[PPT]Slide sem título - دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ...medicine.kaums.ac.ir/UploadedFiles/p.egtemae/CM2... · Web viewبه نام خدا اپیدمیولوژی

Dr Seyyed Alireza Moravveji MD Community Medicine specialist

1

به نام خدا

اپیدمیولوژی بیماریهای عفونی


2

اپیدمیولوژی بیماریهای عفونیاز قسمتهای بنیادی اپیدمیولوژی )به وجود آمدن •

علم اپیدمیولوژی از مطالعه اپیدمیهای بیماریهای عفونی(

علیرغم کنترل شدن بسیاری از بیماریهای •عفونی، امروزه دالیلی برای رویکرد جدید به

اپیدمیولوژی بیماریهای عفونی وجود دارد:تغییر الگوی برخی بیماریهای عفونی )سل و پیدایش –

موارد مقاوم به درمان، ...( کشف بیماریهای عفونی جدید )ایدز،...(–احتمال منشأ عفونی داشتن برخی بیماریهای مزمن –

)سرطانها مانند لنفوم و سرطان گردن رحم - زخم معده(

عدم حذف تمام بیماریهای عفونی با ساخت •بیوتیکها:‌واکسنها و آنتی

علت: وجود نقاط مبهم در سیر و کنترل این بیماریها، –که لزوم اپیدمیولوژی بیماریهای عفونی را معلوم می

سازد تا با کشف این نکات مبهم )بخش ناپیدای کوه یخ( به کنترل این بیماریها کمک کند

183183 تا تا 162162منبع: ص منبع: ص ج ا پارکج ا پارک


3

اپیدمیولوژی بیماریهای عفونی (Infectionعفونت )•

ورود و گسترش يا تكثير يك عامل بيماريزا به تعریف: –بدن انسان يا جانور

بدن به راههای مختلف به حمله عامل بیمارRیزا پاسخ –می دهد:

رخداد بیماری عفونی•پاسخ ایمنی بدن •

اما یک عفونت همیشه منتهی به بیماری نمی شود–سطوح مختلف عفونت: –

•Colonization )مثل:استافیلوکوک طالیی در پوست و بینی)استقرار.•Subclinical )مثل:ابتالی تحت بالینی به تب مالت )تحت بالینی•Inapparent )مثل:فلج اطفال )ناپیدا•Latent )مثل: ماندن ویروس تبخال در شاخ خلفی نخاع)پنهان•Clinical )همان بیماری عفونی است)بالینی


4

لطRRفا به توضRيحRRRRات اساليد

هاي بعدي دقت كرده، اصطالح

منRRRRاسب را انتخRRRRاب نمائيد.

فكRركنRيRRRد....


5

تجمع استافيلوكوك ها بر روي پوست

Colonization


6

فردی كه بعد از انجام اقدامات دندان پزشكي در ناحيه گوشه و باالي لب

دچار ضايعRه زير شده است.

Latent Infection


7

مRRاه قبRRRRل، 3ايRRن گRRRوسفRنRRRد

جنيRRن خRودرا سقRRط كرده است. اكنRون پدر و پسر

صاحبان آن، از نظRRRRر تRب

مالRRRRRت آزمايش شRده اند و پاسخ آزمايش آنهRا عدد

را 320/1بRاالي نشRRان مي دهRRد

ولRRي هRيRچRRRگRونه عRRRالمRتRRRي

عفونت تحت ندارند.باليني


8

آلودگی عفونی (Contamination)اریزاRRRRل بیمRRRامRود عRRRRح وجRRRر سطRب

بدن، لباس، بستر خواب، اسباب بازی، لوازم جRRRRراحRی و پانسمRRان یا دیگر مواد بیجان و مواد خوراکی مانند آب، شیRRRRر را

مثل: آلRوده شRدن ادرار در اثRر تمRاس لولRه گوینRRد.‌ میآلودگینمونه با بدن – یا آلوده شدن محیط کشت با

میکروبهای بدن و مثبت شدن کاذب کشت.

( نیستCarrierوجود آلودگی بر سطح بدن نشانه وجود حالت حامل )


9

آالیندگی یا آلودگی (Pollution)غیرعفونی

وجود مواد مضر )و نه ضرورتاً عفونی( در

Pollution محیط را گRRRRRRRویRنRRRRRRد.

مثل: آلودگی هوا با سرب و ...


10

آالیش یا آلودگی انگلی (Infestation)

جایگزین شدن،تولید مثل و گسترش بنRRRد پایان بر

سطRRRح بدن یا لبRRاس گویند.‌ میInfestationرا

مثل: آلودگی به شپش – آلوده ( و Itch Miteشدن با هیره )

آلودگی با کرمهای انگلی ای.‌روده


11

(:hostمیزبان )• براي جايگزيني يا محلیانسان يا حيواني كه

عفوني بصورت یادامه زندگي عامل بيماريزا طبيعي باشد

(:Obligateمیزبان اجباری )•تنها میزبان عامل عفونی )سرخک یا حصبه(–

(:Primary or Definitiveمیزبان اولیه یا قطعی )•گذراندن دوره بلوغ جنسی یا مراحل جنسی عامل عفونی در –

بدن میزبان(:Secondary or Intermediate) میزبان ثانوی یا واسط•

گذراندن حالت غیر جنسی یا الروی عام@ل عفونی–میزبان انتقالی:•

زنده ماندن عامل عفونی بدون تغییری در تکامل آن در بدن –میزبان


12

(:Infectious diseaseبیما@ری عفونی )•ظاهرات باليني ناشي از عفونت در انسان يا ت–

حيوان (:Contagious diseaseبیماری واگیر)•

در نتیRجه تماس ایجاد مRی شRRونRد. مRثRRRRRل –بیRمRRاریهای گال، تراخم، جذام یا بیماریهای

آمیزشی(:Communicable diseaseبیماری مسری )•

در نتیجه یک عامل عفونی یا فرآورده های سمRRی آن –تواند به طور مستقیم یا ‌آید و می‌به وجRRRRود مRRRی

غیر مستقیم از انسان به انسان، جRRRRانور بRRه جانRRور، یRRRا از محRیRRRRRط )هوا، گرد و غبار، خاک،

آب، غذا( بRRه انسRRان یا جRRRRانRRوران منتRقRRRRل شود.


13

(:Epidemicاپیدمی )•بروز بیش از حد انتظار یک بیماری یا رفتار )سیگار( یا یک •

واقعه )حوادث و سوانح( مرتبط با سالمتیحد انتظار: •

بر اساس مقایسه با گذشته )در شرایط غیر اپیدمی(•مقدار آن بسته به مناطق مختلف، متفاوت است )وبا در •

آمریکا و در هند(هم شامل بیماریهای کوتاه گذر )سرخک، وبا، ...( و هم •

طوالنی مدت و آهسته )بیماریهای غیر عفونی مثل دیابت، ...(

(:Outbreakطغیان )•اپیدمی در مناطق کوچک و محلی )این اصطالح برای •

کاهش ترس مردم، به جای کلمه اپیدمی به کار می رود!!(


14

(:Endemicاندمی )•حضور دایمی بیماری یا عامل عفونی در منطقه مشخص یا –

در گروههای خاص )به شرط عدم مهاجرت به درون منطقه(

فراوانی مورد انتظار یا معمول بیماری در منطقه یا –گروههای خاص )مثل سرماخوردگی(

در برخی شرایط می تواند اپیدمی شود– هیپراندمیک:–

حضور دایمی بیماری در منطقه و به میزان باالی شیوع و بروز•درگیری همه گروههای جامعه به طور مساوی•

(Holoendemicهولواندمیک )–بروز زیاد در کودکان، درگیری زیا د بچه ها و سپس به تعادل •

رسیدن در بزرگسالی )ابتالی کمتر نسبت به بچه ها( مثل ماالریا


15

(:Sporadicتک گیر )•یعنی پراکنده بودن–رخ دادن بیماری به صورت نامنظم و بدون قاعده از زمانی –

به زمان دیگر و عموماً به ندرتعدم ارتباط یا ارتباط بسیار کم موارد بیماری با هم از نظر –

مکانی یا زمانی و بدون منبع مشترک عفونت مانند کزاز، تب خال، مننژیت و ...–

(:Pandemicعالم گیر )•درگیر کردن نسبت زیادی ازجمعیت در یک محدوده –

جغرافیایی بزرگ )کشور، قاره، کل دنیا(مانند ایدز، پاندمیهای آنفلوانزا، ...–

(:Exoticبیماری خارجی )•بیماری که قبالً در کشوری رخ نمی داده و از خارج وارد شده –

است )هاری در انگلستان(


16

(Zoonosisبیماری مشترک انسان و د ام )•به عفونتي گفته مي شود كه تحت شرايط –

طبيRRعي از حيRRوانات مهRره دار به انسان منتقل شود

–Epizootic اپیدمی در حیوانات )احتمال درگیر :کردن انسان(

–Enzooticاندمی در حیوانات :–Epornithic: اپیدمی در پرندگان–Anthropozoonosis ،انتقال از حیوان به انسان )هاری :

طاعون، ...(–Zooanthroponosis: انتقال از انسان به حیوان )سل

انسانی در گاو( –Amphixenosis)... -انتقال دوجانبه )شیستوزوما :


17

(:Nosocomial Infectionعفونت بیمارستانی )•عفونتهRRای جدیدی هستند که در زمان بستری شدن در –

شوند وR گاه حتی بعRRد از مرخص ‌بیمارستان ایجاد میدهند.‌شدن بیمار خود را نشان می

به عRبRارت دیگر، این عفونتها در زمان پذیرشR بیمار –وجود نداشتRRه اند، بیمار در دوره کمون نبوده و در

اند )و ‌ادامRRه عفونت ناشی از بستری قRبلی نیز نبودهدهند(‌فقط به خاطر شرایط بیمارستان رخ می

مثل: عفونتهای ادراری ناشی از سوند، عفونتهای بعد –از عمRRRRRل جراحی و ...

(:Opportunistic Infectionعفونت فرصت طلب )•این عفونتها در زمینه اختالل ایمRنRRRی بRه وجRRRRود •

آینRRRد.‌میدر حالت عادی )ایمنی طبیعی( بیماریزا نیستند.•مانند تبخال، توکسوپالسموز، سل و ...•خصوصاً در ایدز رخ می دهند. چرا؟•


18

(Iatrogenic infectionعفونت پزشک زاد )•ناشی از دخالت پزشک•به ع@ف@@ونتهایی می گوین@@@د که به علت اقدامات تشخیصی، •

درمانی یا پیشگیرانه پزشک یا کارکنان دیگر بهداشتی درمانی ایج@@@اد می شوند و موج@@ب نق@ص، مع@ل@@@ولی@@@ت، ناتوانی یا

م@@@رگ می گ@@ردند.مثل: واکنش به پنی سیلین – آنمی •

آپالستیک ناشی از کلرآمفنیکل، لوکمی ناشی از مواجهRRRRه با اشعRRRه ایکس

دوران جنینی، ابتال به هپاتیت به خاطر تزریقR خون و ...


19

اصطالح منRRRRاسب را برای اساليد هاي

بعدي انتخRRRRاب نمائيد.

فكRركنRيRRRد...


20

تراخم ،عفونت چشم كه معموال به علت تماس با دستهاي آلوده، حشرات و حولRه

مشترك ايجRRاد مي شود.Contagious Infection


21

Chemical Contamination


22Air Pollution


23

Water Pollution


24Infestation


25

Pediculosis

Infestation


26

جا مانRدن بRطري و چاقو در

شكم، بعد از عمل جراحی

Iatrogenic Disease


27

(Surveillanceمراقبت از بیماریها )•تعریف: جمع آوری، تجزیه تحلیل، تفسیر و انتشار اطالعات –

یک بیماری به منظور پیشگیری، کنترل و درمان آن نظارت بر عوامل تعیین کننده بروز، نحوه توزیع و انتشار –

بیماری در جامعهبررسی و رسیدگی مداوم به شاخصهای سالمت، وضع –

تغذیه، مخاطرات محیطی و ... که بر سالمت مردم تأثیرگذارند

هدف اصلی: تشخیص تغییرات در روند بروز یا توزیع بیماریها –به منظور شروع اقدامات کنترلی

(Notifiable Diseasesبيماريهاي قابل گزارش)•بيمRاريهRایی كRRه وقRRRوعشان از نظRRر بهداشت –

عمومي آنقدر مهم است كه بايد وقوع آنها به صورت تلفني و يا كتبRRی به مسئولين بهRRRRRداشتRRي خRبRRRRRر داده شRRRRوند.


28

Dynamics‌of‌disease‌transmissionحلقه زنجیره انتقال بیماریها:3–

منبع و مخزن 1.

راه انتقال2.

میزبان حساس3.(:sourceمنبع )–

شخص، حیوان یا شیئی که عامل بیماریزا از آن می گذرد و به میزبان راه می یابد

(:reservoir) مخزن– شخص، حیوان یا شیئی که عامل بیماریزا در آن زندگی می کند و تکثیر می

یابد )جایگاه طبیعی تکثیر عامل بیماریزا (مخزن و منبع لزوماً مترادف هم نیستند:–

: خاک آلوده به الرومنبع: انسان، مخزنکرمهای قالبدار- •: خاک )مشترک(منبع و مخزنکزاز- •: مدفوع بیمار، غذا، ...منبع: انسان حامل بیماری، مخزنحصبه- •

منبع اشاره به منبع بی واسطه و مستقیم عفونت دارد و می تواند –قسمتی از مخزن باشد یا نباشد


29

(:Homologousمخرن همگون )•وقوع بیماری در همان گونه مخزن باشد )انسان مخزن وبا

است- وبا در انسان رخ می دهد((:Heterologousمخرن نا همگون )•

وقوع بیماری در گونه دیگری غیر از مخزن باشد )پرنده مخزن سالمونال است، بیماری سالمونلوزیز در انسان رخ

می دهد(

انواع مخزن:•انسانی–حیوانی–بی جان–


30

مخزن انسانی:•مهمترین )انسان، دشمن خود!(–دو نوع: مبتالیان-حاملین–الف( مبتالیان–

تعریف ابتال می تواند بر اساس@ معیارهای بالینی، آزمایشگاهی و ... •باشد.

بالینی1.طیف خفیف تا شدید- انواع خفیف نقش مهمتری در انتقال عفونت دارند•

زیرا موارد خفیف به هر جا می روند و بیماری را منتشر می کنند ولی موارد شدید معموالً بستری هستند.

بالینی تحت2.تکثیر عامل بیماریزا بدون ایجاد عالمت•فقط از طریق تستهای آزمایشگاهی کشف می شوند•انتقال بیماری به دیگران، بیشتر از بیماران عال متدار•این حالت در سیر اکثر عفونتها )غیر از سرخک( وجود دارد: ابتالی مکرر •

افراد به عفونت به صورت تحت بالینی: علت ایمنی در بزرگسالی Latent یا پنهان عفونت3.

افتراق از تحت بالینی: •.Aوجود عامل بیماریزا در بدن بدون هیچ عالمتی حتی آزمایشگاهی.Bعدم انتقال از فردی به فردی دیگر

مثال: تبخال•


31

مخزن انسانی: )مبتالیان(•(Primary Caseمورد اولیه )–

اولین مورد مبتال به بیمار@ی عفونی که در جامعه دیده •شده است

(Index Caseمورد شاخص )–اولین مورد مبتال به بیماری عفونی که توجه محقق •

را به خود جلب کرده است )لزوماً همیشه همان مورد اولیه نیست(

(secondary Caseمورد ثانویه )–کسانی که بعد از تماس با مورد اولیه مبتال می شوند•

مبتالیان می توانند عالوه بر مخزن، منبع انتقال –عفونت هم باشند


32

مخزن انسانی:•(Carriers) حاملین ب(

فردی که بدون داشتن بیماری قابل تشخیص از نظر تعریف: •بالینی و ... عامل بیماری را با خود دارد و منبع بالقوه عفونت

برای دیگران است.علت ایجاد حالت حامل:•

درمان ناکافی1.

پاسخ ضعیف ایمنی بدن 2.که در نهایت، عدم ریشه کن شدن عامل بیماری از بدن رخ می –

دهدخطرناکتر بودن حاملین نسبت به مبتالیان )از نظر انتقال به •

دیگران(- چرا؟خصوصیات حالت حامل:•

حضور عامل بیماریزا در بدن1.

عدم وجود نشانه مشخصی از داشتن بیماری2.

)منبع عفونت برای وجود عامل بیماریزا در ترشحات یا مواد دفعی بدن 3.دیگران(


33

طبقه بندی حاملین:•الف( بر حسب نوع–

حاملین در دوره کمون •)سرخک، اوریون، فلج اطفال، آنفوالنزا، دیفتری، هپاتیت ب(–

حاملین در دوره نقاهت•علیرغم بهبودی عالیم بالینی، هنوز انتقال بیماری رخ می دهد –خطرناکترند–لزوم تکمیل دوره درمان آنتی بیوتیکی علیرغم بهبود عالیم– هفته پس از بهبود عالیم می تواند دیگران را آلوده کند.8-6مثال: حصبه که تا –

حاملین سالم )ظاهراً سالم؟(•تقریباً همان موارد تحت بالینی هستند )بدون عالمت، به ظاهر سالم(–مثال: وبا، فلج اطفال، دیفتری، ...–توجه: موارد تحت بالینی ممکن است حامل باشند )فلج اطفال( یا نباشند )سل(–

ب( بر حسب طول مدت–حاملین موقت•پراکنده کردن عامل بیماری برای مدت نامعلوم )گاهگاه یا دایمی( حاملین مزمن: •

)حصبه، هپاتیت ب(ج( بر حسب راه خروج–

ادرار، مدفوع، ترشحات تنفس یا بینی، خون، زخم باز و ...•)فرد حامل حصبه که با مواد غذائی مهم بودن وضع اشتغ@ال در این مورد •

یا آب سروکار دارد خطرناک تر از حاملی است که کار دفتری دارد(


34

مخزن حیوانی:•در بیماریهای زوئونوز–هاری، تب زرد، آنفوالنزا )مثالً خوک و اردک در –

پاندمیها(، کالمیدیا )کبوتر(مخزن غ@یر زنده:•

خاک، اشیا )کزاز-سیاه زخم(–


35

راه انتقال: حلقه دوم در زنجیره یک یا چند راه انتقال بسته به نوع بیماریعفونتانتقال

وجود چند راه انتقال، احتمال بقای عامل بیماریزا را •زیاد می کند.

مستقيم يا غيرمستقيمدو نوع: مستقیم: 1.

.I)... تماس بدون واسطه )از طریق پوست، مخاطات وایجاد عفونت بیشتر، کمتر بودن مدت زندگی عامل بیماریزا در خارج •

بدن، عفونتهای چشمی و پوستیSTIجذام، ایدز، •

.II( قطرات بزاق و ترشحات تنفسیDroplet) سانتیمتری، از طریق سرفه، عطسه، صحبت کردن 60-30تا فاصله –

و ...در محلهای پرتراکم و فاقد تهویه مناسب–سل، سرماخوردگی، مننژیت مننگوکوکی و ...–


36

راه انتقال

مستقیم: )ادامه(1..IIIخاک

تماس مستقیم پوست و بافتهای حساس با خاک، کود و ...•الرو ک@رم قالبدار، کزاز، ...•.IVجایگزینی داخل پوست و مخاط

گاز گرفتگی توسط حیوان )هاری(، فرورفتن سرنگ در پوست •)هپاتیت ب(

.V)انتقال از طریق جفت )عمودی، هپاتیت ب و ...TORCHسندرم •

چیست؟TORCH سندرم تحقیق:) پاسخها حتماً همراه با ذکر رفرنس باشد(


37

راه انتقالغیرمستقیم:2.

Fomites)انگشتان(،Fingers)مگسها(، F: Fliesشامل پنج •)مایعات(Fluid)غذا(،Food)مواد بیجان(،

از شروط اساسی برای انتقال: حفظ قابلیت بیماریزایی •عامل عفونی تا زمان پیدا شدن میزبان جدید

(Vehicle-Bornانتقال از طریق حمل کننده )2.آب، غذا، خون، بافتها )پیوند اعضا و ...(، •

هپاتیت( حمل شدن عامل بیماریزا به طور غیر فعالA)در آب احتمال تکثیر برخی عوامل بیماریزا در حمل کننده )استاف

طالیی در غذا( گاه نمی توان عامل عفونی را در حمل کننده مورد نظر پیدا •

کرد )حصبه در آب(غالبا منبع عفونت را می توان ردیابی کرد•


38

راه انتقالغیرمستقیم: )ادامه(2.

.II(ناقل جاندارVector-Born)بندپا یا هر جاندار دیگر )حلزون(، به دو روش :•

.A-)... مکانیکی : انتقال با اندام یا مدفوع بندپا )مگس وعدم رشد و تکثیر عامل عفونی در بدن ناقل

.B:بیولوژیکی: رشد و تکثیر در بدن ناقل ، به سه شکل .i تکثیر یابنده: فقط تکثیر بدون تغییر شکل )باسیل طاعون در

کک موش(.ii)چرخه رشد و تکثیر: هم تکثیر هم تغییر شکل)ماالریه در پشه.iii)چرخه تکاملی: فقط تکامل بدون تکثیر )میکروفیالریا در پشه

گاه انتقال عامل عفونی به طور عمودی از ناقل ماده به •(Transovarian Transmission)نوزادش: انتقال تخمدانی

گاه انتقال از یک مرحله زندگی ناقل به مرحله دیگر •(Trans-stedial transmission))مثالً از نمف به بالغ(:


39


.III( انتقال از طریق هواAir Born).A( هسته های حاصل از قطرات بزاق و تنفسDroplet

nuclei)یک تا ده میکرون )زیر پنج میکرون: ورود به ریه( )تا مدتی@ –

معلق در هوا(توانایی انتقال@ برای مدت طوالنی و حفظ قابلیت بیماریزایی@–سل-آنفوالنزا-آبله مرغان-سرخک-عفونتهای تنفسی@–

.Bگرد و غبارقطرات بزرگتر که ط@ی صحبت، عطس@ه و ... بر زمین )فرش، •

مبلمان، لباس، ...( می@ نشینند بلند شدن با جارو ک@ردن، باد، گردگیری و ..@..@ و ورود به ریه یا •

نشس@تن روی غذاهااسترپتوکوک، اسپور قارچها، سل )زنده ماندن در مدت •

طوالنی در محیط((Nosocomialخصوص@اً در اتاقهای نشیمن و در بیمارستانها )•


40


.IV( مواد بیجانFomites Born)مواد یا اشیاء به جز آب و غذا که با ترشحات عفونی •

بیماران آلوده می شوند و به دیگران م@نتقل می کنندلباسها، حوله، ملحفه، دستمال، ظرف غذا، کتاب، شیر •

آب و ...-عفونتهای Aدیفتری-حصبه-دیسانتری باکتریایی-هپاتیت •

چشمی و پوستی.V( دستها و انگشتانFinger Born )

رایج ترین، انتقال فرد به فرد•لزوم رعایت بهداشت فردی•-انگلهای Aاسترپتوکوکها-استافها-حصبه-دیسانتری-هپاتیت •

روده ای


41

میزبان حساس: حلقه سوم در خصوصیات یک زندگی انگلی موفق:عفونتزنجیره انتقال

وجود راه ورودی به بدن میزبان برای عامل 1.عفونی)تنفس-گوارش-ادراری تناسلی-پوست و ...(

رسیدن به محل مناسب برای زندگی و تکثیر عامل 2.عفونی در بدن میزبان

وجود راه خروجی از میزبان برای رسیدن به میزبان 3.دیگر

عفونت بن بست-مثل Dead end infectionدر غیر این صورت: •هاری، طاعون خیارکی@، کزاز، تریشینوز

امکان زنده ماندن عامل عفونی در محیط تا یافتن 4.میزبان بعدی

عدم مرگ میزبان توسط عامل عفونی!! بلکه فقط 5.ابجاد یک ایمنی ضعیف تا دفعات بعد!

)سرماخوردگی(


42

(:Incubation Periodدوره کمون )•تعریف: مدت زمانی که بین تهاجم عامل عفونت زا –

و پدیدار شدن اولین عالمت یا نشانه بیماری مورد نظر، وجود دارد.

در دوره کمون، عامل عفونت زا در بدن میزبان –تکثیر می یابد و وقتی تراکم آن@ به حد کفایت

رسید، تعادل سالمتی در میزبان به هم خورده و بیماری آشکار می شود.

آنچه بیشتر مورد عالقه اپیدمیولوژیست ها می باشد:–(Median Incubation periodمیانه دوره کمون )

درصد کل مواجهین با 50) زمانی که الزم است تا ( عامل بیماری زا بیماری را نشان دهند

188188 تا تا 183183منبع: ص منبع: ص ج ا پارکج ا پارک


43

عوامل مؤثر بر دوره کمون: •( عامل بیماری زاreplication timeزمان دو تا شدن )1..2 infective dose مقداری از عامل بیماری که می تواند بیماری را شروع کند : راه ورود 3. استعداد میزبان 4.

میزان واگیری در طی دوره کمون بیماریهای عفونی بر حسب نوع •عامل عفونتزا، متفاوت است.

: در مراحل آخر دوره کمونشان A)مثال: سرخک، آبله مرغان، سیاه سرفه و هپاتیت مسری هستند(

طول دوره کمون یکی از خصوصیات هر بیماری است.• برای هر بیماری یک حداقل دوره کمون وجود دارد که تا •

قبل از آن هیچ شواهدی از بیماری رخ نخواهد داد. دوره کمون بیماری در بین بیماری های عفونی مختلف و •

همچنین از فردی به فرد دیگر با همان بیماری، متفاوت است.

روز: مسمومیت غذائی با 3 الی 2کوتاه: بین چند ساعت تا –استافیلوکوک، وبا، دیسانتری باسیلی و آنفلوآنزا

هفته: حصبه، بیماریهای ویروسی مثل آبله 3 روز تا 10 متوسط: از –مرغان، سرخک و اوریون

طوالنی: هفته ها تا سالها: ایدز، هپاتیت ب، ... –


44

بیماریهای غیرعفونی هم دوره کمون دارند )تحت •(Induction periodعنوان

)مثل سرطانها، بیماریهای قلبی و بیماریهای روانی( در بیماریهای (latent period)اصطالح دوره پنهانی •

غیرعفونی معادل دوره کمون در بیماریهای عفونی است: »فاصله بین شروع بیماری تا

تشخیص بیماری«از چند ماه تا چند سال متغیر است. •در این مرحله کنش و واکنش بین عامل بیماری •

زا و میزبان منجر به یک سلسله از تغییرات سلولی می شود


45

دالیل اهمیت دوره کمون:•)خصوصاً در عفونتهای با دوره کمون کوتاه(ردیابی منبع عفونت 1.)معموالً برابر با بیشترین دوره تعیین مدت مراقبت از بیماری 2.

کمون بیماری()آگاهی از دوره کمون کمک می کند تا بتوانیم با ایمن سازی3.

سرمهای حاوی ایمون گلوبولین، از بروز بیماری بالینی پیش گیری ( کنیم

)مثالً با منبع نقطه ای، مشخص کردن نوع اپیدمی 4.پیشرونده(

همه موارد در طی یک (point source epidemic))در اپیدمی یا منبع نقطه ای دوره کمون بیماری اتفاق می افتد،

بیماری می تواند (propagated epidemic)در حالی که در اپیدمی پیشرونده فراتر از طول دوره کمون هم اتفاق افتد.(

بیماری( prognosis)تعیین پیش آگ@هی 5. باشد، پیش آگهی تر کوتاه)در بعضی بیماری ها )کزاز و هاری( هر چه دوره کمون

است.(بدتربیماری


46

•Serial Interval:)فاصله در سلسله ابتال( در عمل، ندرتاً دوره کمون دقیق یک بیماری را –

می دانیم (outbreak) اما می دانیم که در جریان طغیان –

بیماری در یک خانواده که کوچکترین گروه اجتماعی و نیز یک گروه بسته است، یک مورد

و به دنبال آن در مدت (primary‌case)اولیه کوتاهی دو یا سه مورد ثانویه رخ می دهد.

فاصله ای که بین ابتال مورد اولیه و موارد ثانویه –وجود دارد به نام »فاصله در سلسله ابتالء«

نامیده می شود.با جمع آوری اطالعات در مورد یک سری کامل از –

این گونه موارد، می توان دوره کمون بیماری را حدس زد


47

•Generation Timeالز@م برای تجدید نسل (: )زمان»فاصله زمانی بین دریافت عفونت توسط میزبان –

و بیشترین شدت آلوده کنندگی او برای دیگران« به طور معمول زمان تجدید نسل تا حدودی معادل –

ولی به هر حال این دو اصطالح یکی دوره کمون است، نیستند:

ممکن است زمان حداکثر مسری بودن بیماری، در قبل •یا بعد از دوره کمون باشد:

48برای مثال در اوریون، بیشترین شدت واگیری بیماری –ساعت قبل از تورم غدد بزاقی می باشد )بعد از کمون(.

فقط در عفونتهائی کاربرد دارد که عالیم دوره کمون• زمان تجدید نسلآشکار بالینی می دهند، در حالی که

اشاره به انتقال عفونت دارد، چه عفونت بالینی باشد چه تحت بالینی.

در انتقال شخص به شخص عفونت، فاصله بین –موارد ابتالء با زمان تجدید نسل مشخص می شود.


48

•Communicable Period:)دوره واگیری( دوره زمانی که طی آن، عامل عفونت زا» •

به طور مستقیم یا غیرمستقیم از یک شخص یا حیوان منتقل آلوده به شخص یا حیوان دیگر )شامل بندپایان (

می شود«در بیماریهای مختلف، متفاوت است.•برخی بیماریها در دوره کمون، واگیری •

)نسبت به دوره ای که عالئم بیشتری دارند بالینی ظاهر شده است(

یکی از مهم ترین راههای اندازه گیری دوره • واگیری، »میزان حمله ثانویه« است


49

•Secondary Attack Rate (SAR) میزان حمله ثانویه:

»تعداد افرادی که پس از مواجهه با مورد اولیه یک –بیماری و در طی زمانی معادل یک دوره کمون، مبتال

می شوند«SAR‌=

تعداد افراد مواجهه یافته ای که در طی یک دوره کمون به بیماری مبتال می شوند

تعداد کل افراد مواجهه یافته

مخرج کسر:مخرج کسر: •همه افرادی که با مورد اولیه بیماری مواجهه یافته اندهمه افرادی که با مورد اولیه بیماری مواجهه یافته اند•

تماسهای افراد»مستعد« به تماسهای افراد»مستعد« به بهبه . در مواردی فقط محدود . در مواردی فقط محدودبیماری می شود بیماری می شود

)زمانی که برای تمایز افراد مستعد از افراد ایمن، راهی وجود داشته باشد()زمانی که برای تمایز افراد مستعد از افراد ایمن، راهی وجود داشته باشد(

مورد اولیه بیماری، نه در صورت و نه در مخرج، محاسبه نمی مورد اولیه بیماری، نه در صورت و نه در مخرج، محاسبه نمی •شودشود


50

نفری، پدر و مادر قبالً نسبت 6در یک خانواده •به سرخک ایمن شده اند. یکی از فرزندان،

جدیداً دچار سرخک شده است و در یک فاصله فرزند دیگر از وی سرخک گرفته اند. 2کوتاه

درصد 66/66میزان حمله ثانویه ؟ •


51

میزان حمله ثانویه برای این به وجود آمد تا •سرعت و میزان انتشار یک عفونت را در

خانواده، هم اتاقیها و یا در هر تجمع نزدیکی از افراد که با فرد مبتال در تماس بوده اند،

اندازه گیری کند. سایر موارد کاربرد میزان حمله ثانویه:•

تعیین مسری بودن یا نبودن یک بیماری با علت –ناشناخته )مثل بیماری هوچکین(

ارزیابی اثربخشی اقدامات انجام شده برای –کنترل بیماریها مثل قرنطینه کردن و ایمن

سازی


52

میزان حمله ثانویه به بیماریهایی محدود می شود •که در آنها مو@رد اولیه فقط برای زمان محدودی )چند روز( قدرت سرایت بیماری را دارد )برای

مثال سرخک و آبله مرغان(. وقتی مورد اولیه برای مدت درازی عفو@نت را •

سرایت دهد )مثل بیماری سل(، مدت مواجهه (Duration of exposure)مهم می باشد

این گونه محاسبه می شود:SARو لذا در این موارد، –

SAR‌=تعداد افرادی که پس از تماس به بیماری مبتال می شوند

تعداد شخص-زمان مواجهه


53

: تعریف »افراد مستعد به SARمحدودیت دیگر •بیماری«

این تعریف فقط در بیماریهائی مثل سرخک و •آبله مرغان که با دانستن تاریخچه فرد می توان

مستعد بودن به بیماری را فهمید، آسان است. اما در بیشتر موارد، تعریف فرد مستعد به •

بیماری به راحتی امکان پذیر نیست )مثل آنفلوآنزا(.

در چنین مواردی میزان حمله ثانویه براساس •همه افراد مواجهه یافته خانواده می باشد و

کماکان یک ابزار مفید محسوب می شود . در مواردی که بیماری، موارد تحت بالینی زیادی •

مشکل است:SARدارد، محاسبه را بدوRن (SARزیرا انتشار بیماری )یا صورت کسر –

بررسیهای آزمایشگاهی نمی توان اندازه گیری کرد )تعیین افراد مبتال با آزمایشگاه(


54

دفاع میزبانموضعی یا عمومی، اختصاصی یا •

غیراختصاصی، هومورال یا سلولی-دفاع اختصاصی1•-غیراختصاصی: به صورت کیفیت زندگی، 2•

مسکن، آب، بهسازی محیط، بهبود تغذیه، آموزش ...

•


55

:دفاع اختصاصی: Active‌immunityایمنی فعال •

سیستم ایمRنی خود فرد، توRلید آنتی بادی یا سلولهای –ایمنیR می کند:

مانند ابتالء به )عالمتدار(پس از عفونت به شکل بالینی 1.آبله مرغان، سرخجه.

پس از آلودگی پنهانی یا نیمRه بالینی2.

پس از واکسیناسیون )واکسRن کشRته، واکسRن زRنده ضعیف 3.شده، . . . (

:(Passive)ایمنی انفعالی •هنگامیR که آنتیR بادی تولید شده درR بدن انسRان )یا –

حیوان( براRی حفاظت شخصR دیگر به بدن او منتقل شود:تجویز فراورده هایR دارRای آنتی بادی )ایمRنوگلوبولین(1.انتقال پادتن هایR مادری از رRاه جفت یا شیر 2.


56

:تفاوتهای ایمنی فعال و غیر فعالسرعت1.دوام2.

ایمنی غیر فعال:•سریع تر است–موRقتی است )تا زمان حضور آنتی بادی در بدن فرد(–سیستم ایمنی فرد، آموزش نمی بیند )برای دفعات –

بعدی مواجهه با عفونت(


57

انواع واکسنزنده ضعیف شده•

ایمنی زایی قویتر–محدودیت مصرف در برخی افراد )نقص ایمنی، لنفوم، بارداری...(–اهمیت رعایت زنجیره سرما–

کشته شده•ایمنی زایی کمتر–خطر کمتر–

(Toxoid )توکسوئید•حاوی اگزوتوکسین )سم خارجی( عامل عفونتزا–آنتی بادیهای حاصله بر سم ایجادR شده توسط باکتری، اثر می کنند –

نه بر خود باکتریمؤثر، کم خطر–

اجزاء سلولی•آنتی ژن سطحی )هپاتیت ب(، پلی ساکارید دیواره سلولی –

)مننگوکوک(، پلی ساکارید کپسول )پنوموکوک(

تحقیق: کدام واکسنهای برنامه ملی ایمنسازی ایران، زنده ضعیف شده،

کدام کشته شده و کدام توکسوئید هستند؟


58

واکسنهای ترکیبی•حاوی چند نوع واکسن–برای تسهیل تجویز، هزینه کمتر و کاهش دفعات مراجعه جهت –

واکسیناسیون )سرخک، MMR )دیفتری، کزاز، سیاه سرفه( یا سه گانهمثل واکسن –

سرخجه، اوریون(واکسن پلی واالن•

حاوی چند زیرگروه از یک ارگانیسم –مثل فلج اطفال )حاوی هر سه ساب تایپ ویروس( یا آنفلوانزا–

( plainواکسن ساده )•(: حاوی موادی که اضافه می شوند تا اثر adjuvantواکسن کمکی )•

واکسن نسبت به واکسنهای ساده بیشتر شود )مثل ترکیبات آلومینیوم و ...(

:(The Cold Chainزنجیره سرما )•سیستم ذخیره سازی و حمل و نقل واکسن از محل تولید به مصرف در –

دمای پایین تحقیق: ترتیب حساسیت به سرمااهمیت زیاد )وگرنه بی اثر شدن واکسنها(–

و ترتیب حساسیت به گرما در واکسنهای برنامه ایران )از حساسترین به ک@م حساسیت ترین( چگونه است


59

و 192ص ( Herd Immunityایمنی جامعه ) پارک1 ج 193

مقاومت یک جامعه یا یک گروه از مردم نسبت به •یک بیماری عفونی خاص

ایمنی جامعه در برابر انتشار بیماری در جوامع •انسانی سد ایمنی ایجاد می نماید.

نوعی از محافظت گروهی مردم که فراتر از •مقاومت حاصل از ایمنی تک تک مردم است

به دلیل تأثیر ساختار جامعه بر انتقال عفونت بین •افراد – چگونه؟

وجود افراد ایمن در جامعه باعث جلوگیری از ابتالی –سایرین می شود

به عبارت دیگر: کاهش افراد مستعد به بیماری به حدی –می رسد که انتقال بیماری متوقف شود.


60

Infectious disease epidemiology


61



62



63

پس: الزم نیست برای مقابله با بیماری، صددرصد • می توان با Herd‌Immunityجامعه ایمن شوند، بلکه با

بیماری مبارزه کرد حتی تا مرز حذف و ریشه کنی آناگر سطح ایمنی جامعه به اندازة کافی زیاد باشد •

)تعداد افرادمستعد بیماری به اندازه کافی کم شود( احتمال بروز همه گیری خیلی کم می شود و ممکن

است منجر به حذف یا ریشه کنی بیماری گردد )مثال فلج اطفال یا دیفتری(

البته در ریشه کنی آبله، نقش مهم در از بین بردن منبع •آلودگی به وسیلة مراقبت از بیماری و تدابیر محدود

کننده اعمال گردید و ایمنی جامعه در ریشه کنی نقش اساسی نداشت )اگرچه مهم بود(.

ایمنی جامعه در برابر کزاز حفاظت نمی کند. •


64

عوامل مو@ثر در ایجاد ایمنی جامعه

-بروز آلودگی بالینی یا غیربالینی 1•)ایجاد ایمنی طبیعی(

-واکسیناسیون افراد جامعه2•-ساختار جامعه )میزبان انسانی، 3•

میزبان حیوانی، حشرات ناقل، عوامل اجتماعی و زیست محیطی مساعد کننده یا بازدارنده انتشار عفونت(

رخ دهد؟ Herd Immunityتحقیق: چه شرایطی باید وجود اشته باشد تا )در چه نوع بیماریهایی اتفاق می افتد؟(


65

مبارزه با بیماری و پیشگیری از آن:اقداماتی که برای پیشگیری یا کاهش هرچه –

بیشتر شیوع، بروز و عواقب بیماری به کار می رود

استفاده از نقطه ضعف بیماری )در زنجیره –انتقال عفونت(

نیازمند دانستن اپیدمیولوژی بیماری )شیوع، –بروز، توزیع زمانی ومکانی، دینامیسم انتقال(

بیماری نیز می عاملگاهی بدون شناختن –توان مبارزه کرد. )مثال جان اسنو و وبا(

کنترل مخزن و منبع1.

قطع راه انتقال2.

پارک1 ج213 تا 207منبع: ص تقویت میزبان حساس3.


66

کنترل مخزن و منبع1.مطلوب ترین–در موارد حیوانی آسان تر است–در موارد انسانی اقدامات ذیل الزم است:–

)در جهت کاهش تعداد عوامل عفونتزا که قابل پراکنده شدن هستند(.Iتشخیص زودهنگام.IIگزارش دهی به موقع.IIIبررسیهای اپیدمیولوژیک.IV( جداسازیisolation).Vدرمان.VIقرنطینه


67

کنترل مخزن و منبع1..I:تشخیص زودهنگام

)مثل خاموش کردن جرقه برای پیشگیری از آتش سنگ بنای مبارزه، –سوزی(

الزم برای:–درمان سریع بیماران–بررسی اپیدمیولوژیک برای ردیابی موارد بیماری–شناخت توزیع زمانی مکانی و فردی بیماری )اپیدمیولوژی –

توصیفی(.IIگزارش دهی به موقع

بیماریهای مشمول@ گزارش اجباری–.IIIبررسیهای اپیدمیولوژیک

در مواقع طغیانها و اپیدمی )کمک به تعین منبع عفونت و –عوامل مؤثر در انتشار آن(


68

کنترل مخزن و منبع1..IV( جداسازیisolation)

قدیمی ترین راه مبارزه با بیماری–جدا کردن در طی دوره واگیری در محل و شرایطی که –

احتمال انتقال عفونت به افراد حساس به صفر برسدجدا سازی فیزیکی بیماران و یا درمان آنها تا زمانی که –

خطر انتقال از بین برودانواع مختلف جداسازی بر حسب نوع عفونت –

)استاندارد، شدید، محافظتی ...(ارجحیت جداسازی بیمارستانی بر جداسازی در خانه––Ring immunization:)کمربند ایمنسازی(

اطراف بیمار را افراد ایمن و غیر حساس به بیماری در بر می گیرند


69

کنترل مخزن و منبع1..IV( جداسازیisolation:ادامه....)

عدم اثر زیاد در بیماریهایی که :–.A فلج اطفال، هپاتیت( موارد تحت بالینی و حامل زیاد دارندA).B)واگیری زیاد قبل از بروز عالیم دارند )اوریون

جداسازی شیمیایی در بیماریهایی که جداسازی فیزیکی –(:STIمؤثر نیست )سل، جذام،

درمان آنتی بیوتیکی سریع و غیر عفونی کردن آنها در اسرع وقتجدا سازی در مبارزه با بیماری آنقدرها موفق نیست و –

احساس امنیت کاذب می دهدامروزه فقط در مواقع خاص که خطر انتقال خیلی –

استثنایی زیاد باشد به کار می رود

( در مورد طول دوره جداسازی در بیماریهای مختلف212 )ص34جدول


70

کنترل مخزن و منبع1..IVدرمان سریع بیماران

با هدف از بین بردن عامل بیماریزا قبل از انتشار –منجر به: –

کاهش میزان واگیری–کاهش طول مدت بیماری–(Secondary caseجلوگ@یری از بروز موارد ثانویه )–

اهمیت زیاد در سل، جذام، سیفیلیس–در صورت عدم درمان کافی: ایجاد مقاومت به آنتی –

بیوتیک


71

کنترل مخزن و منبع1..IVقرنطینه:

محدودیت حرکت افراد ظاهراً سالم و مواجهه یافته با –)با هدف عفونت به مدتی حدود طوالنی ترین دوره کمون

جلوگیری از تماس آنها با افراد حساس(انواع:–

قرنطینه مطلق )تعریف فوق(–)نرفتن بچه ها به قرنطینه تعدیل شده: محدودیت انتخابی در حرکت –

مدرسه و ماندن در خانه((: جدا کردن تعدادی از افراد به دالیل Segregationتفکیک کردن )–

خاص و یا برای کنترل مشاهدات )مثل انتقال بچه های حساس به خانه افراد ایمن(

امروزه منسوخ شده است، به جای آن ”مراقبت از –بیماری” مطرح است


72

قطع راه انتقال2.شکستن زنجیره انتقال–دخالت در عوامل محیطی انتقال:–

کلر زدن به آب، شستشوی دستها، پختن مواد غذایی، •نگهداری در یخچال، بهداشت فردی، ...

تقویت میزبان حساس:3..a برنامه( ایمن سازی فعالEPI) (Expanded Program on Immunization)

.bایمن سازی غیر فعال.cترکیب ایمن سازی فعال و غیر فعال.d)پیشگیری دارویی )پروفیالکسی


73

توصیه های بهداشتی به مسافران:• یا علم بهداشت مسافرانEmporiatricsعلم

خطرات خاص برای مسافران ناشی از:استرسهایی که مقاومت آنها را کم می کند –

)شلوغی، ساعت زیاد انتظار، به هم خوردن عادات غذایی، تغییر آب و هوا و ساعات

شبانه روز ...(بیماریهای عفونی )خصوصاً کشورهای در حال –

توسعه( زمان پیدایش عالیم بیماریهای ناشی از مسافرت:

ممکن است پس از برگشت به وطن باشد•


74

توصیه های بهداشتی به مسافران:•توصیه ها:

.Iبهداشت فردی.IIجلوگیری از گزش حشرات.IIIاسهالها

مراقبت از مواد غذایی و آب–اهمیت خوردن مایعاتی که نمک و گلوکز دارند )جلوگیری از –

دهیدراتاسیون(.IVماالریا

پیشگیری دارویی )حتی تا چند هفته پس از بازگشت(–.V( هپاتیتهای ویروسیA-B-E)

واکسن، ایمنوگلوبولین، بهداشت فردی–.VI ایدز وSTI.VIIتب زرد و کزاز

واکسن–


75

انواع اپیدمیها و نحوه کنترل آنهایادآوری تعریف اپیدمی؟

انواع اپیدمی:(Common Sourceبا منشأ مشترک )تک منبعی( )1.

(Point sourceحاصل از فقط یک مواجهه )1.

Continuing or intermittentحاصل از چند مواجهه یا مواجهه ممتد )2.exposure )

(Propagatedپیشرونده )2.

(Slow (modern)آرام یا نوین )3.

:منبع پارک1 ج238 تا 232 و 87 تا 84ص


76

Common با منشأ مشترک )یااپیدمی تک منبعی Source)

از افراد ب@@ا ي@@ك عام@@ل زيانبار در نتيج@@ه مواجه@@ه گروه@@ي .مشترك ايجاد مي شود

افراد،اگ@ر مواجه@ه1. كوتاه و همزمان باش@د هم@ه گيري (Point Source Epidemic) :رخ مي دهد اي هظلح

منحنی اپیدمی:نموداری که توزیع زمانی موارد بیماری را در -

اپیدمی نشان می دهدکاربرد:

بررسی ارتباط زمانی بین مواجهه و منابع احتمالی1.

الگوی فصلی یا دوره ای بیماری )نشاندهنده نوع عفونت 2.خاص، وجود منبع مشترک و یا انتشار پیشرونده بیماری(


77


78

Point )ويژگيهاي همه گيري تك منبعي لحظه ايSource)

شود. از يك محل و منبع شروع مي1.

ناگهاني2. بروز بطور بيماري موارد و دارد )انفجاری( كنند. همزمان بروز مي

يابد. تعداد موارد سريعاً افزايش و سپس كاهش مي3.

منحني همه گيري يك موج داشته و امواج ثانوي ندارد.4.

بيماري 5. كمون دوره يك اندازه ب@ه گيري هم@ه مدت طول است.

تمام موارد بيماري در فاصله يك دوره كمون رخ مي دهند6.اگ@ر اپیدم@ی بی@ش از ی@ک دوره کمون باق@ی بمان@د، احتمال مواجهه •

متعدد ب@ا منب@ع و ی@ا انتشار پیشرونده )یعن@ی دو نوع دیگ@ر اپید@می( وجود دارد.


79

مثال چند

مسموميت هاي غذايي 1.

از مص@رف ي@ك نوع پ@س ابتالء ب@ه هپاتي@ت 2.نوشابه در يك جشن

هم@@@@@@@@ه گيري ناش@@@@@@@@ي از عفون@@@@@@@@ت 3.كامپيلوباكترياي@ي ب@ا منشاء شيرآلوده در ي@ك

مدرسه شبانه روزيفاجعه نشت گاز در بوپال هندوستان4.


80


81

)يا همه گيري تك منبعي مداوم( مواجهه متعدد

مواجهRه طوالنRی، مداوم و یRا متناوب با •یک منبع

کRه ممکRن اسRت محدود بRه یک زمان و •مکان نباشد

و• دارد تدريجRي است شروع ممکRن موارد تعداد در ناگهانی افزایRRش

بیماری رخ ندهدكنند. موارد بطور غيرهمزمان بروز مي•اپیدمیهای وسیع تر و البته نامنظم تر•ثانوي • امواج داراي گيري همه منحنRي

نيز هست.


82

)يا همه گيري تك منبعي مداوم( مواجهه متعدد

دوره • يك از بيRش گيري همRه مدت طول طول بيماري و است بيماري كمون

كشد. مياپیدمRی البتRه • بRه خاطRر پيدايRش منحنRی

آلوده شدن مداوم موارد ثانويRRRRه بيماري،طوالنRRRي بودن وتنوع دوره كمون منبRRRع،

.تغيير شكل پيدا مي كند نوع بRRه هميRRن دليRRل تشخيRRص • همRRه ایRRن

گيري تنهRRا از روي شكRRل منحنRRي ممكRRن .است مشكل باشد

چند مثال:•آلودگي يك چاه آب. –واكسن آلوده اي كه در سطح كشور توزيع شده –


83


84

پيشروندهاپیدمی(Propagated)

غالبا منشاء عفوني دارد. •شود كRه افراد نسبRت در جامعRه اي ايجاد مي•

يعني ايمن نيستند: به بيماري حساسند زمانRي كRه عامRل عفونRي در جمعيتRي وارد شود كRه يRا قبالً بRا آRن عامRل -1

مواجRه نشده يRا سRالهاي متمادي عامRل مورد نظRر در آن ديده نشده باشد

نتيجه بRه جامعRه حسRاسورود تعداد زياد افراد -2 در و )تولد-مهاجرت( (herd‌immunityکاهش

ورود سر بازان جديد به يك پادگانمثال:

انتقال يRا از شخRص بRه شخRص اسRت، يRا از ناقلين •بندپا و يا به وسيله مخازن حيواني


85

پيشروندهاپیدمی(Propagated)

به • بسRتگی انتقال ‌HerdسRرعت Immunity میزان ، ثانویه حملRه میزان و آلوده منبRع بRا تماس احتمال

(SAR.دارد )مدت • در طی و رود مRی باال آهسRته اپیدمRی منحنRی

طوالنی تری پایین می آیدكننRد كه تعداد آنقدر بيماران، افراد سRالم را مبتال مي•

یا با افراد آلوده تماس نداشته کم شود و افراد مستعدباشند

خيلي طوالني تر از انواع ديگر است. دوره اين اپيدمي•مثال:•

، فلج اطفال، آنفلوآنزا Aهمه گيري هپاتيت–


86


87

همه گيري آرام يا نوين

محسوس • جامع@ه در ك@ه هاي@ي گيري هم@ه نيس@تند، نظي@ر هم@ه گيري س@رطان ه@ا را همه

گويند. گيري آرام مي

‌Slow‌or) آرام یا مدرن اپیدمیModern)


88

اپیدمی حکایت از به هم خوردن تعادل بین •عامل عفونی، میزبان و محیط دارد

نقش مهم اپیدمیولوژی در بررسی و کنترل •اپیدمیها

و نحوه کنترل آن بررسی اپیدمی

زینسر:یک شپش باعث عقب نشینی ناپلئون از

مسکو شد.(همه گیری تیفوس )


89

تعیین دامنه و بزرگی اپیدمی )زمان، مکان، فرد(:WhenWhereWhoHow

تعیین شرایط و عوامل ایجاد اپیدمیشناسایی علت، منبع و راه انتقال عفونت

ارائه پیشنهادها برای مبارزه با همه گیری و جلوگیری از بروز مجدد آن.


90

مراحل بررسی اپیدمیها.Iتأیید تشخیص.IIاثبات وجود اپیدمی.IIIتعریف جمعیت در معرض خطر.IV جستجوی سریع برای یافتن همه مبتالیان و

خصوصیاتشان.Vارزیابی عوامل اکولوژیک.VIبررسی بیشتر جمعیت در معرض خطر.VIIتجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده.VIIIتنظیم فرضیه.IXآزمون فرضیه.Xنوشتن گزارش


91

مراحل بررسی اپیدمیها.I:تأیید تشخیص

اولین قدم در بررسی اپیدمیگاه گزارشهای نادرست، سوء تعبیر عوام،...

عدم نیاز به معاینه همه مبتالیان، چرا؟”اپیدمی یعنی بروز بیش از حد انتظار“

بهترین: تأیید آزمایشگاهیاما نباید بررسی اپیدمی تا حصول نتایج

آزمایشگاهی به تأخیر افتد


92

مراحل بررسی اپیدمیها.II:اثبات وجود اپیدمی

مقایسه وفور بیماری با گذشته و یا با استاندارد )بروز بیش از حد انتظار()بروز بیش از دو انحراف معیار نسبت به بروز آندمیک(

.III: تعریف جمعیت در معرض خطرالف- تهيه نقشه منطقه:

نقاط مرزي طبيعي، جاده ها و محل همه نقاط مسكوني، در طول جاده يا در نواحي دور افتاده

ناحيه بايد به بخش هائي تقسيم شود و از نقاط طبيعي به عنوان خط مرزي استفاده شود. اين بخش ها نيز بايد به قسمت هاي كوچك تر تقسيم شود. در هر قسمت نقاط مسكوني

)خانه ها( با شماره گذاري مشخص مي شوند. ب- شمارش جمعيت:

كل يا زير گروههائي از جمعيت در (attack ratesمورد نياز برای مخرج کسرميزان هاي حمله )

گروهها و زير گروههاي جمعيت


93

مراحل بررسی اپیدمیها.IVجستجوی سریع برای یافتن همه مبتالیان و خصوصیاتشان

الف- بررسي پزشكيشناسائي همه بيماران از جمله كساني كه احتماالً با خطر مواجه شده اند ولی به مراكز

بهداشتي درماني مراجعه نكرده اند، )يعني غربالگري همه اعضاء جمعيت از جهت ابتالء به بيماري مورد نظر(

(Epidemiologic‌case‌sheetب- برگه هاي اپيدميولوژيك موارد ابتالء )( شامل موارد زير: نام، سن، شغل، Case interview fromيا »فرم هاي مصاحبه با مبتاليان« )-

طبقه اجتماعي، سفر، تاريخچه مواجهه قبلي، زمان شروع بيماري، نشانه ها و عالئم بيماري، تماس شخص در خانه، كار، مدرسه يا ديگر مكان ها يا اتفاقات مهم مثل

شركت در مهماني، غذا خوردن و مواجهه با حمل كننده هاي معمول عامل بيماري زا مثل آب، غذا و شير، مالقاتهائي كه در خارج از جامعه اتفاق افتاده است، تاريخچه

تزريق يا دريافت فرآورده هاي خوني، شركت در گردهمائي ها و غيره. - اطالعاتي كه جمع آوري مي شود بايد مربوط به بيماري تحت مطالعه باشد. براي مثال اگر

بيماري از راه غذا منتقل شده است، جزئيات غذاهائي كه خورده شده ضروري است.- فرم مصاحبه با مبتاليان كامل بودن و ثبات جمع آوري داده ها را تضمين مي كند.

- اگر اپيدمي بزرگي باشد، مصاحبه با همه مبتاليان غير ممكن است )مثا اپيدمي آنفلوآنزا( در چنين مواردي يك نمونه تصادفي بايد براي جمع آوري داده ها، انتخاب شود.


94

مراحل بررسی اپیدمیها.IV جستجوی سریع برای یافتن همه مبتالیان و

خصوصیاتشانجستجوی دیگر مبتالیان ج-

پرسش از بیماران که آیا فرد مبتالی دیگری در خانه، فامیل یا همسایه، محل کار، مدرسه

و ... هست؟ )برای بررسی انتقال فرد به فرد(( باید روزانه Secondary caseبررسی مبتالیان جدید )

تا زمان پاک شدن منطقه از اپیدمی ادامه یابد )تقریباً معادل دو دوره کمون از وقتی که

آخرین مورد بیماری رخ داده است(


95

مراحل بررسی اپیدمیها.Vارزیابی عوامل اکولوژیکعوامل اکولوژیک زمینه ساز بیماری )نحوه تهیه آب -

آشامیدنی، وضعیت غذاخوریها، تغییرات جوی، دینامیک جمعیت حشرات و ...(

- برای شناسایی منبع، مخزن و راه انتقال عفونت- با استفاده از مطالعات اپیدمیولوژیک مثل مورد

شاهدی، ارتباط عوامل محیطی با بیماری شود معلوم می


96

مراحل بررسی اپیدمیها.VIبررسی بیشتر جمعیت در معرض خطربررسی جمعیت یا نمونه ای از آن )معاینه، آزمایش -

غربالگری، بررسی غذاها، آزمایش مدفوع و ...(

- نهایتاً تقسیم بندی جمعیت به دو گروه: - بیمار یا غیر بیمار2ا- مواجهه یافته

- استفاده از انواع مطالعات اپیدمیولوژیک مثل مورد شاهدی، کوهورت و ...


97

مراحل بررسی اپیدمیها.VIIتجزیه تحلیل داده های جمع آوری شده

-بر حسب زمان، مکان و فرد ( و رسم Chronological distribution- توزیع زمانی )1

منحنی اپیدمی و استفاده از آن )کاربردهای منحنی؟(

توجه به خوشه های زمانی مبتالیانتعیین نوع اپیدمی


98


99


بر حسب زمان، مکان و فرد ( Spot map- توزیع مکانی: )2

- تهیه نقشه عالمتگذاری شده از مبتالیان و ارتباط آنها با منابع احتمالی عفونت )منبع آب،

غذا، ...(- تجزیه تحلیل توزیع مکانی ممکن است اطالعاتی در مورد منبع عفونت به دست دهد )جان اسنو در

مورد وبا در میدان طالیی لندن(


100


101


بر حسب زمان، مکان و فرد - فرد: 3

- تجزیه تحلیل داده های مربوط به سن، جنس، شغل و ...

- محاسبه میزانهای حمله و کشندگی برای افراد در معرض خطر و غیر معرض خطر


102


103

مراحل بررسی اپیدمیها.VIII تنظیم فرضیه

بر اساس توزیع زمانی، مکانی و فرد - - فرضیه بر حسب راه انتقال عفونت، منبع، عامل

عوامل محیطی مؤثر در اپیدمیبیماریزا، .IXآزمون فرضیه

مقایسه میزان حمله )بروز بیماری( در گروههای مواجهه داشته و نداشته با هر کدام از عوامل مشکوک


104

مراحل بررسی اپیدمیها.Xتهیه گزارش

گزارش کامل برای اطالع دیگران و آموزش اساس توزیع زمانی،

مکانی و فرد -اجزاء گزارش:

1 -background )توصیف محل و وضعیت بهداشتی آن(- اطالعات قبلی و فعلی )سابقه اپیدمی ..(2

- متدولوژی بررسی )تعریف بیماری، پرسشنامه، ...(3- چگونگی تجزیه تحلیل داده ها4- اقدامات انجام شده برای کنترل اپیدمی 5

حتماً مطالعه شود238 صفحه 40جدول


105

چه موقع همه گیری را خاتمه یافته تلقی

اگر زمانی معادل دو می کنیم؟دوره کمون بگذرد و

موردی دیگر اتفاق نیفتد.

Documents

[PPT]Slide sem título - دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ...medicine.kaums.ac.ir/UploadedFiles/p.egtemae/CM2... · Web viewبه نام خدا اپیدمیولوژی