توابع حسابداری را درERPچگونه سیستم های سازمان های عمومی به صورت بهتر متمرکز و استاندارد

می کنند

چکیده ما تحقیق��اتی ب��رای درک اینک��ه چ��را تواب��ع حس��ابداری دولت عم��ومی

تغی��یرERPسازی یک سیستم سوئیس بطور قابل توجهی پس از پیاده ایم. برای بررسی این پدیده اجتم�اعی، ی�ک اس�تراتژیکرد، انجام داده

پ��ژوهش م��ردم نگ��اری دنب��ال ش��ده اس��ت. نمون��ه عم��دتا ش��امل حسابداران، مدیران حسابداری و حرفه های مرتبط می باشد. ما تجزیه

تغییرات ساختار سازمانی،- 1 محور زیر ساخته ایم: 3و تحلیل را حول - تمرک��ز ب��ر وظ��ایف3- فراین��دهای اس��تاندارد و متمرکزس��ازی و 2

حسابداری.

مقدمه

بخش عمومی با پژوهش های دانشگاهی به خوبی بررس��ی ش��ده اس��ت. ی��ک نشان می دهد که سرمایه گذارانOlson (2008) و Rosackerبررسی اخیر توسط

ه�ای فن��اوری اطالع�ات ب�رایفناوری اطالعات اف��زایش یافت��ه و پیش�بینی هزین��ه بیلی��ون در س��ال72دولت و دولت های محلی )در ای��االت متح��ده آمریک��ا( ح��دود

خواهد بود. بطور کلی تائید شده اس��ت ک��ه بخش عم��ومی ب��ه ی��ک ب��ازار2011 بسیار امیدوار کننده برای توسعه فناوری اطالعات در نظر گرفته شده است. در

ه��ای زی��اد و بخش عم��ومی بای��د ب��ا چ��الشتایی��د کرده ان��د کهواقع چندین بررسی اصالحات روبرو شود. بخش عم��ومی بای��د روش خ�دمت ب��ه ش��هروندان و بهب��ود

روش��ی ب��رایERPش��فافیت حس��ابداری را نوس��ازی کن��د. پیاده س��ازی سیس��تم و همکاران،Cacciaguidi-fahy؛Deloitte، 2006رسیدگی به این چالش ها می باشد)ِ

2002.) این فصل به صورت زیر سازماندهی شده است: بخش م�رور مت��ون گذش��ته

بر رویERPشامل بررسی یافته های پژوهش های مالی مربوط به اثرات اجرای یک سازمان و همچنین وظایف کارکنان است. بخش طراحی پ��ژوهش ک��ه ارائ��ه

ب��ر عملک��رد حس��ابداری درERPروش مت��دولوژی م��ردمی ب��رای بررس��ی ت��اثیر

1

ادارات دولتی به کار گرفته ش��ده اس��ت. بخش مطالع��ه م��وردی جزئی��ات زمین��ه باشد. بخش نتایج و بررس��ی ک��ه درمدیریت دولتی کشور سوئیس میERPاجرای

ترکیبی از کار عملی ماست و به عنوان نتیجه گیری ارائه می شود.

مرور متون گذشته

ERPو تغییرات سازمانی و ساختاری

پژوهشگران سه سطح از اثرات تغی��یرات س��ازمانی در پیاده س��ازی سیس��تمERPرا مش��خص کرده ان��د. م��دیریت س��طح ب��اال، م��دیریت س��طح می��انی، و

(. آنها در ادامه به اثرات متف��اوت س��ازمانی، بس��ته10فعالیت های عملیاتی )ص به سطح سلسله مراتبی که در آن تغییرات بوجود می آید، اشاره کردند. به نظ��ر می رسد تغییرات کمتری در فعالیت های عملی��اتی در م��دیریت س��طح ب��اال قاب��ل

Malmi و Grandlundمش��اهده اس��ت. مش��خص کردن��د ک��ه اس��تقالل(2002) کنن��د. در تغییر میERPها )سلسله مراتبی( در پی پیاده سازی سازمانی و مسئولیت

Caglioنهایت، به نقل از دیدگاه نویسندگان مختلف تأیید کرد که فن��اوری(2003) اطالعات یک نیروی خارجی موثر بر تعریف ساختارهای سازمانی است، اما تاثیر

ه��ا،ه��ای ش��ناختی آنه��ا، ارتباط��ات و روشآن توسط عوامل انس��انی، و ع��ادات آن(. 126باشد)ص ها میتعدیل یافته و به عنوان هنجارهای رفتاری آن

ERPو تغییرات سازمانی در خدمات حسابداری

در مورد تغییرات سازمانی ب��ه عن��وان ایج��اد ی��ک بخشERPپیاده سازی سیستم ( و یا ح��تی ب��ه عن��وان تمرک��ززداییMalmi، 2002و Grandlundجدید سازمانی )

،Velcuخدمات ) Jazayeri و Scapens( دیده می ش��ود. ب�ا توج�ه ب�ه 2007 (2003)، تغی��یر یافت��ه اس��ت. درERPمدیریت س�ازمان حس��ابداری عم�دتا بع�د از اج�رای

مطالعه موردی خودشان، آنها متوجه توسعه ی ی��ک مرک��ز خ��دمات مش��ترک )ص ( برای کارهای حسابداری )به عنوان مثال تمرکز حساب های قابل پ��رداخت212

( درUKو دریافتی( شدند. در یک مطالعه ب��ا حم��ایت انجمن خ��بره حس��ابداران ) (2002 و همک��اران )Cacciaguidi-Fahyم��ورد مراک��ز اش��تراک خ��دمات م��الی

ص( فن آوری )بین دیگ��ران( ب��ا اج��ازه17 را به عن��وان فعال س��از )ERPسیستم ( در سازمان های خصوصی و37دادن به ایجاد مراکز اشتراک خدمات مالی )ص

2

ERPعمومی در نظر گرفتند. به طور خاص، آنها نشان می دهند ک��ه سیس��تم های

کن��د. اینیک بستر نرم افزاری منحصر به فرد ب��رای س��ایت های مختل��ف ارائ��ه می نویسندگان، به عنوان مثال، از حقوق و دستمزد، هزینه و رون��د ت��راکنش داده ه��ا به عنوان توابع پیچیده تر مانند حسابداری، مشاوره حقوقی و من��ابع انس��انی )ص

کنند ک��ه می توان��د ب��ه اش��تراک گذاش��ته ش��ود و استانداردس��ازی،( حمایت می73 انسجام، ]و[ بهره وری )همانجا( را به ارمغان می آورد. ایج��اد س��رویس مش��ترک

درERPم��الی ی��ک تغی��یر مهم س��ازمانی اس��ت، و اغلب ب��ا پیاده س��ازی سیس��تم ارتباط است.

ERPو حرفه های حسابداری و تغییر روش ها

Caglioمطالعه م��وردی انج��ام ش��ده توس��ط ERP نش��ان داد ک��ه پ��روژه (2003)

فرصتی برای ساختارسازی، روش کار جدید و مطلوب، فرصتی منحصر ب��ه ف��رد برای تجدید نظر در فرآین��دها و ادغ�ام حس�ابداری م�الی ب�ا م�دیریت حس��ابداری

به عنوان یک پروژه فناوری اطالع��اتERPتصمیم پیاده سازی سیستم می باشد. بلکه به عنوان یک پروژه سازماندهی مج��دد ب��ودبرای کارکنان ارائه نشده است

وScapens.� (135 )ص��فحه باشد میگزینه ای ضروری ب��رای م��وفقیت ش��رکتکه Jazayeri Caglio و (2003) ، به سه دسته از ویژگی های س��اختاری الزم در(2003)

تغی��یر ش��یوه و م��وقعیت حس��ابداران اش��اره کردن��د: استانداردس��ازی ش��یوه های و ره��بری بخش حس��ابداری در م��دیریتداخلی حس��ابداری، ادغ��ام و همک��اری

جدیدERPسیستم Scapens و Jazayeri (2003) نشان می دهند که اجرای SAPنقش مهمی را به

کند اما منجر به استفاده از تکنیک های( بازی می204عنوان محرک تغییر )صفحه Scapens(، مانن��د 2000 و همک��اران )Boothها نمی شود. حسابداری جدید یا روش

نفوذ کمی در استفاده از شیوه هایERP، استدالل می کنند که Jazayeri (2003)و Jazayeri و Scapens(. ب��ا این ح��ال، 4حس��ابداری جدی��د دارد )ص��فحه (2003)

شامل نقش های جدید برای مدیران حسابدار تع��یینERPاستفاده از یک سیستم کنند. می

متون علمی عمدتاً نشان می دهن��د ک��ه تخص��ص حس��ابداری در درج��ه اول از فنی )حسابداری(، به مدیریتی فزاینده )مدیریت پروژه، استراتژی( تکام��ل یافت��ه اس��ت. ب��ه عب��ارت دیگ��ر، زمینه ی حس��ابداری از کن��ترلر ی��ا نگهب��انی حس��اب ب��ه

3

، صVaivio، 2001 و Burnsپشتیبانی کسب و کار یا مشاور کسب و کار داخلی )Velcu( رفت��ه اس��ت. 390 تغی��یرات مهم فراین��د کس��ب و ک��ار، در تواب��ع(2007)

حسابداری مانند وظایف جدید، انتقال یا عدم تمرکز از وظایف مدیریت م��الی، و زمان واقعی پیگیری کسب و کار اشاره می کند. با توجه به مزای��ای اس��تفاده از

،ERPسیس��تم Velcu (2007) اس��تدالل ک��رد ک��ه ERP م��دیریت به��ترمنج��ر ب��ه بهب��ود م��دیریت پ��ول نق�د و تر ومطالبات حساب، صورت حس��اب قاب��ل انعط�اف

بهبود زمان سرویس در وظایف حسابداری، بهبود دسترسی به اطالعات و بهب��ود. می شود(1324خدمات به مشتریان )صفحه

اس��ت )ERPک��اهش روال ک��ار تغی��یر، ن��تیجه ی اس��تفاده از سیس��تم های Grandlund و Malmi، ،Jazayeri و Scapens؛ 2002 2003( �.)Scapens، و Jazayeri

، ورودی سوابق حسابداری به صورتERP( متوجه شدند که با یک سیستم 2003 خودکار ساخته می شود )که از ماژول های دیگر استفاده شده توس��ط بخش ه��ای

Caglioآیند(. در شرکت مورد مطالعه دیگر می ، مشاهده ش��ده اس��ت ک��ه(2003) حسابداران برخی اختیارات در اجرای روش هایی برای جمع آوری، تشریح و ارائه

Caglio(.�� 141اطالع��ات از دس��ت داده ان��د )ص��فحه اش��اره ک��رد ک��ه(2003) (.136 مفهوم یکنواختی کار را می رسانند )صفحه ERPسیستم های

Grandlund و Malmi درERP تنه���ا ت���اثیرات مح���دودی از سیس���تم (2002) حسابداری مدیریت را شناسایی کردند. مطالعه آنها در ده شرکت بزرگ فنالندی

ت��أثیر عم��ده ای ب��ر فعالیت ه��ای خ��اص مانن��دERPنش��ان داد ک��ه سیس��تم های حسابداری، سیستم ارزیابی متوازن و متعادل کننده و یا بودج��ه ندارن��د چ��را ک��ه

نگ��ه داش��ته می ش��وند )ب��ه ط��ور کلی ب��اERPاین ه��ا اغلب در خ��ارج از سیس��تم اس��تفاده از ص��فحات گس��ترده(. پیچی��دگی دلی��ل اص��لی ب��رای ع��دم اس��تفاده از

برای کارهای خاص ذکرشده است ERPسیستم های اس��تERPتحول دیگر مدیریت حسابداری به دلیل اس��تفاده از سیس��تم های

که سهولت دسترسی به اطالعات را دارد. پیش از این، تنها م��دیران حس��ابداری وRikhardssonب����ه اطالع����ات حس����ابداری )گ����زارش( دسترس����ی داش����تند.

Kraemmergaard (2006) های جدید ارائه شده توسط حسابداران عبارتندفعالیت از تجزیه و تحلیل داده ها، سناریوس��ازی، و روش ه��ای جدی��د ارائه ی اطالع��ات ب��ا

Caglio(. ب��ا توج�ه ب��ه 43ارزش، به تصمیم گیرندگان )ص��فحه ، م��دیریت(2003) حسابداران باید بخش های دیگر را با تفسیر اطالعات پشتیبانی کنند.

4

در بخش عمومیERPاجرای سیستم

توابع حسابداری در ادارات عمومی برای پژوهش های خ��اص، موض��وع نب��وده است. از سوی دیگر، مطالعات دانشگاهی و ح�رفه ای ب��ه وض�وح ب��ه تفاوت ه��ای بین دو بخش )خصوصی و دولتی( و نیاز به تحقیقات بیشتر در این زمین��ه اش��اره

( اص��رار دارن��د ک��ه مفه��وم2002 و همک��اران )Changکنند. ب��ه عن��وان مث��ال، می وCacciaguidi-Fahy در زمینه ه��ای دول��تی مش��کل اس��ت. ERPم��دیریت دانش

( نشان دادند که تغی��یرات ک��ار ب��رای ت��رویج در ادارات عم��ومی2002همکاران ) خسته کننده اند. این تغییرات باید به طور معم��ول ب��ا اتحادیه ه��ای کارکن��ان دولت

Sommer و Gulledgeپش��تیبانی ش��وند. مش��اهده کردن��د ک��ه انگ��یزه و(2003) شاخص های عملکرد ممکن است بین ادارات خصوصی و دول��تی متف��اوت باش��د. هیچ چیز ویژه ای در م��ورد م��دیریت س��ازمان های عم��ومی ک��ه آنه��ا را از اج��رای شیوه های مدیریت بخش خصوصی مدرن و سیستم های اطالع��اتی یکپارچ��ه من��ع

Sommer و Gulledgeکند، وجود ندارد. نتیجه گ��یری کردن��د بدس��ت آوردن(2003) اطالعات قابل مقایسه از سازمان های عمومی و خصوصی ب��رای م��دیریت، مهم

است. ما با این حال می توانیم این فرضیه را مط��رح ک��نیم ک��ه یافته ه��ای حاص��ل از

در بخش خصوص��ی می توان��د ب��ه نتیجه گ��یریERPپژوهش در م��ورد پیاده س��ازی برای ادارات عمومی کافی باشد. با این ح��ال، معتق��دیم ک��ه اختالف بیش از ح��د بین دو بخش عم��ومی و خصوص��ی، ب��رای انج��ام این ک��ار وج��ود دارد. در واق��ع،

Wagner و Lederer تعیین کردند ک��ه ادارات عم��ومی از نظ��ر پیاده س��ازی(2004) ERP،نس��بت ب��ه ادارات خصوص��ی عملک��رد بس��یار کم��تری دارن��د. ب��ا این ح��ال

Raymond( اش��اره کردن�د ک��ه سیس�تم های 2005 و همکاران )ERPرش��د مهمی برای ادارات عمومی هستند، آنها همچنین نیاز به مطالعات علمی بیشتر در مورد

Bajjalyاین موض��وع را تایی��د می کنن��د. (،2008 و اولس��ون )Rosacker و (1999) در مع��رض خط��رERPاشاره کردند که ادارات عم��ومی ب��ا پیاده س��ازی سیس��تم هستند که این به دلیل کمبود تحقیقات در این زمینه است.

تنه�ا ی��ک پرس��ش ازERPبررسی مت��ون نش��ان داد ک��ه پیاده س��ازی سیس��تم ( نیست بلکه یکی از مسائل استراتژیک و س��ازمانی128معیارهای فنی )صفحه

(Davenport، 1998می باشد. تغییرات سازمانی و ساختاری بر کار همه از جمله )

5

کارکنان حسابداری تاثیر می گذارد. بنابراین ما از تاثیرگ��ذاری تم��ام این تغی��یرات سازمان خدمات حسابداری و در نتیجه وظایف انج��ام ش��ده توس��ط حس��ابداران

کنیم.دفاع می ب��ه وض��وح توس��ط نویس��ندگان علمی ب��ه عن��وان مح��رک تغی��یرERPاج��رای

توصیف شده است. تاثیر این فناوری جدید بر کار حسابداران در بخش خصوصی تا حد زیادی در متون بررس��ی ش��ده اس��ت ولی مط��العه ی آن در بخش عم�ومی کمتر در نظر گرفته شده است. به طور خاص، تابع حسابداری در ادارات دول��تی موض��وع پژوهش ه��ای خ��اص نب��وده اس��ت. ب��رای دانش م��ا، تغی��یرات در حرف��ه

حسابداری بخش دولتی سوئیس هرگز مورد مطالعه قرار نگرفته است.

طرح پژوهش

متدولوژی پژوهش

ایم. داده ها اساسا از مصاحبه با کارکن��انما یک روش پژوهشی کیفی اتخاذ کرده ادارات دولتی سوئیس جمع آوری شده اند. از پاسخ دهندگان، توص��یفی از وظ��ایف

را پرس��ش ک��رده ایم. نمون��ه داده ش��املERPحسابداری قب��ل و بع��د از اج��رای 2009شانزده مصاحبه نیمه ه�دایت ش�ده اس��ت ک�ه بین ماه ه�ای ژوئن و اکت�بر

انج��ام ش��ده اس��ت. نت��ایج ب��ه ط��ور مس��تقیم بع��د از مص��احبه، و از طری��ق اعتبارسنجی توسط پاسخ دهندگان در کمتر از ی��ک هفت��ه پس از آن نوش��ته ش��ده

ها با مصاحبه به موقع با پاسخ دهندگان ک��ه در ط��ول پروس��ه بس��یاربودند. برنامه اند. عالوه بر این، مصاحبه شوندگان برای توصیف ک��ار خ��ود وتعاونی، انجام شده

یا وظایفی که انجام می دهند ش��اد ب��ه نظ��ر می رس��ند. این روش پ��ژوهش اتخ��اذ «، است که ما تصور می ک��نیم ب��رای این ن��وع از مطالع��هinterpretivismفلسفه »

مناس��ب اس��ت. ه��دف اص��لی از این مطالع��ه درک چگ��ونگی تغی��یر وظ��ایف در دولت عم��ومی می باش��د. م��اERPحس��ابداری پس از اج��رای ی��ک سیس��تم

ک��نیم: »ه��دف آن توص��یف و تش��ریح جه��انپ��ژوهش م��ردم نگ��اری را دنب��ال می اجتم��اعی اس��ت ک��ه موض��وعات پ��ژوهش ب��ه روش��ی توص��یف و تش��ریح آن ه��ا می باشد. اگ��ر پژوهش��گر بخواه��د در م��ورد زمینه ی خاص��ی درک به��تر و تفس��یر

ها را بدست آورد، این رویکرد یک استراتژی بسیار مناس��ب در کس��ب ودیدگاه آن (. این رویک��رد ب��رای موقعیت ه��ای پیش2007 و همک��اران، Saundersکار است )

6

روی تغییرات عمیق ساختاری مانند اجرای ابزارهای یکپارچه نرم اف��زار فن��اوریاطالعات مناسب است.

یک روش کیفی مانن��د روش ب��ه ک��ار گرفت��ه ش��ده در این مطالع��ه، ب��ه ط��ور،Pattonمعمول در مقابله با سوال در مورد تجارب م��ردم ) ( و33، ص��فحه 2002

به خصوص گرایش به س��مت شناس��ایی، کش��ف، و منط��ق قیاس��ی مفی��د اس��ت (. روش مطالعه به ک��ار گرفت��ه ش��ده ب��رای جمع آوری اطالع��ات، ب��ر55)صفحه

( طرح شده است. 57اساس مدل »مورد متقابل« )صفحه

پرسشنامه و مصاحبه ها

پرسشنامه به شرح زیر س��اخته ش��ده ب��ود: اطالع��ات کلی مخ��اطب )ب��ه عن��وان مثال، نام، موقعیت، و بخش(. شرح تغییرات در نقش حسابداران و پروفایل ه��ا،

وERPو وظایف شغلی، شرح تغییرات در ساختار س��ازمانی و ارزی��ابی سیس��تم های بخش آخ��ر ب��رای تجزی��ه و تحلی��ل ارائ��ه ش��ده در ایناجرای پروژه. از پاسخ

کنیم.فصل استفاده نمی ک�نیم:ما پاسخ دهندگان را بر اساس سطوح سلس�له مرات�بی زی�ر انتخ�اب می

)دفترداره��ا و ی��اERP، م��دیران ام��ور م��الی، ک��اربران نه��ایی ERPره��بر پ��روژه حس��ابداران(، م��دیران من��ابع انس��انی، م��دیران فن��اوری اطالع��ات، و مش��اوران خارجی. اگر ساختار پرسشنامه در هر زم��ان اس��تفاده ش��ود م��ا بای��د بحث را ب��ا پاس��خ دهن��دگان ب��از می ک��نیم. ه��دف م��ا امک��ان بدس��ت آوردن راحت ه��ر گون��ه اطالعات غیر معمول از آنه��ا می باش��د. ب��ه ط��ور کلی آنه��ا را ب��ه ارائ��ه آزادانه ی نظرات خود در مورد وظایف حسابداران و تغییرات خدمات و بخش خ��ود پس از

ک��نیم. م��ا همچ��نین مستندس��ازی ش��رح ش��غل و کاره��ای، تشویق میERPاجرای اداری پروژه را از پاسخ دهندگان خواس��ته ایم. ب��ه دس��ت آوردن این اس��ناد س��اده

نیستند، بنابراین ما توافق کردیم تا آنها را در بررسی ترکیب نکنیم.

جمعیت

ایم ب��ر روی س��ه بخش تمرک��ز ک��نیمبه منظور ایجاد نمونه موثرتر، تصمیم گرفته بازی می کنند:ERPکه نقش مهمی در پیاده سازی

.وزارت امور مالی، که در فرمان اجرای پروژه بود

7

وزارت آموزش و پ��رورش، ک��ه بزرگ��ترین بخش اس��ت، هم��انطور ک��ه در نشان داده شده است به نظ��ر می رس��د در فراین��د تص��میم گیری1جدول

، بسیار غالب است.ERPدر ارتباط کامل با اجرای وزارت س��اخت و س��از و فن آوری اطالع��ات، ک��ه مس��ئول زیرس��اخت

است.ERPفن آوری اطالعات و نگهداری پروژه برای حفظ ه��ر بخش م��ا پاس��خ دهندگان را در س��طوح سلس��له مرات��بی زی��ر

کنیم:انتخاب می رهبر پروژهERP

مدیران مالی کاربران نهاییERP)دفتردارها/حسابدارها( مدیران منابع انسانیمدیران فن آوری اطالعاتمشاوران خارجی

در هر یک از سه بخش، ما با دو مدیر امور مالی، که حداقل یکی از آنه��ا ب��ر روی خدمات مالی متمرکز بود، مصاحبه شد. انتخاب مدیران امور م��الی توس��ط

و همچ��نینERPرهبر پروژه انجام شده اس��ت. م��ا ب��ازیگران اص��لی پیاده س��ازی ساعته ای داریم2کارکنانی که نقش بسیاری دارند را ترجیح داده ایم. ما کارکنان

که موقعیت شغلی قبلی خود را دارند. از طریق توصیه های مدیران ام��ور م��الی، ما قادر به مصاحبه با سه تا از م��دیران فن آوری اطالع��ات و س��ه ت��ا از ک��اربران

)یکی در ه��ر بخش( ب��ودیم. ب��دیهی اس��ت، ره��بر بخش ام��ور م��الیERPنه��ایی بخشی از نمونه مورد مطالعه بود. نظرات او برای موفقیت تحت نظارت پ��روژه

ERP مهم بود. ما همچنین با مشاوران خارجی مصاحبه کردیم. در نتیج��ه،بسیار شانزده مصاحبه در زمینه کار انج��ام ش��د. ه��دف از این نمونه ه��ای متن��وع تع�یین

چگونگی و چرایی ادراکات هر تابع و مقایسه کار است.

مطالعه موردی

سازمان خبرگزاری دولت

، تم��ام بخش ه��ا نموداره��ای مختل��فERPقاب��ل توج��ه اس��ت ک��ه قب��ل از پ��روژه ، نماین��دگان دولت جدی��د لیس��تی از2006س��ازمانی ارائ��ه می کردن��د. در س��ال

8

اقدامات فراهم شده به منظور افزایش عملکرد و کیفیت خدماتی سازمان را به تصویب رس��انیدند. یکی از این اق��دامات توص��یه ش��ده اس��تاندارد ک��ردن نم��ودار سازمانی همه س��ازمان ها ب��ه منظ��ور ک��اهش تع��داد و ان��دازه ی مواض��ع سلس��له

نشان داده شده اند. 2مراتبی بود. این نمودارها در شکل

در2008. سازمان استانداردشده ی عمومی هر وزارتخانه در سال 2شکل سطح باال )ساخته شده توسط نویسندگان از اطالعات سایت های اینترنتی(

نش�ان می ده�د ک�ه وزارت ساخت وس�از و فن آوری1تجزیه و تحلی�ل ج�دول ( تع��داد کارکن��ان حس��ابداری و ام��ورDF( و وزارت امور م��الی )DCTIاطالعات )

مالی بیشتری نسبت به بخش های دیگر دارند. از آنجایی ک��ه آن ه��ا س��رویس های مشترک ملی با کل دولت دارن��د، این ام��ر قاب��ل درک اس��ت. در مقاب��ل، تف��اوت میان وزارت های دیگ��ر قاب��ل توج��ه اس��ت و آزادی ه��ر بخش ب��رای س��ازماندهی خ��دمات خ��ود را نش��ان می ده��د و ب��ه چط��ور قیاس��ی هیچ یکنواخ��تی در ک��ار و فرایندها وجود ندارد. حتی اگر نمودار سازمانی عم��ومی در ه��ر بخش اس��تاندارد شوند، سازمان هر بخش هنوز هم متفاوت است. فرض بر آن اس��ت ک��ه ق��درت ه��ر بخش بس��یار ق��وی اس��ت، و ب��ه این دلی��ل ک��ه این ام��ر، ت��اثیر منفی ب��ر

دارد، این ام��رERPنیازمندی های ضروری استانداردسازی برای اج��رای سیس��تم موضوع اصلی در مطالعه ی موردی ما است.

9

2008حجم خدمات مالی: مقایسه بین وزارت خانه ها-. 1جدول

DCTIDFDIPDIDESDSEDTکل وزارت

بودجه جهانی وزارت )میلیون فرانک

سوئیس(119

5146

11874547103

1154

33598010

مجموع کارکنان تماموقت این سازمان

108267273

84255

520765447913033

کارکنان تمام وقت خدمات متمرکز امور

مالی وزارت311518745989

درصد کارکنان خدمات متمرکز امور مالی

وزارت29%2.2

%0.2%

0.3%

1.9%

0.8%

1.9%0.7%

)درERPکاربران تعداد افراد(

33629159ورود و مشاوره726980101101177

5* ERPدرصد کاربران

در کل کارکنان31.1ورود و مشاوره

%43.3%

8.1%

10.5%

38.6%

15.4%

21.1%

13.6%

( دسترسی دارند اما در خارج از وزارت مورد استناد منبعERP کاربران دیگر به نرم افزار )354* هستند: مدیر سیستم های اطالعاتی از امور مالی وزارت

ERPشرح پروژه

مشاهده تکامل سیستم های اطالعاتی در ادارات عمومی مورد مطالع��ه، متوج��ه شدیم که اولین سیستم پیاده سازی شده به دنبال اهداف خاص سیستماتیک بود.

، بسیاری از برنامه های ک��اربردی حس��ابداری فاق��د س��ازگاری1990در پایان دهه کلی بودند. در آن زمان، نیروی کار حسابداری، بیشتر انرژی خود را برای تقویت

اطالعات به منظور تولید گزارش های مالی صرف کردند. از سیستم های فناوری اطالعات شامل م��وارد1998به این ترتیب، فهرست

زیر است: یک سیستم حسابداری استفاده شده توسطDIP

10

یک سیستم حسابداری استفاده شده توسطDCTI

" یک سیستم حسابداری استفاده ش��ده توس��طChancellerieاداره ام��ور "، م��الی، و بخش ه��ای دیگ��ر. این سیس��تم حس��ابداری همچ��نین ب��رای تث��بیت

اهداف مورد استفاده قرار گرفتیک سیستم اطالعات استفاده شده توسط بخش خرید مرکزی یک سیستم بودجه برایDIP

هایک سیستم بودجه برای همه سازمانبیش از ی��ک ص��د راه ح��ل کس��ب و ک��ار، اغلب در ارتب��اط ب��ا سیس��تم های

حسابداری این فهرست انگیزه ی سیستم یکپارچه جدید را توضیح می ده��د. اولین اق��دام

آغ��از ش��ده اس��ت. این ابتک��ار،2000برای سیستم متمرکز و یکپارچ��ه در س��ال م��زیت در نظ��ر گ��رفتن ت��ابع حس��ابداری در ش��یوه ای یکپارچ��ه و منس��جم ب��رای دولت های بزرگ و پیچی��ده ب��ود. عالوه ب��ر این، ه��دف بهب��ود فرآین��د تص��میم گیری دولتی بود. به این ترتیب، این سیستم یکپارچه بای��د ب��رای نماین��دگان و کابینه ه��ا،

مرور کلی از امور مالی دولت استانی را بدهد. یکی دیگر از اهداف این پروژه مرب��وط ب��ه م��دیریت عملی��ات ب��ود. در واق��ع، بخش سازگار این پروژه به شناسایی افزونگی و همچنین ایجاد روش کار واحد و یکپارچه برای هر بخش دولت، اختصاص داده شده است. عملیات بهبود می یابند و خ��دمات و بخش ه��ایی مختل��ف را ب��رای پاس��خگویی در مهلت مق��رر ق��ادر می س��ازد. در ک��ل، سیس��تم حس��ابداری جدی��د بای��د م��دیریت پ��ول نق��د به��تر و خزانه داری را فراهم کند. سیستم م��الی جدی��د بای��د وزارت ام��ور م��الی را ق��ادر سازد تا گزارش های م��الی قاب��ل اطمین��ان تر و ش��فاف تری تولی��د کن��د. در واق��ع، فرایند حسابداری دقیق تر و کارآمدتر و تولید در موع��د مق��رر م��ورد نی��از اس��ت.

جدی��د، ب��رای پاس��خگویی ب��ه تم��ام اه��داف ذک��ر ش��ده ک��ه قبالERPپیاده س��ازی نمی توانست انجام شود، انتخاب شد.

ERPمحدوده پروژه

برای پیاده سازی ماژول های زیر ایجاد شد:2000برنامه عملی در مارس دفترکل عمومی حسابهای دریافتی

11

)حساب پرداختی )با تعهدات سفارشات خرید پرسشنامه، دارایی های ثابت برنامه و بودجه مالی /پیش بینی فرایندهای مدیریتی مدیریت امور نقدی و پیش بینیشمارشگر/جعبه آفیس.مدیریت اسناد/پرونده و اطالعات کسب و کار

این برنامه، شامل رابط های خاص برای حقوق و دس��تمزد، من��ابع انس��انی، و برنام��ه، ماژول ه��ای2000سیستم های کس��ب و ک��ار اس��ت. پس از پیاده س��ازی

اضافی از جمله مدیریت پروژه، مدیریت وس��ایل مدرس��ه، شبیه س��ازی حق��وق و مدیریت حساب غیر متمرکز پول نقد، گنجانی��ده ش��ده اند. در ابت��دای م��اه آوری��ل

ک��رد.، هر ماژول در دسترس بود و به طور کامل در هفت بخش عم��ل می2009 دولت با تع��داد فزاین��ده ای از اطالع��ات حس��ابداری برخ��ورد ک��رد. این ب��ه مع��نی

ف�����اکتور200000 میلی�����ون ورودی حس�����ابداری و 2.5 حس�����اب، 300000 )حساب های پرداختنی( در سال است. بنابراین، آشکار اس��ت ک�ه چ�نین سیس�تم حسابداری یکپارچه ای اجتناب ناپذیر است. با این حال، سیستم ب��ا تم��ام مزای��ای

آن گسترش نیافته است.

ERPمنابع انسانی درگیر در پروژه

( بخش��ی از وزارت دارایی اس��ت ک��ه درDGFEاداره کل امور اقتصادی و مالی ) ب��وده اس��ت. مرک��ز فن��اوری اطالع��ات دولتERPابتدا مسئول م��دیریت پ��روژه

بطور خاص در حل و فص��ل مس��ائل ف��نی مرب��وط ب��ه اج��رای فن��اوری اطالع��ات کارمن��د130 و 30درگیر بوده اس��ت. از ابت��دای پ��روژه، گروه ه��ای مختل��ف بین

مشغول اند. در کل،ERPتمام وقت )نیروی کار دولت و مشاوران( در پیاده سازی نفر را اعالم کرده اند که مدیریت پ��روژه ی39000مدیران پروژه نیاز به مجموع

ERP ک��اربر 2000با قابلیت تغییر اندازه از نظر نیروی کار است. امروزه ح��دود

وجود دارد.

12

ERPسازمان بعد از اجرای

کارمن��د300 س��رویس ام��ور م��الی و 25، تقریب��ا 2000در اواخ��ر س��ال اختصاص داده شده به توابع حسابداری و امورمالی ش��مارش شده اس��ت. ان��واع قابل توجهی از توابع امور مالی همچون حسابدار، دف��تردار، منش��ی حس��ابداری، مدیر حسابداری، حسابداری امور نقدی، دستیار مالی، و رئیس امور مالی وج��ود دارند. تغییر اساسی در اسناد توابع م�الی، حس�ابداری متمرک�ز و شایس��تگی های امور مالی و وظ��ایف در وزارت ام�ور م�الی و وزارت س�اخت و س�از و فن آوری اطالعات خواهد بود که به معنی مسئولیت بیشتر برای این بخش است. با وجود

ه��ا و تع��دادی ازمتمرکزسازی، به اندازه کافی افراد مالی و حس��ابداری در وزارت وج�ود1کارکنان خدمات مالی در هر وزارت بص��ورت ن�اهمگن ب�ه ش��رح ج�دول

دارد

نتایج و بحث

تغییرات ساختاری

، دو س��رویس ب��ه ش��رح زی��رERPدر وزارت ام��ور م��الی و در ط��ول اج��رای سازمان دهی مجدد شده اند:

ای از مهارت ه��ا، دو س��رویس گس��ترشبه دلیل فقدان حس��ابداری مجموع��ه یافت: سرویس مدیریت پول نقد و خرید مرکزی. تنظیم مج��دد این دو س��رویس برنامه ریزی نشده بود، اما این تغییر انجام شده است چرا که این خ��دمات تحت کنترل وزارت دارایی بودند. تغییرات مش��ابه در بخش ه��ای دیگ��ر انج��ام نمی ش��د

22، ارتباطات شخصی، ERPای به تغییر نداشتند. )رهبر پروژه چرا که آنها اراده(. 2009ژوئن،

در واقع، مشکل این خدمات نیاز کارکنان به مجم��وعه ای از مهارت ه��ای الزم برای کار با این ابزار تازه و فن��اوری اطالع��ات ب��ود. بن��ابراین، کارکن��ان اخ��راج و جایگزینی می شدند که این امر در یک سازمان دولتی غیرمعمول است. به گفت��ه رهبر پروژه، از آنجایی که بخش م��الی ب��ه ص��ورت سلس��له مرات��بی وابس��ته بهم بودند، سازماندهی مجدد خدمات در بخش مالی انجام می شد. جالب ت��ر اینس��ت که سازماندهی مجدد در بخش ه��ای دیگ��ر بص��ورت کام��ل الزم نب��ود. ب��ر اس��اس

وERP، کیفیت و بهره وری مسائل ب��ا توج��ه ب��ه اج��رای ERPتوصیف رهبر پروژه

13

در نهایت، در کار حسابداری ایجاد شده اس��ت. این ی��ک موض��وع مهم در اج��رایERPتحت بررسی دولت بود. ما مدافع نیاز به اداره ام�ور م�الی ب�ا ی�ک رابطه ی

سلسله مرات��بی )ب��ا ق��درت( در تم��ام خ��دمات م��الی در ک��ل دولت هس��تیم. این بسیار حیاتی است. یک مصاحبه شونده دیگ��رERPوضعیت برای موفقیت اجرای

در مورد قدرت بیش از حد هر بخش اعتراض کرد و نش��ان داد ک��ه تف��اوت قاب��لتوجهی در بخش خصوصی وجود دارد و مشکل در بافت دولتی است:

وزارت های دیگر، سازماندهی مجدد یا متمرکزس��ازی را نمی خواهن��د. ق�درت نمی توانن�د روش خ�ود را ب�رایDF و DCTIسلسله مرات�بی آنه�ا ق�وی اس�ت و

انجام، تحمیل کنند. ما مجبور به مش��ورت و پ��ذیرش نقط��ه نظراتش��ان هس��تیم. این یک تفاوت ب��زرگ ب��ا بخش خصوص��ی اس��ت ک��ه در آن وزارت م��الی ق��درت

،CFO می توان��د تص��میمات را تحمی��ل کن��د)CEOتاثیرگ��ذاری زی��ادی دارد ک��ه (.2009 جوالی، 16ارتباطات شخصی،

بنابراین، با توجه به ساختار کارکردی و سلسله مرات��بی ک��ل س��ازمان دولت، ب��دیهی اس��ت ک��ه مش��کل مطالع��ه وج��ود داش��ته باش��د. این تط��بیق بین این دو بدرستی کار نمی کن��د، این نتیج��ه فق��دان ق��درت مرک��زی معت��بر در داخ��ل دولت

است.

فرایندهای متمرکز سازی

،ERPب���ا توج���ه ب���ه س���ازماندهی مج���دد، یکی از اه���داف اص���لی اج���رای متمرکزسازی خدمات مالی در کل دولت است. نظر حیرت انگیز تر در مص��احبه

ما، توسط یک حسابدار در مورد مشکل متمرکزسازی توابع حسابداری بود: متمرکزس��ازی امکان پ��ذیر نیس��ت چ��را ک��ه م��ا هفت وزارت ب��ا هفت روش

(.2009 سپتامبر 16مختلف داریم. )حسابدار، ارتباطات شخصی، به سادگی غیرقابل تصور اس��ت ک��ه این حس��ابدار ح��تی نمی توانس��ت ه��دف استاندارد کار حسابداری را تصور کند. باز هم، این پدیده به عدم سلسله مراتب

مرکزیت مرتبط است. متمرکزسازی ادارات عم��ومی ک��امال پیچی��ده ب��ود. اول از هم��ه، حس��اب های

( حسابداری در وزارت امور مالی متمرکز شده بودند. حس��ابدارانAPپرداختی ) از بخش ه��ای دیگ��ر ب��ه این بخش منتق��ل ش��ده اند ام��ا همچن��ان ب��ه مقابل��ه ب��ا حساب های پرداختی از بخش های قبلی خ��ود ادام��ه می دهن��د. این متمرکزس��ازی

14

انتظارات را برآورده نمی کند چرا که در حال حاضر، تنها حساب های پرداخ��تی در وزارت مالی متمرکز شده اند، حسابداران مانند قبل )در واقع، آنها تنه��ا از مح��ل کارشان نقل مکان کرده اند( همان کار را انج��ام می دهن��د، پ��ردازش حس��اب های پرداخ��تی در می��ان حس��ابداران مش��ترک نیس��ت، و ه��دف کارکن��ان حس��ابداری شکست خورده است. در واقع، تعداد کارکنان خ��دمات ب��ه س��ی )در مقایس��ه ب��ا

( افزایش یافته است و تنه��ا هش��ت حس��ابدارERPتعداد هفت نفر قبل از اجرای منتقل شده اند.

دوم، حس���ابداری دارایی ه���ای ث���ابت، در بخش س���اخت و س���از و فن آوری اطالعات متمرکز شده اس��ت. ب��رای این منظ��ور، کارکن��ان منتق��ل نش��ده اند ام��ا کارمندان جدید )با مدارک تحصیلی حسابداری بهتر( استخدام ش��دند. در نه��ایت، توابع حسابداری و امور مالی در هر بخش متمرکز شد. نقش هر ی�ک از خ�دمات مالی )وزارت( هر بخش متفاوت است. با این ح��ال، نقش عم��ومی این خ��دمات م��الی متمرک��ز، آماده س��ازی بودج��ه، کن��ترل و چ��ک ک��ردن، و تجزی��ه و تحلی��ل و پیش بینی می باشند. حساب های دری�افتی در »دف�تر« و ی�ا م�دیریت عم�ومی ه�ر

بخش نگهداری شده بود. ، یک م��دیر حس��ابداریERPجالب است توجه داشته باشید که قبل از اجرای

به عنوان ابزار تمرکززدایی ارائه شده است.ERPشکایت کرده است که پروژه یک اب��زار متمرکزس��ازی ب��ا فق��دانERPدر واقع، بعد از این اجرا، او دریافت که

استقالل برای خدمات خودش است: به عن��وان ی��ک اب��زار تمرک��ززدایی اس��ت ک��ه بای��د ب��ه م��ا اج��ازهERPپروژه

ک��نیم.استقالل بیشتری دهد. در واقع، ما به متمرکزس��ازی تواب��ع م��الی کم��ک می عالوه ب��ر این، م��وج دوم متمرکزس��ازی منتظ��ر خط��ر بزرگ��تر از دس��ت دادن

(.2009 سپتامبر، 7استقالل است. )مدیر حسابداری، ارتباطات شخصی، یکی از م��دیران من��ابع انس��انی، متمرکزس��ازی و ع��دم متمرکزس��ازی را ب��ه عنوان یک فرایند »رفتن و یا برگش��ت ب��ه عقب«، ب��ا تعل��ل بین متمرکزس��ازی و

تقریباً مناسب تر است. اوCFOعدم متمرکزسازی توصیف کرد. پاسخ دیگری از اشاره کرد که ض��رورت متمرکزس��ازی و ی��ا ع��دم متمرکزس��ازی ب��ه ن��وع انج��ام

وظایف بستگی دارد: متمرکزس���ازی حس���اب های قاب���ل پ���رداخت، س���رمایه گذاری، و م���دیریت شکایت های ق��انونی ض��روری اس��ت، ام��ا م��دیریت حس�اب های دری��افتی بای��د ب��ا

15

خدمات خاص انجام شوند به ط��وری ک��ه اطالع��ات الزم و آگ��اهی از »مش��تری- شهروندان« را دارند. به نظر می رسد زم��انی ک��ه )حس��ابداری( دانش تخصص��ی مورد نیاز است، متمرکزسازی کارآمدترین رویکرد باشد. عالوه بر این س��وال در مورد متمرکزسازی یا عدم متمرکزسازی نیس��ت، بلک��ه در م��ورد دانش خ��وب و

، ارتباط��ات شخص��ی،CFOتجزیه و تحلیل دقیق فرآیندهای کسب و کار اس��ت. )(.2009 جوالی، 16

اثر متمرکزسازی بر کارهای حسابداری

در طول مصاحبه، برای به دست آوردن اطالع�ات در م�ورد وظ��ایف حس�ابداران تمایل داشته و انواع کارهای انجام شده توسط حسابداران و مدیران حس��ابداری را خواسته و فهرست کرده ایم، و ن��یز عناص��ر ادراک در م��ورد کاره��ا را توص��یف

خالصه ای از پاسخ ش��رکت کنندگان را ارائ��ه و ب��ا توج��ه ب��ه4-2کرده ایم. جداول توابع پاسخ دهنده طبقه بندی می کنند.

الزم به ذکر است که ادراک حسابدار و مدیران حسابداری بس�یار مش�ابه ب�ه نظر می رس�د. عالوه ب�راین، م�دیران فناوری اطالع�ات و من�ابع انس�انی، وظ��ایف

4-2حسابداری را مورد بحث قرار نمی دهند و در نتیجه پاسخ های آنها در ج��داول لحاظ نش�ده اس�ت. این تعجب آور نیس�ت ک�ه حس�ابداری بخش�ی از مجم�وعه ی

مهارت های معمول آن ها نیست.

خالصه تجزیه و تحلیل کارهای کارکنان حسابداری دسته بندی شده با.2جدول توابع پاسخ دهندگان: دفتردارها و حسابدارها

ایده آلERPبعد از ERPقبل از

انواع وظایف

حسابداران

حسابداری داده های•ورودی

معکوس کردن روند•ورودی ها و اصالحات

کنترل حساب های ترازنامه

پرداخت حساب های پرداختی•ورودی های داخلی •کارهای گزارش دهی کمتر • دادن اطالعات کمتر به•

همکاران چرا که آنها به طور مستقیم به سیستم

دسترسی دارند

بدونپاسخ

ادراک/ ارزیابیکارها

حسابداری ساده تر آزادی بیشترنمایش جهانی بهتر از

کار کمتر، اتوماتیک بودن•ورودی داده های خاص.

کار بیشتر، به دنبال

بدونپاسخ

16

کسب و کار کارهای متنوع تر

حساب های دریافتی احساس پیروی از•

سفارشات و کاهش تعدادعامل

اطالعات بیشتر برای ورود•به سیستم

استانداردسازی بیشتر•)پیگیری فرآیندها و قوانین(

تغییر کار متناظر به عنوان•تغییر شغل

تنوع کمتر وظایف •کارهای بیشتر•پیگیری کار مشکل تر است• ساختار جهانی کمتر قابل•

فهم استکار متنوع تر است• کارهای وام گیری، به عنوان•

اقالم تعهدی، به صورتخودکار می باشد

یافته های ما تغییر در وظایف و شغل حسابدار را تایید ک��رد. حس��ابدار نش��ان داد که تغییر در کار او بسیار اس��ت و او تغی��یر کام��ل در ش��غل خ��ود را احس��اس می کند. پاسخ مربوط به کار حسابدار، این واقعیت را تاکی��د ک��رد ک��ه نقش او در ورودی های مربوط به حساب های پرداختی، حساب های دریافتی و یا حس��اب های نقدی محدود شده است. عالوه بر این، عملی��ات پای��ان س��ال و ی��ا م��دیریت پ��ول

بخش��ی از مس��ئولیت های او نبودن��د. آنه��ا ب��ه ازERPنقد، پس از اجرای سیستم دس���ت دادن آزادی ب���ا استانداردس���ازی، ق���وانین و فرآین���دها اش���اره کردن���د.

،Kraemmergaard و Rikhardssonاستانداردسازی همسو با متون گذش��ته ) ؛2006 Scapens و Jazayeri ، ( اس��ت، ام��ا تغی��یرات ب��رای کارکن��ان حس��ابداری و2003

احساسات آنها نسبت به از دست دادن کنترل بر روی کارهایش��ان ب��ه ش��دت درطول مصاحبه، مشاهده می شد.

مسئله اص��لی دیگ��ر، در رابط��ه ب��ا تخصص��ی ک��ردن حس��ابداری دول��تی ب��ود. (، بهب��ود م��دیریت پ��ول نق��د، وIPSASاس��تفاده از اس��تانداردهای بین المللی )

استفاده از حسابداری تعهدی و از یک سیستم منحصر به فرد )به جای س��ه ن��وع مختلف آن( پیشرفت های اصلی ذکر شده در طول مصاحبه بودند. پاسخ دهندگان ذکر کرده بودند که این تغییرات با توجه به اجرای ی��ک سیس��تم م��الی یکپ��ارچه ی

17

(.229، صفحه Jazayeri، 2003 و Scapensجدید که محرک تغییر بود، ممکن شد ) اما سیستم مالی یکپارچه دلیل اصلی این تغییر نبود و به وضوح، قوانین جدی��د و

تمایل سیاسی، انگیزه ی این تغییرات بود. کاره��ای م��دیران حس��ابداری ب��ه ط��ریقی متض��اد ب��ا تغی��یر ک��ار حس��ابدار ی��ا دفتردارها تغییر کرد. با این حال، آنها وظایف خاص مانند اختتامیه پای��ان س��ال را از دست دادند و در برخی ادارات، از آنجایی که کارکنان از بخش امور م��الی ب��ه مرکز خدمات مالی مشترک نقل مکان کردن��د، م��دیران حس��ابداری ن��یز کاره��ای نظارتی را از دست دادند. در مقابل، کارهای مدیران حسابدار تقویت ش��د، چ��را که در درجه اول مسئول تجزیه و تحلیل، گ��زارش، و کن��ترل ش��دند. ب��از هم، این

( است. توجه داشته باشید که تنها وظیفه ایCaglio، 2003مطابق با متون قبلی ) که به نظر می رسد تغییر نکرده است، تنظیم بودجه اس��ت، ک��ه قطع��ا مهم ت��رین

وظیفه خدمات امور مالی دولت عمومی است.

18

. خالصه ی تجزیه و تحلیل وظایف کارکنان حسابداری طبقه بندی شده3جدول توسط توابع پاسخ دهندگان: مدیران حسابدار

ایده آلERPبعد از ERPقبل از انواع

وظایفدفتردارها

حسابداری• داده هایورودی

مدیریت• حساب های

نقدی )با صفحه گستردهاکسل(

حساب های• دریافتی

)فاکتورهای ساخته شده با

واژه پرداز(

سفارشات خرید•ورودی های نقدی•حساب های دریافتی•تدارکات و خرید•

مدیریت حساب های•نقدی

فاکتور مسائل و• چک )حساب های

پرداختی وسرمایه گذاری(

ورودی های مالیات•بر ارزش افزوده

ورودی های سهام•برآورد بدهی )ارائه(•

انواع وظایف

حسابدارها

مربی گری•دفتردارها

کنترل و بازرسی•بدون پاسخ• تفکیک مالیات بر•

ارزش افزوده ورودی های اختتامیه•

)برآورد بدهی یاتامین اقالم تعهد(

ورودی های داخلی• مدیریت تدوین•

حسابداری انواع

وظایف مدیرانحسابدار

نظارت• اختتامیه پایان•

سال مصالحه• مدیریت•

دستمزد مدیریت کمک•

هزینهتجزیه و تحلیل•طراحی بودجه•

بودجه و گزارش •تجزیه و تحلیل و کنترل • اعتبارسنجی سفارش،•

خرید، و هزینه های شخصی

نظارت و کنترل • چک کردن سرمایه•

گذاری و استهالک پرسشنامه • تصویب حساب های•

پرداختی

ادراک/ بررسیوظایف

حسابداری• ساده تر بود

)بدون حسابداری

استفاده از استانداردهای•(IPSASحسابداری)

متمرکزسازی حساب های•حسابداری پرداختی

بدون پاسخ

19

تعهدی، استهالک به

تعویق افتاده( ورودی های•

حسابداری ساخته در دو

سیستم مختلفمی شد

متمرکزسازی حسابداری• سرمایه گذاری )اشتراک

خدمات متمرکز(بهبود مدیریت پول نقد•تغییر در روش کار•پختگی کار•بدون ورودی های دوبرابر• بدون کنترل بیشتر بر روی•

کل فرآیند حسابداری )ورودی های پایان سال دو

بار و ورودی ها توسط وزارت امور مالی بدون توضیح

انجام می شود( سفارش خرید طوالنی تر و•

پیچیده هستند اطالعات بیشتر می توان به•

)اطالعات مدیریت هزینه(سیستم وارد شود

امکانات بیشتر از گزارش و•درخواست

خالصه ی تجزیه و تحلیل وظایف افراد حسابداری طبقه بندی شده. 4جدول توسط توابع پاسخ دهندگان: مدیر پروژه

ایده آلERPبعد از ERPقبل از نوع

وظایف مدیریت نقدی انجام•

شده با یک صفحه گسترده اکسل )بدون

پیش بینی ممکن( پر کردن درخواست•

مجوز )تدوین اطالعاتفاکتور حسابداری(

کنترل داخلی •گزارش با پوشش پایان ماه•

بدونپاسخ

ادراک / ارزیابیوظیفه

تخصصی کردن مدیریت پول•بدون پاسخنقد )با پیش بینی(

تخصصی کردن کار حسابدار• تغییر نوع کار را برای مدیر•

حسابداری

بدونپاسخ

منبع: مصاحبه شرکت کنندگان

20

بحث

یافته های تحقیقات ما ش�واهدی از تغی�یرات س��اختاری در وظ��ایف حس�ابداری را ارائه می کنند. این تغییرات نشان می دهد شغل جدید به طور کامل نقش کن��ونی حسابداران و مدیران حسابداری را تعیین می کند. جالب توجه است که دو تغی��یر عمده که در طول مصاحبه روشن شدند، به ط��ور کام��ل متف��اوت بودن��د. اول از همه، موضوع اصلی در مورد وظ��ایف حس��ابداری اس��ت ک��ه ب��ه وض��وح بی رم��ق

،ERPشدن از کار روزمره شان است. مشخص شد ک��ه قب��ل از اج��رای سیس��تم آنها حسابداری وظایف واقعی انجام می دادند و در ح��ال حاض��ر بیش��تر ش��بیه ب��ه کار با صفحه کلید است. حسابداران همچ��نین ب��ه از دس��ت دادن آزادی ب��ه دلی��ل استانداردس��ازی، ق��وانین و فرآین��دها، اش��اره کردن��د. یافت��ه مهم دوم، تخصص��ی کردن حس��ابداری اس��ت ک��ه ت��ا ب��ه ح��ال داللت ب��ر وظ��ایف م��دیران حس��ابداری داشت. کار آنها نیز تغییر کرد، اما به ش��یوه ی مخ�الف ب�ا تغی��یر ک�ار حس�ابدار ی�ا دفتردارها. در واق�ع، ب��ه نظ��ر می رس��د ک�ه وظ��ایف م�دیران حس�ابداری تق��ویت می شود زیرا آنها به طور فزاینده ای مس��ئول تجزی��ه و تحلی��ل، گ��زارش و کن��ترل

در اداراتERPوظ��ایف هس��تند. مش��اهده می ک��نیم ک��ه اج��رای سیس��تم های عمومی، عمیقا تغییر تخصص حس��ابداری و نقش ه��ا را در پی داش��ته اس��ت. این پدیده در اتکای بیش از حد امروزه به صفحه نمایش رایانه و صفحه کلی��د، قطع��ا کم��تر قاب��ل مش��اهده اس��ت. ب��ا این ح��ال، ت��ابع حس��ابداری را متمرکزت��ر و

استانداردتر از روش آن در گذشته تبدیل کرد. در ادارات عمومی، معم��وال توانایی ه��ای م��الیERPبهبود دهنده گان سیستم

جدید مانند عملکرد محاسبات و بهینه سازی منابع محدود را استناد کردن��د. از این پ�ژوهش، تخصص��ی ک�ردن حس�ابداری نتیج��ه می ش��ود. ب�ه این مع�نی ک��ه دولت می تواند موثرتر مدیریت شود. با این حال، مفهوم عملکرد اغلب ب��ه درس��تی در تولید خدمات عمومی تعریف نشده است. بنابراین، در سطح کالن، با اینکه نمای کلی از لح�اظ نظ�ری بای�د بهب�ود یای�د، ممکن اس��ت نقش اص�لی حس�ابداری در ادارات عمومی مورد غفلت قرار گیرد. )آیا پرداخت کننده مالی��ات یقین��اً پ��رداخت کرده است؟ آیا خدمات عمومی به خوبی انجام می ش��وند؟ این پرس��ش ها ک��امال

متفاوت هستند(. در سطح خرد، دو نوع از حسابداران ظاهر می شوند، افراد برجسته ای که از سیستم برای تجزی��ه و تحلی��ل اس��تفاده می کنن��د، و اف��راد کم اس��تعدادی ک��ه ب��ه

21

سادگی فق��ط ورودی را از طری��ق ص��فحه کلی��د وارد می کنن��د. استانداردس��ازی، تقس��یم ک��ار، متخص��ص ک��ردن، و متمرکزس��ازی، بای��د دولت را ق��ادر ب��ه انج��ام عملک��رد حس��ابداری مق��رون ب��ه ص��رفه تر نمای��د. واقعیت مش��اهده ش��ده در مطالعه ی موردی م�ا متف�اوت اس�ت. حس�ابداری ب�ه ط��ور فزاین��ده ای پیچی�ده تر می شود و به اندازه ی انتظار موثر نیست. دالی��ل زی��ادی ب��رای این ام��ر می توان��د پیشنهاد شود. اولین دلیل قوی، قدرت سلسله مراتبی هر بخش بر روی خ��دمات امور مالی آن است. بخش ها در ان��دازه ها و تواب��ع مختل��ف در ح��ال ت��رک می��دان نبرد هستند که مستعد به استانداردسازی و متمرکزسازی فعالیت های حسابداری نیست. دوم اینکه، یکنواختی برای یک تخصص حتی برای خبرگ��ان ش��ناخته ش��ده نیست. عالوه بر این، استقالل فردی کاهش می یابد. جای تعجب اس��ت ک��ه درک

در طول مصاحبه نبود.ERPروشنی از اهداف یک سیستم یادآوری می کنیم که این پ��ژوهش ب��ر اس��اس روش اکتش��افی اس��ت، ب��ه این مع��نی ک��ه ه��دف ب��ه دس��ت آوردن فرض��یه های پ��ژوهش جدی��د اس��ت. بن��ابراین محدودیت اصلی کار ما این است که، گرچه این روش یک رویکرد سیستماتیک و دقیق می باشد ولی هنوز فرضیه ی ما اعتبارس��نجی نشده اس��ت. در پژوهش ه��ای بعدی، قصد داریم اعتبارسنجی آنها از طریق بررس��ی کّمی ب��پردازیم. نت��ایج بای��د قبل از تعمیم به کسب و کار در زمینه ها، تایید شوند. با این وجود، و با دانش ما،

در بخش دول��تی راERPاین پژوهش اولین پژوهش��ی اس��ت ک��ه واقعیت اج��رای مشخص می کند که باعث تغییرات عمیق در ساختار سازمانی، استانداردسازی و متمرکزسازی فرآیندها، و اثر متمرکزسازی بر وظ��ایف حس��ابداری می ش��ود. در

نتیجه، ما معتقدیم که این موضوع باید تحقیقات بیشتری را جذب کند.

نتیجه گیری

در یک سازمان دولتی را مطالعه کردیم کهERPما اجرای ماژول های امور مالی تالش ب��رای درک این ام��ر می کن��د ک��ه چ��را تواب��ع حس��ابداری م��دیریت عم��ومی

تغییر کرده ان��د. ب��هERPسوئیس به طور قابل توجهی پس از اجرای یک سیستم منظور بررسی این پدیده اجتماعی، مردم نگاری پی گیری شد. یافته های ما نشان

در بخش دولتی ب��ه ان��دازه ی ارزش��مندیERPمی دهد که مزایای اجرای سیستم آن در بخش خصوصی نیست، و این امر به طور عمده به دلی��ل ب��ازی ق��درت در میان بخش ها است. برعکس، تبدیل تخصص حسابداری در بخش عمومی بس��یار

22

شبیه به تبدیل آن در بخش خصوصی به نظر می رسد. در حال حاضر، اثر اجرایERPدر ادارات عمومی مربوطه را در خصوص توسعه مدیریت ریسک های جدید

( بررس��ی می ک��نیم، ک��ه رون��د تم��ام اق��داماتICSو توابع سیستم کنترل داخلی )انجام شده برای بهبود بهره وری از ادارات عمومی است.

23