Download pdf - Ho bieu chanh tai toi

ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om

i tôi 1 www.hobieuchanh.com

1

i Tôi Bi u Chánh

n th nh tI

m mai bà C Kim ng i t i b ván c m lai lót d a c a s mà u ng trà.Con Tý, là a t gái c a bà, hai tay c m cây ch i c lum khum quét nhà, nó quét

i bay ngang qua m y ánh m t tr i d i vô k t c a coi nh m y l n khói ch a tr m ngànvi trùng nh y múa t ng b ng.

Còn chú H ng, là a t trai, m c có cái qu n ng n, tr n a l ng en cháy, chú ngoài v n chú tát n c d i m ng lên ám tr u tr ng bên trái nhà mà t i, ti ng

c d i lên lá tr u nghe ào ào.Tuy tôi t trong nhà ra ngoài v n làm nh n nh p nh v y, mà bà C tay b ng

chén n c trà h p mà u ng, m t ngó s ng ra ngoài sân, bà không ý n con quét nhài chú t i tr u, mà bà c ng không thèm nói chuy n v i H u Nh n là cháu ngo i c a

bà, m i lên n m tu i, ng x n b n tr c m t bà mà d ô tr u, xây bình vôi l n x n.Trí bà ng v n v cõi ngoài, thình lình tên H a, là lính tr m c a S Dây thép Ô

Môn, ng ng xe máy ngoài c a ngõ, d ng cái xe d a cánh c a, r i x m x m i vô sân. Bàth y mà bà t ng lính tr m n nói chuy n chi ó v i r c a bà, là xã tr ng Tr n H uNgh a, b i v y bà c ng không ý n.

Tên H a b c lên th m, tay ng nón, tay móc túi, mi ng nói: “Th a bà, có dâythép g p ánh l i cho bà ây”.

Bây gi bà C m i nh tâm l i mà h i:- Dây thép c a ai ó v y?- Th a nghe ông Ch s nói dây thép c a ông c h c ánh v cho bà.- Ý, v y hay sao! không bi t nó ánh dây thép nói gi ng gì v y kìa.

- Ông c h c ánh dây thép cho bà hay r ng ông v t i, ch ch ng có vi c chiquan h .

- À, v y h ! Làm tôi t ng có vi c gì tôi h t h n.Tên H a li n m t cái bao gi y màu xanh trên ô tr u, tr c m t bà C .Bà C h n h h i n a:- M i l n có th hay dây thép tôi th ng th y tr m làng Th i An i phát mà, sao

a nay em l i em dây thép?

http://www.hobieuchanh.com

ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


2

-Th a ph i. ngoài R ch G c ây thu c v làng, nên th t thu c v làng phát.Song ông Ch s th y dây thép g p, n u ch t i tr a mà g i theo tr m làng thì s tr ,nên ông sai tôi em li n ra cho bà.

- Ông ch s dây thép t t quá. Em v nói qua cám n Ch s nghe.- D , th a bà tôi v .- , qua c ng cám n em l m.

Tên H a v a b c ra kh i c a, thì H u Nh n thò tay l y dây thép li n. Bà C l tt gi t l i và nói: “Ý! ng có l y con. Dây thép c a c u ba con ánh v ó a. Con vô

bu ng coi nh cha con th c d y r i thì kêu ra ây coi giùm dây thép cho bà ngo i m tchút. i i con, d bi u r i bà ngo i c ng”.

H u Nh n nói gi ng chùng ch ng:- Con i kêu cha r i ngo i cho con gi ng gì?- Con mu n gi ng gì ngo i c ng cho h t.- Ngo i bi u ch Tý b ng con vô ch ch i nghe hôn.- , chi u mát r i ngo i cho i.

u Nh n m ng nên âm u ch y vô bu ng.

Cô Ph ng là con gái th hai c a bà C , m c a H u Nh n, nhà sau i lên, utóc láng nhu t, v a g p con thì c n l i nói: “ ng có ch y con, ch y té ch t”. H u Nh n

i r i g tay m mà ch y vô bu ng.Cô Ph ng ra tr c th y bà C ng i có m t mình thì h i:- Nghe má nói chuy n v i trên này, mà sao không có ai h t v y?- , có lính tr m c a ông Ch s dây thép sai em dây thép cho má, ch có ai âu. - Dây thép gì?- Dây thép c a th ng Ba ánh nói nó v . Dây thép ây, con coi th ng Xã có th c

y thì bi u nó coi th coi th ng Ba nói v mà ch ng nào v t i.Bà l y dây thép trao cho con. Cô Ph ng c m i vô bu ng m t chút, thì Tr n H u

Ngh a ra, vì ng m i d y, nên m t mài còn bí s , b hàng tr ng b n trong mình nhàunhè h t. H u Ngh a ng m dây thép ra mà coi, v con ng m t bên. Chàng coi r i nói

ng: “C u Ba nói c u v t i Sài Gòn r i, bu i s m mai c u s t i nhà. Dây thép ánh t iSài Gòn h i 6 gi chi u hôm qua. V y thì n i bu i s m mai n y c u s v t i”.

Bà C têm tr u mà n, b vui v l m. Bà nói: “S m mai, nó làm sao mà v t ic. Th ng th y h i Sài Gòn h v xe ò, quá 12 gi tr a h v m i t i”.

u Ngh a nói: “Th a ph i, xe th 10 gi r i xu ng m i t i C n Th . Nh c uBa v t i ó, c u m n xe Location mà v li n, không ch xe ò, thì ch ng 11 gi c u v

i nhà c”.Bà C suy ngh r i nói: “V y thì t i Sài Gòn nó m n ph t m t chi c xe h i nó v

cho mau”.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


3

u Ngh a tr vô trong mà r a m t.Cô Ph ng d t con l i ng i trên ván mà nói r ng:

- Má t ng m n xe h i trên Sài Gòn mà v d i Ô Môn r l m hay sao? T n ítnào c ng 25 t i 30 ng b c.

- T n bao nhiêu thì t n ch . Con Thình nó i ch r i hay ch a?- Ch i ch h i t ng sáng, âu có t i bây gi mà h i.- Thôi, con ti p i vô ch mua thêm th t cá ng n u n ng cho nó v n. má

sai b y tr i m i anh Chánh bái v i c u H i ng vô n c m ch i mà m ng cháu. Nó ngoài B c Vi t h n m t n m nay, nó n u ng c c kh , ch c nó thèm trong mình l m.Con b n áo mà i ch i con. Con mua thêm ng cho con Thình nó b ng v luôn th .

Cô Ph ng tr vô bu ng ng thay i ch , mà s c m t cô không vui.u Ngh a r a m t r i ra ng i t i gh gi a mà hút thu c, H u Nh n x n b n ng

t bên.Bà C vô nhà trong bi u con Tý n u n c sôi r i b t m t con v t t cho thi t m p

mà làm th t. Bà l i kêu chú H ng mà sai i m i ông Chánh bái Thành là anh chú bác v iông C và m i th y H i ng Quy n là anh em ru t c a bà. Bà d n chú H ng: “M y i

i thì nói lát n a ây có c u Ba c h c v t i, nên m i hai ông vô n c m nói chuy nch i. Nh nói cho rành nh v y”.

Bà C Kim góa ch ng h n m i n m r i, bà làm ch m t s nghi p l n c a ch ng l i, m i n m huê l i ru ng bà thâu góp trên 20 ngàn gi lúa. Bà ch có 2 ng i con:

Con gái l n là Cô Ph ng n m nay 28 tu i, tuy có ch ng song c ng chung v i bà, contrai nh là Lý Nh Th ch, n m nay 24 tu i, h c tr ng Cao ng s ph m ngoài Hà N i,

m ngoái thi u r i Nhà n c c p b ng cho làm giáo s t i B c Vi t, bà th ng nhcon, l i ngh nhà giàu l n, d u con không làm vi c c ng không ói rách mà lo, nên bàvi t th bi u con xin i v Nam Vi t, nh xin i không c thì xin t ch c ng v

i v r i nhà cai qu n ru ng v n. Nh Th ch v ó là vì v ng l i m , nên xin tch c giáo s mà v cho m vui lòng.

Bà C tin con v thì bà h n h trong lòng, nên c i lên i xu ng nhà sau hoài, bàng i không yên ch . Còn H u Ngh a thì c gi n v i con nh hàng ngày, không th ychàng l s c vui hay là bu n chút nào h t.

Ông Chánh bái Thành g n, nên c tin m i thì ông t i tr c. Tu i v a quá 50,tóc ã b c hoa râm, mà r ng còn ch c, s c còn m nh, ông m c m t cái áo xuy n en dài,vai v t kh n bàn lông, ch n mang giày hàm ch. Ông v a ng i thì li n h i bà C :

- Th ng Ba nó v t i h i nào?- Nó ch a v t i. Nó ánh dây thép cho hay s m m i n y nó t i mà ch a ch c gi

nào.- B t nhân d hôn! V y mà th ng H ng nó nói p úng, tôi t ng th ng Ba ã v

i r i ch .


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


4

- Ch c 11 ho c 12 gi nó v t i. Tôi sai i m i anh l i tr c ng nói chuy n ch i.- Lúa c a thi m nó ã thâu góp xong h t hay ch a?- Th ng Xã nó coi thâu góp xong h t r i.

- N m nay trong r ch Ba Rích coi th t b n, v y mà s ru ng c a thi m nó trongó góp lúa m n có hay không.

- S ó nó góp thi u chút nh. N m nay có s ó góp thi u, còn m y s TháiAn, Ph c Th i, Th i Th ch, Ô Môn, nh Môn, nó góp lúa h t.

- Lúa ru ng c a thi m nó trên 20 ngàn gi , l i n m nay lúa coi mòi có giá, nên d ucó góp thi u chút nh c ng ch ng thi t gì l m.

Ông Chánh bái Thành th y H u Ngh a l i ng rót n c trà tr c m t ông thì ôngi:

- Cháu giao m c cho xã m i xong r i?- Th a, xong r i?.- Nghe nói H i t mu n c cháu làm ch c h ng thân mà cháu ch y ph i hôn?

- Th a ph i, cháu làm xã tr ng t i 2 n m, m t m i quá nên C Ch c cháu lênng thân cháu ch y. Nhà n chi c, trong, ngoài gì c ng m t mình cháu. Cháu giúp

vi c làng 2 n m ngh c ng r i. cháu ngoài ng thong th mà lo vi c nhà. - Có th ng Ba nó v ây, thì nó chia lo v i cháu, ch c cháu kh e c m t chút.Bà C c i và áp th cho con r :

- Th ng Ba t nh chí l n nó m c i h c, có bi t t i vi c ru ng t gì âu. D u nócó v nhà, b t quá nó coi sóc trong nhà còn vi c cho m n ru ng hay là góp lúa thì tôi

ng ph i giao cho v ch ng th ng Xã, ch giao cho nó sao c.

- Nó h c gi i l i l n r i, có vi c gì mà nó làm không c. H i m i t nhiên nó ng , mà làm ch ng m t hai n m thì nó quen ch gì.

- Ý! Anh không bi t tánh ý nó. Th ng k c c l m, h ai n n n nó thì nó xiêu lòngli n. Giao cho nó i góp lúa, ch ng kh i tá n h gi t h n h t.

- Thi m nói ch i, ch gi t sao c. Th ng Ba nó hay th ng ng i ta, h th y ain n thì nó xiêu lòng, y là vì nó có lòng nh n. Mà nó h c gi i, có ph i nó kh d i gì

hay sao mà gi t c a nó c.- Nó có tánh h th y nhà nghèo thì nó th ng. i n y mà ng âu th ng ó,

l t da ch ph i ch i sao.

ang nói chuy n t i ó k th y H i ng Quy n b c vô. Th y b n áo dài, manggiày tây, i nón tr ng, vóc cao l n, mép có râu, nên t ng m o coi m nh m l m.

Bà C , ông Chánh bái v i H u Ngh a u chào m ng. Th y H i ng ng i t i ghgi a v i ông Chánh bái r i nói: “Ch c th ng Ba nó xin t ch c c r i nên nó m i vó”.

Bà C g t u mà áp:


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


5

- , nó xin thôi c r i hôm tháng tr c l n mà. Hôm tr c nó có g i th cho tôihay, nên tôi bi u th ng Xã mua mandat g i cho nó 200 ng b c ng nó v ó.

- Nó v t i Sài Gòn r i nó ánh dây thép nói s m mai n y nó v t i nhà ph i hôn?- .- Ch c nó m n xe Location nó v .

- Không bi t nó m n xe mà v hay là nó i xe ò. Tánh nó lôi thôi l m, s nó hàti n i xe ò nó v tr quá.

- N u ánh dây thép nói s m mai v t i thì ch c không ph i i xe ò âu. Thôi nó thì ch lo c i v ph t cho nó ng nó coi sóc vi c nhà cho ch .

- th ng th ng mà ki m ch cho x ng áng ch h i t c quá sao c.- Ch d t nó i coi con th y Cai, nh nó ành thì c i li n cho nó i.- Nghe nói con th y Cai n c da không c tr ng s nó chê ch .- i! C i v mà c n gì en tr ng, nh n ngh a m i quí, ch n c da mà quí gì.

Nhà th y Cai là nhà có c, mà l i sang tr ng n a. Ch làm sui ch ó thì x ng áng bi tch ng nào.

Ông Chánh bái c i mà nói: “N i ây bà con mình mà thôi, nên mình nói lén mànghe: th y Cai làm coi r m r nh v y ch không giàu. Tôi nghe nói ông Ch Hinh bênBò Hút ng có hai a con gái, mà ng giàu l n l m. Thi m C h i tu i r i i coi nh

c thì làm sui ch ó, sau th ng Ba nó m i nh nhi u”.Th y H i ng vu t râu mép và tr n m t ngó ông Chánh bái mà nói:

- Gia tài c a ch C ây, th ng Ba nó n c i c ng không h t, c n gì ph i ki m giàu. Nó ch n ch rân rát, có nh n c, thiên h tùng ph c, thì t t h n.

- Mình giàu mà ki m th làm giàu thêm n a thì càng quí, ch có h i gì.

- Ph i. Giàu thêm ch ng nào càng quí ch ng n y. Nh ng mà ph i bi t nh n ngh a,ph i c lòng dân tùng ph c thì m i sang, ch giàu nhi u mà thiên h khinh th , thì giàucó ích chi âu.

- i, i n y h có ti n nhi u thì quí, ai c ng ph i kiêng n h t th y. Làm ông gìng không b ng “ông ti n”.

Bà C th y hai ng i cãi v i nhau bà bèn xen vô mà nói ng h t cãi n a: “Haing i nói nghe ph i h t. Giàu thì quí mà sang c ng quí, b i v y h m nay tôi tính mu nki m ch giàu mà c ng sang n a ng làm sui, mà tôi ki m ch a ra. th ng th ng tôi

h i thêm n a coi”.Th y H i ng nói: “N u c nh v y thì quí bi t ch ng nào. Ng t tôi s mình

mu n ng c v chì v chài thì khó l m ch ”.Cô Ph ng i ch v t i, vì i ngoài n ng nên m t m hôi, má ng au. Cô

chào bác v i c u, r i i th ng vô trong mà thay áo r a m t.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


6

Th y H i ng ngó theo cháu mà nói: “Ch C hà ti n quá, không dám mua m tcái xe h i mà i”.

Bà C áp:- Tôi ít hay i, s m xe h i t n hao ch có ích gì.

- T i không có xe nên ch không i c. N u có s n xe, t nhiên ch i ch i chgì. S m m t cái xe h i i C n Th , ho c chi u chi u i vô ch Ô Môn mà ch i, t nbao nhiêu ó mà s . Ch th y hôn, t i không có xe nên con Hai i ch v coi nó m t nh .

- Thôi, th ng Th ch v r i tôi s mua m t cái xe.

- Nhà ch ph i có m t cái xe h i coi m i c. H m i có n m b y ngàn gi lúamà h còn s m xe r n r n, hu ng chi là ch huê l i trên 20 ngàn, mà không dám s m.Ph i s m xe h i i làm sui m i d coi. i n y h a lòe lo t b ngoài, mình ph i làmtheo thiên h , m i kh i h khi.

- S m thì s m ch sao.

u Ngh a ng i t i bàn vi t, nãy gi không nói chuy n, ch ng nghe m v ch umua xe, thì chàng day l i mà nói: “M y n m nay con mu n th a v i má mua m t cái xe

má i ch i cho thong th , mà con không dám nói. Má mua xe i Sài Gòn ch i v ing i ta, t n hao gì l m âu mà lo. S m xe r i con t p c m tay bánh con i v i má kh i

n s p-ph .Bà C c i mà áp: “ th ng Th ch v ây r i s hay”.

Ông Chánh bái h i bà C : “Th ng Ba nó thôi làm c h c, nó v nhà v y màthi m có tính cho hai v ch ng th ng Xã ra riêng, hay là c ng chung n a...?”

Bà C ng i têm tr u, bà suy ngh m t chút r i m i áp:- Vi c ó tôi ch a tính. Nhà r ng minh mông, nó chung h t c ng c.

- Thi m nó có hai a con, chung c ng c. Nh ng mà con m t ngày m tn, tôi t ng c ng nên s m nhà c a cho m i a m t ngôi riêng thì t t h n.

- Tôi có m t mi ng t ngoài r ch Bà S , l i có m t mi ng n a trong r ch Cáic. Hai mi ng t ó t t l m, r ng l n, cao ráo mà l i d a l n a. Nh con nó mu n ra

riêng và mu n mi ng t nào thì tôi c t nhà cho nó , có khó gì.- Cu c t ch nhà ây c ng còn r ng, n b t cây r i c t thêm m t cái nhà phía

t tr i l n ây c ng c.- Ý! Không c âu. C t thêm n a r i ch t h p quá tôi ch u không n i.

Cô Ph ng trong b c ra nói: “Th ng Ba nó v , má c i v cho nó r i má c t nhàriêng cho nó . Con nhà n y, ch con không ch u i ch nào khác”.

Th y H i ng Quy n châu mày ngó cô Ph ng mà nói:

- Nhà n y là nhà t ph l i, th nào sau c ng ph i l p bàn th . Th ng Ba làtr ng nam, t nhiên nó ph i ây, ch i ch khác coi sao c.

- Cháu ây t nh chí l n ã quen r i, cháu không ch u i ch khác.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


7

- Cháu không ch u c ng không c. Con gái mà giành nhà th n i gì.

Cô Ph ng nghe m y l i y thì x m t, l s c b t bình, cô b c l i ng tr c m t têm tr u mà n.

Bà C c i và nói: “Con nh n y nó có ch u r i tôi ra âu. Không ph i nó giành nhà th , t i nó không mu n xa tôi ch ”. Bà l i ngó cô Ph ng và nói: “Con xu ng b p coi

y tr n u n ng ri t i, nghe hôn con. Ch t i 11 gi , nh nó v ch a t i, thì c ng d ncho bác và c u con n tr c, ch n u tr quá s ói b ng”.

Cô Ph ng i xu ng nhà b p.Th y H i ng Quy n day qua ngó H u Ngh a mà nói:

- Xã, cháu ngh l i c u nói ó nh m chánh lý hay không, v y mà coi b v cháunó phi n c u ch .

- Th a, l i c u nói ó úng n l m ch , con gái mà nhà th sao c. V cháunó s xa má cháu nên nó cãi ó.

- Nh s xa thì ki m mua thêm m t mi ng t g n ây mà . Nh s nhà kháckhông t t b ng nhà n y thì th a v i ch C c t cho m t cái nhà khác c ng p nh v y,ch th ng Ba là tr ng nam mà bi u nó i ch khác mà thì trái o quá.

- Th a, c u nói ph i l m, nh mu n g n thì có mi ng t c a bi n Hi u sát m tbên ây. Má cháu bi u bi n Hi u mi ng t ó l i cho cháu ng c t nhà cho v ch ngcháu c ng c. N u bi n Hi u d c d c b t quá mình tr giá m c m t chút.

- , làm nh v y thì xong quá.

Trong nhà ng nói chuy n b ng nghe có ti ng xe phía trong ch ch y ra. Aiy u ngó ch ng ngoài l . Cái xe h i ch y ch m ch m r i ng ng ngay c a ngõ.

Th y H i ng Quy n nói: “Th ng Ba nó v t i kia. Ch c nó m n xe trên SàiGòn v , nên nó m i t i ây s m ch gì”. Th y v a nói v a b c ra c a. Ông Chánh báiThành v i H u Ngh a c ng ra ng mà ngó. Bà C v i cô Ph ng c ng ti p ra n a, l i có

u Nh n ch y theo níu áo bà ngo i.p-ph m c a xe. Nh Th ch b c ra, trong xe l i còn có m t ng i àn bà

c áo xanh d ng c ng s a so n b c ra. Nh Th ch i ng i àn bà xu ng xe r i,hai ng i m i k vai nhau mà i vô sân. Ng i àn bà y hình dung tu n tú, t ng i d udàng, g ng m t sáng r .

Ch ng hai ng òi vô g n t i th m nhà thì th y H i ng Quy n h i:- Cháu m n xe Location trên Sài Gòn cháu v hay sao, nên t i s m d v y?

Nh Th ch áp: “Th a, anh huy n Khoan là b n h c c a cháu h i tr c, nh choxe nhà c a nh a cháu v ”.

Nãy gi bà C ng ngó cô b n áo xanh trân trân, ch ng Nh Th ch d t cô yc vô t i hàng ba nhà, chàng ch a k p nói ti ng chi h t, thì bà h i r ng:

- Cô n y là ai?


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


8

Nh Th ch v i cô n cúi u chào bà C , r i Nh Th ch áp: “Th a má, ng iy là v c a con, tên Nhung, ng i B c Vi t”.

Bà C bi n s c, mà nh ng ng i ng ó ai n y c ng u ng n ng h t th y.

Bà C li n xây l ng tr vô, Nh Th ch ch má nói nh v i cô Nhung: “Má ó”.Chàng l i day qua m y ng i kia mà nói ti p: “Còn ây là bác Hai, ây là c u N m, ây

a là anh Hai v i ch Hai mà qua th ng nói v i em ó”.Cô Nhung ch p tay cúi u chào m i ng i, cô có cái dáng y u u cái vóc thanh

nhã l i thêm gò má ng h ng hai môi nh thoa son , ch n mày cong vòng l i nh r t,nh ng mà cô chào thì ai n y u làm l , không có m t ti ng h chi h t, r i l i th ngth ng rút i vô nhà.

Nh Th ch th y chú H ng ng x r tr c sân thì kêu mà bi u ra xe vác cáing và va ly em vô nhà. Chàng l i kêu s p-ph vô r i móc túi l y ra hai t m gi y b c

mà nói: “X ng còn v ph i hôn? Thôi tôi cho anh 10 ng b c ây ng anh qua chn c m và v d c ng tr ti n ò. Anh v th a l i giùm v i ông Huy n, bà Huy n r ng

tôi c m n hai ông bà lung l m nghe”.p-ph l y ti n r i xá mà ra xe.

Nh Th ch d t cô Nhung vô nhà, th y m ng i t i b ván d a c a s thì b c l inói r ng: ‘Th a má, con c i v mà con không th a cho má hay tr c thi t con có l i v imá nhi u l m. Bây gi má mu n hành ph t con n ng n cách nào con c ng cúi u mà

ng ch u nh ng n u mà má bi t rõ tâm s c a hai con thì ch c má s ng lòng mà thath . th ng th ng r i con s thu t l i h t công chuy n c a con cho má nghe”.

Bà C khoát tay mà áp: “Thôi, thôi, ng có nói gì h t tôi không mu n ngheâu”.

Nh Th ch tuy th y m gi n, song chàng không ngã lòng c nói ti p: “Th a má,con có l i v i má nên má gi n, b i v y d u má qu trách th nào con c ng v ng ch u h t.Còn v con có l i th ng con mà thôi, cái l i y c ng t i con mà ra, v y con cúi xin má

ng gi n lây t i nó mà t i nghi p, má vui lòng cho nó l y má làm l ra m t mch ng”.

Bà C xây l ng gi y gi a ng ng trên ván và la l n r ng: “Tôi không ph i mch ng c a ai h t. Thôi i, thôi i, ng có nhi u chuy n. Tôi không bi t m t nào h t. Ông

i, sao ông không s ng ng ông th y công chuy n nhà, ông ch t s m nh v y h !”Nh Th ch ng ngó cô Nhung, chàng l c u r ng r ng n c m t.

Cô Nhung i bà C êm r i, cô m i nh nh nói r ng: “Th a má, ph n con là gái,mà con l y ch ng, con không ch m ng l nh cha m ch ng mang tr u cau n c i, thìtánh tình con coi hèn m t l m. Nh ng vì hoàn c nh áp b c, má xa xôi không th nào ra

n Hà N i mà ch tr ng l c i, t i con yêu anh Nh Th ch không th nào con lìa nhc, nên con ch ng qu n ti ng th phi, con ánh b o theo nh vào ây con l y má xin

má tha th cho con”. Cô Nhung nói ch a d t l i thì cô ã ng i b p d i g ch cúi u mày.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


9

Bà C h m t ti ng, r i bà v i vàng ng d y mang giày ngoe ngo y i vô bu ng.

Cô Nhung ng d y li c m t ngó ch ng, t ý mu n h i coi còn ph i làm cách nàoa ng cô làm cho m ch ng h t gi n.

Nh Th ch b c l i ch ông Chánh bái và th y H i ng ng i và nói r ng: “Cháuxin bác v i c u làm n khuyên gi i giùm cho má cháu h t gi n. Vi c v ch ng cháu ã l

i, n u má cháu kháng c thì t i nghi p cho v cháu”.Ông Chánh bái h i:- Cháu có v h i nào âu v y? Sao cháu không cho thi m C hay?

- Th a bác, hai cháu vì ng tâm ng chí, th ng yêu nhau, không th r i nhauc, nên m i k t ngh a v ch ng g n c m t n m r i. Khi cháu c i v , cháu không

dám cho má cháu hay, là vì cháu s má cháu ng n c n, r i tr n i ph i ch u au n vái tình, b i v y cháu tính lén c i r i s d t v l y mà thú t i.

- Cháu tính l u quá! Mu n c i v thì ph i th a cho cha m hay tr c ch ! Va cháu là con c a ai ngo i v y?

- Th a, v cháu là con c a m t ông Phán S B u n ngoài Hà N i, nó làm ngiáo s trong tr ng con gái.

- Chà! Làm “cô giáo” hay sao? Cháu làm c h c v cháu làm cô giáo thì ph iquá. Ng t m i h i nãy ây, thi m C bàn tính vi c c i v cho cháu. Tình c cháu v ,cháu l i d t v theo, cháu làm trái ng c v i vi c thi m ng tính, b i v y thi m gi nquá, bây gi bi t làm sao khuyên gi i cho c.

- Má cháu tính c i v cho cháu. Mà bây gi cháu ã có v s n r i, thì má cháukh i th t công tính n a ch có h i gì âu.

- Cháu nói nh v y sao c. Ch chi cháu v tr c m t mình, th ng th ng cháuòn mà th a thi t vi c c a cháu cho thi m C hay. Thi m có gi n, thì bà con ph vô mà

n n thi m, ch ng thi m h t gi n r i cháu s em v cháu v , thì ti n h n.- Th a, h i còn ngoài B c, thì v cháu c ng có tính nh v y, b i vì tánh cháu

ngay th t, cháu không ch u làm vi c m ám d i trá, l i cháu th ng v cháu l m, cháukhông th gì mà b v cháu ngo i c, nên cháu m i d t v m t l t.

Nãy gi th y H i ng ng i lóng tai mà nghe, bây gi th y m i nói: “Vi c cháulàm ó thì trái v i gia pháp thi t. Nh ng mà ã l r i, thì chèo xuôi cho mát mái, gi ngi i r y rà thiên h chê c i ch có ích gì. Thôi, cháu d t con Ba vô nhà trong cho nóngh , th ng th ng r i c u c t ngh a cho ch C nghe. Th ng Xã vô m i ch C ra âycho c u nói chuy n m t chút, cháu”.

Nh Th ch nghe l i c u, bèn d t v i vô nhà sau.

Cách m t lát, bà C trong bu ng b c ra, bà xách m t cái gh ngang m t ôngChánh bái và th y H i ng mà ng i nói r ng: “Con cái i nay nó v y ó. Cho nó n

c t n hao b c ngàn, r i nó d t th gì âu v nhà ng làm x u h cho tông môn.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


10

Tôi t c quá, nó i âu nó i cho khu t con m t tôi, ch nó trong nhà, ra vô tôi th y nótôi gi n ch c tôi ph i au”.

Th y H i ng t ng h ng mà nói:

- Thôi, vi c d l r i ch gi n h n mà làm gì. Vi c nhà th ng th ng mà tính. Chlàm t ng b ng ây thiên h h àm ti u ch có ích gì.

- Tôi không tính gi ng gì h t n u nó mu n thu n thì nó ph i i con ó i. Tôikhông c m tr u cau tôi c i, thì tôi không nhìn nh n là dâu c a tôi c, không ai cphép kêu tôi là m ch ng.

- Theo l i th ng Ba m i nói chuy n v i hai anh em tôi ây thì con n c ng nhà t, mà l i nó có h c n a.

- T t , có h c, mà sao l i theo trai.

- Theo l i nó nói, thì v ch ng nó ng tâm hi p ý, th ng yêu nhau l m. Trongo v ch ng có chi quý b ng th ng yêu nhau.

- K Nam ng i B c mà th ng yêu n i gì.

- D u Nam hay B c c ng là ng i Vi t Nam h t th y, m t nòi m t gi ng v inhau, k t v ch ng có h i chi âu. V y ch có nhi u ng i àn bà Vi t Nam l y Chà l yCh c, có nhi u trai Vi t Nam l y v m ó sao.

- Tôi không ch u, con c a tôi thì nó ph i cho tôi l a ch n tôi c i v cho nó,ch nó không c phép làm ngang nh v y.

- Theo l p x a thì phong t c g t gao nh v y. Còn theo i n y mình ph i r ngt chút, ch bó bu c theo phong t c x a quá sao c. Xin ch ngh l i mà coi, th ng

Ba m côi cha s m l m. Ch là m , ch th ng nó, ch cho nó i h c, ch ch không cóth d y cho nó thông hi u gia pháp c a Vi t Nam c. T nh chí l n nó nhà tr ng,nào phong hóa nào luân lý thì nó nh m y cu n sách nh m y ông th y d y nó mà thôi.Mà sách hay là th y c ng u theo Tây h t th y, t nhiên nó ph i c m nhi m theo phonghóa Âu Tây. Theo phong hóa Âu Tây thì v hôn nhân con trai con gái u c t do màch n b n. Vì v y nên tôi th y th ng Ba nó làm trái gia pháp thì tôi bu n m t chút nh ngmà tôi không n trách nó.

- Nó h c gi ng gì nó h c, ch nó là Vi t Nam mà nó b l ngh a Vi t Nam, nó làmtheo Tây sao c. Tôi nh t nh không ch u, nó em i âu nó em, tôi không cho nó trong nhà tôi.

Nh Th ch rón rén b c ra, r i l i ng m t bên m mà n n n :- Con l y má, con xin má th ng giùm ph n con.

- M y ã không k n tao bây gi m y bi u tao th ng n i gì. Thôi không còn con gì n a mà nói.

- Th a má, tình m con n ng l m, còn cái l i c a con có m t chút xíu, có l nàomá vì cái l i nh m n n y mà má ành d t cái tình n ng n kia. Con xin má xét l i.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


11

- Tao nh t nh nh v y. N u m y mu n tr n o m con, m y ph i i con ói v x nó. Còn m y eo theo con ó thì tao không bi t m con gì n a. Tao nói có tr c

t bác v i c u m y, m t ng i c ng nh cha m y, còn m t ng i c ng nh m m y,y m y li u l y. M y mu n th nào c ng c tao không ép.

Nh Th ch ng cúi m t ngó d i g ch, n c m t ch y ròng ròng. R t au ntrong lòng nên chàng th th nói: “Th a má, má nói nh v y c ng nh má bi u con c t

ng mà ch t cho r i. Má banh da x th t mà ra con, có l nào con ph má cho c.Còn v ch ng con n v i nhau, v c a con nó ã có thai nghén c 3, 4 tháng r i, concó lòng nào mà b nó cho ành. N u má nh nh v y thì con cùng ng r i, duy có

t ng ch t m i tr n o m con, mà c ng tr n ni m v ch ng”.Ông Chánh bái v i th y H i ng nghe nh ng l i y thì ng lòng nên li c m t

nhìn nhau, còn bà C thì bà ng i tr tr , không nói n a.

Th y H i ng mu n th a lúc ch ng c m mà khuyên gi i cho d , nên th y v ivã nói r ng: “Th a ch , tr c khi th ng Ba v , ch bàn tính vi c c i v cho nó, thì tôi ã

ý mu n ki m m t ch v a giàu sang ng ch làm sui cho x ng áng. B n tâm c a tôinh v y ó, ch không ph i tôi không bi t lo cho cháu. T i ph n s c a nó v hào v conthì nó nh l y, ch không nh cha m , nên tr i m i khi n nh v y. Mà nó làm b n v icon n y, nó c i l , ch không ph i c p xách gì. L i con n y c ng là con nhà t t và

ch ng n cùng nhau ã có thai nghén r i n a. V y tôi xin ch vu t gi n mà h x chocháu, ng m con thu n hòa v ch ng xum hi p. Ch giàu l n, ch có m t a con traimà thôi l i con c a ch nó n h c úng l m, nó s c gìn gi gia tài c a ch và ph ng tông bà. Ch ch ng c n ph i giàu thêm n a làm chi, mà tính ki m ch giàu ng c i vcho nó. Thôi, ch ng có bu n. B c Nam c ng v y, giàu nghèo c ng v y, v ch ngth ng nhau là quí h n h t”.

Bà C l c u mà nói:- Không th nào tôi h t gi n cho c.- Nó trái ý ch m t chút xíu, mà ch gi n gi ng gì d v y?- Tánh tôi khó l m. H trái ý tôi thì tôi không bao gi quên c.- Không bi t ch ng nó làm trái ý ch , mà r i may cho ch a.- May gi ng gì?

- Ch kh i lo ch n l a, ch kh i làm ám h i, ám c i, mà ch có dâu, l i khôngbi t ch ng dâu ó là “dâu ng t”. y là may ch sao.

- Bi t sao mà c u dám ch c là dâu ng t?

- Mà ch c ng ch a có th , sao ch l i chê là dâu chua? Ch ph i nó ít ngàyng ch coi tánh n t nó ra th nào, nh nó h r i ch s qu trách ch .

Ông Chánh bái th y ý bà C d u r i, ông m i dám xen vô mà nói: “L i c a c ui ng nói ph i l m. Thi m nó vu t gi n: vi c ã l r i, n u thi m có r y rà thì xào


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


12

xáo trong gia ình không t t. B nào th ng Ba c ng là con tr ng nam c a thi m. V ythi m hãy th ng nó”.

Bà C ng d y và i l i ván n tr u và nói: “Con tôi sao l i không th ng. Vì tôith ng nó l m, nên nó làm vi c xa xôi tôi không ch u c, tôi m i bi u nó t ch c mà

ng m con sum hi p v i nhau, cho tôi kh i nh nó. Ai dè nó v , nó l i em cái h ang làm cho tôi bu n nh v y”.

Th y H i ng c i và nói: “ c con dâu p quá, r i ít tháng n a ây l i cócháu n i mà b ng mà ch cho là cái h a ch . Ba, cháu bi u v cháu xu ng b p ph v icon Hai ri t r i d n c m n. Tr a r i c u ói b ng, mà ch c anh Chánh bái c ng khôngno gì. Th ng Xã coi có r u quinquina l y em ây u ng ch i, cháu”.

Nh Th ch i vô trong còn H u Ngh a l i t r u l y ve quinquina và ly em l irót m i khách.

Th y H i ng ki m chuy n khác mà nói ng bà C khuây lãng vi c dâu con.Nh ng mà bà ng i s c m t h m h m, không vui v nh h i s m m i n a.

m d n lên bàn, bà C m i khách ng i l i, bà nói bà không ói, nên bà khôngn, b i v y ông Chánh bái, th y H i ng n v i H u Ngh a và Nh Th ch thôi.

n c m r i khách m i t giã v ngh tr a. Th y H i ng kêu Nh Th ch l i nói:- Chi u mát v ch ng cháu ra th m c u, nghe hôn. D t v cháu ra cho nó bi t nhà.- D , chi u r i cháu s i th m bà con.- H n m t n m r i cháu m i v ây ph i hôn?- D , 18 tháng.- D hôn! Cháu ra ch i, v n c a c u bây gi khác h n h i tr c xa l m. Quít ã

có trái u h t. Cau d a c ng sung l m, ra mà coi.Nh Th ch a khách ra t i l . Th y H i ng nói nh r ng: “Coi b ch C b t

gi n r i. Cháu c n n n ri t ch c êm. Không sao âu mà s ”.Nh Th ch cúi u chào c u v i bác r i th ng th ng tr vô nhà.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


13

II

Bà C Kim có cái danh c phú trong làng Th i An. Tuy bà góa b a song nhà c anguy nga, dãy ngang, dãy d c, l i trong nhà bà s m nh ng bàn gh , t , ván th nào c ng

c ti n, nên th nào coi c ng p.ã v y mà bà nh r c a bà, là H u Ngh a có tánh s ch s k l ng ngày nào

ng coi cho b n bè quét t c trong nhà, d n d p ngoài sân, b i v y nhà ã nguy nga l ithêm có v ng ngh nh n a. Nh ng t hôm nay d ng nh có m t b u không khí n ng nbao trùm t ngoài sân vô t i trong nhà, nên ngoài coi m t v vui, còn vô trong l i thêm

m t n a.Nh Th ch a khách r i, chàng tr vô nhà thì không th y m ng i ngoài n a, ch

có m t mình H u Ngh a ng s p gh l i cho ngay hàng. Chàng b c l i h i nho nh :“Má i âu, anh Hai?”

u Ngh a ch tay vô bu ng áp: “Má ang n m ngh trong bu ng”.

Nh Th ch le l i, r i nhón gót i nh xu ng nhà sau. Chàng th y ch ang n mtrên võng a con, còn v ng i ghé u ván ng chái không ai nói t i ai h t. Chàng bèn

i ch ;- Sao ch không bi u d n c m cho má n?- Qua m i lên h i má thì má nói má không ói, má bi u ng có d n.- Kh quá! Má gi n em n n i má không ch u n c m, bây gi bi t làm sao.- Ai bi t làm sao. T i em làm cho má gi n, thì em làm sao ó em làm.

- Bây gi má còn ng gi n, n u em lên n n n n a, ch c má r y. Ch Hai, chlàm n lên n n n má giùm cho em.

- Ý! Ai dám. Qua xen vô r i má gi n luôn t i qua n a a.- Ch không th ng em hay sao ch Hai?- Sao l i không th ng.

- N u ch th ng thì ch ph i h t lòng lo u ình giùm cho v ch ng em c anthân m i ph i ch .

- Em làm vi c quá tr i, qua bi t làm sao u ình cho c.

- Em bi t má c ng ch l m, ch nói gi ng gì má c ng nghe h t. V y em xin ch làmn khuyên gi i má cho má ng có gi n n a, thì v ch ng em m i g n g i v i ch c.

Cô Nhung b c l i ti p nói: “Th a ch Hai, vì em th ng ch ng, nên em b cha m theo ch ng vào ây. T rày d u em s ng hay thác em c ng nh cha m ch em bên

ch ng. Ch ng nh ng là xác th t mà thôi, n tâm h n c a em c ng thu c v nhà h Lý c .y em kh n c u ch th ng giùm em, ch nói h cho má h t gi n em, ch làm vi c y là

làm cái ph c c l n l m v y”.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


14

Cô Ph ng chúm chím c i r i day m t ch khác, không tr l i.Nh Th ch h i v :- Em n c m ch a?- Th a, em không ói.Nh Th ch day l i h i ch :

- Ch Hai, sao ch không bi u b y tr d n c m cho ch n, ng v c a em nó ni?

- H i nãy qua bi u cô lên nhà trên n, cô không ch u lên.- Tr i t i, v c a em sao ch kêu b ng cô. M c m chi v y ch Hai?- V y ch ai bi t kêu b ng gi ng gì.

- Sao l i không bi t. Còn ch bi u nó lên nhà trên ng i n c m, bi u cái gì k c cy?

- Ch n d i nhà b p coi sao c.Nh Th ch rùn vai c i, t ý không vui.

Cô Nhung ngó ch ng và nói: “Em xin anh ng b n lòng lo cho em. Bao gi mán c m thì em m i dám n”.

Nh Th ch châu mày b c ra hàng ba nhà b p i lên i xu ng coi b suy nghm.

Cô Nhung l i ng d a c a.Cô Ph ng c n m trên võng a con, m t nh m lim dim.

n bè ng i lo r a chén, ng i ng quét b p, không ai nói chuy n chi h t, songt lát h li c m t ngó cô Nhung r i chúm chím c i, làm cô ng t ng t khó ch u quá.

Nh Th ch i lên nhà trên m t chút l i tr xu ng kêu v bi u l y cây dù i th mbà con. Cô Nhung mu n trình v i ch ng i theo ch ng, song th y cô Ph ng nh m m t

m êm, ch c cô ã ng nên không dám nói. Lên nhà trên thì v ng hoe, H u Ngh a n mtrên ván c ng ng n a.

ch ng Nh Th ch i r i. L p t c cô Ph ng nh nh lén con ng d y và lênnhà trên. Cô b c vô bu ng d mùng kêu m và nói: “Má n c m, nghe hôn má. Hai anó d t nhau i âu m t r i, má d y r i con bi u ch Thình n u c m nóng cho má n”.

Bà C d y h i con:- Nó d t nhau i âu?

- Con nghe th ng Ba kêu con n bi u l y dù i th m bà con v i nó. i th m ai ókhông bi t.

- ã v y còn không bi t x u l i d t i ch ng cùng xóm cùng làng.- Coi b th ng Ba nó mê l m.- H nói ng i B c có cái v n nói hay l m, không mê sao c.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


15

Bà C i ra ngoài rót n c trà u ng. Cô Ph ng b c nhà b p bi u ch Thình n ut n i c m nh ng d n lên cho bà n. Cô tr lên ng i chung trên ván v i m r i nói:

- Má, con nh ó coi ng thi t ch má há?- Ng v i m y, ch ng v i ai.

- H má nói! T i má gi n nên má không thèm ngó k ch . Con nh ó i t ng t tm. M t mày sáng r , tay ch n d u nhi u, ti ng nói ng t x t.

- Th ó t nhiên nó ph i s a hình s a d ng ph i chu t ngót l i nói, nó rquy n trai m i c ch .

- âu nó làm dâu r i coi tài con gái B c ra sao cho bi t.- Làm dâu ai? Tao có ch u âu mà làm dâu.- L r i, n u má không ch u r i làm sao?- Làm sao nó làm, tao bi t âu.- Con coi b c u N m a nó l m.

- Tánh c u N m m y c xuôi xuôi, ai làm sao nó c ng ch u h t th y. Nó có h ctây chút nh r i nó không k phong hóa chi h t. V i tao có c nh v y âu. H i nãynó nói lùa theo quân ó, tao phát ghét.

- Th ng Ba nó c y con n n n giùm v i má ng má ng ghét con ó n a. Conkhông ch u. Nó d t con ó i, ch c nó ra n n n v i c u N m nói giùm ch gì.

- Tao làm vi c gì c ng t i ý tao, ch tao có nghe l i ai âu mà c y nói giùm.- Má làm g t quá s nó n ch .- N thì n ch s gi ng gì.Cô Ph ng c i r i cô i xu ng nhà b p coi d n c m cho m n.

n n a chi u, có con c a th y H i ng Quy n vô th a cho bà C hay r ng th yi ng c m v ch ng Nh Th ch l i n c m t i, nên xin trong nhà ng i ch . Bà c i g n và nói:

- Tao có ch ai âu mà d .Cô Ph ng ngó m c i:

- Làm dâu m i m t ngày coi ã d h n con gái trong n y r i a! Làm dâu ph i loi c m ch nh m m, ch làm dâu gì mu n i thì i, không th a trình cho ai hay h t, t ia c m c ng không thèm v lo n a.

- H ! Tao bi u m y ng có nói t i ti ng “làm dâu” mà. Tao không nhìn bi t ai làdâu tao h t.

- Nói chuy n nghe ch i, ch ai bi u má nhìn. Má là cha m , vi c c i v cho con,má nh th nào là quy n t n i má, ai dám nói vô nói ra.

i m t lát v ch ng Nh Th ch tr v . Bà C v a th y m i vô t i sân, t c kh cbà i vô bu ng tránh m t. Cô Ph ng c ng d t con i d ng .


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


16

u Ngh a th y Nh Th ch b c vô li n h i:- C u n c m ngoài nhà c u H i ng ph i hôn?

- Ph i, tôi i th m bà con, ra t i c u N m, c u b t l i n c m, không cho v . C um có sai th ng Th vô trong nhà cho hay mà.

- Có.- nhà má có ra n c m hay không?- Có.- Coi b má b t gi n tôi hay không?- Coi c ng v y. V tôi có n n n nói giùm, song má g t ngang.- Thi t kh h t s c.

Nh Th ch bi u v m va-ly l y mát cho chàng thay, r i i vòng vô m y cáibu ng, th y m v i ch ai n m theo phòng n y, trong nhà không ai d n d p m t ch nàocho v ch ng chàng ng . Chàng m i l y m t cái ch i lông, b n thân i quét b ván g ncái bàn vi t ng n m ngh l ng. Cô Nhung th y v y bèn giành l y cây ch i i quét, ncô m r ng l y m n g i t t trên ván cho ch ng n m.

u Ngh a mu n óng c a i ng . Nh Th ch nói: “Anh ch a cho tôi m t cái c ang tôi ra vô cho ti n. Anh có bu n ng thì ng tr c i. Tôi ch a ng âu”.

u Ngh a óng các c a, song ch a cái c a ch bàn vi t, r i chàng vô bu ng ng .

Nh Th ch v n èn lu lu r i l i ván n m, bi u v n m m t bên mà ngh . CôNhung l c u, l i ng i g n bên mình ch ng r i c m qu t, qu t cho ch ng. K n m gáctay qua trán m t lim dim, ng i ng i l ng l , tay qu t h i cho ch ng mát, không ai nói t iai, nh ng mà, có l lúc y trong trí m i ng i u l ng x ng nh ng ng kia n o n , b i

i v i nh ng c nh v a ngó th y, lo l ng v m i t ng lai m t mù ch a bi t s ra th nào.Môt lát hai ng i ngó nhau m t cái, tuy bóng èn lu m , song th y rõ cái l n ngó ó ch a

y nh ng tình th ng yêu nh ng ý c ng quy t d u sóng gió th nào c ng không ànhrã c kh i chung tình, d u th m kh n âu c ng không làm tiêu c l i th c.

ng h gõ m t gi r i gõ hai gi , mà cô Nhung c ng c ng i qu t cho ch ng.Nh Th ch n m tay v kéo xu ng và bi u n m ngh . Cô Nhung nh nh g tay ch ng nóinh nh : “Anh c ngh cho kh e thôi, ng lo cho em, có anh bên c nh ch ng bao giem bi t m t”.

Nh Th ch ng i d y r i th ng th ng i ra ngoài sân. V ng tr ng khuy t h t phâna l ng ng treo gi a tr i d i y ng d xu ng nên cây c l m , làm cho c nh v t u

có v bu n b c. ã v y l i thêm êm khuya v ng v , t h ng im lìm, làm cho cái c nhbu n y pha l n cái v huy n bí, khi n lòng ng i d sinh c m ng.

Nh Th ch nhìn tr ng ng m c nh, ng ng bâng khuâng b ng th y cô Nhungng rón rén ra ng m t bên chàng, cái g ng m t hi n t trung h u c a cô thu nay

bây gi nó i ra g ng m t th m s u nh ng nghiêm tr ng. Cô n m tay chàng th ngth ng d t l n i ra c a ngõ, th y có m t cái b ng b ng cây lót phía trong rào, d i bóng


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


17

hai cây mít nhành lá r m r p. Cô m i chàng ng i l i ó cô ng i m t bên, tay v n chàng,nghiêng m t ngó và nói: “ ôi ta th ng nhau, nên k t b n tr m n m ng chung b ctrên ng i, em t ng s quy t nh c a chúng ta là cái h nh phúc to tát ch ng có gìsánh k p. Ch ng dè d nh c a em là m ng o, không gi ng v i s th t. Lòng emth ng anh thì sung s ng cho em, song nó làm kh não, nó gây h a cho anh. Vì em màtrong gia ình anh ph i xào xáo r i lo n, vì em mà gây ra m t m i ác c m gi a má v ianh. Em trông th y em l y làm h i h n l m. Tuy nhiên ni m v ch ng thì n ng, nh ngmà o m u t c ng ch ng nên khinh. Em mu n thà ôi ta ch u au n trong ni mch ng v , ch không nên phai l t tình m u t . V y em xin anh cho em t m tr v B c,

ng cho anh kh i l i v i má anh, em tr vào S Giáo hu n d y h c lãnh l ng nuôithân. Em ng có mang m nh, ch ng nào sanh con thì em nuôi, em s nuôi t t , em s

y nó th anh. Vì d u t tr i khi n ôi ta không c tái hi p, em ph i cô thân, c l ptr n i i n a, chút con y, là cái d u tích ân ái trót m t n m c a chúng ta c ng làmcho em sung s ng mà vui v i s s ng y nh ng hy v ng tái hi p”.

Nh Th ch l c u, tay choàng ngang c , m t ngó ngay m t v , n nghiêm nghnói:

- Em ng có nói chuy n ngông cu ng. Anh h a làm ch ng em, thì ch ng bao gianh lìa em c, duy có s ch t m i phân r nhau thôi. N u anh em v ngoài B c, cònanh l i trong Nam, thì anh th ng nh em, ch ng bao lâu ch c anh ph i ch t, r i s emmu n làm vui lòng má ó ã không có ích cho má, l i còn h i t i anh n a. Em hi uch a?

- Hi u!...- Anh khuyên em, n u em thi t th ng anh, thì em hãy ráng ch u nh c nhã kh

não m t lúc, hãy ráng làm cho má h t gi n mình; ó là m t ph ng ch c hay nh t.- Vâng, anh d y th nào em c ng vâng h t, d u anh bi u em ch t em c ng vâng

a. Mi n c g n anh, d u em ph i nh c nhã kh c c n th nào em c ng ch ng nhà.

- H i chi u c u H i ng có h a c u s t n tâm khuyên má ng có gi n hai amình n a. V y có l l n l n vi c nhà s h t r i c.

- Em mong m i l m anh ! Hôm nay m t tr ng tuy khuy t, mà êm r m t i ây nó tròn l i, nó tròn m t cách kh ái quá anh i! Cái h nh phúc c a i chúng ta hôm nay

nó c ng khuy t nh m t tr ng kia, sau n y nó có c tròn l i nh m t tr ng ch ng?Nh Th ch nghe m y l i tha thi t y thì c m ng nên ng i im m t chút r i tr n

t qu quy t r ng: “Nó s y l i. Nó s tròn l i, qua nh t nh làm cho nó s tròn nht tr ng v y. Em tin qua không?”

Cô Nhung ngó ch ng r t h u tình và nói nh nh : “Em tin, em v n tin anh luôn”.

Nh Th ch li n ôm m t v vào lòng; v ch ng ng dan díu d i bóng tr ng,ng có d ng cô Ph ng ng l p ló trong c a dòm ra, r i cô i m t. Nh Th ch không

ý n.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


18

Cách m t lát, th y èn trong nhà v n sáng lên, r i l i th y bà C b c ra c a ngtrên th m.

ch ng Nh Th ch vùng ng d y. Ch ng hai ng i s p b c chân lên th m,thì bà C la l n r ng: “Con n y, tao nói cho m y bi t nhà tao h n hòi, ch không ph i cáithói m, mà m y dám t i ây làm trò trên b c trong dâu. Hèn chi th ng Th ch nó mê

y thì ph i l m. kh n n n, m y ph i i ra kh i nhà tao, ra li n bây gi , không choy m t phút nào h t”.

Nh Th ch c kéo v lên t i hàng ba, chàng quì g i ch p tay l y m và nói:

- Con xin má vu t gi n, ng m ng ch i v con t i nghi p. Nó có cái l i th ngch ng ch ch ng l i chi h t. Má mu n ánh ch i con bao nhiêu c ng c, xin má ngnói ng t i nó r t oan cho nó.

- Còn m y n a! Cha ch ! M y binh h ? N u v y thì m y coi con kh n n y tr ngn tao r i! i, m y c ng i cho kh i nhà tao. Tao không bi t m con nào n a.

- T i nghi p con l m má i! V ch ng con th ng yêu nhau l m, má n nào phân cho ành.

- Tao bi u ng có kêu tao b ng má a. h , mê sa m nh m y, thì là yêuqu , ch không ph i con tao.

- V c a con nó ã có thai nghén ba b n tháng r i má à.

- ! Tao có màng âu. ó sanh con cháu c ng nh c cho tông môn tao, chcó ích gì. M y coi nó l n h n tao thì d t nhau i ph t cho r i, tao không cho vô nhà tao

a, i i... Th ng H ng âu, H ng à! M y vác r ng c a quân n y mà qu ng ra ngoài lcho tao. Làm cho mau ng nó i, k o gai con m t tao l m.

Bây gi cô Nhung ng i d i g ch, cô m i th th nói:- Con l y má xin th ng con...- Nín, tao không c n ai l y tao h t.

- T ngày con l y ch ng thì con ã thu c v h Lý, s ng con làm v h Lý, màthác con làm ma h Lý. B nào con c ng ây ch bi t i âu.

- Cha ch ! Bây gi tính li u m ng v i tao h . Tao bi u m y i! N u m y còn nóiráng, tao la làng r i h ng ch c b t óng tr n càng thêm mang x u a. i cho mau ii...

Bà C v a nói v a cúi xu ng a hai tay xô cô Nhung té l n cù d i th m g ch.Nh Th ch l t t nh y xu ng ôm v ng d y, r i nói r ng: “V ch ng con

ã n n n c n l i, mà má không ng lòng, má c i v con hoài. Thôi, má i thì vch ng con i h t, ch không th nào con b v con c”.

Cô Nhung l t t a tay b m mi ng ch ng mà nói:

- Anh! Anh không nên to l i b t hi u v i má. Má i em, thì em i, em l y anhng i theo em r i làm phi n lòng má.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


19

- T s m m i t i bây gi , anh nói nhi u l n r ng anh không th lìa em c. Naymá quy t i em, t c thì má c ng không mu n anh trong nhà n y n a, th thì anh sao c.

Nh Th ch th y chú H ng ng x r g n ó bèn kêu bi u vô nhà vác r ng vàva ly em giùm qua ch Ô Môn. Chàng l i th y bà C xây l ng tr vô nhà thì chàng v ivã nói: “V ch ng con c u chúc cho má nhà m nh gi i. Con ch c m t ngày kia má snhìn nh n cho v ch ng con có l i, song l i y ch a áng cho má d t tình m u t nh

y, r i má s t h i v s má hà kh c con dâu”.

Chú H ng vác r ng và va ly em ra, l i còn ôm qu n áo m n g i c a Nh Th chra n a. Nh Th ch ngoài sân thay y ph c, bi u v thâu x p m n g i, qu n áo, bvào r ng r i c y chú H ng vác i.

Ra kh i c a ngõ cô Nhung nói v i ch ng :

- C u H i ng th ng v ch ng mình quá. Anh ngh th coi có nên ra trình chou hay và t n c u r i mình s i.

- Thôi, còn quy n luy n ch n y mà làm chi. lên t i Sài Gòn r i anh s vi t thn c u c ng c.

- Vâng.n sáng chú H ng m i tr v . Cô Ph ng th y chú b c vô thì h i:

- M n chú vác r ng i âu v y?

- Th a, ch c là i Sài Gòn. Vác vô t i ch Ô Môn, c u Ba bi u tôi em trên xei ò i C n Th , r i tôi ó coi ch ng. Hai ông bà d t nhau i lên i xu ng nói

chuy n, ch ng xe g n ch y m i lên xe.- Xe ch y ch a?- Ch y r i tôi m i v ây.

t tr i m c m t lát, th y H i ng Quy n l n t n vô nhà ch . Th y v a ng i yênthì h i H u Ngh a: “Th ng Ba còn ng sao m y Xã?”

Bà C r c áp r ng: “Tôi i nó i h t r i’.Th y H i ng ch ng h ng, th y day qua h i ch :- i h i nào?- i h i khuya.- Ch l u quá! Ch i h t hai v ch ng nó hay sao?- i h t.- Ch g t gao quá l .- Không ph i g t. Nhà tôi giàu có, tôi không có ti n ng c i v cho con hay sao,

nên con nó làm nh v y.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


20

- Theo quan ni m v phong hóa i nay, th ng Th ch nó làm nh v y, có qu yâu ch . T i ch th c u quá, nên ch t ng nó h ch .

- Tôi không bi t x a nay gì h t. Con thì ph i ch l nh cha m c i g tôi m i ch u.

Th y H i ng th y v ch ng H u Ngh a i qua i l i thì châu mày h i: “Sao chi hai v ch ng nó i, th ng Xã không bi u a nào ch y ra cho c u hay?”Cô Ph ng r c áp li n:- T i c u không có d n, ai dám cho hay.

- D n gi ng gì? C u bi t r i, cháu không th ng th ng Th ch nên cháu mu n mácháu i nó i cho r nh. X u l m! X u l m!

- âu có!- H ...

Th y H i ng v i vàng ng d y t bà C ra v , không thèm nói t i v ch ngu Ngh a.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


21

IIIÔng Huy n Khoan làm quan t i Sài Gòn, ông m t cái nhà bánh ch n i u

ng Mayer, nhà tuy nh song có nhà b p, nhà xe kèm hai bên, l i tr c nhà có vài câyxoài l n che làn mát m , chính gi a sân có xây b n tr ng nhi u th bông. Ông còn tr ,

i b c chân vào ho n l , mà c m t ngôi nhà p nh v y, là vì n m tr c ôngi v , r i cha m v c a ông mu n cho b n c a con r x ng v i a v th ng l u

nên mua cái nhà y cho ông .n 12 gi tr a, xe h i xu ng s làm r c ông v , xe vô sân v a ng ng, thì ông

c a nh y xu ng g n gàng, r i x m x m i ri t vô nhà. Ông th y bà ng i m t mình t iphòng khách, ng xem nh t trình thì ông b c vô, hai tay ôm m t bà mà n ng.

Bà Huy n tu i v a m i ôi m i, vóc l n, môi dày, trán th p, bà buông nh t trìnhng d y, xô ch ng nh nh và nói: “Làm gi ng gì k c c v y nà”.

Ông c i h t h t, r i c t nón i vô bu ng thay . Bà b c ra c a sau, kêu b i b pbi u d n c m, bà nói ti ng r n ràng, l i ng tay ch ng n nh, nên coi oai nghiêm l m.

m d n r i thì ông thay c ng r i, nên v ch ng ng i l i bàn n, m t tên ng ikhoanh tay ng sau l ng bà mà ch l nh.

Ông vui v h i bà:- H i s m m i mình có xu ng B n Thành không?- Có. Tôi có i m t lát.- i ch i vui hôn?- S m m i thiên h lo mua bán, ch có gì mà vui.- T i nay mình mu n i âu ch i ng tôi d t i?- V y ch mình không i h i n a hay sao?- Không, mình mu n i Th c ch i, hay là mu n i coi hát bóng?- t i r i s hay. Tôi mu n i Ch L n ki m mua.- Mu n i Ch L n thì i.

ng ông Huy n dòm ra c a thì th y có hai cái xe kéo ch y vô sân. Ông nói l n:

- '' a! V ch ng anh c Th ch m i m n xe v Ô Môn hôm qua, sao b a nay l itr lên kia kìa?'

- Thi t qu Nh Th ch v i cô Nhung b c vô c a. Cô Nhung ch p tay xá và nói:''Em chào quan, em chào bà''.

Ông Huy n h i: ''Sao mau lên nh v y?"

Nh Th ch c i áp: '' , tr lên". Chàng kêu xa phu b o vác r ng v i va-ly emvô tr c hàng ba r i móc túi l y b c c c mà tr ti n xe.

Bà Huy n nói: ''G p b a tôi xin m i hai ông bà ng i l i n c m luôn th . Vch ng tôi m i n ây''.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


22

Cô Nhung vui v áp:- M i bà v i quan n. V ch ng em ã dùng c m r i.- n âu?

- Xe ghé ch gì ó ngh lâu. Hành khách ai c ng x i c m. V ch ng tôi v a óing, nên c ng làm nh h cho vui.

- A! Ghé Cai L y ph i hôn?- Th a ph i, Cai L y .- Té ra i xe ò hay sao?- Vâng, i xe ò.

- Hèn chi lên tr a d . Thôi, hai ông bà n c m r i thì ng i ó u ng n c. B i, lauvài cái tách r i rót n c trà b ng ra ây.

Nh Th ch c i qua l i, ch không ng i.Ông Huy n th y v y m i h i:- Mà sao toa m i v hôm qua, r i b a nay l i tr lên? Có vi c gì hay sao?

- Ôi! Vi c nhà c a moa r i l m toa ôi! th ng th ng r i moa s thu t h t cho toanghe.

- Moa ch c toa b bà già tán toa r i ch gì. Ph i nh v y hay không?- Toa oán trúng l m, bà già r y quá.

- M y bà già g t l m. "B t cáo nhi thú k t i chi tr ng", m y b có ch u âu. Hômqua toa d t madame i v Ô Môn, moa mu n c n mà moa không dám. Ch chi toa vtr c m t mình, toa òn cho êm, r i toa s em madame v sau, có l kh i b r y.

- Cái i c a moa d u làm vi c gì c ng v y, l y lòng thành th t làm g c. M u sgi d i moa làm không c.

- i có kinh mà c ng có quy n. Mình ph i tùy th i mà làm, thì m i nên vi cch . Bà già r y thì toa ph i ráng mà ch u, sao l i b i?

Moa ã ráng h t s c r i ráng không n i n a, nên moa ph i i ây. M i út u vônhà, v moa l y mà làm l ra m t. Bà già gi y d ng ng, la om sòm. Moa n n n h t s cmà c ng không h t gi n. H i khuya n y l i ánh ch i xô i v moa n a, t rày s p lênkhông bi t moa là con. Bà già moa không th ng thì moa i, ch làm gì.

- Toa b y quá. Gi n nên nói v y, ch m con sao l i không th ng. Bà già m ngch i toa ph i nh n, toa ch u l ó m i ph i. Gi n hoài hay sao? B t quá bà già gi n n m

i b a, nguôi ngoai r i thôi, ch không l gi n tr n i.

- Toa làm Huy n moa làm giáo s , mà toa tr l i toa d y moa v tâm lý thì trái iquá. Moa v n bi t tánh ý bà già moa, b i v y tr c khi v moa s p t cách hành ngth nào cho xuôi thu n ch moa làm con, l i l y theo cái thành ki n gia ình thì moa có

i thi t, y v y có l nào moa không ch u nh c. Ng i vi bà già g t quá ánh i không


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


23

cho vô nhà thì làm sao mà c. N u toa ng i cái a v c a moa, thì toa m i bi t gi ngtâm lý.

ch ng ông Huy n n c m r i, bèn m i khách ra salon ng i u ng n c. ÔngHuy n h i Nh Th ch ''Toa không d i Ô Môn c, bây gi toa tính i âu?”

Nh Th ch châu mày ng m ngh m t h i r i th dài mà áp: ''Moa ng b i r iquá, nên ch a bi t i âu... Tôi xin hai ông bà làm n cho v ch ng tôi u ây ít b a

i tôi s tính''.Ông Huy n ngó v . Bà Huy n c i mà áp: ''Anh c ng b i r i vi c nhà.

Anh ch mu n ây bao lâu, v ch ng tôi c ng vui lòng mà ti p ãi. Tôi lo có m t ulà nhà không c r ng rãi cho l m, s anh ch b c b i b t ti n ch ''.

Ông Huy n ti p mà nói: - “Toa lên ây thì ây ch i âu. Ch t h p c ng i nhau ít b a r i s tính. Toa ã t ch c r i mà toa l i ngh ch v i bà già n a, bây gi

toa ph i lo t ch c cái i t ng lai c a toa, vi c ó là m t vi c khó”.Cô Nhung nói:

- T h i s m mai cho t i bây gi em theo n n n v i anh c, em xin anh tr rac. Em làm N giáo s , em c phép ngh sáu tháng ch em không có t ch c. Vc em xin vào S Giáo hu n mà d y h c l i, em làm nuôi s s ng c a v ch ng emc, em tính nh v y mà anh c không ch u. Em xin quan v i bà làm n nói h ng

anh c xiêu lòng mà tr ra B c v i em.

- Madame tính nghe ph i quá, sao toa không ch u nghe. Toa v d i Ô Mônkhông c, thì toa còn có m t ng i, là tr ra B c, ch toa Sài Gòn làm cái gì. Ra

c r i toa làm n xin ph c ch c ng làm vi c mà nu t s s ng.Nh Th ch l c u áp r ng:

- Moa ngh tr ra ngoài B c không ti n. Hôm tr c moa xin ngh m t n m. Quantrên không cho. Moa gi n moa làm n t ch c. Thì Quan trên òi moa qu trách, nói

u t ch c sau ng có xin tr vô n a. Moa gi n moa nói moa không màng cái l p giáo, c i b c thì moa m ng l m, moa không thèm mang l i âu mà s . ã có cái ácm tr c nh v y, bây gi còn m t m i nào xin ph c ch c l i.

- i l m lúc mình ph i ch u lòn m t chút cho c vi c c a mình có h i gì.

- Sao l i không h i? H i l m ch . Ai c ng có cái nh n ph m riêng, n u mình t nh n ph m c a mình, thì còn gì mà làm ng i cho c. Thà moa ch u ch t ói ch

không bao gi moa ch u lòn cúi.- Có lòn cúi gì âu. Mình ch u khó n n n m t chút cho ng i ta vui lòng ng i ta

giúp mình nên vi c, có gì âu mà s x u h .

- Cám n m y l i toa khuyên. Ti c vì moa không quen n n n , nên moa không thlàm theo l i toa khuyên ó c.

- Toa c ôm p m y cái thói h l u, nên toa nói h i nghe c xì. i n y là i v tch t có ai còn nh ng “c ch cao th ng”, nh ng “tánh tình chánh tr c”. Nh ng y là


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


24

trái mùa không h p v i th i th n a, nên ng i ta ã em b d p h t ngoài xó hè. Cáin c hành vi c a ng i i nay ch có m t ti ng “ c”, mà thôi. Toa ph i theoi, ch toa theo sách, moa ch c toa không “ c” gì h t.

- Cám n toa v ch giùm con m t cho moa ng moa th y th thái. Nh ng mà th ythì th y, th y th tình c ng nh i coi hát th y h gi u trên sân kh u, moa th y ng c ich i v y thôi, ch moa không th xen vô ó mà làm nh v y c.

- Tánh ý toa k quá, hèn chi bà già toa r y toa ch u không c toa b toa i. Bâygi toa không ch u tr ra B c, v y toa ây toa làm vi c gì, toa nói cho moa nghe thcoi.

- N m moa c c p b ng làm giáo s ngoài B c moa mu n b không thèm i.Moa có ghé tr ng T th c Vân Th Tân nh mà h i th ông Cai Tr ng coi ch u chomoa d y hay không. Ông l y làm vui lòng cho moa d y. V y sáng mai moa xu ngtr ng moa h i l i, n u bây gi i v i moa còn cái h o ý y, thì moa s i d y h c

y ti n l ng mà nuôi v moa.Bà Huy n c i mà nói:

- Anh c tính nh v y tôi coi không ti n. D y tr ng t anh lãnh m i tháng cóm b y ch c ng b c, mà l i không có danh v ng gì h t. Anh h c gi i mà bác d i nhài giàu l n, anh i làm nh v y coi sao c.

- Tôi xin phép tr l i theo m i ý c a ch . L ng nhi u hay là ít không quan h gì,nh nhi u thì xài nhi u nh ít thì xài ít, nhi u ít gì c ng c, mi n i c sung s ng,trí c thong th thì thôi. Còn danh v ng... Danh v ng là gì? Có ph i c ng i cái

a v giàu sang, b y thù ph ng theo ng i khen ó mà g i là danh v ng hay không? Theotôi t ng thì chí mình cao, lòng trong s ch không b trên, không khinh d i, bi txét mình bi t coi i, không c u ai tr ng, vì cái tr ng c a k ngu không quí gì, khôngmàng ai chê vì cái chê c a k d i không m y h i, làm ng i c nh v y thì r i, c ngì th danh v ng gi , nó ã không làm cao cho giá tr c a mình, mà nó còn làm gi m cáichí h ng c a mình n a.

- Anh nói gi ng gì thì nói, mà bác d i nhà m i n m thâu lúa huê l i trên hai ch cngàn gi lúa, bây gi anh ph i xu t thân i làm m n thì t c quá.

- Ch nói l i y tôi kính ph c ch l m. Tôi ái ng i m t chút, là ái ng i ch ó. Màu xét cho k , thì c ng không nên bu n. Tuy cha m mình giàu, song tài s n là tài s na cha m , ch không ph i c a mình làm ra, b i v y d u mình không c h ng, mìnhng không nên phi n trách. Ví nh cha m mình nghèo thì mình l y gì mà trông mong.

- Mà cha m giàu thì con h ng nh ch . N u tôi g p c nh nh anh, ch c tôikhông làm nh anh v y âu.

- Ch ch làm sao? .

- u bà gi n mà i thì tôi n nhà bà con tôi u, hay là m n ph tôi riêng, song c ng g n ó. Mình ó mình ki m th làm n. Trong làng trong xóm ai

ng bi t mình là con nhà giàu, b nào ngày sau mình c ng có gia tài, b i v y mlnh c y


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


25

giúp v n cho mình làm n thì ch c ai c ng s n lòng h t th y. Mình n ng náu m t ítlâu nguôi ngoai, bà già h t gi n, r i mình tr v nhà. N u mình phi n, mình b nhà mà ithì gia tài c a cha m , ch em mình h h ng c ng u ng l m ch .

Nh Th ch ng i ng m ngh không nói n a.Cô Nhung th y v y cô m i nói v i bà Huy n:- V ch ng em bu n là bu n v s má em gi n, ch gia tài v ch ng em không sá

gì.- Sao mà không sá? Có c a s n, kh i làm c c kh , y là cái ph c riêng c a mình.

Mình c ph c thì mình h ng, sao mà chê. Gia tài l n quá, ch ph i ít i gì sao.Ông Huy n ng d y v vai Nh Th ch mà nói:

- Madame nói ph i l m. Toa phi n bà già, toa b nhà mà i, thì h i cho quy n l ia toa nhi u.

- Moa lo là lo v tình ngh a, ch quy n l i có ngh a lý gì âu mà toa nói quy n l i.

- i ph i coi quy n l i tr ng h n h t m i c. Tình ngh a hay là gi ng gì n ang u ng sau h t.

- Lý thuy t kim ti n.

- Ph i, sanh nh m cái i ng i ta xem tr ng con bò vàng, thì mình ph i theo cáilý thuy t kim ti n ch sao.

- Ch chi toa làm giáo s thì có ích cho dân chúng nhi u l m, b i vì toa l y cái lýthuy t ó toa d y, thì ch c h c trò c a toa ngày sau giàu h t.

- Moa làm quan, moa d y dân c ng c v y.

- Ý! c âu. Toa làm quan n u toa thi hành cái thuy t ó, moa s dân nghèo h tch .

Ai n y u c i r , ông Huy n c ng c i.Ông Huy n ng i l i r i nói ti p:

- Thôi ng có gi u c t n a. Ph i tính vi c c a toa l i cho k coi ph i làm th nàobây gi . Theo ý moa thì toa nên làm nh v y: toa ph i a madame v ngoài B c mà

m... -- Moa ã nói moa không th tr ra B c c.- Toa a madame v B c r i toa tr vô li n.- Không c. Moa không th r i v moa c.

- Thôi thì toa ki m ch trong n y mà cho madame yên, r i toa tr v Ô Mônmà v i bà già.

- Toa mu n nói cái gì v y?- Theo ý moa thì th nào toa c ng ph i thu n v i bà già m i c, ch n u toa

ngh ch thì h i cho toa l m. Toa cho madame v B c, ho c toa g i âu ó r i toa tr v


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


26

t mình mà v i bà già. Toa nói d i r ng toa s bà già bu n r u nên toa ã b madamei. Bà già nghe nh v y ch c bà h t gi n, r i tr th ng toa l i. Toa là tr ng nam, c

bà già th ng thì t nhiên toa có quy n trong nhà, có quy n r i m i có ti n mà nuôimadame ch . Toa ó, lâu lâu toa ki m chuy n mà i ch i, r i toa t i lui v i madame

ng c v y. Làm th y thì toa tr n o v i m , mà c ng tr n ngh a v i v n a.- Gi d i! o ngh a nh v y là o ngh a gi d i, sao toa l i bày cho moa?

Ông Huy n rùn vai mà nói: “Làm nh v y thì hay quá, mà toa không ch u thì thôi,ch moa bi t tính th nào n a c. Thôi, toa thay ngh tr a m t chút, r i th ng th ng

tính l i. Hai ông bà cái phòng phía tr c ó. Cái phòng ó r t mát m ”. ch ng ông Huy n vô bu ng phía sau mà ngh . ch ng Nh Th ch qua cái phòng phía tr c.

i, n c m r i v ch ng ông Huy n m i khách i Ch L n ch i. Nh Th ch nói:“Cám n, hai ông bà cho phép v ch ng tôi nhà ng s p trong r ng l i và vi t th

nhà”.

Xe h i i r i, v ch ng Nh Th ch m i d t nhau ra tr c sân i qua i l i màng mát. i m t h i Nh Th ch m i h i v .

- Em có n n n chút nào không?- n n n th nào?- n n n v s ôi ta ph i hi p ó.

- ! Sao anh h i th ? Sao mà n n n? Em c g n anh thì bao gi em c ng sungng l m .

- H i anh c i em, thì anh ch c anh s em h nh phúc mà d ng cho em h ngtr n i, anh s làm cho em vui v sung s ng luôn luôn. Anh không dè hôm nay x y ravi c b i r i trong gia ình khi n cho v ch ng ta ph i v t v nh v y, b i v y anh s embu n quá.

- Không . Em có bu n là bu n vì th y má gi n anh mà thôi, ch làm v anh màthân em ph i kh c c n th nào em c ng không bu n.

- Theo công vi c em ã th y ó, thì rõ ràng t nay cái i c a anh là i v t vkhông gia ình, không thân t c. Anh mu n bi t coi em th y nh v y em có gi t mình mà

i h n chút nào hay không.

- Anh th ng yêu em thì cho em sung s ng l m r i. N u cái i c a v ch ngta mà ph i b v t v nghèo nàn thì cái sung s ng y càng th m n ng nàn, em vui l m,ch sao l i h i h n.

- Cám n em. M y l i em nói ó làm cho anh ph n chí mà ng u v i m i skhó kh n c a chúng ta trong lúc n y. Em nghe v ch ng ông Huy n nói chuy n h i tr a,thì em ã th y trí lý c a v ch ng ông không h p v i trí ý c a anh chút nào h t. Anhkhông mu n ây lâu vì ây lâu s cái l r i sanh mích lòng. V y sáng mai anh s iki m ch mà d y h c li n. H có ch làm thì mình m n ph d n riêng cho thong th .


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


27

- Vâng. yên ch r i, em c ng s ki m công vi c em làm ng em giúp anh.

- Thôi em có thai nghén m t nh c, ph i lo d ng s c, không nên làm vi c, m tmình anh làm có l c ng ti n nuôi nhau s ng c. Em vô nhà m r ng s p ccho t t , anh vi t m t b c th mà cáo l i v i c u N m.

- Em s p nh c anh chuy n y. Anh vi t th , anh ch ng nên t ý phi n má, b i vìlàm con ch ng nên phi n cha m , d u cha m không th ng c ng v y.

- Anh có phi n âu.

ch ng d t nhau tr vô nhà, v lo m r ng s p áo qu n, còn ch ng ng i l ibàn vi t mà vi t th .

Ch ng Nh Th ch vi t th r i thì v s p c ng r i, chàng kêu v l i ng i m tBên r i c th l i cho v nghe, c th v y:

Th a c u

''Khi c u ti p c th n y thì ch c c u ã hay bi t công vi c c a cháu r i, cháuph i b m lìa nhà mà i, ch ng ph i ý cháu mu n nh v y. y là t i má cháu ánh ikhông cho cháu .

u ã hi u vì ng n l a ái tình nó t lòng cháu, nên cháu chuyên mà c i vkhông ch m ng l nh c a cha m . Cháu l ph m n gia pháp, thì cháu ã l y l c n n n

t l i mà kh n c u má cháu tha l i cho cháu. Cháu thành tâm ch u l i, có tr c m t c unghe th y rõ ràng.

Ti c vì má cháu th c v l p l n, ch p nh ng thành ki n c c a gia ình xã h ithái quá, không mu n th u hi u tâm h n ch h ng c a l p nh , nên má cháu ành ntình m u t , ành i ch ng cháu ra kh i nhà.

u hi u cái óc c a l p nh , nên c u ã không qu trách cháu mà c u l i còn cangián giùm cho má cháu b t gi n.

Thái c a c u i v i v ch ng cháu thi t là áng kính áng ph c, nó kh c ghitrong u v ch ng cháu d u tr m ngàn n m c ng ch ng phai ch ng l t.

i khuya hôm qua, lúc cháu au lòng i y mà vác r ng b c ra c a ngõ, s plìa kh i cái nhà c a t ph là ch ngày x a cháu m m t l n u mà th y i là chcháu au n ôm cha cháu mà khóc khi cha cháu th h i cu i cùng, là ch ch t ch anh ng k ni m m m i th ngây c a cháu, mà c ng là ch hi n nay ng ra vôchâu mày m t m già mà v ch ng cháu th ng yêu kính tr ng ch ng có chi b ng, thì vcháu có khuyên cháu nên ra nhà c u mà trình cho c u hay r i s di. Lúc y trí cháu b i

i, lòng cháu l nh tanh, cháu ch ng còn bi t qu y ph i ch ng còn k thân t c, nên cháuc u r i i luôn, d ng nh cháu l t t tránh xa cái lu ng không khí n ng n c a t

Th i An v y.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


28

Nay trí cháu bình t nh nên cháu v i vã vi t b c th n y mà cáo l i v i u và xinu tin ch c r ng b t u t nay thân cháu b v v t v , ph n cháu tr ra m t a vô

gia dình, vô thân t c mà ch ng bao gi cháu quên c cái i cháu v n còn m t bà mbanh da x th t cháu ra, v n còn m t ng i ch thu nay cháu v n h t lòng yêu m n,

n còn m t ông c u th u hi u tâm h n cháu nên bi t th ng cháu.Th a c u, t nay cháu b c chân vào m t c nh i m i, tuy còn l m song cõi

th r ng rãi. Cháu ch a bi t c c nh i y vui hay bu n hay hay d th nào, nh ngmà cháu v n h ng hái mà b c t i, không ng n ng i m t chút nào h t. Ví u c nh iy ch a d y nh ng khe sâu h hi m. Ví d u cháu v i ng i b n ng tâm ng chí c a

cháu n m tay nhau i trong c nh i y mà ph i s p té t ng b c, ph i i s c d cng, thì cháu c ng cam tâm vâng ch u ch ng dám phi n trách ai h t.

Cháu b o gan dám trái th t c, dám ph m gia pháp, y là vì cháu mu n tìm h nhphúc phi th ng cao th ng, khác h n các h nh phúc c a các b n ng th i, n u r i

nh phúc y là cái bóng không có hình, ho c i ra ho n h a, thì c c i mà thôi, t ci cái óc lãng m n c a cháu không h p v i ý ng i, mà c ng không thu n v i lòng

tr i.

Hai cháu ng cúi u chào c u và kinh g i l i má cháu m i a hai l y mà xinmá cháu quên cái t i b t hi u c a con và dâu .

LÝ NH TH CHBái th .

Nh Th ch c th l i, r i h i v có câu nào không v a ý v ch ng.

Cô Nhung c i và áp: “Anh t cho c u H i ng bi t tâm h n c a chúng ta m tcách rõ r t nh th , mà nh t là trong th anh ch ng có vi t câu nào phi n má, thì em v alòng l m. Anh c b vào bì r i sáng mai em dán tem em g i cho”.

ch ng ông Huy n i Ch L n v , ch khách àm lu n ch i m t chút r i tnhau mà ngh .


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


29

IV

Bu i s m mai, l i 8 gi r i, tr i n ng chang chang d i xu ng ng tráng nh alàm b c h i nóng n c khó ch u h t s c.

Nh Th ch p xe máy trên khúc ng t nhà gare xe n Bà Chi u vô nhà vi cBình Hòa xã. Chân p nh nh tay m t n m xe mà k m, tay trái c m m t gói ngoài baogi y tr ng. Tuy xe ch y ch m ch m, nh ng vì b tr i n ng nên chàng m hôi ch y ttrên mái tóc xu ng t i hai bên gò má. V g n t i nhà vi c Bình Hòa chàng nghe phía sau

ng có ti ng kèn xe h i, nên l t t ép xe qua phía tay m t mà tránh.

Xe h i ch y ngang qua, thì chàng nghe có ti ng kêu tên chàng r i l i th y xe th ngi và ng ng phía tr c, cách ít ch c th c mà i chàng.

Nh Th ch p xe t i, th y v ch ng ông Huy n Khoan ng i trên xe h i, thìng ng xe nh y xu ng mà chào.

Ông Huy n a tay ra c a xe, n m tay Nh Th ch và c i và h i:- M nh gi i h ? Toa i âu ây?- Moa i v nhà moa.- Nhà toa âu?- phía sau r p hát th y Cai ây.

- Á. M y tháng nay nghe toa v trong Bà Chi u mà có dè toa ch n y âu Toan nhà mà hay là ph ?

- ph .- ng sau r p hát có ph hay sao?- Có ph vách ván nho nh .- À! Mà b a nay chúa nh t toa i âu ây?- Ra ngoài Dakao mua thu c v cho mafemme u ng.Bà huy n nghe nh v y m i h i.- Bà c au hay sao?

- Th a ph i. H n m t tháng nay nhà tôi au r r hoài, không ra th m bà c, xinbà tha l i.

- Bà c au b nh gì?- G n ngày sanh r i, nên trong mình m t nh c n ng không c. Chi u hôm qua

nó i cho coi m ch thì c-t nói trái tim nó y u l m, nên ph i m t hoài.- Kh ch a! Anh ph i ráng lo thu c men ch g n ngày sanh mà b nh nh v y

không t t.- Tôi lo l m ch .Ông huy n ti p:


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


30

- Mà toa coi b c ng không c m nh, lúc n y toa m h n h i tr c nhi u.- Moa m nh, ch có au gì âu.- Toa d y tr ng Vân Th mà toa làm vi c nhi u hay ít?

- Moa xin d y n a ch ng, m y l p u có s n th y r i h t. Ông hi u tr ng v tìnhcho moa d y ph m i tu n l có 6 gi nên có công vi c gì nhi u l m âu.

- Tr i i! Toa d y m t tu n có 6 gi , r i làm sao có l ng cho toa xài.- M i tháng ch ng b n n m ch c. Có nhi u thì xài nhi u, có ít thì xài ít, không h i

gì. Có l ch ng khai tr ng n m t i, ông hi u tr ng s p t giáo s l i r i moa m i d ynhi u gi c.

- Moa coi ó không ph i là cách sanh ho t r i.- Không, ó c ng là m t cách sanh ho t ch .

- Theo ý moa, thì toa c ng ng l p ra m t nhà tr ng c a toa, r i toa làm Caitr ng coi m i c.

- Ti n!- A! ó là m t v n , toa th y ch a?- Moa th y l m ch .

- N u toa th y thì toa ph i công nh n l i moa khuyên toa h i tr c không ph i lài nói b y.

- Ph i l i toa khuyên úng l m ch , song úng v i ng i th ng, mà không h pi óc c a moa.

Ông Huy n rún vai r i ngó v mà c i.Bà Huy n nói:

- B a nay v ch ng tôi m c i Gò V p có chuy n g p, b a nào r nh tôi s vôth m hai ông bà. Anh v nói giùm tôi có l i chúc bà c m nh nghe.

- Cám n.Xe h i ch y i, Nh Th ch leo lên xe máy p mà v nhà.

y tháng nay Nh Th ch d y h c t i tr ng “Vân Th ” vì l ng ít nên ph in mà c n ph nh , m i tháng có 5 ng mà sau r p hát th y Cai g n ng ba ng

vô ng ông C . Nh mi n y cao ráo l i có cây nhi u, nên ch s ch s mát m , nh ngmà ph ch t h p quá, l i b a nào i d y, ph i p xe máy ra t i Tân nh, ng i xanên trong nhà thì tù túng, còn i làm vi c thì m t nh c.

Nh Th ch v t i c a, thì nh y xu ng xe g n gàng, r i d t xe em vô nhà màng d a vách.

Cô Nhung ng n m t i b ván d u nh lót phía sau cái bàn vi t, cô th y ch ng thì cô l m c m ng i d y, ngó ch ng v i c p m t trõm l , song c ng c i mà nói: anh


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


31

i n ng m t nên m hôi quá Th ng bé i ch ch a v , v y anh c i áo i em múcc ng anh r a m t cho mát”.

Nh Th ch xua tay mà áp: “Em kh i nh c lòng. Em c n m ngh , r i anh i rasau anh r a.

Chàng nón tr ng trên bàn vi t r i c m gói thu c a cho v mà nói ti p:- B a nay em kho h n hôm qua hay là c ng v y.- Em kho .

- Anh coi s c m t em c ng m t quá, ch có kho dâu. Em m thu c mà u ng li ni.

Cô Nhung m gói thu c, còn Nh Th ch i vô bu ng c i áo r i i th ng ra saup mà r a m t. Ch ng chàng tr ra, cô Nhung h i:

- Anh mua h t bao nhiêu ti n?- Ve thu c t i 3 ng r i, còn cái h p ó có m t ng tám.

- T n hao nhi u quá! Hôm qua c-t coi m ch h t 3 ng, b a nay mua thu ct 5 ng m y n a.

- au thì ph i t n ti n thu c ch sao em. Em ng có lo nh v y, ph i trí bìnhnh cho kho , ch em lo thì em m t, r i b nh càng thêm n a.

- Nhà mình không ti n, em không lo sao c.

- Em m c anh lo, em c n m ngh cho kh e ng lo gì h t, c-t ã nói emau trái tim. V y em không nên lo.

- Em trông cho mau ng em m n vú nuôi em nh r i em i ki m công vi clàm mà giúp v i anh.

- r i em ph i nhà nuôi con, ch i làm gi ng gì.Nh Th ch rót m t ly n c trà b ng l i a cho v và nói: “Em m cái h p l y

t viên thu c mà u ng tr c i. Ch ng g n n c m r i em s u ng ve thu c kia”.Cô Nhung vâng l i ch ng, l y m t viên thu c mà u ng. Nh Th ch bi u v n m

xu ng mà ngh , r i chàng ng i m t bên và nói r ng:- Anh m i g p hai v ch ng anh huy n Khoan h i nãy ây.- Anh g p âu?- G p tr c nhà vi c Bình Hòa.- Th không i ki m th m mình ?- Không. i âu trong Gò V p. G p h i l là r i i luôn.- May a! N u ghé th m mình càng kh .- Kh cái gì?- Nhà mình lôi thôi, n u V ch ng quan Huy n ghé thì em h quá.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


32

- Sao mà h ? Em còn theo th ng tình quá! Mình nghèo thì t nhiên nhà mình lôithôi. Mà mình không nh b n, l ng tâm mình v n th thái, thì mình dám ngó ngay m ing i, không s ai h t, có h chi âu h em. H nhà t t mà ch c gì cái óc h h n mình

c.- Vâng.- N u anh ch u làm nh h , thì anh cao sang h n h nhi u l m. T i anh không

thèm làm ch .Nh Th ch ngó ra l thì th y anh T C ng là m t v giáo s d y chung m t

tr ng v i mình, d y v khoa s -ký v i a-d , ng i th n th , tay có ôm hai cu nsách, i mà c dòm vô dãy ph , chàng bèn b c ra c a mà kêu h i: “Chào anh, anh i vôtrong n y có vi c chi?”

C ng niên k có l h n Nh Th ch c ng vài tu i mà thôi, ch không l n h nnhi u, nh ng mà vóc cao, ng i m p, trán r ng, da en c p m t có v nghiêm ngh vàkiêu ng o, y ph c lôi thôi nên không có mòi ch ng di n. Chàng v a th y Nh Th ch thìnhích mi ng c i, gi nón chào r i th ng th ng và i vô c a nói:

- May có anh nhà ây. Tôi i ki m anh mà th m anh và àm lu n ch i.

- À, n u v y thì m i anh vô nhà. Tôi r t cám n anh có tình chi u c . Sao anh bi tnhà tôi ây?

- B a h m nói chuy n anh có ch ch ng, nên tôi m i bi t mà vô ây ch . C ng b c vô nhà. Cô Nhung ráng ng d y ch p tay cúi u chào.

Nh Th ch ch v mà nói v i b n: “V c a tôi”. T C ng cúi u áp l và nói:“Tôi l y làm vinh h nh mà c bi t bà và cúi xin bà tín nhi m cái ý thành kính c a tôi”.

Nh Th ch day l i nói v i v : “ ây là anh T C ng, b n ng nghi p c a tôi iPháp h c l y c b ng c nhân v khoa v n ch ng hi n ang d y m t tr ng v i tôi”.

Cô Nhung cúi u thi l và nói: “Ch ng em c làm b n v i ông thì em vinhnh l m. Em kính chúc cho ông m i ngày m t thêm cao sang thêm h nh phúc. Em xini ông ng i. V ch ng em không có nhà t t mà ti p r c ông, th t em ái ng i quá.

Thi t trong nhà ch ng có v t chi x ng áng, phía tr c ngay c a thì có m t cáibàn vi t b ng cây d u v i m t c p gh b ng mây, d a vách bu ng thì lót m t b ván d unh giá ch ng n m ng b c, còn trong bu ng thì ch có m t cái gi ng cây ng .

Nh Th ch kéo m t gh tr c bàn vi t m i T C ng ng i, chàng c ng ng icái gh phía trong, r i c i và nói:

- Th t là nhà c a lôi thôi l m, xin anh ch ch p.

- T i sao mà tôi ch p? Tr c khi vô ây tôi v n bi t anh không ph i là nhà l u,i vì n u anh nhà l u, thì bao gi anh thèm i d y h c lãnh l ng m i tháng có ít ch cng b c. Anh có c c n ph mà mát m nh v y thì anh sung s ng h n tôi nhi u

quá, tôi không có nhà c a, ph xá chi h t m i nói làm sao.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


33

- V y ch anh âu.- Tôi m n m t c n phòng khách s n tôi , m i ngày tôi i n c m quán.Cô Nhung nghe nh v y thì h i:- Th thì ông ch a có v à?- Th a ch a, mà ch c ch ng bao gi có.

- Em không hi u sao ông l i nói th . Th y chung gì r i ông c ng ph i có gia th ti ng i ta ch .

- Th a không, tôi s c thân cô l p tr n i.

- Th à! Ch c là ông chê ph n i nay ch ng có ai áng làm b n tr m n m v iông.

- Th a không ph i v y. Ph n i nào c ng v y, có k x u mà c ng có ng i t t,tôi âu dám chê. Tôi t quy t không l y v là vì tôi th y nhân tình gi d i, dua n nh,tham lam thái quá, nh ng vi c áng khinh b thiên h l i tranh ua mà làm, nh ng vi cáng tôn tr ng thiên h l i ngó l b d p. N u tôi l p gia th t thì tôi ph i em thân mà l nn trong cái vòng nh n tình tanh hôi y. Tôi ph i bu c mình làm nh ng vi c tôi không

mu n làm, tôi ph i ép trí mà vui v i nh ng vi c tôi chê tôi ghét, thành ra i c a tôi lài i cái1, ng i c a tôi là ng i hai lòng, không có ch h ng, không có nhân ph m gìt, vì v y ó nên tôi nh t nh không l p gia th t, m t mình ng h ng t do hoàn

toàn, mu n thì làm, trái thì cãi, không s ai, không v ai, không dính d p m t chút chi v ixã h i h t!

- Té ra ông là ng i chán i.- Không ph i tôi chán i. Tôi mu n gi i thoát cái thói th p hèn c a i ch .

- V ng em hi u r i, ý mu n thoát t c. Em mong cho ông t c cái m c íchcao th ng y.

- Tôi r t cám n bà.

Th ng Sung là a t , i ch v , tay xách m t cái gi vô c a, r i i th ng xu ngnhà b p. Cô Nhung i theo coi b m t nh c t t l m.

C ng ngó theo cô và nói:

- Tôi coi b madame m t nh c l m. Anh ph i lo thu c men, ch có thai nghén màt nh c nh v y ch c là không t t.

- H n m t tháng nay nhà tôi n ng không c c m t hoài.

- Sao anh không r c c-t coi m ch cho madame r i mua thu c cho madameng?

- Chi u hôm qua tôi có em i c-t . ng coi m ch r i nói nhà tôi au trái tim.

1 ng tính luy n ái


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


34

- Cha ch ! N u v y thì anh ph i em vô nhà th ng n m ngh , ho c em ra mébi n cho h ng gió m i c:

- Tôi c ng mu n nh v y, ng t vì nhà tôi nó không ch u, nó nói i nhà th ng hayi h ng gió u t n hao lung quá.

- Ph i t n ch sao.- Anh c ng bi t tôi d y m i tu n có sáu gi nên s l ng ít quá. T n hao nhi u tôi

ch u sao n i. C ng g t u ng i ng m ngh m t h i lâu r i nói r ng.

- Ph i, anh l ng ít quá xài l n sao ng... Tôi ch c lúc n y anh ph i ch u kh tâmm.

- Ph i tôi kh tâm l m, kh m i ph ng di n. C ng châu mày, ngó ra ngoài sân r i th dài nói r ng: “T i mu n l p gia th t

nên m i có nh ng cái kh y. N u c thân cô l p thì có kh nh v y âu”.Nh Th ch tr n m t áp r ng:

- Không, tuy kh , song tôi có n n n chút nào âu. V gia th t thì chí c a tôi v ncòn h ng hái luôn luôn, mà v tôi c ng không bu n, không ngã lòng. V ch ng tôi màth ng yêu nhau hoài, thì kh gì c ng không s .

- Tôi khen anh l m, khen cái c tính c a anh v s b n dai c a gia th t.

- Anh ch a có v , nh t là anh ch a có m t ng i ng tâm ng chí, nên anhch a c n m mùi ng t bùi trong gia th t. Có kh cái mùi y càng thêm th m tho, b i

y kh mà tôi vui, ch tôi không nao núng chi h t.

- Anh nói h u lý! Nh ng theo tôi ngh vì tôi không mu n ch u kh , mà c ngkhông mu n n m ng t bùi, tôi ch mu n trí th th i, thân t do cho kh i sa vào nh n tìnhth t c.

- Anh tu hay sao?- Tu làm chi? Tôi có tu âu, tôi l p chí ch .

- N u anh l p chí, tôi e m t ngày kia anh g p m t ng i àn bà ng chí v i anhi anh c ng ph i b c chân vào vòng gia th t nh tôi v y.

- Có l , nh ng mà àn bà có chí l p gia th t thì nhi u, còn àn bà có chí tuy t giath t thì ít. Tôi t ng tr n i tôi c ng ch a g p ai ng chí v i tôi.

- Bi t ch ng âu. N u anh có chí ó, thì ng i khác c ng có v y ch . àn bà inay h có h c th c, h không tri t lý c ng nh mình, ch không ph i lù mù nh h i x a

y âu.- r i coi. Ch a thí nghi m thì ch ng nên nói qu quy t. L y vi c c a anh mà

suy thì th y g p ng i ng chí không ph i d . Anh ph i ra B c m i g p c.- Anh nói l m. ng tâm ng chí không ph i d ki m, b i v y g p r i làm sao

mà b c. Ti c cho cái i n y còn có nhi u ng i không th u hi u vi c y.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


35

- Ng i ta không ng chí v i anh thì th nào ng i ta hi u c.Nh Th ch g t u, ng i suy ngh .

C ng ng d y th c tay vào túi qu n, i t i i lui, i m t h i r i c i và nói:“Quen v i nhau ã m y tháng r i, vô tr ng th ng hay bàn lu n v i nhau. Tôi bi t ýanh c ng nh ý tôi, ghét nh n tình, khinh th t c. Nh ng mà tôi không dè chúng ta cóch ngh ch nhau, là anh a gia th t còn tôi ghét gia th t. Trong khi hai a mình, ai ph i,ai qu y? Ai c ng giành ph i h t, không ai ch u qu y. Thôi, chúng ta ph i cung kính cái

c tin, ch ng nên cãi v i nhau làm chi. Ph i hay là qu y sau có kinh nghi m r ichúng ta s th y. Bây gi chúng ta nói chuy n hi n t i nghe ch i. Nghe nói h i tr c anhlàm giáo s , d y tr ng nhà n c ngoài B c Vi t anh c m t cái a v an n quá, t isao anh b i, r i v trong n y d y tr ng t , l ng b ng ít mà ph i ch u kh c c nh

y?”Nh Th ch th dài áp:- Vi c nhà c a tôi k c c l m. nói ra nghe thêm bu n.- Th y ch a? T i ban u anh i sái ng nên m i có s k c c làm anh bu n ó.

- M i ng i có m t ý riêng nên i riêng m t ng, ch nào ph i i sái. Ph n anhthì anh khinh b nh n tình th t c, anh quy t thoát ra ngoài vòng mà ng m t mình, anhkhông mu n chung l n v i ng i i. Còn ph n tôi thì tôi c ng khinh b nh n tình th

c nh anh, song tôi l i mu n em thân chung ch v i ng i i, chung ch mà tôikhông làm nh ng vi c th p hèn nh h . Trái l i, tôi công kích nh ng vi c th p hèn y, tôinêu m t thái thanh cao, tôi gi m t c ch chánh tr c, làm cho ng i i m m t màth y nh ng thành ki n qu y c a gia ình, nh ng phong t c x u c a xã h i, r i s a icho i tr nên vui v cao th ng.

- Khó l m! Cái m c ích c a anh tôi coi khó t c.- Ph i làm th coi, ch th y khó r i do d không làm, làm sao mà thành c.

- i th p hèn d dáy, mình lánh thì hay h n, mình gi ph n mình cho cao, ai th pc k h , h i âu mà lo.

- Nói nh anh thì v k quá.- N u m i ng i u làm nh tôi h t, i c ng tr nên vui v cao th ng ch .- Làm nh anh ã không th y ch nào vui, th h i i vui làm sao c.- T i anh không th y cái vui c a tôi. Tôi vui l m ch , tôi vui v tinh th n nên

ng i ngoài khó th y, ch không ph i vui v v t ch t nh anh mà d th y.Nh Th ch ng m ngh m t h i lâu r i m i áp:- Anh nói ph i, tôi vui v v t ch t, t i vui nh v y nên m i có ch bu n.

- À bây gi anh m i th y rõ cái ch ngh a c a anh là m t món khí gi i hai l i.Nó làm anh vui, mà nó c ng làm anh bu n c.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


36

- Ph i. Mà bây gi tôi không th b ch ngh a hi m nghèo y c. ã n m lc i r i thì ph i u ng c n ly, ch không phép th i thoát.

- Th i thoát sao c ch .

Cô Nhung b ng ra hai tách n c trà m i khách v i ch ng u ng, làm cho câuchuy n àm lu n c a hai ng i ph i d t.

C ng u ng n c r i nói n a:- Tôi coi b c a anh khó quá. Ph i li u th nào, ch nh v y không c.

- Tôi nói thi t v i anh, bà già tôi giàu l n, nh ng vì tôi trái phong t c. Tôi k t hôn do, nên bà già tôi gi n mà t tôi. Cái kh c a tôi t tôi làm ra, ch n u tôi qu t l y

phong t c thì thân tôi sung s ng l m.- A v y h ? Té ra anh b h i vì cái phong t c.- Ph i.

C ng không nói chuy n n a, b c ra c a ng ngó mông m t h i r i t giã ch ng Nh Th ch và ôm hai cu n sách i v .

Chi u b a sau Nh Th ch i d y h c v , th y v c ng còn m t nh m y b atr c, nh ng mà h i thì cô Nhung l i nói kh e. Chàng thay ra ng i m t bên v i v mànói:

- Có m t vi c k quá, làm cho anh b i r i h t s c.- Có vi c gì xin anh nói cho em bi t?

- H i chi u nay anh ang d y h c, anh có ti p c cái th c a nhà th phát, códán cò h n hòi. Anh xé bao thì không có th mà l i có cái m n- a n m ch c ng b c.Anh coi con d u óng ngoài bao thì g i t i nhà dây thép chính Sài Gòn. M n- a c ngmua t i Sài Gòn tên h anh rõ ràng song không có biên tên ng i g i. Anh không hi uai làm vi c c c c nh v y. G i b c cho anh làm gì?

- Em t ng có l má hay c u H i ng g i cho anh ó ch ng.

- Không ph i, má v i c u H i ng có bi t anh Sài Gòn âu mà g i. Anh nghianh T C ng l m. Hôm qua nh có vô th m mình. nh th y em b nh, mà nh l i ngheanh than túng. nh n l ng t i m t tr m r i, mà nh không có v con. nh xài ti nkhông h t. nh mu n giúp mình, song nh s a ti n ra thì mình ái ng i không ch u

y, nên nh làm nh v y ch gì.- Th thì anh i ki m h i nh coi ph i b c c a nh g i hay không?

- H i nãy tan h c, anh có g p nh t i tr ng. Anh thu t chuy n anh c cái m n-a k c c cho nh coi n a. Coi b nh không l y chuy n y làm l mà nh l i nói: “Bây

gi có bi t ai g i âu mà tr , thôi c lãnh b c mà xài, ch ng nào bi t c ng i g i shay”.

- N u thi t anh T C ng mu n giúp mình, mà dùng cách kín áo nh v y thì nhcao th ng quá.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


37

- Thi t lúc n y em au, n u có ti n cho em n m nhà th ng d ng b nh thì t tm. Ng t vì ng i ta giúp mình cao th ng nh v y, n u mình nh n lãnh thì mình th p

hèn.- Vâng, lãnh thì mình hèn l m. Mà bây gi mình bi t ai g i mà tr .

- H i nãy i v d c ng anh có ngh : “ Sài Gòn m y ng i anh quen nhi u làông huy n Khoan còn ng i bi t cái kh c a anh trong lúc n y là anh T C ng, y v yhai ng i ó g i b c cho anh, ch không l ng i nào khác. V y anh ki m hai ng i ómà h i g t, n u h t ch i thì anh s n nhà dây thép xin coi tên ng i mua m n- a, tnhiên ph i lòi ra ai g i.

- Anh tính nh th úng l m.Sáng b a sau Nh Th ch không có d y h c nh ng ch ng tan h c, thì chàng p xe

máy i ra ng ón T C ng. G p nhau chào h i r i hai ng i th ng th ng i b nóichuy n. Nh Th ch h i:

- Anh ph i nói thi t cho tôi bi t coi cái m n- a tôi a cho anh h i chi u hôm quaó ph i c a anh g i hay không?

- Không, tôi g i làm chi? T i sao anh h i k c c v y?

- Gia o c a tôi duy có m t mình anh bi t mà thôi, tôi ch c anh mu n giúp tôinên anh làm nh v y, ch không ph i ai khác. N u anh ch i thì tôi s xu ng nhà dây théptôi xin coi tên ng i mua m n- a r i tôi tr l i.

C ng nghe Nh Th ch nói h i qu quy t quá thì c i ng t mà áp:- Anh lanh quá! Anh làm nh v y thì tôi ph i ch u phép ch ch i sao c. Tôi

xin anh tha cái l i gi d i cho tôi tuy hai a mình b t ng ch ngh a nh ng hôm qua tôith y ch b nh n0hi u, còn anh túng r i, tôi ch u không c. Tôi mu n trao ti n cho anh

ng anh em ch i nhà th ng n m d ng b nh mà tôi s anh ái ng i không ch u l y,nên tôi làm nh v y ó, ch không ph i tôi gi d i ng khinh b anh âu.

- Anh bi t th ng tôi nh v y, tôi c m n anh l m. Thi t lúc n y v tôi au mà tôikhông có ti n. N u anh giúp tôi ân ngh a l n l m. Ng t vì tôi th c a anh, r i bi t ch ngnào m i tr l i cho anh c.

- i! H i nào mà lo vi c ó. Anh còn lo nh v y t c nhiên anh ch a thoát th ngtình. Tôi d , anh thi u tôi s t b t cho anh. Anh c lãnh m n- a ó i r i em óng ti nnhà th ng cho ch n m, ng ng i chi h t. Anh n l ng ít, n u anh c n dùng, thì m itháng tôi s t b t cho anh n m b y ch c ng b c c.

- Anh thi t t0ình ãi tôi, n u tôi theo th ng tình ái ng i hoài té ra tôi x a quá.y tôi ch u l y và tôi thay m t cho v tôi mà cám n anh, n u nó h t b nh y là nh anh.

- Thôi, thôi, ng có b t ch c th tình mà nói nh ng ti ng “Cám n” nh ng ti ng“Nh c y” nghe k c c quá. B n mình ph i nói, ph i làm khác h n thiên h ch , nh ngcâu t s n t i th ng c nói mà ch i ch không có ý ngh a gì c l i làm chi. Anhi lãnh m n- a r i em ch vô nhà th ng li n i.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


38

C ng b t tay t giã Nh Th ch r i i tu t.

Nh Th ch i lãnh m n- a r i v thu t l i cho v nghe. Cô Nhung c i và nói:“Anh T C ng cao quá, mà anh làm ra cho rõ r t thì anh c ng kh i th p”.

Chi u b a ó Nh Th ch em v vô nhà th ng Bà Chi u n m...


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


39

V

i 12 gi khuya. Nh Th ch ng t i hàng ba nhà b o sanh Bà Chi u, tay v n lancan m t ngó c a phòng ngay tr c m t. Vì c a phòng khép khít nên chàng không th y

c, trong phòng ch nghe ti ng cô Nhung rên mà thôi, chàng ng trân trân không c aqu y, m t tái xanh, ng c h i h p.

Cách m t lát, c a phòng m hé r i m t cô m lách mình b c ra. Nh Th ch ch ni: “Sanh r i hay ch a v y cô?” Cô m l c u mà áp: - “Cô y u quá nên không dám

cho r n. cho cô ngh m t chút r i tôi s cho r n th coi, n u không c thì ph i kêuông th y, ch bi t làm sao”.

Cô m i r t r t r i xách m t b u n c tr vô phòng, khép c a l i.

Nh Th ch trong lòng l nh ng t, day m t ngó ra sân th y cây c l m , còn ngoàing thì hàng èn khí n i nhau mà chi u, song không có d ng ng i qua l i. Chàng vì

lo, vì s , vì bu n, b i v y trong trí b i r i ngó cây c , ngó èn mà không ý n c nht chút nào h t.

Thình lình nghe trong phòng có ti ng r n m t h i r t dài. Nh Th ch càng thêmi r i, nên nín h i lóng tai nghe. R n r i th h n h n, th r i r n n a, r i l i nghe ti ng

con nít oa oa. Nh Th ch n a m ng n a s ng n ngang m ng con ã sanh, mà lo s vi s c. Chàng nóng n y, trông cho h m c a phòng ng vô mà h i th m, nh ng

trông hoài không th y m .

Cách m t h i r t lâu, m t cô m già m bét cánh c a ra v a th y Nh Th ch thìnói: “Sanh r i, con gái. Con nh m nh l m t i ba ký lô r i. Còn cô thì m t quá, tôi ikêu th y u d ng tiêm cho cô m t m i thu c kh e cho cô ngh . Ông vào mà th m cô,bây gi ông vô c”.

Cô m nói r i quày qu i li n. Nh Th ch b c vô phòng, th y v n m tronggi ng, m t nh m khít, ng c hoi hóp, m t mét xanh, coi b m t l m. Chàng n m tay vmà n c m t r ng ch y. Cô Nhung day m t ngó ch ng, l c u r i nh m m t l i, NhTh ch th y cô m b ng con nh b c l i g n thì chàng ng nhìn con. Cô m nói: “Connh này ch ng l n nó ng l m”.

Cô m già tr vô phòng l i d t theo m t ông th y u d ng còn ngây ng , nênt s t s . Th y u d ng tiêm cho cô Nhung m t m i thu c, r i b i ra, không nóii ti ng chi h t. Hai cô m lo s p t cái nôi ng em nh n m.

Cô Nhung th dài r i m m t ngó ch ng, mi ng chúm chím c i. Cô m già b ci r trán cô và h i: “Kh e r i h ?”. Cô Nhung g t u áp nh : “Em kh e. Em cám n

hai cô”.Hai cô m b c ra ngoài r i khép c a phòng l i.Nh Th ch nh c m t cái gh em bên c nh gi ng ng i và nói chuy n v i v :


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


40

- Em m t nh c quá! V y em ng m t chút cho kh e. anh ng i ây anh coich ng con cho.

- Bây gi em kh e r i.- H i nãy anh s quá.- Th t anh ! H i nãy em m t l m, em t ng ã không xong r i.- Em mu n u ng n c hay không?- Xin anh làm n rót cho em m t chén.

Nh Th ch rót n a ly n c trà b ng l i cho v u ng, r i vén tóc, bao m n cho v , lo l ng l m.

Bây gi cô Nhung thi t kh e nên cô nói:- Em ch a trông th y m t con. Nghe nói con gái ph i không?- Con gái. Em mu n anh b ng con cho em coi hay không?- Em mu n l m, song s anh không quen b ng r i anh ánh r i con.- Anh b ng c. anh b ng con l i cho em coi. M t d th ng quá.Nh Th ch b c l i gi cái nôi mà b ng con nh em n m m t bên mình v .

Cô Nhung day qua nhìn con, Nh Th ch c ng ng m t bên mà ngó. Con nh mt r i nh m m t l i m t lát nó qu hai tay, làm cho cha m nó vui v vô cùng.

Nh Th ch nói:- G ng m t con gi ng h t m t em.- ây là d u tích c a v ch ng ta, có con tình v ch ng ta càng thêm kh ng khít.- ngày mai anh s i khai sanh cho con. Em mu n t tên gì?- Em không dám. Vi c y t ý anh nh.- Anh mu n t con là Thanh Nguyên, v a ý em hay không?- Tên y t t l m .

- Thanh Nguyên ngh a là ngu n n c trong. Anh không mu n cho con mìnhnhi m tr n t c chút nào h t, nên anh m i t tên y.

- Vâng, em b ng lòng l m.- Thôi, anh em con tr l i nôi, ng em thong th mà ng m t chút.

- Anh con n m ây v i em c. Em con n m m t mình trong nôi s connh.

- Em mu n nh v y c ng c, song cho anh b mùng xu ng k o mu i c ncon.

Nh Th ch b c mùng kín áo r i ng i ngoài coi ch ng cho v ng .


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


41

Cô Nhung s ch ng m t nên khuyên ch ng v mà ngh . Nh ng chàng không n v ng i ó cho t i sáng, có m y cô m vô phòng r i, chàng m i ch u t giã v v thay ng l p t c i khai sanh cho con.

i b a Nh Th ch u có m t t i nhà b o sanh mà s n sóc v con luôn, tr ra t ia c m và t i gi i d y h c thì chàng m i ch u v .

Cô Nhung n m t i nhà b o sanh m i b a, tuy v y trái tim c a cô v n không d tnên cô hay y u và m t, song cô xin ch ng em cô v nhà ng cô n m cho thong th .

nhà v ch ng vui v h t s c, c thay phiên nhau mà b ng con, nh t là côNhung th ng con quá, nhi u khi ch ng i d y h c, cô nhà b ng con ng i nhìn trót gimà không bi t m i, nhìn r i cô l i c m xúc nên a n c m t. T i cô th y con là k t qurõ ràng v cái ái tình c a cô mà cô c m, hay là t i cô th y con r i cô lo s v cái i

ng lai c a con nên cô c m. N u lúc y ai c c c h i cô nh v y thì cô không bi t sao tr l i, cô ch bi t r ng h cô nhà m t mình v i con, ho c ban êm cô th c d y cho

con bú, cô nhìn m t h i thì cô h i h p trong lòng, lo s bu n th ng l n l n.Vì trong mình ã có b nh s n l i thêm sanh s n, mà c ng vì ti n b c khi m khuy t

nên thu c men lu t lát, b i v y thân th cô Nhung ngày m t thêm m, m t mày c a côngày m t coi thêm m t. Tuy cô bi t trong mình có b nh nhi u, s không th s ng lâu

c nh ng mà cô không dám nói cho ch ng bi t, tr c m t ch ng cô c làm ra vui c iluôn luôn.

Tuy v y Nh Th ch vì th ng v nên không c n v nói chàng c ng ã hi u bi t,i v y trong b ng chàng lo s lung l m.

t êm cô Nhung con Thanh Nguyên n m ngoài ván r i cô ng i m t bên coich ng mu i cho con ng . Nh Th ch b ng èn l i g n và chàng ng i phía bên này ngócon v i v . V ch ng nhìn con r i nhìn nhau, b ng sanh trong lòng m i c m tình n ngnàn thi t là khó ch u, song nói ra không c.

Cách m t h i lâu Nh Th ch day m t vô vách mà nói:

- Thanh Nguyên còn nh quá mà em b nh m t ngày m t thêm nhi u, anh ngh t ing t ng lai anh bu n h t s c.

- Anh s em ch t à? Em không ch t âu, xin anh ng lo. Em th ng ch ngth ng con, có l nào em ành ch t mà b hai c c th ng c a em ó cho c.

- S ng thác u t i s m ng, có ph i em mu n mà c âu em.

- S m ng là gì? y là hai ch k y u trí t ra ng k a l p che y thói nhunh c c a h . Anh ph i c ng quy t, ph i d n d ng ch ng c v i cu c i, ch ng nênth y kh mà ngã lòng th i chí.

- Không, anh có ngã lòng th i chí âu, d u n ch ng nào anh c ng còn can mi phó v i nhân tình th cu c luôn luôn. Ti c vì b nh ho n mình bi t làm sao chi n

th ng nó cho c, vì v y nên anh m i lo s ch .


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


42

- Ví d u em ph i ch t i n a, xin anh c ng c v ng lòng m nh d n b c t i, ngbu n r u ng nhút nhát.

- Không nhút nhát thì c, ch không bu n r u sao c! Hai a mình ngtâm quy t chí n m tay nhau ng b c trong m t ng m i, ví nh m t a ngã, akia b v không nh th ng bu n r u sao c.

- Nh em có ch t, thì còn con Thanh Nguyên ó nó là d u tích c a em, có l nóng làm cho anh vui v i s s ng t do, c ng c i, ngay th ng, trong s ch c v y

ch . Mà em ph i s ng ng giúp anh nuôi con r i d y cho nó k chí c a v ch ng mình,em không ch t âu.

- Anh van vái cho c nh l i em nói ó.Nh Th ch ngó v ngó con r i ch y n c m t.

Tuy cô Nhung nói c ng c i nh v y, mà s mu n không th ng n i ch ng b nh.i v y con v a y m y tháng thì b nh cô tr n ng, m i ngày m t n m y l n, vài l n m t thì t ng cô ph i t t h i.

t êm, bi t trong mình cô ã h p h i, cô bèn kêu ch ng b ng con em l i chocô hun. Cô n m m t tay ôm con, m t tay níu ch ng, cô hun con hai ba cái, r i cô h ng

t nhìn con và ch ng trân trân, gi t l tuôn ra ch y t hai gò má cô. Cô m t l m, songráng nói nho nh : “Em xin anh tha l i cho em... Em ã h a i v i anh cho cùng ng,mà nay em ph i b anh gi a ch ng, y t i b nh ho n nó gi t em, ch không ph i em skh c c hay là th y s nguy hi m mà tr n lánh... Em ch t thi t em t c l m, t c vì không

c ti p v i anh mà phá h y nh ng ch h p hòi c a gia ình xã h i, t c vì khôngc d y cho con bi t k chí c a v ch ng ta...”

Cô Nhung nói n ó, thì m t quá, nói không c n a. Nh Th ch au n ch ukhông c, chàng cúi m t xu ng hun v , b n gi t n c m t hòa l n v i nhau.

n khuya cô Nhung t t h i.

Sáng b a sau T C ng hay tin v i vã vô th m. Chàng ch c Nh Th ch túng ti n,nên a m t tr m ng b c cho Nh Th ch lo li u t ng táng cho cô Nhung.

Chôn v r i Nh Th ch ki m vú m n nuôi Thanh Nguyên. May lúc y ch Thì n, m i sanh con c ba tháng k con ch t, nên ch m i còn s a, Nh Th ch c y ch

em Thanh Nguyên v nuôi giùm m i tháng tr ti n cho ch 6 ng b c. ch t r i thì s s ng c a Nh Th ch ch ng còn m t chút gì vui v n a. M i

ngày chàng kêu ch Thì em Thanh Nguyên l i cho chàng b ng giây lát, ng nhìn m tcon cho gi m b t n i bu n, té ra ngó con ch ng nào thì càng nh v thêm ch khônggi m c.

Có khi chàng nh t i m thì chàng au n v s chàng làm cho m gi n h n.Nh ng au n v cái l i c a chàng, l i c ng au n v s nghiêm kh c c a m , nênchàng ôm lòng mà ch u, không tính tr v thú t i.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


43

Vì trong mình ã mang s n b nh lao, nay g p s bu n r u d n d p, nên b nh càngngày càng thêm hoài. Cô Nhung ch t ch a c 5 tháng thì Nh Th ch m nh tàu lá,không th i d y h c c n a. Chàng bi t không s ng lâu c nên m t êm chàng n mthao th c, trong trí nh ng kia n o n , r i chàng ng i d y t èn vi t m t b c th

i v cho m mà th a cho m hay r ng mình s p ch t và xin m tha l i. Th g i i r ithì b nh càng n ng thêm hoài. Cách 10 b a sau, Nh Th ch n m li t, T C ng có nth m thì chàng n m nói chuy n ch không d y n i.

t bu i chi u, ch Thì b ng Thanh Nguyên l i th m. Nh Th ch ngó con r ikhóc, ch không b ng con c.

êm y chàng ráng ng i d y r i i l i bàn vi t l y gi y vi t, ng i vi t trót hai ging h . Vi t r i chàng l y m t cái bao th l n b vô, l i so n gi y t trong t l y 3 t

khác và út chung vô ó n a.

Dán bao th kín áo, l i l y bánh ki n g n thêm phía sau cho ch c ch n r i m ivi t m y hàng ch ngoài bao.

Chàng vi t r i thì m t i, nên l n i l i b ván mà n m, cái bao th h i nãya bên mình.

Qua ngày sau, Nh Th ch bi u th ng Sung, là a t , ra tr ng “Vân Th ” óni T C ng vô cho chàng nói chuy n.

C ng m i ngày u có vô m t l n ng lo thu c men cho b n, bi t b n khôngcòn s ng lâu n a c, nên c tin m i thì l t t vô li n.

Nh Th ch th y T C ng thì sai th ng Sung i kêu ch Thì b ng Thanh Nguyêni.

C ng kéo gh ng i m t bên Nh Th ch và h i:- B a nay anh nghe trong mình có kh e h n hôm qua hay không?- Tôi m t l m, ch c gi ch t ã g n t i r i!- Tôi coi anh còn tinh th n nhi u. Ch a ch t âu. Xin anh hãy v ng lòng ng lo

.- N u tôi còn tinh th n nhi u, y là vì tôi còn chút n i b n lòng tôi, nên tôi

nh m m t ch a c.

Nh Th ch nói m i m y câu mà ã m t, nên n m yên. T C ng th y v y khôngmu n nói chuy n n a, nên nh ng d y. Nh Th ch khoát tay t ý mu n T C ng cng i ó, chàng n m ngh m t chút r i nói ti p:

- Tôi m i anh vô ây là vì tôi có m t tâm s c n ph i t g p v i anh.- Anh c nói i, tôi s n lòng nghe.

- Khi m i quen nhau tôi có t cho anh bi t r ng vì tôi theo cái thuy t t do k t hônnên bà già tôi gi n, không thèm nhìn tôi là con.

- Ph i. Anh có nói v i tôi r i.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


44

- Cách m i b a tr c tôi bi t tôi s ch t g p, nên tôi có vi t th t giã và xin l ibà già tôi. Tôi có nói tôi có m t a con, nh bà già tôi còn ngh tình máu th t, thì chong i lên em v mà nuôi, ch h tôi ch t r i con tôi nó s b v , vô gia ình, vô thân

c... T i b a nay mà không th y tin t c gì h t... Ch c bà già tôi b t tôi, mà c ngkhông thèm nhìn con tôi.

- S th l c, ho c d i nhà không bi t anh âu mà ki m.

- Th không th l c c. l i trong th tôi biên ch tôi rành r ... Ch c bà già tôicòn gi n nên tuy t luôn... Có l x a nay anh ã th y rõ thái c a tôi. Tôi thung dungch ngày ch t. Ch ng lo s chút nào h t. Tôi ch bu n có m t vi c là khi tôi ch t i r icon Thanh Nguyên c a tôi ây r i tôi b nó cho ai.

- Xin anh ng thêm lo, n gi cu i cùng ph i chí cho bình t nh. N u không ainhìn nh n con Thanh Nguyên thì tôi lãnh nuôi cho.

Nh Th ch m c p m t ch i h i mà ngó T C ng r i c i nói ti p:

- Tôi c m tình anh l m. N u c v y thì tôi ch ng còn chút gì b n lòng n a. Tôii anh vô ây là có ý mu n nói chuy n ó v i anh. H m nay tôi không nói là vì tôi cònng má tôi ho c ch tôi lên em nó v nuôi. H i chi u hôm qua ch vú b ng con tôi l i,

tôi th y m t nó, r i tôi nh d i nhà không ai lên, thì tôi c m ng h t s c. êm h ihôm tôi không ng c, tôi ráng ng i vi t m t t di ngôn mà l i cho con. N u anh

n lòng th cho tôi mà nuôi giùm con tôi, thì tôi giao gi y t trong bao th n y cho anh.Xin anh c t giùm, ch ng nó c 18 tu i có trí khôn r i anh s trao cho nó.

- Tôi h a ch c v i anh r ng tôi s h t lòng nuôi con Thanh Nguyên c ng nh anhnuôi v y. Anh hãy an tâm, ng lo chi h t.

- Cám n anh.

Nh Th ch l y cái bao th niêm h i hôm a cho T C ng r i ngo t ch vú bi uem Thanh Nguyên l i, chàng v i ôm u con hun và nói: “Thôi, cha t giã con, tên con

là Thanh Nguyên v y ch ng con khôn l n con ph i trong s ch nh n c trong ngu n,ng nhi m m t chút b i tr n nào h t, tuy cha ch t, nh ng mà con ã có cha khác lãnh

nuôi con, d y con, c ng nh cha còn s ng v y. Con không n n i th t d ng th t giáoâu mà lo”. Nh Th ch nói d t r i, bèn xô con l i cho T C ng mà nói: “ ây tôi giao

con tôi cho anh ây, xin anh lãnh l y”. T C ng a tay ra b ng Thanh Nguyên và cái bao th tr c ng c con nh mà nói: “Con ng có bu n, ba s th ng yêu con b o hcon, c ng nh cha c a con v y”.

Con Thanh Nguyên không hi u chi h t, nó th y l n x n thì nó ngó Nh Th ch r ingó T C ng ngó quanh qu t, r i l i chành mi ng c i h t h t.

Nh Th ch ph tình, nên n m th th i, b b t m t. Thanh Nguyên òi bú nên chvú lãnh l i và b ng i ra ngoài.

C ng h i Nh Th ch:- Anh còn mu n d n u gì n a hôn?


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


45

- Còn. Tôi xin anh hai u này:

1. H tôi ch t r i, thì anh ph i gi u con Thanh Nguyên mà nuôi, d u bà con thânc c a tôi n n n th nào anh c ng ng cho h lãnh.

2. Nuôi con Thanh Nguyên, thì anh ng cho nó bi t c n nguyên c a nó, anh cng anh là cha nó, ch ng nào nó úng m i tám tu i anh s a cái bao th cho nó.

Nó c t di ngôn c a tôi r i nó li u nh th nào t ý nó.- Tôi s làm y theo l i anh d n. Còn v cách giáo d c nh anh có d n u gì

ch ng?Nh Th ch n m ng m ngh m t chút r i m i áp: “Anh quang thông tri t lý, tâm

lý h c. V y d y d con Thanh Nguyên, tôi ng cho anh t do mà li u nh. Tuy v ymà tôi xin anh, d u anh khi n cho nó i ng nào, anh c ng ra công s a v cái óc nócho trong s ch, cho cao th ng, ng cho nhi m nh ng thành ki n h b i c a xã h i”.

C ng g t u v a c i v a nói: “Tôi khen anh l m. n ngày cu i cùng màanh không nao lòng không i chí. Tôi s ráng s a chí con Thanh Nguyên gi ng nh chí

a anh”.Nh Th ch nghe m y l i thì h n h , tuy h p h i mà m t còn t nh táo l m.

C ng không n lìa b n, nên vi t gi y r i sai th ng Sung em ra tr ng xinphép ông hi u tr ng ng l i ó cho Nh Th ch vui lòng.

êm ó Nh Th ch t t h i.

C ng ng lo t ng táng. Chàng c y ông hi u tr ng tr ng “Vân Th ” ngcáo phó giùm cho thiên h hay Nh Th ch ch t, b i v y t ai phó n y không gi ng v i tai phó khác th ng không có biên tên cha m , anh em, v con.

Nh t ai phó n hành trong nh t báo, nên ông huy n Khoan hay, b a t ng chungcó ông n d l v i ông hi u tr ng và các giáo s tr ng “Vân Th ”.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


46

VI

H i ng Quy n n c m tr a r i th y ra ng tr c th m x a r ng và ng m c nht. Tên tr m làng em t nh t trình “L c t nh” l i phát cho th y.

Th y l y t nh t trình r i th ng th ng tr vô nhà. Th y t m t u thu c r i kéogh ng i và m nh t trình ra coi. Th y m i coi m t chút thì vùng ng d y ngó cô H i

ng ng ng i trên ván phía trong mà la l n r ng: “Tr i t i! Th ng Th ch ch ti!”.

Cô H i ng chung h ng h i r ng:- Th ch nào?- Th ng Th ch c a ch C ch Th ch nào?- Úy! Cha ch ! Ch t h i nào âu?- Nh t trình nói ch t t i Bà Chi u, ch t êm hai tây, qua b n tây chôn.- B a nay m y tây?- B a nay n m tây. Chôn hôm qua r i. Kh n n n quá!- Tôi s Th ch nào ó, ch th ng Ba còn nh , l i n u nó có au nó c ng cho mình

hay ch .- Nó mà! Nh t trình nói rõ r ng: Lý Nh Th ch giáo s tr ng “Vân Th ” thì là

nó ch ai.- B t nh n d hôn! V y mà x a rày t ng nó gi n ch C nó tr ra ngoài B c ch .- Thì lúc nó m i i, nó có g i v cho tôi m t cái th . Nó không có nói nó s i

âu. Tôi c ng t ng nó d t v nó ra B c, ch ai dè nó trên Bà Chi u.- Không bi t ch C hay r i ch a?

- Ch c là ch ch a hay. N u hay ch l nào ch không cho mình hay. tôi vôtrong ch coi.

- Cha ch , ch hay ây ch c ch r u l m.- V y cho sáng con m t ch . Có m t a con trai mà nghiêm kh c v i nó quá l .- Mình i vô tr ng tôi c ng i n a. Vô th m ch m t chút.

Th y H i ng không k p thay . Th y l y nón tr ng i lên u r i c m t nh ttrình ra i. Cô H i ng che dù i theo, c ng không thay áo i qu n k p.

Bu i tr a, bà C Kim n m ng a trên b ván d a c a s phía tr c bi u con Týnh tóc ng a. H u Ngh a n c m r i d t v con xu ng ghe i vô làng nh Môn th mru ng. Tôi t u làm công vi c nhà sau, nên phía tr c v ng teo.

ngày Nh Th ch b i i r i, th y H i ng Quy n phi n bà C và ghét vch ng H u Ngh a nên th y ít vô. B a nay th y bu n mà l i b c t c n a, nên b c lênth m th y i m nh chân, ti ng giày kêu l n. Bà C gi t mình l m c m ng i d y. Bà th y


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


47

ng v ch ng H i ng thì bà m ng nên l t t b i u và nói l n r ng: “Vô ch i saomà i tr a n ng quá v y?”

Th y H i ng ng ngó ngay ch mà h i: “Th ng Th ch nó ch t r i! Ch haych a?”

Bà C bi n s c h i l i:- H ? Ch t âu sao c u nó l i hay?- Tôi c nh t trình ây tôi m i hay ch . tôi c cho ch nghe:

Ông hi u tr ng và các giáo s tr ng t th c Vân Th l y làm au n báo cáong ông Lý Nh Th ch, giáo s t i tr ng y, ã t tr n t i bi t xá c a ông, Bà Chi u,

trong êm 2 Janvier 19... h ng c 25 tu i.

an táng c hành ngày 4 Janvier 19... úng 7 gi s m m i t i c n ph phía saup hát th y Cai .

Th y H i ng c d t r i, th y ngó bà C mà nói: “Rõ ràng hay ch a Lý NhTh ch, giáo s là th ng Ba ch ai!”

Bà C s ng s t, bà ng i trân trân, không nói c ti ng chi h t, lõ c p m t chaooãu, nh hai gi t n c m t ch y dài xu ng hai gò má.

Cô H i ng cây dù trên ván, r i cô vén áo ng i sau l ng ch l y kh n lau n ct, cô c ng không nói c m t l i.

Trong nhà n ng n ng ch a y không khí bu n th m, làm cho s au n ba chem càng thêm n ng n khó ch u.

Th y H i ng qu ng t nh t trình trên bàn, kéo m t cái gh ng i ngang ó r ith ng th ng nói r ng: “ ã bi t m ng s cùng r i thì âu c ng ph i ch t. Nh ng mà ch t

t khách quê ng i, cha m bà con không c th y m t, thi t t c quá. Ch ch nghei tôi thì âu có tai h a kh n n n nh v y!”

Bà C th m t h i dài r i nói: “T i tôi, t i tôi nên con tôi m i ch t!”.

Th y H i ng th y ch ã t h i, th y không n trách n a, song trong lòng th yn còn au n quá, nên th y h i r ng:

- Bây gi ch tính sao ây?- C u tính làm sao thì tính giùm, ch tôi còn bi t làm sao mà tính.

- Nó ch t ã chôn h i s m m i hôm qua r i... Tuy v y mà mình c ng ph i lên BàChi u, h i th m coi nó au b nh gì mà ch t, m m nó n m âu, ch bây gi tính bluôn hay sao.

- i thì i. C u nó i giùm v i tôi, ch tôi i m t mình lên tr n tôi có bi t ch nàoâu mà h i th m.

- V ch ng th ng Xã i âu mà nãy gi không th y m t? Hay tin th ng Th chch t, ai bu n thì bu n, ch con Ph ng có bu n âu. Th ng yêu gì mà bu n.

- V ch ng nó m i i vô trong n n nh Môn.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


48

Th y H i ng ng m ngh m t chút r i nói: “Th nào tôi c ng ph i i. T ng cóth ng Xã nhà, tôi bi u nó i v i tôi. Nó i kh i thì thôi. Còn ch i, tôi t ng không íchgì. Thôi, ch nhà, tôi i lên tr n tôi h i th m coi công chuy n ra làm sao, tôi tìm vnó ng tôi bi u ch m m cho tôi bi t, r i sau tôi s d t ch lên ng m n làm m chonó”.

Cô H i ng ti p nói: “ nhà em nói ph i l m. Thôi, ng i tr c m t mình lêni th m coi, r i ch s i. Ch ng ch i, em s i v i ch ”.

Bà C ng i l ng thinh m t h i r i m i nói: “C u tính nh v y c ng c. Thôi, itr c m t mình lên tr n coi, ch tôi i theo, lên ó ch c là tôi không ch u n i. C u ph iráng ki m giùm con v nó mà d t v ây ng tôi h i th m cho rõ ràng, ch ch t nh v ythì t c quá”.

Th y H i ng ng d y nói: “Thôi tôi i th ng vô ch Ô Môn m n m t cáixe h i r i tôi ch y v nhà thay ng i li n”. Th y H i ng i nón ra i.

Bà C kêu nói:- C u nó l y b c b theo l ng ng tr ti n xe ch .- Thôi, tôi có b c s n ây, ch ng lo.- C u nó i thì v mau mau, nhà tôi trông l m.- B nào c ng ngày mai tôi v m i t i ch .- Nh ki m con v nó, nghe hôn.- Vi c ó là vi c c n nh t, quên làm sao c.

Th y H i ng i r i, thì cô H i ng l i ó mà hú hí v i ch cho ch b t r u.Tôi t trong nhà nghe tin ch ng lành y thì xì x m truy n ngôn v i nhau, cách m t gisau chòm xóm hay h t, nên t u l i h i th m.

Cô H i ng t i t i, v ch ng H u Ngh a i nh Môn v r i, cô m i ch u vnhà. Sáng b a sau cô tr vô s m mà ón ch ng v coi công chuy n ra th nào. ÔngChánh bái Thành c ng l i ng i ó mà ch tin.

n chi u, th y H i ng v m i t i.Bà C th y th y b c vô nhà có m t mình, bà ch y n c m t mà h i:- Nó au b nh gì mà ch t v y? Ki m không c v nó hay sao?- V nó âu mà ki m!- Nó v ngoài B c r i hay sao?- Nó ã ch t n m sáu tháng nay r i.- Úy cha ch , v nó c ng ch t n a.- Ch sao? Công chuy n nghe th m thi t h t s c, r i tôi thu t l i cho ch nghe.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


49

Th y H i ng ng i t i bàn gi a v i ông Chánh bái, kêu s p-ph vô tr ti n xe,trong nhà l ng trang, ai n y u ng i im lìm ch nghe tin t c, duy ch có H u Ngh a irót m t tách n c trà b ng l i tr c m t th y H i ng.

p-ph l y ti n i r i, th y H i ng m i nói:

“Hôm qua 4 gi chi u. Tôi lên m i t i Bà Chi u. Tôi i l i dãy ph phía sau r phát th y Cai mà h i th m. H ch c n ph c a th ng Ba cho tôi coi, mà h nói chôn nó

i thì có m t ông giáo s tr ng Vân Th ch c i h t r i tr ph l i cho ch , nênbây gi ph b tr ng. Tôi h i th m v nó, thì h nói cách n m sáu tháng tr c v nó

t a con gái, c âu ch ng m t tháng thì v nó au tim mà ch t. Nó m n m tng i vú nuôi con nh , ng i vú tên Thì, h i tr c c ng g n ó. Hôm kia chôn nó r i,thì v ch ng ng i vú d n i ch khác, không bi t âu”.

Bà C khóc và nói: “Té ra nó có con”.Th y H i ng g t u.

Ông Chánh bái nói: “V ch ng nó ch t h t, mà nó có con, thì mình ph i em connó v nuôi ch . Ng i vú d n nhà ch khác, nên mình ráng h i th m, thì có l c ngph i ra m i. H nói có ông giáo s nào d n c c a nó ch c ông c ng lãnh nuôi giùmcon nó ch gì. Sao c u H i ng không ki m giáo s ó h i r i em con nh v chothi m C .

Th y H i ng áp: “Tôi có i ki m ch . Nh có i ki m nên tôi m i bi t nhi uvi c áng bu n l m”.

Bà C h i:- Mà th ng Ba tôi nó au b nh gì nó ch t g p v y?

- au lâu l m m i ch t, ch có ch t g p âu ch ? Nó mang ch ng b nh ho lao ãlâu r i, vì bu n r u, vì không có ti n u ng thu c, l n l n thân th g y mòn nên m i ch tch .

- B t nh n quá! Ch chi nó au nó cho mình hay, thì có l nào ch t nh v y.

- Có! Nó có cho hay. tôi thu t l i h t công chuy n cho ch nghe. H i trong BàChi u r i tôi tr ra Tân nh ki m tr ng Vân Th . Tôi h i th m thì ông hi u tr ng nóith ng Ba d y tr ng ông h n 10 tháng r i.

- T ngày nó i cho t i b a nay thi t ã h n 10 tháng. Té ra lên Sài Gòn r i nó vôtr ng ó mà d y, ch có tr ra ngoài B c âu.

- Ph i, ch i nó thì nó lên ó xin d y h c li n. T i bây gi tôi m i hay, ch x arày tôi c ng t ng nó ra B c. Tôi h i ông hi u tr ng v y v ch ng nó au b nh gì, màch t h t, còn con c a nó, nó có g i cho ai nuôi giùm. Ông hi u tr ng nói có ông giáo s

C ng là b n thân thi t c a nó, lúc nó au ng s n sóc, lúc nó ch t ng lo t ng táng,y tôi ph i h i ông y m i rõ c. May lúc y mãn gi h c, ông hi u tr ng bèn cho

ông T C ng l i phòng khách cho tôi h i th m. Ban u ng dè d t, tôi h i ông nói llà, coi b không ch u nói rành vi c gì h t. Tôi m i nói tôi là c u ru t c a Nh Th ch, tôi


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


50

th ng nó l m, h i nó d t v nó v Ô Môn, ch r y rà thì tôi can gián h t s c. B a chi nó ó tôi không hay mà x a rày tôi v n t ng v ch ng nó tr ra B c, ch chi tôi

hay nó lên Sài Gòn mà d y h c thì tôi ã em v ch ng v tôi nuôi, r i tôi bao b c chonó làm n. Nghe nói v y ông T C ng m i ch u nói thi t. Ông nói th ng Ba b ch ithì nó lên Sài Gòn xin vô tr ng Vân Th li n. Vì n l ng ít nên v ch ng ph i vô

t c n ph ch t h p trong Bà Chi u. Nó nghèo c c lung l m, v nó có nghén mà l i autim n a. m t a con gái âu c m t tháng thì v nó ch t. Nó ph i m n vú nuôicon, mà nó c ng ã mang b nh ho m y tháng tr c r i. Ph n bu n vi c gia ình, ph nkhông có ti n u ng thu c, nên b nh càng ngày càng thêm n ng r i m i ch t, nó ch tthì anh em ng nghi p hùn ti n mà chôn c t nó. Vì không bi t bà con nó âu ng chohay, nên anh em m i c y ông hi u tr ng n hành t ai phó trong nh t trình, l i xin chbàn gh chút nh em v tr ng mà g i. Nh tôi mu n lãnh y thì nói v i ông hi utr ng lãnh v , ông T C ng l i d t tôi vô trong ngã n m Gia nh ch m m c a vch ng nó cho tôi bi t, ng có m n làm tr á c m trên u m rành r l m. Bà C nghenói t i ó thì bà khóc r ng lên nghe r t th m thi t. Ông Chánh bái v i v ch ng th y H i

ng c m ng nên c ng ch y n c m t.

Ông Chánh bái h i: “Sao c u không h i ông T C ng coi bây gi con nó âu?”.

Th y H i ng tr n m t áp: “À, nãy gi tôi thu t chuy n l i mà tôi b sót vi cy”.

- Tôi có h i ch . Ông T C ng nói cách 10 ngày tr c th ng Ba nó bi t nó sch t, nên nó có vi t th v mà xin l i ch C . Trong th nó có nói chuy n a con c a nó.Nó i hoài, không th y bà con ai lên h t, nó ch c ch C b t nó, nên nó ph i kêung i ta mà cho a nh . Nó cho ai ông T C ng không hi u, nên ông không bi t âumà ch . Ông T C ng nói qu quy t v i tôi r ng cách m i b a tr c ngày th ng Bach t, nó có g i th v cho ch C . V y ch ch C không có c cái th ó hay sao?

Bà C áp: “T ngày nó ra i cho t i bây gi , tôi có c cái th nào c a nóâu?”

Th y H i ng châu mày nói: “Không, m i m i m y b a rày ây ch không cóc th c a nó hay sao? Th nó g i có lý nào l c c. Hay là th l i, ch không có

nhà, r i v ch ng th ng Xã b d p âu ó ch gì. Con Hai a, h m nay có th nào g i l icho ch C hay không v y cháu. Cháu nh l i coi?”.

Cô Ph ng ng ng i phía sau l ng bà C , nghe h i thì cô ng d y nói không có,nh ng mà l i nói nghe y u x u, l i b t ch b ng l m.

Th y H i ng tr n m t nói:

- Không lý không có, ông T C ng nói th ng Ba có tr i v i ng, nó nói cáchi b a tr c nó có g i th v cho ch C hay nó g n ch t và xin ch C lên em con

nó v nuôi. Nó i hoài không th y ai h t nên nó ph i ki m ng i mà cho con nó. Cháunh l i coi, ch ng m i m y b a rày ây có c cái th nào hay không?


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


51

- Th a... cháu không th y.

- H ? K quá, âu cháu kêu h t b y tr trong nhà ra ây cho c u h i coi, kêu h tra ây.

Cô Ph ng vâng l i kêu con Tý, chú H ng, ch Thình ra m t. Th y H i ngi: “Cách ch ng m i b a rày ho c n a tháng nay, a nào có th y tr m em th l i

ây hay không? Bây nh coi”.Chú H ng nhanh nh u nói: “Th a có. Hôm tr c tôi ng ngoài c a ngõ, tr m có

a tôi m t cái th . Tôi em vô nhà, c u Xã i kh i, bà m c ngh tr a nên tôi a cho côHai”.

Th y H i ng ngó cô Ph ng, cô ngó chú H ng h i:- a h i nào âu?- Cô ng n m trên võng tôi a th cho cô ó, cô quên hay sao?- ? Chuy n ó lâu r i mà.- Không, m i ch ng m i m y b a rày ây mà.

- . Tôi nh r i, hôm tr c cha th ng Nh n i kh i, chú H ng a cho tôi m tcái th . Tôi b vô trong t , tôi tính cha th ng Nh n v tôi s bi u c coi th c a ai,

m rày tôi quên. tôi ki m l i coi cái th còn ó hay không.Cô Ph ng i vô bu ng. H u Ngh a ng i t i bàn vi t g c m t, không nói chi h t.

Th y H i ng nóng n y ng i không c, th y ng d y ngó bà C mà nói: Ch ccái th ó r i! n nh v y thì gi t ng i ta c! Kh n n n quá!”.

Bà C kêu nói: “Hai , l y em ra ây cho mau ng c nghe coi. N u b trong thì còn ó, ch ai vô ây l y”.

Cô Ph ng c m cái th em ra thì th ã xé bao r i. Th y H i ng bi u a choth y. Th y c m coi ngoài bao r i nói: “Ph i r i ch c a th ng Ba bao ây. Mà th aiã xé coi r i ây mà”.

Bà C mu n nghe coi con g i nói vi c gì, nên bà bi u: “ âu c u nó c th nghecoi mà”.

Th y H i ng rút th ra c:

TH A MÁ

y tháng nay con mang m t ch ng b nh không th tr c, là ch ng b nh holao. B nh ã n ng l m r i, nên s s ng c a con ch c ch ng còn bao lâu n a.

c a con c ng ã ch t r i, ch t cách n m tháng tr c, y v y trong ít ngày n aây thì hai a ng ngh ch dám trái ch gia ình, u ph i b tr i ph t không cho

th gian n y mà ph n ng c v i thành ki n c a xã h i n a.Tr c khi lìa cõi d ng tr n con vi t th n y kính g i ôi l y mà t giã má và cúi

xin má tha t i cho con là a không k n sanh thành, làm cho má bu n má gi n.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


52

Sau n y con xin th a cho má hay: v ch ng con có sanh m t a con gái, hi nnay nó v a m i c sáu tháng. N u má nhìn nh n nó có m t ph n máu th t c a má,ho c là di tích c a dòng h LÝ thì má cho ng i lên em nó v mà nuôi d ng ch hcon ch t r i thì nó s tr nên m t a vô gia ình, vô thân t c.

Con cúi u v nh bi t má, n sanh thành con xin ki p sau con s n áp .

LÝ NH TH CH ph phía sau r p hát th y Cai

i Bà Chi u (GIA NH)BÁI TH

Th y H i ng c th r i thì th y châu mày m t, la l n r ng: “Ph ng, thi t rõràng v ch ng m y hi p nhau mà gi t em m y. Ngày th ng Th ch d t v nó v , ch Cgi n i nó, v ch ng m y không có c m t l i can gián. Khi nó g n ch t, nó vi t thnói nh v y, mà v ch ng m y gi u bi t không cho ch C hay. Bây n nh v y thìkh n n n quá. N u bây cho ch C ho c cho tao hay thì tao lên tao r c em bây v d i

y mà nuôi nó, ví d u nó ph i ch t i n a, thì c ng kh i ch t n i t khách quê ng i,i con nó c ng kh i phiêu l c. Bây gi bi t con nó âu mà tìm!... Tao hi u h t. Bây

mu n cho th ng Th ch ch t mà l i tuy t t c n a ng bây mu n n gia tài cho tr n.Không c âu, thái c a bây nh v y tr i không cho bây tr n h ng giàu sang âu.Tao h a ch c v i bây tao s c n ng bây. Tao s ki m con c a th ng Th ch cho ctao m i nghe. tao c t cái th n y ng ngày sau tao a cho con c a th ng Th ch nócoi cho nó bi t lòng d c a cô nó”.

Th y H i ng x p th mà b vô b p ph i, b th y gi n lung l m.

u Ngh a v i cô Ph ng m t mày tái xanh, ng i nín thinh, không ch i cãi m t l inào h t.

Bà C c ng i khóc, n c m t tuôn d m d . Bà nói b u r ng: “Thôi, t i tôi h tth y. C u nó nóng gi n r y rà, bây gi th ng Th ch c ng không s ng l i c. Thôi giúp tôi mà lo làm m m cho v ch ng nó ho c xin l y c t em h t v d i n y cho nó

m m t bên cha nó. Tôi c ng còn c y c u nó làm sao ki m giùm cho c con nh ngcho tôi nuôi. Máu th t c a tôi l nào tôi b cho ành”.

Th y H i ng c i g n mà áp: “Ch không c y tôi c ng làm”.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


53

n Th nhì

VII

a bên ng Phú Nhu n lên Gò V p g n t i c ng xe l a, ngó bên phía tay tráith y m t vuông t cao ráo r ng rãi, chung quanh tr ng trúc bao kín mít. Chính gi ami ng t y có m t cái nhà ba c n, trên l p b ng lá vách óng b ng ván, nh ng nhà nhxây cao h n 5 t c l i lót g ch, có m y khuôn c a thì óng lá sách l i s n màu xám tro,nên cái nhà coi mát m l i có v vui và p.

nh hai bên cái nhà y, song s t vô phía trong, l i có hai cái nhà nh l p ngóing vách ván, cái bên phía tay m t thì là nhà xe h i, còn cái bên phía tay trái thì là

nhà n u n. ngoài hàng rào trúc d a l vô t i th m nhà lá thì có m t cái sân r ng l n, sân

ng ngang ng d c, dài theo m i ng tr ng xoài mít xen l n v i nhau, mà saunh ng hàng cây y l i có xây b n tr ng bông màu, th , nh s n n c trong cáigi ng góc rào, c t lên t i m i ngày hai l n, nên d u mùa n ng nóng bông c ng th ng

i t t.Cái c a ngõ thì xây hai tr g ch, l i xây tr ch m t bên, ngay c a nhà xe, nên xe

i ra vô r t ti n.Cu c nhà t n y là ch c a ông giáo s T C ng v i con gái c a ông là cô

Thanh Nguyên, cha d y h c t i tr ng t “Vân Th ” d i Tân nh còn con ng h cp tri t h c t i tr ng trung ng Chasseloup-Laubat d i Sài Gòn. Ông T C ng muat c t nhà ây ã lâu r i, nên rào trúc c a ông tr ng bao chung quanh lên ã cao và

dày b t, m y hàng cây ông tr ng trong sân ã có trái u h t.

a r m tháng giêng, l i tám gi t i, m t tr ng lên cao t r ng, chói ng n câysáng ho c, chói b n bông long lanh. Gió ch ng th i hiu hiu, tuy b hàng rào trúc óngng n, song c ng còn có th làm cho ngoài sân trong nhà u mát m .

Cô Thanh Nguyên, n m nay ã c 18 tu i. Nh n tr ng cô h c siêng n ng, nhà l i có cha d y thêm, nên n m tr c cô thi u Tú tài k nh t, hi n bây gi cô h ctri t lý ng ít tháng n a thi k nhì. êm nay n c m r i, cô ra ng i t i cái b ng tr csân, d i g c m t cây xoài l n, mà xem tr ng trong, h ng gió mát.

Còn ông T C ng, ông ch a c 45 tu i, tuy s c ông còn m nh m , da m t cònth ng b ng, nh ng tóc c a ông ã b c h n phân n a, nên h c trò th y b t ng c a ông

u ph i kính, ph i tr ng. êm nay c ng nh m y êm khác, n c m r i ông n m trêngh xích u, mi ng ng m u thu c, tay c m nh t báo coi. Ch ng hi u ông c nh tbáo, hay là ông th y ngoài sân tr ng trong gió mát ông c m h ng, mà t b ng v ng

, thình lình ông c t ti ng lên ngâm l n:Tr c l u có bóng nga th p thoángNg m vi c i ngao ngán nhân tình


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


54

y ai rõ bi t nh c vinh,Khòm l ng cong g i, l i danh là gì

oOo

Thú nhàn l c có chi sánh k p,Chí thanh cao s nghi p nhà ta.Ngoài hiên v n trúc th t tha,Ng n ch ng xe ng a, v t xa phong trân

oOoNg n sông quí nào c n sông c n,Mi n có r ng n d ng thì linh.Th p cao mình bi t l y mình,Non xanh, n c bích, chung tình n m canh

oOo

c ai tr c l i tranh danh

Ông T C ng ngâm t i ó, thì tr c sân cô Thanh Nguyên l i c t lên ngâm ti p:

Ngày xuân v i gió xuân man mácThêm mùi i bát ngát th m tho

c làm ng i ph c tr i cho,i gì mà ph i n m co than th m.i chung nh nên t m mà h ng,

Thú cao sang há nh ng cho ai.Ph i vui c i ph i nh y bay,Ph i vui v i t c, ph i say v i tình

oOo

Vòng c nh tranh, l y mình làm quí, ngh a nh n, luân lý làm chi.

Tìm ng sung s ng mình i.Mi n là t i ch n, th phi m c d u

oOo


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


55

i ng i g m ch ng bao lâu

oOo

Thanh Nguyên ngâm m y câu, r i cô c i ng t và b n b i vô nhà.

Nh ng n èn Manchon treo gi a nhà chói sáng nên bây gi th y hình dung m tmày cô rõ ràng. Cô dong d y y u u, t ng thanh nhã, b nghiêm trang, tuy không d iph n thoa son, song t nhiên da tr ng nõn, môi lòm. Cô m c b pyjama hàng màucà phê s a, tóc b i theo u bôm bê, hai trái tai eo hai chi c bông ki u tây lòng thòng.Tuy trong nhà cô không trang m, nh ng nh dáng cô d u dàng, nh vóc cô tròn tr a,

ng m t sáng r , nh t là cô có cái v vô t i, cái v thiên chân, nên t ng m o cô p khác th ng, l i thêm có duyên n a nên trai nào th y cô c ng ph i li c ngó, song ngói khen th m, ch ít dám buông l i ch c gh o.

Cô Thanh Nguyên vô nhà ng tr c m t cha v a c i v a h i:- Ba nghe con ngâm m y câu trái h n v i ý c a ba, ch c ba gi n con l m h ?- Không, ba không gi n, làm sao ba gi n con cho c. Song ba bu n.- T i sao ba bu n?

- Ba bu n vì ba d y d con, ã m i m y n m nay, công phu l m, ba làm cho trícon minh m n c, làm cho con bi t phân bi t cao th p, khôn d i, d lành, mà ham cáikhôn, cái cao, cái lành, và ghét cái th p cái d i, cái d . Còn có m t chút n a, là cái lòng

a con, ba không làm cho thoát kh i lòng th t c c, ba bu n là bu n ch ó.- Ba mu n cho con thoát t c chi v y? Con c sanh trong d ng th l i có ph c

c làm con ng i, thì con ph i làm con ng i cho hoàn toàn n 100 ph n 100 ch ba.Ai làm sao con ph i làm nh v y, n u thoát t c, không ch u nh thiên h thì s s ng c acon có vui v gì ây?

- Nh ng vi c c a thiên h làm có ch nào cao th ng âu mà con mong làm theo? Nh ng ng c a thiên h i có quãng nào s ch s âu mà con mu n i theo h ?

- Con nói làm nh thiên h là con tính chung l n v i h , r i tranh u hay baynh y mà làm cho s s ng c a con c sung s ng, p , vui v mà thôi, d u h làmvi c ê ti n, d u h i ng d dáy thì m c h , trí ý c a h có can h gì n con âu màba ng i.

- L i xu ng v ng bùn, làm sao kh i l m chân cho c.

- Ch ng trên ch cao ráo, mà ng m t mình, thì làm sao mà vui c, l i bi ty chi so sánh mà phân bi t th p cao, d s ch. Con t ng nên l i xu ng d i bùn v i

thiên h , song gi gìn ng l m chân, r i khuy n khích thiên h làm nh mình, th ngth ng kéo v t h lên trên cao ng v i mình cho ông, c nh v y trên cao mình

i vui. C ng l c u nói: "H ! Nói h i gi ng r c".

Thanh Nguyên chúm chím c i và h i: “Gi ng ai v y ba?”


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


56

C ng áp: "Gi ng tri t lý c a phái v t ch t".

Thanh Nguyên g t u và nói "mà l có c ng gi ng ch ngh a c a phái lãng m na a!"

Cô kéo m t cái gh l i m t bên cha mà ng i, r i m t tay cô n m cánh tay cha,t tay cô vu t tóc c a cha luôn mà nói d u ng t r ng: "Gió mát m , tr ng sáng loà, hoa

th m tho, i vui v quá. Thiên h h u ua nhau h ng nh ng thú sung s ng, nh ngmùi ng t bùi, t i sao ba không mu n con chung h ng v i thiên h ?"

C ng l c u r i th dài áp:

- ó m i thi t là lãng m n! Mùi i có ng t bùi mà c ng có cay ng, thú i cósung s ng mà c ng có c c kh . Ý ba mu n cho con kh i ch u c c kh cay ng mà thôich . Con còn tr tu i, máu con còn nóng n y, trí con còn h ng hái, nh t là con ch a b cchân vào th o, con ch a có kinh nghi n nên con th y b m t c a i p h n hcon ham. Ch ng m t ít n m n a, con l n khôn, con n m mùi c a i, con th y rõ b

t trái c a xã h i r i, con m i th u hi u cái lý thuy t c a ba không ph i d .- T i ba th y thiên h gi d i, không có liêm s , không bi t nhân ngh a nên ba chán

ngán, r i ba không mu n cho con chung ch v i thiên h ph i hôn?- Ph i, nh t là con không có m , mà con chung ch v i cái i nh v y lúc con

còn xuân xanh, làm sao mà ba không lo cho c.Thanh Nguyên nghe m y l i y thì cô a n c m t, ng i bu n so.

C ng th y v y, ông l y làm n n n nên ông nói:- B y quá! Con ng vui, mà ba vô ý làm cho con bu n!

- Không, có b y âu. ó là ba ng n c n b t cái h ng hái c a con ch . Hu ng chimá ch t h i con còn nh m i nên con không bi t má. Lâu ba nh c l i nh v y ngcon kh i quên má ch .

- M y l i con nói cho ba th y tánh con rõ ràng. Con là gái a s u a c m. Concó cái tánh y mà con chung l n v i i, ba càng thêm lo s .

- Con t ng không h i chi h t. H là h , mình là mình, d u mình chung v i h ,mà mình có ph i là h âu mà ba lo. em con gà ba nh t chung v i b y v t, thì bao gigà c ng là gà, ch có thành v t c âu mà s . Hu ng chi i c n ph i có k d i m i n ing i khôn lên, c n ph i có k qu y m i lòi ng i ph i ra ch . Ng i khôn, ng i ph i

u riêng m t cõi, thì cái khôn cái ph i ó ai th y c.- Con nói nghe c ng ph i, ng t vì thiên h h không phân bi t d i v i khôn, qu y

i ph i. ám d i h cho r ng khôn, ám qu y h l i cho là ph i. i trái ng c nh v ymình chen chân vào ó làm gì. thiên h loi nhoi trong ch h n n y. Mình lánh xa

i chí làm b n v i n c non vui say v i tr ng gió mà ch i cho s ch thân, cho khotrí.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


57

- Ba nói nghe x a quá! Sanh v th k 20 mà l p chí theo th k 15, thì con s etrái mùa quá. Con t ng không nên l i ng c dòng n c, trái l i, ph i l i v i thiên h

i c.- ! Con nhi m theo tâm h n m i r i!

- Có l . Mà l i không ph i t i con. Trái l i t i ba mua sách xã h i ba cho con c. nhiên con ph i nhi m theo nh ng t t ng c a nhà tri t h c ng th i ch sao.

- Ba nuôi con, ba d y con, ba mu n cho con t do hoàn toàn, t do v ph n xác,mà c ng t do v ph n trí n a. S t do y có l i, mà c ng có h i, v y con ph i coich ng. c sách m trí ch không ph i l p tánh. Thi t h i nãy ba nghe con ngâm

y câu. "Vòng c nh tranh, l y mình làm chí, "K ngh a nhân, luân lý mà chi, "Tìm ng sung s ng mình i, "Mi n là t i ch n, th phi m c d u".Ba nghe m y câu ó ba s quá.- M y câu ó h p v i luân lý c a ng i i nay l m ch .- Ph i. H p l m. Mà vì h p nên ba m i lo.Thanh Nguyên c i ng t. Cô ng d y l y gói thu c v i cái h p qu t a cho cha

i nói:- Hôm n con c quy n sách "Tân xã h i", con l y làm b c t c, nên con t m y

câu y c v i anh H u Nh n mà c i ch i, ch nào ph i tâm h n con h v y hay saomà ba s .

- Quy n sách "Tân xã h i" lu n th nào mà con b c t c?- Ba mua hôm tháng tr c mà ba ch a c hay sao?- Ch a.

- Tác gi t luân lý c a xã h i úng l m. Ba c r i ba s th y. Tác gi nói i m iph i luân lý m i. v i c nh tranh, ph i có luân lý c nh tranh thì m i kh i th t b i.

- Luân lý c nh tranh là luân lý gì?- Luân lý y nói tóm l i trong m y câu nh v y:

i mình ph i lo l y ph n mình, b i vì không ai lo bào ch a quy n l i riênga mình cho b ng mình c”

"Mình ph i t p cho ngh l c tranh u ng ch ng c v i thiên h ".

ng có vì l ngh a mà nh ng b , ho c ái ng i, b i vì l ngh a coi p m t,nghe êm tai, mà không có l i".

C ng n m ch m ch mà nghe. Ch ng Thanh Nguyên nói d t l i, thì ông thdài và ng d y nói r ng: "Ng i vi t nh v y thì hi u rõ tâm lý c a xã h i hi n th i


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


58

m. Nh ng mà con ch ng nên gi n l y r i con làm quá h n thiên h n a. Con bi t luânlý c a h nh v y thì con nên lánh xa".

Thanh Nguyên tr n m t ngó cha và áp: "Con không lánh h âu. H có luân lýa h , con c ng có luân lý c a con, con s chen v i h mà h ng mùi i, song h ng

mùi ng t bùi mà thôi, l i lo làm cho nhi u ng i khác c ng c h ng nh con v y". C ng rún vai b c ra ngoài hàng ba, i qua i l i mà h ng gió.

Thanh Nguyên ra ng t i c a mà nói:

- Con mu n xin phép ba chi u th b y cho con i ra V ng Tàu mà h ng gió bi n,i chi u ch nh t con s v .

- Con i v i ai?- con r anh H u Nh n i v i con. N u ba r nh ba i n a thì càng thêm vui.

C ng suy ngh m t chút r i áp:- N u con mu n, thì ba s i v i con.- Ba cho phép con m i anh H u Nh n i không?

- H u Nh n là b n thi t c a con, con mu n r i theo ch i c ng c, có ch t xeâu mà s .

Thanh Nguyên m ng r , ch y l i c p cánh tay c a cha r i i qua i l i, nói nóii c i không d t ti ng. Cô th y anh s p-ph i ra ng c a ngõ, thì cô kêu mà d n:

"Anh T , ngày mai anh a ba tôi i d y và a tôi vô tr ng r i, anh v ph i coi vô d u cho k l ng ng chi u th b y tôi i V ng Tàu h ng gió, nhé."


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


59

VIII

u Nh n là m t ng i trai, n m nay ã c 23 tu i nh ng vì chàng nh vóc, l icon nhà giàu, t nh c i h c ch không làm viêc lao ng, mà c ng không t p th thao,nên g ng m t coi còn non ai c ng t ng chàng m i 19 ho c 20 tu i.

Chàng ã thi u Tú tài k th nh t r i, hi n bây gi chàng ng h c l p tri tc t i tr ng Chassloup-Laubat nh cô Thanh Nguyên. M y n m nay chàng v i cô h c

chung m t l p v i nhau hoài, nên quen bi t nhau nhi u, l i m n nhau mà àm lu n, b iy tuy chàng trong tr ng, song chúa nh t chàng hay lên Phú Nhu n mà th m cô, có

khi ch i n t i m i vô tr ng.Ông T C ng d ng nuôi và d y d con, ông cho con c t do, l i ông th y

ch c a con còn c ch con nít nên ông không ái ng i v s trai gái k t ni m b ng h u.

Vì Thanh Nguyên ã m i tr c, H u Nh n xin phép ông hi u tr ng c ng r i,nên chi u th b y tan h c r i hai tr i v i nhau ra ngoài c a tr ng ng ch xe c a ông

C ng l i r c i V ng Tàu, hai tr i lên i xu ng dài theo l ng nói chuy n, côn h vui c i, chàng bình t nh nghiêm ngh .

Ch g n n a gi m i th y xe ông T C ng l i. Xe v a ng ng thì ông nh yxu ng nói r ng: "Ch lâu l m h ? M c ch y xu ng ch mua em theo xe mà n, vì sra t i V ng Tàu khuya quá r i ói b ng. Thôi lên xe ng i cho s m".

Thanh Nguyên h i s p-ph có em cái va-ly áo qu n cô giao h i tr a ó không.p-ph nói có, cô m i leo lên xe ng i chính gi a. T C ng ng i bên tay m t, còn H u

Nh n thì ng i bên tay trái.Xe ch y kh i Biên Hoà, T C ng bèn trao hai gói bánh mì và th t h p cho Thanh

Nguyên, và bi u cô m ra n. Cô m gói bánh mì, l y m t a cho cha, r i l y m t bhai a cho H u Nh n phân n a, còn phân n a thì cô n.

Cô c ng phân phát th t r i n ngon lành.

Cô vui v khác th ng, nói c i ng ng n, còn H u Nh n v n tánh nghiêm ch nh,mà chàng l i cung kính T C ng, nên chàng ng i im lìm có h i chàng m i dám nói,song nói chàng ph i l a l i, ch không l l i v t ch c.

Vì xe ch y ch m, nên quá 8 gi r i t i m i xu ng t i V ng Tàu, T C ng ghéi m t nhà hàng khách trú m n hai phòng, m t phòng cho Thanh Nguyên, còn m t

phòng ông v i H u nh n .Thanh Nguyên m c Âu ph c, cô vô phòng r a m t và trang m l i, và xin cha

t xu ng bãi tr c h ng gió, cô nói n trên xe ã no r i, không c n n c m n a. C ng d t hai a tr xu ng bãi bi n, trên tr i m t tr ng t r ng tr c m t thì

c bi n mênh mông, l i thêm gió th i lao rao, tr ng d i n c sáng loà, n c m ngtr ng d n sóng.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


60

C ng ng i trên m t cái b ng nhìn tr ng xem n c còn Thanh Nguyên v iu Nh n d t nhau i dài trên bãi mà ch i, th y tr i n c thì kh p kh i trong lòng, nên

bây gi Thanh Nguyên ng l i ngó m t n c lao xao và h i H u Nh n:- Anh ra mé bi n nh v y trong lòng anh có vui không?- Vui.- Em c ng v y, th y bi n thì em vui l m mà bi n ph i có núi nh ây, ho c bên

Long H i ho c Phan Thi t, Nha Trang em m i ch u ch bãi bi n nh bãi Long Thành Gò Công, bãi Ba ng Trà Vinh thì em không thích. Ph i ý anh c ng v y không?

- Tôi bi t V ng Tàu mà thôi, ch tôi ch a bi t ch khác, nên không hi u tôi cóthích m y ch cô nói ó hay không.

- Nhà quê! Anh nói ra mé bi n anh vui mà nãy gi em coi anh ý anh bu n chkhông vui chút nào h t. T i sao v y? Hay là t i anh i ch i v i em, nên anh không vui?

u Nh n châu mày ngó ngay Thanh Nguyên, tr ng t soi m t cô sáng r , l ithêm gió ph t tóc cô v ng hai gò má, làm cho cô càng thêm duyên, chàng ngó cô r ichâu mày cúi m t mà nói:

- Cô nói k quá. Sao i ch i v i cô mà tôi l i không vui? N u không vui thì tôi ilàm chi ây?

- Anh vui mà sao t h i m i lên xe cho t i bây gi không nghe anh c i m t l nnào h t?

u Nh n ng tr tr , d ng nh ki m không ra l i áp.Thanh Nguyên c i ng t và nói: " ó rõ ràng anh bu n ó, th y ch a.”

u Nh n g t u r i ch m rãi nói nh nh . "L i cô nói qu úng nh v y.Không hi u t i c nào, mà g n m t n m nay, h tôi ngó m t cô trong lòng tôi có cái gìkhông bi t, nó làm cho tôi khó ch u bu n b c quá".

- N u v y thôi, t rày s p lên em không dám cho anh th y m t n a.- Không ph i v y.- Ch sao? N u th y m t em mà anh khó ch u, cho anh th y m t làm gì.- B a nào không th y m t tôi l i còn bu n h n n a. Nh th n m, ch nh t cô

không i h c tôi ch u không c, trông t i sáng cho mau ng cô vô tr ng tôi g pcô.

- Nói k quá! Th y m t thì bu n, mà không th y c ng bu n, nói nh v y thì làmsao hi u c.

u Nh n ngó mông ra bi n, mà nói nh nh : "D hi u l m, có chi âu. T i tôith ng cô, nên lòng tôi m i khó ch u nh v y ó".

Thanh Nguyên a hai tay mà xô vai c a H u Nh n m t cái r t m nh n c ing t và nói l n: "Anh iên h ? Th ng thì vui, ch sao l i bu n. Anh vui i. Em c m anhkhông c bu n n a".


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


61

u Nh n l c u ng i b p d i cát và nói: "Tôi nói nh v y cô l i c i, thi t côkhông hi u gì h t! Cô làm cho tôi càng bu n thêm ch có vui làm sao c".

Thanh Nguyên c ng b t ch c ng i b p trên cát du i hai cái chân ngay tr c m t,ch ng hai tay phía sau l ng, n y ng c, li c m t ngó H u Nh n và áp:

- Em vui l m, ch em có bu n âu mà không c i. T i sao mà ph i bu n?- N u v y thì tôi th ng cô mà cô không th ng tôi.

- Em c ng th ng anh v y ch . N u em không th ng thì m y n m nay h ngi ngh h c em thèm ki m anh mà nói chuy n âu, chúa nh t em có thèm r anh lên nhàch i làm chi.

- ó là cô a tôi ch không ph i th ng.- Theo ti ng Vi t Nam a c ng nh th ng, hai ti ng có m t ngh a.- Không. Khác ngh a ch , mình a m t ng i nào ngh a là mình th y c ch , ho c

tánh ng i y v a ý, nên h g p thì mình vui mình mu n t i lui nói chuy n ch i. Cònth ng m t ng i nào có ngh a là mình yêu m n ng i y, mu n g n nhau luôn luôn…mu n làm v ch ng… h xa cách ng i y thì m t ng th ng nh n ng không c.

- ! Cái th ng anh nói ó là th ng v ái tình- ch gì!- Ph i tôi th ng cô là th ng nh v y ó. Còn cô th ng tôi, ph i cô c ng

th ng nh v y không?- Không.- Tôi kh n n n l m! Tôi vô ph c thi t! N u v y thì còn h c làm gì n a.

u Nh n nói xong r ng r ng n c m t. Nh tr ng t r ng, Thanh Nguyên th yrõ m t chàng bu n th m thì cô ng lòng, nên cô ã h t vui c i n a, mà cô l y tay ùacát suy ngh .

Tr ng v n t , gió v n mát, núi v n ch n ng n sau l ng, n c v n mênh môngtr c m t, mà hai tr v n ng i im lìm, ã không nói chuy n và c ng không ngó nhau n a.Cách m t h i lâu Thanh Nguyên m i h i nh nh .

- T i sao anh l i th ng em mà th ng v ái tình?- Tôi có bi t âu. Có l t i tôi h c chung m t l p v i cô m y n m nay, tôi yêu cô

i ngày m t chút, l n l n r i tôi m i sanh m i ái tình trong lòng tôi.- Còn t i sao b a nay anh nói cho em bi t làm chi v y?

- Tôi mu n nói c n m nay r i, mà m i l n nói chuy n v i cô, tôi tính bày t tâm c a tôi, thì có cái gì không bi t nó khi n cho tôi ng n ng i hoài, m mi ng không

c. H i tôi ng i m t bên cô trên xe tôi l y làm khó ch u, nên tôi quy t nh ra ây tôi nói ph t m t l n cho r i, n u cô không th ng tôi, thì tôi quy t nh b i v làm

ru ng cho r i:

- N u em không th ng anh, thì s có ng i khác th ng, chuy n gì mà phi n ni b h c.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


62

- Tôi nói thi t v i cô, d u tiên trên tr i xu ng tôi c ng không thèm n a. Tôi ph ii cho c cô làm v mà thôi n u không c ch c tôi bu n tôi ph i ch t.

- L a ái tình nhen nhúm trong lòng anh là t i anh c ti u thuy t nhi u quá. N uanh l a sách xã h i, ho c tri t lý mà c nh em, ch c anh kh i b cái ho y.

- Ph i l m. Có l t i nh v y mà bây gi ng n l a ã cháy b ng lên r i, bi t làmsao!

- Ph i d i t t i. Hai anh em mình còn ng h c mà gây ái tình thì h c sao c.

- Có h i chi âu. Không ph i tôi tính c i cô li n bây gi . Tôi mu n bi t tr c coicô có ng làm v ch ng v i tôi hay không, r i ít tháng n a thi tú tài xong r i tôi s xincha m tôi lên nói v i ông mà c i cô. Tôi mu n bi t tr c ng tôi yên lòng mà h c. Côch u h a làm v tôi hay không?

Thanh Nguyên châu mày ng i nín khe không ch u tr l i li n, làm cho H u Nh ni h i trông i h t s c. Cách m t h i cô ng d y ph i cát trong áo qu n. H u Nh nng ng d y mà nói:

"Tôi xin cô tr l i giùm câu tôi m i h i ó"Thanh Nguyên ngó ngang H u Nh n mà áp:

- L y ch ng là u quan h nh t trong i c a con gái. Thu nay em m c lo h c,em ch a có ý n vi c y. Anh h i thình lình quá, nên em không bi t làm sao mà tr

i.- Cô c n ph i suy ngh hay sao?

- C n l m. T h i nh cho t i bây gi em t do, mu n làm vi c chi hay là mu n iâu, ba em c ng cho em thong th luôn luôn. Em s l y ch ng em m t t do h t. Vìy nên em c n ph i suy ngh , ph i cân coi cái l c thú v ch ng nó có n ng b ng cái l c

thú t do không ch .

- Tôi h a ch c v i cô, h cô làm v tôi thì tôi s cô c t do, ch ch ng baogi tôi ki m ch cô âu mà s .

- H có ch ng r i thì còn t do gì n a c n tên h c ng còn ph i m t n a .Bây gi em i âu em x ng em là Mademoiselle Thanh Nguyên. N u em làm v anh, em

ng nh v y n a sao c, em ph i x ng Madame H u Nh n. M t tên r i.- T i phong t c nh v y bi t làm sao. Mà i tên ngh ch ng h i gì.

- Ý! H i l m ch . Cha m t tên cho mình, mình ph i quí tr ng tên y. Mình emmà i tên khác, ngh c ng au n l m ch .

- Ph i, cô nói ch m mà tôi hi u r i. Cô s em tên trong s ch mà i l y tên hèn, nên cô ái ng i. Ví d em tên trong s ch mà i l y tên khác c ng trong s ch có l lãi

chi âu mà s .

- Mà t i sao anh mu n em làm v anh chi v y? Ch làm anh em nh m y n m nayy không c hay sao?


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


63

- T i, tôi th ng cô .- Thôi, anh ng th ng em, anh th ng ng i khác i.- Tôi không thèm ai h t.

- H ! i bày t c k c c. Th ng thì ph i k t v ch ng, th ng nh v y th pth m quá, ch có cao th ng gì âu. K t v ch ng r i sanh con, r i ch t b ch ng, bcon nh má em v y, thì kh n n n quá, có vui s ng ch nào âu.

- L p gia th t là ngh a v c a loài ng i, d u trai hay gái c ng ph i v y, cô quênhay sao?

- B t ch c theo sách, mà l i sách x a n a! Anh nói th y, ba em nghe, ba emphi n l m.

- Ông không mu n cho cô l y ch ng sao?- Không ph i v y. Ba em ngh ch v i ch ngh a gia ình ch .- ! T i bà m t ông bu n, nên ông m i ngh ch.- Có l t i v y. Thôi, tr v k o ba em trông.- Khoan xin cô tr l i câu h i h i nãy r i s v .- Em ã nói cho em suy ngh r i em s tr l i.- Cô làm nh th n y ch c tôi bu n r u tôi h c không c n a .- Ch ph i làm th nào anh m i vui?- Cô ph i làm cho tôi có cái hy v ng s làm ch ng cô c thì tôi m i vui.- Anh c nuôi cái hy v ng y i.- Ph i nuôi ch ng nào cái hy v ng y m i thành s thi t?- Có l t i ch ng chúng ta thi u Tú tài k nhì r i.

u Nh n v i vã n m tay Thanh Nguyên v a c i v a nói: "Cám n. Tôi cám ncô l m, cô làm cho lòng tôi bây gi ph i ph i, trí c a tôi bây gi sáng s a, m t tôi th y

ng lai p xán l n vô cùng. Tôi s n b i cái n y b ng t m lòng yêu m n vôn. Tôi h a ch c tôi s em h nh phúc r i dài theo i cô. Tôi s làm cho cái i c a cô

là i tiên nga, ã không u s u, l i h ng mùi ng t ngon trong tr n th . Tôi ch c tôi làm c"

Thanh Nguyên nghe H u Nh n nói thì cô c i. Ch ng chàng nói d t r i, cô nói:"Lãng m n quá! Ti u thuy t quá! Em s m t ngày kia anh s iên vì tình".,

u Nh n nói; " c k t chung tình v i cô, d u ph i iên tôi c ng vui lòng".

Hai ng i k vai nhau th ng th ng tr l i ch ông T C ng ng i, ngoài bi n v nmênh mông, trong núi v n s


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


64

IX

Tr i ch ng v ng t i, l i m a lâm râm.Ông T C ng bi u a t hai cây èn manchon lên, nên trong nhà sáng tr ng,

ánh d i ra ngoài sân c ng sáng .Ông i qua i l i tr c hàng ba, h th y èn xe h i d i mi t Phú Nhu n ch y

lên thì ông ng dòm, ông có ý trông Thanh Nguyên vì ã m y b a rày cô thi Tú tài knhì, thi bài vi t u r i còn h ch mi ng kh i s t s m m i hôm qua. Có l chi u nay bangiám kh o s x ng danh m y ng i thi u.

Ông i m t h i r t lâu trong lòng không an vì không bi t con u hay r t. Ông l ylàm ti c h i chi u tan h c ông không i th ng xu ng tr ng Chasseluop- Laubat chnghe tin t c, l i b i v . Nên bây gi b t r t ng ng i không c. Ông tr vô nhàdòm ng h , thì ã b y gi r i. Ông ng l y m t u thu c t hút, k nghe ti ngkèn xe h i. Ông v i vã b c ra c a thì xe ã t i ng ng ngay c a ngõ và bóp kèn te te.

Ng i b i trong nhà ch y ra m c a, và xe th ng th ng vô ng ng bên nhà. Tr in m a lâm râm, xe v a ng ng Thanh Nguyên nh y xu ng g n gàng, th y cha ng d aa cô v a ch y vô v a nói: Con u r i ba à, u c mention bien2. Anh H u Nh nng u n a".

C ng ph chí nên ng chúm chím c i. Thanh Nguyên v n hai tay lên haivai cha, m t ngó ngay m t cha và nói: "Con m ng quá! Công ba d y con nay k t qu

c m mãn r i ba à" C ng c ng c i ch không nói chi h t.u Nh n trên xe b c xu ng sau, chàng th ng th ng i vô, tay xách m t cái va-

ly l n. C ng n m tay m ng chàng thi u. Thanh Nguyên nói: "Anh H u Nh n u,

nh m ng quá. nh xin phép ra tr ng li n ng v cho nhà hay. nh i xe ò C n Th ,i gi t i có xe ch y. Con th y v y con m i nh lên trên n y n c m v i con, r i

ch ng chín gi con bi u s p-ph mình l y xe a nh tr xu ng Sài Gòn ng nh vcho k p xe ò"

C ng g t u d t hai a tr vô nhà r i kêu b i bi u d n c m cho mau.Thanh Nguyên ch bàn r a m t bi u H u Nh n r a m t g i u cho mát.

Cô ch y xu ng nhà b p h i thúc d n c m. Cô vô ra l ng x ng nói c i khôngng t, b cô m ng r vui v l m.

m d n lên bàn r i. T C ng kêu hai tr bi u ng i l i n, ông ng i u ngoàicòn hai tr ng i hai bên.

Ông h i H u Nh n.

2 h ng bình (h ng u g m: th , bình th , bình và u)


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


65

- Cháu n m nay c m y tu i?- Th a cháu 23 tu i.- Cháu có b ng Tú tài r i, bây gi cháu tính h c thêm n a hay là thôi.

- Ch c cha m cháu không cho cháu i h c n a, b i vì cháu có m t mình, chkhông có anh em chi h t.

- Cháu còn ông bà cha m h ?- Cha m cháu còn song toàn. Cháu còn bà ngo i ch ông ngo i, bà n i ông n i

u khu t h t.- Cháu g c C n Th hay sao?- Th a, cháu g c Ô Môn.

Thanh Nguyên ng n thình lình cô chen vô nói: "N y ba, anh H u Nh nth ng con, nên x a rày nh xin con ng nh, ng nh c i. Ba ch u g hay không ba?"

- C i v , l y ch ng là vi c quan h nh t c a con ng i. Cái i mình, bu n hayvui, c c hay s ng, u t i ó, con nói nh chuy n ch i v y sao c.

- X a rày nh nói h nh thi u r i nh c i con. nh nói thi t ch không ph inói ch i âu.

- H ! Ba ã nói vi c y quan h l m. Con ph i suy ngh cho k , ng có nói v tch c không nên. D u cháu H u Nh n mu n c i con i n a, con c ng ph i h i l i lòngcon coi có nên l y ch ng hay không ã ch . Vi c y nó can h v i c a con, v y conph i li u r i con nh t nh, ch sao con l i h i ba.

- Con có cho phép nh nuôi cái hy v ng làm ch ng con, nh ng không hi u t i sao nói vi c v ch ng lòng con không h ng hái chút nào h t.

- N u v y thì con không có tình v i cháu H u Nh n, th làm v ch ng v i nhaucó vui v gì âu mà tính.

- Con c ng th ng nh l m ch , mà không hi u t i sao h nói làm v nh conkhông s t s ng m y.

- ã v y mà cháu H u Nh n m i nói cháu còn cha m và bà ngo i. Theo phongc Vi t Nam, nh v ch ng là quy n c a cha m ông bà, ch cháu không c phép t

chuy n. Cháu H u Nh n mu n nên cháu nói nh v y, nh ng không ph i d âu. Hu ngchi con bi t cháu H u Nh n thôi, ch ch a bi t cha m ông bà c a cháu…

u Nh n nãy gi nghe cha con T C ng cãi nhau thì chàng bu n hiu. Ch ngnghe nói t i cha m thì chàng m i nói:- "Th a ông vì cháu th ng cô Thanh Nguyên

m, nên cháu m i tính nh v y. N u ông v i cô b ng lòng thì cháu v nhà cháu th achuy n l i cho cha m cháu hay r i cha m cháu lên h i c i, ch có l nào cháu dám tchuy n"

Cô Thanh Nguyên c i và nói: " thôi anh v th a cho ông bà lên coi em, nhông bà b ng lòng r i em s nh t nh".


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


66

C ng chúm chím c i áp:

- Con nói nghe ng c i quá. Làm con gái h ch ng i coi r i thì chàng trai nh tnh, ch con nh t nh n i gì.

- Ba nói nh v y m i ng c i ch . Phàm mu n k t v ch ng v i nhau, hai bênu có quy n h t th y. Con c ng có quy n nh t nh, n u con không ng thì h c i sao

c.- Ba t ng vi c n y con ph i ch m ch m suy ngh , ch ng nên tính g p. Cháu

u Nh n c ng v y, ng có v i l m. Cô Thanh Nguyên ngó H u Nh n và nói: "Ba em nói ph i l m. Anh v bàn tính

i v i cha m i, r i sau s hay"u Nh n li c m t ngó cô r t h u tình và áp:

- Tôi ã nh t nh r i, có tính chi âu. tôi v tôi m i cha m lên ch i cho côbi t.

- c l m, m i lên ch i.- H v t i thì tôi m i i li n.

- Ý, th ng th ng v y ch . Ph i ít b a cho em suy ngh . Em mu n th lòng emng m t anh nó ra th nào .

- Tôi v trong m t tu n l tôi s d t ba má tôi lên.Thanh Nguyên ng m ngh m t lát r i g t u ch u.

n c m r i thì ng h gõ 9 gi . Cô Thanh Nguyên kêu s p-ph em xe ra nga anh H u Nh n xu ng Sài Gòn. Lúc H u Nh n t bi t xách va-ly lên xe thì cô nói:

"Tr i m a khó ch u quá ch không thì em a anh i ng ch y m t vòng ch i".u Nh n c i b c lên xe và nói: :"Thôi ít b a n a s g p nhau. Cô ng quên

tôi nghe hôn"Xe ch y r i cô Thanh Nguyên v phòng thay mát còn T C ng thì i qua i

i tr c hàng ba, b ông suy ngh lo l ng l m.

Bây gi tr i m a có gi t, cây c t loi ngoi. T C ng h i nãy nghe con nóichuy n l y ch ng thì ông không vui, bây gi th y c nh m ông càng thêm bu n b c.

Cách m t h i lâu Thanh Nguyên b c ra c a h i: "Ba làm gi ng gì ó, ba vôtrong nhà nói chuy n v i con”.

C ng th ng th ng i vào nhà, l i ng i gh canapé t i phòng khách l y thu chút.

Thanh Nguyên ng i d a bên cha và h i:- Con thi u sao nãy gi coi b ba không vui v y ba?- Con thi u ba m ng l m, nh ng t i có chuy n khác làm cho ba h t vui.- T i ba nghe con nói chuy n anh H u Nh n tính c i con nên ba bu n ph i hôn?


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


67

- ó là m t chuy n làm cho ba lo, ch không ph i bu n.- T i sao mà ba lo?

- Con ch a có m t chút gì kinh nghi m v vi c i, con l i nói chuy n l y ch ng,thì làm sao ba không lo cho c.

- Không ph i v y âu. Thi t, tuy H u Nh n k t b ng h u v i con, t i lui ây ãlâu r i, song ba không rõ tánh tình trí ý c a chàng ra th nào. M c d u chàng hay chàngtrai nào khác mu n c i con thì ba c ng lo s nh v y h t.

- T i sao ba lo s ?

- T nh chí l n, ba nuôi d ng d y d con, ba t p cho con tánh con quen thóitrong s ch cao th ng, ba cho trí con h ng thú t do hoàn toàn. Thiên h không ph inh cha con mình, h sùng bái m t n n luân lý khó ch u, h coi theo nh ng thành ki n dghét, r i tánh tình thái c a h th p th i, b c x c a h thô t c h p hòi. Con m t th ,còn h m t th , n u con chung l n v i h ch c ch ng kh i xung t… Mà ph n con làgái, h xung t thì con t ph i ch u thi t thòi, còn n u con ch u thua r i ngay c mangcái vòng áp ch , thành ra u ng công ba d i mài cái óc c a con m i m y n m nay, nh tlà u ng cho cái i c a con ng ch n ch hy v ng.

Thanh Nguyên nghe ba àm lu n nh v y thì cô ng i ng m ngh m t h i m i nói:

- Thi t nh v y. Con có bi t thái c a cha m anh H u Nh n th nào âu. Chchi cha m nh nh ba v y, ho c ch t h t r i m i kh i lo. Có m t l n nh nói v i con,cha m nh giàu, có ru ng t nhi u l m. Mà giàu có ngh a gì âu.

- N u h giàu thì mình càng thêm lo h n n a ch .- Con nghe nói gia ình có cái l c thú êm m l m.- Ph i, gia ình có l c thú, mà c ng có bi ai n a.

- Con ch a bi t l c thú gia ình ra th nào, ch l c thú t do con thích l m. Thôi, anh H u Nh n m i cha m nh lên ây cho coi ng i th nào r i con s nh t nh.

- Con ph i suy ngh cho k , ch ng nên h c t c k o sau ph i n n n tr n i.Thanh Nguyên bây gi h t h n h n a, m t coi có s c lo.

C ng ng d y, ch p tay sau l ng i qua i l i… i m t h i ng l i ngócon, d ng nh mu n nói chuy n chi v y.

ng h gõ 10 gi . Ngoài sân tr i c m a r r . Tôi t ra óng c a r i i ng h t. C ng l i ng bên con mà h i:

- Con bu n ng hay ch a? Khuya r i, nh con bu n ng thì i ng i.- Không. Con ch a bu n ng . B a nay ba có s a bài hay không?- Không.- V y con th c nói chuy n v i ba cho vui.- M y b a rày con lo thi ch c con mêt, v y con ph i ngh s m m t chút.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


68

- Con không m t âu ba, song b a nay trí con h i l n x n quá, ch c êm nay conng không c.

C ng ng ngó con trân trân, d m mu n nói vi c chi r i do d không ch unói. Ông s t sè m t h i r i d ng nh có ám l c nó xô y ông, nên ông nói:

- N u con kho thì ba s nói m t chuy n quan h cho con nghe.- Chuy n gì ó v y ba?- Chuy n riêng c a con.

- Con s n lòng nghe. Ba nói i. Con ang r i trí xin ba nói ng con gi i trí m tchút .

C ng i l i cái t sách g n ch bàn vi t l y chìa khóa m cái h c t , x pso n gi y t m t chút, r i l y ra m t phong th l n, bao th b ng gi y tr ng vì lâu n mnên ã tr màu vàng. Ông khoá t l i, r i c m cái phong th em a cho con.

Thanh Nguyên l t hai b coi không có ch vi t chi h t thì l y làm l nên ngó cha.

C ng ng i m t bên con và nói: “Ng i ta g i cái phong th y l i cho con,mà ng i g i d n ch ng con 18 tu i r i s a cho con. Con úng 18 tu i t hôm thánggiêng, nh ng ba th y con m c lo h c ng thi, nên ba không a. Nay con thi r i, trí con

nh, nên ba giao th y cho con”.Thanh Nguyên ngó cha v a c i v a h i:- Th g i cho con sao không tên con?- ó là cái bao ngoài, con xé i trong ó còn cái bao n a.- Vi c gì mà bí m t quá?

Thanh Nguyên xé cái bao ngoài r i thi t qu trong m t cái bao th khác, b saucó g n bánh ki n, b tr c có hai hàng ch ;

"Ph i giao l i cho con tôi là Lý Th Thanh Nguyên ch ng nó 18 tu i"Thanh Nguyên l y làm l ngó cha:- Ba g i th cho con chi v y?- Con coi thì bi t. Xé bao th th nhì i r i c cho cha nghe v i.

Thanh Nguyên xé bao th n a th y có m t cái b c th dài n m sáu trang gi y v ihai t khai sinh và m t t hôn thú.

Cô c m b c th lên c nh v y:


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


69

DI NGÔNa tôi là: LÝ NH TH CH

i l i cho con gái tôi là: LÝ TH THANH NGUYÊN.i con thi u ph c.

"Con ôi, cha au nhi n l m, au trong gan ph i, mà c ng au v trí não n a. ãy b a r i s c cha i l n l n, nên cha n m li t trên gi ng, h t m b ng con n ac.

"Có l trong tâm h n c a cha, t ngày bi t i bi t nói cho n bây gi là tâm h nch t ch a y nh ng tình th ng yêu y nh ng ý trung h u. Ti c vì tình th ng yêu v itrung h u y không c m t ph n th ng nào h t, vì m thân sinh c a cha, là bà n i

a con không nhìn nh n cha là máu th t, mà ng i b n tr m n m c a cha, là ng i máng yêu áng m n c a con, c ng ành xây l ng v chín su i, b cha m y tháng nay b, n i ch n tr n gian.

"Con ôi, cái kho ng i c a cha g n m t n m nay là kho ng i tr i qua ch ngbi t bao nhiêu n i u s u phi n não. Tuy v y mà cha không t c, không gi n, không bu n.

y tháng tr c cha c th thái li c c p m t khinh th ng o v t mà dòm nh ng thói t ii c a xã h i, c i nh ng vi c hèn h c a nh n tình. Lúc sau n y cha c ng thung dung

bình t nh mà ch ngày nh m m t nín h i ng ngon gi c ngàn thu cho d t m i u s u vth s .

"C ng nh m i b a, h i chi u n y ch vú c ng b ng con l i g n m t bên cha. Màa nay cha ngó con, r i lòng cha l i s t sùi, trí cha l i ng ng n, phát sanh m t m im l lùng. Con ôi cha th y con thì cha th ng quá, th ng khác h n cha t ngày cont lòng. Có l vì s th ng y mà t h i chi u cho t i bây gi i cha bi t t c, bi t gi n,

bi t bu n."Con là máu th t c a cha và c a má con, con là d u tích ân ái c a m t c p thanh

niên cao th ng th ng nhau, hi u nhau quy t s ng thác v i nhau ch ch ng có t i chit. T i sao tr i l i ành gi t ch t h t c p thanh niên ang s ng y? Ví d u c p thanh

niên ph n t c ng c i n y, vì không thu n v i ch h p hòi c a gia ình, nên tr igi t thì ã ành, còn ph n con, nào con có t i chi âu, tr i làm cho con nên hình nênvóc, ch con không c u kh n, không nài xin mà ra ì, sao l i b t t i con ng loã v icha m , r i làm cho con v a m i m m t th y i thì ph i ch u kh não au n, hi nbây gi không ai d ng nuôi, ch ng bi t nói, không ai d y d , r i n khi tr ng thành

không gia ình, không thân t c.

"S tâm c a cha mu n cho con i trong ng i c hoàn toàn t do khôngn bi t thân t c mà b n lòng, không c n ai n ng r i bó bu c. t tên cho con chay hai ch "THANH NGUYÊN". Bao nhiêu ó c ng th y ý cha mu n lòng con trongch nh n c ngu n m i ch y ra, ch ng nhu m chút b i tr n nào h t. Mà n gi cu i

cùng cha s p xây l ng lìa con, cha ngó con cho t rõ m t l n chót, cha ng lòng th ngcon, quá th ng nên lo s cho t ng lai c a con, n u sau n y thân con b i kim ti n


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


70

t ch u v t v d i su i m ng, ph i hèn h , thì cha v i má con d i c u tuy n ph in n n l m v y.

"B i c y nên cha ph i gom h t ngh l c ng i d y ráng vi t t n y l i cho con,ng ch ng con trí khôn con ã kh i oán h n k sanh thành, mà con l i bi t c n

nguyên c a con, con l i hi u quy n l i c a con."Cha làm nh v y cha r t h th m, h vì n ngày cu i cùng mà cha l i v ng

n cái lý t ng th p hèn là lý t ng kim ti n, cha l i trìu m n cái thành ki n mà làm chocha r t au n là thành ki n gia t c. Cha mà ph i l t ng c cái thái c a cha nh v ylà vì cha th ng con, th ng quá mà cha không có b c ti n l i cho con ng con hthân, b i v y cha ph i cái l ng tâm t t p, cha ph i ngh ch v i chí c a cha.

"Con ôi, con coi t khai sanh c a con cùng t khai sanh và t hôn thú c a cha màính theo ây, thì con s bi t tên h , g c gác c a cha m con. Cha là con ông H ng C

Lý Nh Kim, sanh t i làng Th i An, T nh C n Th , hi n gi bà n i con tên là Tr n ThCân, mà ng i ta th ng kêu là bà C Kim, còn t i Th i An, thu c t ng nh Th i,qu n Ô Môn, t nh C n Th , ông n i bà n i con ch sanh có hai ng i con: m t là cô c acon tên Lý Th Ph ng, hai là cha ây.

"Bà n i con là m t v n ch giàu có l n, m i n m góp huê l i trên hai ch cngàn gi lúa.

"H i cha còn nh cha h c nhi u tr ng, l n l n t i tr ng Cao ng S ph m Hài. Ch ng cha thi u quan trên m i c p b ng cho cha làm giáo s ngoài B c Vi t. Có

cha v i má con có duyên n v i nhau, nên tr i khi n cha g p má con, àm lu n cùngnhau m y l n, th y ng tâm hi p ý v i nhau, m i nh t nh k t b n tr m n m chung

ng h nh phúc v i i. Má c a con là m t v n giáo s , g c con m t ông Thông Phán B u n. Vì ng xá xa xôi nên cha không th th ng l ng vi c tr m n m c a cha

cùng bà n i con c, cha m i tính c i má con tr c r i cha có d p s d t v thú t i."Khi cha v i má con thành hôn r i bà n i con c vi t th bu c cha ph i xin i v

Nam Vi t, nh xin không c ph i t ch c ng v cai s nghi p mà m con kh i phâncách, cha vâng l i nên t ch c mà v d t má con v ng ch u t i v i bà n i con. Lúc ymá con ã có thai con c b n tháng. T ng v x ng m con vui v ch ng v thanhnhàn, nào ng bà n i con c ch p t c x a l c , b t l i cha v i má con làm trái chgia inh, r i ánh i cha v i má con và không nhìn nh n con v i con dâu.

"Cha v i má con ành lau n c m t t m lìa nhà, d t nhau lên Sài Gòn ki mcông vi c làm nuôi thân, không lo giàu nghèo, không màng tính quí ti n, mi n c tdo v tình v chí. Cha i d y h c, l ng m i tháng có 4, 5 ch c ng b c nên b n l ylàm c c kh , nh ng cha v i má con v n vui v v n th ng yêu nhau không trách tr i, mà

ng ch ng phi n ng i."G n ngày sanh con, má con b au tim nên h i m t, song th y nhà không ti n, l i

cha bu n, nên không dám nói ra. Còn cha thì vì n c c kh , l i trí c lo n i gia ình


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


71

nên cha ph i mang ch ng b nh lao, thân th càng ngày càng thêm m, mà cha c ng smá con bu n, nên cha không dám nói cho má con bi t.

Sanh con c vài tháng má con ch t, ch t m t cách r t th m thi t au n vì slìa ch ng, t c t i v n i b con. Cái i c a cha ã h ng v ph ng t c, t ng là vui

c v ph ng di n v ch ng, nào dè ng i b n tr m n m yêu m n c a cha ch t i thì s ng c a cha ch ng còn ngh a lý gì n a. Ph n cha bu n r u, ph n cha không ti nng thu c, nên b nh c a cha càng ngày càng thêm tr m tr ng, trong m y tháng nay cha

ch i ngày ch t mà thôi, ch không thèm lo tính vi c chi h t. Ng t vì cha ch t r i thâncon ph i ra th nào ? y là m t câu h i m y b a rày cha c h i trong trí hoài. Cha nh

i ch ó cha lo, nên hôm n cha có g i v cho bà n i con hay ng nh bà n i con cóch u nhìn con là máu thit c a cha, là nhánh lá c a dòng h Lý thì lên em con v nuôi thcho cha. ã m i ngày r i cha không nh n c tin t c chi h t Ch c bà n i con ành b

t, không ch u nhìn nh n con."Con ôi! Con th y hay ch a? Ch gia ình nh v y ó!

"Cha s ki m ng i n n n c y h lãnh con nuôi giùm con. Cha s xin h n u ch unuôi con thì i ngày con khôn l n r i s giao t n y v i nh ng gi y t cha ính theoây l i cho con. Con coi cho bi t g c gác r i con li u l ng coi có nên hay không nên v

làng An Th i tìm thân t c ng lãnh ph n gia tài c a cha. S y cha cho con t doli u c nh, cha không khuyên, mà c ng không c n.

"Con ôi! Vi t t i ây, cha ngh l i cha au n mà c ng h th n quá. Xin con bi tgiùm b ng cha, vì th ng con nên cha m i i thái mà nói cho con bi t g c tích c acon ó.

"Cha m t l m, không th vi t dài n a c. Thôi cha t bi t con. Ch ng nào conkhôn l n, con c c t n y, d u th nào con c ng ng trách cha m , vì m c a conch t cách n m tháng c ng v y, mà hi n bây gi cha s p ch t ây, cha c ng v y, m cha

a con u t ru t mà lìa con, ch không ph i tránh n mà b con .

"Cha mu n vi t thêm ít hàng khuyên d y con, ti c vì cha m t i r i, m t choáloà, tay run r y, nên ph i buông vi t mà t giã con, phú cho tr i t dìu d t giùm b c

ng i c a con, gi gìn giùm lòng thanh b ch cho con"

LÝ NH TH CH

Thanh Nguyên c d t r i, cô d a ng a trên gh im lìm, mà cô th h i h p. Cô áp di ngôn vào ng c, d ng nh cô mu n dùng t y mà è vào trái tim cô cho nó b t

nh y v y. Cô m m t chau quau ngó ch m b m ng n èn, lóng tai nghe gi t m a kêu r ngoài vách.

C ng bi t con ng b i r i trong trí, ng au n trong lòng, n u lúc n yxen vô nói m t ti ng, thì làm cho con thêm r i, thêm au ch không ích chi, b i v y ông

ng ng i l ng thinh, m t lát li c m t dòm con thôi, ch không nói chi h t, có ý ch chokhóc ng có n c m t mà r a giùm b t nh ng n i b c trong lòng con.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


72

Cách m t h i lâu, Thanh Nguyên m i x ng l ng lên, r i day l i ngó T C ngtrân trân. Ông v n ng i im lìm, không nói chi h t. Cô ngó r i thình lình cô ngã s p, úp

t vào lòng ông, hai tay ôm l ng ông khóc t m t c t m t i.

C ng l y tay vu t tóc con nhè nh r i ch m rãi nói: "Khóc i con, khóc n a,khóc cho nhi u, khóc ng b t au n m t chút".

Bây gi Thanh Nguyên m i nói t ti ng, và gi ng nghe nh rên: " i kh nn…Hèn chi ba chán ph i… nay con m i bi t công n ba i v i con thi t là n ng… Ví

nh không có ba thì con ngày hôm nay m i ra th nào!"

C ng chúm chím c i. Ông kéo s a bâu áo c a con cho ngay th ng và nói:"Con nói n a i con, nói ng h h i nh d m t chút".

Thanh Nguyên ng c u d y, l y kh n lau n c m t nói t c t i:- i nh v y, con còn nói gi ng gì n a ba.

- Cái màn i con m i vén lên m t góc nh xíu, b c tranh xã h i con m i th y cót chút. Còn nhi u l m con ôi, ch có ph i bao nhiêu ó thôi âu. th ng th ng r i

con s th y thêm n a.- Thôi r i ba à. Con không mu n th y thêm n a chi. Ghê g m l m.

- Không mu n c ng không c. Mà con c n ph i th y thêm n a ch , th y chonhi u r i trí con m i nh t nh, lòng con m i v ng ch c c.

- Thôi, th y càng thêm ghét, bi t càng thêm phi n ch có ích gì. Con không c nth y vi c gì n a, không c n bi t ai n a. Cha con mình tách mà i riêng trong m t ng

i khác thiên h , thì s s ng c a mình c ng vui s ng, ch ng ph i chung l n v i hlàm chi.

- À! Bây gi con ph c cái ch ngh a c a ba r i h ?

- Ph c l m, tuy ch ngh a y không h p th i, song nó giúp cho b n vì gia ình, màph i ch u kh n kh au n… À! Gia ình ! Gia ình… Gia ình là nh ng chân ng

a xã h i mà gia ình b nh ng thành ki n trái mùa, nó ràng bu c r i níu c ng d ibùn l y, xã h i làm sao v t lên cao cho nguy nga s c. Con th s hy sanh cái icon, b t t cái dây ch y, xô ngã cái thành ki n y cho xã h i thong th mà v t lêncao.

- ! vi c l n lao quá con làm sao n i?- D u không n i con c ng làm.

Bây gi Thanh Nguyên có s c gi n, ch không bu n n a, cô nín khe mà th r ithình lình cô nói:

- Con nh t nh không thèm l y ch ng.- À, ! Con ã h a v i H u Nh n r i làm sao?

- Con h a suy ngh ch không h a làm v nh. Con không thèm làm v ai h t, con vi t th cho anh H u Nh n, nói cho anh hay là l y l i h a l i.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


73

- Con bi t H u Nh n âu mà vi t th .

- Con bi t, b a h m nh có biên a ch c a nh vào cu n s nh c a con. Sángmai con g i th li n.

- Ba t ng con nên suy ngh l i. Ba th y b H u Nh n th ng con l m, n u conrút l i h a g p quá s chàng bu n ch ng.

- Con ã suy ngh r i. Thà nh bu n r u m t chút bây gi nh ng ngày sau n ykh i kh n kh c hai a.

C ng rùn vai nói: "T ý con"Thanh Nguyên ng i ngó s ng ng n èn m t lát r i cô nói:

- Hèn chi ba h Hu nh mà con l i h Lý. Thu nay con t ng cha m không cóhôn thú nên con ph i theo h m ch con có dè âu.

- C ng t i ba gi u không dám cho con th y khai sanh. Ba n p khai sanh c a convô tr ng mà ba c n d n ông hi u tr ng ng cho con coi.

- Cha v i má con ch t mà m m chôn âu ba bi t hôn?

- Sao l i không bi t. Ba lo chôn c t ch ai. M cha m con trong ngã n m. Bài con có m n th xây t t .

- B a nào r nh ba d t giùm con i th m m cha m con c hôn?- c l m. chi u mai tan h c r i ba d t con i.

- V y mai con mua bông cho s n. Ý! M i hai gi r i. Thôi, i ng ba, conbu n ng quá .

Thanh Nguyên tom góp t di ngôn c a cha b vào bao th r i c m i vô phòng. C ng t t èn r i c ng vô phòng riêng c a ông.

Tuy Thanh Nguyên nói bu n ng mà n ba gi khuya ông v n th y trong phòngcô èn sáng tr ng m t lát l i nghe có ti ng giày i l p x p


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


74

XTr i m a d m d , l i thêm gió th i vùn v t làm cho ng i i ng qu n áo t

loi ngoi, nên l nh l o vô cùng.u Nh n m i thi u l i có hy v ng s c v v a ý nên ng i trên xe ò c c

nh c, song chàng h n h trong lòng, trông v t i nhà cho mau ng báo tin cho cha mng.

Ba gi khuya xe m i xu ng t i C n Th . Chàng nóng n y trong lòng, không thch n sáng ng i xe ò khác n a c nên chàng m n m t cái xe Location v li n.Xe t i c a, tr i v n còn m a lâm râm, tr c sân t i en, trong nhà im lìm. Lòng chàngkh p kh i, chí chàng h ng hái, nh ng v t i nhà th y quang c nh u ám bu n b c nh

y, ch ng khác ng n l a m i ph ng lên l i b n c x i nên h xu ng g n mu n t t.u Nh n c mãn ý, nên chàng b c xu ng xe r i d m m a vô nhà v c a kêu

om sòm.Trong nhà có ti ng h i: “Ai kêu ó”.

u Nh n b c mình nên nói l n: “Tôi là H u Nh n. Tôi thi u r i nên v ây. c a giùm cho mau m t chút”.

Nghe trong nhà có ti ng nói l n x n r i m i nghe l p c p rút cây thông h ng ma.

Cánh c a v a m ra, Tr n H u Ngh a th y con li n h i: “Con thi u r i haysao?”.

u Nh n b c vô nhà áp:- u r i. M i dán tên h i chi u n y nên con i xe t i v li n.- T hôm qua t i b a nay nhà trông dây thép d quá. M i hôm cha có vô nhà

dây thép h i th m n a.- T i h dán tên tr quá, nên con tính thôi con v , không ánh dây thép làm gì.

Cô Ph ng b ng m t cái èn l n em t i gh gi a, th y con qu n áo loi ngoi thìnói:

- i sao mà m a gió kh c c quá. Con có em áo qu n v hay không?- Có. Con em v m t va ly còn ngoài xe. Má bi u a nào ra xách vô giùm

con. Má cho 3 ng b c ng tr ti n xe chút má. H u Ngh a kêu a ra xe em va ly vô, còn cô Ph ng i m t l y b c và h i:- Con m n xe âu v ó?- Con i xe ò v C n Th , r i con m n xe Location v li n. Tr i m a l nh quá.- Thi u r i thì ta m n xe trên Sài Gòn ta v luôn, i xe ò làm chi c c kh quá.- Bà ngo i m nh h má?


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


75

- M nh. Bây gi m y gi r i?- B n gi r i.

u Nh n th y a em va ly vô li n bi u xách luôn vô bu ng, và chàng i theovô thay , vì qu n áo t h t.

ch ng H u Ngh a m ng con thi u, nên kêu tôi t trong nhà d y h t r i saia m c a, a t èn manchon, a nhúm l a n u n c.

Bà C Kim ang ng nghe ch n r n, nên bà th c d y mang giày i ra. N m nay bàã c 66 tu i, tóc ã b c, da ã dùn, r ng ã r ng, vóc ã m, m t ã l , nh ng nh n

ng c nên i ng còn c ng c i. T ngày Nh Th ch ch t r i mà con c a Nh Th chbà tìm h t s c c ng không c, bà r t n n n v s nghiêm kh c v i con, b i v y bàkhông mu n bi t t i s s n n a, bà giao h t ru ng v n cho v ch ng H u Ngh a thâugóp huê l i, bà óng trang th nh t ng Quan Âm v th . M i ngày vác khuya và vác t ibà t nhang, rót n c, ánh chuông và vái l y, tính làm nh v y ng chu c cái t inghiêm kh c gi t con dâu ngày x a.

Cô Ph ng th y m ra cô li n nói: “Th ng Nh n thi u má à. Nó m i v ó”.Bà C không t d u m ng vui chi h t, bà ch nói:

u hay sao” r i bà i l i ng i t i b ván c m lai d a ch c a s ch bà ng i ãy ch c n m nay. H u Ngh a l t t b ng m t cái èn d u l a em tr c m t bà.

u Nh n r a m t, thay i qu n áo xong chàng i ra, th y bà ngo i chàng b ci nói: “Cháu u r i ngo i à”. Bà C ngó cháu và nói: “ , bà hay r i, má con m i nóió... Con Hai coi bi u b y tr n u c m hay cháo gì ó cho nó n. i ng xa quá ch c

nó ói b ng”.u Nh n c i và nói: “ i d c ng con bu n ng l m ch không ói. tr n

con n c m r i lên xe i v li n. V r a m t thay r i bây gi h t bu n ng n a”.Cô Ph ng h i con:- Còn r ng c a con âu? Sao không th y con em v .

- Con còn b trong tr ng. H i chi u con hay con u thì con xin phép ra li n. ít b a r i con tr lên l y r ng.

- Ta l y v luôn th , còn tr lên tr xu ng làm gì cho m t công.- B nào con c ng tr lên ch .

u Ngh a nghe v cãi v i con chàng không ch u c, nên xen vô nói: “Ôi, mi nthi u thì thôi, l y r ng ch ng nào l i không c. Ví nh b luôn c ng không h i gì.

i nào lo vi c nh m n nh v y”.Cô Ph ng b ch ng b t b cô không dám cãi, cô l i ván ng i v i m r i têm tr u

và nói: “Nó h c nay ã xong r i. Bây gi còn lo v con cho nó n a thì r nh vi c”.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


76

u Nh n c i và nói: “Vi c ó má kh i lo ki m m t công. Con ã ành b ngt ch r i, mà cô ó c ng ng làm v con n a. Cha v i má n nhà cho bi t nhau r i

cha má nói c i”.

Nghe nói nh v y v ch ng H u Ngh a nhìn nhau ch ng h ng, còn bà C thì ng icúi xu ng lo ngoáy tr u không nói chi h t.

u Ngh a châu mày h i con:- Con ành b ng ch nào, âu? Con ai v y?- Con gái c a m t ông C nh n làm giáo s d y tr ng t trên Sài Gòn.

- Tr i i, mình làm ru ng, mà con òi c i con gái Sài Gòn, nó v d i n y nóbi t làm công chuy n gì?

- Cha mu n v con ph i làm công vi c gì?- Thì ph i bi t coi sóc vi c nhà, ph i bi t th m ru ng góp lúa, v y ch vi c gì?

- H , c i v cho con mà ba tính ki m a cho bi t làm công chuy n, th thì bamua m i ch có ph i c i dâu âu. Làm công vi c thì m n ng i ta không c haysao? Mà cha má không ph i nghèo, nên c n ki m dâu ng nó làm nuôi cha má.

- Nghèo giàu c ng v y, ru ng ph i th o ngh ru ng v n. Má con ó c ng ph ilàm công vi c v y ch , con không th y sao?

u Nh n rùn vai r i xây l ng i vô bu ng n m không nói l i chi n a h t.Cô Ph ng trách ch ng:

- T i mình c ép nó h c hoài, nên bây gi m i v y ó. H i nó 18, 19 tu i tôi mu nlo v cho ph t nó cho r i, h c làm gì.

- H c thì h c ch h c mà h i gì. Khéo nói k c c.- B i nó i h c nên bây gi nó m i nói ngang tàng nh v y ó.- Nói mà ch i, ch nó ngang sao c. Tuy thu nay mình c ng nó m c d u, song

làm con có l nào nó dám cãi cha m .Bà C th dài nói: “Con Hai nó nói ph i l m. T i i h c. Th ng c u nó h i tr c

ng t i i h c nên m i sanh chuy n ó. Bây gi t i nó, coi b c ng v y n a. Ôi thôi! Nóành n i nào bây c i ph c cho nó, sau nên h nó ch u, nó kh i trách”.

u Ngh a cãi l i:

- Má nói nh v y sao c má. C i v là vi c tr m n m c a con, mình ph i l ca kén ch n cho nó, ch nó là con nít, vui âu chúc ó, nó có hi u vi c i âu l i chi u

theo ý nó.

- N m nay nó 23 tu i r i, c ng g n b ng tu i th ng c u nó h i ó, ch ph i nhsao. Th ng Th ch h i nh tao g t v i nó l m, nó còn v y thay. Th ng Nh n bây gi vch ng bây c ng nó quá, nó quen thói ngang tàng r i, d gì bây u n n n nó cho c.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


77

Cô Ph ng nói: “Vi c ó th ng th ng r i s hay. Nó thi u m i v cho nó vuich i, cãi l v i nó làm gì cho nó bu n. Ví nh ch nó mu n ó mình coi c, c i c ng

t v y ch ”.

u Ngh a ng d y i ra c a và nói: “Con gái Sài Gòn c i v d i n y làm cáigì?”.

Cô Ph ng c ng ng i vô bu ng. Cô th y con n m p m n trùm u, t ng conng , nên cô i th ng xu ng nhà sau bi u tr b t gà làm th t n u cháo.

ng sáng tôi t trong nhà lo m c a t t èn, b ng cháo d n lên bàn án. Cô Ph ngvô bu ng kêu con d y n. H u Nh n c n m im lìm , không c c c a, không h . CôPh ng n m tay v a kéo v a nói: “ D y con, d y n m t tô cháo gà cho kh e b ng, nch i r i tr a con s ng n a”.

u Nh n gi t tay và nói cùng qu n: “Không thèm n âu”.

Con vô l nh v y, mà vì cô c ng nên không gi n, cô l i c i r i b c ra ngoàinói v i ch ng: “Th ng Nh n nó gi n nó không ch u n”.

u Ngh a c i áp: “Không n thì thôi! Ph i nó lên 5 lên 3 gì hay sao mà d ”.n bu i tr a H u Nh n d y n c m, nh ng chàng bu n hiu, c ng i chiêm bi m,

ch không nói không c i nh h i m i v nhà v y n a. n c m r i chàng th th n ngoàihàng ba m t h i r i vô mùng n m n a, không nói t i ai h t.

Luôn ba ngày sau, H u Nh n c l s c bu n b c hoài, bà ngo i hay là cha m cói u chi chàng áp ti ng m t c t ng n ch không mu n nói chuy n. Tr i mát thì

chàng th th n tr c sân, ho c ra ng t i mé sông, tr i n ng thì chàng ki m sách c emi bàn vi t, ng i c ho c rút vô bu ng n m.

u Ngh a làm c ng không ch u thua con, nên không thèm nh c t i chuy n nhôi b n cho con n a.

Cô Ph ng y u trí, th y con bu n quá cô ch u h t c, nên qua êm th ba, trongnhà ng h t, cô m i b ng m t cây èn em trên phòng c a con, kéo m t cái gh ng i

i v i tay gi mùng kêu con: “D y con, d y má nói chuy n m t chút”.u Nh n m m t ngó m và h i:

- Má mu n nói chuy n gì?- Con mu n gi ng gì thì con nói ra ch con dàu dàu hoài má r u quá.

u Nh n n m nín khe m t chút r i chàng ng i d y vén mùng lên nói:- Con mu n cha má lên Sài Gòn vô nhà th m ông giáo s cho cô Thanh Nguyên

bi t cha má r i cha má nói c i cô cho con.- Vi c ó có g p gì âu. N u con mu n nh v y th ng th ng r i s tính, ch

làm gi ng gì mà bu n d v y.- Con mu n cha v i má i cho mau, i trong ôi ba b a ây.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


78

- Theo má thì con mu n sao c ng c h t. Ng t vì cha con khó l m, ng nói ngquê mùa, ng s gái Sài Gòn, nên bi u ng i không d gì âu. Mà con có quen cô ó haysao con mu n d v y?

- Sao l i không quen. Cô h c m t l p v i con ã m y n m nay, con lên nhà cô conch i hoài, không quen sao c. Hôm b a con v i c thi u c r con lên nhà n c m

i, r i con m i lên xe v ây.- , cô ó c ng thi u Tú tài nh con v y sao?- Ph i.- Gi i quá h ! Cô m y tu i?- M i 18 tu i.- Chà! Chà! Con gái 18 tu i l i u Tú tài.- Cô gi i l m.

- H c chung v i nhau nh v y, t i lui ch i b i v i nhau th ng, v y con ã cótình t v i cô r i hay ch a?

- Má ng h i k nh v y! H g n nhau r i l y nhau hay sao. Ph i, con th ngm, mà con coi ý cô c ng th ng con n a. Nh ng th ng thì th ng có h i gì.

- Ai bi t âu, nghe trai v i gái g n nhau nh v y má ph i nghi ch .- Con có h a v i cô con v th a cho cha v i má hay r i lên nói c i cô. Cô

bi u con d t cha má lên cho cô bi t r i cô s nh t nh.- Cha m cô giàu hôn?

- Má h i chi v y? Giàu nghèo có quan h gì âu. Con không c n vi c ó nên conkhông thèm h i. D u cô nhà nghèo i n a, mà nhà mình giàu quá, không s c nuôi côhay sao?

- Thôi, con th ng th ng cho má òn v i cha con coi. Nh ng không ch u thìmá i.

- Nh cha con không ch u i, má i v i bà ngo i c ng c. Má m n xeLocation và em ngo i i, có m t nh c gì âu.

- c hoãn vài b a cho má tính.- Con nói thi t, n u không c i cô Thanh Nguyên cho con, thì con bu n r u ch c

con ph i ch t m t.- É! ng có nói b y, không nên.

Sáng b a sau H u Nh n th c d y, tuy chàng không vui c i nh ngày th ng,song chàng b t bu n, nên hay nói chuy n v i cha m ch không dàu dàu n a.

n x chàng t m g i m c tây i nón ra i. Cô Ph ng h i chàng i âu, chàngnói i vô ch th m anh em b n, k thi t chàng tính i h i th m xe Location m n i SàiGòn, i có l i, h tính bao nhiêu.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


79

nhà cô Ph ng bèn thu t nh ng l i c a H u Nh n nói h i hôm l i cho ch ng và nghe. Cô khen Thanh Nguyên còn nh tu i l i h c gi i, r i cô t ý mu n bi u H u

Nh n d t lên Sài Gòn, coi t ng m o c a cô n v b n cha m cô ra th nào.

u Ngh a là ng i không có h c, mê m n nh ng thói x a t c c , thu nay ít ch use sua, ch tâm mu n cho có ru ng t, có b c ti n mà thôi, mà d u có r i l i mu n cónhi u thêm n a, b i v y hôm n nghe con nói ng i con mu n c i làm v là gái SàiGòn ông ã lo s , nay nghe v nói gái y m i thi u tú tài ông l i càng ghê h n n a, nên

c u nói r ng:

- Theo ý tôi, t nào theo t n y, mình ru ng nên ki m dâu ru ng cho d . Chdâu h c gi i mình dùng v ch nào?

- Khéo nói k hôn! Mình nói nh v y, sao mình cho con i h c làm gì?

- Con mình là con trai, nên ph i cho nó h c ng ngày sau nó tài gìn gi snghi p ch .

- N u con mình nó h c gi i l i mình có thêm con dâu h c gi i n a, hai a hi pnhau gi gìn s nghi p l i càng ch c ch sao s .

- H , con dâu h c gi i nó òi i xe h i, eo h t xoàn, b n áo t t, thét r i mình m tch .

- Th ng Nh n nó s ng s ng quy t òi ph i c i ch ó cho nó, n u không c i thìnó ch t, mình gi i mình cãi v i nó i.

- Nói vi c l i h i mà nghe ch cãi gi ng gì.- Con mình tánh ý khó l m, ch ph i nh con ng i ta hay sao. Nó mu n vi c gì

nó òi cho b ng c nó m i nghe. B a h m mình cãi v i nó m t chút, mà h m nay nódàu dàu không mu n n u ng gì h t, mình không th y hay sao?

u Ngh a b t bình, song không mu n ôi co v i v n a, li n b i ra sau v n.

Cách m t lát có m t tên tr m làng em a m t cái th . Cô Ph ng không bi t chnên l y cái th và h i c a ai. Tên tr m nói th c a c u Hai Nh n, r i xá ra v . Cô Ph ngem cái th t i bàn vi t, i con v r i s ch cho con.

t tr i chen l n, H u Nh n m i v t i nhà. Cô Ph ng m c ng sau coi ch ngcho tr quét d n l m lúa, nên con v cô không hay. Ch ng èn c m d n r i, H uNgh a sai m t a m i cô lên n, cô b c lên nhà trên v a ngó th y con v a nói: “H inãy có tr m a m t cái th c a con. Má ng bàn vi t, n c m r i con coi th coi th

a ai v y”u Nh n ã ng i l i bàn n r i, nghe m nói nh v y chàng ng d y mu n i

y th coi li n. H u Ngh a nói: “ n c m r i s coi, g p gì hay sao”.

u Nh n ng i l i n v i cha m và bà ngo i, song chàng m c ch ý v cái thnên ít nói chuy n.

n c m xong H u Nh n u ng m t h p n c và b n b i l i bàn vi t ki m th .Chàng l y em l i ng m t bên èn coi ngoài bao.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


80

ch ng H u Ngh a ngó ch ng con, th y con coi bao th r i con c i và v i vãxé m t góc ng rút b c th trong ra. V a m i coi th con l i bi n s c, coi r i út thvào bao tay run và a n c m t. Cô Ph ng h i th c a ai g i ó.

u Nh n không tr l i l i châu mày nh n m t i vô bu ng.

Cô Ph ng mu n nói cho d t v c m t l n v s i coi v cho con, l i nói cho cót con song cô i hoài không th y con tr ra, cô bèn i vô bu ng kêu con, té ra vô t i

ó th y con ng ng i khoanh tay trên m t cái bàn nh và khóc, n c m t n c m ichàm ngoàm, cái th h i nãy còn g n cái èn, cô nói: “Vi c ó má tính cho, có gìâu mà ph i bu n con. Con ra ây, ra ng má nói v i cha con r i nh ngày mà i. Nhng không b ng lòng i thì má i v i con”.

u Nh n n c m t càng tuôn thêm n a, chàng l c u và nói: “Còn gi ng gì mài n a má”.

Cô Ph ng ch ng h ng ng ngó con trân trân và h i: “ a, sao v y?”

u Nh n li n l y cái th a cho m và nói: “Má coi th thì bi t... Th n y conch u không n i, ch c con t v n ch t cho r i”. Cô Ph ng l y th v i vã b c ra ngoài vàtrao cho ch ng: “Mình c th coi th ai g i l i cho nó, mà nó coi r i nãy gi nó khóc dquá tr ng”.

u Ngh a c m th em l i g n cái èn ch bà C Kim r i m ra c nh v y:Anh H u Nh n ôi.

Anh v a m i lên xe ra v , trong nhà em x y ra m t vi c b t ng , vi c y làm chon ng c cái i c a em, và nó c ng i luôn v tâm h n c a em n a.

Em không th l y ch ng c, ch ng nh ng là hi n gi mà d u n già c ngy.

y em l t t vi t ít hàng cho anh hay và xin anh h y b nh ng l i em h a v ianh x a rày.

i tâm h n m i c a em nó bu c em ph i nh t nh nh v y, ch không ph i emphi n anh hay là em b ai áp b c âu.

Xin anh ng d t ông bà lên mà th t công. Em kính chào và t bi t anh

THANH NGUYÊN

u Ngh a c d t th r i thì cô Ph ng nói: “Cái gì k c c v y, h i hôm nó nóicon n ã ng nó r i, b a nay sao l i vi t th nói nh v y”.

u Ngh a c i áp:- V y thì may cho mình l m.- May gi ng gì?


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


81

- Con ó h i r i, thì mình kh i c i, mình ki m gái khác d i ru ng c i cho conmình. V y là may ch sao.

- May kh h ch may, th ng Nh n nó m i òi t v n. Ph i tính làm sao chkhông ph i d âu mà c i.

- Ai bi t làm sao bây gi , nó mu n con ó nh ng con n không ng thì thôi.- Nó nói nó c i con n không c thì nó ch t a.

- Gi ng gì l i ch t, th c i v ch n y không c ta ki m ch khác, h t con gáii hay sao.

- Tôi nói nó ch quy t ch ó mà thôi. Nó không ch u ch nào khác h t, bi t hôn?

Bà C Kim nghe con, r cãi v i nhau nh v y bà m i nói: “Thôi cãi nhau làm chi,âu bây kêu nó ra ây ng tao h i cho rõ ràng coi l i sao k v y”.

Cô Ph ng vô bu ng khuyên d con th nào ó không bi t, cách h i lâu H u Nh ntheo m i ra, tuy chàng thôi khóc, song c p m t còn t r t.

Bà C th y cháu bèn h i:

- Ng i ó con, ng i cho ngo i h i m t chút. Con nói con ó nó th ng con, nóng ng con r i, sao bây gi nó l i vi t th nói nh v y.

- Con có bi t âu.- Cha m con v i ngo i không ph i không mu n làm v a ý con, ng t bây gi con

nó không ng, ngo i ép nó làm sao c.- Con ch t cho r nh ch s ng n a làm gì.

- H gi ng gì mà ch t? Bây gi ý con mu n làm sao âu con nói cho ngo i ngheth coi.

u Nh n ng m ngh m t chút r i m i áp: “Con mu n cha v i má lên PhúNhu n nói v i ông già cô Thanh Nguyên, n n n ng có l ng v tình mà ép cô c”.

Bà C ngó v ch ng H u Ngh a nói: “ âu bây lên tr n nói th coi, d u nói khôngc, c ng mát ru t con m t chút. Bây không bi t nhà thì bi u nó d t i vô ch m n

t cái xe h i i, t n bao nhiêu ó mà s ”

u Ngh a nói: “Ng i ta ã chê mình nên ng i ta không ng, bây gi còn lênnói gi ng gì n a. Mang m t lên ó x u h quá, con i không c”.

Bà C c i áp: “Gi ng gì mà x u h , thôi m y không i nhà coi nhà, tao ii má nó, lên coi th xem con ó ra làm sao mà nó mu n d v y, khuya m y d y s m i

vô ch m n cho tao m t cái xe h i ng tao i, th ng Nh n s a so n áo qu n i con,ng sáng mai i v i ngo i”.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


82

XI

n b n gi chi u, tr i ã nh t n ng cô Thanh Nguyên r a m t, ch i u thoa son,cô m c m t cái áo m màu xanh nh t, thêu bông tr ng, kêu s p-ph em xe h i ra chocô i xu ng Sài Gòn. Cô ôm cái bóp và lên xe b t ng d u dàng, g ng m t l i hùngtráng, cái v thanh nhã l n v i v can c ng, làm cho nhan s c c a cô có cái p khác

n cái p c a gái khác.Xu ng t i Sài Gòn cô ghé vào m t ti m sách ng Catinal l a mua m y s nh t

báo r i g n n m gi cô m i tr lên Tân nh u xe tr c c a tr ng Vân Th ch r ccha. Cô ng i trên xe c nh t báo, ng i v i xe qua l i d p dìu, cô không thèm ngó ai

t, d ng nh cô ng i gi a m t ng cát ngoài sa m c.Tan h c T C ng ra kh i tr ng, ông ngó th y con thì c i, và b c lên xe h i:

“B a nay tr i t t, con mu n i ch i hay không?”.Thanh Nguyên l c u và áp: “Có ch nào vui cho b ng nhà mình, có ai nói

chuy n vui cho b ng ba”. C ng l y làm c ý, chúm chím c i r i bi u s p-ph ch y v .

Xe v g n t i nhà, cha con T C ng th y có cái xe h i l u ngoài l ngay c a,ch ng vô sân Thanh Nguyên dòm th y H u Nh n ng ng tr c hàng ba v i m t bàgià và m t ng i àn bà x n x n thì cô châu mày, cô gi c gi c không mu n xu ng xe, cô

cho cha xu ng tr c, cô th ng th ng xu ng sau, m t tay c m cái bóp, m t tay ôm s pnh t báo.

u Nh n v i hai ng i àn bà th ng th ng i l i th m nhà, ch ng cha con Tng vô t i thì H u Nh n chào và nói: “Th a ông, có bà ngo i v i má c a cháu lên

th m ông và cô Thanh Nguyên cho bi t nhau”.

C ng b t tay H u Nh n và cúi u chào hai bà, cô Thanh Nguyên c ng b ttay H u Nh n không b ng chi h t và cúi u chào hai bà nh ng m t ngó hai bà trântrân, không ké né, không s t sè nh gái khác. T C ng m i khách vô nhà và d t h t quaphòng khách. Ông m i hai bà ng i m t bên còn bên n y ông ng i v i H u Nh n. ThanhNguyên c t nh t trình, kêu b i rót n c trà r i cô ng i gh canapé ngang phía trong

n v i cô Ph ng m t bên và H u Nh n m t bên. Bà C Kim v i cô Ph ng ngó cô khôngnháy m t.

Thanh Nguyên không i khách m l i, cô kh i u h i H u Nh n r t ch m h m:“Anh không c th em hay sao?”

u Nh n áp gi ng nghe r t bu n th m: “Có”Thanh Nguyên c i và ngó ngay H u Nh n h i n a:

- Có c th c a em sao anh còn d t hai bà lên làm chi? ng xa i m t nh cquá.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


83

- Bà ngo i v i má tôi mu n lên th m ng bi t m t cô m t chút.

Thanh Nguyên ngó hai bà c i và nói: “Cháu r t cám n hai bà ch ng n ngxa n th m cháu nh ng cháu xin phép nói ph t cho hai bà bi t, ví d u hai bà th y cháumà b ng lòng i n a, cháu c ng xin hai bà ng tính c i cháu cho anh H u Nh n, b ivì cháu ã nh t nh không l y ch ng, d u ai cháu c ng không ng, ch không ph i mìnhanh H u Nh n âu”. H u Nh n ng i a n c m t không nói c m t ti ng.

Bà C Kim th y b d n d , nghe gi ng c ng c i bà l y làm l , không dè trong ii có h ng gái nh v y, b i v y bà ngó Thanh Nguyên không nháy m t, ngó m t mày,

ngó mi ng nói, ngó m t li c.Cô Ph ng mu n nghe Thanh Nguyên nói chuy n n a nên cô h i:- Nghe nói cháu ã có h a ng th ng Nh n, sao bây gi cháu nói nh v y?

- Cháu ã có c t ngh a trong th , t i cháu có m t vi c riêng làm cháu không mu ny ch ng, nên cháu xin h y l i h a.

- Ch c có ai ghét th ng Nh n, h r i th nói x u nó vi c chi ó, nên cháu khôngng ch gì.

- ! Cháu c th r i r i cháu tin l i h thêu d t sao? Bà coi cháu th p th i quá! nh chí l n cháu quen thói minh b ch, cháu có ch u vi c m ám âu. N u cháu có ti pc th r i thì cháu g i xu ng cho anh H u Nh n coi ch cháu s gì nh mà ph i gi u

ki m u nói d i.- V y ch t i sao cháu chê th ng Nh n?- Cháu có chê nh v ch nào âu... À. Có! Cháu chê l m, mà cháu chê h t th y

àn ông con trai ch không ph i chê m t mình nh.- T i sao mà chê?- T i cái ch gia ình Vi t Nam h p hòi l m.- Ch gia ình là cái gì?

- Bà không bi t hay sao? Ch gia ình là cái th th c c a ng i mình bày t k m ch con cháu trong nhà. Mà cái th th c y h l u th p th i quá làm cho con cháu

ph i b c t c, ph i au n, có nhi u khi ph i ch t n a.Thanh Nguyên nói t i ây thì cô n i gi n, m t ng , m t sáng lòa, trán m

hôi, làm cho cô có cái v hùng tráng l lùng.

Bà C Kim th y v y bà chúm chím c i, r i bà th ng th ng nói r ng: “Ng i Vi tNam ph i theo l ngh a ng i Vi t Nam ch sao, n u không gi l ngh a thì coi sao

c”.Thanh Nguyên ng d y ngó ngay bà và áp: “L ngh a. V y ch n c khác h

không theo l ngh a c a mình r i h dã man h t hay sao? Cháu xin th a thi t v i bà cháukhông thèm l y ch ng là t i cái ghê g m c a l ngh a ó. Cháu nh t nh m t mình


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


84

ng kh i mang vào c vòng l ngh a y, ng cháu h ng t do, ng cháu gi trongch”.

Bà C v i cô Ph ng nghe nh ng l i oán trách phong t c nh v y, tuy không hi ucho áo , song c ng bi t không h p v i ý trí c a mình, nh ng vì không quen ngh lu n

nh ng v n gia ình ho c xã h i, nên không ki m c l i cãi. Hai m ngó ch ngu Nh n th y chàng bu n thiu. Cô Ph ng không ch u c, m i n m tay và khuyên

Thanh Nguyên ng i l i và nói r ng: “Nói chuy n nghe ch i ch có vi c chi âu mà cháugi n. Thôi, cháu ng i l i cho tôi nói m t chút. Th ng Nh n nó th ng cháu l m. Nó nóinó c i không c cháu nó bu n ch c ch t. V ch ng tôi có m t mình nó nên tôi c ngnó l m, h th y nó bu n tôi ch u không c. V y tôi khuyên cháu suy ngh l i. Tôi h ach c n u cháu ng th ng Nh n, tôi c i cháu v tôi c ng c ng nh tôi c ng nó v y. Tôikhông ph i nh ng i ta, tôi không g t gao v i nàng dâu âu mà s .”

Thanh Nguyên c i ng t áp:

- Cháu nói rõ quá, mà bà không th u hi u ý cháu. Cháu nói vì cháu oán cái chgia ình nên cháu không l y ch ng. Ch ng nào ng i mình phá h y cái ch h l u y,

a may cháu m i tính chuy n gia th t.- Thì tôi nói làm dâu tôi không bó bu c gì âu mà ng i.

- N u cháu làm dâu cháu có s ai bó bu c cháu âu! Cháu không ch u mà bó bu csao c. Cháu ghét là ghét cái ch gia ình, ch có ph i cháu s làm dâu nên khôngdám l y ch ng âu. Tuy bà d v i dâu, mà cái ch gia ình còn s s ó, nó c tróibu c dâu bà hoài thì dâu bà có t do âu.

- Tôi h a ch c tôi s cho cháu thong th . Không ph i tôi khoe, song luôn mi ngtôi nói cho cháu rõ. Má tôi ây là m t bà n ch l n, m i n m góp huê l i n ba ch cngàn gi lúa. Má tôi sinh có mình tôi, r i tôi c ng sinh có m t mình th ng Nh n, b i v ygia tài c a má tôi ngày sau v th ng n y h ng tr n. Nhà tôi nh v y l nào tôi b t dâucon c c kh hay sao mà s .

- Bà t ng giàu có mà con cháu có h nh phúc hay sao? Trong m y nhà giàu cáich gia ình l i còn g t gao c ác h n trong m y nhà nghèo n a. Bà nói rõ vi c nhà

a bà cho cháu hi u, cháu cám n bà l m. Ti c r ng bà nói sai ch , xin bà ki m con gáikhác mà nói có l công hi u h n.

Thanh Nguyên nói l i ó cô li n ng d y a tay n m tay H u Nh n và nói:“Tôi n c quá nói chuy n n a không ti n. V y cháu xin vô l v i hai bà và em c ng xin

i anh mà i ch i cho mát”.Cô Ph ng còn ráng h i:- Thi t cháu nh t nh không ng th ng Nh n hay sao?- Cháu ã t ý y rõ ràng nhi u l n r i.- Tôi xin cháu th ng giùm nó.- Cháu có ghét nh âu.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


85

- Cháu c u giùm nó k o nó bu n t i nghi p.

- À c u! Cháu có tài phép gì c u thiên h c. Hu ng chi thân cháu ây có bi tai c u hay không. Nay cháu dám lãnh c u ng i khác.

Thanh Nguyên cúi u chào hai bà và b c ra sân lên xe h i i. con bà C nhìn nhau h i h th n. C ng m i khách u ng n c.

Bà C h i T C ng: “Bà nhà i âu v ng?”. T C ng châu mày suy ngh r iáp:

- Th a, tôi không có v .- Không có v , sao l i có con? Th khi bà m t hay sao ch ?- Th a ph i. M t h i con Thanh Nguyên m i có n m sáu tháng.

- Hèn chi! Ông là n ông, mà ông nuôi con gái bi u sao tánh nó không gi ng contrai cho c. Cháu h c gi i nên nói chuy n nghe d n d quá.

- Th a, nuôi con, tôi tánh ý nó t do phát ra, tôi ch ng ch u k m ch s m t cáich n tánh c a con.

- Cháu nó nói nh v y, còn ông là cha m ông li u nh th nào?

- Vi c v ch ng là vi c tr m n m c a nó, tôi ph i nó thong th mà nh, ch tôinh sao c. B a h m có tr c m t cháu H u Nh n ây nó nói nó mu n ng cháu H u

Nh n làm ch ng. Tôi khuyên hai àng ph i suy ngh , ch tôi không c n. B a nay nó nóivì nó ghét ch gia ình nên nó không thèm l y ch ng thì thôi, ch tôi ép sao c.

Cô Ph ng ã không hi u tâm h n, l i c ng không rõ thái c a T C ng nên côxen vô nói:

- Tôi nghe con tôi nói m y n m nay nó th ng t i lui nhà ông ch i. Có l ông bi trõ tánh ý nó. Nó thi t thà l m. Không bi t t i sao nó l i th ng cháu nhà ây. Nó s ng

ng quy t m t ph i c i cho c nó m i ch u, ch nó không ành n i nào khác. Xinông th ng giùm nó.

- Th ng thì th ng, mà bây gi bi t làm sao. Tôi ã nói ch ng bao gi tôi ch u épcon tôi, d u có vi c gì c ng v y.

u Nh n nghe m y l i y thì h t trông c y n a, nên chàng l y kh n p vô m tmà khóc.

con bà C ng i bu n hiu, còn T C ng c ng không vui.Tr i ã t i r i nên b i t èn lên.

C ng th y khách không ch u v , không l ng i l ng thinh c ngó nhau hoàinên ông h i: “Hai bà Ô Môn mà t i ch hay trong làng?”

Cô Ph ng áp: “Nhà tôi xa ch ch ng m t ngàn ngoài th c, v làng Th iAn”.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


86

C ng châu mày ngó bà C r i h i: “Làng Th i An, ph i thu c t ng nhTh i hay không?”

Bà C g t u áp: “Th a ph i, sao ông bi t?”- Th a tôi bi t. N u bà làng Th i An ch c bà bi t bà C Kim?

Bà C ch ng h ng, bà nhìn T C ng r i c i áp: “Bà C Kim là tôi ây. Saoông bi t tên tôi mà h i?”

Bây gi T C ng ch ng h ng, ông v a nghe nói thì ông vùng ng d y ngó bà trân trân. Ông châu mày suy ngh m t chút, r i th ng th ng ng i l i l c u nói ti p:

“Cu c i k quá! Làm sao mà oán tr c cho c”.Bà C c ng còn c i và h i: “Ông nói vi c gì mà k ?”

C ng l ng thinh m t h i r i h i l i:- Bà có bi t con Thanh Nguyên là con c a ai hay không?- Ông khéo h i tr c tr o không! Con c a ông ch con c a ai.- Không. Không ph i con c a tôi... Nó là con c a anh Nh Th ch, cháu n i bà ó.- Tr i t ôi! Ông nói thi t hay là nói ch i?- Tôi âu dám nói ch i v i bà.- Con c a th ng Th ch sao l i l t vào tay ông nuôi?

- Lúc anh Nh Th ch g n ch t, nh có vi t th cho bà mà nói chuy n con nh . Bàkhông lên l i c ng không tr l i, cùng th nh ph i c y tôi nuôi giùm nên tôi nuôi t h ió cho t i bây gi .

- B t nhân d hôn! V y mà em tôi nó ki m h t s c song ki m không ra m i... À,à! Ông làm giáo s , ph i h i con tôi ch t ông lo chôn c t nó hay không?

- Th a ph i.- Tôi nh n m ó em tôi nó hay tin th ng Th ch ch t nó ch y lên h i th m. Nó

nghe th ng Th ch có con, nó mu n tìm ng b t em v cho tôi nuôi. Nó h i th m ông,sao ông l i nói ông không bi t con nh l u l c v âu?

- Vì tôi tuân theo l i anh Nh Th ch tr i nên ph i gi u.

- Cha ch , em tôi nó hay vi c này ch c nó trách ông lung l m. M i m y n m naynó ki m con nh h t s c, mà ki m không c. Tôi tình c l i ki m c thi t là mayquá... Hèn gì h i nãy nói chuy n cái mi ng nó gi ng h t cái mi ng th ng cha nó... Ý màcái trán nó c ng gi ng, t i t ng i c ng gi ng quá... Thôi tôi ây tôi ch nó v

ng tôi nhìn nó, r i tôi nói v i ông em nó v d i.Cô Ph ng nguýt m r i nói:- H ! Nhìn gi ng gì k c c v y mà nhìn.- Sao mà k c c? Con cháu thì nhìn, ch k gi ng gì.- Sao má dám ch c nó là cháu n i c a má?


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


87

- Ông giáo s m i nói ó.

- Ai nói vi c gì má c ng tin h t. Má giàu có l n, ai l i không mu n nh n làm concháu má. Ông giáo s nói cô Thanh Nguyên là con c a th ng Ba. Nói thì nói v y ch có

ng c gì âu mà mình dám tin.

C ng gi n m t, ông ngó ngay cô Ph ng nói l n: “M y l i bà nói ó, theobà thì không quan h gì, ch theo tôi thì nh c nhã cho tôi l m. Tôi xin t thi t cho bàhi u, vì bà C ây là m c a m t ng i b n thi t tôi, l i vì bà là ch ru t c a ng i b n y

a, nên tôi ph i cung kính. N u ng i nào khác t i nhà tôi mà nói nh v y, thì nãy gitôi tôi ã xô ra ngoài sân r i. Tuy cha con tôi nghèo, song có ph i th y giàu mà ham nh

v y âu. Bà t ng l m, l m xa l m. Tôi mà th a cho bà C hay con Thanh Nguyên làcon c a anh Nh Th ch, y là vì bây gi con nh c ng bi t vi c y r i, nên tôi không c nph i gi u. ã v y cháu H u Nh n quy t c i nó nên tôi ph i nói c i r c a nó ng cháu

u Nh n ng có hy v ng n a. T i v y ó nên tôi ph i nói thi t, ch có ph i tôi m ung cho con Thanh Nguyên lãnh gia tài âu. Tôi làm ph c nói giùm cho bà bi t:

“N u bà còn ng i nán l i ây, con Thanh Nguyên v mà nó hay hai bà là bà n i và cô nó,tôi e s nó nói mích lòng ch không ph i nó nhìn mà lãnh gia tài âu. Tôi t ng hai bànên tránh nó mà v tr c t t h n”.

Cô Ph ng ng d y nói: “Thôi, v má, ây có ích gì. Th ng Nh n c ng v , con. r i má ki m ch khác má c i cho, thi u gì con gái mà lo. Ông giáo s ã nói nhy, mình còn nói gi ng gì n a”.

Bà C nói:- Tao mu n ng i nán l i ng ch con nh v tao h i nó m t chút.- Thôi, má mu n ó thì , tôi v à.

C ng chúm chím c i r i ng d y l i bàn vi t m nh t trình coi.

Cô Ph ng b c l i cúi u chào ki u ch nhà. Bà C và H u Nh n th y v y ph iép lòng ng d y mà t giã T C ng. H u Nh n không khóc n a, nh ng c p m t au.

C ng gi l , nên ph i a khách ra c a. Lúc b c xu ng th m, bà C day l inói: “ ít b a r i tôi s tr lên n a”.

C ng day m t ch khác không nói chi h t.Bà C v i con cháu lên xe tr xu ng Sài Gòn. ng h ch B n Thành ch b y

gi r i. S p-ph h i coi ch y i ki m khách s n m n phòng mà ngh hay là ph i iâu. Cô Ph ng b o v luôn Ô Môn. S p-ph xin cho i n c m m t chút r i v .

Xe h i ng ng tr c m t ti m c m ng D’Espange. Cô Ph ng h i bà C nm hay không thì bà nói không ói. Cô h i H u Nh n thì chàng c ng l c u.

Cô leo xu ng i mua th t v i ba bánh mì. Ch ng cô tr l i, bà C nói th ngNh n nó nóng h m. “B i ngày nay n ng gió ch gì”.

Cô Ph ng r trán con, thi t nó nóng nhi u l m. Cô h i: “Con nóng mà v ban êmc hôn? Hay là con mu n m n phòng ngh r i sáng mai v ”.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


88

u Nh n l c u áp c t ng n “V ”.

p-ph n c m r i m i x ng i v . Xe xu ng kh i Cai L y thì tr i xángxu ng m t ám m a thi t l n. Tuy xe gi ng mui l i bao lá ph , song b gió lòn nên gi t

a nhi u vô xe làm cho áo qu n ph i t nhi u ít. H u Nh n l nh run l p c p mà ngoàida thì nóng h . M con bà C l y làm lo s và h i h n v nghe l i H u Nh n i v tronglúc ban êm.

Tr i m a luôn luôn, xe v t i nhà tr i v n còn m a l n. H u Nh n vô nhà n mi trên gi ng run. Cha m thay áo qu n cho chàng, chàng mê man không bi t gì h t.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


89

XII

a d m m y b a, ng sá t át, cây c loi ngoi.m mai n y m t tr i m c lên b a n ng sáng loà, làm cho khúc ng t ch ra

vàm Ô Môn, c nh v t u có v t i c i vui v . Trên u, nhành cây long lanh ph i lá, mát m l i s n s . d i sông n c ch y vô, gi t l mà không d t. Ngoài ng

ng i qua l i d p dìu, trong sân gà ki m n s n b n.Ông Quy n tr c kia làm h i ng a h t r i ông th ng ch c cai t ng ã m i

y n m nay, vì tánh ông ngay th ng công bình nên trong t ng t h ng ch c cho t ibình dân th y u kính tr ng. N m nay tuy ông ã tr ng tu i, song s c l c v n còn m nhkho , thái c ng còn c ng c i nh tr c hoài. S m mai n y ông u ng n c trà r i ôngi ra sân th m m y ch u ki ng c ng c a ông coi m a m y b a rày mà cây có oi n c hay

không. Ông ng x i t trong m t ch u kim quít, thình lình ông nghe có ti ng giàyc vô sân, ông day l i th y bà C Kim, ông ch ng h ng, li n h i:

- Ch ra s m d ! Ch i xu ng hay là i b ?- i b . S m mai tr i mát th ng th ng i ch i.- Hôm nào ây nghe nói ch i Sài Gòn, ch v bao gi v y ?- , tôi i hôm mùng hai. Tôi có i m t b a, i s m m i r i t i v li n.- M i ch vô nhà u ng n c.Bà C Kim i vô tr c, ông cai t ng Quy n theo sau, v a i v a ph i t dính tay.

Bà C v a b c lên th m, có bà cai t ng ch c s n chào, và m i vô nhà kêu try l y tr u ch n c l ng x ng.

Hai bà ng i l i b ván phía trong, ông cai t ng l i cái bàn r a m t g n ó ng r atay.

Bà cai t ng m i ch u ng n c và h i:

- H i hôm nghe b y tr nhà ây nó nói con c a con hai au nhi u l m, ph i v yhay không ch .

- Ph i. Nó au nhi u.- au sao ó.

- i Sài Gòn v d c ng m c m a m t ám l n l i dài quá, làm th ng n phátnóng l nh. M y b a rày nó mê man, nóng luôn luôn, nóng t i nói xàm n a.

- V ch ng con Hai r c th y thu c nào cho nó u ng thu c ó ?

- R c ông th y thu c trong nhà th ng Ô Môn, m i ngày ng ra hai l n ngtiêm thu c cho nó. Không bi t t i sao th ng n còn nóng hoài nh t là nó nói xàm, có b anó b t áo b t qu n, ch y cùng nhà th y s h t s c.

Ông cai t ng nói :


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


90

- Ch c nó au ban b ch ch gì. au ban b ch nó nóng hung l m, nóng t i mêng. Ph i ch y thu c cho h n hòi m i c.

- Hai v ch ng con Ph ng tính i b a nay coi nh b nh không gi m thì mai nó sxu ng C n Th r c th y thu c Tây lên coi m ch th coi.

- Ông th y thu c c a mình ây c ng gi i, c n gì ph i r c ai n a làm chi. Ví dnh m ng nó ph i ch t, d u r c tiên i n a c ng không c u c. Còn nh m ng nókhông ch t, thì th y thu c nào c ng c u c h t, l n x n làm chi.

- Thây nó, nó mu n nh v y thì cho nó ch y thu c cho h t lòng v i con nó.

- M y n m nay tôi m c lo vi c quan, tôi ít hay ghé trong nhà. Nghe nói th ngNh n thi u Tú tài r i mà.

- u r i.- Còn b a h m ch i Sài Gòn chi v y ? i mua hay là i coi vi c chi ?

- Cha ch ! Chuy n ó l n x n l m! B a nay tôi ra ây là ra ng nói cho c u nóhay.

- Chuy n gì mà l n x n ?- Tôi tìm ra c con c a th ng Th ch r i.- H ? âu mà ch tìm c ?- trên Sài Gòn, mà kh i Sài Gòn m t chút, ch ó kêu là Phú Nhu n.- Ai nói cho ch bi t mà ch tìm ?- Vi c tình c , ch có ai nói âu.- N u ch g p tình c thì làm sao ch dám ch c là con c a th ng Th ch.

- tôi thu t u uôi cho c u m nó nghe. Hôm th ng Nh n thi u r i nó v nónói cô Thanh Nguyên, 18 tu i, con c a m t ông giáo s trên Sài Gòn, h c gi i l m, h c

t l p v i nó và c ng thi u tú tài m t l t v i nó. Nó th ng con ó l m, mà con nng th ng nó n a. Nó òi m nó ph i lên coi r i c i cho nó. Th ng cha nó không ch u

i con gái Sài Gòn nh t là con gái h c gi i, mình c i v d i n y r i nó có bi t làmcông vi c gì âu mà c i. Th ng Nh n làm gi n làm h n, b n, b ng , òi t v n. Kcon n g i th cho nó và nói nh t nh không l y ch ng. Th ng Nh n càng thêm bu n

u, c nói n c i không c con n thì nó ch t. Tôi th y v y tôi m i bi u m n xei nó d t tôi và m nó lên coi con Thanh Nguyên ó ra th nào mà nó mu n d v y. Té

ra lên t i ó, thi t con n nói qu quy t nó không ch u l y ch ng, nói r i nó b i ch i.Ông giáo s là cha c a nó ó tên là T C ng, ng h i th m r i ng m i hay tôi là m

a th ng Th ch. Ông m i nói thi t cho tôi bi t con Thanh Nguyên ó là con c a th ngTh ch, nh v y nên tôi tìm m i tìm ra ó ch .

Ông cai t ng ng i ng m ngh m t chút r i h i :- Té ra ông giáo s ó là cha nuôi c a con n ?


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


91

- Ph i, ng ch u thi t ng là cha nuôi, ng nuôi con n t h i th ng Th ch ch t choi bây gi ó.

- ng tên T C ng?- Ph i.

- Bây gi tôi nh r i. H i th ng Th ch ch t, tôi lên Sài Gòn h i th m thì ông giáo T C ng n y thu t công chuy n cho tôi nghe ây ch ai. V y mà tôi h i a con

th ng Th ch thì ng gi u tôi, ng nói ng không bi t. Ch gi i quá, t h i ó t i bây gich không i âu h t mà ch l i g p con nh tr c tôi, còn tôi c h i u n y tìm u nhoài l i không g p. Ch tìm ra cháu n i r i bây gi ch tính sao ây ?

- Tôi tính r c nó v tôi nuôi ch tính sao.- Ông T C ng ch u cho hay không?

- Tôi ch a có nói v i ng. Hôm n m th ng Nh n nói b y b làm ng phi n, tôith y v y tôi v , nên ch a nói k p. Tôi tính c y c u nó i v i tôi lên tr n nói ng em connh v . C u nó lên coi con nh nói chuy n cái mi ng gi ng cha nó h t s c, gi ng sao t icái trán t i cái t ng i c ng gi ng n a. Con nh d th ng l m, ng t nó h c ch tây gi inên nó nói chuy n ào d n d ch không ph i nh nhoi nh con gái th ng.

- Ông T C ng nuôi nó, ông cho n h c thi u n b c Tú tài, th thì ngth ng nó lung l m. Tôi s bây gi ch nói b t con nh ng không ch u ch .

- Tôi ch c ng ch u, b i vì n u ng không mu n cho tôi nhìn cháu n i tôi, thì ngnói thi t g c tích c a con nh cho tôi bi t làm chi. T i ng nói ra tr c, ch n u ng gi uluôn thì tôi làm sao bi t c.

- Ch nói ph i. Ch c là ý ng mu n cho ch nhìn cháu n i nên ng m i nói ra. Chach , mà b c a ch tôi coi khó l m, ch em con nh v ch nuôi tôi th y có nhi u ch b tti n.

- Sao mà b t ti n?- Ch nói th ng Nh n nó mu n con n . V y ch em nó chung m t nhà sao c.

- H i tr c nó không bi t cho nên nó mu n ch bây gi nó v i con n là anh emnhà cô nhà c u còn mu n n i gì. Nh ng con n không ch u, thì có sao âu mà mình s .

- Con nít h nó mu n thì khó c n l m, nó không k gì h t, nh nó mu n và con nch u thì lo n luân, không t t. Còn nh nó mu n mà con n ch ng c không thèm nó thìsanh oán c ng không t t. Song vi c ó c ng ch a khó m y. Còn m t u áng lo snh t là cái óc c a v ch ng con Ph ng. B a nay tôi xin nói thi t cho ch bi t. T ngàyth ng Th ch ch t r i, tôi ít t i nhà ch là vì tôi ghét v ch ng con Ph ng ó. Quân ó bngoài làm b thi t thà l ngh a, song trong lòng nó tham lam c ác nh m n kh n n n

m. T i chúng nó ch m i ánh i v ch ng th ng Th ch, t i chúng nó, mà v ch ngth ng Th ch ph i ch t h t, và c ng t i chúng nó nên ch m t cháu n i c a ch m i m y

m nay ó. Ch có bi t t i sao quân ó làm nh v y hay không? Chúng nó mu n n tr ngia tài c a ch . T i b ng tham ó nên làm cho th ng Th ch ch t i r i sau l i làm cho con


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


92

nó phiêu b t bi t tích n a. Tôi nói cho ch bi t, n u ch em con th ng Th ch v , mà chcòn v ch ng con Ph ng chung m t nhà, thì m t l y v ch ng con Ph ng tra thu c

c cho con nh ch t, ho c m t l n a chúng là chúng nó d d cho con nh ánh p v ith ng Nh n ng n cho tr n gói. Vì ch c ng con Ph ng quá, nên ch không th y rõ h t.Tôi nói thi t, n u ch còn v ch ng con Ph ng trong nhà thì tôi ng n c n, tôi khôngcho con c a th ng Th ch v ó, và ch ng ch nh m m t theo ông theo bà tôi s làmtr ng t c, tôi c m u cho con th ng Th ch i v ch ng con Ph ng li n.

Bà C ng i khóc, bà không cãi m t ti ng chi h t. Bà khóc m t h i bà m i nói:"Tôi ngh l i c u nói ó có lý l m. Bây gi tôi m i nh l i h i th ng Th ch em v nó

, tuy v ch ng con Ph ng không nói ti ng gì, song nó châm chích làm cho tôi gi nthêm, nên tôi m i ánh i i. Sau th ng Th ch g n ch t, nó g i th v nói chuy ncon c a nó, v ch ng con Ph ng l i gi u th nên th ng Th ch ch t tôi không th y m t vàcon nó l i phiêu b t n a. M i b a h m ây, tôi nghe ông T C ng nói con ThanhNguyên là con c a th ng Th ch. Tôi m ng quá tôi tính nhìn cháu thì con Ph ng ki mchuy n b t b không ch u cho nhìn r i ép tôi v li n, không k p th m m m c a vch ng th ng Th ch".

Ông cai t ng tr n m t nói:- À, bây gi ch m i th y rõ ràng r i há!- Mà tôi ngh c ng t i tôi h t th y, t i tôi th ng con Ph ng nên m i ra c i nh

y ó. Thôi, tôi giao s t trong nh Môn cho v ch ng nó, tôi c t m t cái nhà tr ng cho v ch ng và con nó còn nhà ngoài n y tôi v i cháu n i tôi. Tôi làm nh

y c u nó ngh th coi c hôn?- c, làm nh v y thì c.- Cha ch , mà không bi t nó ch u hay không?- Ai không ch u?- Con Ph ng ch ai.

- Không ch u sao c. Nó là con, ch mu n th nào nó ph i theo th n y, ch nócãi sao c. Tôi làm Cai t ng ây, n u nó ch ng c ch làm n th a v i tôi, th coi tôibi t tr nó ng hay không. Ch làm cha m mà ch nói y u t quá. Sao h i chuy n th ngTh ch ch c ng c i d v y? Bây gi vi c áng c ng l m, ch ph i c ng ch .

- Tôi xin c u nó ph i giúp s c cho tôi ng tôi s p t vi c nhà l i m i c.

- Tôi s n lòng giúp ch mà th ng con cháu áng th ng, và ph t con cháu ángghét. Ch làm i có tôi ây.

- Bây gi th ng Nh n au, v ch ng con Ph ng ang b i r i, v y ít ngày th ngNh n m nh r i tôi s lo c t nhà trong nh Môn cho t i nó . Còn con Thanh Nguyêntôi th y m t nó có m t chút mà sao h m nay v nhà tôi th ng nh hoài. Tôi mu n c y

u làm n i giùm v i tôi lên tr n ng nói mà nhìn ph t nó, th ng th ng sau mình loxong vi c nhà r i mình s r c nó v .


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


93

- Tôi s n lòng i l m. Tôi có s n xe nhà ó, ch mu n i b a nào tôi i cho.- C u nó nh coi b a nào r nh thì i, mu n b a nào c ng c.

- Mai th b y… m t chúa nh t ch c ông T C ng r nh… Thôi x mai i lên SàiGòn ngh m t êm cho kho , r i sáng m t mình s lên Phú Nhu n ng nói chuy n, chngh coi c không?

- c.

- Thôi tr a mai ch s a so n cho s n, r i ch ng hai gi chi u tôi em xe vô tôic i.

Bà C ch i, n c m s m mai r i ông cai t ng m i cho xe h i a bà v .

Tr a b a sau úng hai gi , ông cai t ng ng i xe vô u tr c c a. Ông bi u s p-ph vô m i bà C ra i, ch ông không ghé nhà. Ch ng bà C lên xe, ông m i h i:

- Th ng Nh n b a nay b t hôn?

- Cha ch , b a nay sao nó l i nói xàm còn h n n a, b nh cu ng tâm. Cha nó tính chi u mát i r c ông th y thu c tây C n Th ng ng coi m ch th xem.

- Tôi s ban nh p lý ch gì.- Không hi u au b nh gì, mà b nó coi nh ng i iên v y.Xe h i rút ch y.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


94

XIII

m mai chúa nh t, T C ng i ngh u ngh n ngoài sân, lúc ng ngó th y tráimít treo nh ngh nh trên nhành, khi c m coi m y bông h ng m âm tr ng t itrong ch u. i vòng l i c a ông kêu con h i: "Con a, con r a m t r i ch a".

Trong bu ng có ti ng áp: "R i, r i… ba vô i, con s ra li n bây gi ".

C ng th ng th ng vô nhà, r i l i bàn n ng i. Ông túm mi ng hút gió, ch nghai cánh tay trên bàn, r i gõ m i ngón tay trên m t bàn nh p l p c p.

Thanh Nguyên trong bu ng b c ra, b g n gàng, m t t i, mi ng chúm chími. Cô i ri t l i v n hai tay lên vai c a ông T C ng, ngh o u nghiêng m t g n m t

cha và h i: “Ba ch con d l m h ?” C ng c ng c gõ tay trên bàn, m t h n h áp:

- Ba ng t i n m gi thì ã r i, nên d y i vòng ngoài sân cho kho . êm nay conng ngon hay không?

- Con ng ngon l m. , mà con ng ngon không hi u t i sao con l i n m chiêmbao m i k .

- Con th y ng l m, r i con thu t cho ba nghe.

Thanh Nguyên i vòng theo cái bàn qua phía bên kia và ng i ngang m t cha. Công d a tr ng gà lu c a cho cha, r i l t hai cái tách ra rót cà phê. T C ng l y tr ng

gà p và húp, Thanh Nguyên c ng làm nh cha. M i ng i n h t hai h t gà r i Tng m i l y bánh mì b hai n chia con phân n a. Ông v a c n bánh mì v a h i:

- Con nói con n m chiêm bao sao ó? Nói l i nghe ch i.

- con nh l i coi.. À, à, con th y con i ch i, i ch gì không bi t, t phía uru ng coi bu n h t s c. Con tr v , con g p m t bà già gi ng h t bà ngo i c a anh H uNh n hôm tr c ó. Bà dang tay ch n con l i, bà h i con i âu. Con nói con i ch i. Bà

i bà bi u con i ch i v i bà, con không ch u. Bà mu n n m tay con. Con xô bà r icon i. i c ít b c, con h i bà mu n th nào, bà c ng i khóc hoài.. không ch u nóigì c . Con t c mình b i. Bà bèn ng d y n m tay con kéo ng i xu ng. Con gi t tay l i,sau dáng ch ng s c con m nh làm bà m t th ng b ng ngã v ng vào g c cây c th c nh

y. Con v i ngoái c l i, kêu thét lên… r i con gi t mình th c gi c. N m chiêm baoth y có bao nhiêu ó.

C ng ch m ch nghe, ch ng con nói d t r i ông c i nói:- Gi c m ng v tan ch ó u ng quá.- Sao mà u ng ba?

- Ch chi con chiêm bao thêm n a ng bi t coi con sau y ch u ng i c nh bà ho c nghe bà nói chuy n ho c xem bà mu n gì hay không.

Thanh Nguyên suy ngh m t chút r i áp:


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


95

- Con nh không c… Hôm tr c ba nói bà ngo i c a anh H u Nh n ó là bài c a con ph i không ba?

- , bà ó là bà C Kim. Theo t di ngôn c a cha con thì bà ó là bà n i con.

- Bà già b coi thi t thà, nh ng sao h i tr c bà g t gao v i cha m con quá bahá?

- M y bà già x a bà nào c ng v y, ch có ph i m t mình bà già ó hay sao con.

- Con ghê quá… À, b a h m bà nói bà v ít b a r i bà tr lên hôn ba? Tr lênmà làm chi n a.

- Có l tr lên ng nhìn con là cháu n i.

Thanh Nguyên ng d y g n gàng, ch p tay xá xá nói: "Cám n! Sao h i cha conn ch t, cha con vi t th , không thèm lên em con v nuôi, i bây gi con l n r i l i

nhìn?" Cô nói d t l i li n b ng tách cà phê lên u ng. T C ng chúm chím c i r i ôngy mu ng khu y tách cà phê c a ông. Lúc y có m t cái xe h i ng ng ngoài c a ngõ.

Cha con T C ng ngó ra th y m t bà già v i m t ông già th ng th nh i vô sân.Thanh Nguyên ng ngó trân trân r i nói : "Ý, bà già b a h m lên n a kìa, ba!"

C ng g t u, song ông c ng i khu y cà phê ch m rãi t h p d ng nhkhông mu n ý n khách.

Bà C Kim v i ông cai t ng Quy n b c vô c a r i ng l i ó ngó. Ch ng y Tng m i ch u ng d y b c ra chào và m i vô phòng khách, còn Thanh Nguyên, cô

ng t i bàn n và cúi u chào, ch không ch u l i g n.Ông Cai t ng Quy n v a ng i, ông li n ngó T C ng và c i và h i:- Ông giáo s nh tôi không?- Xin l i ông, tôi không nh .

- Tôi là Cai t ng Quy n qu n Ô Môn, c u c a Nh Th ch. N m Nh Th ch m t,tôi có lên tôi ki m ông tôi h i th m công chuy n ó.

- Lâu quá tôi quên.- Con c a Nh Th ch là cháu ó ph i hôn?- Ph i.- Xin ông kêu nó l i ây ng cho tôi th y nó cho rõ ràng m t chút. Ông gi u ông

nuôi, ông báo h i tôi ki m nó t h i ó n gi d quá.- Xin ông tha l i. Tôi gi u là vì tôi vâng theo l i tr i c a b ng h u tôi, ch không

ph i tôi muôn g t ông.

- Thôi ông kêu nó l i coi, ch C tôi v nói chuy n l i, tôi hay m ng quá, nên tôilên ây.

C ng bèn b o cô Thanh Nguyên l i


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


96

Thanh Nguyên bên phòng n i qua b t nhiên không ái ng i, mi ng chúmchím c i.

Ông cai t ng ng i nhìn cô trân trân.

Ch ng cô l i g n bên T C ng, bà C ng d y b c t i và a hai tay ra tínhôm cô, Thanh Nguyên li n a hai tay bà và s t lui m y b c.

Bà th t v ng nên ng ngó s ng Thanh Nguyên, a n c m t và nói: "Bà n i âycon. L i ây cho bà n i bi u m t chút… ng có s ".

Thanh Nguyên nhích mi ng c i b y hai hàm r ng nh r t khít r t, l i tr ng trong.Cô g c g t u nói:

! Bà nói bà là bà n i… bà n i là cái gì? Tôi không bi t".

Bà C ch c l i l c u, tr l i gh ng i, l y kh n y m t và khóc. Ông cai t ngi ông T C ng châu mày nhìn nhau, không m mi ng nói m t ti ng chi c. Còn

Thanh Nguyên tr l i ng sau l ng T C ng tay v n gh , m t ngó bà C , mi ng chúmchím c i hoài.

Bà C khóc t c t i và nói: "C ng t i tôi nên bây gi cháu n i tôi nó g p tôi mà nócoi tôi c ng nh ng i d ng. Tr i ph t ph t tôi n ng l m… Con trai thì gi n l y n humình! Con gái thì nó b mà b ng gi t s s n! Bây gi còn có m t chút cháu n imà nó không bi t th ng ! Thôi, s ng n a có vui s ng gì mà s ng

Ông Cai t ng nghe m y l i than y thì ng lòng nên ngó Thanh Nguyên nói:

- Con nghe bà n i con nói hay không? Con b c l i ng m t bên bà n i ng bài vui lòng i con.

- Tôi ã nói tôi không bi t bà n i là cái gì, bà mu n nói vi c chi c nói i, c n gìtôi l i g n.

- Con ng có làm nh v y không nên. Con là ru t th t c a bà n i con, bà n i conth ng con l m, sao con không bi t th ng l i?

- H ! S th ng yêu thu c v tình, ch không ph i thu c v lý. Ph i g n g i nhau,ph i giúp nhau, lâu ngày sanh m i c m tình r i m i th ng nhau, ch không quen bi tnhau, ch vi n l bà sao có c m tình th ng c.

- T ngày bà n i con hay cha m con ch t h t b con b v , bà n i con th ng conlung l m, tìm ki m luôn luôn nh ng tìm không ra m i, nay m i g p con ây. N u khôngth ng thì ki m làm chi.

- Không ch c! N u th ng tôi sao lúc cha tôi g n ch t cha tôi g i th l i làm thinhkhông lên em tôi v nuôi? Tôi nói có b ng c . tôi l y t di ngôn c a cha tôi r i tôi

c cái kho n y cho mà nghe.

Thanh Nguyên li n i vô phòng l y h t gi y t c a cha l i, em trên bàn r iy t di ngôn ra c m t khúc nh v y:


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


97

"Trong m y tháng nay cha ch i ngày ch t mà thôi, ch không thèm lo tính vi cchi h t. Ng t vì cha ch t r i thân con ra th nào, y là m t câu h i m y b a rày cha c

i trong trí hoài. Cha nh t i ch ó cha lo, nên hôm n cha có g i th v cho bà n icon hay ng nh bà n i con ch u nhìn nh n con là máu th t c a cha, là nhành lá c agiòng h Lý, thì lên em con v mà nuôi th cho cha. ã mu i ngày r i cha không ctin t c chi h t. Ch c là bà n i con ành b t, không ch u nhìn nh n con".

Thanh Nguyên c r i cô c i: “ ó rõ ràng ch a? Còn cái gì n a? Tôi ph i tin l ia cha tôi l i ch ”.

Ông cai t ng Quy n ch ng h ng, ông ngó T C ng và h i:- Cháu tôi nó ch t có l i di ngôn hay sao?- Có, nh giao t di ngôn ó cho tôi v i t hôn thú khai sanh h t.- V y sao h i ó ông không nói cho tôi bi t ch .

- Nói làm chi? Anh Nh Th ch giao cho tôi, nh d n tôi c t ch ng Thanh Nguyênúng 18 tu i nên tôi m i giao l i cho nó ó.

- Cho phép tôi coi m t chút c hôn?- c. Bây gi c n gì ph i gi u n a.Ông Cai T ng Quy n v i tay l y t di ngôn v i t hôn thú, Thanh Nguyên kéo

gh ng i m t bên T C ng. Bà C c khóc hoài. Cai t ng Quy n day qua nói v i ch :“Thôi ch ng khóc n a, tôi c di ngôn c a cháu Th ch cho ch nghe”.

Ông nói r i ông b t u c l n, c ch ng nào bà C càng khóc ch ng n y. Ôngc r i ông c ng c m ng nên r ng r ng n c m t, ông nói v i Thanh Nguyên: “L i

con trách bà n i con h i nãy ó quá áng m t chút. ông c t ngh a chuy n y cho conhi u. Thi t tr c khi cha con ch t, nó có g i th v cho bà n i con, b cô con l y gi u thnên bà n i con v i ông không hay bi t chi h t. n ch ng ông c nh t trình ông hay tincha con ch t, ông m i lên Sài Gòn h i th m ông giáo s ây, ông m i hay có cái th ó.Ông tr v r y quá, cô hai con m i ch u a th ra. Bà n i con và ông t c gi n h t s cch có ph i c cái th mà n b cha con ch t, không thèm lên và nh b t conkhông nhìn nh n con âu.

Vi c y t i m cô c a con c ác ch không ph i t i bà n i con âu. Cái th yông có gi ây".

Cai t ng Quy n bèn móc túi l y th ra a cho Thanh Nguyên.Thanh Nguyên ti p th c r i h i:

- Trong t di ngôn c a cha tôi có nói tôi có m t ng i cô tên là Lý Th Ph ng,ph i ng i ó hay không?

- Ph i, m c a H u Nh n ó?- À! Ng i i v i anh H u Nh n lên ây b a h m ó à?- Ph i.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


98

- Anh H u Nh n có m t bà m ích áng d ! Ng i nh v y l i mu n làm mch ng tôi ch !

- M ch ng sao c. Con v i th ng Nh n là anh em cô c u mà.- Không, nói chuy n mà nghe, ch tôi ã có nói d t r i, tôi có ng âu.

- Thôi, bây gi con ã hi u rõ công vi c y r i con h t phi n bà n i con n a, v ycon b c l i mà hun bà n i con i, cho bà n i con vui lòng.

Thanh Nguyên ng ngó bà C trân trân m t h i r i th ng th ng i l i m t bên l ykh n mouchoir lau n c m t cho bà. Bà a hai tay ôm ngang cô và kéo vào lòng v a

ng v a c m nên n c m t tuôn ra n a. Cô c i và cho bà t ý th ng yêu dan díu.Bà thò tay vào túi l y ra m t s p gi y s n a cho cô và nói: "N i cho con m t ngàn ng

c ây. Con l y ng may áo qu n mà b n. Ch ng h t n i s a n a".Thanh Nguyên th t tay và b c dang ra. "Không. Tôi không c n ti n. Ch chi ti n

y h i tr c bà a cho cha m tôi u ng thu c thì có l kh i ch t"Bà c l c u và khóc n a.Ông cai t ng qu n nói:

- Bà n i con ã n n n vi c x a lung l m. Con ch ng nên nói nh v y k o bà n icon bu n. Con ph i làm cho bà n i con vui lo vi c x y t i. Tr c khi i lên ây bà concó bàn tính v i ông s p t vi c nhà r i s tính v i ông giáo s ng r c con v d icho bà cháu sum h p.

- Ý! c âu. Tôi v i ba tôi. Tôi không ch u v âu h t.- Bà n i con già l m r i, con ph i v d i ng bà cháu h h v i nhau ch .- Ch ng bao gi con ch u.

- Sao v y? Trong t di ngôn cha con ch c i r là c ý cho con nhìn thân t c ngng gia tài. Con ph i v ng l i cha ch .

- Thân t c… thân t c… nhìn thân t c ng út c vào cái vòng ch gia ìnhnh cha tôi h i tr c v y h ? Cám n. Tôi không dám mà cha tôi tuy nói cho tôi bi t c i

, song có ép tôi ph i nhìn thân t c ph i lãnh gia tài âu. Tôi nh t nh không thèm cáinào h t.

- Con ng có nói d i nh v y. Con ph i v ng h ng ph n gia tài c a cha conch , có l nào con b cho m cô c a con nó h ng h t hay sao?

- Không, tôi không h ng. Nh không mu n cho cô tôi h ng thì kêu nhà nghèophân phát cho h i, h nghèo h c n dùng, ch tôi có c n dùng tài s n làm chi.

Nói d t, Thanh Nguyên li n tom góp gi y t c a cha l i và b vào bao c m ivô bu ng.

Cai t ng Quy n day nói v i ch : "Tuy nó nói nh v y ch có l nào nó không ch u h ng gia tài. Ch v s p t vi c nhà nh ch tính v i tôi b a hôm ó i. Còn vi cc nó v tôi lo lãnh cho". Bà C nói v i T C ng.


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


99

- Ông giáo s nuôi cháu tôi t h i nh cho t i bây gi , n ngh a nhi u quá, ch ngbao gi tôi dám quên.

- Th a bà, vi c y không áng g i là n, b i vì tôi nuôi Thanh Nguyên tôi ã cng cái thú vui riêng nhi u l m.

- Ông nuôi nó ông ph i t n hao c c nh c ch vui gi ng gì.- Th a không. Tôi c vui nhi u l m ch . Tôi làm cho ng i b n thi t c a tôi

c an lòng lúc h p h i g n t t h i y là m t s vui. Còn tôi là m t a vô gia ình nênkhông có v con, nh có Thanh Nguyên tôi m i ung úc ra cho xã h i m t ng i chí caoth ng, lòng trong s ch ó là m t s vui n a.

- D u th nào ông c ng làm n cho tôi nhi u l m. làm n thì làm cho trót. Xin ôngt ngh a giùm cho cháu tôi bi t th ng tôi ng nó v v i tôi, ông làm nh v y thì na ông càng thêm n ng.

- Xin l i bà, bà d y vi c y tôi không th vâng c. Thu nay tôi d ng nuôi d y con Thanh Nguyên, tôi trí nó t do, ch ng bao gi tôi ch u ráng ép k m ch nó. Bây

gi nó ch u v v i bà hay là không ch u thì t ý nó, tôi không th nói vô c.- N u ông nói phân hai nh v y, tôi s nó không ch u v h ng ph n gia tài c a

cha nó.- Nó không ch u thì thôi. H i nãy c t di ngôn bà có nghe ch . R t i là cha

ph n xác c a nó kia mà còn không ch u xúi nó nhìn nh n thân t c ng lãnh gia tài thay.Tôi là cha nuôi, có l nào tôi xúi nó trong vi c y cho c.

Cai t ng Quy n nói: "Mình tìm c cháu r i thì thôi, còn vi c r c nó v , th ng th ng r i tính không g p gì. Ch c n ph i i v ch ng con Ph ng ra kh i nhà iã r i s nói chuy n r c cháu n i".

Bà C áp: " v r i tôi s tính li n". Cai t ng Quy n nói v i T C ng : "Tôigiúp vi c nhà cho nhà n c nên b ph n t ng i lâu không ti n. Xin ông cho tôi t giã

ng d t ch C tôi vô th m m m v ch ng Nh Th ch m t chút r i v cho s m. Ônglàm n kêu cháu ra ng bà n i nó nói v i nó mà v .

C ng kêu Thanh Nguyên nên cô ra. Bà C ng d y t giã T C ng r i dayqua nói v i cháu : "Thôi, con l i ây, n i v s p t vi c nhà ít ngày r i n i s trlên n i r c!".

Thanh Nguyên l c u và chúm chím c i.

Cai t ng Quy n c ng t giã ra v , ch ng i t i c a ông ng l i nói nh v iThanh Nguyên: " ông làm cho rành r , r i con s ng nhà th . Ông s h t lòng lobao th quy n l i cho con. Ông không cho kh n n n nó xâm ph m c âu màlo".

Thanh Nguyên l c u c i ch không nói chi h t.

Ông Cai t ng Quy n v i bà c Kim vô ngã n m th m m m v ch ng Nh Th chi v li n. Xe v t i nhà v a ng ng ngoài c a thì có ng i trong nhà bà C ch y ra nói


ww

w.h

obie

ucha

nh.c

om


100

ng: "Th a bà, cô Hai và d ng Hai ch c u Nh n i lên nhà th ng Biên Hoà r i, h ikhuya".

Bà C v i Cai t ng u ch ng h ng.

Ông cai T ng xu ng xe i theo ch vô nhà. Ông h i t i sao l i ch H u Nh n lênnhà th ng Biên Hòa. Ng i áp: "Hôm qua bà i r i k chi u d ng Hai m n xe h ii xu ng C n Th r c th y thu c Tây. Ông th y thu c Tây nói c u Nh n b ch ng b nhiên, b n ng l m, nên ph i ch lên nhà th ng Biên Hoà m i c. T i v y ó nên h i

khuya n y cô Hai v i d ng Hai ph i ch c u Nh n i. C u lên xe mà c u giãy gi a c uy rà lung l m, không bi t i d c ng có êm không".

Ông cai t ng Quy n l c u r i c i g n: "Rõ ràng h làm d thì g p d ".Còn bà C Kim ng i im lìm, m t ngó s ng ra ngoài sân m t h i lâu, bà th m t

i thi t dài mà nói: "T i tôi h t th y!".

NH H I, tháng 3 n m 1938CHUNG
