ตวอยางการตอบขอสอบทมโจทยยาวมากสำาหรบวชากฎหมายลกษณะมรดก (น.๓๐๑)

ผชวยศาสตราจารย ดร.พนยณ นครคณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ในการแนะนำาตวอยางการตอบขอสอบทมโจทยยาวมากในทนจะนำาโจทยคำาถามในขอสอบประจำาภาคทสอง ปการศกษา ๒๕๕๐ มาเปนตวอยางการตอบ โจทยคำาถามมดงน คลากสมรสกบกหลาบและมบตรดวยกนคอดอกเขม ทงสามอาศยอยในบานพรอมทดนมลคา ๔๐ ลานบาท ซงคลากซอหลกสมรสเพอเปนเรอนหอ กหลาบรบนำาสงหเปนบตรบญธรรม อกดวยนำาสงหอยกนกบสาวชาวบานจนมบตรดวยกนคอนำาซป ซงนำาสงหเลยงดอยางเปดเผยในฐานะบตรของตนตลอดมา น ำาสงหโกรธนำาซปมากจงทำาพนยกรรมระบวาเมอตนตายตนไมประสงคใหน ำาซปไดรบทรพยสมบตอนใดของตนเลย กหลาบทำาพนยกรรมยกแหวนเพชรมลคา ๔ ลานบาท ซงตนไดรบมรดกมาตงแตวยรนใหแกมารศรมารดาของตนและระบในพนยกรรมฉบบเดยวกนวา ยกรถยนตมลคา ๒ ลานบาทซงเปนสนสวนตวของตนใหแกนำาซป มารศรทราบถงพนยกรรมฉบบนจงทำาหนงสอระบวาตนไมขอรบแหวนเพชรตามพนยกรรม คลากแอบอยกนกบอไรซงเปนภรยานอยจนมบตรดวยกนคอ สไบทอง ซงคลากไดจดทะเบยนรบเปนบตรโดยถกตอง คลากประสงคจะไดทรพยสมบตของกหลาบจงปลอยงจงอางไปกดกหลาบใหตายขณะทกหลาบนงปฏบตธรรมอยกบนำาสงห งจงอางไดกดทงกหลาบและนำาสงหจนเสยชวตพรอมกน ในขณะทตายกหลาบมอาคารรสอรทมลคา ๔๐ ลานบาท ซ งดำาเนนการมาตงแตสมรสและมเงนกำาไรจากกจการดงกลาวจำานวน ๒๐ ลานบาท บายวนรงขนดอกเขมหวใจวายตายทนทททราบจากดอกเขมนอยบตรสาวของตนวาคลากเพงจะไปจดทะเบยนสมรสกบอไรในตอนเชา เมอดอกเขมตายเพยงสองชวโมงคลากไดสละมรดกของดอกเขมโดยชอบดวยกฎหมายและยงตวตายหลกจากเขยนหนงสอสารภาพวาเปนคนปลอยงจงอางใหไปกดกหลาบตาย ทงยงนำาพนยกรรมทกหลาบไดทำาขนขางตนนนไปเผาเสยทงหมดอกดวย ขณะทตายคลากยงมเหรยญทองคำารนโครตนอมน ราคา ๑๐ ลานบาทซงเปนสนสวนตว ครนกหลาบและคลากตายนำาซปไดเอารถยนตทกหลาบทำาพนยกรรมยกใหตนพรอมกบทองคำารปพรรณทรงชมพมลคา ๑๐ ลานบาท ซงกหลาบมอยกอนสมรสไปซอนเพอจะเอาไวเอง หลงจากนน

มารศรสละมรดกในฐานะทายาทโดยธรรม โดยทำาเปนหนงสอไปมอบไวแกพนกงานเจาหนาท ดงน จงแบงมรดกของกหลาบและคลาก (๒๐ คะแนน) แนวทางการตอบและขอแนะนำาภาคพศดารขอแนะนำา ๑ ในการตอบขอสอบในวชาอนๆ โดยทวไปนนนกศกษาจะตองยกประเดนทงหมดใหครบเสยกอนแลวจงยกหลกกฎหมายทสำาคญ จากนนจงตอบทละประเดนโดยชใหเหนถงขอเทจจรงในอทธาหรณและนำาหลกฎหมายมาปรบกบขอเทจจรงในแตละประเดนนนๆ โดยชใหเหนวาผลทางกฎหมายในประเดนนนเปนประการใด แตขอสอบวชากฎหมายลกษณะมรดก (น.๓๐๑) ใน Section นจะมลกษณะพเศษ กลาวคอโจทยมความยาวมากและมประเดนซบซอนซอนเงอนหลายประเดนจนนาปวดหวอยางทสด โดยผออกขอสอบมงหวงจะรกษามาตรฐานการศกษาของคณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ดงนน การตอบขอสอบในลกษณะปกตจงไมสามารถกระทำาไดทนเวลา นกศกษาจงสามารถตอบในลกษณะทไมจำาเปนตองยกประเดนทงหมดตลอดจนยกหลกกฎหมายทงหมดมากลาวเสยกอนในตอนตน นกศกษาสามารถตอบในลกษณะของการกลาวถงขอเทจจรงทเกยวของในอทธาหรณและปรบหลกกฎหมายทนทเพออธบายผลทางกฎหมาย ทงนสามารถทำาไดใน ๒ ลกษณะ ดงน -ลกษณะท ๑: กลาวถงขอเทจจรงในอทธาหรณและอธบายหลกกฎหมายทเกยวของ แลวจงชใหเหนวาผลทางกฎหมายเปนประการใด -ลกษณะท ๒: กลาวถงขอเทจจรงในอทธาหรณแลวบอกผลทางกฎหมายโดยอธบายวาทมผลเปนเชนนนเนองจากหลกกฎหมายขอใด ตวอยาง ในอทธาหรณมขอเทจจรงในขอทหนงวา มารศรทราบถง“พนยกรรมฉบบนจงทำาหนงสอระบวาตนไมขอรบแหวนเพชรตามพนยกรรม ซงในขณะ”นนยงไมมบคคลใดถงแกความตาย นกศกษาจงควรตระหนกวาเปนเร องการสละมรดกลวงหนาในขณะทเจามรดกยงไมตาย นกศกษาจงอาจตอบประเดนนไดดงน -ในกรณทตอบในลกษณะท ๑: อาจตอบวา มารศรทำาหนงสอระบวาตน“ไมขอรบแหวนเพชรตามพนยกรรม ซงเปนการสละมรดกตามพนยกรรม โดยทกฎหมาย (มาตรา ๑๖๑๘๙) หามมใหสละสทธอนหากจะมในภายหนาในการสบมรดกผทยงมชวตอย กลาวคอ หามมใหสละมรดกลวงหนากอนทเจามรดกตาย ดงนนการสละมรดกตาม

พนยกรรมของมารศรในครงนจงไมมผลตามกฎหมาย มารศรจงยงคงมสทธไดรบทรพยสนรายการน” -ในกรณทตอบในลกษณะท ๒: อาจตอบวา มารศรทำาหนงสอระบวาตน“ไมขอรบแหวนเพชรตามพนยกรรม ซงเปนการสละมรดกตามพนยกรรม การสละมรดกตามพนยกรรมของมารศรในครงน ไมมผลตามกฎหมายและมารศรยงคงมสทธไดรบทรพยสนรายการนอยดงเดม เนองจากกฎหมาย (มาตรา ๑๖๑๙) หามมใหสละสทธอนหากจะมในภายหนาในการสบมรดกผทยงมชวตอย กลาวคอ หามมใหสละมรดกลวงหนากอนทเจามรดกตาย” *ขอความสวนทขดเสนใตคอขอความสวนทกลาวถงขอเทจจรง *ขอความสวนทเขยนดวยตวเอนคอขอความทอธบาย *ขอความสวนทเขยนดวยตวหนาคอขอความทระบถงผลทางกฎหมายขอแนะนำา ๒ ในการอธบายหลกกฎหมายนกศกษาไมจำาเปนตองระบเลขมาตรา ทงน ผออกขอสอบวชานมไดมงหมายทดสอบความสามารถในกาจดจำาตวเลขแตมงทดสอบความเขาใจหลกกฎหมายและการใหเหตผลทางกฎหมาย (Legal Reasoning) โดยสามารถนำาหลกกฎหมายมาปรบกบขอเทจจรงไดอยางสมเหตสมผล อนง นกศกษาไมจำาเปนตองใชถอยคำาเหมอนปรากฎในบทบญญตของประมวลกฎหมายแพงและพาณชยหรอกฎหมายอนๆ แตอาจสรปสาระส ำาคญของหลกกฎหมายนนๆ โดยใชคำาพดของตนเองขอแนะนำา ๓ ประเดนใดถงแมเปนประเดนทศาลฎกาเคยตดสนเปนบรรทดฐานไว แตนกศกษากสามารถไมเหนดวยกบคำาพพากษาศาลฎกาและสามารถวพากษวจารณคำาพพากษาศาลฎกาไดอยางอสระ นอกจากน ประเดนใดเปนเรองการตความหลกกฎหมายซงเปนหลกทอาจไมชดเจน นกศกษากสามารถแสดงความเหนไดอยางอสระโดยใหเหตผลทดและนาคลอยตาม (Convincing) ขอแนะนำา ๔ โจทยคำาถามมกมบคคลถงแกความตายหลายคน ขอใหดทสง (ซงมกจะปรากฎในยอหนาสดทายของโจทยคำาถาม) วาใหแบงมรดกของบคคลใด นกศกษาไมตองแบงตามมรดกของบคคลทถงแกความตายแตโจทยคำาถามไมไดบอกใหแบงมรดกของ

บคคลนน สวนการแบงมรดกของบคคลทตายแลวและโจทยคำาถามกำาหนดใหแบงมรดกนน นกศกษาควรแยกมรดกของบคคลเหลานนทละคน นกศกษาตองพเคราะหวาบคคลใดตายกอนหลง เนองจากบคคลทถงแกความตายทหลงอาจเปนทายาทของบคคลทถงแกความตายกอนและไดรบมรดกของบคคลทถงแกความตายกอนดวย ดงนน ในการแบงมรดกของบคคลทถงแกความตายทหลง ตองไมลมนำามรดกทไดรบจากบคคลทถงแกความตายกอนมารวมอยในกองมรดกของบคคลทถงแกความตายทหลงดวย อนทจรงแลวคำาสงในโจทยคำาถามจะบอกใบวาในบรรดาเจามรดกนนเจามรดกคนใดถงแกความตายกอน เชน หากโจทยคำาถามระบวา จงแบงมรดกของกหลาบและคลาก กอาจ“ ”เขาใจไดวากหลาบถงแกความตายกอนคลาก (ในสวนของคำาสงทายโจทยคำาถามนนผออกขอสอบตงใจระบเจามรดกทตายตามลำาดบของการตาย)ขอแนะนำา ๕ นกศกษาควรแยกรายการทรพยสนออกเปน ๒ ปรเภท คอ (๑) ทรพยสนตามพนยกรรม (๒) ทรพยสนนอกพนยกรรม ในแตละประเภทนนนกศกษาตองระบวามทรพยสนรายการใดบาง ทงนอาจใชเคร องหมาย Dash (-) หรอ Bullet Point (.) ทรพยสนรายการใดเปนสนสวนตวหรอสนสมรสกใหระบไวในเครองหมายวงเลบพรอมทงระบมลคาทรพยสน และหากรายการใดเปนสนสมรสกตองระบวาเจามรดกไดรบสวนแบงสนสมรสครงหนง โดยอาจใชถอยคำาสนๆ ในทำานองทแสดงไวขางลางน -บานพรอมทดน (สนสมรส) มลคา ๔๐ ลานบาท กหลาบไดสวนแบงสนสมรส ๒๐ ลานบาท ขอแนะนำา ๖ ในกรณทเปนทรพยสนตามพนยกรรม หลงจากทนกศกษาระบรายการทรพยสน สถานะของทรพยสน (วาเปนสนสวนตวหรอสนสมรส) และมลคาของทรพยสนแลว (ซงระบภายใตเคร องหมาย Dash (-) หรอ Bullet Point (.) ดงกลาวขางตน) นกศกษาสามารถแบงมรดกโดยระบตวทายาท (ผรบพนยกรรม) ทจะดรบทรพยสนนนทนท หากมขอเทจจรงทกระทบสทธของผรบพนยกรรม เชน มการถอนทรพยสนนนโดยเจามรดก หรอผรบพนยกรรมถกจำากดมใหรบมรดกหรอสละมรดก นกศกษากตองอธบายตอไปวาสทธของผรบพนยกรรมเปนประการใดตามกฎหมายใด โดยใชวธการอธบายลกษณะของการปรบหลกกฎหมายกบขอเทจจรงดงทไดแนะนำาในขอแนะนำา ๑ ทงน สามารถอธบายภายใตเคร องหมาย Dash (-) หรอ Bullet Point (.) โดยตรง เชน

-รถยนต (สนสวนตว) มลคา ๒ ลานบาท เมอกหลายทำาพนยกรรมยกใหนำาซป นำาซปจงมสทธไดรบรถยนต อนง การทนำาซปเอารถยนตคนนซ งเปนทรพยสนเฉพาะสงเฉพาะอยางตามพนยกรรมไปซอนเพอจะเอาไวเอง พรอมกบทองคำารปพรรณทรงชมพมลคา ๑๐ ลานบาท ซงเปนทรพยนอกพนยกรรมนนอาจทำาใหนำาซปถกกำาจดมใหรบมรดก (ดงอธบายตอไปน) เนองจากเปนการยกยอกทรพยมรดกโดยฉอฉลหรอรอยวาตนทำาใหเสอมประโยชนของทายาทคนอน อยางไรกตาม นำาซปกยงคงมสทธไดรบรถยนตคนนนอยด เนองจากเปนทรพยสนเฉพาะสงเฉพาะอยางตามพนยกรรม และกฎหมาย (มาตรา ๑๖๐๕ วรรคสอง) กำาหนดใหมใหใชบงคบบทบญญตเกยวกบการถกกำาจดมใหรบมรดกแกผรบพนยกรรมซงผตายไดท ำาพนยกรรมยกทรพยสนใหเฉพาะอยางในอนทจะไดรบทรพยสนขอแนะนำา ๗ ในกรณทเปนทรพยสนนอกพนยกรรม หลงจากทนกศกษาระบรายการทรพยสน สถานะของทรพยสน (วาเปนสนสวนตวหรอสนสมรส) และมลคาของทรพยสนแลว (ซงระบภายใตเครองหมาย Dash (-) หรอ Bullet Point (.)ดงกลาวขางตน) ใหนกศกษารวมมลคาของทรพยสนนอกพนยกรรมทงหมด ดงตวอยางตอไปน “ทรพยนอกพนยกรรม ประกอบดวย -บานพรอมทดน (สนสมรส) มลคา ๔๐ ลานบาท กหลาบไดรบสวนแบงสนสมรส ๒๐ ลานบาท -อาคารรสอรท (สนสมรส) มลคา ๔๐ ลานบาท กหลาบไดรบสวนแบงสนสมรส ๒๐ ลานบาท -กำาไรจากกจการรสอรท (สนสมรส) มลคา ๒๐ ลานบาท กหลาบไดรบสวนแบงสนสมรส ๑๐ ลานบาท -ทองคำารปพรรณทรงชมพ (สนสวนตว) มลคา ๑๐ ลานบาท รวมทรพยมรดกนอกพนยกรรมทงสน ๖๐ ลานบาท” เมอไดรวมมลคาของทรพยสนนอกพนยกรรมทงหมดแลว จากนนกใหระบทายาทโดยธรรม (โดยระบภายใตเคร องหมาย Dash (-) หรอ Bullet Point (.) เชนเดยวกน) วามบคคลใดบางและระบวาเปนทายาทโดยธรรมลำาดบใด และถกตดสทธโดยหลก ญาตสนทตดญาตหาง หรอไม“ ” -ในกรณทมบตรบญธรรมกใหระบดวยวากฎหมายถอวาเปนผสบสนดานเหมอนกบบตรทชอบดวยกฎหมาย

-ในกรณทมทายาทโดยธรรมลำาดบท ๒ รวมกบทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑ ใหระบดวยวากฎหมายกำาหนดใหไดรบสวนแบงเสมอนหนงวาตนเปนทายาทชนบตร และ -ในกรณทมคสมรสกบทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑ หรอทงลำาดบท ๑ และลำาดบท ๒ ใหระบดวยวาคสมรสไดรบสวนแบงเสมอนหนงวาตนเปนทายาทชนบตร -อนง ในกรณททายาทโดยธรรมคนใดตายกอนเจามรดก (หรอตายพรอมกนกบเจามรดก) และมผรบมรดกแทนท ใหระบทายาทโดยธรรมคนนนไวตามปกตเสยกอน แลวจงคอยอธบายในขนตอนเดยวกนวาบคคลใดรบมรดกแทนท เมอระบบรรดาทายาทโดยธรรมตลอดจนผรบมรดกแทนททงหมดแลว จงคอยมาระบในภายหลงวาในบรรดาทายาทเหลานนแตละคน (หรอผรบมรดกแทนท) ไดรบสวนแบงเทาใด ดงตวอยางขางลางน ทายาทโดยธรรมของกหลาบมดงน -ดอกเขม (บตร-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑) -มารศร (มารดา-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๒) เมอมทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑ อยดวย มารดาไดรบสวนแบงเสมอนหนงวาเปนทายาทชนบตร (มาตรา ๑๖๓๐ วรรคสอง) -นำาสงห (บตรบญธรรม-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑) กฎหมายถอวาเปนผสบสนดานเหมอนกบบตรทชอบดวยกฎหมาย (มาตรา ๑๖๒๗) แตเมอนำาสงหตายพรอมกบเจามรดกกเปนเรองทนำาหลกกฎหมายเรองการรบมรดกแทนทมาใชในฐานะบทบญญตทใกลเคยงอยางยง ทงน กฎหมายกำาหนดใหผสบสนดานโดยตรงของทายาทซงตายกอนเจามรดกรบมรดกแทนททายาทนนได และในกรณของบตรนอกกฎหมายซงบดาไดรบรองแลวนน ศาลฎกาเคยวนจฉยเปนบรรทดฐานวาถอวาเปนผสบสนดานโดยตรงเพอประโยชนในการรบมรดกมรดกแทนททายาทตามกฎหมาย (มาตรา ๑๖๔๓ ประกอบ มาตรา ๑๖๓๙) ดงนนนำาซปซงเปนผสบสนดานโดยตรงของนำาสงหจงรบมรดกแทนทนำาสงหในสวนทนำาสงหจะไดรบหากนำาสงหยงมชวตอย ดงนน มารศร ดอกเขม นำาซป (ผรบมรดกแทนทนำาสงห) มสทธไดรบมรดกของกหลาบคนละ ๒๐ ลานบาท (๖๐ ลานบาทหาร ๓)ขอแนะนำา ๘ ในกรณทมพฤตการณททำาใหทายาทโดยธรรมคนใดเสยสทธในมรดกกอนเจามรดกตาย กลาวคอ ทายาทคนนนถกกำาจดมใหรบมรดกทงหมดหรอถกตดมใหรบมรดก ใหระบทายาทโดยธรรมคนนนไวตามปกตตามขนตอนในขอแนะนำา ๗ เสยกอนเชน

เดยวกน จากนนกอธบายตอไปวาสทธของทายาทโดยธรรมคนนนเปนประการใดตามหลกกฎหมายใด เชน หากทายาทนนมผสบสนดานโดยตรงกใหผสบสนดานโดยตรงรบมรดกแทนททายาทคนนน หากไมมบคคลใดไดรบมรดกแทนทกอาจตดทายาทนนออกไปไดเลย โดยอาจแบงมรดกเสมอนกบวาไมมทายาทนนอยแลว ดงตวอยางขางลางน -คลาก (คสมรส) ทงน เมอเจามรดกมทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑ กฎหมายกำาหนดใหคสมรสไดรบสวนแบงเสมอนหนงวาตนเปนทายาทชนบตร (มาตรา ๑๖๓๕ (๑)) แมคลากไดฆาเจามรดกตาย แตคลากกมไดถกจำากดมใหรบมรดกโดยเหตน เนองจากการถกกำาจดมใหรบมรดกโดยเหตของการฆาเจามรดกตายนนตองมคำาพพากษาถงทสดวาไดเจตนากระทำาการดงกลาวโดยมชอบดวยกฎหมาย แตเมอคลากไดฆาตวตายเสยกอนจงไมมค ำาพพากษาถงทสดเชนนน อยางไรกตาม เมอคลากไดเผาพนยกรรมของกหลาบคลากกถกกำาจดมใหรบมรดกของกหลาบอยดเนองจากเปนการทำาลายพน ยกรรมและกฎหมาย (มาตรา ๑๖๐๖ (๕)) กำาหนดใหทายาทซ งท ำาลายพนยกรรมถกกำาจดมใหรบมรดก จงอาจสรปไดวาคลากไมมสทธรบมรดกของกหลาบเนองจากถกกำาจดมใหรบมรดกและไมมการรบมรดกแทนทในกรณทคสมรสถกกำาจดมใหรบมรดกขอแนะนำาท ๙ ในกรณทมพฤตการณททำาใหทายาทโดยธรรมคนใดเสยสทธในมรดกหลงเจามรดกตาย กยอมหมายความวาทายาทโดยธรรมคนนนมสทธในการรบมรดก ณ เวลาทเจามรดกตาย แตมาเสยสทธในการรบมรดกหลกจากทเจามรดกตาย (เชน โดยเหตทถกกำาจดมใหรบมรดกหรอละมรดก) ดงนนนกศกษาตองแบงมรดกตามปกต จนไดคำาตอบวาทายาทแตละคนไดรบทรพยมรดกเทาใดเสยกอน จากนนจงคอยมาพเคราะหภายหลงวาทรพยสนสวนททายาทคนนนเสยสทธจะตกไดแกทายาทคนใดเทาใด เชน ตกแกผรบมรดกแทนท (กรณทายาทตายกอนเจามรดกหรอถกกำาจดมใหรบมรดก) หรอตกแกผสบมรดกแทน (กรณทายาทสละมรดก) หรอหากไมมผรบมรดกแทนทหรอผสบมรดกแทน ทรพยสนซงทายาทนนเสยสทธกตองกลบคนสกองมรดกเพอแบงใหทายาทโดยธรรมคนอนๆทเหลออยในขณะทเจามรดกถงแกความตาย ซงจะทำาใหทายาทโดยธรรมคนอนๆไดรบทรพยมรดกเพมขน (ดสองยอหนสดทายในคำาตอบสวนทเปนการแบงมรดกของกหลาบ) เมอไดพเคราะหถงขอแนะนำาขางตนแลว อาจเสนอแนะแนวคำาตอบไดดงนทรพยมรดกของกหลาบ มดงน

(ก)ทรพยตามพนยกรรม ประกอบดวย -แหวนเพชร (สนสวนตว) มลคา ๔ ลานบาท กหลาบทำาพนยกรรมยกใหมารศร มารศรจงไดรบแหวนเพชรนตามพนยกรรม ทงน แมมารศรไดทำาหนงสอระบวาตนไมขอรบแหวรเพชรตามพนยกรรม ซงเปนการสละมรดกตามพนยกรรม แตการสละมรดกดงกลาวไดกระทำาลวงหนากอนทเจามรดกตาย และกฎหมาย (มาตรา ๑๖๑๙) หามมใหสละสทธอนหากจะมในภายหนาในการสบมรดกผทยงมชวตอย กลาวคอ หามมใหสละมรดกลวงหนากอนทเจามรดกถงแกความตาย ดงนนการสละมรดกตามพนยกรรมของมารศรในครงนจงไมมผลตามกฎหมาย มารศรจงยงมสทธไดรบทรพยสนรายการน -รถยนต (สนสวนตว) มลคา ๒ ลานบาท เมอกหลาบทำาพนยกรรมยกใหนำาซป นำาซปจงมสทไดรบรถยนต อนง การทน ำาซปเอารถยนตคนนซ งเปนทรพยสนเฉพาะสงเฉพาะอยางตามพนยกรรมไปซอนเพอจะเอาไวเองพรอมกบทองคำารปพรณทรงชมพมลคา ๑๐ ลานบาท ซงเปนทรพยนอกพนยกรรมนนอาจทำาใหนำาซปถกกำาจดมใหรบมรดก (ดงจะอธบายตอไป) เนองจากการยกยายทรพยมรดกโดยฉอฉอหรอรอยวาตนทำาใหเสอมเสยประโยชนของทายาทคนอน อยางไรกตาม น ำาซปกยงคงมสทธไดรบรถยนตคนนนอยด เนองจากเปนทรพยสนเฉพาะสงเฉพาะอยางตามพนยกรรม และกฎหมาย (มาตรา ๑๖๐๕ วรรคสอง) กำาหนดใหมใหใชบงคบบทบญญตเกยวกบการถกกำาจดมใหรบมรดกแกผรบพนยกรรมซงผตายไดทำาพนยกรรมยกทรพยสนใหเฉพาะสงเฉพาะอยางในอนทจะไดรบทรพยสนนน (ข)ทรพยนอกพนยกรรม ประกอบดวย -บานพรอมทดน (สนสมรส) มลคา ๔๐ ลานบาท กหลาบไดรบสวนแบงสนสมรส ๒๐ ลานบาท -อาคารรสอรท (สนสมรส) มลคา ๔๐ ลานบาท กหลาบไดรบสวนแบงสนสมรส ๒๐ ลานบาท -กำาไรจากกจการรสอรท (สนสมรส) มลคา ๒๐ ลานบาท กหลาบไดรบสวนแบงสนสมรส ๑๐ ลานบาท -ทองคำารปพรรณทรงชมพ (สนสวนตว) มลคา ๑๐ ลานบาท รวมทรพยมรดกนอกพนยกรรมทงสน ๖๐ ลานบาท ซงตองนำาไปแบงใหทายาทโดยธรรม ทายาทโดยธรรมของกหลาบ มดงน -คลาก (คสมรส) ทงน เมอเจามรดกมทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑ กฎหมายกำาหนดใหคสมรสไดรบสวนแบงเสมอนหนงวาตนเปนทายาทชนบตร (มาตรา

๑๖๓๕ (๑)) แมคลากไมไดฆาเจามรดกตาย แตคลากกมไดถกกำาจดมใหรบมรดกโดยเหตน เนองจากการถกกำาจดมใหรบมรดกโดยเหตของการฆาเจามรดกตายนนตองมคำาพพากษาถงทสดวาไดเจตนากระทำาการดงกลาวโดยมชอบดวยกฎหมาย แตเมอคลากไดฆาตวตายเสยกอนจงไมมค ำาพพากษาถงทสดเชนนน อยางไรกตาม เมอคลากไดเผาพนยกรรมของกหลาบคลากกถกกำาจดมใหรบมรดกของกหลาบอยดเนองจากเปนการทำาลายพน ยกรรมและกฎหมาย (มาตรา ๑๖๐๖ (๕)) กำาหนดใหทายาทซ งท ำาลายพนยกรรมถกกำาจดมใหรบมรดก จงอาจสรปไดวาคลากไมมสทธรบมรดกของกหลาบเนองจากถกกำาจดมใหรบมรดกและไมมการรบมรดกแทนทในกรณทคสมรสถกกำาจดมใหรบมรดก -ดอกเขม (บตร-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑) -มารศร (มารดา-ยาทดดยธรรมลำาดบท ๒) ทงน กฎหมายกำาหนดวาเมอมทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑ อยดวย มารดาไดรบสวนแบงเสมอนหนงวาเปนทายาทชนบตร (มาตรา ๑๖๓๐ วรรคสอง) -นำาสงห (บตรบญธรรม) กฎหมายถอวาเปนผสบสนดานเหมอนบตรทชอบดวยกฎหมาย (มาตรา ๑๖๒๗) แตเมอนำาสงหตายพรอมเจามรดกกเปนเร องทนำาหลกกฎหมายเรองการรบมรดกแทนทมาใชในฐานะบทบญญตทใกลเคยงอยางยง ทงน กฎหมายกำาหนดใหผสบสนดานโดยตรงของทายาทซงตายกอนเจามรดกรบมรดกแทนททายาทนนได และในกรณของบตรนอกกฎหมายซงบดาไดรบรองแลวนนศาลฎกาเคยวนจฉยเปนบรรทดฐานวาเปนผสบสนดานโดยตรงเพอประโยชนในการรบมรดกมรดกแทนททายาทตามกฎหมาย (มาตรา ๑๖๔๓ ประกอบ มาตรา ๑๖๓๙) ดงนนนำาซปซงเปนผสบสนดานโดยตรงของนำาสงหจงรบมรดกแทนทนำาสงหในสวนทนำาสงหจะไดรบหากนำาสงหยงมชวตอย ดงนน มารศร ดอกเขม นำาซป (ผรบมรดกแทนทนำาสงห) มสทธไดรบมรดกของกหลาบคนละ ๒๐ ลานบาท (๖๐ ลานบาทหาร ๓) อยางไรกตาม นำาซปยกยายทองคำารปพรรณทรงชมพมลคา ๑๐ ลานบาท ซงเปนการยกยายทรพยมรดกนอยกวาสวนทตนจะไดรบ กฎหมายกำาหนดวาทายาทซงยกยายทรพยมรดกนอยกวาสวนทตนจะไดรบตองถกก ำาจดมใหรบมรดกเทาสวนทยกยายนน ดงนน นำาซปจงถกกำาจดมใหรบมรดกจำานวน ๑๐ ลานบาท ซงตองนำาทรพยมรดกสวนนกลบคนสกองมรดกเพอแบงใหทายาทดดยธรรมทเหลออยในขณะทเจามรดกถงแกความตายและทไมเสยสทธในการรบมรดกของเจามรดก ซงในทนกคอดอก

เขมและมารศร ดงนนดอกเขมและมารศรจงไดรบมรดกเพมขนอกคนละ ๕ ลานบาท รวมทรพยมรดกทดอกเขมและมารศรไดรบคนละ ๒๕ ลานบาท (อนง แมขณะทนำาซปถกกำาจดมใหรบมรดกจำานวน ๑๐ ลานบาทนน ดอกเขมไดตายไปแลวกตาม แตดอกเขมกยงไดรบสวนแบงจากทรพยมรดกทกลบคนสกองมรดกโดยเหตทน ำาซปถกกำาจดมใหรบมรดกอยดเนองจากตองยดถอทายาททเหลออยในขณะทเจามรดกถงแกความตายเพอประโยชนในการรบสวนแบงทรพยมรดกททายาทอนเสยสทธในการรบมรดก ทงน สวนแบงทรพยมรดกทดอกเขมไดรบเพมขน ๕ ลานบาทนนกจะเปนมรดกไปยงทายาทของดอกเขมเอง) เมอมารศรสละมรดกในสวนโดยธรรม (ทรพยสนจำานวน ๒๕ ลานบาท) ก จะไมทำาใหผสบสนดานของมารศรสบมรดกเนองจากการสบมรดกเมอทายาทโดยธรรมสละมรดกมเฉพาะกรณททายาทโดยธรรมทสละมรดกเปนทายาทโดยธรรมลำาดบ ๑ ๓ ๔ หรอ ๖ เทานน มฉะนนจะทำาใหทายาทโดยธรรมลำาดบหลงมสทธไดรบมรดกรวมกบทายาทโดยธรรมลำาดบกอนอนเปนการขดตอหลงญาตสนทตดญาตหาง ดงนนมรดกในสวนโดยธรรมซงมารศรสละมรดกจงกลบสกองมรดกเพอแบงใหทายาทโดยธรรมของกหลาบ ทงน การสละมรดกมผลยอนหลงไปถงเวลาทเจามรดกตาย (มาตรา ๑๖๑๕) ทายาทโดยธรรมของกหลาบทจะไดรบมรดกทมารศรสละสทธสวนโดยธรรมนนจงไดแกทายาทโดยธรรมในเวลาทกหลาบถงแกความตาย ซงกคอ คลาก ดอกเขมและนำาสงห แตเมอคลากไดถกกำาจดมใหรบมรดกเสยแลว ทายาทโดยธรรมทมสทธไดรบสวนแบงจากการสละมรดกในครงน คอ ดอกเขม และนำาสงห โดยไดรบคนละ ๑๒.๕ ลานบาท ทงน นำาซปจะรบมารดกแทนทในสวนทนำาสงหจะไดรบ ทรพยมรดกของคลาก มดงน -สวนแบงสนสมรสในสวนของบานพรอมทดน ๒๐ ลานบาท -สวนแบงสนสมรสในสวนของอาคารรสอรท ๒๐ ลานบาท -สวนแบงสนสมรสในสวนของกำาไรจากรสอรท ๑๐ ลานบาท -เหรยญทองคำารน โครตนอมน “ ” (สนสวนตว) ราคา ๑๐ ลานบาท รวมทรพยมรดกของคลากทงสน ๖๐ ลานบาท ซงตองนำาไปแบงใหทายาทโดยธรรม ทายาทโดยธรรมของคลาก มดงน -อไร (คสมรส) ทงนอไรมฐานะเปนคสมรสเมอไดจดทะเบยนสมรสกบคลากหลงจากทกหลาบตาย และกฎหมาย (มาตรา ๑๖๓๕ (๑)) กำาหนดใหคสมรสไดรบ

สวนแบงเสมอนหนงวาตนเปนทายาทชนบตรหากเจามรดกยงมทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑ -ดอกเขม (บตร) แตเมอดอกเขมตายกอนคลาก ดอกเขมนอยกรบมรดกแทนท ในสวนทดอกเขมจะไดรบ -สไบทอง (บตร) ทงนสไบทองมฐานะเปนบตรของคลากในวนทคลากจดทะเบยนรบอไรเปนบตร อไร ดอกเขมนอย ( ซงรบมรดกแทนทดอกเขม ) และสไบทอง จง ไดรบมรดกของคลากคนละ ๒๐ ลาน ขอ ๒ หฤษดเปนบตรของบดรและมารดร หฤษดสมรสกบโสรยา โสรยามบตรตดจากสามเดมหนงคน คอโสรยานอย หฤษดสงสารโสรยานอยทถกเพอนชายลอลวงไปในวนวาเลนไทนจนตงครรภ หฤษดจงรบโสรยานอยเปนบตรบญธรรมของตน หฤษดทำาพนยกรรมรบอยางชดเจนวา ตนมทรพยสนเพยง ๓ รายการ อ เงนสด ๓ ลานบาท สตรลบทำาปลาแดกทรงเครองมลคา ๑ ลานบาท และบานพรอมทดนราคา ๔ ลานบาท ซงลานเปนสนสวนตวของหฤษด พนยกรรมระบวา ขาพเจาประสงคจะใหมารดา“ของขาพเจาไดรบเงนสด ใหภรรยาของขาพเจาไดรบสตรทำาปลาแดกทรงเครอง และใหทรพยสนทเหลอจากน กลาวคอ บานพรอมทดนของขาพเจาตกเปนของโสรยานอย” ตอมาหฤษดไดทำาสญญาจะขายบานพรอมทดนซงไดทำาพนยกรรมยกใหโสรยานอยไปแลวนนใหกบนองชายของหฤษดโดยนดจดทะเบยนโอนกรรมสทธก นภายในหนงเดอน เมอหฤษดทราบความจรงวาโสรยานอยยนยอมพลกายใหชายเองจนตงครรภ หฤษดจงทำาหนงสอตดโสรยานอยมใหไดรบมรดกของตน โดยมอบหนงสอนนใหแกพนกงานเจาหนาท หฤษดตายหลงจากทโสรยาตงครรภกบหฤษดเพยง ๕ เดอน กอนกฤษดตายเพยงหานาทหฤษดถกรางวลสลากกนแบงรฐบาลเปนเงน ๔ ลานบาท สวนบดรประสงคจะใหทารกในครรภของโสรยาตาย จงผลกใหโสรยาลมลงจนโสรยาแทงบตรในครรภดงทบดรตงใจและศาลพพากษาถงทสดวาบดรมความผดฐานทำาใหหญงแทงลก ในขณะนนโสรยาคางชำาระหนเงนกอย ๕ แสนบาท ซงกยมมาจากนองชายของกฤษดเพอใชหนการพนนของโสรยาเอง โสรยาประกาศโดยวาจาวาขอสละสทธตามพนยกรรมทหฤษดทำาใหตนทงทในขณะนนโสรยาไมมทรพยอนเลย นองชายของหฤษดมาปรกษาทานวาจะบงคบหนจากทรพยสนในกองมรดกของหฤษดไดหรอไม และมรดกของหฤษดตกเปนของใครบาง เทาใด ดงน ทานจะใหคำาปรกษาวาอยางไร (๒๐ คะแนน)

(คำาถามจากการสอบภาค ๒ ปการศกษา ๒๕๕๐)

ขอ ๓ ชดเจนรบราชการและสมรสกบแปงโดยมกวยเจงเปนบตรตดจากภรรยาเดม เมอชดเจนมบตรกบแปงสองคน คอ มารวยและลำาดวน ชดเจนกซอบานใหมมลคา ๔ ลานบาท ตอมาเมอเกบเงนกบแปงได ๔ ลานบาทและฝากธนาคารไว ชดเจนกอปสมบท ณ วดชนะชยสงครามเพอแกบน ระหวางบวชพระชดเจนไดรบรางวลสลากออมสนเปนเงน ๔ ลานบาท เมอลาสกขาบทแลว ชดเจนกกลบไปอาศยอยกบครอบครวและทำาสญญาจะซอทดนราคา ๔ ลานบาทจากเพอน โดยกำาหนดจะไปจดทะเบยนโอนกนในภายหลง ตอมาชดเจนถกนกการเมองกลนแกลงโดยถกปลดออกจากตำาแหนงสำาคญ ชดเจนจงลาออกจากราชการและอปสมบทจำาพรรษาอย ณ วดชนะสงครามอกคร ง ระหวางนนพระชดเจนไดไปรบจดทะเบยนโอนทดนตามสญญาจะซอจะขายขางตน และไดรบเงนทำาบญในการสวดพระอภธรรมศพจำานวนทงสน ๒ แสนบาท เมอบวชไดสามพรรษาพระชดเจนไดรบดดอกเบยจากเงนฝากในธนาคารเปนเงนทงสน ๒ แสนบาท นอกจากนนยงไดรบพนยกรรมเปนเทวรปฤาษลงดำาถอผลชมพมลคา ๖ แสนบาท ซงตอมาพระชดเจนไดทำาพนยกรรมระบวายกเทวรปดงกลาวใหกวยเจง แตพนยกรรมฉบบเดยวกนกลบมขอความระบวาขอยกเทวรปนนใหแกมารวยเพยงผเดยว ตอมาเพอนของลำาดวนไดขมขพระชดเจนใหทำาพนยกรรมยกเทวรปนนใหแกลำาดวน ในวนเดยวกนพระชดเจนไดยกเทวรปนนใหแกนายหมกเพอดลบนดาลใหนายหมกเปนตวของตวเองและตงมนอยในความด นายหมกรอยรมเมอนำาเทวรปนนไปบชา

จงนำาเทวรปมาคนใหแกพระชดเจน ตอมาวนแฉลมเพอนของนายหมกถกพระชดเจนเปรยบปรายวาเปนองครมาร จงยงเทวรปนนจนแตกยบเยนและตกลงชดใชคาเสยหายให ๖ แสนบาท วนรงขน พระชดเจนมรณภาพ ใหวนจฉยวาทรพยสมบตของพระชดเจนตกเปนของผใดบาง เทาใด (๒๐ คะแนน) (คำาถามจากการสอบภาค ๒ ปการศกษา ๒๕๕๐)

ขอ ๒ แนวคำาตอบทรพยมรดกของหฤษด มดงน (ก)ทรพยตามพนยกรรม ประกอบดวย -เงนสด (สนสวนตว) จำานวน ๓ ลานบาท หฤษดทำาพนยกรรมยกเงนสดใหแกมารดร ดงนนมารดรจงไดรบเงนสดจำานวนดงกลาว -สตรลบทำาปลาแดกทรงเครอง (สนสวนตว) มลคา ๑ ลานบาท หฤษดทำาพนยกรรมยกใหแกโสรยา ดงนนโสรยาจงไดรบสตรลบดงกลาว แมวาโสรยาประกาศโดยวาจาวาขอสละสทธตามพนยกรรมทหฤษดท ำาใหตน แตการสละมรดกในสวนของพนยกรรมดงกลาวไมมผลตามกฎหมาย เนองจากกฎหมายกำาหนดใหการสละมรดกตองกระทำาโดยแสดงเจตนาชดแจงเปนหนงสอมอบไวแกพนกงานเจาหนาทหรอท ำาเปนสญญาประนประนอมยอมความเทานน (มาตรา ๑๖๑๒) ดงนน โสรยายงมสทธไดรบสตร

ลบทำาปลาแดกทรงเครองอย และไมมกรณทเจาหนของโสรยาตองขอใหศาลเพกถอนการสละมรดกโดยฉอฉลตามกฎหมาย (มาตรา ๑๖๑๔) แตอยางใด อนง หนดงกลาวเปนหนทโสรยากอขนเพอประโยชนของตนฝายเดยว หฤษดจงไมตองรบผดในหนนดวย เจาหนจะไปบงคบหนเอาจากทรพยมรดกของหฤษดไมได -บานพรอมทดน (สนสวนตว) ราคา ๔ ลานบาท หฤษดทำาพนยกรรมยกใหโสรยานอย แตขอกำาหนดพนยกรรมนกเปนอนเพกถอนไป เมอหฤษดไดทำาสญญาจะขายทรพยสนรายการนใหกบนองชายของหฤษด เนองจากกฎหมาย (มาตรา ๑๖๙๖) กำาหนดใหขอกำาหนดพนยกรรมเปนอนเพกถอนไป ถาผทำาพนยกรรมไดโอนไปโดยสมบรณซง“ทรพยสนอนเปนวตถแหงขอกำาหนดพนยกรรมใด ดวยความตงใจ คำาวา” โอนไปโดย“สมบรณ ” ดงกลาว มไดหมายความวาตองเปนการโอนททำาใหกรรมสทธโอนไปทนท แตมความหมายวาเปนการโอนตามนตกรรมทมผลสมบรณ (Valid)ตามกฎหมายเทานน การโอนไปโดยสมบรณจงรวมถงการโอนตามสญญาจะซอจะขายดวย โสรยานอยจงไมไดรบบานพรอมทดน ทายาทของหฤษดหรอผจดการมรดกมหนาทตองไปโอนกรรมสทธในบานและทดนดงกลาวใกแกผจะซอตามสญญาจะซอจะขาย เนองจากหนาทดงกลาวเปนมรดกตกทอดไปยงทายาท (ข)ทรพยนอกพนยกรรม มดงน -เงนรางวลสลากกนแบงรฐบาลจำานวน ๔ ลานบาท (สนสมรส) หฤษดไดสวนแบงสนสมรสเปนเงน ๒ ลานบาท ทรพยนอกพนยกรรมมเพยงเงนรางวลสลากกนแบงรฐบาลจำานวน ๔ ลานบาท ซงเปนสนสมรส หฤษดจงมสทธไดรบสวนแบงสนสมรสเปนเงน ๒ ลานบาท ซงตองนำาไปแบงใหทายาทโดยธรรมของหฤษด อนง ขอความในพนยกรรมทวา “และใหทรพยสนทเหลอจากน กลาวคอ บานพรอมทดนของขาพเจาตกเปนของโสรยานอย”นน เมอตความตามความประสงคอนแทจรงของหฤษดแลวมไดหมายความวาหฤษดประสงคจะยกเงนรางวลดงกลาว (ซงไดมาภายหลง)ใหแกโสรยานอยดวย หฤษดมงหมายให ทรพยสนทเหลอจากน หมายถงบานพรอมทดนทระบในพนยกรรมเทานน“ ” ทายาทโดยธรรมของหฤษด พเคราะหไดดงตอไปน -โสรยานอย(บตรบญธรรม-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑) กฎหมายถอวาเปนผสบสนดานเหมอนกบบตรชอบดวยกฎหมาย (มาตรา ๑๖๒๗)อยางไรกตาม หฤษดตดโสรยานอยมใหรบมรดกในฐานะทายาทโดยธรรม ซงเปนการตดโดยการทำาเปนหนงสอไปมอบแกพนกงานเจาหนาทโดยถกตองตามกฎหมาย (มาตรา ๑๖๐๗ (๒)) ดงนน โสร

ยานอยจงไมไดรบมรดกในฐานะทายาทโดยธรรมอนง แมการตดมใหรบมรดกไมกระทบสทธตามพนยกรรม แตโสรยานอยกไมมสทธตามพนยกรรมแลวเนองจากขอก ำาหนดพนยกรรมเปนอนเพกถอนไปเมอหฤษดไดโอนบานและทดนตามพนยกรรมไปโดยสญญาจะขายดงไดอธบายขางตน -ทารกในครรภมารดา แมกฎหมายจะรบรองสทธของทารกในครรภในการรบมรดกของเจามรดกตามาตรา ๑๖๔๐ ประกอบมาตรา ๑๕ แตสทธดงกลาวจะเกดเมอทารกในครรภมารดาคลอดแลวอยรอดเปนทารกเทานน เมอขอเทจจรงปรากฎวาทารกในครรภของโสรยาถกทำาใหแทง ทารกในครรภกไมสามารถเปนทายาทและไมสามารถรบมรดกของหฤษด -บดร (บดา-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๒) แมบดรจะทำาใหทารกในครรภของโสรยาแทงโดยมคำาพพากษาถงทสดวาความผดฐานทำาใหหญงแทงลก (และทารกนนกเปนทายาทของหฤษดหากคลอดแลวอยรอดเปนทารก) แตบดรกไมถกกำาจดมใหรบมรดกตามกฎหมาย (มาตรา ๑๖๐๖ (๑)) เนองจากบดรมได ตองคำาพพากษาถงทสดวา“ไดเจตนากระทำาหรอพยายามกระทำาใหเจามรดกหรอผมสทธไดรบมรดกกอนตนถงแกความตายโดยมชอบดวยกฎหมาย” -มารดร (มารดา-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๒) -โสรยา (คสมรส) ดงนน ทายาทโดยธรรมทมสทธรบมรดกของหฤษดจงมเพยงบดร ( บดา ) มารดร ( มารดา ) และโสรยา ( คสมรส ) เทานน ในกรณนคสมรสมสทธไดรบ สวนแบงมรดกกงหนงตามมาตรา ๑๖๓๕ ( ๒ ) โสรยาจงไดรบมรดก ๑ ลานบาท สวน อก ๑ ลานบาท ตกเปนของบดรและมารดรคนละ ๕ แสนบาท

ขอ๓ แนวคำาตอบทรพยมรดกของพระชดเจน มดงน (ก)ทรพยตามพนยกรรม ประกอบดวย -เทวรปฤาษลงดำาถอผลชมพ (สนสวนตว) มลคา ๖ แสนบาท ซงไดมาในระหวางเวลาทอยในสมณเพศ พระชดเจนไดทำาพนยกรรมระบวายกเทวรปดงกลาวใหกวยเจง แตพนยกรรมฉบบเดยวกนกลบมขอความระบวาขอยกเทวรปนนใหแกมารวยเพยงผเดยว ขอกำาหนดพนยกรรมนนจงเปนโมฆะ เนองจากมลกษณะทกำาหนดบคคลซงไมอาจท

จะทาบตวแนนอนไดเปนผรบพนยกรรมและกฎหมายกำาหนดใหขอกำาหนดพนยกรรมทมลกษณะดงกลาวเปนโมฆะ (มาตรา ๑๗๐๖ (๒)) ครนเมอตอมาพระชดเจนใหทำาพนยกรรมฉบบใหมยกเทวรปนนใหแกลำาดวน ลำาดวนกมสทธไดรบเทวรปนตามพนยกรรมนน แตสทธตามพนยกรรมของลำาดวนกเปนอนถกเพกถอนไปเมอพระชดเจนไดยกเทวรปนนใหแกนายหมก ทงน กฎหมายกำาหนดวาเมอผทำาพนยกรรมไดโอนไปโดยสมบรณซงทรพยสนอนเปนวตถแหงขอกำาหนดพนยกรรม ขอกำาหนดพนยกรรมทเกยวกบทรพยสนนนเปนอนเพกถอนไป (มาตรา ๑๖๙๖) มขอพจารณาวาเมอพระชดเจนไดรบทรพยสนนกลบคนมา ลำาดวนมสทธไดรบทรพยสนนตามพนยกรรมหรอไม ในประเดนนศาลฎกาเคยวนจฉยไววาเมอผท ำาพนยกรรมไดรบทรพยสนทไดโอนไปแลวกลบคนมา ผรบพนยกรรมมสทธไดรบทรพยตามพนยกรรมเชนเดม (คำาพพากษาฎกาท ๓๘๗๕/๒๕๓๓) หากยดถอตามคำาพพากษาศาลฎกา ลำาดวนยอมมสทธไดรบเทวรปน และเมอเทวรปถกทำาลายโดยพระชดเจนไดรบคาสนไหมทดแทนมา ๖ แสนบาท ลำาดวนกมสทธเรยกคาสนไหมทดแทนนนตามหลกชวงทรพย (มาตรา ๑๖๘๑) อนง แมพนยกรรมนจะทำาขนโดยการขมขจากบคคลภายนอก แตเมอพระชดเจนไมไดใชสทธบอกลางหรอเพกถอนพนยกรรม พนยกรรมกยงมผลสมบรณอย อยางไรกตาม หลจากทพระชดเจนมรณภาพผมสวนไดเสยสามารถรองขอตอศาลใหเพกถอนพนยกรรมนนได (มาตรา ๑๗๐๘)โดยตองใชสทธตามอายความทกฎหมายกำาหนดไว (มาตรา ๑๗๑๐) แมศาลฎกาจะวนจฉยไวเชนนน แตอาจวพากษในทางวชาการและในทางตรรกะไดวา เมอผทำาพนยกรรมไดโอนทรพยสนตามพนยกรรมไปแลว กเปนการเพกถอนขอกำาหนดพนยกรมมทยกทรพยนนใหผรบพนยกรรม และสทธทถกเพกถอนไปแลวกไมนาจะกลบคนมาไดอกโดยผลของการทผทำาพนยกรรมไดทรพยสนทไดโอนไปแลวนนกลบคนมา หากยดถอตามหลกวชาการและยดถอตรรกะแลว ลำาดวนไมมสทธไดรบเทวรปตามพนยกรรม เทวรปดงกลาวตองตกเปนสมบตของวดเนองจากกฎหมายก ำาหนดใหทรพยสนซงพระภกษไดมาในระหวางเวลาทอยในสมณเพศตกเปนสมบตของวด (มาตรา ๑๖๒๓)(ข)ทรพยนอกพนยกรรม มดงน -บาน (สนสมรส) มลคา ๔ ลานบาท พระชดเจนไดรบสวนแบงในสนสมรส ๒ ลานบาท (เปนทรพยสนทพระชดเจนไดมากอนอปสมบท)

-เงนสด (สนสมรส) ๔ ลานบาท พระชดเจนไดรบสวนแบงในสนสมรส ๒ ลานบาท (เปนทรพยสนทพระชดเจนไดมากอนอปสมบท) -รางวลสลากออมสน (สนสมรส) ๔ ลานบาท พระชดเจนไดรบสวนแบงในสนสมรส ๒ ลานบาท (ทรพยสนทพระชดเจนไดมากอนอปสมบท ทงน แมพระชดเจนไดรบรางวลนในระหวางทอยในสมณเพศ แตพระชดเจนกลาสกขาบทในภายหลงกอนทจะอปสมบทครงใหม จงตองถอวาเงนรางวลดงกลาวเปนทรพยสนทพระชดเจนไดมากอนอปสมบท) -ทดน (สนสมรส) ๔ ลานบาท พระชดเจนไดรบสวนแบงในสนสมรส ๒ ลานบาท (เปนทรพยสนทพระชดเจนไดมาในระหวางทอยในสมณเพศ ทงน แมจะทำาสญญาจะซอทดนนตงแตกอนอปสมบท แตการไดมาซงกรรมสทธตามสญญาจะซอจะขายเกดขนในวนจดทะเบยนซงเปนชวงเวลาทพระชดเจนอยในสมณเพศ จงตองถอวาทดนนไดมาในระหวางทพระชดเจนอยในสมณเพศ กรณนจะแตดตางจากกรณทการไดมาซงทรพยสนเกดขนโดยสมบรณแตตองไปจดทะเบยนในภายหลงเพอรกษาสทธตามมาตรา ๑๒๙๙) -เงนทำาบญในการสวดพระอภธรรมศพ (สนสวนตว) ๒ แสนบาท (เปนทรพยสนทพระชดเจนไดมาในระหวางทอยในสมณเพศ) -ดอกเบยจากเงนฝากในธนาคาร (สนสมรส) ๒ แสนบาท พระชดเจนไดรบสวนแบงในสนสมรส ๑ ลานบาท (เปนทรพยสนทพระชดเจนไดมากอนอปสมบท ทงน ดอกผลดงกลาวจะเกดขนในระหวางเวลาทอยในสมณเพศแตกเกดจากแมทรพยทไดมากอนอปสมบท จงนาจะตองถอวาดอกผลนนเปนทรพยทไดมากอนอปสมบทตามแมทรพย)รวมทรพยมรดกของพระชดเจนทไดมากอนอปสมบททงสน ๖ ลาน ๑ แสนบาท ซงตองนำาไปแบงใหทายาทโดยธรรมทายาทโดยธรรมของพระชดเจน มดงน -แปง (คสมรส) เมอเจามรดกมทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑ ดงอธบายตอไปน คสมรสไดรบสวนแบงเสมอนหนงวาตนเปนทายาทชนบตร (มาตรา ๑๖๓๕ (๑)) -กวยเจง (บตร-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑) -มารวย (บตร-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑) -ลำาดวน (บตร-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑) ดงนน แตละคนจงไดรบทรพยมรดกของพระชดเจน ๑ , ๕๒๕ , ๐๐๐ บาท

สวนทรพยสนรายการอนทไดมาในระหวางทอยในสมณเพศ ตกเปนสมบตของวดตามมาตรา ๑๖๒๓

แนวคำาตอบสำาหรบขอสอบวชากฎหมายลกษณะมรดก (น.๓๐๑)ภาคการศกษาท ๒ ปการศกษา ๒๕๕๕

คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร(ภาคบณฑต : บรรยายโดย ผศ.ดร.พนย ณ นคร)

ขอ ๑ ทรพยมรดกของหนดบ มดงน (ก)ทรพยตามพนยกรรม ประกอบดวย -เงนรางวลจากการประกวดเทพหอยนางรมแดนใต (บางสวน) (สนสมรส) จำานวน ๑ ลานบาท (จากสวนทเปนของหนดบ ๗ ลานบาท: ดคำาอธบายในสวนทรพยนอกพนยกรรม) เมอหนดบทำาพนยกรรมยกใหหนแกหนนย เงนจำานวนนจงเปนของหนนย (สวนประเดนทหนนยถกกำาจดมใหรบมรดกจะอธบายในภายหลง) -กระบอกตำาหมากทองคำา (สนสวนตว) มลคา ๓ ลานบาท หนดบทำาพนยกรรมยอกใหแกหนนย กระบอกตำาหมากทองคำาจงตกเปนของหนนย อนง แมตอมาหนนยจะยกยายทรพยมรดกโดยการนำาเงนสดในตนภยและกระบอกตำาหมากทองคำาของหนดบไป ซงทำาใหหนนยถกกำาจดมใหถกกำาจดมใหรบมรดก (ดงจะอธบายตอไป) แตหนนยกยงมสทธทจะไดรบกระบอกตำาหมากทองคำาตามพนยกรรมอยด เนองจากกระบอกตำาหมากทองคำาเปนทรพยสนเฉพาะสงเฉพาะอยางและกฎหมาย (มาตรา ๑๖๐๔ วรรคสอง) กำาหนดขอยกเวนวาการถกกำาจดมใหรบมรดกมใหใชบงคบแกผรบพนยกรรมซงผตายไดทำาพนยกรรมยกทรพยสนใหเฉพาะสงเฉพาะอยางในอนทจะไดรบทรพยสนนน (ข)ทรพยนอกพนยกรรม ประกอบดวย -กจการไขเคมไชยา (กรรมสทธรวม) มลคา ๖ ลานบาท หนดบไดรบสวนแบง ๓ ลานบาท -อาคารชดทเกาะสมย (สนสมรส) มลคา ๑๐ ลานบาท หนดบไดรบสวนแบงสนสมรส ๕ ลานบาท -เงนรางวลจากการประกวดเทพหอยนางลมแดนใต (สนสมรส) ๑๔ ลานบาท หนดบไดรบสวนแบงสนสมรส ๗ ลานบาท แตไดทำาพนยกรรมยกใหหนนยเสย ๑ ลานบาท จงมเงนเหลอเพอรวมในกองมรกดกของหนดบเพยง ๖ ลานบาท

-ขวดโหลดดอกไขเคมฝงเพชร (สนสมรส) มลคา ๑ ลานบาท รวมทรพยมรดกนอกพนยกรรมทงสน ๑๕ ลานบาท ซงตองนำาไปแบงใหทายาทโดยธรรม ทายาทโดยธรรมของหนดบ มดงน -นงหนองนอย (บตร-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑) -หนนย (บตร-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑) -หนเอยด (บตร-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑) -แฟรงค (คสมรส) ทงน เมอเจามรดกมทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑ กฎหมายกำาหนดใหคสมรสไดรบสวนแบงเสมอนหนงวาตนเปนทายาทชนบตร (มาตรา ๑๖๓๕ (๑)) -หนพรอม (บดา-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๒) ทงน กฎหมายกำาหนดวาเมอมทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑ อยดวย บดาไดรบสวนแบงเสมอนหนงวาเปนทายาทชนบตร (มาตรา ๑๖๓๐วรรคสอง) อนง แมวา หนพรอมไดทำาพนยกรรมระบวาตนขอสละมรดกทจะไดจากหนดบใหแกหนนยและหนละเอยดคนละเทากน แตกไมมผลเปนการสละมรดกเนองจากการสละมรดกตองทำาเปนหนงสอมอบไวแกพนกงานเจาหนาทหรอทำาเปนสญญาประนประนอมยอมความเพอสละมรดกเทานน (มาตรา ๑๖๑๒) มใชทำาโดยพนยกรรม นอกจากน การสละมรดกตองเปนการสละโดยเดดขาดเพอประโยชนของทายาททกคน มใชสละเพอประโยชนของทายาทเพยงบางคน ดงนน แตละคนจงไดรบมรดกของหนดบ คนละ ๓ ลานบาท (๑๕ ลานบาทหาร ๕) อยางไรกตาม เมอหนนยไดยกยายเงนสดในตนรภยและกระบอกตำาหมากทองคำาของหนดบไป หนนยอาจถกกำาจดมใหรบมรดกเนองจากเปนการยกยายทรพยมรดกโดยการฉอฉลหรอรอยวาทำาใหเสอมประโยชนของทายาทโดยธรรมคนอน ทงน การยกยายกระบอกตำาหมากทองคำาไปไมทำาใหเสอมประโยชนของทายาทคนอนเนองจากหนนยมสทธไดรบกระบอกตำาหมากทองคำาตามพนยกรรมเพยงผเดยว แตการยกยายเงนสดไปดวยจำานวน ๔ ลานบาท ยอมทำาใหเสอมประโยชนของทายาทคนอน ดงนน จงสรปไดวาหนนยยกยายทรพยมรดกไปเพยง ๔ ลานบาท ซงเปนจำานวนนอยกวาสวนทตนจะไดรบ (ทงน หนนยมสทธไดรบทรพยมรดกทงสน ๗ ลานบาท โดยไดรบตามพนยกรรม ๔ ลานบาท จากกระบอกตำาหมากทองคำาและเงนรางวลจากการประกวดเทพหอยนางรมแดนใตขางตน แบะไดรบสทธโดยธรรมในทรพยนอกพนยกรรมอก ๓ ลานบาท) หนนยจงถกกำาจดมใหรบมรดกเพยง ๔ ลานบาทเทานน (ซงกมผลใหหนนยไมไดรบเงนรางวล

ตามพนยกรรมและสวนแบงในทรพยนอกพนยกรรมเลยนนเอง) ทรพยมรดกจำานวน ๔ ลานบาทซงหนนยถกกำาจดมใหรบมรดกจงตองแบงระวางนงหนองนอย หนเอยด แฟรงคและหนพรอม คนละ ๑ ลานบาท ทรพยมรดกของนงหนอง มดงน (ก)ทรพยตามพนยกรรม ประกอบดวย -รถยนต มลคา ๔ ลานบาท นงหนองทำาพนยกรรมยกใหแกธรรมดานอย ดงนน ธรรมดานอยไดรบรถยนตดงกลาว อนง แมธรรมดานอยตองคำาพพากษาถงทสดวาพยายามฆานงหนองเอยด แตธรรมดานอยกไมถกกำาจดมใหรบมรดก เนองจากตามกฎหมายนนการถกกำาจดมใหรบมรดกโดยเหตของการฆาหรอพยายามฆานนตองเปนการกระทำาตอเจามรดกหรอผมสทธไดรบมรดกกอนตน ซงไมรวมถงกรณทผรบพนยกรรมฆาหรอพยายามฆาทายาทโดยธรรมหรอผมสทธรบมรดกแทนท (ทงน การไมครอบคลมถงกรณดงกลาวเปนความบกพรองของกฎหมายเอง) (ข)ทรพยนอกพนยกรรม ประกอบดวย -สวนแบงกรรมสทธรวมในกจการไขเคมไชยา จำานวน ๓ ลานบาท -สวนเงาะ มลคา ๙ ลานบาท รวมทรพยมรดกนอกพนยกรรมของนงหนองทงสน ๑๒ ลานบาท ซงนำาไปแบงใหทายาทโดยธรรม ทายาทโดยธรรมของนงหนอง มดงน -นงหนองนอย (บตร-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑) แมวานงหนองนอยเปนบตรนอกกฎหมาย แตเมอมคำาพพากษาถงทสดวานงหนองนอยเปนบตรของนงหนองกตองถอวานงหนองนอยเปนบตรของนงหนองตงแตวนทเกดมา เนองจากกฎหมายกำาหนดใหสถานะดงกลาวยอนหลงไปตงแตวนทเดกเกด (มาตรา ๑๕๕๗) อนง แมนงหนองทำาพนยกรรมตดนงหนองนอยมใหรบมรดกของตน แตเมอนงหนองนอยตายพรอมนงหนอง (ผทำาพนยกรรม) ขอกำาหนดพนยกรรมทตดนงหนองนอยมใหรบมรดกกเปนอนตกไปตามกฎหมาย (มาตรา ๑๖๙๘ (๑)) เสมอนหนงวานงหนองนอยไมเคยถกตดมใหรบมรดกเลย (หลกกฎหมายทวาขอกำาหนดพนยกรรมเปนอนตกไปเมอผรบพนยกรรมตายกอนผทำาพนยกรรมนนรวมถงกรณทผรบพนยกรรมตายพรอมกบผทำาพนยกรรมดวย) และเมอนงหนองนอยตายพรอมกบนงหนองกตองนำาหลกฎหมายวาดวยการรบมรดกแทนทมาใชในฐานะเปนบทบญญตทใกลเคยงอยางยง ดงนน นงหนองเอยดจงรบมรดกแทนทนงหนองนอย

-ธรรมา (บตรบญธรรม กฎหมายใหถอวาเปนผสบสนดานเหมอนกบบตรทชอบดวยกฎหมาย) -หมาม (มารดา ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๒– ) ทงน กฎหมายกำาหนดวาเมอมทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑ อยดวย มารดาไดรบสวนแบงเสมอนหนงวาเปนทายาทชนบตร ดงนน นงหนองเอยด(ผรบมรดกแทนทนงหนองนอย) ธรรมา และหมาม จงไดรบมรดกของนงหนองคนละ ๔ ลานบาท

ขอ ๒ แนวคำาตอบ ทรพยมรดกของเป ล เป ลมไดทำาพนยกรรมยกทรพยใหแกบคคลใด ทรพยมดกของเป ลมดงน -สวนแบงในคาตอบแทนจากการสอนภาษาจน (สนสมรส) เปนเงน ๑ ลานบาท -สวนแบงในบานและทดน (สนสมรส) ๖ ลานบาท -อาคารชด (สนสมรส) มลคา ๒ ลานบาท เป ลไดรบสวนแบงสนสมรสจำานวน ๑ ลานบาท ทรพยมรดกของเป ลมทงสน ๘ ลานบาท ซงตองนำาไปแบงใหทายาทโดยธรรม ทายาทโดยธรรมของเป ล มดงน -เปลใหญ (บตร-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑) -เปลกลาง (บตร-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑) -เปลเลก (บตร-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑) -เปลทาย (บตร-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑) -พระบบอย (คสมรส) ทงน เมอเจามรดกมทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑ กฎหมายกำาหนดใหคสมรสไดรบสวนแบงเสมอนหนงวาตนเปนทายาทชนบตร (มาตรา ๑๖๓๕(๑)) ดงนน แตละคนจงไดรบมรดกของเป ล คนละ ๑.๖ ลานบาท (๘ ลานบาท หาร ๕) ทรพยมรดกของพระบบอย มดงน (ก)ทรพยตามพนยกรรม ประกอบดวย

-รถยนต (สนสวนตว) มลคา ๑ ลานบาท เมอพระบบอยทำาพนยกรรมยกใหเปลใหญ เป ลใหญกมสทธไดรบรถยนตตามพนยกรรม แตสทธตามพนยกรรมของเป ลใหญกเปนอนเพกถอนไปเมอพระบบอยไดยกรถยนตคนนใหเฮนร ทงน กฎหมายกำาหนดวา เมอผทำาพนยกรรมไดโอนไปโดยสมบรณซงทรพยสนอนเปนวตถแหงขอกำาหนดพนยกรรม ขอหนดพนยกรรมทเกยวกบทรพยสนนนเปนอนเพกถอนไป (มาตรา ๑๖๙๖) ตอมาเมอเฮนรนำารถยนตมาถวายคนกมขอพจารณาวาเปลใหญมสทธไดรบทรพยสนนตามพนยกรรมหรอไม ในประเดนนศาลฎกาเคยวนจฉยไววา เมอผทำาพนยกรรมไดรบทรพยทโอนไปแลวกลบคนมา ผรบพนยกรรมมสทธไดรบทรพยตามพนยกรรมเชนเดม (คำาพพากษาศาสฎกาท ๓๘๗๕/๒๕๓๓) หากยดถอตามคำาพพากษาศาลฎกาเปลใหญกมสทธไดรบรถยนตคนน แตแมศษลฎกาจะวนจฉยไวเชนนนแตอาจวพากษในทางวชาการและทางตรรกะไดวา เมอผทำาพนยกรรมไดโอนทรพยสนตามพนยกรรมไปแลวกเปนการเพกถอนขอกำาหนดพนยกรรมทยกทรพยสนนนใหแกผรบพนยกรรม และสทธทถกเพกถอนไปแลวกไมนาจะกลบคนมาไดอกโดยผลของการทผทำาพนยกรรมไดทรพยสนทไดโอนไปแลวนนกลบคนมา หากยดถอตามหลกวชาการและยดถอตรรกะแลว เปลใหญกไมมสทธไดรบรถยนตตามพนยกรรม รถยนตทไดกลบคนมาในระหวางเวลาทพระบบอยอยในสมณเพศกตองตกเปนสมบตของวด เนองจากกฎหมายกำาหนดใหทรพยสนซงพระภกษไดมาระหวางเวลาทอยในสมณเพศตกเปนสมบตของวด(มาตรา ๑๖๒๓) (ข)ทรพยนอกพนยกรรม ประกอบดวย -งเขยวพนธกรนแมมบา (สนสวนตว) มลคา ๑,๒๐๐,๐๐๐ บาท (ไดมากอนอปสมบท) แตเมอพระบบอยไดนำาไปแลกกบสวนสะตอทนครศรธรรมราชมลคา ๖๐๐,๐๐๐ บาท และสวนลำาไยทบานมวนแตมลคา ๖๐๐,๐๐๐ บาท กตองถอวาสวนสะตอและสวนลำาไยดงกลาวเปฯทรพยสนทไดมากอนอปสมบทเชนเดยวกนและมฐานะเปนสนสวนตวเชานเดยวกน ทงนตาหลกชวงทรพย ในทนอาจแยกพจารณาไดดงน -สวนสะตอ (สนสวนตว) มลคา ๖๐๐,๐๐๐ บท (ไดมากอนอปสมบท) แมวาพระบบอยไดทำาพนยกรรมยกสวนสะตอใหแกบาวโหนง แตเมอมขอกำาหนดใหบาวโหนงตองทำาพนยกรรมยกสวนจำาปาดะของบาวโหนงใหแกเป ลใหญดวย พนยกรรมซงพระบบอยยกสวนสะตอใหแกบาวโหนงจงเปนโมฆะ เนองมลกษณะเปนขอกำาหนดพนยกรรมทกำาหนดเงอนไขใหผรบพนยกรรมจำาหนายทรพยสนของผรบพนยกรรมใหแกผทำาพนยกรรมหรอใหแกบคคลภายนอก ซงกฎหมาย (มาตรา ๑๗๐๖ (๑)) กำาหนดใหเปนโมฆะ บาวโหนงจงไมไดรบสวนสะตอ และเมอบาวโหนงไมมสทธไดรบสวนสะตอ จงไมตอง

พจารณาผลของการทบาวโหนงไดละเมดขอกำาหนดหามโอนโดยทำาสญญาจะขายสวนสะตอขางตนใหแกเป ลใหญ -สวนลำาไย (สนสวนตว) มลคา ๖๐๐,๐๐๐ บาท (ไดมากอนอปสมบท) พระบบอยทำาสญญาจะขายสวนลำาไยนใหแกแมชลลล ดงนน จงเปนทรพยสนทอยภายใตขอผกพนการโอนตามสญญา ทายาทของพระบบอยหรอผจดการมรดกจงมหนาทตองไปโอนสวนลำาไยนใหแกแมชลลล โดยไมนำาไปแบงปนใหแกทายาทโดยธรรม -กระดงทองคำาตากลกเนยง (สนสวนตว) มลคา ๑,๔๐๐,๐๐๐ บาท (ไดมากอนอปสมบท) -คาตอบแทนจากการสอนภาษาจน (สนสมรส) จำานวน ๒,๐๐๐,๐๐๐ บาท พระบบอยไดรบสวนแบงจากสนสมรส ๑ ลานบาท (ไดมากอนอปสมบท) -บานพรอมทดน (สนสมรส) มลคา ๑๒,๐๐๐,๐๐๐ บาท พระบบอยไดรบสวนแบงสนสมรส ๖ ลานบาท (ไดมากอนอปสมบท) -สวนแบงอาคารชด (สนสมรส) ๑ ลานบาท (ไดมาระหวางอยในสมณเพศ) -มรดกจากเป ล ๑,๖๐๐,๐๐๐ บาท (ไดมาในระหวางเวลาทอยในสมณเพศ) รวมทรพยมรดกนอกพนยกรรมของพระบบอยทไดมากอนอปสมบททงสน ๙ ลานบาท (สวนสะตอ กระดงทองคำา สวนแบงในคาตอบแทนจากการสอนภาษาจน และสวนแบงในบานพรอมทดน) พระบบอยทำาพนยกรรมอกฉบบระบวา ใหทรพยสน“ทงหมดของขาพเจายกเวนสวนสะตอและสวนลำาไยตกเปนของหลานทงสองคน แมพระ”บบอยมไดมหลานในความหมายของบตรของบตรของตน แตกตความไดวาพระบบอยประสงคจะใหนกแกวและนกขนทองซงเปนหลานของตนในความหมายทเปนบตรของพชายของตนเปนผรบพนยกรรม พนยกรรมนจงไมใชพนยกรรมซงกำาหนดบคคลซงไมอาจทจะทราบตวแนนอนไดตามาตรา ๑๗๐๖ (๑) จงไมตกเปนโมฆะ อยางไรกตาม เมอปรากฎวานกแกวและนกขนทองตายกอนพระบบอยซงเปนผทำาพนยกรรม ขอกำาหนกพนยกรรมทยกทรพยสนใหนกแกวและนกขนทองจงเปนอนตกไปตามกฎหมาย (มาตรา ๑๖๙๘ (๑)) ทรพยมรดกนอกพนยกรรมจำานวน ๙ ลานบาทขางตนกตองนำาไปแบงใหทายาทโดยธรรม ทายาทโดยธรรมของพระบบอย มดงน -เปลใหญ (บตร-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑) -เปลกลาง (บตร-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑)

-เปลเลก (บตร-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑) -เปลทาย (บตร-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑) -นพพล (บดา-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๒) ทงน กฎหมายกำาหนดวาเมอมทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑ อยดวย บดาไดรบสวนแบงเสมอนหนงวาเปนทายาทชนบตร -ชศร (มารดา-ทายาทโดยธรรมลำาดบท ๒) ทงน กฎหมายกำาหนดวาเมอมทายาทโดยธรรมลำาดบท ๑ อยดวย มารดาไดรบสวนแบงเสมอนหนงวาเปนทายาทชนบตร ดงนน แตละคนจงไดรบทรพยมรดกของพระบบอยจำานวน ๑ . ๕ ลาน บาท สวนทรพยสนรายการอนทไดมาระหวางเวลาทอยในสมณเพศ ตกเปนสมบตของวดรวกตามกฎหมาย (มาตรา ๑๖๒๓)

ขอ ๓ โดยทมชโกะประสงคจะทำาพนยกรรมระหวางทยงอย ณ นครเวยนนา จงเปนกรณทคนในบงคบไทยทำาพนยกรรมในตางประเทศ ซงกฎหมายกำาหนดใหเลอกทำาตามแบบของกฎหมายไทยหรอตามแบบของกฎหมายตางประเทศททำาพนยกรรมกได (มาตรา ๑๖๖๗ วรรคหนงแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย และมาตรา ๔๐ แหงพระราชบญญตวาดวยการขดกนแหงกฎหมาย พทธศกราช ๒๔๘๑) ในกรณนมชโกะเลอกทำาตามแบบในกฎหมายไทย และเปนพนยกรรมแบบฝายเมอง ซงตองอาศยนายอำาเภอเปนผจดขอความซงผทำาพนยกรรมแจง ในกรณททำาพนยกรรมฝายเมองในตางประเทศ กฎหมายกำาหนดใหอำานาจหนาทของนายอำาเภอตกเปนของพนกงานทฑ หรอกงสลฝายไทยหรอพนกงานซงมอำานาจตามกฎหมายของตางประเทศนนทจะรบบนทกขอแจงความไวเปนหลกฐานได (มาตรา ๑๖๖๗ วรรคสอง) ดงนน มชโกะจงสามารถขอใหเอกอครราชฑตไทย ณ นครเวยนนา จดขอความทตนประสงคใหใสไวในพนยกรรมได การทำาพนยกรรมแบบฝายเมองนน กฎหมายกำาหนดใหผทำาพนยกรมตองแจงขอความทตนประสงคจะใหใสไวในพนยกรรมของตนแกนายอำาเภอตอหนาพยายานอกอยางนอยสองคนพรอมกน โดยนายอำาเภอตองจดขอความทผทำาพนยกรรมแจงใหทราบนนลงไว และอานขอความนนใหผทำาพนยกรรมและพยายานฟง และเมอผทำาพนยกรรมและพยานทราบแนชดวาขอความทนายอำาเภอจดนนเปนการถกตองตรงกนกบทผทำาพนยกรรมแจงไวแลว ใหผทำาพนยกรรมและพยายานลงลายมอชอไวเปนสำาคญ

จากนนนายอำาเภอตองลงลายมอชอ และลงวน เดอน ป ทงจดลงไววาพนยกรรมนนไดทำาขนถกตองตามวธการขางตนตามกฎหมาย แลวประทบตราตำาแหนงไวเปนสำาคญ อนง กฎหมาย (มาตรา ๑๖๙๕) อนญาตใหทำาพนยกรรมแบบฝายเมองนอกทวาการอำาเภอ (หรอสถานททำาการของพนกงานฑต กงสลฝายไทย หรอพนกงานทองถนในตางประเทศทมอำานาจรบบนทกขอแจงความไวเปนหลกฐาน) เมอเอกอครราชทต (ซงมอำานาจและหนาทเชนเดยวกบนายอำาเภอในกรณขางตน) ไดพมพขอความทมชโกะประสงคจะใหใสไวในพนยกรรมไวในเอกสารลวงหนากอนทจะมาพบมชโกะทโรงพยาบาลเพอทำาพนยกรรมแบบฝายเมอง แตการพมพไวลวงหนาตามทผทำาพนยกรรมหรอบคคลของผทำาพนยกรรมประสานงานไปกมไดตองหามโดยกฎหมาย หากแตเปนไปเพอความสะดวกในการดำาเนนการใหแกผทำาพนยกรรม (โดยไมตองขนหรอพกกาอปกรณการจดพมพไปนอกสถานท) แตขอสำาคญคอตองอานขอความในเอกสารทพมพไวลวงหนานนใหผทำาพนยกรรมประสงคหรอไม และตองใหผทำาพนยกรรมและพยานลงลายมอชอไวเปนสำาคญกอนทเอกอครราชทตจะลงลายมอชอ และลงวน เดอน ป ทงจดลงไววาพนยกรรมนนไดทำาขนถกตองแลวประทบตราตำาแหนงไวเปนสำาคญ จากขอเทจจรงทปรากฎนน แมจะมการอานขอความในเอกสารทพมพไวลวงหนาใหผทำาพนยกรรมและพยานฟง แตบคคลซงดำาเนนการดงกลาวมใชเอกอครราชทต หากแตเปนบญทงซงเปนคนขบรถในขณะทเอกอครราชทตกำาลงนงรบประทานสมตำาปปลาราในรานอาหารอสานหนาโรงพยาบาล ดงนน พนยกรรมฝาเมองฉบบนจงทำาไมถกตองตามแบบฝายเมองและตกเปนโมฆะ อยางไรกตาม พนยกรรมทตกเปนโมฆะเพราะทำาผดแบบฝายเมองดงกลาวกเขาลกษณะเปนพนยกรรมแบบธรรมดา เนองจากไดทำาเปนหนงสอ ลงวนเดอนปในขณะททำาขน และผทำาพนยกรรมลงลายมอชอไวตอหนาพยานสองคนพรอมกน (กลาวคอ หนมบาวและแพทยหญงหวฟ) ซงพยานสองคนนนกลงลายมอชอรบรองลายมอชอของผทำาพนยกรรมไวในขณะนนแลว พนยกรรมของมชโกะจงสมบรณตามแบบของพนยกรรมแบบธรรมดา จงทำาใหมารกสมสทธไดรบกจการรานขายโลงศพ สวนทรพยสนทเหลอนนมชโกะประสงคใหตกเปนของหนมบาวและสาวปานคนละครง แตเมอหนมบาวเปนพยานในพนยกรรมเปนผรบทรพยตามพนยกรรม (มาตรา ๑๖๕๓) ดงนน เฉพาะสาวปานเทานนทมสทธไดรบทรพยสนครงหนงในขณะททรพยสนอกครงหนงตามขอกำาหนดพนยกรรมทเปนโมฆะ (สวนทยกทรพยสนใหแกหนมบาว) กตองแบงปนระหวางทายาทโดยธรรม

ขอ ๔ (ก) นกศกษาสามารถแสดงความเหนไดอยางเสร (ข) ตอบตามหลกเกณฑในมาตรา ๑๗๑๓ (ค) ตอบตามหลกเกณฑในมาตรา ๑๖๙๔ (การเพกถอนโดยการำาพนยกรรมฉบบหลง) มาตรา ๑๖๙๕ (การเพกถอนโดยการทำาลายหรอขดฆาพนยกรรมเสยดายความตงใจ) มาตรา ๑๖๙๖ (การเพกถอนโดยการโอนหรอการทำาลายทรพยสนอนเปนวตถแหงขอกำาหนดพนยกรรมดวยความตงใจ) และมาตรา ๑๖๙๗ (การทกฎหมายถอวาเปนการเพกถอนพนยกรรมฉบบกอนเมอพนยกรรมฉบบหลงมขอความขดกบพนยกรรมฉบบกอน)

หมายเหต นกศกษาทนำาเสนอคำาตอบแตกตางไปจากแนวคำาตอบน หากเปนคำาตอบทมเหตผลและเปนการนำาเสนอการตความกฎหมายทแตกตางไป คำาตอบดงกลาวจกไดรบความเคารพ ความสามารถในทางกฎหมายจกวดโดยพเคราะหความสามารถในการทำาความเขาใจและวเคราะหหลกกฎหมาย ตลอดจนการใหเหตผลทางกฎหมาย (Legal Reasoning) ได มใชวดจากความสามารถในการทองจำาเยยงนกแกว และผสอนกมใชผวเศษทความเหนของตนจกตองถกตองเสมอ