Upload
nguyenhainam910
View
222
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
1/204
HC VIN CNG NGH BU CHNH VIN THNG
L THUYT MCH
(Dng cho sinh vin ho to i hc txa)
Lu hnh ni b
H NI - 2006
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
2/204
HC VIN CNG NGH BU CHNH VIN THNG
L THUYT MCH
Bin son : ThS. NGUYN QUC DINH
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
3/204
LI GII THIU
L thuyt mch l mt trong s cc mn csca k thut in t, vin thng, tng
ho, nhm cung cp cho sinh vin kh nng nghin cu cc mch tng t, ng thi n lc s l thuyt phn tch cc mch s. Vi ngha l mt mn hc nghin cu cc hthng to v bin i tn hiu, ni dung csl thuyt mch (basic circuits theory) ch yui su vo cc phng php biu din, phn tch, tnh ton v tng hp cc h thng in tov bin i tn hiu da trn m hnh cc cc thng s & cc phn t hp thnh in hnh.
Tp bi ging ny ch yu cp ti l thuyt cc phng php biu din v phn tchmch kinh in, da trn cc loi phn t mch tng t, tuyn tnh c thng s tp trung, cth l:
- Cc phn t & mng hai cc: Hai cc thng, c hoc khng c qun tnh nh phnt thun tr, thun dung, thun cm v cc mch cng hng; hai cc tch cc nh cc ngunin p & ngun dng in l tng.
-Cc phn t & mng bn cc: Bn cc tng h thng cha RLC hoc bin p ltng; bn cc tch cc nh cc ngun ph thuc (ngun c iu khin), transistor, mchkhuch i thut ton...
Cng c nghin cu l thuyt mch l nhng cng c ton hc nh phng trnh viphn, phng trnh ma trn, php bin i Laplace, bin i Fourier... Cc cng c, khinim & nh lut vt l.
Mi chng ca tp bi ging ny gm bn phn: Phn gii thiu nu cc vn chyu ca chng, phn ni dung cp mt cch chi tit cc vn cng vi cc th dminh ha, phn tng hp ni dung h thng ha nhng im ch yu, v phn cui cng ara cc cu hi v bi tp rn luyn k nng. Chng I cp n cc khi nim, cc thng scbn ca l thuyt mch, ng thi gip sinh vin c mt cch nhn tng quan nhng vn m mn hc ny quan tm. Chng II nghin cu mi quan h gia cc thng s trngthi ca mch in, cc nh lut v cc phng php cbn phn tch mch in. Chng
III i su vo nghin cu phng php phn tch cc qu trnh qu trong mch. ChngIV trnh by cc cch biu din hm mch v phng php vc tuyn tn s ca hm
mch. Chng V cp ti l thuyt mng bn cc v ng dng trong nghin cu mt s h
thng. Cui cng l mt s ph lc, cc thut ng vit tt v ti liu tham kho cho cng vicbin son.
Mc d c rt nhiu c gng nhng cng khng th trnh khi nhng sai st. Xin chn
thnh cm n cc kin ng gp ca bn c v ng nghip.
Ngi bin son
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
4/204
THUT NGVIT TT
AC (Alternating Current) ch dng xoay chiu.
ADC (Analog Digital Converter) b chuyn i tng t -s.
DC (Direct Current) ch dng mt chiu.
FT (Fourier transform) bin i Fourier
KTT B khuch i thut ton.
LT (Laplace transform) bin i Laplace.
M4C Mng bn cc.
NIC (Negative Impedance Converter) b bin i trkhng m.
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
5/204
Chng 1: Cc khi nim v nguyn l cbn ca l thuyt mch
5
CHNG 1
CC KHI NIM V NGUYN L CBN CA LTHUYT MCH
GII THIU
Chng ny cp n cc khi nim, cc thng s v cc nguyn l cbn nht ca lthuyt mch truyn thng. ng thi, a ra cch nhn tng quan nhng vn m mn hc nyquan tm cng vi cc phng php v cc loi cng c cn thit tip cn v gii quyt cc vn. C th l:
Tho lun quan im h thng v cc mch in x l tn hiu.
Tho lun cc loi thng s tc ng v thng ca mch di gc nng lng.
Cch chuyn m hnh mch in t min thi gian sang min tn s v ngc li. Cc thng s ca mch trong min tn s.
ng dng min tn s trong phn tch mch, so snh vi vic phn tch mch trong minthi gian.
NI DUNG
1.1 KHI NIM TN HIU V MCH IN
Tn hiu
Tn hiu l dng biu hin vt l ca thng tin. Th d, mt trong nhng biu hin vt l cacc tn hiu ting ni (speech), m nhc (music), hoc hnh nh (image) c th l in p v dngin trong cc mch in. V mt ton hc, tn hiu c biu din chnh xc hoc gn ng bihm ca cc bin c lp.
Xt di gc thi gian, mc d trong cc ti liu l khng ging nhau, nhng trong tiliu ny chng ta s thng nht v mt nh ngha cho mt s loi tn hiu ch yu lin quan nhai khi nim lin tc v ri rc.
Tn hiu lin tc
Khi nim tn hiu lin tc l cch gi thng thng ca loi tn hiu lin tc vmt thigian.N cn c gi l tn hiu tng t. Mt tn hiu x(t) c gi l lin tc v mt thi giankhi min xc nh ca bin thi gian t l lin tc.
Hnh 1.1 m t mt s dng tn hiu lin tc v mt thi gian, trong : Hnh 1.1a m tmt tn hiu bt k; tn hiu ting ni l mt th din hnh v dng tn hiu ny. Hnh 1.1b mt dng tn hiu iu ha. Hnh 1.1c m t mt dy xung ch nht tun hon. Hnh 1.1d m t tnhiu dng hm bc nhy n v, k hiu l u(t) hoc 1(t):
=
=
=
Rc th mch in khng thi xng c. Nu Ra = 0 th iu kin s l Rb =
Rd v mch tr thnh i xng v mt hnh hc. Cn nu Rc = Ra th Rd = v mch cng trthnh i xng v mt hnh hc.
- nh l Bartlett - Brune
Ni dung: Bn cc i xng v mt hnh hc bao gicng c th thay th bng s cu tngng ( cn gi l hnh X, hnh 5-19). Trkhng ZI bng trkhng vo ca na bn cc i xng
khi ngn mch cc dy dn ni hai na bn cc v cun dy th cp ca bin p 1:1, cn i vi
cc dy dn cho v bin p 1: -1 th phi hmch. Trkhng ZII bng trkhng vo ca na bncc i xng khi hmch cc dy dn ni hai na bn cc v cun dy th cp ca bin p 1:1,
cn i vi cc dy dn cho v bin p 1: -1 th phi ngn mch.
U21U
ZI
ZIIZII
ZBIB
Mng bncc i xng
I1 I2
1 2
124
U U
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
127/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Ni dung nh l Bartlett-Brune c minh ho trn hnh 5-20:
1/2
bncc ixng
ZI
1/2
bncc ixng
ZII
Hnh 5-20: Minh ha cch tnh cc trkhng ca s cu
Trong nh l trn chng ta thy s c mt ca bin p, y l mt trong s cc phn t bn cc
cbn ca mch in. Bin p l tng theo nh ngha l mt bn cc c cch in mt chiu
gia ca vo v ca ra v c h phng trnh c trng:
U n U
In
I
2 1
2 1
1=
=
.
(5-48)
M hnh bin p l tng minh ho trn hnh 5-21a. B phn ch yu ca bin p thc gm hai
cun dy ghp h cm vi nhau, nu b qua in trca cc cun dy th bin p c v nhhnh 5-21b (n l t s vng dy gia cun th cp v scp)
1:n
U2
I2I1
U1
1:n
U2
I1I1
U1
Hnh 5-21bHnh 5-21a
i vi bin p l tng ta c:
Nu n=1 th : (5-49)U U
I I
2
2 1
=
=
1
125
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
128/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Nu n=-1 th: (5-50)U U
I I
2
2 1
=
=
1
Vy bin p 1:1 tng ng vi bn cc c hai dy dn song song hnh 5-22a, cn bin p 1:-1
tng ng vi bn cc c hai dy dn cho nhau nh hnh 5-22b.
U2
I1 I2I2I1
U1U2U1
Hnh 5-22bHnh 5-22a
U2
I2I1
U1
ZI
ZIIZII
ZIHnh 5-23
By gi ta s xt ti quan h gia cc thng s
trong s cu ca bn cc i xng. Nh ta
bit, i vi bn cc i xng ch cn xc nh
hai thng s, chng hn hai thng s l z11 v
z12. Trong s tng ng cu ca bn cci xng (hnh 5-23) ta c:
zU
IZ Z
I
I II11
1
1 02
1
2= = +
=
( ) (5-51)
zU
IZ Z
I
II I12
1
2 01
1
2= =
=
( ) (5-52)
Nh vy suy ra mi quan h ngc li:
ZI = z11 - z12 (5-53)
ZII = z11 + z12 (5-54)
Sau y ta xt mt th d vng dng ca nh l Bartlett-Brune.
Th d 5-4: Hy xc nh cc thng s zij ca mch in hnh 5-24a.
Gii: Theo kt qu tnh c t cc th d trc, ta bit mt s cch gii:
-Cch 1: Tch mch in trn thnh hai mng bn cc thnh phn mc ni tip-ni tip vi nhau.Xc nh cc thng s zij ca cc bn cc thnh phn, sau tng hp li thnh cc thng s zij
ca bn cc.
-Cch 2: Xc nh cc zij trc tip theo nh ngha trong h phng trnh trkhng c tnh cabn cc.
zR R R R R R
R R11
1 2
1
2
2= 1
+ + +
+
( ) ( )
z
R R R R
R R12
2
2 1
1
2
2=
+ +
+
( )
126
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
129/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
-By gi ta s dng cch dng nh l Bartlett-Brune gii bi tp ny. Trc ht ta bi
ly mt na bn cc (hnh 5-24b), sau tnh ZI v ZII:
Z Z
RR
RR
R.R
R RI Vngm= =
+=
+
1
1
1
1
2
2
2
RI1 I2
R1
R
U2U1 R2
Hnh 5-24a
R
R1/2R1/2
R
ZV 2R2 2R2
Hnh 5-24b
Z Z R R II Vhm= = + 2 2
z Z ZR.R
R RR R
R R R R R R
R RI II11
1
1
2
1 2
1
1
2
1
2 22
2
2= + =
++ + = 1
+ + +
+( ) [ ]
( ) ( )
z Z Z R R R.R
R RII I12 2
1
1
1
2
1
22
2= = +
+=( ) [ ]
R R R R
R R
2
2 1
1
2
2
+ +
+
( )
Vy kt qu ny hon ton trng vi kt qucch trn.
5.1.6 Bn cc c tiTrong mc ny ta s cp ti cc thng
s ca bn cc khi ni bn cc vo gia
ngun v ti (hnh 5-25). Gi s Z1 l tr
khng ca ngun tn hiu ca 1, cn Z2
l tr khng ca ti ca 2 ca M4C,
trong :
Z2
Z1
E U2
Mng bncc c ti
Hnh 5.25
U1
I1 I2
Z1 =R1+jX1
Z2 =R2+jX2
a. Trkhng vo M4C:
Trkhng vo ca ca 1:
22221
12211
222
211
1
11
aZa
aZa
Zz
zZz
I
UZV +
+=
+
+== (5-55)
Trkhng vo ca ca 2:
11121
12122
111
122
2
22
aZa
aZa
Zz
zZz
I
UZV
+=
+
+== (5-56)
Trng hp ring khi ca 2 b ngn mch hoc hmch th trkhng vo ca 1:
127
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
130/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
22
121
a
aZ nmV =
21
111
a
aZ hmV = (5-57)
Tng t nh vy, khi ca 1 b ngn mch hoc hmch th trkhng vo ca 2:
11
122
a
aZ nmV =
21
222
a
aZ hmV = (5-58)
b. Hm truyn tin p ca M4C:
2112222111
2122
.))((
.)(
zzZzZz
zZ
E
UpK
++== (5-59)
Trng hp ring: khi Z1=0, ta c:
222
21
12211
2
211222211
212
1
2
/1.)(
.)(
Zy
y
aZa
Z
zzZzz
zZ
U
UpKu +
=
=+
== (5-60)
Th d 5-5: Cho M4C nh hnh v 5.26a
R1
C U2U1
Hnh 5.26a
R2
+ Xc nh cc thng s aij ca M4C.
+ Vnh tnh c tuyn bin ca hm truyn t
in p)(
)()(
1
2
jU
jUjT = khi u ra M4C c Zt=R2.
+ Nhn xt tnh cht ca mch (i vi tn s).
Gii:
Theo nh ngha, d dng tnh c ma trn thng s truyn t:
+
++
=1
1][
2
1
2
2121
RpC
RR
CpRRRR
A
/T(j)/
R2/(2R1+R2)
0
Hnh 5.26b
Hm truyn t in p c tnh theo biu thc:
CRjRRR
R
aZa
ZjT
t
t
2121
2
1211 2
)(
++
=
=
c tuyn bin nh tnh nh hnh v 5.26b.
Nhn xt: y l mch lc thng thp, vng tn
s thp tn hiu vo v ra ng pha, vng tn s
cao tn hiu ra chm pha so vi tn hiu vo mt
gc /2.
c. Hstruyn t, lng truyn t ca bn cc
Nu t ngun l tng ta c th ly c cng sut ln bt k, th vi ngun khng l tng c
th d dng chng minh cng sut tc dng ln nht ti c th nhn c l:
128
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
131/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
PE
R0
2
14=
.(5-61)
Cng sut tiu th trn ti u ra M4C c tnh theo cng thc:
2
2
2
2 R
UP = (5-62)
-H struyn tca bn cc theo nh ngha i vi mch thng:
2 0
2
=P
P>1 (5-63)
T c th rt ra: = =P
P
E
U
R
R
0
2 2
2
12
C th vit li biu thc trn theo hm ca tn s phc p:
1
2
22)(
R
R
U
Ep
= (5-64)
H s truyn t tnh theo cng thc trn ch dng cho cc mch thng, c trng cho mch
in tng qut ngi ta phi s dng thm biu thc ca hm truyn t in p nu mc
trc.
Ta c th vit li h s truyn t cho mch in tng qut:
( )( ). ( ) .
. . .p
z R z R z z
z R R=
+ + 11 1 22 2 12 21
21 1 22 (5-65)
Nh vy h s truyn t v hm truyn t in p t l nghch vi nhau. Trong cc mch
khuych i v tch cc th K(j) ln hn 1, cn trong cc mch thng th (j) ln hn 1. Hs truyn t l mt hm phc v c th biu din theo bt k loi thng s no ca bn cc da
theo bng quan h gia cc thng s.
Xt ring i vi trng hp bn cc i xng, trong trng hp R1 = R2:
( )( ).(
( ).
pZ R Z R
Z Z R
I II
II I
=)+ +
(5-66)
- Lng truyn tc vit di dng lgarit t nhin ca h s truyn t:
g j a( ) ln ln .arg( ) ( ) ( ) jb = = + = + (5-67)
trong a( ) ln = gi l suy gim, o bng Npe (Nu tnh theo xiben th
a( ) . log , = 20 dB); cn b() = arg() gi l dch pha, o bng rad.
d. Cc thng ssng (cc thng sc tnh) ca M4C
Trc ht ta xt ti khi nim phi hp trkhng trong l thuyt ng dy, khi c ngun tcng in p E vi ni tr trong l Zic mc vo ti c trkhng Zt (hnh 5-27a) . c s
129
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
132/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
phi hp trkhng m bo khng c s phn x tn hiu th phi tho mn iu kin: Zt =Zi, khi
cng sut trn ti s l:
PE R
R X
i
i i
0
2
2 24=
+
.
( ) Zi
ZtE
Hnh 5-27a
(vi Zi =Ri + jXi ).v h s phn x khi PHTK s l:
rZ Z
Z Z
t i
t i
=
+= 0
Z20
Z10
Zv2=Z20Zv1=Z10E
Hnh 5-27b
M4C
By gi ta xt mng hai ca nh hnh 5-27b.
c s phi hp trn c hai ca (tc khng
c phn x) th cn phi c hai iu kin:
-Vi ti ca 2 l Z20 th trkhng vo ca
1 phi l Z10,
-Vi ti ca 1 l Z10 th trkhng vo ca
2 phi l Z20.
Ni mt cch khc, iu kin c s phi hp trkhng c hai ca l:
(5-68)
=
=
202
10
ZZ
ZZi
trong Z10 gi l trkhng sng ca ca 1 v tnh theo cng thc:
Za a
a a10
11 12
21 22
=.
.(5-69)
v Z20 gi l trkhng sng ca ca 2 v tnh theo cng thc:
Za a
a a20
22 12
21 11
=.
.(5-70)
Khi Bn cc c phi hp trkhng c hai ca th h s truyn t c gi l h s truynt sngv k hiu l 0:
011 10 22 20 12 21
21 10 202=
+ + ( ).( ) .
. . .
z Z z Z z z
z Z Z (5-71)
hay 012 10 22 20 11 21 10 20
10 20
12 21 11 222
=+ + +
= +a Z a Z a a Z Z
Z Za a a a
. . . .
. .. . (5-72)
Lng truyn t lc ny s l lng truyn t sng:
( )g a a a a j a0 0 12 21 11 22 0 0 0 0= = + = + = +ln ln ln .arg( ) jb (5-73)
130
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
133/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
trong : a 0 = ln 0 gi l suy gim sng, o bng Npe.
b0 = arg(0) gi l dch pha sng, o bng rad.
e. Mi quan hgia cc loi thng sca bn cc:
Z Z ZV ngm V hm10 1 1= . ; Z Z ZV ngm V hm20 2 2= . (5-74)
thgZ
Z
Z
Z
V ngm
V hm
V ngm
V hm
0
1
1
2
2
= = (5-75)
Trong ZV1ngm: trkhng vo ca ca 1 khi ngn mch ca 2.
ZV1hm: trkhng vo ca ca 1 khi hmch ca 2.
ZV2ngm: trkhng vo ca ca 2 khi ngn mch ca 1.
ZV2hm: trkhng vo ca ca 2 khi hmch ca 1.
Cc thng s sng Z10, Z20, g0 hon ton xc nh bn cc tuyn tnh c thng s tp trung, th
ng v tng h. T cc thng s sng ta c:
zZ
thg11
10
0
= yZ thg
11
10 0
1= 0
20
1011 .chg
Z
Za =
0
2010
12
.
shg
ZZz =
02010
12..
1
shgZZy = 0201012 .. shgZZa = (5-76)
zZ
thg22 20
0= y Z thg22 20 0
1
= 02010
21 ..
1shg
ZZa =
0
10
2022 .chg
Z
Za =
f. Cc thng ssng ca M4Ci xng
Nu l bn cc i xng vi s tng ng l
mch cu (hnh 5-28), khi : ZI
ZIIZII
ZIHnh 5-28
Z Z Z ZV hm V hm I II1 2 12
= = +( )
Z ZZ Z
Z ZV ngm V ngm
I II
I I
1 2 2= = +.
.
I
T suy ra trkhng sngc tnh:
21
1202010 .
a
aZZZZZ III ==== (5-77)
Nu cc trkhng ca mch cu l cc phn ti ngu, ngha l:
Z Z R constI II = =02
131
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
134/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
khi Z0 = R0, trkhng sng ca mch cu trong trng hp ny khng ph thuc vo tn s.
H struyn t sngca mch cu c tnh theo cng thc:
0DXI I II II I II
II I I II
Z Z Z Z Z Z
Z Z Z Z=
+ +
( . ).( .
( ). .
)(5-78)
t qZ
Z
I
II
= (5-79)
Khi : 01
1DX
q
q=
+
(5-80)
Mt khc, trong M4C i xng c phi hp trkhng, Z10 = ZV1, do :
2
1
210
20
2
02
.2 U
U
U
E
Z
Z
U
EDX
=== (5-81)
ng thi lng truyn t sng c xc nh theo biu thc:
DXDXDXDX bjaU
Uj
U
U
U
Ug 00
2
1
2
1
2
100 .)arg(.lnlnln +=+===
(5-82)
Th d 5-6: Xc nh cc thng s sng ca mch in hnh 5-29.
Gii: Ta xc nh cc trkhng vo ca 1:XL2=2XL1=1
XC=3U2U1
Hnh 5-29
ZV1ngm=jXL1 nt [jXL2 // (-jXC)] = 7j
ZV1hm=jXL1 nt (-jXC) = -2j
Vy trkhng sng ca 1 l:
Z Z ZV ngm V hm10 1 1= . = 14 .
Tng ti vi ca 2:
ZV2ngm=jXL2 nt [jXL1 // (-jXC)] =7
2
j
ZV2hm
=jXL2
nt (-jXC) = -j
Vy trkhng sng ca 2 l:
Z Z ZV ngm V hm20 2 2= . =7
2
Lng truyn t sng ca mch c tnh theo cng thc:
thgZ
Z
Z
Z
V ngm
V hm
V ngm
V hm
0
1
1
2
2
= = = =7
23 5j , .
132
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
135/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Th d 5-7: Cho mt bn cc i xng c trkhng sng Z0 = 1000, lng truyn t sng
g0 12
= +
j , trkhng ti Zt = 1000. Bn cc mc vo ngun c Em =100V, in trtrong ca
ngun l 1000. Hy tnh in p v dng in ca 2.
Gii: Theo bi, Zt = Zi= Z0 , nh vy bn cc i xng ny c phi hp trkhng c haica. Theo l thuyt phn tch ta c:
gU
Ujb j0
1
2
0 12
= + = +ln
Vy ln lnU
U
E
U
1
2 221= = suy ra U
E
eV2
2
50
2 718 5= = =
. ,,
v b U U0 1 2 2= =
suy ra
U E2 2
=
Vy ta c U ej
2218 5=
, . )
(V
Th d 5-8: Cho M4C nh hnh 5-30, cho bit R = 1n v chun, C = 1 n v chun.
a. Xc nh cc thng s sng ca M4C.
b. Tnh h s truyn t (p) khi mc M4C trn vo ngun v ti vi cc gi tr Ri = Rt = R0 = 1n v chun.
Gii:
a. y l bn cc i xng, nn c th p dng nh l Bartlett-Brune a v bn cc hnh X
vi cc thng s:C C
R R
R/22CU2U1
Hnh 5-30
ZI =[ C // R ]=1
1p +
ZII =[(C nt R) // (C nt R)] =p
p
+ 12
Vy trkhng sng ca bn cc l:
Z Z Z Z ZI II10 20 0= = = . =1
2p
H s truyn t sng c tnh theo cng thc:
01
1DX
q
q=
+
=p p
p p
+ +
+
1 2
1 2(trong q
Z
Z
I
II
= )
b. Trong trng hp ny khng cn s phi hp trkhng nn h s truyn t ca mch c
tnh theo cng thc:
( )( ).( )
( ).
( ).(p
Z R Z R
Z Z R
p p
p
I II
II I
=)+ +
=
+ +
+0 0
02
2 3 1
1
133
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
136/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
By gita bin i (p) v dng cha cc thnh phn chun:
( )( ).( )
.
( )(/
)
pp p
p
p p
p=
+ +
+=
+ +
+
2 3 1
12
12
11 3
12 2
c tuyn (j) trong trng hp ny gm c mt thnh phn tng ng vi h s k, hai thnhphn ng vi im khng nm trn trc -, v mt thnh phn tng ng vi im cc l cpnghim phc lin hp nm trn trc o.
5.2 MNG BN CC TUYN TNH KHNG TNG H
Tr li h phng trnh c trng ca bn cc tuyn tnh, khng cha ngun tc ng c lp
gm c hai phng trnh tuyn tnh, thun nht:
a11U1 + a12U2 + b11I1 + b12I2 = 0
a21U1 + a22U2 + b21I1 + b22I2 = 0
T hai phng trnh trn ta c th lp nn 6 h phng trnh c tnh. Mi mt h phng trnh
c tnh ca bn cc tng ng vi mt tp thng sc tnh. Trong phn trc ta nghin cu
cc h phng trnh c tnh ca bn cc vi gi thit v s tng h ca mch in. By gita
s xt gc tng qut hn, tc l trong mch c th tn ti cc phn t khng tng h. Lc
ny cc iu kin tng h:
z z g y
a h
12 21 12 21
211
= = =
= =
g y
h b = -1
21 12
12
s khng c tho mn, nh vy mch tng ng ca bn cc khng tng h cn phi xcnh bi bn phn t (tng ng vi bn thng s). a s cc mch khng tng h l tch cc,
do trong phn ny cng s xt mt s phn t tch cc.
5.2.1 Cc ngun c iu khin
Bn cc khng tng h cn c bn phn t biu din, trong c t nht mt phn t khngtng h. C mt loi phn t khng tng h, tch cc c nhc ti trong chng I, l
ngun iu khin. c trng ca ngun iu khin l cc thng s ca n chu siu khin bi
mch ngoi V bn thn n cng l mt bn cc khng tng h. C th n c chia thnh:-Ngun p c iu khin bng p (A-A), hnh 5-31a. Sc in ng ca ngun Eng lin h vi
in p iu khin U1 theo cng thc:
Eng =kU1 (5-83)
-Ngun p c iu khin bng dng (A-D), hnh 5-31b. Trong sc in ng ca ngun Eng
lin h vi dng in iu khin I1 theo cng thc:
Eng =rI1 (5-84)
-Ngun dng c iu khin bng p (D-A), hnh 5-31c. Trong dng in ngun Ing lin h
vi in p iu khin U1 theo cng thc:
Ing =gU1 (5-85)
134
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
137/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
-Ngun dng c iu khin bng dng (D-D), hnh 5-31d. Dng in ngun Ing lin h vi
dng iu khin I1 theo cng thc:
Ing =I1 (5-86)
5.2.2 Cc s tng ng ca mng bn cc khng tng h, tch cc
Tt c cc loi M4C khng tng h, tch cc u c th biu din tng ng c cha nguniu khin. Ta s biu din s tng ng ca bn cc vi s c mt ca ngun iu khin.
a. S tngng gm hai trkhng v hai ngun iu khin
I2I1
U2y11 y22
I12U2 I21U1U1
Hnh 5-32b
I2I1
U2rI1U1
A-D
I2I1
U2kU1U1
A-A
I2I1
U2gU1U1
D-A
I2I1
U2I1U1
D-D
Hnh 5-31 M hnh ha cc ngun c iu khin
Nu xut pht t h phng trnh trkhng:I2I1
U2
Z11 Z22
Z12I2 Z21I1
U1
Hnh 5-32a
U z I z I
U z I z I
1 11 1 12 2
2 21 1 22
= +
= + 2
2
ta s biu din c s tng ng ca
bn cc nh hnh 5-32a.
Nu xut pht t h phng trnh dn np:
I y U y U
I y U y U
1 11 1 12 2
2 21 1 22
= +
= +
th s tng ng ca bn cc s biu din
c nh hnh 5-32b.
Tng t nh vy cng c th biu din
mng bn cc khng tng h theo h
phng trnh hn hp H nh hnh 5-32c.
I2I1
U2
h11
h22h12U2
h B21BUB1B
U1
135Hnh 5.32c
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
138/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
b. S tngng gm ba trkhng v mt ngun iu khin
Cc s c thc thnh lp t cc s chun hnh T v hnh bng cch gn ni tipngun in p iu khin vo mt trong ba nhnh ca s hnh T, hoc mc song song ngun
dng iu khin vo mt trong ba nhnh ca s hnh . Nh vy s c rt nhiu cc trng hpc th, nhng trong thc t thng gp l cc s hnh 5-33, tng ng vi cc h phng trnh
trkhng v dn np:
U z I z I z I
U z I z I z I z I
1 11 1 12 2 12 1
2 21 1 22 2 12 1 12
= +
= + 2 2
2
I y U y U y U
I y U y U y U y U
1 11 1 12 2 12 1
2 21 1 22 2 12 1 12
= +
= +
Hnh 5-33
Z11-Z12I1 I2
U2
Theo cc s trn, nu z12 = z21 hoc y12 = y21 th cc s ny li trv dng bn cc tng h bit. Sau y ta xt mt s phn t phn tng h, tch cc.
5.2.3 Mt s bn cc khng tng h, tch cc thng gp:
a. B bin i trkhng m (NIC)
K hiu ca b bin i trkhng m nh hnh 5-34. H phng trnh c trng ca NIC l h
phng trnh hn hp:
(5-87)U kU
I kI
1
2 1
=
=
-Nu k = 1, ta s c: U UI I
1 2
2 1
==
U1Z12
Z22-Z12
(Z21-Z12)I1 (y21-y12)U1
y22+y12
I1 I2
y11+y12U2U1
-y12
INIC
k=1
I1 I2
U1 U2
Hnh 5-34
UNIC
k= -1
I1 I2
U1 U2
136
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
139/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
theo quy c v du ca bn cc, in p hai ca s cng chiu cn dng in hai ca s
ngc chiu, phn t NIC trong trng hp ny c k hiu l INIC.
-Nu k = -1, ta c:U U
I I
1 2
2 1
=
=
trng hp ny in p hai ca s ngc chiu cn dng in hai ca s cng chiu, phn tNIC vi k=-1 c k hiu l UNIC.
T ta rt ra: [ ] ,Hk
kNIC =
0
0[ ]
/
/G
k
kNIC =
0 1
1 0
i vi NIC cc h phng trnh trkhng v dn np khng c ngha.
Trkhng vo ca 1 khi mc ti ca 2:
ZU
I
kU
I
k ZV11
1
2 2
2
2= = = . t (5-88)
Nh vy NIC ng vai tr l mch bin i trkhng m. Chng hn nu ti l dung khng th
u vo tng ng l dung khng m.
b. Transistor -ICIE
B
CE
Hnh 5-35
IB
Transistorc coi l mt bn cc tch cc. Hnh 5-35 lk hiu chiu dng in trong transistor PNP. Dng
Emitterc phn phi gia Base v Collector, tho mn
h thc:
>
==
=
==
11
)1(
998,098,0
B
C
EB
E
C
I
I
II
I
I
(5-89)
Dng Emitter ch yu c xc nh bi in p UBE , ngoi ra cn ph thuc vo in pCollector, t dng IC cng ph thuc mt t vo in p UCE.
-T cc tnh cht , c th c nhiu cch biu din s tng ng ca transistor, ty thucvo tng iu kin lm vic c th (tuyn tnh/ phi tuyn, tn s cng tc, hay cch mc mch) vyu cu tnh ton m ngi ta s dng s tng ng thch hp. min tn hiu nh, tn s
thp, ngi ta hay dng s tng ng hn hp H vi hai ngun iu khin ( ni trn),
hoc dng s tng ng vt l vi mt ngun iu khin nh hnh v 5-36a.
rECE
I1=IE I2=-IC
U2U1 rB
B
rC
IE
rECE
I1=IE I2=-IC
U2U1 rB
B
rC
rmIE
137Hnh 5-36a Hnh 5-36b
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
140/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Trong s ny c ngun dng ph thuc IE . Cc in trtrn s l cc in trvi phn ca
cc thnh phn dng xoay chiu c bin nhm bo on lm vic tuyn tnh v c xcnh bi h cc c tuyn ca transistor. in trrE c gi tr vi m n vi chc m, rB khong
vi trm m, trong khi r
B
C c gi tr cao (t hng trm kn vi M). Ngun dng cng c
thc thay th bi ngun p nh hnh 5-36b, vi eng= rC.IE = rm.IE, trong rm = .rC.
Tu theo cch chn u vo v u ra, c th c ba loi mch khuch i transistor:
-S bazchung (hnh 5-37a). Di y l
ma trn trkhng ca transistor tng ng vitrng hp ny:
rECE
B
I1=IE I2=-IC
U2U1
rB
rC
rmIE
Hnh 5-37a
[Z]r r r
r r r r BCE B B
B M B C
= ++ +
rBCB
E
I1 I2
U2U1 rE
rC
rmIE
Hnh 5-37b
-S Emitter chung (hnh 5-37b). Di y
l ma trn trkhng ca transistor tng ng
vi trng hp ny:
[ ]Zr r r
r r r r r EC
E B E
E M E C M
=+
+
-S collector chung (hnh 5-37c). Di y l
ma trn trkhng ca transistor tng ng:rB
EB
C
I1 I2
U2U1
rE
rC
rmIE
Hnh 5-37c
[ ]Z r r r r r r r r
CC
C B C M
C E C M
= + +
Trong thc t, ty vo ch phn cc
bng cc ngun mt chiu, transistor c th
c ng dng lm cc mch kha,
mch khuch i, mch bin i tn s...
Trong hnh 5-38 l mt th d mch khuchi tn hiu s dng transistor mc Emitter
+E
C3
0
R4R2
C2
1n
C1
R1
Q1
UrRt
R3
Uv
138Hnh 5-38: mch khuch i mc E chung
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
141/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
chung ghp RC. Vic la chn cc gi tr linh kin bn ngoi m bo sao cho transistor lm vic
trong min khuch i.
Cc ng dng c th ca transistor sc nghin cu chi tit trong cc hc phn k tip.
c. Mch khuch i thut ton:Mch khuch i thut ton l mt trong nhng bn cc khng tng h, tch cc in hnh. Tn
gi ca mch l dng ch nhng mch khuch i lin tc a nng c ni trc tip vi nhau,
c h s khuch i ln, trkhng vo ln v trkhng ra nh, v vi cc mch phn hi khc
nhau th mch khuch i thut ton s thc hin nhng chc nng khc nhau. K hiu v c
tuyn vng hl tng ca mch c v trn hnh 5-39.
Ura
AU0
U-U0U0
Hnh 5-39: K hiu v c tuyn truyn t ca KTT
I2
UU2UraI1
U1
+
A
_
P
N
ch tuyn tnh, mch khuch i vi h s khuch i A>0 s cho in p u ra:U A U A U Ura = = . ( ) 2 1 (5-90)
Nu U1 = 0 th Ura = A.U2 ngha l in p ra ng pha vi in p vo, do u vo (+) c
gi l u vo khng o pha (P).
Nu U2 = 0 th Ura = -A.U1 ngha l in p ra ngc pha vi in p vo, do u vo (-)
c gi l u vo o pha (N).
Mch khuch i thut ton s l l tng khi h s khuch i A bng , dng in cc u
vo bng khng, trkhng vo l , trkhng ra bng khng. Trong thc t h s khuch i camch l mt s hu hn, ng thi ph thuc vo tn s. M hnh ca mch thc t m t trong
hnh 5-40, trong c tuyn tn s ca A c th coi nh c dng gn ng:
139
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
142/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
A pA
p( ) =
+
0
0
1
(5-91)
A.(UP UN)
P
N
Ura
Zra
Zvao
20lgA,dB
Am
C0
Hnh 5-40: M hnh tng ng KTT v c tuyn tn s hm truyn t ca n
Mch khuch i thut ton c rt nhiu cc ng dng trong thc t cch tuyn tnh v phi
tuyn nh cc b so snh, khuch i cc thut ton x l, lc tch cc, dao ng...
gi cho mch lm vic min tuyn tnh th ngi ta phi tm cch gim mc in p vo (U)sao cho in p ra khng vt qua ngng bo ha dng VH hoc bo ha m VL. iu ny c
th thc hin c nhcc vng hi tip m trong mch.
Th d 5-9: Hy xt chc nng ca mch inhnh 5-41a. Z2
Hnh 5-41a
Z1I1N
U=0UVUra
_
+
Gii:
Nu coi KTT l l tng v lm vic trong
min tuyn tnh th ta c:
U = 0
v khi im N c gi l im t o.
Dng in vo: IU
Z
U
Z
V r
1
1 2
= = a
T ta rt ra: UZ
Z Ura V=
2
1; K p
Z
Z( ) = 2
1
-Nu Z1, Z2 l thun trth chc nng ca mch l khuch i o pha.
-Nu thay Z1 l thun tr, Z2 l thun dung khi hm truyn t ca mch:
K ppCR
( ) = 1
Ngha l mch trn thc hin chc nng ca mch tch phn. Trong min tn s mch ng vai trl b lc thng thp tch cc bc 1.
-Nu thay Z1 l thun dung, Z2 l thun trth:
K p pR ( ) = C
140
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
143/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Ngha l mch trn thc hin chc nng ca mch vi phn. Trong min tn s mch ng vai tr
l b lc thng cao tch cc bc 1.
Th d 5-10: Hy xc nh hm truyn t in p ca mch in hnh 5-41b, coi KTT l ltng v lm vic trong min tuyn tnh.
Hnh 5-41b
Z2Z1
N
U=0
UVUra
+
_
I
Gii:
Dng in chy trong nhnh hi tip:
211 ZZ
U
Z
UI raV
+==
Hm truyn t ca mch l:
1
21)(Z
Z
U
UpK
V
ra +==
Nh vy, bng vic thay i tnh cht ca nhnh hi tip m mch c th thc hin c cc thutton ng dng khc nhau. l mt vi th d v tnh a nng ca loi linh kin ny
nghin cu su hn v cc ng dng ca mch khuch i thut ton v transistor, c bit l
cc thng s ca mch tng ng trong mi cch mc, hc sinh cn c thm trong cc gio
trnh v cc ti liu tham kho ca cc hc phn k tip.
5.3 MNG BN CC C PHN HI
Mng bn cc c phn hi l mt dng kt cu ph bin ca cc h thng mch. Trong mt
phn tn hiu ra sc a quay v khng chu vo. M hnh tng qut ca mng bn cc c
phn hi nh hnh v 5-42:
Gi
thit: M4C ban u c h s truyn t h:
Mng bn ccK
Khu h.tip
YX
Xht
Xv
Hnh 5-42: M hnh tng qut M4C c phn hi
VX
YK
= (5-92)
Khu phn hi c h s hi tip:
Y
Xht
= (5-93)
141
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
144/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Nh vy, h thng kn (c phn hi) s c h s truyn t mi:
.1 K
K
X
YKht
== (5-94)
Trong trng hp hi tip m (tn hiu hi tip lm suy yu tn hiu vo), khi 11 >
K , tr
s hm truyn t ca h kn s nh hn so vi h h.
Trong trng hp hi tip dng (tn hiu hi ti p lm tng cng tn hiu vo), khi
11 >
K , khi tr s hm truyn t ca h kn s ch ph thuc vo khu hi tip. thng l trng hp hi tip m su.
Nu xt ti kt cu v cc thng s tham gia, ngi ta chia hi tip thnh cc loi sau:
+Hi tip ni tip in p: tn hiu hi tip ni tip vi tn hiu vo v t l vi in p u ra. M
hnh ca n c minh ha nh hnh 5.43a.
+Hi tip ni tip dng in: tn hiu hi tip ni tip vi tn hiu vo v t l vi dng in u
ra. M hnh ca n c minh ha nh hnh 5.43b.
I1
U1
K
I2
I1
U2U1
I2
Iht
Uht U2
I2
U2
Hnh 5.43a
K
I2
I1
U2U1
I2
Iht
Uht U2
I2
U2
I1
U1
Hnh 5.43b
+Hi tip song song in p: tn hiu hi tip song song vi tn hiu vo v t l vi in p ura. M hnh ca n c minh ha nh hnh 5.43c.
K
I2
I1
U2U1
I2
Iht
Uht U2
I1
U1
I2
U2
Hnh 5.43d
K
I2
I1
U2
U1
I2
Iht
Uht U2
I2
U2
Hnh 5.43c
I1
U1
142
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
145/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
+Hi tip song song dng in: tn hiu hi tip song song vi tn hiu vo v t l vi dng inu ra. M hnh ca n c minh ha nh hnh 5.43d.
5.4 MT SNG DNG L THUYT MNG BN CC
Ni dung chnh phn ny l nhng ng dng da trn l thuyt ca mng bn cc, c bit i suvo cc ng dng ca mng bn cc thng v tng h.
5.4.1 Mng bn cc suy gim
Mng bn cc suy gim c thnh ngha mt cch tng qut l cc mch chia in p chnh xc
m khng lm thay i ni trtrong Ri ca ngun. Mch suy gim phi tho mn cc yu cu sau:
-Mch suy gim phi l bn cc i xng vi trkhng c tnh bng in trtrong ca ngun.
-Kt cu n gin v tnh ton d dng, ng thi khng yu cu dch pha gia tc ng vo v
p ra, ngha l truyn t c tnh:
g = a >0 (5-95)
p ng c yu cu ny th cc phn t ca b suy gim phi l cc thun tr. Cc phn t
ca b suy gim c tnh ton theo cc s chun ca bn cc nh sau:
a. S hnh T(hnh 5-44a):
RR
sha
i
3 = (5-96)R2I1 I2R1
U2U1 R3
Hnh 5-44a
R R Rtha
Rsha
i1 2= = i (5-97)
b. S hnh (hnh 5-44b):
GR shai
3
1= (5-98)
G2
I1 I2
G1 U2U1
G3
Hnh 5-44b
G GR tha R shai i
1 21 1= = (5-99)
Th d 5-11: Hy tnh mch suy gim lm vic vi ngun c in trtrong l Ri=600, suy gimc tnh l 2,75 Npe.
Gii: Theo cc iu kin ca bi ton:
Ri = 600 ; a = 2,75Npe.Vy cc phn t ca mch suy gim theo s hnh T l:
143
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
146/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
RR
sha sh
i3
600
2 7577= = =
, ;
R RR
tha
R
sha th sh
i i1 2
600
2 75
600
2 75522= = = =
, ,
Tng t bn c th tnh cc phn t ca mch suy gim theo s hnh .
5.4.2 Mng bn cc phi hp trkhng
Khc vi bn cc suy gim, nhim v ca bn cc phi hp trkhng l kt hp vi ngun lm thay i ni tr trong (Ri1) ca ngun thnh gi tr mi (Ri2), hoc ngc li, bin i tr
khng ti thnh trkhng ngun. Do c im ch yu ca bn cc phi hp trkhng l tnh
khng i xng. Ngoi ra, yu cu khi kt hp vi ngun th truyn t c tnh ca n l thun
o:
g = jb (5-100)
Vi cc yu cu ny, cc phn t ca b phi hp trkhng c tnh ton theo cc s chunca bn cc nh sau:
a. S hnh T(hnh 5-45a):
Z jR R
b
i1 i
3
2= .
sin(5-101)
Z2I1 I2Z1
U2U1 Z3
Hnh 5-45a
Z jR R
b
R
tgb
i i i
1
1 2 1= (sin
) (5-102)
Z jR R
b
R
tgb
i i i
2
1 2 2= (sin
) (5-103)
b. S hnh (hnh 5-45b):
Y jR R bi i
3
1 2
1=
sin(5-104)
Y2
I1 I2
Y1 U2U1
Y3
Hnh 5-45b
Y jR R b R tgbi i i
1
1 2 1
1 1= (
sin) (5-105)
Y jR R b R tgbi i i
2
1 2 2
1= (
sin)
1(5-106)
Th d 5-12: Hy tnh mch phi hp trkhng gia ngun c in tr trong l 5000 v ti
75. Gi sin p in p ra chm pha hn in p vo 450.
Gii: Theo cc iu kin ca bi ton ta c:
Ri1 =5000; Ri2 =75; b = /4 [rad/s].
Vy cc phn t ca mch phi hp trkhng theo s hnh T l:
144
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
147/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Z jR R
bj j
i i
3
1 2 5000 75
2 2866= = =
.
sin
.
/
Z jR R
b
R
tgbj j
i i i
1
1 2 1 5000 75
2 2
5000
14134= = = (
sin) (
.
/)
Z jR R
b
R
tgbj j
i i i
2
1 2 2 5000 75
2 2
75
1791= = =(
sin) (
.
/)
Tng t bn c th tnh cc phn t ca mch phi hp theo s hnh .
5.4.3 Mch lc thng LC loi k
a. Khi nim chung
Mi mch c cha cc phn tin khng sao cho trkhng ca n ph thuc vo tn su c
th coi nh c tnh cht chn lc i vi tn s. Mt cch nh tnh c thnh ngha mch lc tn
s l nhng mch cho nhng dao ng c tn s nm trong mt hay mt s khong nht nh (gil di thng) i qua v chn cc dao ng c tn s nm trong nhng khong cn li (gi l di
chn). V mt kt cu, mch lc tn s l tng l mt bn cc c suy gim c tnh tho mn:
=
chandaitrong
thongdaigtron0)(a (5-107)
Hay ni mt cch khc, h s truyn t in p ca mch lc tn s tho mn:
==
chandaitrong0
thongdaigtron1)(
1
2
U
UK (5-108)
c tnh tn s K( ) ca mch lc l tng biu th trong
hnh 5-46. Vi mch lc th ng, tnh cht chn lc l
tng ch c thc hin khi cc phn t xy dng nn
mch l thun khng, ng thi ti phi hp trong di thng
l thun tr. Chng ta s xt cc mch lc m s ca n
c dng hnh ci thang nh hnh 5-47a, kt cu ny gip cho
mch lc lm vic n nh do n c s dng rt rng
ri trong thc t.
/K()/
1
2
1 di thng
Hnh 5-46
Za Za Za
Zb ZbZbZb
T
Hnh 5-47a
phn tch mt mch lc phc tp, thng dng phng php ct thnh nhng on nhngin theo cc s hnh T hoc hnh , hnh thun hoc hnh ngc (hnh 5-47b) kt ni vinhau theo kiu dy chuyn.
145
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
148/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Za/2Za/2
Zb 2Zb 2Zb
Za Za/2
2Zb
Za/2
2Zb
Hnh 5-47b
Cc s hnh T v hnh thng c s dng nghin cu v mt l thuyt mch lc. Ccthng sc tnh ca hai loi s ny c tnh theo cc cng thc:
a
bad
Z
ZZTZ
41
2)( += (5-109)
a
bbd
Z
ZZZ
41
12)(
+
= (5-110)
a
b
a
b
T
Z
Z
Z
Z
gth2
1
41
,+
+
= (5-111)
b. iu kin di thng ca mch lc
Vi kt cu cc phn t to thnh Za, Zb cho, cn xc nh iu kin v di thng (hay dichn) ca mch lc. Trong di thng ta phi c:
a
g jb
=
=
0
Rt ra hai iu kin trong di thng:
Th nht: Cc phn t Za, Zb l thun khng.
Th hai: v)(TZd )(dZ phi thun tr.
v iu kin ny s tng ng vi:
a
b
Z
Z41 hay 0
41
b
a
Z
Z(5-112)
y l iu kin di thng ca mch lc c kt cu hnh ci thang.
Ti tn sc ca mch lc, ta s c:
1)(
)(4 =
ca
cb
Z
Z
(5-113)
c. Mch lc loi k
Mch lc loi k l loi mch lc thun khng ni trn c cc phn t tho mn iu kin:
146
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
149/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Za.Zb = k2 (5-114)
(trong k l mt hng s thc)
tho mn iu kin trn, n gin nht l chn cc nhnh Za, Zb l cc phn t thun khng m
trkhng c tnh cht ngc nhau. Sau y ta xt c th loi mch lc ny.
d. Cu trc ca mch lc loi k- Mch lc thng thp:
Za = jLa ;b
bCj
Z
1= (5-115)
La/2 La/2
Cb
La
Cb/2Cb/2
Hnh 5-48
Hnh 5-48 m t mt mt lc hnh T v hnh ca mch lc thng thp.
Tn s ct ca mch lc c xc nh theo cng thc:
14
)(
)(4
2==
baca
cb
CLZ
Z
Rt raba
c CL
2
= (5-116)
- Mch lc thng cao:
a
aCj
Z
1= ; Zb = jLb (5-117)
Hnh 5-49 m t mt lc hnh T v hnh ca mch lc.
2Ca Ca2Ca
2Lb2LbLb
Hnh 5-49
Tn s ct ca mch lc c xc nh theo cng thc:
14)(
)(4 2 == ab
ca
cb CLZ
Z
Rt ra
ab
cCL2
1= (5-118)
147
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
150/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
- Mch lc thng di:
)1
(a
aaC
LjZ
= ;)
1(
1
b
b
b
LCj
Z
= (5-119)
tho mn iu kin ca mch lc loi k, cn c:
0
11==
bbaa CLCL(5-120)
Hnh 5-50 m t s mch lc.
Ca
Tn s ct ca mch lc c xc nh theo cng thc:
2
0
0
4
)(
)(4
=
ab
baa
b
CL
CLZ
Z
tb
a
a
b
C
C
L
Lp == (5-121)
Rt ra ppc 1(02,1 += (5-122)
Di thng ca mch lc thng di: c1c2
V ta c quan h sau:
==
=
pCL ba
cc
cc
012
2
021
22
(5-123)
- Mch lc chn di:
)1
(
1
a
a
a
LCj
Z
= ; )1
(b
bbC
LjZ
= (5-124)
Tng t tho mn iu kin ca mch lc loi k, cn c thm iu kin:
011 ==
bbaa CLCL(5-125)
CbCb Cb
La
Hnh 5-50
Lb
LaCa
LbLb
148
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
151/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Hnh 5-51 m t s mch lc chn di.
Tn s ct ca mch lc c xc nh theo cng thc:
2
0
0
4)(
)(4
=
ba
ab
a
b
CL
CL
Z
Z
Cng tb
a
a
b
C
C
L
Lp == ; v
pp
16
1' = (5-126)
Rt ra''
02,1 1( ppc += (5-127)
Di thng ca mch lc thng di c hai khong: c1 ; c2
V ta cng c quan h:
==
=
'
012
2
021
22
1p
CL abcc
cc
(5-128)
e. Tnh cht ca mch lc loi k
Ta s xt trkhng c tnh v truyn t c tnh ca tng loi mch lc.
- i vi mch lc thng thp
* Xt trkhng c tnh ca mt lc hnh T (hnh 5-52a):
2
2
12
412
)( ca
a
bad
LjZZZTZ =+=
-Trong di chn ( > c): Z(T) mang tnh in cm.
Cb
Hnh 5-51
Lb
Cb Cb
Lb
LaLa
CaCa
Lb
La/2 La/2
Cb
Hnh 5-52a
-Trong di thng ( < c): Z(T) mang tnh in tr vc tnh theo cng thc: Z (T)
L
C
a
b
R()
c0
Hnh 5-52b
)(1.)(2
2
R
C
LTZ
cb
ad ==
S ph thuc ca Z(T) theo tn sc biu th tronghnh 5-52 b.
149
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
152/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
* Xt trkhng c tnh ca mt lc hnh (hnh 5-53a):
2
2
1
12
41
12)(
cb
a
b
bdCj
Z
ZZZ
=
+
= La
Cb/2Cb/2
Hnh 5-53a-Trong di chn ( > c): Z() mang tnh in dung.
-Trong di thng ( < c): Z() mang tnh in tr vc tnh theo cng thc:
Z ()
L
C
a
b
R()
c0
Hnh 5-53b
)(
1
1.)(
2
2
R
C
LZ
c
b
ad =
=
S ph thuc ca Z() theo tn sc biu th trong
hnh 5-53 b.
* By gita xt sang truyn t c tnh:
-Trong di thng ( < c): suy gim c tnh a =0, khi:
2
2
2
2
,
21
1
.
c
c
T tgbjgth
== hay
2
2
2
2
21
1
c
c
tgb
=
-Trong di chn ( > c): in p trn ca ra gim nh mt cch ng k sao cho lc khngcn ti s dch pha gia n vi in p vo. Ngi ta quy c l b gi nguyn gi tr ca n
ti c, sao cho sang di chn tgb =0 v thg=tha. Khi :
(b)
(a)
aTT, bTT
c0
Hnh 5-54
2
2
2
2
21
1
c
c
artha
=
Hnh 5-54 biu din s ph thuc ca a v btheo tn s trong cc di khc nhau.
- i vi mch lc thng cao
* Xt trkhng c tnh ca mt lc hnh T (hnh 5-55a):
2
2
12
141
2)(
caa
bad
CjZ
ZZTZ
=+= 2Ca2Ca
Lb
Hnh 5-55a
-Trong di chn ( < c): Z(T) mang tnh in dung.
150
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
153/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
-Trong di thng ( > c): Z(T) mang tnh in trv c tnh theo cng thc:
)(1.)(2
2
R
C
LTZ c
a
bd ==
Z (T)
LCa
b
R()
c0
Hnh 5-55b
S ph thuc ca Zd(T) theo tn s c biu thtrong hnh 5-55 b.
* Xt trkhng c tnh ca mt lc hnh (hnh 5-56a):
2
2
1
12
41
12)(
c
b
a
b
bd Lj
Z
ZZZ
=
+
=
-Trong di chn ( < c): Z() mang tnh in cm. Ca
2Lb2Lb
Hnh 5-56aZ ()
L
C
b
a
R()
c0
Hnh 5-56b
-Trong di thng ( > c): Z() mang tnh in trv c tnh theo cng thc:
)(
1
1.)(
2
2
R
C
LZ
ca
bd =
=
S ph thuc ca Zd() theo tn s c biu thtrong hnh 5-56 b.
* By gita xt sang truyn t c tnh:
-Trong di thng ( > c): suy gim c tnh a =0, khi :
2
2
2
2
,
21
1
.
c
c
T tgbjgth
== hay
2
2
2
2
21
1
c
ctgb
=
-Trong di chn ( < c): ngi ta cng quy c b gi nguyn gi tr ca n ti c, sao cho sangdi chn tgb =0 v thg= tha. Khi :
(b)
(a)
-
aTC, bTC
c0
Hnh 5-57
2
2
2
2
21
1
c
cartha
=
Hnh 5-57 biu din s ph thuc ca a v b theo tn s trong cc di khc nhau.
- i vi mch lc thng di
151
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
154/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Xt mt lc hnh T v hnh ca mch lc thng di (hnh 5-58):
Hnh 5-58
CbLb
La/2La/2 2Ca2Ca
Cb /2 Cb/22Lb
LaCa
2Lb
Do vic tnh ton kh phc tp, nn y khng thc hin tnh ton trc tip m ch da vo tnhcht tng ng ca n i vi cc mch lc thng thp v thng cao trn cc on tn s khc
nhau. C th l:
-Trn on > 0 : nhnh Za mang tnh in cm, cn Zb mang tnh cht in dung, do mchlc thng di s tng ng nh mt mch lc thng thp.
Hnh 5-59a
L
C
a
b
Z (T)
R()
c20c10
thng thpthng cao
L
C
a
b
Z ()
R()
c20c10
thng thpthng cao
-Trn on < 0 : nhnh Za mang tnh in dung, cn Zb mang tnh cht in cm, do mchlc thng di s tng ng nh mt mch lc thng cao. Hnh v 5-59 biu din s ph thucca cc thng sc tnh ca mch lc thng di theo cc di tn s khc nhau.
Hnh 5-59b
(b)(a)
-
aTD, bTD
0 c2c10
Thng cao Thng thp
- i vi mch lc chn di
Xt mt lc hnh T v hnh ca mch lc chn di (hnh 5-60):
152
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
155/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Cb
La/2La/2
2Ca2Ca
Lb
Hnh 5-60
Cb/2 Cb/2
2Lb
La
Ca
2Lb
Tng t nh mch lc thng di, da vo tnh cht tng ng ca mch lc chn di i vi
cc mch lc thng thp v thng cao trn cc on tn s khc nhau. C th l:
-Trn on > 0 : nhnh Za mang tnh in dung, cn Zb mang tnh cht in cm, do mchlc chn di s tng ng nh mt mch lc thng cao.
-Trn on < 0 : nhnh Za mang tnh in cm, cn Zb mang tnh cht in dung, do mchlc chn di s tng ng nh mt mch lc thng thp.
Hnh v 5-61 biu din s ph thuc ca cc thng sc tnh ca mch lc chn di theo cc ditn s khc nhau.
Hnh 5-61a
Z (T)
L
C
a
b
R()R()
0 c2c10
Thng caoThng thp
Z ()
L
C
a
b
R()
0 c2c10
Thng caoThng thp
R()
(a)
(a)
(b)
aCD, bCD
c1
c200
Hnh 5-61b
(b)-
Thng thp Thng cao
153
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
156/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Trn y ta xt cc tnh cht ca b lc loi k, trong cc thng sc tnh c nh ngha
da vo iu kin phi hp trkhng c hai ca. Nhng iu kin ny li rt kh thc hin, bi
v thng thng trkhng ti v ni khng ca ngun c gi tr l thun trcnh, hay nu c
ph thuc tn s th cng theo quy lut ring ca n. Trong khi trkhng c tnh ca mch
lc loi K cho d c tnh cht thun trtrong di thng nhng vn b ph thuc kh nhiu vo tn
s. V vy nhc im ca loi b lc ny l trkhng c tnh v s truyn t tn hiu bnhhng nhiu bi tn s.
Th d 5-13: Tnh cc phn t ca mch lcthng th p loi k c di thng t 0 n 1000Hz,
tr khng c tnh u di thng l 600. V
khu T v ca mch lc.
La=19mH
Cb/226,5nF
Cb/226,5nF
La/2
9,5mH9,5mH
La/2
Cb=53nF
Hnh 5-62
Gii: Theo cc gi thit ta c:
f
L C
ZL
C
c
a b
a
b
= =
= =
11000
0 600
d ( )
Rt ra
C n
L m
b
a
= =
= =
1
6 1053
6 1019
6
2
. .
.
F
H
Cc s mt lc thng thp c vhnh 5-625.4.4 Mch lc thng LC loi m
khc phc nhc im ca b lc loi k, ngi ta ci tin mt bc v mt kt cu t
c cht lng cao hn. Cc mch lc c gi l mch lc m.
a. Cc phng php xy dng b lc loi m
xy dng b lc m, ngi ta dng cc phng php chuyn t b lc loi k.
- Chuyn ni tip: Bao gm cc bc nh sau:
+Chn khu cbn hnh T v tnh ton da vo trkhng ca nhnh.+Gi li mt phn trn nhnh ni tip, sao cho trkhng ca n trthnh:
aa ZmZ .' = (vi m
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
157/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
a
ba
Z
ZZ 41
2+
a
ba
mZ
ZmZ '41
2+= (5-131)
Rt ram
ZZ
m
mZ bab +
=
4
1 2'(5-132)
Za/2Za/2
Zb
Za/2 = mZa/2Za
/2 = mZa/2
Zb
Hnh 5-63
Z Zd T d TK M( ) ( )=
Khu lc m c xy dng bng cch ny gi l khu lc m ni tip. N cng c kt cu hnh T.
Hnh 5-63 m t qu trnh chuyn ni tip va trnh by trn.
- Chuyn song song: Bao gm cc bc nh sau:
+Chn khu cbn hnh v tnh ton da vo dn np ca nhnh.
+Gi li mt phn trn nhnh song song, sao cho dn np ca n trthnh:
bb YmY .' = (vi m
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
158/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Khu lc M c xy dng bng cch ny gi l khu lc M song song. N cng c kt cu hnh
. Hnh 5-64 m t qu trnh chuyn song song va trnh by trn.
b. Cc tnh cht ca mch lc loi m
Trong phn trn ta xt cch xy dng mch lc loi M t mch lc loi K, trong cn ch
rng iu kin cn bng trkhng c tnh ca cc khu loi K v loi M s lm cho hai loimch lc s c cng di thng. Tuy nhin iu cha th hin nhng ci thin ca mch lc loi
M so vi mch lc loi K mt cch thuyt phc. By gita hy xt ti cc thng sc tnh ca
mch lc M theo mt cnh nhn khc, trc ht l trkhng c tnh ca mt lc hnh trongcch chuyn ni tip (hnh 5-65).
Hnh 5-65
Za Za Za
Zb ZbZbZb
ZbZb
Zb
Zb
Za=mZa
'
'
2
'
'
''
41
1).
4
1(2
41
12
a
b
ba
a
b
bd
Z
Zm
ZZ
m
m
Z
ZZZ
M
+
+
=
+
=)(
trong nu ch n iu kin cn bng trkhng c tnh ta s c:
+
+
=
+
+
=b
a
a
b
b
a
b
bad
Z
Zm
Z
Z
Z
Z
Z
m
m
ZZ
m
mZ
M
4
11
41
2
41
).4
1(2
22'
)(
hay
+=
b
add
Z
ZmZZ
KM
4
11
2
)(
'
)( (5-137)
Kt qu trn ni ln rng, trkhng c tnh ca b lc loi M trong cch chuyn ni tip cn ph
thuc h s m. iu ny ch ra kh nng, nu chn m thch hp c th lm cho Zd(M) t ph thuc
vo tn s nht.
i vi trkhng c tnh ca mt lc hnh T trong cch chuyn song song (hnh 5-66) ta cng
c:
Yb Yb
Ya
Yb Yb
Ya YaYa
YbYb
Ya
Yb
T T
156Hnh 5-66
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
159/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
'
'
2'
'
''
''
)
' 4
1.)
4
1(2
14
12
14
12 b
a
ab
b
a
aa
ba
d Y
Y
m
YY
m
mY
Y
YZ
ZZ
Z ++=+=+=M(T
hay
a
ba
b
a
b
a
ab
d
Y
YmY
Y
Y
m
Y
Y
m
YY
m
mZ
.4
11
1.
2
41
41
.
)4
1(2
122
)'
+
+
=
+
+
=M(T
tc l
a
b
Tdd
Y
YmZZ
K
.4
11
1.
2)()
'
+
=M(T (5-138)
Kt qu trn cng ni ln rng, trkhng c tnh ca b lc loi M trong cch chuyn song song
ph thuc h s m.
C th ta xt b lc thng thp, c cc trkhng xut pht t loi K:
Za = jLa;b
bCj
Z
1=
-Theo cch chuyn ni tip s c b lc loi M,
tng ng:
Z ()
L
C
a
b
m=1(loi K)
m=0,6
m=0,4
R()
c0
Hnh 5-67a
+
=
=
b
ab
aa
mCjL
m
mjZ
mLjZ
1
4
1 2'
'
]).1(1.[
1
1.
2
2
2
2
2)
'
c
c
b
a mC
LZd
=M(
Hnh 5-67a l th biu din s ph thuc ca trkhng c tnh mt lc hnh mch lc thngthp ni tip theo gi tr ca m.
-Theo cch chuyn song song s c b lc loi M,
tng ng: Z (T)
L
C
a
b
m=0,4
m=0,6
R() m=1
c0
Hnh 5-67b
=
+
=
bb
a
ba
mCjY
mLjC
m
mjY
'
2' 1
4
1
157
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
160/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
]).1(1[
1.1.
2
22
2
2
)'
c
cb
ad
mC
LZ
=M(T
Hnh 5-67b l th biu din s ph thuc ca trkhng c tnh mt lc hnh T mch lc thng
thp song song theo m.Nh vy, nu chn m=0,6 th s cc khng c tnh ca cc mt lc nu trn s t ph thc vo tn
s nht. i vi mch lc thng cao cng c kt qu tng t.
By gita xt ti truyn t c tnh (g) ca mch lc loi M, trong ch yu xt n suy gim
c tnh (a). Khu lc M phc tp hn khu lc K, do trn cc nhnh ni tip v song song ca
mch lc c th xy ra cng hng lm hmch Ya hoc ngn mch Zb. Khi suy gim c
tnh s ln v cng, v vy cc tn s cng hng ny c gi . Chng l nghim ca ccphng trnh
04
12
' =+=mYY
mmY aba
hoc 04
1 2' =+
=m
ZZ
m
mZ bab
Hay l 114 2
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
161/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Nhn xt:
Trong khong tn s gia c v , suy gim c tnh tng t 0 n . Do dc ca c
tuyn ph thuc vo b rng ca khong (c, ), m b rng ny li ph thuc vo m, t ta cth chn dc ca c tuyn mt cch tu theo m. y l mt u im ln ca mch lc M so
vi mch lc K. Tuy nhin khi i su vo di chn th suy gim c tnh li gim kh nh. y l
nhc im ca b lc M so vi b lc loi K.
5.4.5 B lc thng LC y
a. Nguyn tc thit kchung
Nguyn tc tnh ton mt b lc l phi m bo cc yu cu k thut, sao cho cht lng ca n
cng t ti l tng cng tt. Ni mt cch c th:
Khu M
m
Za/Zb/
Khu K
Za/Zb/
c
1/2 khu
M,
PHTK
m=0,6
Z
a / Z
b
1/2 khu
M,
PHTK
m=0,6
Z
a / Z
b
Zd(T,) Zd(T,) Zd(T,)
Ri
Rt
Zd(,T)
E
Hnh 5-69: B lc Lc y
Zd(,T)
-Suy gim c tnh (a) phi hon ton trit tiu trong di thng v rt ln trong ton b di chn.
-B lc phi c phi hp trkhng tt vi ngun v ti.
Trong thc t, p ng y cc yu cu k thut, thng phi xy dng cc b lc phc tp
gm nhiu khu khc nhau v c cc tnh cht b xung cho nhau. Nhn chung mt b lc nh vy
phi c hai khu khng i xng hai u lm nhim v phi hp trkhng vi ngun v ti, v
mt s khu lc i xng loi M hoc K (hnh T hoc hnh ) ni vi nhau theo kiu dy chuyn(hnh 5-69). Sau y ta i su vo cc khu trong b lc:
Khu lc M (i xng) c a vo m bo ra khi di thng suy gim c tnh tng rt
nhanh. Do c tnh cng i su vo di chn th suy gim c tnh ca n cng tng, do Khu
lc K (i xng) c a vo trc khu lc M khc phc nhc im v s gim ca suy
gim c tnh khi i su vo di chn ca khu lc M. Nh vy m bo cc khu ny c cng
di thng v s phi hp trkhng th khu M sc thc hin bng cch chuyn t khu Ktheo cch chuyn tng ng. H s m do tn s suy gim v cng quyt nh.
159
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
162/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Hai khu 1/2 M (khng i xng): c t hai u b lc phi hp trkhng gia b lc
vi ngun v ti. Do bn thn nhim v phi hp trkhng dn n n phi c tnh khng i
xng. Mt khc va m bo phi hp vi ngun v ti, ng thi va m bo phi hp u
ni n vi cc khu K v khu M pha trong b lc mt cch bnh thng, ngi ta to ra cc
khu ny bng cch: to ra khu M t khu lc K theo cch chuyn tng ng, vi h s m=0,6,
sau bi khu M va to trn ch gi li mt na. Vi h s m=0,6 th trkhng c tnhca vo v ca ra ca b lc sm bo thun trv n nh, m bo s phi hp trkhng
vi ngun v ti.
Vic ghp ni cc khu trong b lc sao cho nhn t ngoi vo c trkhng c tnh Z()=Ri=Rt
trong trng hp chuyn ni tip (hnh 5-70a) v Z(T)=Ri=Rt trong trng hp chuyn song song
(hnh 5-70b).
}Z b' {2Z b" }2Z b"
Z a'
2
Z a'
2
Z a"
2
Z a
2
Z a
2
Z a"
2
Ri
Rt
E
Hnh 5-70a
Zb
Z()Z
() Z(T) Z(T) Z(T)
Ri
Rt
E
Hnh 5-70b
2Ya 2YaY
a
Ya
Yb /2 b/2Yb/2Yb/2Yb /2 Yb/2
Z(T)Z
(T) Z() Z() Z()
b. Cch tnh ton b lc y
Thng thng cc s liu sau y sc cho trc: Di thng (tn s ct), trkhng c tnh
trong di thng, in trtrong ca ngun v in trti, tn s suy gim v cng, cc yu cu v
suy gim c tnh v phi h p tr khng ... u tin vic tnh ton khu K sc thc hin
trc, sau mi chuyn sang tnh ton cc khu M. Sau y l cc cng vic tnh ton cn thittrn cc loi b lc:
1. B lc thng thp:
- Khu lc K:
=
=
=
===
c
b
c
ba
c
ti
b
a
RC
R
CL
RRRC
L
2
2L
2
a
160
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
163/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
-Cc khu lc M:
=2
c2
2-1=m
1
m
c
(Vi khu 1/2M th m = 0,6)
Hnh 5-71 l cu trc ca cc khu (K, M v 1/2M) ca b lc thng thp y trong cc trng
hp chuyn ni tip v chuyn song song.
Nu chuyn ni tip:
=
=
=
bb
ab
aa
mCC
Lm
mL
mLL
'
2'
'
4
1
La/2 La/2
Cb
Hnh 5- 71a
La/2La
/2
LbCb
La/2
2Lb
Cb/2
Nu chuyn song song:
=
=
=
ba
aa
bb
C
m
mC
mLL
mCC
4
1 2'
'
'
La
Cb/2Cb/2
Hnh 5-71b
La
Ca
Cb/2Cb
/2
La/2
Cb/2
2Ca
2. B lc thng cao:
- Khu lc K:
=
=
=
===
c
a
c
ab
c
ti
a
b
RC
R
CL
RRRC
L
2
1
2L
2
1
b
-Cc khu lc M:c
c m 2
22 -1=m1
=
(Vi khu 1/2M th m = 0,6)
Hnh 5-72 l cu trc ca cc khu (K, M v 1/2M) ca b lc thng cao y trong trng hp
chuyn ni tip v chuyn song song.
161
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
164/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Nu chuyn ni tip:
=
=
=
m
CC
Cm
mC
m
LL
aa
ab
bb
'
2
'
'
1
4
2Ca 2Ca
Lb
2C 2Ca
C
L
2Ca
Cb/2
2Lb
Hnh 5-72a
Nu chuyn song song:
=
=
=
m
CC
LmmL
m
LL
aa
ba
bb
'
2
'
'
14
Ca
2Lb2Lb 2Lb
2Lb
La
Ca
2Lb
La/2
2Ca
Hnh 5-72b
3. B lc thng di:
- Khu lc K:bbaa
ccCLCL
11. 21
2
0 ===
ba
ccCL
212 =
RRRCL
CL
ti
a
b
b
a ====
Rt ra21
12a
12 2C
2
cc
cc
cc
aR
RL
=
=
)(
2C
2
)(
12
b
21
12
cccc
ccb
R
RL
=
=
-Cc khu lc M:2
12
212
11
12
mmCL
cc
ba
=
=
162
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
165/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
rt ra2
12
12 )(1
=
ccm
(Vi khu 1/2M th m = 0,6)
Nu chuyn ni tip:
m
CmLL aaa ==
'
a
' C
bb
b mCm
LL == 'b1
'
1 C
aab Cm
mL
m
mL
2
'
b2
2'
21
4C
4
1
=
=
Trong hnh 5-73a minh ho cch chuyn ni tip khu lc thng di .
Hnh 5-73a
CbLb
La/2La/2 2Ca2Ca
Cb1
Cb2
La/2La
/2 2Ca2Ca
Lb1
Lb2
Nu chuyn song song:
m
CmLL aaa ==
'
a1
'
1 C
bb
b mCm
LL == 'b
' C
bba Lm
m
Cm
m
C 2'
a2
2'
2 1
4
L4
1
=
=
Trong hnh 5-73b minh ho cch chuyn song song khu lc thng di.
163
Cb/2 Cb/22Lb
LaCa
2Lb
Cb/2 Cb
/22Lb
Ca2
Ca1
2Lb
La2
La1
Hnh 5-73b
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
166/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
4. B lc chn di:
- Khu lc K:bbaa
ccCLCL
11. 21
2
0 ===
ab
ccCL2
112 =
RRRC
L
C
Lti
a
b
b
a ====
Rt ra21
12b
12
)(2C
)(2 cc
cc
cc
bR
RL
=
=
)(2
1
C
)(2
12a
21
12
cccc
cc
a R
R
L
=
=
-Cc khu lc M: 2122
12 1)(12
1mm
CLcc
ab
==
rt ra2
12
12 )(1cc
m
=
(Vi khu 1/2M th m = 0,6)
Nu chuyn ni tip:
aa
a mLm
CC == 'a
' L
m
LmCC bbb ==
'
b1
'
1 L
aab Lm
mC
m
mC
4
1L
1
4 2'b22
'
2
=
=
Trong hnh 5-74a minh ho cch chuyn ni tip khu lc chn di.
Cb
La/2La/2
2Ca2Ca
Lb
Hnh 5-74a
Cb1
Cb2
La/2La
/2
2Ca2Ca
Lb1
Lb2
164
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
167/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Nu chuyn song song:
aa
a mLm
CC == 'a1
'
1 L
m
LmCC bbb =='
b
' L
bba Cm
mL
m
mL
4
1C
1
4 2'a22
'
2
=
=
Trong hnh 5-74b minh ho cch chuyn song song khu lc chn di.
Cb/2 Cb/2
2Lb
La
Ca
2Lb L
Cb/2 Cb
/2
2Lb
La1
Ca1
Ca2
2Lb
a
Hnh 5-74b
La2
5.4.6 Mch lc tch cc
vng tn s thp, loi mch lc thng LC thng khng thch hp cho cc ng dng thc t
v s cng knh ca cc phn t trong mch v phm cht ca mch b suy gim kh nhiu, thay
vo l cc loi mch lc tch cc RC dng KTT.
a. Khi nim chung:
Hm truyn t tng qut ca mch lc tch cc RC c dng:
n
m
ppaa
ppbbpK
+++
+++=
1-n
1-n10
m
1-m
1-m10
pa+...
b+pb...)( , (n m) (5-140)
Bc ca mch lc l bc ln nht ca mu s (n). Thng thng n c quyt nh bi s lngin dung C trong cc vng hi tip ca mch. i vi mch lc tch cc RC, thng khi hm
mch c bc cng cao th nhy ca cc i lng c trng ca mch i vi phn t tch cc
cng tng mnh, sc ca c tuyn tn s cng tin dn n l tng.
Trong l thuyt tng hp mch, phng php thng dng xy dng mch lc tch cc RC l
phng php phn tch a thc v mc dy chuyn cc khu bc mt v bc 2. Gi s t hm
mch K(p) l phn thc hu t, khi c th phn tch ra thnh tch:
)().()().(
)().(
..)(
)(
)( 12
2
0 pKpFcpbpp
cpbpp
pkpD
pN
pKj j
jjj
i i
iii
r
=+++
+++
==
(5-141)
165
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
168/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
-u tin tch ra hm F(p) c th thc hin bng mch thng RC. Trong cc im cc ca
F(p) phi l thc:
F pP p
Q p
P p
p jj
( )( )
( )
( )
( )= =
+
Trong Q(p) cha cc nghim thc l im cc thc ca K(p). Cn P(p) cha mt phn ccnghim ca N(p), v bc ca P(p) nh hn hoc bng bc ca Q(p). Khi F(p) c thc thc
hin bng cc phng php tng hp mch thng. Nu P(p) ch cha cc im khng thc th
c th thc hin bng mch hnh ci thang.
-Cn li K1(p) l t hp cc hm truyn bc hai v sc thc hin bng cc khu bc hai (cha
cc phn t tch cc) vi u im c in trra rt nh.
b. Khu lc tch cc RC bc 2:
Khu lc bc hai c mt ngha c bit quan trng v l khu cbn tng hp cc hm
bc cao bt k. Tng qut, khu lc bc hai tng ng vi hm truyn in p:
2
10
2
210 b)(ppaa
ppbbpKu ++
++= (5-142)
Hm mch ny hon ton c th thc hin c bng mch KTT vi cc vng phn hi v mchRC. Mch phn hi ca KTT c th l mt vng hoc nhiu vng.
M4C(a)
Mch phnhi(b)
C
I1b
I2a _
U1 U2+
Hnh 5-75: Khu lc c mt
-Khu dng phn hi mt vng: Hnh 5-75 m t mt khu tch cc RC c mt vng phn hi
m dng KTT; (a) l mch thng RC; (b) l mch phn hi.
vn hn hi
Vit li hm truyn di dng:
)(
)()(
pD
pNkpKu = (5-143)
Trong h s ca s hng bc cao nht N(p) v D(p) bng 1; D(p) l a thc Hurwitz c cc
nghim na mt phng tri; N(p) khng c nghim trn trc dng c th thc hin mchin c dy t chung. d dng thc hin hm mch bng khu mch bc hai, ngi ta thng
chn mt a thc ph P(p) c cc nghim thc, khng dng v bc i (tng qut, i = max bc N,
bc D) -1; C th chn bc i cao hn, nhng khi s linh kin s tng ln), sao cho:
)(
)()(
)(
)()()(
2
1
pP
pDk
pP
pNk
pDpNkpKu == (1)
166
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
169/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Theo h phng trnh dn np ca mch a ta c:
I2a= y21aU1 + y22aUC = y21aU1 (do C l im t o, UC =0 )
Theo h phng trnh dn np ca mch b ta c:
I1b = y11bUC + y12bU2 = y12bU2
Ch rng I1b = -I2a; v i vi mch thng tuyn tnh y12b=y21b, nn:
K pU
U
y
yu
a
b
( ) = = 2
1
21
21
(2)
T (1) v (2) ta rt ra:
y kN p
P pa21 1= .
( )
( ); y k
D p
P pb21 2=
( )
( );
k
kk1
2
= (5-144)
Nh vy mch a l s thc hin y21a. Mch b l s thc hin y21b. Cn k1 v k2 l cc hng s
sc tm ra khi thc hin mch RC. Cn y21a v y21b phi l cc hm cho php ca mch thng RC. R rng tu thuc vo vic la chn a thc P(p) ta c th c rt nhiu mch RC thc
hin hm truyn t trn. Vic chn mch no l ti u c da theo mt quan im thit k no.
-Khu c phn hi nhiu vng: S hnh 5-76 l mt th d khu bc hai c thc hin vinhiu vng phn hi.
Tu theo vic la chn cc phn t Y1, Y2,...,Y5 ta c th thc hin c hm mch K(p) c cc
chc nng mch khc nhau nh lc thng thp, thng cao, thng di, chn di ... Tuy nhin cu
trc ny khng thc hin c hm phn thc hu t bt k.
Y5Y4
Y1Y2
Y3
_
U1 U2+
Hnh 5-76: Khu lc c phnhi nhiu vng
Th d 5-14:
Xc nh chc nng ca mch in hnh 5-77a.
Gi thit vi mch l l tng v lm vic chtuyn tnh.
-E
+E-
+RU1 UB2
C
C
Hnh 5-77a
R
R
167
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
170/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
Gii:
Tnh hm truyn t: Lp phng trnh trng thi ti cc nt theo nh lut Kirchhoff I, t rtra:
+ Trong min p:
22)()()(
222
1
2
++==
RCppCRRCp
pUpUpT
)( jT
1/2
0 0
Hnh 5-77b
+ Trong min :
jRCCR
RCjjT
22)(
222 +=
Gi tr bin :
2222222 4)2()(
CRCR
RCjT
+= , ti
RC
20 = th
2
1max)( =jT .
thnh tnh c dng nh hnh 5-77b. Nh vy y l khu lc tch cc thng di bc 2.
TNG HP NI DUNG CHNG V
c trng cho M4C c th dng cc loi thng s Z, Y, A, B, G, H. Mi loi gm c 4thng s. Vi mng bn cc tng h ta ch cn xc nh 3 thng s.
Cc thng sc tnh ( cc thng s sng) cng hon ton c trng cho M4C chPHTK ti cc ca ca M4C.
Da vo cc thng sc trng ca M4C cng vi ch ca ngun v ti, ta hon ton cth xc nh c cc tnh cht truyn t tn hiu t ngun ti ti thng qua M4C.
Khi phn tch , ngi ta thng trin khai cc M4C thnh cc s tng ng. Mng
tng h thng thng dng s tng ng hnh T, hnh (hoc hnh cu vi M4Ci xng). Mng khng tng h tch cc th vic trin khai thnh cc s tng ng kh
a dng, ty thuc vo iu kin lm vic v di tn cng tc cng vi cc khuyn co ca
nh sn xut.
Cc h thng phc tp chnh l s ghp ni ca nhiu khu li m thnh. Trong tn hiu u ra c thc t chc quay trvu vo nhm thay i cc tnh cht truyn t tn hiu
ca mch hoc to ra cc hiu ng c bit cho mch hoc xy dng nn cc mch to daong.
Tt c cc h thng to v bin i tn hiu u c th phn tch v tng hp da trn l thuytmng bn cc.
CU HI V BI TP CHNG V
5.1 Mng bn cc c cha diode l loi M4C:
a. Thng. c. Khng tng h
168
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
171/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
b. Tng h. d. Khng tng h, tch cc.
5.2 Mng bn cc c cha transistor l loi M4C:
a. Thng. c. Khng tng h
b. Tng h. d. Khng tng h, tch cc.
5.3 Transistor l loi M4C:
a. Thng. c. Khng tng h
b. Tng h. d. Khng tng h, tch cc.
5.4 Mt mng bn cc tuyn tnh, bt bin, tng h tha mn:
a. y12= y21 c. z12= z21
b. a=-1 d. C 3 phng n trn u ng
5.5 Cng thc no di y ng vi M4C c ghp t n M4C n gin theo cch ghp nitip- song song?
a. c.1
n
k
k
YY= =
= 1
n
k
k
ZZ= =
=
b.1
n
k
k
HH= =
= d.1
n
k
k
AA= =
=
5.6 Cng thc no di y ng vi M4C c ghp t n M4C n gin theo cch ghp nitip-ni tip
a. c.1
n
kk
YY= == 1n
k
kZZ= ==
b.1
n
k
k
HH= =
= d.1
n
k
k
AA= =
=
5.7 Mng bn cc tuyn tnh, tng h, thng c th khai trin thnh s tng ng:
a. Hnh T c. Hnh cu
b. Hnh d. C ba phng n u sai
5.8 Mng bn cc tuyn tnh, tng h, thng v i xng c th khai trin thnh s tng
ng:
a. Hnh T c. Hnh cu
b. Hnh d. C ba phng n u ng
5.9 Mng bn cc i xng v s tng ng hnh cu c mi quan h:
a.11 12
11 12
I
II
Z Z Z
Z Z Z
=
= +b.
( )
( )
11
12
1
2
1
2
I II
II I
Z Z Z
Z Z Z
= +
=
c. C hai phng n trn u ng
169
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
172/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
5.10 Cc trkhng sng ca M4C c thc tnh theo cng thc:
a.10 2 2
20 1 1
v ngm v hm
v ngm v hm
Z Z Z
Z Z Z
=
= c.
10 1 2
20 2 1
v ngm v hm
v ngm v hm
Z Z Z
Z Z Z
=
=
b.10 1 1
20 2 2
v ngm v hm
v ngm v hm
Z Z Z
Z Z Z = =
d.10 1 2
20 1 2
v ngm v ngm
v hm v hm
Z Z Z
Z Z Z = =
5.11 Trkhng sng ca mng bn cc i xng c thc tnh theo mch tng ng cu:
a.0 10 20
/I II Z Z Z Z Z = = = c. 0 10 20 I II Z Z Z Z Z = = =
b.0 10 20 I II Z Z Z Z Z = = = + d. 0 10 20 I II Z Z Z Z Z = = =
5.12 Xt mt ngun pht c ni trthun Zng=R0 v mt ti thun trZt= R0 . Khi :
a. cng sut trn ti t cc i.
b. khng c s phn x tn hiu t ti v ngun.
c. khng cn thm khu phi hp trkhng gia ngun v ti.
d. tt c cc iu trn u ng.
5.13 Khi tn s tn hiu vo mch lc thng thp tng, in p li ra s:
a. Gim c. Gi nguyn.
b. Tng d. Gn bng in p li vo.
5.14 lc ly di tn Audio (t 0 kHz n 20 kHz) v loi b cc tn s khc, phi s dng loimch lc no ?
a. Thng th p. c. Thng di.
b. Thng cao. d. Chn di.
5.15 V mt kt cu, mch in c hi tip ni tip dng in ph hp vi kiu ghp no?
a. ghp ni ti p-song song c. ghp song song-song song
b. ghp ni tip-ni ti p d. ghp song song-ni tip
5.16 Cho mng bn cc nh hnh v 5-78. Hy xc nh cc thng s hn hp Hij ca mng bncc
R1
R2U1 U2
I1 I2
Hnh 5-78
170
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
173/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
5.17 Hy xc nh s tng ng hnh T ca mng bn cc nh hnh v 5-79.
R1M
U1 U2L2L1
**
Hnh 5-79
R2
5.18 Cho mng bn cc nh hnh v 5-80. Xc nh iu kin ca Zng v Zt c s phi hp trkhng trn c hai ca ca M4C.
Z1
U2U1
Hnh 5-80
Z2
R
C U2U1
Hnh 5-81
2R
5.19 Cho bn cc nh hnh 5-81:
a. Xc nh cc thng s yij ca M4C.
b. V nh tnh c tuyn bin v c tuyn pha ca hm truyn t in p
)(
)()(
1
2
jU
jUjT = khi u ra M4C c Zt=2R.
c. Nhn xt tnh cht ca mch (i vi tn s).
5.20 Cho mng bn cc nh hnh 5-82:
L
U2U1
Hnh 5-82
2R
Ra. Xc nh cc thng s aij ca M4C.
b. Vnh tnh c tuyn bin v c tuyn pha ca
hm truyn t in p)(
)()(
1
2
jU
jUjT = khi u ra
M4C c Zt=2R.
c. Nhn xt tnh cht ca mch (i vi tn s).
R
5.21 Cho bn cc nh hnh 5-83:
L 2R UB2BUB1B
Hnh 5-83
171
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
174/204
Chng 5: Mng bn cc v ng dng
a. Xc nh cc thng s yij ca M4C.
b. V nh tnh c tuyn bin v c tuyn pha ca hm truyn t in p
)(
)()(
1
2
jU
jUjT = khi u ra M4C c Zt=2R.
c. Nhn xt tnh cht ca mch (i vi tn s).
5.22 Thit k mch lc thng di loi k bit trkhng c tnh ti tn s trung tm bng 10k,di thng ca mch nm trong khong (10 - 12)kHz.
5.23 Tnh cc phn t ca mch lc thng di M vi cc s liu: Z(0)=600, fc1=10kHz,
fc2=12kHz, f1=9,5kHz, f2=12,8kHz.
172
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
175/204
Hng dn tr li
HNG DN TR LI
CHNG 1: CC KHI NIM V NGUYN L CBN
1.1 M hnh ton hc ca mch in trong min thi gian c thc trng bi:
b. Mt h phng trnh vi phn hoc sai phn.
1.2 Hiu qu khi chuyn mt mch in analog t min thi gian sang min tn s l:
d. s thay th h phng trnh vi phn bng mt h phng trnh i s.
1.3 Trkhng ca phn t thun dung l :
b)1
C CZ jX j C
= =
1.4 Trkhng ca phn t thun cm l :
c) L LZ j L jX = = 1.5 Dn np ca phn t thun dung l :
b) C CY j C jB= =
1.6 Dn np ca phn t thun cm l :
d)1
L LY jj L
= = B
1.7 Trkhng tng ng ca on mch hnh 1.45.
a. Z=1-j5
1.8 Trkhng tng ng ca on mch hnh 1.46.
d. Y=5-j5 (S)
1.9 S tng ng ca on mch c trkhng Z= 2+j2 l hnh 1.47.b.
1.10 S tng ng ca on mch c trkhng Z =3-j2 l hnh 1.48.a.
1.11 S tng ng ca on mch c dn np Y=2+j5 (S) l hnh 1.49.b.
1.12 S tng ng ca on mch c dn np Y=3-j5 (S) l hnh 1.50.a.
1.13iu kin phi hp cng sut tc dng trn ti t cc i l:
d. Trkhng ti bng lin hp ca trkhng ngun (Zt =Rng-jXng ).
1.14 Trong mch in RLC ni tip, nu UL ln hn UC th:
a. Mch c tnh cm khng.
1.15 Ti im cng hng ca mch cng hng RLC ni tip:
c. Mch c tnh thun tr, dng vi p l ng pha.
1.16 H s phm cht Q ca mch cng hng RLC ni tip c th tng bng cch:b. Gim R.
172
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
176/204
Hng dn tr li
1.17 Trkhng ca mch RLC song song ti tn s cng hng l
b. Cc i v thun tr.
1.18 Mch in hnh 1.51 c (nhiu nht):
d. 3 nt, 5 nhnh
1.19 Trkhng tng ng ca mch: jZtd 33 =
-Bin phc dng in trong mch:oj
m eI15.
2
1=
-in p trn Z1:oj
m eU30
1
=
-in p trn Z2:oj
m eU30
2 2=
1.5 2
Hnh 6-1
1s 1s 1s 1s
1.20 a.
)30sin(26)(1o
ttu =
)15sin(3)(1o
tti +=
)60sin(22
3)(2
otti +=
)30sin(22
3)(3
otti =
b. S tng ng chi tit theo cc tham s c dng nh hnh 6-1.
c. Cng sut tc dng:
P = U.I cos = 9W.
1.21 a.
)60sin(26)(1ottu +=
i1(t) =2.sin(t + 15o)
i2(t) =4/3.sin(t + 15o)
i3(t) =2/3.sin(t + 15o)
b. S tng ng chi tit theo cc tham s c dng nh hnh 6-2, n v l .
r=1
XC=3
XL=5
Hnh 6-2
XC=6
r=3 r=6
0,5
Hnh 6-3
0,5s
0,5s
0.5s
0,5s
1,5
c. Cng sut tc dng:
P = U.I cos = 6W.
1.22 a.
)30sin(22)( ottu =
)15sin(34)( otti +=
173
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
177/204
Hng dn tr li
)30sin(23
2)(1
otti =
)60sin(23
2)(2
otti +=
b. S tng ng chi tit theo cc tham s c dng nh hnh 6-3.c. Cng sut tc dng:
P = U.I cos = 4/3W.
CHNG II: CC PHNG PHP CBN PHN TCH MCH IN
2.1 Trong mt mch vng khp kn, tng i s cc st p trn cc nhnh:
d. bng khng.
2.2 Nu in p ngun cung cp v st p ca hai phn t bit, st p ca phn t th ba:
c. c th xc nh c bng cch p dng nh lut Kirchhoff vin p.
2.3 Nu tnh ton ca bn cho thy tng i s cc st p trong mt mch vng l khc khng th:
d. tnh ton ca bn cha ng
2.4 Cschnh ca phng php dng in vng da vo :
c. nh lut Kirchhoff vin p
2.5 Nu khi gii mch in thu c dng trong mt nhnh c gi tr m th:
a. Chiu ban u ca n l khng ng.
2.6 Khi phn tch mt mch in c Nn nt v Nnh nhnh bng phng php in p nt, th sphng trnh to ra l:
b. Nn-1 phng trnh c lp
2.7 Khi phn tch mch in tuyn tnh p dng nguyn l xp chng, th:
b. Ln lt ch gi li mt ngun, cc ngun cn li cn c loi b.
2.8 Csphn tch mch bng phng php ngun tng ng da vo :
a. nh l Thevenine- Norton
2.9 Trong mch hnh 2.25, in p ri trn R2.
d. 10 Vdc
2.10 Phng trnh khng ng i vi mch in hnh 2.26:
d. IR2 = I1+I2
2.11 Cc biu thc dng in vng cho mch:
( )
( )1 1 3 2 3 1
1 3 2 2 3 2
V V
V V
I R R I R E
I R I R R E
+ =
+ + =
2.12
174
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
178/204
Hng dn tr li
a. H phng trnh:
-Xt vng 1: IV1(R1+ZL1+ZC) - IV2.ZC = E1.
-Xt vng 2: -IV1ZC + IV2(R2+ZL2+ZC) =-E2.
b. Dng trong cc nhnh:
IL1 = IV1.
IL2 = IV2.
IC = IV1 IV2
2.13 Dng in trn cc nhnh theo phng php dng in vng:
1
2
3
1
2
1 2
4
3
1
R V
R V
R V V
I I A
I I A
I I I
= =
= =
= = A
2.14 Cc biu thc dng in vng:
( ) ( )
( ) (
1 1 1 2 1
1 2 2 2
V L C V C M
V C M V L C ) 2
I R jX jX I jX jX E
I jX jX I R jX jX E
+ + =
+ + =
2.15 Cc phng trnh vng:
1 1 1 2 1
1 2 2 2
1 1
1 1
V V
V V 2
I R j L I E j C j C
I I R j L E j C j C
+ + + =
+ + + =
2.16 Dng in trong cc nhnh bng phng php in p nt
-PTrnh in p nt:
UA(G1+G2+G3) = Ing1-Ing2
-Thay s tnh c:
UA = -1V.
-Vy ta c:
I1=0,2A.
I2=0,25A.
I3=0,05A.
2.17 Cc phng trnh nt:
1
1 1
2
2 3
1 1 1 1
1 1 1 1
A B
L C C
A B
C C
EU U
2
R jX jX jX R
EU U
jX R R jX
+ + =
+ + + = R
175
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
179/204
Hng dn tr li
2.18: Cc phng trnh nt:
1
1 2 2 2 2
4
2 2 4 2 2
1 1 1
1 1 1
A B n
ng
A B
U U IR R j L R j L
EU U j C
4
g
R j L R R j L R
+ = + +
+ + +
+ +
=
2.19 Et v Rt ca ngun tng ng:
Et= 5V; Rt = 5 Ohm.
2.20: Trkhng tng ng ca mch Thevenine:
Rt= R1// R2 // R3
2.21 Tnh dng in IR4 theo phng php ngun tng ng:
Nu tnh theo thevenine khi :
=
=
7
12
7
36
tdAB
hmAB
Z
VU
Vy theo s tng ng Thevenine ta c:
ARZ
UI
tdAB
hmABR
13
18
)27
12(7
36
4
4 =+
=+
=
Kt qu tng t nu ta trin khai theo Norton.
2.22 Trkhng tng ng Rt ca mch Thevenine.
Rt= 1250
2.23 Tnh dng in iR2 bng nguyn l xp chng:
Khi Ing1 tc ng (Eng4 b ngn mch): dng in trn R2 tnh c l 2A (chiu t A sang B).
Khi Eng4 tc ng (Ing1 b hmch): dng in trn R2 l 0,5A (chiu t B sang A).
Tng hp: dng in trn R2 l 1,5A (chiu t A sang B).
CHNG III: HIN TNG QU TRONG CC MCH RLC
3.1. Khi mi im cc ca hm mch F(p) nm bn na tri mt phng phc (khng bao hm trco), p ng f(t) s:
a. hi t v 0 khi t.
3.2. Khi mi im cc ca hm mch F(p) nm bn na tri mt phng phc, cng lm nm trntrc o, p ng f(t) s:
d. khng tin n v hn khi t.
3.3. Khi tn ti im cc ca hm mch F(p) nm bn na phi mt phng phc, p ng f(t) s:
176
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
180/204
Hng dn tr li
d. tin n v hn khi t.
3.4. Lut ng ngt ca cc phn t qun tnh c pht biu :
b. Trong cun dy khng c t bin dng in, trong tin khng c t bin in p,k c ti thi im ng ngt mch.
3.5. Hm gc UC(t) nu bit nh ca n:
b.31 1( )
6 2
t
CU t e= +
3.6. Hm gc iL(t) nu bit nh ca n l:
b.2 3( ) 2 3 2t tLi t e te e
= + + 3t
3.7 Xc nh uC(t):
-iu kin u:
UC(0) =90V.
-Ngt kho K, vit phng trnh cho mch:
)0(.)(
)().1
(11
CC UCR
pEpUpC
R+=+
Kt qu tm c:
44
6
10.5
10100
)10.5(
10.590)(
+=
+
+=
pppp
ppUC
-Chuyn v min thi gian:
t
C etU410.510100)( =
3.8 Xc nh uC(t) ?
-iu kin u:
UC(0) =60V.
-ng kho K. S dng cc phng hc tm nh ca p ng. Kt qu tm c:
)6
10(
10.560)(4
4
+
+=
pp
ppUC
-Chuyn v min thi gian:
t
C etU6
104
3030)(
+=
3.9 Xc nh uC(t):
-iu kin u:
UC(0) =100V.
-ng kho K. S dng cc phng hc tm nh ca p ng. Kt qu tm c:
177
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
181/204
Hng dn tr li
18
10
1090)(
6
+
+=
pp
pUC
-Chuyn v min thi gian:
tC etU
18
106
1090)( +=
3.10 Xc nh uC(t):
-iu kin u:
UC(0) =3V.
-Ngt kho K. S dng cc phng hc tm nh ca p ng. Kt qu tm c:
15
10
36)(
4
+
=
p
ppUC
-Chuyn v min thi gian:
t
C etU15
104
36)(
=
3.11 Xc nh uC(t):
-iu kin u:
UC(0) =5V.
-Ngt kho K. S dng cc phng hc tm nh ca p ng. Kt qu tm c:
5
10
510)(
7
+
=
pp
pUC
-Chuyn v min thi gian:
t
C etU5
107
510)(
=
3.12 Xc nh iL(t):
-iu kin u:
IL(0) =0,5A.
-Ngt kho K. S dng cc phng hc tm nh ca p ng. Kt qu tm c:
410
6/13/2)(
+=
pppIL
-Chuyn v min thi gian:
tL etI
410
61
32)( =
3.13 Xc nh iL(t):
178
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
182/204
Hng dn tr li
-iu kin u:
IL(0) =0,5A.
-Ngt kho K. Lp phng trnh cho mch. Kt qu tm c:
4
10
5,0)(
+
=p
pIL
-Chuyn v min thi gian:
t
L etI410
2
1)( =
3.14 Xc nh iL(t):
-iu kin u:
IL(0) =1A.
-Ngt kho K. S dng cc phng hc tm nh ca p ng. Kt qu tm c:
410
4/14/3)(
++=
pppIL
-Chuyn v min thi gian:
t
L etI410
4
1
4
3)( +=
3.15 Xc nh iL(t):
-iu kin u:
IL(0) =3A.
-Ngt kho K. S dng cc phng php hc tm nh ca p ng. Kt qu tm c:
410
21)(
++=
pppIL
-Chuyn v min thi gian:
t
L etI41021)( +=
3.16 Xc nh uC(t):
-iu kin u:
UC(0) =20V.
-ng kho K. S dng phng php in p nt hc tm nh ca p ng. Kt qu tmc:
55
5
10
515
)10(
10.1520)(
++=
++
=pppp
ppUC
-Chuyn v min thi gian:
179
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
183/204
Hng dn tr li
t
C etU510515)( +=
3.17. Gi thit h khng c nng lng ban u, tc uC(0-)=0:
2
0
2
0.1
/1)().()(
++==
p
CRp
CpXpHpU
Bin i Laplace ngc ta c p ng ra l:
+
+=
t
RCte
CRC
tut
RC000
1
0
22
2
0
sin1
cos
)1
(
1)(
3.18
a. Xc nh dng in i(t) sinh ra trong mch v in p UC(t).
- Trong khong )8.0(;0 x mst x =
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
184/204
Hng dn tr li
i(t)[mA]
t(ms)
20
-20
Hnh 6-4b
b. Khi phm cht ca mch tng ln 5 ln, lc qu trnh qu ca mch s b ko di hn sovi trng hp xt trn. iu ny lm cho trong cc khong tn ti v trng ca chu k xung,hin tng xy ra trong mch cha t n xc lp, do p ng ca chu k trc s ko dichng ln p ng ca chu k sau, lm mo dng tn hiu mt cch ng k.
3.19
a. Xc nh dng in i(t) sinh ra trong mch v in p UC(t).
- Trong khong )2(0 x mst x =
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
185/204
Hng dn tr li
b. Mch b lch cng hng:
+Trong giai on 0 xt
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
186/204
Hng dn tr li
2
2
21
1)(
ii
pppH
++
= , vi v 0
8/9/2019 Tai Lieu Ly Thuyet Mach
187/204
Hng dn tr li
Nhn xt: Mch lc thng cao. Vng tn s cao tn hiu vo v ra ng pha, vng tn s thp
tn hiu ra nhanh pha so vi tn hiu vo mt gc /2.
CHNG V: MNG BN CC VNG DNG
5.1 Mng bn cc c cha diode l loi M4C:
c. Khng tng h
5.2 Mng bn cc c cha transistor l loi M4C:
c. Khng tng h
5.3 Transistor l loi M4C:
d. Khng tng h, tch cc.
5.4 Mt mng bn cc tuyn tnh, bt bin, tng h tha mn:
d. C 3 phng n.
5.5 Vi M4C c ghp t n M4C n gin theo cch ghp ni tip- song song:
b.1
n
k
k
HH= =
=
5.6 Vi M4C c ghp t n M4C n gin theo cch ghp ni tip-ni tip:
c.1
n
k
k
ZZ= =
=
5.7 Mng bn cc tuyn tnh, tng h, thng c th khai trin thnh s tng ng:
a. Hnh T
5.8 Mng bn cc tuyn tnh, tng h, thng v i xng c th khai trin theo:
d. C ba phng n.
5.9 Vi mng bn cc i xng v s tng ng hnh cu:
c. C hai phng n trn u ng
5.10 Cc trkhng sng ca M4C c thc tnh theo cng thc:
b.10 1 1
20 2 2
v ngm v hm
v ngm v hm
Z Z Z
Z Z Z
=
=
5.11 Trkhng sng ca mng bn cc i xng c thc tnh theo mch tng ng cu:
c.0 10