ค าน า
เอกสารประกอบการสอน น ใชประกอบการสอนวชาใดวชากฎหมายการแขงขนทางการคาตามหลกสตร นตศาสตรบณฑต ของมหาวทยาลยเชยงใหม โดยมงสะทอนใหเหนเนอหาวชาและวธการสอนวชากฎหมายการแขงขนทางการคาอยางมระบบ โดยเอกสารประกอบการสอนน จดเปนเครองมอสาคญของผสอนในการใชประกอบการสอนและเพอเปนเอกสารทสามารถสอสารใหนกศกษาวชากฎหมายการแขงขนทางการคาเขาใจหลกการ และเนอกฎหมายการแขงขนทางการคา
ซงในเอกสารประกอบการสอนน มการรวบรวม เอกสารหรอสออน ๆ ทเกยวของในวชาทตนสอน ประกอบดวย แผนการสอน หวขอบรรยาย และอาจม รายชอบทความหรอหนงสออานประกอบ บทเรยบเรยงคดยอเอกสารทเกยวเนอง รปภาพสอการสอน (Info-graphic), แผนภม (chart), ภาพเลอน (presentation slide) และ ภาพเสยง(Video clip) โดยการเผยแพรเอกสารประกอบการสอนน ไดจดใหเปนรปเลมและไฟลเอกสารอเลกทรอนกสเพอใหผเรยนใชประกอบการเรยนกฎหมายการแขงขนทางการคาผเขยนหวงวาเอกสารประกอบการสอนนคงอานวยประโยชนตอการเรยนการสอนตามสมควร หากทานทนาไปใชมขอเสนอแนะ ผเขยนยนดรบฟงขอคดเหนตาง ๆ และขอขอบคณมา ณ โอกาสน
ลงชอ
.......................................... ผสอน อ. ดร. พรชย วสทธ
ศกด
แผนบรหารการสอนประจ ารายวชา วชา LAW 177429 คณะนตศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม
ปท ..... ภาคท 2 ปการศกษา 2557 วนท 10 สงหาคม 2557
............................................. หมวดท 1 ลกษณะและขอมลทวไปของรายวชา
1. รหสวชา LAW 177429ชอรายวชา กฎหมายการแขงขนทางการคา ( Competition Law) 2. จ านวนหนวยกต 3 หนวยกต 3. หลกสตร นตศาสตรบณฑต 4. ประเภทของรายวชา
.......................................................................................................................................... วชาศกษาทวไป ........................................................ วชาเฉพาะ (ระบ) กลมวชาบงคบ กลมวชาเลอก วชาเลอกเสร .............................................................. วชาโท ..............................................................
5. อาจารยผรบผดชอบรายวชาและอาจารยผสอน - อาจารยผสอนและรบผดชอบรายวชา อ. ดร. พรชย วสทธศกด 6. ภาคการศกษา/ชนปทเรยน ตามแผนการศกษาของหลกสตร นตศาสตร 7. รายวชาทตองเรยนมากอน (Pre – requisite) (ถาม) .............ไมม
.................................................................... 8. รายวชาทตองเรยนพรอมกน (Co – requisite) (ถาม) ............ไมม
................................................................... 9. สถานทเรยน คณะนตศาสตร มหาวทยาลยรามเชยงใหม 10. วนทจดท า หรอปรบปรงรายละเอยดของรายวชาครงลาสด (ระบ) 10 สงหาคม 2557
หมวดวชาท 2 จดมงหมายและวตถประสงค 1. จดมงหมายของรายวชา/กระบวนวชา
1.1 เพอใหมความรความเขาใจแนวคดทฤษฎนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคากฎหมายการแขงขนทางการคา
1.2 เพอใหสามารถวเคราะหกฎหมายการแขงขนทางการคาไทยกบนานาประเทศ สามารถชแจงใหเหนถงขอดและขอเสยของการบงคบใชกฎหมายดงกลาว
1.3 เพอใหสามารถนาหลกทเกยวกบกฎหมายการแขงขนทางการคาไปประยกตใชในการทางานดานกฎหมายในเชงเศรษฐกจ และการทางานสายอาชพทเกยวกบกฎหมายเศรษฐกจตอไปไดในอนาคตโดยเฉพาะในบรบทการรวมตวทางเศรษฐกจภายใตประชาคม อาเซยน
2. วตถประสงคในการพฒนา/ปรบปรงรายวชา เพอพฒนารายวชาน หรอ การเปลยนแปลงสาคญๆทเกดขน เพอเพมการใชเทคโนโลยสารสนเทศ หรอ Web based การเปลยนแปลงเนอหาของรายวชา
หมวดท 3 ลกษณะและการด าเนนการ ค าอธบายรายวชา/กระบวนวชา
LAW 177429 กฎหมายการแขงขนทางการคา 3(3-0-9)
(Competition Law) ศกษาปญหากฎหมายและวธปฏบตทเกยวกบนโยบายการแขงขนและกฎหมายการแขงขนทางการคา การมอานาจเหนอตลาดของธรกจ การใชอานาจเหนอตลาดของธรกจ การรวมกนกาจดและบดเบอนการแขงในตลาด การควบรวมกจการทอาจกอใหเกดอปสรรคตอการแขงขน ขอกาหนดหามการใชอานาจเหนอตลาดของธรกจ ขอกาหนดหามการรวมกนกาจดและบดเบอนการแขงในตลาด ขอกาหนดหามการควบรวมกจการทอาจกอใหเกดอปสรรคตอการแขงขน This subject is a study of legal problems and practice relating to competition policy and law. The study focuses on market dominance, abuse of market dominance power, cartel conducts, cartel and market distortion, merger and acquisition leading to obstacle to market competition, provision on abuse of market power, competition, provision on cartel conducts, provision on merger and acquisition.
1. จ านวนชวโมงทใชตอภาคการศกษา
บรรยาย 45 ชวโมง ฝกปฏบตงานภาคสนาม ................ ชวโมง สอนเสรม ................ ชวโมง การฝกปฏบต ............................... ชวโมง การศกษาดวยตนเอง ........................... ชวโมง
2. อาจารยใหค าปรกษา และแนะน าทางวชาการแกนกศกษาเปนรายบคคลเกยวกบรายวชาทสอน
การใหคาปรกษาและแนะนาในชนเรยน จานวน 3 ชวโมงตอสปดาห การใหคาปรกษาและแนะนานอกชนเรยน สอสารใหนกศกษาไดทราบกาหนดเวลาลวงหนา โดยวธ .....................................................
หมวดท 4 การพฒนาผลการเรยนรของนกศกษา
1. การพฒนาผลการเรยนรของนกศกษา/สอดคลอง 5 ดาน ทเนนผเรยนเปนส าคญ การพฒนาผลการเรยนรในมาตรฐานผลการเรยนรแตละดานรวม 5 ดาน ทมงหวง
ซงตองสอดคลองกบทระบไวในแผนทแสดงการกระจายความรบผดชอบตอมาตรฐานผลการเรยนรจากหลกสตรสรายวชา (Curriculum Mapping) ตามทกาหนดในรายละเอยดของหลกสตรโดยมาตรฐานการเรยนรแตละดาน ทงน ใหแสดงขอมลตอไปน 1. ดานคณธรรม จรยธรรมทตองพฒนา
1. มสมมาทฐ มจตใจรบใชประชาชนมเมตตาเขาใจความรสกของผอน 2.มจรรยาบรรณทางวชาการและวชาชพ(ทางกฎหมาย) 3.เคารพกฎระเบยบและขอบงคบของมหาวทยาลยและสงคม 4.เคารพสทธ รบฟงความคดเหนของผอนรวมทงเคารพศกดศรของความเปน
มนษย 5.มความเขาใจผอนและการเปลยนแปลงของโลก 6.มวนย ตรงตอเวลา มความซอสตยสจรต และมความยตธรรม
วธการสอน
1. บรรยายให นศ.ตระหนกถงการเปนนกกฎหมายทมจรรยาบรรณ ซอสตย มความยตธรรม เคารพตอกฎหมายของสงคม เคารพตอศกดศรความเปนมนษยของผอน โดยยกตวอยาง เชน การเขาหองเรยนใหตรงเวลาการไมทจรตในการสอบแตงตวใหเรยบรอย
2. อภปรายแสดงความคดเหนโดยใหนกศกษามสวนรวมในชนเรยน และเปลยนขอคดตางๆทเกดขนในสงคม หาแนวทางแกไขปญหาและอปสรรค
วธการประเมนผล
1. ซกถาม 2. การสงเกตความรวมมอของนกศกษา
2. ดานความรทตองไดรบ
1.มความรความเขาใจเกยวกบประวตความเปนมาและเนอหาทศกษารวมทงนตวธในการตความกฎหมาย
2. มความรความเขาใจเกยวกบหลกการทฤษฎเบองตนและเจตนารมณของวชาทศกษา
3.สามารถวเคราะหปญหาและนาความรไปใชในการแกปญหาและประกอบวชาชพไดอยางเหมาะสม
4. สามารถบรณาการความรขนพนฐานทศกษากบความรในศาสตรอนๆทเกยวของ 5. สามารถตดตามความกาวหนาทางวชาการและพฒนาการทางดานกฎหมาย
วธการสอน 1. บรรยายในชนเรยนพรอมยกตวอยางใหนกศกษาแสดงความคดเหน 2. ทารายงาน
วธการประเมนผล 1. ซกถาม 2. สอบไล
3. ดานทกษะทางปญญาทตองพฒนา
1. คดอยางมวจารณญาณและอยางเปนระบบและนาไปประยกตใชในงานวชาชพได
2. สามารถวเคราะหปญหาทางกฎหมายทมอยและสามารถปรบปรงเปลยนแปลงใหเหมาะสมกบสภาพการณปจจบน
3. สามารถสบคนตความและแกไขปญหาอยางสรางสรรค วธการสอน
1. บรรยายและคนควาจากสอตางๆเพอวเคราะหปญหาทางกฎหมายทมอยและสามารถปรบปรงเปลยนแปลงใหเหมาะสมกบสภาพการณปจจบน
2. ทารายงาน วธการประเมนผล
1. ซกถาม 2. สอบไล
4. ดานทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ 1. มความรบผดชอบโดยไมนากฎหมายไปใชเอาเปรยบผอน 2. สามารถสอสารกบกลมคนหลากหลายอยางมประสทธภาพ 3. มความเปนผนาและผตามทดและสามารถทางานรวมกบผอนไดอยางม
ประสทธภาพ 4.สามารถใชความรทางกฎหมายมารบใชสงคมในทางทเหมาะสม
วธการสอน 1. บรรยายในชนเรยนยกตวอยางผมคณธรรม 2. อภปรายแสดงความคดเหนใหสามารถใชความรทางกฎหมายมารบใชสงคม
ในทางทเหมาะสม วธการประเมนผล
1. ซกถาม 5. ดานทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศทตอง
พฒนา
1. สามารถสอสารอยางมประสทธภาพทงการพดและการเขยน เลอกใชรปแบบการสอสารการนาเสนอไดอยางเหมาะสม
2. สามารถใชสารสนเทศและเทคโนโลยสอสารอยางเหมาะสม วธการสอน บรรยายโดยใช Power Point เปนสอการสอน
หมวดท 5 แผนการสอนและการประเมนผล 1. แผนการสอน
ทกวน .......................................เวลา .............................................
สปดาห หวขอ จ านวนชวโมง
กจกรรมการเรยนการสอน/ สอทใช
ผสอน
1 พฒนาการของนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคา (Development of Competition law and policy)
3 บรรยาย / สอบถาม / การแสดงความเหน
อ. ดร. พรชย วสทธศกด
2 ความเขาใจเบองตนเกยวกบนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคา (Overview of competition policy and law)
3 บรรยาย / สอบถาม / การแสดงความเหน
อ. ดร. พรชย วสทธศกด
3 วตถประสงคและหนาทของกฎหมายการแขงขนทางการคา
3 บรรยาย / สอบถาม / การแสดงความเหน
อ. ดร. พรชย วสทธศกด
4-5 กฎหมายการแขงขนทางการคา ของไทย-พระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542
6 บรรยาย / สอบถาม / การแสดงความเหน
อ. ดร. พรชย วสทธศกด
6-7 กฎหมายการแขงขน กบการ - นยามตลาด (Competition law and
Market Definition) - ตลาดทเกยวของกน (Relevant
market and related tools / techniques)
6 บรรยาย / สอบถาม / การแสดงความเหน
อ. ดร. พรชย วสทธศกด
7-8 กฎหมายการแขงขนทางการคา: การใชอานาจเหนอตลาด(Abuse of Dominant market power)
6 บรรยาย / สอบถาม / การแสดงความเหน
อ. ดร. พรชย วสทธศกด
9-10 กฎหมายการแขงขนทางการคา: การตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม (Anti-competitive agreements)
6 บรรยาย / สอบถาม / การแสดงความเหน
อ. ดร. พรชย วสทธศกด
- การฮวประมล และการกาหนดปรมาณสนคาในตลาด (Cartel Cases on Bid Rigging and Output restrictions)
- การกาหนดราคาขายรวมกน และการแบงตลาดดาเนนธรกจ (Cartel Cases on Price fixing and Market sharing)
11 กฎหมายการแขงขนทางการคา: การปองกนการควบรวมกจการทกอใหเกดผลกระทบตอการแขงขนในตลาด(Merger & Acquisition)
3 บรรยาย / สอบถาม / การแสดงความเหน
อ. ดร. พรชย วสทธศกด
12 องคกรบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคา (Intuitional aspect of competition law)
3 บรรยาย / สอบถาม / การแสดงความเหน
อ. ดร. พรชย วสทธศกด
13 กฎหมายการแขงขนทางการคากบกฎหมายกากบกจการสาธารณปโภค (Competition law and sectoral regulation)
3 บรรยาย / สอบถาม / การแสดงความเหน
อ. ดร. พรชย วสทธศกด
14 กฎหมายการแขงขนทางการคากบอาเซยน(ASEAN competition law and policy)
3 บรรยาย / สอบถาม / การแสดงความเหน
อ. ดร. พรชย วสทธศกด
15 สรป ตอบขอซกถาม และแสดงความคดเหน
บรรยาย / สอบถาม / การแสดงความเหน
อ. ดร. พรชย วสทธศกด
2. แผนการประเมนผลการเรยนร (1) กรณก าหนดใหนกศกษาเขาชนเรยน/ชวโมงปฏบต (1.1) คะแนนระหวางภาค ม 40% ทารายงาน - การฝกปฏบตในชนเรยน - การเขารวมชนเรยน - การสอบยอยในชนเรยน - การแสดงความคดเหน (1.2) คะแนนสอบปลายภาค ม 60% (2) กรณไมก าหนดใหนกศกษาเขาชนเรยน วดผลโดยการสอบปลายภาค
ระดบคะแนน คารอยละ คาระดบคะแนน A 90-100 4.00 B+ 85-89 3.50 B 75-84 3.00 C+ 70-74 2.50 C 60-69 2.00 D+ 55-59 1.50 D 50-54 1.00 E 0-49 0.00
การประเมน
งานทจะใชประเมนผล ผเรยนร
สปดาหทประเมน สดสวนของการประเมนผล
1 สอบปลายภาค ตามทกาหนดในตารางสอบของมหาวทยาลย
60%
2 รายงาน เอกสารการวจย
กอนสอบปลายภาค 40 %
หมวดท 6 ทรพยากรประกอบการเรยนการสอน 1. ต าราและเอกสารหลก
1.1 หนงสอบงคบ เอกสารประกอบการบรรยายจดเตรยมโดยผสอน 1.2 ตารา/เอกสารประกอบการบรรยาย…………………………………………………………………
2. เอกสารและขอมลส าคญ 2.1 หนงสออานเพมเตม
ศกดา ธนตกล, 2556,คาอธบายและกรณศกษาพระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542
2.2 บทความวจย/บทความวชาการ (Research/Academic Articles)ซงจาเปนตองศกษา
เพมเตม Wisuttisak, P., Australian Free Trade Agreement /Antidumping Clauses: Fair
trade or Anticompetitive Provision,(2010), Global Trade and Customs Journal, Vol 5. Issue 1
Wisuttisak, P., Regulation and competition issues in Thai electricity sector, (2012) Energy policy, Vol 44 , Issue, 185–198
Wisuttisak, P., Liberalisatioin of Thai Energy sector: a consideration of competition law and sectoral regulation , (2012), Journal of World Energy Law & Business, Vol 5, Issue 1, 60-77.
Wisuttisak, P., & Rahim M M., (2013), Corporate Social Responsibility–Oriented Compliances and SMEs Access to Global Market: Evidence from Bangladesh, Journal of Asia-Pacific Business, Vol 14, Issue 1, 58-83
Wisuttisak, P.,(2014), EU competition law on electricity sector liberalization, International Journal of Public law and Policy
Wisuttisak, P., 'The rise of PPPs and big government in ASEAN utility infrastructure market: the consideration on the ASEAN market governance under competition law and policy' (Paper presented at the New Approaches to Building Markets in Asia, Lee Kuan Yew School of Public Policy, Singapore, 2011)
Wisuttisak, P., 'Ineffective Competition law: A Case from Thailand' (Paper presented at the Asian Competition Forum Annual Conference: Establishing Sound Competition Cultures in Asia, Hong Kong, 2011)
Wisuttisak, P. &Binh N. B., ASEAN Competition Law and Policy: Toward Trade Liberalization and Regional Market Integration (Paper Presented at ICIRD 2012 International Conference, Chiangmai, Thailand 2012)
สธาทพย จลมนต, Comparison Study on Practices of Business Operators with Market Domination, Section 25 of the Competition Act B.E. 2542 (1999) and United States Antitrust Law Regime
ภาณศา สวรรณเมธาจารยการแขงขนทางการคาพฒนาการของกฎหมายในประเทศไทย
ผาสก เจรญเกยรต การบงคบใชกฎหมายแขงขนทางการคาโดยเอกชน สรวศลมปรงษกฎหมายการแขงขนทางการคา : ปญหาเกยวกบการหามทาธรกจกบคแขง
มพาศนโปตระนนทนปญหายกษคาปลกตางชาตยดครองตลาดเราจะดาเนนการอยางไรด
วชชจระแพทย และ อานาจ เนตยสภาสาระสาคญมาตรการกฎหมายในการปองกนและปราบปรามทเกยวของกบการฮว
สรวศลมปรงษกฎหมายการแขงขนทางการคา :แนวคดพนฐานเชงเศรษฐศาสตรและเจตนารมณ Competition Law : Its Basic Economics Concepts and Policies
2.3 แหลงอางองทสาคญอนๆ ซงจาเปนตองศกษาเพมเตม สานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา- http://otcc.dit.go.th/otcc/ พระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ.2542-
http://www.publaw.net/library/act_tradeadv.html กฎหมายการแขงขนทางการคา - http://tdri.or.th/tagกฎหมายการแขงขน
ทางการ/
3. เอกสารและขอมลแนะน า/สอการสอน
เอกสารวชาการ Internet สออเลกทรอนกส การใชภาพผาน Visualizes เวบไซด E-Learning โปรแกรมคอมพวเตอรและแหลงอางองทสาคญอนๆ
หมวดท 7 การประเมนและปรบปรงการด าเนนการของรายวชา 1. กลยทธการประเมนประสทธผลของรายวชาโดยนกศกษา
- โดยใหนกศกษาตอบแบบสอบถามเพอประเมนการเรยนการสอน 2. กลยทธการประเมนการสอน
จากผสงเกตการณ ทมผสอน ผลการเรยนของนกศกษา คณะกรรมการประเมนการสอน การสมภาษณตวแทนนกศกษา
3. การปรบปรงการสอน คณะ/ภาควชา/สาขาวชา มการกาหนดกลไกและวธการปรบปรงการสอนอยางไรบาง มการวจยในชนเรยน มการประชมเชงปฏบตการเพอพฒนาการเรยนการสอน
4. การทวนสอบมาตรฐานผลสมฤทธของนกศกษาในรายวชา ทวนสอบจากคะแนนขอสอบ งานทมอบหมายตามรายวชาทแตกตางกน ผลการเรยนรแตละดาน
5. การด าเนนการทบทวนและการวางแผนปรบปรง นาผลการประเมนรายวชาททาโดยนกศกษามาพจารณาประกอบกบผลการเรยนและผลสอบของนกศกษารวมทงทผบรรยายสงเกตมาเปนขอมลในการพจารณาแนวทางปรบปรง
6. การวางแผนปรบปรงประสทธผลของรายวชา อาจารยผสอนประชมรวมกน
สารบญ
คานา .................................................................................................................................. 2
แผนบรหารการสอนประจารายวชา ............................................................................................. 3
บทท 1 พฒนาการของกฎหมายการแขงขนทางการคา (Development of Competition law and policy) .................... 21
1.1ประวตการพฒนากฎหมายการแขงขนทางการคา ................................................................... 21
1.2พฒนาการกฎหมายการแขงขนยคสมยใหม .......................................................................... 23
ประเทศแคนาดา .......................................................................................................... 24
ประเทศสหรฐอเมรกาอเมรกา .......................................................................................... 25
ประเทศองกฤษ ........................................................................................................... 27
ประเทศ ออสเตรเลย...................................................................................................... 27
ประเทศตางๆ .............................................................................................................. 28
1.3. กฎหมายการแขงขนทางการคาของไทย ............................................................................. 31
เศรษฐกจการเมองกบกฎหมายการแขงขน............................................................................ 31
การรางกฎหมายการแขงขน ............................................................................................. 33
คาถามทายบทท 1 ......................................................................................................... 35
บทท 2 ความเขาใจเบองตนเกยวกบนโยบายการแขงขนและกฎหมายการแขงขนทางการคา (Overview of competition policy and law) ...................................................................................................................... 36
2.1 การจากดความคาวาการแขงขน การแขงขนในตลาด และการแขงขนในตลาดทยตธรรม (Definitions of Competition, Market Competition and Fair competition) ....................................................................... 36
การจากดความคาวาการแขงขน การแขงขนในตลาด ............................................................... 36
การแขงขนในตลาดทยตธรรม .......................................................................................... 39
รปแบบการแขงขนในตลาด ............................................................................................. 41
2.2 นโยบายการแขงขนทางเศรษฐกจ (Competition Policy) .............................................................. 42
คาถามทายบทท 2 ......................................................................................................... 43
บทท 3 วตถประสงคและหนาทของกฎหมายการแขงขนทางการคา (Objective and Function of Competition Law) .... 45
3.1 วตถประสงคของกฎหมายการแขงขนทางการคา (Objective of Competition Law) ................................. 45
3.2 หนาทของกฎหมายการแขงขนทางการคา (Function of Competition Law) .......................................... 47
คมครองการแขงขนและประสทธภาพของตลาด (Protecting Market Competition and Efficiency)................. 48
คมครองประโยชนสาธารณะ ผบรโภคและการกระจายประโยชนแกผบรโภค (Public Interest, Consumer Protection and Distribution of Consumer Welfare) ......................................................................... 50
คมครองธรกจทดอยกวาในตลาด(Disadvantage Businesses) .......................................................... 51
คมครองและสนบสนนการรวมตลาด (Market Integration) ........................................................... 52
คาถามทายบทท 3 ......................................................................................................... 54
บทท 4 กฎหมายการแขงขนทางการคาของไทย-พระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542 ................... 56
4.1กรอบกฎหมายการแขงขนทางการคาโดยทวไป ...................................................................... 56
4.2 กรอบกฎหมายการแขงขนทางการคาของไทยภายใตบญญตของพระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542 ............................................................................................................................. 57
ขอบเขตของ พระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ.2542 ..................................................... 57
ขอหามการแขงขนทไมเปนธรรม ...................................................................................... 59
คาถามทายบทท 4 ......................................................................................................... 65
บทท 5 การนยามตลาดและตลาดทเกยวของ (Market definition and Relevant Market) ...................................... 67
5.1 การนยามตลาด (Market Definition) ...................................................................................... 67
ความสาคญของการนยามตลาดและการระบขอบเขตของตลาด .................................................. 67
5.2 การระบขอบเขตนยามของตลาด (Defining Market) ................................................................... 72
โดยหลกการขางตนเปนหลกพจารณาท UK office of Fair tradingและของ EU competition Commissionใชในการวเคราะหเพอระบนยามตลาด ........................................................................................... 72
ตลาดกบขอบเขตดานสนคา (Products market) ............................................................................. 72
ตลาดกบขอบเขตดานภมศาสตร (Geographic market) ..................................................................... 78
ตลาดกบ ชวงเวลาของธรกจ Temporal markets ............................................................................ 81
ตลาดของสนคาเกยวเนองหรอตลาดทเกยวของกน (Relevant market).................................................. 81
คาถามทายบทท 5 ............................................................................................................. 83
บทท 6 การใชอานาจเหนอตลาด (Abuse of market power) .................................................................... 85
6.1 พระราชบญญต การแขงขนทางการคา 2542 กบการใชอานาจเหนอตลาด ....................................... 85
6.2 พฤตกรรมของธรกจในการใชอานาจเหนอตลาด .................................................................... 88
การตงราคาสนคาสงอยางไมเปนธรรม (Excessive monopoly pricing) ................................................... 88
การลดราคาสนคาตาเพอขบคแขงออกจากตลาด (Predatory pricing) ................................................... 93
การบงคบคาพวงสนคา (Tied-sale) ......................................................................................... 97
การไมรวมดาเนนการการคากบธรกจอน (Refusal to deal or exclusionary conduct) ................................... 101
การกดดนราคาตอธรกจตอเนอง (Margin squeeze) ...................................................................... 104
6. 3 การฟองเรยกคาเสยหายและบทกาหนดโทษพฤตกรรมของธรกจในการใชอานาจเหนอตลาด ............. 108
คาถามทายบทท 6 ........................................................................................................... 109
บทท7 ความตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม (Anti-Competitive Agreements or Cartel) .... 112
7.1 พระราชบญญต การแขงขนทางการคา 2542 กบการ ตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม (Anti-competitive Agreements or Cartel) .............................................................................. 113
7.2 ตวอยางพฤตกรรมของธรกจในการตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม ............ 114
การรวมกนกาหนดราคา (Price fixing) ................................................................................ 114
การรวมกนกาหนดและแบงตลาด (Market sharing) ................................................................. 118
การฮวประมล (Bid rigging) ............................................................................................. 121
การรวมกนกาหนดปรมาณสนคาหรอบรการ (Output restrictions) ................................................ 124
7.3 การฟองเรยกคาเสยหายและบทกาหนดโทษพฤตกรรมการตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม ..................................................................................................................... 126
การฟองเรยกคาเสยหาย ................................................................................................ 126
บทกาหนดโทษพฤตกรรมของธรกจในการใชอานาจเหนอตลาด .............................................. 127
คาถามทายบทท 7 ....................................................................................................... 128
บทท 8 การควบรวมกจการหรอเขาครอบงากจการ (Merger & Acquisition) .............................................. 130
8.1 ขอหามการควบรวมกจการตาม พรบ. การแขงขนทางการคา 2542 ............................................. 130
8.2 การควบรวมกจการ (Merger & Acquisition) คออะไร ................................................................ 131
8.3 เหตจงใจทธรกจทาการควบรวมกจการ (Reasons for firms to consider M&A) ..................................... 133
8.4 รปแบบของการควบรวมกจการTypes of M&A ...................................................................... 136
8.5 วธการควบรวมกจการ ................................................................................................. 137
8.6 การพจารณาใหอนญาตการควบรวมกจการ ........................................................................ 140
8.7 ตวอยางคดทเกยวของกบการควบรวมกจการ ...................................................................... 142
8.9 การฟองเรยกคาเสยหายและบทกาหนดโทษการควบรวมกจการหรอเขาครอบงากจการโดยมไดรบอนญาตจากคณะกรรมการการแขงขน ............................................................................................ 145
คาถามทายบทท 8 ........................................................................................................... 147
บทท 9 องคกรบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคา (Institutional aspect of competition law enforcement) .......... 149
9.1 คณะกรรมการการแขงขนทางการคา ................................................................................ 150
องคประกอบคณะกรรมการการแขงขนทางการคา ................................................................ 150
วาระการดารงตาแหนงคณะกรรมการการแขงขน ................................................................. 152
อานาจหนาทของคณะกรรมการการแขงขนทางการคา ........................................................... 153
9.2 คณะกรรมการพจารณาอทธรณ ..................................................................................... 158
องคประกอบคณะกรรมการ .......................................................................................... 158
วาระการดารงตาแหนงคณะกรรมการอทธรณ ..................................................................... 158
อานาจหนาทของคณะกรรมการพจารณาอทธรณ ................................................................. 159
ระยะเวลาในการอทธรณคาสงของคณะกรรมการการแขงขน ................................................... 159
9.3 สานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา .................................................................... 160
9.4 โครงสรางการเชอมโยงระหวางคณะกรรมการการแขงขนทางการคา คณะกรรมการพจารณาอทธรณ และสานกงานคณะกรรมกากรการแขงขนทางการคา ...................................................................... 164
9.5 การบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาโดยเอกชน ......................................................... 165
9.6 ปญหาการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาจาก .......................................................... 166
ปญหาขอบญญตใน พรบ. การแขงขนทางการคา 2542 ........................................................... 167
ปญหาจากองคกรคณะกรรมการการแขงขนทางการคา ........................................................... 168
คาถามทายบทท 9 ....................................................................................................... 171
บทท 10 กฎหมายการแขงขนทางการคากบกฎหมายกากบกจการสาธารณปโภคเบองตน(Competition Law and Sectoral Regulation) ........................................................................................................................ 173
10.1 การบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาตอกจการสาธารณปโภคในประเทศไทยและตวอยางตางประเทศ ..................................................................................................................................... 173
10.2 การประสานกนระหวางกฎหมายการแขงขนทางการคาและกฎหมายทกากบกจการสาธารณปโภค ........ 181
คาถามทายบทท 10 ......................................................................................................... 185
บทท 11 กฎหมายการแขงขนทางการคากบอาเซยน เบองตน (Introduction to ASEAN competition law and policy) ... 186
11.1 กรอบนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาในอาเซยน ..................................................... 186
แนวทางนโยบายการแขงขนทางการคาในภมภาคอาเซยน (ASEAN Regional Guideline Competition Policy) ..... 188
11.2 ความรวมมอดานนโยบายและกฎหมายการแขงขนในอาเซยน .................................................... 192
11.3 สรปภาพรวมกฎหมายการแขงขนทางการคากบอาเซยน เบองตน .............................................. 194
คาถามทายบทท 11 ......................................................................................................... 196
บรรณานกรม .................................................................................................................... 197
เอกสารไทย .................................................................................................................. 197
เอกสารตางประเทศ ........................................................................................................ 198
คดตางประเทศ .............................................................................................................. 209
บทท 1 พฒนาการของกฎหมายการแขงขนทางการคา (Development of Competition law and policy)
1.1ประวตการพฒนากฎหมายการแขงขนทางการคา
กฎหมายการแขงขนทางการคา มการรเรมพฒนาและปรบใชกนมาอยางยาวนาน ซงอาจจะสามารถองจากขอมลทางประวตศาสตรกฎหมายคอมมอนลอว ของประเทศองกฤษ (English Common Law)1โดยในตวกฎหมายคอมมอนลอวขององกฤษนนจะไมไดมการบญญตกฎหมายขนมาแตจะวางกรอบกฎหมายและขอบงคบตางๆภายใตหลกการหรอคาตดสนทศาลไดวางหลกไว2ซงในภายใตหลกการของ หรอคาตดสนทศาลวางไวนนมหลกการวาดวยการหามจากดการคา (Prohibition to Restraint of trade)3ทจะเปนแมแบบของการวางกรอบกฎหมายการแขงขนทางการคาทแพรหลายในปจจบน ทงน หลกการวาดวยการหามจากดการคานนวางอยบนฐานในการหามมใหมการทาสญญาการคาใดๆทอาจนาไปสการคาทขดตอประโยชนของสาธารณะ4ตวอยางคดทวางอยบนฐานของหลกการวาดวยการหามจากดการคาอยในคดDyer’s case 14145
ในคด Dyer’s case 1414‚นาย จอนส ดายเออร ซงมอาชพหลกคอการยอมสผา ไดทาสญญากบกบคสญญาของเขาวาจะไมทาการคาขายหรอยอมสผาในเมองเดยวกบคสญญาเปนเวลา 6 เดอน ตอมาคสญญาของนายนาย จอนส ดายเออรไดทาการละเมดสญญา นาย จอนส ดายเออรจงรองตอศาลใหตดสนการละเมดสญญาของคสญญา ซงศาลไดตดสนวาการผดสญญาคสญญาของนาย จอนส ดายเออรไมถอเปนความผดเนองจาก สญญาดงกลาวขดตอหลกกฎหมายคอมมอนลอว ในหามจากดการคาอนนาไปสการขดตอนโยบายประโยชนสาธารณะ เนองจากการประกอบการคาการยอมผาในเมองใดเมองหนงนนมความจาเปนอยางมากและอาชพชางยอมผาเปนอาชพเฉพาะทจาเปนตอประชาชนในเมอง‛6หลงจากคดของนาย จอนส ดายเออร ศาลของประเทศองกฤษกไดยดหลกจากคด
1ทตองระบเปนEnglish Common Law เนองจากในปจจบนระบบคอมมอนลอรนนมการประยกตไปใชในหลายประเทศทเปนอาณานคมและไมเปนอาณานคมองกฤษ 2UNIVERSITY OF CALIFORNIA AT BERKLEY SCHOOL OF LAW, The Common law and Civil Law Tradition
School of Law, University of California at Berkley(2014), available at
https://www.law.berkeley.edu/library/robbins/pdf/CommonLawCivilLawTraditions.pdf 3HAMISH LESLIE DEMPSTER, Restraint of trade at common law (1997) University of Auckland).
4Id. at.
5Dyer's Case, Y.B. Mich. 2.Hen. 5, f.5, pl. 26 C.P. 1414
6MARK FURSE, COMPETITION LAW OF THE EC AND UK (Oxfors University Press. 2008). p 4
ดงกลาวและพฒนาคาตดสนเรอยมา ซงมคดทสาคญตอมาคอ คดDarcy v Allin 16027โดยในคด นายดารซ( Darcy) ไดรบสทธแตเพยงผเดยวในการนาเขาการดไพเขาประเทศองกฤษจากการอนญาตของ Queen Elizabeth I แตนาย อาลน(Allin)ไดละเมดสทธเพยงผเดยวโดยการนาเขาการดไพเขามาในตลาดประเทศองกฤษเชนกน นายดารซจงฟองตอศาลในคดละเมดสทธหากแตทวาผพพากษาในคดตดสนวาการไดรบสทธแตเพยงผเดยวของนายดารซไมถกตองตามกฎหมายและตองมการยกเลกสทธนน โดยศาลใหเหตผลวาการไดรบสทธแตเพยงผเดยวเปนการจากดการแขงขน รวมถงการแขงขนในการนาเขาจะกอใหเกดประโยชนตอสาธารณะโดยรวม8 ซงจากคดนนาไปสการยกเลกสทธแตเพยงผเดยวในการนาเขาในธรกจตางๆดวย หากแตวาในคด แนวทางจากการตดสนของศาลองกฤษไดพฒนาไปสการพยายามปกปองการแขงขนของตลาดในทางกฎหมายและเกยวโยงกบการขบเคลอนพลวตรการเปดเสรของตลาดภายใต
แนวความคดทางเศรษฐศาสตรทสาคญของทานAdam Smith ในงานเขยนของทานชอAn
Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nationsในป ค.ศ.1789โดยในงานเขยนนไดกลาวถงการทรฐมขอจากดการคาในตลาดทไมสมเหตสมผลและไมเปนประโยชนตอการคาโดยใน
งานเขยนมขอเสนอทสาคญทางเศรษฐกจคอการใหมการเปดตลาดเสรและใหมการแขงขนตามกลไกตลาดภายใตแนวคดของมอทมองไมเหน (Invisible Hand)9ซงเปนการสรางใหเกดพนฐานของ
1) เศรษฐกจแบบตลาดเสร (Free Market economics) 2) การแบงงานของแรงงาน (division of labour) 3) การสรางผลประโยชนของแตละคน(self interest)และ
4) เสรภาพการคา (freedom of trade)10
ทงนพนฐานทงสดานขางตนมการเชอมโยงกน ซง Dr. Richard Wellings ไดใหคาอธบายดงนคอ เศรษฐกจแบบตลาดเสร (Free Market economic) คอการวางระบบเศรษฐกจโดยปลอยใหความตองการสนคา (Demand) กบการจดหาหรอการขาย (Supply) เปนไปโดยปราศจากอปสรรคจากขอกาหนดกฎเกณฑของภาครฐ ภายใตการปลอยใหมการแขงขนของธรกจในตลาด โดยการสรางระบบเศรษฐกจแบบตลาดเสร จะเปนตวขบเคลอนการกระจาย การแบงงานของแรงงาน
7Darcy v. Allein (Case of Monopolies), 77 Eng. Rep. 1260, 1261-63 (K.B. 1602)The International
Dimension of EU Competition Law and Policy p 7 8ANESTIS S. PAPADOPOULOS, THE INTERNATIONAL DIMENSION OF EU COMPETITION LAW AND POLICY
(Cambridge University Press. 2010). p 7 9ADAM SMITH, INQUIRY INTO THE NATURE AND CAUSES OF THE WEALTH OF NATIONS (Jim Manis ed.,
Pennsylvania State University. 1776(2005)). p 345-346 10
Id. at.
(division of labour)โดยใหมการใชทรพยากรทางเศรษฐกจอยางมคณคาและมประสทธภาพเพอกอใหเกด การสรางผลประโยชนของแตละคน(self interest)เชนการพฒนาคณภาพชวตดานตางๆ และการลดปญหาการยากจน ทงนระบบตลาดเสรจะสามารถกอใหเกดพลวตรทางการคาจากเสรภาพทางการคา freedom of trade ของภาคเอกชน11
จากหลกคาตดสนและหลกแนวคดของทาน Adam Smith ไดกอใหเกดการตระหนกถงความจาเปนในการเสรมสรางเศรษฐกจเสรทมการแขงขน รวมถงการพยายามปกปองการแขงขนของตลาดทมความจาเปนตอการพฒนาประสทธภาพของเศรษฐกจ ตวอยางเชน ในการปฎวตฝรงเศส ป ค.ศ. 1789 ทมความพยายามในการลดการผกขาดอานาจทางการเมองและทางเศรษฐกจของชนชนสง ซงรวมไปถงการประกาศใหการรวมกนกาหนดราคาสนคาของธรกจตางเปนสงผดกฎหมาย12 เชนเดยวกบตวอยางในประเทศ ออสเตรยทออกกฎหมาย Austrian Penal Code ป ค.ศ. 1852 ใหมการสนบสนนและคมครองการแขงขนของตลาด โดยหามมใหการลงโทษการขนราคาสนคาอนนาไปสผลกระทบตอสาธารณะ13 ซงในประเทศองกฤษกมการพฒนาขอกาหนดดานการคมครองและสนบสนนการแขงขนของตลาดเชนกน โดยในชวง ค.ศ. 1772-1844 ประเทศองกฤษมการปรบปรงกฎหมายใหสอดรบกบการเปดเสรการคาและการสนบสนนใหเกดการแขงขนของตลาด14
จะเหนไดวาการพฒนากฎหมายการแขงขนทางการคามมาอยางยาวนานจากการวางกรอบ
ขอกาหนดผานการพพากษาของศาลภายใตระบบคอมมอนลอว ซงมการใชคาพพากษาของศาลเปนฐานในคดอนๆตอมา ทงนโดยฐานคาพพากษาไดถกนาไปผนวกกบแนวคดทฤษฎทางเศรษฐศาสตรทสาคญทาใหเกดการปรบปรงกฎหมายทเปนลายลกษณอกษรโดยในหลายประเทศทดาเนนนโยบายการเปดตลาดเสรภายใตระบบการแขงขนของตลาดทเปนธรรม ไดมการบญญตเปนขอกฎหมายเพอใชคมครองการแขงขนทางการคา ซงรายละเอยดการบญญตกฎหมายเพอปกปองและสนบสนนการแขงขนทางการคาจะนาเสนอในหวขอดานลางตอไป
1.2พฒนาการกฎหมายการแขงขนยคสมยใหม จากทไดกลาวไวเบองตนแลววากฎหมายการแขงขนทางการคามประวตการพฒนามาจากหลกการการสรางการเสรภาพการแขงขนทางการคาเพอใหเกดประโยชนตอสาธารณะ ในหลายๆ
11
RICHARD WELLINGTON, THE BEGINNER GUIDE TO LIBERTY (Adam Smith Research Trust. 2009). 12
HENRY E. BOURNE, Food Control and Price-Fixing in Revolutionary France: I, 27 JOURNAL OF
POLITICAL ECONOMY (1919). 13
PAPADOPOULOS, The International Dimension of EU Competition Law and Policy. 2010.p 9 14
FURSE, Competition Law of the EC and UK. 2008.
ประเทศจงมการบญญตกฎหมายการแขงขนทางการคาขน ทงนในสวนนของเอกสารคาสอนจะเสนอการพฒนากฎหมายการแขงขนทางการคาในหลายๆประเทศ อาท ประเทศแคนาดา ประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศองกฤษ ประเทศออสเตรเลย และการพฒนากฎหมายการแขงขนทางการคาในบรบทภาพรวมของหลายประเทศ
ประเทศแคนาดา ประเทศแคนาดาถอเปนประเทศแรกทไดตรากฎหมายปองกนการแขงทางการคาและการผกขาดโดยในป ค.ศ. 1889 ประเทศแคนาดาไดออก พรบ. วาดวยการปองกนและหามการรวมกนจากดการคา (The Prevention and Suppression of Combinations in Restraint of Trade)15ซง พรบ. วาดวยการปองกนและหามการรวมกนจากดการคาตราขนเพอแกไขปญหาการรวมกนทาขอตกลงของธรกจในการกาหนดราคาขายและจากดปรมาณสนคาทตองออกสตลาด16กฎหมายการแขงขนของประเทศแคนาดาไดมการพฒนามาอยางตอเนอง โดยมาจนปจจบนกฎหมายการแขงขนทางการคาของแคนาดามการบญญตลาสดคอ กฎหมายการแขงขน ค.ศ. 1985 (Competition Act 1985)17ซง กฎหมายการแขงขน ค.ศ. 1985 ไดกาหนดวตถประสงคของกฎหมาย การจดตงคณะกรรมการการแขงขนทางการคา ขอหามการกระทาและ บทลงโทษหากละเมดขอหามไว ในสวนของวตถประสงคของกฎหมายการแขงขน ค.ศ. 1985 บญญตไวในมาตรา 1.1 วา ‚กฎหมายการแขงขนนตราขนเพอรกษาและสนบสนนการแขงในประเทศแคนาดาในการทจะเสรมสรางประสทธภาพและการปรบเปลยนของเศรษฐกจประเทศแคนาดาอนจะน าไปสการขยายโอกาสของประเทศแคนาดาไปสตลาดการคาโลกในขณะทมการตระหนกถงบทบาทของการแขงขนจากธรกจตางชาต ทงนรวมถงการตระหนกถงธรกจขนาดเลกและขนาดกลางในการมโอกาสทเทาเทยมกนในการรวมด าเนนธรกจในเศรษฐกจของประเทศแคนาดา อนจะกอใหเกดการแขงขนราคาสนคาและทางเลอกสนคาแกผบรโภค‛18
ในสวนของการจดตงการจดตงคณะกรรมการการแขงขนทางการคาไดมการกาหนดไวในมาตราท 7 ซงกาหนดใหมการจดตง คณะกรรมการการแขงขนขนมาเพอมหนาทบงคบใชกฎหมายการแขงขน ค.ศ. 198519 โดยในการบงคบใช กฎหมายกฎหมายการแขงขน ค.ศ. 1985 ไดกาหนดขอ
15
APEC, Competition Policy in Canada: Past and Future: Backgrounder for Canadian Competition
Policy Preparing for the Future, 2015,<http://www.apeccp.org.tw/doc/Canada/Policy/1c.pdf> 16อางแลว 17
R.S.C., 1985, c. C-34 18แปลจากCanadian competition Act 1985 Article 1.1 ―The purpose of this Act is to maintain and
encourage competition in Canada in order to promote the efficiency and adaptability of the Canadian
economy, in order to expand opportunities for Canadian participation in world markets while at the
same time recognizing the role of foreign competition in Canada, in order to ensure that small and
medium-sized enterprises have an equitable opportunity to participate in the Canadian economy and in
order to provide consumers with competitive prices and product choices.‖ 19
Canadian competition Act 1985 Article 7.1
หามในการ ใชอานาจเหนอตลาด20 ขอหามในการรวมกนหรอฮวกนของธรกจ21ขอหามในการรวมหรอควบกจการกอนทจะไดรบอนญาตจากคณะกรรมการการแขงขน22 ซงหากมการละเมดขอหาม ธรกจทละเมดอาจถกปรบหรอมการจาคกผควบคมธรกจได23
ประเทศสหรฐอเมรกาอเมรกา
กฎหมายการแขงขนของประเทศสหรฐอเมรกานนมการตราขนภายหลงประเทศแคนาดาเพยงปเดยว คอในป 1890 โดยกฎหมายการแขงขนทตราขน ใชชอกฎหมายวา Sherman Act 1890 ซงมจดประสงคเบองตนเพอจดการกบการประกอบธรกจทไมเปนธรรมของ ทรสต24 ดวยเหตน Sherman Act 1890)จงถกเรยกอกชอหนงวา แอนไททรสต( Antitrust) เนองจากในชวงทมการออกกฎหมายแอนไททรสตนน บรษททรสตมกเปนผผกขาดในธรกจในประเทศสหรฐอเมรกา โดยในบรบทคาทางกฎหมายการแขงขนในประเทศสหรฐอเมรกาจงใชคาวา กฎหมายแอนไททรสต( Antitrust law) แทนคาวาคอมเพททชน(competition law) หรอกฎหมายการแขงขนนนเอง
ทงน Sherman Act 1890 ประกอบดวยขอกฎหมายทสาคญคอ 1) หามมใหธรกจมการ
รวมกนจากดการแขงขนตลาด ในมาตรา ท 1 Sherman Act 1890 25, 2) หามมใหธรกจทาการผกขาดและใชอานาจผกขาดนนในการจากดการแขงขน ในมาตราท 2 Sherman Act 1890 26 โดยเมอมการตราและบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคา ตาม Sherman Act 1890 ไดมบงคบใชกฎหมายกบบรษท แสตนดารดออย(Standard OilCompany) ซงกลายเปนคดกฎหมายการแขงขนทางการทสาคญในประเทศสหรฐ อเมรกา โดยในคด Standard Oil Co. of New Jersey v. United States 191127ศาลได 20
Canadian competition Act 1985 Article 78 21
Canadian competition Act 1985 Article 90 22
Canadian competition Act 1985 Article 108-124 23
Canadian competition Act 1985 Article 31-44 24
Summary of Competition/Antitrust Laws and Application in Select Jurisdictions (2013). 25
―Section 1. Trusts, etc., in restraint of trade illegal; penalty
Every contract, combination in the form of trust or otherwise, orconspiracy, in restraint of trade
or commerce among the severalStates, or with foreign nations, is declared to be illegal. Everyperson
who shall make any contract or engage in any combination orconspiracy hereby declared to be illegal
shall be deemed guilty ofa felony, and, on conviction thereof, shall be punished by finenot exceeding
$10,000,000 if a corporation, or, if any otherperson, $350,000, or by imprisonment not exceeding three
years,or by both said punishments, in the discretion of the court.‖ 26
―Section 2. Monopolizing trade a felony; penalty
Every person who shall monopolize, or attempt to monopolize, orcombine or conspire with any
other person or persons, to monopolizeany part of the trade or commerce among the several States, or
withforeign nations, shall be deemed guilty of a felony, and, onconviction thereof, shall be punished by
fine not exceeding$10,000,000 if a corporation, or, if any other person, $350,000, orby imprisonment
not exceeding three years, or by both saidpunishments, in the discretion of the court.‖ 27
Standard Oil Co. of New Jersey v. United States, 221 U.S. 1 (1911)
พจารณาการกระทาของบรษท แสตนดารดออยกบSherman Actแลวพบวาบรษทแสตนดารดออยไดทาการผกขาดตลาดคานามนและทาพฤตการณทางธรกจตางๆอนนาไปสการจากดการแขงขนของตลาดซงถอวามความผดตาม พรบ. เชอรแมนซงการบงคบใชกฎหมายการแขงขนในครงนถอเปนการใชกฎหมายการแขงขนทางการคาเพอจดการกบการผกขาดตลาดและการใชอานาจการผกขาดนนจากดการแขงขนซงจะสงผลเสยตอเศรษฐกจและตอผบรโภคในประเทศสหรฐอเมรกา
ทงนประเทศสหรฐอเมรกาไดมการพฒนากฎหมายการแขงขนทางการคาโดยการตรากฎหมายการแขงขนทางการคา โดยการออกกฎหมาย 3 ฉบบ คอ 1) Clayton Act 1914, 2) Robinson Pactman Act 1936, และ 3) Hart-Scott-Rodino Antitrust Improvements Act of 1976โดยตว Clayton Act 191428 เปนการปรบแก Sherman Act 1890 อนมการพฒนาจากคาพพากษาและเปนการถอดหลกการของคาพพากษามาเปนตวบทกฎหมายเพอสนบสนนการแขงขนในตลาดและสรางขอกาหนดมใหมการใชอานาจผกขาด ซง Clayton Act 1914 มขอหามการเลอกปฏบตดานราคา (Price Discrimination) การกาหนดราคาตลาด (Price Fixing) การทาสญญาการขายแตเพยงผเดยว (Exclusive Sale Contract) 29 ในสวนของ Robinson–Patman Act1936 ไดมการกาหนดหามการเลอกปฏบตดานราคา (Price Discrimination)30 ทเนนไปทการคมครองธรกจขนาดเลกจากธรกจทมอานาจทางเศรษฐกจในตลาด ซงการตรา Robinson–Patman Act1936 เปนการปรบแกไข Clayton Act 1914 เพอใหมเครองมอทางกฎหมายในการจดการกบการเลอกปฏบตดานราคาซงมความสลบซบซอนในการดาเนนการทางธรกจ31 มากไปกวานนประเทศสหรฐอเมรกาไดมการประปรงกฎหมาย แอนไททรส โดยการตรา Hart-Scott-Rodino Antitrust Improvements Act of 1976 ซงใชเปนเครองมอกาหนดใหธรกจหากจะมการรวมกนหรอเขาควบคมกจการจะตองมการแจงและไดรบอนญาต จาก คณะกรรมการการคา (US Federal Trade Commission) กอนซง คณะกรรมการการคามหนาทสาคญในการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาหรอแอนไททรสในประเทศสหรฐอเมรกา ทงนจะเหนไดวาประเทศสหรฐอเมรกามการพฒนากฎหมายการแขงขนทางการคามาอยางตอเนองและมการใชหลกการใชคาพพากษาเปนบรรทดฐานทางกฎหมายการแขงขนทางการคาทาใหมการพฒนากฎหมายอยางตอเนอง ซงกฎหมายการแขงขนทางการคาของประเทศสหรฐอเมรกาจงถอเปนตวแบบสาคญสาหรบหลายๆประเทศในการตรากฎหมายการแขงขนของแตละประเทศ
28
The Clayton Antitrust Act of 1914, codified at 15 U.S.C. 12-27 29
The Clayton Antitrust Act of 1914, codified at 15 U.S.C. 12-27-
http://www.stolaf.edu/people/becker/antitrust/statutes/clayton.html 30การเลอกปฏบตดานราคาเกดขนกรณทบรษททมอานาจเหนอตลาดกาหนดราคาใหลกคาของตนตางราคากนซงนาไปสการแขงขนทไมเปนธรรมสาหรบลกคา 31
Ross E. Elfand, The Robinson-Patman Act, 2015, American Bar Association,
<http://www.americanbar.org/groups/young_lawyers/publications/the_101_201_practice_series/robinso
n_patman_act.html>
ประเทศองกฤษ กฎหมายการแขงขนของประเทศองกฤษไดมการพฒนาจากหลกคาพพากษาตามหลกการ
ของระบบคออมมอนลอวโดยไดเสนอขอมลเชงประวตศาสตรเบองตนในดานบนของบทน หากแตประเทศองกฤษกไดมการตรากฎหมายการแขงขนทางการคาในรปแบบกฎหมายลายลกษณอกษรเชนกน โดยกฎหมายการแขงขนทสาคญของประเทศองกฤษคอ Competition Act 1998และ Enterprises Act 2002 (Amended 2013)32โดยใน Competition Act 1998 มขอหามในการดาเนนธรกจทกอใหเกดการจากดการแขงขนทางการคาซงหามมใหมการทาขอตกลงของธรกจในการจากดการแขงขนทางการคา อาทการรวมกนกาหนดราคา33การควบคมตลาดหรอลดจานวนการผลต34 แบงตลาดหรอแหลงผลต35 การเลอกปฏบตในทางธรกจ36นอกจากน Competition Act 1998 ยงไดกาหนดขอหามการใชอานาจเหนอตลาดดวย โดยกาหนดหามธรกจทมอานาจเหนอตลาดดาเนนการทางธรกจอนนาสอปสรรคในการแขงขนทางการคา37 อาทการกาหนดราคาไมเปนธรรมตอผซอหรอผขาย38 และการกาหนดแบงตลาดหรอแหลงผลต39ในสวนของกฎหมาย Enterprises Act 2002 (Amended 2013)นนเปนการพฒนากฎหมายการแขงขนทางการคาในการหามมใหมการควบรวมหรอการเขาควบคมกจการกอนทจะมการอนญาตจากคณะกรรมการคาทยตธรรม (Office of Fair Trading) กอนมากไปกวานน กฎหมายการแขงขนของประเทศองกฤษเองยงไดรบการพฒนาใหเชอมโยงกบขอกฎหมายการแขงขนทางการคาของสหภาพยโรปเนองจากประเทศองกฤษไดเขาเปนภาคสมาชกของสหภาพยโรป โดยกฎหมายการแขงขนของประเทศองกฤษจงตองอยใตการกากบของกฎหมายการแขงขนจากสหภาพยโรป เชนม มาตรา 101 และ 102 TFEU40ซงมาตราทงสองเปนบญญตหามการจากดการแขงขนของตลาดภายในสหภาพยโรปจากการรวมกนตกลงของธรกจและจากการใชอานาจเหนอตลาดของธรกจ
ประเทศ ออสเตรเลย กฎหมายการแขงขนของประเทศออสเตรเลยถอไดวามรากฐานการพฒนามาจากหลก
กฎหมายของประเทศองกฤษเนองจาก ประเทศออสเตรเลยเปนประเทศหนงในเครอจกรภพองกฤษ
32
Andrew Scott, The Evolution of Competition Law and Policyin the United Kingdom, 2009, LSE Law,
Society and Economy Working Papers 9/2009, <http://www.lse.ac.uk/collections/law/wps/wps2009-
09_scott.pdf> 33
Competition Act 1998section 2(2) (a)directly or indirectly fix purchase or selling prices or any other
trading conditions 34
Competition Act 1998section 2(2)(b)limit or control production, markets, technical development or
investment 35
Competition Act 1998section 2(2)(c)share markets or sources of supply; 36
Competition Act 1998section 2(2)(d)apply dissimilar conditions to equivalent transactions with other
trading parties, thereby placing them at a competitive disadvantage; 37
Competition Act 1998section18 38
Competition Act 1998section18(2) 39
Competition Act 1998section18(2) 40
Treaty on the Functioning of the European Union
(Commonwealth of England) ซงมการใชกฎหมายทคลายคลงกนกบประเทศองกฤษ แตในประเทศออสเตรเลยเองกมการตรากฎหมายขนมาเพอกากบการคาและปกปองการแขงขนทางการคาเชนกน ซงขอบญญตเกยวกบการปกปองการแขงขนทางการคานนอยใน Trade Practices Act 1974 ทวางกรอบการคาทเปนธรรมเพอคมครองผบรโภค41และปกปองการแขงขนทางการคาในการคมครองการแขงขนนน Trade Practices Act 1974 หามมใหมการใชอานาจเหนอตลาดของธรกจในการจากดการแขงขนทางการคา42 เชนการใชอานาจเหนอตลาดในการกาจดคแขงออกจากตลาด43 การหามมใหคแขงรายใหมเขาสตลาด44 การจากดมใหธรกจเขามารวมแขงขน45นอกจากน Trade Practices Act 1974 ยงกาหนดหามมใหธรกจรวมกนหรอฮวกนจากดการแขงขนในตลาด เชน การรวมการกาหนดราคา หรอ การกาหนดพนทการทาการคา46 โดยกฎหมายการแขงขนทางการคาภายใต Trade Practices Act 1974 ไดถกปรบปรงพฒนาและออกเปนกฎหมายใหมในป 2010 ภายใตชอวา Competition and Consumer Act 2010 ซงเนนการคมครองการแขงขนทางการคาและคมครองผบรโภค โดยขอบญญตการหามตางๆเพอใชปองกนการแขงขน ใน Trade Practices Act 1974 ไดถกนามาบรรจไวใน Competition and Consumer Act 2010 รวมถงมการปรบปรงขอกฎหมายใหมความรดกมและมประสทธภาพมากขนในการปกปองการแขงขนทางการคา
ประเทศตางๆ จากดานบนของบทนจะเหนการพฒนาการของกฎหมายการแขงขนทางการคาซงมการ
ปรบปรงกฎหมายการแขงขนทางการคาโดยตวอยางสวนใหญทยกใหเหนจะเปนกฎหมายการแขงขนทางการคาในประเทศพฒนาแลว หากแตวากฎหมายการแขงขนทางการคานนนบไดวาเปนทนยมในประเทศกาลงพฒนาและประเทศดอยพฒนาอยางมาก ทงนพบวามประเทศตางๆไดมการตรากฎหมายการแขงขนทางการคาและมการปรบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาเพอใชเปนมาตรการทางกฎหมายในการคมครองและสนบสนนการแขงขนทางการคา ในงานวจยของ ศาสตราจารย Eleanor M. Fox จากมหาวทยาลยนวยอรคและศาสตราจารย Michal S. Gal มหาวทยาลย ไฮฟา แสดงใหเหนวามปรากฏการณการพฒนาอยางรวดเรวในการตรากฎหมายการแขงขนทางการคาในประเทศกาลงพฒนาชวงสองทศวรรษทผานมา47ทงนการตรากฎหมายการแขงขนการคาและการ 41
Trade Practices Act 1974 Part V—Consumer protection 42
Trade Practices Act 1974 section 46 43
Trade Practices Act 1974 section 46(a) 44
Trade Practices Act 1974 section 46(b) 45
Trade Practices Act 1974 section 46(c) 46
Trade Practices Act 1974 section 44 47
Fox, Eleanor M. and Gal, Michal S., "Drafting Competition Law for Developing Jurisdictions:
Learning from Experience" (2014). NewYork University Law and Economics Working Papers.Paper
374.
จดตงคณะกรรมการการแขงขนทางการคาในหลายๆประเทศมการเพมขนอยางมากในชวง ปลายทศวรรษ 1970 ประเทศทตรากฎหมายการแขงขนทางการคาขนมาใชมเพยง 9 ประเทศแตในชวง 1990-2013 ซงในป 1990 ประเทศทมการตรากฎหมายการแขงขนทางการคามเพยงแค 23 ประเทศ48 แตทวาในป 2013 ประเทศทมการตรากฎหมายการแขงขนทางการคาเพมขนเปน 122 ประเทศซงถอวาเปนการเพมขนอยางรวดเรวในการออกกฎหมายการแขงขนทางการคาในแตละประเทศ49
แผนภม 1 จ านวนประเทศทตรากฎหมายการแขงขนและจดตงคณะกรรมการการแขงขนทางการคา
48
OECD, Meeting of the OECD Council at Ministerial Level Paris, 6-7 May
2014,<http://www.oecd.org/mcm/C-MIN%282014%2917-ENG.pdf> 49
อางแลว
ทมา : OECD, 2014, International Co-operation in Competition Law Enforcement, Report No.
C/MIN(2014)17
ทงนการเพมขนอยางมากของการตรากฎหมายการแขงขนทางการคามาจากการทแตละประเทศตระหนกถงความจาเปนของกฎหมายการแขงขนทใชปกปองการแขงขนของตลาดเพอเสรมสรางใหเกดประสทธภาพทางเศรษฐกจ50 โดยประสทธภาพทางเศรษฐกจจะนาไปสการพฒนาเศรษฐกจและการเพมประโยชนทางเศรษฐกจตอผบรโภค (promotion of consumer welfare)51เมอมการตรากฎหมายการแขงขนทางการคาแลว ในหลายๆประเทศไดนากฎหมายการแขงขนไปปรบใชเพอจดการกบการแขงขนทไมเปนธรรมทงในการใชอานาจเหนอตลาด การรวมกนจากดการแขงขนในตลาดและการหามมใหมการรวมกนของธรกจหากการรวมกนจะกอใหเกดปญหาตอการแขงขน การเพมขนอยางมากในการตรากฎหมายการแขงขนทางการคาในหลายประเทศ ทาใหกฎหมายการแขงขนทางการคามบทบาทสาคญในการคมครองการแขงขนในประเทศ รวมถงการใชกฎหมายเพอจดการกบการแขงขนทไมเปนธรรมในระดบระหวางประเทศ โดยมการพฒนากฎหมายการแขงขนทางการคาใหอยในรปแบบของกฎหมายระหวางประเทศซงเนนมธรกจขามชาตทาการจากดการแขงขนของตลาดการคาและบรการระหวางประเทศ52 รวมถงมการรวมมอกนระหวางประเทศในการทจะจดการกบธรกจขามชาตทมอานาจผกขาดหรอธรกจทตกลงกนจากดการแขงขนของตลาด รวมถงการควบรวมกจการขามชาตทจะกอใหเกดปญหาตอการแขงขนของตลาด ตวอยาง
50
OECD, International Co-operation inCompetition Law Enforcement-Meeting of the OECD Council
at Ministerial Level, OECD 2014, Document No. C/MIN(2014)17, <http://www.oecd.org/mcm/C-
MIN%282014%2917-ENG.pdf> 51อางแลว 52
Chris Noonan, Competition Law Jurisdiction under International Law in Chris Noonan, The
Emerging Principles of International Competition Law, (Oxford University Press 2009)
ทสาคญคอ กฎหมายการแขงขนทางการคาในสหภาพยโรปซงบงคบใชในสหภาพยโรปเพอจดการกบการแขงขนทไมเปนธรรมในเศรษฐกจของแตละประเทศในสหภาพยโรป โดยทกประเทศในสหภาพยโรปรวมมอกนในการปรบใชกฎหมายการแขงขนของสหภาพยโรป53
1.3. กฎหมายการแขงขนทางการคาของไทย
เศรษฐกจการเมองกบกฎหมายการแขงขน หากจะพจารณาความเปนมาของกฎหมายการแขงขนของไทย จะตองมองไปทบรบทการ
เปลยนผานทางเศรษฐกจการเมองของไทย โดยกอนการเปลยนแปลงการปกครองในป พ.ศ.2475 ภาคเศรษฐกจของไทยเปนการเกษตรกรรมและธรกจขนาดเลก54แตหลงจากมการเปลยนแปลงการปกครองรฐบาลทหารมงการสนบสนนไปทเกษตรกรซงถอเปนประชากรสวนมากของประเทศไทยในชวงเวลานน55 โดยรฐบาลมนโดยบายในการปองกนผยากไรจากการถกเอารดเอาเอาเปรยบจากพอคาคนกลางหรอทธรกจทควบคมเศรษฐกจ และในชวง สงครามโลกครงท 2เรมมการตระหนกถงปญหาการขาดแคลนสนคาอปโภคบรโภคทเกดจากการกกตนสนคาของธรกจ ทางรฐบาล จอมพล แปลก พบลสงครามจงตองออกมาตรทางกฎหมายเพอจดการการกกตนสนคาของธรกจโดยการตรา เพอคมครองผบรโภคคอ พ.ร.บ.ปองกนการเกงกาไรเกนควรพ.ศ.2480 เพอควบคมราคาสนคาทจาหนายในตลาดในกรณฉกเฉนเกดสงครามหรอ ชวงการประกาศใชกฎอยการศกเพอทจะปองกนไมใหผจาหนายสนคาฉกฉวยโอกาสขนราคาสนคา56แตทวาการบงคบ พ.ร.บ.ปองกนการเกงกาไรเกนควร พ.ศ. 2480 นนใชเฉพาะกรณฉกเฉนหากในเหตการณปกต พ.ร.บ.ปองกนการเกงกาไรเกนควร พ.ศ. 2480 ไมสารมารถนามาปรบใชได
ตอมาในชวง 2480-2500 มการขยายตวของธรกจในประเทศไทย และนาไปสการประสานประโยชนระหวางธรกจและรฐในการดาเนนการทางการผลตและการคา57การประสานประโยชนกนนเองนาไปสการกระจกตวทางผลประโยชนทางเศรษฐกจ58และในชวงป พ.ศ. 2502 จอมพลสฤษ ธน
53
EC Competition Commission, 2014, http://ec.europa.eu/competition/index_en.html 54
Pasuk Phongpaichit and Chris Baker., Thailand, economy and politics (Oxford University Press, 1995)
139. 55
อางแลว 56ศกดา ธนตกล, คาอธบายและกรณศกษา พระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542,(พมพครงท 2 2553) สานกพมพวญชน, หนา 22-25 57
Kevin Hewison, 'Thailand‘s Capitalism: The Impact of the Economic Crisis' (1999)
<http://www.une.edu.au/asiacenter/Hewison.pdf>,5. 58อางแลว.
รฐ ไดเขาควบคมอานาจรฐและดาเนนนโยบายทางเศรษฐกจตามคาแนะนาของประเทศสหรฐอเมรกาในการดาเนนนโยบายการเปดเสรการคาและลดการพงพารฐวสาหกจในการดาเนนกจการทางเศรษฐกจ รวมถงกระตนใหมการลงทนจากภาคเอกชน59ดวยการดาเนนนโยบายการเปดเสรการคา นาไปสการปรบเปลยนประเทศเขาสระบบอตสาหกรรม ทงนในขณะทรฐบาลเนนสงเสรมการพฒนาภาคเอกชน การสงเสรมนนนาไปสการกระจกตวของตลาดและการรวมกนของธรกจในการควบคมตลาด60ธรกจผกขาดหรอทมอานาจควบคมตลาดสามรถทจะสานสมพนธกบรฐบาลทหารและสามารถรวมกาหนดการนโยบายของภาครฐเพอจากดการแขงขนทจะมตอธรกจของตน61
ทวาในชวงปพ.ศ. 2516 ประเทศไทยประสบปญหาทางเศรษฐกจ อตราเงนเฟอทสงขนอยางมากระกอบกบราคานามนในตลาดโลกทสงขน ทาใหราคาสนคามการปรบเพมขน รฐบาลในชวงเวลานนจงไดมการตรา พ.ร.บ. ปองกนการคากาไรเกนควร พ.ศ.2517 เพอทจะใชจดการกบการคากาไรเกนควรของธรกจผกขาด 62 แตพ.ร.บ. ปองกนการคากาไรเกนควรนนมไดมงจดการกบธรกจผกขาดหรอการรวมกนฮวกาหนดตลาดของธรกจ63 ในป พ.ศ. 2522 รฐบาลเรมตระหนกถงการกระจายตวของการฮวกนกาหนดตลาดของธรกจ64รฐบาลจงสนบสนนใหมการออกกฎหมาย สองตวดวยกน โดยยกเลก พ.ร.บ. ปองกนการคากาไรเกนควรฉบบท พ.ศ.2517 และตรา พ.ร.บ.กาหนดราคาสนคาและปองกนการผกขาด พ.ศ.2522 ขนมาเพอควบคมการ กาหนดราคาสนคาทไมเปนธรรมและปองกนการผกขาด ทางเศรษฐกจ65 แตทวาพ.ร.บ.กาหนดราคาสนคาและปองกนการผกขาด พ.ศ.2522 ไมไดระบคาจากดความการทาธรกจทไมเปนธรรม และไมมมาตราทเกยวกบการหามการใชอานาจเหนอตลาดซงมความสาคญอยางมากในกฎหมายการแขงขนทางการคา
ในชวงป พ.ศ. 2520-2530 ประเทศไทยเขาสการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจแตทวารปแบบการเตบโตทางเศรษฐกจภายใตการพฒนาทไมเทาเทยมและมจากการกระจกตวของผลประโยชน66
เศรษฐกจไทยอยภายใตผขายนอยราย (oligopoly)67โดยกจกรรมทางเศรษฐกจอยในมอของกลมธรกจไมกรายทาให กลมธรกจไมกรายเหลานนสามารถทจะดงเอาผลประโยชนทางเศรษฐกจโดยตกตวง
59
Danny Unger, Building social capital in Thailand : fibers, finance, and infrastructure (Cambridge
University Press, 1998), 61. 60
NiponPaopongsakorn, 'The New Competition Law in Thailand: Lessons for Institution Building '
(2002) 21 (2) Review of Industrial Organization 185, 185-204. 61อางแลว. 62อางแลว. 63อางแลว. 64อางแลว, และศกษาเพมเตมไดท Richard F. Doner and Ansil Ramsay, 'Competitive Clientelism and Economic
Governance: The Case of Thailand' in Sylvia Maxfield and Ben Ross Schneider (eds), Business and the
State in Developing Countries (Cornell Univeristy Press, 1997). 65อางแลว. 66
Chris Dixon, The Thai Economy: Uneven development and internationalisation (Routledge, 1999) 67
Patrick Heenan and Monique Lamontagne, Southeast Asia Handbook (Fitzroy Dearborn Publishers,
2001)page 49.
ผลประโยชนจากผบรโภค ซงไมมอานาจตอรองกบกบกลมธรกจเหลานนและไมมธรกจรายใหมสามารถเขามาแขงขนในตลาดได68
ในชวงป 2530-2532 รฐบาลไดเรมกลยทธขบเคลอนตลาดเพอเปนหวใจในการพฒนาเศรษฐกจ69ทาใหประเทศไทยสามารถดงดดการลงทนตางชาตไดเปนอยางมาก70กลมธรกจชนชนกลางสามารถทจะขยบฐานะทางเศรษฐกจจากเงนลงทนและสามารถเปนกลมการเมองใหมทสามารถเขามามบทบาทในการกาหนดนโยบายทางเศรษฐกจ71 ทงน กลมธรกจชนชนกลางเรมตระหนกถงความสาคญของการเปดเสรทางเศรษฐกจ การแขงขนในตลาดและความจาเปนทจะตองมมาตราการทางกฎหมายเพอใชปองกนการแขงขน 72จงนาไปสการปรบปรงกฎหมาย พ.ร.บ. ปองกนการคากาไรเกนควร พ.ศ.251773และมการรางกฎหมายการแขงขนฉบบใหมขนมา
การรางกฎหมายการแขงขน
ในป พ.ศ. 2534 กระทรวงพาณชย ไดรเรมทจะมการพจารณาและปฎรปกฎหมายการแขงขน
ทางการคา โดยตงคณะกรรมการขนมาพจารณาแลวพบวา พ.ร.บ. ปองกนการคากาไรเกนควร
พ.ศ.2517 มขอเสยในหลายประเดน คอ
1) จดประสงคของพ.ร.บ. ปองกนการคากาไรเกนควร พ.ศ.2517 เนนไปทการควบคมราคา
ในตลาดเปนหลกแตมไดมงเนนการจดการกบการใชอานาจเหนอตลาดกบธรกจผกขาด
2) ในการทจะจดการกบการใชอานาจเหนอตลาดกบธรกจผกขาดจะตองมการจากดการ
แขงขนโดยการกาหนดราคาจากภาครฐ
68อางแลว. 69
Peter Warr, 'Thailand, a nation caught in the middle-income trap' (2011) 3(4) East Asia Forum
Quarterly, 4 70
Ian Coxhead and Jiraporn Plangpraphan, 'Economic boom, financial bust, and the decline of Thai
agriculture: Was growth in the 1990s too fast?' (1999) 11(1) Chulalongkorn Journal Of Economics,1. 71
Phongpaichit อางแลวดานบนท 54 72
Sutee Supanit, 'Thailand Report' (Japan Fair Trade Commision, 2002)
<http://www.jftc.go.jp/eacpf/02/thailand_r.pdf> p 2. 73
Archanun Kohpaiboon, Paritat Chantasakda and Alongkorn Tanasritunyakul, 'Competition Policy in
Thailand ' (Paper presented at the Competition Policy in Southeast Asia: A Stock Take of Recent
Developmen, Manila, Philipine, 2010)
<http://www.econ.tu.ac.th/doc/content/647/Discussion_Paper_No.20.pdf>.
3) ไมมขอบญญตเกยวกบคาจากดความเพอการพจารณาการกระทาทเปนการจากดการ
แขงขนในตลาด โดยมไดมคาจากดความของอานาจผกขาด และการใชอานาจเหนอ
ตลาด7475
คณะกรรมการจงพจารณาราง กฎหมายการแขงขนขนมาใหมโดยองจากตวแบบของ
ประเทศ เกาหลใต ไตหวน ญปน เยอรมน.76หลงจาก คณะกรรมการจงพจารณาราง กฎหมายการ
แขงขนเปนเวลา 8 เดอน รฐบาลกเหนชอบในรางกฎหมายใหมนและนาเขาสสภาแตทวาในการ
พจารณารางกฎหมายการแขงขนนใชเวลาถง 8 ปโดยในชวงแปดปทมการพจารณาราอยางยาวนาน
นนเกดขนจากความไมมนคงของรฐบาลและสภารวมถงความพยายามเขามารวมกาหนดขอกฎหมาย
ของการแขงขนทางการคาจากกลมผลประโยชนตาง77 เมอประเทศไทยเขาสภาวะวกฤตทางเศรษฐกจ
ในป พ.ศ. 2540จนทาใหประเทศไทยตองขอความชวยเหลอจาก International Monetary Fund ซง
ชวยผลกดนใหมปรบปรงกฎหมายการแขงขนทางการคา ซงกฎหมายการแขงขนทางการคาไดตรา
ออกมาในชอ พ.ร.บ.การแขงขนทางการคาในป พ.ศ. 2542 ซงถอเปนขอกฎหมายสาคญสาหรบ
ผเรยนกฎหมายการแขงขนทางการคาในประเทศไทย
74
Paopongsakorn อางแลวดานบนท 60,188. 75
Sakda Thanitkul, 'Competition Law in Thailand: A Preliminary Analysis' (2001) Washington
University Global Study Law Review 171. 76อางแลว. 77
Phongpaichit อางแลวดานบนท 54
ค าถามทายบทท 1
1. โปรดอธบายการพฒนากฎหมายการแขงขนทางการคาในยคตนๆภายใตระบบคอม
มอนลอว
2. โปรดอธบายการเพมขนของกฎหมายการแขงขนทางการคาและตวอยางกฎหมาย
การแขงขนทางการคาในตางประเทศ
3. โปรดอธบายความเปนมาของกฎหมายการแขงขนทางการคาในประเทศไทย
36
บทท 2 ความเขาใจเบองตนเกยวกบนโยบายการแขงขนและกฎหมายการแขงขนทางการคา (Overview of competition policy and law)
จากการศกษาถงการพฒนาของกฎหมายการแขงขนของทงตางประเทศและของไทยในบทท 1 จะพบวามความจาเปนอยางมากสาหรบผเรยนกฎหมายการแขงขนทางการคาทจะตองเขาใจถงนโยบายการแขงขนและกฎหมายการแขงขนทางการคา ซงมความคลายคลงกนและมความตางกนอยในทงสอง โดยในบทท 2 จะอธบายถงนโยบายการแขงขนและกฎหมายการแขงขนทางการคา ในหวขอของ:
1. การจากดความคาวาการแขงขน การแขงขนในตลาด และการแขงขนในตลาดทยตธรรม(Definitions of
Competition, Market competition and Fair competition)
2. นโยบายการแขงขนทางเศรษฐกจ (Competition Policy)
3. กฎหมายการแขงขน (Competition law)
2.1 การจ ากดความค าวาการแขงขน การแขงขนในตลาด และการแขงขนในตลาดทยตธรรม (Definitions of Competition, Market Competition and Fair competition)
การจ ากดความค าวาการแขงขน การแขงขนในตลาด กอนทจะทาความเขาใจคาวาการจากดการแขงขนนน จาเปนจะตองมเขาใจถงคาวา ‚การแขงขน‛
(Competition)กอน ทงนในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ไดอธบายคาวา แขงขนไวหมายถง ชงเอาชนะเพอรางวลและ ขนสเอาชนะกน ดงนนการแขงขนจงควรทจะมคาจากดความคอสถานการณทคแขงตอสกนเพอใหไดชยชนะหากแตวาในการศกษากฎหมายการแขงขนทางการคานน“การแขงขนในความหมายภายใตบรบทกฎหมายการแขงขนทางการคาจะมงไปท การพยายามเอาชนะกนในทางธรกจภายใตการแขงขน
กนในตลาดเพอใหไดรบการเลอกจากผบรโภคหรอผใชสนคา” โดยการแขงขนของธรกจในตลาดจะเกดขน
37
ระหวางสองธรกจทดาเนนกจการการคาและแขงขนกนดงดดการเลอกใชจากผบรโภคหรอผใชสนคาในตลาดเพอทจะไดใหธรกจมกาไรเหนอคแขงทางธรกจ1
โดยในการแขงขนทางธรกจหรอในตลาดนนจะตองมการกระทาทางกลยทธของธรกจตางๆในการทจะเปนผถกเลอกจากผบรโภค ซงตวอยางการแขงขนทางธรกจภายใตกลยทธทางธรกจ ตามท ศาสตราจารย Porter เสนอไว วากลยทธการแขงขน (Porter Competitive Strategies) จะประกอบไปหลกกวางๆวาดวย
1. การลดตนทนทางการจดการ (Low – Cost
Leadership) พจารณาสภาพแวดลอมภายนอก โดยเฉพาะ
อยางยง คแขงขนทางธรกจมาเปนแนวทางในการลดตนทน
ทางการจดการขององคกร
2. การสรางความแตกตาง (Differentiation) ทาใหเปน
เอกลกษณขององคกร ซงเปนความไดเปรยบทางการแขงขน
ทางธรกจอาจจะเปนความแตกตางในกระบวนการทางาน
ขององคกร หรอสนคาและบรการ
3. การมงเนนเฉพาะ (Focus) การไดเปรยบทางการแขงขนผนาหรอผบรหารจะตองพจารณาเนนเฉพาะ
กลมทมสวนเกยวของทางธรกจ ทงนเพอตอบสนองตอความตองการและความพงพอใจไดอยางเตมท2
จากตวอยางแนวคดของทาน ศาสตราจารย Porter จะเหนไดวาธรกจอยางนอยจะตองมการวางแผนและ
ดาเนนการตามแผนตางๆ เพอใหสามารถเปนผชนะในการทาธรกจแขงกบคแขงของตนในตลาด ซงหากธรกจดาเนนการตาม หลกของศาสตราจารย Porter กอาจจะสามารถเปนธรกจทประสบความสาเรจมผลกาไรและเปนผชนะในตลาดไดนนเอง ทงนการยกแนวคด กลยทธการแขงขน (Porter Competitive Strategies) ขนมากลาวนนปนเพยงแคตวอยางในการดาเนนการแขงขนของธรกจเบองตนเพอใหผทไมมพนฐานทางธรกจสามารถเขาใจบรบทการแขงขนทางธรกจโดยรวมได
ซงในทางธรกจ การอาจแบงไดเปนสองดานหลก ตามแนวคด คอ 1) การแขงขนดานราคา (Price Competition) และ 2) การแขงขนทไมใชราคา (Non-Price competition) โดยสามารถดรายละเอยดไดจากตารางเปรยบเทยบดานลาง3
1 The Free Dictionary By Farex, 2014, <http://www.thefreedictionary.com/competition>
2 Porter, Michael E., 1985 "Competitive Advantage", Ch. 1, pp 11-15. The Free Press. New York.
<http://www.ifm.eng.cam.ac.uk/research/dstools/porters-generic-competitive-strategies/>
38
ตาราง 1 แสดงการเปรยบเทยบรปแบบการแขงขน
การแขงขนดานราคา (Price Competition)
การแขงขนทไมใชราคา (Non-Price competition)
การทธรกจเสนอราคาทต ากวาคแขงในตลาด
Competition among suppliers to win customers by offering lower price.
เชนการลดราคาสนคาเพอดงลกคาจาก
ธรกจรายอน
การธรกจเสนอทางเลอกทดกวาเพอดงดดลกคาจากคแขง
Competition to win customers not by lowering price but by advertising, offering after-sales-service, using sales-promotion
tools เชนการเสนอการบรการทดกวาในราคาท
เทากน การมการบรการหลงการขาย การสรางระบบบรการอนๆใหลกคา
Source: M. A. Razzaque, 2006, Competition Policy, Consumers’ Rights and International Trade, CUTS 7up2project, <http://www.cuts-ccier.org/7Up2/ppt/International-trade-competition-policy-consumers-rights.ppt.>
3EinerElhauge and Damien Geradin, 2007, Global Competition Law and Economics, Hart Publishing, Portland,
USA.
39
รป 1รปแบบการแขงขนในตลาด
Source: Adapted from M. A. Razzaque, 2006, Competition Policy, Consumers’ Rights and International Trade,
CUTS 7up2project, <http://www.cuts-ccier.org/7Up2/ppt/International-trade-competition-policy-consumers-rights.ppt.>
การแขงขนในตลาดทยตธรรม การแขงขนทางธรกจนนเปนเรองปกตทวไปในปจจบนเพอใหบรษทหรอธรกจของตนเปนผชนะและไดผลกาไรจากการแขงขน ซงจากทไดกลาวไวในบทท 1 แลววาการแขงขนนนมรากฐานมาจากแนวคดการปลอยใหมอทมองไมเหนทางเศรษฐกจจากการแขงขนดาเนนการเพอใหกอประโยชนทางเศรษฐกจโดยเนนใหธรกจมเสรภาพในการแขงขน (Market Liberalization) โดยปราศจากขอจากดหรออปสรรคจากขอกาหนดจากรฐ (Deregulation) หากแตทวาการปลอยใหธรกจแขงขนโดยเสรนนอาจไมเปนการแขงขนทยตธรรมเสมอไป
เนองจากวาธรกจแตละธรกจอาจมอานาจ (Economic Power) หรอ ขนาดทางเศรษฐกจทตางกน (Economic Scale) 4 ตวอยางอยางงายในการแขงขนทไมเปนธรรมเชนการไมมการจากดขนาดของการตอสหรอแขงขนกฬาใหผทมขนาดและ
กาลงดอยกวาตองแขงขนกบผทเหนอกวาตน หากพจารณาในทางธรกจ การปลอยธรกจหรอบรษททมอานาจตลาดหรออานาจทางเศรษฐกจแขงขนกบธรกจรายอนอาจเปนการปลอยใหมการแขงขนโดยไมไดอยในกรอบกตกาทยตธรรมได ตวอยางเชนการปลอยใหผผกขาดในตลาดกดกน 4Pictuer source from - Practical piece, 2014, How to Deal with Unfair Competition?
<http://practicalpieces.com/2012/09/09/how-to-deal-with-unfair-competition/>
รปแบบการแขงขนในตลาด
Types of competition
การแขงขนดานราคาPrice
Competition
การแขงขนในดานอน Non-
price Competition
40
ไมใหธรกจรายอนเขามาแขงขนในตลาดได หรอการปลอยใหธรกจทมอานาจสามารถสรางอปสรรคการแขงขนแกผคารายอนโดยไมเปนธรรม5 ทงนอาจดการเปรยบเทยบการดาเนนการแขงขนทเปนธรรมและไมเปนธรรมพอสงเขปไดจากตารางดานลาง
ตาราง 2 แสดงการเปรยบเทยบการแขงขนทยตธรรมและไมยตธรรม
การแขงขนทยตธรรม (Fair Competition) การแขงขนทไมยตธรรม(Unfair Competition)
◦ การผลตสนคาทไดมาตรฐานเพอแขงขนกน Producing quality goods
◦ เกดประสทธภาพเชงเศรษฐกจ Becoming cost-efficient
◦ สรางการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ Optimizing the use of resources
◦ กอเกดการคดคนใหมๆ Adopting the best available technology
◦ มการวจย Investing in research and development.
◦ การใชอ านาจเหนอตลาดกดดนคแขง Abuse of market power
◦ ลดราคาต ากวาทนเพอไลคแขงออกจากตลาดSetting a price which is lower than cost in order to throw out competitors from the market
◦ ฮวหรอรวมกนก าหนดราคาเพอกดกนคแขง Fixing prices with the rivals
◦ โฆษณาทกอใหสนคาของคแขงดดอยคาAdvertising that belittles others’ product, etc.
Source: M. A. Razzaque, 2006, Competition Policy, Consumers’ Rights and International Trade, CUTS 7up2project, <http://www.cuts-ccier.org/7Up2/ppt/International-trade-competition-policy-consumers-rights.ppt.>
5Law Dictionary: What is UNFAIR COMPETITION? definition of UNFAIR COMPETITION (Black's Law
Dictionary)‖5
41
รปแบบการแขงขนในตลาด เมอทาความเขาใจกบ “การแขงขนในตลาดทยตธรรม” จะสามารถทราบถงภาพรวมของตลาดได
เบองตนเชนหากมการผกขาดในตลาด การทคแขงรายใหมจะเขามาแขงขนในตลาดกจะเปนการยาก เนองจากมปราการทางเศรษฐกจกนไวมใหธรกจรายใหมเขาตลาดไดโดยงาย หรอธรกจทผกขาดเองไดใชพฤตกรรมทไมเปนธรรมในการกดกนธรกจรายใหมมใหเขามาแขงขนกบตนในตลาด ทงนบรบทของระดบการแขงขนในตลาดสามารถแบงไดเบองตนเปนรปแบบของ 1) การแขงขนทสมบรณ (Perfect competition) 2) ตลาดผกขาดรายเดยวMonopoly3)ตลาดทมธรกจรายเดยว Monopolistic competition 4) ตลาดทมธรกจนอยราย Oligopoly 5) ตลาดทมผซอรายเดยว (Monopsony) 6) ตลาดทมผซอนอยราย Oligopsonyโดยรายละเอยดเบองตนของรปแบบตลาดสามารถดไดจากตารางดานลาง
ตาราง 3 รปแบบของโครงสรางการแขงขนในตลาด
Market Structure Seller Entry Barriers
Seller Number
Buyer Entry Barriers
Buyer Number
ตลาดแขงขนสมบรณ Perfect Competition
No Many No Many
ตลาดผกขาดทมการแขงขนMonopolistic competition
No Many No Many
ตลาดทมผขายนอยราย Oligopoly
Yes Few No Many
ตลาดทมซอนอยราย Oligopsony
No Many Yes Few
ตลาดผกขาดโดยผขาย Monopoly
Yes One No Many
ตลาดผกขาดโดยผซอ Monopsony
No Many Yes One
Source: Body of Knowledge on Infrastructure Regulation, Market Structure and Competition, University of Florida, USA
<http://regulationbodyofknowledge.org/market-structure-and-competition/>; Market Structure, <http://en.wikipedia.org/wiki/Market_structure#cite_note-bokir-1>
42
2.2 นโยบายการแขงขนทางเศรษฐกจ (Competition Policy) เมอเขาใจแนวความคดเกยวกบ การแขงขน (การจากดความคาวาการแขงขน การแขงขนในตลาด และ
การแขงขนในตลาดทยตธรรมเบองตนแลว ในสวนนของบทท 2 จะเปนการอธบายถงภาพรวมของนโยบายการแขงขนทางการคาซงจะทาใหเหนภาพของความตางระหวางนโยบายและกฎหมายการแขงขน ทงนโยบายและกฎหมายการแขงขนมความเชอมโยงกนอย ทงนนโยบายการแขงขน จะเปนมาตรการตางๆของภาครฐในการเสรมสรางใหมการแขงขนในตลาดและระบบเศรษฐกจ แตกฎหมายการแขงขนนนจะเปนขอกาหนดทางกฎมายเพอคมครองการแขงขนทางการคาและลงโทษธรกจทดาเนนการตางๆอนนาไปสการแขงขนทไมเปนธรรมในตลาด ซง นโยบายการแขงขนทางการคาอาจประกอบดวยนโยบายทางเศรษฐกจและกฎหมายการแขงขนทางการคานนจาเปนตองเชอมโยงกบ มาตรการหรอนโยบายทางเศรษฐกจในหลายดานอาท นโยบายดานการคาระหวางประเทศ ดานการคมครองผบรโภค ดานการรกษาสงแวดลอม ดานทรพยสนทางปญญา ดานการลงทน ดานแรงงาน ดานการพฒนาภมภาค ดานการออกขอกากบทางเศรษฐกจ และรวมถงกฎหมายการแขงขนทางการคา ดงนน กฎหมายการแขงขนทางการคาถอเปนตวจกรหนงของนโยบายการแขงขนเพอสนบสนนใหระบบเศรษฐกจสามารถขบเคลอนและพฒนาไปไดภายใตประสทธภาพจากการแขงขนของตลาดทงนการเชอมโยงและความตางระหวางกฎหมายการคาและนโยบายการแขงขนทางการคาสามารถดไดจากแผนภาพดานลาง
Components of competition policy
Competition Policy
Competition Law Government Policies
Private Actions
Deregulation
and
Privatization
Trade Policy
Industrial
Policy
Regulations Governing
Capital and FDI
Consumer
Policy
Other
Policies
Source: M. A. Razzaque, 2006, Competition Policy, Consumers’ Rights and International Trade, CUTS 7up2project, <http://www.cuts-ccier.org/7Up2/ppt/International-trade-competition-policy-consumers-rights.ppt.>
43
Source: M. A. Razzaque, 2006, Competition Policy, Consumers’ Rights and International Trade, CUTS
7up2project, <http://www.cuts-ccier.org/7Up2/ppt/International-trade-competition-policy-consumers-rights.ppt.>
ค าถามทายบทท 2
1. โปรดอธบาย คาวา ‚การแขงขน‛ ‚การแขงขนในตลาด‛ และ ‚การแขงขนในตลาดทยตธรรม‛ ?
2. โปรดอธบายความตางและการเชอมโยงกนระหวาง นโยบายการแขงขนทางเศรษฐกจ และ กฎหมาย
การแขงขน ?
นโยบายการแขงขน COMPETITION
POLICY
TRADE POLICY
CONSUMER POLICY
ENVIRONMENT POLICY
INTELLECTUAL PROPERTY
POLICY
INVESTMENT POLICY
LABOUR POLICY
REGIONAL DEVELOPMENT
POLICY
REGULATORY POLICY
COMPETITION LAW
45
บทท 3 วตถประสงคและหนาทของกฎหมายการแขงขนทางการคา (Objective and Function of Competition Law) ในบทท 3 นจะวางกรอบเนอหาใหผเรยนไดมความเขาใจถงกรอบวตถประสงคของกฎหมายการแขงขนทางการคา และหนาทของกฎหมายการแขงขนทางการคา ซงการทาความเขาใจถงจดประสงคและหนาทของกฎหมายการแขงขนทางการคานนมงใหผเรยนวชากฎหมายการแขงขนทางการคา ทราบถงแนวคดพนฐานทสาคญของกฎหมายการแขงขนทางการคาซงจะนาไปสความเขาใจตวกฎหมายการแขงขนทางการคา และนาไปสการปรบใชกฎหมายทางการคาทมประสทธภาพ ดงนนในบทนจะประกอบดวยคาอธบายหวขอหลกๆไดแก1)วตถประสงคของกฎหมายการแขงขนทางการคา และ 2) หนาทของกฎการแขงขนทางการคา
3.1 วตถประสงคของกฎหมายการแขงขนทางการคา (Objective of Competition Law) วตถประสงคของกฎหมายการแขงขนทางการคานนประกอบดวยหลากหลายความมงหมาย เนองจากวา
มความหลากหลายในการกาหนดวตถประสงค หากแตวาโดยรวมแลวความมงหมายในการออกกฎหมายการแขงขนทางการคาและการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาจะมงไปทการคมครองและสนบสนนการแขงขนทางการคาในกรณทการแขงขนในตลาดไมสามารถดาเนนไปไดอยางมประสทธภาพ1
ตวอยางทเหนไดชดเจนในดานวตถประสงคของกฎหมายการแขงขนทางการคาอาจเปนการมองยอนไปทเปาหมายของกฎหมาย Sherman Antitrust Act ซงตราเปนกฎหมายภายใตบรบทระบบกฎหมายคออมอนลอว เพอทจะจดการกบอปสรรคในการแขงขนในตลาดจากการผกขาดหรอการทธรกจทาขอตกลงรวมกนเพอใหมการควบคมระบบการแขงขนในตลาด2มากไปกวานนองคกรระหวางประเทศตางๆทพยายามขบเคลอนกไดออกเอกสารตางๆ เพอชใหเหนแงมมของวตถประสงคของกฎหมายการแขงขนทางการคา อาท จาก United Nation Conference on Trade and Development(UNCTAD)World Bank และ OECD
ในตวแบบกฎหมายการแขงขนทางการคาของ (Model Law on Competition)UNCTAD เสนอวา กฎหมายการแขงขนทางการคา เปนเครองมอสาคญในการพฒนาเศรษฐกจ โดย UNCTAD ไดเสนอตวอยางรปแบบกฎหมายการแขงขนทางการคา ซงในตวอยางกฎหมายนนแสดงถงวตถประสงค คอ
1Mark Furse, Competition Law of the EC and UK (Oxfors University Press, 2008)
2William L. Letwin, 'The English Common Law concerning Monopolies' (1954) 21(3) The University of Chicago
Law Review 355; Harvey J. Goldschmid, 'Antitrust's Neglected Stepchild: A Proposal for Dealing with Restrictive
Covenants under Federal Law' (1973) 73(6) Columbia Law Review 1193; See also in cases of Nat‘l Soc‘y of Prof‘l
Eng‘rs v. United States 435 U.S. 679, 688 (1978).
46
‚เพอก ากบควบคมและก าจดการกระท าทางธรกจในดาน การท าขอตกลง การใชอ านาจเหนอตลาด และการควบรวมกจการซงน าไปสการกดกนการแขงขนทางการคาในตลาด‛ (‚To control or eliminate restrictive agreements or arrangements among enterprises, or mergers and acquisitions or abuse of dominant positions of market power, which limit access to markets or otherwise unduly restrain competition‛)3
ในเอกสารรายงานดานกฎหมายการแขงขนทางการคาของ The World Bank and OECD joint report ไดเสนอวตถประสงคของกฎหมายการแขงขนทางการคา ไวโดยเพอ;
◦ รกษากระบวนการแขงขนเสรในตลาด (Maintenance of competitive process of free
competition)
◦ ปกปองเสรภาพในการคาและทางเลอกสนคาในตลาด (Protecting freedom of trade, choice
and access to market)
◦ หามมาตรการภาครฐ ทกอใหเกดการขดขวางการแขงขนทางการคา(Prohibiting adverse
effects of government intervention in the market place)
◦ ปองกนการการใชอานาจทางเศรษฐกจทไมเปนธรรมทประทบตอการแขงขนในตลาด
(Preventing abuse of economic power)
◦ ใหไดผลลพธอนเปนประสทธภาพทางเศรษฐกจ (Achieving economic efficiency)4
ซงในเอกสารรายงานไดมการศกษาพจารณากฎหมายการแขงขนจากหลากหลายประเทศ เชนประเทศ สหรฐอเมรกา แคนาดา เยอรมน และ ฝรงเศส ทงนเอกสารรายงานไดชใหเหนวาในชวงป 1980-1999, ทมการตรากฎหมายการแขงขนในหลายๆประเทศนน กฎหมายการแขงขนถกวางไวเปนเครองมอทสาคญในการพฒนาระบบการแขงขนและประสทธภาพทางเศรษฐกจ5
นอกจากนในรายงานของ OECD เองกไดกาหนดกรอบวตถประสงคของกฎหมายการแขงขนทางการคาโดยวางไวเพอ
◦ สนบสนนและปกปองระบบการแขงขนในตลาด (Promote and protect the competition
process ) 3UNCTAD, 'MODEL LAW ON COMPETITION' (UNCTAD, 2004). The model can be access from the
UNCTAD‘s website at< http://r0.unctad.org/en/subsites/cpolicy/docs/Modelaw04.pdf>. 4WorldBank and OECD, 'A Framework for the Design and Implementation of Competition Law and Policy' (World
Bank and OECD, 1999หนา2-3 5อางแลว
47
◦ ใหเกดการพฒนาประสทธภาพทางเศรษฐกจ (Attain greater economic efficiency)
◦ กอเกดการพฒนาประสทธภาพทางเศรษฐกจและเพมผลประโยชนตอผบรโภคและสงคม ผาน
ทางกลไกการแขงขนดานราคาและทางเลอกสนคา (Achieve greater economic efficiency and
increase economic welfare or the welfare of society by providing consumers with
competitive prices and product choices)
◦ กอเกดประสทธภาพในการใชทรพยากรการผลตผานทางการแขงขนของตลาด (Promote
efficient resource allocation by means of workable or effective competition)
◦ เพอคมครองผบรโภค ผานทางการแขงขนทเสร (Protect consumers, consumer interests, free
enterprise, free competition, competition, free market environment or ‘competition in
markets for the long-term benefit of consumers’ by restraining or preventing anti-competitive
practices or the abuse of economic power)
◦ เพอพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของธรกจ และลดการผกขาดในตลาด (Improve the
competitiveness of enterprises to promote economic development or to lower the
monopolisation level in the economy)6
จากทไดนาเสนอขางตนเกยวกบการกาหนดกรอบวตถประสงคของกฎหมายการแขงขนทางการคาของ
หลายๆองคกร จะเหนไดวาโดยสรป หวใจหลกของกฎหมายการแขงขนทางการคานนอยท การปองกนมใหมการกระทาทกระทบหรอบดเบอนการแขงขนขนในตลาด และ กฎหมายการแขงขนทางการคานนยงตองสนบสนนใหมการยกระดบการแขงขนเพอกอใหเกดประโยชนตอผบรโภคโดยรวม
3.2 หนาทของกฎหมายการแขงขนทางการคา (Function of Competition Law) จากคาอธบายวตถประสงคของกฎหมายการแขงขนทางการคาขางตนนน จะพบวาในการทจะ
มงไปสจดประสงคใหไดนนมความสาคญไมแพกน ซงการทดาเนนการใหไดตามกรอบวตถประสงคของ
6OECD, 'The Objectives of Competition Law and Policy and The Optimal Design of a Competition Agency' (2003)
5(1) OECD Journal of Competition Law & Policy 7, 15
48
กฎหมายการแขงขนทางการคานนจะตองอาศยการวางหนาท (Function) ของกฎหมายการแขงขนทางการคา
โดยหนาทของกฎหมายการแขงขนทางการคาโดยรวมสามารถจาแนกกวางๆไดเปน 4 ดานคอ
1) คมครองการแขงขนและประสทธภาพของตลาด,
2) คมครองประโยชนสาธารณะ ผบรโภคและการกระจายประโยชนแกผบรโภค,
3) คมครองธรกจทดอยกวาในตลาด,
4) คมครองและสนบสนนการรวมตลาด
คมครองการแขงขนและประสทธภาพของตลาด (Protecting Market Competition and Efficiency)
โดยทวไปนนกฎหมายการแขงขนจะมหนาทตามทฤษฎทางเศรษฐศาสตรดานการแขงขนทาวการคา
โดยการทกฎหมายการแขงขนทางการคาจะตองมหนาท คมครองและสนบสนนการพฒนาการแขงขนของตลาด
ซงสดทายแลว การแขงขนในตลาดจะนาไปสการยกระดบประสทธภาพทางเศรษฐกจ7 โดยกฎหมายการแขงขน
นนจะเปนเครองมอในการจดการกบการใชอานาจเหนอตลาดและการทธรกจฮวกนกาหนดตลาด8 เมอกฎหมาย
การแขงขนสามารถจดการกบการใชอานาจเหนอตลาดและการทธรกจฮวกนกาหนดตลาดจะทาใหเกดการ
คมครองการแขงขนในตลาดอนนาไปสการกระตนใหเกดประสทธภาพทางเศรษฐกจ ซงประสทธภาพทาง
เศรษฐกจจากการแขงขนนนจะอยในรปของ;
o ประสทธภาพในการจดสรรทรพยากรทางเศรษฐกจ (Allocative Efficiency)
7 Alec Zuo David K Round, 'The Welfare Goal of Antitrust Laws in Asia: for whom should the law toil?' (2008)
22(2) Asian-Pacific Economic Literature 31, p 32 see also in OECD above n 13 15. 8Carl Kaysen and Donald F. Turner, Antitrust policy; an economic and legal analysis (1959) 14.
49
o ประสทธภาพในการผลตสนคา (Productive Efficiency)
o ประสทธภาพในพลวตรและพฒนา (Dynamic Efficiency).9
ประสทธภาพในการจดสรรทรพยากร (Allocative Efficiency) นนจะเกดขนเมอกฎหมายการแขงขน
ทางการคาสามารถทจะรบรองไดวาธรกจไมสามารถใชอานาจเหนอตลาดของตน และไมสามารถกาหนดการ
แขงขนและไมสามารถควบคมการใชทรพยากรเพอการแขงขนในตลาด10 ซงจะนาไปส ความสามารถของหนวย
การผลตในการใชปจจยการผลตในสดสวนทเหมาะสมภายใตการแขงขน ราคาปจจยการผลตหรอตนทนการ
ผลตทตาทสด11 ตวอยางคอการทไมมบรษทใดบรษทหนงสามารถความคมทรพยากรในการผลตเพอแขงขนใน
ตลาดและระบบเศรษฐกจไดจะทาใหเกดการจดสรรทรพยากรแกบรษททใชทรพยากรไดอยางมประสทธภาพ
ประสทธภาพในการผลตสนคา (Productive Efficiency)นนจะมไดจากการทกฎหมายการแขงขนทาง
การคาสามารถปองกนการแขงขนในตลาดใหธรกจสามารถแขงขนกนเพอผลตสนคาภายใตตนทนทนอยทสด
เพอใหสามารถแขงขนกบธรกจรายอน12โดยธรกจทาการผลตสนคากคอการทธรกจผลตสนคาอยางคมทนทสด
เพอผลกาไรของตน จากการทธรกจพยายามหากลยทธหรอเทคโนโลยใหมๆในการผลตสนคาใหภายใตตนทน
การผลตสนคาทนอยทสดเพอทจะสามารถเอาชนะคแขงทางการคาในตลาด.13
ประสทธภาพในพลวตรและพฒนา (Dynamic Efficiency)จะเกดขนเมอกฎหมายการแขงขนทางการคา
สามารถทจะรกษาการแขงขน อยางเสรและเปนธรรม ทาใหเกดมแนวคดใหมพลวตรดานการคดคนเทคโนโลย
ใหมๆเพอใหสามารถเอาชนะคตอสทางธรกจได 14 และเมอธรกจสามารถทใชเทคโนโลยใหมเพอแขงขนกบ
9 Richard Whish, Competition Law (LexisNexis, 5th ed, 2003.
10 Simon Bishop and David Walker, The Economics EC Competition Law Concepts, Application and Measurement
(2 ed Sweet& Maxwell, 2002), 20-21. 11สมชายหาญหรญ, แนวคดการวดประสทธภาพการผลตทางเศรษฐศาสตร, สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม<http://www.oie.go.th/sites/default/files/attachments/article/HowtoCheckTFP-inEconomy.pdf> 12อางแลวดานบนท 9 13อางแลว. 14อางแลว.
50
คแขงไดกจะนาไปสความพยายามในการแขงขนกนของธรกจในการคนควาพฒนาสนคาและบรการใหมๆ 15
ตวอยางเชน การคนควาโทรศพท สมารทโฟนททาใหธรกจสามารถเอาชนะคแขงทเปนโทรศพทเคลอนทรน
เกาๆได
คมครองประโยชนสาธารณะ ผบรโภคและการกระจายประโยชนแกผบรโภค (Public Interest, Consumer Protection and Distribution of Consumer Welfare) กฎหมายการแขงขนในหลายๆประเทศตราขนมาเพอทาหนาทคมครองผบรโภคจากการดาเนนธรกจท
ไมเปนธรรมในการแขงขนในตลาด ในประเทศองกฤษ อดตประธานคณะกรรมการการคาทยตธรรม (UK
Office of Fair Trading) เนนใหเหนวา กฎหมายการแขงขนของประเทศองกฤษนนมหนาทในการคมครอง
ผบรโภคโดยทางโครงสรางการแขงขนในเศรษฐกจ16โดยการปรบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาของประเทศ
องกฤษมความสาคญอยางมากในการจดการกบพฤตกรรมการแขงขนทไมเปนธรรมซงสงผลกระทบตอ
ผบรโภค17 เชนเดยวกน อดต คณะกรรมการการแขงขนของสหภาพยโรป เสนอวากฎหมายการแขงขนของ
สหภาพยโรปเปนเครองมอสาคญในการจดการกบการแขงขนทไมเปนธรรมเพอคมครองผบรโภคและยกระดบ
ผลประโยชนของผบรโภคภายใตระบบเศรษฐกจแบบแขงขน 18 และดวยการทกฎหมายการแขงขนทางการคา
ชวยยกระดบสทธประโยชนของผบรโภคจากระบบเศรษฐกจ กฎหมายการแขงขนจงสามารถเปนเครองมอ
สาคญในการกระจายประโยชนทางเศรษฐกจ (Welfare Distribution) เนองดวยในขณะทกฎหมายการแขงขน
ทางการคาทาหนาทคมครองการแขงขนในตลาดและผบรโภคนน จะกอใหเกด การกระจายตวของประโยชน 15อางแลว. 16
Philip Collins, 'Opening Keynote Speech to the British Institute of International and Comparative Law‘s
Conference on Reform of Article 82' (Paper presented at the British Institute of International and Comparative
Law‘s Conference on Reform of Article 82, UK, 2006), <http://oft.gov.uk/shared_oft/speeches/spe0206.pdf>. 17อางแลว. 18
NeelieKroes, 'European Competition Policy - Delivering Better Markets and Better Choices' (Paper presented at
the European Consumer and Competition Day, London, 2005),
http://ec.europa.eu/competition/speeches/text/sp2007_11_en.pdf.
51
ทางเศรษฐกจโดยไมใหมการกระจกตวของประโยชนทางเศรษฐกจกบธรกจผกขาดหรอกลมธรกจทพยายามดง
เอาประโยชนทางเศรษฐกจเขาสตน19ตวอยางทเหนไดชดคอกฎหมายการแขงขนในประเทศกาลงพฒนาทตรา
ขนมาโดยมงเนนใหมการคมครองการกระจายประโยชนทางเศรษฐกจเพอใหเกดการพฒนาระบบเศรษฐกจ
โดยรวม.20 ในงานศกษาของ Stephen Hanival กไดแสดงใหเหนถงตวอยางของประเทศ เซาทแอฟรกาทมงใช
กฎหมายการแขงขนทางการคาในการทาหนาทกระจายประโยชนทางเศรษฐกจซงมความกระจกตวอยทธรกจท
ควบคมตลาด21เชนเดยวกนในประเทศกาลงพฒนาแถบ อเมรกากลางกไดใชกฎหมายการแขงขนทางการคาเปน
ตวคมครองการแขงขนในตลาดและจดการกบการกระจกตวของประโยชนทางเศรษฐกจในระบบเศรษฐกจ22
กฎหมายการแขงขนจงมหนาททสาคญในการทจะเปนตวจกรในการคมครองผบรโภครวมถงการรกษาไวซง
ประโยชน สาธารณะในการกระจายประโยชนทางเศรษฐกจแกผบรโภค
คมครองธรกจทดอยกวาในตลาด(Disadvantage Businesses) กฎหมายการแขงขนมหนาททสาคญในการคมครองธรกจจากธรกจอนทซงถกกระทาจากพฤตกรรม
การแขงขนทไมเปนธรรม ทงนกฎหมายการแขงขนจะเขาไปปกปองธรกจรายเลกหรอกลางในตลาดจาก ธรกจ
ผกขาดหรอธรกจทมอานาจควบคมตลาดตวอยางเชน กรณการทธรกจผกขาดใชอานาจทางเศรษฐกจของตนกด
กนหรอสรางกาแพงมใหธรกจรายอนสามารถเขามาแขงขนในตลาดได ธรกจใหมทอยากจะเขาแขงขนในตลาด
สวนใหญมกจะประสบปญหาจากการปดกนหรอใชกลยทธทไมเปนธรรมจากธรกจผกขาดเดม หรอกลมธรกจท
19
Harry First, Eleanor M. Fox and Robert Pitofsky, Revitalizing Antitrust in its Second Century: Essays on Legal,
Economic, and Political Policy (Greenwood Publishing Group,1991); K J Cseres, 'The Controversies of the
Consumer Welfare Standard' (2007) 3(2) Competition law Review, 124. 20อางแลว, 10. 21
Stephen Hanival, 'CASE STUDY: South Africa, Equal Opportunity to Compete' (International Development
Research Centre, CASE-COMPETITION-6E, 2008). 22
Taimoon Stewart, Julian Clarke and Susan Joekes, Competition law in Action:Experiences from Developing
Countries (IDRC, 2007) 4
52
รวมอย ธรกจใหญในตลาด อาจใชวธการเชน การไมใหเขาใชระบบทสาคญในการทาการคา หรอใชวธการอน
ในการกดดน หรอกดกนทางการคา กฎหมายการแขงขนทางการคา จงตองสนบสนนใหธรกจใหมๆเขามารวม
แขงขนในตลาด โดยทธรกจใหมจะไมตองประสบกบการกดกนหรอกดดนทางการคาตางจากเจาของตลาดเดม
ตวอยางทเปนรปธรรมมากขนสวนใหญจะเกดขนในกรณของธรกจผกขาดทควบคมโครงสรางสาคญในการ
ดาเนนธรกจ (Essential Facility) โดยปกตธรกจผกขาดทควบคมโครงสรางสาคญในการดาเนนธรกจ จะไมเปด
โครงสรางสาคญในการดาเนนธรกจ แกธรกจรายใหมทจะเขามาทาการคาและแขงขนกบตน ดวยเหตนฎหมาย
การแขงขนจงตองเขามาทาหนาทคมครองธรกจรายใหมมใหถกกดกนจากธรกจผกขาดทสามารถโครงสราง
สาคญในการดาเนนธรกจ โดย ธรกจผกขาดโครงสรางสาคญในการดาเนนธรกจ สวนใหญเปนธรกจ ดานสา
ธารณปโภคทสาคญตอผบรโภค อาท กจการไฟฟาและพลงงานอนๆ กจการโทรคมนาคมสอสาร กจการขนสง
มวลชนและ กจการประปา ทงนในบรบทของประเทศไทยยงไมมการเปดตลาดใหมการแขงขนในกจการสา
ธารณปโภคทสาคญตอผบรโภค แตในตางประเทศนน กจสาธารณปโภคไดถกปรบปรงใหอยในรปการแขงขน
ทมากขนพรอมทงกาหนดใหกฎหมายการแขงขนเขาไปมบทบาทในการจดการกบการแขงขนทไมเปนธรรมใน
กจการดงกลาวดวย23
คมครองและสนบสนนการรวมตลาด (Market Integration) หนาทอกดานทสาคญของกฎหมายการแขงขนคอ การคมครองการรวมเศรษฐกจหรอตลาดผานการ
แขงขน24 ทงนดตวอยางไดจากการใชกฎหมายการแขงขนของสหภาพยโรปเพอใหเปนตวขบเคลอนการรวม
23
Pornchai Wisuttisak, Competition Law and Sectoral Regulation in the Electricity Sector in Thailand: Current
Problems, International Experience and Proposals for Reform, (2013PhD Thesis), University of New South Wales. 24
Mario Monti, 'Applying EU Competition Law to the newly liberalised energy markets' (Paper presented at the
World Forum on Energy Regulation, Rome, 2003),
2<http://ec.europa.eu/competition/speeches/index_theme_26.html>.
53
ตลาดภายในสหภาพยโรป ทงน ศาสตราจารย Ulrich จากมหาวทยาลยยโรป ชใหเหนวา การทวางกรอบ
กฎหมายการแขงขนไวในสนธสญญาสหภาพยโรปนนเพอใหกฎหมายการแขงขนทาหนาท คมกนกระบวนการ
ปดตลาดและรวมตลาดภายในของสหภาพยโรป จากธรกจทพยายามกดกนการรวมตลาดเพอผลประโยชนของ
ตนจากการทไมมการแขงขนในสหภาพยโรป25มากไปกวานน คณะกรรมการการแขงขนและศาลของสหภาพ
ยโรปเองกบงคบใชกฎหมายการแขงขนเพอใหเกดการประสานกนของตลาดภายในสหภาพยโรปซงเกดจาก
ตลาดของแตละประเทศในสหภาพยโรป26 แมวาจะไมมการใชกฎหมายการแขงขนเดยวกนทงหมดในสหภาพ
ยโรปแตแตละประเทศกมการตรากฎหมายการแขงขนทสอดคลองกบสนธสญญาของสหภาพยโรปทกาหนดให
กฎหมายการแขงขนทาหนาทปองกนการแขงขนทไมเปนธรรมอนเปนอปสรรคสาคญในการรวมตลาด27 การใช
กฎหมายของสหภาพยโรปจงมหนาทสาคญในการคมครองกระบวนการรวมตลาดภายในสหภาพยโรป ทงนเมอ
คานงถงกฎหมายการแขงขนในภมภาคอาเซยนแลว กฎหมายการแขงขนในอนาคตจะเปนเครองมอทสาคญใน
การทาหนาทขบเคลอนการรวมตลาดภายในภมภาคอาเซยน ซงเนอหาเกยวกบกฎหมายการแขงขนในอาเซยนจะ
ไดมการอธบายตอไปในบทท 11 ตอไป
จากการอธบายวตถประสงคและหนาทของกฎหมายการแขงขนทางการคาดานบนจะชวยใหผอาน
สามารถเขาใจการใชกฎหมายการแขงขนไดอยางมประสทธภาพเพอใชกฎหมายการแขงขนเปนเครองมอสาคญ
ในการคมครองและสนบสนนการแขงขนในตลาดอนจะนาไปสการพฒนาเศรษฐกจตอไป ทงนเมอสามารถ
เขาใจวตถประสงคและหนาทกทาใหสามารถเขาใจกฎหมายการแขงขนทางการคาของไทยซงถอเปนกฎหมาย
ใหมทยงขาดการบงคบใชไดมากขน ในบทท 4 จะเปนการอธบายกรอบ พรบ. การแขงขนทางการคาของไทย
25
Hanns Ullrich, 'Anti-Unfair Competition Law and Anti-Trust Law: A Continental Conundrum?' (European
University Institute,Department of Law Working Paper LAW No. 2005/01 , , 2005) ,
11<http://cadmus.eui.eu/bitstream/handle/1814/2832/law05-01.pdf?sequence=1>. 26
Spencer W. Waller, 'National Laws and International Markets: Strategies of Cooperation and Harmonization in the
Enforcement of Competition Law' (1996) 18(3) Cardozo Law Review1122. 27อางแลว.
54
ค าถามทายบทท 3
1. วตถประสงคของกฎหมายการแขงขนทางการคานนประกอบดวยหลากหลายความมงหมายทสาคญ
อะไรบาง โปรดอธบาย
2. โปรดอธบายหนาทหลกของกฎหมายการแขงขนทางการคา
3. โปรดอธบายการเชอมโยงระหวางหารแขงขนทางการคากบประสทธภาพทางเศรษฐกจ ?
56
บทท 4 กฎหมายการแขงขนทางการคาของไทย-พระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542
ในบทท 4 จะอธบายถงกรอบกฎหมายการแขงขนทางการคาของไทย ตาม พระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542 ซงจะบทนจะแบงเปน 2 สวนคอ 1) กรอบกฎหมายการแขงขนทางการคาโดยทวไป และ 2) กรอบกฎหมายการแขงขนทางการคาของไทยภายใตบญญตของพระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ.
2542
4.1กรอบกฎหมายการแขงขนทางการคาโดยทวไป
กฎหมายการแขงขนทางการคาโดยทวไป ซงมการวางหลกขอหามในการทาการแขงขนทไมเปนธรรมไวกวางๆ โดยทกๆประเทศทไดตรากฎหมายการแขงขนทางการขนมากมกจะวางหลกขอหามในกฎหมายของแตละประเทศ โดยประกอบไปดวย การหาม;
1. การใชอานาจเหนอตลาดทกระทบตอการแขงขน Abuse of dominant market power
2. ความตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม Anti-competitive agreements
3. การปองกนการควบรวมกจการทกอใหเกดผลกระทบตอการแขงขนในตลาด Anti-
competitive mergers and acquisition 1
ในสวนของการหามใชอ านาจเหนอตลาดทกระทบตอการแขงขน (Abuse of dominant market power) นนกฎหมายการแขงขนทางการคาสวนใหญจะมงไปทการหามมใหธรกจผกขาดหรอธรกจทมอานาจเหนอตลาด ใชอานาจในการควบคมตลาดของตน ตวอยางการกระทาทหามในการตงราคาเกนควรทกระทบตอผบรโภค การใชอานาจกาจดคแขงของตนจากตลาดโดยการลดราคาตากวาทนแลวขนราคาสนคาเพอทดแทนการขาดทนของตน การขดขวางมใหธรกจรายอนเขามารวมแขงขนกบตนในตลาด ทงนรายละเอยดของขอหามการใชอานาจเหนอตลาดจะมการอธบายเพมเตมในบทท 6ตอไปขอหามหลกทสาคญอกดานหนงภายใตกฎหมายการแขงขนทางการคาคอ หามมใหธรกจทาขอตกลงกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม (Anti-competitive agreements) หรอการฮวกนของธรกจนนเอง โดยตวอยางการรวมทาขอตกลงหรอการฮวกนของธรกจคอการทธรกจ รวมกนกาหนด
1ดตวอยาง กฎหมายการแขงขนของ ประเทศญปน สหรฐ อเมรกา ออสเตรเลย และ อนโดนเซย
57
ราคา (Price fixing) รวมกนกาหนดตลาด(Market sharing) รวมกนกาหนดหรอฮวประมล (Bid Rigging)การรวมกนจากดปรมาณ หรอควบคมการผลตสนคาและบรการ(Output quotas/restrictions controlling goods and services) ซงรายละเอยดเกยงกบขอหามมใหธรกจทาขอตกลงกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม (Anti-competitive agreements) จะมการอธบายเพมเตมในบทท 7 ตอไปกรอบขอหามของกฎหมายการแขงขนทางการคาอกดานทสาคญคอ การปองกนการควบรวมกจการทกอใหเกดผลกระทบตอการแขงขนในตลาด (Anti-
competitive mergers and acquisition)คอการหามมใหธรกจรวมตวกนหรอควบรวมกนกอนทจะไดรบอนญาตจากคณะกรรมการการแขงขนทางการคา ทงนกรอบขอหามการรวมตวนวางไวเพอปองกนการเกดขนของความพยายามในการควบคมตลาดผานการควบรวมกจการทมการแขงขนกน ในสวนรายละเอยดจะไดมการอธบายเพมเตมในบทท 8 ตอไป
จะเหนไดวากฎหมายการแขงขนทางการคามหลก ขอหามอยดวยกนสามสวนหลก หากแตวาในแตละประเทศกจะมการนาหลกไปปรบใชเพมเตมหรอลดลงบางตามแตละความเหมาะสมของแตละประเทศ ซงในสวนของประเทศไทยไดนาหลกทงสามนนมาบรรจไวเปนในมาตราของ พระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542
4.2 กรอบกฎหมายการแขงขนทางการคาของไทยภายใตบญญตของพระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542
ในพระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ.2542 นนประกอบดวย 57 มาตรา ซงกาหนดขอหามหลก
เพอมใหมการแขงขนทไมเปนธรรม โดยมาตราหลกๆของพระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ.2542 มดงน
ขอบเขตของ พระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ.2542 มาตรา 3 ใหคาจากดความทสาคญคอ
- "ธรกจ" หมายความวากจการในทางเกษตรกรรมอตสาหกรรมพาณชยกรรมการเงน
การประกนภยและการบรการและใหหมายความรวมถงกจการอนทกาหนดโดยกฎกระทรวง
58
- "การเงน" หมายความวาการธนาคารพาณชยตามกฎหมายวาดวยการธนาคารพาณชย
ธรกจเงนทนและธรกจเครดตฟองซเอรตามกฎหมายวาดวยการประกอบธรกจเงนทนธรกจ หลกทรพยและธรกจเครดตฟองซเอรและธรกจหลกทรพยตามกฎหมายวาดวยหลกทรพยและ ตลาดหลกทรพย
- "ผประกอบธรกจ" หมายความวาผจาหนายผผลตเพอจาหนายผสงหรอนาเขามาใน
ราชอาณาจกรเพอจาหนายหรอผซอเพอผลตหรอจาหนายตอซงสนคาหรอผใหบรการในธรกจ - "สนคา" หมายความวาสงของทอาจใชในการอปโภคหรอบรโภครวมทงเอกสารแสดง
สทธในสงของ - "บรการ" หมายความวาการรบจดทาการงานการใหสทธใดๆการใหใชหรอให
ประโยชนในทรพยสนหรอกจการใดๆโดยเรยกคาตอบแทนเปนเงนหรอผลประโยชนอนแตไม รวมถงการจางแรงงาน จากนยามขางตน จะเหนไดวา พระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ.2542 นนมขอบเขตการบงคบ
ใชคอนขางกวาแกธรกจในหลายๆกลมและรวมการบงคบใชแกทงธรกจการคาสนคาและบรการ มาตรา 4 ไดมขอยกเวนไมใชบงคบกบการกระท าของ
- ราชการสวนกลาง ราชการสวนภมภาค หรอราชการสวนทองถน
- รฐวสาหกจตามกฎหมายวาดวยวธการงบประมาณ
- กลมเกษตรกร สหกรณ หรอชมนมสหกรณ ซงมกฎหมายรองรบและมวตถประสงค
ดาเนนการทางธรกจเพอประโยชนในการประกอบอาชพของเกษตรกร
- ธรกจตามทกาหนดโดยกฎกระทรวง ซงอาจกาหนดใหยกเวนการใชบงคบทงฉบบหรอแต
เฉพาะบทบญญตใดของพระราชบญญตการแขงขนทางการคากได
จะเหนไดวาแมมาตราท 3 จะไดกาหนดขอบเขตการบงคบพระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ.2542 ไวโดยกวางแตทวามาตรา 4 ไดจากดกรอบการบงคบใชใหแคบลงอยางมากเนองจากในภาคเศรษฐกจของประเทศไทยทมการแขงขนสงนน ธรกจตนนาหรอธรกจรายใหญๆมกจะเปนรฐวสาหกจซงเปนผควบคมตลาดเปนสวนใหญ การท มาตรา 4 ใหขอยกเวนแกรฐวสาหกจจงอาจทาใหเกดการแขงขนทไมเปนธรรมแก
59
ธรกจเอกชน2 มากไปกวานน กฎหมายการแขงขนในตางประเทศสวนใหญเนนใหมการแขงขนอยางเทาเทยมจงมไดกาหนดขอยกเวนใดๆแกรฐ หรอรฐวสาหกจ ทงนเพอใหเกดการแขงขนทเทาเทยมอยางแทจรง3 ขอพจารณาเกยวกบขอยกเวนในมาตรา 4 นจะไดมการเสนอเพมเตมในหวขอ กฎหมายการแขงขนกบขอกากบกจการสาธารณปโภคตอไปในบทท 10
ขอหามการแขงขนทไมเปนธรรม
เมอไดทราบขอบเขตเบองตนแลว สงทสาคญใน พระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ.2542 กคอมาตราทกาหนดขอหามการกระทาไว เพอคมครองการแขงขนในตลาด โดยมาตราทเปนขอหามสาคญประกอบดวย มาตรา 25 26 27 และ 28 มาตราท25การควบคมพฤตกรรมของผมอ านาจผกขาด หรอมอ านาจเหนอตลาดโดยมาตรา 25กาหนด
ไววา
‚หามมใหผประกอบธรกจซงมอานาจเหนอตลาดกระทาในลกษณะอยางใดอยางหนงดงตอไปน 1. กาหนดหรอรกษาระดบราคาซอหรอราคาขายหรอคาบรการอยางไมเปนธรรม
2. กาหนดเงอนไขในลกษณะทเปนการบงคบโดยทางตรงหรอโดยทางออมอยางไมเปนธรรม
ใหผประกอบธรกจอนซงเปนลกคาของตนตองจากดบรการ การผลต การซอหรอการ
จาหนายสนคา หรอตองจากดโอกาสในการเลอกซอสนคาหรอการขายสนคา การไดรบหรอ
การใหบรการ หรอในการจดหาสนเชอจากผประกอบธรกจอน
3. ระงบลดหรอจากดการบรการการผลตการซอการจาหนายการสงมอบการนาเขามาใน
ราชอาณาจกรโดยไมมเหตผลอนสมควรทาลายหรอทาใหเสยหายซงสนคาเพอลดปรมาณให
ตากวาความตองการของตลาด
4. แทรกแซงการประกอบธรกจของผอนโดยไมมเหตผลอนสมควร‛
2PornchaiWisuttisak, 2013, Competition Law and Sectoral Regulation in the Electricity Sector in Thailand: Current
Problems, International Experience and Proposals for Reform, PhD Thesis, University of New South Wales 3อางแลว
60
จะเหนไดวา มาตรตรา 25พระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ.2542มงควบคมและหามพฤตกรรมของธรกจทมอานาจผกขาดหรอเหนอตลาดเปนการเฉพาะซงกาหนดพฤตกรรมทใชอานาจตลาดทกระทบตอการแขงขนในตลาด โดยคานยามของ ผประกอบธรกจซงมอานาจเหนอตลาด นนคอ
‚ผประกอบธรกจรายหนงหรอหลายรายในตลาดสนคาหนงหรอบรการใดบรการหนงซงมสวนแบงตลาดและยอดเงนขายเกนกวาทคณะกรรมการกาหนดดวยความเหนชอบของคณะรฐมนตรและประกาศในราชกจจานเบกษาทงนโดยใหพจารณาสภาพการแขงขนของตลาดดวย‛4โดยคณะกรรมการการแขงขนทางการคาดวยความเหนชอบของคณะรฐมนตรไดออกประกาศเมอวนท 18 มกราคม 2550และมผลใชบงคบตงแตวนท 8 กมภาพนธ 2550 ก าหนดสวนแบงตลาดและยอดเงนขายของธรกจทถอวาอยในเกณฑเปนผประกอบธรกจซงมอ านาจเหนอตลาดดงตอไปน
‚ขอ 1 ผประกอบธรกจรายใดรายหนงในตลาดสนคาใดสนคาหนงหรอบรการใดบรการหนงทมสวนแบงตลาดในปทผานมาตงแตรอยละหาสบขนไปและมยอดเงนขายในปทผานมาตงแตหนงพนลานบาทขนไปหรอ
ขอ 2 ผประกอบธรกจสามรายแรกในตลาดสนคาใดสนคาหนงหรอบรการใดบรการหนงทมสวนแบงตลาดในปทผานมารวมกนตงแตรอยละเจดสบหาขนไปและมยอดเงนขายในปทผานมาตงแตหนงพนลานบาทขนไป
ยกเวนผประกอบธรกจรายใดรายหนงทมสวนแบงตลาดในปทผานมาตากวารอยละสบหรอมยอดเงนขายในปทผานมาตากวาหนงพนลานบาท‛5
จากประกาศเกณฑเปนผประกอบธรกจซงมอานาจเหนอตลาดจะเหนไดวามไดมงหมายเฉพาะแตผประกอบการรายหนงซงคอธรกจผกขาด แตยงมรวมถงกลมผประกอบธรกจตงแตสองรายขนไปดวยซงยอมจะเปนการแกสภาพของตลาดสนคาหรอบรการทมผประกอบการนอยราย (Oligopoly Market)โดยสภาพของตลาดลกษณะนจะไมมการแขงขนกนอยางแทจรงในระหวางกนและมกจะรวมมอกนรกษาผลประโยชนโดยเหตนการทกาหนดใหบรรดาผประกอบธรกจทอยในตลาดประเภทนเปนผทมอานาจเหนอตลาดดวยจะทาใหสามารถควบคมพฤตกรรมของผประกอบธรกจเหลานนไดเปนอยางด6
หากแตทวา สงทสาคญทจาเปนตองเขาใจคอ องคประกอบการกากบดแลตามมาตรา 25 ประกอบไปดวย การผประกอบธรกจรายเดยวหรอหลายรายซงเปนผประกอบธรกจซงมอานาจเหนอตลาดตามหลกเกณฑท
4มาตรา 3 พระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ.2542 5สานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา, หลกเกณฑการเปนผประกอบธรกจซงมอานาจเหนอตลาด พ.ศ.2550,
<http://otcc.dit.go.th/otcc/upload.ประกาศเกณฑผมอานาจเหนอตลาด.pdf> 6เดอนเดนนคมบรรกษและ ประสพสขสงขบญมาก, Trade and Competition รายงานบรรยายทางวชาการ,เอกสารเหตการณปจจบนหมายเลข 6 ธนวาคม 2549
61
กาหนดและไดมการกระทาทฝาฝนบทบญญตตามมาตรา 25 (1) – (4)ทงนแงมมทสาคญคอ การทธรกจมอานาจเหนอตลาดนนมไดเปนความผดตาม มาตรา 25 แตหากธรกจทมอานาจเหนอตลาดแลวไดกระทาพฤตกรรมเขาตามมาตรา 25 (1) – (4)จงจะถอวาไดกระทาผด พระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ.25427
มาตรา 26 การควบคมการควบกจการนนเปนความพยายามทจะควบคมโครงสรางตลาดสนคาและ
บรการ โดยพยายามมใหผประกอบธรกจรวมกจการกนอนนาไปสโครงสรางตลาดผกขาด
หรอทาใหการแขงขนในตลาดลดลง โดยมาตรา 26 ซงไดบญญตไวดงน
‚หามมใหผประกอบธรกจกระทาการรวมธรกจ อนอาจกอ ใหเกดการผกขาดหรอความไมเปนธรรมในการแขงขนตามทคณะกรรมการ ประกาศกาหนดในราชกจจานเบกษา เวนแตจะไดรบอนญาตจากคณะกรรมการการประกาศกาหนดของคณะกรรมการตามวรรคหนงใหระบวาให บงคบแกการรวมธรกจทมผลใหมสวนแบงตลาด ยอดเงนขาย จานวนทนจานวนหน หรอจานวนสนทรพยไมนอยกวาจานวนเทาใดการรวมธรกจตามวรรคหนงใหหมายความรวมถง
(1) การทผผลตรวมกบผผลตผจาหนายรวมกบผจาหนาย ผผลตรวม กบผจาหนาย หรอผบรการรวมกบผบรการอนจะมผลใหสถานะของธรกจ หนงคงอยและธรกจหนงสนสดลงหรอเกดเปนธรกจใหมขน
(2) การเขาซอสนทรพยทงหมดหรอบางสวนของธรกจอนเพอควบคมนโยบายการบรหารธรกจการอานวยการ หรอการจดการ
(3) การเขาซอหนทงหมดหรอบางสวนของธรกจอนเพอควบคมนโยบายการบรหารธรกจ การอานวยการ หรอการจดการ‛
ทงนคณะกรรมการการแขงขนทางการคาไดมมตในคราวประชมเมอวนท 6 มถนายน 2556เหนชอบผลการพจารณาการก าหนดเกณฑการรวมธรกจในการพจารณาอนญาตหรอมใหอนญาตการรวมกจการโดยกาหนดให
‚1กอนหรอหลงรวมธรกจมสวนแบงตลาดตงแตรอยละ 30 ขนไปและยอดเงนขาย/รายไดในปทผานมาตงแต 2,000 ลานบาท/ปขนไปในสนคาใดสนคาหนงหรอบรการใดบรการหนงหรอ
2 การเขาซอหรอไดมาซงหนทมสทธออกเสยงในคราวเดยวกนหรอหลายคราวกรณบรษทมหาชนตงแตรอยละ 25 ขนไปกรณบรษทจากดตงแตรอยละ 50 ขนไปและรายใดรายหนงหรอทงสองรายรวมกนมสวนแบง
7สานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา, แนวปฏบตตามมาตรา 25 แหงพระราชบญญตการแขงขนทางการคาพ.ศ.2542 การใชอานาจเหนอตลาดในทางมชอบ,
2552, <http://otcc.dit.go.th/otcc/uploadพรบ.แขงขน-แนวปฏบตตามมาตรา 25pdf>
62
ตลาดตงแตรอยละ 30 ขนไปและยอดเงนขาย/รายไดในปทผานมารวมกนตงแต 2,000 ลานบาท/ปขนไปในสนคาใดสนคาหนงหรอบรการใดบรการหนง‛8
จะเหนไดวามาตรา 26 นน วางกรอบควบคมกจการเพอตรวจสอบวาการควบกจการจะเกดผลดหรอเสยตอการแขงขนเศรษฐกจโดยรวมหรอไมซงมาตรา 26 นนมไดหามการควบกจการของผประกอบธรกจรายเลกๆแตอยางใดเพราะการรวมกจการรายเลกไมไดสงผลกระทบตอการแขงขนในตลาด ซงการควบกจการสามารถนาไปสประโยชนทางเศรษฐกจไดเชนกน เชน กอใหเกดประสทธภาพในการผลต เกดพลงตอรองในตลาดทาใหการแขงขนดขน ตวอยางเชน ในกรณทบรรดาผประกอบการรายเลกๆ ควบกจการเขาดวยกนทาใหสามารถตอรองกบธรกจรายใหญในตลาดได มาตรา 27 การควบคมพฤตกรรมของบรรดาผประกอบธรกจในตลาดไมใหยตการแขงขน นนกาหนดม
ให มความตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม โดยมาตราท 27 บญญตไว
วา
‚หามมใหผประกอบธรกจใดรวมกบผประกอบธรกจอนกระทาการใดๆอนเปนการผกขาดหรอลดการแขงขน หรอจากดการแขงขนในตลาดสนคาใดสนคาหนงหรอบรการใดบรการหนงในลกษณะอยางใดอยางหนงดงตอไปน
(1) กาหนดราคาขายสนคาหรอบรการเปนราคาเดยวกน หรอตามทตกลงกน หรอจากดปรมาณการขายสนคาหรอบรการ (2) กาหนดราคาซอสนคาหรอบรการเปนราคาเดยวกน หรอตามทตกลงกน หรอจากดปรมาณการรบซอสนคาหรอบรการ (3) ทาความตกลงรวมกนเพอเขาครอบครองตลาดหรอควบคมตลาด (4) กาหนดขอตกลงหรอเงอนไขในลกษณะสมรกน เพอใหฝายหนงไดรบการ ประมลหรอประกวดราคาสนคาหรอบรการ หรอเพอมใหฝายหนงเขาแขงขนราคาในการประมล หรอประกวดราคาสนคาหรอบรการ (5) กาหนดแบงทองททผประกอบธรกจแตละรายจะจาหนายหรอลดการจาหนาย สนคาหรอบรการไดในทองทนน หรอกาหนดลกคาทผประกอบธรกจแตละรายจะจาหนายสนคา
8สานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา- เกณฑการรวมธรกจตามมตคณะกรรมการการแขงขนทางการคาในคราวประชม ครงท 2/2556 เมอวนท 6 มถนายน
2556, <http://otcc.dit.go.th/otcc/upload/เกณฑการรวมธรกจ.pdf>
63
หรอบรการใหไดโดยผประกอบธรกจอนจะไมจาหนายสนคาหรอบรการนนแขงขน (6) กาหนดแบงทองททผประกอบธรกจแตละรายจะซอสนคาหรอบรการได หรอ กาหนดตวผซงประกอบธรกจจะซอสนคาหรอบรการได (7) กาหนดปรมาณของสนคาหรอบรการทผประกอบธรกจแตละรายจะผลต ซอ จาหนาย หรอบรการ เพอจากดปรมาณใหตากวาความตองการของตลาด (8) ลดคณภาพของสนคาหรอบรการใหตาลงกวาทเคยผลต จาหนาย หรอให บรการ โดยจาหนายในราคาเดมหรอสงขน (9) แตงตงหรอมอบหมายใหบคคลใดแตผเดยวเปนผจาหนายสนคาหรอให บรการอยางเดยวกนหรอประเภทเดยวกน (10) กาหนดเงอนไขหรอวธปฏบตเกยวกบการซอหรอการจาหนายสนคาหรอการ บรการ เพอใหปฏบตเปนแบบเดยวกนหรอตามทตกลงกน ในกรณทมความจาเปนทางธรกจทตองกระทาการตาม (5) (6) (7) (8) (9) หรอ (10) ในระยะเวลาใดระยะเวลาหนง ใหผประกอบธรกจยนคาขออนญาตตอคณะกรรมการตามมาตรา
35‛ จะเหนไดวาไดมการหามธรกจกระทาพฤตกรรมทเปนการตกลงรวมมอกน (concerted agreement) ท
กระทบตอการแขงขนในตลาด ตวอยางเชนการการตกลงกาหนดราคารวมกนโดยปราศจากการแขงขนดานราคา (price fixing) การตกลงรวมกนฮวประมล (bid rigging) เปนตน แตทวา มาตราท 27 นนไดวางกรอบการยดหยนในการบงคบใชกฎหมายขน โดยใหการยกเวนพฤตกรรมบางอยางทกระทบหรอจากดการแขงขนกตามโดยจะตองมการขออนญาตจากคณะกรรมการเพอพจารณาใหกระทาการพฤตกรรมตามขอ (5) ถงขอท (10) ทงนเหตทไดบญญตขอยกเวนไวนนเปนการใหอานาจแกคณะกรรมการในการพจารณาวาธรกจอาจมความจาเปนในการทาขอตกลงธรกจ อาท การรวมกนนาสนคาใหมเขาสตลาด ซงมความจาเปนทจะตองจดทาขอตกลงใหธรกจอนๆผเดยวเปนผจาหนายสนคา หากแตวาในการอนญาตนนคณะกรรมการ อาจจะอนญาตเปนการชวคราวเพอใหสอดรบกบความสภาวะการแขงขนของตลาดทเปลยนแปลงไป
มาตรา28 เปนการควบคมพฤตกรรมธรกจทมความสมพนธกบธรกจทอยนอกประเทศไทยโดยมาตราท 28 บญญตไววา
‚หามมใหผประกอบธรกจซงมความสมพนธทางธรกจกบผประกอบธรกจทอยนอกราชอาณาจกรไมวาความสมพนธนนจะเปนโดยทางสญญานโยบายความเปนหนสวนการถอหนหรอความสมพนธในลกษณะอนในทานองเดยวกนดาเนนการใดๆเพอใหบคคลซงอยในราชอาณาจกรทประสงคจะซอสนคาหรอบรการมาใชเองตองถกจากดโอกาสในการเลอกซอสนคาหรอบรการจากผประกอบการทอยนอกราชอาณาจกร‛
64
มาตราท 28 เสมอนจะมความครอบคลมคลายมาตรา 27 ทเกยวของกบการทาขอตกลงตางๆของธรกจแตมาตรา28 มงไปทธรกจทอยในประเทศกดกนไมใหผหนงผใดทอยในราชอาณาจกรสามารถตดตอเพอการซอสนคาโดยตรงกบผประกอบธรกจทอยนอกราชอาณาจกรทาใหเกดการผกขาดสนคานาเขา และตดโอกาสทธรกจทาการคาเสรกบธรกจตางประเทศ และในอกมมหนงคอปองกนมใหธรกจตางประเทศควบคมตลาดแขงขนภายในราชอาณาจกรโดยการทาสญญาตกลงแกธรกจไทยเพยงรายเดยวทาใหไมเกดการแขงขนในตลาดของสนคาหรอบรการ
มาตรา 29 การควบคมไมใหธรกจทอยในตลาดท าลายการแขงขนระหวางกนโดยมาตรา 29 บญญตวา ‚หามมใหผประกอบธรกจกระทาการใดๆอนมใชการแขงขนโดยเสรอยางเปนธรรมและมผลเปนการ
ทาลายทาใหเสยหายขดขวางกดกนหรอจากดการประกอบธรกจของผอนเพอมใหผอนประกอบธรกจหรอตองลมเลกการประกอบธรกจ‛
ความมงหมายของมาตรการอาจเปนไดวา ผราง ในเรองนเปนเรองทตองการใหมการแขงขนอยางเสรและเปนธรรมเปนการวางหลกเกณฑทกวางและครอบคลมโดยรวมและใหอานาจโดยกวางแกคณะกรรมการในการพจารณาวาการกระทาใดๆของธรกจเปนการแขงขนทอยางไมเปนธรรม อนกอใหเกดความเสยหายตอธรกจรายอน หากแตวาความทมไดกาหนดกรอบชดเจนและกาหนดขอบญญตไวโดยกวางทาใหมาตรานอาจเปนมาตราทมสามารถนามาปรบใชไดอยางแทจรง9
โดยสรปในบทนจะพบวาโดยหลกแลวกฎหมายการแขงขนทางการคาจะมงไปทการหาม 1) การใชอานาจเหนอตลาดทกระทบตอการแขงขน (Abuse of dominant market power)2) การหามทาการตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม (Anti-competitive agreements)3) การปองกนการควบรวมกจการทกอใหเกดผลกระทบตอการแขงขนในตลาด (Anti-competitive mergers and acquisition) ซงในพระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542 ไดนาหลกการทงสามมาบญญตไวในมาตราท 25 26 และ 27 นอกจากน พระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542ไดบญญตเพมเตมเกยวกบการทาขอตกลงธรกจระหวางประเทศทอาจกระทบตอการแขงขนภายในตลาดภายในประเทศไทย รวมถงการบญญต มาตราท 29 ทหามมใหธรกจกระทาการทเปนการไมเปนธรรมโดยการทาลายทาใหเสยหายขดขวางกดกนหรอจากดการประกอบธรกจของผอน ซงในมมมองของผเขยนเหนวาการเพมเตมมาตรา 28 และ 29 นนเปนการดหากแตวาควรมการปรบปรงใหเกดรปธรรมทชดเจนเพอใหมการใชมาตรา 28 และ 29 ในการรกษาไวซงหลกการพนฐานของกฎหมายการแขงขนทางการคาทงสามดานเพอใหมการแขงขนทเปนธรรมและมประสทธภาพในตลาด
9PornchaiWisuttisak, 2013, Competition Law and Sectoral Regulation in the Electricity Sector in Thailand: Current
Problems, International Experience and Proposals for Reform, PhD Thesis, University of New South Wales
65
ค าถามทายบทท 4
1. กรอบกฎหมายการแขงขนทางการคาโดยทวไปมหลกดานใดบาง
2. พระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542วางกรอบการคมครองการแขงขนในตลาดโดยกาหนด
ขอหามใดบาง
3. ในความคดของนกศกษา ขอหามทบญญตในมาตราตางๆของพระราชบญญตการแขงขนทางการคา
พ.ศ. 2542เพยงพอตอหลกการโดยทวไปของกฎหมายการแขงขนทางการคาหรอไม
67
บทท 5 การนยามตลาดและตลาดทเกยวของ (Market definition and Relevant Market)
เมอเขาใจความเบองตนเกยวกบกฎหมายการแขงขนทางการคาจากบทท 1-3 และเขาใจกรอบกฎหมายการแขงขนทางการคาของไทยตาม พระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ.2542 แลว จะตองมการทาความเขาใจเกยวกบ ตลาดทจะวเคราะหวามการแขงขนในตลาดหรอไม หรอมการกระทาทเปนการบดเบอนการแขงขนในตลาดหรอไม เพราะหากไมสามารถระบตลาดได การทจะบงชวามการแขงขนหรอมการแขงขนทไมเปนธรรมไมสามารถทจะทาได ดงนนจงมความจาเปนอยางมาสาหรบผทศกษากฎหมายการแขงขนทางการคา จะตองทาความเขาใจเกยวกบ1) การนยามตลาด( Market definition) และ 2) การระบขอบเขตนยามของตลาด (Defining Market)
5.1 การนยามตลาด (Market Definition) ดงทไดกลาวไวแลว วาการทจะสามารถเขาใจกฎหมายการแขงขนนนจาเปนอยางยงทจะตอง มความ
เขาใจการกาหนดขอบเขตของตลาด หรอการนยามตลาดเพอทจะสามารถพจารณาไดวามการแขงขนทไมเปนธรรมในตลาดหรอไม ทงนการนยามตลาดจงมความสาคญอยางมากในการปรบใชกฎหมายการแขงขนในตลาด โดยในสวนตอไปของบทนจะแสดงใหเหนถงความสาคญของการนยามตลาดหรอระบขอบเขตของตลาด
ความส าคญของการนยามตลาดและการระบขอบเขตของตลาด Mario Monti หนงในคณะกรรมการการแขงของสหภาพยโรปไดชใหเหนวา‚การนยามตลาด‛ เปนเสาหลก
สาคญของนโยบายการแขงขนในตลาด ทงนการนยามตลาด เปนเครองมอในการพจารณาการแขงขนในตลาด แตมใชตวการแขงขนของตลาด1หรอกลาวอกนยหนงกคอ การนยามตลาดนนสาคญตอการพจารณานโยบายการแขงขน แตนยามของตลาดนนไมใชการแขงขนในตลาด เมอนยามตลาดไดแลวจงจะสามารถทราบไดวาตลาดทถกนยามนนมระดบของการแขงขนมากนอยเพยงใด ดวยเหตน การนยามตลาดเปนหวใจสาคญในการระบ
1Speech by Commissioner Mario Monti, European Commissioner for Competition Policy, ―Market definition as a
cornerstone of EU Competition Policy‖, Workshop on Market Definition – Helsinki Fair Centre, Helsinki, 5 October
2001, http://europa.eu/rapid/press-release_SPEECH-01-439_en.htm?locale=en
68
สภาวะการแขงขนในตลาด โดยการนยามตลาด จะเปนตนทางของการพจารณาการแขงขนของตลาด2
ตวอยางเชน สวนแบงตลาดสามารถคานวณไดหลงจากททราบ นยามตลาดแลวและเมอทราบถงธรกจทนาจะเขามาแขงขนในตลาด ‚การนยามตลาด‛ เปนจดสาคญแรกในการพจารณาอานาจการควบคมตลาดโดยในรายงานของ OECD เรอง ‚Policy Roundtable on Market Definition‛ เสนอวาการนยามตลาดเปนเครองมอทสาคญใน การวเคราะหและประเมน สภาวการณแขงขนในตลาดเพอทจะทราบถงพฤตกรรมการแขงขนของธรกจในตลาด3มากไปกวานน Richard Whish and David Baileyไดชใหเหนวาการทจะเขาใจการใชกฎหมายการแขงขนไดนน จะตองมการพจารณา นยามตลาดเพอดลกษณะการแขงขนในตลาดและเพอนาไปสการวเคราะหอานาจของธรกจในตลาด ( Market Power)4 ซงจะเปนตวบงชทสาคญกอนทจะดาเนนการอยางหนงอยางใดภายใตกาหมายการแขงขนดงนน การนยามตลาด ถอเปนสงสาคญในการทจะพจารณาวา การกระทาของธรกจ ตกอยภายใตกฎหมายการแขงขนหรอไมทงนสามารถดกระบวนการของการวเคราะหกฎหมายการแขงขนกบการนยามตลาดตาม แผนภาพดานลาง ซงแสดงกระบวนการพจารณาการใชอานาจเหนอตลาดเพอบดเบอนการแขงขน การรวมกนทาขอตกลงของธรกจ และการควบรวมกจการ
แผนภาพ 1นยามตลาดการใชอ านาจเหนอตลาดเพอบดเบอนการแขงขน
2อางแลว 3 OECD,2012, Policy Roundtable; Market Definition,
<http://www.oecd.org/daf/competition/Marketdefinition2012.pdf> 4Richard Whish and David Baily, 2012, Competition Law, Oxford University press, Oxford, p 25
การนยามตลาด
Market Definition
การพจารณาตลาดทเกยวของ Ralavant
Market
พจาณาสวนแบงตลาด
Market Share
การใชอ านาจเหนอตลาด Abuse of Market
Power
บงคบใชกฎหมายการแขงขน
Competition law enforcement
69
แผนภาพสงวนสทธโดย พรชย วสทธศกด
ในแผนภาพทหนงนนแสดงใหเหนวาจะตองมการนยามตลาดเพอใหสามารถระบตลาดของสนคาและ
บรการนนๆ จากนนจะตองมการพจารณาวาตลาดของสนคานนมตลาดอนๆทเกยวของอกหรอไม ทงนการอธบายเกยวกบการพจารณาตลาดทเกยวของจะอธบายในหวขอถดไปของบทน เมอสามารถวางกรอบการวเคราะหโดยทราบถงการนยามตลาดและทราบถงตลาดทเกยวของแลว กจะสามารถมงสขนตอนถดไปของการพจารณาวามการใชอานาจเหนอตลาดในสนคาและบรการนนตอไป ตวอยางเพอใหเหนภาพชดเจน เชน ในกรณของตลาดการบรการสญญาณอนเตอรเนต การทจะดวามการใชอานาจเหนอตลาดหรอไม จะตองม
1. การวางกรอบนยามของตลาดโดยมงไปทธรกจการใหบรการอนเตอรเนตเพยงอยางเดยว โดย5ระบธรกจทรวมแขงขนอยในตลาดวามกราย
2. เมอทราบแลววามธรกจกรายในตลาด ตองพจารณาวาแตละบรษทมสวนแบงตลาดเทาใดและหากมธรกจทมสวนแบงตลาดมากสด สวนแบงตลาดนนเปนการนาไปสการควบคมการแขงขนในตลาดหรอไม เมอทราบรายละเอยดทงหมดแลวกจะสามารถทราบถงขอบเขตหรอนยามของตลาดได
3. จะตองพจารณาวาตลาดการใหบรการอนเตอรเนตมตลาดใดทเกยวของทตองเชอตอกนหรอไมหรอมบรการใดในปจจบนททดแทนการบรการอนเตอรเนตหรอไม ซงในปจจบนยงไมมบรการใดๆทจะสามารถทดแทนการบรการอนเตอรเนตได จงอาจไมมตลาดทเกยวของ
4. จากนนตองวเคราะหวาธรกจทมสวนแบงตลาดมากทสดและมอานาจเหนอตลาดไดทาพฤตกรรมทเปนการขดขวางการแขงขนในตลาดหรอไม
5. หากมการพฤตกรรมของธรกจทมอานาจเหนอตลาดธรกจนนถอวาการละเมดขอหามของกฎหมายการแขงขนทางการคา
ทงนจะมการอธบายถงการพฤตกรรมของธรกจทมอานาจเหนอตลาดทเขาขายการละเมดกฎหมายการ
แขงขนทางการคาตอไปในบทท 6 ตอไป
5 Picture source:http://www.blazenet.biz/
70
แผนภาพ 2นยามตลาดกบการรวมกนของธรกจในการบดเบอนการแขงขน
แผนภาพสงวนสทธโดย พรชย วสทธศกด
ในแผนภาพทสองนนแสดงใหเหนวากระบวนการจะคลายกบแผนภาพท 1 โดยตองมการนยามตลาดเพอให
สามารถระบตลาดของสนคาและบรการนนๆ จากนนจะตองมการพจารณาวาตลาดของสนคานนมตลาดอนๆทเกยวของอกหรอไม เมอสามารถวางกรอบการวเคราะหโดยทราบถงการนยามตลาดและทราบถงตลาดทเกยวของแลว กจะสามารถมงสขนตอนถดไปของการพจารณาวาในขอบเขตตลาดทไดนยามนนธรกจมการรวมมอกนหรอทาขอตกลงไมแขงขนกนในตลาดหรอไม หากมการรวมมอกนหรอทาขอตกลงรวมกนกจะถอไดวามการกระทาผดตามกฎหมายการแขงขนทางการคาทงนจะมการอธบายเพมเตมเกยวกบการทาขอตกลงรวมกนหรอฮวกนของธรกจจะมการอธบายเพมเตมในบทท 7 ตอไป ซงจะแสดงตวอยางเกยวกบพฤตกรรมการทาขอตกลงรวมกนหรอฮวกนของธรกจทขดตอกฎหมายการแขงขนทางการคา
การนยามตลาด
Market Definition
การพจารณาตลาดทเกยวของ Ralavant Market
การพจารณา สวนแบงตลาด Market Share
การท าขอตกลงรวมกนหรอฮวกนของธรกจ
Cartel or Collusive businesses
บงคบใชกฎหมายการแขงขน
Competition law enforcement
71
แผนภาพ 3 นยามตลาดกบการควบรวมธรกจ
แผนภาพสงวนสทธโดย พรชย วสทธศกด
ในแผนภาพทสามแสดงถงกระบวนการทคลายคงกน ของกระบวนการ ซงเรมจาก การนยามตลาดเพอใหทราบสภาวะตลาดของสนคาและบรการนนๆ จากนนจะตองมการวเคราะหวาตลาดของสนคาและบรการนนมตลาดอนๆทเกยวของอกหรอไม หากสามารถวางกรอบการวเคราะหโดยทราบถงการนยามตลาดและทราบถงตลาดทเกยวของแลว กสามารถทขนตอนถดไป ในการพจารณาขอบเขตตลาดทไดนยาม วา หากมการรวมกนของธรกจจะนาไปสปญหาหรอผลกระทบตอการแขงขนของตลาดทไดนยามไวหรอไม หากการรวมตวของธรกจไมไดสงผลกระทบตอการแขงขนคณะกรรมการการแขงขนกสามารถใหอนญาตการรวมตวของธรกจได แตทวาหากคณะกรรมการพจารณาแลววาการรวมตวของธรกจนนจะกอใหเกดผลกระทบอยางมากตอการแขงขนในตลาดกจะใชอานาจตามกฎหมายการแขงขนทางการคาไมใหอนญาตธรกจทาการควบรวมเขาดวยกน ทงนจะมการอธบายเพมเตมเกยวกบการควบรวมกจการจะไดมการอธบายเพมเตมในบทท 8ตอไป ซงจะอธบายถงการควบรวมกจการและการพจารณาวาการควบรวมนาไปสผลกระทบตอการแขงขนหรอไม
จากดานบนจะเหนไดวาการหานยามตลาดนนมความสาคญอยางมากตอการปรบใชกฎหมายการแขงขนทางการคา แตทวาการหานยามมใชประเดนเดยวทจะนาไปสการเขาใจบรบทของการแขงขนทางการคาและการ
การนยามตลาด
Market Definition
การพจารณาตลาดทเกยวของ
Ralavant Market
การพจารณา สวนแบงตลาด Market Share
การควบรวมธรกจ
Merger &Aqusition
อนญาตหรอหามการควบรวมธรกจ
Permission or prohibition on M&A
72
ทธรกจอาจจะบดเบอนการแขงขนทางการคา ซงการนยามตลาดนนเปนจดเรมตนทสาคญไปสขนตอนอนๆตอไป ตวอยางเชน เมอสามารถบงชนยามหรอขอบเขตของตลาดไดแลวกจะเปนการพจารณาโครงสรางสวนแบงตลาดตอไปและมการพจารณาวามอปสรรคตอผคารายใหมเขามาแขงขนในตลาดหรอธรกจมการรวมกนในการควบคมการแขงขนในตลาดหรอไมตอไป 6
5.2 การระบขอบเขตนยามของตลาด (Defining Market) เมอทราบถงความสาคญของการนยามตลาดและพจารณาตลาดทเกยวของแลว แตอยางไรกตามกยงไม
สามารถพจารณาการนยามตลาดได ดงนนในสวนนของเอกสารจะอธบายถงกรอบในการพจารณานยามและขอบเขตของตลาดโดยวางอยบนหลกของ
‚ตลาดกบขอบเขตดานสนคา (Products market) ตลาดกบขอบเขตดานภมศาสตร (Geographic market) ตลาดกบ ชวงเวลาของธรกจ (Temporal markets) ตลาดของสนคาเกยวเนองหรอตลาดทเกยวของกน (Relevant market)‛7
โดยหลกการขางตนเปนหลกพจารณาท UK office of Fair tradingและของ EU competition Commissionใชในการวเคราะหเพอระบนยามตลาด8
ตลาดกบขอบเขตดานสนคา (Products market)
การพจารณาขอบเขตดานสนคานนเปนการพจารณาวาสนคานนเรมตนจากการใชหลกการงายๆคอสนคานนเปนสนคาเดยวกนหรอไมในตลาด เชนการพจารณาวาการทธรกจในตลาดทแขงขนกนนนผลตสนคาเดยวกนในการแขงขนหรอไมโดยจะตองพยายามมองตลาดภายใตสนคาในมมจากดเพอใหเหนตวสนคาทใชใน
6OFT,2004, Market definition: Understand Competition Law,
<https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/284423/oft403.pdf>; EU
Commission, 2014, Summaries of EU legislation: Definition of Relevant Market,
<http://europa.eu/legislation_summaries/competition/firms/l26073_en.htm> 7 EU Commission, 2014, Summaries of EU legislation: Definition of Relevant Market,
<http://europa.eu/legislation_summaries/competition/firms/l26073_en.htm> 8OFT,2004, Market definition: Understand Competition Law,
<https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/284423/oft403.pdf>
73
นยามตลาด9 ตวอยางเชน สนคาในกลมธรกจเดยวกน อาท บะหมกงสาเรจรปยหอ A กบ ยหอ B หรอเครองดมชาเขยวบรรจขวด ยหอ A กบ ยหอ B
เมอดตวสนคาแลวจะตองพจารณาตอไปวาหากมการขนราคาผบรโภคจะสามารถเปลยนไปใชสนคาอนในตลาดไดหรอไม ซงโดยปกตพจารณาวาหากราคาเปลยนแปลง 5-10 %จะถอวามความสาคญตอการเปลยนแปลงตลาดหากมการขนราคา ผบรโภคจะเลอกไปใชสนคาจากธรกจรายอนได (demand side substitution) ซงจะตองพจารณาวาเมอมการขนราคา 5-10% แลวผบรโภคสวนมากจะมการเปลยนไปใชสนคาอน หากผบรโภคไมเปลยนไปใชสนคาอนอาจจะแสดงใหเหนถงการมอานาจเหนอตลาดของธรกจทสามารถขนราคา 5-10%โดยไมกระทบตอฐานผบรโภคของตน (a hypothetical monopolist profitably sustaining prices 5 to 10 per cent)มากไปกวานนการพจารณาในมมมองของ ขอบเขตดานสนคาจะตองพจารณาวาผบรโภคสามารถทจะซอสนคาททดแทนกนไดจากสนคาหนงเลอกอกสนคาหนง(Product Substitutionor demand side substitution)นนคอการพจารณาวาในเชงความตองการในตลาดนน ผบรโภคสามารถทจะเลอกใชสนคาทสามารถทดแทนสนคาเดมทตนเคยใชไดหรอไม โดยสนคาททดแทนกนไมจาเปนตองเปนสนคาทเหมอนกนโดยทงหมด แตอาจมความเกยวเนองในการใชประโยชนตวอยางการพจารณาสนคาทดแทน10เชน
- สนคาไมขดไฟกบไฟแชค - สนคานาเปลากบนาผลไม - สนคาคอมพวเตอรกบไอแพด
ประเดนสาคญการพจารณาสนคาทดแทนคอ ธรกจสามารถเปลยนแปลงราคาแลวผบรโภคอาจเปลยน
การซอสนคาและผบรโภคตองใชเวลาในการปรบเปลยนการใชสนคา ในการตรวจสอบนนอาจดไดจากหลกฐานจากธรกจททาการตลาดจะเปนสงสาคญในการบงชกลยทธ
คาสนคาตวอยางเชน ในรายงานของธรกจอาจบงชถงการความสามารถทดแทนกนไดของสนคาของตนกบคแขงตามเอกสารรายงานของธรกจ จะเปนประโยชนในการพจารณาการแขงขนทางการคาซงปจจยทสาคญอกดานหนงคอการพจารณาวาการทดแทนกนของสนคานนนาไปสการตองเสยคาใชจายของผบรโภคหรอไมหากตนทนในการทดแทนกนของสนคามมาก จะสามารถแสดงใหเหนอปสรรคในการทดแทนกนของสนคานอกจากนยงตองมการ จะตองมการสารวจโดยตรงจากผบรโภค จากการคาดการณการขนราคาสนคาในการสมภาษณการใชแบบสารวจอาจใหขอมลสาคญในการตรวจสอบ11
9อางแลว 10อางแลว 11อางแลว
74
ในการพจารณาขอบเขตดานสนคายงตองพจารณาเพมเตมเกยวกบอปทานของการผลตสนคา(supply side)ดวยเชนกนโดยในการพจารณาอปทานของการผลตสนคานน สามารถทจะใชเปนขอพจารณาการจากดความของตลาดโดยมงดทการปรบตวของราคาสนคาหากตลาดมการแขงขนเมอราคาสนคาสงขนกจะมผคารายใหมทสามารถผลตสนคาจากอปทานเดยวกนเขามาในตลาดไดโดยงาย นนคอตองพจารณาวา หากราคาสนคาปรบสงขนธรกจทไมไดขายสนคาในปจจบนหรอธรกจรายใหมสามารถทจะปรบตวและขายสนคาไดภายในระยะเวลาอนสนโดยไมตองเจออปสรรคในการลงทนทสงหรอไม12 หากไมสามารถเขามาผลตขายในตลาดไดนนหมายถงอปทานในการผลตไมมสภาวะของการแขงขนได ทงนอาจพจารณาวา การปรบตวของ13อปทานในการผลตสามารถทจะนาไปสการปองกนการควบคมตลาดในการกาหนดราคาท5-10 % เกนกวาระดบราคาตลาดทมการแขงขนตวอยางเชน
1) ‚สนคานาบรรจขวด‛ในการผลตนาบรรจขวดอาจมการใชนาจากแหลงทมคณภาพตางกนในเชงมมมองของผบรโภค นาจากแหลงทมคณภาพตางกนเพอทานาบรรจขวดอาจไมถอวาเปนการทดแทนกนไดของสนคาเพราะมการใชนาบรรจขวดเชนเดยวกนหากแตวา ผผลตนาบรรจขวด สามารถทจะสามารถทจะเปลยนการใชนาจากแหลงตางๆไดโดยงายในการผลตนาบรรจขวด ผควบคมตลาดจงไมสามารถทจะควบคมตลาดไดอยางแทจรง เพราะผผลตรายอนสามารถทจะเขาถงนาทคณภาพเดยวกนไดในการทจะผลตนาบรรจขวดขายในตลาด
2) สนคาบะหมกงสาเรจรป ในการผลตบะหมกงสาเรจรปอาจจะตองมการใชแปงสาลเปนวตถดบในการผลตและจะตองมการลงทนและใชตวเครองอบแหงและเครองบรรจซองบะหม ในการพจารณา อปทานในการผลตจงตองดวาหากผผลตบะหมกงสาเรจรปในตลาด ขนราคา 5-10% จะมผผลตรายอนเขามาสตลาดและสามารถเขาถงแปงสาล เครองอบ และ เครองบรรจซองบะหมกงสาเรจรปไดหรอไม
จะเหนไดวาการพจารณาดาน อปทานในการผลตมความจาเปนอยางมากในการทาความเขาใจขอบเขตและโครงสรางของตลาดทาใหสามารถทาการนยามตลาดได เมอมการพจารณาอปทานในการผลตจะทาใหเหนสภาวะตลาดและความนาจะเปนของการมธรกจรายใหมเขามาแขงขนในตลาด(potential entry)14ซงจะแสดงใหเหนสภาวะโดยรวมของตลาดและความเปนไปไดในการแขงขนในตลาด
ดงนนโดยรวมในการพจารณาขอบเขตตลาดดานตวสนคาจะตองพจารณาดวยกนสามประเดนกลาวคอ
12
D. Lee Heavner and Peter P. Simon, 2008, The Importance of Supply-Side Effects in Antitrust Analyses,
Economics Committee Newsletter, Volume 8 No
2<http://www.analysisgroup.com/uploadedfiles/publishing/articles/aba_supply_side_effects_2008.pdf> 13อางแลว 14
Atilano Jorge Padilla, 2001, The Role of Supply-Side Substitution on Market Definition in Merger: Report for DG
Enterprise A/4, European Commission, National Economic Research Associates Economic Consultants, Madrid,
Spain
75
1. Demand-side substitutionคอการท ผบรโภคจะสามารถเปลยนไปใชสนคาอนในตลาดได
หรอไม
2. Supply-side substitutionคอหากราคาสนคาปรบสงขนธรกจทไมไดขายสนคาในปจจบนหรอธรกจรายใหมสามารถทจะปรบตวและขายสนคาไดภายในระยะเวลาอนสนโดยไมตองเจออปสรรคในการลงทนทสงหรอสามารถเขาถงวตถดบของสนคาหรอไม
3. Potential competitionคอการพจารณาวาหากราคาสนคาสงขนจะนาไปสการเขามาของคแขงรายใหมในตลาดหรอไม
มากไปกวานนจากทไดเสนอไวขางตนทชวาหากราคาขนลง 5-10 % แลวยงไมมผลตอการเปลยนแปลง
การแขงขนของตลาดนน ราคา 5-10 % นนถอเปนราคาทขนนอยแตมสวนสาคญตอการแขงขน(small but significant and non-transitory increase in price (SSNIP))ซงใชเปนเครองมอในการพจารณานยามตลาดโดยการอธบาย SSNIP อยในกรอบดานลาง
ราคาทขนนอยแตมสวนส าคญตอการแขงขน (Small but significant and non-
transitory increase in price (SSNIP)) Small but significant non-transitory increase in price Test (SSNIP Test) พจารณาจากตลาดทแคบทสดซงผมอานาจผกขาดโดยสมมต (Hypothetical Monopolist) จะสามารถทากาไรจากการขนราคาสนคาเหนอระดบราคาทมการแขงขน 5-10% ตามหลกทฤษฎจะพจารณาการทดแทนทงดานอปสงคและอปทาน นนคอ การทดแทนดานอปสงคพจารณาจากการตอบสนองของผบรโภคโดยการเปลยนไปซอสนคาหรอบรการอน หากสนคาหรอบรการนนมราคาสงขน 5–10% ขณะทการทดแทนดานอปทานพจารณาจากการตอบสนองของผผลตอน ซงจะสามารถเปลยนมาผลตสนคาหรอบรการทมการขนราคานนภายในระยะเวลา 1 ป
76
ตวอยางการค านวณ ขนตอนทหนง สมมตวา ธรกจในตลาดด าเนนการขายโดย
กาหนดราคาท 10 บาท ปรมาณการขายท 1000ชน ตนทนผนแปร5 บาท
ในกรณนธรกจจะไดกาไรทเทากบ (ราคาขาย x ปรมาณทขาย) – (ตนทนผนแปรx ปรมาณขาย) = 5000 บาท
และหากธรกจตดสนใจขนราคาของสนคาตนท 10 % จะสงผลใหราคาใหมเทากบ 11 บาท โดยจานวนการขายกจะตองลดลงตามไปดวยจงทาใหเกดโครงสรางราคาและกาไรของธรกจใหมคอ
กาหนดราคาท 11 บาท ปรมาณการขายท 800ชน ตนทนผนแปร5 บาท
ในกรณนธรกจจะไดกาไรทเทากบ (ราคาขาย x ปรมาณทขาย) – (ตนทนผนแปรx ปรมาณขาย) = 4800 บาท ดงนนราคาทเพมขนจงนาไปสกาไรทลดลง เนองจากการขนราคานาไปสการทผซอเปลยนซอสนคาจากธรกจรายอน โดยยอดขายของธรกจทขนราคาตกลงไป 200 ชนนอกจากนนอาจเปนไปไดวาผบรโภคลดการซอสนคาลงเพราะสนคาราคาสงขนหรอหยดการใชสนคาจากราคาทสงขน ฉะนนการขนราคาสนคา จะนาไปสการเปลยนไปซอสนคาทดแทนอน เนองจากในตลาดมสนคาททดแทนกนไดซงถอเปนสวนหนงของตลาดทเกยวของ และตลาดของสนคาทขนราคากถอวาอยในตลาดเดยวกน ทงนในตวอยางขางตนตลาดมไดอยในโครงสรางผกขาดและการขนราคาสนคาจงไมไดกอใหผลกาไรของธรกจ ซงการตรวจสอบตลาดควรเพมเตมสนคาใหมๆเขามาพจาณาเพอใหทราบถงสภาวะการทดแทนกนไดของสนคานน
77
ขนตอนทสอง
สมมตวา ธรกจ A ชแจงวา ธรกจตนคานงถงคแขงในตลาดคอ B และ C ในกรณนจะตองนาสนคาของทงสามธรกจเขามาพจารณาโดยสามารถพจาณาเปรยบเทยบตามตารางดานลาง
ราคา A = 10; ยอดขาย A = 1000; ตนทนผนแปรA = 5 ราคา B = 13; ยอดขายB = 800; ตนทนผนแปรB = 4 ราคาC = 9; ยอดขาย C = 1100; ตนทนผนแปรC = 4
สมมตวาเราอยากจะทราบวาสนคา A B C ถอเปนสนคาในตลาดเดยวกนหรอไม จะตองพจาณาวา มธรกจ X ใดทผกขาดควบคมทงสนคาจากทง A, B and Cซง ธรกจ X จะสามารถทากาไรได (10 x 1000) - (5 x 1000) + (13 x 800) - (4 x 800) + (9 x 1100) - (4 x 1100) = 17700 หาก ธรกจ X ตดสนใจขนราคาสนคา ของธรกจ A และคงราคาสนคาของธรกจ B และ C และหากการขนราคานนเปน 10 % จะนาไปสสถานการณ ดานลางคอ
ราคา A = 11; ยอดขาย A = 800; ตนทนผนแปรA = 5 ราคา B = 13; ยอดขาย B = 900; ตนทนผนแปรB = 4 ราคาC = 9; ยอดขาย C = 1200; ตนทนผนแปรC = 4
นนเทากบวาธรกจ A จะขายสนคาไดนอยลง 200 ชน และมการเพมการขายสนคาทธรกจ B and C อยางละ 100 ชนดงนน ธรกจ X ทควบคมทง สามธรกจจะไดกาไรท (11 x 800) - (5 x 800) + (13 x 900) - (4 x 900) + (9 x 1200) - (4 x 1200) = 18900 ดงนนธรกจ X ทเปนผควบคม A, B and C จะไดกาไรจากการขนราคาสนคาของธรกจ A โดยทงสามสนคาจากทงสามบรษทถอวาเปนตลาดเดยวกนภายใตการควบคมผกขาดทงนเนองจากธรกจ X ควบคมสนคาทงสามทสามารถทดแทนกนไดในตลาดดงนนการขนราคาสคาจะไมนาไปสการขาดทนแตจะนาไปสกาไรทเพมขนเนองจากมการควบคมผกขาดในตลาด ทงนในการพจารณาขอบเขตของตลาดจะตองเพมเตมสนคาทตดวาทดแทนกนได
78
เขาไปในการคานวณเพอพจารณาวามการควบคมผกขาดสนคาในตลาดหรอไม
ทมา : รวบรวมจาก สานกงานคณะกรรกมการการแขงขนทางการคา<http://otcc.dit.go.th/otcc/upload/35%20%E0%B8%9E%E0%B8%A2%2054.pdf>, Wikipedia, significant and non-transitory increase in price, <http://en.wikipedia.org/wiki/Small_but_significant_and_non-transitory_increase_in_price>; OECD,2012, Policy Roundtable; Market Definition, <http://www.oecd.org/daf/competition/Marketdefinition2012.pdf>
ตลาดกบขอบเขตดานภมศาสตร (Geographic market) การพจารณาขอบเขตตลาดจากภมศาสตรตวแปรสาคญในการพจารณาการนยามตลาด โดยตลาดกบ
ขอบเขตดานภมศาสตร อาจเปน ระดบประเทศ ระดบจงหวด ระดบแขวง ระดบอาเภอ ในการพจารณานยามตลาดภายใต ตลาดกบขอบเขตดานภมศาสตร กจาเปนตองพจารณาในแงมมคลาย
กบการพจารณาสนคาในตลาดกลาวคอ 1) ผบรโภคจะเลอกไปใชสนคาจากธรกจรายอนไดหรอไม(demand side substitution)ในพนทของผบรโภคไดหรอไม 2) อปทานของการผลตสนคา(supply side)และ3) การนาเขาสนคา (imports)15
ในสวนของการพจารณา ผบรโภคจะเลอกไปใชสนคาจากธรกจรายอน
(demand side substitution) ในมมของตลาดกบขอบเขตดานภมศาสตรนนจะตองพจารณา คลายกบการพจารณาหลกของสนคาในตลาด วามสนคาทดแทนไดในตลาดหรอไม และพจารณาวา มการกดกนการเขามาแขงขนในการใหมสนคาทดแทนตลาดไดหรอไม พนทภมศาสตร ในกรณทสนคาราคาสงกวาราคาแขงขนตลาด 5-10 % ในการดาเนนการพจารณานนอาจเรมจาก การตรวจสอบ พนทภมศาสตร ทคดวาจะมปญหาในการแขงขนทางการคาโดยมงไปทการศกษาวาในพนทภมศาสตรทเรากาลงพจารณานนของผบรโภคสามารถเลอกสนคาอนจากธรกจรายอนไดหรอไม16ตวอยางเชน พนท ทมการรองเรยนเขามาวามการทาขอตกลงในดานการแบงพนทขายสนคาในตลาดจะตองศกษาพนทนนวาในกรณทสนคาราคาสงกวาราคาแขงขนตลาด 5-10 % ในพนททกาหนดและเมอมการขนราคาแลว ผบรโภคสามารถซอ
15อางแลวดานบน ท 8 16
OECD,2012, Policy Roundtable; Market Definition,
<http://www.oecd.org/daf/competition/Marketdefinition2012.pdf>
ทมา http://www.panteethai.com/
79
สนคาไดจากเขตอนทราคาตากวาหรอไม หากแตทวาตองมการพจารณาทคานงถงมลคาของสนคาซงเกยวพนกบตนทนของสนคาและคาขนสงสนคาในการทาความเขาใจการกาหนดตลาดเชงภมศาสตร
ในสวนของการพจารณาอปทานของการผลตสนคา (supply side)เพอใหเขาใจตลาดเชงภมศาสตรนนจะตองศกษาวาจานวนธรกจในตลาด ภายใตอาณาเขตภมศาสตรทตองการตรวจสอบ โดยดจากการทดแทนการขายของสนคาในตลาดมความสาคญ ซงเปนขอพจารณาเดยวกบการพจารณาสภาวะการแทนสนคาไดในตลาด กลาวคอหากราคาสนคาคอนขางตาเมอรวมคาขนสงแลว แสดงใหเหนวามกดกนทางตลาดททางภมศาสตรทคอนขางตาและหากมการขนราคาสนคาในเขตภมศาสตรใดจะมผคารายใหมเขาไปรวมแขงขนในตลาดไดซงบงชถงสภาวะทตลาดมการแขงขนทด ในทางกลบกบหากธรกจในตลาดเดมขนราคาสนคาแลวแตธรกจรายใหมไมสามารถเขารวมแขงขนไดในตลาดโดยดจากภมศาสตรจะแสดงใหเหนถงสภาวะตลาดทขาดการแขงขนได ตวอยางเชน เบยรยหอ A ขายอยในตลาดจงหวดเชยงใหม และตอมามการขนราคา 5-10% ซงกระตนใหผคาเบยรรายอนพยายามเขามาแขงขนในตลาด โดยผคาเบยร B จะเขามาแขงขนขายเบยรของตนในตลาดเชยงใหมหลงจากมมการขนราคา 5-10% หากผคาเบยร B สามารถเขามาแขงขายกบ A ในตลาดไดโดยงายเทากบวา ตลาดเบยรดานภมศาสตรของจงหวดเชยงใหมมการแขงขนอยางด หากทวาในทางกลบกน หากผคาเบยร B ไมสามารถเขามาแขงขายกบ A ในตลาดไดโดยงายจะเปนการบงชใหเหนถง สภาวะทตลาดไมมการแขงขนจากการทไมม การแขงขนดานอปทานของการผลตสนคา
ในสวนของการพจารณาการน าเขา (Import)เพอใหเขาใจตลาดเชงภมศาสตรจะตอง ศกษาขอมลดานการนาเขาสนคา เพอใหเหนภาพกวางของตลาดการนาเขาสนคามความสาคญทชใหเหนถงวาในเชงภมศาสตร การกาหนดตลาดอาจกวางกวาตลาดในประเทศ หากการนาเขาสนคาอาจอยภายใตการจดการของธรกจนาเขาหลายราย จะชใหเหนวาไมมอปสรรคดานภมศาสตรตอสนคาตวนนเพราะมการแขงขนในตลาดนาเขาสนคา แตทวาหากมผนาเขารายเดยวหรอนอยรายอาจบงชใหเหนวาตลาดเชงภมศาสตรมขอจากดและการแขงขนในธรกจนาเขาสนคานนมนอยตามไปดวย
ทงนในการพจารณาการนาเขาเพอใหทราบขอบเขตของตลาดดานภมศาสตรนนจะตองมการศกษาถงขอจากดอนๆเชน เพอทจะนาเขาสนคาในปรมาณมากผสงออกอาจกาหนดใหมการลงทนเปนจานวนสงในการ
ทมา http://122.155.9.68/talad/index.php/resources/maps
80
จดการระบบกระจายสนคา หรอในการนาเขาสนคานนอาจมการกาหนดโควตา ซงจากดปรมาณสนคานาเขา ตวอยางเชน
- การนาเขาสนคานมวว จะตองมปรมาณการนาเขาเปนจานวนมากหลายลานลตรเพอใหเกดการคมทนในการสง ผสงออกนมววจงตองกาหนดใหบรษทหนงหรอเพยงแคสองสามบรษทในประเทศไทยเปนผนาเขาสนคานมวว
- ในการนาเขาสนคาเหลกรดรอนรฐอาจมขอกาหนดโควตาในการนาเขาสนคาเพอรกษากลมอตสาหกรรมผลตเหลกภายในประเทศ ซงไดรบความเสยหายจากปรมาณการนาเขาเหลกแผนรดรอนทนาเขามาจากตางประเทศ17
US Department of Justice: การพจารณาตลาดกบขอบเขตดานภมศาสตร
ในการพจาณาตลาดกบขอบเขตดานภมศาสตรนน US Department of Justice จะมงไปทพนทการคาของธรกจและตงคาถามวาหากธรกจผกขาดในตลาดขนราคาเลกนอยแตมความสาคญตอตลาด(small but significant) ปรมาณของสนคาทขายยงคงมปรมาณเทาเดมหรอไมในทกพนทการคา โดยจะพจาณาเพมเตมวาในการเพมขนของราคาจะนาไปสการลดลงของปรมาณการขายสนคาจากการทผซอหนไปซอสนคาจากผขายรายในพนทการคาเดยวกนหรอไม ซงการพจาณาการหนไปซอสนคาหรอการปรบตวของผซอสนคาในพนทการคานน US Department of Justice จะพจาณาประเดนหลกคอ
1. หลกฐานทผซอสนคาไดเปลยนไปซอสนคาจากพนทอนหรอกาลงจะเปลยนไปซอสนคาจากพนทอน จากการทมการขนราคาสนคา
2. หลกฐานทธรกจรายอนๆตดสนใจทจะดาเนนการมาแขงขนในตลาดจากการทธรกจในพนทนน
3. สภาวะของอานาจตอรองในการแขงขนในตลาดจากผซอรายถดมาธรกจผผลต หรอผขายหลก
4. ระยะเวลาในการเปลยนผขายสนคาและตนทนในการเปลยนผขายสนคา.
17เวบไซตแนวหนา,ประจาวนท 8 สงหาคม2557, จคสช.รอมาตรการ‗เซฟการด‘ สกดผผลตเหลกแผนรดhttp://www.oie.go.th/sites/default/files/attachments/news_economy/08082557.doc.
81
ทงนจะมการพจาณาราคาสนคาและดวาธรกจทมอานาจเหนอตลาดสามารถทจะขนราคาสนคาของตนและยงคงไดรบผลกาไรในพนทการขายทตนควบคมหรอไม และหากการขนราคาสนคาเพยงเลกนอยในพน โดยจะตองมการพจาณาเรอง SSNIP Test ในพนททมการขายสนคาดวย ทงน SSNIP Test ไดนาเสนอไวดานบนแลว
Source: US Department of Justice, Geographic Market Definition<http://www.justice.gov/atr/public/guidelines/horiz_book/12.html>
ตลาดกบ ชวงเวลาของธรกจ Temporal markets
แงมมทสาคญทจะตองมาใชพจาณาขอบเขตหรอนยามตลาดอกดานหนงคอชวงเวลาของสนคาในตลาด ตวอยางเชน
- ชวงเวลาทมการตองการสนคาหรอบรการมากหรอนอย เชน การขนสง และ ไฟฟา - ฤดกาล เชน หนารอนกบหนาหนาว - สนคาใหมหรอสนคาทมหลายรน ผบรโภคอาจเลอนระยะเวลาซอสนคาออกไป เพอรอรนใหม
ทงนประเดนทางดานเวลา อาจมความเหมาะสมในการใชพจารณาเมอ - ผซอไมสามารถมทางเลอกตอสนคาททดแทนกนไดในชวงเวลาหนงตวอยางเชน ตวเครองบน
ชวงวนหยดยาวกบชวงปกต - ผขายกไมสามารถเลอกชวงเวลาในการขายเชนฤดของผลไม
ทงน การพจาณาขอบเขตหรอนยามตลาดตามชวงเวลาอาจถอเปนสวนหนงของ นยามตลาดดานสนคา
ได เชน ตวรถไฟในชวงเวลาของแตละวน
ตลาดของสนคาเกยวเนองหรอตลาดทเกยวของกน (Relevant market)
เมอพจารณานยามตลาด ตามประเดนทงสามขางตนแลว อาจจะตองพจารณาเพมเตมเกยวกบ ตลาดของสนคาเกยวเนองหรอตลาดทเกยวของกนโดยจะตองพจาณาวามสนคาอนทผกโยงกบการใชสนคาหลกหรอไม ซงนาไปสตลาดรองของตลาดหลก (After Market)โดยตลาดรองนนคอตลาดทขายสนคาทจาเปนตอสนคาหลก อาท อะไหล หรอชนสวนทจาเปนตอสนคานน18เชนการซอปรนเตอรและตองซอหมกพมพของปรนเตอรนน
18
Merriam-webster dictionary, Aftermarket definition, <http://www.merriam-webster.com/dictionary/aftermarket>
82
มดโกนหนวดและหวเปลยนมดโกนหนวด หรอสนคาทสงเสรมกน เชน ตวเครองบนและการจองทพกและรานอาหาร ซงในการพจาณา ตลาดของสนคาเกยวเนองหรอตลาดทเกยวของกนสามารถพจารณาไดจากสามรปแบบคอ
- ระบบตลาดเดยว(System market) การรวมตลาดของสนคาหลกและรองมาพจารณารวมกนอาท ตลาดมดโกนหนวดและตลาดหวเปลยนมดโกนหนวด
- ระบบหลายตลาด(Multiple markets) พจารณาสนคาหลกเปนหนงตลาด และแยกสนคารองเปนหลากหลายตลาด เชน ตลาดเหลา กบโซดาและเครองดมผสมอนๆ
- ระบบสองตลาดสนคาหลกหนงตลาด สนคารองทงหมดเปนหนงตลาดอาทรถยนตแบรน A กบอะไหลรถยนตหลายแบรนดเพอใชกบรถยนต A
โดยสรปในการพจาณานยามตลาดจะตองคานงถงหลากหลายประเดนการพจารณาโดยจะตองพจาณาจากมมมองของตลาดกบขอบเขตดานสนคา (Products market)ตลาดกบขอบเขตดานภมศาสตร (Geographic market)ตลาดกบ ชวงเวลาของธรกจ (Temporal markets)ตลาดของสนคาเกยวเนองหรอตลาดทเกยวของกน (Relevant market)ตามทไดอธบายไวดานบน
เมอสามารถพจารณาและสามารถทาการนยามตลาดไดแลว จะเปนการเขาไปศกษาโครงสรางตลาดในดาน สวนแบงตลาด (Market Share) ซงจะตองมการพจารณาโดยรอบคอบและไมสามารถทจะระบตวเลขสวนแบงตลาดไดอยางแนนอน ทงนเนองจากวาตลาดแตละตลาดมสภาวะทตางกน โดยสวนใหญแลวจะพจารณาโดยทวไปวาธรกจหรอกลมธรกจมสวนแบงตลาดทกอใหเกดอานาจการควบคมตลาดหรอไม เชนเกน 50% หรอไม แตทวาดงทไดชแจงๆไปแลววาตวเลขสวนแบงตลาดนนไมสามารถบงชไดแนชดเนองจากตองด นยามตลาดและสถานการณของตลาด ตวอยางเชน บางตลาดอาจมธรกจทมสวนแบงตลาดท 30% แตธรกจอนๆทรวมแขงขนในตลาดมสวนแบงกนธรกจละไมเกน 5 % หากพจาณาจากโครงสรางตลาดนอาจเปนไปไดวา ธรกจทมสวนแบงตลาด 30% อาจมอานาจควบคมตลาดกได และอาจจะตองพจาณาไปถงการถอหนรวมของธรกจตางๆในตลาดดวยเชนกน
83
ค าถามทายบทท 5
1. โปรดอธบายหลกการของการนยามตลาดในแงมมของ 1) ‚ตลาดกบขอบเขตดานสนคา (Products market) 2) ตลาดกบขอบเขตดานภมศาสตร (Geographic market) 3) ตลาดกบ ชวงเวลาของธรกจ (Temporal markets) 4) ตลาดของสนคาเกยวเนองหรอตลาดทเกยวของกน (Relevant market
2. การนยามตลาดมสวนสาคญอยางไรในการพจาณาการกระทาผดกฎหมายการแขงขนทางการคา
3. การพจาณานยามตลาดมสวนสมพนธกบการพจาณาสวนแบงตลาดเพอหารปรบใช กฎหมายการแขงขนอยางไร
85
บทท 6 การใชอ านาจเหนอตลาด (Abuse of market power) จากบทท 5 ทนาเสนอการนยามตลาดและการพจาณาขอบเขตของตลาดซงเปนสงสาคญในการวเคราะห
สภาวะการแขงขนในตลาดอนนาไปสการพจารณาวามการกระทาทขดตอกฎหมายการแขงขนหรอไม ในบทท 6 น จะเปนการนาอธบายการกระทาผดกฎหมายการแขงขนวาดวยการใชอานาจเหนอตลาดโดยในบทนจะแบงการอธบายเรองการกระทาผดกฎหมายการแขงขนวาดวยการใชอานาจเหนอตลาดไดแก
1) พระราชบญญต การแขงขนทางการคา 2542 กบการใชอานาจเหนอตลาด
2) พฤตกรรมของธรกจในการใชอานาจเหนอตลาด
3) การฟองเรยกคาเสยหายและบทกาหนดโทษพฤตกรรมของธรกจในการใชอานาจเหนอตลาด
6.1 พระราชบญญต การแขงขนทางการคา 2542 กบการใชอ านาจเหนอ
ตลาด จากทไดนาเสนอไปแลวเบองตนในบทท 4 วาดวยกรอบกฎหมายการแขงขนทางการคาของไทยตาม จะ
เหนวา ในพระราชบญญต การแขงขนทางการคา 2542 มขอหามหลกคอ มาตรา 25 ทกาหนดวา; มาตรา 25 หามมใหผประกอบธรกจซงมอานาจเหนอตลาดกระทาการในลกษณะอยางใดอยางหนง
ดงตอไปน 1) กาหนดหรอรกษาระดบราคาซอหรอขายสนคาหรอคาบรการอยางไมเปนธรรม
2) กาหนดเงอนไขในลกษณะทเปนการบงคบโดยทางตรงหรอโดยทางออมอยางไมเปน
ธรรม ใหผประกอบธรกจอนซงเปนลกคาของตนตองจากดการบรการ การผลต การ
ซอหรอการจาหนายสนคา หรอตองจากดโอกาสในการเลอกซอหรอขายสนคา การ
ไดรบหรอใหบรการ หรอในการจดหาสนเชอจากผประกอบธรกจอน
3) ระงบ ลด หรอจากดการบรการ การผลต การซอ การจาหนาย การสงมอบการนาเขามา
ในราชอาณาจกรโดยไมมเหตผลอนสมควร ทาลายหรอทาใหเสยหายซงสนคาเพอลด
ปรมาณใหตากวาความตองการของตลาด
4) แทรกแซงการประกอบธรกจของผอนโดยไมมเหตผลอนสมควร
86
ดงนนจากคาบญญตในมาตรา 25 จะเหนไดวามองคประกอบทสาคญคอ 1) เปนผประกอบธรกจรายเดยวหรอหลายรายซงเปนผประกอบธรกจซงมอานาจเหนอตลาดตามหลกเกณฑทกาหนดและมการกระทาทฝาฝนบทบญญตตามมาตรา 25 (1) – (4)1ดวยเหตนจงตองมการพจารณาตลาดและโครงสรางธรกจในตลาดวาธรกจใดมการผกขาดหรอมอานาจเหนอตลาดจากนนจงพจารณาวาธรกจทผกขาดหรอมอานาจเหนอตลาดไดใชอานาจผกขาดหรออานาจเหนอตลาดของตนทเขาขายขอหามตาม มาตรา 25 (1) – (4) หรอไม ซงในขนแรกการพจาณาวาธรกจใดถอเปนผมอานาจผกขาดหรอเหนอตลาดนนตององกบเกณฑ ทกาหนดโดยคณะกรรมการการแขงขนทางการคา ซงไดนาเสนอไวแลวในบทท 4 โดยสรปคอ ธรกจทมสวนแบงตลาด50% ขนไป และมยอดขายเกน 1,000 ลานบาท ยกเวนผประกอบธรกจรายใดรายหนง ทมสวนแบงตลาดตากวา 10% หรอมยอดขายตากวา 500 ลานบาท จะไมถอวาเปนผมอานาจเหนอตลาดแตทวาในปจจบนคณะกรรมการการแขงขนไดมการพจาณาหลกเกณฑใหม ตามกรอบรายงานขาวดานลาง
เคาะเกณฑผกขาดแชร30%ยอดขาย500ลาน พาณชยคลอดเกณฑผมอานาจเหนอตลาด ปดชองรายใหญเอาเปรยบรายเลก มผลบงคบใชหลงประกาศในราชกจจานเบกษา นางอภรด ตนตราภรณ รมว.พาณชยเปดเผยภายหลงการประชมคณะกรรมการการแขงขนทางการคา ครงท 1/2557 วาทประชมเหนชอบการกาหนดเกณฑผมอานาจเหนอตลาด ภายใตพ.ร.บ.แขงขนทางการคา พ.ศ.2542 ตามทคณะอนกรรมการเชยวชาญเฉพาะเรองไดเสนอ โดยกาหนดใชเปนเกณฑเดยวกนทกธรกจ ดงน ผประกอบธรกจรายใดรายหนงทมสวนแบงตลาดในปทผานมาตงแต 30% ขนไป และมยอดขายตงแต 500 ลานบาทขนไป, ผประกอบธรกจ 3 รายแรกในตลาดสนคาใดสนคาหนง มสวนแบงตลาด 75% ขนไป และมยอดขาย 500 ลานบาทขนไป ถอวาเปนผทมอานาจเหนอตลาด จากเดมทกาหนดใหตองมสวนแบงตลาด 50% ขนไป และมยอดขายเกน 1,000 ลานบาท
1สานกสงเสรมการแขงขนทางการคากรมการคาภายใน, กฎหมายวาดวยการแขงขนทางการคา: มมมองดานผบรโภค, 2558
87
ยกเวนผประกอบธรกจรายใดรายหนง ทมสวนแบงตลาดตากวา 10% หรอมยอดขายตากวา 500 ลานบาท จะไมถอวาเปนผมอานาจเหนอตลาด ทงน กระทรวงพาณชยจะนาเกณฑดงกลาวเสนอขอความเหนชอบจากคณะรฐมนตร (ครม.) จากนนจะมผลบงคบใชภายหลงจากประกาศลงในราชกจจานเบกษาแลว สาหรบการเปนผมอานาจเหนอตลาดกฎหมายกาหนดหามทาธรกจเอาเปรยบรายเลกหรอทาธรกจททาใหเกดความไมเปนธรรมทางการคา เชน ฮวกนกาหนดราคาจนทาใหรายเลกเสยเปรยบทางการแขงขน ซงจะถอวาผดกฎหมายแตหากผมอานาจเหนอตลาด ยงคงทาการคาอยางเปนธรรมจะไมถอวาผดกฎหมาย สวนเกณฑการรวมธรกจนนทประชมมอบหมายใหกรมการคาภายใน ในฐานะเลขานการคณะกรรมการฯไปดาเนนการรบฟงความคดเหนของผมสวนไดเสยจากเดมธรกจทมอานาจเหนอตลาดตองมสวนแบงตลาด 50% ขนไปและยอดขายเกน 1,000 ลานบาทตอป นอกจากนทประชมยงไดเหนชอบแนวทางปรบปรง พ.ร.บ.การแขงขนทางการคา พ.ศ.2542 ตามทกรมการคาภายในไดดาเนนการรบฟงความคดเหนจากผมสวนไดสวนเสยแลว ซงหลงจากนกระทรวงพาณชยจะนาเสนอขอความเหนชอบจาก ครม.กอนวนท 15 ธ.ค.นหากเหนชอบแลวจะนาเขาสการพจารณาของสภานตบญญตแหงชาต (สนช.)เพอเขาสกระบวนการออกกฎหมายตอไป.
ทมา: หนงสอพมพโพสเดย วนเสารท 1 พฤศจกายน 2557 <http://www.thaipost.net/news/011114/98368> เมอไดทราบถงเกณฑทใชบงชวาธรกจทเปนผผกขาดหรอมอานาจเหนอตลาดหรอไมแลวจะตอง
พจาณาตอวา ธรกจทเขาขายตามเกณฑนนไดกระทาผดตามขอหามตามมาตรา 25 (1)-(4)หรอไม หากมไดกระทากถอวาธรกจผกขาดหรอมอานาจเหนอตลาดนนยงมไดกระทาผด พระราชบญญต การแขงขนทางการคา 2542
88
6.2 พฤตกรรมของธรกจในการใชอ านาจเหนอตลาด พฤตกรรมของธรกจทเขาขายตามขอหามในมาตรา 25 (1)-(4) นนอาจเปนพฤตกรรมหลกๆคอ
1) การตงราคาสนคาสงอยางไมเปนธรรม (Excessive monopoly pricing)
2) การลดราคาสนคาตาเพอขบคแขงออกจากตลาด (predatory pricing)
3) การบงคบคาพวงสนคา (Tied-sale)
4) การไมรวมดาเนนการการคากบธรกจอน (Refusal to deal or exclusionary conduct)
5) การกดดนราคาตอธรกจตอเนอง (Margin squeeze)
การตงราคาสนคาสงอยางไมเปนธรรม (Excessive monopoly pricing)
การใชอานาจเหนอตลาดทไมเปนธรรมโดยการตงราคาทสงจนเกนปกตตอผบรโภคกถอเปนความผด
ตามกฎหมายการแขงขนทางการคา2ซงการตงราคาสงโดยธรกจผกขาดหรอมอานาจเหนอตลาดนนถอวาเปน
พฤตกรรมทขดตอกฎหมายการแขงขนเนองจากเปนการตกตวงผลประโยชนจากผบรโภคในขณะทไมมการ
แขงขนในตลาด3 โดยการคานวณวาราคาใดทเสมอนวาเปนการตงราคาทสงเกนควรนนจะตองพจารณาจาก
ปจจยหลายดานและดราคาสนคาททดแทนไดหรอใกลเคยงกนกบสนคานนดวย4ในคด United Brands v
Commission [1978] ซงเปนคดในสหภาพยโรป ศาลไดใหความเหนวา ราคาทตงจากธรกจจะถอไดวาเปนราคา
2OECD, Roundtable on Excessive Prices held by the Competition Committee (Working Party No.2 on Competition
and Regulation, 2011) 31. 3David S. Evans and A. Jorge Padilla, 'Excessive Prices: Using Economics To Define Administratable Legal Rules'
(The Center for Monetary and Financial Studies (CEMFI), CEMFI Working Paper No. 0416, 2004)
<ftp://ftp.cemfi.es/wp/04/0416.pdf> 2. 4Massimo Motta and Alexandre de Streel, 'Exploitative and Exclusionary Excessive Prices in EU Law' (Paper
presented at the Annual European Union Competition Workshop, Florence, 2003)
<http://www2.dse.unibo.it/mmotta/Papers/ExcessivePrices18122003.pdf> - The authors provide very
comprehensive study on determining the excessive pricing that can be in breach of competition law.
89
ทสงอยางไมเปนธรรมไดกเมอราคานนไมเปนไปตามหลกทวไปของการคาทางเศรษฐกจ5แตทวาการตงราคาท
สงถอวาเปนการดงดดคแขงใหเขามารวมเสนอราคาทตากวาในตลาด6ดงตวอยางจากคากลาวของคณะกรรมการ
การคาทยตธรรมของประเทศองกฤษ ทชใหเหนวา ‚เมอสนคามราคาสงในภาวะชวคราวและจะน าไปสการ
กระตนใหมธรกจรายใหมเขามาลงทนท าธรกจ ซงสถานการณนไมกอใหเกดความกงวลใจตอการแขงขนของ
ตลาด เพราะราคาสนคาทสงจะน าไปสก าไรทสงตามจะน าไปสคแขงรายใหมและนวตกรรมใหมๆซงสดทาย
น าไปสการแขงขนของตลาด‛7ทงนเนองจาก ธรกจรายใหมจะพยายามทจะแยงลกคาจากธรกจเดมในตลาดทตง
ราคาสนคาของตนไวสง8
แตทวามบางกรณทราคาสนคาทสงมไดนาไปสการมคแขงรายใหมเขามาในตลาด ทเปนเชนนเพราะม
การใชพฤตกรรมทไมเปนธรรมจากธรกจเดมทผกขาดหรอมอานาจควบคมตลาดและการทคแขงรายใหมไมเขา
มาแขงขนในตลาดนนอาจเกดจากมอปสรรคในการเขาสตลาด9ดวยเหตนจงมความจาเปนทจะตองมการใช
กฎหมายการแขงขนในการจดการกบธรกจเดมทผกขาดหรอมอานาจควบคมตลาดหากธรกจนนตงราคาไวสง
เกนควร10โดยเฉพาะอยางยงตลาดธรกจสาธารณปโภค ซงม อปสรรคในการเขาแขงขนในตลาดคอนขางสง11
หรอในธรกจทมการใชเงนลงทนเรมตนสง (Sunk cost)และไมสามารถเขามารวมแขงขนในตลาดไดโดยงาย12
5United Brands v Commission [1978] ECR 207, [1978] 1 CMLR 429 at paragraph 250 (United Brands). See also the
decision of the European Commission in Deutsche Post AG – Interception of cross-border mail OJ [2001] L331/40. 6OFT, 'Assessment of Individual Agreements and Conduct Guideline' (OFT 414, 2004)
<http://www.oft.gov.uk/shared_oft/ca98_public_register/decisions/companieshouse.pdf> 7อางแลว 8Ariel Ezrachiand David Gilo ―Are Excessive Prices Really Self-Correcting?‖ (2008) 5(2), Journal of Competition
Law and Economics, 249. 9Mark Furse, Competition Law of the EC and UK (Oxfors University Press, 200, 338.
10Philip Lowe, 'How different is EU anti-trust? A route map for advisors – An overview of EU competition law and
policy on commercial practices' (Paper presented at the ABA 2003 FALL MEETING, Brussels, 2003)
<http://ec.europa.eu/competition/speeches/text/sp2003_038_en.pdf>.
11อางแลว 12
Ariel Ezrachi and David Gilo , Excessive Pricing, Entry, Assessment, and Investment: Lessons from the Mittal
Litigation, Antitrust Law Journal, 2009, Volume 76 Issue 3.
90
ตวอยางคดเกยวกบการการตงราคาทสงจนเกนปกตซงนาไปสการละเมดกฎหมายการแขงขนนนดได
จากคด 1) Harmony Gold v Mittal Steel 2009, 2) United Brands v Commission [1978] ECR 207และ 3)
Bundeskartellamtdecision- Elsam A/S (Elsam)
ในคด Harmony Gold v Mittal Steel 200913 นนเปนคดการละเมดกฎหมายการแขงขนโดยการตงราคา
ทสงจนเกนปกตของธรกจผกขาดการผลตเหลกเสนจาหนายในประเทศเซาทแอฟรกา14โดย บรษท Harmony
Gold ไดรองตอคณะกรรมการการแขงขนของประเทศเซาทแอฟรกาใหเขาไปสอบสวนราคาเหลกเสนแลวพบวา
บรษท Mittal มอานาจผกขาดตลาดและ ไดตงราคาขายเหลกเสนของตนไวสงเกนควร ทงนคณะกรรมการยงพบ
อกวาบรษท Mittal ไมไดอยในสภาวะของการตองคานงถงคแขงรายอนในตลาดเลย รวมทง บรษท Mittal ได
กาหนดหามลกคาของตนซอเหลกเสนในราคาทตากวาทบรษทกาหนด ดงนนคณะกรรมการจงชวา บรษท
Mittal ไดกระทาผดกฎหมายการแขงขนของประเทศเซาทแอฟรกา15และสงปรบ บรษทจานวน Mittal
691,800,000แรนด หรอราว 62,260,000 ดอลลาหสหรฐ16
ในคด United Brands v Commission [1978] ECR 207คณะกรรมการการแขงขนของสหภาพยโรปเขา
ไปตรวจสอบตลาดการนาเขากลวยหอมและพบวามการผกขาดการนาเขาโดย บรษท United Brands รวมทง
บรษท United Brands ไดตงราคากลวยหอมไวสงภายใตอานาจการผกขาดตลาดของตน คณะกรรมการชวา
บรษท United Brands ผนาเขากลวยหอมจากแถบประเทศละตนอเมรกาไดละเมดกฎหมายการแขงขนทางการ
การโดยใชอานาจตลาดของตนกาหนดราคาทสงและไมเปนธรรม โดย United Brands เปนผสงกลวยหอม
13
Mittal Steel South Africa Limited and Others v Harmony Gold Mining Company Limited and Another
(70/CAC/Apr07) [2009] ZACAC 1 (29 May 2009) <http://www.saflii.org/za/cases/ZACAC/2009/1.html> 14
David Lewis, Exploitative Abuse – a note on the Harmony Gold v Mittal Steel excessive pricing case,
<http://www.comptrib.co.za/assets/Uploads/Speeches/lewis12.pdf> 15อางแลว 16
Harmony Gold Mining Limited,Durban Roodepoort Deep Limited v Mittal Steel South Africa Limited,Macsteel
International Holdings BV, <http://www.comptrib.co.za/cases/complaint/retrieve_case/97>
91
ใหกบธรกจรายอนๆและจะนาไปจาหนายตอทวตลาดของหลายประเทศในสหภาพยโรป แตทวา United
Brands แยงตอคณะกรรมการการแขงขนและอทธรณคดสศาลสหภาพยโรป ซงศาลยโรปไดตดสนยนตามคาสง
ของคณะกรรมการการแขงขน17 โดยศาลใหเหตผลวา คณะกรรมการการแขงขนไดแสดงใหเหนถงตลาดท
เกยวของของการคากลวยหอมและพบวา United Brandsเปนบรษททมอานาจเหนอตลาดโดยเปนผคาสงแกผ
กระจายขายกลวยหอมอกทอดหนงซงศาลมองวา การตงราคาทสงเกนนน สามารถดไดจากราคานนไมได
สะทอนใหเหนมลคาของสนคาจากการคานวณทางเศรษฐศาสตร18 มากไปกวานนซงศาลคานงถง สวนแบง
ตลาดท United Brandsมถงประมาณ 45% และมากกวา 45% ในบางชวง ทงนศาลเหนตามท คณะกรรมการ
การแขงขนตดสนมาวา United Brands ไดใชอานาจตลาดของตนโดยการตงราคากลวยหอมทสงอยางไมเปน
ธรรมแกลกคาในประเทศ เดนมารก เยอรมน เนเธอรแลนด เบลเยยม และลกเซมเบรก19
ในคด Bundeskartellamt decision- Elsam A/S (Elsam)คณะกรรมการการแขงขนของประเทศ
เยอรมนไดเขาไปตรวจสอบและตดสนวา บรษททควบคมการจายไฟฟากลาง (Grid operator) มการใชอานาจ
เหนอตลาดและตงราคาคาบรการทสงอยางไมเปนธรรม ทงน Bundeskartellamt ชวา Elsam A/S (Elsam) นน
ถอเปนผผกขาดควบคมการจายไฟฟากลางและไดตงราคาทไมไดสะทอนถงตนทนและราคาทสมควรอนนาไปส
คาบรการไฟฟาทไมเปนธรรมตอผบรโภค20 เมอ Bundeskartellamt ไดตดสนแลว คณะกรรมการการแขงขน
ของประเทศเดนมารก (Denmark Competition and Consumer Authority (DCC)) ไดยนตามคาตดสนของ
17
United Brands v Commission of the European Communities, Court of Justice of the European Communities, Case
27/76 [1978] ECR 207, judgment of 14 February 1978 (309 paragraphs, about 40 pages),
<http://www.reckon.co.uk/open/United_Brands> 18
Patrick Hubert and Marie-Laure Combet, Exploitative abuse: The end of the Paradox?, Doctrines l Concurrences
N° 1-2011 – pp. 44-51,
<http://www.cliffordchance.com/content/dam/cliffordchance/PDFs/Hubert_and_Combet_article_on_exploitative_ab
use.pdf> 19
EU Union, Excessive Price, Working Party No. 2 on Competition and Regulation, OECD Report,
DAF/COMP/WP2/WD(2011)54,
<http://ec.europa.eu/competition/international/multilateral/2011_oct_excessive_prices.pdf> 20
Romano Subiotto and Robbert Snelders, Antitrust developments in Europe 2001 (Kluwer Law International, 2001),
105
92
BundeskartellamtโดยตดสนใหElsam A/S (Elsam) เปนผกระทาผดกฎหมายการแขงขนจากการทเปนผ
ผกขาดและตงราคาไฟฟาไวสงอยางไมเปนธรรมในประเทศเยอรมนน21
นอกจากนยงมกรณตวอยางในประเทศไทย ทเกยวของกบการทธรกจผกขาดหรอมอานาจเหนอตลาด
ขนราคาสนคาทไมเปนธรรมในกรณของ บรษท UBC
กรณการผกขาดธรกจโทรทศนระบบบอกรบสมาชก (UBC) ผบรโภครองเรยนตอคณะกรรมการการแขงขนทางการคาวา UBC ใชอานาจการผกขาดในตลาดโดยคดคาบรการทสงเกนควรหลงจากการควบรวมกจการกลาวคอ UBC ไดเสนอแพคเกจราคาสง(gold package) และแพคเกจราคาตากวา (silver package) แตแพคเกจราคาตากวามจานวนชองรายการนอยมากเมอเทยบกบแพคเกจราคาสงทาใหผบรโภคจาตองซอแพคเกจราคาสงซงมรายการทเปนทนยมเชนกฬาภาพยนตร (HBO, Cinemax) และขาว (CNN, BBC) เปนตน แมรายงานของคณะอนกรรมการซงถกแตงตง ใหศกษากรณรองเรยน ชวา UBCเปนผมอานาจเหนอตลาดและใชอานาจดงกลาวปรบขนคาบรการทางออม แตคณะกรรมการการแขงขนทางการคากเพยงแตมมตใหองคการสอสารมวลชนแหงประเทศไทย (อสมท.)ทบทวนอตราคาบรการทเหมาะสมของ UBC4 ซงปรากฏวา อสมท. กมไดดาเนนการแตอยางใด ทง น เพราะ อสมท. ไดรบผลประโยชนสวนแบงรายไดจากคาสมาชกท UBC เรยกเกบจากผใชบรการในอตรารอยละ 6.5 จงไมมแรงจงใจใดๆ ทจะปรบลดอตราคาบรการ
ทมา: สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทยรายงานทดอารไอฉบบท 92 เดอนมนาคม
2554http://tdri.or.th/wp-content/uploads/2012/09/wb92.pdf
ทงนการทจะพจารณาบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคากบกรณผผกขาดหรอมอานาจเหนอตลาด
และตงราคาทไมเปนธรรมเปนไปไดยากเนองจากราคาทสะทอนใหเหนวาเปนราคาทไมเปนธรรมนนจะพสจน
ไดโดยยาก ในการบงคบใชกฎหมายการแขงขนแกกรณตงราคาอยางไมเปนธรรมนนจงมคดใหเหนไมมากนก
หากทวาในการทจะพจารณาวา ผผกขาดหรอมอานาจเหนอตลาดไดตงราคาไวสงเกนจรงอาจองตามกรอบการ
21
Danish Competition Authority, 'Eslam : The Council Meeting 20 June 2007' (Danish Competition Authority
4/0120-0204-0038/ISA/MOL 2007) <http://www.konkurrencestyrelsen.dk/en/competition/decisions/decisions-2008-
and-earlier/national-decisions-2007/konkurrenceraadets-moede-den-20-juni-2007/elsam/ >
93
พจารณาของ คณะกรรมการการแขงขนของสหภาพยโรปทเสนอวา ตองมการวเคราะหถง เตนทนและราคาของ
สนคา มการเปรยบเทยบราคากบคแขงรายอน และเปรยบเทยบราคาตางกนในแตละเขตพนท และ เปรยบเทยบ
เวลา22
การลดราคาสนคาต าเพอขบคแขงออกจากตลาด (Predatory pricing)
การลดราคาสนคาตาเพอขบคแขงออกจากตลาด (Predatory pricing) คอพฤตกรรมของธรกจผกขาด
หรอมอานาจเหนอตลาดโดยการลดราคาสนคาหรอบรการเพอทจะใชเปนเครองมอในการกาจดคแขงออกจาก
ตลาด23 โดยปกตการลดราคาสนคานนถอเปนตวบงชถงการแขงขนของตลาดเนองจากการลดราคาชใหเหนวา
แตละธรกจในตลาดพยายามแขงขนกนดานราคาเพอใหไดลกคาหรอผบรโภค24 ธรกจจงสามารถลดราคาสนคา
และบรการของตนไดเพอแสดงใหเหนถงการแขงขนระหวางกนในตลาด25 แตทวา การลดราคาของธรกจผกขาด
หรอมอานาจเหนอตลาดนนอาจถกจดไดวาเปนการกระทาทไมเปนธรรมในการตดราคาเพอใหคแขงทเปนธรกจ
รายเลกหรอธรกจรายใหมทเขาตลาดมาไมสามารถแขงขนราคาไดและตองออกไปจากตลาดในทสด 26 ซง
ศาสตราจารย AreedaและTurner ไดอธบายไววา การทธรกจไดดาเนนการลดราคาทไมสะทอนใหเหนหลก
เศรษฐศาสตรดานตนทนเพอขบไลคแขงออกจากตลาดนนเปนการแขงขนทไมยตธรรมและสามารถถอไดวาการ
22
Damien Geradin, Pricing Issues under EC Competition Law with a special focus on the Postal Sector, 2007, <
http://www.wik.org/fileadmin/Konferenzbeitraege/2007/10th_Koenigswinter_Seminar/01_Geradin_WIK_Koenigsw
inter2007.pdf> 23
Pieter J. Slot and Angus C Johnston, An Introduction to Competition Law (Hart Publishing, 2006), 121. 24
F. M. Scherer, 'Predatory Pricing and the Sherman Act: A Comment' (1976) 89(5) Harvard Law Review 869 25
ACCC, 'Predatory pricing (s46(1) and s46(1AAA))' (2009)
<http://www.accc.gov.au/content/index.phtml/itemId/816375 >. 26
Donald A. Hay and Derek J. Morris, Industrial Economics and Organization: Theory and Evidence (Oxford
University Press, 1991), 580.
94
กระทาดงกลาวเปนการกระทาทพยายามทาลายการแขงขนในตลาด27ดวยเหตนการทธรกจลดราคาทไมเปน
ธรรมอาจเขาขายละเมดกฎหมายการแขงขนทางการคาไดโดยการลดราคานนมจดประสงคเพอ ทาลายและขบไล
คแขง หรอ สกดกนมใหคแขงรายใหมเขาตลาด28
ตวอยางคดทเกยวของกบการลดราคาสนคาตาเพอขบคแขงออกจากตลาด (Predatory pricing)มอยใน
คด 1) Brooke Group v. Brown and Williamson Tobacco29, 2) AKZO Chemie BV v Commission [1991]
ECR I-3359และ 3) Canada (Commissioner of Competition) v. Air Canada, [2003], 26 C.P.R. (4th)
476(Comp. Trib.)
ในคด Brooke Group v. Brown & Williamson Tobacco นนเปนคดการลดราคาสนคาตาเพอขบ
คแขงใหออกจากตลาดโดยในชวงป 1980 ตลาดบหรเปนตลาดทคอนขางมผคานอยราย และบรษทBrooke
Group ไดออกสนคาบหรตวใหมและกลายเปนทยอมรบอยางกวางขวางในหมผบรโภค เนองจากบหรราคาถก
กวาบหรจากเจาอนประมาณ 30% ซงนาไปสการไดสวนแบงตลาดของบหรทมากขน 4 % หากแตทวา บรษท
Brown & Williamsonพยายามแขงขนดานราคากบบรษท Brooke Group โดยบรษท Brown & Williamson ขาย
บหรทราคาตากวาทน บรษท Brooke Group จงรองตอศาลวาการท Brown & Williamson ใชกลยทธการตลาด
โดยการใชการรเบท(Rebate) นาไปสการขายสนคาตากวาทนนน ผดกฎหมาย Robinson Patman Actบรษท
Brooke Group แสดงตอใหศาลวากลยทธ การรเบท (Rebate)นนเปนการ ลดราคาสนคาตาเพอขบคแขงออก
จากตลาด( Predatory pricing) ซงนาไปสการสรางอปสรรคตอการแขงขน หากแตทวา ศาลสงของสหรฐ (
27
Phillip Areeda and Donald F. Turner, 'Predatory Pricing and Related Practices under Section 2 of the Sherman Act'
(1975) 88(4) Harvard Law Review 697- See further discussion in enforcement of competition law on the predatory
pricing in various jurisdiction in ICN, 'Report on Predatory Pricing Prepared by The Unilateral Conduct Working
Group: Presented at the 7th Annual Conference of the ICN Kyoto, April 2008' (International Competition Network,
2008) <http://www.internationalcompetitionnetwork.org/uploads/library/doc354.pdf >. 28
Competition and Consumer Act 2010 (Cth) Section 46 ( 1AA )
29
Brooke Group Ltd. v. Brown & Williamson Tobacco Corp. (92-466), 509 U.S. 209 (1993),
<http://www.law.cornell.edu/supct/html/92-466.ZS.html>
95
Supreme Court) ชวาการท Brown & Williamsonไมไดกระทาผดจาก Robinson Patman Act เนองจากบรษท
Brooke Group มไดรบและพสจนถงผลกระทบ ( Injury) ทางธรกจของตน ภายใตสภาวะตลาดผคานอยราย
รวมทงBrown & Williamson มไดมการกระทาในการขนราคาหลงจากไดขายสนคาเพอใหไดผลกาไรคน (
Recoup behavior)30จากคดนจะพบวาในการทจะดาเนนคดในกรณ ลดราคาสนคาตาเพอขบคแขงออกจากตลาด
(Predatory pricing) นนจะตองมการพสจฯใหศาลเหนวา มการลดราคาทต ากวาทนโดยไมไดค านงถงการคม
ทน และ มความเปนไปไดทธรกจทลดราคาต ากวาทนจะขนราคาสนคาของตนเพอเปนการชดเชยการขาดทนท
เสยจากการลดราคา31
ในคด AKZO Chemie BV v Commission [1991] ECR I-3359 นนคณะกรรมการแขงขนทางการคา
ของสหภาพยโรปไดตดสนใหบรษท AKZO Chemie BVซงเปนบรษทผผลตเคมภณฑและเสนใยสงเคราะห
กระทาผดกฎหมายการแขงขนทางการคาของสหภาพยโรปเนองจากไดกระทาการลดราคาสนคาตาเพอขบคแขง
ออกจากตลาด โดยคณะกรรมการพบวา AKZO Chemie BV ได1) เสนอขายเคมแกลกคาในราคาทตากวาตนทน
จรงเพอทจะทาลายและผลกดนใหบรษท ECS ออกจากตลาด2) เสนอราคาตาเพอตดลกคาของ ECS ในขณะท
เสนอราคาสงขน 60% ลกคาของ AKZO Chemie BV3) เสนอราคาขายเคม potassium bromated vitamin mi
x benzoyl peroxide ทราคาตาเพอลอลกคา ( Bait price) ของ ECS4) กาหนดชวงเวลาทยาวในการลดราคาตา
เพอไลคแขงเนองจากบรษทตนมความเขมแขงทางเศรษฐกจ32
30อางแลว 31
Brooke Group Ltd. v. Brown & Williamson Tobacco Corp. (92-466), 509 U.S. 209
(1993)<https://law.resource.org/pub/us/case/reporter/US/509/509.US.209.92-466.html> 32
Judgment of the Court (Fifth Chamber) of 3 July 1991, AKZO Chemie BV v Commission of the European
Communities, Article 86 - Eliminatory practices of a dominant undertaking., Case C-62/86 <http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:61986CJ0062>
96
ในคด Canadian Commissioner of Competition v. Air Canada case,33นนคณะกรรมการการแขงขน
ประเทศแคนาดาพบวา บรษท Air Canadaกระทาผดกฎหมายการแขงขนโดยใชพฤตกรรมลดราคาสนคาตาเพอ
ขบคแขงซงเปนบรษทรายใหมสองรายชอวา WestJet Airlines และCanJet Airlines ในการดาเนนการบรการ
สายการบนภายในประเทศแคนาดา ทงนบรษท Air Canada กระทาการโดยเพมสายการบนและรถราคาตว
เครองบนทตาลงมาก34
นอกจากนยงมกรณตวอยางในประเทศไทยทเกยวของกบการลดราคาสนคาตาเพอขบคแขง ในประเดน
การรองเรยนของบรษทบกซ ในคดบกซไดกลาวหาวา เทสโกซงเปนผม ‘อานาจเหนอตลาด‛ มพฤตกรรมทางการคาทเปน ‚การแทรกแซงการประกอบธรกจของผอนโดยไมมเหตผลอนควร‛ ตามมาตรา 25(4) และทไมเปนการ ‚แขงขนโดยเสรอยางเปนธรรม‛ ตาม มาตรา 29 แหง พ.ร.บ.การแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542 เนองจากเทสโก (1) ประกาศรบคปองของหางคารฟรมลคา 80 บาทโดยเพมมลคาสวนลดบนคปองใหเปน 2 เทาคอ 160 บาทตอคปองเพอซอสนคาในหางเทสโก และ (2) โฆษณาใหผบรโภคทถอบตรสมาชก คารฟรไอวชสงขอความสนไปยงเทสโกเพอรบบตรกานลมลคา 200 บาท โดยมเงอนไขวาจะตองเปนสมาชกบตร Club Card ของเทสโกโลตส หากทวา การกระทาของ เทสโกโลตสนนไมเขาขายความผดตามกฎหมายการแขงขนเนองจาก เปนการแขงขนทางธรกจทเนนปะโยชนผบรโภค อกทงๆสองบรษทกเปนผทมอานาจเหนอตลาดทงค แตทวาเมอมสามารถเอาผดบรษทเทสโกตาม พรบ การแขงขนทางการคาได บรษทบกซไดดาเนนการฟองละเมดลขสทธตอศาลแพงโดยศาลแพงตดสนใหบรษท บกซเปนผชนะคด ตามทบรษท บกซ ซเปอรเซนเตอร จากด (มหาชน)ผบรหารเครอขายคาปลกบกซซเปอรเซนเตอร และบรษท เซนคาร จากดผบรหารเครอขายคาปลกคารฟร (ปจจบนอยในกลมของบกซแลว)ไดยนคาฟองตอศาลแพง กรณบรษท เอก-ชย ดสทรบวชนซสเทม จากดผประกอบการหางสรรพสนคาเทสโก โลตส ในฐานกระทาการฝาฝนพ.ร.บ.การแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542
33
Canada (Commissioner of Competition) v. Air Canada, [2003], 26 C.P.R. (4th) 476(Comp. Trib.)- The case can
be accessed from the Federal Court of Canada at <http://reports.fja.gc.ca/eng/2001/2001fc27050.html>. 34อางแลว
97
โดยการนาสญลกษณ เครองมอ และกลไกทางการตลาดของ บมจ.บกซซเปอรเซนเตอร และบรษท เซนคาร จากดไปใชจดทาโฆษณาและแคมเปญสงเสรมการขายโดยมชอบเพอสรางรายไดและฐานลกคาใหแกตนเอง โดยไดทาการละเมดสทธทางการคาและการตลาดของบรษทฯดวยการนาสญลกษณ เครองมอ และกลไกทางการตลาดของ บมจ.บกซซเปอรเซนเตอรไปใชจดทาแคมเปญโฆษณาและสงเสรมการขายเพอประโยชนของตนอยางโจงแจงถง 2 ครง ใน 2 วาระตางกนนน ศาลแพงไดพพากษาตดสนวาการกระทาดงกลาวเปนการกระทาละเมดซงผดกฎหมายแพง มาตรา 421 อนเปนการใชสทธซงมแตจะใหเกดความเสยหายแกบคคลอนและไดพพากษาใหเทสโก โลตส ชดใชคาเสยหายใหแก บมจ.บกซซเปอรเซนเตอร เปนจานวน 2,456,412.88 บาท และแก บ.เซนคาร จากดจานวน 1,523,908.20 บาท ทางดานบกซระบวา บรษท บกซ ซเปอรเซนเตอร จากด (มหาชน)เคารพในคาพพากษาของศาล และบกซยนดทผลของคดนจะเปนกรณศกษาเกยวกบจรรยาบรรณและมาตรฐานของการดาเนนการตลาดททกบรษทควรยดปฏบตเพอสงเสรมการแขงขนอยางเสรและเปนธรรมเพอประโยชนสงสดของผบรโภคในระยะยาว ‚บกซหวงวาผลของคดนจะนาไปสการบงคบใชพ.ร.บ.การแขงขนทางการคาเปนครงแรกตงแตป พ.ศ.2542 ซงจะแสดงใหเหนถงบทบาทและความสาคญของพระราชบญญตการแขงขนทางการคาในการสงเสรมการแขงขนอยางเสรและสรางสรรคทตงอยบนพนฐานของความเปนธรรม การใหเกยรต เคารพสทธและความคดสรางสรรคของเพอนรวมธรกจตอไป
ทมา:เดอนเดน นคมบรรกษ, 2554, คดขอพพาทระหวางบกซกบเทสโก:คดประเดมกฎหมายการแขงขนทางการคาไทย; หนงสอพมพผจดการ บกซชนะคดเทสโกละเมดสทธ เทสโกเลงอทธรณ 25 มถนายน 2556, http://www.manager.co.th/iBizChannel/ViewNews.aspx?NewsID=9560000077157
การบงคบคาพวงสนคา (Tied-sale) การคาพวงคอการทธรกจผกขาดหรอธรกจทมอานาจเหนอตลาดตงขอกาหนดในสญญาซอขายสนคา
ของตนวานอกจากจะซอสนคาทตนผกขาดหรอควบคมตลาดอยแลวจะตองซอสนคาอนของตนไปดวย หรอในบางครงอาจมขอบงคบไมใหผซอซอสนคาจากเจาอน35 การคาพวงนนในบางกรณอาจไมถอวาผดกฎหมายแต การคาพวงทเขาขายละเมดกฎหมายการแขงขนทางการคาเพราะถอวาธรกจพยายามควบคมหรอกาหนดการ
35
Legal Information Institute Cornell University, Tying arrangement,
<http://www.law.cornell.edu/wex/tying_arrangement>
98
แขงขนของตลาด โดยกรณทการคาพวงเขาขายการผดกฎหมายการแขงขนทางการคานนเปนลกษณะท ธรกจผกขาดหรอมอานาจเหนอตลาดจะขายสนคาหรอบรการของตนโดยกาหนดใหผซอซอสนคาหรอบรการอนรวมไปดวย36 ในบางกรณการคาพวงอาจอยในรปของการขายพวงทมการใหสวนลดเปนชด(Bundled discounting) โดยธรกจผกขาดหรอมอานาจเหนอตลาดจะใหการลดราคาหรอ Rebate สนคาทตองซอรวมกนแตในกรณของการขายพวงทมการใหสวนลดเปนชดอาจเปดใหผซอซอสนคาจากเจาอนได37 แผนภาพลาดบการพจารณา การคาพวง
ทมาของแผนภาพ: ICT Regulation, http://www.ictregulationtoolkit.org/2.2
คดตวอยางทเกยวของกบการคาพวงนนอาจพจาณาไดจาก1) Tetra Pak International SA v Commission (Tetra Pak II) [1996] ECR I-5951 Case C-333/94, 2) Eastman Kodak v. Image Technical Services, Inc., 504 U.S. 541 (1992), ในคด Tetra Pak International SA v Commission (Tetra Pak II)38นน คณะกรรมการการแขงขนของสหภาพยโรปไดตดสนใหบรษท Tetra Pak ซงเปนบรษทผลตเครองบรรจและบรรจภรรณฑ สาหรบ
36
Damien Geradin, Tying & Bundled Discounting, ICN Questionnaire,
<http://www.internationalcompetitionnetwork.org/uploads/questionnaires/uc%20tying/nga-eu%20tbd.pdf> 37อางแลว, เสนยพนธอไร. (2552). ปญหาการขายพวงตามพระราชบญญตการแขงขนทางการคาพ.ศ.2542 /เสนยพนธอไร. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย<http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/16662> 38
EU Competition Commission, Press Release on Tetra Pak group, 2015, <
จ านวนหรอปรมาณของสนคาทงสองมากหรอนอย
ผบรโภคหรอผซอถกบงคบใหซอสนคาหรอบรการทงสองหรอไม
ธรกจมอ านาจเหนอตลาดในการควบคมใหมการซอสนคาบรการทเชอมกนหรอไม
มสนคาสองอยางเกยวของกบหรอไม
99
ของเหลวตางๆ โดยบรษท Tetra Pak ทเปนบรษทสวเดนนนเปนบรษททเกอบจะผกขาดตลาดกลองนมและนาดมและมสวนแบงตลาดขนาดใหญในสหภาพยโรป ซงในป 1990 บรษท Tetra Pak มยอดขายสงถง 3.6 พนลานยโร และ 90% ของยอดขายนนมาจากการขายสนคากลองบรรจ และ อก 10% มาจากเครองจกรบรรจ39 หากทวา Tetra Pak ไดกาหนดขอสญญาทแกลกคาผผลตนมของตนวาจะตองใชสนคาของ Tetra Pak เทานน โดยในขอกาหนดของสญญานนระบวา
- ลกคาทใชเครองบรรจนมของ Tetra Pakนนจะตองใชกลองนมของ Tetra Pakเทานนภายใตการ
ควบคมตรวจสอบของTetra Pak
- หามมใหลกคาเคลอนยายเครองบรรจและ Tetra Pak มสทธแตเพยงผเดยวทจะซอมแซมดแลรวมถง
จดหาอะไหลทงเครองทขายและใหเชา
การจากดกรอบสญญาเชนนทาให Tetra Pak สามารถทจะควบคมตลาดในสหภาพยโรปและสามรถทจะควบคมตลาดในแตละระดบรวมถงสามารถกาหนดราคาทแตกตางอยางมากกนแกลกคาโดยชวงความตางของราคานน ประมาณ 300 %สาหรบเครองจกรและ 50% สาหรบกลองบรรจ ดวยเหตน บรษท Tetra Pak จงสามารถควบคมลกคา ควบคมยอดขายของตน และสามารถกาจดการแขงขนจากคแขงขนอนในตลาด40ซงนาไปสการท บรษท Elopak เขาทาการรองเรยนตอคณะกรรมการการแขงขน เมอไดมการตรวจสอบแลว คณะกรรมการการแขงขนพบวา บรษท Tetra Pakกระทาผดกฎหมายการแขงขนโดยการคาพวงสนคาของตนจรง จงมคาตดสนใหปรบ บรษท Tetra Pak75 ลานยโร หากแตวา บรษท Tetra Pak ไดอทธรณตอศาลทงสองขน โดยทง Court of Apealและ Supreme Court ยนตามคาตดสนของ คณะกรรมการการแขงขนทางการคาของสหภาพยโรป41
ในคดของ Eastman Kodak v. Image Technical Services, Incนนบรษท Image Technical Services - independent service organizations (ISOs) เปนบรษทสาเนาเอกสารทใชเครองสาเนาและอปกรณอะไหลจากEastman Kodak(Kodak)ตอมาบรษท Kodak ไดออกนโยบายในการจากดอะไหลและอปกรณตางๆแก ISOs เพอทจะสรางอปสรรคในการแขงขนตอ ISOs บรษท ISOs จงฟองตอศาลวาการกระทาของบรษท Kodak ผดกฎหมาย Sherman Act โดยกาหนดใหมการคาพวงเครองจกรและอะไหลของเครองจกร ทงนไดมการฟองคด
http://europa.eu/rapid/press-release_IP-91-715_en.htm> 39อางแลว 40
Daniel Gustafsson , Tying under EC Competition Law The Tetra Pak II Case, Nationalekonomiska institutionen
Kandidatuppsats, (2007 Lund University)
<http://lup.lub.lu.se/luur/download?func=downloadFile&recordOId=1335665&fileOId=1646325> 41
EU, Judgment of the Court (Fifth Chamber) of 14 November 1996. - Tetra Pak International SA v Commission of
the European Communities, <http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:61994CJ0333>
100
กนจนถง ศาลสงสด Supreme court ซงในคดทศาลสงสด ศาลเหนวา บรษท Kodak นนไดใชอานาจเหนอตลาดของตนใหมการซอพวงเครองและอะไหลของ บรษท Kodak โดยศาลมองเหนวาพยานหลกฐานท (ISOs) เสนอมานนพอเพยงแกการทจะยนยนวาKodak มการกาหนดขอสญญาใหมการซอเครองจกร พรอมกบการกาหนดอะไหลและการบรการซอมซงไมควรทจะนามาพวงกน รวมทงบรษท Kodak ไดกาหนดในขอสญญากบลกคาอนในการใหมการซอเครองสาเนาและอะไหล วาจะตองไมซอบรการจาก บรษท ISOs ศาลสงสดจงพพากษาใหบรษท ISOs เปนผชนะคดเนองจาก บรษท Kodakเปนผมอานาจเหนอตลาดและควบคมสวนแบงตลาดอปกรณอะไหลเกอบจะถง 100 %และ ประมาณ 95 % ของตลาดบรการซอม รวมถง บรษท Kodak ไดใชอานาจเหนอตลาดของตนในการกาหนดการคาพวงในสนคาของตนตอลกคา42
นอกจากนยงมกรณตวอยางในประเทศไทยทแสดงใหเหนพฤตกรรมทเขาขายการผดกฎหมายการแขงขนทางการคาโดยการคาพวง ในกรณ เหลาพวงเบยร กรณการบงคบขายพวงสนคา (Tied-sale) สราขาวกบเบยรชาง ซงมบรษทไทยเบฟเวอเรจ จากด (มหาชน) เปนผถกกลาวหาโดย คณะกรรมการการแขงขนทางการคาพบวามหลกฐานทพสจนไดวามการใชอานาจเหนอตลาดจรง ซงผผลตสรามพฤตกรรมการขายพวงเบยรใหแกตวแทนจาหนายและรานคาจาหนาย ซงเปนการกระทาทละเมด ทงนบรษทบญรอดบรวเวอร รองเรยนวา บรษท ไทยเบฟเวอเรจ ผผลตเบยรอาชามพฤตกรรมขายเหลาพวงเบยร และมการนาเบยรมาขายในราคาตากวาทน โดยท บรษท ไทยเบฟเวอเรจบงคบใหตวแทนจาหนายชวง ผคาสง ทงรานคา โรงแรม และภตราคารรานอาหารตางๆ ซงเปน SMEs ขายสราพวงเบยร ซงสงผลใหลกคาตองถกจากดการซอการขาย ซงเปนพฤตกรรมทเขาขายมาตรา 25 (2) ทกาหนดหามผประกอบธรกจซงมอานาจเหนอตลาดกระทา แตเนองจากหลกเกณฑการเปนผมอานาจเหนอตลาดยงไมประกาศใช จงยงไมสามารถบงคบใชบทบญญตมาตรา 25(2) นได คณะกรรมการแขงขนทางการคาจงทาไดเพยงแจงตวแทนจาหนายชวงวาการขายสราพวงเบยรเปนพฤตกรรมทไมเหมาะสม อาจเขาขายมความผดมาตรา 25(2) ควรระงบการกระทาดงกลาว และใหกรมการคาภายในตดตามพฤตกรรมทางการตลาดของกลมผผลตและผจาหนายสราและเบยรเปนกรณพเศษ และรายงานใหคณะกรรมการทราบเปนระยะเทานน 42
Eastman Kodak Co. v. Image Technical Services, Inc., et al. No. 90-1029. Argued December 10, 1991 —
Decided June 8, 1992, <https://www.law.cornell.edu/supct/html/90-1029.ZS.html>
101
ทมา: สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย รายงานทดอารไอฉบบท 92 เดอนมนาคม 2554 http://tdri.or.th/wp-content/uploads/2012/09/wb92.pdf; http://www.thairath.co.th/content/303920; บทท 5 เปรยบเทยบกฎหมายทเกยวของกบการกากบดแลพฤตกรรมในการประกอบธรกจ
การไมรวมด าเนนการการคากบธรกจอน (Refusal to deal or exclusionary conduct) การไมรวมดาเนนการการคากบธรกจจะเขาขายเปนความผดตามกฎหมายการแขงขนทางการคา เนองจากเปนการกระทาทพยายามขดขวางการรวมกนแขงขนของคแขงในตลาด โดยธรกจผกขาดหรอธรกจทมอานาจเหนอตลาดนนจะปดมยอมรวมคาธรกจกบคแขงซงโดยปกตอาจเปนไปไดตามหลกการแขงขนโดยทวไป แตทวาในกรณทธรกจผกขาดหรอธรกจทมอานาจเหนอตลาดควบคมสวนการดาเนนธรกจทสาคญ (Essential facilities) ไวการปฎเสธไมใหธรกจรายอนเขามาใชสวนการดาเนนธรกจทสาคญอาจเขาขายการกระทาผดจามกฎหมายการแขงขนไดทงนเนองจากธรกจจะสรางอปสรรคใหแกผคารายใหมในการทจะเขามารวมแขงขนกนในตลาดโดยเฉพาะตลาดเกยวของกบโครงสรางพนฐานตางๆ43
โครงสรางธรกจโทรศพทกบการสวนการด าเนนธรกจทส าคญ
ทมาของรป: ICT Regulation, http://www.ictregulationtoolkit.org/2.2
43
OECD, 'The Essential Facilities Concept' (OECD Report No OCDE/GD(96)113, 1996)
<http://www.oecd.org/dataoecd/34/20/1920021.pdf> at 3 October 2012.
102
ตวอยางคดทสาคญเกยวกบการใชอานาจตลาดไมรวมดาเนนการการคากบธรกจอนคอ 1) United
States v .Terminal R.R.Ass'n, 224 U.S. 383 (1912), 2) MCI Commc'ns Corp. v. AT&T Co., 708 F.2d 1081, 1132-33 (7th Cir. 1983), 3) Bronner v. Mediaprint, Bronner v. Mediaprint Case C-7/97 Bronner v. Mediaset[1998] ECR I-7791, และ 4) NT Power Generation Pty Ltd v Power and Water Authority [2004] HCA 48 ในคด United States v .Terminal R.R.Ass'n, 224 U.S. 383 (1912) นนเปนกรณท Terminal R.R.Ass'n (Terminal Rail) กลมบรษทเดนรถไฟ รวมกนเปนเจาของสถาน สะพานและทางรถไฟ ซงถอเปนหวใจหลกในการดาเนนการธรกจเดนรถไฟ แตทวา Terminal Rail ไดปฎเสธธรกจรายอนมใหเขามารวมใชสถาน สะพานและทางรถไฟของตนจงมการนาเรองขนรองตอศาลโดยอยการรฐ ซงศาลไดพจารณาคดและวางหลกการสาคญดดยชวา Terminal Rail จะตองเปดหรกจรายอนรวมใช สถาน สะพานและทางรถไฟของตนเนองจาก สถาน สะพานและทางรถไฟของตนถอเปนสวนการดาเนนธรกจทสาคญในการทจะดาเนนรกจรถไฟ จากคดน ไดนาไปส แนวความคดเรอง หลกการสวนการดาเนนธรกจทสาคญ“Essential FacilitiesDoctrine”ทกาหนดใหธรกจทควบคมสวนการดาเนนธรกจทสาคญตองเปดใหรายอนเขามาใชสวนการดาเนนธรกจนนหากสวนการดาเนนธรกจนนไมสามารถทจะมทดแทนหรอไมคมทางเศรษฐศาสตรทจะสรางขนใหม44
ในคด MCI Commc'ns Corp. v. AT&T Co., 708 F.2d 1081, 1132-33 (7th Cir. 1983) บรษท MCI ซงเปนบรษทธรกจสอสารรองตอศาลวา บรษท AT&T ซงเปนบรษทโทรคมนาคมทมอานาจเหนอตลาดในการควบคมสายโทรศพทตามบานอนจาเปนตอการตดตอโทรศพททางไกลไดใชอานาจเหนอตลาดของตนโดยการไมให บรษท MCI เชอมตอกบระบบโครงขายโทรศพททางไกลของบรษท AT&T ทงน บรษท MCI เปนบรษทโทรศพทไรสายแตลกคาโทรศพทไรสายของ MCI ไมสามารถตดตอกบผบรโภครายอนภายใตการตดตอโทรศพทบานทางไกลได ซงในคดน ศาลสงของสหรฐอเมรกาชวาในการทจะพจารณาวาบรษทใดผดกฎหมายการแขงขนทางการคาจากการปฎเสธไมใหธรกจรายอนเขาใชสวนการดาเนนธรกจทสาคญจะตองคานงถง
- ธรกจควบคมการเขาถงไดในสวนสวนการดาเนนธรกจทสาคญ
- สวนการดาเนนธรกจทสาคญไมสามารถทจะสามารถจดสรางขนใหมเนองจากไมคมคาทาง
เศรษฐกจ 44
Paul L. Joskow and Roger G. Noll, 'The Bell Doctrine: Applications in Telecommunications, Electricity, and Other
Network Industries' (1999) 51(5) Stanford Law Review 1249- See also the example cases relating with essential
facility doctrine in Hecht v Pro-Football Inc570 F 2d 982 (1977).
103
- ธรกจทควบคมการเขาถงไดในสวนการดาเนนธรกจทสาคญนนปฎเสธการขอเขาใชจาก
ธรกจอน
- การเปดใหใชนนสามารถเปนไปไดในการดาเนนธรกจ 45
ในคด Bronner v. Mediaprint Case C-7/97 Bronner v. Mediaset[1998] ECR I-7791 ศาลแหงสหภาพยโรปไดวางหลกเรองการละเมดกฎหมายการแขงขนในการปฎเสธเปดสวนการดาเนนธรกจทสาคญ ของสหภาพยโรปไวคลายคลงกบประเทศสหรฐอเมรกา โดยในคดนนศาลยโรปชวาในการจะพจารณาการปฎเสธเปดสวนการดาเนนธรกจจะตองคานงถง46
- ธรกจจะตองเปนธรกจทมอานาจเหนอตลาดในการขายสนคาหรอบรการ
- การปฎเสธเปดสวนการดาเนนธรกจอาจมความเปนไปไดสงทจะเปนการกาจดคแขงรายนน
ออกจากตลาด
- การเขาใชสวนการดาเนนธรกจทสาคญนนมความจาเปนอยางมากเพราะไมสามารถม
ทางเลอกสวนการดาเนนธรกจทสาคญอน
- การปฎเสธนนไมมเหตผลทสมควรตามการดาเนนธรกจจรง47
ในคด NT Power Generation Pty Ltd v Power and Water Authority [2004] HCA 48 นนบรษท NT Power Generation Pty Ltd ซงเปนบรษทบรการไฟฟารายใหมทจะเขาไปแขงขนการบรการไฟฟาในมลรฐ Northern Territory หากทวาบรษท Power and Water Authority (PAWA) ซงเปนรฐวสาหกจเดมใน Northern Territoryปฎเสธการใหเขาใชสายสงไฟฟาทใชสงไฟฟาแกผบรโภค 48โดยในคดศาลสงของประเทศออสเตรเลย (High Court)ตดสนวา การทthe Power and Water Authority (PAWA) ปฎเสธมให NT Power Generation Pty Ltd เขาใชสายสงนนถอวาเขาขายการกระทาทผดกฎหมายการแขงขน เนองจากเปนการใชอานาจตลาดของตนในการจากดการแขงขนในตลาดไฟฟา 49
45
MCI Commc'ns Corp. v. AT&T Co., 708 F.2d 1081, 1132-33 (7th Cir. 1983)อางแลว. at 1132–33. 46
Bronner v. Mediaprint Case C-7/97 Bronner v. Mediaset[1998] ECR I-7791 47อางแลว.at paras. 38-41. 48
NT Power Generation Pty Ltd v Power and Water Authority [2004] HCA 48. 49อางแลว. at 150, 205.
104
การกดดนราคาตอธรกจตอเนอง (Margin squeeze) ธรกจทมอานาจเหนอตลาดสามารถทจะใชอานาจเหนอตลาดของตนในการกดดนราคาตอธรกจ
ตอเนองซงการกดราคาตา (Margin squeeze) นนถอเปนการสรางความไมเปนธรรมในการแขงขนในตลาดทม
การเชอมโยงระหวางตลาดบนและตลาดลาง ซง Crocioni and Veljanovskiไดใหคาอธบายเกยวกบการกดดน
ราคาตอธรกจตอเนองไววา
‚…การกดดนราคาตอธรกจตอเนองนนเกดขนเมอ ธรกจตนนาทมอานาจเหนอตลาดไดเชอมโยงกบอก
ธรกจปลายนา และธรกจตนนาทมอานาจเหนอตลาดไดตงราคาคาสงสนคาหรอบรการของตนแกธรกจ
ปลายนารายอนในอตราทแพงกวาทเสนอใหธรกจปลายน าทเชอมโยงกบในระยะเวลาทสามารถทจะกอ
ใหปญหาการขาดทนของธรกจทอกรายทตองแบกรบราคาสงกวาทาใหตองออกจากการแขงขนใน
ตลาด‛ 50
ตวอยางเชนธรกจทดาเนนธรกจทงในสวนของการคาสงและคาปลก(Vertically integrated firms) และ
มอานาจเหนอตลาดทการคาสงและพยายามจะแขงขนกบธรกจคาปลกอกรายหนงทไมไดเชอมโยงกบธรกจคา
สง51การไดราคาคาสงทตางกนเพยงเลกนอยระหวางคาปลกกบคาสงอาจจะนาไปสการไลคแขงในการคาปลก
ออกจากตลาดได52
50
Pietro Crocioni& Cento Veljanovski, ‗Price Squeezes, Foreclosure and Competition Law Principles and
Guidelines‘(2003) 4(1) Journal of Network Industries28. 51
OECD, 'Roundtables On Competition Issues in Electricity Sector:United States of America' (OECD, Working
Party No. 2 on Competition and Regulation, Document No. DAFFE/COMP/WP2/WD(2002)30, 2002)
<http://www.ftc.gov/bc/international/docs/compcomm/2002--
Rdtable%20on%20Competition%20Issues%20in%20the%20Electricity%20Sector.pdf>,143. 52
Robert O Donoghue and A Jorge Padilla, The Law and Economics of Articl 82 EC (Hart Publishing, 2007) 303.
105
แผนภาพแสดงตนทนธรกจคาปลกกบกบธรกจคาสงภายใตธรกจมอานาจควบคมตลาด
ทมาของรป: ICT Regulation, http://www.ictregulationtoolkit.org/2.2
106
แผนภาพแสดงโครงสรางการเชอมโยงแนวดงกบการการกดดนราคาตอธรกจตอเนอง
ทมารปภาพ:http://www.frontier-economics.com/publications/freshly-squeezed/
โดยตวอยางคดทเกยวของกบการกดดนราคาตอธรกจตอเนอง จะอยในคดของธรกจสาธารณปโภค เชน
1) Deutsche Telekom AG v. Commission, (Case T-271/03) [2008], 2) Telefonic, 3) Wanadoo, และ 4) City of
Mishawaka v. American Elec. Power Co
ในคด Deutsche Telekom AG v. Commission, (Case T-271/03) [2008] นนศาลเหนตามคาตดสนของ
คณะกรรมการการแขงขนทางการคาของสหภาพยโรปในการทตดสนปรบ บรษท Deutsche Telekom12.6 ลานย
โรจากความผดฐานการใชอานาจเหนอตลาดในการกดดนราคาตอธรกจตอเนอง โดย Deutsche Telekomเปน
บรษทเยอรมนใหบรการโทรคมนาคม ซงในคดคณะกรรมการการแขงขนพบวา ชวงป 1998 ถง 2003Deutsche
Telekom ทเปนบรษททมอานาจเหนอตลาดนนไดกาหนดราคาคาเขาเชอมสญญาณแกคแขงของบรษทตนทอย
ในสวนธรกจตอเนองสงกวา ราคาทกาหนดใหแกธรกจตอเนองภายใตบรษท53 ศาลไดตดสนโดยยนตาม
53
EU competition commission, 'Commission fines Deutsche Telekom for charging anti-competitive tariffs for access
to its local networks ' (2008)
<http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/03/717&format=HTML&aged=1&language=EN&gui
Language=en >.
107
คณะกรรมการการแขงขนโดยชวา Deutsche Telekom ไดใชอานาจเหนอตลาดของตนในการกดดนราคาตอ
ธรกจตอเนองทาใหเกดปญหาตอการแขงขน54
ในคด Telefonica,55 คณะกรรมการการแขงขนของสหภาพยโรปตดสนปรบบรษท
Telefonic151,875,000 ยโรเนองจากบรษท Telefónica ซงเปนบรษทโทรคมนาคม ของเสปนนนไดใชอานาจ
เหนอตลาดในการกดดนราคาตอธรกจตอเนองในสวนของราคาคาสงบรอดแบนดและราคาสงสงกวาทใหแก
ธรกจตอเนองของตน
ในคด Wanadoocase,56 นนจะคลายคลงกบคด Telefonica ซงคณะกรรมการการแขงขนทางการคาได
ตดสนปรบบรษท Wanadoo ทจานวน 35 ลานยโรในการผดกฎหมายการแขงขนทางการคาจากการกระทา
กดดนราคาตอธรกจตอเนองในการบรการ ADSL Internet ซงในคด Wanadoo อทธรณตอศาลแตทวาศาลม
ความเหนยนตามคาตดสนของคณะกรรมการการแขงขนทางการคา57
ในคด City of Mishawaka v. American Elec. Power Co.58ศาลพพากษาวา บรษท American Electric
กดดนราคาตอธรกจตอเนองเนองจากAmerican Electric กาหนดราคาคาไฟฟาคาสงแกคแขงของตนในสงกวา
ราคาทกาหนดใหภาคสวนคาปลกไฟฟาของตน59ทงนศาลชวา การกดดนราคาตอธรกจตอเนองนนทาใหธรกจ
ไฟฟาคาปลกไมสามารถทจะแขงขนกบบรษท American Electric.60
54
EU competition commission, 'Competition: Commission welcomes Court judgment wholly upholding margin
squeeze decision against Deutsche Telecom ' (2008)
<http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=MEMO/08/232&format=HTML&aged=0&language=EN
&guiLanguage=en >. 55
EU competition commision, 'Antitrust: Commission fines Telefónica over €151 million for over five years of
unfair prices in the Spanish broadband market ' (2007)
<http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/07/1011&format=HTML&aged=0&language=EN&g
uiLanguage=en>. 56
EU Commission Decision, 16 July 2003, Proceeding under Article 82 of the EC Treaty, (COMP/38.233 -
Wanadoo Interactive). 57
Court of first instance - France Télécom SA v. Commission, Case T-340/03 andCourt of Justice- France Télécom
SA v Commission of the European Communities(Case C-202/07 P) 58
City of Mishawaka Indiana v. American Electric Power Company Inc, 616F 2d 976 (7th Cir. 1980). 59อางแลว. 60อางแลว.
108
ทงนในธรกจ ไฟฟานนจะพบปญหาดานการใช กดดนราคาตอธรกจตอเนองไดบอย61 แตทวาจาก
ตวอยางคดทเสนอขางตนจะเหนวากรณ การกดดนราคาตอธรกจตอเนองนนมกจะมขนในภาคธรกจ
สาธารณปโภคทมสวนธรกจทตอเงชอมโยงกนแบบแนวดง ซงทาใหมการตงราคาทตางกนในระดบการคาสง
และคาปลก
6. 3 การฟองเรยกคาเสยหายและบทก าหนดโทษพฤตกรรมของธรกจในการใชอ านาจเหนอตลาด
การฟองเรยกคาเสยหาย
การฟองเรยกคาเสยหายนน จากพฤตกรรมของธรกจในการใชอานาจเหนอตลาดนน พรบ การแขงขน
ทางการคา 2542 ไดบญญตไวในมาตรา 40และ 41
ซงมาตรา 40 ใหบคคลซงไดรบความเสยหายอนเนองจากการฝาฝนมาตรา 25 มาตรา
26 มาตรา 27 มาตรา 28 หรอมาตรา 29 มอานาจฟองคดเรยกคาเสยหายจาก ผกระทาการฝาฝน
นนได
ในการฟองคดเรยกคาเสยหายตามวรรคหนง ใหคณะกรรมการคมครองผบรโภคหรอสมาคม
ตามกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภค มอานาจฟองคดเรยกคาเสยหายแทนผบรโภคหรอสมาชกของสมาคม
ได แลวแตกรณ
ในมาตรา 41 การฟองคดเรยกคาเสยหายตามมาตรา 40 ถามไดนาคดสศาลภายในกาหนดหนงปนบแต
วนทผไดรบความเสยหายรหรอควรจะไดรถงเหตดงกลาว ใหสทธในการนาคดสศาลเปนอนสนไป
61
Terry F. Moritz, 'Antitrust Issues and the Restructuring of the Power Industry' (1999) 12(9) The Electricity Journal
11.
109
บทก าหนดโทษพฤตกรรมของธรกจในการใชอ านาจเหนอตลาด ในสวนของบทกาหนดโทษจากการใชอานาจเหนอตลาดนนไดมการบญญตไวในมาตรามาตรา 51 ท
ระบวา ผใดฝาฝนมาตรา 25 มาตรา 26 มาตรา 27 มาตรา 28 หรอมาตรา 29 หรอ ไมปฏบต
ตามมาตรา 3962ตองระวางโทษจาคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกนหกลานบาท หรอ ทงจาทงปรบ และ
ในกรณทกระทาความผดซ าตองระวางโทษเปนทวคณ
เอกสารอานเพมเตม Margin Squeeze ทาลายระบบแขงขนในตลาดหรอไมhttp://otcc.dit.go.th/otcc/upload/36%20%E0%B8%98%E0%B8%84%2054.pdf
ค าถามทายบทท 6 1) การมอานาจเหนอตลาดของธรกจในทางกฎหมายการแขงขนทางการคาเปนอยางไรโปรดอธบาย
2) การใชอานาจเหนอตลาดนนมพฤตกรรมใดบาง
3) ตวอยางกรณทอาจมการใชอานาจเหนอตลาดในประเทศไทย มในธรกจใดบาง
62มาตรา39 ผประกอบธรกจทไดรบอนญาตตามมาตรา๓๗ตองดาเนนธรกจภายใตขอบเขตระยะเวลาและเงอนไขทไดรบอนญาตจากคณะกรรมการ
112
บทท7 ความตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม (Anti-Competitive Agreements or Cartel)
ธรกจนนในบางกรณอาจจะคลอยตามกนเพอสรางผลกาไรในกลมของตน โดยการละทงการแขงขนซง
กนและกนแลวหนมารวมกนกาหนดตลาด ซงการรวมกนกาหนดตลาดนนนาไปสการลดลงของประสทธภาพ
ทางเศรษฐกจ และ การขาดการพฒนาสนคาและบรการใหมๆซงทาใหเกดการผลกระทบตอผลประโยชน
ผบรโภค1
ในบทท 7 น จะเปนการอธบายการกระทาผดกฎหมายการแขงขนวาดวยการตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม (Anti-competitive agreements or Cartel) ซงในบทนจะแบงการอธบายเปนสองสวนหลกกลาวคอ
1) พระราชบญญต การแขงขนทางการคา 2542 กบการตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกดการ
แขงขนไมเปนธรรม (Anti-competitive agreements or Cartel)
2) ตวอยางพฤตกรรมของธรกจในการตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม
3) การฟองเรยกคาเสยหายและบทกาหนดโทษพฤตกรรมการตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกด
การแขงขนไมเปนธรรม
1EU Commission, 'Cartel: Overview' (2008) <http://ec.europa.eu/competition/cartels/overview/index_en.html>-
See also in Thomas G. Krattenmaker and Steven C. Salop, 'Competition and Cooperation in the Market for
Exclusionary Rights' (1986) 76(2) The American Economic Review 109.
113
7.1 พระราชบญญต การแขงขนทางการคา 2542 กบการ ตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม (Anti-competitive Agreements or Cartel)
ขอบญญตเกยวกบขอหามการ ตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม (Anti-competitive
Agreements or Cartel)อยในมาตราท 27โดยระบวา
หามมใหผประกอบธรกจใดรวมกบผประกอบธรกจอนกระทาการใดๆอนเปนการผกขาดหรอลดการแขงขน หรอจากดการแขงขนในตลาดสนคาใดสนคาหนงหรอบรการใดบรการหนงในลกษณะอยางใดอยางหนงดงตอไปน
(1) กาหนดราคาขายสนคาหรอบรการเปนราคาเดยวกน หรอตามทตกลงกน หรอจากดปรมาณการขายสนคาหรอบรการ (2) กาหนดราคาซอสนคาหรอบรการเปนราคาเดยวกน หรอตามทตกลงกน หรอจากดปรมาณการรบซอสนคาหรอบรการ (3) ทาความตกลงรวมกนเพอเขาครอบครองตลาดหรอควบคมตลาด (4) กาหนดขอตกลงหรอเงอนไขในลกษณะสมรกน เพอใหฝายหนงไดรบการ ประมลหรอประกวดราคาสนคาหรอบรการ หรอเพอมใหฝายหนงเขาแขงขนราคาในการประมล หรอประกวดราคาสนคาหรอบรการ (5) กาหนดแบงทองททผประกอบธรกจแตละรายจะจาหนายหรอลดการจาหนาย สนคาหรอบรการไดในทองทนน หรอกาหนดลกคาทผประกอบธรกจแตละรายจะจาหนายสนคา หรอบรการใหไดโดยผประกอบธรกจอนจะไมจาหนายสนคาหรอบรการนนแขงขน (6) กาหนดแบงทองททผประกอบธรกจแตละรายจะซอสนคาหรอบรการได หรอ กาหนดตวผซงประกอบธรกจจะซอสนคาหรอบรการได (7) กาหนดปรมาณของสนคาหรอบรการทผประกอบธรกจแตละรายจะผลต ซอ จาหนาย หรอบรการ เพอจากดปรมาณใหตากวาความตองการของตลาด (8) ลดคณภาพของสนคาหรอบรการใหตาลงกวาทเคยผลต จาหนาย หรอให บรการ โดยจาหนายในราคาเดมหรอสงขน (9) แตงตงหรอมอบหมายใหบคคลใดแตผเดยวเปนผจาหนายสนคาหรอให บรการอยางเดยวกนหรอประเภทเดยวกน
114
(10) กาหนดเงอนไขหรอวธปฏบตเกยวกบการซอหรอการจาหนายสนคาหรอการ บรการ เพอใหปฏบตเปนแบบเดยวกนหรอตามทตกลงกน ในกรณทมความจาเปนทางธรกจทตองกระทาการตาม (5) (6) (7) (8) (9) หรอ (10) ในระยะเวลาใดระยะเวลาหนง ใหผประกอบธรกจยนคาขออนญาตตอคณะกรรมการตามมาตรา
35‛
7.2 ตวอยางพฤตกรรมของธรกจในการตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม พฤตกรรมทเขาขายการตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม ตาม มาตรา
27อาจมไดหลากหลายรปแบบ หากทวาพฤตกรรมทเขาขายนนอาจประกอบไปดวยพฤตกรรมหลกๆคอ
- การรวมกนกาหนดราคา (Price fixing)
- การรวมกนกาหนดและแบงตลาด (Market sharing)
- การฮวประมล (Bid Rigging)
- การรวมกนกาหนดปรมาณสนคาหรอบรการ (Output restrictions)
การรวมกนก าหนดราคา (Price fixing) การรวมกนกาหนดราคา (Price fixing) คอการตกลงรวมกน ทงทางวาจา ลายลกษณอกษร
และทางการสงสญญาณ รวมกนทามกลางธรกจในการขน ลด หรอรกษาระดบราคา2 ซงในสภาวะการแขงขน
นนธรกจจะตองเกบหรอปดบงขอมลดานราคาของตนเอง โดยปราศจากการทาขอตกลงกนกบธรกจรายอน เมอ
ผบรโภคตดสนใจซอสนคาหรอบรการ ผบรโภคคาดหวงวาจะซอสนคาภายใตราคาทมการแขงขนจากอปสงค
และอปทานของสนคา แตเมอ ธรกจตกลงรวมกนโดยปกตจะกอใหเกดราคาทสงขนกวาการแขงขนทวไป 3
ตวอยางคดเกยวกบการรวมกนกาหนดราคานนอยในคดของ 1) EU commission on Vitamin
Cartel, 2) German Bundeskartellamt on brewery cartel 3) United Stated v. Airline Tariff Publishing Co., 1994-
2 US FTC, Dealings with Competitors- Price Fixing, 2015, <http://www.ftc.gov/tips-advice/competition-
guidance/guide-antitrust-laws/dealings-competitors/price-fixing> 3อางแลว
115
2 Trade Cas. (CCH) 70,687,4) US Department of Justice on Sanden price-fixing case,และ5) ACCC v
QANTAS Airways Ltd (2008) ATPR 42-266; [2008] FCA 1976
ในคด EU commission on Vitamin Cartel4 นน ในป 2001 คณะกรรมการการแขงขนทาง
การคาของสหภาพยโรปไดตดสนปรบ แปดบรษทไวตามน เปนจานวนเงน 855.22ลานยโร จากฐานความผดท
ทงแปดบรษททาผดกฎหมายการแขงขน
ทางการคาโดยรวมกนกาหนดราคาและ
ตลาดคาวตามน โดยมการรวมกนในแต
ละบรษทและแตละชวงเวลา ป 1989 ถง
1999ทงนเนองจากบรษท Hoffman-La
Roche ถอเปนตวกลางและเขารวมการ
กาหนดราคาทกครงจงถกทาปรบเปน
จานวน 462 ลานยโร ซงในคด
คณะกรรมการการแขงขนทางการคาของสหภาพยโรปชวาการรวกนกาหนดราคาวตามนในครงนถอเปนการเขา
ตรวจสอบการกาหนดราคารวมกนครงใหญทกอใหเกดผลกระทบตอเศรษฐกจ ซงสนคาวตามนนนอยใน
สวนประกอบของหลากหลายสนคา อาท ซเรยลบสกต เครองดม อาหารสตว ยาและเครองสาอาง ซงการรวมกน
กาหนดราคาในครงนมผลกระทบตอผบรโภคเปนอนมาก ซงในคดนน คณะกรรมการเขาไปตรวจสอบแลว
พบวามถง 13 บรษททงในสหภาพยโรปและภายนอก ทเขารวมกนกาหนดราคาในตลาดวตามนA, E, B1, B2,
B5, B6, C, D3, Biotin (H), Folic Acid (M), Beta Carotene and carotinoids markets.ซง Hoffmann-La Roche
and BASF ถอเปนผกระทาผดหลก และบรษทอนๆเขารวมตามขอเสนอของทงสอง ทงน คณะกรรมการไดสง
ปรบ แปดบรษททมหลกฐานชชดถงการรวมกนกาหนดราคา โดยทงแปด บรษทคอ
F. Hoffmann-La Roche AG (Switzerland): ลานยโร BASF AG (Germany): € 296.16 ลานยโร Aventis SA (France): € 5.04 ลานยโร
4 EU Commission, Commission imposes fines on vitamin cartels, Brussels, 21 November 2001, P/01/1625
,< http://europa.eu/rapid/press-release_IP-01-1625_en.htm?locale=en>
PictureSource: http://www.wellbeing.com.au/newsdetail/Vitamin-Cartels_000555
116
Solvay Pharmaceuticals BV (Netherlands): € 9.10 ลานยโร Merck KgaA (Germany):€ 9.24 ลานยโร Daiichi Pharmaceutical Co Ltd (Japan): € 23.4 ลานยโร Eisai Co Ltd (Japan): € 13.23 ลานยโร Takeda Chemical Industries Ltd (Japan): € 37.05 ลานยโร
ซงอก หาบรษททเหลอ คอ Lonza AG (Germany), Kongo Chemical Co Ltd (Japan), Sumitomo Chemical Co Ltd (Japan), Sumika Fine Chemicals Ltd (Japan) and Tanabe Saiyaku Co Ltd (Japan) รวมกนกาหนดราคา Vitamin H or Folic Acid ซงมการยกเลกการรวมกนกาหนดราคา หาปกอนทคณะกรรมการจะเขาไปตรวจสอบคด5
ในคด German Bundeskartellamt on brewery cartel6นนคณะกรรมการการแขงขนของเยอรมน ป 2015 ไดสงปรบบรษทผผลตเบยร 231.2 ลานยโรซงเปนการปรบบรษทเบยรอาทบรษท Carlsberg Deutschland GmbH (Carlsberg)
RadebergerGruppe KG (Radeberger),
Privat-BrauereiBolten GmbH & Co. KG
(Bolten),
ErzquellBrauereiBielstein Haas & Co.
KG (Erzquell),
CölnerHofbräu P. Josef Früh KG (Früh),
Privat-BrauereiGaffel Becker & Co. OHG (Gaffel)
โดยการสงปรบนนเนองจาก คณะกรรมการการแขงขนของเยอรมน ไดตรวจพบการทาขอตกลงรวมกนกาหนดราคาเบยรในตลาดเยอรมน ซงในคดนน บรษท Anheuser-Busch InBev Germany Holding GmbH (AB
5อางแลว 6 German Bundeskartellamt , Cartel proceedings against breweries concluded with imposition of further fines, 2
April 2014,
<http://www.bundeskartellamt.de/SharedDocs/Meldung/EN/Pressemitteilungen/2014/02_04_2014_FernsehbiereII.h
tml>
Picture source: http://www.dw.de/german-anti-trust-
117
InBev) ไดเขามาสารภาพและมอบขอมลการรวมกนกาหนดราคาเบยรกคณะกรรมการแขงขนทางการคา โดยคณะกรรมการการแขงขน จะไดเขาไปตรวจสอบเพมเตมตอบรษทอนทอยในสมาคมผคาผลตเบยร โดยในการคานวนคาปรบนนคณะกรรมการจะคานงถงความผลกระทบของการรวมกนกาหนดราคาวามผลกระทบตอเศรษฐกจและผบรโภคมากหรอไม7
ในคด United Stated v. Airline Tariff Publishing Co., 1994-2 Trade Cas. (CCH) 70,6878นน เกดขนในกรณท US Department of Justice (US DOJ) ฟองตอศาลวา บรษท Airline Tariff Publishing และบรษทสายการเดนเครองบนอกแปดบรษท ไดรวมกนกาหนดราคาคาโดยสารอเลคโทรนคภายใตการเผยแพรของ Airline Tariff Publishing ซงบรษททเขารวมจะสงราคาของตนเขาส Airline Tariff Publishing และจะมการเผยแพรราคากนทามกลางบรษททงแปด โดยจากคดนาไปสการออกกฎหามการสงสญญาณดานราคาสนคาและบรการ นาไปสการประหยดคาใชจายผบรโภคเปนอยางมากในการจายคาโดยสารเครองบน9
ในคด US Department of Justice on Sanden price-fixing case10 นน สานกงานยตธรรมของสหรฐอเมรกาป 2015 ไดสงปรบเปนเงน 3.2 ลานเหรยญสหรฐแก บรษท Sanden Corp ในการกระทาทเปนตวกลางในการรวมกนกาหนดราคาชนสวนแอรคอมเพรสเซอรรถยนต โดยบรษท Sanden Corp นนเปนบรษทผลตชนสวนรถยนตทเมอง กมมะประเทศญปน โดยเปนผสงขาย ชนสวนแอรคอมเพรสเซอรรถยนตใหกบบรษท นสสนอเมรกา ซงในคดนนสานกงานยตธรรมของสหรฐอเมรกากาหนดใหบรษทSanden Corp รวมมอกบสานกงานยตธรรมในการใหขอมลเพอตรวจสอบผเขารวมกาหนดราคาชนสวนรถยนต ทงนสานกงานยตธรรมพบวา บรษท Sanden Corp กบบรษทรายอนมการประชมและมการพดคยกนในดานราคาชนสวนแอรคอมเพรสเซอรรถยนตทจะเสนอใหแกบรษท นสสน โดยการรวมกนนนเกดขนในชวง ป 2008-2009 ซงสานกงานยตธรรมคาดวามประมาณ 33 บรษท และ 50 คน เขารวมกนในการกาหนดราคา โดยทงหมดจะตองรวมกนจายคาปรบ ท $2.4 พนลานดอลลาหสหรฐ
7อางแลว 8United Stated v. Airline Tariff Publishing Co., 1994-2 Trade Cas. (CCH) 70,687, (D.D.C August 10, 1994) (final
consent decree). 9U.S. Department of Justice, 'Competition in The Airline Industry Testimony of Jel I. Klein before the Committee
on Commerce, Science and Transportation United States Senate' (US Department of Justice, 1999)
<http://www.ftc.gov/speeches/other/confbd4.shtm>. 10
US Department of Justice-Office of Public Affairs, Sanden Corp. Agrees to Plead Guilty to Price Fixing on
Automobile Parts Installed in U.S. Cars, 27 January 2015, <http://www.justice.gov/opa/pr/sanden-corp-agrees-
plead-guilty-price-fixing-automobile-parts-installed-us-cars>
118
ในคดACCC v QANTAS Airways Ltd (2008) ATPR 42-266; [2008] FCA 197611เปนคดทเกดขนจากการเปดเสรการบรการการบน โดยคณะกรรมการการแขงขนของประเทศออสเตรเลยสงปรบ สายการบน ควานตสQantas Airways เปนจานวน 20 ลานเหรยญเนองจากบรษท ควานตสไดรวมกนกาหนดราคาคาบรการนามนกบสายการบรทชแอรทเปนพธมตรสายการบนในชวงป 2002 -2006โดย สายการบรทชแอร กถกปรบเปนจานวน 5 ลานเรยญในคดทเกยวเนองกบการรวมกนกาหนดราคา Australian Competition and Consumer Commission v British Airways PLC[2008] FCA 1977
ตารางเปรยบเทยบกาไรจากการรวมกนกาหนดราคาระหวาง Qantas and British Airway
Global Fuel Surcharge Revenue
Fuel Surcharge Revenue on routes to and from Australia
Penalty proposed
Qantas $225.20 million $175.42 million $20 million British Airways
[sterling]261.05 million [sterling]5.72 million $5 millio
Source: Australian Competition and Consumer Commission v Qantas Airways Limited [2008] FCA 1976 (11 December 2008)at para 49, <http://www.austlii.edu.au/au/cases/cth/FCA/2008/1976.html>
การรวมกนก าหนดและแบงตลาด (Market sharing)
การรวมกนกาหนดและแบงตลาดนนเกดขนจากการรวมมอกนของธรกจตงแตสองรายในการตกลงกนเพอจะแบงหรอปนสวน การขาย ลกคา หรอ พนทการคา แทนทธรกจจะแขงขนกนเพอใหไดการขาย ลกคา หรอ พนทการคา12 โดยการรวมกนกาหนดและแบงตลาดอาจจะเปนไปตามพฤตกรรมของการแบงพนทการขายสนคาระหวางกน การทาสญญาแบงลกคาระหวางกน การทาขอตกลงทจะไมทาสนคาหรอบรการเดยวกน การทา
11
ACCC, 'Court orders Qantas to pay $20 million for price fixing' (2008)
<http://www.accc.gov.au/content/index.phtml/itemId/853210>. 12
ACCC, 2015, Marker Sharing, https://www.accc.gov.au/business/anti-competitive-behaviour/cartels/market-
sharing
119
ขอตกลงทจะไมแขงขนแกลกคาของธรกจ13 โดยการทาขอตกลงรวมกนกาหนดและแบงตลาดนนเปนการจากดการแขงขนและเปนการลดทางเลอกและคณภาพสนคาแกผบรโภคและธรกจอนๆ14
ตวอยางคด เกยวกบ การรวมกนกาหนดและแบงตลาดนนประกอบดวย 1) Palmer v. BRG of Georgia, Inc, 498 U.S. 46 (1990), 2) EU competition commission on E.ON and GDF Suez ,และ3) ACCC on Freight cartel
ในคดของ Palmer v. BRG of Georgia, Inc15 นนเกดขนจากทบรษท Harcourt Brace Jovanovich Legal and Professional Publications (HBJ) เปนบรษทททาการรวบรวมเอกสารกฎหมาย เอกสารประกอบการสอนตางๆของสภาเนตของมลรฐจอเจยร โดยในป 1976HJB เรมทจะเขาแขงขนกบ บรษท BRG of GeorgiaInc (BRG) แตทวาในป 1980 บรษทHJB ไดรวมกนทาขอตกลงกบ BRGโดยใหสทธการขายเอกกสารกบ BRG โดยทบรษท BRG จาย HBJ 100 เหรยญตอนกเรยน หลงจากทมขอตกลงนนราคา เอกสารกฎหมาย เอกสารประกอบการสอนตางๆเพมขนจาก 100-400 เหรยญ ดวยเหตน คณ Jay Palmerและนกเรยนกฎหมายคนอนทจาเปนตองเรยนกบสภาเนต จงเปนโจทยคดฟองตอศาลวา ขอตกลงระหวาง BRG และ HBJ เปนการรวมกนกาหนดตลาดและแบงตลาดซงเปนการละเมดกฎหมาย Sherman Act มาตรท 1 โดยในศาลชนตนและอทธรณ Jay Palmer เปนฝายแพคด คดไดมการอทธรณไปสศาลสงและศาลสงตดสนโดยใหเหตผลวา
การทศาลชนตนและอทธรณตดสนให การแบงยอดกาไรกนระหวาง BRG และ HBJ อนนาไปสการขนราคาเอกสารนนวาถกกฎหมายนนถอเปนตดสนทผดพลาด โดยทศาลชนตนและอทธรณตดสนมองวาการรวมกนกาหนดและแบงตลาดนนไมผดกฎหมายนนเปนมมมองทผด ทงนเนองจาก BRG และ HBJ เปนคแขงทางการคามากอน และไดรวมกนทาขอตกลงเพอมใหมการแขงขนโดย BRG ไดรบสทธขายเอกสารในจอเจยร และ HBJสามารถขายเอกสารในรฐอนไดถอเปนการแบงพนทของตลาดในการไมกระทาการแขงขน ซงขอตกลงนนโดยตวเปนขอตกลงทจากดและกระทบตอการแขงขน ศาลสงจงตดสนให ขอตกลงระหวาง BRG และ HBJ เปนขอตกลงทละเมด Sherman Act มาตรท 116
13
ACCC, 2015, Marker Sharing, https://www.accc.gov.au/business/anti-competitive-behaviour/cartels/market-
sharing 14
ACCC, Marker Sharing, 2015 https://www.accc.gov.au/business/anti-competitive-behaviour/cartels/market-
sharing 15
Palmer v. BRG of Georgia, Inc., 498 U.S. 46 (1990) No. 89-1667 Decided Nov. 26, 1990,
<https://supreme.justia.com/cases/federal/us/498/46/> 16อางแลว
120
ในคดของ EU competition commission on E.ON and GDF Suez17นนคณะกรรมการการแขงขนทางการคาของสหภาพยโรปไดเขาตรวจสอบธรกจพลงงานของ E.ONซงเปนบรษทบรการแกสในเยอรมนและ GDF Suez เปนบรษทบรการแกส โดยคณะกรรมการการแขงขนทางการคาพบวามการทาขอตกลงระหวาง ในการรวมกนกาหนดและแบงตลาดบรการแกสจงสงปรบเปนเงน 553 ลานยโรตอบรษทโดยทงสองบรษทถอเปนธรกจพลงงานรายใหญในสหภาพยโรป ไดรวมทาขอตกลงกนตงแตป 1975 ในการรวมกนจดสรางทอกาซ MEGAL เพอนาเขาแกสจากประเทศรสเซยและนามาขายตอในแตละประเทศของบรษท 18หลงจากทสหภาพยโรปรวมตวและเปดใหมการแขงขนโดยเสร ทงสองบรษทยงคงรวมกนใชขอตกลงเดมซงขอตกลงนนถอเปนขอตกลงการแบงตลาดเพอไมใหมการแขงขนระหวางกน19
ในคด ACCC on Freight cartelนน คณะกรรมการการแขงขนของประเทศออสเตรเลยพบวา บรษท TNT Australia, Ansett Industries and MayneNicklessไดรวมประชมกนถงหาครงในชวงป 1987 -1990เพอทจะทาขอตกลงรวมกนในการแบงลกคาและกาหนดตลาดของแตละบรษทในการบรการขนสงทางอากาศหากลกคาเปลยนการรบบรการจากบรษทใดจะมการแบงปนผลกาไรและชดเชยการขาดลกคาทามกลางทงสามบรษท มากไปกวานนทงสามบรษทตกลงทจะลงโทษลกคาทพยายามเปลยนบรษทระหวางสามบรษทโดยการใหบรการทไมไดคณภาพเพอทจะใหลกคากลบไปใชบรการจากบรษทเดม ตวอยางการลงโทษลกคา อาทการถวงเวลาการสงสนคาของลกคา หรอการสงคนของแกลกคาโดยไมดาเนนการสงของให หรอมการคดราคาคาสงสนคาทแพงกวาปกต ทงน คณะกรรมการการแขงขนทางการคาพบวาทงสามบรษทรวมกนทาขอตกลงกาหนดตลาดและลกคามาถง 20 ป คณะกรรมการการแขงขนทางการคาจงสงปรบทงสามบรษทเปนเงน $11ลานเหรยญ.20
17
EU competition commission, 'Antitrust: Commission fines E.ON and GDF Suez €553 million each for market-
sharing in French and German gas markets' (2009)
<http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/09/1099&format=HTML&aged=0&language=EN&g
uiLanguage=en >. 18อางแลว 19อางแลว 20
ACCC, Cartels case studies & legal cases, 2015, <https://www.accc.gov.au/business/anti-competitive-
behaviour/cartels/cartels-case-studies-legal-cases>
121
Source: JFTC, http://www.jftc.go.jp/en/ippan/part2/act_03.html
การฮวประมล (Bid rigging)
การฮวกนหรอรวมมอกนของธรกจในการประมลนน เกดขนเมอธรกจสองรายขนไปตกลงทจะไมสงขอเสนอการประมล ยกเลกขอเสนอการประมลของตน หรอสงขอเสนอราคาประมลตามทไดตกลงกนไวแลว21 โดยการฮวกนหรอรวมมอกนของธรกจในการประมลนนเปนการรวมกนจากดการแขงขน โดยเปนการกาหนดวาธรกจใดจะเปนผชนะโดยมไดมการแขงขนกนอยางแทจรง ซงโดยปกตกรณของการการฮวกนหรอรวมมอกนนนจะเกดกบโครงการของภาครฐเนองจากโครงการของภาครฐ (Public sector procurement) จะตองมการเปดประมลใหแกหลากหลายธรกจเขารวมแขงขน22 ทงนการสงเกตไดนนเปนการยาก แตทวาการสงเกตการฮวกนนนอาจดไดจาก
- ‚ มธรกจใดถอนตวจากการประมลอยางไมนาจะเปนไปไดหรอไม
- มการจดระบบทเหนไดชดเจนในการผลดกนเปนผชนะการประมล
- มขอแตกตางอยางเหนไดชดในราคาประมลระหวางผชนะกบผแพการประมล
- ราคาประมลตาลงทนทเมอมธรกจรายใหมเขามารวมประมล
- ผชนะการประมลเปนรายเดยวกนตลอด
- มผเขารวมการประมลทเปนผแพการประมลในทกครง
- ผเขารวมรายใดรายหนงเปนผชนะการประมลตลอด แมวาจะเขารวมการประมลนอยครง
- ผชนะการประมลมกจะทาสญญาชวงตอแกธรกจรายอนทเขารวมประมล
21
Canada Competition Commission , Bid Rigging, 2015, < http://www.competitionbureau.gc.ca/eic/site/cb-
bc.nsf/eng/03152.html> 22
UK OFT, Cartels and the Competition Act 1998 A guide for purchasers,
2014<https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/284413/oft435.pdf>
122
- มการขอออกจากการประมลโดยไมมสาเหตทควร‛ 23
ตวอยางคดทเกยวของกบการการฮวกนหรอรวมมอกนของธรกจในการประมลนนดไดจากคด 1) ACCC on
Bid Rigging in Public tender, 2) ACCC on Brisbane fire protection cartel, 3) South Africa bid-rigging construction groups, 4) KPPU on CT – SCAN Procurement ในคด ACCC on Bid Rigging in Public tenderนนชวงป 2000 สานกงานกจการความมนคง(Australia Commonwealth Department of Defense) ไดเปนใหมการยนขอเสนอการประมลโครงการกาจดแรใยหนทรฐเซาทออสเตรเลย โดยมลคาการทาโครงการนนอยท 2 ลานเหรยญ ซงบรษท McMahon Services และบรษท SA Demolition and Salvage ไดเขารวมการประมล หากทวา ACCC พบวา บรษทMcMahon Services ไดตดตอกบ บรษทSA Demolition and Salvage ในการทจะกาหนดราคาประมลรวมกน ซง McMahon Services ไดใหขอสญญาวาหากบรษท SA Demolition and Salvage สงราคาตามทไดตกลงไวแลว บรษทMcMahon Services เปนผชนะ บรษท McMahon Services จะจายเงนชดเชยให กบ บรษทSA Demolition and Salvage50000 เหรยญ24
ปรากฏวาหลงจากการประมล บรษท McMahon Servicesเปนผชนะ ACCC จงนาคดขนฟองตอศาลและศาลมคาสงใหปรบทงสองบรษท 535000เหรยญ25
ในคด ACCC on Brisbane fire protection cartel นนชวงป 1987-1997 บรษททขายเครองเตอนอคคภยและหวฉดนาในอาคารไดเขารวมประชมกนเปนประจาและจาก การประชมไดมการยอมใหบรษทใดบรษทหนงเปนผยนซองประมลชนะไป โดยกลมบรษทนเรยกกลมตนเองวา the ‘Sprinkler Coffee Club’ และ the ‘Alarms Coffee Club’ โดยกลมบรษทจะรวมกนทานกาแฟและรวมหารอเรองการรวมกนกาหนดการประมลโดยเลอกบรษททจะไดเปนผชนะในการประมล โดยมการประมาณการวา การรวมกนโดยกลมบรษทครงนรวมมลคาสญญาทชนะประมลแลวถง 500 ลานเหรยญ
23อางแลว 24
ACCC, ACCC Briefing from Small Business Commissioner, 2001, <
http://www.accc.gov.au/system/files/ACCC%20briefing%202001-2009_0.pdf> 25
ACCC, Cartels case studies & legal cases- Bid rigging , 2015, <https://www.accc.gov.au/business/anti-
competitive-behaviour/cartels/cartels-case-studies-legal-cases>
123
Picture’s Source: http://antopurwanto.wordpress.com/2011/11/24/ct-scan-ke-3-paska-glivec/
ACCC จงนาคดขนฟองตอศาลและศาลสงใหปรบบรษทตางๆเปนจานวนเงน 14 ลานเหรยญ26 ในคด South Africa bid-rigging construction groups27นนคณะกรรมการการแขงขนของประเทศเซาท
แอฟรกาไดสงปรบ 15 บรษทกอสราง เปนเงน 1.46 พนลานแรนดเนองจากคณะกรรมการการแขงขนเขาไปตรวจสอบคดแลวพบวานาจะมการฮวกนประมลงานกอสรางสนามกฬาแหงชาต และประกอบกบบรษทAveng, Murray & Roberts และ Wilson Bayly Holmes-Ovconซงเปนบรษททอยในกลมการฮวประมลตกลงทจะชวยเหลอในการตรวจสอบคดโดยแลกกบการลดโทษแกทงสองบรษท
ในคด KPPU on CT – SCAN Procurement28นนคณะกรรมการการแขงขนของประเทศ อนโดนเซย (KPPU) ไดเขาทาการตรวจสอบพฤตกรรมของกลมบรษททประมลเครองใชทางการแพทยโดยเฉพาะเครอง CT – SCAN ใหแกโรงพยาบาลของรฐ โดยบรษทในกลมนนประกอบดวยบรษท CV Duta MulyaPratama, PT MenaraFazira, PT GrahaInsaniMandiri, และ CV RifkiAbadiซงคณะกรรมการการแขงขนไดพบวาบรษททงสรวมกนตกลงในการเสนอราคาเพอประมลขายเครอง CT Scan โรงพยาบาลรฐโดยมการรวมมอกนของบรษททงสและเจาหนาทจดซอของรฐ ดงนน คณะกรรมการการแขงขนจงสงปรบทงสบรษทดงน
- CV Duta MulyaPratama (IDR
528.556.700)
- PT MenaraFazira (IDR 264.278.350)
- PT GrahaInsaniMandiri (IDR 158.567.010)
- CV RifkiAbadi (IDR 52.855.670)29
26อางแลว 27
South Africa Government News Public Agency, Big construction firms admit to bid-rigging, 23 April 2013,
<http://www.sanews.gov.za/south-africa/big-construction-firms-admit-bid-rigging> 28
OECD, Annual Reports on Competition Policy Developments in Indonesia, 28 November 2014,
<http://www.oecd.org/officialdocuments/publicdisplaydocumentpdf/?cote=DAF/COMP/AR%282014%2948&docL
anguage=En>
124
นอกจากนคณะกรรมการการแขงขนยงไดกาหนดหามทง สบรษทเขารวมการประมลเครองใชทางการแพทยเปนเวลา สองปตดตอกน30
การรวมกนก าหนดปรมาณสนคาหรอบรการ (Output restrictions)
การรวมกนกาหนดปรมาณสนคาหรอบรการนนเปนการตกลงรวมกนระหวางธรกจในการทจะจากดปรมาณสนคาหรอบรการทเสนอขายในตลาด31โดยเปาประสงคของการจากดปรมาณนนเพอกอใหเกดการขาดแคลนสนคาอนจะนาไปสการทาใหมการขนราคาสนคาหรอไมใหมการลงราคาสนคา โดยปกตทวไปนนการตกลงกนจะเปนการตกลงโดยธรกจหลกในตลาด32 ซงการทธรกจใดธรกจหนงลดปรมาณสนคาหรอบรการของตนสตลาดเนองจากเปนการปรบตวใหเขากบกลไกตลาดนนถอวาไมมความผดตามกฎหมาย หากทวาการรวมกนกาหนดปรมาณสนคาหรอบรการนนถอวามความผดตามกฎหมายการแขงขนทางการคา33
การรวมกนกาหนดปรมาณสนคาหรอบรการนนสวนใหญจะเกดในโครงสรางตลาดทเปนแบบธรกจนอยราย โดยจะมธรกจหลกเปนผนาใหเกดการกาหนดปรมาณทาใหเกดการขาดแคลนสนคาในสภาวะททางเลอกสนคามนอย และผเขาแขงขนรายใหมเขาสตลาดไดยาก
ตวอยางคดทเกยวของกบการรวมกนกาหนดปรมาณสนคาหรอบรการสามารถดไดจากคด 1) ACCC on
Australian Tasmanian Salmon, 2) KPPU on garlic cartel, 3) KPPU investigation on Soybeans ในคดACCC on Australian Tasmanian Salmon34นนในป 2002 ธรกจปลาของผเลยงปลาแซลมอน
Tasmanian Atlantic ประสบปญหาทางการเงนและพบวามปรมาณปลาแซลมอนในตลาดมากเกนไปกลมธรกจจงตกลงรวมกนตดปรมาณปลาแซลมอนทจะเขาสตลาด 10% เพอใหมการรกษาระดบราคาปลาแซลมอน แมวาจากคดกลมธรกจปลาของผเลยงปลาแซลมอนจะไดหารอกบทปรกษาทางกฎหมายแลวกตาม แตทปรกษาทางกฎหมายมไดแยงวาการรวมกนกาหนดปรมาณปลาแซลมอนนนผดกฎหมายการแขงขนทางการคา เมอกลมธรกจเลยงปลาแซลมอนไดทาการประชมจงไดทาขอตกลงในการตดปรมาณปลาแซลมอนเขาสตลาด
29
KPPU, Newsletter on Indonesian Competition Law and Policy, Volume I 2014,
<http://www.apeccp.org.tw/doc/Indonesia/Publication/01KOMPETISIA_Vol1_2014.pdf> 30อางแลว 31
Canada Competition Commission, About Cartels , 2015, < http://www.competitionbureau.gc.ca/eic/site/cb-
bc.nsf/eng/02442.html> 32
ACCC, Output Restriction, 2015 , < https://www.accc.gov.au/business/anti-competitive-behaviour/cartels/output-
restrictions#output-restrictions> 33อางแลว 34อางแลวท20
125
คณะกรรมการการแขงขนทางการคาของประเทศออสเตรเลย (ACCC) จงไดเขาทาการตรวจสอบขอตกลงทไดทาขนซงพบวาเปนการกระทาผดกฎหมายการแขงขน แตทวา ACCC เหนวาการทาขอตกลงนนเปนไปตามคาแนะนาของทปรกษาทางกฎหมายอกทงกลมธรกจเลยงปลาแซลมอนไดรวมมอเปนอยางด ACCC จงมไดตดสนโทษปรบ แตรองขอตอศาลใหออกคาสงให กลมธรกจเลยงปลาแซลมอนยกเลกขอตกลงและจดทาระบบปองกนการกาหนดปรมาณปลาแซลมอนในอนาคตเพอใหเปนไปตามกฎหมายการแขงขนทางการคา
Picture source: http://gulfbusiness.com/2014/01/uae-salmon-farms-big-catch/#.VOyF7izdPQI
ในคด KPPU on garlic cartel35 นนคณะกรรมการการแขงขนทางการคาของประเทศอนโดนเซย
(KPPU)ไดตดสนวา บรษท 19 บรษทไดรวมกนกาหนดปรมาณการขายกระเทยมในประเทศอนโดนเซย มากไปกวานน KPPU ไดประกาศวาผอานวยการการคาระหวางประเทศและรฐมนตรวาการการคา ละเมดขอกาหนดเกยวกบการกาหนดโควตาการนาเขากระเทยมโดยการออกประกาศควบคมการนาเขากระเทยมอนสอดรบกบการรวมกนกาหนดปรมาณการขายกระเทยมของทง 19 บรษท การประกาศควบคมการนาเขากระเทยมนนยงผลใหเกดการขาดแคลนกระเทยมและราคากระเทยมทสงขน KPPU ไดสงปรบ 19 บรษท เปนเงนระหวาง IDR 20 พนลาน- IDR 921 พนลานในคดน KPPU ไดมการเตอนตอกระทรวงเกษตรและกระทรวงการคาใหตระหนกถงประเดนการแขงขนในการทจะออกขอกาหนดใดทกระทบตอการแขงขน
35
KPPU, KPPU‘s Decision on the Case of Garlic‘s Importation, 2014, <http://eng.kppu.go.id/?p=2754>
126
ในคด KPPU on Soybean36คณะกรรมการการแขงขนทางการคาของประเทศอนโดนเซย (KPPU) ไดเรมเขาตรวจสอบธรกจการคาถวเหลองเนองจากมการขนราคาถวเหลองถง 15 % จากการเขาไปตรวจสอบทงสามเดอน KPPU เสนอวาจะตองมการเพมผคาในธรกจถวเหลองและจะตองมการเปลยนแปลงนโยบายการใหอนญาตผคาถวเหลอง ซงในปจจบนมธรกจไมกรายทไดรบอนญาตใหเปนผคาและนาเขาถวเหลอง ตวอยางโครงสรางตลาดถวเหลองในอโดนเซยคอ
- บรษท PT GerbangCahayaUtama48 %
- บรษทPT Cargill Indonesia 27 %
- บรษทAlamAgriAdiperkasa 10 %
- บรษทPT Cita Bhakti Mulia 4 %
- บรษท อน 11 %
KPPU จงสรปและเสนอใหหนวยงานรฐ รวมกนปรบปรงนโยบายการคาเพอปรบปรงโครงสรางการแขงขนธรกจคาถวเหลอง37
7.3 การฟองเรยกคาเสยหายและบทก าหนดโทษพฤตกรรมการตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม
การฟองเรยกคาเสยหาย การฟองเรยกคาเสยหาย จากพฤตกรรมของธรกจจากพฤตกรรมการตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกด
การแขงขนไมเปนธรรมนน พรบ. การแขงขนทางการคา 2542 ไดบญญตไวในมาตรา 40และ 41
36
Reuters News, Indonesia's anti-cartel body targets soybean imports, 16 September 2013
<http://www.reuters.com/article/2013/09/16/indonesia-soybean-kppu-idUSL3N0HC0U820130916> 37
The Jakarta Post, KPPU probes into alleged cartel practices in soybean, 31 July 2012,
<http://www.thejakartapost.com/news/2012/07/31/kppu-probes-alleged-cartel-practices-soybean-import.html>
127
ซงมาตรา 40 ใหบคคลซงไดรบความเสยหายอนเนองจากการฝาฝนมาตรา 25 มาตรา
26 มาตรา 27 มาตรา 28 หรอมาตรา 29 มอานาจฟองคดเรยกคาเสยหายจาก ผกระทาการฝาฝน
นนได
ในการฟองคดเรยกคาเสยหายตามวรรคหนง ใหคณะกรรมการคมครองผบรโภคหรอสมาคม
ตามกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภค มอานาจฟองคดเรยกคาเสยหายแทนผบรโภคหรอสมาชกของสมาคม
ได แลวแตกรณ
ในมาตรา 41 การฟองคดเรยกคาเสยหายตามมาตรา 40 ถามไดนาคดสศาลภายในกาหนดหนงปนบแต
วนทผไดรบความเสยหายรหรอควรจะไดรถงเหตดงกลาว ใหสทธในการนาคดสศาลเปนอนสนไป
บทก าหนดโทษพฤตกรรมของธรกจในการใชอ านาจเหนอตลาด
ในสวนของบทกาหนดโทษตอพฤตกรรมการตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม
นนไดมการบญญตไวในมาตรามาตรา 51 ทระบวา ผใดฝาฝนมาตรา 25 มาตรา 26 มาตรา 27
มาตรา 28 หรอมาตรา 29 หรอ ไมปฏบตตามมาตรา 3938ตองระวางโทษจาคกไมเกนสามป หรอปรบไม
เกนหกลานบาท หรอ ทงจาทงปรบ และในกรณทกระทาความผดซ าตองระวางโทษเปนทวคณ
38
มาตรา39 ผประกอบธรกจทไดรบอนญาตตามมาตรา๓๗ตองดาเนนธรกจภายใตขอบเขตระยะเวลาและเงอนไขทไดรบอนญาตจากคณะกรรมการ
128
ค าถามทายบทท 7
1. ขอกาหนดหามธรกจรวมกนกาหนดตลาดและการแขงขนอยใน พรบ. การแขงขนมาตราใด ?
2. โปรดอธบายตวอยางพฤตกรรมการรวมกนกาหนดตลาดของธรกจทเขาขายละเมดกฎหมายการ
แขงขนทางการคา ?
3. โปรดชแจงวาพฤตกรรมทไดอธบายไปในคาถามขอสอง สามารถปรบเขากบขอบญญตใน
พรบ.การแขงขนทางการคาไดอยางไร ?
130
บทท 8 การควบรวมกจการหรอเขาครอบง ากจการ (Merger & Acquisition) จากบทท 6-7 ทเปนการเสนอแงมมทางกฎหมายการแขงขนทางการคาทเกยวของกบพฤตกรรมของธรกจทเปนการผกขาดหรอเปนการรวมกนกาหนดการแขงขนในตลาด จะเหนไดวาขอหามตามกฎหมายการแขงขนทางการคาในบทท 6-7 นนเปนการหามการกระทาทเกดขนแลว (ex post) แต ในบทท 8 นจะเปนการมงอธบายขอหามของกฎหมายการแขงขนทางการคาในการกระทาทอาจจะนาไปสการจากดการแขงขนหรอโครงสรางการแขงขนทไมเปนธรรมในอนาคต (ex ante) โดยบทท 8 จะมงประเดนไปท ขอบงคบตามกฎหมายการแขงขนวาดวยการควบรวมกจการหรอเขาครอบงากจการ (Merger & Acquisition) โดยในบนนจะแบงหวขอออกเปน
1) ขอหามการควบรวมกจการตาม พรบ. การแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542
2) การควบรวมกจการคออะไร
3) เหตจงใจทธรกจทาการควบรวมกจการ
4) ความสาคญของการควบรวมกจการ
5) รปแบบของการควบรวมกจการ
6) วธการควบรวมกจการ
7) การพจารณาใหอนญาตการควบรวมกจการ
8) ตวอยางคดทเกยวของกบการควบรวมกจการ
8.1 ขอหามการควบรวมกจการตาม พรบ. การแขงขนทางการคา 2542 จากทไดนาเสนอไปแลวเบองตนในบทท 4 วาดวยกรอบกฎหมายการแขงขนทางการคาของไทยตาม จะ
เหนวา ในพระราชบญญต การแขงขนทางการคา 2542 มขอกาหนดเกยวกบการควบรวมกจการของธรกจโดยกาหนด ไวในมาตราท 26 วา
‚หามมใหผประกอบธรกจกระทาการรวมธรกจ อนอาจกอ ใหเกดการผกขาดหรอความไมเปนธรรมในการแขงขนตามทคณะกรรมการ ประกาศกาหนดในราชกจจานเบกษา เวนแตจะไดรบอนญาตจากคณะกรรมการการประกาศกาหนดของคณะกรรมการตามวรรคหนงใหระบวาให บงคบแกการรวมธรกจทมผลใหมสวนแบงตลาด ยอดเงนขาย จานวนทนจานวนหน หรอจานวนสนทรพยไมนอยกวาจานวนเทาใดการรวมธรกจตามวรรคหนงใหหมายความรวมถง
(1) การทผผลตรวมกบผผลตผจาหนายรวมกบผจาหนาย ผผลตรวม กบผจาหนาย หรอผบรการ
131
รวมกบผบรการอนจะมผลใหสถานะของธรกจ หนงคงอยและธรกจหนงสนสดลงหรอเกดเปนธรกจใหมขน (2) การเขาซอสนทรพยทงหมดหรอบางสวนของธรกจอนเพอควบคมนโยบายการบรหารธรกจ
การอานวยการ หรอการจดการ (3) การเขาซอหนทงหมดหรอบางสวนของธรกจอนเพอควบคมนโยบายการบรหารธรกจ การ
อานวยการ หรอการจดการ‛ โดยทงนคณะกรรมการการแขงขนทางการคาไดมมตในคราวประชมเมอวนท 6 มถนายน 2556
เหนชอบผลการพจารณาการก าหนดเกณฑการรวมธรกจในการพจารณาอนญาตหรอมใหอนญาตการรวมกจการโดยกาหนดให
‚1กอนหรอหลงรวมธรกจมสวนแบงตลาดตงแตรอยละ 30 ขนไปและยอดเงนขาย/รายไดในปทผานมาตงแต 2,000 ลานบาท/ปขนไปในสนคาใดสนคาหนงหรอบรการใดบรการหนงหรอ
2 การเขาซอหรอไดมาซงหนทมสทธออกเสยงในคราวเดยวกนหรอหลายคราวกรณบรษทมหาชนตงแตรอยละ 25 ขนไปกรณบรษทจากดตงแตรอยละ 50 ขนไปและรายใดรายหนงหรอทงสองรายรวมกนมสวนแบงตลาดตงแตรอยละ 30 ขนไปและยอดเงนขาย/รายไดในปทผานมารวมกนตงแต 2,000 ลานบาท/ปขนไปในสนคาใดสนคาหนงหรอบรการใดบรการหนง‛1
8.2 การควบรวมกจการ (Merger & Acquisition) คออะไร การควบรวมกจการนนคอการทสองธรกจขนไปตกลงทจะรวมการดาเนนการทางธรกจของตน (Merger)
และ การทธรกจใดธรกจหนงเขาควบคมธรกจอนการรวมธรกจ (Acquisition) โดยการรวมการดาเนนการทางธรกจของตน (Merger)นน คอการทสองธรกจรวมกนเปนหนงธรกจ ในการทจะรวมกจการนนจะตองมการแจงตอตลาดหลกทรพยหรอตลาดทนในกรณทธรกจมการขายหนในตลาด ซงเจาของธรกจจะเปนผรวมสถานะของสองธรกจเขาดวยกนอนนาไปสธรกจใหมขนมา 2
1สานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา, เกณฑการรวมธรกจตามมตคณะกรรมการการแขงขนทางการคาในคราวประชมครงท2/2556 เมอวนท6 มถนายน2556,
<http://otcc.dit.go.th/otcc/upload/เกณฑการรวมธรกจ.pdf>
2Vistage Executive Street Blog News, Mergers and Acquisitions: Understanding the Essentials of Strategy and
Execution in the M&A Ecosystem: Part 1 of 4, < http://blog.vistage.com/business-strategy-and-
management/mergers-and-acquisitions-understanding-the-essentials-of-strategy-and-execution-in-the-ma-
ecosystem-part-1-of-4/#sthash.B8i5rtY1.dpuf>
132
Firm A
Firm B
Firm B Firm A
รปแสดงการรวมการดาเนนการทางธรกจของ (Merger)
ทงนรวมการดาเนนการทางธรกจของตน (Merger)จะตางกบการเขาควบคมธรกจอนการรวมธรกจ (Acquisition)ซงการการเขาควบคมธรกจอนการรวมธรกจนนจะเกดในขณะทธรกจเขาซอกจการธรกจอนโดยอาจมการตงธรกจใหมหรอคงธรกจเดมไวกไดโดยสวนมากจะเปนกรณทธรกจหนงเขาซอหนของอกธรกจหนงเกน 50 %3 รปแสดงควบคมธรกจอนการรวมธรกจ (Acquisition)
3อางแลว
133
โดย องคกรการแขงขนระหวางประเทศ (International Competition Network) ไดชวา โดยทวไปการพจารณาการควบรวมกจการหรอการเขาควบคมกจการไมวาจะเปนการเขาซอหน 100% หรอเปนการเขาซอทรพยสน 100% ของธรกจ หรอการทมการเขาควบคมกจการไมวาจะเปนการเขาซอหนหรอควบคมกจการตากวา 100%กตามจะตองถอเปนการควบรวมหากมความเปนไปไดทธรกจหนงจะเขาไปควบคมธรกจอน มากไปกวานนการควบรวมหรอการเขาควบคมนนอาจเกดไดทงในกรณทบรษทหนงเขาควบรวมหรอควบคมบรษทหนง และกรณทหลายบรษทรวมกนเขาควบรวมหรอเขาควบคมบรษทหนงดวย ซงในหลายประเทศไดมการตรากฎหมายทครอบคลมถงการควบรวมหรอการเขาควบคมกจการไวอยางกวางในแทบทกกรณ4
8.3 เหตจงใจทธรกจท าการควบรวมกจการ (Reasons for firms to consider M&A) ในการทธรกจจะทาการรวมกจการนนจะตองมเหตปจจยทางธรกจ ซงโดยรวมแลวการรวมธรกจจะ
กอใหเกดการพฒนาขององคกรและการนาไปสความมนคงทางผลกาไรในระยะยาว ทวาในการรวมธรกจนนธรกจอาจมเหตผลอนประกอบไปดวย
‚เพอใหเกดการการประหยดจากขนาดของธรกจหรอกาลงการผลต(improve economies of scale)
เพอใหเกดการเตบโตทางการเงน (increase
financial growth)
เพอใหเกดการรวมมอทางธรกจในแนวดง (achieve
vertical integration)
เพอขจดการแขงขน (eliminate competition)
เพอเขาครอบครองสนทรพย (acquire new assets)
เพอปองกนขาลงของวงจรธรกจ (hedge a counter-
cyclical business)
เพอใหเขาถงทรพยสนทางปญญาของธรกจ (gain Intellectual Property (IP))
4ICN, Defining ―Merger‖ Transactions for Purposes of Merger Review, 2015,<
http://www.internationalcompetitionnetwork.org/uploads/library/doc327.pdf>
Picture Source: http://www.methodframeworks.com/article/mergers-and-acquisitions-
134
เพอใหเขาถงตลาดใหม (expand into new markets)
เพอใหเกดการผสานกนของสนคาหลกและสนคารอง(expand into complimentary products and
services)
เพอกาจดนวตกรรมใหมและสนคาใหมของคแขง (eliminate emerging IP and product threats)
เพอใหไดเขาถงลกคาใหมๆ (acquire new customers)‛5
เพอการประหยดจากขนาดของธรกจหรอก าลงการผลตนนคอการทธรกจรวมกจการแลวนาไปสการลดตนทนการผลตตอหนวยโดยการเพมปรมาณการผลตและสามารถซอปจจยการผลตไดในราคาทถกลง6 ตวอยางเชนการทบรษทผลตยางรถยนตเขาซอบรษทยางรถยนตอน แลวสามารถซอยางพาราในปรมาณทเพมขนอยางมากทาใหราคาตนทนยางพาราในการผลตถกลงเนองจากสงซอในปรมาณมากจงสามารถไดราคาถก
เพอใหเกดการเตบโตทางการเงนคอกรณทธรกจรวมกนใหสามารถมเงนทนเพมเตมในการทาธรกจทใหญขนได ตวอยางเชนบรษทสองบรษทมทนทรพยเทาๆกนและตดสนใจรวมกจการเพอจดใหสามารถมเงนทนทเปนสองเทาเพอการลงทนทสงขนของทงสองธรกจ หรอเพอการลงทนในตลาดทใหญกวาเดมเพอใหสามารถมเงนทนสารองในการลงทนได
เพอใหเกดการรวมมอทางธรกจในแนวดง เกดขนในกรณทมการรวมกนของธรกจทตองมการคารวมกนจากตนนาสปลายนา อาทการรวมกนระหวางผผลตไกสดแชแขง กบผสงขายไกแชแขงนน และการรวมกนของผสงขายไกแชแขงกบรานเฟรนไชนขายไกทอดทขายไกปรงสาเรจแกลกคาทงนจะมการอธบายเพมเตมในดานลางเกยวกบการรวมกจการในแนวดง
เพอขจดการแขงขนเกดขนเมอธรกจสองคแขงรวมกนเพอมใหมการแขงขนกนอกตอไป ตวอยางเชนธรกจโทรศพทเคลอนทสองบรษทใหญทแขงขนกนมาตลอดและไมอยากจะทาการแขงขนกนจงตดสนใจรวมกจการเปนหนงเดยว
เพอเขาครอบครองสนทรพย เกดขนเมอธรกจเลงเหนวาหากมการรวมกจการแลวจะสามารถเขาถงสนทรพยทจาเปนในการดาเนนธรกจ ตวอยางเชนธรกจหางสรรพสนคาหนงอาจจะเขาซอหรอรวมเขากบอกธรกจหนงเพอใหสามารถเขาถงทดนทเปนทาเลทสาคญในอนาคตเพอจดสรางหางสรรพสนคาใหม
เพอปองกนขาลงของวงจรธรกจเปนการเปลยนรปแบบหรอชอการคาของสนคาเพอมใหเขาสทศทางทเปนขาลงของสนคา ตวอยางเชนธรกจผลตกระเปาหนงทไดทาการผลตกระเปามาเปนระยะเวลาหลายป และเกด
5อางแลวท2 6OECD, Glossary of Statistic Term-Economies of Scales, 2015 <http://stats.oecd.org/glossary/detail.asp?ID=3203>
135
การอมตวของความนยมของลกคา จงตองตดสนใจเขารวมกบธรกจใหมเพอใหเกดการสรางชอสนคาใหมมใหเกดการถดถอยของความนยมของสนคากระเปาหนง
เพอใหเขาถงทรพยสนทางปญญาของธรกจเปนการเขารวมกจการเพอใหเกดการรวมกนในการผลตสนคาใหมซงบรษททงสองไมสามารถมลขสทธ หรอสทธบตร ตวอยางเชนธรกจทมความเชยวชาญในการผลตรถกระบะ อาจควบรวมกบธรกจทมความเชยวชาญในการผลตรถยนตนงสวนบคคล เพอใหสามารถใชเทคโนยในการผลตรถยนตในรปแบบทงรถกระบะ รถยนตนงสวนบคคล หรอรถยนตตรวจการทรวมเทคโนยทงจากรถกระบะและรถยนตนงสวนบคคล
เพอใหเขาถงตลาดใหมเกดขนในการทธรกจหนงอยากจะเขาถงตลาดใหมๆและการควบรวมเปนคาตอบในการเขาถงลกคา ตวอยางเชน การทธรกจขายเครองสาอางคในระดบราคาสงอยากจะเขามาทาตลาดในระดบลางลงมาจงเขาควบรวมกบธรกจทอยในตลาดลางลงมาเพอใหผลตภณฑเครองสาอางคของตนเขาสตลาดลางไดมากขน
เพอใหเกดการผสานกนของสนคาหลกและสนคารองเกดขนกรณทธรกจทงสองมผลตภณฑทเชอมโยงกนจงควบรวมกนเพอใหมการเชอมโยงกนมากขนในการขายสนคาหรอบรการใหลกคา ตวอยางเชนธรกจสายการบนอาจเขาควบรวมกบเครอธรกจโรงแรมเพอใหเกดการเสนอขายบรการทครบวงจรมากขนและไดรบการเลอกจากลกคาทมากขน
เพอก าจดนวตกรรมใหมและสนคาใหมของคแขงเกดขนในกรณทธรกจใหญพยายามทจะกาจดนวตกรรมใหมมใหกระทบตอสนคาของตน ตวอยางเชนธรกจผลตนามนอาจเขาซอหรอควบรวมธรกจผลตรถยนตไฟฟาทซงหากธรกจผลตรถไฟฟาสามารถผลตสนคาไดมากขนอาจจะกระทบตอการซอนามนในอนาคตของผบรโภค
เพอใหไดเขาถงลกคาใหมๆ เปนกรณทธรกจควบรวมเพอใหสามารถเขาถงลกคาใหม ตวอยางเชน ธรกจทองเทยวในภาคเหนอของไทยเขาซอกจการหรอควบรวมกจการกบธรกจทองเทยวในภาคใต ทาใหสามารถเขาถงลกคารายใหมจากทางใตและสามารถนาลกคาจากภาคเหนอใหเลอกซอการทองเทยวในภาคใตไดเชนกน
136
8.4 รปแบบของการควบรวมกจการTypes of M&A รปแบบการควบรวมกจการโดยทวไปนน ประกอบไปดวยรปแบบหลกๆคอ 1) การควบรวมกจการแบบแนวดง (Vertical M&A),2) การควบรวมแบบแนวราบ (Horizontal M&A), 3) การควบรวมธรกจซงไมสมพนธกน (Conglomerate M&A)
การควบรวมกจการแบบแนวดง (Vertical M&A)นนเปนการควบรวมกจการระหวางบรษทใดบรษทหนงกบ บรษททมการคาเชอมโยงกนในลกษณะทตองมการสงสนคาเปนขนตอน อาทบรษทใดบรษทหนง ควบรวมกบผกระจายสนคา (Distributor)ของบรษทนนๆคอการควบรวมแนวดงไปดานหนา (Forward integration) และการควบรวมระหวางบรษทใดบรษทหนงกบผสงสนคา (Supplier)ของบรษทนนๆ เปนการควบรวมแนวดงแบบยอนกลบ (Backward integration)7 ตวอยางเชน ธรกจผลตเครองดมควบรวมกบธรกจกระจายนาดมตามรานคาตางๆ หรอ การทธรกจขายอาหารระดบคาปลกเขาควบรวมกบธรกจผลตอาการทจาเปนตอรานคาปลกอาหารนน
การควบรวมแบบแนวราบ (Horizontal M&A) เปนการควบรวมกจการของบรษททประกอบธรกจเหมอนๆกนหรออยในอตสาหกรรมเดยวกน ซงลกษณะการดาเนนธรกจของบรษทใหมทเกดขนจากการควบรวมจะมผลลพธคอนขางคลายคลงกบการดาเนนธรกจกอนการควบรวม8ตวอยางเชน ธรกจผลตเบยรยหอ A ควบรวมกบธรกจผลตเบยรยหอ B หรอการท ธรกจหางคาปลก C ควบรวมกบ ธรกจหางคาปลก D
การควบรวมธรกจซงไมสมพนธกน (Conglomerate M&A)เปนการควบรวมกจการระหวางบรษททประกอบธรกจทไมไดมความเกยวของกนเลยโดยสนเชง ดวยเหตน การควบรวมในลกษณะนจงเปนทคาดกนวาจะกอใหเกด สภาวะการรวมพฒนา synergy นอยมากหรออาจไมมเลยแต9 การควบรวมรปแบบนจะเกดขนโดยทวไปในกรณทธรกจใหญๆพยายามทจะขยายสายธรกจของตนในธรกจใหมๆ ตวอยางเชน ธรกจผลตเครองใชไฟฟา อาจเขาซอหรอควบรวมธรกจธนาคาร หรอ ธรกจทดน
7บลจ. วรรณ, 2015, <https://www.one-asset.com/?p=2806> 8อางแลว 9อางแลว
137
รปภาพแสดงรแบบการควบรวมกจการ
8.5 วธการควบรวมกจการ ในวธการควบรวมกจการนนจะแบงออกเปนวธหลกๆคอ 1) การไดมาซงหนกจการ(Share Acquisition), 2) การไดมาซงสนทรพย, 3)การเขาควบรวมกจการ ทงนขอมลในเรองวธการควบรวมจะยดตามขอมลทไดนาเสนอโดย ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย10
10ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, การควบรวมกจการ, 2558, <http://www.set.or.th/th/market/MnA_p2.html>
138
ทมา: ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, การควบรวมกจการ, 2558, <http://www.set.or.th/th/market/MnA_p2.html>
การไดมาซงหนกจการ (Share Acquisition)คอการซอหรอไดมาซงหนทมสทธออกเสยงของกจการอก
แหงหนงบางสวนหรอทงหมดโดยกจการทเขาไปซอหนอาจเขาไปมสวนรวมในการบรหารหรอไมกไดซงสามารถดาเนนการ
- การซอหนโดยชาระคาหนเปนเงนสด (Cash) หรอหนออกใหม (Share Swap)
- การซอหนผานการจดตง Holding Company11
11อางแลว
139
ทมาตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, การควบรวมกจการ, 2558, <http://www.set.or.th/th/market/MnA_p2.html>
การไดมาซงสนทรพยคอ การซอหรอไดมาซงทรพยสน หนวยธรกจเฉพาะในสวนทสาคญหรอทงหมด
ของอกกจการหนง โดยสทธ หนาทและความรบผดชอบอนใดของผขายไมตกทอดไปยงผซอสวนผขายจะยงคงอย และดาเนนธรกจตอไป หรอเลกกจการกได12
ทมา ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, การควบรวมกจการ, 2558, <http://www.set.or.th/th/market/MnA_p2.html>
12อางแลว
140
การเขาควบรวมกจการ การทบรษทตงแต 2 แหงขนไป ควบเขากนเกดเปนบรษทใหมเปนผลใหทงสองบรษทเดมสนสภาพจากการเปนนตบคคลและบรษทใหมไดไปทงสทธ หนาทและความรบผดทมอยของสองบรษทเดม13
ทมา ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, การควบรวมกจการ, 2558, <http://www.set.or.th/th/market/MnA_p2.html>
8.6 การพจารณาใหอนญาตการควบรวมกจการ
ในการพจาณาการควบรวมกจการนนจะเปนการพจาณาโดยคณะกรรมการการแขงขนทาวการคาในการทจะใหอนญาตใหมการควบรวมกจการหรอไม ดงตวอยางทศาลแหงสหภาพยโรปไดชใหความสาคญทจะตองมการพจาณาการควบรวมเพอมใหมการเกดโครงสรางตลาดทกอใหธรกจมอานาจเหนอตลาด ซงเปนการปองกนมใหมการเขาควบคมการใชอานาจเหนอตลาดจากการควบรวมกจการ14 ซงการควบรวมกจการนนจะนาไปสปญหาทางการแขงขนจากการท ธรกจสามารถทจะเพมอานาจการควบคมตลาดของตนอนนาไปสอปสรรคในการแขงขน และ การทมการกระจกตวของตลาดอนนาไปสการรวมฮวกนของธรกจในตลาด ซงคณะกรรมการการแขงขนของประเทศแคนาดาไดเสนอไวใน คาแนะนาการบงคบใชกฎหมายการแขงขนวาดวยการควบรวม (Merger Enforcement Guidelines)15 ไววาการพจารณาการใหอนญาตการรวมกจการจะตองคานงถง
- นยามตลาดดานสนคาและดานภมศาสตร
- ผลกระทบตอตลาดจากการควบรวมกจการ
13อางแลว 14
Gencor Ltd v Commission of the European Communities- Competition - Regulation (EEC) No 4064/89 - Decision
declaring a concentration incompatible with the common market - Action for annulment - Admissibility - Legal
interest in bringing proceedings - Territorial scope of Regulation (EEC) No 4064/89 - Collective dominant position -
Commitments.<http://curia.europa.eu/juris/liste.jsf?language=en&num=T-102/96> 15
Canada Competition Bureau, Merger Enforcement Guidelines, 2011,
<http://www.competitionbureau.gc.ca/eic/site/cb-bc.nsf/vwapj/cb-meg-2011-e.pdf/$FILE/cb-meg-2011-e.pdf>
141
- ประโยชนของการควบรวมตอธรกจ
- ประโยชนตอผบรโภคจากการควบรวม
- การเปดใหมการแขงขนของตลาดหลวการควบรวม
- ผลกระทบตอการรวมกนของธรกจในตลาด
- ผลกระทบตอธรกจแนวดง
- อปสรรคในการเขาตลาดและขยายตลาด16
ในสวนของการวเคราะหวา หากธรกจรวมตวแลวจะกอใหเกดปญหาตอการแขงขนหรอไมนนอาจใชดชน Herfindahl–Hirschman Index (HHI) เขามาเปนวธในการวเคราะหเพมเตมเชนกน ซง HHI นนตงชอตามนกเศรษฐสาสตรทคดขนมา โดยตงแตป 1982สานกงานยตธรรม คณะกรรมการการคา และสานกงานอยการของประเทศ สหรฐอเมรกาไดนา HHIมาใชในการพจารณาสภาวะการแขงขนของตลาด ซง HHI นนคานวณจากยอดรวมสวนแบงตลาดยกกาลงสองของทกบรษทในตลาด17 ตวอยางเชนในตลาดประกอบดวยสองบรษทซงมสวนแบงตลาดคอ 70% and 30% ดงนนคา HHI คอ 70²+30² = 5800 ซงจากการพจาณาโดยดแคสวนแบงตลาดกจะสามารถทราบโดยรวมไดวาตลาดมการกระจกตวและมปญหาในการแขงขน ตวอยางอนเชนในตลาดม 4 บรษท ซงมสวนแบงตลาดตามลาดบคอ 30, 30, 20, and 20%คา HHI จะเปน 2,600 (302 + 302 + 202 + 202 = 2,600) ซงจากการพจาณาโดยดแคสวนแบงตลาดจะเหนวาตลาดยงคงสามารถแขงขนไดและยงไมมการกระจกตวของอานาจตลาดมากนก
โดยตวคา HHI จะเขาใกล 0 เมอตลาดมการแขงขนสงมากเนองจากแตละบรษทไมสามารถครอบครองสวนแบงตลาดไดสงนก และคา HHI10,000 หากตลาดเปนตลาดผกขาดโดยบรษทเดยว ทงน สานกงานยตธรรม และคณะกรรมการการคา ไดเสนอไวใน คมอการควบรวมกจการแบบแนวราบ (Horizontal Merger Guidelines) ทแสดงวาสานกงานยตธรรม และคณะกรรมการการคาจะพจารณาวาการแขงขนในตลาดอาจมผลกระทบจากการควบรวมกจการโดย;18
- หากคา HHI ตากวา 1500 ถอวาไมมปญหาอปสรรคตอการแขงขนและตลาดไมมการกระจกตว
- หากคา HHI อยระหวาง 1500 and 2500 ถอวาตลาดมการแขงขนปานกลาง
16อางแลว 17
US Department of Justice, Herfindahl–Hirschman Index, 2015,
<http://www.justice.gov/atr/public/guidelines/hhi.html> 18
U.S. Department of Justice and the Federal Trade Commission, Horizontal Merger Guidelines, 2010,
<http://www.justice.gov/atr/public/guidelines/hmg-2010.html>
142
- หากคา HHIสงกวา 2500ถอวาตลาดมการกระจกตวสงและอาจมปญหาในการแขงขนใน
ตลาด19
ซงสานกงานยตธรรม และคณะกรรมการการคาวางมาตรฐานไววาจะพจารณาการควบรวมโดยดจาก - คาการเปลยนแปลงเลกนอยตอการกระจตวตลาดโดยการควบรวมนาไปสทการเพมขนของ
HHI นอยกวา 100 คะแนนนน ถอเปนการควบรวมทไมนาจะกอใหเกดปญหาตอ การแขงขน
ซงไมจาเปนตองมการพจารณาตอไปและใหมการอนญาตการควบรวมได
- ตลาดมการกระจกตวปานกลางในกรณทการควบรวมนาไปสคาเพมขนของHHI มากกวา100
คะแนนซงอาจจะตองมการพจาณาอยางละเอยดกอนทจะมการใหอนญาต
- ตลาดมการกระจกตวคอนขางสง ในกรณทการควบรวมนาไปสคาเพมขนของHHI ระหวาง
100-200คะแนนถอเปนกรณทจะตองพงระวงเพราะจะนาไปสการกระทบตอการแขงขนใน
ตลาดและหากคา HHI เพมขนเกน 200 นนมความเปนไปไดสงทการควบรวมจะนาไปสการเขา
ครอบครองอานาจตลาด ซงหากจะใหมการอนญาตการควบรวมจะตองมขอมลอยางละเอยดท
แสดงใหเหนวาการควบรวมจะไมนาไปสการเขาควบคมตลาดจากการเขาถงอานาจตลาด20
ทงนโดยสรปคอ ยงคาHHI นนสงขนเทาไหรกจะทาใหสานกงานยตธรรม และคณะกรรมการการคาตองตระหนกถงผลกระทบตอการแขงขนมากขนและจะตองมการขอขอมลมากขนจากธรกจทขอทาการควบรวม21
8.7 ตวอยางคดทเกยวของกบการควบรวมกจการ ตวอยางคดทเกยวของกบ การควบรวมกจการนนประกอบดวยคด 1) การควบรวมระหวาง
Boeing and McDonnell Douglas Merger, 2) Gencor Ltd v. Commission T-102/96 [1999] ECR II-753, 3) EU commission decision on MSG Media Services, 4) E.ON/Ruhrgas Merger ในคด Boeing and McDonnell Douglas Merger นน มประเดนปญหาระหวางการพจารณาการใหมการควบรวมระหวางบรษท Boeing and McDonnell Douglasซงเปนบรษทจดสรางเครองบนเพราะ คณะกรรมการการแขงขนของสหภาพยโรปมความเหนตางกบคณะกรรมการการคาทยตธรรมของประเทศ 19อางแลว 20อางแลว 21อางแลว
143
สหรฐอเมรกา(FTC)22 ทงนในคด บรษท Boeing และMcDonnell Douglasเปนผผลตเครองบนรายใหญของประเทศสหรฐอเมรกา บรษท Boeing นนถอเปนบรษทผลตเครองบนทใหญมากในตลาดโลกโดยมสวนแบงตลาดในชวงนนประมาณ 64% ซงมคแขงทสาคญอกรายหนงคอ บรษท Airbus Industrie ทเปนบรษทจากสหภาพยโรป โดยมสวนแบงตลาดประมาณ 30 % บรษท McDonnell Douglasนนมสวนแบงประมาณ 6 %23ซงอปสรรคสาหรบธรกจใหมทจะเขาตลาดคอนขางสง บรษท Boeing และ McDonnell Douglas ไดยนขออนญาตควบรวมกจการกบFTC และ FTC ไดใหอนญาตในการควบรวมกจการ ซง FTC ใหเหตผลวาการควบรวมไมไดกอใหเกดปญหาตอการแขงขนในตลาด24 ซง FTC พจารณาวา บรษท McDonnell Douglas ไมสามารถทจะแขงขนในตลาดไดอก25ในขณะทคณะกรรมการการแขงขนของสหภาพยโรปกไดขอเขารวมพจารณาการควบรวมในคดนกบ FTC และใหขอพจารณาทสาคญโดยชวาไมควรจะใหมการควบรวมกจการเนองจาก การควบรวมจะนาไปสการควบคมตลาดทมากขนและเพมอานาจตลาดใหแกบรษท Boeing26นอกจากนการควบรวมเปนการกระทบตอตลาดรวมและเปนการเปดโอกาสใหบรษท Boeing ไดใชสวนการคาของบรษทMcDonnell Douglas ในตลาดเกยวกบเครองบนรบ 27 ทงน FTC และคณะกรรมการการแขงขนของสหภาพยโรป ไดทาการเจรจารวมกนและโดย บรษท Boeing สามารถควบรวมกบ บรษทMcDonnell Douglas แตจะตองดาเนนการภายใตขอกาหนดทจดทาขน อาทเปดใหบรษทคแขงอยาง Airbus Industrie สามารถทจะใชเทคโนโลยของ บรษทMcDonnell Douglas ทมการพฒนามาจากงบประมาณจากรฐสหรฐอเมรกา28 ในคด Gencor Ltd v. Commission29 นน บรษท Gencor ซงเปนบรษทสญชาต เซาทแอฟรกาทดาเนนธรกจเหมองแรและผลตเหลก วางแผนทจะควบรวมกจการกบบรษท Lonhorซงเปนบรษทเหมองแรและผลตแรเหลกอนสญชาตองกฤษ โดยบรษท Gencor ไดรองขออนญาตตอคณะกรรมการการแขงขนของสหภาพยโรป หลงจากไดพจารณาแลว คณะกรรมการการแขงขนของสหภาพยโรปตดสนมใหอนญาตใหมการควบรวมกจการเนองจากการควบรวมจะสงผลตอการแขงขนในตลาดสหภาพยโรปและไมสามารถใหรวมกจการไดตาม Merger
22
Australiancompetitionlaw, Brief Case on Boeing / McDonnell Douglas, 2015,
<http://www.australiancompetitionlaw.org/intmergerlaw/cases/boeing.html> 23อางแลว 24
Federal Trade Commission, FTC Allows Merger of the Boeing Company and McDonnell Douglas Corporation,
1997, <https://www.ftc.gov/news-events/press-releases/1997/07/ftc-allows-merger-boeing-company-and-
mcdonnell-douglas> 25อางแลว 26
Eric J. Stock, Explaining the Differing U.S. and EU Positions on the Boeing/McDonnell-Douglas Merger:
Avoiding Another Near-Miss , 20 U. Pa. J. Int‘l L. 825 (2014)<http://scholarship.law.upenn.edu/jil/vol20/iss4/3> 27
Eleanor Fox, ‗Antitrust Regulation across National Borders: The United States of Boeing versus the European
Union of Airbus‘ (1998) 16 The Brookings Review 30 and Commission Decision of 30 July 1997 declaring a
concentration compatible with the common market and the functioning of the EEA Agreement, Case IV/M877
[1997] OJ L/336/16, para 113) 28
Commission Decision of 30 July 1997 declaring a concentration compatible with the common market and the
functioning of the EEA Agreement, Case IV/M877 [1997] OJ L/336/16, part IX 29
Gencor Ltd v. Commission T-102/96 [1999] ECR II-753.
144
Control Regulation (MCR) ซงคณะกรรมการการแขงขนของสหภาพยโรป เหนวาการควบรวมนนจะกอให Gencoสามารถควบคมplatinum and rhodium ในตลาดโลก ซงสงผลกระทบตอการแขงขนในตลาดสหภาพยโรป30ศาล Court of First Instance ในการพจารณาคดทอทธรณโดย Gencor ชวาจะตองมการปองกนมใหมการควบรวมกจการทนาไปสโครงสรางการแขงขนอนกอใหเกดอานาจเหนอตลาดและนาไปสการใชอานาจเหนอตลาดอยางไมเปนธรรม31และถงแม Gencor จะเสนอตอศาลวาการควบรวมมไดกระทบตอตลาดภายในสหภาพยโรปแต ศาลเหนวาการควบรวมจะมผลกระทบตอตลาดโลกรวมทงตลาดในสหภาพยโรปดวย ศาลจงตดสนวาการคณะกรรมการการแขงขนหามมใหมการควบรวมนนชอบแลวเพอเปนการไมใหเกดการรวมกนเพมอานาจตลาดและมความเปนไปไดสงทจะมการใชอานาจเหนอตลาดนน 32
ในคด EU commission decision on MSG Media Services33ซงเกดขนหลงจากมการเปดเสรธรกจสอสาร ซงคณะกรรมการการแขงขนของสหภาพยโรปไมอนญาตใหสามบรษทอนประกอบดวย Bertelsmann AG(Bertelsmann), Deutsche Bundespost Telekom (Telekom) และ Taurus BeteiligungsGmbH(Taurus)ในการทจะควบรวมกจการกนเพอจดตงบรษท MSG Media Services (MSG)34ทงนเนองจากคณะกรรมการการแขงขนพจารณาวาการควบรวมของทงสามบรษทนนจะกอใหเกดโครงสรางผกขาดในระยะยาวในตลาดการใหบรการการสอสารในประเทศเยอรมน35โดยคดนนาไปสการตระหนกถงการเปดเสรกจการสอสารและการทคณะกรรมการการแขงขนทางการคาจะตองเขามารวมพจารณาโครงสรางของธรกจหากมความพยายามทจะมการควบรวมกจการเกดขนและมความเปนไปไดอยางมากในการทธรกจสอสารจะพยายามควบรวมกนเพอควบคมตลาด36
ในคดE.ON/Ruhrgas Merger37 นนคณะกรรมการการแขงขนของเยอรมนไมอนญาตใหบรษทE.ON ซง
เปนบรษทผลตและขายไฟฟารายใหญควบรวมกบบรษท Ruhrgas ซงเปนผนาเขาแกสรายใหญในประเทศ
30อางแลว 31อางแลวpara 106. 32อางแลวpara 106. 33
EC commission Decision , Case No.M.469 1994,
<http://ec.europa.eu/competition/mergers/cases/decisions/m469_19941109_610_en.pdf> 34อางแลว, at 8. 35อางแลว, at 55-73. 36
Petros Iosifidis, 'The Application of EC Competition Policy to the Media Industry' (2005) 7(3) International
Journal on Media Management 103. 37
WuW/E DE-V 573-598 – E.ON/Ruhrgas and WuW/E DE-V 643-653 – E.ON/Ruhrgas in Bundeskartellamt(
German office of fair competition), 'Competition Policy, Industrial Policy and National Champions' (Paper
presented at the Global Forum on Competition, 2009).
145
เยอรมน38โดยในคด คณะกรรมการการแขงขนของเยอรมนไดใหเหตผลวาการควบรวมระหวางทงสองบรษท
นนจะเปนการสรางโครงสรางตลาดทมธรกจเดนทกอใหเกดอานาจเหนอตลาดในธรกจพลงงาน โดยการผลต
ไฟฟาของE.ON นนสามารถทจะใชแกสเปนตวผลตไฟฟาอนจะนาไปสการควบคมทงตลาดแกสและตลาด
ไฟฟา39ซงการควบรวมนนสามารถนาไปสการทบรษท E.ON และRuhrgasสามารถทจะจากดการแขงขนของ
ตลาดพลงงานได40
8.9 การฟองเรยกคาเสยหายและบทก าหนดโทษการควบรวมกจการหรอเขาครอบง ากจการโดยมไดรบอนญาตจากคณะกรรมการการแขงขน การฟองเรยกคาเสยหาย
การฟองเรยกคาเสยหาย การควบรวมกจการหรอเขาครอบงากจการโดยมไดรบอนญาตจาก
คณะกรรมการการแขงขนนน พรบ การแขงขนทางการคา 2542 ไดบญญตไวในมาตรา 40และ 41
ซงมาตรา 40 ใหบคคลซงไดรบความเสยหายอนเนองจากการฝาฝนมาตรา 25 มาตรา
26 มาตรา 27 มาตรา 28 หรอมาตรา 29 มอานาจฟองคดเรยกคาเสยหายจาก ผกระทาการฝาฝน
นนได
38
Bundeskartellamt, 'Bundeskartellamt prohibits E.ON/Gelsenberg (Ruhrgas) merger' (Bundeskartellamt 2002)
<http://www.bundeskartellamt.de/wEnglisch/News/Archiv/ArchivNews2002/2002_01_21.php>. 39อางแลว 40อางแลว
146
ในการฟองคดเรยกคาเสยหายตามวรรคหนง ใหคณะกรรมการคมครองผบรโภคหรอสมาคม
ตามกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภค มอานาจฟองคดเรยกคาเสยหายแทนผบรโภคหรอสมาชกของสมาคม
ได แลวแตกรณ
ในมาตรา 41 การฟองคดเรยกคาเสยหายตามมาตรา 40 ถามไดนาคดสศาลภายในกาหนดหนงปนบแต
วนทผไดรบความเสยหายรหรอควรจะไดรถงเหตดงกลาว ใหสทธในการนาคดสศาลเปนอนสนไป
บทก าหนดโทษพฤตกรรมของธรกจการควบรวมกจการหรอเขาครอบง ากจการโดยมไดรบอนญาตจาก
คณะกรรมการการแขงขน
ในสวนของบทกาหนดโทษตอพฤตกรรมการตกลงทามกลางธรกจทกอใหเกดการแขงขนไมเปนธรรม
นนไดมการบญญตไวในมาตรามาตรา 51 ทระบวา ผใดฝาฝนมาตรา 25มาตรา 26 มาตรา 27 มาตรา 28 หรอ
มาตรา 29 หรอ ไมปฏบตตามมาตรา 3941ตองระวางโทษจาคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกนหกลานบาท
หรอ ทงจาทงปรบ และในกรณทกระทาความผดซ าตองระวางโทษเปนทวคณ
41มาตรา39 ผประกอบธรกจทไดรบอนญาตตามมาตรา๓๗ตองดาเนนธรกจภายใตขอบเขตระยะเวลาและเงอนไขทไดรบอนญาตจากคณะกรรมการ
147
ค าถามทายบทท 8
1. โปรดอธบายโดยสรปเกยวกบ - เหตจงใจทธรกจทาการควบรวมกจการ - ความสาคญของการควบรวมกจการ - รปแบบของการควบรวมกจการ
2. บรษท CB เปนบรษทชนนาในตลาดสนคาเกษตร และไดมการดาเนนการคาขาวโพดในประเทศไทยซงมรายละเอยดของธรกจดงน
ในป 2556 บรษท CB มสวนแบงตลาดการคาขาวโพด 60% และมยอดขาย6,000 ลานบาท ในปปจจบน2557 บรษท CBมสวนแบงตลาด 55%ยอดเงนขายในปทผานมาตกวา5,500 ลาน
บาท ซงบรษท CB ไดวางแผนทางธรกจไวในยทธศาสตรทางธรกจ วาใน ป 2557 จะเขาทาการเขารวม
กจการกบ บรษท Macgroซงเปนผคาขาวโพดทมสวนแบงในตลาด การคาขาวโพด 10%และมยอดขาย 1000 ลานบาท
หากนกศกษาเปนหนงในทปรกษากฎหมายของบรษท CB และไดรบหนาทในการเขยนรายงานขอกงวลและผลกระทบดานกฎหมายการแขงขนทางการคาตอคณะกรรมการบรษท ในแผน ทบรษท CB วางไว นกศกษาจะเขยนรายงานเชนไร โปรดอธบาย
149
บทท 9 องคกรบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคา (Institutional aspect of competition law enforcement)
จากบทท 6-8 ทเปนการเสนอแงมมทางกฎหมายการแขงขนทางการคาทเกยวของกบพฤตกรรมของ
ธรกจทเปนการผกขาดหรอเปนการรวมกนกาหนดการแขงขนในตลาดและการปองกนการควบรวมกจการมใหเกดผลกระทบตอโครงสรางการแขงขนของตลาดจะเหนไดวา พรบ. การแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542ไดวางขอกาหนดเพอปองกนและสนบสนนการแขงขนในตลาด หากทวาการมขอกาหนดกฎเกณฑในการคมครองการแขงขนนนจาเปนทจะตองมหนวยงานหรอองคกรทสามารถเปนผขบเคลอนการบงคบใชกฎหมายซง พรบ. การแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542 ไดกาหนดใหมคณะกรรมการการแขงขนเปนหนวยงานหลกในการดาเนนการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคา รวมถงไดใหสทธแกเอกชนหรอตวแทนผบรโภคในการทจะสามารถรองตอศาลเพอใหมการชดเชยความเสยหายทเกดขนจากการกระทาผดกฎหมายการแขงขนทางการคา หากทวานบตงแตมการตรา พรบ. การแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542 มายงมประเดนปญหาในการบงคบใชอยซงสวนหนงมาจากปญหาจากองคกรบงคบใชกฎหมาย ดงนนในบทท 9 ของเอกสารประกอบการสอนนจะมงอธบายองคกรบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาและประเดนปญหาขององคกรอนนาไปสปญหาการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคา ซงหวขอหลกในบนนจะประกอบไปดวย
1) คณะกรรมการการแขงขนทางการคา
2) คณะกรรมการพจารณาอทธรณ
3) สานกงานคณะกรรมกากรการแขงขนทางการคา
4) โครงสรางการเชอมโยงระหวางคณะกรรมการการแขงขนทางการคา คณะกรรมการพจารณา
อทธรณ และสานกงานคณะกรรมกากรการแขงขนทางการคา
5) การบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาโดยเอกชน
6) ปญหาการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาจาก
150
9.1 คณะกรรมการการแขงขนทางการคา
องคประกอบคณะกรรมการการแขงขนทางการคา องคประกอบคณะกรรมการการแขงขนทางการคาเปนไปตามขอกาหนดในมาตรา 6 ของ พรบ.การ
แขงขนทางการคาโดยกาหนดวา ‚ใหมคณะกรรมการแขงขนทางการคาประกอบดวยรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชยเปนประธาน
กรรมการปลดกระทรวงพาณชยเปนรองประธานกรรมการปลดกระทรวงการคลงและผทรงคณวฒซงมความรและประสบการณทางนตศาสตร เศรษฐศาสตร พาณชยศาสตร การบรหารธรกจหรอการบรหารราชการแผนดนมจานวนไมนอยกวาแปดคนแตไมเกนสบสองคนซงคณะรฐมนตรแตงตงโดยตองแตงตงจากผทรงคณวฒภาคเอกชนไมนอยกวากงหนงเปนกรรมการและใหเลขาธการเปนกรรมการและเลขานการ การแตงตงผทรงคณวฒตามวรรคหนงใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทกาหนดในกฏกระทรวง‛ ฉะนนจากการกาหนดในมาตราท 6 ตามทกลาวมาจะสามารถจาแนกรายละเอยดองคประกอบของคณะกรรมการการแขงขนทางการคาไดดงน
1) รฐมนตรวาการกระทรวงพาณชยเปนประธานกรรมการ
2) ปลดกระทรวงพาณชยเปนรองประธานกรรมการ
3) ปลดกระทรวงการคลง
4) ผทรงคณวฒซงมความรและประสบการณทางนตศาสตร เศรษฐศาสตรพาณชยศาสตร การ
บรหารธรกจหรอการบรหารราชการแผนดน มจานวนไมนอยกวาแปดคนแตไมเกนสบสอง
คนซงคณะรฐมนตรแตงตง โดยตองแตงตงจากผทรงคณวฒภาคเอกชนไมนอยกวากงหนง
เปนกรรมการ
5) อธบดกรมการคาภายในเปนกรรมการและเลขานการ
โดยการแตงตงผทรงคณวฒในขอ 4 ดานบน ไดมการกาหนดหลกเกณฑและวธการตามกฎกระทรวงดงน
1 กรรมการจะตอง สาเรจการศกษาไมตากวาปรญญาตรหรอเทยบเทาในสาขานตศาสตรเศรษฐศาสตร
พาณชยศาสตรและทางานหรอเคยทางานทตองใชความรดงกลาวมาไมนอยกวา 5 ป
รบราชการหรอเคยรบราชการในตาแหนงไมตากวารองอธบดหรอเทยบเทา
151
เปนหรอเคยเปนประธานกรรมการผอานวยการผจดการหนสวนผจดการหรอบคคลซงม
อานาจจดการธรกจไมนอยกวา 5 ป
ขอ 2 ในการเสนอชอให สภาหอการคาและสภาอตสาหกรรมเสนอรายชอแหงละ 5 ชอเพอใหสานกงานตรวจสอบคณสมบต
และใหรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชยคดเลอก 2-3 คน
กระทรวงการคลงและกระทรวงพาณชยเสนอชอแหงละ 2-3 คนเพอใหรฐมนตรวาการกระทรวง
พาณชยเสนอชอเปนกรรมการ
หากทวามขอหามทสาคญในมาตรา 7 ของ พรบ.การแขงขนทางการคาทกาหนดวา ‚ผทรงคณวฒซงจะไดรบแตงตงเปนกรรมการตองไมเปนขาราชการการเมองผดารงตาแหนงทางการเมองกรรมการหรอผดารงตาแหนงทรบผดชอบในการบรหารพรรคการ เมอง‛ ดงนนนกการเมองทมชอเปนสมาชกพรรคการเมองจงไมสามารถเขามารวมเปนกรรมการการแขงขนทางการคาได
ตารางสรปองคประกอบคณะกรรมการการแขงขนทางการคา
คณะกรรมการจากภาคสวนตางๆ จ านวน กรรมการโดยตาแหนง รฐมนตรวาการกระทรวงพาณชยเปนประธานกรรมการ
1 ทาน ปลดกระทรวงพาณชยเปนรองประธานกรรมการ 1 ทาน ปลดกระทรวงการคลง 1 ทาน อธบดกรมการคาภายใน 1 ทาน
กรรมการผทรงคณวฒจากภาคราชการ
1) กระทรวงพาณชย 3 ทาน 2) กระทรวงการคลง 3 ทาน
กรรมการผทรงคณวฒจาก 1) สภาหอการคา 3 ทาน
152
ภาคเอกชน 2) สภาอตสาหกรรม 3 ทาน
รวม 16 ทาน ทมา: สรปจาก กรมการคาภายใน, รรอบงานแขงขนทางการคา และ จาก พรบ.การแขงขนทางการคา 2542
วาระการด ารงต าแหนงคณะกรรมการการแขงขน ในสวนของวาระของคณะกรรมการการแขงขนทางการคานน ไดมการกาหนดไวในมาตรา 9 พรบ.การ
แขงขนทางการคา 2542 ทงน มาตรา 9 กาหนดวา ‚ใหกรรมการผทรงคณวฒตามมาตรา ๖ มวาระอยในตาแหนงคราวละสองป เมอครบกาหนดตามวาระดงกลาวในวรรคหนงหากยงมไดมการแตงตงกรรมการผทรงคณวฒขนใหม
ใหกรรมการผทรงคณวฒซงพนจากตาแหนงตามวาระนนอยในตาแหนงเพอดาเนนงานตอไปจนกวากรรมการผทรงคณวฒซงไดรบแตงตงใหมเขารบหนาท กรรมการผทรงคณวฒ ซงพนจากตาแหนงตามวาระ อาจไดรบแตงตงอกไดแตจะแตงตงใหดารงตาแหนงตดตอกนเกนสองวาระไมได‛
จะเหนไดวา การเปนคณะกรรมการการแขงขนทางการคานนมวาระทสนเพยงแคสองป และสามารถเปนคณะกรรมการการแขงขนทางการคาตอเนองไดเพยงแคสองสมย
153
อ านาจหนาทของคณะกรรมการการแขงขนทางการคา เมอ พรบ.การแขงขนทางการคาไดกาหนดจดตงคณะกรรมการการแขงขนทางการคามาแลวกไดมการ
บญญตมอบอานาจใหคณะกรรมการใชในการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคา โดยใน พรบ. การแขงขนทางการคานนไดระบอานาจหลกๆ ของคณะกรรมการการแขงขนทางการคาไวท มาตรา 8, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 30, 31, 32โดยรายละเอยดของขอกาหนดเกยวกบอานาจตามมาตราทไดกลาวมาอยในตารางดานลาง
ตารางแสดงอ านาจหนาทของคณะกรรมการการแขงขนทางการคา
มาตรา ขอบญญต
8 มาตรา8 ใหคณะกรรมการมอานาจหนาทดงตอไปน (1) เสนอแนะตอรฐมนตรในการออกกฎกระทรวงตามพระราชบญญตน (2) ประกาศกาหนดสวนแบงตลาดและยอดเงนขายของธรกจใดทถอวาผประกอบ
ธรกจทอยในเกณฑดงกลาวเปนผประกอบธรกจซงมอานาจเหนอตลาด (3) พจารณาเรองรองเรยนตามมาตรา 18 (5) (4) กาหนดหลกเกณฑเกยวกบการเกบหรอนาสนคาไปเปนตวอยางเพอตรวจสอบ หรอตรวจวเคราะหตามมาตรา 19 (3) (5) ออกประกาศกาหนดสวนแบงตลาดยอดเงนขายจานวนทนจานวนหนหรอจานวน สนทรพยตามมาตรา 26 วรรคสอง (6) สงการตาม มาตรา 30 และ มาตรา 1 ใหผประกอบธรกจระงบ หยด หรอแกไข เปลยนแปลงการกระทา (7) ออกประกาศกาหนดแบบ หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการ ขออนญาต
กระทาการรวมธรกจ หรอรวมกนลดหรอจากดการแขงขนตาม มาตรา 35 (8) พจารณาคาขออนญาตกระทาการรวมธรกจ หรอรวมกนลดหรอ จากดการแขงขน
ทยนตาม มาตรา 35 (9) เชญบคคลใดบคคลหนงมาใหขอเทจจรง คาอธบาย คาแนะนา หรอความเหน (10) สอดสองและเรงรดคณะอนกรรมการสอบสวนในการสอบสวน การกระทา
ความผดตามพระราชบญญตน
154
(11) กาหนดหลกเกณฑสาหรบการดาเนนการของพนกงาน เจาหนาทเพอประโยชนในการปฏบตงานตามพระราชบญญตน
(12) ปฏบตการอนใดตามทกฎหมายกาหนดใหเปนอานาจหนาท ของคณะกรรมการ (13) พจารณาดาเนนคดอาญาตามทผเสยหายรองทกขตาม มาตรา 55
11 มาตรา 11 คณะกรรมการจะแตงตงคณะอนกรรมการเพอพจารณาและเสนอความเหน
ใน เรองใดเรองหนงหรอปฏบตการอยางใดอยางหนงตามทไดรบมอบหมายแลวรายงานตอคณะกรรมการกได
12 มาตรา 12 ใหคณะกรรมการแตงตงคณะอนกรรมการเชยวชาญเฉพาะเรองขนคณะหนงหรอหลายคณะโดยในแตละคณะประกอบดวยผทรงคณวฒในเรองทเกยวของและมความรและ ประสบการณดานตางๆเชนนตศาสตรวทยาศาสตรวศวกรรมศาสตรเภสชศาสตรเกษตรศาสตร เศรษฐศาสตรพาณชยศาสตรการบญชหรอการบรหารธรกจมจานวนไมนอยกวาสคนแตไมเกนหกคนเปนอนกรรมการและใหผแทนกรมการคาภายในเปนอนกรรมการและเลขานการ
13 มาตรา 13 ใหคณะอนกรรมการเชยวชาญเฉพาะเรองมหนาทพจารณาเสนอความเหนตอคณะกรรมการตามทคณะกรรมการมอบหมายเรองดงตอไปน
(1) เรองเกยวกบพฤตกรรมการใชอานาจเหนอตลาดการรวมธรกจการลดหรอการ จากดการแขงขนตามมาตรา 25 มาตรา 26 มาตรา 27 มาตรา 28 และมาตรา 29 (2) การพจารณาคาขออนญาตใหมการรวมธรกจการลดหรอจากดการแขงขน ตามมาตรา 37 (3) เรองอนตามทคณะกรรมการขอใหพจารณาหรอปฏบตการอยางใดอยางหนงตามท คณะกรรมการมอบหมาย เพอประโยชนแหงพระราชบญญตนคณะอนกรรมการเชยวชาญเฉพาะเรองอาจเสนอ ความเหนหรอขอเสนอแนะตอคณะกรรมการเกยวกบการดาเนนการตาม
พระราชบญญตนกได ในการดาเนนการตามวรรคหนงใหคณะอนกรรมการเชยวชาญเฉพาะเรองมอานาจม หนงสอเรยกบคคลซงเกยวของมาใหถอยคาหรอสงเอกสารหรอหลกฐานอนใดเพอ
ประกอบการพจารณาได
155
14 มาตรา 14 ใหคณะกรรมการแตงตงคณะอนกรรมการสอบสวนขนคณะหนงหรอหลาย
คณะโดยในแตละคณะประกอบดวยผซงมความรและประสบการณทางคดอาญาหนงคนซงแตงตง จากขาราชการตารวจหรอขาราชการอยการและขาราชการซงมความรและประสบการณทาง เศรษฐศาสตรนตศาสตรพาณชยศาสตรเกษตรศาสตรหรอการบญชอกไมเกนสคนเปน อนกรรมการและใหผแทนกรมการคาภายในเปนอนกรรมการและเลขานการ ใหคณะอนกรรมการสอบสวนมอานาจหนาทสบสวนและสอบสวนเกยวกบการกระทาความผดตามพระราชบญญตนและเมอไดดาเนนการแลวใหเสนอความเหนตอคณะกรรมการเพอพจารณา ตอไปใหคณะอนกรรมการสอบสวนเลอกอนกรรมการคนหนงเปนประธานอนกรรมการ
15 มาตรา 15 ในการปฏบตหนาทตามพระราชบญญตนใหกรรมการและอนกรรมการการสอบสวนตามมาตรา 14 มอานาจหนาทเชนเดยวกบพนกงานสอบสวนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา
16 มาตรา 16 ในกรณทคณะกรรมการมความเหนควรสงฟองไปยงพนกงานอยการการแยง คาสงไมฟองของพนกงานอยการตามความในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาใหประธาน กรรมการเปนผใชอานาจของผบญชาการตารวจแหงชาตหรอผวาราชการจงหวดแลวแตกรณ
30 มาตรา 30 ใหคณะกรรมการมอานาจสงเปนหนงสอใหผประกอบธรกจซงมอานาจเหนอตลาด
ทมสวนแบงตลาดเกนกวารอยละเจดสบหาระงบหยดหรอเปลยนแปลงการมสวนแบงตลาดใน
การนคณะกรรมการอาจกาหนดหลกเกณฑวธการเงอนไขและระยะเวลาในการปฏบต ไวได
ดวยกได
31 มาตรา 31 ในกรณทคณะกรรมการเหนวาผประกอบธรกจฝาฝนมาตรา 25 มาตรา 26 มาตรา 27
มาตรา 28 หรอมาตรา 29 ใหคณะกรรมการมอานาจสงเปนหนงสอใหผประกอบธรกจระงบ
หยดหรอแกไขเปลยนแปลงการกระทาดงกลาวไดในการนคณะกรรมการจะกาหนดหลกเกณฑ
วธการเงอนไขและระยะเวลาในการปฏบตไวในคาสงดวยกไดผประกอบธรกจซงไดรบคาสง
156
ตามวรรคหนงทไมเหนดวยกบคาสงดงกลาวใหมสทธ อทธรณไดตามมาตรา 46
ผประกอบธรกจจะเรยกรองคาเสยหายจากคณะกรรมการเพราะเหตทคณะกรรมการมคาสงตาม
วรรคหนงมได
32 มาตรา 32 ในการพจารณากรณตามมาตรา 31 คณะกรรมการตองเปดโอกาสใหผ
ประกอบธรกจอนกรรมการเชยวชาญเฉพาะเรองอนกรรมการสอบสวนหรอพนกงานเจาหนาท
ซง
เกยวของชแจงและแสดงพยานหลกฐานประกอบคาชแจงของตนตามสมควร
ในการมคาสงตามมาตรา 31 คณะกรรมการตองระบเหตผลในการสงทงในปญหา
ขอเทจจรงและขอกฎหมายและลงลายมอชอของกรรมการทพจารณา
การแจงคาสงตามวรรคสองใหกระทาภายในเจดวนนบแตวนทคณะกรรมการมคาสง
และใหนาความในมาตรา 22 มาใชบงคบโดยอนโลม
158
ทมา:สานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา <http://otcc.dit.go.th/?page_id=140 > 30 มนาคม 2558
9.2 คณะกรรมการพจารณาอทธรณ พรบ. การแขงขนทางการคา นนไดกาหนดใหมคณะกรรมการพจารณาอทธรณเพอเปนหนวยงานในการ พจารณาวนจฉยอทธรณคาสงของคณะกรรมการการแขงขนทางการคา หากธรกจทไดรบคาสงใดจากคณะกรรมการการแขงขนทางการคาและไมเหนดวยกบคาสงของ คณะกรรมการการแขงขนทางการคา ธรกจนนสามารถทจะยนรองขออทธรณคาสงตอคณะกรรมการพจารณาอทธรณได โดย พรบ. การแขงขนทางการคาไดบญญตขอกาหนดเกยวกบ คณะกรรมการพจารณาอทธรณไวดงน
องคประกอบคณะกรรมการ
ในสวนขององคประกอบคณะกรรมการการแขงขนทางการคานน โดย พรบ. การแขงขนทางการคาไดกาหนดไวทมาตรา42 โดย
‚ใหมคณะกรรมการพจารณาอทธรณคณะหนง ประกอบดวย ผทรงคณวฒซงมความรและประสบการณทางนตศาสตร เศรษฐศาสตร การบรหารธรกจ หรอการบรหารราชการแผนดน มจานวนไมเกนเจดคน ซงคณะรฐมนตรแตงตงเปนกรรมการ
ใหกรรมการพจารณาอทธรณเลอกกรรมการพจารณาอทธรณคนหนง เปนประธานกรรมการพจารณาอทธรณ
ใหอธบดกรมการคาภายในแตงตงขาราชการของกรมการคาภายในเปนเลขานการและผชวยเลขานการ‛ มากไปกวานน พรบ.การแขงขนทางการคาไดกาหนดคณสมบตของคณะกรรมการพจารณาอทธรณไวทมาตรา 43 โดยระบวา
‚ ผซงไดรบแตงตงเปนกรรมการพจารณาอทธรณ ตองไมม ลกษณะตองหามตามมาตรา 7 และจะเปนกรรมการในคณะกรรมการมได‛
วาระการด ารงต าแหนงคณะกรรมการอทธรณ วาระของคณะกรรมการพจารณาอทธรณ นน ไดมการกาหนดไวในมาตรา45
159
‚ใหกรรมการพจารณาอทธรณมวาระดารงตาแหนงคราว ละสป ในวาระเรมแรกเมอครบสองป ใหกรรมการพจารณาอทธรณออกจาก ตาแหนงจานวนสามคนโดยวธ
จบฉลากและใหถอวาการออกจากตาแหนง โดยการจบฉลากดงกลาวเปนการพนจากตาแหนงตามวาระ ใหนาความใน มาตรา 9 วรรคสาม และ มาตรา 10 มาใชบงคบกบคณะ กรรมการพจารณาอทธรณโดยอนโลม‛
อ านาจหนาทของคณะกรรมการพจารณาอทธรณ ในสวนของอานาจหนาทของคณะกรรมการพจารณาอทธรณไดมการบญญตไวในมาตรา 44 โดยกาหนดไววา
‚ใหคณะกรรมการพจารณาอทธรณมอานาจหนาทดงน (1) กาหนดหลกเกณฑและวธการอทธรณตาม มาตรา 47 วรรคหนง (2) พจารณาวนจฉยอทธรณคาสงของคณะกรรมการตาม มาตรา 31 หรอ มาตรา 37 (3) มหนงสอเรยกบคคลซงเกยวของมาใหถอยคา หรอสงเอกสาร หรอพยานหลกฐาน เพอประกอบการพจารณาวนจฉยอทธรณ (4) มคาสงทเลาการปฏบตการตามคาสงของคณะกรรมการตาม มาตรา 31 หรอ มาตร37
ระยะเวลาในการอทธรณค าสงของคณะกรรมการการแขงขน ระยะเวลาการอทธรณคาสงของคณะกรรมการการแขงขนตอคณะกรรมการพจารณาอทธรณนนระบ
ไวในมาตรา 46 ซงกาหนดวา ‚การอทธรณคาสงของคณะกรรมการตาม มาตรา 311 และ มาตรา 372 ใหผซงไดรบคาสงยนอทธรณตอ
คณะกรรมการพจารณาอทธรณ ภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบทราบคาสงของคณะกรรมการ‛
1มาตรา 31 ในกรณทคณะกรรมการเหนวาผประกอบธรกจฝาฝนมาตรา25 มาตรา26 มาตรา27 มาตรา28 หรอมาตรา29 ใหคณะกรรมการมอานาจสงเปนหนงสอใหผ ประกอบธรกจระงบหยดหรอแกไขเปลยนแปลงการกระทาดงกลาวไดในการนคณะกรรมการจะกาหนดหลกเกณฑวธการเงอนไขและระยะเวลาในการปฏบตไวในคeสงดวยกได
ผประกอบธรกจซงไดรบคาสงตามวรรคหนงทไมเหนดวยกบคาสงดงกลาวใหมสทธอทธรณไดตามมาตรา46 2มาตรา 37 เมอคณะกรรมการไดสอบสวนพจารณาแลวเหนวาคาขออนญาตตามมาตรา35 ของผประกอบธรกจใดมความจาเปนตามควรทางธรกจเปนประโยชนตอการสงเสรมการประกอบธรกจไมเกดความเสยหายตอเศรษฐกจอยางรายแรงและไมกระทบประโยชนสาคญอนควรมควรไดของผบรโภคสวนรวมใหคณะกรรมการสงอนญาตเปนหนงสอใหแกผประกอบธรกจนนแตถาคณะกรรมการมคาสงไมอนญาตใหแจงคาสงเปนหนงสอไปยงผประกอบธรกจนนโดยไมชกชา
ในการอนญาตตามวรรคหนงคณะกรรมการอาจกาหนดระยะเวลาหรอเงอนไขใดๆใหผประกอบธรกจทไดรบอนญาตปฏบตไดและเมอเหนวาภาวะเศรษฐกจขอเทจจรงหรอพฤตกรรมทคณะกรรมการอาศยเปนหลกในการพจารณาอนญาตเปลยนแปลงไปคณะกรรมการจะแกไขเพมเตมหรอยกเลกระยะเวลาหรอเงอนไขดงกลาวในเวลาใดกได
ผประกอบธรกจซงไดรบคาสงของคณะกรรมการและไมเหนดวยกบคาสงดงกลาวใหมสทธอทธรณไดตามมาตรา 46
160
9.3 ส านกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา ตาม พรบ.การแขงขนทางการคานน มขอกาหนดใหจดตง สานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคาเพอเปนเสมอนหนวยงานทคอยสนบสนนคณะกรรมการการแขงขนทางการคาในการดาเนนงานเพอบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาโดยพรบ.การแขงขนทางการคา นนกาหนดรปแบบ สานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคาไวดงน
มาตรา 18 ใหจดตงสานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา ขนในกรมการคาภายในกระทรวงพาณชย โดยมอธบดกรมการคาภายใน เปนเลขาธการเปนผบงคบบญชาและรบผดชอบใน
การปฏบตราชการของ สานกงานและมอานาจหนาทดงตอไปน 1) ดาเนนงานธรการของคณะกรรมการ คณะกรรมการพจารณา อทธรณ และคณะอนกรรมการ
ซงคณะกรรมการแตงตง
2) กาหนดระเบยบเพอประโยชนในการปฏบตงานของสานกงาน คณะกรรมการการแขงขนทาง
การคา
3) ตดตามความเคลอนไหวและสอดสองพฤตการณของผประกอบ ธรกจแลวรายงานตอ
คณะกรรมการ
4) ศกษา วเคราะห วจยเกยวกบสนคา การบรการ และพฤตกรรม ในการประกอบธรกจรวมทง
เสนอแนะแนวทางและใหความเหนในการ ปองกนการใชอานาจเหนอตลาด การรวมธรกจ
การลดและการจา กดการ แขงขนในการประกอบธรกจตอคณะกรรมการ
5) รบเรองรองเรยนทบคคลใดอางวาไดมการฝาฝนพระราชบญญต นและพจารณากลนกรองเพอ
นาเสนอคณะกรรมการพจารณา ทงน ตาม ระเบยบทคณะกรรมการประกาศกาหนดในราช
กจจานเบกษา
6) ประสานกบสวนราชการหรอหนวยงานทเกยวของในการปฏบต หนาทตามพระราชบญญตน
7) ปฏบตการตามประกาศ ระเบยบ และมตของคณะกรรมการ และ ปฏบตการตามท
คณะกรรมการ คณะกรรมการพจารณาอทธรณ หรอคณะ อนกรรมการซงคณะกรรมการ
แตงตงมอบหมาย
มาตรา 19 ในการปฏบตการตามพระราชบญญตน ใหพนกงาน เจาหนาทมอานาจ โดยสรปดงตอไปน
161
1) มหนงสอเรยกบคคลใดมาใหถอยคา แจงขอเทจจรงหรอทาคา ชแจงเปนหนงสอหรอใหสงบญช
ทะเบยน เอกสาร หรอหลกฐานใดเพอ ตรวจสอบหรอเพอประกอบการพจารณา
2) เขาไปในสถานททาการ สถานทผลต สถานทจาหนาย สถานท รบซอ สถานทเกบสนคา สถานท
ใหบรการของผประกอบธรกจหรอของ บคคลใด หรอสถานทอนทมเหตอนสมควรสงสยวาจะม
การฝาฝนบทบญญต แหงพระราชบญญตน เพอตรวจสอบใหการเปนไปตามพระราชบญญตน
หรอเพอตรวจคนและยดพยานหลกฐานหรอทรพยสนทอาจรบไดตามพระราชบญญตน หรอ
จบกมผกระทาความผดตามพระราชบญญตนโดย ไมตองมหมายคนในกรณดงตอไปน
ก) เมอ ป ร า ก ฏ ค ว า ม ผด ซง ห นา กา ลง ก ร ะ ทา ใ น ส ถ า น ท ข) บคคลทไดกระทาความผดซงหนา ขณะทถกไลจบหนเขาไป หรอมเหตอนแนนแฟนควรสงสยวาไดซกซอนในสถานท ค) เมอมความสงสยตามสมควรวาพยานหลกฐาน หรอทรพยสน ทอาจรบไดตามพระราชบญญตนอยในสถานท ประกอบทงตองมเหตอนควร เชอวา เนองจากการเนนชากวาจะเอาหมายคนมาไดพยานหลกฐานหรอ ทรพยสนจะถกโยกยาย ซกซอน ทาลาย หรอทาใหเปลยนสภาพไปจากเดม ง) เมอผจะตองถกจบเปนเจาของสถานท และการจบนนมหมาย จบหรอจบไดโดย
ไมตองมหมาย ในการนใหมอานาจสอบถามขอเทจจรง หรอเรยกบญช ทะเบยน เอกสาร หรอ หลกฐานอนจากผประกอบธรกจ หรอจากบคคลซงเกยวของ ตลอดจนสงใหบคคลดงกลาวซงอยในสถานทนนปฏบตการเทาทจาเปน
3) เกบหรอนาสนคาในปรมาณพอสมควรไปเปนตวอยาง เพอตรวจ สอบหรอตรวจวเคราะหโดยไม
ตองชาระราคาสนคานน ทงน ตามหลกเกณฑ ทคณะกรรมการประกาศกาหนดในราชกจจา
นเบกษา
4) อายดเอกสาร บญช ทะเบยน หรอหลกฐานเพอประโยชนในการ ตรวจสอบ และดาเนนคดตาม
พระราชบญญตน
มาตรา 23 ในการปฏบตการตามพระราชบญญตน ใหกรรมการ กรรมการพจารณาอทธรณ
อนกรรมการ เลขาธการ และพนกงานเจาหนาท เปนเจาพนกงานตามประมวลกฎหมายอาญา
162
มาตรา 24 เพอประโยชนในการจบกมผกระทาความผดตามพระราช บญญตน ใหพนกงานเจาหนาทมอานาจเชนเดยวกบพนกงานฝายปกครอง หรอตารวจตามความในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา
การจบกมผกระทาความผดใหกระทาไดโดยไมตองมหมายจบเมอ ปรากฏวามการกระทาความผดซงหนา หรอมเหตอนทประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญาบญญตใหพนกงานฝายปกครองหรอตารวจจบได โดยไมตองมหมายจบ
163
ทมา:สานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา <http://otcc.dit.go.th/?page_id=164> 30 มนาคม
2558
164
9.4 โครงสรางการเชอมโยงระหวางคณะกรรมการการแขงขนทางการคา คณะกรรมการพจารณาอทธรณ และส านกงานคณะกรรมกากรการแขงขนทางการคา
จากทไดอธบายขอกาหนดใน พรบ. การแขงขนทางการคาวาดวยการกาหนดใหมหลากหลาย
หนวยงานทจะเปนองคกรในการขบเคลอนการบงคบใชกฎหมาย โดยประกอบดวย คณะกรรมการการแขงขนทางการคา คณะกรรมการพจารณาอทธรณ คณะอนกรรมการเชยวชาญพเศษ คณะอนกรรมการสอบสวน และสานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา
ทงนหนวยงานดงกลาวจะมโครงสรางเชอมโยงกนโดย กฎหมายการแขงขนทางการคานนจะอยภายใตกระทรวงพาณชย และมคณะกรรมการการแขงขนทางการคาและคณะกรรมการพจารณาอทธรณทตองตรวจสอบขอตดสนมคณะอนกรรมการฝายเชยวชาญและฝายสอบสวนทชวยสนบสนนการทางานของคณะกรรมการการแขงขนทางการคา นอกจากนยงมสานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคาซงเปนหนวยงานหลกในการรบเรองรองเรยนและชวยสนบสนนงานของคณะกรรมการการแขงขนทางการคา โดยเจาหนาทใน สานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคาจะเปนเจาพนกงานจากกระทรวงพาณชย
165
แผนภาพโครงสราง การเชอมโยงระหวางคณะกรรมการการแขงขนทางการคา คณะกรรมการพจารณาอทธรณ และสานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา
Source: Office of Trade Competition Commission3
9.5 การบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาโดยเอกชน ดงทไดกลาวไปแลวในบทท 6-8 ในเรองเกยวกบการทเอกชนสามารถบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาได โดยอาศยความในมาตรา 40 และ 41 โดยใหผเสยหายจากการฝาฝนกฎหมายการแขงขนทางการคามอานาจฟองเรยกคาเสยหายได แตในทางปฏบตของ พรบ.การแขงขนทางการคานนยงไมกระจางชดนกวาเอกชนจะมความสามารถฟองรองไดดวยตนเองหรอไม ทงนเปนไปตามขออธบาย จาก ผาสก เจรญเกยรต ในการเสนอความคดวาแมวาเอกชนจะสามารถอาศยอานาจตามมาตรา 40 แตการทเอกชนจะตองเปนผพสจนใหศาลเหนถงการกระทาผดกฎหมายการแขงขนนนไมใชเรองงาย ทงน ใหอานขอมลเพมเตม ท
3See The Office of Trade Competition Commission‘s website at
<http://otcc.dit.go.th/otcc/content_en/catcontent_detail.php?typeId=11&catId=112&ID=82>.
กระทรวงพาณชย
ส านกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา
คณะกรรมการพจารณาอทธรณ
คณะกรรมการการแขงขนทางการคา
คณะอนกรรมการสอบสวน คณะอนกรรมการ
เชยวชาญ
166
ผาสก เจรญเกยรต ‚การบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาโดยเอกชน‛http://elib.coj.go.th/Article/d55_3_6.pdf
9.6 ปญหาการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาจาก ในการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคานนประสบปญหาอยางมาก โดยตงแตมการบงคบใช
กฏหมายการแขงขนทางการคา ในป 2542 ถงปจจบนยงมไดมการนาคดใดเขาสชนศาลและคณะกรรมการการแขงขนทางการคากยงไมเคยมการออกคาสงหรอคาตดสนใดๆในการคมครองการแขงขนในตลาด โดยจะสงเกตไดวามการตดตอรองเรยนเขาไปทสานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคาในหลายๆประเดนแตยงไมมประเดนการดาเนนคดตามกฎหมายการแขงขนทางการคาเลย
167
โดยปญหาทกอใหเกดการขาดการบงคบใชกฎหมายหรอการไรประสทธภาพของการบงคบใชกฎหมายนนเกดจาก ปจจยดงตอไปนจากตว 1) ปญหาขอบญญตใน พรบ. การแขงขนทางการคา2542 และ 2)ปญหาจากองคกรคณะกรรมการการแขงขนทางการคา
ปญหาขอบญญตใน พรบ. การแขงขนทางการคา 2542 ในปญหาเกยวกบขอบญญตนนเปนประเดนสาคญททาใหการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคา
ไมไดดเทาทควร โดยประเดนในปญหาเกยวกบขอบญญตนนประกอบดวย
การขาดขอก าหนดชบงจดประสงคของ พรบ. การแขงขนทางการคา 2542
กฎหมายการแขงขนในหลายๆประเทศจะกาหนดขออธบายจดประสงคของกฎหมายการแขงขนไวเพอใหสามารถตความตามกรอบในการชวยคมครองและสนบสนนการแขงขนทางการคา.4การขาดขอบญญตวาดวยจดประสงคของกฎหมายจงอาจเปนสวนหนงในการทาใหขาดการตระหนกและขาดความเขาใจในการปรบใชกฎหมายการแขงขนทางการคา ซงตวอยางใน The World Bank–OECD and UNCTAD models on competition legislation จะกาหนดจดประสงคของกฎหมายการแขงขนไวทมาตราแรกเพอใหเกดความชดเจนในการปรบใชกฎหมาย 5และการวางกรอบวตถประสงคนนจะชวยใหมการใชมาตรการตางๆตามกฎหมายการแขงขนทางการคาไดอยางมประสทธภาพ 6ซงการขาด มาตราเกยวกบวตถประสงคนนจะทาใหไมสามารถกาหนดกรอบการบงคบใชไดอยางชดเจน.7
การเปดใหมการออกขอก าหนดเพมเตม
ในบางกรณการเปดใหมการตความหรอใหมการออกขอกาหนดเพอใหมการบงคบใชกฎหมายตางๆนนถอเปนแงดในการทจะสามารถปรบขอกาหนดใหทนตอการเปลยนแปลง แตทวาการเปดใหมการออกขอกาหนดหรอประกาศโดยคณะกรรมการการแขงขนทางการคาตาม พรบ. การแขงขนทางการคานนกลบกอใหเกดปญหาในการบงคบใช ซง พรบ. การแขงขนทางการคาไดใหอานาจคณะกรรมการการแขงขนอยาง
4 ตวอยางวตถประสงคของดไดจาก competition law from Korea China and Japan. Those competition legislations include the
objective section– Korean Monopoly Regulation and Fair Trade Act article 1; Chinese Fair Trade Act article 1;
Japanese Antimonopoly Act (AMA) article 1. 5World Bank and OECD, A Framework for the Design and Implementation of Competition Law and Policy (World
Bank and OECD,, 1999); UNCTAD, Model Law on Competition (United Nations, 2003) 6Cassey Lee, 'Model Competition Laws: The World Bank-OECD and UNCTAD Approaches Compared' (Centre on
Regulation and Competition (CRC) Working papers - 96/2005, 2005)
<http://ageconsearch.umn.edu/handle/30694>. 7 Michal S. Gal, 'The Ecology of Antitrust: Preconditions for Competition Law Enforcement in Developing
Countries' in Competition, Competitiveness and Development :Lessons from Developing Countries (UNCTAD,
2004) , 35.
168
กวางเพอใหตความกฎหมายและออกขอกาหนดตางๆ แตการใหอานาจนนกลบทาใหการดาเนนการออกขอบงคบเปนไปไดยากในกรณทคณะกรรมการการแขงขนอาจขาดการจดประชม ในการออกขอกาหนด และการตรวจสอบในหลายๆคด ตวอยางเชนคด ยบซ ซงคณะกรรมการการแขงขนทางการคาตดสนวา ยบซมไดผดกฎหมายการแขงขนทางการคาเนองจากยงมไดมการออกขอกาหนดดานอานาจเหนอตลาด8รวมทงในชวงหลายปทผานมาหลงจากมการบงคบใช พรบ.การแขงขนทางการคา
การใหมบทลงโทษในการจ าคก
ในมาตรา51 การใหมบทลงโทษในการจาคกใน พรบ. การแขงขนทางการคา อาจเปนกอใหเกดความยาเกรงในการละเมดกฎหมายการแขงขนทางการคา แตทวาในทางกลบกนการใหมบทลงโทษในการจาคกในนนกอใหเกดการบงคบใชกฎหมายไดโดยยาก9เนองจากจะตองมกระบวนการตรวจสอบทสลบซบซอนเพอแสดงใหเหนวาผกระทาผดไดกระทาผดจรงโดยปราศจากขอเคลอบแคลงสงสย10 ซงการทจะใชทฤษฎทางเศรษฐศาสตร เพอมาชใหชดเจนวามการกระทาผดกฎหมายการแขงขนทางการคาจงเปนเรองยาก โดยเฉพาะกรณทเปนการใชอานาจเหนอตลาดทจะตองมการใชหลกการพจารณาเจตนาของผกระทา (Rule of Reasons)
ปญหาจากองคกรคณะกรรมการการแขงขนทางการคา
คณะกรรมการการแขงขนทางการคานนถอเปนองคกรหลกในการทจะผลกดนการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาแตทวาโดยตวองคกรคณะกรรมการการแขงขนทางการคานนมปญหาในหลากหลายดานอนนาไปสการขาดการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทาการคา ซงปญหาขององคกรประกอบดวย การขาดความเปนอสระ การขาดงบประมาณสนบสนนทพอเพยง และการขาดผเชยวชาญดานกฎหมายการแขงขนทางการคา
8 Nipon Paopongsakorn, 'The New Competition Law in Thailand: Lessons for Institution Building ' (2002) 21 (2)
Review of Industrial Organization ,193. 9Siripol Yodmeungchareon, 'The Urgency of Thai Competiton law' (Paper presented at the ASEAN Conference on
Fair Competition Law and Policy, Indonesia, 2003) <http://www.jftc.go.jp/eacpf/04/thailand_p.pdf> 10
ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา พทธศกราช ๒๔๗๗มาตรา 221
169
การขาดความเปนอสระ
การขาดความเปนอสระของคณะกรรมการการแขงขนนนเปนตวแปรหลกทกอใหเกดการขาดการบงคบใชกฎหมาย โดยคณะกรรมการการแขงขนนนอยภายใตการควบคมจากทงการเมองและจากภาคธรกจ 11 โดยคณะกรรมการทมาจากภาครฐนนมาจากภาครฐ 4 ทานและมการแตงตงคณะกรรมการเพมอก 12 ทานโดย 6 ทานตองมาจากภาคเอกชน การจดตงองคประกอบคณะกรรมการในโครงสรางนจงกอใหเกดการควบคมจากฝายการเมองและภาคเอกชน เนองจากคณะกรรมการแตละทานอาจจะตองคานงถงประโยชนของทงภาครฐและของธรกจเอกชนซงอาจเปนผกระทาผดกฎหมายการแขงขน12 ทงนมหลายคด อาท กรณเหลาพวงเบยร กรณเคเบลทว ทคณะกรรมการการแขงขน มไดเขาไปจดการปญหาโดยใชกฎหมายการแขงขนทางการคาแตกลบปลอยใหเปนการกาหนดโดยกลมธรกจและจากการเมอง มากไปกวานนการทสานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคาอยภายใตกระทรวงพาณชย อาจจะมการแทรกแซงการดาเนนงานจากภาคการเมองทมการเชอมโยงกบกลมธรกจ13และการอยภายใตกระทรวงพานชนนนทาใหอานาจการดาเนนงานยงมไมมากเทาทควร ซงตองเปนการดาเนนงานตามลาดบขนตอนของกระทรวงพานช14
การขาดงบประมาณสนบสนนทพอเพยง
โดยปรกตองคกรทมประสทธภาพจะตองมงบประมาณทเพยงพอ แตทวาองคกรของคณะกรรมการการแขงขนทางการคานนขาดซงงบประมาณในการขบเคลอนการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคา โดยตวคณะกรรมการการแขงขนทแตงตงขนมานนมไดมคาตอบแทนใดๆ และมไดมการทางานแบบเตมเวลา ซงคณะกรรมการจะไดคาตอบแทนเปนเบยประชมเทานน15ซงตางกบตางประเทศซงคณะกรรมการจะทางานเตมเวลาและไดรบคาตอบแทนทคอนขางสงโดยเทยบกบการทางานทตองทนตอการเปลยนแปลงของเศรษฐกจและธรกจ มากไปกวานนสานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคาซงถอเปนหนวยงานททาหนาทสนบสนนการทางานของคณะกรรมการการแขงขนทางการคา กขาดซงงบประมาณทพอเพยง โดยหนวยงานถอเปนสวนหนงของกรมการคาภายในซงจะตองยดตามงบประมาณทไดรบการจดสรรจากกระทรวงพานช อก
11
Deunden Nikomborirak, 'The Political Economy Of Competition Law: The Case Of Thailand' (2006) 26(3)
(Spring2006) Northwestern Journal of International Law & Business 597. 12
อางแลวท 8 13
UNCTAD, 'Review of Recent Experiences in the Formulation and Implementation of Competition Law and
Policy in Selected Developing Countries: Thailand, Lao, Kenya, Zambia, Zimbabwe' (UNCTAD, 2005)
<http://www.unctad.org/en/docs/ditcclp20052_en.pdf>. 14
อางแลวท 8 15
อางแลวท 11
170
ทอดหนงทาใหการจดการงบประมาณอาจไมพอเพยงตอการทางานทตองมการตรวจสอบทงเอกสารและการตรวจการดาเนนงานของภาคธรกจ
การขาดผเชยวชาญดานกฎหมายการแขงขนทางการคา
ในการทจะดาเนนงานการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคานนจะตองมบคลากรทสามารถเขาใจ
มตหลากหลายดานทงดานเศรษฐศาสตร และกฎหมายโดยเฉพาะบรบทกฎหมายวาดวยการแขงขนทางการคา16
แตทวาในประเทศไทยยงมไดมการผลตนกกฎหมายทมความเขาใจการแขงขนของตลาด และ ยงมไดมการผลต
นกเศรษฐศาสตรทเขาใจเนอหาตวบทของกฎหมายการแขงขนทางการคา มากไปกวานนแมวาจะมผเชยวชาญ
เศรษฐศาสตรและกฎหมายบางสวน แตทวาผเชยวชาญเหลานนมกจะทางานในภาคเอกชนทใหคาตอบแทนตอ
บคลากรมากวาในสายงานขององคกรกฎหมายการแขงขน ทาใหองคกรของคณะกรรมการการแขงขนขาด
ผเชยวชาญทจะมาชวยทางานในการวเคราะหและตรวจสอบกรณธรกจทดาเนนการเขาขายความผดตาม
กฎหมายการแขงขนทางการคา
16
อางแลวท 8
171
ขอมลเพมเตมเกยวกบปญหาการบงคบใชกฎหมายการแขงขนสามารถอานเพมเตมไดท-
- สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย, 2554, โครงการการปฏรปเพอลดการผกขาดและสงเสรมการ
แขงขนในเศรษฐกจไทย- http://v-reform.org/wp-content/uploads/2012/06/ Final-Draftการปฏรปเพอลดการ
ผกขาด_ดร.เดอนเดน.pdf
ค าถามทายบทท 9
โปรดอธบายหนวยงานทสาคญในการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคา
โปรด อธบายโครงสรางการดาเนนงานและการเชอมโยงของโครงสรางหนวยงานบงคบใชกฎหมาย
การแขงขนทางการคา
ในปจจบนการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคามปญหาใดบาง และนกศกษาคดวาจะมหนทาง
แกไขอยางไร
173
บทท 10 กฎหมายการแขงขนทางการคากบกฎหมายก ากบกจการสาธารณปโภคเบองตน(Competition Law and Sectoral Regulation) ในบทท 10 จะเปนการอธบายกฎหมายการแขงขนทางการคากบความเกยวเนองกบกฎหมายทกากบกจการสาธารณปโภค อาท กจการโทรคมนาคม กจการพลงงาน กจการประปา และกจการขนสงสาธารณะ ซงการปรบใชกฎหมายการแขงขนทางการคากบกจการสาธารณปโภคทกลาวมาจะมความพเศษเนองจากจะตองคานงถงการผสานกนกบกฎหมายหรอขอกาหนดของกจการสาธารณปโภค ทงนในบทท 10 เปนการอธบายโดยเบองตนซงหวขอหลกของบทนจะประกอบดวย
- การบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาตอกจการสาธารณปโภคในประเทศไทยและตวอยาง
ตางประเทศ
- การประสานกนระหวางกฎหมายการแขงขนทางการคาและกฎหมายทกากบกจการสาธารณปโภค
10.1 การบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาตอกจการสาธารณปโภคในประเทศไทยและตวอยางตางประเทศ ในการบงคบใชกฎหมายการแขงขนในกจการสาธารณปโภคนนมความจาเปนอยางมากเนองจาก ตลาดกจการสาธารณปโภคถอเปนธรกจตนนาและเปนธรกจหลกในการขบเคลอนการแขงขนและประสทธภาพของเศรษฐกจ หากมการจากดการแขงขนในภาคธรกจสาธารณปโภคอาจกอใหเกดการบดเบอนการแขงขนในตลาดซงสงผลตอภาคธรกจอนๆทตองพงพงการดาเนนกจการธรกจสาธารณปโภค หากทวาอาจมความจาเปนบางประการในการทจะอนญาตใหมการผกขาดหรอควบคมกจการแขงขนในกจการสาธารณปโภคเนองจากถอเปนกจการทมความสาคญตอความมนคงและจาเปนตองมการลงทนมลคาสงจงตองมการใหระยะเวลาในการจากดการแขงขน แตทวาปจจบนการเปดเสรกจการสาธารณปโภคใหมการแขงขนถอเปนสงสาคญในบรบทการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ ดวยเหตนหลายๆประเทศจงมการบงคบใชกฎหมายแกภาคธรกจสาธารณปโภคเพอใหเกดการคมครองและสนบสนนหารแขงขนในตลาด
174
ในบรบทของกฎหมายการแขงขนของประเทศไทยภายใต พรบ.การแขงขนทางการคา2542 นนจะมการบงคบใชแกภาคเอกชนในธรกจสาธารณปโภคเทานน เนองจาก มาตรา 4 พรบ. การแขงขนทางการคา 2542 ไดบญญตไววา มาตรา 4 พระราชบญญตนมใหใชบงคบแกการกระทาของ
(1) ราชการสวนกลาง ราชการสวนภมภาค หรอราชการสวนทองถน
(2) รฐวสาหกจตามกฎหมายวาดวยวธการงบประมาณ
(3) กลมเกษตรกร สหกรณหรอชมนมสหกรณซงมกฎหมายรบรอง และมวตถประสงคดาเนนการทางธรกจ
เพอประโยชนในการประกอบอาชพ การเกษตรกร
(4) ธรกจตามทกาหนดโดยกฎกระทรวง ซงอาจกาหนดใหยกเวน การใชบงคบทงฉบบหรอแตเฉพาะ
บทบญญตหนงบทบญญตใดของพระราช บญญตนกได
จะเหนไดวามภาคธรกจหลายสวนทกฎหมายการแขงขนทางการคามไดบงคบใช ซงประเดนสาคญทเกยวเนองกบกฎหมายการแขงขนทางการคาและการกากบดแลกจการสาธารณปโภคนนอยท มาตรา 4 (2) ของ พรบ.การแขงขนทางการคา เนองจาก รฐวสาหกจตามกฎหมายวาดวยวธการงบประมาณ มคาจากดความตาม พระราชบญญตวธการงบประมาณ พ.ศ. 2502 และทแกไขเพมเตม มาตรา 4รฐวสาหกจ หมายความวา
ก. องคการของรฐบาลหรอหนวยงานธรกจทรฐบาลเปนเจาของ ข. บรษทหรอหางหนสวนนตบคคล ทสวนราชการมทนรวมอยดวยเกนกวารอยละหาสบ ค. บรษทหรอหางหนสวนนตบคคลทสวนราชการและ/หรอรฐวสาหกจตาม (ก) และ/หรอ (ข) มทน
รวมอยดวยเกนกวารอยละหาสบ ง. บรษทหรอหางหนสวนนตบคคลทสวนราชการและ/หรอรฐวสาหกจตาม (ค) และ/หรอ (ก) และ/
หรอ(ข) มทนรวมอยดวยเกนกวารอยละหาสบ จ. บรษทหรอหางหนสวนนตบคคลทสวนราชการและ/หรอรฐวสาหกจตาม (ง) และ/หรอ (ก) และ/
หรอ (ข) และ/หรอ (ค)มทนรวมอยดวยเกนกวารอยละหาสบ รฐวสาหกจตามกฎหมายถอเปนธรกจหลกในการดาเนนเศรษฐกจและตลาดแขงขนของประเทศไทย ซง
รฐวสาหกจทไดรบการยกเวนนนเปนธรกจตนนาหรอธรกจทควบคมตนทนการผลตของเศรษฐกจซงถอเปนหวใจหลกของเศรษฐกจ1 ซงรฐวสาหกจในประเทศไทยสวนใหญจะเปนผควบคมดแล ธรกจ สาธารณปโภคและหลากหลายธรกจ2 ดงขอมลรฐวสาหกจไทย ตามตารางดานลาง 1 วรไท สนตประภพ, ปฎรปรฐวสาหกจ ท าท าไมท าอยางไร, 4 กมภาพนธ 2015, <http://thaipublica.org/2015/02/veerathai-42/>
2 ส านกงานนโยบายรฐวสาหกจ, ค าจ ากดความรฐวสาหกจ, 2015, <http://www.sepo.go.th/2011-06-07-07-35-48/2011-06-07-08-29-
53.htm>
175
ตวอยาง รฐวสาหกจในประเทศไทย
ล าดบ ชอรฐวสาหกจ สวนราชการทก ากบดแล ประเภทสาขา 1 สถาบนการบนพลเรอน กระทรวงคมนาคม ขนสง 2 การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย กระทรวงพลงงาน พลงงาน 3 การไฟฟานครหลวง กระทรวงมหาดไทย พลงงาน 4 การไฟฟาสวนภมภาค กระทรวงมหาดไทย พลงงาน 5 การรถไฟแหงประเทศไทย กระทรวงคมนาคม ขนสง 6 การทาเรอแหงประเทศไทย กระทรวงคมนาคม ขนสง 7 การรถไฟฟาขนสงมวลชนแหง
ประเทศไทย
กระทรวงคมนาคม ขนสง
8 การประปานครหลวง กระทรวงมหาดไทย สาธารณปการ 9 การประปาสวนภมภาค กระทรวงมหาดไทย สาธารณปการ 10 องคการจดการนาเสย กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ
สงแวดลอม
สาธารณปการ
11 การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย
กระทรวงอตสาหกรรม อตสาหกรรม
12 สานกงานสลากกนแบงรฐบาล กระทรวงการคลง พาณชยและบรการ 13 การทองเทยวแหงประเทศไทย กระทรวงการทองเทยวและกฬา พาณชยและบรการ 14 สถาบนวจยวทยาศาสตรและ
เทคโนโลยแหงประเทศไทย
กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย
สงคมและเทคโนโลย
15 องคการเภสชกรรม กระทรวงสาธารณสข สงคมและเทคโนโลย 16 สานกงานกองทนสงเคราะหการทา
สวนยาง
กระทรวงเกษตรและสหกรณ เกษตรและทรพยากรธรรมชาต
17 องคการสะพานปลา กระทรวงเกษตรและสหกรณ เกษตรและทรพยากรธรรมชาต
18 การกฬาแหงประเทศไทย กระทรวงการทองเทยวและกฬา สงคมและเทคโนโลย
176
19 ธนาคารออมสน กระทรวงการคลง การเงน 20 ธนาคารอาคารสงเคราะห กระทรวงการคลง การเงน 21 ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ
การเกษตร
กระทรวงการคลง การเงน
22 ธนาคารเพอการสงออกและนาเขาแหงประเทศไทย
กระทรวงการคลง การเงน
23 ธนาคารพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมแหงประเทศไทย
กระทรวงการคลง การเงน
24 บรรษทประกนสนเชออตสาหกรรมขนาดยอม
กระทรวงการคลง การเงน
25 การเคหะแหงชาต กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย
สาธารณปการ
26 การทางพเศษแหงประเทศไทย กระทรวงคมนาคม ขนสง 27 องคการขนสงมวลชนกรงเทพ กระทรวงคมนาคม ขนสง 28 องคการแบตเตอร กระทรวงกลาโหม อตสาหกรรม 29 องคการฟอกหนง กระทรวงกลาโหม อตสาหกรรม 30 องคการสวนพฤกษศาสตร กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ
สงแวดลอม
เกษตรและทรพยากรธรรมชาต
31 องคการอตสาหกรรมปาไม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
เกษตรและทรพยากรธรรมชาต
32 องคการสวนยาง กระทรวงเกษตรและสหกรณ เกษตรและทรพยากรธรรมชาต
33 องคการตลาดเพอเกษตรกร กระทรวงเกษตรและสหกรณ เกษตรและทรพยากรธรรมชาต
34 องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย
กระทรวงเกษตรและสหกรณ เกษตรและทรพยากรธรรมชาต
35 องคการตลาด กระทรวงมหาดไทย พาณชยและบรการ 36 องคการสวนสตว กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ
สงแวดลอม
สงคมและเทคโนโลย
177
37 องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต
กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย
สงคมและเทคโนโลย
38 บรษท ปตท. จากด (มหาชน) กระทรวงพลงงาน พลงงาน 39 บรษท ขนสง จากด กระทรวงคมนาคม ขนสง 40 บรษท ไทยเดนเรอทะเล จากด กระทรวงคมนาคม ขนสง 41 บรษท อกรงเทพ จากด กระทรวงกลาโหม อตสาหกรรม 42 บรษท ทาอากาศยานไทย จาหด
(มหาชน)
กระทรวงคมนาคม ขนสง
43 บรษท การบนไทย จากด (มหาชน) กระทรวงคมนาคม ขนสง 44 บรษท วทยการบนแหงประเทศไทย
จากด
กระทรวงคมนาคม ขนสง
45 บรษท ทโอท จากด (มหาชน) กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร
สอสาร
46 บรษท กสท โทรคมนาคม จากด (มหาชน)
กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร
สอสาร
47 บรษท ไปรษณยไทย จากด กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร
สอสาร
48 บรษท อสมท จากด (มหาชน) สานกนายกรฐมนตร สอสาร 49 บรษท สหโรงแรมไทยและการ
ทองเทยว จากด
กระทรวงการคลง พาณชยและบรการ
50 ธนาคารกรงไทย จากด (มหาชน) กระทรวงการคลง การเงน 51 บรษท สงเสรมธรกจเกษตรกรไทย
จากด
กระทรวงการคลง พาณชยและบรการ
52 บรษท ธนารกษพฒนาสนทรพย จากด กระทรวงการคลง พาณชยและบรการ 53 บรรษทตลาดรองสนเชอทอยอาศย กระทรวงการคลง การเงน 54 โรงงานยาสบ กระทรวงการคลง กระทรวงการคลง อตสาหกรรม 55 องคการสรา กรมสรรพสามต กรมสรรพสามตกระทรวงการคลง อตสาหกรรม 56 โรงงานไพ กรมสรรพสามต กรมสรรพสามตกระทรวงการคลง อตสาหกรรม 57 โรงพมพตารวจ สานกงานตารวจ สานกงานตารวจแหงชาต อตสาหกรรม
178
แหงชาต
58 สานกงานธนานเคราะห กรมพฒนาสงคมและสวสดการ
กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย
สงคมและเทคโนโลย
59 องคการสงเคราะหทหารผานศก กระทรวงกลาโหม สงคมและเทคโนโลย 60 บรรษทบรหารสนทรพยสถาบน
การเงน
กระทรวงการคลง การเงน
61 ธนาคารอสลามแหงประเทศไทย กระทรวงการคลง การเงน 62 องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ กระทรวงคมนาคม ขนสง 63 บรษท โรงแรมทาอากาศยานสวรรณ
ภม จากด (มหาชน)
กระทรวงคมนาคม พาณชยและบรการ
64 บรษท ไทย-อะมาดอสเซาทอสท เอเชย จากด
กระทรวงคมนาคม พาณชยและบรการ
65 บรษท ไมอดไทย จากด กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
อตสาหกรรม
66 บรษท บางจากปโตรเลยม จากด (มหาชน)
กระทรวงพลงงาน พลงงาน
67 องคการคลงสนคา กระทรวงพาณชย พาณชยและบรการ 68 บรษท นารายณภณฑ จากด กระทรวงอตสาหกรรม อตสาหกรรม 69 บรษท รถไฟฟา รฟท. จากด กระทรวงคมนาคม ขนสง 70 องคการแกว กระทรวงกลาโหม อตสาหกรรม 71 องคการเหมองแรในทะเล กระทรวงอตสาหกรรม อตสาหกรรม 72 องคการทอผา กระทรวงกลาโหม อตสาหกรรม 73 องคการผลตอาหารสาเรจรป กระทรวงกลาโหม อตสาหกรรม 74 องคการอตสาหกรรมหองเยน กระทรวงเกษตรและสหกรณ อตสาหกรรม 75 องคการบรหารสนเชอ
อสงหารมทรพย กระทรวงการคลง สถาบนการเงน
ทมา รวมรวมจาก <https://th.wikipedia.org/wiki/รายชอรฐวสาหกจไทย> และ สานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจไทย, <http://www.sepo.go.th/2011-09-01-15-34-32/group.htm>
179
จากตารางดานบนจะเหนไดวามรฐวสาหกจทเขาดาเนนการในหลายภาคสวนธรกจซงรฐวสาหกจอาจม
อานาจควบคมตลาด รวมถงมสทธไดรบการยกเวนการบงคบใชกฎหมายการแขงขนซงอาจสงผลตอความไมเปนธรรมในการแขงขนในตลาด นอกจากนในสถานะของรฐวสาหกจเองกมสทธประโยชนในหลายดานจนอาจทาใหเกดการแขงขนทไมเปนธรรมตอธรกจรายอนได ตงตวอยาง งานศกษาของดร.เดอนเดน ทชวา
‚จากการศกษารปแบบบรษทในบานเราพบวา บรษททใหญทสด 10% มรายไดถง 60% ของรายไดของบรษททงหมด และบรษททมรายไดสงสด 20% มรายไดคด 90% ของรายไดของบรษททงหมดในประเทศตวเลขดงกลาวสะทอนใหเหนถงการกระจกตวของรายไดขณะเดยวกนหากดแนวโนมตงแต 2545-2551 พบวามการกระจกตวทางรายไดของบรษทเพมขนสาหรบบรษทขนาดใหญ 20 อนดบแรกของประเทศ พบวา อนดบตนๆเปนรฐวสาหกจกลมพลงงาน ธนาคาร ฯ เฉพาะเครอบรษทในกลม ปตท.เพยงรายเดยวมรายไดสงถง 45.6% ของรายไดของบรษทในตลาดหลกทรพยทงหมดดงนนจงสะทอนวามการกระจกตวสงมากอกทงหากเปรยบเทยบกบตางประเทศจะพบวาบรษทขนาดใหญของประเทศเกาหลนนสวนใหญจะเปนบรษทสงออกแตบรษทขนาดใหญในบานเรากลบไมไดสงออกแตอยางใดดงนนจงมขอสงเกตวา ‘ใหญ’ เพราะมประสทธภาพ หรอผกขาด‛3
นอกจากนในงานศกษาของ นพนนทวรรณ เทพสกล กชใหเหนวา ‚บรษทกงรฐวสาหกจกงเอกชน อาท บรษท ปตท. จากด (มหาชน) จะไดรบสทธพเศษ 2 รปแบบ หรอ 2
ออปชนใหเลอกใชไดในยามคบขน คอ สทธประโยชนจากความเปนรฐวสาหกจและสทธประโยชนจากการเปนบรษทเอกชนจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย ฯ โดยสทธประโยชนจากการเปนรฐวสาหกจ ไดแก กเงนจากแหลงตางๆมกระทรวงการคลงคาประกน, เมอเกดขอพพาทถกดาเนนคดในชนศาลมอยการสงสดเปนผจดทาคาแกตาง และเมอมปญหาประเดนขอกฎหมายมสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาเปนทปรกษาสวนสทธพเศษดานประโยชนจากการเปนบรษทเอกชน คอไมตองอยภายใตกฎระเบยบขอบงคบกระทรวงการคลงแถมยงไดรบสทธสงเสรมการลงทนจากบโอไอนคอสทธประโยชนทบรษทกงรฐ-กงเอกชนจะไดรบ‛4 ดวยเหตนจะพบวายงมสภาวะปญหาของการมรฐวสาหกจทมสทธพเศษและไดรบการยกเวนจากการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคา ซงจะตางกบบรบทการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาในตางประเทศทบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคากบทกวสาหกจทงเอกชนและรฐ ตวอยางการบงคบใชกฎหมายกบรฐวสหกคอ ประเทศ สหรฐอเมรกา องกฤษ และ ออสเตรเลย
3 Isaranews Agency, ―เดอนเดน‖ แนะแก กม.แขงขนการคา เลกอมรฐวสาหกจ, 06 ตลาคม 2554 เวลา 17:58 น,
<http://www.isranews.org/isranews-news/item/3851-―เดอนเดน‖-แนะแก-กม-แขงขนการคา-เลกอมรฐวสาหกจ.html> 4 Thai Publica, นพนนทวรรณ เทพสกล, เจาะขมอ านาจการเมอง-เครอขายขาราชการ ครอบง าธรกจพลงงาน, 2012,
<http://thaipublica.org/2012/08/the-dominant-political-power-and-network-officials/>
180
ในประเทศสหรฐอเมรกามการปรบใชกฎหมายการแขงขนทางการคากบรฐวสาหกจเพอใหเกดความเทาเทยมกนในการแขงขนในตลาด.5ซงโดยปกตกฎหมายการแขงขนจะปรบใชแกรฐวสาหกจทดาเนนการดานสาธารณปโภคและคณะกรรการการคาทเปนธรรมของสหรฐอเมรกา (FTC) และ สานกงานยตธรรมของสหรฐอเมรการสามารถปรบใชกฎหมาย Sherman Antitrust Act, the Robinson Patman Actและthe Clayton Acts แกรฐวสาหกจได6
ในประเทศองกฤษ กฎหมายการแขงขนทางการคากสามารถปรบใชแกรฐวสาหกจ อนเนองมาจากการ
นานโยบายการแปรปรฐวสาหกจเพอใหมการแขงขนมากขน7โดยรฐวสาหกจจะตองอยภายใตกฎหมายการ
แขงขนทางการคาและคณะกรรมการการแขงขนของประเทศองกฤษสามารถปรบใชกฎหมายการแขงขนทาง
การคาจาก UK Competition Act 1998 and the Enterprise Act 20028 เพอปองกนมใหรฐวสาหกจหรอธรกจ
เอกชนกระทาการทมผลกระทบตอการแขงขนในตลาดโดยเฉพาะในภาคธรกจสาธารณปโภคทไดรบการแปร
รปเพอใหเกดการแขงขนมากขน 9
ในประเทศ ออสเตรเลย รฐวสาหกจนนตกอยภายใตขอกาหนดกฎหมายการแขงขนทางการคา the
Trade Practice Act 1974 (TPA) (renamed the Competition and Consumer Act 2010).10โดยคณะกรรมการการ
แขงขนทางการคา (ACCC), สามารถทจะใชกฎหมายการแขงขนทางการคาในการทจะจดการกบการกระทาท
เปนการใชอานาจเหนอตลาด หรอการรวมฮวกนในตลาดระหวางรฐวสาหกจกบเอกชนทสงผลตอการแขงขนใน
5David E. M. Sappington and J. Gregory Sidak, 'Competition law for state-owned enterprises' (2003) 71(2) Antitrust
Law Journal, 481. 6Stuart M. Chemtob, 'The Role of Competition Agencies in Regulated Sectors' (Paper presented at the 5th
International Symposium on Competition Policy and Law, Beijing, China 2007)
<http://www.usdoj.gov/atr/public/speeches/225219.htm>. 7David Parker, 'The Competition Act 1998: Change and Continuity in UK Competition
Policy', (2000) Jul The Journal of Business Law 283-302. 8OFT, 'Overview of the Enterprise Act:The competition and consumer provisions' (OFT, 2003)
<http://www.oft.gov.uk/shared_oft/business_leaflets/enterprise_act/oft518.pdf>. 9 David Parker, 'Reforming Competition Law in the UK: The Competition Act 1998 ' (Occasional Paper 14 Center
for study on regulated industries, University of Bath, 2000). 10
Trade Practices Act 1974 was renamed the Competition and Consumer Act 2010, effective 1 January 2011. This
name change does not have any impact on the numbering or content of the competition provisions in the Act.
181
ตลาด11นอกจากนคณะกรรมการการแขงขนทางการคายงสามารถทจะบงคบใช National Access Regime, ภายใต
Trade Practices Act 1974,Part IIIAเพอใหเกดการแขงขนทเปนธรรมแกธรกจในภาคสาธารณปโภค12
ดงนนการยกเวนการบงคบใชกฎมายหารแขงขนทางการคาแกรฐวสาหกจไทย อาจจะตองมการศกษา
พจารณาใหมเพอใหเกดการยกระดบกฎหมายการแขงขนทางการคาของประเทศไทย โดยเฉพาะการปรบใชแก
ภาคธรกจสาธารณปโภคทมรฐวสาหกจเปนผดาเนนการเปนสวนใหญ ทงนเพอใหเกดความเปนธรรมแกทกภาค
สวนเศรษฐกจทรวมดาเนนการแขงขนในตลาด
10.2 การประสานกนระหวางกฎหมายการแขงขนทางการคาและกฎหมายทก ากบกจการสาธารณปโภค
ในสวนนของเอกสารประกอบการสอน จะมงไปทการทาความเขาใจการประสานกนระหวางกฎหมายการแขงขนทางการคากบกฎหมายกากบกจการสาธารณปโภค ซงการประสานกนนนเปนสวนสาคญอยางมากในการเสรมสรางการแขงขนในตลาดสาธารณปโภค13ทงนการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาและกฎหมายกากบกจการสาธารณปโภคนนวางอยบนฐาน ของ การกากบภายใต ex ante and ex post approaches 14
11
ACCC, What we do, 2012, ACCC, <http://www.accc.gov.au/content/index.phtml/itemId/54137>. 12
Trade Practices Act 1974,Part IIIA. 13
Stefano Vannini, 'Competition and Regulation in Network Industries: Not an Easy Balance to Strike. Comments on
Koski and Kretschmer' (2004) Journal of Industry, Competition and Trade49. 14
See Gregory Sidak, 'Remedies and the Institutional Design of Regulation in Network Industries' (2003) 2003(3)
Michigan State DCL Law Review741.
182
ในex ante approach นนจะมงไปทการสนบสนนและสรางการแขงขนในตลาดสาธารณปโภค ซงในมม
นกฎหมายกากบกจการสาธารณปโภคจะตองเปนสวนหลก 15 โดยมงทการปรบโครงสรางในตลาด
สาธารณปโภคและเพอปองกนมใหเกดสภาวะการแขงขนทไมเปธรรมในอนาคต16 ตวอยางเชน กฎหมายกากบ
กจการสาธารณปโภคจะบงคบใหมการปรบโครงสรางโดยการแบงภาคสวนทสามารถดาเนนการแขงขนไดและ
สวนทตองมการควบคมราคาเพอลดอานาจการควบคมตลาดจากธรกจหลกในตลาด17
ในขณะท ex post approach เนนไปทการควบคมพฤตกรรมโดยการลงโทษการกระทาผดทผานมา ซง
จะเปนหนาทหลกของกฎหมายการแขงขนทางการคา 18ในแงนกฎหมายการแขงขนทางการคาจงเปนตว
สนบสนนการแขงขนทางการคาในธรกจสาธารณปโภค โดยการจดการกบการกระทาทเปนการแขงขนไมเปน
ธรรม. ตวอยางเชน ในธรกจสาธารณปโภคซงโดยปกตจะมธรกจทเดนและควบคมตลาดอยซงมกจะใชอานาจ
ตลาดของตนเพอกดกนคแขงรายใหมหรอเพอทาลายการแขงขนของตลาด กฎหมายการแขงขนทางการคาจง
จาเปนตองเขาไปกากบดแลและลงโทษแกการกระทาทเกดขนแลงของในธรกจสาธารณปโภค
ในงานศกษาของ Armstrong และ Sappington นนทง ex anteและex post approaches ระหวางกฎหมาย
การแขงขนทางการคาและกฎหมายกากบกจการสาธารณปโภคมสวนประสานกนในการทจะจดการกบอานาจ
เหนอตลาดของธรกจหลกหลงจากมการเปดตลาดเพอการแขงขน (Market Liberalization)19 ทงนเนองจากวาการ
เพมขนของการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคากบการกากบดแลภายใตกฎหมายกากบกจการ
สาธารณปโภคจะเปนเครองมอในการสรางโอกาสใหการแขงขนในตลาดไดเตบโตขนเพอใหเกดประสทธภาพ
15
Damien Geradin, Remedies in Network Industries: EC Competition Law Vs. Sector-Specific Regulation
(Intersentia, 2004). 16
Gregory Sidak, 'Remedies in Network Industries-A View from United States' in Damien Geradin (ed), Remedies in
Network Industries: EC Competition Law vs Sector Specific Regulation (Intersentia, 2004). 17
EU Directive 2009/72/EC concerning common rules for the internal market in electricity and repealing Directive
2003/54/EC. 18
Michael J. Frese, 'Fines and Damages Under EU Competition Law Implications of the Accumulation of Liability'
(2011) 34(3) World Competition Law and Economics Review397. 19
Mark Armstrong and David E.M. Sappington, 'Regulation, Competition and Liberalization' (2006) 44(2) Journal
of Economic Literature 325.
183
ในตลาด20 ตวอยางเชนกรณในสหภาพยโรปทคณะกรรมการการแขงขนทางการคาพยายามสนบสนนและ
ปองกนการแขงขนในธรกจสาธารณปโภคโดยใชทงการบงคบใชกฎหมายและโดยการออกขอกาหนดทเปน
กฎหมายในการกาหบกจการสาธารณปโภคเพอใหเกดโครงสรางการแขงขน 21 ซงคณะกรรมการออกขอกาหนด
ปรบโครงสรางธรกจสาธารณปโภคในทกประเทศสมาชกเพอเปดใหมการแขงขนระหวางกนและมการใชการ
บงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาเพอจดการกบธรกจทแขงขนไมเปนธรรมหลงจากมการเปดตลาด
สาธารณปโภค 22
ในบางกรณกฎหมายการแขงขนถอเปนเครองมอทชวยประสานการทางานกบกฎหมายกากบกจการ
สาธารณปโภคเนองจาก กฎหมายกากบกจสาธารณปโภคเองอาจไมมขอกาหนดในการจดการกบพฤตกรรมการ
แขงขนทไมเปนธรรมทงนเนองจากกฎหมายกากบกจการสาธารณปโภคโภคสวนใหญจะมงไปทการ
กาหนดการปรบโครงสรางและมาตรฐานการใหบรการเพอคมครองผบรโภค23ตวอยางเชนการปฎเสธไมใหเขา
ใชสวนสาธารณปโภคทสาคญในการดาเนนธรกจ (refusal-to-open access to essential facility)ซงกฎหมายกากบ
กจการสาธารณปโภคจะไมสามารถเขาไปจดการได แตกฎหมายการแขงขนทางการคาจะสามารถใชขอบงคบ
จดการไดโดยถอเปนกรณการใชอานาจเหนอตลาดเพอกดกนการแขงขน
มากไปกวานนอาจมความเปนไปไดท กฎหมายการแขงขนทางการคาเขาไปเปนเครองมอตรวจสอบการ
ปองการแขงขนทางการคาในกรณทเกดการทธรกจสามารถควบคมการกากบดแลกจการสาธารณปโภค
20
Ibid. 21
Damien Geradin, 'Regulatory Issues Raised by Network Convergence: The Case of Multi-Utilities' (2001) 2(1)
Journal of Network Industries ; Damien Geradin, Remedies in Network Industries: EC Competition Law Vs. Sector-
Specific Regulation (Intersentia, 2004 22
EU competition commission, 'Energy:Overview on Liberalisation of the electricity and gas markets' (2010)
<http://ec.europa.eu/competition/sectors/energy/overview_en.html>; Ulrich Scholz and Stephan Purps, 'The
Application of EC Competition Law in the Energy Sector' (2010) 1(1) (January 1, 2010) Journal of European
Competition Law Practice 37. 23
Milena Stoyanova, Competition Problems in Liberalized Telecommunications: Regulatory Solutions to Promote
Effective Competition (Kluwer Law International, 2008), 70-71.
184
(Regulatory captured)24ซงธรกจในกลมสาธารณปโภคมกจะสามารถมอานาจเหนอการกากบดแลเนองจากม
ขอมลทดกวาในกรณนการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาจงเปนเครองมอทสาคญในการตรวจสอบการ
กากบกจการสาธารณปโภคโดยการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาจะเปนการสนบสนนการแขงขนใน
ทกภาคสวนมากกวาทจะมงไปทภาคสวนสาธารณปโภคใดภาคสวนหนง25ในงานศกษาของ Carlton and Picker
เสนอวาในบางกรณการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคานนจะเปนการบงคบตามระบบศาลยตธรรมซง
จะมความเปนเอกภาพและสามารถมกระบวนการตรวจสอบไดดกวาการบงคบใชกฎหมายการกากบกจการ
สาธารณปโภคthe26
มากไปกวานนกฎหมายการแขงขนทางการคา ถอเปนเครองมอทสาคญในการใชจดการกบธรกจ
สาธารณปโภคทมอานาจควบคมตลาดขามสายกจการ (Cross-Sector) เชนธรกจพลงงานทมอานาจเหนอตลาด
พลงงานและมการทาธรกจสอสารโดยมอานาจเหนอตลาดสอสารเชนกน กฎหมายการแขงขนจงเปนจงจาถอ
เปนเครองมอทสาคญในกรณทกฎหมายกากบกจการสาธารณปโภคไมสามารถปรบใชกบการธรกจทมอานาจ
เหนอตลาดมพฤตกรรมใชอานาจขามสายธรกจสาธารณปโภค27 ตวอยางเชน การบงคบใชกฎหมายการแขงขน
ในสหภาพยโรปกบการทธรกจทดาเนนกจการพลงงานและใชอานาจตลาดของตนในการขดขวางการแขงขนใน
ธรกจโทรคมนาคมเนองจากธรกจพลงงานมเสาสงไฟฟาและสาธารณปโภคพนฐานอนทธรกจสอสารอนตองใช
28
24
ICN, Report of the ICN Working Group on Telecommunications Services:Appendix II Different Models of
Allocating Oversight Responsibilities,(2006)
ICN<http://www.internationalcompetitionnetwork.org/uploads/library/doc384.pdf> 86 at 3 October 2012 25
OFT, Government in markets Why competition matters –a guide for policy makers (Office of Fair Trading,
2009)<http://www.oft.gov.uk/shared_oft/business_leaflets/general/OFT1113.pdf> 26
Dennis W. Carlton and Randal C. Picker, 'Antitrust and Regulation' (US National Bureau Of Economic Research,
Working Paper 12902, 2007) <http://www.nber.org/papers/w12902.pdf>. 27
ICN, Antitrust Enforcement in Regulated Sectors Working Group' (Paper presented at the The Third ICN Annual
Conference, Soul 2004) <http://www.internationalcompetitionnetwork.org/uploads/library/doc379.pdf>. 28
Rolf W Kunneke, 'Economies of Convergence: Towards a Redefinition of the Energy Business' (2001) 2(1)
Journal of Network Industries7 ; Jon Moore and William Melody, 'Converging Infrastructures: Telecommunication
185
ค าถามทายบทท 10
1.โปรดอธบายกรอบกฎหมายการแขงขนทางการคากบรฐวสาหกจในบรบทประเทศไทยโดยเปรยบเทยบกบตางประเทศ 2. กฎหมายการแขงขนทางการคาและกฎหมายกากบกจการสาธารณปโภคมสวนสมพนธกนอยางไร
Synergies in the US Rural Electricity Sector' (2001) 2(1) Journal of Network Industries77 ; Frank Van Overbeeke,
'Changing Identity of an Energy Distribution Company' (2001) 2(1) Journal of Network Industries69.
186
บทท 11 กฎหมายการแขงขนทางการคากบอาเซยน เบองตน (Introduction to ASEAN competition law and policy) จากทเอกสารประกอบการสอนใน บทท 1-10 ไดอธบายถงความรพนฐานเกยวกบการแขงขนและการพฒนาประสทธภาพทางเศรษฐกจ และไดอธบายถงกรอบขอกาหนดในกฎหมายระหวางประเทศทสาคญในดานการหามการใชอานาจเหนอตลาด การหามธรกจเขารวมกนจากดการแขงขนของตลาด และการหามธรกจเขารวมกจการหากมผลกระทบตอการแขงขนในตลาด และการปรบใชกฎหมายการแขงขนกบกจการสาธารณปโภคเบองตน จะเหนไดวาสวนใหญเปนการอธบายเพอใหสามารถเขาใจบรบทกฎหมายการแขงขนภายในประเทศไทย หากแตทวามประเดนทกาลงทวความสาคญในระดบภมภาคอาเซยนทกาลงมความพยายามทจะรวมตลาดเปนตลลาดเดยวภายในป 2015 ซงในบรบทอาเซยนนไดมการขบเคลอนแนวนโยบายและกฎหมายการแขงขนเชนกนโดยไดมการสนบสนนใหมการพฒนากฎหมายและนโยบายการแขงขนใหเกดการพฒนาในระบบเศรษฐกจของอาเซยน ดงนนในบทท 11 จะเปนการอธบายกรอบนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาเบองตนเพอใหผอานมความเขาใจเบองตนเกยวกบนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาเพอใหสามารถตอยอดศกษาเกยวกบนโยบายและกฎหมายการแขงขนในอาเซยนตอไป ทงนในบทท 11 จะแบงการอธบายโดยประกอบดวยหวขอ
- กรอบนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาในอาเซยน
- ความรวมมอดานนโยบายและกฎหมายการแขงขนในอาเซยน
- สรปภาพรวมกฎหมายการแขงขนทางการคากบอาเซยน เบองตน
11.1 กรอบนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาในอาเซยน ASEAN Economic Community (AEC) คอการรวมตวระหวางประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออก
เฉยงใตเพอใหเกดประชาคมเศรษฐกจ โดยอาเซยนทมเปาหมายสงเสรมใหเกดตลาดและฐานการผลตเดยว มการเคลอนยายสนคา บรการ การลงทน แรงงานมฝมอ และเงนลงทนอยางเสร ภายในป พ.ศ. 2558 (ค.ศ.2015) โดยการรวมตนกนนนเกดจากการตกลงเพอเรงรดการจดตง AEC ทประชมรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนเมอเดอนสงหาคม 2549 ณ กรงกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย เหนชอบทจะจดทาแผนงานเชงบรณาการดานเศรษฐกจ โดยระบเปาหมายและกรอบระยะเวลาในการดาเนนมาตรการตาง ๆ สาหรบประเทศสมาชกทง 10 ประเทศไว
187
ชดเจน ซงอาเซยนไดจดทาแผนงานดงกลาวแลวเสรจและมผลใชบงคบตงแตเดอนพฤศจกายน 2550 อาเซยนไดจดทาพมพเขยวเพอจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC Blueprint) เปนแผนบรณาการงานดานเศรษฐกจใหเหนภาพรวมในการมงไปส AEC ซงประกอบดวยแผนงานเศรษฐกจในดานตาง ๆ พรอมกรอบระยะเวลาทชดเจนในการดาเนนมาตรการตาง ๆ จนบรรลเปาหมายในป 2558 รวมทงการใหความยดหยนตามทประเทศสมาชกไดตกลงกนลวงหนาเพอสรางพนธสญญาระหวางประเทศสมาชกอาเซยน ทงนอาเซยนไดกาหนดยทธศาสตรการกาวไปสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ทสาคญ 4 ประการ คอ 1) การเปนตลาดและฐานการผลตเดยวกน 2)การเปนภมภาคทมขดความสามารถในการแขงขนสง 3) การเปนภมภาคทมการพฒนาทางเศรษฐกจทเทาเทยมกน และ 4) การเปนภมภาคทมการบรณาการเขากบเศรษฐกจโลก1ซงภายใตภาวะไรพรมแดนทกาลงจะเกดขนอยางเปนทางการในป 2015 ทาใหสมาชกของกลมอาเซยนทง 10 ประเทศตางตองมการปรบปรงกฎระเบยบการคาตางๆใหสอดคลองและเหมาะสมกบสภาพความเปนจรงทางเศรษฐกจทเปลยนไป โดยเฉพาะการสรางความเชอมนในดานการแขงขนทางการคาทเปนธรรมของผประกอบการในแตละประเทศของอาเซยน ซงจะตองมการกาหนดนโยบายการแขงขนทางการคาและกฎหมายการแขงขนทางการคา (COMPETITION POLICY AND LAW) ทชดเจน เพอเปนแนวทางหรอกรอบใหสมาชกปฏบต โดยนโยบายและกฎหมายการแขงขน นนมงสนบสนนหรอรกษาการแขงขนในตลาด ซงอาจเกยวของกบการลดมาตรการและขอบงคบตางๆซง สงผลโดยตรงตอพฤตกรรมของผประกอบการและโครงสรางของอตสาหกรรมและตลาด2ทงนเปาหมายของการสรางแนวทางของการบรรลวตถประสงคของเปาหมายในอาเซยนนนเพอทจะใหมการยกระดบ นโยบายการแขงขนและกฎหมายการแขงขน(Competition Policy and Law: CPL)ในแตละประเทศสมาชกอาเซยน อนครอบคลมถง(1) นโยบายทมการสงเสรมทงระดบของภายในทองถนและประเทศใหมการแขงขนมากขนเชน การขจดอปสรรคหรอปญหาของการแทรกแซงของภาครฐทไมจาเปน การขจดขดจากดทางการคา และใชกลไกตลาดในการแกไขปญหา (2) การมกฎหมายการแขงขนทแขงแกรงตงแตกฎหมาย ระบบการบงคบใชกฎหมาย และขอบงคบอนใดเพอปองกนการแสวงประโยชนของธรกจทตอตานการแขงขน ทงนอาจเปนการใชอานาจทางการตลาด(market power) และ การฮวกน (Cartel conducts) และการควบรวมกจการ(Mergers) ซงสงผลตอการแขงขนในตลาด3โดยในปจจบนมการวางกรอบเกยวกบนโยบายและกฎหมาหมายการแขงขนทางการคา ภายใต แนวทางนโยบายการแขงขนทางการคาในภมภาคอาเซยน (ASEAN Regional Guideline Competition Policy
1ASEAN (2007) The Declaration on the ASEAN Economic Community Blueprint
2ASEAN (2010). ASEAN Regional Guidelines on Competition Policy And Handbook on Competition policy and
Law In ASEAN For Business. ASEAN. 3ASEAN (2010). Promoting Fair Competition in ASEAN – Series of Forums on Competition Opens in Singapore,
ASEAN.: ASEAN (2008). ASEAN Economic Community Blueprint, ASEAN.
188
แนวทางนโยบายการแขงขนทางการคาในภมภาคอาเซยน (ASEAN Regional Guideline Competition Policy)
แนวทางนโยบายการแขงขนทางการคาในภมภาคอาเซยนนนเปนเครองมอในการสนบสนนการรวมตวทางเศรษฐกจจากพมพเขยว อาเซยนซงมงเนนใหเกดเศรษฐกจทมการแขงขนในภมภาค ซงสมาชกในอาเซยนจงกาหนดแนวทางนโยบายการแขงขนทางการคาเพอเปนตวอยางใหแกประเทศสมาชกในการปรบนโยบายและกฎหมายการแขงขนของตนเพอรกษาการคาทเสรและเปนธรรมในภมภาคทงนแนวทางนโยบายการแขงขนทางการคาพยายามสรางความเขาใจรวมกนในการพฒนานโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาในแตละประเทศสมาชก และแนวทางนโยบายการแขงขนทางการคานนจะเปนเครองมอทใชผลกดนใหเกดการรวมตวทางเศรษฐกจโดยแนวทางนโยบายการแขงขนทางการคาจะเปนเอดกสารอางองเพอสนบสนนใหเกดการแขงขนและลดกาแพงทางการคาระหวางกนในภมภาคอาเซยน4 ซงในนโยบายการแขงขนทางการคานนมการวางกรอบกฎหมายการแขงขนทางการคาเพอใหแตละประเทศสมาชกทยงมไดตรากฎหมายการแขงขนทางการคาของตนไดใชเปนตนแบบ โดยรายละเอยดโดยสรปของ นโยบายการแขงขนทางการคาอยในตารางดานลาง
ตารางสรปแนวทางนโยบายการแขงขนทางการคาในภมภาคอาเซยน (ASEAN Regional Guideline Competition Policy)
4ASEAN (2010). ASEAN Regional Guidelines on Competition Policy And Handbook on Competitionpolicy and
Law In ASEAN For Business. ASEAN.
บรรพ รายละเอยด
1: จดประสงคของแนวทางนโยบายการแขงขนทางการคาในภมภาคอาเซยน
อธบายความเปนมาและกรอบวตถประสงคของแนวทางนโยบายการแขงขนทางการคาในภมภาคอาเซยน เพอสนบสนนใหมการพฒนากฎหมายการแขงขนทางการคา ในอาเซยน
2: เปาหมายและประโยชนของนโยบาย กาหนดคานยามของเปาหมายของนโยบายการแขงขนทางการคา และอธบายการจดตงคณะกรรมการการแขงขนทางการคาใน
189
การแขงขนทางการคา ประเทศสมาชก
3: ขอบเขตของนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคา (Scope of Competition Policy and Law)
กาหนดกรอบกวางๆในขอหามกฎหมายการแขงขนทางการคาเพอจดการกบพฤตกรรมทกระทบตอการแขงขนทางการคา โดยกรอบประกอบดวย
- การหามทาขอตกลงรวมกน (Prohibition of Anti-competitive Agreements)
- การใชอานาจเหนอตลาด(Prohibition of Abuse of Dominant Position)
- การหามควบรวมกจการทกระทบตอตลาด (Prohibition of Anti-competitive Mergers)
- ขอยกเวนการบงคบใชกฎหมายการแขงขน (Exemptions or exclusions from Application of Competition Law)
- แนวแนะนาแกธรกจในตลาด (Providing Guidance to Businesses)
4: บทบาทและหนาทของคณะกรรมการการแขงขนทางการคา/ โครงสรางองคกร/คณะกรรมการกากบภาคธรกจตางๆ (Role and Responsibilities of Competition Regulatory Body / Institutional Structure / Sector Regulators)
กาหนดบทบาทและหนาทของคณะกกรมการการแขงขนทางการคา ทเกยวเนองกบการวางแผนการทางาน การจดการองคกร การชงนาหนกระหวางกฎหมายการแขงขนทางการคากบกฎหมายทใชกากบกจการธรกจ
5: แนวทางกฎหมายการแขงขนทางการคา และชวงเวลากอนการบงคบใช
กาหนดความสาคญในการพจารณากฎหมายการแขงขนเดมและขนตอนในการนากฎหมายการแขงขนไปบงคบใชภายใต
190
กฎหมาย (Legislation and Guidelines / Transitional Provisions)
ชวงเวลากอนมการบงคบใช
6: อานาจในการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคา (Enforcement Powers)
กาหนดอานาจแกคณะกรรมการการแขงขนทางการคาในการทจะบงคบใชกฎหมายเพอสนบสนนและคมครองการแขงขนในตลาด
7: กระบวนการดาเนนคด (Due Process) ใหคาอธบายถงกระบวนการการบงคบใชกฎหมายและการทางานดานคดกฎหมายการแขงขนทางการคา
8: ความชวยเหลอทางเทคนคและการเสรมสรางศกยภาพองคกร (Technical )Assistance and Capacity Building
กาหนดขอพจารณาในการเสรมสรางศกยภาพองคกรบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาใหมความเขมแขง มตวแบบการรวมกนแบงปนทองคความรกบหนวยงานอนๆทงหนวยงานรฐและองคกรระหวางประเทศอนๆ
9: การใหขอมลและการนาความรแกสาธารณะ(Advocacy / Outreach)
อธบายวธการในการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาอยางมประสทธภาพผานทางการใหขอมลแกสาธารณะและหการสรางความเขาใจเพอใหเกดการปรบตวของธรกจเพอใหอยใตการกากบดแลของกฎหมายการแขงขนทางการคา
10: ความรวมมอระหวางประเทศและขอตกลงเกยวกบการแขงขนทางการคาในขอตกลงการคาเสรระหวางประเทศ(International Cooperation / Common Competition Related Provisions in Free Trade Agreements)
กาหนดวตถประสงคระยะยาวในการรวมมอกนดานนโยบายการแขงขนทางการคาและการรวมมอกนในการสนบสนนการรวมตลาดเพอใหไดตามแผน ASEAN a common market in 2015
191
ทมา: The ASEAN Secretariat, ASEAN Regional Guidelines on Competition Policy (ASEAN, 2010); Wisuttisak, P. &Binh N. B., ASEAN Competition Law and Policy: Toward Trade Liberalization and Regional Market Integration (Paper Presented at ICIRD 2012 International Conference, Chiang Mai, Thailand 2012)
จะเหนไดวา แนวทางนโยบายการแขงขนทางการคาในภมภาคอาเซยนทสรปในตารางดานบทเปนการขยบตวทสาคญในการวางกรอบนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคา โดยเปนการบงชวา อาเซยนตระหนกถงการใชนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาเพอปองกนการแขงขนของตลาดในภมภาคและเพอกระคนใหมการรวมตวกนของตลาดในแตละประเทศสมาชก ซงแนวทางนโยบายการแขงขนทางการคาเปนโครงสรางกฎหมายตวอยางใหแกประเทศทยงมไดตรากฎหมายการแขงขนทางการคา ในมมมองนแนวทางนโยบายการแขงขนทางการคาถอเปนกรอบพนฐานในการกอสรางความรวมมอกนทางเศรษฐกจทเขมแขงขนโดยการปองกนการแขงขนในตลาดจากพฤตกรรมการแขงขนทไมเปนธรรม มากไปกวานนแนวทางนโยบายการแขงขนทางการคายงไดสนบสนนใหมการสรางการเชอมโยงกนระหวางคณะกรรมการการแขงขนในประเทศสมาชกในการทจะรวมมอกนบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาเพอจดการกบการกระทาทกระทบตอการแขงขนในตลาด5เมอมการปองกนการกระทาทกระทบตอการแขงขนกระบวนการทนาไปสการรวมตวและการเปดเสรภายในอาเซยนกจะถกยกระดบไปดวย 6
หากแตทวามขอสงเกตทสาคญคอ แนวทางนโยบายการแขงขนทางการคานนอาจไมสามารถนาไปสการบงคบใชและการปฏบตจรงของนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคา เนองจากวา แนวทางนโยบายการแขงขนทางการคาเปนเพยงแนวทางทมไดกาหนดใหประเทศสมาชกจะตองดาเนนการ ดงนนการทจะนานโยบายการแขงขนการคาไปปฏบต และการนากฎหมายการแขงขนทางการคาไปบงคบใชจงเปนเรองของแตละประเทศวาจะดาเนนการหรอไมนนเอง ซงในปจจบนแตละประเทศสมาชกกประสบปญหาในการนาไปปฏบตและบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคา7
5 Wisarn Pupphavesa et al, 'Compeition Policy, Infrastructure, and Intellectual Property Right' in Michael G.
Plummer and Chia Siow Yue (eds), Realizing the ASEAN Economic Community: A Comprehensive Assessment
(2009) 6 Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ), 'Supporting ASEAN's economic cooperation
and integration' (2010) <http://gc21.inwent.org/ibt/GC21/area=gc21/main/en/modules/gc21/ws-
FLEXasec/info/ibt/cooperation.sxhtml> 7Wisuttisak, P., 'The ASEAN competitionpolicy guidelines and its compatibility with ASEAN member countries
competitionlaw' (Paper presented at the 3rd BiennialConference of Asian Society of International Law
(AsianSIL), Beijing, 2011)
192
11.2 ความรวมมอดานนโยบายและกฎหมายการแขงขนในอาเซยน
นอกจากการกาหนกกรอบนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาผานทางแนวทางนโยบายการแขงขนการคาแลว อาเซยนยงมการพฒนาบรบทเชงสถาบนซงใชเปนศนยกลางในการประชมประเดนนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาในอาเซยน โดยสถาบนหลกคอ กลมผเชยวชาญดานการแขงขนในอาเซยน (ASEAN Experts Group on Competition (AEGC)) โดย AEGC มการรเรมมาจากการประชมของรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนครงท 39 ในป 2007 ซงรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนไดใหขอตกลงทจะพฒนาการรวมตวทางเศรษฐกจซงมการออก ASEAN Economic Community Blueprint8 และไดกาหนดแผนการดาเนนการในดาน
1. การจดทานโยบายการแขงขนทางการคาในอาเซยนภายในป 2015; 2. การจดตงความเชอมโยงการดาเนนงานของคณะกรรมการการแขงขนทางการคา 3. การสนบสนนการพฒนาประสทธภาพในการดาเนนนโยบายและกฎหมายการแขงขนทาง
การคาในแตละประเทศสมาชก 4. การพฒนาแนวทางของนโยบายการแขงขนทางการคา9
ดวยแผนการดาเนนงานขางตนรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนไดรวมกนจดตง AEGC เพอใหเปนหนวยการรวมมอ การแลกเปลยนขอมลและ ประสบการณดานการแขงขนทางการคาระหวางกนระหวางประเทศสมาชก10
โดย AEGC จะเปนหนวยทจดใหมการประชมรวมกนแกรฐมนตรเศรษฐกจเกยวกบการรวมมอกนในการพฒนาการแขงขนทางการคาในประชาคมอาเซยน11 ทงนในชวง 2008-2014 AEGC มการประชมดวยกนหลายครง โดยการประชมนาไปสการยกระดบนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาโดยมการออกแนวนโยบายการแขงขนทางการคา และ มการเสรมสรางความรวมมอระหวางกน12
ดงนนการจดตง AEGC ถอไดวาเปนกระบวนการจดสรางหนวยงานกลางเพอเปนสวนในการขบเคลอนและคมครองการแขงขนในตลาดประชาคมอาเซยน โดย AEGC จะเปนตวประสานใหเกดการรวมมอกนในการปรบใชนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคา 13โดยตวอยางทเหนไดชดคอการท AEGC ไดออก แนวทางการ 8 ASEAN, 'The Thirty-Ninth ASEAN Economic Ministers‘ (AEM) Meeting Makati City' (ASEAN, 2007)
<http://www.aseansec.org/20853.htm> 9 ASEAN (2010). ASEAN Regional Guidelines on Competition Policy And Handbook on Competitionpolicy and
Law In ASEAN For Business. ASEAN. 10
อางแลว 11
อางแลว 12
ASEAN, 'Fact Sheet:Competition Policy in ASEAN' (ASEAN, 2010) <http://www.asean.org/Fact
Sheet/AEC/AEC-06.pdf > 13
Sudsawasd Sasatra, 'An empirical assessment of the relationship between competition policy and investment'
(2010) 21(5) Journal of Asian Economics 466
193
พฒนาความสามารถองคกรการปรบใชนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาสาหรบอาเซยนในป 2013 (The Guidelines on Developing Core Competencies in Competition Policy and Law for ASEAN) ซงเปนการใหขอมลประสบการณของคณะกรรมการการแขงขนและหนวยงานดานการแขงขนทางการคาของแตละประเทศเพอทจะกอใหเกดการปรบปรงการทางานหลกของหนวยงานดแลนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาในประเทศสมาชกอาเซยน14ซงแนวทางการพฒนาความสามารถองคกรเนนไปทสามดานหลากกลาวคอ ดานการสรางองคกรบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคา (Institutional Building) ดานการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคา (Enforcement) ดานการใหขอมลการแขงขนทางการคา(Advocacy)
- ดานการสรางองคกรบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคา (Institutional Building)มงเนนทการออกแบองคกรบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาทเหมาะกบระบบกฎหมายของแตละประเทศ แตตองมการคาจงถงสถานะขององคกรทจะสามารถบงคบใชกฎหมายโดยอาจจะเปนองคกรอสระหรอองคกรทมความเชอมโยงกบหนวยงานรฐ แตตองเนนทความมอสระในการทางานของคณะกรรมการการแขงขนทางการคา เนองจากความมอสระขององคกรจะทาใหการทางานมความนาเชอถอจากทกภาคสวน แตในบางประเทศการตงองคกรคณะกรรมการแขงขนทางการคาเปนองคกรอสระเลยกอาจจะเปนการยากจงตองเนนทความเปนอสระในการทางาน
- ดานการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคา (Enforcement) ในสวนของการบงคบใชกฎหมายนนจะตองเชอมโยงกบองคกรบงคบใช โดยเนนทการสรางสมรรถนะขององคกร ความโปรงใส เงนสนบสนน การฝกอบรม การมอานาจในการบงคบใชกฎหมายและการรวมมอในการดาเนนงานกบหลายหนวยงาน นอกจากนยงตองมการจดกรอบความรความเขาใจในตวกฎหมายการแขงขนทางการคา รวมถงการพจารณาตวบทกฎหมายการแขงขนทางการคาเพอแกไขปรบปรงตวกฎหมายเพอใหมการบงคบใชไดอยางมประสทธภาพ ทงนในตวแนวทางการพฒนาความสามารถองคกรการปรบใชนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาสาหรบอาเซยนในป 2013มไดกลาวถงการบงคบใชโดยตว แตจะเปนการพฒนาองคกรเพอการบงคบใช
ดานการใหขอมลการแขงขนทางการคา(Advocacy) เปนการมงทการพฒนาระบบการใหความรความเขาในในตวกฎหมายการแขงขนทางการคาโดยแสดงถงวตถประสงคของการใหขอมลเพอใหทกภาคสวน อาท ภาครฐ
14
ASEAN (2013). The Guidelines on Developing Core Competencies in Competition Policy and Law for ASEAN.
ASEAN.
194
ภาคศาลยตธรรม ภาคธรกจ ภาคเรอขายผบรโภค ภาคสอสารมวลชน และภาคการศกษษ ใหรบรและตระหนกถงตวกฎหมายการแขงขนทางการคา โดยการทาความเขาใจและการสรางการตระหนกในตวกฎหมายการแขงขนทางการคาจะทาใหเกดการพฒนาการบงคบใชตวกฎหมายการแขงขนทางการคาไปในตว
11.3 สรปภาพรวมกฎหมายการแขงขนทางการคากบอาเซยน เบองตน
จากทไดอธบายไวดานบนจะเหนไดวานโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาในบรบทอาเซยนมการพฒนาระดบหนงกลาวคอมการออกตวเอกสารเพอใชเปนสอกลางในการอางองนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาในระดบภมภาค ซงเปนในรปแบบของแนวทางนโยบายการแขงขนทางการคาในภมภาคอาเซยน (ASEAN Regional Guideline Competition Policy)ซงไดวางกรอบกวางในสวนของตวบทนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาในภมภาคอาเซยนโดยประเทศสมาชกสามารถใชเปนตวอยางในการพฒนานโยบายและกฎหมายการแขงขนของประเทศตน นอกจากนภายใตอาเซยนยงมการรวมกลมผเชยวชาญดานนโยบายและกฎหมายการแขงขนซงเปนศนยกลางใหแตละประเทศสมาชกไดเขามารวมกนแลกเปลยนขอมลและประเดนตางในดานนโยบายและกฎหมายการแขงขนของอาเซยนซงจะตองมการยกระดบการบงคบใชกฎหมายโดยสามารถองจาก แนวทางการพฒนาความสามารถองคกรการปรบใชนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาสาหรบอาเซยนในป 2013ในจดนจงสามารถชใหเหนไดวามการพฒนาและยกระดบบรบทนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาพอสมควร แตทวา
หากแตทวานโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคายงคงมประเดนปญหาอยเชนกนทงนเนองจากตวแนวนโยบายตางๆทออกมานนเปนเพยงแคแนวทางซงเปนเพยงรปแบบกฎทไมสามารถบงคบใชแกประเทศสมาชกไดการดาเนนการเกยวกบการบงคบใชกฎหมายการแขงขนของตนมากไปกวานนหากมการกระทาผดกฎหมายการแขงขนในระดบภมภาคอาเซยนกยงมกรอบกฎหมายการแขงขนทางการคาทจะปรบใชในระดบภมภาคไดโดยจะตางกบตวแบบกฎหมายการแขงขนทางการคาในสหภาพยโรปทมกฎหมายในระดบภมภาคทเพอใชบงคบแกการกระทาผดนโยบายและกฎหมายการแขงขนทวสหภาพยโรป มากไปกวานนหากมองทโครงสรางสถาบนนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาในภมภาคอาเซยนจะเหนวาเปนโครงสรางแบบกลมประชมทเปนแคพนทหารอในประเดนกฎหมายการแขงขนทางการคาแตมไดเปนสถาบนจดตงทมอานาจบงคบใหทกประเทศตองตองปฏบตเพอใหเกดการพฒนานโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคา ดงนนโดยสรปในบทนคอ นโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาในอาเซยนไดมการพฒนาไประดบหนงแตกยงมประเดนทจะตองมการยกระดบตอไปในอนาคต
196
ค าถามทายบทท 11
1. โปรด อธบาย กรอบนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาในอาเซยนและความรวมมอดานนโยบายและกฎหมายการแขงขนในอาเซยน
2. ในความคดของผอานนโยบายและกฎหมายการแขงขนทางการคาในบรบทอาเซยนตองมการพฒนาในดานใดบาง
197
บรรณานกรม
เอกสารไทย
Isaranews Agency, ‚เดอนเดน‛ แนะแก กม.แขงขนการคา เลกอมรฐวสาหกจ, 06 ตลาคม 2554 เวลา
17:58 น, <http://www.isranews.org/isranews-news/item/3851-‚เดอนเดน‛-แนะแก-กม-แขงขนการคา-
เลกอมรฐวสาหกจ.html>
Thai Publica, นพนนทวรรณ เทพสกล, เจาะขมอานาจการเมอง-เครอขายขาราชการ ครอบงาธรกจ
พลงงาน, 2012, <http://thaipublica.org/2012/08/the-dominant-political-power-and-network-officials/>
เดอนเดนนคมบรรกษและ ประสพสขสงขบญมาก, Trade and Competition รายงานบรรยายทางวชาการ,เอกสารเหตการณปจจบนหมายเลข 6 ธนวาคม 2549
วรไท สนตประภพ, ปฎรปรฐวสาหกจ ทาทาไมทาอยางไร, 4 กมภาพนธ 2015,
<http://thaipublica.org/2015/02/veerathai-42/>
เวบไซตแนวหนา,ประจาวนท 8 สงหาคม2557, จคสช.รอมาตรการ‘เซฟการด’ สกดผผลตเหลกแผนรดhttp://www.oie.go.th/sites/default/files/attachments/news_economy/08082557.doc.
ศกดา ธนตกล, คาอธบายและกรณศกษา พระราชบญญตการแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542,(พมพครงท 2 2553) สานกพมพวญชน, หนา
สมชายหาญหรญ, แนวคดการวดประสทธภาพการผลตทางเศรษฐศาสตร, สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม<http://www.oie.go.th/sites/default/files/attachments/article/HowtoCheckTFP-inEconomy.pdf>
สานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา- เกณฑการรวมธรกจตามมตคณะกรรมการการแขงขนทางการคาในคราวประชม ครงท 2/2556 เมอวนท 6 มถนายน 2556, <http://otcc.dit.go.th/otcc/upload/เกณฑการรวมธรกจ.pdf>
198
สานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา, เกณฑการรวมธรกจตามมตคณะกรรมการการแขงขน
ทางการคาในคราวประชมครงท2/2556 เมอวนท6 มถนายน2556,
<http://otcc.dit.go.th/otcc/upload/เกณฑการรวมธรกจ.pdf>
สานกงานคณะกรรมการการแขงขนทางการคา, แนวปฏบตตามมาตรา 25 แหงพระราชบญญตการแขงขนทางการคาพ.ศ.2542 การใชอานาจเหนอตลาดในทางมชอบ, 2552, <http://otcc.dit.go.th/otcc/uploadพรบ.แขงขน-แนวปฏบตตามมาตรา 25pdf>
สานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจไทย, <http://www.sepo.go.th/2011-09-01-15-34-
32/group.htm>
สานกงานนโยบายรฐวสาหกจ, คาจากดความรฐวสาหกจ, 2015, <http://www.sepo.go.th/2011-06-07-
07-35-48/2011-06-07-08-29-53.htm>
สานกสงเสรมการแขงขนทางการคากรมการคาภายใน, กฎหมายวาดวยการแขงขนทางการคา: มมมองดานผบรโภค, 2558
เสนยพนธอไร. (2552). ปญหาการขายพวงตามพระราชบญญตการแขงขนทางการคาพ.ศ.2542 /เสนย
พนธอไร. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย<http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/16662>
เอกสารตางประเทศ
ASEAN (2007) The Declaration on the ASEAN Economic Community Blueprint
ASEAN (2010). ASEAN Regional Guidelines on Competition Policy And Handbook on
Competition policy and Law In ASEAN For Business. ASEAN.
ASEAN (2010). ASEAN Regional Guidelines on Competition Policy And Handbook on
Competition policy and Law In ASEAN For Business. ASEAN.
ASEAN (2010). ASEAN Regional Guidelines on Competition Policy And Handbook on
Competition policy and Law In ASEAN For Business. ASEAN.
ASEAN (2010). Promoting Fair Competition in ASEAN – Series of Forums on
Competition Opens in Singapore, ASEAN.: ASEAN (2008). ASEAN Economic
Community Blueprint, ASEAN.
ASEAN (2013). The Guidelines on Developing Core Competencies in Competition
Policy and Law for ASEAN. ASEAN.
199
ASEAN, 'Fact Sheet:Competition Policy in ASEAN' (ASEAN, 2010)
<http://www.asean.org/Fact Sheet/AEC/AEC-06.pdf >
ASEAN, 'The Thirty-Ninth ASEAN Economic Ministers‘ (AEM) Meeting Makati City'
(ASEAN, 2007) <http://www.aseansec.org/20853.htm>
Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ), 'Supporting ASEAN's
economic cooperation and integration' (2010)
<http://gc21.inwent.org/ibt/GC21/area=gc21/main/en/modules/gc21/ws-
FLEXasec/info/ibt/cooperation.sxhtml>
Pornchai Wisuttisak, 'The ASEAN competitionpolicy guidelines and its compatibility
with ASEAN member countries competitionlaw' (Paper presented at the 3rd
BiennialConference of Asian Society of International Law (AsianSIL), Beijing, 2011)
Sudsawasd Sasatra, 'An empirical assessment of the relationship between competition
policy and investment' (2010) 21(5) Journal of Asian Economics 466
Wisarn Pupphavesa et al, 'Compeition Policy, Infrastructure, and Intellectual Property
Right' in Michael G. Plummer and Chia Siow Yue (eds), Realizing the ASEAN
Economic Community: A Comprehensive Assessment (2009)
ACCC, 2015, Marker Sharing, https://www.accc.gov.au/business/anti-competitive-
behaviour/cartels/market-sharing
ACCC, ACCC Briefing from Small Business Commissioner, 2001, <
http://www.accc.gov.au/system/files/ACCC%20briefing%202001-2009_0.pdf>
ACCC, Cartels case studies & legal cases- Bid rigging , 2015,
<https://www.accc.gov.au/business/anti-competitive-behaviour/cartels/cartels-case-
studies-legal-cases>
ACCC, Cartels case studies & legal cases, 2015, <https://www.accc.gov.au/business/anti-
competitive-behaviour/cartels/cartels-case-studies-legal-cases>
ACCC, 'Court orders Qantas to pay $20 million for price fixing' (2008)
<http://www.accc.gov.au/content/index.phtml/itemId/853210>.
ACCC, Output Restriction, 2015 , < https://www.accc.gov.au/business/anti-competitive-
behaviour/cartels/output-restrictions#output-restrictions>
ACCC, 'Predatory pricing (s46(1) and s46(1AAA))' (2009)
<http://www.accc.gov.au/content/index.phtml/itemId/816375 >.
ACCC, What we do, 2012, ACCC, <http://www.accc.gov.au/content/index.phtml/itemId/54137>
ADAM SMITH, INQUIRY INTO THE NATURE AND CAUSES OF THE WEALTH OF NATIONS (Jim
Manis ed., Pennsylvania State University. 1776(2005)). p 345-346
Alec Zuo David K Round, 'The Welfare Goal of Antitrust Laws in Asia: for whom
should the law toil?' (2008) 22(2) Asian-Pacific Economic Literature 31,
Andrew Scott, The Evolution of Competition Law and Policyin the United Kingdom,
2009, LSE Law, Society and Economy Working Papers 9/2009,
<http://www.lse.ac.uk/collections/law/wps/wps2009-09_scott.pdf>
ANESTIS S. PAPADOPOULOS, THE INTERNATIONAL DIMENSION OF EU COMPETITION LAW
AND POLICY (Cambridge University Press. 2010). p 7
Archanun Kohpaiboon, Paritat Chantasakda and Alongkorn Tanasritunyakul,
'Competition Policy in Thailand ' (Paper presented at the Competition Policy in Southeast
Asia: A Stock Take of Recent Developmen, Manila, Philipine, 2010)
<http://www.econ.tu.ac.th/doc/content/647/Discussion_Paper_No.20.pdf>.
200
Ariel Ezrachi and David Gilo , Excessive Pricing, Entry, Assessment, and Investment:
Lessons from the Mittal Litigation, Antitrust Law Journal, 2009, Volume 76 Issue 3.
Ariel Ezrachiand David Gilo ―Are Excessive Prices Really Self-Correcting?‖ (2008) 5(2),
Journal of Competition Law and Economics, 249.
Atilano Jorge Padilla, 2001, The Role of Supply-Side Substitution on Market Definition
in Merger: Report for DG Enterprise A/4, European Commission, National Economic
Research Associates Economic Consultants, Madrid, Spain
Australiancompetitionlaw, Brief Case on Boeing / McDonnell Douglas, 2015,
<http://www.australiancompetitionlaw.org/intmergerlaw/cases/boeing.html>
Bundeskartellamt( German office of fair competition), 'Competition Policy, Industrial
Policy and National Champions' (Paper presented at the Global Forum on Competition,
2009).
Bundeskartellamt, 'Bundeskartellamt prohibits E.ON/Gelsenberg (Ruhrgas) merger'
(Bundeskartellamt 2002)
<http://www.bundeskartellamt.de/wEnglisch/News/Archiv/ArchivNews2002/2002_01_2
1.php>.
Canada Competition Bureau, Merger Enforcement Guidelines, 2011,
<http://www.competitionbureau.gc.ca/eic/site/cb-bc.nsf/vwapj/cb-meg-2011-
e.pdf/$FILE/cb-meg-2011-e.pdf>
Canada Competition Commission , Bid Rigging, 2015, <
http://www.competitionbureau.gc.ca/eic/site/cb-bc.nsf/eng/03152.html>
Canada Competition Commission, About Cartels , 2015, <
http://www.competitionbureau.gc.ca/eic/site/cb-bc.nsf/eng/02442.html>
Carl Kaysen and Donald F. Turner, Antitrust policy; an economic and legal analysis
(1959) 14.
Cassey Lee, 'Model Competition Laws: The World Bank-OECD and UNCTAD
Approaches Compared' (Centre on Regulation and Competition (CRC) Working papers -
96/2005, 2005) <http://ageconsearch.umn.edu/handle/30694>.
Chris Dixon, The Thai Economy: Uneven development and internationalisation
(Routledge, 1999)
Chris Noonan, Competition Law Jurisdiction under International Law in Chris Noonan,
The Emerging Principles of International Competition Law, (Oxford University Press
2009)
Commission Decision of 30 July 1997 declaring a concentration compatible with the
common market and the functioning of the EEA Agreement, Case IV/M877 [1997] OJ
L/336/16, part IX
D. Lee Heavner and Peter P. Simon, 2008, The Importance of Supply-Side Effects in
Antitrust Analyses, Economics Committee Newsletter, Volume 8 No
2<http://www.analysisgroup.com/uploadedfiles/publishing/articles/aba_supply_side_effe
cts_2008.pdf>
Damien Geradin, Pricing Issues under EC Competition Law with a special focus on the
Postal Sector, 2007, <
http://www.wik.org/fileadmin/Konferenzbeitraege/2007/10th_Koenigswinter_Seminar/01
_Geradin_WIK_Koenigswinter2007.pdf>
201
Damien Geradin, 'Regulatory Issues Raised by Network Convergence: The Case of
Multi-Utilities' (2001) 2(1) Journal of Network Industries ; Damien Geradin, Remedies in
Network Industries: EC Competition Law Vs. Sector-Specific Regulation (Intersentia,
2004
Damien Geradin, Remedies in Network Industries: EC Competition Law Vs. Sector-
Specific Regulation (Intersentia, 2004).
Damien Geradin, Tying & Bundled Discounting, ICN Questionnaire,
http://www.internationalcompetitionnetwork.org/uploads/questionnaires/uc%20tying/nga
-eu%20tbd.pdf
Daniel Gustafsson , Tying under EC Competition Law The Tetra Pak II Case,
Nationalekonomiska institutionen Kandidatuppsats, (2007 Lund University)
<http://lup.lub.lu.se/luur/download?func=downloadFile&recordOId=1335665&fileOId=1
646325>
Danish Competition Authority, 'Eslam : The Council Meeting 20 June 2007' (Danish
Competition Authority 4/0120-0204-0038/ISA/MOL 2007)
<http://www.konkurrencestyrelsen.dk/en/competition/decisions/decisions-2008-and-
earlier/national-decisions-2007/konkurrenceraadets-moede-den-20-juni-2007/elsam/ >
Danny Unger, Building social capital in Thailand : fibers, finance, and infrastructure
(Cambridge University Press, 1998), 61.
David E. M. Sappington and J. Gregory Sidak, 'Competition law for state-owned
enterprises' (2003) 71(2) Antitrust Law Journal, 481.
David Lewis, Exploitative Abuse – a note on the Harmony Gold v Mittal Steel excessive
pricing case, <http://www.comptrib.co.za/assets/Uploads/Speeches/lewis12.pdf>
David Parker, 'Reforming Competition Law in the UK: The Competition Act 1998 '
(Occasional Paper 14 Center for study on regulated industries, University of Bath, 2000).
David Parker, 'The Competition Act 1998: Change and Continuity in UK Competition
Policy', (2000) Jul The Journal of Business Law 283-302.
David S. Evans and A. Jorge Padilla, 'Excessive Prices: Using Economics To Define
Administratable Legal Rules' (The Center for Monetary and Financial Studies (CEMFI),
CEMFI Working Paper No. 0416, 2004) <ftp://ftp.cemfi.es/wp/04/0416.pdf> 2.
Dennis W. Carlton and Randal C. Picker, 'Antitrust and Regulation' (US National Bureau
Of Economic Research, Working Paper 12902, 2007)
<http://www.nber.org/papers/w12902.pdf>.
Deunden Nikomborirak, 'The Political Economy Of Competition Law: The Case Of
Thailand' (2006) 26(3) (Spring2006) Northwestern Journal of International Law &
Business 597.
Donald A. Hay and Derek J. Morris, Industrial Economics and Organization: Theory and
Evidence (Oxford University Press, 1991), 580.
EC commission Decision , Case No.M.469 1994,
<http://ec.europa.eu/competition/mergers/cases/decisions/m469_19941109_610_en.pdf>
EC Competition Commission, 2014, http://ec.europa.eu/competition/index_en.html
EinerElhauge and Damien Geradin, 2007, Global Competition Law and Economics, Hart
Publishing, Portland, USA
Eleanor Fox, ‗Antitrust Regulation across National Borders: The United States of Boeing
versus the European Union of Airbus‘ (1998) 16 The Brookings Review 30 and
202
Commission Decision of 30 July 1997 declaring a concentration compatible with the
common market and the functioning of the EEA Agreement, Case IV/M877 [1997] OJ
L/336/16, para 113)
Eric J. Stock, Explaining the Differing U.S. and EU Positions on the Boeing/McDonnell-
Douglas Merger: Avoiding Another Near-Miss , 20 U. Pa. J. Int‘l L. 825
(2014)<http://scholarship.law.upenn.edu/jil/vol20/iss4/3>
EU Commission Decision, 16 July 2003, Proceeding under Article 82 of the EC Treaty,
(COMP/38.233 - Wanadoo Interactive).
EU Commission, 2014, Summaries of EU legislation: Definition of Relevant Market,
<http://europa.eu/legislation_summaries/competition/firms/l26073_en.htm>
EU Commission, 'Cartel: Overview' (2008)
<http://ec.europa.eu/competition/cartels/overview/index_en.html>
EU Commission, Commission imposes fines on vitamin cartels, Brussels, 21 November
2001, P/01/1625< http://europa.eu/rapid/press-release_IP-01-1625_en.htm?locale=en>
EU competition commision, 'Antitrust: Commission fines Telefónica over €151 million
for over five years of unfair prices in the Spanish broadband market ' (2007)
<http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/07/1011&format=HTML&
aged=0&language=EN&guiLanguage=en>.
EU competition commission, 'Antitrust: Commission fines E.ON and GDF Suez €553
million each for market-sharing in French and German gas markets' (2009)
<http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/09/1099&format=HTML&
aged=0&language=EN&guiLanguage=en >.
EU competition commission, 'Commission fines Deutsche Telekom for charging anti-
competitive tariffs for access to its local networks ' (2008)
<http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/03/717&format=HTML&a
ged=1&language=EN&guiLanguage=en >.
EU competition commission, 'Competition: Commission welcomes Court judgment
wholly upholding margin squeeze decision against Deutsche Telecom ' (2008)
<http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=MEMO/08/232&format=HT
ML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en >.
EU competition commission, 'Energy:Overview on Liberalisation of the electricity and
gas markets' (2010)
<http://ec.europa.eu/competition/sectors/energy/overview_en.html>; Ulrich Scholz and
Stephan Purps, 'The Application of EC Competition Law in the Energy Sector' (2010)
1(1) (January 1, 2010) Journal of European Competition Law Practice 37.
EU Competition Commission, Press Release on Tetra Pak group, 2015,
<http://europa.eu/rapid/press-release_IP-91-715_en.htm>
EU Union, Excessive Price, Working Party No. 2 on Competition and Regulation, OECD
Report, DAF/COMP/WP2/WD(2011)54,
http://ec.europa.eu/competition/international/multilateral/2011_oct_excessive_prices.pdf
EU, Judgment of the Court (Fifth Chamber) of 14 November 1996. - Tetra Pak
International SA v Commission of the European Communities, http://eur-
lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:61994CJ0333
F. M. Scherer, 'Predatory Pricing and the Sherman Act: A Comment' (1976) 89(5)
Harvard Law Review 869
203
Fox, Eleanor M. and Gal, Michal S., "Drafting Competition Law for Developing
Jurisdictions: Learning from Experience" (2014). NewYork University Law and
Economics Working Papers.Paper 374.
FURSE, Competition Law of the EC and UK. 2008.
German Bundeskartellamt , Cartel proceedings against breweries concluded with
imposition of further fines, 2 April 2014,
http://www.bundeskartellamt.de/SharedDocs/Meldung/EN/Pressemitteilungen/2014/02_0
4_2014_FernsehbiereII.html
Gregory Sidak, 'Remedies and the Institutional Design of Regulation in Network
Industries' (2003) 2003(3) Michigan State DCL Law Review741.
Gregory Sidak, 'Remedies in Network Industries-A View from United States' in Damien
Geradin (ed), Remedies in Network Industries: EC Competition Law vs Sector Specific
Regulation (Intersentia, 2004).
HAMISH LESLIE DEMPSTER, Restraint of trade at common law (1997) University of
Auckland).
Hanns Ullrich, 'Anti-Unfair Competition Law and Anti-Trust Law: A Continental
Conundrum?' (European University Institute,Department of Law Working Paper LAW
No. 2005/01 , , 2005) , 11<http://cadmus.eui.eu/bitstream/handle/1814/2832/law05-
01.pdf?sequence=1>.
Harry First, Eleanor M. Fox and Robert Pitofsky, Revitalizing Antitrust in its Second
Century: Essays on Legal, Economic, and Political Policy (Greenwood Publishing
Group,1991); K J Cseres, 'The Controversies of the Consumer Welfare Standard' (2007)
3(2) Competition law Review, 124.
Harvey J. Goldschmid, 'Antitrust's Neglected Stepchild: A Proposal for Dealing with
Restrictive Covenants under Federal Law' (1973) 73(6) Columbia Law Review 1193;
HENRY E. BOURNE, Food Control and Price-Fixing in Revolutionary France: I, 27
JOURNAL OF POLITICAL ECONOMY (1919).
Ian Coxhead and Jiraporn Plangpraphan, 'Economic boom, financial bust, and the decline
of Thai agriculture: Was growth in the 1990s too fast?' (1999) 11(1) Chulalongkorn
Journal Of Economics,1
ICN, Antitrust Enforcement in Regulated Sectors Working Group' (Paper presented at the
The Third ICN Annual Conference, Soul 2004)
<http://www.internationalcompetitionnetwork.org/uploads/library/doc379.pdf>.
ICN, Defining ―Merger‖ Transactions for Purposes of Merger Review, 2015,<
http://www.internationalcompetitionnetwork.org/uploads/library/doc327.pdf>
ICN, Report of the ICN Working Group on Telecommunications Services:Appendix II
Different Models of Allocating Oversight Responsibilities,(2006)
ICN<http://www.internationalcompetitionnetwork.org/uploads/library/doc384.pdf> 86 at
3 October 2012
ICN, 'Report on Predatory Pricing Prepared by The Unilateral Conduct Working Group:
Presented at the 7th Annual Conference of the ICN Kyoto, April 2008' (International
Competition Network, 2008)
<http://www.internationalcompetitionnetwork.org/uploads/library/doc354.pdf >.
Judgment of the Court (Fifth Chamber) of 3 July 1991, AKZO Chemie BV v
Commission of the European Communities, Article 86 - Eliminatory practices of a
204
dominant undertaking., Case C-62/86 <http://eur-lex.europa.eu/legal-
content/EN/TXT/?uri=CELEX:61986CJ0062>
Kevin Hewison, 'Thailand‘s Capitalism: The Impact of the Economic Crisis' (1999)
KPPU, KPPU‘s Decision on the Case of Garlic‘s Importation, 2014,
<http://eng.kppu.go.id/?p=2754>
KPPU, Newsletter on Indonesian Competition Law and Policy, Volume I 2014,
<http://www.apeccp.org.tw/doc/Indonesia/Publication/01KOMPETISIA_Vol1_2014.pdf
>
Legal Information Institute Cornell University, Tying arrangement,
<http://www.law.cornell.edu/wex/tying_arrangement>
Mario Monti, 'Applying EU Competition Law to the newly liberalised energy markets'
(Paper presented at the World Forum on Energy Regulation, Rome, 2003),
2<http://ec.europa.eu/competition/speeches/index_theme_26.html>.
Mario Monti, European Commissioner for Competition Policy, ―Market definition as a
cornerstone of EU Competition Policy‖, Workshop on Market Definition – Helsinki Fair
Centre, Helsinki, 5 October 2001, http://europa.eu/rapid/press-release_SPEECH-01-
439_en.htm?locale=en
Mark Armstrong and David E.M. Sappington, 'Regulation, Competition and
Liberalization' (2006) 44(2) Journal of Economic Literature 325.
MARK FURSE, COMPETITION LAW OF THE EC AND UK (Oxfors University Press. 2008). p
4
Mark Furse, Competition Law of the EC and UK (Oxfors University Press, 2008)
Mark Furse, Competition Law of the EC and UK (Oxfors University Press, 200, 338.
Massimo Motta and Alexandre de Streel, 'Exploitative and Exclusionary Excessive Prices
in EU Law' (Paper presented at the Annual European Union Competition Workshop,
Florence, 2003)
<http://www2.dse.unibo.it/mmotta/Papers/ExcessivePrices18122003.pdf>
Michael J. Frese, 'Fines and Damages Under EU Competition Law Implications of the
Accumulation of Liability' (2011) 34(3) World Competition Law and Economics
Review397.
Michal S. Gal, 'The Ecology of Antitrust: Preconditions for Competition Law
Enforcement in Developing Countries' in Competition, Competitiveness and
Development :Lessons from Developing Countries (UNCTAD, 2004) , 35.
Milena Stoyanova, Competition Problems in Liberalized Telecommunications:
Regulatory Solutions to Promote Effective Competition (Kluwer Law International,
2008), 70-71.
Neelie Kroes, 'European Competition Policy - Delivering Better Markets and Better
Choices' (Paper presented at the European Consumer and Competition Day, London,
2005), <http://ec.europa.eu/competition/speeches/text/sp2007_11_en.pdf>.
Nipon Paopongsakorn, 'The New Competition Law in Thailand: Lessons for Institution
Building ' (2002) 21 (2) Review of Industrial Organization ,193.
NiponPaopongsakorn, 'The New Competition Law in Thailand: Lessons for Institution
Building ' (2002) 21 (2) Review of Industrial Organization 185, 185-204.
OECD, Glossary of Statistic Term-Economies of Scales, 2015
<http://stats.oecd.org/glossary/detail.asp?ID=3203>
205
OECD, Annual Reports on Competition Policy Developments in Indonesia, 28 November
2014,
<http://www.oecd.org/officialdocuments/publicdisplaydocumentpdf/?cote=DAF/COMP/
AR%282014%2948&docLanguage=En>
OECD, International Co-operation inCompetition Law Enforcement-Meeting of the
OECD Council at Ministerial Level, OECD 2014, Document No. C/MIN(2014)17,
<http://www.oecd.org/mcm/C-MIN%282014%2917-ENG.pdf>
OECD, Roundtable on Excessive Prices held by the Competition Committee (Working
Party No.2 on Competition and Regulation, 2011) 31.
OECD, 'Roundtables On Competition Issues in Electricity Sector:United States of
America' (OECD, Working Party No. 2 on Competition and Regulation, Document No.
DAFFE/COMP/WP2/WD(2002)30, 2002)
<http://www.ftc.gov/bc/international/docs/compcomm/2002--
Rdtable%20on%20Competition%20Issues%20in%20the%20Electricity%20Sector.pdf>,
143.
OECD, 'The Essential Facilities Concept' (OECD Report No OCDE/GD(96)113, 1996)
<http://www.oecd.org/dataoecd/34/20/1920021.pdf>
OECD, 'The Objectives of Competition Law and Policy and The Optimal Design of a
Competition Agency' (2003) 5(1) OECD Journal of Competition Law & Policy 7, 15
OECD,2012, Policy Roundtable; Market Definition,
<http://www.oecd.org/daf/competition/Marketdefinition2012.pdf>
OECD,2012, Policy Roundtable; Market Definition,
<http://www.oecd.org/daf/competition/Marketdefinition2012.pdf>
OFT, 'Assessment of Individual Agreements and Conduct Guideline' (OFT 414, 2004)
<http://www.oft.gov.uk/shared_oft/ca98_public_register/decisions/companieshouse.pdf>
OFT, Government in markets Why competition matters –a guide for policy makers
(Office of Fair Trading,
2009)<http://www.oft.gov.uk/shared_oft/business_leaflets/general/OFT1113.pdf>
OFT, 'Overview of the Enterprise Act:The competition and consumer provisions' (OFT,
2003) <http://www.oft.gov.uk/shared_oft/business_leaflets/enterprise_act/oft518.pdf>.
OFT,2004, Market definition: Understand Competition Law,
<https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/284423/o
ft403.pdf>; EU Commission, 2014, Summaries of EU legislation: Definition of Relevant
Market, <http://europa.eu/legislation_summaries/competition/firms/l26073_en.htm>
OFT,2004, Market definition: Understand Competition Law,
<https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/284423/o
ft403.pdf>
PAPADOPOULOS, The International Dimension of EU Competition Law and Policy.
2010.p 9
Pasuk Phongpaichit and Chris Baker., Thailand, economy and politics (Oxford University
Press, 1995) 139.
Patrick Heenan and Monique Lamontagne, Southeast Asia Handbook (Fitzroy Dearborn
Publishers, 2001) page 49.
Patrick Hubert and Marie-Laure Combet, Exploitative abuse: The end of the Paradox?,
Doctrines l Concurrences N° 1-2011 – pp. 44-51,
206
<http://www.cliffordchance.com/content/dam/cliffordchance/PDFs/Hubert_and_Combet
_article_on_exploitative_abuse.pdf>
Paul L. Joskow and Roger G. Noll, 'The Bell Doctrine: Applications in
Telecommunications, Electricity, and Other Network Industries' (1999) 51(5) Stanford
Law Review 1249- See also the example cases relating with essential facility doctrine in
Hecht v Pro-Football Inc570 F 2d 982 (1977).
Peter Warr, 'Thailand, a nation caught in the middle-income trap' (2011) 3(4) East Asia
Forum Quarterly, 4
Petros Iosifidis, 'The Application of EC Competition Policy to the Media Industry' (2005)
7(3) International Journal on Media Management 103.
Philip Collins, 'Opening Keynote Speech to the British Institute of International and
Comparative Law‘s Conference on Reform of Article 82' (Paper presented at the British
Institute of International and Comparative Law‘s Conference on Reform of Article 82,
UK, 2006), <http://oft.gov.uk/shared_oft/speeches/spe0206.pdf>.
Philip Lowe, 'How different is EU anti-trust? A route map for advisors – An overview of
EU competition law and policy on commercial practices' (Paper presented at the ABA
2003 FALL MEETING, Brussels, 2003)
<http://ec.europa.eu/competition/speeches/text/sp2003_038_en.pdf>.
Phillip Areeda and Donald F. Turner, 'Predatory Pricing and Related Practices under
Section 2 of the Sherman Act' (1975) 88(4) Harvard Law Review 697
Pieter J. Slot and Angus C Johnston, An Introduction to Competition Law (Hart
Publishing, 2006), 121.
Pietro Crocioni& Cento Veljanovski, ‗Price Squeezes, Foreclosure and Competition Law
Principles and Guidelines‘(2003) 4(1) Journal of Network Industries28.
Pornchai Wisuttisak, Competition Law and Sectoral Regulation in the Electricity Sector
in Thailand: Current Problems, International Experience and Proposals for Reform,
(2013PhD Thesis), University of New South Wales.
Porter, Michael E., 1985 "Competitive Advantage", Ch. 1, pp 11-15. The Free Press.
New York. <http://www.ifm.eng.cam.ac.uk/research/dstools/porters-generic-competitive-
strategies/>
Razzaque , M. A., 2006, Competition Policy, Consumers‘ Rights and International Trade,
CUTS 7up2project, <http://www.cuts-ccier.org/7Up2/ppt/International-trade-
competition-policy-consumers-rights.ppt.>
Reuters News, Indonesia's anti-cartel body targets soybean imports, 16 September
2013<http://www.reuters.com/article/2013/09/16/indonesia-soybean-kppu-
idUSL3N0HC0U820130916>
Richard F. Doner and Ansil Ramsay, 'Competitive Clientelism and Economic
Governance: The Case of Thailand' in Sylvia Maxfield and Ben Ross Schneider (eds),
Business and the State in Developing Countries (Cornell Univeristy Press, 1997).
RICHARD WELLINGTON, THE BEGINNER GUIDE TO LIBERTY (Adam Smith Research
Trust. 2009).
Richard Whish and David Baily, 2012, Competition Law, Oxford University press,
Oxford, p 25
Richard Whish, Competition Law (LexisNexis, 5th ed ed, 2003.
207
Robert O Donoghue and A Jorge Padilla, The Law and Economics of Articl 82 EC (Hart
Publishing, 2007) 303.
Romano Subiotto and Robbert Snelders, Antitrust developments in Europe 2001 (Kluwer
Law International, 2001), 105
Ross E. Elfand, The Robinson-Patman Act, 2015, American Bar Association,
<http://www.americanbar.org/groups/young_lawyers/publications/the_101_201_practice
_series/robinson_patman_act.html>
Sakda Thanitkul, 'Competition Law in Thailand: A Preliminary Analysis' (2001)
Washington University Global Study Law Review 171.
Simon Bishop and David Walker, The Economics EC Competition Law Concepts,
Application and Measurement (2 ed Sweet& Maxwell, 2002), 20-21.
Siripol Yodmeungchareon, 'The Urgency of Thai Competiton law' (Paper presented at the
ASEAN Conference on Fair Competition Law and Policy, Indonesia, 2003)
<http://www.jftc.go.jp/eacpf/04/thailand_p.pdf>
South Africa Government News Public Agency, Big construction firms admit to bid-
rigging, 23 April 2013, <http://www.sanews.gov.za/south-africa/big-construction-firms-
admit-bid-rigging>
Spencer W. Waller, 'National Laws and International Markets: Strategies of Cooperation
and Harmonization in the Enforcement of Competition Law' (1996) 18(3) Cardozo Law
Review1122.
Stefano Vannini, 'Competition and Regulation in Network Industries: Not an Easy
Balance to Strike. Comments on Koski and Kretschmer' (2004) Journal of Industry,
Competition and Trade49.
Stephen Hanival, 'CASE STUDY: South Africa, Equal Opportunity to Compete'
(International Development Research Centre, CASE-COMPETITION-6E, 2008).
Stuart M. Chemtob, 'The Role of Competition Agencies in Regulated Sectors' (Paper
presented at the 5th International Symposium on Competition Policy and Law, Beijing,
China 2007) <http://www.usdoj.gov/atr/public/speeches/225219.htm>.
Sutee Supanit, 'Thailand Report' (Japan Fair Trade Commision, 2002)
<http://www.jftc.go.jp/eacpf/02/thailand_r.pdf> p 2.
Taimoon Stewart, Julian Clarke and Susan Joekes, Competition law in
Action:Experiences from Developing Countries (IDRC, 2007)
Terry F. Moritz, 'Antitrust Issues and the Restructuring of the Power Industry' (1999)
12(9) The Electricity Journal 11.
The Jakarta Post, KPPU probes into alleged cartel practices in soybean, 31 July 2012,
<http://www.thejakartapost.com/news/2012/07/31/kppu-probes-alleged-cartel-practices-
soybean-import.html>
Thomas G. Krattenmaker and Steven C. Salop, 'Competition and Cooperation in the
Market for Exclusionary Rights' (1986) 76(2) The American Economic Review 109.
U.S. Department of Justice and the Federal Trade Commission, Horizontal Merger
Guidelines, 2010, <http://www.justice.gov/atr/public/guidelines/hmg-2010.html>
U.S. Department of Justice, 'Competition in The Airline Industry Testimony of Jel I.
Klein before the Committee on Commerce, Science and Transportation United States
Senate' (US Department of Justice, 1999)
<http://www.ftc.gov/speeches/other/confbd4.shtm>.
208
UK OFT, Cartels and the Competition Act 1998 A guide for purchasers,
2014<https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/284
413/oft435.pdf>
UNCTAD, 'MODEL LAW ON COMPETITION' (UNCTAD, 2004). The model can be
access from the UNCTAD‘s website at<
http://r0.unctad.org/en/subsites/cpolicy/docs/Modelaw04.pdf>.
UNCTAD, 'Review of Recent Experiences in the Formulation and Implementation of
Competition Law and Policy in Selected Developing Countries: Thailand, Lao, Kenya,
Zambia, Zimbabwe' (UNCTAD, 2005)
<http://www.unctad.org/en/docs/ditcclp20052_en.pdf>.
UNIVERSITY OF CALIFORNIA AT BERKLEY SCHOOL OF LAW, The Common law and Civil
Law Tradition School of Law, University of California at Berkley(2014), available at
https://www.law.berkeley.edu/library/robbins/pdf/CommonLawCivilLawTraditions.pdf
US Department of Justice, Herfindahl–Hirschman Index, 2015,
<http://www.justice.gov/atr/public/guidelines/hhi.html>
US Department of Justice-Office of Public Affairs, Sanden Corp. Agrees to Plead Guilty
to Price Fixing on Automobile Parts Installed in U.S. Cars, 27 January 2015,
http://www.justice.gov/opa/pr/sanden-corp-agrees-plead-guilty-price-fixing-automobile-
parts-installed-us-cars
US FTC, Dealings with Competitors- Price Fixing, 2015, <http://www.ftc.gov/tips-
advice/competition-guidance/guide-antitrust-laws/dealings-competitors/price-fixing>
Vistage Executive Street Blog News, Mergers and Acquisitions: Understanding the
Essentials of Strategy and Execution in the M&A Ecosystem: Part 1 of 4, <
http://blog.vistage.com/business-strategy-and-management/mergers-and-acquisitions-
understanding-the-essentials-of-strategy-and-execution-in-the-ma-ecosystem-part-1-of-
4/#sthash.B8i5rtY1.dpuf>
William L. Letwin, 'The English Common Law concerning Monopolies' (1954) 21(3) The
University of Chicago Law Review 355;
World Bank and OECD, A Framework for the Design and Implementation of
Competition Law and Policy (World Bank and OECD,, 1999); UNCTAD, Model Law on
Competition (United Nations, 2003)
WorldBank and OECD, 'A Framework for the Design and Implementation of
Competition Law and Policy' (World Bank and OECD, 1999
209
คดตางประเทศ
Case
Dyer's Case, Y.B. Mich. 2.Hen. 5, f.5, pl. 26 C.P. 1414
Standard Oil Co. of New Jersey v. United States, 221 U.S. 1 (1911)
Nat‘l Soc‘y of Prof‘l Eng‘rs v. United States 435 U.S. 679, 688 (1978).
United Brands v Commission [1978] ECR 207, [1978] 1 CMLR 429 at paragraph 250
(United Brands)
Mittal Steel South Africa Limited and Others v Harmony Gold Mining Company Limited
and Another (70/CAC/Apr07) [2009] ZACAC 1 (29 May 2009)
<http://www.saflii.org/za/cases/ZACAC/2009/1.html>
Harmony Gold Mining Limited,Durban Roodepoort Deep Limited v Mittal Steel South
Africa Limited,Macsteel International Holdings BV,
<http://www.comptrib.co.za/cases/complaint/retrieve_case/97>
Brooke Group Ltd. v. Brown & Williamson Tobacco Corp. (92-466), 509 U.S. 209
(1993), <http://www.law.cornell.edu/supct/html/92-466.ZS.html>
Canada (Commissioner of Competition) v. Air Canada, [2003], 26 C.P.R. (4th)
476(Comp. Trib.)-
Eastman Kodak Co. v. Image Technical Services, Inc., et al. No. 90-1029
MCI Commc'ns Corp. v. AT&T Co., 708 F.2d 1081, 1132-33 (7th Cir. 1983)
Bronner v. Mediaprint Case C-7/97 Bronner v. Mediaset[1998] ECR I-7791
NT Power Generation Pty Ltd v Power and Water Authority [2004] HCA 48.
France Télécom SA v Commission of the European Communities(Case C-202/07 P)
City of Mishawaka Indiana v. American Electric Power Company Inc, 616F 2d 976 (7th
Cir. 1980).
United Stated v. Airline Tariff Publishing Co., 1994-2 Trade Cas. (CCH) 70,687, (D.D.C
August 10, 1994)
Palmer v. BRG of Georgia, Inc., 498 U.S. 46 (1990) No. 89-1667 Decided Nov. 26, 1990
Gencor Ltd v Commission of the European Communities- Competition - Regulation
(EEC) No 4064/89