Urbani razvoj i upravljanje klimatskim

promenama na lokalnom nivou – primer Frajburga

Klaus Hope

Stalna konferencija gradova i opština, Beograd, 26.1. 2017.

Agenda 1. Nadređeni dokumenti

2. Nivoi delovanja i primeri iz prakse

3. Instrumenti

4. Kratki zaključak

Sadržaj

Radi se o:

Mitigaciji gasova s efektom staklene bašte

• Snabdevanju energijom na lokalnom nivou

• Implementaciji konkretnih energetskih mera u urbanističkom planiranju

• Strukturama i procesima

Ne radi se o:

Adaptaciji na klimatske promene

• npr. oazama svežeg vazduha, zelenim površinama, atmosferskoj kanalizaciji

• Tehničkim detaljima snabdevanja energijom

• Nacionalnoj energetskoj politici

Osnova: Kompaktni grad Korelacija između potrošnje goriva i površine

Površina: (kvadratnih metara po osobi) Go

rivo

: (b

en

zin

u G

J) p

o o

sob

i

2. Nadređeni dokumenti i nivoi

delovanja

Strategija integralnog urbanog razvoja- SIUR

Energosnabdevanje Zelenilo u gradu

Die 11 Themenfelder

Atraktivno stanovanje

Privreda + tržište rada

Mobilnost

Energetski optimizovana Strategija integralnog urbanog razvoja

SIUR postaje SIURe

SEAP

Städte-bau

Adaptacija, zelenilo

Privreda

Obrazovanje

Sport, kultura

Mobilnost

Socijalna zaštita

Vodosnabdevanje, daljinsko

grejanje…

OEAP

Urbanizam stanovanje

Ciljevi, mere

Provera relevantnosti

sa energetskog stanovišta

Održivi energetski i klimatski akcioni

plan (OEKAP)

Ključna polja delovanja*

1. Razvojno planiranje, uređenje prostora

2. Opštinske zgrade i infrastruktura

3. Komunalne delatnosti

4. Mobilnost

5. Interna organizacija

6. Kooperacija i komunikacija

*prema European Energy Award (EEA)

2. Primeri iz prakse

Polja delovanja

Naselje Četvrt

Zgrade

Grad

1. Ušteda energije 2. Energetska efikasnost 3. Obnovljivi izvori

energije

65 kwh/m²a

Zgrade: Standardi

Zgrade: Pasivni solarni aspekti

Izvor: Haus.de; Stadt Freiburg

Zgrade: Pasivni solarni aspekti 4

Optimizacija polaznog projekta sa stanovišta upotrebe solarne energije:

1. orijentacija zgrade

2. zasenčenje

Izvor: EA NRW; Solarenergetische-Ueberpruefung-Wohngebiet-Nierspark_Geldern

Četvrt: Voban

Četvrt: Zgrade

Četvrt: Toplotna mreža

Četvrt: Energija iz obnovljivih izvora

Nova zona, Gutlojtmaten

• Potencijalni korisnici

lokalnog sistema grejanja

• Demontaža u slučaju

smanjenja potreba

•Uključivanje obnovljivih

izvora

•Hidraulička optimizacija

• Rešenje za problem

skladištenja

Četvrt: Intersektoralna rešenja

Grad: Toplotne mreže

Izvor: Urbanistički zavod, Beograd

Grad: Sanacija zgrada i energosnabdevanje

Sanacija zgrada

Potrebe za grejanjem

Sistem snabdevanja toplotnom energijom

Grad: Strategija snabdevanja grejanjem

Zadržavanje mreže daljinskog grejanja

Širenje gasne mreže

Parcijalna izgradnja novih delova

Taksativno uklanjanje

Pogušćavanje NEe

REGIJA GRAD

Sourc

e:

Fra

unhofe

r IS

E

Trgovina drvetom Drvo

CHP

HP

gas

CHP

Import/Eksport

Skladištenje

toplote

sezonsko

St

SH

Skladištenje

energije

kratkoročno

St

FV

Distributer / Operater mreže Potrošač Generator

Gasna mreža Biogas

Ostrvo

potrebe za

toplotnom

energijom St

SH HP

el

WS

CHP

HP

gas *

*

*

*

Potrebe

za

elektroene

rgijom

Električna mreža

Hidro

Vetar

FV

HP

el

H2 H2 Elyz

CO2 Meth

Nap

aja

nje

H2

Generator

Biogas

Drvo

Hidro

Vetar

FV

Solarna

toplota

Geoterm

alna

Potreba za

toplotnom

energijom

mreža

priključena

Solarna

toplota

Geoterm

alna Grejna mreža

Grad: Lokalni / regionalni sistem energosnabdevanja 100%-no zasnovan na

obnovljivim izvorima energije

Tip potrebe i

Tip proizvodnje j

Lokacija k

Tip potrebe i

Tip proizvodnje j

Lokacija k

Vrsta potrebei

Heating type j

Location k

Heat generators with * are alternativ (one generator per building), others are

optional

HP el/gas = Heat pump electric / gas driven, CHP = Combined heat and power, WS = Wood stove, St = storage, SH = Solar heat, Elyz = Elektrolyzer, Meth = Methanation

Skladištenje

gasa

sezonsko

4. Instrumenti

Pitanja

1. Koji instrumenti postoje?

2. Kako oni mogu da budu iskorišćeni?

3. Ko treba da bude uključen u to?

„guraj štapom“ „vuci mamcem“

Instrumenti za lokalnu samoupravu

1. „Tvrdi“ instrumenti – Odredbe Plana detaljne regulacije (zakonski nivo) – Prinudno priključivanje i korišćenje (odluke) – Ugovorno regulisanje (zakon, politika građevinskog zemljišta)

2. „Nežna“ prinuda – Isključivanje izvora energije, npr. nepolaganje gasovoda za distribuciju

zemnog gasa – Uključivanje teme energetike u urbanistički konkurs – Obavezno savetovanje

3. „Meki“ instrumenti – Bonus odredbe – Vaučeri, subvencije za savetovanje, brošure – Informativni skupovi – Uloga uzora

4 Širenje primene: Urbanističko planiranje

Primer Frajburg u Brajsgauu

I. Rano razmatranje energetskih aspekata

u planiranju razvoja novih zona:

a. Pasivni solarni aspekti

b. Standardi za zgrade

c. Energetska koncepcija

II. Realizacija: Kupoprodajni i urbanistički ugovori

III. Odluka Skupštine opštine 2007. godine!

Integrisanje u načela gradske politike uređenja

građevinskog zemljišta

Uprava za urbanizam

Građevinska industrija

Služba za

nepokretnosti Agencija za

energetiku

Investitori

Uprava za izgradnju

Rano: Uključivanje aktera

Distributeri energije

Građanstvo

Skupština grada

Zanat…

Rano: Integrisanje u proces planiranja

Definisanje cilja

Nacrt Plana detaljne regulacije

Urbanistički ugovor

Građevinska dozvola

Energetski koncept

Energosnabdevanje?

Savetovanje, kontrola

Standardi za zgrade, Energosnabdevanje

Kontrolne liste pomažu!

Prema Teus van Eck (Delft University of Technology) Peter Rommens MSc. Specialist sustainable building City of Delft

Primer: Energosnabdevanje

Renewables

Primer:Energosnabdevanje

Emisije CO2

Primer: Snabdevanje energijom

Zagađivači vazduha

Primer:Energosnabdevanje

Primer:Energosnabdevanje

Godišnji troškovi Operativni, kapitalni i troškovi potrošnje

5. Zaključak

Komitment

Koordinacija

Kooperacija

Komunikacija

Kreativnost

Odeljenje za energetiku

Saobraćajni planeri

Skupština opštine Agencija za

energetiku

Gradonačelnik

Pejzažno planiranje

Upravljanje otpadom

Javni gradski prevoz

Kancelarija za ekonomski razvoj

Preduzeće za izgradnju

Urbanizam

Finansije

Nepokretnosti

Distributer energije

Postavka aktera

Moto: Odmeriti alternative! Rastreseno, nisko, slobodno, sunčano

Gusto, visoko, zeleno, senovito

I najduži put počinje prvim korakom. Konfucije