SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA HEDEFLERİNDE HEMŞİRENİN ROLÜ

PROF.DR. AYLA BAYIK TEMELEGE ÜNİVERSİTESİ HEMŞİRELİK FAKÜLTESİ

Türk Hemşireler Derneği İstanbul Şubesi Hemşirelik Haftası Ortak Etkinliği 12 Mayıs 2017

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA HEDEFLERİNE ULAŞMADA İZLENECEK

BİR SES: HEMŞİRELER

SUNU PLANI

• Kavram olarak Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SKH) ve tarihsel süreç

• Milenyum hedefleri ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin gözden geçirilmesi

• Sürdürülebilir kalkınma hedefleri için dünyada hemşirelerin örnek çalışmaları

• Hemşirelerin bu hedeflerle bağlantısı nedir? Dünyada ve ülkemizdeki durumun tartışılması ve öneriler

Kavram Olarak Sürdürülebilir Kalkınma

• Sürdürülebilir kalkınma 20 yy sonlarına doğru dünya gündemine girmiş ve 1950 li yıllarda imzalanan uluslararası antlaşmalarla küresel bir uygulama planı olmuştur.

• Çok boyutlu bir kavramdır.

Kavram Olarak Sürdürülebilir Kalkınma

• 1960‟lı yıllara kadar yerel ölçekli çevre sorunları kalkınmanın olağan ve katlanılması gereken sonuçları olarak görülmüş, “kalkınma” yapılan her eylemi ve faaliyeti meşru göstermek için yeterli sayılarak çevrenin tahrip edilmesi sorgulanmamıştır (Tekeli, 1996).

• Bu yıllarda, çevre yönetiminde “tepki ve tedavi” adı verilen kalkınmanın sonucu oluşan kirliliğin, kirlilik oluştuktan sonra giderilmesi yöntemi benimsenmiştir.

• Bu yaklaşımda öncelik kalkınmaya verilmekte, doğal çevre sorunlarının çözümü ise daha sonra ele alınmaktadır (Özer, 1995).

Kavram Olarak Sürdürülebilir Kalkınma

• 1970 li yıllara kadar üretim artışı ile ekonomik büyüme hedeflenmiştir. • Çevre sorunları ve çevre kirliliğinin önlenmesi yerine giderilmesi yönünde

politikalar benimsenmiştir.• Bu dönemde dünya üretimi birkaç kat artmıştır.• Doğal kaynakların yok olması, yoksulluğun artması, ormanların tahrip

edilmesi, biyolojik çeşitliliğin azalması ve iklimlerin değişmeye başlaması gibi sosyal ve çevresel problemlerin bu sürece paralel bir şekilde ortaya çıktığı görülmüştür (Masca, 2009).

• 1970‟lerin başında önemsenmeyen çevre sorunları ve neden oldukları zararların ülkelerin sınırlarını aşması ile çevre uluslararası önem kazanmıştır.

• 1972 yılında Roma Kulübü tarafından hazırlanan “Büyümenin Sınırları”isimli rapor, ekonomi ile doğal çevrenin karşılıklı bağımlılığının kalkınma politikalarında dikkate alınması gereksinimini vurgulamaktadır (Meadows v.d., 1990, Alagöz‟den 2007, Şahin, 2004).

Kavram Olarak Sürdürülebilir Kalkınma

• 1980‟li yıllarda 1960‟ların kalkınmacıyaklaşımlarıyla, 1970‟lerin çevreci yaklaşımlarını uzlaştıran ve gelecek kuşakların kendi ihtiyaçlarını karşılayabilme olanağından ödün vermeksizin bugünün ihtiyaçlarını karşılayabilecek kalkınma olarak tanımlanan “sürdürülebilir kalkınma” yaklaşımı geliştirilmiştir (WCED,1987a)

Kavram Olarak Sürdürülebilir Kalkınma

• 1980 yılında Uluslararası Doğa Koruma Birliği Birleşmiş Milletler çevre programı ele alınmış 1987 de BM dünya çevre ve kalkınma komisyonu ortak geleceğimiz raporu Brundtland Raporu tanımlanmıştır.

• Gelecek kuşakların kendi ihtiyaçlarını karşılayabilme olanağından ödün vermeksizin bugünün ihtiyaçlarını karşılayabilecek kalkınma olarak tanımlanmıştır.

Kavram Olarak Sürdürülebilir Kalkınma

• “Sürdürülebilir Kalkınma”, 20. yüzyıl sonlarına doğru dünya gündemine girmiş ve 1990’lı yıllarda imzalanan uluslararası antlaşmalarla küresel bir uygulama planı haline gelmiştir.

• Sürdürülebilir kalkınma anlayışı, geleceği de sahiplenen ortak hedeftir, herkesin temel ihtiyaçları ile daha iyi bir hayata ilişkin beklentilerinin karşılanmasına imkân vermeye yöneliktir.

Kavram Olarak Sürdürülebilir Kalkınma

• 1993 yılında Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Komisyonu(UNCSD) kurulmuş.

• Uluslararası platformlarda başlayansürdürülebilir kalkınmaya yönelik ilerlemenin nasıl en iyi şekilde ölçüleceği, izleneceği ve değerlendirileceğine yönelik çalışmalar, gösterge seti ve endeksi geliştirmesine yönelik yürüttüğü çalışmalarla devam etmiştir.

Kavram Olarak Sürdürülebilir Kalkınma

• 2000 yılında BM, Binyıl Bildirgesi’ni (BM 2000) kabul etmiştir.

• 2001 yılı Eylül ayında BM Genel Kurulu’na sunulmuştur (BM 2001).

2000 yılında 189 ülke BM Bin yıl kalkınma hedefleri Bildirgesine göre

2015 yılına kadar devletler sekiz hedef için çalışacaklardır

• Bu hedefler, kalkınma için global ortaklığa” olan ihtiyacı kapsamaktadır.

• sekiz hedef; toplam 18 amaçla desteklenmiş ve onların altında da bu amaçları ölçmek için kullanılan bir dizi gösterge yer almıştır

BM Binyıl Kalkınma Hedefleri 189 ülkenin katılımı

• 1990 düzeyleri gelişme için baz alınarak BKH’lerin 2015 yılına kadar gerçekleştirilmesi hedeflenmiştir.

• Hedeflerin üçü – 4, 5 ve 6 numaralı hedefler –spesifik olarak sağlıkla ilgilidir

Binyıl kalkınma hedefleri• Hedef 1: Aşırı yoksulluğu ve açlığı ortadan kaldırmak;• Hedef 2: Temel eğitimin tüm dünya çapında verilmesini

sağlamak;• Hedef 3: Cinsiyet eşitliğini teşvik etmek ve kadınların

konumunu güçlendirmek;• Hedef 4: Çocuk ölüm oranlarını azaltmak;• Hedef 5: Anne sağlığını iyileştirmek;• Hedef 6: HIV/AIDS, sıtma ve diğer hastalıklarla

mücadele etmek;• Hedef 7: Çevresel sürdürülebilirliği sağlamak;• Hedef 8: Kalkınma için global bir ortaklık geliştirmek

Bin yıl kalkınma hedeflerine tam olarak ulaşılamadı. Neden?

• Bu sekiz hedef gelişiminde bütüncül yaklaşımı, yoksulluğun köklerini ve cinsiyet eşitsizliğini göz önüne almada etkili olamamıştır.

• Amaçlarda insan hakları ve ekonomik gelişmeden söz edilmemiştir

• Daha çok az gelişmiş ülkeler için düşünülmüştür.• Süre (2015) bitmesine rağmen karşılanmamıştır.• 1 milyar insan günde 1.25 $dan az gelire sahiptir 800

milyon insan yiyecek bulamamaktadır.• Kadınlar halen hakları için savaşmaktadır• Milyonlarca kadın doğum yaparken ölmektedir.

2030 SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA HEDEFLERİ

• New York’taki BM Genel Merkezinde 25-27 Eylül de gerçekleştirilen BM Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesinde Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (2030 )193 ülkenin imzası ile kabul edildi.

• Bu yeni gündem insanlar, gezegen ve refah için bir eylem planıdır, daha geniş özgürlük anlayışı içerisinde dünya barışını güçlendirmeyi amaçlamaktadır.

• Her boyutuyla yoksulluğun ortadan kaldırılması sürdürülebilir kalkınma için vazgeçilmez bir gerekliliktir.

17 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi ve 169 alt başlık

• Hedef 1. Her tür yoksulluğa son• Hedef 2. Açlığa son• Hedef 3. Sağlıklı bireyler• Hedef 4. Kaliteli eğitim • Hedef 5. Toplumsal cinsiyet eşitliği• Hedef 6. Temiz su ve sağlıklı koşullar• Hedef 7. Erişilebilir, temiz enerji • Hedef 8. İnsana yakışır iş v ekonomik büyüme

17 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi ve 169 alt başlık

• Hedef 9. Sanayii yenilikçilik ve alt yapı• Hedef 10. Eşitsizlikleri azaltmak• Hedef 11. Sürdürülebilir şehir ve yaşam

alanları• Hedef 12. Sorumlu tüketimi ve üretim• Hedef 13. İklim eylemi• Hedef 14. Sudaki yaşam• Hedef 15. Karasal yaşam• Hedef 16. Barış ve adalet• Hedef 17.Hedefler için ortaklıklar • https://sustainabledevelopment.Un.Org/content/documents/7891transformin

g%20our%20world.Pd.

Binyıl Kalkınma Hedefleri ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri

HEDEF 1-YOKSULLUK

• Dünyada 1.2 milyon insan günde 1.25 dolardan daha az para ile yaşıyor. Gelişmekte olan ülkelerde 100 çocuktan 7’si 5 yaşına gelmeden ölüyor

• Gelişmekte olan ülkelerde yoksulların 1/3 ‘i0-12 yaşındadır.

HEDEF1-YOKSULLUK

• HEMŞİRELİK yoksullara, evsizlere bakım vermekle başlamıştır.

• Bu grubun sağlığını geliştirme çabaları mesleği de geliştirmiştir. Hemşirelerin bu gruplara tüm mesleklerden çok katkısı olmuştur..

• Günümüzde hemşireler kendi yönettikleri bakım modelleri ile (nurse led) politika danışmanlık ve yenilikçi programlar yürütmektedirler

NNLCC(Ulusal Hemşirelik Yönetimli Bakım Konsorsiyumu)

Philedelphia’da Aile Hemşireleri İşbirliği ve Mabel Morris Aile Ev Ziyareti Programı yürütülerek halk sağlığı hemşireleri ilk bebeğini doğuracak yoksul ailelere ortalama 30-50 ziyaret yaparak ve bu ailelerin sağlık hizmetlerinden yararlanabilmeleri için avukatlarla işbirliği içinde çalışarak 3500 anne ve bebeği izlemişlerdir.

HEDEF 2:SIFIR AÇLIK VE BESLENMENİN İYİLEŞTİRİLMESİ

• Kötü beslenme dünya sağlığını etkileyen en önemli tek tehdit

• 800 milyon insan kalori yetersizliği ile yaşıyor• 159 milyon 5 yaş altı çocuk yaşa göre bodur• 50 milyon boya göre zayıf• Bebek ölümlerinin %45’inin nedeni açlık ve

kötü beslenme

Hemşireler Medyayı Etkiliyor

• SURİYE’YE BESİN YARDIMININ ULAŞTIRILMASIHemşire Chaled Nnaanaa 2015 yılında Suriye rejiminin bölgeyi işgal etmesi nedeniyle açlıkla başetmek üzere Birleşmiş Milletlere ulaşarak ve Suriye hükümetini ikna ederek besin konvoyunun bölgeye girmesini sağlamıştır• AVUSTRALYA- BARİATRİC (CERRAHİ YOLLA KİLO VERME)

UYGULAMALARIAvustralya’da bireylerin %66 ‘sı obezdir. Hemşireler yönettikleri bireyselleştirilmiş bakım uygulamaları ve klinik tanılamalarla iyi klinik sonuçlar elde etmişlerdir. Cerrahi hemşiresi Shirley Lockie kapsamlı bir bariatric program geliştirmiştir ve bu ekipte cerrah, dietisyen, psikolog ve perioperatif koordinatör de bulunmaktadır..

HEDEF 3: İYİ SAĞLIK VE İYİLİK DURUMU

• Dünyada politik süreçler, durağan olmayan ekonomi, çatışmalar, etnik gerginlikler, şiddet, terörizm, ısı artışı, antibiyotiklerin etkisiz hale gelişi, eşitsizlikler sağlık bakım maliyetini arttırıyor. Sağlıkta iyileşmeler, yaşam beklentisi, yaşam kalitesinde ülkelerarası ve ülke içi farklılıklar var

• Dünya giderek yaşlanıyor, kırdan kente göç sağlık profilini değiştiriyor.

• Bulaşıcı olmayan hastalıklar artıyor, ekonomik büyüme, modernizasyon ve kentleşme sağlıksız yaşam biçimlerini arttırıyor

• Pek çok sağlık sistemi hastalıklardaki değişen profile uygun değil

• Sağlık bir insan hakkı ama pek çok birey buna sahip değil

Küba’da hemşirelik çalışmalarının desteklenmesi• Küba dünyada sağlık sistemi en iyi olan ülkedir. 1960 yılından beri

toplumun her kesimine sağlık hizmeti ulaşıyor. Küba,hekim ve hemşirelerini destek için başka ülkelere de gönderiyor(örnek: Batı Afrikada Ebola ile savaş).Küba hemşirelik ofisi başkanı Dr. Idalmis sağlık sisteminin başarısında hemşirelerin payının çok olduğunu belirtmektedir. Hemşireler bireyselleştirilmiş kapsamlı, kaynakların rasyonel kullanımını içeren bakım yürütürler. Hemşirelik bakım standartlarına göre bakım verirler.

• Devlet hemşirelerin kararlarına önem verir, destekler, hemşireler politik gelişmelere katılırlar

• Hemşireler Sağlık Bak., ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde temsil edilirler.• Hemşirelerin mesleki yasal düzenlemeler, standartlar, işgücü planlama,

yüksek nitelikte araştırmalar yürütme bakım modellerinin yürütme, bakımda çok sektörlü yaklaşım geliştirme gibi sorumlulukları vardır

• Hemşirelerin mezuniyet sonrası eğitimleri desteklenir.

HemşireAmanda Mcclellan

• Sierra Leone’de 2014 yılında Ebola Virus’undan11310 kişi ölmüştür. Amanda Mcclellan isimli Avustralya’lı hemşire Uluslararası Kızılhaç Örgütü acil danışmanı ve halk sağlığı hemşiresi olarak burada görev yürütmüş, 200 klinik personeli 6000 gönüllüyü eğitmiştir. Ölülerin gömülmesinden toplumun eğitilmesine kadar her düzeyde faaliyetlere katılmıştır.

HEDEF 5: EĞİTİMİN KALİTESİ

• Eğitim, yaşam umudu ve yaşam kalitesi arasında sıkı bir ilişki vardır.

• Okuryazar olan bir anneye sahip olan bir çocuğun 5 yaşına kadar yaşamaya %50 şansı vardır.

• Hemşireler hastalıkların önlenmesi ve sağlığın korunmasında topluma sağlık eğitimi vererek ve öğretmenlerle işbirliği yaparak iyi bir bağ kurabilir.

Okul hemşireliği

• Philedelpia’da okula dayalı hemşirenin yürüttüğü 15 merkezde 7000 bireye ulaşılmış pratisyen ve uzman hemşireler birinci basamak sağlık personeli ile çalışarak öğrencilere beslenme programı ve besin desteği sağlayarak öğrencilerde astım sorunları, aciller ve devamsızlık azaltılmıştır

HEDEF 5:CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİ

• Afrika’da kızların erkeklere göre AİDS’ e yakalanmaları 7 kat fazladır

• Kızlar kaç yaşında, kiminle evleneceklerine karar veremezler

• 15 yaşından küçük 9 kızdan biri evlidir• Ulusal parlamentolarda kadın oranı %27 • Aynı işe karşılık kadınlar erkeklerden %20-%30 daha az ücret alıyor• 495 milyon kadın okuryazar değil

A.B.D’de hemşireliktecinsiyet eşitsizliği

• Hemşirelik mesleğinde de cinsiyet eşitsizliği var. Hemşireler medyada feminen bir stereotipolarak yansıtılıyorlar. Melekler, sex objesi, düşük becerili hizmetçiler, cadalozlar gibi…

• Medyada olumlu haberler hekimlere yönelik• Erkek hekimler kahraman• Bazen erkek hemşireler için gay, zayıf

karakterler stereo tip belirlenmiş….

Medyada hemşire imajı

• Hemşire Sandy Summers 2001yılından beri Hemşireler Hakkında• Gerçekler Projesi ile bir websitesioluşturmuştur.• Evrensel kampanyalar yürüterek bu konuda

pek çok yaklaşımı değiştirmiştir.

HEDEF 6:TEMİZ SU VE SANİTASYON

• Düşük gelirli 54 ülkede 66.000 sağlık merkezinde temiz su yok,

• 1.8 milyar insan dünyada kontamine su kullanıyor bu durum diyare nedeniyle 502.000 ölüme neden oluyor

Hemşire Philomena Okella

• Hemşire Philomena Okella günde 100 kadın hastaya bakıyor. Wash hareketini başlatarak Sağlık ve çevre arasında hastanelerde daha iyi sanitasyon hijyen ve suya ulaşmak üzere bir proje başlatıyor. Topluma bunun bir hak olduğunu ve önemini öğretiyor.

HEDEF 7:ÖDENEBİLİR/DÜŞÜK MALİYETLİ ENERJİ

• Kapalı hava kirliliğinden 1.5 milyar insan etkileniyor• 1.1 milyar insan elektrikten yararlanamıyor.• 2.8 milyar insan ihtiyaçları için odun ve kömür kullanıyor• 4.5 milyondan fazla insan evde hava kirliliğine bağlı

oluşan hastalıklardan etkileniyor,

HEDEF 7:ÖDENEBİLİR/DÜŞÜK MALİYETLİ ENERJİ

• Enerjiye yetersiz erişim nedeniyle sağlık hizmetlerine ulaşılamıyor

• Kırsal alanda sağlık hizmeti verilemiyor• İlaç ve aşı depolanamıyor• Sterilizasyon ve Ameliyatlar(özellikle gece)

yapılamıyor

Çevre ve sağlık

• Tarla tarım iş yoğunluğu

• Kötü su kullanımı

• Hava kirliliği

Solunum Yolu Enf.

Suyla Bulaşan Hastalıklar

MalnütrisyonHalkın

Bilgilendirilmemesi

Hastalıklarda Artış

Anne Çocuk Ölümleri

Kötü Sağlık Sağlıksız Toplum

Çin’de KOAH

• Sıvı yakıt kullanımı ve yoğun sigara içimi yaygın bir çevre sorunu

• Çin’de hemşireler tarafından yönetilen bir KOAH servisinde hastalarda risk belirleme, öncelikleri sıralama, bütüncül yaklaşımla gereksinimlerin belirlenmesi, ev ziyaretleri,24 saat kesintisiz hizmet, hastaların güçlendirilmesi programı ile hastaların yaşam kalitesi arttırılmış ve bakım maliyeti azaltılmıştır.

Pingdong Li, Yucui Gong, Guangqiao Zeng , Liang Ruan, Guifen Li. A new mode of community continuingcare service for COPD patients in China: participation of respiratory nurse specialists. Int J Clin Exp Med 2015;8(9):15878-15888 www.ijcem.com /ISSN:1940-5901/IJCEM0010141

HEDEF8: İNSANİ EKONOMİK BÜYÜME

• Afrikada 2014 yılında Ebola büyük ölümlere yol açtı, 2017 yılında Sierra Leone’de kontrol altına alındı.

• Hemşirelere aylarca maaşları ödenemedi, hemşireler işten ayrıldılar, her bir yaşam yılı için GDP nin %4 arttırılması gerekiyor.

• 2030 yılına kadar bulaşıcı hastalıkların artışı göz önüne alınarak yaklaşık 40 milyon sağlık çalışanına gerek var

Hemşirelerin durumu

• İngiltere’de 2010 yılından beri hemşirelerin ücretleri %14 düşürülmüştür.

• A.B.D’de hemşirelerin %29’u fizik şiddet, %18’i korku, yaşıyor, %20 ‘si şiddeti işinin bir parçası kabul ediyor, rapor etmiyor

• Gençleri hemşirelik mesleğine çekebilmek ve çalışanların meslekten ayrılmalarını engellemek için eğitim olanakları, mezuniyet sonrası eğitim, kariyer ve iş olanakları, çalışma saatlerinin düzenlenmesi, mesleğin tanınırlığının sağlanması, güvenli sağlıklı değer görülen çalışma ortamları yaratılmalıdır

Maldivler Örneği-iyi Uygulamalar, Eğitim Ve Ekip Çalışması• Fathimath Rasheeda bir hastanedeklinik yönetici hemşire,• 5-6 hemşire 35 hastaya bakıyor, hastalar bölmelerde

gözlenemiyor günde 8-9 saat çalışıyordinlenme yok, %75-80 hasta yatağa bağımlı,• Hemşirelerde düşük moral, etkisiz iletişim, kötü ekip çalışması var.• «İçinizdeki yönetici ve lideri keşfedin» projesi ile

Fathimath Rasheeda Klinik yapısında değişim yapıyor taburcu olabilecek hastalar ayrı bir birime alınıyor, ikişer hemşire kursa gönderiliyor. yeni bir modelle hastalar önceliklerine göre gruplandırılıyor yeni bir bakım ortamı yaratılıyor.

HEDEF 9: ENDÜSTRİDE YENİLİKLER VE ALT YAPI

• Avustralya’da bir küçük kasabada over kanseri olan bir hasta hastane alt yapı olanaksızlıkları nedeniyle kemoterapi tedavisi alamıyor. Townsville de yenililikçi bir model geliştirilerek kırsal alan pratisyen hemşiresi tersiyer bakım veren bir hastanedeki uzman hemşireye tele sağlık kapsamında video konferansla bağlanarak ideal kemoterapi bakım uygulamalarını

gerçekleştirebiliyor.

Komşuluk BakımıModeli

• Yaşanılan yer ve sağlık kuruluşu arasındakimesafe hizmet alımını etkiler. İsveç'te evin uzaklığı 50-60 kilometre ise kalp krizinden kurtulmaolasılığının %15 azaldığı belirlenmiş. Acil servise her 10 km Uzaklık % 51 ölüm oranını arttırıyor• 12 hemşireden oluşan bağımsız ekipler Hollanda’da 50-60 hastayı

içeren birer bölgede evde tıbbı destek ve bakım hizmetini holistikbakımla yürütürler. Hasta ve ailelerini özbakım için eğitirler- kamu kaynaklarını kullanmaları konusunda bir ağ oluştururlar. Profesyonel bir model sergilerler. 2015 yılında Buurtzorg da bu modeli uygulayan ekip sayısı 700 e ulaşır(8000 hemşire ile 65000 hastaya ulaşılır. Bu modelle hasta maliyeti %40 azalmış, bakım saati %50 azalmış, bakım kalitesi artmıştır.

HEDEF:10 EŞİTSİZLİKLERİN AZALTILMASI

• Dünyadaki %1 oranındaki zenginler tüm zenginliklerin %40’ına sahiptir

• Dünyanın %50 yoksulu tüm varlıkların ise %0.5’ine sahiptir.

• 1990-2010 arası gelişmekte olan ülkelerde gelirde eşitsizlikler %11 artmıştır.

Bir ülkede gelişimin kanıtı çok şeye sahip olanlara daha fazla şey eklemek değil, hiçbir şeye sahip olmayanlara yeterince şey sağlamaktır. F. Roosvelt

Sağlıkta eşitsizlikler ve hemşireler

• Hemşireler eşitsizliklerin olduğu sağlık sistemlerinde bu konuda başetmede kilit konumdadır.

• Hastaların haklarını savunma açısından diğer sağlık personeli ile işbirliği kurarak sosyoekonomik farklılıkların kabul edilemeyeceği bir ortam yaratabilirler.

• Tüm insanların gereksinimlerinin savunucusu olmaları zaten hemşireliğin felsefesinde yer almaktadır.

Hemşire J. Bourke• Yeni Zelanda’da hemşire J. Bourkebir kentte (375.000 nüfus) diğer iki hemşire ve sosyal hizmet uzm.ve pratisyen hekimle birliktebir hepatit toplum kliniğinde uzmanhemşiredir.• Bu ekip, test yaptırma, tanı ve tedavi için engelleri azaltmak

üzere çok disiplinli bir ekip hizmeti sunarlar.• Alkol bağımlılığı, iğne değişimi gibi diğer kuruluşlarla işbirliğine

de giderek güven saygı, yargılamanın olmadığı, esnek başvuru saatleri sürekli bakım, uzman phelobotomy hizmeti gibi özellikler içeren bir bakım ortamı yaratarak izlenen hasta sayısını 465 e çıkararak, ayda 15-25 yeni hasta başvurusuna ulaşarak ve izlemlerle %98 katılım sağlayabilmişlerdir.

HEDEF 11: SÜRDÜRÜLEBİLİR KENTLER ve TOPLUMLAR

• 2050 yılında dünya nüfusunun %70’i kentlerde yaşayacak.• 828 milyon kişi gecekonduda yaşıyor, 100 milyon kişi evsiz• 1.6 milyar nüfus yetersiz ev koşullarına sahip• Bu durum sosyal yaşamda ve sağlıkta eşitsizlikleri

getiriyor. Bir kenti sağlıklı bir kente dönüştürmek için pek çok özellikler var ancak öncelik eşitsizlikleri önlemek.

Büyük kentler herkesimikapsar.1. 2. 3. dünya

bir arada yaşar.

Avustralya-Inclusive Health-Micah Project

-• Brisbane 1.15 milyon nüfuslu bir kent 4300 kişi sokakta yaşıyor. • Kim Rayner ,Brisbane ‘de bir hemşire kamusal olmayan bu projede

liderlik yapıyor. Sokakta yaşayan, yoksul, sosyal olarak dışlanmış, şiddet uygulayan ya da uygulanan dezavantajlı gruplara yönelik bir birim oluşturuyor.

• Özel hastanelerle işbirliğine giriliyor. Bu grupların durumlarını A.B.D ‘de kullanılan incinebilirlik indexini kullanarak bir alan çalışması ile değerlendiriyor. örneğin %28’inde kalp hast-aritmi, % 9’unda kanser, %36’unda beyin travması var.

Bu bireylere 1-gezici ekiplerle sokakta sağlık hizmeti(sağl. Muay., izlem sevk),ev sağlama, eğitim 2- Ev ziyaretleri ile hizmet verilmiştir.

HEDEF 12: SORUMLU TÜKETİM VE ÜRETİM

• Sağlık hizmetlerinde günde Üç milyon ton çöp ve 7000 ton tıbbı atık çıkıyor, ve bunların %38 ‘i sağlıklı biçimde atılabiliyor

• Sağlık kuruluşlarında atıkların %15’i zararlı• 16 milyar enjeksiyon yapılıyor ve enjektör atılıyor• Güvenli olmayan enjeksiyonlar 33.800 yeni HİV

olgusuna neden,• enfeksiyon, kesikler, zehirlenme en önemli riskler.

Health care without Harm• Tıbbı atıkların yakılması ile

karsinojen olan dioxinortaya çıkıyor.

• Charlotte Brody Zararsız Sağlık Hizmeti isimli bir organizasyon kurarak cıvalı araç gereçlerin kullanımı ve eliminasyonu için çalışıyor ve sağlık kuruluşlarını sürdürülebilir uygulamalar için destekliyor.

HEDEF 13: İKLİM DEĞİŞİKLİKLERİ

• Hava ile ilgili doğal afetler 1960 yılından beri 3 kat arttı

• Yılda bu nedenlerle 60000 ölüm oluyor.• 2012 yılında 12.6 milyon insan çevresel

nedenlerle öldü.• 2030-2050 yıllarında çevresel iklim

değişiklikleri nedeniyle malarya, malnütrisyon, diyare ve sıcaktan 250.000 ek ölüm olacak.

• 2008 yılında Kanada Hemşireler Derneği iklim değişikliklerinde hemşirenin rolü isimli bir rapor yayınlamıştır. Hemşireler aktivist olarak rol oynayarak hükümeti harekete geçirmişlerdir.

iklim değişiklikleri yalnız ca bir çevre konusu değildir, herkesi ilgilendiren bir

tehdittir (Kofi Annan)

HEDEF14:DENİZLERİN ALTINDA YAŞAM

• Yasal olmayan avlanma, denizlerin göllerin akarsuların kirletilmesi, besin güvenliğini tehdit ediyor.

Sağlıklı Çevreler İçin Hemşirelik Örgütü

• Dr Lisa Campbell Sağlıklı Çevreler İçin Hemşirelik Örgütü başkanı olarak sıtma kontrolü, aşırı sıcaktan korunmada halk eğitimleri, doğal afet durumlarında acil örgütü ile işbirliği, iklim değişiklikleri konusunda araştırmalar üzerinde çalışan bir hemşiredir.

HEDEF15: KARADA YAŞAM• Yeryüzünde ve biyoçeşitlilikteki değişimler

hastalıkların ve yeni hastalıkların ortaya çıkmasına neden oluyor. Örn.Ebola…

• Toprağın, ziraii uygulamaların kötü kullanımı zoonotik enfeksiyonların nedeni

• Doğal afetlerin önlenmesi, besin güvenliği ve İnsan yaşamı için stabil

ekosistemlerin sürdürülebilir olması önemli

HEDEF16: BARIŞ, ADALET VE GÜÇLÜ KURUMLAR

• Yoksulluğun karşıtı adalettir• Dünyada çatışma bölgelerinde çocukların %50’si

ilkokul bitirmiş• 21 milyon insan zorla çalıştırılıyor• 21.3 milyon göçmen var• 34.000 insan her gün zorla yerinden yurdundan

ediliyor• 4.5 milyon insan cinsel istismara uğruyor

• Bu krizler için yoksulluk, eşitsizliklerin yerini barış ve adalet almalıdır.

• Bu değişim için hemşireler önemli bir yere sahip ve çözümler üretebilirler.

• Bu kapsamda her türlü şiddetin önlenmesi söz konusu.• Sağlık personeli ve hemşirelerinde kendi fizik ve ruh

sağlığına yönelik tehditlerden korunması bir hakkıdır. ICN bu konuda bildirgeler yayınlamıştır.

• Kızılhaç önlemler belirlemiştir.• Sağlık hizmetlerine saygı uluslararası bir insanlık

kuralıdır.

HEDEF 17: HEDEFLERE ULAŞMADA İŞBİRLİĞİ

• Kronik hast. artıyor.• Sağlık tüm sektörlerden, politikalardan etkilenen

bir kurum

• Bu nedenle politik liderlik, adanmışlık, vizyon, işbirliği, toplumla bütünleşme, yatırım ve cesaret gerekiyor.

Vietnam’da Açık Pazar ekonomisinin girmesi ile cococola dahil gazlı içeceklerin satışı %6.7 den % 23 e çıkmıştır. Bu ticareti ve zenginliği arttırmıştır ama sağlığı

olumsuz etkilemektedir.

Prof.Dr Sophia Chan ve Çin’de sigara bağımlılığı ile başetme

• Chan bir hemşirelik okulunda araştırma direktörü bir hemşire.

• Sigara bağımlılarının sağlığının korunmasında sigara içenlerde davranış değiştirmede ve çocuklarda ikinci el sigara içmeyi önlemede, tütün bağımlılığından korunma konusunda uzman.

• Bu amaçla hemşirelik girişimlerini içeren bir eğitim danışmanlık programı geliştiriyor.

• Bu program tüm ülke stratejisi için ilk yararlanılan örnek oluşturuyor. Başarısında DSÖ, devlet kuruluşları ve diğer kurumlarla yaptığı işbirliği önemlidir.

.• Çin’de yaşam umudunun 76.3 yaşa çıkmasında önemli bir

rolü olmuştur.• Dr. Li Xiuhua, Çin Hemşireler Derneği başkanı bu başarıda

4 önemli noktaya dikkat çekmiştir1-ulusal düzeyde sağlık bakımında hemşire pozisyonları ve hemşirelerin temsil edilmesi2-Çin hükümetinin hemşirelik bakımına önem vermesi, Çin halk sağlığı politikalarında kararlara hemşirelerin katılımı, hemşirelerin önerilerine önem verilmesi benimsenmesi3- gelişim için yeniliklerin benimsenmesi4-hedefe ulaşıncaya kadar pes etmeme ilerleme, sorumluluk üstlenme, İşbirliği ve farklı disiplinlerle eşgüdüm

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA HEDEFLERİNİN DÜNYADA DURUMU

Measuring the health-related Sustainable DevelopmentGoals in 188 countries: a baseline analysis from the Global

Burden of Disease Study 2015GBD 2015 SDG Collaborators*

• Sağlıkla ilgili 33 SKH 188 ülke için 1990-2015 yılları için değerlendirilmiş

• SKH index puanı 0-100 arasında bakıldığında ort 59.3,• İzlanda:85.8 ve Central Africa 20.4• kontrasepsiyon, 5 yaş altı ölümler, neonatal

mortalitede iyileşme, çocuklarda obesitede artış, HIV, tbc ve hepatitB orta düzeyde iyileşme saptanmış.

• Türkiye’nin puanı 58.

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA HEDEFLERİ İÇİN HEMŞİRELER

NELER YAPABİLİR?

• Hemşireler aşırı iş yükü, düşük ücret, tükenmişlik gibi sorunları varken sağlık kuruluşlarının dışına çıkıp tüm dünyanın sorunlarını mı çözmeli?

Evet • Aslında hemşireler mesleğin felsefesi gereği

bunları yapıyor

HEMŞİRELİĞİN FELSEFESİ• Hemşireliğin öncelikli hedefi, birey ve toplum sağlığını korumak ve

geliştirmek, hastalık ya da engellilik durumunda bireyin iyileşmesini hızlandırmak ve sağlamaktır.

• Toplum gereksinimlerini karşılamaya yönelik olan hemşireliğin felsefesi aşağıdaki ilkeleri içerir.

• Hemşirelik, bireyin sağlıklı bir ortamda yaşamaya hakkı olduğuna inanır.

• Hemşirelik, sağlıktan sapmalar olduğu zaman bireyin optimal bakım almaya hakkı olduğunu savunur.

• Hemşirelik, kendine özgü bilgi ve olgular içeriği olan, bağımsız bir sağlık disiplinidir.

• Hemşirelik mesleği topluma hizmet götürme işlevinde diğer sağlık meslekleri ile sıkı işbirliği yapılmasına inanır.

• Hemşirelik bireyin kendine özgü özelliği, kişiliği ve bütünlüğü içinde hak ve mahremiyetine saygıyı içerir

Hemşirelik

• Sağlık davranışlarının cesaretlendirerek bireyleri aileleri ve toplumu hastalıklardan korumak, iyilik durumunu geliştirmek, yaşam kalitesini arttırmak, acıyı hafifletmek, savunmak hemşirenin görevidir (ANA2016)

SAĞLIK BAKIMINDA HEMŞİRENİN EN ÖNEMLİ 6 ROLÜ

• BAKIM VERİCİ• KARAR VERİCİ• ETKİLİ İLETİŞİM • BAKIM YÖNETİMİ • HASTA SAVUNUCUSU • EĞİTİCİ

HEMŞİRELER

• SAĞLIK hizmetlerinde primer bakım veren hemşireler anahtar roldedir

• Hemşireler bireylerin ailelerin toplumun optimal sağlığı için sağlık belirleyicilerinin farkındadır.

SAĞLIĞIN BELİRLEYİCİLERİ (Canadian Intitute for Advanced Research, 2002, Health Canada, Population and Public Health Branch AB/NWT)

SKH BİZİM SAĞLIĞIMIZ İÇİNDE ÖNEMLİDİRBİZİ DE ETKİLİYOR.

• DÜNYADA HERKES ÖNEMLİ-Hemşireler herkese bakım verir

• Hemşireler insanın doğduğu, yaşadığı, büyüdüğü, çalıştığı, öldüğü yerdedir.

• Hemşireler anne bebek ölümlerini önleyebiliyorlar• Aşırı yoksulluğu sona erdirebiliriz• Yaşam kalitesini arttırabiliriz çocukların okula gitmesini

sağlayabiliriz şiddeti önleyebiliriz…..• SKH leri bizim bilgi ve becerilerimizi misyonumuzu daha iyi

bir dünya yaratmak üzere uygulamamız için bir fırsattır. • DEĞİŞİM MÜMKÜNDÜR.

Sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmada hemşireler ne yapmalıdır?

• Hemşire liderler tüm dünyada sağlık politikalarını değiştirmek ve hemşirelerin etki gücünü arttırmak üzere hemşireler adına ses getirecek etkinlikler göstermelidir.

Sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmada hemşireler ne yapmalıdır?

• Ulusal hemşirelik liderleri bir araya gelmeli hemşirelerin etkisini sağlamak için hedefler ve stratejiler belirlemelidir.

• Sağlık rehberliği, incinebilir ve marjinal gruplar öncelikli olmak üzere herkesin sağlık hizmetinden yararlanması sağlamalıdır.

Takip edilecek izlenecek bir ses nasıl olabiliriz???.

Sağlığın ve iyilik durumunun daha iyileştirilmesi için çok yol var.

• Klinik uygulamalarda birey aile toplumla çalışarak, toplum desteği ile programlar geliştirebiliriz

• Ulusal uluslararası sağlık programları geliştirerek sonuçların etkinliğini değerlendirebiliriz

Takip edilecek izlenecek bir ses nasıl olabiliriz???.

• HER DÜZEYDE HEMŞİRE BİR SES OLABİLİR• Bir birey olarak• Bir meslek üyesi olarak• Multidisipliner bir ekip üyesi olarak• Bu dünyada her hemşire bir sestir bir değişim

gerçekleştirebilir. Sesi duyurabilmek için liderlik ve aktivistlik gerekir.

Bir lider olun

• Alışılagelmiş biçimde hemşireler kendilerini bir lider görmezler bunun için bir değişim gerekir.

• Değişim için bu beceriler teknik bakım becerileri kadar önemli

• Liderlik bir pozisyon değil süreçtir.• Liderlik işbirliği sürecidir. • Sosyal sorumluluk ve iyi vatandaşlıkla

bağlantılıdır.• Hemşirenin profesyonel ve etik sorumluluğudur

Hemşireler aslında tüm toplumu etkilerler

• Hastalarla işbirliğine girerler• Onlara dayanma gücü verirler• İkna ederler(demanslı bir hastayı banyo

yapması için ikna etme, aşı için bir çocuğu etkileme gibi)

• Bu ikna ve etkileme sanatını; aileler ve toplum meslekdaşlar, politikacılar, yöneticiler yönünde genişletebiliriz.

Hemşireler aslında tüm toplumu etkilerler

• Hemşireler politika konuşulan masalarda sesini arttırmalıdır.

• Hemşireler bunu bir zorunluluk olarak görmelidir, aktivism bir süreçtir

1- Politik farkındalık başlatma2- Değişimi belirleme, koalisyon, politika geliştirme3-Sağlığı, mesleği etkileyen konuları içermeli

Bir meslek derneği olarak ICN

• ICN 100 yıldır, üyesi olan 130 dernekle dünyada 16 milyon hemşireyi temsil ediyor.

• ICN Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşmada derneklerin önemini vurguluyor

• Ulusal dernekler bir araya gelerek amaçlar için tek bir ses olabilirler

• Ulusal dernekler hemşirelik mesleğinin gelişimi için kararlara katılmalı, bakım standartlarının gelişimi, güvenli, etik çalışma ortamı oluşturma ve hemşirelerin sağlığını iyileştirme için çaba göstermelidir.

Evrensel sağlığın geleceğini oluşturma ve geliştirmede ve SKH ulaşmada

• Bu sorumluluğu her hemşirenin hissetmesini• Hasta /sağlam bireylerin ve toplumun savunuculuğunu

yapmaya istekli olmasını• Hemşirelerin bu misyonla eğitilmesini önermektedir. • Bu kapsamda SKH ulaşmada ICN in (2014-2018) hedefleri• Sağlığı sosyal ekonomik ve eğitim politikalarını etkilemek• Stratejik hedefler ve evrensel ses• Stratejik liderlik• Politikaları etkilemek• Vizyoner liderlik, dönüşümcü ilerleyici kanıta dayalı ve

çözüm odaklı yenilikler • Hizmet sunumunda hakkaniyet, sosyal adalet

ICN• Multidisipliner bir ekibin üyesi olarak ICN tıp,

ebeler, eczacılar, diş hekimleri ve fizyoterapistler gibi sağlık ekibi üyeleri ile dernekleri le işbirliği yapıyor

• Sağlığın sosyal belirteçlerine önem vererek diğer disiplinlerle de örneğin avukatlar, eğitimciler, politikacılar sosyal hizmetler hastaların aileleri ile işbirliği yapıyor

nerede çalışırsak çalışalım değişim için hemşirelerin izlenecek bir sesinin olacağına, sesimizin işitilmesinin

bize bağlı olduğuna inanıyor

ICN

• Hemşireler kendilerini potansiyel lider olarak görmezlerse bu dönüşüm mümkün olamaz

• Güçlü liderler yetiştirilmelidir,• Liderlik mesleğin her boyutunda (klinisyen,

eğitimci, dernek başk, dernek üyesi, dekan, editör vs) olmalıdır.

• Liderlik için kıdem, uzmanlık, yalnızca vizyona sahip olmak yetmez bu yeterliliklerin harekete geçmesi gerekir

• Savunuculuğa adanmışlık ve bunun sürekliliği gereklidir

Liderlik için rolümüz ne? düşünelim

Yatak başı hasta bakan bir hemşireyim neleri değiştirebilirimYaptığım savunuculuk ve sağlık eğitimi ile bir aileyi etkileyebilirim. Etkilenen aile bu apartmanda yaşayanları, onlar komşularını, komşular diğerlerini……değiştirebilir…..Akademisyen hemşireyim; eğitimle tüm sınıftaki öğrencileri, öğrencilerin kanalıyla meslekdaşlarımı, pek çok hastayı, hasta yakınlarını etkileyebilirim.Yönetici hemşireyim; yürüttüğüm politikalar, protokoller aldığım önlemler, sonuçlar ülkeyi etkiler.(Publıc health nursıng serıes: understandıng the nurse as publıc health leader (part 1)

Liderlik için rolümüz ne? düşünelim

• Hangi SKH benim bireysel vizyonum, becerilerim güçlü yanlarıma uygun, ilgi alanım ile daha uyumlu?

• Liderlik için kapasitemi hangi alanlarda geliştirebilirim?

• Mevcut kaynaklarımla işe nasıl başlayabilirim?, kimlerle birlikte, nasıl, ne zaman başlayabilirim?, yaptıklarımı nasıl değerlendireceğim?

• BU HEDEFLER HAREKETE GEÇMEK ÜZERE DÖNÜŞÜMCÜ BİR ÇAĞRIDIR

LİDERLİK

Kırılgan gruplarda; açıklık, öz farkındalık Öz yenilenme, kendi düşüncelerini gözden geçirme, yapma düşünme, çaba ile mükemmel arasındaki farkı bilme, herkese saygı gösterme, etik ve anlamlı birliktelik içeren çalışma evrenini oluşturmadır.

TEK DÜNYA- TEK SAĞLIKHEMŞİRELERİN DEĞERLERİ TUTUMLARI BECERİLERİ

SINIR TANIMAZ • Hemşireler; kişilerarası ve mesleki ilişkilerde

davranışlarının, tutum ve uygulamalarının kültürel yeterliliğini sorgulamalıdır

• Kendi kültürünü tanımalı ve kültürel farklılıkların ayırdında olmalıdır,

• Stereotip ön yargılardan kaçınmalıdır• Dil iletişim engellerine rağmen empati

yapabilmelidir.

Hemşirelerin evrensel sağlığa katılımı için

• Hemşireler her düzeyde görüşmelere katılmalıdır (akademik, dernek politik)

• Profesyonel hemşirelik eğitim programları hemşirelerin evrensel sağlık reformuna katılımları için yeterliliklerini (politik liderlik, ekip çalışması, eleştirel sorgulama, veri yönetimi, etkileme, ikna, klinik araştırma) geliştirmelidir

• Meslekler arası eğitim programları, ağ oluşturma, işbirliği, ortak kararları alma ve soyutlanmamayı sağlayacaktır

• Emosyonel zeka (öz farkındalık) hemşireleri uygulamalar eğitim ve politik değişikliklerde katılımlarını engelleyen sosyal ve kültürel faktörleri yönetebilmelerini sağlayacaktır.

• Hemşire klinisyenler kültürel yeterli yaklaşım sergilemelidir• Tüm hemşireler tek sağlık tek dünya görüşünü benimsemelidir

Hemşirelikte profesyonel kurumların sorumlulukları

• Hemşirelerin politik kararlara katılımını sağlamalı

• Birleşik bir cephe oluşturmalı• Sağlığı etkileyen belirleyicilere yönelik

hemşirelerin proaktif olarak lobi oluşturmalarına rehberlik etmelidir

Shahirose S. Premji and Jennifer Hatfield. Call to Action for Nurses/Nursing. BioMed Research International.Volume 2016 (2016), Article ID 3127543 http://dx.doi.org/10.1155/2016/3127543.

• Politik gücümüzü arttırmalıyız

• Report by the All-Party Parliamentary Group on Global Health.Triple Impact How developing nursing will improve health, promote gender equality and supporteconomic growth.

Daha neler yapabiliriz

• Bilgi Paylaşmak• Politikaların ve uygulamaların izlenmesi.• Sağlık sektörü içerisinde ve ötesinde ağlar

oluşturma.• Bilgi alışverişi.• Bilgi içeriğinin yerel olarak uygun ve ulaşılabilir

hale getirilmesi.• Yeni teknolojilerin uygun kullanımı.Kaynak: Closıng The Gap: Millennium Development Goals 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1. ICN2013, http://www.icn.ch/, Erişim Tarihi: 10.01.2013

ICN ‘in ÇALIŞMA AĞLARI• Olağanüstü durumlar• HIV-AIDS • Liderlik • İleri hemşirelik uygulamaları• Eğiticiler• Yasalar • Araştırma • Kırsal alan hemş.• Öğrenciler• Hemşirelik uygulamalarında teknoloji

2017 ICN Kongresi -Barcelona, İspanya

Teması• Hemşirenin liderlik rolü• Dönüşümsel bakım• Evrensel sağlık• Sürdürülebilir kalkınma hedefleri ve sağlık insan

kaynaklarıÜç önemli boyutu

• Profesyonel uygulamalar,• Düzenlemeler• Sosyo ekonomik iyilik

ICN-Kongrenin amaçları

• Sürdürülebilir sağlık politikalarına hemşirelerin katkısını göstermek ve geliştirmek

• Kanıta dayalı sağlık bakımına hemşirelerin katkısının desteklemek, öncelikli sağlık gereksinimler için problem çözme girişimlerinin cesaretlendirmek

• Uluslararası hemşirelik toplumunda derinlemesine fırsat ve bilgi alışverişi sağlamak

Diğer dünya ülkelerinde mesleki toplantılar

• 28TH INTERNATIONAL NURSING RESEARCH CONGRESS

• Influencing Global Health Through the Advancement of Nursing ScholarshipHonor Society of Nursing, Sigma Theta Tau

International in Dublin, Ireland, 27-31 July 2017,

• Benton D, Shaffer F (2016) How the nursing profession can contribute to sustainable development goals. Nursing Management. 23, 7, 29-34.Date of submission: 20 May 2016; date of acceptance: 6 June 2016. doi: 10.7748/nm.2016.e1534

Hemşirelik literatüründe Sağlıkta eşitsizlikler

• Célia Alves Rozendo, Anna Santos Salas,Brenda Cameron.A critical review of social and health inequalities in the nursing curriculum.Nurse Education Today 50 (2017) 62–71

• Veri tabanlarında 2000-2015 arasında 20 makale bulunmuş sosyal adalet, kültürel yeterlilik, savunuculuk kavramları ile ele alındığı belirlenmiştir.

• Ancak yeterli değil

Türkiye’de hemşirelik literatüründe yer alan makale örnekleri var. Ancak yeterli mi

sorgulanabilir• Zuhal Bahar, Nihal Gördes Aydoğdu.Sağlıkta Eşitsizlik

ve Hemşirelik. DEUHYO ED 2011, 4 (3), 131-136• Dilek KONUK ŞENER, Ayşe Ferda OCAKÇI Yoksulluğun

Çocuk Sağlığı Üzerine Çok Boyutlu Etkileri.AnkaraSağlık Hizmetleri Dergisi,Cilt 13, Sayı 1, 2014.

• Eda Yakıt, Anahit Coşkun. Yoksulluk, Kadın Yoksulluğu ve Hemşirenin Rolü.HEAD. 2013; 10(2): 30-37.

• Şafak Ergül.Yoksulluk Sağlık İlişkisi Ve Hemşirelik Yaklaşımı. Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 2, 2005

• HEMŞİRELİK DERNEKLERİMİZİN AMAÇ HEDEFLERİ, MİSYONU BU ÇERÇEVEDE GÖZDEN GEÇİRİLEBİLİR

Türkiye’de Hemşirelik Meslek örgütlerimiz arasında sinerji, işbirliği,

eşgüdüm yeterli görünmüyor.

Ülkemizde hemşirelik liderlik derneğinin kurulması

• İNOVATİF HEMŞİRELİK DERNEĞİ TÜZÜĞÜ Hemşirelik uygulamalarında sağlığın desteklenmesi, hastalıkların önlenmesi, risk faktörlerinin tanımlanması, önlenmesi ve sağlığı geliştirici davranışların artırılması, bakım ve tedavinin daha nitelikli verilebilmesi için yeni bilgilerin/metotların/hizmetlerin bulunmasında inovasyonu desteklemek,

• İNOVATİF HEMŞİRELİK DERNEĞİ TÜZÜĞÜHemşirelik uygulamalarında sağlığın desteklenmesi, hastalıkların önlenmesi, risk faktörlerinin tanımlanması, önlenmesi ve sağlığı geliştirici davranışların artırılması, bakım ve tedavinin daha nitelikli verilebilmesi için yeni bilgilerin/metotların/hizmetlerin bulunmasında inovasyonu desteklemek,

Daha yapacakçok şey var….

• Derneklerimizin faaliyetlerini, eğitim programlarımızı, HUÇEP, araştırma faaliyetlerimizi gözden SKH doğrultusunda gözden geçirerek önceliklerimizi belirleyebiliriz.

• Daha güzel yaşanabilir bir dünyayı gelecek kuşaklara bırakmak üzere biz hemşireler Sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmada bir dünya vatandaşı , profesyonel meslek üyesi olarak el ele verebiliriz….

«Ne oldu buradaki ağaca?» • Atatürk doğayı çok seven bir insandı. Yeşile, çiçeğe, ağaca

hayrandı. Nezihe Araz, Atatürk ün ağaçlandırmaya verdiği önemle Ondaki doğa sevgisini bir söyleşide şöyle dile getirmiştir:

• Çankaya köşkünden Meclis binasına giderken o günün Ankara’sında bir tek iğde ağacı vardır. Mustafa Kemal, her gün ağacın önünden geçerken arabayı yavaşlatıyor ve ağacı selamlıyor. Bir gün; Bakın bu benim... derken, o ağacın yerinde olmadığını görüyor. Büyük bir telaşla otomobili durdurup iniyor. Buradaki işçilere; Ne oldu buradaki ağaca diyor. Efendim, yolu genişletmek için ağacı kestik cevabını alıyor. Arabasına dönen Mustafa Kemal ağlamaya başlıyor. Bunun başka yolu yok muydu? diye.

Tüm meslekdaşlarıma, dünya insanlarına sevgi ve saygılarımla……..Teşekkür ederim…….

KAYNAKÇA• American Nurses Association. (2016). What is nursing? Retrieved from

http://www.nursingworld.org/EspeciallyForYou/What-is-Nursing• American Public Health Associaton. (2016). What is public health?

Retrieved from https://www.apha.org/what-is-public-health• Institute of Medicine. (2011). The Future of Nursing: Leading Change,

Advancing Health. Washington, DC: The National Academies Press.• William (Billy) Rosa. PUBLIC HEALTH NURSING SERIES: UNDERSTANDING

THE NURSE AS PUBLIC HEALTH LEADER (PART 1)http://www.springerpub.com/w/blog/nursing/blog-public-health-nursing-series-understanding-the-nurse-as-public-health-leader/

• Mendes IAC, Ventura CAA. Nursing Protagonism in the UN Goals for thepeople’s health. Rev. Latino-Am.Enfermagem. 2017;25:e2864. [Access _____ ____]; Available in: ____________________. DOI:http://dx.doi.org/10.1590/1518-8345.0000.2864. month day year