Obstrüktif Uyku Apne Sendromunun Serotonin Taşıyıcı Gen Polimorfizmi İle İlişkisi

Tansu Ulukavak Çiftçi¹, Oğuz Köktürk¹, Metin Yılmaz², Yıldırım Bayazıt², Yusuf Kemaloğlu², Emin Erdal³¹Gazi Ü.T.F. Göğüs Hastalıkları A. D., ²Gazi Ü.T.F. KBB A.D.Mersin Ü.T.F. Tıbbi Biyoloji ve Genetik A.D.

Giriş

Uzun yıllardır, obstrüktif uyku apne sendromu (OSAS) olan kişilerin birinci derece yakınlarının da yüksek risk taşıması, bu hastalığın oluşumunda genetik özelliklerin rolü olduğunu düşündürmüştür.

Ayrıca, genlerin, özellikle sirkadiyan ritmi ve uyku homoeostazisini etkileyerek uyku konusunda rol oynadığı bilinmektedir.

Giriş

Uyku apnelerinin oluşumunda, santral sinir sisteminin (SSS), üst solunum yolu (ÜSY) kaslarını kontrol etmesindeki bozulmanın da rolü olduğu düşünülmektedir.

Serotonerjik ve noradrenerjik hücreler ÜSY kas aktivitesini artırarak ÜSY dilatasyonuna katkıda bulunurlar.

Giriş

SSS’nin bir nörotransmitter’i olan serotonin (5-hydroxytryptamine) (5-HT), uyku gibi bazı fizyolojik fonksiyonların regülasyonunda rol oynar.

5-HT, serotonin taşıyıcısı tarafından inaktive edilir. Serotonin taşıyıcısının inhibisyonu ekstrasellüler 5-HT’nin artmasına neden olur. Artan 5-HT OSAS’da rol oynayabilir.

Serotonin taşıyıcısı, serotonin taşıyıcı gen (STG) üzerinde kodlanmıştır ve 17q12 kromozomu üzerinde bulunmaktadır.

Amaç

Yakın geçmişte serotonin taşıyıcısını kodlayan 2 gen polimorfizmi tanımlanmıştır: VNTR (variable number of tendence repeat) ve 5-HTTLPR (serotonin transporter gene promoter polymorphism).

Çalışmamızda OSAS’da STG polimorfizminin rolünü araştırmayı amaçladık.

Yöntem ve Gereç

OSAS tanısı almış 27 (7 K ve 20 E) hasta ile 162 (87 K, 75 E) sağlıklı kontrol olgu çalışmaya dahil edildi.

Her iki grubun PCR yöntemi ile lökositlerinden elde edilen DNA’larda STG’nin iki polimorfizmi (VNTR ve 5-HTTLPR) analiz edildi.

Bulgular

VNTR ve HTTLPR polimorfizmi açısından OSAS ve kontrol grubunun genotip ve allel sıklığı arasında anlamlı farklılık yoktu.

VNTR ve HTTLPR varyantları ile 12/12, 12/10 sıklığı, L ve S allelleri kontrol grubunda erkek ve kadınlar arasında farklılık göstermedi.

Bulgular

12/12 ve SS genotipleri kadın OSAS’lılarda, 12/10 ve LL genotipleri ise erkek OSAS’lılarda anlamlı olarak daha belirgindi.

12-12 genotipleri erkek kontrol grubunda, 12-10 ve L/S genotipleri ise erkek OSAS’lılarda anlamlı olarak daha belirgindi.

Bulgular

10 ve L allelleri erkek OSAS’lılarda erkek kontrol grubuna göre anlamlı olarak daha sıktı.

Kadın OSAS’lılar ile kadın kontrol grubunun genotipleri arasında anlamlı farklılık yoktu.

10 ve L alleli kadın OSAS’lılarda kadın kontrol grubuna göre anlamlı olarak daha az sıklıktaydı.

Sonuç

Bu çalışmanın sonucuna göre, serotonin taşıyıcı gen polimorfizminin özellikle erkeklerde, OSAS’ın oluşumunda rol oynadığı düşünülebilir.