10 X 2014r.

Wybrać najbardziej interesującą myśl, którą poznaliśmy, opisać ją i napisać z jakiego powodu nam się najbardziej podoba i wybrać która nam się najmniej podobała i napisać dlaczego (niepotrzebna, bezsensu) + 3 pytania opisowe

- Liberalizm XX i XXI w. (J.Dewey, J.Keynes, K.Popper, I.Berlin, F.A.Hayek, A.Rand, R.Nozic, J.Rawls, R.Aron, R.Dahrendorf)- Komunitaryzm- Anarchizm- "Kryzysy nowożytności"- Darwinizm społeczno-polityczny- Szkoła rasowo-antropologiczna- Totalitaryzm (faszyzm włoski, narodowy socjalizm, bolszewizm)- Agraryzm- Populizm- Katolicka Nauka społeczna- Konserwatyzm XX wieku- Tradycjonalizm, fundamentalizm, kosmopolityzm, wielokulturowość

Doktryna polityczna (łac. doctrina) naukowe ujęcie różnych form myśli politycznej, uporządkowane poglądy w sposób naukowy

- wysoki poziom teoretycznej ogólności- wysoki poziom wewnętrznego uporządkowania- usystematyzowany zbiór poglądów (państwo, geneza p., cele i funkcje, władza, typy władzy, prawo, człowiek a państwo)

Ideologia polityczna- zbiór poglądów zwierających katalog preferowanych wartości oraz zasad postępowania w odniesieniu do sfery życia politycznego. Jest podstawą działań politycznych. Krytyczna w odniesieniu do istniejącej rzeczywistości, kształtuje grupowa świadomość polityczną i mobilizuje do działania.

Doktryna- historycznie uwarunkowany zbiór poglądów wyjaśniających zasady powstania, organizacji i funkcjonowania państwa oraz wskazujących cele stojące przed państwem i prawem. (NAUKOWE UJĘCIE)

Nauka pełni funkcję opisową i wyjaśniającą.

Państwo, polityka, władza

- Geneza państwa- Cele i funkcje państwa - Wolność - prawa

Cel państwa- przyszły, wyobrażony, opisany i pożądany stan danego państwa

Funkcje państwa- określone formy aktywności, działania podejmowanymi po to by osiągnąć wcześniej wskazane cele

Według naukowców nowożytność zaczęła się w momencie kiedy pewien człowiek napisał i udowodnił, że ludzie są rozumni.. ->

Thomas Hobbes (1588-1679),

"Lewiatan"- państwo, jako formuła racjonalnego samookreślenia.

Człowiek (realny):

• nienasycone pragnienie bogactw i zaszczytów (egoizm), solipsyzm (ja sam, każdy zamknięty jest w świecie indywidualnych doznań, każdy sam odbiera świat)

• nieustanny strach przed niebezpieczeństwami i śmiercią

• jest istotą rozumną

Stan natury:

• absolutna wolność

• uprawnienia a nie obowiązki

• subiektywizm w wymierzaniu sprawiedliwości

• "życie człowieka jest samotne, biedne, bez słońca, zwierzęce i krótkie"

"Człowiek człowiekowi wilkiem" - "Homo homini lupus”

Nazwał swoją książkę "Lewiatan" od mitycznego potwora który pożerał mniejsze istoty czyli państwo to taki potwór pochłaniający wszystko i wszystkie jednostki.

ludzie kochają wolność, ale zrezygnowali z całkowitej wolności (racjonalna decyzja) po to aby stworzyć państwo, ludzie zrzekają się swojej wolności aby wybrać człowieka który będzie rządził państwem i zapewni im bezpieczeństwo. (ludzie nie czuli tego w stanie natury, najważniejsza wartość)

• Umowa społeczna: wynik racjonalnej kalkulacji, indywidualnej decyzji (jestem wolny tylko inaczej) jednostronna- niepodzielność władzy suwerena

• Idea prawa: wola suwerena miarą prawa (absolutyzm lub anarchia)

• wolność: nie wyklucza konieczności, tam gdzie nie ma prawa wolność przeradza się w dowolność

• zasady funkcjonowania społeczeństwa: spokój, dotrzymywanie umów, przestrzeganie prawa

Jean Jacques Rousseau (1712-1778) "Umowa społeczna" 1762

• Stan natury- stanem pokoju i harmonii

• Państwo jako wynik umowy "słabych ma zabezpieczać przed uciskiem a ambitnych powściągać"; konsekwencja klęsk żywiołowych; rozwoju cywilizacji, powstania rodzin i własności prywatnej

• Umowa, jako "forma zrzeszenia, która by broniła i chroniła całą siłą wspólną osobę i dobra każdego człowieka i przy której każdy łącząc się ze wszystkimi, słuchałby jednak tylko siebie i pozostał równie wolnym, jak poprzednio"; zgodna z ludzkim poczuciem sprawiedliwości

• Egalitaryzm

Różnice między Hobbsem a Rousseau:

• postrzeganie natury człowieka (Hobbs: każdy chce jak najlepiej dla siebie, Rossue: ludzie są równi i mają tego świadomość, wszyscy są życzliwi i nie są egoistycznie nastawieni do siebie)

ludzie pomyśleli że jak wspólnie się zorganizują to lepiej im będzie działać (np. przed nieszczęśliwymi przypadkami). Ludzie umawiają się w sposób racjonalny, że trzeba powołać do życia państwo, ale nie chcą zrzekać się swojej wolności. Szukają sposobu na znalezienie władzy żeby mieli poczucie że są całkowicie wolni i że oni podejmują decyzję (suwerenność ludu) -> zasada większości głosów.

• Zasada suwerenności ludu (niezbywalna)

• suwerenność ludu jest niepodzielna

• wola partykularna (namiętności)- wola rzeczywista (rozum)

• Wola większości- zwykła wola

• Wola powszechna- "ogół chce dobra" wyłączność prawodawcza ludu, też wola większości ale w takiej sytuacji w której w tej całej procedurze podejmowania decyzji ludzi którzy głosują, głosują myśląc także o dobru wspólnym, a nie dobru własnym

• ktokolwiek odmówi posłuszeństwa woli powszechnej, będzie do tego zmuszony przez całe ciało, co nie oznacza nic innego, jak to, że będzie zmuszony do wolności"

• Wolność naturalna zmienia się w cywilizowaną, zapewnia równość wszystkich ludzi

• Konieczne wychowanie obywatelskie

• Dobro wspólne- moralność publiczna- miłość do ojczyzny- charakter narodowy

Jeżeli ktoś się nie zgodzi z wolą powszechną to należy go do tego zmusić (oksymoron- zmuszenie do wolności)

Wykład 17 X 2014r.

J. Locke – koncepcja klasycznego liberalizmu politycznego. Koniec XVIIw.

Opis własny

Koncepcja umowy społecznej – ludzie racjonalnie postanowili powołać do życia państwo.

Według Locke’a harmonia natury jest stanem dobrego życia, pokoju. Głosił także hasła utylitarymu (zasada użyteczności) mówiąc, że racjonalny człowiek chciałby czynić dobro, ma to w naturze. Chodzi, więc o to, że przy organizacji państwa trzeba przynieść maksymalnie dużo dobra maksymalnie wielu osobom. Wyszedł także z założenia, że ludzie z natury są równi i wolni i wszyscy zdają sobie z tego sprawę. Był przeświadczony, że w stanie natury człowiek ma pewien katalog przyrodzonych praw:

1. prawo do życia2. prawo do wolności3. prawo do majątku4. prawo do wymierzania sprawiedliwości na własną rękę tym co naruszają kogoś wolność.

Prawo własności według niego to prawo do władania swoim życiem. Prawo do życia wolności i majątku można traktować jako jedno prawo do życia.

Państwo ludzie utworzyli po to, aby ktoś w sposób obiektywny i bezstronny wymierzał sprawiedliwość. Stąd na rzecz władzy, ludzie zrzekają się 4 prawa czyli tego do wymierzania sprawiedliwości. 3 pierwsze nadal są ich. Władza według niego, więc nie może ograniczać tych 3 pierwszych zasad bo są one przyrodzone.

John Locke zarysował ustrój państwa, którym istnieje trójpodział władzy. Powiedział, ze aby utworzyć dobre prawo to konieczna jest władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza i władza stosunków zagranicznych. Postulował także o tolerancję religijną, każdy człowiek jest indywidualnością, każdy jest rozumny i z powodzeniem będzie mógł wykorzystać swoją wolność. Bo dobro wspólne tej koncepcji równa się sumą dóbr poszczególnych jednostek.

24 X 2014r.

Cherles Louis Montesquieu (1689-1755), monarchia konstytucyjna, liberalizm arystokratyczny „O duchu praw”Slajd:- Relatywizm: „duch praw” – różny w różnych państwach (trzeba dopasować odpowiedni ustrój do odpowiedniego państwa),- racjonalizm – historyzm, nie ma jednego modelu prawa,- cel państwa: polityczna wolność obywateli – możliwa tylko w państwie praworządnym,

- wolność to bezpieczeństwo: faktycznie lub poczucie bezpieczeństwa „prawo czynienia tego na co ustawy pozwalają- wolność polityczna „nie polega na tym żeby robić to co się chce, ale na tym, by móc czyni to, co się powinno chcieć czynić” (na pytanie co chcemy chcieć powinno nam mówić prawo stanowione)- bezpieczeństwo jest możliwe tylko w ustroju realizującym zasadę umiarkowaniaOpis własny:Monteskiusz uznawał, że poczucie bezpieczeństwa jest najważniejsze w życiu człowieku. Stwierdził, że jeśli czujemy się wolni czując się bezpiecznie. Według jego nie ma uniwersalnego ustroju, który by uszczęśliwiał ludzi na całym w świecie natomiast po wielu badaniach, że można uznać, że są 2 zasady na, których można budować każdy ustrój:- zasada „złotego środka”- zasada trójpodziału władzy

Systematyka ustrojów według: natury rządu i zasady działania: ustroje:Monarchiczny – despotyczny – republikańskiObroną przed despotyzmem jest podział władzy i systemu hamulców wewnątrz i pomiędzy władzami:Władza prawodawcza: dwuizbowy parlamentWładza wykonawcza: monarcha i mianowani przez niego ministrowieWładza sądownicza: wybierane na krótkie kadencje niezawisłe trybunałyWszystkie 3 władze miały się uzupełniać, kontrolować, hamować)Ważna rola dobrych obyczajów.

Beniamin Constant (1767-1830) - Główny przedstawiciel liberalizmu gospodarczegoSlajd:Podstawa państwa: liberalizm gospodarczy;Wolność – własność: „Panująca potrzeba jest nie tylko wolność, lecz niezależność materialnej egzystencji, bez której inteligencja, mimo częściowych wysiłków i przejściowych sukcesów, jest zawsze zagrożona ponownym popadnięciem w niewolę” – homo oeconomicus- legitymacja władzy: wykształcenie- Podstawowy cel państwa: zapewnienie wolności własnościWolność – to wyzwolenie od przymusu i bezprawia

- to prawo do wyboru i korzystania ze swoich praw- „wolność starożytnych” (nazywana wolnością „do”), wolność prywatna (nazywana wolnością od) „wolność nowożytnych” - czynniki zmieniające postrzeganie sfer wolności ) ludność, terytorium, zmiana systemu społecznego, rozwój handlu)Opis własny:Wolność starożytnych – przypomnienie wolności obywatelskiej w starożytnych demokracjach. Taki obywatel przyjeżdżał na spotkania, gdzie długotrwale omawiano istotne sprawy dla państwa. Wolność DO podejmowania decyzji we wszystkich sprawach państwa

Wolność prywatna –większość wolnych obywateli w liberalnych demokracjach zajęło się tworzeniem własnego interesu często międzypokoleniowego. Taki obywatel przyzwyczaja się do tego, że sam podejmuję decyzję i sam ponosi ich konsekwencję. Dlatego ludzie pomyśleli, że chcą mieć taką płaszczyznę życiową OD, której wyłącza się ingerencję państwa dopóki nie złamią prawa. To, że ludzie

byli tak zajęci swoimi interesami sprawiło także, że demokracja bezpośrednia przeobraziła się w demokracje pośrednia, przedstawicielską bo ludzie nie mieli czasu na sprawy kraju.

Wolność nowożytnych to umiejętnie połączenie wolności starożytnych z wolnością prywatną, osobistą.

„Wolność to nic innego jak doskonała niezależność”Granicą władzy jest indywidualność i autonomia jednostek „wola narodu nie może uczynić tego, co nie jest sprawiedliwe”Odrzucenie zasady pełnej suwerenności luduPodział władz (system parlamentarno – gabinetowy):- reprezentacyjna trwała,- reprezentacyjna władza opinii,- władza królewska,- władza wykonawcza,- władza sądowa,- władza municypalnaCo dotyczy jednostek – zostawmy jednostkom

Constant twierdzi, że jest taka sfera w, którą powinno państwo nie ingerować jeśli nie łamiemy prawa. Jednak trudne jest ustalenie owej granicy. Granicy między tym co prywatne i publiczne.

Jeremy Bentham (1748 – 1832)

Panopticon (gr. Pan = wszystko; optikos = widzieć)Panoptikon albo Dom Nadzoru opisujący ideę nowych zasad budowy wszelkich zakładów, w których wszelkiego rodzaju osoby winny znajdować się pod nadzorem, w szczególności więzień, ale też aresztów, fabryk, warsztatów, przytułków, lazaretów, manufaktur, szpital, domów wariatów i szkółSlajd:Empiryzm, utylitaryzm (pożyteczność, przyjemność)- „zasada największej użyteczności, zapewnienie jak największego szczęścia dla jak największej liczby osób” – życzliwych ludzi- hedonizm etyczny – to co dobre jest przyjemne, zło powoduje przykrość- człowiek jest życzliwy,- atomizm społeczny – indywidualizm – dobro wspólne, jako suma dóbr indywidualnych osób. Im więcej będzie szczęśliwych jednostek tym bardziej szczęśliwe będzie całe społeczeństwo.Opis własny:Koncepcja idealnego więzienia (Panoptikonu) w, której więźniowie nie mogli widzieć, że są obserwowani, mieli być oddzieleni rodzajem weneckich luster. Według niego bojąc się tego, że są obserwowani, podejrzewając to nie będą popełniać zbrodni. Tak samo w szkole można byłoby tak zrobić salę w, której nigdy nie wiemy czy ktoś nas obserwuję dlatego cały czas byśmy się pilnowali.

Dla Benthama wolność oznacza odczuwanie przyjemności. Jednak dodaję do tego zagadnienie etyczne, tylko czyniąc dobro według niego czujemy przyjemność. Mimo, że często wydaję nam się inaczej.

Liberał wychodzi od dobra jednostki dochodząc do dobra ogółu. Konserwatysta często na odwrót. Musimy się czasem zrzec własnego szczęścia dla dobra ogółu.

Utylitaryzm jako zasada działania władzy, państwa, prawa, skutecznej polityki:- racjonalne ustawodawstwo („prawo jest racjonalne wtedy, gdy jest użyteczne, użyteczne wówczas , gdy zapewnia bezpieczeństwo, obfitość posiadania, równość- Parlament jako strażnik wolności,- system demokratyczny, jako gwarant wolności – powszechne wybory, wolna konkurencja- ważna edukacja społeczeństwa.Wykład 7 XI 2014r.

John Stuart MillJohn Stuart Mill (1806-1873), demoliberalizm, liberalizm społecznySlajd:- Wolność, indywidualizm, prymat jednostki nad społeczeństwem – ale też obowiązki wobec społeczeństwa, nie wszystkie jednostki są z natury dobre,- Szczęście to nie dobra materialne a wiedza, poczucie dobra i piękna – tego nie można osiągnąć izolując się od społeczeństwa,- największe zagrożenie: „zbiorowa mierność, tyrania większości, tyrania władzy, tyrania opinii” – obroną przed tyrania – podniesienie poziomu intelektualnego społeczeństwa, edukacja- społeczeństwo to nie prosta suma jednostek,- wolność słowa i dyskusji, jako gwarancja docierania do prawdy – prawda nigdy nie jest raz na zawsze ustalona- Państwo, jako stróż indywidualnych interesów jednostek – stróż własności,- Gwarancja wolności instytucjonalnej: władze przedstawicielskie, z reprezentacją wszystkich grup społecznych – w sytuacji zagrożenia wolności państwo może interweniować- nadmierna pomoc socjalna demoralizuje- zakaz dyskryminacji kogokolwiek, Jedyną granicą indywidualnej wolności jest „nie czynienie szkody nikomu innemu”- prawa kobietMój opisJeden z pierwszych obrońców praw kobiet oraz praw zwierząt. Był wielkim miłośnikiem mądrości, twierdził, że nie jest ważne bogactwo a wiedza, którą się posiada, czy może ktoś odmienić dobro od zła i piękno od brzydoty. Powątpiewał w idee, że wszyscy ludzie są rozumni. Twierdził, że w każdym systemie demokratycznym człowiek może podlegać: tyranii władzy, tyrani opinii i tyranie większości. Twierdził, że człowiek podporządkowuję się współczesnym trendom, typowym zachowaniom, typowemu myśleniu. I twierdzi, że jedyną obroną przed tymi 3 tyraniami jest całkowita wolność słowa i dyskusji bo inaczej ludzie nie zorientują się co jest prawdą, co złem itp. Optymistycznie założył, że ludzie będą chcieli dyskutować i tych istotnych sprawach. W liberalizmie w przeciwieństwie do anarchizmu wskazuję się granicę wolności człowieka, jednak nie jest ona jednoznacznie określona.

Alexis de TocquevilleAlexis de Tocqueville (1805-1859), „o demokracji w Ameryce”, „Dawny ustrój i rewolucja”Liberalny konserwatysta – konserwatywny liberał

Slajd:- Demokracja – równość szans – nie równość faktyczna,- społeczeństwo to zintegrowany wewnętrznie system – to system powiązań i wpływów- w liberalizmie może wystąpić zanik posłuszeństwa i autorytetów – każdy siebie traktuje jako najwyższy autorytet, tryumf przeciętności,- kult indywidualności może prowadzić do egoizmu i izolowania się od innych ludzi,- demokracja może przerodzić się w demokratyczny despotyzm,- Centralizacja jako „demokratyczny instynkt” – jednostki pozostawione same sobie, „zatomizowane”, w chwili zagrożenia szukają oparcia w państwie,- obroną: praworządność i gwarancja wolności politycznej: praktyka swobodnego stowarzyszania się i wolna „oświecona” opinia publiczna, wolna prasa, demokracja lokalna,- rola obyczajów i religii (bo nie wszyscy są w stanie rozwinąć się intelektualnie): „Religiom nie uda się odwieść ludzi od kochania się w bogactwie – mogą natomiast skłonić ich do bogacenia się w sposób uczciwy”- ważna rola „ciał pośredniczych” miedzy jednostka a państwem i demokracji lokalnej – społeczeństwo obywatelskieOpis własny:Popłynął do Stanów Zjednoczonych i był bardzo zafascynowany tym systemem. Jednak już zobaczył kilka minusów w tym systemie demokratycznym. Jego koncepcja to jedna z pierwszych, którą określamy konserwatywnym liberałem. Zastanawiał się nad różnicami pomiędzy indywidualizmem a egoizmem. Jeśli jednak człowiek za bardzo się skupi nad sobą i swoją rodziną to indywidualizm zamienia się w egoizm. Jeśli ludzie, więc mogli dobrze funkcjonować w systemie demokratycznym, w muszą ograniczyć swój egoizm i uczestniczyć w różnych stowarzyszeniach itp. Nie ma dobrego społeczeństwa demokratycznego bez społeczeństwa obywatelskiego (czyli nie ma dobrej demokracji bez licznych form współdziałania ludzi, aktywności jednostek w ramach różnych stowarzyszeń i zrzeszeń). Podkreślał także rolę religii w życiu człowieka.

Konserwatyści:

Edmund BurkeEdmund Burke (1729-1797)Ewolucyjny konserwatyzm, „Uwagi na temat rewolucji francuskiej”(lac.) conservare – zachowywać, dochować zmianSlajd:- krytyka rewolucji – „zbrodnicza i złowróżbna”- „duch nowinek jest atrybutem małych charakterów i ograniczonych głów”- krytyka oświeceniowej koncepcji racjonalnej natury człowieka, liberalnej wolności- naród jako organiczna całość, określona przez tradycję „klauzula wiecznego społeczeństwa” – konglomerat okoliczności, dyspozycji, zwyczaje, ukształtowane przez wiele wieków- antyindywidualizm – ważna rola „przesądów” – praktyki życia – zgubna rola „teorii politycznych” – polityka w oparciu o doświadczenie,- odrzucenie koncepcji umowy społecznej. Legitymacja władzy nie wywodzi się z umowy. Jej źródłem powinien być autorytet. Władza uznana przez społeczeństwo to władza wobec której obywatele czują lojalność i która darzą czcią na wzór czci jaką dziecko czuje wobec rodzica. - Trwały porządek moralny oraz społeczny – zasada religijnej etyki społecznej- wspólnotowy wymiar życia ważniejszy od jednostkowego

- hierarchia wskazania i uzasadniona- ważna rola autorytetów – zasada legalizmu,- zasada pragmatyzmu politycznego – rozum- praktyczny – rozum teoretyczny

Opis własny:Konserwatyzm zakłada, że nie zawsze wszyscy ludzie są rozumni, że ważne jest przekazywać z przeszłości to co dobre. Krytyk rewolucji francuskiej, tego, że ludzie odrzucili cała tradycje w momencie. Klauzula wiecznego społeczeństwa – oznacza powiązanie tradycją przeszłych, teraźniejszych i przyszłych pokoleń. Podporządkowanie się wartością wywodzących się z tradycji.Używał wielokrotnie sformułowania „przesądy” nie w dzisiejszym rozumieniu, przekonanie o czymś bez przemyślenia inaczej można to nazwać „przedsądem”. Przed poznaniem czegoś już to sądzimy. Jako jeden z pierwszych twierdził, że bardzo ważna jest we władzy moc autorytetu.

Joseph de Maistre (czyt. Mestr)

Joseph de Maistre (1753-1821)Slajd:- krytyka oświecenia- filozof – rzecznik anarchii i zgubnego indywidualizmu,- rewolucja, jako zło, kara za grzechu,- indywidualny człowiek jest bezradny i nieszczęśliwy – najważniejsze wspólnoty- „wolność to frazes”, „demokracja to parodia społeczeństwa”- naturalna jest hierarchia i silna władza, umowa społeczna to mit (odwołania do św. Augustyna, Platona)

Opis własny:Demokracja jest frazesem, najważniejsza w życiu jest tradycja, dobre obyczaje, papież, wspólnota Ultramontanizm – zakłada zjednoczenie państw europejskich pod przewodnictwem papieżaChciał aby państwa tożsame kulturowo współpracowały. Tradycjonalista o charakterze teokratycznym.

Georg Hegel Georg Hegel (1770-1831) – idealizm obiektywnySlajd:- „co jest rzeczywiste jest rozumne, co rozumne jest rzeczywiste”,- filozofia dziejów,- państwo jest wcieleniem wolności, wolności uświadomionej- jest celem samym w sobie,- każdy naród ma do wypełnienia misję dziejową – realizowanie interesów „ducha światowego- zależności przyczynowo-skutkowe,- narody historyczne i niehistoryczne,- wolność uświadomiona,- historia państw- wcielenie wolności

Opis własny:„Wolność to uświadomiona konieczność”

Drugi po Platonie idealista obiektywny. Zakłada on, że perfekcyjnym światem jest świat idei. Uznał, że tylko w państwie człowiek może być wolny i szczęśliwy, państwo jest wartością autoteliczną (odpowiedzialną jedynie przed samym sobą). „Człowiek może być przykuty do skały a sęp będzie szarpał jego wątrobę” to i tak może czuć się wolnym umysłowo. Podzielił narody na: historyczne i niehistoryczne.

Liberalizm XX i XXI wiekuSlajd:- kryzys w okresie międzywojennym,- powojenna krytyka totalitaryzmu (społeczeństwo otwarte, pluralizm wartości, Wolnorynkowa gospodarka,- 1.70. – państwo dobrobytu vs. Libertarianizm,- liberalizm po zimnej wojnie,- liberalizm w dobie kryzysów XXI wiekuLewicowy liberalizm okresu międzywojennego:Pragmatyzm: wspólnota, dobro wspólneJohn Dewey (1859-1952):- rozumność- skuteczność-pragmatyzm- społeczeństwo, jako pluralistyczna zbiorowość nie jest antytezą indywdualności, człowiek ma naturę społeczną,Johm Mayard Keynes (1883-1946)- sprawność ekonomiczna państwa, sprawiedliwość społeczna, wolność indywualna- odejście od państwa laissez-faire,- odrzucenie attyki purytańskiej (cnoty wyrzeczeń i oszczędności – socjalizacja inwestycji: ingerencja państwa nie w własność, ale w wydatki i popytOpis własny:Purytanizm (ciężka praca i bogacenie się nie aby wszystko skonsumować, ale oszczędzania, dlatego, że jest to dobra cecha, jest to sens życia). Liberalna reakcja na totalitaryzmSlajd:Karl Popper (1902-1994r.)- krytyka historyzmu (odrzucenie dualizmu faktów i norm), krytyka utopii,- potępienie ducha plemiennego, wykluczającego indywidualną odpowiedzialność- społeczeństwo otwarte- indywidualna odpowiedzialność, niezależność myślenia,- mechanizm powstrzymywania „złych rządów” Ważne w demokracja: Nie to „kto ma rządzić” a „jak nie dopuścić do złych rządów”Opis własnyJeden z największych myślicieli XX wieku. Pracował nad tym co zrobić żeby nigdy nie wrócił system totalitarny. Według niego ludzie dopuścili do takiej tragedii jakie działy się na wojnach, gdyż twierdzili, że jednostka nie mogła nic zrobić, postawy typu, „ja wykonywałem tylko rozkazy” itp. Twierdzi, że zło jest zawsze złem, nie ma zasady „cel uświęca środki”. Człowiek zawsze odpowiedzialny jest za swoje czyny. Nazwał to krytyką historycyzmu. Społeczeństwo otwarte – społeczeństwo złożone z jednostek otwartych na innych ludzi, z takich jednostek, które w każdy

momencie życia są otwarte na poglądy innych ludzi). Twierdzi, że ludzie za dużo myślą o tym jakie cechy powinien mieć dobry przywódca a powinni myśleć czego nie powinni aby nie dopuścić do złych rządów. Twierdził, że znacznie częściej powinniśmy wybierać rządzących.Isaiach Berlin (1909-1997), dwie koncepcje wolności:- pluralizm wartości- dwie sfery wolności, wolność pozytywna – wolność negatywnaOpis własny:Podzielił wolność na :- negatywna - - pozytywnaLiberalizm w obronie wolnego rynku

Ludwig von Mises (1881-1973)- wolny rynek, jako wyraz rozumności człowieka, krytyka socjalizmu, jako systemu irracjonalnego. Konieczność istnienia „filozofii rynku”

Milton Friedman (1912-2006)Państwo, jako stróż dobrowolnej współpracy jednostek, tworzyć tylko „reguły gry”/„Bez wolności ekonomicznej nie ma wolności politycznej” - wolność i własność umożliwiają „wolny rynek” idei.

Friedrich August von Hayek (1899-1992)„Droga do zniewolenia”, „Konstytucja wolności”, „Kontrrewolucja nauki. Studia nad nadużywaniem rozumu”Slajd:- odrzucenie podziału instytucji społecznych na naturalne i sztuczne,- krytyka planowania,- wolności jednostki – niepodlegania arbitralnej woli innych „Nasza wiara w wolność, nie opiera się na możliwych do przewidzenia w danych okolicznościach konsekwencjach, lecz na przekonaniu, iż uwolni ona więcej sił dla dobra niż dla zła”.- jedyny przymus: w obronie wolności,- rządy prawa wynikającego z ewolucji społeczeństwa – duża rola tradycji i obyczajów- wolny rynek, jako najdoskonalsza forma życia gospodarczego – wolna konkurencja cen i jakości życiaOpis własny:Zakwestionował on podział instytucji na sztuczne i naturalne. Stwierdził, że najlepsze instytucje są pośrednie. Żeby zobrazować tą pośrednią ścieżkę tworzenia instytucji opowiadał o łące. Na jednej stronie łąki jest osiedle a na drugiej sklep. Każdy ją omijał jednak jedna osoba wreszcie skróciła sobie drogę. Za nią poszli inni i powstała tam ścieżka. Mówi to, że liberałowie myślą o sobie (chciał skrócić drogę dla siebie) a mimowolnie ułatwił innym drogę bo rozpoczął ścieżkę.

Wykład 21 XI 2014r. przepisać

Wykład 28 XI 2014r.Liberalizm socjologów

Raymond Aron (1905- 1983):Slajd:- Liberalizm to swoista „gra społeczna” między rządem i partiami politycznymi a związkami zawodowymi i małymi grupami nacisku – reguły tej gry znane i przejrzyste; wolna konkurencja i pluralizm opinii,- wolność nie jest taka sama wszędzie- jest efektem społecznych gier,- o sukcesie myśli liberalnej decyduje skuteczna walka z mitami intelektualistów, lewicy, rewolucji, historycznej konieczności

Opis własny:Podkreślał, że liberalizm jest jedyną pokojową odpowiedzią między ludźmi, którzy dyskutują o tym jaka ma być ich wolność. Twierdzi, że „wolność nie jest taka sama wszędzie”. Liberalizm to jedyna gra społeczna dla wszystkich, jednak wynik tej gry jest różny w różnych społeczeństwach. Najwięcej zła na świecie przyniosła wiara w pewne mity, uznanie, że coś się wydarzyło bo musiało się wydarzyć, że jak są nierówności to musi by rewolucja itp. Ludzie nie powinni w to wierzyć, są takie sprawy, które są poza nimi. Ludzie mówią, że jednostka często nic nie może zrobić i Aron twierdzi, że jest to wielki błąd. Jednostka może ustalić z innymi jak chce żeby wyglądała jego wolność

Ralf Dahrendorf (1929-2009)Slajd:1. Każde społeczeństwo w każdym momencie podlega procesom zmiany – zmiana jest wszechobecna2. W każdym społeczeństwie i w każdym momencie występuje niezgoda i konflikt spowodowany między tymi, którzy chcą więcej możliwości wyboru a tymi, którzy domagają się więcej uprawnień – konflikt społeczny jest wszechobecny,3. Każdy element w społeczeństwo przyczynia się do jego dezintegracji i zmiany,4. Każde społeczeństwo opiera się na przymusie stosowanych przez jednych jego członków w stosunku do innych = każde społeczeństwo ma dwa obliczaPluralizm i wolna konkurencja idei, jako najskuteczniejsza metoda pokojowego rozwiazywania konfliktówLiberalizm zapewnia wolność, efektywność i spójność społeczną

Opis własny:Podstawowym źródłem konfliktów w społeczeństwie bierze się z tego, ze niektórzy ludzie chcą mieć coraz więcej wolności a inni chcą mieć więcej uprawnień. Jedni chcą mnie ingerencji państwa, drudzy znowu chcą mieć pomoc państwa w większości aspektów państwa. Jest to konflikt nierozstrzygalny.

Komunitaryzm:Slajd:- tradycja: Arystoteles, św.Tomasz, A. Tocqueville- waga wspólnoty,- rola tradycji,- dobro wspólne, nie jako suma dóbr jednostkowych,- decentralizacja polityczna,- wzrost partycypacji obywatelskiej,

- prawa i obowiązki obywateli,- społeczeństwo obywatelskie

Opis własnyKomunitaryści uważają, że dobro wspólne, nie jest „sumą dobra poszczególnych jednostek” tylko występuję jako całość. Próbują oni połączyć pojęcia liberalnej wolności i dobra wspólnoty.

Alasdair Maclntyre (czyt. Makintajer)Slajd:- krytyka nadmiernego indywidualizmu,- krytyka zaniku poczucia obowiązku wobec wspólnoty,- podkreślenie roli tradycji i wypływającej z niej moralności, - współzależność między ludźmi,- dobro jednostki jest zależne od wspólnoty,- ważne kształtowanie wspólnotowej tożsamości – cecha naturalna

Opis własny:Podkreślanie roli tożsamości grupowej dla formowania tożsamości jednostkowej danego człowieka. Jeżeli nie będzie dobrej wspólnoty to człowiek nie będzie szczęśliwy z tego powodu, że człowiek chce z natury należeć do jakiejś grupy, wspólnoty.

Michael Walzer:Slajd:- indywidualizm oznacza „zimne” instytucje- bardzo duża, pozytywna rola wspólnot lokalnych,- pluralizm wspólnot i wartości- zagrożenia związane z mobilnością ludzi i hegemonią rynkuOpis własnyJeśli nie określi się, że w demokracji nie określi się, że wszystko jest dla wspólnoty to powstaną tzw. „zimne instytucje”.

Amitai Etzioni:Slajd:- więzi wspólnotowe,- wspierając porządek społeczny gwarantujemy możliwość realizacji indywidualnej autonomii (złota zasada Etzioniego),Opis własnyJeżeli nie będzie porządku wspólnotowego i społecznego to nawet jeżeli w prawie zapiszę się o wolności to nikt tej wolności nie będzie przestrzegał. Podkreślił, że wolność jest ważna jednak nie będzie jej bez wspólnoty.

Michael Sandel:Slajd:- rola dialogu, współpracy i negocjacji miedz y ludźmi,

- rewitalizacja instytucji społeczeństwa obywatelskiego,- realizacja wolności pozytywnej – wzrost aktywności obywatelskiejOpis własny:Pisał dużo o sile wspólnoty. Twierdził, że nie jest istotna sytuacja materialna wspólnoty a, że najważniejsze są więzi społeczne, poczucie przynależności. Twierdził, że oprócz wolności prywatnej ważna jest także wolność obywatelska. Nie ma dobrej wspólnoty bez społeczeństwa obywatelskiego a nie ma społeczeństwa obywatelskiego bez poczucia wspólnoty.

Charles TaylorSlajd:- „jak wiele wspólnot potrzeba w demokracji?”- Społeczeństw i państwo w ujęciu holistycznym,- jednostka zależna od rozwoju cywilizacji a ta, od wspólnego wysiłku wspólnotyOpis własny:Podkreślał, że im więcej wspólnot powstanie tym demokracja będzie bardziej stabilna. Holizm – ujęcie całościowe np. kosmetyka holistyczna. Komunitaryści zawsze traktują społeczeństwo w sposób holistyczny.

Anarchizm

„Anarchizm to nazwa praktyki i teorii życia, według, której społeczeństwo nie posiada żadnego rządu. W takim społeczeństwie harmonia zagwarantowana jest nie przy pomocy prawa lub posłuszeństwa jakiemuś autorytetowi, lecz dzięki porozumieniu zawartemu na zasadzie wolności między różnymi grupami terytorialnymi i zawodowymi, utworzonymi w celu produkcji nieskończonej różnorodności potrzeb i aspiracji cywilizowanych istot”

Piotr Kropotkin

Źródła anarchizmu:- wolnościowa natura człowieka- wzory życia społeczeństwa prymitywnych,- Oświecenie i Rewolucja FrancuskaCzłowiek – dobry – uwikłany w manichejski świat homo faber – homo ludens (człowiek wypełniający swoje obowiązki w strukturze społecznej – człowiek kreatywny, który bawi się życiem i ukierunkowuje swoje życie według tego co go cieszy)Władza – nienaturalna, przymusowa, ograniczającaPaństwo – sztuczne, hierarchiczne, niewolni i unieszczęśliwia ludziDemokracja – nielogiczna, może bardziej niewolić od ustrojów niedemokratycznychReligia, partie polityczne, tradycja, prawo – narzędzia niewolenia człowieka

Anarchista walczy z państwem ponieważ z każdym państwem wiążę się władza. Władza zaburza z człowieku jego naturalne dobro.Manicheizm – oznacza wizję świata w, którym nieustanie walczą ze sobą dwie siły: dobro i zło.Demanarchia – model demokracji statystycznej, w takiej formie demokracji określa się jakie grupy społeczne funkcjonują w danym państwie i z takiej grupy losuje się przedstawiciela.

Wolność – bezgraniczna, absolutna realizacja wolności negatywnej i pozytywnejSpołeczeństwo – naturalna harmonia pomiędzy przyrodą a człowiekiemDobrowolność umów – mutualizm (społeczeństwo mutualistyczne- gwarantystyczneRówność i sprawiedliwośćIdea zmiany – pokojowe i rewolucyjne (przemoc uzasadniona siłą państwa),

William GodwinSlajd:„Rozważania dotyczące sprawiedliwości politycznej”- wolność, indywidualizm, szczęście,- Chaos społeczny, jako podstawa kreacji wolności – inspiruje do poszukiwań nowych dróg; „rozbudza umysł, uruchamia energię i inicjatywę społeczną”- uspołecznienia własności,- „wolne szkoły”- rewolucja moralna- samodoskonalenie (pół godziny pracy dziennie, jeśli pracujemy więcej to nie mamy czasu na samodoskonalenie)Opis własny:Z chaosu rodzi się kreatywne myślenie.

Max StirnerSlajd:„Jedyny i jego własność”- Indywidualizm „najkrańcowniejszy”- krytyka państwa, władzy religii, własności oraz Boga, rodziny,- postulat zniesienia państwa i utworzenia „zrzeszenia egoistów”- jednostka ma prawo zaspakajać swoje najbardziej skrajnie egoistyczne potrzeby,- zmiany wprowadzone w drodze „buncie jednostek egoistycznych” niezadowolonych z samych siebie- krytyka prawa (traktowanego, jako symbol przemocy państwa i „iluzji” równości wobec prawa- warunek szczęścia – nieograniczona wolność- własność, jako władanie siłą i rozporządzanie swoją wolą- wszelkie więzi międzyludzkie są złeOpis własny:Każde dla siebie powinien być panem. Powinien działać według swoich pragnień, nawet tych najbardziej egoistycznych.

Anarchizm indywidualistycznyPierre Joseph ProudhonSlajd:- wolność – równość – sprawiedliwość- mutualizm- krytyka własności prywatnej (jedynie dopuszczalna własność spółdzielcza uzyskiwana w wyniku pracy,

- system wymiany towarowej,- zmiany systemowe wprowadzone w sposób pokojowy (przeciwnik rewolucji i strajków,- prawo powinno być zastąpione dobrowolnymi umowami,- likwidacja sadownictwa – dobrowolność w poddawaniu się karze- pozytywna rola rodziny,- studium przejściowe – ustrój federacyjny- krytyka władzy i rządzenia

Anarchizm kolektywistycznyMichaił BakuninSlajd:- wolność absolutna „nie można pozbawić cząstki wolności nie niewoląc całkowicie”- władza demoralizuje wszystkich,- kolektywistyczne społeczeństwo anarchistyczne – realizacja zasady równości, zniesienia własności prywatnej, zniesienia prawa dziedziczenia, tworzenia „spółdzielczych stowarzyszeń pracy”, prawa polityczne tylko dla pracujących:- żywiołowa rewolucja robotnicza – chłopska (bez walki społeczeństwo jest martwe)- instynkt społeczny – samorealizacja człowieka (wartość pracy i czasu wolnego)- krytyka religii, jako „pomocnicy” państwa w niewoleniu ludzi, krytyka demokracji,- ryzyko związane z rozwojem nauki.Opis własny:Rozwój nauki zniewala człowieka, bo ulega niektórym tezą, które są uznawane za „pewnik”, więc nikt się już daną tezą nie zajmuję, ludzie nie docierają w tej danej kwestii do swojej racji. Zwolennik przemocy, twierdzi, że wtedy uwalnia się energia związana z rozwojem społeczeństwa

Anarchizm komunistyczny:Piotr Kropotkin:Slajd:- wolność równość,- społeczeństwo samorzutne powstałych wspólnot produkcyjnych – wolnych federacji komun i gmin- uspołecznienie własności prywatnej – „każdemu według potrzeb”,- waga czasu wolnego ( 4-5 g. pracy do 45-50r. życia)- idea społeczeństwa solidarnego, rozumna wzajemna pomoc ludzi (współdziałanie, jako naturalna cecha ludzi) – zaufanie do nauki,- parlamentaryzm to przypadkowość- rewolucja, jako narzędzie zmian (pochwała przemocy)

Anarchizm Syndykacyjny:Goerge SorelOpis własny:Propagował najbardziej zorganizowany anarchizm. Syndykaty to jedna z metod gromadzenia ludzi po względem branżowym (drugą jest korporacja). Sorel twierdził, że tworzenie tych syndykatów nie będzie kolidowało z całkowitą wolnością anarchistów w nic właśnie w tych syndykatach człowiek będzie mógł odnaleźć to co lubi robić najbardziej. Wprowadził pojęcie mitu politycznego i uważał, że

dzięki niemu będzie można zmienić świat. Uważał, że przemoc jest dobra i oczyszczająca, uważał też, że człowiek poznaję samego siebie w momencie gdy podejmuję akt przemocy. Czasami jednak nie trzeba używać przemocy pod warunkiem, że skutecznie użyjemy mitu politycznego. Jeśli wielkie grupy ludzi uwierzą w pewne mity polityczne to nie będzie trzeba używać wobec nich przemocy a będzie można nimi bez problemu rządzić. Mit mimo, że jest pewnym wyobrażeniem, może nie odpowiadać stanowi faktycznego, ale może być narzędziem wielkich zmian, narzędziem pozwalającym skutecznie rządzić ludźmi.

Edward AbramowskiOpis własny:Przyjaciel S. Żeromskiego. Wielki zwolennik anarchizmu, jednak gdy Polska odzyskała niepodległość, stwierdził, że wciąż wierzy w świat anarchistyczny jednak nie mógł ich głosić na fundamentach nowej Polski. Nie mógł negować istnienia państwa skoro dopiero po 123 latach na nowo ono powstało. Kooperatywizm – socjalizm bezpaństwowy. Pokreślił, że ludzie z natury dobrzy, mają też w naturze skłonność do kooperacji z innymi ludźmi. Naturalnym jest, że ludzie mogą stworzyć coś na kształt Rzeczpospolitej spółdzielczej. Twierdził, że ludzie w ramach kooperacji stworzą taką sieć spółdzielni bez władzy i bez państwa. Nie był on też zwolennikiem przemocy i walki zbrojnej.

Anarchizm współczesnyPodkreśla się w nim, że władza jest zła, ale jest jeden typ władzy, który nie potęguje zła w ludziach. Jest to władza autorytetu przejrzystego. Autorytet może być:- przedmiotowy – ktoś ma pewne kompetencje, ale one są związane z miejscem. Jeśli, ktoś straci ktoś swoje kompetencje to już autorytetu nie ma.- podmiotowy – ktoś ma pewne cechy szczególe związane z jego osobomAutorytet przejrzysty – nałożenie się cech autorytetu w znaczeniu przedmiotowym i podmiotowym. Taki autorytet nie musi się odwoływać do swoich kompetencji, urodzenia czy bogactwa. Siłą swojego charakteru powinien umieć wpływać na innych.

TotalitaryzmTotalitarne pochodzi od słowa „totus” czyli całość. Oznacza przyjęcie przez kogoś jednej, obowiązującej ideologii i prowadzić do świata żyjącego według tej jednej, jedynej ideologii.

Ideologia – zbiór uporządkowanych poglądów, usystematyzowanych i zhierarchizowanych, oznaczających zawsze wybór pewnych wartości (też zhierarchizowanych) i działania na to jak urządzić świat by te wskazane wartości były zrealizowane (program polityczny).

Fryderyk Nietzsche

Koncepcja silnego człowieka. Podział ludzi na pewne kategorie uzależnione od pasji życia danego człowieka, siły oraz woli mocy. Twierdził, że są ludzie, którzy są silni, rozumni itp. a do tego mają witalność i energię żeby to wszystko zrealizować. Drugą kategorią są ludzie, którzy mają pomysł na życie, ale nie chce im się tego realizować. Są też ludzie, którzy nie umieją sobie poradzić i nie widzą sensu swego życia (Hitler to rozwinął na zasadzie, że ta pierwsza ta kategoria powinna rządzić tymi

słabszymi). Krytykuję chrześcijaństwo, demokracje. Pisał także o liberalizmie. Twierdził, że jest to oszustwo.

Zygmunt Freud

Twierdził, że człowiek często podejmuje decyzję emocjonalnie bądź podświadomie, więc nie można założyć, że jest rozumny, bądź dobry. Człowiek stara się uzasadniać swoje decyzję, które tak naprawdę podjął pod wpływem emocji.

Gustav Le Bon

Napisał książkę „psychologia tłumu”. Wprowadza pojęcie homo novus – człowiek, który umie posługiwać się nowoczesnymi urządzeniami twierdzi, że dzięki temu jest racjonalny i mądry. Przez to wszyscy doszli do koncepcji, że skoro są rozumni to powinni cieszyć się wolnością. Le Bon jednak nie zgadzał się z tym, twierdził ,że to arogancja, gdyż wiele ludzi nie kieruję się rozumem. Oni tworzą tzw. „tłum”. A w tłumie najwięcej siłę przebicia ma ten co najgłośniej krzyczy. Do tłumu mówi się w sposób prostu, mówi się to co chcą usłyszeć. Tłumem jest łatwo manipulować bo często składa się z ludzi nierozumnych. Czasem trudno określić kiedy już jesteśmy elementem tłumu a kiedy indywidualną jednostką.

Jose Ortega y Gasset

„Bunt mas” – rozwiana iluzja OświeceniaSlajd:- krytyka nauki i naukowych metod,- wzrost poziomu wiedzy i wykształcenia nie przynosi pożądanych efektóe – ludzie nadal mają ograniczoną mentalność,- bunt mas jest eksplozją przeciętności, pospolitości – ilość zastępuje jakość – we wszystkich sferach życia społecznego, „życia szlachetnego ustępuje pod naporem życia politycznego” – rosnące oczekiwania wobec otoczenia i malejące wobec siebie, człowiek zdemoralizowany ułatwieniami technicznymi- specjalizacja wymuszająca „ciasnotę umysłową” i bezmyślność, odwagę „człowiek mądry się waha, zadaję pytania, głupiec nie żywi wobec siebie żadnych obaw”- w takiej sytuacji kompromis jest niemożliwy,- człowiek masowy lubi siłę a nie liberalną wolność i szacunek dla innychOpis własny:Definiował którzy ludzie tworzą elitę a którzy masę. Oskarża on media i rozwój nauki, że dają każdemu narzędzia do uzasadnienia, że mogą być równi innym ludziom i mądrzejsi. Według niego człowiek mądry się waha, zadaję pytania, ma bardzo szerokie horyzonty, głupiec się nie waha, myśli, że jest równy elitom, jednak tak nie jest. Takimi ludźmi jest łatwo manipulować bo czują się niepewni, są ekspertami tylko w jakiejś swojej istotnej dziedzinie, mają wąskie horyzonty. Tacy ludzie w innych aspektach szukają drogi na skróty.

Carl Schmitt (1889-1975( Decyzjonizm, „Pojęcie polityczności”)

Slajd:- Krytyka demokracji parlamentarnej, opinii publicznej,- bezradny rozum w miejsce pojęć teologicznych buduje „puste” pojęcia- krytyka koncepcji suwerenności ludu – to pusta fraza: „ten, który decyduje o stanie wyjątkowym – jest suwerenny”- polityczność musi definiować przyjaciela i wroga,- kreatywna rola konfliktu z publicznym wrogiem,- warunek polityczności: identyfikacja „wroga”,- krytyka deliberacji,- jedność w państwie dzięki sile prawa – decyzjom politycznym,- reprezentacja parlamentarna rodzi podziały, niszcząc jednośćOpis własny:Definiował politykę jako nieustanny konflikt. Jeśli nie widać konfliktu to znaczy, że coś narasta i później trudniej będzie to zwalczyć. Najlepsi politycy to tacy, którzy mogą w sposób trafny rozstrzygać te konflikty aby to było z korzyścią dla nich. Najskuteczniejszym politykiem według niego jest tylko taki, który w sposób trafny i jednoznaczny potrafi wyznaczyć i zidentyfikować przyjaciela i wroga w polityce. Jak już zidentyfikują tego wroga to powinien skutecznie i zdecydowanie podejmować odpowiednie środki. Jeśli polityk waha się czy jest skuteczny to może to sprawdzić na zasadzie ogłoszenia i utrzymania władzy w stanie wyjątkowym. Dał przykład, że jeśli ktoś chciałby bronić liberalnej demokracji to niech sobie wyobrazi jak Jezus i Barabasz stają przed liberałami. Oni nie mogą uznać racji, powołują komisję debatują tygodniami i nie mogą dojść do porozumienia.

Darwinizm społeczno – politycznySlajd:K. Darwin (1809 – 1882): Zasady ewolucji i walki o byt, „dobór naturalny”, eliminacja słabego fundamentalne prawo: „przetrwanie najbardziej przystosowanego”, rywalizacja, przegrana słabych jest ceną postępu

August Comte (1798 – 1857): twórca „filozofii pozytywistycznej”, etapowy rozwój świata (fazy: teologiczna, metafizyczna i pozytywistyczna), potrzeba nowej doktryny, postęp uzależniony od porządku, homo faber – człowiek wytwórca, ważna całość, ład organiczny

H. Spencer (1820 – 1903): determinizm biologiczny, samolubny człowiek-naturalny postęp, pomoc słabszym jest nienaturalna i szkodliwa dla całości, nieustanna walka, sprawiedliwa jest tylko ewolucja, holizm(podkreślenie całości składającej się z poszczególnych elementów) , emergentność (czyli stwarzający nieustannie nowe wątpliwości)

L. Gumplowicz (1838 – 1909): darwinizm społeczny, walka gatunków, krytyka indywidualizmu, teoria ras- walka ras (rasa nie jako zbiór ludzi jednakowych, dziedzicznych cechach somatycznych, lecz jako historyczną zbiorowość etniczną, rasa rozumiana jako naród), teoria podboju, państwo jako najważniejsza wartość –koncepcja genezy państwa

Vilfredo Pareto (1848 – 1923): irracjonalność ludzkich działań, ideologie, jako pozory logicznego uzasadnienia nielogicznego postępowania, teoria elit – walka elit, teoria „krążenia elit” – historia, jako cmentarzysko elit

- skuteczne rządy muszą być oparte na sile i terrorze, sile i zdecydowaniu.

Koncepcje te łączy fakt, że człowiek jest częścią większej całości i każdy na tą całość wpływa.

Szkoła rasowo-antropologiczna

Joseph Arthur de Gobineau (1816 – 1882), „Szkice o nierówności ras ludzkich” – klasyfikacja ras, hierarchia ras, czynnikiem decydującym o sukcesie społeczeństw nie są czynniki geograficzne i ustrojowe a „czystość ras” i jej wrodzonych zdolności

Houston Stewart Chamberlain (1855 – 1927): historia cywilizacji w oparciu o walkę czterech formacji: Greków, Rzymian, Żydów i Teutonów (Niemcy, jako spadkobiercy najważniejszej rasy – przeznaczonej do rządzenia światem)

Georges Vacher de Lapouge: (teoria selekcji rasowej: militarnej, politycznej, religijnej, moralnej, prawnej, ekonomicznej – kryzys cywilizacji (triumf, ekonomicznej – kryzys cywilizacji (triumf miernoty, socjalizm, demagogia – efekt zanikania elementów rasowo doskonalszych)

Te 3 koncepcje wprowadzają koncepcje, że różnice pomiędzy niektórymi rasami są nie do przejścia i każda rasa powinna mieć swoje miejsce.

„ Totalitaryzm udowodnił, że żadne ludzkie zachowania nie są niemożliwe z tej tylko przyczyny, iż niewyobrażalnymi czyni je rozwój cywilizacji lub presja stosunków międzynarodowych”

Hanna. Arendt

TotalitaryzmTotalitaryzm – Tutus, totalis – cały, całkowity

G. AmendolaCarl J. Friedriech, Z. Brzeziński- ANTYINDYWIDUALIZM- zanegowanie granicy - polityczne/prywatne- omnipotencja władzy- monopol jednej ideologii i jednej partii- dwa źródła władzy: partia i państwo- mitologizowanie i pobudzanie aktywności- irracjonalizm, symbolizm, schematyzm,- masowa propaganda i programowo stosowany terror

Różnice między autorytaryzmem i totalitaryzmem:- autorytaryzm zadawala się podporzadkowaniem (podkreślenie cechy bierności, mają tylko sprawnie wykonywać rozkazy),

- totalitaryzm jakaś grupa lub człowiek wybiera jedną obowiązującą ideologie i każdy powinien czynnie brać udział w budowaniu państwa według tej ideologii. Nie zadawala się biernością jak w autorytaryzmie tylko aktywizuje społeczeństwo do propagowania i kształtowania nowej ideologii.- w autorytaryzmie władza zadawala się podporządkowaniem, gdyż chodzi o sprawne wykonywanie decyzji politycznej, jest doktryną bierności, jeśli ludzie się nie buntują, nie przeszkadzają to jest dobrze.Proces intytucjonalizacji monopartii.K. Grzybowski 1. likwidacja partii istniejących,2. zakaz tworzenia nowych partii3. partia staję się organem władzy państwowej:- włączanie konstytucyjne partii w państwo- kreowanie „wodza partii” na głowę państwa lub rządu,- stworzenie unii realnej stanowisk partyjnych i państwowych,- ochrona prawno-karna partii- organy partii mają ochronę prawno-publicznąUstanowienie charyzmatycznej tyranii.

30 I 2015r. kolokwium zaliczeniowe

Państwo prerogatywne – państwo w, którym bardzo szybko zmienia się przepisy prawa tak jak chce dana partia polityczna.

Slajd:

Faszyzm włoski- Neoghelizm (od nazwiska Hegla): Giovanni Gentile, elitaryzm: V. ParetoKrytyka bierności, „odsuwanie się od życia”- wezwanie do czynu, aktywności, „sformułowanie i wykonane” – myśl bez czynu nie ma wartości – życia, to walka- państwo „etyczne” – personifikacja, afirmacja, omnipotencja, statolatria, państwo totalne,- „wszystko w państwie, nic bez państwa, nic przeciwko państwu,- wolność to obowiązek – parlamentaryzm to fetyszyzacja liczb i zbiorowa nieodpowiedzialność- liberalizm to anarchia i dekadencja, krytyka zasady równości,- postulowany solidaryzm narodowy – korporacjonizm,- gwarancja własności prywatnej,- kreacja wodza – „naturalny” przywódca, charyzma,- Państwo twórcą narodu,- antypacyfizm i militaryzmOpis własnyNajważniejsze jest państwo, ono ma łączyć wszystkich ludzi, „statolatria” – postawienie państwa na miejscu Boga. Państwo, w którym każdy człowiek będzie znał swoje miejsce w hierarchii w, którym każdy będzie wiedział co robić. Parlamentaryzm to osłabienie siły państwa, traci się czas na negocjacje pomiędzy konkretnymi ideologiami. Fetyszyzacja liczb – nie zawsze większość ma rację, czasem mniejszość wie lepiej co będzie dobre dla państwa. Własność prywatna istniała, jednak władza mogła w nią bez problemu ingerować. Nie głoszono jednak postulatów likwidacji własności

prywatnej. Państwo musi być militarnie silne. Państwo tworzy tożsamość narodową, kreuje kształt narodu poprzez wpajanie odpowiednich ideałów

Narodowy socjalizmSlajd:- skrajny, rasistowski socjaldarwinizm: J. Gobineau, H. Chamberlain, A. Rosenberg: zmitologizowane zagrożenie masońskie, C. Schmitt, polityczny decyzjonizm,- naród definiowany jak wspólnota rasowa – ważna czystość rasy,- ścisła hierarchia; elity i masy; obywatele, „przynależni” do państwa – bezużyteczni, wrogowie,- solidarność wspólnoty narodowej,- najwyższym prawem: „dynamiczna wola Fuhrera”

Opis własny:

BolszewizmSlajd:- radykalny marksizm w ujęciu W. Lenina,- partia, jako przewodnik mas,- sojusz robotniczo – chłopski,- rewolucja o charakterze ogólnoświatowym,- konflikt dialektyczny – „wrogowie ludu”- równość – zniesienie własności prywatnej – antywłasnościowy radykalizm- „obumarcie” państw- nihilizm prawny – suwerenność nieomylnej partii i nieomylnego wodza,- krytyka tradycji i religii Opis własny:Dopóki ludzie będą posiadać własność prywatną, dopóty będzie trwać nieustanny konflikt. Całkowite usunięcie roli tradycji i religii.

Katolicka nauka społeczna

Slajd:- część nauczania Kościoła katolickiego w odniesieniu do spraw społeczno – politycznych, podstawą są wskazania moralne.- ma charakter krytyczny, polemiczny. - źródłem są publiczne, oficjalne wystąpienia najwyższych hierarchów (encykliki, listy apostolskie, przemówienia)- kierowanie do 1963 do wspólnoty Kościoła później do wszystkich „wszystkich ludzi dobrej woli”

Leon XIII, 60 encyklik1891, „Rerum novarum”, O kwestii robotniczej”Krytyka socjalizmu:- własność prywatna jest prawem naturalnym- (słuszne posiadanie i słuszne użytkowanie),

- płaca rodzinna – upowszechnienie własności,- krytyka zasady równości,- krytyka materializmu

Krytyka liberalizmu:- „wolność do czynienia dobra”- krytyka demokracji, większości u umowy społecznej- neotomizm (od św. Tomasza) – dobro wspólne.

Opis własny:Bez własności prywatnej człowiek nie może się rozwijać. Czym innym jest słuszne posiadanie (w imię Boga) a czym innym jest posiadanie mimo, że nic dobrego z tym nie uczynię. Płaca naukowa – pomysł Leona XIII żeby katolicy nie włączali się w ruch socjalistyczny, wystarczy, że Ci, którzy posiadają własność żeby płacić pracownikom na godziwe życie i odłożenie tyle oszczędności aby robotnik po czasie sam mógł kupić jakąś własność. Pracodawcy powinni uiszczać płacę naukową. Nierówności na świecie są naturalne. W katolickiej doktrynie istnieję tylko pojęcie wolności do czynienia dobra. Nie uznaję się wszelkich liberalnych wolności.