ایزدیکتا نام به

تجهیزات با وآشنایی نگهداری اصولتصویربرداری

:تنظیم و تهیهفرد محمدی حق ،مسلمفرد ساالری منیره

بعثت بیمارستان رادیولوژی، کارشناس

1391ماه دی

1

یکی برداری تصویر های بخش موجوددر های دستگاه با محترم پرتوکاران آشنایی

گردیده سعی جزوه این باشد.در می مراجعین به خدمات ارایه بهبود ضروریات از

و دوستان شود.از استفاده پزشکی تجهیزات زمینه در معتبر و جدید منابع اکثر از

و قدردانی نهایت رساندند یاری را ما مطالب گردآوری در که عزیزی همکاران

رشته علمی ارتقاءسطح برای کوچک چند هر قدمی که تشکرراداریم.امید

باشد. شده برداشته استان در پرتونگاری

:ایکس اشعه کشف تاریخچه ازآزمایشگاه درگوشه ای که فسفرسانسی صفحه کوتاه ش،درخش1895درسال

درآن که رنتگن وخالق آماده قرارداشت،ذهن کاتدیک اشعه بررسی تاریک نیمه المپ شیشه ای ازحباب نمودکه تازه ای پرتوهای بود،متوجه استادفیزیک زمان پراکنده اطراف شودبه دیده چشم به که آن وبی زده بیرون کاتودیک های

شیشه ای ازدیواره پرتوها این بود،نفوذ شده رنتگن شگفتی مایه می شوند.آنچه دورازالمپ بتاسن درگوشه ای فاوئورسانت صفحه روی وتأثیرآن بیرون به المپ

2

پرتوایکس ن آ که تازه کشف خوددرباره بررسیهای به بود.رنتگن درآزمایشگاهشد. نامیده رنتگن اشعه داد.بعدهااین خاطرفروتنی(،ادامه ه)ببود

درایران: رادیولوژی دستگاه اولین تاریخچه بتوانند،پدیده آنکه ایران،برای نوین ومهندسی فیزیک پدرعلم پروفسورحسابی

های یافته رابادست نمایند،وآنان تدریس خود دانشجویان را،به نوین های رادرآزمایشگاه پرتوایکس دستگاه جدیدجهانی،آشناکنند،اولین

هـش.راه1309وقت(،باابعادبسیارکوچک،درسال دانشسرایعالی)دارالمعلمین.نمودند اندازی

به فقط حدودیکسال دکترسیدمحمدحسابی،ایشان گفته به پرداختند،ودراین دستگاه این ومحاسبه امرمطالعه،پژوهش،طراحی

فرانسه،)که تکنیک درپلی اساتیدشان زمینه،ازپروفسورژانه،پروفسورمیشل،یعنی بود(،ونیزازراهنماییهای درپاریس ایشان برق مهندسی مدرسه

رادریافت مهمی سوربن(،راهنمایی دردانشگاه پروفسورفابری)استادایشان رادیولوژی دستگاه ساخت موردنیاز وسایل از چندقطعه آنهاهریک کردند،وحتی

.فرستادند هدیه استاد خودبرای را،ازدانشگاههای ترانسفورماتورها درساخت که بوبینهایی پیچیدن برای آورندکه خاطرمی به ایشان تراشکاری درتنها ماهها رفت کارمی به دستگاه این باالی ولتاژ با برق تولید برای

پیچها سیم این ساخت به اقدام وتجهیزات امکانات وباکمترین روزتهران آن.نمودند

رادیولوژی دستگاه یک ساخت به تصمیم دکترحسابی آقای.گرفتند غیرآزمایشگاهی بیمارستانی)کاربردی(درکشوردرابعاد

مدت به رادیولوژی تخصصی دوره یک گذراندن رابرای برادرشان منظور همین به.پاریس(فرستادند فرانسه)دانشگاه به سال یک

آن طول که گوهرشاد بیمارستان زیرزمین آن متروعرض45تقریبا متر4تقریبا بیمارستانی کاربردی رادیولوژی دستگاه اولین ساخت پروژه نجام برایا بود

.شد درنظرگرفته

:رادیولوژی های دستگاه این ، پزشکی کاربرد برای و ندارد وجود زیاد طبیعت در رنتگن یا ایکس اشعه

شود. در تولید شده اند ساخته منظور این برای که المپهایی وسیله هب باید پرتوها بمباران با دارد، کاتودیک المپهای شبیه ظاهری که ایکس اشعه مولد المپ

نام به المپ از قطبی در تنگتن جنس از که کوچکی و مقاوم فلز قطعه الکترونی

3

انرژی و می خورد همهب فلز این در الکتریکی انرژی ترازهای ، گرفته قرار کانون که می آید. الکترونهایی بیرون ایکس اشعه صورت به الکترونها جابجایی از ناشی

با و می شوند تولید المپ منفی قطب در کوچکی پیچ سیم از می شوند استفاده تولید ژنراتور یک از که پتانسیل اختالف تأثیر تحت و المپ درون خالء از استفاده

می کنند. برخورد المپ کانون به شود، می

یا )تشخیصی منظوری چه به اینکه به بسته رادیولوژی دستگاههای کلی شکل دستگاه یک در کلی بطور می کند. ولی فرق باشند، شده درمانی( ساخته

می تواند که پایه ای به بازویی با ایکس اشعه کننده تولید المپ عمومی رادیولوژی دلخواه بطور را ایکس اشعه بتوان تا شده وصل کند حرکت مختلف مسیرهای در.نمود متمرکز متفاوت جهات در

خون، استخوان، آب، جمله از مختلف هاي ارگان و ها بافت شامل انسان بدن را ها قسمت اين شده، گرفته تصاوير در بنحوي بتوان بايد كه ... است و چربي جهت در كوششي هيچ رونتگن توسطX اشعه كشف از قبل كرد. تا متمايز در كه اصلي هاي سيستم بود. اغلب نگرفته صورت بدن از تصويري ايجاد

داعب ا اشعه، اين كشف اول سال20 در ، نيازند موردX اشعه با تصويربرداري بهبود روي ها كوشش اغلب بعد به1930 سال از و شدند گرفته خدمت به و

كلي سيستم و شده متمركز تصوير كيفيت بردن باال هاي روش و ها سيستم است نكرده چنداني تغيير راديوگرافي

: از عبارتند یونیزان پرتوهای ترین مهم

دو گرفتن با و شده تشکیل نوترون دو و پروتون دو از ذره این : α آلفا - ذره1 دارد زیادی جرم ذره این که آنجا از شود می تبدیل هلیوم پایدار اتم به الکترون

شود. می متوقف کاعذ برگ یک توسط راحتی به و داشته کمی نفوذ قدرت

بتا ذره و شود می تبدیل پروتون به نوترون یک بتا ذره گسیل برای  :β بتا ذره - 2 تمام با پیوسته طیف یک و نبوده انرژی تک بتا اشعه . طیف شود می تابش نیز

) اولیه انرژی به بسته اشعه این . برد داراست را حداکثر تا صفر از انرژی مقادیر . قدرت باشد می متر یک حدود تا سانتیمتر چند از محیط جنس ( و مادر عنصر هب1mm  ضخامت به آلومینیومی ورقه در و بوده آلفا برابر100 اشعه این نفوذ

شود. می جذب خوبی

  آنگسترم0/0 1از بیش موج باطول الکترومغناطیسی امواج از : γ گاما پرتو - 3 می بتا و آلفا ذرات از کمتر بسیار آن یونیزاسیون خاصیت باشد می صفر جرم و

باالست. بسیار آن نفوذ قدرت اما باشد

4

و آنگسترم0/0 1 تا10 بین موج باطول الکترومغناطیسی امواج از : x پرتو - 4.باشد می کمتر گاما پرتو از آن نفوذ قدرت باشد می صفر جرم

از: عبارتند راديوگرافي سيستم يك اصلي هاي قسمت

X اشعه مولد بتيو-1 باال ولتاژ ژنراتور-2تصوير هاي كننده تشديد و آشكارسازها -3راديولوژي ختت-4 دستگاه كنترلي مدارات -5.اپراتور فرمان ميز -6

:X اشعه مولد تيوب

با آن داخلي جدار كه فلزي محفظه يك درون بايد ،X اشعه مولد اي شيشه تيوب ميشود پخش مختلف جهات در كهX اشعه تا گيرد قرار شده، پوشيده سرب براي حفاظ ايجاد فلزي محفظه اين ديگر گردد. كار جذب فلزي محفظه توسط

هر از جلوگيري گردد. براي مي اعمال بتيو كاتد و آند بين كه است بااليي ولتاژ با فلزي محفظه و تيوب بين فاصله باال، ولتاژ هاي كابل بين الكتريكي جرقه گونه

الكتريكي ولتاژ برابر در كه غليظي روغن ميشود. محفظه پر ، است عايق كامال بايد مي و شده منبسط گردد مي گرم وقتي هوا چون ، شود تخليه هوا از كامال

شود. روغن آن شكستن باعث تيوب اي شيشه جدار به فشار كردن وارد با تواند نيز كنندگي خنك خواص داراي الكتريكي عايق خاصيت بر عالوه استفاده مورد

محفظه داخل روغن انبساط رود، باالتر مجاز حد از تيوب گرماي هست. اگر داده دستگاه به اشعه تابش اجازه و افتاده كار به محافظ مدار كه شود مي باعث

كيلو حاصلضرب به بستگيX اشعه تيوب در شده ايجاد حرارت نشود. ميزان ذخيره را زيادي گرماي آند دارد. وقتي تابش زمان و بتيو آمپر ميلي ، ولت اين وجود بواسطه واقعيت است. اين تر سريع بسيار آن شدن خنك است، كرده

درجه چهارم توان با متناسب تشعشع بوسيله گرما دادن دست " از كه قانون مطرح تيوب درمورد كه ديگري مهم . مساله شود مي " توجيه است حرارت

تيوب عمر طول از دقيقي تعريف توان نمي واقع . در است تيوب عمر ، است اشعه تيوب عمر مورد كرد. در ارائه ثابت شرايط گرفتن نظر در بدونXاشعه

X، اگر كه دارد مي اعالم المللي بين استاندارد : tاشعه تابش بار هر زمان انجام را تابش بارt /1000 =n حداقل بتواند بايد تيوب باشد، بار هر اگر دهد. مثال انجام تابش بار10000 حداقل بتواند بايد تيوب ، بكشد طول ثانيه1/0 تابش

.دهد با اکسپوز چند ابتدا روزانه کار شروع : درکنیم بیشتر را تیوب عمر چگونه

5

به آسیب علت )به دستگاه به ضربه کردن وارد ز،ا باشیم داشته شرایط حداقل ندادن دستگاه،انجام توان حداکثر از کمتر ی کنیم،استفاده فیالمان(خودداری

کننده مراجعه که مواقعی در دستگاه نمودن متوالی،خاموش سنگین اکسپوزهاینباشد( یکباره به دو )هر.باشد فاصله اکسپوز وREADY زمان نباشد،بین

تيوب: نگهدارنده ستون

، مطمئن و مناسب وضعيت در تيوب داري نگه بر عالوه تيوب، نگهدارنده ستون بايد كند. ستون مي فراهم را مختلف زواياي در تيوب حركت و چرخش امكان ، راست ، پايين،چپ باال، جهات در تيوب لرزش بدون و نرم دادن حركت قابليت را جهت دو هر در افقي به عمودي حالت از تيوب چرخش همچنين و جلو ، عقب

.باشد داشته كنترل قابل مكانيكي يا الكترومكانيكي هاي قفل طريق از بايد ها حركت اين

قفل با بتواند اپراتور ، مطلوب وضعيت در تيوب گرفتن قرار از پس باشد. يعني.دارد نگه ثابت را تيوب وضعيت آن كردن

:شوند مي تقسيم دسته سه به دارنده نگه هاي ستون اين كلي بطور

بسته سقف به هايي چوب چهار توسط سقفي) تلسكوپي( : كه هاي الف( ستون امكان و كرده حركت هم درون ريل صورت به ها چهارچوب . اين است شده

.كنند مي فراهم را مختلف جهات در تيوب حركت

ريل يك روي و دارند اتكا زمين كف به فقط ستونها : اين زميني هاي ب( ستون و شده نصب زمين روي بر ريل ها، ستون اين از نوع يك . در كنند مي حركت كل و شده متصل تخت به ريل ديگر نوع كند. در مي حركت آن روي ستون

.است يكپارچه ستون و تخت مجموع

ريل يك و زمين روي ريل يك ستون نوع اين : در سقفي زميني هاي ج( ستون.كند مي حركت ريل دو اين بين ستون و گرديده نصب سقف روي

باال ولتاژ ژنراتور

ژنراتور مجموعه راديولوژي دستگاه يك در اصلي و مهم هاي قسمت از يكي به را تيوب درx اشعه توليد براي الزم باالي ولتاژ ايجاد وظيفه كه باالست ولتاژ به شده متصل فلزي جعبه يك شامل باال، ولتاژ ژنراتور دارد. مجموعه عهده كم ولتاژ ترانسفورماتور يك آن داخل كه است مخصوص روغن از پر و زمين يكسو ديودهاي مجموعه يك باال، ولتاژ ترانسفورماتور يك و فيلمان تغذيه براي ترانسفورماتور پتانسيل . اختالف دارند قرار كنتاكتور تعدادي و باال ولتاژ كننده روغن درون را ترانسفورماتوها بنابراين و رسد مي نيز150kv به گاه باال ولتاژ

مي جلوگيري مختلف هاي قسمت بين الكتريكي جرقه بروز از كه مخصوصي6

.كنند مي ور غوطه كند،باال ولتاژ ترانسفورماتور

ولتاژ به فاز سه يا فاز تك شهر برق ولتاژ تبديل ترانسفورماتور اين اصلي وظيفه تعداد ثانويه پيچ سيم در باال ولتاژ . ترانسفورماتور است تيوب نياز مورد باالي

600 نسبت به را ولتاژ و دارد اوليه پيچ سيم به نسبت بيشتري بسيار دورهاي استفاده فاز سه ترانسفورماتور از كه بااليي ولتاژ كند. ژنراتورهاي مي زياد برابر

ولتاژ ميكنند، كنند. مي ايجادx اشعه تيوب دوسر دررا ثابتي نسبتاكردن سو يك

منفي سيكل يك و مثبت سيكل يك داراي باال ولتاژ ترانسفورماتور خروجي ولتاژ باال ولتاژ ديودي هاي يكسوكننده بوسيله كار شود. اين يكسو بايد و است است

. گيرد مي صورت شده تعبيه ژنراتور مجموعه درون كهباال ولتاژ هاي كابل

سر دو به ترانسفورماتور در شده ايجاد باالي ولتاژ رساندن ها كابل اين وظيفه مي وصل تيوب آند به كه دارد. كابلي نياز كابل جفت يك به تيوب است. هر تيوب شده متصل كابل دارداما نياز باال ولتاژ انتقال براي سيم رشته يك به فقط شود

دو تغذيه براي سيم رشته دو باال، ولتاژ حامل سيم رشته بر عالوه بايد كاتد به.باشد داشته كوچك و بزرگ فوكوس فيلمان

گريد نسبت شفاف فضاهاي توسط كه است سربي تيغه تعدادي شامل بوكي يا گريد

كاهش براي روش مؤثرترين بوكي از اند. استفاده شده جدا هم از اشعه بهاست. شده پخش تشعشع

: راديولوژي تخت داراي بايد كه است تخت ، راديولوژي دستگاه يك هاي قسمت از ديگر يكي

توان مي را راديولوژي هاي تخت كلي بطور باشد، خاصي هاي ويژگي و امكانات / Rتخت يا فلوروسكوپي راديولوژي تخت و شناور رويه با ساده تخت دسته دو بهFكرد بندي تقسيم.

قابل آن رويه كه است ساده ميز يك واقع در تخت : اين شناور رويه با ساده تخت. است حركت

توسط تخت رويه عادي، حالت در كه است صورت بدين رويه اين حركت نحوه داشتن نگه فشرده گيرد. با مي قرار ثابت خود جاي در الكترومكانيكي هاي قفل رويه تواند مي اپراتور و شده رها الكترومكانيكي هاي قفل اپراتور توسط كليد يك

نظر مورد محل در تا داده حركت راست و چپ يا عقب و جلو جهت در را تخت را تخت رويه و كرده عمل دوباره ها قفل ، كليد كردن رها با سپس و گيرد قرار

7

.دارند مي نگه ثابت نظر مورد جاي درR / Fتخت

مي فراهم را فلوروسكوپي هم و راديوگرافي انجام امكان هم ها تخت گونه اين دو هر ايفاي به قادر راحتي هب كه اند شده ساخته طوري ها تخت نوع كنند. اين

.باشند عمل تيوب گيرد، مي قرار استفاده مورد راديوگرافي انجام جهت تخت كه هنگامي مي پوشش را تخت باال از ،ددار قرار تيوب نگهدارنده ستون روي بر كه ديگري

تخت انواع از برخي گيرد. در مي انجام تيوب اين توسط كارراديوگرافي و دهد. گيرد مي انجام تيوب يك توسط فلوروسكوپي و راديوگرافي ها،

:دستگاه كنترلي مدارات

قابل بايدX اشعه عكسبرداري هاي دستگاه در كه اصلي پارامتر سه زمان و تيوب جريان تيوب، از: ولتاژ عبارتند باشند كنترل و گيري انتخاب،اندازه

.دارند مستقيم اثر تصوير كيفيت روي پارامتر سه اكسپوز. اين يا تابش

كنترل دقيق غير و ساده بسيار هاي روش با پارامترها اين قديمي هاي دستگاه در ابزار شدن ساخته و الكترونيك علم پيشرفت با شدند. اما مي گيري اندازه و

كنترل عمل ها، ريزپردازنده شدن ساخته از بعد خصوص هب جديد، الكترونيكي انتخاب امكان و گرفته صورت كمتر حجم در و تر دقيق هاي روش با پارامترهادادند. قرار اپراتور اختيار در بيشتري

زمينه در اساسي هاي پيشرفت1930 سال از بعد كه گفت توان مي واقع در كنترلي مدارات ساختن و ابداع زمينه در ،X اشعه عكسبرداري هاي دستگاه

اصول در و گرفته صورت تر ابعادكوچك در و تر حساس تر، دقيق الكترونيكي مدارات است. وظيفه نشده ايجاد مهمي پيشرفتX اشعه تصويربرداري فيزيكي امكان آوردن بوجود بر عالوهX اشعه عكسبرداري هاي دستگاه دستگاه كنترلي حساس هاي قسمت از حفاظت ، اصلي پارامتر سه دقيق كنترل و انتخاب حفظ طور همين و مجاز حد از فراتر ميزان به دستگاه بار افزايش يا و دستگاه

.است بيمار و اپراتور الكتريكي ايمنياپراتور: فرمان ميز

در اپراتور با و گرفته قررار كنترل اتاق در كه است راديولوژي سيستم از بخشي اپراتور اختيار در را هايي انتخاب و نمايشي و كنترلي ابزار و باشد مي ارتباط

.دهد مي قرار

متحرك: راديولوژي هاي دستگاه8

دستگاه توسط او نبودن كنترل تحت يا بيمار حال وخامت علت به موارد بعضي در . لذا نيست پذير امكان راديولوژي بخش به بيمار انتقال مختلف، پزشكي هاي بالين به آنرا بتوان و بوده متحرك كه شود ساخته راديولوژي دستگاه نوعي بايد

متحرك راديولوژي هاي دستگاه ساخت راه در مشكل كرد. اولين متقل بيمار پريزهاي از را خود مصرفي توان بايد دستگاه آنهاست. اين نياز مورد توان تامين

و دارد وجود بيمارستان مختلف هاي بخش در كه برق معمولي حداكثر معموال گرفتن براي كه حالي در نمايند، تامين كنند تحمل توانند مي را آمپر10 جريان نتيجه فوق بحث است. از نياز مورد اين از بيش جرياني به ها عكس ترين ساده

سازي ذخيره براي اي وسيله به نياز ها سيستم اين ساخت براي كه شود مي در را شهر برق انرژي نيست، تابش به نياز كه هايي زمان در تا دارد وجود انرژي

وسيله دهد. اين تحويل دستگاه به را انرژي اين تابش موقع در و كرده ذخيره خود و وزن لحاظ از بايد باشد، داشته است الزم كه هايي ويژگي ازساير نظر صرف.باشد قبولي قابل حد در حجم

: شود مي استفاده توان تامين براي روش سه از متداول متحرك هاي سيستم در. پايين ولتاژ - خازن3 باال ولتاژ - خازن2 شارژ قابل - باتري1

mA داراي ثابت راديولوژي هاي دستگاه به نسبت متحرك راديولوژي هاي دستگاه

كمتريkvو بصورت تابش زمان و تيوب جريان ها دستگاه اين در هستند. معموال بصورت آنها حاصلضرب بلكه نيستند انتخاب قابل هم از جدا پارامتر دو

mAsشود. مي كنترل و انتخاب

گرافي: راديو فيلم افتد مي فيلم روي كه است بدن مختلف هاي سايه تصوير واقع درx اشعه تصوير

كه راديوگرافي هاي فيلم رويx اشعه گويند. تصاوير مي نيز اسيلوگراف آن به وشود. مي گرفته هستند اي ويژه هاي فيلم مي ايجاد آن روي كه تصويري شود، داده قرار اشعه مسير در تنهايي به فيلم اگر

را اوليه اشعه زيادي مقدار به بايد آن شدن بهتر براي و است كمرنگ بسيار شود،است. مضر بيمار براي اين كه داد افزايش

قرار كننده تشديد صفحه دو بين را فيلم متداول هاي سيستم در دليل همين به اندبه شده پوشيده فلورسانس مواد با تشديدكننده صفحات دهند. اين مي

مي تبديل مرئي نور به را كنند مي برخورد آنها به كه ايx پرتوهاي كه صورتي. است شده پوشانده نور به حساس امولسيون با نيز فيلم طرف دو نمايند. هر

قرار است اي فشرده هم به نمدي پوشش داراي كه كاست يك در را ها صفحه صفحات اين دادن قرار دارد. البته نگه هم كنار را ها صفحه و فيلم تا دهند مي

اثر اين كاهش شود. براي مي تصوير شدن مات باعث نحوي به هم تشديدكننده9

.كنند مي كم امكان حد تا را كننده تشديد صفحات اين ضخامت معموال

:رادیولوژی کاست و جابجایی ( جهت فیلم کمک به ) رادیوگرافی سنتی رادیوگرافی های سیستم

x– رادیولوژی های کاست ( از بوکی داخل ) در مناسب محل در فیلم دادن قرارray film cassetteشود می - استفاده.

رادیوگرافی فیلم سایز با متناسب مختلف های سایز و انواع در ها کاست این شوند. می طراحی می ساخته آلومینیوم یا ( و زنگ ضد ) فوالد فوالدی فریم یک از رادیولوژی کاست

... و کربنی فیبر یا آلومینیوم جنس از آن رویه کاربرد و نوع به بسته که شود را اشعه جذب میزان کمترین کربنی فیبر رویه با کاست میان این .در بود خواهد کاهش بدون توان می را تیوب از شده منتشر پرتو شدت نتیجه در و داشته. داد کاهش فیلم روی بر اشعه تاثیر میزان و کیفیت

: رادیولوژی کاست وظایفآن روی برfogایجاد و نور با فیلم تماس از جلوگیری ● کننده تشدید صفحات و کاست داخل به غبار و گرد ورود از جلوگیری ● آنها مفید عمر افزایش و کننده تشدید صفحات حفظ ● رادیولوژی فیلم و کننده تشدید صفحات تماس جهت مناسب محیطی ایجاد ●

Care of X-ray Cassette ها کاست از مراقبت

زیادی مدت تا آنها از توان می شود مراقبت خوبی به کاستها از که صورتی در به منجر تواند می زود یا دیر کاست جابجایی و انتقال در توجهی کرد. بی استفاده

و فیلم ضعیف تماس قبیل از دیگر مشکالت وایجاد کاست به رسیدن آسیب موارد به که است بهتر ها آسیب این از جلوگیری شود. برای نور نشت یا و صفحه

:شود توجه زیر.دهید انتقال آرامی به را ها کاست استفاده هنگام در-1 که باشند حدی به باید دهید می انتقال لحظه یک در که را کاستهایی تعداد-2

را آنها زیر بتوانند انگشتان و داشت نگه بدن و بازو بین را آنها راحتی به بتوان.دارند نگه

اطمینان که است بهتر کنید می نگهداری آنها های لبه روی بر را کاستها اگر-3 کاستها که کنید پیدا مایل صورت به کاستها اگر اند. زیرا گرفته قرار عمودی کامال

دارد وجود دیدگی آسیب امکان باشد شده داده تکیه دیگر کاستهای به و باشند.آورد می فشار آن روی بر هم دیگر کاستهای وزن زیرا، گذاشته مریض بدن زیر مستقیم طور به بایست می کاست که مواردی در-4

(cassette tunnel) کاست تونل از بایست می (، بوکی از استفاده ) بدون شود.شود جلوگیری کاست به مریض بدن فشار از وسیله بدین تا شود استفاده

10

شود جلوگیری مایعات با کاست تماس از باید-5 تقویت صفحات جاییکه ان شوند.از تمیز یکبار ای هفته حداقل باید ها کاست-6

باید باشندفقط می هرمایعی به حساس ژالتینی ای الیه بودن دارا دلیل به کننده تا دهیم فرصت کاست به باید.گردد عطرپاک بدون وصابون مرطوب پارچه با

نماییم. فیلم پرکردن به اقدام گرددوسپس خشک کامال بایست می کاست نگهداری روشهای یادگیری و سالم کاستهای داشتن منظور هب

:کرد پیروی زیر موارد از.شود ثبت رادیولوژی، بخش در کاست از استفاده شروع تاریخ-1 از یکی برروی را کلمه یا شماره یک باید کاست بهتر شناسایی برای-2

راحتی به حالت این در نوشت، کاست خارجی قسمت و کننده تشدید صفحات دسترسی نظر مورد کاست به شده تهیه تصویرهای یا تصویر روی از توان می.کرد پیدا

قبیل: بررسی از را کاستها از مواظبت گونه هر نوع و تاریخ است بهتر-3.کرد ثبت آن بدنه روی را غیره و نور نشت آزمون و کاستها کردن تمیز کاستها، در تا داد قرار بررسی مورد منظم طور به باید را کننده تشدید صفحات و کاست

.شود رسیدگی سرعت به باشد نیاز سرویس یا دیدگی آسیب گونه هر که صورتیکاست: داخل به نور نفوذ بررسی

روشن قوی پروژکتور یک کاست وباالی داده قرار تاریک کامال اتاق رادرون کاست درون به نوری اگر کنیم می ظاهر را فیلم ساعت یک گذشت کنیم.بعداز می

شود. می مشخص باشد کرده نفوذ کاستکننده: تشدید صفحات و فیلم کامل تماس بررسی

کاست داخل هارا آن که دارد وجود استاندارد فلزی توری صفحات سری یک تماس در نقصی اگر کنیم. می اکسپوز معمولی باشرایط و دهیم قرارمیشود. می نمایان خوبی به موضوع این ازظهورفیلم باشدبعد

: فیلم انبارکردن و نگهداری چند . به است مهم بسیار رادیولوژی فیلمهای کردن انبار و ینگهدار صحیح طرز:دلیل

در و است گران و گیرد می بر در را زیادی هزینه رادیوگرافی فیلمهای تهیه- 1 . رود هدر نباید که شود می گرفته نظر در کار این برای زیادی بودجه نتیجه

آن روی غیره و اشعه ، نور مثل عاملی گونه هر ، است دتیکتور یک فیلم چون- 2 و تصویر در اشکال نتیجه در و فکت آرتی ، آلودگی مه ایجاد باعث و گذاشته تاثیر

. شود می آن تفسیر

11

: از عبارتند گرفت نظر در فیلمها نگهداری و کردن انبار مورد بایستی که مواردی خود جعبه روی مصرف تاریخ دارای رادیوگرافی فیلمهای تمام : مصرف تاریخ- 3

گرمایی فوتونهای ، نور به حساس مواد . زیرا کرد توجه آن به بایستی که هستند(IR)ایجاد باعث این که ، کنند می جذب را زمینه اشعه و fogکنتراست کاهش و

را آنها فیلمها مصرف تاریخ به رسیدن از قبل بایستی . پس شود می فیلم. کرد استفاده

. هر شوند می نگهداریF68 یا وC20 از کمتر دمای در بایستی فیلمها : گرما- 4 آلودگی مه میزان با و بیشتری مدت ، باشد کمتر فیلمها نگهداری دمای چه

آل ایده . حتی داد قرار استفاده مورد و کرد نگهداری را فیلمها توان می کمتری . ولی رساند سانتیگراد درجه صفر حدود دمای به و کرد فریز را ها فیلم که است. رساند اطاق دمای به را آنها دمای بایستی استفاده از قبل

می فیلم سرد سطح روی قطراتی صورت به هوا رطوبت اینصورت غیر در چون .شود میwater spot " یا آب ه" قطر آرتیفکت ایجاد باعث و نشیند

60 تا40 بین بایستی فیلم نگهداری برای هوا نسبی رطوبت : نسبی رطوبت- 5 و شود می جرقه یا بار تخلیه تتیفکآر ایجاد باعث کمتر . رطوبت باشد درصد

. شود می فیلم روی آب قطرات ایجاد و آب بخار میعان باعث بیشتر رطوبت به نسبت بایستی رادیوگرافی فیلم جمله از نور به حساس مواد تمامی : نور- 6

دلیل همین . به شوند نگهداری مطلق تاریکی در بایستی . فیلمها شوند حفظ نور رطوبت ضد و نور ضد های بسته درون را فیلمها ، فیلم سازنده های کارخانه

انجام تاریکخانه تاریکی در بایستی فیلمها جعبه . بازکردن کنند می بندی بسته هاپر . حتی شود استفاده تاریکخانه در دیدن برایsafe light نور از فقط و شود

تاریکخانه چراغ بودن روشن هنگام که باشند اتوماتیکی سنسور دارای بایستی نیز . نشود باز تاریکخانه در بودن باز یا بایستی . پس است اشعه به بودن حساس ، فیلمها خاصیت مهمترین: اشعه- 7

توان می محافظ و سربی های پوشش با که کرد محافظت آن از اشعه به نسبت ، است رادیوگرافی اتاق کنار فیلمها انبار اتاق اگر مثال عنوان کرد. به را اینکار

. باشند شده حفاظت و سربکوبی دیوارهایش . کرد دقت آن به بایستی که است مواردی از یکی : کردن انبار و نقل و حمل- 8

بایستی .فیلمها گذاشت زمین و کرد جابجا ضربه با نبایستی را فیلم ای جعبه صورت این در . زیرا خوابیده و افقی بصورت نه و شوند انبار عموی بصورت

خطر تا گیرند قرار تر پائین طبقات در بزرگتر . فیلمهای آید نمی فیلمها به فشار.باشد کمتر افتادنشان

بایستی انبار گردش یا و فیلمها از استفاده و کردن انبار نحوه : انبار در گردش- 9. شوند استفاده زودتر ، تر قدیمی فیلمهای که باشد صورتی به

، کنند پیدا تماس فیلم با اگر مضر گازهای و دودها : مضر گازهای و دودها- 10 شیمیایی مواد از دور به بایستی فیلمها سپس کنند می آلودگی مه دچار را فیلمها

12

، رنگها از ناشی بخارهای و آمونیاک ، هیدروژن سولفید ، : فرمالدهید مثل قوی. گیرند قرار ها کننده پاک و حاللها

قابل و خوب و سالم های کلیشه تا کرد رعایت را زیر موارد بایستی پایان در. باشیم داشته تفسیر

. کرد تا و خم نبایستی را فیلمها - 1. کرد وارد ضربه فیلم حاوی جعبه و فیلمها به نبایستی- 2. کرد لمس و برداشت را فیلم نبایستی مرطوب یا چرب دست با- 3 فشار به فیلمها چون بود، فیلمها روی انگشت و ناخن اثر مراقب بایستی- 4

.حساسند جلوگیری دستها حتی و کننده تقویت صفحات ، کاست های آلودگی از بایستی- 5

.نکنند کتفآرتی ایجاد فیلمها روی تا کرد

نویس: زیر دستگاه بیمار مشخصات ثبت برای آن از معمولی های رادیولوژی در که است دستگاهی

شود. می استفاده رادیوگرافی کلیشه بررویسنوی زیر دستگاه خرابی

بررسی باید که جایی اولین نکرد کار درستی به ما نویس زیر دستگاه هرگاه که گردد می خراب فیوز شهر برق باالی نوسان دلیل به است.معموال گردد،فیوز

.درنمود بررسی راباید رابط سیم و شاخه دو بود سالم فیوز .اگرشود تعویض باید ،کهباشد می آن درونی المپهای از یکی ازسوختن ناشی نیزمشکل مواقع برخی

کند. می برطرف را مشکل سوخته المپ تعویض

ثبوت: و ظهور دستگاه

به سپس و شده قلیایی ظهور داروی وارد ابتدا دستگاه به شدن وارد از بعد فیلم می کن خشک غلطک وارد شتشو از پس و رفته اسیدی ثبوت محلول مخزنشود.

:دمایاست مهم بسیار نکته سه ثبوت و ظهور داروی سازی آماده درآید. دست به باید که داروها،حجمی کردن مخلوط آب،ترتیب

می پایین دارو نگردد،کیفیت رعایت ها محلول حاوی ظروف افزودن ترتیب اگر دارو تهیه در ولرم آب باشدواز باید لیتر20 نهایت در شده آماده داروی آید.حجمگردد. استفاده

به را ظهور داروی کرد،اما داری نگه ها مدت توان رامی شده آماده ثبوت دارویداشت. نگه توان نمی اولیه ی شده آماده کیفیت همان با طوالنی مدت

13

سوییچ میکرو یک یا فنر یک پروسسور دستگاه به فیلم ورود محل در درستکند. می شناسایی را آن ی واندازه فیلم ورود قرارداردکه

علت میکروسوییچ در مشکل نکشد،بروز خود درون به را فیلم پروسسور گاه هر

است. آن

می سبب سیستم دارد.این وجود محلول گردش سیستم ظهور مخزن درون در به فیلم های قسمت وتمام باشد گردش در مداوم طور به ظهور محلول گرددتا اما، دارد کننده گرم ظهورسیستم مخزن پروسسور گردند.در ظاهر خوبی

نیست. سیستم این به نیازی ثبوت مخزندر ظهور حرارت درجه (اگر33-35 بین است.)معموال مهم بسیار ظهور داروی دمای ترموستات شد،دوباره گرم دارو وقتی و شود می روشن ترموستات باشد پایین

.گردد می خاموش داروی مقداری و گذرد می ظهور از که فیلمی هر ازای به ظهور تقویت سیستم

کند. می جایگزین را شده کسر داروی دوباره،کند می خارج خود با را ظهور چند باید دستگاه کردن خاموش زمان و پروسسور دستگاه با روزانهکار پایان در

باشد،خاموش نمانده دستگاه درون فیلمی اینکه داشت:کنترل نظر مد را نکته خروج جهت به دستگاه در کردن دستگاه،باز آب کردن دستگاه،قطع کردن

را ثبوت داروی اول همیشه پروسسور درون به دارو ریختن هنگام . در بخاراتشود. ریخته آب و ظهور داروی وسپس بریزید مخزن در

دارد. هربخش کاری بار به بستگی ثبوت و ظهور دستگاه شستشوی دفعات

رادیولوژي تکنولوژیست توسط تاریکخانه کیفی کنترل انجام)هفتگی–روزانه)

روزانه(( تاریکخانهsafe light چراغ ارزیابی 1-تاریکخانه داخل نوربه نشت عدم ارزیابی 2-فیلم میزنگهداري داخل به نور نشت عدم از اطمینان 3-آب روزانه تعویض 4-هفتگی صورت به وآب ظهوروثبوت داروي وتانکهاي غلطکها کلیه شستشوي 5-روزانه صورت به تانکها داخل داروي سطح نمودن چک 6-دستگاه چهارچوب وضعیت بررسی 7-(سینی رویه شدن نوربعدازبسته نشت لحاظ به)دستگاه جلوي سینی بررسی 8-ها چرخدنده بودن سالم و هاrack و غلطکها کلیه کردن وچک بررسی 9-

14

دارو تقویت ظروف داخل هاي داروي سطح وضعیت بررسی 10-مسیرها تمامی ازبازبودن واطمینان دارو،سرریزآب مسیرسیرکوله بررسی 11-دارو مکش پمپهاي بودن سالم 12-دارو دماي نمودن وچک تروموستات بودن سالم 13-کن خشک دماي بررسی 14- داروهاتخلیه بایست روزمی 4از ازپروسسوربیش استفاده عدم درصورت 15-

.شود انجام هفتگی وسرویس ساعت6 حداقل باید نشود روزاستفاده 3تا 1ازپروسسوربین که درصورتی 16-

.شود عبورداده فیلم وازآن روشن دقیقه 10مدت به باردستگاه یکفیلمها بودنfog عدم درخصوص نهایی - کنترل17

شود: توجه موارد این به دستگاه خرید برایشد؟ خواهد استفاده منظور چه به ایکس اشعه دستگاه•باشد؟ می رادیولوژی بخش برای نیاز مورد فضایی چه•شود. بررسی تغذیه منبع از نیاز مورد آمپراژ و ولتاژ مقدار•گردد. محاسبه نیز تغذیه خط مقاومت•

نیاز مورد برق بخش که است ولت480 یا و ولت220 تا208 معموالباشد. داشته خود برای اختصاصی ترانسفورماتور یک باید رادیولوژی دستگاه کامل جزئیات خریدار، آن وسیلة به که روشی یعنی پیشنهادی مشخصات

دقت مقدار چه که کند می بیان کارکردی کند. مشخصات بیان را خود نظر مورد.است الزم مشخصات مورد در

:ایکس اشعه دستگاه نصب مراحل دیدن صدمه یا شدن گم مثل مشکالتی بروز باعث نصب هنگام در وقفه ایجاد•

اگر که گنجاند را بندهایی خرید قرارداد در توان می شود. پس می قطعات برخی جریمه پرداخت متحمل فروشنده نپذیرد، صورت مشخص مدتی در نصب کار

گردد.نماید. اجرا داده، ارائه آنچه مطابق را دستگاه نصب محل باید خریدار•باشد. استاندارد باید سربی پوشش عملیات•نماید. تهیه را مناسب ولتاژ با تغذیه منبع باید خریدار•

می تست کننده نصب شرکت توسط ها قسمت تمام اندازی، راه و نصب از پس-Post) نصب از پس مرحله3 گردد

installation)کیفی :بازبینی/نظارت/کنترل

15

:دستگاه گارانتی- در را دستگاه از قطعاتی یا قطعه او نمایندة یا دستگاه سازندة یعنی گارانتی یا تعویض هزینه دریافت بدون نصب از بعد مشخص مدت در اشکال بروز صورتنماید. تعمیر

:دستگاه نگهداری و سرویس قرارداد - عملکرد لحاظ از مشخص زمانی های دوره در باید ایکس اشعه های دستگاه همة

باشد، بهتر دستگاه سرویس و نگهداری نحوة قدر هچ رشود. ه تست کارایی واست. کمتر مشکل یا خرابی ایجاد احتمال

باشد: زیر های صورت از یکی به تواند می سرویس داد قرارقطعه: بدون نگهداری و سرویس قرارداد

سرویس شرکت باشد نیاز یدکی قطعة به اشکال رفع برای اگر حالت این در درمانی مرکز یا بیمارستان توسط آن هزینة ولی است؛ آن تهیة به موظف دهنده

شود. پرداخت باید در بزرگتر مراکز در روش یدکی: این قطعات نگهداری و سرویس قرارداد اداری پیچیدة سیستم دلیل به خرید مراحل زیرا است؛ تر ارزان مدت طوالنیاست. پرسنلی هزینة و وقت صرف مستلزم تر، طوالنی

: ونگهداری سرویس گزارش نگهداری و سرویس و پرونده یک داشتن مناسب سرویس روند یک داشتن برای

و شده ذکر دستگاه نصب زمان و سازنده شرکت سریال شماره نام، آن در که یدکی قطعات شده رفع عیوب جزئیات شود تعمیر سرویس قسمت یک که بار هر

است. الزم سرویس دریافت تاریخ و شده مصرفکلی: سرویس یک در الزم کارهای حداقل

زیر موارد غبار و گرد کردن زدوده و کردن تمیز کاری روغن مثل کارهای بر عالوه.باشد می الزم نیززمان وkV, mA - تنظیم1خط مقاومت و شهر برق ولتاژ - تست2بار اضافه برابر در حفاظت مدار - تست3تیوپ و ستون حرکت کار صحت - تست4کلیماتور - تنظیمات5

:رادیولوژی های دستگاه یابی عیبایکس: اشعه بتیو اشکاالت ترین عمده صورت به آند سطح روی از یا فیلمان از تبخیرشده : تنگستنبتیو شدن گازی

ایکس اشعه تیوپ ای شیشه و تولید داخلی سطح روی نازک بسیار پوشش یککند. می رسوب

16

، کنیم می استفاده بدن اندامهای از تصویربرداری برایx اشعه از ما که وقتی فهم قابل انسان برای که بصورتی آنها اطالعات بایستی ، بدن از عبور از پس

انجامImage Receptors یا تصویر های گیرنده توسط تبدیل . این آوریم در باشد فیلم . مانند دارد مختلفی انواع رادیولوژی در تصویر های . گیرنده گیرد می

. غیره و ، دوربین تصویر های کننده تقویت ، فلوروسکوپی صفحات ، رادیوگرافی نوع معمولترین و دارند را مصرف بیشترین رادیوگرافی فیلمهای میان این در

. باشند می تصویری های گیرندهیماموگراف

اولیه مراحل در آن بیماری،تشخیص این با مبارزه های راه موثرترین از یکیاست. پیدایش

بدون زنان در ای دوره ماموگرافیک تصویربرداری که دهند می نشان مطالعاتدهد. می کاهش زیادی میزان به را سرطان به ابتال نشانه،نرخ

تغییرات با که گیرند می منشأ سینه ای غده بافت از پستان های سرطان عمده قطر با ریز کلسیفه ذرات رسوب و طبیعی مجرای در انحراف و آناتومیک

است.سرطان همراه بزرگ و کوچک های توده بروز و میکرومتر500 تقریبی های توده است ممکن و شده آغاز پستان خارجی ربع از معموال پستان های

و کنند پیدا گسترش پوست به یا و یابند اتصال سینه قفسه فاشیای به بدخیم،شوند. فرورفتگی موجب

گره موارد اغلب در گسترش این و یابد می گسترش تدریج به پستان سرطاند.گیر می بر در را داخل پستانی شریان طول در و بغل زیر در لنفی های

ماموگرافی مبانی بافت درX پرتو جذب می صورت کمپتون و الکتریک فوتو جذب طریق از عمدتاپذیرد.

ای مالحظه قابل کاهش الکتریک فوتو جذبkev 30 از باالتر های انرژی در جذب باعث که کند می غلبه آن بر کمپتون پدیده و یافته در پرتو یکنواخت نسبتا می کاهش تصویر کنتراست نتیجه در و شده متفاوت اتمی عدد دارای های بافتیابد. فوتو پدیده طریق از برخوردها اغلبkev 30 تا20 بین های انرژی در اما

پرتوهای ناچیز بسیار تولید علت به حالت این در که گیرد می صورت الکتریک برای پایین های کیلوولت از باید نرم نسج از رادیوگرافی در جذب و پراکندهنمود. استفاده فوتوالکتریک جذب احتمال افزایش

جز چهار از ماموگرافی دستگاه هر کلی طور به .ماموگرافی دستگاه گیرنده (سیستم3 ر(کمپرسو2 ایکس اشعه (تیوب1. است شده تشکیل اصلیشتاب عوامل کنترل (صفحه4تصویر

ایکس اشعه تیوب • که دارد وجود ماموگرافی در ایکس پرتو مولد المپ نوع سه حاضر حال رد

17

. گردند می بندی آنها،تقسیم آند یا هدف جنس براساس تولید پرتو دسته کیفیت بردن باال جهت ها صافی از ایکس پرتو های مولد در

بیمار پوست جذبی دوز کاهش و آن در موجود انرژی کم پرتوهای حذف و شده به رسیدن از قبل مرحلهدو در شده تولید ایکس پرتو شود.دسته می استفاده

شود. می فیلتر بیمار صافی آن به که شود می آن شیشه و المپ درون روغن به مربوط اول مرحله

گویند. می ذاتی های جنس و ها ضخامت با فلزی صفحات واقع در اضافی صافی یا دوم مرحله

راه سر بر هدف جنس و پرتو دسته انرژی مقدار به بسته که هستند متفاوتگیرند. می قرار اولیه های پرتو

های قسمت تمام پرتو،در اشعه مولد المپ از خروجی ایکس پرتوهای شدت سمت به نسبت آند سمت در نیست،بلکه یکسان شده تولید ایکس پرتو دستهآند( پاشنه )اثراست. کمتری شدت دارای کاتد

الزم یکنواخت تابش ،جهت ها پستان مخروطی شکل به توجه با ماموگرافی در از سینه( بیشتر قفسه )سمت بافت تر ضخیم قسمت در پرتو شدت که است

( باشد.سینه نوک )قسمت نازکتر قسمت کمپرسور•

1m ضخامت ( باLexanپالستیک) جنس از و ،محکم شفاف ای وسیله کمپرسورmرود. می کار به عضو کردن فشرده برای که استتصویر های گیرنده•دارد: وجود تصویر گیرنده نوع سه ماموگرافی در های ( فیلم3 رادیوگرافی زیرو های ( کاغذ2 ایکس اشعه تابش با ( فیلم1

کننده تشدید صفحات با همراه لحاظ از کننده تشدید صفحات از استفاده برتری علت به حاضر حال در

اند. شده خارج رده از اول روش تصاویر،دو کیفیت و بیماران پرتوگیریشتاب عوامل کنترل صفحه• انواع تمامی در کاربردی کیلوولتاژ گستره ماموگرافی ر:د پیک ولتاژ ( کیلو1

باشد. می40-25 بین اسکرین فیلم سیستم از استفاده با ها تیوباست. آمپر میلی400 تا آمپر میلی چند از آمپر میلی آمپر: تغییرات ( میلی2 بین تابش زمان فیلم،مدت مستقیم تابش با ماموگرافی تابش:در زمان ( مدت3

می ، تر سریع اسکرین – فیلم سیستم از استفاده با که است ثانیه3 تا0.1 و حرکتی واضحی نا ایجاد احتمال از و نمود تر کوتاه را تابش زمان مدت توان

کاست. بیمار حد از بیش پرتوگیری از نتیجه در و گرافی رادیو تکرار

AEC پرتودهی خودکار کنترل خودکار طور به را تابش پارامترهای قادرند ماموگرافی های دستگاه از برخی هیچ تکنسین یعنی باشد خودکار تمام صورت به میتواند کنترل کنند.این کنترل

18

با تکنسین که باشد خودکار نیمه اینکه یا و ندارد تابش عوامل تنظیم در دخالتیدهد. می دستگاه به را ثانیه آمپر میلی تنظیم اجازه خروجی کیلوولتاژ تنظیم

فلوروسکوپی تاریخچه پرده یک بود آشکارساز عنوان به که فلوروسکوپی سیستمهای اولین

پزشک که بود فلوروسکوپی سیستمها این است.در دیده می را آن مستقیما میشود مرئی نور فوتونهای به تبدیل رسند می پرده به که ایکس اشعه فوتونهای

روی کادمیم سولفید ها پرده بود. جنس رؤیت قابل کننده مشاهده توسط که از سربی شیشه کردند. یک می متشعشع زرد به متمایل نورسبز و بودند

کاست. ولی می را تفکیک درجه و کرد می محافظت ایکس اشعه زیاد پرتودهی اتاق در باید میکرد،پزشکان تابش را ضعیفی نور پرده، چون که بود این آن عیب

بود. کم آنها کنتراست تشخیص قدرت و کردند کارمی تاریک دارد.لوله را آشکارساز تقش کننده تشدید لوله یک ، مدرن سیستمهای در

فسفوری پرده )فوتوکاتد( و نوری کاتد فلورسنت، پرده یک دارای کننده تشدید فوتونهای به فلورسنت پرده به برخورد از پس ایکس اشعه است.فوتونهای

و دهند می شتابkV 25 پتانسیل با را نوری شوند.الکترونهای می تبدیل نوری می متمرکز کوچک فسفوری پرده یک روی الکترواستاتیکی لنز یک توسط

قابل کننده بزرگ سیستم یک و تلویزیونی دوربین یک با تصویر کنند.سپساست. مشاهده

فلوروسکوپیفلوروسکوپی: تجهیزات

زیرین تیوب رادیوگرافی، میز شامل فلوروسکوپی دستگاه شکل ترین ساده نظیر ای ماده حاوی باشد.صفحه می میز باالی در کننده تشدید صفحه و تخت

صفحه پایین و شده داده پوشش نازک ورقه روی بر که است کادمیم سولفید بیننده طرف در دارد سرب ای شیشه صفحه و بیمار وسط در پالستیکی محافظ

کند می محافظت صفحه از که فلزی قاب داخل مجموعه این است گرفته قرار گیرد.روشنایی می کند،قرار می هماهنگ صفحه با را زیرین تیوب حرکت و

تصویر چه کرد اضافه تیوب جریان افزایش با توان می را فلورسنت صفحه تلوزیونی سیستم و کننده تقویت توسط چه و فلورسنت صفحه روی مستقیم

متصل بهم ثبات سیستم و ایکس اشعه تیوب باید مسلما شود دیده بسته مدارکنند. حرکت همزمان و باشند

فیلم(: اسپات برای )وسیله سریال کننده تعویض

19

آورد.سیستم می است پرتودهی آماده که محلی به را کاست قسمت این به اسکی حالت از تخت زیر تیوب که زمانی تا دهد می اطمینان اینترالک

به بسته پرتو میدان و کرد،اندازه تولید پرتو نتوان و نشود تبدیل رادیوگرافی قالب سلکتور کمک شود.به می محدود اتوماتیک طور به کانون تا معین فاصله

های پوشش توسط یا قرارداد تابش تحت میتوان را فیلم از دلخواه اندازه هر یعنی داشت متعدد های پرتودهی فیلم یک مختلف قسمتهای در توان می سربی

کرد. تقسیم کوچک قسمت هشت یا شش چهار دو به توان می را فیلم یکرادیوگرافی: به فلوروسکوپی وضعیت از تغییر

افتد: می اتفاق زیر وضعیت تغییر این هنگامشوند. می آماده اکسپوژرها برای مدارها اکسپوژر کلید دادن فشار با - ابتدا1شوند. می خارج مدار از فلوروسکوپی - مدارات2گیرند. قرارمی مدار در نظر مورد رادیوگرافی - مدارات3شود. می کشیده اکسپوژر محل به - کاست4 شود. می انجام اکسپوژر کلید، مجدد فشار با اکسپوژر کلید فشار ادامه - با5

تصویر: کننده تشدید بتیو ساختار شدت که دیدن قابل نوری تصویر یک به ایکس اشعه تصویر بدیلیوب:تت این کار

کرد. مشاهده راحتی به آنرا بتوان و بوده کافی حد به آن روشنایی درون همگی که کننده متمرکز الکترود دو یا یک و کاتد یک آند کب:یتیو اجزاء

دارند. قرار شکل ناقوسی ای شیشه محفظه یک

فلوروسکوپی: تصاویر ضبط و است کمتر اتاق وروشنایی کننده مشاهده چشم با مانیتور تصاویر تطابق ضبط به باشد. مانیاز کنترل قابل باید ( مانیتورbrightness) روشنایی شدت

برای مختلفی بیمارداریم.روشهای پزشکی پرونده در مدرک عنوان به تصاویردارد: وجود فلوروسکوپی تصاویر ضبط

و کننده تشدید و بیمار بین فیلم اسپات جهیزاتت :فیلم اسپات کننده - ضبط روی را فلوروسکوپی زنده ازتصویر لحظه چند یا یک و گیرند می قرار تصویر

فیلم کاست دادن قرار برای محلی دارای،کنند می ضبط رادیولوژی فیلم بخواهد زمانی هر است ممکن لوژیست رادیو فلوروسکوپی موقع است.در

کاست دهد.حرکت حرکت تابش آماده محل به خود استقرار محل از را کاست کننده تشدید و بیمار بین کامل طور به کاست که محلی تا اولیه استقرار محل از

تابش محل به کاست که کشد.زمانی می طول ثانیه یک حدود گیرد قرار تصایرگردد. صادرمی تابش فرمان کلید یک شدن بابسته برسد

را تصویر کننده تشدید خروجی تصویر فوتواسپات :دوربین اسپات فوتو - دوربینکند. می ضبط فیلم روی

20

اسکن تی سی يك كه كرد بتثا رادون نام به اتريشي رياضيدان يك ميالدي1917 سال در

جهات در آن از عكس بي نهايت گرفتن با مي توان را بعدي سه يا دو شيئي سال مي شد. در محسوب اسكن سي تي براي پايه اي كه كشيد تصوير به مختلف درست شعاع ها تصاوير از خورشيدي نقشه بارسول نام به دانشمندي1956

از انديشه هايي كورمارك آلن1963 سال در و ف الدندر1961 سال كرد. در سال ساخته اند. در آزمايشگاهي حد در مدلهايي و فهميده را اسكن سي تي از تصويري براي مكانيكي اسكن دستگاه یک ادواردز و( kuhl) كول1968 راديولوژي حد در را خود كار نتوانستند بودند. اما موفق كه ساخته اند هسته

شده گفته رياضي اصول1970-72 سال در اينكه دهند. تا توسعه ، تشخيصي توانست و شد گرفته بكار( God feryhaunsfield) نگليسي ا رياضيدان توسط

سال كند. در معرفي باليني مصرف جهت و بسازد را اسكن سي تي دستگاه يك.گرفت تعلق هانسفيلد و كورمارك پروفسو به مشترك بطور نوبل جايزه1979 رشد و تحولي سير سي تي )راديولوژي( دستگاه هاي پزشكي گيري تصوير رشته هاي تمام مانند

پيش مختلف سازندگان و كارخانه ها بوسيله و كرده تغيير مداوم بطور اسكن ساخته EMI شركت توسط و هانسفيلد بوسيله كه اوليه است. دستگاه رفته يا اول نسل دستگاه كه بود، شده طراحي مغز ارزيابي براي فقط بود، شدهEMI سي تي دستگاه هاي دوم نسل كه نگذشت كوتاهي زمان داشت. مدت نام

از امكاناتي با دستگاه ها اين سوم نسل و آمد بازار به بيشتر امكانات با اسكن سرعت با چهارم نسل اكنون شد. هم معرفي گيري تصوير زمان شدن كم جملهمي باشد موجود عالي نتايج و بهينه امكانات و باال خيلي

: اسكن سي تي دستگاه يك ساختمان بيمار بدن گرفتن قرار براي ميز يك از كامپيوتري توموگرافي اسكن دستگاه يك

، ايكس اشعه توليد منبع يك مي گيرد، قرار آن در بيمار سر كه گانتري يك ، اشعه ژنراتور يك ، بدن از شده خارج تشعشع كردن آشكار براي سيستمي

تكنولوژيست كه عملياتي كنسول و تصوير بازسازي براي كامپيوتر يك ، ايكس.است شده تشكيل مي گيرد، قرار آن بر راديولوژي

شرايط و گرفت قرار گانتري در آن سر و ميز روي بر بيمار بدن اينكه از پس ايكس پرتو دسته يك شد، تنظيم برداري تصوير مورد ناحيه حسب بر دستگاه از و آمده در باريكه يك صورت اشعه( به دسته )محدودكننده كوليماتور توسط

.مي شود( )پالس مي شود رد بيمار بدن

21

عبور بيمار بدن از كه خروجي پرتو عنوان با اشعه باقيمانده و جذب دندرب اشعه گيري اندازه دارد، قرار ايكس پرتو دسته مقابل كه سازي آشكار توسط مي كند

مي شود. ذخيره كامپيوتر حافظه در كامپيوتري زبان به تبديل از بعد و شده اندازه گيري و فرستاده بيمار بطرف اشعه پالس اولين اينكه از پس بالفاصله

پرتو دسته داد، انجام كم بسيار چرخشي حركت يك ايكس اشعه المپ و شد كامپيوتر حافظه در و مي شود اندازه گيري مجددا ، شده پالس دوباره ايكس. مي گردد ذخيره

از کرد،تا جلوگیری اتاق داخل به غبار و گرد ورود از باید اسکن تی سی واحد در درجه17-20بین باید اتاق برای مناسب کرد.دماي جلوگیری گانتری به آسیب و مشكل آن يابي عيب و دستگاه به محيط دماي افزايش از ناشي سيبهايباشد.آ استفاده مستقيم غير نورپردازي از است بهتر اپراتور اتاق ميباشد.در گير وقت مانع و كرده انعكاس ايجاد تصوير مانيتورهاي در نور مستقيم تابش زيرا شود،

ميشود. تشخيص

دستگاه: نگهداري ونحوه ايمني نكات شده سرد كافي بقدرX ray تيوب كه باشيد مطمئن دستگاه كردن خاموش از قبل

باشد ا كرد. بعد خاموش را دستگاه بايستي بالفاصله بريزد، مایعات دستگاه روي بر اگر

نرمال كاركرد از اطمينان و كرديم خشك را اكسپوزشده قسمتهاي تمام زاينكهمي كني روشن را آن كرديم، پيدا سيستمدستگاه كردن آماده و كردن روشن

شود: چك بايستي ذيل موارد دستگاه كردن روشن از ( قبل1 در كه باشد شرايطي همان بايستي غيره و گانتري تيلت زاوية بيمار، تخت ارتفاعاست. داشته قرار دستگاه از استفاده بار آخريننكند. تداخل دستگاه كاركرد با كه دهيد قرار طوري را دستگاه اطراف وسائل

وارد آب غيره وair conditioner يا لولهكشي خرابي علت به كه باشيد مطمئنباشد. نشده دستگاه

كنترل را دتكتورها دماي تا بماند روشن بايستيswitch board به مربوط كليدنمايد. جهت باشد. اشعة ايكس نرمال حد در بايستي كنترل اتاق و اسكن اتاق دماي

شود.warm-up بايستي تيوب پايدار كاركرد از اطمينان-warm از بعد شود. اگرwarm-up اسكن شروع از قبل صبح روز هر بايستي تيوب 

up، ميتوان شود، روشن دستگاه وقت هر بعد ساعت4 تا شود، خاموش دستگاه نظر صرفwarm-up مرحلة از مربوطه ميكنيم. كليد چك را دستگاه بودن نرمال و كنيم مي روشن را ( دستگاه2

ميشود. شنيده سردكنندهfan صداي و ميشود روشن ميدهيم. تيوب انجام را دستگاهwarm-up مرحله اين ( در3

22

و نباشد اسكن اتاق در كسي كه بود مطمئن بايستيwarm-up مرحلة كرد. در دستگاه كردن روشن از بعد دقيقه5 بايستيwarm up. ميبنديم را اسكن اتاق دربشود. انجام

تكرارwarm-up نشود، عمل استفاده زدستگاه ا ساعت4 تا دليلي هر به اگرميشود.

سرويس مهندسين با بايستي نشود،warm-up دستگاه دليل هر به هفته2 تا اگراست. نيازaging بنامwarm-up خاصي نوعي زيرا شود گرفته تماس دستگاه

گيرد: قرار مالحظه مورد زير نكات بايستي   كردن خاموش از قبلميكنيم: چك را تخت و گانتري

گيرد قرارend position موقعيت در بايستي تختشود صفر بايستي گانتري تيلت زاوية

  حاجب، مادة گونه هر از را تخت بويژه ميكنيم تميز را اطراف نواحي و دستگاه

مينماييم تميز غيره و خون.برميگردانيم خود محل به را آن است، شده استفاده  فانتوم از اگر

را تخت ميشود، استفاده هيدروليكي سيستم از تخت نمودن حركت براي چون ممكن نگيرد، صورت كار اين برگرداند. اگرend-position موقعيت به بايستي

برگردد. خود موقعيت به روغن،leak اثر در خودبخود تخت است 

كردن خاموش از قبل اكسپوژر آخرين از دقيقه30 حداقل كه بود مطمئن بايستي.كرد خاموش را دستگاه ميتوان مرحله اين باشد. در گذشته دستگاه كنسول برق

آنژیوگرافی

23

که آنجا . از گردد می محسوب آنژیو سیستم یک ثابت اجزاء از آنژیوگرافی تخت باشد می بیمار حامل وسیله این وبنابراین بوده بیمارمرتبط ایمنی با مستقیما. باشد برخوردار باالیی اطمینان و ایمنی درجه ازباید

و تخت رویه پائین بسیار جذب ضریب ، تخت مختلف اجزاء بودن استریل قابل نوع این خواص از ، نیمرخ تصویر راه سر بر فلزی مانع هرگونه وجود عدم

. تختهاست اهداف برای نوع . یک دارد وجود تخت نوع این رویه برای اصلی طرح دو

( ) جنرال مختلف کاربردهای برای زیاد مانور یا طولی حرکت دارای که عمومی کاربردهای برای خاصی طراحی با که  (flameless)  کالف بدون رویه دیگری و

. شود می ساخته کرونر عروق آنژیوگرافی (C-ARM stand)  آرم سی

عروق به مربوط آزمایشات برای که است این متخصصین از بسیاری عقیده نماهای بایست می قلبی عروق کلی طور به و (coronary artery) کرونر

و نیمرخ ، رخ نماهای تنها نه دلیل همین . به باشد اختیار در ای زاویه مختلف تشخیصی کیفیت ارتقاء برای نیز دیگر زوایای از مختلف نماهای بلکه ابلیک

. گردد می محسوب اساسی و مهم امری آنژیوگرافی های سیستم نمایند می تأمین را RAO و LAO چرخشهای تنها نه آنژیوگرافی های آرم سی می قرار اختیار در نیز را یالرانکودوک و کرانیوکودال مانند وضعیتهایی بلکهد.دهن چرخش هستند زمین روی بر شده محکم های پایه به مجهز که آرمهایی یس

این از و ساخته ممکن را تصویری سیستم و اشعه مولد تیوب منطبق و همزمان نمایند می پذیر امکان را ایی زاویه هر تحت نماهای طریق

آزمون یک انجام مراحلآنژیوگرافی

تصاویر تهیه آنژیوگرافی آزمون انجام از هدف(ونوگرافی)وریدها آرتریوگرافی(و) شریانها از

24

شوند می انتخاب کاتتر توسط سلکتیو طور به شریانها این که باشد می آنژیوگرام تهیه که هدف به رسیدن جهت آزمون این انجام در مه عمل ن.مهمتری

است. نظر مورد شریان مدخل به کاتتر کردن باشد، وارد می شریانها از. کرد شریان وارد نحوی به را کاتتر ابتدا در بایستی منظور این به رسیدن برای

و بیمار شرایط به توجه با که ، دارد وجود عمل این انجام جهت راه چندین روشها . این کنیم می انتخاب را روشها این از یکی ، خاص شرایط برخی

طریق از کاتتر ورود -2 ،فمورال شریان طریق از کاتتر ورود- 1 : از عبارتند از کاتتر ورود- 4 ،آگزیالری شریان طریق از کاتتر ورود- 3 ،براکیال شریان شکمی آئورت طریق طریق از آنژیوگرافی انجام ، کاتتر هدایت جهت راه ترین مطمئن و بهترین

از و شود می انجام سلدینگر روش با که باشد می فمورال شریان پونکسیون. است برخوردار روشها سایر با مقایسه در باالیی ایمنی

انجام اینگوینال لیگامان از تر پائین ، فمورال شریان پونکسیون روش این در . شود می

: فمورال شریان پونکسیون نحوه در موضعی حسی بی ایجاد جهت پونکسیون محل در لیدوکائین تزریق از پس

اطمینان از پس ، شده شریان وارد پونکسیون سوزن ، فمورال شریان اطراف با و کرده خارج را سوزن ماندرن ، دارد قرار شریان داخل در سوزن اینکه از

وارد سوزن داخل از راهنما سیم بالفاصله ، سوزن از خون خروج مشاهده سپس ، شود می برده پیش نیاز مورد اندازه به شریان داخل در و شده شریان وارد راهنما سیم روی از دایلیتور کمکبا شریانی شیت و کرده خارج را سوزن. شود می شریان

محل در شیت فقط و کرده خارج را دایلیتور و راهنما سیم ، موقع این در . گیرد می قرار پونکسیون

استریل طریق به بایستی آزمون انجام مراحل تمامی که باشید داشته *توجهشود. انجام

25

هدایت تحت رادیولوژیست ، بیمار درشریان شیت قرارگرفتن از پس انجام با و کند می هدایت نظر مورد شریان سمت به را کاتتر فلوروسکوپی

این . در کند می نظر مورد شریان مدخل وارد را آن کاتتر برروی الزم مانورهای ماده با تست واسطه ) به کاتتر قرارگیری محل از شدن مطمئن از پس هنگام میزان و تزریق مورد حجم و کرده وصل کاتتر سر به را انژکتور ( ، حاجب. شود می مشخص انژکتور دستگاه برای ثانیه در تزریق

آنژیوگرام آن از است قرار که نظر مورد ناحیه روی برx اشعه تیوب همچنین بررسی مورد است قرار آنچه و آزمون نوع به توجه با و سانترشده ، شود تهیه. گیرد قرار دیگر شریانهای انتخاب ، لزوم درصورت نیز و نظر مورد نماهای تهیه از پس

پس و شده خارج شریان از کاتتر ، آنژیوگرام تصاویر تهیه و کاتتر هدایت توسط  توسط پونکسیون محل باالی در شریان و شده خارج شریان از نیز شیت آن از اینکه ( تا شود می شود) کمپرس می   داده فشار  صحیحطور هب دست دو هر

محل خونریزی قطع از اطمینان از سپ. شود قطع پونکسیون محل از خونریزی 4 الی2 مدت ) به شن کیسه و شده پانسمان استریل گاز توسط پونکسیون

می قرار پونکسیون محل (باالی آنژیوگرافی انجام شرایط به بسته ، ساعت خونریزی تا گیرد شود. قطع کامال

ای هسته پزشکی تاریخچهGeorge H evesyبه ردیابی برای را مواد این که بود کسی نخستین جارستانی م

.گرفت کار در که شمیایی های دگرگونی و ارگانها از بسیاری کار چگونگی ردیابی روش در 

پژوهشی ازکاربردهای جا این شود. در می بررسی دهند می رخ بدن کاربردهای بلکه آید نمی میان به گفتگو شناسی زیست و پزشکی در رادیواکتیویته

می بررسی ای هسته پزشکی درمان و تشخیص برای رادیواکتیویته بالینی بسیار جرم دید از تشخیص روشهای در رادیواکتیو مواد کاربردی های ندازها د.شو

( میکروگرم به نزدیک) است اندک شده یاد های شوند. ترکیب می بدن وارد ، ترکیبی گونه به بیشتر رادیوایزوتوپها

نشاندارند.

26

ویژه استانداردهای از باید رادیوداروها یا رادیواکتیو داروهای رادیواکتیو، ترکیباتباشد برخوردار دارویی و شیمیایی بودن خالص

اندازه تعیین برای جدولی بکارگیری دهد انجام باید کاربر یا پزشک که کاری نهاتآنهاست. اکتیویته گیری اندازه آخرین زمان از رادیوداروها این شده دگرگون

شود. این می برده بکار رادیوایزوتوپها از شماری مولکولها کردن نشاندار برای فیزیکی گوناگون ویژگیهای دارای و گاما های کننده تابش بیشتر رادیوایزوتوپها

هستند. گاما کننده تابش باید تشخیصی کارهای در استفاده مورد رادیوایزوتوپهای

شمار که استTc ، تشخیص کار در رادیوایزوتوپها ترین ارزش با ازباشند. کنند. تکنسیم می نشاندار آن با را کاربردی شیمیایی های ترکیب از فراوانی رود. درتهیه می بکار کردن نشاندار ( برایNaTco12)  سدیم پرتکنتات بصورت

ماده با آنرا سپس و شده داده کاهشTc یون به پرتکنتات آغاز در مولکولها اینÁماده شیمیایی آورند. ماده می در کمپلکس بصورت دلخواه شیمیایی تنها و است آ

ترکیب دقیقه چند از پس و شود  افزوده آن به استریل ای بگونه پرتکنتات بایداست. آماده کاربری برای

ناتوره دی توانند می شده یاد های ،ترکیب ترکیب در پرتو شدید تابش علت به اگر و شود برده بکار روز همان در باید آمده دست هب ترکیب رو این از شوند مناسب های نگهدارنده افزودن با باید باشد، داشته وجود آنها نگهداری در اجبار

شوند. نگهداری پایین دمای در آیند. دو می بدست ژنراتورها از بیشتر پزشکی پرکابرد رادیوایزوتوپهای

رادیوایزوتوپهای درمانی و تشخیصی کارهای برای پرکاربرد بسیار رادیوایزوتوپTcو Iباشند. می

دهند. انتقال دست دور جاهای به را آن که دهد می اجازه I روزه8 عمر هنیم نقش آن پرکاری کنترل همچنین و تیروئید سرطان درمان در دارو رادیو این

دارد. اساسی آسانی به تشخیصی کارهای بیشتر که دهد می اجازه ساعته6 عمر نیم با تکنیسم

د.پذیر انجام

رادیواکتیو مواد ژنراتورهای از دارد پزشکی کاربرد که کوتاه عمر نیم با دختر رادیوایزوتوپ یک ژنراتور یک در آید. می دست به دارد طوالنی عمر نیم که مادر رادیوایزوتوپ یک

آستر با دوقهایینص تراپی، براكی هاي چشمه : نگهداریها چشمه دارینگهاست. الزم سربی روکش با کشوهایی با سربی

27

از شود. استفاده انجام مناسب حفاظ یک پشت باید کار چشمه: این سازی آماده : ها چشمه تقالانشود. ایجاد فاصله حداکثر اینکه برای بلند طول با انبرهایی

د.کر منتقل  سربی ای محفظه در توان می را ها چشمه

              ای هسته پزشکی برای رادیواکتیو های چشمه و رادیوداروها

کننده تابش رادیوایزوتوپهای ای هسته پزشکی در ایزوتوپها رادیو سودمندترین  از توان می را بدن درون در مواد این از شده تابش پرتوهای ،زیرا باشند می گاما

.داد تشخیص سادگی به بدن بیرون ای هسته پزشکی کار مهمترین ،امروزه دربدن رادیواکتیو مواد پخش چگونگی

است. سوسوزن آشکارسازهای بکارگیری با ای هسته پرشکی برداری نگاره امروزه

د.شو می انجامSPECT    

                                                                         

و کنیم می تصویربرداری بعدی سه حجم از گاما دوربین اسکنر تصاویر در یابد. می کاهش تصویر کیفت و افتند می هم روی هستند درعمق که تصاویری

توموگرافی بصورت که شده استفاده نگاری برش تکنیک از مشکل حل برای.است کامپیوتری و ساده

؟چیست اسکن تپ

سه منظورتولید ای،به هسته پزشکی تصویربرداری  : اسکن پت ازفرایندهای بعدی،تصاویررنگی

.است انسان بدن عملکردیدردرون

28

ن دربد طورغیرمستقیم به فعال بیولوژیکی ازمولکولهای که گامایی اشعه  جفت تصاویرتوسط میشود. آشکار  پوزیترون ردیاب وسیله شودبه می ساطع

شبیه بیمار رفتنقرارگ ازنظرزمان.شود می وتحلیل وتجزیه کامپیوتربازسازی استفاده ایکس بااشعه اسکن تی درسی  اغلب که هایی ،دستگاههستند. میشود

بدن در بیماری توسعه میزان و ، بیماری تشخیص برای توان می اسکن پت از درمان در پیشرفت مراحل چگونگی دیدن برای اغلب اسکن برد. پت بهره

نیزکاربرددارد.  بیماری

کند؟ می کار چگونه اسکن پت

است. شده تولید سیکلوترون در رادیواکتیو داروی ، اسکن پت انجام از قبل به رادیودارو پیوندد. می بدن طبیعی شیمیایی مواد به که رادیواکتیوی داروی

میشود. ساختهradiotracer حال شودودراین می بیمارتزریق بدن شده گسیل انرژی باآشکارساختن اسکن پت:  پوزیترون  سازی آشکار ازشکسته.کند می تصویرسازی( پوزیترون) مثبت بار ذرات توسط انرژی این.است شده ساخته پوزیترون بیمار بدن درداخل  radiotracer  شدن

میشود. ظاهر کامپیوتر مانیتور روی بر بعدی سه تصویر یک صورت به

باتوجه بیماران بدن مختلف قسمتهای عملکرد دهدکه می تصویرنشان  تصویر: سطوح وجود پت باشد. تصویر می چگونهradiotracerشکستن چگونگی به

دهد. می نمایش ورنگ درخشندگی رابراساس  پوزیترون مختلف

MRI

از واضحی و دقیق بسیار تصاویر آن از گرفتن کمک با می توان که است روشی Magnetic التین کلمه مخففMRI. آورد دست هب بدن درون اندامهای

Resonance Imagingباشد می مغناطیسی تشدید با برداری تصویر معنی به .

29

MRIمدت این در گذرد. ولی می آن عمر از سال50 حدود در که است روشی تعلق موضوع این به متعددی نوبل جوایز و کرده بسیاری پیشرفت های

مغناطیسی میدان در گرادیان بردن کار به که داد نشان التربر گرفته است. پاول که داد توضیح1973 سال در سازد. وی می ممکن را بعدی دو تصویرهای ایجاد

امکان مرکزی ربای آهن به مغناطیسی گرادیان کردن اضافه با چگونه آب با و دارد وجود معمولی آب آن در که لوله ای عرضی مقطع آشکارسازی

نمی تواند برداری تصویر روش می شود. هیچ ممکن شده است، احاطه سنگین.شود  قائل  فرق  معمولی آب و سنگین آب بین

بتواند تا داد قرار استفاده مورد مغناطیسی میدان در را گرادیان منسفیلد پیتر یک ایجاد برای اصلی قدم دهد. این نشان را تشدید تفاوتهای دقیق طور به

سریع تغییر با چگونه که داد نشان وی بود. همچنین تصویرسازی کاربردی روش-Echo روش این به که ، آورد بدست تصویر سرعت به می توان گرادیان

Planer scaningمفید بالینی کاربردهای در اخیر دهه در روش می گویند. این و کند می فراهم بدن اندامهای از باال دقت با تصاویری ، روش است. این بوده

قبلی روشهای جایگزین تواند می و دارد کاربرد دنیا در زیادی میزان به امروزهندارد. جانبی عارضه هیچ ما امروزه دانش به توجه با شود. زیرا

بدن وزن3/2 شده است. آب تشکیل چربی و آب از انسان بدن عمده طور هب مولکول هر در اکسیژن اتم یک و هیدروژن اتم دو دارای و شود می شامل را

مقدار کلی طور دارند. به هیدروژن زیادی مقدار به نیز چربی است. مولکولهای دیگر از بیشتر مقدارش که اتم این است. و درصد63 تقریبا بدن هیدروژن اتم

آب محتوای بین که آنجایی باشد. از میMRI سیگنال دارای است، عناصر آسیب روند بیماریها از خیلی در همچنین داردو وجود تفاوت بافتها و اندامها بطور برداری تصویر روش این شود، می آب محتوای در تغییر به منجر رسانیشود. می برده کار هب پزشکی در وسیع

احاطه دواری شکل دایره ای ربای آهن وسیله هب که است لوله ایMRI دستگاه موج جا این کند. در می ایجاد مغناطیسی میدان ربا آهن است. این شده

نمونه کنند. انتهای می جاروب را نمونه سطح متفاوت موجهای طول با رادیویی

30

انرژی حالت به ، آنها چرخش با فرکانس هم رادیویی موج از انرژی جذب باگیرند. می قرار خارجی مغناطیسی میدان راستای در و روند می باالتری

است هنگام این گردند. در برمی خود اولیه حالت به ها هسته این میدان قطع با توسط که شود می تابش رادیویی بسامد با الکترومغناطیسی امواج ماده از که

امواج سیم می شود. این انجام دریافت گویند، می کویل آن به که پیچی سیم می شوند تقویت جریانها این می کند. سپس تبدیل الکتریکی جریان به را دریافتی

سیستم از استفاده با می شود. رایانه داده رایانه بهMRI سیگنالهای عنوان به ومی کنند. تبدیل تصویر به را ها داده این وریهف تبدیل نام به تبدیلی شی هیچ نباید گیرد قرار تصویربرداری مورد روش این با است قرار که فردی شی یا باشد. و .... داشته و مصنوعی مفصل ، انگشتر ، ساعت مانند فلزی مواد این روی مغناطیسی میدان زیرا ، گیرد قرارMRI دستگاه نزدیکی در فلزی

شود، می تصویربرداری امر در تداخل باعث تنها نه و گذاشته اثر فرومغناطیسی دستگاه که است دلیل همین به برساند آسیب نیز فرد خود به تواند می بلکهMRIامواج به نسبت اتاقها دهند. این می قرار ویژه ای اتاق های در را

امواج این برای خروج یا ورود امکان نتیجه نفوذناپذبرند. در الکترومغناطیسی فلزی قسمت هیچ که می کنند بیمار تن را مخصوصی لباس عالوه ندارد. به وجود

باشد. نداشته اين كه است تسال1.5 دستگاه دنيا، درMRI دستگاه ترين پيشرفته و آخرين

و قدرت دقت، دستگاه

دارد. بااليي بسيار سرعت آن از استفاده با و است برخوردار بااليي دقت از )باز( نيز تسال ۰/۳ ام.آر.اي

ديگر با آنان تست وامكان دارند بزرگي جثه يا باردارند كه را بيماراني توانيم مي دستگاهها، اين از استفاده با كنيم. همچنين تست وجودنداردMRI دستگاههاي

عمل حین ردآيد.« مي فراهم است بدنشان در فلز كه بيماراني تست امكان به مالیم بخش آرام یک می توان منظور این باشد. به آرام باید فرد تصویربرداری

عادی طور به که می خواهند وی از و خوابانده تخت روی را او داد. سپس وی تصویربرداری مورد محل گرفت، قرار دستگاه در فرد اینکه از بکشد. بعد نفس

که زمانی فواصل می شود. در شروع کردن اسکن و کنند می مشخص نور با را

31

از که آنقدر نه ولی ، کند حرکت قدری می تواند وی می شود قطع کردن اسکن دکمه ای طریق از می تواند اسکن طول در شود. شخص جابجا نظر مورد محل

متوقف کردن اسکن و دهد، اطالع مسئولین به داده اند قرار او اختیار در که با رایانه و می شود داده رایانه ای به تصویری اطالعات کار اتمام از شود. بعد

د.می شو منعکس فیلم روی که کند می ایجاد تصویری ، اطالعات بررسی اعضاء ضايعات و بيماريها از بسياري تشخيص درM.R.I مروزه: اکاربرد اردمو

. رود مي کار به بدن مختلف بیماری مسیر کردن دنبال و درمان ، تشخیص برای می توان روش این از

داده نشانMRI وسیله به نخاع و مغز ناهنجاریهای تمام نمود. مثال استفاده عضله درد علت به کمر درد که داد تشخیص می توان روش این می شود. با

و تشخیص و درمان در می باشد. همچنین عصب روی فشار علت به یا و استمی شود. استفاده روش این از سرطان توسعه روند

پرتودرمانی يا بردن ازبين براي يونساز پرتوهاي از ( استفادهRadiotherapy) درماني رتوپ

سلولهاي ،DNA آسيب اثر در روش اين . در است سرطاني بافتهاي كردن كوچك. ميشود ممكن غير تقسيم و رشد ادامه و ( تخريب هدف ) بافت درمان ناحيه

32

ميرساند آسيب نيز سالم سلولهاي به سرطاني سلولهاي بر عالوه پرتو اگرچه پرتو از . هدف آورند مي بدست دوباره را خود بهبودي سالم سلولهاي اكثر ولي

هاي بافت به آسيب حداقل با سرطاني سلولهاي حداكثر بردن بين از درماني نفوذ قدرت با اشعه انتقال و پرتودهي براي مختلفي . روشهاي است سالم

طور هب ميتواند دهي پرتو روشهاي از تعدادي براين عالوه ، دارد وجود متفاوت و بافت به آسيب بدون بافت از كوچكي ناحيه درمان براي شده كنترل و دقيق انواع از بزرگتر نواحي درمان براي حاليكه در ، شود استفاده اطراف هاي اندام. ميشود استفاده پرتو ديگر

كردن كوچك بعضي و تومور كامل تخريب درمان از هدف بيماران از درتعدادي بافت محافظت براي درمان طراحي بيمار هر . در است آن عالئم كاهش يا تومور

پرتودرماني سرطاني بيماران از . نيمي ميشود انجام حدامكان تا سالم هاي درمان روشهاي ديگر با همراه يا منفرد بصورت است ممكن . پرتودرماني ميشوند دربعضي حتي، گيرد قرار استفاده ( مورد جراحي يا درماني شيمي ) سرطان

. شود گرفته كار به پرتودرماني روش يك از بيش است ممكن موارد

راديوتراپي ( و تراپي )براكي داخلي راديوتراپي ، خارجي راديوتراپي بين تفاوت؟ چيست سيستميك

يا ( و خارجي ) راديوتراپي بدن از خارج دستگاهي توسط است ممكن پرتودهي باز راديواكتيو مواد توسط يا ( و داخلي راديوتراپي ) بدن داخل در پرتو منبع توسط

، تومور نوع به پرتودهي ( نوع سيستميك ) راديوتراپي.شود انجام بدن درداخل طي بدن داخل در بايد پرتو كه مسافتي ، آن محل اطراف سالم هاي بافت تحمل

از بيمار آيا اينكه و بيماري تاريخچه ، بيمار عمومي سالمت به همچنين و كند بستگي ديگر عوامل اي مجموعه و نه يا كرد خواهد استفاده درمان ديگر روشهاي

. دارد

سه از بيماران از يدتعدا در و خارجي پرتودرماني روش از بيماران دربيشتر استفاده جداگانه يا و هم با همراه سيستميك ، داخلي ، خارجي درماني پرتو روش

. ميشود

؟ ميگردد بيماران شدن راديواكتيو باعث درماني پرتو آيا

پرتودرماني تحت بيماران روش اين آيا كه هستند موضوع اين نگران معموال درماني پرتو نوع به سؤال اين جواب ؟ كرد خواهد راديواكتيو را آنها بدن درماني

در و كرد نخواهد راديواكتيو را بيمار خارجي درماني پرتو دارد بستگي شده انجام. نيست درمان طول در ديگر افراد از دوري به نيازي بيماران اين

33

راديواكتيو منابع با ( كه اي حفره داخل ، نسجي ) داخل داخلي راديوتراپي در مورد اين . در شود بستري بيمارستان در است ممكن بيمار ميشود انجام سربسته

كنندگان مالقات و بيمارستان پرسنل پرتويي حفاظت براي الزم هاي بيني پيش. گرفت خواهد صورت

، ميدهند قرار تشعشع مورد را خود اطراف ناحيه اساسي طور هب سربسته منابع . شد خواهد راديواكتيو بيمار بدن تمام نه و ، منبع اطراف ناحيه تنها بنابراين

ميشوند خون جريان وارد كه سرباز راديواكتيو منابع از سيستميك راديوتراپي در ادرار يا عرق ، بزاق طريق از راديواكتيو مواد اين از . مقداري ميشود استفاده

بدن است نرسيده اتمام به آنها اكتيويته كه تازماني و ميشوند خارج بدن از بيمار. است راديواكتيو

تماس در كه افرادي براي الزم حفاظتي هاي بيني پيش مواقع از بعضي بنابراين اقدامات به نياز درصورت پرستار يا و . پزشك ميرود كار هب هستند بيمار با نزديك

.شد خواهند مطلع موضوع اين از پرتويي حفاظت

)دانسیتومتری( استخوان تراکم اشعه انرژی دوگانه جذب میزان سنجش نام با  که استخوان، تراکم اسکن وDual-energy X-ray Absorptiometry عبارت ( مخففDXA) ایکس

از برگرفته ازتکنولوژی میشود،نوعی نیزنامیده استخوان سنجی تراکم  یا استفاده استخوان رفتگی بین از میزان گیری اندازه برای که است پرتوایکس

موادمعدنی چگالی گیری اندازه استاندارد روشDXAامروزه. شود می( است.BMD)استخوان

34

DXAکودکان از برخی شود. در می انجام لگن و تحتانی فقرات ستون در اغلب از که محیطی های شود. دستگاه می اسکن بدن کل اوقات گاهی بزرگساالن، و

.کنند می استفاده فراصوت امواج یا ایکس اشعه

می استفاده نمایش صفحه روی به استخوان کم توده دادن نمایش برای گاهی ای ویژه افزار نرم با تواند می نیز اسکن تی سی مراکز، از برخی شوند. در

گیرد. قرار استفاده موردQCT استخوانی کم توده بررسی یا و تشخیص برایQCTاسکن از کمتر معموال اما است، دقیقی روش DXA قرارمی مورداستفاده .گیرد

از باید دارید. شما عادی غذایی رژیم امتحان روزدرم؟یشو آماده باید چگونه خودداری امتحان از قبل ساعت24 حداقل مدت به کلسیم های مکمل مصرف

زیپ های لباس پوشیدن از و بپوشید راحت و گشاد های لباس باید کنید. شما کلید دسته قبیل از کنید. اشیایی اجتناب کمربند بستن و فلزی دکمه دارای یا دار

از است آورید. ممکن در باید گیرد می قرار اسکن منطقه در که پول کیف یا و آزمون خودرادرآوریدودرطول ازلباس یاقسمتی تمامی شودکه شمادرخواست

ویاهرنوع جواهرات،عینک شودکه می ازشمادرخواست همچنین. بپوشید گان. آورید ؛در پیداکند تداخل ایکس باتصویراشعه است ممکن راکه اشیاءفلزی

سی انجام برای کنتراست مواد یا و اید داشته باریم آزمون تازگی به شما اگر دهید. شما اطالع پزشکتان به اید کرده تزریق رادیوایزوتوپ اسکن یا اسکن تی

تحت بتوانید تا کنید روزصبر14 تا10 شرایط این در باشید مجبور است ممکنبگیرید. قرارDXA آزمون

کارشناس یا و خود پزشک به را خود حاملگی احتمال باید همیشه زنان بارداری دوران در تصویربرداری آزمایشات از دهند. بسیاری اطالع رادیولوژی

ایکس اشعه اگر گیرد. نمی قرار اشعه معرض در جنین بنابراین شود نمی انجام در جنین گرفتن قرار رساندن حداقل به برای احتیاطی اقدامات باشد، الزم

ت.گرف خواهد صورت تابش معرض

؟ رسد می نظر به چگونه آزمون تجهیزات

محیطی. دستگاه و مرکزی دارد: دستگاه وجودDXA تجهیزات نوع دو

پا پاشنه یا و انگشتان دست، مچ در را استخوانی تراکم محیطی های دستگاه ها آمبوالنس رد  یا و اند دسترس در ها داروخانه در واغلب کنند می گیری اندازه است، کوچکتر مرکزیDXA دستگاه از )محیطی( خیلیpDXA دارند. وجود

35

است ساختاریpDXAگرم( دارد. کیلو27 )تقریبا پوند60 حدود در وزنی تنها تصویر برای ساعد یا پا دادن قرار برای که فضایی با حمل قابل و مانند جعبه

است. شده گرفته نظر در برداری

گیری اندازه فقرات ستون و لگن در را استخوانی تراکمDXAمرکزی دستگاه دارد. دستگاه وجود پزشکی های مطب و ها بیمارستان در معموال و کند می سرشان باالی در معلقی بازوی و مسطح میز و هستند بزرگ ، مرکزی های

دارند

؟ کند می کار چگونه

بادوقله پایین دوز  با ایکس پرتو منبع از نازکی نامرئی پرتوDXA دستگاه عبورمی موردبررسی استخوان ازمیان فرستدکه می مشخص انرژی( حداکثر)

.شود می استخوانهاجذب دیگرتوسط واوج نرم بافت توسط عمدتا اوج یک. کند تراکم است مانده قیبا چه نمودوآن بافتهاتفریق ازکل رامیتوان نرم مقداربافت

قابلیت که دارد ای ویژه افزار نرمDXA است. دستگاه بیمار استخوانی معدنی می دارا کامپیوتررا درمانیتور استخوان تراکم گیری اندازه نمایش و محاسبه

باشد.

دندان راديولوژي داخلي راديوگرافي براي دندان راديوگرافي دستگاه از

تيوب را آن شود. اساس مي استفاده ها دندان و دهان نصب نحوي به مي دهد. تيوب تشكيل  كننده يكسو خود باشد. اندازه داشته را مانور قابليت بيشترين كه شود مي

طريق به دستگاه است. تايمر كوچك تيوب كانوني نقطه.كند مي كار الكترونيكي يا ساعتي

36

  دندان راديوگرافي هاي يونيت دندان يك آناتومي ها، دندان از تصويربرداري برای دهان رادیوگرافی های ونیتي

پوسيدگي( در )مثل دنداني مشكالت ريشه( و و گردن ، تاج )يعنـي منفـرد می کار به ودنسیارت به مربوط یارزيـابـ جهت یزنـ و اطفال و بالغ بيماران

، دهاني داخل : راديوگرافي است انجام قابل تصویربرداری نوع ه سروند.  .سفالومتريك و پانوراميك

و اپیکال پـري ، وینگ بایت تصویربرداری هتج دهانی داخل وگرافیرادي در وينگر بايت راديوگرافي تصاوير و گيرد مي قرار بيمار دهان داخل فيلم ، اكلوزال

. دهد مي نشان را تحتاني و فوقاني هاي دندان ریشه انیفـوق سوم يك و تاج ، و فيلم يك برروي ريشه شامل دندان تارسـاخ كل ، اپيكال پري راديوگرافي در می تصویر ای جداگانه هاي فيلم برروي ماگزيالري و ماندیبوالر های ارهآرو

را بزرگ و كوچك آليماي هاي دندان سطح ،کلوزالا راديوگرافي .تصاوير شوند با ماگزيلوفاسيال نـاحيه تـصـاويـر کپـانـورامـي راديوگرافي .در دهد مي نشان

. آيد مي دست به خارجي فيلم كاست يك و پـرتـوگردان يـك از اسـتـفـاده نمايش بيضوي شكل يك صورت به ، منفرد تصوير يك در دنداني قوس سپس

. شود مي داده

دنداني ساختار از محلي راديوگرافي تصاوير تهيه براي ، پانوراميك هاي يونيت .رود مي كار به

سفالومتري راديوگرافي صورت به جمجمه تصوير تهيه براي كه راديوگرافي هاي دستگاه از وعين

شده تهيه تصاوير كه است اين آن امتياز مهمترين. شود مي استفاده استاندارد مقايسه قابل هم با مختلف هاي مكان و زمان ها در دستگاه اين توسط تهيه  خلفي- قدامي يا جانبي صورت به توانند مي سفالومتري تصاوير.هستند  .است صورت و فك جراحي و ارتودنسي در ها آن كاربرد عمده  كه شوند

از تصاويري آوردن دست به جهت ، جمجمه نماي يا سفالومتريك راديوگرافي جهت سفالومتريك رود. مطالعات مي كار به نظر مورد ناحيه يك يا جمجه كل

رود. مي كار به پروتزها يا ارتودنتيك درماني هاي پالن تعيين و رشد ارزيابي

:منابع

حمیدرضاپاینده تالیف رادیولوژی های دستگاه با آشنایی کتاب

37

احمد بنی قاسم تالیف تاریکخانه اصول کتاب

WWW.PRIN.IRسایت

WWW.RADIOLOGIHA.COMسایت

WWW.RADIOLOGIHA.BLOGFA.COMوبالگ

38