquemisantatsi.

10Aique ipigaiganaja iragátanecapitán. Cara yaretaiganajaro pongotsi,iniaigapairi ironomire aroquequeibeganaa, tegotsitatsi.

Jesos yoganiatairi otomi ogamaimentaga.11Aique basiniquë cataguiteri iáque

Jesos cara poeboroquë jitacha Naín,aisati yoguiataiguëri irogomere aisatibasini tojai matsiguenga. 12Carayaretaigaca aitoniati, itonguibocarimatsiguenga yanatocotaigapëri igamagairitijërinime. Irianti otomi paniroogamaimentaga. Itsibataiganacarotojaisonori otimanamitane icantaneintëgotaigacaro. 13Iniopëro Jesos Atingomi,icantaneintëgotëro aisati icampëro:—Quero piraga.14Yotsitiparo ora págantanacari

yotsagaquero. Aro yaratingaiguë iraágaiganaqueri. Icanque Jesos:—Oboina, nanganquimini,

pingabiritima.15Aro icabiritanaa isobiaque ira

camabitënguicha, inibatë. Aroicanquero iniro Jesos:—Jerica pitomi, caniari.16Iniaigabaqueri matsiguenga,

itsorogasantaiganaque,guëri Tosorintsi, icantaiguë:—Icaninatasanti Tosorintsi. Igácáiri

comantantatsiri irogomecái Irinibare.Aisonori itasongobencái Tosorintsi,icábintsaigacái cara aquemisantaiguëri.

17Aique omagaro timaigatsi Joreaquë

guëri Jesos.

6 7

Page 132: Nomatsiguenga bible   new testament

132

Ira Joan baotisatantatsiri igátaiguëri irogomere irosomipëri Jesos.

(Mt. 11.2-6)18

taiguëri Jesos ora itasonganque aisatiyogomeantë. Aro Joan icaimaiguëri piteirogomere, 19igáqueri Atingomiquëicanqueri:—Pijátasitiri Jesos, posamitapëri:

“¿Obiroco Agabisaicoontatsiri Iraboquënguitsine, basiniatico

?20Aro iáiguë irogomere Joan,

icantaigapëri Ira Jesos:—Igátaiguëna Joan baotisatantatsiri

nosamitëmi: “¿Obiroco QuirisitoAgabisaicoontatsiri Ira nagamacairiboquë, ?

21Aito cara irooti cataguiteri Jesos

tsiri; ijocaiguineri ira inancari camagariyogabisaicotajiri; aisati iniacagajiri tojaicomarajatabetachari. 22Aiqueyotabitaigabaqueri Jesos:—Popiganajima, pingomantaigueri

Joan omagaro oca piniaque nacanqueaisati ora piquemaquena. Pingantiri carainiaanai comarajatabetachari; yanëitanaicarancaratatsi; ibeganaa iribatsasetagaiquëtetanai; iquemaiganaji maguemitari;icaniatanai camabitachari;gabaquero Caninaro Nibarintsi iraegui teirasintima, yogabisaicotaigairiTosorintsi. 23Yoganinasëretaiguëri

quina, te ingomëtina te iritsoenguina.

Jesos icantocoqueri Joan: “Icaninatasanti”.

(Mt. 11.7-15)24Cara ipiganaja irogomere Joan,

aique Jesos inibatëgotëri iriro.Icantaiguëri matsiguengajeguiquemaiguëri:

—Cani piátaiguë cara teraontimingani, piquemisantaiguëri Joanbaotisatantatsiri. ¿Pairo piábiritaiguë?¿Pigóiguërintaco iriro caninari sërari,iquemisantasantërinta Tosorintsi?Isintsisëretë. Cagari iriro cantaro chococara posebatiro coguentima aiqueroyaca aiquero cara. 25¿Pairopiátasitaiguë? ¿Piniaquerico iquitsagacacaninasati? Teni. Pigóiguë cara iraquitsagatacha iguitsagare caninarosibitaro itimaigui cara ibangoquëitingomi. 26¿Pairo piábiritaiguë? ¿Tecopigóiguëri iriro comantanqueroIrinibare Tosorintsi? Aisonorinangantaiguëmi ibataiguëri basinieguiigomantantatsirite Tosorintsi. 27Irirorisanguenatëgotënguicha jirai caraicantocopëna Naro:

Icanë Tosorintsi: “Notomi, aiquentanagáqueri ira obatacaquemine,ingomantaigapëri imatsiguenga:‘Aique naro, coraque Atingomi.Piganinataiguëneri

.28Nangantasantaiguëmi ora aisonori,ainta tojaisonori comantantatsiri, cararinoguibatëri Joan. Irironta ogótasantëriTosorintsi, ibataiguëri basinimatsiguenga. Carari antagaisatiimaiguëmari Tosorintsi,santaiguëmari, irobataiguëri ira Joan,irogótasantanëri Tosorintsi.

Caninasati inibatëgotëri Joan Jesos.(Mt. 11.16-19)

29Aisati icanque Jesos:—Antagaisati quemisantaiguëri Joan

gaca icantaiguë: “Aisonori,icaninatasanti Tosorintsi caraicocagaiguëna nojocajiro oranacantaguetaiguë te ongomeite,

. 30Carari iriantibariseoegui aisati iraegui ogomeantiro

7

Page 133: Nomatsiguenga bible   new testament

133

isanguenare Moisés te iranintaigueingantineri Tosorintsi ora icocagaiguëri.Teatisati iriátasitaigueri Joanimaotisataigueri. 31¿Pairoracanosiacagantanquemi? ¿Ati picantaobirojegui? 32Aisati picantaigarijanequipague imaguimpitaiguisaateriquë icanqueri basini:“Natamporatabeca carari tepiguiataiguena; nosoncatabitaca carariteatisati piguiatina; nomaninquetabecacarari te pijáigue. Nacántatabitacanogasëretomemegabitaca, carari

. 33Pinetse.Picogaigabitaca ingantaigueromepomatsiguenga pairoraca picocaqueri.Piniaigabaqueri Joan baotisatantatsiriitica aisati te iróguima piari, aropicantocotaguetasitaigari: “Oo, inancariJoan camagari, . 34Aronopaniaca Naro Jonogaguitequë,nomatsiguengatapë; te natitima, aisatinógacaro piari. Aro picantocoiguëna:“Tojai yapasanti Iriro, aisati Irirosinguitachari, imatsiguengatacari iracoigotantatsi naguireguite aisatiitsibataigari ira cantaguetaigatsi ora te

. 35Carari igóque Tosorintsicara icanque Joan caninasati aisatinacanque Naro caninasati antagaisatiicocaquena; aisati omagaroquemisanquenane, irogóiguë caninaroora icocaquena Pabati.

Ora tsinane pitiriqueri iguitiquë Jesos cara ibangoquë Simón.

36Ainta bariseo jitacha Simón,icaimëri Ira Jesos iribocapë ibangoquë,irapajaqueri. Aro icanaque,bëri mesaquë, yapaiguë. 37Aintasatitsinane antagueantatsiri carapoeboroquë. Oquemocoqueri Jesos carayapi ibangoquë bariseo, piátasiqueri,páigotanëneri casangajengaro. Orapinanta pobetsicagani aribásitoro.

38Paratingopë itapiiquë Jesos.Piragasantaca, oparintaca oquibantacariora osengaja oroqui iguitiquë, arooseguitiantacari oguisi.cari aisati pitiriantacari casangajengaroiguitiquë.

39Iniobëro bariseo, ira pajaqueriJesos, iquianca:tsiri iragátane Tosorintsi, irogótobërooca tsinaneca iroonti antagueantatsiriquimingaro, poguimingatëri cara

. 40Aro icanqueri bariseoJesos:—Simón, aiti ora nanganquemi.Yotabitanëri bariseo:—Atsi pinibate, Ogometinari.41Icanqueri Jesos:—Nosiacagantëmiro. Ainta sërari

ipirisitataguetiri matsiguenga quirequi.Ainta paniro irebetëri 500 tenario;basini irebetëri 50 tenario. 42Cara teirinaje iguireguite iripënabentairiibatorote, aro isetaigaineri pitirooti orairebetaigui. Yamai nosamitëmi:¿Pairiraca nintasantiri ibatorote,yabisëri basini?

43Yotabitanëri Simón:—Irirojengari irebetabitacari tojai.Icanque Jesos:—Aisonori. Caninasati potabitanëna.44Aro yapisitanaca Jesos inetsëro

tsinane, carari përosati inibatëri Simón:—Carani nacapë yaca pobangoquëca,

te págacaninatobëna. Tepomabaquinaro nija nanguibantëmaronaguiti. Piniaquero oca tsinaneca.Oquibantënaro osengaja oroqui naguiti,oseguitiantënaro oguisi. 45Tepasaraborotina cara nametaiga naroeguijorío, carari oca pasarapiantacaronaguiti cara narepa irooti yamaica. 46Tepishaguëantinaro asaiti naguitoquë,orari oshaguëantëna naguitiquëcasangajengaro. 47Iroro oranongomantaguëquemi: aroquenta

7

Page 134: Nomatsiguenga bible   new testament

134

onintasantëna, poniagaca cara aroque

santi tojai te onganinate. Carari basinicantatsi: . Irorote iranintaguëtina tojai.

48Aiquero icanquero tsinane Jesos:—Aroque nojocajimiro ora

picantagueti te onganinate,yomaguisanquemiro Tosorintsi.

49Aro ira igaimanejegui iparintaigacayosaminatobaca:—¿Pairiraca ijica Ica cara icanque:

“Nojocajimiro ora picantagueti teonganinate, yomaguisanquemiro

? ¿Iriroco jitacha Tosorintsi?50Jesos icanquero tsinane:—Aroquenta piquemisanquina,

yogabisaicotajimi Tosorintsi. Yamaipijáte pinganinasëretanë pomagoriasëtanë.

Poguiataiguëri Jesos tsinane omitocotopiantaiguëri.

8 1Aique iquenaquenaiguë Jesosaisati irogomere poeboropaguequë.

Iquenguitsatomotaiguëri matsiguengaora Caninaro Nibarintsi, icomantëgotëroati ocanta cara igáanti Tosorintsi.2Aisati poguiataiguëri tsinanepague oraijocajine ogamagarite aisatiyogaguibegajiro cara ojanaitagueti.Ainta María aisati ojita Magararasato,inabitacaro ogamagarite icarati 7;3aintasati Sosana aisati Joana iina Cosa.Ira Cosa imitocoqueri Eroris cobeingari,yomisantineri iguireguite aisatiiromeraro aisati ibango. Aintasati basinitsinane poguiataiguëri Jesos. Aintantaoguireguite, omitocotaiguëri Jesos aisatiirogomere; opaiguëri ora icogaiga.

Jesos icomantëgotëri panguitatsi tirigo.(Mt. 13.1-9; Mr. 4.1-9)

4Yapatoibiritaiganacari Jesos tojaimatsiguenga paniaigacha

poeboropaguequë.guëneri quingabaguirentsiquë, icanque:

5—quero oguitsopague tirigo iritoganequë.Opariguitapë arosata oguitso onamiquëabatsi. Yagatiquëro matsiguengapague,aisati ipocaigapë tsimiripague,yapaigapëro oguitso. 6Basini tirigoguitsoopariguitë cara mopësiquë, piabitanaca;aique pisiguiricanë tenta ine nija,ocamaque. 7Aiti basini opariguitapë caratotseisiquë. Piabitanaca tirigo aisati totsei,carari ora totsei pogamaguëro tirigo.8Basini opariguitapë caninabatsariquëquibatsi, pianë, piquibianë caninasati,oguitsotasantanë. Aiti 100 oguitso patiropanguirintsiquë.Cara itsonquero quingabaguirentsi,

icanque Jesos catsigue:—Aitica piguemita ora piquemanta,

pinguemisantiro ora nacantaiguëmi.

Pairo yogomebirique Jesos quingabaguirentsiquë.

(Mt. 13.10-17; Mr. 4.10-12)9Aique yosamitaiguëri irogomere:—¿Pairo ocanti ora posiacagantacái

carani?10Yotabitaiganaqueri Jesos:—Nocogui pigóigue ati icanta

Tosorintsi cara igáanti, ora te ogotinganijirai, carari ira matsiguengapague queronocogui igóigui. Iroro nogomeantacariquingabaguirentsiquë nosiacagantëneritenta iraninte irogóigue. Inetsabetaigacacarari te iranee, iquemaigabitaca cararite inguemaigue, te irogótaigabaqueroora nacantaigabitari.

Igótacagaiguëri irogomere ora ocanti quingabaguirentsi.

(Mt. 13.18-23; Mr. 4.13-20)11Aique icantaiguëri irogomere Jesos:—Yamai noniagaiguëmi ati ocanti

quingabaguirentsi irasi panguitatsiri.

7 8

Page 135: Nomatsiguenga bible   new testament

135

Ora oguitso aisati ocantaro IrinibareTosorintsi. 12Ora pariaquenguitsiabatsiquë ocantari ibega matsiguengaiquemaigabitacaro Irinibare, carariomanapague ipocasitaiguëri camagariyágabitsaqueri ora iquemabeca,yomaguisantacaqueri. 13Orapariaquenguitsi mopësiquë aisatiocantari matsiguenga quemaigabitaroNanibare. Icaninabentabecaro carariiquemisantabecaro arosata. Cara icoguicamagari irantacaguiri ora teongomeite, opomirintsitomocariNibarintsi, ijocajiro. 14Orapariaquenguitsi totseisiquë aisatiocantari matsiguenga quemaigabitaroNanibare, iquemisantabecaro arosata.Carari cara iquengasantanëro pairoracainaguetatsi yaca quibatsica,tanëri iguireguite inintasantiri,iquengasantanëro inganinabentiropairoraca icogui inganque, aroyomaguisantanairo Irinibare Tosorintsi,te inguemisantanairo. Te ine oguitso; teingante caninasati. 15Orapariaquenguitsi caninabatsaroquëquibatsi, otojaiganaque, iroonti aisatiocantaigari matsiguenga iraeguiquemisantasantobëro ora nogometiri.Përosati iquemisantanëna, icoguiinganquero omagaro ora icocaqueriTosorintsi. Icantaiguëro pairoracacaninaro, icaninabentaiguëri Tosorintsi.Iriro cantaca panguirintsi cara pinëopenguiterei ora inatsi tojai oguitso.

PingomantagueantiroCaninaro Nibarintsi.

(Mt. 5.15-16; 10.26; 13.12; Mr. 4.21-25)16Aisati yogomeque Jesos:—Aroca oboquero michero

anetsantaiguëmaro, quero oguiroosobiquë cobiti. Querootisa oguiroosobiquë somamintotsi. Oguërotijonoica arota ongonijatagueque

pairoraca. Irootisati nanganque Naro;nocoguini pigótasantiro Nanibare.17Pairoraca ománocotaga yamai,ongonijaque aiquenta. Ora te ogótinganijirai, ogóquengani aiquenta; queropairo pimánëmataja. Pingomantëguetiro Caninaro Nibarintsi ati ocanta

queri matsiguenga. 18Iroro yamaipinguemasantiro ora nogometaiguëmi,

guero. Pigóiguë arosata yamai, carariaroca pinguemisantanëna,cagaiguëmiro nogomeantane. Iraribasinipague te ingogue inguemisantina,quero iquemaiguina. Nágabitsaqueri oraiquemabeca, iromaguisanquero,ingomëtobëmaro, quero igótëmatiro.

Icomantë Jesos pairi imatsiguengasonori.(Mt. 12.46-50; Mr. 3.31-35)

19Aique piátasiqueri iniro Jesos, aisatiyoguiataiguëro ireintiegui. Yaretaigapa

gapëri yoticaigabaquerinta arosonorimatsiguenga. 20Icomantëri matsiguenga:—Arepa piniro, aisati pirentijegui.

Ainta sotoquë;pëmi.

21Yotabitaiganaqueri Jesos:—Inato aisati igue iriantiegui

quemaigabaquero Irinibare Tosorintsi,iquemisantaiguëro. Icaegui iriantiquemisantatsiri nomatsiguengatacari.

Jesos yoguimairenquerosintsiri coguentima.

(Mt. 8.23-27; Mr. 4.35-41)22Basiniquë cataguiteri yotetaigacaro

pitotsi Jesos aisati irogomere,icantaiguëri:—Intsome omontiaiganaquima

antatinta angaare.Aro iátocotaiguë, 23páigotanëri

coguentima. Inariaca Jesos isamasegui.

8

Page 136: Nomatsiguenga bible   new testament

136

Omanapague pipoque oquibeguintecoguentima, omotoncaatanë nija,potiatanaca pitotsiquë, pënibaquemeiritsiticoiganaque. 24Iátasiqueri Jesos,icabocapëri, icantaiguëri:—¡Ogometinari! ¡Ogometinari!

¡Atsiticoiguëni! ¡Pigabisaicotái!Icaguitë Jesos, icanque:—Omairiatanaeta angaare,

osantocotanaeta coguentima.Aito cara omairiatasantanai angaare,

osantocotanai coguentima.25Icantaiguëri irogomere Jesos:—¿Pairo te pinguemisantobitina?Itsorogasantaiganaque irogomere,

iquenganeintasantaigacari icantobaca:—¿Pairi Ica? Inibatë, aro

oquemisantasantanëri coguentima aisatiangaare. Yoguimairenquero.

Jesos yogabisaicoqueri sërariinancari camagari.

(Mt. 8.28-34; Mr. 5.1-20)26Ipaniaigaca Garireaquë Jesos aisati

irogomere, yaretocotaigapa antatintaGararaquë. 27Cara yagatanë, yaguëtanëJesos, iniobëri Gararasati inancaricamagari. Cosamani te inguitsagatimaiguitsagare, te intime pongotsiquë,carari itimi cara itia camatsirini. 28Carainiopëri Ira Jesos,bacari, icaimapëri icampë:—¿Pairo pinganquena? Nigóquimi,

Jesos, Obiro Itomi Tosorintsijonoquënintaberi.guina.

29Icaimë negaca aroquenta igáqueriJesos iriátabitsatiri sërari. Igóquecamagari cara irojoqueri Jesos. Tojaiyágapininqueri camagari ira sërari.

cari imatsiguenga sogatsaquë coshoricara ibacoquë aisati iguitiquë, carariitimishairo yobëshopiantairo teiragabiaigueri. Ira camagari yáganëri

cara tera ontimingani. 30Yosamitërisërari Jesos:—¿Pairo pijita?Yotabitanëri sërari:—Tojai najita.Icanque tojai aroquenta inantaigacari

arosonori camagari. 31Yamanaiguëricara quero igátaiguiri iriáiguëomoroquë játaque tsomaguisonori.32Ainta inaigasegui arosonori chanchoyapaigasegui cara tongagariquë. Aroyamanaiguëri Jesos camagari:—Aroca pijocaiguëna, pigátaiguena

cara chanchoeguiquë ninampëmari iriro.Yotabitanëri Jesos:—¡Atsi pijáigue!33Aro iátopitaiguëri sërari camagari,

inantaigapari ira chanchoegui. Aroisigaiganaca chancho cara tarangaquë,imatsematseiganaque angaarequëtobotn tobotn tobotn. Itsiticaiganaqueijogataiganaca omagaro chancho.

34Aro ira omisantaiguiri chanchoisigaiganaca icomantagueigapëriimatsiguenga cara poeboroquë aisatitogantsiquë. 35Aique iátasitaiguëri Jesostojai Gararasati iraniaiguëro omagaroati ocanta. Iniaigapëri Jesos aisati irainantabeca camagari. Ainta isobiaqueiguitiquë Jesos, iquitsagata, iquengaainibatë caninasati. Itsorogaigapëmatsiguenga. 36Ira netsaiguëroantagaisati icomantasantaigabaqueribasini ati icanta Jesos yogabisaicoqueriira inantabeca camagari. 37Aro omagaroGararasati itsorogaiguëri Jesos,yamanaiguëri:—Atsi pijátaje yamai, quero pipocaji

yaca aisati.Aro yotetanaa Jesos pitotsiquë,

pënibaque iriátëgotë, 38ira inantabecacamagari yamanabecari Ira Jesos:—Nocoguini naguiatanëmi.Carari te iranintacaguiri Jesos,

icanqueri:

8

Page 137: Nomatsiguenga bible   new testament

137

39—Quero pipoqui. Pijátasitiripomatsiguenga cara pobangoquë,pingomantiri ora icanquemi Tosorintsitojai icábintsëmi.Aique iáque sërari icomantagueantapë

omagaro Gararasati ati ocanta carayogabisaicoqueri Jesos.

Jesos yoguibegajiro araasetatsiri; aisati yoganiatairo irisinto Jairo.(Mt. 9.18-26; Mr. 5.21-43)

40Aique imontiaigapaa Jesos aisatiirogomere. Yoguiaigabaqueri tojaimatsiguenga, yágacaninataigabaqueri.41Itonguibocari sërari jitacha Jairo.Iriro obatacaguiri jorío carapongotsiquë cara yapatotaiga.Yobaticagueritotasipari iguitiquë Jesos,yamanopëri icanqueri:—Intsome nobangoquë. 42Pënibaque

ongamaque nasinto.Ainta paniro irisinto, ocarati osarinite

12. Cara iáigasegui,queri matsiguenga tojai. 43Ainta tsinanepiraaseque cosamani ocarati 12 osarini.Pipënabentaguetabecari jompiantatsiriomagaro ora pasinta, te aropeiongantima, te iromitocotëmatiro. 44Aropiátasiqueri itisitaquë Jesospotsagaqueri cara ocarati iguitsagare.Aito cara pibeganaa, ocaratanai oraa.

45Aro Jesos yosamitë icanque:—¿Pairi otsagaitënaro naguitsagare?Yotabitaiguëri antagaisati:—Teni pairi otsagatimine.Aique icanqueri Peroro aisati basini

tsipacari:—Ogometinari, ishongaiguëmi tojai

matsiguenga itsinatsinataiguëmi.46Carari icanqueri Jesos:—Ainta otsagaquina. Nigónijinca cara

pogaguibegajiro natasorintsite.47Aro pigóque tsinane cara igóquero

Jesos, aro parepari omogomogoatapa,pobaticagueritotasipari ocomantapëri:

—Naro otsagaquero piguitsagare;iroro nibegantanaa cara niraaseinteque.

48Yotabitanëro Jesos:—Nomatsiguenga, aroquenta

piquemisanquina nogaguibegajimi.Yamai pijáte pingaigasëretanë,pomagoriasëretanë.

49Cara inibasigui Jesos, yaretasiparimatsiguenga ipaniaca ibangoquë Jairo,icomantapëri:—Aroque ocamaque pisinto.

Pitsipiriasiquima yamai cara páganëriIra Ogomeantatsira.

50Iquemobëri Jesos, yotabitanëri:—Quero pitsorogui. Patiro

pinguemisantina, aro obeganaimapisinto.

51Yaretaiganaca pongotsiquë. IcanqueJesos:—Quero picaigui omagaro: irianti

Peroro, Joan, Santiago, Jairo aisationiro ora janaitatsi intsibataiganaquinatsomagui.

52Iniaiguëri omagaro iraicotaiguëroyogasëretocotaigacaro. Icampëri Jesos:—Quero piraicotiro, teni ongameni,

pisamini.53Icabíntsátaigabaqueri, igóiguënta cara

ocamasantë. 54Yágobagotapëro obacoquëJesos, icaimëro catsigue icanquero:—Janequi, pingabiritima.55Aito cara ocaniatanai, pipigaa osëre,

ocabiritanaa. Icanque Jesos:—Pomero operi.56Iquenganeintasantanaca casintaro

janequi ora camabitacha, carari

tiri pairiraca ora cantënguicha.

Jesos igátaiguëri irogomere inguenguitsatomotaguetiri matsiguenga.

(Mt. 9.35-38; 10.5-15; Mr. 6.7-13)

9 1Aique Jesos yapatotaiguëriirogomere icarati 12,

guëri irojogantaguequimari camagari

8 9

Page 138: Nomatsiguenga bible   new testament

138

aisati iragaguibegajiri janaitaguetatsiri.2Igátaiguëri:—

guetiri matsiguenga ati icanta Tosorintsicara igáanti aisati piguibegaguetajirijanaitatsiripague.

3Aisati icantaiguëri:—Quero páganë pairoraca abatsiquë:

quero páganë pigotiqui, queropitsaguine, quero páganë pan,querootisati piguireguite, quero pitepiguitsagare. 4Atiraca pijáiguë, pingapëibangoquë ira cajemobëmine.Pintiomotiri irooti cara pigaganëmabasiniquë poeboro. 5Aitica poeboro cara

quemi, te inguemisantaigabaquemi,popotetaineri quibatsipanepisapatotequë, aro pigaganëma.Pingantaigueri:bëna, aiquenta iratsipiriacagaiguëmi

.6Aro iátagueque,

naque poeboropaguequë,taigapëri imatsiguenga ora CaninaroNibarintsi atiraca ingantaiguëmairagabisaicotajiri Tosorintsi. Aisatiyogaguibegaguetajiri janaitatsiripague.

Eroris icogui iraneiri Jesos.(Mt. 14.1-12; Mr. 6.14-16)

7Aique ira cobeingari Eroris caraGarireaquë iquemocoqueri Jesos aisatiirogomere, omagaro icantaiguëitasongaguetaiguë. Te irogóte pairoracainguenguema aintanta cantatsi JesosIrianti Joan ira yogamaguë Eroris.8Ainta basini icanque Irianti Eríasiconijapai. Basini icantocotaiguëriIrianti comantantatsiri jirai, caniatajatsi.9Icanque Eroris:—Ira Joan nibatëacagantabitacari

naati, carari ¿Pairi Ica naquemocoqueitasorintsitasanti?Icogabeca Eroris iraneirime Jesos.

Yomitojaiguëro pan Jesos cara itasonguëro.(Mt. 14.13-21; Mr. 6.30-44; Jn. 6.1-15)

10Aro ipigaigapaa iragátane Jesos,icomantaigapëri antagaisati icantaiguë.Aique Jesos yágaiganaqueri casiriconiatiaronisatiquë Betsaira, 11carari igóiguëromatsiguenga, yoguiataiganaqueri tojai.Yágacaninataigabaqueri Jesos,iquenguitsatomotaiguëri ati ocantairagáantanequë Tosorintsi. Aisatiyoguibegajiri janaitaguetatsiri. 12Aroochapinitanë ipocasitaiguëri irogomereJesos icarati 12, icantaigabitacari:—Yamai pigátaigueri icaegui

matsiguengaca iriátagae poeboropaguequëiromananteta iraperi aisati irisomaigapë.Teni ine perintsi yaca tenta ontimingani.

13Yotabitaiganaqueri Jesos:—Pomaigueri obirojegui.Icantaiguëri irogomere:—Iroonti inatsi pan pabocorooti aisati

pite sima. Tigueti angantima omaigueriiraperi queroca iáti amanantaiguineri.

14Aintanta tojai matsiguenga, sërariicarati 5,000. Icanqueri irogomere Jesos:—Pigasobicaigueri antagaisati, 50 yaca,

50 cara, 50 canta, aisa icanca omagaro.15Aro yogasobicaiguëri omagaro.

16Aique yáguëro Jesos ora pan aisatisima. Inetsë jonoquë, icanqueri Iriri:—Pabati, nacarasiatocoquimiro oca

noperijeguica popaiguinaca.Aro itibatsaaguequero pan Jesos,

yotsatengaiguëri irogomere arotaimaigueri matsiguengajegui. 17Yapaiguëantagaisati, iquemaigaca. Aiqueyobiitaguetajiro irogomere orairangarataneegui, iagajiro 12 cantiri.

Icanque Peroro: “Obiro Quirisito Agabisaicoontatsiri”.

(Mt. 16.13-23; Mr. 8.27-33)18Basiniquë cataguiteri iáque

casiriconiati Jesos, yamanaseguiri Iriri.

9

Page 139: Nomatsiguenga bible   new testament

139

Itsibataigari irogomere. Aroyosamitaiguëri:—¿Pairi ijitaiguëna matsiguenga?19Yotabitaiganaqueri irogomere:—Aintapague ijitaiguëmi Obiro Joan

baotisatantatsiri. Ainta basiniicantaiguë: “Ira Jesos Irianti Erías,

. Aintasati ijitaiguëmicomantantatsiri jirai ipigapaa.

20Aro yosamitaiguëri:—¿Pairo pijitaiguëna obirojegui?Yotabitanëri Peroro:—Obiro Quirisito Agabisaicoontatsiri

igáque Tosorintsi.21Aique icanqueri Jesos:—Queroquerai picomantaguetiri

pomatsiguenga. 22Pigóiguë nopaniacaNaro Jonogaguitequë,tapë cara niboguë yaca quibatsica.Yamai pënibaque najáque Jerosarénquë.Iratsipiriacagaigabaquina antiasipariaisati itingomiegui saseriroti aisati iraogomeantiro isanguenare Moisés. Aisatiirógaiguëna, carari ongaraque mabacataguiteri, nanganiatanae aisati.

Ora inganque ira quemisantasantiri Jesos.(Mt. 10.38-39; 16.24-28; Mr. 8.34-38; 9.1;

Ir. 14.27)23Aro icantaiguëri Jesos:—Iranintasantëca pairiraca

aguiatanënane inguemisantasantina,iranatanëro igorosite, quero icantanontairiati,quinaro pairoraca nongocaqueri Naro.24Ira cogabitacha ingábintsëma yacaquibatsica, tenta iraninte iratsipiriero,aiquenta iratsipiriasantëma. Irariquemisantasantënane yaca quibatsica,irooti cara ingamobiquina Naro,aiquenta intiomoquina Jonogaguitequë,intimasantapë caninasati. 25Aintacasërari irasintaguetimaro antagaisati orainatsi yaca quibatsica, aique ingamaqueiriátë Sharincabeniquë, ¿Pairo iráque?

¿Teco iratsipiriasiquimaro omagaro?26Quero pipasiquitina, querootisatipipasiquitocotinaro nanibare.Nopaniaca Jonogaguitequë,ngatapë cara niboguë yaca quibatsica.Aiquenta najátaje jonoquë. Caranopigaima, nongobeingatasantapënosangueguitetasantapë aisati icanta

tasanti; intsibataigapënaironomirepague Pabati irisaanganetsitecaninari.taiguëri iraegui pasiguitobitaiguinaNaro yamai. 27

guëmi, nogomerejegui, aintapagueobiroquë queroquerai cara picami irooticara piniaigabaquina nopocaje Naroiragáantanequë Tosorintsi.

Ipasiniatitanë Jesos.(Mt. 17.1-13; Mr. 9.2-13)

28Aro pabisanaque 8 cataguiteri, iáqueJesos. Yágaiganaqueri Peroro aisati Joanaisati Santiago, itongaiganaquetongagariquë. 29Cara yamanasegui Jesos,ipasiniatitanë. Yosangueborotanëporirere, aisati oquëtatasanotanëiguitsagare. 30Aisati iconijatomopëri pitesërari inibatagaiguëri Jesos, iriantiMoisés aisati Erías. 31

rotapë porirere iriro pite aisati.tapëro cara ingamaque Jesos aiquentacara Jerosarénquë. 32IpotsiquitasantaiguëPeroro aisati itsipa, carari icaguitasantanëiniaquero irosangueguitere Jesos aisatiiniaigabaqueri basini pite sërariitsibatapari yaratingopë. 33Carapënibaque iriáigae pitirooti, icanqueriJesos Peroro:—¡Ogometinari, caninataque inaigue

yaca! Intsome obetsique yaca mabapongotsi otiomijani, patiro pasi, patiroirasi Moisés, aisati basini irasi Erías.Carari te irogóte Peroro ora icanque;

inibatasita. 34Cara inibatasegui,

9

Page 140: Nomatsiguenga bible   new testament

140

omabocapari mingori paguëtaguepëri.Cara poganguibotaigapëri mingori,itsorogaiganaque irogomere Jesos.35Aro iquemaiguëro Irinibare Tosorintsicara mingoriquë, icantaiguëri:—¡Iriro Ica Notomi nigáqueri

nacaninabentasantëri!gueri!

36Cara itsonque inibatë,taca, te irine Erías teatisati Moisés,Irianti Jesos iniaque. Aro imánaiguëro,te ingomantëmatiri pairiraca; aiquentaingomantëgotëro.

Jesos yoguibegajiri janequi tingaraachari.(Mt. 17.14-21; Mr. 9.14-29)

37Oquëtaguetanë yanongopaa,itonguibotaigabacari arosonorimatsiguenga. 38Ainta paniro icaimapëriJesos, icanqueri catsigue:—Ogomeantatsiri, pinetseri ica

notomica, pingantaneintëgotiri. Iriantinotomi paniro, 39inancari camagari.Icaimapinintacaqueri, itingaraacacari,yosimaresetëri ibagantequë,tacaqueri teraiquerai irapabaquëajiri.40Aroque namanaigabitacari pogomereirojocajinerime notomi igamagarite,carari tigueti ingantima iragabeiriirojocajiri.

41Yotabitanëri Jesos:—¡Te pigóiguero Irinibare Tosorintsi!

¡Terai pinguemisantaiguero obirojegui,terai pinganinataigue! ¿Ati ongantima

sita cara nogometasitaiguëmi? Tojaipitsoingaiguëna. Atsi pomapënari pitomi.

42Cara yamapëri itomi,taganacari camagari, yotëanëri janequiquibatsiquë, itingaraacaganacari. Jesosisintsitsaqueri camagari, igáqueriijoquineri janequi, yogaguibegasantairi,ipëri iriri. 43Iquenganeintasantanacariomagaro matsiguenga iniaiguëro.Icantaiguë:

—¿Teco itasorintasanoti Tosorintsi,yagobeiri antagaisati? ¡Iriro cobeingari!

Aisati icomantaigairi irogomere Jesos cara ingamaque.

(Mt. 17.22-23; Mr. 9.30-32)

Cara iquenganeintasantasiigarimatsiguenga, icantaiguëri irogomere Jesos:

44—guëmica, quero pomaguisantiro.Nopaniaca Naro Jonogaguitequë,nomatsiguengatapë cara niboguë yacaquibatsica carari irácagantaiguënamatsiguenga irógaiguëna.

45Carari te inguemaigabaquero oraicantabecari Jesos, icomëtaigabacarotenta iranintacaguiri inguemiro. Aisatiitsorogaiguë irosomitiri Jesos: “¿Pairo

?

Icomantë Jesos pairi obaquenguitsine cara itingomibintanti Tosorintsi.

(Mt. 18.1-7; 20.25-28; Mr. 9.33-37; 10.42-45;Ir. 22.24-30)

46

naca irogomere Jesos pairiracaobaquenguitsine irirojeguiquë. 47IgóqueJesos ora iquengaigaca. Yáguëri janequi,yogaratianqueri aganguisatiquë,48icantaiguëri ira irogomere:—Pairiraca ágacaninatërine ica

janequica iquemisanquinanta, aisatiirágacaninatëna Naro. Pairiracaágacaninatënane, aisati irágacaninatiriIra agáquina. Carari págacaninatëricaira cantacha janequi, pomitocotirica,pingábintsërica, aro Tosorintsiiraniacaninatëmi, iraguibatëmi.

Quero pometopitari basini quemisantatsiri.

(Mr. 9.38-40)49Aique icanqueri Joan:—Ogometinari, cani naniaiguëri

sërari igáqueri camagari iriátopitëri

9

Page 141: Nomatsiguenga bible   new testament

141

matsiguenga. Icantabequinaiquemisanquemi, inibatantaro popairo,iroro igáantantari camagari. Tentaintsibataiguena naroegui,nacantaiguëri: “Quero pigáantantaroiripajiro Jesos cagaribinta obiro

.50Yotabitanëri Jesos:—Quero pometopitari. Queroca

iguisasitái, iromitococái ingancái ibegaeiro.

Te irágacaninataigabaqueri Jesos Samariasati.

51Aronibati cataguiteri cara iriátaeJesos jonoquë. Aro ipintsatanaca iriátëJerosarénquë. 52Igáqueri irogomere:—Pobate cara Samariaquë,

pobetsiquinaro cara nasamapë.53Aro iátabeca, carari igóiguë

Samariasati iriátë Jesos Jerosarénquë,quero yoguibegui janaitatsiriSamariaquë, iroro te iranintaguëteirágacaninatobëri, te imeri pongotsicara irisomapë. 54Aro ipiganajairogomere icomantapëri Ira Jesos:—Teni iranintacagái asame

Samariasati.Aique pite irogomere, Santiago aisati

Joan, yosamitëri:Atingomi, ¿Picogui nomanocotiri

Tosorintsi iragáquineri pamariomaniëma Jonogaguitequë, otagopëriSamariasati opoguiriaiguëri?

55Inetsaiguëri pitirooti Jesos,isintsitsaqueri, icanqueri:—Teni onganinate anguiseri. Teni

pigóigue ati picanta; teni pinganinasërete. 56

quë, nomatsiguengatapë yacaquibatsica arota nagabisaicotaiguerimatsiguenga. Teri iroro nopocasitenagamagaigueri.Aique yogagaiganaca basiniatiquë

poeboro.

Ainta ira cogabitacha iraguiatirime Jesos.

(Mt. 8.18-22)57Cara iáigasegui, ipocasipëri Jesos

sërari, icampëri:—Ogomeantatsiri, naguiatanëmini

negaraca pijáque.58Yotabitanëri Jesos:—Aiti imoro somani cara isami, aisati

imagosi tsimiripague cara isami, cararite ine nasi nobango cara nanareima

quë, nomatsiguengatapë yacaquibatsica.

59Aro Jesos icanqueri basini sërari:—Obiro, intsome, piguiatanëna.Yotabitanëri sërari:—Natingoni, nocoguini

naguiatanëmi, carari caraingamaqueni apati. Pinintacaguinanatianëri; aique coshoninaguiatanëmi.

60Yotabitanëri Jesos:—Piguiatina obiro. Ainta tsoengatsiri,

ira te inguemisantiri Tosorintsi;iritijirita piri. Pijáte obiro,guetiri matsiguenga ati ocantairagáantane Tosorintsi.

61Aintasati basini icanqueri:—Natingomi, aisati naro nocoguini

naguiatanëmi, carari arotsita

panaantimari nomatsiguengasonori.62Icanqueri Jesos:—Cara irisiabaguitëgotiro isinguine

sërari sabiriquë, inetsë carairicaraque; queroca inetsiiricaraquero ibanguire. Aisa icanta,pairiraca parintachane iraguiatënaNaro, quero iquengaguetajiro oraicantaguetabeca jirai. Querocayoguiatina përosati, queroca coshoniyogasantina, quero icomeitiiragáantanequë Tosorintsi.

9

Page 142: Nomatsiguenga bible   new testament

142

Jesos igátaguequeri irogomere icarati 70.

10 1Aique Atingomi icoigaiguëribasini irogomere icarati 70,

igátaiguëri pitenaque irobataiguëri Irirocara poeboropaguequë cara iriátë Jesosaiquenta. 2Icantaigabaqueri:—Ainta tojai matsiguenga icogasanti

irabisaicotaigue, carari teni irine tojaicomantaiguërine Caninaro Nibarintsiiragabisaicoontaiguëmari Tosorintsi.Aisati icantaigaro tojai oguitsopanguirintsi, carari teni irine tojai iraobiguitirone. Pomanocotiri Tosorintsiiragátaigueri comantantatsiri iriáiguëinguemisantacagaiguëri matsiguenga.3Yamai nagátaiguëmi, carari picantariitiomijani oisha ira nagáque caracobeingariquë. Tojai iratsipiriacaquemitsoengatsiri carari nomisantaiguëmi.4Quero páganë quirequi, querootisatipitsaguine, quero páganë basinipisapatote; quero pobetsatobacari iratonguibotaiguëmine; pabisanaquitiguiri.Pintsatimataiguë cara nigátaiguëmi.5Atiraca ingaimaigabaquemi pisamapëibangoquë, pingapë tsomagui, aropobetsatapëmari: “Nocoguiniingábintsaiguemi Tosorintsi,iromagoriasë . 6Arocaicogui ingábintseri Tosorintsi,iraniacaninataigabaquemi, aroingábintsaiguëri Tosorintsi iromagoriasëretacaqueri. Carari queroca inintiiquemisanti, quero imagoriasëretaguiriTosorintsi;guëmi. 7Aroca irágacaninatobëmi,përosati pisame ibangoquë irooti carapijátaje,guequë. Popero aisati póguimaro oraimabaquemi, caninataquentairipënabentëngani tarobacaatatsiri.8Atiraca pijátaiguë,taigabaquemi, popaiguero pairoracaimaiguëmi, 9

tatsiri, pingomantiri: “Pënibaque.

10Atiraca pijáiguë,tobëmi, pijáte abatsiquë, pingomantiri:11“Pinguemaiguena:quema pojongamamori arota pigóigue

taiguemi, carari te pinintiri obirojegui.Tenta págacaninataigabaquena, aisaocanta, te irágacaninatimi Tosorintsi.Carari nogótacagaiguëmi pënibaqueintingomibintaigapëmari quemisantiriri

. 12Pigóiguë jiraiTosorintsi iguisaigueri Soromasati,itagaiguëri,gaiguëri. Yamaica nangantaiguëmiaiquenta cara ingomantëgotaiguërimatsiguenga, inguisasantaiguëri,iratsipiriasantacagaiguëri ira teinguemisantaigabaquemi;pabisanaquero cara iratsipiriacagaiguëriSoromasati.

Inguisaiguëri Tosorintsiira te inguemisante.

(Mt. 11.20-24)13Aisati icanë Jesos:—¡Tojai pitsipiriaiguë obirojegui

Coraseisati! ¡Tojai pitsipiriaiguëobirojegui Betsairasati!tëna cara nitasongagueanti, carari tepingantëmatima yacaqueroca, tepinguemisantina. Carari iraniaquenamecara nitasongagueanti Tirosati aisatiSirósati, inguengasëretaiguemame iriro,irojocaiguërome ora icantagueti teonganinate, inguemisantaiguëname,inganaqueme oquibepirigamanchaguintsi tsitaro quipiriro aisatiirisobicaiguëme somamoquë arotaironijagaiguemari imatsiguenga carayogasëretaigaca, icantaigaayacaqueroca. 14Aiquenta cara Tosorintsiingomantëgotaiguëri,guëri ira Tirosati aisati ira Sirósati

10

Page 143: Nomatsiguenga bible   new testament

143

tojainta te inganinataigue. Carariiratsipiriasantacagaiguëmi obirojeguiCoraseisati aisati Betsairasati aroquentapiniaigabitobëna cara te onganinate,inguemisantaiguëname, inganaquemeoquibepiriga manchaguintsi tsitaroquipiriro aisati irisobicaiguëme snitasonganti, carari te pinguemisantina.15Aisati obirojegui Caperinaosati,

quë, carari pamatobitaigaca obiatipërosatinta pitsoingaiguëna. Iroropijátaguëque osobinta. 16Aisatinangantaiguëmi, nogomerejegui,pairiraca quemisantaigabaquemineobirojegui,guëna. Iraegui tsoengaigabaquemineobiro, aisati iritsoengaiguëna Naro. Iratsoenguënane Naro, aisati iritsoenguëriIra agáquina, te inguemisantiri. Yamai,pijátaigue.

Cara ipigaigapaa iragátane Jesos iquenguitsatomonti.

17Aique ipigaigapaa ira iragátaneJesos icarati 70, icaninataigapë,icantaigapëri:—Natingomi, nojogantaigacari

popairo camagaripague,naque.

18Icantaiguëri Iriro:—Jee, aisonori. Naniaqueri Satanás

itingomi camagarijegui cara ijoquenganijonoquë. Nagobiaqueri Naro. 19Iroronopaguëtaiguëmi nagabiomento. Aisaocanta cara pigatiquërica marangueaisati quitoniro carari queroicantëmatimi, aisati pigabiaiguëricamagaripague, inguisaigabitëmi queroicantimi atiraca. 20Aisonori pigátaiguëricamagari, carari quero picaninataiguiaroquenta iquemisantaiguëmicamagaripague,

quë cara osanguenatocotaigaca popairo.

Jesos icaninabenqueri Tosorintsi Iriri.(Mt. 11.25-27; 13.16-17)

21Aique poganinatasantëri JesosCaninaro Isëre Tosorintsi, icanqueriIriri:—Pabati, picaninatasanoti;

nacaninabentasantimini ObirontaItingomi antagaisati Jonogaguitesatiaisati omagaro quibatsisati. Aintacantasitacha: , cararipimánopitaiguëri ati picanta Obiro aisatiati ongantima pigabisaicotaiguëri. Iriantipigótacagaiguë ira quemisanquena ira teinguengasitima irogótasantëmi iriro.Caninataque piganinataigueri iriro,picoquenta pigótacagaigueri.

22Aique Jesos icantaiguëri omagaro:—Ira Pabati ipëna antagaisati

igótacaquina omagaro. Paniroigótasanotaquina Naronta Itomi; teirogótocotina basini matsiguenga.Teatisati pairi ogótirine Iriro. Panironigótiri Naro, Naronta Itomi. Aisatiirianti nogometaiguë,guëri Tosorintsi iriro.

23Aique yapisitaanaca Jesosinetsaiguëri irogomere, icantaiguëricasiriconiati:—Icábintsaiguëmi Tosorintsi,

yoganinasëretaiguëmi aroquentapiniasantaiguëro ora noniagaiguëmira.24Nangantaiguëmi: icogaigabitaca jirai

pague iraniaiguerome oca piniaquecaobiro. Icogaigabitaca inguemaigueromeoca piquemaiguëca yamai, carari teiraneina teatisati inguemaiguena.

Icogasanti Tosorintsi anintiri Iriro, aisati anintiri omatsiguenga.

(Mt. 22.34-40; Mr. 12.28-34)25Aro yaratianque ogomeantiro

isanguenare Moisés, icogabecaingomëtaguimarime Jesos. Yosamitëri:

10

Page 144: Nomatsiguenga bible   new testament

144

—Ogomeantatsiri, ¿Pairo nanganquearota najáte Jonogaguitequë,nantimasantapë përosati, quero nacami?

26Icanqueri Jesos:—

queri Moisés Tosorintsi? ¿Pairopinibati?

27Yotabitanëri:—Pinintasantiri TosorintsiAtingomi, pomasëretasantimariobiati, përosati pinguengueri,pinguemisantasantiri. Aisatipinintiri pitimanamitane pibegacara pininta obiati.

28Icanqueri Jesos:—Caninataque pinibatë. Aroca

pingantiro cantacha nega, aropintimasantapë Jonogaguitequëpërosati.

29Carari ira ogomeantiro isanguenareMoisés icoque iraniacaninatirime Jesos.Iroro yosamitaguëqueri:—¿Pairiraca natimanamitane?

Ira Samariasati icábintsëri jorío.30Aro yotabitanëri Jesos:—Nosiacagantë

rentsi. Ainta paniro jorío ipaniacaJerosarénquë yanonganaca iátabecaaiquero poeboroquë jitacha Jericó.Carari aganguisati abatsiquëimabocacari cosirintipague,queri icositaiguëri omagaro,queri iguitsagare, ipasataiguëri. Aiqueijocaiganaqueri abatsiquë, pënibaqueingamaque. 31Aro aique iquenopëpaniro saseriroti, jorío aisati. Iniopëriira sërari iramasitaga, aito carayanamitanëri, te ingantaneintëgotiri.32Aisati ipoque basini jorío,imatsiguenga Irebí, iniopëri,yotsitipari, yanamitanëri, teatisatiingantaneintëgotiri. 33Carari aintaSamariasati iquenopë, yarepari,inetsapëri, icantaneintëgotëri.

34Iátasiqueri ijampitancari asaiti aisatiobaa cochoari, iponataguequeri. Aiqueiqueicotacacari imoranequëSamariasati, yáganëri pongotsiquë caraisamaigui quenaigatsiri, yomisantëri.35Oquëtaguetanai, icoque iriátëSamariasati, yáguëri iguireguite pitetenario, ipëri casintaro pongotsi,icanqueri: “Jerica quirequi.Pomisantiri ica janaitatsirica. Yamainajáqueni. Queroca cotonguiboroquirequi,

. Aique iáque.36Yamai, pinguengueri maba sërariiniaigapëri ira iramasitaga. ¿Pairiitimanamitane ira itaiguë cosirinti?

37Yotabitanëri ogomeantiroSanguenari:—Ira cantaneintëgotapëri.Icanqueri Jesos:—Atsi pijáte yamaica, pingantiro

obiati negaca.

Icanaque Jesos obangoquë Márita aisati María.

38Aique iquenaque Jesos abatsiquë,yarecaro poeboro cara otimi tsinaneojita Márita. Ocaimobëri obangoquë.39Aintasati irento Márita, ojita María,ora sobicomoqueri iguitiquë Jesos,oquemisanquero irinibare. 40Carariopomirica Márita pobetsicaguequineriJesos pairorapagueraca. Piátasiqueri,ocanqueri:—Natingomi, pinetse paniro naro

nobetsiquemiro poperi. Teomitocotina nirento. Atsi pingantiroomitocotina.

41Yotabitanëro Jesos:—Márita, Márita, pogasëretagueca,

popomirintsitaguecaro tojaipague.Ocaninataguetabeca, carari aiti patiroocaninatasanti, 42ora ocoque pirento,oquemisanquina Naro. Quero pairiágabitsatiro cara otsibatëna Naro.

10

Page 145: Nomatsiguenga bible   new testament

145

Jesos yogometaiguëri irogomere cara iromanocotaiguëri Tosorintsi.

(Mt. 6.9-13)

11 1Basiniquë cataguiteri iáqueJesos casiriconiati yamanaqueri

Iriri. Cara itsonque, icanqueri paniroirogomere:—Natingomi, ira Joan yogometaiguëri

irogomere cara iromanocotaiguëriTosorintsi. Yamai nocogui aisapinganquima Obiro, pogometaiguenanomanocotiri aisati.

2Icantaiguëri Jesos:—Cara pomanaiguëri Tosorintsi,

pingantaigueri negaca: “Pabatinasiatiegui, ainta Obiro Jonogaguitequë;nocogaigui cara iraniacaninataiguemiomagaro matsiguenga ObirontaAtingomisonori.bintaiganaquena antagaisati. Aisatinocogui inganque omagaromatsiguengajegui ora picocagaiguëriaisati inganquimari iraegui timaigatsiJonocaguitequë icantaigasegui omagaropicocagaiguëri. 3Pomapinintaiguenanoperi antagaisati cataguiteri.4

quimi te onganinate, pomaguisantinaro,quero piquengainaro.guena. Aisa nacanta nacábintsëri iracantaiguëna ora te ongomeite, tenanguisaneintajiri. Quero pinintacaguiricamagari irantacaguina ora te

.

Cara pomanocoqueri Tosorintsi ora coguitiomoquimi, aro imëmiro.

(Mt. 7.7-11)5Aisati icantaiguëri Jesos:—Pinetse, nosiacagantëmiro aisati.

Aisati ocanta aroca pijátasiqueripomatsiguenga aganguite pomaniri pan.Pingampëri: “Nomatsiguenga, pomenaromaba pan. 6Yamaicasonori yarequina

nomatsiguenga, carari te inëmate ora. 7Aique irotopiquimi cara

tsomagui, inganque: “Queropaseriguina. Aroque nasiquero sitëcori,nisamaiguini naro, najina,pague. Quero nacanta nacabirita yamai

.8Nacanquemi: queroca icabiritajaipimiro irironta pamigote,jima imëmiro ora pamanopiantëri arotaquero paserigairi basini.9Nangantaiguëmi aisa ocanta:pomanopiantiri Tosorintsi pairoracacoguitomotimi, aro imëmiro;pingogopiantiro pairoraca, aropiniaquero; pingaimapininqueri, aroinguemaquemi, irasirëgotëmi. 10Iramanántatsi imëngani; ira cogatsiiraniaquero;ngani imëngani. Iromitococái caraomanaqueri; cara ongooqueriironijagajái. 11Pinetse, arocairomanaquemi pitomi inganquemi:“Apati, , querosonoripopiri mopë. Iromanaquemica: “Pomena

, quero popiri marangue.12Iromanaquemica: “Pomena iguitso

, quero popiri quitoniro. Queropopiri, iroonti pomasantiri oraicoguitiaca. 13Pinetsaigue. Tepinganinatasantaigue obiro, cararipigóiguë pingábintsaiguëri pitomi,pomabaqueri ora icoguitiaca.Icaninatasanoti Piri Tosorintsi, Iratimatsi Jonogaguitequë, igótasantiicábintsaiguëri iraisati, imaiguëriCaninaro Isëre ira manëgotaiguiri.

Icantocotasicari Ira Jesos: “Imitocoqueri itingomi camagari”.

(Mt. 12.22-32, 43-45; Mr. 3.20-30)14Basiniquë cataguiteri Jesos iniaqueri

poro sërari inancari camagariimasontitacaqueri. Ijoquineri camagari,itasongobenqueri sërari, inibatagajiri

11

Page 146: Nomatsiguenga bible   new testament

146

caninasati. Iniaiguëri matsiguengajeguiiquenganeintasantaigacari, 15carariaintapague icantasitaigacari:—Iroonti ijogantari camagari

iragabiomento Berisebó itingomicamagarijegui, imitocoqueri Berisebó.

16Ainta basini tsoenguiri Jesosicanqueri:—Ogomeantatsiri, nocogaiguini

nanetsemi pitasonguinaro pairoraca oranogóontëmi Obiroca Quirisito.

17Carari igóque Jesos oraiquengaigaca. Icantaiguëri:—Aroca irógobaguima matsiguenga

timaigatsi quibatsiquë, ¿Tecoiripoguiriobaguima? Aisa icantamatsiguenga pongotsiquë; querocaiquengaiga, querootisati itiomotobagapërosati. 18Tesonori iromitocotinaSatanás. Ipëgatina. Picanque caraimitocoquina Berisebó cara nojogantaricamagari. Arome Satanás inguisaiguërime igamagarite, ¿Atiroco ingantimaintingomibintaiguërime camagarijegui?19Irirome omitocoquinane arotanojoquiri camagari, ¿Iriatisaticocamagari omitocotaiguëripomatsiguenga cara ijoqueri camagariiriro? Iriro ogótacagaiguëminepomatsiguenga cara pamatobita obiati,picantocotaguetasitaiguina. 20Carariyagobiacaquina Tosorintsi, iroronojogantaigari camagaripague orapigóontëma aroque parequimi yacaobiroquë iragáantane Tosorintsi,icogabeta intingomibintaiguemime.21Ira camagari aisati icantari ibegasërari sintsiri, aiti ibiane, ichaapite,itongomento,taro ibango querota icositiri pairoracairasi. 22Carari iriboqueca basini sërarisintsirisonori, irabisëpëri isintsire,iragabeiri, irágopitapëri irógomento orayabentabeca, imaguetaigapëriimatsiguenga pairoraca ingogue. 23Ira te

inguemisantina, te iraguiatina,iguisaquina, iriantinta iquemisantiSatanás. Aisati ira te iromitocotina, teinguemisantacaguinari matsiguenga,iquemisantacaqueri camagari.24Obirojegui jorío picantaigari ibegasërari inancari camagari quimingari.Isotocasitanaari camagari sërari; aro

roquë quibatsi. Icogabeca iromagoriecarari tigueti ingantiro. Aique iquianca:“Nopiganajima nobangoquë, cara

. 25Caraipigapaa iniopëro pongotsi otarogaga,obetsicaga, ositaga. 26Aique iáque,icaimaiguëri basini camagariquimingarisonori icarati 7. Aiqueyagobiaiguëri sërari icasëretaigapairi,inantasantaigapari. Yogatsitasantërisërari, itsipiriasantacagaiguëri.

Icaninasëretaiguë quemisantatsiri.27Ainta arosonori matsiguenga

iquemaiguëri Ira Jesos. Ocaimë panirotsinane, catsigue ocanqueri Jesos:—Tojai Tosorintsi icábintsasantëro

piniro ora tominquemi jirai tsotaquemi.28Carari icanquero Jesos:—Aisonori,

guëri yoganinasëretaiguëri antagaisatiira quemaigabaquero IrinibareTosorintsi, iquengasëretëro,iquemisantasantëro.

Jesos icamanaaqueri iraegui botoibiricarira.

(Mt. 12.38-42; Mr. 8.12)29Yapatobiritaigapari Jesos tojai

basini matsiguenga.baqueri Jesos, iparintaca icantaiguëri:—Te pinganinataigue tojainta

pitsoingaiguëri Tosorintsi; iroropiniantëna:guemi; carari quero nacantajimiroaisati. Pinguengasëretiro ora icanque

11

Page 147: Nomatsiguenga bible   new testament

147

Jonás cara yosiguina nibega Naro, aropinguemisantina. 30PiquemocotaiguëriJonás jirai, iniguëri omaganirocanianiro iguibeguinte sima. Mabacataguiteri inë tsomagui, aroicomarangairi onamijaquë orairogóontaigabaquimari Nínebesati caraigáqueri Jonás Tosorintsi. Aisa nacantaNaro: aiquenta pigóontaiguëna caraigáquina Tosorintsi; nangamaque,ongaraque maba cataguiterinanganiatanae Naronta paniachaJonogaguitequë, nomatsiguengatapëcara niboguë yaca quibatsica. 31Aisatijirai ainta tsinane itingomiomatsiguenga Sebasati. Cara opaniacaparigoti, oquemocoqueri Saromón tojaiigóque iriro, aro piátasiqueri jaantaoniopëri oquemisampëri. Yamai aintaNaro obirojeguiquë, nobaqueri Saromóncarari te pinguemisantaiguena.Aiquenta, cara Tosorintsi ingomantëtaiguëri antagaisati matsiguenga,ongabiritanëma ora tsinane Sebasatoongantocotaiguëmi:taiguë obirojegui ora te onganinate caraipocasitaiguëmi Ira Agabisaicoontatsiri,carari te pinguemisantaigabaqueri.

. 32Aisatiingabiritaiguëma Nínebesatiingantocotaiguëmi:baqueri Jonás, nacantaigaa yacaquerocanojocaigairo ora nacantaguetaiguë teonganinate,guë obirojegui ora te onganinate, te

tatsiri Ira obaqueri Jonás..

Ira quemisantatsiri cantaca michero.(Mt. 5.15-16; 6.22-23; Mr. 4.21-22; Ir. 8.16)

33Aisati icantaiguëri jorío Jesos:—Aintaca paniro matsiguenga

oboquero michero iranetsantëmaro, teiromániro, te iroguiro osobiquë cantiri

paquitomosiga, carari iroquero jonoquëarota ogonijaguitetocotiri omagarotimatsi pongotsiquë. 34Ira cogasantiroingante pairoraca icocaqueri Tosorintsi,irojocajiro ora quimingari,nëro ora icogui Tosorintsi,tëro. Aisati ingantimari ibega sërari carainiasanti,rinta omagaro. Carari ira te iranintiroingante ora icocaqueri Tosorintsi, teirojocajiro ora icantagueti teonganinate, te inguemisante, përosaticara itimi tsitiniriquë. Aisa ingantimariira te iranee; irantibatanëma tentaongonijatomotiri pairoraca.35Caninataque pigónijintimapiquemisanquerica Tosorintsi. 36Arocapiquemisantasantëri,nëri, quero pitsoinguëmati, pintimaquecataguiteriquë. Pinganquimaro michero

tiri antagaisati matsiguenga inatsipongotsiquë.

Jesos iguisaneintaiguëri bariseo aisati ira ogomeantiro Sanguenari.

(Mt. 23.1-36; Mr. 12.38-40; Ir. 20.45-47)37Cara inibatasegui Jesos, icanqueri

bariseo:—Intsome ajáte nobangoquë

nopaaguëmini.Aro yoguiatëri, yapaaguëri. 38Te

inguibocotima Jesos;taguëca bariseo. 39Aro icanqueriAtingomi:—Aisonori obirojegui bariseo

pametaiga piquibopiantiro pitasaneotisitaquë aisati poberatote, carari tepinguibiro quimingaro cara otequë.Ongantaiguëmi pibega obirojegui:piquibococa pobacoquë, carari tsomaguipërosati pamatobitaiguëri matsiguenga,picositaiguëri, picantagueti tojaiquimingaro. 40¡Te pigóigue obirojegui!Pigóiguë Tosorintsi yobetsiquëmiro

11

Page 148: Nomatsiguenga bible   new testament

148

pobaco; ¿Teco pigóigue aisatiyobetsiquëmiro pisëre ora piquengasëtanta? 41Pametaiga popasitabitacari iracoguitiachari. Obitsita pobetsiquimapisërequë, aique pingantaneintasantëtaigueri coguitiachari,mari, aro pingábintsasantiri. Aisatiiraniacaninataiguëmi Tosorintsi.42¡Obirojegui bariseo,guëmi Tosorintsi! Aisonoripopagarantiri arosata pasiati. Arocapáguë quirequi 10, aro pomagaranqueripaniro irasi Tosorintsi. Aroca páguë 10osi pobanguirepague, aropomagaranqueri patiro irasi Tosorintsi.Ocapague caninataque, carari te

tëmi Tosorintsi: icogabeca pintimemecaninasati,rime Tosorintsi aisati pintinerime.43¡Obirojegui bariseo,guëmi Tosorintsi! Picogasantaiguëimaiguemi sobicomentotsi caninaro carayapatotaiga jorío.guë irobetsataiguemi matsiguenga caraopimantagani pairoraca,guëmi: . 44

gaiguëmi Tosorintsi! Obirojegui aisapicantaro ora yogantari camatsirini, teine pairoraca ora irogóontëmaromatsiguenga. Yanëitaiganaquematsiguenga jonoica,gaca.

45Aintasati paniro ogomeantiroisanguenare Moisés, icanqueri:—Ogomeantatsiri, cara pinibatëgotëri

bariseo negaca,guëna aisati naroegui ogomeantiroisanguenare Moisés.

46Yotabitanëri Jesos:—

guëmi obirojegui ogomeantiroisanguenare Moisés.guëri matsiguenga cara pogometaguetiritojai, carari te pomitocotëmatiri tenta

pinguemisantaiguero pasipogomeantane. 47IratsipiriacagaiguëmiTosorintsi pobetsicaiguirotintapongotsipague pinguengantimaricomantantatsiri ira yogamagaiguëpomatsiguenga jirai. 48Obirojeguiógaiguëri. Arome pintimaigueme jiraipigamagaiguërime obiro.gaca yamai cara pobetsicaiguëropongotsi pinguengantëmari tentapinguemisantaigueri. 49

guëmi Tosorintsi icanque: “Nagáquemiricomantantatsiri aisati nagátane.Nigóque pógarantaigabaqueri aisatibasini pinguisaiguëri catsimari. 50Aitipicantagueti picogaiguinta

tsiri: pasi poguiro póganti, obiro aisatipomatsiguenga jirai. Naguibitacaiguëmiri cara pógaiguëri antagaisaticomantantatsiripague cara iroraininobetsiquë quibatsi irooti yamai;pógaiguëri obirojegui aisatipomatsiguenga jirainisati.Pintimaigueme jirai, pógaiguërimeaisati. 51Naguibitacaiguëmiri obirojeguicara pógaiguëri Abel aisati basini tojai.Aisati pogamaguëri Sacarías irapógaiguë nobangoquë aronisati

. 52

gaiguëmi Tosorintsi, obirojeguiogomeantaiguëro isanguenare Moisés.Pigótaigabitaro Irinibare Tosorintsi.Iroro pogometaguëtaigabitacaripomatsiguenga, pamatobitaiguëri. Tepingogaigue obirojegui pigótiriTosorintsi, teatisati pinintacagaigueriirogóigueri Iriro pomatsiguenga iracogasantabitacari iragabisaicotaiguëriTosorintsi. Poticaiguëri.

53-54Aro itsonquero Jesosinibataiguëri. Cara isotocaiganaqueantagaisati, iguisaneintaigacari Ira Jesosbariseoegui aisati ira ogomeantiroSanguenari. Yosamitaigabitacari

11

Page 149: Nomatsiguenga bible   new testament

149

pairoraca; icogabeca irinibatacaquerimeIra Jesos te ongomeite. Icantobaca:—¿Pairoraca anganqueri Ira Jesos

aniantëmari? Aroca anibataqueri ora teonganinate, aro anguisasantëriagamaguëri.

Icanqueri irogomere Jesos: “Quero picantaigari bariseo”.

(Mt. 10.26-33; 12.32; 10.19-20)

12 1Aro yapatobiritaigacari Jesosarosonori matsiguenga,

yagaticobacaigaca. Iparintaca Jesosicantaiguëri irogomere:—Quero picantaigari bariseoegui,

pigamaiguemari iromatobitaiguëmi.Inibati caninasati carari icanquerobasiniati, yamatobianti,ganaqueri matsiguenga iraquemisanqueri, icantacaqueri ora teonganinate aisa ocanta ora pipongantapan potsatianquero omagaro pan.2Pairoraca ománocotaga yamai,ongonijaque aiquenta. Ora teogótingani jirai, ogótanëngani aiquentairogóiguë antagaisati matsiguenga carayamatobianti bariseo. Quero pairománëmatacha. 3Aisati obirojegui,pairoraca pinibatë yamaipimánabecaro, aiquenta inguemaiguëromatsiguenga. Pairoraca pinibatëripomatsiguenga casiriconiati tsomaguipobango, aiquenta ongonijatsatae carayapatotaiga matsiguenga. 4Yamainongomantaiguëmi, nomatsiguenga,quero pitsoroguiri ira cogatsi iróguimi.Aroca iróoquemi, iroonti pobatsairóoque; tigueti ingantimi pisërequë.5Nangantaiguëmi, pominguiriTosorintsi, pomingatsatiri. Ingoqueca,iróoquemi; carari aisati ingoqueca,iragáquemi Sharincabeniquë. Jee,aisonori pintsoroguiri Iriro. 6¿Tecopigóiguë ipimantagani tsimiri iraaguerimatsiguenga, te iripënatasantima?

Carari igóiguëri Tosorintsi, teiromaguisantiri tsimiri. 7Aisa ocantaigótasantëmi: igóti atiraca ocaratipiguisi. Aroca yomisantaiguëritsimiripague Tosorintsi,taiguëmi obirojegui. Quero pitsorogui.Pinganinabentiri Tosorintsi.8Nangantaiguëmi: pairiraca inganqueriimatsiguenga: “Ira Jesoquirisito

, aique cara Jonogaguitequëinguemaiguëna ironomire Tosorintsicara nanganqueri Pabati:“Itingominquena iriro,

, Naanti paniachaJonogaguitequë nomatsiguengatapëcara niboguë yaca quibatsica. 9Carariinganquerica matsiguenga: “Cagari

, aisati nanganqueriPabati: “Tenta intingomintina iriro,iroro te nogótaguëtiri iriro Naro; cagari

. Inguemaiguëna irisaanganetsiteTosorintsi. 10Nopaniaca NaroJonogaguitequë, nomatsiguengatapë.

nane, aroca inganquima yacaqueroca,iragabiaqueri Tosorintsi ingábintsëri,irojocajineri iromaguisaintairi oraicantagueti te onganinate. Carari queroicábintsiri ira cantëgotaguetasitaroneIsëre Caninaro, quero yomaguisantineri,quero ijocajineri përosati querontaoquemisantacagajiri Isëre aroquentaimaintëro. 11Cara irágaiganaquemicacara yapatotaiga jorío, aisati iráganëmicatingasatiquë joes aisati itingomi,quero pitsorogaigui, queropogasëretaiga cara potabitanëri12ogomequeminta Isëre Tosorintsi orapinibataiguë. Onibataquemi CaninaroIsëre.

“Pigamema, quero picogui pasintagueta”.

13Cara yapatotaiga matsiguenga, aintapaniro sërari icanqueri Ira Jesos:

11 12

Page 150: Nomatsiguenga bible   new testament

150

—Ogomeantatsiri, atsi pingantiri igueimagarantinaro ora ijocaiganaquena apaticara icamaque. Imeitënaro nasi igue.

14Yotabitanëri Jesos:—Quero nacantiri cagarinanta joes, ira

cantërine caninasati imagaranquemiro.15Aique icantaiguëri antagaisati Jesos:—Pigamema, quero picogaigui

pasintagueta. Quero pinebetaro orayasinta basini. Quero ocaninataguimicara pasintaguequima.

16Aique yosiacagantëneriquingabaguirentsi:—Ainta sërari casintaguetachari. Cara

iritoganequë ipanguitëro tirigo,otojaigasantanë. Yobiguitëro tojaitirigoguitso. 17Aro iparintaca iquianca:“Teni cotonguiboro nobango asitirigoguitso jagasantaca. Aiti tojaiquerai.¿Pairoroco nanganque yamai? ¿Negaracanoguëro nomisantëro? 18Ajaa, naquianca.Nogomeriguetëro obangopague tirigo,nobetsiquëro iroraipague oquibeguinte,aro noguëro antagaisati natirigote aisatiomagaro nasintagueta. 19Nanganque:‘Inomoquina tojai, quero nitsonguiro tojaiosarini. Yamaica nomagoreaque,nopasantë, .20Carari icanqueri Tosorintsi: “Tepineicotima obiro oshoincoquiminta.Yamaica tsitiniri pingamaque. Aique,¿Pairi casintaguetajimarone antagaisati

? 21Aisati icanta antagaisatimatsiguenga cogatsi irasintasantëma tojai,carari te iraninte ingábintseri Tosorintsi.Caninataque pobetsiquima pintiomoqueriTosorintsi Jonogaguitequë.

Tosorintsi yomisantëri ira quemisanqueri; ipëri pairoraca ora icoguitia.

(Mt. 6.25-34, 19-21)22Aique icantaiguëri irogomere Jesos:—Nangantaiguëmi:

cotaro poperi, piguitsagare, atiraca

páguëro. 23Itimacaquimi Tosorintsi;¿Queroco ipaiguimi poperi, piguitsagareaisati? 24Pinetsaigueri ira tsimiripague.Teni imanguite, teatisati iráguiroibanguire iroquero pongotsiquë carairágopiantaiguëro aiquentairapapiantëro. Carari ipagueiguëriTosorintsi iraperi antagaisaticataguiteri. Aroca iromisantaiguëritsimiripague, aisati obirojeguiiromisantasantaiguëmi pabisaiguërintatsimiripague. 25Aroca pigasëretima,¿Aroco pomitojaiguëro posarinite?Quero. Pitsipiriasita cara pogasëreta.26Tiguetinta pingantima arosata, ¿Pairopogasëretocobiritaro basinipagueoquibe? 27Pinetsaiguero otegapaguetobari atiraca oquibianë. Te onguengue.Te onguirique, teatisati ontëmate, carariiroro caninarosonori. Jirai itimiSaromón itingomi joríojegui. Iquitsagatacaninasati yoganinata carari te aisatiingantimaro pibega orapague otega.Pabisanaqueri. 28Tosorintsiyoganinatëro otegapague tobari oraquero ocosamaniti aronta omanapagueosiguiricanë, iritaguëro matsiguenga.Cara yoganinatëro otegapagueTosorintsi, ¿Teco iromisantaiguëmiobiro aisati; inguitsagatacagaiguëmi?¿Pairo pitsoingobitaiguëri? 29Iroroquero piquengasëretaguëta, queroposamita: “¿Pairo nopë? ¿Pairo

? 30Aisati icogaiguëroocapague ira te inguemisante. Queroposigari irirojegui, aroquenta igóqueroPabati Tosorintsi cara Jonogaguitequëora picoguitiaiga obiro. Iromisanquemi.31Iroro pingogasantaguëqueintingomibintaiguemi, aro imaiguëmiomagaro ora coguitiomoquimine.32Quero pitsorogaigui. Obirojeguipicantaigari noishate, Narontaomisantantatsiri. Te pintojaigue, carariinintaiguëmi Pabati Tosorintsi,

12

Page 151: Nomatsiguenga bible   new testament

151

icaninabentaiguëmi, icogasantipintingomintaiguemari. 33Pomimantiroora pasintagueta, pomaguetiricoguitiaguetachari omagaro opënataga;aique imëmi Tosorintsi ora caninarocara Jonogaguitequë cara quero yapirocajiro, quero piraaga, querootisatiicositimiro, quero pitsonga. 34Aitica orapasintagueta yaca quibatsica,pinguengasëretapinintiro ora inatsi yacaquibatsica; carari aitica pasiJonogaguitequënta, pinguengasënintiri Tosorintsi.

Pobetsiquima tenta pigóte atiraca ongantima iripigaima Atingomi.

(Mt. 24.45-51; 25.1-13; Mr. 13.33-35)35Aisati icantaiguëri irogomere Jesos:—Pigamaiguemari Pitingomi,

pobetsicasantaiguema. 36Obirojegui,nogomere, aisati picantaigari iromerarocasintaro pongotsi. Iáque casintaroiraniaqueri imatsiguenga cara iráqueroiina. Ainta iromeraro yomisantënericasintaro pongotsi, yobotaiguëromicheropague, icaguitaiguë.Yoguiaiguëri irooti cara irarepëma, aitocara irasirëgotapairi. 37

santaiguë iromeraro igaguitaga carairarepëma casintari. Nangantaiguëmi:iriati agasobicaigapëri iromeraro,irapajagaigapëri. 38Aroca iribocapaeaganguite, queroca coniamaniquë,jemita: iromeraro igaguitagainganinabentasantaigabaqueri. 39Aitibasini nongomantëmi: ainta basiniaticasintaro pongotsi: aroca irogóqueatiraca ongantima iribocapë cosirinti,ingaguitë, iromisantasantëro ibango,quero inintacaguiri icositiri pairoraca.Cara te irogóte atiraca ongantimairiboque cosirinti. 40Aisatinacantabecari cosirinti, te nongomanteatiraca ongantima cara nopocaje. Jirainopaniaca Jonogaguitequë,

ngatapë yaca quibatsica. Pënibaquenajáque. Aiquenta nopigaima. Aropinguengaiguena, pobetsiquima,pigamaiguena arota queronomabocapëmi.

41Aro icanqueri Peroro:—Natingomi, ¿Pairi picantaiguë oca?

¿Paniroco naroegui, picoguicoirogótaiguero omagaro matsiguenga?

42Yotabitanëri Atingomi:—Aisati picantari ibega iromeraro

caninari, igótasanti, iquemisantasantëriibatorote, icanquineri ora icocaqueri. Iraibatorote icanqueri imaguetaiguëri basiniiromeraropague iraperi. Aique iáqueibatorote. 43-44Aroca iraniopëri iromeraroantatsi caninasati ora icanëri, ingampëriibatorote: “Caninasati picantaguequeroora nococaquemi. Yamai nocoguipomisantasantinaro omagaro ora nasinta,

. Aroinganinasëretë iromeraro. 45Irari, arocairajitabetima iromeraro te ongomeite:“Querojengari ipigaa nobatorote irooti

, inguisaiguërica itsipa basiniiromeraro iripasataiguëri sërari aisatitsinane, iromeratëmari, irapasantë iriroirisinguitopiantëma, 46iripigapëmaibatorote iromabocapëmari tentairagueiri.gopëri, irojocaigapëri cara intsibataiguëmari tsoengatsiri tenta inguemisante.47Ira iromeraro igótabecaro oraicocaqueri ibatorote, carari te ingantiro,te irobetsiquima,përi. 48Carari ira te irogótasante oraicocaqueri ibatorote, quero tojai ipasatiri.Quero icocaguiri tojai ira te irogóte. Irariogótasantatsi, ingocagasantëri tojai.

Quero antagaisati iniacaninatiri Quirisito.(Mt. 10.34-36)

49Aisati icanque Jesos:—Nipocasique yaca quibatsica arota

inguisaiguena matsiguenga iribëquë

12

Page 152: Nomatsiguenga bible   new testament

152

taiguena corosiquë.taiguëna, ainta basini queroiquemisantaiguina iratsipiriacagaigueriira caninabentaiguënane.gobitaiguëna.neme omanapague. 50Nigóqueinguisaiguëna matsiguenga,irógaiguëna. Nigótironta,santaca yamai. Nocogui nangantiroomanapague. 51Quero pijitasitanipocasica irágacaninatobagaiguëmaomagaro matsiguenga. Queroyágacaninatobaga. Nipocasiquenanganqueri inguisabacagaiguema.52Aintaca pabocorooti timaigatsipongotsiquë inguisabacaguima, queroiquengabiritina. Ingaraque maba,inguisasëretaiguëri pite iraquemisanquinane. Pite inguisasëguëri maba. 53Nipocasique iroontiinguisasëretiri itomi iriri, aisatiinguisasëretiri iriri itomi; onguisasëbaguima osinto oniro; aisati onguisasëretobaguima eba aguiro.

Caninataque pinguenguero ora ogomequimi ora piniaigabitaca.(Mt. 16.1-4; 5.25-26; Mr. 8.10-13)

54Aisati Jesos icantaiguëri irabotoibiritaigari:—Cara piniaigabaquero oquibe

mingori oconijapë aiquero caraicanaque paba, picantaiguë:

. Aro omariaque.Pigóiguë omariaque cara pitimaigui.55Aisati cara onguëtaguetanaeca,picanque: . Aroosariganaque, ongatsiringaguetanë. 56Tepinganinate obirojegui; pinibatë patirocarari picanque basiniati. Pigóiguëcaomariaque angani, aisati arocaongatsiringaguetë, ¿Pairoroco tepigóbirite piniantimaro ora piniaiguëicanque Joan baotisatantatsiri, aisatinacanque Naro aisati ora

nogometaiguëmi? 57Aisati ¿Pairo tepingogobite pigóiguero ora aisonori, oracaninari? 58Aroca inguisabiriquimiripomatsiguenga quirequi ira pirebetëri,iráganëmica cara joesiquë,tima pinguenguema cara abatsiquëqueroquerai pareta. Pinguenguemaatiraca ongantima popënabentajiri irapirebeti. Aroca iráganëmi carapoesitoquë, ira joes iragáqueri soraro:“Páganëri ica, . Aroiromianquemi cara iromingamentoquë.59Nangantaiguëmi: querocapipënabentiri antagaisati ira pirebetiri,quero yomisotocajimi aisati.

Queroca picanta yacaqueroca, iripoguiriaiguëmi Tosorintsi.

13 1Aique iátasitaiguëri Jesosmatsiguengapague,

icomantaigapëri:—¿Piquemocotaiguëri Garireasati

yógagantaiguëri Pirato? IáigabitacaJerosarénquë ibangoquë Tosorintsiyógaiguëneri ibira.queri Pirato igátaiguëri isoraroteyógaiguëri. Iconoataiguëri iraraaGarireasati iraraa ibira yógaiguëneriTosorintsi.

2Yotabitaiganaqueri Jesos:—¿Aroquenta yogamagaiguëri

gueantënguitsi ora te onganinate,yabisaiganaqueri imatsiguenga?3Nangantasantaiguëmi: tesonori. Carariqueroca pijocajiro ora picantaguetaiguëte ongomeite, queroca picantaigaayacaqueroca, aro pingantaiguëmariibega Garireasati camënguitsi,Tosorintsi iripoguiriaiguëmi obirojeguiaisati. 4Aisati piquemocotaiguëriJerosaresati cani cara oparigatetaiguërimopëpongo cara Siroéquë,guëri 18 matsiguenga, icamaiguë.¿Pairo icamobitaiguë? ¿Pijitaiguëco

12 13

Page 153: Nomatsiguenga bible   new testament

153

icantasantaguetaiguë iriro ora teonganinate, yabisaiganaqueri basiniJerosaresati, iroro inintacaguëqueriTosorintsi pitsitocaiguëri?5Nangantaiguëmi: tesonori. Irianticantaigari omagaro matsiguenga. Aisatiobirojegui, queroca pijocajiro ora teongomeite, queroca picantaigaayacaqueroca, iripoguiriaiguëmiobirojegui aisati.

6Aique icanque Jesos,guëneri:—Ainta matsiguenga ipanguitëro

iguera cara irobasitequë. Piquibiaquecaninasati, inetsapiantabitacaro aiticaoguitso, iráquerome, carari teonguitsotëmate. 7Aique icanqueri iraomisantineri: “Maba osarininocogabecaro oguitso oca igueraca; tenaneiro. Pitoguiro iguera, teniongomeite, . 8Yotabitanëriomisantiro: “Nobatorote, ineta patiroosarini basini. Nanguiaque quibatsinongonaguëro itiga pobira; 9aique arocaonguitsotanë, caninataque. Carariqueroca pini oguitso, .

Jesos yoguibegajiro tsinane sábaroquë.10Basiniquë sábaro yogomeantë Jesos

cara yapatotaiga joríojegui. 11Aintatsinane cara pongotsiquë aro inancarocamagari jirai. Aroque yoanaitëro tojaiosarini ocarati 18, iroro poguitaguëcatigueti ongantima aratingue catingasati.12Cara iniaquero Jesos, icaimëro,icanquero:—Obiro, tsinane, nagaguibegajimiro

cara poguica.13Aro yotsagaquero, irooti pibeganaa,

ocatingatanai. Aito cara ocanquecatsigue:—Icaninatasanti Tosorintsi,

yogabisaicotajina naro.14

taigari Tosorintsi jorío iguisaneinqueri

Jesos aroquenta yogaguibegajiro tsinanesábaroquë. Icantaiguëri iramatsiguenga:—Aiti 6

taigui cara caninataque popocaigueiragaguibegajimi. Carari queropipocasitiri sábaroquë, iroonticataguiteri comagoriantague.

15Aique yotabitanëri Atingomi:—Tojai pamatobianti. Pinibatë patiro,

picanque basiniati. Pintaguetiobirojegui sábaroquë aisati. Pinetse:¿Teco pintsaicotiri pobaacate aisatipomorane cara páganëri nijaaquëiróquima nija sábaroquë? 16Cararicagari pobira oca tsinaneca, iroontiimatsiguenga Abaram. Tojai osariniocarati 18 yoanaitëro Satanás. ¿Tecoonganinatasante angábintserosábaroquë?

17Cara inibatë negaca,taiguëri antagaisati quisaneintaiguëri,yoguipasiguitaiguëri. Carari iraeguibotoibiritaigari icaninabentaiganaqueri,icantaiguë:—Ocaninatasanti ora icantagueti

Jesos.

Cara Tosorintsi itingomibintaiguëri matsiguenga quemisantatsiri, aisa

ocantaro pibega oguitso mositasa, aisati ocantaro pibega ora piponganta pan.

(Mt. 13.31-34; Mr. 4.30-32)18Aique icanque Jesos:—

tiri matsiguenga Tosorintsi? ¿Paironanganquero nosiacagantëmiro?19Aisati ocantaro pibega oguitsomositasa ora imionguë sërariiritoganequë. Pianë, piquibianë tojai,ipocaigapë tsimiripague, yogaigapëroimagosi otsegopaguequë.

20Aisati icanque Jesos:—¿Pairo nosiacagantëmiro cara

igáanti Tosorintsi? 21Aisati ocantaro

13

Page 154: Nomatsiguenga bible   new testament

154

pibega ora piponganta pan. Caraobetsiquëro pan tsinane, águëro tojaiopane tirigo, ongonaguëro arosatapiponganta pan. Aique oponganëantagaisati.

Icanque Jesos: “Pomomirintsibentima piretima Jonogaguitequë”.

(Mt. 7.13-14, 21-23)22Aro iátagueque Jesos aiquero

Jerosarénquë, iquenaguequepoeboropaguequë yogometaigapërimatsiguenga. 23Yosamitobëri paniro:—Natingomi, ¿Atiraca ingaraque ira

abisaicotajatsine? ¿Aroco ingaraquearosataanti?Icanqueri Jesos:24—Nosiacagantëmiro. Aroca pininti

pingapë cara itimi Tosorintsi,pomomirintsibentima pingapëotiomijani omoro. Ainta tojai

quë, carari quero icantiro yaretaigarotojai. 25Aisa icanta casintaro pongotsi,irasitëgotanëma. Aique obirojegui teraipingaigue paratingaiguë sotoquë,pingaimë: “Natingomi, .Carari irotopitanëmi tsomagui: “Teni

.26Aique pingantaigabitëmari: “Jiraipitsibataiguëna, papëcoiguëna,póigotaiguëna, aisati pogometaiguëna

.27Inganque tsomagui: “Nagatsitaimiroteni nogóiguemi negaraca popaniaca.Pijátopitaiguena; popigaiguema tojainta

. 28Cantapijáiguë, pigasëretasantaiguëma,piragasantaiguëma,taiguë, cara piniaiguëri jaanta iraAbaram, Isac, Jacob aisati omagarocomantantatsiri cara itingomibintaiguëriTosorintsi, carari obirojegui pijocagasotoquë queronta picanta piáigui canta.29Iribocaigapë arosonori quemisantatsiri

paniaigacha cara iconteti paba aisaticara iquiro, aisati toonquë aisaticomate,quë,nequë Tosorintsi, inganinabentaigapëri.30Quero yareta canta tojaiitingomipague yaca quibatsica, irapiniacaninataiguë, carari iraretaiguëmatojai ira pomaintaiguë yamaiinguemisantaiguënanta.

Eroris te iromitsoroguiri Ira Jesos.31Irooti cataguiteri ipocaiguë arosata

bariseopague. Icantaigapëri Ira Jesos:—Pijáte basiniquë quibatsi. Icoguini

Eroris irócagantimi.32Icantaigabaqueri Jesos:—Pijáigue, pingantaigueri ira

matobiantatsiri: “Icanque Jesos: ‘Queronisiga. Nojoquineri matsiguengapagueigamagarite, aisati nogaguibegajirijanaitatsiripague; nanganquero negacayamai, naramani; aisati arosatacataguiteri notsonguëro natarobacaare

. 33Aronanguenagueque yamai, naramani,aisati basini cataguiteri. Caninataquenangame Jerosarénquë aisanangantaiguëtsiripague jirai cara icamaiguë canta.

Jesos yogasëretocoigacari Jerosaresati.(Mt. 23.37-39)

34Aisati icanque Jesos:—¡Jerosaresati, Jerosaresati,

pógapinintaiguëri comantantatsiri,pibasiaqueri mopëquë ira igáquemiTosorintsi! Aisa ocanta tiapaomisantaiguëri ojaniquite,guëri,mime obirojegui,guemime, carari te pinintaiguepinguemisantina. 35PijitasitaigaJerosarén caninaro, carari nojocanëmiNaro, aisati ijocanëmi Pabati Tosorintsi

13

Page 155: Nomatsiguenga bible   new testament

155

quero inomotajimi. Yamainangantaiguëmi quero piniaigaina aisatiirooti cara piniaigabaquina nopocajeaisati, nantingomibintaigapëmi,pingantocotaigabaquena: “Coraque Iraigáque Atingomi. .

Jesos yoguibegajiri paniriabaguitachari sábaroquë.

14 1Basiniquë sábaro iáque Jesosirapë ibangoquë itingomi

bariseo. Inetsaigaseguiri. 2Ainta carapaniro janaitatsiri, paniriabaguitachariyapaniriagueca omagaro. 3Aro Jesosyosamitëri bariseoegui aisati iraogomeantiro isanguenare Moisés,icantaiguëri:—¿Caninataqueco agaguibegajiri

janaitatsiri sábaroquë? ¿Queroco?4Imairetasantaiguë irirojegui. Aro

yotsagaqueri paniriachari Jesosyogaguibegajiri, igáqueri iriátae.5Icantaiguëri bariseo Jesos:—Aroca sábaroquë imariaque

omoroquë pitomi, ¿Queroco págairiomanapague? Imariaqueca pobaacateomoroquë, ¿Queroco págairi irootisábaroquë?naita.

6Imairetaiguë tiguetinta ingantimairotopitiri.

Icanque Jesos: “Quero poguibata”.7Aro iniaiguëri Jesos ira

igaimanejegui cara yoguibataigaca.Icogabeca irisobicaiguëme

nataigueri matsiguenga. Aroicantaiguëri Jesos, yosiacagantaiguëneri:

8—Cara ingaimëmica jiesitaquëcara iráquero iina sërari, queropisobigui cara isobicaiguiitingomipague tenta pigóte arocairibocapë itingomi yabisanaquemi

obiro. 9Aique ira cajemaquemipitirooti obiro inganquemi:“Pingabiritima, pomeri icanagaimaneca irasi irisobicomento.

. Aropopasiquitanë, pijáque pisobiaquecara carantatsiriquë. 10Carari caraingaimëmi, pirequima, pijáte,pisobique carantatsiriquë. Aique,iribocasitëmi ira cajemaquemi,inganquemi: “Omana, nomatsiguenga,

.Iraniaiguëmi igaimanejegui caramesaquë, irogóiguëmi obiro itingomi.Aro pinganinatanë. 11Pairiracaquingachane caninari, irajiquimaobatatsi,tëri, inganqueri carantatsiri. Aisatiira carantatsi, iraguibatasantëri iriroTosorintsi, iraniacaninatëriimatsiguenga.

Pingábintseri ira coguitiachari.12Aisati icanqueri Jesos ira

cajemaqueri:—Cara pingaimaiguëri matsiguenga

pobangoquë, popaagaiguëricatingaquë queroca chopiniquë, queropicaimiri irianti pamigotepague,querootisati pirentipague, querootisatipijitaneegui, querootisatipitimanamire casintaguetachari.Aroca popaaguëri, aro iriropëgatajimine, irapajagajimi obiro.13Carari caninataque pingaimaigueriira te irasintaguetima pairoraca, aisatiira camabocori, aisati ira carancara,aisati ira comarajari, omagarocantacha negaca, 14tiguetintaingantaiguema iripëgatajimiirapajagajimi obiro. Carari aiquentacara Tosorintsi iraganiataigairiantagaisati quemisantatsiri,iripëgatajimi, imaimi obiro carapicábintsanti yamai.

13 14

Page 156: Nomatsiguenga bible   new testament

156

Tosorintsi iritsita icábintsaigabitaca jorío.(Mt. 22.1-14)

15Iquemaqueri Jesos paniro igaimane,icanque:—Inganinasëretë ira papërone pan

cara igáanti Tosorintsi.16

quë:—Ainta paniro sërari. Yobetsiquëro

tojai perintsi, icaimagantaiguëriimatsiguenga iribocaigapë irapaiguë.17Aroque pobetsicaca antagaisati.

guëri igaimane: “Moncaraca yamai;pobetsicaca omagaro; popogopë

. 18Carari te ingogaigueiriáigue. Icanque paniro: “Irorainamanantë naguebatsite. Najáqueyamai nanetsëro, caninaguiteroca.Pingantinari pobatorote: ‘Quero ipoqui’. 19Icanque basini: “Irirai namanantënobaacate icarati 10. Yamainajátasiqueri naniantëmari irirocacaninari, aroca intarobacaaquecaninasati. Pingantiri pobatorote:

. 20Icanque basini:“Irorai náguë najina; iroro quero

. 21Aro ipigapaa ironomire,icomantapëri ibatorote: “Icanquena:‘Quero niáti, . Aroiguisaneinca, igáqueri ironomire:“Omanapague pijáte, pinguenaguequepoeboroquë, pomapëri yaca ira teirasintaguetima pairoraca, aisati iracamabocori, aisati carancara, aisaticomarajari, .22Aique iáque ironomire,icaimaguequeri, yamaigapëri tojai.Icampëri ibatorote: “Casintinari,nocomantëri, ipocaigapë tojai, carariterai otsatenguima mesa; tojaiquerai

. 23Aro icanqueri ironomireibatorote: “Pijátaguete abatsipaguequë,pomaigapënari yaca irajagopëmaro

nobango. 24Carari, nanganquemi, quero

.

Icanque Jesos: “Pomomirintsibentinaro ora nococaquemi”.

(Mt. 5.13; 10.37-39; Mr. 9.50)25Arosonori matsiguenga

yoguiataiguëri Jesos cara abatsiquë.Yapisitaanaca, icantaiguëri:

26—Nigóti pinintaiguëri piri, piniro,pijina, pitomi, pirenti, pitsiro, omagaro.Aisati pininta obiati. Caninataque,carari pingogaiguëca piguiatina,caninataque pinintasantaiguena Naro.Queroca pinintasantina, tiguetipingantima pomeguima nogomere.27Pairiraca nintatsi iraguiatanëna,imeguima nogomere, iranatanëroigorosite, quero icantanonta iriati.Queroca ipomirintsibentinaro pairoracanongocaqueri, tigueti ingantimaimeguima nogomere. 28Pairiraca cogatsiirobetsiquë oquibe pongotsi, ¿Tecoirotsita inguengue ora opënatëma,irogócoitiri iguireguite arocacotonguiboro iritsonguëro pongotsi?29Aroca imarintëmaro, carari querocotonguiboro quirequi, queroitsonguiro, iraegui netsërone pongotsiirisëronquimari casintaro.30Ingantocotaiguëri:tacaro pongotsi; tigueti ongantima

. 31Aintaca itingomi aisatiisorarote icarati 10,000, igótocotobëribasini itingomi ipoque iriro aisati20,000 isorarote iromanápëri, ¿Tecoiritsita cajemaquerine ogótacagantatsiri,irogóontobagobëma inguengaiguëmaaroca onganinatë iromanátaigabaqueri,iritsongaigabaqueri? 32Arocainguengaiguëma quero yagobeiri,iragátaiguëri iragátane iritonguibotobëmari basini itingomi aisati isoraroteicarati 20,000 irosomitobëri pairoraca

14

Page 157: Nomatsiguenga bible   new testament

157

ingoque arota quero yomanátiri,iripigaigaima caninasati. 33Aisatipicantaiga obirojegui. Aroca pingoquepiguiatanëna,tima ati ocanta omagaro ora pasinta.Pigótasantiro, aro pijocaiganaquero,piguiatasantaiganaquena. Querocapapabaquëajiro, tigueti pingantimapomeguima nogomere. 34Nococaqueriira aguiatina quemisanquinainguemisantacaguiri basini matsiguengairogometiri intime caninasati. Irianticantaca patiari caninari. Querocaijocanëro irasi, quero yoguiatina, queroicomeiti, quero icanti ora nococaqueri.35Irianti cantaro patiari caraomasangatanë ora cochotacaguiro,quero ocomeiti, ojoquero sotoquëogatiquëngani. Aitica piguemita orapiquemanta pinguemisantiro oranocomantëmi.

Jesos icomantëgotëri ira oisha ibiaga.(Mt. 18.10-14; Joan 10.1-18)

15 1Ipocasitaiguëri Jesos omagarojorío coigotantatsiri quirequi,

ipagantineri Iromasati.guëri tojai cantaguetiro quimingariinguemisantaigapëri. 2Aisati aintabariseoegui aisati iraegui ogomeantiroisanguenare Moisés iniaiguëri Jesos,icantobaca:—Icanque Jesos ora te onganinate.

Yágacaninataiguëri cantaguetatsiri,itsibataigari yapëcoiguëri.

3Aique yosiacagantëneri Jesos,icantaiguëri:

4—Pinguengaiguëri paniro sërariobirojeguiquë yomisantaiguëri iroishateicarati 100. Aroca imiaquima paniroiroishate, ¿Queroco ijocanëri 99 caraquesiiquë, iriátë ingooqueri ira oishaibiaga irooti cara iraniopairi? 5Carainiopairi, icaninatë, iquiopairi,6ipigapaa ibangoquë, icaimaigapëri

imatsiguenga aisati itimanamitane,icampëri: “Intsome anganinasëretanë;ipiaca noishate, .7Nangantaiguëmi, aisa ocantainganinasëretasantaiguë caraJonogaguitequë cara inganquimayacaqueroca paniro cantaguetatsiriijocajiro ora icantagueti te onganinate.

guëri tojai matsiguenga caninari teingantiro quimingari.

Jesos iquenguitsatocoqueriquirequi ibiaga.

8Aisati icantaiguëri Jesos:—Aiti basini quingabaguirentsi

nosiacagantëmiro: ainta tsinanepasincari iguitso quirequi icarati 10.Aroca imiaquima paniro,jiri. Ontsitinitanëca, oboquero michero,otarogasantëro pongotsi; ongooqueriirooti cara oniajiri, ágairi. 9Cara págairi,ocaimaiguëri omatsiguenga aisatiotimanamitane ocantaigabaqueri:“Intsome anganinasëretanë: ipiacanaguireguite, .10Nangantaiguëmi, aisa ocantainganinabentaiguëri ironomireTosorintsi irisaanganetsite carainganquima yacaqueroca panirocantaguetatsiri, ijocajiro ora icantaguetite onganinate.

Jesos icomantëgotëri oboina ibiaga.11Aisati icanque Jesos:—Ainta sërari aisati pite itomi.

12Icanqueri iriri itomi carantatsiri:“Pabati, pomena yamaica omagaro ora

.Aro ipaguetaiguëri pite itomi. 13Carapabisanaque arosata cataguiteri, itomicarantatsiri yapatotëro antagaisati irasi,iáque canta jaanta basiniatiquë quibatsi,yáganëro iraisati. Canta, te intimopëcaninasati; icantaguetiro pairoraca

14 15

Page 158: Nomatsiguenga bible   new testament

158

icoganonta, yaparaqueri iguireguiteaisati basini yasintabeca. 14Caraitsonqueri omagaro, canta jaantaitasiataiguë matsiguenga. Aisati iraoboina sigachari itasegasantë. 15Aiqueiáque icooqueri matsiguenga timatsicanta, intarobacaaquineri. Ainta paniro,igáqueri ichacaratequë imaigueri iraperiichanchoneegui. 16Aisati yapëro oboinaora otaqui iraperi chancho, teinguemina; icogabecaro basini; carari teimeri iriro iraperi. 17Aique iquengasëtaca: “Ainta tojai tarobacaatineri apati.Cotonguiboro iraperi antagaisati,yapapinintaiguë te iritsonguero, cararinaanti yaca nangamaqueni páguënantanatasegane. 18Atsi nopiganajimaapatiquë, nangampëri: ‘Pabati,nacantomotaguequeri Tosorintsi aisatiobiro. 19Teni ongomeite pijitina pitomiyamai tenta nanganinate. Pingantajinapomeraro, nantarobacaatimi

. 20Aito cara iparintacaiáque iririquë. Cara aintaquerai jaanta,terai iraretima, inebintobacari iriri,igótobëri, icantaneintëgotëri itomi,isigasitanacari itonguibotobacari,yabitsinacobëri. 21Icampëri: “Pabati,nacantaguetomoqueri Tosorintsi aisatiobiro tenta nanguemisantimi. Teniongomeite pijitina pitomi yamai tenta

22Carari iriri igáqueriironomire: “Omanapague, pomapëneriquitsagarintsi caninarisonori,pinguitsagatiri, poguineri aniyoibatsapacoquë aisati sapato iguitiquë;23aisati pomapëri itiomijani baaca aneri,póguineri. Intsome opaigue aisatiintsome anganinasërebentiri notomi24aroquenta ipigapaa. Najitabecaicamaqueni carari cantaca icaniatanaini.

.Iparintaigaca icaninasëretaiguë,yapaiguë.Përosati icanque Jesos:

25—Carari ainta itomi obatatsi caraichacaratequë. Cara yaresërepaiquemaigapëri cara icántataiguë aisatiicaninataiguë. 26Icaimëri paniroibimantaga, yosamitëri: “¿Pairoicaninabiritaiguë cara pongotsiquë?27Yotabitanëri: “Ipigapaa pirenti.Yógagantëneri itiomijani baaca aneriyapaiguë. Icaninatasantë piri aroquenta

.28Iguisanaca ireinti obatatsi, te iraninteingue pongotsiquë. Carariiquemocoqueri iriri, isotocanë icanqueri:“Omana, notomi, pingapë.

. 29Carariyotabitanëri, icanqueri: “Tojai osarininacanquemiro pairoraca picocaquena,te nopëgatsatëmatimi. Carari te pomenanaro paniro chibo nopaagaiguërinamigoteegui, nanganinatagaiguëri.30Carari yamai ipocaji pitomi,yaparatasicari piguireguite itsoncaquerotsinanepague antagueantatsiri,págacaninatobëri póguëneri aneri

. 31Icanqueri iriri: “Notomi,përosati pinomoquina. Omagaronasintagueta iroonti pasi aisati. 32Cararicaninataque anganinabentiri pirenti.Aisa ocantabeca icamaque, najitabecaquero naniajiri aisati. Carari aisa ocantaicaniatanai, naniajiri. Ipegabeca, yamainaniajiri aisati. Intsome anganinasë

.

Jesos icomantëgotërimatobitiriri ibatorote.

(Mt. 6.24)

16 1Aisati icantaiguëri irogomereJesos:

—Ainta sërari yasintaguetaro tojai.Aintasati iromeraro yomisantineriomagaro irasi ibatorote. Ipoque basini,icomantëgotëri iromeraro caraicositagarantëri casintari. 2Icaimëri,yosamitëri: “¿Pairo ojita oca

15 16

Page 159: Nomatsiguenga bible   new testament

159

naquemocoquemi? ¿Aisonoricopicositagarantëna?naro pisanguenare, pomapënaro.Naninti naneiro ora picanque. Queronanintacaguimi pintainaro pairoraca

. 3Aique iquianca iriro:“Irojoquena nobatorote; queroinintacaguina nantaineri aisati. ¿Paironanganque yamai? Te nasintsitenasiabaguite. Aisati nopasiquique caranomanopiantëri imasitëna quirequi.4Ajaa, nigóque ora nanganque. Aiquecara irojoquena nobatorote, irágobëna

. 5Aroicaimaiguëri paniropague ira irebetiriibatorote. Icanqueri paniro: “¿Ati icarati

? 6Yotabitanëri:“Narebetëri tojai oguei aseitona, 100

. Icanqueri: “Jeroca pisanguenarejirai. Yamaica pisanguenate carapirebetiri 50 . 7Aique icanqueribasini: “Obiro, ¿Ati icarati pirebetiri

? Yotabitanëri: “Narebetëritojai tirigo 100 . Icanqueri:“Jeroca pisanguenare jirai. Yamaicapisanguenate cara pirebetiri tirigo 80

. 8Aiquenta cara igóqueroibatorote ati ocanta iromeraroyamatobiqueri, icanque: “Te ongomeitecara yamatobiquina, carari igóti

. Iraeguitsoengatsiri te inguemisantiri Tosorintsi,igótasantaiguë ati ongantimaingantacaqueri imatsiguenga ora icoguiiriro. Yabisaiganaqueri quemisantatsiritenta irogótasante; te inguengasëretimairobatiri basini. 9Yamai nangantaiguëmiobirojegui: aintaca piguireguite,pingábintsaigueri ira coguitiacha,pomitocotiri pomeri ora coguitiomotari.Iramigotenquimi, quero yomaguisantiroora picanqueri. Aique carapingamaqueca, pijocanëri piguireguitecarari irágacaninatobëmi Tosorintsi caraJonogaguitequë, pintiomotaiguëri

caninasati ira picábintsaiguë carapongotsiquë quero pitsonga. 10Iracantatsi caninasati cara Tosorintsi ipëriarosata, aisati irantë caninasati caraimëri tojai. Carari ira matobiantatsi caraipëri arosata, aisati iromatobiantanëcara imëri tojai. 11Carari arocapingositaguetaiguëro ora yasinta basiniyaca quibatsica, aisati pabentaigaro orapasinta obiro, ¿Pairiroco pëmiro oracaninaro quero pitsonga? Quero pairi.12Aroca picositaiguëri iguireguite basini,¿Pairo imabiritimi Tosorintsi pairoracacaninari, pasiati? 13Aintaca ironomitaga,quero icanta iquemisantiri piteibatorote. Iromaintëri paniro,iraninqueri basini. Aisa ocanta, arocapingantineri Tosorintsi omagaro oraicocaquemi quero picantanonta obiati.Aroca pingoque pingantanontima obiati,quero pintineri Tosorintsi. Queropicantiro pite. Aroca pinintasantëriTosorintsi, quero picogui popobotiripiguireguite. Aisati pinintiricapiguireguite, quero piquemisantiriTosorintsi.

Jesos inibataiguëri bariseoegui.(Mt. 19.1-12; 11.12-13; 5.31-32; Mr. 10.1-12)

14Aro iquemaiguëri bariseo oraicanque Jesos. Isërontaigacariicogasantinta quirequi bariseoegui.15Icantaiguëri Jesos:—Pijitasitaiga caninari obiatiegui,

aisati picogaiguë iraniacaninataiguemimatsiguenga, carari igóquemi Tosorintsiora piquianca. Te inguenguemaTosorintsi aisa icanta iquengaigamatsiguenga. Ora icaninabentaiguëmatsiguenga iniacaninatëro, iniaqueroTosorintsi te onganinatëmate. 16Jiraiocaninatë inguemisantiro matsiguengaora isanguenatacaqueri MoisésTosorintsi,queri comantantatsiri jirai, carari yareca

16

Page 160: Nomatsiguenga bible   new testament

160

yamaica Joan baotisatantatsiri. YamaiTosorintsi icocaqueri basiniati.

santëmari Tosorintsi. Yamaiicogasantaigui tojai matsiguenga carairagabisaicotajiri Tosorintsi, inganaqueiragáantanequë, intingomintaiguëmari.17Aiquenta omeganëma quibatsi aisatiJonogaguite carari quero opeguëmataisanguenare Moisés. Icogui Tosorintsipërosati ongantima arota pigóontimaroati ongantima pintimaigue caninasati.18Aintaca sërari irojoquero iina, iráquebasini iina, yaguimintacaro iinasonoriora ijoque jirai. Aisati pairiraca ágaironeora ijoque ojime, yaguimintacari ojimecara icantagueti ora te ongomeite.

Jesos icomantëgotëri ira casintaguetachari aisati Irásaro.

19Përosati icanque Jesos:—

chari, icanaque iguitsagare caninari,

gori. Antagaisati cataguiteri icaimaguëriimatsiguenga icantaigui jiesitayapasantaiguë; te ongoguitiomotimaripairoraca. 20Carari ainta basini sërarijitacha Irásaro, irojocaga caraomoroquë casintaguetachari.baguitaga omagaro. 21Icogabecairapërome ora ongarataga yobariaquecasintaguetachari. Te inguemima. Teiromitocotiri pairiraca;guëri otsitipague itsotaguepëroiribatsagoro. 22Aique icamaque Irásaro,yáganëri ironomire Tosorintsi cara iniAbaram caninaguiteroquë. Aisatiicamaque casintaguetachari, itiacaigamaga. 23Cara osobiquë itsipiriasantëisërequë, tojai iniacatsigatacaro. Aisatiinetsë canta jaanta, iniaiguëri Abaramaisati Irásaro. 24Icaimë, icanqueri: “Apa,Abaram, pingantaneintëgotina yaca;

pigátiri Irásaro iragaapagotimaibatsapacoquë nijaquë iribocapëta yacaarota iragatsingatinaro nanine

.25Carari yotabitanëri Abaram: “Notomi,pinguenguero ati ocanta jirai carapitimabeca quibatsiquë. Pitimi

mine. Irari Irásaro tojai itsipiriasantëjirai. Carari yamai icaninatasanti iriroyaca; obiro pitsipiriasantë canta.26Aisati aiquero obiroquë aiti otarabiparaguitia játaque osobisonorinta arotapairiraca yaca quero yagobia iátiobiroquë. Querootisati pairiraca canta

.27Icanqueri casintaguetabetachari:“Queroca ipoqui yaca, Apati Abaram,nomanaquemi pigátiri Irásaro caraibangoquë apati. 28Canta, aintapabocorooti igue. Ingamanaaigapëri,inguemisantacagaiguëri igue Irásaro,imasiniatitaiguëma, arota quero

. 29Icanqueri Abaram: “Aitiisanguenare Moisés aisati irasicomantantatsiri.

. 30Yotabitanëri: “Quero, ApatiAbaram; quero iquemisantiroSanguenari, carari aroca iriátasitaiguëricamatsiri, inguemisantobëri iriro,

. 31Carari icanqueri Abaram:“Queroca iquemisantiro Sanguenari,querootisati iquemisantobëri camatsiri

.

“Quero pintaguiri basini ora te onganinate”.

(Mt. 18.6-7; Mr. 9.42)

17 1Aique icantaiguëri irogomereJesos:

—Nangantaiguëmi, përosati ini iraantaaqueri imatsiguenga ora te

16 17

Page 161: Nomatsiguenga bible   new testament

161

onganinate; carari Tosorintsi ingasitígatëriira antaaquerine basini. 2Caninataquemeingamaque queroquerai intaguiri iraquemisanquina ora te onganinate, aisaonganquima iraguëshotiaquineri oquibemopë itsonoquë, irojoqueri angaarequëingamaque. 3Pigamema, quero pintaguiribasini ora te ongomeite.

Pisetajineri popiguemisantane ora icantaguetimi te onganinate.

(Mt. 18.21-22)

Aisati icanqueri Jesos:—Aintaca popiguemisantane

icantaguetimi ora te onganinate,pingamanaairi. Aroca irojocajiro oraicantagueti te ongomeite, pijocajineriobiro, pomaguisantineri, queropiquengairo. 4Aitica patiro cataguiteriingositëmi, inguisatsatëmi, pairoracainganquemi, iragatsitapininqueroca tojai,aroca inganquemi: “Nacanquemi ora teongomeite; iroro nogasëretaguëca.Nojocajiro quero nacantajimiro aisati;

, aropijocajineri, pingábintseri, queropiguisiri.

Aroca pinguemisantiri Tosorintsi, inganquemiro tojai.

(Mt. 21.18-22; Mr. 11.22-26)5Ira iragátane Jesos icantaiguëri Ira

Atingomi:—Naquemisantabecari Tosorintsi,

cagaiguena.6Icanqueri Atingomi:—Pinguemisanqueca arosata, pomaniri

Tosorintsi pingantiri irisiabonguititiro oraanchatora, iragaratianquero caraangaarequë, aro inganquemiro.

Ira quemisantatsiri aisa icantari iromeraro Tosorintsi.

7Aisati icantaiguëri irogomere Jesos:

—Quero piquenga obiatiegui caninari.Aintaca pomeraro isiabaguitë querocayomisantimiri pobira, cara iripigaimapobangoquë, ¿Pairo pinganqueri?¿Pinganquerimeco: “Pingapëomanapague, ? 8Queropicantiri negaca. Pinganqueri:“Pobetsiquima, pingotina noperi aisatinomire, pomapënaro. Notsonquerocanaro, aro pope obiro, .9Quero picarasiatiri pomeraroaroquenta icanquero ora picanqueri.10Aisati obirojegui picantaigari ibegapomeraro. Cara pitsonguëro antagaisatiora icocagaiguëmi Tosorintsi,caninataque pingantaigue: “Patironacanquineri Tosorintsi ora icocaquena.Te inëmate ora nanguenguema narocaninari, .

Jesos yogaguibegajiri 10 iribatsasetaga.11Aisati yogaganaa Jesos, iáque

aiquero Jersarénquë, iquenaqueSamariaquë aisati Garireaquë. 12Carayarecaro poeboro, itonguibocari sërariiribatsasetaga icarati 10. Yaratingaiguëarosata casiriconiati, te irotsititimariJesos. 13Icaimaigabaqueri:—Jesos Ogomeantatsiri,

tëgotaiguena, pigabisaicotaiguena.14Aro iniaiguëri Jesos, icantaiguëri:—Pijátasitaigueri saseriroti,

poniagaiguemari.Aique iáiguë. Cara abatsiquë aito ca

ibegaiganaja. 15Aro ainta paniroiribatsasetabitaga, cara igóque aroqueibeganaa, ipigapaa, icaimanë catsigue,

. 16Yobaticagueritotasipariiguitiquë Jesos, yaquitomoca,icarasiapëri Ira Jesos. IriantiSamariasati, ipaniaca Samariaquë jirai.17Aique icanque Jesos:—¿Teco ingarate 10 iribatsasetaga ira

nogaguibegaji? ¿Atini ira basini 9?

17

Page 162: Nomatsiguenga bible   new testament

162

18Icari ica cagari jorío, irianti basiniatimatsiguenga. ¿Paniroco ica ipigapainibacaninatëgotëri Tosorintsi?

19Aique icanqueri iribatsasetabitaga:—Pingabiritima, pijátaje yamai.

Aroquenta piquemisanquina, iroronogabisaicotaguëtajimi.

Ati icanta Tosorintsi cara itingomibintanti.

(Mt. 24.23-28, 36-41; Ir. 19.11-12)20Aique yosamitaiguëri Jesos

bariseoegui:—¿Ati ongantima orequima

iragáantane Tosorintsi?Yotabitaiganaqueri Jesos:—Cara intingomibintëri matsiguenga

Tosorintsi, quero pineiro tentaoneingani. 21Quero pairi cantatsi: “Iroro

, querootisati, . Aisonoriquero oconijati carari aiti obirojeguiquë.Paniro itingomibintiri Tosorintsi iraquemisanqueri.

22Aique Jesos icantaiguëri irogomere:—Naro paniënguicha cara

Jonogaguitequë nomatsiguengatapë.Quero natsibatimi përosati aiquentanojocaiganaquemi. Coraque opoquecara pingogaigabitëma piniaigainapatiro cataguiteri basini, carari queropineina. 23Aintaca inganquemi: “Ainta

, aintasati cantëmine:, quero poguiatiri, quero

pitsipiriasita piáti cagarinanta Naro.24Cara omabocapë tegotsitanatsimoretatsiri, osangueguitetanëroomagaro jonoquë, aisati nangampaimaNaro cara nopogopae quibatsica.Nomabocaigapairi matsiguenga, carariiraniaigabaquina antagaisati. 25Carariqueroquerai nipocaji, Natsitaatsipiriaquenguitsine tojai arontairitsoengaigabaquina icaeguimatsiguengaca, inguisaigabaquina.26Aisa ocanta jirai cara itimi Noé,

itsoingaiguëri Tosorintsi matsiguenga,aisa onganquima cara nopigaima Naro,iritsoengaiguëna omagaro matsiguenga.27Cara Noé icamanaaiguëri, iramatsiguenga përosati icantaiga carayametaiga: yapaiguë, yógaigaca,yágaiguëro iina, yágantacagaiguëroirisinto, përosati icantaiga irooti carayotetanacaro pitotsi Noé. Aiqueopariaque oquibeguintesonori angani,ponangasantaca, ongaaretanë omagaro,pipoguiriaiguëri antagaisati tsoengatsiri.28Aisati icantaiga matsiguenga caraitimi Lot, yapaiguë, yógaigaca,yamanantaiguëro pairoraca,ipimantaiguëro, ipanguitaiguëibanguire, yobetsicaiguëropongotsipague, 29carari cara isotocanëLot cara Soromaquë, irooti cataguiteriTosorintsi yobariaquineri tsitsioconogaro asopiri paniacha jonoquë,pipoguiriaiguëri antagaisati Soromasati.30Aisa ingantaiguëma matsiguenga caranopocaje Naro. Iritsoengaiguënatojaisonori, quero iquengaiguiriTosorintsi. 31Aisati caraomoncaraquema cataguiteri caranopocaje, aintaca paniro jonoicaibangoquë, quero iqui cara iráganëroora yasinta; aintaca paniro iritoganequë,quero ipigaa ibangoquë. Irisiganëmata.32Pinguengaiguero iina Lot, opeganacapatiari cara papisitaanaca. 33Pairiracacogabitacha ingábintsëma yacaquibatsica tenta iraninte iratsipiriero,quero iáti Jonogaguitequë,santëma. Irari quemisantasantënaneyaca quibatsica, irooti caraingamobiquina Naro, aiquentaintiomoquina Jonogaguitequë,intimasantapë caninasati. 34Yamainangantaiguëmi: cara nopocaje,intsibatëmari pite sërari irisomë irootisomamintotsiquë. Paniro náganë, irabasini nojocanëri. 35Otonongasegueca

17

Page 163: Nomatsiguenga bible   new testament

163

tirigo pite tsinane; paniro náganë, orabasini nojocanëro. 36

gueca pite sërari cara togantsiquë.Paniro náganë, irari basini nojocanëri.

37Yosamitaiguëri irogomere:—Natingomi, ¿Nega onganquima

negaca?Icantaiguëri Jesos:—Atiraca ini igamaga, aito cara

imarigasipëri tisoegui. Aisa ocanta,atiraca itimi tsoengatsiri,gaiguëri Tosorintsi.

Ora ogamaimentaga paserigapininqueri joes te inganinate.

18 1Aisati basiniquë cataguiteriJesos yogometaiguëri irogomere

quingabaguirentsiquë. Icantaiguëricaninataque iromanopiantiri Tosorintsi,quero itsirisharo. 2Yosiacagantëneriquingabaguirentsi, icantaiguëri:—Ainta poeboroquë ira joes ira te

iminguiri Tosorintsi, teatisatiingantaneintëgotiri matsiguenga. 3Aisatiainta irootiquë poeboro tsinaneogamaimentaga. Piátasitopiantëri joes,ocantopiantabitacari: “Pingábintsenapomitocotina; popëgabentina ira

. 4Iritsita te iraninteingábintsero, carari piátasitopiantëri.Aiquenta iquianca: “Aisonori tenominguiri Tosorintsi teatisatinangábintseri matsiguenga, 5cararipaserigapininquina oca tsinaneca. Iroronomitocotaguëquero, nangábintsëroarota quero pipocasitopiantaina

.6Icanque Atingomi:—Pinguengueri ira joes te inganinate,

ora icanque. Ipëgabenquero tsinaneogamaimentaga. 7Irianti Tosorintsiicaninati.taiguëri quemisantatsiri, ¿Tecoinguemaigueri cara iripëgabintaiguëri?8Nangantaiguëmi, quero ocosamaniti

cara ingábintsaiguëri iripëgabintaiguëri.Carari cara nopigaima yaca quibatsica,¿Aroco naniaigapëri quemisantaiguënane iromanocotaiguëri Tosorintsi?

Yamanaigui pitirooti: bariseo aisati coigotantatsiri.

9Aisati Jesos yosiacagantaiguënerimatsiguenga yoguibataiga,iquengaigaca iriati caninari,imaintaiguëri basini. Jesos inibataiguërioca quingabaguirentsica:

10Iáiguë pite sërari cara oquibequëibango Tosorintsi, yamanaigapë. Paniroini bariseo,tsiri, icoicotaiguëri iguireguiteimatsiguenga, ipagantiri igobeingariteIromaquë. 11Yaratingopë bariseo,yamanopë icanque negaca: “Tosorintsi,nacarasiaquemini cara te aisanangantimari ibega basini sërari. Tojainacaninati naro; te nangantaguete, teaisa nangantimari cosirinti, tenomatobite, te naguimintimaro najina.Teatisati nangantimari ibega icacoigotantatsirica. 12Nameta omagaroironisiquë nitita, aisati joebisiquë, tenope, iroonti naquenguimi Obiro. Aisatinopagarantimiro omagaro nágagueti.Náguëca 10, . 13Iracoigotantatsiri yaratingopë caraomoroquë pënibaque te ingue. Teiraniacaninatima iriati; ipasiquique, teiranetse jonoquë, yoguica icanque:“Tosorintsi, pingantaneintëgotinanaronta cantagueantatsiri, tenta

. 14Yamai nangantaiguëmi,tojai icantagueti ira coigotantatsiri,carari icábintsëri Tosorintsi,yogabisaicotajiri. Cara ipiganajaibangoquë, aroque igónijinca iriati carainiacaninatëri Tosorintsi. Irari bariseo teiraniacaninatiri iriro Tosorintsi, teiragabisaicotiri. Pairiraca quingachanecaninari, irajiquima obatatsi, aro

17 18

Page 164: Nomatsiguenga bible   new testament

164

Tosorintsi iraguipasiguitëri, inganquericarantatsiri. Irari carantatsi, te irajitimacaninari iriati,tëri iriro.

Icogui Jesos iribocasitaigueri janequijegui.

(Mt. 19.13-15; Mr. 10.13-16)15Aique yamapëngani tsorori

janequipague cara Jesosiquë, icogaiguëcara irogaguetineri ibaco Jesosiguitopaguequë janequi, iromanocotiricara ingábintseri Tosorintsi.Iniaigabaqueri irogomere, imetaigacariJesos, icantaigabaqueri:—Quero paseriguiri Atingomi.16Carari icaimaiguëri Jesos:—Quero picantiri. Nocoguini

iribocasitaigapëna janequijegui. Igóiguëiriro intingomintina. Antagaisatiicantaigari ibega ica intiomoquina carairagáantanequë Tosorintsi. 17Aisonorinangantaiguëmi: icaegui janequicainintaiguë intingomintimari Tosorintsi;pairiraca te aisati ingantima ibegajanequi, quero pareta cara igáantiTosorintsi.

Jesos icamanaaqueri ira sërari casintasantachari.

(Mt. 19.16-26; Mr. 10.17-27)18Basini cataguiteriquë iátasiqueri

Jesos paniro itingomi jorío. Icampëri:—Caninari ogomeantatsiri,

pingomantina: ¿Pairo nanganque arota

quë?19Yotabitanëri Jesos:—¿Pairo picantobiquina Naro

caninari? Paniro ini caninari, IriantiTosorintsi. 20Pigótiro ora iragáantaneTosorintsi ora ipëri Moisés: queropintiro tsinane cagaro pijina; queropóganti; quero picositanti; queropitsoiguëgotaguetari ira basinipague;

pinguemisantiri aisati pinintiri piriaisati piniro quero pipëgatsatëmatari.

21Icanqueri sërari:—Aroque naquemisanquero omagaro

oca, nomoncaraquero cara ninë janequiirooti yamai.

22Iquemaqueri Jesos, icanqueri:—Panibati. Pinintica iraniacaninatimi

Tosorintsi, atsi pijáte pomimantiroantagaisati ora pasinta, pomaguetiri iracoguitiaguetachari omagaro opënataga;aique imëmi Tosorintsi ora caninarocara Jonogaguitequë. Carapomimantëroca antagaisati, aropiguiatanëna Naro.

23Cara iquemobëro oca,santanaca irironta casintaguetasantacha,aique iáque tenta iraninte imimantiro.24Iniobëri Jesos, icanque:—

chari iriátë canta itingomibintantiTosorintsi! 25Nanganquemi:tomocari cameyo ingue otiomijaniquëomoro quitsapi,tasantëmari casintachari iriátë caraigáanti Tosorintsi.

26Iraegui quemaiguëri yosamitëri:—¿Aisonorico? ¿Pairo inganquima

matsiguenga ora iragabisaicoontëma?27Carari yotabitaiganaqueri Jesos:—Quero icantiro matsiguenga

yogabisaicota iriati, carari IriantiTosorintsi inganquero antagaisati. Teomomirintsitomotimari Iriro.

Ora imaiguëri Tosorintsi iraegui aguiatëri Jesos.

(Mt. 19.27-30; Mr. 10.28-31)28Aique icanque Peroro:—Ogometinari, pinguengaiguena

naroegui. Nojocaiganaquero omagaroora nasintaiga, noguiataiganaquemi.

29Icanqueri Jesos:—Aisonori nangantaiguëmi: quero

pitsipiriaro. Aroca pintingomintimari

18

Page 165: Nomatsiguenga bible   new testament

165

Tosorintsi, pijocaiguëro pobango, pijina,pirentipague, piri, piniro, pitomipague,pisintopague, ingantocobentaiguëmiTosorintsi. Aroca pingogasantëintingomibintimi Iriro, iroro pijocaguëquero pairorapagueraca, queropitsipiriaro. 30Aroca pijocanëneriarosata yamai, imaiguëmi tojai yacaquibatsica. Aisati irágaiganaquemi cantaJonogaguitequë pintiomoqueri përosati.

Mabataque icomantaiguëri Jesos irogomere cara ingamaque.(Mt. 20.17-19; Mr. 10.32-34)

31Aique icaimaiguëri irogomerecasiriconiati icantaiguëri:—Yamai ajáiguë canta Jerosarénquë.

Jirai isanguenatocotaiguënacomantantatsiripague, Naro paniachaJonogaguitequë nomatsiguengatapë.Yamai omoncaraquima omagaroisanguentocotaiguëna. 32Ira joríojeguiirácagantaiguëna ira basiniatimatsiguenga cagari jorío irágobëna.Irisërontaiguëna, iratsipiriacagaiguëna,irijobataiguëna. 33

guëna, aique irógaiguëna. Carariongaraque maba cataguiterinanganiatanae aisati.

34Te irogóigue irogomere oraicomantëri Jesos tenta inguemaigueri;icomëtaigabacaro.

Jesos iniacagajiri comarajari Jericósati.(Mt. 20.29-34; Mr. 10.46-52)

35Cara pënibaque irarepëmaro Jericó,Jesos iniopëri comarajari onamiquëabatsi yamanopiantëri matsiguengaimaigueri quirequi. 36Iquemaigabaqueritojai matsiguenga yabisaiganaque, aroyosamitë:—¿Pairi bocatsi?37Icomantaiguëri:—Coraque Jesos Nasaresati.

Irabisanaque yaca.

38Aique icaibatanë comarajari,icanque:—¡Jesos, Obiro imatsiguenga David,

pingantaneintëgotina!39

guëri icantaiguëri:—¡Pomairete!Carari aiquero iátanëtigue

icaimasantanë comarajari:—¡Jesos, imatsiguenga David,

pingantaneintëgotina!40Yaratingopë Jesos, icaimagantëri;

cara yarepa, icampëri:41—¿Pairo picogui nanganquemi?Icanqueri:—Natingomi, nanintini piniacagajina.42Icanëri Jesos:—Aro piniaje yamaica. Aroquenta

piquemisanquina nagobiajiro carapiniaje aisati, aro naniacagajimi,nogabisaicotajimi.

43Aito cara inianai, yoguiatëri IraJesos, icaninabenqueri Tosorintsi,icanque:—Iniacagajina Tosorintsi; icaninati

Iriro.Aisati icanta omagaro matsiguenga

iniaiguëri, icanque:—Aisonori, icaninati Tosorintsi.

Iniobëri Jesos Saqueo.

19 1Aique yarepa Jesos Jericóquëiquenaguequero. 2Ainta ira

casintaguetachari jitacha Saqueo,itingomi coigotantatsiripague,icoicotaiguëri iguireguite imatsiguengaipagantaiguineri igobeingariteIromasati. 3Icogabeca Saqueo iraneiriJesos, carari te iraneiri iriantintacatsitiini. 4Isiganaca ibataiguëri basinimatsiguenga tojai, itanë anchatoquë orajitacha sicómoro arota iraneiri Jesoscara inguenopë. 5Cara yarepa Jesos,inetsë jonoquë iniopëri Saqueo,icampëri:

18 19

Page 166: Nomatsiguenga bible   new testament

166

—Saqueo, piguëpë omanapague.Yamai nocogui nantiomoquemipobangoquë.

6Aro yaguëpë omanapague, icanqueri:—Intsome nobangoquë.Aro tojai icaninatanë Saqueo, 7carari

iniaiguëri imatsiguenga, yabentaiganacaiguisaneintaiguëri icantobaganaca:—¿Pairo iátasibiriqueri Jesos cara

ibangoquë Saqueo tenta inganinate?Icantaguetasanti.

8Aique yaratianque Saqueo icanqueriJesos:—Natingomi, nomagarantaguetaiguëri

coguitiachari aganguisati antagaisati oranasinta. Aisati aintaca matsiguenganamatobiqueri nocositëri,neri omagaro, aisati nomëri basini.Nocositërica patiro, aro nomairiotsibasati.

9Icanqueri Jesos:—Yamaica cataguiteri Tosorintsi

cotajiri pomatsiguenga yaca pongotsica.Aisatinta picantari ibega Abaram:piquemisanquero nanibare. 10Iroronipocasique, nopaniaca Jonogaguitequënomatsiguengatapë. Nipocasiquenongooque nagabisaicotajiri pairiracaquemisanquinane, ira terai irogótiriTosorintsi.

Ira itingomi ipaiguëri iromeraro quirequi.(Mt. 25.14-30)

11Ira matsiguenga iquemaiguëri Jesosora icanqueri Saqueo, yosiacagantëneriquingabaguirentsi aroquenta yarecaaronisati Jerosarénquë aisatiyoguiaiguëri matsiguenga caraomanapague intingomibintaiguëriTosorintsi. 12Aro icantococa Jesos:—Ainta paniro sërari caninari

imatsiguenga itingomi, iriátë cosamaniparigoti basiniquë quibatsi imeganëmaitingomi iriati, aique iripigaima

intingomibintaiguëri imatsiguengaiboeborotequë. 13Teraiquerai iriáteicaimaiguëri iromeraro icarati 10,ipaguetaiguëri panirootipague paniroiguibe quirequi. Icantaiguëri: “Jericatojai naguireguite, nomirisitatimiri.Pomanantantimari, pomimante,pomitojaiguenari irooti cara

. Aique iáque imeganëmaitingomi. 14Carari aintapagueimatsiguenga te intingomintimari,iguisaneintaigacari, igáqueri sërariiáque icantabepari ira cobeingari: “Teni

taiguena naroegui. Quero poguiri. 15Carari ijiqueri

itingomi; aique ipigapaa,guëri iromeraro ira ipaguetaiganaqueiguireguite. Yosamitëri panirootipague:“¿Pomitojaiguënari naguireguite?16Aro ipoque ira obaquenguitsiicampëri: “Natingomi, nomitojaiguëmiripiguireguite. Popanaquina paniro.Yamai ainta 10 . 17Icanqueriitingomi: “Caninataque. Picanquecaninasati ora nococaquemi. Caninopëmi arosata. Yamai nomëmi 10poeboro pintingomibintaiguenari

. 18Aique ipoquebasini iromeraro icanqueri: “Natingomi,nomitojaiguëmiri piguireguite.Popanaquina paniro; yamai ainta basini

. 19Icanqueri:“Caninataque. Pintingomibintaiguenarimatsiguenga timaigatsi pabocorooti

. 20Aique ipoque basiniiromeraro icanqueri: “Natingomi, jericapiguireguite. Noguëmiri caninasatinoponatëri nobaaniotequë. 21Nacanquenegaca notsoroquemi nigóquimintaobiro te pingábintsante. Najique arocanomitojaiguerime piguireguite,págabitsaquinari omagaro. Nigóquimi

. 22Aiqueyotabitanëri: “Te pinganinate; te

19

Page 167: Nomatsiguenga bible   new testament

167

pingantiro ora nocacagabequimi.Picantabeca te nangábintsante;nágabitsaquimiri omagaro; nobiguiticara te nomanguite. Pigótabecaro oca,iroro naguisaneintaguëquimi. 23¿Pairote pogobitiri naguireguite caraomisantiririquë quirequi? Poguërimecara, aintame yamai aisati basini

.24Aique icanqueri ira quemaiguëri:“Págabitsatiri naguireguite, pomeri iraomisantënari 10 .25Icantaiguëri: “Carari, Natingomi,

.26Nangantaiguëmi: pairiraca inomoquetojai, imëngani basini, carari ira teirasintasantima, ira arosata inomotiriirágopitënganiri. Aisa ocanta IrinibareTosorintsi. Aroca pinguengueropigótasantëro, oganinasëretëmi. Carariaintaca cantatsi: “Nigóquero

, irari ira te ingogueinguemisantina, quero iquemina.Nágabitsaqueri ora iquemabeca,iromaguisanquero. 27Aisati icanqueitingomi: “Yamai, iraegui quisaiguina,te iraninte intingomintina,pomaigapënari yaca pigamagaigueri

.

Icanaque Jesos Jerosarénquë.(Mt. 21.1-11; Mr. 11.1-11; Jn. 12.12-19)28Cara itsonquero quingabaguirentsi

Jesos, yogaganaca itonganaque aiqueroJerosarénquë. 29Cara pënibaqueirarequimaro pite poeboro ora jitachaBetatajé aisati Betania, ora poeboro piniaronisatiquë oguitaja jitacha Olibos,igáqueri pite irogomere, 30icantaiguëri:—Pijáigue catingasati poeboroquë.

Cara pinganaque, piniopëri itiomijaniboro itsatocotaga. Teraiqueraiingueicotingani. Pintsaicotiri pomapëriyaca. 31Aintaca matsiguengairosomitobëmica: “¿Pairo pitsaicobiritiri

boro? : “Icoguirini.

32Aique iáiguë iragátane, iniaiguëriaisa ocanta cara icanqueri Jesos. 33Caraitsaicosiguiri, ainta casintariyosamitaigabaqueri:—¿Pairo pitsaicobiritaiguëri noborone?34Yotabitaiganaqueri:—Icoguirini Atingomi.—Aro páganëneri.35Aro yágaiganaquineri Jesos,

yoguëneri iguitsagarepague imiticaraquëboro itiomijani, aro iqueicotanacari Jesos.

36Negaraca cara inguenaque Iriro, iramatsiguenga yogaguetaiguëneriiguitsagarepague cara abatsiquë arotairagaticanëro boro. 37Cara iparintacayanonganaca oguitoja Olibosyoguiataiguëri tojai irogomere.Icaninabentaiguëri icaimaiguë,icantaiguë:—Tojai icaninatasanti Tosorintsi. Tojai

naniaiguëro cara itasongobentopiantacái.38Ainta Agabisaicoontatsiri. Intsomeantingomintobëmari.tobëri. Igáqueri Tosorintsi aroquentainiacaninatëri Iriro. Caninasati itimiomagaro Jonogaguitesati. CaninariTosorintsi jonoquënintaberi.

39Aintasati bariseopague itsibataigariarosonori matsiguenga aguiataiguëriJesos. Icantaiguë bariseo:—Ogomeantatsiri,

gueri matsiguenga ira aguiataiguëmi.40Yotabitaiganaqueri Jesos:—¿Pairo naguimairentobitiri?

Caninataque inganinabentaiguena.Iromairetaiguëca irirojegui, Tosorintsiirinibatacaquero mopëpagueontingominquina.

Iraicoqueri Jerosaresati Jesos.41Cara pënibaque irarequimaro

Jerosarén, Jesos iraicotaiguëriJerosaresati, icanque:

19

Page 168: Nomatsiguenga bible   new testament

168

42—Yamai nipocasitaigabitëmi. Tojainocogabeca nantimacagaiguemimecaninasati, nagabisaicotaiguemimearota quero iguisaiguimi Tosorintsi,carari te pinintaiguena obirojegui.Pitsoingaigabaquina, yamaica queropineina nantingomibintaiguëmi.43Aiquenta orequima cataguiteri caraira quisaiguëmine irishongaigapëmi,iroticaiguëmi arota quero pisigaiga,iratsipiriacagaigapëmi, 44irógaigapëmiobirojegui aisati pijaniquite,irogomeriguetëro omagaropongotsiegui, quero pini yaca pite mopëotsibatobagaja. Ingantaigapëmironegaca aroquenta nipocasitaigabitëmi,nantingomibintaiguemime, carari tepinguemisantina,guena, iroonti pitsoingaiguëna. Iroroaiquenta Tosorintsi iragátaiguëmi tojaisoraro iripoguiriaiguëmi.

Ira Jesos ijocaiguëri pimantatsiri cara ibangoquë Tosorintsi.

(Mt. 21.12-17; Mr. 11.15-19; Jn. 2.13-22)45Aique iáque Jesos cara oquibequë

ibango Tosorintsi, icanaque, iniaigapëriiraegui pimantaguetatsi aisatimanantatsiri, iguisaigapëri ijocaiguëri.46Icantaiguëri:—Aiti osanguenata jirai, icanque

Tosorintsi:Nocogasanti pomanocotaiguenayaca nobangoquë.

Carari obirojegui te pomanocotiri,iroonti picositapinintaigabaqueri irabocaigatsi iromanocotaigapëriTosorintsi.Aro itsonque ijocaiganaqueri.

47Antagaisati cataguiteri yogomeantiJesos cara ibangoquë Tosorintsi. Carariiguisaneintaiguëri itingomipaguesaserirotijegui aisati ira ogomeantiroisanguenare Moisés aisati obatatsiri,yosaminatobaganaca:

—¿Atiroco anganqueri Jesos,agamagaiguëri?

48Carari te irogóigue atiracainganqueri arosonorinta matsiguengaaguiataiguëri, iquemisantaiguëriitingomintaigacari.

Yosamitaiguëri ira Jesos joríojegui: “¿Pairi agáquemi?”

(Mt. 21.23-27; Mr. 11.27-33)

20 1Patiro cataguiteri yogomeantiJesos cara oquibequë pongotsi

irasi Tosorintsi.guiri matsiguenga atiraca ingantimairagabisaicotaiguëri Tosorintsi,ipocasitaiguëri itingomipague saserirotiaisati ira ogomeantiro isanguenareMoisés aisati antiasipari,2Icantaigapëri:—Pingomantaiguena: ¿Pairiraca

agáquemi cara pijocaiguëripimantatsiri? ¿Pairi oguëmi obiro carapijica itingomi?

3Yotabitaiguëri Jesos:—Aisati Naro, patiro nosamitaiguëmi.

Pingomantina Naro: 4¿Pairi agáqueriJoan cara ibaotisataiguëri tojaiomatsiguenga? ¿Iriroco agáqueriTosorintsi? ¿Iraco agáquerimatsiguenga?

5Icantobagaiganaca jorío:—Anganquerica: “Igáqueri

, aro ingancái: “¿Pairo tepinguemisantobitaigueri Joan? 6Carariaroca anganqueri: “Igáqueri

, aro inguisaigacái icaeguiomatsiguengaca, iribasegaigacáimopëquë ijitaiguënta cara igáqueri JoanTosorintsi ingomantagueantë.

7Aro yotabitaiguëri:—Teni nogóigue pairi agáqueri.8Aique icantaiguëri Jesos:—Aisa Naro, quero nocomantaiguimi

pairiraca agáquina nangantagueantëocapague piniaiguëca.

19 20

Page 169: Nomatsiguenga bible   new testament

169

Jesos icantocoqueri jorío aisa icancari ibega catsimari ira omisantiro obasi.

(Mt. 21.33-44; Mr. 12.1-11)9

taiguëri matsiguenga. Yosiacagantëneriicantaiguëri:—Ainta sërari panguiquero obasi,

yogaiguëri omisantinerine irobasite.Iquengaigaca cara onguitsotanëca, iraomisantineri iráquero aganguisati oba,imagantëri casintaro aganguisati. Aiqueiáque jaanta itimaque cosamani. 10Caraomoncaraca cara oracanë oguitso oba,igátabecari iromeraro icanqueri: “Pijáte,pingampëri ira omisantinaro nobasite

. Carari ira

queri. Yoguipiguëri, te imëmatiri oba.11Aique igátabecari basini iromeraro.Iriro aisati ipasataigabaqueriicantaguetobëri ora catsimaro,yoguipiguëri. Teatisati imaigueri oba.12Ira casintaro obasi igátabecari basiniiromeraro.baqueri ijocaiguëri sotoquë obasi.13Aique iquianca casintaro obasi,icanque: “¿Pairo nanganque yamai?Ajaa, nigóti. Nagáqueri notomi, irananintasanti.

. Aro igáqueri itomi. 14Iraomisantineri irobasite iniaigabaqueriitomi, inibatobaca: “Irironta itomicasintaro. Cara ingamaquenica iriri,iriroquerai ágairone obasi. Intsomeógaigabaqueri, águirota obasi

. 15Aroyágaigabaqueri, yáganëri sotoquë obasi,yogamagaigabaqueri. Yamai, ¿Pairopijique inganqueri ira casintaro? ¿Pairoingantaiguëri ira catsimari? 16¿Tecoiriátë iriro, inguisasantaiguëriomisantiro irobasite, iripoguiriaiguëri?Aique irogaiguëri basini caninari iraomisantainerine irobasite.

Aro icantaiguë ira quemaiguëri:—¡Querota pini negaca!17Inetsaiguëri Jesos, icantaiguëri:—¿Pijitabeca quero pabisi?

¿Pairoroco ocanti Sanguenari cantatsi:Jirai itsoingaiguëro mopë iraobetsiquirori mopëpongo,ijoquero tenta irogóiguero caraicoiguëro Tosorintsi iroontiotingomi mopë, otingomipongotsi, cantaca otingomipoapongotsi?

18Pairiraca pariaquenguitsine yacamopëca ocaraaque itongui; pairiracaotsinaque oca mopëca obichaquerionganqueri pojongabatsari. Naantiosigaro mopë otingomi nacantocotaiguëmiro; queroca pigótina, pitsipiriaque;queroca piquemisantina, pijáqueSharincabeniquë. Pairiracacomëtobënane, iripoguiriaquengani.

Yogomequeri Jesos ira bariseo cara inganquineri itingomi ora icoicoqueri.(Mt. 21.45-46; 22.15-22; Mr. 12.12-17)

19Aro iquemaigabaqueri Ira Jesosogomeantiro isanguenare Moisés aisatiitingomipague saseriroti, icogaigabitacairácagantërime igóiguënta cara Jesosiquenguitsatocotaiguiri irirojegui cararite iráguiri itsorogaiguërintamatsiguenga. 20Iroro ora inetsaguëquerijorío ira Jesos, aisati igátaiguëri sërariicanqueri:—Pijáigue, pomatobitiri Ira Jesos.

Pingantomemegapëma carapingoguirome pigóiguero ora aisonori,pingoguirome pinguemisantaiguero,carari pingomëtaguiri irinibare. Arocaingomëtëma pisiguima pingomantina.Aique naroegui nongomantëricobeingari arota inguiseri Jesos.

21Aique iáiguë. Icantaigapëri Ira Jesos:—Ogomeantatsiri, nigóiguë aisonori

pogomeantiro Irinibare Tosorintsi, aisati

20

Page 170: Nomatsiguenga bible   new testament

170

poniaguinaro catingasati atiracaongantima aretaiguëmari Tosorintsi. Tepintsoroguiri pairiraca. 22Yamainosamitëmi: ¿Caninataqueco omëriSésar aguireguite? ¿Teco onganinateomagantiri cobeingari cara Iromaquë?

23Igóque Jesos cara icogaigabitacairomatobitirime irantacaguirime ora teongomeite. Icantaiguëri:—¿Pairo picogobiti pingomëtaguinaro

nanibare? 24Poniaguinari quirequi iratenario pipënabentiri Iromasati.Aro yamaigapëneri quirequi ira

jitacha tenario. Yosamitaiguëri Jesos:—

toca? ¿Pairi ijita sanguentëgotënguichayaca tenarioica, iroonti iripajiro?Yotabitanëri jorío:—Iroonti irasi Sésar nogobeingarite.25Aro icantaiguëri Jesos:—Aro, pomaigueri Sésar iraisati,

pingantineri ora icocagaiguëmi,pinguemisantiri.santiri Tosorintsi pomaigueri orairaisati, ora icocagaiguëmi Iriro.Pintingomintasantimari.

26Tigueti ingantima ingomëtaguiri Jesos

jegui. Iquenganeintasantaigacari joríocara caninasati yotabitanëri, aroimairetaiguë.

Aisonori inganiatanae igamaga.(Mt. 22.23-33; Mr. 12.18-27)

27Aisati iátasitaiguëri Jesossaroseopague, ira ijitasitaiga cara queroicabiritaja igamaga, quero icaniatanai.28Icantaigapëri:—Ogomeantatsiri,

guëna Moisés:Aintaca sërari, carari te irine itomi,aique ingamaqueca, caninataqueireinti irágajiro iina; arocaontsomaaque itomi, iriantiirosiguëma itomi ireintitomaco.

29Jirai ainta sërari aisati ireinti icarati 6.Ira obatatsi yágabitaca iina, carari te irineitomi. Aique icamaque iriro. 30Aro iinayágairo ireinti. Aisati icamaque iriro teirine itomi. 31Aisati icantaigaca ireintieguiyágaigabitaro tsinane, icamaiguëomagaro, teni irinëmate itomi. 32Aiqueocamaque tsinane aisati. 33Caraingabiritaigaima, ¿Pairi ágairone? Pinetse,ijinantaigabitaro antagaisati ireintiegui.

34Icantaiguëri Jesos:—Aisonori, yaca quibatsica yameta

sërari yáguiro iina. Aisati tsinane páguiojime. 35Carari cara itimi Tosorintsi,paniro iraretima iraegui iragabisaicoqueTosorintsi yaca quibatsica,guëri. Iraganiatairi intiomopëri Tosorintsicarari quero yágai iina. Aisati tsinane,quero págai ojime. 36Canta querootisatiicamaji, Tosorintsi intomintaiguëmaripërosati iraganiataiguëri. Irianti aisatiingantaiguëmari ironomire Tosorintsiirisaanganetsite ira quero icami aisati.37

guëma igamagaegui. Isanguenaque carayoniagapari Atingomi cara otiomijaniquëanchato otaaga, icampëri:

Naro Tosorintsi. IquemisantinaAbaram. Iquemisantina Isac.Iquemisantina Jacob.

38Pinetse. Te ingante:. Aroca iquemisanqueri Tosorintsi

Abaram, ainta icaniati Abaram. Aisaticaniari Isac aisati Jacob. TosorintsiIrianti Itosorintsite ira caniatatsi.

39Aro icantaiguëri ogomeantiroSanguenari:—Ogometinari, caninaro oca

picantaiguëna.40Aique itsorogaiguë irosomitaigairi

Ira Jesos aisati.

Quirisito imatsiguenga David.(Mt. 22.41-46; Mr. 12.35-37)

41Aique icantaiguëri Jesos aisati:

20

Page 171: Nomatsiguenga bible   new testament

171

—Obirojegui picantaiguë: “IraAgabisaicoontatsiri imatsiguenga

. ¿Pairo picantobiti negaca?42Iriati David isanguenatocoqueriQuirisito jirai cara sárimoquë:

Ira Tosorintsi icanqueri Natingomi:

quëca. 43Pintsibatina yacanagáantomentoquëca irooti caranagabeiri antagaisati iraquisaiguëmi, irajitaiguëmi

.44Aique yosamitaiguëri Jesos:—Iriroca Quirisito Itingomi David,

¿Pairo pijitobitaiguëri Iriroimatsiguenga David? ¿Pairo tepijitobitiri Pitingomi obirojegui aisati?

Icanque Jesos: “Pigamemari ira ogomeantiro isanguenare Moisés”.

(Mt. 23.1-36; Mr. 12.38-40; Ir. 11.37-54)45Cara iquemisantaigaseguiri Jesos

matsiguenga botobiritaigari,icantaiguëri ira irogomere:

46—Pigamaiguemari ira ogomeantiroisanguenare Moisés. Icogaiguiiranëitagueantimaro imanchaquioquibeintsa; icogasantaiguë iriáiguë cara

nataigueri matsiguenga; aisati icogaiguëiragasobicaigueri caninaroquësobicomentotsi cara yapatotaiga jorío.47Aisati yágabitsaquero obangoogamaimentaga iroontita cosamaniyamanocotasitari Tosorintsi arotairaniacaninataigueri matsiguenga. Cararinongomantaiguëmi ira cantatsi negacairatsipiriasantaiguë irabisaiguëri basinimatsiguenga tojai ingasitígatëri Tosorintsi.

Ora tsinane opëri Tosorintsi antagaisati oguireguite.

(Mr. 12.41-44)

21 1Ainta Jesos oquibequë pongotsiirasi Tosorintsi. Inetsaiguëri

casintaguetachari cara yomingaiguiriiguireguite yogantaririquë quirequiipëngani Tosorintsi. 2Aisati iniobërotsinane ogamaimentaga pomianqueripite itiomijani iguitso quirequi ira teiripënatima. 3Icanque Jesos:—Nangantaiguëmi, aisonori ora

ogamaimentaga te aisa ongantaiguemaribasini paiguëri Tosorintsi iguireguite.Arosataanti quirequi opëri iroro, carariTosorintsi iniacaninatëro pabisaiguëribasini. 4Iraegui basini ipaiguëri Tosorintsiarosata ira inomotaiguiri, aintaquerai tojaiyoganontaiga. Carari opabacari Tosorintsiaisati opëri antagaisati pasinsiga inomotiro,teni irinaje basini omanantantajima operi.

Icanque Jesos ogomeriguetëngani ibango Tosorintsi.

(Mt. 24.1-3; Mr. 13.1-4)5Inibatobaganaca irogomere Jesos,

icantaiguë:—¿Teco onganinatasante ora ibangora

Tosorintsi? Pobetsiquëngani mopëpagueoquibe aisati poganinaguetiro, aisatiyoganinatancaro ora ipaiguëri Tosorintsi.

6Aro icantaiguëri Jesos:—Aiquenta irogomeriguetaiguëro

antagaisati ora piniaiguë yamai. Queropini pite mopë otsibatobagaa; omagaroogomeriguetëngani.

7Yosamitaiguëri:—Ogometinari, ¿Atiraca ongantima

cara irogomeriguetëro orapaguepongotsi? ¿Pairo ogótacaquinane caraomoncaraquima antagaisatipicantocotaiguëna?

Icanque Jesos: “Aiquenta omomirintsitomoquimari

matsiguengajegui”.(Mt. 24.4-8, 23-27; Mr. 13.5-8)

8Aisati icantaiguëri irogomere Jesos:—Pigamaiguema arota quero

yamatobitaiguimi. Iriboquë tojai

20 21

Page 172: Nomatsiguenga bible   new testament

172

matsiguenga ingantaiguëmi: “Naro, aisati “Igáquina Quirisito

nongomantëmi pënibaque irarequima. Quero piquemisantaiguiri, quero

poguiatiri. 9Pinguemocotaiguëroomanátobagachari; ingantaiguëmi:

. Irabasini irojocaiguëri itingomipagueirogaiguëri irirai itingomi. Queroiquengaiganaja matsiguengajegui carariquero pitsorogaigui: aiquentaonganquima tojai inguisabacaquimairógobaquima, carari queroquerai

quemi. 10Aisati nangantaiguëmi:aiquenta matsiguenga inguisaiganaqueribasiniati matsiguenga,nëma irógobaquima. 11Aisati tojaiosebataguetanëma quibatsiquë. Aitosatiiritasegaiguë tojaisonori matsiguengaomagaroguitequë; ontojaiganaquejanatigantsipague; ingamaiguë tojaimatsiguenga; intsorogaiganaqueomagaro; cara jonoquë iraniaiguërocobeingaguiteri ora te oneingani jirai.

Tojai inguisaguetaiguëri ira quemisantatsiri.

(Mt. 10.17-22; 24.9-14; Mr. 13.9-13)12Përosati icomantaiguëri Jesos:—

mine, irágaiguëmi,guëmi, irágaiganaquemi carapongotsiquë cara yapatotaiga,iromingaiguëmi iromingamentoquë.Irágaiganaquemi catingasatiquëitingomipague inguisatsataiguëmiaroquenta piquemisanquina Naro. 13Aropinguenguitsatocotina, ati ongantimanagabisaicotajiri cara inguemisanquina.14Quero pitsoroguiri, quero piquenga:“Aroca iráquena, ¿Pairoroconanganqueri? 15NogósëretacaquemiNaro ora pinganque. OnibataquemiIsëre Tosorintsi arota quero igóti

ipëgatsatimi ira quisaiguëmine.16Irácagantëmi piri aisa piniro aisatipirentipague aisati pitsiropague, aisatiirácagantëmi pomatsiguenga, omagaro.Irógarantaguequimi porocague.17Piquemisantaiguënanta, inguisaiguëmimatsiguenga. 18Aroca iróquemi, queroopega patiro piguisi piguitoquë.Pijáiganaque JonogaguitequëTosorintsiquë. Quero atira picantëmata.19Cara iratsipiriacagaiguëmi arocapërosati pinguemisanquina,pintiomoquina Jonogaguitequë.

Icanque Jesos: “Iritsongaiguëri Jerosaresati soraro”.

(Mt. 24.15-22; Mr. 13.14-20; Ir. 19.41-44)20Aisati iquenguitsatomotaiguëri Jesos:—Cara piniaigabaquerica soraro

irishongaiguëmaro Jerosarén, aropigóiguë pënibaque iritsongaiguëropoboeborote. 21Aique iraeguiinasegatsine Joreaquë,mata cara otisipaguequë; iraegui

naqueta; iraegui inasegatsinetogantsiquë quero ipigapaa poeboroquë.22Aro omoncaraquima antagaisati ora

guëri Tosorintsi omagaro tsoengatsiri.23Tojai otsipiriaiganaquero tsinane orapënibatasegatsine aisati tsotagasegatsineojaniquite queronta pisigasantanaca.Tojaisonori iraniacatsigatëmaro

guëri Tosorintsi. 24Iromanátaigapëri,ingamaiguë tojaisonori jorío. Aisatiirágaiganaquengani tojai Jerosaresatiparigotipaguequë,mari. Ainta basiniati matsiguenga cagarijorío imaniaiguëma basiniatipaguequëquibatsi, intimaigapë Jerosarénquëirooti cara omoncaraquima antagaisatiora icantocoqueri Tosorintsi jirai, irooticara inganque: .

21

Page 173: Nomatsiguenga bible   new testament

173

Atiraca ongantima cara iripigaima Jesos.(Mt. 24.29-31; Mr. 13.21-27;

Yoniag. 6.12-14)25Përosati icantaiguëri Jesos:—Aique cara pënibaque nopocaje

Naro, imasiniatitanë omagaro iraeguijonoquëni: intsitinitanë paba aisamanchacori; imariaguëpë jonogasati.Piniaiguëro ora te oneingani jirai.Antagaisati matsiguenga timaigatsi yacaquibatsica intsorogasanoiganaque carainguemaigabaquero cara ojigocanëmaoquibeguinte angaarepague aisati cara

nori. 26Aisati osebatëma omagaroJonogaguite. Intsorogasanoiganaqueantagaisati matsiguenga,taiganaque inguengaiguëma:“¿Pairoraca basini onganquima?¿Atiraca anganquima eiro? 27Aiqueiraniaigabaquena Naro, Naati nopaniaca

tapë, nopogopë mingoriquë,

tasanotapë, nantingomibintasantaiguëriomagaro, nagabeiri antagaisati. 28Carapiniaigabaquero omarintëma ocapaguenocomantaiguëmica yamai,pinganinataigue, pinetsaigabaquina;pënibaque nopogopae notsonquemironagabisaicotasantaiguëmi, queropitsipiriaigai aisati.

Ora ogóontëngani orequima cara intingomibintaiguëri matsiguenga

Tosorintsi.(Mt. 24.32-35; Mr. 13.28-31)

29Aitosati icantaiguëri irogomereJesos:—Aisati nosiacagantëmiro anchato

jitacha iguera. Pinetsero iguera aisatiomagaro basini anchatopague. 30Carairoraini otsego, ositanae osi, aropigóiguë pënibaque osariganaje. 31Aisa

ocanta, cara piniaigabaquero ocapaguenacantocotaiguemica, pigóontëmaroomanapague orequima cara Tosorintsiintingomibintaiguëri matsiguenga yacaquibatsica. 32Nangantaiguëmi aisonori:queroquerai icamaigui joríojeguitsoengantatsi queroquerai omoncarataocapague nocomantaiguëmica.33Omeganëma omagaro inatsi jonoquëaisati omeganëma oca quibatsica, carariquero opega nasi nanibare.Omoncaraquima omagaro oranacantaiguëmi.

Icantaiguëri Jesos: “Pigamaiguema pigueina”.

(Mt. 24.36-44; Mr. 13.33-37)34Aisati icantaiguëri:—Pigamaiguema. Nomabocapaimi.

Quero picantiro ora te omitocotimi,quero pisinguitaiga,taguetaro orapague inatsi yaca quibatsica35arota quero poguipasiguitimicataguiteri cara nopocaje. Omabocaiguëriomagaro matsiguenga ira teiragamaiguema. 36Pigamema, pingaguite,pomanocotaigueri Tosorintsi arotairomitocoiguemi pingantiro ora caninaro,pintiomotaigabaquina, arota queropitsipiriaro omagaro nocomantaiguëmi.

37Aro cara cataguiteriquë yogomeantëJesos oquibequë pongotsi irasiTosorintsi; cara ochapinitanë, iáqueoguitojaquë jitacha Olibos, itimaquecara. 38Oquëtaguetanë iátasitaiguërimatsiguengajegui cara ibangoquëTosorintsi,taigueri.

Iquengaigaca saseriroti cara Joras irácagantëri Jesos.

(Mt. 26.1-5, 14-16; Mr. 14.1-2, 10-11;Jn. 11.45-53)

22 1Pënibaque orequimacataguiteripague jitacha Pásicoa

21 22

Page 174: Nomatsiguenga bible   new testament

174

cara yapaiguiro joríojegui ora pan te inepiponganta, aisati iquengaigaca caraisotocaiguë Ejípitoquë jiraisonori.2Icogaigabitaca iróguirime Jesositingomipague saserirotijegui aisatiiraegui ogomeantiro Sanguenari,icantobaca:—¿Ati anganqueri ágagantiri Jesos

agamagaiguëri? Intsome angantirocomanoroni querota iguisaigáimatsiguenga iniacaninatërinta Jesos.

3Aique ira Satanás camagariiátasiqueri Joras Cariotisati, irayogometabeca Jesos; yagobiopëriyogomequeri irácagantëri Itingomi IraJesos. 4Aro Joras iátasiqueriitingomipague saseriroti, icampëri:—Nomitocoquemi págaiguëri Jesos.5Icaninatasantaiguë, icantaigabaqueri:—Aro, caninataque. Aroca águëri, aro

nomaiguëmiri quirequi.6Iquengaigaca. Aro icanque Joras:—Aro. Nanetsëri;

guëmi ati ongantima págagantëricomanoroni. Quero iniaiguimimatsiguenga.

Yobetsiquineri Jesos caraicarantacaro yapë.

(Mt. 26.17-19; Mr. 14.12-16)7Pareca Pásicoa cara yametaiga

joríojegui yóguëri oisha aisatiicantaigari ibega jorío jiraisonoriEjípitoquë. 8Aro Jesos igátaiguëriPeroro aisati Joan, icanqueri:—Pijáigue, pobetsicaiguero cara

opaiguë Pásicoaquë.9Yosamitaiguëri pitirooti:—¿Nega pininti nobetsiquëmiro?10Icantaiguëri Iriro:—Cara pirequima Jerosarénquë,

piniopëri sërari yáigotëro nija. Piguiatiriirooti pongotsiquë cara inganaque.11Aro pingantaiguëri casintaro pongotsi:“Icanque Ogometinari: ‘¿Nega pini cara

nopaiguë Pásicoaquë, Naro aisatinogomerejegui? 12Ironijagaiguëmirooquibe coarito jonoquë; aitopobetsiquëro perintsi asi Pásicoa.

13Aique iáiguë, iniaigapëri sërariaisati omagaro aisa ocanta icantaiguëriJesos. Yobetsicaiguëro Pásicoa.

Yogomeantë Jesos cara irapapinintobiqueri quemisantatsiri aisati

irógobitaiguëmari.(Mt. 26.20-29; Mr. 14.17-25; Jn. 13.18-30;

I Cor. 11.23-26)14Aique cara ochapinitanë yaretaigapa

Jesos aisati irogomere, isobicaigapëmesaquë yapaigapë. Icanqueri:

15—Tojai nocoque nopaaganaimi ocaPásicoa cara queroquerai nacami16nangantaiguëminta cara queronapairo aisati irooti cara

cotaiguëna cara intingomibintanqueTosorintsi iragáantanequë.

17Aro yáguëro ógomentotsi,icarasiaqueri Iriri, icantaiguëri:—Jeroca, pógaiguemaro obirojegui

18nanganqueminta cara quero nógaaroobaa aisati irooti cara iragáantanequëTosorintsi.

19Aique yáguëro pan, icarasiaqueriTosorintsi, itibatsaaguequero,yotsatengaiguëri irogomerejegui.Icantaiguëri:—Jeroca pan osigaro nobatsa.

Popaiguero. ¿Teco nangamobitaiguemi?Nocogui cara popapinintaiguëro panpinguengasëretapinintaiguëna caranacamobiquemi.

20Aro yapaiguëro. Aisa yáguëro orayóganta obaa, icanque:—Jeroca obaa, pógaiguemaro. Iroro

osigaro naraa ora naraatobitanëneriomagaro matsiguenga caranangamobitaiguëri. Yamai naraa ocantiirorai Nibarintsi;

22

Page 175: Nomatsiguenga bible   new testament

175

guëmari Tosorintsi cara icanque jirai.Cara irabentaiguëna matsiguengainguemisanquina, Tosorintsiirojocajineri ora icantagueti teonganinate, quero iquengaineri aisati.Cara pógapinintaiguëmaro obaapinguengasëretaiguena cara

jimi Tosorintsi. 21Yamai ainta yacayapëgotëna ira ágagantënane.22Nopaniaca Naro Jonogaguitequë,nomatsiguengatapë yaca quibatsica.

quina jirai Sanguenariquë. Irariatsipiriasantërone ira ágagantënane.

23Aro iparintaigaca irogomere Jesosyosaminatobaca iriatiegui:—¿Pairiraca ágagantërine?

Icomantë Jesos pairi obaquenguitsine.(Mt. 18.1-7; 20.25-28; Mr. 9.33-37; 10.42-45;

Ir. 9.46-48)24Aique icantobaganaca irogomere

Jesos pairiraca obaquenguitsineirirojeguiquë. 25Icantaiguëri Jesos:—Pigóiguë cara yametaiga basiniati

matsiguenga ira cagari jórioitingomintaigacari itingomipague, irirocantënguicha itingomi merataigariimatsiguenga. Icantasitaigaca:

. 26Carariquero aisati picantaigari ibegaiga iriro.Pinintica piguibatima obiati, queropiquenga obiati caninari pabisiri basini.Pomitocoigueri pomatsiguenga,pingábintsaguetaigueri, queropimeratari. 27¿Pairi obatatsi, iracosobigatsi mesaquë, iraco mapënerineiraperi? Pigóiguë ibaque ira sobigatsimesaquë, yapi, imeratari iromeraro iramapënerine iraperi. Carari tenomerataiguemi Naro, Naanti cantacapomeraro. 28Coshoni pogaiguëna jirai,

nincái omatsiguenga; 29aiquenta

nomaiguëmi pintingomibintante aisatinacanta aroque ipëna Pabati caranatingomibintanque. 30Pintsibataiguëna,popëgotaiguëna aisati pógaiguëmacanta nantingomibintanque, aisatiantingomibintaiguëri omagaro joríoimatsiguenga itomi Jacob icarati 12.

Jesos icomantëri Peroro: “Yamaica tsitinirica mabataque pinganque: ‘Teni

.(Mt. 26.30-33; Mr. 14.26-31; Jn. 13.36-38)31Aique icanque Atingomi:—Simón, Simón, icogui Satanás

quina. Icogui irantacaquemi ora teonganinate. 32Carari namanocoquemiiromitocotimi Tosorintsi irosintsisëquimi querota pijoquiro carapiquemisanti. Aiquenta, cara pijocajiroora picantagueti te onganinate,piganinasëtane, pomitocotaguetiri,santacaguiri.

33Icanqueri Peroro (Simón):—Natingomi, naguiatëmi përosati.

Aroca iromingaiguina, irógaiguinacaaisati, quero nojocanëmi naro.

34Icomantëri Jesos:—Nanganquemi, Peroro: yamaica

tsitinirica queroquerai icaimi tiapasërari, ongaraque maba pinganque:

.

Omoncaraquima omagaro ora isanguenatocoquengani Jesos.

(Ir. 9.1-6)35Aisati icantaiguëri irogomere Jesos:—Jirai nigátaiguëmi piáiguë

piquenguitsatomotagueiguërimatsiguengajegui, nacanquemi: “Queropáganëro pitsaguine, querootisatipoperi, .Yamaica nosamitëmi: ¿Pitsipiriaiguë?¿Aiti coguitiomoquemi?

22

Page 176: Nomatsiguenga bible   new testament

176

Yotabitaiguëri irogomere:—Tesonori.36Aro icanqueri Jesos:—Carari yamai nangantaiguëmi:

aitica pitsaguine, páganëro, aisati aiticapomotsirate páganëro. Piguireguiteaisati. Teca ine pisabirite, pomimantirobasini piguitsagare pomanante patirosabiri. 37Nangantaiguëmi cara

quina jirai Isaías:Itsibatacari ira cantaguetiro ora teonganinate.

Aisonori,quina omoncaraquima.

38Aique icantaigapëri:—Natingomi, pinetse. Jeroca pite

sabiri.Icanque Jesos:—Aroque, antagati, moncaraca.

Cara Jetsemaníquë Jesosyamanaqueri Iriri.

(Mt. 26.36-46; Mr. 14.32-42)39Aique, cara yameta Jesos, iáque

oguitojaquë jitacha Olibos.Yoguiataiguëri irogomerejegui. 40Carayaretaigapaa, icantaiguëri:—Pingaguitaigue, pomaniri Tosorintsi

tiro ora te ongomeite.41Aique yogaganaca arosata

caraquerora, yobaticagueritotasipa,yamanocopëri Iriri:

42—Pabati, teni naninte natsipirie,carari quero nacantiro ora nocogabecaNaro, iroonti nanganquero orapicocaquena Obiro.

43Aique ipocasipëri ironomireTosorintsi imitocopëri yosintsitëri.44Tojai yogasëretasanotaca,itsipiriasëretasantaca, aisatiyamanocotasantëri Iriri. Tojaiimasobique, opariaatë imasobirequibatsiquë cantaca iraraa.

45Icabiritaja, ipigapaa caraisamaigasegui irogomere. Caraniyogasëretasantaiga, iroro imagotaguëtaiguë. 46Icantaiguëri:—¿Pairo pisamabiritaiguë?

Pingabiritaiguema pomanaigue arotaquero picantiro ora te onganinate.

Cara yáganëngani Jesos.(Mt. 27.47-56; Mr. 14.43-50; Jn. 18.2-11)47Aintaquerai inibatasegui Jesos cara

yaretaigapa tojai matsiguenga.Ibataiguëri Joras, irianti irogomereJesos, iátasipëri Jesos yasaraboropari.48Icabëri Jesos:—Joras, ¿Págagantënanico cara

pasarapëna? ¿Teco pigóte Naropaniacha Jonogaguitequë,ngatapë?

49Aro iniaigabaqueri ira tsipataigariJesos. Yosamitaiguëri:—Natingomi,

taiguemi nacarataigueri?50Aro paniro irogomere yáguero

nori ibimantaga itingomi saseriroti.51Icanqueri Jesos:—¡Aroque, antagati! ¡Quero pintiri

basini!Aique yotsagaquineri iguemita,

yogaguibegajiri.52Jesos icantaigabaqueri

itingomipague saseriroti aisati iraitingomipague sorarojegui omisantiro

pague, icantaiguëri:—¿Pairo pamasibiriquinaro

pisabirite aisati anchaqui?¿Pijiquinanico Naro cosirinti?53Omagaro cataguiteri piniaigabitënacara nogometaiguimi cara ibangoquëTosorintsi, te pingantëmatina. Carariomoncaraca yamai págaiguëna aisati

tanque arosata.

22

Page 177: Nomatsiguenga bible   new testament

177

Icanque Peroro: “Teni nogótiri Jesos”.(Mt. 26.69-75; Mr. 14.66-72;

Jn. 18.15-18, 25-27)54Aique yágaiganaqueri Jesos cara

ibangoquë itingomi saseriroti.Yoguiataiguëri Peroro icarantanëpanirooti. 55Yogamataiguëro tsitsi carasaaguiteroquë tsomagui tantotsi.Isobicaigapë, Peroro aisati. 56Caraisobicasegui Peroro, oniasantëri tsinaneobimantaga itingomi saseriroti,ocanque:—Ica aisati yoguiatëri Jesos.57Carari icanquero Peroro:—¡Cagarina naro! ¡Teni nogótiri!58Aique arosata, iniaqueri basini,

icanque:—Aisati obiro aguiatëri Jesos.Carari icanqueri Peroro:—¡Teni naguiatiri, teni nogótiri!59Aique ocosamanitanë arosata,

icanëri basini:—Aisonori yoguiatëri ica sërarica,

irianti Garireasati.60Carari icanqueri Peroro:—Teni nogóte pairoraca picanquina.Iroontita inibasigui Peroro, irooti cara

icaimanë tiapa sërari. 61Aroinebintanaca Atingomi inetsëri Peroro.Aito cara iquianquero Peroro caraicomantëri Jesos: “Queroquerai icaimitiapa sërari yamai, mabataquepinganque: . 62Aroisotocanai Peroro iragasantaca.

Isërontaigacari Jesos.(Mt. 26.67-68; Mr. 14.65)

63

cari aisati ipasataiguëri. 64Aisatiibasioquiqueri iroquiquë,rotëri, icantaiguëri:—Jaa, pingomantina: ¿Pairi capojëmi?65Përosati,

gari, isërontaigacari.

Yáganëngani Jesos cara yapatotaigaca jorío obatatsi icarati 71.

(Mt. 26.57-66; Mr. 14.53-64; Jn. 18.19-24)66Cara oquëtaguetamananaque,

yapatotaigaca iraegui antiasipari aisatiitingomipague saserirotijegui aisatiiraegui ogomeantiro isanguenareMoisés. Yágaiganaqueri Jesoscatingasatiquë itingomipague iraobatatsiri icarati 71. 67Icantaigabaqueri:—Pingomantaiguena Obiroca

Quirisito, Ira Agabisaicoontatsiri.Yotabitaiguëri Jesos:—Aroca nongomantaiguëmi: “Jee,

, quero piquemisantina.68Aisati nosamitaiguëmica pairoraca oraisanguenatocoquina, queropotabitaiguina. 69NopaniacaJonogaguitequë, nomatsiguengatapëyaca quibatsica. Yamai pënibaquenajátaje aisati Jonogaguitequë,nosobigopë cara ibacosonoriquëTosorintsi Agabiasanotachari.

70Icantaiguëri antagaisati jorío:—¿Obiroco Itomi Tosorintsi?Yotabitaiguëri Jesos:—Jee, Naro, cara picantaiguë.71Aro yosamitobaca:—¿Pairo ongogobique basini

comantëgotërine? Aquemaiguëriomagaro eiro ora icanque Iriati:icantocotaguetasitari Tosorintsi.Ijitosorintsitasita Iriati.

Yáganëngani Jesos Piratoquë.(Mt. 27.1-14; Mr. 15.1-5; Jn. 18.28-38)

23 1Aito cara omagaro joríoobatatsiri yágaiganaqueri Ira

Jesos catingasatiquë Pirato, iracobeingari Iromasati. 2

taigapëri Ira Jesos, itsoiguëgotaigari:—Teni ingomeite Ica. Naniaiguëri

jegui, icantaigabitacari: “Quero popiri

22 23

Page 178: Nomatsiguenga bible   new testament

178

. Aisatiicantopianti: “Naro Quirisito,pintingomintina, pinguemisantina

.3Yosamitëri Jesos Pirato:—¿Aisonorico? ¿Obiroco Itingomi

joríojegui?Yotabitanëri Jesos:—Jee, Naro aisonori ora picanque.4Aro Pirato icantaiguëri

itingomipague saserirotijegui aisatiiraegui ogomeantiro isanguenare Moisésaisati tojai matsiguenga botoitaigacha,icanque:—Ninibatëri Ica sërarica. Te ine pairo

ingantaguetëmate ora nangasitíqueri.

5Carari icantopiantaiguëri jorío:—

jegui, icantaiguëri: “Intsome ojoquiri. Iparintaca cara

Garireaquë, yamai yaca aisa icampa,yamatobitaguëpëri tojai.

Pirato igáqueri Jesos cara Eroriquë.6Cara iquemaque Pirato, yosamitëri:—¿Iriroco Garireasati Ica?7Yotabitëri:—Jee, Iriro.Icanqueri Pirato:—Aro, atsi páganëri cara Eroriquë

igobeingarite Garireasatiegui. Yamaiainta yaca Jerosarénquë; ipoque cani.

8Aro yágaiganaqueri. Iniobëri Eroris,icaninatanë. Tojai iquemocotopiantëriJesos itasongantagueque; icogasantëiraneiri. Icogabeca iraneirime caraitasonganti. 9

becari Ira Jesos, carari te irotopitiri.10Tojai yogatsitapinintaiguëitingomipague saserirotijegui aisatiiraegui ogomeantiro isanguenareMoisés, icantaiguë:—Teni inganinate Ica, aiti icantagueti

ora te ongomeite.

11Aique isërontaigacari Ira JesosEroris aisati omagaro isorarote. Irootiiquitsagatacagaigacari caninaroquitsagarintsi icantomemegacariitingomi, isërontobitaigacari. Aiqueyoguipigaineri Pirato. 12Jiraiiguisabacaga Eroris aisati Pirato, carariyamai iparintacaro yágacaninatobaca,ijocajiro cara iguisabitobaca jirai.

Ipëgantaari Jesos ira Barabás.(Mt. 27.15-26; Mr. 15.6-15; Jn. 18.39-19.16)

13Aique Pirato yapatotaiguëri iraitingomipague saserirotijegui aisatiobatacagaiguëri jorío aisati tojai basinimatsiguenga, icantaiguëri:

14—Pinetse, carani pamaigabitënariIca, picantaiguëna yogometirimatsiguenga cara irojocajina naro aisatibasini cobeingari natsipa. Piniaiguë caranosamitasantëri pairoraca, cararinaniacaninatëri, te ine irantane ora teongomeite. Picantasitaigaca obirojegui.15Aisati ira Eroris iniacaninatëri, irooticara yoguipigainari. Ica te ingantaguetepairoraca ora nógobiqueri. 16Yamainopasatagantëri, nomisotoqueri.

17Aro antagaisati osarini omoncaracajiesita cara iquengaigaca joríojeguijiraisonori cara yogabisaicobintëriironomire Tosorintsi cara Ejípitoquë.Cara jiesitaquë yameta Piratoiromisotocajiri paniro iromingane, iraicoigaiguë jorío. 18Carari icaimaiguëomagaro jorío:—¡Pógagantiri Ica; iriroque

pomisotocaje Barabás!19Yomianqueri ira Barabás irironta

ógueri aisati icantaiguëri imatsiguenga:“Intsome ojocajiri Iromasati

. 20Icogabetanta Piratoiromisotocajiri Jesos, icogabecairaguimairentaiguëjegui, 21carari aiquero iáiguëicaimaiguë:

23

Page 179: Nomatsiguenga bible   new testament

179

—¡Popëicotiri, popëicotiri!22Yogatsitairo Pirato maba

icantaiguëri:—

queri? Nosamitaigabitëmi obirojeguiaisati nosamitabitacari Iriro. Te ine orapigótacagaiguëna ora icantagueti teonganinate.queri. Iroro nopasataguëqueri,nomisotocajiri.

23Carari përosati icaimaiganaque:—¡Popëicotiri, popëicotiri!Aiquero icaimasantaiganaque iróoti

cara yagobiaiguëri ira Pirato oraicogabeca iriro. 24Icantaiguëri:—Aro nanganque ora picocagaiguëna.25Yomisotocajineri ira Barabás, ira

yomianque jirai aroquenta yogamaguërimatsiguenga aisati icoque irojocajiriigobeingarite. Ipaiguëri Barabás, carariigáqueri isorarote irágaiganaqueri Jesoscara iribëquëgotaiguëri.

Yágaiganaqueri Ira Jesos iribëquëgotëri.(Mt. 27.31-32; Mr. 15.21-23; Jn. 19.16-17)26Aro yágaiganaqueri Jesos iribëquë

gotaiguëri. Itonguibocari Sirenesati, ijitaSimón, ipaniaca parigoti. Aroimeratobacari soraro iráganëneri Jesosigorosite, yoguiatëri yanatanëneri.27Aisati yoguiataiguëri arosonorimatsiguenga aisati tojai tsinane,piraicotaiguëri. Aisati pogasëretococari.28Carari inetsaiguëro Jesos, icantaiguërotsinanepague:—Jerosaresato, quero piraicotina

Naro; piraicotaiguema obirojegui,aisati pitomijegui. 29Aiquenta

motaiguëmi, pitsipiriaiguë.Ingantaiguë matsiguenga: “Onganinasëretë ora tsinane quero poguiojaniquite, .30Aique ingantaigabitëmamatsiguenga: “Otiopënata taranga,

. 31Arocaitsipiriacagaiguëna Naro tenangantëmate ora te onganinate,iritiguëmarini iratsipiriasantacaqueriiraegui cantasantatsi tojai teongomeite.

32Aisati yágaiganaqueri pite cosirintiiribëquëgotëri, intsibatëmari Jesos.

Ipëicotaiguëri Jesos corosiquë.(Mt. 27.33-38; Mr. 15.22-32a;

Jn. 19.18-24)33Cara yaretaigaparo oguitoja ojita

Carabera, ora ocanti osigaro iguitoigamaga, aro ipëicotaigapëri Jesoscorosiquë. Aisati ipëicotaiguëri pitecosirinti basiniquë pite corosi, paniroibacosonoriquë Jesos, ira basiniimatepacoquë. 34Icanque Jesos:—Pabati, pingábintseri icaegui

yogamaguënani, quero piguisiri tentairogóigue pairoraca icantaiguë.Ira soraropague imaguimpibintëqueri

imanchaquipague Jesos ipabacaguecaroyotsatiancaro. 35Ainta yaratingaiguëtojai matsiguenga inetsaiguëri. Aisati

cari icantaiguë:—Yogabisaicotaiguëri imatsiguenga.

quima Iriati, Iriroca QuirisitoAgabisaicoontatsiri, Ira icoiguëTosorintsi igáqueri.

36Aisati isërontaigacari soraropague.Iátasiqueri ipapëri obaa cochoari37icantaiguëri:—¡Obiroca Itingomi joríojegui,

pigabisaicotima Obiati!38Aiti sanguenari poguëngani

igorositequë jonoica iguito Jesos,ocanti: “Icari Ica Irianti Itingomi

. Osanguenaca mabanibarintsiquë: irinibarequë guiriegoaisati irasi ebereo aisati iratínirinibare Iromasati.

23

Page 180: Nomatsiguenga bible   new testament

180

Inibataiguëri cosirinti Jesos.(Mt. 27.39-44; Mr. 15.32b)

39Aisati ainta paniro cosirinti ipëicocaaisati itsibatari Jesos, isërontacariicanqueri:—

tsiri? Atsi yamai pigabisaicotima Obiati,aisati pigabisaicotaiguëna naro pitirooti.

40Irari basini cosirinti isintsitsaqueriitsipa, icanqueri:—¿Teco pintsoroguiri Tosorintsi?

Aisati obiro, pënibaque pingamaque.41Aroquenta ocositagueanti eiroeguiacantaguetiro cagaro caninatatsi, iroroipëicotaguëcái atsipiriaiguë yamai. IrariIca te ingantëmate ora yógobiqueri.

42Aisati icanqueri Ira Jesos:—Jesos, Natingomi, pinguenguena

cara pirequima pigáantanequë carapigáanti omagaro,tina.

43Yotabitanëri Jesos:—Aisonori nanganquimi, yamaica

cataguiteri pintsibatëna cantacaninaguiteroquë.

Icamaque Jesos.(Mt. 27.45-50; Mr. 15.33-37; Jn. 19.28-30)44Aroque icatingapë paba cara

otsitinitanë omagaro quibatsi irooti caraochapinitanë. 45Itsitinitanë paba, aisatiotisaraanaca aganguisati orayotigantaro oquibe ibango Tosorintsi,46aito cara icaimanë Jesos, catsigueicanque:—Pabati, yamaica nomëmiro nasëre.Irooti icamantanaca.

Ora iquengaigaca ira niaiguëri Jesos cara icamaque.

(Mt. 27.51-56; Mr. 15.39-41)47Ira igapitante sorarojegui icarati

100 iniaqueri Jesos cara icamaque,iniacaninatëri Ira Tosorintsi, icanque:

—Icaninatasanti Tosorintsi; aisati Icacamënguitsica. Aisonori Irianti ItomiTosorintsi caninari, te ingantëmate orate onganinate.

48Aisati ira botoibiritaigari carainetsaiguëri Jesos cara ipëicoca,iniaiguëro omagaro, ipigaiganacayogasëretaigaca. 49Ainta jaqueronta iraogóiguëri Jesos inetsaiguë aisati oratsinanepague tsipataigapari caraipaniaca Garireaquë, onetsaiguëri aisati.

Cara itiaqueri Jesos omoroquë.(Mt. 27.57-61; Mr. 15.42-47; Jn. 19.38-42)50Aro ainta caninari sërari jitacha

José, itentaigacari basini obatatsiri joríoicarati 71 cara yapatotaigaca. 51IriroArimateasati, te iranintiro caraipëicotaiguëri Jesos irironta aguiaqueroiragáantane Tosorintsi caraintingomibintaiguëri antagasiatimatsiguenga. 52Ira José iátasiqueriPirato yamanopëri imëri igamaga Jesosarota iromingueri. Aro ipëri. 53Aiqueiáque, yoguëpëri igamaga Jesos,iponatancari tocoya, yomianqueriirasiquë iritijomento yomoroqueromopëquë, ora terai iritijantimaro.54Iroro cataguiteriquë yobetsicaiguëjorío jiesita; teraiquerai oretima sábarocara imagoriaiguë. Pënibapë. 55Oratsinanepague aguiataiguëri Garireaquëotsibataigapari aisati Jerosarénquë,onetsaiguëri cara itiaqueri omoroquë.56Pipigaiganaja obangoquë, pobetsiquëneri casangajengaropague otiritaiguërime igamaga Jesos. Aroquenta parecasábaro, cara omagoriaiguë cara ocantiisanguenare Moisés.

Icaniatanai Jesos, icabiritaja.(Mt. 28.1-10; Mr. 16.1-8; Jn. 20.1-10)

24 1Aique oquëtaguetanaitomincoquë, piáigamanë

tsinane cara yomianqueri Jesos,

23 24

Page 181: Nomatsiguenga bible   new testament

181

págaiganaque casangajengaropagueora pobetsiquëneri. 2Cara paretaigapaomoroquë oniaigapëro oquibe mopëaroque otitigaca ora yasintocoontacariJosë Ira Jesos. 3Ocaigabitanacatsomagui, carari te oneiri igamagaAtingomi Jesos. 4

bitapaari, oquenganeintasantaca,aitoniati yaratingaigapë pite sërariiquitsagata catarisonoriguinteiguitsagare pobariaguitetasantë.Imabocaparo tsinane, 5

queri, poguitasantaigaca.Icantaigapëro:—¿Pairo picogobiqueri Ira caniatatsi

yaca cara yomianqueri igamagacamatsiri? 6Teni irinaje yaca. Aroqueicaniatanai. Pinguenguero ora icanqueJesos jirai cara aintaquerai Garireaquë.7Icantaiguëmi: “Naro paniachaJonogaguitequë nomatsiguengatapëcara niboguë yaca quibatsica, aiquenta

tatsiri te ongomeite, iribëquëgotaiguëna,aique ongaraque maba cataguiteri,

.8Aro oquengaigairo irinibare Jesos.

9

përi irogomere Jesos aisatiocomantagueiguëri basinieguiquemisantatsiri. 10Ainta MaríaMagararasato, aisati Joana, aisatibasini María iniro Santiago, aintasatibasini tsinane. Tojai tsinaneocomantaigabitacari iragátane Jesos,11carari te inguemisantaigabaqueroora ocomantabitaca tsinane caraicaniatanai Jesos. Ijitaigabitacaocantasitaiga tsinane te ogóigue.12Paniro Peroro icabiritanacaisiganaca omoroquë, yoguipa, inetsapëtsomagui. Patiro iniopë ora tocoyaiponatantabecari Jesos. Aiqueipiganaja pongotsiquë,santaca.

Pite quemisantatsiri iniajiri Ira Jesos abatsiquë.

(Mr. 16.12-13)13Aro irooti cataguiteri iáiguë pite

quemisantatsiri cara poeboroquë jitachaEmaos, cosamani 11 quirometoroaiquero Jerosarénquë. 14Caraiquenaigasegui inibatobaca,inibatëgotëri Jesos ati ocantaicantaiguëri matsiguenga, aisati oraicantasantë Iriro. 15Cara iáigaseguiinibatobaca iquengamotobaca,yotsitipari Jesos, itsibatanacariabatsiquë. 16Iniaigabitobacari carariTosorintsi te iranintacaguiri irogótobëri.17Aro yosamitëri Jesos:—Cara piquenaigasegui, ¿Pairo

picantobitobaca?Irirojegui yaratingaiguë,

gaca. 18Paniro, ijita Quiriopas,yotabitanëri:—Igóiguë antagaisati Jerosaresati.

¿Obiroco paniro te pigótocotiro?19Yosamitëri Jesos:—¿Pairo pinibatëgoti?Icantaiguëri iriro pitirooti:—¿Teco pinguemocotiri Jesos

Nasaresati?guëri matsiguengajegui IrinibareTosorintsi, aisati itasongagueanti.Iniacaninatëri Tosorintsi, aisatinaniacaninataiguëri naroegui. 20Irariitingomipague saserirotijegui aisatiiraegui obatacagaiguëna yágagantëri, aroyogamagaiguëri ipëicotaiguëri.21

rite, iragabisaicocái eiro joríojegui.Icantabeca inganiatanae aisati, carariyamai pabisanaque maba cataguitericara icamaque. 22Aintapague tsinanetsipataiguëna, piáigamanë omoroquë,pipigaigapaa omabocapaina cara23ocomantaiguëna te oniaigairi igamagaJesos, te irinaje. Aisati ocampë cara

24

Page 182: Nomatsiguenga bible   new testament

182

yoniagaparo ironomire Tosorintsiicanquero cara ainta Atingomi caniari.24Aisati ainta naroeguiquë iáiguë caraomoroquë iniaigapëro irooti ora ocanquetsinane, carari te iraniaigairi Iriro.

25Aique icanqueri Jesos:—¡Te pigótëmataigue; pitsoinguëri

comantantatsiri ira quinguitsataiguëmiIrinibare Tosorintsi jirai! Teraipinguemisantiri. 26¿Teco ingantaiguemicara Iritsita atsipiriaquenguitsineQuirisito Agabisaicoontatsiriingamaque, aique inganiatanae iriátëJonogaguitequë?

27Aro yogometasantaiguëri Sanguenari,yotsateanquero omagaro comantëgotëriIriro. Iparintacaro isanguenare Moisés,aique yogometaiguëri isanguenarebasinipague comantantatsiri. 28Aroyaretaigaaro Emaos, irabisanaquemeJesos 29carari icantaiguëri itsipa pite:—Quero piáti. Pintiomotina yaca

nobangoquë. Aroque ochapinitanë,pënibaque ontsitinitanë.Aro icanaque Jesos pongotsique,

itimaque.30Cara isobicaiguë mesaquë, yáguëro

pan Jesos, icarasiaqueri Tosorintsi,itibatsaaguequero, ipaguetaiguëri itsipa.31Aito cara ira pitirooti igóiguëri IriantiJesos; irooti cara ipegopitanacari.32Aique icantobaca pitirooti:—¿Teco onganinatasante icancái cara

abatsiquë igótacaganacáiro Sanguenari?Tojai ocancái asërequë, poganinasëretacái.

33Aito cara icabiritaigaca,ipigaiganaja cara Jerosarénquë.Iniaigapëri ira irogomere Jesos icarati11 cara yapatoica irirojegui aisati basiniquemisantatsiri. 34Irirojeguiicantaigabaqueri:—Aisonori icaniatanai Atingomi

icabiritaja. Iniajiri Simón.35Aique ira pite Emaosati

icomantaigapëri icampë:

—Aisati naro, naniaigairi cantaabatsiquë. Yogometaigapëna caninasaticara niáigasegui carari terai nogótiri.

quero pan ipaiguënaro, irootinigóontacari. Aito cara ipeganaca.

Jesos yoniagaigapari irogomere.(Mt. 28.16-20; Mr. 16.14-18; Jn. 20.19-23)36Iroontita icomantaseguiro, Iriguito

yoniagaigapari Jesos, yaratingopëaganguisatiquë irirojegui, icantaigapëri:—Quero pitsorogaigui. Pomagoriasë

retaigue obirojegui.37Itsorogasantaiguë irirojegui, te

irogótaigabaqueri. Ijitaigabitacainiaigabaqueri sëretsi. 38Aro icampë Jesos:—¿Pairo pitsorogobitaiguë? ¿Pairo

pitsoingobitaiguëna Naanti?39Pinetsaiguero nobaco aisati naguiticara ipëicoquina. Potsagataiguenapigóontëna aisonori Naro bocatsi; aitinobatsa aisati notongui, te aisanangantimaro pibega sëretsi.

40Aique yoniagaigapari ibacoquëaisati iguitiquë. 41Iniaigabitariicaninabentaigabitari, carari teraintairagabiaigue irajitiri cara icaniatanai.Cara iquenganeintasantaigasega,yosamitaiguëri Jesos:—¿Aiti poperi yaca?42Aro ipaiguëri sima iritasitaga.

43Yáguëri yaaguëri cara inetsaigaseguiri.

Itsonque Jesos yogometaiguëri irogomere.(Irag. 1.4-8)

44Aique icantaiguëri:—Pinguengaiguero nanibare ora

nocomantaiguëmi cani: “Tojaiitsipiriacagaiguëna irógaiguëna,omoncaraquema antagaisatiisanguenatocoquina Moisés aisaticomantantatsiri, aisati omoncaraquemaomagaro isanguenatocoquina David

. Yamai omoncaraca.

24

Page 183: Nomatsiguenga bible   new testament

183

45Aique igótacagaiguëri ora ocantiSanguenaripague, 46icantaiguëri:—¿Teco ongante Sanguenari,

tatsiri ingamaque, ongaraque maba

jima; 47aique iriáiguë iragátaneimarintëma Jerosarénquë ingomantëgotaiguëri matsiguengajeguiquë carairojocajiro ora icantagueti teongomeite aroca inguemisantaiguëriJesos irabentëmari Tosorintsi, aroTosorintsi irisetaigaineri oraicantaguetomoqueri quimingari quero

? 48Pigóiguëro ocantinegaca Sanguenari. Yamai piniaiguëro

guëna jirai. Yamai nocoguinipinguenguitsatocotaiguena. 49Pinëniyaca Jerosarénquë yamai querontaocosamaniti cara nagátaiguëmiro oraicantasantaiguëmi Pabati, Iroontiimagantëmi Isëre Tosorintsiinantaigapëmi coshoni ogaiguëmi.

Ogabiagagaiguëmi pingantaiguëneriPabati pairoraca ingocagaiguëmi.

Cara yogainocanaa Jesos Jonogaguitequë.

(Mr. 16.19-20; Irag. 1.9-12)50Aique Jesos itsibataiganacari

irogomere irooti cara Betaniaquë. Cara,itimagonaguitanaca ibaco jonoquë,yamanaqueri Iriri icanque:—Pabati, jerica nogomerejeguica;

pingantocobentaigueri,gueri.

51Cara icantocobentaseguiri Jesos,aito cara yáguëngani jonoquëyogainocanaca, ipeganaca. 52Aiqueirogomere ipigaiganaja Jerosarénquë,icaninabentasantaiguëri Atingomi.53Carari, omagaro cataguiteriiátopiantaiguë cara oquibequë pongotsiirasi Tosorintsi icantaiguë:—Icaninatasanoti Tosorintsi.Aro ocarati ora nasanguenaquemi.

Irocas

24

Page 184: Nomatsiguenga bible   new testament

184

Cara imatsiguengatapë Quirisito.

1 1Cara jiraisonoriguinte carateraiquerai ine quibatsi ainta

Quirisito Ira aisati icantaro pibegaIrinibare Tosorintsi yoniaganta atiicanta Tosorintsi, aisati itiomoqueriTosorintsi, Irironta Tosorintsi. 2Carajiraisonoriguinte itsibatari Tosorintsi.3Cara jiraisonori yobetsicanëroantagaisati ora inatsi. Teni ine pairoracaora aniaigui yamai ora te irobetsiquiroIriro. 4

tatsiri. Ipaguetëri cara intimaiganaquepërosati matsiguenga. Aisati Iriroosangueguiteserëtocotiri matsiguengacara yoniagaigacari Iriro caninarisonori.5Iriro aisati icantaro pibega cataguiteriora osangueguitetaguetiro caraposibitanëro ora tsitiniri. AisatiQuirisito osangueguiteserëtocotaiguirimatsiguenga cara igótacaqueri oraicantagueti te onganinate. Yacaquibatsica aiti tojai ora te onganinatecantaca tsitiniri, carari ora tsitiniri teogabeiro te ogatsibaquiro oracataguiteri.

6Tosorintsi igáqueri ira sërari jitachaJoan. 7Iroro ipoguëque Joan arotaingomantëgotiri Quirisito Iraosangueguiteserëtocotaiguiri

gueri. 8Joan cagari Quirisito. Iroontiipocobique ingomantëgotiri Quirisito Ira

osangueguitetocotiri matsiguenga. 9Iriro

tetocotiri antagaisati matsiguenga caraipoque Iriro yaca quibatsica.

10Jiraisonori yobetsiquëro Quirisitoantagaisati. Carari cara inasegui yacaquibatsica te irogótaigabaquerimatsiguenga te irágacaninataigabaqueriItingomi. 11Ipoque irasiquë iguebatsite,imatsiguengatabitapari joríojequi cararite irágaigabaqueri imatsiguenga.12Carari aintapague ágobëriiquemisantobëri.cari Tosorintsi iniaiguëri caninari aisaicanta iniaqueri caninari Itomi IraJesoquirisito. 13Ira quemisantobëriQuirisito, përosati itimacagajiriTosorintsi, yogabisaicotajiri. Carari teiragabisaicotajiri Tosorintsi iriantintaquemisantatsi iriri.taja iriati. Quero yogabisaicotobagamatsiguenga iriati.tajiri matsiguenga Tosorintsi carainguemisanqueri Itomi.

14

quë, imatsiguengatasantapë caraotsomaaqueri iniro, itiomotaigapënanaroeguiquë. Naniasantaigabaquericaninarisonoriguinte. Iriro paniro ItomiTosorintsi Ira igáque yaca quibatsica.Iriro cábintsasantaigapërinematsiguenga irojocajineri oraicantagueti te onganinate aisati quero

IRA JOAN ISANGUENATOCOQUERI JESOQUIRISITO ITOMI TOSORINTSI

Page 185: Nomatsiguenga bible   new testament

185

përi. Aisati patiro inibatiro Iriro oraaisonori. 15Joan icomantëgotëri,icantaiguëri matsiguenga catsigue:—Iriro Ica nacantocoque cani cara

nacanque: “Yamai aintana naro yaca.Aiquenta coraque iribocapë Iriro IraAtingomisonori. Ibaquina Irirontacaninarisonoriguinte. Ira te aisatiingantina nibega naro aroquenta irinaga

.16Irironta caninarisonoriguinte

icábintsagueiganacái. Aiqueroiátanëtigue icábintsasantaiganacái.Aisati icantaneintëgotacái. 17Jiraisonoriisanquenaquero Moisés ora igáantëTosorintsi.cái Jesoquirisito aisati ipaigacáiro oraaisonori. 18Teni pairi neirine Tosorintsi.Paniro ini Itomi itimacaqueri Iririjiraisonoriguinte. Igótacacái Iriro atiicanta Iriri.

Joan icomantëgotëri Quirisito.(Mt. 3.11-12; Mr. 1.7-8; Ir. 3.15-17)

19Cara Jerosarénquë igátaiguëri joríoira saseriroti aisati imatsiguenga Irebí.Ipocasipëri cara inasegui Joan,yosamitaigapëri:—¿Pairibi obiro? ¿Obiroco Quirisito

Ira agabisaicoontatsi?20Icomantëgotaca Joan yotabitobëri:—Cagarina naro Quirisito Ira

agabisaicoontatsi.Catingasati icantaigabaqueri Joan.

21Aisati yosamitaiguëri:—¿Pairibi obiro? ¿Obiroco Erías?Icanque Joan:—Cagarina naro Erías.Aique yosamitairi:—¿Obiroco comantantatsiri ira

isanguenatocoque Moisés jirai?Yotabitobëri:—Cagarina naro.22Aique icantaiguëri saseriroti aisa

imatsiguenga Irebí:

—¿Pairiroco pijitara obiro? ¿Pairopinibatëgotëma obiati? Nocogaiguinipingomantëgotima,pairi ira agáquina.

23Icanque Joan:—Naanti comantantatsiri cara tera

ontimingani ira isanguenatocoque Isaías

tsiri:Pobetsicoboquitineri iraboAtingomi.

Ora ocanti piganinatineripaneingomento.

24Ira osamitaiguëri Joan iriantieguiiragátane bariseo. 25Yosamitairi aisati:—

tatsiri, cagaribica Erías, cagaribicacomantantatsiri ira isanguenatocoqueMoisés cara jiraisonori; ¿Pairopobaotisabiritaiguëri matsiguenga?

26Joan icantaiguëri:—Naro baotisatantaro nija, carari

ainta omatsiguengaquë Ira te pigóigueri.27Aiquenta iribocapë. Ira te aisaingantina nibega naro. Nitsoingaa naatitenta ongomeite nantsibatimari Irirontaobaquina. Iriro caninarisonoriNatingomi.

28Omagaro oca icanquero Joan carapoeboroquë jitacha Betania caraonamijaquë Jorirán aiquero caraiconteti paba. Canta ibaotisataiguërimatsiguenga Joan.

Aisati icomantëgotairi Quirisito Joan.29Cara oquëtaguetanai Joan iniobëri

Jesos ipogopë, aro icomantaiguërimatsiguenga icanque:—¡Pinetsaigabaqueri Ira iragátane

Tosorintsi! Aisati icantari ibegaitiomijani oisha ira ogamagaigui. AisatiIriro camobitaiguërine antagaisatimatsiguenga irágopitaguetajiri oraicantagueti te onganinate. 30Irironocomantëgotë cani cara nacanque:

1

Page 186: Nomatsiguenga bible   new testament

186

“Yamai aintana naro yaca. Aiquentacoraque iribocapë Ira obatina Irirontacaninarisonoriguinte irinaganta itimatá

. 31Tenipigóigueri obiro. Teatisati nogótiri narocarari igáquina Tosorintsi caranongomantëgotëri Quirisito arotairogóigueri omatsiguenga. Iroronobaotisatantobitaro nija caranoniaganqueri Iriro.

32Përosati icomantëgotëri Jesos Joanicanë:—Naniobëro cara paguëpë Isëre

Caninaro Tosorintsi aisa ocampari ibegasompaguiti pinampari. 33Cara terainogótiri naro, Ira agáquinanobaotisatantaro nija icanquina: “Carapiniobëro Caninaro Nasëre oguëtasipërisërari aitosati pinampëmari, Ica sërariIra baotisatanquimarone CaninaroNasëre, .34Aroque naniaquero. Aro yamainocomantëgotiri Ica Iriro ItomiTosorintsi.

Jesos icaimëri irogomere.35Oquëtaguetanai aintasati inasegui

Joan aisati pite irogomere. 36IniobëriIra Jesos cara yabisanaque, icanqueriirogomere Joan:—¡Pinetseri Ira sërarira! Iriro aisati

icantari ibega itiomijani oisha igácáiriTosorintsi.

37Ira pite irogomere Joaniquemaqueri aro yoguiatanëri Ira Jesos.38Cara iniobëri pitirooti Jesosinebintanaca, icabëri:—¿Pairo picogui?Yotabitanëri:—Ogomeantatsiri, ¿Nega pitimi?39Yotabitobëri Jesos icanqueri:—Joocaigue pinetsënte.Aique yoguiatëri cara itimiri. Aro

tanë. 40Ainta piteni ira quemisanqueri

Joan aique yoguiatanëri Jesos. Paniroijita Antiris ireinti Simón Peroro.41Iritsita Antiris icoganëri Simón ireintiiniopëri icampëri:—Aroque naniaqueri Ira Quirisito.Quirisito ocanti Agabisaicoontatsiri.

42Antiris yáganëri ireinti cara Jesosiquë.Icabëri Jesos ira Simón:—Obiro pijita Simón, itomi Joan.

Yamai najitajimi Sejas aisati Peroro ocaocanti mopë.

43Oquëtaguetanai ipintsataca Jesosiriátë cara Garireaquë. Aique iniaqueriira Jeripe, icanqueri:—Piguiatapëna.44Ipaniaca Jeripe cara poeboroquë

jitacha Betsaira. Aisati Antiris aisa Peroropitirooti Betsairasati. 45Aique iáqueJeripe icoqueri Natanael, icanqueri:—

coque Moisés jiraisonori caraisanguenaque ora iragáantaneTosorintsi. Aisati isanguenatocotaiguëricomantantatsirijegui. Iriro Jesos, itomiJosé Nasaresati.

46Yotabitobëri Natanael yosamitobëri:—¿Aintaco caninari paniacha

Nasarequë?Icanqueri Jeripe:—Jooque pinetsëntiri.47Cara iniobëri Jesos ira Natanael

icantocoqueri:—Pinetseri caninari jorío ira te

iromatobiante.48Aique yosamitëri Natanael Ira Jesos,

icanqueri:—¿Pigóquinaco?Icanëri Jesos:—Naniaquemi cara teraiquerai

ingaimimi Jeripe, cara pinaseguiotabiquë panguirintsi jitacha iguera.

49Yotabitanairi Natanael:—Ogomeantatsiri, Obiro Itomi

Tosorintsi. Obiro Itingomi joríojeguiimatsiguenga Isirael jiraisonori.

1

Page 187: Nomatsiguenga bible   new testament

187

50Icanqueri Jesos:—¿Piquemisanquina aroquenta

nocomantëmi naniaquemi carapinasegui otabiquë iguera? Aiquentapiniobëro basini tojai, aropinguenganeintasantanëma. 51Aisonoriyamai nocomantaiguëmi nopaniacaJonogaguitequë nomatsiguengatapëcara niboguë yaca quibatsica. Aiquentapiniobëro Jonogaguite osirianaquima,aisati piniaigabaqueri ironomireTosorintsi iragainocanëma jonoquë caraNaroquë aisati iraguëpë.

Yoguibatëro itasorintsite Jesos.

2 1Omoncaraca maba cataguiteri carayáguëro iina sërari cara poeboroquë

jitacha Caná cara Garireaquë. Aintasatipinasegui iniro Jesos. 2Aisatiicaimëngani Jesos aisati irogomere carayapatotaigaca igaimanejegui. 3Carapitsoatanaca oja oba aro ocanqueri iniroJesos:—Tsoatanaca obaa.4Yotabitanëro Jesos:—Atsi caraquenta, ina. Terai oretima

cataguiteri cara noniaguëmarimatsiguenga cara nomitocotagueantëmari natasorintsite.

5Aro iniro ocanqueri iromeraro iraquitiro obaa:—Pairorapagueraca iragáquemi Jesos,

pingantiro.6Aiti pinasegui oquibe chomo ocarati

6gueta jorío. Patiro chomo ojaquima nija100 iritoro. 7Aro igáqueri Jesos:—Pijaguiro nija cara chomoquë

antagaisati cara ocarati 6.Icanquero. Iagasantëro irooti

otseraquë. 8Aique icanqueri Jesos:—Pinguiate arosata yamai.

Páganëneri ira agáantiro jiesita.Aro yáganëneri. 9Cara iniantacaro

iriro ora nija pegacha obaa, te irogóte

negaraca opaniaca. Irianti iromeraroogóiguëro cara ipiaquero Jesos irirontajagaiguëro nija. Aro ira agáantiro jiesitaicaimëri sërari águëro iina 10icabëri:—Ametaigaro eiro cara omagaro

poguibatagani iróquimaro ora obaacaninajaro. Aique cara iróquimaca tojaiira igaimane; aro cara imëgotaigueri oraobaa te opënatima tojai. Carari obiropoguëro ora caninajaro obaa irootiyamai.

11Cara poeboroquë jitacha Caná caraGarireaquë yoguibatëro Jesositasorintsite. Yoniaganca arotairogóigueri matsiguenga Irirocaninarisonori aisati sintsirisonori. Aroiquemisantaiguëri irogomere Jesos.

Itimaque Jesos cara Caperinaoquë.12Aique iáque Jesos cara

Caperinaoquë. Itsibataro iniro aisatiicarataiguëri ireinti aisati irogomere.Cara, itimaiguë arosata cataguiteri.

Ijocaiguëri Jesos ira pimantatsiri cara ibangoquë Tosorintsi.

(Mt. 21.12-13; Mr. 11.15-18; Ir. 19.45-46)13Pënibaque orequima cataguiteri ora

guiro joríojegui cara jiraisonoriisotocaigai Ejípitoquë. Aro iáque JesosJerosarénquë. 14Iniopëri cara oquibequëpongotsi irasi Tosorintsi irapimantaiguiri oisha, aisati sërari baacaaisati paroma. Aintasati ira campiatiriquirequi. 15Yobetsiquëro iripasamentoJesos iroonti sogatsa. Aique ijocaiguëriantagaisati pimantatsiri aisati ibaacateaisati iroishate. Yosibiquero imesane iracampiatiri quirequi yosocaguitëriiguireguite. 16Icanqueri pimantatsiriparoma:—¡Páganëri sotora! ¡Quero

popimantaguetiri yaca ibangoquëcaPabati Tosorintsi!

1 2

Page 188: Nomatsiguenga bible   new testament

188

17Aique iquengaigairo irogomere oraSanguenari cara ocanti:

Nocogasanti iraniacaninatiropobango matsiguenga. Iroro orainguisanijintaguëquina naro aisatiingoque iróquena.

18Yosamitaiguëri joríojegui:—¿Pairo poniagaiguëna ora

nogóontimi Obiro cara igáquemiTosorintsi picanquero negaca?

19Yotabitanëri Jesos:—Pogomeriguetiro oca pongotsica.

Cara omoncaraquima maba cataguiterinobetsicairo aisati.

20Icantaiguë jorío:—Tojai osarini ocarati 46 cara

pobetsiquëngani oca oquibe pongotsicairasi Tosorintsi. ¿Yamai picanque Obiropobetsicairo mabanti cataguiteri?

21Carari Jesos te irinibatocotiropongotsisonori oquibe. Iroonti inibatëgotëibatsasonori aisatinta ocantaro pibegaibango Tosorintsi. 22Iroro cara aroquequeicamaque Jesos icaniatanai, iquengaigairoirogomere oca nibarintsica, aroiquemisantaiguëro Sanguenari aisatiiquemisanque ora yogometaiguëri Jesos.

Jesos igótasantaiguëri matsiguenga.23

pague jitacha Pásicoa cara yapatotaigaajorío. Itasorintsitaguetasanotapë Jesosiquemisantacagopëri tojai matsiguenga

quero ora icanque Iriro. 24Carari teimemari ira matsiguenga igóquerintaora iquengaigaca omagaro. 25Igóque oraiquianca antagaisati matsiguenga. Arote ingogue basini comantirine ati icanta

tojeguiquë sërari.

Nicoremo ipocasipëri Jesos.

3 1Ainta inasegui sërari jitachaNicoremo. Iriro bariseo. Aisati iriro

itingomi jorío. Aintasati basiniitingomipague jorío. 2Cara tsitiniriquëipocasipëri Jesos Nicoremo, icampëri:—Ogometinari, nigóiguë Obiro

iragátane Tosorintsi tenta irinenipairiraca intasorintsitë cantimine pibegaObiro pitasorintsitasanoti querocaitsibatari Tosorintsi.

3Yotabitobëri Jesos icabëri:—Nangantasantëmini, queroca

Tosorintsi itimacagajiri matsiguengayoganiasëretairi, aisati queroca ibogaiirirai, quero yareta Jonogaguitequë caraitimi Tosorintsi aisati igáanti Iriro.

4Yosamitëri Nicoremo:—Aroca antiasiparitanë ¿Atiroco

anganaima cara iboganaje aisati?¿Atiroco anganaima cara anganajiroaniro cara iboganaje aisati?

5Icomantëri Jesos:—Nangantasantëmini queroca

itimacagajiri yoganiasëretairi matsiguengaTosorintsi cara Irinibarequë aisati IsërequëTosorintsi, quero iáti Jonogaguitequë caraitimi Tosorintsi aisati cara igáanti Iriro.6Ira otsomaaque iniro, irianti imatsiguengasërari. Ira yoganiasëretairi itimacagajiIsërequë Tosorintsi, imatsiguengatacariTosorintsi aisati. 7

santa aisati querootisati omabocaguimi oranacanquemi: “Panibanibi intimacagajimi

. 8Ora coguentimaocoguentimaguiteti. Piquemobëtiguirocara ojigocanëma, carari te pigótenegaraca oquenopë, teatisati te pigótenegaraca ojátagueque. Aisati ocantariibega ira itimacagaji Isërequë Tosorintsi.Pigótocoqueri ira irirai itimacagajiIsërequë carari te pineiro Isëre Tosorintsitenta oneingani.

9Aique yosamitairi Nicoremo:—¿Atiroco ocanta oca picanquinaca?10Yotabitanëri Jesos icanqueri:—¿Obiro ogomeantatsi cara

omatsiguengaquë teco pigótiro oca

2 3

Page 189: Nomatsiguenga bible   new testament

189

nacanquimica? 11Aisonori nanganquimininibatëgotëro ora nigóigui. Aisati orananiaiguë irooti nocomantëgotë. Carari

quero ora nocomantaiguimi. 12Tecapinguemiro cara ninibatëgotaiguëmiroora inatsi quibatsica, ¿Atirasaticopingantiro cara pinguemobëro carananibatëgotëro ora paniënguichaTosorintsiquë? 13Te pairi játatsineJonogaguitequë. Paniro Naro, Narontapaniënguicha Jonogaguitequë.Nomatsiguengatapë cara niboguë yacaquibatsica. 14Jiraisonori Moisésitinaaquero irosiacagomento maranguejonoquë anchapoaquë cara teontimingani aisa onganquimainganquina nibega Naro cara iribëquëgotëquina jonoquë 15arota pairiracaquemisanquinane iraganiasëretairiintimacagajiri Tosorintsi arota queroiáti Sharincabeniquë, carari përosaticara intiomoquena Jonogaguitequë.Përo icanque Jesos:16—Tojaisonorinta Tosorintsi

inintasanoiguiri matsiguengajegui,igáquena yaca quibatsica. Naro Itomipaniro. Igáquena arota pairiracaquemisanquinane nantimacagajiri,quero iáti Sharincabeniquë, cararipërosati intiomoquena Jonogaguitequë.17Tosorintsi teni iroro iragábiritina NaroItomi yaca quibatsica cara nangasitítaigueri matsiguenga. Igáquena arotanagabisaicoqueri matsiguenga iraquemisanquinane. 18Quero icasitígatiriTosorintsi ira quemisanquina NaroItomi paniro,tëri ira te inguemisantina iriátëSharincabeniquë tenta inguemisantina.19-21Cara icantagueigui matsiguenga orate onganinate, icoguini inganquero caratsitiniriquë. Teni iraninte ingantiro caracataguiteriquë tenta iraninte iripasiguitecara iraniaiguëri imatsiguenga. Naro

aisati nacantaro pibega cataguiteriaronta nopasiquitacaguiri caranogótacaguiri matsiguengaicantagueigui ora te pojocajenga arotairipasiguitanë.guina.guëri iriro iriátë Sharincabeniquë tentairanintaigue inguemisantina. Irari iracantaguetiro ora caninaro irotsitipënatenta iripasiguiteni. Iroonti icanquecaninasati cara imitocoqueri iriroTosorintsi.Iroro oca icanqueri Jesos ira

Nicoremo.

Aisati icomantëgotairi Jesos Joan.22Aique iáigai Jesos aisati irogomero

cara Joreaquë. Cosamani itimaiguë caraibaotisataiguëri matsiguenga. 23AisatiJoan ibaotisatantagueque carapoeboroquë jitacha Enón aitoniatiquëbasini poeboro jitacha Sarím aronta pininija tojai. Ipogaigapë matsiguengaibaotisataigabaqueri Joan 24carateraiquerai iromingueri Eroris ira Joan.25Ipëgatsatobaca irogomere Joan aisatiitingomi jorío. Inibatëgotëro cara atiingantima iraguëtetaima matsiguenga.26Ipocasipëri jorío icampëri ira Joan:—Ogometinari, Ira tsipatimi cara

onamijaquë Jorirán cara iconteti paba,Ira pinibatëgotë cani, yamai ibaotisatërimatsiguenga. Yoguiataiguëri tojaimatsiguenga.

27Yotabitanëri Joan icanque:—Quero pairi asintachane pairoraca,

queroca ipiri Tosorintsi.28Piquemaiguëna obineniati caninocomantëmi catingasati cara cagarinanaro Quirisito Agabisaicoontatsiri.Patiro igáquena Tosorintsi nongomantëgotiri cara teraiquerai ingonijapë Iriro.29Naro cantari iramigote ira águëro iina.Iramigote inganinatanë carainguemobëro irinibare. Nacaninatë naro

3

Page 190: Nomatsiguenga bible   new testament

190

yamai aroquenta yoguiataiganaqueriJesos matsiguenga. 30Aiqueroiriátanëtigue Iriro irobatanëna. Cararinaro aiquero najátanëtiguenangarantanae. 31Ira paniacha jonoquëIriro obatatsi antagaisati. Naro paniachaquibatsica. Ninibatëgotiro ora inatsiquibatsiquë. Quirisito iquenopëJonogaguitequë. Iriro obatiroantagaisati Irironta Atingomi.32Icomantëgotëro Iriro ora iniaque aisatiora iquemaque cara jonoquë, carari teniinguemisantiri matsiguenga ora icantiIriro. 33Ira quemisantobërone oraicomanti Quirisito, irogóque cara icantiTosorintsi ora aisonori. 34Tosorintsiagáqueri Quirisito. Inibatiro IrinibareTosorintsi aroquenta ipasanoqueriCaninaro Isëre Tosorintsi Ira Jesos.35Aisati inintasanoqueri ItomiTosorintsi, iroro ipasanotaguëqueriomagaro arota iragáantaguetiro. 36Iraquemisanquerine Itomi Tosorintsiintimacagajiri Tosorintsi aisati përosatiintiomoqueri cara Jonogaguitequë. Irate iraninte inguemisantiri Itomi queroitiomotiri,quë aroquenta iguisëri iriro Tosorintsi.

Iáque Jesos cara Garireaquë.(Mt. 4.12; Mr. 1.14)

4 1-3Ira barisesoegui iquemocoqueriJesos cara ibaotisataiguëri tojai

matsiguenga. Ibatajiri Joan tojainintairogomere Jesos. Carari te Irirobaotisatantatsine Jesos irianti igátiirogomere imaotisataiguerimatsiguenga. Cara igóque Jesos oraicanti bariseo, aro iáigai Jesos aisairogomere, isotocaiganaji cara Joreaquë,aique iáigai aiquero cara Garireaquë.

Yogomequero Jesos ora Samariasato.4Icoque Jesos inguenantaigaimaro

abatsi quenacha Samariaquë. 5Yareca

poeboroquë jitacha Sicar aronisatiiguebatsitequë José ora ipëri carajiraisonori iriri jitacha Jacob.6Pinasegui iguinare Jacob cara yáguironija jirai. Aro imagotë Jesos isobigopëiguinarequë catinga paba. 7-8Aroquequeigáqueri irogomere Jesos iriáiguëpoeboroquë iromanantaiguënte perintsi.Aro pipogopë tsinane Samariasato caraonosiquëgotënti nija. YobetsatobacaroJesos icabëro:—Pomena nija.9Ocanqueri Samariasato:—¿Pairo pamanobiquina nija Obiro

jorío? Naanti Samariasato.

ninta joríojegui aisati iraSamariasatiegui. 10Yotabitanëro Jesos:—Arome pigóque ora icogabeca

Tosorintsi imëmi aisati pigóquinameNaro manimiro nija, aropomanocoquina nija obiro, aro nomëminija timacagantatsiri arota pintimanëpërosati.

11Ocanqueri tsinane:—Ogomeantatsiri, teni ine obiro ora

rinta pini nija. ¿Nega páguëro ora nijatimacagantatsiri ora pomëna caranantimanë përosati? 12Jacobnomatsiguenga jiraisonori iquiaquinarooca cara nacaaiguiro ora yóga iriro jiraiaisati itomijegui omagaro ibiraegui.Iroonti caninajaro nija. ¿Yamaipijiquenico pomëna basini nijacaninajarisonori? ¿Pobaquerinico ObiroJacob?

13Yotabitanëro Jesos:—Antagaisati ira ógaro oca nijaca,

aisati iromiretae. 14Irari óguëmarone nijaora nomëri Naro quero imiretai. Irorontanija ora nomëri ocontetanëri isërequëonganquima cara picontiati nija.Ongantacaquimari përosati intiomoqueriTosorintsi cara Jonogaguitequë.

3 4

Page 191: Nomatsiguenga bible   new testament

191

15Aique ocanqueri tsinane:—Ogomeantatsiri, pomena ora nija

timacagantatsiri querota nomiretai,querootisati nipocaji yaca nonosiquëgotai nija.

16Icanquero Jesos:—Pijáte pingaimëntiri pijime

popocaigapë yaca.17Potabitanëri iroro:—Teni irine najime.Jesos icomantëro icanque:—Aisonori teni irine pijime. 18Aroque

páguë pijime icarati pabocorooti. Irariira águimi yamai cagari pijime. Aisonoripicanque teni irine pijime.

19Ocanqueri tsinane:—Ogomeantatsiri, ¿Ati picanta cara

pigótocoquina?tsiri? 20Jirai yamanocoquerinomatsiguengajegui Tosorintsi yacaoguitojaica. Obirojegui jorío picantaiguite ongomeite yaca. Picantaigui patironomanocotaiguëri canta Jerosarénquë.¿Nega ocaninati nomanocotaigueriTosorintsi?

21Yotabitanëro Jesos:—Pinguemisantina, tsinane. Coraque

cataguiteri cara quero pamanocotiriPabati Tosorintsi yaca oguitojaicaquerootisati pamanocotiri cantaJerosarénquë. 22Pamanocotaiguiri obiroIra te pigóigueri. Naroegui joríonigóiguiri Ira namanocotaigui Irirontaagabisaicoontatsi ipaniaca caranaroeguiquë Irironta jorío. 23Yamaiaroque pareca cataguiteri carairomanocotasantiri quemisantatsiriaronta omitocotiri Isëre Tosorintsiogomequeri ora aisonori. Iroronta icoguiPabati Tosorintsi iromaniri antagaisatiira coguiri Iriro. 24Teni iraneinganiTosorintsi tenta ine ibatsa, iroonti Isëre.Iroronta patiro yamanocotiri isërequëmatsiguenga aisati yamanocoontariIrinibarequë Tosorintsi ora aisonori.

25Ocanqueri tsinane:—Nigóque cara iribocapë

Agabisaicoontatsiri Ira jitacha Quirisitoaisati.guenaro omagaro.

26Icanquero Jesos:Naromë Quirisito ira nibatacaguimira.27Aito cara yaretaigapa irogomere

Jesos. Iquenganeintaiganaca carainibataseguiro Jesos tsinane, carari te

tiro?28Aique ojocanëro tsinane ogaamento

piáque poeboroquë. Ocomantaguequeriomatsiguenga:

29—Popocaigapë piniaigueri sërariaroque icomantënaro antagaisati oranacantagueti. ¿Iriropeera Quirisito?

30Isotocaiganaque Samariasatipoeboroquë aique iáiguë cara inaseguiJesos. 31Teraiquerai iraretaigapëmariSamariasati icantopiantëri Jesosirogomere icanqueri:—Ogometinari, pope.32Carari icanqueri Iriro:—Aiti noperi ora te pigóiguero obiro.33Aique yosamitobaganaca irogomere

icanque:—¿Aintaco matsiguenga mapëneri

iraperi?34Icanque Jesos:—Cara aroque opaiguë, teni

anguenguero operi. Aisati carananganquero Naro aisati notsonquineriora ininti Tosorintsi Ira agáquina,nanganinatanë. Teni nanguengueronoperi tenta natasegue. 35Picantaiguiobiro: “Itsibasatinibani manchacori

, carari nanganquemiNaro: “Pinetsaigueri matsiguenga.Irirojegui cantaca osamatagasonori tirigopanibati obiguitëma. Ira matsiguenga

. 36Ira

tëri casintaro.

4

Page 192: Nomatsiguenga bible   new testament

192

guiri matsiguenga Naro pënabintërine. Iraquemisanquinane përosati intiomoqueriPabati Tosorintsi cara Jonogaguitequë.

tënane aisati ira quemisantacaguirinematsiguenga. 37Aisonori cara ocantinibarintsi: “Ira panguitatsi quero iriroáguiro. . Ipanguitiroporo matsiguenga oguitso iroontiIrinibare Tosorintsi, carari basiniobiguitërone cara inguemisantacaguirimatsiguenga. 38Nigátaiguimi obiropobiguitaiguero ora ipanguitë basini. Aisaicanta icomantëgotëna basini. Yamaipogometaigueri obiro matsiguenga arotainguemisantina.

39Iquemisantaigabaqueri arosonoriSamariasati Ira Jesos aroquentaocomantëgotëri tsinane cara ocanque:“Icomantënaro antagaisati ora

. 40Iroro icantobitaiguëriSamariasati Ira Jesos icanqueri:—Pintiomotaiganaquina yaca.Aro itimanë Jesos pite cataguiteri. 41Aro

iquemisantaiguëri tojai basini Samariasatiaroquenta iquemaigabaqueri IrinenisonoriJesos. 42Icantaiguëro ora tsinane:—Pinibatëgotëri Jesos obiro carari te

najitimi. Yamai naquemisantaiguiriaroquenta naquemaigabaqueri IrineniatiIriro. Nigóiguëri Iriro agabisaicotaiguërine omagaro matsiguenga.

43Cara pabisanaque pite cataguiteriyogaganaca Jesos irooti cara Garireaquë.44Irineniati cantëgotënguicha Jesos teniiraniacaninataigueri comantantatsiriimatsiguenga. 45Cara yaretanaca JesosGarireaquë, yágaigabaqueri caninasatiaroquenta iniaiguëri Garireasati cantaJerosarénquë cara itasonganti Jesos.

Jesos yoguibegajiri itomi iromeraro itingomi.

46Aisati yarepaa Jesos carapoeboroquë jitacha Caná cara jirai

ipiaquero nija obaa. Ainta iromeraroitingomi ipaniaca Caperinaoquë. Aroijanaitë itomi. 47Cara iquemocotobairiJesos iromeraro itingomi cara ipaniaaJesos cara Joreaquë irooti Garireaquë,aro iatásiqueri Jesos Canáque,yamanocopëri:—

jinari notomi. Pënibaque ingamaque.48Icabëri Jesos:—Queroca nitasongantagueti, quero

piquemisantaiguina.49Yamanocopëri iromeraro itingomi

icampëri:—Natingomi, panonganëma

omanaque icami najaniquite.50Yotabitanëri Jesos:—Popiganajima pobangoquë. Aroque

ibeganaa pitomi.Iquemisanquero sërari ora icanqueri

Jesos, aro ipiganaja. 51Cara yanonganaapënibaque iraretajimaro ibangoitonguibotaigacari iromeraroicomantobëri:—Ira pitomi tegotsitanai.52Yosamitobëri ati ocanta yaropeique.

Yotabitanëri:—Chopi aroque iparique paba

pabisanaqueri janatigantsi.53Yamai igóque iriri cara ibegaja

itomi chopi cara icanqueri Jesos:. Aito cara

iquemisantaiguëri Jesos iriro aisatiomagaro imatsiguenga.

54Ainta Jesos itimaji Garireaquë,ipaniaa cara Joreaquë. Ocarati yamaipite cara itasonganque Jesos carayarepaa Garireaquë.

Jesos yoguibegajiri janaitatsiri cara ogaarequë.

5 1Aique omoncaraca basinicataguiteri cara yapatotaigaa

joríojegui, cara itonganaji Jesos aisatiJerosarénquë. 2Cara Jerosarénquë

4 5

Page 193: Nomatsiguenga bible   new testament

193

pinasegui ogaare aitoniati omoro caraiquenacaguiri oisha. Irinibarequë joríoojita Betesita aiti pabocorooti pongotsi.3Cara pongotsiquë ainta inariaiga tojaijanaitaguetatsiri, comarajari,carancara, emëngari, omagaro.Yoguiaque cara irosebaaquero nija4ironomire Tosorintsi. Cara yaguëpëirosebaaquero nija, aique pairiracaobaquënguitsine ingaatë irobegajimapairoraca ojita ora óguëri. 5Aintainasegui sërari ijanaitë tojaisonoriosarini ocarati 38. 6Inariacairisomamintoquë. Iniopëri Jesos igópëriijanaitë cosamani. Yosamitapëri:—¿Pininti pobegajima?7Yotabitobëri janaitatsiri:—Nomatsiguenga, teni irine pairiraca

cajaaquinane cara osebaatanëma nija.Iroontita najáque naro irobaquina basiniingaatë.

8Aro igáqueri Jesos:—Pingabiritima págairo pisamamento

panëitanae.9Aito ca ibeganaa. Yáganairo

irisomaminto, yanëitanai.

Iguisëgotaro jorío sábaro.

Ibeganaa sábaroquë. 10Iroro icantaguëqueri joríopague ira sërarijanaitabitacha icanqueri:—Yamai iroonti sábaro. Teni

ongomeite páganëro pisamamento.Jiraisonori isanguenaque Moisés ora

quë sábaro iroronta comagoriantague.11Yotabitanëri sërari:—Ira aguibegajina igáquina: “Págairo

.12Yosamitaiguëri jorío:—¿Pairo ijita ira agáquimi: “Págairo

?13Te irogóte pairiraca aguibegajiri

aroquenta ipeganaca Jesos caramatsiguengajeguiquë. 14Aique iniajiri

Jesos oguibequë pongotsi irasiTosorintsi icanqueri:—Pinetse. Aroque pibeganaa. Quero

pintaguetaji aisati ora te onganinatearota quero pitsipiriaji agabenisonori.

15Ipiganaja iriro cara joríojeguiquëicomantaiguëri cara yoguibegajiri Jesos.16Iroro iguisanijintaguëqueri jorío IraJesos aroquenta itasonganque

tague. 17Carari icanqueri Jesos:—Pabati Tosorintsi përosati icantiro

ora caninari irooti yamai. Aisatinacantari Iriro nacantiro ora caninari.¿Pairo nojocobiquero cara sábaroquë?

18Aroquenta Jesos icanque cara IriroIriri Tosorintsi cara aisati icantariTosorintsi, aisatinta itarobacaati Jesossábaroquë, icogasanotaigabitaca joríoiróguirime Jesos.

Cara igáanti Itomi Tosorintsi.19Icanque Jesos:—Nangantasantëmini Naro Itomi

Tosorintsi teni nangantasitima Naropairoraca. Iroonti nanganque ora icantiPabati. Ora omagaro icanti Iriro, aisatinanganquero Naronta Itomi.20Inintasanotina Pabati Naronta Itomi.Yoniaguinaro antagaisati ora icantiIriro. Aisati ironijaguina basini tojaiarota pinguenganeintasantaiganaquima.21Cara icabiriqueri yoganiatairi Pabatiira camënguitsi, aisa nacantari Naronaganiatairi pairiraca ira naninti.22Yamai Pabati teni ingomantëtiri matsiguenga ora inganque. IpënaroNaro cara nogóontaiguëmari antagaisatimatsiguenga nongomantëgotëripairoraca ingantaiguë aisati negaracairiáiguë. 23Icanquero Pabati negacaarota omagaro iraniacaninatinacaninarina Naronta Itomi aisati icantainiacaninatiri Pabati.natina Naro Itomi,

5

Page 194: Nomatsiguenga bible   new testament

194

natiri Pabati Ira agáquina.24Nangantasantaiguëmini ora aisonoriira quemobërone nasi nanibare aisatiinguemisanqueri Pabati Tosorintsi Iraagáquina, përosati intiomoqueriTosorintsi cara Jonogaguitequë. Queroicasitígatiri Pabati. Jirai iáigabitacaaiquero Sharincabeniquë, carari yamaiiriáigae cara Jonogaguitequë.25Nangantasantaiguëmini aroqueomoncaraca cataguiteri cara iraegui

quë yamai cara inguemobëro nanibarearo nantimacaguiri Naronta ItomiTosorintsi,quë. 26Aisati nacantari ibega Pabaticatimaneri aisati timacagantatsiri, Iriropënaro natimanë Naati aisatinantimacaguiri matsiguenga NarontaItomi Tosorintsi. 27Aisati itingomiquinaipënaro cara nongomantëgotaiguërimatsiguengajegui ora inganque arontanopaniaca Jonogaguitequë caranomatsiguengatasantapë cara niboguë.28Quero piquenganeintasanota caraorequima cataguiteri cara antagaisatiigamagaegui inguemobëro nasinanibare, 29aro ingabiritanaimainganiatanae irisotocanëimoropaguequë, ira cantaguetirocaninaro përosati intiomoqueriTosorintsi Jonogaguitequë. Iraricantaguetiro ora te onganinatenongomantëgotëri antagaisati carairiáguë Sharincabeniquë. 30Teninangantasitima pairoraca ora nocoguiNaro. Iroonti ora inganquina Tosorintsinongomantëgotaiguëri matsiguenga.Patiro nanganque ora icogui Iraagáquina.

Iraegui comantëgotëri Jesos.

Perosa icanqueri jorío Jesos:31—Aroca Naati comantëgotë

chane, aro pingantocoquina Naro

notsoigani. 32Ainta basinicomantëgotëna. Nigóque oraicomantëgotëna iroonti aisonori. 33Caniposamitagantëri obirojegui ira Joan; oraicomantaiguëmi iroro aisonori. 34CarariNaanti Itomi Tosorintsi; jemita oraingomantëgotëna matsiguenga. Patironacanquimiro arota iragabisaicotaigaimiTosorintsi. 35Joan aisati icantaro pibegaobotagantsi cara posangueguitetasanoti.

guëri obirojegui. 36Irinibare Joanogótacagaiguëmi cara Naro ItomiTosorintsi. Aisati ogótasantaguimi oranacanque Naro cara nitasongobentirimatsiguenga cara igáquina Pabati.Patiro nanganque ora igáque Iriro.37Aisati Ira agáquina icomantëgotënacarari te pinguemaigabaquero Irinibareteatisati piniaigueri atiraca icanta Iriro.38Teni pinguemisantaiguero obiro

taiguena Naro cara igáquina Iriro.39Pinibatasantaiguiro caninasati oraSanguenari pijiquenta obirojeguiontimacaquemi përosati jonoquë, carariNaanti ocomantëgoti. 40Teni pinintaiguepabentina Naro pinguemisantina carapintiomotaigueri Tosorintsi përosatiJonogaguitequë. 41Teni nongoguepiniacaninatasitaiguena42nigóiguëminta obirojegui tenipinintaigueri Tosorintsi. 43Nipoqueigáquenanta Pabati, carari tepinguemisantaigabaquina. Carariiribocasitimaca ira matobiantatsi, iriantipinguemisantaigabaque. 44Tenipinguemisantobinte obirojegui;

guima obirojegui matsiguenga. Tenipingogaigue iraniacaninatimi Tosorintsi.45Quero pijitina Naro comantëgotëminePabatiquë. Pijitabeca piquemisanqueri

taiguëmine. 46Arome pinguemisanqueri

5

Page 195: Nomatsiguenga bible   new testament

195

Moisés, aisati pinguemisantaiguenameNaro Naronta isanguenatocoque Moisés.47Carari teca pinguemisantaigueroisanguenare Moisés, ¿Atirocoonganquima pinguemisantaiguëro nasinanibare?

Jesos ipaiguëri iraperi sërari icarati 5,000.

(Mt. 14.13-23; Mr. 6.30-46; Ir. 9.10-17)

6 1Itsonquero irinibare Jesos caraJerosarénquë, aique iátaji cara

Garireaquë. Imontianaca angaarejitacha Garirea aisati ojita Tiberias.2Yoguiataiguëri tojaisonori matsiguenga

queri janaitatsiri. 3-4Cara pënibaqueorequima cataguiteripague ora jitachaPásicoa cara irapatotaiguëma joríojegui,itongaiganaque oguitojaquë Jesos aisatiirogomere isobicaigapë. 5IniaigabaqueriJesos arosonori matsiguengayoguiataigapëri. Icanqueri ira Jeripe:—¿Nega omanantëneri pan ora

irapaiguë?6Icanque Jesos negaca arota

iraniantëmari Jeripe. Aroque igóqueJesos ora inganque Iriro. 7YotabitanëriJeripe:—Aroca omanantë pan ora pënatacha

200 tenario, quero cotonguiboro carairapaiguë omagaro arosata.Paniro tenario yágui ira tarobacaatatsi

poro cataguiteri. 8Poro irogomere Jesosijita Antiris ireinti Simón Peroroicanqueri:

9—Ainta yaca janequi sërari yamapëpabocorooti pan aisati pite itiomijanisima, carari quero cotonguiboro tojaintamatsiguenga.

10Igáqueri irogomere Jesos icanque:—Pigasobicaigueri.Aiti pinasegui caninaro tobarisi tojai.

Isobicaiguë sërari cara tobarisiquëicarati 5,000. 11Yáguëro pan Jesos

icarasiaqueri Tosorintsi, aroyotsatengaiguëri ira sobicaigatsi. Aisatiipaguetaiguëri sima. Ora ocaratiicogaigui matsiguenga. 12Caraiquemaigaca omagaro, icanqueriirogomere Jesos:—Pobiitaguetajiro ora ingarataiguë,

arota quero omainatëmata.13Aro yobiitaguetajiro iagajiro ocarataji

12 cantiri ora angaraquenguicha panaroquenta iquemaigaca tojaisonorimatsiguenga. 14Cara iniaiguërintamatsiguenga Ira Jesos cara yomitojaiguëropan aisati sima itasorintsitequë, aro icanë:—Aisonori Ica Iriro comantantatsiri

Ira boquënguitsine yaca quibatsica Iraoguiaiguë cosamani.

15Igóque Jesos cara icogaiguëmatsiguenga iráganëri inganqueriitingomi. Aro itonganaque Jesos aisati,iáque casiriconiati.

Ipigapaa Jesos Caperinaoquë, yanëiatanë nija jonoicanti.

(Mt. 14.24-33; Mr. 6.47-52)16Cara ochapinitanë yanongaiganaca

irogomere Jesos yagaitanë angaarequë.17Yotetaiganaca pitotsiquë iátocoiguëaiquero cara antatinta Caperinaoquë.Aroque otsitinique. Teraiqueraiiraretima Jesos. 18Aro oparintanacaomotoncaatanë angaare sintsirontacoguentima. 19Icomataiganaquepabocorooti quirómetoro carainiaigabaqueri Jesos yanëiapëro angaarejonoicanti. Itsorogaiganaque irogomere.20Icampëri Jesos:—Naanti. Quero pitsorogaigui.21Aique icaninataiganaque

yotetaigabajiri Jesos pitotsiquë. Aiguitoiniaigaa canta onamijaquë canta iriátëri.

Icogaiguëri matsiguenga Ira Jesos.22Itimaiguë matsiguengajegui cara

yapaiguë pan. Oquëtaguetanë igóiguë

5 6

Page 196: Nomatsiguenga bible   new testament

196

teni ine pitotsi. Patiro ora yotetaiganacairogomere Jesos iátocoiguë, carari Jesoste intsibatanaimari. 23Paretaiga basinipitotsipague opaniaca Tiberiaquëaronisati cara yapaiguëro panmatsiguenga cara icarasiabintëro Jesos.24Cara igóiguë teni irinaje Jesosirirojeguiquë teatisati irogomere,yotetaiganaca pitotsipaguequë irootiCaperinaoquë cara ingogaigairi Jesos.

Jesos ijica perintsi timagantatsiri.25Cara iniaigairi antatinta,

yosamitapairi:—Ogometinari, ¿Ati ocanta pipoque

yaca?26Yotabitanëri Jesos icantaiguëri:—Nangantasantëmini nigóiguëmi teni

pingogaiguena cara nitasonganti, cararipicogaiguina aroquenta papaiguëropoperi piquemaigaca. 27Quero picoguiroperintsi ora peganënguichane, orapingogue perintsi timagantatsiriontimacaguimi Jonogaguitequë përosatiora nomëmira Naronta matsiguengatapënguitsi. Ipënaro Pabati Tosorintsi caranomaiguëmiro irorota timaquimineobirojegui pisërequë.

28Yosamitaiguëri:—¿Pairo nangantaiguë ora ininti

Tosorintsi?29Yotabitanëri Jesos:—Icoguini Tosorintsi pinguemisantina

Naro Irironta agáquina.30Aique yosamitaigairi:—¿Yamai pairo pitasonguë aisati arota

naniobëro nanguemisantimi? ¿Pairopinti? 31Omatsiguenga jirai yapaiguëroiraperi ora jitacha maná cara teraontimengani. Ocantocoquero Sanguenari:

Ipaiguëri Tosorintsi perintsipaniacha jonoquë.

32Icantaiguëri Jesos:Nangantasantëmini, teni iriro

paiguemirone Moisés ora perintsi

paniacha jonoquë, carari yamaiimaiguëmi Pabati perintsi irorosonoripaniënguichane jonoquë. 33Ora perintsiimaiguëmi Tosorintsi yamai, Iriantisërari Ira masobingopënguitsi caraJonogaguitequë. Itimacaquerimatsiguenga yaca quibatsiquë.

34Icantaiguëri matsiguenga Ira Jesos:—Natingomi,

naro perintsi ora picantocoque.35Icanqueri Jesos:—Naro perintsi timagantatsiri. Cara

popë poperi, caraquenta pitasegae aisati.Cara póga nija, caraquenta pomiretae.Carari cara pinguemisantaiguënanica,pinganinasëretanë përosati. Pinguemasëretaiguëmaro ora perintsi paniachaJonogaguitequë. Naanti cantaca perintsipaniacha jonoquë. 36Piniaiguënaobirojegui carari aroque nacanquemiteni pinguemisantina. 37Antagaisati

pëna Naro. Pairiraca bocasitapënanecoshoni noguëmari quero nojocajirisotoquë. 38

quë nanganque ora ininque Iraagáquina. Teni nangante ora nocoguiNaro. 39Ira agáquina ininti queronobeguëmatiri paniro ira ipëna, cararinangábintsasantëri irooti cara nopocajenaganiatairi najátacaqueri jonoquë.40Ininti Pabati Ira agáquina antagaisatiniaiguënane quemisantaiguënane Naromatsiguengatapënguitsi, përosatiintiomoqueri Tosorintsi Jonogaguitequë.Cara nopigaima nangabiriqueri náganërijonoquë.

41Yabentaigaca joríojegui aroquentaicanque Jesos: “Naro yamai perintsi

. 42Icantobacajorío:—¿Cagarico Jesos Ira itomi José?

Nigótiri iriri aisati iniro. ¿Pairoicantobique yamai: “Nopaniaca

?

6

Page 197: Nomatsiguenga bible   new testament

197

43Icantaiguëri Jesos:—Quero pabentaiga. 44Quero

ipocasitina matsiguenga iriati querocaIriro agátinarine Pabati Ira agáquinaNaro. Aisati nangabiritajiri naganiatairicara nopocaje aiquenta. 45

guë comantantsiripague jirai:Irogometaiguëri Tosorintsi omagaromatsiguenga.

Antagaisati ira quemisanquerine Pabatiora yogomequeri iribocasitapëna Naro.46Te pairi neirine Pabati. Paniro Naroaronta nopaniaca Iriroquë.47Nangantasantëmini pairiracaquemisanquinane nantimacaqueri cara

quë.48—Naro perintsi timagantatsiri.

49Jirai pomatsiguenga yapaiguëroperintsi jitacha maná cara teraontimengani. Carari icamaiguëantagaisati. 50

tica opaniaca jonoquë, aroca irapëromatsiguenga quero icamaji. 51Naroperintsi timagantatsiri. Nopaniacajonoquë aroca irapëro oca perintsicapairiraca matsiguenga intimacaqueriPabati Tosorintsi përosati. Oca perintsinomërica iroonti nasi nobatsa.Nomaiguëri matsiguenga arotaintimacaganëri iriro përosati.

52Aique yosamitobaca jorío icanque:—¿Atiroco ingantima Iriro cara

imacáiro ibatsa ajaguëri?53Icanqueri Jesos:—Aisonori nangantasantëmini

nomatsiguengatapë. Queroca paaguironobatsa querootisatica pógaro naraa,quero pitimi Tosorintsiquë tentapigótiri. 54Ira jaguërone nobatsa aisatióguëmarone naraa aro intimacaqueriTosorintsi Jonogaguitequë përosati.Aisati nangabiritajiri naganiatairi caranopocaje. 55

sonori. 56Ira jaguërone nobatsa aisatióguëmarone naraa inguengasëretina,aro intiomoquina jonoquë. Coshoniiroquina Naro aisati coshoni noguëriiriro. 57Ira agáquina Pabati Irirontatimagantatsi. Naro përosati natiomotiri.Aisa icanta ira jaguënanenantimacaqueri. 58Ninibatëgotiroperintsi opaniaca jonoquë. Teni aisationgantimaro pibega perintsi orayapaiguë pomatsiguenga jiraisonorijitacha maná. Icamaiguë iriro. Carari irapërone oca perintsica ninibatëgoticapërosati intimaque Jonogaguitequë.

59Antagaisati oca yogomeantëca Jesosinibatëro cara yapatotaiga jorío carapoeboroquë jitacha Caperinao.

Cara intime përosati matsiguenga.60Aroqueque yogomeantë Jesos, ainta

ira aguiatëri icantobaca:—Comëtaro oca nibarintsica. ¿Pairi

quemobërone?61Igóque Jesos cara yabentaigacaro

icomëtaigabacaro irinibare, yosamitëri:—¿Teco ongomeitomotimi oca? 62¿Ati

pingantaiganaque aroca piniaigabaquinanagainocanaima cara nopaniaca jirai?63Itimaque matsiguenga aitinta isëre.Queroca pini isëre irianti igamaga. Ocanibarintsica ninibatimica ontimacaquemipërosati jonoquë; cara pinguemisantobëro,Isëre Tosorintsi ontimacaquemi. 64Përosatiainta obirojeguiquë ira te inguemisantina.Cara jiraisonori cara irirai

parintënguicha igóitacari Jesos ira teinguemisantiri aisati ira ágagantërine.65Aisati icanque Jesos:—Iroro nacantaguëtaiguëmi quero

ipocasitina matsiguenga irianti. Patiroiromapënarica Pabati iribocasitapëna.

66Tojai ira aguiataigabitari Jesosaique ijocaiganajiri, te intsibataimariaisati. 67Aro yosamitaiguëri Jesos irairogomere icarati 12:

6

Page 198: Nomatsiguenga bible   new testament

198

—¿Aisatico picogaigui obiro pijáigae?68Yotabitanëri Simón Peroro

icanqueri:—Natingomi, teni irinaje basini ira

naguiataigae. Patiro pasi pinibareontimacagaiguëna përosati. 69Obironaquemisantaiguë aisati nigóiguimiObiro caninarisonori Itomi Tosorintsicatimanerisonori.

70Yotabitanëri Jesos:—Nocoigaiguëmi obiro picarati 12,

carari ainta poro obirojeguiquëiromeraro Satanás camagari.

71Jesos inibatëgotëri Joras Cariotisatiira ágagantërine Ira Jesos caramatsiguengaquë catsimari.

Ira ireintiegui Jesos te inguemisantaigueri.

7 1Aique iátagueque Jesos Garireaquëtenta iraninte iriáte Joreaquë

icogaiguininta joríojegui iróqueri canta.2Pënibaque orequima basini cataguitericara irapatotaiguëma joríojegui.Iquengaiguiro jorío cara jiraisonoriisotocaigai Ejípitoquë cara itimaiguëibangonaeguiquë. 3Ipocasipëri ireintiJesos icampëri:—Pijáte canta Joreaquë arota

iraniaiguemi pogomere carapitasonganque canta. 4Pininticairogóiguemi matsiguenga queropitasonganti comanoroni.mari omagaro matsiguenga.

5Icanqueri negaca ireinti tentainguemisantirini Iriro. 6IcantaiguëriJesos:—Terai oretima cataguiteri cara

najáque Naro Joreaquë. Obirojeguipijátasiquima basinipague cataguiteriocaninatomotiminta. 7

taiguimi obiro matsiguenga, carariNaanti iguisanijintaigui Narontaogótacagaiguëri ora icantagueti teongomeite. 8Pijáigue obirojegui

Jerosarénquë. Queroquerai niáti Naroterainta omoncaratima cataguiteri caranajáque.

9Aroque icanque negaca, përo carainë Jesos Garireaquë.

10Cara iáiguë ireinti Jesos caraJerosarénquë, aique iátaji Irirocomanoroni carari te ironijaguimarimatsiguenga. 11Cara Jerosarénquëicogaigabitacari Jesos jorío, icantobaca:—¿Atique? ¿Negaraco iquenaque?12Tojai matsiguenga inibatëgotaiguiri

Jesos. Ainta cantënguitsi:—Iriro caninari.Ainta basini cantënguitsi:—Teni ingomeite. Yamatobiqueri

matsiguenga.13Tojai inibatëgotëri carari te irinibate

catingasatiquë ipingaiguërinintaitingomipague jorío.

Iátaji Jesos cara Jerosarénquë cara yapatotaiga joríojegui.

14Aroque yapatotaigaca jorío caraJerosarénquë aronibati cataguiteri caraotsonganaquima jiesita. Aroitonganaque Jesos icanaque oquibequëpongotsi irasi Tosorintsi, yogomeantapë.15Iquenganeintaiganaca jorío,icantaiguë:—¿Negaraco igóque tojai Ica tenta

irisanguenatasanteni?16Yotabitaiganaqueri Jesos:—Teni nogomeantasitimaro Naro.

Patirontiati nogomeantiro ora icanquinaIra agáquina. 17Pairiraca nintatsiingante ora icocaqueri Tosorintsiirogóquero nogomeantane negaracaopaniaca, irasi Tosorintsi iroonticonasiati. 18Ira nibatocotacha iriati iroroininti iraniacaninataguimarimatsiguenga, irari nibatatsi aisonoripatiro ininti iraniacaninatirimatsiguenga Ira agátiri. Ira nibatatsinegaca iriro caninari. Te intsoiguëma.

6 7

Page 199: Nomatsiguenga bible   new testament

199

19Ipëmiro Moisés ora iragáantaneTosorintsi. ¿Aisonorico? Carari te poroquemisantirone obirojeguiquë. ¿Pairopicogobique pógaiguena Naro?

20Yotabitaiganaqueri joríojegui:—Teni pineicotajima. Inanquimini

camagari. Teni pairi nintatsineiróguimi.

21Icanqueri Jesos:—Patiro cara nitasonganque

tanaca. 22-23Yogometaiguëmi Moisés orapameta pitoitiri pitomijegui.Yogomeantiro Moisés ora icanqueomatsiguenga jiraisonori. Carasábaroquë pitoitëri pitomi arotapomoncaratiro irogomeantane Moisés,¿Pairo piguisaneintobitaiguina Naroaroquenta noguibegasantëri janaitatsiricara sábaroquë? 24Quero pinibatëgotirimatsiguenga ora conijatasitacha.Querootisati picomantëgotasitariqueroca pigótasantiri.

Inibatëgotaca Jesos nega ipaniaca.25Ainta Jerosaresati icantobaca:—¿Iriroco Ira icogaigui iróguiri?

26¡Pinetseri! Yogometaiguiri antagaisatimatsiguenga carari te ingantaigueripairoraca natingomipague. ¿Aisonoricoigóiguiri Iriro Quirisito Iraagabisaicoontatsi? 27Carari nigóiguiriIca negaraca ipaniaca. Cara iribocapëQuirisito quero pairi ogótiri negaracaimaniëma.

28Cara oquibequë pongotsi irasiTosorintsi cara yogomeantasegui Jesos.Yotabitanëri catsigue:—Pijitaigabitaca pigóiguina Naro,

aisati pijitaigabitaca pigóiguë negaracanopaniaca. Carari te nopocasitima.Nipoque igáquinanta Ira aisonori. Tenipigóigueri obiro. 29Naro nigótiri arontanopaniaca cara Iriroquë. Aisati Irirontaagáquina.

30Icogaigabitaca iráquerime carari tepairi águirine terainta omoncaratimacataguiteri cara irágaiguëri.

Pënibaque iriátë Jesos.31Ainta tojai quemisantaiguëri

icanque:—Cara iriboquë Quirisito, ¿Aroco

irobapëri Ica sërarica cara itasonganti?32Igóiguë bariseo cara inibatëgotëri

matsiguenga Ira Jesos. Iriro aisaitingomi saseriroti agátaiguëri iraomisantiro oquibe pongotsi carairáqueri Jesus. Yarepari. 33Icabëri Jesos:—Arosataanti cataguiteri ninë

obiroquë. Aique najátaje caraagáquinariquë. 34Pingogabetaigainaquero piniajina, queronta piáigui caraninë.

35Aique iparintaca yosamitobacajorío:—¿Atiroco iriátë Ica cara quero

aniajiri? ¿Caraco iriátë cara iátaguequejorío jirai iguebatsitequë ira cagarijorío? ¿Cara irogometaiguëri ira cagarijorío? 36¿Pairo ocanti irinibare caraicanque: “Pingogabetaigaina queropiniajina, ?

Inibatëgotiro Jesos nija timagantatsiri.37Cara cataguiteriquë carantatsiri cara

yapatotaiga jorío, iroonti cataguiteriquëcaninaro, icaimanë Jesos icanë catsigue:—Aintaca paniro imiretasantë

isërequë, iribocasitapënata nomëri oraicogui. 38Cara ocanti Sanguenari,pairiraca quemisanquerine Quirisito,cara iraneingomentoquë ocontiatanërinija timagantatsiri.

39Jesos yosiacagantacaro nija iroontiicomantëgotëro Caninaro IsëreTosorintsi inantasëretëmari antagaisatiira quemisanqueri Quirisito. Teraioguëpe Isëre Caninaro teraintairagainocanaima Jesos Jonogaguitequë.

7

Page 200: Nomatsiguenga bible   new testament

200

Icantobagobicari Jesos.40Ainta inasegui matsiguenga cara

iquemobëro irinibare Jesos icanque:Aisonori Ica sërarica Iriro

comantantatsiri Ira isanguenatocoqueMoisés jiraisonori Ira boquënguitsine.

41Ainta basini icanque:—Iriro Quirisitosonori.Ainta basini cantënguitsi:—¿Atiroco imaniëma Garireaquë

Quirisito? 42Ocanti Sanguenari Quirisitoimatsiguenga David itingomi joríojiraisonori. Aisati ocanti imaniëmaBerénquë iboeborotequë David.

43

ritaiganacari Jesos. 44

taca iráguirime, carari te pairi cantirine.45Ira omisantiro oquibe pongotsiipigasiiganaja cara agátiririquë, irabariseo aisati saseriroti.jiri bariseo:—¿Pairo te pomabiripëri?46Yotabitanëri ira omisantiro

pongotsi:—Teni irine sërari nibatatsi ibega

Iriro.47Yosamitairi bariseo:—

guëmi? 48¿Iquemisanquerico itingomijorío, aisati iquemisanquerico bariseo?Teni. 49Carari icaegui matsiguengaca teirogótiro ora isanguenaque Moisésyamai ingasitígatëri Tosorintsi.

50Ainta Nicoremo ira bocasitëri Jesosjirai. Irianti bariseo. Icanqueri:

51—Quero acasitígatiri pairiracaqueroqueraica icomantëgota. Caraanguemaquerintata aroque ogóqueripairoraca icanti, aro angasitígatëri.Intsomenta anguemirinta cara ocantiisanguenare Moisés.

52Isintsitsaqueri:—¿Aisatico obiro popaniaca

Garireaquë? Pinibatasantiro Sanguenari

arota pigóte te pairi comantantatsiripaniachane Garireaquë.

53Aique iátaguetaji panirootipaguecara ibangoquë.

Ora tsinane antagueantatsiri.

8 1Carari aique iáque Jesosoguitojaquë jitacha Olibos.

2Oquëtaguetanë ipiganaja oquibequëpongotsi irasi Tosorintsi.përi tojai matsiguenga. Isobiaque Jesosyogometaiguëri. 3Aro ira bariseo aisatiira ogomeantiro isanguenare Moisésyamaigapëro poro tsinane oraaguimintari ojime. Yamaigapëroyoguëro aganguisatiquë, icampëri IraJesos:

4—Ogometinari, oca tsinanenaniaiguëro aique nágaiguëropaguimintasegari ojime. 5Oraisanguenare Moisés pigátaiguinanobasegaiguëro ora tsinane cantachanegaca. ¿Ati picanti Obiro?

6Icantaiguë negaca cara iraniantimariJesos arota ingantocotasitimari Iriro.

tanë quibatsiquë ibatsapacoquë.7Përosati yosamitapininqueri. Aroicabiritanaa Jesos icanqueri:—Aintaca obirojeguiquë pairiraca te

ingantaguete ora te onganinate, iritsitamiongatëquerone obatatsi mopë.

8

tsatanai quibatsiquë. 9Cara iquemobëroirinibare Jesos, aro antagaisati irirojeguiigónijinca icantaguetironta ora teongomeite. Isotocaiganaque bariseoporocague. Iritsita obaquenguitsiantiasiparipague aique isotocaiganaqueira basinipague. Irinibani Jesos, aisatitsinane aisati irogomerejegui. 10Aiqueicabiritanaa Jesos yosamitëro:—Tsinane, ¿Atini yamai ira

comantëgotëmi? ¿Te pairi baseguimine?11Ocanque:

7 8

Page 201: Nomatsiguenga bible   new testament

201

—Teni, Natingomi. Teni irinëmataje.Icanquero Jesos:—Querootisati nacasitígatimi Naro.

Yamai pijátaje. Quero pogatsitairo orate ongomeite.

Jesos iguëtaguiterite omagaro matsiguenga.

12Aisati Jesos yogometajiri irogomereicanqueri:—Naro osangueguitesë

guetiri omagaro matsiguenga arotanogótacaguiri ora icantagueti teonganinate. Aisati nacantaro pibegacataguiteri posangueguitetasanotiriiraneingomentoquë matsiguenga. Iraaguiatina quero yanëiti tsitiniriquë.Nosangueguitetocoqueri cara isërequëarota inguemisanquina intiomoquinaJonogaguitequë përosati.

13Aique icantaiguëri bariseo:—Picomantëgotaca Obiati.

Notsoinguëmini. Teni pingantiro oraaisonori.

14Yotabitanëri Jesos:—Aroca nongomantëgotima Naati,

nacantiro ora aisonori nigótinta Naronega nopaniaca aisati nega najáque. Tepigóigue obiro negaraca nopaniacateatisati pigóigue negaraca najáque.15Obirojegui cantëgoiguina teraintapigóiguero ora aisonori. Teninangantocotiri pairiraca Naro. 16Carariaroca nongomantëgotiri nanganqueroora aisonori quero nacantocotiri paniroNaro. Intsibatëna Pabati Irirontaagáquina. 17Isanguenarequë Moisésocanti aroca pite sërari inguengaiguemacara ingomantëgotëri matsiguenga,pinguemisantiri. 18Yamai nacantococaNaro aisati icantocotina Pabati Iraagáquina. Ainta pite.

19Aique yosamitaiguëri:—¿Nega ini Piri?Yotabitanëri Jesos:

—Teni pigótina Naro, teatisati pigótiriPabati. Aroca pigótiname Naro, aromepigóqueri Pabati.

20Oca nibarintsica icanquero Jesoscara yogomeantasegui oquibequëpongotsi irasi Torosintsi cara yoguirijoríojegui quirequi. Te pairi águirineterainta omoncaratima cataguiteri carairágaiguëri.

“Quero piáti atiraca najáque Naro”.21Aisati icantajiri Jesos:—Canta najáque Naro,

tëna obirojegui quero piniajinaqueronta piáti cara najátaje Naro.Pingamaque queroquerai pijoquiro orapicantagueti te onganinate. Queropopasiniatitaji.

22Yosamitobaca joríojegui:—¿Iragamaguëmanico cara icanque

quero iáti eiro cara iriátë Iriro?23Icantaiguëri Jesos:—Obiro timaigatsi yaca osobica. Naro

paniacha jonoquë. Obiro paniachaquibatsica. Naro te nomaniemaquibatsica. 24¿Teco nongomantimi carapingamaiguë queroquerai pijoquiro orapicantagueti te onganinate? Querocapiquemisantina Naro aro queronojocajimiro ora picantagueti teonganinate, aro pijáiguë caraSharincabeniquë.

25Yosamitaiguëri jorío:—¿Pairi pijita Obiro?Icanqueri Jesos:—Aroque nocomantëmi jirai. 26Aiti

tojaiquerai nongomantëgotaiguëmi.

guequeri matsiguenga ora icanquePabati ora icanti aisonori.

27Te irogótaiguero jorío cara Jesosinibatëgotëri Tosorintsi Iriri.

28Iroro icanqueri Jesos:—Cara popëicoquina corosiquë Naro

matsiguengatapënguitsi, aro cara

8

Page 202: Nomatsiguenga bible   new testament

202

pigóiguëna Naro aisonori. Aisatipigóiguëna teni nangantasitima Naati.Iroonti nacanque ora icanti Pabati29Irironta tsipatina Pabati. Te irioquinapaniro përonta cara nacantiro ora inintiIriro.

30Cara inibatë Jesos negaca, aroiquemisantaiganaqueri tojaimatsiguenga.

Itomijegui Tosorintsi aisa ira antaguetiro ora te onganinate.

31Aique Jesos icantaiguëri jorío iraquemisanqueri:—Aroca përosati pinguenguero

pinguemisantiro nanibare, obironogomeresonori. 32

quero nasi nanibare iroonti irorosonori.Ongantacaquemi arota queropicantagueigui përosati ora teonganinate. Quero imerataimi Satanásquero icantacagajimiro ora quimingaro.Irojocobentajimiro Tosorintsi oraquimingaro.

33Yotabitaiganaqueri jorío:—Naroegui imatsiguenga Abaram. Te

pairi merataiguenane. ¿Pairopicantobique: “Quero imerataina

?34Icantaiganaqueri Jesos ira jorío:—Nangantasantëmini, antagaisati ira

cantaguetiro ora te onganinate iriantiiromeraro Satanás. 35Atiraca ongantimairaninte, ira meratari iromeraro irioquirisotoquë, carari itomi casintaro pongotsipërosati irinaque. 36Iroro arocanomasiniatitanaimi Naro ItomiTosorintsi, quero picantagueiguipërosati ora quimingaro. Queroimerataimi Satanás. 37Nigóiguimi obiroimatsiguenga Abaram, cararipiquengaiga pigamagaiguëna tentapinguemisantobëro nanibarepaneingomentoquë. 38Ninibati Naro orananeicoqueri Pabati. Picantaigui

obirojegui ora icanti pasi piri,piquemaiguëri.

39Yotabitaiganaqueri jorío:—Nasiati pabati Abaram.Carari icanqueri Jesos:—Obiroca imatsiguengasonori

Abaram, pingantaiguero aisa ora icantiAbaram. 40Carari yamai picogaiguipigamagaiguëna cara nocomantaiguëmiro ora aisonori ora naquemaquePabatiquë Tosorintsi. Abaram teingantiro negaca. 41Obirojeguipicantaiguiro irootisati ora icanti piri.Aique icantaiganaque jorío:—Naroegui teni ninasitima aisa

picanta Obiro pinasita, carari ainta nasiPabati Irianti Tosorintsi.

42Icanë Jesos:—Irirome piri Tosorintsi aisonori,

pinintaiguename Naro, Naronta paniachaTosorintsiquë. Teni nopocasitima,igáquinani Iriro. 43

tiro nanibare? Teni pinguemaiguero tentapingogueni pinguemisantiro.44Obirojegui irasi Satanás. Iriro piriirianti camagari. Picogaigui pinganqueora icogui piri. Iriro ógueri carajiraisonori. Te irinibatiro ora aisonoriimaintirotinta. Itsoigani irasinta icanta.Omagaro tsoigagantsi paniachaSatanásiquë irironta tsoigagarimatsiguenga. 45Obirojegui aisati picantariibega iriro. Iroro te pinguemisantaguëtinaninibatironta ora aisonori. 46Obirojeguiyamai ¿Pairi cantënane aiti nacantaguetiora te ongomeite? Aroca ninibatëro oraaisonori, ¿Pairo te pinguemisantobitina?47

tobëro Irinibare Tosorintsi. Tepinguemobëro obirojegui cagarinta obiroiraisati Tosorintsi.

48Aique icantaiganaque jorío:—¿Aisonorico ninibataiguë Obiro

Samariasati aisati inanquimi camagariquimingari?

8

Page 203: Nomatsiguenga bible   new testament

203

49Yotabitanëri Jesos:—Teni irinantina camagari.

Patirontiati nacanqueri ira matsiguengairaniacaninataiguëri Pabati, cararipicantocotasitaguetina obirojegui ora teonganinate. 50Jemita iraniacaninataiguënata Naro matsiguenga.nata Tosorintsi ora caninaro. Aisatiingomantëgotaiguëmi Iriro obironta tepingomeitaigue. 51Nangantasantëminiora aisonori, ira quemisantiro oranacanti Naro quero icami isërequëcarari përosati intime jonoganta.

52Icantaiganaque jorío:—Yamai nigótasanoigui aisonori

inanquimi camagari. Icamaiguë Abaramaisati comantantatsirijegui. Cararipicanque obiro: “Ira quemisantiro ora

. 53¿Obirocoobaqueri Abaram ira camënguitsi?

tsiri iraegui camënguitsi? ¿ObirocoTosorintsi? ¿Pairiroco pijita Obiati?

54Yotabitanëri Jesos:—Aroca nanibatëgotëma quero

ocomeiti,tinaro ora caninaro.taca pasi pitosorintsite. 55Tenipigóigueri. Naro nigótiri. Aromenanganquimi teni nogótiri Pabati aroNaro tsoenti pibegaiga obirojegui carapitsoigaiga. Carari aisonori nigótirinaquemisantiro ora icanti Tosorintsi.56Abaram pomatsiguenga jiraisonoriicaninatasanti cara igóque aiquentanopoque Naro yaca quibatsica.Iquemisanquina icaninasëretë.

57Icantaiganaque jorío:—Terai oretima 50 posarinite.

¿Piniaqueri Abaram jiraisonori?58Yotabitanëri Jesos:—Nangantasantëmini, cara teraiquerai

irine Abaram, ainta ninëta Naro.59Aito cara yágaiguëro jorío mopë

cara iromiongatëquerime Jesos, carari

aroque imánanaca Iriro caramatsiguengaquë, isotocanë oquibequëpongotsi irasi Tosorintsi iátaji.

Yogaguibegajiri Jesos ira sërari comarajatatsi cara iboguë.

9 1Cara yanëitë Jesos iniaqueri sëraricomarajari irinaga icomarajati cara

iboguë. 2Yosamitaiguëri Jesosirogomere:—

rique ica sërarica cara iboguë?¿Icantaguetinico iriri ora te onganinate,oraco iniro, iriatico cantënguitsi ora teongomeite? ¿Iroro ibogaguëtëcomarajari?

3Yotabitanëri Jesos:—Icomarajatasita. Te ingantaguete ica

ora te onganinate, teatisati iriri, teatisatiiniro. Icomarajati arota ongonijateitasorintsite Tosorintsi. 4Carayobariaque paba intarobacaaquematsiguengajegui. Cara ontsitinitanëquero itarobacaati. Aisa nacantaiganaroegui. Yamai natarobacaataiguicataguiteriquë. Natarobacaatineri Iraagáquina. Aiquentata nangamaquecaquero natarobacaapai. 5Iroontitaninasegui Naro yaca quibatsica,

jegui.6Cara itsonquero Jesos irinibare

ijobaque quibatsiquë, yogaabatsaqueroaro yáguë arosata yoguëneri iroquiquëcomarajari. 7Igáqueri:—Yamai pijáte, pinguibaoguitima

ogaarequë jitacha Siroé.Siroé ocanti ogátaga. Aique iáque

iquibaoguitaa aro ibeganaa, ipigapaaaroque iniaji. 8Ira itimanamitanepagueaisati ira niaiguëri jirai carayamanopiantanti quirequi,guëri:—

tanti quirequi?

8 9

Page 204: Nomatsiguenga bible   new testament

204

9Ainta icanque:—Iriro.Ainta basini icanque:—Cagari. Irianti irosiagueri.Icanë iriro:—Naanti.10Yosamitaiguëri:—¿Ati picantaja cara piniaji?11Yotabitanëri ira comarajatabetacha:—Ira jitacha Jesos yogaabatsaque

quibatsi yoguinaro noroquiquëigáquina:

. Aro niáque naquibatanta aronanianai.

12Yosamitaiguëri:—¿Atini yamai ira niagaimi?Icanque iriro:—Taa. Teni naniajiri.

Yosamitaiguëri bariseo ira comarajatabetacha.

13

tacha cara bariseoquë. 14Aro iroonticataguiteri sábaro Ira Jesosyogaabatsaque quibatsi orayogaguibegantaari comarajari. 15Aisatibariseo yosamitaigairi ati icantaja cainianai. Icanqueri:—Yoguënaro Jesos cajabatsari

noroquiquë, aique naquibataa nanianai.16Ainta bariseo icanque:—Ira aguibegajimi te aro imaniema

Tosorintsiquë itarobacaaquentasábaroquë.Ainta basini bariseo icanque:—

gueque ira sërari cantaguetatsira tepojocajenga?Aro icasiriconiatitaiganaque bariseo.

17Aisati yosamitaigairi sëraricomarajatabetacha:—¿Pairo pingantocoqueri obiro yamai

iniacagajiminta?Icanque:—Iriro comantantatsiri.

18Irari joríojegui te iraninte

tacha yamaica aroque inianai.Icaimagantaiguëri iriri aisa iniro.19Yosamitaigabaqueri:—¿Iriro pitomi ica picantocoque cara

iboguë comarajari? Ati icantaja iriroyamai cara inianai?

20Yotabitanëri iriri aisa iniro:—Nigóiguiri ica notomica. Nigóqueri

ca iboguë comarajari. 21Carari atiracaicantaja yamai cara inianai teninogóigue naro. Teatisati nogóiguepairiraca niagairi. Posamitaigueri iriroaroquenta iquibiaque cara ingomantëtëma irineni.

22Icanque iriri iniro negaca ipingaiguërinta jorío. Aroque icomantaguetaiguëjorío aroca pairiraca cantëgotërineJesos Iriro Quirisito, irioquëri carayapatoita jorío. Querootisatiinintacaguiri icai. 23Iroro icantaguëqueiriri aisa iniro: “Aroque iquibiaque.

.24Aisati icaimaigairi sërari

comarajatabetacha icanqueri:—Pingantocotiri Tosorintsi

caninarisonori. Nigóiguiri ira sërariraira aguibegajimi icantagueti ora teongomeite.

25Yotabitanëri iriro:—

tsira.beta yamai aroque naniaji.

26Aisati yosamitaigairi:—¿Pairo icanquemi cara

iniacagajimi?27Icanque sërari:—Aroque nocomantaiguëmi carari te

pinintaigue pinguemina. ¿Pairo picoguibasini nongomantëmi? ¿Obiroco nintatsipingantaiguemari irogomere aisati?

28Yamai iguisatsatëri jorío:—Obiro irogomere Jesos. Naroegui

irogomere Moisés. 29Nigóiguiri Moisés

9

Page 205: Nomatsiguenga bible   new testament

205

inibatëri Tosorintsi. Ica te nogóiguerinegaraca ipaniaca.

30Yotabitaiganaqueri sërari:—Naquenganeintasanotanëmi te

pigóigue atiraca ipaniaca Ira niagajinanoroquiquë. 31Nigóigui te inguemobëriTosorintsi ira cantaguetatsi teongomeite, carari inguemobëri iraquemisanquerine intsoroganëri, aisatiinganquero ora icogui Tosorintsi. 32Caraoparintaca quibatsica irooti yamai tepairi niaguirine ira ibogatsi comarajari.33Aroca ica sërarica te imaniemaTosorintsiquë, quero itasonganti.

34Iguisatsataiguëri bariseo:—Teni pingomeite obiro.

tasanoti ora te ongomeite. Iroropibogaguëque comarajari. Pijáte.Querootisati picai cara napatotaiganaroegui jorío ibangoquë Tosorintsi.

Ira te inguemisantiri Jesoquirisito icomarajatini isërequë.

35Jesos iquemocoqueri sëraricomarajatabetacha aroque ijocaiguërijorío. Iniajiri yosamitëri:—¿Piquemisantiri obiro Ira paniacha

jonoquë matsiguengatapënguitsi?Icanque sërari:36—Ogometinari, ¿Pairi ijita?

nëri naro.37Icanqueri Jesos:—Yamai aroque piniaqueri. Naromë

nibatacaguimica yamai.38Aro ira sërari yobaticagueritotanaca

icanëri:—Natingomi, naquemisantimi.39Aique icanque Jesos:—Iroro nipocasique yaca quibatsica

nongomantëjegui. Ira comarajasëretatsi tentairogótiri Tosorintsi, iriro nogótacaqueriingantajimari naniacagajiri iracomarajatabetachari. Carari ira

jitabitacha igótiro omagaro oraaisonori, nobegopitairi ora igótabeca;inganquimari ibega comarajasëretatsiri.

40Ainta bariseo inasegui iquemobërooca nibarintsica yosamitaiguëri:—¿Atiroco nacantaiga naro?

¿Nocomarajasëretaiguinico?41Yotabitanëri Jesos:—Arome pingomarajasëretaigue,

querootisatime pini ora picantagueti teonganinate. Carari yamai pijitabetaigapigóiguiro ora aisonori. Iroro iniaiguëmiTosorintsi picantaguetasanotomotaiguiriora te ongomeite.

Jesos caninari omisantantatsiri.

10 1Përosati yogomeantiJesos:—Nangantasantëmini ora

aisonori, ira quero iqui omoroquë caraitantota oisha irianti cosirinti,caraantinta iratanë jonoquë tantotsi.2Irari catsi omoroquë iriantiomisantaiguiri iroishate. 3Ira omisantirositëcori irasirigotobëtiguiri iraomisantantatsiri.queri oisha irironta casintari caraingaimantaigapëmari iripajiroquë,iraguiataiganaqueri sotoquë igótirontaora irinibare ira omisantirira. 4Carairomisotocaigapëri irobatacaganëriiroishate iraguiataiguëri igótsatirontairinibare. 5Irari quero yoguiatiri ira teirogótsatiri. Irisigabitsatanëmari tentairogótsatironi irinibare.

6Icomantaiguëri Jesos ocaquingabaguirentsica carari teinguemaigabaquero matsiguenga oraicanqueri. 7Aisati icanai Jesos:—Nangantasantëmini ora aisonori,

Naro nacantaro pibega sitëcori caraicaiguiro oisha. 8Antagaisati iraboquënguitsi cara teraique nopoqueNaro irianti cosirinti,tsiri carari iriro te inguemaigabaquerioisha. 9Nacantaro sitëcori. Naanti

9 10

Page 206: Nomatsiguenga bible   new testament

206

irareantima Tosorintsiquë matsiguengaira quemisanquinane.queri Tosorintsi. Nantsibatëmarintanomisantëri cara inganaque aisati caranomisotocanairi aisa icantari oisha carairomingabaqueri omisantantatsiri aiqueiraguiatëri sotoquë irapë. 10Iroontiipocasique cosirinti ingositëni oisha aisairagamaguëri iripoguiriaqueri. Cararinipoque Naro nantimasanotaquerinimatsiguenga arota inganinatasanotanë.11Naro caninari omisantantatsiri. Iraomisantantatsiri ingamobiqueriiroishate aisa Naro nangamobitaiguëriantagaisati ira quemisanquina. 12-13Irairomeraro omisantantatsiri te iranintiriiromisantasantineri iroishate. Paniroinintiri quirequi iripënabintëri casintarioisha. Cara iraniobëri otsitinirointsoroganëtiguiri irojocanëri oishacagarinta irasi irisiganëma. Aro iráqueriotsitiniro oisha iragamaguequeriiromisiaguequeri. 14-15Naro caninariomisantantatsiri. Nigótiri noishateeguiaisati igóiguina Naro. Aiquentanangamobiqueri ira quemisanquinara.Iriro cantaca ibega noishate. Aisanacanta Naro nigótiri Pabati aisatiigótina Naro. 16Ainta basiniatipaguetojai inguemisantaiguëna. Iriro cantacanoishate aisati. Irirojegui nomapëriaitosati, inguemisanquero nanibare,nopatotaiguëri omagaro Naronta paniroiromisantantatsirite.

Jesos inibatëgotaca cara ingamaque.17Përosati yogomeanti Jesos:—Iroro inintasantaguëtina Pabati

aronta nangamobiqueri Naneninoishate aisati nanganiatae. 18Queropairi óguinane.marine matsiguenga. Aisonorinangamasiquima Naro aisatinanganiatanae. Iroro ora igáquinaPabati.

Icantobitobacari Jesos.19Cara iquemaigabaquero jorío

nibarintsica, te inguengaiguemaicantobitobacari Jesos. 20Ainta icanque:—¿Pairo piquemisantobiqueri

inancarinta camagari? Iriantiichabënitaga, intaguetasitaro ora teinguenguema, teatisati iraneicotima.

21Carari ainta basini icanque:—Quero inibati sërari icanti negaca

aroqueca inancari camagari. ¿Arocoiraniacagajiri camagari ira comarajari?

Ira joríojegui iguisaneinqueri Jesos aisati te iranintiri.

22Cara tsaengaquë tojai joríoyapatotaigaca cara Jerosarénquë caraiquengaiguëro jirai cara yobetsiquëneriibango Tosorintsi. 23Yanëisigui Jesosoquibequë pongotsi irasi Tosorintsi carapinasegui omoro ora yobetsiquëSaromón jirai. 24Ishongaigapari joríoyosamitapëri:—¿Ati ongantima pingomantëgotëma

pairiraca pijita? Pingomantaiguenacatingasati Obiroca QuirisitoAgabisaicoontatsiri.

25Yotabitaiganaqueri Jesos:—Aroque nocomantabitaguëmi carari

te pinguemisante. Aroquesatinitasongantagueque ora igáquina PabatiTosorintsi carari te pinguemaigue.26Teni pinguemisantaiguenacagariminta noishate. Ira noishateiquemisanquina. 27Aisati iquematsatinanoishate ira quemisanquina, nigóiguiriNaro, aisati yoguiataiguina.28Nomaiguëri përosati intiomotaiguëriPabati Tosorintsi Jonogaguitequë.Nomisantasantaiguëri. Quero iátiSharincabeniquë, querootisati pairiágabitsatinari. 29Iraegui ipëna Pabati,Ira obaqueri antagaisati.noriguinte. Quero pairi ágabitsatirine

10

Page 207: Nomatsiguenga bible   new testament

207

Pabati. 30Naro aisati Pabati panironinaigui.

31Aito cara yágaigairo mopë jorío carairomiongatëqueri Jesos. 32IcanqueriIriro:—Tojai piniaiguëna cara nitasonganti.

Tojai noniagaiguëmiro ora caninaroaroquenta igáquina Pabati. ¿Pairopininti pobasegobitaiguëna?

33Yotabitaiganaqueri jorío:—Quero nibasegaiguimi aroquenta

picanque caninaro obiro. Orari

tasitarinta Tosorintsi. Aisati cara pijitajaTosorintsi Obiantinta matsiguenga.

34Icanqueri Jesos:—Jirai Tosorintsi inibatantaro

Sanguenari cara icantocoqueri irajitacha joes: .35Nigóiguiro ora Irinibare Tosorintsiiroonti ora aisonori. Aroca Tosorintsiijitaiguëri tosorintsipague ira joes,36¿Iroro pairo picantocobiriquina caranacantocotaguetasicari Tosorintsiaroquenta nacanque Naro ItomiTosorintsi? Icasiriconiatiquena PabatiTosorintsi aisa igáquina yaca quibatsica.¿Aisatico pingantocoqueri Tosorintsi:“Icantasica cara icanque ‘Obirojegui

? 37Queroca nacantiro Naroora icanti Pabati, quero piquemisantina.38Carari aroca nanganquero, aropinguemisantiro,tiro nasi nanibare. Iroro pigóiganaqueropërosati ainta Pabati Naroica, aisatiNaro aintana Iriroquë.

39Aisati icogaigabitaca joríoiráguirime Jesos, carari isigopitanacari.

Iáque Jesos Joriránquë.40Aique iáque Jesos Joriránquë

imontianaca aiquero onamijaquë caraicontetiquero paba. Itimaque caraibaotisatanti Joan jirai. 41Ipocasitaiguëritojai matsiguenga, icantocoqueri:

—Te iritosongante Joan, carariaisonori antagaisati ora icomantëgotëriica sërarica.

42Carari canta iquemisantaiguëriJesos tojai matsiguenga.

Icamaque Irásaro.

11 1Ainta poro sërari jitachaIrásaro ijanaitasantë. Itimi

Betaniaquë oboeborote iritsiro pite orajitaigacha María aisati Márita. 2OcaMaría iritsiro Irásaro ira janaitatsi oratiriqueri casangajengaro iguitiquë Jesosaisati pobiriatantajari oguisi. 3Oca piteiritsiro Irásaro pigántëri Jesosocomantagantëri:—Natingomi, ijanaitasantëni

agabenisonori ira pininti pamigote.4Iquemobëro nibarintsi Jesos,

icanque:—Quero icami përosati. Ijanaitë arota

ira matsiguenga iraniacaninataiguëriTosorintsi caninarisonori aisatiirogóiguëna matsiguenga Naro caninariItomi Tosorintsi.

5Ira Jesos inintasantiro Márita aisatiMaría aisati Irásaro, 6carari igótabecaJesos cara ijanaitasantë Irásaro, përosatiitimaque pite cataguiteri cara inaseguiJesos. 7Aique icanqueri irogomere Jesos:—Intsome aisati Joreaquë.8Icantaiguëri irogomere:—Ogometinari, cani icogaigabitaca

jorío canta iróguimime iribasiaquimime.¿Yamai aisatico pijátaje canta?

9Icanqueri Jesos:—

tetocotaigapëri matsiguenga. Arocairanëitë pairiraca cataguiteriquë querointibata. 10Carari caraca iranëiquetsitiniriquë irantibaquima tenta inetiiguëtaguiterite. Aisa nacanta Naro queronacami canta queroquerai paretacataguiteri cara iróquina.

11Icanque negaca. Aitosa icanqueri:

10 11

Page 208: Nomatsiguenga bible   new testament

208

—Yamai isamini namigote Irásarocarari najáque nangabacapairi.

12Aique icantaiguëri irogomere:—Natingomi, isaminica aro

irobegajima.13Igóque Jesos cara aroque icamaque

Irásaro. Inibatëgotëri cara icanqueisamini, carari te inguemaigueroirogomere. Ijique iriro aisonori isaminiIrásaro. 14Aique icanque Jesos catingasati:—Aroque icamaque Irásaro.

15Caninataque te nine Naro canta arotapinguemisantasantanëna. Yamaiintsome ajáigue canta.

16Tomás aisati ijita Tsipari icanqueriirogomere basini:—Intsome eiro arota angamaigue

aisati anganquimari Iriro.

Jesos inibatapëro Márita.17Yaretaiganaca canta Betaniaquë.

Icomantaigabaqueri aroque itiaiguëriotsibasati cataguiteri. 18AronisatiquëBetania otsibataro Jerosarén mabaquirómetoro. 19Iroro ipocasitaigapëtojai jorío iraganinataigapëro Máritaaisati María aroquenta icamaque ojariri.20Cara oquemocotobëri Márita Jesospiáque pitonguibotobacari, iroroqueMaría përoca pinë pongotsiquë.21Ocabëri Jesos Márita:—Natingomi, aintamime pinasegue

Obiro yaca, querome icami jai. 22Cararinigóque naro imëmiro Tosorintsiantagaisati ora pomanaqueri.

23Icanëro Jesos:—Ira pijariri aro inganiatanae.24Ocanque Márita:—Jee, nigóque cara cataguiteriquë

carantatsiri ingabiritaigaima antagaisatiira camënguitsi.

25Aique icanquero Jesos:—Naro aganiataguetiri ira camatsi

nomairi intimaje. Ira quemisantinaingamabequima carari cara aisa

inganiatanae. 26Aisati antagaisati yamaiira caniari iquemisanquina, arocaingamaque yaca quibatsica, përosatiintimanë canta Jonogaguitequënta.¿Piquemisantiro oca?

27Potabitanëri Márita:—Jee, Natingomi. Naquemisantimi

Obiro Quirisito. Obiro AgabisaicoontatsiriItomi Tosorintsi. Noguiaiguëmi cosamaniObiro cara popogopë yaca quibatsica.

28Pitsonquero pinibatë Márita, aiquepiáque ocaimëro María irento,ocanquero comanoroni:—Ainta Ira ogomeantatsi.

Icaimagantimini.29Cara oquemobëro María oca,

omanapague ocabiritanaca piáqueJesosiquë 30teraquerai iraretima Jesospoeboroquë, përo cara inasegui carapitonguibotobacari Márita. 31Aroquequeipocasitaigapëro jorío arotairaganinatiro iritsiro Irásaro. Carainiaigabaquero María ocabiritanacaomanapague pisotocanë, ijique carapiáque oraquima cara itiaca Irásaro. Aroyoguiataiganaquero. 32Parecari MaríaJesos pobaticagueritotasipari ocanqueri:—Natingomi, aintamime pinasegue

Obiro yaca querome icami jai.

Jesos iraicoqueri Irásaro aisati yoganiatairi icabiritajiri.

33Jesos iniobëro piragopa aisatiiragaigapa jorío itsibataigaparo,icantaneintënaca, 34yosamitaiguëri:—¿Nega pitiaqueri?Icantaiguëri:—Natingomi, omana pinetsapëri.35Aro iraganaca Jesos.

36Icantaiganaque jorío:—¡Pinetseri! Inintasantirini.37Ainta basini jorío icantaiguë:—Ica iniacagajiri comarajari; ¿Teco

ingantiri Irásaro arota quero icami?

11

Page 209: Nomatsiguenga bible   new testament

209

38Aisati icantaneintasantanaca Jesosyotsitipari cara itiaca Irásaro. Iroontiyasitocoontacari mopë. 39Jesos igáquerijorío icanqueri:—Posibitiro ora mopëra.Ocanë Márita iritsiro Irásarotomaco:—Natingomi, aroquejengari isititë

aroquenta ocarati otsibasati cataguitericara itiaca.

40Carari icanëro Jesos:—¿Teco nangantimi aroca

piquemisantina, aro piniaqueroitasorintsite Tosorintsi?

41Aito cara yágaiguëro mopëyasirecoqueri. Inetsë Jesos jonoquëyamanocotanëri Iriri:—Pabati, nacarasiaquimini

piquemaquinanta. 42Nigóque përosatipiquemina carari ninibabentaiguëri ica

guena aisati irogóigue Obiro agáquina.43Aroque yamanaqueque icaimëri:—¡Irásaro, pingabiritima pisotogopë!44Aito cara isotogopai Irásaro caniari

iponataparo tocoya ibacoquë aisatiiguitiquë aisa iboroquë iponatapa.Igáqueri matsiguenga Jesos:—¡Pintsaicotiri popabaquëajiri!Aro icantaiguëneri.

Iquengaiganaca itingomipague jorío iróguiri Jesos.

(Mt. 26.1-5; Mr. 14.1-2; Ir. 22.1-2)45Ainta arosonori jorío aguiatapëro

María. Cara iniaiguëri itasongantiJesos iquemisantanëri tojai. 46Aintabasini jorío iáiguë bariseoquëicomantaiguëri antagaisati ora icanqueJesos. 47Aique ira bariseoegui aisatiitingomipague saserirotiyapatotaiguëri omagaro itingomieguijorío. Icantaigabaqueri:—¿Pairo anganqueri Ira sërarira cara

itasonganti tojai? 48Queroca acantiripairoraca, omagaro inguemisantaiguëri.

Aisati iribocaigapë Iromasati irotëanërointiboroquero oquibe pongotsi irasiTosorintsi aisati irágopitaigacáiroaguebatsitejegui.

49Paniro jorío jitacha Caijás, iriroobatatsi itingomisonori saseriroti irootiosarini ora iribëquëgotanquimari Jesos.Icanqueri imatsiguenga Caijás:—Te pigóigue obiro pairoraca.

50Teatisati pigóigue caninataque caraingamobitaigacái poro sërari arotaquero ipoguiriaigái Iromasati.

51Te irinibatiro oca irineni Caijás.Irironta itingomisonori saseriroti,ocantacaqueri negaca Caninaro IsëreTosorintsi, cara icantocoqueri Jesosingamobitaiguëri omagaro jorío.52Aisati ingamobitaiguëri antagaisatiianiquite Tosorintsi negaraca itimagueti,irapatotaigairi. 53Yamai iquengaigacaitingomiegui jorío irobetsicaiguëro carairóqueri Jesos.

54Iroro te iranëitaguëtaje JesosJerosarénquë carari isotocanë Joreaquëiáque poeboroquë otiomijani jitachaEparaín aronisatiquë piriabatsaro caratera ontimingani. Cara itimaiguë Iriroaisati irogomere. 55Pënibaque orequimacataguiteripague jitacha Pásicoa.Yametaiga jorío iriáiguë Jerosarénquëiraguëtetima queroquerai paretaPásicoa. 56Icogaigabitacari ira Jesos.

baca:—¿Pairo piquengaiga? ¿Aro iribocapë

Jesos Pásicoaquë? ¿Queroco ipoqui?57Aroque icomantaiguë bariseojegui

aisati itingomiegui saseriroti arocairogóque pairiraca negaraca ini Jesosingomantëgotëri arota irágaigueri jorío.

Itiriquengani Jesos casangajengaro.(Mt. 26.6-13; Mr. 14.3-9)

12 1Ocaranibati 6 cataguiteriteraiquerai oretima Pásicoa

11 12

Page 210: Nomatsiguenga bible   new testament

210

iáque Jesos poeboroquë ojita Betaniacara itimi Irásaro ira camabitënguicha,ira yoganiatai Jesos. 2YobetsicaiguëneriJesos ora tojai perintsi. Iriroque Irásaroisobiacaqueri Jesos cara mesaquë.Iroroque Márita pamaigapëneri iraperi.3Aique pamapë María ongaraatagacasangajengaro jitacha náriro orapënatacha tojai pitiripëri iguiti Jesos,pobiriatantajari oguisi. Piaingataguequeomagaro pongotsiquë. 4Aito caraicanque poro irogomere Jesos jitachaJoras Cariotisati. Iriati ira ágagantërineJesos caraquenta. Icanque Joras:

5—¿Pairo te omimantobitiro ocacasangajengaro arota águiri 300tenario?tirime ira coguitiacha.

6Joras, tenta iranintiri ira coguitiacha,iroro icantobique negaca irirontacosirinti iriatisati omisantaiguineriomagaro irogomere Jesos itsaguineegui.Caraquesatantata ingositëri quirequi.7Icanqueri Jesos:—Ineta iroro oca. Aroque poguëro

casangajengaroca irooti cara nangamaque.Cara queroquerai iteina,tobënaro. 8Ainta përosati irinaigui iracoguitiachari obirojeguiquë, carari queropërosati ninagaiguimi Naro.

Iquengaigaca jorío iróguiri Irásaro aisati.9Tojai jorío iquemocotaiguëri Jesos cara

ainta Betaniaquë. Iáigue cara iraniaqueriJesos aisati Irásaro ira yoganiatai Jesos.10Iroro iquengaigaguëtaca itingomieguisaseriroti iróguiri aisati Irásaro 11aroquentainiasantëri tojai jorío ira Irásaro,

queri Jesos iquemisantaiganaqueri.

Icanaque Jesos Jerosarénquë.(Mt. 21.1-11; Mr. 11.1-11; Ir. 19.28-40)

12Tojaisonori jorío yapatotaigapa caraJerosarénquë ora cataguiteripague

jitacha Pásicoa. Oquëtaguetanëiquemocotaigabaqueri Jesos pënibaqueirarepëma, 13iáque icarasitëneri oracantaca chorinasi itonguibotobacariimatacoboguitëneri icaimaiguë catsigueyamanaiguë:—¡Caninarisonori Tosorintsi!

¡Coraguetaque Agabisaicoontatsiricaninari! ¡Igáquinari Tosorintsi! ¡ObiraiNatingomiegui! Pigáantë pinganquimariibega David cara igáanti jiraisonori.Icantaigabaqueri negaca joríojegui.14Jesos iniaqueri oboina boro

iqueicocari cara ocanti Sanguenari jirai:15 Quero pitsorogui, obirojegui

pitimaigui poeboroquë jitachaSión. Pinetsaigabaqueri PitingomiIra bocatsi iqueicocari oboinaboro.

16

maro irogomere Jesos. Aiquentata caraicamaque Jesos icaniatanai yogainocaacara Iririquë cara yoguibatobëri, aroyamai iquemaiguëro irogomere. Aroigótocotobëri antagaisati ocaisanguenatocoqueri jirai. Irooti caraomoncaraca. 17Ira matsiguenga neiriJesos cara icaimëri Irásaro yoganiatairiyamai icomantagueantëro ora iniaiguë.18Iroro iátaguëque matsiguengaitonguibocari Jesos aroquentaigótocoqueri cara itasonganti.19Iniaigabaqueri bariseo cara

naca:—Yamai pinetsabaqueri irobacáini.

Yoguiataiguëri omagaro.

Ipocasitaiguëri Jesos guiriego.20Cara Jerosarénquë ipocaigapë

arosonori matsiguenga iromanocotaiguërini Tosorintsi. Aintasati guiriegoicogaiguë irogótasantiri Tosorintsi.21Yotsititaigapari ira Jeripe, Betsairasatiipaniaca cara Garireaquë. Icampëri:

12

Page 211: Nomatsiguenga bible   new testament

211

—Namigote, nanintaiguini naneiriJesos.

22Iáque Jeripe icomantëri Antiris.Iáiguë pitirooti icomantëri Jesos.

Icomantë Jesos cara ingamaque.23Icabëri Jesos:—Nopaniaca canta jonoquënta.

Nomatsiguengatapë. Yamai aroquepareca cataguiteri cara nangamaquenanganiatanae najátaje Jonogaguitequëaisati. Aro iraniacaninatasantaiguënamatsiguenga. 24Nangantasantëmini oraaisonori, queroca ocami poro oguitsotirigo panguitacha quibatsiquë, querootojaiganaque patironta inë, carariomanguitëmaca ianë ontojaiganaque.25Eiro aisati angantimaro pibega oguitsotirigo. Ira nintasanotacha iriati icoguiintimasante yaca quibatsica, quero iátiJonogaguitequë. Irari cantaneintëgotiribasini matsiguenga, te inguenguemapaniro iriati,quë përosati. 26Aintaca nintatsiingantinaro aisati inguemisanquinairaguiatina negaraca najátacaqueri.Aitosati intiomoquina cara natimiJonogaguitequë. Inganqueri PabatiTosorintsi: .

27—Yamai nogasëretasantanaca. ¿Paironanganque? ¿Nomanocoquimanico:“Pabati, pigabisaicotina ora pënibaquenatsipiriaquero? Quero nacantiro,iroronta nipocasique quibatsicanatsipiriaquineri matsiguenga. 28Pabati,

jegui: .Aito cara iquemaibagaquero

matsiguenga Irinibare Tosorintsijonoquë icanque:—Aroque noniagaigacari caninarina.

Përosati nangantajiro aisati.29Aintapague matsiguenga canta

iquemaigabaquitiguiro IrinibareTosorintsi icanque:

—Iroonti tijiringa.Ainta basini cantaigatsi:—Inibatërinijengari ironomire

Tosorintsi.30Yotabitaiguëri Jesos:—Inibatëna Tosorintsi arota

pigóiganaque obirojegui iquemina Iriro.Aroque nigótiro Naro. 31Yamaiingasitígataiguëri Tosorintsi antagaisatite inguemisantina. Aitosati Tosorintsiirioquëri jaara Satanás irironta agáqueriiraegui te inguemisantina. 32Intinaiguënaca canta jonoiqueronta, iroronopatotantaiguëmari antagaisatimatsiguenga, iribocasitaiguëna iraquemisanquinane.

33

taca Iriati ingamaque cara corosiquë.

Yosamitaiguëri Jesos jorío.34Yotabitanëri jorío icanë:—Nigóontacaro Sanguenariquë cara

përosati intimaque Quirisito. ¿Pairipicantocoque Obiro Ira paniachajonoquë aisati imatsiguengatapëintinaaqueri jonoiqueronta? ¿Pairicasintari Ira paniacha jonoquë?

35Icanqueri Jesos:—Ora nogometimi yamai aisa

ocantaro cataguiteri.timi.taigue cataguiteriquë queroqueraiotsitinitocotaiguimi. Ira anëitatsitsitiniriquë te irogóte atiraca iriátë.36Naro aisati nacantaro cataguiterinosangueguitetocotaiguimi. Iroontintaninë obirojeguiquë,guena arota panëiguitete cataguiteriquë.Aro pigóiguëro ora aisonori.Cara itsonquero oca irinibareca, iáque

Jesos imánopitaigacari.

Pairo te inguemisantobitiri Jesos jorío.37Tojai itasonganque Jesos

catingasatiquë joríojegui, carari te

12

Page 212: Nomatsiguenga bible   new testament

212

inguemisantaigueri. 38Omoncaraca ora

tsiri cara icanque:Natingomi Notosorintsite ¿Pairiquemisanquero nanibareegui?¿Pairi poniaguë pitasorintsite?

39Aitosati Isaías isanguenatocoqueriira te inguemisantaigueinguemabequima icanqueri:

40 Nangantacaquimari quero iniaiguiora icanti Tosorintsi, querootisatiicogaigui inquemisantina,querootisati iquenguina,querootisati ipasiniatitaji,querootisati nogabisaicotajiri.

41Isanguenaquero Isaías negaca

riguinte icomantëgotëri. 42Carari aintatojai jorío aitosati ainta itingomiiquemisantabecari Jesos, carari teingomantomotiri matsiguengaitsorogaiguërinta bariseo. Iquengaigaca:“Inguisaneinquina bariseo, queroinintacaguina naqui cara yapatotaiga

. 43

tacha icogasanti iraniacaninataiguërimatsiguenga carari te ingogueiraniacaninatiri Tosorintsi.

Irinibare Jesos ongomantëgotëri ira te inguemisantiri.

44Icaimë Jesos icanque:—Ira quemisantina Naro, te paniro

Naro, aisati iquemisantiri Pabati Iraagáquina. 45Ira neina Naro, aisatiiraniaqueri Ira agáquina.46Nosangueguitetocotiri omagaromatsiguenga. Nipocasique Naro yacaquibatsica arota quero yanëitantaigarotsitiniri ira quemisanquinane. 47Aintaporopague quemabitacaro nanibare teinguemisantina, quero nacasitígatiriyamai tenta nopoqueni nangasitígatirimatsiguenga.jiri ira quemisanquinane. 48Ira te

bëro nasi nanibare, aiquenta nanibareongomantëgotëri. Querontaiquemisantiro nanibare ingasitígatëriTosorintsi cara cataguiteriquëcarantatsiri. 49Teni nanibatasitimairoonti ninibati ora igáquina Pabati.Igáquina Iriro omagaro ora ninibatëaisati ora nogomeantë. 50Nigóquero oraigáquina Pabati iroonti Nibarintsitimagantatsiri. Iroro patiro ninibati oraigáquina Pabati.

Jesos iquibaguititaiguëri irogomere iguitiquë.

13 1Terai oretima Pásicoa caraiquengaigairo jorío cara

isotocaigai Ejípitoquë jiraisonori. IgóqueJesos aroque pareca cataguiteri carairojocanëro quibatsi iriátae Iririquë.Cara inintasantaiguëri quemisantatiriJesos yaca quibatsica, yamaiinintasantasanoiguëri. 2Carayapaigasegui, aroque iquiancacariSatanás ira Joras itomi Simón ipaniacaCariotiquë cara irácagantëri Jesos.3Igóque Jesos aroque ipëri Iririomagaro. Aisati igóque ipaniacaTosorintsiquë aisati yamai iripiganajimajonoquë. 4Icabiritanaca mesaquë,isaboquëro imanchaqui, yáguërooquibiantsa tocoya imatsaguitanacaro,5ishëro nija irabatarioquë, aroiparintaca iquibaguititaguequeriirogomere aique iseantaari tocoyaquëora imatsaguisiga.

6Cara pënibaque inguibaguitiqueriSimón Peroro aro yosamitëri Peroro:—Natingomi ¿Pinguibaguitiquinanico

naro?7Yotabitanëri Jesos:—Yamai teni pinguemiro ora nacanti,

aiquenta pinguemaquero.8Carari icanë Peroro:—Naro quero piquibaguititina.

12 13

Page 213: Nomatsiguenga bible   new testament

213

Yotabitanëri Jesos:—Queroca naquibaguititimi, quero

pini Naroica.9Aique icanqueri Simón Peroro:—Natingomi, querori patiro piquibiro

naguiti. Aisati pinguibaquinanobacoquë, pinguibaquina naguitoquë.

10Icanëri Jesos:—Ira quibacha irirai quero iquibaja

omagaro, patiro iguitiquë inguibimaaroquenta irinaga yoguëteta. Obirojeguipinaga poguëtetaiga paneingomentoquëcarari te antagaisati pinguëtetaigue.

11Icanque Jesos: “Teni antagaisati, aroquenta igóque

pairiraca ágagantërine. 12Aroquequeiquibaguititaiguëri Jesos icairoimanchaqui aisati, isobiaque mesaquë.Yosamitëri irogomere:—¿Pigótaiguëro oca nacantaiguë

mica? 13Pijitaiguina Ogomeantatsiriaisati pijitaiguina Pitingomi.Picantaiguiro ora aisonori NarontaPitingomi. 14

guëmi Naro Ogomeantatsiri aisatiPitingomi,baguima aitosati obirojegui.15Noniaguëmiro ora pingantaiguë aisapinganquero obirojegui oranacantaiguëmi yamai. 16Nangantasantëmini ora aisonori. Ira iromerataga queroibatiri ira meratari, aisati icanta irairagátaga quero ibatiri ira agátirira.17Aroca pinguemaquero ocanocomantëmica,naque pinganqueroca. 18Teninanibatëgoiguemi omagaro obironigótasantimininta aroquentanocoiguëmi. Nocoiguëmi arotaomoncaratima Sanguenari ora ocanti:

tanaina. Icoque iróguina.19Nocomantaiguimiro negaca carairóquinaca pinguenguero, përosatipinguemisanquina Naantinta

Agabisaicoontatsiri. 20Nangantasantëmini ora aisonori pairiraca ágobërineira nagáque aitosati irágobënanisatiNaro. Ira ágobënane Naro aisatiirágobëri Pabati Ira agáquina Naro.

Jesos icomantëgotëri ira ágagantërine.(Mt. 26.20-25; Mr. 14.17-21; Ir. 22.21-23)21Cara inibatë negaca Jesos

yogasëretasantanaca icantaiguëriirogomere catingasati:—Aisonori nangantasantëmini, ainta

paniro obirojeguiquë ira ágagantënane.22Aique inetsabacagaguetanaca

irogomere Jesos. Te irogóigue pairiracaira inibatëgotë Jesos. 23Paniroirogomere ira inintasanti Jesosyapanamitacagaseguiri. 24Simón Peroroijigotanëri ira panamisiguiri Jesos arotairosomitiri pairiraca ira inibatëgotaseguiJesos. 25Ira panamisiguiri Jesosinebintasitanacari yosamitëri:—Natingomi, ¿Pairi pinibatëgoti?26Yotabitanëri Jesos:—Ira nomë pan nagaatane, iriro

ninibatëgoti.Aro yogaatëro pan ipëri Joras

Cariotisati itomi Simón. 27Yágobëro panJoras aito cara inantanacari Satanás.Aique icanqueri Jesos:—Ora picogui pingantiro, pingantiro

omanapague.28Iquemabecaro basini irogomere

Jesos. Te poro quemasantobërine Jesos.29Irironta Joras omisantineri iguireguiteirogomerejegui, ainta ijique igáqueriniJesos iromanante Joras ora asi jiesita.Ainta basini ijique igáquerini imëriquirequi ira coguitiachari. 30Cara yapëropan Joras isotocanë, aroque otsitinitanë.

Jesos igáqueri irogomere: “Pinintobaganëma”.

31-32Aroqueque isotocanë Joras,icanque Jesos:

13

Page 214: Nomatsiguenga bible   new testament

214

—guëna matsiguenga, ingantocotaiguëna:“Caninarisonori Ira paniacha jonoquë

.guëri Tosorintsi: “CaninarisonoriTosorintsi aroquenta igáqueri Itomi yaca

. Aisati yamai ingantocoquinaTosorintsi:

. 33Obirojegui cantacanajaniquite,jimi cara queroquerai niáti.jina, carari cani jirai nocomantaiguërijorío, aisati yamai nongomantaiguimiobiro: quero piáti cara najáque Naro.34Oca nagáquemi irorai,nëma.guimi, aisati pinintasanotobaguima.35Aroca pinintobaganëma, aro antagaisatimatsiguenga irogóiguemi obironogomerejegui.

Inganque Peroro: “Teni nogótiri Jeos”.(Mt. 26.31-35; Mr. 14.27-31; Ir. 22.31-34)36Icanëri Simón Peroro yosamitëri Ira

Jesos:—Natingomi ¿Nega pijáque?Yotabitanëri Jesos:—Cara najáque quero poguiatina

yamai. Aiquenta piguiatapëna.37Icanqueri Peroro:—

timi yamai? Aroca nangamobiquiminocoguini naguiatimi.

38Yotabitanëri Jesos:—¿Aisonori pingamobiquinaca?

Nangantasanotëmini aisonori caraqueroquerai icaimi tiapa sërari, mabapingantocoquena: .

Jesos Iriro abatsisonori irooti Jonogaguitequë.

14 1Aitosati yogometaiguëriirogomere Jesos:

—Quero pogaserëtaiganaca. Aroquepiquemisanqueri Tosorintsi, yamai

pinguemisantaiguena Naro aisati.2Canta itimi Pabati aiti tojaisonoripongotsipague. Queroca pini,nongomantaiguëmiro. Carari yamainajáque nobetsicaiguëmiro canta. 3Caranajáqueca nobetsicaiguëmiro pongotsi,aique nopigasitaigaantimi Naronágaiganajimi canta, atiraca ninëobirojegui aitosati pintiomoquina.4Pigóiguë obirojegui atiraca najáque,aisati pigóiguëro abatsi.

5Icanqueri Tomas:—Natingomi, teni nogóigue atiraca

pijáque, ¿Atiroco ongantima canogóiguëro abatsi?

6Yotabitanëri Jesos:—Naro abatsisonori noniaguëmi atiraca

ongantima piretaiguëma cara najáque.Aisati noniaguëmiro ora catingasati, aisati

nica. Quero pairi játasitirine PabatiTosorintsi, Naanti iriátanquima carairarequimari Pabati. 7Arome pigóquinaNaro pigóitëmarime Pabati aisati. Yamaipigóiguëri aroquenta piniaqueri.

8Icanqueri Jeripe:—Natingomi, poniagaiguenari Piri,

arota nanganinataigae.9Yotabitanëri Jesos:—Jeripe, cosamani natsibataiguëmi.

¿Teraico pigóiguena? Ira niaiguënainiaquerisati Pabati iriro. ¿Pairopamanobiquina noniagaiguëmiri Pabati?10¿Teco pinguemina Naro inatsi caraPabatiquë aisati Ira Pabati ininaNaroica? ¿Teco pigóigue Naro aisatinacantari Pabati? Oca nibarintsicaninibataiguimica, teni Naro nibatirone.Ninibatëro ora icanquena Pabati. IraPabati Ira inina Naroica Iriro Ira antiropaniro itarobacaare. 11Pinguemisantinaaintana Naro cara Pabatiquë aisati Iriroinina Naro. Teca pinguemisantironanibare, pinguenguero caranitasonganti, aro pinguemisantënaro.

13 14

Page 215: Nomatsiguenga bible   new testament

215

Icanqueri irogomere Jesos iragáquineri Caninaro Isëre.

12Përosati inibataiguëri irogomereJesos:—Nangantasantaiguëmini ora aisonori

ira quemisanquinane Naro aroinganquero ora nacanti Naro caranitasonganti Naro. Iritosongasantanënajáqueninta cara Pabatiquë.13

quinaninta Naronta Pitingomi aro

guëri Pabati matsiguenga:.

14Nomaiguëmiro pairorapagueraca

naninta Naronta Pitingomi. 15Arocapinintaiguinanica obiro, pinguemisantiroora nagáantane. 16Aroca pingantiro,nomanocoqueri Pabati: “Pomagantineri

. Aroimagantaiguëmiro inëmi përosati.17Iroonti Caninaro Isëre Tosorintsi oraogometaiguëmine aisonori. Ira teinguemisantiri Tosorintsi quero yágobëroIsëre Caninaro tenta iraneiro teatisatiirogótiro. Carari obiro pigóiguiroaroquenta otsibataiguëmi, aitosati yamaipëro cara inaiguëmi. 18Yamai queronojocaiganaquimi përosati. Aiquentanopigaima nantsibataigapaimi.19Caraquesatantata quero iniaigainamatsiguenga, carari arontananganiatanae obirojegui piniajina.Përosati pintimaiguë caniarinanta Naro.Naganiataigapaimi përosati. 20Caracataguiteriquë opoque Isëre Caninaropigóiguë cara ninë Pabatiquë, aisatiobirojegui cara Naroquë aisati Naroobirojeguiquë. 21Ira ogótiro ora nigáantëaisati iquemisantina, inintina aisati,aisati Ira Pabati inintasantiri ira nintinaNaro. Aisati naninqueri Narononiaguëmari iriro.

22Ira basiniati Joras, cagariCariotisati, yosamitëri icanqueri:—Natingomi,

guëna naantijegui, aro quero poniaguiribasiniati matsiguenga?

23Yotabitanëri Jesos icanëri:—Cara iraninquinaca matsiguenga

iriátsaquina ora nacantiri, aro iriroiraninque Pabati. Apa aisa Naronopogaigapë nantimacagaigapëri. 24Irate iranintina teatisati iriátsatina. Ocanibarintsica piquemisantaiguëcaobirojegui cagaro nasiati iroonti irasiPabati Ira agáquina. 25Yamainocomantaiguëmiro antagaisati ocaaintanaquerainta natsibataiguëmi obiro.26Cara opogopë Omitocoontatsiri orajitacha Caninaro Isëre Tosorintsi,iragáquemiro cara nomanaqueri Pabatiarota oniagaiguëmiro antagaisati aisationguiancagaiguëmiro antagaisati oranacanque.

Icomantanairi irogomere Jesoscara iriátae.

27Përosati icanairi Jesos:—Nimagoriasëreti Naro. Aisati

nomaiguëmiro pomagoriasënaque obiro. Ira te inguemisantinainganinatë arosata yaca quibatsica,carari ora nomëmiro pomagoriasëquemi cara paneingomentoquë. Queropogasëretaiga querootisatipitsorogaigui. 28Aroque piquemaiguënacara nacanquemi: “Najátaje aisa

.

ganaque cara pigóiguë najátajeni caraPabatiquë Irironta obatina. 29Yamainocomantëmiro negaca arota cara

taiganaque. 30Yamai queroninibataigaimi tojai obirojeguiaroquenta ipogopë Satanás ira agáqueriiraegui te inguemisantina. Quero

14

Page 216: Nomatsiguenga bible   new testament

216

ibatina, querootisati yagobeina. 31Aroonganquima negaca arota omagaromatsiguenga irogótocotaiguënananintasantiri Ira Pabati aisa nantineriora igátina. Pingabiritaiganaquimaintsome.

Jesos yosiacaro otsa oba.

15 1Përosati icanqueri irogomereJesos:

—Nosiacaro Naro panguirintsiotingomitsa oba. Iriroquerai Ira Pabatiaisa icantari ira omisantiro panguirintsi.2Iripëshataguequero ora te inantimaoguitso. Iroroque ora otsa pinantaoguitso,quero arota inasantanë oguitso.3Obirojegui aroque piquëtetantajaronanibare ora nopaiguëmira. 4Coshonipogaiguina nibega Naro coshoninogaiguimi. Quero pini oguitsootsapaguequë queroca coshotipobatsataro otingomitsa. Aitosatipicantaro pibega otsa oba. Querocacoshoni pogaiguina quero picantiro oracaninaropague. 5Naro otingomitsa oba.Obirojegui otsapague. Ira coshoniyoguina Naro aisati Naro coshoninoguiri iriro inganque tojai caninaro.Queroca coshoni poguina, queropicantëmatiro pairorapagueracacaninaro. 6Ira quero coshoni yoguinaNaro irioquëngani jaara ingasitígatëriTosorintsi. Ira sërari cantaro pibega otsaora te inantimaro oguitso, aroiripëshëro osiguiricanë; aro iráguequeroiritaguëro. 7Aroca obirojegui përosaticoshoni pogaiguëna Naro querootisatipomaguisantiro nanibare, pomanina orapicogui, aro nomëmiro. 8Carapingantaiguëro ora caninaro,

tiri Pabati. Aisati pingantaiguëmanogomere caninari.

Jesos ijitaguetiri irogomere iramigote.9Përosati icanai Jesos:—Naro nanintasantaiguëmini

obirojegui ibeguina Pabati carainintasanotina Naro. Përo cara coshonipoguina Naro arota pigóigue carananintaiguëmi. 10Pijátsataigueroca oranigátimi Naro, pigóiguë carananintaiguëmini, aisa ocantanaquemisantiro Naro ora igátina Pabatipëro cara nacaninati inintinaninta Iriro.11Iroro ninibataiguëmi negaca arotapinganinasëretasantanë aisa nacantanacaninati Naro. 12Yamai nagáiguëmicara pinintobaganëma aisa nacantananintaiguimi obirojegui. 13Caraingamobiquerica iramigote iramatsiguenga, iriro inintasanoti.14Obirojegui namigote arocapinganquero ora nigátimi Naro. 15Teninajitaigaimi nomeraro yamai tentairogótiro iromerataga ora inganquemeratari, carari najitaiguëmi namigotearoquenta noniagaiguëmiro antagaisatiora icanquina Naro Pabati. 16Obirojeguite pingoiguena Naro. Carari Naronocoigaiguëmi obirojegui aisanigátaiguëmi pijátaigue pingantiro tojaicaninaropague përosati inë. Aiquepairorapagueraca pomanocotiri Pabatiobironta nasiati, aro imaiguëmiropiquemisantinaninta. 17Iroro yamai ocanigátimi cara pinintobagaiganaquima.

Ira tsoengaigatsi iguisaneinqueri Jesos aisati iguisaneinqueri ira irogomere.

18Përosati icanë Jesos:—Inguisaneinquiminica ira te

inguemisante, pinguenguero natsitaiguisaneinque cara teraiqueraiinguisaneintimi obirojegui. 19Iraegui te

gaca. Querotame piquemisantiobirojegui aisati iranintaiguëmime,

14 15

Page 217: Nomatsiguenga bible   new testament

217

carari obirojegui nocoigaiguëmini

guëmi. Iroro iguisaneintaguëtaiguëmiyamai tenta pintsibataiguemarini obiro.20Pinguenguero ora nacantaiguëmi caniira iromerataga quero ibatiri irameratari. Cara iguisaneinquina Naromatsiguenga aisati inguisaneintaiguëmiobirojegui. Teca inguemisantatsatinaNaro querootisati iquemisantatsatimiobiro. 21Antagaisati oca aroingantaiguëmi obironta nasiati.Inguisaneintaiguëmi tenta irogótiri Iraagáquina Naro. 22Aro nipocasiquerinocomantaguequeri matsiguenga oraaisonori. Querome nipocasitiri ira teinguemisantina quero iniaiguiriTosorintsi cara icantomotaguequeri orate onganinate. Carari yamaica Tosorintsiiniaiguëri cara icantaguetomotasantirite onganinate. 23Ira quisaneintina Naroaisati iguisaneintiri Pabati. 24Queromenitasonganti catingasatiquë irirojeguiora te ingantiro basini matsiguenga,quero iniaiguiri Tosorintsi caraicantaguetomotiri ora te onganinate,carari yamai iniaigabitëna caranitasonganti përosati iguisaneinquinaNaro aisati iguisaneinqueri Pabati.25

coquena comantantatsiri jirai:Iguisaneintasiiguëna te paironantabitima.

26Cara nagáquemiro Omitocoontatsiriora jitacha Caninaro Isëre Tosorintsi,Iroro aisonori, omaniëma Pabatiquëaisati ongomantëgotëna Naro. 27Aisatipingomantëgotaiguëna obirojeguiaroquenta pitsibataiguëna cara obirainacaimaiguë irooti yamai.

Ira jorío inguisaneintaiguëriirogomere Jesos.

16 1Aisati icanque Jesos: —Aroquenocomantaguequimiro oca arota

quero pitsoinguiri Tosorintsi.2Aiquentata quero inintacaguimi joríopicaigai cara yapatotaiga iriro. Aisatiorequima aiquentata cara irógaiguëmimatsiguenga ijique intëneri Tosorintsicaninasati. 3Inganquero negaca tentairogótiri Pabati teatisati irogótina Naro.4Nocomantaiguëmiro yamaica arotacara orequimaca cataguiteri,pinguengaigairo ora nacantaiguëmijirai. Teni nongomantimiro cara jiraiaintananta Naro natsibataiguëmi obiro.

Ora onganque cara opogopëIsëre Tosorintsi.

5Përosati icanai Jesos:—Carari yamai najáqueni cara

nantiomopairi Ira agáquena jirai. Queroini pairiraca osamitënane negaracanajáque. 6Carari pogasëretaiganaca caranocomantëmi cara najátaje. 7Yamainongomantaiguëmiro aisonoricaninataque cara najátaje. Querocaniátaji quero pipoqui ora omitocotaiguëmine. Carari aroca najátaje, aronomagantaimiro Naro. 8Cara opogopëIsëre Tosorintsi onguiancagopëri

motiri Tosorintsi ora te ongomeite,aisati oniagapëri ora catingari, aisatiogótacagopëri cara irogóontëmariTosorintsi ingomantëgotëri matsiguengapairoraca inganque. Aisati ingomantëgotëri cara iriátë Jonogaguitequëqueroca iáti Sharincabeniquë.9Ogótacagopëri iriro cantaguetatsiri teonganinate tenta inguemisantinani.10Aisati oniagaigapëri matsiguenga caraNaro Caninari aronta najátaje cantaíniro Pabati, carari obirojegui queropiniaigaina. 11Ogótacagopëri caraingasitígatëri irirojegui Tosorintsiaroquenta icasitígatëri Satanás iraagáiguiri ira te inguemisantiriTosorintsi. 12Arosonori ora nocogui

15 16

Page 218: Nomatsiguenga bible   new testament

218

nongomantaiguemi carari obirojeguiquero piquemaigabaquero yamaica.13Cara opogopë Isëre CaninaroTosorintsi Iroro comantaiguëmineomagaro ora aisonori queronta Iroronibatasitacha. Onganquero antagaisatiora icomantëro Pabati atiracaonganquema aiquentata. 14

tagaiguëmi Naro Pitingomi aroquentapágaigabaquero ora nasiati aisationiagaiguëmi obirojegui. Antagaisatiora yogomequero Pabati, irootisatiogometaiguëmi obirojegui. 15Aisati oraIsëre Caninaro ágobëro ora nasiati

nane.

Iragasëretanëma irogomere Jesos, aique inganinasëretanae.

16Përosati inibatë Jesos:—Caraquesatantata cara quero

piniaigaina, caraquentata piniaigainaaisati caranta najátaje cara íniro Pabati.

17Aique yosamitobaguetanacairogomere Jesos:—¿Pairo oca icantáica Jesos

caraquesatantata cara quero aniajiriaique caraquenta aniaigairi? Aisati¿Pairo ocanti cara iriátë Iririquë?18¿Pairo ocanti oca nibarintsicacaraquentata? Teni anguemaigueropairoraca inibati Jesos.

19Jesos igóqueri cara icogabecairosomiquerime irogomere aro icanëri:—

tata quero piniaigaina carari caraquentaaro piniaigaina.gaiguëca obirojegui? 20Nangantasantëmini ora aisonori piraicotaiguëna aisatipigasëretaiguëma carari ira teinguemisante inganinaigabitanëma.

tëma aique pinganinataiganaje. 21Obiroaisa picantaro pibega tsinane. Caraontsomaenica ongatsitasantë aisati

ogasëretanëma, carari aroquecaotsomaaqueri otomi quero oquengairo

tanë aroquenta otsomaaqueri otomi.22Aisati obirojegui pogasëretaigacayamai carari Naro nopigaimananiaigaimi, aro pinganinasëganaque,mine aisati. 23Cara cataguiteriquë queroposamitëmatina. Nangantasantaiguëmini ora aisonori, Ira Pabati aro

quinanta Naro. 24Terai obirojeguipomanaigueri pairoraca NarontaPitingomi.ninta aisati págobëroti arotapinganinatasantaiganaque.

Jesos icomantëgotasantëri Iriri.25Aisati yogomequeri irogomere

Jesos:—Nacantaiguë

rentsiquë ora ogomeantatsi, carariorequima cataguiteri cara queroninibatantaigaimiro quingabaguirentsi.Caraanti catingasati nogometocotaiguëmiri Pabati. 26Cara aique pomanaqueriPabati piquemisantinanta carari Naroquero namaniri Ira Pabati Tosorintsicara imaiguëmiro obirojegui orapomanaqueri 27carari Ira Pabatiinintaiguëmini pinintaiguinaninta Naroaisati piquemisantaiguina Naro caranopaniaca Tosorintsiquë. 28Nisotogopëcara Pabatiquë nipogopë yacaquibatsica, carari yamai nojocanairoquibatsi nopiganajima cara Pabatiquë.

29Aro icanëri irogomere:—Yamaica pinibataiguëna caninasati.

Teni pinibatantimaro quingabaguirentsi.30Yamai nigóigui cara pigóque Obiroantagaisati, quero nocogaigainosamitimi. Iroro ora nigóontaiguëmicara popaniaca Tosorintsiquë.

31Yotabitanëri Jesos:

16

Page 219: Nomatsiguenga bible   new testament

219

—guëna? 32Yamai orequima cataguiteri,aroque yamaicasonori cara obirojeguipomorocaguetaiganaque jaarapanirootipague. Aisati pijocaiganaquinapaniro Naro. Carari teni paniro ninëaintasati Pabati yaca Naroica. 33Yamainocomantaiguëmiro oca arotapomagoriasëninta. Iratsipiriacagaiguëmi iramatsiguengajegui ira te inguemisanteyaca quibatsica. Pinganinasëretaiganaquearoquenta nobataiganaqueri irirojegui.

Iriati Jesos manëgotacha.

17 1Cara itsonquero inibatë Jesosinetsanaque aiquero

Jonogaguite icanë:—Pabati, aroque pareca cataguiteri cara

inganquina matsiguenga ora picogui Obiro.Yamai pigótacaguiri matsiguenga ora NaroCaninarisonori Pitomi, arota aisati Naronogótacagaiguëri Obiro Caninarisonori,2aroquenta pigáquina Naro Itingomiomagaro matsiguenga. Aisati yamainaganiataigairi antagaisati ira picoigaiguëira popëna. 3Obiro Tosorintsi paniro pini.Caninataque irogóiguëmi antagaisatimatsiguenga. Aisati caninataqueirogóiguëna Naro pigátane, NaroJesoquirisito. Pairiraca ira ogóquinaneNaro aisati irogóquimi Obiro, iriro përosatiintiomocái cara Jonogaguitequë. 4Aroquenitsonquero ora pigáquena nanganqueyaca quibatsica arota iraniacaninataiguemimatsiguenga. 5Pabati, jiraisonoriguintenatiomotimi cara teraiquerai ine quibatsiiniacaninataiguëna omagaro. Yamainanintini pomainaro nibega cara jirainantsibatapaimi aisati iraniacaninataina.

Yamanocoqueri irogomere Jesos.6Aisati icanë Jesos:—Ica picoigaiguëca popaiguënari

yaca quibatsica nigótacaqueri atiraca

picanta Obiro. Irirojegui pasi inabita aropopaiguënari cara iquemisantobëroPinibare. 7Yamai igóiguë omagaro caranitasonganti aisati ora nogomequeriraomagaro opaniaca cara Obiroquë. 8Caranopaiguëri Pinibare ora popabaquinara,iquemisantaigabaquero igóiganaqueyamai cara aisonori nopaniaca Obiroquëigóiganaque aisonori pigáquina Obiro.9Namanocobintiri Naro irirojegui, irarite nomanocotiri ira te irogótina.Namanocobintiri paniro icaeguipopaiguinaca irironta pasiatiegui.10Antagaisati ira nasi iriro pasi, irapasiati iriro nasiati.bitaiguëna aisati iniacaninataiguënaNaronta Itingomi. 11Naro quero përocara nini quibatsiquë carari irirojeguipëro cara irinaque quibatsiquë. Naronajátajeni Obiroquë nantsibatapaimi.Pabati Caninari, pingábintsaigueripisintsirequë icaegui popënaca arotainguengasëretaiguema aisati coshoniirogobaquima pibega Obiro aisa Naroaquengasëretanaca coshoni ogobaca.12Cara niniquerai quibatsiquënacábintsantaigacari pisintsire irapopaiguënara. Te pairi pegachane,paniro ira quimingarisonoriguinte irajátënguitsi Sharincabeniquë arotaomoncaratima Sanguenari. 13Carariyamai najáqueni cara pinasegui Obiro.Yamai cara niniquerainta quibatsicaninibati negaca arota inganinasënaque nogomere aisati nacantanacaninati Naro. 14Naro nogomepëri oraPinibare carari ira matsiguenga teinguemisante iguisaneinqueri nogomeretenta intsibataiguemarini irirojegui.Irironta nasiati icantina nibega Narotenta nangantimari ira tsoengatsiri. 15Tenomanimi páguiri jonoquë cararinomanaquemi pomisantiri arota queroyamatobitiri camagari yaca quibatsica.16Ira nogomere teni aisati ingantimari

16 17

Page 220: Nomatsiguenga bible   new testament

220

ira te inguemisante. Icantina nibegaNaro te nangantimari ira tsoengatsiri.17Pigótacaguiri Pinibare ora aisonoriarota inguengasanotantanëmiro carapoganinasëretaigueri cara iriocairo orate ongomeite. 18Obironta agáquina yacaquibatsica, aisati Naro nigáiguërinogomere arota irogometagueiguerimatsiguengajegui ora Pinibare.19Naquengasantimi Naati nomasantimiarota imasantaiguemi iriati nogomereaisonori inguengasantaiguemi irirontapasiati cara inguemisantiro Pinibare oraaisonori.

Jesos yamanocotiri omagaro quemisantatsiri.

20Përosati Jesos yamaniri Iriri:—Nomanocotiri nogomerejeguica

carari aisati nomanocotiri antagaisatiira quemisanquerone Pinibare caraingomantanquero nogomere.21Nocogasanti antagaisati irirojeguiinguengasëretaiganaquima aisati acantaibega Eiro aquengasëretaca aisaticoshoni ogaca Eiro, Pabati, pibega carapini Naroquë aisati Obiro cara ninimiObiroquë, arota coshoni irocái arota iramatsiguengajegui inguemisanquemicara Obironta agáquina. 22Aroquenoniagaigacari cara acanta Eiro arotairaniacaninatacái aisati nopacariirirojegui arota nantime iriroquëninanquimari, pibega Obiropobabaquina Naro cara pinina Naroquë.Aisati inguengasëretaiganaquimairirojegui arota coshoni irocái Eiro.23Aintana Naro irirojeguiquëObiroquerai aintabi Naroica, arotaintsibatobagaiguëma caninasatiinguengaiguëma.

naca, irogóiguë cara Obiro agáquinaaitosati pinintasantaiguiri icaeguipibeguina Naro cara pinintina. 24Cara

terai ine quibatsi pinintina. Iroropopaguëtëna cara nosangueguiteti.Yamai, Pabati, nocoguini irapopaiguëna përosati irine Naroica arotairaniaiguena Naronta Itingomi. 25PabatiCaninarisonori, ira matsiguengajegui teirogótimi carari Naro nigótimi. Aisatiigóiguë icaegui nogomereca carapigáquina Obiro. 26Nigótacagaiguëriatiraca cara picanta Obiro, aiqueronigótasantacagaiganaqueri cara picantaObiro cara pinintasantina Naro aisatipinintasantacagaigueri iriro, arotaninantaiganaquimari Naro carairaneingomentoquë.

Yáganëngani Jesos.(Mt. 26.36-56; Mr. 4.32-52; Ir. 22.39-53)

18 1Cara icaratanë inibatë Jesosisotocaiganaque cara

Jerosarénquë Iriro aisati irogomerejegui,cara iáiguë aiquero antatinta nijatinipiriatininaro jitacha Serirón. Cara,icaiganaque Iriro aisa irogomerepanguirintsisiquë. 2Joras ira ágagantëriJesos aisati igótiro panguirintsisitojaitaquenta yapatotaiga canta Jesosaisa irogomere. 3Cara Joras yarepariJesos, yamaigapëri soraro aisati iraomisantiro ibango Tosorintsi, ira igáiguësaseriroti aisati bariseo. Yamaigapëirobotanepague aisati irosataamento aisaisabirite aisati anchaqui. 4Cara aroquentaigóque Jesos atiraca inganquimara iáqueitonguibotobacari yosamitobëri:—¿Pairi picogaigui?5Yotabitaiganaqueri:—Ira nocogui Jesos Nasaresati.Jesos yotabitobëri:—Naromë.Aintasati itsibataigapari Joras ira

ágagantëri Jesos. 6Cara icanque Jesos, itëaiganaque itisitaquë,

iparigaiganaque irirojegui caraquibatsiquë.

17 18

Page 221: Nomatsiguenga bible   new testament

221

7Aisati yosamitaigairi Jesos:—¿Pairi picogaigui?Icantaiganaqueri:—Ira Jesos Nasaresati.8Yotabitanëri Jesos:—Aroquemë nocomantaigabitëmi

Naro Jesos. Picogaiguinaca Naro,pigátaigairi icaegui nogomere carairiáigae.

9Aro ocanca negaca arotaomoncaratima ora irinibare Iriati caraicanqueri Iriri: “Ira popaiguënara te pairi

. 10Ainta poro irogomereJesos jitacha Simón Peroro. Yáguëroisabirite itoguimitatëri iromeraroitingomi saseriroti, ira jitacha Máraco.11Carari Ira Jesos igáqueri Peroro:—Pomingairo pisabirite cara

poguiroriquë. Iroro agáquina Pabaticara natsipiriaque. ¿Queroconacantobitiri Iriro?

Yáganëngani Jesos catingasatiquë Anás.(Mt. 26.57-58; Mr. 14.53-54; Ir. 22.54)

12Aique ira soraro aisati igapitanteaisati ira omisantiro ibango Tosorintsi

taiguëri. 13Arotsita yágaiganaqueriibangoquë Anás. Ira Anás iriconguiriCaijás. Iriro Caijás itingomi saserirotiirooti osarini. 14Iriati ira Caijásicomantatsataiguëri cani jorío:“Caninataque poro sërari iracamobiquerine omagaro jorío

.

Peroro icantocoqueri Jesos te irogótiri.(Mt. 26.69-70; Mr. 14.66-68; Ir. 22.54-57)15Simón Peroro yoguiatabitanacari

Jesos, aisati itsibatanacari basiniirogomere. Ira basinira irogomereigótirinta itingomi saseriroti. Icanaqueiriro irooti cara icaaganëngani Jesosiraganguitërequë cara ibangoquëitingomi saseriroti. 16Carari Peroro përo

cara inë sotoquë. Aique isotogasipairiira basinira irogomere ira igóti itingomisaseriroti. Inibatapëro ora omisantirositëcori cara inganaque Peroro. Aito caicanaque. 17Ora omisantiro sitëcoriposamitobëri ira Peroro:—¿Cagarico obiro irogomere inta

tsomaguininta?Yotabitanëro Peroro:—Cagarina naro.18Arosonorinta catsingaguiteri ira

iromeraro saseriroti aisati ira omisantiroibango Tosorintsi yogamataiguë tsitsicara irotataiguë. Peroro aisatiitsibataigapari cara yotaigasegui oratsitsi.

Ira itingomi saseriroti yosamitëri Jesos.(Mt. 26.59-66; Mr. 14.55-64; Ir. 22.66-71)19Ira itingomi saseriroti yosamitëri

Jesos:—¿Pairo ijitaiga pogomere? ¿Ati

icarati? ¿Pairo pogomequeri?20Yotabitanëri Jesos icanëri:—Iquemaiguëna antagaisati

matsiguenga cara nogomequeri carayapatoitaiga jorío aisati caranogometaiguëri ibangoquë Tosorintsi.Carari tesonori nanibate comanoroniobirojeguiquë. 21

quina Naro? Posamitaigueri iraeguiquemaiguëna. Iriro ogótatsi pairoracaora nocomantaiguëri.

22Cara inibatë Jesos negaca, aintainasegui poro omisantiro ibangoTosorintsi, inchotangaborotëriicanqueri:—¿Aroco picanta pipëgatsatari

itingomi saseriroti?23Jesos yotabitanëri:—Nacanqueroca ora te ongomeite,

poniaguinaro. Carari ninibatëca

quina?24Aique Anás igáqueri iromeraro:

18

Page 222: Nomatsiguenga bible   new testament

222

—Piguëshotiguiri. Páganëri caraCaijásiquë itingomi saseriroti.

Yogatsitairo Peroro icanai: “Teni nogótiri Jesos”.

(Mt. 26.71-75; Mr. 14.69-72; Ir. 22.58-62)25Iroontita yosamitaiguëri Jesos,

iriroquerai Peroro yaratingasegui përosaticara yotaigaseguiro tsitsi. Aro icantaiguëri:—¿Cagarico obiro irogomere ira

sërarira aisati?Peroro aisati itsoiganaja icanai:—Cagarina naro irogomere.26Ainta iromeraro ira itingomi

saseriroti, imatsiguenga ira itoguimitatëPeroro, yosamitëri:—¿Teco naneimi cara pitsibatasegari

Jesos cara panguirintsisiquë?27Aisati itsoiganaja Peroro icanai:—Teni nogótiri Jesos.Aito cara icaimanë tiapa sërari.

Yágaiganaqueri Jesos cara Piratoquë.(Mt. 27.1-2, 11-14; Mr. 15.1-5; Ir. 23.1-5)28

queri Ira Jesos ibangoquë Pirato orajitacha peretorio. Cagarinta Piratoimatsiguenga, ira joríojegui te ingaiguecara ibangoquë arota queroyoguimingata. Aroca ingaiganaqueiroguimingatëma quero yapaigui caraPásicoaquë cara iquengaiguërojoríojegui cara isotocaigai Ejípitoquëjiraisonori. 29Aique isotogopë Piratocara irinibaiguëri jorío icantaigapëri:—¿Pairo icanque ica sërarica?30Yotabitaiganaqueri irirojegui:—Aiti ora intagueque te onganinate.

Querome inti ora te onganinate,querome namiri obiroquë.

31Icantaiguëri Pirato:—Págaiganaqueri obirojegui

pingantaigueri ora ocomantimiisanguenare Moisés.

Carari yotabitaiganaqueri jorío:—Teni iranintacaguina Iromasati

nógaigueri pairiraca.32Aro ocanca cara omoncaraca ora

icanque Jesos: “Iribëquëgotaiguëna ira.

33Pirato ipiganaja icanaji ibangoquë,aro icaimëri Jesos yosamitëri:—¿Obiroco Itingomi joríojegui?34Jesos icanëri:—¿Posamitasitina obiati? ¿Aintaco

basini comantëmi?35Pirato yotabitanëri:—¿Naroco jorío? Yamaigapëmi yaca

naroica pomatsiguenga aisatiitingomiegui saseriroti. ¿Pairo picanque?

36Yotabitanëri Jesos:—Cagarina Naro Itingomi yaca

quibatsica. Narome Itingomi yaca,arome nagáqueri ira aguiataiguinainguisëcobentaiguename arota queroyágaiguina ira jorío. Naro cantënguichacagarinanta Naro Itingomi yaca.

37Aro Pirato icanqueri:—¿Aisonorico obiro Itingomi?Yotabitanëri Jesos:—Naro Itingomi cara picanquina

obiro. Iroro nipoguëque. Niboguë yacaquibatsica arota nongomantaiguerimatsiguenga caninaro IrinibareTosorintsi. Antagaisati ira coguiro oraaisonori inguemaquero ora nacanti.

38Yosamitëri Pirato:—¿Pairo ojita picanti ora aisonori?Cara icanque Pirato oca isotocanai

aisati inibataigairi joríojegui icantaiguëri:—Teni nogótiro pairoraca

icantagueque ica sërarica ora teonganinate.

Irobaratairime Jesos Pirato.(Mt. 27.15-31; Mr. 15.6-20; Ir. 23.13-25)39Aisati icanqueri Pirato:—Pënibaque orequima Pásicoa cara

obirojegui pametaiga nobarataimiri

18

Page 223: Nomatsiguenga bible   new testament

223

poro iromingaga. ¿Pinintaiguicoobirojegui nobarataimiri Itingomi jorío?

40Aro ira joríojegui icaimaiganajicatsiguesonori icantaiganaque:—¡Ira quero! ¡Pobaratairi Barabás!Ira Barabás irianti cosirinti.

19 1Aique ira Pirato yáguëri iraJesos ipasatagantëri. 2Ira

sorarojegui yobetsiquëneri Jesosimatseiro iroonti totsei,queri iguitoquë. Aisati icaaguërimanchaguintsi quiraaquisaamagori.3Aique iásitaigapëri cara inasegui Jesosicantomemegacari:—¿Obiroco Itingomiegui jorío?

¡Intimeta Itingomi jorío!Aisati inchotangaborotaiguëri cara

iboroquë Jesos. 4Aisati Pirato isotogopaicara joríojeguiquë icantaiguëri:—Pinetsaigueri cara nomisotogopëri

yaca arota pigóiguë cara te naniatiripairoraca ora icanque te onganinate.

5Aito cara isotocanë Jesos imatseiparototsei icapëro manchaguintsiquiraaquisaamagori. Aro ira Piratoicanqueri joríojegui:—Jerica sërarica.6Cara iniaigabaqueri itingomiegui

saseriroti aisati ira omisantiro ibangoTosorintsi icaimaiganaque catsigueicantaiguë:—¡Popëicotiri, popëicotiri!Aro Pirato icantaiganaqueri:—Yamai páganëri obirojegui

popëicotaigueri obiro tenta naniatiriniora icantagueque te onganinate caraIriroquë.

7Carari ira jorío yotabitaiganaqueri:—Naroeguiquë aiti Sanguenari

ogometaiguina caninataque ingame irajitapënguicha Itomi Tosorintsi.

8Cara iquemobëro Pirato oca,itsorogasanotanë. 9Aisati icanaji caraperetorioquë, yosamitairi aisati Jesos:—¿Nega popaniaca Obiro?

Carari teni irotopitiri Jesos.10Aro icanëri Pirato:—¿Pairo te potabitobitina? ¿Teco

pigóte Naro itingomi? Cara nocoguicanagántëmi pëicotatsi aisati nocoguicanopabaquëajimi, aro nanganquero.

11Jesos yotabitanëri:—Querome ipimiro Tosorintsi, quero

picantëmatina Naro. Obiro picantabequinaora te onganinate carari ira mapëna yacairiro cantasantëro te ongomeite.

12Irooti icogantabitanaca Piratoirapabaquëajirime Jesos. Irorocantanaacha cara icaimaiganaji jorío:—Aroca popabaquëajiri Ira, te

pomatsiguengatimari Sésar. Iracantasitënguicha: . IriroIra quisaneinqueri Sésar pitingomi.

Pirato ipaiguëri joríojegui Ira Jesos.13Cara iquemobëro Pirato ora

inibataiguë jorío, igátaiguëri ira soraroiromisotoqueri Ira Jesos. Yamai iriroque

quë jonoica mopë cara yoganinatiro iroroojita cara irinibarequë ebereo Gabata.14Cara coniamaniquë yobetsicaiguëroPásicoa, aro icanëri Pirato ira joríojegui:—¡Jerica Pitingomi!15Carari irirojegui icaimaiganaque

catsiguesonori:—¡Páganëri! ¡Ingameta! ¡Popëicotiri!Pirato icanëri:—¿Naroco pëquëgotërine Ira

Pitingomieguira?Aro ira itingomi saseriroti yotabitanëri:—Naroegui teni irine basini

natingomi. Paniro ira Sésar.16Aito cara ira Pirato ipaiguëri

joríojegui Jesos cara iribëquëgotaiguëri.

Cara ipëicotaiguëri Jesos.(Mt. 27.32-44; Mr. 15.21-32; Ir. 23.26-43)

Irooti cara yágaiganaqueri soraro.17Yamai Jesos isotocanë yanatanëro

18 19

Page 224: Nomatsiguenga bible   new testament

224

igorosite. Iáque cara oguitojaquë oraojita Iguito Camatsirini. Aisatiirinibarequë ebereo ojita Górogota.18Cara ipëicotaiguëri corosiquë,itsibatacari pite sërari ira ipëicoqueaisati cara corosiquë basini. Poroinënguitsi ibacosonoriquë Jesos, basiniinë imatepacoquë, carari Ira Jesos Iriroinënguitsi aganguisati. 19Piratoigáantëneri sanguenari iroquinerijonoica iguitoquë Jesos. Ocanti ocasanguenarica: “Jesos Nasaresati Iriro

. 20Ipëicoqueri Jesosaronisatiquë Jerosarén: iroro oraipocasitaigaguëtapëri arosonorijoríojegui iraniaiguëri. Inibataiguërojorío ora sanguenari osanguenaca mabanibarintsiquë cara irinibarequë ebereo,aisati guiriego, aisati irinibarequëIromasati.

21Carari ira itingomiegui saserirotiicantaiguëri ira Pirato:—Quero pisanguenatiro: “Itingomi

. Orari pisanguenate: “IcanqueIriro: .

22Carari ira Pirato yotabitanëri:—Ora nasanguenaque, ineta.23

guëri Jesos yágaiguëro ora imanchaquiipabacaguëcaro icaratinta itsibasati.Aisati yáguëro igamisate ora teontatima oaga omagatiro. 24Ira soraroicantobaganaca:—Quero atisaraaiguiro. Intsome

omaguimpibintiro arota ogóiguepairiraca áganërone.Yamai aroque imoncaraquero soraro

Sanguenari cara ocanti:Ipabacaguetaigacaro nomanchaqui,aisati imaguimpibintëronagamisate.

25Cara aronisati igorositequë Jesospinaigasegui iniro Jesos aisati irento,aisati María iina Queriojás. Aintasatipinasegui María Magararasato. 26Ira

Jesos cara iniaquero iniro pinaseguicara otsitíquë igorosite otsipasigari poroirogomere ira inintasantë Jesos,icanquero iniro:—Ina, iriro pitomitsari ira.27Aro icanqueri ira irogomere:—Iroro pinirotsari ora.Irooti cataguiteriquë ira irogomere

yáganairo ibangoquë yomisantëro iniroJesos.

Cara icamaque Jesos.(Mt. 27.45-56; Mr. 15.33-41; Ir. 23.44-49)28Cara igóque Jesos aroque

imoncaraquero antagaisati Sanguenari,icanquë:—Nomiretëni.29Aiti pinasegui cobiti piagasegaro oja

oba cochoari. Aro yogaatënerichomigatiro cara obaaquë yoguërochocopiquë ipëri Jesos cara ibagantequë.30Cara ichomicobëro Jesos icanë:—Nitsonquero antagaisati

natarobacaare ora igáquina Pabati.Aro imentsononganaca Jesos ipëri

Isëre Iriri, icamanë.

Poro soraro yosataaqueri Jesos.31

guiro jorío Pásicoa. Onguëtaguetanëiroonti sábaro caninaro asi Pasicoa.Tenta iraninte jorío irine igamaga caracorosiquë sábaroquë, iroro orayamanaguëqueri ira Pirato carairagáqueri soraro intingaraaguetiriimingaaquë ira pëicotaigasegacha aisatiiraguëtaigairi. 32Aro iátasiqueri soraroitingaraaigapëri imingaaquë iraobasigatsira aisati basini ira itsipasigaJesos. 33Cara iniopëri Jesos aroqueicamaque; iroro ora te intingaraaguëtiriimingaaquë. 34Carari ainta poro soraroyosataantapari irosataamentoimeriquiquë. Irooti cara pisotoatanëiraraa aisati nija. 35Ira comantairo oca

19

Page 225: Nomatsiguenga bible   new testament

225

iriro neiro isanguenaquero ora aisonori.Yamai igótasantiro iriro aisonori arotaobirojegui pinguemisantaiguero carapinibataiguëro oca Sanguenarica. 36Aroocantagueca negaca arotaomoncaratima ora Sanguenari caraocanti:

Quero itingaraitiri poro itongui.37Aisati ocanti basini Sanguenari:

Aro iraniaigairi Quirisito Irayosataaque.

Cara itiaqueri Jesos(Mt. 27.57-61; Mr. 15.42-47; Ir. 23.50-56)38Aique ira José ira paniacha

poeboroquë jitacha Arimateayamanopëri Pirato cara iráganëriigamaga Jesos. José iriro iraaguiatabitari Jesos comanoroni,itsoroquerininta jorío. Aro ira Piratoinintacaqueri ira José. Aro yáganeriigamaga Jesos. 39Aisati yarepaNicoremo ira nibaqueri Jesos jiraitsitiniriquë. Yamapë 30 quirocasangajengaro ojita mira aisati ároes.40Aique José aisati Nicoremoyágaiganaqueri igamaga Jesosiponatantaigacari tocoya aisaticasangajengaro aronta icantaiguiro irirocara yametaigaro joríojegui caraitiaiguiri igamaga. 41Cara ipëicotaiguëriJesos aiti panguirintsisi aronisati aitipinasegui iritijomento irorai teraiiritijantimaro. 42Aro cara itiaqueri Jesosaitoniati pinasegui iritijomentoaroquenta pënibaque omarintanëmasábaro.

Cara icaniatanai Jesos.(Mt. 28.1-10; Mr. 16.1-8; Ir. 24.1-11)

20 1Cara coniamanisonoriquëcataguiteriquë tominco, piáque

María Magararasato cara itiaca Jesos,cara terai onguëtaguetasante, oniopërooquibe mopë aroque pasiriaa.

2Pisigasanotanaca María Magararasatocara inasegui Simón Peroro aisatiinasegui ira irogomere Jesos irainintasanoti, ocantaigapëri:—Yáguëqueri Atingomi. Teni irinaje

cara itiabecariri. Teni nogóte negaracayogairi.

Inetsaigabitaari Peroro aisa Joan.(Ir. 24.12)

3Ira Peroro aisati basini irogomereisotocaiganaque iáiguë cara itiaca Jesos.4Pitirooti isigaiganaca, carari ira basiniirogomere iriro sigasantanënguichaibatanëri Peroro iritsita arequenguicha.5Inetopisigapëro cara itiaca Jesosiniopëro tocoya aroque papinaguiricaa,carari te ingue. 6Aique yarepa SimónPeroro icanaque iriro cara itiaca Jesos.Aisati iriro iniopëro ora tocoyatsaaroque papinaguiricaa. 7Ora tocoya orayoguëneri iguitoquë casiriconiatipinasegui caninasati. 8Ira iritsitaarepënguicha naarai icanaque iriroyamai. Iniajiro tocoya yamaiiquemisanque 9teraiqueraintainguengairo cara ocanque SanguenariIra Jesos inganiatanae. 10Yamaiipigaiganaja pitirooti irogomere Jesoscara ibangoquë.

Ira Jesos yoniagapaaro ora María Magararasato.(Mr. 16.9-11)

11Ora María përo cara pinë sotoquëaronisatiquë iritijomento piraca. Carapiragasega onetopique aiquero tsomagui12oniaqueri pite ironomire Tosorintsiiquiro catarisonori imanchaqui.Isobiaque cara inabitaca Jesos. Poroinënguitsi cara iguitoquë Jesos, irabasini ironomire inasegui cara iguitiquë.13Yosamitëro:—Tsinane, ¿Pairo piraicoque?Iroro ocanqueri:

19 20

Page 226: Nomatsiguenga bible   new testament

226

—ninta te nogóte negaraca yogairi.

14Cara pitsonque María pinibatë,papisitanaca aiquero otisitaquë,oniaqueri Jesos carari te ogótiri. 15Aroyosamitapëro Jesos:—Tsinane, ¿Pairo piraicoque? ¿Pairi

picogui?Iroro ojiqueri ira omisantiro

panguirintsisi, aro ocanqueri:—¿Obiroco áganairi Natingomi?

Pingomantina negaraca pogairi.Nocoguini náganairi naro.

16Jesos icanquero:—¡María!Onetsairi aisati ocanqueri

nibarintsiquë jitacha ebereo:—¡Ogometinari!17Ira Jesos icampëro:—Popabaquëina terainta najáte cara

íniro Pabati.përi naguemisantacagane iraquemisantaiguina pingantiri cara aiquenogainocanëma cara Pabatiquë nasiaisati pasiegui Piri. Ira Tosorintsi nasiaisati Iriro Pitosorintsite obiro.

18Aito cara piáque MaríaMagararasato cara ongomantaigapëriira irogomerejegui ocampëri:—¡Naniajiri Atingomi!Aisati ocomantaiguëri omagaro ora

icanquero Jesos.

Jesos yoniagaigapaari ira irogomerejegui.(Mt. 28.16-20; Mr. 16.12-18; Ir. 24.36-49)19Aro irooti cataguiteri tominco

chopiniguite yapatoitaigasegairogomere Jesos. Aro yasitaiguërositëcori itsorogaiguërininta joríojegui.Aro iquëgotapëri Jesos yaratingopëaganguisatiquë cara irogomerejeguiquë.Yobetsatapaari icampëri:—Obirojegui, pomagoriasëretaigue.20Cara icampëri oca, yoniagaigapaari

ibaco aisati cara imeriquiquë cara

yosataaqueri soraro. Ira irogomerejeguiicaninatasantaiganaji cara iniaigabajiriItingomi. 21Aisati yogatsitairi Jesosicantajiri:—Obirojegui, pomagoriasëretaigue.

Cara igáquina Pabati Naro jirai, aisatiNaro nagátaiguëmini obirojegui yamai.

22Irooti cara itasongaiguëri irirojeguiicanqueri:—Coraque pinampëmi Caninaro Isëre

Tosorintsi. 23

tirine Tosorintsi ora icantagueti teonganinate aisati inguemisanquena Naro,pingantiri: “Aroque ijocajimiroyomaguisanquimiro Tosorintsi orapicantaguetomotiri te onganinate. Teni

. Aintaca matsiguengaira te ingomantaguetiri Tosorintsi oraicanti te onganinate, pingantiri:“Querootisati ijocajimiro Tosorintsi orapicantaguetomotiri te onganinate. Përosati

.24Cara yoniagaigapaari Jesos

irogomerejegui te irinasegue Tomás irajitacha aisati Tsipari. Basinieguiirogomere icomantairi Tomás:—Naniaigairi Ira Atingomi.25Icanque ira Tomás:—Queroca naneiro ibacoquë cara

oquenaqueri carabo, querocanominguiro nobatsapaco, querootisaticanominguiro nobaco cara yosataaquerisoraro, quero naquemisanti.

Jesos yoniagaari aisati irogomerejegui.26Pabisanaque 8 cataguiteri. Aisati

yapatoitaiga antagaisati irogomereJesos cara pongotsiquë. Aisatiyasitocoigasega. Yamaica ainta Tomásitsipaisigari irirojegui. Aisatiiquëgotapairi Jesos inasegopëaganguisati irogomerejeguiquë,yobetsatapaari icampëri:—Obirojegui pomagoriasëretaigue.27Aique icampëri Tomás:

20

Page 227: Nomatsiguenga bible   new testament

227

—Pinetsero nobaco. Pomingueropobatsapaco. Aisati pominguero pobacoyaca yosataaquina soraro. Queropitsoinguina, pinguemisantina.

28Aique yotabitanëri Tomás:—Obiro Natingomisonori, aisati Obiro

Notosorintsite.29Jesos icanqueri:—Tomás, aroquenta piniaquena

yamai, piquemisanquina. Ainta basiniira te iraneina carari iquemisantaiguëna.Inganinatasanoiganaque iriro.

30Jesos itasongasantomotaiguëriirogomere tojai ora te osanguenatimayaca Sanguenarica. 31Ora itasonganqueJesos osanguenaca yaca Sanguenaricaarota obirojegui pinguemisantaigueriJesos Iriro Quirisito ora ocantiAgabisaicoontatsiri. Iriro ItomiTosorintsi. Aroca pinguemisanqueripërosati cara pintiomoqueri IriroJonogaguitequë.

Jesos yoniagapaari irogomere icarati 7.

21 1Aique Jesos yoniagapaariaisati irogomere cara

onamijaquë angaare jitacha Tiberias.Yoniagapaari negaca. 2Cara, inasegaiguiira Simón Peroro aisati Tomás ira ijitaTsipari. Aisati Natanael ira paniachapoeboroquë jitacha Caná caraGarireaquë, aisati ira itomijeguiSebereo, aisati pite basini irogomere.3Aro ira Simón Peroro icantaiguëri:—Aique najáque nasiriatëni.Aique icantaiganaque iriro:—

quemi.Iáiguë yotetaiganacaro pitotsi,

isiriataigabitaca omagaro tsitiniriquë,cara te iráguëmate. 4Cara pënibaqueonguëtaguetanë, Jesos inaseguionamijaquë angaare, carari irogomerete irogóigueri Iriro.

5Aro Ira Jesos icaimëri:

—Janequijegui, ¿Te págaigue sima?Yotabitaiganaqueri irirojegui:—Teni.6Aique igáqueri:—Atsi pijoquiro pisiritite aiquero

pobacosonoriquë, aro págaiguëri sima.Aro ijocaiguëro. Yamai te iragabiairo

intinaajiro isiritite iacaronta sima. 7Carainiaqueri arosonori sima aito icanqueira inintasanoti Jesos:—¡Iriro Atingomi!Cara iquemobë Simón Peroro Iriro

Itingomi icanaquero imanchaquisaacanarinta inasegui, imatsecanë caraangaarequë. 8Iraegui basini irogomereyaretacaganaaro pitotsi caraonamijaquë inosicaiganaquero isirititejagacanta sima. Aitoniatinta onamijaomoncarata 100 metoro. 9Carayaguëtaiganaque quibatsiquëiniaigapëro tsitsi itasisiga paniro simaaisati pan. 10Jesos icantaigabaqueri:—Pomaigapë sima ira pisiriataiguëra

yamai.11Simón Peroro yotetanaa pitotsiquë,

inosicapëro siriti irooti cara onamijaquëiacaro sima iriantisonori iguibe icarati153, tojai inabita carari te ontisaraaimasiriti. 12Aro icantaiguëri Jesos:—Omana popaigapë.Carari te irine poro irogomere ira

osamitirine pairiraca ijita, igóiguërintaIriro Itingomi. 13Aique Jesos yáguëropan ipaiguëri irogomere aisati ipaiguërisima. 14Yamai ocarati maba carayoniagaari irogomerejegui cara aroqueicamaque icaniatanai Jesos.

Jesos inibataqueri ira Simón Peroro.15Cara itsongaiguë yapë, Jesos

yosamitëri Simón Peroro:—Simón itomi Jonás, ¿Pinintasantina

Naro pibegaiguiri icaegui?¿Pinintasanotina obiro?Yotabitanëri Peroro:

20 21

Page 228: Nomatsiguenga bible   new testament

228

—Jee, Natingomi, Obiro ogótatsinanintimi.Icanëri Jesos:—Yamai pingantimari ira omisantiri

itiomijani oisha. Pomisantaiguenari iraquemisanquina.

16Yogatsitairi Jesos yosamitairi:—Simón itomi Jonás,

tina?Yotabitanëri Peroro:—Jee, Natingomi, Obiro ogótatsi

nanintimi.Icanqueri Jesos:—Yamai pomisantinari noishate.17Mabatanë yosamitairi:—Simón itomi Jonás, ¿Pinintina?Yamai Peroro yogasëretanaca

yosamitërinta ocarati maba aisonoricainintiri. Icanqueri:—Natingomi, Obiro ogótiro

antagaisati. Pigóti cara nanintimi.Icanëri Jesos:—Pomisantinari noishate.

18Nangantasantëmini aisonori, carajirai oboinaqueraibi piquiropomanchaqui obineni piátagueque caranegaraca picogui pijáte. Carari carapintiasiparitanë pintimagonaguitëmaira basini iriro caaguëmironepomanchaqui aique iráganëmi cara tepininte pijáte.

19Aro icanqueri negaca Jesos. Irootiyogomeantari aisati icomantëri atiracainganquima Peroro caraingamaquenica, inganqueri

matsiguenga iraniacaninatobëriTosorintsi. Aique Jesos icanëri:—Piguiatapëna.

Ira irogomere iranintane Jesos.20Cara yapisitaanaca Peroro, iniobëri

cara yoguiataiganaqueri ira irogomereinintasanti Jesos. Iriati ira itsipasigacoshoni Ira Jesos cara yapaigasegui caniaisati yosamitëri: “Natingomi, ¿Pairiijita ira ágagantëmine?

21Cara iniobëri Peroro, yosamitëri IraJesos:—Natingomi ¿Iriroque ica, ati

inganquima?22Yotabitanëri Jesos:—Aroca naninque Naro intimaque

irooti cara nopigaima Naro, queropogasëreta obiro. Obiro piguiatapëna.

23Aique iquemaigabaquero omagaroquemisantatsiri ijitabetaigaca queroicami ira irogomere inintasanoti Jesos.Carari Jesos te ingantiri cara queroicami. Patiro icanqueri: “Arocananinque Naro intimaque irooti caranopigaima Naro, quero pogasëreta

.24Iriati ica irogomere neiro oca aisati

iriatisati sanguenatëro. Eiro ogóiguërocara icanque aisonori.

25Aiti arosonori ora icantaguequeJesos. Arome irisanguenatëropatiropague oca, querome cotonguiboroomagaro quibatsiquë ora sanguenatënguichaneme. Joan

21

Page 229: Nomatsiguenga bible   new testament

229

Irocas isanguenaquineri Tiójiro.

1 1Ora noguibatëmi, Tiójiro,nasanguenaquemi jirai. Nocomantë

gotëri Jesos antagaisati ora icanque aisaora yogomeantë cara iparintaca 2irooticara yogainocanaa cara yáganëriTosorintsi Jonogaguitequë. Teraiqueraiiriáte Jesos jonoquë icoigaguequeriiragátane, icomantaiguëri ora inganque.Icomantancari Isëre Caninaro Tosorintsi.3Aroqueque icamaque Jesos icaniatanaiyoniagaigapaari iragátane. Tojai Jesosyoniagapinintaigaari arota irogóiguecara aisonori icaniatanai; cara ocarati40 cataguiteri iniaigairi. Aisatiyogometaiguëri ora iragáantaneTosorintsi.

Aro ocaraque ora igátaiguëriiragátane Jesos.

4Cara yapaagaiguëri Jesos icanqueri:—Quero piáigui. Pinëni yaca

Jerosarénquëca irooti caraimagantëmiro Pabati Isëre Caninaro oranocomantaiguëmi. 5Ibaotisatancaro nijaJoan, carari yamai arosataanticataguiteri iroquemiro Caninaro IsëreTosorintsi obirojeguiquë, inasërepëmi.

6Ira botoitacha yosamitaiguëri iraJesos:—Natingomi, jirai aiti iragáantane

omatsiguenga Isirael. Yamai teiraniajiri. ¿Yamaica piguipigairo?

7Yotabitanëri Jesos:

—Teni ingogue Pabati pigóiguero orainganque Iriro. Teatisati pigóte ationgantima inganquero. Paniro igótiIriro. 8Orari Isëre Caninaro Tosorintsiinanquemi omitocoquemi ogabiaquemi.Iroro pingomantaguetocotaguëquenayaca Jerosarénquëca, aisati Joreaquë,aisati Samariaquë, irooti antagaisatiquëquibatsi.

Cara yogainocanaa Jesos.(Ir. 24.49-53)

9Aroque inibataiguëri Jesos, aiqueiáque yogainocanaa jonoquë.gabaqueri irooti cara isorocanaquemingoriquë te iraniaigabajiri.10Iroontinta inetsaigabaqueri Jesos carayogainocanaa, ainta inapë piteironomire Tosorintsi icapëro iguitsagarecatarosonori 11yosamitapëri icampëri:—¿Aintajeguibi, Garireasati? ¿Pairo

pinetsabiriti cara Jonogaguitequë? IriatiJesos ira yáganë Tosorintsi jonoquë,caraquesatantata iribocapae. Cara iáqueaisati ingampaima cara iripigaima.

12Aro ipigaigapa iragátane caraoguitojaquë jitacha Olibos poroquirometoro irooti Jerosarénquë. 13CaraJerosarénquë yapatoica iragátane Jesosjonoquë pongotsiquë cara itimaiguë.Ainta Peroro, Joan, Santiago, aisatiAntiris, Jeripe, Tomás, aisatiBaritoromé, Mateo aisati basini Santiagoitomi Arijeo, Simón ira nintasantiroibaísite, aisa Joras imatsiguenga

ORA ICANTAIGUË IRAGATANE JESOS

Page 230: Nomatsiguenga bible   new testament

230

Santiago. 14Iquengaigaca përosati carayamanaigui. Itsibataigari ireinti Jesos,aisati María iniro, aisati tsinanepague.

Icoiguëri Matías ira pëgairine Joras.(Mt. 27.3-8)

15Pabisanaque arosataanti cataguiteri.Yapatoica ira quemisantiri Quirisitoicarati 120. Yaratianque Peroro caraaganguisatiquë icanë:

16—Nopiguemisantacagane, aroqueomoncaraca ora isanguenaque Davidjirai, osanguenatacaqueri Isëre CaninaroTosorintsi. Isanguenatocoqueri Joras iraobatacaganëri ira águëri Jesos. 17IraJoras itsibatabitaiguëna caranaquenguitsatomotiri matsiguenga.18Aique Joras ipimantëri Jesosyágancari quirequi. Aique iáqueipariaque Joras itsirapë pisotosetanëiramaretsa. Ira basini matsiguengayágairi iguireguite yamanantancaroquibatsi cara iritijiri camatsiri paniachajaanta. 19Iquemocoqueri antagaisatiJerosarésati, aro ijiquero irinibarequëiguebatsite Asérarama ora ocantiquibatsi asi araatsi. 20Cara jiraiosanguenaca iribiroquë jitacha sárimo:

¡Querotasha pairi timapatsi caraitimirori iriro!

Aisati ocanti:Iripëgairita basiniquerai sërari.

21-22Yamai përosati inibatë Peroro:—Ainta matsiguenga tsipataiguëna

gueque aisati itsibataiguina iniaqueriJesos irooti cara icamaque icaniatanaiyogainocanaa. Yamai irorocaninatënguitsi nongoiguëri paniromatsiguenga intsibataiguëna caranongomantëgotëri Jesos cara icaniatanai.

23Aro iquengaigaca irogaiguëri pitesërari: José aisa ijita Barasabás aisa ijitaJósito, aisati basini sërari ijita Matías.24Yamanocoqueri:

—Obiro, Natingomi, pigótasantiroiraneingomento antagaisatimatsiguenga. Yamai ainta yaca pitesërari. Poniagaiguenari pairi pininti25pëgairine Joras ira tsipataigabitëna

motimi iáque iraisatiguitequë.26Aro yosocaiguëro mopëquipague

ora irogóontëmari pairiraca ingoiguëTosorintsi. Aro icoiguëri Matíasyogaiguëri intsibatëmari iragátane Jesosicarati 11.

Ora cataguiteri jitacha Pentecosités.

2 1Parepa cataguiteri jitachaPentecosités. Yapatoitaigaca

antagaisati ira quemisantiri Quirisito.2Iroguito iquemaigabaquero cantacacoguentima oquibeguinte cara jonoquë.Pipogopë cara inaigasegui pongotsiquëpiacaro. 3Oconijatomopëri ocamparopamaminguiro. Ipamaguequeantagaisati. 4Iroonti Isëre CaninaroTosorintsi. Aisati pinasërepëriantagaisati irirojegui coshonipogaigapëri.

nërinta Caninaro Isëre Tosorintsi.5Aroqueque yapatoica caraJerosarénquë tojainisonori joríojeguiipaniaguetaca jaapaguenta. Ipocasitiiromanaiguëri irinibaqueri Tosorintsiaroquenta iquemisantasantëri.6Iquemocotaigapëri iragátane Jesos iranibataguetatsi. Yapatobiripari. Teirogóigue pairoraca inguenguema caraiquemopëro antagaisati irinibaresonori.7Iquenganeintasanotaigapa icampë:—¿Teco irirojegui Garireasati

nibatatsica? 8¿Atiraca ocantanaquemaigapë inibataiguëro nasiatinanibare paniropague? 9Ainta yacamatsiguengapague ipaniaigacaPáratiaquë, aisa Meriaquë, aisa Eránquë,Mesopotamiaquë, Joreaquë,

1 2

Page 231: Nomatsiguenga bible   new testament

231

Caparosiaquë, Pontoquë, Asiaquë,10Jirijiaquë, Pampiriaquë, Ejípitoquë,Iribiaquë aronisatiquë poeboro jitachaSirene. Aintasati Iromasati. 11Irirojeguijorío aisati ira aretaigacha quemisantiriTosorintsi aisa icantari joríoquemisantiri. Aintasati Queretasati aisaArabiasati. Naroegui naquemaiguëriinibataiguëro nasiatieguinanibarepague.guëri caninarisonori Tosorintsiitasorintsitasanoti.

12Iquenganeintasantaiganacaantagaisati te irogóigue pairoracainguenguema. Yosaminaitobaganaca:—¿Pairo ocanti?13Ainta basini icabíntsáqueri icanque:—Isinguitaigacani.14Yaratinganë Peroro aisati basini

iragátane Jesos icarati 11, inibatasantëricatsigue Peroro:—Nomatsiguenga joríojegui, aisati

quëca, pinguemaiguena oranongomantëmi yamai. 15Icaeguimatsiguengaca teni irisinguitima carapiquengaigaca obirojegui teraintairionogate paba. 16Iroro oca

tsiri cara isanguenaque:17 Icanë Tosorintsi: “Aiquentata

nomaiguëri Nasëre Caninaro

guequë. Ingomantëgotëna Naropitomijegui aisati pisintojegui.Naro oniaguequerineoboinapague pairorapagueraca.

gueque. 18Aisati noguequerontaNasëre Caninaro noguëneri iraquemisantina sërari aisa tsinane.Aro ingomantëgotëna. 19Carajonoquë noniagaiguëmiroti orapinguenganeintasantanquima.Osobica quibatsica noniagaiguë

santanëma: tojaiti iraraa,tairingachari, arosonoricatsiaguetaque inanë. 20Ira pabaintsitinitanë aisa ira manchacoriinguiraatanë cantaca araatsi caraqueroquerai ipoqui Atingomiirogótocotaiguëri omagaromatsiguenga ingomantëpëri. Iroro cataguitericobeingaguiterosonori.21Pairiraca abenquimarineAtingomi iromanaqueri aito

.Aro ocarati ora isanguenaque jirai

Joel. Përosati cara inibatë Peroro:22—Nomatsiguenga joríojegui,

pinguemaiguena ora nanganquemi.Yamai yoniaguëmi Tosorintsi carainiacaninatëri Ira Jesos Nasaresati.Itasongagueantë, icanquero ora te

naca cara itasorintsitantagueque Jesosora pigóontëmari cara igáqueriTosorintsi icantaguequero pairoraca.Pigótabecaro obirojegui. 23Jiraisonoriiquianca Tosorintsi, aro igáqueri Itomiingamaque yaca quibatsica. Obiroógaiguëri cara popabaqueri ira basiniatimatsiguenga catsimari ipëicotaiguëri.24Irari Tosorintsi itinaajiri yoganiatairiaisatitanai. Yamai quero icamaji. 25JiraiDavid isanguenatocoqueri:

Përosati naneiri Natingomicatingasatiquë naro. Itsibatënacoshoni yoguëna imitocotina oraquero notsorogui. 26Iroronacaninasëretaguëqueninibatëgotëri caninasati. Aitosatinobatsa omagoriaque caninasati27queronta pijoquinaro nasëreosobiquë, querootisatipinintacaguina pibatsaaguinobatsa naronta piniacaninatë.28Aroque poniaguënaro negaraca

2

Page 232: Nomatsiguenga bible   new testament

232

cara narequimi carari yamaipërosati nantiomoquemi, obiropoganinasëretëna narontapintsibatëma.

Iroro ora isanguenaque David jirai.Përosati inibatai Peroro:

29—Nomatsiguengajegui,tëri David catingasati. Igóiguë eiroeguiicamaque David omatsiguengajegui carajirai, itiaca yaca përosati irooti yamai.30Ira David comantantatsiri igótasantiaroque icomantasantëri Tosorintsiicanqueri:

—David, aiquenta noguëri Itingomipigáantomentoquë Irirontapomatsiguengasonori.

31—Teraiquerai intinaajimaJesoquirisito igótocoqueri Davidinibatëgotëri Quirisito cara inganiatanae.Icanque David quero ojocagani isëreosobiquë, querootisati pibatsaagui ibatsa.32Iriati Jesos icabiriqueri yoganiatairiTosorintsi. Naroegui irogomere Jesosnaniaigairi Irineniati. 33Tosorintsiyoguëri Itomi ibacosonoriquë. Aisatiipëri Isëre Caninaro Iriri icomantasantërijirai. Yamai antagaisati oca piniaiguëcaaisati oca piquemaiguëca ipaiguënaronaroegui Jesos. 34Cara terai iriáteJonogaguitequë David icanque:

Tosorintsi icanqueri QuirisitoNatingomi: “Pisobique yacanobacosororiquëca 35irooti caraintingomintaiguëmi ira

.36—Yamaicari nocoguini irogóigueta

antagaisati joríojegui Iriati Jesospipëicotaiguë obirojegui, aroqueTosorintsi icanqueri Atingomi aisa IraAgabisaicoontatsiri.

37Cara iquemaguetobëro irinibarePeroro oshabitapëri joríojeguiiraneingomentoquë, inibataiganaqueriPeroro aisa basini iragátane Jesos,yosamitaiganaqueri:

—Nomatsiguenga, ¿Paironangantaiguë?

38Yotabitaiganaqueri Peroro:—Pingantaigaima yacaqueroca,

pabentaiguemari Jesoquirisito,pomaotisabiritaiguemari Iriro arota

taigui te onganinate, queroiquengaimiro.jimi ingábintsaigaimi. Aro imasitaiguëmiro Caninaro Isëre aisati.39Imasitëmiro obirojegui, aitosatiimasitëmari pijaniquitejegui, aisaantagaisatijegui matsiguenga iraingaimë Atingomi Otosorintsite.

40Iroroca nibarintsi aisa basini tojaiicomantaguetiri Peroro icanqueri:—Quero posigajari yamai ica

matsiguengaca icantaguetomotiriTosorintsi ora te onganinate, teinguemisantiri. Pinguemisantiri obiroTosorintsi arota iragabisaicoquimiirojocajimiro ora pintagueti teonganinate.

41Aro iraegui quemisanquero irinibareibaotisataigaca icarati 3,000. Yamaiitsibataigacari quemisantatsiri.42Përosati iquemisantaiguëro orayogomeantë iragátane Jesos, iquengasëretaigaca, yapatotaigaca, yamanaiguë,itsibatobagaigaca itingaraguequero paniquengasëretantaigacari Jesos Iracamobiqueri. 43

naquero antagaisati basini matsiguenga

gueiguë iragátane Jesos imitocotaiguërinta Tosorintsi. 44Përosati iquengasëtaiganaca ira quemisantatsi aisatiipaguetobaganaca ora iraisati iriro, teiromichate. 45Ipimantaguequero orayasinta quemisantatsiri yotsatengaiguëriipaguetëri ira coguitiaro pairoraca.46

taca cara oquibequë pongotsi irasiTosorintsi. Aisati yapaiguë pan

2

Page 233: Nomatsiguenga bible   new testament

233

ibangopaguequë. Icaninasëretaiganaque.Aisati caninari iraneingomentojegui.47Inibabentocotaiguiri Tosorintsi:—Icaninatasanoti.

guëri ira quemisantatsiri. PërosatiTosorintsi yogabisaicoqueri ira iriraiquemisanqueri Quirisito. Itsibataigariira botoibiritari Jesoquirisito.

Iquenguitsatagueque Peroro oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi.

3 1Chopiniguite iáiguë Peroro aisaJoan itanë cara oquibequë pongotsi

irasi Tosorintsi. Iáque iromanaqueirinibaqueri Tosorintsi ora yametajoríojegui. 2Cara omoroquë jitachacaninaro ainta inasegui paniro sëraricarancaratatsi. Te iranëitëmate caraiboguë jirai irooti yamai. Antagaisaticataguiteri iráganëngani cara omoroquëiromanaguequeri ira bocatsi imëriquirequi. 3Cara iniobëri Peroro aisaJoan cara inganaqueme yamanobëriquirequi icabëri:—Pingantaneintëgotina, pomena

quirequi.4Inetsaigapëri Peroro aisati Joan,

icampëri:—Pinetsena.5Inetsëri ininti irágobëri pairiraca.

6Carari icanë Peroro:—Teni irine nasi naguireguite,

teatisati oro. Yamaica iroonti ora inatsinomëmi. Nanganqueri yamai

mita. Pingabiritima panëitanë.7Peroro yáguëri ibacosonoriquë

imitocoqueri cara iraratinganë. Aitocara osintsitanai iguiti aisati igueroqui.8

tanai. Itsibatacari pitirooti tsomaguioquibequë pongotsi irasi Tosorintsi.Yanëitanë, imatsematsetanë,cotajiri:

—Caninari Tosorintsi.9Tojainisonori matsiguenga iniaiguëri

cara yanëitasegui inibabentocoqueriTosorintsi. 10Igóiguëri irironta irasobigantetatsi cara omoroquë caninarooquibequë pongotsi irasi Tosorintsi,yamanopiantë quirequi.santaigacari matsiguenga. Teniirogóigue atiraca icanca. 11Caraibeganaa carancaratabetacha teirapabaquëicotiri Peroro aisati Joancara isotocanë. Cara omoroquë jitachairaisati Saromón isigaigapa matsiguengaiquenganeintasanotaigapa. 12Peroroiniaiguëri matsiguenga yosamitobëri:—Nomatsiguenga ¿Pairo

piquenganeintasantobiqueri ica? ¿Pairopinetsabiritaiguëna? Cagaronatasorintsite noganëiantaari.Querootisati pijitina caninarina naro.13Iriro Tosorintsi iquemisanque Abaramjirai, aisati iquemisanqueri Isac aisaJacob, acharineegui, Iriro oniagaiguëmiri Jesos Itomi Caninarisonori.Obirojegui págagantëri, pitsoingaiguëricatingasatiquë Pirato cara icogabecairomisotocajiri. Te pinintaigueobirojegui. 14Pitsoingaiguëri Iracaninatasanotatsiri. Te pomaniri Piratoiromisotocajiri Jesos, irianti picogaiguëiromisotocajimiri ógueri. 15PógaiguëriIra timagantatsiri. Icamaque Jesos caririicabiritajiri Tosorintsi yoganiatairi.Aisatitanai naniaigabajiri. 16Iriati Jesospëri isintsire ica sërarica. ¿Tecopigótiri? Iquemisanquerinta Jesos, icayoguibegajica.

17—Yamai, nomatsiguenga, nigótinaro te pigóigue obirojegui orapicantaiguë cara pogamagaiguëri Jesos.Teatisati irogóigue pitingomipague.18

nëri antagaisati comantantatsiri jiraiicomantëgotaiguëri Quirisito caraingamobicái. 19Pinguengaiguema arota

2 3

Page 234: Nomatsiguenga bible   new testament

234

pomasiniatitanae yamai quero picantajapibega jirai. Pabentaiguemari Tosorintsipinguemisantaigueri arota irojocajimiroora picantagueigui te onganinate. 20Aroingábintsaigaimi Tosorintsi intsibatëmiarota iraganinasëretaiguemi. Aisatiiragátajimiri Jesos aisati ijita Quirisito

taiguë comantantatsiri jirai.21

quënta irooti cara irobetsicaguequeroTosorintsi antagaisati pairoraca yacaquibatsica.caqueri,ripague ora inganque Tosorintsi yacaquibatsica. 22Paniro comantantatsirijitacha Moisés isanguenaque jirai:

Tosorintsi Itingomisonoriiragáquemiri comantantatsiriaisati inganquina nibega naro.Iriro omatsiguenga. Pairoraca

taigabaquitiguiri. 23Ira queroiquemisantobëri, iriroiripoguiriaiguë iritsonguëmata,quero itsibatari imatsiguengaquemisantatsiri.

24Antagaisati comantantatsiriicomantëgotëro oca piniaiguëca yamai.Iparintaca Samoel aique basinicomantantatsiri irooti yamai.Icomantëgotëro omagaro. 25Aisatiobirojegui pomatsiguengatacari iracomantantatsiri jirai. Picharineeguiaisati obirojegui iquengaiguëmiTosorintsi cara icanqueri Abaram:

Nangantocobintaiguëri antagaisatimatsiguenga yaca quibatsica.Iroro nagátaguëqueri

gaimi obirojegui iraganinasëgapëri matsiguengajegui.

26Tosorintsi yoguibatëri Itomiigáquemiri ingábintsaiguëmi caninasatiarota pijoquiro obirojegui ora

picantagueti quimingaro,cotaigaimi.

Peroro yogomequeri itingomi.

4 1Iroontita inibataigaseguirimatsiguenga Peroro aisa Joan,

iriguito ipocaigapë saserirotijegui aisatisaroseoegui aisati itingomi iraomisantiro oquibe pongotsi irasiTosorintsi. 2Iguisanijimpëriinibatobagaigaca:—¿Pairo yogomebiriqueri

matsiguenga? Icomantirini inganiatanaeigamagapague aroquenta itinaaja Jesosicaniatanai. Teni onganinate ocayogometirica.

3Aroquenta ochapinitanë, yágagantëriira Peroro, aisati Joan, aisa iracarancaratabetacha, yomingaiguëriirooti cara onguëtaguetanë. 4Cararitojaini ira quemaiguëri Peroro aisa Joaniquemisantaiguëro Irinibare Tosorintsi.Yamai quemisantatsiri icarataigui 5,000sërari.

5Oquëtaguetanai yapatoicaJerosarénquë itingomiegui jorío,antiasipariegui, aisa ira ogomeantiroSanguenari. 6Aintasati Anás itingomisaserirotijegui, aisa Caijás, Joan,Arijantoro, antagaisati imatsiguengaitingomi saseriroti. 7IcaimagantëriPeroro aisati Joan yogobëri aganguisati,yosamitaigabaqueri:—

jica? ¿Pairo picantancari? ¿Pairiagáquemiro cara picanquero negaca?

8Pinantasantacarinta Peroro IsëreTosorintsi pinibataqueri caninasati. Aroyotabitanëri Peroro:—Obirojegui itingomi aisati

antiasipari, 9¿Iriroco posamitaiguënaica carancaratabetachaca icantaneintëgotëri Tosorintsi? Pinetsaigueritegotsitatsi ini yamai. ¿Picogaiguinicopigóigue atiraca icanca cara ibegaja?

3 4

Page 235: Nomatsiguenga bible   new testament

235

10Pinguemaiguena. Aisati caninataqueinguemaigue antagaisati omatsiguenga.Yogabisaicotajiri JesoquirisitoNasaresati Ira pipëicotaigabitacaobirojegui, carari itinaajiri Tosorintsiyoganiatairi.

11—Ira Jesos aisa icantaro pibegaotingomi mopë cara ijocaiguëro jirai iraobetsiquirori pongotsi. Tosorintsiyoguibatëri Itomi Iriro Itingomisonori,carari obirojegui picantari obetsiquiroripongotsi. Pitsoingaigabaqueri Jesospipëicotaiguëri. 12Teni irine basiniAgabisaicoontatsiri yaca quibatsica iraagabisaicotajáine. Paniro Jesos ipacáiriTosorintsi.

13Inibatasantë catingasati Peroro aisaJoan. Iniaigabaqueri itingomiegui

gaca:—¿Pairo te intsorogobite pitirooti?

Teni irotsatenguiro sanguenari tentairisanguenatasante. Irianti simaguiti.¿Nega igóiguëro inibatëro ora icanquenegaca? Irirojengari ogomequeri Jesoscara itsibataigacari jirai.

14Aintasati ira obegajacha.Iniaigabaqueri itingomiegui te irogóigueirotopitaigueri Peroro. 15Aro igáqueriPeroro aisati Joan aisati ira obegajacha:—Atsi pisotocanë canta. Caraquenta

nangaimaigaimi.Aro inibatobagaigaca itingomiegui.

16Icantaiguë:—¿Atiroco angantiri ira sërarira?

Quero itsoingaiguiri eiro antagaisatintaJerosaresati igóiguë cara itasonganque.17

motaguetiri basini matsiguenga. Intsomeomitsoroguiri, intsome angantiri: “Queropicomantë .

18Aisati icaimaigairi iguisatsatëriisintsitsaqueri:—Quero picomantëgotairi aisati Jesos.

Querootisati pogometocotajiri.

19

queri:—Pinguengaiguema obirojegui. ¿Teco

iraniaigái Tosorintsi? Pingomantina.¿Caninataqueco nanguemisantaiguemiobiro; oraco irasi Tosorintsinanguemisanque? 20Queronojocobintiro, nanganquero orananiaque aisati ora naquemaque.

Yapatoitaigaca quemisantatsiri yamanaiguë.

21Yamai yogobeingataiguëriitingomiegui cara igátaigairi. Teiripasabintsatiri aroquentaitsorogaiguëri matsiguengajegui.Icanque matsiguenga:—Caninari Tosorintsi aisati caninari

ira quemisantatsiri yoguibegajiricarancaratatsiri.Iroro te iripasataguëtiri. 22Aroque

yogabisë 40 osarini ira carancaratatsi

jiri.23Aro itingomiegui yomisotocaigairi

Peroro aisa Joan, aique iáiguë carainaigasegui basini quemisantatsiri.Icomantaguepëri antagaisati oraicanque itingomiegui saseriroti aisatiantiasipari. 24Aroque iquemaigabaqueri,yamanaiguëri Tosorintsi icantaiguë:—Natingomi Tosorintsi, Obiro

obetsiquëro Jonogaguite, aisati quibatsi,aisa angaare, antagaisati. Aisatipobetsicaguequeri antagaisati ira inatsiJonogaguitequë, aisa quibatsiquë, aisaangaarequë. 25Aisati jirai pogomequeriDavid ira quemisantimi.cari Pisëre ora isanguenantacaro oca:

¿Pairo iguisaneintaguetobiquimi irabasiniati matsiguenga? ¿Pairoiquengasëretaguebiritirojoríojegui ora te onganinate?26

taca icogaigabita iritsonguerime

4

Page 236: Nomatsiguenga bible   new testament

236

Atingomisonori aisa Iraagabisaicoontatsi.

27Yaca Jerosarénquë yapatotaigaca

guëri Jesos Pitomi caninari. Iriro poguëAgabisaicoontatsiri. IguisaneintaiguëriEroris, Pontsio Pirato, joríojegui, aisatibasiniati matsiguenga. 28Jirai pigótiri.Yamai aroque icantaiguëro irirojeguiora piquianca pobetsiquë jirai. Aisatipisëretaca cara ingamobitaiguënaPitomi Jesos. 29Yamai Natingomi,pinetsaigueri.guena. Pingantocotina querota

tasantëmiro Pinibare. 30

note, pigaguibegajiri ira janaitatsi arotairogótiri matsiguenga aisonori IriroJesos Pitomi aisati iraniacaninataigueri.

31Aroqueque itsonque yamanaiguë,aro posebatanaca pongotsi carainaigasegui. Pinampari Caninaro IsëreTosorintsi icomantasantanqueroaisonori Irinibare Tosorintsi, teintsorogaiganaque.

Iquengaigaca quemisantatsiriintimaiguë caninasati.

32

tsiri. Iquengasëretaiganaca.tanaca ora iraisati, te iromichate. Tepaniro cantatsine:—Iroroca nasiati.33Përosati iquenguitsatasantë

iragátane Jesos icanque:—Icabiritanaa Atingomi Jesos

icaniatanai.Aisati icábintsaiguëri Tosorintsi ira

iragátane. Yoganinasëretaiguëri. 34Tepaniro tasegatsine. Antagaisatintayasintagueta togantsipague aisatipongotsipague ipimantaguetiroyágancaro quirequi. Yamapëri, 35ipapëriiragátaneegui Jesos irotsatengaguetiriira coguetatsi paniropague. Icantaneintë

gane. 36Ainta inasegui paniro sërarijitacha José. Aisati iragátane Jesosijitaiguëri Berinabé ora ocanticaninatagantatsiri. Ipaniacaoboguesiquë jitacha Chípire. Iriroimatsiguenga Irebí. 37Ipimantëroiritogane, yamapë iguireguite, ipapëriiragátaneegui Jesos.

Itsoigaca Ananías aisa Sajira iina.

5 1Ainta basini sërari jitacha Ananíasaisati Sajira iina ipimantëro

iritogane. 2Iquengaigaca iriro aisa iinayágarantobë aganguisati quirequi,yoguëri. Yáganëri basini Ananíasipapëri iragátane Jesos icampëri:—Jerica quirequi pipënataca cara

nopimantëro notogane.3Antagaisati pigótacaqueri Peroro

Isëre Caninaro Tosorintsi. IcabëriPeroro:—Ananías, pitsoigani. ¿Pairo

pinintacagobiqueri camagari Satanásyamaica inanquimi pineiquë? ¿Pairopamatobibiritabecaro Isëre Tosorintsicara págarantobë quirequi,poganontacari aganguisati? 4¿Cagaricopasi pitogane ora popimantëra, cagaricopasi quirequi?gaca picanque: “Jerica antagaisati

? Teni pomatobitina naro,Irianti pamatobitabeca Tosorintsi.

5Iquemobëro Ananías ocanibarintsica, aito ipariganë icamaque.Iquemocotobënaque antagaisati. 6

guëri oboinapague iponatancari tocoya,yágaiganaqueri itiaiguëri. 7Pabisanaquecosamanisata pipogopë iina Ananías,terai ogóte cara aroque icamaque ojime.8Yosamitobëro Peroro:—¿Ati icarati quirequi páguë cara

popimantaiguëro pitogane?¿Antagaisatico ica ipapënaca pijime?

4 5

Page 237: Nomatsiguenga bible   new testament

237

Oniaqueri Sajira ocampëri:—Jee, antagaisati.9Icabëro Peroro:—¿Pairo piquengabiritaigaca obiro

aisa pijime pomatobitaiguëro IsëreAtingomi? Pinetseri ira sëraripaguera.Aroque itiaiguëri pijime. Aisati obiroyamai iráganëmi iritijaiguëmi.

10Aitosati opariganë Sajira ocamaqueiguitiquë Peroro. Cara icaigapë oboina,iniaigapëro aroque ocamaque. Yáganëroitiaquero otsibatapaari ojime. 11Aroitsorogasantaiganaque omagaro iraquemëgotëri Ananías aisati iina.

Iragátane Jesos catingasati cara joríoquë.12Tojai itasongapininti iragátane Jesos

imitocoquerinta Tosorintsi. Yoniagaiguërimatsiguenga ora igóontacari Tosorintsi.Iquenganeintasantaiganaca matsiguenga.Yapatotaigaca ira quemisantatsiri caraomoroquë jitacha iraisati Saromón.13Itsorogaiguë matsiguengajegui caraintsibataiguëmari, carari icanque:—Cobeingari ira quemisantiri Jesos,

carari aisati caninari.14Tojaisonori sërari aisati tsinane

quemisantaiguëri Jesoquirisito.Itojaigasanoiganaque quemisantatsiri.15Yogaiguëri ira janaitaguetatsiri caraabatsiquë. Yoguëri jatasintsiquë arontainguenopë Peroro iromamegapëri arotairobeganaima. 16Yapatotaigapa tojainimatsiguenga paniacha basinipaguequëpoeboro aronisatiquë Jerosarén.Yamaigapëri ira janaitatsiri aisati irainanca camagari. Yoguibegajiriantagaisati.

17Aro iguisaneintanaca itingomisaseriroti aisa ira tsipatachari ijitasaroseo. 18Yágagantëri ira iragátane

quë Jerosaresati. 19Cara tsitiniriquëyasirianaquineri ironomire Tosorintsi,yomisotocanairi icanqueri:

20—Pijáigue cara oquibequë pongotsiirasi Tosorintsi. Pinguenguitsataigueroora nibarintsi timagantatsi.queroca matsiguenga përosati intimaqueJonogaguitequë.

21Cara oquëtaguetanë iáiguë cara

tanë. Iroontita yogomeantaigui,itingomi saseriroti aisa ira itsibataicaimaiguëri yapatotaiguëri iraobatatsiri jorío icarati 71. Irirojeguisaseriroti, antiasipari, aisati iraogomeantiro ora isanguenaque jiraiMoisés. Igáqueri iromeraro:—Pijáigue omingamentoquë

pomaigapënari yaca ira quemisantiriJesos.

22Aique iáiguë iromingamentoquë. Teirinaigue. Aro ipigaigapa icomantaigapë23icanque:—Naniaigapëro omingamento

ositasantaga sitëcori. Ainta iraomisantiro omoroquë. Caranasiriabeparo te irinaigue tsomagui.

24Cara iquemaquero oca nibarintsicaitingomi ira omisantiro ibangoTosorintsi aisa itingomi saserirotiimabocaca iquenganeintasantaiganaca.Yosamitobaganaca:—¿Ati icanca irirojegui? ¿Nega

iáiguë? ¿Atini yamai?25Iriguito yarepa paniro sërari

icampë:—Ira sërari pomingaigabitaca ainta

yamai tsomagui oquibequë pongotsiirasi Tosorintsi yogometaigapairimatsiguenga.

26Aique iáque itingomi ira omisantirooquibe pongotsi aisa iratirite,yamaigapëri caninasati. Te ingantiricatsimari itsorogaiguërintamatsiguenga. Icanque itingomi:—Iribasegaiguënaca mopëquë.27Yamapëri ira iragátane Jesos

itingomi aisa ira itsibata, yogaiguëri

5

Page 238: Nomatsiguenga bible   new testament

238

aganguisati obatatsiriquë. Icabëriitingomi saseriroti:

28—Aroque nacantasantaiguëmi cani:“Quero picomantë .Yamai pogometaiguëri omagaroJerosaresati. Pinibatëgotina: “Irirojegui

.29Yotabitaiganaqueri Peroro aisa

basini iragátane Jesos:—Caninataque nanguemisantaigueri

Tosorintsi. Inganqueca matsiguenga orabasiniati, quero naquemisantiri.30Aisonori obirojegui ógaiguëri Jesos.Pipëicotaiguëri corosiquë. Carariicabiritajiri Tosorintsi yoganiatairi, Iraiquemisantaiguë omatsiguenga jirai.31Tosorintsi yogainocanëri Ira Jesos.Yoguëri ibacosonoriquë. Yoguëri

tatsiri icoguininta imëri joríojegui caraingantaigaima yacaqueroca,guëri Tosorintsi irojocajineri oraicantagueti te onganinate queroiquengairo. 32Aroque nigótasantëro ocanocomantaiguëguequero. Aisati ocomantaguetiCaninaro Isëre Tosorintsi, Iroro ipëriTosorintsi antagaisati ira quemisantiri.

33Cara iquemaigabaquero ocanibarintsica págapëri oshabitapëriiraneingomentoquë itingomiegui,iguisaneintasanoiguëri iragátane Jesos.Icogaigabitanaca iróguirime. 34Aintasërari jitacha Gamariel. Iriro bariseoaisati yogomeantiro Sanguenari.Iniacaninataiguëri iriro matsiguenga.Aro yaratianque icanque:—Iráganërita casiriconiati icaegui

quemisantirica Jesos. Caraquentaaguipigapairi.Aro yáganëri sotoquë. Aique icanë

Gamariel:35—Nomatsiguenga, pigamaiguema

ora pinganquerira icaegui quemisantiriJesos. 36Jirai iconijapë Téoras ira

jitabitënguicha itingomi. Yoguiataiguëritojai irogomere icarati 400 sërari.Yogamagaiguëri Téoras atingomiegui,yomisigaiganaqueri iratirite iátagueque.Yamai teni nanguemocotajiri. 37Aiquecara isanguenatocotaguequeriantagaisati matsiguenga arotairipënabintëri quirequi impoesito,iconijapë Joras Garireasati. Aisatiyoguiataiguëri tojainisonori irogomere.Aisati yogamagaiguëri ira Joras,iátagueque iratirite. 38Iroronocomantaguëtaiguimi yamaicaninataque irineta icaeguimatsiguengaca. Quero picantaiguiripairoraca. Iriroca agáqueri matsiguengaingomantagueque, aro otsonganaquimaoca nibarintsica. 39Iriroca agáqueriTosorintsi tigueti pingantiripiguimairentiri. Quero pipëgatsatariTosorintsi.Cara iquemobëro oca nibarintsica,

iquengaiganaca.40Icaimagantaigairi ira iragátane

Jesos. Ipogopë. Ipasataigabaqueri,icantasantaiguëri:—¡Quero pinibatëgotaigairi Jesos!

¡Quero pinibatëmati!Aro igátaigairi itingomiegui

yomisotocajiri. 41Iáiguë quemisantatsiriicarati 12 icaninasëretaiganaquearoquenta itsipiriobitaiguëri Jesos orapasiguitagantsi. 42Antagaisaticataguiteri përosati yogomeantaiguicara oquibequë pongotsi irasi Tosorintsiaisati pongotsipaguequë.guiri Jesos icantopiantë:—Iriati Jesos Agabisaicoontatsiri Ira

oguiaiguë eiro jirai.

Icoigaiguëri ira omitocoontatsiri icarati 7.

6 1Itojaiganaque quemisantatsiri.Ainta ira nibatatsi guiriego aisati

ira nibatatsi ebereo. Yabenca iranibatatsi guiriego icantaiguë:

5 6

Page 239: Nomatsiguenga bible   new testament

239

—Antagaisati cataguiteri caraimitocoonti yotsatengaguetiro perintsi,omatsiguenga ogamaimentagapitaseguë. Paniro imitocotiro iroonti oranibatiro ebereo.

2Aro iragátane Jesos icarati 12

tsiri. Icabëri:—Teni ongomeite nojocanëro cara

naquenguitsatopiantiro IrinibareTosorintsi arota nomaguetaiguemiropoperi. 3Yamai, nopiguemisantane,pingoigaigue 7 matsiguengaomitocoontatsiri ira caninatatsiri,ogótasantatsiri, pinanca Isëre CaninaroTosorintsi. Pomeri itarobacaare oraimantaguetimiro poperi. 4Naroeguipërosati cara nomanaiguë aisati caranongomantagueantiro IrinibareTosorintsi.

5Aro iquengaiguëro. IcoigaiguëriIsiteban ira quemisantasanotatsi aisapinancari Isëre Caninaro Tosorintsi.Aisati icoigaiguëri Jeripe, Porócoro,Nicanor, Timón, Párimenas. Aisatiicoiguëri Nicorás Antioquíasati, jiraiitsibataigacari jorío iquemisantabecariTosorintsi, aique iquemisantasantëri.6Aique yamaigapëri cara iragátanequëJesos. Aro yamanocotaigabaqueriyogaiguëneri ibaco iguitoquë. 7Tojaiicarati ira quemaiguëro IrinibareTosorintsi. Aiquero iáque itojaiganaquequemisantatsiri canta Jerosarénquë.Aisati tojai icarati saserirotiquemisanquero Caninaro Nibarintsi.

Yáguëngani Isiteban.8Tojai icaninasëretasantë Isiteban.

Tojai itasongagueanti imitocoquerintaTosorintsi. Iquenganeintasantaiganacamatsiguenga. 9Yapatotaigacamatsiguenga jirai ibimantaga, yamaiyomisotocajiri, aintasati Sirenesati,Arijantiríasati, Sirisiasati, Asiasati.

Irirojegui pëgatsatacari Isiteban. 10Teniirogóigue irotopitiri. IgótasanotiIsiteban inibatasantë Iroronta IsëreCaninaro Tosorintsi nibatacaqueri.11Aro tojai ira quisaneinqueri iraIsiteban icantaiguëri basinimatsiguenga:—Intsome ontsoiguëgotimari Isiteban.

Aro nomaiguëmi quirequi.tiri: “Naquemaqueri Isiteban. ItsoinguëriMoisés icantocoqueri ora te onganinate.

.12

taiganaca antiasipariegui, aisa iraogomeantiro Sanguenari, antagaisati.Omanapague ipocasipëri yágaigapëriIsiteban yáganëri itingomieguiquë joríoicarati 71. 13Aisati igátaiguëri iratsoiguëgotëmarine inganque:—Naquemaqueri Isiteban icantopiantë:

“Teni onganinate ibangoca Tosorintsi.Teatisa ora isanguenaque Moisés.14Irioquëro Jesos oquibeca pongotsi.Aisati imasiniatiquero ora nametaiga ora

.15Aique inetsaiguëri Isiteban

itingomiegui jorío aisati antagaisati irasobicaigasegatsi. Inetsasantobëri iboroquëIsiteban caninaro aisa icantaborotariibega ironomire Tosorintsi.

Icomantëgotaca Isiteban.

7 1Yosamitëri itingomi saseriroti:—¿Aisonori oca icantocotaiguëmica?2Yotabitanëri Isiteban:—Nomatsiguenga, aisati

natingomiegui, pinguemaiguena. Jiraiitimi omatsiguengajegui Abaram cantaMesopotamiaquënta teraiqueraiiragaganëma Jaránquë. Canta

nori. 3Icampëri:Pijocanëri pomatsiguenga, pijátajeirooti basiniquë quibatsi oranoniaguëmira.

6 7

Page 240: Nomatsiguenga bible   new testament

240

4Aique ijocanëro Abaram iguebatsiteimatsiguenga. Itsibatari iriri cara iáiguëJaránquë. Aito icamaque iriri. AroIriroquerai Tosorintsi agaganëri Abaramirooti oca quibatsica cara pitimaiguiobirojegui yamai. 5Terai imeriTosorintsi oca quibatsica te imëmatiriarosata. Patiro icanqueri:

Aiquenta nomëmiro pintimentayaca. Pingamaqueca obiro, arointimaiguë pitomijegui yaca.

Terai irine itomi Abaram. 6Aisatiicanqueri Tosorintsi:

Aiquenta intimaiguë arosonoripitomijegui aisati picharineeguicara iguebatsitequë basiniatimatsiguenga,mari tojai osarini ongaraque 400ingantaguequeri ora catsimari.7Aique nangasitígataiguëri iramerataiguëmarine. Aroirisotocaigae pomatsiguenganaguipigaigairi yaca quibatsica,inguemisantaiguëna yaca.8Nocogui yamai pitotimairogóontima matsiguengapiquemisanquina.

Aro iquengaigaca Abaram Tosorintsi.Cara inë itomi Abaram jitacha Isac,pabisanaque 8 cataguiteri itoqueri carayametaiga joríojegui. Aisa inë itomi Isacjitacha Jacob, itoqueri. Aisati Jacobitomintacari itomi icarati 12,itotaguequeri. 9Ainta paniro itomi Jacobjitacha José. Iriati ireinti icarati 10iguisaneinqueri José ipimantaiguëri.Yáganëri matsiguenga canta Ejípitoquë.10Itsibatari Tosorintsi imitocoqueriicábintsëri, icanqueri ira Baraónitingomi Ejípitosati iniacaninatëri José.Yoguëri Baraón aganguisonoriquë, aisati

taiguëri antagaisati Ejípitosati aisatiimatsiguenga Baraón.

11Përosati inibatasegui Isiteban icanë:

—Pabisanaque cara pipoqueitasegasanoiguë antagaisati Ejípitosatiaisa omatsiguenga yaca Canánquëca. Teinae iraperiegui. Canta Ejípitoquë Joséyoguëro tojai perintsi. 12Iquemocoqueroperintsi Jacob canta Ejípitoquë. Aroigáqueri acharineegui itomijegui Jacob.Patiro iáiguë. 13Cara iáigai aisati,yoniagaigabacari José igóigapëri ireinti.Aisati Baraón itingomi igóigabaqueriimatsiguenga José. 14Aique icabëri José:

Atsi pijáigue, pingantiri Apatiiribocapë yaca aisati antagaisatiimatsiguenga.

15Aro iáiguë irooti Ejípitoquë Jacobaisati imatsiguenga icarati 75. Canta,icamaque Jacob aisati canta icamaiguëacharineegui. 16

queri igamagapague itiaqueriSiquemiquë cara quibatsiquë orayamanantë Abaram jirai ipimantëitomijegui Emor.

17Përosati icanti Isiteban:—Cara aronibati omoncaraquima ora

icanqueri Abaram Tosorintsi jirai,itojaiganaque omatsiguenga cantaEjípitoquë. 18Aique ipoque iriraiitingomi te irogótiri José.19Yamatobitaiguëri omatsiguengaicanqueri cara irojocaigueri itomijeguiarota ingame. 20Aro inë Moisés.Iniacaninatëri Tosorintsi. Mabamanchacori iquibianë ibangoquë iriri,iniro pimánopitëri Ejípitosati. 21Caraojocanëri sotoquë oniopëri irisintoBaraón, págairi ocanqueri iriro asiotomi. 22Yogometasantëri Ejípitosatiantagaisati ora igóigui iriro. Catingasatiinibati Moisés. Caninasati icantaguetiropairoraca intagueti.

23Aisati icanë Isiteban:—Ora irosarinite Moisés ocarati 40,

aro iquianqueri iraniaqueri joríojeguiimatsiguenga. 24Aique iáque. IniopëriEjípitosati iguisasiguiri paniro jorío.

7

Page 241: Nomatsiguenga bible   new testament

241

Yogamagapëri Moisés ira Ejípitosati;25ijique irogóigueme imatsiguenga carairiro iragabisaicoontaiguemarimeTosorintsi carari te irogóigue. 26Caraoquëtaguetanë iniopëri piteimatsiguenga iguisabacagasega.Icogabeca Moisés iraguimairentirime.Icantabecari:

¿Pairo piguisabacagobita? ¿Cagaricopomatsiguenga?

27Aro yosibitobëtiguiri iraquisasanoquenguicha, icabëri:

¿Pairi agáquemi obiro yacapingampëma natingomi?¿Picoguinico pomerataiguena?28¿Póguënanico naro pibiaqueriEjípitosati chopi ira pogamaguë?

29Iquemobëro Moisés itsoroganëisiganaca irooti basiniquë quibatsijitacha Matián. Irooti itimantapa. Cantayágapë iina, inë pite itomi.

30—Pabisanaque 40 osariniitiomoqueri iriconguiri Moisés. Aitipinasegui piriabatsaro cara aronisatiquëoguitoja jitacha Sinaí. YomisantëneriMoisés iroishate iriconguiri,iconijatomopëri ironomire Tosorintsiirisaanganetsite cara totseisiquëitairingopa yosiacaro tsitsi carari teotagatima totseisi. 31

tanaca Moisés yotsitiparo totseisi icoqueiraniasantiro tsitsi. IquemobëtiguiroIrinibare Tosorintsi. 32Icabëri:

Naro Tosorintsi; iquemisantinapicharine Abarám aisatiiquemisantina Isac, aisaiquemisantina Jacob.

Aro imogomogoatanaca Moisésitsoroganë te iranetsanajiro. 33Aisatiicanqueri Tosorintsi:

Piguëtiri pisapatote paratianquentacara quibatsiquë caninaguiterocatingasatiquë NaroPitosorintsite,tina. 34Naniaiguëri

pomatsiguenga Ejípitoquë.Naquemaiguëri carayabentaigaca. Yamainangábintsaiguërini. Iroronipocasitaguëqueri. Yamainagáquemini Ejípitoquë.

35Jirai itsoingaigabitacari ira Moisésicanqueri: “¿Pairi agáquemipingampëma natingomi?igáque Tosorintsi yamai icanqueriitingomi cara iragabisaicotaiguëriimatsiguenga. Iroro igátaguëqueriironomire Tosorintsi ira conijatomoqueritotseisiquë. 36Iriro Moisés ágaiganaqueriimatsiguenga acharineegui.taiguëri cara Ejípitoquë aisati carayoguimontiaiganaqueri angaarequëtsonaaro aisati quibatsiquë piriabatsaro.Itasongobentaiguëri 40 osarini.Aisati icanë Isiteban:37—Iriati Moisés icantaiguëri

joríojegui:Tosorintsi agáquemirinecomantantatsiri aisa inganquinanibega naro. Iriro pomatsiguenga.Pairoraca ingomantaiguëmirapinguemisantaigabaquitiguiri.

38Aisati Moisés itentaigari jiraiomatsiguenga quibatsiquë piriabatsaro,aisati inibatobaca irisaanganetsiteTosorintsi oguitojaquë jitacha Sinaí.Aisati iriro iquemobëro IrinibareTosorintsi timagantatsiri ora igóontacariTosorintsi. Isanguenataigáiro.39Acharineegui te inguemisantiri Moisésitsoingaiguëri. Icogaigabitacairipigaimame Ejípitoquë. 40Iroontita inëMoisés jonoquë oguitoja, icantaiguëriAarón ireinti Moisés:

Nocogaiguini pobetsiquinari basininobabane irirai irobataiguënanaguiatanëri, tenta nogóiguenegaraca ipiaca Moisés iramaigapëna cara Ejípitoquë irootiyaca oguitojaica jitacha Sinaí.

7

Page 242: Nomatsiguenga bible   new testament

242

41Aro yobetsicaiguëneri yosiacagantëriitiomijani baaca. Ijiqueri ibabaneyógaiguëneri itaquineri oisha, icaninasërebiritaiganaqueri ira yobetsicasitaca.42Aro ijocaiganaqueri Tosorintsiiromanocotirita paba, manchacori, aisajonogasatipague.queri comantantatsiri jitacha Amós:

Obirojegui jorío, ¿Tecopógaiguenari oisha cara jirai tojaiosarini ocarati 40 cantapiriabatsariquë quibatsi? 43Teni.Iroonti panataiguëri pobabaneMoroc, aisati panataiguëriirosiacagomento jonogasatijitacha Repam, pitirootiposiacagantë pobetsicasitaigariobiro pamanocotasitaigari. Iroronojocaguëquemi piguebatsitequë,nagátaiguëmi canta jaantaBabiróniaquë.

Aroque isanguenaque negaca Amósjirai.

44Përosati icanai Isiteban:—Cara piriabatsaroquë quibatsi jirai

yanataiguëro omatsiguenga ibangoTosorintsi iroonti tocoya cara yoguëroosanguenataga mopë. Moisés yobetsiquëneri ibango Tosorintsi aisati ocantaropibega ora icomantasantëri Tosorintsiyoniaguëri. 45Ora ibango Tosorintsiyágobëro acharineegui cara ipëriTosorintsi, aique yanataiguëroitsibataigari Josoé cara yágabitsaqueriiguebatsite matsiguenga catsimari.Ijocaiguëri matsiguenga Tosorintsi ipëriiguebatsite acharineegui. Përosa pinipongotsi irooti cara itimi David.46Iniacaninatëri David Tosorintsi.Yamanabetari David: “Pabati Tosorintsi,jirai iquemisantimi Jacob. ObiroItosorintsite. Yamai nocoguininobetsiquëmiro caninaro pobango irorai

. 47Carari teirobetsiquineri David. Saromón itomi

yobetsiquëneri ibango. 48CarariTosorintsi jonoquënintaberi teni intimepongotsiquë ora yobetsiquëmatsiguenga. Aroque icanquecomantantatsiri:

49 Icanë Tosorintsi:quë iroro nisobiganta, cagaroyaca quibatsica. ¿Atipinganquinaro pobetsiquinaronobango? ¿Nega nomagoriaque?50¿Teco Naro obetsiquëroneantagaisati?

51Te pinguenganeintasëretimaobirojegui. Aisati picantari ibegabasiniati matsiguenga te irogótiriTosorintsi. Te pinguemiri Tosorintsi,teatisati pinguemisantiri. Përosatipipëgatsataro Isëre Caninaro. Picantariibega ira picharineegui ipëgatsatarocara jirai. 52¿Aintaca panirocomantantatsiri te inguisaneintiripicharineegui? Teni. Yogamagaiguëriantagaisati ira comantantatsiri icanqueiribocapë Ira Caninarisonori. Yamaiaroque ipogopë Iriro Jesoquirisito,págagantaiguëri pógaiguëri obirojegui.53Teni pinguemisantiro IrinibareTosorintsi obirojegui orayogometaiguëmi ironomire.Aroque inibatë Isiteban. Itsonquero.54Cara iquemaigabaquero irinibare

quë iguisaneintasantanëri itingomieguijorío, itsicaguitenatanëri. 55Aropinancari Isiteban Isëre Tosorintsi,inetsë jonoquë iniaqueri ironomireTosorintsi. Aisati iniaqueri Jesosyaratingasegui ibacosonoriquëTosorintsi. 56Icanque Isiteban:—¡Pinetsaigue! Canta Jonogaguitequë

naniaqueri Jesos Ira paniachaJonogaguitequë otsomaaqueri inirojirai, imatsiguengatasantapë.Naniaqueri yaratianque ibacosonoriquëTosorintsi.

7

Page 243: Nomatsiguenga bible   new testament

243

57Aro yamai catsigue icaimë itingomijoríojegui ishapiguemitatanacaisigasipari yágaiguëri. 58Yágaiganaquerisotoquë Jerosarén, ibasiaquerimopëquë. Ira comantëgotëri Isitebanijocaiganaquero iguitsagare iguitiquëSaoro oboina sërari omisantëneriiguitsagare. 59Iroontita ibasegaseguiri,yamanaque Isiteban icanque:—Jesos Natingomi, págobënaro

nasëre.60Yobaticagueritoca, icaimë catsigue

yamanocotajiri ira basiaqueri:—Natingomi, quero poguibitacaiguiri

oca icantagueiguëna icaegui ora teonganinate.Aroque icanque Isiteban negaca,

irooti icamantaca.Inetsëri Saoro icanque:—Caninataque. Icamaque yamai.

Iáiguë quemisantatsiri canta Samariaquë.

8 1Irooti cataguiteri iparintaigacajoríojegui icantaguequeri catsimari

ira botoibiritari Jesoquirisito cantaJerosarénquë. Iátagueque antagaisati,isigaiganaca Joreaquë aisatiSamariaquë. Irinibani inaiguënguitsiJerosarénquë iragátane Jesos. 2Aintamatsiguenga quemisantasantëriTosorintsi itiaiguëri Isiteban tojaiiraicoqueri. 3Iriroque Saoro përosatiicantaguequeri catsimari irabotoibiritari Quirisito. Icogabetairitsongaiguërime. Icanaqueibangopaguequë quemisantatsiriyágapëri inosicanëri sërari aisatitsinane, yomianqueri carairomingamentoquë.

Iquemisanque ira timatsibasiniquë poeboro.

4Ira quemisantatsi iátaguequeicomantobaguecaro Irinibare Tosorintsi.5Jeripe omitocoontatsiri yareca

Samariaquë. IcomantëgotapëriJesoquirisito. 6Yapatoica matsiguengaiquemaigabaqueri Jeripe oraicomantaguepëri aisa iniaigabaquericara itasongampë. 7Yogabisaicotajiritojai matsiguenga ira inanca camagari.Icaimaiguë camagarijegui caraisotocaiganaji. Aisati yoguibiaguetajiritojai emëngari aisati carancaratatsi.8Irooti icaninasëretantaiganacaantagaisati Samariasati.

9-11Cara poeboroquë ainta sërarijitacha Simón. Jirai iriro matsi.Itasongabitaca. Aisati yamatobitaiguëritojai matsiguenga tojai osarini. Ijitaiguëriiriro itingomi. Antagaisati matsiguengaiquemisanqueri. Iquenganeintasantanëriicantocotaiguëri icanque:—Itasonganti Simón. ¿Iriromë

tosoncaguiri Tosorintsi? Intsomeantingomintimari.

12Aro ipogopë Jeripe icomantaguetirimatsiguenga Irinibare Tosorintsi aisa atiocanta iragáantane Tosorintsi. Aisatiicomantëgotëri Jesoquirisito.Ibaotisataigapëri ira quemisantaiguëriJesos, sërari aisati tsinane. 13Simónaisati iquemisanque ibaotisatacayoguiatëri Jeripe.naca Simón cara itasonganti Jeripe.

14Përosati ini iragátane JesosJerosarénquë.queri ira Samariasati cara aisatiiquemisanqueri Jesos, aro igáiguëriPeroro aisati Joan. 15Iáiguë canta.Yamanocotaigapëri Samariasati caracoshoni oganëri Isëre CaninaroTosorintsi, 16terainta iroguineriTosorintsi Isëre iriroquë. Patiroibaotisabiritabecari Atingomi Jesos.17Aro Peroro aisati Joan oguëneri ibacoiguitojeguiquë, yágasëretobëro IsëreTosorintsi pinampari.

18-19Cara iniaqueri Simón icabëri iraPeroro:

7 8

Page 244: Nomatsiguenga bible   new testament

244

—Jerica quirequi. Nocoguinipogometajinaro natasonganqueni naronangantimi pibega obiro carapitasonganti. Nocoguini noguëroca

maro Isëre Tosorintsi iriro.20Icanqueri Peroro:—Pijáte Sharincabeniquë aisati

páganëri piguireguite. Pijitasica obiropomanantëro itasorintsite Tosorintsi.21Teni pingantina nibega naro. IgóquimiTosorintsi te onganinate paneingomento.22Te onganinate ora piquengasëtaca. Pingantajima yacaquerocapijoquiro ora picantagueti te onganinate.Pomaniri Tosorintsi ingábintsaimi,irojocajimirota ora picantagueti teongomeite. 23

tini, picoguini iraniacaninataiguemimatsiguenga. Aroque pagobiaquemiyamaica ora picantagueti quimingaro.

24Yotabitanëri Simón:—Pomanocotina naro querota niáti

Sharincabeniquë.25Aique Peroro aisati Joan

icomantanquero Irinibare Atingomi,iquenguitsatocotiro. Iquenaguetanëpoeboropaguequë cara Samariaquë,icampëri:—Aroca pinguemisanqueri Jesos, aro

irojocajimiro Tosorintsi ora picantaguetite onganinate, iragabisaicotajimi.Cara itsonquero icomantaguequeri ira

Samariasati, ipiganaja caraJerosarénquë.

Iquemisanque Etiopíasati.26Irisaanganetsite Tosorintsi

iconijatomopëri Jeripe icampëri:—Pingabiritanëma pijáte irooti

poeboroquë jitacha Gasa. Pinguenaqueabatsiquë paniacha Jerosarénquëoquenaque piriabatsariquë.

27Aito icabiritanaca Jeripe iáque.Itonguibocari matsiguenga paniacha

Etiopíaquë irágaguitsotaga. Irirootingomibintë Cantase. Iroro tsinaneitingomi Etiopíasati. Yomisantënerooguireguite. Iquemocoqueri Tosorintsiiriro, iátasiqueri canta Jerosarénquë,icoque irogótiri Tosorintsi. 28Yamaiipigaa isobiaque irisicómentoquëinibataseguiro isanguenare Isaías,comantantatsiri cara jirai. 29Iroro IsëreTosorintsi cantëri Jeripe:—Pijáte pitonguibotobëmari

irisicómentoquë.30Isigopa Jeripe itonguibocaro

iquemaqueri inibatëro isanguenareIsaías. Yosamitapëri:—¿Piquemaquero Sanguenari?31Yotabitanëri:—Teni nanguemiro tenta irine ira

ogomequenarone. Potetima pisobigopëyaca pogomepëna obiro.

32Aro isobigopë Jeripe. OraSanguenari inibatasegui ocanti:

Cara imaireti itiomijani oisha carayapeitiri, aisa icanta Quirisitoimaireti, te irinibate cara iraquisaneinqueri yáganëriyogamagaiguëri aisa icantariibega oisha cara yogamaguiri.33Yógasitacari catsimari. Queroini itomi aroquenta yóguëri.

34Yosamitobëri Jeripe Etiopíasati:—Nocoguini pingomantina ¿Pairi

isanguenatocoque comantantatsiri?¿Iriatico comantëgotacha? ¿Basinicoiquenguitsatocoti?

35

tëri ora inibatasegui Sanguenariquë.Icomantëgotëri Jesos. 36Iátocoqueabatsiquë irooti cara yarecaro nija.Yosamitëri Etiopíasati icanqueri:—Iroro nija oca. ¿Caninataque

nomaotisatëma?37Icanqueri Jeripe:—Piquemisantasantirica Quirisito,

caninataque pomaotisatëma.

8

Page 245: Nomatsiguenga bible   new testament

245

Yotabitanëri:—Jee, naquemisantasantiri

Jesoquirisito Iriro Itomi Tosorintsi.38Yogaratianquero irisicómento. Aito

yaguëtanë pitirooti itsibatanacari caranijaaquë. Ibaotisatëri Etiopíasati Jeripe.39Ipiganaja irisicómentoquë. Aitoisaanganë Jeripe, páganëri IsëreTosorintsi. Te iraniobairi Etiopíasati.Paniro iátaji icaninasëretanë. 40IriroqueJeripe iconijapë poeboroquë jitachaAsoto. Yogaganaca cara Asotoquë irootipoeboropaguequë.queri Jesos icanque:—Pinguemisantiri Jesos, aro

iragabisaicotajimi Tosorintsi.Irooti, cara yareca Sesareaquë.

Ipasiniatitanai Saoro.

9 1Përosati ainta Saoro Jerosarénquëisariacari irócaiguëri antagaisati ira

quemisantaiguëri AtingomiJesoquirisito. Iroro iátaguëqueiraniaqueri itingomi saseriroti.2Yamanopëri icampëri:—Nocoguini pomena pisanguenare.

Náganëneri canta Tamásicoquë, nomëriira obatacaguiri jorío carayapatotaigaca. Pisanguenatinaropingantiro negaca: “Pomitocotiri Saoroiráguiri antagaisati ira quemisanqueriJesos, sërari, tsinane, omagaro.

.Aro isanguenaquineri. 3Aique iáque

Saoro. Pënibaque irarequimaroTamásico cara iroguito iniobëro Saoroyosangueguitetocopëri Tosorintsi.4Ipariganë quibatsiquë, iquemobëroirinibare Jesos:—Saoro, Saoro,

naro catsimari?5Yotabitanëri Saoro:—¿Pairi pijita, Natingomi?—Naanti Jesos Ira piguisaneinti.

Obiro aisa picantari sërari baaca cara

imeratëmanica iripasaqueri casintari.Ira baaca iragaitiguitetabequimaricarari iratsipiriopiantë. Aisati obiaticasitígatacha cara piguisaneinquina.

6Itsoroganë Saoro imogomogoatanaca,icanë:—Natingomi ¿Pairo picogui

nanganque naro?Aro icanëri Jesos:—Pingabiritima pijáte Tamásicoquë.

Canta, nongomantëmiro ora pinganque.7Ira sërari itsibataigapa Saoro

iquenganeintaiganaca. Iquemasicaroirinibare, carari te iraneiri iranibaquenguitsi. 8Icabiritanaca Saoroyoquiriabetanaa, te iraniaje. Icatsatanëriibacoquë irooti Tamásicoquë. 9Canta,yogabisë maba cataguiteri te iranee, teirapae, teatisa iróguima nija.

10Ainta Tamásicoquë quemisantatsirijitacha Ananías. IconijatomopëriAtingomi icaimapëri:—¡Ananías!Yotabitanëri Ananías:—¿Pairo, Natingomi? Aintana naro yaca.11Icampëri Atingomi:—Pingabiritima, pijáte cara abatsiquë

ora catingapoquiri. Cara ibangoquëJoras pingoguiri sërari jitacha Saoro iraTárisosati. Ainta yamai yamanini.12Aroque noniaguëri cantacaquisanitagantsi carari te irisome,iniaquemi obiro pinganaque poguineripobaco iriroquë arota iranianae.

13Icanqueri Ananías:—Tojai naquemocoqueri ira

picomantëna yamai. Icantobiquericatsimari ira quemisantaiguimi cantaJerosarénquë. 14Aisati naquemocoquericara igáqueri yaca itingomi saserirotiirágaiguëna antagaisati ira abentaiguëmira.

15Icanëri Atingomi:—Pijáte. Aroque nocoiguëri

ingomantëgotina joríojeguiquë, aisati

8 9

Page 246: Nomatsiguenga bible   new testament

246

basiniatiegui matsiguenga, aisatiitingomieguiquë. 16Aisati noniaguëricara tojai iratsipiriobiquina.

17Aique iáque Ananías. Icapëpongotsiquë cara inasegui Saoroyoguëneri ibaco, icampëri:—Saoro,

tane. Igáquina Atingomi Jesos iraconijatatequimi cara abatsiquë carapiquenopë. Igáquina cara aisatinaniacagajimi, aisati inampëmi IsëreCaninaro Tosorintsi.

18Aito cara oparibentaguitanai orairoquiquëti cantacha simabentaquiinatabecari, aro iniasantanai.Icabiritanaca Saoro ibaotisataca.19Aisati yapasanotanai, isintsitanai.Arosataanti cataguiteri itiomotaiguëriquemisantatsiri canta Tamásicoquë.20Aique icomantëgotëri Jesospongotsiquë cara yapatoita joríojegui.Icanque Saoro:—Jesos Irianti Itomi Tosorintsi.21Iquenganeintasantaiganaca

antagaisati ira quemaiguëri.Yosaminatobagaigaca:—¿Teco iriro tsongaiguërinime ira

quemisantatsiri Jerosarénquë? ¿Tecoiriro boquënguitsi yaca iraguëshotaiguërime ira quemisantiri Jesos,querime itingomiquë saserirotijegui?

22

tasantëri Jesos Saoro.taiganaca joríojegui Tamásicosati caraigótacagasantaiguëri Saoro. Icanqueri:—

tsiri. Ipaniaca Jonogaguitequë. IgáqueriTosorintsi.

23Pabisanaque cataguiteri tojai.Iquengaigaca joríojegui iróguirimeSaoro. 24Carari Saoro iquemocoqueri.Antagaisati cataguiteriquë aisatitsitiniriquë imaguetabecari jorío caraomoroquë poeboro. IcogaigabitacariSaoro irágobërime irógaiguërime.

25Carari tsitiniriquë ira quemisantatsiriyotequeri Saoro oquibequë cantiriyoguëtocoqueri sotoquë oticoro irootiosobinta. Isiganaca. Carari te iraniobairijorío. 26Yaretaja Saoro cantaJerosarénquë.rime quemisantatsiri. Iriro te iraninte,itsorogobëtiguiri. Ijitasicari teinguemisante.

27Carari yáganëri Saoro Berinabécatingasati iragátanequë Jesosinibabenqueri. IcomantëgotaguequeriSaoro cara abatsiquë iniobëri Atingomiinibatobëri ipasiniatitanai Saoro. AisatiTamásicoquë iquenguitsatocotasantëriJesos. 28

tsiri cara Jerosarénquë. Perosatiiquenguitsatocotasantëri Jesos. Teintsorogue Saoro. 29Icomantaiguërijoríopague ira nibatatsi guiriego.Ipëgatsacari icogabeca jorío irógaiguerimeSaoro. 30

tsiri, yágaiganaqueri Saoro irootiSesáreaquë. Aique yogabisëri Tárisoquë.

Itasonganque Peroro.31Aique caninasati yapatoibiritari

Jesos canta Joreaquë, Garireaquë, aisaSamariaquë. IquemisantasanotaiguëriAtingomi. Iniacobeingataigacari.Itojaiganaque quemisantatsiri.Poganinasëretaiguëri Isëre Tosorintsi.32Iquenaguetanë Peroro basinipaguequë

tsiri, yareca Iriraquë. 33Canta, aintamatsiguenga jitacha Eneas inaseguiirisomamintoquë. Iriro emëngari, teiranëite ocarati 8 osarini. 34IcampëriPeroro:—Eneas, iragaguibegajimini

Jesoquirisito. Pingabiritimapobetsicanëro pisamamento.Aito cara icabiritanaca yanëitanai.

35Iniaiguëri antagaisati Irirasati aisaSarósati iquemisantaiguëri Atingomi.

9

Page 247: Nomatsiguenga bible   new testament

247

36Cara basiniquë poeboro jitacha Jopeotimabeta tsinane quemisantatsiri ojitaTabita ora ocanti maniro. Irorocaninaro. Përosati omitocotaguetiriotimanamitane. 37Aro ojanaitë Tabitaocamaque. Paquibatëro ogamagapoguëro jonoquë pongotsi cara pinisitomencorentsi. 38Iquemocoqueri iraPeroro. Ira Jopesati igáqueri pite sërariingaimëntiri Peroro cara Iriraquëocosamanisatatanë. Icampëri:—Omanapague popogopë.39Aro yoguiatëri Peroro omanapague

itencari. Yáganëri jonoquë carapinasegui ogamaga Tabita.Oshongabocaro antagaisati oraogamaimentaga piraicoquero Tabita.

pague ocantaigabaqueri:—Pinetsero oca. Cara terai ongame

Tabita pobetsiquinaro antagaisatiocapague.

40Yomisotocaiguëro antagaisatiPeroro, yobaticagueritopayamanocopëro. Aique inetsëro ogamagaicampëro:—¡Tabita, pingabiritima!Aro poquirianai, onetsëri Peroro,

pisobicanë. 41Yágobagotairo Peroroicabiriquero,tsiri aisati ogamaimentaga.Yoniagaigairi Tabita cara ocaniatanai.42Aro iquemocotaiguëro antagaisatiJopesati. Tojai matsiguengaiquemisanqueri Atingomi. 43CaraJopequë itimaque Peroro tojaicataguiteri ibangoquë Simónmasitsiberi.

Iquemisanque Coronerio itingomisoraro icarati 100.

10 1Canta Sesáreaquë ainta sërarijitacha Coronerio. Iriro capitán

itingomi soraro icarati 100 Itariasati.2Iquemisantasantiri Tosorintsi aisati

iniacobeingacari. Aisati imatsiguengaquemisantatsi. Tojai imitocoiguërimatsiguenga icábintsaiguëri. Përosaticara yamanopianti. 3Aroqueochapinitanë cara iconijatomopëriironomire Tosorintsi irisaanganetsiteicampëri:—Coronerio.4

tanëri yosamitobëri:—¿Pairo ojita, Natingomi?Icampëri:—Iquemaquemi Tosorintsi cara

pamanopiantëri. Aisati iniaquemi carapomitocoiguiri matsiguenga. 5Yamaipigátiri matsiguenga cara Jopequëingaimëntiri Simón, aisati ijita Peroro.6Itimi ibangoquë isometi Simón iramasitsiberi. Aiti ibango onamijaquëangaare. Iriro cantëmine ora pinganque.

7Cara isaanganai ironomire Tosorintsiira comantapëri Coronerio, icaimë piteiromeraro aisati paniro isorarote, mabaquemisantiri Tosorintsi. 8

queri antagaisati ora iniaque, igáqueriJopequë. 9Itimanë abatsiquë.Oquëtaguetamananaque iquenaqueirooti catinga. Pënibaque irarequimaJopequë. Itanë Peroro jonoquëpongotsiquë yamanaque. 10Itasegasantëicoque irape Peroro. Iroontita osobirapobetsiquëro perintsi tsinane, iniobëroPeroro ora cantaca quisanitagantsiigaguitaga iriro. 11Jonoquëyamanasegui Peroro iniabetobacaropaguëpë oquibemaronca tocoyayoguëshotaguequero Tosorintsiyoguëtopiantëro. 12

queri pairiraca quimingaripague:chancho, marangue, saniri, paguitsa,tiso, antagaisati ijiqueri quimingarijoríojegui. 13Aisati Peroro iquemobëroIrinibare Tosorintsi. Ocampëri:—Pingabiritima, Peroro. Póguiri

pijagueri.

9 10

Page 248: Nomatsiguenga bible   new testament

248

14Carari yotabitanëri Peroro:—Quero naaguiri, Natingomi, irianti

quimingari.15Aisati icanqueri:—Ira noguëtetai Naro, quero pijitiri

quimingari obiro.16Aro pipiganaja tocoya jonoquë,

paguëtopiantë, mabataque iniobëroPeroro paguëque aro pogainocanaca.

17Iroontita iquianquero Peroro orainiaque aisati ora iquemobë, yaretaigacamaba sërari iragátane Coronerio.Yosamitëcobempëri nega itimi Simón.Yaretaigapa omoroquë ibango.18Icaimapëri yosamitapëri:—¿Aro itimi Simón yaca aisati ijita

Peroro?19Përosati cara iquianca Peroro, aro

ocomantëri Isëre Tosorintsi:—Pinetse ainta maba sërari

icoguimini. 20Pingabiritima piguëtanëpiguiatanëri aroquenta nigáquemiriNaro. Quero pitsoinguiri.

21Yaguëtanë Peroro icabëri sërari:—Naro picogaigui. ¿Pairo pipocasiti?22Yotabitaiganaqueri:—Nopaniaca Sesáreaquë. Igátaiguëna

Coronerio, igapitante isorarote icarati100. Iriro caninari. IniacobeingacariTosorintsi. Aisati iniacaninatëri irirojoríojegui. Cani iconijatomoqueriironomire Tosorintsi icanqueri: “Yamaipigátiri matsiguenga iromapëri yacapobangoquë ira Simón aisati ijitaPeroro. Pinguemisantiri cara

.23Icabëri Peroro:—Pingapë. Yamai pintimopë yaca.

Naramani naguiatëmi.Oquëtaguetanë iáiguë Peroro,

iromeraro Coronerio,cari quemisantatsiri. 24Otsitinitanë,oquëtaguetanai yaretaigaca Sesáreaquë.Ainta Coronerio aroque yapatotaiguëriibangoquë tojai imatsiguenga aisati

itimanamitane. 25Icapë Peroro,

ritotasitobacari. 26Icabiriqueri Peroroicanqueri:—Pingabiritima. Cagarina naro

Tosorintsi. Naanti matsiguenga aisanacanta pibega obiro.

27Inibatobaca pitirooti, icapë Peroroiniopëri tojai matsiguenga botoitachari.28Icantaigapëri:—Naro jorío. Pigóigui obirojegui te

iranintacaguina nomatsiguenganantsibatimari basiniati matsiguenga.Teni iraninte naniaiguemi. Carariyogomequinaro Tosorintsi cara queronajitajiri pairiraca quimingari. 29Iroronipoguëpë omanapague carapicaimagantëna. Yamai nosamitapëmi,¿Pairo picaimagantobiquina?

30Yotabitanëri Coronerio:—Cani otsibasati cataguiteri aroque

ochapinitanë canoca namanaque yacanobangoquë, aro naniobëri matsiguengaiquitsagataro catarisonori iguitsagare.31Icampëna: “Coronerio, iquemaquemiTosorintsi cara pamaniri. Aisatiiniaquemi cara pomitocoiguirimatsiguenga. 32Yamai canta Jopequëpingaimagantiri Simón aisati ijitaPeroro. Itiomoqueri basini Simón iramasitsiberi timatsi onamijaquë

. 33Aito cara nigáquerinomeraro ingaimëntimi. Yamaicaninataque cara pipogopë. Aintanapatoitomocari Tosorintsi.Nocogaiguini yamai pingomantaigapënaro pairoraca igáquemi Atingomi.

34Aique iparintaca inibatë Peroroicanque:—Yamai nigótasantë aisonori

Tosorintsi te ingasiriconiatitirimatsiguenga antagaisatinta aisatiicantaiga nibegaiga naro. 35Pairiracaniacobeingatiri quemisanqueri Tosorintsiaisati icantaguequero ora caninaro, aro

10

Page 249: Nomatsiguenga bible   new testament

249

iraniacaninatëri Tosorintsi. 36Naro jorío.Pigótocotobëro Irinibare Tosorintsi.Yoguibaiguënaro Irinibareicomantaiguëna:guëri Jesoquirisito caninasati

. Aitosati pingantinanibiaca naro yamai Irironta JesoquirisitoItingomi antagaisati matsiguenga.37Piquemocotaigabaquero ora icanqueJesos.queri: .Aique iparintaca Jesoquirisitoicomantaguequeri Garireaquë irootiantagaisatiquë Jorea. 38PigótocotobëriJesos Nasaresati, ati icantacacari.Imitocoqueri Jesos Tosorintsi.Ipasërequeri Isëre aisati ipëriitasorintsite. Irooti iátagueantacaicantaguequero caninaro aisati irootiyoguibegantacari ira inanca camagari,imitocoquerininta Tosorintsi coshoniyoganëri Jesos. 39Naroegui iragátaneJesos naniaiguëri antagaisati oraicantagueque Jesos iboeborotepaguequënomatsiguenga aisati cantaJerosarénquë. Aisati naniaiguëri carayógaiguëri, ipëicotaiguëri corosiquë.40Maba cataguiteri itinaajiri Tosorintsiyoganiatairi yoniagainari. 41Teironijagajimari basini matsiguenga,naantijegui yoniagaa. Naroeguiicoigaiguë naniaigairinta cara icaniataiJesos. Aroque icamasantabitaca,icaniatanai, napaagobairi aisatinógagobaari. 42

guequeri matsiguenga: “Yoguëri JesosTosorintsi arota ingomantëgotiriantagaisati matsiguenga pairoracainganque aisati negaraca iriáiguë, ira

. 43Jiraiicomantëgotëri Jesoquirisito antagaisaticomantantatsiri icanque: “Pairiracaquemisanquerine Jesos aro ingábintsairiTosorintsi irojocajineri ora icantagueti teongomeite, .

44Iroontita inibatasegui Peroro, aro

pari antagaisati ira quemisanqueroirinibare Peroro. 45

tanaca ira jorío quemisantatsiri itsibatapaPeroro. Yamai igóque aisati ipëri IsëreTosorintsi ira basiniati matsiguengacagari jorío. 46Iquenganeintasantacariiquemaiguërinta imatsiguenga Coronerioaisati inibataiguë basiniati nibarintsi.Icantaiguë:—Caninari Tosorintsi.Aro icanti Peroro:47—Yágasëretaiguëro Isëre Tosorintsi

aisa icantaiguëna nibega naro jirai.¿Teco caninataque imaotisataiguëma?Icanque jorío ira itsibatapa Peroro:—Jee, caninataque.48Aro ira Peroro icanqueri

imatsiguenga Coronerio:—Pomaotisatobitaiguemari

Jesoquirisito, ora irogóontaiguëmimatsiguenga cara piquemisantiri Quirisito.Yotabitanëri:—Aro pomaotisataiguena.Ibaotisatobitaigacari Quirisito. Aique

yamanaqueri Coronerio:—Pintiomopëna arosataanti

cataguiteri pogometaigapëna.

Iquemocoqueri Jerosaresati cara iquemisanque basiniati matsiguenga.

11 1Canta Jerosarénquë iragátane

tsiri iquemocoqueri cara aroqueiquemisanqueri Jesos basiniatimatsiguenga ira cagari jorío. 2Caraitonganaji Peroro ipigapaaJerosarénquë, iguisabiritobëri jorío iraquemisantatsi aisati ijique caninataqueiritotima basiniati matsiguenga carainguemisanque. 3Yosamitaigabaqueri:—¿Pairo piábirique canta basiniatiquë

matsiguenga? ¿Pairo papaagobiqueri?Picanquero ora te onganinate.

10 11

Page 250: Nomatsiguenga bible   new testament

250

4

përi antagaisati, icampëri:5—Ainta ninasegui naro Jopequë.

Namanasegui cara naniobëro oracantacha quisanitagantsi. OquenopëJonogaguitequë paguëpë

quero Tosorintsi yoguëquinaro.6Nanetsasantobëro. Ainta tsomaguipairiraca quimingaripague: chancho,marangue, secari, tiso — antagaisatinajiqueri quimingari. 7Aisatinaquemobëri Tosorintsi icanquina:“Pingabiritima, Peroro. Póguiri

. 8Nacanë naro: “Queronaaguiri, Natingomi, irianti

. 9Icantajina aisatiTosorintsi: “Ira noguëtetai Naro, quero

. 10Mabataqueyogatsitainaro, aro pogainocanaaJonogaguitequë. 11Aito cara yarepamaba sërari pongotsiquë caranatimaque. Ipaniaca Sesáreaquë icampë:

. 12Pigáquina IsëreTosorintsi: “Piguiatanëri. Quero

. Aro niáque. Aisatiyoguiataiguëna ica nopiguemisantanecaicarati 6. Nacaigapë ibangoquë iracajemacagantëna. 13Icomantaguetobënacara iconijatomoqueri ironomireTosorintsi icampëri: “Pigátirimatsiguenga Jopequë ingaimëntiriSimón aisati ijita Peroro iribocapë yaca.14Ingomantëmiroti Irinibare Tosorintsipabisaicoontëma obiro aisati

. 15Caranoparintaca nocomantaguetaigapëri, aropipocasipëri Isëre Tosorintsi pinampariaisa icanquina nibega naroegui carapipocasipëna jirai. 16Naquianquero oraicomantacái jirai Atingomi icanque:“Iroro nija ibaotisatanta Joan, carariobirojegui iroquemiro Isëre Tosorintsi

. 17

guëri Atingomi Jesoquirisito ipaigacáiro

igácáiro Isëre Tosorintsi. Yamai aisatiipaiguëri Isëre basiniati matsiguenga.

mari Tosorintsi?18Iquemaigabaquero irinibare Peroro

quemisantatsi Jerosaresati, te irinajeyamai pëgatsatimarine Peroro. Iroontiicantaiguë:—Iriro caninari Tosorintsi. Aisonori

icoigaiguëri aisati basiniati matsiguengaimasiniatitanae ora iriátantajimaJonogaguitequë.

Yogomeque Berinabé aisa Saoro Antioquíaquë.

19Aroqueque yogamagaiguëri Isiteban,iparintaigaca icantobiqueri catsimari iraquemisantiri Quirisito. Isiaguetanacacanta jaanta irooti Jenisiaquë, aiqueChípirequë, aisati irooti Antioquíaquë.Iátagueque icomantëgotëri Jesos. Paniroiquenguitsatomotaguepëri joríojegui.20Yaretaigaca Antioquíaquëmatsiguenga ipaniaca Chípirequëaintasa ipaniaca Sirenequë.Icomantaigapëri matsiguenga guiriego,cagari jorío. Icomantëgotëri Jesos:—

tajimi.21Imitocotasantëri Tosorintsi, aro

iquemisantacaqueri tojai matsiguengacagari jorío, yabentaigacari Atingomi.22Ira botoibiritari Quirisito cantaJerosarénquë iquemocotaiguëri,igáqueri Berinabé Antioquíaquë.23Yareca Berinabé iniopëri iriraiquemisantatsi, igópëri icábintsaiguëriTosorintsi. Icaninasëretapë, icampëri:—Coshoni poganëri Atingomi. Quero

pomaguisantiri.nëri.

24Iriro caninari Berinabé.Iquemisantasanotiri Atingomi, aisatipinancari Isëre Tosorintsi. Iroro oraaiquero itojaigaguëtanë quemisantatsiri.

11

Page 251: Nomatsiguenga bible   new testament

251

25-26Aique iáque Berinabé caraTárisoquë iátasiqueri Saoro. Iniaqueri,yáganairi cara Antioquíaquë. Patiroosarini itimaque pitirooti Berinabé aisatiSaoro yogomequeri ira botoibiritariQuirisito. Arosonori matsiguenga irayogomeque. Cara Antioquíaquë iraquemisantiri Quirisito iritsitajitaiguënguicha quirisitiano, ira iraisatiQuirisito.

27Iroontita yogometaigaseguirimatsiguenga Berinabé aisati Saoro,ipogaigapë basini comantantatsiriipaniaca Jerosarénquë. 28Paniro ijitaAgabo yaratingopë aganguisatiquë iraquemisantatsiri. Ora Isëre Tosorintsiocantacaqueri Agabo icampë coraqueopoque cara iritasegasanoiguë tojaimatsiguenga omagaroguitequë. Aroocanca cara itingomibintanti itingomijitacha Caraorio. 29Aique iraquemisantatsiri Antioquíaquëiquengaigaca imagantaiguëri quirequiirapiguemisantane canta Jerosarénquë.Ira casintachari ipëri tojai, ira te irinetojai iguireguite ipëri arosata. 30Aroipagantëri canta Jerosarénquë. YáganëriSaoro aisa Berinabé. Ipëri ira omisantiriirapiguemisantane.

Eroris yomianqueri Peroro.

12 1Ainta itingomi ijita Eroriscanta Jerosarénquë yágagantëri

atiraca icarati ira quemisantatsiri, caraingantaguequeri ora catsimari.2Yobatëantacari sabiri ira Santiagoireinti Joan. 3Cara yoganinasëretaigajoríojegui, asiati Eroris yágagantëriPeroro. 4Yágagantëri cara yapaisiguiropan joríojegui ora te ingonagueropiponganta. Oca jiesita jitacha Pásicoa.Aroque yágagantëri Peroro, Erorisyomianqueri iromingamentoquë. Aintasoraro yomisantëri icarati itsibasaticoniamaniquë. Ainta basini itsibasati

catingaquë. Basini irirai itsibasati sorarochopiniquë, aisa basini itsibasatiaganguite. Icogabeca Eroris arocaabisanaque Pásicoa iráganërime Perorocara yapatoita matsiguenga ironijagantërime. Icogabeca Eroris iranetsaiguërimematsiguenga cara iragamaguërimePeroro. 5

quë Eroris. Yomisantëri soraro. Iraquemisantatsiri botoibiritari Jesosyamanocobintasantëri Peroro.

Yomisotocajiri Peroro Tosorintsi.6Irooti tsitiniriquë cara queroquerai

yoniaguiri Eroris matsiguengaquëisamasigui Peroro yoguëshosigaro pitesogatsa coshori. Icarasiguiri pite soraro,poro ibacosonoriquë poro imatequë.Ainta basini pite soraro omoroquë.7Iriguito iconijapë irisaanganetsiteTosorintsi yogonijaguitepëro tsomagui,icabocapëri Peroro icampëri:—Pingaguite pingabiritima yamaica.Aro otsaanaca ironeni ora

yoguëshosiga ibacoquë aisa iguitiquë.8Aisati icampëri ironomire:—Pomatsaguitima coshooti

pomanchaquiquë. Poguimaripisapatote.Aro icanquero Peroro. Icanai

irisaanganetsite Tosorintsi:—Pogaimaro pomanchaqui ora

pobicota. Intsome, piguiatanëna.9Isotocanë Peroro yoguiatanëri

ironomire Tosorintsi. Te irogóte irorocaaisonori ora icanque irisaanganetsite,iquisanitasicaroco.

10Yabisanaqueri soraro omoroquë,aique basini soraro, te iraniobairi.Yareparo oquibequë sitëcori coshoripasirianaca ironeni isotocanë Peroro.Yáganëri ironomire Tosorintsi irooticara págaboquiobaga abatsi yoganairiisaanganai te iraniobairi. 11Icanë Peroroiquenganaca:

11 12

Page 252: Nomatsiguenga bible   new testament

252

—Yamai nigóque. Aisonori igáquinari

taca Eroris aisa joríojegui iróguiname.12Iquianca Peroro, iáque cara

obangoquë Maria iniro Joan. Joan aisatiijita Maricos. Cara, inaisigui tojaimatsiguenga yamanaigasegui.13-14Itaapëro sitëcori Peroro ton ton ton.Pipogopë onamire María ojita Irore.Oquemobëri pigótsatobëri ora irinibarePeroro ocaninasëretanë. Te osirecotiri.Pisiganëtiga tsomagui ocomantaigapërimatsiguenga:—¡Ainta Peroro sotoquë!15Icantaigabaquero matsiguenga:—¡Teni pineicotima!Iroro ocanatanë:—Jee, aisonori iriro Peroro.Icantaiguë:—Cagari Peroro; irianti ironomire

Tosorintsi omisantiri Peroro.16Iroontita inibatobagaigaca tsomagui,

përosati cara itaapiantëro Perorositëcori. Cara yasirecoqueri iniobëriimabocacari. 17Icanaque Peroroyacopëri imairetanë. Icomantapairi carayomisotocajiri Atingomi. Icampëri:—Pingomantiri Santiago aisati ira

quemisantatsi.Aique iáque Peroro basiniquë

pongotsi. Imánaca.18

naque soraro cara icogabetajari Peroro.19Igáantairi Eroris ingogajiri. Te irinaje.Eroris yosamitasantëri isorarote iraomisantëri Peroro. Te. Aro igáqueri

cari. Aique iáque Eroris cara Joreaquëirooti basiniquë poeboro jitachaSesárea.

Icamaque Eroris.20Eroris iguisaneinqueri ira timaigatsi

pitequë poeboro jitacha Tiro aisa Sirón.

Iriroqueraiegui iquengaiganacairomanaiguëri Eroris iraniacaninatëri

nequë Eroris. Ipaigapëri quirequi iraBarásito iromeraro Eroris arotairinibabintëri caninasati. 21Iquengaigacacara cataguiteriquë. Cara yaretaigacamatsiguenga, icanaquero Erorisimanchaqui caninari, isobiaque carairagáantomentoquë inibataigapëriTirosati aisa Sirósati. 22IparintanacaTirosati aisa Sirósati icaimanë:—Cagaro irinibare matsiguenga.

Iroonti irinibare Tosorintsi.23Aito cara itsirishobitanacari

Tosorintsi igáqueri insaanganetsiteyoanaitëri Eroris tenta ingomantëtima cara irianti matsiguenga cagariTosorintsi. Aito cara yaaganaqueriisitsane icamaque.

24Yamai otojaiganaque IrinibareTosorintsi iquemaigabaqueroomagaroguitequë. 25Aroque itsonqueroora igáquengani Berinabé aisa Saoro caraJerosarénquë, ipiganaja Antioquíaquë.Yáganëri Joan aisa ijita Maricos.

Iátagueque Paboro aisa Berinabé.

13 1Cara yapatoibiricariJesoquirisito Antioquíaquë ainta

comantantatsiri aisati ogomeantatsiri.Ainta Berinabé aisa Saoro, IrosioSirenesati, Simón aisati ijita Tsitari, aisaManaem itsibatari Eroris itingomi caraiquibiaiganaque pitirooti. 2Carayapatoibiricari Atingomi aisati caraititaigaca ocanque Isëre CaninaroTosorintsi:—Poguinari casiriconiati Berinabé

aisa Saoro. Nacaimërini nagáqueriingomantagueantë Nanibare.

3Cara itsongaiguë yamanaiguë aisaitsongaiguë cara ititaiga, aroyogaiguëneri ibacojegui iguitoquë Saoroaisa iguitoquë Berinabé. Igátaiguëri.

12 13

Page 253: Nomatsiguenga bible   new testament

253

4Aroqueque pigáiguëri pitirooti IsëreCaninaro Tosorintsi, iáiguë Serosiaquëyotetaigapa oquibequë pitotsiiquenocoque irooti oboguesiquë jitachaChípire. 5Yaretaigaca poeboroquëjitacha Saramina yaguëtaigapë.Iparintaigapa icomantagueantapëroIrinibare Tosorintsi cara yapatotaigajoríojegui. Aisati itencari Joan Maricosimitocotaguetiri. 6Yogagaiganaca irootipoeboroquë jitacha Pajos. Iniaigapërijorío jitacha Barajesos. Iriro matsi,aisati comantantatsiri matobiantatsiri.7Ira matsi itsibatacari tininti ijita SérijioPaoro ogótatsiri. Ira tinintiicaimagantaiguëri Berinabé aisa Saoro.Icoque inguemobëro IrinibareTosorintsi. 8Ira matsi, aisati ijita Erimas,ipëgatsatobacari tenta iranintacaguiriinguemisante tininti. 9Saoro, aisati ijitaPaboro, inibatancari Isëre CaninaroTosorintsi. Inetsasantëri matsi,10icanqueri:—Obiro matobiantatsiri,

tsiri, aisa picantari ibega camagari, tepinintëmatiro ora aisonori nibarintsi.¿Te pingaratëmate cara pitsoinguëroIrinibare Tosorintsi? 11Yamaicaingasitígatëqueni, cosamani quero piniajirocataguiteri.Aito cara icomarajatanë matsi.

Itsitiniatanë iroquiquë. Icoque pairiracacatsatajirine. 12Cara iniaqueri tininti,iquenganeintasantanëro IrinibareTosorintsi. Aito cara iquemisantanëroiriro.

Iquenocoque irooti Asiaquë.13Cara Pajoquë yotetaiganaca Paboro

aisa itsipa cara pitotsiquë iquenocoqueirooti Pérejequë cara quibatsiquë jitachaPampiria. Aito ijocanëri Joan. Iriroquepigaacha irooti Jerosarénquë.14Yogaganaca Berinabé aisa Saoro irooti

basiniquë poeboro aisati ojita Antioquíacara aronisatiquë Pisiria. Ora cataguitericomagoriantague icanaque pitirooti carayapatoita jorío, isobigopë. 15Caraaroque inibataiguëri matsiguenga iraobatatsi, inibatëro ora isanguenaqueMoisés aisa ora isanguenaquecomantantaguetatsiri,queri Berinabé aisati Paboro:—Nomatsiguenga, aitica ora pininti

pinibatiri ica matsiguengaca, atsipinguengabaguitomotiri.

16Aro icabiritanaca Paboro yacopërimatsiguenga imaireitanë icanë:—Nomatsiguenga joríojegui aisati

obirojegui quemisantasantiri Tosorintsi,pinguemina. 17Itosorintsite Isiraelicoigaiguë nomatsiguenga jirai, aisatiyomitojaiganaqueri cara itimiqueraiEjípitoquë. Tosorintsi oniagaiguëriEjípitosatiegui itasorintsite orayágantajari nomatsiguenga 18irooti cantate ontimingani, iroonti piriabatsaroquibatsi. Te ine anchato tenta ine tojaiangani. Itsirishacari Tosorintsi tentainguemisantaigueri 40 osarini; tojaiitsoingaiguëri. 19Aisati Tosorintsiipoguiriaiguëri basiniati matsiguenga iranibataiguiro siete basiniati nibarintsi.Yágabitsaqueri iguebatsite, ipaiguërinomatsiguenga jirai. 20Pabisanaqueosarini ocarati 450. Ipaiguëri Tosorintsi

tatsiri aisati ijita joes irooti cara inëSamoel comantantatsiri ibatacagaiguëri.21Yamanopiantaiguëri Samoel:

. IpaiguëriTosorintsi ira Saol itomi Sis iriroimatsiguenga Benjamín jirai.Itingomibintanque Saol 40 osarini, 22aroyágabitsaqueri Saol Tosorintsi, yoguëriDavid irirai itingomi joríojegui.Icantocoqueri David Tosorintsi:

Naniacaninatëri David itomi Isaí,nanintiri. Inganquero antagaisati

13

Page 254: Nomatsiguenga bible   new testament

254

ora nongocaqueri, catingasatiinguemisanquina.

23—David icharinencari Ira Jesos.Jirai Tosorintsi icomantëri David carairagáqueri iragabisaicotajirimatsiguenga. Yamai igáqueri Jesosiragabisaicotaigairini Isirael caraicanque Tosorintsi jirai. 24Teraiqueraiiriboque Jesos, Joan icomantaguequerijoríojegui cara iriocairo ora icantaguetite onganinate inganaima yacaqueroca,imaotisataiguëma. 25Cara pënibaque

queri matsiguenga Irinibare Tosorintsi,icanque:tatsiri ira poguiaiguëra. Aique narocoraque iribocapë basini Itingomisonori.Teni aisa nangantimari ibega Iriro. Tenionganinate nantsaitiri isapatotsate.Ibaquina Irironta Itingomisonori,nitsoingaa naronta cantaca iromeraro.

. 26Nomatsiguenga,irasiquë itomi Abaram, aisati obirojeguiquemisantasantiri Tosorintsi,nongomantaiguëmini arocaanguemisantiri Jesos,cái Tosorintsi.

27—Ira Jerosaresati aisatiitingomipague te irogóigueri Jesospairiraca ijita Iriro. Teatisati inguemiroSanguenari ora isanguenataiguë jirai

guëri Jesos. Antagaisati cataguitericomagoriantague inibataigabitaroSanguenari Jerosaresati carari teinguemiro, te iraneiri JesosSanguenariquë. Iroro imoncaraqueroSanguenari cara inibatëcoiguëri Jesos:

. Te irogóigueri. 28Cara teingantëmatiro Jesos ora te onganinate,yamanaiguëri ira Pirato carairócagantëri. 29Aroqueque omoncaracaora isanguenatocoqueri Jesos, aroipëicoqueri corosiquë irooti caraicamaque. Yoguëtajiri cara corosiquë

yáganëri itiajiri. 30Carari Tosorintsiicabiriqueri itinaajiri yoganiatairi.31

gapairi ira tsipataigari jirai abatsiquëcara iáiguë Garireaquë irootiJerosarénquë. Yamai ira tsipataigariJesos jirai iriro comantëgotaiguërimatsiguengaquë. 32Naroeguicomantaiguëmine yamai CaninaroNibarintsi cara aroque omoncaraca oraicanqueri Tosorintsi omatsiguenga jiraicara iragáqueri Agabisaicoontatsiri.33Naroegui itomijegui jirainisatiimoncaraquinaro Tosorintsi oraicantocobintëri Jesos jirai. Carasárimoquë pite icanque Tosorintsi:

Obiro Notomi, yamai notomintëminajiquimi obiro Notomisonori.

34Aisati Tosorintsi icantocoqueri caraingabiritajiri igamaga arota queroibatsagui cara icanque:

Nomoncaratasantëmiro oranocomantëri David jirai.

35Iroro aisati icantocoqueri Jesos Davidbasiniquë sárimo:

Quero pinintacaguina nibatsaguiNaronta piniacaninati Pitomi.

36Cara iquemisanquero David aisatiicanquero ora icocaqueri Tosorintsi, aroicamaque, itiaigairi ira icaratiimatsiguenga jirai, ibatsaque. 37Carariigamaga Jesos Ira icabirique Tosorintsiyoganiatairi te iribatsague.

38—Nomatsiguenga, nocoguini

guetaiguëmi, yamai Tosorintsiirojocajimiro ora picantagueti teonganinate pinguemisanquerica Jesostenta ojocajimiro cara piquemisanqueroora isanguenaque Moisés jirai.39Iraniacaninatërini Tosorintsi pairiracaquemisanquerine Itomi. 40Obirojegui,

tsiri cara icantaiguë:

13

Page 255: Nomatsiguenga bible   new testament

255

41 ¡Pinetsaigue, tsoengatsiri!¡Pinguenganeintasantaiguema,pingamaiguëni pitsongaiguëma!

santëni. Cara piniaiguëro queropiquemisantiro, aisati pairiracacomantabitimirone queropiquemisantiro.

42-43Cara itsonganaquero inibatëro,isotocanë Paboro aisa Berinabé carayapatoica jorío, yamanaiguërimatsiguenga cara ingomantaigairi aisati

tague. Arosonori jorío iquemisantiriTosorintsi aisati matsiguenga ira cagarijorío yoguiataiguëri Paboro aisaBerinabé. Iriroque Paboro aisa Berinabé

gueri. 44Cara basiniquë cataguitericomagoriantague yapatoica pënibaqueomagaro matsiguenga cara poeboroquëarota inguemiro Irinibare Tosorintsi.45Ijonaqueri jorío cara iniaigabaqueritojai matsiguenga,queri Paboro aisa Berinabé. Aisati irajorío icantocotaguetasicari Paboro aisaBerinabé itsoiguëgotasitacari. 46Teintsorogue Paboro aisati Berinabé,icanqueri:—Noguibatëmi obirojegui jorío

nocomantabitëmiro Irinibare Tosorintsi,yamai tenta pinintaigue págobëropinguemisantobëro, quero pitiomotiripërosati Tosorintsi Jonogaguitequë,yamai najátasitiri basiniatieguimatsiguenga ira cagari jorío. 47Narontaigáque Atingomi icanque:

Obiro noguë aisa pingantimaroobotagantsi poniagaigueripigótacagaigueri omagaropotsatenganëri matsiguengapaguecara iragabisaicoiguëri Tosorintsicara inguemisanqueri Itomijitacha Jesoquirisito.

48Cara iquemobëro oca ira cagarijorío, icaninasëretaiganaqueicantocobentaiguëro Irinibare Atingomicaninaro. Iquemisantaiguëro antagaisatiira icoigaiguë Tosorintsi intiomoquerijonoquë. 49Aro icomantantaguetiro oraIrinibare Tosorintsi omagaroguitequëquibatsi. 50Ira joríojegui inibaiguëri iraobataguetatsi cara poeboroquë, aisatiinibaiguëro tsinanepague obatatsi oracogabitacha ogótiri Tosorintsi. Icanquerijorío cara ingantobitaiguëri oracatsimari ira Paboro aisa Berinabé irooticara ijocaiguëri. 51Cara iáiguë pitirootiipotetanëneri pojongamamoriisapatotequë, icanque:—Tenta pinguemisantiri Tosorintsi,

ingasitígataiguemita.Irooti yogagantanaca cara poeboroquë

jitacha Iconio. 52Irari quemisantatsiriicaninasëretaiganaque aisati pinancariIsëre Caninaro Tosorintsi.

Paboro aisa Berinabé iquemisantacaqueri tojai basiniati matsiguenga.

14 1Canta Iconioquë icanaquePaboro aisa Berinabé

pongotsiquë cara yapatotaiga jorío.Icomantëgotapëri Jesos;queri tojai matsiguenga, jorío aisati iracagari jorío. 2Ainta jorío, ira teinguemisante, icantocotaguetasicariPaboro aisati Berinabé. Ira joríobotoitëri basiniati matsiguengaiguisaneintacaqueri ira quemisantatsiri.3Tojai cataguiteri itimaque Paboroaisati Berinabé icomantëgotaguetiriAtingomi, te intsorogue. Ira Atingomiimitocoqueri Paboro aisati Berinabéitasongobentaiguëri matsiguenga, orairogóontaiguëmari matsiguenga caraingábintsaigairi Tosorintsi. 4Teinguengaiguema matsiguenga Iconiosati.Ainta ira aguiaiguëri jorío. Aintasatibasini aguiaiguëri ira quemisanqueri

13 14

Page 256: Nomatsiguenga bible   new testament

256

Jesos. 5Cara icoque jorío aisati basiniatimatsiguenga aisati itingomipagueiquengaigaca ingantobiquerimecatsimari Paboro aisa Berinabé,icogabeca iribasegaiguerime. 6Caraiquemocoqueri Paboro aisati Berinabéisiganaca poeboroquë aitoniati jitachaIrísitira aique yogaganaca basiniquëpoeboro ojita Térebe, iroro pitirootipoeboro Iricaoniaquë. Aisati iátaiguëbasiniquë poeboro aronisati.7Yotsatenganëri matsiguengaicomantaguetanëri Caninaro Nibarintsi.

8Canta Irísitiraquë iniopëri isobiaquesërari carancaratatsi te iranëitëmatepërosati cara inë irooti cara yarepaPaboro. 9Iquemobëri Paboro. Inetsapëriiriro Paboro igótocopëro caraiquemisanqueri Atingomi yoguiaqueriiragaguibegajiri. 10Icampëri:—¡Pingabiritima!Aro omanapague icabiritanaca

yaratinganë yanëitanë. 11Iniaiguëri tojaimatsiguenga, igóiguë cara yoguibegajiriPaboro, icaimëgotobëri icantaiguë:—Yamasobingopë nobabane icampari

sërari.Inibataiguëri irinibarequë

Iricaoniasati. 12

queri Seos.queri Erimes irironta comantantatsiri.13Cara poeboroquë aiti pongotsi irasiSeos ibabane Iricaoniasati. Aintasaseriroti irasi Seos. Yamapë sëraribaaca aisati santotega. Itsibataigacarimatsiguenga ira saseriroti caraicogaigabitaca iróquinerime baacaBerinabé aisati Paboro.

14Iquemocoquero pitirooti iragátaneJesos, itisaraanëro iguitsagare tentairaninte iriro iróguineri baaca,isigasitanacari cara yapatoicamatsiguenga. Icaimaiguëri 15icanque:—Matsiguenga ¿Pairo pintaigui?

Cagarina naro pobabane. Naanti

matsiguenga aisati nacantaiguimipibega obirojegui. Ora nipocasitinongomantaiguëmiro pijoquiro ocapicantagueti te onganinate. Aisatipijoquiri pobabane ira cagari Tosorintsi.Pinguemisantaigueri Tosorintsi Iracatimanerisonori Ira obetsiquëroJonogaguite, aisati quibatsi, angaare,antagaisati ora inaguetatsi, omagaroyobetsiquëro. 16Jirai yabetaiguërimatsiguenga ira cagari joríocantaguetiro pairoraca. 17Përosatiyoniagacari jirai Tosorintsi, aisatiyoniagaiguëmi, icábintsaiguëmi,yobariaquemiro angani, ipaiguëmiro

naca ora picaninasëretantaigaca.18Tojai ora icomantaguequeri,

pënibaqueme iritaineri ibaacate cararite ingantiro. 19Aique ipocaigapë joríoipaniaca Antioquíaquë aisati Iconioquë.Ijitacagopëri aisonori ira matsiguengaicampëri:—Pigamemari Paboro. Itsoigani. Iriro

matobiantatsiri. Intsome obaseguiri.Aro iguisaneinqueri Paboro

matsiguenga,taca yogamagaiguëri. Inosicaiganaqueriigamaga sotoquë poeboro, ijoqueri.20Iátasiiguëri quemisantatsiriishongopari Paboro irooti cara itinaanaaicabiritanaa ipigapaa poeboroquë.Oquëtaguetanë iátacaqueri Berinabéirooti Térebequë. 21IcomantëgotëriJesos. Tojaini matsiguenga iraiquemisantacaque. Aro ipiganaja Paboroaisati Berinabé Irísitiraquë aiqueIconioquë aique Antioquíaquë. 22Caraiátagueque pitirooti yapatoiqueriquemisantatsiri icomantasantaigapëri:—Coshoni poguëri Atingomi. Përosa

cara pinguemisantasanotiri. Queropipasiquitiri.bintëri Jesos cara queroquerai paretaJonogaguitequë.

14

Page 257: Nomatsiguenga bible   new testament

257

Icomantasantapëri oca, yosintsisëtëri ira quemisantaigatsi. 23Aitosati cara

tsiri, Paboro aisati Berinabé yogaigapëri

santane. Itica Paboro aisati Berinabé,yamanocoiguëri ira omisantiri icanque:—Natingomi, pomitocotiri ica

cagane.24Aique iquenaque Pisiriaquë, irooti

cara yareca Pampiriaquë. 25Carapoeboroquë jitacha Péreje aroqueicomantëgotaguepëri Jesos, aro yogaganaabasiniquë poeboro jitacha Ataria 26carayotetanacaro pitotsi iquenocotaji irootiAntioquíaquë cara ipaniaca, cara jiraiigátaiguëri quemisantatsiriyamanocoiguëri Tosorintsi icanqueri:—Pingábintsaigueri ica cara iriáguë

ingomantagueantëro Pinibare pasiati.

tëro. 27Aro yarepaa Paboro aisatiBerinabé. Yapatoiqueri quemisantatsiriiquenguitsatomotaigapëri antagaisatiora icantacacari iriro Tosorintsi. Aisatiicomantapëri cara Tosorintsiyoniagaigacari basiniati matsiguengaiquemisantaiguëri Jesoquirisito aisati.28Aro tojai cataguiteri itiomotaigapëriirapiguemisantane Antioquíaquë.

Yapatoica ira obatatsi iquemisanti.

15 1Cara Antioquíaquë yaretaigapajorío quemisantatsiri ipaniaca

Joreaquë.santane icampë:—Isanguenaque Moisés: .

Queroca piquemisantiri, queroyogabisaicotajimi Tosorintsi.

2Aro ipëgatsacari Paboro aisaBerinabé, tojai inibatobaca. Teinguengaiguema. Igátaiguëri Paboroaisati Berinabé aisati basini cara iriáiguëJerosarénquë. Icanqueri:

—Pijáigue iragátanequë Jesos aisatiira omisantiri opiguemisantane.Posamitasantaigueri oca: “¿Aisonoricaicocagaiguiri iritotima basiniatimatsiguenga cara inguemisanqueca?

3Aro igátaiguëri; aique iáiguë.Iquenaiguë Jenisiaquë aisatiSamariaquë, icomantaguepëri:—Yamai iquemisantaigui tojai

basiniati matsiguenga.Aro icaninasëretanë antagaisati

quemisantatsiri.4

tsiri aisati iragátane Jesos aisati iraomisantiri quemisantatsiri.tomotaigapëri antagaisati oraicantacacari iriro Tosorintsi. Icomantëcara iquemisantacaqueri tojai basiniatimatsiguenga ira cagari jorío.5Yaratingaiguë bariseo quemisantatsiriicanqueri:—Panibati iritotima. Caninataque

inguemisantiro antagaisati oraisanguenaque Moisés.

6Aro yapatoica iragátane Jesos aisaira omisantiri quemisantatsiri. Icogaiguëirogóigue irotopitiri Antioquíasati.7Tojai inibatobaca. Aro yaratinganëPeroro icanque:—Nopiguemisantane, pigóiguë

obirojegui jirai cara icoiguënaTosorintsi nocomantaiguëri basiniatimatsiguenga ira cagari jorío

queri Tosorintsi. 8Tosorintsi igótasantëriiraneingomentoquë, aro ipaiguëri iriroIsëre Caninaro aisa icanquina nibeganaroegui jirai. 9Tosorintsi niaiguëriquemisantatsiri ira cagari jorío aisatiicantina nibegaiga naro. Pairiracaquemisanquerine, irojocajineri oraicantagueti te onganinate. 10Yamai¿Pairo pigóontobicari Tosorintsi,picanca: ? Aroque yágobëri

14 15

Page 258: Nomatsiguenga bible   new testament

258

Tosorintsi icanqueri iraisati ira basiniatimatsiguenga cagari jorío. ¿Pairo tepágobitiri obirojegui? ¿Pairopobomirintsibiritiri opiguemisantanecara picocagaiguëri iritotima aisatiingantina nibega naro joríojeguinametaigacaro cara notoiga? Jirainomatsiguenga te inguemisantiroantagaisati ora isanguenaque Moisés.Aisati yamai naquemisantabecaronaroegui. Aiti ora te nanguemisantiro.Quero pobomirintsitaiguiripopiguemisantane cagari jorío. 11Teiragabisaicotái Tosorintsi caraaquemisanquero ora isanguenareMoisés. Yogabisaicocái Jesoquirisitocara aquemisanqueri Iriro. Teopënatima cara icábintsaigái. Irootiiragabisaicoontëmari basiniatimatsiguenga.

12Imairetaiguë antagaisati botoitacha.Aique iquemaiguëri Berinabé aisatiPaboro iquenguitsatocoqueri Tosorintsiicanque:—Igáquina natasongobenqueri

basiniati matsiguenga.13Aisati imairetaigai. Aro

icomantaiguëri Santiago icanque:14—Nopiguemisantane, pinguemina.

Aroque iquenguitsacái Simón (aisatiijita Peroro) cara Tosorintsi iparintacaicábintsaiguëri basiniati matsiguenga.Icoiguëri Tosorintsi icanqueri iraisati.15Jirai isanguenatocoquero aisaticomantantatsiri jitacha Amós icanque:16-17 Icanti Atingomi: “Aiquenta

nopigaima quibatsiquë.Naguipigairo iragáantane Davidjirai terainta ongonijataje yamai.Nobetsicairo arota antagaisatimatsiguenga ingoquina, joríoaisati ira cagari jorío, pairiraca

.Irooti oca icanti Atingomi18icomantanquero cara jiraisonori.

19Iroro nacantaiguëmi yamai naanti teonganinate obomirintsitaiguëri basiniatimatsiguenga. Aroca inguemisantiriTosorintsi, antagati, aroque.20Caninataquejenga omagantirisanguenari. Anganquero negaca: “Queropapiro perintsi ora aroque ipërimatsiguenga ibabane. Quero pintirotsinane cagaro pijina. Quero paaguiriibatsa irisitiaga aitinta inëri iraraa.

.21Antagaisati cataguiteriquëcomagoriantague ainta inibatiro ora

taguetiri matsiguenga omagaroguitequëpoeboropaguequë cara yapatoita jorío.

22Itsonquero irinibare Santiago. Aroiragátane Jesos, aisati ira omisantiriquemisantatsiri, omagaro, iquengaigacairagáqueri matsiguenga iraguiatanëriPaboro aisati Berinabé irootiAntioquíaquë. Icoiguëri pitematsiguenga ira obatacaqueriquemisantatsiri. Paniro ijita Joras aisatiijita Barasabás, aisati basini ijita Siras.23Isanguenataiguë ipagantëriAntioquíasati sanguenari ocanti:“¿Aintabi nopiguemisantacagane? YacaJerosarénquë nacarataiguëri iragátaneJesos, ira omisantiri quemisantatsiri,antagaisati. Yamai nasanguenataiguëmiro obirojegui cagari joríoAntioquíasati, Siriasati, aisati Sirisiasati.24Naquemocoqueri matsiguengaipaniaca yaca aique iáque obiroquëicomëtaquimi cara yogomequimiro:‘Pitotima, pinguemisantiro oraisanguenaque Moisés’. Teni naroagátirine. Iátasica. 25Iroronapatoitaguëca naquengaigaca yamainagáquemiri ira nocoigaiguë.Intsibatanëmari Berinabé aisa Paboroira nanintaneegui. 26-27Aro nagáquemiri

guëmiro irooti oca nasanguenaquemica.

15

Page 259: Nomatsiguenga bible   new testament

259

Ica pitirooti teni intsorogue ingamobitiriAtingomi Jesoquirisito. 28OquiancaIsëre Caninaro Tosorintsi aisatinaquengaigaca naroegui caninataquequero nocomantaiguimiro ora comëtaro.Iroonti nongomantaiguëmi oca:29‘Quero papiro perintsi ora aroqueipëri matsiguenga ibabane cagariTosorintsi. Quero pógaro iraraa,querootisati paaguiri ibatsa irisitiagaaitinta inëri iraraa. Quero pintirotsinane cagaro pijina’. Arocapinganquero negaca, caninataque.

.30Aique iáiguë Antioquíaquë

iragátane. Yapatoipëri quemisantatsiriipaigapëri sanguenari. 31

quero sanguenari icaninataiganaque.32Joras aisati Siras comantantatsiriinaiguë, tojai icomantasantaguepëriyoganinasësantapëri. 33

tiri quemisantatsiri. Aique ipiganajaJoras.cagane, icabëri:—Caninasa pijátaje.Irooti ipigantaja cara itimi ira

agáqueri.

Pitetaque iquenaque Paboro cara yogomeantë.

34Paniro iáque Joras. Iquianca Sirasaito intimaje Antioquíaquë. 35Aisatiitimaque Paboro aisa Berinabé.Yogomeantanë icomantagueantanëroIrinibare Atingomi. Itsibatacari basinicomantantatsiri. 36Basiniquë cataguiteriicanque Paboro:—Berinabé, intsome aniajantiri

opiguemisantacagane, iraocomantagueque Irinibare Atingomijirai. Aniajantirita atiraca icantaigayamaica.

37Icoque Berinabé iráganëri Joan,aisati ijita Maricos. 38Icanque Paboro:

—Cara áganëri jirai atencari,ijocanacái Pampiriaquë ipigapaa. Teintsibatái cara aquenaque. Yamai queronáganairi aisati.

39Aro ipëgatsatasantobaganaca teinguengaiguema. Berinabé yáganëriMaricos, yotetanacaro pitotsi, iátocoqueChípirequë. 40Paboro yáganëri Siras.Yamanocoqueri quemisantatsiri:—Natingomi, pingábintsaigueri

pomitocotiri ica pitirooti arota iriáiguecaninasati.

41Aique iquenaque Siriaquë aisatiSirisiaquë yosintsisëretaigapëri ira

santapëri.

16 1Yaretaigaa Térebequë, aisatiIrísitaraquë. Canta itimi

quemisantatsiri jitacha Timoteo. Inirojorío quemisantatsiri. Iriri guiriego. 2Iraquemisantatsiri Irísitaraquë aisaIconioquë iniacaninatëri Timoteo.3Icoque Paboro intsibatimari Timoteo,carari antagaisati igótocoqueri iriri caracagari jorío irianti guiriego. IcanqueriPaboro:—Aroca pitoquima obiro aisa

pinganquimari joríojegui,natëmi.Icanë:—Aro.Aro itoqueri. 4Aique iquenagueque

poeboropaguequë ipaigapëri sanguenariora ipagantëri Jerosaresati, iroontiiquengaigaca ora isanguenaqueiragátane Jesos aisati basini obatacaguiriquemisantatsiri. 5Aro yosintsisëpëri iquemisantacagasantapëri irabotoibiritari Quirisito, përosati caraitojaiganaque quemisantatsiri.

6Icogabeca iriáigueme Asiaquë orariIsëre Caninaro ocanqueri:—Quero picomanti Asiaquë.7Aique iáiguë Jirijiaquë aisati

Garasiaquë. Yaretaigaca Misiaquë

15 16

Page 260: Nomatsiguenga bible   new testament

260

icogabeca iriáteme Bitiniaquë.Ocanqueri Isëre:—Querootisati piáti Bitiniaquë.8Iquenaque Misiaquë yanonganaca

irooti poeboroquë jitacha Toróare.9Cara tsitiniriquë iquisaniqueri Paboroira Maseroniasati. Icantasiringapëri:—Popogopë pomitocoigapëna

naroegui yaca Maseroniaquëca.10Aroqueque iquisaniqueri Paboro

iniasiringaqueri matsiguenga, aronigóiguë iragáquina TosorintsiMaseroniaquë, nongomantaguepëritaaroca inguemisanqueri Jesos,cotajiri Tosorintsi. Aro nocoque pitotsi.

Iáque Paboro Eoropaquë.11Notetanaca Toróarequë

naquenocoque catingasati oboguesiquëjitacha Samotorasia. Oquëtaguetanënaretaigapa poeboroquë jitachaNeáporis. Aro naguëtanë. 12Nogaganacairooti poeboroquë ojita Jeripo. Iroropoeboro obatatsiri. Ainta tojaimatsiguenga paniacha Iromaquë. Aitonatimopë arosata cataguiteri.13Sábaroquë nisotocanai Jeripoquënanëitanë onamijaquë angaarenocoqueri jorío cara yamanaigui.Naniopëro tsinane papatoisigaca.Nisobigopë naroegui nocomantëgotapëriJesos. 14Ainta paniro tsinane jitachaIriria opaniaca jirai Tiatiraquë. Iroropimantatsiri tocoya quiraaquisaamagori.Aisati oquemisanqueri Tosorintsi. YamaiIra Atingomi iquemisantacaquero oraicomantë Paboro. 15Obaotisataca iroroaisa ora otsibata obangoquë.Ocantasantëna:—Aroca pigóiguë yamai cara

naquemisantasantëri Atingomi,pijátaigue nobangoquë,tina.Aro tojai ocantopiantëna irooti cara

notabitanëro:

—Aro.16Basiniquë cataguiteri, niáiguë cara

nomanaqueri Tosorintsi. Nitonguibocarotsinane onamitaga inancaro camagari.

tsine. Iroro yáganta tojai quirequi iraonamitaro. 17Aro poguiatëri Paboro aisanaroegui, ocaimë:—Ica sërarica igáqueri Tosorintsi

jonoquënintaberi. Icomantaiguëmi

jimi Tosorintsi.18Aro ocantopiantë irooti tojai

cataguiteri. Itsirishanacaro Paboroyapisitasitanacaro igátajineroogamagarite icanque:—Iriro Jesoquirisito naquemisanti.

Iroro iripajiro nojogantëmi: “Pijátopitiro.

Irooti ijogantanacaro camagari.19Cara igóquero ira onamitaro icanque:—Quero nágantajaro quirequi yamai

tenta irinajeni ogamagarite.Iguisaneinqueri Paboro aisa Siras

yágagantëri yáganëri aganguisatipoeboro aisati cara ini itingomipague.20Ipaiguëri itingomi jitacha joes icampëri:—Teni ingomeite ica sërarica. Iriro

jorío. Iguisaneintacagaigapëna naroeguitimatsi yaca Jeripoquëca.21Icomantaguepëro ora yametaiga. Tenionganinate nanguemisantobërinamecaronta naro basiniati. Naroeguinomatsiguengatacari Iromasati.

22Iguisanaca antagaisati matsiguengaaisati itingomi. Igáqueri iromeraro:—Pisaboquëtiri imanchaqui Paboro

aisati Siras, popasatiri.23Aro tojai ipasatancari anchaqui,

aique yomianqueri. Icantasantëriomisantiro iromingamento:—Pomisantasantiri ica pitirooti.

Pigamemari.24Iquemobëro oca, yomingasantëri

itsitogantacari anchato iguitiquë.

16

Page 261: Nomatsiguenga bible   new testament

261

25Aganguite tsitiniri yamanocoqueriTosorintsi Paboro aisati Siras.

queri. Iquemaiguëri antagaisatiiromingane. 26Iroguito posebatanacaomagaro quibatsi aisa iromingamento.Pasirianaquero sitëcori opariganai oraitsinagantacari aisa otsaaguetanaca orayoguëshotancari. 27Icaguitanëomisantiri aro iniaquero pasiriacasitëcori ijique aroque isigaiganaca irairinaga yominguëri. Itsoroganë yáguëroisabirite iróganëmame iriati. 28Carariicaimasantëri Paboro catsigue:—¡Quero pógasitanaca obiati tenta

nasiganëma! ¡Aintana omagarojeguiyaca!

29Iriro icanqueri iromeraro:—Pomapëna obotagantsi.Aro yamapëneri, icanaque

yobaticagueritotasipari Paboro aisaSiras. Imogomogoatanaca. 30Aiqueyomisotoqueri yosamitëri:—¿Ogomeantatsiri, pairo nanganque

cara iragabisaicotajina Pitosorintsite

tiri te onganinate?31Yotabitanëri:—Pinguemisantiri Atingomi Jesos

pintingomintimari,jimi irojocajimiro ora picantagueti teongomeite. Aisa inganquimapomatsiguenga.

32

tëri Irinibare Tosorintsi ira omisantiriaisa imatsiguenga. 33Irooti tsitiniriquëiquibajineri cara ipasatëri. Aiqueibaotisataca ira omisantiri aisaantagaisati imatsiguenga. 34Yáganëriibangoquë ipëri iraperi. Ira omisantiriaisati imatsiguenga icaninasënaque aroquenta iquemisanqueriTosorintsi ipabacari.

35Oquëtaguetanë igáqueri joes:—Pomisotocajiri Paboro aisa Siras.

36Ira omisantiri icomantëri Paboro:—Igátajina nomisotocajimi. Yamai

caninasati pijátaje.37Carari icanqueri Paboro:—Quero niáti.

cari Iromasati. Te irosomitëmatinaitingomi. Te irogóte pairoraca nacanque.Aisati ipasatasitëna, yomingasiquina.¿Yamai comanoroni icogui iriocaina?Iribocapëta iriati iromisotocajantina.

38Aro ipiganaja soraro icomantapëriirinibare Paboro. Cara igóiguë itingomijitacha joes cara imatsiguengatacariPaboro ira Iromasati,tanë. 39Ipocaigapë itingomi yamanopëriPaboro aisa Siras irojocajineri oraicantaguetomotiri. Yomisotocajiricaninasati, yamanaqueri iriátae. 40Aroisotocanë Paboro aisa Sirasiromingamentoquë, aisati ipiganajaobangoquë Iriria,tsiri,përi. Aique yogaganaca basiniquëpoeboro.

Iguisanaca Tesarónicasati.

17 1Iquenaque Paboro aisati Sirascara poeboroquë jitacha

Ampíporis aisati Aporonia irootiyarecaro poeboro jitacha Tesarónica.Aiti pongotsi yapatoianta jorío. 2IcapëPaboro icomantaigapëri matsiguengaIrinibare Tosorintsi. Cara yameta, mabasábaro inibatobaca. 3Yogometaigapëriigótacagasantapëri ora isanguenaquecomantantatsiri jirai. Icampëri:—Icomantëgotëri cara iribocapë

Agabisaicoontatsiri, ingamaque,ingabiritanaima igamaga inganiatanae.Ira isanguenatocoque comantantatsiriaroque ipoque imoncaraqueroSanguenari, Iriro Agabisaicoontatsirijitacha Jesos, Ira nocomantëmi yamai.

4Iquemisantobëro irinibare Paboroporocague jorío. Itsibatacari Paboro aisa

16 17

Page 262: Nomatsiguenga bible   new testament

262

Siras. Aisati iquemisantobëri arosonoriguiriego aisati icancari jorío caraiquemisantiri Tosorintsi, aisati tojainitsinane imatsiguenga itingomipague.5Aro iguisanaca tojai joríojegui,yapatoiqueri matsiguenga ira teingomeite aisa peratachari.Iguisagantaiguëri tojai matsiguenga,iáiguë ibangoquë Jasón, icogabepariPaboro iráganërime itingomiquë. 6Teirine Paboro, irianti Jasón casintaro orapongotsi. Yágaiganaqueri Jasón aisaquemisantatsiri itsibatacari,queri itingomiquë, icomantëgotëriicaimëgotëri catsigue:—¡Ica iguisaigacari omagaro

matsiguenga! Yágacaninatobëri Jasónibangoquë. 7Yogomeantë icanque:“Quero piquemisantiro ora iragáantaneSésar aintanta basini Itingomi Ira

.8Cara iquemobëro oca iguisanaca

itingomipague aisati matsiguenga.9Icoicotaiguëri iguireguite Jasón aisa iraitsibata cara quero isiga. IcampëriJasón:—Teni nantiro ora te ongomeite

carari jerica quirequi. Iriro pigóontënaricara quero nisigopitimi. Aiticanacantagueti ora quimingari, aropágasantëri naguireguite; teca paironangante piguipigainari.Aro yomisotoqueri. 10Otsitinitanë ira

quemisantatsiri igáqueri Paboro aisaSiras iriátae poeboroquë jitacha Berea.Yarecaro Berea icanaque pongotsiquëcara yapatoita jorío.

11Iriro Bereasati caninari, te aisaingantimari Tesarónicasati.bëro Sanguenari inguemisantiro.

quero arota irogótasantiro aisonoricaora icomantëri Paboro. 12Tojaiquemisanqueri Jesoquirisito, sërariaisati tsinanepague guiriego

imatsiguenga itingomi. 13Cara Bereaquëicomantantaguepëro Paboro IrinibareTosorintsi. Cara igótocoqueri joríoTesarónicasati, ipocasitaigapëriinibatëgotëri itsoiguëgotacari Paboro,iguisacari matsiguenga. 14Aito caraigáqueri quemisantatsiri ira Paboroiriáte angaarequë. Irianti inënguitsiSiras itsibatacari Timoteo. 15Ainta iraágaiganaqueri Paboro irooti oquibequëpoeboro jitacha Atenas. IgátajiriPaboro:—Yamai pijátaje popiganajima. Cara

piretajima Bereaquë, pingomantinariSiras aisa Timoteo omanapagueiribocapae.

Icomantanque Paboro Atenasiquë.16Cara ipaniguiatëri Paboro cara

irarequima Siras aisa Timoteo,yanëibaguitë Atenasiquë. Iniopëroarosonori irosiacagomentoibabanepague yobetsicasitaguetariAtenasisati ijitasitari itosorintsite.Iroonti mopë, iroonti anchato.Paseriguëri Paboro. 17Yogometaigapëricara yapatoita jorío, aisati iraquemisantatsi icancari jorío. Antagaisati

gani Atenasiquë yogometaiguërimatsiguengajegui. 18IcomantëgotëriJesos cara icamaque, aisati caraicaniatanai itinaanaa igamaga. Aintamatsiguenga cogapinintatsiri pairoracainguemasantë. Ainta irogomereEpicóreo aisati irogomere Isitoico.Yapatoica yosamitobagaigaca:—

chara?Icanque basini:—Icomantëgotapëri basiniati

Tosorintsi.19Ipogoqueri yágaiganaqueri

otiomijaniquë oguitoja jitacha Areópagocara yametaiga yapatoita. Icabëri:

17

Page 263: Nomatsiguenga bible   new testament

263

—Yamai nocogaiguini nogóiguero orapogomeantë oca irorai nibarintsi. 20Tenanguemopiantiro oca picanti. Nocoguipingomantasantinaro atiraca ocantinibarintsi.

21Arosataanti itarobacaati Atenasisatiaisati itsibatari paniacha basiniquëpoeboropague. Irianti icogaiguëinguemobëri ira iriraique quinguitsatiropairoraca ora terai inguemiro.

22

quë icampëri:—Atenasisati, nigótocotimi obirojegui

cara pamanocoiguiri tojai pobabanepijitosorintsitasitari. 23Caranaquenagueque naniopëro orapamanocotasita. Aisati naniopëro carapisanguenati ocanti “Amanocotiri

. Iriropiquemisantabeta te pigótiri, Iriatinongomantëgotëmi yamai.

24—Ainta Tosorintsi Ira obetsiquëroquibatsi, aisati ora inaguetatsiyobetsiquëro Iriro. Teni intimepongotsiquë ora yobetsiquinerimatsiguenga Irironta casintaro antagaisatiJonogaguite aisati quibatsi. 25Tiguetiangantiri eiro pairoraca, Irirontatosongobentái. ¿Aroco ingoque omitocotirieiro? Teni. Ira timagantatsiri icábintsaigái.Ira pacáiro antagaisati, operi, omire,asintsire, cara aneingui, omagaro.26Yoguibatëri Arán yobetsiquëri jirai.Aique Arán yobetsicancari antagaisatibasini matsiguenga arota ontojaiganaqueeiro otsatengaguetanëmaro quibatsi. IriroTosorintsi cantatsi atiraca intimaiguëmatsiguengajegui aisati atiraca ongantimaintimaiguë canta. 27Jirai yobetsiquërimatsiguenga Tosorintsi arota ingoguequeriirogóqueri Irironta aronisati ini. 28Irirotimagái, aganiatái, osebataigái, Iriro inagáiTosorintsi. Aro icanque jirai ogótatsiripomatsiguenga: “Ijicái Tosorintsi

.

29—Eiroeguica ianiquite Tosorintsi,teni onganinate yamai osiacagantiri oro,mopë, anchato, quirequi,guetari matsiguenga. Aisati queroosiacagantiri pairoraca iquengamatsiguenga. 30Jirai cara te irogótiriTosorintsi matsiguenga,tiri te ingantobitiri ora icantagueti teonganinate. Yamaicari igáqueriTosorintsi ingantima matsiguengayacaqueroca irojocajiro ora icantaguetiquimingaro, imasiniatitanae,31aroquenta yoguëri sërari joes Irajitacha Jesoquirisito iraniantaiguëmariomagaro matsiguenga ingomantëgotëripairoraca inganque aisati negaracairiátë. Aroque igóque Tosorintsi atiracaongantima iraniantaiguëmari. IngantiroIriro caninasati aroquenta otsomaaqueriiniro imatsiguengatapë, aisati icamaque,itinaajiri Tosorintsi igamagayoganiatairi.Irooti itsongantacaro irinibare Paboro.32Cara iquemocoqueri Jesos itinaanaa

igamaga, ainta icabíntsásanoigabaqueriPaboro Atenasisati. Ainta basini icabëri:—Caraquenta pogometaigaina basini

aisati.33Aique iáque Paboro. 34Ainta

arosataanti matsiguenga itsibatanacariPaboro iquemisanqueri Jesos. Panirojitacha Ironisio tsipatari itingomipagueAreópagoquë. Aisati ainta tsinanejitacha Tamaris. Aintasati basinimatsiguenga itsibatanacari Paboro.

Icomantagueantë Paboro canta Corintoquë.

18 1Aique ijocanëro Paboro Atenas,yogaganaca canta poeboroquë

jitacha Corinto. 2Iniopëri jorío jitachaAquira aisa iina Pirisira. Pontosatiinabita Aquira. Irirai aretajacha ipaniaaItariaquë itsibataparo iina aroquenta inë

17 18

Page 264: Nomatsiguenga bible   new testament

264

taiguëri jorío ira timatsi Iromaquë.Igáqueri:—Atsi pijáigae basiniquë quibatsi.

Quero pinaigai yaca Iromaquëca.Aro yarepa Corintoquë Aquira aisa

iina. Canta iniopëri Paboro itiomopëri3aroquenta aisa icantari Paboro iraAquira ipangotacaro tocoyapango. Iroroitiomotaguëguë. 4Antagaisati sábaroquëyogometabecari Paboro cara yapatoitajorío. Iquemisantabetobacari jorío aisatimatsiguenga ira cagari jorío. 5Caraipocaigapë Siras aisa Timoteo, ipaniacaMaseroniaquë,nëro Paboro ora Irinibare Tosorintsi.Icomantaiguëri joríojegui icanqueri:—Jesos Iriro Quirisito Ira

Agabisaicoontatsiri.6Ipëgatsataigacari joríojegui aisati

icantocotaguetasicari. Aro Paboroipotetanëro iguitsagare icanqueri:—Aro pingamaque obirojegui tenta

pinguemisantiro Irinibare Tosorintsi,quero poguibitaquinaro naro carapijátaiguë Sharincabeniquë. Carariyamai najátasiqueri matsiguenga iracagari jorío. Nongomantaguequerini.

7Yogaganaca icanaque ibangoquëTisio Jósito. Iriro quemisanqueriTosorintsi. Itimi toonquëquero ibangoTosorintsi iguenguitsamento. 8YametaQuirisipo inibatëro Sanguenari carayapatoita jorío. Iriro obatatsi. Carariiquemisanqueri Jesoquirisito Atingomi.Aisati iquemisantaiguëri imatsiguengaira timatsi ibangoquë. Aisatiiquemisantaigabaquero IrinibareTosorintsi tojai Corintosati aisatiibaotisataigaca. 9Cara tsitiniriquë isamëPaboro iniasiringaqueri Atingomiicampëri:—Quero pitsorogui. Përosati cara

pinguenguitsataguete, quero pomaireti10nantsibatëmininta. Quero pairi

cantaguetëmatimi pairoraca. Aintatojaini matsiguenga yaca poeboroicainguemisantaiguëna.

11Aro përosati cara yogometaguequeriCorintosati Irinibare Tosorintsi. Tojaiitimanteque, patiro osarini aisatiaganguisati basini.

12Yamai Garión itingomi Acayasaticara iguisaneintaiguëri joríojegui iraPaboro. Yáganëri Gariónquë 13icampëri:—Ica sërarica teni inganinate.

Icantaguequeri matsiguenga:. Teni

iriátsatiro ora icanque Sésar.14Pënibaque irinibaqueme Paboro,

irari Garión inibataiguëri joríoicanqueri:—Obirojegui jorío, paserigaiguëna.

Aitime ingantaguete ica ora teonganinate, iróquerime pairiraca, aromecara naquëgotaiguëmime. 15Carari ocairoonti asi ora pogomeantane, iroontiasi ora isanguenaquemi pomatsiguengajirai, antsita pingantiro obirojegui.Quero naquemiro naro. 16Yamaipijáigue.

17Iriro Sósitenes irirai obatatsi carayapatoita jorío. Aro ira matsiguengaguiriego yágaiguëri Sósitenes,

mento Garión. Iriro te inguemasantiri.18Tojai cataguiteri itimanteque

Paboro Corintoquë, aro yobetsatanaariirapiguemisantacagane, iátocoquepitotsiquë irooti Siriaquë. Itsibatanacaripitirooti, Pirisira aisa ojime Aquira. Aroyapeitaca Paboro cara poeboroquëjitacha Senquerea aroquentaimoncaraquero cara yogagatsatineriIrinibare Tosorintsi. 19YaretocotaigacaEjesoquë cara yoganëri Aquira aisaPirisira. Icanaque Paboro pongotsiquëcara yapatoita jorío yogometaigapëriIrinibare Tosorintsi inibatobaca.20Icabëri:

18

Page 265: Nomatsiguenga bible   new testament

265

—Cosamani pintimaque yacapogometaiguena.Te ingogue Paboro. 21Yobetsatanaari

icanqueri:—Aroca ingoque Tosorintsi, aiquenta

nopigaima aisati.Aro yotetanaa pitotsiquë iátocoque

22irooti yareca Sesáreaquë. ItonganaqueJerosarénquë, yobetsatapari irabotoibiritari Quirisito. Aiqueyogaganaca irooti Antioquíaquë caraipaniaca.

Mabataque iquenaque Paboro cara yogomeantë.

23Pabisanaque tojai cataguiteriitimaque Paboro Antioquíaquë, aiqueiátaji Garasiaquë aisati Jirijiaquë,yogometaigapëri yosintsisëretapëriantagaisati ira quemisantatsiri.

24Ainta jorío ijita Aporo. Ipaniacapoeboroquë jitacha Arijantiría cantaEjípitoquë. Yareca Ejesoquë. Caninasatiiquenguitsatasanti, igótasantiroSanguenari. 25Aroquequeiquemocoqueri Jesos icomantëgotëri.Caninasati icomantasantë, carari teirogótiro antagaisati ora icantaguequeJesos. Patiro igótiro Aporo orayogomeantë Joan ira baotisatantatsiri.26Iparintaca iquenguitsatasantapëpongotsiquë cara yapatoita jorío. Caraiquemobëri Aquira aisa Pirisira, icabëri:—Nocoguini nanibatimi casiriconiati.Icampë:—Aro, intsome.Aro Pirisira aisa Aquira yáganëri

ibangoquë,queri omagaro ora icantagueque Jesosigótasantaqueri, yotsatianquineriantagaisati ati angantima cara aretimariTosorintsi. 27Aique icanqueri Aporo iraquemisantatsiri:—Nocoguini najáte Acayaquë aisati.Aro yotabitanëri:

—Caninataque.neri opiguemisantane canta.Aro isanguenaquineri:

queri caninasati Aporo..

Jirai Tosorintsi cábintsëri Acayasatiirooti iquemisantanacari. Aro yamai

gopëri yosintsisëretapëri. 28Ipëgatsaparijoríojegui. Yoniagasantaigapëri icampë:—Iriro Jesos Ira oquenguitsatocoti

Sanguenari Iriro Agabisaicoontatsiri Iraigáque Tosorintsi.

Iáque Paboro Ejesoquë.

19 1Iroontita inasegui AporoCorintoquë, iquenopë Paboro

cara Garasiaquë aisa Jirijiaquë irootiyaretaja Ejesoquë. Iniopëri arosataquemisantatsiri. 2Icampëri:—Jirai cara piquemisantaiguëri

Quirisito, ¿Págasëretobëro CaninaroIsëre Tosorintsi?Yotabitëri:—Teni nanguemocotiro. ¿Pairo ojita?3—¿Pairi pobaotisabirita?—Nobaotisabiritari Joan.4Aro icampëri Paboro:—Ibaotisataiguëri matsiguenga Joan

aroquenta ijocajiro ora icantagueti teonganinate. Aisati icomantëri:“Pinguemisantiri Ira boquënguitsine,

.5Cara iquemaigabaquero oca, aro

ibaotisabiricari Atingomi Jesos.6Yoguëneri ibaco Paboro iguitoquë, aropaguëpë Caninaro Isëre Tosorintsi.Yágasëretobëro, inibatanëro basiniatinibarintsi, icomantagueiguë. 7Icarati 12ica Ejesosati quemisantatsiri.

8Aro icanaque Paboro ibangoquëTosorintsi iguenguitsamento,icomantaguetasantaiguëri matsiguengamaba manchacori.queri Tosorintsi, ati angantima aretimaro

18 19

Page 266: Nomatsiguenga bible   new testament

266

iragáantane. Tojai yogomeantë. 9Aintaiconagaca matsiguenga ira te irágobëroora icomantë Paboro. Te iraninteinguemisantiri tenta inguenganeintëtima. Icantocotasicari catingasatiquëmatsiguengajegui icanque:—Teni inganinate Ica Quirisito

icomantëgoti Paboro. Itsoigani.Irooti ijogantanacari Paboro, yáganëri

quemisantatsiri casiriconiati. Përosacara iquenguitsatacagaiguëri antagaisaticataguiteri canta yogomeanti aisatiTirano. 10Pite osarini yogomeantëroPaboro Irinibare Atingomi, iroroiquemocotaguëtaigabaquero antagaisatimatsiguenga timaigatsi canta Asiaquë,joríojegui aisa basiniati matsiguenga iracagari jorío.

11Tosorintsi ipëri Paboro itasorintsite.Irooti ora itasongantagueantaca ora teoneingani jirai. 12Yamapënerijanaitaguetatsiri ibaaniote Paboro aisamanchaguintsisite, yoguëneri, irootiibegantanaa. Irootisati ijogantainericamagari ira inantabeca.13-14Yaretaigapa canta Ejesoquë joríojátaguetatsiri iriro yogabisaicobintërimatsiguenga inanca camagari. Irirojeguiicarati 7cari saseriroti. Iniabecari Paboro caraigáqueri camagari. Icogaigabitaca aisaingantimarime, icantasicari ira inancacamagari:—Ainta Jesos Ira icomantëgoti

Paboro. Iroro iripajiro nojogantëmi,pijátopitiri ica matsiguengaca.

15Yotabitanëri camagari:—Nigótiri Jesos, aisati Paboro

nigótiri, carari teni nogótimi obirojegui.¿Pairo nanguemisantobitimi?

16Aito ira inanca camagari imatsecanëyágobëri iguisaigabaqueri omagaro sietesërari, yagobiaiguëri. Aro isigaiganacasaacanari aisa aroque icasiroabaguitëri.Ijocaiganaqueri ibangoquë.

17Iquemocotaiguëri antagaisatiEjesosati, joríojegui aisa ira cagari jorío.Itsorogasantaiganaque aisatiinibacaninatëgotaiguëri Atingomi Jesos.18Ipogaigapë tojai ira irirainiquemisantatsi, icomantagueiguëyotsatengaguetaigapëro icampë:—Aiti nacantagueti te onganinate.Aisati ipocaigapë ira matsi. 19Tojai ira

aroque yamanaqueri camagari,imitocoqueri jirai, yamaigapëroisanguenare ora igóontaro imatsine,yapatobompoiquero yogamatëro.Icanque:—Teni naninte nomatobitajiri aisati

nomatsiguenga, aroquenta nopabacariTosorintsi naquemisantobëri.Imoncarataiguëro cara ocarati

pipënata sanguenari: icarati 50,000iguitso quirequi. 20Tojai Ejesosatiiniaigabaquero caninaro IrinibareTosorintsi aisati cobeingaro.Iquemaigabaquero arosonorimatsiguenga.

21Aique ipintsataca Paboro iriáteJerosarénquë. InguenaqueMaseroniaquë aisa Acayaquë. Iquianca:—Narequimaca canta Jerosarénquë

nagaganëma Iromaquë.22Igáqueri pite omitocoontatsiri

irobatanëri Maseroniaquë, Timoteo aisaErásito. Përosati cara itimaque PaboroAsiaquë.

Iguisaneintanaca Ejesosati.23Teraiquerai iriáte Paboro,

iguisaneintaiganaca Ejesosati oraicomantëgotiri Jesoquirisito Atingomi.24Iguisaneintacaganëri Temétirio iraobetsiquiri quirequi.tiro otiomijani obango Aritemisaibabane ora aisata ojita Tiana.Temétirio aisati itsibataigari basiniipimantaiguëro osiacagomentoyágancaro tojai quirequi. 25Temétirio

19

Page 267: Nomatsiguenga bible   new testament

267

yapatoiqueri imatsiguenga iraobetsiquiri quirequi ibega iriro, icabëri:—Pigóiguë obetsiquëro

osiacagomento obabane ágantaiga eiroaguireguite. 26Aisati piniaiguëri icaPaboroca piquemocoqueri. Arosonorimatsiguenga ira iquemisantacaquePaboro: Ejesosati aisati Asiasatiitsibataigacari. Icanque ora yobetsiquëmatsiguenga iroro cagari Tosorintsi.27Yamai ainta Aritemisa obabane oraiquemisantaiguë antagaisati Ejesosatiaisati omagaro Asiasati. Carari përosaticara yogomeantë Paboro,guëri matsiguenga cara queroyamanantairo osiacagomento obabane,aisati quero iniacaninataigairo obangocaninaro obabane, quero ipocaji iniajiro.Aroca përosati cara inganquero negacaPaboro, irojoquero Aritemisa, queroiquemisantajiro matsiguenga. Aisatiquero nágantajaro quirequi.

28Iquemaigabaquero oca nibarintsica,

ganaque catsigue:—Caninarosonori Aritemisa, iroro

obabane eiroegui Ejesosati.29Antagaisati Ejesosati icaibaiganaque

isigaiganaca irooti cara yapatoitaigaEjesosatijegui. Yágaiganaqueriinosicaiganaqueri ira Gayo aisa iraArisitárico. Iriro pitirooti Maseroniasati,itsibatari Paboro. 30Icogabeca Paboroinganaqueme irinibatocobentërime

tsiri. 31Aintasati itingomipagueiramigote Paboro icomantagantëri:—Quero piáti canta yapatoitaiga

Ejesosati. Irógaiguëmi.32Aro icaimasitagueca paniropague,

ira basini cajemanënguitsi ora basiniati.Icaimasitaguetaiganaca. Tojai ira teirogóigue pairoraca yapatobirita.33Ainta canta Arijantoro igáqueri jorío.

guë, icogabeca irinibataiguerime.34Carari cara igóiguëri iriro jorío, aroicaimaiganaque omagaro:—¡Caninarosonori Aritemisa, iroro

atingomi eiroegui Ejesosati!Cosamani cara icaibaitaiguë

catsiguesonori. 35Iquemocoqueri,ipogopë ira sanguenatapinintatsiriyoguimairetaigapëri matsiguengaicampëri:—Nomatsiguenga, antagaisati igóiguë

ora Aritemisa iroro obabane aisaosiacagomento cara oparigatepáiopaniapa jonoquë, aisati eiro Ejesosatiomisantinero obango. 36Oca igóiguëomagaro matsiguenga. Caninataqueyamai pomairetaigue. Queropicantaguebiritiri catsimari ica sërarica.37Pamasitapari yaca, carari teniingositiro obango Aritemisa, teatisatiingantocotaguetasitimaro obabane.38Ainiroca yabenta Temétirio aisa iraitsibata, irabintimarita ira atingomi joes.39Aitica ora basiniati, caninasatipingomantëgotiro, aique caraingaimaigacái atingomi opatoiquimacaninasati. 40Yamai te opatoitaiguemacaninasati. Aroca irosomitaigacáiatingomi pairo apatoibirita yamai,¿Pairi comantërine? Ingantococái eiro:“Icoguini irojoquiri atingomipagueIromasati, .

41Aroque itsonquero icampëri oca,igátaiguëri iriátae ibangopaguequë.Aique iáigai.

Iáque Paboro Maseroniaquë.

20 1Aroque imairetaigai Ejesosati,icaimaiguëri Paboro ira

yogomeque quemisantatsiri. Aiqueyobetsatanaari, iáque irootiMaseroniaquë. 2Iquenagueque canta.Tojai yogometaguetaigapëriquemisantatsiri irooti yareantacaquibatsiquë jitacha Guiresia 3cara

19 20

Page 268: Nomatsiguenga bible   new testament

268

itimaque maba manchacori.Pënibaqueme irotetanëma pitotsiquëinguenocoque Siriaquë,guëri jorío iquengaigaca iróguiri. Iroroiquengasëretaguëca icanque:—Nopintsatacani nopiganajima

Maseroniaquë.4Iáiguë Paboro aisa ira itsibata:

Sópatoro itomi Piro Bereasati,Arisitárico aisa Seconto Tesarónicasati,Gayo Térebesati, Timoteo Irísitarasati,Tíquico aisa Torójimo Asiasati. 5Icaeguiobataiguëri Paboro irooti yarecapoeboroquë jitacha Toróare. Cantayoguiaquina Paboro aisa naro Irocassanguenatiro oca sanguenarica. 6CaraJeripoquë aroque yapaiguëro pan ora teingonaguero ora piponganta, aiquenogagaiganaca Paboro aisa naro,naquenocoque pitotsiquë. Ocaratipabocorooti cataguiteri naretajaToróarequë cara yoguiaquina iraeguiobaquenguitsi. Aito cara natimaiguë 7cataguiteri.

7Tomincoquë napatotaigaca caranantibatsaaguequero pan nanguengasëtantaiguëmari Jesos cara icamobicái.Cosamani iquenguitsapë Paboro irootiaganguite ipintsatacaninta iriátënaramani. 8Aiti tojaiti obotagantsi caranapatotaigaca jonoquë oquibe pongotsi.Cara osobi aiti basini sitomencorentsi,aique quibatsi osobi. 9Isobiaque omoroquëira oboina jitacha Eótico. Ipotsiquitanëcosamaninta icomantagueantë Paboro.Aro isamasantanë ipariganë osobi.Nisigaiganaca naguëtaiganaquenágabitapari. Aroque icamaque.10Yaguëtanë Paboro omanapagueyabitsonopëri, icaniatanai. IcanquePaboro:—Quero pogasëretaiga aroquenta

icaniatanai, aisatitanai.11Aisati nataiganaji jonoquë, aro cara

itibatsaaguepero pan Paboro, napaiguë.

Përosati cara inibatobagaigaca irooticara oquëtaguetanë niáigai. 12Yamapairiira oboina teni ati ingantimategotsitatsi, icaninasëretaiganajiquemisantatsiri.

13Icantaiguëna Paboro:—Obirojegui pobataigue.

Pinguenocoque pitotsiquë irootipoeboroquë jitacha Asón. Cantantapáganaina. Aito nanguenaque naroabatsiquë.

14Aro iniaigaina Asónquë, notetanaapitotsiquë, naquenaiguë irootipoeboroquë ojita Mitirene.15Oquëtaguetanai naquenocotaiguëirooti catingasati oboguesiquë jitachaQuío. Oquëtaguetanai aisatinaquenocoque irooti basiniquë oboguesiojita Samos. Cara pabisanaque mabacataguiteri naretaigapa poeboroquëojita Mireto. 16Iquianca Paboroirabisanaque Ejesoquë, tenta iraninteintimanë cosamani Asiaquë. Icoqueiraretima Jerosarénquë caraqueroquerai omoncarata cataguiterijitacha Pentecosités.

17Cara Miretoquë icaimagantaiguëriantiasipari ira omisantiri irabotoibiritari Jesoquirisito Ejesoquë.18Yaretaigapa, icabëri Paboro:—

guëmi obirojegui jirai cara narainiarequenguicha Asiaquë. 19Pigóiguë caranaquemisantasanotëri Atingomi. Aisatinacantari pomeraro. Niraicotopiantërimatsiguenga. Itsipiriopiantagaiguënajorío. 20Te nomairetëmate cararinocomantasantaiguëmiro antagaisatiora Caninaro Nibarintsi, notsatengaiguëmiro. Nogometaiguëmi cara papatoitaaisati pobangopaguequë. 21Nocomantërijorío aisati basiniati matsiguenga iracagari jorío nacanqueri:“Pingantaigaima yacaqueroca. Pijoquiroora picantagueti te onganinate.

20

Page 269: Nomatsiguenga bible   new testament

269

Pabentimari Tosorintsi pinguemisantiriItomi, .

22—Yamai najáqueni Jerosarénquë,ojátacaquina Isëre Tosorintsi. Teninogóte pairoraca ingaintëna canta.23Patiro nigóquero ora ocomantënaIsëre Tosorintsi. Antagaisatiquë poeboroocomantapinintina cara iromingaiguënairatsipiriacaquina. 24Cara tenontsorogue. Jemita nangame. Teninongogue nantime yaca quibatsiquë,iroonti nocoguini notsonquero oraigáquina Tosorintsi jirai nantëneri.Aisati igáquina Atingomi Jesosnongomantaguetiri matsiguenga oraCaninaro Nibarintsi: “IcogasanotiTosorintsi ingábintsaiguëri matsiguenga.Icogasanoti irojocajineri ora icantagueti

. 25Yamai nigóque queropiniaigaina aisati. Cara nacarataiguëmijirai, aroque nocomantasantëmiroiragáantane Tosorintsi, Iriro Atingomianeingomentoquë. 26Nocomantasantëmiyamai,tiri Jesos, iriátëca Sharincabeniquë,quero poguibitaquinaro 27aroquentanotsatengaiguëtimiro antagaisati ora icanti Tosorintsi.Oca icomantaiguëri Paboro. Përosati

icanqueri:28—Pigamaiguema obiatiegui. Aisati

pomisantobentiri antagaisatipopiguemisantacagane aisa icancari iracasintari omisantiri iroishate. Aroquentapinanquimi Caninaro Isëre Tosorintsi,obirojegui pomisantobentaigueriquemisantatsiri ira botoibiritariTosorintsi. Itomi icamobitaiguëri

rine. 29Nigóque naro cara najáque,iribocaigapë ogomeantatsiri iriantimatobiantatsiri ingoque pijocaiguëriJesos Ira piquemisantaiguë. Iriro aisatiinganquimari otsitiniro catsimari

iragamagaiguëri oisha. 30Aintasati yacaobirojeguiquëca aiquenta ira ogomeantënguitsine ora cagaro catingaroiromatobitagarantëri quemisantatsiriiraguiatanëri iriati ira ogomeantatsiri.31Pingaguite pigamaiguema.Pinguenguero ora nogometaiguëmimaba osarini. Tsitiniriquë aisacataguiteriquë niraicoqueminocomantasantaiguëmiro IrinibareTosorintsi pinguemisantasanotiro.32Namanocoquemi Atingomiquë:“Pomisantiri Ejesosati, pingábintsaigueri

.Onguemisantacaganëmi Irinibare

mari ira yoguëtetai Tosorintsi ijitiriianiquite. 33Te nanebetimaro orayasinta basini: aisa quirequi teatisatiiguitsagare. 34Pigóiguë caranantanontaca irooti napantaigaca naroaisati ira natsibataca. 35Nacanquecaninasati. Aisati pingantina nibeganaro. Pintarobacaate pomitocotaigueriira te irine iguireguite. IcanqueAtingomi Jesos: “Caninataqueomitocotaigueri. Teni onganinate cara

.36Itsonquero Paboro ora icanqueri

Ejesosati, aro yobaticagueritotaigacayamanaque. 37Iragaigaca antagaisati.Yabitsonotaiguëri ira Paboroyasaraacari iboroquë. 38Yogasëretaigacaaroquenta icanque Paboro cara queroiniajiri aisati. Itentaigaari cara ibitoquë,inetsaigabaqueri cara iátocoque.

Iáque Paboro aiquero Jerosarénquë.

21 1Irooti nojogantaiganacariquemisantatsiri Ejesosati.

Notetaiganaca pitotsiquë, catingasatinaquenocotaiguë irooti oboguesiquëjitacha Cos. Oquëtaguetanënogagaiganaca oboguesiquë jitachaIroras, aique poeboroquë ojita Pátara.

20 21

Page 270: Nomatsiguenga bible   new testament

270

2Canta, naniaigapëro basini pitotsiojáque Jenisiaquë. Aro notetaiganacaro,naquenocoque. 3Nanianëro oquibeoboguesi jitacha Chípire aiqueronomatequë nabisaiganaquerocatingasati naquenocoque irootiSiriaquë. Naguëtaiganaque poeboroquëjitacha Tiro cara yoguëtanëro orayamapë ira casintaro pitotsi. 4Cantananiaigapëri quemisantatsiri.Natiomotaiguëri 7 cataguiteri.Pogometaiguëri Caninaro IsëreTosorintsi, icantaigabaqueri Paboro:—Quero piáti Jerosarénquë.5Pabisanaque 7 cataguiteri,

nogagaiganaca. Aro yoguiataiganaquinairooti sotoquë Tiro antagaisatiquemisantatsiri aisa iina aisa ianiquite.Cara onamijaquë nobaticagueritotaigacanamanocobintaigaca. 6

najari niáque. Notetaiganacaro pitotsi.Iraegui aguiataigapëna ipigaiganajaibangopaguequë. 7Cara Tiroquënaquenocoque poeboroquë jitachaToremaira. Canta nobetsataigapariopiguemisantane, natiomotaiganaqueriporo cataguiteri. 8Oquëtaguetanënogaganaca, naretaigaca irootiSesáreaquë. Nacaigapë ibangoquë Jeripeira comantantatsiri natiomopëri. Iriroicarataiguëri jirai ira omitocoontatsiriicarati 7. 9Ainta otsibasati irisinto teraioneiri sërari ocomantanti aisati iroro.

10Pabisanaque arosata cataguiteri,yarepa comantantatsiri jitacha Agaboipaniaca Jerosarénquë. 11

guëna, yáguëro irisitigatsaquiro Paboro.Yoguëshotiacaro iguitiquë iriati aisaibacoquë, icampë:—Canta Jerosarénquë aisati

inganquengani iraguëshotiaqueri joríoira casintaro oca irisitigatsaquiroca.Imaiguëri basiniati matsiguenga iracagari jorío. Ocanti negaca CaninaroIsëre Tosorintsi.

12Naquemaigabaquero oca nibarintsi,naro natsibatari aisa ira Sesáreasatiquemisantatsiri nacamanaaqueriPaboro:—Quero piáti Jerosarénquë.13Yotabitaiganaquena Paboro:—¿Pairo piraicobiriquina? ¿Pairo

pogasëretacagobiquina? Jemitairaguëshotaiguenata cantaJerosarénquë. Jemita irógaiguena. Jiraiyogabisaicoquina naro Atingomi Jesos,yamai nangamobiqueri Iriro.

14Te inguemisantaiguena, aronomairetaiguë. Nacantaiguë:—Ongantimata ora icogui Atingomi.

Yaretaigaca Jerosarénquë.15Aique nobetsicaigaca naroegui, aro

nitongaiganaque irooti Jerosarénquë.16Iconagaigaca ira aguiataiganaquinaquemisantatsiri Sesáreasati. Yáganënaibangoquë Manasón paniënguichaChípirequë jirai; yamai itimiJerosarénquë. Tojai osarini iquemisantiManasón. Iriro natiomotaiguë. 17Aroquenaretaigaca Jerosarénquë,taigabaquina opiguemisantaneicaninasëretaiguë. 18Oquëtaguetanëiáiguë Paboro aisa naroegui iniopëriSantiago. Iriro botoitaiguëri omagaroira omisantiri quemisantatsiri.19

taiguëri Paboro yotsatengaiguëneriantagaisati ora icantacacari iriroTosorintsi. Aisati icomantë caraTosorintsi oniagaigacari basiniati

guëri Jesoquirisito aisati.20Iquemaigabaquero irinibare Paboro

icanquë:—Caninari Tosorintsi.Aisati icantaiguëri:—Paboro, nopiguemisantaneegui,

pigóque arosonoriguinte ini joríoopiguemisantane. Aisati antagaisati iriro

21

Page 271: Nomatsiguenga bible   new testament

271

quemisantasantiro ora isanguenaqueMoisés jirai. 21Iquemocotaiguëro carapogometiri joríojegui ira timatsibasiniatiquë quibatsi: “Queropiquemisantiro isanguenare Moisés.Querootisati pitotiri pitomijegui.Querootisati pametaro ora yogomeanti

. 22¿Pairoraca anganque?Caraquenta inguemocotaiguëmi caraparetaja. 23

guena.gane iquengaigaca icasiriconiatiquineriTosorintsi. 24Páganëri oquibequëpongotsi irasi Tosorintsi,taiguema cara yogomeanti Tosorintsiaisati ora yameta jorío. Popeitimapopënabentineri cara irapeiquima iraitsibasati, aisati popënabentineriiroishate ira iritaineri Tosorintsi. Aiqueirogóiguë joríojegui te aisonori oraiquemocoquimi. Irogóiguëta cara aisaobiro piquemisantiro isanguenareMoisés. 25Aroque naquengaigaca orainganque quemisantatsiri ira cagari jorío.Aroque nopagantëri sanguenari. Irorooca nocomantëri: “Quero papi perintsiora aroque ipëri matsiguenga ibabane.Quero paaguiri ibatsa irisitiaga aitintainëri iraraa. Querootisati pógaro iraraa.

.26Aro iquemisanqueri Paboro.

Oquëtaguetanë yáganëri ira sërariicarati itsibasati, yoguëtetanontaigacacara yogomeanti Tosorintsi, icanaqueoquibequë pongotsi irasi Tosorintsiicomantapë:—Ongaraque 7 cataguiteri

nomoncaraquero ora icanti Tosorintsijirai aisa ora isanguenaque Moisés.Aroca nangantaiguëro, aro nomaiguëriTosorintsi oisha.

Yágagantëri Paboro yomianqueri.27Pënibaque omoncaraquima 7

cataguiteri. Canta oquibequë pongotsi

irasi Tosorintsi iniaigabaqueri iraPaboro jorío Asiasati. Iguisaneinqueriyapatotaiguëri imatsiguenga, aroyágaiguëri Paboro. 28Icaimaiganaque:—Nomatsiguenga, pomitocotaiguena.

Iriro ica quenaguetatsi yamatobitaiguërimatsiguenga. Cara yogomeantiicanqueri: “Teni inganinate jorío. Tenionganinate ora isanguenare Moisés.Teni onganinate oca pongotsica irasi

. Iroro oca icantirimatsiguenga. Yamai pinetseri. Yamapëriira basiniati matsiguenga ira cagarijorío, yoguimingatëro oca pongotsica.Iroro inibataiguë jorío. 29Antagaisati

iniaiguëri Torójimo Ejesosati itsibatariPaboro cara Jerosarénquë. Iroroijitaguëque cara iriro Paboro cajaganëritsomagui oquibequë pongotsi. 30Aroiguisaneintaiguëri antagaisatiJerosaresati, yapatotaigaca canta.Yágaiguëri Paboro inosicanëri sotoquëpongotsi, yasitocoqueri sitëcoriquë.31Iroontita ipasataiguëri ira Paboropënibaqueme iróqueri, iquemocoqueriigomantantite soraro icarati 1,000.Icomantëntiri:—Omagaro Jerosaresati iguisaiganaca.32Omanapague yáganëri isorarote aisa

igapitantepague isigaigapa comantanti.Iriroque joríojegui cara iniaigabaqueri,aro yapabaquëanëri Paboro.33Yaresërepari comantanti yágagantëriPaboro, yoguëshotancari pite sogatsacoshori. Yosamitapëri:—¿Pairo pijita obiro? ¿Pairo

picanque?34Yotabitaguetaiguëri jorío

icaimaguetanë, carari te inguemiricomantanti atiraca icanca Paboro. Teirogótocotiri pairoraca iguisabiritaigacajorío, aro igáqueri isorarote:—Páganëri ibangojeguiquë soraro.35Yareparo atomentotsi. Tojai

21

Page 272: Nomatsiguenga bible   new testament

272

ganaca. Aro yanatanëri Paboro soraro.36Përosati cara yoguiataiguërimatsiguenga icaimaguetaiguë:—¡Póguiri! ¡Ingameta!37Cara omoroquë ibango soraro,

yamanaqueri comantanti Paboroicanqueri:—¿Caninaroco nanibatimi?Yotabitanëri:—¿Pigóti pinibatiro guiriego?

38¿Cagarico obiro Ejípitosati iraquisaacari matsiguenga cani? ¿Tecopáganëri ógueri icarati 4,000 cara teraontimingani piriaguiteroquë?

39Yotabitanëri Paboro:—Cagarina. Naanti jorío. Nopaniaca

Tárisoquë. Iroro poeboro obatatsi cantaSirisiaquë. Nomanaquimini,

ngaca.40Aro inintacaqueri. Yaratianque

Paboro jonoquë atomentotsiquëyacopëri matsiguenga. Imaireitanë, aroinibatancari irinibare ebereo.

Paboro iquenguitsatomoqueri joríojegui.

22 1—Nomatsiguenga aisatinatingomiegui, pinguemaiguena

yamai nongomantëgotëmani naro.2Iquemaigabaquero ebereo irinibare,

aiquero imairetasantaiguë jorío. Përosaicanqueri Paboro:

3—Narori jorío paniacha Tárisoquëcanta Sirisiaquë. Yaca Jerosarénquëcanasanguenaque, aisati yogometasantënaGamariel icomantasantënaro antagaisatiora yameta omatsiguenga timënguitsijirai. Nocogasanti nanganque pairoracaingocaquina Tosorintsi, aisatinacantabetaiguëmi pibega obiro yamai.4Nacantaguebiritiri catsimari iraquemisantiro ora yogomeque Jesosirooti nógancari. Nágaiguërinoguëshotaiguëri sërari aisati tsinanenomianqueri iromingamentoquë.

5Igótiro oca itingomi saseriroti aisaitsibatari. Ora nocomantëmi yamaiigóigui. Iriro itingomi saserirotiisanguenaquineri Támasicosati.Igáquina Tamásicoquë náganënerisanguenari. Niátasiqueri nágaiguërime

guëgabaquerime itingomi saseriroti. 6Carapënibaque narequimaro Tamásico,naquenaque abatsiquë, aro catingapaba, iroguito jonoquë oconijapëyosangueguitetocopëna Tosorintsi.7Nopariganë quibatsiquë. Naquemobëroirinibare Jesos ocampëna: “Saoro,Saoro, ¿Pairo picantobiquinarocatsimari? 8Nosamitëri: “¿Pairi pijita,Natingomi? : “Naro JesosNasaresati, naro picantobique

. 9Ira tsipataiguina iniaiguërocataguiteri cantaca omanarontsi cararite inguemobëro ora icanque Jesos.10Nacabëri: “¿Pairo picogui,Natingomi? : “Pingabiritimapijáte Tamásicoquë. Canta ingomantëmi

. 11Aroquepogomarajapëna cataguiterisonori. Tenanianae. Icatsabagotanëna irootiTamásicoquë. 12Itimi canta matsiguengajitacha Ananías. Iquemisantasantiroisanguenare Moisés,guëri joríojegui timaigatsi Tamásicoquë.13Iriro bocasitapëna icampëna: “Saoro,yamai obiro nopiguemisantane.Igáquina Tosorintsi naniacagajimi

. Aito cara nanianai. 14Përosatiicanquina: “Omatsiguenga jiraiiquemisantiri Tosorintsi. Obiro icoqueyamai pigótirota ora icogui pingante.Aisati icoiguëmi piniaquerita iraCaninatasanotatsiri pinguemiri. 15Aisatipinguenguitsatomotiri antagaisatimatsiguenga. Pingomantëgotiri Jesos Irapiniaque aisa Ira piquemaque. 16Yamai¿Pairo picosamanibirique?

21 22

Page 273: Nomatsiguenga bible   new testament

273

Pomaotisatima, pabentimari Jesos, aroirojocajimiro ora picantagueti te

.17-18Perosati icanque Paboro:—Aro nipigapaa yaca Jerosarénquë.

Cara namanasegui oquibequë pongotsiirasi Tosorintsi, iconijatomopënaAtingomi icampëna: “Omanapaguepijocanëro Jerosarén, pisiganëma,queronta iquemobëro ora picomantë

. 19Notabitobëri: “Natingomi,irirojegui igóiguëna cara naro ágaiguëriira quemisantimi obiro nomingaiguërinipasataiguëri pongotsiquë carayapatoita. 20Aisati cara icamaqueIsiteban pigomantantatsirite, nacaninatënajique: ‘Caninataque ingameta’.Nomisantëneri iguitsagare ira basiaqueri

. 21Aro Ira Natingomiicanquina: “Atsi pijáte. Nocoguininagátimi naro canta jaanta basiniatiquë

.22Iquemabecari joríojegui irooti oca.

Yamai cara icanque basiniatimatsiguenga, icaimasantaiguëicantaiguë:—¡Pijoquiri! ¡Teni ongomeite intime!

¡Ingameta!23Icaibaitasanotanë,

tanaca imionguëro jonoquë iguitsagareaisati pojongamamori. 24Iniaquerocomantanti igáqueri isorarote:—Páganëri tsomagui pobangoquë.

Popasatiri ingomantanëta pairoracaicantagueti ora iguisancariimatsiguenga.

25

guëri. Aro Paboro yosamitëri igapitantesoraro:—Naro matsiguengatacari Iromasati.

Terai irosomitëmatina itingomi.¿Caninarico iripasatasitina queroyosamitobënanta?

26Iquemaquero capitán oca nibarintsi,iáque comantantiquë icampëri:

—¿Pairo pinti? Ica sërarica iriantimatsiguengatacari Iromasati.

27Aro ipocasipëri comantantiyosamitapëri Paboro:—¿Obiroco matsiguengatacari

Iromasati? Pingomantina.Yotabitanëri Paboro:—Jee, naro.28Icanëri comantanti:—Tojai nipënabenqueri Iromasati

cara nomatsiguengatacari naro.Icanqueri Paboro:—Naro aito ninë niquibiaque

nomatsiguengatacari.29Aito cara ijocanëri Paboro ira

pasaantënguitsineme. Itsoroganëcomantanti cara igótanë Paboroimatsiguengatacari Iromasati aroquentayoguëshotasitacari. Te onganinateiraguëshotasitimari ira Iromasati.

Yáganëngani Paboro catingasatiquë jorío obatatsiri icarati 71.

30Icoguini comantanti irogótasantëpairo ca icantaguebiriqueri jorío iraPaboro. Aro oquëtaguetanë,icaimagantaiguëri irapatotaiguëmajorío: itingomipague saseriroti aisati iraobatatsiri icarati 71. YomisotoqueriPaboro, yáganeri catingasatiquë jorío.

23 1Inetsasantaiguëri obatatsiri iraPaboro icanque:

—Nomatsiguenga,tëna Tosorintsi irooti yamai. Teninontsorogue naneingomentoquë.

2Aro Ananías itingomi saserirotiigáqueri itsibatari:—Pinchotangabagantetiri.3Icanque Paboro:—Obiro inguisë Tosorintsi obironta

matobiantatsiri. Pisobiaque yaca,picoque pomoncaratirome oraisanguenaque Moisés. Yamaipinguisagantëna. Te pomoncaratiro oraSanguenari.

22 23

Page 274: Nomatsiguenga bible   new testament

274

4Ira matsiguenga aronisatiquë Paboroicanqueri iriro:—¿Picantocotaguetasitari obiro

itingomi saseriroti?5Yotabitanëri Paboro:—Teni nogóte cara iriro itingomi

saseriroti. Nogóquerime, queronacantirime aronta ocanti Sanguenari:“Quero picantocotaguetasitari itingomi

.6Igóque Paboro cara ainta iconagacari

saroseo aisati bariseo. Icaimanë:—Nomatsiguenga, naro bariseo,

naatisati itomi. Najiti cara intinaajiriTosorintsi ira camënguitsi iraganiatairiaisati. Iroro iguisabiritaiguëna yamai.

7Iquemobëro oca inibatë Paboro,ipëgatsatobaca catsigue bariseoegui aisasaroseoegui. Iguisaneintobaca. 8Irasaroseo jitatsi: “Quero icaniatai aisatiira camatsiri. Querojenga pini isërematsiguenga, querootisatijenga ini

. Ira bariseoicantaiguë: “Intinaajima aitinta isërematsiguenga. Inganiatanae. Aintasati

.9Tojai iguisatsatobagaigaca catsigue.Aro yaratingaiguë ira ogomeantiroSanguenari, iriro bariseo.guë:—Tenijengari ingantaguete ica

sërarica ora te onganinate. Irirocanibaqueri ironomire Tosorintsi, irineta.

10

gaca. Itsorogobiqueri Paboro comantanticara iroguiripitëri intibatsaaqueri jorío.Aro icaimëri isorarotepague igáqueri:—Págabitsatiri, páganëneri

pobangoquë.11Aro yáganëri. Otsitinitanai

iconijatomopëri Paboro Atingomiicampëri:—Pinganinaserëte.

quina yaca Jerosarénquë, aisatipinganquima pinibatë canta Iromaquë.

Yáganëngani Paboro Sesáreaquë.12Oquëtaguetanë yapatoica

joríopague, iquengaigaca cara queroyapi querootisa yóga nija irooti carairóqueri Paboro. 13Icarati 40 joríoquinguënguicha iróguiri. 14Iátasitaiguërisaserirotijegui aisati antiasipariicantaigapëri:—Catingasatiquë Tosorintsi

naquengaigaca naroegui nóguëriPaboro. Quero napi, querootisa nógaanija irooti cara nóguëri. Querocanóguiri, iratsipiriacagaiguenatanaroegui Tosorintsi. 15Yamai obirojeguimanaantirine comantanti iromapëriPaboro obiroquë. Pingantiri picogaiguëposamitasantiri arota pigóiguero oraicantagueti. Naroegui nomaguetaiguërinógobëri cara queroquerai yaretaobiroquë.

16Ainta itineri Paboro iquemocoquerijorío cara isariacari iróguiri Paboro. Aroiáque ibangoquë soraro icomantapëriiriconguiri. 17Paboro cajemaquericapitán icanqueri:—Páganëri ica oboinaca

comantantiquë. Aiti ora ingomantëri.18Yáganëri capitán, icanquericomantanti:—Icaimagantëna Paboro ira

iromingane yamanaquina: “Páganëri icaoboinaca comantantiquë. Aiti ora

.19Icatsabagotanëri ira janequi

casiriconiati cara irosomiquericomantanti, yosamitëri:—¿Pairo ojita pingomantëna?20Yotabitanëri:—Ira jorío iquengaigaca cara

iromanajimiri naramani páganairiPaboro catingasatiquë ira obatatsiriicarati 71. Icogaiguini iromatobiquimi,

gueri aisati. 21Quero piquemisantiri

23

Page 275: Nomatsiguenga bible   new testament

275

aintanta sërari icarati 40 iquengaigacairóguiri. Icantaiguë: “Quero napaiguiquerootisati nógaa nija irooti caranógaiguëri Paboro. Queroca nóguiri,iratsipiriacagaiguenata naroegui

.gaca. Yoguiaquimi yamai, pinganqueriora iromanaquimi.

22Aro igátajiri oboina comantantiicantasantobëri:—Quero picomantiri pairiraca ora

picomantëna yamaica.23Aique isotocanë. Iriro comantanti

icaimëri pite capitán igáqueri:—Pobetsicaigueri pisorarote

ingaraque 200 iranëitaiganaque aisati70 ingueicotanëma imorane, aisati 200áganënguitsine irosataamento. IriáiguëSesáreaquë aganguitesata. 24Aisatipobetsiquineri Paboro imorane,ingueicotanëma. Páganëri caninasaticanta Bériquis itingomiquë.

25Aique isanguenaquineri sanguenariocanti negaca: 26“¿Aintabi, Bériquis,natingomi? ¿Tegotsitatsibi? Naro yacaCaraorio Irísias nasanguenaquimi.27Nongomantëgotëri ica sëraricanagáquimirini. Yágaiguëri joríoicogaigabitaca iróguirime.Naquemocoqueri, aro natentaigacarisoraro nágabitsataiguëri aroquentanigótocoqueri iriro matsiguengatacariIromasati. 28Nocoque nogótemepairoraca iguisabiritaiguëri, aronáganëri cara itingomiquë obatatsiicarati 71. 29Patiro icantocotaiguëri joríonegaca: ‘Iriro teni inguemisantiro oraisanguenaque omatsiguengajegui’. Te

queri. 30Cara nigótanë iquengaigacajorío cara iróqueri, aito cara naquiancanagáquimiri. Aisati nocomantaiguëri iraquisaneinqueri iriátaigue obiroquë arotaingomantë .

Irooti isanguenaquineri, aroipabaqueri capitán icanqueri:—Jeroca, páganëneri Bériquis, aisati

páganëri Paboro.31Aro ira sorarojegui yágaiganaqueri

Paboro tsitiniriquë. YaretaigacaroAntípatiris. 32Oquëtaguetanë ipigaigaaira soraro anëitasitanënguicha.

guënguicha imoranequë 33irootiyaretaigacaro Sesárea. Ipapërisanguenari Bériquis itingomi aisatiipapëri Paboro. 34Iniobëro sanguenariBériquis, yosamitobëri Paboro:—¿Nega popaniaca obiro? ¿Pairo ojita

piguebatsite?Icomantëri Paboro:—Nopaniaca Sirisiaquë.35Icanqueri itingomi:—Caraquenta nanguemasantëmi cara

iribocaigapë ira comantëgotëmine.Aique igáqueri soraro:—Pomingueri canta ibangoquë Eroris.

Pinetsasantiri.

Paboro icomantëgotaca catingasatiquë Bériquis.

24 1Pabisanaque cataguiteripabocorooti, aro yanonganaca

yarepa Ananías ira itingomi saseriroticanta Sesáreaquë. Iconagaca antiasipariira aguiatapëri aisati nibabintantatsirijitacha Téretoro cara iromitocoqueriAnanías. Irirojegui iátasitaiguëriBériquis itingomi ingomantëgotëriPaboro. 2Icaimëngani iriro, aroiparintaca inibatë Téretoro icanque:

3—Caninari natingomi,guëmi pitingomibintasantaiguënacaninasatisonori. Yamai caninasatinatimaigui. Picantaiguëna ora caninaro.Aro nacarasiatasantëmiro antagaisati.4Quero nocosamanitiro basini. Përosatiobironta cábintsantatsi, aro nocoqueyamai pinguemina arosata. 5Naniaiguëri

23 24

Page 276: Nomatsiguenga bible   new testament

276

ica Paboro icomantëri joríoomagaropaguequë quibatsi ijocagantëroora nametaiga naro. Aisati iriro obatatsiira quemisanqueri Jesos Nasaresati.6Icogabeca iraguimingatirome pongotsioquibe irasi Tosorintsi, cararinágaiguëri nocogabeca nanganquerimecara isanguenaquenaro Moisés. 7Carariyareca Irísias inta comantanti aisa tojaiisorarote yágabitsaquinari, igátaiguënanopocaiguë obiroquëca nongomantëtëri. 8Yamai posamitërica obiati,pigótanëro omagaro oca nocomantëgotërica.

9Icantaiguë joríojegui:—Aisonori ora icanque Téretoro.

Inibatë catingasati.10Aique Bériquis yacoqueri Paboro

irinibaque. Icanque iriro:—

guëri picomantëgotaiguërinomatsiguenga. Iroro nacaninasëguëque nongomantëgobentima yamai.11Quero ocomëtati pigótocotanënaomoncaraca 12 cataguiteri narecaJerosarénquë. Niátasiqueronomanocoquerini Tosorintsi. 12Teiraniaiguena nopëgatsatimari pairiracacara oquibequë pongotsi irasi Tosorintsi,teatisati basiniatiquë pongotsi carayapatoita jorío, teatisati poeboroquë.13Querootisati iniantinaro oraicomantëgotasitëna yamai.

14—Carari yamai nongomantasantëmicara naquemisantiri Tosorintsi aisaicanta nomatsiguenga jiraiiquemisantaiguiri. Naquemisantiroisanguenare Moisés aisa ora irasicomantantatsiri. Aisonori,tiri Jesos ira te iraniacaninataigueriirirojegui ica. 15Aisati nacantaigari iriro,nigótiri Tosorintsi cara iraganiatairiantagaisati camaguetatsi, iracaninatatsi, aisa ira te inganinate,omagaro intinaigairi Tosorintsi. 16Iroro

nocogasantaguëti iraniacaninatinaTosorintsi aisati matsiguenga. Nocoguinantime caninasati. Nigóque carainiacaninatëna Tosorintsi.17Pabisanaque osarinipagueniátagueque canta jaanta. Yamainipigaa namapëneri nomatsiguengaquirequi ipagantiri timatsi jaanta. Aisatinomasitëmari oisha Tosorintsinataquineri. 18Cara oquibequë pongotsiirasi Tosorintsi iniaiguëna. Aroquenoguëtetaca. Te nopatoitirimatsiguenga, teatisa nanguisaguimari.19Ainta inasegui joríopague paniachaAsiaquë iniaiguëna pongotsiquëiguisaneintaiguëna. Aitimenangantaguetiri ora te onganinate,caninataqueme iribocapë yaca iriroingomantëgotëna. 20Queroca ipoqui,ingomantëgotinata icaegui orapairoraca nacantagueque te onganinatecara catingasatiquë itingomi ira obatatsiicarati 71. 21Patiro nacanque: “Nigóticara iraganiatairi Tosorintsi iracamaguetatsi. Iroroco picogui

.22Aro itsonquero Paboro cara

icomantëgotaca. Aro Bériquisigótasantëro ora yogometocotaganiJesoquirisito cara iquemocotiro jirai.Icanqueri:—Antagati yamai. Aiquenta

iribocapëca Irísias ira comantanti, arocara nongomantëgotëmiri naro orapinganque.

23Aisa Bériquis igáqueri capitán:—Páganëri Paboroca, pomingueri.

Pinetsasantiri. Pinintacaguiri pairoracaingoque. Aisati pinintacaguiri carairaniaqueri imatsiguenga iromitocoqueri.

24Pabisanaque arosata cataguiteri.Ipigapaa Bériquis aisa iina jitachaTorosira. Iroro jorío. IcaimagantëriPaboro, icoque inguemiri cara atiracaangantima anguemisantiri Jesoquirisito.

24

Page 277: Nomatsiguenga bible   new testament

277

25Iquenguitsatocoquero Paboroatiraca angantima aganinasëretima,aisati antime caninasati. Aisatiiquenguitsatocoqueri Tosorintsi atiracaongantima ingomantëgotëri antagaisatimatsiguenga ora pairoraca inganqueaisati negaraca iriátë.tanë Bériquis icanqueri Paboro:—Aroque yamaica. Atsi pijátaje.

Caraquenta, queroca natarobacaati, aronangaimaimi aisati.

26Icogabeca Bériquis imabaquerimequirequi Paboro arota iromisotocajiri.Iroro icaimapinintobitabecari,inibatabitacari. 27Pabisanaque piteosarini. Aro Pórisio Jésito pëgairi iraBériquis.gueri ira joríojegui, iroro përosatiyomingaguëqueri ira Paboro.

Paboro yabencari ira Sésar.

25 1Yareca Jésito Sesáreaquë carairipëgairi Bériquis itingomi.

Pabisanaque maba cataguiteriitonganaque irooti Jerosarénquë.2Canta, itingomipague saseriroti aisa iraobatatsiri jorío irirojegui ipocasitaiguëriJésito icomantëgotaiguëri Paboro.3Aisati yamanaiguëri:—Poganinataiguena. Pigátinari

Paboro Jerosarénquëca.Iquengaigaca iromaguetiri abatsiquë,

aro irógaigabaqueri. 4YotabitanëriJésito:—Ainta Paboro yomianqueri

Sesáreaquë. Queroquerai ocosamanitinajáque naro canta. 5Aisati nocoguiniiraguiatanëna ira obatatsiri obiroquë.Ingomantëquimi ira Paboro.

6Pabisanaque poro tominco arosatacataguiteri basini, ipigapaayanonganaca irooti Sesáreaquë.

toquë, aro icaimagantëri Paboro.

7Yarepa iriro. Ira joríojegui paniacha

guetasicari tojai, carari te ingantimairogótasantaguiri Jésito aisonorica oraicomantëri. 8Aro icantocobintacaPaboro icanque:—Teni nangantocotëmatimi te

onganinate ora icanti Tosorintsiisanguenaque Moisés. Teatisatinangantocotëmatiro ora pongotsi irasiTosorintsi. Teatisati nangantocotaguetëmatiri Sésar ira itingomi.

9Icoque Jésito iraganinataiguerijoríojegui. Aro yosamitëri Paboro:—

tëmi icaegui. ¿Picoguico pijáteJerosarénquë? Canta nongomantëtëmi naro.

10Icanë Paboro:—Quero niáti. Nomatsiguengatacari

Iromasati. Caninataque pingomantëtina obiro yaca ora nanganque.Pigótasanti cara te nangantaguetomotirijorío. 11Aitica nacantagueti ora teonganinate, jemita irógaiguenata. Caraitsoiguëgotaguetasitënaca icajoríojeguica, te ongomeite irágasitanënapairiraca canta irirojeguiquë. NabencariSésar igobeingarite antagaisatiIromasati. Iriro comantëgotënane.

12Inibatobaca Jésito aisa iraitsibataiga. Aique icanqueri Paboro:—Pabencari ira Sésar. Aro nagáquimi

iriroquë.

Paboro iquenguitsatacaqueri Aguiripa.13Pabisanaque arosata cataguiteri

yareca basini itingomi jitacha Aguiripaotsibatapari iritsiro jitacha Berinisi.Ipocasiqueri cara irobetsatapëmari iraJésito. 14Itimopë Aguiripa tojaicataguiteri. Aique Jésito icomantëgotëriPaboro. Icanqueri:—Ainta yaca poro sërari ira

yomianque Bériquis jirai. 15Cani niáque

24 25

Page 278: Nomatsiguenga bible   new testament

278

Jerosarénquë. Canta icomantëgotobëriitingomipague jorío: saseriroti aisaantiasiparipague. Yamanaquina caranagamaguëri. 16Notabitanëri: “NaroIromasati. Teni nometaiguemanangantocotiri pairiraca cara

.17—Aroque ipocaigapë joríopague

yaca, oquëtaguetanë nisobiaquenagáantomentoquë, nacaimagantairiPaboro. 18Yaratianque ishonganacari.Teni ingomantëgotiri ora pairoraca teonganinate aisa ora naquengabeca.19Iguisatsabiritasicari ora yametabasiniati Paboro.cari sërari jitacha Jesos ira camënguitsi,carari icanque Paboro: .20Teni nogóte pairo nanganque atiracanosamitëcobenqueri, aro nosamitëriPaboro: “¿Picoguico pijáteJerosarénquë? Canta nongomantë

. 21Carari te iraninte iriáte.Icoque yabencari Sésar ogobeingaritecomantëcobenquerine. Aro nigáquerinosorarote iromingairi irooti caranagáqueri canta Sésariquë.

22Icanqueri Aguiripa:—Aisati naro nocoguini nanguemiri.Icanë Jésito:—Naramaniinta pinguemaqueri.23Oquëtaguetanë icanaque Aguiripa

caninaro imanchaqui yareca iriro aisaBerinisi iritsiro. Yareca carayapatoiqueri Jésito ira matsiguenga.Icarataiguëri comantantiegui aisa iraobatatsiripague ira timatsi Sesáreaquë.Aique Jésito icaimagantairi aisatiPaboro. 24Icanqueri:—Nobingatsarite Aguiripa, aisati

omagaro obirojegui nagaimane yaca.Pinetseri ica sërarica. Iguisaneintaiguëriantagaisati jorío Jerosaresati, aisatijorío timatsi yaca. Icantocotaiguëri:

. 25Cararinigótocoqueri naro te ingantaguete ora

irógobitaiguëri, cara yabencari Sésar,aro yamai nocogui nagáqueri Sésariquë.26

queri ora nomagantëri Sésarnogobeingarite.miri ingomantaguetimi, nobingatsariteAguiripa, aisati obirojegui. Nocogui

queri. 27Ainta ica iromingaga jirai.Tenijengari ongomeite nagátasitimari,teca ine ora nongomantëgotëri.

26 1Aique icanqueri PaboroAguiripa:

—Yamai nanintacaquemi obirocomantëgotachane.

tanaca icanque:2—Natingomi Aguiripa, pigóti cara

icomantëgotëna joríojegui ora teonganinate. Nacaninasëretanë yamaicara nongomantëgotëma catingasatiquëobiro 3aroquenta pigótasanti orayametaiga jorío.tina antsinisati. Quero pitsirisina.4Antagaisati jorío igótocoquina atinacanta natimaque Jerosarénquë carajirai oboinaquerai naro. 5Ingomantëtënaca jorío, igóiguë jirai caranobariseotabeca. Nacantari irironaquemisantasantiro ora isanguenaqueMoisés. 6Jiraisonori icanquerinomatsiguenga Tosorintsi iraganiatairiira camatsiri. Oca naquemisantiro. Iroroinintaguëque jorío yamai irógaiguëna.7Jirai itimi Jacob aisa itomijegui icarati12. Antagaisati cataguiteri aisa tsitiniriiquemisantaiguëri Tosorintsi irootiyamai. Përosati cara yoguiaqueri iraTosorintsi inganquero ora icantasantëIrinibarequë jirai. Natingomi, aisatinaro noguiaqueri. Iroro icantocotaguëquina yamai jorío ora te onganinate.

8—¿Pairo pijitobique obirojegui caraquero itinaajiri yoganiatairi Tosorintsiira camatsiri? ¿Pairo pitsoingobiqueri?

25 26

Page 279: Nomatsiguenga bible   new testament

279

9Jirai najitabeca naro caninataque caranacantaguebiritiri catsimari iraquemisantiri Jesos ira Nasaresati.10Nacantaguebiritiri catsimari cantaJerosarénquë. Nomingaiguëri tojai iraquemisanqueri Jesos irironta agáquenaitingomiegui saseriroti. Carayogamagaiguëri nacanque:

. 11

guëri pongotsipaguequë cara yapatoitaarota ingantocotaguetasitimariTosorintsi, naguisasantobërinta. Caraisigaiganaca basinipaguequë poeboronoguiabiritaguetaiguëri.

12—Iroro niátaguëque aiqueroTamásicoquë. Igáquina itingomieguisaseriroti. 13Niáque abatsiquë, arocatinga paba.

guinte yosangueguitetocopënaTosorintsi naro aisati ira tsipataiguina.14Nitëaiganaque quibatsiquë, aiquenaquemobëro cara inibatanquinaroirinibare ebereo icanquena: “Saoro,Saoro, ¿Pairo picantobiquinarocatsimari? Obiro aisa picantari sëraribaaca cara imeratëmani iripasaquericasintari.mari carari iratsipiriopiantë. Aisati

. 15Notabitanëri: “¿Pairi pijita,Natingomi? : “Naanti JesosIra piguisaneinti. 16Carari pingabiritima.Noniaguëmi Naati pomitocotirimatsiguenga pingomantëgotaguetinaora piniaque aisati ora noniaguëmiaiquenta. 17Atiraca ongantimaingantobitaiguëmiro catsimaripomatsiguenga, aisa ira basiniatimatsiguenga, nagabisaicoquimi caraquero yóguimi queronta nanintacaguiri.Yamai nagáquimi basiniatiquëmatsiguenga. 18Pogometaiguenariirogóiguenata. Yamai cantacayanëitaiguini tsitiniriquë intaguetiro ora

te onganinate yamatobitaiguërintaSatanás camagari. Pogometaiguenariarota irogóiguena irojocajiro oraicantagueti te onganinate, iranëitaigaecara cataguiteriquë, ingantajiro oracaninaro, inguemisantiri Tosorintsi. Aroirojocagajiri Tosorintsi ora icantaguetite onganinate quero iquengairo,iraguëtetaiguëri Tosorintsi, coshoniiroqueri intsibataiguëmari ira

.19—Yamai, natingomi Aguiripa,

nocomantëmi cara te nopëgatsatimariJesos. Naquemisantasanotëri oraicanquina. 20Iritsita nocomantaiguëTamásicosati, aique Jerosarésati, aiqueJoreasati. Aique nocomantaguequeri irabasiniati matsiguenga. Nocomantëriirojocaigairo ora icantagueigui teonganinate, inguemisantaigairiTosorintsi, imasiniatitanae,teta ora caninaro. 21Iroro yáguëquinaoquibequë pongotsi irasi Tosorintsiicogabeca iróguiname. 22Carariyogabisaicoquina Tosorintsiimitocoquina yamai nocomantaguetiriomagaro matsiguenga ira itingomi,aisati ira cagari itingomi. Patironocomantëgotiro ora cantënguichaneora icanque jirai comantantatsiri aisatiMoisés. 23Icanque iratsipireirota IraAgabisaicoontatsiri ingamaque. Aiqueirobaque inganiatanae.guëri jorío aisa basiniati matsiguengacara inganiataigae aisati.

24Iroontita inibatë Paboro, icaimëriJésito:—Paboro, teni pineicotima.

Aroquenta tojai pisanguenatanë tenipineicotanaima.

25Yotabitanëri Paboro:—Teni, caninari natingomi Jésito.

Naneicotasantaca cara nocomantëmiroora catingaro nibarintsi. 26IgótasantiroAguiripa ora ninibatëgotë.

26

Page 280: Nomatsiguenga bible   new testament

280

Naquenguitsatiro caninasati najiquentaigótasantiro tenta ománima oca.27Natingomi Aguiripa ¿Piquemisantiroora isanguenataiguë comantantatsiri?Nigóquimi cara piquemisantiro.

28Yotabitëri Aguiripa:—Omanapague picogabeca

pinguemisantacaquina pinganquinameiraisati Quirisito.

29Icanqueri Paboro:—Omanapagueca pinguemisantiri,

queroca aiquenta, teni nogóte.Nocogasanti aisati pingantima nibeganaro obiro aisa antagaisati iraquemaiguëna ingantinata nibega naro.

guemaro oca sogatsa coshotsari.Aroque itsonque inibatë Paboro.30Icabiritanaca Aguiripa, aisa Jésito,

aisati Berinisi, aisa ira itsibata, 31iáiguëcasiriconiati, inibatobaganacaicantobaca:—Teni ingantaguetiro ica sërarica ora

te onganinate. Quero icami. Teatisatiirante pairoraca ora iromingabiriqueri.

32Aguiripa icanqueri ira Jésito:—Querome yabentari Sésar,

pomisotocajirime.

Igáquengani Paboro Iromaquë.

27 1Ainta inasegui sërari jitachaJorio. Iriro capitán itingomi

soraro icarati 100. Ira sorarojeguiyágapajirotaiguëri Aogósitoigobeingarite. Cara pobetsicacaantagaisati iragáqueri Paboro Itariaquë,Jésito icanqueri Jorio:—Aiti yamai oquibe pitotsi. Páganëri

Paboro Itariaquë aisa inta basiniiromingaga.

2Aro notetaiganaca pitotsiquëopaniaca Aramisiaquë, yágairo

guë poeboropaguequë onamijaquë Asia.Itsibataiguëna Arisitárico Tesarónicasati

ipaniaca Maseroniaquë. 3Oquëtaguetanënaretocotanaca Sirónquë. Canta,icábintsëri Paboro Jorio, inintacaqueriiriáte Paboro cara iraniaqueriimatsiguenga ira pabaqueri iraperi.4Aique nogaganaca. Sintsiro coguentimaocoguintimatocoquina.guë aiquero cara oboguesiquë jitachaChípire. 5Nimontiaiganacaro angaarenoguiataiguëro onamijaquë Sirisia aisaPampiria naretaigaca poeboroquëjitacha Mira Irisiaquë. 6Canta, iniaqueroJorio basini pitotsi oquibe opaniacaArijantiríaquë. Yotetaiganaquina aiquepiáque Itariaquë. 7Tojai cataguiteriantsinisati naquenocotaiguëcomëtaronta naretocotaigaca catingasatiCaniroquë. Opomirintsitomotaiguënacoguentima, noshonganaca irootioboguesiquë oquibeguite ojita Quereta.Nabisanaquero Saramona8naquenocotanë onamijaquë irooticanta pini pitotsi santëcoguiteriquëjitacha Caninajaro aronisati poeboroquëjitacha Irasea.

9Aroque nogabisaiguë tojai tominco,abisaque cataguiteripague cara ititaigajoríojegui. Aro ocobeingatasantanënanguenocotaiguë angaarequëaroquenta omotoncaatasantanaca,icomantaiguëri Paboro, 10icanqueri:—Obirojegui, pinguemina. Nigóti

nëca yamai. Najique omiaquima oraamagueti aisatijengari eiro.

11Carari ira capitán te inguemisantiriPaboro. Iquemisanqueri casintaro pitotsiaisati ira játaguiro pitotsi. Icanque:—Intsome.12Tenta ongomeite cara pini pitotsi

ojita Caninajaro cara tsaengaquë,iquengaigaca iragagaiganaquima.Icogabetaigaca naretocotaiguëmameJenisequë cantaqueronta Queretaquë.Canta, quero pareta sintsiro coguentima

26 27

Page 281: Nomatsiguenga bible   new testament

281

cara iconteti paba. Iroro Jenise caninaro

quero pitotsi canta. 13Oparintacacoguentimainga aique piáque toonquë.Ijitaiguëro caninaro, aro yágairoágomentotsi asi pitotsi.guë aronisati onamijaquë Quereta.14

tesonori coguentima jitacha Norésiteopaniaca quibatsiquë. 15Páganëropitotsi. Te ojábintsate pitotsi aiquerocoguentimaquë, aro nanintacaqueroáganëro. Ojátagueque. 16Caranabisaiganaque santëcoguiteriquëoboguesiquë arosata jitacha Cáora, aronopomiritaigaaro cara nágairootiomijani pitotsi ora onosicapënotetajiro. 17Aroque notequero, aroyobetsicaiguëro ora oquibe pitotsi,yoguëshotantaguetajaro oquibe sogatsaosobi pitotsi arota quero otingaraanaca.Itsorogaiganaque nanguenocotaiguëomaniquiquë jitacha Sírite aitinta nijajintaaro arosonori omaniqui tsomaguia.Aro yoguëtaiguëro tocoya páganërontapitotsi coguentima. 18Oquëtaguetanë,iparintaca ijocaiguëro ora yamaguetisintsironta coguentima. 19Caraoquëtaguetanai maba, ijocaiguëro tojaitinari. 20Ocaratanë tojai cataguiteri, tenaneiri paba teatisati jonogasati.Përosati ocoguintimatasantanënajitaiguë nangamaiguë.

21Pabisanaque tojai cataguiteri tenopaigue, yaratianque Paboro icanque:—Obirojegui, caninataqueme

pinguemisantina cara inaiguënimecanta Queretaquë.quina quero pijocaiguirome yamai orapamagueti pitotsi. 22Carari yamaipinganinasëretaigue queronta picamiporo. Patiro ocaraaque pitotsi.23Naraningui iconijatomopënaironomire Tosorintsi Natingomi Iranaquemisanti. 24Icampëna: “Quero

pitsorogui, Paboro. Aro pirequimacatingasatiquë Sésar. Aisati Tosorintsicábintsaiguërine antagaisati ira

. 25Aropinganinataigue, natsipajegui,aroquenta naquemisanqueri Tosorintsicara inganque ora icomantëna.26Aganëro pitotsi coguentima irootioboguesiquë cara ocaraapë.

27Ocaratanë 14 cataguiteri yamaiotsitinitanë. Naquenocotasitanacaangaarequë jitacha Atiriático. Aganguiteigóiguë pitotsiberi cara notsitiparoquibatsi. 28Imoncarataiguëro nija, aroomoncaraca nija pini 37 métoro.Cosamanisata yogatsitairo. Omoncaraca28 métoro. 29Itsorogasantaiguë carapicorianganëro mopë. Ijocaiguërootsibasati ágomentotsi cara otioguiquëpitotsi arota ontsaguipë quibatsiquë aroomaireque pitotsi. Itsorogasantë aroyoguiaiguërota onguëtaguetasantanë.30

mame. Yoguëtaiguëro otiomijani pitotsi.Yamatobitabecari ira cagari pitotsiberiicanqueri:—Nojoqueroti basini ágomentotsi

cara otsobaquë pitotsi.31Paboro comantëri igapitante soraro:—Queroca inaigui iriro pitotsiquë,

querootisati pabisaicoti obirojegui.32Aito cara yobëshaquero sogatsa

soraro opariganë otiomijani pitotsi.33Terai onguëtaguetasante, Paboroicantaiguëri ira basini matsiguengairapaigue. Icanqueri:—Yamai ocarati 14 cataguiteri ititaigaca

eiro te opaigue. 34Yamai nomanocoiguëmiro poperi arota pisintsitanë carapomatanë. Aisati quero opega poro piguisipiguitoquë. Quero ati picantëmata.

35Aroque icanque negaca, yáguëropan icanqueri Tosorintsi:—Pabati, aronega nacarasiaquemiro

oca perintsica.

27

Page 282: Nomatsiguenga bible   new testament

282

Iroontita inetsaiguëri pitotsiberi aisasoraro omagaro, itibatsaaguequero panPaboro yapëro. 36Icaninasëretaiguëantagaisati, cara yapaiguë.37Aintajeguina naro pitotsiquënacarataiguë 276. 38Aroque yapaiguëiquemaigaca, ijocaiguëro tirigo aisaantagaisati ora pamapë pitotsi irooticara opoongatanë pitotsi.

39Oquëtaguetanë iniaiguëro quibatsiora te irogóiguero. Aiti potsitiataca nijaaisati oparagueti. Aro icogabetaigacairiátaquerome pitotsi cara oparaguequë.40Aro ijocaiguëro ágomentotsiangaarequë. Itsaicotaiguëro sogatsaaguëshotiro ogomaro, itinaiguërotocoya, naquenocotabetaigaca aiquerooparaguequë. Posibiquero pitotsicoguentima. 41

gaca aganguijaquë picorianganë pitotsiomaniquiquë ora te ongonijate.Oquëshotasantapë pitotsi omaniquiquëte osebataima. Omotoncaatasantanacaoparintaca picaraaguetanë pitotsi caraotioguiquë. 42Icogabetaigaca soraroiróguirime ira iromingaga arota queroimatanë irisigaigaima. 43Irari igapitantete iranintacaguiri iróguiri. Icoqueiragabisaicoqueri Paboro. Igátaiguëriicanque:—Irobatanë ira ogótatsi imati irooti

quibatsiquë. 44Obiro basinipinguenantaiguëmaro anchabata aisapairoraca asi pitotsi.Aro antagaisati yaretaigaca caninasati

quibatsiquë.

Itimaque Paboro Márataquë.

28 1Aroque nabisaicoigai caraicomantaigabaquina ora

oboguesi ojita Márata. 2Icantaneintëtaiguëna Máratasati. Yágaigabaquinayogamataigabaquina tsitsi icaimaiguënaarota notataigapë opariaquetinta anganiocatsingaguetë aisati. 3Aro Paboro

yágaguepë anchaime ijoquero tsitsiquë.Cara ocatsiringaguitetanë isotocanëmarangue itsiaqueri Paboro përosaticara inëri ibacoquë. 4Cara iniaqueriMáratasati ira marangue itsiaqueripërosati, aro icantobaca:—Irirojengari ógueri. Tenta

irojogatima angaarequë, queroinintacaguiri Tosorintsi itimi.

5Carari ipotetëri Paboro tsitsiquë, teirapanireima. 6InetsaigabaqueriMáratasati ipaniguiabecari carairapanirianëmame queroca iriguitoimariganëme ingamaque. Tojaiipaniguiabecari te irapanireima arosata,aro iquengaigaca aisati icantobagaigaca:—Irirojenga Tosorintsi tetsi

irapanireimatsi.7Aronisati pinë iguebatsite itingomi

Máratasati. Iriro jitacha Póborio iraágaigabaquina caninasati ipabaquinanoperi maba cataguiteri. 8Inariasegairiri Póborio irisomamintoquë.Ijanaitapininti aisati póguëriarantseinga. Yotsitipari Paboro,yamanocopëri Tosorintsi, yotsagapëriyoguibegajiri. 9Iquemocotaiguëro oca,ipocasitaiguëri Paboro antagaisati basinijanaitaguetatsiri. Yoguibegajiriomagaro. 10IniacaninataiguënantaMáratasati ipaguetaiguëna tojai. Caraniáigai ipaguetobaina pairorapagueracaora nocoguitiaca.

11Yabisanaque maba manchacorinotetaigaca basiniquë pitotsi opaniacaArijantiríaquë. Iroro, aito pogabisërotsaenga cara oboguesiquë. Ira pitotsiberiyobetsiquëri pite ibabane otsobaquëpitotsi, icantacacari iribogaganejitaigacha Cásitori aisa Pórosi.12Naquenocotaigapë poeboroquë jitachaSiracosa. Canta natimaiguë mabacataguiteri. 13Aique naquenaiguëonamijaquë naretaigacaro poeborojitacha Irejio. Oquëtaguetanë

27 28

Page 283: Nomatsiguenga bible   new testament

283

ocoguintimapë oquenopë toonquë,posibitaiguëna pite cataguiteri irootiPosoriquë. 14Canta, naniopëri

gapëri poro tominco. Aiquenogagaiganaca cara naretaiguëmaIromaquë. 15

guëna quemisantatsiri Iromasati,ipocasitaiguëna itonguibotobënapoeboroquë jitacha Joroápio. Aisati

tane poeboroquë ojita Maba Pongotsi.Cara iniobëri Paboro icarasiaqueriTosorintsi icaninasëretanë. 16CantaIromaquë inintacaqueri Paborointimopë casiriconiati pongotsiquë.Itsibatacari paniro soraro ira omisantiri.

Itimaque Paboro Iromaquë.17Ocarati maba cataguiteri

icaimagantëri Paboro ira obatatsi jorío.Cara yapatoica icabëri:—Nomatsiguenga, nongomantaiguë

mini cara te nangantaguetomotaigueriomatsiguenga, teatisati nojoquiro orayametaiga omatsiguengajegui jirai.18Irari jorío ágaiguëna Jerosarénquë,ijogatëtanënari Iromasati icanqueri:

. Yosamitaiguënaitingomipague, te nangante pairoracaora te onganinate irógobiquina. Aroicogaiguë iromisotocajina 19carariipëgatsaquina joríojegui. Iroronabentaguëcari Sésar. Te nongomantëgotaigueri nomatsiguenga pairoraca.20Iroro nacaimobiquimi obirojegui yacananiobëmi aisati nanibatobëmi.Naquemisantiro ora icantái Tosorintsijirai cara iriboquë Agabisaicoontatsiriaisa intinaajiri igamaga iraganiatairi.Yamai nocomantëmi aroque yarecaQuirisito, icamaque icaniatanai. Iroroyoguëshotataguëquinaro oca sogatsacoshotsari.

21Yotabitaigapëri:

—Teni nágobë sanguenariisanguenatocoitëmi canta Joreaquë,teatisati iraretima poro nomatsiguengaingomantëgotëmi. 22Carari nocogaiguipingomantasantaiguenaro orapiquianca, nigótinta omagaroquëpoeboro iguisaneintiri ira quemisantiriQuirisito.

23Iquengaigacaro cataguiteri, aroipocasitaiguëri tojai jorío ibangoquëPaboro. Icomantaigabaqueri orairagáantane Tosorintsi. Coniamaniquëirooti tsitiniriquë Paboro icomantëgotëriJesos. Icoque irogótasanotaguiri oraisanguenatocoqueri Moisés Ira Jesos,aisa ora isanguenatocotaiguëricomantantatsiri. 24Ainta iraquemisanquero irinibare Paboro. Aintabasini ira tsoenguëri te inguemisantiri.25Tenta inguengaiguëma, teraiqueraiiriáigae, icanqueri Paboro:—Caninasati ocanque Isëre Caninaro

Tosorintsi ocomantaqueri Isaíascomantantatsiri cara isanguenataiguëneri nomatsiguenga jirai, 26ocanqueri:

Pijáte joríojeguiquë pomatsiguengapingomantiri:guemaro Nanibare, carari queropiquemobëro. Piniabequimaroora noniagaiguëmira, carariquero pigóiguiro ora

. 27Tentainguengasëretima icamatsiguengaca, te inguemaigue,te iranee tenta iranintiro.Yamatsibocasëretasitaca arotaquero igóitiri ora icanti Tosorintsicatingaro, quero iquemiro, queroiquenguiro isërequë, queroipasiniatitaji,tajiri Naro.

—Aroque ocanque Isëre Tosorintsiisanguenarequë Isaías. 28Pigóigueyamai,tsiri iriátaiguë basiniatiquë matsiguenga

28

Page 284: Nomatsiguenga bible   new testament

284

ira cagari jorío. InguemisanqueriTosorintsi, aro iragabisaicotaiguëri iriro.

29Itsonquero irinibare Paboro. Aroisotocaiganaji joríojegui, përosatiinibatobagaigaca.

30Ocarati pite osarini itimanë Paboropongotsiquë ipënabentiro. Canta,

yágacaninatiri antagaisati irabocasitaiguëri. 31

baquero iragáantane Tosorintsi. Aisati

quero ora iraisati JesoquirisitoAtingomi. Te irine ira pëgatsatimarine.Irocas

28

Page 285: Nomatsiguenga bible   new testament

285

Paboro ibetsataigari quemisantatsiricara Iromaquë.

1 1¿Aintajeguibi nopiguemisantanecanta Iromaquë? Naro Paboro

nasanguenataiguëmiro oca. IcoiguënaJesoquirisito igáquena nangantineri oraicocaquena cara nongomantagueiguërimatsiguenga ora Caninaro Nibarintsi atiicanta cara yogabisaicoonti Tosorintsi.2Jirai Tosorintsi isanguenatacagaiguëriira comantantatsiri 3

guëri Itomi,quë imatsiguengatasantapë,imatsiguengatapari David. 4IpoqueJesoquirisito yaca quibatsica,yogamagaigabaqueri matsiguenga carariyoganiatairi Tosorintsi itasongasantëri.Quirisito yoniagaigapari matsiguengacara aisonori Iriro ItomisonoriTosorintsi. Yasintasantacái, iroroantingomintasantaguëquimari.5Naquemisanquerinta, icábintsënaigáquina nanguemisantacaqueriomagaro basiniati matsiguenga iracagari jorío. 6Aisati obirojegui

mari Jesoquirisito. 7

guëmi Iromasati quemisantatsiri caratojai inintaiguëmi Pabati Tosorintsi,yoganinasëretëmi. Nocogui përosatiingábintsasantimi aisati iromagoriasëtagaiguemi arota caninasatipintimaigue. IngantaiguemirotaTosorintsi aisati Atingomi Jesoquirisito.

Ininti Paboro iriáteiraniaigueri Iromasati.

8Yamai nongomantëmi cara atiraca

guëmi cara piquemisantasanotaiguë.Iquemocotaiguëmi omagaroguitequë.Aroquenta piquemisanqueriJesoquirisito obiro aisati, iroronacarasiabiriquimi Tosorintsiquë.9Igóque Tosorintsi cara pairoracaicocaquina, nocogasanti nanganquineriomagaro. Aisati nocogui nomitocotiriantagaisati matsiguenga; përosati caranocomantëgotëri Quirisito,naquenguitsatomotaiguëri matsiguengaatiraca icanta cara yogabisaicoontiJesos. Përosati naquengaiguëmi10namanocotaiguëmini. Aisati namaniri:“Pabati, pinintacaguina naretimari

. 11Tojainaquengaiguëmi, naninti naniaiguemiaisati nogomequimiro ora pogomequinanaro Isëre Tosorintsi. Nocogui

tasantanëri Atingomi. 12Aisati caraaniobaguimaca anguemisantasantë, aroaganinasëretobaquima. 13Nanintipigóigue, nopiguemisantane, tojainocogabeca najátasitaiguemime, cararite iranintacaguina Tosorintsi. Nocoguinomitocotaiguemi aisa ocantanomitocotaiguëri tojai basinimatsiguenga ira cagari jorío.14Aroquenta icábintsëna Tosorintsi

PABORO ISANGUENAQUINERI IROMASATI

Page 286: Nomatsiguenga bible   new testament

286

aisati icoiguëna, quero nomagoriasëretiqueroca nocomantaguetiri Guiresiasatiaisati basini matsiguenga, iraogótabetacha aisati ira te irogóte. ¿Teco

gueri omagaro? 15Iroro ora

pëmi cara Iromaquë aisati.

Icomantë Paboro pairo iquenguitsabiriquero Caninaro Nibarintsi.

16Teni nopasiquitëguëri matsiguenga ora CaninaroNibarintsi ati icanta carayogabisaicoonti Quirisito.bentiri Tosorintsi antagaisati iraquemisanquerine. Iritsita joríoiragabisaicoque Tosorintsi, carari yamaiaitosati iragabisaicoqueri basiniatimatsiguenga ira cagari jorío. 17Pinetse,pairiraca quemisanquerine,natëri Tosorintsi, Ira caninarisonori carajirai isanguenatacaqueri iracomantantatsiri jitacha Abacoc:

Tosorintsi iraniacaninatëri omagaroira quemisanquerine, cantaca teingantaguetëmatiro ora teonganinate, aisati intimacagajiriyaca quibatsica aisati caninasatiintiomoqueri Jonogaguitequë.

Ira matsiguenga cagari jorío te irogóigueri Ira Tosorintsi.

18Itimi Tosorintsi Jonogaguitequë,Iriro cantënguicha iguisacari omagaroira te inguemisantiri carari përosatiicantaguetiro quimingari, aisati teiraninte inguemisantiro ora aisonori orairogóontëmari Tosorintsi, orayoniagancari Iriro. 19Aroca ingogaiguërime irogóiguëri ati icanta Tosorintsi, teomomirintsitabitima irogótiri aroquentayoniagabitacari Tosorintsi. 20Teiraneingani Tosorintsi carari jiraisonorioconijaque antagaisati ora yobetsiquë

Iriro, ora igóontaigacari eiro cara aintaIriro aisati aiti itasorintsite.Oconijatomotaiguëri omagaromatsiguenga. Yamai quero pairi cantatsitsoengatsiri: “Te nogótocotiri

. 21Jirai igóigabitacari, carari

timari. Tosorintsi icábintsapinintabecaricarari te ingarasiataigueri Iriro. Teinguengasëretaigueri: iquengasicaropairoraca; yamai teni inguenguemacatingasati. Itimaiguë tsitiniriquëicantaguetironta ora quimingari.22Icantaigabitaca: ,carari te irogótëmate. 23IcaninatasanotiTosorintsi Ira timatsi Jonogaguitequëpërosati, carari te intingomintimarimatsiguengajegui. Yobetsiquëri

tasicari yamanocotasitari.taiguëri sërari ira camatsi, aisatitsimiripague, basiniripague, aisatimaranguepague. Yamanocotasitari

tagueta, cagari Tosorintsisonori.

Tosorintsi icasitígataiguëri matsiguenga ira cagari jorío.

24Tojai icogaiguë matsiguengaiquenganeintapinintiro ora quimingariaisati icantaguetobagaigaca; iroro oraijocaguëqueri Tosorintsi icanque:“Irineta. Iroonti inintaiguëroquimingari. . 25Jiraiigótaigabitacari ati icanta Tosorintsi,carari yamatobitaigaca iriati, tentairanintiri Tosorintsi; iquemisantasicarotsoigagantsi. Itingomincari irayobetsiquë Tosorintsi,cari, te intingomintimari Ira obetsiquëroomagaro. Intsome aniacaninatiri

nori. 26Aro Tosorintsi inintacaquerimatsiguenga icantaguetaiguë pairoracaicogaiguë. Te ongogue tsinanejegui águe

1

Page 287: Nomatsiguenga bible   new testament

287

ojime, iroonti ocoque opitsinanete.27Aisa icanta sërarijegui: te ingogueirágue iina, irianti icogaiguëirapisërarite. Icantaguetobaca iriropairorapagueraca quimingari, carari teirogóigue iripasiguite.guëri Tosorintsi yamai. 28Tentairanintaigueri Ira Tosorintsi,queri te inguengaigairi. Aisa icantaijocaiganaqueri iriro Tosorintsiicantocotaiguëri: “Jemita, irineta.Irantirota quimingaripague, querota

. 29Icantaguetiropairoraca ora te ongomeite, irasintayoguiro te inganinatëmate omagaro. Irasërari intaguetiro ora cagaro iina, aisatitsinane ontaguetiri ira cagari ojime.Iroonti iquengaigaca quimingaropague,inebetaro ora yasinta basinipague.Icogaiguë iramasitobaquima; ijonobaca,yógobaga, iguisatsatobaga,baga, iguisaneintobaca, 30aisatiinibatëgotobaca ora te onganinate.Iguisaneintaiguëri Ira Tosorintsi,ipëgatsatobaga, inintaigaca iriati,iquengasantaigabitaca caninari,inibatëgotaigabitaca caninasati.Iquengaguetabecaro ingantaguete tojaibasinipague ora te onganinate, teinguemisantaigueri iriri casintari.31Tigueti ingantima irogóiguero oracaninari, te iromoncarataigueroirinibare, te iranintaigueri imatsiguenga,teatisati ingantaneintëgotaigueri.32Igóigabitacaro ora icanque Tosorintsi:“Antagaisati icantaguetopiantiro ora te

, carari përosati icantaguetiroquimingari aisati intaqueri basinipague.

Teatisati iraganinatiri osorintsi joríojegui.

2 1Yamai aintajenga paniro cantatsi:“Icantaguetiro iriro ora te

ongomeite. . Carari

nongomantëmi: aisonori, arocapingantocoqueri basinipague: “Aitiro

,aitisati ora picantagueti obiro. Aisapicantari ibega iriro: pigótabetarocaninaro carari te pingantiro. 2Igóiguëeiro caninasati ingasitígataiguëriTosorintsi antagaisati ira cantaguetirocagaro caninatatsi. Ingasitígatëricaninasati igóquerinta antagaisatiiquianca matsiguenga aitosati omagaroora icantagueti te ongomeite. 3Carariobiro, picanque: “Ainta icantaguetiro

, aisati picantari ibega iriro,pintaguetiro obiro ora te ongomeite.¿Pijiqueca quero icasitígatimi obiroTosorintsi? 4Pinetse.taiguëmi Tosorintsi icantaneintënaquemi. Te iritsirisimi, yabequimi carapicantaguetiro quimingaro.¿Pomaintëro omagaro oca? ¿Te pigótecosamani icogabeca Tosorintsipinguengaiguema, pijocajiro ora teonganinate picantagueti, pingantimayacaqueroca? Pigótabecaro, carari tepingantiro. 5IcaimasëretabequimiTosorintsi, carari te pininte pinguemiriora icanquemi,tima pingantima yacaqueroca. Aiqueropiáque picantaguetopiantëro ora cagarocaninatatsi, irooti cataguiteriquë caraingomantëtëmi. Irironta caninari, queroiguisasitari matsiguenga. Igóque atiracaicantaiga omagaro. 6Ingasitígataiguëriantagaisati ira cantaguetiro ora teongomeite; aisati iragasobiaqueriJonogaguitequë omagaro ira cantirocaninari. 7Pairiraca inganque caninasatiaisati ingoquero omagaro ingocaqueriTosorintsi, aisati ingoque cara

guëri Ira Tosorintsi, aro Tosorintsiintimacagajiri, iraganiasëretëri yamaiaisati imëri iriro cara përosati

1 2

Page 288: Nomatsiguenga bible   new testament

288

intiomoqueri Jonogaguitequë. 8Cararipairiraca nintasantacha iriati, icoqueirobatacaguima, te iraninte ingantiroora icocaqueri Tosorintsi, icogasitaingantaguetiro ora quimingari; aro

tëri. 9Iratsipiriacagaiguëri omagaropairiraca cantaguetiro ora teonganinate, jemita iriroca jorío, irirocabasiniati matsiguenga cagari jorío. Aisaicantobaga iniaiguëri Tosorintsi. 10Iraricantatsi caninasati, Tosorintsiiromagoriasëretaqueri, iraniacaninatëri,imëri cara iraniaqueri Tosorintsijonoquë. Imëri pairiraca, iritsita jorío,aique ira cagari jorío. 11CatingasatiquëTosorintsi imoncaratobaca omagaromatsiguenga te imasiniatitobaguëtima. Iniaiguëri aisa icantaiga.

Tosorintsi igótacaqueri ira cagari jorío.12Ira cagari jorío te irogótiro

isanguenare Moisés, carari aitiroicantaguetiro ora te onganinate, iriátëSharincabeniquë. Quero icantiri iriroTosorintsi:tiro isanguenare Moisés?irogótiro. Carari ira ogótabecaroisanguenare ainiro icantagueti, aisatiiriátë Sharincabeniquë.queri Tosorintsi, inganqueri:“Pigótabecaro isanguenare MoisésIroonti Nasi Nanibare, carari te

. 13

timari Tosorintsi ira quemasitaigabitëmarone isanguenare Moisés, iriantiiniacaninatasantë ira quemisantasantëroIrinibare. Iniacaninatëri cantaca teingantaguetëmate ora te onganinate.14Pinetseri iraegui cagari jorío, atiicantaiga. Te irogótiro Sanguenari carariaitipague imoncaraquero ora ocantiSanguenari. Igónijintabecaro caraitimaiguica caninasati. 15Arocainganque caninasati, pigótocoqueri cara

igónijintabecaro iriro ora ocantiSanguenari. Te iraneiro Sanguenaricarari yamai igósëreca aroca inganquecaninasati aisati igósëreca arocaingantaguequero ora te ongomeite.16Aiquenta Tosorintsi inganqueriJesoquirisito:guëri atiraca ocanta ora icantaguetiomagaro matsiguenga, aisati pigótiri oraiquengaigaca, aro Obironta joespingomantëgotiri negaraca iriáiguëaisati pairoraca ingantaiguë.Pingantocotiri aroca aniacaninatëri,

. Irootisatinocomantanti naro: cara ingomantëtaguetiri matsiguengajegui Jesoquirisito,iragabisaicotajiri ira quemisantiri, aisatiingasitígatëri tsoengatsiri.

Igótaigabitaro joríojegui isanguenare Moisés: aroca ingantaguetiro ora te onganinate, ingasitígatasantëri iriro

Tosorintsi.17Carari obiroca jorío, pigamema.

Picanque: “Nigótiro naro isanguenareMoisés.

. Pinibatasita,piniacaninatasitaca obiati. 18Pigóiguëroora icocagaiguëmi Tosorintsi. Jiraiyogometaiguëmiro isanguenarequëMoisés, iroro yamai pigóontacarocaninaripague. 19Pijitasitaigapigótacagaiguëri iraegui te irogóigue.

rime ira timatsi tsitiniriquë teraintairogótocotiri Tosorintsi. 20

guërime ira te irogóigue, aisaocantabeta pogomequerimejanequipague.caro isanguenare Moisés,caro pogomequimiro caninasati oraaisonori. 21Pinetse. Pogometaiguëribasini, carari ¿Pairo te pigóbirite obiro?¿Teco onganinate pogometima obiati?Picomantaguetaigabitari basini: “Quero

2

Page 289: Nomatsiguenga bible   new testament

289

. ¿Teco pingosite obiro?22Picantaigabitari: “Quero paguimintaro

, carari ¿Teco paguimintimaropasi pijina? Pomaintëri ibabanebasiniati matsiguenga, picantabeca:“Quero pamanocotiri ira yobetsicasita;

. Carari¿Teco pingositiri ibabane ira cagarijorío, pomimantëri basini? 23Pijicacaninaribi, picantasitabeca: “Nigótiro

. Carari tepomoncaratiro ora ocantimi. ¿Tecopitsoinguiri Tosorintsi? 24Isanguenaquejirai:

Obirojegui jorío, aroquenta tepinguemisantasantiri Tosorintsi,iniaiguëmi matsiguenga ira cagarijorío, icantocotaguetasitariTosorintsi icantaiguë: “Teniinganinate Itosorintsite jorío,quero naquemisantiri tentananinte aisa nanganquimari

.

Ati icanta ira quemisantatsiri.25Aroca piquemisantiro isanguenare

Moisés, aro caninataque pitotima aisatiora irogóontëmi matsiguenga cara obirojorío, obiro irasi Tosorintsi. Carari tecapinguemisantiro, teatisati onganinatepitotima. Pinganquimari ibega iracagari jorío te iritotima. 26Arocainguemisanquero Sanguenari ira cagarijorío, ¿Teco iraniacaninatiri Tosorintsi?Icancari jorío, irironta quemisantatsiri.27Ira te iritotima, te iraneiroisanguenare Moisés, carari icanqueroora ocanti Sanguenari, ¿Tecoonganinate irobatimi, ingomantëgotimiobiro jorío pigótabecaro Sanguenaricarari te pinguemisantiro? 28¿Ati icantajoríosonori? ¿Pairi aganinatëriTosorintsi? ¿Iriroco totantatsiri? Teni.29Irianti joríosonori quemisantiriTosorintsi, iquenganeintëri Iriro.

Tosorintsi te iraniacaninabiritiriaroquenta itoca, irianti iniacaninatëaroquenta iquemisanqueri.tëri Tosorintsi,tiri matsiguenga.

Omagaro matsiguenga icantaguetomotiri Tosorintsi.

3 1Obirojengari cantatsi:sitaco cara naro jorío? ¿Pairo

ocaninatobiti cara notota?pitsipiriasitimaro cara pijoríotë. 2JiraiTosorintsi ipaiguëri joríojegui Irinibarearota irotsatengaiganaquineri omagaromatsiguenga. 3

taigue antagaisati jorío, aintantatsoenguiri Tosorintsi.mari caninari jorío, ¿Arocoiromatobiqueri quemisantiri Tosorintsi?4Quero. Quero yamatobitiri. Arocairomatobiantaiguë omagaromatsiguenga, carari quero icantaTosorintsi yamatobiantëmati. Jiraiisanguenaque David; icanqueriTosorintsi:

Catingarisonori Pinibare; tenipintsoiguema. Te pairipëgatsatimine.

5Aintaca jorío cantatsi: “Carari arocanangantaiguëro te ongomeite,iraniaquina matsiguenga, irogótiriTosorintsi caninari tenta ingantinanibega naro. ¿Teco onganinate cara

taigueri Tosorintsi matsiguenga?¿Iroroco inguisabiriquina Tosorintsicara nacantaguetomotiri naro?cantaca sërari ira te irogótiri Tosorintsi.6Oca tesonori onganinate irinibatiromatsiguenga. Quero yamatobitiriTosorintsi; catingasati icanque cara iracantaguetiro ora te ongomeite iriátëSharincabeniquë. 7Pinetse.¿Onganinatëco cara nontsoiguemaarome nogótacaquerime matsiguenga te

2 3

Page 290: Nomatsiguenga bible   new testament

290

intsoiguema Tosorintsi, aiqueintingomintaiguëmari matsiguenga?Tesonori ongomeite. Aique ¿Pairoinguisabiriquina Tosorintsi caranontsoiguëgotëmari? 8¿Onganinatëconangantaguetirome ora te onganinatearota inganinatantimarome Tosorintsi?Tesonori, quero nacantiro. CaninataqueTosorintsi iragátiri Sharincabeniquë iracantaguetasitaro oca, inibatasitacantacha nega.tina: “Yogometiri matsiguenga Paborocara caninataque ingantaguetiro cagaro

. Itsoigani iriro.9¿Aroco caninataque inganque jorío:

“Naroegui jorío. Caninarina naroegui,carari te inganinate iraegui basiniati

? Te onganinate irinibatiroingantiro negaca. Aroque yoniagaigacáiTosorintsi cara imoncaratobacaomagaro, antagaisatinta icantaguetiroora te ongomeite, jorío aisati basiniatimatsiguenga ira cagari jorío. 10Arontaocanti Sanguenari jirai:

Teni pairi caninatatsine, tesonoriirine poro. 11Teni irine ogótironeora icocaqueri Tosorintsi, teatisatiirine cogatsi irogótiri Tosorintsi.12Omagaro ijocanëro iraboTosorintsi, te ingantëmatiro oraicocaqueri. Teni irinëmate porocantirone caninari. 13Cara isititiigamaga, aisa onganquimaosotocanë irinibarequimingatsaro cara ibagantequë.Tojai yamatobianti,gacari imatsiguengapague, iroroyamasiantaguëcari. 14Tojaiiguisatsatapinintaiguëriimatsiguengajegui. 15Iriro ógueri.Omanapague irógasiquimarimatsiguenga. 16Negaracairiátagueque itsipiriacaqueribasini. 17Teni irogótëmateingantaneintëgotiri matsiguenga,

teatisati irogóte intime caninasati.18Teni intsoroguëmatiriTosorintsi, teni inguemisantëtiri.

Iroro ora isanguenatacaqueriTosorintsi jirai.

19Yamai igóiguë eiro cara pairiracaogótabecaro isanguenare Moisés aisatiigótabeca ora icocagabecari Tosorintsi,quero icantiro: . Tentaingantiro caninari,taiguëri iratsipiriacagaiguëri antagaisatiira cantaguetiro ora te onganinate.20Quero icanti poro pairiraca:“Nacanquero omagaro ora ocantiiragáantane Tosorintsi yamai

. Teni ingantëmatironegaca. Ora Sanguenari patiroogótacacái cara acantaguetomotiriTosorintsi omagaro eiro ora cagarocaninatatsi.

Tosorintsi yogabisaicotajiri antagaisati quemisantaiguëri Quirisito.

21Ora isanguenare Moisés te omitocotái,te oganinatái,

natacái cantaca te angantaguetiropairoraca ora te onganinate. Irootisati

tsiri. 22Icomantacái yamai caraaquemisanqueri Jesoquirisito,tacái Tosorintsi, jorío aisati ira cagarijorío.baca antagaisati 23

motiri Tosorintsi ora te onganinate, joríoaisati ira cagari jorío. Te pairi cantironeora caninaro icocagabecái Tosorintsi.24Cara aquemisanqueri Jesoquirisito Iracamobicái, icábintsacái Tosorintsiyogabisaicotajái, iniacaninatacái cantacate angantaguetëmatiro pairoraca ora teonganinate. Tojai icábintsasantacáiTosorintsi, te ingoicotái pairoraca caraijocajáiro ora acantagueti te onganinate,

3

Page 291: Nomatsiguenga bible   new testament

291

quero iquengairo aisati. 25-26IgáqueriItomi, icamobicái iraabiritanacái. Yamaicara aquemisanqueri, aroque moncaraca,ijocajáiro ora acantaguetomotiri,isetajáiro, iniacaninatacái Tosorintsicantaca te angantaguetëmatiroquimingari, quero iquengairo aisati.Aitosati jirai, teraiquerai iriboque Jesosyaca quibatsica, te ingasitígataigueriquemisantatsiri Tosorintsi igóquenta caraaique ingamobitaiguëri matsiguengajeguiQuirisito. Iroro igóigaguëtë eiro caraicaninatasanoti Tosorintsi jirai aisatipërosati, aitosati iniacaninataiguëriomagaro quemisantaiguëri Jesoquirisito.

Te pairi agabisaicotachane.27Yamai teni angantima aguibatima

tenta pairi agabisaicotachane iriati. ¿Pairote angantobitiro eiro?tsiri yoganinasëretëri Tosorintsi,yogabisaicotajiri. 28Iroro igóigaguëtë caraaquemisanque, yoganinasëretacáiTosorintsi. Te ingante: “Pomoncaratiroisanguenare Moisés,

. 29¿Paniroco yogabisaicotaigairijorío Tosorintsi?taigairi basiniati matsiguenga ira cagarijorío aitosati? 30Ainta paniro Tosorintsi,icábintsaiguëri antagaisati omagarontaimoncaratobaca. Cara inguemisanquericaQuirisito jorío, iragabisaicoqueriTosorintsi; aisati ira cagari jorío carainguemisanque, iragabisaicoqueri,iraniacaninatëri cantaca te ingantaguetëmate ora te onganinate. 31Caraaquemisanqueri Jesoquirisito,¿Onganinatëco ojocanëro isanguenareMoisés? Teni, quero ojoquiro. Caraaquemisanqueri, omoncaraquero oraocanque Sanguenari.

Iniacaninatëri Abaram Tosorintsi.

4 1Pigótocoiguëri Abaram ira joríotimatsi jirai, ati icanta. Yamai

nongomantaiguëmi: 2

tima iriati. Arome iragabisaicoquimameiriati, inganquima iraguibatimameinganqueme: “Tojai nacaninati;

.tima, iroro te ongomeitaguëteiraguibatima catingasatiquë Tosorintsi.3Pigóiguë ora ocanti Sanguenari:

Isëretacari Tosorintsi Abaramiquemisanqueri,taguëqueri Tosorintsi, cantaca teingantaguetëmate ora teonganinate.

4Nosiacagantëmiro: aintaca sërariisiabaguitëneri ibatorote, ¿Tecocaninataque iripënabintiri? Teonganinate ingantiri: “Jerica quirequi

,quineri irebetërini. 5Queroca icantirosërari ora caninari, carari patiroiquemisanqueri Tosorintsi isëretacari,aro yoganinasëretëri Tosorintsiyogabisaicoqueri. Te iripënabintimasërari arota iraniacaninatiri Tosorintsicantaca te ingantaguetëmate ora teonganinate. 6Pinetse, te ingantepairoraca arota ingábintseri Tosorintsi,carari inganinasëqueri. Irootisati ora isanguenaque Davidjirai:

7 Yoganinasëretaiguëri omagaromatsiguenga icábintsaiguëTosorintsi, ijocajineri oraicantagueti te onganinate,yomaguisanquineri. 8Aisonoriicaninasëretë sërari caraTosorintsi quero iguisabiritiri oraicantagueti quimingari,querootisati iquengairo.

9Aro ¿Pairi isanguenatocoque David,ira totacha, iraco te iritotima; ira jorío,iraco cagari jorío? Icomantëgotaiguëriantagaisati. Yamai nagatsitairo orapigóiguë: iquemisanqueri TosorintsiAbaram, iroro iniacaninataguëqueri

3 4

Page 292: Nomatsiguenga bible   new testament

292

cantaca te ingantaguetëmate ora teonganinate. 10Carari ¿Ati ocanta carayoganinatëri Abaram Tosorintsi? ¿Caraaroque itoca, caraco terai iritotima?Iniacaninatëri cara terai iritotima.11Tosorintsi iniaqueri Abaram caninari,aique icanqueri iritotëma, irogóontimarimatsiguenga cara Abaram iritsitaquemisanquenguitsi, aro yoganinatëriiriro Tosorintsi. Yamai pairiraca teiritotima carari iquemisanqueriTosorintsi yoganinatëri aisati, iriroyosigari itomi Abaram, iniacaninatëricara terai iritotima. Iroontiiquemisanqueri Tosorintsi. 12Iraeguijorío quemisantatsiri aisatiinganquimari ibega Abaram. Quero ijitiaroca iritotëma, aro iragabisaicoquima;iroonti caninatatsi inguemisante, aroiragabisaicotajiri Tosorintsi.Inganquimari Abaram, iquemisanque,yogabisaicoqueri cara terai iritotima.

Ora icanqueri Abaram Tosorintsi.13Cara iquemisanque Abaram, aro

iniacaninatëri Tosorintsi. Aiqueicanqueri iriro aisati imatsiguenga:“Nococaquemi aiquenta pigáantaiguëriantagaisati quibatsisati. Nomëmi obironagáantane aisati ira quemisantaiguëna

. ¿Pairo icantobiquero oca?¿Imoncaraqueroco Abaram isanguenareMoisés? Teni, terainta ine isanguenare.Tosorintsi icanqueri negaca aroquentaiquemisanqueri Abaram, isëretacari.14Aroca Tosorintsi imaiguërime

timarome isanguenare Moisés, aroqueyamatobiqueri Abaram cara imëri carainguemisanque. 15

taiguëri omagaro ira ogótabecaroisanguenare Moisés carari teiromoncaratiro, inguisaiguërini. Irorocantënguicha te irogótocotiro

isanguenare, iroro te inguisaigaguëtiriTosorintsi. 16Iroro yogabisaicotaguëjiri Tosorintsi omagaro ira quemisantiriaisa icantari ibega Abaram caraiquemisanque iriro. Aro icábintsaiguëriantagaisati quemisantatsiri, jorío aisatiira cagari jorío, imoncaraqueroTosorintsi ora icanque. Yamai Abaramcantaca iriri omagaro quemisantatsiri.17

tsiri Tosorintsi, icanqueri:Abaram, obitsita quemisanquina,aiquenta aisa ingantaiguëmapibega obiro tojai basinipague

quina. Obiro cantaquibi iriri.Ira Tosorintsi iniaiguëri antagaisatiquemisantatsiri icantaigari Abaram.Tosorintsi timagantatsiri yoganiatairicamabitachari aisati inaaquero omagaroora terai ine.

18-20Igótococa Abaram aroqueintiasiparitanë, pënibaque ingamaquearoquenta yogabisë osarini ocarati 100.Aisati igóquero Sara iina cara sirabaro.Te irinëmate itomi, carari icomantëriTosorintsi:

nori.Aro te iritsoenguiri Tosorintsi; iroontiiquianquero ora icanqueri, igóqueAbaram aisonori ora icanque Tosorintsi,iromoncaraquero omagaro. Teraiqueraiirine imatsiguenga, icaninabenqueriTosorintsi, iquemisanqueri, icanque:

. 21IgóqueAbaram cara itasorintsitasanotiTosorintsi, te omomirintsitomotiriiromoncaratiro ora icanqueri. Igóquecara iromoncaraquero. 22Aroquentaiquemisanque Abaram, iniacaninatëriTosorintsi. 23-24Isanguenaque carainiacaninatëri Abaram, carari irootisatiicantaigacái eiro yamai: igóiguë eirocara anguemisanqueri Tosorintsi,

4

Page 293: Nomatsiguenga bible   new testament

293

asëretimari, aro iraniacaninatacáicantaca te angantaguetëmatiroquimingari. Igóiguëri cara Tosorintsiyoganiatairi Atingomi Jesoquirisito25

moqueri ora te onganinate,ipënabencáiro, yágabitsacáiro. Aroyoganiatairi Tosorintsi iroro igóontacari

cái, teni inguisaigaái yamai.

Iniacaninatacái Tosorintsi, aro igóiguë eiro përosati antimaque Jonogaguitequë.

5 1Aroque icamobicái AtingomiJesoquirisito, icaniatanai. Cara

aquemisanqueri ágobëri, aroyogabisaicotajái. Yamai iniacaninatacáiTosorintsi cantaca te angantaguetëtiro ora te onganinate.cari Tosorintsi,jima. Yágacaninatacái Iriro.2Aquemisanqueri Jesoquirisito, aroigótacacáiri Tosorintsi icábintsasantacáipërosati. Tojai acaninabenqueri, igóiguëeiro aiquenta aniaiguëri ati icanta Iriroaisati imasiniatitajái aisa ibega Iriro.3Aroca atsipiriaiguë pairoraca,anganinabenqueri Tosorintsi. Igóiguëeiro aroca iratsipiriacacái matsiguenga,iromitococái Tosorintsi abequero arotaquero abenta. 4Aroca igóiguëiromitococái Tosorintsi abequero, aroanganquineri omagaro ora icocacái.Aroca anganque ora icocacái,anguenguëro ora icancái, aisati igóiguëcara iromoncaraquero Irinibare, queroyamatobitái, 5aisati ipacáiro Isëre

tacái Tosorintsi. Quero yogasëretacagái.Aro acaninabenqueri. 6Jirai tiguetiangantima agabisaicotima eiroegui,tenta ine asintsire. Aique omoncaracacara igáqueri Itomi Tosorintsi; ipoqueQuirisito icamobitaiguëri omagarotsoengatsiri, ira pëgacari. 7Querojengari

aneiri paniro ingamobiqueri basinicaninatatsiri iragabisaicotajiri. Carari

tatsiri. 8Carari iroontita te anganinateeiro, te anintiri, cara ipëgatacariTosorintsi, igáqueri Quirisito yacaicamobitaigacái. Aro yoniagaigacáiicábintsasantacái, inintasantacái.9Piraatanë iraraa Quirisito caraicamobicái.cái Tosorintsi, cantaca te angantaguetëmatiro ora te onganinate. Aiquentainguisëri omagaro matsiguengatsoengatsiri,quë, carari iragabisaicotajái eiroquemisantatsiri quero iguisaái. 10Jiraiaguisabacaga eiro aisati Tosorintsi.Aique icamobicái Itomi, yamai teinguisaái Tosorintsi, ágacaninatobacaaroquenta aquemisanqueri Quirisito.Icamaque, aisati icaniatanai, përosaticara itasongobencái, inibabencái caraquero opegaja. 11

queri Tosorintsi aroquentaaquemisanquero Atingomi Jesoquirisito,iroro iniacaninatancái Tosorintsiimatsiguengatacái teni inguisaái.

Ora icanque Arán aisati ora icanque Jesoquirisito.

12Cara jiraisonori iparintacaroicantaguetiro ora te onganinate Arán,yoguimingasëretaca iriati, aisatiyoguimingataiguëri antagaisati basinimatsiguenga irasi yoguiro icantaguetiora te onganinate aitosati. Icantaigacariibega Arán. Icamaque Arán, aisatiicantaigacari iriro basini matsiguengairasi yoguiro icamaguetaiguë aroquentaicanquero ora te ongomeite. 13Jirai teine isanguenare Moisés. Icantaguetimatsiguengajegui ora te onganinate,carari te irogótasantaigue pairoracaicocaqueri Tosorintsi terainta imaigueriIrinibare. 14Carari icamaiguë omagaro

4 5

Page 294: Nomatsiguenga bible   new testament

294

matsiguenga: Arán ira parintacaro,aisati antagaisati ira aguiataiguëri,irooti cara itimaque Moisés. Ora intëArán iroro agamagaiguëri omagaromatsiguenga, te ogamaguiri oraicantagueti irirojegui. Ira Arán yosiacariIra boquënguitsine aiquenta 15carariinasitaca Iriro aisati. Ainiro icantaguetiArán ora icamantaigaca tojaimatsiguenga,guëri matsiguenga Tosorintsi teinguisaigairi cara icantaguetiro ora teonganinate aroquenta ipoqueJesoquirisito Ira igáque Tosorintsi.16-17Ora patiro icanque quimingari Aránpogamagaiguëri tojai matsiguenga,

gairi tojai matsiguenga. YamaiTosorintsi icábintsasanotaiguëri tojai,teni ingueincotaigairi oraicantaguetaigui,guëri omagaro quemisanqueri Quirisito.Yoganiasëretaiguëri antagaisatiquemisantatsiri, aisati intimacagaiguëriJonogaguitequë përosati.

18Patiro icantagueti Arán ora teongomeite, irooti iáiguënime omagaroaiquero Sharincabeniquë. Carari aintabasini sërari, Ira Quirisito, iroontiicantaguetiro caninaro. Iroroyoganinasëretaguëtajái Iriro, yamaiajáiguë eiro Jonogaguitequë caraantiomotaiguëri përosati. 19Jirai teinguemisantiri Tosorintsi Arán, iroro teanganinatantima yamai. Carariiquemisanqueri Iriri Quirisito, iroroyoganinatancái. 20Jirai Tosorintsiisanguenatacaqueri Moisés arotairogóigue matsiguenga te onganinateora icantagueti tojai. Teniinganinataigue, irianti quimingari,carari tojaisonori quemisantatsiriicábintsasanotaiguëri Tosorintsi. 21Aroteni anganinataigue, irootiacamantaigaca, carari cara

aquemisantaiguëri AtingomiJesoquirisito iroro icábintsantaguëcáiroTosorintsi yoganinatancáiro yoganiasëretacái. Yamai teni inguisaigaái caraacantagueti ora te ongomeite, përosatiintimacacái canta Jonogaguitequë.

Cara obaotisabiricari Quirisito, acantaigari atsibatacari cara icamaque

itiaca icaniatanai.

6 1¿Pairo anganque yamai?¿Angantaguequeco pairoraca ora te

ongomeite arota ironijaguimaro

cái? 2Tesonori. Quero ogatsitairo ora teonganinate. Iniaigacái Tosorintsi aisaacanta acamabeca, quero acantajiroaisati ora te onganinate. ¿Arocaangamobiquero ora te ongomeite,Atiroco angantima angantopiantairo?3Cara aquemisanqueri Jesoquirisitoaisati obaotisabiricari, aisa acancaatsibataigacarini cara icamaque.Iniaigacái Tosorintsi aisa acancaacamacaquerini, acamaque eiro caraicamaque Quirisito. 4Aisa acancaacarataiguërini cara itiaca, itiaca eiroaisati; cara icabiritanaa Quirisito aisaacanca acabiritanaani eiro aisati. Yamaiinasitaiga aisa acancari ibega Jesos:icamaque, aique itasongasanotajiriPabati Tosorintsi yoganiatairi. Yamaiinasitanaa, te angantajima ibega jirai.5Aroca acantaigari ibega Quirisito caraicamobicái, aisa acanca itiacacariacaniatacaqueri aisati. Inasitanaa eiro.Te ingantajima Quirisito ibega jirai,aisati eiro te angantajima ibega jirai.6Jirai tojai ocogasantabitacaangaintetiro ora te onganinate, carariyamai aisa acanca atsibataigariQuirisito cara ipëicoca corosiquëicamaque. Iniaigacái Tosorintsi aisatiacanca ipëicocani eiro acamaiguë aisati.¿Pairo ocogobiti yamai agatsitairo ora

5 6

Page 295: Nomatsiguenga bible   new testament

295

te ongomeite? Jirai aisa acanca eiroibega iratirite camagari, intacáiroquimingaripague. Carari yamai aisaacanca acamobiqueri, tigueti ingantimairomerataái camagari aisati.7Pinguenguema. Cara ingamaquematsiguenga quero pairi meratajariaisati. Quero yogatsitairo oraquimingari icantagueti jirai. 8Arocainiaigacái Tosorintsi cara acamacaqueriQuirisito cara icamaque, igóiguë aisatiiraganiatacái intimacacái Iriroquë.9Igóiguë eiro cara icamaque Quirisito,icaniatanai. Quero icamaji aisati, tiguetiingantima ingamaje aisati. 10IcamaqueJesos, icamobicáiro ora acantagueticagaro caninatatsi. Aroque. Moncaraca.Quero icamaji aisati. Yamai itiomoqueriTosorintsi, coshoni yoguëri përosati.11Yamai pinguengaiguema obirojegui,picanta picamasanoiguë queropogatsitairo ora te onganinatepicantagueti jirai; pinguenguema carayoganiataigaimi aisati Jesoquirisito,pitimobiqueri Tosorintsi pigótirintaIriro.

Ati ocanta te pinguemisantiro yamai cantaguetagantsi, carari pinguemisantiri

Tosorintsi.12¿Teco cantaquibi picamaqueni?

Iroro yamai quero pinintacagajirocantaguetagantsi cara ontaquemi orapicantagueti jirai. Quero piquengairopicantajiro ora picanti jirai. 13Aisapicantabeca picamaque, yamai queropopabacaro obiati cantaguetagantsi,yamai quero pinintacagajiroontaguimiro ora te onganinate. Carariaisa picanca yoganiataimini Tosorintsipomemari Iriro, pinintacaguiriirantacaguimiro pairoraca ora caninariicocaquemi Iriro. 14Quero pagobeimicantaguetagantsi ora pameta jirai; tentapomomiritajimaro ora isanguenare

Moisés, carari icábintsasanoiguëmiTosorintsi, yosintsisëretëmi arota queropagobeimi cantaguetagantsi. 15¿Pairoanganque yamai? Yamai tentaomomirintsitomotajái isanguenareMoisés,sanocái Tosorintsi, ¿Caninataquecoangantaguetiro pairoraca ocogui ora teonganinate? Querosonori. 16¿Pairirocopintingominquima? Aroca pomëmaropintingominquimaro cantaguetagantsi,ogabeimi ontagopiantëmi oraquimingari,niquë. Carari aroca pomëmari Tosorintsipintingomintimari Iriro, iraganinasëtëmi irantacaquimiro ora caninaro,pijáque Jonogaguitequë Iriroquë.17-18Jirai pitingomintabecarocantaguetagantsi; yamai pitingomincariTosorintsi. Piquemisanquero omagaroyogometaiguëmi Iriro, iroronacarasiataguëqueri yamai. Jiraipicantopiantabitacaro ora cagarocaninatatsi; yamai picantopiantaiguëroora caninatatsi.

19Nongomantaiguëmiro ora pigóiguë,ora pinguemantëma. Aisa ocanta jirai

gantsi pagobeimi ontagopiantaquemiora quimingaropague, caninataqueyamai pomëmari pintingomintimariTosorintsi pingantopiantaiganaquerocaninataguetatsiri,guë. 20Jirai cara pitingomincarocantaguetagantsi, picantaguetabecaroora te onganinate, te pinintaiguepingantiro caninaro. 21Carari yamaipipasiquiquero ora picantaguetabecajirai. ¿Pairo páguë? Tesonoripáguëmate. Picantaguetabecaro,pijáiguëntame aiquero Sharincabeniquë.22Carari yamai te pingantaigairo oracagaro caninatatsi tenta ogabiaimiyamai cantaguetagantsi.gajimiro Tosorintsi,

6

Page 296: Nomatsiguenga bible   new testament

296

cari Iriro. Yoganinasëretaiguëmi Iriro,imitocoiguëmi picantopiantiro oracaninaro, aisati yoganiataimi Iriro,

quë. 23Jirai ora cantaguetagantsiontacáiro quimingari angamaqueajáiguëme aiquero Sharincabeniquë.Carari aquemisantaiguëri Jesoquirisito,atingomincari, icábintsacái Tosorintsi,yoganiasëretacái, ipasitaigacáiro caraantimaiguë Jonogaguitequë përosati.

Cara aquemisanti, te omerataigaái isanguenare Moisés.

7 1Yamai, nigótocotaiguëmi,nopiguemisantane, pigóiguëronta

isanguenare Moisés, aisati pigóiguë caraingamaqueca matsiguenga, teongantocotajiri isanguenare Moisés.2Nosiacagantaiguëmiro oca: cara águëojime tsinane, coshoni oguëmari irooticara ingamaque. Te ongomeiteojocasitajimari. Carari caraingamaqueca ojime, te ongantocotajiriojime Sanguenari tenta irinaje. 3Aintacaojime, te onganinate aguimintimari.Aroca igamaque ojime, aro caninataqueágae basini ojime. Yamai teaguimintimari ojimetomaco. 4Pigóiguë,nopiguemisantane, icamaque Quirisito:aisa picanca picarataiguëri carapicamaiguë obirojegui. Yamai queroocantocotimi isanguenare Moisésaroquenta picamobiquero. Iroonti

mari Quirisito Ira cabiritajacha, aisatiarota pingantineri ora icocagaiguëmiIriro. 5Jirai atingomintaigacarocantaguetagantsi, acantopiantaiguërotojai pairoraca ora te onganinate oraicantocoque Tosorintsi: “Quero

. Cara icanque: “Quero, aro tojai acantopiantaiguëro

ora quimingaro, ajáiguëme aiqueroSharincabeniquë. 6Carari yamai aisa

acanta acamobiquero isanguenare.Quero aquengairo ora icantaiguë joríoyametaigacaro iriro. Yamai teni

neri jirai, iroonti omitococái IsëreTosorintsi acantopiantiro ora icocacáiTosorintsi.

Paboro icomantëgotëroisanguenare Moisés.

7¿Pairo nangantaiguëmi? ¿Oraco teonganinate isanguenare Moisés? Teninangantimiro. Querome piniisanguenare, quero nigótime teonganinate ora nacantagueti. Queromeocanti:

Quero pinebetaro ora yasintaguetabasinipague,

quero nigónijintame aiti nasi

tiro. 8Pigótacagabequina te onganinatenanebetimaro pairoraca, nigótabecaroSanguenari. Iroro cantënguicha aiqueroniátanëtigue nanebetasantanacaropairorapagueraca. Querome piniSanguenari, quero nigótime teniongomeite cara nanebetaro. 9Jirai caraterai nogótiro Sanguenari, nacaninasëtasitabitaca. Carari aique pigótacaquinacara aitiro ora nacantagueti, iroronogasëretaguëca nigótinta caranajáqueme aiquero Sharincabeniquë.10Nigótabeca aroca nomoncaraqueromeantagaisati ocanti isanguenare Moisés,aro përosati nantimaquemeJonogaguitequë, carari tiguetinangantima nomoncaratiro.Pigótacaquina yamai aiti nacantaguetiroora te onganinate, iroro najátaguëqueme Sharincabeniquë. 11Najitabecacara nanganquero omagaro ora ocantiSanguenari carari natsipiriasicaro.Pamatobiquina. Cara nigótasanti oraocanti, nigónijinca tesonorinomoncaratiro, najáqueme aiquero

6 7

Page 297: Nomatsiguenga bible   new testament

297

Sharincabeniquë. 12Pinetsaiguero,ocaninati isanguenare Moisés, iroontiIrinibare Tosorintsi, ocaninatasanti.

Pairo acantobitiro ora te onganinate.13Aro ocaninati Sanguenari, carari

¿Pairo najábiriqueme Sharincabeniquë?¿Iroroco Sanguenari játaquinane?Tesonori. Iroonti cantaguetagantsijátaquinane. Iroonti ora nacantagueti teongomeite, iroro játaquinane aiqueroSharincabeniquë. Iroonti pigótacaquinaSanguenari quimingarisonori ocanacantagueti. 14Iroonti caninaroSanguenari aroquenta Tosorintsiisanguenatacaquero; narori, nasinoguiro nacantaguetiro ora teonganinate. Aitijenga pinëna tsomaguicantaguetagantsi ontaquinaro ora teonganinate. 15Teni nogótocotima naati;nocogabeca nantimeme caninasaticarari te nangantiro. Nacantopiantërooca teca nanintiro nangante. 16Caranacantaguetiro oca teca nanintenangantiro, nigóque ocaninati oraocanti Sanguenari. 17Teninongogabetima nangantiro pairoraca,carari nasi noguiro teni nanganinate,iroro ora nacantasitaguëtaro aitintacantaguetagantsi naroica. 18Nigónijincateni nanganinatëmate. Cara nocogabecanangantiro ora caninari, tiguetiongantima nangantiro caninari. 19Teninangantiro ora caninaro nocogabecanangantirome, iroonti nacantopiantëora quimingaro ora te nongogabetimanangantiro. 20

maro teni nongogabetima nantiro?Iroonti cantaguetagantsi naroica; nasinoguiro teni nanganinate, iroronacantasitaguëtaro. 21Aro nigónijincajirai cara otsomaaquina inato, nasinoguiro nacantaguetiro te onganinate.Aique cara naquemisanqueri Quirisitootimacagajina Isëre Tosorintsi,

pinasërequina. Yamai nocogabecanangantopiantiro ora caninaro.22Aroquenta itimacagajina Tosorintsi,naquengasantabitacaro Irinibare,nocogasanotabitacaro nangantirome oraicocaquina. 23Tojai nogasëretasantaca.Tojai naquengabecari Tosorintsi,nocogasantabitaca nangantirome oraicocaquina. Carari aiti pinëna tsomaguipipëgatëna cara tigueti ongantimanangantiro caninaro, iroontiomabocaquina nanganquero ora teonganinate ora te nanintiro. 24-25Tojainatsipiriaque. Naquengasëretabitacanangantirome ora icanquina Tosorintsi,iroro cantënguicha nasi noguiro teninanganinate. ¿Pairi omitocoquinanearota quero nacantopiantairo ora teonganinate? Irianti AtingomiJesoquirisito omitocoquinane. Iroroyamai tojai nacarasiatasantaguëtiriTosorintsi.

Omitococái Isëre Tosorintsi.

8 1Cara inguemisanquericaJesoquirisito pairiraca, quero

icasitígatiri Tosorintsi, quero iáti caraSharincabeniquë. 2Jirai, nasi noguironacantopiantëro ora te onganinate,najáqueme Sharincabeniquë. Cararinaquemisanqueri Jesoquirisito,pogabisaicotajina Isëre Tosorintsi,poganiataina, ontimacaquena aiquentacara Jonogaguitequë. 3Pinetse, tiguetiongantima ogabisaicotajái isanguenareMoisés; asi oguiro te anganinate. Teangantiro ora ocancái. Carariyogabisaicotajái Tosorintsi. IgáqueriItomi yaca quibatsica, imatsiguengatapëyosigopái ibega eiro carari te irantiroora cagaro caninatatsi. Icamobicái,ipasinititajái cara opabacari, yamaiquero acantaja ibega jirai. 4Yamai caraanguengasëretëro anguemisanqueroIsëre Tosorintsi, aro omoncaraquero ora

7 8

Page 298: Nomatsiguenga bible   new testament

298

ocanti Sanguenari. Te angantiro yamaiora ocoganontabeca. 5Iraegui teirógotiri Tosorintsi, tsoengatsiri,iquengapiantëro ingantiro ora teongomeite. Iraegui ira ogótiro IsëreTosorintsi icogui ingantiro oraococaqueri Isëre. 6Ira quingasëretiropërosati pairoraca icoganonca iriati,iriátë Sharincabeniquë. Carari iraquingasëretiro përosati ora ococaqueriIsëre Tosorintsi, intimaque caninasatiyaca quibatsica, aisati aiquentaintimaque Jonogaguitequë. 7Iraquingasëretaro ora icogagueti ingante,icantaguetiro, itsoinguëri Tosorintsi,ipëgatacari. Teni iraninte ora icocaqueriTosorintsi, teatisati ingantima ingantiro.

Ati icanta ira cantatsi ora icoganonta.8Tosorintsi teni inganinabiritiri

antagaisati cantaguetatsi pairoraca oraicoganonca iriati ora te onganinate.9Carari obirojegui, te pingantaiguemariiriro. Aroca pinanquimi Isëre Tosorintsi,coshoni pogaiguëmi, obiro irasiQuirisito. Aintaca pairiraca teinantimari Isëre Quirisito, te irogótiriQuirisito, cagari irasi. 10Jirai icanqueroArán ora te ongomeite iroroicamaguëque; irooti acamanta eiroyamai aisati, carari obiroca irasiQuirisito, Tosorintsi yoganiasëretaimiiniacaninatëmi, aisati pitimi caninasati,aisati intimacaquemi Iriroquë caraJonogaguitequë përosati. 11IcamaqueJesos, carari yoganiatairi Tosorintsi.Yamai aroca pinasërequimi Isëre,aiquenta Tosorintsi ingabiritaiguëmiobiro aisati, iraganiataimiro pobatsa.Ingantaiguëmiro aroquentapinasërequimi Isëre. 12Yamai,nopiguemisantane, atsipiriasiquimarocara përosati angantaguetiro ora teonganinate, aronta omitococái IsëreTosorintsi angantiro caninaro. 13Aroca

pingantopiantëro ora quimingaro,pijáque aiquero Sharincabeniquë. Carariaroca pinguemisanquero Isëre CaninaroTosorintsi, iroro quero picantaguëtiroora te ongomeite aique pintiomoqueriTosorintsi Jonogaguitequë përosati,pintimasanotapë.

Omagaro ira quemisanqueri Tosorintsi itomintacari.

14Omagaro ira quemisanquero IsëreTosorintsi, irirojegui itomi Tosorintsi.15Yamai te pintsorogaigueri Tosorintsi,te aisa pingantimari ibegairomeraropague, carari ipëmiro Isëre,coshoni pogaiguëmi, pinasërequimi.Aitica Isëre, obirojegui itomipagueTosorintsi, picanqueri: “Pabati

. 16Ogomecái Isëre,ogónijintacacái aisonori itomintaigacáiTosorintsi. 17Eiroca itomipague, aroaiquenta imaigacái Tosorintsiantagaisati ora yoguëneri itomipague,aisa ocanta aroque ipëri Quirisito irasi.Aisati aroca atsipiriobiqueri Quirisitoyaca,quë cara yosangueguitetasanti. Aroanganinabentasantanëri.

Aiquenta quero aquengairo pairoraca ora atsipiriobiqueri yamai.

18Aiquenta caninasati antimaqueJonogaguitequë,tere Quirisito, igóiguë cara queroaquengairo pairoraca ocancái yacaquibatsica: cara atsipiriobiqueriQuirisito, cara ajanaitë, cara isërontacáimatsiguenga, cara te asintsite, caraomagotë, cara ocoguitiaca, omagaro.Quero aquengairo. 19Aisati antagaisatiyobetsiquë Tosorintsi yoguiaiguë

guëri Tosorintsi cara eiro quemisantatsiriitomijegui. 20Itsipiriasitaigacaitimaguetaiguë omagaro ira

8

Page 299: Nomatsiguenga bible   new testament

299

yobetsicaiguë Tosorintsi: omagarocamënguitsine: basiniripague,matsiguenga, panguirintsipague,omagaro. Te ingantabetima pairoracaicamantaigaca iriati; iroonti iparintacaicamantaigacaro ora icantagueque Aránjirai ora te onganinate. 21Aiquenta queroicantaja ibega yamai,santaiguëri Tosorintsi antagaisati irayobetsicanë cara iraganinatasantaigacáieiro. Cara irosangueguitetobë Atingomiangarataigabaqueri eironta itomipagueTosorintsi. Aro quero itsipiriasitaja aisatiiraegui yobetsiquë Tosorintsi. 22Aisatiocanta yamai otsiaquimanica tsinanecara ontsomaaquenica ongatsitasantëirooti yamaica, aisa ocanta yamaiomagaro inatsi yaca quibatsicaitsipiriaiguë irooti yamaica, icogasantiirobetsicairi irirai Tosorintsi, icogasantiirojocajiro ora inaga jirai. 23Aisatieiroegui quemisantatsiri atsipiriabeca.Pinasërecái Isëre Tosorintsi omitococái,carari ocogasantaiguë angantaiguëmari

gaiguëri omagaro cara eiro itomipague.Aro ingabiritajáiro obatsa,jáiro iraganinatacáiro; quero atsipiriajiaisati, quero acamaji, quero pinaiatsipiriagantsi. 24Igóiguë eiro carainganquero Tosorintsi antagaisati oraicancái, iromoncaratasantacáiroIrinibare. Aro aquemisanqueri, iroroyogabisaicoontaái; carari teraiiromoncaratiro omagaro ora icancái.

cáiro antagaisati. 25Aroca igóiguë carairomoncaracáiro Tosorintsi ora icancái,aro caninasati agueicoquimaro, queroitsirisharo.

Omitococái Isëre Tosorintsi cara omanaqueri.

26Aiti tojai ora te ogóiguero eiro,carari omitococái Isëre Tosorintsi tenta

ogóigue omanocotiri caninasati, cararipigóque Isëre, ongantocobintacái. Caraomanocotabetimari eiro, tenta ogótironibarintsi caninaro, Ora Isëreomitococái ongantacacairo ora teogótiro cara atiraca anganque.27Igótasanotacái Tosorintsi aitosatiigóque pairoraca ocanti Isëre. Caraocantocobintacái pamanocobintái,pigóquero omagaro ora icocacáiTosorintsi.

Ora icocacái Tosorintsi.28Igóiguë eiro aroca aninqueri

Tosorintsi, icantocobintaáiro omagaroora ocancái poganinatacái. Arocaomomirintsitomocái pairoraca, igóqueIriro, quero inintacaguiro ojocagajairicara aquemisanqueri. Icancáiro negacaicoigacáinta jirai, icancái ora icocacái.29Jiraisonori igótocotaigacái Tosorintsicara anguemisanqueri, icantococái:“Inganinatanë ira quemisanquinane,ingantaiguë . ItomiIrianti Jesoquirisito, jiraisonori itimiibacái. Aique itomintaigaái eiro,omatsiguengataigacari Quirisito Iraobacái. 30Jirai icantococái Tosorintsi:“Nontomintaiguë , aique icoigacáiitomintacái; aique iniacaninatacáiyoganinatacái cantaca te angantaguetiroora te onganinate. Aisati icantococái:“Aiquenta caninasati intiomotaigapënacara Jonogaguitequë iraniopëna cara

.31¿Teco onganinate ocapague?

Pinetse, itasongobencái Tosorintsi.¿Pairi yamai agabiacáine? Quero pairiagabiái. 32Te irometocotimari Itomi, Iraigáque yaca quibatsica icamobicái.¿Teco ogóigue aisati imaigacáiroantagaisati ora coguitiomocáine?33Icoigacái Tosorintsi, iniacaninatacáicantaca te angantaguetëmatiropairoraca ora te onganinate. ¿Yamai

8

Page 300: Nomatsiguenga bible   new testament

300

pairi comantëgotacáine aiti oraacantagueti 34ora iragáantacáiSharincabeniquë? Quero pairi. ¿Tecoingamobitái Jesoquirisito,tajái? Aisati icabiritanaa, yogainocanaaisobicomopëri Iriri ibacosonoriquë,inibabencái. 35¿Pairi jocaquerineQuirisito cara inintaigacái? Querosonoriini. Aroca iratsipiriacacái, inguisaigacái,ingantaguecái catsimari; arocaomomirintsitomocái pairoraca, arocaágacái atasegane,pague, aroca ontsoroquëro pairoraca;aroca angamaque; jemita, përosatiinintasanotacái Quirisito. 36Aisa ocantajirai isanguenatococái:

Naquemisanqueminta, Natingomi,iroro isariaguëtaiguëna iróguina.Iniaiguëna cantaquina oisha carayógapinintiri.

37Aisonori tojai inintaigacái Quirisito,përosati itsibatacái imitococái atiracaocanta, iroro acaninabentaguëqueri.38-39Aisonori te inëmate ora jocaquerinecara inintaigacái. Quero icantiro

tsite, querootisati camagaripague, basiniobatacagantatsiripague, iraeguipaniacha jonoquë, iraegui paniachaosobinta, antagaisati ira yobetsicaiguëTosorintsi, quero ijocaguiri Tosorintsicara inintaigacái. Aroca angamaque,aroca antimaque, quero icantiroyamaica, querootisati aiquenta.Aquemisanqueri Atingomi Jesoquirisito,aro yamai inintasantaigacái, aisaticoshoni yogacái omagaro, yamai, aisatipërosati.

Tojai icábintsaiguëri joríojegui Paboro.

9 1-2Tojai naquengasëretëgotëriantagaisati nomatsiguengasonori,

iraegui jorío. Aisonori oca nacanti,igóque Quirisito teni nontsoiguema.Aisati pigóque Isëre pinanquinanta.

Nogasëretocotaigacari nomatsiguengatenta inguemisantaigueri Quirisito.3Arome nangantiro nagabisaicotiri,najáqueme Sharincabeniquëirabisaicoontëmame nomatsiguenga;najáqueme canta, querome naneiriQuirisito naro canta Jonogaguitequë.Tojai nacábintsaiguëri nomatsiguenganocogasanti iragabisaicotajiri Tosorintsi.4Nomatsiguenga aisati ijitaiga Isirael,itomintaigabitacari Tosorintsi.Itsibataigari itasongobentaguetaiguëri,yoniagapinintaiguëri irosangueguitere.Iquemaigabitacaro joríojegui oraicantasantaiguëri Tosorintsi irajirainisati; igótaigabitacaro isanguenareMoisés; igótabeca ati ingantimameinguemisantiri Tosorintsi, iromanaiguërime; igótaigabitacaro IrinibareTosorintsi cara icanque aiquentairagáqueri Agabisaicoontatsiri.5Jiraisonori iparintaigaca imatsiguengaIsirael. Aisati cara irirojeguiquë caraimatsiguengatapë Quirisito,imatsiguengatapari joríojegui. ¿TecoIriro Quirisito Tosorintsi? IrirosonoriTosorintsi.guëri përosati, antingomintasantaiguëmari omagaro eiro. 6IgótaigabitacaroIrinibare Tosorintsi, carari teinguemisantaiguero. ¿Pairo teinguemisantobite? ¿YamatobitaiguëricoTosorintsi? Tesonori, teni iromatobitiri.Pinetse: antagaisati jorío ipaniacaIsiraeriquë jirai,nori, carari te inguemisantaigueriTosorintsi omagaro jorío. 7Aisati teingantasantaiguemari ibega Abaramantagaisati imatsiguenga. Jirai icanqueriAbaram Tosorintsi:

Ira pomatsiguengasonori imaniëmacara pitomiquë jitacha Isac.

8Oca yamai nongomantëmiro pairoocanti. Tosorintsi te intomintimariomagaro imatsiguenga Abaram. Irianti

8 9

Page 301: Nomatsiguenga bible   new testament

301

imatsiguengataca imatsiguenga Isac.9Icanque Tosorintsi negaca:

Panibati osarini nopocaje Naro,ontsomaaqueri otomi Sara pijina.

10Pabisanaque patiro osarini iboguëIsac. Aique iquibianë, yáguë iina ojitaIribeca. Cara poganë ainta tsomagui piteotomi. 11Aintaquerai opënibaqueriIribeca pitirooti; terai ingantiropairoraca caninari, teatisati irantiro orate onganinate, aito icoiguëri Tosorintsi.12Aro icanquero Iribeca Tosorintsi:

Ira iritsita iboguënguitsineinganquimari ibega iromeraroireinti carantatsiri.

13Aisati isanguenatocoqueri pitirooti:Icanque Tosorintsi: “NanintasantiriJacob,

.Pinetse: igóque Tosorintsi oraicocaqueri, aique imoncaraquero.

Ati icanta Tosorintsi cara icanqueri jorío aisati ira cagari jorío.

14¿Pairoroco anganque: “Teco?

Tesonori, quero acantiro. 15Jiraiicanqueri Moisés Tosorintsi:

Naanti cantirine pairiracanangantaneintëgotë, aisatinangábintsëri pairiraca naninti.

16Te ingantaneintëgotiri ira coguiro,teatisati ira cantasantobitiro, carariTosorintsi icantaneintëgotëri pairiracaicoiguë Iriro. 17Cara Sanguenariquë,jirai Tosorintsi icanqueri Baraón:

Nacantasiquimi obiro itingomiEjípitosati, ora irogóontimamatsiguenga cara tojainitasonganti Naro, aisati arotatojai intingomintaiguenaomagaro quibatsisati.

18Pinetse, ingantaneintëgotëri Tosorintsipairiraca icogui; aisati imegajiritsoengatsiri pairiraca icogui. 19Yamaica

najique pinganquena: “Aroca inganqueripairiraca tsoengatsiri, aique ¿Pairoinguisabiriqueri cara icantagueti? ¿Tecoicantaguetiro ora icocaqueriTosorintsi?

20Pinetse, obianti matsiguenga: teonganinate popëgatsatimari Tosorintsi,Irirosonori Atingomi. Nosiacagantëmirocobiti. Aroca onganquero obetsiquirori:“¿Pairo te pobetsicobitina narocaninasati? 21Ora obetsiquirori cobiti,¿Teco ontiro quibatsi pairoraca ocogui?¿Teco onganinate obetsiquë patiro cobiticaninaro, aisati otsipa queropoganinatiro? 22Aroca ingoque Tosorintsi,¿Teco onganinate iratsipiriacaguiri iraiguisëgotaca?guiri matsiguenga cara aiti itasorintsite?Carari teca iraninte iratsipiriacaguiriiraegui cantiro ora te onganinate, iriantiabequero ora icantagueti, icantaiguëriantsinisati, aro ¿Pairo picantaguebiritiriTosorintsi? 23Tojai icábintsasanoqueri irajátatsi Jonogaguitequë, ira icoiguë jirai,yobetsiquëri arota irogóigueri Irirocábintsantatsiri aisati irogóigueriIrirosonori Itingomi, intsibatëmariJonogaguitequë cara yosangueguiteanti.24Iroro yobetsicaguëcái, icoigaiguëriquemisantatsiri, jorío aisati ira cagarijorío. 25Irootisati isanguenaque Oseasjirai:

Icanti Tosorintsi: “Ainta cagarinomatsiguenga jirai, inaigabitaca;

cari. Aintasati jirai inaigabita tenanintasantiri, carari yamai

.26Aisati icanque Oseas:

Cara irasiquë iguebatsite icanquerijirai ira cagari jorío: “Obirojegui

, carariyamai aisati irajitaigairiitomipague Tosorintsitimagantatsiri.

9

Page 302: Nomatsiguenga bible   new testament

302

27Aitosati isanguenaque Isaías,iquenguitsatocoqueri joríojegui:

Tojaisonori ingarataiguëimatsiguenga Isirael, aisainganquima pibega omaniquioparaguequë oquibeguinteangaare, quero acantiro igócoitiroatiraca ocarati omaniqui. Aisatiiriro joríojegui, quero acantiriigócoitiri atiraca ingarataiguëtojaininta icarati. Carari tentainguemisante tojai, queroitojaigasanti ira iragabisaicotajeTosorintsi, arosataanti ini.28Aiquenta iromoncaraqueroTosorintsi antagaisati oraicanque: iromabocaiguëriomagaro tsoengatsiri,tëri.tëro omagaro.

29Aisa ocanta cara isanguenaque Isaías:Querome icábintsaigacái Tosorintsi,Ira agáantatsi omagaro caraJonogaguitequë aisati omagaroyaca quibatsica, queromeyogabisaicotajái arosataantiquemisantatsiri, aroiritsongacáime, aisatiangantaiguëmarime Soromasatiaisati Gomorasati iraipoguiriasantaiguë Tosorintsijirai.

Pairo te inguemisantobite joríopague.30¿Pairo nangantaiguëmi? Ira

basiniati matsiguenga cagari jorío, teingogaigabitimaro iraganinatiriTosorintsi,guëri, iroro iniacaninatancari. 31Irari

rome ora isanguenare Moisés arotairaganinatantimarome, carari teiromoncaratiro. 32

nabiritaigueri jorío Tosorintsi? Tentainguemisantaigueri Tosorintsi; iroonti

icogabeca irantaiguero pairoracacaninaro. Tojai icomëtabitacaro, tentairogóigue aroca inguemisantaiguëriJesos, aro iraniacaninataiguëriTosorintsi. 33Jirai isanguenaque oraicanquineri jorío Tosorintsi:

Nagátabequimari Notomi caraSiónquë,queri jorío. Quero igóiguiriQuirisito pairi ijita, iroroiritsoengaguëtaigabaqueri,ingomëtobëmari. Carari quero yogasëreta iraquemisanquerine Quirisito,iroonti inganinasërebenqueri.

10 1Nopiguemisantane, tojaisonorinocogui iragabisaicotaigairi

joríojegui Tosorintsi. NamanocotopiantëriTosorintsi: “Pinguemisantacagaiguerinomatsiguenga ora pigabisaicoontë .2Nigóque tojai icogaigabitaca joríoiraganinataiguerime Tosorintsi,ingantaiguënerime antagaisati oraicocaqueri. Carari te irogóigue pairoracaicocagaiguëri. 3Te irogóigue ati icantaTosorintsi cara iniacaninatacái.Icogaigabita iraganinataiguemame iriati,te ingogue iraganinataigueri iriroTosorintsi. 4Pinetse, ipocasicái Quirisito,icamobicái. Yamai cara anguemisanqueriIriro, iraganinatacái. Atsipiriasicaro yamaicara omoncaratabetimaro ora isanguenareMoisés arota abisaicoontimarome.

Ati anganquima ora abisaicoontëma.5Jirai Moisés isanguenatocoqueri ira

cogatsi iromoncarataguetiro Sanguenari:

guetirome Sanguenariiraganinatantimarome,caninataque iromoncaratiromeomagaro, aro intimaque përosati.

6Iroro cantënguicha caraaquemisanqueri Quirisito,cái Tosorintsi. Icanë:

9 10

Page 303: Nomatsiguenga bible   new testament

303

Quero piquenga: “Nomomirintsitëmaro nabisaicoontëmaro.Najátasiqueri Quirisito cantaJonogaguitequë, nomapëri yaca

.Teni, quero picantasita negaca obiro.7Querootisati piquenga:

Aro najátasique osobi cara ini iracamaiguënguitsi, nangabiriqueriQuirisito Ira camënguitsi, arotairagabisaicotajina.

8Cara aquemisanqueri Quirisito, aroyogabisaicotajái.

Aiti yaca pini Irinibare Tosorintsi,aroque piquemaquero.

maro queronta picantiro.queroca oca nocomantëmica, aroiragabisaicotajimi Tosorintsi. 9Arocapingomantëri matsiguenga cara JesosIrianti Pitingomi, aisati pinguengueriIrianti Itomi Tosorintsi Ira cabiritajiri,aro iragabisaicotajimi. 10Pairiracasëretimarine Quirisito, inguemisanqueri,aro iraniacaninatëri Tosorintsi; aisatiaroca ingomantëri matsiguenga caraiquemisanqueri Quirisito,tajiri iriro Tosorintsi. 11OcantiSanguenari:

Quero ipasiquiti ira quemisanqueri.12Omoncaratobagaigaca omagaro eiro,jorío aisati ira cagari jorío. Eatijeguiiniaigacái Atingomi Irironta agáantatsiantagaisati, Itingomi omagaro. Pairiracaabentaigapëmarine,queri, ingantaneintëgotobëri. 13OcantiSanguenari:

Iragabisaicotaigai Atingomipairiraca abentimarine.

Tojai itsoingaiguëri Quirisito jorío.14Queroca iquemisantiri Atingomi

matsiguenga, ¿Ati ingantima carairabentëmari? Queroca iquemocotiri,¿Ati ingantima inguemisanqueri?

Queroca ini ira comantantatsiri, ¿Atiingantima inguemocotiri? 15Querocaigátingani comantantatsiri, ¿Atiingantima iriátë ingomantëgotëriQuirisito? Aisonori Tosorintsiigátaiguëri, cara isanguenatocotaiguërijirai:

Caninataque cara ipoque iraeguicomantacáiro NibarintsiCaninaro. Tojai acaninabentobërianiacaninatobëri.

16Carari te omagaro inguemisantobëroNibarintsi Caninaro cara Quirisitoiragabisaicotajiri pairiracaquemisanquerine. Isanguenatocoqueritsoengatsiri Isaías:

Natingomi, nocomantaigabitacari,carari tojai icarati ira teinguemisantina, itsoingobëroPinibare.

17Patiro inguemisanque matsiguengacara ingomantëgotëqueri Jesoquirisito,cara icamobicái aisati cara icaniatanaiiroro iragabisaicoontaigacái.

18Pijique ¿Te inguemocotiriantagaisati jorío?taca. Ocanti Sanguenari:

Iáque comantantatsiri omagaroquibatsiquë, iquemaibagaqueriantagaisati timaigatsi.

19Piqueanca ¿Te irogóigue jorío carainguemisantaiguë basiniatimatsiguenga? Igótabeca aroquentaicomantaiguëri Moisés jirai:

Icanque Tosorintsi: “Aiquentapinguisaneinqueri basiniatimatsiguenga ira pitsoingaigabitaca.Pijonaiguëri pinguisaiguëri iraegui

.20Aisati catingasati isanguenaque Isaías:

Icanti Tosorintsi: “Te ingogaiguenaira basiniati matsiguenga, teirosomitocobintina, cararinoniagaigacari Naatinigótacaqueri, .

10

Page 304: Nomatsiguenga bible   new testament

304

21Aisati Isaías icomantëgotëri joríojeguiira aisati ijitaiga Isirael; inibataqueriTosorintsi:

Ira joríojegui,gabitacari,guëna, te ingogue inguemisantina.

Tosorintsi te iromaguisantaigueri joríojegui.

11 1Yamaica nosamitëmi: “¿IrirocoTosorintsi joquëri ira joríojegui?

¡Teni! ¿Yomaguisantaiguërico iraitomintabitaca? . Naatisati joríocarari te iromaguisantina naro.Nomatsiguengatacari Abaram aisatiBenjamín. 2Tosorintsi te irojocaigueripërosati iraegui jorío ira igótaiguëicoigaiguë jirai. ¿Teco pigóigue oraocanti Sanguenari?queri Erías jirai cara yamanaqueriTosorintsi, icanque:

3 Natingomi, tesonori inganinataigueicaegui jorío. Yógapinintaiguëriira pigomantantatsirite;yogomeriguetëro itagantaripaguecara yamanaigabitaca jirai; aisatiira imatsiguenga ijocagaiguëricara iquemisantaigabitëmi. Yamaiicogaiguë iróguina naro. Panironaquemisantimi naanti.

4Pinguenguero ora yotabitanëri EríasTosorintsi. Icanqueri:

Aintaquerai 7,000 sërariquemisantasantina,guëri nacasiriconiatiqueri. Teintingomintobëmari ira Baal, teirajitosorintsitasitimari iraibabane basiniati matsiguenga.

5Aisa ocanta yamai.pague jorío igoigane Tosorintsi,icábintsaiguëri. 6Pinetse, icábintsaiguëriTosorintsi te ingantiri cara irantiro joríopairorapagueraca. Arome ingocaqueri

natiri Tosorintsi, te ingábintsaigueri.

7¿Pairo anganque yamaica?Icogaigabitaca jorío iraniacaninataigueriTosorintsi, carari te. Iniacaninataiguëriporocague, ira icoiguë Tosorintsi.Iriroquerai basini, te ingogaigueinguemisante tenta inguenganeintëtima. 8¿Teco aisati ongantocoqueriSanguenari? Ocanti:

Irobegabitsaqueri Tosorintsi caraiquengabeca jorío.caro pairoraca,caro, carari te inguemisantaigue.Aisa icantaiga irooti yamai.

9Aitosati isanguenatocoqueri David:Icaninabiritaigabitacaro pairoraca,carari yamatobitaigaca iriati.

guëmaro ora icantagueti teongomeite. 10Aisati inganquimate iraniasante iraegui, aisatiiroguitaiguëmame inguiaquerontatinarosonori, aiquenta quero piniora igóonta; quero icaninati.Iroonti iragasëretaiguëma.

Ati icanta jorío aisati basiniati matsiguenga.

11Aro itsoingaiguëri Tosorintsijoríojegui: ¿Aroco ijocaiguëri Tosorintsiiguisaiguëri yamaica? Teni. Queroiguisiri. Iroonti yogabisaicotaigairibasiniati matsiguenga ira cagari jorío

mari ibegaiga iriro, inguemisantaiguëaisati. 12Itsoingaiguë, te ingogaigueinguemisante, carari Tosorintsiyogabisaicotaiguëri basiniatimatsiguenga. Aiquenta, cara aisatiinguemisantasantaigae joríojegui, ¿Teco

taigue iriro aisati tojai ira basiniatimatsiguenga irabisaicoontaiguëma?13Cagari obirojegui jorío. Pigóiguë cara

guëmi. Nocogasanti nanganquineri

10 11

Page 305: Nomatsiguenga bible   new testament

305

antagaisati ora icocaquena. 14Nanintinongocaguiri nomatsiguengaingantaiguëmi pibega obiro,inguemisantaigueri Quirisito carairagabisaicotagarantëri iriro.15Itsoingaiguënta jorío yamai, teirágacaninataigueri Tosorintsi, carariyágacaninataiguëmi obiro cagari jorío.Yamai ira jorío icantaigacari iracamasëretaigatsi, tenta inguemisante;aiquenta inguemisantaigairi Tosorintsi,aro irágacaninataigabajiri iriro aisati.Játaigaqueme tojai matsiguenga aiqueroSharincabeniquë, carari aiquenta carainguemisantaiguë jorío iriáiguëtojaisonori cara Jonogaguitequë.16Pinetse, Tosorintsi iniacaninatëriAbaram iraisati, icasiriconiatiqueri,¿Teco iraniacaninataigueri imatsiguengaAbaram aisati? Yamai nosiacagantëmiroanchato: aroca ocaninati opari, ¿Tecoaisati onganinate otsego? Aisa icantaAbaram, icaninati iriro, aiquentaTosorintsi iraganinataiganaqueriimatsiguenga Abaram aisati. 17Yamaiintsome anguenguero anchato jitachaolibo. Ocaninati opari aisati opoa, carariotsegopague te. Aro itotaguequerocasintaro ora otsego te ine oguitso,ijoquero. Yáguë basini otsego, iroontioliboniro, yoguibitaquero arotaonguitsotane. Pianë iragabitane. Oraopari iroonti ocantari Abaram; oraotsego posiacari jorío; ora iroraiyoguibitaque posiaquemi obirojeguicagari jorío. 18Yamai quero pijita obirootsegosonori; quero piquenga:“Nacaninati naanti, te nangantimari ira

. Pinguenguemacara oquëshotaquimi opoa, iroroqueopari coshotacaguiro opoa.19Yamaijenga pijique: “Ijocaiguëri joríoTosorintsi, coshoni yoguëna naro. ¿Teconanganinatasante naro? 20Aisonori,itsoingaiguëri jorío, ijocaigabitacari

Tosorintsi. Piquemisantaiguërinta, irorocoshoni yoguëquemi. Queropiniacaninata obiati; pominguiriTosorintsi. Pigamema arota queropijocajiro obiro cara piquemisanqueri.21Iritsita jorío ijocaiguë Tosorintsi;queroca piquemisantiri përosati obiro,irojoquemi aisati obiro.

22Pinguengueri Tosorintsi: Irirocábintsantatsiri, aisati casitígatantatsiri.Tenta inguemisantaigueri jorío,icasitígataiguëri, carari icábintsaiguëmiobiro piquemisantaiguërinta. Arocapërosati pinguemisanqueri, përosatiingábintsaiguëmi;tiri, irojocajimi obiro aisati. 23Irarijoríopague; aroca inguemisantaigae,irágacaninataigairi Tosorintsi. IrirontaAtingomisonori ingantaiguërimatsiguenga pairoraca icogui. 24Jirai tepigótaigueri Tosorintsi, carari

queri: obiro cantaca otsego oliboniroyoguibitaquemi opoaquë olibo caninaro.Aisati ocaninatasanti irágacaninataigairijorío ira cantaro otsegosonori olibo.25Nopiguemisantane, aiti ora nanintinongomantëmiro ora te pigóiguero jirai.Nongomantëmi arota queropiniacaninata obiati. Pinetse,itsoingagarantabeca jorío yamai, carariainta porocague quemisantatsi. Irorocantënguicha quero itsoingaiguipërosati. Cara omoncaraquimainguemisantaiguë basiniati matsiguengaira cagari jorío, aro omoncaraquimaaisati inguemisantaiguë jorío.26Aisonori, aiquenta Tosorintsiiragabisaicotaigairi omagaro jorío.Aisati icanti Tosorintsi Sanguenariquë:

Iribocapë Agabisaicoontatsiri,irijoríotapë,guëri imatsiguenga, irojocajinericara itsoinguëri.27Nomoncaraquero omagaro

11

Page 306: Nomatsiguenga bible   new testament

306

nacantasantaiguëri imatsiguengajirai: nomaiguëri irorai Nibarintsicara nogabisaicotaigairi,

quina te onganinate, queronaguisaneintaigairi aisati.

28Yamai ipëgataigari Tosorintsijoríojegui itsoingaiguëri; iroro yamaiTosorintsi yogabisaicotaguëtaigaimi obirocagari jorío. Carari icoigaiguëri joríoTosorinti jirai, përosati inintaiguëri,aiquenta iromoncaraquineri oraicantaiguëri imatsiguenga jirai: oraicantaiguëri Abaram aisa Isac aisa Jacob.29Teni iromatobiante Tosorintsi: queroyágabitsatajáiro ora ipaigaicái,querootisati ijocajiri igoigane përosati.30Jirai te pinguemisantaigue obirojegui,carari aroquenta itsoingasantaiguëriTosorintsi joríojegui, iroro icantaneintëtaguëtaiguëmi obiro yamai. 31Yamai teinguemisantaigue jorío carari aiquentainguemisantaje aitosati, aisaingantaiguëmi pibega obiro. Aiqueingantaneintëgotaigairi Tosorintsi, aisaingantaiguëmi pibega obiro caraingantaneintëgotaiguëmi. 32IcanqueTosorintsi cara aitiro icantaguetiro ora teonganinate omagaro matsiguenga, teinguemisantiri, carari icogui ingantaneintëgotaigueri antagaisati, iragabisaicotaigairi.33¿Teco inganinatasanote Tosorintsi?Aitinta ora igóontasanota, tojaisonoriigótasanoti. Tigueti angantiro ogóigueroeiro ora iquenga Iriro, teatisati ogóigueropairoraca icantocotaiguëri matsiguenga.34Irootisati ocanti Sanguenari:

¿Aintaco igótiro ora iquengaAtingomi? Teni. ¿Aintacoyogomequeri pairoraca inganqueIriro? Teatisati. 35¿Aintaco ipëripairoraca, iripënabentëri? Teniirine.

36Pinetsaigue, iqueanquero Tosorintsiyobetsiquëro antagaisati. Ipijootaiguëri

omagaro, itimacaqueri. ¿Cagarico Iriroasintaigari antagaisati timaigatsi?Intsome yamai omagaro eiroantingomintasanotaiguemari përosati,intsome angantocotiri:

. Aroque.

Ipasiniatitanë quemisantatsiri.

12 1Nopiguemisantane,tojaisonorinta icábintsaigacái

icantaneintëgotacái Tosorintsi,nocogasanti yamai pomaiguemari obiatipingantasantiri irasintasantimi,pintimobiqueri. Quero picantasitaropairoraca, iroonti pingantaiguë oraingocaquemi Iriro, iroonti ora caninaro.Caninasati pintime,guëmi. Caninataque pingantineri obironegaca. 2Quero picantaigari ibegatsoengatsiri, iroonti pomasiniatitimacara pinguengasëretëro ora caninaro.Iroro pigóontimaro ora icocaquemiTosorintsi, aro pinganquero. Ora icoguiIriro, iroonti caninarosonori.

“Quero piniacaninata”.3Icábintsëna Tosorintsi cara icanquina

iragátane. Yamai nongomantaiguëmiropaniropague: quero pairi aguibatacha.Quero pijita pabisëri basinipopiguemisantane. Caninasatipinguengaiguema ati picantaiga,aroquenta Tosorintsi ipacáiropaniropague cara aquemisanqueri aisatianganquineri ora icocacái paniropague.4Pinguenguema ati acantaiga: paniropini obatsa carari aiti tojaipague, oroquianiaantaro, aguemita aquemantaro,obagante inibatantaro, obacoopogontaro, aguiti anëitantaro,omagaro. Te antagaisati ongantaigueirootisati. 5Aisa acanta omagaroquemisanqueri Quirisito, tojaiacarataigui, omatsiguengatobaca. Eiroacantaro pibega ibatsa Quirisito:

11 12

Page 307: Nomatsiguenga bible   new testament

307

paniropague eiro acantaro iguiti, ibaco,iroqui, iguemita. Paniro ibatsa carari teomagaro ongante irootisati. Eiro iraisatiQuirisito, carari paniropagueicanquineri basiniati, omitocotobaca.6Ipaguetacáiro pinasitagueca oraanganquineri Atingomi. Inintacacáipaniropague anganquineri pairoraca,carari pinasitagueca. Quero operataroora anganque. Aroca inganquemipingomantaguetiro ora yoniaguëmi, aropingomantiro caninasati,tiri. 7Aroca inganquemi pomitocotiribasinipague, aro pomitocoquericaninasati. Aroca irogomequemi obiro,obiroquerai ogomequerine caninasatiira basinipague. 8Aroca inganquemipiganinasëretiri popiguemisantane, aropiganinasëretiri caninasati iriro. Arocairagáquemi pomasitimari ira coguitiaropairoraca, aro pomasantiri. Arocairaguibatëmi itingomi, pigáantiripomatsiguenga caninasati;taigueri. Aroca inganquemipingantaneintëgotiri basiniati,pinganinatanë.

9Pinintaigueri pomatsiguenga, queropicantasitari: , iroontipinintasantiri. Quero picogui orapaguete onganinate, iroonti pingogaiguepintiro ora caninatasantatsi.10Pinintasantobaguima obiroquemisantatsi, ¿Teco pingantobaguimacara piquemisanti? Piniacaninatiribasinipague, pingogue piguibatiri.11Pairoraca pinganque, quero poperata,iroonti pisintsibentineri Atingomiantagaisati ora icocagaiguëmi.12Pigóiguënta cara iromoncaraqueroTosorintsi omagaro ora icanquemi,pigueiro, aro pinganinabentiro. Arocaomomirintsitomotimi pairoraca,antsinisati pabequero. Përosati pomaniriTosorintsi arota iromitocotimi.13Pomapinintiri popiguemisantane ora

coguitiomotari.bëri ira niaiguimi, pingábintsabaqueri.14Pingantocobentiri ira cantaguetimicatsimari, pomanocotiri Tosorintsi:

. Quero pipëgatari.15Pinganinataguiri ira caninatatsi. Arocairagasërequima pomatsiguenga, aropigasëretacaguimari obiro aisati.16Pinguengasëretobaguima,tobaguima. Quero poguibata obiati,querootisati pitsoinguiri pomatsiguenga.Pintsibatimari ira cagari obatatsi. Queropijita ogótasantatsiri. 17Arocapomatsiguenga ingantaguequimicatsimari, quero pipëgatari, queropiguisiri. Pingogue pingantiro orairaniacaninataiguë pomatsiguenga.18Quero pipëgatobaga.

jegui caninasati. 19Yamai, nanintane,quero piguisiri ira cantaguetimirocatsimari quero pipëgatari. IriantiTosorintsi atsipiriacaquerine,ingábintsëmi cara icanque jirai:

quemi Naronta Pitingomi.20Aroca iritasiaque ira quisimi,pomeri iraperi. Aroca iromiretë,pomeri imire. Aique iripasiguitë,quero iguisaimi aitosati.

21Quero pinintacaguiri ira te ingomeiteirantacaguimiro pairoraca ora teonganinate. Iroonti pingábintseri,poniaguimari cara caninaribi obiro.

Caninataque anguemisantaigueri atingomipague.

13 1Pinguemisantaigueripitingomipague obirojegui,

¿Teco Tosorintsi oguirine caraitingomibintaiguëmi? Queromeinintacaguiri,timi. 2Ira pëgatari itingomi, ipëgatariTosorintsi aisati aroquenta Tosorintsioguëri cara intingomibintëmi.

12 13

Page 308: Nomatsiguenga bible   new testament

308

Tosorintsi ingasitígatëri ira teinguemisantiri itingomi. 3Ira timatsicaninasati te iminguiri itingomi, iraricantaguetiro ora te onganinate. Aroqueroca picogui pitsoroguiripitingomi, pintime caninasati; aiqueiraniacaninatëmi. 4Aisonori,Tosorintsi inintacaqueri caraintingomibintanque irorotapintimantima caninasati. Carari tecaonganinate ora picantagueti, aropintsoroguiri. Te iratsipiriasitimaitingomibintanti. Tosorintsiinintacaqueri iratsipiriacagaigueriantagaisati ira antiro ora teongomeite. 5Tenta ongogueiratsipiriacagái atingomipague,teatisati ongogue ogónijintima caraacanque ora te onganinate, arocaninataque anguemisantiri atingomi,angantiro ora caninaro. 6Iroropopagarantaguëtiri pitingomipiguireguite arosata. Popënabentiriarota ingantiro ora igáqueriTosorintsi: intingomibintaiguëmicaninasati. 7Pogaigueneri omagaropitingomi ora icoguitiaca: aintapaguepomeri quirequi, ainta basini pomeripairoraca. Aintapague basinipomingaigueri, pinguemisantaigueri,piniacaninataigueri.

Caninataque anintasantobaguima, omagaro.

8Quero pirebetaguetiri matsiguengapairorapagueraca,guema pingábintsabacaguima. Iranintiri itimanamitane aisatiimoncaraquero omagaro isanguenareMoisés. 9Icanti:

Quero paguimintaro pijina, queropaguimintari pijime, queropóganti, quero picositanti, queropinebetaro ora yasintabasinipague.

Tojai basini icanque Moisés:Pinintiri pitimanamitane pibegacara pininta obiati.

Aroca anganquero oca, aroomoncaraquero antagaisati ora icanqueMoisés. 10Aroca anintiri atimanamitane,tigueti angantima angantëmatiri ora teonganinate, ora omoncaraantëmaroomagaro isanguenare Moisés.

Quero ocosamaniti cara iribocasitapái Atingomi.

11

pái Atingomi Jesoquirisito. Jiraiaquemisanqueri, ajitasitaigabitacaongosamanitë cara iriboquë. Carariyamai intsome aguiaigueri, aisatiintsome antime caninasati. 12Arocaangantaguetopiantëro ora te onganinate,aisati acanta atimini tsitiniriquë,imánacacaro ora acantagueti. Arocaangantopiantëro caninaro, aisati acantaatimini cataguiteriquë, queroipasiquitiro ora acanque. Aro yamai

tanë, pënibaque iribocapae Atingomi.Caninataque quero acantaguetiro yamaiora te onganinate, intsome angantiroiroonti ora caninaro. 13Intsomeantimaigue caninasati arota iraniaigacáimatsiguenga cara acanquero caninaro.Quero acantaguetiro pairoraca cagarocaninatatsi. Quero pisinguita, queropiconoitari ira cantaguetiro oraquimingaropague; quero aguisabacaga,quero antiro tsinane cagaro ajina, queroontiri sërari cagari ojime, queroipëgatsatobaga, quero anebetaro orayasinta. 14Pomemari Atingomi

timi Irironta Pitingomisonori,pinguemisantiri. Quero picogajiro ora teonganinate, querootisati piquengairo.Pomaniri Atingomi iritosongobentimicara pingantiro caninaro, iragabiaquemi

13

Page 309: Nomatsiguenga bible   new testament

309

cara quero pogatsitairo ora quimingaripicantagueti jirai.

Caninataque irágacaninatobagaiguema omagaro quemisantatsiri, ira quemisantasanotatsi aisati ira quemisantatsi arosantaanti.

14 1

tsiri ingarataiguemi carapiquemisantaigui,baqueri. Teraica irogótasante oraicocacái Atingomi, carari queropipëgatsatari cara igótabeca iriro.2Ainta cantatsi caninataque opaiguepairoraca: ibatsa aisati omagaro. Carariainta basini te irogótasante, ijitabeca teingomeite ajagueri ibatsa, iroontipanguirintsipague opë. 3Aroca pametapaaguiri ibatsa, quero pomaintiri ira teiraagueri. Aisati teca pijagueri ibatsaobiro, quero picanti: “Te ingomeite ira

,tëri iriro Tosorintsi, itomintari. 4¿TecoIriro Tosorintsi Itingomi? ¿Ocaninaticopinganque obiro: “Te ingomeite ira

?Tosorintsi ingantocoqueri iriroocaninatica ora icantagueti. AisatiAtingomi iragabiaqueri ingantirocaninaro. 5Aisati ainta inganque: “Teomoncaratobaguima ora cataguiteri;pinasitaca patiro cataguiteri

. Aintabasini inganque: “Caninataqueantagaisati cataguiteri anguemisantiri,te inasitima, omagaro cataguiteri

. Aro ocaninati pigóiguepairoraca picogui obiati, carari quero

pague. 6Ira cantatsi:

, ¿Teco ingogue intingomintimariAtingomi? ¿Pairo ametocobiritari?Aisati ira aaguira ibatsa, icarasiaqueriAtingomi, itingomintari. ¿Pairo

ametocobiritari? Aisati basini teiraagueri ibatsa, aitosati icarasiaqueriAtingomi, itingomincari caninasati.7Teni antimasitima,tima ora ocogui eati, teni antimobitima;teatisati angamasitima. 8Arocaantimaque, caninataque antimobitiriAtingomi; anganquineri omagaro oraicocacái. Aroca angamaque,caninataque angamobitiri Iriro aisati.Intsome antingomintimari Atingomi,eiroca caniari, eiroca camatsi, eiroiraisati yasincáinta. 9Icogui Quirisitointingomibintaigueri omagaro,caniatatsiri aisati camatsiri. Iroroicamobique Iriro aisati icabiritanaa.10

tane: ? ¿Pairopitsoingobitiri? Nogótacagaiguëmi:aiquenta aniaigapëri Tosorintsi;ingaimacái, aique ingomantëgotaigacáicaninaroca ora acantagueti. 11Jiraiocanti Sanguenari:

Icanque Atingomi: “Përosatinacaniati Naanti, aisonori ocanongomantëmica. Aiquentairobaticagueritotasitaigapënaantagaisati matsiguenga,intingomitaiguëna. Inganquina:‘Caninaribisonori, Obiro

.12Aisonori, aiquenta aniaiguëri, aisationgomantaiguëri omagaro oraacantagueti yaca quibatsica, aiqueingantocotaigacái ocaninatica oraacantagueti.

13Te onganinate angantocotasitimariopiguemisantane: “Te onganinate ora

. Carari intsomeasëretima quero antaguiri ora teongomeite, intsome omitocotiriingantirota caninaro. 14YogomequinaAtingomi Jesos, nigóti ocaninatiomagaro ora yoganë. Aitica ora ijiquematsiguenga te ongomeite ingantiro,

13 14

Page 310: Nomatsiguenga bible   new testament

310

caninataque quero icantiro. Arocainganquero, iraguimingasëretëma.Caninataque ajague ibatsa, irarijitasitacha te ingomeite iraagueri ibatsa,aro quero yaaguiri iriro tenta inganinateiraagueri. 15Aisati obiro, arocapijagamotëri popiguemisantane iratsorogatsi iraagueri iriro, pijagaquerica,aique pigasëretacaquimari; tenionganinate cara pinganquero oca. Carapigasëretacaquimarica,tiri. Aroquenta Quirisito icamobiqueriiriro aisati, caninataque queropitsoingaguiri yamai. 16Pijitaigabitacaocaninati pintaguetaigue pairoraca,carari basini ijitabeca te. Queropintaguiri icantocotaguetasitimi.17Aroca iragáantë Tosorintsianeingomentoquë, aro atingomincari;quero ogasëreta cara api aisati cara óga;iroonti anguemisanque Isëre Tosorintsi,anganquero ora caninaro,quima caninasati, anganinatanë.18Aroca anguemisanquero Isëre, arocaninasati anganquineri Quirisito oraicocacái. Aisati iraniacaninatacáiTosorintsi aisa omatsiguenga. 19Aroyamaica intsome ongogue anguengasëretaiguema, antime caninasati, aisaintsome omitocotobaguima, asintsisëtobaguima,nëma.

20Aroca yogasëreca popiguemisantanecara iniaquemi paagomotiri ibatsa,quero pamasisëretiri popiguemisantanequero pijocaguiri cara iquemisanti.Aisonori caninataque opaguetiropairoraca ajagaguitiri pairiraca, cararite onganinate ojocaguiri caraiquemisanti opiguemisantane. 21Aroquero paagasitomotari ibatsa,querootisa pisinguitomotari, quero

rine basini. 22Aroca pigótiinintacaquemi Tosorintsi pinganque

pairoraca, quero picantopiantomotiri irate irometimaro, teni inguenguemi.Aroca pigónijinca ocaninati orapicantagueti, aro pinganinatomotiriTosorintsi. 23Carari pijitica te ongomeitepairoraca icanque popiguemisantane,quero picantasitaro obiati. Arocapinganquero, pingantaguetomoqueriTosorintsi ora te onganinate. Tecapigóte inintacaquemiro Iriro, teniongomeite pingantasitimaro.

15 1Pinetse,santi, aisati igóiguë eiro

caninaro oca nocomantëmica,caninataque. Carari aisati caninataqueanguengueri ira te inguemisantasante,aisati omitocotiri ira te irogótasante;quero acantasitaro ora ocogabeca eati,2iroonti anguengueri opiguemisantanearota inganinate iriro. Aisati intsomeomitocotiri arota irogótasantanë,inguemisantasantanë. 3¿Teco aisatiQuirisito te ingantasitima ora icogabecaIriro? Ocantocoqueri jiraiSanguenariquë:

Quirisito icanqueri Iriri: “Iraeguiquisatsataiguëmi Obiro,

.4Jirai Tosorintsi isanguenatacaquericomantantatsiri. Isanguenataiguëneri irajoríojegui jirai, aisati isanguenareomitococái irooti yamai arotaogóontimaro atimaiguica caninasati.Aisati iroro omitococái abetiro caraitsipiriacacái matsiguenga, aisatipoganinatacái cara aiquenta

quë. 5

quemi aisati icaninatagaiguëmi? Yamai

ganëma aisati págacaninatobaguimacara yogomecái Jesoquirisito. 6Nocoguiomagaro obirojegui pinguengaiguemapingantaigue: “Caninarisonoriguinte

14 15

Page 311: Nomatsiguenga bible   new testament

311

Otosorintsite Iriri Atingomi. 7

cái Quirisito? Yamai aisa pinganquimapágacaninatobagaiguema omagaroobiro, aique iraniacaninataiguëriTosorintsi matsiguenga.

8Jirai ipoque Quirisito yacaquibatsica, Irianti jorío, imitocotaiguëriimatsiguenga, igótacagaiguëri cara teiromatobitëmataigueri Tosorintsi. Aisatiigótacagaiguëri cara iromoncaraqueroomagaro ora icantaiguëri joríoTosorintsi jirai. 9Aisati ipocasiqueirogótacagaigueri ira basiniatimatsiguenga cagari jorío caraicantaneintëgotaiguëri iriro aisati arotaingantaigue: “Caninarisonori Tosorintsiicantaneintë .Irootisati ocanti Sanguenari:

Icanqueri Iriri Quirisito:“Nongomantaiguëri ira basiniatimatsiguenga: ‘IcaninatasanotiTosorintsi;

.10Aiti basini Sanguenari cantatsi:

Cagaribi jorío,cari iriro picaninabentaiguëriTosorintsi.

11Aisati ocanti basini Sanguenari:Obirojegui cagari jorío, pingante:

.Iraniacaninataiguerita antagaisatimatsiguenga.

12Aisati isanguenaque Isaías:Ingonijapë imatsiguenga Isaí,iribocapë intingomibintaigapëmari basiniati matsiguenga,inguemisantaigabaqueriiragabisaicotaigapairi.

13Igóiguë cara iromoncaracáiroTosorintsi omagaro ora icancái,intimacagajái canta IriroquëntaJonogaguitequë. Cara piquemisantaiguërinta yamai, nocogui iraganinasëguemi aisati iromagoriasëretagaiguemi

arota pintimaigue caninasati. Aisatinocogui ogabiaquemi Isëre Tosorintsipigueiri Atingomi iripigaimanica aisati

miro omagaro ora icanque.

Icanque Paboro: “Tojai naninti nanguenguitsate”.

14Yamai, nopiguemisantane,nigótocoiguëmi cara picaninataiguë,aisati pigótasantaiguëro IrinibareTosorintsi,baguimaro Irinibare. 15Yamaicatingasati nasanguenataiguëmi,naquencagaiguëmiro omagaroocapague, arota quero pomaguisantiro.Aisonori icábintsëna Tosorintsi,16igáquena nongomantaguetaiguëribasiniati matsiguenga ira cagari jorío.Naquenguitsatomotaiguëri ati icantaJesoquirisito cara yogabisaicoonti.Nigótacagaiguëri ati icanta Tosorintsiarota imaiguemari inguemisantiri.Aique ogometasantaiguëri IsëreTosorintsi, oganinasëretaiguëri,yágacaninataiguëri Tosorintsi. 17Iroronanganinabentaguëqueri cara

cagaiguëri tojai matsiguenga caranocomantëgotëri Tosorintsi. 18Queroninibatëgotasitaro pairoraca, iroontinaquenguitsatocoque ora icantacaquenaQuirisito. Iniaiguëna basiniatimatsiguenga aisati iquemaiguëna,iquemisanqueri Tosorintsi. Iroropitasongaguëquina Isëre, nacanqueroora irorai te iraniaiguero matsiguenga,iquenganeintaiganaca. 19Aronocomantaguetaiguëri matsiguenga caraJerosarénquë, aisa aronisatipague, irootiIríricoquë, aisati omagaroguitequë.Nocomantëgotëri Quirisito, ati icantaIriro cara yogabisaicoonti.20

gueri iraegui terai irogóigueri Quirisito.

15

Page 312: Nomatsiguenga bible   new testament

312

Te nongogue naguiatiri basini ira iritsitacomantënguitsi. 21Jirai ocantiSanguenari:

Inguemaque iraegui teraiinguemocotiri Quirisito:irogóqueri iraegui teraiirogótocoigueri.

22

taiguëri ira terai irogótiri, tiguetinangantima najátasiquimi, tenaretaiguemi obiro. Notigopiantaca.23Carari yamai,guëneri matsiguengajegui yaca CaninaroNibarintsi, nocomantaguetaiguëri, aisatitojai osarini nocogabeca naniaiguemi,24iroro nopintsataguëca najáteobirojeguiquë. Nanganinatomotaiguëmi,aique naninti nagaganëma canta irootiIsipaniaquë.quina cara najáque, pingábintsaiguena,poniagaiguena atiraca nanguenaque.

25Carari yamai naninti najátajeJerosarénquë, nágaiganaquineriopiguemisantane canta 26quirequiipagantiri Maseroniasati aisatiAcayasati. Yapatotaiguëneri coguitiariquirequi. 27Aroque icogaiguëingábintsaigueri quemisantatsiri caraJerosarénquë. Te iromatsiguengatimaricarari ira Jerosaresati parintënguichaicomantaguetaiguëri ati ongantimairagabisaicotima. Aro icanqueMaseroniasati:gái joríopague? Iroro yamai caninataqueangábintsaigueri iriro. Omagantëriquirequi arota iromanantantimari

. 28Caranojocanëneri quirequi ira yapatotaiguëneri, aro najáque obirojeguiquë. Aiquenagaganëma irooti cara Isipaniaquë.29Nigóque cara naretaiguëmi,nanguenguitsatomopëmi, aroanganinabentaiguëri Quirisito.

30Yamai, nopiguemisantane,eirontairaisati Quirisito, aquemisantaiguëri,

aisati pogometaigacái Isëre Tosorintsianintobaguima, nocogui yamaipomitocotaiguëna, pomanocotaiguenaTosorintsiquë arota iragabiaguina,31arota quero yágaiguina tsoengatsiricara Joreaquë. Aisati pomanocotaigueri

queri quirequi ipagantaiguëriirapiguemisantane. 32Aique arocairanintacaquena Tosorintsi,naretaigapëmi, tojai nanganinatapë. Aronomagoriasëretapë arosata, aisatiaganinasëretobaquima. 33Nocoguiniiromagoriasëretagaiguemi Tosorintsi,coshoni irogaiguëmi. Aro ocarati, amen.

Ibetsataigari Iromasati.

16 1

baquero Jebe ora nigáqueobiroquë. Iroro opiguemisantane

guëri tojai quemisantatsiri.2Págacaninatobëro caninasati, irorontaquemisanqueri Atingomi aisati.Pomitocotaigabaquero, pomero oracoguitiomotaro. Yaca omitocotaiguëritojai quemisantatsiri, aisatiomitocoquena naro. 3PobetsatinaroPirisira aisati Aquira ojime. Tojaiimitocotaiguëna cara nacantaiguëneriJesoquirisito. 4Jirai icogaigabitacairóguiname matsiguenga, cararipogabisaicoquena Pirisira aisati Aquira.Ocábintsëna pogabisaicoquena carapënibaque iróguirome iroro aisati ojime.Pënibaqueme ingamobitaiguëna. Tojainacarasiataiguëri, naro aisati omagaroopiguemisantane ira cagari jorío. 5Aisati

tsiri botoitacha cara ibangoquë Aquira.Pobetsatinari aisati Epeneto;nanintasantiri iriro. Jirai caranaquenguitsataguetomotaiguëriAsiasati, iritsita quemisanqueriQuirisito.

15 16

Page 313: Nomatsiguenga bible   new testament

313

6Pobetsatinaro María, irorontaomitocotasantaiguëmi. 7Aisatipobetsataiguenari nomatsiguengaAntorónico aisati Jonias. Jiraiitsibataiguëna cara yomianquenairomingamentoquë.guëri iragátane Atingomi. Ibataiguënacara iquemisantaiguëri Quirisito jirai.8Pobetsatinari Ampiriato,iquemisanqueri Atingomi; tojainanintiri. 9Pobetsatinari Orobano,icarataiguëna cara nocomantëtaiguëri Quirisito. Aisati Isitaquis,pobetsatinari iriro, nanintane. 10Aisatipobetsatinari Aperis, ira iniacaninatëQuirisito. Pobetsataiguenariopiguemisantane cara ibangoquëArisitóboro. 11Pobetsatinarinomatsiguenga Eroriano. Aisatipobetsataiguenari ira quemisantaiguëriAtingomi cara ibangoquë Narisiso.12Pobetsataiguenaro Tirijena aisatiTirijosa, ocanquineri Atingomi. Aisatiocanta Périsira, pobetsatinaro.Inintasantiro Atingomi, Iraocantasantine iroro. 13PobetsataiguenariIrojo igoigane Atingomi, aisati iniro, oracantaca nasi inato. 14Aisati Asínquirito,Jeregonte, Erimes, Patorobas, Eremas,pobetsataiguenari iriro, aisati iraeguibotoitacha itsibataiga. 15Aisatipobetsataiguenari Jirórogo aisati Joria,Nereo aisati iritsiro, Orimpia aisatiomagaro quemisantaigatsiri carayapatotaiga. 16Cara popatotaiguëma,págacaninatobagaiguema,guema. Ibetsataiguëmi antagaisatiquemisantaiguëri Quirisito,taigacari negaraca itimaigui.

17Yamai nangantasantaiguëmi,nopiguemisantane, pigóigueri iracantobagaigacha catsimari,yogometaiguëri quemisantatsiri carairipëgatobaguima, aisati icantacaqueriora te ongomeite. Aisati te iraninte

pinguemisantiro ora yogometaiguëmiiragátaneegui Atingomi.mari, quero pitsibatari, quero poguiatiri.18Teni ingantineri ora icocagaiguëriAtingomi Quirisito,garo pairoraca icogagueti iriati.Caninasati inibatabitaca, carariicogaiguë iromatobitaigueri iraegui teirogótasante.

19

tsiri cara piquemisantasanti, iroronacaninabentaguëtaiguëmi. Cararinocogui pigótasantaigue pingantiroomagaro ora caninaro; iroroquerai orate onganinate, quero picantëmatiro.20Nocoguini iromagoriasëretagaiguemiTosorintsi arota pintimaigue caninasati.Quero ocosamaniti cara Tosorintsiirobatanëri Satanás aisati querotaintaguimiro ora te ongomeite.Ingábintsaiguemita AtingomiJesoquirisito. 21Ibetsataiguëmi Timoteo,ira tsipatina cara nacanquineriAtingomi. Aisati ibetsataiguëminomatsiguenga Irosio, Jasón, aisatiSosípatoro. 22Yamai naro Térisiosanguenatëneri Paboro ocasanguenarica. Aisati naro,queri Atingomi, nobetsataiguëmi naro.23Ibetsataiguëmi Gayo, ira agasobiquinaibangoquë aitosati ira bototaiguëriquemisantatsiri yaca. 24Ibetsataiguëmiaisati Erásito ira omisantineriiguireguite icaegui timaigatsi yaca.

tane jitacha Coarato.

Icaninabentiri Tosorintsi Paboro aisati itsonquero isanguenare.

25Yamai intsome antingomintimariTosorintsi, Ira agabiacái caraaquemisantasantëri,gacaro oca naquenguitsatocoquericaJesoquirisito. Te irogótaigue jirainisati

16

Page 314: Nomatsiguenga bible   new testament

314

jái. Teraiquerai ingomantiri Tosorintsi,26carari yamai igótacacái.caqueri comantantatsiri jirai, aisatiigátaiguëna naro, aro nocomantaiguëriomagaro matsiguenga: “Caninataquepinguemisantaigueri Tosorintsi

. 27Tojaisonoriigótasanti Irianti, paniro ini. Intsome,antagaisati quemisantaiguëriJesoquirisito, angante:

. Aro ocarati, amen.Paboro

16

Page 315: Nomatsiguenga bible   new testament

315

Paboro ibetsataigari Corintosati.

1 1¿Aintajeguibi,gane canta Corintoquë? Naro

Paboro nasanguenataiguimiro oca.Icoiguëna Tosorintsi iragátane QuirisitoIra jitacha Jesos aisati. Itsibatina yacaopiguemisantacagane ira jitachaSósitenes. 2Nasanguenataiguimiro obiroquemisantatsiri ira botoibiritariQuirisito aisati Tosorintsi cantaCorintoquë. Obiro yosaasëretaiguëJesoquirisito.queri Atingomi iniacaninataiguëmicaninari. Yamai pomatsiguengataigacariIriro aisati picantaigari antagaisatiquemisantatsiri negaraca itimaigui iraabentaigari Atingomi. 3Nocoguinipërosati ingábintsaiguemi PabatiTosorintsi aisati iromagoriasëguemi arota intimacagaiguemicaninasati. Ingantaiguemirota Iriroaisati Atingomi Jesoquirisito.

Paboro icarasiaqueri Tosorintsi icábintsaiguërinta Corintosati.

4Përosati nacarasiatiri Tosorintsiaroquenta icábintsaiguëmipanirootipaque obirojegui carapiquemisanqueri Jesoquirisito.5Aroquenta piquemisanqueri Quirisito,yoganinasëretaiguëmi,guëmi. Yamai pinibataigui basiniatiaroquentoriasëretagaiguemi arota

intimacagaiguemi caninasati.

guëmi basiniati. 6Aroquentaomoncarapa irinibare Quirisito oraigáquena nocomantaiguëmi jirai,yoganinataiguëmi cara icanque Iriro.7Aisati icantacagaiguëmi Jesoquirisitopintineri antagaisati ora ininti Iriroarota pintimobitaigueri caninasati irooticara piguiaigabaqueri cara iribocapaeAtingomi. 8Iromitocotaiguëmi aiqueropijátanëtigue pinguemisantaiganaqueriQuirisito irooti cara cataguiteriquë caraingonijapae Atingomi arota quero pairiaguibitaquimirone pairoraca. 9Përosatiimoncaratiro Tosorintsi ora icanti. Irirocoiguëmi arota pigóigueri Itomi aisatipinguengasëretaiguemari AtingomiJesoquirisito.

Icanque Paboro: “Pinintobagaiguema”.10Nopiguemisantacagane, nocogasanti

pingantaiguema caninasati.Caninataque cara pinguengasëguema.guima. 11Nacantaiguëmi negaca,nopiguemisantane, icomantaigapënanta

gaigaca canta. 12Yamai nigóque aintaobirojeguiquë ira cantatsi: “Naro

. Aintasati basiniicanti: .Aintasati icanque: “Naro irogomere

. Aisati ainta icanë: “Naro

YOGUIBATË PABORO ISANGUENAQUINERI CORINTOSATI

Page 316: Nomatsiguenga bible   new testament

316

. 13

gueco ini Quirisito? ¿Nipëicobiritaiguëmico naro?gaca? Tesonori. 14Yamai nacarasiaqueriTosorintsi tenta nomaotisataigueminaro. Paniro nobaotisatëri ira Quirisipo,aisati Gayo. 15Aro quero pairicantasitachane: “Nobaotisabiricari

. 16Aisati, nobaotisataiguëriimatsiguenga Isitéjana. Teninanguengairi basini ira nobaotisatë.

17Teni iragátina Quirisitonomaotisataigueri matsiguenga, patiroigáquena nongomantaguetiri oraCaninaro Nibarintsi. Icoguini Quirisitonongomantëgotëri catingasati arotainguemobëro antagaisati matsiguenga,inguemisanqueri Jesoquirisito, aroiragabisaicotajiri Tosorintsi. Aro queronocomantëgotasitari Ira Quirisito caraicamobicái.

Cara igótabeta matsiguenga aisati cara igótasanti Tosorintsi.

18Nocomantëgotëri Quirisitoicamobicái corosiquë, carari aintamatsiguenga isërontaigacaro icanque:

. Irianti játënguitsinecara Sharincabeniquë tenta irabisaicote.Carari igóiguë eiro yogabisaicotajáiTosorintsi itasorintsibiricái caraaquemisanqueri Quirisito. 19Jiraisonoriisanguenaque comantantatsiri:

Icanque Tosorintsi: “Nogótacaguiriira ogótabetachari cara te irogóte;te ingantina nibega Naro,Naronta ogótasanotiro omagaro.Aisati nobegopitairi ora iquenga

.

Paboro itsoroqueri ira Corintosati.20¿Atiraca ingantima yamai

ogótabetachari? ¿Atiraca ingantima iraogomeantiro isanguenare Moisés?¿Aisati atiraca ingantima ira

ogometobagabetachara yaca quibatsica?Aroque icanqueri Tosorintsi iraogótabetachara icantajari ira teirogótëmate. 21Igóti Tosorintsi caraainta sërari ogótabetacha quero yaretairiati igótiri Tosorintsi. Iroro

jiri matsiguenga ira quemisanquerinecara Nibarintsiquë Caninaro. Caranocomantëgotëri Quirisito ainta tojaiisërontaigabacaro Nibarintsi. 22Irajoríojegui icogaigui cara natasongante

guena itsibatina Tosorintsi, carari iracagari jorío, irianti Guiresiasati,icogaigui cara nogótasantacaguiri orairorai ogótagantsi iquengaiga iriati.23Përosati nocomantaguetirimatsiguenga nocomantëgotiri caraicamobicái Quirisito corosiquë arotairagabisaicotajái. Icomëtobacarojoríojegui; iroro iguisaneintaguëquinajorío, aisati isërontaiguëna Guiresiasati,icanque: “Te ongomeite ora yogomeanti

. 24Ainta ira icoiguë Tosorintsi,jemita iriro jorío, jemita iriroGuiresiasati, ora nocomantaguequeriponiaguëri itasorintsite Quirisitoiragabisaicoontërine. Iroro aisati igótacaquerimatsiguenga Tosorintsi Irirontaogótasantatsi. 25

guëri matsiguenga Ira Tosorintsi? Iriroobantasantatsi igóti. Aitosati Iriroobantasantatsi isintsiti. Teni irinematsiguenga cantimarine Iriro.

26Nopiguemisantacagane,guema ati picantaigaca. Isërontaiguëmipomatsiguenga ira te inguemisante,icantocoquemi: “Te irogóiguequemisantatsiri, teatisati irine itingomiirirojeguiquë. .

tsiri obiroquë.tsiri. 27Isërontaiguëmi matsiguenga,

1

Page 317: Nomatsiguenga bible   new testament

317

carari Tosorintsi icoiguëri ira teirogóigue, carari yogabisaicotajiri arotairipasiguitaiganaque ogótatsiri. Aisatiicoiguëri ira te irisintsitaigue arotairaguibasiguitiri ira itingomipague.28Icoigasantaiguëri ira te inganinateaisati ira imaintaigui matsiguenga. Irate inganinate icoiguëri Tosorintsi arotairaguibasiguitaigueri matsiguenga irajitasitacha caninari. 29Icanque negacaTosorintsi arota catingasatiquë Iriroquero pairi jitachane caninari. 30Carariyogabisaicotajái Tosorintsi yoganiataáiaroquenta aquemisantaiguëriJesoquirisito Itomi. Igótasanotacái oraicantocobentái.cái, yoguëtesëretái. Itomintacáiiraisatisonori. Ijocobentajáiro oraacantagueti te onganinate icamobicáintaQuirisito. 31

tsiri jiraisonori Sanguenariquë:Quero aniacaninata eati. Patirointsome angantocobentiriAtingomi:

.

Ati icanta Paboro icomantaguequeri matsiguenga Caninaro Nibarintsi.

2 1Nopiguemisantacagane, caraniáque jirai obirojeguiquë,

nocomantaiguëmiro catingasatiIrinibare Tosorintsi, te nongomantimi

tina naro caninari. 2Patiro nocoquenongomantëgotiri Jesoquirisito Iraipëicotaiguë matsiguenga, icamobicái.Teni nanguenguitsatimiro basiniati.3Cara ninasegui obirojeguiquë jirai,notsoroque cara queroca catingasatinocomantëgotiri Quirisito. 4Te nanibatecaninatsaro nanibare ora nigótabeca,carari naquenguitsatomotaiguëmiroCaninaro Nibarintsi irasi Tosorintsi.

quemiro Irinibare Tosorintsi. Aisati

itasongobenquimi Iriro. Aropiquemisantaiguëri. 5Nocoquepinguemisantiri Tosorintsi carayoniaguëmiro Irinibare ora

guëmi Iriro, tenta iroro pabisaicoontimairinibare matsiguenga.

6

nori ira quemisantasantatsiri, iraogótasantiri Tosorintsi. Teninanibataigue aisa ingantima ira teinguemisantiri Tosorintsi. Teatisatinanibataigue ibegaiga itingomipague iracamatsi omanapague. 7

guiro ora ogótagantsisonori paniachaTosorintsiquë ora ogometocotiriQuirisito. Te ogótingani jirai, carariyamai igótacacáiro Tosorintsi oraiquianca jiraisonori teraiqueraiirobetsiquiro pairorapagueraca.

cotajiri antagaisati quemisanquerine.8Ira itingomipague yaca quibatsica teirogóigue ora iquianca Tosorintsi caraigáqueri Jesoquirisito Itomi yaca.Arome irogóiguero, querome ipëicotiriQuirisito querome icami Atingomicaninarisonoriguinte. 9Iroroisanguenaque jiraisonori:

tsiri Tosorintsi. Te oneingani,teatisati inguemocotiromatsiguenga, teatisatiinguengaiguero, carari Tosorintsiyobetsiquineri ira nintaiguiri.

10Te irogóigue matsiguenga oraiquianca Tosorintsi, carari yamaiTosorintsi igótacacáiro eirontaquemisanqueri. Yoniagancaro IsëreTosorintsi aroquenta pigótasantiro Isëreantagaisati. Pigótasantiro omagaro oraiquianca Tosorintsi. 11¿Pairi ogótatsi oraiquianca basini matsiguenga? Paniroigótiro iriati. Aisa ocanta teni pairiogótirone ora iquianca Tosorintsi. Patiro

1 2

Page 318: Nomatsiguenga bible   new testament

318

Isëre pigóti. 12Teni anguengasëretimaaisa acantari ira matsiguengajegui teinguemisante, carari ipasitacáiro caraicábintsasantaái Tosorintsi. 13Carainibatëgotëro cara icábintsaigacáiTosorintsi, inibatancaro nibarintsi orapogomecái Isëre Tosorintsi, cagaroirinibare matsiguengapague.Pogometocoqueri Tosorintsinibarintsiquë ora pogomecái Isëre. Iroroaquemaguëquero eiro quemisantatsipinancáinta Isëre.

14Ira te inguemisantiri Quirisito teniinantimari Isëre Tosorintsi. Teatisatiinguemiro ora pogometi isëre CaninaroTosorintsi. Isërontacaro tentainguemiro. Icanti: “Teni onganinate;

. Quero pairiquemirone queroca Iroro quemaguiriIsëre Tosorintsi. 15Ira quemisantatsipinancari Caninaro Isëre iquemaqueroomagaro aronta oquemacaguiri IsëreTosorintsi. Ira te inguemisanteicantocoqueri quemisantatsiri, “Teni

. 16¿Aintaco iraogótiro ora iquianca Tosorintsi?¿Aintaco ira ogometiri Iriro? Tesonori.Carari eiro igótiro ora iquianca Quirisitopogomecáinta Isëre Caninaro.

Te inguengaiguema Corintosati.

3 1Aisati, nopiguemisantacagane,nigóque piquemisanqueri Quirisito

jirai, carari terai pinguemisantasantiroantagaisati ora pogometaiguëmi IsëreTosorintsi. Iroro ora te nongomantaguëtaiguemi ora nocogabeca. Aisatipicantaigari ibega itiomijani janequi, tepigótasante. Posigari irirai parintachaigóqueri Quirisito. 2Jirai, patironocomantaiguëmiro ora te ongomëtate.Iroonti cantaca tsomitsi ora yógajanequi terainta iraagueri ibatsa. Aisatiobirojegui picantari janequi, teraipinguemisantasantiro ora irasi Quirisito

irooti yamai. 3

guero Isëre Tosorintsi teraintapinguengaiguema. Pijonobaca,pipëgatsatobaca aisati picantariibegaiga ira terai inguemisantiriQuirisito. 4Cara icanti paniro: “Naro

, aisati basinicantatsi: ,¿Cantaigaquibi matsiguenga ira teraiinguemisantaigue? 5Pinetse. ¿Pairo ijitaAporo? ¿Pairi naro? Naantijeguiiromeraro Tosorintsi ipaguitaiguënapanirootipague ora nacantineri,

guimi.6Naro osigari panguitatsiri;

nocomantaguequemi ora NibarintsiCaninaro cantaca oguitso. ImitocoquemiAporo cara piquemisantaiganaqueriQuirisito; Aporo aisa icantari iraareincotiro nija oguitsoquë. Cararipaniro Tosorintsi yogaguibiaquero.7Iroro cagarina naro obatatsi caranocomantaiguëmiro Irinibare Tosorintsi;cagarisati Aporo obatatsi caraimitocoiguëmi piquemisantanëriQuirisito. Naanti panguitatsi. Iriantiareincotiro. Carari paniro Tosorintsiobatatsi Irironta agaguibiaquero oguitsoiroontinta Irinibare. 8

baca ira panguitatsi aisati iraareincotiro. Aisati icantobaca. Iracasintaro panguirintsi iripënabentëripanirootipague ira antineri. 9Aisatinacantari Aporo, naantijegui iromeraroTosorintsi. Obirojegui quemisantatsiriaisa picantaro panguirintsisi ora intiraTosorintsi. Aitosati picantaro pongotsiora yobetsiqui Tosorintsi. 10Naro aisatinacantari ogótasantatsiri yobetsiquipongotsi. Icábintsëna Tosorintsinantineri cara nocomantëgotëriQuirisito. Aroque noguëmirootingomipoa carari cagaro anchapoa,Irianti Quirisito. Yamai yobetsiquini

2 3

Page 319: Nomatsiguenga bible   new testament

319

basini; yogometocoquimiri Quirisito.Caninataque iragamema antagaisati iraantatsi. 11Quero pairi oguiro basiniotingomipoa. Aroque noguëro naro.Teni inae basini. Ora otingomipoa,Irianti paniro Jesoquirisito. 12Iraobetsicatsi pongotsi, ¿Pairo irantëmaro?¿Irantëmaroco oro, quirequi, mopëcaninaro? ¿Oraco anchato, tobari,choco? ¿Ora coshori? ¿Oracopatsagatsi? ¿Inganquero ora caninaro,oraco te onganinate? 13Aiquentaongonijaque ora yobetsiquëpaniropague irogótasantacaquerintamatsiguenga Tosorintsi. Ora obetsicagapongotsi caninarosonori, quero pitaga.Aroca obetsicabitëma ora te onguëshote,aro otaquima. Cara cataguiteriquë carairibocapae Jesoquirisito irogóontasantëmaro antagaisati ora intineri iromerarocaninarosonorica. 14Queroca pitaga orayobetsiquë matsiguenga irorontacaninaro, aro inganqueri Tosorintsi:

. 15Aroca

tsiri, tenta onguëshote,tëma, carari iragabisaicotajiri iriroTosorintsi. Quero iáti Sharincabeniquë.Querootisati icantiri Tosorintsi:

.16¿Teco pigóigue pinaiguëmi Isëre

Tosorintsi obirojeguiquë? Obirojeguicantaquibi ibango. 17Querocapomisantiro ibango Tosorintsi, arocapamasiquero, ingasitígataiguëmi.Ocaninatasanti ibango Tosorintsi. Oraibango obiantieguinta quemisantatsi

guërinta Iriro. 18Quero pamatobitaobiati. Aintaca paniro obirojeguiquëiquianca iriati ogótatsiri yacaquibatsica, yamatobica iriati. Ijitabecairiro caninaro ora iquenga. Caninataqueinguenguema aisati inganque:“Arosataanti nigóque. . Aro

irogótasantacaqueri iriro Tosorintsi.19Ainta tojai ira te inguemisantiriTosorintsi. Ijica igóque iriro, carariTosorintsi iniaqueri te irogótëmate.Jiraisonori isanguenaque:

Ira tsimiripague ijitabeca tiguetiáguirine, iroro cantënguichairomaboquëri matsiguengairáqueri iragamaguëri. Aisatiicantari antagaisati ira jitabitachaigótasanti, omanapagueiromaboquëri Tosorintsiiraguipasiguitëri.

20Aisati ocanti Sanguenari jirai:Igóti Atingomi te onganinate oraiquengaigabitaca ira jitachaogótasantatsiri.

21Caninataque quero pairi aguiatirinematsiguenga; paniro pinguemisantiriQuirisito. Piguiatiri Iriro. Aisonoriyobetsicaiguëmiro Tosorintsi antagaisatiora inatsi arota pinganinabentaiguero.22Iroro nacantaguëtaiguëmi: igáquenaTosorintsi cara nomitocotaiguemi.Aisati igáqueri Aporo, aisati Sejas,iromitocotaiguemi aisati. IpaiguëmiroTosorintsi omagaro inatsi quibatsiquëarota pinganinabenquero. Arocapërosati pintime, pinganinate. Arocapingamaque, aisati pinganinate.Pinganinabentiro ora inatsi yamai, aisatiora inënguitsine aiquenta irorontapasiegui. 23Aisati obirojegui irasiQuirisito: piquemisanquerintaicaninabenquimi Iriro. Aroquenta

queri Iriro Tosorintsi.

Ora icantaiguë iragátane Quirisito.

4 1Yamai pigóiguëna naroeguiiromeraro Quirisito. Igáquena

Tosorintsi noniaguetaiguerimatsiguengajegui ora iquiancaTosorintsi jiraisonori ora imánaque, teirogótiro matsiguenga. 2Caninataque

3 4

Page 320: Nomatsiguenga bible   new testament

320

inganquero iromeraro antagaisatiicocaqueri casintari. Aisa nacantanocogasanti nanganquero omagaro

santaiguëmiro catingasati IrinibareTosorintsi. 3Jemita ora pingueincoquinaobirojegui. Jemitasati oraingueincoquina matsiguengajegui. Naroteni nongomantëgotima caninarinacanaro. 4Najica naro te nangantaguete orate onganinate, carari quero nacanti:

. Paniro Atingomicomantëgotënane naroca caninari.5Iroro nocomantobitaiguimi yamai,quero picantocotiri pairiraca:

.Aiquenta iribocapae Atingomiirosangueguitetocopëro omagaro oramánabitënguicha yamai tsitiniguitiquë.Irogónijanquero ora icanquematsiguenga aisati ora iquianca.Pairiraca iraniacaninatapë Atingomi,ingantaiguëri Tosorintsi: .

6Pinetsaigue, nopiguemisantacagane.Nasanguenatococa naati aisatinasanguenatocoqueri Aporo arotapigóigue quero poguibatiri pairiracamatsiguenga. Quero poguibatiri paniroiroontita pomaintiri ira basini. Patiropinganque cara ocanti Sanguenari.7¿Pairo pijibirica obiati obatatsiri?¿Teco Iriro obetsicáirone Tosorintsiipaáiro antagaisati ora asinta? ¿Aiticopasi ora te imemiro Tosorintsi? Arocaipëmiro ¿Pairo piquengasantobita obiatiaisati cantaca te Tosorintsi pemirone?8¿Aroque págaiguëro obirojeguiomagaro ora ininti Tosorintsiimaiguemi? ¿Obirojeguico yamaicasintachari? ¿Yamai obiroco itingomipigáanti, naroquerai pijocaiganaquejaaquerora? Nocogabeca aisonorime

toquë, arota nantsibataiguëmimenaroegui aisati pigáantanequë. 9Najique

Tosorintsi yogaiguëna carantatsirinaroegui iragátane cantaca iromeraromatsiguenga.jegui ingantocotaiguëna: “Teniingomeite quemisantatsiri; caninataque

. Aisatiinetsaiguëna ironomire Tosorintsi.10Icantocotaiguëna matsiguenga cara tenaneicotima aroquenta noguiataiguëriQuirisito. Inibatëgotasitaiguëna: “Te

. Carari piqueincotaigaobiatiegui pigóiguë omagaro irasiQuirisito. Aisati obirojegui sintsiri,carari te nasintsite naroegui.taiguëmi obirojegui matsiguenga, carariimaintaiguëna naro. 11Përosati irootiyamai nitaseaque, nomiretapininque,aisati nitsoincotaigaca nomanchaqui.Ipasataiguëna matsiguenga. Teni inenasi nobango: naquenaquenatagueque.12Nomagotaiguëni nantaiguinintanobacoquë. Cara inguisatsataiguënamatsiguenga, nomanocotanëtiguiriTosorintsi: “Pabati, pingantaneintëgotiri

. Aisati carainguisaiguëna catsimari, aro nabequero,quero nipëgataari. Përosatinaquenguitsataguequeri matsiguengaora Caninaro Nibarintsi. 13Arocaingantocotasitaguequina,queri antsinisati. Icantaiguëna:

. Icantocoiguina:“Teni ingomeite Paboro aisa

. Icantaiguina cantacha negairooti yamai.

14Teni nasanguenataiguemiro ocaarota naguipasiguitaiguemi, iroontinacamanaaiguimi nanintaiguëminicantaquibinta nasisonori najaniquiteobirojegui. 15Jirai paniro naronaquemisantacaquemiro caranocomantaigapëmiro ora CaninaroNibarintsi irasi Quirisito. Naro aisa

queminta. Yamai ainta tojai basini ira

4

Page 321: Nomatsiguenga bible   new testament

321

ogometaiguimi cara aiqueropinguemisantaiganaqueri Quirisito,carari teni irine tojai casintimipanironanta naro cantaquina piri.16Iroro ora nacantasantobitaiguëmipiguiataiguena. Aisati pingantaiguenanibega naro. 17Nagáqueri Timoteo carairiátë obirojeguiquë.queri jirai. Yamai iriro cantaca notominanintane. Icanque omagaro ora icoguiAtingomi. Yamai inguiancagajimiro atiocanta cara nocomantëgotaguequeri

gari Quirisito quemisantatsiri. 18Aintaobirojeguiquë ira quingasantabitachairiati, icanti: “Querojenga ipocaji

. 19

quina Atingomi, aro naniaigaantimiobirojegui canta omanapague. Queronaquemisantasiparo ora irinibare iraquingasantacha iriati, carari nogópëriira aisonorica intasantineri Tosorintsi.20Iriroca Atingomi Tosorintsi, queroinibatasita ora caninatsaro, patiroantëneri ora caninaro icogui Iriro.21¿Pairo picogaigui? ¿Picoguico caranajátasiquimi nanguisatsataigapëmi,picogaiguico nanintaigapëmi aisatinangantaneintëgotaigapëmi?

Inintacaqueri Corintosati ira te inganinate.

5 1Icomantëquina pitsibataigari iraáguiro irajitane. Aintanta sërari

yáguëro inirotsari ora yágabita iriri.Teni ingomeite ira cantiro negaca.Tesonori ingantëmatiro negacamatsiguenga ira te irogótiri Tosorintsi.2¿Përosati piquengasantaiga obiatiegui?¿Pairo te pigasëretobitaiguema? ¿Pairote pijocobitaigueri ira cantëro oraquimingari obirojequiquë carapapatotaiga? Caninataque queropinintacaguiri ipoqui. 3Yamai teninantsibataiguemi, carari përosati

naquengasëretaiguëmi, aisatinangantimame nineme obirojeguiquë.Aroque nocomantëgotëri ira águëroinirotsari. Teni ingomeite. 4

taiguemari Atingomi Jesoquirisito. Aroora itasorintsite ontsibataiguëmiobirojegui, ogótacagaiguëmi Isëre oracaninaro pinganque. Aisati naronanguengasëretaiguëmi yaca.5Pomisotocaigueri ira antaguetatsi oraquimingari arota iratsipiriacaqueriSatanás. Aro ingasitígatagantëriTosorintsi arota iraniajima, ingomantëgotëma cara icantaguetiro ora teonganinate. Aique aroca irojocajiroquimingari, iragabisaicotajiri AtingomiJesoquirisito cara iribocapae.

6¿Pairo piquengasantobitaigaobiatiegui? ¿Teco pigóigue aiticaarosata ora piponganta pan, arootsatenganëro omagaro pan oponganë?7Pijocajiro antagaisati ora te ongomeitecara obirojeguiquë quemisantatsiri. Oraquimingaro poguimingataiganaquimipotsatengaiganaquimi posigaro orapiponganta pan potsatenganëroomagaro pan. Aro pinaiguë caninaricantaca pan te ine ora piponganta.Picaninataigui obirojegui yamaiaroquenta icamobitaiguëmiJesoquirisito yoganinasëretaigaimi. Irirocantaca oisha ira camobitaiguërijoríojegui jiraisonori canta Ejípitoquëcara yogabisaicotaigairi Tosorintsi.Yabisanaqueri jonoquë ironomireTosorintsi te iragamaguiri jorío aitintairaraa oisha. 8

tiri Quirisito. Intsome angante oracaninari osiaquimaro pan ora te inepiponganta. Yamai imitocotaigáiQuirisito arota quero amatobianti,querootisati aguisatsatanti, querootisatiacantiro pairorapagueraca cagarocaninaro. Ora te onganinate posigaropan ora inatsi ora piponganta.

4 5

Page 322: Nomatsiguenga bible   new testament

322

9Jirai nasanguenataiguëmi,nacantaigabitëmi quero piconagari iraantiro tsinane cagaro iina. 10Tenangantimi: “Quero pitsibatari ira te

. Tenangueincotaigueri irirojegui teinguemisante ira antiro cagaro iina, iracogatsi ora yasinta basini, ira cositatsi,ira manëgotabitari ibabane cagariTosorintsi. Aroca pijocasantanëriirirojegui tigueti pinguenajera.11Nasanguenatocotiri yamai ira cantatsi:

. Arocaintiro tsinane cagaro iina, queropoguëshonitaigari. Aisa icanta iracogasantiro ora yasintagueta basini,aisati ira manëgotabitari ibabane cagariTosorintsi, aisati quisatsatasitachari,aisati singuitachari, aisati cosirinti.Yamai nacantasantaiguimi, queropitsibatari papëgotiri irirojegui.12-13Naro quero nocomantëgotiri iraeguite inguemisante; paniro Tosorintsiingomantëgotaiguëri ora inganque aisatinegaraca iriáiguë. Carari obirojeguipingomantëgotaigueri irapopiguemisantacagane. Iroro yamaicapijoguëtaigueri ira te ingomeite irapicarataigabitaca. Quero pijitajiripopiguemisantane.

Cara irisintsitsatobaquimaca quemisantatsiri.

6 1Aroca pinguisaneinqueripopiguemisantacagane,

¿Caninataqueco pabenquimari irajitacha joes te inguemisante arotaingomantëgotëmi pairoraca pinganque?Teni. Caninataque pabentimari basinipopiguemisantacagane. 2¿Tecopigóigueri iraegui quemisantatsiricomantëgotaiguërine antagaisatimatsiguenga ora inganque? Arocapingomantëgotaiguëri omagaromatsiguenga aiquenta, ¿Pairo te

pingomantëgane yamai ora ingantaguetomotimi oraarosata? 3¿Teco pigóigue aiquentaongomantëgotaiguëri eiro ira ironomireTosorintsi? Pingomantëgotërica iriro,¿Queroco picantocotiro yamai oraarosatapague yaca? 4Aitica yamaipiguisaneintobaga,gari ira te inguemisante, ingomantëtëmi pairoraca pinganque?5Nacantaiguimi negaca arotanaguibasiguitaiguemi. ¿Teco irineobirojeguiquë paniro obetsiquinerinepopiguemisantacagane carainguisabacaguimanica? 6Cararipiguisaneintobaca obiro aisapopiguemisantacagane, pabencari joesira te inguemisante. 7Pitsipiriasitaigarocara pabentaigacari joes ira teinguemisante. Teni onganinatepicantaigui negaca. ¿Pairo te

gane ingantëmiro ora te ongomeite?¿Pairo te pinintobitacaguiri jemitaingositimi? 8Te pingantaigue negaca.Picantobagaigacaro obiati ora teonganinate. Aisati picositobaca. 9-10Iraantaguetatsi quero yareta canta igáantiTosorintsi. ¿Teco pigóiguero oca? Queropamatobitobagaiga. Quero iáti cantaAtingomiquë ira antiro tsinane cagaroiina. Quero iáti ira manëgotabitariibabane cagari Tosorintsi. Querootisatiira tsigantobagachari, querootisati oratsigantobagachari. Querootisati iraantiri sërari. Querootisati cosiantatsiri,querootisati ira coguëtaguetiri orayasintagueta basinipague; querootisatisinguitachari;guetasitachari; querootisati iraágabitsatiri ora yasinta basini. Iraeguicantaiguiro cantacha negaca queroyaretaro iragáantane Tosorintsi. 11Aisatipicantaigabitari iraegui antiroquimingari. Iroro cantënguicha

5 6

Page 323: Nomatsiguenga bible   new testament

323

yoguëtetaigaimi Atingomi yoganinasëtaimi Iriro aisati Isëre Tosorintsiopasiniatitanaimi. IniacaninataiguëmiTosorintsi cantaca te pingantaguetëmatepairoraca te onganinate carapiquemisantaiguëri AtingomiJesoquirisito.

Yoganinatacái Atingomi eiro iraisati.12Ocantagani: “Caninataque

nanganque pairorapagueraca ora. Carari aroca

nangantasitimaro pairoraca, queroomitocotina. Teni nongogue ogabeinaora nameta. 13Aiti operi ora aquemara,aisati asegoto aisati omaretsa cara piátioperi. Carari aiquenta irobegairoTosorintsi ora ametaiga yamai. Queroocogui api cara Jonogaguitequë. Cararite iroro irobetsicobitái antiro tsinanecagaro ajina; iroonti yobetsicasitacáiAtingomi omanocotiri Iriro eirontairaisati. Aisati Iriro asiati. Aisatintainintasantacái icogasanti intimacacáieiro. 14Aisati icanta Tosorintsiicabiriqueri Quirisito, yoganiatairi,aisati iritosongajái eiro, ingabiritajái.15Nobaco iroonti nasi. Iroro asi nobatsa.Aisa icanta quemisantatsiri irasiQuirisito. Antagaisati quemisantatsiriaisati icantaro ibaco Quirisito, iguiti,iguemita, iroqui, omagaropague. ¿Tecopigóiguero oca? ¿Caninataqueco águëroirasi Quirisito antanquimaro tsinaneantagueantatsiri? Tesonori ongomeite.16Aroca intiro sërari ora tsinaneantagueantatsiri iniaqueri Tosorintsiaisa inganquima cara yágasantiro iina.Iroonti cantaca ibatsa iriro. ¿Tecopigóigue Sanguenari ocanti:

Cara iráque iina sërari, ira piteinganquima paniro ibatsa iriro?

Tosorintsi iniaqueri paniro. 17Carari cacoshonica oguëri Atingomi, antsibasëtimari anganquimari ibega Iriro.

18Quero pintiro ora cagaro pijina. Queropintiri ira cagari pijime. Pairoracaicantagueti matsiguenga te onganinateyamasitaiguëri imatsiguenga; carari iraantagueantatsi cagaro irasi, iriatiamasiquenguicha. 19¿Teco pigóiguepinanquimi pobatsaquë Caninaro IsëreTosorintsi? Igáquemiro Tosorintsicoshoni oguëmi. Yamai teni pasintimaobiatiegui; Irianti Tosorintsi asintimi20aroquenta yamanantaiguëmi Quirisitocara icamobitaiguëmi corosiquë.Yamaica pairorapagueraca pingantaiguëpingantineri Tosorintsi. Aroiraniaiguëmi matsiguenga ingantaiguë:“Caninarisonori Tosorintsi.

.

Icomantëgotëri ira águenguitsine iina.

7 1Aro cani pisanguenataiguëna,posamitaguetina.

naquemi. Najique naro caninataquequero yágui sërari iina. 2Arota queropintiro tsinane cagaro pijina, querotapintiri sërari cagari pijime, caninataquepágue pijina panirootipague sërari. Aisaticaninataque omagaro tsinane águe ojimepanirootipague. 3

guimaro iina ontaguimari. Aisationganquima iroro, onintacaqueri ojimeirantiro. 4Ora iina quero pigáta irooti,irianti agátirone ojime. Aitosati queroigáta iriati sërari, iroonti iina agátirine.5Quero pometopitaro pijina. Aisati,tsinane, quero pometopitari pijime.Aroca pinguengaiguëma: “Queroaniobaga arosata cataguiteri arota

, arocaninataque. Aique pintimacagobaguimaaisati querota intaguimi Satanás ora teonganinate. 6Teni nagátaiguemi: “Págue

. Carari pinintica páguiro, arocaninataque.

7Nocogabeca pingantaiguenamenibega naro, carari ipaguetacái

6 7

Page 324: Nomatsiguenga bible   new testament

324

Tosorintsi panirootipague. Teni aisaangantaiguema omagaro. Teni inenajina carari caninasati natimi. Aintabasini sërari, queroca pine iina, aroSatanás irantacaqueri ora te onganinate,iroonti tsinane icogasanti. 8Yamainongomantaiguimi obiro ira te ine iinaaisati ora ogamaimentaga: caninataquepingantaiguema nibega naro,pintimasitima paniro. 9Carari querocapicantiro pitimasita, aro caninataquepáguiro pijina. Caninataque páguiripijime.tima págue pijina. Aisati onganquimaobiro tsinane, te onganinatepingogasantabitima págue pijime.10Yamai nongomantasantëro oraáguenguitsi ojime. Teni narocomantimine, Irianti Atingomicomantasantëmine: querotasha pijoquiripijime. 11Aroca pijoqueri, quero págaibasini. Caninataque pigatsitairi págairiira págabita. Aisati nongomantasantërisërari, quero ijoquiro iina.

12Yamai nongomantëri basinipague.Te ingomantëgotiri Atingomi. Aintacaiina ira quemisantatsi te onguemisanteiroro, aisati oninti ontimacaqueri, queroijoquiro. 13Aisati,tsiri, aintaca pijime te inguemisante,aisati ininti coshoni iroquimiintimacaquimi, quero pijoquiri.14Aintaca tsinane quemisantatsiri, cararite inguemisante ojime, iriro teingantimari ira tsoenguëri Tosorintsiiquemocoquerinta. Tosorintsi icanque:“Iriro ojime ora quemisanquinane, iririojaniquite. Nocogasanti inguemisantina

. Aisati aintaca sërariquemisantatsiri, carari te onguemisanteiina, iroro teatisati ongantimaro ora

rinta. Ijique Tosorintsi: “Iroro iina iraquemisanquinane, iniro ianiquite.Nocogasanti onguemisantina iroro

. Tosorintsi iniaqueri ianiquiteirianti itomi quemisantatsiri,taiguëri icogasanti inguemisante itomiaisati. 15Cara aintaca sërariquemisantatsi, ora iina te onguemisante,onintica ojoquiri ojime, aro ojoquirita.Aisati aintaca tsinane quemisantatsi, iraojime te inguemisante, iraninqueca,irioquirota.tsiri coshoni iroguiro iina teonguemisante onintica ojoquiri. Aroojoquirita. Aitosati quero nacantirotsinane quemisantatsi coshoni oguiriojime ira te inguemisante ininticairojoquiro. Aro irojoquirota. Teniingoque Tosorintsi inguisabacaguima.16Tsinane, aroca coshoni poguëri pijimeira te inguemisante,tacagantëri? Aisati picanta obiro, sërari,aroca coshoni poguëro pijina ora teonguemisante,gantëro?

17Aroque icoigaiguëmi panirootipagueTosorintsi, yogabisaicotajimi. Yamaicaninataque pintaigueneri Atingomiantagaisati ora icogui Iriro. Ocari ocanocomantaguetiri iraegui botoibiritariQuirisito negaraca niátagueque. 18Jiraiicoigaiguëmi Tosorintsi. Aintaobirojeguiquë ira totacha iriantinta joríojirai. Yamai quero pogasëreta. Aintasatiira terai iritotima cara icoiguëmiTosorintsi. Quero pitota yamai. 19Jemitapitoca jirai. Jemita terai pitotima.

tasantiro ora icanquemi Tosorintsi.20Atiraca picantaiga jirai caraicoigaiguëmi Tosorintsi, përosatipingantima yamai. 21Cara icoiguëmiTosorintsi, ¿Obiroca pobimantaga?Quero pogasëreta. Caninataque pintineripobatorote. Carari aroca iragátajimipobatorote, caninasati piguiatasantiriQuirisito. 22Obiroca pobimantaga caraicoiguëmi Tosorintsi, jemita. Yamai

7

Page 325: Nomatsiguenga bible   new testament

325

aroque yomisotocajimi Atingomi carayoberantëmi Satanás jirai. Teca obiropobimantaga cara yogabisaicoquemiAtingomi, yamai picantaigariibimantaga irasi Quirisito. 23Aroqueipënabentaiguëmiro Jesoquirisito caracorosiquë ora picantaguetaigui teonganinate. Yamai quero popega. Queropopimantaa aisati. Quero picantajaquimingari pibega jirai. 24Iroro,nopiguemisantacagane,guëmi atiraca picantaiga carayogabisaicotajimi Tosorintsi, përosatipingantaiguema.

25Yamai nongomantëgotëro tsinane teoneimatiri sërari. Teni irogometocotiroAtingomi, carari nongomantaiguëmi oranaquenga naro. Icábintsëna Atingomi,cara quero namatobitimi. Pigóiguërooca. 26

tái. Iroro ora najique naro atiracapicantaiga yamai, caninataquepingantaiguema përosati. 27Aroquecapáguë pijina, caninataque; queropijoquiro. Teca ine pijina quero picoguipágui pijina. 28Aroca páguë pijina,caninataque. Aisati aroca águë ojimeora te oneimatiri sërari, caninataque.Carari páganquenica,taiguëmi.guemi pitsipiriaigue, iroro nacanquemi:

.29Yamai nongomantëmi,

nopiguemisantacaganeegui, queroocosamaniti cara pintaiguineri Atingomiora icogui. Teca ine pijina, pintineriTosorintsi. Aintaca pijina, pintineriTosorintsi aisati. 30Arocapigasërequima, quero pogasëretacosamani. Aroca pinganinatë, queropicaninati cosamani. Aroca pamanantëpairoraca, quero piquenga ora pasiqueronta pini cosamani. 31Caninataquepintimabequima yaca quibatsica. Aisatipinganinatantimaro ora inatsi yaca,

carari quero pinebetaro, queropicaninatantaro përosati queronta përocara pini oca quibatsica, querootisatiora inaiguetatsi yaca. Otsongaimaomagaro. 32Nocogasanti naro queropogasëretaiga. Ira timasitachaquingasëretapinintiro ora icoguiAtingomi. Patiro, icogui iriroiraganinatiri Ira Atingomi. 33Irari iraágantatsi iquengasëretapinintiro orayametaiga imatsiguenga arotairaganinasëretiro iina. 34Tojai iquengasëretaguetiro pairorapagueraca. Oratsinane te ágante aisati ora te oneirisërari, tojai oquengasëretaiguiro oraicogui Atingomi. Antagaisati oraonganque aisati ora onguengasëretë,ontineri Atingomi. Orari ágatsi ojimeoquengasëretapinintiro ora pametaigaomatsiguenga arota oganinasëretiriojime. 35Ocari oca nocomantaiguëminocoguininta nomitocotaiguemi. Tenaninte nobomirintsitaiguemi. Patironocogui pintimaigue caninasati, aisatipigóigue pintasantineri Atingomi orapairoraca ingoque.

36Pinetse, aintaca pisinto terai oneirisërari aroqueca piquibiaque, picoguicaáguiri ojime, aro caninataque. Arocapágantacaquero pisinto queropicantagueti ora te onganinante.37Aroca pomequimaro pisinto, arocaninataque; aisati caninataque arocaobomirintsitëmi onibatëntimi,pinganquero: .Caninataque pinte ora picogui, orapiquianca. 38Aro caninataquepágantacaquero pisinto ora te oneirisërari. Aisati caninatasantaquepomequimaro. 39Aroca águë tsinaneojime, coshoni oguëmari irooti caraingamaque. Carari ingamaqueca arocaninataque yamai ágairi basini ojime.Carari paniro ágairi ira quemisantiriAtingomi. 40Aroca onganque

7

Page 326: Nomatsiguenga bible   new testament

326

ogamaimentaga ora nogometaiguëmi,caninataque quero págantaji, aronajique onganinatasantë. Aisati najiquenaro pogomequina Isëre Tosorintsi ocanocomantaiguëmica yamai.

Icomantëgotëri Corintosati ira ibatsa aroque ipëri ibabane.

8 1Yamai nongomantaiguëmi cara atipingantaigueri ira ibatsa aroque

ipëri ibabane matsiguenga. Ibabaneirianti ira yobetsicasita matsiguenga iraijiti itosorintsite. Ipëri ibabane arotairaniacaninatiri iriro. Ijitabecaantagaisati irogótasantiri ati inganqueriibatsa. Carari aroca ogótasitima eiro,aquengasantaigaca eati caninari.Icoigaái Tosorintsi anintobaganëma,

tanëri Atingomi, antime caninasati.2Aintaca jitabitacha igótasanti, iriatimatobitacha; terai irogótasante. 3Irarinintasantiri Ira Tosorintsi, iriroTosorintsi igótiri. 4

quë posamitëna ora caninataquecaajagaigueri ibatsa ira yóguineri ibabanematsiguenga. Igóiguë eiro teintosorintsite ira yobetsicasitamatsiguenga.nori; teni irine basini. 5Ainta inaguetatsicanta jonoquë aisati yaca quibatsica iraijitasitari matsiguenga itosorintsite. Aro

taca, tojaisati itingomi, 6carari igóiguëeiro ainta paniro Pabati Tosorintsi. Irirooniaganquero antagaisati ora aniaigui.Aisati yobetsicanontacái eiro. Aintasatipaniro Atingomi Jesoquirisito Iraobetsiquëro omagaro, aisatiyogabisaicotajái.

7Carari ainta opiguemisantanepagueira te irogótiro oca nocomantaiguimica.Jirai yametaiga yamanopiantëri ibabaneira yobetsicasita matsiguenga ira ijitiitosorintsite. Aroca iraaguëri ibatsa ira

aroque yóguëneri ibabane matsiguenga,ijique quemisantatsiri irasisonori iraijitosorintsitagueti. Te irogóte. Arocairaaguëri yamai ibatsa ira yóguëneriirosiacagomento matsiguenga, aro tojaiirisëretimari ibabane iroguimingasënëma irajitabetima ora te onganinateiraagueri. 8Carari ira aagui eiro queroyoganinatái catingasatiquë Tosorintsi.Queroca aaguiri quero yoganinasëretái.Aroca ajaguëri querootisati yoganinasëretái. 9Pigamaiguema obiati carapijaguërica ibatsa querota pintaguiri irapopiguemisantane ora ijique teonganinate terainta irogótasantiro cagariTosorintsi ira ibabane matsiguenga.10Aroca iraniaquemi ira te irogóte cara

gueti, inganque: “Igóque iriro. Aisatinanganquimari ibega iriro najaguëri

.11Pigóque obiro caninataque pijagueriibatsa. Iriro te irogóte. Iroontita carairaaguëri inguenguëma: “Tenionganinate najagueri. IngasitígatënaTosorintsi nacantaguetinta ora te

. Aro pintaqueri obiro ora teongomeite. Iriatisati popiguemisantaneira icamobique Quirisito. 12Teongomeite pintaguiri ora te onganinate.Cara piquengasëretaguiri ora cagarocaninatatsi, pamasisërequeri, pintaqueriora te ongomeite, te pingábintseripopiguemisantane cara icocaquemiQuirisito. 13Iroro ora nocomantaiguëmi:aroca najaguëri ibatsa, iroro nantagantëmari nopiguemisantane ora teonganinate, quero naaguiri ibatsa aisati,tenta naninte nantaguiri ora quimingari.

Icanque Paboro: “Pingantaiguenanibega naro”.

9 1¿Teco iranintacaguina Tosorintsipairorapagueraca? ¿Teco naneiri

Atingomi Jesos? ¿Teco naro iragátane

7–9

Page 327: Nomatsiguenga bible   new testament

327

naquemisantacagaiguëmi? 2Aintacabasini te irógote naro iragátaneTosorintsi, carari pigótasantaigui caraigáquina obirojeguiquë. Yamaiiraniaquemi basini matsiguenga caranaquemisantacaquemi, aropigótacaguiri aisonori naro iragátaneAtingomi. 3Ainta icantocoquina: “Te

. Yamai notabitëri:4“¿Teco onganinate nope aisati nóguimanaro Paboro aisati basini iragátane?5Cara nanguenagueque nongomantëtëri Jesoquirisito, aintame najinaquemisantatsiri, ¿Teco onganinatenantentaguequimarome aisanacantaigari ibega basini iragátaneAtingomi, aisa nacantari ireintiegui,aisa nacantari Sejas? 6¿Paniroco naronatarobacaaque cara nipënabentironoperi? Aisati nacantari Berinabé;itarobacaati iriro aisati. 7

guëmi: ¿Teco iripënabentapinintiri irasoraro? ¿Teco intsimiro oba irapanguitiro? Ira piratari ibaacate ¿Tecoiráguiro baacatsomija?nacanqueri ira cantëgotina cagarinanaro iragátane Atingomi.

8Nocomantëgotaiguëmi oraaniopiantaigui, carari ¿Pairo ocantiisanguenare Moisés? Irootisati ocanti.9Jiraisonori isanguenaque Moisés:

Quero poguineri cantiri itsobaquësërari baaca ira agaticaguitirotirigo, carari caninataque irapearosata.

¿Paniroco baaca iquengasëretiriTosorintsi? Teni. 10¿Teco ingantococáieiro aisati? Aisonori icomantëgotacái.Yogomecái pairoraca caninaroanganque. Aroca inguigajiro quibatsisërari cara imanguitantajimaro, icoguiiráquero oguitso aiquenta. Aisa icantaira obiguitatsi pairoraca aisati icoguiiráquero iraisati oguitso. 11Pinetse, aisaocanta cara nopanguitëmiro pisërequë

Irinibare Tosorintsi. ¿Yamai

guenaro noperi, naguitsagare, pairoracabasini? 12Aroca popagarantasitaguetaribasini ogomeantatsiri, ¿Tecoonganinateme pomagarantiname naro?Carari te pomena tenta nanintiro.Jiraini piquemisantaigabaquero oraCaninaro Nibarintsi nocomantëmiracara nocomantëgotëri Quirisito. Tojaiopomirintsitomoquina, carari te nanintenojocaguimiro cara piquemisanqueriQuirisito. Iroro ora te nongoicotaguëtimi pairoraca. 13Pigóiguiro irasaseriroti antineri Tosorintsi caraibangoquë, yaaguiri ibatsa canta. Aintaibatsa itaquineri Tosorintsi, aisatiyaagagaranqueri iraisati ibatsa. 14Aisaocanta, icanti Atingomi: “Caninataqueira quemisantatsiri imagaranquitiguiriora icogui ira comantagueantiro

.15Caninataqueme imagarantina

pairorapagueraca quemisantatsiri, carariteni nongoicotëmatiri.taiguemini yamai arota pomaiguenaropairoraca. Teni nanintiro. Nacaninasëtanë cara te nongoicotimi. Aromeáguëna natasegane, quero namanimi:

. Aguinata, nangameta.16Aroquenta nocomantaguetiro ora

tima. Teni nomairebintsateicomantaguinaninta Natingomi.Queroca nocomantëgotiri ingasitígatëna.17Aroca nongoque nongomantagueante,aro imëna Tosorintsi. Carari querocanocoguiro, ainta igáquena, imeratinajirai, ipënaro ora nantineri. 18¿Pairoyamai imëna? Caninataquemenongogantimarome pairoraca, carariteni naninte nongoicoonte. Patironacaninasëretëtaiguëri Atingomi. 19Te poromeratinane, carari nantapinintineri

9

Page 328: Nomatsiguenga bible   new testament

328

antagaisati aisatime nangantimarimeibega iromeraro. Nacanti negaca arotatojai matsiguenga inguemisantiriAtingomi Jesoquirisito. 20Arocanangarataiguëri jorío, nanganquimari

guiri. Aroca nangarataiguëri iraquemisantiro isanguenare Moisés, aisatinanganquimari ibega iriro carananguemisantacaguiri. Carari yamai tenanguemisantiro naro isanguenareMoisés, te obomirintsitina. 21Arocanangarataiguëri ira cagari jorío, ira teinguemisantiro isanguenare Moisés,nangantaiguëmari iriro aisatinocoguininta nanguemisantacaguiri oraCaninaro Nibarintsi.jiro ora icanquena Tosorintsi;naquemisantasantëro ora icantiQuirisito. 22Aisati, cara nangarataiguëriira quemisantatsi arosata,nanganquimari ibega iriro,nanguemisantasanotaganëri.Nangantaiguëmari antagaisati arotananguemisantacaguiri. 23Omagaronacanquero cara inguemisantasantaiguëmaro matsiguenga Caninaro Nibarintsi.Aisa naro nacaninatomotiro CaninaroNibarintsi ora yogabisaicoontainaTosorintsi.

24¿Teco pigóigue isigaiganaca tojaisërari irogóontëmari pairiracaobaquenguitsine? Irobaque paniro irasigasanotacha, aro imëri pairoraca orajitacha peremio.quima obirojegui págaiguerotapairoraca caninaro imëmi Tosorintsi.25Ira siganënguichane iragáquimacaninasati iriati quero icanti pairoracaora amasiquerine. Inganquero iriroiráquerota matseirontsi iroonti osi oraquero ocosamaniti. Aisa icantaquemisantatsiri cara coshoni iraguiatëriAtingomi. Aisati imaáiro Tosorintsi oraquero pisiguiriqui. 26Aisa nacanta naro

nantineri Natingomi, quero nacantarisigasantachari ira te irogóte negaracairaretima. Nantineri Tosorintsinocoguininta inganquina: “Caninataque

. 27Nantasanotineri, tenangantëmate pairoraca basini arota,cara nocomantaguequeri basinimatsiguenga ora Nibarintsi Caninaro,quero icantina Natingomi: “Te

.

Iquenguitsatocoqueri joríojegui jirai; aisati yogomequeri quemisantatsiri.

10 1Yamai, nopiguemisantacagane,nongomantëgotaiguëri

joríojegui. Pigóiguë obirojegui atiicantaiga iriro jiraisonori caraisotocaiganaji Ejípitoquë.guë canta tenta ontimingani.Pamamegapinintaiguëri irirojeguimingori, aisati pitsiraatatëtaneriangaare, aganguijanta opiriatanë.Yoguimontiaiguëri omagaro joríoTosorintsi. 2Yoguiataiguëri ira Moisésitingomi cara osobi mingoriquë aisatiaganguijanta angaarequë.Yoguiataiguëri iquemisanqueri aisatimeinganquimame imaotisabiriquimarimeMoisés. 3Yapaiguë iraperi oraipapinintaiguëri Tosorintsi. Aisatiyóigaigacaro nija ora ipaiguëriTosorintsi 4ora contiaatapënguitsimopëquë. Yoguëneri mopë Tosorintsiora osigari Quirisito Ira tsipataigari.5Carari te iraganinataigueri IraTosorintsi. Iroro icamaguëtaiguëtojaisonori canta tenta ontimingani.6Pinguengasëretaiguema oca, orapigóontima ora icogui Tosorintsi. Queropicantaigari ibegaiga jorío jiraisonori:inebetaigaro ora te onganinate. 7Quero

gueta. Ira jorío yamanocotaigabitacariitiomijani baaca, irianti oro.Isanguenatocotaiguëri:

9 10

Page 329: Nomatsiguenga bible   new testament

329

Isobicaiguë matsiguenga, yapaiguëaisati yógaigaca. Aiqueyaratingaiganaque,taiganaqueri baaca,omaninquebintaiganaqueri.

8Querootisati acantaigari ibega irirocara intaguetaigabaquero tsinane cagaroiina. Aito canta icasitígataiguëriTosorintsi, yogamagaiguëri jorío,icamaiguë icarati 23,000 patirocataguiteri. 9Aisati iniaantaigacari IraAtingomi irogóontimari inguisaiguërica.Aro Tosorintsi igátaiguëneri tojaimarangue itsigantaguetaigacari aroicamagarantaiguë tojai matsiguenga.Querootisati acantari ibega iriro eiro;quero aniaantari Tosorintsi. 10Aisatiyabentaigaca,gacari ironomire Tosorintsi.Querootisati acantari ibega jorío jirai.

11Aro ocanca negaca jiraiisanguenaquero arota anguengasëmaro ogóontimaro yamai. Aisatiomoncaraquima ora iquianca Tosorintsijirai. 12Aintaca paniro ijique: “Narosintsiri, naquemisantasantiro Irinibare

, aro nacantiri naro:“Pigamema querota picantagueti ora te

. 13Ainiro aquengasëguiro acantaguetiro ora te ongomeite,aisa acantari ibega antagaisatimatsiguenga iquenguiro icantaguetiroora cagaro caninatatsi. Carari Tosorintsicaninari. Abenquimarica Iriro,iromitococái cara quero acantaguetiro.Quero yamatobitái, iromitocotasantacáiquerota acantaguetiro oraaquengabetaiga.

14Iroro, nanintaneegui,nongomantëmi: quero piquemisantiripamanocotiri ibabane matsiguenga irayobetsiqui iriati. 15Nigóquimi obirojeguiogóontatsiri. Iroro ora pinguemaguëbëro ora nasanguenaquimi, orapigóontobëmaro pinguemisantobëro.

16Cara acarasiatocoqueri Tosorintsi ojaoba ora osigaro iraraa Jesoquirisitoaisati óguëmaro, ¿Teco iroroanguengasëretantimari Quirisito? ¿Tecoeiro iraisati? Aisati cara antiaquero panora osigaro ibatsa Quirisito aisatiopaiguëro ¿Teco iroro anguengasëtimari Iriro cara icamobicái?17Tojaininta eiro, cara opaiguëro patiropan, omatsiguengatobaca eiroeguinta

guërinta Quirisito paniro.18Pinguengueri ira joríojegui. Carayóguineri Tosorintsi ira oisha aiqueyaaguëri ibatsa, iquengasëretancari IraTosorintsi. 19¿Pairo nacanti?¿Aisonorico Tosorintsi yobetsiquëri iraijitosorintsitasitagueta? Teni.¿Caninarico ira ibatsa ira yaaguë ira teinguemisantiri Tosorintsi? Tesonorinangantiro negaca. 20Ocari ocanangantasantaiguëmi: iraegui teinguemisantiri Tosorintsi, carayóguëneri ibabane ira ibira te imaigueriTosorintsi, irianti camagari ipaiguë.Cara yaaguëneri, irianti camagariyaagobiti. Nocogasanti quero paaguiriibatsa irasi camagari, quero piquengasëretiri. 21Aroca pinguengaiguëriAtingomi cara póguimaro oja obaosigaro iraraa, quero póigotari ora irasicamagari aisati. Aroca popëro panpopëgotëri Atingomi, quero papëgotiriira camagari aisati. 22¿Aroco picogaiguiinguisaiguemi Atingomi? ¿Obirojeguicosintsirisonori pabisirico Atingomi?

23Ocantagani: “Caninataquenanganquero pairoraca ora

. Carari arocanangantasitima pairoraca, queroomitocotina. Quero nocogui

guina Irinibare Tosorintsi. 24Queropiqueincotaiga ora picogagueti aisatiobirojegui, iroonti pinguengaigue

10

Page 330: Nomatsiguenga bible   new testament

330

omitocoqueri basini. 25Caraipimantagueta ibatsa, aro pomanantiripijagueri. Quero posamitocobentiri:“¿Nega páguëri? ¿Aroco yóguëneriibabane matsiguenga?pitsoroguiri aroca ipëri ibabanematsiguenga aroquenta yobetsiquëriTosorintsi. 26Ocanti Sanguenari:

Ora quibatsi iroonti irasi Atingomi,aisati irasi antagaisati orainaguetatsi quibatsiquë.

27Aintaca ira te inguemisantecajemëmine irapajaquimi picoguicapijáque, aro pijáte. Pairoraca imëmi, aropopero. Quero posamitocobentiri ibatsanega ipaniaca. Quero pijitiri quimingari.28-29Carari aintaca poro inganquemi:“Icari ica ibatsa yóguëneri ibabane

, aro pinguengueri iracomantimi. Aroca ijiti iraaguëri icaingantagueque ora te onganinate, queropaaguiri obiro.guiri ora te onganinate. Pigóti obiroquero yoguimingatimi ira ibatsa, cararite irogóte iriro. Pingábintseri.Ainta ira cantatsi: “Inintacaguina

Tosorintsi najaguëri pairiraca. ¿Pairo teiranintacagobitina ira tera irogóte?30Aroca nangarasiatocoqueri Tosorintsiibatsa aique najaguëri, ¿Pairopicantobiquina naro quero naaguiri caraijitiri te inganinate ira te irogóte?31Aro nongomantëmi. Cara pijagaiguëriibatsa; aisati cara pógaiguëma,pairoraca pingantaguetaiguë,

nataigueri Iriro matsiguenga. Aiqueinganinabentaiguëmi Tosorintsi, aisatiiraniaiguëmi ira te inguemisante,inganque: “Aisonori caninari Tosorintsi,

.32Quero picantaguetacaguiri ora teonganinate ira jorío querootisati iracagari jorío te inguemisante,querootisati quemisantatsiri ira

botoibiritari Tosorintsi. 33Pingogaiguepingantina nibega naro. Pairoracananganque nomitocotiri basinimatsiguenga. Te naro cantëgotachanenaati;jegui arota inguemisantaigueriTosorintsi, arota iragabisaicotaigairi.

11 1Aisati pingantaiguema nibeganaro, aisa nacantari ibega

Quirisito.

Ora onganque tsinane quemisantatsiri.2Nacaninabentaiguimi cara

piquengaiguina aisati piquengaiguiroomagaro ora nogometaiguëmi jirai.3Yamai nogótacagaiguëmi cara Quirisitoigáqueri antagaisati sërari; aisati igáquerotsinane sërari; aisati igáqueri Ira QuirisitoTosorintsi. 4Cara iromanocoqueriTosorintsi sërari,quero Irinibare Tosorintsi, queroibasiguitota iguitoquë.quima iroonti pasiguitagantsi.Inganquimaro pibega tsinane. 5Carari caraomanaque tsinane, aisati caraongomantanquero Irinibare Tosorintsi,caninataque omasiguitotima oguitoquë.Queroca obasiguitota, iroontipasiguitagantsi. Aisatime onganquimaopeitimame antagaisati oguisi, teniontingomintimari ojime. 6Queroca onintiobasiguitota tsinane, aro caninataqueopeitirota oguisi. Queroca ocaninatipapeita, aro omasiguitotima përosati.7Teni ongomeite cara imasiguitotimasërari cara yamani aroquenta yosiacariTosorintsi Ira obetsicanëri jiraisonori.Tosorintsi agátiri sërari iriro itingomiantagaisati inanënguitsi quibatsiquë. Aisatiiriro otingomi tsinane, igátiro.8Yoguibatëri sërari cara yobetsiquëriTosorintsi. Aique yáguë imeriqui sërari orayobetsiquë ora tsinane. 9Te irobetsiquirisërari asi tsinane; carari Tosorintsiyobetsiquëneri tsinane irasi sërari.

10 11

Page 331: Nomatsiguenga bible   new testament

331

10

tima tsinane arota irogóontaiguemaroironomire Tosorintsi cara otingomincariojime. 11Pinetsaigue, te ontimasitimatsinane, teatisati intimasitima sërari.Ininti Atingomi ágobagaiguema.12Jiraisonori Tosorintsi yobetsiquërotsinane iroonti imeriqui sërari. Yamaiipaniaca sërari cara tsinanequë. Carariira matsiguengajegui ipaniacaTosorintsiquë. 13Pigóontaiguema. ¿Pairopiquengaiga obiro? Arocaomanocoqueri Tosorintsi tsinane,¿Caninataqueco omasirijaguitotima?14Te ometaiguema eiro ira sërariingaguisite. Aro opasiquique aitintaoquibiantsa aguisi. 15

taiguëro tsinane cara ongaguisitecaoguisi. Iroro omasiguitoontima.16Aintaca cogatsi iripëgatsatina,nogótacaqueri cara nameta naro ocanocomantëmica, aisati yametaigaroomagaro ira quemisantiri Tosorintsi.

Yogometocoquero Paboro cara yapapinintobitaiguëri Jesos.

(Mt. 26.26-29; Mr. 14.22-25; Ir. 22.14-20)17Yamai aiti basini nongomantëmi.

Teni naniacaninataiguemi carapapatoica papabiritaiguëri Jesos. Teonganinate, te omitocotaiguemi.18Natsita comantëmine oca.Icomantapëna cara papatobiricariAtingomi, teni pinguengaiguema,pipëgatsatobaca. Najitobëro aisonoriarosata. 19Cara pipëgatsatobaga, iroropigóontaiguëtatsi aisonori. 20Cara papatoica,papabiritaiguiri Atingomi, tesonoripinguengaigueri Iriro. 21Cara papaigui,ainta yáganontaigaca iraperi iraisati, teirapajaguiri basini.guima aintanta ira tasiaquenguitsi,aintasati ira singuiquenguicha. 22¿Pairopicantaigui? ¿Teco ine pobangojegui

cara popaigue aisa pisinguitaiguema?Ainta pomainti popiguemisantane,pipasiquitacaqueri ira te ine iraperi.¿Pairo nangantaiguëmi? ¿Aroconaniacaninataiguëmi? Quero.

23-25Aroquenta yogomequina Atingomiora nogaquemira cani. Jirai, tsitiniriquë,yáguëro pan Atingomi Jesos. Aroicanqueri Iriri: “Pabati, nacarasiaquemirooca pan, . Aique itiaguequeroyotsatengaigacaro. Icanëri irogomere:“Jeroca pan ora osigaro nobatsa. Carapopapinintaiguëro pinguengaiguena Naro

. Aro yapaiguëro.Aitosati yáguëro irógomento. Icantaiguëriirogomere: “Jeroca oja oba ora osigaronaraa. Cara pógapinintaiguëmaro,pinguengaiguena,taiguëmi naraa pabisaicoontëmaro. Caranangamobitaiguëmi, aro pigóiguë queronamatobitaiguimi. Nanganquimiroantagaisati ora nocomantaiguëmi. Aisati

.Irooti tsitiniri cara yágagantëqueri Jesos.26Cara popapinintaiguëro oca pan aisaticara pógapinintaiguëmaro oca oja, aropingomantaiguëri basini matsiguengaicamobicái Atingomi. Përosatipingantaiguero negaca irooti carairibocapae Jesos. 27Aintaca poro irapëropan, iróquimaroca oja oba caraicantagueti te onganinate, icantasicaro.

natiri Ira Quirisito. 28Obitsitaogótocoquenguichane obiati ainirocapicantaguetomotiri Atingomi ora teonganinate. Queroca pini, aro popëropan, aisa póguëmaro oja. 29Te onganinateopëro pan eiro, teatisati óguimaro ojaoba queroca aquengasëretaro ora ocantipan aisa ocanti oja. Angantasiquimarocaingasitígatacái Tosorintsi.

30Iroro ora ainta obiroquë irajanaitatsi aisa ira te irisintsite. Aisatiainta camaguequenguitsi. 31Aroca

11

Page 332: Nomatsiguenga bible   new testament

332

ongomantëgotima eati aitica antaguetite onganinate, quero icasitígatáiTosorintsi. 32Cara ingasitígatacáiAtingomi, icoguini iraganinatáiiragatingatái arota eiro quero iátiSharincabeniquë. Te iraninte Tosorintsiantsibatimari ira tsoengatsiri. 33Yamai,nopiguemisantacagane,timi aroca popatoitimaca carapopapinintobitaigueri Atingomi,piguiaque irooti cara iraretaiguëmaantagaisati. 34Iritasegueca poro, irapetairasiquë ibango cara queroquerai ipoquiarota quero icasitígatimi Tosorintsi carapapatoica. Aiti basini nocoguininongomantëmi, carari cara narequiminogometaiguëmiro.

Ora opaguetaái Isëre Tosorintsi.(Irom. 12)

12 1Yamai, nopiguemisantacagane,nocogui pigótocoquero ora

opaguetaiguimi Isëre Tosorintsipaniropague obiro. 2Pigóiguë jiraiteraiquerai pinguemisantiri Atingomi,ainta piquemisantasitabeta orapobetsicaiguë obiati.tari carari te irinibatimi, irianti mosonti.3Nocoguini pigóigue oca. Aroca poro

,teni onibataguiri Isëre Tosorintsi. Aisatite paniro inganque: “Jesos Irianti

, teca onibataguiri IsëreTosorintsi.

4Pinasitagueca ora opaguetacái IsëreTosorintsi carari irooti Isëre. Iroontipaniro. 5Pinasitagueca caraomitocoqueri eiro Atingomi cararipaniro ini. 6Pinasitagueca oraipaguetacái Tosorintsi. Icantacacáiomagaro acanti, carari paniro ini Iriro.7Panirootipague pogometaiganacái Isërearota omitocotobaguetanëma. 8OraIsëre ogótacaqueri paniro caraingomantasantaguete catingasati ora

iquianca Tosorintsi; ira basinipogometacaqueri caninasati oraigótagueque. Opaguetëri pitirooti IsëreTosorintsi. 9Opëri basini sërariinguengasëretantimari Tosorintsi igóqueora icogui ingantaguete Tosorintsi. Irabasini opëri iragaguibegaguetirijanaitaguetatsiri. 10Opëri IsëreTosorintsi ira basini sërari iritosongantë;opëri basini ingomantantaguete orayoniaguëri Tosorintsi. Pigótacaqueribasinipague cara igótaguetobëri

guiri camagari, teca onibataguiri IsëreTosorintsi. Opëri basini onibataaqueribasiniati nibarintsi. Poniaguëri basinicara iragabisëro inibati basiniati.11Antagaisati ocapague pinasitaguecaopaguitaiguëri quemisantatsiri IsëreTosorintsi Iroronta irooti paniro.Pairoraca onintagueti, opaguetaiguëripanirootipague quemisantatsiri.

12Pinetse: pigóiguë patiro pini obatsaeiro, carari aitosati aiti aguiti, obaco,oroqui, aguemita, aneingomento,omagaro. Tojai inatsi, carari patiro piniobatsa. Aisati acantari ibega Quirisito;paniro ini, carari tojai eiroquemisanqueri. 13Paniro pini IsëreTosorintsi. Pitasongobentái, iroroomatsiguengatobaganaa, eiro paniroaisati acantari ibega Quirisito paniro,Ira obaotisabiritaigaca. Acarataiguijorío, ira cagari jorío, ibimantaga, aisatiira te imimantima. Pinancái paniro IsëreTosorintsi, coshoni pogaigacái. 14Patiropini obatsa, carari aiti ágantaro,aniaantaro, aquemantaro, anëitantaro,antagaisati. Tojai pini, carari patiro piniobatsa. 15Aroca onganque aguiti: “Tentanaro ibaco, , ¿Tecoora aguiti obatsa aisati, te inasitanëma?16Aroca onganque aguemita: “Tentanaro iroqui, , ¿Tecoora aguemita obatsa aisati, te

11 12

Page 333: Nomatsiguenga bible   new testament

333

inasitanëma? 17Arome antagaisatiobatsa iroonti oroqui ¿Ati ongantimameanguemantimaro? Arome antagaisatiobatsa iroonti aguemita ¿Ationgantimame anguemijengatantimaro?18Carari te irobetsicái Tosorintsi negaca:yobetsicáiro obatsa caninasati. Ipáairoaquemantaro, aniaantaro, anëitantaro,omagaro. Pairoraca icoque,icantaguequero negaca. 19Arome iroontianeingomento, ¿Negarame inë basiniobatsa? ¿Ati ongantimame? 20Patiropini obatsa, carari aiti tojaipague obaco,aguiti, oroqui, aguemita, aguetsi,aneingomento, omagaro. 21Teni caraongantima oroqui onganquero obaco:

. Teatisati aguitoonganquero aguiti: .

22Aisonori, aitiro obatsaquëpairorapagueraca ora te osintsite, cararianintasantiro. Aguibatiro. 23Aisa ocanta,aiti ora ipasiquitocoti, cararicaninataque pini. Caninasatiomasiquero ora te ongogue ongonijate.24Te omasitiro ora te opasiquitocotiro.Carari caninasati yobetsiquëro obatsaTosorintsi. Caninataque pini orapaguete aniacaninatëgotiro. 25Te onganinatecara onguisabacaguima obatsa. IcoguiniTosorintsi ongábintsabacaguima obaco,aguiti, anei, antagaisati. 26Arocaongatsitë poro, aisati otsipiriaqueroomagaro obatsaquë. Teca ongatsite,onganinatë antagaisati obatsa.

27Obirojegui botoibiritari Quirisitoaisati picantaro ora ibatsa Quirisito.Panirootipague obirojegui picantaroiguiti, ibaco, iroqui, iguemita, omagaro.28Aro acarataigui tojai quemisantaiguiriTosorintsi. Yoguibatëri iragátane.Igáqueri inguenguitsataguequeNibarintsi Caninaro. Aisati igáquericomantantatsiri ingomantanque. Aisatiigáqueri ogomeantatsiri irogomeantë.Aique igátaguequeri basinipague. Ainta

itasongantagueti; basini yogaguibegajirijanaitaguetatsiri; basini omitocoontatsi;basini irianti itingomi, igátaguequeriquemisantatsiri ora ingantagueque;basini inibatasitaguetaro basiniatinibarintsi. 29¿Aintaco antagaisati eiroquemisantatsiri iragátane Quirisito?Teni. ¿Aintaco omagaro eirocomantantatsiri? ¿Aintaco antagaisatiogomeantatsiri? ¿Itasongantagueticoomagaro? 30¿Yogaguibegajiricojanaitatsiri omagaro? ¿Inibataguetirocoantagaisati basiniati nibarintsi?

tiri irapiguemisantacagane orainibatagueti basiniati? Tesonori.31Carari caninataque pingogasantaigueimaguetaiguemi Tosorintsi carapintineri caninasati ora icoicotaguetimi.Yamai nogometaiguëmi orapingantasantineri caninarisonori.

Caninataque anintobaguima.

13 1Aroca nanibatasitimabasinipague nibarintsi aisa

aroca nanibatasitima irinibareironomire Tosorintsi carari te nanintiribasinipague, naanti catsiguetsari.Nacancaro pibega catsiguero campanaocantasita, teeng, teeng, teeng, teeng.Aisati nacancaro pibega tamporaocantasita tong, tong, tong, tong.2Aroca nogóquero ora inganqueTosorintsi teraiquerai inanënguitsine,aroca nongomantagueantiromatsiguengaquë, aroca nogótaguequeroora terai ironijagantiro Torosintsi, arocanogótasantëro antagaisati, arocananguemisantasanotëri Tosorintsi arotanagátiro oguitoja: , aroogaganëma, carari teca nanintaigueribasinipague matsiguenga, teninongomeite. 3Aroca nomasitaguetimariantagaisati ora nasinta ira basinipaguematsiguenga, aisati aroca nantineri

12 13

Page 334: Nomatsiguenga bible   new testament

334

Tosorintsi nocomantëgotëri, iroroinguisaneintaguëquinaca matsiguengaarota iritaguëna nangamobitaigueri,teca nanintaigueri matsiguenga, teomitocotina omagaro ora natsipiriaque.

4Aroca anintaiguëri basinipaguematsiguenga, quero aguisiriomanapague; iroonti angábintsaiguëri;quero aguisabiritiri, quero oguibata eati.5Aroca anintaiguëri matsiguenga, queroacanti te onganinate, otabitobëri basinicaninasati. Quero omichati querontaanti ora ocogasanti;guetiri basini; quero aqueincotiri basiniora te onganinate. 6Quero acaninatëtiri ora icanque basini te onganinate.Anganinatëgotiri ira cantiro oracaninaro, ora catingaro, ora aisonori.7Atsipiriaque antsinisati; queroipëgatari. Ajitocoqueri basini oracaninaro. Aguiaqueri Tosorintsiagabiacáirone ora te onganinate.Pairoraca inanënguitsine, përosatianganque caninasati.

8Quero ocomantanti përosati; queroinibatasitaro basiniati nibarintsipërosati; quero përosati igótabetaropairoraca;nëma. 9Yamai teni ogótasantaigue;igótabeca,taigue, 10carari cara orequima oracaninarisonori, quero ocogajiro ocacaninataguetabetacha yamai. 11Caraeiro janequiquerai, aisa acantari janequicara inibatasita, igótasitabeca arosata,aquengasitabeca arosata. 12Carari caraiquibianë ojocanëro cara acantarijanequi. Aisa ocanta yamai aniaantariTosorintsi coboriariquë, carari teingonijatasante. Aiquenta aniasantapëriJonogaguitequë. Yamai igótabecari eiroTosorintsi arosata,tapëri aisa ocanta igótasanotacái yamaiIriro. 13

naqueri Tosorintsi, igóiguë quero

yamatobitái, aisati anintobaca përosati.Aiti maba caninari,taque cara anintobaca.

Ira nibatatsi basiniati nibarintsi, aisati ira comantatsi.

14 1Pingogasante pinintaigueribasini matsiguenga. Aisati

pingogasantiro omaguetaiguemi IsëreTosorintsi cara pintineri Atingomi.Caninataque pingogaigue omemi carapingomantaguetiri matsiguengaIrinibare Tosorintsi. 2Ainta irapaguenibatatsi basiniati nibarintsi. Teniiromitocotiri irapiguemisantanequeronta iquemaigabaquerimatsiguenga. Quero poro quemirine.Irianti Tosorintsi yamanabeca, Irorontanibatacaqueri Isëre Tosorintsi. 3Carariira comantaguetiri imatsiguenga

ganaqueri, iromitocotaiguëri, aisatiiraganinataiguëri. 4Ira nibatatsibasiniati nibarintsi imitococa irineni. Iraogomeantiro Irinibare Tosorintsi,

tsiri. 5Nocoguini pinibataigue basiniatinibarintsi, carari nocogasantipingomantantiro Irinibare Tosorintsi.Tojai icanque comantantatsiri:igótacaqueri irapiguemisantane. Aintacaabisërone irinibare ira nibatasitacha,aisati ocaninati. Irogótacaqueri

quero.6Yamai, nopiguemisantacagane, aroca

najáque cara obirojeguiquë,tapëmaro basiniati nibarintsi ¿Queroconiátasita?guëmi queroca noniagaiguimiro orayoniaguëna Tosorintsi, querocanigótacagaiguimiro Irinibare, querocanocomantaiguimiro iguenguitsareJesoquirisito, queroca nogometimi oraterai pigóiguero irasi Quirisito? 7Aisati

13 14

Page 335: Nomatsiguenga bible   new testament

335

teni onganiate cobërentsi, soncari,cagaronta matsiguenga. Arocaamasiquima teni ogóte pairoraca ocanti.8Aisati teca intibote caninasati soraro¿Pairi ogóquenguitsine irobetsiquëmacara iromanáque? 9Aisati picantaigaobirojegui. Aroca pinibatantimaropininequë ora te inguemaigabaquerobasini, ¿Ati ingantima inguemaiguëroora pingantabequima? Pinibatasita.10

pague. Pinasitaguetanaca. Patiropaguecaninaro irasi ira quemobërone.11Carari teca anguemaigabaqueroirinibare basiniati matsiguenga, teomatsiguengatimari, aisati teiromatsiguengatái queronta aquemiri.

12Iroronta picogaigui omaguetaiguemiIsëre Tosorintsi ongantacaquemiro,yamai aisati pingogaigue omaiguemi

tane inguemisantasantanë. 13Iroro oraaroca pinibatabitaro nibarintsi ora teirogótiro basini, caninataque pomaniriTosorintsi imemi cara poniagaiguëriquemisantatsiri ora pinibati. Aiqueinguemobëmi omagaro. 14Arocanomanocoqueri Tosorintsi nibarintsiquëora te ogótengani, nomanaquerinasërequë, carari teni nogóte naati oraninibati. 15¿Pairo nanganque? Arocanomanaqueri Tosorintsi nibarintsiquëora te ogótengani, nomanaquerinasërequë. Aisati caninataque nogóteora nomanaqueri. NangántabenqueriTosorintsi nasërequë, aisati caninataquenangántabentiri ora naquemaque.16Aroca pomane obiro pisërequë,pinganque: ,¿Ati ingantima inguemaigabaqueropitsipa ira te irogótiro? Queroyamanacaguimi queronta iquemimi.17Caninasati picarasiatiri Tosorintsi,carari te omitocotiri basini.18Nacarasiaqueri Tosorintsi,

ninibatasantiro basiniati nibarintsi,nobataiguëmi. 19

tari Atingomi, nocogasanti nanibatearosata catingasati arotanogometaigueri quemisantatsiri. Teonganinate aroca tojai nanibatasantënibarintsiquë ora te irogóigueroquemisantatsiri. 20

gane, quero piquengaiga cantacajanequi, pinguengasantaiguema cantacaantiasipari ogótatsiri. Carari queropiquengairo ora te onganinate, querocapicantiro ora quimingaro. Caninataquepingantaiguemari janequi cara teirogótiro ora cagaro caninatatsi.21Ocanti Sanguenari:

Icanque Atingomi: “Nanibataiguërijoríojegui nibarintsipaguequë.Aisati nagátaiguëri matsiguengacagari jorío irinibataigapëribasiniati nibarintsi, carari queroiquemaigabaquero jorío,

.22Iroro ora cara pinibataiguirocabasiniati nibarintsi, iroonti orairogóontëmaro ira terai inguemisantecara yogomequimi Tosorintsi. Cararicara pingomantantaigueroca,pomitocotaiguëri quemisantatsiri.

23Pinetsaigue: cara popatobiritaiguëmari Atingomi, aisati omagaro nibatatsibasiniatiquë nibarintsi, aroca ingaigapëiraegui te inguemisante, ¿Querocoicantocotaiguimi: “Te iraneicotaiguemairirojegui. ? 24Carariaroca antagaisati pingomantagueantë,aisati ingapë poro ira te inguemisante,cara inguemaigapëmi aro oshabitapëriiraneingomento cara irogóque ainta oraicantaguetomotiri Tosorintsi teonganinate. Irajique omagarocomantëgotëri iriati. 25Aro ingomantëgotëri ora imánabeca isërequë. Aroirobaticagueritotasipëmari Tosorintsi,irajiqueri Itingomi. Aisati

14

Page 336: Nomatsiguenga bible   new testament

336

ingantaiguëmi: “Aisonori itsibataiguëmi.

26¿Pairo nanganque,cagane? Cara popatoitima, caninataqueporo cántatocoquerine Tosorintsi Irirocaninari, irogomeantë basini, aintaingomantanque basini, basininibaquerone basiniati nibarintsi queroigóigui ira tsipataigari, aisati aintaironijagaiguëmiro ora icanti. Pairoracapingantaiguë, pingantineri Tosorintsiaisati pingogaigue pomitocotaigueriquemisantatsiri. 27Ainta nibaqueronenibarintsi ora te pinguemaiguero, aroirinibaque paniro, irinibaque basini,irooti maba. Quero basini. Patiroirinibatagueque paniropague.Caninataque poro oniagaiguëmirone oraocanti nibarintsi. 28Queroca ini iraoniagantirone, quero inibati basiniatinibarintsi; iromaireteta catingasatiquëirapiguemisantane. Patiro irinibatirocasiriconiati, irinibaquerinta Tosorintsi.29Caninataque paniropagueingomantante Irinibare Tosorintsi pite,queroca maba. Iraegui basiniinguengasëretaigabaquero oraicomantaiguë. 30Iroontita icomantantiporo, aroca Isëre Tosorintsi oniaguëriogomeantagantsi ira basini, aroiracotanë. Aique ira nibasigatsi iritsitatsonguërone irinibare. 31Paniropagueingomantagueantë antagaisati arota

tsiri, iraganinasëretaigueri aisati. 32Iracomantantiro Irinibare Tosorintsiiromairete cara Isëre Tosorintsiongomantaqueri basini. 33Te iraninteTosorintsi angatsigueguitetaigue caraomanocotiri. Icogui omairetaigue,caninasati anganque poropague arotaanguemasantobëri.Yametaiga icantaigui negaca

antagaisati quemisantatsiri irabotoibiritari Atingomi. 34Aisati

ametaiga eiro, ora tsinanejeguiomairetaiguë tenta iranintacaguiroonibate cara yapatotaiga. Caninataqueonguemisanque cara ocanti Sanguenari.35Ocoguica ogóte tsinane pairoraca,caninataque osamitëri ojime caraobangoquë. Teni onganinateonibataigue tsinanejegui carapapatobiritaigari Atingomi. 36Pinetse.¿Pijitaiguico opaniaca IrinibareTosorintsi cara obirojeguiquë?¿Pijiqueco paniro pigóiguiro obirojegui?37Aintaca comantantasiri ijica Iroronibatacaqueri Isëre Tosorintsi,nocoguini irogótiro oca: ocanasanguenataiguëmica, iroontiiragáantane Atingomi. 38Queroca poroquemisantiro oca, querootisatipiquemisantiri iriro. 39Yamai,nopiguemisantacagane,taigue pingomantantiro IrinibareTosorintsi. Aisati pinintacaguiripopiguemisantane irinibataiguero basininibarintsi. 40Carari, caninasatipingantaiguero antagaisati, paniropaguepingantiro.

Paboro icomantëgotëri Jesos icabiritanaca icaniatanai. Aisati cara angabiritanaima

eiro.

15 1Yamai, nopiguemisantacagane,nocoguini nogótacagaiguemiro

guëmi jirai.quero aisati përosati piquemisantanëroyamai. 2Irooti pabisaicoontaca yamai,aro përosati piquemisantasantaigasegui.Carari piquemisantomemegacaroca,quero yogabisaicotajimi Tosorintsi.3Noguibatë nocomantëmiro orayoniaguëna Tosorintsi: aintaacantaguetomotiri ora te onganinate,iroro ora icamobitaguëcái Quirisito.Imoncaraquero ora ocanti Sanguenari.4Aisati yomianquengani igamaga

14 15

Page 337: Nomatsiguenga bible   new testament

337

omoroquë. Pabisanaque mabacataguiteri, aro icabiritanaa yoganiatairiIriri cara ocanti Sanguenari. 5Aiqueyoniagaari ira Sejas, aiqueyoniagaigaari aisati antagaisatiirogomere ira caratatsi 12. 6Aiqueyoniagaigaari tojai quemisantatsiriicarati 500. Iniaigabajiri. Ainiroqueraiyamai itimaigui irirojegui, carariarosataanti camënguitsi. 7Aiqueyoniagaari Santiago, aiqueyoniagaigaari omagaro iragátane.8Aique naro carantënguitsi.Yoniagapëna naro, nacantari ibega iraibogatsi queroquerai imoncarata 9manchacori. 9Igáquena, carari tenangantimari ibega basini iragátane,tenta nongomeite naro.queri ira quemisantatsirijegui,naguisabitacari, nocogabeca nóguirimeomagaro. 10Icábintsasantëna naroTosorintsi icantaneintëgotëna, irootinareantaca yamai.tina. Ipomirintsibencari Tosirintsi basiniiragátane,bencari naro. Te nangantasitimaro naro,icábintsasantëna, imitocoquina, iroronacantasanotaguëquineri. 11Jemita pairicomantaiguëmi, naro, iriroco basiniiragátane, caninataque piquemisanque.Nacantaigari ibega iriro, nocomantaiguëmiro Irinibare Tosorintsi irooti orapiquemisantaigabaquera.

12Pinetse. Naquemocoqueriaintapague obirojeguiquë iracantasitacha quero icabiritaja igamaga.Cani jirai nocomantëgotaiguëri Quirisito

tsiri cara icabiritanaa Quirisitoicaniatanai. Piquemisantaigabaquena.Yamai, ¿Pairo picantobiti queroicabiritaja camaguetatsiri? 13Queromeicabiritaja camaguetatsiri, querootisatiicabiritaja Quirisito. 14Queromeicabiritaja Quirisito, natsipiriasicarome

nocomantërome piquemisantaiguëri. 15Pigóiguëmecara nontsoiguëgotasitimarimeTosorintsi naroegui iragátane. ¿Teconongomantëgotiri: “Icabiriqueri

? Carari querome icabiritajacamaguetatsiri, querootisati icabiritiriTosorintsi Iriro. 16Querome icaniatanaicamaguetatsiri, querootisati icaniatanaiQuirisito. 17Aisati querome icabiritajaIriro, piquemisantaigabitari, përosatimepingantagueti ora te onganinate.18Aisati antagaisati quemisantatsiri iracamënguitsi,quë. 19Aisati, querome acabiritaja,atsipiriasiquimarome caraaquemisantaigabitari Quirisito yamai,ogasëretasantaca abisanaqueri basini iraatsipiriaigatsi.

20Carari aisonori icabiritasantaaQuirisito, icaniatasantanai, ibataiguëriomagaro basini camaguetatsiri carariinganiataigae aiquenta. 21Aroquentaicanquero Arán jiraisonori ora teonganinate, iroro acamasanoigaguëtiyamai. Carari ainta Ira jitacha Quirisito,icantagueti ora caninaro, irootiangabiriantanaima eiroegui.22Omatsiguengatacari Arán, iroroacamaantaguëtaiga. Aisa ocantaantagaisati eiro omatsiguengatacariQuirisito, anganiatanae eironta iraisati,ingabiritajái. 23Ibataigacái Quirisito.Aiquenta, cara iribocapae intinaigairiantagaisati quemisantatsiri. Caraomoncaraquema, angabiritajimaomagaro eiro, anganiatanae. 24AiqueQuirisito agabeirine antagaisatiagátabetachari, obatabetachari,itingomipague,përi. Aro inganqueri Tosorintsi: “Pabati,yamai nagobiaqueri antagaisati.Pigátaigueri përosati omagaro inaigatsi

.25Irobatacagantanë Quirisito irooti cara

15

Page 338: Nomatsiguenga bible   new testament

338

iragabiaiguëri iritsongaiguëri omagaroira quisaigabitari. 26Aique quero icamajimatsiguenga aisati. 27OcantiSanguenari:

guëri antagaisati inaigatsi. Panirote iragátiri Iriri, Ira përi Quirisitoantagaisati.

28Cara iragabiaiguëri Quirisito iraeguipëgacari, aique inganqueri Iriri: “Jerica,Pabati. Popabaquina cara nagobiaqueriomagaro icaegui. Yamai nocoguiniintingomintaiguemita antagaisati. Aisati

. Aique IririTosorintsisonori, Itingomisonoriguinte.

29Pinetse. Ainta obirojeguiquë irabaotisabiricari ira camënguitsi.Querome icabiritaiganajacamaguetatsiri, ¿Pairo icantobitiro?¿Teco iratsipiriasitima? 30Aisatiquerome nacabiritaja naroeguiiragátane Quirisito, ¿Pairo nocomantëcobiriqueri? ¿Teco natsipiriasitima?31Piquemisantaiguëri AtingomiJesoquirisito. Iroro ora nacaninasëretëgobiritaiguëmi. Aisa ocanta, aisonorinocomantasantaiguëmi oca: teni nogóteatiraca ongantima iróquina iraeguiquisaneinquina cara nocomantanti.Antagaisati cataguiteri icogabecairógaiguename. 32Canta Ejesoquëiguisaneintasantaiguëna catsimarimatsiguenga,guëna. Aisa icantaigari ibega secariatsigantatsiri ira nipëgataca. Querotame

nane? “Caninataqueme intsomeopaiganaque, aisa ógaiganaquima.

. Aroangaraque. 33Pigamaiguemari iranibatasitacha cantacha nega.Iromatobiquemi. Cara ocantagani:“Quero pitsibatari ira cantiroquimingari arota quero ijocacaguimiro

. 34Pingaguite,

pinguengasëretima. Quero pogatsitairoora te onganinate. Ainta obirojeguiquëira te irogótiri Tosorintsi. Nacanquemironegaca arota popasiquitaigue.

35Ainta ira osamitënguitsine: “¿Atiingantajima cara ingabiritaigaimacamaguetatsi? ¿Ati ongantajima ibatsaaroca inganiatae? 36¡Queroposamitasita! Pinetsaigue: carapomanguitiro oguitso, quero piipanguirintsi queroca ocami oguitso.37Cara ianë, iroonti basiniati. Cagarocantaro oguitso ora popanguitë.Popanguitëro tirigoguitso iroontioguitso. Pinanë obatsa, opoa, osi,omagaro. Yamai iroonti basiniati.38Popanguitëro. Aro imaguetëroTosorintsi antagaisati oguitsopagueasiati obatsa, opoa, osi, omagaropaguebasiniati. Ipaguetaiguëro ora icoguiIriro. 39Teni aisa ongantobaguima oraibatsapague. Basini pini ibatsamatsiguenga. Basiniati ibatsabasiniripague. Casiriconiati pini ibatsatsimiripague aisati simapague.Antagaisatipague basiniatipague.40Ainta ibatsa paniacha yaca quibatsica.Aintasati ira paniacha Jonogaguitequë.Ocaninataigui omagaro, carari te aisaongantobaguima. Pinasitanacaporopague. 41Ora irobariane paba teniaisa ongantimaro iguëtaguiteritemanchacori. Ora irasi jonogasatipagueiroonti basiniati. Inasitaguetanaca.Aintapague obariasantatsi, irari basini,te.

42Aisa acanta eiro,jima. Quero aisa acantaja ibegayamaica. Iritijëcái, aro obatsaganëobatsa. Angabiritaiganajima; queroibatsaganai aisati. 43Teni ongomeite ocairitijëtabecáica, carari onganinatasantëora cabiriquenguichane. Yamai teniasintsite, angabiritajima sintsirisonori.44Oca obatsaca iritijëcái, ora amecaro

15

Page 339: Nomatsiguenga bible   new testament

339

quibatsi atimantaigaro.jima, inasitanaima obatsa, omeantimaroantimaque cara Jonogaguitequë. Aitiroobatsa yaca quibatsica; aiquenta inanëbasiniati antimantimaro Jonogaguite.45Ocanti Sanguenari:

Caniatatsiri inabita sërariobaquenguitsi, ira jitacha Arán.

Carari aique ipoque Quirisitocarantënguitsi, Ira caniatacagantatsiriaitinta Isëre timagantatsiri. 46Yamaiobaque obatsa ora atimanta yacaquibatsica. Aiquenta antimantapëmarobasiniati obatsa ora omeantëmaJonogaguitequë. 47Ipaniaca quibatsiquëira obaquenguitsi jitacha Arán.Yobetsiquëro ibatsa iroonti quibatsi.

quë Ira carantënguitsi. 48Itimaque Arányaca quibatsica. Aiti ibatsa, aisaicantaigari antagaisati matsiguengatimaigatsi quibatsiquë. Aiti ibatsasonoriQuirisito Jonogaguitequë, aisaangantaiguëma eiro játënguitsineIriroquë. 49Yaca asi obatsa osigaro irasiArán. Aiquenta osiaquemaro irasi Irapanënguicha Jonogaguitequë.

50Iroro, nopiguemisantacagane,nongomantaiguëmiro oca: quero piátioca obatsaca canta igáanti Tosorintsi,querootisati piáti ora obatsaga: canta,quero pinai ora patsaagantsi. 51Yamai,noniagaiguëmi ora te irogóigueromatsiguenga jirai: quero acamiantagaisati, carari omagaro eiroomasiniatitanae. 52Intibotanë, aroogóiguë omoncaraca antagaisati.Intibotanë, irooti angabiriantëma eiro,camabetacha, quemisantatsiri, queroacamaji aisati. Aisati eiro terai angameomasiniatitanae. Inganquero Tosorintsiomanapaguesonori. 53Yamai asiatiobatsa obatsaganë; carari aiquentaquero ibatsagaji aisati. Yamaiacamaque, carari aiquenta quero

acamaji aisati. 54Cara omasiniatitanaeirooti cara quero ibatsagaji, querootisatiacamaji, aique omoncaraquema oraocanti Sanguenari:

55 Aro. Yamai ocarati cara angamaqueagabeironta camagantsi. Queroogatsitaa acamaji. Queroaquengasëretaa acamaji.¡Caninataque! Yamai querootsorogaigai acamaji.

56Cara angantaguetiro ora teonganinate, aro ontsorogaiguëroangame, cara ocanti Sanguenari, arocaangantagueque ora te ongomeite,angamaque. 57Carari aroque icamobicáiAtingomi Jesoquirisito, icabiritaja,yogabisaicotajái. Aro intsomeangantocotiri: “Caninarisonori iniTosorintsi, .58Iroro, nopiguemisantacaganeegui,nanintane,nëri Atingomi. Pintineri përosati,pintarobacaatineri. Pairoraca pinganque,pingantobentiri Iriro. Quero poperatasita.Quero pitsipiriasita, intsibataiguëmintaAtingomi, imëmi ora caninaro aisati.

Yapatotëneri Jerosaresati iguireguite.

16 1Yamaica nangantocoqueriquirequi papatotëneri

opiguemisantane coguitiachari cantaJerosarénquë.mica, aisati nocomantaguequeriquemisantatsirijegui cara Garasiaquë.2Omagaro tomincoquë, caninataquepopatotineri Jerosaresati piguireguite.Atiraca ingaraque piguireguite,poguineri casiriconiati ira pinintaiguipomagantineri. Aro cara naretanëminaro, aroque ainta quirequi, arota queronobomirintsitaigapëmi. 3Cara najáqueobirojeguiquë, nasanguenaquineriJerosaresati aisati. Aro pingoigaigue irapigáque iráganëneri. 4Aisati pininticanajáte naro, aro nantsibatanëmari.

15 16

Page 340: Nomatsiguenga bible   new testament

340

5Aiquenta najáque naniaigaimi, carariarotsita najátagueque cantaMaseroniaquë, aique narequimiobirojeguiquë. 6Cara najáque obiroquë,nocoguini nantiomotaiguemi cosamani,irooti omagaro tsaengaquë. Aiquenta,

guëna atiraca najáque aisati. 7Teninaninte naniaiguemi omanaanti yamai.Aiquenta nocogui nantiomotimi, arocairanintacaquena Atingomi. 8Yamainatimaque yaca Ejesoquëca irooticataguiteriquë jitacha Pentecosités.9Ainta tojaini yaca ira cogatsinanguenguitsatomotaigueri oraCaninaro Nibarintsi. Arosonori iraquemisantaigabaquero. Aintasati tojaiira quisaneintaiguëna pëgatsatina.

Paboro ibetsataigacari irapiguemisantane.10Cara iraretanëmica Timoteo,

pingábintsaigueri irironta aisati icantinanibega naro, intineri Atingomi. 11Queroporo maintirine.bëri, aisati caninasati pingábintseriarota iripigaima yaca caninasati.Noguiaqueri iriro, aisati basiniopiguemisantane intsibataigapëmari.12Namanabecari iriáte Aporoobirojeguiquë, intsibatanëmari irabasini opiguemisantane, carari teiraninte iriáte yamai. Cara ingoquecaaiquenta, aro iriátë.

13Pigamaiguema. Përosatipinguemisantaiganaqueri Atingomi.Quero pitsorogaigui. Nocoguiniirisintsisëretacaguimi Tosorintsi aisatipisintsibentineri. 14Pairoraca

pingantaiguë, pinintobaganëma.15Pigóiguëri, nopiguemisantacagane,ira Isitéjana aisati imatsiguenga.Ibataiguëri Acayasati iquemisantaiguë.Icantaiguëro caninaro,queri imitocotaiguëri quemisantatsiri.Icábintsasitacari, te ingoicotiri.16Ipomirintsitaca imitocotasantaiguimipairoraca icantaguequimi. Nocoguinipinguemisantaigabaqueri iriro, aisatiicantaigari ibega iriro. 17

santë cara yaretaiguëna Isitéjana, aisatiJorotonato, aisati Acaico.coquimi, carari imitocotaigapënaaisatime ingantimime pibega obirojeguiarome piretimame yaca. 18Imagoriasëretagaigapëna aisa icanta imagoriasëtagaiganaquemi cani. Caninataquepiniacaninataigueri iriro.

19Iraegui quemisantatsiri botoibiritariAtingomi yaca Asiaquë ibetsataiguimi.Aisati ibetsatasantaiguimi Aquira,Pirisira iina, aisati omagaro botoitachacanta ibangoquë iriro. 20Ibetsataiguimiantagaisati opiguemisantane yaca. Carapobetsatobaganëma, caninasatipágacaninatobaganëma. 21Aisatinobetsataiguimi naro Paboro.Nasanguenataiguimiro arosata naati.22Iriáteta Sharincabeniquë ira teiranintiri Atingomi. ¡Omana, Atingomi!¡Popoque! 23

guemi Atingomi Jesoquirisito.24Nanintasantaiguimini omagaroobironta quemisantaiguiriJesoquirisito.Aro ocarati ora nasanguenataiguëmi.

Paboro

16

Page 341: Nomatsiguenga bible   new testament

341

Ibetsataigari Corintosati.

1 1¿Ainirobiegui,gane, cara Corintoquë? Naro Paboro

yaca Maseroniaquë,miro oca. Icoiguëna Tosorintsi aisatiigáquena Jesoquirisito. Itsibatina yacaTimoteo opiguemisantane.taiguimi obirojegui quemisantatsiri irabotoibiritari Tosorintsi cantaCorintoquë, aisati iraegui quemisantatsiomagaroquë Acaya. 2Yamai nocoguinipërosati ingábintsaiguemi PabatiTosorintsi aitosati iromagoriasëguemi arota intimacagaiguemicaninasati. Ingantaiguemirota Iriroaisati Atingomi Jesoquirisito.

Iraganinataigairi Tosorintsi ira atsipiriaigatsi.

3¡CaninarisonoriguinteOtosorintsite! Iriro Iriri AtingomiJesoquirisito. Icantaneintëgotacáiaisati yoganinatasantacái 4caraatsipiriasitaigaro pairoraca aisati caraogasëretaigaca aisati caraocogasantaigabitaaro pairoraca. Carayoganinasëretái, aisati igótacacái eiroaganinasëretaiguëri ira basini carairagasërequima aisa ocanta imitococáiTosorintsi. 5

queri Quirisito aisa icanca icantobicáiIriro itsipiriobencái, aisati tojaiirobesërecacái eiro. 6Iroro aroca

nomomirintsitobitaiguëmi,nanganquero arota iraganinasëguemi Tosorintsi,taigaimi Iriro. Aroca iraganinasëguëna, aisati pinganinatanë obirojeguipigótinta aisati iraganinasëretimiTosorintsi aisa pingantina nibeganaroegui. Iragabisaicotajimi,iromitocotaiguëmi pabetiro carapitsipiriobentaiguëri Quirisitopairoraca. 7Nigótasanti arocapingantaiguëna nibega naropomomirintsibentiri Quirisito obiro,aisati pingantaiguëna iraganinasëtimi Tosorintsi.

8Nopiguemisantacagane, nocoguipigóigue cara yobomirintsitasantënanaroegui cara Asiaquë;taca agabenisonori irooti cara tenabetiro. Najitabeca nangamaque.

9Aisonori nigóiguë tiguenangantima nagabisaicotima naati.Patiro nogueicoqueri Tosorintsi.Paniro Iriro icanta yogabisaicoontiicabiritaguetirinta camaguetatsiri.10Aroque yogabisaicoquena. Tenangamaigue.coquina. Aisati nagueicoqueri carapërosati iragabisaicotopiantina.11Pomitocotaiguena, pomanocotinaarota ingantocotina Tosorintsi.Aintaca tojai ira manëgotaiguënane,aisati tojai ingarasiataiguëriTosorintsi cara tojai icábintsaiguëna.

YOGATSITAIRO PABORO ISANGUENAQUINERI CORINTOSATI

Page 342: Nomatsiguenga bible   new testament

342

Patiro catingasati isanguenaque Paboro.12Aro imitocoiguëna Tosorintsi, tojai

icábintsaiguëna, iroro nacantocotaguëtiri. Te nogótasitima pairoracanangantineri, carari caninasatiyogomequina Tosorintsi ora icocaquina.Najique nacantaiguëro caninasati.Nigóiguë piniacaninatëro oranacantaguetomotimi, aisa icanca basinimatsiguenga iniacaninataiguëna. Iroronacaninataguëque. 13Catingasatinasanguenataiguëmiro oca. Teongomëtate pinibatobëro nasanguenare.

quero.quero. 14Arosata piquemisantabecaroora nocomantaiguëmi jirai. Nocoguicara iripigaima Atingomi Jesos,nanganinabentaiguemi carapiquemasantaiguëro oranogometaiguëmi.taiguëna naroegui.

Iriátëme Paboro iraniajirime Corintosati.15Yamai nigóque piniacaninataiguëna.

Iroro nopintsatabitaca najátajemenaniajimime aitosati. Nocogabecanomitocotajimime aisati,tasantacaguimi. 16Nocogabecananiajantimime omanaanti caranajáqueme Maseroniaquë. Aique caranopocaje Maseroniaquë naniopaimimeaitosati. Aique pomitocotaiguënamecara nagaganëmanica cara Joreaquë.17¿Pijique nomatobitaiguëmi caranopintsatabitaca najáquemeobirojeguiquë? ¿Pijique nacantari ibegaira cantasitacha: : ?Te nangantimari iriro. Te nongoguenomatobitimi. 18Igóque Tosorintsi carate nomatobitaiguemi. Igóque queroninibati: , aique:

. 19NocomantëgotëriJesoquirisito naro aisati Timoteo aisati

Siribano (iriati Siras). Quirisito inibatëcatingasati ora aisonori; tesonoriirinibate: , aique:

. Nanintininangantimari ibega Iriro. 20Atiracaocarati Sanguenariquë jirai carainibatëgotëri Quirisito. Aisonoriimoncaraquero Quirisito omagaroicantaigacái Tosorintsi Sanguenariquë.Iroro nocomantaguëtiri matsiguengacara icaninatasanoti Tosorintsi aisatiJesoquirisito Atingomi. Përosatiimoncaraquero Irinibare. 21Caraaquemisantaiguëri Quirisito,itasongobencái Tosorintsi, yosintsisëtacái, icoigacái iraisati. 22

cái aisati ipaáiro Isëre Caninaro coshonipogacái, pínancái asërequë. Yamaiigóiguë eiro quero ijocajái,tiro omagaro Irinibare.

Icomantairi pairo te iriábirite iraniajiri.23Iroro te najátaguëte naniajimi jirai,

tenta nongogue nasintsitsatimi, aisati tenaninte naguipasiguitimi,gaiguemi. Igóque Tosorintsi tenontsoiguema. 24Te nongogue nagátimipinguemisantaiguena aroquentapiquemisantasantaiguëri Tosorintsiyamai. Cagarina naro pitingomi, iroontinocoque naganinasëretaguimi, antagati.

2 1Naquianca: “Yamai quero niátinaneiri Corintosati. Aroca najáque

nagasëretacagaiguëri iriro aisati. 2-3Aroca

nagasëretacaguimi, ¿Pairi aganinasëretënane naro? Teni irine, paniro obiatiegui.Iroro nasanguenataguëtaiguëmi canijirai, nasintsitsaquemi. Te nanintenajáte nagasëretacaguimi obirojegui;teatisati naninte pigasëretacaguina naro.

guima obiro, naro. Nigóti carananganinasëretomoquimi, aitosatipinganinasëretaiguë obirojegui. 4Jirai

1 2

Page 343: Nomatsiguenga bible   new testament

343

nasanguenataiguëmiro, tojainogasëretocotasanoiguëmi, aisati tojainiraicotaiguëmi. Carari te nanintenagasëretacaguimi, iroonti nocoquepigóigue tojai nacábintsaiguëmi,nanintasantimi.

Yamai pijocajineri ira sërari icantaguetiro te ongomeite.

5Cani jirai nasanguenatocoqueri irasërari ágairo irajitane. Te panirona naronagasëretocotimari. Aisati obirojeguipogasëretocotaigacari. 6Aroquepiquengabiritaigacari, picasitígataiguëriirooti cara ijocajiro ora icantagueti teongomeite. Antagati yamai, aroqueomoncaraca ijocajiro. 7Yamaipijocajineri obiro,jiri. Iroonti pingábintsaigueri, pigaigasëretiri arota quero aiquero iátiyogasëretasanta. 8Nocogui yamaipigótacaqueri aisonori picábintsasantëri.9Iroro nasanguenataguëtaiguëmi jirai.Nocoque naniantaiguemi, aisonoricapiquemisantaiguina. 10Pairiracapijocajine ora icantagueti, aisati naronojocajineri.guemi pairoraca ora te ongomeite,icogui Quirisito pijocajineri, queropiguisaneintiri. Jirai catingasatiquëQuirisito nojocajineri naro ira sërariraágairo irajitane. Yamai pingantinanibega naro 11arota queroicantacaguimi Satanás ora teonganinate. Nigóque tojai icogabecairomatobitái.

Icarasiaqueri Tosorintsi cara iquemisantacaqueri tojai matsiguenga.12Cani jiraini nareca Toróarequë

nocomantagueigapëri atiraca icantaQuirisito cara yogabisaicoonti. Tojaiimitocoquena Atingomi tojaiyágacaninatobëna ira timaigatsi, tojaiiquemisanquero Caninaro Nibarintsi.

13Carari nocogabepari Tito, irirocantënguicha te naneiri. Tenomagoriasërete.jari, nogaganaca cara Maseroniaquë.14Përosati nacarasiatopiantaiguiriTosorintsi naroegui aroquentayagobiacaquina imitocoquinanacantaiguineri antagaisati orainintacaquena. Yamai igótacagaiguëriomagaro matsiguengajegui cara IriroQurisito Itingomisonori. 15

taiguëri Quirisito aisati nocomantëtëri, iroro iniacaninataiguëna Tosorintsi.Nacarataiguë tojai matsiguenga.Nigótacaqueri cara iriáiguë

tacaqueri; ainta tojai basini

niquë tenta inguemisante oranocomantëri. 16Nacantaigabitari iraeguitsoengaiguina. Iroro iriáigaguëtëSharincabeniquë. Ainta basinieguinocomantaiguëri,guëna iriro. Iroro iriáigaguëtëJonogaguitequë. Ingantaiguemanicaninasati intimaque përosati. Tojainaquengasantëro oca. Queromeyagobiacaguina Tosorintsi, queromenaquemisantacaguiri matsiguenga.17

megaro ora irágantëma quirequi. Tenangantimari naroegui. IgáquinaTosorintsi nogomeantiro Irinibarecatingasati. Igóque nocogasantironangantiro negaca. Nocomantëgueantëri Quirisito. Aisati imitocoiguinaIriro.

Ira Corintosati ogótacaqueri basini cara aisonori caninari Paboro.

3 1

tasantaa naati? ¿Picoqueca yamaibasini sanguenatëgotënane narocacaninari? Aisa naroegui, te

2 3

Page 344: Nomatsiguenga bible   new testament

344

nanintacaguimi pisanguenatocotinapingomantaguetiri basini matsiguenganaroca caninari. Nigóque aintacogaquimi pisanguenatineri irirocaninari. 2Igótocotaiguëmi omagaro

quero ora nocomantaigapëmi, iroroipasiniatitaguëtaiguëmi Tosorintsi.Aisati naquenganeintëgotaiguëmipërosati. 3Carari igáquena Quirisito.Naquenguitsatomotaigapëmi.Oquemisantacaquemi Isëre, opasiniatisëretaiguëmi Isëre Tosorintsi Iracaniatacagantatsira. Iniaiguimimatsiguenga cara te pingantaigaimapibega jirai, aro igótocoquina aisonoriigáquina Quirisito aisati aisonori oranocomantëgotiri.

Tosorintsi imitocoqueri ira Paboro inganquineri Iriro.

4

guëmica. Naquemisanquerinta Quirisitoyagobiacaquina Tosorintsi imitocoquinanacanquineri ora icocaquina. 5Tiguetinangantiro naro; te nangantasitimaropairoraca, Irianti Tosorintsicantaquinaro. 6Iriro ogótacaquinaatiraca icanta yogabisaicoonti. Jirai aitiIrinibare Tosorintsi aique yogaqueroisanguenaquero Moisés.tiri matsiguenga ora icocaqueriTosorintsi. Queroca iquemisantiroomagaro, iriáiguë Sharincabeniquë.Carari iroraique yamai Tosorintsi igáqueIsëre ontimacagajiri quemisantatsiriojátacagajiri jonoquë. 7Jiraiisanguenaque Tosorintsi mopëquë,itsibatari ira Moisés cara oguitojaquë.Caramanisata yanongopaa Moisésyobariaborotasantapë iboroquë. Carainiaigabajiri imatsiguenga, iriantijoríojegui, te iranetsabintiriyotsioquiquerinta. Carari opeganaa

sigui Moisés. Icanque Tosorintsi caraantagaisati ira te inguemisantiroSanguenari iriátë Sharincabeniquë.8Cara isanguenaquero mopëquëTosorintsi jiraisonori,santë Moisés cara yoniagampëroimatsiguengaquë.santaca omagaro. Yamai aiti Isëre

tsiri, përosati ocaniataqueri aiquentaontimacaqueri Jonogaguitequë. Orairorai, asi Isëre Tosorintsi, pabisëro orainaga irasi Moisés. 9Caninaroisanguenare Moisés, ora oniagaiguërimatsiguenga cara icantaguetiroquimingari, aisati poniagaiguëri caraicaninatasanoti Tosorintsi. Cararicaninarisonori ora irorai Nibarintsi carairaniacaninatëri matsiguenga Tosorintsicara inguemisanqueri JesoquirisitoItomi. Iniaqueri quemisantatsiri aisaocantabeta te ingantaguetëmate ora teonganinate. 10Ocaninatabitaca oraisanguenatacaqueri Moisés Tosorintsicarari caninarosonoriguinte oraogometaiguëna Isëre. Iroronosobicomontapëmari Tosorintsijonoquë. 11Ocaninatabitaca isanguenareMoisés tenta përo ca ine. Cararicaninarosonori irorai IrinibareTosorintsi: nantiomotasanotëri përosatiJonogaguitequë. ¿Teco irorocaninarosonori yamaitica?

Angantasantanëmari ibega Quirisito.12Aroquenta nigóiguë aisonori

nantiomoqueri Tosorintsi, iroro te

motaguetiri matsiguenga. 13Tenangantimari ibega Moisés caraibasiborocaro ibaniote arota quero ineiriimatsiguenga cara omeganaima carayobariaborotasantë. 14Carari teinguemaiguero joríojegui. Icaintetanëinibatëntabitaro isanguenare Moisés

3

Page 345: Nomatsiguenga bible   new testament

345

irooti yamai, iroro cantënguicha teirogótocotiro aisati te inguemiro. PaniroQuirisito icantiro igótacaqueri carainguemisanqueri. 15Aisonori irootiicantaiga yamai jorío.quimaro isanguenare Moisés, queroigótiro tigueti ingantima inguemiro.16Carari cara irabentimari AtingomiJesoquirisito, irogótacagaiguëri caraquero yamatobitaja iriati. Aroirogótasantanë. 17Cara ainta Atingomi,aitosati pini Isëre ora ogomequeriquemisantatsiri cara paniro Quirisitoagabisaicoontatsi, cagari Moisés. Carayoguiatëri Quirisito icaganëriTosorintsiquë, catingasati inibatapëri, tepëro cara ingantaguete ora teonganinate, quero itsipiriasitaro yamaiiquemisantiro isanguenare Moisés.18Yamai tenta omatobitima igóiguërintaeiro Atingomi, igótasantiri caraicaninatasanoti Iriro. Aisatiogótacaqueri basini matsiguenga atiicanta Quirisito cara aiqueroanguengasëretanëri, aguiatanëri.Pitasongobencái Isëre arota aiqueroanganëmari ibega Iriro. Yamaiacantaigabitacari arosata, carariopasiniatitopiantanë. Aiquentaangantasanotapëmari Quirisitoanganinatasantapë.

Caninasati Paboro icomantantiro Irinibare Tosorintsi.

4 1Icantaneintëgoiguëna Tosorintsi,

gueri matsiguenga. Iroro queronogasëretocotaguëtaro. 2Teni nanintenomatobitiri matsiguenga; irari teingomeite ira matobitaguetaiguiri. Tenomasiniatitiro Irinibare Tosorintsi,teatisati nongomantasitimarimatsiguenga cara ocaninati pairoracaicogui Tosorintsi; arome nangantironegaca, nomatobiquerime. Carari

iroonti catingasati nogometaiguërimatsiguenga. Pigóiguëro obiro, aisatiigóque Tosorintsi aisonori ocanacanquimica. 3Aintaca ira te inguemeati ingantima iragabisaicotajima,iriáiguë Sharincabeniquë. 4

guëri Satanás yogomarajasërequeri,tigueti ingantima irogótiro teatisatiinguemisantiro Caninaro Nibarintsi.Irianti Satanás iquemisanquetsoengatsiri. Satanás te iranintacaguiri

cotajiri,mari Quirisito Ira caninatatsi Tosorintsiini. 5

cotima, Irianti Atingomi Jesoquirisitonaquenguitsatocoti. Naanti cantacapomeraro;guemi arota pinguemisantaigueri IriroPitingomi. 6Jirai yobetsiquëro quibatsiTosorintsi, iroonti tsitiniri, carariicanque Tosorintsi:

. Aro oquëtaguetanë. Yamaianiaiguëro pairoraca. Aisati yamaiyosangueguitesëretocoigacái Tosorintsi,igótacagaiganacái ati icanta Quirisito.Anguengaiguërica Iriro, aro igóiganaqueeiro caninarisonoriguinte Tosorintsi.

Tosorintsi imitocotaigái ocomantëgotëri.7Te nasintsibatsate naroegui, teatisati

paniro nongomantëgotaigueri Tosorintsicaninarisonori. Irianti Tosorintsiomitocoiguëna cara nocomantanti.Piniaiguëna naroegui iragátane tenanganinate, te nasintsite, aropigótocoiguëri yagobiacagaiguëna Irironocomantëgoti. 8

guëna carari te irojocaguinaro caranocomantanti. Tojai naquengasëgaca carari te nagasëretima. 9Tojaiiguisaiguëna matsiguenga,ritaiguëna catsimari, carari teirojocanëna Tosorintsi, itsibataiguënaimitocoquina. Ipëgatapinintaiguëna

3 4

Page 346: Nomatsiguenga bible   new testament

346

matsiguenga carari te iróguina. 10Aisaocanta jirai ainta tojai icogaigabitacairóguirime Jesos, aisati yamai ainta tojaiicogabeca iróguina naro. Paniro Jesos

tina cara itimi Jesos aisonoriyoganiatanëna. 11

coquerinta Quirisito icogaiguëmatsiguenga irógaiguena. Cararipënibaque nangamaque, iraniaiguënamatsiguenga cara përosatiintimacaquena Jesoquirisito, aroirogótocoiguëri Quirisito aisonori aintaIriro caniari. 12Përosati nocomantantinaro, iroro ora icogaguëque iróguina.Carari piquemisantaiguëna obiro, iroroora itimacaguëtimi Tosorintsi arotapintiomotaigueri canta Jonogaguitequë.13Jirai osanguenaquengani:

Naquemisanque, iroronocomantaguëtiri nomatsiguengaIrinibare Tosorintsi.

Aisa ocanta, naquemisantaiguë naro,iroro nocomantaguëtaiguëmiro.14Nigóiguë Tosorintsi itinaajiri AtingomiJesos, yoganiatairi. Aiquentairaganiataigaina naroegui, aitosatiiraganiataigaimi obiro,guëmi obirojegui catingasati Iriroquë.15Tojai nopomiribiriquimi caraingábintsaiguemi Tosorintsi. Aisatiingábintsaiguëri tojai basinimatsiguenga.notëri antagaisati obirojeguiquemisantatsiri, pingantocoqueri:

. 16Iroro orate agasëretaguëtaiguema eiro.Omagotasantë obatsaquë,tanë, pënibaque angamaque tentaanguëshote, carari te anguengasëretimaantagaisatinta cataguiteri yosintsisëtaigái Tosorintsi, yoganinasëretaigái.17Yamai arosata itsipiriacagaigacáitsoengatsiri yaca quibatsica, carari teanganinatasitima. Igóiguë omanapague

abisanaque. Arosata opomiribiritaiguëriTosorintsi yamai, carari igóquero Iriro,

quë antiomoqueri përosati. Canta,antimaiguë caninasati, quero ocantajapibega yaca. 18Quero aquengasantiroora atsipiriagueque yaca quibatsica.Aiquenta omeganaima omagaro oraaniaiguë yamai. Iroonti aquengasantiroora te oneingani yaca, ora inatsiJonogaguitequë. Quero opega iroro.

Icomantëgotëro Paboro ora acaninasëretobiti.

5 1Igóiguë eiroegui quemisantatsiricara angamaiguëca yaca obatsaquë,

antimaiguë Jonogaguitequë.Antimantëmaro basiniati obatsa orairobetsicacái Tosorintsi. Te irobetsiquiromatsiguenga. Përosati antimaiguë canta.2Yaca quibatsica tojai opomirintsitacáiogasëretasantaca yamai, aisati tojaiaquengasëretaigaca tojainta ocoguiojocanëro obatsa yaca quibatsica aroagaganëma Jonogaguitequë,antimantapëmaro irorai obatsa. 3Cantaquero patiro pini asëre, aitosati inëbasiniati obatsa caninaro. Aroiraniacaninataigacái Tosorintsi.4Aiquenta omasiniatitanëma carariyamai iroontita atimaque yacaquibatsica, ogasëreca. Te aninteojoquiro oca obatsaca cantaca inagaomanchaqui, carari tojai ocogasantiomasiniatitanaima, aro antimantaimarobasiniati obatsa ora quero pitsonga.5Iroro ora yobetsicobicáiro Tosorintsiarota antiomotiri Iriro basiniatiquëobatsa. Aisati ipacáiro Isëre coshoniogacái, ogóontaiguema eiro iraisatiTosorintsi, iráganacái Jonogaguitequë.6Iroro acaninasëretaguëque, igóquentaeiro përosatinta atimantaro obatsa inagayaca quibatsica, terai antsibatasantimariAtingomi. 7Terai aneiro ora yobetsicacái

4 5

Page 347: Nomatsiguenga bible   new testament

347

Tosorintsi jonoquë, carariaquemisanqueri Quirisito, aro igóiguëaniaiguëro aiquenta. 8

cari Atingomi yaca quibatsica carariocogasanti ojocanëro obatsaca, ajáqueJonogaguitequë, antsibatasantapëmariAtingomi. 9Aroca atimaigui yaca,ocogasantabita aganinatiri Atingomi.Aisati aroca ajáque cara IriroquëJonogaguitequë, ongogasantëaganinatapëri. 10Aiquenta ingaimacáiaganguisatiquë, ingomantëgotacáiQuirisito panirootipague. Aroca yamaiacantaguetiro caninari, ingábintsaigacáiimaáiro caninaro; aroca acantaguetiroyaca yamai ora te onganinate quero iyaca quibatsica carari ocogasantiojocanëro obatsaca, ajáquepaáiro oracaninaro, iragasëretacacái.

Isanguenatococa iriati Paboro.11Tojai natingomintasantacari

Atingomi, naniacobeingacari. Iroronaquemisantacagobitaiguirimatsiguenga. Igóque Tosorintsi caranaquemisantasanotëri; nanintipigóiguero panirootipague obirojeguiaisati. 12Teni naninte nanibatëgotimanaati, carari teatisati nanintepopasiquitocotina.guetasiquina ijitaigaca iriati caninari,carari te inganinasëretaigue. Nocoguinipopëgatsatimari, pingomantëgotinacaninasati ora aisonori. 13Arocaingantocoquina: “Te iraneicotima

, aro nangantineri Tosorintsi oraicocaquina. Aroca naquengaigacacaninasati, nanganquimiro arotanomitocotaiguemi. 14

cái Quirisito icamobicái,tëna naro. Iroro nacantobitaiguineri oraicocagaiguëna. Cara icamaque Iriro,Tosorintsi iniaiguëri antagaisatimatsiguenga aisa icanca icamaiguëirirojegui aisati. 15Aroquenta iniaigacái

Tosorintsi caniari cara aquemisanqueriQuirisito, caninataque ojocajiroantagaisati ora acantagueti teonganinate quero atimobenta eati,carari antimobitiri Iriro, angantagueteora icocacái. Yamai itimacagajáiTosorintsi aisa ocanta yoganiatairiJesoquirisito cara aroque icamobicái.16Jirai najitabecari Quirisito iriantimatsiguenga, te nogótabetimari arocáIrianti Tosorintsi. Carari yamainigótasantëri ati icanta. Aisati jirainajitaiguëri quemisantatsiri iriantimatobiantatsiri; yamai queronitsoinguiri aroquenta yamai

guëri Tosorintsi. 17Cara iquemisanqueriQuirisito matsiguenga,cari, ipasiniatisërequeri Tosorintsi.Quero iquengairo ora icantabeca jirai,quero icantaguetajiro quimingari,aroquenta ipasiniatitaja iriati, yamaiiquianqueri Tosorintsi. 18Ocari ocaiparintineri matsiguenga Tosorintsi.Igáqueri Quirisito icambobicái,yoganinatacái aquemisanquerinta,yágacaninatacái Iriro. Yamai queroipëgasëretaari eiro. Yamai icoguiTosorintsi ongomantaigueri basinimatsiguenga cara inguemisantaigueri,aro aisati irágacaninataigabaqueriirirojegui Tosorintsi. Quero iguisairiaisati. 19Pinetse yamai. IgáqueriQuirisito iraganinataigaái eiro, iroroirágacaninataguëcái Tosorintsi. Queroiquengairo aisati ora acantagueti teongomeite. Yamai igátaigacáiongomantaigueri omagaro basinimatsiguenga cara icogasanti Tosorintsiirágacaninataigabaqueri irirojegui.Panibati inguemisantasantiri, imëmari.20Aisonori naroegui iragátane Quirisito,nogagaiganaquemiro IrinibareTosorintsi. Aisati icocaquemipinguemisantiri Quirisito, pomemari,

5

Page 348: Nomatsiguenga bible   new testament

348

aro irágacaninataigabaquemi Tosorintsi.21Te ingantaguetëmate Quirisito ora teonganinate; Irianti caninari. Carariipocasique icamobicái. Tosorintsiicasitígabiricáiri Itomi cantaca Quirisitocantaguetatsi ora te ongomeite.Itsipiriobencái aroquenta acantaguetiroquimingaro eiro. Iroro yamaiyoganinasëretobicái Tosorintsi;iniacaninataigacái cantaca teangantaguetëmate pairoraca teonganinate. Iniaigacái caninari aisaacancari Quirisito caninari.

Ora icanque Paboro.

6 1Yamai imitocoquina Tosorintsinacantineri ora icocaquina. Iroro

nacantobitaiguëmi:guëmi Tosorintsi. Quero pitsoinguiriyamai. 2Jirai icanque Sanguenariquë:

Cara pamanaquina, naquemaquemi,nomitocoquemi,quemi irootiquë cataguiteri.

Yamai aisati naro nongomantëmi:caninataque yamaica pinguemisantiriQuirisito arota iragabisaicotajimi. Queropogueiro irooti naramani. 3Nacantaiguëcaninasati arota quero pairisërontaiguina. Te naninte nantaguiripairiraca ingantaguete ora teonganinate. Catingasatinogometaiguëmi arota ira matsiguengaquero icantocotaguetasitaiguinanaroegui comantëgotëri Quirisito.4Përosati nacantasantineri Tosorintsi

santacari. Përosati nantasantineri carari

piantaca. 5Ipasatapinintaiguënamatsiguenga, yomianquina.taiguëna. Tojai nobomirintsita,nomagotasantë cara nocomantaguequerimatsiguenga. Nacaguitapinintitsitiniriquë. Naniopiantaca nitasegue.6Aisati noniagaca cara naquianca

caninasati, natimaque caninasati.Nigótasantëro Irinibare Tosorintsiiroonti aisonori. Caninasati aisatiantsinisati nacantaiguëri ira quisaiguënacarari te nanguisaneintiri iriro.Nacábintsaiguëri matsiguenga;omitocoquina Isëre Tosorintsinangantineri; nanintaiguërimatsiguenga. 7Nocomantaguequeri oraaisonori, iroonti Irinibare Tosorintsi,yagobiacaquena Tosorintsi imitocoquinaarota nanganquineri caninasati aisatinanguemisantacaqueri basiniatimatsiguenga inganinatanquima. Aisatiicábintsëna Tosorintsi arota queroyagobeina camagari, querootisatiijocaguinaro cara nocomantëgotëriQuirisito. 8Ainta iniacaninataiguënaaisati basini isërontaiguëna. Ainta iranibacaninatëgotëna,guetasitaiguëna.guëna carari aintasati tsoengaiguëna.9Te irogóiguena matsiguenga carariigótina Tosorintsi. Ainta isariabitënairógaiguëname, carari caniarinaquerai.Tojai naniacatsigataguetasicaro carari tenangame yomisantënanta Tosorintsi.10Nogasëretocotaigacari matsiguenga,iroro cantënguicha nacaninabenqueriTosorintsi përosati. Teni ine tojai oranasinta carari nomitocoiguërimatsiguenga irogótiri Tosorintsi,inganinabentaigueri Iriro. Teni inëmatepairoraca nasi, carari icábintsënaTosorintsi tojai, ipëna omagaro oranocoque. Nacaninabentaguequeroomagaro yoganë Tosorintsi yacaquibatsica.

Tojai Paboro icábintsaiguëri ira Corintosati.

11Nopiguemisantacaganeegui,nocomantasantaiguëmi omagaronaquengaigaca, te nománopitimiropairoraca. Tojai nanintaiguëmi. 12Te

5 6

Page 349: Nomatsiguenga bible   new testament

349

nopasiquitaiguemi. Carari obirojeguiquëte pinintaiguena pipasiquitaiguëna.13Aisati nacantacagaiguëmi ibeganotomijegui aisati nasintojegui tojaintanacábintsaiguëmi. Ninibataiguëmicatingasati. Naninti pingábintsaiguenanaro aisati pinibataiguena catingasati,arota quero pipasiquitiro pairoraca.

Quero picantaigari ibega tsoengatsiri.14Quero coshoni poguiri tsoengatsiri

ira te inguemisante. Pinetse, arocaacaninati eiro, ¿Acantarico ira teinganinate? ¿Omatsiguengatacarico?Teni. Oca cantaca cataguiteri aisatitsitiniri: te omoncaratobaguima,casiriconiati pini. 15

rico ira Satanás Quirisito? Tesonori.Aroca aquemisanti, ¿Acantaricotsoengatsiri? Teni. 16¿Caninataquecoiráganëri ibabane matsiguenga tsomaguiibangoquë Tosorintsi? Quero. Pinetse.Coshoni yogaigacái Tosorintsicatimanerisonori cara icanque jiraiisanguenatacaqueri comantantatsiri:

Coshoni nogaiguëri antagaisatiquemisanquina, nantimaqueirirojeguiquë, quero nojocajiri.Najitaiguëri nasi, aisatiirajitaiguëna Itosorintsite. 17Iroropiniantimari tsoengatsiri,pijocanëri, quero coshoni poguiri,quero picantaguetiro oraquimingari cantaca iriro. Aronágacaninataiguëmi antagaisati,18nontomintaiguëmi,guëmi, pingantaiguëna: .Naro Tosorintsi, Pitingomisonorisintsirisonoriguinte.

Iroro ora icanque Tosorintsi jirai.

7 1Yamai, nanintane, aroqueigóiguëro oca icomantacái

Tosorintsi. Intsome yamai queroacantaguetiro ora te onganinate,querootisati aquengairo. Intsome

aniacobeingatiri Tosorintsi,anguemisantasantiri, anganquineriaisonori ora icocacái.

Paboro icaninabentobitaiguëri Corintosati.

2Nocogui págacaninataiguena,pingábintsena. Pigóiguë tenomomirintsitagaiguemi, tenantagaiguemi ora te onganinate, tenomatobitaiguemi. 3Teni nanintenaguibitagaiguemi. Pigóiguë tojainanintasantaiguëmi, teni nanintenagasëretacagaiguemi. Përosatinaquengaiguëmi yaca quibatsica. Aisatiaroca nangamacagaiguëmi, aisatipërosati nanguengaiguëmi caraJonogaguitequë. 4

coquemi,

quero nasanguenare.guëmi obirojegui caninari. Yamai aintayobomirintsitaiguëna matsiguenga,carari nobesëreobitasantaiguëmi.

Iniacaninataiguëri Corintosati Paboro.5Cara naretaigaca Maseroniaquë irooti

yamai te nomagoriaigue.guënaro matsiguenga,tina, ipëgatsataiguëna. Tojainogasëretaigaca. 6Carari igóqueTosorintsi iraganinasëretaiguëriogasëretachari. Cara yarepa Tito,yoganinasëretaigapëna. 7Aronacaninabentobëri Tito caraitsibatapaina aisati. Aisati icomantapënacara págacaninataigabaqueri obiro cani;icaninabentaigapëmi. Icampëna carapogasëretocoquina aisati pagamaigaca;quero pogatsitairo ora picantaguetiquimingari.guëna. Aro icomantapëna Tito omagarooca, nacaninatasantë. 8-9Nigóque carapiniobëro nasanguenare,naca; aisati nogasëretocotabecaro naro

6 7

Page 350: Nomatsiguenga bible   new testament

350

arosata cataguiteri, carari yamai te. Tenasanguenatasitimi. Aro carapinibatobëro,nëmi arosata, aique picantaigacayacaqueroca, pijoquero ora quimingaro,pabentaigacari Tosorintsi. Aronacaninatëcobentaiganaquemi yamai.10Icogui Tosorintsi agasëretima arotaojocajiro ora acantagueti te onganinate,omasiniatitanae. Aique iragabisaicotajái.Aroca anganquero negaca ora icocacái,anganinasëretanë. Irianti tsoengatsiagasëretaigabitënguicha, carari teiraninte irabentaiguemari Tosorintsi;iriáiguë iriro Sharincabeniquë.11Pogasëretaigabitaca obirojegui, carariyamai aisonori piquemisantaiguëriTosorintsi. Picogaiguë pintimaquecaninasati. Piquengasantaigaca,pitsorogaiguë, picogaiguënomitocoiguemi.guëna: pijoqueri ira cantaguetatsi teongomeite. Picanquero omagaronasanguenataiguëmi, aro poniaganacacaninaribi. 12Nasanguenataiguëminococaquemi pomitocotiri iracantaguetatsi, aisati pomitocotiri iriri.Carari tojai nococagasanotëmipigótaigae pinintasantaiguëna. Aitosatiiroro icocaquemi Tosorintsi. 13Iroronacaninabentasantobitaguëmi. Aisatinacaninabentasantobëri Tito aroquenta

gabaqueri. 14Cani, teraiqueraiiriátasitimi, nacanqueri: “IcaninataiguëCorintosati,

. Aro yaretaiguëmi igópë aisonorinacanqueri, te nontsoiguema. Aisaocanta te nomatobitaiguemi obirojegui.15Tojai inintaiguëmi. Igóquepiquemisantaigabaqueri aisatipitsorogaigabaqueri. 16Aisatinacaninabentaiguëmi nigótinta përosatipingantopiantiro ora icocaquemiTosorintsi.

Tojai icábintsanti Maseroniasati.

8 1Yamai, nopiguemisantacagane,naninti nongomantaiguemi cara

tojai icábintsaiguëri Tosorintsiantagaisati opiguemisantane cantaMaseroniaquë. 2

guëri matsiguenga, carari tojaiicaninabentasantaiguëri Tosorintsi. Teirasintima tojai carari tojaiyapatotaiguineri Jerosaresati quirequi,ipagantëri iquemocoquerintaitsipiriaiguë irapiguemisantane. 3Tearosata imeri, tojai ipabaqueri. Teiromichatiri iguireguite. Te pairi cantiri:

.Ipasitaigari iriatiegui. 4

guëna: “Nocogasanti nomitocoigueri.

5Nigótabeca imëri quirequi, carariicábintsasantaiguëri, imabocaquenacara iritsita pabacari Tosorintsi iriati.Icantaiguëna: “Nanganquineri Tosorintsipairoraca ingocaquina, aisatinanganquimiro pairoracapingantaiguëna. Pingomantaiguenapairorapagueraca ingocagaiguëna

.6Cani jirai nigáqueri Tito

ingantaiguëmi: “Popatotineri.

Aro caninasati poparintaigacaro.

pëmi popatotaigueneri aisatipiguireguite, pingábintsaigueripopiguemisantane. Pitsongueneri orapoparintaca jirai.

Paboro icantaiguëri Corintosati: “Pomitocotiri ira coguitiacha canta

Jerosarénquë”.7Tojaipague pobataiguëri basini

popiguemisantane: piquemisantasanti,picomantasanti, pigótasantaiguë,aisonori poguiatasantaiguëri Atingomi,

7 8

Page 351: Nomatsiguenga bible   new testament

351

picanquineri ora icocaquemi, aisatipinintasantaiguëna naro. Yamai nocoguipobate aisati pingantaneintëgotaigueriira coguitiacha. 8Teni naninte nagátimipomaigueri coguitiachari, carari arocapomasantaiguëri, pigóca obiro aisatipigótacagaiguëri basini cara aisonoripinintasantaiguëri popiguemisantane.9Naquiancagaiguëmiri AtingomiJesoquirisito. Icábintsasantaigacái.Irironta Tosorintsi, tojai yasintaguetacanta Jonogaguitequë, carari ijocanëroantagaisati ora caninarira canta,imatsiguengatapë ipogopë yacaquibatsica. Yaca itsipiriasantë, te ineirasi, te ine cara intimeri,queri imatsiguenga. Itsipiriobitaigacáieiro arota caninasati intimacagaigacáiJonogaguitequë. 10

guëmi ora naquianca naro: caninataquepomitocotaigueri ira coguitiacha. Jiraibasiniquë osarini poparintacapomitocoqueri cara picogaiguëobiatiegui. 11Yamai aintaca piguireguitepomitocoontimari, aro caninataquepingantiro negaca irooti carapitsongaiguëro; popatotineripomagantiri. 12Caninataque picogaiguepingábintseri. Icogui Tosorintsi aintacapiguireguite, aro pomeri caninasati.Carari teca irine piguireguite, queropopiri, quero nacantimi pomeri. 13Tenaninte nobomirintsitaiguemi, arocapomitocoiguëri basini. 14Aintapasintaguetaigaca.gueri ira cogatsi. Aiquenta arocairasintaguetaiguëma iriro cara obirocacoguënguitsine, aique imaiguëmi iriroingábintsaiguëmi obiro. 15Aisati ocantiSanguenari jirai:

Ira ágobënguitsi tojai maná cantacapan ipagaranqueri basini iraperi.Irari ira ágobëro arosataanti, teiritasegue. Imoncaracaroantagaisati.

Paboro igáqueri Tito iraniaigairi Corintosati.

16Aisati icantina Tito nibega naro,inintaiguëmi icogui iromitocoiguemi,iroro nacarasiatobiqueri Tosorintsi.17Nacanqueri:—Pijátasitajantiri Corintosati,

piniaigaantiri.Te paniro naro cogaguirine iriáte,

irineni coguënguitsi iraniajimi aitosati.18

tane intsibatanëmari.taguequero Caninaro Nibarintsi.Iquemocotaiguëri quemisantatsiriomagaroguitequë,guëri obiro. 19Aisati iriro icoigaiguëquemisantatsirijegui yaca, igátaiguëriintsibatina canta Jerosarénquë,iromitocoquina cara náganëneriquirequi ira coguitiacha.gabaqueri Jerosaresati inganqueicaninatasanti Tosorintsi. Aisati ira

cagaiguema eironta quemisantatsiri.20Tojainta piguireguite caninataqueiraguiatëna ira pigátane arota queroicanti pairiraca: “Icositëri quirequi

. 21Nocogasantaiguë te paniroiraniacaninataiguena Tosorintsi, carariaisati nocogui iraniacaninataiguenaopiguemisantaneegui,guëna naroegui caninari. 22Aisatinagáquemiri basini opiguemisantaneintsibatanëmari Tito aisati itsipa. Tojaiicantëneri Atingomi. Yamai icogasantiiraniaiguemi aroquenta igóquepiquemisantasantaiguë. 23Ira Tito iriantinatsipa, coshoni yoguiatina. Tojaiimitocotopiantëna.cara iraniaiguëmi, irianti iragátaneopiguemisantane. Icaninaiguë,iquemisantasantëri Quirisito. 24Tojainacantopiantaiguëri quemisantatsiri

8

Page 352: Nomatsiguenga bible   new testament

352

yaca: . Arocara piniaigabaqueri ica nagáquemica,págacaninataigabaqueri, arotairogótaigue quemisantatsiri yacaaisonori oca nacantocotaiguëmi.

Paboro icomantëri pairo icogobique iromitocoigueri Jerosaresati.

9 1Nacantasitaiguëmiro:

,guëri. 2Nigóque te pomichatiripiguireguite, iroro nocomantobitaiguëriMaseroniasati: “Pabisë poro osariniicogaiguë Corintosati imagantaigueriJerosaresati quirequi,

. Iquemocotaiguëmi, inintaiguëingantaiguëmi pibega obirojegui,iromitocoiguëri iriro aisati.3-4Nacantaiguëri: “Icogaiguë Corintosatiimagantaigueri Jerosaresati

. Yamai nagátaiguëri icairobataiguëna, ingampëmipopatotaigueneri piguireguite. Arocaintsibataigapëna Maseroniasatiiraniaiguëri piguireguite, irogóiguëaisonori ora nacantocoiguëmi. Aiquequero nipasiquiti naro, querootisatiobiro. 5Iroro najique caninataquenagátaiguëmiri iraegui opiguemisantaneiromitocoiguemi cara popatotaiguëriquirequi. Aro cara narequima naro,ainta piguireguite papatotëri aroquepicasiriconiatiqueri. Aro queronacantajimi: “Popatotaiguineri yamai

.6Cara popatotëri piguireguite,

pinganquimari ibega panguitatsiri.Aroca imanguitiro tojai oguitso,aiquenta iráquero tojai, imobotëro.Carari imanguitiroca arosata, aitosatiarosata iráque. 7Pigóti ati icaratiquirequi pininti pomeri. Aro pomeri.Quero pomichatiri. Icoguini Tosorintsi,cara pomitocoqueri popiguemisantane,

pinganinatanë. 8Igóque Tosorintsiicábintsasanotaiguëmi, queroinintacaguimi picogasanti. Imaiguëmiroantagaisati ora coguitiomoquimi, aisatiimaiguëmiro ora pomitocoontimaribasinipague. 9Aisati ocanti Sanguenari:

Te pitsipiriasitimaro carapomitocoqueri coguitiachari,queronta ipeicotaro Tosorintsicara picábintsanti.

10Tosorintsi ipaguetëri omagaropanguitatsiri oguitso ora imanguitë.Aisati ipapinintiri iraperi. Aitosatiiromitojaiguëmiro ora pasiatiegui arotapingábintsaiganaqueri ira cogatsipairoraca. 11Imasanoiguëmiro arotapomitocoigueri basinipague. Caranágaiganaquineri nomaigapëri, aroirágobëri quirequi ira popagantëri,ingarasiataiguëri Tosorintsi,natasantaiguëri. 12

guëri popiguemisantane, te paniropingantaneintëgotiri iriro, carari aisatitojai pingantacaguiri Jerosaresatiingarasiatasantaiguëri Tosorintsi.13Ingantaiguë coguitiachari:“Icaninatasanoti Tosorintsi. Ira quirequiipagantaiguëna Corintosati,

guëro ora Caninaro Nibarintsi irasiQuirisito. Tojai ipagantaiguë .14Aisati iromanocoiguëmi arotaingábintsaiguemita Tosorintsi.Inguengasëretaiguëmi Jerosaresati,iranintaiganaquemi aroquentaicantaiguëmi Tosorintsi carapomitocoiguëri. 15

cotajái.

Icantocobentaa iriati Paboro.

10 1Ainta cara obirojeguiquë irapëgatsatina icantaiguëmi: “Jirai,

cara icarataiguimi Paboro,

8–10

Page 353: Nomatsiguenga bible   new testament

353

itsorogaiguimi, ipasiquitomotaiguimi,

.Aiti ora naninti nongomantëmi:pigóiguë icantaneintëgotaigacáiQuirisito, te irisintsitsatái. Nocogasantinanganquimari ibega Iriro. 2Ainta iracantëcoiguina: “Te ingantiro Paboro oraicocagabecari Tosorintsi; iroonti

.Queroca imaireti iriro,quina cara quero notsorogopëri, aronanguisatsataigapëri, carari nocoguiágacaninatobaganëma. 3Yaca quibatsicaainta camagaripague ira quisaiguinaaisati ipëgataiguina. Teni ine ibatsa.Naro, aiti nobatsa aisa ocanta irasiantagaisati matsiguenga, carari tiguetinangantima nopëgatimari camagarinobacoquë, teatisati nogótenopëgatimari. 4-5Carari teca inenobatsaquë ora nopëgatantimari,imitocoiguina Tosorintsi Isërequë,

mari camagari. Nagobiantacariitasorintsite Atingomi yosintsisënanta. Aitosati yoguibataiguina caraipëgatsataigari Tosorintsi matsiguenga,icanque: “Quero piquemisantiri

. Aisati imitocoiguinaTosorintsi noguimairentaiguëri iraquingasantacha sëretaguetasitaro teongomeite tenta irogótiri Tosorintsi.Aisati naquemisantacaqueri Quirisitoirooti cara iquengasantaiganacariAtingomi. 6

guëna, carari aintajengari arosatapagueipëgatsataiguëna. Cara nopoqueobirojeguiquë nangasitígatapëri,

guëri pëgaantachari.

Icanque Paboro: “Igáquina Quirisito”.7¡Pinetsaigue! Aintaca ijitabequina te

iragátina Quirisito; icantocotasita iriati

cara icanque: .Carari nogótacagaiguëmi: aisati naroiragátane Quirisito. 8

tima arosata cara nacantopiantaiguëmiigáquena Atingomi carari aisonori oranacanque.cagaiguemi;guemi. Nacanquinerinta ora igáquena,quero nipasiquiti. 9Quero pijiti caranocogui nomitsorogantimironasanguenare.timiro. 10Nigóque ainta ira cantëgotina:“Isanguenatasita Paboro,guimi. Carari cara iriboquë yaca,piniaigabaqueri te irisintsite, teatisatiirogótëmate ingomantasantaiguemirocatingasati Irinibare Tosorintsi.

. 11Pingantiri iriro: caranarequima, nongomantasantapëmiirootisati oca nasanguenataiguëmica.Quero notsorogui, quero nopasiniatitironanibare.

Te ongomeite aquenga eati caninari, iroonti anganinabentaiguëri Atingomi.12Aro iniacaninatasitaigaca iriati ira

tsoengaiguëna. ¿Pairo nongogobitënangantimari iriro? Icantaiguë:“Nomoncaratobagaigaca naantijegui,

. Aisonoriimoncaratobagaigaca, carari teirogóique ora icanque. Nigótasantaiguënaroegui. 13

tima naati; iroonti nocogui nangantineriTosorintsi antagaisati ora icocaquina.Nigóque igáquena obiroquë, icocaquenananguemisantacagaiguemi. 14Tenangantaigue ora te ingocaguina, cararipigóiguë naro obantënguitsinaquenguitsatomotaiguëmiro CaninaroNibarintsi, nocomantëgotëri QuirisitoIrianti Agabisaicoontatsiri. 15Te nanintenangaintiri ora icanti basini; teatisatinaninte ingaintinaro ora nacanti naroobirojeguiquë. Nasi pinasitanaca, aisati

10

Page 354: Nomatsiguenga bible   new testament

354

iraisati pinasitanaca. Nocogui aiquero

tasanotanë. 16Aique, nagaganëma cantaqueronta obirojegui.përi basini matsiguenga, ira teraiinguemocotaigueri Quirisito. Queronomitojaigaguetiri comantantatsiripatiroguitequë. Quero nacantasipa naro

caque basini. 17Te ongomeiteaniacaninatiro ora acanque eiro, iroonticaninataque anganinabentiro oraicantacaganacái Atingomi. 18Teinganinate ira niacaninatachane iriati,irianti caninari ira iniacaninatëAtingomi.

Icomantëgotaca Paboro, aisati icomantëgotaiguëri ira

osiacagantasitacari iragátane Quirisito.

11 1Naninti nongomantëgotaimaaisati, carari pijique te

naneicotima. Jemita ora pijitabeca,quero pitsirisina, pinguemaiguena.2Cara iráquero iina sërari, icoguiro teoneiri sërari. Teca onganinate,irojocajiro. Obirojegui quemisantatsipicantaigaro pibega oboina tsinane teoneiri sërari. Naro cantaca piriaroquenta naquemisantacagaiguëmi.Tojai nocogasanti iraniacaninatasantëmiQuirisito irasintëmi, quero ijocajimi aisaocanta cara iráquero iina sërari.Nocogasanti përosati piguiataiguëriQuirisito. 3Jiraisonori yamatobipëroEba marangue, irianti Satanás. Yamai

guëmi obiro aisati. Pigamaiguema carapiquengari arota quero popeicotaro carapiquemisanqueri Quirisito, aisati carapiguiataiguëri, aisati cara pinintaiguëri.4Te pinguenguëmatima.queri pairiraca játasitaiguëmine,piquemisantabetobacari. 5Oraicomantaiguëmi cagaro irootisati

nogomeanti naroegui. Nocogasantiogometaiguëmi Isëre Tosorintsi;iriroque ica bocasitënguicha cogatsiirogometimiri camagari.guëmi pinguemisantiri Jesos Pitingomipabisaicoontimari, carari pinasitanacaora yogometaigapëmi ira pasiniatitiroIrinibare Tosorintsi.tobitobëri? 6Aintaca ira obaquina tecananibate caninasati, carari aiti tojainigótagueti. Pigóiguëna cara nigótiaroquenta noniagaca cara ninaseguiobirojeguiquë.

7¿Pijitaiguë nacantagueti teonganinate jirai cara nocomantaiguëmiro Irinibare Tosorintsi cara tenongoicotaiguemi? Nacanquero arotanomitocoiguemi. 8Nágobëri iguireguitebasini quemisantatsiri. Ipagantënaricara nogometaiguemi. 9Iroontitanatiomotaiguëmi, aro nocoguitiabeca,carari te nongomantimi. Ainta

tsiri yamapënari quirequi. Jirai tesonorinongoicotimi obirojegui, querootisatiaiquenta quero nobomirintsitaiguimi.10Nigóque irooti icocaquina Quirisito.Nacanquineri catingasati. Yamainongomantaiguëri antagaisati Acayasaticara te nongoicotaiguemi jirai teatisatiyamai. 11¿Pairo nacantobique negaca?¿Pijitaiguë te nanintaiguemi? IgóqueTosorintsi aisonori nanintasantaiguëmi.12Carari nocogui nogótacagaiguemi tenangantimari ibega ira basiniogometaigabitimi, yamatobitaiguëmi.Popaiguëri, iroro yogometaguëquimiiriro. Naanti tesonori nongoicotimi caraininti iriro. 13Te iragátaigueri iriroTosorintsi. Yamatobitaiguëmi. Iroontiicantomemegacari iragátane Quirisito.14Quero piquemisantiri, iriantimatobiantatsiri. Aisati icantaigari ibegaSatanás yamatobianti. Yosiacari irirocaninari ironomire Tosorintsi carari

10 11

Page 355: Nomatsiguenga bible   new testament

355

cagari. 15Aisa icanta ira quemisantiriSatanás; yosiacagantomemegasitacariira quemisantiri Tosorintsi. Icoguiiraniacaninataigueri iriro matsiguenga.Carari aiquenta ingasitígataiguëriTosorintsi, ingatsitasanotacaqueriSharincabeniquë.

Tojai itsipiriobiqueri Quirisito Paboro, ibataiguëri ira quisanijintaiguëri

Corintoquë.16Nagatsitaimiro:

guina te naneicotima. Carari pijitinacate nogóte, jemita. Pinintacaguinanongomantëgotima arosata naati. 17Teiriro cantinane Atingomi caranongomantëgotima, te ira iraguibatimaIriati. Carari noguibataca narocantaquina ira te iraneicotima.18

guina, pëgatsataiguina. Aisati naronangantaiguëmari ibegaiga iriro,naguibatëma arosata. 19Pijitaigabitacapigóiguë obianti, carari pabetaiguëri irate iraneicotima, te irogótocotima.Pitsoinguëna naro. ¿Teco aisonori?20Irari matobitaiguëmi,gueri iriro. Tojai imerataiguëmi,yágabitsataiguëmiri piguireguite,ipasaborotaiguëmi, yoguibatacacatingasatiquë obirojeguiquë. ¿Tecoaisonori?

21Te nangantimari ibega iriro,nipasiquiquero. Tojai yoguibataca iriro,aisati noguibataca naro aisatimenacantabeca te naneicotima naro.22Yoguibatabitaca irironta ebereo. Aisanaro jorío. Imatsiguengataigacari Isirael,ira icoiguë Tosorintsi. Aitosati nacantarinaro. Ijitaiga icharineegui Abaram jirai.Naro matsiguengatari Abaram aisati.23Icantasitaigaca: “Nacantaiguineri

. Carari tojainobataiguëri naro. ¿Pairo nobabiriquenaro? Aisonori tojai nacanquineri

Quirisito ora icocaquina; iroro

paguequë. Tojai ipasatapinintaiguëna.Tojai nacamopiantabitaca;gabitaca iróguiname. 24

guëna jorío, ocarati 39 ipasatëna. Aisaocanta basiniquë cataguiteriipasataiguëna 39. Aisati basinicataguiteri irooti pabocorooti cataguiteriipasatapinintaiguëna nomatsiguenga.25Aisati ipasataiguëna anchaquiquëIromasati. Aisati basiniquë cataguiteri.Aisa basini, maba ipasataiguënaanchaquiquë. Patiro ibasegaiguënamopëpaguequë. Tojai naquenantacarooquibe pitotsi; ocaraque mabanitsiticoque oquibequë angaare.Nogabisë patiro cataguiteri aisati patirotsitiniri cara angaarequë oquibe. 26Tojainaquenagueque naquenguitsatagueque.Tojai naniaquero cobeingaripague.Natsipiriabeca cara pënibaquemenojogatëma nijapaguequë, aisati caraicositaigabaquina cosirinti, caraisariaigabitëna nomatsiguengairóguiname, aisati cara basiniatimatsiguenga icogaigabitaca iróguiname.Yogamagaigabitëna poeboropaguequëaisati nacamabeca cara tera ontimingani.Pënibaqueme nojogatëma oquibequëangaare. Aisati yogasëretacaquena iraquemisantomemegacha. 27Tojainatarobacaatasantë,moquina. Tojai tsitiniri te nasame tenomagoree, natsipiriaquero nataseganeaisati nomire. Tojai nitica, aisatinacatsingaque tenta ine pitenomanchaqui. 28Aisati përosatinaquengasëretopiantaiguëriopiguemisantaneegui negarapaguecayapatobiritaigacari AtingomiJesoquirisito. Nocogasanoti aiqueroinguemisantasanotaiganaque. (Aroquenobataiguëri omagaro ira quisaiguinacara obiroquë.)

11

Page 356: Nomatsiguenga bible   new testament

356

29Aintaca opiguemisantane teinguemisantasante, te irogótasante,nogasëreca naro. Aintaca antaqueri teonganinate, naguisasërequeri naro.30Aro noguibataca,guëmiro oca arota pigóontimaro te narocantasitimarone pairoraca; te nasintsitenaro, Irianti Tosorintsi cantaquinaro31Ira Iriri Atingomi Jesoquirisito.Intsome antingomintasantimari përosatiIrironta caninarisonoriguinte. IgóqueIriro cara te nontsoiguema. 32Jirai aintaitingomi jitacha Aretas. Igáqueri basinicara poeboroquë ojita Tamásicoiragáantiri Tamásicosati. Irirocogabitacha irácagantiname.tëna soraropague 33

quina nopiguemisantane carairoticoroquë cara ishongarori poeboro.Carari aiti omoro jonoquë. Yotetaiguënaoquibequë cantiri, yoguëtocoquinasotoquë, yomisiganëna.nacari itingomi.

Cara yoniagacari Paboro Tosorintsi.

12 1Pinetse, te onganinatenongomantëgotima naati, carari

naninti nongomantimi ora icomantënaAtingomi aisati ora yoniaguëna.2-3Yamai ocaraque 14 osarini yáganënaAtingomi canta Jonogaguitequë, caraocaninaguitetasanotapë. Te nogóteantagaisatica yáganëna nobatsa tecairoonti nasëre yáganë. Paniro igótiTosorintsi. 4Paniro nigóti naro aisonoriyáganëna canta Jonogaguitequë, caraocaninaguitetasanotapë. Tiguetinangantima nongomantimi oranaquemaque teatisati ora naniaquetenta ine nanibare nongomantanquima.Aisati te iraninte Tosorintsinongomantaiguemiro. 5Tojainacaninabenquero ora naniagueque,carari tigueti naguibatima naati, tentanongomeite naro. Te nangantëmate

naanti, Irianti Tosorintsi icantacaquinapairoraca; iroro nacaninabentaguëtanëriIriro. 6Arome nongogue naguibatimameora nacanque naro, quero nitsoingaaisonorinta ora nongomantaiguëmi,aisonori yáganëna Tosorintsi jonoquë.Carari quero ninibatëgotiro orayoniaguëna canta. Patiro nocoguiirogóontaiguena matsiguenga orainiaiguëna nacanque aisati oraiquemaiguëna ninibati. 7Aiti tojaiigótacaquena Tosorintsi yoniaguënacarari te ingocaguina naguibatëgotima.Iroro Tosorintsi inintacaqueri Satanásitsipiriacaquina. Yobomirintsitina aisatiocanta cara nosotaa totseiquë arotaquero noguibatëgota. 8Ocaraque mabanamanabecari Atingomi carairágajinaro, 9carari icanquina:“Nacábintsëmi Naro. Aroque. Queropininti basini. Pinguemisantina. Queronoguibegajimi,quimi arota pabetiro ora pitsipiriaque.Cara pigóti tigueti pingantiro pairoracatenta pisintsite obiro, aronagobiacaquemi noniaguëmaro

.Aro yamai nacaninabentanëri

aroquenta tigueti nangantimanangantëmatiro pairorapagueraca naro.Irianti Quirisito cantaquinaroyoniaganquinaro isintsire. 10Iroronobesëreobicari Quirisito cara tenasintsite, cara najanaitë, caranocoguitiaca, cara isërontaiguënamatsiguenga, cara icantaguebiriquinacatsimari, cara natsipiriobiqueriQuirisito pairoraca. Nacaninatanë;nigóque te nagabeiro naneni carariyagobiacaquinaro Iriro. Yosintsitëna.

Caninasati icanque Paboro cara itimi Corintoquë.

11Nocomantëgotaca naro, carari tenanintiro.

11 12

Page 357: Nomatsiguenga bible   new testament

357

name obiro, pingomantëgotiname,carari te pingantiro.tocotaguëca naro. Nigóca tenongomeite, carari te irobataiguena ira

baque. 12Jirai, cara natsibataiguëmi,antsinisati nogometaiguëmi,nigótacagaiguëmi aisonori igáquenaTosorintsi. Itasongaguetacaquina oraterai piniaiguero jirai; aisa nacanquetojai ora piquenganeintantaiganaca.13Nacantaiguëmi nacantacagaiguëmiibegaiga antagaisati quemisantatsiri irabotoibiritari Quirisito negaraca ini.Paniro obiro, te nobomirintsitaiguemi tenangantimi: .¿Pijitaiguëco caninataquemenangantimime? Quero piguisabiritinarocara te nongoicotaiguemi. 14Jiraipiteque niáque naniaigaimi; yamainaninti najátasitaigaimi aitosati. Queronobomirintsitimi tenta nanintiro pasiati.Patiro nococagaiguëmi obiropinguemisantaigabaquina.timi ibegaiga notomipague. Teonganinate janequi papiantirine iracasintari, carari ocomeiti iriri imëriitomi ora coguitiomotari. 15Nocogasantinomitocoiguemi.santobitimiri omagaro nasiati, jemita.Aroca nangamobitaiguëmi, jemita.Nocogasanti nanguemisantacaquemi.Tojai nanintasanoigabitimi obiro,carajenga obirojegui arosataantipicábintsëna. 16Aintapague obiroquëicantaiguë: “Aisonori, te ingoicotáiPaboro, carari ainta yamatobianti iriro.Igóque iramatobicái irágantëmaro

. 17¿Aroco yamatobitaigapëmiira nigátaguëque obiroquë? 18Cani jirainigáquemiri Tito, aisati nigáquemiriitsipa opiguemisantane. ¿Aitico teingantaiguemi caninasati? ¿Yágabitsapëmico pairoraca Tito? ¿Teco aisaingantima nibega naro: te ingoicotimi?

Tojai yogasëretocoqueri Corintosati Paboro.

19Pijitasitaigabita patiro nocoguipiniacaninataiguena. Teni.querinta Quirisito, patiro nocogasantinanguemisantacagaiguemi obirojeguiaisati. Igóque Tosorintsi nacantaiguëmiro ora aisonori. 20

quemi cara najátasiquemicananiaigapaimi,paimi. Aisati notsoroque aroca queropiniacaninataiguina naro. Notsoroquenaniaigapëmi piguisatsatobaga,pijonobaga, piguisaneintocotobaga,pisintsitsatobaga,baga, comanoroni picantocotobaga teongomeite, pijicaninataca paniropague,te pintiomotobaguima caninasati.21Notsoroque cara naretajimica aisati,nogasëretocotaigapëmi. Notsoroqueiraguipasiguitënaca Tosorintsi përosatiaintapague obiroquë icantaguetiro teonganinate, aisati terainta irojocajiroora cagaro caninatatsi: ira antaguetirotsinanepague; aguimintaro iina; iraantiro pairoraca ora icogui iriro;omagaro cantacha nega.

Icoque Paboro inguemisantasantacagaigueri Corintosati.

13 1Jirai piteque naniaiguëmi,yamai nocogaji naniaigaantimi

aitosati. Carari nongomantëgotaigapëmiri ira cantaguetatsi te ongomeite aisaocanta ocanti Sanguenari jirai:

Aintaca pite queroca mabaingomantëgotasantëri iracantaguetiro te onganinate.

2Jirai piteque nacantaigabitacariantaguetatsiri te ongomeite, yamaiqueroca ijocajiro ora icantaguetiquimingaro, nanguisatsataigapëri.Quero nacantaneintëgotapairi aisati.3Aique pigóiganaque ora picogaiguë:

12 13

Page 358: Nomatsiguenga bible   new testament

358

aisonorica nogabisëmiro irinibareQuirisito inibatacaquina. Te intsoroguëmatimi Iriro, inguisëgotaiguëmiro ora teonganinate queroca pobetsicasëreta.4Ipëicotaigabitacari Jesos jirai, teirisintsite, carari yagobiacaqueriitasongobenqueri Tosorintsi,yoganiatairi. Yamai isintsitasanti. Tenasintsite naroegui, nacantari Quirisitojirai. Carari itasongantacaquina,iragabiacaquina nangasitígataiguëri iracantaguetatsi te ongomeite. 5

guema obiati. Pigóigue aisonoricapiquemisantasantaiguëri Quirisito.¿Teco pigóte coshoni yogaiguëmiQuirisito, yogabisaicotaigaimiinampëmi? Teca coshoni iroguimi, tenipinguemisantaigueri.

6Carari nocogui pigóigue obiro caranaquemisantasantaiguëri naroegui.7Namanocotaiguëmi Tosorintsi carairomitocoiguemi quero picantaguetiora te onganinate. Te nongogabetimapiniacaninatina; iroonti nanintipiganinatasantaiganaquema. Jemitanaroca piniacaninati obirojegui.8Tigueti nangantiro nomasiniatitiroIrinibare Tosorintsi, iroronta aisonori.Te notsoinguiro.guetaiguëro catingasati arotainguemisantasantobëro matsiguenga.9

guë,guina. Tojai nococagaiguëmi

pinguemisantasantaiganaque. Irootinamanocotopiantimi Tosorintsi

tasantanëtigue. 10

guëtaiguëmi yamai,guëmi arota quero nasintsitsapëmicara naretaigapëmi aisati. IgáquinaAtingomi cara nangantacagaiguimirocaninari,cagaiguemi.guemi pinguemisantaigue caninasati.

Ibetsataigari.11Aro yamai, nopiguemisantacagane,

pinganinabentaigueri Quirisito.Pobetsicasëretaiguema queropogatsitairo te onganinate.Pinguiancagobaguima oraicocagaiguëmi Atingomi Jesoquirisito.Pinguengasëretagobaguima,piniacaninatobaganëma; aique coshoniirogaiguëmi Tosorintsi iromagoriasëtagaiguëmi tojainta inintasantaiguëmi.12Pobetsatobaguima,guima. Ibetsataiguimi obirojeguiantagaisati opiguemisantane yaca.13Yamai nocogui ingábintsaiguemitaAtingomi Jesoquirisito, aisatiirogótacagaiguemita Tosorintsi atiocanta cara inintasantaiguëmi, aitosaticoshoni ogaiguemita Caninaro IsëreTosorintsi.Aro ocarati ora nasanguenataiguëmi.

Paboro

13

Page 359: Nomatsiguenga bible   new testament

359

Paboro ibetsataigari Garasiasati.

1 1¿Aintajeguibi, Garasiasati?Nasanguenataiguimini naro Paboro.

Te iragátina matsiguenga, teatisati.

Irianti Jesoquirisito agátina carananguenguitsatomotagueiguerimatsiguenga. Aisati igáquina TosorintsiIriri Jesoquirisito Ira cabiriqueri Itomi.2Nacarataiguëri quemisantatsiri yaca,

ganeegui canta Garasiaquë. 3Nocoguinipërosati ingábintsaiguemita PabatiTosorintsi aisati iromagoriasënaquemita cara intimacagaiguemicaninasati. Ingantimirota Iriro aisatiAtingomi Jesoquirisito 4Ira pëicobiricáijirai. Icamobicái arota iragabisaicotajái,iraganinasëretái, irobasiniatitajái. Teiraninte antimaigue aisa ingantaiguëmari ibega iraegui tsoengatsi, iraantaguetasantatsi tojai quimingari.Icanque Quirisito cantacha negaaroquenta icocaqueri Pabati Tosorintsi.5Intsome angantocotiri: “Tosorintsi

.

Paniro ini Agabisaicoontatsiri: Irianti Jesoquirisito.

6Naquengasëretëgotëmi atipicantaigaca. Icoigaiguëmi Tosorintsiicábintsaiguëmi Quirisito.¿Omanapagueco yamai pijocajiro oraCaninaro Nibarintsi piquemisantaiguë?

guëmine? 7Teni irine basiniAgabisaicoontatsiri; paniro Quirisito.Aisonori nocomantëgotëmiri catingasati.Queroca piquemisantiri Iriro, queroyogabisaicotajimi. Carari ainta basiniyamatobipëmi yobomirintsitaigapëmi.Yogometaigapëmi icampëmi: “Quero

.Irantacagaiguëmi ora cagarocaninatatsi. 8Aroca nomasiniatiqueromeora aroque nocomantaiguëmi,caninataqueme iratsipiriacaquenameTosorintsi cara Sharincabeniquë. Aisaicanta, aintaca imasiniatitiromeironomire Tosorintsi irisaanganetsite,caninataqueme iratsipiriacaquerimeTosorintsi aisati, iragáquerimeSharincabeniquë. 9

guëmiro, yamai nagatsitaimiro: aintacapairiraca pasiniatiquerone oranocomantaiguëmi, aro iratsipiriacaqueriTosorintsi cara Sharincabeniquë.10¿Pijitaiguëco nocogui iraniacaninatinamatsiguenga? Tesonori. IriantiTosorintsi nocogasanti iraniacaninatina.Aroca nanintabeta nanganinataguirimematsiguenga, quero nacantinerimeQuirisito.

Ora icomantanti Paboro, iroonti yoniagacari Jesoquirisito.

11Yamai, nopiguemisantacagane,naninti pigóigue cagaro irinibarematsiguenga ora nocomantaiguëmi cara

PABORO ISANGUENAQUINERI GARASIASATI

Page 360: Nomatsiguenga bible   new testament

360

ati ongantima iragabisaicotaigaimiQuirisito. 12Te inguengueromatsiguenga, te irogometinaro. IriantiJesoquirisito ogótacaquinaroantagaisati. 13Piquemocotaiguina atinacantabeta jirai: naro jorío,nomoncaratasantabitacaro omagaro orayametaiga nomatsiguenga. Pigóiguëaisati jirai naguisaigabitari antagaisatiquemisantatsiri, ira botobiritaigacariTosorintsi. Nocogabeca nojocaguirimecara iquemisantaiguëri Quirisito.14Aisonori nomoncaratasantabitacaroantagaisati irogomeantane jirainisatinomatsiguenga. Nobataiguëri omagarooboina natsipa. Nacantasanotabitacaantagaisati ora yametaigacanomatsiguenga jiraisonori. 15Cararijirai, teraiquerai nine, igóquinaTosorintsi, icoiguëna, icábintsasantëna.Iroro yogabisaicotobiquina.16Yoniaguënari Itomi, naniasantërinigóqueri ati icanta. Aitosati igáquinaTosorintsi arota nongomantëgotiriQuirisito basiniatiquë matsiguenga iracagari jorío. Te nosamitiri pairiraca:“¿Pairo nanganque? 17Teatisati najátecara Jerosarénquë, te nanibatiri basiniiragátane ira yoguibatë Tosorintsiigátaiguëri, aito cara niáque Arabiaquë.Aique nipigapaa Tamásicoquë aisati.18Cara, nogabisë maba osarini, aiqueniáque cara Jerosarénquë, aro naniopëriSejas. Ocarati 15 cataguiterinatiomoqueri. 19Aisati naniaqueriSantiago ireinti Atingomi. Te naneiribasini irogomere Jesos. 20IniaquinaTosorintsi, igóque te nontsoiguema.Aisonori oca nasanguenataiguëmica.21Aique aisati naquenagueque cantaquibatsipaguequë, Siria aisati Sirisia.22Terai irogóiguena quemisantatsiri irabotobiritaigari Quirisito cara Joreaquë.23Patiro iquemocotaigabaquinanaquemisanque. Icantocoquina: “Jirai

iguisaigabitacái antagaisati, icogabecairipoguiriaigacái, carari yamaiipasiniatitanë, iquenaguequematsiguengajeguiquë icomantëgotëri

. 24Aro icaninabiritaiguënaquemisantatsiri canta, icantaiguë:“Icaninatasanti Tosorintsi,

.

Aisati ipiganaja Paboro Jerosarénquë.

2 1Cara pabisanaque 14 osarini, aisatinipiganaja canta Jerosarénquë.

Itsibatina Berinabé aisati natencari Tito.2Igótacaquina Tosorintsi caninataquenajáte.tsiri opiguemisantane,gueri omagaro quemisantatsiri.Nocomantasantaigapëri ocanocomantapininquimica, aiquenosamitapëri: “¿Ocaninatico ocanocomantaguetiri basiniati matsiguengaira cagari jorío? ¿Natsipiriasitaco?Yotabitobëna: “Jee, caninataque; te

. 3Pinetse, itsibatapënaTito. Cagari iriro jorío, carari teingantaigueri: .4

chari, icantaigabitëna: “Naro, carari cagari. Te

ingaimirini; icasitapa arota irogóigueronogomeantane aroca nomoncarataiguiroisanguenare Moisés. Icogabecanogometaiguerime cara iritotemaquemisantatsiri. Te irogóigue paniroiragabisaicotajiri Jesoquirisito omagaroira quemisanqueri; teatisati irogóiguecara Quirisito te irobomirintsitáiro orayametaiga jorío. 5Te nanguemisantë

neme. Nocogasanti pigótasantaigueroati ocanta abisaicoontaari Quirisito.

6Te ingomantëmatinaro pairoraca iraobatacagantatsiri. Jemita iriroirogomere Jesos jirai, te naguibatiri.Teatisati iraguibatiri Tosorintsi.

1 2

Page 361: Nomatsiguenga bible   new testament

361

¿Irirojeguico aisa icantaiguina nibeganaroegui; irianti matsiguenga? 7Teiragátaiguena pairoraca, iroontiicanquena: “Obirosonori igáquemi

guetiri basiniati matsiguenga ira cagari

jiri Quirisito. Aisa ocanta igáqueri

. 8Aisonori,Tosorintsi igáqueri Peroro ingomantëtaguetiri Jesoquirisito carajoríojeguiquë. Iriatisati Tosorintsi

gueri matsiguengajegui cagari jorío.9Piquemocotaiguëri Santiago aisatiSejas (iriati Peroro) aisati Joan, iraeguiobatacagantatsi cara Jerosarenquë. Caraigóiguë iriro cara itasongobenquinaTosorintsi, yágacaninataigabaquinanaro aisati Berinabé, iquengasëguëna, icantaiguë: “Aisonori,acantobagaigaca. Aisa ocantanaquenguitsatomotaiguëri joríojegui,caninataque pijáigue obirojegui

.10Patiro aisati icanquina: “Nocogaiguëpingábintseri ira quemisantatsiri

. Nacaninatanëaroquenta nameca naro aisatinomitocotaiguëri ira coguitiachari.

Paboro isintsitsaqueri Sejas cara Antioquíaquë (Sejas iriati Peroro).

11Carari cara iáque Sejas caraAntioquíaquë, icantaguequero ora teonganinate. Iroro ora nipëgatsatobicarinasintsitsaqueri cara catingasatiquëiriro. 12Cara yareca iriro, yapëgotapëricagari jorío. Oca caninataque, carariaique yaretaigaca Jerosaresati iragátaneSantiago. Itsorogobëri Sejas tentairaninte cara ingomantëgotiri itsibatariira cagari jorío. YogomeantëJerosaresati cara queroca omoncaratiro

isanguenare Moisés,taro. Yogomeque caninataque iritotimaantagaisati sërari quemisantatsiri.Itsorogobërinta Sejas, ijocanëri basiniatiquemisantatsiri ira cagari jorío, paniroyamai itsibatari joríojegui, yapëgotairiiriro. Oca te onganinate. 13Aiqueyoguiataiganaqueri basini joríoquemisantatsiri; icancari ibega Sejas,ijocanëri ira cagari jorío itsorogaiguërinta cara intsibatëmari. Igótaigabitacacara icanque ora te onganinate, cararipërosati icantasitaro. Aisatiicantacaqueri Berinabé te ongomeite.14Aique nareca naro. Cara naniaigapëriira Sejas te intsibatimari basiniatiirapiguemisantane cagari jorío,nigóqueri cara te iromoncaratiro oraaisonori ongomantaguetiri matsiguenga:“Paniro yogabisaicotajái Jesoquirisito;tigueti abisaicoontimaro omoncaratiro

. Aro napatotaiguëriomagaro quemisantatsiri. NacanqueriSejas: “Te pingantiro caninari ora pigótiora yoniaguëmi Tosorintsi jirai. Obirojorío, carari yamai te pomoncaratiro oraisanguenare Moises pijocanëro; yamaipicancari ibega cagari jorío. Pinetse,¿Pairo picocagobitiri ira cagari joríoaisa ingantaiguëmari ibegaiga jorío?15Nasi noguiro, naroegui jorío. Teniaisati nangantimari iraegui cagari jorío,ira cantaguetiro te ongomeite tentairogótiri Tosorintsi jirai. 16Cararinigóiguë te pairi iraniacaninateTosorintsi cara imoncaratabecaroisanguenare Moisés. Igóti Tosorintsicara te iromoncaratasantiro, ainiroicantagueti te onganinate. Aisatinigóiguë cara pairiraca abentimarineJesoquirisito, imëmari,queri, aito cara iraniacaninatëriTosorintsi cantaca te ingantaguetëmatepairoraca te onganinate. Iniaquericaninari aisa icancari Quirisito caninari.

2

Page 362: Nomatsiguenga bible   new testament

362

Iroro ora naquemisantobitaiguëri

santaiguena Tosorintsi. Queroiquengairo ora nacantaguetomotiri.Aisati te inguenguero nomoncaratirocaisanguenare Moisés. Te iraniacaninatiriira moncaratabecaro ora ocanti

.Ocari oca nacanqueri Sejas aisati

antagaisati nomatsiguenga jorío caraAntioquíaquë.

Quero pogabisaicotajái isanguenare Moisés.

17Pinetse. ¿Pairo nabentobitariQuirisito?guena Tosorintsi. ¿Teco ogometaiguenaisanguenare Moisés cara ainironacantaguetomotiri? Iroro oranabentaguëtaigacari Quirisito arotairojocajinaro ora te onganinate.¿Icantaguetico Quirisito ora teonganinate? Tesonori, te ingantaguetëmatiro, teatisati ingantaguetacaguinanaro te ongomeite. 18Aroquenitsoinguëro isanguenare Moisésqueronta pogabisaicotina. Yamai aromenangantimime: “Intsome omoncaratiro

, përosatime nangantaguetiro orate onganinate. 19Pinibatiro obiro, tenangantiro naro: “Nomoncaraquero

. Pogomequina caraquero nacantiro omagaro ocantiisanguenare, aisati pogomequinananguemisantiri Tosorintsi. Irirocaniatacaquina, aro natimobiqueri Iriroyamai. Ipëicoqueri Quirisito icamaque.Aisa nanganquimame nantsibatimarimeQuirisito corosiquë, aisatime naronangamaque, aisatime nangamobiqueroisanguenare Moisés, te nanguengairo,

tabeca jirai te onganinate. 20Yamai tenanguemisantiri ira cantabitëna:

“Pinguemisantiro isanguenare Moisés,aro pabisaicoontë . Aisonorinatimi naro, carari te nantimasitima.Itimacaquina Quirisito. Itimi naroica.Natiomoqueri Iriro aroquenta coshoniyoguëna; ipënaro Isëre pinasërequina.Aroquenta naquemisanqueri,itimacaquina; yamai përosatinaquemisantanëri, nanganquineriomagaro icocaquina Quirisito Iracamobiquina naro inintasantënanta.21Te iratsipiriasitima Tosorintsi caraicábintsëna. Carari pijitaigabitaca arocapomoncaratiro isanguenare Moisés, aropabisaicoontëmaro. Pabencarocaisanguenare, tigueti ongantimapinguemisantiri Quirisito. Carariqueroca piquemisantiri Iriro,caro cara icamobiquemi.

Cara anguemisanque, coshoni pogacái Isëre Tosorintsi.

3 1Yamai, Garasiasati,guema. ¿Pairi matobitaiguëmi? Jirai

nocomantaiguëmi catingasati caraipëicobiricái Jesoquirisito, iroroyogabisaicoontaái. Pigótabecaro, carariyamai pomaguisantanairopicomëtanaaro. 2Patiro nosamitaiguëmi:¿Pairo picanque jirai cara coshonipogaiguëmi Isëre Tosorintsi?¿Aroquentaco pomoncarataiguëroisanguenare Moisés, ipasitëmiro IsëreTosorintsi? ¿Teco imasitëmiro carapiquemisantobëro ora nocomantaiguëmijirai? ¿Te pineicotima? 3Jirai

minta Isëre Tosorintsi.taca aiquero pinguemisantanëtigue carapomoncaraquero isanguenare Moisés?¿Omitocoquemico pingantaiguëro oraicocaquemi Tosorintsi? Jirai,caro Isëre Tosorintsi, ¿Yamai iroontipasiati piguengane? Teni. 4Tojaiyobomirintsitaiguëmi matsiguenga

2 3

Page 363: Nomatsiguenga bible   new testament

363

aroquenta piquemisanqueri Quirisito.¿Pitsipiriasicaroco? ¿Aroco pitsoingairiQuirisito yamai, pijocanairi? 5Pinetse.Najique pigóiguëro ora ipasitaiguëmiIsëre Tosorintsi.guëmi. ¿Pairo itasonganta? ¿Aroquentacopomoncarataiguëro isanguenare Moisés?Teni. ¿Cagaroco itasongantimiro carapiquemisantaiguëro ora nocomantëgotëriQuirisito?

Jirai Abaram iquemisanqueri Tosorintsi, iroro iniacaninatancari.

6¿Teco aisati pingantaiguemari ibegaAbaram jiraisonori? Iquemisanqueroomagaro ora icanqueri Tosorintsi, iroro

tëmate Abaram pairoraca ora teonganinate. 7

tasanotacari Abaram? ¿Iriroco iraosicotajiri, ira quemisantasanotëriTosorintsi? 8Jiraisonori ora Sanguenariocomantëgotëri matsiguenga ira cagarijorío, cara aiquenta inguemisantaiguë,aro iraniacaninataiguëri Tosorintsi.Icomantëri Abaram:

Piquemisanquina, iroronaniacaninatanquimi. Aisatibasiniati matsiguenga, carainguemisanquina cantaquibiobiro, nagabisaicotaiguëri.

9

guëri antagaisati quemisantatsiri,itimacagajiri, aisa icantaigari ibegaAbaram. 10Carari iraegui cogabitachairomoncaratiro isanguenare Moisés,irabisaicoontimaro,quimaro tenta ingantiro omagaro.Iriáiguë Sharincabeniquë. OcantiSanguenari:

Iratsipiriacaqueri Tosorintsi iraegui teiromoncaratiro omagaro oraocanque isanguenare Moisés.

11Pinetse. Te pairi moncaratironeSanguenari.

santiro pabisaicoontëmaro. Queroiniacaninatasitari pairiraca Tosorintsi.Icanque Sanguenariquë:

Ira patiro iquemisanquina, aronaniacaninatëri cantaca teingantaguetëmatiro te onganinate,aisati nantimacagajiri yamai yacaquibatsica, përosati ingantimaintime Jonogaguitequë.

12Aisati isanguenare Moisés teogometái anguemisantiri Tosorintsi arotairagabisaicotajái, iroonti pogomecái:

Aroca përosati omoncaratasantiroora ocanti, aro abisaicoontëmaro.

Ora icancái Quirisito.13Jirai te omoncaratiro isanguenare

Moisés, iroro ajátaguëqueme aiqueroSharincabeniquë,tëro Jesoquirisito ora Sanguenari,imoncaratasantobicáiro cara icamobicái.Iroro yogabisaicotaguëtajái Tosorintsi.Icasitígatëri Itomi arota queroicasitígatái eiro. Icancáiro cara ocantiSanguenari jirai:

Tosorintsi ingasitígatëri antagaisatiira pëquëgotënguichaneanchatoquë.

14Aro Quirisito icamobitaiguëriomagaro matsiguenga, jorío aisaticagari jorío, arota iromoncaratiro oraicanë Tosorintsi icanqueri Abaram jirai:

rine. Iroro yogabisaicotaguëtajái yamai.Aisati Isëre Tosorintsi, coshoni pogacáicara aquemisanqueri. Iroro icasijaqueriAbaram jirai, aisati asiegui eiroquemisanqueri Tosorintsi cantaca caraiquemisanqueri Abaram.

Ora icanqueri Abaram Tosorintsi jirai.15Pinguengaiguero,

cagane, oca nametaigaca. Irogótobëmaporo matsiguenga cara pënibaqueingamaque, aro inguianquima imanajiri

3

Page 364: Nomatsiguenga bible   new testament

364

poro ira ininti ora yasinta. Aroirisanguenatë iroquero iripajiro irairojocanaine pairoraca. Iroroque ocasanguenari quero pairi pasiniatitëjirone. 16Aisati icanqueri AbaramTosorintsi: “Cara pinguemisanquinaca,

. Aisati icanqueri:“Aiquenta nagáqueri pomatsiguengairagabisaicotaiguëri antagaisati

. Pinetse, te ingante:.

Paniro icomantëgotëri Ira Quirisito.17Pinetse. Jirai aiti ora icantasantëriAbaram Tosorintsi. Icanqueri carateraiquerai ine isanguenare Moisés.Aique pabisë osarini ocarati 430, aroTosorintsi isanguenatacaqueri Moisés.Te imasiniatitiro Tosorintsi oraicantasantë Abaram jirai. Teiromatobitiri. 18Arome ingoguemeTosorintsi omoncaratirome eiroisanguenare Moisés arome abisaicoontëmaro, quero acantarime Abaram. Cararite iromoncaratiro iriro tenta ine. Teingantiro ora ocanti isanguenare Moisés,iroonti iquemisanqueri Tosorintsi Iracantëri: .

19Aro. ¿Pairo pinobique isanguenareMoisés? Pigótacagaigacái aitiroacantaguetiro ora te onganinate, arotaongogaigueri Ira agabisaicotajáine.Aique ipoque Quirisito, yamai tenongogajiro isanguenare Moisés.Quirisito Irianti imatsiguenga Abaram,Ira icomantëgotë jirai Tosorintsi:

. Aisati nongomantëmiro oca:Tosorintsi igáqueri ironomire:

. AiqueMoisés yogaguineri imatsiguengaIrinibare Tosorintsi. 20Irari Abaraminibatëri Tosorintsi catingasati, tiguetiagaguinerine Irinibare Tosorintsi. 21Jiraiicanqueri Abaram Tosorintsi: “Carapinguemisanquinaca,

.queri Moisés. ¿Aroco yamai isanguenarepipëgatsacaro ora icanqueri AbaramTosorintsi jirai? Tesonori. Yamaiigóiguë eiro quero abisaicoontaroisanguenare Moisés,tái. 22Pogomeanti isanguenare caraaitiro acantaguetiro te onganinate, tentaangantobintiro ora icocacái Tosorintsi.Carari aitosati icantaigacái Tosorintsi:aroca anguemisanqueri Jesoquirisito,aro iragabisaicotajái.

23Jirai, tojai opomiritacacáiisanguenare Moisés, aisa acanta eiroiromingaga. Aisati ocantaro oraomisantaigacái irooti cara ipoque Iraaquemisantaiguë. 24Aisati isanguenareMoisés posiacari ogomeantatsiri;pogomecái cara aitiro acantagueti ora teonganinate arota ongooguirianguemisantiri Quirisito, iraganinasëtacái cantaca te angantaguetëmatiro orate onganinate. 25Yamai igóiguëriQuirisito eiro, aquemisanqueri. Aroque.

tajiro. Aroque omoncaraca isanguenareMoisés.

Eiro quemisantatsi, acantari Abaram.26Obirojeguinta quemisantaiguiri

Jesoquirisito, itomintaiguëmi Tosorintsi.27

cari Quirisito, pomatsiguengatacariaisati picantaigari ibega Iriro.Onganquima cara oguëmaro iroraimanchaguintsi. Aro irogótocotaiguëmibasini matsiguenga te inguemisantecara obiro irasi Quirisito. 28Yamaipicarataigui jorío aisati ira cagari jorío,ibimantaga aitosati cagari ibimantaga,sërari aisati tsinane, omagaro:pomoncaratobaga piquemisantiriQuirisito, yapatobentaiguëmi. Arocapomatsiguengatacari Iriro, aisatipomatsiguengatobaga obirojegui

3

Page 365: Nomatsiguenga bible   new testament

365

ipanirootitaiguëminta Quirisito. 29Aisaocanta, aroca piquemisanqueriQuirisito, picantaigari Abaram. Iritsitaquemisanqueri, aique antagaisatiquemisantatsiri. ¿Teca jirai icanqueriTosorintsi: “Pinguemisanquenaca, aro

? Irootisatiicantaiguëmi yamai obiro, queroyamatobitimi. Iroro posiaguëcariAbaram cantaquibi irasi ianiquite.

Ati acantaigabita jirai, teraiiriboque Quirisito.

4 1

tacha. Irineca itomi, icoque imeriantagaisati ora yasintagueta. Aroicantiri imatsiguenga: “Arocanangamaque, pingábintseneri notomiomagaro nasintagueta. Cara iriquibianë,

. Aro icoqueimairi itomi antagaisati irirotacasintajimarone omagaro, carariainiroquerai ijaniquiti, teraiqueraiirogóte iromisantiri iguireguite. Cara teiranintacaguiri iromeraro iromisantiroirasi onamitari, aisa ocanta teiranintacaguiri itomi iromisantiroiraisati irooti cara iriquibianë. 2Aintaomisantiri janequi aisati iriatiomisantineri ora yasinta. Caraomoncarapëma ora yotsatanë iriri jirai,aro imairi antagaisati. 3Aro acantabetaeiro jirai teraiquerai iriboque Quirisito.Pomisantabitacái isanguenare Moisés:pogometaigabitái acantaigabitapomirintsitaguetatsiri. Aisatiaquemisantaigabitaro irogomeantaneora yametaiga matsiguengapague,ipomirintsitái. 4Pabisë tojai osarini, aroomoncaraca ora yotsatanë Tosorintsi.Igáqueri Itomi, otsomaaqueri tsinane,jorío inabitapa, ipomiribiricáiroisanguenare Moisés, imoncaracáiro.5Igóiguë eiro opomirintsitacaro

guero. Aisa acantaigabitari ibimantaga,carari yamai te, aique yogabisaicotajáiQuirisito, aisati itomintasanotaigacáiTosorintsi. 6Yamai eiroegui itomi, iroroigátaguëcáiro Isëre Itomi pinasërecái,coshoni pogacái. Iroro yamai pogomecái

.7Yamaica cagari obiro ibimantaga;yamai obianti itomi Tosorintsi.Icábintsasantëmi, aiti icasijaquemiroomagaro imëmi aiquenta obironta irasiQuirisito.

Aroca omomirintsibenquimaro isanguenaquineri joríojegui Moisés,

anganquimari ibimantaga.8Jirai te pigótaigabitimari Tosorintsi,

pijitosorintsitasitari ira yobetsiquë Iriati.Pamanocotasitari carari te inguemimi,teatisati irotopitimi tenta intosorintsite.9Carari yamai pigótocoiguëri TosorintsiIrianti Tosorintsisonori, aisati Iriroigóiguëmi. ¿Pairo picogobitipingantajima pibega jirai? ¿Picoqueaisati pingantajimari ibega ibimantaga?¿Pairo pinguemisantobitasitimari cagariTosorintsi? Quero yogabisaicotimi.10Obirojegui picantaguetasitaro jiesita

paguequë aisati osarinipaguequë,pairoraca jiesita. Picantaguetasitabecaroaronta picogabeca iraniacaninataiguemiTosorintsi. 11Notsorogasëretocoquemiyamai aroca natsipiriasita caranopomirintsibenquemiro nocomantëtëri Quirisito.

Iquengagueca Paboro.12Yamai, nopiguemisantacagane,

pingantaiguena nibega naro: queropopomirintsibentajaro isanguenareMoisés. Jirai nopomirintsibentabecaronaro, carari nojocajiro, yamainacantaiguëmi pibega obirojegui jirai,te pomomirintsitimaro tenta pigótiro.

3 4

Page 366: Nomatsiguenga bible   new testament

366

Cara niátasitaiguëmi jirai,gabaquina. 13

gapëmiro ora Caninaro Nibarintsi, ationgantima iragabisaicoquemiJesoquirisito. Pinguengaiguena caranaquenguitsatomotaiguëmiro iroontitanajanaitapë cara obirojeguiquë. 14Jiraipitsorogaiguëri janaitatsiri, carari tepomingobëna naro. Caninasatipogasobicobëna, aisa cantaca naroirisaanganetsite Tosorintsi carapingábintsabaqueri.tobëna aisati cantaca naro Jesoquirisitocara págacaninatobëri Iriro. Tepitsoingaigabaquina. 15Jiraipicaninabentaigabaquina. ¿Pairo tepinganinabentobitobaina yamai? Jiraipicábintsasanoigabaquina. Aromenanganquimime: “Páguinaro piroqui,

, arome pomenaro. Nigóquetojai pinintasantaiguëna jirai. 16¿Yamaipairo piguisabiriquina? ¿Aroquentacocatingasati nacantaiguëmiro oraaisonori?

17Ira matobipëmi iroonti icoquepinganinabentiri iriro, carari queroimitocotimi. Icoque pitsoingaiguenaarota pinguemisantiri iriro,taigueri iriro, carari itsoigani. 18Pinetse,

guima, quero amatobitobaca.Caninataque angábintsabacaguima caranantsibatimica aisati cara queroca nininaro. 19Naqueincotaiguimicantaquibinta najaniquite aroquentanaquemisantacagaiguëmi jirai. Yamainaquengasëretëgotaigaimi teraintapomoncaratiro ora icocagaiguëmiQuirisito, terainta pingantimari ibegaIriro.nëmi cantaquinanta piniro përosatinaquengasëretëgotanëmi irooti carapingantasanotanëmari Quirisito.20

mime,

mime. Yamai teni nogótocotimipairoraca nanganquimi caranomitocotaiguemi.

Queroca omoncaratasantiro isanguenare Moisés, quero abisaicoontaro, carari

anguemisantirica Jesoquirisito, iragabisaicocái.

21Aroca pijitabeca pomoncaraquero

tima, pingomantina: ¿Pigótasantiro oraocanti isanguenare? 22Ocanti aintapiteni itomi Abaram. Paniroitomintancaro ironomire. Ira basini asiiinasonori. 23Ira otomi ironomire iboguëicantasanotacari omagaro basinijanequijegui. Carari cara inasitaca Isacotomi iinasonori antiasiporo, oraicanque Tosorintsi jirai: “Aro irinaje

. Irooti cara omoncaracaIrinibare Tosorintsi cara iboguë otomi.24-25Posiacaganta oca pite tsinane.Paniro ojita Agar iroonti onamitaga.

taro isanguenare Moisés.Isanguenaquero iriro ora icantasantëriTosorintsi cara otisiquë ora jitacha Sinaícara Arabiaquë. Aisati otomiyosiacagantari joríojegui timaguetatsiyamai Jerosarénquë: itsipiriasitaigaroipomirintsibentaigacaro isanguenareMoisés, omagaro, arota iraganinatiriTosorintsi. 26Carari ainta basini tsinane,iinasonori Abaram ora jitacha Sara.Cagaro onamitaga. Posiacagantái iroroeiroegui sobiaquenguitsine basiniatiquëJerosarén inatsi canta Jonogaguitequë,canta antimasanoiguëro. Cagari eiro asionamitaga, te omomiritsibentimaroisanguenare Moisés; aitosati queroopomirintsibentaro. 27Irootisatiisanguenatocoque Isaías jirai:

Pisirabarotabitaca, obirocantënguicha yamaipinganinatanae. Te pinee

4

Page 367: Nomatsiguenga bible   new testament

367

pintsomae pitomi, cararipingaigatanëtigue;naquemiri pijaniquite, carari oraponamire quero itojaiguiojaniquite.

28Yamai, nopiguemisantacagane, eiroacancari Isac. ¿Teco jirai icanqueriAbaram Tosorintsi cara terai irinëmateitomi: “Intojaiganaque pitomijegui

?Aroqueque intiasiparitasanotë Abaram,carari iquemisanquero IrinibareTosorintsi. Aro Tosorintsi ipëri itomi,ira Isac. Aisa ocanta caraaquemisanqueri Tosorintsi eiro,itimacagajái. 29Jirai ira Isimael, otomionamitaga, iguisapininqueri ireinti, Isac,ira ipëri Abaram Tosorintsi. Aisa ocantairaegui cogatsi moncaratironeisanguenare Moisés iguisapinincái eiroquemisantatsiri aroquenta itimacagajáiTosorintsi Isërequë, coshoni pogacái.30Aro ocanti Sanguenari:

Icanqueri Abaram Tosorintsi:“Pigátajiro ora ponamire aisatiotomi, ojáque jaanta. Ira Isimaelquero icantari otomi pijinasonori,quero yágarantiro ora pomëri

.31Pinetse, nopiguemisantacagane; te

omatsiguengatimaro ora onamitagaquero opomirintsibentaro isanguenareMoisés. Irianti omatsiguengatacaitomisonori Abaram, ira Isac.Aquemisantiri Tosorintsi, iroroitomintaguëcái.

Pingoiganontima: teca pininte pomeguima jorío, aro pinguemisantiri

Quirisito.

5 1Jirai yogabisaicotajái Quirisito,iroro yamai caninataque

aguiatasanotairi. Te iraninteangantimari ironomitaga. Quero picoguiiromeratëtimi pingantiro pairoraca ora

pabisaicoontëma. 2

tina. Naro Paboro nongomantaiguëmirooca: aroca pitotima cara yametaigajorío, pijique ogabisaicoquimi,pitsipiriasicaro cara pabentabecariQuirisito;timi. 3Nongomantaigaimi aisati: arocapitotima arota pabisaicoontimaro, aisaticaninataque pomoncaratasantiroantagaisati ora ocanque isanguenareMoisés, potsatenguiro. Querocapomoncaratiro omagaro, queropogabisaicotimi. 4Aroca pinintipomoncarataiguero Sanguenari arotairaniacaninataiguemi Tosorintsi, aroquepijoquero cara icábintsabitëmi. Aroquepijocajiri Quirisito pitsoinguëri. 5Carariaquemisantaiguëri Quirisito eiro,anintacaguiro Isëre Tosorintsi ogomecái,igóiguë iromoncaratiro Tosorintsiantagaisati icancái. Igóiguë aiquentairaganinatasantacái. 6

queri Quirisito, jemita pitoca jirai, aisatijemita teca pitotima. Te inguenguerooca Tosorintsi. Aroca piquemisanqueriQuirisito, aro pinintaiguëri basinimatsiguenga. Irooti oca icocaquemiTosorintsi.

7

taca. Poguiatasanoigabitacaro oraaisonori. ¿Pairiroco jocaquimiro yamaicara piquemisantabeta? 8

miro Tosorintsi. Iroro icoigaguëtëmiiragabisaicotajimi. 9Aitica arosatapiponganta pan, aro oponcaganëro tojai,otsatenganëro omagaro. Aisa ocantaaintaca paniro matobiantatsiri,iromatobitaiguëri tojai matsiguenga.10Nasëretacari Tosorintsi caraingueancagaiguëmi ora naquenga naro.Teni nogóte pairiraca matobiquimi,carari ingasitígatëri Tosorintsi. 11Aromenongomantaguequerime matsiguenga:“Pitotima, aro pabisaicoontë ,¿Pairo icantaguebiriquina catsimari

4 5

Page 368: Nomatsiguenga bible   new testament

368

joríojegui yamai? Quero pini orainguisantaiguena. Carari itsoigani iracantëgotina negaca. Catingasatinocomantaguequeri matsiguengajegui:“Aroquenta icamobicái Quirisitocorosiquë, aro iragabisaicotajimi cara

. 12Ainta cantabitimi:, tojai

yaserigaiguimi, yamatobitimi.Nocogabeca iritotaiguema iriati.

Aroca pinintobagaiguema, antagati.13Yamai, nopiguemisantacagane,

nongomantaiguëmi cara icoigaiguëmiTosorintsi iragabisaicotajimi, teiranintacaguimi pomomirintsibentimaroisanguenare Moisés. Yogabisaicoquemi,carari te iranintacaguimi pingantiropairoraca picogui obirojegui.Icocaquemi pinintobagaiguemaomagaro, aisati pomitocotobagaiguema.14Icanque Tosorintsi jiraisonori, aisatiisanguenaquero Moisés:

tane pibega cara pininta obiati,aitosati pingábintseri.

Aroca anganquero oca, caninataque.Antagati, moncaraca. 15Irorocantënguicha piguisabacagaigaca, tojaipicatsimatobaca cantaca carapitsicobagaigaca, aisati pipëgatobaca.Aroca pingatsimataigue,baganëma; quero picantiro orapiquemisantaigui.

Ora ocogabeca eiro, aisati ora ococacái Isëre Tosorintsi.

16Nongomantasantëmi: pinguemasëtiro Isëre Tosorintsi carapogometaiguëmi pairorapagueracapinganque. Quero picantiro orapicogabeta obiro ora te onganinate.17Aiti ora te ongomeite picogabetapinganquerome obiro; aisati aitiococaquemi Isëre Tosorintsi

ongantacaquemi pinanquiminta Isëre.Te omoncaratobaguima, pipëgatobaca.Pinasitagueca,guëtiro ora caninaro picogabecapinganqueme caninaro. 18Arocapinguemisanquero Isëre Tosorintsi caraongantacaquemi ora pinganque, queropiquenguiro pomoncaratiro isanguenareMoisés.

19Igótasantaiguë eiro ora teonganinate icantaguetopiantimatsiguenga ira terai inguemisantiriQuirisito. Iniobintiro sërari cagaro iina.Oniobintiri tsinane cagari ojime,iquenganeintaguetiro pairorapagueracaquimingaro, icantaguetiro teiripasiguite. 20

tëri pairiraca ijitosorintsitasitaguetari,yamanocotasitari ibabane, cagariTosorintsisonori. Imatsitanti aisatiyamatobiantaro anchasi. Iguisabacaga,iguisatsatobaca, ijonobaga, inebetaropairoraca yasinta basinipague;omanapague iguisaca, icogasantiirobatiri pairiraca, te inguengaiguema,itsipariobaganaca. 21Inintëri irágatiricasintaguetacha, yóganti, isinguitënta,yapasantë, aisati tojai basini teongomeite. Jirai nocomantëntimi:“Arotasha pine. Aroca picantopiantiroomagaro ocapague, quero picantiropiáti cara iragáantanequë Tosorintsi

. Yamai nagatsitaimiro:“Pigamema arota quero pintiro ora te

.22-23Carari Isëre Tosorintsi pogomecái

omitococái cara anintobaganëma,anganinaiguë, antimacagobaguimacaninasati aroquenta omagoriasëcái, quero aguisabacaga, antsinisatiangantobaguima, angábintsabacaguima,aisati poganinatái, ocantacacái queroamatobianti aisati coshoni oguiriQuirisito, quero aquenga eati caninari,iroro quero ipëgatobintobaga, quero

5

Page 369: Nomatsiguenga bible   new testament

369

acantaguetiro te onganinate oraocogabeca antirome. Ocapague teometopitáiro isanguenare Moisés. 24Irapëquëgotacha corosiquë icamaque, teirantaje aisati. Cara aquemisanqueriJesoquirisito acanca eati pëquëgotacha,osiacagantaca acamaqueni, tiguetiongantima ongogaje antairo teonganinate. Aisa ocanta acamobiqueroora ameta jirai. 25Carari aroquentaotimacagajái aisati Isëre Tosorintsi,pogomecái pigótacacái aitosatiangantiro caninari. Intsome angantiropairoraca ococacái. 26Quero oguibataeati, quero aguisagari basinipague.Querootisati ojonobaga.

Omitocotobaguimata.

6 1Nopiguemisantacagane, arocapiniaqueri popiguemisantane

icantaguetiro ora te onganinate,pomaniro Isëre Tosorintsi oniaguëmicara pomitocotiri. Quero piguisiri,antsinisati pinibatiri, piganinatairi.Pigamema quero intaguimi obirocamagari ora te onganinate.2Pingábintsabacaguima,guima. Aro pingantiro ora yogometaigáiQuirisito. 3Aintaca paniro quingacha:“Nasintsisëreti, quero nacantaguetiro teonganinate, te naninte iromitocotina

, aro iriati matobitacha,te inganinasërete. 4Pinguenguema.Pigócaca caninarica ora picantagueti.Aroca caninari, pinganinatanë. Queropoguibata, quero pomoncaratari basini,quero pitsoinguiri basini. 5Antagaisatipaniropague irotopitimaro irasi irantaneora irogóontëmaro Tosorintsi.

6Caninataque omapinintiri iraogometái Irinibare Tosorintsi oracoguitiomotari.motái pairoraca. Caninataque iraquemisantatsi ingábintsaigueriimaigueri. 7Pigamaiguema. Quero

pamatobitaiga obiatiegui. Tosorintsiquero inintacaguiri isërontari pairiraca.Quero pitsoinguiri. Nosiacagantëmiro:pairoraca imanguitë matsiguenga,irootisati oguitso irágaje. 8Arocaingantopiantiro ora te ongomeite,iroonti ora icogabeta iriati, aro iriátëcara Sharincabeniquë iritaguëma. Irariaroca ingantopiantiro ora ococaqueriIsëre Tosorintsi, iriátë Jonogaguitequëcara përosati intimaque. 9Quero operataacantiro ora caninari. Arocaangantopiantiro caninari përosati,aiquenta imaáiro Tosorintsi oracaninaro. 10Aro caninataqueangábintsaigueri omagaro matsiguenga,carari caninatasantaque aiqueroajátanëtigue angábintsaigueriopiguemisantane.

Icarantëro Paboro isanguenare.11Naro Paboro nasanguenaquemiro oca:

piniaquero oquibe nasanguenare. 12Iracogaquimi pitotaiguema, patiro icoqueiraniacaninatiri imatsiguenga ira jorío. Teiraninte inguisaigueri. Aromeinganquimime negaca: “PinguemisantiriQuirisito icamobitaiguëmi corosiquë, irooti

, aro inguisaiguërimejorío. 13Ira ogometaiguëmi, , teiromoncaratiro iriati isanguenare Moisés,carari icogabeca pitotaiguema arotairaguibatanquimaro. Ingantocotaiguëmimeimatsiguenga: “Pinetse, nototacacari tojaiGarasiasati; yamai iquemisantaiguë aisa

.14Carari te onganinate naguibatima naati,iroonti nacaninabiriqueri AtingomiJesoquirisito, Ira pëquëgotënguicha caracorosiquë. Yamai naquianca cantaquinanipëicocani, nacamobiquero ora teonganinate ora icogueti matsiguenga teinguemisante. Yamai teni nanguengairoora te ongomeite. 15Quero yabisaicotasitaantagaisati ira totacha, querootisati

5 6

Page 370: Nomatsiguenga bible   new testament

370

yabisaicotasita iraegui te iritotima. Patirocaninataque intimacagajái Tosorintsi caraanguemisanqueri Jesoquirisito, aroiragabisaicotajái, imasiniatitajái. 16Arocapiquemisanquero oca nocomantaiguëmica,aro imatsiguengataquemi Tosorintsi,ingantaiguëmi igoigane. Aisati nocoguiiromagoriasëretaquemi Tosorintsi,intimacaquemi caninasati, aisatiingantaneintëgotaiguemi.

17Yamai nocogui quero paserigainaaitosati, querootisati pipëgatsatina.Nigótacaquimi ora nantineri AtingomiJesos, iroro iguisaigaguëtëna tsoengatsiri,yamasitacaquina nobatsaquë.

18Yamai, nopiguemisantacagane,nocogui ingábintsasëretaiguemiAtingomi Jesoquirisito.Aro ocarati ora nasanguenataiguëmi.

Paboro

6

Page 371: Nomatsiguenga bible   new testament

371

Paboro ibetsataigacari Ejesosati.

1 1

gane canta Ejesoquë?taiguimini naro Paboro. IgáquenaJesoquirisito nanguenguitsatocoquineri.Aisati icocaquena Tosorintsinasanguenataiguimi obirojeguintaquemisantatsiri irasi Jesoquirisito aisatipërosati piquemisantaiganaqueri Iriro.2Nocoguini përosati ingábintsaiguemiPabati Tosorintsi aisati iromagoriasëtagaiguemi arota intimacagaiguemicaninasati. Ingantaiguëmiro Iriro aisatiAtingomi Jesoquirisito.

Icoigacái Tosorintsi.3Aroquenta aquemisanqueri Quirisito,

tojai icábintsasantacái Tosorintsi yamaiyaca quibatsica. Iriro Iriri AtingomiJesoquirisito. Yamai yoganinatacáiaisati anganquima aiquenta carairáganacái canta Jonogaguitequë. Yamaiicantobencái antagaisati caninaropagueora paniacha Jonogaguitequë eirontairaisati Quirisito. Iroro intsomeangantocotiri: “Caninarisonoriguinte

. 4Jiraisonoriguinte carateraiquerai irobetsiquiro quibatsi,

tiri Quirisito cara icamobicái arotairaganinasëretái aisati iraniacaninatáicatingasati Iriroquë. 5InintasantacáintaTosorintsi iroro ora icoigobicáijiraisonori, itomintacái yasincái ira

Atingomi Otosorintsite caraaquemisanqueri Quirisito Ira camobicái,cara isëretaca Tosorintsi jiraisonori.6Iroro ora intsome angantocotiri:

.Icábintsasantacái tojaisonori eirontairasi Quirisito Ira inintasanoti.7Tojaisonorinta inintasantacáiTosorintsi igáqueri Itomi icamobicái.Iraatanë icamaque ijocobentajáiro oraacantagueti te onganinate. Aisatiiromitococái angantiro oracaninaropague icábintsasantacáintatojai. 8Aisati tojainta icábintsacáiTosorintsi igótasantaganacái oraicancái. 9Aisati igótacaganacái oraigábiriqueri Quirisito. Jirai te ogóigueroora igáqueri cara iragabisaicocái. Teogóigue, paniro isëretaca IriatiTosorintsi. 10Jiraisonori iquengaigacái

taiguemari Quirisito. Caraomoncaraquema omagaro ora inintiTosorintsi, irapatobiritaiguëmariQuirisito antagaisati matsiguenga, iratimatsi cara Jonogaguitequë aisati iratimatsi yaca quibatsica. Ingantocoiguëri:

. 11Icoigacái.Yamai eironta itomijegui Tosorintsiicábintsacái aisati iromisantanacái irooticara iráganacái Jonogaguitequë arotaantiomoqueri Iriro. Icábintsaigái negacaaroquenta aquemisanqueri Quirisito.Jiraisonoriguinte iquengaigacáiTosorintsi icoigacái teraiquerai

PABORO ISANGUENAQUINERI EJESOSATI

Page 372: Nomatsiguenga bible   new testament

372

irobetsiquiro quibatsi, iquengaigacáiaisati icoque ingábintsaigaái. InganqueTosorintsi pairorapagueraca ora ininti.12

guëri Quirisito arota yamai carairaniaiguëna matsiguenga ingantaiguë:“Aisonori caninarisonori Tosorintsi

. 13-14Aisatinacantaiguëmi pibega obirojegui caracagaribi jorío,quero ora aisonori jitacha NibarintsiCaninaro, aro yogabisaicotaiguëmiQuirisito. Jirai icantaigacái Tosorintsi:“Aroca pinguemisanqueri JesoquirisitoNotomi, aro nomëmi Nasëre. Aisatináganëmi Jonogaguitequë

. Aro yamai coshoniogaiguëmi Isëre Caninaro, irootipigóontaiguëma obiro iraisati Quirisito.Aisati pigóigui icábintsaiguëmiTosorintsi antagaisati irooti carairágaiganaquemi Jonogaguitequëpintsibataiguëmari përosatiobirojeguinta iraisati. Iroro oraingantaguëtaiguë omagaro matsiguenga:

.

Yamanocoqueri Ejesosati Paboro.15Aro naquemocotaiguëmi obiro cara

piquemisantaiguiri Atingomi Jesos

tane. 16-17Iroro ora përosatinacarasiaqueri Tosorintsi obirojeguintayogabisaicotaji. Aisati përosatinamanocotaiguëmi catingasatiquëTosorintsi Ira Caninarisonori, IririAtingomi Jesoquirisito.guëmi: “Pomeri Ejesosati Pisëre arota

.18Namanocotaiguimi irogótacagaiguemiora pairo yogabisaicobiritaiguëmiTosorintsi. Icoguini iraganinasëguemi. Nocoguini irogótacagaiguemiora atiraca ongantima Jonogaguite carairágaiganaquemi pintsibataiguëmari

përosati. Inganinatasantanë cantaantagaisati quemisantatsiri. 19Aisatinocoguini irogótacagaiguemi Irirosintsirisonoriguinte.neri omagaro quemisantatsiri.Yoganiasëretaái, itimacagajái, 20aisaocanta itinaajiri Itomi cara icamaqueQuirisito. Aro yoganiatanairi yáganëriJonogaguitequë yogasobiaqueriibacosonoriquë.quë icanqueri: “Notomi, ObiroItingomisonoriguinte. Aroquenoguibatëmi. 21Aisa pobatasantaguetiriantagaisati agátachari,tsiri, itingomipague, omagaro.Pobatasantanëri omagaro timatsiyamaica aisati omagaro boquënguitsineaiquentata. 22Aisati pigátiro Obiropairorapagueraca ora inatsi aisatipigátaigueri antagaisati quemisantatsiriira botoibiritaiguimi. Yamai iriroicantaigaca paniro matsiguenga.23Irirojegui quemisantatsiri irianti pasi.Iniaiguëmi Obiro Itingomi pitsibataigariaintanta Obiro irirojeguiquë.Iquemisantasantëmini. Aitosati pigáti

.

Itimacagajiri quemisantatsiri Tosorintsi.

2 1Carari jirai te pigóigueriTosorintsi. Aisati picantabetari

ibegaiga camasëretatsiri. Tepinguemisantiri Tosorintsi.Picantagueigui ora te onganinate,pijáiguëme aiquero Sharincabeniquë.Carari yamai yogabisaicotaiguëmiTosorintsi itimacagajimi arota pijáiguëaiquero Jonogaguitequë,taiguëri Tosorintsi canta. 2Jiraiobirojegui picantaigari ira teinguemisante, piquemisantabetaigariSatanás ira itingomi omagaro camagari.Iriro agáiguëri antagaisati matsiguengaira te iriátsataigueri Tosorintsi. 3Jiraiacantabetari ira te inguemisante,

1 2

Page 373: Nomatsiguenga bible   new testament

373

acantaguetabetaigaro pairoraca ora teonganinate ora ocogabeta aisatipairoraca ora aquengabetaigaca arontaacantiga. Iroro ora iguisaneintobicáiTosorintsi aisati icanta iguisaneinqueriomagaro te inguemisantiri yamai.4-5Jirai acantaguetasantiro ora teonganinate, tenta ogóigueri Tosorintsi,te anguemisantiri. Carari tojaiicantaneintëgotaigái Tosorintsiinintasantacáinta, icábintsaigacáiTosorintsi irasinta yoguiro, aroijocobentajái ora acantagueti teonganinate yogabisaicotajái. Jirai eiroaisati acantaigabitari ibegaigacamasëretatsiri, te anguemiri Tosorintsi,carari yamai aquemisanqueri Quirisito,itimacagajái aisa icanta itimacagajiriJesoquirisito. Yamai iáigui aiqueroJonogaguitequë.taigái Tosorintsi agabeni. 6Jiraiicamaque Quirisito, aique itinaajiriTosorintsi. Aisati acantari ibegaQuirisito ipasiniatitajái Tosorintsiitimacagajái cara aquemisanqueriQuirisito Ira camobicái. Yamai coshoniaguiatëri Quirisito aronta atsibatari Iriroyamai aisati antsibatapëmari aiquentaJonogaguitequë. 7Icoguini Tosorintsicara ingantocotaiguëri matsiguengayamai aisati përosati:guinte Tosorintsi. Icantaneintëtaiguëri quemisantatsiri, tojaisonoriicábintsasanotaiguëri cara igáqueri

. 8

taigáininta Tosorintsi,taguëcái aroquenta aquemisanqueriJesoquirisito. Tigueti pingantimapigabisaicotima obiati. Iriantiagabisaicotaigaimi Tosorintsi. 9Aromeagabisaicotima eati, angantaiguëme:“Eiro caninari, . Carariicábintsasantái Tosorintsi, te angantiroeiro pairoraca. 10Jirai itasongobencáiTosorintsi omatsiguengatacari Quirisito

aroquenta aquemisanqueri. Aisatiicoque antaguetineri ora caninaropague.Jiraisonori teraiquerai antimearoqueque icoigacái Tosorintsiantaguetasantiro përosati oracaninaropague.

Aroca aquemisantiri Quirisito, aro acantobaca omagaro: jorío aisati

basiniatiegui matsiguenga cagari jorío.11Yamai pinguengaiguema cara jirai

te pigóigueri Tosorintsi. Cagaribi obirojorío ira totaigacha. Icantocotaiguëmijorío: “Ira basiniati matsiguenga teirogóigueri Tosorintsi. Iriro quimingaritenta iritotaiguema aisa nacanta

. 12Pinguengaiguema atipicantaiga jirai: te pigótocoigueriQuirisito, te pomatsiguengatimarijoríojegui, teatisati pigóiguero oraicantasantëri jorío Tosorintsi. Tepigóigueri Tosorintsi, teatisati pigóigueora icoque Tosorintsi ingábintsaiguemiiragabisaicotaigaimi. Pitimasita tentapigóigueri. 13Aisonori jirai pitimasitaigapicantaigaca cara pitimi jaasonorinta.Carari yamai obirojegui irasi

guëri icamobitaiguëmi iraatobitaiguëmi.Aro yogabisaicotaigaimi coshoniyogaiguëmi yamai. 14Jirai naro aisatiantagaisati jorío naguisaneintaiguëmitenta pinguemisantaiguero isanguenareMoisés. Aisati piguisaneintaiguina

jegui. Aique yogabisaicocái Quirisitoyobegopitajáiro cara aguisaneintobaca,itimacagajái caninasati yamai

tsiri aquengaigaca. 15Jirai icanqueTosorintsi ati ingantaiguëma cara

guëro ora isanguenare Moisés.Nacantasitaigaro nabisaicoontëmaromeisanguenare. Carari icamobencái

2

Page 374: Nomatsiguenga bible   new testament

374

Quirisito, imoncarabintacáiro oraisanguenare Moisés arota queropobomirintsitaái queronta pigátáiyamai. Jirai naquemisantaigabitaronaro. Obirojegui te pigóigueroisanguenare Moisés.taigui te omatsiguengatobaguima.Carari yamai eiro irasi Quirisito,omatsiguengatacarinta Iriro aisatiomatsiguengatobaca. Yamaiacantobagaigaca, 16

gajima. Cara aquemocoqueri Quirisitoicamobicái cara corosiquëaquemisanqueri, icancái imatsiguengaIriro. Yamai teni opëgatsatimariTosorintsi, teatisati opëgatsatobaguima,atimaigui caninasati. 17Naroegui jorío.Jirai nigóigabitacaro IrinibareTosorintsi, naquemisantaigabitaro.Obirojegui te pigóiguero. Pitimaigabitajaasonorinta. Aique eiro ipocasicáiQuirisito. Ira iragátane icomantacáiantagaisati ati angantajimaomatsiguengatobagajima aisatiágacaninatobaguima. 18Carari yamaiaroquenta aquemisanqueri Quirisitoyaretacacái cara Tosorintsiquë, joríoaisati ira cagari jorío omitococáintaIsëre Tosorintsi. 19Jirai te pigóigueriTosorintsi, te ingantimi. Carari yamaijee pigóiguiri Tosorintsi,

cari omagaro ianiquite Tosorintsiquemisantatsiri. 20-22Eiro quemisantatsiosigaro ibango Tosorintsi. Cara antëropongotsi, aguibatëro obebatsaquëroquibatsi. Aique opatotaiguërootingomipoa, anchapoa, osi, sibitsa,antagaisati. Aique obetsiquë pongotsi.Ora pongotsi aisati ocanta ibegaiga eirobotoibiritari Quirisito. Iriro Atingomi.Icomantëgotaiguëri Iriro iragátaneeguiaisati comantantatsirijegui. Aquemobëroirinibare, aro omitococái IsëreTosorintsi aquemisantaiguëri Quirisito.

Yapatotái. Aiquero ajátanëtigueanguemisantasantanëri eiroquemisantatsi aisati coshoni aguiaiguëriQuirisito Ira botocái aisa acanta caraapatobiritaigaro omagaro caraobetsiquëro pongotsi. Yamai Ejesosatiobirojegui iraisati Quirisito aisa nacantanaroegui jorío quemisantatsi iraisati.Pinancái Isëre Tosorintsi. Aisonori eiroacantaro pibega ibango cara itimiTosorintsi.

Paboro intineri ira quemisanquenguitsine.

3 1Obirojegui cagari jorío, cararinanintaiguimi. Namanocotaiguimi.

Nocomantaiguëmi iragabisaicotaigaimiJesoquirisito cara pinguemisanqueri.Nocomantëquina iromingamentoquë yacaIromaquëca. 2

guëna cara igáquina Tosorintsinajátagueque nongomantëgotëri Irirocara icábintsaiguëri antagaisatimatsiguenga. 3Igótacaquena naro oraisëretaca Iriro jiraisonori, ora teirogóiguero matsiguenga. Caraninasanguenataiguëmiro arosata. 4Aroca

mica aro pigóiguëro ora icomantënaTosorintsi cara isëretaca icantocoqueriQuirisito ora te ogótengani jirai. 5Teirogóiguero matsiguenga jirai,arosataanti igóiguëro comantantatsiri.Carari yamai ora Isëre Tosorintsipigótacagaiguëna naroeguinta iragátaneQuirisito. 6Obirojegui cagarimi joríocarari icomantëna Tosorintsi arocapinguemisantaiguëri Quirisito aroiragabisaicotaigaimi aisati icanca carayogabisaicotaiguëna naroegui joríoaisatinta icamobitaiguëmi Quirisitoobiro. Cara piquemisanqueriyasintaiguëmi Tosorintsi aisa icantayasintaiguëna naro joríojegui

2 3

Page 375: Nomatsiguenga bible   new testament

375

quemisantatsiri. Najitaiguiri nasi PabatiTosorintsi; pijitiri yamai obirojegui pasiPiri; aisati ireintitobaca. Aisati acantaomatsiguengatobaganaca. Eiro irasiQuirisito. Antagaisati ora icanqueTosorintsi jiraisonori icantocotaiguënajorío cara naquemisanqueri, yamaiicantaiguëmi aisati obirojegui cagarijorío. Oca Caninaro Nibarintsi. 7Iroroora iquenguitsatacaquina Tosorintsi.Aro icoiguëna naro, icábintsënaimitocoquina cara nocomantëqueri. 8¡Caninarisonori Tosorintsi!Antagaisati basini quemisantatsiriobataiguina tenta nongomeite naro.Najica naro carantatsiri. Carariicábintsasanoquina Tosorintsi.Icoiguëna naro cara nongomantaguëgueri iraegui cagari jorío cara IraQuirisito icaninatasanoti. Iriro

tagani omagaro ora icanque.coqueri pairiraca quemisanquerine,intsibatëmari përosati. 9IgáquenaTosorintsi nogótacagaigueri omagaromatsiguenga cara aisati inintaiguëriiriro Tosorintsi,

guinte cara teraiquerai irobetsiquiroomagaro. Te ogótengani jirai, carariyamai icomantaigacáiro. 10IcoguiniTosorintsi cara yamai ira agátachariaisa itingomipague cara Jonogaguitequëiraniaiguëri cara yogabisaicotaigairiTosorintsi ira quemisantatsi,ingantaiguë: .11Jiraisonori, teraiquerai irobetsiquiroquibatsi,cotaigairi matsiguenga, jorío aisa iracagari jorío. Yamai icanquero oraiquianca jirai cara icamobicáiJesoquirisito Atingomi carari ca aisaicaniatanai. 12Aroquentaaquemisanqueri Jesoquirisito queroipasiguitaigui catingasatiquë Tosorintsi,

abentaigacari, omanaiguëri Iriro,aquengaiguëri, inibatobaca eiro aisatiTosorintsi, igóiguë iquemacái,iniacaninataigacái caninariaquemisanquerinta Itomi. 13Iroro ora

quemi. Pinganinasëretaigue irorontaisëretaca Tosorintsi.

Paboro yamanocotaiguëri Ejesosati.14Icábintsasantacáinta Pabati

Tosorintsi iroro natingomintasantaguëcari. Aisati namanocotaiguimi. 15IriroIriri antagaisati quemisantatsiri yacaquibatsica, aisati cara Jonogaguitequë.16Caninarisonorinta Tosorintsi Iratosorintsitasanotatsi. Iriro casintaroantagaisati. Iroro namanocotaguëguëmi aroquenta pinasërequimi Isërearota irosintsisëretaiguemi carapingantagueigue tojai oracaninaropague. 17

guëmi cara coshoni irogaiguëmi

toquë aroquenta piquemisanqueri.Aisati namanocotaiguimi aiquero

guimini aisati aiquero pijátanëtiguepinguemisantaiganaqueri. 18-19Aisati

quimi obirojegui Ejesosati aisatiomagaro quemisantatsiri caratojaisonori inintasanoiguiminiagabenisonori Quirisito. Irasi yoguiroinintasanotaigái përosati. Te ogótengani

guëmi.

guëmiro antagaisati ora inintiingantaiguemi Iriro. 20-21

rinta Tosorintsi teni ongomëtatomotiricara ingantocobentasanotacáipabisanaquero ora omanaqueri aisatipabisanaquero ora aquengaiga. Iroro

3

Page 376: Nomatsiguenga bible   new testament

376

ora aquemisantaguëqueri omagaro eiroJesoquirisito yamai intsomeangantocotiri: “CaninarisonoriguinteTosorintsi.

tajái,nori antagaisati quemisantatsiri yamaiaisati përosati. .

Intsome anguengasëretaiguema.

4 1Nocomantëgotërinta Quirisito

toquëca. Aroque nasanguenataiguëmicara ati ocanta icantocobentasanotaigáiTosorintsi aroquenta aquemisanqueriJesoquirisito.guëmi aroquenta itomintaiguëmi

jimi Quirisito, yamai pintimobitaigueripingantaiguëneri ora caninaro. Aisatipinguengaiguema irootisati.2Obirojegui, quero pomichati. Queropipëgatsatari Tosorintsi, querootisatipipëgatsatari matsiguenga, pinibatiricaninasati. Antsiqueronisati pingantiri.Pomitocotiri popiguemisantanepinintirininta. Quero piguisaneintiricara ingantaguete ora te onganinate.3Pingogue pinguengaiguema irootisati,aroquenta pogometaiguëmi IsëreTosorintsi pintimaigue caninasati,përosati pingantobagaiguemaobirojeguinta irasi Quirisito.4Antagaisati quemisanqueri Quirisitoiriantiegui quingaigacha aisatiimatsiguengatobaganaa. Patiro IsëreTosorintsi pinancái. Antagaisati eiroirágaiganacái Tosorintsi aiquenta caraJonogaguitequë cara icanque Iriro jirai.Igóiguëronta oca iroro ora acaninasëtaguëque. 5Paniro ini Atingomi. PaniroIriro aquemisantaigui. Paniro Iriroobaotisabiritaiga. 6Ainta paniroTosorintsi Ira obetsiquëro omagaro.Icanque pairoraca ininti. Iriro

Pabatisonori omagaro eiro quemisantiri.Iriro casintái icantocobentasantaigái,coshoni yogacái pinancáinta Isëre.

Ipaguetaáiro Quirisito panirootipague atarobacaare.

7Aisonori aquengaiga eiro iraisatintaQuirisito. Aisati ipaguetaáiro

guetajáiro.tiri omagaro matsiguenga ora CaninaroNibarintsi. Ipagueiguëmi obiro basiniatipitarobacaare. 8Ora Sanguenari ocanti:

Cara yogainocanaa Quirisito caraJonogaguitequë, aroquequeyagobiaqueri ira Satanás.Yágaiganaqueri tojai iraaguiataigabitari camagari jirai.Aisati ipaguetaiguërimatsiguenga pairoraca ininti.

9¿Pairoroco ocantira yogainocanaa?

quë, aique yamasobingopë yacaquibatsica imatsiguengatapë icamobicáiitiaca aisa itinaaja, aique yogainocanaajonoquë. 10Ira aguëpënguitsi yacaquibatsica Iriati againocanacha cantajonogasonorinta, yamai Tosorintsiicanqueri Iriro Itingomisonoriguintearota iragáante omagaro carajonogasonorinta irooti osobisonorinta.11Ipagueiguëri Quirisito iraeguiquemisantatsi itarobacaarepague. Aintaira icantacacari iragátane Quirisito.Basini icanque comantagueantatsiri,basini icanque quemisantacagantatsiri.Aisati Quirisito icanqueri basiniomisantantatsiri aisati ogomeantatsiri.12Yogaguetanacáiro arota eiro aisatiantagaisati quemisantatsiri asintsisëriqueri anguemisantasantanëri Quirisitoaisati ogótasantanëri. Aique ingantaigáiTosorintsi antaiguineri aisatiomitocotaigueri omitojaiganaqueriquemisantatsiri inguemisantasantanëri

3 4

Page 377: Nomatsiguenga bible   new testament

377

Quirisito. Irosintsisëretanëri. 13Aropërosati ingábintsacái arequimaanguemisantasantëri Itomi Tosorintsiarota anguengaigari ibega Quirisitoaisati ogótasantëri. Aro aiqueroajátanëtigue anguemisantaiganaqueriangantaiganaquimari Iriro. 14Jiraiacantaigari ibega janequi, teogótasantiro ora caninaro tentaanguemisantasantiri Quirisito. Jirai teanguenguema catingasati.piantái irapague ogomeantaguetiro orate onganinate. Carari te iraninteTosorintsi angantimaro pibega anchatoora posibitagueti coguentima. Icoguiangantimari antiasipari, icoguiogótasantaiguero ora caninaro.15Icogasanti Tosorintsi cara anintaigueribasini matsiguenga, aisati caninataqueongomantagueiguëri Irinibare oraaisonori. Aisati icogui Tosorintsi aiqueroajátanëtigue angantaiguemari Quirisitoaisati anguengaiguemari. Iriro Atingomi16antagaisati eiro quemisantatsiri aisaopatobiritaiguëmari. Icancáianganquimari paniro sërari. Yogomecáiarota omitocotobaguima. Aisatiyogomecái cara angantobaguimacaninasati, aro aiquero ajátanëtigueanguemisantacaguiri basini aisatiaiquero ajátanëtigue anintobagaiguema.

Quero picantaja pibega cara jirai.17Yamai nangantasantaiguëmi

nongomantaiguëmi naro ora icoguiAtingomi, quero pitimaigui aisatipicantaigari ira te inguemisante.Icantagueigui pairoraca iriro,iquengasitaiganaca 18tenta irogóigueriTosorintsi.tëmatima. Teni iranintaigue inguengasëretaigueri Tosorintsi, teni iraninteirogóigueri. Iroro te ingantocobintaguëtaigueri Tosorintsi, quero iáiguiitiomotiri Tosorintsi Jonogaguitequë.

19Tojai icantaguetasanoigui oraquimingarosonori, te iripasiguitëtaigue cara yogamagasëreca. Aiqueroiáiganaquitigue intaguetirotsinanepague aisati ontaguetirisëraripague, icantagueiguiro tojaisonoriora te ongomeite. Imichataigui, iroontiinganque ora inintaigui irirojegui.20Carari cara nogometaiguëmi jirainogometocoqueri Quirisito. Tenogometaiguemi pingantaiguemariobirojegui ibega ira te inguemisante.Catingasati nogometaiguëmiro oraicogui Tosorintsi pinganquero oracaninaro. 21Nigóti piquemocotaiguëriJesos. Naati comantëgotëri ati icantaJesos cara nocomantaiguëmiro oraaisonori. 22Aro yamai quero picantaigapibega jirai cara përosati picantagueiguiora te ongomeite irooti pamatobiantaa.Pijocajiro ora pintaguetasantabitaigajirai ora te onganinate. 23Queropiquengasëretaa cara picanta jirai.Pomemari Tosorintsi,gaimi. Omitocotaiguëmi Isëre Tosorintsipinguengaiguero ora caninaro.24Aroquenta yogabisaicotaigaimiTosorintsi icantaiguëmi iraisatiianiquite. Iniacaninataiguëmi. Iroroyamai pingantaiguero ora caninaro.Aisati pingantacaninataiganaquimariibega Iriro, iroonti icanque ora caninaroIrironta Caninari.

Yamai pingantaguete ora caninaro.25Yamai quero picantobagaja aisati

quero pamatobitobagaja, pijocajiro,iroonti catingasati pinibataigueripopiguemisantane, eironta irasiQuirisito. Iroro aisati eiroomatsiguengatobaca. 26Aroca pinguisasëretiri basini ira cantaguetatsi ora teonganinate, querootisati picantaguetiobiro. Cara pinguisaneintirinica,omanapague pomaguisantiro irooti

4

Page 378: Nomatsiguenga bible   new testament

378

cataguiteri 27arota quero icantëmatimiSatanás ira camagari querota intaguimiora te onganinate. Queroca pobetsiquiroomanapague, queroca popeicoitaro,përosatica pinguisaneintiri, aroirantacaquimi Satanás ora teonganinate. 28Aroca picositi, queropicositai aisati. Pintarobacaatepobacoquë iroro caninaro. Aro aitipagueinaguetanë pairoraca carapomitocoqueri ira coguetatsi iraperi,imanchaqui, pairoraca. 29Queropinibatiro ora te onganinate, iroonti

guetiri ira quemaigabaquemine arotainganinasëretanë. 30Pingantaiguecaninasati. Queroca pitimi caninasati,aro ogasërequima Caninaro IsëreTosorintsi. Quero pogasëretacagaroIsëre ora coshoni pogaiguëmi irorontapigóontaigaca obiro iraisati Quirisitoirooti cara cataguiteriquë cara

quemi Jonogaguitequë carairaganinataimi. 31Quero piguisa. Queropiguisaneianti. Quero picatsimaanti.Quero piguisatsatanti. Queropicantocotasitaguetari pairiraca. Queropicogui pitsipiriacaguiri basini.Pijoquiro antagaisati cantacha nega.32Iroonti pingábintsabacaguima,pingantaneintëgotobaguima.Pomaguisaintiri basini matsiguenga ora

bagajima ijocajimironta Tosorintsi orapicantaguetomoqueri te onganinate teniinguisaneintaigaimi yamai obirontaquemisanqueri Quirisito. Aisatipingantimari ibega Tosorintsi queropiguisaneintobitanëri popiguemisantaneora icantaguetomoquemi te onganinate.

5 1¿Teco obiro itomijegui Tosorintsi?Inintasantaiguimini. Iroro

pingantaguëquimari Piri.2Pinintobaguima aisati pinganquimari

Quirisito inintaigacái icamobicái Iriati.Iniacaninatëro Tosorintsi oraicantobencái Itomi. 3Quero pintirotsinane cagaro pijina, querootisatipintiri sërari cagari pijime. Queropoguimingasëretanti. Quero pinebetaroora yasinta ira basinipague. Iraquemisantiri Quirisito quero icantironegaca. Nocoguini ira pitimanamitanequero icantocotimi cara picantaiguironegaca. 4Quero pinibatëgotaguetirotsinanepague,guetiri sëraripague. Quero pinibatobagaora quimingaro. Quero pisërontobagaroora te ongomeite. Antagaisati oca teonganinate quero omitocotaiguimi.Iroonti caninaro angarasiaqueriTosorintsi icábintsasantaigacáinta.5Pigóiguero oca:quë ira antagueantatsi, querootisati iátiira quimingasëretatsi. Aisati ira nibetaroora yasinta basini, aisa icantari ibega ira

nori.quë cara iragáantanequë Quirisito aisatiirasi Tosorintsi. 6Pigamaiguema arotaquero pairi matobitaiguimi, aintanta

guëmi ora te onganinate. Queropiquemisantaiguiri. IguisaneintaiguiriTosorintsi ingasitígataiguëri antagaisatiira te inguemisantiri. 7Iroro ora queropicantaigari ibega iriro querootisatipicantiro.

Pintimaigue cataguiteriquë.8Jirai picanta pitimaiguë tsitiniriquë

picantagueigui ora te onganinate tentapigóigueri Tosorintsi. Carari yamai

guëri Itomi jitacha Quirisito. Aropingantaiguema cara pintimaiguecataguiteriquë catingasati Tosorintsi,pingantaigue ora caninaro ora inintiIriro pingantaigue. 9Aroca antime

4 5

Page 379: Nomatsiguenga bible   new testament

379

cataguiteriquë, angábintsante, antimecaninasati, catingasati anibatiro oraaisonori. 10Posamitima: “¿Pairoracairaniacaninatë Natingomi?pigóontaiguemaro negaca ora icoguiTosorintsi, aro pingantiro. 11Queropicantari ibega ira cantaguetaigatsi orate ongomeite ira timaigatsi caratsitiniriquë. Carari pipasiquitacagaiguiriora icantaigui ora te ongomeite tentaomitocotaigueri pairiraca. 12Iroontipasiguitagantsi ora icantagueiguicomanoroni ora te onganinate. Teniongomeite anibatëgotiro. 13Arocaanganque ora caninaro aisaticaanguenguitsatiro Irinibare Tosorintsi,osangueguitetocoqueri, ogótacaqueriora icantagueigui ora te ongomeite,ogonijaquero omagaro icantagueigui teonganinate. Irogóiganaquero. 14Ocarioca ocantagani:

Aroca pisamë, pingaguite. Arocapicamaque, pingabiritima. AroirosangueguitetocoquemiQuirisito.

15Pigamaiguema ati pingantimapingantaiguëro ora pairoraca. Queropicantari ibegaiga ira te irogóte.Itimasita iriro. Carari obirojegui aisatipingantimari iraegui ogótatsi. Itimaqueiriro caninasati iquemisanqueroIrinibare Tosorintsi. 16Quero poperata.Përosati pintaiguero ora caninaropaguearosonorinta ira cantagueiguiro ora teonganinate. 17Quero picantasitaguetaropairorapagueraca. Pinguengasantobëronta obitsita, pingogaiguero ora inintiAtingomi, aique pingantaiguero.18Pinintica pinganinatë, queropisinguitaigaa ontaqueminta oratesonori onganinate, cararipinintacaguiro inantasantimi IsëreTosorintsi iroro antaquemine oracaninaro. 19Pinibatobagaiguemapingántataiguero Irinibare Tosorintsi.

Pingántabentiri Quirisito. Pingántatëtiri pasiquë pinibare. Përosatipingántatagobagaiguema piganinasëtobaguima arota piniacaninatagaiguëmari Atingomi. 20Aroquenta obirojeguiiraisati Jesoquirisito Atingomi, përosatipingarasiataigueri Pabati Tosorintsiantagaisati pairoraca icanquemi.21Aroca piniacobeingatiri Quirisito,piquemisantaiguirininta, aropinguemisantacagobaguima aisatipiniacaninatobaguima.

Caninataque iranintasantiro iina sërari, aisati caninataque onguemisantiri ojime

tsinane.22Tsinanejegui ¿Piquemisanqueri

Atingomi? Aisati pinguemisantiri pijimeirironta cantaca pitingomi. 23Ira sërariotingomintari iina, yomisantiro. Iriroaisati icantari ibega Quirisito Atingomieironta quemisantiri yomisantanacái.Yogabisaicocái yasintaigái. 24Aisatiapatoibiritari Quirisito caraaquemisantirini aisati ocanta oratsinane caninataque përosationguemisantaiganaqueri ojimeomagaroquë. 25Obirojegui sërari aisatipinintasanotiro pijina aisati icantaQuirisito inintasanotaigacái iroro eiroapatoibiritari Quirisito icamobicáinta26arota irasintaigái aisati iraguëtetaáianguemisanqueronta IrinibareTosorintsi. 27

nacái arota cara iribocasitacái

guinte. Quero pini eiroquëpairorapagueraca ora quimingari. Aroiráganacái eiro iraisati antiomoqueriJonogaguitequë përosati. 28Aisatiocanta caninataque sërarijeguiiranintasanotaiguëro iina inganquerocara inintiro iraisati ibatsa. Ira nintiroiina, aisati ininca iriati, aisatinta iinaocantaro irasi ibatsa. 29Te poro

5

Page 380: Nomatsiguenga bible   new testament

380

quisachane iriati irootinta iraisati ibatsa,carari icábintsëro ibatsa, yomisantiroaisa icantari ibega Quirisito icábintsacáieironta quemisantiri. 30Yomisantanacáieironta iraisati coshoni yogacái.31Ocanti Sanguenari:

Iroro ora aroca iráque iina porosërari, intsiparianëmari iriri,aisati iniro, përosati coshoniiroganëmaro iina. Ira sërari aisatiiina ingantaiguëma paniro ibatsairiro. Coshoni irogobaquima. Teonganinate irojocobagajima.

32Oca osanguenaca jiraisonoriguinte.Iroro ogomeantagantsi caninaro.Ocantocoqueri sërari cara iráquero iina.Carari yamai nigóti ocanti basini aisati.Ocantocoqueri Quirisito carairágaiganacái omagaro iraisati iriantiquemisantatsirijegui. 33Yamainagatsitaigaimiro sërari: pibega pinintaobiati, caninataque pinintasantiro pasipijina përosati. Aisati, tsinane,caninataque piniacobeingatiri pijimeaisa pinguemisantiri.

Ati ocanta angantiri otomi aisati ati ingancái iriro.

6 1Janequijegui,guëri Atingomi, icoguini aisati

pinguemisantiri piri aisati piniro.Caninataque pinganquero negaca.2-3Jiraisonori Tosorintsi ipaiguërimatsiguenga ora jitacha 10 iragáantaneaisati ojita mantamientos. Patiroonti

rica, aro ingábintsaigacái. Ocanti:Pinguemisantiri piri aisati piniro.Aro pintimaque caninasati yacaquibatsica aisati cosamanipintimaque yaca.

queri iriri janequi. Aisati irooti carairantiasiparitanë, iromisanqueri iriri.4Yamai, sërari casintari janequi, quero

piguisasitaguetari ira pitomijegui,iroonti pogomeantëmari ora IrinibareTosorintsi.tiri Atingomi.

Ati ingantima ibimantaga aisati irobatorote.

5Obiroca ibimantaga, pinguemisantiriaisa pijátsatiri pobatorote irirontapitingomi ira casintimi yaca quibatsica.Piniacobeingatiri. Aisa ocanta pintineriQuirisito antagaisati icogui, aisatipintineri pobatorote omagaro icoguiiriro. 6Quero pamatobitiri, pintinericaninasati cara inetsimi aisati cara teiranetsemi. Pintarobacaatineri arotairaniacaninatëmi. Pijátsatiri aisatipinganquima cara piátsatiri Quirisito.Pintineri Tosorintsi antagaisati oraicocaquimi. 7Aisonorinta pintineriQuirisito pinintirininta, te paniropintineri sërari. 8Pigóigui, pairoraca oracaninaro picanque, aro imëmiroQuirisito. Jemita obiro ibimantaga,jemita obiro irobatorote,taiguëmi. 9Aisati obirojegui merataigarimatsiguenga, pingantiri caninasati,pingábintsaigueri. Quero piguisaneintiripigótinta ainta JonogaguitequëAtingomi. Iriro pasi Pitingomi aisatiItingomi ira pomeraro. Iniaiguiriomagaro matsiguenga iriatisati, obiroaisati pomeraro. Aisati picantobaga.

Ira quemisantatsiri icantari ibega soraro.10Panibati nongomantaiguëmi,

nopiguemisantacagane: pomaniriAtingomi cara irosintsisëretaiguemipigueiri ingantiro Iriro. Carapinguemisantasantiri,taiguëmi Irironta sintsirisonoriguinte.11Pingantaiguëmari ibega soraroIromasati cara irobetsiquima cara iriátëiromanátima arota quero yógani.Irotsita iromatsaguitëma. Aique

5 6

Page 381: Nomatsiguenga bible   new testament

381

iroquimaro igamisate coshotaquiro.Irisapatotëma. Iráquero oquibe orairoticantobëmaro chocopi ogamataga.Iroquimaro coshori isampiriro. Aiqueiráque isabirite. Aisati pingantaiguëmariibega soraro, pabentaiguemariTosorintsi, imaiguëmi omagaro orapopëgatanquimari camagari arota queroyamatobitaguetimi quero yagobeimiSatanás. Iriro itingomi camagaripague.12Teni opëgatimari matsiguenga, iriantiipëgataca ira te iraneingani.taigacari arosonori camagari: Satanás,aisati omagaro basinipague camagari.Ainta ira agátachari, aisati iraitingomipague basini camagari, aisatiira cantaguetacaguiri matsiguenga orate onganinate,guiri matsiguenga, antagaisaticamagaripague. Igátaiguiri antagaisatimatsiguenga te inguemisantiriTosorintsi. Iroonti icantaigui camagariora te ongomeitëmate,sonori, ora antaguiri matsiguenga ora teonganinate. Ira camagari iguisaiguëriTosorintsi aisati iguisaigacái eiroeironta aguiataiguiri Quirisito. Inaguetiira camagari jonoquë aisati yacaquibatsica. 13

guëtaigueri Tosorintsi, pabentaiguemari.Pinintacaguiri iromitocoquemi.

mari camagari. IromitocotaiguëmintaTosorintsi aro pigabeiri caraingogabequima camagari irantacaguimiora te onganinate. Cara pitsonquero,përosati pinë paratinganë.14Paratingaigue, pinguenguero IrinibareTosorintsi iroonti aisonori. Pinibate oraaisonori, aro popëgatëma. Aroquenta

taiguëmi Tosorintsi. Përosati pingantiroora caninaro. 15Cara pigótasantaigui oraNibarintsi Caninaro,cotari Satanás. Aro pingogaigue

pingomantaguetiri matsiguengairagabisaicoqueri Quirisito carainguemisanquerica iromagoriasëganaqueri, intimacaguiri caninasati.16PinguemisantasantaiganaqueriQuirisito, aro ingábintsëmi arota queroicantëmatimi camagari, querointaguetacaguimi ora te onganinate,aitinta tojai icoguini Satanásirantacaguimi. 17Aisati pabentaiguemariTosorintsi, pigótasantaigue aroqueyogabisaicoquemi. Aro omitocotimiIsëre Tosorintsi cara pinibatanquimaricamagari ora Irinibare Tosorintsi. Aroirisigabitsatanëmaro itsoroguirotintaIrinibare Tosorintsi. 18PomanopiantiriTosorintsi cara ogometaiguemi Isërearota omitocotimi. Pomane carapipëgatari aisati pomane cara terapopëgatimari. Quero poperata.Pigamema përosati pomanocotaigueriantagaisati ira quemisantatsira. 19Aisatipomanocotaiguena naro arota queronotsorogui cara nanibatë, caranongomantaguetiri matsiguengacatingasati,guiri icogui iragabisaicotaiguëriomagaro quemisantiri Jesoquirisito

guinte, ora te ogótengani jirai.20Aroquenta nocomantëgotëri Quirisitoyomingaiguëna naro iragátane Quirisito.Nocoguini pomanocotaiguena arotacaninasati nongomantaiguerimatsiguenga ora Caninaro Nibarintsicara icocaquina Tosorintsi.

21Nagáqueri Tíquico caraobirojeguiquë. Ingomantaigapëmiatiraca nacanta naro aisati pairoracaora nanti. Iriro opiguemisantane aisatinanintane. Caninasati intineriAtingomi ora icogui Iriro.22Nagátaiguëmiri ingomantëpëna naroegui canta. Aisati nocoguiiraganinasëretaigapëmi. 23Yamai,

6

Page 382: Nomatsiguenga bible   new testament

382

naguemisantacaganeegui, nocoguiniiromagoriasëretagaiguemi PabatiTosorintsi aisati AtingomiJesoquirisito. Aisati nocoguiniinguemisantasantacagaiganaquemiobirojegui, aisati iromitocoquemi

pinintasantaigueri popiguemisantane.24Yamai, aroca pinintasantaiganaqueri

guemi.Aro ocarati nasanguenataiguëmi.

Paboro

6

Page 383: Nomatsiguenga bible   new testament

383

Paboro ibetsataigari ira Jeriposati.

1 1

gane canta Jeripoquë?taiguimini naro Paboro aisati Timoteo.Iriro aisa naro cantaca ibimantagayasintina Jesos Ira Agabisaicoontatsiri.Nasanguenataiguimini obirojeguintaquemisantatsiri aisati ira omisantantatsiaisati ira omitocoontatsi. 2Nocoguinipërosati ingábintsaiguemi PabatiTosorintsi aisati caninasati iromagoriasëretagaiguemi cara paneingomentoquëIriro aisati Jesoquirisito Atingomi.

Icarasiaqueri ira Tosorintsi Paboro.3-5Cara naqueincotaiguëmi

nacarasiaqueri Tosorintsi nacaninasëtëgobentaiguëmi.guimi tojainta pomitocotaiguina caranocomantëgotëri Jesoquirisito. Përosati

taiguëro ora Caninaro Nibarintsi irootiyamai. 6Aroque yoganinasëretaiguëmiTosorintsi paneingomentoquë. Aisatinigótasanti Ira parintacaro Iriatisatitsonguëmirone irooti cara iribocapaeQuirisito aisati ijita Jesos. 7Caninataquenaquengaiguimi negaca aroquentananintaiguimi pomitocotaiguinanta.

guëmi obiro. Iroro cara yomingaguëquina nocomantëgotëronta CaninaroNibarintsi pomitocotaiguina tepopasiquitaigue. Cara nocomantëgotëri

Jesos nogometasantaguequerimatsiguenga pomitocotaiguëna aisati.8

quimi nocoguininta naniajimi.Nanintaiguimi tojainta inintasantaguinaJesoquirisito. 9

guimi cara aiquero pijáiguëpinintobaganëma aisati pinintanëriTosorintsi aisati pigóiguëro ora icoguiarota përosati pingantaiguëro oracaninaro. 10Namanocotaiguimi carapiniantaiguemaro pairorapagueracaarota pigóiguero pingantaiguero oracaninaro. Aro piganinatiropaneingomento arota quero pipasiquiticara iribocapae aisati Quirisito.11Nocogasanti naro përosatipingantaiganaquero ora caninaro. Aroiromitocotaiguëmi Jesoquirisitopiquemisanquerinta. Aique iraniaiguëmimatsiguenga, tojai iraniacaninatasantëriTosorintsi.

Paboro itimobiqueri Quirisito.12Nopiguemisantacagane,

nongomantaiguëmiroti ora icanquinamatsiguenga yaca pigótacaqueri tojaimatsiguenga ora Nibarintsi Caninaro13aroquenta igóiguë omagaro carayomingabequina nocomantëgotirinintaQuirisito. Aisati igóiguëro antagaisatisoraro irasi igobeingarite Iromasatijegui.14Yomianquina carari përosatinocomantëgotiri Jesoquirisito. Iroroisintsisëretaguëtaiganaque tojai

PABORO ISANGUENAQUINERI JERIPOSATI

Page 384: Nomatsiguenga bible   new testament

384

quemisantatsiri përosati aiqueroicomantantaiganaquero IrinibareTosorintsi te intsoroguëmate.

15-17Aintapague ira comantëgotëriQuirisito carari teni inguenguenacaninasati. Ijique irobaquena.Icogaigabitaca imomiritacaguinairatsipiriasëretagaiguena yacairomingamentoquë. Aintasati

guëri Quirisito aroquenta inintaiguëna.Icogui iromitocotaiguena, igóiguiyomianquena nocomantëgotironta oraNibarintsi Caninaro. 18Jemita cara

pague.guëri Quirisito basini quemisantatsiri.Nacaninatasanti yamai tojainimatsiguenga comantëgotëri Quirisito.Aitosati aiquero nanganinatanaepërosati. 19

guina obiro, aisati naro omitocotinaIsëre Jesoquirisito aisati ojita IsëreCaninaro Tosorintsi.quina Tosorintsi arota antagaisatimatsiguenga iraniacaninataigueri aisatiquerota nacantagueti pairoraca ora teonganinate. 20Nocogasanti queronipasiquitëmati, carari noguiaquenangantaiguëri matsiguenga caninasatiiraniacaninataigueri Quirisito. Jirainocomantëgotëri Quirisito narocatingasatiquë matsiguenga. Yamaijemita nantimeta, jemita nangameta.Patiro nocogui nanguemisantasantiriQuirisito përosati. 21Arocanantimobiqueri Quirisito, nongomantëgotanqueri Iriro përosati. Arocanangamobiqueri, caninataque.Nanganinatanë nantiomoquerintajonoquë. 22Aroca nantimaque përosati,aro aiquero nanibatëgotaguequeriQuirisito, carari teni nogóte pairoracananganque. 23Aiti nocogui nantimaque.Aitisati nocogui nangamaque. Teni

nogótasante pairoraca nanganque.Nocogasanti nangamaque arota najáteJonogaguitequë. Caninataque

tanë. 24Aitosati nocogasanti nantimaqueyaca quibatsica arota nomitocotaiguemiobirojegui. Caninataquesati oca.25Yamai najique përosati nantimaqueobirojeguiquë arota nomitocotaiguemipinguemisantasantanëri Quirisito aisapinganinasëretobitaiguëri. 26Aitosatinantimaque pinganinasëretaiguënaronta boquënguitsine obirojeguiquëaisati.guëri Quirisito: “Iriro caninarisonori.

.

Ora inganque Jeriposati.27Përosati pinguemisantiro ora

Nibarintsi Caninaro. Pingantaigue oracaninaro arota ira basini matsiguengainguemisantaigueri Quirisito. Aique jemitanajáque obiroquë. Queroca niáti nanintinanguemocotaiguëmi piquengaigacapërosati aisati pitarobacaataiguipinguemisantacaguiri tojai matsiguengaora Caninaro Nibarintsi. 28Queropitsoroguiri ira quisaneinquimine. Cara tepintsorogaigueri, ironijagaiguëmariTosorintsi cara itsibataiguëmi obiroaroquenta yogabisaicotajimi carari aisatiironijagaiguëri Tosorintsi ingasitígatëri iraquisaneinquimi icantaguetinta ora teonganinate. 29Pinguenguema. Obirojeguiicoigaiguëmi Tosorintsi ipaiguëmiro carapinguemisantaiguëri Quirisito aisatiicoigaiguëmi cara pitsipiriobitaiguëri30cara ipëgatsataiguimi matsiguengacatsimari aisa icanta ipëgatsataiguënanaro jirai. Aisati piquemocotaiguënaitsipiriacaquinaro përosati irooti yamai.

Aisati pingantimari ibega Quirisito.

2 1Aroquenta icaninatagaigaimiQuirisito, aisa yoganinasëretaimi

1 2

Page 385: Nomatsiguenga bible   new testament

385

aroquenta inintaiguimi, aroquentaocantaiguëmi Isëre Tosorintsipiquenganeintaca, aroquentaocanquemi picantaneintëgotobacaaisati, 2piganinataiguena.nëma, pinguengaiganaquima. 3Queropomichati. Quero piquenga obiati,carari pinguenguema ora aisonori.Aisati pinguengueri caninasatibasiniegui ira quemisantatsiri.Piguibataigueri. 4Aisati pingábintseneriora iraisati basini quemisantatsiri,cagarori pasiati. 5Pinguengaiguemaaisati pinganguimari ibega Jesoquirisitocara iquenga jirai. 6-8Iriro Tosorintsi,carari cara jirai icanqueri: “Pabati,aroquenta anintasanotaguetirimatsiguengajegui pigáquinani iriroquë.Aro nojocanëro ora aisati nosiaquemipibega Obiro, aro nomatsiguengatanë

.Aro icanquero negaca.

notëri Tosorintsi Iriri, imatsiguengatapëcara otsomaaqueri iniro, icantariiromeraro matsiguengajegui.Iquemisanqueri Iriri irooti caraitsipiriaquero ora pasiguitagantsi caraicamaque corosiquë Iriro aisatiicantacagabecari ibega ógueri. 9Iroroora yoganiataguëtajiri Tosorintsiyoguibatairi ira Quirisito yogairiaganguisonoriquë. Icanqueri Tosorintsi:“Obiro Itingomisonoriguinte.Irinibacaninataiguemita matsiguenga:‘Obiro caninarisonori’. 10Iroro

pëmi, antagaisati inatsi jonoquë, aisatiiraegui inatsi quibatsiquë, aisatiomagaro inatsi osobiquë. 11Aisatiantagaisati ingantocotaiguëmi: ‘Obiro

.Irooti inganinatasantantanëma

Tosorintsi.12Iroro ora, nanintane,

taguëquimi piquemisantaiguënanta cara

natimaque obiroquë. Yamai teni ninenaro obiroquë, carari përosatipinguemisantaiganaqueri Tosorintsipingantaigue obirojegui ora icoguiaroquenta yogabisaicoquemi Tosorintsi.Pintsorogaigue querota picantaguetiroora te onganinate Irironta cobeingariTosorintsi. Piniacobeingatiri. 13Iriropaiguëmiro cara pininti pingantiro oraicocaquemi Iriro. 14Quero pabenta,

tane, 15

taigue, carari iraniacaninatimi.Caninasati pingante aroquenta obiroianiquitepague Tosorintsi. Pitimaiguiaganguisati matsiguenga ira cantaigatsiora te onganinate, patiro iquengaiguiroora te ongomeite. Aisati picantari ibegaosangueguitetatsiri tsitiniriquë, carapingomantëgotiri Quirisito,pigótacaqueri matsiguenga caraicantagueti ora te onganinate. 16Përosatipingomantaguetaigueri ora Nibarintsicaniatacagantatsiri. Aique carairibocapae Quirisito, poganinataiguënatenta nongomantaigabitimiro IrinibareTosorintsi. 17Jirai ira joríojeguiipaiguëri Tosorintsi oisha tojai.Yógaiguëri ishëro iraraa. Aisatinacantari oisha yamai naraatanë carairóquina nogometaiguëmironta IrinibareTosorintsi. Nanganinatanë nigótintaaroque popaigacari Tosorintsi obirojeguicara piquemisantaiguëri. 18Aisatiobirojegui pinganinataigue cantaca caranacaninasëretanë naro.

Iragáqueri Timoteo Paboro.19Aroca iraninque Atingomi Jesos,

naninti omanapague nagáquemiriTimoteo canta obirojeguiquë. Carairipigaima ingomantëgotapaimi arotananganinabentaiguëmi. 20Teni irinebasini cantari ibega iriro. Paniro

2

Page 386: Nomatsiguenga bible   new testament

386

Timoteo icábintsaiguëmi obiro aisanacanta cara nacábintsaiguëmi. 21Aintabasinipague iquenganontaiga oracaninatomotiri iriro, carari teinguenguero ora icogui Jesoquirisito.22Pigóiguëri jirai Timoteo naniaquericaninari cara itsibatëna imitocoquenacantaca notomisonori caranocomantagueantiro NibarintsiCaninaro. 23Noguiaque nagáquemiricara nogóque pairoraca inganquina naroyaca iromingamentoquë. 24NoguiaqueriAtingomi Jesoquirisito inganqueriIromasati iromisotocajina arota najáqueomanapague obiroquë naniaigaimi.

Icomantëgotëri Epajororito Paboro.25-26Yamai najique caninataque

nagátajimiri aisati Epajororitoopiguemisantane. Cani pigáquenari,tojai imitocoquena. Aisati itsibatënacara nantineri Atingomi iroontita caraitsoingobëna matsiguenga catsimariipëgatsatobëna. Aisati icantari soraroiquemisantiri itingomi iátsatiri, aisatiEpajororito iquemisantiri QuirisitoAtingomi iátsatiri tojai. Icogasantiiraniajimi. Piquemocotaiguëri ijanaitëyaca. Pogasëretocoigacari. Caraigóquero aisati yogasëretocotaiguëmiiriro. 27Aisonori ijanaitasantabitacairorome ingame carari icantaneintëtëri Tosorintsi yoguibegajiri. AisatiTosorintsi icábintsëna naro querotaicami Epajororito naroica querotanogasëretocotasantari. 28Yamai naninti

jiri iriro. Aique nomagoriasëretanë naroyaca. 29Cara piniaigabajirica

jiri, pingarasiatiri Tosorintsi carayoguipigaimiri Epajororito. Irirontacaninari iquemisantasantiri Atingomi.Piniacaninatobëri iriro aisati basiniicantari iriro. 30Cara imitocoquena

Epajororito pënibaque ingamobiqueriQuirisito naroica. Icanquemiroimitocoquena tenta pinaigueniobirojegui yaca.

Pigamaiguemari ira cogatsiimegaigaimi jorío.

3 1Yamai, nopiguemisantacagane,pinganinabentaigueri Atingomi.

Teni natsirisimaro oca nasanguenataiguëmica aroquenta omitocotaiguëmi.2Pigamaiguemari ira cogatsiingantacagaiguemi ibega jorío.Yogomeanti quero yogabisaicotiriTosorintsi ira te iritotima. Itsoigani.

neri iraneingomento. 3Aroca ototima

quë. Quero ogabisaicota Orari Isëre

taiguëmari Jesoquirisito, caraanguemisanqueri, aro iragabisaicotajáiTosorintsi, iraganinasëretáiroaneingomento. Aro anganinabentaiguëriJesoquirisito. Quero ogueiro carairagabisaicotajái cara angantecaninasati. 4Arome abisaicoontimarocara anganquero ora caninaro, queromeyaretina naro basini matsiguenga.Nobataiguëri aroquenta tojainacantabecaro naro. 5Cara nogabisë 7cataguiteri itoitëna. Naro joríosonori.Naro ebereo imatsiguenga Isirael iratimanënguitsi cara jirai. Aisatinomatsiguengatacari Benjamín itomiIsirael. Naquemisantasantëro oraisanguenaque Moisés jirai narontabariseo. 6Aroquenta tojai nocoquenanguemisanqueri Tosorintsi, tojainacatsimaque nocogabeca nógaiguerimeira quemisantaiguëri Quirisito. Jirainajique icantocotaguetasitari Tosorintsicara yogometocotaiguëri Jesos ItomiTosorintsi. 7Jirai nacanta negaca.Najitabeca naro caninari, carari yamai

2 3

Page 387: Nomatsiguenga bible   new testament

387

nigóque omagaro ora nacanque jirai teomitocotina tenta oganinasëretinananeingomentoquë. Jirai nacantasitaroora te omitocotina carari yamainaquemisanqueri Quirisito. Yamainacanquero ora caninaro. 8Naquiancayamai antagaisati ora najique jiraiiroonti te ongomeite. Nobatabeca jiraicara najique aintaca caninari sërari, narocaninarisonori. Nigótinta yamai queroyogabisaicotajina Tosorintsi narontajoríosonori querootisati nacantabetaroora caninari. Yamai patiro nocoguininogótanëri Jesoquirisito Natingomi.Naquianquero ora najique jirai aisaocantaro pibega cajara. Nojocanëro.Nojocanëneri Quirisito arotanaguiatasantiri aisa nogótasantiri 9aisatiirasintina. Cara naquemisanquero oraisanguenaque Moisés jirai, te oganinasëretina naneingomentoquë, carari yamainaquemisanqueri Quirisito,tëna Tosorintsi aisati yoganinatainaronaneingomento. 10Aisa ocantayoniaganquero Tosorintsi itasorintsitesintsirosonori cara yoganiatairi Itomi,nocoguini iritosongobentajina naroaisati arota iromitocotasantinanantimobiqueri.taigacái Quirisito, nocoguini aisananganquimari Iriro natsipiriaque ibiacaIriro cara nanguemisantacaguirimatsiguenga. Aisa ocanta icamobicái,nocoguini nangamobiquero omagaro oranacantagueti te onganinate. Nocoguininanganque antagaisati ora icoguiTosorintsi. 11Nocogasanti nogótiriQuirisito intimaque naneingomentoquëpërosati. Nocogui ingabiriquina aisatinanganquimari ibega Quirisitoicaniatanai.

Cara icomantëgotaa iriati Paboro.12Terai nogótasantiri Quirisito carari

nocogui nogótiri. Terai naretima

nangantimari ibega Iriro, carari coshoninoguiatiri nanintini nanganqueantagaisati ora icogui Tosorintsi. Iroroora yogabisaicotaguëquina Quirisito.13Nopiguemisantacagane, teraijengarinangantimari ibega Iriro, carari teninanguengairo ora nacanque cara jirai

tanëri Quirisito. 14Nantasantineri arotanogótasantiri. Icaimënani Tosorintsicanta Jonogaguitequë. Cara najáquecanta narequimari Iriroquë aisatiimënaro nanganquimari ibega Quirisito.15Obirojegui pameigaro piquengaomagaro aisa ocanta iquenguiroTosorintsi piquemisantaiguiri. Yamaipinguenguema iroro aisonori oranasanguenaquimi yamaica. Tecapinguenguema, ironijaaquemiroTosorintsi ora catingaro, 16cararinegaraca areca,nëro oca pogometáica IrinibareTosorintsi.

Icogui Paboro angantimari eiro ibega iriro.

17Nopiguemisantacagane, aisatipingantaiguena nibega naro. Aisatipinetsaigueri ira aguiataiguina arotapiguiataiguena antagaisati obirojegui.Pinguemisantasantanëri Quirisito.18-19Jirai nocomantapinintaiguëmi aintaobirojeguiquë quisaneinqueri Quirisito.

cotaiguëmi, tenta iraninte iriroongomantëgotaiguëri Quirisitoicamobicái cara corosiquë. Teintingomintimari Tosorintsi. Iroonti

tasita. Inibatëgotaiguiro ora icanque,iroonti ora pasiguitagantsi. Iroontiiquengaigui ora inatsi yaca quibatsica.Iriáiguë Sharincabeniquë. 20Carari teniaisa angantaiguemari ibega irirojeguieironta ianiquite Tosorintsi. Ajáque

3

Page 388: Nomatsiguenga bible   new testament

388

aiquero Jonogaguitequë cara Iriroquë.Yamai aguiaqueri iribocapae Atingomicara iraguëpë cara Jonogaguitequë IraJesoquirisito Agabisaicoontatsiri. 21Iriro

raca ora icogui cara itinaanaaicaniatanai ipasiniatitanai ibatsaquë.Cara iribocapae aisati, imasiniatipáiroasiati obatsa cara ojanaitë ongamaque,aisati ongantajimaro pibega irasi ibatsacaninarosonori. Itasorintsitequëimasiniatipáiro, quero acamaji aisati.

4 1Iroro, nopiguemisantacagane, tojainanintaiguimi, tojai nocogui

naniaigaimi, tojai nacaninabentaiguimi,tojai nacaigábintaiguëmi. Përosati

santiri.guimi. 2Yamai, Eboria aisati Síntique,namanocotaiguimi:tobaga. Iromitocotimita Atingomi.Pinguengaigaima aroquenta

.3Yamai nagáquemi,

tane, pomitocotaiguero ora pite tsinaneonibatobagajimata aisati. Ora piteposintsisëretëna omitocoquenaotsibataiguëna cara nocomantëgotëroora Nibarintsi Caninaro jirai. Aisatiomitocoqueri ira Quirimente aisa irabasini imitocotaiguëna. Aiti sanguenaricanta Jonogaguitequë cara Tosorintsiisanguenatocoqueri iripajiroeguiquemisantatsiri ira omitocoquena.Intiomotaiguëri jonoquë.

Pinganinabentaigueri Tosorintsi.4Obirojeguinta iraisati Atingomi,

pinganinabentasantaigueri. Aisati

gueri përosati. 5

guëmi antagaisati matsiguenga carapicábintsantasanti obirojeguiquemisantatsiri Jeriposati. Yamainasanguenataiguimi cara quero

ocosamaniti cara iribocapae Atingomi.6Quero picantasëretaigui obirojegui.

raca picogaigui pinguenguitsataigueriomagaro pingarasiataigueri aisati. 7Aroiromagoriasëretaquemi Tosorintsi.Carari te pairi ogótirone pairo tepingantasëretobite. Carari carapinguemisanqueri Quirisito imaiguëmicara pomagoriasëretanë, iroroomisantëmirone paneingomento aisatiora piquenga. 8Panibati,tacagane, nongomantaiguëmiro oca.Pinguengaiguero ora aisonori, queropamatobianti. Pingueincotiri iracaninari. Piniacaninatiripitingomipague. Pinguengaiguero oracatingaro. Pingantaguetiri caninasati irabasinipague. Piniantima pintimecaninasati, quero picantaguetëmati orate onganinate. Pinintobaguima,pomitocotobaguima. Pintaguetiro oraiquengaigaca matsiguengajegui ijiquerocaninaro. Aitica caninaropaguecantacha nega, pinguengaiguero,aitosati pinguengaiguero orainiacaninati Tosorintsi. 9Pingantiroomagaro ora nogometaiguëmi, oranocomantaiguëmi,baque. Pairoraca piniaiguë nantë naro,aro pintaiguero obirojegui aisati.Pinganqueroca negaca,sëtojeguiquë.

Ira Jeriposati tojai icábintsëri Paboro.10Jirai piquengasëretaiguina

pomitocoquina. Yamai tojainacaninabentiri Atingomi cara nigóquepicábintsaigaina aisati. 11Aisonoripicogaigabitaca pomitocotaiguenacarari tigueti ongantima iribocapëpomatsiguenga yaca. Te nongomantimiaitica pairoraca ora nocogui, teatisatinabentima yamai, aroquenta nigóque

3 4

Page 389: Nomatsiguenga bible   new testament

389

nacaninabentocotiro ora inatsira.12Nametaro cara te ine noperi aisatinametaro cara pinasanti. Nigótanërocara natimaque cara nitaseguë aisatinigótanëro cara natimaque cara tenatasegue. Nigótanëro nacaninasëretanëcara aiti tojai, aisati cara aiti arosata.13Isintsisëretaquina Quirisito arotanantineri Tosorintsi antagaisati oraicocaquina naro. 14Carari

tëgotëna. Piquemocotaiguënanatsipiriaque, aro picábintsaigaina.Caninasati picantaiguëro. 15Cara jirainaquenguitsataigapëmiro carapiquemisantaigabaquero ora CaninaroNibarintsi, pomitocotaigabaquenaobirojegui cara nojocanëro Maseronia.Paniro obirojegui ira botoibiritariQuirisito Jeripoquë pomitocoiguëna.Teni irine basini. Pigóiguëro oca. 16Caraninasegui Tesarónicaquë popagantënariquirequi. Aique basini popagantainari.17Te nomanimiri ira popagantaiguëna,carari cara popagantënari piguireguite

guëmi. Yamai nocogui aisatiiromitocotimi obirojegui Tosorintsi.18Yamapënari Epajororito antagaisatiora popagantaiguëna. Caninataque orapicantaiguë. Aisonori popaiguëri

Tosorintsi omagaro cara popaiguënari.

guëmi. Yamai nágobëro antagaisati, teniinae ora nocoque cani aitinta tojai.19Cara piquemisanqueri Jesoquirisito,popaiguënaro ora nocoque. Aisationganquima imaiguëmiro Tosorintsiantagaisati ora picogaigui. Irirocasintaro omagaro caninaro. Iroroimasanotaguëquimiro tojai Irirontacaninarisonori. 20Icaninatasanotipërosati Pabati Tosorintsi. Iroro oraintsome aniacaninatasantaguëqueri.Intsome antingomintasanotaiguemari.Aroque.

Itsonquero Paboro ora isanguenaquineri Jeriposati.

21Pobetsataiguenari canta antagaisatiira quemisantaiguiri Jesoquirisito.Icaegui quemisantatsiri naroicaibetsataiguimi obirojegui canta.22Ibetsataiguimi antagaisati iraquemisantatsi ibangoquë Sésar iraigobeingarite Iromasatijegui. Aisatiomagaro basini quemisantatsiri yacaIromaquëca ibetsataiguëmi. 23Nocoguiniingábintsasëretaiguemi AtingomiJesoquirisito.Aro ocarati ora nasanguenaquemi.

Paboro

4

Page 390: Nomatsiguenga bible   new testament

390

Paboro ibetsataigari Corosasati.

1 1¿Aintajeguibi, Corosasati?Nasanguenataiguimini naro Paboro.

Naro iragátane Jesoquirisito,naquenguitsatocotirini. Iroro icocaquinaTosorintsi. Nacaraqueri yaca iraTimoteo opiguemisantane.2Nasanguenataiguëmiro antagaisatiquemisantaiguëri Tosorintsi caraCorosaquë. PiquemisanquerintaQuirisito, obirojegui nopiguemisantane.Nocoguini aiquero ingábintsaiguemiPabati Tosorintsi aisati iromagoriasëtagaiganaquemi cara intimacagaiguëmicaninasati.

Paboro icarasiatocobintiri Corosasati.3Përosati namanocotopiantiri

Tosorintsi iromitocoiguemi; aisatinacarasiatopiantiri Tosorintsi, IririAtingomi Jesoquirisito. Obirojeguinacarasiatocobintimi. 4Tojai

sanotaiguëri Jesoquirisito Atingomi,

nepague. 5Jirai piquemaqueroNibarintsi Caninaro,queri Jesoquirisito,quemi. Aisonori piquemisantobëro.Yamai pigóiguë iromoncaraqueroTosorintsi omagaro Irinibare, pigueiriAtingomi cara iráganëmi cantaJonogaguitequë. 6Irootisati Nibarintsipiquemisantaigabaquero obiro, yamai

ojátagueque omagarojeguiquëmatsiguenga. Cara piquemisantobëropigóquero aisonori icábintsaiguëmiTosorintsi ipasiniatitaiguëmi. Aisaocanta iquemisantaigabaquero basiniatimatsiguenga,naque. 7Caninasati icomantaiguëmirojirai Epájaras. Iriro icantina nibeganaroegui, përosati icanquineri Quirisito.Caninasati icanquineri, icomantëgotëricara nococaqueri naro. 8Ipoque,

guëro Isëre Tosorintsi pinintasantaiguëripopiguemisantaneegui.

Yamanocotaiguëri Corosasati Paboro.9Iroro cara naquemocotaiguëmi

piquemisanti, noparintaigacanamanocotaiguëmi. Përosati namaniriTosorintsi:“Pomitocoigueri Corosasati.Pigótacaguiri omagaro pingocagaiguëri.Pomeri Pisëre ogótacaguiri ati picantaObiro aisati pogometasantiri ationgantima iraguiataiguëri

. 10

guëmi cara iromitocoquemi pintimaiguëcaninasati arota inganinabentaiguemiAtingomi, cara pingantaguetineri oracaninaripague.guëmi cara iromitocotimi aiqueropijátanëtigue pigótasantanëri Tosorintsi.11

raca caninari; ingantacaquimiro Irironta

PABORO ISANGUENAQUINERI COROSASATI

Page 391: Nomatsiguenga bible   new testament

391

nori. Pingantiro antsinisati, queropitsirisharo, pabetiro ora comëtaro,pinganinabentiro. 12

piantëri iromitocotimi pingarasiatiriPabati Tosorintsi aroquenta tojaiicantocobentaigacái. Yoganinasëretáiarota ajátaigue canta imaáiro oraicasijacái. Canta antsibataigapëmariantagaisati quemisantatsiri cara pinicataguiterisonori.

Paboro iquenguitsatocoqueri Jesoquirisito.

13

santi, atingomintabetari Satanás aisatiigamagaritepague. Yasintabetái Satanáscarari yogabisaicotajái Tosorintsi, yamaiyasincái Itomi Ira inintasanoti. Yamaiatingomintasantari AtingomiJesoquirisito. 14Icamobicái,jáiro ora acantaguetomotiri Tosorintsi,iroro ijocobentaguëtajáiro,tajái. Icábintsasanocái, yamai queroiquengairo Tosorintsi ora acantagueti teonganinate.

15Te iraneingani Tosorintsi, carariipoque Jesoquirisito Itomi,tacari, yoniagacáiri ati icanta Iriri.Jiraisonoriguinte Quirisitoobaquenguitsi itimanë Irianti,teraiquerai ine pairoraca. 16Iriroobetsiquëro omagaro: Jonogaguite aisatiJonogaguitesati, quibatsi aisatiquibatsisati, iraegui aniaiguë, aisatiiraegui te iraneingani, antagaisati. Aroyobetsicaiguëri omagaro te iraneingani:ira agátachari, obatacagantatsiri,itingomipague, omagaro yobetsiquëriQuirisito. Te irobetsicasitimari, iroonti

mari, irobatasantiri. 17Irinagaque inëjiraisonori Quirisito ibatasantaguequeroomagaropague ora yobetsiquë. Igáantiroantagaisati, përosa ocanta; querocaitasongobentiro, omagaro quero pinai.

18Aquianca eiro aguitoquë. Oraaquianca agáantimaro omagaro oraanganque obacoquë, aguitiquë,obatsaquë, omagaro. Aguito iroontiotingomi obatsa igáantaro omagaro.Aisa icanta Quirisito cantaca iguitoantagaisati quemisantatsiri,igáantaigacái Irianti Atingomi.Icamobicái, icaniatanai. Iriro

chane. Itimaji Iriro, aro itimacagajiriiraegui quemisantiri, igáantiri omagaroIrianti Itingomi antagaisati.Ibatasanotaiguëri, 19itasorintsitasanotiIrirosonorinta Tosorintsi. Iroroicocaqueri Iriri, icaninabenqueri Itomi.20Jirai aguisaigabitari Tosorintsi,ipëgatabitari eiro. Aique icamobicái

cáiro iraraa. Yoganinasëretacái, aroyamai ágacaninatobaca eiro aisatiTosorintsi. Aisati cara icamaqueQuirisito, yobetsiquëneri omagaroquibatsisati aisati Jonogaguitesati arotairaniacaninataigabaqueri Tosorintsi.

Paboro iquenguitsatocoqueri Corosasati.21Jirai te pigóigueri Tosorintsi, te

pinguengasëretaiguemari,tari. Iroonti piquengaiguëro ora teongomeite, picantaguetiro. 22Carariimatsiguengatapë Quirisito,guëmi, piquemisantaiguëri, aroyoganinasëretaiguëmi. Yamai Tosorintsiaisati obirojegui págacaninatobaca.Yamai imagoriasëretagaiguëmiTosorintsi. Yamai iniacaninataiguëmiaisa ocanta te pingantaguetëmatepairoraca quimingaro. Yamai queroiquenguëtaimiro ora picantaguetabecajirai. Ijitaiguëmi iraisati. 23Carariicocaquemi përosati aiquero

queri. Përosati piguiaqueri Atingomiirooti cara iripigapaima. Pigóiguë cara

1

Page 392: Nomatsiguenga bible   new testament

392

pibiraanaca Irinibare Tosorintsiomagaroguitequë matsiguengapaguequë.

queri. Aisa naro nibiraquero Irinibareaisa icanta tojai basini otsatengantiro.Obiro icomantaiguëmi Epájaras. Yamaipigótiri Tosorintsi,quemi. Quero poperabentaro yamai,quero pomaguisantiro.

Paboro yogomequeri ora te ogótingani jirai.

24Tojai itsipiriasanotë Quirisito orairagabisaicoontëmari antagaisatiquemisantaiguërine. Yamai aisatinosigari Quirisito, natsipiriobitaiguëmicara nanguemisantasantacaquemi, aronacaninatanë. 25Icanquena Tosorintsi:“Pomitocotaigueri omagaropopiguemisantane; pogometasantaigueri

. 26Aro yamai nogometaiguëmiro ora te ogótingani jirai. YamaiTosorintsi igótacagaiguëri omagaroquemisantatsiri. 27Icogui Tosorintsipigóiguero ora icantaiguëmi yamai;iroro caninarosonori nibarintsi. Cagaribiobirojegui jorío, carari coshoniyogasantaiguëmi Quirisito, yoguëmiroIsëre pasiquë pisëre. Yamai pigóiguëobiro irasi, aisati Iriro pasiegui,

guëri përosati. 28NocomantëgotaiguëriQuirisito, aisati nogometaiguërimatsiguenga: “Pijoquiro orapicantagueti te onganinate, coshonipiguiatiri Quirisito, aiquero

.Nocogasanti irogótasantiri Atingomiantagaisati nopiguemisantane. 29Iroronopomiribirica nacantasanotëneriQuirisito yosintsitëquinanta.

2 1Nocogui pigóigue cara përosatinopomiribintaiguëmi. Tojai

namanocotaiguëmi, nacantopiantiriTosorintsi iromitocotimi obirojeguiCorosasati aisati opiguemisantane caraIraoriseaquë aisati omagaro basiniquemisantatsiri te iraneina.2Nacantasanotëneri Atingomi arotapinganinasëguima. Aisati nocogui pisëretimariTosorintsi, aisati cara inomotasantimiora pigóontimaro ora icocaquemi. Aisatinocogui irogótasantacaguimiri Ira jiraite irogótingani, Irianti Quirisito.3Igótasanotiro omagaro Iriro,igóontasantaro antagaisati. Aiquerotiaiqueroti ironijaquemiro carapiguiatanëri.

Pigamemari matobiantatsiri.4Pigamema iromatobiquimica,

irinibaantëmiro caninatsaro irinibare.Iroro nocomantëgotaguëqueri Quirisitocaninarisonoriguinte. 5Aintana naroyaca, tesonori nantsibataiguemi canta,carari tojai naquengasëretëgotëmi.Nobesëreobiquemi cara caninasatipitimaigui aisati piquemisantasantanëriQuirisito. 6¿Teco jirai pisëretanacariAtingomi Jesoquirisito,queri? Aroque yogabisaicotajimi. Yamaipërosati pisëretanëmari antagaisaticataguiteri, pinguemisantanëri, coshonipiguiatiri. 7Nosiacagantëmiropanguirintsi; iroronta opari iaguiroaisati iroro sintsitacaguiro. Aisatipicantaro obiro piguëshoniquimariQuirisito, aro irogótacaquemi aisatiirisintsitacaquemi. Përosatipinguemisantasantiri, carayogometaiguëmi jirai. Aisati pingantimapërosati pingarasiatasantaigueri

guëmi.8Arotasha pine: quero piquemisantiri

ira cogabitacha iromatobitaiguemi.Iroonti irogometaiguëmi omagaro

1 2

Page 393: Nomatsiguenga bible   new testament

393

iquengasëretagueta iriro, aisati oraigótaguetabeca. Iroonti tsoigagantsi,iroonti irogomeantane matsiguenga jiraite irogóigueri Tosorintsi. Iraogometasitimiro teni iranintepinguemisantiro ora yogometaiguëmiQuirisito. 9Cara imatsiguengatapëQuirisito icampái eiro cara pini obatsa.Aisati itasorintsitasanoti IrirontaTosorintsi. Iroro yoniagaguëcái, atiicanta Iriri. 10Aroquenta poguëshonicariQuirisito, yoguëmiro Isëre pasiquëpisëre, itasongobentaiguëmi obirontairasi. Iriro Itingomisonori omagaroinaigatsi, ibatasanotaiguëri antagaisatiagátachari, obatacagantatsiri,itingomipague, antagaisatipague.11Yametaiga joríojegui itota oraicantabeca imatsiguenga Abaram. Aisaocantabeta yamai cara pitoquimame,carari te omitocotimi. Carari yamaiijocaquemiro Quirisito ora picantaguetijirai cagaro caninatatsi. Yamai teongogue angantaguetopiantairo ora teonganinate aroquenta ipasiniatitaigaáiQuirisito. 12Cara pobaotisabiritaigacari,aisa ocanta pitsibatari Jesos caraicamaque itiaca icabiritanaa. IniaiguëmiTosorintsi aisa ocanta picamaque obiro,pitiaca, picabiritanaa. Obironta irasiQuirisito te pingantaguetopiantairo teongomeite cantaca jirai; aisa ocantapicamobiquero ora quimingaro. Caraicaniatanai Quirisito, aisa ocantapicaniatanai aisati. Yamai pinasitaigaa,piquenguirinta Tosorintsi Ira tinaajiriQuirisito. 13Jirai cantaigaquibipicamaqueni te pinguengaigueriTosorintsi, tenta pinguemisantaigueri,teatisati pitotima,gabitaro pairoraca te ongomeite. Yamaiicábintsaiguëmi Tosorintsi carapopabacari Quirisito, itimacagajimi caraaisa ocanta itimacagajiri Itomi,ijocajimiro picantaguetiro quimingari.

Yamai te pinintaigue pingantaguetajiropigóiguënta pintiomoqueri TosorintsiJonogaguitequë. 14

rome, carari te omoncaratiro eiro.Pigótacagaigacái ainiro acantaguetiajáqueme Sharincabeniquë. Irorocantënguicha icamobitaigaái Quirisitocara corosiquë, ora yogabisaicoontaái.Imoncaratobicáiro isanguenare Moisés.Yamai quero opomiribintaaro. 15Caraicamaque Quirisito icabiritanaa,yagobiaiguëri omagaro agátachari aisatiobatacagantatsiri irianti camagaripague.Igótacagaigacái cara quero inintacaguiricamagari yagobiaái; imetocobintacáiQuirisito.

Quero piquenguiro yogometaguetabetimi matsiguenga.

16Te onganinate cara inguisabiritimiromatsiguenga ora papi aisati ora póga.Aiti cataguiteripague imoncaratiro jorío,aisati ora imagorianta aisati carairishongapaima manchacori irirai aisatiosarini. Icogabeca pingantaigueroirootisati icanque iriro. Queropomoncaratiro obiro,tiri cara inguisabiritimiro. 17Jirai tojaiyametaguetaiga jorío, iquengantariTosorintsi. Carari yamai aroque yarecaQuirisito. Irianti Irirosonori, Itingomiantagaisati. Moncaraca yamai. Queroogatsitairo ora yametaigabitara jorío.18Pigamema. Quero pinintacaguiriyamatobitimi. Jemita iritsoenguimica.Ingantaiguëmi: “Pingantina nibega naro.Teni nongomeite.mari irisaanganetsite Tosorintsi, aroiragabisaicocái. Yoniaguëna, naniaqueriira te iraneingani. ¿Piniaqueri obiro?Aro yoguibatabitaca.tiri. Itsoigani. 19Te inguengueri Iraobatasanotacái, Atingomi Jesoquirisito.Te iraninte irogótiri. Carari eiro

2

Page 394: Nomatsiguenga bible   new testament

394

aquengasëretari Quirisito,cái, imitococái, coshoni ogobaga,acantasantineri Tosorintsi ora icocacái.

20Icamaque Quirisito. Yamaiiniaiguëmi Tosorintsi aisa picantapitsibatari Quirisito cara corosiquë.Iniaiguëmi aisa picanta picamaqueobiro aisati.sitaro picantasitabecaro ora icanquemimatsiguengapague querontapogabisaicotimi? 21Icantabequimi:“Aroca picogui pigabisaicotima, queropotsagatiro oca, quero paaguiri iraibatsa, . 22¿Tecoingantasitimaro matsiguenga carayogometasitaiguëmiro negaca? Pinetse¿Teco asi oguiro opapinintaiguerooperi? Aroca opëro, aroque: teongantëmatiro asëre. 23Aroca irititëmamatsiguenga, ijitabeca igóti, ijitabecaiquemisantasanoti, ijitabeca teirobatima, ijitabeca icantasantineriTosorintsi. Carari itsipiriasita cara itica.Cara irititima, përosati ingoguiroingantaguetiro cagaro caninatatsi, aisatipërosati yoguibata.

“Caninasati pintimaigue”, icanque Paboro.

3 1Jirai te pigóigueri Tosorintsi,

quë.guëmi, icaniatanai, iáque jonoquëisobigopë ibacosonoriquë Tosorintsi.Piquemisanqueri, yogabisaicoquemi;aroquenta itimaaji Iriro, itimacagajimiobiro aisati. Yamai quero piátiSharincabeniquë, pijáiguë aiquerojonoquë. Pingogasantiro pinganque oraicogui Atingomi aisati pingantaiguemariibega Iriro. 2Pinguengasëretima atiracapingantima canta Jonogaguitequë;quero piquengasëretapinintiro atiracapicanta yaca quibatsica. 3Carapiquemisanqueri aisa popabacari

Quirisito Ira camobiquimi, aisa ocantapicamobiquero obiro ora pameta jirai teongomeite. Yamai quero piquengairoora inatsi yaca quibatsica, queropicantaja pibega jirai. Yoganiasëgaimi Tosorintsi, aro pintsibatanëmaripintiomotaiguëri Jonogaguitequë.4Aiquenta iripigapaima Quirisito yacaquibatsica, Ira aganiataái. Iragáantapëroomagaro, aisati pintsibataiguëmariobiro aisati pinganquimari ibega Iriro.

“Quero pogatsitairo ora picantaguetabeca jirai te onganinate”.

5Yamai obirojegui irasi Quirisito,picamobiquero quimingari. Aro queropogatsitairo ora picantaguetabeca jiraite onganinate. Sërari, quero pintirotsinane cagaro pijina. Tsinane, queropintiri cagari pijime. Queropomaguimpianti. Quero pinebetarotsinanepague; quero pinebetarisëraripague. Quero pinebetaguetaro orayasintagueta. Ora pinebetaguetara,picantacacaro pitosorintsite; cagariTosorintsi, irianti pobabane. 6Tojaiocapague icantagueti matsiguengajeguite inguemisantiri Tosorintsi. Iroroinguisaguëquimari Tosorintsi yamaiaisati caraquenta. 7

taro obirojegui, pasi poguiro. 8Yamaipijocaigairo omagaro cantacha nega:quero piguisëntobaga, queropitsimajengatobaga omanapague, queropicatsimanijintobaga, queropicabegobaga, quero pinibatiquimingari. 9Quero pamatobitobaga.¿Teco yamai pomasiniatitajima? Queropogatsitairo ora picantaigabita jirai.10Carari ipasiniatitasantëmi Tosorintsi,

quemi Tosorintsi, irogótacaquemiro oraiquianca Iriro. Aisati aiqueropingantaiganaquimari ibega Iriro carayobetsicanëmi jirai. 11Teni inguenguero

2 3

Page 395: Nomatsiguenga bible   new testament

395

Tosorintsi atiraca acantaiga: jemitaeiroca jorío, teca jemita; aroca otota,teca jemita. Te inguenguero atiracaopaniaca, pairoraca igóiguë eiro. Jemitaobimantagaca, jemita teca imimantëtái.Iroonti iquianque aquemisantiricaQuirisito.

Ati icantaiga quemisantatsiri.12Pinetse, icoigaiguëmi Tosorintsi

iraisati. Inintasantaiguëmi aisati icoguipiganinatasanotanëma. Icocaquemi pasipoguiro pingábintsante aisatipingantaneintëgotante. Queropoguibata, quero pipëgatsatarimatsiguenga ira quisëmine, pinibatiricaninasati, antsinisati pingantiri.13Pomitocotobaguima. Quero pipëgatariira cantëmi ora te onganinate, cararipingábintseri. Pijocajineri, queropiquengairo ora icanquemi, aisa ocanta

moqueri quero iquengaimiro.Pingantimari ibega Iriro. 14Panibatiyamai: pinintasanotobaganëmaantagaisati quemisantatsiri. Arocapinintobaganëma, aro pinguengasëbaquima,nëma, aiquero pingantaiguëmariAtingomi. 15Nocogui pinganinabentiriQuirisito Irironta paniro Atingomi.Pigóiguë icoigaiguëmi pinguengasëretiriIriro aisati pomagoriasëretaigue aisaticoshoni pogobaguima. Aisati icoguipërosati pingarasiatopiantaigueriTosorintsi. 16Përosati pinguengasëretiroora yogomeque Quirisito. Caraigótacaquemi, aro pogometobaganëmacaninasati, piganinasëretobaganëma.Pingántataigueneri Tosorintsi Irinibare,pingántabentiri, pingántatëgotiri caraicábintsasantaiguëminta Quirisitoaitosati pingarasiasëretiri Tosorintsi.17Te ongogaigue iripasiguitaigáiAtingomi Jesos. Aro pairoraca pinibati,

pinibatiro arota inganinatanë Iriro.Pairoraca pinganque, pingantineri Iriro.Icogui irisintsisëretimi piganinatiroomagaro ora pinganque. Aisatipingarasiatiri Pabati Tosorintsi.

Ati angantiri omatsiguenga.18Tsinane, pinguemisantiri pijime.

Iroro icocaquemi Atingomi. 19Sërari,pinintasantiro pijina,tiro. 20Janequi, pinguemisantiriasintaiguimi, pairoraca inganquemiiroronta oganinatiri Atingomi. 21Aintacapitomipague, quero piguisasitaguetariarota quero itsirisimi. 22Obirocaibimantaga, pinguemisantasantiri iramananquemi, pairoraca inganquemi.Quero pamatobitiri; queroca inetsimi,caninasati pingantineri, quero poperata.Aroca pitingomintari Atingomi, aropisintsibentineri pobatorote ira pintine.23Pairoraca pinganquineri,neri aisa onganquima pisintsibenquineriAtingomi, cagari paniro pobatorote.24Aroque pigóiguë pairoracapinganquineri Atingomi Jesoquirisito,aiquenta imëmiro caninaro,

quënta, ingantocobentaiguëmi. 25Iriantiira cantapinintiro te onganinate,iratsipiriaque aintanta ira casitígatërine,jemita ibimantaga, aisati jemitaibatorote.

Përosati pomanocotiri Tosorintsi.

4 1Aintaca matsiguengapomanantane, caninasati

pinebetsiquiri, pingábintseri.Nogótacaquimi aintasati Pitingomi caraJonogaguitequë, igóque antagaisatipicantagueti. 2Përosa pingantaiguemapomanocotaigapinintiri Tosorintsi,pomanocotima obiati, pomanocotiripomatsiguenga.tiri Tosorintsi icábintsaiguëminta.

3 4

Page 396: Nomatsiguenga bible   new testament

396

3Pigóiguë cara yomianquina aroquentanocomantaguequeri matsiguengajeguiatiraca ongantima iragabisaicoqueriQuirisito. Yamai nocogui pomanocotinanaroegui aitosati, arota iromitocotinaTosorintsi nanguenguitsatocoqueriAtingomi yaca iromingamentoquë.4Pomanocotina arota notsatenguinerinongomantëgotiri Quirisito catingasatiarota inguemasantobëro matsiguenga.5Aisati obirojegui, cara pitsibataigari irate inguemisante, pintime caninasati, aroiraniaquemi, irogóiguë caninariAtingomi. Aisati caninasatipogometaguetiri, quero poperataro.6Cara pinibataguequeri, pingábintseri.Quero paseriguiri. Aroca irosomiquimipairoraca, caninasati potabitiriingogantanëma iriro inguemisante.

Isanguenatocoqueri Tíquico.7Yamai nagátaiguëmiri Tíquico,

opiguemisantane. Icanquineri Atingomiomagaro ipëri inganquineri.

queri Atingomi. Ingomantaigapëmi atinacanta naro yaca. 8Iroro nagábiriqueri,ingomantëgotaigapëna, aisatiiraganinataigapëmi obirojegui.9Intsibatanëmari pomatsiguenga iraOnésimo. Nanintasantiri. Iriatisati iriroopiguemisantane, icanquineri Atingomipairoraca icogui. Aro ingaraque pitecomantapëmine omagaro nacantaiguëyaca.

Ibetsataigacari Corosasati.10Aintasati natsibatacari yaca

yomianqueri Arisitárico, ibetsataiguëmi.Aisati ibetsataiguëmi Maricos, iraireintitsari Berinabé. Aroque

piquemocoqueri Maricos; arocairarequimi, págacaninatobëri caninasati.11Aintasati yaca Jesos, aitosati ijitaJósito, ibetsataiguëmi. Icaegui mabairianti jorío, icarataiguina caranocomantaguetiri matsiguenga atiocanta iragáantane Tosorintsi. Tojaiyoganinasëretaiguëna. 12Aisatiibetsataiguëmi Epájaras pomatsiguenga.Icanquineri Quirisito antagaisati oraicocaqueri. Tojai yamanocotaiguimiiromitocotimi Tosorintsi, irisintsisëtimi pingantaigueneri omagaro oraicogui Iriro. 13NocomantëgotëriEpájaras:guimi obiro, aisati ipomiribintaiguëriira Iraoriseasati aisati ira Iyeráporisati.14Aisati ibetsataiguëmi Irocasjompiantatsiri, ira nanintasanti. AisatiTémas ibetsataiguëmi.

15Nobetsataigari omagaroopiguemisantane cara Iraoriseaquë;aisati nobetsataro ora Nimpas aisatiantagaisati quemisantatsiri irabototaigacha cara obangoquë. 16Ocanasanguenareca pinibataigueneriomagaro quemisantatsiri obirojeguiquë.Aique pigaganëro cara Iraoriseasatiquëquemisantatsi; irinibataigabaquero iriroaisati. Aiti basini sanguenari oraimagantëmi iriro; pinibatobëroobirojegui. 17Pingantiri Ariquipo:“Pingantasantiro ora ipëmi pingantineri

.18Yamai oca nasanguenatica naati

nobetsatanquemiro. Aintana naro yaca.Quero popeicotina cara yomianquinayaca cara iromingamentoquë. Nocoguiingábintsaiguemi Tosorintsi.Aro ocarati ora nasanguenataiguëmi.

Paboro

4

Page 397: Nomatsiguenga bible   new testament

397

Paboro ibetsataigari Tesarónicasati.

1 1

gane obiro botoibiritari Quirisitocara poeboroquë jitacha Tesarónica?Naro Paboro aisati itsibatina Timoteoaisa Siribano (iriati Siras)taiguimi obirojegui iraisati Tosorintsi.Iriro Pabati aisa Atingomi Jesoquirisito.2Nocoguini përosati ingábintsaiguemiIriro, aisati iromagoriasëretagaiguemicara paneingomentoquë.

Tojai iquemisanti Tesarónicasati.

Përosati nacarasiataiguiri Tosorintsiaroquenta picantaiguiro obiro oracaninaro. Aisati përosati namanocotiri3Pabati Tosorintsi naquengaiguimipintaiguineri Tosorintsi aroquentapiquemisanqueri. Aisatinaquengaiguimi cara pomitocotaiguëri

queri aroquenta pinintaigueri iraTosorintsi aisa pinintobaca. Përosaticara pogueiri Atingomi Jesoquirisitocara iripigaima. 4

gane, nigóigui inintaiguëmini Tosorintsiaisati nigóigui icoigaiguëmiicasiriconiatitaiguëmi obironta iraisati.5Jirai cara nocomantaigapëmiroCaninaro Nibarintsi,maro. Nigóiguë ora Caninaro IsëreTosorintsi ogótacagaiguëmi aisonori oranocomantaiguëmi. Aisati pigóigui

obirojegui atiraca nacantaiga caranoniagaiguëmiro Irinibare Tosorintsi.6

gapëmi. Aro posigaiguëna obirojeguiora nacantaiguë naroegui aisati

gaiguëmi matsiguenga. Carari ora

guëmi cara pitsipiriaguë. 7Cara

tsiri cara Maseroniaquë aisati caraAcayaquë igóiguë caninataque aisatiingantaiguëma pibegaigaca obiro.8Aisonori pogabisobacaro ora Nibarintsiora ipacái Atingomi. Te paniroinguemocotaiguemi Maseroniasati

quemi tojai basinipague matsiguengacara piquemisantaiguiri Tosorintsi.Yamai teni nanibatëgotaiguemiaroquenta igótocotaiguëmi 9aisati

taigabaquena. Igóigui cara pijocaiguëripobabaneegui cagari Tosorintsi,yamaicari piquemisantaiguiriTosorintsisonori Iriro caniari aisatipoguiaiguëri Iriro. 10

taiguëmi cara përosati poguiaqueriJesos Itomi Tosorintsi irooti carairibocapae cara Jonogaguitequë.Icamaque Iriro aique icabiritajiriTosorintsi yoganiatairi, aiqueyogainocanaa carari aique iripigaima.

YOGUIBATË PABORO ISANGUENAQUINERI TESARONICASATI

Page 398: Nomatsiguenga bible   new testament

398

guëri Tosorintsi iraegui teinguemisante.

Ora icanque Paboro Tesarónicaquë.

2 1Yamai pigóiguë,cagane, teni najátasitima jirai cara

naniaiguëntimi. 2

naro ora pasiguitagantsi. Caraobirojeguiquë ipëgatsataigabaquinamatsiguenga itsoiguëgotëna. Carariimitocoiguëna Tosorintsi yosintsisëguëna te nontsorogaigue iroontitanocomantaiguëmiro Caninaro Nibarintsiora ipaiguina Tosorintsi. 3Aisati

timiro ora Irinibare Tosorintsi. Tenomatobitaiguemi, teatisatinongogaigue ora te onganinate. 4Carariiniantaiguëna Tosorintsi, igáquenanongomantaiguëmiro IrinibareCaninaro.guena matsiguenga, iroonti nocogasantiiraniacaninataiguena Tosorintsi Irirontaogótiro omagaro ora aquengasëgara. 5

guemi cara pinganinatasantaigue. Tenangantasitimi, .Te nomatobitimi. Te nongogaiguepiguireguite. Igóti Tosorintsi caraninibatimiro ora aisonori. 6Teatisatinongogaigue piniacaninataigabaquinaobirojegui teatisati basini. 7Aisonorinaroegui iragátane Quirisito. Irorocaninataque piniacaninataiguena.Caninataqueme nangantimime carapintsorogaiguena carari te nanintiro.Cara obirojeguiquë te nangantimariibega pitingomi. Nacábintsaiguëmi aisanacantaro pibega tsinane otsotacaguiriojaniquite ocábintsëri caninasati. 8Tojainanintasantaiguimi.guëque aroquenta nocomantaigapëmiroora Caninaro Nibarintsi. Te nomichatetojainta nanintasantaiguimi irooti cara

nitsongaiguëro nasintsire caranomitocotaiguëmi.

9Piquengaiguina,gane,taiguë nomagotasantë caraobirojeguiquë arota nopënabentiropairoraca nocogaiguë, tenta nongoguenobomirintsitaiguemi iroontita caranocomantaiguëmiro Irinibare Tosorintsi.10Obirojegui piniaiguëna caranatimaiguë caninasati obirojeguiquë.Aisati igóti Tosorintsi atiracanacantaigaca.nane pairoraca ora te onganinate.11-12Aisati pigóiguë nacaninasëguëmi nogometaiguëmi caninasati aisatinacantari ibega sërari cara yogometiriitomijegui. Nigátaiguëmi pinganquecaninasati arota iraniacaninataiguerimatsiguenga Ira Tosorintsi Irirontacoigaiguëmi pintiomotaigapëri cantaitimirori Iriro cara yosangueguitetasantiTosorintsi iragáantanequë. 13Iroronacarasiataguëtaiguëri Tosorintsipërosati, cara caninasati págobëro oranocomantaigapëmi tenta ongantimanasi nanibare, carari pigóiguë aisonoriiroro Irinibare Tosorintsi orapiquemisantaibagaque.gaigapëmi poganinasëretaigapëmi.

14Nopiguemisantacagane, carapitsipiriaiguëro ora icantaiguëmipomatsiguenga te inguemisantaigue,aisati picantaigacari ibega irabotoibiritari Tosorintsi iraegui iraisatiQuirisito cara Joreaquë. Canta,iguisaiguëri imatsiguenga jitacha jorío.Cara obiroquë iguisaiguëmipomatsiguenga aisati. 15Ira joríoyógaiguëri Ira Atingomi Jesos aisati

pague icharineegui jorío. Aisatiicantaiguëna naro iguisaiguënaijocaiguëna poeboropaguequë, teiraganinatiri Tosorintsi negaca. Ira jorío

1 2

Page 399: Nomatsiguenga bible   new testament

399

iguisanijintaiguëri antagaisatimatsiguenga 16tenta iranintacagaiguenanongomantaiguemiro IrinibareTosorintsi obirojegui cagari jorío. Teniingogaigue pinguemisantaigabaquero

cotaigaimi Tosorintsi. Përosati aiqueroiátaiganaquitigue icantaguetasanti tojaiora te onganinate, aro inguisaiguëriTosorintsi ingasitígatasantaiguëripërosati.

Icogui Paboro iraniaigairi ira Tesarónicasati aisati.

17Nopiguemisantacagane, caraatsipariobaca te aniobagajimaomanapague,guemi përo cara naquenganeintimi.Yamai nocogasanti naniaigaimi aisati.18Nocogabetaja naniaigaimi obirojeguinaro Paboro. Naquengabeca pitenaniajantimi, carari yotiaquenacamagari Satanás. 19-20Aiquenta carairipigaima Atingomi Jesoquirisito, tojainanganinabiritaiguëmi obirontatsipataiguënane catingasatiquë Irirocara ingampëna: “Caninasati picomantëgotasantëna, piquemisantacagaiguëri

.

3 1Tojai naquenganeintabitaiguëmicara tera nanguemocotimi. Aro

naquengaigaca caninataque ninëni naropaniro cara poeboroquë jitacha Atenas,2carari irianti Timoteo nigáqueiraniaigaimi. Iriro opiguemisantaneaisati ibimantaga irasi Tosorintsi.Imitocoquena cara nocomantëgotëroirinibare Quirisito IrirontaAgabisaicoontatsiri. Nigáqueri carainguemisantasantacagaiguëmiro aisatiiraganinasëretaigaimi. 3Nocoguini queropairi ágasëretacha cara iguisaiguëmimatsiguenga. Nogótacaquemiro carairatsipiriacacái matsiguengaaquemisanquerinta Atingomi. 4Jirai

cara natsibataiguëmi obirojeguinocomantaiguëmi aiquentainguisaigacái matsiguengapagueiratsipiriacacái. Yamai omoncaraca oranocomantëmi. 5Iroro ora naquengaguëtaigabitëmi tenta nogóte atiracapicantaiga, aro nigáqueri Timoteoiraniaigaimi canta Tesarónicaquëpërosatica cara piquemisantaiganaqueriTosorintsi. Najiquenta narointagaiguëmi Satanás ora te ongomeite,

cagaigabitëmi jirai.6Aro yamai ipigaa Timoteo cara

iniajantëmi, icomantapaina përo carapiquemisantaiguiri Tosorintsi, aisatipëro cara pinintobaca. Aisa icomantapëpiquenganeintaiguina picogaiguipiniaigaina aisa nacanta nocogaiguinaniaigaimi obiro. 7Iroro ora,nopiguemisantacagane, aroquenta përocara piquemisantaiguiri Tosorintsinacaninabentaiguëmi iroontitaitsipiriacaquena catsimari matsiguengayaca. 8Yamai nacaninasëretëguëmi obirojegui natimagui caninasaticara nigóiguë përo piquemisantaiguiriAtingomi. 9Tojai nacaninabentaiguëmi,iroro ora tojai nacarasiataguëqueriTosorintsi cara namanocotaiguëmiobirojegui. 10Antagaisati cataguiteriquëaisati tsitiniriquë, përosati namaniriTosorintsi cara iranintacaguinananiaigaimi nanenisati aisati caranomitocotaiguëmi aiquero pijátanëtiguepinguemisantasantaiganaqueri.11Nocogaiguini iromitocotina PabatiTosorintsi Irineni aisati JesoquirisitoAtingomi arota naniaigaantimi cantaTesarónicaquë. 12

guimi cara iromitocotaiguëmi Atingomi

nëma aisati pinintaiganaqueri omagaromatsiguenga aisa picantina nibegaiganaroegui cara nanintaiguëmi.

2 3

Page 400: Nomatsiguenga bible   new testament

400

13Namanocotimi arota iraganinasë

guemi cara iribocapae Atingomi Jesos,aisati intsibataigapëmari antagaisati iraquemisantiri iraegui yoganinasëguë.

Ora ininti Tosorintsi anganquineri.

4 1Yamai, nopiguemisantacaganeTesarónicasati, aroquenta igóiguëri

guëmi pingantiro ora nogometaigapëmijirai atiraca pingantaiguëma arotapiganinataigueri Tosorintsi. Aisapicantaiguiro yamai, aiqueropijátanëtigue pinguemisantasantirocaninasati. 2Pigóiguëro oranogometaiguëmi ora igátaiguënaAtingomi Jesos nocomantaiguëmi.3

tima. Icogasanti cara quero pintaguetirotsinane cagaro pijina. Querootisatipintaguetiri sërari cagari pijime. 4Carariicogui cara pigóigue antagaisatiobirojegui págasanotiro pasi pijinacoshoni poguiro pingábintsëropinguenguero caninasati. 5Quero aisapicantaigari iraegui te irogótiriTosorintsi. Inebetasitaro tsinaneicogasanti irantasitimaro. 6

taiguero ora Sanguenari. Queropintaguetiro iina popiguemisantane,querootisati pamatobitiri irabasinipague aroquenta pinebetaro orayasinta. Ingasitígatasantëri Atingomiantagaisati ira cantacha negaca.Pigóiguiro oca aroquentanocomantasantaigapëmiro jirai caranacamanaaigapëmi. 7Carari icoigaigacáiTosorintsi angantaguetiro ora caninaro,te ingoigái antiro ora te onganinate. 8Irate inguemisantiro oca nibarintsica teiripëgatsatina paniro naro, Iriantiipëgatsata Tosorintsi Ira paigacáiroCaninaro Isëre.

9Pinintobaca yamai carayogometaiguëmi Tosorintsi. Iroro queronasanguenataguëtaiguimiro carapinintobaca arota quero natsipiriasita.10Nigóque pinintaiguiri omagaroMaseroniasati popiguemisantane.Yamaicari aiquero pijátaiganaquitiguepinintasantobaganëma. 11Pingogaiguepintimaigue caninasati, queropaseriguiri pomatsiguenga, pintiropatiro ora pasi pitarobacaare caranacantasantaigapëmi jirai. 12Arocapinganquero negaca,taiguëmi antagaisati ira teinguemisante, aisati quero picogaropairorapagueraca.

Cara iribocapae Atingomi Jesoquirisito inganiatanae ira igamaga quemisantatsiri.

13Yamaica, nopiguemisantacagane,nocoguini nongomantaiguemi atiracaicanta ira camaguetatsi arota obirojeguiquero pogasëretocotasantari aisati queropiraicotasantiri aronta piniaigairi aisati.Quero aisa picantari ibegagueta ira teirogóigue cara iraganiatairi Tosorintsiira igamaga quemisantatsiri.14Igóiguinta eiro icamaque Jesos aisatiicaniatanai, aisati igóigui cara iracamatsi quemisantatsiri aisatiinganquimari ibega Jesos.guetajiri Tosorintsi. Ira camatsiquemisantatsiri aisati icantari irasomatsi. Ingabiritanaima. Cara

mari aisati. 15Oca nacantaiguëmi iroroIrinibare Atingomi: eiro timatsiqueroquerai acami cara iribocapaeAtingomi quero obataiguiri iracamënguitsi. Iraguibataiguëri Tosorintsiiraganiataigairi igamaga. 16IrineniAtingomi masobingopaatsine caraJonogaguitequë, iragáqueri itingomiironomire Tosorintsi irisaanganetsiteingaimampëmari itibore Tosorintsi. Aro

3 4

Page 401: Nomatsiguenga bible   new testament

401

ingabiritaiguëri iraeguicamabitënguicha ira quemisantiriQuirisito, iraganiataigairi. 17Aique eirotimatsi caniariquerainta ini, queroacami, aisati iráganacái jonoquëantsibataiguëmari ira camabitënguichacara mingoriquë.mari Atingomi cara jonoquë. 18Përocara antiomoqueri. Pingomantaigueriantagaisati opiguemisantane ocanibarintsica arota poganinasëguema omagaro.

5 1Yamai, nopiguemisantacagane,teni naninte nasanguenataiguemi

cara atiraca ongantima cara iribocapaeJesos. 2Tenta pigóigue cara iriboquecosirinti tsitiniriquë, quero pogueiri.Aisa ingampaema Atingomi, te pigóigueatiraca ongantima iribocapae. Aroquepigóiguiro oca nocomantëmica jirai.3Cara ingantaigasegue matsiguenga:“Yamai caninasati atimaigui, te pairi

, omabocaigapëmariirirojegui cara ingasitígataiguëriTosorintsi quero isiga, aisatiingantaiguëmaro cara ocatsiti tsinaneontsomaenica quero pisiga. 4Yamaicariobirojegui nopiguemisantacagane, teniaisa pingantimari ibega ira teinguemisantiri Tosorintsi tenta pinaiguecara tsitiniriquë. Quero imabocapëmicara iribocapae Jesos, querootisatiimabocapëmi ibeganti cosirinti.5Obirojeguinta timaigatsi cataguiteriquëpicanque ora caninaro, obironta iraisatiTosorintsi. Iraegui te irogótiri Tosorintsiitimaigui cara tsitiniriquë icantaguetiora te onganinate. 6-7Ira somatsi isamicara tsitiniriquë aisati ira singuitachaisinguita cara tsitiniriquë. Iroro queroisamabiritiri Atingomi eiro querootisatiomaguisantiri aisa acantari irabasinipague te irogótiri Tosorintsi.Intsome angaguite agueiri Atingomi.Intsome quero asinguita, iroonti

anguengaigueri Iriro. 8Carari eiro anëiticataguiteriquë quero asinguita. Aintasoraro yogacaro ora coshotaquiriigamisate ineiquë aisati yogacarocoshori isampiriro iguitoquë. Aitosatieiro acantaigari ibega soraroangábintsaiguëma aneingomentoquëcara anguemisantiri Tosorintsi, aisati

nëma. Aitosati angábintsëma caraigóigui aroque yogabisaicocái Tosorintsiisetajáiro ora acantagueti te onganinatequero iquengairo.guëma cara anguenguema arota queroyamatobitái camagari. 9Teni ingogueTosorintsi ingasitígatái, iroonti icoguiiragabisaicotajái,queri Atingomi Jesoquirisito.10Icamobicái Iriro arota antimaigue caraIriroquë jemita eiroca caniari carairibocapae jemitasati aroquecaangamaque. 11Iroro pinguengasëtaiguema, aiquero pijáiganaquitigue

guimaro Irinibare cara picansiguironegara.

Yogomeque Paboro atiraca ingantaiguëma quemisantatsiri.

12Nopiguemisantacagane,tiri ira quemisantacagaiguimira.Ipomiribentaiguëmi cara yomisantimiyogometacaguimiri Atingomi.13Piniacaninatasantiri pinintasantaiguericara itarobacaatimiro imitocotaiguimi.Aisati pintimaigue caninasatipinguengaiguema,baga. 14Aitosati nangantasantimi,nopiguemisantacagane,taigueri intarobacaate ira peratacha.

timarine itingomipague. Pinguengasëtiri ira agasëretachari ira teraiinguemisantasantiri Quirisito.Pomitocotiri ira te irisintsisërete.

4 5

Page 402: Nomatsiguenga bible   new testament

402

Antsiqueronisati pingantiri antagaisati.15Aroca inguisëmica ira quisimi, queropipëgatari, piganinatatiguiri aisatipingantaigueri caninasati omagaro irabasinipague. 16Pinganinasëretaiguepërosati. 17PomanocotopiantiriTosorintsi përosati pinguengaigueri.18

gueri Tosorintsi, iroronta icoguipingantaigue negaca obirojegui,obironta quemisantiri AtingomiJesoquirisito.

19Pinguemisantatsatiro IsëreTosorintsi quero pipëgatsataigaro.20Quero pitsoinguiro IrinibareTosorintsi ora icomantimi iracomantantatsiri.

21Piniantaguetimaro omagaro orayogometimi. Pinguemisantaiguero oracaninaro. 22Jaara pinabitsatiro ora teongomeite. 23Yamai nocoguiniiromagoriasëretagaiguemi Tosorintsi

aisati ingasiriconiatitaiguemi irasi Iriro.Aitosati nocoguini iraganinataiguemiropisëre aisa iraganinataiguemiro cara

guemiro omagaro ora pintagueti.Iraganinatasantaiguemi irooti carairibocapae Atingomi Jesoquirisito.24Jirai icoigaiguëmi Tosorintsi. Yamaiquero yamatobitimi. IromoncaraqueroIrinibare, iraganinataiguëmi.25Nopiguemisantacagane,

guena Tosorintsi. 26Caninasatipobetsataguetaiguemari antagaisati iraquemisantaigatsi cara. 27Nigátaiguimironaro aisati Quirisito pinibataiguenerioca sanguenarica antagaisatiquemisantatsiri. 28Yamai nocoguiniingábintsaiguemi AtingomiJesoquirisito.Aro ocarati ora nasanguenaquemi.

Paboro

5

Page 403: Nomatsiguenga bible   new testament

403

Paboro ibetsataigari Tesarónicasati aisati.

1 1¿Ainirobiegui,gane, obiro botoibiritari Quirisito

cara poeboroquë jitacha Tesarónica?Naro Paboro aisa Siribano (iriati Siras)aisati Timoteo nasanguenataigaimiobirojegui iraisati Pabati Tosorintsi Iracoshoni yogacái Iriro aisati AtingomiJesoquirisito. 2Nocoguini përosatiingábintsaiguemi Pabati Tosorintsiaisati Atingomi Jesoquirisito.Iromagoriasëretagaiguemi aisati.

Iquemisanque Tesarónicasati, aisati inintobagaigaca.

3Caninataque nacarasiabentaiguimiTosorintsi, nopiguemisantacagane.

naqueri Atingomi. Aisati aiqueropiáiganaque pinintobagaiganaca. 4Aronaantijegui nibatocotaiguimi obirojeguinocomantaguequeri ira botoibiritariQuirisito. Nocomantaigapëri caracaninasati picantaigui cara iguisaiguëmicatsimari matsiguenga aisati përo carapiquemisantaiguiri Tosorintsi.5Imitocoquimi Tosorintsi cara

gaiguëmi matsiguenga. Yoniagaiguëmiro Tosorintsi cara Iriro caninari.Aisati yoniagaiguëtaiguimi intsibataiguëmi irooti carapirequima Iriroquë. 6Irironta caninari,

taigueri omagaro ira quisaiguëmi.7Carari iromagoriasëretagaiguëmi obiroatsipiriaigatsi aisati nomagoriasëretënaro cara nangarataiguëmi caraingonijapae Atingomi Jesosimaniapaima Jonogaguitequë. Aisatiintsibataigapëmari ironomireeguisintsirisonori. 8Irosangueguitetasantapëaisati ingampëmaro pamari.taigapëri antagaisati ira te iranintaigue

tatsatiro ora Caninaro Nibarintsi oraagabisaicoontatsi irasi AtingomiJesoquirisito. 9Iraegui ingasitígataiguëri

niquë përosati. Quero iniaigairi aisatiIra Atingomi cara irosangueguiterequë.10Cara iribocapae Atingomi antagaisatiira quemisantiri inganinabentaiguëriiraniacaninataigabaqueri Irirocaninarisonori.santaigabaqueri omagaro iraquemisantatsi aisa picanta obirojeguipiquemisanquero Caninaro Nibarintsiora nocomantaiguëmi jirai. 11Iroro përocara namanocobentaguëtaiguimiobirojegui. Namaniri iraganinataiguëmiTosorintsi Irironta coigaiguëmi. Aisatinamaniri iromitocotaiguemiiromoncaratimiro ora caninaropaguecara pininti pingantiro. Aisa nocoguiiromitocotimi cara pintineri aroquentapiquemisanqueri Atingomi. 12Aroquenta

YOGATSITAIRO PABORO ISANGUENAQUINERI TESARONICASATI

Page 404: Nomatsiguenga bible   new testament

404

yoganinataiguëmi Atingomi Jesos,iraniacaninataiguëri Iriro matsiguenga.Irogóiguëmi obirojegui iraisati Quirisitocara icábintsaiguëmi Tosorintsi aisatiAtingomi Jesoquirisito.

Cara iribocapae Jesos.

2 1Yamai, nopiguemisantacagane,pigóigui iribocapae Atingomi

Jesoquirisito aisati. Cara iribocapaecairapatotaigapái cara Iriroquë. 2Yamaiaisati nongomantaiguëmi queropogasëreta querootisati pitsorogaigui.Aroca pairiraca nibapëmine: “Aroque

,quero piquemisantiri. Aroca inganquemi,“Pinibatëna Caninaro Isëre Tosorintsi.Ocomantëna aroque omoncaraca cara

, quero piquemisantiri.Aroca pairiraca cantëmine: “Nágobëroisanguenare Paboro. Icomantëna

,itsoigani icantasita. 3Queropinintacaguiri pairiraca matobitimineteraiquerainta omoncaratima cataguitericara iribocapae Atingomi. Iritsita tojaimatsiguenga inguisanijintaiguëri iraTosorintsi. Iripëgatsataiguëmari. Aisatiingonijapë ira sërari te ingomeite iraquimingarisonoriguinte inancari Satanás.Irobaqueri matsiguenga.quero omagaro ora icogui Tosorintsi.Iriro játënguitsine cara Sharincabeniquë.4Inguisasantëri Tosorintsisonori iriro.Aisati inguisasantëri antagaisati iraijitosorintsitasita matsiguenga.Irobaqueri omagaro ira yamanaiguëmatsiguenga. Irisobiaque cara oquibequëpongotsi irasi Tosorintsi, iriatijitënguichane Tosorintsi.tiri iromatobitaguequeri matsiguengaingantasiquimari: .

5¿Teco pinguengaigaima jirai caraaintaquerai ninabita obirojeguiquë, caranocomantëgotëri ica sërarica? 6Yamai

obirojegui pigóigui pairoraca otiaqueriarota quero yoniagaigari matsiguengaira quisasantëri Tosorintsi irooti caraomoncaraquima cataguiteri. 7Aroqueintasegui comanoroni ira te ingomeitequimingari. Terai ingonijapë aroquentaainta paniro oticobëri irooti cara iriatëira oticobëri. 8-10Aique ingonijapë ira

guinte. Cara iribocapae Atingomi Jesosirógopëri ira te ingomeite iraquisasantëri Tosorintsi, imijootapëriirojogopëri cara irosangueguitetocopëri.

guinte matobiantatsiri. Iromitocoquericara iritosongantantimaro iroontitsoigagantsi arota inguemisantacaguirimatsiguenga.përi antagaisati matsiguenga irajátënguitsine cara Sharincabeniquë

sonori. Iroro quero yogabisaicotaguëjiri Tosorintsi. 11-12Iroro Tosorintsiinintacaguëqueri matsiguenga carainguemisantiro ora tsoigagantsi aisa orate ongatingate arota ingasitígataigueri

tiro ora Nibarintsi Caninaro carariicogasantiro ingantaguete oraquimingaro.

13Caninataque nacarasiatopiantëriTosorintsi. Nacarasiabentaiguëmi,nopiguemisantacagane, aroquentaicoigaiguëmi Tosorintsi. Inintasantimiobirojegui. Iroro icoigaguëtëmi jiraiiragabisaicotajimi. Poganinasëguëmi Caninaro Isëre Tosorintsi, aisatipiquemisantaiguëro ora aisonori. Iroroyogabisaicotaguëtajimi isetajimiro orapicantagueti te onganinate queroiquengairo. 14Iroro ora icoigaguëtëmiTosorintsi aroquenta piquemisantobëroora Irinibare agabisaicoontatsi oranocomantanti arota piretaiguemaIriroquë aisati pingantaiguëmari ibega

1 2

Page 405: Nomatsiguenga bible   new testament

405

Atingomi Jesoquirisito carayosangueguiteti. 15Yamai,nopiguemisantacagane, përosati carapinguemisantasantaigue. Queropomaguisantiro ora nogometaiguëmijirai cara natimaiguë obiroquë,querootisati pomaguisantiro oranasanguenataiguëmi. 16Tojaiinintaigacái Atingomi Jesoquirisito aisaPabati Tosorintsi. Aisati yoganinasëtaigacái përosati. Icábintsaigacái, aroigóiguë ingancáiro omagaro icomantë.17Nocoguini iraganinasëretaiguemipaneingomentojeguiquë aisatiiromitocoiguemi aiquero pijátanëtiguepingantaigue ora caninaro aisa aiqueropijátanëtigue pinibataigue oracaninaropague.

Ora ingantaiguë Tesarónicasati quemisantatsiri.

3 1Yamai, nopiguemisantacagane,naninti pomanocobintaiguena

naroegui arota ora Irinibare Atingomi

tequë aisati arota irágaigabaquero

quero obirojegui págobëro.2Pomanocotaiguena aisati arotairomisantaiguena Tosorintsi aintantasërari catsimari cantaguetatsi tentainguemisantaigue omagaromatsiguenga. 3Irari Atingomi Irirocaninari iromoncaraquero Irinibare.Iromitocoiguëmi pinguengaiguëmacaninasati, irosintsisëretanëmi,ingábintsaiguëmi arota querointagaiguimi camagari ora teonganinate. 4Iriro Atingomiigótacaquina cara picantaigui yamai oranocomantaiguëmi jirai, aisati përosatipingantaiguë antagaisati oranongomantaiguëmi yamai. 5NocoguiniIra Atingomi iromitocoiguemipinguemaiguero cara inintaiguëmi

Tosorintsi aisati antsiqueronipinganqueri matsiguenga aisatipingantaiguemari ibega Quirisito caraiguisabitacari catsimari matsiguenga.

6Yamai, nopiguemisantacagane,nongomantëmi ora icocaquemiAtingomi Jesoquirisito, aroca iperatapopiguemisantane quero potsititariperanti ira te intime caranogometaiguëmi jirai. 7Aroque pigóiguëobirojegui caninataque aisatipingantaiguena nibegaiga naroeguinacantaiguë. Te nomeratima caraobiroquë. 8Te nopaigue iraperi pairiracateca nopënabentiro. Përosatinatarobacaatasanotaiguë cara obiroquëcataguiteriquë aisati tsitiniriquë.Nomagotasantë tenta nongoguenobomirintsitaiguemi. 9Caninataquemenomanaiguemirome pairoraca, carari tenanintiro. Nocogaiguë noniaguëmirocara pintimaigue obirojeguipintarobacaataigue caninasati. 10Caraninasegui naroegui jirai obiroquënacantasantaiguëmi cara aintacamatsiguenga queroca itarobacaatiquerootisati yapi. 11Aroquentanaquemocoqueri ainta porocagueobirojeguiquë iperata, teniintarobacaate, patiro yaserigaiguëri irabasinipague, 12iroro nigátaguëtaiguëmiyamai aisati igáquemi AtingomiJesoquirisito pingantaigueri irapagueintarobacaate caninasati arota ineiraperi. 13Nopiguemisantacagane, queropomagoti cara picantaguetaiguiro oracaninaro.

14Aintaca ira te inguemisantiropërosati oca nasanguenataiguëmica,pigótiri, quero picantiri, querootisapitsibatari arota iripasiguite. 15Carariquero piguisaneintiri obirojegui.Pingomantëtiguiri caninasati irirontapopiguemisantane. 16Caninasati itimiAtingomi. Aisati nocoguini përosati

2 3

Page 406: Nomatsiguenga bible   new testament

406

iromagoriasëretagaiguemi obirojeguiintimacagaiguemi caninasati atiracapinagueti. Aisati naninti ingarataiguemiIriro coshoni irogaiguemi.

17Nobetsataiguimi naro Paboro.Piniobëro oca nasanguenareca pigóiguenasanguenataiguëmiro cara nobacoquë.

Nameta antagaisati nasanguenarequënasanguenati arosata nasiquë nobaco.Nasanguenatiro nopairo. 18Yamainocoguini ingábintsaiguemi omagaroobirojegui Atingomi Jesoquirisito.Aro ocarati ora nasanguenaquemi.

Paboro

3

Page 407: Nomatsiguenga bible   new testament

407

Paboro ibetsatari Timoteo.

1 1¿Aintabi, Timoteo? Naro Paboroiragátane Jesoquirisito. Igáquina

Tosorintsi Agabisaicoontatsi. Aisatiigáquina Jesoquirisito Ira oguei eiroiripigaima.

2Yamai nasanguenaquimini Timoteoobironta naguemisantacagane, obirocantaca nasi notomi nacanquemintapiquemisanqueri Jesoquirisito.Nocoguini përosati ingábintsemi PabatiTosorintsi, aisati ingantaneintëtimi, iromagoriasëretaquemi, caninasatiintimacagasantimi Iriro aisatiJesoquirisito Atingomi.

Yoganëri Paboro ira Timoteo cara Ejesoquë.

3Jirai cara niáque aiqueroMaseróniaquë, nojocanëmi Ejesoquënigátanëmi pinëni cara, pingantasantirimatsiguenga ogomeantatsiri cara queroyogomeantiro ora cagaro catingaro.4Querootisati iquengabaguiti,querootisati inibatëgotiro iripajirojirainisati queronta itsonguiro.Antagaisati oca teni ongomeite, patiro

baca.tiro Irinibare Tosorintsi. 5Nogomeantironaroegui Irinibare Tosorintsi arotairanintobaganëma matsiguengaaroquenta iquemisantiro Irinibare

Tosorintsi, aisati icaninaneintiaroquenta ijoquero ora icantagueti teonganinate, aisati yoguëtetaiguëriTosorintsi iraneingomentoquë.6Aintapague matsiguenga ijoquero oranogomeanti caninaro. Yogomeantiroiriro ora cagaro. Përosati inibatasitarocagaro. 7Icogabetaigaca irogomeanteora icanti Tosorintsi jirai isanguenaqueMoisés, carari teni inguemiro ora inibatiteatisati inguemiro ora yogomeanti.

Ora isanguenabirique Moisés.8Igóigui eiro caninaro ora

isanguenaque Moisés. Caninataqueogóiguë pairoraca isanguenabiriquero.9Igóigui ipagantacáiro ora caninaroSanguenari Tosorintsi arota ongomantëgotaigueri irianti ira cantaguetatsira teonganinate cagarori irasi ira cantiro oracaninaro. Ora isanguenaque Moisésogótacaqueri matsiguenga caraicantaguetiro ora te onganinate.Ocomantëgotiri ira te inguemisanteaisati ira quimingari aisati iracantaguetatsi te onganinate aisa ira teiranintiri Tosorintsi tenta iromanirinipairoraca. Ocomantëgotirisati ira óguiriiriri aisa iniro. Ocomantëgotirisatiantagaisati ógueri 10aisati iraantaguetiro tsinane cagaro iina, oraantaguetiri sërari cagari ojime, aisa iraantaguetiri sërari, aisati ira cosiantirimatsiguenga. Ora Sanguenari

PABORO YOGUIBATËRO ISANGUENAQUINERI TIMOTEO

Page 408: Nomatsiguenga bible   new testament

408

comantëgotiri tsoigaigachari aisatitsoiguëgotasitari Tosorintsi. Aisatiocomantëgotiro pairoraca basini teonguenguema ora ogomeantagantsicaninaro. 11Oca ogomeantagantsioquenguiro ora Nibarintsi Caninaroipëna Tosorintsi.quero matsiguenga përosati

quë.

Paboro icarasiaqueri Tosorintsiaroquenta icábintsëri.

12Nacarasiaquerini Atingomi

guetiri matsiguenga ora NibarintsiCaninaro. Imeratina aroquentainiacaninatina naro. 13Icanquinaro

guetasitari ira quemisantatsiri aisatinaguisëri. Carari icantaneintëgotënaTosorintsi terainta nanguemisantiri terainogótiri tenta nogótiro ora nacanque.14Iroro icábintsasantaguëquinaAtingomi Jesoquirisito cara

guina. 15Ocari oca iroro aisonori.Caninataque irogótiro antagaisatimatsiguenga ora ipocasiqueJesoquirisito yaca quibatsica carairagabisaicotiri ira cantaguetatsi teonganinate. Omagaro icantaguetomotirite onganinate carari naro tojaisonorinacantaguetasantomotiri ora teonganinate. 16Iroro icábintsaguëtënanaro aisati icantaneintëgotënaJesoquirisito arota irogóiguematsiguenga cara antsinisatiinguisaneintaiguëri Tosorintsi iracantaguetatsi te onganinate. Cara

guësati. Iraniaiguënanta matsiguenga aroirogótanë aisati ingábintsaiguëri iriroTosorintsi aro inguemisantaiganaqueri,

përosati intiomoqueri TosorintsiJonogaguitequë. 17Iroro intsomeangantocotiri Tosorintsi aiquero: “IriroAtingomisonori caninarisonori. Tecagamane Irine. Teatisati iraneingani.Ipanirooti Iriro Tosorintsi te irine basini.

.

Icamanaaqueri Timoteo Paboro.18Yamai, notomi Timoteo,

nangantasantimiro oca: pisintsisëretanë.Përosati pingomantëgotiri Quirisito,pingomantaguetiri matsiguenga carajirai icomantëgotëmi igomantantatsiriteTosorintsi pingantiro caninasati.19Përosa cara pinguemisantiri Quirisito,quero pijoquiri. Pigamemapaneingomentoquë iraniacaninatimitaTosorintsi. Yamai ainta ira joquëriQuirisito tenta iraganinatiroiraneingomento; teni inguemisantajiriQuirisito, yomaguisanqueri. 20Ainta piteira Jimeneo aisati Arijantoro. Aroqueijoqueri Quirisito. Iroro nojoguëqueripitirooti naro arota iratsipiriacaquimariiriro Satanás arota irogótanë queroicantocotaguetasitajari Quirisito.

Pomanocotiri antagaisati matsiguenga.

2 1Iroro oca aisonori pomanocotiriantagaisati matsiguenga cara

ingábintseri Tosorintsi. Aisatipingarasiaqueri Tosorintsi arotairomitocotaigueri omagaro matsiguengaingantocotiri. 2Pomanocotiri antagaisatiitingomipague iraegui agáantatsi arotaingantaiguero caninasati caraantimaigue caninasati. Naro përosatinaquengaiguiri Tosorintsi aronacantaiguiro ora caninaro.3Angantaiguëtacái Tosorintsi Agabisaicoontatsiri.4

gueri antagaisati matsiguenga arotairogótiro nibarintsisonori. 5Paniro ini

1 2

Page 409: Nomatsiguenga bible   new testament

409

Tosorintsi aisati paniro nibabintaiguirimatsiguenga catingasati Tosorintsiquë;Iriro matsiguengasonori jitachaJesoquirisito. 6Ipënabentaigaineriomagaro matsiguenga ora icantagueti teonganinate icamobitaiguëri arotairagabisaicotaigueri.ngani oca nibarintsica carari yamaiigótacacáiro Tosorintsi. 7Iroroicoigaguëtëna Tosorintsi icanquinacomantantatsiri aisati iragátane arotanongomantaguetiri oca nibarintsicamatsiguengajeguiquë ira cagari jorío.Nogomeanti cara inguemisantiriTosorintsi aisati irogóiguëro orairorosonori. Ninibati catingasati teninontsoiguema naronta quemisantatsiri.

Ora inganque sërarijegui cara irapatoitima aisa ora ongantaiguë

tsinanejegui.8Nocoguini atiraca iromanaiguë sërari

intinaiguero catero ibaco caninarintairaneingomento. Quero icantagueti teonganinate, querootisa iguisaneintiripairiraca, querootisati itsoinguiriTosorintsi. 9Aisati nocoguini caninasationguero omanchaqui tsinane querotainebetaro matsiguenga. Oganinatirooguisi carari quero poganinatasantiroarota iranetsasitimaro matsiguenga.Querootisati pogaro caninaromanchaguintsi ora pënatacha tojaiquerootisa pairoraca coboriari cantacaoro aisati imapënequi shaota ora jitachapérira arota quero inibatëgotiromatsiguenga. 10Carari caninataqueoneingani tsinane aroquenta ocanquerocaninasati aisa ocantaro pibega tsinaneora quemisantaigatsi. 11Carayapatotaiga quemisantatsiri queropinibati tsinanepague arotaonguemaigabaque aisati ogótane.12Quero nanintacaguiro tsinanepogometiri sërari querootisati pigátiri.

Caninataque quero pinibati tsinanejeguicara yapatoitaiga ira quemisantaiguiriTosorintsi. 13Nasanguenaquimironegaca iritsitanta yoguibatë TosorintsiArán yobetsiquëri. Aique yobetsiquërotsinane jitacha Eba. 14

betimari ira Arán camagari iroonti ora

tiri Tosorintsi ocanquero ora teonganinate. 15

guëtiro tsinanejegui Tosorintsi cara

jiro aroca onguemisanqueri Tosorintsipërosati, aisati onintirica omatsiguengaaisati onganqueca caninasati.

Ati ingantima omisantantatsiri.

3 1Oca aisonori. Ainta jitachaomisantantatsiri ira omisantaiguiri

ira quemisanqueri Quirisito. Aintaca

tsiri, caninataque. 2Caninataqueingantiro negaca: intimaque caninasatiarota iraniacaninatiri omagaromatsiguenga; iráquero paniro iina;inguenguema caninasati; përosatiingantima iraneicotima. Iraimatsiguenga ingogaiguëro irinibare.Irágobëri ira bocaigapënguitsineibangoquë imabaqueri iraperi aisatijatasintsi irisomaminto. Aisatiirogomeantë caninasati. 3Queroisinguita querootisati iguisabacagacarari caninasati intime. Querootisatiinintasantiri quirequi. 4Aisati ira cogatsiingantimari omisantantatsiriiromisantiri caninasati ianiquitejeguiinganqueri itomi inguemisanquericaninasati. 5Queroca yomisantiriitomijegui caninasati, ¿Ati ingantimacara iromisantiri ira botoibiritariQuirisito? 6

tsiri querota iquenga iriati caninariicantagueti te onganinate aisa icancaricamagari jirai icasitígatëri Tosorintsi.

2 3

Page 410: Nomatsiguenga bible   new testament

410

7Aisati caninataque iraniacaninataiguerimatsiguenga ira te inguemisantiriTosorintsi querota icantocotaguetasitariquerootisati camagari icantacagajiri teonganinate ira omisantantatsi.

Ati ingantima omitocoontatsiri.8Aisati ainta ira omitocotiri

omisantantatsiri. Aisati inganquimariomisantantatsiri caninataque inganquecaninasati arota iraniacaninataiguerimatsiguenga. Iromoncaraqueroirinibare. Quero isinguita, querootisainintasantiri quirequi. 9

santiro ora nogometocotiri Quirisitonaroegui aisati iragamema caninaricairaneingomentoquë. 10Iritsita piniantobëmanta. Inganqueroca caninasati aro capoguëri omitocoontatsiri. 11Aitosati oratsinanejegui onganque caninasati arotairaniacaninataiguero matsiguenga.Quero pini singuitacha tsinane.Querootisati ocantocotaguetasitaripairiraca omatsiguengapague. 12Iraáguiro paniro iina omitocoontatsiri.Aisati iromisantiri itomijegui caninasati.13

sanotanëri Jesoquirisito, aisatiirapiguemisantane irinibatocotaiguëricara imitocoonti caninasati.

Paboro isanguenatocoqueri ira botoibiritari Quirisito.

14Yamai nasanguenaquemi, cararinocoguini naniajantimi omanapague.15Queroca naneimi omanapague, ocanasanguenaque pigóontëma atiracapinganque cara pintsibataiguëmariquemisantatsiri irapatobiritaiguëmariTosorintsi catimaneri. Iraeguiquemisantiri icábintsëro ora aisonoriaisati yogomeantiro. 16Aroquentayoniagaigacáiro Tosorintsi ora aisonoriirasi Quirisito, caninataque irogóiguero

antaigasati matsiguenga. IraJesoquirisito matsiguengatapënguitsicara otsomaaqueri iniro. Irianticaninarisonori pinasantacarinta IsëreTosorintsi, iroro te ingantaguëtëmateora te ongomeite. Aisati iniaiguëriironomire Tosorintsi Ira Jesos. Aisatiquemisantatsiri icomantëgotaguetiriJesos ira basinipague matsiguenga.Omagaroguitequë iquemisantaiguërimatsiguenga. Aitosati yogainocanaaJonogaguitequë.

Ira te inguemisantajiri Quirisito, ijoqueri.

4 1Yamaica ocomantacái CaninaroIsëre Tosorintsi cara aiquenta

pënibaque iripigaima Jesoquirisitoirinanë ira quemisantabecari Quirisitocarari irojocajiri quero iquemisantajiriaroquenta iquemisantobëri iramatobiantatsira aitosati iquemisanqueroora yogomeanti camagaripague. 2Iroontiyogomeanti tsoigagantsi tentaonganinate iraneingomento aisati teingantaneintëgotobaguima.3Yogomeanti icanque: “Quero páguipijina. Quero págui pijime. Aitipague

. Tenta irogótirocara Iriro Tosorintsi oguëro omagaroperintsi caninaro. Igóiguiro iraquemisanqueri Tosorintsi. Irorocaninataque irágobëro perintsipaguequemisantatsiri ingarasiataigueriTosorintsi 4Irironta obetsiquëroantagaisati caninaro, ibatsapague aisatipanguirintsipague. Iroro intsomeágaguëtobëro angarasiatocoquero.Quero ojoquiro. 5Cara angarasiaqueriomaniri Tosorintsi, ogótocoquero caraijiquero caninaro perintsipague.

Timoteo caninari omisantantatsiri.6

tane. Pinganqueroca negaca, obirocaninari omisantantatsiri. Aisati

3 4

Page 411: Nomatsiguenga bible   new testament

411

pisintsisëretanë aroquenta caninasatipiquemisanqueri Quirisito aisaticaninasati piquemisanquero oranogomequemi naro. 7

taguetaro pairorapagueracaquingabaguirentsi aitinta te ongomeite.Përosati pingantiro ora icocaquemiTosorintsi. 8Caninaro ora osintsitënanaroegui omitocotaiguënanta caraatarobacaati caninasati. Cararicaninarosonori anganque ora icoguiTosorintsi omitocotaiguinanta yamaiaitosati cara antsibatapëmari TosorintsiJonogaguitequë. 9Iroro nibarintsicaaisonori, catingaro. Caninataque iroroinguemisantaiguë matsiguengajegui.10Iroro atarobacaataguëtaiguiiratsipiriacaguëtinaro aroquentaoguiaqueri ingábintsena Tosorintsicatimaneri. Iriro Agabisaicoontatsiriirasi omagaro matsiguenga carari iriantiyogabisaicoti ira quemisantiri.

11Oca nibarintsica pingomantantiropogomeantiro. 12Obiro oboina sërari.Ainta basini quemisantatsiriingantocoquemi: “Quero naquemisantiri

. Piguimairentiriaroquenta pitimi obiro caninasati.Poniagaigueri atiraca ingantaiguemairiro cara intimaigue caninasati. Obiropinibatasante catingasati. Pinintiripopiguemisantacagane pomisantiripingábintseri cara queroqueraipiquenga obiati. PinguemisantasanotiriAtingomi Jesoquirisito. Pingueincotirotsinane caninasati.guetiro te onganinate. Pinganquerocanegaca piguimairentiri ira nibatocotimite onganinate. 13Queroqueraica nareta

tacagane. Pingomantiri atiracaingantima cara intimaque.mari Irinibarequë Tosorintsi. 14Queropomaguisantiro ora ipëmi Tosorintsi

pague cara yogaiguëmiro ibacoyamanocoiguëmi. 15Përosati

mica.taiguëmi aiquero pijátanëtiguepinguemisanqueri Tosorintsi.16Pigamema obiati aisati pigamemaroora picomantanti. Përosatipogomeantiro. Pigabisaicotima obironegaca, aisati pigabisaicotiri iraquemisantaiguëmine.

Ora inganqueri Timoteo ira quemisantatsiri.

5 1Cara icantaguetiro te onganinatepopiguemisantacagane antiasipari,

quero pisintsitsatiri. Pingantiricaninasati pibeguiri cara pinintiri piri.Aisati pinganqueri oboina sëraripibeguiri ira pirenti. 2Pingantaigueroora antiasiporopague pibeguiro piniro.Aisati pingantaiguero oboinapaguetsinane pibegaiguiro ora pitsiro.Pingueincotiro caninasati. 3Obirojeguiquemisantiri Quirisito pomitocotiroogamaimentaga tenta irinëmateomatsiguenga ira omisantirone.Pisanguenatocotiro, pomero oraotarobacaare, pomero operi aisati.4Aintaca otomipague, pingantiriiromisantiro iniro iroronta omisantëriiriro jirai ocábintsëri. Aisati iromisantiriiriri igamainantaga. Inganquerocanegaca aro iraniacaninatëri Tosorintsi.5Ora ogamaimentagasonori, tentairinëmataje omatsiguenga, ogueiriTosorintsi cara iromitocoquero. Përosaticara omaniri cara tsitiniriquë aisati caracataguiteriquë. 6Orari oracaogamaimentaga ora cantaguetiropairoraca ocogui, iniaquero Tosorintsicantaca ogamaga. 7Pingomantaguetirinegaca ira quemisantaiguiri Quirisitoquerota icantocotaguetiroogamaimentaga teni ongomeite.

4 5

Page 412: Nomatsiguenga bible   new testament

412

8Aintaca paniro te iromisantiriimatsiguenga, teatisati iriri, teatisatiiniro, teatisati antiasipari, iriro teinguemisantiro Irinibare Tosorintsi. Irirocatsini cantaca ira te inguemisantiroIrinibare Tosorintsi. Aroque ijocajiro.9Iroonti pisanguenatocoteogamaimentaga aroquecaomoncaraquero 60 osarini, aisatipaniroca ojimetomaco, 10

roca ira quemisantaigatsi, aisatipomisantirica janequi, opiricaniantatsiri iraperi aisati jatasintsiirisomaminto, oquibaguititërica iguitiquemisantatsiri, omitocoquericajanaitatsiri aisati ira atsipiriaigatsi,ocanqueroca pairoraca caninaro.

11Carari quero pisanguenatocotiroogamaimentaga oboinaquerai teraintaogabise 60 osarini. Cara icamaque ojimepogasëretanaca piraicoqueri ocanque:“Quero nágai basini najime. Patiro

.Carari caraquesatantata ocoqueomaguisantajiro cara pinibatëriAtingomi ocoguininta ágae basini iriraiojime. 12Aro irinibatocoqueromatsiguenga ora te onganinatearoquenta te omoncaratiro ora onibare.13Aisati ojátagueque pongotsipaguequë

guetasiquimari ira basinipaguematsiguenga. 14Nocoguini oraogamaimentagapague ora oboinaqueraiágae basini irirai ojime, arota irinajeojaniquite. Aisati nocoguini omisantiroobango caninasati, arota queroinibatëgotiro matsiguenga 15aintantaora ogamaimentagapague aroqueojoqueri Quirisito aroquentaoquemisantajiri camagari Satanás.16Aintaca inomotiri quemisantatsiriomatsiguenga ogamaimentaga,caninataque iromitocotiro iriro arotaquero imitocotiro ira quemisantaigatsi.

Paniro ira botobiritaigari Quirisito iriroomitocotaiguësonori.

Ora inganqueri Timoteo ira omisantantatsiri.

17Caninataque quemisantatsiri

tsiri yogomeantironta IrinibareTosorintsi aisati iquenguitsatirocaninasati. 18Moisés isanguenatocoquerijirai:

Quero poguineri cantiri itsobaquësërari baaca ira agaticaguitirotirigo, carari caninataque irapearosata.

Aisati ocanti basini Sanguenari:Caninataque ira tarobacaatatsiiripënabentengani.

19

rine omisantantatsiri icantagueti ora teonganinate, quero piquemisantiriqueroca ini pite queroca maba iracomantëgotiri. 20

tsiri përosati icantagueti ora teonganinate, pisintsitsatiri catingasatiquemisantatsirijeguiquë arotaintsoroganeintaiganaque omagaro.21Irootisati pinibatiri iraeguicantaguetatsi ora te onganinate.Iriatisati pisintsitsataigueri antagaisati.Quero pabisanaque poro. Irootisatipinibatiri omagaro caninasati aroquentainiaiguëna naroegui Tosorintsi, aisatiiniaiguëna Jesoquirisito, aisatiiniaiguëna ironomire Tosorintsi iraigoigane. 22Quero poguiri omanapagueirirai omisantantatsiri terainta pigótiri.Aitica icantagueti ora te onganinatequero pogasitari quero pinintacaguiriora icantagueti iriro. Pigamema.23Aroquenta pijanaitapininquepisegotoquë, quero patirontiati pógaroora nija. Pijampitima. Aisati póguimaroarosata oja oba. 24Ainta cantaguetatsi

5

Page 413: Nomatsiguenga bible   new testament

413

ora te onganinate igótocotaiguiriantagaisati matsiguenga. Ainta basini teirogótocotengani. Caraquesatantatairogóquengani cara ingomantëgotëriTosorintsi. 25Aintasati ira cantaguetatsicaninaropague igótocotaiguiri omagaromatsiguenga. Teco irogótocotenganiyamai aro caraquesatantatairogóquengani.

Ora inganque quemisantatsiri ibimantaga.

6 1Ira ibimantaga quemisantiriQuirisito inguemisantasantirita ira

casintari querota ira matsiguengaicantocotaguetasitari Tosorintsiquerootisati ora Irinibare. 2Queroiperata ibimantaga irasi quemisantatsiriquerootisati imaintiri ira casintari.Carari caninataque iraniacaninatiri

tasantineri irironta irapiguemisantane.Timoteo, pogomeantiro oca

nibarintsica pingomantantiro.

Ira ogomeantiro basiniati.3Aintaca ogomeantiro basiniati, te

inguemisantiro ora caninaro IrinibareAtingomi Jesoquirisito, ora ogomecáianganque eiro caninasati, 4iriroquingasantabitacha carari teirogótasante pairoraca. Patiroipëgatsatari quemisantatsiri, aisayomitojaiganaquero irinibare oracantaquemarine matsiguengairanebetimaro pairoraca aisatiinguisabacaquima. Aisati onganqueriingantocotaguetasitanëmariimatsiguenga,baga, 5inguisabacaguetacaquimaribasini matsiguenga, ira quinguiroquimingaro tenta inguenguerocatingaro. IquemisantomemegacaroCaninaro Nibarintsi icoguininta iráguequirequi. Jaara pinabitsatiri cantacha

nega. 6Carari te aro ongantenganinegaca. Aroca anguemisantiri Quirisitoeiro aro iraganinatacái.

Ira quirequi matobiantatsiri.7Cara ibogaiguë te omaigapë

pairoraca yaca quibatsica, querootisatiágaiganaji pairoraca cara angamaiguënica. 8Carari aitica operi aisatiomanchaqui,guero caninasati. 9Satanás cantaguiriora te onganinate pairiraca ira cogatsitojai quirequi.queri ongantacaquimari quero ineicotaaisati áganëri Sharincabeniquë.10Inintasantirica matsiguenga iraquirequi përosati inguianqueri, iroroingantaguëque ora te onganinate arotairágue basini quirequi. Iroro ijoguëqueriQuirisito te inguemsisantajiri.tetasita.

Përosati Timoteo inguemisantasantiri Tosorintsi.

11Carari obiro Timoteo yasintimiTosorintsi. Pigamemaro ocanasanguenaquimica. Pingantiro oracaninaro. Aitosati pingantimariQuirisito pinguemisantiri përosati.Pinintaigueri antagaisati. Quero pabentacara iratsipiriacaquimi ira matsiguenga.Quero piguisaneintiri. 12Ira soraroyomanábintiri itingomi, aisati

santiri pasi Pitingomi Jesoquirisitopintasantineri Ira pëmiro pintiomotiripërosati Jonogaguitequë. Iroroicaimobiquimi Tosorintsi jirai. Aroquecaninasati picomantaguequeri tojaimatsiguenga obiro iraisati Quirisito.13-14Iniaquiminta Tosorintsi Iratimagaiguiri omagaro, aisatiiniaquiminta Jesoquirisito Iracantomoqueri Pontsio Pirato oracatingaro nibarintsi, nangantasantëmi

5 6

Page 414: Nomatsiguenga bible   new testament

414

pinguemisantiro antagaisati igátanëmiIriro. Quero picantëmati ora teonganinate irooti cara iripigapaimaAtingomi Jesoquirisito. 15Iribocapaecara icocaqueri Tosorintsi. Paniro Irirocaninarisonori. Iriro sintsirisonoriguinte.Iriro Atingomisonori. Iriro Ibingatsariteantagaisati basini itingomipague.16Paniro Iriro quero icami. Itimi caracataguiterisonoriquë cara te oretingani.Te poro neirine tenta iraneingani.Iraniacaninataiguerita omagaromatsiguenga Irironta Itingomisonori.Irinibatocotaiguerita matsiguenga IriroCaninarisonori.

Timoteo ingomantaguetiri casintachari.17

chari: “Quero piquenga obiati.Querootisa irianti poguei piguireguitetenta ongomëtate cara imiaquimapiguireguite. Quero poguiasëretiropasintaguetasantima. Irianti Tosorintsipiguiasëretasante përosatinta itimi. Iriro

pinguemisante. Irironta paigáiroantagaisati ora oganinatacái.18Pingantiro ora caninaro, pomitocotiripitimanamitane pingantaneintëgotiri.Quero pomichati. 19Pinganquerocanegaca iroquemiro Tosorintsi ora pasiatijonoquë, aisati pintiomoqueri

.

Paboro itsonquero ora isanguenaquineri Timoteo.

20Timoteo, pingábintsero CaninaroNibarintsisonori ora ipabaquimiTosorintsi. Quero piquemisaintiri iraogomeantiro ora cagaro catingaro.Icantabeca igótiro ora aisonori, carari teirogótiro. Quero piquemisantiri,21aintanta ira quemisaintobëri, aroqueijocajiro Nibarintsisonori. Teniinguemisantajiri Tosorintsi teniirogótiri.Ingábintsaiguemita Tosorintsi.Aro ocarati ora nasanguenaquemi.

Paboro

6

Page 415: Nomatsiguenga bible   new testament

415

Paboro ibetsatari Timoteo.

1 1-2¿Ainirobi, Timoteo? Naro Paboro.Icoiguëna Tosorintsi, igáquina

Jesoquirisito nongomantaguetirimatsiguenga inguemisanquericaJesoquirisito, aro intimasantacaquerijonoquë përosati.mini Timoteo, naguemisantacaganenanintane, obironta aisa cantaca nasinotomi. Nocoguini përosatiingábintsemi Pabati Tosorintsi aisatiJesoquirisito Atingomi. Aisatiingantaneintëgotasantimi, aisatiiromagoriasëretaquemi carapaneingomentoquë.

Icarasiaqueri Tosorintsi Paboro.3Cara naquenguimi përosati

namanocotiri Tosorintsi iromitocotimi.Aisati nacarasiaqueri Tosorintsiobironta cantiro ora caninaro. Caranaquemisantiri naro aisa nacantariibegaiga nomatsiguenga jiraiiquemisanqueri Tosorintsi. Nigótiiniacaninatina caninarina.4Naquengaimi cara piraca jirainojocanëmiri. Nocogasanti naniajimiarota nanganinasërete. 5Aisatinaquianquero cara piquemisanqueriJesoquirisito. Cara irotsitaquemisanqueri pishoro Iroira, aisatioquemisanqueri piniro Eonisi, aiqueobiro.

tiri Quirisito aisati picancaropibegaigaca iroro pitirooti.

Quero pipasiquitiri Jesoquirisito.6Yamai naquiancagajimiro jirai cara

noguëmiro nobaco namanocoquemi aroipëmiro Isëre Tosorintsi icanquemicaninari comantantatsiri. Përosatipingomantaguetiri matsiguengajeguiora Irinibare Tosorintsi. 7Iroro CaninaroIsëre Tosorintsi ocancái querootsoroguiri matsiguenga. Aisatiogabiasëretacacái, aisati ocancái caraanintobaguima, aitosati omitococáianguenguema caninasati. 8Queropipasiquitiri Atingomi Jesos aiqueropingomantëgotiri, querootisatipipasiquitocotina cara yominguëtëna.Yáguëna nocomantëgotërinta Quirisito.Iriro natsipiriobenque yamai. Aroca

caquemi Tosorintsi. 9

quina naro aitosati obiro aique igácáiongomantaguetiri matsiguenga Irinibarecaninaro. Te ingogái aroquentaacaninati eiro. Icaimasitacái icábintsacáiaroquenta inintasantacái teraiqueraiirobetsiquiro omagaro. 10YoniagacáiTosorintsi inintaigacái aroquentaiconijaque Jesoquirisito Atingomi Iracamobitaiganacái omagaro aiqueicaniatanai. Aisati itimasanotaqueri iraquemisanqueri arota intiomoqueripërosati Jonogaguitequë. 11Aisa

YOGATSITAIRO PABORO ISANGUENGAQUINERI TIMOTEO

Page 416: Nomatsiguenga bible   new testament

416

icoiguëna Tosorintsi nongomantëgotiroIrinibare. Aisati icoiguëna iragátaneaisati icanquena naro ogomeantatsiri.12Iroro ora natsipiriaguëque yamaicarari teni nopasiquite nigótirinta Iranaquemisanque. Nigóti queroyamatobitina iromisanquinanopabacarinta irooti cara iribocapaeaisati. 13Përosati pingábintsëro oranibarintsi caninaro ora nogomequimi.Pingomantantaguetiro. Përosapinguemisantiri Jesoquirisito arota

tsira. 14Jirai ipëmiro Isëre CaninaroTosorintsi ora inanquimi obiroquë.Omitocoquemi pingábintsero oraicanquemi Tosorintsi ora aisonori.

Onesíporo imitocoqueri Paboro.15Aroque pigóque cara ijocaiguëna

Jijero aisati Eromójenes aisati omagarobasini Asiasati. 16Carari Onesíporo teniaisati ingantimari Asiasati. Tojaiimitocotopiantëna. Te iripasiguitëgotinacara yominguëtëna. Nocoguini Atingomiingantaneintëgotiri iriro aisatiimatsiguenga. 17Cara yaretajinaIromaquë icogopaina irooti carainiajina. 18Nocoguini ingantaneintëtiri Onesíporo Atingomi cara iribocapae.

tëna cara Ejesoquë.

Pitsipiriobitiri Jesoquirisito.

2 1Yamai notomi irosintsisëretanëmita Jesoquirisito aroquenta

icábintsëmi. 2Piquemaquena jirai caranaquenguitsatacaqueri tojaimatsiguenga. Atsi obiro yamainangantasantëmi pingomantasantiricaninari quemisantatsiri arotaingomantasantanëri basini irirai. 3Irasoraro iáti iquemisantiri itingomi, aisaobiro pingantimari ibega soraro.Pinguemisantiri pasi Pitingomi

Jesoquirisito. Aisati pitsipiriobitiri. 4Irasoraro teni ingantocotiro iraisati ira teirisorarote. Patiro icantiro irasi soraro.Patiro iquemisantiri itingomi. 5Aisatipairiraca maguempitiro perota queroyáguiro copa queroca iquemisantiri iraagáiguiri. Aisati pinguemisantiri JesosIra agáquemi. 6Aisati ira antiro irantaneiritsita ágërone iraperi. Aisatipintarobacaatineri Tosorintsi.Iromisanquemi. 7Pinguenguero oranacanque, aro irogótacaquemiroAtingomi.

Pinguengueri Jesoquirisito.8Jirai cara itimiquerai David, iriro

itingomi joríojegui. Jesoquirisitoimatsiguenga David. Icamaque Quirisitoicaniatanai. Yamai Iriro nocomantëgotiAgabisaicoontatsiri. Pinguengueri obiro.9Iroro natsipiriaguëque yamaiijiquinanta matsiguenga narocantaguetatsiri. Yoguëshotiaquina carariIrinibare Tosorintsi te irisitiquiro.Përosati cara nocomantagueantiro.10

rine Quirisito. Icoiguëri Tosorintsi

guëri cara Jonogaguitequë. 11Ocanibarintsica aisonori ocanti catingasati:

Aroca angamobiqueri Quirisito eiro,aisati antimomoqueri Iriropërosati. 12Aroca atsipiriobenqueriQuirisito, aro osobicomoqueripërosati iragáantanequë, aisatiomitocotaiguëri eiro. Arocaotsoinguëri, aisati ingantococáieiro: . 13Querocaaquemisantiri eiro caninasati,përosati iromoncaraquero Irinibarequeronta itsoinga Iriati Tosorintsi.

Ora inganque Timoteo.14Oca pingueancaguiri iraegui

pomisanti. Aisati iniaquerinta Tosorintsi

1 2

Page 417: Nomatsiguenga bible   new testament

417

pingantasantiri quero ipëgatsatobaga,quero inibatëgotiro basiniati nibarintsi,queronta omitocotiri ira quemobërone.15

timi Tosorintsi arota quero pipasiquiti.Aro inganquemi Iriro: “Caninataque ora

. Pigótasantanëro ora ocantiIrinibare, aisati catingasatipingomantantiro. 16

guetaro pairoraca nibarintsipague

caquerinta te onganinate iraquemobërone. 17Oca nibarintsioguimingatanëri matsiguenga aisaonganquima pibega tsogotsi caraoquibianë. Iquemisantobëro cantachanega pitirooti matsiguenga jitachaJimeneo aisati Jireto. 18Ica pitirootiijocajiro ora nibarintsisonori icanquearoque pabisanaque cara icaniaigaiigamagaegui quemisantatsiri. Carayogomeanti negaca yamatobiqueribasini matsiguenga arota irojocajiriQuirisito. 19Carari ira botoibiritariQuirisito përosati cara inguemisantiriaroquenta icanque Atingomi: “Nigótiri

. Aisati icanque: “Ira iraisatiQuirisito irojoquero antagaisati ora te

.20Cara ibangoquë casintachari aiti

tojai perato conagaguetachari. Oracaninaro iroonti oro aisati basini coshoricarari aiti basini yobetsiquëro quibatsiaisa anchato. Caninaro perato yapantaromatsiguenga. Aiti basini perato asi nijaaisati asi cajara. 21Oca peratopague aisaposigari quemisantatsiri. Ira agamachate ingantaguete ora te onganinate, aroimëri Atingomi itarobacaare caninaro.Iriro cantaca perato caninaro.22Pigamemaro ora iquengaigui oboinasërarijegui. Pijoquiro. Pingantiro oracaninaro. Përosati pinguemisantiriAtingomi. Pinintasantaigueri irapopiguemisantaneegui.

gueri pintsibataiguemari caninasati iramanëgotiri Atingomi irirontayoguëtetaigai Tosorintsi. 23Aintaca iraosamitasitapëmine ora te onganinate,quero potabitiri patironta icogui iriroiripëgatsatimi. 24Teni ongomeiteopëgatsatobëmari eironta iraisatiQuirisito. Caninataque anganquericaninasati omagaro. Aisati caninataqueora ogomeanti eiro Nibarintsi Caninaro.Te ongomeite anguisanijintobaguima.25Intsome ogometiri ira te iraninteinguemisantiro Nibarintsi Caninaro.Aisati intsome omanocoigueri Tosorintsiarota inguemisantacaguiri ora NibarintsiCaninaro. 26Aro iromitocoqueriTosorintsi cara iraneicotajima aisa

becari jirai aroquenta iquemisanqueriTosorintsi ira irirai Itingomi yamai.

Ati ingantima matsiguenga aiquentata.

3 1Timoteo, nocoguini pigóteaiquentata ira quemisantatsiri

omomirintsiguitetomotanëri. 2Iramatsiguenga iranintasantanëma iriati.Inguianqueri quirequi. Aitosatiiromichatë; inguengasantëma iriati.Quero inintiri Tosorintsi querootisatiitingomipague;mari. Quero iquemisantiri iririquerootisa iniro. Quero icoguiicarasiatocotiro pairoraca; querootisayamani. 3Quero inintiri imatsiguenga;ingantocotaguetasiquimari pairiraca.Inganquero pairoraca iraninque; aitosatiingatsimaque. Iripëgaquimari iracaninari. 4Irinibatocotasiquimariimatsiguenga. Ingantasiquimaropairoraca queronta iquenga.Iraninquero pairoraca carari queroinintiri Tosorintsi. 5

guëmari Tosorintsi carari iritsoinguëri.Pigamemari obiro. Quero pitsibatari.6Ainta iriroquë ogomeantatsiri iátagueti

2 3

Page 418: Nomatsiguenga bible   new testament

418

pongotsipaguequë yogomeantaguetirotsoigagantsi yamatobipëro tsinane

tima. Aro oquemisantobëri aroquentaonintaguequero pairoraca ora teongomeite. 7Përosati pigótaguetaiguiroiroro ora pairorapagueraca carari queroparetaiga pigótiro ora aisonori. 8Jiraiitimi pite sërari matsi ira comantatsatiriBaraón. Paniro jitacha Janes ira basiniijita Jámpires ira pëgacari Moisés. Aisaicantari ibega Janes aisa Jámpires,yamai ica matobiantatsiri ipëgatsataroora aisonori, teni ingomeite,iquemisantomemegacarinta Tosorintsi.9Quero yogomeanti cosamani.Omanapague iritsonguëma aroquentairogótocotaiguëri matsiguenga iriantimatobiantatsiri aisati icancari ibegapitirooti ira pëgatsatacari Moisés jirai.

Përosati inguemisantiro Timoteoora aisonori.

10Notomi, piquemisanquero oranogomeantë. Aisati piniaquena oranacanque caninaro. Pigóque oranocomantëcobiriquero IrinibareTosorintsi.queri Tosorintsi,queri aitosati te nanguisanijintirimatsiguenga nanintasantaiguirininta.11

guëna ira catsimari Antioquíasati aisaIconiosati aisa Irísitarasati. Tojainatsipiriaque carari yogabisaicoquinaAtingomi. 12Nocoguini pigóte obiroiratsipiriaiguëni antagaisati iraquemisantasantërine Jesoquirisito.13Carari ira matsiguenga te ingomeiteaitosati ira matobiantatsi aiqueroiriáiganaquitigue inganque ora teonganinate. Iromatobitaguequerimatsiguenga aisati iromatobitaigaimairiati. 14Carari obiro përosatipinguemisantiro ora pigóque jirai ora

pigótocoquero ora aisonori aroquentanogomequemiro naro jirai. 15Aisatintajanequiqueraibinta pigóqueroSanguenari ora ogomecáiraoquemisantacacáiri Jesoquirisito Iraagabisaicotajái jirai. 16Ora IsëreTosorintsi osanguenatacaquerimatsiguenga Iroonti Irinibare Tosorintsi.Pogomeanti ora aisonori. Aisatiponiagaiguiri matsiguenga oraicantagueti te onganinate. Aitosatipogatingatiri. Aisati pogometiri orainganque caninaro. 17Iroroangantaguëque eiro caninasatiaroquenta aquemisantaiguëri Ira

neri caninasati.

Aro ocarati ora icantasanotëri Timoteo Paboro.

4 1Iniaiguina Tosorintsi. Aisatiiniaiguina Jesoquirisito Ira

Itingomisonori Ira bocapaatsine caraingomantëgotaiguëri omagaromatsiguenga ira caniatatsi aisati iracamënguitsi ora pairoraca ingantaiguë.Iroro nangantasantëmi, Timoteo,2pingomantantaguetiro IrinibareTosorintsi cara inintiro inguemiromatsiguenga aisati ca quero inintiroatiraguiteca piniaiguëri.caguiri, piniacaguiri ora icantagueti teonganinate. Pingomantiri ingante oracaninaro. Quero pisintsitsatiriomanapague,tobëro Irinibare Tosorintsi. Pogometiricaninasati. 3Aiquentata irinanëmatsiguenga ira quero inintanairoCaninaro Nibarintsi. Irianti ingogaiguë

gueri patiro ora icogui inguemisante.4Quero inintanai iquemisantiro oraaisonori nibarintsi. Patiro iranintaiguëronibarintsipague ora te ongomeite.5Përosati pinguenguema caninasati,

3 4

Page 419: Nomatsiguenga bible   new testament

419

querinica,tacagaigueri matsiguenga,tacaguiri Caninaro Nibarintsi,pitsonguero ora pitarobacaare.

Orequima cara ingamaque Paboro.6Pënibaque orequima cara

iragamagaiguëna. Aro najáqueJonogaguitequë. 7Aroquentaimitocoquina Tosorintsi, yamainobaqueri camagari.notëri Tosorintsi, nitsonqueronatarobacaare. 8Yamai naguiaqueriinganquina Atingomi: “Caninarosonoriora picanque. Jeroca pomatseiro

. Inganquinaro

tatsiri. Aisati ingantocotaiguëriantagaisati ira nintasantaiguiri aisati iraaguiaqueri iribocapae.

Icomantëgotiri quemisantatsiri Paboro.9Pininte omanapague popogopë

piniopëna 10aroquenta ijocanëna Temas.Iroontinta ininti ora inaguetatsiquibatsiquë tenta iraninte iratsipiriero,aique iáque Tesarónicaquë. Quirisenteiáque Garasiaquë. Tito iáqueTaramasiaquë. 11Paniro itsibatinaIrocas. Pingoguiri Maricos pomapënariarota iromitocotina. 12Nigáqueri Tíquicoiriáte Ejesoquë. 13Aisati pomapënarooquibepiriga nomanchaqui ora nojocanëibangoquë Cáripio ira timatsiToróarequë. Aitosati pomapënaroSanguenaripague. Nanintasantiro oraosanguenataga cara masitsiquë.14Arijantoro ira antaguetiro coshori

icantocoquena ora te ongomeite.Ingasitígatëri Tosorintsi aroquentaicantocotaguequina ora te onganinate.15Pigamemari obiro aroquenta teniiranintajiro Irinibare Tosorintsi,icantocotaguetasitajaro. 16Caranoguibatë nocomantëquë itingomi Iromasati teni pairinibabintinane. Ijocaiganaquenaantagaisati matsiguenga. Nocoguiniquero icasitígatiri Tosorintsi irajocanëna. 17Carari imitocoquenaAtingomi yosintsitëna aro nitsonqueronocomantaguequeri matsiguenga cagarijorío ora Nibarintsi agabisaicoontatsiri.Aisati yogabisaicoquina carairóquiname Iromasati. 18Përosatiiragabisaicoquinaro Tosorintsi ora teonganinate. Carari iromisanquena irootica nangamaque aique iráganënaJonogaguitequë cara igáanti Iriro.Përosati iraniacaninatengani Irantacaninarisonori Atingomi. Aroque.

19Nobetsataigari Aquira aisati Pirisiraaisati imatsiguenga Onesíporo.20Përosati inë Erásito cara Corintoquë.Nojocanëri Torójimo cara poeboroquëjitacha Mireto ijanaitëninta. 21Nocoguiomanapague popogopë obiroqueroquerai otsaengati catsingaguiteri.Yaca aisati yobetsataiguëmi Eoboroaisati Porente, Irino, Caraoria, aisatiomagaro popiguemisantane.22Nocoguini intsibatimi AtingomiJesoquirisito irosintsisëretimi. Aisatinocoguini ingábintsasëretaiguemiobirojegui Tosorintsi.Aro ocarati ora nasanguenaquemi.

Paboro

4

Page 420: Nomatsiguenga bible   new testament

420

Paboro ibetsatari Tito.

1 1¿Aintabi, Tito? Naro Paboronasanguenaquimini. Naro

ibimantaga yasintina Tosorintsi. Aisatinaro iragátane Jesoquirisito. Igáquinananguemisantacaguiri ira icoiguëTosorintsi jirai. Aisati igáquinanogótasantaguiri ora aisonori arotainguemisantasantiro. 2IcoguiniTosorintsi intiomotaigueri përosatiJonogaguitequë. Tenta intsoiguëmani iroro icantaguëquero negaca jiraiteraiquerai irobetsiquiro quibatsi.3Yamai icoguini TosorintsiAgabisaicoontatsiri inguemaigueronibarintsisonori antagaisatimatsiguenga. Iroro igátaguëquinanongomantëgotiri. 4

caquemi. Iroro naquengaguëquimi obirocantaca notomisonori. Yamainasanguenaquimi, Tito, nocoguinipërosati ingábintsemi Pabati Tosorintsiaitosati iromagoriasëretaquemipaneingomentoquë Iriro aisatiJesoquirisito Ira agabisaicocái.

Ora inganque omisantantatsiri.5Jirai nojocanëmi oboguesiquë jitacha

Quereta arota pomitocotaigueriopiguemisantane canta aisatipingoigueri omisantantatsiripague carapoeboropaguequë arota iromisantiri

guiri. 6Caninataque intimaque negaca

omisantantatsiri arota iraniacaninatiriomagaro matsiguenga irironta caninari:ira ágatsi paniro iina.tacaguiri Quirisito itomijegui carairinibatocotiri matsiguenga: “Caninariitomi. .7Queroca itimi caninasati, quero poguiriomisantantatsiri. Iriroca caninari arointarobacaaquineri Tosorintsi. Quero iniquingachari, querootisa singuitachari,quero ini quisabacagachari, cararicaninasati inganqueri imatsiguengapairoraca. Quero inintasantiri quirequi.8Caninataque irágobëri ira niantatsiimabaqueri iraperi, aisa iraninquero oraomitocotiri matsiguenga orantacaninaro, inguenguema caninasati,inguemisanquero ora icanti Tosorintsi,irobetsiquimata iriati, inganque: “Naro

. 9Ira omisantaiguiriquemisantatsiri ingábintsëro oraNibarintsi Caninaro ora nogomeantë.Aro caninasati irogomequerimatsiguenga iriro,queri ira pëgatsataro IrinibareTosorintsi.

Ati icanta Queretasati.10Aintanta tojai ira te inguemisantiri

itingomi, inibatasitagueta,tari ira matsiguenga. Ainta joríopagueira cantatsi negaca. 11Piguimairentiri irate ingomeite. Aroque yamatobiquerimatsiguenga tojai te inguiancagajiriQuirisito aroquenta yamatobiqueri ira

PABORO ISANGUENAQUINERI TITO

Page 421: Nomatsiguenga bible   new testament

421

matobiantatsi. Yogomeantiro ora teongomeite inintininta irágasitimariquirequi. 12Ainta paniro Queretasatiicomantëgotaiguëri imatsiguengaicanque: “Omagaro nomatsiguengaQueretasati irianti tsoigaigachari aisatiperantijegui. Aitosati iroonti itimobiti

. 13Aisonori icantocoqueri. Iroropingantasantiri caninasati iraQueretasati përosati inguemisantiriQuirisito 14quero iquengairo oraiquengabaguitasitomotari jorío,querootisati iquemisantiri ira tsoenguiroIrinibare Tosorintsi. 15Iraca caninari,aro iniacaninatiro omagaro. Irari ira teinganinate, aisati ira tsoengatsi, queroiniacaninatiro pairoraca patirontainquenguiro ora quimingaro, tentaonganinateti ora iraneingomento.16Icantasita igóqueri Tosorintsi, carariitsoigani tenta intime caninasati. Iriro teingomeite irianti iromaintaga. Queroicantëmatiro pairoraca caninaro.

Ogomeantagantsi caninaro.

2 1Pinibatiro përro Queretasatiicomantëgotaiosati ora catingaro

ora ogomeantagantsi caninaro.2Pogometaigueri antiasiparipaguenegaca: quero icantasita pairoraca,përosati iragamema, aisati inguenguëmacaninasati. Aisati inguemisantasantiriQuirisito,tane, antsiqueronisati inganqueriimatsiguenga. 3Aisati pingomantaigueroantiasiporopague caninasati onganqueroomagaro, onguemisantiri Quirisito,quero ocantocotiri basini matsiguengaora te onganinate, querootisaosinguitagueta,rone caninasati 4ora oboinapaguetsinane. Ongomantaiguero negaca:“Pinintiri ira águimi, caninasatipingábintseri pijaniquite,5pinguenguema caninasati, quero

pintaguetiri sërari cagari pijime,pinguemisantiri pijime, pingotineri,pintatineri, pitsaguineri imanchaqui,pingantineri pomatsiguenga oracaninaro, querota icantocotaguetasitaro

.6Aisati ira oboinapague sërari

pingantasantiri inguenguema caninasati.7Obitsita oniaguërine ora caninaro,arota iraniaiguemi aique irogóque aisainganëro ora caninaro. Përosatipogometiri ora catingaro. 8Pinibatecaninasati querota icantocotimipairiraca ora te onganinate. Arocapinganquero negaca aro iripasiguitanë,

timi tenta ine ora ingantocotanëmi.9Aitosati pogometaigueri ibimantagainguemisantaigueri ira casintari,intarobacaatineri caninasati, queroipëgatsatari, 10querootisati icositiripairoraca. Caninataque irogóque iracasintari quero yamatobitiri ibimantaga.Aro inganque casintari: “CaninariTosorintsi Ira yogometocoque. Icanqueriibimantaga caninari. Aisonori Iriro

.

Yoniagacái Tosorintsi icábintsacái.11Aroque yoniagacáiro Tosorintsi

cotaigueri omagaro matsiguenga:matsiguengasonori, biracocha, chori,omagaro. 12Irironta caninari Tosorintsi

tsiri ojocajiro antagaisati ora teonganinate. Yogomecáiro anganqueronega: “Yamaica teni ongogue ora icoguibasini matsiguenga yaca quibatsica irate inguemisantaigue, patironta ocoguieiro ogótasantiri Tosorintsi. Yamaicaaquenguiro ora caninaro, atimaigui

.13Aisati yogomecái cara aguiaqueri

Tosorintsi Agabisaicoontatsiri Ira jitacha

1 2

Page 422: Nomatsiguenga bible   new testament

422

Jesoquirisito. Acaninataigui arontairibocapae. Aniobairi caninarisonoriaisati cobeingari Irironta Atingomi.14

cocái irojocajáiro antagaisati oraacantagueti te onganinate, ingancái eiroiraisati imatsiguenga, iraguëtetaái. Aroyamai acantaiguiro ora caninaro.15Antagaisati oca pingomantaguetiriQueretasati igáqueminta Tosorintsi.Aisati pingantasantiri inganque oracaninaro. Cara inganqueroca ora teonganinate, pisintsitsatiri.tacaguiri. Përosati pingantiro obiro oracaninaro querota icantocotimi ora teonganinate.

Ora inganque quemisantatsiri.

3 1Pinguencagaigueri antagaisatiQueretasati ira quemisanqueri

Quirisito iraniacaninatiri itingomipagueira agáantatsi.gueri. Pingantiri caninataqueingantaigue ora caninaro.2

baga ora te ongomeite. Querootisatiipëgatsatobaga,baga queronta iquengasanta. Intimaiguecaninasati. Aisati ingantineri antagaisatimatsiguenga ora caninaro. 3Jiraiantagaisati eiro, te anguengaigueriTosorintsi, teatisa anguemisantaigueri,iátaguetaigui eiro atiraca, acantaguetipairoraca ocoque. Amatobitaigaca.Përosati aquengaiguiro ora teonganinate. Te angantëmatiro oracaninaro.raca. Imaintaigái matsiguenga. Aitosatiomaintobaga eiro aguisabacaga. 4Cararicara yoniagacáiro Tosorintsi carainintasantaiguëri omagaro matsiguengaaisati icábintsacái Tosorintsi IraAgabisaicoontatsiri, 5yogabisaicocáiaroquenta icantaneintegotacái tentaangantëmatiro pairoraca caninaro. Te

angantiro. Carari icábintsacái Tosorintsiyogabisaicoontaáiro Isëre Caninaropoguëtetanaái aisati opasiniatitanaái.6Ipasantacáiro Isëre Caninaro Tosorintsiaroquenta aquemisanquero ora icancáiJesoquirisito Ira Agabisaicoontatsiri.7Icábintsaái iniacaninatacái arotaingantái iraisati. Aisati oguiaquerontaantiomoqueri Jonogaguitequë përosati.8Aisonori ora icomantaigái Tosorintsi.Nocoguini pogometasantiri iraquemisanqueri Tosorintsiinguemaiguero oca nibarintsica.Pingantasantiri. Caninataqueingantaiguero matsiguengajegui oracaninaro omitocoquerinta.

Ora inganque Tito.9Quero posamitëgotaguetiro ora te

ogótingani.bagaro iripajiro jirainisati. Querootisapipëgatsatari ira te irogomeantirocaninasati ora isanguenare Moisés.Omagaronta oca quero omitocotimi.10Aintaca ira casiriconiatitaguequerinequemisantatsiri, caninataquepingamanaairi quero yamatobitiri.Queroca iquemisantimi, pigatsitairipingamanaairi aitosati. Querocaiquemisantimi përosati, pinetseri iracagari asi eiro. Pomisotoquiri11pigótocoquerinta iquemisanquerotsoigagantsi, aisati përosatiicantaguetiro te onganinate.tëri Tosorintsi.

12Cara nagáquemiri Aretemasqueroca Tíquico, omanapaguepopogopë piniopëna canta poeboroquëjitacha Nicóporis nocoguinintanagabisëro tsaenga canta.13Pomitocotasantiri Aporo aisati Senasira nibabintineri matsiguengacatingasatiquë itingomi. Pomaigueripairoraca ininti cara iragaganëmapitirooti. 14

2 3

Page 423: Nomatsiguenga bible   new testament

423

ganeegui canta irogóiganaqueiromitocotiri basini ira coguitiaropairoraca. Cara ingantaigueroca negacacaninataque iroronta icocaqueriTosorintsi. 15Yobetsataiguiminiantagaisati quemisantatsiri inatsi

naroica. Pobetsataiguenari omagaronanintane quemisantatsiri canta.Nocoguini ingábintsaiguemi Tosorintsiantagaisati obirojegui.Aro ocarati ora nasanguenaquemi.

Paboro

3

Page 424: Nomatsiguenga bible   new testament

424

Paboro ibetsatari Jeremón.1-2¿Aintajeguibi Jeremón, Apia,

Ariquipo? Naro Paboro iromingagayomianquina yaca Iromaquëcanocomantëgotirinta Jesoquirisito.Nasanguenataiguëmini naro aisatiTimoteo opiguemisantane. Aisatinobetsataigari ira botoibiritariJesoquirisito canta pobangoquë.Nanintimini obiro, Jeremón, arontaacarataiguë atarobacaataiguë jirai.Aisati naquianquimi, Apia, obirontanopiguemisantane, aisati naquianquimiobiro, Ariquipo, obironta natsibatacacara nocomantagueantëro IrinibareTosorintsi. 3Nocoguini përosatiingábintsaiguemi Pabati Tosorintsiaisati Jesoquirisito Atingomi. Aitosatinocoguini intimacagasantaiguemicaninasati iromagoriasëretagaiguemipaneingomentoquë.

Icarasiaqueri Tosorintsi Paboro.4Cara naquengaiguëmi përosati

namanocotaiguimi, nacarasiaqueriTosirintsi 5obironta quemisantiricaninasati aisati pinintiri AtingomiJesoquirisito aitosati pinintiri omagaroquemisantatsiri. 6Namanocoquemi arotairaniaiguemi basini matsiguenga, aisatiinguemisanqueri Quirisito irirojegui.Aitosati namanocotaiguëri aiqueroiriáiganaque iriro irogótanëro ora

guëri Quirisito. 7Nacaninasëmini naro, Jeremón, aroquentapinintasantiri ira quemisantaigatsi aisatipoganinataiguëri pomitocoquerinta.

Yamanocoqueri Onésimo Paboro.8Caninataqueme nagáquimi naronta

iragátane Jesoquirisito pinganque oracaninaro 9carari teni nanintabetima. Iroroyamai namanaguëquimi aroquentaanintobaca.

quinaro cara nocomantëgotëriJesoquirisito. 10Namanocobintairiobiroquë ira naquemisantacagaji yacairomingamentoquëca ira Onésimo najitiriyamai notomitsari. 11Jirai iriro ibimantagapomeraro te ingomeitomotimi, carariyamai iriro caninari iromitococái. 12Yamainagátajimiri ira nanintasanoti.tobairi. 13Nocogabeca irinitame naroicaarota iromitocotina inganquima pibegaobiro cara pomitocotina yamai yominguëtënanta cara nocomantëgotëri Jesoquirisito.14Carari teni naninte irine yacaqueroqueraica pininti obiro. Patiro nanintinanganque ora picogui obiro.15Pinguenguema cara isigopitabitëmi jiraicarari yamai aisati págobairi përosatiiromitocoquemi, 16quero picantacagajariibega ibimantaga carari yamai iriantipopiguemisantane aisa pinintane. Nanintirinaro, carari obiro nintasanotërine irirocagari yamai ibimantaga iriantipopiguemisantane. 17

PABORO ISANGUENAQUINERI JEREMON

Page 425: Nomatsiguenga bible   new testament

425

guina naro pitsipa aisati pingabairi iriropágobairi pingantacagajimari pibeguinanaro. 18Aroca icantaguetomoquimi ora teonganinate icositanëmica pairoracairebetimica, pingoicotajinaro naro. 19NaroPaboro nasanguenaquimini nasinobacoquë. Naro pënabentaimirone. Teninanguiancagajimiro obiro ora pirebetinacara naquemisantacaquemiri Quirisito jirai.20Caninasati pingantinaro oranamanaquimi eironta quemisantatsiri.Piganinasëretinaro naneingomento,Jeremón, nopiguemisantane.

21Nasanguenaquimi nigóguiminta carapinganquinaro ora namanaquemi aitosati

tojai basini pinganque. 22Aisatipobetsiquina nasamamento noguiaquentairomisotocajina Tosorintsi aro carananiaquintimi obironta manëgotaiguina.23Ibetsataimi Epájaras aisatiyominguëtëri iriro icomantëgotërintaJesoquirisito. 24Aitosati basiniibetsataiguimi Maricos aisa Arisitárico

guina cara natarobacaatineri Quirisitocara nocomantëgotiri.

25Nocoguini ingábintsasëretaiguemiIra Atingomi Jesoquirisito obirojegui.Aro ocarati ora nasanguenaquemi.

Paboro

Jeremón

Page 426: Nomatsiguenga bible   new testament

426

Tosorintsi inibatancáiri Itomi.

1 1Jiraisonori Ira Tosorintsi

pague, aisati isanguenatacagaiguëri.Icomantaguetaiguëri omatsiguengajiraisonori 2

pague inibatancáiri Itomisonori Irayoguibatë Tosorintsi. Itomi jitachaJesoquirisito. Icanqueri: “Notomi, Obiroobetsiquërone antagaisati,maro omagaro,

. Aro yobetsiquëro quibatsi,jonoquë, omagaro; aisati yobetsiquërijonogasati, sërari, basiniri,pague. Aro Tosorintsi imoncaraquineriItomi ora icanqueri. 3Aisa Itomiicantasanotari ibega Iriri, aitosatiyobariaguitetasanoti,tiro omagaro. Aisa icantasanotarintaibega Tosorintsi, aisati yoniagasantacáicara ati icanta Iriri. Cara iranintaguequeingantiro pairoraca, iritosonguiro,inganquero. Patiro inibatë, aro ocarati.Sintsirosonori Irinibare ora inantacacaroomagaro ora inaguetanënguitsi. Jiraiainiro acantaguetiro ora te onganinate,iroro te anganinataguëte. Carari ipoqueQuirisito, icamobicáiro ora antagueticagaro caninatatsi, yobiaquero,ipënabencáiro, isetajáiro catingasatiquëTosorintsi, yoganinasëretacái.Aroquenta iguisëgotacáiri ItomiTosorintsi itsipiriacacáiri, aro quero

iguisëgotaái yamai. Icamaque, itiaca,icabiritanaa,quë, isobigopë ibacosonoriquëTosorintsi Ira agáantasanotatsiomagaro.

Quirisito ibataiguëri ira ironomireegui Tosorintsi.

4

guëri antagaisati ironomire Tosorintsiirisaanganetsite. Iriro obaqueriIriantinta Itomi Tosorintsi, carariyobetsicaca irisaanganetsite.

5¿Aintaco ironomire Tosorintsiicanque:

Obiro Notomi, notomintëquemi?Teni intomintimari ironomire. IriantiQuirisito itomintaca. Teatisatiingantocotiri irisaanganetsite Tosorintsi:

Naro pirinquima, nontomintëmari.Te ingantiri negaca. 6Aisati jirai caraIritsita igáque Itomi yaca quibatsica,icantaiguëri ironomire:

Nococagaiguëri omagaro

tasitaigabaquimari Notomi,intingomintaiguëmari.

7Icantocotaiguëri ironomire Tosorintsi:Nagátaiguëri nonamire iragagajinerimatsiguenga Nanibare, iriáiguësintsirisonori aisa inganquimarocoguentimainga sintseingaro.Aintasati yosigaro pamari carapitairinga omanapague.

ISANGUENATAGUEQUINERI EBEREO IRAPIGUEMISANTANE

Page 427: Nomatsiguenga bible   new testament

427

8Carari Tosorintsi icanqueri Itomi:Tojai pigáantasanoti omagaro

nori. Caninasati pigáantanëpërosati, caninaro Pinibare.9Tojai pinintasantiro oracaninaro; tesonori pinintiro caraicantaguetiro matsiguenga ora teongomeite,timi. Obironta Tosorintsi,noganinasëretasantëmi,pabisaiguëri pobaiguëri iraeguipitsipa.

10Aisati icanqueri Tosorintsi:Obiro Itingomi; jirai pobetsiquëroquibatsi, Jonogaguite, aisatiantagaisati ora inatsi.11-12Aiquenta omegaiguëma,carari Obiro përosati carapintimanë. Aisa ocantamanchaguintsi, inagatanëotsonganaquima, irojoquero,inganaquero irorai; aisati ocantaotsonganaquima oca quibatsica,omasiniatitanë omeganëma;pobetsicairo irorai. Paniro Obiroquero popasiniatiti, queropopega, quero pintiasipariti.

13Tosorintsi te ingantëmatiri ironomire;te ingantiri irisaanganetsite negaca:“Pisobigue yaca nobacosonoriquëca;intsome antingomibintaigueri omagaroirooti cara nagabeimiri antagaisati ira

. 14Omagaro iraironomire iroonti intagueti oraicocagaiguëri Tosorintsi. Irirojeguisaangatsiri te ine ibatsa te iraneingani.

gueri iraegui iragabisaicoitë.

Caninataque anguemisantasantiriItomi Tosorintsi.

2 1Iroro icocagaigacái Tosorintsianguengasëretiro omagaro ora

icantaigacái Itomi, anguemisantasantiri.

Intsome angantasantiro, querotaopeicotaro. 2Irianti aisonori iraTosorintsi igátaiguëri ironomireingomantaiguëri matsiguenga. Aisatiiguisaiguëri Tosorintsi ira teinguemisantobëro Irinibare orayogagajineri matsiguenga irairisaanganetsite, icasitígataiguëritsoengatsiri. 3

cái Itomi ora iragabisaicoontaái. Yamaiaroca otsoinguëri, ¿Pijiqueco isigopicaroatsipiriagantsi, querota itsipiriacagáiroTosorintsi? Jirai Iritsita Atingomiogometaiguëri irogomere ationganquima cara iragabisaicotajái Iriro.Aique icomantaigacáiro iraquemaiguëri. 4Itsibataigari Tosorintsiimitocotaiguëri. Yagobiacaqueri caraitasongagueanti ora te oneingani jirai,aisati ocantacagaiguëri Isëre Tosorintsitojai ora iquenganeintanca matsiguengaora icogagueti Tosorintsi. Aro igóiguëmatsiguenga cara aisonori oraicantaiguëri Tosorintsi.

Jesos Itingomi antagaisati.5Aro yamaica nanibatëgotëro basiniati

quibatsi cara iragáantasantë Atingomiaiquenta. Tosorintsi quero ipiriironomire iragáantane. 6Aroqueisanguenaque David jirai, yosamitëri IraTosorintsi:

Naantijegui matsiguenga, tenangantaiguemi pibega Obiro.¿Pairo piquengabiritaiguëna?Aisati ¿Pairo piniacaninabiriquerimatsiguenga? 7Carapogaiganaquina yaca quibatsicapoguibatëri pisaanganetsite,yabisaiguëna arosata, carariquero ocosamaniti carairobataiguëna.guëna, aisati picantaiguënanasintaguequimaro omagaro orapobetsiquë yaca quibatsica.

1 2

Page 428: Nomatsiguenga bible   new testament

428

8Pagobiacaquina caranatingomibintaiguëri omagaro irapobetsiquë.

Ocari oca isanguenaque David. Pinetse,icanque: “Nabisaiganaqueri omagaro,

.Carari yamaica terai omoncaratima

omagaro, terai agabeiro omagaroyobetsiquë Tosorintsi, 9irorocantënguicha icábintsasanotaigacáiTosorintsi cara igáqueri Jesos Itomiipoque yaca quibatsica,tapë icamobicái arota quero iáti eiroSharincabeniquë. Cara iriraiimatsiguengatapë Jesos, arosataibataigabaqueri ironomire Tosorintsi.Icamaque Quirisito, aro yoganiatairi

guinte, icobeingatacaqueri, yabisaigairiirisaanganetsite aitosati.

Pairo icamobique Jesos.10Omagaro yobetsiquëro Tosorintsi,

inaguequero, aisati igáantasantëroantagaisati. Aisati icoque iriáiguë

quë intiomotaigapëri cara igáanti Iriro.Iroro itsipiriasantacaguëqueri caraigáqueri Jesos ora irogóontëmari caraIriro caninari, iroro iragabisaicoontëmari iraegui quemisanquerine. 11Aroyoganinataigacái Jesos, iroro yamaicaajitaguëtiri Iriri: . Aisati teiripasiguitëgotái Jesos icantaigái:

, . 12Jirai Quirisitoicanqueri Iriri cara Sanguenariquë:

Nongomantaiguëri igueegui aisatitsioegui ati picanta Obiro; carayapatoitaigaca ira quemisantimi,

quimi nanganinabenquimi.13Aisati icanque:

Aisa nacantaigari igueegui,naquemisanqueri Tosorintsi.

Icanque aisati:

Pinetsaiguena Naro yaca aisatiiraegui natenca, itomijeguiTosorintsi aisati irisintoegui

guëna.14Omagaro eiroegui quemisantaiguëri

Tosorintsi eanti matsiguenga,angamaiguë. Aisa Quirisito icampáiibega eiro cara ipaniaca Jonogaguitequë

tapë, icamaque. Aro icamobicái arotairagabeiri camagari ira cogabitënguichairáganacáime Sharincabeniquë caraangamaque. 15Jirai otsorogaigabitacarocara angamaiguëme, ajáquemeSharincabeniquë, carari ipoque Quirisitoyogabisaicotajái, yamaica teniontsoroguiro agamane. 16Igóiguë eirocara Quirisito te iromitocotaigueriironomire Tosorintsi,gueri,cái eiro quemisantatsi, eirontaimatsiguenga Abaram quemisantatsiri.17Icanque Quirisito caninasati,imatsiguengatapë aisa icantasanotacáiibega eiro, ireintiegui, arotaingantaneintëgotái.tëro omagaro ora icocaqueri Tosorintsi:Iriantinta Itingomisonori Saserirotiinibabencái,cotajái irisetaáiro Tosorintsi

tiri te onganinate. 18Jirai Jesosyagobiaqueri camagari cara icogabecairantacaguirime ora te onganinate. Tojaiitsipiriobicái Jesos igóontacaro oraatsipiriaiguë eiro pairoraca. Aro yamaiigótasanti iromitococái cara icogabecacamagari iromerataigáime irantacacáiroora quimingari.

Quirisito yabisëri ira Moisés.

3 1Yamai, nopiguemisantane, tepingantajima pibega jirai.

Nongomantaiguëmi cara icoigaiguëmi

2 3

Page 429: Nomatsiguenga bible   new testament

429

Tosorintsi pintiomotaiguëri cantaJonogaguitequënta. Pinguengaigueri JesosIra piquemisantaiguë. Igáqueri Tosorintsiyaca, icomantagueantë ati icantaTosorintsi aisati pairoraca icocacái. IriantiItingomisonori Saseriroti inibabencáicatingasatiquë Tosorintsi, yogaganacáiroanibare cara amanocoqueri. 2JiraiTosorintsi icanqueri Moisés: “Caninasatipogometaiguëri pomatsiguenga,pigótacagaiguëri omagaro ora

. Aro icanqueroantagaisati ora icanqueri Tosorintsi. CarariJesos yabisëri ira Moisés, icantasanotëroomagaro ora icanqueri Iriri. 3¿Tecoaniacaninatasantiri ira obetsiquiroraibango: iroonti pongotsi,santiro? Igóque ira obetsiquirora ibango,te ogótëmate pongotsi. Aisa ocantacaninataque aniacaninatasanotiri JesosIrironta Atingomisonori; queroaniacaninatasanotiri Moisés cagarintaAtingomi. 4Ainta matsiguenga obetsiquiroomagaro pongotsipague, carariyobetsiquëri Tosorintsi antagaisatitimaigatsi. 5Aro aisonori icanquero Moisésomagaro ora icocaqueri Tosorintsi. Iriroiromeraro Tosorintsi, caninasatiyogagajineri imatsiguenga ora icomantëriiriro Tosorintsi ora abisënguitsineaiquenta. 6Carari cagari Quirisitoiromeraro Tosorintsi, Irianti Itomisonori.Icantasanotëneri Iriri antagaisati oraicocaqueri. Irianti Itingomi omagaro iraquemisantatsiri.mari përosati, anguemisantasantaiguëri,

quë. Caninataque anganinabentaigueri,aro igóiguë cara omatsiguengatacariTosorintsi.

Tosorintsi iguisaiguëri ira tsoengaiguëri aisa pëgataigari.

7Jirai osanguenatacaqueri David IsëreTosorintsi, icanti:

Yamai, omagaro cataguiteriquë,aroca pinguemaigabaquero orainibatëmi Tosorintsi, 8queropipëgatsataigari, querootisatipitsoinguiri. Quero picantaigariibega pomatsiguenga jirai caraipëgataigabitacari Tosorintsicanta tenta ontimingani,ijitaigabitaca quero icasitígatiri.9Icanque Iriro: “Aisonoriipëgataigabitina pomatsiguengajirai, iniantaiguëna arocanangasitígataiguëri.caro tojai ora nitasonguëneri;carari natsipiriasicaro tentairanintaigue inguemisantaiguena.10Cosamani 40 osariniipëgataiguëna.taguëqueri, nacantaiguëri:‘Përosati cara pitsoingaiguëna,përosati cara pipëgataiguina. Tepinguenganeintina. Te pingoguepigóigue pairoracanococagaiguëmi’. 11Iroronaguisaneintaguëqueri,nacantasanotaiguëri: ‘Queroparetaiga iroraiquë quibatsi,quero nimagoriasëretagaiguimi

.Oca osanguenaca jirai.12Nopiguemisantane, pigamaiguema

querota pitsoinguiri Tosorintsicatimanerisonori. Te pinganinasëretecara te pinguemisantiri, pijocanëri,popeicotari. Cara pinganque negaca,

riguinte, obiro te pingomeite. 13Iroonticaninataque omagaro cataguiteripingantobaguima pisintsisëretobaguima

tasantanëri Tosorintsi, arota queroyamatobitimi camagari inganquemipomaguisantiri Tosorintsi, pigatsitairoquimingaro ora pijoque jirai. 14Carariaroca përosati anguemisantasantanëri

3

Page 430: Nomatsiguenga bible   new testament

430

Quirisito, asëretanëmari, igóiguë caraantsibatëmari Jonogaguitequë. 15OcantiSanguenari:

Yamai, omagaro cataguiteriquë,aroca pinguemaigabaquero orairinibaquemi Tosorintsi, queropipëgatsataigari, querootisatipitsoinguiri. Quero picantaigariibega pomatsiguenga jirai.

16¿Pairi quemaigabitacari Tosorintsi,carari te inguemisantiri, ipëgataigari?

guë Moisés cara Ejípitoquë. 17¿Pairiitsirishaigaca Tosorintsi, iguisaiguëritojai osarini ocarati 40? Iraegui teinguemisantaigueri, tojaipagueicantaguetiro ora te onganinate. AroTosorintsi inintacagaiguëri icamaiguëcara tera ontimingani. 18Tentainguemisantaigueri,guëqueri: “Quero paretaiga iroraiquëquibatsi, quero nimagoriasëretagaiguimi

. 19Iroro igóiguëeiro cara tigueti ingantaiguemaingaiganaque caninaguiteroquë tentainguemisantaigueri Tosorintsi.

Icoguini Tosorintsi iromagoriasëretagái.

4 1Pinetse, icancái Tosorintsi: “Arocapinguemisantaiguëna, náganëmi

Jonogaguitequë, pintiomoquena Naro,nomagoriasë . Intsomeagamaiguema querota acantaigari ibegairaegui te inguemisante jirai, teiraretimaro caninaguiteroquë.2Aquemaigabaquero Caninaro

jiri pairiraca quemisanquerine iráganërijonoquë. Aisa icanta irirojegui jiraiiquemocotaiguëro caninaro quibatsiicasiriconiatitanëneri iriro Tosorintsi,carari te inguemisantiri, te ingaigapëcaninaguiteroquë.

3Aroque imagoriasëretacái Tosorintsieiroegui quemisanqueri, aisati

antiomoqueri Jonogaguitequë përosati,carari quero imagoriasëreti irirojegui irate inguemisantiri. Icanque Tosorintsi:

Naguisaneintaiguëri,taiguëri: “Quero picaiguiobirojegui canta iroraiquëquibatsi, quero nimagoriasë

.Jirai Tosorintsi yobetsiquëro omagaroquibatsi aisati Jonogaguite, itsonqueroimagoriaque. Aisati yobetsiquënerimatsiguenga iromagoriasëremento,carari tenta inguemisantaigue, teiromagoriantimaro. 4CaraSanguenariquë icantocoquerocataguiteri comagoriantague, iroontisábaro:

Ocarati 6 cataguiteri Tosorintsiyobetsiquëro antagaisati. Aroque.Aique cataguiteriquë 7imagoriaque. Aro ocarati.

5Aisati icanqueri Tosorintsi:Quero paretaiga iroraiquë quibatsi,quero nimagoriasëretagaiguimicanta caninaguiteroquë.

6Aro ocaninati ora icanque Tosorintsijirai, carari te iromagoriasëretaigue ira

gueri. Carari yamai aintapaguequemisantatsi imagoriasëretaqueTosorinti. 7Pabisaiganaque tojai osarini,aro icanai Tosorintsi aisati, “Yamaicataguiteri, nococagaiguëri matsiguengainguemisantina, aro nomagoriasë

. Irooti isanguenatacaqueriDavid:

Yamai, omagaro cataguiteriquë,aroca pinguemaigabaquero orainibatëmi Tosorintsi, queropipëgatsataigari, querootisatipitsoinguiri.

8Arome ingaaganëri imatsiguenga Josoécara caninaguiteroquë, queromeTosorintsi isanguenatacaguirime David

3 4

Page 431: Nomatsiguenga bible   new testament

431

cara isanguenatocoquero basiniaticataguiteri cara iromagoriasëretaiguëquemisantatsiri. 9Iroro igóiguë eiroaiquenta iráganëri Jonogaguitequëantagaisati ira quemisantaiguëriTosorintsi, intiomotaigapëri përosati,quero ipomirintsitëmati itarobacaatajiarota iraretimaro Jongaguite.10Pairiraca abencari Tosorintsi,imagoriasëretapë. Jirai itsonqueroitarobacaare Tosorintsi carayobetsicaguequero omagaro, aiqueimagoriaque, te irantaje aisati. Aisatieiro, aroca ajáque cara Iriroquë, aisaangantaigapëmari ibega Iriro,imagoriasëretaigapë.

11Intsome ongogasante aretaiguëmacanta Tosorintsiquë cara iromagoriasëretacái. Quero ipëgatari, querootisatiitsoinguiri. Queroca aquemisantiriquero aretari. 12Igóiguë eiro caraTosorintsi catimanerisonori. Teongomëtatomotiri pairoraca. Intiropairoraca inganque. Igóti antagaisati.Inibatantaro Irinibare ora ogótacacái atiacanta asërequë. Irinibare aisa ocantarosabiri catsëbarosonori pitirooti caraocaraque tsomagui. IgótasantiroTosorintsi ora aquenga aisatiigótasantiro ora ocogui aisati oraanganque, omagaro. 13Te pairoracaongantima ománomotimari Tosorintsi,teatisati pairiraca ingantimairománomotimari ora icanque,igótasanotacáinta ati acanta aisatiatiraca inaigui eiro. Iniasanotiroomagaro. Ingomantëgotacái acaninaticaeiro aisati ainiroca aquemisanqueri.

Jesos icantari ibega itingomi saseriroti.14Intsome anguemisantaiganaqueri

Tosorintsi përosati aintanta Jesos Itomiyogainocanaca cara Jonagaguitequëcara inibabencái catingasati Iririquë.Irianti Itingomisonori Saseriroti

jegui. 15Jirai imatsiguengatapë Jesos,itsipiriagueque pairoraca, aisati iraSatanás icogabeca irantacaquerime orate onganinate, carari te irantiro. Iroroigóontacaro Jesos ora atsipiriaiguë eiroyamai, aisati igóque ati icancáicamagari.cái, yogasëretococái icantaneintëcái, icábintsacái, imitococái. 16Aroquero yamai otsoroguiri omanocotiriTosorintsi, igóquenta inguemacái,ingantaneintëgotacái ingábintsacáiiromitococái.

Ati icanta itingomi saseriroti.

5 1Ira matsiguenga icoiguë Tosorintsiipiaqueri itingomi saseriroti,

icocaqueri iromanocotaiguëriimatsiguenga. Aisati yóguëneriTosorintsi ibirapague ira ipaiguëmatsiguenga. Aisati icomantërimatsiguenga cara icaninatasanotiTosorintsi. Aintaca poro antaguetiro orate onganinate, ira saseriroti óguërineibira ira yamapë cantaguetatsiri,itaquineri Tosorintsi.tëri matsiguenga Tosorintsi aroquentaiquemisanqueri. 2Ira itingomi saserirotiaisati icancái ibega eiro: matsiguengaini. Igóque ingantaneintëgotacái eirocara angantaguetiro quimingaro,ainironta icantaguetiro iriro ora teonganinate. 3Iroro yóguëquineriTosorintsi iraisati oisha, itaquineri.Aique iróquineri Tosorintsiiroishatepague imatsiguengacantaguetatsiri. 4Te pairi pegachaneitingomi saseriroti iriati, irianti ipiaqueTosorintsi, aisa ocanta jirai caraTosorintsi icoiguëri Aarón ipiaqueriitingomi saseriroti.

5Aisa icanta Quirisito, te imeguimaIriati Saseriroti. Irianti icoiguë Iriri,ipiaqueri Itingomisonori saseriroti. Te

4 5

Page 432: Nomatsiguenga bible   new testament

432

ingantiro Iriati, carari icanqueriTosorintsi:

Obiro Notomi, notomintëmiyamaica.

6Aisati icanqueri basiniquë Sanguenari:Përosati Obiro Saseriroti,titë cara picantari ibegaMeriquisirec.

7Jirai cara inasegui Quirisito yacaquibatsica, tojai yamanopiantiri Iriri,iragasantaca, aisati icaimëri Tosorintsi,icanqueri: “Pabati, aroca nangamaque,

.Iquemisantasanotërinta Tosorintsi, aroipëri ora yamanocoque. 8Aisonori, IriroItomi Tosorintsi,notëri Iriri, iroro itsipiriasantaguëquepairoraca. Aro igótanëro ati ocanta caraaquemisantiri eiro, atsipiriaque. 9Caraiquemisantasanotëri Tosorintsi omagaroicocaqueri, iroro Tosorintsi igóontacari

guinte,gairi antagaisati quemisantaiguëri Iriro.Yamai quero iáti eiro Sharincabeniquë,carari iráganacái Jonogaguitequëantiomoqueri përosati. 10Tosorintsiipiaqueri Itomi Itingomi saseriroti,icanqueri:

Obiro Saseriroti, pisaserirotitë carapicantari ibega Meriquisirec.

Terai inguemisantasante iraegui isanguenaquine.

11

guemi carari ocomëtaguetomotaiguëmi

quero. 12

taigabitaca, carari yamai picantaigariibega ira terai inguemisante.Onganinateme yamai pogometaiguërime basini,gaigaimi aitosati irootisati orayogometaiguëmi jirai. Aisati picantariibega janequi, picogaiguiro pitsomi

tigueti ongantima popero basini coshori.13Ira aisa icantari tsorori janequi, icoguiitsomi, te irogóontimaro ora caninaro,teatisati irogótiro ora te onganinate,tenta inguemisantasantiro IrinibareTosorintsi. Irari antiasiparitatsi yosigariquemisantasantatsiri. 14Cararipinguemisantasantaiguërime Tosorintsi,pingogaiguëme poperi irasi antiasipari.Pigótasantaiguërome pairo caninaripinganque aisati pigóiguërome ora teongomeite, quero picantiro.

Icamanaaiguëri quemisantabetachari cara aiquero inguemisantasantanëri Quirisito.

6 1Iroro ora quero nogatsitaimiro oranoparintaca nogometocotopiantëri

Quirisito tenta omomirintsite.Caninataque aiquero pijáiganaquitiguepigótasantanëro omagaro oraicocagaiguëmi Tosorintsi.Nogometaiguëmi jirai: “Queropicantasitaguetaro pairoraca, querontapogabisaicotimi; tigueti pingantimapigabisaicotima obiati. Caninataquepinguemisantiri Quirisito arotairagabisaicotajimi Tosorintsi.2Pomaotisabiritaiguëmari Quirisitoarota irogótocotimi matsiguenga carapiquemisantiri. Cara pomanocoqueri

tane, poguineri pobaco iguitoquë. Caraangamaque angabiritanaima,iraganiatacái Tosorintsi. Aisatiingomantë . Aro queronogatsitaimiro oca aroquentapigóiguëro. 3Aroca iranintacaquinaTosorintsi, nogometaiguëmiro iroraiarota pigótasanotanëro oraicocagaiguëmi Tosorintsi.

4Pinetsaigue. Aintapague matsiguengaiquemabecaro Irinibare Tosorintsi,icaninabentabecari Tosorintsi caraicábintsabitacari, omitocotabecari IsëreTosorintsi coshoni poguëri. 5Aisati

5 6

Page 433: Nomatsiguenga bible   new testament

433

igótabecaro caninaro IrinibareTosorintsi, icaninabentabecaro;iniaguetabecaro cara itasongomoqueriira comantëgotaiguëri Quirisito,igótabecari Itingomi. 6Oca igótabecaroomagaro,jiro ijocajiro, itsoinguëri Quirisito Iraiquemisantabeca jirai. Cara ijocajirocara iquemisantabecari Quirisito, aisatiicanca ipëicotajirini Quirisito.Itsoinguëri iriro, aitosati icoqueiritsoengagajiri basini matsiguenga carairisërontaiguëmari Quirisito aisati.Tigueti ingantima imasiniatitajima

tacha aroquenta ijocajiri Quirisito.Pigamemari, quero picantari ibega iriro.7Ira quemisantasantatsi yosigaroquibatsi cara opariaque angani,oquibianë panguirintsipague,oguitsotanëneri ira panguitiro.Tosorintsi aganinatëro oca quibatsicacaninari. 8Carari ira quemisantabetachayosigaro basini quibatsi cara aitosatiopariaque angani. Ipanguitërocaninaguitsori, carari te ontojaiguepanguirintsi. Otojaiganaque totsei aisatiporontsipague. Aniaquero oraquibatsira, angantocoquero: “Teonganinate quibatsi. Intsome oporoiro,

. Pigamema; queropicantaro ora quibatsi te ongomeite.

Yoganinataiguëri ira isanguenaquine.9Aroque nacamanaaiguëmi,

nanintaneegui, carari nagamëmiaisonori cara piquemisantaiguëriQuirisito, yogabisaicotaigaimi, aropitimaiguë caninasati picanquerocaninaropague. Aisa picantaro quibatsicaninaro ora omitojaiganaquero oguitso.10Tosorintsi Irianti caninarisonoriguinte,quero ipeicotaro cara pomitocotaiguëripopiguemisantane jirai, pinintaiguëri,përosati cara picantiro yamai.

11Nococagasantaiguëmi paniropaguecara përosati pingábintsaigueripopiguemisantane, aisati aiqueropinguemisantasantaiganaqueriTosorintsi, pigueiri Atingomi cara

quë. 12Quero poperabiritaro oraicocaquemi Tosorintsi. Iroontipingantaiguemari ibega iraeguiquemisantatsiri icantasantaiguineriTosorintsi antagaisati ora icocaqueri,irágobëro omagaro ora yobetsicaiguëneri Tosorintsi.

13Pinetse, cara ocogui ogótacaguirimatsiguenga cara aisonori acantiri,acanque: “Igóti Tosorintsi aisonori ocanacanquemica. Aroca nomatobiquimi,

. Te aisa ingantáiTosorintsi. Jirai cara Tosorintsiicantasanotëri Abaram cara imëri itomi,tenta irine basini ibatiri Iriro, patiroicanqueri: “Aisonori oca nocomantëmi,Naronta Tosorintsi;miro Nanibare, .14Aisati icanqueri ira Abaram:

Aisonori, tojai nangantocobintimi,tojai nangábintsëmi,nomitocoquemi, tojai

ngajegui.15Aro antsinisati yoguiaqueri Abaramirooti cara imoncaraquero IrinibareTosorintsi. 16Cara pairiraca matsiguengaicogui irogótacaqueri basini caraicanqueri ora aisonori, inganqueri:“Aisonori nacanquemi, iniaquinaTosorintsi, igóque. Queroca aisonori,

. Aroirogóque cara quero yamatobitiriimatsiguenga, Irironta cobeingarisonoriTosorintsi. 17Cara icoque Tosorintsiirogótacagaiguëri iraegui quemisanquericara aiquenta imaiguëri omagaro orayogaiguëneri, icantaiguëri: “Aisonoriomagaro oca nongomantaiguëmi Naanti

6

Page 434: Nomatsiguenga bible   new testament

434

Tosorintsi. Quero nopasiniatitiro. 18Aro aisonori Irinibare

Tosorintsi: teni irogóte intsoiguema.Carari aisati icanque: “Aisonori oca

, aro igóiguë eirocara quero yamatobianti. Yamai arocaabentimari,quero ora icancái: ingábintsaigacái,iragabisaicotajái. 19Aroca igóiguëyogabisaicocái,tëri, quero ogasëreta aisati. Aisatiigóiguë inguemacái Tosorintsi caraomanocoqueri, aisati aiquenta arequimaeiro cara Tosorintsiquë tiguetioticobacáine. 20Ainta Jesos cantayamaica, icamobicái ibacái jonoquë,cara inibabencái Irironta ItingomisonoriSaseriroti përosati cara icantari ibegaMeriquisirec.

Ira Meriquisirec yabisaiguëri saserirotijegui imatsiguenga Irebí.

7 1Yamai nongomantëgotëmiri iraMeriquisirec. Iriro jirai itingomi

Saremisati. Aisati ipiaqueri saserirotiTosorintsi Ira jonoquënintaberi. Aisatiainta Abaram. Yágaiganaqueri iratirite,yoguiataiganaqueri catsimari iraáganëri itomitsari. Imabocapëriipoguiriaigapëri catsimari antagaisatiitingomipague. Yamaigapairi itomitsariaisati ibiraegui ira yágabitanacacatsimari aisati yamapë tojai basini orayasintabeca pairorapagueraca. Caraipigapaa itonguibotobacari Meriquisirec,icabëri: .2Aique yágarantëro Abaram orayágabitsataiguëri catsimari,ipagaranqueri Meriquisirec, icanqueri:

. Aitica 10, aroipëri patiro irasi Tosorintsi. Irasaseriroti ijita Meriquisirec, ora iripajiroocanti caninarisonori. Aisati itingomiSaremisati. Sarem ocanti caninasatiitimaigui. 3Iriro te irisanguenatë

ngani iriri teatisati iniro. Teirogótingani atiraca ocanta cara iboguë,teatisati irogótingani atiraca ocanta caraicamaque. Aisa ocanta përosati itimi,iriro icantari ibega Itomi Tosorintsi Irapërosati itimi isaserirotitasantanë.

4Pinguengueri Meriquisirec iriantiabisëri Abaram jirai.cari joríojegui, carari itingomincariMeriquisirec iriro, ipagaranqueri 1/10(aitica 10, ipëri patiro)guëri iripoguiriane. AisonoriMeriquisirec yabisëri Abaram. 5Aiqueitojaiganaque imatsiguenga Abaramirooti cara inë Irebí. Aro Tosorintsiisanguenatacaqueri Moisés: “Tosorintsiipegaiguëri saserirotijegui imatsiguengaIrebí. Aisati icocaqueri joríojeguiimagaranqueri saseriroti arosata iraisati,ibira, ibanguire, iguireguite, omagaro.Aintaca 10, . Aroisaserirotitë Irebí aisati imatsiguenga,antagaisati ipaniaca Abaranquë. 6IraMeriquisirec cagari imatsiguenga Irebí,carari iriro saserirotitënguitsi,yágobëneri Abaram cara ipagarampëri1/10 iguireguite aisati ibiraegui (aintaca10, ipëri paniro) ora irasi Abaram. Aiqueicabëri: . Aroicantocobentobëri Abaram, ira icanqueTosorintsi intojaiganaquetaimatsiguenga. 7Yamai igóiguë caraMeriquisirec obaqueri Abaram, yabisëriicanquerinta, “Ingábintsemita

. 8Yamai iraegui saserirotiyágapininqueri 1/10 (aintaca 10, yáguëpaniro) ira ipagarantaiguërimatsiguenga, carari iraegui saserirotiimoncaracái cara icamaque. Irirocantënguicha ira Meriquisirec inasitaca.Icantabeca te ingame iriro tentaongantocotiri Sanguenari cara icamaque.9-10Jirai ipagaranqueri Abaram arosata(110: aitica 10, ipëri patiro) orayágabitsaqueri catsimari itingomipague.

6 7

Page 435: Nomatsiguenga bible   new testament

435

Yamai yágobëri 1/10 ira saserirotiimatsiguenga Irebí. Cara Abaramitonguibocari Meriquisirec jiraiipagarantobëri 1/10. Arome irinaquemeIrebí, imagaranquerime ira Meriquisirecaitosati. Meriquisirec yabisaiganaqueriIrebí aisati antagaisati imatsiguenga.

Ira saserirotijegui, imatsiguenga Irebí, tigue ingantima iragabisaicotái.

11Jirai itingomi saseriroti iriantiAarón cara Tosorintsi isanguentacaqueriMoisés. Isanguenatocotaiguërisaserirotipague paniacha Aarónquëaisati Irebíquë. Itimaigabita tiguetintaingantima iragabisaicotajiriimatsiguenga. Iroro Tosorintsiigátaguëqueri basiniati Saseriroti, cagariimatsiguenga Irebí, Irianti cantari ibegaMeriquisirec. 12Aro Ira Saseriroti basini

jegui imatsiguenga Irebí. Aisati tentapairi abisaicoontimarone isanguenareMoisés, tiguetinta ongantimairomoncaratiro, aiti irorai NibarintsiCaninaro opëgajiro ora inagaisanguenare Moisés. Yamai Tosorintsiquero icantái omoncaratiro oraisanguenaque Moisés. 13-14Aisati IraSaseriroti Irianti imatsiguenga Jorá caraigóiguë eiro, te aro imaniema Irebiquë.Jirai te irisaserirotite pairiracaimatsiguenga Jorá tenta Moisésirisanguenatëgotëmatiri saserirotipaniënguicha Joráquë. Iriantiisanguenatocoque iraegui irasi Irebí.15Yamai igóiguë eiro ainta Jesos IriantiIrirai Saseriroti aisa icantari ibegaMeriquisirec. 16

caqueri Tosorintsi aroquenta icaniatanëpërosati. 17Irootisati icanqueriTosorintsi jirai:

Obiro Saseriroti përosati carapicantari ibega Meriquisirec.

18

taiguëri saseriroti imatsiguenga Irebí,tsongaca. Te ingogue Tosorintsiomomirintsitairo yamai tentaogabisaicotajái, aisati tenta oretacagáiTosorintsiquë. 19Tiguetinta ongantimaomoncaratiro isanguenare Moisés, queropogabisaicotiri pairiraca. Carari caraanguemisanqueri Quirisito,tajái Tosorintsi, irojocajáiro oraacantagueti te onganinate,intimacagajái. Quirisito yaretacacáicanta Tosorintsiquë, igótacacáiri Iriri.

Icanque Tosorintsi: “Aisonori përosati isaserirotitanë Quirisito”.

20-21Te ingantasitima Tosorintsi,icantasanti:

Naro Tosorintsi; oca nongomantëmiyamai, quero nopasiniatitiroNanibare: “Obiro Saseriroti

.Quirisito te aisa ingantimari ibegasaserirotipague imatsiguenga Irebí.Irirojegui ipegaigaca saseriroti caraisanguenatocotaiguëri Moisés, carariTosorintsi ipiaqueri Jesos Saseriroti.22Aisonori Jesos ibataiguëri basinipaguesaseriroti, aisati igótacacái carairagabisaicotaigairi Tosorintsiirasintaiguëmari antagaisati iraquemisantaiguëri. 23Tojai inaigabitacairaegui saseriroti imatsiguenga Irebíaroquenta panironaque icamaiguë tepërosati cara irisaserirotitaiganaque,24carari Jesoquirisito përosatiisaserirotitanë Irironta timatsi përosati.25

coontimari iraegui quemisanqueri, iracogasantatsi iraretacaquimaricatingasatiquë Tosorintsi. Përosatintaitimi Jesos, përosati inibabentanëneriiraisati.

26Aisonori, Jesos caninasatisonoriisaserirotibentaiguëri quemisantatsiri,

7

Page 436: Nomatsiguenga bible   new testament

436

Irironta caninarisonoriguinte, teingantëmatiro quimingari, teingantaguetëmatiro, te aisa ingantimariiraegui cantaguetasanotatsi yacaquibatsica; aisati icaimëri Tosorintsiitempari cara Jonogaguitequë. 27Te aisaingantimari ibega ira basini itingomisaseriroti. Antagaisati cataguiteriyógapininquineri Tosorintsi ibirapagueitaquineri, tojai iquianquero ora teonganinate icantagueti iriro aisati oraicantagueti imatsiguengajegui. Carari teirógopiantineri ibira Quirisito, patirontaicamobicái Iriro. Aroque, antagati.Quero icamaji aisati. 28Jiraiisanguenaque Moisés:naque imatsiguenga Irebí. Iriantieguimatsiguenga ini, ainiro icantaguetiroora te onganinate. Iroro cantënguichaaique Tosorintsi cantëgotëri Quirisito:“Naronta Tosorintsi aisonori ocanocomantëmica: përosati isaserirotitanë

.

Isaserirotitanë Quirisito canta Jonogaguitequënta.

8 1Yamai nocogui pigótasantaiguecara Jesoquirisito ibataiguëri

antagaisati basini saserirotijegui. IriroItingomisonori Saseriroti. Yamai aintaIriro Jonogaguitequë, isobiaqueibacosonoriquë Tosorintsi Iracobeingari. 2Ira imatsiguenga Irebíyamanopiantaiguëri Tosorintsi carapongotsiquë ora yobetsiquëmatsiguenga, ojita ibango Tosorintsi.Carari Quirisito ItingomisonoriSaseriroti, inibabencái catingasatiquëTosorintsi Jonogaguitequë caraibangosonoriquë ora yobetsiquëTosorintsi, cagaro ora yobetsiquëmatsiguenga. 3Ira itingomi saserirotiipapininqueri Tosorintsi pairiraca; tojaiitoquineri yóguëneri ibirapaguematsiguenga, itaquineri. Carari Quirisito

te iróguiri ibira; Iriati pacari Tosorintsiiganiamento cara icamobicái. Aiqueiáque Jonogaguitequë icampëriTosorintsi:guëri matsiguengajegui niraatanëneri

. 4AintameQuirisito yamai yaca quibatsica,querome isaserirotitime, aintanta yaca

quineri Tosorintsi ibirapague caraisanguenatocotaiguëri Moisés.5Icantopiantabitaca ora icanquineriTosorintsi. Icantopiantiro yacaquibatsica cara ibangoquë Tosorintsicara antagaisati iroonti osiacagomentoora inatsi Jonogaguitequë cara itimiTosorintsi. Jirai cara Moisés iriraiobetsiquëneri Tosorintsi ibango,icanqueri Tosorintsi: “Canta oguitojaquëjitacha Sinaí nogometasantëmiro atiracaonganquima cara pobetsiquënaronobango. Pobetsiquinaro aisationgantasantë .6Ocaninatabitaca ora isanguenaqueMoisés jirai ora isaserirotitancaimatsiguenga Irebí, icanquineriTosorintsi, inibabentaiguëriimatsiguenga. Carari oca icantasantëyamai Tosorintsi ocaninatasanti, tojaiora irorai Nibarintsi pabisëroisanguenare Moisés. Aisa icantaQuirisito, tojai icantasanotëneri Iriri,tojai yabisëri saseriroti imatsiguengaIrebí. 7Onganinatasantëme oraisanguenaque Moisés, aromeirabisaicoontëmarome matsiguenga,querome icomantiri Tosorintsi basiniNibarintsi. 8

gueri Tosorintsi joríojegui tiguetintaingantima iromoncaratiro isanguenareMoisés.guëque basini:

Icanque Atingomi: “Aiquentanomaiguëri joríojegui iroraiNibarintsi; nongomantaiguëri

7 8

Page 437: Nomatsiguenga bible   new testament

437

antagaisati Isirael aisati omagaroira paniacha Joráquë. 9Ora iroraiquero ocantaro pibega inaga oranacantaiguëri. Jirai itimaigaseguiomagaro joríojegui Ejípitoquë,carari nomisotocaigairinágaiganaqueri basiniatiquëquibatsi. Te iromoncarataigueroora nacantaiguëri,taiguena, iroro nojoguëtanëri.10Ora irorai Nibarintsinongomantaiguëri aiquenta aisaonganquima negaca:nogótacaqueri ora nococaqueri,aisati nangueancagaiguëriNanibare, quero ipeicotaro.Nasintaigacari: irajiquina NaroItosorintsite aisati najitaiguëriirirojegui nasiati. 11Aique queropairi ogometiri imatsiguengaquerootisati ireinti; quero icantiri:‘Pigótiri Atingomi’, arontairogótaiguëna antagaisati,itingomipague aisati ira cagariitingomi, antiasipari aisatijanequi, omagaro irogóiguëna.12Nangábintsaiguëri, nojocajineriora icantaguetomoquina teonganinate, quero naquengairo

.Oca icanqueri jorío Tosorintsi caraisanguenatacaqueri Jeremías,comantantatsiri jirai.

13Cara icanqueri Tosorintsi “Nomaiguëriirorai Nibarintsi, quero ocantaro pibega

,maca ora inaga pënibaque omeganëma.Yamai teni omomirintsibentimaroisanguenare Moisés.

Ati ocanta ibango Tosorintsi cara yamanaigui saserirotipague.

9 1Jirai Tosorintsi icomantaiguërijorío omatsiguenga ati ocanta

guëri, aisati icanqueri ati ocantapongotsi cara icanquineri Tosorintsisaserirotijegui inibabentaiguëriomatsiguenga. Ora pongotsi aisaocantaro pibega tocoyapango cantacacáripa. 2Aiti yotigantaro, aique cara

neri Tosorintsi saseriroti ora irasi. Aitipinasegui irobotane aisati aiti mesa.Cara mesaquë aiti pan ocarati 12 iraperisaserirotipague. Ora pan oniaguëri aintaTosorintsi cara. Oca pongotsica iroontiibango Tosorintsi. 3Aique aiti basiniyotigantaro oquibepiriga;rinta inasanti Tosorintsi cara te inguesaserirotijegui. 4Cara, aiti oraitagantapiniantaro casangajengaro,iroro yobetsicantari oro otsibataroyotigantaro cara inasanti Tosorintsitsomaguisonorinta. Aisati aiti cara cajónitiriantacaro oro aisati. Tsomaguicajónquë aiti maba pinasegui: ora cobitiyobetsicantari oro jagaca maná cantacapan; aisati aiti igotiqui Aarón oraquitsotanënguitsi jirai; aisati ora pitemopë cara isanguenaquero Tosorintsi10 iragáantane ora ipëri Moisés jirai.5Cara jonoica cajón ainta piteirosiacagomento irisaanganetsiteTosorintsi ijita querobín. Ira querobíniriro ogótacaguiri cara ainta Tosorintsiiquëtaguitetasanti cara. Aisatiinetsaiguëro otataro cajón caraishaguëtopiantiro omagaro osariniitingomi saseriroti ora iraraa chiboaisati irasi sërari baaca. Cara Tosorintsiiniobëro iraraa, ijocaigaineri jorío oraicantagueti quimingaro,neri.miro basini ati ocantagueta.

6Aro yobetsiquëro pongotsi negaracacara yoniaguëri Moisés Tosorintsi. Cara,icapinintaigui saserirotipague antagaisaticataguiteri icantaiguëneri Tosorintsi oraicocagaiguëri. 7Carari tsomaguisonori te

8 9

Page 438: Nomatsiguenga bible   new testament

438

ingaigue aitinta yotigantarooquibepiriga. Irianti itingomi saseriroticatsi cara tsomaguisonorinta, patiro iquiporo osarini yabisanaquero yotigantaropatirontiati. Yóguëneri Tosorintsi sëraribaaca iraisati, aisati chibo irasiimatsiguenga, aique icanaque paniro,yáganëro iraraa, ishaguëantaparootataroquë cajón, yamanopëri Tosorintsi:“Pabati, pingábintsaiguena,naro ora nacantagueti te ongomeite naroaisati ora icantagueti nomatsiguenga;quero piguisaigainaro aisati, quero

. Aro nega icantopiantëroitingomi saseriroti antagaisati osarini.8Pinguenguero yotigantaro, carapoticaiguëri omagaro basini saserirotiaisati omagaro joríojegui cara queroicaigui. Tigueti inganëma ingaigapë caracatingasatiquë Tosorintsi. Ocapogomeanta Isëre Tosorintsi, igóiguë eirocara përosati pinasegui yotigantaro,teraiquerai iraretimari Tosorintsimatsiguenga. 9Caninataque anguenguerooca arota ogóontimaro yamai:antagaisati ora ipapinintaiguëriTosorintsi joríojegui jirai aisati omagaroibirapague yógapinintineri itaquineri,tigueti ongantima oganinasëretaigueriira paigabitari Tosorintsi. Përosatiigóiguë iriro cara te iraganinataigueriTosorintsi. 10

gari joríojegui: pairoraca yapaigui, aisatipairoraca yógaigaca, aisati atiraca icantaiquibopiantaiga, tojai pairoraca cantachanega. Irooti ora icocagaiguëri Tosorintsijirai. Carari aro ocarati yamai. Ipoqueyamai Quirisito Ira oguiaigui cosamani.Yamai pinasitaca ora icocacái Tosorintsi,irorai, ocaninatasanti yamai.

Ira Quirisito yoganinasëretëri ira quemisantatsiri yamai.

11Aroque ipoque Quirisito aisaicampari ibega itingomi saseriroti,

carari icábintsacái Iriro icamobicái,Irironta Itingomisonori Saseriroti. Oraicanque Iriro caninarisonori. Jiraiicantabeca saserirotijegui carapongotsiquë ora yobetsicaiguëmatsiguenga, iroro cantënguicha iátajiQuirisito jonoquë cara ibangosonoriquëTosorintsi. Ocaninatasanoti arontainibabencái canta Jonogaguitequë.12Yaca quibatsica ira itingomi saserirotiiátopiantë omagaro osarini tsomaguintaibangoquë Tosorintsi, cara inasantiIriro, yáganëro iraraa chibo aisati irasiitiomijani sërari baaca. Irari Quirisitoicamobicái Irineni, iraatanë irasi iraraa,aique iáque Jonogaguitequëisobicomopëri Tosorintsi. Icanqueri Iriri:“Aroque nacamobitaiguëri antagaisatimatsiguenga arota nagabisaicotajiri.Yamai pairiraca quemisanquinanepërosati intiomoquina Naro aisati Obiro

. Icamaque patiro,aroque, yamai quero yogatsitairoicamaji aisati. 13Jirai yametaigacaro ocajoríojegui. Aroca icantaguetiroquimingari matsiguenga, yóguëneriTosorintsi chibo queroca sërari baaca;ira ibira camobiqueri casintari. Aisatiyóguëro tsinane baaca itaquintiro,yágairo omamo, iconaguëro nija,ishaguëquineri ira cantaguetatsi teonganinate, aro Tosorintsi ijocajineri,isetajineri.mari aitosati quemisantatsirijegui tentainguimingatae yamai. 14Arocaposaatabitacari matsiguenga iraraaibirapague, irosaasëretasantantimaroiraraa Jesoquirisito caninarisonori ini.Posintsisëretëri Jesos Isëre Tosorintsi Iratimatsi përosati, aro iáque corosiquëicamobicái yosaasëretacái caraaquemisanqueri; yamai queroopomirintsitasitaro abisaicoonta eati,acanquineri Tosorintsi ora icocacái, teanguenguero angantajiro ora te

9

Page 439: Nomatsiguenga bible   new testament

439

onganinate. 15Jirai patiro igóiguëro eiroisanguenare Moisés, carari teomoncaratiro. Ainiro acantaguetiro orate onganinate, ajáqueme aiqueroSharincabeniquë. Aique ipoque Quirisitoicamobicái isetajáiro ora acantagueti teonganinate, yogabisaicotajái,inibabencái catingasatiquë Tosorintsi,ipacáiro irorai Nibarintsi. Aro yamaiicanque Tosorintsi: “Nobetsiquëneri iranocoiguë ora caninaro, noguëneriJonogaguitequë cara përosati

.

Pairo icamobibiricái Quirisito.16-17Aro pinguengaiguero ora

yametaiga omatsiguenga. Aitica irasi,isanguenaque: “Cara nangamaque,nocogui irasintëmaro nomatsiguenga

. Aro isanguenaquero irasiiripajiro aisati iripajiro imatsiguengaasinquimarone ora irasi. Aique caraingamaque, igóque ira asinquimarone.Queroquerai icami, quero yáguiro.Carari ingamaqueca, aro iráganëro.18Aisa ocanta jirai cara Tosorintsisanguenataqueri Moisés ati ocanta oraingantaiguë joríojegui. Tiguetintaingantima ingamaque Tosorintsi,igáqueri Moisés cara iragamagaigueriibira; aroque omoncaraca ora icanqueTosorintsi. 19Jirai icomantaiguërijoríojegui Moisés ora icocaqueriTosorintsi; inibataiguëneri Sanguenari.Aique yóguëri baaca aisati chibo,yáguëro iraraa iconoaquero nija. Aisatiyáguë ibiti oisha quiraapitiri aisaticasangajengaro jitacha isopo, yoaqueroiraraaquë ipoteaquero oshaguëpëriomagaro imatsiguenga aisati oraSanguenari. 20Iroontita ishaguëqueriimatsiguenga, icanqueri: “Aroquenocomantaiguëmiro Irinibare Tosorintsi,yamai nagátaiguëmi pingantiro.Nashaguëantëmiro oca iraraaca arota

pigóigue cara iromoncaraqueroTosorintsi antagaisati ora icantaiguëmi.Icanque Iriro: ‘Aroca përosatipinguemisanquina, aro përosati

. 21Aiqueishaguëquero ibango Tosorintsi ora

quero omagaro ora inaguetatsitsomagui, ora irasi saseriroti caraicanquero ora igátaiguëri Tosorintsi.22Aro isanguenaque Moisés: “Ocairaraaca pobira poganinatëri pairiracacantaguetatsiri. Queroca icamobitinerimatsiguenga ibira, iraraatanëneri iraraa,quero yogabisaicotajiri Tosorintsi queroisetajineri cara icantaguetiro ora te

.

Patiro icamobicái Quirisito.23Yaca quibatsica pinabitaca ibango

Tosorintsi aisati omagaro inaguetatsitsomagui. Iroonti osiacagomentoibangosonori jonoquë. Caninataqueishaguëtaguequero pongotsi yacaosobica, yoganinatancaro iraraa ibira.Carari te ongomeite iraraa ibiraoganinatiro ibangosonori Tosorintsicara Jonogaguitequë aisati orapagueinatsi canta. Canta, iroonti caninatatsibasiniati iraraa caninajaro pabisiroiraraa ibirapague, iroonti iraraaJesoquirisito. 24Aroque icamobicáiQuirisito icaniatanai. Te inganaqueibangoquë Tosorintsi yaca orayobetsiquë matsiguenga iroontiosiacagomento ora inatsi jonoquë,carari iáque Iriro Jonogaguitequë, aroicapë catingasatiquë Tosorintsi caraibangosonoriquë cara inibabempái. 25Iraitingomi saseriroti iátopiantë carainasanti Tosorintsi, omagaro osariniyágapininquero iraraa sërari baacaaisati irasi chibo; te iráguiro irasi iraraa.Carari Quirisito te iraraatapinintaje irasiiraraa, patironta icamaque Iriro.

9

Page 440: Nomatsiguenga bible   new testament

440

26Arome irágopiantërome iraraaTosorintsiquë, aisatime ongantimameingamopiantë tojai cara yobetsiquëroquibatsi irooti yamaica. Carari yamaipatiro ipoque, patironta icamobiqueri

taigairi quemisantatsiri, arota Tosorintsiiromaguisantineri ora icantagueti teonganinate. 27Igóiguë eiro cara patiroingamaque matsiguenga, aro ocarati,quero yogatsitairo icamaji. Caraingamaque poro, aique ingomantëgotëriTosorintsi pairoraca inganque aitosatinegaraca iriátë. 28Aisa icanta Quirisitopatironta icamobicái iragabisaicotaigairitojai matsiguenga, quero iquengairoTosorintsi ora icantagueti te ongomeite.Aiquenta iribocapae Quirisito aisati,carari quero ipocasiti ingamobitajirimatsiguenga ora icantagueti querontaicamaji aisati. Iribocapae iráganërijonoquë iraegui aguiaiguëri.

Tigueti ongantima oganinatái isanguenare Moisés.

10 1Pinetsaiguero, omagaro oraisanguenatocoque jirai Moisés

irianti irosiacagomento Quirisito Irabocapënguitsine aiquenta, Iracaninarisonori. Cara ipogopë Quirisito,icábintsasantacái, yoganinasëretacái,carari jirai ira itingomi saserirotiyógapininqueri ibirapague antagaisatiosarini ira tigueti ingantimairaganinatiri matsiguenga ira mapëriibira. 2Arome oganinasëretërimematsiguenga iraraa ibira ira yóguëneriTosorintsi itaquineri, queromeyogatsitairome cara yógapininqueriibirapague omagaro osarini querontaiquengairo ora icantagueti teonganinate. 3Carari yógapininqueriibira antagaisati osarini, iroro oraoqueancagopiantaguëqueri cara ainiroicantaguetiro ora te onganinate

4tiguetinta agabeirone oganinasëretirimatsiguenga iraraa sërari baaca aisatiiraraa chibo. 5Cara ipoque Quirisitoyaca quibatsica icanqueri Tosorintsi:

Te piniacaninatiro iraraa ibirapague,te pinintiro imemiro tentaoganinasëretiri matsiguenga.Pigáquina yaca nibogobitaiguëriomagaro matsiguenga arotanangamobitaigueri naganinasëtaiguëri. 6Te piniacaninatiriomagaro cara yógapinintimiriibirapague aisati itagopiantëmiriarota piganinatantimarimematsiguenga. 7Aique nacanquemi:“Pabati Tosorintsi, aroque

tëmiro omagaro ora picocaquina.Nomoncaraquemiro antagaisatiora isanguenatocoquina jirai

.8Cara aroqueque icanque: “Te

pinintiro cara yógapinintimiriibirapague aisati itagopiantimiri, te

, omagaro oraisanguenaque Moisés, 9aique icanque:“Pocaquina yaca nangantasantëmiro

. Yamai teniongomeite cara iromapëneri Tosorintsiibira matsiguenga tenta oganinatiri iracasintari, carari yamai icantasantiroQuirisito ora icocaqueri Tosorintsi orayoganinasëretantaigacari matsiguengaquemisantatsiri. 10

cái Jesoquirisito, quero icamaji aisati,imoncaratasantëro ora icogui Tosorintsi.Yosaasëretasantacái, aisati omagaroquemisantatsiri,tëmatiro pairoraca ora te onganinate.

Ira óguiri ibirapague teni iragabisaicoontimari. Irianti Quirisito

agabisaicoontatsi.11Aro icantopiantabita saserirotijegui,

yógapinintineri Tosorintsi ibirapague,

9 10

Page 441: Nomatsiguenga bible   new testament

441

itagopiantëneri, carari te oganinatiri iracantaguetatsi ora te onganinate. 12IraQuirisito patiro icamobicái, yoganinasëretaiguëri antagaisati quemisanqueri,ijocajineri ora icantagueti quimingaro.Aroque moncaraca. Aique isobiaqueibacosonoriquë Tosorintsi,13yoguiaqueri Iriri irooti carairagabeineri omagaro ira quisaneinqueriQuirisito. 14Patironta icamobiqueriomagaro ira icoigaiguë Tosorintsi,yoganinasëretasantaiguëri. Tosorintsiiniaiguëri cantaca te ingantaguetëmatirocagaro caninatatsi. 15Aisatipogometasantacái Isëre Tosorintsi,igóiguë eiro iroonti aisonori. Jiraiisanguenatacaqueri comantantatsiri:

Icanque Atingomi: 16“Aiquentanongomantaiguëri iroraiNibarintsi cara nogótacaqueri oranococaqueri,gaiguëri Nanibare, quero

.17Aisati icanque:

Quero naquenguëtairi aisati oraquimingaro icantaguetomoquina.

18Pinetse, aroqueca Tosorintsiicábintsaigairi matsiguenga oraicantagueti te ongomeite, aroquecayomaguisanquineri, quero icoicotajiricara imairi ibira ingamobiqueri arotairaganinatiri matsiguenga.

Intsome ajátasitiri aretimari Tosorintsi.19Nopiguemisantane, aroque

icamobicái Quirisito iraabiritanacái,yogabisaicocái. Yamai igóiguëiniacaninatacái, quero otsoroguiarequimarinica Tosorintsi yamai. 20Jiraicara ibangoquë Tosorintsi aitiyotigantaro oquibepiriga; potiaquerisaseriroti querota iqui cara inasantiTosorintsi. Aique icamobicái Quirisitoicaniatanai, yaretacacái Tosorintsiquë.Iroro te inaguëtaje yamai ora

yotigantaro. Iroro yamai otsitiguëpariTosorintsi tenta otsoroguiri. 21Yamaiisaserirotitë Quirisito,nori Saseriroti inibabentaiguëriquemisantatsirijegui. 22Iroro yamaiintsome ajátasitiri aretimari Tosorintsi,quero otsoroguiri aroquenta igóiguëcara icamobicái Quirisito isetajáiro oraacantagueti quimingaro, yoganinasëtancáiro Isëre. Yamai igóiguë carainiacaninatacái, yosaasëretacái. 23Aisatiigóiguë cara iromoncaraqueroTosorintsi omagaro ora icancái, queroyamatobitái. Yamai caninataqueongomantaguetiri basini matsiguengaoca aquemisantocoquerica.

24

guema arota omitocotobaguima.Intsome asintsisëretaigueriopiguemisantane iranintobaganëmaaisati ingantiro ora caninaropague.25Intsome opatobiritimari Quirisitopërosati. Quero picantari ibega irapagueomaguisanqueri te inguengairi.Popatoitacaguimari popiguemisantanepisintsisëretobaguima pigótinta queroocosamaniti cara iribocapae Atingomi.Caninataque pinganinabentiri aisatipiganinatobagaiguema. 26Pinetse, arocaigóiguë ora aisonori cara icamobicáiQuirisito arota iragabisaicotajirimatsiguenga, caninataque asëretimarianguemisantasantiri. Te onganinateotsoinguiri ojocajiro caraaquemisanqueri. Ira cantatsi; “Queronaquemisantajiri Quirisito,nangantaguetirota pairoraca ora

, teni irinaje basini iraagabisaicotajirine. 27Aisa aiquentainguisaiganaqueri iriro Tosorintsiiratsipiriacaqueri Sharincabeniquëomagaro ira tsoengaiguiri.tequero cara tsitsiquë ira iguisanejegui.28Yametaiga joríojegui iragamagaiguëriira tsoenguëro isanguenare Moisés, te

10

Page 442: Nomatsiguenga bible   new testament

442

inguemisantiro. Aintaca pite querocamaba ingantocoitëri: “Ira cantaguetiroora te ongomeite, , aroiribasiaqueri imatsiguengajegui, queroyogasëretocotari. 29Ira tsoenguëri ItomiTosorintsi ingantocoqueri:caro icamaque Quirisito, itsipiriasicaroiraatanë iraraa,

, aisati itsoinguëro IsëreTosorintsi, ora cábintsacái,¿Caninataqueco ingasitígatasantiri iriroTosorintsi?queri aroquenta imaintëro iraraaQuirisito ora yosaasëretantabecari.30Igóiguëri Atingomi cara icanque jirai:

Aiquenta Naro quisaiguërine iratsoengatsiri,querine.

Aisati icanque:Aisonori, nongomantëgotaiguërimatsiguengajegui pairoracaingantaiguë aisati negaracairiáiguë.

31Irironta cobeingarisonoriguinte, aisaticatimanerisonori,tasantiri Tosorintsi Ira quisasanoiguërine ira te inguemisantiri,notagaiguëri.

Quero pitsorogui pitsipiriobentineri Quirisito.

32Pinguengaiguema ati picanta jirai,cara irorai piquemisantaiguëri Quirisito.Iguisaiguëmi matsiguenga carapiquemisanque, itsipiriacagaiguëmi,carari pabequero antsinisati, përosaticara piquemisanqueri. 33

guëmi matsiguenga iguisaiguëmiicantaguebiriquimiro catsimari,isërontaiguëmi, itsipiriacagaiguëmi.Aisati picarataiguëri popiguemisantaneira itsipiriacaque; pogasëretocotaigacari,pomitocotaiguëri, picaninatagaiguëri.34Picantaneintëgotëri ira yomingaiguë.Aisati cara yágabitsataiguëmiro ora

pasintagueta, pinintacaqueri, tepopëgatimari, picaninataiguëpigóiguënta cara quero yágabitsatimirocara itimacagajimi Tosorintsi yaca aisatiitsibatimi, aisati quero yágabitsatimirocara aiquenta përosati pintiomoqueriTosorintsi Jonogaguitequë. 35Iroroquero pijocaguëqueri Quirisito, quero popeicotari

taiguëmi Tosorintsi. 36Caninataqueantsinisati pingantiro omagaro oraicocaquemi Tosorintsi, aiqueiromoncaraquemiro antagaisati oraicantasanotëmi. 37Icanque TosorintsiSanguenariquë:

Pënibaque iribocapae Atingomi,quero ocosamaniti. 38Iraquemisanquinane përosati,naniacaninatëri cantaca teingantaguetëmatiro ora teonganinate, aisati nantimacagajiriyamai aisati aiquentaintiomoquina Jonogaguitequë.Carari aroca irojocajiro caraiquemisanquina queronacaninabentiri.

39Carari teni angarataigueri eiro iratsorogatsi jocairo cara iquemisanqueiriáiguë Sharincabeniquë. Përosati caraaquemisantanë eiro, ajáque aiqueroJonogaguitequë.

Ora icantaiguë quemisantasantatsiri jirai.

11 1

guëri Tosorintsi Ira teiraneingani? Aquemisanqueri,

tëro Tosorintsi antagaisati ora icancái.Aiti tojai teraiquerai aneiro, carariaquemisanqueri Tosorintsi,guë eiro aniaiguëro aiquenta oraicasijacái. 2Iquemisantaiguë jirainisati,iroro ora igónijintacaguëqueri Tosorintsicara iniacaninataiguëri. 3Aquemisanque,

10 11

Page 443: Nomatsiguenga bible   new testament

443

aro igóiguë jirai cara inibatë Tosorintsi,ora pinanca quibatsi, Jonogaguite, aisatiomagaro ora inaguetatsi. Inibatëtiguë,pinanë. Te ine pairoraca ora teirobetsiquiro. 4Jirai Abeliquemisanqueri Tosorintsi carayamapëneri ibira,cari Abel cantaca te ingantaguete ora teongomeite. Ira Cain, ireinti, teinguemisantiri Tosorintsi carayamapëneri ibanguire; iroro teiraniacaninataguëtiri iriro Tosorintsi.Ora yamapë Caín te oganinatiriTosorintsi, orari irasi Abel iroroaganinatëri.queri Abel cara iniacaninatëri.Icamaque Abel, carari caninataqueangantimari ibega iriro caraiquemisanqueri Tosorintsi, aroiraniacaninatacái aisati.

5Iquemisanque Enoc, yoganinatëriTosorintsi. Iroro te ingamaguëte;canianiro yáganëri TosorintsiJonogaguitequë. Icogabecariimatsiguenga, te iraniajiri aroquentayáganëri jonoquë. Cara terai imeguima,icantocoqueri iriro Tosorintsi:

.6Queroca aquemisantiri Tosorintsi,quero oganinatiri. Aintaca cogatsiiraretimari, caninataque irajite caraaisonori ainta Tosorintsi, aisaticaninataque iragueiri irotopitiri carairomanocopëri, ingábintsabaqueriiraegui cogasantiri.

7Aisati Noé iquemisanqueri Tosorintsi.Icanqueri: “Noé, aiquenta opoqueoquibeguinte angani, onangasantanëmaongaaretanë omagaro quibatsiquë.Pobetsiquiro oquibe pitotsi ora

. Terai oneinganiangani terainta omariguëmate carariiquemisanqueri Noé. Tojai osariniyobetsiquëro pitotsi.

taigueri. Aro yotetaiganaca Noé, iina,itomi icarati maba, aisato iraniro maba.Yabisaicoontaro ora pitotsi, teingamaigue, ijogataigaca imatsiguengatsoengatsiri cara ponangasantanaca nija.Tosorintsi ipoguiriaiguëri antagaisati.Irianti Noé abisaicotajatsi irirontaquemisanquenguitsi aro iniacaninatëriTosorintsi cantaca te ingantaguetëmateora te onganinate.

8Aisati Abaram iquemisanqueriTosorintsi. Icanqueri: “Abaram,nanintini pijáte basiniquë quibatsi oranoniaguëmira. Nomëmiro pasinquimaro

. Aito cara iquemisanqueAbaram, iáque cara teraiquerai irogótenegaraca iriátë. 9Përosatiiquemisanqueri Tosorintsi caraiquenagueque itimabaguitabitaca tentairisobigasante cara basiniquë quibatsiora icanqueri Tosorintsi carairasintëmaro. Te irobetsique caninaroibango iroro cantënguicha itimitocoyapangoquë cantaca cáripa. Aisatiicantari Isac aisati Jacob ira icanqueirootisati Tosorintsi cara irasintëmaroquibatsi carari teatisati irisobigasantecara quibatsiquë. 10Itimaque caninasatitocoyapangoquë aroquenta iquianquerobasini poeboro inatsi jonoquë. Igóquecara iriátë Jonogaguitequë,guëmari omagaro quemisantatsiri,intimaque pongotsiquë caninaro aisaticoshori, ora te irobetsiquiromatsiguenga Irianti Tosorintsiobetsiquëro.

11Aisati oquemisanque Sara. Iroontisirabaro, te ontsomae otomi, aroqueontiasiporotasantë cara icanqueroTosorintsi: “Aiquenta pintsomaaque

. Aro oquemisanqueri, pigóquecara quero yamatobitiro Tosorintsi,iromoncaraquero Irinibare. Aroyagobiacaquero cara poguë,otsomaaqueri otomi. 12Aisati aroque

11

Page 444: Nomatsiguenga bible   new testament

444

intiasiparitasantanë Abaram, pënibaqueingamaque. Te irine itomi carariyagobiacaqueri Tosorintsi caraitomintacari Isac. Yamai tojaiicarataigui imatsiguenga Abaram, teirogótingani atiraca icarataigui.Icantaigari ibega jonogasati teirogótingani atiraca icarataigui. Aisatitojaisonori ini icantaigaro omaniquionamijaquë oquibeguinte angaare, caratojaisonori pini.

13Aro icamaiguë irirojeguiquemisantaigatsiri; itimabeca caraCanánquë carari te iraniasantaigueroomagaro icantasantaiguëri Tosorintsi.Te iraniasantiro, iroonti igótasantaiguëcara imaiguëri Tosorintsi ora icanque;aiquenta iraniaquero.guëri, icaninataiganaque, icanque:“Tenta përosati nantime yacaquibatsica, .14Cara icanque negaca, igóiguë eiro caraicogasantaiguë iriáigue cara përosatiintimasantaiguë. 15

guëma iripigaiganajimame caraquibatsiquë cara ipaniaigaca jirai, aroiriáiguëme. 16Carari icogaiguë iriáiguëcaninaguiteroquë cara Jonogaguitequëora abisëro pairoraca poeboro yacaquibatsica.taigueri, icanque: “Irirojegui notomi,

.guëri Iriro. Aisati canta jonoquëTosorintsi yobetsicaiguëneri caninaropongotsipague.

17-18Aro icantasantëri AbaramTosorintsi intomintëmari Isac aiqueintojaiganaque imatsiguenga. Caraiquibianë Isac icoque Tosorintsiiraniantimari ira Abaram aisonoricaiquemisanqueri. Icanqueri: “Póguinaripitomi Isac, . Aroiquemisanqueri Abaram, iáque,pënibaque iróquerime itomi ira paniro.19Iquianca Abaram: “Aroca nóguëri Isac

. Aropënibaque iróquerime Isac caraicanqueri Tosorintsi: “Quero póguiripitomi. Aroque naniantëmi. Yamai

. Teingame Isac, carari icanca icamaqueniIsac aisa icanca yoganiatairiniTosorintsi.

20Aisati iquemisanque Isac, iroro oraicantocotaguëqueri itomi pite ijitaigaJacob aisati Esaó. YamanocoqueriTosorintsi: “Pingábintsëcobentinari

. Aro aiquentaicábintsëcobenqueri tojai. 21Aisa icantaJacob iquemisanqueri Tosorintsi.Pënibaque ingamaque, aroque yoticaroigotiqui, yoguitomocari Tosorintsiyamanaqueri: “Pingábintsëcobentinarinacharine pitirooti itomi José.

. 22Aisati Joséiquemisanque. Jirai itimi Ejípitoquëiriro aisati omagaro imatsiguenga,carari igóque cara aiquenta iriáigaejoríojegui canta irasiquë iguebatsite.Cara icamaque icomantaiguëriimatsiguenga: “Pënibaque nangamaque.Aiquenta cara pijáigae aguebatsitequë,páganainaro notonguiporoqui,

.23Aique ira itingomi Ejípitosati

igobeingarite iniaiguëri joríojegui caraitojaiganaque. Aro itsorogaiguëritojaisonorinta inanë. Igáqueri carairojogatëri nijaaquë iraegui itomi joríoira irirai iboguënguitsine.Iquemisanqueri Tosorintsi iratomintaigari Moisés. Cara iboguë,iniobëri caninari ini,tiri ira cobeingari, imánopitëri itomimaba manchacori arota quero yóguiri.Igóque iriri aisati iniro cara Tosorintsiingábintsëri itomi iripëgabintëri. 24Arote ingame Moisés. Aique iquibianëobangoquë irisinto igobeingariteEjípitosatiegui. Aro iquianca: “Teni

11

Page 445: Nomatsiguenga bible   new testament

445

nongogue nomatsiguengatimariEjípitosati, . 25Igóque carajoríojegui iquemisantaiguëri Tosorintsi,iroro itsipiriacagobitaiguëri Ejípitosati.Aisati igóque Moisés cara iriroitomitsari Baraón ira cobeingari.Iniacaninataiguëri Ejípitosatiegui aisatiinganquimame irirome Ejípitosatisonori.Arome ingoquero, inganinabenqueromeantagaisati inaguetatsi cara Ejípitoquë.Aisati igóque Moisés aromeirojocanërime imatsiguengasonoriingantaguequeme ora te onganinate.Aro ijocanëro omagaro irasi Ejípitosati,

jegui, cara iratsipiriaiguë. Igóque aisaticara inguisanijinqueri iriro Ejípitosati.26

tsiri. Ijique: “Aiquenta Tosorintsiiragáqueri Agabisaicoontatsiri (Irajitacha Quirisito) iragabisaicotaiguëna.Aro caninataque nantsibatëmarinomatsiguenga, natsipiriobiqueri IraAgabisaicoontatsiri, pabisëro caranasintaguequimaro omagaro inaguetatsiEjípitoquë noguiaquerinta Tosorintsi

.27Aroquenta Moisés iquemisanqueri

Tosorintsi Ira te iraneingani, teintsoroguiri igobeingarite Ejípitosati.Aro ijocanëro Ejípito, igóquenta caraitsibatacari Tosorintsi. 28Aisatiiquemisanqueri Tosorintsi caraicanqueri: “Moisés, aiquenta nagáquerinasaanganetsite irabisanaque jonoicaEjípitoquë, iróqueri itomijeguitsoengaigatsiri, irianti itomi obatatsicamënguitsine. Obiro aisapomatsiguenga, pigamagaiguëricaoboina oisha, pomotsotiro iraraaonamiquë omoro pobangopague,iraniaquero iraraa, aro quero iquinasaanganetsite ógantatsiri, quero icamipitomipague cara pini iraraa oisha.Aisati popaiguero pan te ine ora

. Aro Moisés aisatiimatsiguenga iquemisantaiguëroIrinibare Tosorintsi; yogamagaiguërioishapague, yoguëro iraraa. Teingamaigue itomi obatatsi joríojegui.Carari icamaiguë tojai itomipagueEjípitosati. 29

guëri jorío, Tosorintsi yobetsiquëneri

caro joríojegui oquibe AngaareQuiraajari. Ipatimaiguëri isoraroteeguiEjípitosati, ijogataigaca antagaisati carapipigatanaa nija.

30Aisati aroquenta Josoé aisatijoríojegui iquemisantaiguëri Tosorintsi,7 cataguiteri ishongaigaparo poeboroojita Jericó yanëitaiganaque. Aito caraopariaque oticoro Jericó. 31Aroyogamagaigapëri omagaro Jericósati.Iroonti yogabisaicotajiro Rajab; jiraioniobintiri sëraripague ira cagari ojimecarari yamai aroque oquemisanqueriTosorintsi cara yareca iragátane Josoécara inetsasantëro Jericó. Págobëricaninasati omitocoqueri oquemisantobërinta cara icomantëgotëri Tosorintsi.

32¿Pairi basini nongomantëgotë?Quero cotonguiboro nacantocotimiritojai basini matsiguenga. AintaGuereón, Barac, Sansón, Jepeté, aisatiDavid, Samoel,jegui —ainta tojaisonori quemisanqueriTosorintsi. 33Iquemisanque, iroro orayomanátaguëqueri cobeingaripague,

paro; caninasati itingomibintaiguëriimatsiguenga icantaiguëro oraicocaqueri Tosorintsi; iniaquero caraTosorintsi imoncaraquero Irinibare;ijoquengani cara secaripaguequë, carariTosorintsi yomisantëri, te iratsiquirisecari. 34Basini quemisantatsiriijoquengani pamariquë, irorocantënguicha te iritaguima. Basiniicogabeca iricaraquerime sabiriquë,

11

Page 446: Nomatsiguenga bible   new testament

446

carari yogabisaicotobëri Tosorintsi.Ijanaitë, carari yosintsitaiguëriTosorintsi yogaguibegajiri.guëri Tosorintsi cara yagobiaqueri iraomanátachari quisachari,yomisigaiguëri omagaro.35Oquemisanqueri Tosorintsi tsinane,iroro yoganiataguëtajiri icabiritajiriotomi camabitënguicha. Ainta basiniquemisantatsiri itsipiriaiguë, icanqueri:“Aroca pijocajiro cara piquemisanque,

. Carari yotabitanëri: “Queronojocajiro cara naquemisanqueriTosorintsi. Aiquenta iraganiataina,

. 36Ainta basiniquemisantatsiri, isërontaigacari,ipasataiguëri tac tac tac,rantëri sogatsaquë coshotsari,yomingaiguëri. 37Basini ibasegaiguëri.Aintapague itotaiguëri serochoquëyogamagaiguëri, basini icarataiguërisabiriquë. Basini te inguitsagatimacaninasati, iroonti icanaque imasi oishaaisati imasi cábara. Iquenagueque cantatenta ine ibango irasi.guëri pairoraca, icantaguebiriquericatsimari, itsipiriacagaiguëri.38Isigopitaigacari ira quisaiguëri,iquenagueque cara tera ontiminganiaisati otisipaguequë. Imánopitaigacariquisaiguëri omoropaguequë tongagariaisati quibatsi. Icaninatasanti, carari teirágacaninatiri ira quisaneiantatsiritsoengatsiri, te iranintaigueri.39Iquemisanque icaegui, iroro oraigónijintacagaiguëri Tosorintsi carainiacaninataiguëri, carari te

guëri Tosorintsi, iroonti igótasantaiguëora aisonori imaiguëri Tosorintsiaiquenta iraniaiguëro antagaisatiicanqueri. 40Tosorintsi te ironijagaigueriiriro ora yobetsiquineri icocaquerintairaguiaigacái eiro.

guëri omagaro quemisantatsiriomoncaratobaquima cara imaáiroTosorintsi antagaisati, iriro aisati eiro,ora yobetsicacái icasijacái, aisatiiraganinasëretasantacái.

Pinguengueri Jesos, piguiatiri.

12 1Aro tojai iquemisantaiguëicaegui nocomantëgotëca. Cara

anguemocotaiguëri omitococáianguemisanqueri Tosorintsi. Aisatiinetsaigacái yamai igóiguë pairoracaacanque eiro. Yamai nosiacagantëmiro:¿Teco pigóte ora yameta oboinairisiganëma irogóontima pairiracaobaquenguitsine? Cara irisiganëma

tanëma. Aisa ocanta caninataqueojocanëro pairoraca otiacái ora teongomeite, pairoraca comëtomocái,cara anganquineri Tosorintsi oraicocacái. 2Përosati intsome anguengueriJesos Ira quemisantasanotatsi.Iquemisantacaqueri matsiguenga,yogabisaicotaigairi. Tojai itsipiriobencáicara corosiquë jirai. Carari igóqueiráganacái canta Jonogaguitequë, caraitsipiriobencái, te iripasiguitiro. Aiqueyogainocanaa. Yamaica ainta isobiaqueibacosonoriquë Tosorintsi, itsibatacariiragáantomentoquë. 3Jirai tojaiiguisaiguëri tsoengatsiri Ira Jesos, tojaiitsipiriacaqueri. Yamai pinguengasantiriarota quero pogasëreta, queropitsirisharo cara itsipiriacaquemi obiro,quero pijocajiri Quirisito.

Tosorintsi yogatingatajiri quemisantatsiri ira cantiro ora te onganinate.

4Yamai picantabecari cantaguetatsiri:“Pijocajiro ora picantagueti te

, carari terai inguisemi,terai ingantaguebiritimiro catsimari,terai iróguimi, terai piraatanëneriQuirisito piraa. 5

11 12

Page 447: Nomatsiguenga bible   new testament

447

quero cara itomintëmi Tosorintsi? Aisatiisanguenatacaqueri jirai cara icanquemiTosorintsi:

Notomi, cara nacamanaaqueminogatingatajimi, queropipëgatina, quero piguisina,quero pitsirisharo; NaantiPitingomi. 6Cara ingantaguequete onganinate nanintane,nacamanaaqueri, nogatingaqueri.Nogótacaqueri cara te nanintiroora icantagueti.quemi pigóontëma caranotomintëmi.

7Cara yogatingaquemi Tosorintsi,quero pitsirisharo. Inintaiguëmi,itomintaiguëmi, iroro iragatingataguëquimi. Aisa ocanta ametaro eiro caraacamanaairi otomijegui. 8Omagarosërari icamanaaqueri yogatingaqueriitomi. Aisati Tosorintsi. Querocayogatingataiguimi, cagaribi obiro itomi,irisinto; te pomatsiguengatimari. 9Jiraicara eiro janequiquerai yogatingacái iraasintái, aro aquemisantaiguëri. ¿Tecoaisati caninataque antingomintimari,ominguiri Tosorintsi Ira asintái, Iratimasëretacagái yaca quibatsica aisatiintimacagajái përosati Iriroquë cantaJonogaguitequë? 10Iraegui asintái yacaquibatsica yogatingacái yogomecái caraijitabeca iriro caninaro arotaantimantimaro caninasati yacaquibatsica carari quero cosamani atimiyaca. Irari Tosorintsi yogatingacáicaninasati igótinta omagaro,yogatingacái arota aisonori yoganinasëretacái. Icogasanti iraganinasëretáiicaninatasanotinta Iriro. 11Aisonori teniongogue iragatingatái Tosorintsi.Ocatsitanacáinta te anganinabentiro,ogasëretococaro. Carari aiquentaanguenguero, anguemisantasantëri;anganinabentiro aroquenta oganinasëtacái.

Quero pomaintiro cara icábintsaigacái Tosorintsi.

12Cara pitsirishaca piguiatiri Quirisitoaisa picanta pomagotasantaigabitaca,pingabiritanaima, pisintsitae queropijocajiri Quirisito.taiguëmiro matsiguenga aroquentapiquemisantaiguëri Tosorintsi, carariquero poperata, pinganinasërete.13Caninasati pingomantëgotiri Quirisitopairiraca ijita, pingantineri Tosorintsiomagaro ora icocaquemi. Aiquepiganinasëretiri popiguemisantaneogasëretabetachari,taguiri iriro. 14Pingogasantaiguepágacaninataigueri basini matsiguengacarari quero piguisaneintaiguiriquerootisati iguisaneintaiguimi iriro.

mari Atingomi. Aique iromitocoquemipintimaque caninasati, iraganinasëtëmi. Cagaribica iraisati Atingomi,quero pitiomotiri. 15Pigamaiguemaarota quero pomaguisantiri Tosorintsicara icábintsëmi, quero pijocajiro carapiquemisanqueri.

gari popiguemisantanepague. 16Queropintaguetiro tsinane cagaro pijina,quero pintaguetiri sërari cagari pijime.

guëmi Tosorintsi. Quero picantari Esaóira mainqueri Tosorintsi, te inguengueri.Esaó irianti itomi Isac. Igóque caraingamaque iriri, irasintëmaro iriroomagaro irasi iriri, aisati ingábintsëriTosorintsi. Aro iquenabaguitë Esaó,ipigapaa, págasantëri itasegane. Iniopëriireinti cara ingoquero maroroquiraaquiro. Inebetaparo, icampëriireinti: “Igue, pomenaro pomarore

. Yotabitanëri Jacob:“Aroca nopëgajimi, ingantocobintënanaanti apati, imënaro iraisati cara

12

Page 448: Nomatsiguenga bible   new testament

448

ingamaque, .Icampëri: “Aro. ¿Pairo nongogobiquecara ingantocobintëna aiquenta carapënibaque nangamaque yamaica?ipëri iraperi. Ira Esaó imaintëro caraingábintsëri Tosorintsi aiquenta.Itsoinguëtiguiro. 17Carari pigóiguërocara aiquenta iquengairo Esaó oraicanque. Iragasantaca. Icogabecaingantocobintirime iriro iriri aisatiingábintserime Tosorintsi. Tiguetiingantima ingantiro iriri aroquentaicantocobintëri ireinti. Aroque Jacobpëgairi Esaó. Tenta Esaó iranintiriTosorintsi, ijoquero cara ingábintsëriaiquenta. Te inguemisante. Aro yamai,quero picantari ibega Esaó.

Ati ocanta icábintsaigacái Tosorintsi.18Te piniaiguero ora iniaiguë

joríojegui jiraisonori canta oguitojaquëjitacha Sinaí cara icomantaiguëriMoisés ora icocagaiguëri Tosorintsi.Itsorogasantaiguë cara iniaiguëroomanarontsi cobeingari, aisatioquibeguinte coguentima, aisatiotsitinitasantanë cataguiteriquë.19

tanë catsiguesonori,quero Irinibare Tosorintsi cobeingari,itsorogasantaiganaqueri. Icantaiguëri iraMoisés: “Quero inibataái querota acami.

. 20Itsorogasantaiguëricara icanque Tosorintsi: “Te naninteiriboque yaca oguitojaquë matsiguengateatisati ibira. Pairiraca boquënguitsine,iragatiquëroca oguitoja, pobasegaigueri

.naque joríojegui. 21Tojaisonoriguinteicobeingatasantë Tosorintsi, irooti caraicanque Moisés: “Notsorogasantëri naro,

. 22Obirojegui,tenta pijáigue Sinaíquë, iroro tepintsorogaigaguëte. Iroonti ocancaparetaigaca basiniatiquë oguitoja ora

jitacha Sión cara itimi Tosorintsicatimanerisonori. Aisa ocanta piáiguëJerosarénquë canta Jonogaguitequë,paretaigari Tosorintsi pigóigapëri.Icábintsasantëmi, quero pitsoroguiri.Aisati pitsibataigapari tojaisonoriironomire Tosorintsi irisaanganetsitecara yapatoibiritaigari,guëri. 23Aisati picarataiguëri antagaisatiitomijegui Tosorintsi irisanguenatëtaga Jonogaguitequë. Aisati aintaTosorintsi Ira comantëgotaiguëriomagaro matsiguenga negaraca iriáteaisati pairoraca inganque. Aintasatiisërejegui antagaisati caninari iraeguiquemisanqueri Tosorintsi jirai; aroqueyoganinasëretaigabaqueri Tosorintsi.24Jiraisonori Tosorintsi icantasantë caraaiquentata imaiguëri matsiguenga iroraiNibarintsi. Yamai imoncaracaroIrinibare cara ipoque Quirisito. Yamaipabencari Jesos pitentaigari Iracamobicái iraatanë iraraa. Iroroyosaatantajái Tosorintsi ora acantaguetite onganinate. Aisati jiraisonori Caínóguëri Abel ireinti,queri Tosorintsi. Carari cara iraatanëJesos, yogabisaicotajái Tosorintsi. IraraaJesos caninaro, pabisëro iraraa Abel.

25Jirai iraegui jorío ipëgatsacariTosorintsi cara Moisés yogabisëneriimatsiguenga Irinibare Tosorintsi. Tentainguemisantaigueri, itsipiriacagaiguëri.

guëmi obiro. Quero pipëgatsatari obiroaisati; popëgatsatimarica inguisaiguëmiaisati. Cagari matsiguenga nibacáiyamai, Irianti Tosorintsi Ira timatsiJonogaguitequë. 26Jirai cara Sinaíquëcara inibatë Tosorintsi yosebatëroquibatsi, carari yamai icanque:“Aiquenta panibati nosebatairo quibatsi,carari quero patiro quibatsi, aisatinosebatëri paba, manchacori, aisati

. 27Icanque:

12

Page 449: Nomatsiguenga bible   new testament

449

,quero omagaro ora yobetsiquë jirai,iritsonguëro ora te onguëshote. Iroontiinaatsine coshori ora tiguetiongantajima osebatima. 28Intsomeangarasiatiri Tosorintsi cara ipacáirointimacacái iragáantanequë cara queroposebataa. Intsome angantineri oraicocacái, intsome angarasiatiri aisatianganinabentiri,mari Irironta caninarisonori aisaticobeingarisonori. 29Aisa icantaro tsitsicara otaquero pairoraca, Tosorintsicobeingarisonoriguinte inguisaiguëriingasitígataiguëri antagaisatimatsiguenga ira cantaguetiro ora teonganinate, ira tsoengatsiri.

Icanque: “Pintimaigue caninasati”.

13 1Pinintobaganëma obiro aisatipopiguemisantaneegui. 2Aroca

irarequimi quemisantatsiri ira te pineirijirai, págacaninatobëri. Jirai aintayágacaninatobëri carari te irogótiri,yogasomabaqueri caninasati, cararicagari matsiguenga, irianti ironomireTosorintsi irisaanganetsite. 3

gueri iromingaga, pingábintsaigueriaisatime pinganquimame yominguëtëmini obiro aisati. Aisati pingábintseriira icantaguebirique catsimari obirontaimatsiguenga pitsipiriaque aisati obiro.4Caninataque iráguiro iina sërari, águiriojime tsinane. Aisati caninataqueiraniobaquima ira ágasantobagacha.Carari Tosorintsi ingasitígatëriantagaisati ira aguimintaro iina, aisatiomagaro ora aguimintari ojime.Iratsipiriacaqueri pairiraca antaguetiroora cagaro iina. 5Quero picoguiirinasante piguireguite, iroontipinganinabenque ora pasinta inomotimiipëmi Tosorintsi. Icanque Iriro:“Coshoni noguëmi; .6Iroro angantaguëque:

Nigóque cara iromitocoquinaTosorintsi, quero notsoroguiquero naquengasëreta, tiguetintaingantina matsiguenga iramasisëretina nasërequë.

7Pinguengueri ati icanta iraquemisantacagaiguëmi, ira ogometaiguëmiro Irinibare Tosorintsi.gueri ati icanta itimaigui caninasati.Aisati pingantaiguemari ibegaiga irirocara iquemisantasantaiguëri Tosorintsi.8Quero ipasiniatiti AtingomiJesoquirisito, përosati cara icanta, jirai,yamaica, përosati. 9

tiri Quirisito. Quero piquemisantiro orayogometasitimi matsiguenga.Caninataque anguemisantiro orayogomecái Tosorintsi Ira cábintsaigacáiyosintsisëretacái. Ainta cantaiguëmipopero oca quero papiro ora, carariitsipiriasita tenta oganinasëretiri iriatiora irogomeantane, querootisatipoganinasëretimi obiro. 10Caraanguemisanquerica Quirisito Iracamobicái, aro iragabisaicotajái. Irarisaserirotijegui te inguemisantiri;yametaigaro cara yogamaguiri ibira

rome. Carari itsipiriasicaro tentaogabisaicotiri. 11Aro ira itingomisaserirotijegui yógapinintiri ibira,yágapininquero iraraa yoguërotsomaguisonori ibangoquë Tosorintsiarota irojocanëneri matsiguenga oraicantagueti te onganinate. Aiqueyáganëro ibatsa ibira canta jaanta,sotonta poeboroquë, itaquintiro. 12Aisatiicanqueri Jesos, yágaiganaqueri sotoquëpoeboroquë cara yogamagaiguëri. Cara,itsipiriasantë icamaque carairaganinataiguëri ira matsiguengajeguiquemisantaiguërine.

13Isërontobitaigacari Jesosmatsiguenga.cái cara aguiatëri. Jemita, intsome

12 13

Page 450: Nomatsiguenga bible   new testament

450

anguemisantiri përosati. 14Yacaquibatsica quero atimi cosamani, cararioguiaiguë antimopë përosati cantaJonogaguitequë. 15Aroquentaaquemisanqueri Jesoquirisito,caninataque angarasiatiri Tosorintsipërosati aisati omanocotiri aisationgomantaguetiri matsiguenga:“Caninarisonoriguinte Notosorintsite Ira

. 16Obirojegui, quero

nëma, aisati pingábintsaigueripopiguemisantane coguitiachari. Ocairoro oganinatëri Tosorintsi.

17

tomotimiro Irinibare Tosorintsi,pintingomintimari. Yomisantaiguëmiyogometaiguëmi arota iraganinasëguemi pisërequë. Aiquenta Tosorintsiirosomitobëri: “¿Pairo pogometaiguëriira piquemisantacaque? ¿Caninasaticoiquemisantaiguëmi?ingomantapëri. ¿Teco caninataqueingantocoquemi: “Jee, caninasati

? Carari querocapiquemisantiri, ingantocoquemi, “Teni

, aro inguisaiguëmiTosorintsi. 18Najitaiguë tenangantaguete ora te onganinate. Tojainocogaiguë nangantiro ora caninari.Pomanocotaiguena cara nantimecaninasati. 19Aisati nocogasantipomanocotaiguena arota Tosorintsiiranintacaquina naniaigaimi aisati,iromitocoquina naretajimi omanapague.20Aitosati nocoguini ingábintsaiguemiTosorintsi, Ira cogatsi iromagoriasëgaiguemi aisati inganquemi pintimaigue

caninasati. Jirai yoganiatairi AtingomiJesos Ira camobicái iraabencáiro iraraa.Cara icamaque Jesos, aroqueimoncaraquero Tosorintsi ora iroraiNibarintsi ora icantasantë jirai: aroqueyobetsiquëneri quemisantatsiri carairagabisaicotajiri intimacaganërijonoquë Iriroquë. Aro icantocobintacáiJesos, yomisantacái aisa icantari ibegacasintari iroishate yomisantaiguëri.21Aitosati namanocotaiguëmi carairaganinatimi Tosorintsi arotapingantaiguero omagaro ora caninari,ora icocagaiguëmi.taiguëmi Tosorintsi aisati JesoquirisitoIra piquemisantaiguë. Caninataqueantingomintimari përosati,angantocobentiri “Caninarisonoriguinte

. Aroque.

Aro ocarati isanguenaquero.22Nopiguemisantaneegui, nocogui

págacaninatobëro oca nasanguentaiguëmica tenta nomitojaiguero nanibare.Pinguengasantobëro, quero pijocajirocara piquemisantaiguëri Quirisito.23Pigóiguë cara yomianqueri Timoteoopiguemisantane.guëmi cara yomisotocajiri; querocaicosamaniti cara iribocapë yaca,nantsibatanëmari cara obirojeguiquë,naniaigaantimi. 24Pobetsataiguenariiraegui ogometocotaiguiri Atingomiaisati antagaisati quemisantatsiri cara.Yaca ibetsataiguëmi Itariasatiquemisantatsiri. 25Nocogui Tosorintsiingábintsaiguemi omagaro obirojegui.Aro ocarati.

13

Page 451: Nomatsiguenga bible   new testament

451

Santiago ibetsataigari ira jorío quemisantatsiri.

1 1¿Aintabi obirojegui,

tsiri? ¿Caninasati pitimaigui?Nasanguenataiguëmi naro Santiago,iromeraro Tosorintsi aisati iromeraroAtingomi Jesoquirisito.guëmi obirojegui játaguequenguitsijaapaguenta basinipaguequë poeboro.

Cara obomirintsitaiguëmi pairoraca, aro pinguemisantasante, pinganinate.

2Yamai, nopiguemisantane,nongomantaiguëmiro oca: arocaobomirintsitaiguëmi pairoraca,caninataque pinganinatasantaiganaque.3Pigótasantiro oca:moquimi, pabentimari Tosorintsi, aro

quemi përosati pinganquima obiro.4Caninataque përosati pingantima carapinguemisantasantaigue. Aiquepinganinasëretaiganaque, pobetsicasëtasantaiguëma. Aro pingantineriTosorintsi omagaro ora icocaquemiraIriro.

5Teca pigótiro ora icocaquemiTosorintsi, aro pomaniri:“Pigótacaguina pairoraca picogui

.miro, quero iguisatsatimi. 6Carari carapomanaqueri, pinguenguema: “Nigóqueiquemaquina Tosorintsi, inganquinaro

. Quero pitsoingairi.Ainta basini yamanabecari Tosorintsi,carari caraquenta itsoingai teiragamemari inguemiri. Ijitabeca:

, cararicaraquenta iquengaa: “Tenijenga

. Iriro aisa icantaro pibegaomotoncaa angaare,quero coguentima. 7Pigamema,pinganquimarica ira tsoengantatsi.Quero pijiti iráquero iriro pairoracaingoicotabequimari Atingomi. 8Te përoca ingantima aisati tenta irogótepairoraca ora icogui.

9

tima, carari caninataque inganinasëtanë aroquenta Tosorintsi iniacaninatëriiriro. 10

tacha inganinabiritiri Atingomi. Queroicaninabiritiro ora yasinta, querontapërosati pini, aisati queronta itimipërosati iriro. Aisa icancaro pibegatobaritega, omanapague ongamanë.11Cara coniamaniquë ocaninati otega,carari cara irobariasantanë pabaosiguiricanë.chari, omanapague ingamaque,irojocanëro omagaro ora yasintabeta.12Aroca pingogabequima pingantiro teonganinate, carari queroca pintiro, aropinganinasëretasantanë. Aisatiimasanoquimi Tosorintsi intimacaguimipërosati cara Iriroquë. Aroque icanque:“Nantimacaguiri Jonogaguitequë

.

ISANQUENAQUE SANTIAGO

Page 452: Nomatsiguenga bible   new testament

452

13Aintaca inguenguema ingantiroquimingari, quero icantasita:

. Pinetse, teiranintëmate Tosorintsi ingantiro teonganinate, teatisati ingocaguirimatsiguenga ingantiro. 14Carari carainguengasëretiroca matsiguengaingantiro ora quimingaro, aro ingoganëingantiro. 15Aique, cara ingogasantanëingantiro, aro ingantasantanëro;inantima iritsoenganai, aisati iroroiriátaguëque Sharincabeniquë. 16Queropamatobita, nopiguemisantane,nanintane. 17Ira Tosorintsi Irirocábintsaigái pasanoigáiro omagarocaninaro. Iriro obetsiquëri ira paba,manchacori, jonogasati, antagaisatiinatsi. Yobariasanoti Iriro.tëmate,gái. 18

mari. Iroro timagajái Irinibare. Igácáiroogometasantacái ora aisonori,aquemisanquero, irooti itomintancái.Yoguibatacái eiro; aiquentaintomintëmari tojai basini matsiguenga.

Ora icocaqueri Tosorintsi quemisantatsiri.19Yamai, nopiguemisantane,

nanintane, caninataque anguemobëroora icancái basini, carari antsinisatiotabitiri, querootisati omanapagueacatsimati. 20Aroca anguisëma, teniangantineri Tosorintsi ora icogui, oraaganinatiri Iriro. 21Pigóiguë aiti tojaipicantaguetiro quimingarisonori. Yamaipijocasantanëro omagaro oca teongomeite. Pisëretimaro CaninaroIrinibare Tosorintsi, ora piquemobë.Aroca pinguemisantasanotiro, aroogabisaicosëretajimi. 22Pingantasantiroora ocomantaiguëmi Irinibare. Queropatiro piquemasitaro, arota queropamatobita obiati. Teni onganinatepinguemasitimaro, caraantipinguemisantasanotiro. 23Ira

quemasitaro, queroca icantasantiro oraocomantëri, te irogóte ati icanta.Itsipiriasicaro iquemabecaro, tentainguengasëretairo aisati. Yosiacarinetsaborotaro oniorontsi. 24

tabitaca carari aique iriátae,iromaguisanquero atiraca ocanta iboro.25Carari ira te iromaguisantiro, përosatiiquengasëretëntiro Caninaro IrinibareTosorintsi ora yabisaicoontaa, aisatipërosati ingantasantiro ora ogometiri.Quero iquemasitaro.santëri iriro Tosorintsi.

26Aintaca paniro matsiguenga ijicaaisonori iquemisanti, carari ainiroiguisatsataguetiri basinipague,yamatobita iriati.note, aisa itsipiriasica, iquemisantabeca.Icogui Tosorintsi ogóigue eiro queroasintsitsatiri omatsiguenga. 27Aisatiicogui eiroca quemisantatsiri,angábintsaguetiri ira coguitiacha: irajanequi camatsi iriri, iniro. Aisatiangábintsaguetiro tsinaneogamaimentaga, omagaro cantachanega. Aisati icogui Pabati Tosorintsiquero antagueti ibega ira tsoengatsi.

Caninataque anintobaganëma.

2 1Yamai, nopiguemisantane,piquemisantaiguëri Atingomi

Jesoquirisito. Icaninatasanoti Iriro.Icocaquemi pinintaigueri omagaromatsiguenga. Quero picábintsasitaripaniro matsiguenga iroontita pomaintiriira basini matsiguenga. 2-3

guero oca: cara papatotaiga, arocaingapë ira capërone caninaroiguitsagare aisati irogobacoro iraniyoteirianti oro aro piniacaninatobëri,pingabëri: “Jeroca caninarosobicomentotsi. . Carari caraingapë basini ira cagari casintacha, iracapërone inaga imanchaqui, aropomaintobëri, pingabëri: “Quero piqui.

1 2

Page 453: Nomatsiguenga bible   new testament

453

Pineni cara. Paratingue queroca. 4Cara

picantaiguëro negaca,tobëri paniro, cara pomaintobëri basini,te pingantiro caninari. Caninataquepágacaninataigabaqueri omagaro.Quero poguibatiri paniro. Queropiquengasëreta picantiro negaca ora teonganinate.

5Nopiguemisantane, nanintane,pinguemisantaiguena. IcoigaiguëriTosorintsi iraegui cagari casintacha carainguemisantasantaiguëri Iriro,intiomotaiguëri canta iragáantanequëjonoquë. Icanque Iriro: “Nosobiacaqueri

.6¿Queroco poguibasiguitiri ira cagaricasintacha pairoraca? ¿Cagarico iracasintacha matobiintetimi? ¿Tecoiriatisati áganëmine catingasati

guëmi? 7

guetasitaro iripajiro AtingomiJesoquirisito Ira pitingomintaiga? 8CaraSanguenariquë, aiti iragáantaneAtingomi. Icanti:

Pinintiri pitimanamire pibega carapininta obiati.

Aroca pinganquero negaca,caninataque. 9Aroca piniacaninatiripaniro carari pomaintëri basini,picanque ora te onganinate,tomoqueri Tosorintsi ora cagarocaninatatsi cara ocanti Sanguenari.10Arome pinguemisanquero omagaroisanguenare Moisés, carari aitica poro tepinguemisantiro, picantaguetomoqueriTosorintsi ora te ongomeite. Aisa ocantate pinguemisantiro ora basinipaque.11Icanque Tosorintsi jirai, aisatiisanguenaquero Moisés:

Quero pintiro tsinane cagaro pijina.Quero pintiri sërari cagari pijime.

Iriatisati cantatsi:Quero póganti.

Yamai quero paguimintaro pijina,carari póguërica matsiguenga,picantaguetomoqueri Tosorintsi oraquimingari tenta pinguemisantiroantagaisati isanguenare Moisés.12Pinibataigue caninasati aisatipingantaigue caninasati ingomantëtaiguëminta Quirisito cara icantaiguëmijirai: pinintiri pitimanamire aisa pibegacara pininta obiati. 13Querocapiniacaninatiri basinipague, querocapicábintsiri, querootisati iniacaninatimiobiro Quirisito. Carari iraeguicábintsabacagacha quero itsorogaiguicara ingomantëgotiri Quirisito.

Cara aquemisanqueri Tosorintsi, antineri ora icocacái.

14Pinetse, nopiguemisantane: aintacamatsiguenga icantasita: ,carari te ingábintsaigueri basinimatsiguenga, ¿Omitocoqueri caraiquemisanti? ¿Atiroco ongantimairabisaicoontëmaro?tasitima? 15Aroca pigóque icocaropopiguemisantane ora imanchaqui aisatiiraperi, pingábintseri pomeri. 16Queropicantasitari: “Caninasati pijáte.Caninasati pomasitanëma. Caninasati

. Queroca popiri ora icoca,¿Caninarico oca picanquerica? Teni.17Pinetse. Aroca aquemisantasita cararite oniagantimaro tenta omitocotiribasini, te ongomeite. Atsipiriasicaro,aquemisantabeca. 18Ainta paniroinganquimica: “Piquemisantabecaobianti; carari naanti antineri Tosorintsi

. Icanquero ora aisonori.Queroca pintineri Tosorintsi ¿Ati

tiri? Carari cara caninasati nantineriTosorintsi naro,tasantiri. 19Pigóti obiro ainta paniroTosorintsi. Caninataque. Aisati igóiguirocamagarijegui itsorogasantiri Ira

2

Page 454: Nomatsiguenga bible   new testament

454

Tosorintsi, imogomogoatanaca, carariquero yogabisaicotajiri. 20¿Te pinintepigóte pinguemisantasantiri Tosorintsi?Queroca antineri ora icogui,caro, aquemisantomemegacari.21Pinguengaigueri omatsiguenga jiraiira jitacha Abaram. Yáganëri Isac itomioguitojaquë, iróquinerime Tosorintsi.Aro icantocoqueri Tosorintsi:

. 22Teinguemisantasitabetima Abaram. Iroontiintineri Tosorintsi ora icocaqueri. Irootiora iquemisantasantanacari. 23Aroocanca nega omoncaraca Sanguenariora ocanti:

Iquemisanqueri Tosorintsi Abaram,iroro icantocotaguëqueriTosorintsi: “NaniacaninatëriAbaram cantaca te ingantaguetë

.Aisati imatsiguengatacari TosorintsiAbaram. 24Pinetse. Aroca patiroinabitëma inguemisantomemeguëmamatsiguenga, tigueti ingante Tosorintsiiraniacaninatiri.sanotërinica Tosorintsi aisatiirantaguetineri ora icocaguiri, aroiraniacaninatëri. 25Aisa ocanta Rajabora niobintiri sëraripague cantaJericóquë. Ocábintsabaqueri joríoiragátane Josoé, aisati poniagobëribasini abatsi ora isigopiantaari iracogabitacha iróguirime. OntëneriTosorintsi, iroro iniacaninatëro cantacate ongantaguetëmatiro ora teonganinate. 26Queroca aneingai,camasanotaque obatsa. Aisa acanta,queroca antineri Tosorintsi ora icocacái,quero iniacaninatái Iriro. Iroontiaquemisantasitabecari.

Ora anine.

3 1Nopiguemisantane, pigóiguërooca: aiquenta ingomantëgotaiguëri

Atingomi ira matsiguengajegui, carari

ingomantëgotasantaiguëriagabenisonori ira ogomeantatsiri.Inganqueri: “¿Pairo te pingantobitiroora pogometaigabitacari pogomere?Poniagaigueri caninasati. Caninataquepingantima obiati aisa ora

. Iroro, caninataquequero picogui antagaisati obirojeguipogomeanti. 2Aiti tojai ora inibatasitaroeiro, acantagueti ora te onganinate.Aintaca ira te irinibatasitimaroquimingari, iriro caninari igóquentaicanquero pairoraca caninari. Igácacaninasati. 3Antimatëgotapinintiricaiguibe mora ibagantequë, aroinguemisancái. Otiomijani pinabita oraatimatëgotantari carari piátacaguiriiguibeguinte mora. 4Pinguenguerooquibe pitotsi ora moncaratacha 50metoro. Oquibe pinabita pagobiaquerooquibe coguentima, cararioquenacaquero otiomijani pogatingatironegaraca ininti iriátë ira casintaro.5Aisa ocanta anine. Otiomijani pinabitacarari ocanque oquibeguintepairorapagueraca. Aisati ocanta pibegatsitsi otiomijani otaquero oquibeguintetogantsi. 6Aisa ocanta, cara anibatëarosata te onganinate, aisatioguimingatanëri tojai matsiguenga,onguisagaiguëmari tojai,ongantacaqueri ora te ongomeite.

sati, cara inibatiro quimingari. Irorotojai aguisatsatobaguëta. 7Aro ogóiguëeiro omirataguequimari basiniripague,atsigantatsiripague, tsimiripague,maranguepague, aisati simapague,omagaro. Ogometaguequeri. 8Carari tepairi agabeirone inine iraguimairetiroarota quero inibatiro quimingari. Asiinibatantaro ora te onganinate. Caraogamagacái pigantatsiri óguëmaroca,aisa ocanta cara amasitacacái anine caraanibatasitimaro ora te ongomeite. Iroro

2 3

Page 455: Nomatsiguenga bible   new testament

455

iriátanquima tojai matsiguengaSharincabeniquë. 9Iroro anineinibatantocotari Otosorintsite:

.

sitari matsiguenga ira yosiacagantacaIriati Tosorintsi. 10Patiro pini obagante,iroro inibacaninatëgotantari Tosorintsiaisati iroro aguisanijiantariomatsiguenga. Nopiguemisantane, teongomeite ongonagaguetiroanibacaninatiri aisati anguisatsatiri.11Nosiacagantëmiro: cara picontiati nijacaninajaro quero oconoataro quibisiaaropatironta pini omoro. 12¿Arocoinanquimaro aranca manco patiroquëpanguirintsi? Quero aro pini. ¿Arocoinanquimaro quëri irimaqui?Querootisati picontiati pite nija,patiroquë omoro. Aisa acanta eiroqueroca acaninasëreti, quero inibaticaninasati.

Ira igótacaganë Tosorintsi.13¿Pigótico piquengasëreta? ¿Aitico

pigóonta? Aro caninasati pintime.Quero piquengasanta obiati. Iroonticaninatatsi pingábintsante, aisaticaninataque pinguenguema. 14Arocapinguisaneintiri basinipague, aisatiaroca pijonaqueri, quero piquengasantaobiati. Quero pamatobita; pijitasitapicaninati, querootisati pijiti pigóti.15Aroca picantaguetiro ora teonganinate, te irogometimiro Tosorintsi.Cagaro irasi. Irianti matsiguengaogomequimiro, aisati camagari. 16Carapiguisaneintobaga, aisati carapijonobaga, quero pitiomotobagacaninasati. Queroca pagama,pingantaguetasante tojaipague ora teonganinate. 17Carari obirocairogótacaganë Tosorintsi, aropinganinasëretanë, pingábintsantanë,quero piguisabacaga. Quero

pipëgatsatari pitsipa. Pingantaneintëtobaganëma, pinibati catingasati queropamatobianti. Caninasati pitimaigui.18Pairoraca opanguiti, águëro asioguitso. Aisa ocanta aroca antimaquecaninasati, angábintsante, aisatioguimairentiri quisachari aroiraniacaninatacái Tosorintsi.

Iraegui te inguengasëretima aisati ira coguiro inatsi quibatsiquë.

4 1¿Pairo pomanátobagobita? ¿Pairopiguisabacagobita? Piguisabacaca

pinebetaronta ora yasintagueta basini.2Picogaigabitaro pairoraca, carari tentapáguiro, iroro pógaguëtobagueta.Pinebetabitaro pairoraca, irorocantënguicha tenta páguiro,piguisabacaca aisati pipëgatobaca. Tepingantiro ora picogui tenta caninasatipomanocotiri Tosorintsi. 3Arocapamanabetari, te imaiguemiro Tosorintsitenta ongomeite ora picogasantabitaca.Patiro picogaigabita pingábintsemaobiatiegui, te pingogue piganinatiriTosorintsi. 4Posiacaro aguimintari ojime:ocoqueri basini sërari, iriroque ojimeoguisaneinqueri. Aroca pinintaguetiroomagaro inaguetatsi quibatsiquë,piguisërini Tosorintsi. Antagaisati iranintatsi iromatsiguengatimaritsoengatsiri, iguisëri Tosorintsi. 5AitiSanguenari ocanti caninasati:

Igácáiro Tosorintsi Isëre pinancái.Yamai ocábintsacái, ocogasantiantimaque caninasati,anguemisantasantiri Tosorintsi.

Te ongantasitima Sanguenari. 6Carariicábintsaigacái Tosorintsi cara ocantibasiniquë Sanguenari:

Ipëgatari Tosorintsi iraquingasantacha iriati caninari,carari icábintsaiguëri aisati

tima.

3 4

Page 456: Nomatsiguenga bible   new testament

456

7Pomemari Tosorintsi,tiri Iriro. Aro yamai popëgatimaricamagari, irojocanaimi. 8PabentimariTosorintsi, arota coshoni irogaiguëmiIriro. Jirai picantagueti tojai ora teongomeite, yamai pijoquiropinganquima yacaqueroca, inantimapintime caninasati. Tojai pitsoinguëriTosorintsi jirai, carari yamai pingantiri:“Piganinasëretaina, pinguengasë

. 9Pinguenguema,pigasëretasantanëma tenta pingantirocaninari. Picabatabitaca, carari yamaionganinati piraquima. Picaninatabitacacarari yamai pigasëretanëma. 10Aiquepinganqueri Atingomi: “Teninanganinate tenta nangantëmatiro oracaninari. . Aroingábintsaimi, iraganinataimi,iromitocoquimi. 11

tiri popiguemisantane. Arocapingantëmanatëri pomatsiguenga, aisatiaroca pingantocoitiri ora icantaguetiroquimingaro, aisati pitsoinguëroisanguenare Moisés, cara ocanti:

. Carari picanqueobiro: “Te onganinate ora ocantiisanguenare Moisés. Teni naninte

. Cara pinganque “Te, te

pinguemisantiro, pitsoinguiroti.12Pinetsaigue. Paniro Tosorintsiipagantanquero isanguenare Moisés.Aisati paniro Iriro comantëgotaiguërineomagaro matsiguenga. Paniro Iriroagabisaicotajirine quemisantatsiri, aisatiiragáqueri Sharincabeniquë ira teinguemisantiri. Obiroque ¿Pairo pijitaobiro cara pingantocoqueripomatsiguenga: ?

Te ogótingani ora inënguitsine naramani.13Yamai pinguenguema, obirojegui

cantabitacha: “Yamai najáque, querocanaramani, atiraca poeboropaguequë,

ninë poro osarini, nomimantaguequepairoraca, .14Picantabeca negaca carari tesonoripigóte pairoraca inënguitsine naramani.Caniatabetatsibi iroro cantënguichaaroque picancaro mingori. Teongosamanite mingoriguite,omanapague omeganëma. Aisa obiroquero cosamani pitimi. 15Caninataquepinganque negaca:quena Atingomi, queroca nacami, aro

. 16Carari yamaipiquengasanta obiati, piniacaninatasitapinibatasitagueta. Te onganinate orapicanque. 17Aroca pigótabetarocaninaro, carari te pingantiro,picantaguetiro quimingari.

Icamanaaqueri ira casintaguetachari.

5 1Yamai, obiro casintaguetachari,nongomantaiguëmi: piragaiguë

mani caraquenta pingaibaitaiguëni caraorequima atsipiriagantsi.2Obatsaguetanë omagaro orapasintaigabita. Aisati ora caninaropomanchaquisite iritsonguëro sagari.3Iraraquima ira pigoboriaritepagueaisati piguireguite.tajari queronta icomeitai. Arocairaraquima pigoboriaritepague aito carairogótocoquemi matsiguenga carapopobotasitacari piguireguite tentacaninasati popënabentiri pomeraro.Irogótocoquemi te pingante caninasati.Aisati ingomantëgotaiguëmi Atingomi,aro pitsipiriaiguë, quero piniajiri irapasintabeta. 4Pamatobitaiguëripomeraroegui, te popënabentasantiri.Iguisaneintaiguëmi, yabentaigacariAtingomi. Igótocoquemi Irirontaagátaiguiri omagaro ira timaigatsi.Igóque te pingábintsante, iroroitsipiriacaguëquimi. 5Patiropiquengasanta obiati,gueri basini, picaninabentiro ora

4 5

Page 457: Nomatsiguenga bible   new testament

457

pasintagueta. Cara iránetanë pobira, aropingaimëri pomatsiguenga: “Intsomeajagueri nobira. . Irapobira aisa icantaiguëmi pibega obiro.Papasantaiguë, picaninabenquerocaninaro. Aro ingantocoquimiTosorintsi: “Aroque pasintaguecapairorapagueraca yaca quibatsica,

.6Pogasëretacagasantacari iracaninataguetatsi; te pomasitëmatimariora icoca. Iroro icamaguetaguëquecarari te iripëgatsatimi. Iroro yamaiiratsipiriacaguëquimi Tosorintsi.

Pigueiri Atingomi pigamemari.7Nopiguemisantane, pigueiri Atingomi

antsinisati irooti cara iribocapae.Pinguengueri ira panguitatsiri.Ipanguitëro oguitso. Aique yoguiaquerocosamani irooti cara oparigopiantanaiangani. Aro otimanë oguitso. Aiqueyobiguitëro icaninabenquero ibanguire.

8Aisati obirojegui, pigueiri Atingomiantsinisati. Pinganinabentiripënibaquenta iribocapae. 9Yamai,nopiguemisantane,cotobaga.guima, ingomantëgotëmi Atingomi:

. Aronisatitapëyamai Ira comantëgotantatsiri,pënibaque iribocapae. 10Pinguengueriira comantantatsiri jirai ira igátaiguëTosorintsi,cari cara itsipiriacagaiguëriimatsiguenga. Yamai pingantaiguemariibega comantantatsiri. 11Aroquepiquemocoqueri comantantatsiri caraitsipiriobitiri Atingomi, carari yamaiicaninatasantaiguë. Aisa pingantimariibega iriro, aroca pitsipiriobiqueriAtingomi, aro pinganinatanë.Piquemocotaiguëri Job, ira timënguitsijirai. Yobomirintsitasantëri Satanáscarari përosati iquemisanqueri

Tosorintsi Job. Aique icábintsasantëriTosorintsi, irasinta yoguiro icábintsanti.

Quero picantasita.12Pinetsaigue, nopiguemisantane.

Pairoraca pinibati, quero picantasita:“Igóque Tosorintsi cara catingasatinacanquemi. Teca aisonori oranacanque, . Patiropinganqueca: “Aro, , aropingantiro. Aroca pinganque: “Quero

, antagati. Patiro pinganquecatingasati. Quero picantasita,querootisati picantocotaguetasitariTosorintsi arota quero itsipiriacaguimi.

Cara pomanaqueri Tosorintsi.13¿Aintaca ira atsipiriatsi?

Caninataque iromanocotiri Tosorintsiinantima ingábintseri. ¿Aintaca iraobesëreacha?tiri Tosorintsi: “Icaninatasanoti

. 14¿Aintasatica ira janaitatsi?Pingantiri ingaimiri ira obatacaguiriquemisantatsiri arota iritiritaigapëriasaiti, aisati iromanocotaigapëriAtingomi, inganque:

. 15Carairomanocotaigapëri janaitatsiri,iraguiaqueri Atingomi iraguibegajiri,aro iragabisaicoqueri. Aintaicantaguetica ira janaitatsi ora teonganinate, irojocajineri Tosorintsi,quero iquengairo aisati. 16Iroro,nongomantaiguëmi: aroca picantaguetiora te onganinate,maro, aisati pomanocotobaguima arota

gajimi. Ira sërari aganinatëri IraTosorintsi, cara yamani iriro,irotopitasantëri Tosorintsi. 17Jirai aintacomantantatsiri jitacha Erías, aisatiicanta ibega eiro. YamanasantëriTosorintsi iriro, icanque:betaiguëmi nomatsiguenga. Nocoguini

5

Page 458: Nomatsiguenga bible   new testament

458

pingasitígataigueri. Quero pobariguineri. Aro pabisanaque maba

osarini aganguisati basini, te omarigueangani quibatsiquë. 18Aisati yamanajiicanque: “Yamai nocogui pobarigajiro

. Aique opariatanai anganipianai ibanguirepague joríojegui.

19Pinetsaigue, nopiguemisantane:aintaca obirojeguiquë ira jocairone caraiquemisantabecari Tosorintsi, aisati

icantaguetanairo tojai te onganinate,aroca pinguengasëretagairipinguemisantacagajiri, 20pigóiguerooca: iriátëme aiquero Sharincabeniquë,carari pogabisaicoqueri, yamai queroiátaji osobi. Aisati irojocajineriTosorintsi ora icantaguetomoqueri oracagaro caninatatsi, quero iquengairo.Aro ocarati ora nasanguenataiguëmi.

Santiago

5

Page 459: Nomatsiguenga bible   new testament

459

Ibetsataigari.

1 1¿Aintabi nopiguemisantaneegui?Naro Peroro nasanguenataiguëmi.

Naro iragátane Jesoquirisito.Nasanguenaquimini obirojegui joríoquemisantaiguiri AtingomiJesoquirisito, negaraca pitimaguetaiguëcanta Pontoquë, Garasiaquë,Caparosiaquë, Asiaquë, Bitiniaquë,omagaroguitequë, aroquentayomisotocaiguëmi cara pitimaigabitajirai. 2Jiraisonori icoigaiguëmi PabatiTosorintsi. Igótocotaiguëmi jirai carapinguemisanqueri Quirisito yamai.Aisati yoganinasëretantaiguëmiro IsëreCaninaro ora quemisantacaquemiposaataiguëmi iraraa Jesoquirisito, orayogabisaicoontëmira. Nocoguini aiqueroingábintsaiganaquitiguimi Tosorintsiaisati aiquero iromagoriasëquemi.

Intsome angarasiatiri Tosorintsi aroquenta yogabisaicotajái.

3Intsome ongomante: “IcaninatasantiTosorintsi, Ira Iriri AtingomiJesoquirisito.

. Icantaneintëgotacái,santacái, itomintacái, itimacagajái.Aisatinta icabiriqueri Itomi yoganiatairiIra camënguitsi, iroro igótacaguëcái carairaganiataái aisati, iráganacái cantaJonogaguitequë. 4Canta yobetsicaiguë

miro ora pintimantaiguemaraJonogaguitequë, ora yoguiacaquemicanta. Përosati onganinatë, queropitsonga, querootisati pibatsagui.5Piquemisantaiguirinta Tosorintsi,iritosonquemi, ingábintsaiguëmi irooticara iribocasitapëmi Jesoquirisitoiráganëmi Jonogaguitequë. Aique

guëmi. 6Iroro picaninasëretaguëtaiguë,carari opomirintsitomotaiguëmi yamaiarosata. Pitsipiriabetaigaca carari queroocosamaniti. 7Ira antapinintiri oroiniantacari tsitsiquë arota irogóontimariiriroca orosonori. Aisati icanta Tosorintsiiraniantapinintaiguëmi irogóontimipiquemisantaiguirica. Ira oro tojaiipënatabita, carari imeaquima. Arocaanguemisantiri Atingomi, quero opega.Iroro iraniacaninatasantaguëcái carairibocapae Jesoquirisito. Ingampë:“Naniacaninataigapëmi.quimi canta Jonogaguitequë.

. 8Teraipiniaigueri, carari pinintaiguëri, aisatipiquemisantaiguiri, aisati tojaipicaninatasanobenqueri pigótinta

quë. 9PiquemisantaiguërintaJesoquirisito, iroro yogabisaicotaguëguëmi, pomatsiguengataigacari. 10Jiraiiraegui comantëgotëri Tosorintsiicogabeca irogótirome atiracaongantima cara iragabisaicocái

YOGUIBATË PERORO ISANGUENAQUINERI IRAPIGUEMISANTANE

Page 460: Nomatsiguenga bible   new testament

460

Tosorintsi yamai. Isanguenatocoquero,igóiguë icábintsanti Tosorintsi, carari teirogótasantiro, te inguemasantiro.11Ainta comantantatsiri ira pinanca IsëreQuirisito ora yogomeantanta.Icomantëgotëri Quirisito, cara ationgantima iratsipiriaque caraingamobicái, aisati ingabiritanaima,intingomimpae.guero comantantatsirijegui.taca irogótirome. Yosamitobaca:“¿Pairiraca ocomantëgoti Isëre? ¿Atiracaongantima omoncaraquema? 12Carariicomantaiguëri Tosorintsi: “Queropineiro obirojegui, irianti niaiguërone

. Yamaiigáquinaro Tosorintsi Isëre Caninaro,

miro, nongomantëgotiri Quirisito carayogabisaicoonti. Ainta icogasantaigabitaironomire Tosorintsi irisaanganetsite

tajái Atingomi.

Tojai icábintsaigacái Tosorintsi, aro intsome anganinabentiri.

13Yamai pinguengasantaiguema,caninasati pintimaigue. Pigóiguë carairibocapae Jesoquirisito aniaigabajiri,aisati tojai ingábintsaigapái. Aropinganinabentiri. 14

tiri Tosorintsi obirojeguinta ianiquite.Quero picantaja pibega jirai carapicantagueti pairoraca ora teonganinate tenta pigóigueri Tosorintsi.15Icaninatasanoti Tosorintsi Iracoigaiguëmi yogabisaicotajimiitomintaiguëmi. Yamai aisapingantimari ibega Piri.taguetiro antagaisati ora pingantaiguë.16Jirai isanguenaquero Moisés:

Icanti Tosorintsi: “Narontacaninarisonoriguinte, iroronococaquemi aisati pingantima

.

17Aisati caninataque pigótocoigueri PiriTosorintsi igótasantaiguëmi atiracaongantima antagaisati ora pingantaiguëcaninataqueca. Ingomantëgotëri omagaro,panirootipague, pairoraca inganque aisatinegaraca intimaque aiquenta.Pigóiguironta oca, aro piniacobeingatiriIriro yaca irooti cara piretaiguëmaroJonogaguite. 18Caninataquepingantaiguero caninari tojainta

cotajimi. Te iraninte pitsipiriasitima aisaocantaro pibega ora yametaigabitacaomatsiguenga jirai, ira joríojegui.

taiguemiri quirequi teatisati oro ira queroicosamaniti, aiquenta iritsongaima.19Irianti Itomi Caninari ipënatantaiguëmiTosorintsi aroquenta inintasanoiguëmi.

guëmi iraraatobitaiguëmi arotairojocaigaimiro ora picantaguetiquimingari, iragabisaicotaiguëmi. Caraicantaguetomoqueri Tosorintsi joríojegui,yametaiga yóguëneri Tosorintsi oisha,itaquineri arota irojocajineri oraicantagueti jorío. Irianti caninari oishayóguëneri. Aisati Quirisito icantari ibegaoisha, icaninatasanoti, te ingantaguetëmate pairoraca ora te onganinate.20Jiraisonori, teraiquerai irobetsiquiroquibatsi Tosorintsi,guëmi, icanque: “Aiquenta nagáqueriNotomi iragabisaicotajiri antagaisati ira

. 21Aroque ipoqueQuirisito, icamobitaiguëmi. Aiqueyoganiatairi Tosorintsi, yáganairi jonoquë.Aroquenta yoganiatairi Quirisito,piquemisanqueri, aisati piquemisanqueriTosorintsi. Pigóiguë icábintsaiguëmi aisatiiraganiataigaimi obiro. Yamaipoguiaiguëri cara iráganëmi caraJonogaguitequë.

22Aro piquemisantobëro antagaisatiora yogometaiguëmi Tosorintsi. Iroonti

1

Page 461: Nomatsiguenga bible   new testament

461

aisonori yoganinasëretantaiguëmipisërequë ipasiniatitaiguëmi arota

neegui.tobaganëma 23aroquentaitomintaiguëmi Tosorintsiitimacagajimi. Pigóiguë cara iboguëjanequi, irantiasiparitanë ingamaqueiriantinta matsiguenga. Carari yamaiaroquenta piquemisantobëro IrinibareTosorintsi ora përosati pini,itimacagajimi yasintaiguëmi. Yamaipicantaigari ibega Iriro catimaneri.Pintiomotaiguëri përosati cantaJonogaguitequë cara quero picamaji.24Ocanti Sanguenari:

Te antimanete cosamani eiro aisaacantaro singui te ontimecosamani. Angamaque aisaacanta cara osiguiricanë singuisi.Aisati omagaro ajitabecacaninaro, ora acantabeta, carariotsongaima. Iroonti cantacapibega singuitega caraomanapague pisiguiriqui.25Carari ora Irinibare Atingomipërosati inë quero opega, queroopasiniatiti.

Iroonti Caninaro Nibarintsi oraicomantaiguëmi iragátane Tosorintsi orapabisaicoontaima.

2 1Iroro yamai pijoquiro antagaisatiora te onganinate. Quero piguisa,

quero pamatobianti, queropicantomemega caninaribi obiati, queropicoguiro ora yasinta basini, queropitsoiguëgotari basini, querootisatipicomantatsatobaga ora te onganinate.2Ira irirai janequi ibogatsi icogasantiintsotasanotiro otsomi iniro arotairiquibianë. Aisati obirojegui,pingantimari irirai ianiquite Tosorintsi,pingogasantiro Irinibare Atingomi arotapisintsisëretantimaro. PinibatiroIrinibare, pinguenguero, pigótasantanëri

Tosorintsi. 3¿Teco pigóigueri caninariAtingomi, icábintsasantaiguëmi tojai?

Quirisito icantaro pibega mopë timagantatsiri.

4Aroca obetsiquëro mopëpongoaguibatëro oquibe otingomi mopë oraaguëshotërone pongotsi, ora ogábopëmabasini mopë. Queroca pini oquibe,quero oquëshoti pongotsi.përi Quirisito Ira cantaro mopë Iratimagantatsiri, aisati Ira yoguibatëTosorintsi iniacaninatasantiri, carari

tiri. 5Aroquenta piquemisantaiguëriQuirisito, yogabisaicotajimi Tosorintsipomatsiguengataigacari Iriro aisatiicanquemi pomatsiguengataigacariantagaisati quemisantatsiri. ItimiTosorintsi quemisantatsirijeguiquë.Aisati ijitaiguëmi nibatocontatsiri.Yamai pintineri omagaro icogui Iriro,catingasati pinibatiri Iriro, aisatipinibabentineri basini matsiguenga,pomanocotiri. Aisati pingantocotiriTosorintsi cara Iriro caninari,

guëmi aroquenta piquemisanqueriJesoquirisito. Ira Quirisito cantaca mopëoquibe. Jonoiqueroca, Tosorintsiyobetsiquë ibango. Obirojeguiquemisantatsiri cantaquibi mopë;yogaiguëmi Quirisitoquë aroquentapiquemisanqueri. 6Aisati ocantiSanguenari jirai:

Icanti Tosorintsi: “Cara Jerosarénquënoguëro otingomi mopë, IriantiQuirisito Ira nagáquejoríojeguiquë. Nocoiguëri,naniacaninatasantëri. Antagaisatiira quemisanquerine Quirisito,nagabisaicoqueri,

.7Obirojegui quemisanqueri Quirisito,

¿Teco piniacaninataigueri? Iraegui ira

1 2

Page 462: Nomatsiguenga bible   new testament

462

tsoengaiguëri te iraniacaninataigueri.Cara Sanguenariquë, jirai aintacomantantatsiri icomantëgotëri ira teinguemisante, icanque:

Ira obetsiquiro pongotsi itsoinguëromopë ijoquero ijiquero: “Te

.santëro Tosorintsi, icantajirootingomi mopë.

Aisati icanta itsoingaiguëri Quirisito jorío,carari iniacaninatasantëri Tosorintsi,

tsiri. 8Aisati ocanti Sanguenari:Ainta matsiguenga intibacamopëquë tenta iraneiro. AisatiQuirisito icancaro mopë;icomëtobacari matsiguenga tentairogótaigabaqueri.

Aro ira antibacaro mopë yosiacagantacariira te inguemisantiri Jesoquirisito, teirogóigue cara icogasanti Tosorintsiiragabisaicoqueri. Tenta inguemisanteiriátë Sharincabeniquë. 9Carari obirojeguiteni aisa pingantimari ibegaiga irirojegui.Icoigaiguëmi Tosorintsi,guëmi. Ijitaiguëmi nibatocontatsiri,pintineri omagaro icogui Atingomi,pinibataiguëri catingasati.naquemi. Icantaiguëmi iraisati,pomatsiguengatacari Tosorintsi. Jirai tepigóigueri, pinasitaca aisa picanta carapitimaigabita tsitiniriquë. Carari yamaiicoigaiguëmi, yosangueguitetocotaiguëmi,pitimaigui cataguiteriquë. Yamai icoguinipingomantaguetiri matsiguenga:

.10Jirai te pinganinatabitima, carari yamaiobiro caninari, pomatsiguengataigacariTosorintsi. Te pigóigue jirai caraicantaneintëgotabitimi Tosorintsi, yamaipigóiguë, picaninatasanobenqueri.

Caninasati pintiomotaigueri matsiguenga.11Nomatsiguenga, nopiguemisantane,

nanintasantaiguëmini. Pigóiguë te

pomatsiguengatasantimari iraeguipitiomotaigabita yamai, queronta pitimipërosati yaca quibatsica. Aiquentapërosati pintimaje Jonogaguitequë.Nangantasantaiguëmi yamai, queropicantaguetiro ora te onganinate aisaquero picantiro ora icanti basinimatsiguenga ira te irogóigueriTosorintsi. Aroca picantaguetiroquimingari, quero picaninasëreti.12Itsoiguëgotaguetasitimi matsiguenga:

. Cararicaninataque pingantaiguero oracaninari arota iraniaiguemi iriro,irogóigueta aisonori piquemisantaiguëriTosorintsi. Aiquenta,nica Atingomi Jesoquirisito, aroontiirinibataiguë matsiguenga: “CaninariTosorintsi. Ipasiniatitaiguëri ira jorío,

.

Pinguemisantiri pitingomipague.13Aroca pinguemisanqueri Atingomi

Jesoquirisito, caninataque aisatipinguemisantaigueri pitingomipagueinatsi yaca quibatsica. 14Pinguemisantiriira tingomibintaiguimi irirontapigobeingarite yaca quibatsica. Aisatipinguemisantaigueri iragátaneegui.Igáqueri ingasitígataiguëri iracantaguetatsi ora te onganinate, aisatiiraniacaninataiguëri ira cantatsicaninasati. 15Icogui Tosorintsipintimaigue caninasati arotairaniaiguemi ira te irogótiri Tosorintsi,

tasitaiguimi obirojegui, aisati IraTosorintsi. 16Jirai, imerataigabitëmiSatanás intaquemiro quimingari. Yamaiyapabaquëajimi aroquenta yagobiaqueriQuirisito arota pinganquero caninari.Quero picantomemegaro caninari carapicantagueti ora te ongomeite.Obirojeguinta yamai iromeraroTosorintsi, aro pinguemisantasantiri,

2

Page 463: Nomatsiguenga bible   new testament

463

pingantaiguero caninari. 17

taigueri antagaisati matsiguenga.Pinintasantaigueri popiguemisantane.Piniacobeingatiri Tosorintsi.Pinguemisantiri obirojegui ira pitingomiyaca quibatsica.

Peroro yogometaiguëri ira ibimantaga.18Yamai nanganquemini obirojegui

tarobacaatineri basini. Piniacaninatiriira pintine. Pinguemisantiri irameratimi caninasati, icábintsëmi, aisatipinguemisantiri ira catsimari. 19Pinetse.Tosorintsi iniacaninatiri pairiraca iracantiro ora caninari ora icogui Iriro oraitsipiriobique. 20Carari arocapingantagueque ora te onganinate,ingasitígatëmi ira meratimi,caninataque. Quero iniacaninatimiTosorintsi. Aroca iratsipiriacaquemicara pinganquero caninari, querocapipëgatsatari ira pintine,natëmi Tosorintsi yamai. 21IcoigaiguëmiTosorintsi cara quero pipëgatsatari iraquisasitimi. Pinguengasëretiri Quirisito,tojai iniacatsicabiritaiguëmi, teiripëgatsatimari. Yamai aisapingantimari ibega Iriro. 22Tesonoriingantaguetëmate Iriro ora teonganinate. Tesonori iromatobiante.23

guëri, teatisati inguisatsatiri iraatsipiriacaqueri. Caraanti yamanaqueriTosorintsi, yabencari, igóqueingantocoqueri Iriro. 24IcamobicáiQuirisito cara corosiquë itsipiriobencáicara acantaguetomotiri te ongomeite.Yamai quero iquengáiro aisatiTosorintsi.jiro aisati, iroonti anganque caninari.Tojai iniacatsicabiritaigacái arota queroatsipiriaiguiro eiro. 25Pigóiguiri oisha teine ora igóonta, tojai iátagueti. Querocaini ira omisantiri, imiaquema. Jirai,obirojegui picantaigari ibega oisha,

piátaguetaiguë negaraca, picantaguetipairoraca. Carari yamai pabentaigacariQuirisito Ira omisantaiguimi,sanoiguëmi.

Ora inganque sërari, aisati iina.

3 1-2Tsinane, pinguemisantiri pijime.Teca inguemisantiro Irinibare

Tosorintsi yamai, aro iraniaquemipijime cara caninasati piquemisanqueri,te pingogue basini sërari, aisaticaninasati pitimi. Aro iraniacaninatëmi,aiquenta pinguemisantacaqueri. 3Queropatiro picogui poganinatasantiropomanchaqui,taro piguisi, pitsatane, pairoraca.4Iroonti pingogasante piganinasëretimaaisati pingábintseri pijime, queropipëgatsatari. Icogasanti Tosorintsipintime pingantima negaca caninasati.5Aisa ocanta jirai ocanquero caninarotsinanejegui ora quemisantaiguiriTosorintsi. Caninasati otimaiguë,oquemisantaiguëri ojime. 6Aisa ocantajirai Sara iina Abaram. Oquemisanqueri,ojitiri otingomi. Aisa pingantimaropibega Sara, pinganquero caninari,pinguemisantiri pijime. Aique queroyomitsoroguimi pijime, quero iguisimi.Aisati ingantocoquemi Tosorintsi.

7Aisati obirojegui sërari: te aisapingantimaro pijina, te osintsitasante.Iroro nangantaguëquimi pingábintsero,piniacaninatiro. ¿Teco imeronisatiTosorintsi cara ontiomoqueriJonogaguitequë aisa picanta obiroipëmiro? Queroca picábintsiro pijina,quero iquemimi Tosorintsi orapomanaqueri.

Ira atsipiriatsi cara icantiro caninari.8Aisati nangantaiguëmi omagaro:

pinguengasëretaiguema, pingantaneintëgotobaganëma, pinintaigueripopiguemisantane,

2 3

Page 464: Nomatsiguenga bible   new testament

464

nëma. Quero piquengasanta obiatiegui.Querootisati piqueincoitiri basini ira teingomeite. 9Aroca inganquemiro ora teongomeite, quero pitsirishari. Arocainguisatsatëmi, quero pipëgatsatari.Pomaniri Tosorintsi ingábintseri. IcoguiTosorintsi iromitocotimi obiro carapomanocoquerica ira quisatsatëmine.10Irootisati ocanti Sanguenari:

Pinintica pinganinasëretanë aisatipintime caninasati, queropiguisatsatiri basini, querootisatipitsoigagueta. 11Queropicantaguetiro te onganinate,carari pingantiro caninari.Pingogasante pintiomotobaguimacaninasati 12inetsecobentirintaAtingomi antagaisati iraquemisantiri, aisati yomisantiri.Iquemaqueri cara yamanaqueri.Carari te inguemiri iracantaguetiro te onganinate.

13Aroca përosati pingantiro caninari,¿Aroco ingoque iratsipiriacaquemi?Teni. 14Aintaca poro iratsipiriacaquemipicantironta caninari, quero pogasëreta,quero pitsorogui. IngantocobintëmiTosorintsi, iromitocoquemi,iraganinatëmi. 15

mari Quirisito. Aroca irosomiquimi:“¿Pairo piquemisantobitiri?inganquimi, aro caninasati potabitanëri,quero piguisatsatanëri. Pingomantiricatingasati: “Yogabisaicotajinanta Iriro,ijocajinaronta ora nacantagueti teonganinate, aisati itimacagajinacaninasati, cara icanque. Iroronaquemisantaguë .16Pingantiro caninari arota queropipasiquiti. Aique irogóque iracantëgotasitaguequimi cara aisonoriyoganinatëmi Quirisito, yogometsatëmi.Aro iripasiguitanëro ora icantocoquemite onganinate. 17Aroca ingoqueroTosorintsi pitsipiriobentiro cara

pingantiro caninari, caninataquepitsipiriaquero. Ingantocobintëmi.

bitiroca cara picantaguetiro ora teonganinate.

Ora icanque Quirisito.18Jirai te anganinataigue eiro, tojai

acantaiguë ora te onganinate, carariicaninatasanti Quirisito. Patiroicamobicái Iriro arota iragabisaicotajái.Icogasantë irogótacagajáiri Tosorintsiiráganacái Iriroquë. Icamabeca Quirisitocarari te ongame isëre. 19Ocamaqueibatsa, carari iásërepanënti cantaosobiquë, cara jirai yomingaiguëri

tiri, arota irogótacaqueri Quirisito cantaora icanque Iriro. 20

gueri jiraisonori cara yobetsiquëro Noéoquibe pitotsi, icomantaigabitacariimatsiguenga: “Pinguemisantaigueri

, carari te inguemisantiri.

sonori angani aisa jarini. Páganëriantagaisati tsoengatsiri. Ochonibaniicarati ira abisaicotajatsi pitotsiquë.21Ira 8 yosigari iraegui baotisatachayamai. Aroca omaotisatëma eiro, queroaquëtetantaro nija, quero acaasëreti.Ora baotisimo posigaro cara icamobicáiJesoquirisito, itiaca, icaniatanai,yogabisaicotajái. Aisati osigaro caraabentari Tosorintsi omanaqueriiraguëtesëretaái aroquenta icamobicáiQuirisito icabiritaja arota iraguëtesëtaái. 22Aro yogainocanaa Jesoquirisitocanta Jonogaguitequënta,

quë. Icarapairi Iriri, itingomimpë. Aisatiigátaigapëri omagaro: ironomireTosorintsi, agáantabitachari, Satanás,camagarijegui, basini itingomipague,antagaisati.

3

Page 465: Nomatsiguenga bible   new testament

465

4 1Aro pigóiguë tojai itsipiriaqueQuirisito ibatsaquë, te ingogue

irisigabitsatimaro. Aisati obirojeguiquero pisigopitaro atsipiriagantsi. Arocapitsipiriaiguë pairoraca, quero picoguipicantaguetajiro ora te onganinate 2aisaicantaiga basini matsiguenga teinguemisante. Carari cara pitimaiguiquibatsiquë, patiro pingogasantiropingantineri Tosorintsi omagaro oraingocaquemi. 3Jirai picantaguetaiguiroquimingari aisa picantari iraegui teinguemisante. Antagati yamai. Queropogatsitairo aisati. Jirai picantaiguëropairoraca quimingari: pintaguetirotsinane cagaro pijina, pisinguitënta,papasanoiguë aisati pisinguitasantaigapiguisabacaca, pamanocotabetaripobabaneegui ira cagari Tosorintsi. 4Irapitsibataigabita jirai icantocoquemiyamai: “Ira quemisantatsiri, ¿Pairo teingantobitina nibega naro? ¿Pairo teintsibatobitina?inibatëgotaguetasitimi. 5Aiquenta carairibocapae Quirisito, ingomantëguëri antagaisati matsiguenga orainganque, iraegui caniariquerai aisatiira camënguitsi jirai. Irosomitaigapëriira quisaneinquimi:tobitiri ira quemisanquina? .Quero yotabitobëri. Ingomantëgotapëricaninasati. 6Iroro ora icomantaguëantëCaninaro Nibarintsi. Tojai iraquemaigabaquero, aique icamasicacarari ainta ira yogamagaiguëicomantëgotërinta itingomiquë, carariira quemisanqueri Quirisito yamaiitimasëreti Tosorintsiquë caraJonogaguitequë përosati.

Intsome angábintseri opiguemisantaneegui.

7Pënibaque omoncaraquima omagaroora iquianca Tosorintsi aisati orainganque yaca quibatsica. Iroro ora

pinguengaguëquima caninasati, përosatipomanocotopiantaigueri Tosorintsi.8Pingogasantaigue pinintobaguima.Cara pinintobaca, quero piquengasëtiro përosati ora icantagueti basinipaguete ongomeite, carari patiropingábintseri. 9Quero pabenta, queropicanti pairoraca cara iriboquepopiguemisantane intimopë obiroquë.Quero pomichatiri. Caninasatipintimacagobëri. 10Tosorintsiipaguetaiguëmi obiro panirootipagueora pomitocoontaiguëmaripopiguemisantaneegui. Queropometaro. Cara icábintsaiguëmi obiroTosorintsi, aisati pingábintsaigueri irabasini. Quero pitsipiriaaro. 11Aroca

tsataigueneri pomatsiguenga caninasati,pigaguineri Irinibare Tosorintsi. Arocapomitocotaiguëri pomatsiguenga,pomaniri Tosorintsi iromitocotimi obiro,aro ingantacaquimiro caninasati.Pairoraca pingantaiguë, pingantineriAtingomi Jesoquirisito. Aroiraniaiguëmi matsiguenga, inganque:

. Intsomeaniacaninatasantaigueri,santaiguemari përosati.

Aroca pitsipiriobitiri Quirisito, pinganinasëretaigue.

12Nomatsiguenga, nanintasantaiguëmini. Nigóque tojai itsipiriacagaiguëmiyamai. Quero omabocaguimi. IcoguiniTosorintsi iraniantimi,taguimi. Ainta basini quemisantatsiriaisati itsipiriaiguëro. 13Aisati jiraiitsipiriaquero Quirisito. Yamai carapitsipiriaiguë picantaigacari Iriro, aisatiitsibataiguëmi imitocoquemi, aropigótasantanëri pinganinasëretanë.Aiquenta cara iripigaima Quirisito,iragáantëro omagaro. Aique pinganinasë

4

Page 466: Nomatsiguenga bible   new testament

466

quero pabequero yamai. 14Arocainguisaneintaiguëmi matsiguenga carapiquemisanqueri Quirisito, pinganinasëretanë. Pinanquiminta Caninaro IsëreTosorintsi, omitocoquemi carapabequero. Coshoni ogaiguëmi.

15Carari quero póganti, queropicositanti, quero picantiro ora teonganinate,guepari pairoraca ingantë basini. Arocainguisaneintobitaiguëmiro ocapague,caninataque. 16Aroca pinguemisanqueriQuirisito, iroro inguisaneintobiquemimatsiguenga, quero pipasiquitobitiriPitingomi. Pingante: “CaninariTosorintsi;

. 17Aroque parecacataguiteri cara ingomantëgotaiguëriAtingomi omagaro matsiguengapairoraca ora inganque aisati negaracairiátë. Yoguibatacái eiro itomintaigacái.Aique iraegui te inguemisantiri. Arocaimarintima ingomantëgotacái eiro,querosonori yabisëmati poro iraegui teinguemisantiri Tosorintsi.taiguë. 18Carari inintacacái Tosorintsiatsipiriasantaigue arota anguemisantiri.Icábintsasantacái, iquemisantacacái,yogabisaicotajái. Pënibaquemeajáigueme eiro cara Sharincabeniquë,carari yamai ingasitígatasantaiguëriagabenisonori iraegui te inguemisante,te iranintiri përosatinta icantaguetiroquimingari. 19Aroca icoiguëmiTosorintsi pitsipiriobitineri, aropinganinatanë obirojegui, përosatipingantiro caninari. Pomeri pisëre Iriropomaniri: . Yobetsiquëminta jirai, iromisanquimi yamai, queroyamatobitimi.

Peroro yogometaiguëri ira obatacaguiri quemisantatsiri.

5 1Yamai nasanguenataiguëmi obiroomisantantatsiri obatacaguiri

piguemisantacagane. Aisatipicantaiguina nibega naro, narontaomisantantatsiri aisati. Jirai naniaqueriQuirisito cara icamobicái, yamainocomantëgotëri tojai itsipiriasantë.Aiquenta cara iribocapae iragáantëomagaro aisati nantsibatobëmari naro.2Aisati picantaigari ibega iraomisantaiguiri iroishate irapajaqueri.Aisa picanta pomisantaigueripiguemisantacagane,guiri irironta cantaca iroishateTosorintsi. Pogometaigueri caninasati,caninasati poniagaigueri ati ingantimainganquero caninari, quero pigátiri. Teonganinate pingomantaguetiri IrinibareTosorintsi págantimari quirequi.Pingogasante pomitocotaigueri. 3Queropisintsitsatiri, carari pintime caninasati,aro ingogaiguë ingantaiguëmi pibegaobiro. 4Aiquenta, cara iribocapaeAtingomi, Ira omisantantatsirisonori,imaiguëmi ora caninarosonori,irogaiguëmi aganguisatiquë. Aisatiiráganëmi Jonogaguitequë,pintiomoqueri përosati.

5Aisati, obirojegui oboina,pinguemisantaigueri iraegui antiasipariira obaquemi iquemisanque.Pingogaigue pinguemisantobaguima.Quero piquengasanta, iroonti caninasatipingábintsabacaguima, cara ocantiSanguenari:

Ipëgatari Tosorintsi iraquingasantacha,guëri ira te inguengasantima,imitocotaiguëri iriro.

6Pomairetaigue catingasatiquëTosorintsi, pintingomintimari Iriro,Irironta Pitosorintsite cobeingarisonori.Aiquenta irogaiguëmi aganguisatiquë.7Quero pitsorogui querootisatipogasëretocotaro pairoraca. PomeriTosorintsi pingomantiri: “Tojainogasëreca. Págabitsatinaro,

4 5

Page 467: Nomatsiguenga bible   new testament

467

. Aro iromagoriasëquemi. 8Arotasha pine, pigamemaricamagari, ira Satanás. Tojaiiquenagueque icogabeca irojocagajáirocara aquemisantiri Tosorintsi. Carariquero aquemisantiri. Aisati icantariibega iguibe secari cara itasegasanti.Ingaimëca icoguini iraaguerimatsiguenga, iritsongasantiri.9Pinguemisantasantiri Atingomi, arota

gaiguimi.gueque yamai. Nogótacaquimi aisaticara picanta obirojegui,

quë. 10Quero ocosamanitasanti orapitsipiriagueque yamai. IgóqueTosorintsi pitingomintaigariJesoquirisito,quemi cara përosati pintiomotaiguëricaninasatisonori. Irasi yoguiroingábintsaiguëmi Tosorintsi irobetsicasëretaiguëmi, iraganinatasantëmi,irosintsitaiguëmi,guëmi. Cara Iriroquë, quero piniatsipiriagantsi, quero pogasëretaja.

11Aro intsome antingomintasantimaripërosati.gueri caninarisonoriguinte Iriro.Aroque.

12Nigáqueri Siribano iráganëmiro ocasanguenarica. Tojai naniacaninatëri.Iriro nopiguemisantane,santiri Atingomi. Aro nocomantaiguëmitojai icábintsasantaiguëmi Tosorintsiinintasantëmi. Catingasatinacanquemiro. Yamai përosatipinguemisantasantiri Atingomipinganinabentaigueri. 13Ibetsataiguëmiantagaisati opiguemisantane yacaIromaquëca ora aisati ojita Babironia.Ira icoigaiguë Tosorintsi itomintaigari,aisa picanta obirojegui icoigaiguëmi.Aisati ibetsataiguëmi nogomereMaricos, notomitsari. 14Cara

nëma caninasati pinintobaganëma.Nocoguini iromagoriasëretagaiguemiTosorintsi antagaisati obirojeguiquemisanqueri Quirisito.Aro ocarati ora nasanguenataiguëmi.

Peroro

5

Page 468: Nomatsiguenga bible   new testament

468

Ibetsataigari.

1 1¿Ainirobiegui, nopiguemisantane?

guimiro oca. Naro iromeraroJesoquirisito aisati iragátane.Nasanguenataiguëmi aroquentapiquemisantaiguëri Tosorintsi aisatiJesoquirisito aisa nacanta naroegui joríonaquemisanqueri jirai. Yogabisaicocái

gái, caninarisonorinta Iriro aisatiTosorintsi. 2Nocoguini aiqueroingábintsasantaiganaquemi Tosorintsiaisati Jesos Atingomi, aisati aiqueroiromagoriasëretagaiganaquemiaroquenta pigóiganaqueri.

Intsome aisonori angantaguetineri Tosorintsi ora icogui.

3Icaninatasanoti Jesoquirisito aisaisintsitasanoti. Imitocotasantacái.Icoigaái irogótacagajáiri Tosorintsi Iratosongobencái aisati yoganiasëretái caraaquemisanqueri. Aisati icoigaái caraanganinabentaiguëri aisati antiomotiricaninasati. 4Tojai itasongobencái, aisatiomoncaraca omagaro Irinibare oraicancái. Iroro iromitocoontái cara quero

beta jirai yaca quibatsica aisa icantaicantagueti ira te inguemisante yamai.Cara anguemisanqueroca Irinibareintomintasantacái Tosorintsi,

iraganinasëretacái, aisati anganquimariibega Iriro. 5Aroca pinguemisanqueriyamai, aisati caninataque pingogaiguepingantiro ora caninari. Arocapinganquero caninari, aro caninataquepigótasantanë pairoraca icoguiTosorintsi. 6Aroca pigóiguë pairoracaicogui, aro caninataque pigátimapigamasantima obiati arota queropicantiro quimingari. Aroca pigáquimaobiati,tiri ira cantëmi ora te onganinate:pabetiri. Quero pijocajiro carapiquemisanqueri Tosorintsi. Arocapabequeri ira catsimari, aro caninataqueaisati pinintasantiri Quirisito,pintingomintimari Pitingomisonori.7Aroca pijitaiguëri Pitingomisonori, arocaninataque pinintaigueri omagaropopiguemisantaneegui. Arocapinintaiguëri popiguemisantane, aisaticaninataque pingábintsaigueriantagaisati matsiguenga, aisati iraeguite inguemisante. 8Aroca pingantaiguëroomagaro ocapague, pingantinericaAtingomi Jesoquirisito, aro queropicantasitaro, quero poperataro, aiqueropigótasantanëri Atingomi aisatipinganinabenqueri. 9Irari te ingantiroocapague, icantari ibega comarajari irate iraniasante. Teni irogótasantiriAtingomi. Yomaguisanqueri cara jiraiyogabisaicoqueri Atingomi yoguëtetairi.Teni intime caninasati. 10Yamai,

YOGATSITAIRO PERORO ISANGUENAQUINERI IRAPIGUEMISANTANE

Page 469: Nomatsiguenga bible   new testament

469

nopiguemisantane, pingogaiguepingantineri Tosorintsi antagaisati oraicocaquemi. Pigótasantima aisonoricaicoigaiguëmi Tosorintsi cara iriátaquemipintiomoqueri përosati. Aro queropijocajiro cara piquemisanqueri.11Aisati iráganëmi caninasati carapintiomotaiguëri cara iragáantanequëcara igáanti përosati AtingomiJesoquirisito Ira catimanerisonori, Iraagabisaicocái. Ingabëmi: “Pingapë yaca

.

“Quero popeicotaro oca nacantaiguëmica”.

12Nigóque cara aroque pigóiguëro ocanacantaiguëmica,bëro. Carari naninti nanguencaguimiropërosati. 13-14Igótacaquena AtingomiJesoquirisito cara quero cosamaninatimi yaca quibatsica. Irorojengacaninatënguitsi nanguiancagajimiroaiquentata oca nasanguenataiguëmicayamai. 15Aique, cara nangamaqueca,quero popeicotaro, përosatipinguengasëretaiganaquero ocanocomantaiguëmica aisati përosatipingantiro caninasati.

Catingasati pogomecái Irinibare Tosorintsi.

16Jirai, nocomantaiguëmi caraaiquenta iribocapae aitosati AtingomiJesoquirisito iragáantasantapë. Tenomatobitimi, catingasati nacanquimiora aisonori. Naniasanotaiguërinaroegui Ira Atingomi jirai caraiconijapë aisati cara itasongantagueque.17-18Jirai iáque Jesos oguitojaquë,natsibataigari naro aisati basiniirogomere. Naniasanotaiguëri caraipasiniatitanë, yobariasanotanë, aisatinaquemaigabaqueri Tosorintsi, Iracaninarisonoriguinte, cara jonoquëinibatë icanque: “Iriro Ica Notomica

nanintasanotiri.biti, . 19Carapigótacagái obotagantsi ora inatsitsitiniriquë, aisa ocanta isanguenarecomantantatsiri pigótacagasantacái ationgantima ora boquënguitsine irooticara orequima cataguiteri carairibocapae Atingomi Jesoquirisitoiragáantasantapë.sëretocotaiguëmi, irogótasantaquemiobiatiegui Iriro caninarisonori.Caninataque pinguengaigueroSanguenari. 20-21Nocoguinipigótasantiro oca: ora isanguenarecomantantatsiri iroonti IrinibareTosorintsi. Pinguemisantiro omagaro.Te irinibatasitima comantantatsiri tentainguemasantiro iriati cagarontairinibare iriro, Iroonti pogometaiguëriIsëre Tosorintsi, iroro isanguenataguëquero aisati iroro icomantantaguëquero.

Peroro icomantëgotëri matobiantatsiri.(Joras 4-19)

2 1

tachari cara joríojeguiquë, carariirianti matobiantatsiri. Aisati irinopëobirojeguiquë ira matobitaigapëmine.Irogometaiguëmiro tsoigagantsi,intsoiguëgotëmari Tosorintsi. Igóiguëeiro icamobicái Jesos,taguëcái, carari icanque iriro: “Jesoscagari Atingomi,

. Iroro omanapague iritsongaguëtëri Tosorintsi, ingasitígataiguëriiromatobiquemininta. 2Ainta tojai iraquemisanquerine, inganquimari ibegairiro, ingantaguequero ora teonganinate.quimari Quirisito ora cagaro caninatatsi.3

guequemiro pairoraca. Patiro icoguiirágantasantanëma quirequi. Jiraiicantocoqueri Tosorintsi: “Aiquentanatsipiriacagaiguëri ira matobitaiguëri

1 2

Page 470: Nomatsiguenga bible   new testament

470

. Aisonori, queroque

quë. 4Jirai ainta ironomirepagueTosorintsi ipëgatsataigari, icantaguetiroquimingari. Aro icasitígataiguëriTosorintsi,niquë, yomianqueri cara otsitinitasanti.Canta, irinaiguë irooti cara ingomantëgotaiguëri Quirisito. 5Aisati jiraiyogamagaiguëri Tosorintsi iraimatsiguengajegui Noé. Tentairanintaigue inguemisantiri Tosorintsi,iroro igátaguëtaiguësonori angani, ponangasanotaca nija,páganëri antagaisati.bitacari cosamani imatsiguenga carairojocajirome ora quimingari,inguemisantajirime Tosorintsi, carari teinguemisantiri.taro oquibe pitotsi, iriro aisatiimatsiguengasonori icarati 7. 6Jirai,aisati itagaiguëri Tosorintsi omagaroSoromasati, aisati antagaisatiGomorasati. Itaguequero ibangojegui,omagaro iroguetane ora inatsi. Ironibatisomamo. Itsonqueri antagaisati. Yamaicaninataque anguengaiguero oraicanque Tosorintsi arota ogóigue

tiri, te iraniacobeingatiri. 7-8Carateraiquerai iritaguiro Soroma Tosorintsi,yomisotocajiri ira sërari caninari jitachaLot. Itimabeca Soromaquë carariyogasëretasantaca imaintëro oraicainteti Soromasati quimingari.

9

coqueri ira pëmarine, inguemisantiri.Iromitocoqueri arota quero icantiro orate ongomeite.tëri antagaisati ira cantaguetiro teonganinate, irooti cara orequimacataguiteri cara ingomantëgotaiguëriAtingomi pairoraca ora ingantaiguëmatsiguenga aisati negaraca iriáiguë.10Iratsipiriacagaiguëri omagaro ira

cogatsi ingantaguetiro pairoraca teonganinate, te inguemisantiriitingomipague,mari Atingomi Jesoquirisito. Tojaiiquengasanta iriatiegui. Teintsorogaigue inibatëgotaguetasitari iraagátachari aisati icantocotasitaguetariIra Tosorintsi. 11Iraegui sërari te aisaingantimari ibegaiga ironomireTosorintsi. Pini isintsire ironomirepabisëro ora irasi cantaguetatsiri, cararicatingasatiquë Tosorintsi, ira ironomirete irisintsitsatiri, teatisati ingomantëtiri ira nibatasitaguetachari. 12Iraeguitsoengatsiri te irogóigue,taro ora te ingueme, te irogóte. Queroisigopitari Tosorintsi cara ingomantëtaiguëri, ingasitígataiguëri. Aisatiicantaigari ibega basiniri irairagamagaiguë matsiguenga. 13Tojaiiratsipiriasantaiguë iriro.guëro ora inaguetatsi yamai; teinguengasëretima atiraca ongantimacaraquenta. Ora icanque iroontipasiguitagantsi. Yamatobitaiguëmi caraicarataiguimi papatobiritaigariAtingomi, ijitabeca iquemisanti.14Inebetaguetaro tsinanejegui. Përosatiicantopiantiro quimingari.caguiri ira te irisintsisërete. Irasi

raca oguetacha.quë.

15Te iranintaigue intime caninasati,iroontita icantasitaguetaro pairoraca.Aisa icantari ibega Baram itomi Beor.Jirai,chari carari icogasantabitaca iráqueritojai quirequi, te ingantasantiro oraicocaqueri Tosorintsi. 16Iriguitoinibatanëri iborone. Imabocaca Baramtenta irogóte cara Tosorintsinibatacaqueri boro.taca Baram, aro igóque cara te iraninteTosorintsi iraguiatiri ira përine quirequi.

2

Page 471: Nomatsiguenga bible   new testament

471

Aisa icanta icaegui tsoengatsirica,icogasanti irágue quirequi. 17Iraeguimatobiantatsiri icancaro omoro ora teine nija tigueti iráquero imire. Tojaiinibatasitaca carari te ingantëmatiro.Aitosati icantaro mingori ora páganëcoguentima. Icogabeca anganimatsiguenga. Iroonti mingorimatobiqueri, aisa icanta iramatobiantaigatsi; teni iromitocotirimatsiguenga. Tosorintsi yobetsiquineriiriro ora intimantaiguema përosati caratsitinirisonoriquë cara quero isotocaigai.18Tojai iquengasantaiga iriati, icanque:“Piniaiguena. Nacantasitaguetaro

. Aro yamatobitobairiira iriraique jocabitacaro te onganinateora icantagueti jirai, carari yamaiyogatsitairo icantaguetajiro aisati.19Icanqueri matobiantatsiri: “Obiro aisapingantina nibega naroegui. ¿Pairo tepingantobitiro pairoraca pinintaigui?Aro ingábintsaiguëmi Tosorintsi.Iranintacaquimi pingantaigue pairoraca.Atsi intsome, .Icantasicaro irinibare negaca tentaingantaguetiro ora icogaigui iriati. Teirogóigue cara icantacaqueri camagariora te onganinate. Irianti iromerarocamagari. Irirome Tosorintsiintingomintima, irojoquerome ora teonganinate, intimaigaime caninasati.20Ainta matsiguenga jirai iracantaguetatsi tojai ora te ongomeite.Aique iquemocoqueri AtingomiJesoquirisito, ijocanëro ora cagarocaninatatsi. Carari yamai yogatsitairoaisati icantaguetasantairo agabenisonoriora quimingari. 21Pinetse.taca querome igótiri Tosorintsi. Carari

cari, icábintsabitacari, carariipëgatsacari, ijocanairi. 22Ocantagani:“Ira otsiti yoguipigairo iricomaranganeyapairo. Aisati atsipiriasitari cara

aquibiri chancho. Carari aisatiiripiganajima intitigapaimaro

. Aisonori ocantagani. Aisatiicantaigari ibega ira quemisantabetacha,aique yogatsitanairo quimingari.

Cara iribocapae aisati Jesos.

3 1-2Aro, nopiguemisantane, pigóiguëcara nanintaiguëmi. Jirai

nasanguenaquemi, aisati yamainasanguenataigaimi basini. Nocoguininanguencagajimiro ora aroquepigótaiguë, ora icomantagueanti jiraicomantantatsirijegui.gasëretaigaimiro iragáantane Atingomi,Ira agabisaicocái.motaiguëmi naroegui iragátane.3Pigótaiguë cara queroquerai ipocajiJesoquirisito, intimaiguë tojaimatsiguenga ira te inguemisante,inganque pairoraca ora iranintaiguë,irinibatasitaguequimaro pairoraca orairasi Tosorintsi. IrisërontaiguëmariAtingomi, 4inganque: “¿Teco inganeQuirisito cara iribocapae? ¿Atini yamai?¿Teco ingame jirai? Querojengariipocaji. Cara jiraisonori icamaiguëomatsiguenga, irooti yamai, përosatipini omagaro quibatsi irootisati. Teomasiniatitaje. Tosorintsi teni

. Iroro inganquetsoengatsiri.

5Teni iraninte inguenguero oraicanque Tosorintsi cara jirai caraicanque: “Inanëta omagaro jonoquë,inanëta nija, .Aro ocanaca nega. Aro yobetsiquëroquibatsi yoganëro, oconijatanëangaarequë. Yamai oshonganacaroquibatsi angaare. 6Aro ocanaca jirai,carari aique Tosorintsi icasitígataiguëriimatsiguenga Noé tenta intimaiguecaninasati.nori angani, ponanganaca omagaroguitequibatsi. Irooti pipoguiriantaigacari

2 3

Page 472: Nomatsiguenga bible   new testament

472

antagaisati ira te inguemisantiri. 7Carariicanque Tosorintsi: “Aiquentanataqueroti oca quibatsica aisati orainatsi jonoquë. Aisati nataicotaiguëri

. Jirai icanque:, iroro

pinantaguëca. Yamai cara icanque:, ¿Queroco aisati

icantiro? Carari terai omoncaratimacara iritaguëro carari aiquentaingomantëgotaiguëri antagaisati ira teinguemisante, aisati iritaigotairo oraicanque. 8Yamai, nopiguemisantane,pinguenguero oca: ajitabecaro eiro1,000 osarini cosamanisonori, carari teirajitiro cosamani Tosorintsi catimaneri.Iniaquero Iriro aisa ocanta patirocataguiteri. Poro cataguiteriocantomotari 1,000 osarini. Teongosamanitomotiri Iriro. 9Ajiqueroeiro ongosamanitëti teraintaomoncaratimaro ora icancái: teraiiribocapae Atingomi. Carari te irajitiroIriro cosamani. Quero yamatobitái.Cosamani yoguiaqueri Tosorintsi iratsoengatsiri icogasantinta ingantimayacaqueroca, arota quero iátiSharincabeniquë. 10Iriguito iribocapëAtingomi cara quero yagamarimatsiguenga iromabocapëri, aisaingampëmari ibega cosirinti caraimabocanti. Aique ongatsiguetanësintsisonori cara jonoquë,nëma. Iritagasantanëma jonogasati,paba, manchacori, omagaro,iritsongasantëma. Aisati quibatsiotaganëma otsongasantanëmaantagaisati ora inatsi quibatsiquë,tsongaca, poguiriaca.

Ati onganquima aiquenta.11Aro yamaica igóiguë eiro cara

otsongaima omagaro ora aniaigui,caninataque ojocasantairo ora teonganinate, anguemisantasantiri

Tosorintsi, antime caninasati.12Caninataque antimaque caninasati,ogometaigaseguiri basini matsiguengaora icanque Tosorintsi Irinibarequë.Intsome anguenguero caraomoncaraquema cataguiteri, iritaguëroora inatsi jonoquë, antagaisati oracoshori ojatanëma ironeni,tanëma omagaro. 13Carari aguiaiguëroora inanaatsine omagaro irorai, caraicancái Tosorintsi: “Basini nobetsicaeirorai Jonagaguite, aisati irorai quibatsi.Iroonti caninarisonori, quero inai

. 14Yamainopiguemisantane, cara iroontitapiguiaiguëro ora irobetsiquë iroraiJonogaguite aisati irorai quibatsi,pingogasante pintimaigue caninasati,págacaninatobaganëma, arota carairibocapae Atingomi,taigapëmi. 15Nocoguini pigóigue caraqueroquerai ipocaji Atingomi, iroontiyoguiaqueri matsiguenga inguemisantiriarota iragabisaicotajiri Iriro. Irooti oraisanguenataiguëmira Paboro,opiguemisantane ira anintasanti. Tojaiigótacaqueri iriro Tosorintsi. 16Aisatiisanguenatacaqueri tojai. Aiti comëtaro,ora iquemabeca ira te irogóte ira teinguemisantasante. Itsoiguëgotacaroirinibare Paboro, te ingomantëgotirocatingasati. Aisa icanquero caraiquemabecaro basini IrinibareTosorintsi, itsoiguëgotacaro,itsoinguëro. Iroro ora iratsipiriacagaguëtaiguëri Tosorintsi.

Aro ocarati isanguenaquero Peroro.17Yamai, nanintasantaiguëmi

nopiguemisantane, nocomantaiguëmirocara ati onganquima aiquenta. Yamaipigóiguë aique iriboquë ira cagaricaninatatsi ira pëgatsatëmarineTosorintsi, irogomeantë tsoigagantsi.Arotasha pine.

3

Page 473: Nomatsiguenga bible   new testament

473

tsiri arota quero icantacaguimiro ora teonganinate. 18

quitiguiri Atingomi Jesoquirisito Iraagabisaicotajái. Aisati aiqueropigótanëro cara icábintsasantaiguëmi.Pinguemisantasantanëri omagaro

icanque Irinibarequë. Yamai intsomeaniacaninatiri, intsome angantocotiriIriro Atingomi caninarisonoriguinteyamai aisati përosati.Aro ocarati ora nasanguenataiguëmi.

Peroro

3

Page 474: Nomatsiguenga bible   new testament

474

Quirisito Ira timagantatsiri.

1 1Yamai nongomantëgotëri QuirisitoIra Nibarintsi timagantatsiri

caniatacagantatsiri. Cara inanë jirai, teirobetsiquengani. Naquemaiguëri,naniaiguëri noroquiquë, nanetsaiguëri,notsagataiguëri nobacoquë.2Iconijatateigapëna yoniagaigapënaIriati Ira Nibarintsi timagái përosati.Naniaiguëri naquenguitsatocotaiguëriQuirisito nocomantaiguëmi. Iratimagantatsiri jirai tiomotabetari Iririaro yamai iconijatateigapëna.3Nocomantaiguëmi ora naniaiguënaquemaiguë arota pingantina nibeganaro aisa pigótasante aisonorianguengasëretaiguëmari PabatiTosorintsi aisa Jesoquirisito Itomi.4Iroro ora nasanguenataguëtaiguimiarota anganinasëretasanote.

Iriro Tosorintsi cataguiterisonori.5Iroro oca nibarintsi nocomantaiguë

mica iroonti icomantaiguëna ItomiTosorintsi:sonori. Te ingantaguetëmatiro oraquimingaro; iroonti icanti oracaninarisonori. 6Aroca anibataiguëaquengasëretaigacari Tosorintsi carariainiroca anëitaigui cara tsitiniriquëpërosati acantagueti ora te onganinate,otsoigaigani, teni angantaigueroIrinibare Tosorintsi ora catingaro.7Carari anëitica cara catingasatiquë

Tososrintsi, Irironta cataguiterisonori,acanquero ora caninaro, aro aquengasëretobaga. Aisa përosati irosaantaáiroiraraa Jesos Itomi Tosorintsi.Irosaatajáiro ora acantagueti teonganinate. 8Aroca anibatabitëma teniangantaguete ora te onganinate, aisatiajitabequima aroque acaninatë, aroeati matobitajacha tenta angantirocatingasati ora nibarintsisonori. 9Arocaongomantaguetiri Tosorintsi oraacantagueti quimingari, Irirocaninarisonori iriocaáiro aroquentaicamobicái Jesoquirisito. Irosaatajáiroantagaisati ora te onganinate caraicanque jirai quero iquengairo aisati.10Aroca anganque: “Naro tenangantaguetëmatiro ora te

, teni angantiro ora ocantiIrinibare, anganqueri Tosorintsi:“Pitsoigani, .

2 1Obirojegui aisa picantariibegaiga nasi najaniquite,

nasanguenataiguëmiro oca arota queropicantagueti ora te ongomeite.Aintaca pairiraca cantaguetiroquimingari,neri catingasatiquë Pabati Tosorintsi.Iriro Jesoquirisito caninarisonori teniingantaguetëmatiro quimingari Iriro.2Iriro pënabentaáiro ora acantaguetite onganinate cara icamobicái. Tepaniro eiroegui. Aisa ipënabentaiguëneri ora icantagueti antagaisatimatsiguenga.

YOGUIBATË JOAN ISANGUENAQUE

Page 475: Nomatsiguenga bible   new testament

475

Anguemisantiro ora icanti Quirisito.3Aroca anguemisanquero ora icancái

Tosorintsi, aro ogótasantëri. 4Aintacamatsiguenga cantatsi igótiri carari teniinguemisantiro ora icanti Tosorintsi,itsoigani tenta ingantiro ora catingaronibarintsisonori. 5Aroca anguemisantiriora icanti, aique ajáguitigueanintasantanëri Tosorintsi. Aisatiogótasantë anguengasëretëmari. 6Cararianganqueca aquengasëretari, arointsome angantimari ibegaJesoquirisito.

7Nasanguenataiguëminintananintasantaiguëmini. Cagaro irorai ocanasanguenatica. Iroonti inaga jirai orapiquemocoque cara icancái Atingomianintasantobaguima. 8Irooti ora icantiQuirisito ora nasanguenataiguëmi irorai,aisati irooti ora pomoncarati obirojeguicara pinintobaca. Cara anganqueronegaca, aisa onganquima caraonguëtaguetasantanë omeganëmatsitiniri. 9Angantasitimaca: “Anëiti cara

, carari ainiroca aguisiriopiguemisantane, teni angantiro oracaninaro, përo cara ini tsitiniriquë. 10Iranintasantiri irapiguemisantane përosaticara ini cataguiteriquë. Teni inaeiriroquë ora antaquerine ora teonganinate. 11Irari ira quisaneintiriirapiguemisantane përosati yanëititsitiniriquë. Teni irogóte negaraca iriatëaroquenta pogomarajasërequeri tsitiniri.

Intsome ojoquiro antagaisati ora te onganinate.

12Obirojegui cantaca nasi najaniquite,nasanguenatimiro ijocajimirontaTosorintsi ora picantagueti teonganinate cara piquemisanqueriQuirisito. 13Yamai obiro casintacharipijaniquite, nasanguenatimiropigótasantirinta Jesoquirisito Iriro

catimanerisonori. Oboinaegui,nasanguenatimiro pobaquerintacamagarisonori. 14Janequijegui,nasanguenaquemi pigótasantirintaPabati Tosorintsi. Yamai obirojeguiantiasipari tomintaigachari,nasanguenaquemi pigótasantirinta Iracatimanerisonori. Oboinaegui,nasanguenaquemi icanquemintaTosorintsi sintsiri piquenguirontaIrinibare piquemisantiro, aisatipobaquerinta camagarisonori. 15Quero

taigui tsoengatsiri, querootisapinebetaigaro ora inaguetatsiquibatsiquë. Aintaca pairi nibetasantaroteni iranintiri Pabati Tosorintsi,16antagaisatinta oca inaguetatsi yacaquibatsica: ora icogasanti ibatsaquë, orainiaque icoquero ora yasinta, oraiquianca iriati ibaqueri omagaromatsiguenga yoguibataca. Antagaisatioca opaniaca iraneingomentoquëquimingari matsiguenga, teni omaniemaTosorintsiquë. 17Abisanaque orainaguetatsi quibatsica aisatiotsonganaquema ora icogaigabitaramatsiguenga aisati ora inaguetatsirayaca, irari ira antatsi ora inintiTosorintsi përosati cara intime jonoquë.

Ira quisaneinqueri Quirisito.18Najaniquitejegui nocomantaiguëmi

pënibaque iripigaima Quirisito. Aisatiqueroquerai ocosamaniti irootiiribocapë matsiguenga jitachaantiquirisito ora ocanti iraquisaneinqueri Quirisito. Aroquepiquemocotaigabaqueri. Yamaiitojaiganaque ira quisanijinqueriQuirisito iroro ora ogótasantaguëquepënibaque iripigaima Quirisito. 19Iriatiira quemisantabetari Quirisito carariaique iguisaneintanairi ijocanacái.Cagari iriro asiegui. Irirome

2

Page 476: Nomatsiguenga bible   new testament

476

quemisantiri përoca intsibatacái. Yamaiantagaisati igótocoiguëri cara teinguemisantiri Quirisito teni inguengasëretaigái. 20Teni irogótaigue iraquisaneinqueri Quirisito, carariobirojegui ipëmiro Tosorintsi IsëreCaninaro Ora ogometaiguëmi carapigótasantaiguëro ora aisonori. 21Teninasanguenatobitimiro ora te pigóiguerocarari aroquenta piquemisantiro oranibarintsisonori.biriquemi arota pigóontëmari iratsoengatsiri cara irinibatasipëmacairinibare. 22Ira tsoigacha iriro iracantëgotasitari: “Ira Jesos cagariQuirisito Agabisaicoontatsiri cagari

. Iriro iraquisaneinqueri Quirisito itsoiguëgotariPabati Tosorintsi, aisa itsoiguëgotariJesos. 23Ira cantatsi Jesoquirisito cagariItomi Tosorintsi, teni irogótiri Quirisitoteatisati irogótiri Pabati Tosorintsi. Iraricantatsi Quirisito Itomisonori Tosorintsi,aro igótasantiri, aisati igótasantiriPabati Tosorintsi. 24Obirojegui, përosatipinguengaiguero nibarintsi orapiquemaiguë jirai cara piquemisanqueriQuirisito. Përoca pinguengaiguero orapiquemaiguë jirai, pingantaiguëmanipinguengasëretaiguemari ItomiTosorintsi aitosati Iriri. 25

cái Jesoquirisito përosati antiomoqueriJonogaguitequë.

26Aroque nasanguenatocotaiguëri iranintatsi iromatobitaiguemi.27Obirojegui, ipaiguëmiro TosorintsiIsëre Caninaro Ora inanquimiogometaiguëmi. Quero picoguimatsiguenga ogometimine. Iroonti IsëreTosorintsi ogometasantaiguëmine, teniontsoiguema, ogometaiguëmiantagaisati. Përosati pingantimapinguengasëretaiguemari Quirisitoaroquenta pogometaiguëmi IsëreCaninaro Tosorintsi.

Itomijegui Tosorintsi.28Yamaicari najaniquitejegui,

pinguengasëretaiguemari Quirisito arotacara iribocapae anganinasëretanë queroipasiquiti cara aniobëri. 29

guiri Tosorintsi teni ingantaguetëmatepairoraca Irironta caninarisonori.Ingantaiguëca matsiguenga caninasati,aisa pigóiguë cara Tosorintsiitomintaigacari irirojegui.

3 1Icantocotái Tosorintsi: “Irirojegui. Aisonori eiro

ianiquite. ¡Piniaiguero! Tojaisonoriinintasanotái Pabati Tosorintsi. Iroro teirogótaguëtái eiro matsiguenga tenta

tiri. 2Yamai nanintane, eiro ianiquiteTosorintsi. Terai ogóigue atiracaangantaiguëma, carari cara iribocapaecaJesoquirisito, anganquimari ibega Irirocara aniasantobëri. 3Ira agueiri Quirisitoicoguini ingantimari ibega Iriro.Icoguini irojocaguetiro ora teonganinate iranque ora caninaroIrironta caninarisonori. 4Iracantaguetatsi te onganinate teniinguemisantiro tenta iromoncaratiro oraIrinibare Tosorintsi. Icantaguetiro ora teongomeite tenta iraninte iragatingatima.5Pigóigui ora ipocobique Quirisito arotairágopitaáiro ora acantagueti teonganinate. Teni ingantaguetëmateIriro. 6Pairiraca quingasëretari Quirisito,teni ingantaguete. Ira përosatiicantaguetiro quimingari te inguengasëretimari Quirisito, teatisa irogótiri.

7Najaniquitejegui, pigamematashaquerota yamatobitaiguimi matsiguenga.Ira antatsi ora caninaro, iriro caninariaisa icantari Jesos. 8Ira përosaticantaguetatsi te onganinate,imatsiguengatacari camagari irirontaobaquenguitsi camagarisonoriicantasantaguetiro ora te onganinate.

2 3

Page 477: Nomatsiguenga bible   new testament

477

Iroro ora iconijataguëpë ItomiTosorintsi. Ipocasipëro cara iriocairoantagaisati ora icantagueti camagari.9Irari ira itomintaca Tosorintsi teniingantaguete përosati itimacaquerintaTosorintsi caninasati; iroro ora teingantaguëte ora quimingari aisatiicantajari Iriri. 10Aro igótaganiianiquitejegui Tosorintsi aisati irasicamagari. Ira te ingante ora caninaroteatisa iranintiri irapiguemisantane,cagari ianiquite Tosorintsi. 11Jiraiaquemaquero ora icancái Tosorintsi:

.12Quero picantaigari Caín. Iriro iraisaticamagari. Yóguëri ireinti. ¿Pairoyógobiqueri? Iniobërinta ireintiicanquero ora caninaro irari Caínicanquero ora te onganinate.Ijonaquerinta ireinti iroro yóguëqueri.

Anintiri opiguemisantane.13Nopiguemisantane, quero

pomabocaiga cara inguisaneintaiguëmica ira te inguemisante. 14Jirai teogótiri Tororintsi. Ajáiguëme caraSharincabeniquë. Aroque acantabecaacamaqueni. Aique Tosorintsiitimasanotacái. Carari yamai aiqueajáiguë cara Jonogaguitequë. Yamaianintasantaiguëri opiguemisantane.Iroro ora ogótaguëque antiomoqueriTosorintsi. Ira quisaneintiriimatsiguenga aroque icanca icamaqueniaro iriátë Sharincabeniquë.15Antagaisati ira quisaneintaiguiriimatsiguenga iriro icanta ógueri.Pigótasante yamai quero itimi ógueriJonogaguitequë tenta irogótiriTosorintsi. 16Yamai igótasantiicamobicái Quirisito inintasantacáinta.Aisati intsome angantimari Quirisito.Teni onganinate ontsorogueangamobitaigueri opiguemisantaneomitocotaigueri. 17Aintaca casintachari

santane queroca pine iraperi, querocaininti ipasitari, ¿Aroco iraninqueriTosorintsi? 18Najaniquitejegui, tenionganinate cara patiro anibatasitima:

. Irorocaninataque angantaneintëgotanëri aisaomitocotasantëri. 19Anintasantëca,

nori. Aro anganinasërebiriqueriTosorintsi, quero otsoroguiri. 20Arocaogótocoquima cara acantaguetiro ora teonganinate, quero omagorianeintiicobeingatinta Tosorintsi. Carari igócáiaroca aquemisantiri igótasanotintaantagaisati. 21Yamai nanintane, arocaogóque teni angantaguete ora teongomeite, aro omagoriasëretëcaninasati, quero otsoroguiri Tosorintsi.22Cara anguemisantiro ora icantiTosorintsi aisa anganque ora icocacái,aro omanopiantiri imasitasantacáiro oraomanaqueri. 23Iroro oca icantaigái:“Pinguemisantiri Notomi Jesoquirisito.

. Iroro icancáiTosorintsi. 24Aroca anguemisanqueroora icanti Tosorintsi, aro anguengasëtimari aisati Iriro tiomosërecáine.Ogótasantë aquengasëretari Tosorintsiaroquenta ipacáiro Isëre Caninaro.

Ira matobiantatsiri aisa ira cantatsi caninaro.

4 1Nanintane, quero piquematsatiriantagaisati ira cantatsi iriro igáqueri

Tosorintsi. Posamitasantiri pairoracairogometaiguëmi. Piniantimari arocaaisonori igáqueri Tosorintsi arosonorintacomantantabetacha matobiantatsiriinatsi yaca quibatsica. 2Iroropigóontëmari Iroroca agáqueri IsëreTosorintsi. IngantocotaiguëricaJesoquirisito negaca:santapë cara otsomaaqueri iniro.

, aro pigóqueri

3 4

Page 478: Nomatsiguenga bible   new testament

478

Iroro agáqueri Isëre Tosorintsi. 3Cararipairiraca te ingantocotiri Jesoquirisitoimatsiguengatapë, iriro cagari iraisatiTosorintsi. Irianti antiquirisito iraquisaneinqueri Quirisito. Yamai ipoqueyaca iriro piquemocotaiguë jirai. 4Carariobirojegui irasi Tosorintsi. Iroropobantaigacari Isëre Tosorintsi Irorontasintsirosonori Ora inasërequimi. Teongantima isintsire camagari orainancari ira matobiantatsiri yacaquibatsica. 5Iquengaiguëro aisatiinibatëgotëro ora inaguetatsi teongomeite. Ira te inguemisantiriQuirisito iquemaigabaqueri iroontintayoguiatë ora quimingaro. 6Eiromatsiguengatacari Tosorintsi. Ira ogótiriIriro aisa iquemaigacái. Irari cagari irasiTosorintsi teni inguemái. Iroroogótaguëqueri ira comantanqueronibarintsisonori aisa ogóqueri iramatobiantatsiri quimingari.

Tosorintsi nintasanotantatsiri.7Nanintane, intsome anintobaguima

iroronta yagobiacagái inintacagáiTosorintsi. Ira nintiri irapiguemisantaneiriro ianiquite Tosorintsi igótiri. 8Ira teiranintiri irapiguemisantane teatisairogótëmatiri Tosorintsi, Irironta Tosorintsinintasanotantatsiri. 9Yoniagacái carainintasanotái, iroro igátaguëqueri Itomi

jái,quë. 10¿Pairi nintasantatsi? Ira Tosorintsite anintiri eiro, carari Irianti inintasantái,iroro igátaguëqueri Itomi icamobicáiipënabentajáiro ora acantagueti teonganinate. Yamaica teni inguengairoTosorintsi ora acantagueti.

11Nanintane, cara inintasanotáinegaca Tosorintsi, iroro caninataqueaisati anintobaguima. 12Te pairineirine Tosorintsi.maca aro intiomocái aiquero

ajáguitigue anintasanotanëri.13Ipacáiro Isëre Caninaro. Iroroigóontaa aquengasëretari Tosorintsiaisa itsibatacái eiro. 14Igáqueri PabatiTosorintsi Itomi irooti yaca quibatsicairagabisaicotaiguëri matsiguenga.Naniaigabaqueri nocomantëgotaiguëmiri. 15Itiomoqueri Tosorintsipairiraca cantëgotiri Jesos IriroItomisonori Tosorintsi. AisatiTosorintsi itiomoqueri iriro.16Igótasanti cara aquemisantiriTosorintsi aisati inintasanotái Irirontanintasanotantatsiri. Aroca anintobaga,aisonori atiomotiri Tosorintsi aisaitiomocái Iriro.

17

nëma, quero otsorogui querootisatiipasiquiti eiro cara ingomantëgotacáiTosorintsi ora nacantagueti ora caninaroaisa ora te onganinate. Quero otsorogui

baca. Aisati acantari ibega Itomi TosorintsiIra nintasantaiguiri matsiguenga. 18Arocaigóti tojaisonori inintasanotái Tosorintsiquero otsorogui. Aroca anintasantëriTosorintsi aisatica anintasantobaga,irágopitacáiro cara otsorogui. ¿Pairorocoontsorogobique? Ira tsorogatsi aitosatiiratsipiriaquero; terai iranintasantiriTosorintsi. 19Intsome anintiri TosorintsiIritsitanta nintasanotacái. 20Aintaca poroicantabeca: , carari

tane, itsoigani.santane ira inei, teatisa iranintiriTosorintsi ira te iraneingani. 21Oca icancáiTosorintsi: aroca anintasantiri Tosorintsiaisati intsome angantimari Iriroanintasantiri opiguemisantane.

Ocarati maba ora comantëgotaguetiri Jesos Iriro Quirisito.

5 1Itomintaigacari Tosorintsiantagaisati ira quemisantiri Ira

4 5

Page 479: Nomatsiguenga bible   new testament

479

Jesos aisati icantocotiri Iriro QuirisitoAgabisaicoontatsiri. Pairiraca nintiriPabati Tosorintsi, aisati iranintaiguëriitomijegui Tosorintsi. 2Aroca anintiriTosorintsi, aisatica anguemisantiro oraicantaigái, igóque anintaiguiriantagaisati ira itomijegui Tosorintsi.3Aroca anintiri Tosorintsi, ajátsatiripairoraca igácái. Teni omomirintsiteanguemisantiro ora icancái. 4Pairiracaitomi Tosorintsi irobaqueri iratsoengatsiri aisa irobaqueri camagariaisati omagaro ora inatsi yacaquibatsica. Iroro obaantaro caraaquemisantiri Tosorintsi. 5Paniroibantiro ora inatsi yaca quibatsica iraogótasantiri Tosorintsi aisaiquemisantiri icanque: “Aisonori

.6Iriroque Jesoquirisito bocapënguitsiyaca quibatsica. Ibaotisataca nijaquë.Aisa icamobicái isheiro iraraa. Iroroogomecáiro catingasati Ora IsëreCaninaro Tosorintsi. 7Ocarati maba oracomantëgotaguetiri Jesos Iriro Quirisito.8Isëre Tosorintsi ocomantëgotiri, aisanija cara ibaotisataca Jesosocomantëgotiri, aisati iraraa caraicamobicái. Oca mabati oquengaigacacara ocomantëgotëri Jesoquirisito.9Aquemisantatsaqueri matsiguenga,cara icomantëgotiri basini matsiguenga,carari Tosorintsi përosati icomantë oraaisonori.tatsatiri Tosorintsi cara icomantëgotëriItomi. 10Ira quemisantiri ItomiTosorintsi iriro ogósëretasantatsi oraaisonori. Ira te inguemisantatsatiriTosorintsi itsoinguëri icantacacaritsoigachari tenta inguemisantiri IraTosorintsi cara icomantëgotiri Itomi.11Aroque icomantacái Tosorintsi

tacái yamai aisati përosati antiomoquericanta Jonogaguitequë. 12Ira ogótiri

Itomi Tosorintsi përosati intiomoqueriJonogaguitequë. Ira te irogótiri queroitiomotiri, iriatë Sharincabeniquë.

Omanaqueri Tosorintsi.13Piquemisantaiguërinta obirojegui

Itomi Tosorintsi, iroro nasanguenataguëtaiguëmi yamai arota pigótasantiriJesoquirisito Iriro timacagaiguimi yamaiaisa pintiomoqueri canta Jonogaguitequë.14Igótasanti cara imoncaratiro Tosorintsiora Irinibare. Aisati aroca omaniri oraininti imaigái, aro inguemacái.15Aroqueca igóque cara iquemacái, aisatiogóque cara imacái Iriro pairoracaomanaqueri. 16Aroca piniaqueripopiguemisantane cara icantagueti ora teonganinate, teca iriocairi Tosorintsipërosati iquemisantiri, pomanocobentiriaro iragabisaicoqueri Tosorintsi. Aintacaira cantaguetatsi ora te onganinate aroqueijocajiri Tosorintsi, iriatë Sharincabeniquë.Quero pamanocobintiri cara icanquenegaca. 17Te ongomeite angantiro oraquimingaro carari ira cantaguetiro teirojocajiri Tosorintsi quero iátiSharincabeniquë. 18Igóti antagaisati iraitomintaca Tosorintsi teni ingantaguetepërosati ora te onganinate, Irironta ItomiTosorintsi ingábintsëri arota queroyagobeiri camagari. 19Igóti eiro irasiTosorintsi. Antagaisati iraegui teinguemisantiri Tosorintsi, iriantiquemisantaiguiri camagari. 20Igótaiguieiro cara ipogopë Itomi Tosorintsiigótacacáiri Tosorintsisonori. Yamaiatiomotiri Tosorintsi aisati atiomotiriItomi jitacha Jesoquirisito. IriroTosorintsisonori. Yamai itimacagasantacáiaisati përosati intimacacái cantaJonogaguitequë. 21Najaniquitejegui,pigamematasha.guiri ira cagari Tosorintsisonori.Aro ocarati ora nasanguenataiguëmi.

Joan

5

Page 480: Nomatsiguenga bible   new testament

480

Ibetsataaro irapiguemisantane.1¿Aintabi, tsio? ¿Ainta pijaniquite

cara? Obiro igoigane Tosorintsi. Naroantiasipari nasanguenataiguëmini yaca.

nori, iroro nanintaguëquimi. Aisatiinintaiguëmini antagaisati iraogótasantiro ora nibarintsisonori.2Anintiro ora catingaro ora IrinibareTosorintsi përosati aquenguiro eiroaisati përosati pinë eiroica. 3Tojaisonoriinintaigacái Tosorintsi aitosatiJesquirisito Itomi. Aquemisantironibarintsisonori. Iroro nocoguëtiingábintsaiguemi Tosorintsi aisatiingantaneintëgotaiguemi aisatiintimacagasanotaiguemi caninasati.

Pigamemari ira quisaneinqueri Quirisito.4Cara naniaiguëri pijaniquitepague,

iquemisantaiguëro ora nibarintsisonoriora icancái Tosorintsi. Aro nacaninasëretasantaiganaque. 5Yamai, tsio,nocogui anintobaguima. Ocanasanguenaquimica cagaro irorai,iroonti inaga jirai irooti ora icantiTosorintsi. 6Aroca anintasantiriTosorintsi, anguemisantiro ora icancái.Jirai piquemocoquero ora icancái caraanintobaguima.

7

tsiri itsoiguëgotaigacari Jesoquirisitoicanque: “Te iromatsiguengatapë

Jesoquirisito.. Irirojegui matobiantatsiri aisati ira

quisaneinqueri Quirisito. 8

mari iromatobiquimica. Tojaipicomantëquineri. Yamai nocogui queropobegaiguiro pitarobacaare carariimaiguemi Tosorintsi antagaisati oraicasijaquemi. 9Pairiraca joquërone ora

jiro, te irogótiri Tosorintsi. Irari iraquemisantiro ora yogomeque Quirisito,aro igótiri Tosorintsi aisati igótiri Itomi.10Aintaca ogomeantatsiri iribocapë, aroposamitasantobëri arota pigótiri irorocayogomeanti irasi Quirisito. Querocaiquenguiro ora yogomeanti Quirisito,quero pominguiri pobangoquëquerootisati pobetsatari. 11Arocapobetsatobëmari ira matobiantatsiripomatsiguengatobëmari, aroquepomitocoqueri iromatobitaiguëriquemisantatsiri; picancari ibega iriro.

Icarantairo isanguenare Joan.12

guemi,miro. Nocogui najáque cara obiroquënanibataiguëmi catingasati arotaanganinasëretaiganaque. 13Ainta yacaojaniquitepague pirento ora icoiguëTosorintsi. Yobetsataimi canta.Aro ocarati ora nasanguenaquemi.

Joan

YOGATSITAIRO JOAN ISANGUENAQUE

Page 481: Nomatsiguenga bible   new testament

481

Ibetsatari Joan ira Gayo.1¿Aintabi, Gayo? Naro antiasipari

nasanguenaquimini. Tojai naninquimiaroquenta piquemisanquero obiro oranibarintsisonori.

Caninataque omitocoqueri opiguemisantane.

2Nanintane, namanocotopiantimiarota pintime caninasati. Nigótipiquemisantasanotiri Tosorintsi, aisatinamanocoquemi arota pintegotsite.3

pëmi opiguemisantane cara aisonoripiquemisanquero nibarintsisonori. 4Tojainacaninasëretanë cara naquemocoqueriira naguemisantacaganeegui caraiquemisantaiguëro nibarintsisonori.5Nanintane, caninasati picanque carapágacaninatobëri popabaqueri iraperipopiguemisantane paniacha cantajaanta. 6Aroque icomantëgotapëmi yaca

queri ira paniacha jaanta. Përosatipomitocotaigueri cara itiomopëmi aisatipomitocotaigabajiri cara iriátae irorontaicogui Tosorintsi pinganque negaca.7Iquenaguetanë icoguininta ingomantëgotiri Jesoquirisito. Iáiguë te ingoicotëmataigueri ira te irogótiri Tosorintsi.8Iroro caninataque omaigueri eiro oraicogaigui aisa omitocotaigueri caraingomantëgotaguequero ora catingaroIrinibare Tosorintsi.

9Nasanguenaquineri opiguemisantaneira botoitacha canta, irari Tióterejes teiraninte inguemina ora nacanti. Icoqueiriro obatacaguirine quemisantatsiri.10Aroca najáque obiroquë, nongomantëgotapëro ora icanti Tióterejes caraicantasica aisati itsoiguëgotaiguëna,teatisati irágobëri ira aretachacomantantatsiri.queri basini irapiguemisantane iracogabitacha irágobëri.guiri Tióterejes irágobëri ira aretacha.Ijoqueri cara yapatoita.

11Nanintane, quero poguiatiri iracantiro ora te onganinate. Piguiatiri iracantatsi caninaro. Iriro ogótiriTosorintsi; irari cantiro te onganinateteni irogótiri. 12Antagaisatiicantocoiguëri Temétirio caninari.Igótasanoiguëri iquemisantironibarintsisonori ora icanti Tosorintsi.Aitosa naniacaninatasanotëri naro.Pigoiguë cara nocomantëgotëricatingasati.

13Arosonori ora nanintinongomantimi, carari te nanintenasanguenatimiro. 14Nocoguiniomanapague naniajimi canta arotaanguengabaguitomotobaguima omagaro.15Nocoguini caninasati pintime.Yobetsataiguëmi popiguemisantaneyaca. Aisa obiro pobetsataiguenariopiguemisantane canta.Aro ocarati ora nasanguenaquimi.

Joan

MABATAQUE ISANGUENAQUE JOAN

Page 482: Nomatsiguenga bible   new testament

482

Page 483: Nomatsiguenga bible   new testament

483

Ibetsataigari.1¿Ainirobiegui? Inintasanotaiguimi

Tosorintsi. Naro Joras ireinti Santiagoaisati iromeraro Jesoquirisito.Nasanguenataiguëmi obirontaicoigaiguë Tosorintsi icábintsaiguëmiJesoquirisito. 2Nocogui ingantaneintëgotasantaiguemi Tosorintsi aisatiintimacagasanotaiguemi caninasatiaisati iromagoriasëretaquemi aitosatinocogui pigótasantiri inintasanoiguëninta.

Pigamemari matobiantatsiri.(II Peroro 2.1-19)

3Nanintane,taiguemime nongomantocoqueromecara yogabisaicotaigacái Jesoquirisito.Carari yamai igáquina Tosorintsinasanguenataiguemi irorontacaninataque pisintsitaiganaquero oraicomantëgotëri Jesoquirisitocomantantatsiri jirai. Teni ine basininibarintsisonori. 4Aroquentayaretaigapa matobiantatsiri.Icantomemegaparo caninari arotairaniacaninatiri matsiguenga carariirianti matobiantatsiri. Aintaisanguenatococa jirai irirojeguimatobiantatsiri iriátë Sharincabeniquë.Iroontita icábintsaigacái Tosorintsiiriroque përosati icantaguetasanti orapairorapagueraca ora te onganinate.

Icanque: “Inintasantái Tosorintsi. Quero. Aisati itsoiguëgotari

Atingomi Jesoquirisito paniro Iriroyasintái.

5Aroque pigóiguë jirai yomisotocajiriTosorintsi ira matsiguenga jitachaIsirael cara Ejípitoquë. Yamai nanintinanguencagaiguemiro carayogamagaiguëri Tosorintsi antagaisatiira te inguemisantiri. 6Aisati pigóiguëira ironomirepague Tosorintsi jiraiijocaiganaquero cara itimaigabitarojonoganta, aro yomingaiguëri Tosorintsicara tsitiniriquë përosati irooti carairagáiguëri Tosorintsi Sharincabeniquë.7Aisati Soromasati Gomorasati aisati iratimatsi basinipaguequë poeboro aisaicanta ibega ironomire cantagueantatsiriicantaguetasanoti jirai icogaiguë irantebasiniati. Irirojegui përosati yamaiitsipiriantetiro pamari ora teraotsibacanete. Yamaicari agamaiguema.

8Carari aroque igótabecaro oca iriatiira matobiantatsiri iquengasantaca aisaicantaguetiro përosati ora pairoracainintaigui te onganinate. Teniinguemisantiri itingomipague. Aisatiicantocotaguetasitari antagaisati iracaninari timatsi Jonogaguitequë. 9IrariMiguel itingomi ironomireeguiTosorintsi irisaanganetsite teniirisintsitsatiri camagarisonori carainibatobaca. Inibatobagobicari igamagaMoisés. Ira camagari inintabecari

IRA JORAS ISANGUENAQUINERI IRAPIGUEMISANTANE

Page 484: Nomatsiguenga bible   new testament

484

Moisés, carari Miguel ininque iráganërijonoquë. Caraanti icanqueri Miguel:

. 10Carari

taro ora te irogóiguero. Teni iraninteirogótiro ora iquianca Tosorintsi. Aisatiicantaigari otsiti te inguenguema. Iroroora yamasiantaigaca,taigaca. 11Iratsipiriaiguë aroquentaicantaigari ibega Caín cara icanqueroora ijique caninaro, teni ingantiro oraicanti Tosorintsi. Aisatinta icantaigariibega Baram ira matobitajacha ijocanëriTosorintsi icogabetaninta irágueme tojaiquirequi. Aitosati iratsipiriaiguëaroquenta icantaigari ibega Coré ira teniinguemisantatsatiri Moisés itingomi,inibatëgotaguetasitari, aro yogamaguëriTosorintsi.

12Irianti aguimingatapëro jiesita carapapatoita obirojegui quemisantatsiri,cara papaigui aroquenta piquengaiguëriTosorintsi aisa pinintobaca. Teniiripasiguitaigue iriro. Yapasantaiguëiquemaca yógaigaca, patiroiquengaigaca iriati. Icancaro mingoriotsitinitabeca páganairo coguentimateni obariguiro angani. Aisati icancaroanchato cara omoncaratabeta cara otimioguitso carari quero otimi. Aisaicancaro anchato osiabonguititaga orate ine oguitso. Icamasanotaiganaque.13Ira matobiantatsi icancaro angaarecara posebaata picontetanë osimare.Aisa yosigaro cara picontetanë oraicantagueti pasiguitagantsi. Irirojegui

tacha. Tosorintsi icantocoquerimatobiantatsiri icanque: “Iriáiguëtsitiniriquë agabenisonori canta përosa

.14Cara jirai ibantanë Arán inanë.

Aique icharinentanaca icarati 7. Iracarantatsi jitacha Enoc comantantatsiri.Icomantëgotaiguëri ira te inguemisante:

“¡Pinetse! Iribocapë Atingomisonoriintsibatapëmari tojaisonoriironomireegui irisaanganetsite caninari.15Cara iribocapë ingomantëguëri omagaro. Irotopitacaqueri iramatobiantatsiri ingomantëgotaguequeroantagaisati ora icantaguetasanti teonganinate. Aisati ingomantaguequeomagaro ora inibatëgotasitacari

. 16

tsiri. Aisa icantocotaguetasitarimatsiguenga. Patiro icogaigui ora inintiingante iriatiegui. Iquengasantaiganacairiantiegui caninari.guë yomitojaiguëro irinibareijitacaqueri basini matsiguenga caninariiriro. Inibatëgotasitomemegacaricaninasati basini matsiguenga,iroontinta icogaigui ingábintsëma iriati.

Ora icocacái Tosorintsi.17Carari, nanintaneegui,

gairo ora icomantaigái jirai iragátaneJesoquirisito Atingomi. 18Icomantaiguë:“Cara aiquenta iribocaigapëmatsiguenga iricobíntsátapëro oracaninaro aisati ingantaguetaigapë ora

.19Irirojegui casiriconiatitaigapërine iraquemisantiri Tosorintsi. Patiroiquengaiguëro ora te ongomeite tentainantimari Isëre Tosorintsi. 20Carari,nanintaneegui, nocogui pisintsitantanëmaro Irinibare Tosorintsi aroquentapiquemisantasanotëro. Aisati nocoguiomitocotaiguemi Isëre CaninaroTosorintsi cara pomanaquerinica.21Pijátsatanëri Tosorintsi arota pigóiguëcara inintasantaiguimi. Përosatipinguengueri, pigueiri Ira AtingomiJesoquirisito irooti cara iribocapaeingantaneintëquemi Jonogaguitequë carapintiomopëri përosati. 22Aintacamatiguenga pënibaque inguemisanque,

Joras

Page 485: Nomatsiguenga bible   new testament

485

pomitocotaigueri inguemisantiritaTosorintsi. 23Pinguemisantacaguiribasinipague arota iragabisaicotajiriJesoquirisito. Pigabisaicotiri arota queroiáti Sharincabeniquë cara pini pamaritsitsi. Pingantaneintëgotaigueribasinipague carari pigamemaobirojegui, pintsorogaigue queropoguiatiri arota quero icantacaguimiroora quimingari.

24-25Ainta paniro TosorintsisonoriAgabisaicoontatsiri. Isintsitagaiguëmi

arota quero picantagueigui ora teonganinate. Irágaiganaquemiiraguëtetaigabaquemi pintegotsitaigapëIriroquë pinganinasëretomotaigapëri.Aroquenta icábintsancáiri JesoquirisitoItomi Tosorintsi intsome angantocotiri:“Itasorintsitasanoti, icaninatasanoti,icobeingatasanoti, yasintaguitetasantaroantagaisati. Iriro Itingomisonoriguinte.Jiraisonori itimi, aisa yamai, aisa

.Yamai aro ocarati. Joras

Joras

Page 486: Nomatsiguenga bible   new testament

486

Icomantëgotëri Jesoquirisito.

1 1Oca sanguenatëgotënguicha oraTosorintsi icanqueri Jesoquirisito,

ora yogagajineri ironomire, aiqueyogagajinaro naro,guëmiro obiro. Icogui Tosorintsi carairogóigue antagaisati quemisantatsiriora inanënguitsine omanapague queroocosamaniti. 2Aro tojai igótacaquinaTosorintsi aisati Jesoquirisito.Icomantënaro aisati naniasantëro orayoniaguëna. 3Tosorintsi iraganinasëtëri ira nibatiro oca nasanguenataiguëmica,rone. Carari caninataque aisati queroiquemasitaro; inguemisantiro oraocanqueri queronta ocosamaniti orainanënguitsine.

4Naro Joan nasanguenaquemiro ocaobirojegui quemisantatsiri timaigatsi 7poeboroquë cara Asiaquë. Yamainongomantaiguëmi: ainta Tosorintsipërosati cara icanta. Jirai itimi, përosatiainta yamai, përosati cara inganquimaaiquenta. Nocoguini ingábintsaiguemiIriro aisati nocoguini iromagoriasëgaiguemi. Inganquemiro Iriro aisati

tsiri. 5Aisati ingábintsaiguëmiJesoquirisito Ira catingasati yogagajáiroora icanqueri Iriro Tosorintsi, Ira Iritsitacabiritajacha cara icamaque, aisati Iriro

pague ira tingomibintabitacariimatsiguenga yaca quibatsica. Tojaiacantagueti eiro ora te onganinate,carari tojai inintasantacái Quirisito,icamobicái,cáiro iraraa. 6Aisati ipegajái itingomiiragáantanequë antsibatëmari Iriro,

guëri catingasatiquë Tosorintsi iraacarati aquemisantaigui,guëri. Intsome angante: “CaninarisonoriAtingomi Jesoquirisito, intsome

.7Pinetsaigueri Quirisito. Cara

iribocapae mingoriquë iraniaigabaqueriomagaro matsiguenga, aisati iraeguipëquëgotëri jirai. Aro intsorogaiganaqueantagaisati timaigatsi quibatsiquëiraraicotaiganaqueri. Aisonorionganquima negaca. 8Te imasiniatiteAtingomi, Irironta agabeiro omagaro.Përosati cara icanta: jirai itimi, përosatiainta yamai, përosati cara inganquimaaiquenta. Icanque Iriro: “Naroparintacaro omagaro, aisati Naro

.

Joan iniaqueri Quirisito.9Yaca aintana naro Joan

popiguemisantane. Aroquentaaquemisanqueri Jesoquirisito,itsipiriacagaigacái matsiguenga yacaquibatsica. Aisati oguiaqueri Jesosantsibatimari iragáantanequë.

TOSORINTSI YONIAGUËRI JOAN ORA INGANQUE JESOQUIRISITO

Page 487: Nomatsiguenga bible   new testament

487

Aroquenta naquenguitsataguequeroIrinibare Tosorintsi, aisati aroquentanocomantëgotëri Jesoquirisito, ijoquenayaca oboguesica jitacha Pátimos. 10Arotomincoquë namanocoqueri Tosorintsi,omitocoquina Isëre naquengasëtëri. Naniobëro ora cantacaquisanitagantsi carari nagaguitaga.Naquemobëro aiquero natisitaquëcatsiguesonori nibarintsi játsaque jaantaocancaro tiborentsi. 11Icanquena:—Naro parintacaro omagaro, aisati

Naro carantërone. Pisanguenatiroomagaro ora piniaque, aique

rijegui botoibiritari Quirisito cara 7poeboroquë cara Asiaquë.Pomagantineri cara Ejesoquë,Isimírinaquë, Péregamoquë, Tiatiraquë,Sáriresiquë, Jirarejiaquë, Iraoriseaquë.

12Nanebintasitacari ira nibaquina.13Naniaquero ora yogantaro obotagantsiocarati 7 obetsicaga oro. Caraaganguisatiquë naniaqueri inibatënayoganguiriaca, Irianti osigari

quë, imatsiguengatapë. Iquirooquibiantsa iguitsagare, aiti pinëirisitigatsaquiro ineiquë, obetsicaga oro.14Oquëtaguisitasanotë ora iguisicataguisirosonori cantaca omegui.Iroonti cantaca iguisi antiasiparisonoriira ogótasantatsiri. Ora iroqui cantacapamari cara pitairinga, inetsëroantagaisati, igóquero omagaro igócáiora aquianca. Aro iconijatomotanënanaro. 15Ora iguiti ocoboriatanë aisatioquiraatanë aisati ocanca caraopotsoroti coshori cara tsitsiquë. Arocairagatiquëri pairiraca iritaguëri. Inibaticatsiguesonori cantaca tojai nija caraojaritasanti. Irianti cobeingari.16Ipogoqueri ibacosonoriquë 7jonogasati. Picontetapëri ibagantequëisabirite catsëbarisonori pitirooti.

Yobariasanotë iboro cantaca paba carayobariasanoti porirerere.

17Cara naniaqueri, nitëanë iguitiquë,nacanaca nagamaga, carariyotsagaquina ibacosonoriquë,icanquena:

18—Quero pitsorogui, Naanti Jesos.Naro parintacaro omagaro, aisati Narocarantërone. Naro caniatasantatsiri;nacamasantabitaca, carari nacabiritajaaisati. Yamai përosati carananganquima nanganiatanë. Queronacamaji. Aisati naro cantëgotërinematsiguenga aroca ingamaque, querocaicami. Aisati nangantocoqueri pairiracajátënguitsine Jonogaguitequë, aisapairiraca játënguitsine osobiquë carairiáiguë isëre ira camatsine cagariquemisantatsiri. 19Yamai pisanguenatirooca piniaqueca, aisati ora inatsi yamai,aisati pisanguenatocotiro oranoniaguëmira aiquenta. 20Yamainongomantëmiro ora te pigóte carani.Piniaqueri 7 jonogasati nopogoquerinobacosonoriquë: icancari iraobatacagaiguiri quemisantatsiribotoibiritina Naro cara 7quë. Aisati ora 7 yogantaro obotagantsiobetsicaga oro; icantaigari ibegaquemisantatsiri cara 7quë.

Isanguenaquineri ira omisantaiguiri quemisantatsiri cara Ejesoquë.

2 1Aisati icanquena Jesos:—Pisanguenatineri ira

omisantaiguiri quemisantatsiri caraEjesoquë: “Ira Quirisito pogotaiguëri 7jonogasati ibacosonoriquë aisatiyanëitanë aganguisati 7 yogantaroobotagantsi obetsicaga oro, icanquemi:2‘Nigótiro omagaro ora picantagueti,aisati nigóquero cara popomiribintënaroora nococaquemi, te pitsirisimaro.Nigóque te pinintacaguëmatiri ira

1 2

Page 488: Nomatsiguenga bible   new testament

488

cantatsi te onganinate. Nigóqueipocasiquemi ira cantasitacha: “Naro

, carari piniantacaripigóqueri irianti matobitaiguëriquemisantatsiri; te pinintacaguiriinguenguitsate. 3Nigóque aisonoriantsinisati pitsipiriobenquena tepitsirisimaro, te pijoquiro orapicanquina. 4Carari aiti patiro ora tenanintobitimi: jirai pinintasantabitëna,carari yamai te pinintasantina.Nogasëretocoquemi. 5Pinguenguemaatiraca picanta jirai, te pingantimayamai. Pinguenguema, pingantimayacaqueroca, pingantajima pibega jiraicara obiraini piquemisanquina,pinintasantina. Queroca pinintajina,nopocasiquemi nágabitsaquemiro orapogantaro obotagantsi, queroca picantayacaqueroca. 6Carari aiti carananiacaninataiguëmi: te pinintacaguiriingantaguete ira Nicoraitaegui,piguisëgotaigacari aisa nacanta naronaguisëgotaigacari. 7Aitica piguemitaora piquemanta, pinguemisantiro oraocomantaiguëri quemisantatsirijeguiOra Isëre Tosorintsi. Jirai aiti Erénquëanchato catimantague; arome irapërojirai, përosati cara ingantimameinganiatë. Yamai aiti ora cantaro cantacaninaguiteroquë jonoquëTosorintsiquë. Ira agabeiro oraquimingaro aisati ingantopiantinaro oranococaqueri, nomëri intsimaquerooguitso anchato ora catimantaguejonoquë oganiatëri Jonogaguitequë

.

Isanguenaquineri ira omisantaiguiri quemisantatsiri cara Isimírinaquë.

8Aisati icanquena Jesos:—Pisanguenatineri ira omisantaiguiri

quemisantatsiri cara Isimírinaquë:“Quirisito Ira parintacaro omagaroaisati Ira carantërone, Ira

camabitënguicha aisati icaniatanai,icanquemi: 9‘Nigótiro omagaro orapicanque, aisati nigóque tojaipicatsibiriquina, aisati tenipasintëmatima pairoraca, carari aititojai pasi noguëmiro jonoquënacasijaaquemiro. Aisati nigóque caraicantocotaguetasiquimi ira cantasitëmi:

. Cararicagari iriro, irianti yasinta Satanás.10Cara itsipiriacaquemi iriro, queropitsorogui. Iromingagarantaiguëmiobiro ira Satanás iromingamentoquë,iraniantaiguëmi omagaro carapiquemisantinaca. Pitsipiriaiguë 10cataguiteri. Arotasha pine omagaro oranocomantëmi, quero pijocajiro carapiquemisanquina irooti carapingamobiquina, aro naganiatasantaimipërosati canta Jonogaguitequë,pintsibatasantëna. 11Aitica piguemitaora piquemanta, pinguemisantiro oraocomantaiguëri quemisantatsirijeguiOra Isëre Tosorintsi. Ira agabeiro oraquimingaro aisati ingantopiantinaro oranococaqueri, quero iáti Sharincabeniquë

.

Isanguenaquineri ira omisantaiguiri quemisantatsiri cara Péregamoquë.

12Aisati icanquena Jesos:—Pisanguenatineri ira obatacaguiri

quemisantatsiri cara Péregamoquë:“Quirisito Ira picontëtapë ibagantequëisabirite catsëbarosonori pitirooti,icanquemi: 13‘Nigótiro omagaro orapicanque, aisati nigóti carapitiomoqueri cara itimi tojaiquemisantiri Satanás, carari teirojocaguimiro cara piquemisantina,coshoni poguiatina. Jirai caraobirojeguiquë itimabeca Antipas,icomantëgotasantëna, icanque omagaroora nococaqueri, iroro yogamagaguëqueri ira aguiataiguëri Satanás.

2

Page 489: Nomatsiguenga bible   new testament

489

Piniaqueri cara yóguëri carari tepijocajiro cara piquemisantina Naro.14

tiro ora te nanintiro. Ainta iconoiquemiobirojeguiquë ira ogomeantiro aisaicantari ibega Baram jirai. Baramyogomequeri Barac;cagaiguëri jorío yamanaiguëri ibabaneMoabisati, ira cagari Tosorintsi, iriantiyobetsicasita matsiguenga; aisatiintaguetiro tsinanepague teonguemisante. Yamai ainta obiroquë iraogomeantiro irootisati: icanque:“Caninataque pomaniri ira yobetsiquëmatsiguenga, aisati caninataque pintiro

. Teniingomeite cara yogomeantë. 15Aisatipinintacaqueri obiroquë iraogomeantatsi aisa ocantaroirogomeantane Nicoraitaegui iranaguisanijinti naro ora yogomeanti.16Pinguenguema, pingantimayacaqueroca. Queroca pijocajiro oraquimingaro, najátasitaiguëmi nanguisëriira piconoica te inganinate. Nacaraquerinangasitígatëri nasabiritequë oracontetatsi nobagantequë. 17Aiticapiguemita ora piquemanta,pinguemisantiro ora ocomantaiguëriquemisantatsiri Ora Isëre Tosorintsi. Iraagabeiro ora quimingaro aisatiingantopiantinaro ora nococaqueri,nomëri ora irapë ora maná te oneinganiyamai oganinasëretiri: iroonti cantacanopasitaigacari jirainisati ora jitachamaná. Aisati nomëri cataro mopë,nasanguenaquineri irorai iripajiromopëquë; irogóquero iripajiro iriro,

.

Isanguenaquineri ira omisantaiguiri quemisantatsiri cara Tiatiraquë.

18Aisati icanquena Jesos:—Pisanguenatineri ira obatacaguiri

quemisantatsiri cara Tiatiraquë:

“Quirisito Itomi Tosorintsi, Ira pinantairoqui ocantaro pamari cara pitairingaaisati iguiti coboriarisonori, icanquemi:19‘Nigótiro omagaro ora picanque,nigóquimi pinintobaca aisatipiquemisanquina,guëri pomatsiguenga,benquinaro ora pomirintsitomoquemi.Aisati nigótiro cara picantasantëroyamai ora nococaquemi; pabisëro orapicanque jirai. 20Carari aiti picanqueora te nanintiro: pinintacaquero oratsinane quimingaro ogomequeriquemisantatsiri ora te onganinate.Iroonti cantaca Jesabel jirai iina Ajabquimingari itingomi jorío. Aisa ocantaroJesabel jirai oca tsinaneca ocantasita:“Nocomantë , cararipamatobitaiguëri ira nasintaiga.Pogomequeri intaguetiro tsinane cagaroiina aisati pogomequeri iraaguëri ibatsaira yóguineri ibabaneegui, irayobetsicasita matsiguenga.21Noguiabecaro onguenguemameongantajimame yacaqueroca, carari teoninte ojocajiro cara oniobintiri sërariira cagari ojime. 22Yamainongomantëmi: noanaitirota,caguiro. Aisati ira quemisanqueroqueroca ijocajiro cara iniobintëro, aisaticara ijocanëna Naro,guëri iriro. 23Aisati nopoguiriaiguëriojaniquite; irorota irogóontimaantagaisati quemisantatsiri caranigótasantiro omagaro iquengaigacamatsiguenga aisati nigótasantiroantagaisati ora icogaiguë. Caninarocaora icantagueti, aro nangábintsaiguëri;carari teca onganinate natsipiriacaqueri.24Carari obirojegui Tiatirasati, tecapiguiatiro Jesabel, teatisati pigótiroirogomeantane Satanás, caninataque orapicanque, quero nacantimi basini.25Përosati cara pingantimapinguemisantina irooti cara nopocaje.

2

Page 490: Nomatsiguenga bible   new testament

490

26Ira agabeiro ora quimingaro aisatiingantopiantinaro ora nococaqueriirooti cara nopigaima, nomëriintingomibintaiguëri tojai matsiguenga.27Cara icanquina Naro Pabatinantingomibintasantaiguëri omagaromatsiguenga, aisati ira agabeiroquimingaro inganquina nibega Naro,nanganqueri intingomibintaiguërimatsiguenga, nanganqueri cobeingari,iragabeinari antagaisati ira teinguemisantina. Iripoguiriaiguëri aisainganquimaro pibega cobiti carapiporoqui. 28Aisati nomëri jonogasaticonijatatsi coniamaniquë. Piguiatënacaaro coshoni noguëmi noniaguëmi Naati,pigótasantëna. 29Aitica piguemita orapiquemanta, pinguemisantiro oraocomantaiguëri quemisantatsiri Ora

.

Isanguenaquineri ira omisantaiguiri quemisantatsiri cara Sáriresiquë.

3 1Aisati icanquena Jesos:—Pisanguenatineri ira omisantaiguiri

quemisantatsiri cara Sáriresiquë:“Quirisito Ira pinanta Isëre TosorintsiOra coshoni oguëri quemisantatsiri,aisati Ira pogoqueri 7 jonogasati,icanquemi: ‘Nigótiro omagaro orapicanque, aisati nigóque ijitasitaiguëmiobiro quemisantatsiri, cararinaniaiguëmi te pinguemisantasantinatojainta pitsoingui. 2Pigamema.Pisintsibiritiro ora piquemisanque queropomaguisantiro. Naniaquemi cara tepomoncaratiro ora icocaquemiTosorintsi. 3Pinguenguero orayogomequemi jirai ora piquemobë.Pinguenguero, pingantajimayacaqueroca, pinguemisantiro. Querocapagama,quemi. Te pigóte atiraca ongantimanajátasiquemi; aisa nangampëmaricosirinti cara te pigóte atiraca

ongantima iriboquë ingositapëmi.4Ainta tojai tsoengatsiri obirojeguiquëSáriresisati, carari ainta arosantaantiquemisanquina itimi caninasati. Carapicantaguetiro ora te onganinate aisa

tiro. Irianti ira quemisanquina teiraguebatsitiro iguitsagare. Naronanganqueri ingagueiguëro iguitsagarecatari iranëitacaquina naniacaninatërinta. 5Ira agabeiro ora quimingaroaisati ingantopiantinaro oranococaqueri, inguëro iguitsagarecatarosonori. Quero nasetajineriiripajiro cara nasanguenatocoquerijonoquë. Aiti osanguenataguecairipajiro omagaro timaiguënguitsinepërosati cara Jonogaguitequë. Aisatinongomantëgotëri iriro Pabatiquë:“Iriro ica iquemisanquina, .Aisati nongomantëri ira ironomireeguiPabati. 6Aitica piguemita orapiquemanta, pinguemisantiro oraocomantaiguëri quemisantatsiri Ora

.

Isanguenaquineri ira omisantaiguiri quemisantatsiri cara Jirarejiaquë.

7Aisati icanquena Jesos:—Pisanguenatineri ira obatacaguiri

quemisantatsiri cara Jirarejiaquë:“Icanquemi Jesoquirisito Iracaninarisonori tenta ingantaguetëtiro ora te onganinate, aisati Iranibatatsi ora aisonori, imatsiguengaDavid itingomi jirai,tacái. Inganque pairi játënguitsineJonogaguitequë aroquentaiquemisanqueri Iriro, aisati inganquepairi quero iáti tenta inguemisantiriTosorintsi. Te pairi basiniatitironeIrinibare. Iriro cantëmi: 8‘Nigótiroomagaro ora picanque. Jirainigáquemi: “PinguenguitsatiroNanibare, . Aro

2 3

Page 491: Nomatsiguenga bible   new testament

491

piquenguitsaquero irooti yamai.Tigueti ingantimi iraguimairentimi. Tepisintsisërete, teatisati pintojaigue,carari piquemisanquero Nanibare tepopasiquitiro. Picomantaguetaiguërimatsiguenga: “Naquemisanqueri

;tina. 9Ainta quemisantaiguëri Satanás,iguisaneinquimi. Iriati matobiantatsiricantasitacha: “Naroegui jorío,

. Teniinguemisante, itsoigani. Aiquentanaretacagaiguëmari obiroquë,irobaticagueritotasipëmi.Nogótacaguiri cara nanintasantimiobiro. 10Itsipiriacaquemi, cararipërosati picanquero ora nacanquemi, tepitsirisimaro. Iroro nangábintsaguëtëmi, quero pineiro oquibeguinteatsipiriagantsi ora aiquentananiantaiguëmari antagaisati timaigatsiquibatsiquë. Nogóontëmari atiracaingantaiguëma aroca inguemisanquina.Omomiritsitomotaiguëmari omagaromatsiguenga, carari obironojocaicobenquimi,tomotimi. Quero ocosamaniti caranopogopae. 11Pingantimanipinguemisantina arota quero pairijocaguimirone cara piquemisanquina,aro náganëmi Jonogaguitequë,pintsibatëna,nori. 12Ira agabeiro ora quimingaroaisati ingantopiantinaro oranococaqueri, nantimacagasanotëri caraitimi Tosorintsi, quero yogaguëmatacara parigotiquë.quero ichotaiquë iripajiro Tosorintsiirogóontëngani cara irianti irasiTosorintsi; aisati intimaqueiboeborotequë Tosorintsi IroraiJerosarén ora paniënguichaneJonogaguitequë, irianti Jerosaresati;aisati nasanguenaquero nasi nopairoirorai ora irogóontëngani cara iriro

nasi nomatsiguenga. 13Aitica piguemitaora piquemanta, pinguemisantiro oraocomantaiguëri quemisantatsiri Ora

.

Isanguenaquineri ira omisantaiguiri quemisantatsiri cara Iraoriseaquë.

14Aisati icanquena Jesos:—Pisanguenatineri ira omisantaiguiri

quemisantatsiri cara Iraoriseaquë: “IraQuirisito imoncaraquero ora icanque; teiromatobitëmate, iroonti icomantëgotëriTosorintsi ora aisonori; aisatiiparintacaro antagaisati ora yobetsiquëTosorintsi. Iriro cantëmi: 15‘Nigótiroomagaro ora picanque.santërome ora nococaquemi,nosiacagantëmirome ora catsiringajari;pitsoinguëname, nosiacagantëmiromeora catsingajari. Carari nigóquemi carate pinguemisantasantinaro oranococaquemi, teatisati pitsoingasantina;iroro nosiacagantëmi sabogajari.16Quero picantaro sabogajari. Nógacarocatsiringajari aisati nógacarocatsingajari, carari teni naninte

nguënanta.tina teatisati pitsoingasantina, picancaropibega sabogajari. Iroro nojocaguëquemi tenta naniacaninatimi.17Picantabeca obiro:guetachari, ainta tojai naguireguite, teni

. Obirocantënguicha naniaquemi Naro carapicoguitiasantaca; nacantaneintëgotëmi;pogasëretasantaca, te pigótiri Tosorintsi.Aisa picantari ibega ira te iranee,picantari ira saacanari tenta ineiguitsagare. 18Yamai nacanquemi:pabentina Naro nomëmi oracoguitiomotimi. Ira antapinintiri oroiniantacari tsitsiquë cara iritaguë oracagari orosonori. Aisati nanintipingantimari oro, pijocajiro ora te

3

Page 492: Nomatsiguenga bible   new testament

492

ongomeite, piganinasëretima caninaribi.Aique aisonori pasintasantëma. Aisatinaninti naniacaninatimi aisananganquima nanguitsagaantëmiroirorai quitsagarintsi cataro, queropipasiquitaji. Yamai picomarajasëreticarari naninti nangaoquitimi,naniasanotagajimi arota pinguenguemaaisa nacanta cara naquenga Naro,pigótasantina. 19Iraegui nanintasantinogomequeri, nagatingaqueri,natsipiriacaqueri arota queroicantagueti ora te onganinate. Iroropijocaguëtajiro ora picantagueti teonganinate, ora quimingari,pingantajima yacaqueroca, pigótiriTosorintsi, quero pitsoinguiri.20Pinguenguena aintana Naro sotoquënaratingopë, nacaimëmi. Arocapinguemaquina, aro pingaagobëna,pobetsatobëna pigasobicobëna,pomabaquina noperi, aique

quima. 21Ira agabeiro ora quimingaroaisati ingantopiantinaro oranococaqueri, nagasobiaqueri iriro caranigáanti intsibatëna nagáantomentoquë.Aro inganquina nibega Naro caranagobiaqueri antagaisati quimingari,nisobiaque Pabatiquë nocobeingataiguë.22Aitica piguemita ora piquemanta,pinguemisantiro ora ocomantaiguëri

.

Joan iniaqueri Tosorintsi aisati antiasipariegui.

4 1Aique naniaji aisati, naniasantërojonoquë, tsomagui, cara pasiriaca

sitëcori. Naquemajiri Iriati Iranaquemaque cani; inibatëna aisatiicantaro pibega tiborentsi. Icanquena:—Omana, pigainogopëma yaca

Jonogaguitequë; noniaguëmiroti oracantënguichane aiquenta.

2Aito cara pinasërequina IsëreTosorintsi cara jonoquë. Aro naniopëri

toquë. 3Iriro tojai icoboriaguiteti aisaicantaro mopë coboriari ora jitachajásipe; aisati icoboriati cantaca mopëquiraaro ora jitacha sarónise. Aintasatiógue ishoncaro iragáantomento, iracantaro mopë caniari ora jitachaesemerara. 4

mento Tosorintsi tojai basinisobicomentotsi ocarati 24. Cara,isobicaigui 24 antiasipari caiguiroiguitsagarepague catarosonori, aisatiimatseicari oro. 5

mentoquë Tosorintsi ocanta moretatsiri,aisati cantaca tijiringa. Aisaticatingasatiquë iragáantomento aitiobotagantsi ocarati 7, posigaro IsëreTosorintsi. 6Aisati catingasatiquëiragáantomento naniaquero ora cantacaangaare oquibe catiarisonoriguinte.Aintasati niaguetatsira caniari icaratiitsibasati ishoncari Tosorintsi. Aitiiroquipague iniantaguetara iboroquëaisati aiti iroquipague itapiiquë. 7Paniroicantari ibega secari; basini icantarisërari baaca; ira basini icantarimatsiguengaporo; ira carantatsi icantaripaguitsa aratsi.

8Paniropague ira niaguetatsi aitiibanguipague ocarati 6; aisati piniritojai iroquipague tsomagui aisatisotoquë.guiri Tosorintsi cataguiteriquë aisatitsitiniriquë, te iromagoreimate.Icantopiantë:

—Icaninatasanoti, icaninatasanoti,icaninatasanoti AtingomiTosorintsi.guinte, te omomirintsitomotimaripairoraca; yagobeiri omagaro.Përosati cara icanta; jirai itimi,përosati ainta yamai, aisatiaiquenta inganquima përosati.

3 4

Page 493: Nomatsiguenga bible   new testament

493

9Iroontita ira niaguetatsira caratatsiitsibasati icantocotopiantëri Tosorintsicaninarisonoriguinte,santiri, cara icarasiaqueri caraitasorintsitasanoti aisati cara igáanticaninasati Ira timatsi përosati, 10iraegui24 antiasipari yobaticagueritotasicariTosorintsi iragáantomentoquë,itingomintasantaigacari. Yágaiguëroimatseiropague, yoguëneri iguitiquëTosorintsi icantaiguë:

11 —Nacarasiataiguëmi aroquentapagobiaqueri antagaisati iraquimingari.guinte, Natingomi, Notosorintsite,caninatasantatsiri. Antagaisatiingantaiguëmi Obiro caninariaisati sintsirisonoriguinte.Picantaiguëri antagaisati,pobetsiquëro omagaro ora inatsi,pobetsicanontaiguëri Obiati.Obiro caninari.

Joan icomantëgotëri Jesos cara icantari oisha.

5 1Aro naniaquero sanguenariibacosonoriquë Tosorintsi cara

isobiaque iragáantomentoquë.Ipogoquero sanguenari opinaguiricagaora osanguenataga tsomagui aisatiotisitaquë, opinaguiricaga otsinetagaonamiquë arota quero inetsiro pairiraca.Ocarati 7 cara itsinetëgotëro. 2Aiquenaniaqueri ironomire Tosorintsi,icantabeca catsigue, icanque:—¿Pairiraca caninari intsineriajiro

oca sanguenarica aique imonariajiro?3Nanetsabeca, te pairi ponariajirone.

Te irinëmate pairiraca caninariinganquero, te Jonogaguitesati, aisati tequibatsisati, aisati te osobisati, te pairiponariajirone teatisati iranetsero.4Nogasëreca niragasantaca carananiaque te irinëmate paniro caninariimonariajiro aisati ingomantë ora ocanti

sanguenari. 5Aique icanquena paniroantiasipari:—Aroque piraca. Pinetseri; ainta Ira

ponariajirone sanguenari. Iriro icantariibega secari agabeiro antagaisati, tojaiigáanti. Iriro imatsiguenga Jorá, aisatiimatsiguenga David atingomi jirai. Iriroantsineriajirone aisati imonariajiro.

6Aique naniaqueri Jesos yosiacariitomijani Oisha catingasatiquëTosorintsi. Yaratianque aganguisatiquëiragáantomento, aisati ira itsibasatiniaguetatsira caniari, aisati antiasipari.Oconijatajiri cara yogamagaiguëri jirai.Aisati aiti 7 itsei aisati 7 iroqui. Orairoqui posigaro Isëre Tosorintsi Oraigáque potsatianquero quibatsi. 7Aique

quë Tosorintsi, yáguëro sanguenari caraibacosonoriquë. 8Aique ira itsibasatiniaguetatsira caniari aisati 24antiasipari yobaticagueritotasitaigacariOisha. Paniropague yágaiguëro oracantaca áripa. Aisati ipogotaiguëro oracantaca tsota obetsicaga oro. Ora tsotajagaca casangajengaro carari iroonti orayamanocotaiguiri Tosorintsiquemisantatsirijegui. 9IcántabentaiguëriOisha, irorai icántataiguë:

—Obironta caninarisonoriguinte,caninataque páguiro sanguenari,pintsineriajiro. Caninataquepingantiro aroquenta yógaiguëmi.Piraatobiqueri ora piraa omagaromatsiguenga, pipënabentaiguëneri ora icantagueti teonganinate, pogabisaicotaiguërimatsiguengapague negaracaitimaigui quibatsiquë,pogabisaicotagarantaiguëri iranibataguetiro basinipaguenibarintsi. 10Pipegaiguëriitingomipague intsibataiguëmariTosorintsi cara igáanti,intingomibintaiguëri matsiguenga

4 5

Page 494: Nomatsiguenga bible   new testament

494

timaigatsi quibatsiquë. Aisatipipegaiguëri saserirotipague,irinibabentaiguëri matsiguengaarota Tosorintsi iromitocoigueriiriro.

11Aique naniaiguëri tojaisonoriguinteironomire Tosorintsi irisaanganetsiteishongaigacaro iragáantomentoTosorintsi aisati ira itsibasatiniaguetatsira caniari aisati 24antiasipari. Aisati naquemaiguëri 12caraicantaiguë catsigue:

—Icaninatasanoti Ira Oishayógaiguë matsiguenga; Irianticaninarisonoriguinte. Irirontaagabeiro omagaro, yasintaguetaroantagaisati, omagaro igótasanti,isintsitasanoti, aro intsomeangantocotaigueri: “Obirocobeingarisonori,sanotëmini, natingomintasantë

.13Aisati naquemaiguëri omagaro irayobetsicaiguë Tosorintsi, antagaisatiinatsi Jonogaguitequë, aisati iraeguiinatsi quibatsiquë, aisati omagaro inatsiosobiquë (ira camaiguënguitsi), aisatiinaigatsi angaarequë, icantaiguë:

—Intsome angantocotaigueriTosorintsi aisati Iroishate:“Atingomintaigacari,

noriguinte aisati isintsitasanoti.

14Icantaiguë ira itsibasati niaguetatsiracaniari:—¡Aro negaca!Aique iraegui 24 antiasipari

yobaticagueritotasitaigacari Tosorintsicatimanerisonori, icaninabentaiguëriyamanocoiguëri përosati.

Itsineriajiro Oisha sanguenari.

6 1Aique naniaqueri Jesos IroishateTosorintsi cara itsineriajiro ora

obatatsi cara itsinetiro sanguenari.Aisati naquemobëri paniro iraniaguetatsira caniari inibatanëcatsiguesonori cantaca tijiringaicanquena:—Omana, pinetsapë.2Nanetsapë, naniaqueri mora catari

iqueicotari sërari ipogoquero ibiane.Aique ipëri imatseiro, iáque ibaque aisatiirobatanëri, iragabeiri ira pëgaquimarine.3Aique itsineriajiro basini cara itsinetirosanguenari. Naquemaqueri basininiaguetatsira caniari icanquena:—Omana, pinetsapë.4Isotocanë basini mora,

ngari, aisati ira quijëgotari. Ipëri oquibeisabirite. Icanquengani:—Yamai pogometiri matsiguenga

iromanátobaguima irógabaguima aroirobaqueri ira óguërineme.

5Aique Ira Oisha itsineriajiro oramaba cara itsinetiro sanguenari. Aronaquemaqueri ira basini niaguetatsiracaniari icanquena:—Omana, pinetsapë.Aique nanetsanaque naniaqueri mora

tsitari ira quijëgotari ipogoqueroiromoncaraminto tinari.quero perintsi ora pënatacha tojai tentaine tojai.jegui. 6Naquemobëro nibarintsiaganguisati cara inaigasegui itsibasatiniaguetatsira caniari ocanque:—Aroca intarobacaaque sërari poro

cataguiteri aro iromanantë iraperi,patiro quiro tirigo queroca maba quirosebara; carari ira asaiti aisati obaacochoari quero yamanantiro querontacotonguiboro iguireguite.

7Cara itsineriajiro ora otsibasati caraitsinetiro sanguenari, aro naquemaqueri

5 6

Page 495: Nomatsiguenga bible   new testament

495

carantatsiri niaguetatsira caniariicanquena:—Omana, pinetsapë.8Aique naniaqueri mora irironianti

cateriri ira quijëgotari ijita Camagantsi.Icamaiguë arosonori matsiguengapiáiguë isëre osobiquë. Aique icanqueri:—Pijáte pigamagaigueri tojaisonori

matsiguenga, 1/4 ira inaigatsiquibatsiquë.Aro irógobaganëma matsiguenga

sabiriquë; basini águëri itaseganeingamaiguë; basini irianaitëingamaiguë; basini iritsongaiguërisecaripague.

9Aique Ira Oisha itsineriajiro orapabocorooti cara itsinetiro sanguenari.Aro naniaquero itagantarocasangajengaro ocantaro mesa. Osobicara, naniaquero isërepague iraquemisantatsiri ira yogamagaiguëicomantanqueronta Irinibare Tosorintsi.10Icantaiguë catsiguesonori:—Natingomi caninaribi, përosati cara

picantiro ora aisonori. ¿Ati ongantimapingomantëgotaiguënari quibatsisati iraagamagaiguëna? ¿Ati ongantimapinguisëcobentaiguëna?

11Aro ipaguetaiguëri iguitsagarepaguecataro, icanqueri:—Pinobënta pomagoriobënta irooti

cara iragamagaiguëri basinipopiguemisantane carantatsiri.

12Cara itsineriajiro Oisha, yamaiocarati 6, posebatasantanaca omagaroquibatsi aisati jonoquë. Aro ira pabaitsitinitasantanë icanaca tsimenguito,iriroquerai manchacori iquiraatasantanëicanaca araatsi. 13Aisati ira jonogasatiiparigaguetanë quibatsiquë icanacaromanco tsoroquiro cara pobariguiro oracoguentima sintsiro. 14Iroroque jonoquë

caga. Aisati pogagaguetanacaoguitojapague aisati oboguesipague.

15Aisati naniaiguëri cobeingaripague

tepague soraro, aisati itingomipague,aisati asintaguetachari, aisati ira teirasintëmatima, aisati ibatorote aisatiiratirite, omagaro naniaiguëisigaiganaca aiquero oguitojapaguequëcara pini omoropague imánaigapaitsorogasantaiguënta. 16

përo oguitoja aisati mopë:—Pomarigopë piteina pománaiguena

arota quero ineina Tosorintsi aisatiquerota itsipiriacagaiguina Iroishate.17Yamai iguisaiguëna antagaisatinaroegui cara iripoguiriaiguëna.

Isanguenaquero iripajiro Tosorintsi ichotaiquë imatsiguenga Isirael.

7 1Aique naniaiguëri ironomireTosorintsi irisaanganetsite icarati

itsibasati, yaratianque paniropague caraocaraguiteti quibatsi,quero coguentima arota queroocoguintimati quibatsiquë, querootisatiangaarequë, querootisati anchatosiquë.2

tsite iquenopë cara iconteti paba.Yamapëro ora irisanguenatanquimariichotaiquë matsiguenga iripajiroTosorintsi catimaneri, irogóontëmaricara iriro irasi Tosorintsi. Ica ironomireicaimë sintsisonori icanqueri basiniitsibasati irisaanganetsite iratsonguërone aiquenta quibatsi aisatiangaare. Icanqueri:

3—Queroquerainta pitsonguëtaroquibatsi, angaare, anchato, omagaro:naguibatobërianta irasi Tosorintsinasanguenaquero iripajiro Tosorintsiichotaiquë ira quemisanqueri Tosorintsi.

4Aro naquemaque cara icarati irairisanguenachotaitaga: icarataigui144,000 quemisantatsiri imatsiguengaantagaisati itomipague Isirael. 5Aroisanguenachotaitaiguëri 12,000

6 7

Page 496: Nomatsiguenga bible   new testament

496

imatsiguenga Jorá;taitaiguëri 12,000 imatsiguenga Irobén;aisati icarataigue 12,000 imatsiguengaGara; 6aisati icarataigui 12,000imatsiguenga Aser; aisati 12,000imatsiguenga Nejatari; aisati 12,000imatsiguenga Manasés, 7aisati 12,000imatsiguenga Simeón, aisati 12,000imatsiguenga Irebí, aisati 12,000imatsiguenga Isacar, 8aisati 12,000imatsiguenga Saborón, aisati 12,000imatsiguenga José, aisati 12,000imatsiguenga Benjamín.

9Aique naniaiguëri tojaisonorimatsiguengapague, tigueti ingantimairogócoitiri atiraca icarataigui.Ipaniaigaca parigotipaguequë,inibataiguiro basiniatipague nibarintsi.Icaiguëro iguitsagare cataro,ipogotaiguëro chorinasi,gacari catingasatiquë Tosorintsi aisatiIra Oisha. 10Icaimaiguë catsiguesonoriicantaiguë:

—Yogabisaicotaigacái Tosorintsi Irasobigasegatsi iragáantomentoquëIriro aisati Iroishate.

11Antagaisati ira irisaanganetsite

mento Tosorintsi aisati ira 24antiasipari aisati ira itsibasatiniaguetatsira caniari, iparigaiguëquibatsiquë yaquitomotaigaca

guëri, itingomintaigacari, 12icantaiguë:—¡Aro negaca! IcaninatasanotiOtosorintsite, igótasanotiomagaro, yagobiaqueriantagaisati isintsitasanotinta.Caninataque antingomintimari,aniacobeingatasantiri,aniacaninatasantëri,

guinte përosati. ¡Aro negaca!13Aique yosamitëna paniro

antiasipari:

—¿Pairi iraegui caiguiro iguitsagarecataro? ¿Nega ipaniaigaca?

14Notabitanëri nacanëri:—Taa. Obiro ogótatsi.Icanquena:—Iraegui irianti atsipiriaigabitë

nguicha jirai oquibeguintequëatsipiriagantsi, carari aroquentaiquemisantaiguëri Quirisito IroishateTosorintsi cara icamobiqueri iraraatanëneri, aro yosaasëretaiguëri Tosorintsi.Aisa ocanta itsagantaigacaro iguitsagareiraraa Jesoquirisito, irorooquëtetaguëque. 15Iroro inaguëquecatingasatiquë iragáantomentoTosorintsi, icantaguetaiguëneri përosaticataguiteriquë aisati tsitiniriquë caraibangoquë Ira sobiaquenguitsira caraigáanti, Iriro cábintsaiguëguëmarinta. 16Quero itsipiriaja, queroicogajaro iraperi, querootisati imiretai.Querootisati yoragaari paba,querootisati imasobitaji irirojegui.17Përosati iromisantaiguëri Ira Oishasobiaquenguitsi itsibatari Tosorintsiiragáantomentoquë. Iriro omisantaiguërine ingantacaquimari iroishate, aisatiirágaiganaqueri cara nijaaquëcaninajaro caniatacagantatsiri.Itsibataigacarinta Tosorintsi quero pinaiaraagantsi.

Ira Oisha itsineriajiro ora carantatsiri; aisati tiborentsi ocarati 7.

8 1Cara itsineriajiro ora carantatsiricara itsinetiro sanguenari,

omaireguitetanë Jonogaguitequëcosamanisata.

2Aique naniaiguëri irisaanganetsiteTosorintsi icarati 7 yaratingaiganaquearo ipaiguënganiro tiborentsi. 3Aiqueipogopë basini ironomire Tosorintsi,ipogoquero iritagomentocasangajengaro iroonti obetsicaga oro.Inapë catingasati cara itagantariquë.

7 8

Page 497: Nomatsiguenga bible   new testament

497

Ipënganiro tojai casangajengaroiritaguëro catingasatiquë Tosorintsi;intsibatanquimaro cara yamanocotiriTosorintsi quemisantatsirijegui.4Pogainocanaca Tosorintsiquë ogatsiarecasangajengaro oconaganacaromanagantsi irasi quemisantatsiri. 5Aiqueira irisaanganetsite yágairoiritagomento iaquero tsitsimenguiopaniaca itagantaroquë, yáguëroimionguëro aiquero quibatsiquë. Caraoparigopë quibatsiquë pomanátanacaotiiringanë, aisati posebatanaca. 6Aiqueyobetsicaiganaca ira 7 ironomireTosorintsi cara intibotaiguëroitiborepague.

7Aique itibotanë ira obatatsi, aroopariganë quibatsiquë iringueoconagaro araatsi aisati pamari oratagarantëro arosatapague (1/3) quibatsiaisati 1/3 anchatosi, aisati pitaqueroantagaisati tobarisipague. 8Aiqueitibotanë ira basini, aro opariganëoquibequë angaare osigaro oguitojapamaro. Cara oparigopë angaarequëopeganaca araatsi oquiraajatagarantanë1/3 angaare. 9Aisati icamagarantaiguë1/3 iraegui inatsi angaarequë, aisati 1/3oquibe pitotsipague pitsinagarantaca.10-11

tsite Tosorintsi ira mabapënguitsi, aroipariganë poro jonogasati jitachaQuibisiri. Ipamasoncoitanë, aique

guepëro 1/3gueti nija. Cara yógaigacaromatsiguenga ora nija quibisiari,icamaiguë tojai matsiguenga. 12Aiqueitibotanë ira itsibasatitapatsi ironomireTosorintsi. Aro itsitinitagarantaguetanëpaba aisati manchacori aisatijonogasatijegui, 1/3 itsitinitanë. Teirobarianae paba 1/3 cataguiteri. Aisati1/3 cara tsitiniriquë te irosanguetanaemanchacori. 13Nanetsanaque naniaqueri

quë Jonogaguite,nori:—¡Aaaii! Ati ingantaiguëma

matsiguengajegui timaigatsi quibatsiquëcara iratsipiriasanotaiguë caraintibotaiguë ira mabanibaniqueraiirisaanganetsite Tosorintsi.

Ora mabanibati tiborentsi carantatsiri.

9 1

patsi ironomire Tosorintsi. Aronaniobëri jonogasati aroque iparigopëquibatsiquë. Ipënganiro irasiriamentoirasirianquimaro ora omoro játatsitsomaguisonorinta. 2Aique yasiriapëroora omoro. Aro pisotocanë catsiarioquibeguintesonori. Ora catsiaripotsitinitanëro jonoquë aisati paba.3Cara pisotocanë catsiari aisatiisotocaiganaque tsintsetiniroyaraguitetanë omagaro quibatsiquë.Icantaiguëngani cara irógabaguitërimatsiguenga ingantacatsigatëmariquitoniro. 4Aisati icantaigabaqueri:—Quero ati picantaguetiro

tobarisipague, querootisatianchatosipague, querootisati ibanguiresimatsiguenga. Patiro pitsipiriacaquerimatsiguenga ira te irisanguenatimaroiripajiro Tosorintsi cara ichotaiquë.5Nococagaiguëmi piniacatsigatagaiguëmari antagaisati ira te inguemisantinairooti cara ingaraque pabocorootimanchacori, carari quero pogamaguiri.Aro iniacatsigataigacari aisati icanta

cara yóganti quitoniro,guinte. 6Ingogaigabitëma matsiguengaingame carari quero icami. Tiguetiingantima ingame; quero isigopitarocatsiro. 7Ira tsintsetiniro icantaigarimora cara yobetsiquiri casintari iriátëiromanátobaguima. Cara iguitoquëyogaro cantaca imatseiro irianti oro.Ora iboro cantaca matsiguenga. 8Ora

8 9

Page 498: Nomatsiguenga bible   new testament

498

iguisi cantaca oguisi tsinane; ora iraicantaca irai secari. 9Cara ineiquë yogarocoshotaquiro yotigantaro irosataamentoaisati ichaapite. Aintanta tojaitsintsetiniro, cara yaraiganaque oraibanguijegui ocatsiguetanë cantacatojaisonori mora cara isigaiganacainosiquëneri igarone soraro iraeguiomanátaigacha. 10Ora iguisí cantacaiguisí quitoniro aitinta itsei aisatiigatsijare ora irógantaguequimariingaraque pabocorooti manchacori.11Ainta itingomi tsintsetinirojegui. Carairinibarequë jorío ijita Abarón;irinibarequë guiriego ijita Aporión oraocanti aguimingatiro ora caninaro. Icairianti iromeraro camagarisonori.12Abisaque obatatsi atsipiriagantsi;carari pitenibati cara intibotë basini piteirisaanganetsite.

13Aique itibotanë basini ironomireTosorintsi. Naquemobëro nibarintsiopaniaca otseiquë itagantarocasangajengaro obetsicaga oro ora inatsicatingasatiquë Tosorintsi. 14Inibatëri iratiboquero tiborentsi icanqueri:—Popabaquëajiri ira itsibasati

ironomire Tosorintsi yoguëshotiaqueyoguë cara oquibiaquë nija jitachaEoparates.

15Aro yapabaquëaigairi ira itsibasatiironomire Tosorintsi cara irógarantëri1/3 antagaisati matsiguenga yobetsiquërinta cara irógantë cara omoncaraquimaosarini aisati manchacori aisaticataguiteri aisati negaraca irinaseguepaba. 16Ainta tojai soraro quijëgotaigariimoraneegui icarati 200,000,000.17Aique naniaquero ora cantacaquisanitagantsi carari nagaguitaga.Iniacaquenari Tosorintsi ira mora tojaiaisati ira quijëgotaigari. Ira soraroyogaigacaro ineiquë coshori quiraariaisati quisaari aisati cateriri. Ora iguitoira mora icantaro iguito secari. Cara

chari, catsiari, aisati asopire ora ojengacamanijiantatsi otojetacagantatsi. 18Ocamabati agamagantatsiri sotocanëriibagantequë mora, tairingasantachariaisati catsiari aisati ojenga asopire,pogamagagarantaiguëri 1/3 antagaisatimatsiguenga. 19Iroro yógantarimatsiguenga mora, ora ibagante aisatiiguisí. Ora iguisí posigari marangue, iraitsigantari matsiguenga.

20Carari ira matsiguenga ira teingamantimaro tsitsi ora sotocanërimora, te irojocaiguero caraicantaguetiro ora te onganinate,teatisati irojocaiguero caraiquemisanqueri camagari, teatisatiirojocaiguero cara yamanocotiriibabane, irianti yobetsiquë matsiguenga,irianti oro aisati quirequi aisati mopëaisati anchato. Ibabane te iranee, teingueme, te iranëite, carari te irojoquiri.21Aisati te irapabaquëaiguero oraicantagueti te ongomeite, përosati carayógobaga, përosati imatsitaguetirimatsiguenga yamatobiantacari imatsine,aisati te irojocajiro cara intiro tsinaneora cagaro iina aisati ontiri sërari iracagari ojime,guero cara icositanti.

Ora sanguenari comantëgotëro ora cantënguichane aiquentata.

10 1Aique naniobëri basini sintsiriirisaanganetsite Tosorintsi

yaguëpë cara Jonogaguitequëiquenantaparo mingori inëri óguejonoica iguito. Ora iboro ocancari pabacara yobarei. Ora ibenapague cantacacara pitairinga tsitsi. 2Ipogotirootiomijani sanguenari otimiaga,yagaticaantacaro oquibe angaare oraiguitisonori, iroroque basini iguitiyagaticancaro quibatsi. 3Aique icaimanësintsi icantari cara icaimi secari. Cara

9 10

Page 499: Nomatsiguenga bible   new testament

499

icaimanë, naquemobëro cara otiiringanëocarati 7. 4Aroqueque otiirianque 7,pënibaque nasanguenaquerome onibare,carari naquemobëri paniro aiquerojonoquë inibatanë icanquena:—Quero pisanguenatiro ora pinibatë

tijiringa, pomániro.5Ira irisaanganetsite Tosorintsi ira

oguëro iguiti angaarequë aisatiquibatsiquë itinaaquero ibacosonoriaiquero jonoquë 6icantasantanë aisonori:—Aisonori itimi Tosorintsi catimaneri,

Ira obetsiquëro omagaro: Jonogaguite,quibatsi, angaare aisati omagaro orainaguetatsira. Quero ocosamaniti 7caraomoncaraquema cara intibotëro itiboreira carantatsi ironomire Tosorintsi.Aique omoncaraquema ora imánaqueTosorintsi jirai cara icomantëgotëricomantantatsiri jirai.

8Ira naquemaque aiquero jonoquëaisati yogatsitaina inibataina icanquena:—Pijáte páguiro otiomijani sanguenari

ipogosiguinta irisaanganetsiteagaticaquero angaare aisati quibatsi.

9

tequë namanopëri imenaro sanguenari.Icanquena iriro:—Jeroca, páguiro, popero. Cara

pobagantequë omochatanë onganquimapitsia, carari cara pisegotoquëonguebisitanë. Aisa onganquimacaninaro Irinibare Tosorintsi carari

guë matsiguenga aiquenta.10Aique náguëro sanguenari

tsite, aro napëro. Cara nobagantequëopochatanë ocanaca pitsia. Caranitsonquero napëro aro nasegotoquëoquebisitanë. 11Aique icantaiguëna:—Aisati yamai pingomantëgotiro

atiraca ingantaiguëma aiquentamatsiguengapague negaraca itimi aisati

pairoraca irinibare aisati pingomantëtiri itingomipague.

Ira pite comantëgotëri Tosorintsi.

11 1Përosati naniaquero oracantaca quisanitagantsi carari

nagaguitaga. Aique ipënaro anchaquicantaca ora imoncaraanta. Icanquena:—Pijáte pomoncaratiro ora oquibe

ibango Tosorintsi aisati itagantarocasangajengaro. Aisati pigócoitiri caraati icarati ira quemisantatsi. 2Carariquero pomoncaratiro ora iraganguitëiresotoquë iroontinta irasi basiniatimatsiguenga ira cagari jorío;iranëitaguetanë cara Jerosarénquëiraguimingatëro tojai manchacoriingaraque 42. 3Naroquerai agáquerinepite comantëgotënane inganaquerooquibepiriga manchaguintsi tsitaro.Inguenguitsatocoquina 1,260cataguiteri.queri matsiguenga: “Pijocajiro orapicantagueti quimingari; queropogatsitairo aisati; pingantajimayacaqueroca; . 4Icapite comantëgotënane irianti cantaropite anchato jitacha olibo, aisatiicantaro pite obotagantsi oraoguënguicha catingasatiquë Atingomicasintaro omagaro quibatsi. Ingomantëgotasantëna pinancarinta IsëreTosorintsi, aisati ogótacaqueri oraaisonori.

5Aintaca inguisëri iraninque iróqueri,osotogaiganaqueri pitirooti pamariibagantequë iritagasantëri ira quisërineogamagaiguëri. 6Cara ingomantasegueiragabiaqueri Tosorintsi arota quero

queri Tosorintsi. Aisati iragabiaqueriTosorintsi cara omeganaima nija araatsi,aisati cara iratsipiriacagaiguëriquibatsisati pairoraca. 7Carairitsonguëro cara ingomantëgotëri

10 11

Page 500: Nomatsiguenga bible   new testament

500

Tosorintsi, irarequimari cobeingariniroquimingarisonoriguinte imaniapëmaomoroquë játatsi tsomaguisonorinta.Inguisapëri iragabiapëri irógopëri. 8Ira

quë poeboro, cara ipëicotaiguëriAtingomi jirai Jerosarénquë oracantacaro Soroma aisati ocancaroEjípito. 9Maba cataguiteri aisaticatinganeni, iraniaiguëri igamaga tojaimatsiguengapague ipaniaigacaparigotipaguequë, ira nibataiguirobasiniatipague nibarintsi. Queroinintacaguiri iteiri. 10Antagaisati iratimaigatsi quibatsiquë inganinataiguëcara ingamaque comantantatsiri, aroimasitobagaguetanëma pairopagueracaqueronta iquemajiri comantëgotiriTosorintsi. 11Cara omoncaraca mabacataguiteri aisati catinganeni Tosorintsiicabiriqueri itimacagajiri. Aroyaratingaigai aisati. Antagaisati iraniaiguëri itsorogasanotanë. 12Aiqueiquemaiguë aiquero JonogaguitequëTosorintsi icanqueri pitirooti:—Omana pigainocaigapaima yaca.Aique yogainocanaca Jonogaguitequë,

cara iniaigaseguiri ira quisaigabitacari.13

naca quibatsi pitëaguetanë arosatapague(1/10) pongotsi Jerosarénquë, aisaicamaiguë 7,000 matsiguenga. Ira

quë. 14Yamai pabisanaque basiniatsipiriagantsi, carari coraque basini.

Intingomintaiguëmari Quirisito omagaro cara itibotëro tiborentsi carantatsi.

15Ira carantatsi irisaanganetsiteTosorintsi itibotanëro itibore.Oquemobëngani nibarintsi aiquero caraJonogaguitequë icanque catsigue:—Yamaica intingomintaiguëmari

Atingomi omagaro quibatsisati,

intingomibintaiguëri irooti përosati.16Aique ira 24 antiasipari sobicaiguë

quë Tosorintsi yaquitomotaiganacaquibatsiquë yamanocotaiguëriicaninabentaiguëri 17icantaiguëri:—Nacarasiataiguëmi, Natingomi

Tosorintsi pitingomibintasantanënta,pigabeiro antagaisati; ainta Obiroyamai, pinënta jirai, quero popasiniatitipërosati. 18

jegui, iroro cantënguicha yamaipingasitígataiguëri irirojegui aisatipingomantëgotaiguëri iracamabitënguicha. Aisati pomaiguëri oracaninaro ira comantëgotëmira, aisati

timi jemita itingomi, aisati jemita iracagari itingomi. Carari popoguiriaiguëriira atsipiriacagaiguëri matsiguengaaisati ipoguiriaiguëri.

19Aique pasirianaca oquibe ibangoTosorintsi inatsi canta jonoquënta, arooniaquengani cajón cara pini IrinibareTosorintsi osanguenataga. Aroposebatanaca, pomanátanaca,pinibaguitetanë, otiiringanë, aisatiopariganë oquibe iringue.

Ira sogoroniro iguisëro ora tsinane.

12 1Aique naniaquero ora cantacaquisanitagantsi carari

nagaguitaga. Naniaque cara oconijaquetsinane cara Jonogaguitequëoquitsagantacari paba, pagatiquërimanchacori, omatseicari jonogasatiicarati 12. Naquenganeintasantacaro.2Opënibasigui, pënibaque ontsomaaque,otsiaca aro ocaimë:—Ayabe, ayabe.3Aisati naquenganeintasantaca cara

iconijapë cara Jonogaguitequëiguibeguinte sogoroniro quiraari.Ocarati iguito 7, aisati itsei 10, aisatiimatseica 7 imatseiro. Irianti Satanás,

11 12

Page 501: Nomatsiguenga bible   new testament

501

iguisaiguëri antagaisati iraquemisanqueri Tosorintsi. 4Iguisíquëinosicagarantapëri tojaisonorijonogasati, imiongaiguëri quibatsiquë.Yaratingopë aronisati catingasatiquëtsinane yoguiaquero caraontsomaaqueri Otomi arotairaagabaqueri. 5Aro otsomaaqueriOtomi, Ira tingomibintasantaiguërineantagaisati matsiguengapague,iragabeiri omagaro, quero ipëgatsataripairiraca. Otomi Irianti Jesos. Tosorintsiimabocapari iguibe sogoroniro,yágabitsaqueri Janequi, yáganëri

toquë. 6Pisiganaca tsinane canta tentaontimingani cara aroque yobetsiquëneroTosorintsi, iromisanquero imëro opericosamani ocarati 1,260 cataguiteri.

Yomanátobaca canta Jonogaguitequë.7Aique canta Jonogaguitequë

naniaqueri Miguel, itingomiirisaanganetsitejegui Tosorintsi, aisatiitsibataigari ironomire Tosorintsiyomanátobaca iguibe sogoroniro aisatiomagaro igamagarite itsibataigari iriro.8Ipëgataigacari sogoroniro aisatiigamagarite carari Miguel yagobeiri9ijocaiguëri cara Jonogaguitequë irootiquibatsiquë ira sogoroniro iguibe aisajirai ijita marangueniro irinaga aisatiSatanás ira camagari matobitaiguëriquibatsisatiegui. Ijocaiguënganiquibatsiquë iriro aisati antagaisatiigamagarite ira icarataigui. 10Aiquenaquemobëro nibarintsi catsiguero caraJonogaguitequë icanque:—

gairi iraisati, yagobiaqueri omagaropëgatachari, isintsitaqueri iraisati aisatiitingomibintasantaiguëri Iriro aisatiQuirisito aroquenta ijocaiguëri iracamagari cara icantocotaiguëriopiguemisantaneegui catingasatiquë

Tosorintsi, icogabeca iratsipiriacaguiriaisati ingantacaguiri ora te onganinate.Icantocotaiguëri përosati, cataguiteriquëaisati tsitiniriquë. 11Carari iraquemisantatsiri yagobiantacari iraraaQuirisito Ira Oisha camobitaiguërimatsiguenga. Aisati yagobiantacari orainibatëgotëri Quirisito aisati caraiquemisanquero Irinibare Tosorintsi teintsorogue cara ingamobiqueri Quirisito.12Aro pinganinataigue obirojeguitimaigatsi Jonogaguitequë. Cararipitsipiriasantaiguë obirojeguiquibatsisati aisati angaaresati;inguisasantaiguëmi camagari aroquentayaguëtasiquemi aisati igóti cara querocosamani itimi quibatsiquë.

Ira camagari iguisabitacaro tsinane.13Cara yaguëque sogoroniro

quibatsiquë tojai iguisapëro tsinane oratsomaaqueri Otomi. Yoguiatëroicantaguetiro catsimari. 14Carariitasonguëro Tosorintsi ipëro piteobangui cantaca ibangui iguibe paguitsaora parantanaca pisigopitanacarimarangueniro cara tera ontiminganicara Tosorintsi imëro operi mabaosarini aisati aganguisati basini. 15Aiqueyomigontiatëro oquibe nija opaniacaibagantequë sogoroniro, icogabeca caraáganërone tsinane nija 16carariomitocoquero tsinane ora quibatsi.Pitsiraanë quibatsi págobëro omagaronija ora ijocabeca sogoroniro. 17Aiqueiguisasantabitacaro tsinane sogoroniro,iátasitaiguëri omatsiguenga,gapëmari ira quemisantaiguëro IrinibareTosorintsi aisati iquenguitsatocotaiguëriJesos.

Joan icomantëgotëri pite cobeingariniro quimingarisonori.

13 1Aique yaratianque sogoronirocara onamijaquë angaare. Aro

12 13

Page 502: Nomatsiguenga bible   new testament

502

riguinte icontetapë cara oquibequëangaare. Aiti iguito ocarati 7 aisati 10itsei imatseica imatseiro. Patiropaguequëiguito osanguenaca iripajiro oracantëgotaguetasitari Tosorintsi. Iracobeingariniro quimingari iriantimatsiguenga iguisëri Tosorintsi ipëgatariicantocotaguetasitari. 2Icantari ibegasecari; ora iguiti ocantaro iguiti maini;ibagante ocantaro irasi iguibe secari. Irasogoroniro (Satanás) yagobiacaqueri,ipëri iragáantomento, icanqueriitingomibintaiguëri matsiguenga. 3Aiquenaniaquero patiro iguito amasitasantagaocamaque, carari pibeganaa ocaniatanai.Cara igótocoiguëri oca omagaromatsiguenga iquenganeintasantaigacariira cobeingariniro, yoguiataiguëri. 4Aisatiitingomintaigacari sogoroniro ira përicobeingariniro quimingarisonoriiragáantomento. Aisati itingomintaigacariira cobeingariniro yamanocotaiguëriicantocotaiguëri:—Quero ini basini cantaca ica.

Querojengari pairi agabeiri ipëgatari.5Tosorintsi inintacaqueri cobeingariniro

sitimari Tosorintsi 42 manchacori. 6Aroicantocotaguetasitari Ira Tosorintsi aisatiiripajiro aisati ibango aisati antagaisati iratimaigatsi Jonogaguitequë. 7Aisatiinintacaqueri iromanátaiguëri omagaroira quemisantatsiri iragabeiri;inintacaqueri intingomibintaiguëriantagaisati matsiguengapague ipaniaigacaparigotipaguequë inibataiguirobasiniatipague irinibare. 8Omagarotimaigatsi quibatsiquë itingomintaigacaricobeingariniro quimingarisonoriguinteyamanocotaiguëri. Paniro ira quemisantiriTosorintsi te intingomintimari. Cara teraiirobetsiquiro ora quibatsi Tosorintsi,

rine, isanguenatocoqueri iripajiro

isanguenarequë Iroishate Tosorintsi caraingamobitaiguëri matsiguengajegui.

Ira basini cobeingariniro.9Aitica piguemita ora piquemanta,

mica. 10Ira omianqueri basini, iriroaisati iromianquengani. Pairiracaóganquenguitsine basini sabiriquë, iriroaisati irógantënganiro sabiri. Aro yamaiTosorintsi icocagaiguëri quemisantatsiricara përosati inguemisantaiganaqueiratsipiriobentaigueri Tosorintsi.11Aique naniobëri basini cobeingariniro,

rite ira quimingarisonoriguinte,ipaniaca quibatsiquë icontetapë. Aisaicantari ibega Oisha aitinta pite itseicarari inibatë cantaca irinibaresogoroniro camagari. 12Tojaiitingominta aisati icantari ibegacobeingariniro quimingarisonoriguinteira obatatsi, ira amasiquenguichaiguitoquë ocamaque. Icantaiguëriomagaro quibatsisati:—Pintingomintimari ira

amasiquenguicha iguitoquë,pinganinabentiri, pomanocobintaigueri.Aro icaninabentaiguëri,

gacari ira obatatsi. 13Aisatiitasongagueque tojai ora te oneinganijirai. Aisati iniaigabaqueri matsiguengacara yobariaquero ora pamari cantajonoquë irooti quibatsiquë.tasantaigacari. 14Itasonganti catingasaticobeingariniro quimingarisonoriguinteira obatatsi, aro yamatobitaiguëri tojaimatsiguenga ira timaigatsi quibatsiquë.Icantaiguëri matsiguenga:—Pobetsiquiro irosiacagomento ira

obaquina ira icaraque sabiriquëicaniatanai.

15Aro yosiacagantaiguëri. Aique iraigomantantatsirite itasonguëroyoganiatëro aisati inibataquero aisati

13

Page 503: Nomatsiguenga bible   new testament

503

ora irosiacagomento pogamagaiguëriiraegui te irobaticagueritotasitimaro.16Aisati icantaiguëri cara irisanguenatëgotaiguëri omagaro matsiguenga.Isanguenaquero iripajiro cobeingariniroquimingarisonoriguinte caraibacosonoriquë aisati ichotaiquëomagaro matsiguenga; itingomipagueaisati iraegui cagari itingomi; iracasintaguetachari aisati ira teirasintaguetëmatima, aisati ira meratariiromeraro aisati iromerataga;isanguenaqueri antagaisati. 17Tecairisanguenatima pairiraca matsiguengaora iripajiro quimingarisonori orainómerote, quero ipimantiro pairoracaquerootisati yamanantiro pairoraca.

18Caninataque pigóiguero oranongomantaiguëmi yamai,pigóontimaro inómerote cobeingariniroquimingarisonoriguinte. Iroontiinómerote matsiguenga, ocarati 666.Obirojegui quemisantatsiri,

tsiri catsimari. Cagari Tosorintsi. Queropoguiatiri. Pairiraca aguiatërine iriroaroque ijoquero cara yoguiatabitacariQuirisito.

Icomantëgotëri Oisha aisati ira cántabentëri.

14 1Aique naniaqueri JesosIroishate Tosorintsi Iriri

yaratianque oguitojaquë jitacha Sión.Itsibataigari 144,000 quemisantatsiriirisanguenachotaitaga. Isanguenaqueroiripajiro Jesos Iroishate Tosorintsi aisatiiripajiro Iriri cara ichotaieguiquë.2Aisati naquemobëtiguiro jonoquë oracantaca tojai nija cara ojaritasanti aisatiocantaro tijiringa catsiguero. Aisatiocantaro tojai áripa cara itocataiguiro.3Icántataiguëro ora irorai managantsicatingasatiquë Tosorintsi, aisati ainta 24antiasipari, aintasati itsibasati

niaguetatsira caniari. Teni irine basiniira ogótiro ingántatiro, iriantiegui144,000 ira icoigaiguë Tosorintsi caraquibatsiquë yogabisaicotaigairi. 4Teingantaguete ora te onganinate, teirantiro tsinane, icaninatasantaigui.Yoguiataiguëri Iroishate Tosorintsinegaraca irominiaiganaqueri.Yogabisaicotaiguëri Tosorintsiaroquenta iquemisantasantaiguëri Iriroaisati Oisha. 5Te intsoiguëmataiguema,iriantiegui caninarisonori.

Iquenguitsataiguë maba ironomire Tosorintsi.

6Aique naniaqueri basini ironomireTosorintsi irisaanganetsite yaranaqueaganguisati jonoquë. Iquenguitsaqueroora Caninaro Nibarintsi ora përosaticara pini:queri omagaro ira quemisanqueri.Iquenguitsatomotaiguëri antagaisatimatsiguengapague negaraca itimaiguiquibatsiquë aisati pairorapagueracairinibare. 7Inibatë catsigue:—Pintingomintaiguemari Tosorintsi,

pinguemisantiri. Pingantaiguerimatsiguenga: “Icaninatasanoti

. Aroque omoncaracacataguiteri cara ingomantëgotaiguëriantagaisati ira matsiguenga,inguisaiguëri tenta inguemisantiri.Pinganinabentiri pomanocotiri Iraobetsiquëro Jonogaguite aisati quibatsiaisati oquibe angaare aisati carapicontiataguetanë nijapague.

8

tsite icampë:—Piporoque ora oquibe poeboro

jitacha Babironia ocomeriguetanë. Jiraiira Babironiasati icantaguetacagaiguëriora te onganinate omagaromatsiguenga.taguëtaiguëri Babironiasati yamai,iripoguiriaiguëri.

13 14

Page 504: Nomatsiguenga bible   new testament

504

9Aique yoguiataiguëri basiniironomire Tosorintsi ira mabapënguitsiicampë catsigue:—Pairiraca quemisantaiguërine

cobeingariniro quimingarisonoriguinteirobaticagueritotasitimari iriro aisatiirosiacagomento, iranintacaqueriirisanguenatiri ichotaiquë aisatiibacosonoriquë, 10inguisaiguëri iriroTosorintsi, iratsipiriacagaiguëricatsirisonori quero icábintsiri. CantaSharincabeniquë iratsipiriaiguëpamariquë ora conagacha asopire oraojenga camanijiantatsi aisatiotojetacagantatsi. Irirojegui iraniaiguëantagaisati ironomire Tosorintsi aisatiIra Oisha. 11Përosati ogainocanëmaigatsiare cara iratsipiriasantaiguëiritagaiguëma përosati, omagarocataguiteri, omagaro tsitiniri, quero

totasiquimarine cobeingariniroquimingarisonoriguinte aisatiirosiacagomento, aisati iranintacaqueriirisanguenachotaitiri ora iripajiro iraquimingarisonoriguinte. 12Iraeguiquemisantiri Tosorintsi aisati Quirisitoigótocoqueri irisanguenatagacobeingariniro quimingarisonoriguintecara iriáiguë Sharincabeniquë.Igótaiguëro, icanquineri Tosorintsiomagaro ora icocagaiguëri aro queroitsirisharo cara iratsipiriacaqueri iriromatsiguenga catsimari, queroitsipiriasita cara iquemisanqueriJesoquirisito, quero iquemisantiriquimingarisonoriguinte.

13Aique naquemobëro aiquerojonoquë cara pinibatë Isëre Tosorintsiocanquena:—Pisanguenatiro oca: “Tosorintsi

iraganinasëretaiguëri antagaisatiquemisantaiguëri ira camaiguënguitsine.Aisonori iromagoriasanotagaiguëri caraicantaiguëneri; ingábintsëri Tosorintsi

quero yomaguisantiro ora icantaiguëneri.

14Aique naniaquero mingoricataguitero. Jonoica mingori isobiaquepaniro cantaca ira paniachaJonogaguitequë imatsiguengatapëquibatsiquë, imatseicari oro. Ipogoqueroishatigote catsëbaro. 15Isotocanë

tsite, icaimëri ira sobigatsi caramingoriquë, icanqueri:—Aroque omoncaraca yamai

pobiguitiro ora tirigo cara quibatsiquë.Aroquenta osamatë, pobiguitiro yamai.

16Aro ira sobigatsi cara mingoriquëipëshaguequero ora tirigo caraishatigotequë yobiguitëro omagaro caraquibatsiquë. 17Aique isotocanë basiniironomire Tosorintsi cara ibangoquëJonogaguite. Aisati ipogoquerocatsëbaro ishatigote. 18Aro isotocanëbasini irisaanganetsite cara pitaganicasangajengaro. Iriro casintaro tsitsi

guëri ira matsiguenga. Icaimëri irapogoquero catsëbaro ishatigote,icanqueri:—Yamai popëshatiro óbaterei

quibatsiquë oranta oraga.19Aro ipëshaguequero óbatereipague

quibatsiquë yágaguequero yoguëro carairagaticomentoquë Tosorintsi: iroontiposigaro cara aiquenta Tosorintsiinguisasanoiguëri antagaisati iratsoengatsiri. 20Aique pagatiquenganioba cara sotoquë poeboro. Pisotoatanëobaa opeganaca tojaisonori araatsi,tojainta pareca cara ibagantequë mora.Játaque jaanta araatsi 300 quirometoro.Cara pisotoatanë oja oba iroontiquiraajaro ocantaro araatsi. Aisa ocantacara Tosorintsi ingasitígatasantaiguërimatsiguenga ira te inguemisantiri.Pisotoatanë tojai iraraa.

14 15

Page 505: Nomatsiguenga bible   new testament

505

guëri catsirisonori arosonorimatsiguenga.

Irisaanganetsite Tosorintsi yáguëro ora pojo jagaca ora iguisa Tosorintsi.

15 1Aisati naniaquero ora cantacaquisanitagantsi carari

nagaguitaga. Yoniaguënaro Tosorintsiora inanënguitsine.taca cara naniaiguëri cantaJonogaguitequë 7 ironomire Tosorintsiiratsipiriasanoigaqueri ira matsiguenga.

tsipague, aro ongaraque cara iguisaTosorintsi quero iguisëmataigairimatsiguenga aisati. 2Aisati naniaquero

riguinte oconoacaro pamari. Carajonoica angaare naniaiguëri iraegui te

noriguinte tenta intingomintimari,teatisati irosiacagomento, teatisatiiranintacaguiri irisanguenatiri iripajiroquimingarisonori. Ipogotaiguëro áripaora ipaiguëri Tosorintsi. 3

guëri Tosorintsi, aisa icanta caraicántabenqueri Moisés jirai. Aisatiicántataiguë ora irasi Quirisito IroishateTosorintsi. Icántataiguë icantaiguë:

—Natingomi Tosorintsi, tojaipicantaguetiro omagaro caninari,pigabiaiguëri antagaisati Obirontasintsirisonoriguinte. Tojaipitasongaguetasantë pobetsiquëroomagaro,caro. Ocaninatasanti orapicantagueti, catingasatipicanquero. Obiro Itingomisonoriantagaisati matsiguenga.4Natingomi, ¿Pairi inatsi caraquero itingomintimi? Querojengapaniro, iribocasitëmintaantagaisati intingominquemi aisatiinganinabenquemi, iromanaquemi,inganque: “Picaninatasanoti

.nori, te pingantëmatiro ora teonganinate. Iribocasitaiguëmiomagaro matsiguenga negaraca

siquimi iniaiguëronta cara pinibaticatingasati.

5Aique naniaquero tsomaguisonorintaibango Tosorintsi canta Jonogaguitequëcara pasiriaca cara inasanti Tosorintsi,aisati cara pinë 10 iragáantaneosanguenaca mopëquë. 6Caratsomaguisonori ibango Tosorintsiisotocanë iraegui 7 irisaanganetsiteTosorintsi atsipiriacagantatsiri.Iratsipiriacagaiguëri ongaraque 7 iramatsiguenga.pague catarisonori, ora imatsaguitaobetsicaga oro. 7Naniaqueri panironiaguetatsira caniari ipaguetaiguëripaniropague irisaanganetsite ibaoneobetsicaga oro. Orapague pojo jagacaora atsipiriacagaiguërine tsoengatsiri.Ora atsipiriagantsi iroonti cara iguisaTosorintsi Ira përosati cara itimi.8Piacaro pongotsi irosangueguitereTosorintsi, itasongasanti. Aitinta tojaicatsiari quero icanta iqui pairiracaibangoquë Tosorintsi irooti cara ira 7irisaanganetsite iritsongaiguëro 7atsipiriagantsi carantatsi.

Ira irisaanganetsite yosocaiguëro ora ibaonegatipague cara quibatsiquë.

16 1Aique naquemobëro nibarintsi

norinta ibango Tosorintsi ocanqueri 7irisaanganetsite Tosorintsi:—Pijáigue, posoguiro ora pobaonegati

cara quibatsiquë arota Tosorintsi

jegui.2Aique iáque obatatsiri yosoquero ora

ibaonegati cara quibatsiquë. Aroisomotaiguë omagaro matsiguenga

15 16

Page 506: Nomatsiguenga bible   new testament

506

irisanguenachotaitaga iripajirocobeingariniro quimingarisonoriguinteaisati ira obaticagueritotasicaroirosiacagomento. Ora isomojegui catsiriaisati sitiri. 3Aique iáque basiniironomire Tosorintsi ira pitepënguitsi,yosoquero ora ibaonegati aiquerooquibiaquë angaare; ora nija opeganacaaraatsi cantaca iraraa camatsiri.Icamaiguë antagaisati caniaripague caraangaarequë. 4Aique iáque basini iramabapënguitsi yosoquero oraibaonegati omagaro cara nijapaguequëaisati cara picontiatagueti nija. Aisatiopeganaca araatsi. 5Aro naquemaqueri:—Picaninati Obiro Tosorintsi,

picatingati te pingantëmate ora cagarocaninatatsi; përosati cara picanta: jiraipitimi aisati yamai. Caninataquepitsipiriacagaigueri, 6piniaiguërinta

guëmi aisati ira comantëgotëmi.Icogaiguë tsoengatsiri araatsi; yamaipógacari araatsi. Caninataque.

7Aro naquemaque cara inibatë basinicara pitagani casangajengaro, icanque:—Jee, aisonori, Natingomi, Obiro

Tosorintsi, picantaguetiro omagaropairoraca pigabeirinta antagaisati.Caninataque cara piguisaiguëri iratsoengatsiri pitsipiriacagaiguëri,caninasati picomantëgotëripicantobiqueri catingasati.

8Aro yosoquero basini irisaanganetsitecara pabaquë arota irisacaiguerimatsiguengajegui. 9Isacasantaiguëricatsirisonoriguinte, carari përosatiiguisatsataiguëri Ira Tosorintsi, teingantaiguema yacaqueroca tentaintingomintimari. Te iraninte irojocajiroora icantagueti quimingari. Cararipërosati icantocotaguetasitaigacariTosorintsi Ira atsipiriacagaiguëri.10Aique yosoquero ora ibaonegati irabasini irisaanganetsite, yamai icarati

pabocorooti, cara iragáantomentoquëcobeingariniro quimingarisonoriguinte.Iroro otsitinitaguëtanë omagaroguitecara igáanti iriro. Itsicaninetaiganaca

taiguëninta. 11

tasitaigacari. Iguisacaro isomo aisatiomagaro ora catsitasantëri. Carari teiranintaigue irojocajiro oraicantaguetaiguë quimingari. 12Aiqueyosoquero ora ibaonegati ira basiniironomire Tosorintsi, yamai icarati 6,cara oquibiaquë nija jitacha Eoparates.Opiriatanë nija; yamai ora nija teoticaigabaqueri ira itingomipague aisatiisoraroteegui ipaniaigaca canta icontetipaba. 13Aique naniaiguëri irasogoroniro aisati ira cobeingariniroquimingarisonoriguinte aisatiigomantantatsirite matobiantatsiri;ipaniaigaca ibagantepaguequë mabacamagari aisati icantaigari ibegamaseroniro. 14

magaritaiguë ora terai oneingani.Iátasitaiguëri itingomiegui quibatsiquëyapatotaigacari, icanqueri:—Intsome antsibatobaguima

omitocotobaguima omanátaiguëriTosorintsi aisati antagaisati iraquemisantaiguëri. Patiro cataguiteriopoguiriaiguëri.Ijitasitaigacaro negaca irirojegui, Iriro

cantënguicha Tosorintsi cantaguetatsipairoraca, Ira agabeirine antagaisati.Quero pairi agabeiri Iriro. 15Aiqueinibatë Quirisito icanque:—Atsi pinetse. Naro boquënguitsine

cara te iragueina matsiguenga aisanacantari ibega cosirinti bocatsi cara tepigueiri. Inganinataiguë antagaisati iraaguiaquinara, ira obetsiquenguicha,cantaca quero isami. Nocoguiniinganinate, quero icantaguetiro ora teonganinate. Inganquimari ira

16

Page 507: Nomatsiguenga bible   new testament

507

quitsagatacha caninasati, quero iniaganisaacanari, quero ipasiquiti.

16Aro naniaiguëri ira camagaricantaca maseroniro yapatotaiguëri iraitingomipague cara caninaguiteroquëijitaigui jorío Arimajerón. 17Aique irairisaanganetsite Tosorintsi, iracarantatsi, yosoquero ora ibaonegaticara coguentimaquë. Aito caranaquemaqueri cara inibatë Tosorintsicara iragáantomentoquë, icanquecatsigue:—Aroque moncaraca antagaisati.18Aito cara pomanátaguetanaca

omanarontsi, otiiringaguetanë, aisatiposebatasantanaca sintsirisonoriguinteomagaro quibatsi pabisiro omagarobasini osebatacharipague carainaigasegui matsiguenga quibatsiquëjirai irooti yamai. 19Aro pitsiraaguetanëoquibe poeboro jitacha Babironiapiporocanë omagaro pongotsi, tsongaca;aisati piporocanë omagaro basinipoeboropague omagaroquë quibatsi. Teiromaguisantiro Tosorintsi oraicantagueti te ongomeite Babironiasati;iguisasantaiguëri,guëri. 20Aisati osiringaguetanacaantagaisati oboguesipague aisatiopeganaca omagaro oguitojapague.21Aisati oparigaguetanë oquibeguinteiringue, ora tinatatsi patiro 40 quiro.

santaiganaqueri Tosorintsi,

queri ora iringue icasitígatasanoiguëriitsipiriacagasantaiguëri.

Iquenguitsatocoquero Babironia cara inguisëro Tosorintsi.

17 1Aique ipocasipëna paniroirisaanganetsite Tosorintsi

aroque yosoquero ora ibaonegati,icampëna:

—Omana yaca. Noniaguëmiro ationgantima cara Tosorintsi inguisëro

tsiri antaguetiri sërari, pisobiaqueoquibequë nijapague ora ocantiocantacagaiguëri matsiguengapague oraquimingaro. 2Ipocasitaiguëroitingomipague quibatsisatiiquemisantaiguëro. Pogometaiguëri caraintingomintimari ibabane ira yobetsiquëmatsiguenga, ijitosorintsitasitacari.Aisati omagaro matsiguengaocantaguetacagaiguëri ora teonganinate iquemisantaiguërontaogomeantane quimingaro.

3Aro naniaquero ora cantacaquisanitagantsi carari nagaguitaga. Aroyáganëna cara tera ontimingani,poniaguënaro Isëre Tosorintsi oratsinane quijëgotari ira iguibeguintecobeingariniro quimingarisonoriguintequiraari, iguito ocarati 7, aisati itsei 10.

niro quimingarisonori tojai oracantëgotaguetasitari Tosorintsi. 4Oratsinane ocanaque oguitsagarequiraaquisaamagori.cari oro aisati caninaquiropaguemopëqui coboriaquiro aisati cataquiroimapënequi shaota. Opogoquerootsotane obetsicaga oro. Piagantacarotojai ora quimingaropague oraocantagueti. 5Cara ochotaiquëosanguenaca opairo ora tera ogótingani,ocanti: “Oquibe Babironia oraogometaiguëro tsinane antagueantatsiriontaguetiri cagari ojime aisatipogometaguetaiguëri tojai matsiguengaiquemisantasitaigari ibabane ira

.6Aique naniaquero tsinane nigóque caraosinguitacaro iraraa quemisantaiguëriJesos, ira pógagantaiguë pairiracapëgatsataro. Ocaninatanë carapogamagaiguëri. Cara naniaquero, tojai

16 17

Page 508: Nomatsiguenga bible   new testament

508

naquenganeintasantacaro. 7Yosamitënairisaanganetsite Tosorintsi icanë:—¿Pairo piquenganeintobica?

Nongomantëgotëmiro tsinane ora tepigótiro, aisati nongomantëmi ora tepigótocotiri ira cobeingariniroquimingarisonoriguinte ira oqueicoca,iguito ocarati 7, aisati itsei 10. 8Iracobeingariniro quimingarisonoripiniaque itimabeca jirai, teni irinajeyamai, carari pënibaque iripigaimairigontetanae cara omoroquë játatsitsomaguisonorinta. Aiquenta Tosorintsiiragáqueri cara Sharincabeniquë. Carajirai irorai yobetsiquë quibatsiTosorintsi, isanguenaquero iripajiroeguiantagaisati ira játënguitsineJonogaguitequë, intimaiguë përosati.Carari iraegui quibatsisati tsoengatsiriira te irisanguenatëgotima,inguenganeintasantaiguëmari iracobeingariniro quimingarisonori caraitimabeca jirai, ira te irinaje, aiqueirigontetaje aiquenta. 9Pairiracaogótatsi, inguemobëro ora nanganqueriyamai. Ora iguito caratatsi 7 posigaro 7oguitoja cara pisobiaque tsinane.10Aisati ora 7 iguito posigari 7cobeingari: aroque icamaiguëpabocorooti, ainta paniro yamai,aiquenta iribocapë carantatsiri. Cararicara iribocapë, quero itingomibintanticosamani. 11Ira cobeingariniroquimingarisonoriguinte itimabeca jirai,teni irinaje yamai, irianti panirocobeingari itingomi icarati 7 iranacantocotaiguëmi. Iriro cantënguichainganiatanae, intingomibintaigairimatsiguenga aisati. Aiquenta iriátëSharincabeniquë.

12Aisati icanquena ironomireTosorintsi:—Ora itsei ocarati 10 piniaque iroonti

posigari 10tanque arosata aiquenta, intsibataiguë

mari cobeingariniro quimingarisonori.13Ira 10 cobeingari iquengaigacairaguiataiguëri cobeingariniroquimingarisonori ingantaiguëneripairoraca ingocagaiguëri. 14

gabitëmari Iroishate Tosorintsi,iromanátaigabitëmari, Irari Oishaagabiaiguërine ira 10 cobeingari,Irironta Itingomi omagaro basinicobeingaripague,guëri antagaisati. Tosorintsi icoigaiguëriomagaro quemisantatsiri ira coshoniyoguiataiguëri Ira Oisha,guëri.

15Aisati icanquena irisaanganetsite:—Ora nijapague cara pisobiaque

tsinane antagueantatsiri aisati ocantariibega antagaisati matsiguengapaguecara negaraca itimaigui quibatsiquëaisati pairorapagueraca irinibare.16Aique ira cobeingariniro aisati itseiora caratatsi 10 irianti cobeingaritsipataigari ira quimingarisonoriguinte,

tsiri irojocaiganajiro, irisopoquero,iritaguëro, iritsonguëro, iraagaiguëroirooti obatsa. 17

guëri ira 10 cobeingari ingantaiguë oraingocagaiguëri Iriro arotaomoncaratima ora iquianca Iriro. Aisati

pague cara inguemisantaiguëricobeingariniro quimingari. 18Oratsinane quimingaro piniaque posigaro

nëma aiquenta obataiguëri iracobeingaripague omagaro quibatsiquë.

Tojai iraicotaiguëro Babironia.

18 1Aique naniaqueri basiniironomire Tosorintsi ipaniaca

Jonogaguitequë yamasobingopë.Tosorintsi ipëri tojai isintsire,yosangueguiteti, iroro iquëtagueantaroquibatsi. 2Icampë catsigue:

17 18

Page 509: Nomatsiguenga bible   new testament

509

—Piporoque ora oquibe poeborojitacha Babironia ocomeriguetanë.Ipoguiriaigaca antagaisati Babironiasati.Yamai irianti timaigatsi camagaripaguecara poeboroquë, aisati ainta camagariiromingaga. Aisati itimi omagaroaraguetatsiri quimingari. 3Cantacatsinane antagueantatsiri, iraBabironiasati icantaguetiro quimingariaisati yogometaiguëri matsiguengajeguiingantaguetasantë ora te ongomeite.

pague tojai ora te onganinate. Aisati

ripague; ipaniaigaca parigotipaguequëyamaigapëro pairoraca ipimantapëroyáguëri tojai quirequi, yáganërobasinipague,taguetanaca.

4Aique naquemaqueri Tosorintsi cantaJonogaguitequë, icanque:—Obirojegui quemisanquina,

pisotocanë Babironiaquë pijáigue cantajaanta. Nasintaiguëmininta, queropicantari ira te inguemisantina, queropicantaguetiro pairoraca ora cagarocaninatatsi, aro quero pitsibataigari caranatsipiriasanotagaiguëri Babironiasati.5Tojaisonori icantaguetasanotiquimingaropague, quero nomaguisantiroora icantaguetopiantaiguë. 6Jirai tojaiitsipiriacagaiguëri basini, yamai tojaipopëgataiguëmari, aiquero pijátanëtiguepitsipiriacagasantaiguëri iriro.7Yasintaguetaigabitacaro tojaipague;ijitaigabitaca caninari, yoguibatacaijitaigaca yabisaiganaqueri omagarobasini. Itimobitaiguëro pairoracaicogaguetaiguë. Carari aisa ocanta yamaipitsipiriasanotagaiguëri,cagaiguëmari aisa ocanta caraicaninataiguë. Icantaigabitaca: “Naroeguiobatatsi nacantaro pibega tsinane iinaitingomi, cagarina naro ogamaimentaga,te nongoguimaro pairoraca, quero

. 8Iroro ora patirocataguiteriquë opogobique atsipiriagantsipoguiriagantsi cara Babironiaquë. IraBabironiasati ingamaiguë,guëma, iritasegaiguë, iritagaiguëma.Naronta Tosorintsi, nagabeirintaantagaisati, natsipiriasanotagaiguërinangasitígataiguëri.

9Omagaro igobeingariteeguiquibatsisati jirai icaninabentaigabitaroBabironia itsibataigari Babironiasaticara icantaguetasantaiguë ora teonganinate. Yamai iraicotaiguëro,icaimaiguë cara iniaiguëro ora catsiaricara pitaquengani Babironia.10Yaratingaiguë jaanta inetsaiguëro,

taiguëri iriro aisati. Icantaiguë:—¡Aaaii! Piniacatsigatasantëro

obirojegui Babironiasati. Quero

tsite, picasitígatasantëngani.11Aisati ira pimantaguetatsiripague

iraicotaiguëro Babironia, icaimaiguëtenta irinaje pairi manantajirone oraipimantaigabita. 12Yamaigapërotojaipague, carari tigueti ingantimaimimantaigairi oro, quirequi,caninaquiropague mopëqui aisaticataquiro imapënequi shaota. Teatisatiimimantaigairo manchaguintsisite orajitacha irino,gori, carenisitero jitacha sera. Teatisatiimimantaigairo anchato casangajengaro,basini anchatopague caninaro, iraícatarisonori irasi iripanti (elefante),teatisati coshori cateriri aisati coshoriasiro,quima coshori pongotsi. 13Teatisatiimimantaigairo pachapaneri,casangajengasero ora yoganinatantaroiguisi, basini casangajengaro orairitaguë, aisati basini casangajengarojitacha mira, aisati basini jitacha náriro.Teatisati imimantaigairo oja oba, asaiti,

18

Page 510: Nomatsiguenga bible   new testament

510

tirigo aisati caninapanero tirigo;teatisati baaca, oisha, mora,irisicomento, aisati matsiguengapagueibimantaga;tari matsiguenga. 14Ingantaiguëri:—Obiro Babironiasatijegui, teni inae

omagaro ora picaninabentaigabitaca.Quero pinai ora picogasanti popaigue,querootisati pinai ora caninaropagueinomotaigabitëmi, quero piniajiro aisatiora pasintaigabitaca.

15Iraegui pimantaguetaiguëropairoraca cara Babironiaquë,taigabitaro, ipobotaigabitari iguireguite.Yamai yaratingaiguë jaanta inetsaiguëro,itsorogaiguë cara aroca Tosorintsiingasitígataiguëri iriro aisati. IraicoqueroBabironia, icaimaiguë, 16icantaiguë:—¡Aaaii! Tsongasantaca poboeborote

tenta inae yamai, Babironiasati.Picantaigabitaro tsinane ocanaqueroomanchaqui caninasitero iroonti terairino quiraaquisaamagori, aisatipoganinatacari oro, caninaquiropaguemopëqui coboriaquiro aisati caninariimapënequi shaota. ¡Omanapaguepitsonguëtëmiro omagaro caninaro orapasintaguetaigabitaca!

17Aisati antagaisati pitotsiberi:casintaro, ira játaguiro, iratarobacaatiro pitotsi, aisati iraeguiquenantaro, yaratingaiguëibitopaguequë jaanta 18inetsaigapërooquibe catsiari cara pitaquengani oraBabironia, icaimaiguë icantaiguë:—¡Ocaninatabitaca ora oquibe

poeboro, te ine basini ongantimaroBabironia! Pabisiro omagaro basinipoeboropague.

19Tojai yogasëretaiganaca, yogacaroquibatsi iguitoquë. IraicotaiguëroBabironia icaimaiguë icantaiguë:—¡Aaaii! Tsongasantaca poboeborote

pasi tenta inae yamai, Babironiasati.Piátasitaiguëmi tojai oquibe

pitotsipague, páganëmiro tojaicaninaripague, ipimantiro ira casintaroyáguëri tojai iguireguite. ¡Carariomanapague pitsonca omagaro caninaroora pasintaguetaigabitaca!

Icaninataiguë quemisantatsirijegui.20Aique naquemaqueri basini icanque:—Pinganinasëretaiganaque,

antagaisati Jonogaguitesati:quemisantatsiri, iragátane Quirisito,aisati comantantatsiri. Jirai tojaiitsipiriasanotagaiguëmi, carari yamai

guëri Babironiasati.21Aique naniaqueri irisaanganetsite

Tosorintsi, isintsitasanti, itinaaquerooquibe mopë ijoquero oquibiaquëangaare, icanque:—Nojoquero mopë nijaaquë,

opegasantaca, quero oniajagani aisati.Aisa ocanta Babironia oquibe poeboroiritsongasantëro omanapague, querooniajagani aitosati. 22Querooquemajagani aisati Babironiaquëonibare áripa, querootisati isoncati,querootisati icobëti. Quero ini pairiracatarobacaatatsine, querootisatioquemajagani aisati iramposaguimento.23Quero posangueguitetaji obotagantsicara Babironiaquë, querootisatioquemajagani jiesita cara yágui iinasërari. Jirai ainta inaigabita tojaipimantatsiri aisati manantatsiriBabironiaquë ipobotaiguëri tojaisonoriiguireguite. Icantaguetacagaiguëriomagaro matsiguenga tojai ora teonganinate, yamatobitaiguëri. 24Aisatiyógagantaiguëri tojai comantantatsiriaisati quemisantatsiri, omagaro irayóguë. Iroro ora Tosorintsi ipoguiriaguëtaiguëri antagaisati Babironiasati.

19 1Aique naquemaiguëritojaisonori Jonogaguitesati,

icantaiguë catsigue:

18 19

Page 511: Nomatsiguenga bible   new testament

511

—Irirosonori caninarisonoriguinteOtosorintsite: Iriro agabisaicotajái.Icobeingaguitetasanoti, yagobiaqueriantagaisati. 2Aisonori icasitígataiguëriBabironiasati icomantëgotëricatingasati, iguisaiguëri caninasati,itsipiriacagaiguëri aroquentaicantaguetasanotagaiguëri omagaroquibatsisati tojai ora te ongomeite,aisati icantaro pibega tsinaneantagueantatsiri ocantaguetacaqueribasini ora quimingaro. Tojai iraBabironiasati agamagaiguëriquemisantatsiri, itsipiriacagaiguëri,iroro yamai iguisëcobentaguëtaiguëriTosorintsi iraisati.

3Aique icantaigai aisati:—Icaninatasanoti Tosorintsi. Përosati

ogainocanëma ogatsiare Babironia;iritagaiguëma përosati Babironiasati.

4Ira 24 antiasipari aisati itsibasati

sitaigacari Tosorintsi Ira sobigatsiiragáantomentoquë, icaninabentaiguëri.Icantaiguë:—Aro negaca. Icaninatasanoti

Tosorintsi.5Aique naquemaqueri basini ipaniaca

iragáantomentoquë Tosorintsi, icanque:—Piniacaninataigueri Otosorintsite,

pingántabentiri omagaro obirojeguiantaiguineri, aisati antagaisatipomingatsaqueri; obirojegui itingomiaisati cagaribi itingomi, piniacaninatiriomagaro.

6Aique naquemaiguëri tojaiJonogaguitesati inibataiguë catsiguecantaca tojai nija cara ojaritasanti aisatiocantaro tijiringapague, icantaiguë:—Icaninatasanoti Atingomi.

Itingomibintaiguina Iriro Irianticobeingarisonori Tosorintsi Iraagabiaiguëri antagaisati. 7Intsomeanganinabentaigueri anibacaninatëri.Yamai omoncaraca cara iráaquero iina

Oisha,cari antagaisati quemisantaiguëri.Aroque pobetsicaca iina. 8Inintacaqueroonguitsagatimaro caninasitero jitachairino catarosonori te onguebatsitëmate.Poganinatacaro irinosite caninasitero

aisa ocantaro pibega ora caninaripagueicantaguetaiguëneri Tosorintsiquemisantatsirijegui. 9Aique itsibatënaicanquina:—Pisanguenate: “Iraganinasë

guëri omagaro igaimane Oisha carairáaquero iina, aisati irapajagaiguëri

.Aisati icanquena:—Ocari oca pisanguenaque, iroonti

aisonori Irinibare Tosorintsi catingaro.10Aro nobaticagueritotasicari ira

nibaquena, nantingominquimarime,carari icanquena:—Quero picantiro naronta cantaquimi

pibega obiro aisati ibegaigapopiguemisantaneegui iracomantëgotëri Jesos aisati nacantaiguëneri ora icocacái.tina naro, Irianti Tosorintsipomanocobintë.Ira quinguitsatocoqueri Tosorintsi

aisati icomantëgotëri Jesos.

Quirisito iqueicocari mora, yomanáqueri cobeingariniro Arimajerónquë.

11Aique naniaquero Jonogaguitepasirianaca cara icontetapë mora catari,aisati Ira Quirisito quijëgotacari, ijitaCatingatatsiri iroonti icanquero oraaisonori; icanque caninasati aisaticatingasati cara igáanti aisati carayomanáanti imoncaracaronta irinibare.12Ora iroqui cantaca tsitsi carapitairinga; yagobiaiguërinta iraeguipëgaigari, aro imatseica imatseiroobetsicaga oro itingomibintaiguëriomagaro cobeingaripague; aisati aitiiripajiro osanguenaca, paniro Iriro

19

Page 512: Nomatsiguenga bible   new testament

512

igótiro. 13Iquitsagataro iguitsagarearosonori ipantabaguitacaro iraraa; orairipajiro ojita Irinibare Tosorintsi.14Yoguiataiguëri isoraroteeguiipaniaigaca Jonogaguitequëiquitsagataro irinosite catarosonori,iqueicotaigapari imoraneegui catari.15Picontetapëri ibagantequë Quirisito

nori ora iricarantëmari iraegui te

taiguemari. Irianti cobeingarisonoriintingomibintasantaigapëri antagaisatimatsiguengapague, iragabeiri omagaro,quero pairi pëgatarine. Aisati Iracobeingarisonori inguisaiguëri ira teinguemisantiri iratsipiriasanotagaiguëri,ingasitígataiguëri, aisa ongantimameiragatiquëri iritsinacaiguëri cantaca iraagatiquëro oba.guëri Irianti sintsirisonoriguinte Iraagabeiri antagaisati. 16Aiti iripajiroosanguenaca cara iguitsagarequë aisatiibariquë; ocanti: “Igobeingariteeguiomagaro basini cobeingarijegui aisatiItingomisonori omagaro basini

.17

tsite Tosorintsi yaratianque carapabaquë, icaimaiguëri catsigueantagaisati tisopague, icantaigabaqueri:—Omana popatoitaigapëma

pijagaigueri ibatsa imaiguëmiriTosorintsi. 18Pijagaigueri ibatsaitingomipague, ibatsa igapitánte, ibatsaisorarote, ibatsa imorane aisati irasi iraquijëgotaigari; pijagueri ibatsa omagaromatsiguenga: ibimantaga aisati irasicasintari, ibatsa cobeingaripague aisaticagari itingomi, omagaro.

19Aisati naniaiguëri ira cobeingariniroquimingarisonoriguinte aisatiigobeingaritepague quibatsisatieguiaisati isoraroteegui, yapatotasitaigacairomanátaigabaquerinime Ira

quijëgotapari imorane catari aisatiisoraroteegui. 20Yáguëngani iracobeingariniro quimingarisonoriguinteaisati yáguëngani igomantantatsiritematobiantatsiri ira tosongomotasantëri

gacari tojaisonori matsiguenga, aisatiicanqueri matsiguenga cara queroiquemisantiri Tosorintsi aisatiisanguenatocotaigacaro iripajiro iraquimingarisonori cara ichotaiquë

taigacaro irosiacagomento iracobeingariniro quimingarisonori. Aroyágaiganaqueri pitirooti,sonori aisati igomantantatsiritematobiantatsiri, ijocaiguënganicanianiro cara Sharincabeniquë carapamariquë oconaga asopire ora ojengacamanijiantatsi otojetacagantatsi.21Iraegui basini tintaigacari iracobeingariniro quimingarisonoriguinteyóguëngani isabiritequë ora paniacariibagantequë Ira quijëgotacari imoranecatari, yogamagaiguëri irinibarequë.Aro yaguëtaigapë antagaisati tisopague,yaagaigapëri ibatsa igamagaegui,iquemasetaigacari.

Yasitocoquengani Satanás 1,000 osarini.

20 1Aique naniobëri basiniironomire Tosorintsi, ipaniaca

Jonogaguitequë, yamasobingopë,

rinta, aisati yamapëro oquibe carenatsacoshotsari. 2Yágapëri ira iguibesogoroniro aisati ijita marangueniroirinaga aisati ijita camagari aisatiSatanás, yoguëshotigasantapëricosamani ipirisotëri 1,000 osarini.3Aisati ijoqueri cara omoroquë játatsitsomaguinta, yasitocotasantëri arotaquero isotocaji, quero yamatobitaigairiquibatsisati irooti cara ongaraque 1,000

19 20

Page 513: Nomatsiguenga bible   new testament

513

osarini. Cara omoncaraquima 1,000osarini irasiriëgotairi cara omoroquë,iromisotocajiri carari quero icosamaniti.4Aique naniaiguëri isërejegui tojai

mentopaguequë; icantaiguëri Tosorintsi:“Pingomantë

. Jirai iraegui te inguemisantiriira quimingarisonoriguinte, teatisatiirobaticagueritotasitaiguemaroirosiacagomento,guiri irisanguenatiro iripajirocobeingariniro cara ichotaiquë aisatiibacosonoriquë, iquenguitsatocotaiguëriJesos aisati Irinibare Tosorintsi, iroroyogamagaguëtaiguëri. Naniaiguëriiraegui cara yoganiatairi Quirisitoitsibataigari ongaraque 1,000 osariniitingomibintaiguëri matsiguenga. 5Iraquemisantatsiri obataigatsi yoganiatairi;carari ira basini camaiguënguitsi teinganiataigae irooti caraomoncaraquima 1,000 osarini.6Inganinasëretasantaiguë ira obataiguënguitsine inganiatanae, aisati Tosorintsiiraganinatëri irirojegui. Aisati quero iátiirirojegui cara Sharincabeniquë cantacaira tsoengatsiri te inguemisante; carariTosorintsi ingantaiguëri saserirotijegui,intsibataiguëmari Tosorintsi aisatiQuirisito intingomibintaiguërimatsiguenga 1,000 osarini.

Tosorintsi iritsonguëri ira Satanás.7Cara abisanaque 1,000 osarini,

iromisotocajiri ira Satanás caraomoroquë játatsi tsomaguisonorinta,8

pague iromatobitaiguëri.

guërime ira quemisantatsiri. Irirojeguiaisati ingantaiguëma ira jirai ijita Gogaisati Magog, tojai ingarataiguëingantaiguëmaro pibega ora omaniquicara otojaigui onamijaquë oquibe

angaare. 9

guëri ira quemisantatsiri caraJerosarénquë, ora poeboro inintiTosorintsi, ishongaigaparo carairitsongaiguerime ira quemisantatsiri,carari Tosorintsi igátaiguëneriyobarigatetaiguëri pamari opaniacaJonogaguitequë pipoguiriaigapëripitagaiguëri. 10Ira camagari (Satanás)ira matobitaiguëri tsoengatsirijegui,ijoquengani cara Sharincabeniquë carapamariquë oconaga asopire, cara aroqueijocaiguëngani ira cobeingariniroquimingarisonoriguinte aisatiigomantantatsirite matobiantatsiri.Canta, përosati cara iratsipiriasanoiguë,ingatsitasantaiguë omagaro cataguiteriaisati antagaisati tsitiniri, përosati carairinaque.

Iriáiguë Sharincabeniquë omagaro ira te inguemisante.

11

mento cataro, aisati naniaqueri Irasobigatsi cara. Catingasatiquë Iriro,játaque jaanta quibatsi aisatiJonogaguite, opeganaca pitirooti, maa,te oniajengani aisati. 12Aisatinaniaiguëri ira camaiguënguitsi,itingomipague aisati ira cagari itingomi.Yaratingaigapë catingasatiquëiragáantomento Tosorintsi.Otimiaquengani sanguenaripague, caraosanguenaca omagaro ora icantaguetimatsiguenga te onganinate aisatiotimiaquengani sanguenari caraisanguenatocotaigaca antagaisatiquemisantatsiri intiomotaiguëriTosorintsi. Aro icomantëgotaiguëripaniropague ira camaiguënguitsinegaraca iriátë, ocomantëgotëri caraisanguenatocotaiguëri ora icantagueti.13Ipaniaigaca igamagaegui iratsitiaquenguitsi cara oquibiaquëangaare, aisati igamagaegui ira

20

Page 514: Nomatsiguenga bible   new testament

514

tijaigacha, icontetaigapë carayoganiataigairi. Aisati iconijataigapaiira játaiguënguitsi osobiquë.Icomantëgotaiguëri paniropague iracamaigatsi cara negaraca iriátë;ingasitígatëri cara icantaguetipaniropague. 14Aique iraeguicamabitënguicha, negaraca ipaniacaigamaga aisati isëre, ijocaiguënganicanta Sharincabeniquë cara pamariquë

tatsi otojetacagantatsi. Omagarojátënguitsine Sharincabeniquë queroisotocaji, quero ineiri Tosorintsi.15Ijocaiguëngani pamariquë antagaisatiira te irisanguenatëgotimasanguenariquë cara osanguenacairipajiro quemisantatsirijegui.

Irorai Jonogaguite aisati irorai quibatsi.

21 1Aique naniaquero basiniJonogaguite irorai aisati basini

quibatsi irorai. Ora inaga Jonogaguiteaisati inaga quibatsi peguënguicha.Aisati opeganaca oquibe angaare.2Naniaquero paguëpë ora poeborojitacha Irorai Jerosarén, oracaninatasantatsi tenta inëmatequimingari. Opaniaca Jonogaguitequëcara Tosorintsiquë. Aroque pobetsicacaaisati ocantaro pibega tsinanepoganinataca cara iráaquero sërari iraoninque. 3Aisati naquemaquero

mentoquë, icanque:—Pinetsaigue. Iáque Tosorintsi

intimacagaiguëri matsiguengajegui,coshoni irogaiguëri, irasintaiguëmari.

teegui, irajitaiguëri: .4Aisati Tosorintsi iraganinasëretaiguëri,quero iragaja aisati. Quero icamipairiraca basini, quero yogasëretaja,quero icaimëgotiri imatsiguenga

camatsi, quero icatsitëmatai. Aroquepabisanaque antagaisati ocapague.

5

mentoquë icanquina:—Pinetse. Naro nobetsicaguetëro

irorai antagaisatipague.Aisati icanë:—Pisanguenatiro oca: aisonori

nacanquemi, te nomatobitëmatimi.6Aique icanquena naro:—Aroque moncaraca; nitsonquero

omagaro. Naro parintacaro omagaro,aisati Naro carantërone antagaisati.Aintaca paniro icogasanti irogótina,imiretasantë isërequë, nomëri nijacaniatacagantatsi, intiomoquinapërosati. Nomasitëmari, queronocoicotiri. 7Ira agabeiro oraquimingaro aisaati ingantopiantinaroora nococaqueri, nomëri omagaro oranoguëneri nacasijaaqueri iraeguiquemisantatsi. Aisati nontomintëmariiriro, aisati irajiquina Itosorintsite. 8Irariiraegui tsorogaiguëro iraguiatiri Jesos,ira tsoengaiguëri, ira cantaguetiroquimingaropague, ira óguirimatsiguenga, ira antaguetiro tsinanecagaro iina aisati ora antiri cagariojime, ira matsiantatsi aisatiyamatobiantaro imatsine, iramanëgotaiguëri ibabane irianti ira

tari, ira tsoigacha, omagaro icaeguiiriáiguë Sharincabeniquë carapamariquë oconaga asopire ora ojengacaminijiantatsi otojetacagantatsi. Queroineiri Tosorintsi.

Ora Irorai Jerosarén.9Aique ipocasiquina paniro

irisaanganetsite Tosorintsi, ira tsipatarijirai 6 basini irisaanganetsite carayosocaiguëro ora ibaonegati caraquibatsiquë itsipiriasanotagaiguërimatsiguenga. Icampëna:

20 21

Page 515: Nomatsiguenga bible   new testament

515

—Omana yaca. Noniaguëmiro oraIrorai Jerosarén. Iroro ocantaro tsinanecara iráaquero sërari. Oca iroonticantaca iina Iroishate Tosorintsi.

10Aro përosati naniaquero ora cantacaquisanitagantsi carari nagaguitaga;yágasëretanëna canta oquibequëoguitoja, aro poniaguënaro IsëreTosorintsi ora oquibe poeboro jitachaIrorai Jerosarén ora caninatasantatsitenta inëmate quimingari. OpaniacaJonogaguitequë cara Tosorintsiquëpaguëpë quibatsiquë. Ora poeboroposangueguitetasantapë aintantaTosorintsi. 11Ocoboriatasantapë cantacamopë caninaro jitacha jásipe ora tojaipipënata, ocoboriaguitetasanoti aisatiosaatasanti. 12Aiti oquibe oticorojátaque jonoquë oshoncaro poeboro.Aiti omoro ocarati 12 cara oticoroquë.Aisati ainta 12 ironomire Tosorintsiyomisantaiguëro omoropague. Aisatiomoropaguequë osanguenacairipajiropague 12 itomi Isirael.13Aiquero cara iconteti paba aiti mabaomoro; aiquero comate aiti mabaomoro; cara aiquero toonquë aiti mabaomoro; aitisati maba omoro aiquerocara iqui paba. 14Osobiquë oticoro aiti12 oquibe mopë coshori. Patiropagueaiti osanguenaca patiro iripajiroiragátane Oisha icarati 12.

15Ira irisaanganetsite nibaquenapogoquero iromoncaramento obetsicagaoro. Iromoncaraquero poeboro, omoroaisati oticoro. 16Ora poeboro iroonticantaca oquibe cajón, aiti otsoba,otioqui, aisati pite omeriqui,omoncaratobaga omagaro otsibasati.Aisa ocanta otsibasati. Imoncaraquero2,200 quirometoro. Aisati ora poeborojátaque jonoquë 2,200 quirometoro.17Aique imoncaraquero oticoro atiocanta jonoquë, ocaraque 64 metoro.Imoncaraque irisaanganetsite aisa

ocanta imoncaraque matsiguenga;irootisati iromoncaramento. 18Oraoticoro obetsicaga mopë caninarojitacha jásipe. Ora poeboro obetsicagaorosonori osaatasantaga cantacaoniorontsi. 19Ora mopëpague osobiquëoticoro poganinatantaro tojai mopëcaninaro. Ora mopë obatatsi iroontijásipe, saaro. Aique jonoiquero, aitibasini mopë jitacha sajiro, quisaaro.Aique jonoiquero, ágata sabibiro; aiqueesemerara saacaniaro. 20Aro ocaratiotsibasati mopë. Aiti basini jonoiquero,iroonti ónise oconagaro quiraaro aisaticatari; aique sarónise quiraaro; aiquequirisórito cateriro; aique berirocaniaro; aique topasio iroronianticateriro aisati saacaniaro; aiquequirisoperasa caniaro basiniati; aiquejasinto iroronianti quiraaquisaaro aiqueora carantatsiri iroonti amatisitasaaquisaaro. Aro ocarati mopë 12pinasitagueca. 21Cara omoropaguequëaiti sitëcoripague obetsicaga iguibeimapënequi shaota, ijita périra catari.Patiro sitëcori obetsicaga paniro périra.Aisati ora abatsi cara poeboroquëyobetsicancari orosonori, teongonagaguitima; aisati osaatasantaga.22Carari te naneiro ibango Tosorintsi,iguemisantomento, aintanta IriroAtingomi Otosorintsite Ira agabeiriantagaisati sintsirisonoriguinte ini. Aitocara yamanocotaiguëri Iriro aisatiQuirisito Iroishate. 23Ira paba teirosangueguitetocotajiro ora IroraiJerosarén, teatisati manchacoriiraguëtaguetiro.tere Tosorintsi aisati irasi Oishaposangueguitetiro. 24Përosatiirosangueguitetocotaiguëri antagaisatimatsiguengapague;pague iribocasitaigapë ingantaiguë:

guinte, . 25Quero

21

Page 516: Nomatsiguenga bible   new testament

516

pasita sitëcoripague antagaisaticataguiteri; quero pinai tsitinirioquëtaguitetënta përosati. 26Antagaisatimatsiguengapague iribocaigapëingantaiguë: “Caninaribi Obiro,

. 27Quero oquipairoraca ora te onganinate, quero iquiira cantaguetiro quimingaro,querootisati tsoigachari. Irianticaiguënguitsine ira sanguenatëgotënguicha isanguenarequë Oisha;intiomotaiguëri Iriro përosati.

22 1Aique yoniaguënaro ironomireTosorintsi ora oquibe nija,

catiaarisonori, caniatacagantatsiri.Opaniaca iragáantomentoquë Tosorintsiaisati irasi Oisha. 2Ora nijapiátacaquero oquibe abatsi, otsibataro.Onamijaquë nija aiti anchato oracatimantague. Paniropague manchacoripini oguitso. Ora osi otimacagaiguëricaninasati matsiguengajegui, queroijanaitai aisati. 3Cara IroraiquëJerosarén quero pini pairoraca ora teonganinate ora inguisë Tosorintsi.Quero pini quimingaro aintanta

toquë. 4Antagaisati quemisantatsiriirantaiguëneri Tosorintsi omagaro oraicocagaiguëri. Iraneborotaiguëri, aisatiirisanguenataga iripajiro Tosorintsiichotaiquë. 5Quero pini tsitiniri carapoeboroquë, quero icogui opotaguetiobotagantsi,teti paba, irosangueguitequerontaTosorintsi Atingomi. Ira quemisantatsiriintsibataiguëtaqueri.

Itsonquero Joan isanguenare.6-7Aique icanquena ironomire

Tosorintsi:—Aisonori oca icanque Atingomi

Jesos, quero yamatobitimi; icanque:“¡Quero ocosamaniti nopogopae!

Tosorintsi yogometaiguëri iraeguicomantantatsiri iquenguitsatocotaiguëri.Yamai igáqueri irisaanganetsiteirogometaiguëri omagaro iraquemisantatsiri atiraca onganquimaaiquenta; quero ocosamaniti caraomoncaraquema.Tosorintsi iraganinasëretaiguëri

antagaisati quemisantaigabaqueroomagaro oca sanguenarica. 8Naro Joan,naquemaquero aisati naniaquero ocanasanguenatocoqueca. Yoniaguënaroirisaanganetsite Tosorintsi. Aro

naro, nantingominquimarime, 9carariicanquena:—Quero picantiro naronta cantaquimi

neegui ira comantëgotaiguëri Tosorintsiaisati iraegui quemisantaiguëro ocasanguenarica. Irianti Tosorintsipomanocobintë.

10Aisati icanquena:—

queca; pënibaque omoncarapëma. 11Iracantaguetiro te ongomeite, aiqueroiriátanëtigue inganquero përosati. Iracantaguetiro quimingaro, përosatiiraguimingatëma. Aisa icanta iracantatsi ora caninaro, përosati carainganquero. Ira quemisantasantatsi,përosati ingantasantëneri Tosorintsiomagaro ora icocaqueri.

12Icanque Atingomi Jesoquirisito:—Quero ocosamaniti cara nopogopae,

nomaguetapëri paniropague oracaninaro, aisa ocanta cara icantaguetiiriro. 13Naro nacantaro ora A aisati ZNaronta parintacaro omagaro, aisatiNaro carantërone omagaro. Nobatasantinatimi jirai, përosati aintana yamai,përosati cara nanganquima aiquenta.14Iraganinasëretaiguëri Tosorintsiiraegui tsaquërone ora iguitsagareirosaasëretaiguëmaronta, aisati

21 22

Page 517: Nomatsiguenga bible   new testament

517

nanintacaqueri intsimaquero oguitsoanchato ora catimantague aisati

quë, ingaiganaque omoroquë. 15Queroiqui poeboroquë ira cantatsi quimingari.Sotonta ainta tsoengatsiri, matsi aisatiseripiari, ira antaguetiro tsinane cagaroiina aisati ora antaguetiri sërari cagariojime, aintasati ógueri, ira manëgotiriibabane ira yobetsiquë matsiguengaijitosorintsitasitari, aisati ira tsoigachariaisati ira cogatsi iromatobitirimatsiguenga.

16Aisati icanque Jesos:—Naro Jesos.

tsite ingomantaguetaiguëri omagaro iraquemisantatsiri ocapague piniaqueaisati ora piquemaque. Yamaipigagajineri obiro. Jirai Tosorintsiicomantëri David: “Aiquentata

. Aro nipoquenomatsiguengatacari David.Noparintacari David, aisati irironacharine jirai. Aisa Naro cantacajonogasati conijatatsi coniamaniquë,

yosangueguitetasanti. Aisa nacantanosangueguitetocotaigapëri omagaromatsiguenga.

17Isëre Tosorintsi aisati omagaroquemisanqueri Quirisito cantaca iinaIroishate, ocantaiguë:—Omana.Ira quematsi, inganteta:—Omana.Iribocapëta ira miretatsi irógopëmaro

ora nija caniatacagantatsi. Pairiracacoguiro, iribocapëta iróguimaro, queroicoicotiri.

18Aisati icanque Jesos:—Yamai nangamanaaiguëri omagaro

ira quemaiguënane,guëro oca sanguenarica, queropopasiniatitiro. Quero pisanguenatirobasini; pinganqueroca,quemi aisati ocanta atsipiriagantsisanguenatëgotënguicha yacasanguenarica. 19Aisati quero pobegajiroora inatsi yaca sanguenarica;pobeaqueroca, Tosorintsi queroinintacaguimi pitsimiro oguitso anchatoora catimantague. Quero pineiro ora

22

Page 518: Nomatsiguenga bible   new testament

518

Abarón. Cara irinibarequë jorío,iripajiro camagari, itingomitsintsetiniro ira sotocaiguënguitsineomoroquë játatsi tsomaguisonorinta.Ira itingomi aisati ijita Aporiónocanti aguimingatirori ora caninari.Abarón irianti iromeraro Satanás.(Yoniag. 9.1-11; 11.7; Ir. 8.31;Irom. 10.7)

Antiasipari. 1. Ira sërari antiasipari iraobatacagaiguiri jorío carayapatotaiga. Ainta antiasipariitsibataigari bariseo aisati iraogomeantiro isanguenare Moiséscara yapatotaiga itingomipaguejoríojegui, icarati 71.2.guiri irapiguemisantacagane.Yogometaiguëri ira quemisantaiguëriQuirisito.

Aribásitoro. Ora mopë caninaro,sibitaro, cataro, ora yobetsiquiboteya yogantaro casangajengaro.(Mt. 26.7; Mr. 14.3; Ir. 7.37).

Areópago. Ora otisi canta Atenasiquëcara yapatotaiga Atenasisati. Aisatiitingomipague ijitaiga Areópago carayapatotaiga cara oguitojaquë.(Irag. 17).

Arimajerón. Quibatsi caninaguiterocara irapatotaiguëma aiquenta tojaimatsiguenga tsoengatsiri carairomanátaiguëri Quirisito aisatiquemisantatsirijegui. (Yoniag. 16.16;19.17-20).

Bariseo. Ira joríojegui iraquemisantasanotetiri isanguenareMoisés aisati basinipague orayametaiga; icogasantabitaigairomoncaratiro omagaro arotairaniacaninatiri iriro Tosorintsi.Ijitaiguë cara ainta ironomireTosorintsi irisaanganetsite, aisaticamagari, aisati aiquentainganiatanae ira camatsi. Ijitabecairiro caninari, yabisëri basini jorío.Ipëgatsatari ira saroseo.(Mr. 7.1-4; Irag. 23.8).

Berisebó. Iroonti basini iripajirocamagarisonori; aisati ijita Satanásitingomi camagarijegui. (Mt. 10.25;Mr. 3.22).

Cameyo. Iguibe animari icantari llama,yabisiri mora. Ipirataigarimatsiguenga cara piriabatsariquëaronta yameta cameyo intimaquecosamani quero yóga nijaquerootisati yapi, irooti porotominco. Iqueicotaigari, yaaguiriibatsa aisa itsomi, yoiro ibitiyobetsiquiro manchaguintsi, ora itigacantaca tsitsi arota iragamatëro oraobasaanta iraperi. (Mr. 10.35).

Cara inasanti Tosorintsi (lugarsantísimo). Tsomaguisonorintaoquibe ibango Tosorintsi carainasanti Tosorintsi joríojeguiquë.Cara tsomagui aiti cajón itiriantarioro cara pinasegui 1. maná2. igotiqui Aarón 3. pite mopë cara

ORA OCANTI NIBARINTSIPAGUE COMËTARO

Page 519: Nomatsiguenga bible   new testament

519

osanguenaca 10 mantamientos.

mento querobín (irisaanganetsiteTosorintsi). Aisati cara inasantiTosorintsi yobariasanoti. Icapë yacaitingomisonori saseriroti patironaqueosarini. Yotigantaro oquibepirigatera.

Cara ini camatsiri; osobiquë (hades).Cara ingamaque tsoengatsiri, ojáqueisëre osobiquë cara iratsipiriaque,aisati cara irisotocanë caraingaimaiguëri Tosorintsi antagaisatiira te inguemisantiri, ingomantëtaiguëri ati ingantima aisati negaracairiátë aiqueroco iriátë caraSharincabeniquë. (Ir. 16.19-31;Yoniag. 20.11-15).

Cara yapatotaiga jorío (sinagoga).Oquibe ibango Tosorintsi carayapatotaiga joríojegui carayamanocotiri Tosorintsi Jerosarénquë(templo). Aisati poeboropaguequëjaanta, cara ainta 10 familias joríoqueroca tojai, yobetsiquë basinipongotsi cara yapatotaiga jorío, aisatiainta antiasipari cara yogometaiguëriira itomipague jorío.

Cataguiteri comagoriantague; sábaro.Cataguiteri comagoriantague cara teiranintacaguiri joríointarobacaatëmate cara icanqueMoisés jirai isanguenatacaqueriTosorintsi. Iroonti cataguiteri sábarocara yapatotaiga iquengaiguiriTosorintsi. Aitisati basini cataguitericomagoriantague asi jiesita, cagarosábaro.

Cobeingari. 1. Animari catsimari.2. Aisati irianti itingomi matsiguengaijita cobeingari; paniro irianti Sésar,itingomi omagaro Iromasati, aisatiijita cobeingari (emperador). AisatiEroris ijita cobeingari (Mr. 6.14).

Coigotantatsiri (cobrador deimpuestos; publicano). Irianti joríocoigotiri quirequi imatsiguengaimpoesito ipagantëri Sésar itingomicobeingari cara Iromaquë. Iraimatsiguenga coigotantatsiriijitaiguëri cosirinti icoicoquerintatojai quirequi, ipagantëri Iromasatiaganguisati, ira basini yáguëriiraisati.

Comantantatsiri. Matsiguenga irayoniaguë Tosorintsi Irinibare, aiqueiragabisëneri imatsiguenga,icomantaguetiri ora icanqueriTosorintsi. Aintasati ira sanguenatëroIrinibare Tosorintsi; ora pinancaSanguenari Irinibare Tosorintsi orajitacha Biblia.

Ebereo. 1. Irinibare joríojegui.2. Aisati ijita ebereo joríojegui (aisatiijita Isirael). Ainta jorío te irinibatebasini nibarintsi (guiriego), patiroebereo igóque.caro Irinibare Tosorintsi ora jitachainaga Testamento. (Irag. 6.1).

Epicóreo. 1. Sërari guiriego yogomeanticara caninataque antimantimaropairoraca ora aganinatái, angantiropairoraca ora ocoque. 2. Irogomere.Iraegui epicóreo ipëgataigari iraisitoico. (Irag. 17.18).

Garirea. 1. Angaare cara ainta tojaisima. Ojita aisati Jenesaret aisatiTiberias. 2. Quibatsi aronisati oraangaare.

Guiriego. 1. Iroonti irinibarematsiguenga timatsi quibatsiquëjitacha Guiresia. Cara inaseguiJesoquirisito yaca quibatsicapënibaque antagaisati matsiguengainibatiro guiriego. Ora iroraiTestamento osanguenaca caraguiriegoquë. 2. Guiresiasati.(Irag. 20.2).

Glosario

Page 520: Nomatsiguenga bible   new testament

520

Ibangona. Yametaiga jorío itimaiguiibangonaquë cara pareta jiesitacara itsongaiguëroyobibinguitaiguëro tirigo.Yametaigaro iquengaigairojiraisonori cara isotocaigaiEjípitoquë, itimaigui ibangonaquëyobetsicaiguëro otsego anchato.

Ibimantaga. Irianti matsiguenga iraantineri ibatorote ira yamanantëque.Matsiguenga yasintagani. Ira

Quirisito aroquenta Quirisitoipënabentineri catingasatiquëTosorintsi cara corosiquë oraicantagueti quemisantatsiri ora teonganinate.

Iguera. Ora anchato panguirintsi caraaiti oguitso ojita igo (higo).(Mt. 21.19).

Imapënequi shaota (perla). Oramopëqui cataquiri caninari,aromantarei, ora pënatacha tojai.Yobetsiquëro shaota cara ocanaqueporo omaniqui, paseriguëri. Aroitiriantacaro igosia cataaro arooquëshotanë. Aisati yogatsitairoirooti cara piquibianë périra.Icogasantiro matsiguengaimapënequi shaota icanquerocantaca ninguitsigui. (Mt. 13.45, 46;Yoniag. 17.4; 18.12; 21.21).

Imasi. Imasi oisha aisati irasi cábaracaninataque cantaca pachaca.Intaquero, yoguëshotëro omoroiguiti, iaquero oja oba, yogantaroobaa cosamani.

Ira botoibiritari Jesoquirisito(iglesia).guiri Jesoquirisito aisati irabotobiritaigari Iriro. Ocantaganiiguiresia 1. Omagaro quemisantatsiri,aisati 2. Iraegui quemisantatsipatiroquë poeboro, yapatobiricariAtingomi, yoguiataiguëri.

Ira ogomeantiro isanguenare Moisés.(escribas). Joríopague ira ogóquerosanguenari, tojai inibatiroisanguenare Moisés aisatiyogomeantiro. Aisati imitocotaiguërijorío ira te irogótiro sanguenari,isanguenaquineri carita caraimagantëri imatsiguenga timatsijaanta. Aisati inibatineri caritapaniacha jaanta.

Irebí. Irebí itomi Jacob itomi Isac itomiAbaram. Aintapague imatsiguengaIrebí ira yoguë Tosorintsi saseriroti(Ebereo 5) cara irinibabintaiguërijorío, imatsiguenga, aisati itaquineriTosorintsi ibira cara icantaguetirojorío ora te onganinate. Aintasatibasini imatsiguenga, aisati ijitaIrebita, cagari saseriroti, carariimitocotaiguëri saseriroti.

Iribatsasetaga. Irianti matsiguengapógui patsagorontsi (lepra). Irairibatsasetaga iniaquimingataiguërijoríojegui, ijoqueri poeboroquë caraitimi casiriconiati sotoquëpoeboropaguequë itsibataigariiribatsasetagapague. Ibotsota tsitaroitsera jonoica, icaimë “Naro

pairiraca.Isirael. 1. Basini iripajiro Jacob itomiIsac itomi Abaram jirai. 2. Basiniiripajiro joríojegui imatsiguengaJacob aisa Isac aisa Abaram.3. Iguebatsite joríojegui ora ipaiguëriTosorintsi. Aisati ojita Canán, aisatiParesitina.

Isitoico. Ira aguiatiro irogomeantaneSenón, guiriego. Yogomeanti caracaninataque antimantimaro oraajique caninaro, aisati queroacaninabentiro pairoraca querootisatiogasëretocotaro atiraca onganquima.Ipëgataigari ira epicóreo.(Irag. 17.18).

Glosario

Page 521: Nomatsiguenga bible   new testament

521

Itingomisonori saseriroti. Irianti jorío,itingomi omagaro saseriroti,ibataiguëri. Intineri Tosorintsi caraoquibequë ibango Tosorintsi caraJerosarénquë. Aisati iriro itingomiiraegui obatacagantatsiri joríojegui.Ainta 71 itingomi: itingomisonorisaseriroti, basini itingomipaguesaseriroti, ira ogomeantiroisanguenare Moisés, aisatiantiasipari. Ira 71 ijitaiga caraisipanioriquë Junta Suprema,Sanedrín, Corte Suprema. (Mr. 14.55;15.1).

Itoitëri itomi (circuncisión). Yametaigajoríojegui itoitëri itomi arosata omasiitegui cara yogabisë 7 cataguiteri.Aique antagaisati igóiguëri iriantijorío. Jiraisonori Tosorintsi

guëri iriro aisa imatsiguengapaniënguichane iriroquë, aisaicocaqueri cara iritotimaiteguimasiguë arosata aisati irasiitomi. Irooti yamai yametaigarojoríojegui.

Jenesaret. 1. Basini opairo angaareGarirea. 2. Aisati iroonti opairoonamija angaare. (Mt. 14.34;Mr. 6.53; Ir. 5.1)

Jesos, Jesoquirisito, Quirisito.Iripajiro Itomi Tosorintsi caraimatsiguengatapë cara otsomaaqueriMaría iniro Berénquë. IjitaiguëriJesos cara iboguë. Aique ijicaQuirisito irinibarequë guiriego oraocanti Agabisaicoontatsiri. CaraJesos otsibataro Quirisito, iripajiroiroonti Jesoquirisito. Carairinibarequë jorío, Quirisito aisatiijita Mesías. Jesos Irianti jorío.

Jorío. Imatsiguenga Abaram aisa Isacaisa Jacob (Isirael). Itomi Jacob irajitacha Jorá ipaiguëri jorío iripajiro.Itimaiguë quibatsiquë jitacha Jorea.

Tosorintsi icoigaiguëri joríojeguiarota ironiagaigueri omagaro

tsiri aisati cobeingari aisati caninari.Ira Tosorintsi isanguenatacagaiguërijorío comantantatsiri Irinibare,ipacáiro eiro. Aisati joríojeguiquë

tatsiri.Maná. Ora perintsi ipaiguëri Tosorintsiira joríojegui (Israelitas) cara te inepairoraca iroontitaiquenaquenataiguë cosamani 40osarini canta tenta ontimingani caraisotocaigai Ejípitoquë carateraiquerai iraretima iroraiquëiguebatsite. Itsirishacaro maná joríoicogabeca basiniati iraperi. Ora manácantaca pan carari otiomijaniocantaro pibega monisío.Yobiitaguetajiro 6 cataguiteri; te inesábaroquë.

Mira. Ora casangajengaro pënatachatojai. Ora mira caninatatsi irasicamatsiri; yametaiga joríoiponatancari igamaga tocoya aisatimira oconaga aroes; aisati iroontijompi ocaninati asi catsitagantsi.(Mt. 2.11; Mr. 15.23;Jn. 19.39).

Mositasa. Ora panguirintsi, oquibianë 3metros queroca 4 metros. Ora oguitsootiomijanisonori pobetsicaganimositasase ora catsiri cantaca tsicana.Ira tsimiripague yapiro oguitsomositasa.

Náriro. Ora casangajengaro caninaropipënata tojai. María iritsiro Irásaropitiriantapari náriro iguitiquë Jesospobiriatantajari oguisi. (Mr. 14.3;Jn. 12.3).

Oisha.joríojegui itaquineri Tosorintsi caraicantaguetiro jorío te onganinate.Quirisito aisati ijita “Itiomijani

Glosario

Page 522: Nomatsiguenga bible   new testament

522

(Cordero deDios, Jn. 1.29) icamobicáintaipënabentajáiro ora acantagueti teonganinate. Aisati omagaro irasioisha caninaro: ibiti asimanchaguintsi, imasi iroonti cantacapachaca asi oja oba, ora ibatsacaninari iraagueri matsiguenga.Ainta basini animari caninari: baaca,cábara, paroma. Teni irine basinianimari caninari itaquineriTosorintsi.

Olibo (olivo). Ora anchato panguirintsiotimi cosamani, 200 osarini queroca300. Ora oguitso olibo caninaroperintsi aitinta tojai oguei. Ojitaaisati asaitona. CatingasatiquëJerosarén pini oguitoja ora jitachaMonte de Olivos cara aitipanguirintsisi. Yametaiga Jesos aisatiirogomere iáiguë yamanaiguë carapini anchatosi olibo. (Mt. 24.30;Mr. 14.26; Ir. 22.39; Irag. 1.12).

Omisantantatsiri (obispo, pastor). Iraobatacagaiguiri quemisantatsiri irabotoibiritari Quirisito.Yomisantaiguëri, yogometaiguëri,icomantëgotëri Quirisito.

Omitocoontatsiri. Sëraripague irayogaiguë iromitocotaiguëriquemisantatsiri cara yapatoibiritariQuirisito. Cara Irag. 6 ipaguetaiguëricoguitiachari iraperi.

Omoro játatsi tsomaguisonorinta(abismo). Omoro cara Tosorintsiyomingaiguëri ira camagari aisatiSatanás, itingomi camagarijegui.Aisati cara ini tsintsetinirosotocaiguënguitsine aiquenta(Yoniag. 9.1-2, 11).

Oquibe ibango Tosorintsi (templo).Cara Jerosarénquë yobetsiquëroSaromón ora oquibe pongotsi carayapatotaiga joríojeguiyamanocoiguiri Tosorintsi. Aique

pogomeriguetëngani. Aiqueyobetsicairo Sorobabé aique Erorisyobetsiquë basini. Omagaroposiacagantëri Quirisito.

Paresitina. Iguebatsite joríojegui.Pinetse Isirael, No. 3.

Pásicoa. Iroonti jiesita caraiquengaiguiro joríojegui jiraisonoricara Tosorintsi yomisotocaigairicara Ejípitoquë. Yógaiguëriitiomijani oisha, yoguëro iraraaomoroquë ibangopague. Carayapaiguëro pan te ine orapiponganta aisati cara yaagaiguëriibatsa oisha, yabisanaque ironomireTosorintsi, yogamaguëri itomiobatatsi omagaroquë pongotsi carate ine iraraa oisha (oraosiacagantëro iraraa Jesoquirisitoora agabisaicocái). Aique Moisésijocaiganaquero Ejípito,ibatacaganëri aiquero iroraiquëiguebatsite ipaiguëri Tosorintsi.

Patsagorontsi (lepra).Ocantocoquengani negaca cara iroroobatsaguiri matsiguenga. Oparintacaimasiquë matsiguenga arosatacatamasiri carari te ongatsite.Otojaiganaque, pogamagaguequeroibatsapaco matsiguenga, aisa ibaco,iguemita, iguetsi, omagaro. Jirai carate ine jompi ijitaiguë jorío carapoguimingatiri iribatsasetaga.(Pinetse iribatsasetaga).

Pentecosités. Iroonti jiesita irasijoríojegui cara icaninataigui caraitsongaiguëro yobibinguitiro tirigo.Yobetsiqui pan, ipaiguiri Tosorintsi,icarasiataiguëri ora cosecha. Te irapeirorai tirigo irooti cara ipaiguëriTosorintsi Irasi. Aiti Pásicoa aiquepabisë 50 cataguiteri, aro parepaPentecosités. Cara cataguiteriquëPentecosités pipoque Caninaro IsëreTosorintsi quemisantatsiriquë.

Glosario

Page 523: Nomatsiguenga bible   new testament

523

Quingabaguirentsi (parábola, ejemplo).Cara Jesos yogometaiguërimatsiguenga,guëneri iquenguitsatomotaiguëriquingabaguirentsiquë. Ora ocanti,Jesos igótacaqueri irogomere. Aintatojai iquemabecaro iguengabaguiretenta inguemaiguero ora yogomequeJesos. Ora quingabaguirentsipogometaiguëri matsiguenga ora irasiTosorintsi. (Mt. 13; Ir. 5.36).

Samariasati. Matsiguengatimaiguënguitsi Samariaquë. Samariairoonti poeboro, aisati quibatsiagangui Jorea aisati Garirea.Imaintobaca joríojegui aisatiSamariasati aroquenta jiraisonori irajorío te iranintacaguiri iraSamariasati iromitocoigueri carayobetsicairo ibango Tosorintsi.

Saroseo. Ira joríopague ijitaiguë te ineisëre matsiguenga,tsite Tosorintsi, quero icaniatai iracamatsi. Aisati yogomeantaiguë caracaninataque ira jorío inguemisantiroisanguenare Moisés, antagati. Te aisa

ingantima ibega bariseo carayametaiga tojaipague basini(Mr. 7.1-4) yabisëri Moisés. Ainta tojaisaseriroti irianti saroseo; aintasati tojaisaroseo casintaguetachari. (Irag. 23.8).

Saseriroti. Irianti sërari ira taguineriTosorintsi oisha queroca basinianimari: baaca, paroma, cábara.Aisati yamanocoqueri imatsiguengainibabentineri catingasatiquëTosorintsi.

Sharincabeni (in erno). Carairagáqueri Tosorintsi antagaisati irate inguemisantiri cara ingomantëtaiguëri aiquenta (Yoniag. 20.11-15).Cara Sharincabeniquë përosatiiratsipiriaque, cara pinicatsiringatagantsi; te ine cataguiteri,iroonti tsitiniri. Quero isotocaji irajátatsi cara.

Tenario. Quirequi coshori, ira iráquesërari cara itarobacaaque patirocataguiteri.

Tiberias. 1. Basini opairo angaareGarirea. 2. Opairo poeboroonamijaquë angaare Garirea.

Glosario