świat dawcyPismo Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Łodzi

Kwartalnik bezpłatny nr 5/2011

wiosna 2011

AlergiaCzy jesteśmy bez szans?

temat numeRu

Wiosenna rozgrzewka

Wygraj wojnę z wirusami

Gorąca krew strażaków

Być jak dawca

14 czerwcA – świAtowy dzień honoroweGo dAwcy krwi

świat dawcy2

w numerze

SŁOWEM WSTĘPUWitam wszystkich wiosennie!W tym numerze Świata Dawcy poruszamy tematy ważne z punktu widzenia wiosny. Jeden to alergie - temat bardzo na czasie dla wszystkich uczulonych, ale jak się okazuje, warto aby przeczytały go osoby, które do tej pory nie zauważyły u siebie żadnych objawów alergicznych. Drugi materiał dotyczy naszej wiosennej aktywności. Każdemu, kto planuje wrócić do „formy” i rozpocząć intensywne spacery czy biegi, polecam tekst pt. „Wiosenna rozgrzewka”. Zastosowanie się do prostych rad pozwoli uniknąć kontuzji.Sporo miejsca poświęcamy także profilaktyce chorób zakaźnych - okres wiosenno-letni to idealny moment, aby wyrobić w sobie odpowiednie nawyki.W związku ze zbliżającym się świętem krwiodawców zachęcam do kontaktu z redakcją kluby HDK oraz osoby prywatne i szkoły. W czerwcu planujemy duże wydarzenie - dla wszystkich krwiodawców.

Kwartalnik bezpłatny nr 5/2011

Wydawca:Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Łodziul. Franciszkańska 17/2591-433 Łódź

Kontakt z redakcją:ul. Franciszkańska 17/25, 91-433 Łódź tel. 42 61 61 407 , e-mail: propagowanie@krwiodawstwo.pl

Redaktor naczelny: Aneta Świątczak

Zespół Redakcyjny:Jolanta Adamczewska, Jan Kaźmierczak, Dioniza Marciniak-Bielak, Katarzyna Mikołajczyk, Maria Śniecikowska, Agata Siekacz, Bartłomiej Orłowski

Realizacja:Next Step, www.nextstep.net.pl

świa

t da

wcy

Aneta Świątczak

wydarzenia

03 Gorąca krew strażaków

03 WOŚP dla najmłodszych

04 Czas podsumowań w Moszczenicy

04 14 czerwca - Światowy Dzień Honorowego Dawcy Krwi

04 Wampiry są wśród nas

04 Z sercem na motorze

05 Rowerzyści krwiodawcy

05 Krew dla Tomka

05 Badanie satysfakcji krwiodawców 2011

ludzie

06 Klub HDK z RCKiK

07 Być jak dawca

08 HK czyli Honorowy Krwiodawca - Henryk KowalskiTEMAT NUMERU10 Wszyscy jesteśmy... alergikamidla dawcy

14 Wiosenna rozgrzewka

16 Wirusowa wojna

20 Pracownia kontroli serologicznej i HLA

22 Punkt Pobrań w Bełchatowie

22 Pytania z forum

23 O czym pamiętać przed oddaniem krwi

24 Planowany harmonogram ekip

24 Wykaz Punktów Pobierania w województwie łódzkim

wirusowa wojna16-19

Organizujesz wystawę lub konkurs nt oddawania krwi? Zapraszasz na koncert lub prelekcję? Napisz na: propagowanie@krwodawstwo.pl i poinformuj o tym wydarzeniu!

3świat dawcy

wydarzenia

Celem akcji jest docenia-nie strażaków, którzy poma-gają innym nie tylko pracując w Ochotniczej Straży Pożarnej lub Państwowej Straży Pożar-nej, ale także oddają swoją krew potrzebującym. Ocenie podlega efektywność działań promocyjno-organiza-cyjnych jednostek, które zgło-siły się do konkursu (tj. ilość krwi pozyskanej w ramach pro-gramu w przeliczeniu na 1 stra-żaka w jednostce). Dodatko-wo strażacy są oceniani za za-angażowanie w promocję i or-ganizację honorowego krwio-dawstwa w środowisku lokal-nym – podejmowane działa-nia promocyjne własne i we współpracy z mediami, organi-zacja otwartych akcji pobiera-nia krwi, ewentualne utworze-nie lub znaczący wzrost liczby członków klubu HDK PCK.Uroczystość wręczenia nagród za V edycję konkursu odbyła się 13 stycznia 2011 r. w sali ko-minkowej starostwa pabianic-kiego. Organizatorem konkur-su jest PCK, OSP i PSP.Zwycięzcami V edycji konkur-su „Ognisty Strażak - Gorą-ca Krew” na szczeblu regionu łódzkiego w 2010 roku zostali: 

I KATEGORIA: „Najaktywniejsza jednostka PSP” I miejsce - KP PSP powiatu łódzkiego wschodniego zs. w Koluszkach;II miejsce - JRG KP PSP w Toma-szowie Mazowieckim;III miejsce - KP PSP w Wieluniu; Wyróżnienie - Ośrodek Szkole-nia KW PSP w Łodzi.

II KATEGORIA: „Najaktywniejsza jednostka OSP” I miejsce - OSP w Dobrosławiu;II miejsce - Zakładowa Straż Pożarna w „PAFANA” S.A.;III miejsce - OSP w Kurowie;Wyróżnienie - Zakładowa Straż Pożarna w „POLFA” S.A. 

III KATEGORIA: „Najaktywniejszy strażak-ochotnik indywidualny” I miejsce - druh Jan Skibiński – Pabianice;II miejsce - bryg. Krzysztof Iskierka – KP PSP w Tomaszo-wie Mazowieckim;III miejsce - druh Władysław Bącela – Wieluń;Wyróżnienie - mł. bryg. Paweł Malinowski – KP PSP powia-tu łódzkiego wschodniego zs. w Koluszkach.

Gorąca krew strażakówJuż po raz piąty nagrodzono strażaków za udział w konkursie „Ognisty Strażak – Gorąca Krew”

Regionalne Centrum Krwiodaw-stwa i Krwiolecznictwa włączy-ło się w 19. finał Wielkiej Orkie-stry Świątecznej Pomocy. Mobil-ny punkt pobierania krwi otwar-ty był w łódzkiej Manufaktu-rze (ul. Karskiego), dodatkowo w całym województwie można

było się zgłosić do Punktów Pobie-rania, które tego dnia były czynne dłużej. Mimo niesprzyjającej pogo-dy chętnych do niesienia pomo-cy dzieciom nie brakowało. Zgło-siło się aż 411 osób, dzięki cze-mu udało się zebrać prawie 200

litrów krwi. Każ-dy krwiodawca otrzymał poczę-stunek w postaci ciepłego posiłku. Następna, 20. ak-cja, już za rok.

wośP dla najmłodszych

Regionalne Centrum Krwiodaw-stwa i Krwiolecznictwa zaprasza do współorganizacji tegorocznych ob-chodów Światowego Dnia Honoro-wego Dawcy Krwi.

Zachęcamy szkoły i kluby daw-ców do zorganizowania konkur-sów wiedzy o zdrowym trybie życia i honorowym krwiodawstwie. Po-

nadto zapraszamy do kontaktu wszystkich dawców, którzy chcieli-by znaleźć się na „rodzinnym zdję-ciu honorowych dawców krwi z woj. łódzkiego”.

Zainteresowane osoby prosimy o kontakt pod numerem telefonu /42/ 61-61-457 lub adresem e-mail: propagowanie@krwiodawstwo.pl

świat dawcy4

wydarzenia

Głównym punktem spotkania pod-sumowującego rok 2010 było wrę-czenie oznaczeń dla Zasłużonych. Ty-tuł, stopień i odznakę „Zasłużony Ho-norowy Dawca Krwi” Polskiego Czer-wonego Krzyża otrzymali: III stopień po oddaniu 6 litrów krwi: Agnieszka Skwarkowska, Agata Re-czyk, Andrzej Drożdż, Bartłomiej Gaj-da, Dariusz Justyna; II stopień, po oddaniu 12 (mężczyź-ni) lub 10 (kobiety) litrów krwi: Kamila Kanciak, Nina Toma, Anna Krawentek, Bogdan Baran, Andrzej Głowacki, Le-szek Kamocki, Sylwester Klepacz, Syl-wester Kowalczyk, Mariusz Olszewski, Sebastian Przybył;

I stopień po oddaniu 18 litrów krwi: To-masz Bąbol, Gabriel Kawnik, Grzegorz Nowicki, Marcin Szychta, Piotr Skóra.

Odznaką „Zasłużony dla Regionalne-go Centrum Krwiodawstwa i Krwio-lecznictwa w Łodzi” zostali uhonoro-wani: Kazimierz Kowalczyk, Tadeusz Krawczyk, Stanisław Pirek, Jerzy Ro-galewicz, Marian Rogowski oraz Ma-rek Szewczyk.Odznaczenia krwiodawców doko-nali Andrzej Chałupka (przewod-niczący Okręgowej Rady HDK PCK w Łodzi), Teresa Kucharczuk (pre-zes Zarządu Rejonowego PCK w Piotrkowie Trybunalskim), Krzysz-

tof Włodarczyk (dyrektor RCKiK w Łodzi) i Maria Mielczarek (przewod-nicząca Rejonowej Rady HDK PCK w Piotrkowie Tryb.). Dodatkowo Klub przyznaje własne Certyfikaty Przynależności do Elitar-nej Grupy tym, którzy przekroczą wie-lokrotność oddanych 10 litrów krwi, a także nagradza drobnymi upomin-kami tych, którzy nie opuścili ani jed-nej akcji oddawania krwi w 2010 roku – tym razem było to aż 17 osób.W Moszczenicy organizowanych jest sześć akcji pobierania krwi w roku, podczas których w 2010 roku krwio-dawcy oddali 169 litrów i 650 ml krwi. Jedną z imprez było „Braterstwo krwi”, które połączono z festynem rekreacyj-no-sportowym, zaś podczas kolejnej - krwiodawcy postanowili całą zebraną krew przekazać na konto chorego na białaczkę Mariusza - mieszkańca gmi-ny Moszczenica.„Nowi”, którzy dopiero zaczynają swo-ją przygodę z oddawaniem krwi, za-wsze są uroczyście witani w „Rodzinie Moszczenickich Krwiodawców”. Pod-czas powitania otrzymują legityma-cje oraz znaczki Honorowego Daw-cy Krwi.

Jan Kaźmierczak

czas podsumowańMoszczeniccy dawcy, na spotkaniu podsumowującym roczną działalność, mogli pochwalić się nie tylko ilością oddanej krwi, ale także zorganizowaniem wielu imprez dla młodzieży oraz ośmioma nowymi dawcami, którzy wstąpili „do rodziny”

wampiry są wśród nasJuż po raz 16 odbyła się łódzka edy-cja Wampiriady, podczas której krew oddało 1182 łódzkich studen-tów. - Ilość chętnych przekroczy-ła Nasze najśmielsze oczekiwania. Przyszło ich tak wielu, że aż musie-liśmy zostać po godzinach – mówi Izabela Rosół.Każdy student, który został wam-pirem, otrzymał: czekolady, wafel-ka, napój energetyczny, tematyczną koszulkę, zwolnienie z zajęć, zapro-szenie na WampirParty oraz co naj-ważniejsze - satysfakcję z niesienia pomocy potrzebującym!Na terenie Łodzi w Wampiriadzie biorą udział: Akademia Humani-styczno-Ekonomiczna, Wyższa Szkoła Edukacji Zdrowotnej, Uni-wersytet Łódzki, Uniwersytet Me-dyczny oraz Politechnika Łódzka.

14 czerwca – światowy dzień honorowego dawcy krwi

14 czerwca to rocznica urodzin Karla Landsteinera, zdobywcy  nagrody  No-bla w 1930 r. w dziedzinie medycyny. Na podstawie wyników jego badań wy-różniono trzy grupy krwi A, B, C (później grupę C przemianowano na 0, a czwartą grupę - AB - odkryto później). To odkry-cie zapoczątkowało tworzenie podstaw współczesnej transfuzjologii.

z sercem na motorzeMoto Serce to wielka zbiórka krwi, która przeprowadzana jest w kilku-dziesięciu miastach w całej Polsce. W tym roku akcja zbiórki krwi w Ło-dzi odbędzie się 16 kwietnia na tere-nie Manufaktury

W tej oryginal-nej formie krwio-dawstwo pro-mowane jest już od kilku lat. Im-prezę wymyśli-li i z powodze-niem organizu-ją, zarówno w dużych, jak i małych miejscowościach, człon-kowie polskich klubów motocyklo-wych. Ponad dwa tysiące osób pra-cuje nad pozyskaniem jak najwięk-szej ilości chętnych do oddania krwi chorym dzieciom. Dzięki ich zaanga-żowaniu pomoc mogą otrzymać naj-młodsi pacjenci szpitali. Wszyscy wielbiciele dwóch kółek będą mogli nie tylko obejrzeć różne warczące jednoślady, ale także wziąć udział w licznych konkursach i zaba-wach. Start imprezy w łódzkiej Ma-nufakturze zaplanowano na godzi-nę 10.00.

Pełen program wydarzenia i wykaz miejscowości, któe biorą udział w ak-cji można znaleźć na stronie www.motoserce.pl, zaś praktyczne wska-zówki dla przyszłych krwiodawców na www.krwiodawstwo.pl.

Szanowny dawco krwi (i jej składników)!W imieniu swoim, pracowników Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa oraz wszystkich osób, którym Twoja krew uratowała życie - dziękujemy! Dziękujemy, że masz czas, aby pomóc innym!

Z okazji Światowego Dnia Honorowych Dawców Krwi (14 czerwca),Dyrekcja RCKiK w woj. łódzkim

5świat dawcy

wydarzenia

Okazuje się, że społeczna aktywność mieszkań-ców przekłada się także na ich bezinteresowną pomoc innym ludziom. - Coraz częściej, wśród młodych osób oddających w Łodzi krew, roz-poznaję uczestników Łódzkiej Masy Krytycznej – mówi Katarzyna Mikołajczyk, pielęgniarka ko-ordynująca w Regionalnym Centrum Krwiodaw-stwa i Krwiolecznictwa w Łodzi.

Dowodzi to tego, że ludzie, kiedy już zaczyna-ją działać dla innych – robią to na wielu polach. Uczestniczą w manifestacjach, podpisują petycje, pomagają w schroniskach, ale także oddają krew i rejestrują się jako dawcy szpiku. - W każdy ostatni piątek miesiąca wsiadam wraz z innymi rowerzystami i jadę przez miasto, aby pokazać, że rowerzysta to też człowiek i nale-

ży na niego uważać. Miło jest zobaczyć te same uśmiechnięte twarze podczas oddawania krwi – czy to w Regionalnym Centrum na Franciszkań-skiej czy gdzieś na Wampiriadzie lub w ambulan-sie – wyjaśnia „rowerowy ratownik medyczny”.Serdecznie zachęcamy wszystkich do bezintere-sownej pomocy innym – prócz osobistej satys-fakcji można dzięki takiej działalności poznać na-prawdę ciekawych ludzi.

UWAGA! W okresie wiosenno-letnim coraz więcej osób korzysta z rowerów, jednak na-leży pamiętać, aby w dniu oddawania krwi ograniczyć wysiłek fizyczny.

rowerzyści krwiodawcyŁódzcy rowerzyści oddają krew. Nie masowo ani nie okazyjnie; tylko tak po prostu, aby pomóc innym. Badania przeprowadzane przez OBOP pokazują, że jeśli ktoś jest aktywny na jednym polu (tu: udział w manifestacji), często działa także na innym (tu: oddawanie krwi)

Masa Krytyczna to przejazdy-manifestacje rowerzystów organizowane w wielu miastach na świecie. W województwie łódzkim Masa Krytyczna odbywa się w:- Łodzi (start o 18.00 z pasażu Schillera, ul. Piotrkowska 112); - Sieradzu (start o 18.30 sprzed Urzędu Miasta Sieradza, pl. Wojewódzki 1);- Piotrkowie Trybunalskim (start o 18.00 sprzed filii Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego, ul. J. Słowackiego 114/118);- Zduńskiej Woli (w lutym odbyło się pierwsze spotkanie organizacyjne; Masa wystartuje prawdopodobnie od marca).Więcej informacji: www.MasaKrytyczna.org

Kolejka chętnych do odda-nia krwi dla chorego na bia-łaczkę Tomka Łudzenia cią-gnęła się przez cały przed-szkolny korytarz. Stanęli w niej przede wszystkim młodzi ludzie, którzy uczą się w pobliskich szkołach. Nie zabrakło też mam, które o chorobie chłopca dowie-działy się od swoich pociech.W autokarze były przygoto-wane trzy stanowiska do po-bierania krwi. Nie było chwi-li, żeby miejsce stało puste. Po 40 minutach od rozpo-częcia akcji, lista została za-mknięta. Jak mówił organi-

zator – z przyczyn technicz-nych nie można było przyjąć więcej osób.W PM nr 11 wiszą też plaka-ty, które namawiają do po-mocy. Nauczyciele i wycho-wawcy zaangażowali się z całych sił, bo przecież cho-dzi o zdrowie ich wycho-wanka, Tomka Łudzenia. Chłopiec należy do grupy Wesołych Kaczorków.Wszystkim tym, którzy chcą pomóc chłopcu w inny spo-sób, podajemy numer konta mamy Tomka: Anna Łudzeń PeKaO SA 28 1240 3044 1111 0010 3583 2932.

krew dla tomkaOdzew był ogromny. W kilkanaście minut 40 osób przyszło oddać krew dla 7-letniego Tomka z Pabianic chorego na białaczkę. Autobus dla krwiodawców stanął przy przedszkolu nr 11

W anonimowej, interneto-wej ankiecie, każdy krwio-dawca z województwa łódzkiego będzie mógł wy-razić swoją opinię nt po-ziomu obsługi podczas wi-zyt w punktach pobiera-nia, sposobów informowa-nia o możliwościach od-dania krwi, a także zapro-ponować swoje pomysły i rozwiązania. Będziemy wdzięczni za wszelkie opi-nie, które przyczynią się do lepszego działania naszych placówek i szerszego pro-pagowania idei honorowe-go oddawania krwi.Ankieta będzie dostęp-na na stronie interneto-wej Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecz-

nictwa w Łodzi www.krwio-dawstwo.pl w miesiącu kwietniu i maju.Wyniki ankiet opubliku-jemy w kolejnym Świecie Dawcy.Serdecznie zapraszamy wszystkich dawców – za-równo pierwszorazowych, wielokrotnych, jak i tych, którzy nie oddają krwi re-gularnie – do podzielenia się z nami Państwa wraże-niami z pobytu w Regional-nym Centrum, w Punktach Pobierania na terenie wo-jewództwa, jak i mobilnych punktach pobierania.

Sekcja Organizacji Honorowego

Krwiodawstwa RCKiK

Badanie satysfakcji krwiodawców 2011

świat dawcy6

ludzie

: Jaki jest główny cel istnienia klubu?H. Żebiałowicz: Zajmujemy się pozyskiwaniem krwi od naszych członków, krwiodawców, których aktualnie mamy ponad 2000. Są to osoby, które po oddaniu krwi w RCKiK w Łodzi postanowiły się do nas zapisać.M. Słowiński: Członkostwo w klubie jest bezpłat-ne. Wystarczy przyjść i wypełnić kartę zgłoszenia. Staramy się być dostępni dla dawców tak czę-sto, jak to jest możliwe. W tym roku prowadzimy w klubie dyżury we wtorki i czwartki oraz so-boty. Informacje w jakich godzinach można się z nami spotkać, wiszą na tablicy ogłoszeń w reje-stracji. Zawsze też można napisać do nas e-maila: klubhdk@gmail.com H. Ż.: Czasami jesteśmy w siedzibie klubu również poza godzinami dyżurów... jednak trzeba pamię-tać, że działalność w Klubie jest naszą działalnością społeczną, więc nie zawsze możemy być obecni, aby porozmawiać i odpowiedzieć na pytania daw-ców. Zarówno Zarząd klubu, jak i członkowie (m.in. Teresa Kubiak i Roman Młyniec), starają się być w RCKiK tak często, jak to jest możliwe.

: Co daje członkostwo w Klubie?H. Ż.: Często słyszę od dawców, że oddali już tak

dużo krwi, a nic nie otrzymali w zamian - żadne-go odznaczenia, dyplomu. Odpowiadam im wte-dy, że gdyby byli zapisani do jakiegokolwiek Klubu HDK, to miałby się kto nimi zaopiekować i zadbać o nich. Bo to właśnie Zarządy Klubów występują do PCK po odznaczenia dla Zasłużonych Dawców Krwi, pomagają uzyskać dożywotnią migawkę (bi-let miesięczny) czy informują o zniżkach przysłu-gujących dawcom krwi.

: Jak można uzyskać dożywotnią mi-gawkę?H. Ż.: Mówi o tym uchwała Rady Miejskiej oraz re-gulamin Miejskiego Przedsiębiorstwa Komuni-kacyjnego w Łodzi – każdy kto oddał 22 litry krwi (i ma to udokumentowane) może otrzymać dożywotnią migawkę, czyli jeździć za darmo wszystkimi autobusami i tramwajami na tere-nie Łodzi. Warunek – trzeba być zameldowanym w Łodzi.M. S.: W innych miastach na terenie woj. łódz-kiego też istnieją podobne udogodnienia. Raz jest to 16 litrów krwi, innym razem konieczność posiadania którejś z odznak. Na bieżąco z tymi ulgami i zniżkami są członkowie klubów w da-nych miejscowościach.

: Jakie działania podejmuje Klub?H. Ż.: Dzięki życzliwości dyrekcji RCKiK ustawi-liśmy dwie skrzynki, do których dawcy mogą wrzucać czekolady otrzymane za oddanie krwi. Uzyskane w ten sposób tabliczki są przekazywa-ne cztery razy w roku do domów dziecka i placó-wek opiekuńczych.M. S.: Ponadto odwiedzamy te ośrodki na święta Wielkiej Nocy, Bożego Narodzenia, a także z oka-zji Dnia Dziecka i wyjazdów kolonijnych. Utrzy-mujemy stały kontakt z 26 placówkami, średnio podczas jednej akcji przekazując 3000 czekolad. Zatem w ciągu roku jesteśmy w stanie przekazać prawie 10 tys. czekolad, z czego najwięcej rozda-jemy podczas świąt.

: Jakie są plany Klubu na 2011 rok?M. S.: Zdajemy sobie sprawę, że im prężniejszy klub, tym więcej można zdziałać, dlatego staramy się docierać do nowych krwiodawców oraz pro-pagować ideę honorowego oddawania krwi.H. Ż.: Członkowie klubu prowadzą prelekcje w szkołach nt oddawania krwi, jesteśmy obec-ni w terenie jak np. podczas Wielkiej Orkie-stry Świątecznej Pomocy, uczestniczymy w ak-cjach organizowanych przez parafie np. przy ul. Sopockiej czy u Klaretynów. M. S.: Na przełomie maja i czerwca będziemy tak-że organizować pielgrzymkę krwiodawców na Ja-sną Górę oraz wspomożemy dział Propagowania w organizacji obchodów Światowego Dnia Krwiodawcy w czerwcu.H. Ż.: Chcemy również utrzymać akcję przekazy-wania czekolad od dawców dla dzieci.

klub hdk przy rckikO zadaniach klubu, korzyściach z członkostwa oraz planach na 2011 rok opowiadają Marek Słowiński, prezes klubu oraz Henryk Żebiałowicz, sekretarz

Henryk Żebiałowicz i Marek Słowiński liczą czekolady, które dawcy przekazali dla dzieci z domów dziecka

7świat dawcy

ludzie

dawcaDawcami są ludzie w róż-nym wieku, o różnych za-interesowaniach, z róż-nymi doświadczeniami... Wszystkich ich łączy jed-nak bezinteresowna chęć pomocy innym. Na co dzień nie mówi się jednak o nich, czę-ściej bowiem słyszy-my apele o krew. Na ła-mach „Świata Dawcy” prezentujemy więc kil-ka osób, które w ostat-nim czasie wzięły udział w akcjach pobierania krwi (ekipy stacjonarne i ambulans)

Marcin, student informatyki na wydziale matematyki i informatyki na UŁ

Pierwszy raz oddawałem krew, bo koleżanka mnie namówiła. I spodobało mi się na tyle, że oddaję regularnie co dwa miesiące. Przychodzę do RCKiK bo chcę. Mijają dwa miesiące i znów przychodzę. Tak po prostu.

Maja, studentka Informatyki PŁ

Lubię beletrystykę, muzykę, ale przede wszystkim

pomagać innym. Zaczęłam oddawać krew

mając już 16 lat. Nie mam za dużo wolnego czasu

(studiuję i prowadzę firmę informatyczną), ale

chcę pomagać ludziom, a przecież to tak niewiele

kosztuje.

Jakub, uczeńLubię rower i ryzyko.

Dlaczego zacząłem oddawać krew? Nie wiem... bo

skoro coś mogę zrobić dla potrzebujących bez

zbytniego poświęcenia się, to czemu nie! No i jeszcze

czekolady... ;-)

Leszek,sprzedawca

Lubię: fotografować i jeździć na rowerze „Mój pierwszy raz” był w wieku 18 lat, kiedy mama koleżanki potrzebowała krwi po operacji. Od tatmej pory oddawałem nieregularnie. Dopiero od ok. roku chodzę regularnie oddawać krew co dwa miesiące.Oddaję, bo wiem, że ta krew jest komuś potrzebna, więc w prosty sposób pomagam innym. A przy okazji mam czekolady dla swoich dzieci :)Ponadto od jakiegoś czasu jestem wpisany do Krajowego Rejestru Dawców Szpiku.

Być jak

8

ludzie

świat dawcy

: Jak zaczęła się pana przygoda z honorowym krwiodawstwem?Początki włączenia się w honorowe krwiodaw-stwo wiążą się z rodzinną tragedią. W latach 1974-75 amputowano mojemu bratu najpierw jedną, a następnie drugą nogę. Chciałem pomóc, a że potrzebna była krew, bez większego namysłu ją oddawałem. W tym celu jeździłem nawet do Star-gardu Szczecińskiego. Z wdzięczności za pomoc jakiej udzielono mojemu bratu, zacząłem swoją humanitarną działalność w tej dziedzinie.

: Czy w dzisiejszych czasach łatwo jest przekonać ludzi do honorowego krwio-dawstwa?Młodzież na pewno tak. Oni nie oczekują żadnej gratyfikacji za oddaną krew. Działają spontanicz-nie i chwała im za to. Natomiast, jak ja to nazywam - „starsza młodzież”, do której sam należę, ma już inne wymagania. Niegdyś stabilizacja honorowe-go krwiodawstwa polegała przede wszystkim na klubach. Dziś tej stabilizacji nie ma. Krwiodawcom przysługiwało wiele przywilejów (m.in. darmowe leki), które utraciliśmy wraz z nową reformą zdro-wia po 1998 roku.

: Co uważa pan za swój największy sukces w dziedzinie krwiodawstwa?Myślę, że możliwość przewodzenia klubowi HDK przy KWB „Bełchatów” (klub Honorowych Dawców

Krwi przy Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów”), gdzie w każdej akcji HK oddawało się około 90-100 litrów krwi. Jestem dumny z tego, że mogłem do-czekać pełnienia takiej funkcji. Drugim powodem do dumy jest fakt, że po przejściu na emeryturę i zakończeniu działalności w klubie, honorowe krwiodawstwo rosło w siłę. Krew zaczęły oddawać nawet całe rodziny. Jestem z tego naprawdę zado-wolony.

: Jak wyglądała sytuacja klubu HDK przy KWB „Bełchatów” w latach dziewięćdzie-siątych?Istnienie wszystkich klubów zależało całkowicie od Zakładów pracy i od istnienia jednostek woj-skowych. Wraz z rozpadem zakładu pracy zani-kał także klub. Między innymi dlatego wiele klu-bów uległo rozwiązaniu a inne w znaczącym stop-niu ograniczyły swoją działalność. Zamknięty zo-stał też m.in. „Bank Krwi Górników” i bank krwi przy CZMP. Nowa reforma zdrowia odebrała ho-norowym krwiodawcom wiele przywilejów. Nato-miast jeżeli chodzi o nasz klub, to jego działalność nie ustała, lecz żyła normalnym tokiem. Nie mieli-śmy problemów z utrzymaniem się ponieważ na-szym głównym sponsorem i patronem była ko-palnia. Dyrekcja kopalni do dnia dzisiejszego udo-stępnia nieodpłatnie lokale dla klubu. 7 stycznia 2000 roku klub HDK przy KWB „Bełcha-tów”, po raz pierwszy włączył się w akcję Wielkiej

hk henryk kowalski

honorowy krwiodawca

czyl

i

Czy wyobrażacie sobie małą wannę napełnioną wodą? A czy wyobrażacie sobie oddać taką ilość krwi? Jest ktoś, komu udało się tego dokonać. Prezydent RP osobiście wyraził uznanie dla tej osoby. O kim mowa? O Henryku Kowalskim, który już prawie od 40 lat aktywnie działa w dziedzinie honorowego krwiodawstwa

Henryk Kowalski urodził się w Ząbkowicach Śląskich w 1953 roku. Odbył w sumie 35 lat pra-cy w górnictwie. Uzyskał wyso-kie odznaczenia Państwowe oraz wyróżnienia. Członek Polskie-go Czerwonego Krzyża. W latach 1997-2006 pełnił funkcję prezesa Klubu HDK PCK przy KWB Bełcha-tów. Obecnie jest członkiem Ko-misji Odznaczeń i Wiceprzewod-niczącym Okręgowej Rady HDK PCK w Łodzi, a także Wiceprze-wodniczącym Związku Zawodo-wego Górnictwa Węgla Brunat-nego w Kopalni Węgla Brunatne-go Bełchatów. Łącznie oddał 37 litrów 260 ml krwi. Na jego wniosek odznaczeni przez Prezydenta RP Srebrnym Krzyżem Zasługi zostali pracow-nicy RCKiK w Łodzi: M. Zamolski, M. Śniecikowska, J. Kopka, K. Ma-rat, J. Sieradzan, J. Możdżirska.

9

ludzie

świat dawcy

Orkiestry Świątecznej Pomocy. Muszę nieskromnie przyznać, że j byłem inicjatorem tego pomysłu. Były to lata mojej prezesury. Od tamtej właśnie pory członkowie naszego Klubu, jako Honoro-wi Krwiodawcy, przekazywali krew i kon-tynuują to do chwili obecnej.

: Skoro mowa o pańskiej pre-zesurze... Jak pan wspomina te 9 lat dowodzenia klubowi?Jak wiadomo jest to praca z ludźmi, więc bywało różnie. Jednak okres ten wspo-minam bardzo mile i serdecznie. Współ-praca z zarządem klubu jak i kopalni, przebiegała w sposób komfortowy. Nie było żadnych problemów w organiza-cji jubileuszu XX, XXV i XXX-lecia, które obchodziliśmy akurat za mojej kaden-cji, jak i innych spotkań organizowanych w tym okresie. Także współpracę z RCKiK (Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa) wspominam bardzo sympatycznie. Na mój wniosek niektóre osoby z RCKiK, w drodze wyjątku, otrzy-mały państwowe odznaczenia za wielo-letnią współpracę i wkład w rozwój ho-norowego krwiodawstwa.

: Czym teraz zajmuje pan swój wolny czas?Jestem emerytem. Jednak nadal dzia-łam w HK. Zajmuję stanowisko Wice-przewodniczącego Okręgowej Rady HDK w zarządzie okręgowym w Ło-dzi. Nie potrafiłbym całkowicie zapo-mnieć o HK. Jest to coś co lubię i chcę ro-bić. Poświęciłem temu większość życia. Oprócz tego pomagam w zarządzie re-jonowym PCK (Polskiego Czerwonego Krzyża). Jeśli zaistnieje potrzeba, to po-magam także klubowi oraz RCKiK. Oczy-wiście jeśli zdrowie mi na to pozwala.

: Czy w rodzinnym kręgu

również przekonuje pan najbliższych do honorowego krwiodawstwa? W Bełchatowie przebywam sam. Jestem tzw. „przyjezdnym”. Pozostali członkowie rodziny mieszkają na Pomorzu. Mój jedy-ny syn na widok białego fartucha ucie-ka gdzie pieprz rośnie. Kiedyś nawet spróbował oddać krew. Niestety z powodu zbyt w y s o k i e g o ciśnienia, nigdy nie doszło to do skutku. Natomiast z siostrzeń-cem jest już ina-czej. Wraz z oj-cem oddają krew, są nawet Honorowymi Krwio-dawcami. Siostrzeniec działa także w Ochotniczej Straży Pożar-nej.

: Jakie ma pan plany na 2011 rok?Moim marzeniem jest, by poziom hono-rowego krwiodawstwa wzrastał lub cho-ciaż utrzymywał się na obecnym pozio-mie. Akcje krwiodawstwa na terenie ko-palni i elektrowni są prowadzone prak-tycznie bez przerwy, więc mam nadzie-ję, że uda się przekonać ludzi, by bez-interesownie oddawali krew. Chcemy walczyć o to, by honorowe krwiodaw-stwo nigdy nie umarło. Mam nadzieję, że w ciągu półtora roku urzeczywistni się projekt, którego jestem pomysłodawcą. Polega on na utworzeniu nowego obiektu do pobierania krwi przy siedzibie zarzą-du rejonowego PCK w Bełchatowie. Już udało mi się przekonać do tego pomysłu Dyrekcję, także jestem dobrej myśli.

Rozmawiała: Agata Siekacz

* 11.IX.1974 utworzenie klubu* klub zrzesza 550 członków* współpracuje z ponad 70 klubami* działalność sięga także poza granice kraju - współpraca z krwiodawcami z byłej Jugosławii* przyjęcie do Międzynarodowej Federacji Organizacji Dawców FIODS* z inicjatywy klubu powstał „bank krwi” przy CZMP* od 2000 roku uczestniczy w WOŚP* organizuje liczne akcje „na ratunek” i zbiórki dla ofiar i potrzebujących* w ciągu 30 lat działalności klubu jego członkowie oddali łącznie 12 854 litrów krwi* największy klub HDK PCK w środkowej Polsce * zajmuje nieprzerwanie pierwsze miejsce wśród klubów w regionie piotrkowskim

Klub HDK-PCK im. CZMP przy KWB „Bełchatów”

świat dawcy10 świat dawcy10

dla dawcyTEMAT NUMERU

wszyscy jesteśmy... alergikami

11świat dawcy 11świat dawcy

dla dawcyTEMAT NUMERU

: Czym jest alergia? Jakie są powody jej powstawania?Alergia to zapalenie wywołane czynnikami uczulają-cymi. Odróżnia się od innych zapaleń tym, że nie jest wywoływane przez wirusy, bakterie czy grzyby, ale tak zwane alergeny. Substancje te są bezpieczne dla większości ludzi, dla niektórych jednak mogą być wy-jątkowo szkodliwe. Nie ma jednego, jasno sprecyzowanego powodu po-wstawania alergii. Gotowość do niej jest dziedziczna. Dostajemy ją w genach. Choroba alergiczna i jej ob-jawy mają podłoże wrodzone, ale do ujawnienia się, muszą mieć kontakt z alergenem. Jeśli ktoś mieszka na Florydzie, a jest uczulony na brzozę, to nigdy nie dowie się o swojej chorobie, bo nie będzie miał kon-taktu z alergenem. Brzoza nie występuje bowiem na Florydzie. Lub jeśli ktoś uczulony na jad pszczoły ni-gdy nie zostanie przez nią użądlony, to może przeżyć całe życie nie wiedząc o swojej alergii. Mało tego, kie-dy żyjemy w takiej niewiedzy i pewnego dnia zosta-niemy zaskoczeni przez np. użądlenie, może być to tragiczne w skutkach. Dlatego aby uniknąć niemiłe-go zaskoczenia, zaleca się robić testy alergiczne, gdyż „przezorny zawsze ubezpieczony”.

: Jak alergia wpływa na nasze zdrowie?Jeżeli mamy tylko skazę alergiczną, jej wpływ na na-sze zdrowie jest mały. Możemy być tylko „podatni” na pewnego rodzaju alergeny. Natomiast, gdy człowiek jest silnie uczulony i zetknie się z czynnikiem uczu-

lającym, np. z jadem pszczoły, miąższem brzoskwini czy antybiotykiem - zwykle rozwija się wstrząs ana-filaktyczny. Podczas wstrząsu może dojść do zatrzy-mania krążenia, co grozi nawet śmiercią. Ratunkiem jest wówczas posiadanie ampułkostrzykawki z adre-naliną, która może nam uratować życie. Inną groźną sytuacją jest astma alergiczna, inaczej zwana astmą atopową. Wiosną chory, który czuje się dość dobrze (czasem tylko kaszle, leki zaś bierze od czasu do cza-

su, choć powinien je brać stale), nagle zaczyna oddy-chać gorzej. Doznaje narastającej duszności i bywa, że trafia do szpitala z tzw. stanem astmatycznym. Mało kto kojarzy, że taka sytuacja może nastąpić w połowie kwietnia, kiedy to bardzo silnie zakwita brzoza, lub na początku marca kiedy zakwita leszczyna.

: Jak wykryć alergię?Alergia ma charakterystyczny przebieg. Bez alerge-nu nie ma choroby alergicznej. Póki nie zetkniemy się z danym alergenem, nawet nie zdajemy sobie sprawy, że jesteśmy na cokolwiek uczuleni. Ważny jest fakt, że alergia może nie ujawnić się od razu. Na przykład do-stając kota, objawy uczuleniowe nie muszą się dać we znaki w pierwszym dniu posiadania zwierzęcia. Po ja-kimś czasie, kiedy alergia zacznie się ujawniać, może być nam ją bardzo trudno opanować, nawet jeśli kota nie będzie już w domu. Dzieje się tak dlatego, że roz-wijająca się alergia uruchamia kolejną alergię na spo-krewnione z kotem inne zwierzęta. Są to tak zwane reakcje krzyżowe.Ciekawostką jest, że może nastąpić sytuacja, w któ-rej ktoś przykładowo uczulony na rybę, nie zawsze po jej zjedzeniu będzie miał objawy alergii. Oznacza to, że osoba ta jest uczulona na rybę, która zawiera albo nikiel albo na pasożyta rybiego. Tak więc spostrzeże-nie, że jesteśmy uczuleni na rybę niekoniecznie musi oznaczać, że uczulać będzie za każdym razem. Jednak w prawdziwej alergii na białko mięsa ryb, spożycie na-wet niewielkiej ilości alergenu prowadzi do gwałtow-nych objawów, niezależnie od gatunku. Pamiętam pacjentkę uczuloną na ryby, która mogła jeść kurcza-ki w Łodzi, ale chorowała po nich dramatycznie, ba-wiąc latem nad Bałtykiem. Przypadkowo odkryła, że były karmione resztkami ryb.

: W jaki sposób możemy walczyć z uczu-leniem?Symptomy alergii mogą być u każdego zupełnie inne - jeden zachoruje na astmę, u drugiego wystąpi ka-tar sienny, a u jeszcze innej osoby łzawienie i wysyp-ka. Niezależnie od zespołu objawów i użycia właści-wych leków należy zastosować dokładną obserwa-cję, która pozwoli wstępnie ustalić co uczula; jaki do-kładnie składnik danego produktu. Następnie upew-nić się, że to faktycznie szkodzi, i wówczas zastosować odpowiednie testy, a w przypadku alergii pokarmo-wej tzw. dietę eliminacyjną. Nie ma złotego środka. Nie ma jednej, dostępnej dla wszystkich DIETY CUD.

- Z alergią jest jak z liniami papilarnymi – pozornie wyglądają tak samo, jednak kiedy im się bliżej przyjrzymy, okazuje się, że każde są inne – mówi prof. dr hab. n. med. Krzysztof Buczyłko z Centrum Alergologii w Łodzi oraz Zakładu Alergologii i Rehabilitacji Oddechowej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. - Każdy z nas alergików musi wypracować sobie inny sposób na życie, bo każdy z nas jest inny...

RODZAJe KONTAKTu Z ALeRgeNeM:

1) Poprzez pokarmnajczęściej występują u niemowląt. Spożycie danego produktu uczula-jącego może spowodować wysyp-kę, biegunki, duszności, katar sienny, zapalenie oskrzeli, drażliwość, itp.

2) Z powietrzanasilają się w czasie pylenia kwia-tów, drzew, traw i ziół. Coraz częściej odnotowuje się uczulenia na kurz i zawarte w nim roztocza. Roztocza te możemy spotkać m.in. w łóżkach, materacach, pościeli, itp. Powodu-ją m.in. takie dolegliwości jak: ka-tar sienny, zapalenie spojówek, ata-ki astmy.

3) Poprzez kontakt (dotyk) uczulenia na niektóre metale, ni-kiel, kosmetyki, detergenty, chemi-kalia, itp.

NIKIeLpierwiastek chemiczny z grupy me-tali. Występuje głównie w pokar-mach, ozdobach i przedmiotach użytkowych typu: łańcuszki, pier-ścionki, bransolety, kolczyki, spin-ki, sprzączki, guziki, suwaki, zegar-ki, okulary, a także klamki czy arma-tura łazienek i kuchni. Cechą charak-terystyczną alergii na nikiel jest wy-stępowanie zmian skórnych nawet w miejscach odległych od miejsca bezpośredniego kontaktu z tym aler-genem.

Nie ma jednego, jasno sprecyzowanego powodu powstawania alergii. Gotowość do niej jest dziedziczna.

świat dawcy12 świat dawcy12

dla dawcyTEMAT NUMERU

Każdy człowiek ma inny organizm, każdy może być uczulony na zupełnie inny czynnik. Wybranie diety tylko wegetariańskiej bywa dramatem, jeśli okaże się, że nie możemy jeść tego typu produktów. Nie może-my zaprzeczać naszej naturze biologicznej.

: Kiedy najlepiej jest wykonywać te-sty alergiczne?Należy je wykonywać w okresie najmniejszego ry-zyka alergicznego (poza sezonem szczytowego py-lenia), w przeciwnym razie występuje potrójne za-grożenie, które może mieć niepożądane skutki. Or-ganizm jest wówczas „odsłonięty”, gdyż około 3-4 dni przed testami należy odstawić leki antyalergicz-ne, podczas wykonywanego testu otrzymujemy ko-lejną dawkę alergenu, co może pogorszyć objawy alergii wywołane narażeniem na pyłek. W NZOZ Centrum Alergologii przed testami są wy-konywane badania sprawdzające wydolność odde-chową oraz pomiary opadu pyłkowego, co reduku-je ryzyko reakcji ubocznych po testach nawet w se-zonie kwitnienia.

: Na czym polega odczulanie?Odczulanie polega na podawaniu osobie z jaw-ną chorobą uczuleniową, podskórnie lub podjęzy-kowo, specjalnie przygotowanych substancji o do-kładnie ustalonym profilu białkowym. Podawanie takiej substancji odbywa się w odpowiednich eta-pach: - Podskórnie - początkowo kilka razy co tydzień, później co dwa tygodnie, a następnie raz na mie-siąc, przez trzy kolejne lata.- Podjęzykowo - codziennie w określonych ilościach.Po roku takiej kuracji uzyskuje się wyraźną popra-

wę objawów. Kuracja może trwać do 5 lat i sku-tecznie odczula ponad 75 procent badanych.

: Czy na rynku są jakieś kosmetyki, któ-rych szczególnie powinniśmy unikać?Dopiero od niedawna możemy mówić o kosmety-kach dla alergików, czyli tzw. kosmeceutykach. Przy-czyna jest prosta - wcześniej trudno było połączyć tłuszcz z wodą. Te dwa składniki uporczywie oddzie-lały się utrudniając nam pracę (śmiech).Kosmetyki dla osób z alergią powinny odpowiednio nawilżać a zarazem natłuszczać skórę. Składniki tego typu preparatów powinny być starannie dobrane i wypróbowane klinicznie oraz nie zawierać substan-cji zapachowych, barwników, stabilizatorów i konser-wantów o dużej sile alergizującej.

: Czym różni się alergia od nietolerancji? W szerszym rozumieniu alergia jest jedną z form nie-tolerancji. Nietolerancje dzielimy na: immunologicz-ne (alergiczne typu pierwszego, drugiego, trzeciego i czwartego, oraz niealergiczne) i nieimmunologicz-ne - zależne od układu odpornościowego. W prakty-ce o alergii mówimy tylko wtedy, gdy objawy poja-wiają się na drodze wyzwolenia mechanizmów im-munologicznych. Alergen, którym najczęściej jest białko obecne w produkcie, wyzwala kaskadę reak-cji poprzez kontakt z przeciwciałami E (w skrócie IgE) na odpowiednich komórkach błon śluzowych i skóry. IgE związane „mostkiem” alergenu jak gdyby „otwie-rają” komórki, które z kolei wyzwalają szereg substan-cji chemicznych, takich jak histamina i kininy, powo-dując wystąpienie objawów chorobowych, na przy-kład swędzenia skóry, wysypki, kaszlu lub kataru. Na-tomiast nietolerancja produktów spożywczych po-

TABeLA NAJSILNIeJSZyCH NATęŻeń PyLeNIA I AKTyWNOŚCI OWADóW

styczeń: olcha

luty: olcha

marzec: olcha, wierzba, leszczyna

kwiecień: wierzba, brzoza, topola, jad pszczół

maj: dąb, jad pszczół

czerwiec: trawy, żyto, jad pszczół

lipiec: pokrzywa, lipa, jad pszczół

sierpień: jad pszczół, jad os

wrzesień: jad pszczół, jad os

październik: kurz

listopad: kurz

grudzień: kurz

ReAKCJe KRZyŻOWePoniżej przedstawiamy wykaz przy-kładowych alergii, które bardzo czę-sto występują równocześnie:

Pyłek brzozy -> orzechyJabłko -> brzoza Pyłki traw -> kiwi, pomidor Metale -> produkty o dużej zawar-tości niklu typu: curry, papryka, ore-gano, owsianka, orzechy, ser topio-ny, czekolada, kakao, mocna herbataOrzeszki ziemne, laskowe -> owoceMleko -> cielęcinaRyby -> skorupiaki Jajka -> kura, indykSoja -> fasolaBez, jesion -> oliwki Kot -> mięso wieprzoweFrakcja serwatkowa w mleku-> biał-ko w ślinie i sierści zwierząt takich jak: kot, pies, mysz, szczur, koń, królik

CO ŁąCZy:Frakcje serwatkową w mleku i białko w ślinie i sierści zwie-rząt ? Wspólny składnik należący do lipokalin.Trawę i pomidora?W źdźble trawy i skórce pomidora występuje ta sama cząstka.

13świat dawcy 13

dla dawcyTEMAT NUMERUlega na uruchomieniu przez pokarm specyficznych reakcji metabolicznych bez udziału układu odpor-nościowego. Dobrym przykładem jest nietoleran-cja na laktozę, uwarunkowana niedoborem enzymu (laktazy), która rozkłada cukier mleka (laktozę). W ta-kiej nietolerancji szkodzi mleko słodkie, lecz można spokojnie pić kefiry czy jogurty. W alergii na mle-ko tak samo zaszkodzi mleko słodkie jak zsiadłe czy kefir.Natomiast jeśli chodzi o alergie na białka mleka (już nie na cukier mlekowy) sytuacja wygląda ina-czej. Alergie na białko mleka dzielimy na 3 rodzaje:- alergia na białko alfa -> śmietanowa część mleka;- alergia na białko beta -> część serwatkowa mleka;- alergia na białko kappa -> na którąś z kazein, wte-dy skwaszenie mleka nie ma nic do rzeczy, gdyż kazeina jest ciepłostała i nie ulega rozkładowi. Warto o tym pamiętać zanim zabierzemy nowo-rodkom mleko mamy. Trzeba dokładnie spraw-dzić czy są one uczulone na białko mleka czy na cukier mlekowy.Kiedy mówimy o skazie białkowej (skórne atopo-we zapalenie skóry), wiążemy tę skazę z białkiem spożywanym, ale listę produktów zawężamy wy-łącznie do produktów takich jak: czekolada, mle-ko, jajka. Często zapomina się w takiej sytuacji o indyku, króliku, które to zawierają ogromne ilo-ści białka.

: Czy po latach pracy opracował Pan „cudowną receptę” dla alergików? Moim zdaniem sztuka życia polega na tym, by zachować pokorę dla własnego organi-zmu. Nie możemy dobierać diety, ubrań, zawo-du itp. na podstawie narzucanych trendów. Jak już wspomniałem, każdy organizm jest inny

i nie do każdego wszystko co modne, musi pa-sować. Dobrym przykładem jest fakt, że bar-dzo często młode mamy są „atakowane” rada-mi i wskazówkami ze strony swojej teściowej

i swojej mamy. Problem w tym, że rady każdej z nich najczęściej są od siebie różne. W głębi du-szy obie mają dobre intencje i trafne przekonania. Mówią bowiem o swoich własnych przyzwyczaje-niach, które wyniosły w genach z własnych rodzin. Usłyszałem w radiu trafne stwierdzenie: „ten kto uważa, że ma stu procentową rację - kłamie”. Ale pamiętajmy, że każdy musi wypracować swoje własne sposoby na życie, bo każdy z nas jest zupełnie inny. Trzeba pozostać sobą w sen-sie biologicznym. Mogę śmiało stwierdzić, że na ogół alergicy nie lubią tego, co ich uczula. Chy-ba, że w wyjątkowych przypadkach. Najczęściej dziecko uczulone na marchewkę wypluwa ją, a dorosły uczulony na daną potrawę, po prostu jej nie lubi. To jest właśnie nasz instynkt, który pod-powiada, co nam szkodzi i należy to uszanować. Działa tutaj dokładnie ten sam instynkt, który każe kotu pić mleko, a królikowi jeść marchewkę. A ni-gdy odwrotnie, prawda?

Rozmawiała: Agata Siekacz

WŚRóD SKŁADNIKóW KOSMeCeuTyKóW ZNAJDuJą SIę:kiełki pszenicy, ekstrakt z nasion lnu, witaminy, morskie algi, glinka zielo-na, aloes, wyciąg z kwiatów lipy i arniki, allantoina, olej awokado, olej ze słodkich migdałów, wyciąg z siemienia lnianego, olej z nasion bawełny, olej kokosowy, wyciąg ze świetlika, olej z ogórecznika, olej z wiesiołka, wyciąg z nagietka, prowitamina B5

DIeTA eLIMINACyJNA Kiedy uda nam się dokładnie okre-ślić czynnik uczulający, należałoby zastosować dietę eliminacyjną. Po-lega ona na wykluczeniu nie tylko konkretnego produktu. Ważne jest, by wyeliminować wszystkie produk-ty, które zawierają w swoim składzie czynnik uczulający. W przypadku uczulenia na białko mleka krowie-go, konieczna jest eliminacja mle-ka i jego przetworów, czekolady, lo-dów, niektórych rodzajów ciast, pie-czywa i słodyczy, masła oraz wszyst-kich produktów z jego dodatkiem oraz mięsa królika.Warto pamiętać, że każda dieta, któ-ra wyklucza dużą ilość produktów spożywczych, może grozić niedobo-rem pokarmowym. Dlatego też tak ważne jest, by każda dieta była do-bierana indywidualnie pod opieką lekarza. I tylko po wykonaniu prób potwierdzających uczulenie np. z su-rowicy krwi lub testów skórnych.

RODZAJe TeSTóW ALeRgICZNyCH :

• testy skórne punktowe• testy z krwi• testy płatkowe• testy kontaktowe

Sztuka życia polega na tym, by zachować pokorę dla własnego organizmu. Nie możemy dobierać diety, ubrań, zawodu itp. na podstawie narzucanych trendów.

świat dawcy14

: Jak przygotować się do naszej wio-sennej aktywności? Co zrobić nim wsiądzie-my na rowery bądź założymy buty do biega-nia?Jeżeli ktoś całą zimę przeleżał i nic nie robił w sfe-rze aktywności fizycznej, to powinien rozpoczy-nać ostrożnie. Warto dla naszego komfortu i bez-pieczeństwa się do tego przygotować. Tym bar-dziej, iż w okresie zimowym lubimy wrzucić 2–3 kilogramy więcej. Na początek powinniśmy zacząć od porządnego porozciągania, dzięki czemu nasze mięśnie staną się elastyczne. Przed każdym wysiłkiem czyli bie-giem, wyruszeniem w trasę rowerową, powinni-śmy pamiętać o rozgrzewce. Jest ona szczegól-nie ważna w przypadku, gdy już kiedyś mieliśmy kontuzje mięśniowe, bądź naderwania. Gdy zlek-ceważymy rozgrzewkę, mogą one o sobie przy-pomnieć.Przy rozciąganiu musimy pamiętać o głównych partiach mięśniowych, a więc kończyny dolne i górne, kręgosłup. Ćwiczenia ogólnousprawnia-jące to kolejny element, na który warto zwrócić uwagę. Dłuższe spacery i krótkie odcinki do bie-gania są wskazane do wybudzania naszego or-ganizmu z zimowego snu.

: Czy mocno ruszając na wiosnę bez przygotowania możemy się czegoś obawiać? Na pewno urazów mięśniowych. Występują one, gdy przeciążymy mięśnie, które nie są przygo-towane do wysiłku. Mówimy tutaj o naciągnię-ciach i przeciążeniach, w gorszych przypadkach niestety dochodzi do naderwań. Jeżeli mamy zamiar jeździć na rowerze górskim, powinni-śmy zadbać o nasz kręgosłup, gdyż nasza pozy-cja w jakiej jeździmy, jest mało korzystna dla na-szego organizmu. Powinniśmy postawić więc na ćwiczenia poprawiające zakres ruchu w obrębie szczególnie dolnego odcinka kręgosłupa. Trafia-ją do mnie pacjenci, którzy nabawili się urazów bólowych kręgosłupa po zwykłym turystycznym

jeżdżeniu choćby po lesie łagiewnickim.Pamiętajmy też na początku sezonu, by racjonal-nie dawkować sobie dystans, jaki chcemy przeje-chać czy też przebiec. O tym niby wszyscy wie-dzą, a zarazem zapominają, gdy już wsiądą na ro-wer lub wyjdą pobiegać. Nie wstydźmy się zro-bić sobie przerw. Oczywiście, gdy się uprzemy, to dojedziemy do wyznaczonego celu, ale bę-dziemy to odczuwać przez kilka następnych dni. A przecież nie o to chodzi.

: Jak przeprowadzić dobrą roz-grzewkę?O rozgrzewce nie powinniśmy myśleć tylko w kontekście takiego planowanego wysiłku fizycz-nego. Powinniśmy, niezależnie od pory roku, zaczy-nać od niej dzień. I tak gdy się rano budzimy, zaczy-namy od przeciągania się. A to jest po prostu roz-ciągnięcie układu mięśniowo–stawowego. Oprócz tego przeciągania, które wymusza na nas orga-nizm, powinniśmy wykonać kilka ćwiczeń gimna-stycznych w formie skłonów, skrętów czy krążeń ra-mionami i tułowiem. Następnie kilka ćwiczeń dy-namicznych w postaci na przykład podskoków. Wystarczy nam na to ok. 10 minut. Końcówka takiej rozgrzewki powinna być bardziej dynamiczna, czy-li przyspieszamy z wykonywaniem ćwiczeń. Dzię-ki takim działaniom nasze naczynia są rozszerzone, a mięśnie pobudzone do pracy.

: A co w przypadku, gdy zbyt posza-leliśmy i na drugi dzień nie możemy się pod-nieść z łóżka?Bóle mięśni czy też zakwaszenie to nie jest po-wód. aby na drugi dzień nie wsiąść na rower czy też biegać. W przypadku, gdy stopniowo zwiększamy sobie obciążenie, poprawia to na-sze krążenie, a proces zakwaszenia szybciej ule-ga zmianie. Jednak odradzam osobom, szcze-gólnie mało doświadczonym, robienie dwu-dniowych maratonów. Przed kontynuowaniem naszych biegów, bądź jazdy, dyskwalifikuje nas

Maciej Stefański – magister rehabilitacji ruchowej, absolwent Akademii Wycho-wania Fizycznego w Krakowie, dokto-rant uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Jest szefem oddziału rehabilitacji Medi-cal Magnus Clinic. Członek Komisji Me-dycznej Polskiego Związku Piłki Nożnej. Współpracuje z koszykarkami ŁKS Łódź.

rozgrzewkaW iosenna Jak przygotować się do wiosennej aktywności, jak prawidłowo rozgrzać się i w jaki sposób radzić sobie z zakwasami, opowiada kierownik oddziału rehabilitacji Medical Magnus Clinic – Maciej Stefański

dla dawcy

15świat dawcy

przede wszystkim: permanentny ból i zasi-nienie tkanki mięśniowej pod skórą. To znak, że przesadziliśmy. Nasz organizm jest na tyle mądry, iż sam da nam do zrozumienia, by-śmy zrobili przerwę.Najprostszym sposobem na walkę z zakwa-szeniem jest przyjęcie większej dawki magne-zu, który pomaga rozluźnić mięśnie. Polecam także ciepłą kąpiel z dodatkiem soli ciechociń-skiej, hydromasaż lub masaż klasyczny, bądź udanie się do sauny. Po kąpieli możemy jesz-cze użyć maści rozgrzewającej.

: Coraz więcej osób skarży się na problemy z kręgosłupem. Jak temu zara-dzić? Niestety pułap wieku, w którym pojawiają się dolegliwości bólowe kręgosłupa, zdecy-dowanie się obniżył. Wpływ na to ma tempo życia oraz charakter pracy. Do wszystkiego

musimy podchodzić z rozsądkiem. Dlatego nie możemy siedzieć przed komputerem po 10-12 godzin non-stop. Ważne jest również prawidłowe siedzenie przy dobrym krześle i biurku o prawidłowej wysokości. Musimy pa-miętać o częstszych odpoczynkach, by roz-prostować kości. Do wykonania kilku ćwiczeń rozciągających w każdym biurze znajdzie-my kawałek miejsca. Gdy długo pracujemy, w weekend musimy znaleźć czas dla siebie i wyjść chociażby na basen. Jest to wspania-ła forma odprężenia i pobudzenia wszystkich partii mięśniowych. Dlatego, czy to siedząc za biurkiem, czy za kółkiem wiele godzin, pamię-tajmy o przerwach i ruchu. Oprócz wspomnianych wcześniej efektów naszej pracy, do problemów kręgosłupo-wych przyczyniają się wady postawy. Skrzy-wienie boczne kręgosłupa dzisiaj ma prawie każdy. Jest to źródło naszych kłopotów w la-

tach późniejszych. Dlatego musimy pilnować prawidłowych nawyków ruchowych, czy-li: jak siedzimy, jak leżymy, jak chodzimy. Na-wyki to nasza druga natura. I robimy wszyst-ko, by było nam jak najwygodniej. Natomiast niekoniecznie jest to dobre dla naszego krę-gosłupa. Przez kilka lat może być wszyst-ko w porządku, ale to do nas niestety wróci. Wynika to z faktu, iż postawa naszych mię-śni posturalnych układa się tak, jak nasze po-stawy. Efektem tego jest dysproporcja siło-wa i zły balans mięśniowy. Ma to wpływ na destabilizację kręgosłupa. Największe ob-ciążenia zawsze idą na jego dolny odcinek i on jest najbardziej narażony. Mamy zbyt sła-be mięśnie brzucha i mięśnie pośladkowe, a zbyt silne mięśnie prostowniki grzbietu, w związku z czym ta destabilizacja najczę-ściej dotyczy właśnie odcinka lędźwiowo-krzyżowego.

W iosenna dla dawcy

rozc

iąga

j się

codz

ienn

ie ra

no o

k. 1

0 m

inut

Na początku sezonu, racjonalnie dawkujmy sobie dystans, jaki

chcemy przejechać czy też przebiec. O tym niby wszyscy

wiedzą, a zarazem zapominają, gdy już wsiądą na rower lub

wyjdą pobiegać. Nie wstydźmy się robić sobie przerw

świat dawcy16

dla dawcy

Wbrew pozorom tematyka zakażeń wirusowych nie dotyczy tylko tych zarażonych, ale wszystkich ludzi. Wystarczą proste nawyki żywieniowe, trochę zdrowego rozsądku i podstawowa wiedza o tym jak działa nasz organizm, aby być zdrowym. Podstawowe zasady dbania o swoje zdrowie przypomina dr n. med. Zbigniew Deroń specjalista chorób zakaźnych, ordynator Oddziału Obserwacyjno-Zakaźnego i Chorób Wątroby przy Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu im. dr. Wł. Biegańskiego w Łodzi

w irusowa wojna

: Jesteśmy na od-dziale zakaźnym. Pacjenci z jakimi chorobami tutaj tra-fiają?Jest to oddział obserwacyj-no-zakaźny i chorób wątro-by. Nazwa została rozszerzo-na z powodu zakażeń popular-nie zwanych żółtaczkami oraz dużej liczby chorych z innymi chorobami wątroby. Hospita-lizujemy wszystkich pacjen-tów z objawami, które mogą sugerować chorobę zakaźną. Typowe objawy kwalifikują-ce do hospitalizacji w Oddzia-le to: biegunka, stany podgo-rączkowe i gorączkowe, zażół-cenia skóry, zmiany na skórze sugerujące zakażenia bakteryj-ne lub wirusowe, bóle głowy z gorączką, wreszcie objawy niewydolności wątroby. Le-czymy również częste infek-cje bakteryjne takie jak angi-na, róża, zapalenie płuc, infek-cje przewodu pokarmowego oraz rzadsze – zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, po-socznice. Wśród chorób wi-rusowych te częste to pół-

pasiec, wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, opryszczki miejscowe i rozsia-ne, mononukleoza zakaźna, sezonowo grypa.Wirusowe zapalenia wątro-by dziś na szczęście nieczęste w formie ostrej (zakażenia HAV, HBV, HCV, CMV), częściej natomiast w formie przewle-kłej (HBV, HCV) stanowią dużą populację hospitalizowanych. Leczenie przeciwwirusowe no-woczesnymi preparatami – In-terferon i Rybawiryna – rozpo-czynamy także w Oddziale. Odrębną kwestią jest leczenie niewydolności wątroby ostrej a także przewlekłej, kwalifika-cja do przeszczepów wątroby chorych z zaawansowanymi procesami włóknienia (mar-skości wątroby), jak również le-czenie powikłań (infekcje, en-cefalopatia, wodobrzusze, ży-laki przełyku za pomocą zabie-gów endoskopowych). Kolejna grupa chorych to pa-cjenci, u których wykryto zmiany ogniskowe w wątro-bie, które zawsze budzą podej-rzenie nowotworu.

dr n. med. Zbigniew Deroń

17świat dawcy

dla dawcyNie wymieniłem jeszcze zakażeń HIV i choro-by AIDS – zwykle przypadkowo wykrywanej.

: Czy są jeszcze jakieś choroby, których Pan nie wymienił, a które są le-czone w Oddziale Zakaźnym?Problemem, z którym pacjenci są przyjmo-wani do Oddziału, są także zakażenia grzy-biczne i inwazje pasożytnicze. Coraz czę-ściej trafiają do nas pacjenci z chorobami przywiezionymi z tropików: często są to biegunki wywołane zakażeniami przewo-du pokarmowego lub po prostu kontak-tem z inną florą bakteryjną lub/i grzybiczą – to „pamiątki” z wakacji w północnej Afry-ce (np. Egipt, Tunezja, Maroko) czy Amery-ce Południowej (np. Peru, Boliwia, Meksyk). Najgroźniejsza może być malaria, która jest śmiertelna.Dodatkowo w Oddziale hospitalizujemy osoby, u których po postawieniu rozpo-znania i wykluczeniu choroby zakaźnej, włączamy specjalistyczne leczenie przed przekazaniem do ośrodków specjalistycz-nych – są to np. pacjenci z cukrzycą, cho-robami kardiologicznymi, z przewlekły-mi chorobami przewodu pokarmowego (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Crohna) a także całą paletą chorób dermatologicznych. Wreszcie borelioza – najnowsza, „najmod-niejsza” choroba zakaźna ostatnich lat, w której rozmaitość objawów imituje choro-by neurologiczne, reumatologiczne, kardiolo-giczne, endokrynologiczne. Na koniec patogeny, często stanowiące za-gadkę kliniczną – to zakażenia szpitalne, chlamydiozy, włośnica ale także wszawice, czy muszyca.

: Mówi Pan, że borelioza sta-ła się ostatnio „modna”. Dlaczego? Czy wcześniej ludzie nie chorowali na tę cho-robę? Jak uchronić się przed zakażeniem boreliozą?Do początku lat 80. ta choroba nie wystę-powała w Polsce, bo nie było u nas zaka-żonych kleszczy. Przywędrowała do nas z Zachodu po upadku Żelaznej Kurtyny wraz z migrującą ludnością. Od lat 90. notuje-my coraz więcej zachorowań. Dzisiaj bore-lioza jest dość szybko diagnozowana, cho-ciaż przez długi czas była mylona z odklesz-czowym zapaleniem mózgu. A trzeba pa-

miętać, że są to dwie różne choroby z inny-mi objawami i innym leczeniem. Ilość objawów boreliozy jest ogromna – od rumienia wędrującego, przez przypadki za-burzeń rytmu serca, zapalenia przydatków, tarczycy, zapalenia mózgu, do dolegliwości mięśniowo-stawowych. Na podstawie ob-jawów lekarz stawia rozpoznanie właczając leczenie lub uznaje, że - w niektórych przy-padkach - nie jest to konieczne. Mniej groź-ne, ale także niełatwe w rozpoznaniu, to np. zapalenia jąder i najądrzy, tarczycy, przy-datków, mięśnia sercowego z zaburzeniami rytmu serca lub przewodnictwa, neuralgii, czy objawów psychotycznych. Objawy kli-niczne potwierdzone wynikami badań na-kazują leczenie. Niekiedy objawy są słabo nasilone i szybko ustępują, a wtedy lecze-nie nie jest konieczne. Jak się chronić przed kleszczmi? Tak samo jak przed wszystkimi innymi insektami tj. zakrywajmy głowę, kark, nie przemykaj-my przez liściaste gęstwiny... Ale kontakt z kleszczem jest nieunikniony, bo na co dzień nie myślimy o tym, aby stosować wszyst-kie środki zapobiegawcze. Nikt nie ubiera

się na spacer do parku tak jak na wyprawę na grzyby, nie zakładamy wysokich butów, nie chowamy spodni w skarpety. A to wła-śnie na trawach na wysokości 30-40 cm czy-ha krętek, który wywołuje boreliozę; a na spodniej stronie liści dorosły kleszcz, który czeka na ciepłego ssaka.

: W jaki sposób na Oddziale Za-kaźnym wykorzystywana jest krew? Czy pacjenci, którzy tutaj trafiają, są leczeni składnikami krwi?Wykorzystujemy świeżo mrożone osocze, które jest znakomitym preparatem biolo-gicznym zawierającym białko i substancje potrzebne do utrzymania homeostazy z za-kresie krzepnięcia. To bogate źródło biał-ka i czynników krzepnięcia dla pacjentów z ciężkimi uszkodzeniami wątroby czy też niewydolnością. Takie osocze jest znakomi-tym substytutem narządu, który nie funk-cjonuje prawidłowo. Pacjenci z niedoborem białka otrzymują także albuminy (wytwarzane z osocza). To jest nie do przecenienia – lek biologiczny, który my zużywamy w olbrzymich ilościach.

Patogeny często stanowią zagadkę kliniczną – zakażenia szpitalne, chlamydiozy, włośnica ale także wszawice, czy muszyca.

Wykorzystujemy świeżo mrożone osocze, które jest znakomitym preparatem biologicznym.

18 świat dawcy

dla dawcy

Wirus grypy A - występuje u ludzi i zwie-rząt (świnie, konie, foki, norki, wieloryby oraz ptaki).Wirus grypy B - występuje tylko u ludzi.Wirus grypy C - występuje u ludzi i świń. Powoduje tylko lekkie infekcje, np. zapale-nie spojówek  i nie powoduje występowa-nia epidemii.HAV - wirus zapalenia wątroby typu A, jest przyczyną wirusowego zapalenia wątroby typu A, tzw. żółtaczki pokarmowej. HBV - wirus zapalenia wątroby typu B, może powodować wirusowe zapalenie wą-troby typu B, zarówno w postaci ostrej, jak i przewlekłej.

HCV - wirus zapalenia wątroby typu C, jest przyczyną wirusowego zapalenia wą-troby typu C. Uznaje się go za przyczy-nę raka i marskości wątroby. Wirus HCV jest zdolny do wywołania nosicielstwa. Antygen HBs – antygen, którego poziom świadczy o zakażeniu wirusem HBV.Cytomegalowirus (CMV, HCMV) – zwy-czajowa nazwa należącego do podrodzi-ny betaherpesvirinae herpeswirusa HHV-5. CMV atakuje zwłaszcza  gruczoły ślinowe, a także może być wyniszczający lub nawet śmiertelny dla płodów. Infekcja CMV może być zagrożeniem dla życia ludzi o upo-śledzonej  odporności  (przykładowo osób

z  AIDS  lub biorców  przeszczepów). Wirusy CMV można znaleźć u wielu gatunków ssa-ków  i generalnie są one specyficzne tylko dla nich.Borelioza – wielonarządowa choroba za-kaźna  wywoływana przez bakterie nale-żące do krętków, przenoszona na człowie-ka i niektóre zwierzęta przez kleszcze z ro-dzaju Ixodes. Patogen,  czynnik chorobotwórczy – ciało obce, twór biologiczny lub mikroorganizm wywołujący chorobę u danego organizmu. Wyróżnia się następujące typy patogenów:ożywione (bakterie, wirusy, grzyby, priony, „robaki pasożytnicze”),

nieożywione (białka, enzymy, związki or-ganiczne i nieorganiczne), chemiczne (sub-stancje żrące, toksyczne), niedobory pokar-mowe, fizyczne (światło lasera, promienio-wanie jonizujące, silne  pole magnetyczne, mechaniczne).Albumina  –  białko  rozpuszczalne w wo-dzie, obecne w  osoczu krwi, produkowa-ne przez wątrobę (zarówno hepatocyty, jak i komórki Browicza-Kupfera). Jest głównym białkiem występującym w osoczu, stanowi 60% wszystkich zawartych w nim białek. Można je znaleźć również w  mleku  i biał-ku jaja kurzego.

SŁOWNICZeK

W czasie jednego seansu leczniczego pa-cjent może otrzymać nawet 10-20 fiolek albumin; w leczeniu intensywnym nawet 20-30 albumin i 15 flakonów osocza świe-żo mrożonego. Nie ukrywam, że staramy się także zużywać tych preparatów jak najmniej, traktując to, jako „transplantację tkanek”.Okazuje się, że dla nas nie jest problemem to, że nie ma tych preparatów w RCKiK. Pro-blemem są natomiast ograniczenia finanso-we narzucane przez administratorów szpita-

li, a te preparaty ratują ludzkie życie i nie da się ich zastąpić czymś innym.

: Co zrobić, aby nie trafić na ten oddział?Profilaktyka, profilaktyka i jeszcze raz pro-filaktyka! Od najmłodszych lat powinni-śmy być uczeni podstawowych zasad higie-ny. Dzieci powinny myć nie tylko ręce, nogi i buzię, ale całe ciało, wszystkie zakamarki. Powinniśmy dbać o czystość zarówno skó-

ry, błon śluzowych, jak i zębów. Mieszkania powinny być wietrzone (sani-tyzacja), ubrania prane, prasowane, a środ-ki dezynfekcyjne, także mydło i detergenty stosowane we właściwych miejscach i sytu-acjach. Równie ważna jest higiena żywienia, na-uka prawidłowych proporcji i składu poży-wienia – należy uczyć odżywiania się, a nie jedzenia. Mocna kawa i herbata w nadmia-rze, lecz także nadmiar mięsa czy tłuszczu

Od najmłodszych lat powinniśmy być uczeni podstawowych zasad higieny. Dzieci powinny myć nie tylko ręce, nogi i buzię, ale całe ciało, wszystkie zakamarki. Powinniśmy dbać o czystość zarówno skóry, błon śluzowych, jak i zębów.

19świat dawcy

dla dawcylub/i węglowodanów, także niekorzystnie wpływają na stan zdrowia człowieka. Musimy dbać też o układ immunologiczny, czyli m.in. o odpowiednie proporcje wypoczynku czyn-nego i biernego; nie wspominając o higie-nie dotyczącej toksyn – papierosów, alkoho-lu, mocnej kawy i herbaty, dopalaczy czy ener-getyków.

Kolejnym elementem profilaktyki są szcze-pienia – te obowiązkowe i te zalecane. O ile szczepimy się przeciwko różnym cho-robom, mało kto pamięta, aby sprawdzić od-porność organizmu po kilku latach od poda-nia szczepionki. Niestety nikt nie angażuje szpi-tali, aby sprawdzały odporność poszczepien-ną - nie ma takich wytycznych. A nawet jeśli ja-kiś świadomy pacjent będzie chciał się zgłosić na takie badania, usłyszy że termin wizyty ma w najlepszym wypadku za cztery miesiące.W idealnej sytuacji to lekarz pierwszego kon-taktu powinien uświadamiać człowieka, jak chronić się przez zakażeniami. A profilakty-ka nie jest trudna... naprawdę wystarczy na-wyk mycia rąk przed posiłkiem, zmieniać ubra-nie robocze, zmieniać buty, nie jeść wielokrot-nie odgrzewanego jedzenia czy czytać etykie-ty tego, co chcemy zjeść. A kto z nas czyta skład wędlin, które kupujemy w sklepach?

: Przeciwko czemu zatem powin-niśmy się zaszczepić?Ludzie powinni mieć do dyspozycji kalendarz szczepień. Powinno się mówić o szczepieniach przeciwko WZW typu B, zwłaszcza w sytuacji, gdy około 20% społeczeństwa jest zarażonych wirusem typu B. Popularne badanie HBS mówi nam tylko, czy ktoś aktualnie choruje... a co z tymi, którzy chorowali wcześniej? W ich wą-trobie są nadal wirusy. Taka osoba nie tylko nie może być zaszczepiona, ale także nie może być dawcą narządów (w tym krwi). Ale aby się o tym przekonać, należy zbadać anty-HBc - marker kontaktu z wirusem; dodatni wskazu-je na przebycie zakażenia niezależnie od efek-tu końcowego. Niestety Polski system zarzą-dzania służbą zdrowia nie jest obecnie wydol-ny i tego typu badania szybciej i łatwiej będzie można wykonać w prywatnym gabinecie.

: A co z grypą? Jak się przed nią zabezpieczać?Na początku zaznaczmy, że istnieją różne ro-

dzaje grypy. Najpopularniejsze to wirus grupy typu A i B. Żaden z nich nie jest gorszy czy lep-szy z punktu widzenia naszego organizmu. Są one po prostu inne. Pytanie o to czy szczepić się przed grypą – jest pytaniem prawie akademic-kim. Wytłumaczę więc, jakie są rodzaje szcze-pionek – takie, które mają całkowicie uchro-nić nas przed chorobą – i wtedy bezwzględnie należy się zaszczepić; i takie, których zadaniem jest obniżyć wielkość zakażenia lub mu zapo-biec. Szczepionki na grypę (oraz na cholerę czy boreliozę) należą do drugiej kategorii. Dlatego sami powinniśmy się zastanowić co jest dla nas lepsze. Jeśli jesteśmy chorowitym 30-latkiem – warto kupić szczepionkę; ale jeśli mamy 65 lat i ostatnio chorowaliśmy w poprzednim stule-ciu to może zaoszczędzone pieniądze wydać na przyjemności. Szczepienia zasadniczo za-lecane są dzieciom, osobom starszym i kobie-tom przed zajściem w ciążę (po konsultacji z gi-nekologiem).Warto także pamiętać, że jeśli przeszło się gry-pę w tym roku, to nabyliśmy odporność na wi-rusa grypy na trzy zimy do przodu.

: Co powinna zrobić osoba, która jednak złapie wirusa grypy?Po pierwsze nie iść do pracy, aby nie zarażać. Po drugie nie traktować leków, jak cukierków. Ap-teka to nie sklep z cukierkami, aby kupować jak leci, to co reklamują w telewizji. Większość le-ków „na przeziębienie i grypę” to nic innego jak paracetamol z dodatkami. Szeroko reklamuje się także aspirynę, której jedna tabletka może wywołać krwotok z żołądka w postaci ostrego wrzodu aspirynowego. Po aspirynie można do-stać napadu duszności, jeśli ma się astmę, a się o tym nie wie... Po trzecie nie należy brać an-tybiotyków, bo grypy nie wyleczymy antybio-tykami (grypa to wirus; a antybiotyki walczą z bakteriami).Dodajmy także, że mało kto pamięta leki, które przyjmował w ostatnim tygodniu, miesiącu lub roku. Jest to ciekawe, bo właściciele samocho-dów notują wszystkie przeglądy, wymiany ole-ju i inne. A o swój własny organizm nie dbamy. Mam nadzieję, że następnym razem czytelnicy „Świata Dawcy”, kiedy zachorują, najpierw pój-dą do lekarza, zamiast do apteki.

Szczepienia przeciw grypie zasadniczo zalecane są dzieciom, osobom starszym i kobietom przed zajściem w ciążę (po konsultacji z ginekologiem).

Pacjenci z niedoborem białka otrzymują albuminy (wytwarzane z osocza). To jest nie do przecenienia – lek biologiczny, który my zużywamy w olbrzymich ilościach.

świat dawcy20

Praca zespołu dotyczy trzech obsza-rów. Pierwszy to kontrola serologiczna odczynników wzorcowych używanych w RCKiK do oznaczania antygenów ukła-du AB0 i Rh (antygenu D). - Jest to niezwy-kle ważne, gdyż musimy mieć stuprocen-tową pewność, że odczynniki stosowane później do wykonywania badań są aktyw-ne i swoiste. Mamy świadomość odpowie-dzialności, jaka na nas spoczywa, gdyby grupa krwi była źle oznaczona – mówi Jo-lanta Adamczewska.

Najczęstszą grupą krwi w Polsce jest gru-pa A, która występuje u około 38% ludzi, a najrzadszą grupa AB obecna tylko oko-ło 8% ludzi. Z kolei osób Rh dodatnich jest zdecydowanie więcej niż Rh ujemnych, bo aż około 85% – dodaje Jolanta Adam-czewska.

Kontrola przyboksowaPolega ona na oznaczeniu grupy krwi czyli antygenów układu AB0 i antyge-nu D z układu Rh u dawców krwi. Oso-

ba posiadająca antygen D określa-na jest jako Rh dodatnia, zaś brak anty-genu D powoduje, że tę osobę określa-my jako Rh ujemną. Kontrola przybokso-wa wykonywana jest we wszystkich po-jemnikach z krwią pobraną od dawców w RCKiK, jak również we krwi zwożonej codziennie od dawców z całego woje-wództwa łódzkiego.Badania kontroli przyboksowej wykony-wane są przez dwie osoby. Jedna nakra-pia na płytkę odczynniki: anty-A (niebie-

Pracownia kontroli Serologicznej i hLA

Jeśli chcesz wiedzieć jaką masz grupę krwi, te cztery kobiety bez trudu ci to powiedzą. O kim mowa? O czteroosobowym zespole Pracowni Kontroli Serologicznej i HLA, który tworzą Jolanta Adamczewska (kierownik pracowni – specjalista laboratoryjnej transfuzjologii medycznej), Teresa Kubacka (diagnosta laboratoryjny), Jadwiga Morawska (technik analityki medycznej), Barbara Jankowska (technik analityki medycznej)

Na zdjęciu: Barbara Jankowska podczas wykonywania kontroli przyboksowej

dla dawcy

21świat dawcy

ski) anty-B (żółty) i anty-D (bezbarw-ny), a następnie przy pomocy jednora-zowych nakłuwaczy dodaje po 3 krople krwi dawcy z pilotki (plastikowego wę-żyka znajdującego się przy każdym po-jemniku z krwią). Reakcja w postaci aglu-tynacji (zlepy krwinek) lub jej braku, od-czytywana jest po krótkim czasie.Druga osoba dokonuje zapisu reakcji w komputerze. Następnie drukowane są etykiety z grupą krwi, którymi oklejane są pojemniki z krwią. Wszystko jest jesz-cze raz dokładnie sprawdzane, a następ-nie krew wędruje do Działu Preparatyki, gdzie podlega dalszej obróbce.

Trudne przypadkiPodczas oznaczania grupy krwi nie za-wsze wszystko jest proste. Czasami ze-spół ma do czynienia z problematycz-nymi grupami krwi. U niektórych daw-ców występuje słaba odmiana antyge-nu A lub B. Problem może wystąpić tak-że podczas oznaczenia antygenu D, gdyż są dawcy z osłabioną ekspresją D lub ka-tegorią tego antygenu. Takie osoby są oznaczane jako Rh D dodatnie, ale jeśli sami w przyszłości wymagaliby lecze-nia krwią, należy im podawać krew Rh D ujemną. Te wszystkie trudne przypad-ki rozpracowane są dokładnie. Tu dzia-łalność tej Pracowni kończy się, a do po-mocy wkracza Pracownia Badań Kon-sultacyjnych, o której więcej informacji w następnym numerze.Pobrana od dawców krew jest oznacza-na za każdym razem, kiedy trafia do Re-gionalnego Centrum Krwiodawstwa. – Nie ma tu znaczenia, czy dawca oddaje krew po raz pierwszy, czy kolejny. Musi-my mieć całkowitą pewność, jaką grupę

krwi ma pobrana donacja – wyjaśnia kie-rownik J. Adamczewska.

Badanie HLATrzecie zupełnie odmienne zadanie tej pracowni, to badanie przeciwciał anty-HLA. HLA to ludzki odpowiednik ukła-du MHC, czyli głównego układu zgodno-ści tkankowej. - Badania przeciwciał an-ty-HLA wykonujemy u biorców, u któ-rych wystąpił odczyn po przetoczeniu składników krwi - czyli organizm pacjen-ta źle zareagował np. wystąpiła gorącz-ka, dreszcze lub inna niewłaściwa reak-cja – wyjaśnia kierownik pracowni. - Ma to na celu ustalenie, jakimi składnika-mi krwi należy pacjenta leczyć w przy-szłości. Wykonujemy także poszukiwa-nie tych przeciwciał jeśli u pacjentów otrzymujących płytki krwi nie ma efek-tu leczniczego - może to być spowodo-wane m.in. występowaniem przeciwciał anty-HLA do antygentów znajdujących się na płytkach. Przeciwciała te powo-dują szybkie niszczenie płytek. W takim przypadku pacjentom nie wolno poda-wać płytek od przypadkowych dawców, ale tylko od wyselekcjonowanych w pro-cesie badań. Płytki następnie są pobiera-ne metodą aferezy czyli na separatorze komórkowym. Próbki krwi od takich dawców pobierane są dla naszej pracowni. Z nich izolowane są limfocyty a następnie nastawiana jest „próba zgodności” z surowicą pacjenta. Niektórzy dawcy odpadają na tym eta-pie. Wynik ujemny - zgodna próba po-zwala na przetoczenie KKP (koncentratu krwinek płytkowych) i oczekiwanie, że po takim leczeniu stan chorego znacznie się polepszy.

Karta identyfikacyjna grupy krwi – karta wielko-ści karty kredytowej z danymi osobowymi i grupą krwi właściciela. Można ją otrzymać w punktach pobierania, uiszczając jednorazowo opłatę 3 zł lub podczas trzech kolejnych pobrań krwi oddać jedną czekoladę.

Pracownia kontroli serologicznej i HLA jest jedną z czterech, wchodzących w skład działu immunologii transfuzjologicznej. Pozostałe pracownie to: grup krwi krwiodawców, badań konsultacyjnych oraz pracownia biorców.

Serologia – to dziedzina nauk medycznych, część im-munologii, zajmująca się interakcją pomiędzy antyge-nami i przeciwciałami, jak również rozwojem metod badania obecności antygenów oraz przeciwciał i tym samym identyfikację patogenu lub przeciwciał we krwi, umożliwiając diagnostykę niektórych chorób (np. bore-liozy albo kiły). Naturalnie też badanie serologiczne ma swoje ograniczenia, mianowicie: zakażony organizm musiał już przed badaniem wytworzyć przeciwciała w wystarczającej koncentracji.

główny układ zgodności tkankowej (MHC, z ang. major histocompatibility complex) – zespół białek, od-powiedzialnych za prezentację antygenów limfocy-tom T. Swoją nazwę zawdzięczają temu, że zostały od-kryte jako pierwsze i najważniejsze białka decydują-ce o utrzymaniu się lub odrzuceniu przeszczepu, a za-tem odpowiadające za zgodność tkanek dawcy i biorcy. Wyróżnia się trzy klasy MHC, które różnią się pełniony-mi funkcjami. Ludzkie MHC określane są mianem HLA (ang. human leukocyte antigens – ludzkie antygeny leukocytarne).

ZDJęCIe PŁyTKI PODCZAS WyKONyWANIA KONTROLI PRZyBOKSOWeJ

W kolumnie pierwszej znajduje się odczynnik anty-A (niebieski), w drugiej anty-B (żółty),

w trzeciej anty-D (bezbarwny). Poziomo nakrapiane są próbki krwi od danego dawcy (numery 249, 237,

240, 234 to numery z pojemników z krwią).

Po kilku chwilach następuje aglutynacja – na zdjęciu widoczna np. tylko z odczynnikiem anty-A dla próbki 237. Zatem ten dawca ma grupę A Rh-.

Dla próbki 249 aglutynacja nie wystąpiła – zatem odczytywana grupa to 0 Rh-.

Dla próbki 240 oznaczona grupa krwi to A Rh+ (wystąpiła aglutynacja pod wpływem odczynnika

anty-A oraz odczynnika anty-D).

dla dawcy

dla dawcy

świat dawcy2222

Pytania najczęściej zadawane na forum internetowym na stronie www.krwiodawstwo.pl Odpowiada dr Maria Śniecikowska z RCKiK w Łodzi

Czy osoby z Łodzi oddające osocze mogą otrzymać „do-żywotnią migawkę”? Jeśli tak to po oddaniu ilu litrów? Bilet w Łodzi przysługuje po oddaniu 22 l krwi, czyli po odda-niu 66 l osocza (1 l krwi to 3 l osocza) dla mężczyzn i kobiet jed-nakowo.

Czy osocze może oddać każdy zdrowy krwiodawca? Czy są jakieś inne wymagania względem takiego dawcy? Każdy dawca krwi może zostać dawcą osocza. Można zgłosić się do oddania osocza miesiąc po oddaniu krwi pełnej.

Czy pierwszy raz od razu można oddać płytki lub osocze czy najpierw należy oddać krew pełną?Dawca może przy pierwszym zgłoszeniu oddać płytki bądź oso-cze. Proszę informować o chęci oddania określonego składnika krwi w trakcie rejestracji.

Po jakim czasie po zakończeniu leczenia lekiem Teraflue można oddać krew?  Dwa tygodnie po ustąpieniu objawów chorobowych i odsta-wieniu leku. 

Czy odżywki (kreatyna, tauryna) przeszkadzają w oddawa-niu krwi ?  W tracie brania odżywek nie można oddawać krwi. 

Czy może oddać krew ten kto się odczula czyli przechodzi immunoterapię? W trakcie odczulania nie można oddawać krwi. Można zgłosić się do oddania krwi 6 miesięcy po zakończeniu procesu odczu-lania. 

Czy podczas oddawania krwi można poprosić ekipę o wykonanie kompleksowych badań krwi i dostarczenie wyników w następnej akcji?  U krwiodawcy w trakcie każdej donacji oznaczany jest poziom hemoglobiny oraz wykonywane są badania w kierunku nosi-cielstwa kiły, HIV, wirusa żołtaczki typu B i C. Innych badań nie wykonujemy.

Współpracujemy ze szkołami na terenie powiatu bełchatowskiego, dlatego tak or-ganizujemy pracę, aby zawsze w czwart-ki móc wyjechać do uczniów. Dlatego za-zwyczaj dawcy mogą przychodzić do nas od godzin porannych prawie do południa. Ale w czwartki, kiedy organizowane są eki-py wyjazdowe do szkół, kończymy pracę w punkcie o 10.00, aby najpóźniej o 10.30 rozpocząć akcję w jednej z ośmiu szkół na terenie powiatu. Współpracujemy z pięcio-ma szkołami ponadgimnazjalnymi na tere-nie Bełchatowa, dwoma w Zelowie i jedną w Szczercowie. W zależności od wielkości szkoły ekipy organizowane są tam 3 do 4 razy w roku.

Dodatkowo na terenie, który obejmujemy swoją działalnością, działają kluby Honoro-wych Dawców Krwi, z którymi także utrzy-

mujemy stały kontakt. Dwa duże – przy ko-palni oraz przy elektrowni, oraz także miej-ski klub PCK w Bełchatowie, klub PCK w Ze-lowie, w Kleszczowie, a także przy Komen-dzie Miejskiej Policji w Bełchatowie. Cza-sami krwiodawcy przychodzą do Punktu, najczęściej jednak kluby organizują wspól-ne oddawanie w konkretny dzień (jak np. Policja podczas WOŚP).Można nas także zobaczyć podczas róż-nych imprez towarzyszących na terenie ca-łego powiatu. W czerwcu na Dniach Beł-chatowa, w miesiącach letnich podczas wydarzeń organizowanych przez parafie... Staramy się współpracować nie tylko z na-uczycielami czy klubami, ale także władza-mi samorządowymi.

Dużo czasu poświęcamy młodzieży – cho-dzimy na prelekcje do szkół, wyjaśniamy na

czym polega oddawanie krwi, jak przebiega i dlaczego warto. I chociaż mamy dla uczniów drobne upominki, młodzi ludzie powtarzają, że oddają krew bo chcą. Na przestrzeni ostatnich lat możemy powie-dzieć, że odwiedza nas coraz więcej mło-dych osób, dla których nie jest proble-mem wstać rano i zacząć dzień od wizyty w punkcie pobierania krwi. To cieszy.

Osoby chcące zorganizować akcję po-bierania krwi na ternie gmin: Bełchatów, Dróżbice, Kleszczów, Kluki, Rusiec, Szczer-ców, Zelów mogą kontaktować się z Punk-tem pod numerem telefonu: 667 953 962 lub osobiście: Bełchatów ul. Czapliniecka 93/94, przychodnia MegaMed.

kopalnia współpracyPunkt pobrań krwi w Bełchatowie powstał w połowie lat 80. przy ówcześnie otwieranym szpitalu i aktualnie jest jednym z punktów, który krew pobiera od dawców codziennie. O pracy w punkcie pobierania w Bełchatowie opowiadają Izabela Kozioł i Danuta Kotlicka

ZJEDZ ŚNIADANIE

Nie przychodź na czczo. Twój organizm potrzebuje energii, dlatego zjedz

śniadanie (drugie śniadanie). Najlepiej, aby było ono lekkostrawne i słod-

kie. Lepsza będzie bułka z dżemem zamiast kawałka pizzy z kolacji. Jeśli jed-

nak dzień przed oddaniem krwi jadłeś/jadłaś tłuste potrawy (tłuste mięso,

zapiekanka, golonka) lub piłeś alkohol - odczekaj trzy-cztery dni z odda-

niem krwi.

PIJOddając krew pozbywasz się około pół litra płynów – uzupełnij je

zawczasu. Zarówno dzień przed, jak i w dniu oddania. Przed wizytą

w punkcie pobierania wypij pełen kubek herbaty, dodatkowy sok,

wodę mineralną itp.

NIE PALZawarte w papierosach substancje smoliste niepotrzebnie zagęszczają

Twoją krew, co może wydłużyć czas oddawania krwi lub nawet spowodo-

wać, że nie będziesz w stanie jej oddać.

WyŚPIJ SIęOddając krew powinieneś czuć się dobrze. Jeśli więc nie jesteś rannym ptasz-

kiem – nie musisz oddawać krwi o 7.30. Pamiętaj tylko sprawdzić, w jakich

godzinach czynny jest Punkt Pobierania krwi w twojej miejscowości.

WEź DOKUMENT TOżSAMOŚCI

Nawet najedzony, napojony, wyspany i gotowy do oddania krwi nie mo-

żesz się zarejestrować jako dawca, jeśli nie masz ze sobą dokumentu

tożsamości. Dokument tożsamości to: dowód osobisty, prawo jazdy

lub paszport. (Dokumentem potwierdzającym tożsamość NIE SĄ:

legitymacja szkolna, legitymacja studencka, legitymacja krwio-

dawcy, migawka).

ODPOCZNIJOddanie krwi nie wiąże się z wysiłkiem fizycznym, ale je-

śli po wyjściu z Punktu Pobierania chcesz wziąć udział

w zajęciach WF (np. bieg do autobusu, wspinaczka

po schodach na 7 piętro), może zakręcić ci się w gło-

wie. W takiej sytuacji usiądź tam, gdzie jesteś, po-

chyl się do przodu (głowa między kolana) i głębo-

ko oddychaj. Nic złego się nie dzieje, po prostu masz

we krwi trochę mniej czerwonych krwinek, które

transportują tlen.

dla dawcy

23świat dawcy

o czym pamiętać

przed oddaniem krwi?

Punkt Pobierania Adres Dni i godziny działania punktu

Bełchatów ul. Czapliniecka 93/94, przychodnia „MegaMed”, tel.: 667 953 962 poniedziałek - środa: 8:30 - 11:30, czwartek: 8:00 - 10:00, piątek: 8:00 - 11:00

Kutno ul. Kościuszki 52, Szp. Miejski, tel.: 667 953 965 poniedziałek - piątek: 8:00 - 11:00

Łask ul. Warszawska 62, SPZOZ Szpit., tel.: 43 675 55 55 poniedziałek: 8:00 - 11:00

Łęczyca ul. Zachodnia 6 SPZOZ, tel.: 24 721 51 69 poniedziałek - środa: 8:00 - 10:00, piątek 8:00 - 10:00

Łódź ul. Franciszkańska 17/25, RCKiKtel.: 42 61 61 400

poniedziałek: 7:30 - 14:30, wtorek: 7:30 - 17:30środa: 7:30 - 14:30, czwartek: 7:30 - 17:30piątek: 7:30 - 14:30, sobota: 7:30 - 13:30

Opoczno ul. Partyzantów, Szp. Rej., tel.: 667 953 968 poniedziałek: 8:00 - 12:00

Pabianice ul. Jana Pawła 68, Szp. Miejski, tel.: 42 21 49 41 poniedziałek - środa: 8:30 - 11:30, czwartek: 8:00 - 9:30, piątek: 8:00 - 11:00

Piotrków Trybunalski ul. Wojska Polskiego 77, Przychodnia, tel.: 44 647 30 30

poniedziałek - wtorek: 8:00 - 11:30środa - czwartek: 8:00 - 11:00, piątek: 8:00 - 11:30

Radomsko ul. Prymasa Wyszyńskiego 14, Szpitaltelefon: 692 901 307

poniedziałek - wtorek: 8:00 - 10:30środa - czwartek: 8:00 - 10:00, piątek: 8:00 - 10:30

Sieradz ul. Armii Krajowej 7, Szp. Woj., tel. 43 822 25 79 wtorek: 8:00 - 11:00, czwartek - piątek: 8:00 - 11:00

Skierniewice ul. Nowobielańska 61, O. Widok tel.: 46 832 53 72 poniedziałek - środa: 9:00 - 12:00, piątek: 9:00 - 12:00

Tomaszów Mazowiecki ul. Jana Pawła 35, Szp. Rejonowy, tel.: 667 953 966 poniedziałek - piątek: 8:30 - 11:00

Wieluń ul. Sieradzka 56, SPZOZ Przych., tel.: 665 856 500 poniedziałek - środa: 8:00 -10:00

Zduńska Wola ul. Krolewska 29, SPZOZ, tel.: 43 824 41 23 poniedziałek: 8:00 - 11:00, środa: 8:00 - 11:00, piątek: 8:00 - 11:30

Wieruszów ul. Sportowa 4, KS PROSNA, tel.: 665 856 500 piątek: 8:00 - 11:00

Planowany harmonogram ekip na miesiące wiosenne, (marzec, kwiecień, maj)

Pełen wykaz ekip, wraz z adresami oraz godzinami znajduje się na stronie: www.krwiodawstwo.pl

Powiat Kutnowski Dybów, Parafia ul. Jesienna 2 Krośniewice, Urząd Gminy Kutno, ul. Królewska Ostrowy , Cukrownia Żychlin, Dom Kultury ul. Fabrycz-na 1

Powiat Pabianicki Pabianice, ZSP Nr 3 ul. Gdańska 5 Pabianice, ZSP Nr 2

Powiat Piotrkowski Baby, Szkoła Podstawowa ul. Piotrkowska 20 Gorzkowice, OSP ul. Cmentarna 2 Piotrków Tryb., Kościół NSJ Przygłów, Parafia Ręczno, Parafia ul. Głowna 19Wola Krzysztoporska, Dom Kultu-ry ul. Południowa 2

Powiat Radomszczański KleszczówKleszczów, OSP ul. Głowna 74Przedbórz, Miejski Dom Kultury Radomsko, Dom Kultury ul. Brzeź-nicka 6Radomsko, Targowica ul. Targowa

Powiat Sieradzki Biskupice, OSP Brzeźnio, Salka Katechetyczna ul. Kościelna 13

Sieradz, OSP ul. Krakowskie Przed-mieścieSieradz, ZSP Rr 1 ul. Piłsudskie-go 5Warta, LO im.Leona Kruczkowskie-go ul. 3-go Maja 29

Powiat Bełchatowski Bełchatów, ZSP Nr 1 ul. 1. Maja 6Bełchatów, ZSP Nr 2 ul. Czapli-niecka 72Bełchatów, ZSP Nr 4 ul. Czapli-niecka 98Zelów, ZSP Nr 1 ul. Kilińskiego 5

Powiat ŁowickiŁowicz, II LO Medyk ul. Ułańska 2 Łowicz, Przychodnia Powstańców 37 (w każdy poniedziałek)Łowicz, ZSP Nr 1 ul. Podrzecz-na 30Łowicz, ZSP Nr 2 ul. Blich 10Łowicz, ZSP Nr 4 ul. Kaliska 5

Powiat łódzki wschodni Koluszki, Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej ul. Słowackiego 28Koluszki, UM ul. Brzezińska 32

Powiat Łęczycki Daszyna, Urząd Gminy ul. Daszy-na 34 A

Grabów, OSP pl. T. KościuszkiLeśmierz, Ośrodek Zdrowia, Łęczyca, Kościół o. Bernardynów ul. Poznańska 18 AŁęczyca, Kościół Św. Andrzeja ul. KościelnaPiątek, Urząd Gminy ul. Rynek 16Świnice, Warckie OSP ul. SzkolnaWitonia, Ośrodek Zdrowia Witonia

Powiat Poddębicki Poddębice, Stadion Miejski ul. Mickiewicza 19

Powiat SkierniewickiMaków, Gimnazjum Św. Wojciecha ul. AkacjowaSkierniewice, ul. Floriana1Skierniewice, ZSZ Nr 1 ul. Pomo-logiczna 6Skierniewice, ZSZ Nr 2 ul. Pomo-logiczna 33Skierniewice, ZSZ Nr 3 ul. Dział-kowa 10

Powiat Wieluński Wieluń, ZSZ nr 2 im.Długosza, ul. Traugutta 12Wieluń, Policja, ul. Warszawska 22Wieluń, InterMarche, ul. Warszaw-ska 8Lututów, Urząd Gminy, ul. Klo-nowskaTrębaczew

Powiat Łaski Łask, ZSO Ostrów 55Łask, ZSP Nr 2, Warszawska 13Łask, ZSP Nr 1, 9-go Maja 28Buczek, Samodzielny Publiczny Za-kład Podstawowej Opieki Zdrowot-nej w Buczku, ul. Prosta 3

Powiat Rawski Rawa Mazowiecka, Rejonowa Przy-chodnia Specjalistyczna Niepodle-głości 8

Powiat Zgierski Zgierz, Szkoła Podstawowa nr 2 Szczawińska 2

Miasto Łódź Łódź, INFOSYS ul. Piłsudskiego 22Łódź, Manufaktura MOTO SERCE Łódź, Miejska Przychodnia Wi-dzew, Piłsudskiego 157 Łódź, MPK ul.Wierzbowa 51Łódź, Parafia Klaretyńska Łódź, TPSA ul. Wólczańska 22