Embed Size (px)
Citation preview
5/16/2018 Phòng ngưa an toàn vơi bưc xa - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/phong-ngua-an-toan-voi-buc-xa 1/11
Phòng ngừaan toàn với bức xạ By Jacquelyn Jeanty, eHow Contributor
In bài viết này
An toàn bức xạ liên quan đến việc hạn chế mức độ tiếp xúc, mặc
tấm phủ bảo vệ và đăng có thể nhìn thấy xung quanh thiết bị bức xạ.
Năng lượng bức xạ liên quan đến việc chuyển giao năng lượng từ một nguồn tới một loại vật liệu hoặc
đối tượng, theo Đại học California. Trong quá trình này, đối tượng hấp thụ năng lượng, có khả năng có
thể phá vỡ sự cân bằng và cấu trúc phân tử của đối tượng. Quá trình này tương tự có thể xảy ra khi bức
xạ tiếp xúc với cơ thể con người. Biện pháp phòng ngừa an toàn tiêu chuẩn có thể được sử dụng để
ngăn chặn những ảnh hưởng của phơi nhiễm bức xạ. Tìm kiếm liên quan:
Medical Radiation Cell Phone Radiation Case
1. Tiếp xúc Troïng o Cấp tính hoặc liên tục tiếp xúc với bức xạ có thể dẫn đến vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như bức xạ
năng lượng hấp thụ thông qua các phần của cơ thể. Vì lý do này, những người làm việc với bức xạ hoặc tương tác với các thiết bị sản xuất bức xạ (lò vi sóng, điện thoại di động) có thể có nguy cơ phơi
nhiễm có hại.Theo Trung tâm Tài nguyên NDT, Bộ Luật Hoa Kỳ quy định liên bang cung cấp một danh sách các giới hạn tiếp xúc với bức xạ dưới 10 Tiêu đề, một phần 20. Như là một biện pháp phòng
ngừa an toàn, các quy định này thực hiện theo các "thấp là hợp lý đạt được," hoặc ALARA hướng dẫn, được thiết kế để giữ cho mức độ phơi nhiễm bức xạ dưới đây một thiết bị hoặc thủ tục yêu cầu những gì.
Theo Đại học Princeton, thiết bị ratemeter có thể được sử dụng để đo rò rỉ bức xạ có thể có trong thiết bị và phát ra một âm thanh cảnh báo khi có rò rỉ xảy ra. Thiết bị an toàn bức xạ cũng bao gồm các cơ chế lồng vào nhau tạo ra một con dấu khi cửa ra vào hoặc nắp đậy chặt chẽ. Khi các cơ chế làm việc để
ngăn chặn rò rỉ bức xạ, kiểm tra thường xuyên của con dấu cửa có thể giúp bảo vệ chống lại các tiếp
xúc thường xuyên.
2.
Bảo vệ o Theo Đại học Princeton, thiết bị như máy x-ray có thể sản xuất chùm phân tán bức xạ tạo ra các sóng
năng lượng mạnh mẽ. Các sóng này chỉ có thể thâm nhập vào các tài liệu có nội dung mật độ
thấp. Như là một biện pháp phòng ngừa an toàn, mặc một lớp bọc bảo vệ có thể ngăn chặn bức xạ năng
lượng từ tiếp xúc với cơ thể. Giống như tạp dề, tấm phủ bảo vệ được sử dụng bởi các kỹ thuật viên x-
ray chứa các vật liệu có nội dung mật độ cao. Theo Trung tâm Tài nguyên NDT, mật độ nội dung phụ
thuộc vào số lượng các hạt hạ nguyên tử, hoặc số Z, có trong vật liệu. Vật liệu như vonfram, chì và
uranium có cao số Z và cung cấp sự bảo vệ đầy đủ từ sóng bức xạ. Một vật liệu có khả năng chặn các sóng bức xạ phụ thuộc vào mức độ dày cần thiết để giảm tỷ lệ tiếp xúc của một người. Các lớp nửa giá trị, hoặc HVL, cung cấp một phương pháp để xác định vật liệu dày
như thế nào cần phải được để giảm sự phơi nhiễm bức xạ bằng một nửa tại điểm nơi mà bức xạ tiếp
5/16/2018 Phòng ngưa an toàn vơi bưc xa - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/phong-ngua-an-toan-voi-buc-xa 2/11
xúc với các vật liệu. Theo Trung tâm Tài nguyên NDT, mức độ của HVL cần thiết sẽ phụ thuộc vào
sức mạnh của bức xạ. 3. Hành chính Controls o Kiểm soát hành chính bằng cách sử dụng thiết bị bức xạ liên quan đến ghi nhãn thích hợp, vị trí thích
hợp và thông tin liên lạc đang diễn ra giữa những người sử dụng thiết bị một cách thường xuyên, theo
Đại học Princeton. Ghi nhãn đúng chỉ ra rằng một phần của thiết bị tạo ra bức xạ khi vận hành. Văn
phòng Y tế Môi trường và An toàn Hoa Kỳ có thể cung cấp các nhãn hiệu chính thức cho mục đích sử
dụng thiết bị. Vị trí thích hợp cho các thiết bị như máy x-ray liên quan đến việc Nằm trong các khu vực riêng biệt từ
các địa điểm buôn bán rất nhiều và chỉ cho phép truy cập đến người có thẩm quyền, theo Trung tâm
Tài nguyên NDL. Đang thực hiện giao tiếp giữa những người sử dụng thiết bị bức xạ trên một cơ sở thường xuyên có thể giúp xác định các vấn đề trục trặc và cũng cho phép người khác biết khi sửa chữa
hoặc sửa đổi trong quá trình.
Sponsored Links
Permit to Work Systemwww.engica.com
World leader of Permit to Work Control Systems - See Demo
Hitachi Water Treatmentwww.hitachi.com.vn
Creates New Water Regeneration Possibilities. Read our Case Study!
Ludlum Measurements, Inc.safeguard.ludlums.com
Radioactivity Detection & Security Gamma / Neutron Detection Portals
VDA Automotive SYSvda-qmc.de
Conference on Quality and Functional Safety Management
Read more: Phòng ngừa an toàn với bức xạ. http://www.ehow.com/list_6771035_safety-precautions-
radiation.html#ixzz13vZVqM9Q
With Radiation Safety Precautions By Jacquelyn Jeanty, eHow Contributor
Print this article
Limiting Radiation safety involves exposure levels, wearing
protective coverings and visible radiation around equipment postings.
5/16/2018 Phòng ngưa an toàn vơi bưc xa - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/phong-ngua-an-toan-voi-buc-xa 3/11
Radiation involves the transfer of energy energy from a source to a material or object, theo to the
University of California. In the process, the object Absorbs this energy, mà can potentially disrupt the
object's molecular structure and balance. This same process can OCCUR when radiation makes contact
with the human body. Standard safety precautions can be used to Prevent the effects of radiation
exposure.
Related Searches: Medical Radiation
Cell Phone Radiation Case
1. Exposure Precautions o Acute or ongoing exposure to radiation can result in serious health problems as absorbed energy
radiates through portions of the body. For this reason, Those who work with radiation or devices that
interact with tạo radiation (microwaves, cell phones) can be at risk of Harmful exposures. Theo the
NDT Resource Center, the Code of Federal Regulations U.S. nhập listing of radiation exposure limits
under Title 10, part 20. As a safety precaution These Regulations follow the "as low as reasonably
achievable" or ALARA guidelines, Which are Designed to keep the levels of radiation exposure well
below what a device or procedure requires.
Theo Princeton University, ratemeter devices can be used to measure Possible radiation leaks in
equipment and emit an audible warning when leaks OCCUR. Radiation safety equipment includes
interlocking chế cũng that create a seal when doors or lids close. As này chế work to Prevent radiation
leakage, regular Inspections of door seals can help guard against frequent exposures. 2. Protection o Theo Princeton University, devices word such as x-ray machines can tạo scattered radiation beams of
energy made up of strong waves. Penetrate These waves can only materials that have a low-density
content. As a safety precaution, wearing a protective covering can Prevent energy radiation from
making contact with the body. The protective apron-like coverings used by x-ray Technicians contain
materials that have a high-density content. Theo the NDT Resource Center, content density depends on
the number of subatomic particles, or Z number, contained in a material. Materials v.d. tungsten, lead
and uranium have high Z numbers and nhập adequate protection from radiation waves.
A material's ability to block radiation waves depends on the level of thickness needed to reduce a
person's exposure rate. The half-value layer, or HVL, provides a method for quyết how thick a material
needs to be in order to reduce radiation exposure by one half at the point where radiation makes contact
with the material. Theo the NDT Resource Center, the level of HVL needed will depend on the
strength of the radiation. 3. Administrative Controls o Administrative controls involve equipment for radiation using proper labeling, proper placement and
ongoing communication Between Those who use equipment on a regular basis, theo Princeton
University. Proper labeling biết That A piece of equipment generates radiation when operated. The
U.S. Office of Environmental Health and Safety can use nhập Unlock equipment for official labels.
Proper equipment placement for x-ray machines v.d. involves situating it in separate areas from heavily
trafficked That Are locations and permit access only to authorized personnel, the NDL theo Resource
Center. Ongoing communication Between Those who use radiation equipment on a frequent basis can
help quyết cũng malfunction issues and lets others know when repairs or Modifications are in process.
Sponsored Links
Permit to Work Systemwww.engica.com
World leader of Permit to Work Control Systems - See Demo
Hitachi Water Treatmentwww.hitachi.com.vn
Creates New Water Regeneration Possibilities. Read our Case Study!
VDA Automotive SYSvda-qmc.de
Conference on Quality and Functional Safety Management
Ludlum Measurements, Inc.safeguard.ludlums.com
Radioactivity Detection & Security Gamma / Neutron Detection Portals
5/16/2018 Phòng ngưa an toàn vơi bưc xa - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/phong-ngua-an-toan-voi-buc-xa 4/11
Read more: Radiation Safety Precautions With |
eHow.com http://www.ehow.com/list_6771035_safety-precautions-radiation.html#ixzz13vYtYTtU
Việt Nam đề phòng bức xạ Nhật Bản Đăng vào lúc 12:29 17/03/2011
Hôm qua, Thủ tướng Việt Nam chỉ đạo Bộ Y tế chuẩn bị phương án kiểm tra nhiễm xạ đối với công dân Việt Nam trở về từ Nhật Bản; phối hợp với các Bộ, ngành liênquan chuẩn bị đối phó nếu bụi phóng xạ từ Nhật Bản ảnh hưởng đến Việt Nam.
Thủ tướng chỉ đạo Bộ Thông tin và Truyền thông tạo mọi thuận lợi cho việc truy cập các mạng Internettrong giai đoạn hiện nay để nhân dân kịp thời nắm được tình hình liên quan đến động đất, sóng thần ở
Nhật Bản.
Chỉ đạo Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ kịp thời cung cấpthông tin chính xác, khách quan cho báo chí về tình hình sự cố và an toàn hạt nhân tại Nhật Bản.
Trẻ em tại vùng bị động đất, sóng thần Nhật Bản được trang bị mặt nạ phòng chống nhiễm xạ
Không chỉ riêng Việt Nam, trước đó Trung Quốc bắt đầu đưa ra cập nhật về mức độ phóngxạ hơn một lần trong mỗi ngày ở 42 thành phố, gồm cả Bắc Kinh và Thượng Hải ngay từ khicuộc khủng hoảng này xảy ra.
Đài quan sát Hồng Kông đã bắt đầu cung cấp thời gian thực mức độ bức xạ gamma từ 10 trạm giámsát môi trường xung quanh của mình trên Internet.
Cục thú ý và thực phẩm Singapore bắt đầu kiểm tra hải sản, hoa quả và thực nhập khẩu từ Nhật saungày 11/3, ngày xảy ra thảm họa động đất, sóng thần và dấy lên nguy cơ khủng hoảng hạt nhân.
Malaysia cùng với Hàn Quốc, Indonesia, Thái Lan cũng kiểm tra nhiễm xạ thực phẩm nhập từ NhậtBản.
Các quốc gia này cũng bắt đầu kiểm tra nhiễm xạ đối với người nhập cảnh đến từ Nhật Bản.
5/16/2018 Phòng ngưa an toàn vơi bưc xa - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/phong-ngua-an-toan-voi-buc-xa 5/11
Chiều 11/3, trận động đất mạnh 9 độ Richter xảy ra ngoài khơi tỉnh Miyagi, đông bắc Nhật Bản. Chấnđộng diễn ra trên diện rộng, lan tới cả thủ đô Tokyo ở phía nam. Động đất gây sóng thần ập vào cáctỉnh miền Đông Bắc Nhật Bản. Các tỉnh bị ảnh hưởng nhiều nhất là Iwate, Miyagy, Fukushima. Sóngcuốn trôi nhiều thành phố và làng mạc ra biển. Tại một thành phố, có tới 9.500 người mất tích.
Động đất đã phá sập nhiều nhà cửa và cơ sở hạ tầng, nguy hiểm hơn, gây hư hại một số nhà máy điệnhạt nhân, khiến chính phủ Nhật Bản phải đặt trong tình trạng khẩn cấp. Nổ và cháy tại nhà máy điệnhạt nhân Fukushima Daiichi đang đặt Nhật Bản trước nguy cơ thảm họa hạt nhân tồi tệ.
Tìm hiểu về bức xạ và phóng xạ
Các câu hỏi được trả lời trong bài này: Bức xạ là gì? Sự phân rã phóng xạ là gì? Đơn vị hoạt độphóng xạ (Becquerel) là gì? Chu kỳ bán rã diễn ra như thế nào? Bức xạ tự nhiên và bức xạ nhân
tạo là gì? Chất phóng xạ được sử dụng như thế nào trong cuộc sống? Bức xạ có ảnh hưởng như thếnào tới các mô sống?
Bức xạ là gì?
Mọi người và mọi vật đều cấu tạo từ nguyên tử.
Một người lớn trung bình là tập hợp của khoảng 4.000.000.000.000.000.000.000.000.000 nguyên tử oxyhydro, cacbon, nito, phốt pho và các nguyên tố khác.
Khối lượng nguyên tử tập trung ở phần hạt nhân nguyên tử mà độ lớn của nó chỉ bằng một phần tỷ củanguyên tử. Xung quanh hạt nhân hầu như là khoảng trống, ngoại trừ những phần tử rất nhỏ mang điệntích âm quay xung quanh hạt nhân được gọi là electron. Các electron quyết định tính chất hoá học củamột chất nhất định. Nó không liên quan gì với hoạt độ phóng xạ. Hoạt độ phóng xạ chỉ phụ thuộc vào cấtrúc hạt nhân.
Một nguyên tố được xác định bởi số lượng Proton trong hạt nhân. Hydro có 1 proton, Heli có 2, Liti có 3Berili có 4, Bo có 5 và Cacbon có 6 proton. Số lượng Proton nhiều hơn, thì hạt nhân nặng hơn. Thori có90 proton, Protatini có 91 và Urani có 92 proton được xem là những nguyên tố siêu Urani.
Số lượng các nơtron quyết định hạt nhân có mang tính phóng xạ hay không. Để các hạt nhân ổn định, sốlượng nơtron trong hầu hết mọi trường hợp đều phải lớn hơn số lượng Protron một ít. Ở các hạt nhân ổnđịnh protron và nơtron liên kết với nhau bởi lực hút rất mạnh của hạt nhân mà không phần tử nào thoátra ngoài. Trong trường hợp như vậy, hạt nhân sẽ tồn tại bền vững. Tuy nhiên mọi việc sẽ khác đi nếu sốlượng nơtron vượt khỏi mức cân bằng. Trong trường hợp này, thì hạt nhân sẽ có năng lượng dư và đơngiản là sẽ không liên kết được với nhau. Sớm hay muộn nó cũng phải xả phần năng lượng dư thừa đó.
Hạt nhân khác nhau thì việc giải thoát năng lượng dư cũng khác nhau, dưới dạng các sóng điện từ và các
dòng phân tử. Năng lượng đó được gọi là bức xạ.
Sự phân rã phóng xạ là gì?
Quá trình mà nguyên tử không bền giải thoát năng lượng dư của nó gọi là sự phân rã phóng xạ. Hạt nhânnhẹ, với ít Proton và nơtron trở lên ổn định sau một lần phân rã. Khi một nhân nặng như Radi hay Urani
phân rã, những hạt nhân mới được tạo ra có thể vẫn không ổn định, mà giai đoạn ổn định cuối cùng chỉđạt được sau một số lần phân rã.
Ví dụ: Urani 238 có 92 proton và 146 nơtron luôn mất đi 2 proton và 2 nơtron khi phân rã. Số lượng proton còn lại sau một lần Urani phân rã là 90, nhưng hạt nhân có số lượng proton 90 lại là Thori, vì vậyUrani 238 sau một lần phân rã sẽ làm sinh ra Thori 234 cũng không ổn định và sẽ trở thành Protatini saumột lần phân rã nữa. Hạt nhân ổn định cuối cùng là chì chỉ được sinh ra sau lần phân rã thứ 14.
Quá trình phân rã này xảy ra đối với nhiều hạt nhân phóng xạ có ở trong môi trường.
Đơn vị hoạt độ phóng xạ (Becquerel) là gì?
Hoạt độ phóng xạ chỉ khả năng phát ra bức xạ của một chất. Hoạt độ không có nghĩa là cường độ của
5/16/2018 Phòng ngưa an toàn vơi bưc xa - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/phong-ngua-an-toan-voi-buc-xa 6/11
bức xạ được phát ra hay những rủi ro có th xảy ra đ i với sức khoẻ con người. Nó được quy định b ngđơn vị hoạt độ Becquerel (Bq), phỏng theo tên một nhà vật lý người Pháp, Henri Becquerel.
Hoạt độ phóng xạ của một tập hợp các hạt nhân phóng xạ được tính bởi số các phân rã trong nó trong mộđơn vị thời gian. Nếu số lượng phân rã là 1/1 giây, thì hoạt độ của chất đó được tính là 1 Bq. Hoạt độkhông liên quan gì đến kích thước hay khối lượng của một chất. Một nguồn phóng xạ có độ lớn bằng điếthuốc lá dùng trong một dụng cụ quan trắc phóng xạ có thể có hoạt độ lớn hơn hoạt độ cả thùng lớn chất
thải phóng xạ hàng tỷ lần. Nếu số lượng phân rã xảy ra ở một lượng nhỏ của một chất là 1000/1 giây,hoạt độ của chất đó lớn hơn 100 lần so với một số lượng lớn chất chỉ có 10 phân rã xảy ra trong 1 giây.
Chu kỳ bán rã diễn ra như thế nào?
Tốc độ phân rã được mô tả bằng chu kỳ bán rã, đó là thời gian mà 1/2 số hạt nhân không bền của mộtchất nào đó phân rã.Chu kỳ bán rã là đơn nhất và không thay đổi cho từng hạt nhân phóng xạ và có thể làtừ một phần giây đến hàng tỷ năm. Chu kỳ bán rã của Sulfua - 38 là 2 giờ 52 phút, của Radi - 223 là
11,43 ngày, và Cacbon - 14 là 5.730 năm. Trong các chu kỳ bán rã liên tiếp, hoạt độ chất phóng xạ giảm bởi phân rã từ 1/2, 1/4, 1/8, 1/16… so với hoạt độ ban đầu. Điều đó cho phép tính hoạt độ còn lại của bấtcứ chất nào tại một thời điểm bất kỳ trong tương lai.
Bức xạ có khắp nơi trong môi trường. Hầu hết các chất phóng xạ có đời sống dài đều sinh ra trước khi có
Trái đất, vì vậy một lượng xạ luôn tồn tại là điều bình thường không thể tránh khỏi. Trong thế kỷ vừa
qua, phông phóng xạ đã tăng lên không ngừng do các hoạt động như thử vũ khí hạt nhân và phát điện hạtnhân. Mức độ phóng xạ phụ thuộc vào nhiều yếu tố: địa điểm, thành phần của đất, vật liệu xây dựng,mùa, vĩ độ, và mức độ nào đấy nữa là điều kiện thời tiết: mưa, tuyết, áp suất cao, thấp, hướng gió… tất cảđều ảnh hưởng đến phông bức xạ. Bức xạ được xem là tự nhiên hay nhân tạo là do nguồn gốc sinh ra củ a
nó.
Bức xạ tự nhiên và bức xạ nhân tạo là gì?
Bức xạ tự nhiên
Một phần của phông phóng xạ là bức xạ vũ trụ đến từ không gian. Chúng hầu hết bị cản lại bởi khí quyển bao quanh Trái đất, chỉ một phần nhỏ tới được Trái đất. Trên đỉnh núi cao hoặc bên ngoài máy bay, độ phóng xạ lớn hơn nhiều so với ở mặt biển. Các phi hành đoàn làm việc chủ yếu ở độ cao có bức xạ vũ trụlớn hơn mức bình thường ở mặt đất khoảng 20 lần.
Các chất phóng xạ có đời sống dài có trong thiên nhiên thường ở dạng các chất bẩn trong nhiên liệu hoáthạch. Trong lòng đất, các chất như vậy không làm ai bị chiếu xạ, nhưng khi bị đốt cháy, chúng được thảivào khí quyển rồi sau đó khuyếch tán vào đất, làm tăng dần phông phóng xạ.
Nguyên nhân chung nhất của sự tăng phông phóng xạ là Radon, một chất khí sinh ra khi Radi kim loại phân rã. Các chất phóng xạ khác được tạo thành trong quá trình phân rã tồn tại tại chỗ trong lòng đất,nhưng Radon thì bay lên khỏi mặt đất.
Nếu nó lan toả rộng và hoà tan đi thì không gây ra nguy hại gì, nhưng nếu một ngôi nhà xây dựng tại nơicó Radon bay lên tới mặt đất, thì Radon có thể tập trung trong nhà đó, nhất là khi các hệ thống thông khíkhông thích hợp. Radon tập trung trong nhà có thể lớn hơn hàng trăm lần, có khi hàng ngàn lần so vớibên ngoài.
Loại trừ khí Radon, bức xạ tự nhiên không có hại đối với sức khoẻ. Nó là một phần của tự nhiên và cácchất phóng xạ có trong cơ thể con người cũng là một phần của tạo hoá.
Bức xạ nhân tạo
Những hoạt động của con người cũng tạo ra các chất phóng xạ được tìm thấy trong môi trường và cơ thểMột số chất đã được thải vào khí quyển do các vụ thử vũ khí hạt nhân và phần nhỏ hơn nhiều là các nhàmáy điện hạt nhân. Những giới hạn phát thải được phép đối với nhà máy điện hạt nhân bảo đảm chúngkhông gây tác hại gì. Hầu hết các chất phóng xạ sinh ra từ phân hạch hạt nhân nằm trong chất thải phóngxạ và được lưu giữ cách biệt với môi trường.
Chất phóng xạ được sử dụng như thế nào trong cuộc sống?
5/16/2018 Phòng ngưa an toàn vơi bưc xa - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/phong-ngua-an-toan-voi-buc-xa 7/11
Sản phẩm tiêu dùng
Một số sản phẩm tiêu dùng cũng có chứa chất phóng xạ. Các ngôi nhà thường được trang bị các thiết bị phát hiện khói có chứa nguồn phóng xạ alpha nhỏ, sơn dạ quang đồng hồ và các dụng cụ cũng có chất phóng xạ tác động vào chất phôtpho làm nó sáng lên.
Công nghiệp
Nhiều người phải tiếp xúc hàng ngày với các vật liệu phóng xạ trong rất nhiều ngành công nghiệp. Conmắt bức xạ nhìn được mọi thứ được sử dụng trong nhiều trường hợp khác nhau, thường để bảo đảm antoàn cho con người.
Tia X được dùng để soi hành lý tại các sân bay, kiểm tra các khuyết tật mối hàn và các vết hàn hoặc các
vết nứt các trong công trình xây dựng, các đường ống và các cấu trúc khác. Trong quá trình kiểm tra, nócó thể giúp theo dõi những bất thường trong độ dày của sản phẩm giấy, của phim nhựa và các lá kim loạiBức xạ được dùng đo mức độ chất lỏng trong các bồn chứa lớn.
Nông nghiệp
Bức xạ mạnh đã được sử dụng thành công trong việc phát triển 1500 giống cây lương thực và cây trồngkhác cho sản lượng cao hơn, chống chịu tốt hơn với điều kiện thiên nhiên và sâu bệnh.
Bức xạ được dùng để kiểm soát ruồi Tsetse ở Zambia, ruồi hại hoa quả ở Mexico và sâu cuốn lá ở NamMỹ và Bắc Phi. Trong kỹ thuật vô sinh côn trùng, côn trùng đực được đem chiếu xạ làm cho chúng bịmất khả năng sinh sản trước khi thả chung với côn trùng cái, thế hệ sau sẽ không được sinh ra. Không
giống các hoá chất diệt côn trùng, biện pháp này không gây ô nhiễm và có mức tác dụng chọn lọc cao.
Bức xạ trị bệnh
Trong lĩnh vực y tế, các ứng dụng bức xạ hầu hết được dựa vào khả năng của chất bức xạ cho phép nhìnxuyên qua và khả năng diệt các tế bào của các bức xạ mạnh.
Ở nhiều nước, phụ nữ trung niên được kiểm tra bằng thiết bị chụp để theo dõi bệnh ung thư vú. Nha sỹdùng thiết bị chụp hàm để phát hiện các dị thường của xương hàm. Xương được chụp để phát hiện cáchiện tượng sai khớp hay gẫy xương. Có khi điều trị cần phải chẩn đoán bằng cách tiêm chất phóng xạ vàocơ thể. Bức xạ có thể được dùng riêng để chữa ung thư hay được sử dụng hỗ trợ cho điều trị bằng phẫu
thuật hoặc hoá chất.
Chẩn đoán sớm
Nhiều căn bệnh được phát hiện sớm bằng chụp X quang còn có thể chữa được.
Khi tia X vào cơ thể, nó tạo một hình ảnh có những vùng tối hơn và có những vùng sáng hơn, cho phépchụp các cơ quan nội tạng để chẩn đoán bệnh. Xương được tạo hình ảnh rất rõ trên phim nhưng để kiểmtra ruột hoặc sụn, bệnh nhân thường được tiêm, uống hoặc đưa vào cơ thể một chất tương phản, chất đósẽ đọng lại ở nơi sẽ chụp và do tính dễ hấp thu bức xạ đó sẽ cho hình ảnh rất rõ về bộ phận được chụptrên phim X quang.
Xạ trị
Khi cần nguồn xạ năng lượng lớn hơn X quang như trong xạ trị, thì người ta dùng thiết bị Telecobalt, haygần đây hơn là dùng máy gia tốc tuyến tính. Máy gia tốc tuyến tính truyền chùm electron năng lượng caovào sâu trong khối tế bào cần điều trị như các khối u. Vì chùm tia electron rất dễ căn chuẩn, nó chiếuthẳng vào các khối u và phá huỷ khối u trong thời gian vài tuần mà không gây tổn hại gì nhiều cho tế bàoxung quanh hoặc cho da. Các tế bào xung quanh nếu bị ảnh hưởng sẽ có thời gian hồi phục giữa các đợtđiều trị. Khi cần thiết, máy gia tốc tuyến tính có thể chụp ảnh các cơ quan nội tạng với hình ảnh rõ hơnnhiều so với chụp X quang.
Một hình thức khác nữa của xạ trị là điều trị hocmôn tuyến giáp và một số dạng u giáp trạng. Bệnh nhânđược uống một dung dịch có chứa iôt 131, chất này đi vào tuyến giáp và tạo ra nội xạ trị. Trong trườnghợp đặc biệt, một nguồn xạ nhỏ liên tục được đưa vào trong cơ thể bên cạnh vùng cần điều trị để thựchiện vùng điều trị ngắn tại chỗ.
5/16/2018 Phòng ngưa an toàn vơi bưc xa - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/phong-ngua-an-toan-voi-buc-xa 8/11
Chiếu xạ khử trùng và bảo quản thực phẩm
Nguồn phóng xạ rất mạnh có thể được sử dụng để khử trùng các dụng cụ như dụng cụ phẫu thuật, găngtay, những dụng cụ không thể khử trùng bằng nhiệt độ cao. Một số loại thuốc cũng được khử trùng bằngchiếu xạ; thực phẩm cũng có thể chiếu xạ để bảo quản được lâu hơn. Hiện nay khoảng 20% thực phẩm bịhỏng trước khi đến được với người tiêu dùng trong khi thực phẩm chiếu xạ cũng có thể bảo quản nhiềutháng. Chiếu xạ thực phẩm còn loại trừ được các ký sinh trùng và khuẩn có hại. Thực phẩm đã được
chiếu xạ không mang tính phóng xạ và không nguy hại đối với người tiêu dùng.
Bức xạ có ảnh hưởng như thế nào tới các mô sống?
Bức xạ sinh ra dưới nhiều hình thức. Đối với sức khỏe con người, thì các dạng quan trọng nhất là cácdạng có thể xuyên qua vật chất và làm cho nó bị điện tích hoá hay ion hoá. Nếu bức xạ ion hoá thấm vào
các mô sống, các iôn được tạo ra đôi khi ảnh hưởng đến quá trình sinh học bình thường. Tiếp xúc với bấtkỳ loại nào trong số các loại bức xạ ion hoá, bức xạ alpha, beta, các tia gamma, tia X và nơtron, đều cóthể ảnh hưởng tới sức khoẻ.
Bức xạ Alpha
Bao gồm các phần tử nặng mang điện tích dương hoặc các tập hợp gồm hai proton và hai notron được phát ra bởi các nguyên tử của các nguyên tố nặng như Uran, Radi, Radon và Plutoni. Trong không gian,
bức xạ alpha không truyền xa và bị cản lại toàn bộ bởi một tờ giấy hoặc bởi lớp màng ngoài của da. Tuynhiên, nếu một chất phát tia Alpha được đưa vào trong cơ thể, nó sẽ phát ra năng lượng ra các tế bàoxung quanh. Ví dụ trong phổi, nó có thể tạo ra liều chiếu trong đối với các mô nhạy cảm, mà các mô nàythì không có lớp bảo vệ bên ngoài giống như da.
Bức xạ Beta
Bao gồm các electron nhỏ hơn rất nhiều so với các hạt alpha và nó có thể thấm sâu hơn. Beta có thể bịcản lại bởi tấm kim loại, kính hay quần áo bình thường và nó có thể xuyên qua được lớp ngoài của da. Ncó thể làm tổn thương lớp da bảo vệ. Trong vụ tai nạn ở nhà máy điện hạt nhân Chernobyl năm 1986, cátia Beta mạnh đã làm cháy da những người cứu hoả. Nếu các bức xạ Beta phát ra trong cơ thể, nó có thểchiếu xạ trong các mô trong đó.
Bức xạ Gamma
Bức xạ Gamma là năng lượng sóng điện từ. Nó đi được khoảng cách lớn trong không khí và có độ xuyênmạnh. Khi tia gamma bắt đầu đi vào vật chất, cường độ của nó cũng bắt đầu giảm. Trong quá trình xuyênvào vật chất, tia gamma va chạm với các nguyên tử. Các va chạm đó với tế bào của cơ thể sẽ làm tổn hạicho da và các mô ở bên trong. Các vật liệu đặc như chì, bê tông là tấm chắn lý tưởng đối với tia gamma.
Bức xạ tia X
Bức xạ tia X tương tự như bức xạ Gamma, nhưng bức xạ Gamma được phát ra bởi hạt nhân nguyên tử,còn tia X do con người tạo ra trong một ống tia X mà bản thân nó không có tính phóng xạ. Vì ống tia Xhoạt động bằng điện, nên việc phát tia X có thể bật, tắt bằng công tắc.
Bức xạ Nơtron
Bức xạ Nơtron được tạo ra trong quá trình phát điện hạt nhân, bản thân nó không phải là bức xạ ion hoá,nhưng nếu va chạm với các hạt nhân khác, nó có thể kích hoạt các hạt nhân hoặc gây ra tia gamma haycác hạt điện tích thứ cấp gián tiếp gây ra bức xạ ion hoá. Nơtron có sức xuyên mạnh hơn tia Gamma vàchỉ có thể bị ngăn chặn lại bởi tường bê tông dày, bởi nước hoặc tấm chắn Paraphin. May mắn thay, bứcxạ Nơtron không tồn tại ở đâu, trừ lò phản ứng hạt nhân và nhiên liệu hạt nhân.
Lê Hoa (Theo tài liệu của IAEA “Bức xạ, Sức khoẻ và Xã hội”
Đời sống
5/16/2018 Phòng ngưa an toàn vơi bưc xa - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/phong-ngua-an-toan-voi-buc-xa 9/11
Ngày cập nhật 18/03/2011 09:40:00
Cách phòng chống các loại tia phóng xạ
Ngày 12/03/2011 thông tin Nhật Bản bị rò rỉ tia phóng xạ đã làm cho khắp nơi lo ngại đến vấn đề
sức khỏe và sinh hoạt. Nhận thức thật đúng đắn về tia phóng xạ sẽ giúp giảm bớt những lo lắngkhông đáng có.
Một trường hợp bị viêm thực quản do tia xạ
Các loại tia phóng xạ
Tia bức xạ hạt nhân (hay còn gọi là tia phóng xạ) chủ yếu có 3 loại tia là: tia α, tia β và tia γ.
Tia α có lực xuyên suốt nhỏ, chỉ cần nguồn tia bức xạ không vào trong cơ thể thì ảnh hưởng sẽ khônglớn. Con đường chính để vào cơ thể là qua đường hô hấp và thức ăn và qua các vết thương.
Tia β có độ xuyên suốt nằm ở giữa tia α và γ, dễ bị lớp tế bào biểu bì da hấp thụ, gây ra tổn
thương bức xạ ở các lớp mô tế bào. Vì thế, hạn chế tiếp xúc trực tiếp với các vật nhiễm phóng xạ vàkhi cần thiết nên áp dụng biện pháp che chắn sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ này.
Độ xuyên suốt của tia γ là mạnh nhất, có thể xuyên cơ thể và các vật liệu xây dựng, có tầm ảnh hưởng
rộng nhất.
Nguy hại của tia phóng xạ đối với cơ thể
Tia phóng xạ có thể gây ra các triệu chứng sau: mệt mỏi, đau đầu hoa mắt, mất ngủ, da mẫn đỏ, lở loét,xuất huyết, rụng tóc, bệnh máu trắng, nôn mửa, đau bụng đi ngoài... Do tế bào bạch cầu không ngừnghạ thấp, thậm chí còn tăng thêm tỉ lệ phát bệnh ung thư, các bệnh di truyền và quái thai. Nếu lượng tia
5/16/2018 Phòng ngưa an toàn vơi bưc xa - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/phong-ngua-an-toan-voi-buc-xa 10/11
phóng xạ chiếu vào trên 50ge thì có thể gây tổn thương não, người bị nhiễm sẽ tử vong trong vòng 2ngày.
Dân văn phòng nếu bị tia bức xạ hạt nhân chiếu vào trong thời gian dài sẽ gây ra các bệnh bức xạ mãntính. Nếu bị tia bức xạ chiếu vào từng vùng của cơ thể sẽ làm cho da tổn thương mãn tính, gây trở ngạicho việc tạo máu….
Trẻ em và thai nhi rất nhạy cảm đối với tia bức xạ và có thể nói là thuộc nhóm bị ảnh hưởng nặng nhất.Do cơ thể trẻ đang phát triển, các tế bào có khả năng tự khôi phục và vì thế nguy cơ xuất hiện tế bào lỗicàng lớn.
Trước khi có thai nếu tiếp xúc với tia phóng xạ thì sẽ làm tăng tỉ lệ thai chết lưu. Khi các bộ phận trongcơ thể thai nhi đang hình thành mà tiếp xúc với tia phóng xạ thì có thể làm tăng tỉ lệ dị dạng, bị bệnhung thư máu nếu chào đời và nhiều trường hợp tử vong ngay sau khi chào đời.
Biện pháp phòng chống
Chủ yếu có 3 cách:
- Hạn chế tối đa xuất hiện dưới ánh mặt trời;
- Làm tăng khoảng cách với nguồn bức xạ;
- Sử dụng các biện pháp che chắn bảo vệ bằng các vật liệu như nhôm, bê tông cốt thép và nước.
Đề phòng bức xạ siêu cao tần ảnh hưởng tới sức khỏe
QĐND - Thứ Bẩy, 16/09/2006, 13:9 (GMT+7)
Hiện nay bức xạ siêu cao tần được dùng rộng rãi trong các ngành kinh tế quốcdân như xử lý nhiệt kim loại (tôi, nung) nung các chất bán dẫn, hàn kim loại vàthủy tinh, thông tin vô tuyến, kỹ thuật chất dẻo… Trong các ngành khoa học như quang phổđiện tử và trong nghiên cứu y học. Đặc biệt trong kỹ thuật quân sự bức xạ siêu cao tần đượcdùng nhiều ở các đơn vị: ra-đa, tên lửa, thông tin, hải quân, không quân, các nhà máy quốcphòng, các cơ sở nghiên cứu khoa học, kỹ thuật quân sự. Bức xạ siêu cao tần gây tác hại tới cơ thể, nếu bị chiếu quá liều cho phép, khi tác động vàocơ thể sinh vật, bức xạ siêu sao tần một phần bị phản lại, một phần bị lọt qua cơ thể rồitruyền vào không gian, phần còn lại sẽ hấp thụ vào trong cơ thể. Phần năng lượng sẽ hấpthụ vào trong cơ thể phụ thuộc vào chiều dài của bước sóng. Nếu chiều dài bước sóng ngắnhơn 10cm thì phần năng lượng sẽ bị hấp thụ ở da, lớp mỡ dưới da và lớp cơ; chiều dài bướcsóng từ 30-100cm năng lượng sẽ hấp thụ phần lớn vào các cơ quan bên trong cơ thể. Bức xạ
siêu cao tần tác hại tới cơ thể bằng hai hiệu ứng; hiệu ứng nhiệt và hiệu ứng không sinhnhiệt. Triệu chứng và những tiến triển của những tổn thương do bức xạ siêu cao tần phụthuộc vào chiều dài bước sóng, thời gian chiếu, bộ phận cơ thể bị chiếu và một chừng mựcnhất định ở cơ thể của bệnh nhân. Các tổn thương do bức xạ siêu cao tần có thể phân ra haigiai đoạn cấp tính và mãn tính. Các tổn thương cấp tính do bị chiếu liều cao bao gồm đụcnhân mắt do chiếu vào vùng mắt, đục nhân mắt có thể xảy ra ngay sau khi bị chiếu hoặcmột vài ngày, thậm chí một vài tuần, có trường hợp quá trình đục nhân mắt vẫn tiến triểnmặc dầu bệnh nhân không bị chiếu tiếp nữa. Nếu bị chiếu toàn thể, bệnh nhân có thể bị sốtkèm theo các cơn đau bụng cấp, giảm sức khỏe, nhức đầu, chóng mặt, mất ngủ, huyết ápgiảm, mạch dao động. Các biểu hiện lâm sàng kinhdiễnthường gặp khi bị chiếu kinh diễn với
5/16/2018 Phòng ngưa an toàn vơi bưc xa - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/phong-ngua-an-toan-voi-buc-xa 11/11
một liều cao hơn liều cho phép, biểu hiện bằng hội chứng thần kinh, có kèm theo rối loạnchức năng của hệ thống tạo huyết và một vài nội tạng khác, xuất hiện các triệu chứng suynhược cơ thể, bệnh nhân bắt đầu nhận thấy mệt mỏi về trí não và thể lực, nhức đầu, khóngủ, ăn kém ngon, đau vùng thượng vị, dễ xúc động, hay quên, cáu gắt, sợ các kích thíchquá mạnh, giảm hứng thú tình dục, rối loạn kinh nguyệt, có khi còn giảm bạch cầu, hồng cầudễ vỡ và rối loạn nội tiết, nếu nặng hơn có các biểu hiện rối loạn thần kinh trung ương, rốiloạn tim mạch và các dấu hiệu về cơ tim…
Điều trị của các căn bệnh nói trên dựa vào đặc điểm tiến triển của lâm sàng và cáctriệu chứng như dùng thuốc ổn định thần kinh, kháng Hitstamin, ngoài ra điều trị tâm lý liệupháp cũng có tác dụng tốt. Các biện pháp dự phòng, tốt nhất tuân thủ nội quy kỹ thuật củacác công việc được đảm nhiệm, hạn chế tới mức tối đa việc tiếp xúc từ nguồn chiếu, chechắn nguồn chiếu bằng các hình thức bảo vệ được quy định đặc biệt và các biện pháp bảo vệcá nhân, như quần áo bảo vệ làm bằng vải và dệt sợi đồng. Thường xuyên tiến hành khámtuyến sức khỏe định kỳ cho các nhân viên tiếp xúc, phát hiện sớm các bệnh nghề nghiệp để điều trị kịp thời, tuyển chọn kỹ những người làm việc với nguồn bức xạ siêu cao tần. Đặc biệtkhông để trẻ em dưới 18 tuổi, phụ nữ có thai hoặc cho con bú làm việc với nguồn bức xạsiêu cao tần. Tuân thủ nội quy bảo vệ môi trường và cá nhân khi phải tiếp súc với bức xạsiêu cao tần là biện pháp tốt nhất phòng chống bệnh do nó sinh ra.
BS NGÔ TRƯỜNG GIANG
