1

ORGANSKA ANALIZA

Savremena organska analiza

koristi:

• Instrumentalne metode analize

• Hemijske metode analize

Instrumentalne metode analize

• Baziraju se na interakciji organske molekule i elektromagnetnog zracenja

• Ovim metodama je moguce provoditi:

• Strukturnu analizu

• Detekciju funkcionalnih grupa

• Identifikaciju molekule u cjelini

• Kvalitativna i kvantitativna analiza moze se provesti sa vrlo malom kolicinom supstance

2

• Spektrometrijskim metodama

• Spektrometrijom masa (MS)

• Ultraljubicastom i infracrvenom spektrometrijom (UV i VIS)

• Nuklearnom magnetnom rezonancijom

(NMR)

• Infracrvenom spektrometrijom (IR)

Instrumentalne metode analize

• Primjenom savremenih instrumentalnih

metoda moguce je za samo nekoliko minuta dobiti podatke o strukturi

nepoznatog spoja

• Nekad je za te podatke bilo neophodno

potrositi nekoliko nedelja ili mjeseci mukotrpnog rada

HEMIJSKA ANALIZA

• Hemijska analiza je vrlo vazna

• Predstavlja dopunu instrumentalnoj

analizi

• Hemijska organska

analiza i razlikuje se od anorganske analize

• Slozenost je uzrokovana:

• Prirodom kovalentnih veza

• Ogromnim brojem struktura koje izradjuju

relativno mali broj elemenata

3

Identifikacija Organskih Spojeva

Podrazumjeva:

Dokazivanje potpune slicnosti nepoznate

supstance sa jednom cistom supstancom

cije su hemijske i fizikalne osobine poznate i cija je molekularna struktura

odredjena!

Identifikacija se moze provoditi:

• Hemijskim

• Instrumentalnim metodama

Organska Analiza Nepoznatog

Spoja

Odvija se odredjenim redosljedom:

• Preliminarna ispitivanja

• Fizikalna ispitivanja

• Hemijska ispitivanja

4

Preliminarna ispitivanja?

• Ako uzorak nije cist, porvrgne se

frakcioniranju, radi dobivanja potpuno cistekomponente.

• Supstanca se smatra cistom, kada se narednim frakcioniranjem ne mijenjaju

njene fizikalne konstante

• Nakon toga se analiziraju fizikalne osobinespoja

Analiza Fizikalnih Osobina Spoja

• Izgled

• Boja

• Miris

Fizikalne konstante:

• Taliste (tacka topljenja)

• Vreliste (tacka kljucanja)

• Indeks refrakcije

• Spektralne karakteristike spoja

5

Elementarna Analiza Spoja

• Kvalitativna i kvantitativna

• Molekularna masa potrebna za izracunavanje molekularne formule danas se najjednostavnije dobije iz spektara masa

Omogucava izracunavanje molekularne formule

• Poznavanje elementarnog sastava nekog

spoja upucuje nas na odredjenu funkcionalnu grupu

• Na osnovu dosadasnjih podataka kao i

• rezultata ispitivanja topivosti spoja u

odredjenim otapalima i

• Ispitivanja kiselo-baznih osobina:

Nepoznata supstanca se moze svrstati u

siru grupu organskih spojeva

6

• U slijedecoj fazi, na osnovu elementarnog

sastava vrse se odredjene probe sa brojnim reagensima radi otkrivanja

PRISUSTVA ili ODSUSTVA funkcionalne

Grupe

• Na osnovu rezultata ovih ispitivanja, nepoznata supstanca uvrstava se u jednu

klasu organskih spojeva

• Svi dobiveni podaci u prethodnim

ispitivanjima se srede i vrsi se konsultacije

literature (razni prirucnici, enciklopedije,

baza podataka na kompjuteru...), radi odabira mogucih spojeva iz utvrdjene

klase.

• Spoj koji se najbolje uklpa u eksperimentalne podatke (najslicniji), odabere se kao najvjerovatnije identican sa nepoznatim

Potvrda ispravnosti odabira moze se provesti :

• Odredjivanjem talista (T.t.); smjese dobivene mijesanjem nepoznate i pretpostavljene supstance. Ako ne dodje do deprsije t.t., identitet nepoznate supstance je potvrdjen.

• Uporedjivanjem spektara nepoznate supstance sa spektrima pretpostavljenog spoja

7

Analiticki Derivati

• Najsigurniji i konacni dokaz pretpostavljene strukture nepoznate supstance je sinteza analitickih derivata i odredjivanje njihovih fizikalnih konstanti.

• Ako dobivene fizikalne konstante odgovaraju onima iz literature za iste derivate spoja, smatra se da je identitet nepoznate supstance, od koje je derivat priredjen, potvrdjen.

• Radi sigurnosti i sa priredjenim derivatima izvode se pobe na depresiju talista.Ako depresije nema, identifikacija se smatra potpunom.

• Takodjer se priredjuju i spektri derivata i uporedjuju sa spektrima poznatog derivata.

• Spektrometrijske metode daju veliki broj podataka o nepoznatom spoju u kratkom

vremenu, za razliku od hemijskih ispitivanja

• U spornim slucajevima kada se struktura

molekule ne moze odrediti samo pomocu analize dobivenih spektara, provode se karakteristicne reakcije na funkcionalne grupe ili

se sintetiziraju analiticki derivati, kojima se snimaju ili analiziraju spektri.

• Medjutim, Hemijska analiza i dalje ostaje

izuzetno znacajna i nezamjenjiva dopuna instrumentalnoj analizi

• Kvalitativnu hemijsku analizu moguce je provesti i u slabije opremljenim

laboratorijama sto je od velike prakticne vaznosti.