1

เอกสารประกอบการสอน

วชา สมมนาพระพทธศาสนา Seminar on Buddhism

รหสวชา 101 253

บรรยายโดย พระมหาดาวสยาม วชรปญโญ, ดร.

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย วทยาเขตขอนแกน

(ปรบปรงลาสด ๑๐ มถนายน ๒๕๕๗)

2

ค าน า ว ช า ส ม ม น า พ ร ะ พ ท ธ ศ า ส น า (Seminar on Buddhism)

เปนวชาแกนหล กทส าคญของหล กสตรพทธศาสตรบณฑต ในระดบปรญญาตรและปรญญาโทของมหาวทยาล ย

ทจะตองศกษา จดประสงคของวชานเพอใหพระนสตไดมโอกาสน าเรองตางๆ ทเกยวของกบพทธศาสนาเขามาสมมนา

เสวนากน เพอหาขอสรป หาวธแกไข หาทางออกรวมกน วชานจงเนนทการมสวนรวมของพระนสตใหมากทสด

เนอหาทน ามาเสวนาจงตองเปนประเดนทเ ปนขาวใหญ หรอทมผลกระทบก บพทธศาสนามาก เชนเรอ ง

อาเซยนกบพทธศาสนา เรองสทธสตรในการบวชภกษณ เปนตน

คมอเอกสารประกอบการสอนนไดจ ดท าข นเพอเปนแนวทางใหพระนสตไดเปนหล กในการศกษาหาความร

แ ล ะ แ น ว ท า ง ใ น ก า ร ส อ บ แ ต ย ง ไ ม ส ม บ ร ณ จ ะ ต อ ง ไ ด ร บ ก า ร ป ร บ ป ร ง ต อ ไ ป

นสต เองใชวาจ ะเอาเฉพาะเ น อหาใน เล มน เท านน ไปเขยนขอส อบ จ าเป นจะตองได คนคว าเพ มเ ตม ให ม าก

จงไดจะไดองคความรครบบรบรณ

เจรญพร

พระมหาดาวสยาม วชรป ญโญ, ดร.

อาจารยประจ าวชา

๒๒ มถนายน ๒๕๕๗

3

สารบญ หนา

บทท ๑ ความหมายของสมมนาทางพระพทธศาสนา

บทท ๒ พระพทธศาสนากบประชาคมอาเซยน

บทท ๓ ปญหาภกษณสงฆในสงคมไทย

บทท ๔ หลกธรรมทชาวพทธมกเขาใจผด

บทท ๕ สอธรรมอยางไรคนจงจะเขาใจ

บทท ๖ อนาคตของมหาวทยาลยสงฆ

บทท ๗ พทธพาณชยชวยเหลอ หรอท าลายพระพทธศาสนา

บทท ๘ พระพทธศาสนากบปญหายาเสพตด

บทท ๙ พระพทธศาสนากบเพศพาณชย

บทท ๑๐ พทธศาสนากบปญหาสงแวดลอม

บทท ๑๑ พทธศาสนากบสทธสตร

บทท ๑ ความหมายของการสมมนา

(The Meaning of Seminar) จดประสงคของการเรยนร ๑.เพอใหทราบความหมายของค าวา สมมนาทงภาษาไทยและองกฤษ ๒.เพอใหทราบประโยชนของการสมมนา ๓.เพอใหนสตมองคความรเรองการสมมนาครบถวน ๔.เพอใหนสตไดมสวนรวมในการเรยนการสอนใหมากทสด

ค าวา สมมนา (Seminar) มทมาอย ๒ นยคอ ๑.มาจากคาวา ส + มน ในภาษาบาล ค าวา ส แปลวาพรอม

ค าวา มน แปลวา ใจ รวมแลวไดความวา ผมใจพรอม คอ พรอมเพรยงกนท าสงหนงสงใด ๒.มาจากคาวา Seminar

ในภาษ าอ งก ฤ ษ พจนา นก รมฉบ บดง ก ล าว ว าย งก ล าว ว า ส มม นา ม าจ ากภาษาอ ง ก ฤษว า Seminar

ตอมาจงเพยนเปนภาษาไทยวา สมมนาดงกลาว มนกปราชญบางทานใหขอโตแยงวา ถาสมมนามาจาก Seminar จรง

4

เมอทบศพทภาษาไทยตองเปน เซมน าร ไมนาจะมาเปนส มมนา หรอถาเพ ยนเปนส มมนา ตองมตวร การนต

เปนสมมนาร ดวยวาภาษาไทย ถาทบศพทภาษาองกฤษ ตว R เปนตว สดทาย จะตองเ ปน ร เสมอ เชน Car คาร,

Lunar ลนาร ค าวาสมมนานาจะมาจากภาษาบาลมากกวา

ใน พ จน า น ก รม ฉ บ บ ร าช บ ณ ฑ ต ย ส ถ าน ก ล า ว ว า ส ม ม น า ค อ “ก ารป ระช ม แ บ บ ห น ง

ซ ง ม ว ต ถ ป ร ะ ส ง ค เ พ อ แ ล ก เ ป ล ย น ค ว า ม ร ค ว า ม ค ด เ ห น

แล ะห าข อส รป ห รอข อ เ ส น อ แน ะใน เ ร อง ใด เ ร อ ง ห น ง ผล ส รป ท ได ถ อว า เ ป น เพ ย ง ข อ เส น อแ น ะ

ผเกยวของจะนาไปปฏบตตามหรอไมกได เชน สมมนาการศกษาประชาบาล”1

สวนความมหายของค าวาสมมนาในภาษาองกฤษคอ Seminar เปนภาษาลาตน มาจากค าวา seminarium

แปลวา Seed plot หมายถง การชมนมกนเพอปรกษาหารอเรองราวตาง ๆ2

ในส ปป .ล าวย คปฏว ต ปล ดป ล อยประ เทศ พ .ศ .๒๕ ๑๘ ได น าค า ว า ส ม มนาไป ใช ในทางล บ

ก ล า ว ค อ ไ ด น า เอ าข า ร าช ก า ร ท ห า ร ต า ร ว จ ป ร ะ ช าช น ท เ ป น ฝ า ย ต รง ก น ข าม ก บ ต น เอ ง

ไปอบรมล ทธทางการเมองอยางเขมงวด แลวบงคบใชแรงงาน ใหกนอยางอดอยาก จงมผล มตายเปนอนมาก

ในความหมายทแทจรงคอน าไปคมขงนนเอง พรรคเรยกการอบรมนวา “การสมมนา” เมอเอยถงค าวา ส มมนา

ผอยฝายตรงกนขามกบรฐจะตกใจกลวอยางมาก แทบจะหลบหนเอาตวรอดเลยทเดยว

ส มมนา”เ รม ข นจ ากก ารทนก ศกษาในมหาว ทย าล ย ได รวมกล มก น เพ อถกหรออภปร าย ปญหา

โดยม อาจ ารย เข า รว ม ฟง ด ว ย ในป จ จ บ นก ารส ม มนา ใช ส าห รบ ก ารเ รย นก ารส อน แล ะก ารประช ม

ท าใหมความหมายกวางมากขน

การ สมมนาทใชกนในทางการศกษา หมายถง วธการสอนในระดบ มหาวทยาล ย ซง เนน ดานการศกษา คนควา วจ ย

และแกไขปญหา ทนกศกศกษากลมนนมความสนใจรวมก น ผเขารวมส มมนาตองมพ นฐานความรในดานนนๆ

ห รอ ว ช าน น ๆ เ ป น อย า ง ด ซ ง ก า ร เ รย น แบ บ ส ม ม น าน ต อง ก าร ให ผ เ ร ย น ร จ ก แก ปญ ห า ร ว ม ก น

โดยการใหเหตผลและประสบการณทมอย เพอประโยชนรวมกนในการแกปญหา

ใน การส มมนาตองมการน าเสนอความคด ขอวเคราะหวจารณ มเหตผลสนบสนน มเรอง (Topic) ทช ดเจน

โดยการน าเส นอทงใน รปของงานเขยน และการพ ด รวมทงเ ปดโอกาสใหม การอภป ราย ทงในดานสนบสนน

หรอโตแยงไดดวย โดยในแตละเรองจะใชเวลา ไมเกน ๑๐-๒๐ นาท

จดมงหมายในการสมมนา

๑.เพอการแกปญหาในเรองตางๆ

๒.เพอการเรยนรรวมกน หรอการศกษาอบรม

๓.เพอการตดสนใจ หรอการก าหนดนโยบาย

ประโยชนของการสมมนา

ประโยชนของการสมมนาในแตละครงอยางนอยจะไดรบผลดงตอไปนคอ

1 ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน ๒๕๕๔, (กรงเทพฯ โรงพมพมหาดไทย, ๒๕๕๔), หนา ๑๒๓. 2 http://en.wikipedia.org/wiki/Seminar เขาถงขอมล (๑๓/๑๑/๕๕)

5

๑..ชวยใหผเขารวมสมมนามความร ความคด และประสบการณเพมขน

๒.ชวยใหผเขารวมสมมนาไดขอเสนอแนะ หรอแนวทางในการแกปญหาตางๆ

๓.ชวยใหผเขารวมสมมนาไดมประสบการณในการแกปญหารวมกนโดยใชความคดอยางมเหตผล

๔.ชวยใหผเขารวมสมมนารจกกนดยงขน

๕.ชวยกระตนใหผเขารวมสมมนาเกดความคดทจะปฎบตอยางใดอยางหนงตอไป

๖.ชวยฝกฝนผเขารวมสมมนาใหยอมรบผลการตดสนใจ โดยใชกระบวนการกลม

๗.ชวยใหผเขารวมสมมนาไดแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน

๘.ผลของการสมมนาจะเปนประโยชนแกสมมนาแกบคคลและสถาบนตาง ๆทเกยวของในเ รองของการสมมนาโดยตรง

องคประกอบของการสมมนา ๑.ลมคนผเขารวมสมมนา

๒.สถานท หรอเวทใหน าเสนอ พดคย

๓.มจดมงหมายชดเจน

๔.มระบบระเบยบก าหนดการชดเจน

๕.ผเขารวมสมมนายอมรบวตถประสงคของการสมมนา

ลกษณะการสมมนาทด ๑.ผเขารวมสมมนาทราบวตถประสงคของการสมมนา

๒.จดใหมกจกรรมในการแกปญหารวมกน

๓.จดใหมกจกรรมในการเรยนรรวมกน

๔.จดใหมเวทแลกเปลยนเรยนร ความคดเหน และขอเทจจรงรวมกน

๕.ผเขารวมสมมนามทศนคตทดตอปญหา ขอเทจจรง ผเขารวมสมมนา และตนเอง

๖.ผเขารวมสมมนาตองใชความคดรวมกนในการแกปญหา

๗.มผน าทดในการสมมนา

๘.ผเขารวมสมมนาเปนผฟงทด

๙.ผเขารวมสมมนาเปนผพดทด

๑๐.ผเขารวมสมมนาทกคนเปนผมสวนไดสวนเสยในการด าเนนการประชมสมมนา เพอใหงานสมมนาบรรลเปาหมาย

รปแบบวธการจดสมมนา ๑. การบรรยาย (Lecture of speech)

๒. การอภปรายทวไป (Forum)

๓. การอภปรายแบบกลมยอย (Group Discussion)

๔. การปฏบตการ (Workshop)

๕. การสงเกตการณ (Observation)

๖.การสาธต (Demonstration)

6

๗.การพบปะสนทนา (Session)

๘.การศกษานอกสถานท/ดงาน

๙.การระดมความคด (Brain storming)

ขนตอนการสมมนา

๑.แบงกลมนสตในชนเรยนเปนหลายกลมตามภาระทไดรบมอบหมาย

๒.ทกกลมเลอกประธานและเลขากลม

๓.ก าหนดหวเรองทสมมนาโดยคดเอาเรองทกลมถนดทสด

๔.วเคราะหเหตทตองศกษาหรอสาเหตของปญหา

๕.ก าหนดเปาหมายของการสมมนา

๖.วางแผนสมมนา

๗.ด าเนนการสมมนา

๘.ประมวลผล

๙.ปรบปรงแกไข

๑๐.น าเสนอผลของการสมมนา

การสมมนาทางพระพทธศาสนา

การสมมนา คอการประชมเพอแลกเปลยนความรและความคดเหน เพอหาขอสรปในเรองใดเรองหนง โด

ย ใ ช ห ล ก ก า ร ว ธ ก า ร ห ร อ ก ร ะ บ ว น ก า ร อ ย า ง ใ ด อ ย า ง ห น ง ใ น ช น น

เปนการจดสมมนาพระพทธศาสนาเกยวกบการแกปญหาและการพฒนา โดยเนนไปทการพฒนาส งคมและการจดระเบ

ย บ ส ง ค ม โ ด ย ใ ช ห ล ก ก า ร

วธการ หรอกระบวนการทางพระพทธศาสนา ผลทไดจากการสมมนาสามารถน าไปเปนแนวทางในการแกปญหาและพ

ฒนาคณภาพชวตและสงคมได

สว นการส มมนาทางพระพ ทธศาสนา คอการเอาเ รองราวทางพทธศาสนามาส มมนาเพอหาบทส รป

เรองทน ามาสมมนานนสวนใหญเปนยประเดนทขดแยงในส งคม เพอหาหาเหตผลโตแยง แลวสรปเปนค าตอบ เชน

๑.พระสงฆสามารถขบรถเองไดหรอไม ๒. เมองไทยสามารถบวชภกษณไดหรอไม ๓.พระสงฆควรเลอกตงไดหรอไม

๔ .ก า ร แ ก ไ ข ภ า พ พ จ น พ ร ะ ส ง ฆ ใ น ป จ จ บ น ๔ .พ ร ะ ส ง ฆ ก บ ก า ร เ ม อ ง เ ป น ต น

เน องจ าก ก จก รรม น มคว ามหล ากหล าย น ส ตส ามารถ ศกษาค นควาเพ มเ ตม ได จ าก แหลง ข อมล ต าง ๆ

แ ล ว เ ก บ ข อ ม ล น า ม า ว เ ค ร า ะ ห ส ร ป ผ ล ก า ร อ ภ ป ร า ย

บ อก แ น ว ท าง ก าร ป ฏ บ ต แล ะ ป ระ โย ชน ท จ ะ ได ร บ จ าก ก ารส ม ม น า ใน ช น น จ ะ ได ย ก ห ว ข อ ไ ว

เพอใหนกเรยนไดใชเปนแนวทางในการวเคราะหและศกษาเพมเตม

ความสาคญของการสมมนาพทธศาสนา

การสมมนาพระพทธศาสนามความส าคญและความจ าเปนหลายประการ พอสรปไดดงน

๑ . เ ป น ก า ร ศ ก ษ า ท ย ก เ อ า ป ร ะ เ ด น ห ว ข อ เ ร อ ง ใ ห ญ ห ร อ ป ร ะ เ ด น น า ส น ใ จ

ท เ ป น ป ญ ห า ห ร อ ม ข อ ด อ ย ท จ ะ ต อ ง ป ร บ ป ร ง แ ก ไ ข เ ป น ต ว ต ง

7

แล ว ประมว ล เอาส รรพ คว าม ร ท างพ ระพ ทธศ าส นาม าว เค ราะหว จ ย เพ อห าส าเ ห ตแล ะห าแน ว ทาง

พ ร อ ม ท ง ม า ต ร ก า ร แ ก ไ ข อ น ช ด เ จ น ท ส า ม า ร ถ น า ม า ใ ช ใ ห เ ก ด ผ ล ไ ด จ ร ง

การเรยนรพระพทธศาสนาตามหล กสตรของแตละ ปมหลายหวขอและแตละหวขอกมรายละเอยดยอยลงไปอกมาก

ใ น ก า ร ศ ก ษ า แ ต ล ะ ห ว ข อ ห ร อ ร า ย ล ะ เ อ ย ด จ ะ เ น น ภ า ค เ น อ ห า ท เ ป น ข อ ม ล ค ว า ม ร

แ ล ะ ภ า ค ป ฏ บ ต ก า ร ท จ ะ น า ค ว า ม ร น น ไ ป ใ ช ใ ห เ ก ด ผ ล จ ร ง ไ ด อ ย า ง ไ ร

ฉะนน จ งเน น ทหว ขอธรรมะห รอหวข อส าระก ารเ รยน รแ ต ล ะเ รองเ ปนตว ตง แต ในก าร เผชญปญ หาจร ง

จ า เ ป น ท จ ะ ต อ ง ใ ช ห ล ก ธ ร ร ม ห รอ ห ว ข อ ค ว าม ร ท า ง พ ระ พ ท ธ ศ า ส น าท ง ห ม ด ม า บ ร ณ าก า ร

เพอน าเอาสรรพความรทางพระพทธศาสนาทเหมาะสมกบประเดนหวขอเรองใหญหรอประเดนนาสนใจมาใชไดอยางถก

ต อง แ ล ะค รบ ถ ว น รอ บ ด าน อย า ง เ ป น อ งค ร ว ม อก ท ง อาจ น าค ว าม ร ข อ ง ศ าส ต รห รอ ว ช าอ น ๆ

มาประกอบบรณาการเขาดวยกน

๒ . เ ป น ก า ร ศ ก ษ า ท เ ป ด โอ ก า ส ใ ห ไ ด แ ล ก เ ป ล ย น ค ว า ม ร ค ว า ม เ ข า ใ จ

และความคดเหนทางพระพทธศาสนากบเพอนรวมเรยนและผสอน ท าใหไดพฒนาตนใหรจ กคดเปน คดชอบ พดเปน

พดชอบ หรอสอส ารเปน สอสารชอบ ท าเ ปนผลต เปน ท าชอบผล ตชอบ และแกปญหาเปน แก ปญหาชอบ

การศกษาโดยแลกเปลยนและแบงปนก นลกษณะน กตรงกบหลกความมกลยาณมตร คอ มผแนะน าส งสอน ทปรกษา

และเพอนทด หลกโยนโสมนสการ คอ การใชความคดถกวธ หรอกระท าในใจโดยแยบคาย และหลกธรรมสาก จฉา คอ

การสนทนาธรรม

๓. ท าใหกระบวนการเรยนการสอนสาระการเรยนรพระพทธศาสนาเปนไปอยางทนสมย ทนการณ นาสนใจ

มชวตชวา ชวนคด ชวนตดตาม และชวนใหใฝรขวนขวายยง ๆ ขน

พรอมทงชวนใหน าความรความเขาใจทางพระพทธศาสนาไปปฏบตจรง

ใหเกดผลดในชวตตามความเปนจรงของแตละคน

ซงยอมจะสงผลใหผเรยนเกดความซาบซงตระหนกชดในคณปการของพระพทธศาสนาทสามารถแกไขสรรพปญหาในท

กระดบไดผลอยางย งยนแทจรง

เมอครน าไปใชหรอปฏบตจรงในชนเรยนจะสงผลใหผเรยนมความร เกยวกบพระพทธศาสนาเพมมากขน

ซาบซงในคณปการของพระพทธศาสนาทสามารถ น าไปแกปญหาและความยงยากทตนประสบนนได

มคานยมทดงามและมศรทธา ในพระพทธศาสนา ตลอดจนท าใหผเรยนประพฤตปฏบตตามหลกธรรม

ทงสามารถน าไปประยกตใชในการด าเนนชวตไดดวย

วตถประสงคของการสมมนา

๑.เพอใหนสตทศกษามความรความเขาใจกระบวนการสมมนาพระพทธศาสนา

๒. สามารถจดการสมมนาเกยวกบปญหาทเปนประเดนนาสนใจรวมกนและหรอตามกระแสขาวขณะนน ๆ ได

๓ .

สามารถด าเนนการส มมนาไดดยงขนเกยวกบหวขอตามสาระการเ รยนรทก าหนดเปนหวขอใหญประจ าช นของระดบมธย

มศกษา

๔. สามารถปฏบตการสมมนาเพอการพฒนาศกยภาพของผสอนหรอบคลากรทางพระพทธศาสนา

8

๕. น าความรและประสบการณทไดรบไปใชในการจดสมมนาประเภทตางๆ ของพระพทธศาสนาไดอยางมประสทธภาพ

ค าถามทายบท ๑.ค าวาสมมนา แปลวาอยางไร มความหมายอยางไร

๒.อะไรคอประโยชนของการสมมนาในปจจบน

๓.สมมนาทไดผลอยางเตมทควรมลกษณะอยางไรจงอธบาย

๕.วตถประสงคของการสมมนาคออะไร มอะไรบาง

บทท ๒

พระพทธศาสนากบประชาคมอาเซยน (Buddhism and ASEAN)

ประเดนสมมนา

-ความเปนมาของอาเซยน

-ความรวมมอของอาเซยนดานเศรษฐกจ

-ผลกระทบพระพทธศาสนาเขาสอาเซยน

-แนววธแกไขและปกปอง

ค าว า อาเซ ย น ยอมาจ ากค าว า Association of South East Asian Nations มชอยอวา ASEAN

เปนการรวมตวกนของประเทศในเอเชยตะว นออกฉยงใต ๑๐ ประเทศคอ ๑.ไทย ๒.ลาว ๓.เวยดนาม ๔.ก มพชา

๕.พมา ๖.สงคโปร ๗.มาเลเซย ๘.อนโดนเซย ๙.ฟลปปนส ๑๐.บรไน และยงมอก ๑ ประเทศ มทตงอยในเขตอาเซยน

แตยงไมไดสมครคอ ตมอรตะวนออก แตสองปขางหนาคงจะมการรบสมครเปนชาตสดทาย 3

จดประส งค ทแทจ รงในการรว มตวก นของอาเซยน เพ ราะกล วก ารคกคามจ ากล ทธคอมมวนส ต

ตามทฤษฎโดมโนทกลาววา เมอประเทศใดลมไป ประเทศอนๆจะลมตามไปดวย ในขณะนนลาว เวยดนาม กมพชา

ถกคกคามจากคอมมวนสตอยางก าล งจะสญ เส ยเ รว ๆ น จงได ปรกษาหารอก น ในหมผน าป ระเทศอาเซย น

จงไดกอตงขนเปนรปราง

อาเซยนมจดเ รมตนจากสมาคมอาส า ซงกอตงข นเมอ ว นท ๘ สงหาคม พ.ศ.๒๕๐๑๐ (คศ.๑๙๖๗ )

โดยมรฐมนตรของอาเซยน ๕ ประเทศเขารวมประชม ไดมการลงนามใน ปฏญญากรงเทพ (Bangkok Declaration)

3 http://en.wikipedia.org/wiki/Association_of_Southeast_Asian_Nations เขาถงขอมลวนท ๖ มถนายน ๒๕๕๗

9

ในสมยนายถนด คอมนต เปนรฐมนตรวาการกระทรวงตางประเทศ อาเซยนไดถอก าเ นดขนโดยมรฐสมาชกเรมตน ๕

ประเทศ การประชมครงนนประกอบดวย

๑.นายถนด คอมนต (Thanat Khoman) รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศของไทย

๒.นายอดม มาลก (Adam Malik) รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศของอนโดนเซย

๓.นายนารโซ รามอส (Narciso Ramos) รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศของฟลปปนส

๔.นายอบดล ราซก (Abdul Razak) รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศของมาเลเซย

๕.นายเอส ราชารตนม (S Rajaratnam) รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศของสงคโปร4

จากนนไดมชาตตางๆทยอยเขามาเปนสมาชกคอ ชาตท ๖ คอบรไน (Brunei) เขารวมว นท ๘ มกราคม

๒๕๒๗ (๑๙๘๔) ชาตท ๗ คอเวยดนาม (Vietnam) วนท ๒๘ มถนายน ๒๕๓๘ (๑๙๙๕) ชาตท ๘ คอลาว (Laos)

ชาต ท ๙ คอ พ มา (Myanmar) สมครเขามาพรอมก นในว นท ๒๘ มถน ายน ๒๕๔๐ (๑๙๙๗ ) ชาตท ๑๐

ค อ ก ม พ ช า (Cambodia) เ ข า ม า ว น ท ๓ ๐ เ ม ษ า ย น พ .ศ .๒ ๕ ๔ ๒ ( ๑ ๙ ๙ ๙ )

จากนนย งมชาตทไมไดอยในเขตอาเซยนขอเขามารวมส งเกตการณกลายเปนอาเซยนบวกสาม คอ จน ญ ปน

แ ล ะ เ ก า ห ล ใ ต ใ น อ น า ค ต ม แ น ว โ น ม ท อ อ ส เ ต ร เ ล ย จ ะ เ ข า ม า ร ว ม ด ว ย

ปจ จ บ น ส านก ง าน เล ข าธ ก ารขอ งส ม าค มอ าเซ ย ต ง ท ก ร ง จ าก ารต า (Jarkata) ป ระ เ ทศ อน โด น เซ ย

ผทจะมาด ารงต าแหนงเลขาธการ มาจากการเลอกของทประชมคณะรฐมนตรวาการประทรวงการตางประเทศในสมาชก

โดยด ารงต าแหนงหมนเวยนก นไปทกประเทศ โดยมวาระ ๕ ป หมนเวยนก นไปครบทกประเทศ โดยมค าขวญคอ

๑.วสยทศน(One Vision) ๑.หนงเอกลกษณ (One Identity)๑.ประชาคม (One Community)5

โครงสรางของสมาคมอาเซยน

๑.การประชมสดยอดอาเซยน

๒.การประชมประจ าประดบรฐมนตรอาเซยน

๓.การประชมระดบรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยน

๔.การประชมระดบรฐมนตรอนๆ

๕.คณะกรรมการประจ า

๖.ส านกเลาขาธการอาเซยน

๗.ส านกงานของเลขาธการผบญชางานทวไป

๘.คณะกรรมการตางๆ

วตถประสงคของสมาคมอาเซยน

๑.เรงรดพฒนาเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมในภมภาคเอเชยอาคเนย

๒.สงเสรมสนตภาพและเสถยรภาพระหวางประเทศในภมภาคเอเชยอาคเนย

4 http://www.asean.org/ เขาถงขอมล ๒ มถนายน ๒๕๕๗ 5 ทองหลอ วงศธรรมา, รศ.ดร.. เหตการณโลกปจจบน. (พมพครงท ๓, กรงเทพฯ: โอเอสปรนตง จ ากด, ๒๕๕๗), หนา ๑๘๕.

10

๓.สงเส รมความรวมมอและการชวยเหลอในเรองทมผลประโยชนรวมก น ในทางเศรษฐกจส งคมและวฒนธรรม

เทคนควทยาศาสตรและการบรการ

๔.ใหความรวมมอกนในเรองการฝก และอปกรณวจยทส าคญ ส าหรบการศกษาอาชพ เทคนคและการบรการ

๕.รวมมอกนทางดานการเกษตร อตสาหกรรมการคาการขนสง การยกระดบมาตรฐานการครองชพ

๖.สงเสรมการศกษาของชาวเอเชยอาคเนย

๗.ประสานรวมมอกนกบองคกรระหวางประเทศทม วตถประสงคคลายคลงกน6

หลกการอาเซยน

เพ ร าะ เ ห ต ท อ า เ ซ ย น ม ค ว าม ห ล าก ห ล าย ท าง ว ฒ น ธ ร ร ม ป ร ะ เ พ ณ ศ าส น าแ ล ว

ร ะ บ บ ก า ร เ ม อ ง ย ง ม ค ว า ม ห ล า ก ห ล า ย อ ก ด ว ย ไ ท ย ก ม พ ช า ม า เ ล เ ซ ย

ปกครองระบอบประชาธ ปไตยแบบมพ ระมหากษ ตรย เ ป นประมข อน โดน เซย ฟ ลป ปนส พมา สงค โปร

ป ก ค ร อ ง ร ะ บ อ บ ป ร ะ ช า ธ ป ไ ต ย ม ป ร ะ ธ า น า ธ บ ด เ ป น ป ร ะ ม ข

บรไนยงคงแบบสมบรณาญาสทธราชย ทกษตรย มอ านาจเดดขาด เวยดนาม ลาว ปกครองระบอบคอมมวนสต

เมอเปนเชนนทกฝายจงตกลงรวมกนทจะลงนามในขอตกลงดงน

๑.เคารพซงกนและกนเพอความเปนอสระของอ านาจอธปไตยความเสมอภาคบรณภาพแหงดนแดนและเอกลกษณประ

จ าชาตของทกประเทศ

๒.ขวาของทกรฐทจะน าไปสการด ารงอยของชาตปลอดจากการแทรกแซงภายนอกลมลางหรอการบงคบ

๓.ไมแทรกแซงในกจการภายใน

๔.การตงอยบนพนฐานของความแตกตางหรอการแกขอพพาทดวยสนต

๕.สละของการคกคามหรอการใชก าลง

๖.กระชบความรวมมอระดบภมภาคใหมประสทธภาพ

โดยมว ตถ ประส งคเพอคว ามรว มมอในการ เพ มอต ราการ เตบโตทาง เศรษฐก จ ก ารพฒ น าส งคม

ว ฒ น ธ รรม ใน ก ล มป ร ะ เท ศ ส ม าช ก แ ล ะก ารธ า ร ง รก ษ าส น ต ภ าพ แ ล ะค ว าม ม น ค ง ใน ภ ม ภ าค

แล ะเปดโอกาส ให คลาย ข อพ พ าทระหว างประเทศสมาช กอยา งส นต หล ง จาก พ .ศ. ๒๕๔๒ เปนต นมา

อาเซยนมรฐสมาชกเพมขนจนม ๑๐ ประเทศในปจจบน กฎบตรอาเซยนไดมการลงนามเมอเดอนธ นวาคม พ.ศ.

๒๕๕๑ ซงท าใหอาเซยนมสถานะคลายกบสหภาพยโรปมากยงขน เขตการคาเส รอาเซยนไดเ รมประกาศใชต งแตตนป

พ .ศ .๒ ๕ ๕ ๓ แ ล ะก าล ง ก า ว ส ค ว า ม เป น ป ระ ช าค ม อ า เซ ย น ซ ง จ ะป ระก อ บ ด ว ย ส าม ด าน ค อ

ป ร ะ ช า ค ม อ า เ ซ ย น ด า น ก า ร เ ม อ ง แ ล ะ ค ว า ม ม น ค ง ป ร ะ ช า ค ม เ ศ ร ษ ฐ ก จ อ า เ ซ ย น

และประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน ในป พ.ศ.๒๕๕๘

สามเสาหลกอาเซยน (The Three Pillar of ASEAN)

6 อางแลว หนา ๑๘๗.

11

อ า เ ซ ย น ม เ ป า ห ม า ย ท จ ะ พ ฒ น า ป ร ะ เ ท ศ ส ม า ช ก ๑ ๐

ประ เทศให เจรญ กาว หนามาเ ท ยมก บประ เทศยโรปและอเม รก า จง ไดพย าย ามผล กดนหลายมาตราการ

โดยมเปาหมายเปน ๓ เสาหลกคอ

๑. ประชาคมการเมองความมนคงอาเซยน (ASEAN Political-Security Community หรอ APSC)

ค ว าม ม น ค ง แ ล ะ เส ถ ย ร ภ าพ ท าง ก า ร เ ม อ ง เ ป น พ น ฐ าน ส าคญ ใน ก าร พ ฒ น าด าน อ น ๆ

ปร ะช าค ม ก าร เม อง แล ะค ว าม ม น ค ง อา เ ซย น จ ง เ ป น เส าห ล ก คว าม รว ม ม อ ห น ง ใน ส าม เส าห ล ก

ท เน น ก าร รว ม ต ว ข อ ง อ า เ ซย น เ พ อ ส ร า ง ค ว าม ม น ใ จ เส ถ ย ร ภ าพ แ ล ะ ส น ต ภ าพ ใน ภ ม ภ า ค

เพ อ ให ป ระช าช น ใน อา เ ซย น อ ย ร ว ม ก น อ ย าง ส น ต ส ข แล ะป ร าศ จ าก ภ ย คก ค าม ด าน ก ารท ห าร

แ ล ะ ภ ย ค ก ค าม ใน ร ป แ บ บ ให ม เ ช น ป ญ ห า ย า เส พ ต ด แ ล ะ ป ญ ห า อ าช ญ าก ร รม ข าม ช า ต

ประชาคมการเมองความม นคงอาเซยนมเปาหมาย 3 ประการ ไดแก7

๑.๑ สรางประชาคมใหมคานยมรวมกนในเรองของการเคารพความหลากหลายของแนวคด

และสงเสรมใหประชาชนเปนศนยกลางของนโยบายและกจก รรมภายใตเสาการเมองและความม นคง

๑.๒

ใหอาเซยนสามารถเผชญกบภยคกคามความม นคงในรปแบบเดมและรปแบบใหมและสงเสรมความม นคงของมนษย

๑.๓ ใหอาเซยนมปฎส มพนธ ทแนนแฟนและสรางสรรคก บประชาคมโลก โดยอาเซยนมบทบาทเปนผน าในภมภาค

แล ะจะช วย ส ง เส รมคว ามม นคง ของภมภาค นอกจากก ารมเส ถ ย รภาพทาง ก าร เมอง ของภมภ าคแล ว

ผล ล พ ธ ป ระก ารส าคญ ท จ ะ เก ด ข นจ าก ก ารจด ตง ป ระช าค มก าร เมอง แล ะคว าม ม นคง อาเซย น ก ค อ

การทประเทศสมาชกอาเซยนจะมกลไกและเครองมอทครอบคลมและมประสทธภาพในการแกไขปญหาทเกยวก บความ

ม นคง ตา งๆ ไมว าจะ เ ปนปญ หาคว ามขดแย งด านก ารเมองระหว างรฐส มาช ก ก บ รฐส มาช ก ด วย ก น เอง

ซงจะตองแกไขโดยสนตวธ หรอปญหาภยคกคามรปแบบใหมๆ ซงประเทศใดประเทศหนงไมสามารถแกไขไดโดยล าพง

เชน การกอการราย การลกลอบคายาเสพตด ปญหาโจรสลด และอาชญากรรมขามชาต เปนตน

๒. ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community หรอ AEC)

ท าม กล าง บ รบ ทท าง เศ รษ ฐก จ ก ารค า แล ะก ารล ง ท น ระห ว า ง ป ระ เท ศ ทม ก า รแข ง ข น ส ง

อนส งผล ให ป ระเทศ ต างๆ ตอง ปรบตว เอง เพ อให ไ ด ร บประ โย ชนจ าก ระบบ เศรษฐก จ โล ก รว มถ งก าร

รว ม ก ล ม ก าร ค าก น ข อ งป ระ เท ศ ต า ง ๆ อ า ท ส ห ภ าพ ย โรป แ ล ะ เข ต ก ารค า เส ร อ เ ม ร ก า เห น อ

ผ น าป ระเทศสมาชก อา เซย น ได เ ห นชอบ ให จ ดตง “ประช าคม เศรษฐก จ ของ อาเซย น ” ภาย ใน ป 2558

มประสงคทจะใหภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตมความม นคง ม งคง และสามารถแขงขนกบภมภาคอนๆ ได โดย

2.1 มงทจะจดตงใหอาเซยนเปนตลาดเดยวและเปนฐานการผลตรวมกน

2.2 มงใหเกดการเคลอนยายเงนทน สนคา การบรการ การลงทน แรงงานฝมอระหวางประเทศสมาชกโดยเสร

2.3 ใหความชวยเหล อแกประเทศสมาชกใหมของอาเซย น (ก มพช า ล าว พมา และเวยดนาม ห รอ CLMV)

เพ อล ดช องว าง ของ ระดบก ารพฒ นาของประเท ศสมาช ก อาเซย น แล ะช ว ย ให ป ระเทศ สมาช ก เหล า น

7 http://www.asean.org/ เขาถงขอมล วนท ๘ มถนายน ๒๕๕๗

12

เ ข า ร ว ม ใ น ก ร ะ บ ว น ก า ร ร ว ม ต ว ท า ง เ ศ ร ษ ฐ ก จ ข อ ง อ า เ ซ ย น

ส ง เส รม ให อ า เซ ย น ส าม าร ถ รว ม ต ว เข าก บ ป ร ะช าค ม โล ก ได อ ย า ง ไม อย ใ น ภ าว ะ ท เส ย เ ป รย บ

และสงเสรมขดความสามารถในการแขงขนของอาเซยน

2.4 สงเส รมความรวมมอในนโยบายการเงนและเศรษฐกจมหภาค การพฒนาโครงสรางพ นฐานและการคมนาคม

ก รอบ คว าม รว มมอด านกฎห มาย ก ารพฒ นาค วาม รว มมอด านก าร เกษ ตร พล งง าน ก าร ทอง เ ท ย ว

การพฒนาทรพยาก รม นษย โดยการยกระดบการศกษาและการพฒนาฝมอ ประชาคมเศรษฐกจของอาเซย น

จะเปนเครองมอส าคญทจะชวยขยายปรมาณการคาและการลงทนภายในภมภาค ลดการพงพาตลาดในประเทศทสาม

ส ร า ง อ าน า จ ก า ร ต อ ร อ ง แ ล ะ ศ ก ย ภ าพ ใน ก า ร แ ข ง ข น ข อ ง อ า เ ซ ย น ใ น เ ว ท เ ศ ร ษ ฐ ก จ โล ก

เพมสวสดการและยกระดบความเปนอยของประชาชนของประเทศสมาชกอาเซยน

๓. ประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน (ASEAN Socio-Cultural Community หรอASCC)

มเ ป าหมาย ให อาเซย น เปนประชาคม ทมประช าชน เปน ศนย ก ล าง ส ง คมท เอ ออาทรแล ะแบง ปน

ประชากรอาเซย นมสภาพความเปนอย ท ดและมการพฒ นาในทกดาน เพ อยกระดบคณภาพชวตของประชาชน

ส ง เ ส รม ก าร ใช ท รพ ย าก ร ธ รรม ช าต อ ย าง ย ง ย น รว ม ทง ส ง เส รม อ ต ล ก ษณ ข อ ง อา เซ ย น โด ย ม

แผนปฏบ ตก ารด านส งคมแล ะว ฒ นธรรมอาเซยน ระบอย ในแผนปฏบต ก ารเวยง จนทน ซงป ระก อบดว ย

ความรวมมอใน 6 ดาน ไดแก

3.1 การพฒนามนษย (Human Development)

3.2 การคมครองและสวสดการสงคม (Social Welfare and Protection)

3.3 สทธและความยตธรรมทางสงคม (Social Justice and Rights)

3.4 ความย งยนดานสงแวดลอม (Environmental Sustainability)

3.5 การสรางอตลกษณอาเซยน (Building and ASEAN Identity)

3.6 การลดชองวางทางการพฒนา (Narrowing the Development Gap)

อาชพสงวนของไทย

ก อ น จ ะ เ ป ด ป ร ะ เ ท ศ เ พ อ ร อ ง ร บ อ า เ ซ ย น ใ น ป พ . ศ . ๒ ๕ ๕ ๘

ทจะถงนเดมทไทยมอาชพทสงวนไวส าหรบคนไทยโดยเฉพาะอย ๓๙ อาชพคอ

๑.งานกรรมกรทวไป เชน แบกหาม ท างานโรงงาน เกบกวดขยะ พนกกงานมบาน เปนตน

๒ . งานกสกรรม งานเล ยงส ตว งานป าไม หรองานประมง ยก เวน งานท ใช ความช าน าญ งาน เฉพาะสาข า

หรองานควบคมดแลฟารม

๓. งานกออฐ งานชางไม หรองานกอสรางอน

๔. งานแกะสลกไม

๕. งานขบขยานยนต หรองานขบขยานพาหนะทไมใชเครองจกรหรอเครองกล ยกเวน งานขบขเครองบนระหวาง

ประเทศ

๖. งานขายของหนาราน

๗. งานขายทอดตลาด

13

๘. งานควบคม ตรวจสอบหรอใหบรการทางบญช ยกเวน งานตรวจสอบภายในเปนครงคราว

๙. งานเจยรไน หรอขดเพชรพลอย

๑๐. งานตดผม งานดดผม หรองานเสรมสวย

๑๑. งานทอผาดวยมอ

๑๒. งานท ากระดาษสาดวยมอ

๑๓. งานท าเครองเขน

๑๔. งานทอเสอ หรองานท าครองใชดวยกก หวาย ปอ ฟาง หรอเยอไมไผ

๑๕. งานท าเครองดนตรไทย

๑๖. งานท าเครองถม

๑๗. งานท าเครองทอง เครองเงน หรอเครองนาก

๑๘. งานท าเครองลงหน

๑๙. งานท าตกตาไทย

๒๐. งานทนอนหรอผาหมนวม

๒๑. งานท าบาตร

๒๒. งานท าผลตภณฑจากผาไหมดวยมอ

๒๓. งานท าพระพทธรป

๒๔. งานท ามด

๒๕. งานท ารมกระดาษหรอผา

๒๖. งานท ารองเทา

๒๗. งานนายหนาหรอตวแทน ยกเวน งานนายหนาหรอตวแทนในธรกจการคาระหวางประเทศ

๒๘. งานท าหมวก

๒๙ . งานในวชาชพวศวกรรม สาขาวศวกรรมโยธาทเกยวก บงานออกแบบและค านวน จดระบบวจย วางโครงการ

ทดสอบ ควบคมการกอสราง หรอใหค าแนะน า ทงนไมรวมงานทตองใชความช านาญพเศษ

๓๐ . งานในว ชาชพ สถ าปตยกรรมท เก ยวก บก ารออกแบบ เขย นแบบ ประมาณราคา อ านวยการก อสร าง

หรอใหค าแนะน า

๓๑. งานประดษฐเครองแตงกาย

๓๒. งานปนหรอท าเครองดนเผา

๓๓. งานมวนบหรดวยมอ

๓๔. งานมคคเทศก หรอจดน าเทยว

๓๕. งานเรขายสนคา

๓๖. งานเรยงตวพมพอกษรไทยดวยมอ

๓๗. งานสาวและบดเกลยวไหมดวยมอ

๓๘. งานเสมยนพนกงานหรองานเลขานการ

14

๓๙. งานใหบรการทางกฏหมายหรออรรถคด

เมอ เ ป ดอาเซย นแล ว ใน ปพ .ศ .๒๕ ๕๘ อาช พ เหล าน มแนว โน มว าจ ะถ ก ย ก เล ก ต าม ไปด ว ย

เพอไมใหเปนการเหลอมล ากบชาตอนๆทยกเลกอาชพสงวนคลายกนนไปแลว

อาเซยนดานศาสนา

อาเซยนเปนพนทมความหลากหลายทางศาสนา ประเพณ ว ฒนธรรม ไมเหมอนสหภาพยโรป (European

Unions) แมจะมรวมก นดวยจ านวนมากถง ๒๘ ประเทศแตลวนนบถอศาสนาครสต มเผาพ นธ แบบคอเคซอย

เ ป น ล ก ษ ณ ะ ฝ ร ง แ บ บ เ ด ย ว ก น ก า ร ค ล า ย ค ล ง ก น เ ห ล า น ถ อ ว า เ ป น เ อ ก ภ า พ

เปนตนทนทส าคญในการรวมตวของสหภาพยโรป แตอาเซยนคนนบถอศาสนาทแตกตางก น ถง ๓ ศาสนาใหญๆ

ก า ร เ ม อ ง แ ล ะ ศ า ส น า ม ก จ ะ ส ม พ น ธ ก น เ ส ม อ เ พ ร า ะ ผ ป ก ค ร อ ง น บ ถ อ ศ า ส น า ใ ด

ก จ ะ พ ย า ย า ม โ น ม น า ว ห ร อ บ ง ค บ ใ ห ค น พ น เ ม อ ง น บ ถ อ ศ า ส น า ต า ม

สาเหตทอาเซยนนบถอแตกตางกนเปนเพราะประวตศาสตรการเมองทแตกตางกน

ศาสนาพทธเดนทางมาย งอาเซยนเพราะพระธรรมทตทพระเจาอโศกมหาราชสงไปเผยแผเมอพ.ศ. ๒๔๓

หลงสงคายนาครงท ๓ ณ นครปาฏลบตรเสรจ จากนนมการตอตอกบอนเดยตามล าดบ

ศ า ส น า อ ส ล า ม เ ด น ท า ง ม าย ง อ า เ ซ ย น เ พ ร า ะ พ อ ค า ช า ว อ าห ร บ ม า ค า ข าย ท น

จ า ก น น จ ง ไ ด เ ก ล ย ก ล อ ม ค น พ น เ ม อ ง ท น บ ถ อ ศ า ส น า พ ท ธ แ ล ะ ฮ น ด ใ ห น บ ถ อ

และบางชวงทกษตรยเปนอสลามใชวธบงคบนบถอเลยทเดยว

ศ า ส น าค ร ส ต เ ด น ท า ง ม าย ง อ า เ ซ ย น เ พ ร าะ พ อ ค า ช า ว ย โร ป น า ม า เ ผ ย แ ผ จ า ก น น

ชาตเหลานไดบงคบประเทศในอาเซยนเปนรฐบรวารของตนโดยใชก าลงบงคบเชน โปรตเกส ฮอลนดา สเปน องกฤษ

ฝรงเศส และอเมรกา ดงน

สถตผนบถอศาสนาตางๆในอาเซยน

ท ประเทศ ประชากร ศาสนา หมายเหต

๑ ไทย ๖๖,๗๒๐,๑๕๓ พทธ รอยละ ๙๓ อสลาม รอยละ ๖

๒ เวยดนาม ๘๙,๖๙๓,๐๐๐ พทธ รอยละ ๗๐ ครสต รอยละ ๑๕8 พทธมหายาน

๓ พมา ๖๑,๑๒๐,๐๐๐ พทธ รอยละ ๙๐ ครสเตยน รอยละ ๕

๔ กมพชา ๑๕,๒๐๕,๕๓๙ พทธ รอยละ ๘๐ มสลมรอยละ

๕ ลาว ๖,๖๙๕,๑๖๖ พทธ รอยละ ๗๕ ผ รอยละ ๑๖-๑๗

๖ สงคโปร ๕,๓๙๙,๒๐๐ พทธ รอยละ ๔๒ มสลม รอยละ ๑๔

๗ มาเลเซย ๓๐,๐๑๘,๒๔๒ อสลาม รอยละ ๖๐.๔ พทธ รอยละ ๑๙.๐

๘ อนโดนเซย ๒๓๗,๔๒๔,๓๖๓ อสลาม รอยละ ๖๗ ครสต รอยละ ๖

๙ ฟลปปนส ๙๙,๖๘๑,๗๐๐ ครสต รอยละ ๙๒ มสลม รอยละ ๕

๑๐ บรไน ๔๑๕,๗๑๗ อสลาม รอยละ ๖๗ พทธรอยละ ๑๓9

8 สถตชาวพทธเวยดนามยงสบสน ถาฝายรฐบาลถอวาเวยดนามมคนนบถอพทธ รอยละ ๔๕ สวนใหญไมมศาสนา

15

ป ร ะ ช า ค ม อ า เ ซ ย น ม จ า น ว น ป ร ะ ช า ก ร ท ง ส น ๖ ๑ ๒ , ๓ ๗ ๓ ,๐ ๘ ๐ ค น

ส ถ ต ท ก ล า ว อ า ง ใ น ต า ร า ง น อ า จ จ ะ ค ล า ด เ ค ล อ น บ า ง ต า ม แ ห ล ง ข อ ม ล ท ไ ด ร บ

แตท าใหเราไดเหนภาพทางศาสนาของอาเซยนชดข น สวนในแงประเทศผ นบถอ พทธศาสนามผน บถอ ๕ ประเทศ

เปนศาสนาประจ าชาต ๒ ประเทศ คอ พมาบญญตใหพทธศาส นาเปนศาสนาประจ าชาต ๒๕๑๗ และก มพ ชา

พ.ศ.๒๕๓๗ สวนไทยแมจะมจ านวนคนพทธมากกวาประเทศอนยงไมไดประกาศ ยงไมประกาศ ในแงจานวนประชากร

ศาสนาอสลามมผนบถอมากทสด โดยแยกเปนดงน

1.ศาสนาอสลาม (Islam) มนบถอในประเทศมาเลเซย อนโดนเซย และบรไน จ านวน ๒๕๐ ลานคน

2.ศาสนาพทธ (Buddhism) มนบถอในประเทศไทย ลาว เขมร พมา เวยดนาม สงคโปร บางพ นทของมาเลเซย และ

อนโดนเซย จ านวน ๑๗๐ ลานคน

3.ศาสนาครสต (Christianity) มนบถอในประเทศฟลปปนส และประเทศตมอรตะวนออก รวม ๙๐ ลานคน

พทธศาสนากบประชาคมอาเซยน อย า ง ท ก ล าว ไป แล ว ว าประ เ ทศ อา เซย นม ท ง ส น ๑ ๐ ช าต ใน แง จ านว นขอ ง ประ เท ศ แล ว

พ ทธศาส นาครองเส ย งส ว นใหญ เพ ราะมผ น บถอ ๖ ช าต แต ในแงป ระช าก ร ชาวพ ทธ เปนอ นดบ ท ๒

รอ ง จ าก ศ าส น าอส ล าม ส ถ าน ก ารณ พ ท ธศ าส น า ใน แ ต ล ะ ป ระ เ ท ศ ม ค ว าม ม น ค ง แ ต ก ต า ง ก น

และแตเหตการณบานเมองจะผนแปรไปแยกเปนประเทศ แยกเปนประเทศทพทธศาสนาม นคงตามล าดบ ดงน

๑.ประเทศพมา (Myanamr)

พมามประชากร ๖๑ ลานคน มผนบถอพทธศาสนารอยละ ๙๐ พทธศาสนาในพมามจดแขงคอ

๑.พทธศาสนาเปนศาสนาประจาชาตของพมา ถกบรรจไวในรฐธรรมนญของประเทศ

๒.มจานวนพระ และวดมากทสด ในประเทศทนบถอพทธศาสนา

๓.มพระทรงจาพระไตรปฎก คณะสงฆโดยเฉพ าะพระผใหญมการศกษาอยางแตกฉานทงพระวนย พ ระสตร

พระอภธรรม มากกวา ๗ รป

๔ .ม ก า ร ศ ก ษ าพ ระ อ ภ ธ รรม ท จ ร ง จ ง ก วา ท ก ป ร ะเท ศ ใน ป ระ เท ศ อน เช น ไท ย ล าว ก ม พ ช า

การศกษาพระอภธรรมเปนเพยงหลกเบองตน ยงไมไดเจาะลก

๕.พระสงฆพมาเมอบวชแลวไมนยมลาสกขา จงเปนก าลงหลกใหพทธศาสนาเปนอยางด

๕.รฐบ าลสน บสนน แม รฐบ าล พมาจะเปนทหาร เผ ดจการ แตผ น าของประเทศรจ กส วดมนตปฎบต ธรรม

แมการสรางเมองใหมคอเนปดอร สงทขาดไมไดการสรางพ ระเจดย ขนาดใหญ ใจกลางเมอง มผต งขอส งเกตวา

ถาไทยสรางเมองใหมจะสรางวดหรอไม หรอถาสรางอาจจะสรางทกศาสนา

๖.เมอมภยพทธศาสนา พรอมปกปอง อยางกรณพระอ วทระ ทานออกมาปกปองชาวพทธทถกมสลมโรฮงยาเผาบาน

จน ก ล าย เป น จ ล าจ ล ระห ว า ง พ ท ธ ก บ อส ล าม ท าน ท ง ว าท ะ ท น าฟ ง ว า “ถ าป ระ เท ศ เ ร าออ น แ อ

เ ร า จ ะ ก ล า ย เ ป น ป ร ะ เ ท ศ อ ส ล า ม ” แ ม ด แ ข ง ก ร า ว ห ร อ ห ว ร น แ ร ง

แตถาศกษาความเสอมถอยของพทธศาสนาจะเขาใจความหมายน

9 http://www.maha-ezine.net/asean/national-languages-and-religion-of-10-countries-in-asean/

16

จดออนของพมา ๑.พระสงฆยงการเมองมากไป ๒.พระสงฆอกกลมหยอยยานพระวนยมาก

๒.ประเทศไทย (Thailand)

ประเทศไทยมประชากร ๖๖ ลานคน มากกวาพมา มผนบถอศาสนาพทธ รอยละ ๙๕ แตไมใช จดแขงของไทย

เพราะสวนใหญไมรพทธศาสนามากนก อกทงแมจะมผนบถอพทธศาสนามากถงขนาดนแตไมมบญญตไวในรฐธรรมนญ

ไท ย ม จ ด แ ข ง ค อ ๑ .พ ร ะ ม ห า ก ษ ต ร ย ท ร ง เป น พ ท ธ ม า ม ก ะ ๒ .รฐ ส น บ ส น น พ อ ส ม ค ว ร

ก ารส นบ ส นน น เ ปนผ ลพว งมาจ าก อดต ไมใช ร ฐ บ าล ปจ จ บ น ๓ .ย ก ใหเ ปน ศ นย ก ลางพ ทธ ศา สน า

แ ม จ ะ ไ ม เ ท า พ ม า แ ต ไ ท ย ไ ด ร บ ก า ร ย อ ม ร บ ใ ห เ ป น ศ น ย ก ล า ง พ ท ธ ศ า ส น า ข อ ง โ ล ก

มการจดประชมพทธศาสนานานาชาตประจ าเกอบทกป

จ ด อ อ น ข อ ง ไ ท ย ๑ .ช าว พ ท ธ ไท ย ไม ไ ด ศ ก ษ าธ รรม ล ก ซ ง เ ป น แ ต น บ ถ อ ต าม ป ระ เ พ ณ

๒ . พ ร ะ ส ง ฆ ข ย น เ ป น ข า ว ไ ม ด ท า ง ห น า ห น ง ส อ พ ม พ

๓.มนกวชาการบางกลมข ดขวางการบรรจพทธศาสนาเปนศาสนาประจ าชาต แตนกวชาการเหลานไมเคยขวางมสลม

เมอพวกเขาผลกดนพรบ.อสลามในสภา ๔.ชาวพทธย งงมงายในเรองไสยศาสตรมาก ๕.พระสงฆเนนพทธพาณชย

ท าจตคาม และวตถมงคลมากมาย ๖.แยงต าแหนงทางสมณศกด ๗.คนรนใหมเรมไมหางจากวดมากข น

๓.ประเทศกมพชา (Cambodia)

กมพชามประชากร ๑๕ ลานคน เปนประเทศทนาทง เพราะพทธศาสนาไดถกถอนรากถนโคนสมยพอลพต

คอมม ว นส ตซ าย จด เข าท าล าย พ ท ธศาส นาย บ เย น ว ด ถ ก ท าล าย ก ล าย เป นย ง ฉ าง ใส ข าว เ ปล อ ก

ศาล าเปน ท อบรมล ทธ ก ารเ มอง พ ระถ ก ก า จ ด ส ง ห าร จบส ก จนทงประเทศไมเหล อพระถ ง ห าส บ รป

จ า ก ห ก ห ม น ร ป ก อ น ก า ร ป ฏ ว ต เ ม อ พ อ ล พ ต ถ ก โ ค น อ า น า จ

ท าใหพ ทธศาส นาได ร บก ารฟนจากคอมมว นส ตเวย ดนามท เข ามาย ดครอง แต เ ปนล ก ษณะเชงส ญล กษณ

ไมไดสนบสนนจรงจง จนเขาสรวมประเทศพงศ.๒๕๓๖ เปนตนมา พทธศาสนาจงดขน จดแขงของพทธศาสนาทกมพชา

๑.พทธศาสนาเปนศาสนาประจาชาต อยางนอยไดรบยกยองอยางเปนทางการ โดยบญญตครงแรกพ.ศ.๒๔๙๒

หลงไดรบเอกราชจากฝรงเศส และพ.ศ.๒๕๓๗ เมอมการเลอกตงเสรครงแรกในประเทศ

๒.พระมหากษตรยเปนพทธมามกะ พระเจาสหมนทรงเปนชาวพทธทเครงครด

๓.มมหาวทยาลยสงฆและการศกษาปรยต มการฟนฟพทธศาสนาดานการปรยต ปฏบตมากขนในประเทศ

จ ด อ อ น ๑ .พ ระส งฆ เ ร ม ห ย อย ย าน พ ระ ธ ร รม ว น ย ๒ .ค น รน ให ม เ ร ม ไม ส น ใจศ าส น า

๓.นกการไมคอยใสใจในพทธศาสนา หวงแตผลประโยชนมากกวาสงอนใด

๔.ประเทศเวยดนาม (Vietnam)

เ ว ย ด น า ม ม ป ร ะ ช า ก ร ๘ ๙ ค น ม า ก เ ป น อ น ด บ ส อ ง ร อ ง จ า ก อ น โ ด น เ ซ ย

เ ด ม พ ท ธ ศ า ส น า ได เ ค ย ร ง เ ร อง ใน เ ว ย ด น าม ห ล า ย รา ช ว ง ศ เ ช น ร าช ว ง ศ ต ร น เ ต ร อ ง เ ล ย

เ ป น ต น แ ต ม า ต ก ต า ล ง ใ น ส ม ย ร า ช ว ง ศ เ ห ง ย น เ พ ร า ะ ส น บ ส น น ล ท ธ ข ง จ อ

แ ล ะ ฝ ร ง เ ศ ส ไ ด น า ศ า ส น า ค ร ส ต เ ข า ม า ใ น ป ร ะ เ ท ศ อ ก อ ย า ง ไ ร ก ต า ม

พ ท ธ ศ า ส น า ย ง ค ง ส ถ า น ะ เ ป น ศ า ส น า ค น ส ว น ใ ห ญ ท น บ ถ อ

17

พ ท ธ ศ าส น าถ ก ก ร ะ ท บ จ าก ก าร ท ป ระ เ ท ศ เ ป น ค อ ม ม ว น ส ต ต ง แ ต พ .ศ . ๒ ๕ ๑ ๘ เ ป น ต น ม า

แ ต เ ร ม ม ก า ร ฟ น ฟ บ าง ห ล ง จ าก ร ฐ บ าล ค ล าย ก ฏ เห ล ก ต าม น โย บ าย โด เห ม ย ใน ป พ .ศ . ๒ ๕ ๓ ๘

จ า ก น น พ ร ะ ส ง ฆ จ ง ไ ด ร บ ส ท ธ ใ น ก า ร เ ผ ย แ พ ร ไ ด บ า ง

แ ตก าร เผย แผ พ รย ง อ ย ใ น ว ง จ าก ด เพ ราะรฐ ย ง ไม อ น ญ าตให เผ ย แผ ท าง ท ว ว ท ย ม หาว ท ย าล ย

แมกระนนพระสงฆเวยดนามย งตอส เพอใหรฐยอมรบมากขน โดยการสงพระสงฆไปศกษาในตางประเทศ เชน อนเดย

แล ะยโรปกล บมาแล ว เ ปนก าล ง ส าคญของพ ทธศาสนาเปนอยางมาก เพราะฝายมหา ย านไมน ย มล าสก ข า

เฉพาะในอนเดยมมากกวา ๒๐๐ รป ในปพ.ศ.๒๕๕๗ มการจดงานวสาขบชานานาชาตทว ดไบดง ทางใตของฮานอย

นบวาเปนความส าเรจเปนอยางยง เวยดนามมจดแขงคอ

๑ .พ ร ะ ส ง ฆ เข ม แ ข ง ต อ ส เพ อ พ ท ธ ศ า ส น า แ ม จ ะ ต อ ง ต า ย ก ย อ ม เ ช น พ ร ะ ต ด ก ว า ง ด ก

เผาตวตายเพอปกปองพทธศาสนาจากรฐบาลโงดนเดยมทสนบสนนครสต

๒.พระสงฆไมลาสกขา ท าใหมบคคลากรทมคณภาพมาก

๓.มพระเถระมชอเสยง เชน พระอาจารยตชนทฮนห เปนตน ท าใหพทธศาสนาไปไดไกล

๕.ประเทศสงคโปร (Singapore)

ส ง ค โ ป ร ม ป ร ะ ช า ก ร ๕ ล า น ค น เ ป น เ ก า ะ ข น า ด เ ล ก

ผ ค น ส ว น ให ญ เ ป น ช าว จน ท อพ ย พ เข าม าจ าก จ น แ ผ น ด น ให ญ ส ม ย ท อ ง ก ฤ ษ เข าม าป ก ค ร อ ง

ค ว า ม จ ร ง ส ง ค โ ป ร บ า ง ส ม ย ถ อ ว า เ ป น ข อ บ ข ณ ฑ ส ม า ข อ ง ไ ท ย ม า แ ล ว

พทธศาสนาทนเปนแบบมหายานโดยมพระสงฆจนน ามาเผยแพร จงมการสรางวด สรางโรงเจ และสมาคมองคกรตางๆ

แตศาสนาของสงคโปรปะปนกบเตา ขงจอ มาเปนเวลานาน มจดแขงคอ

๑.มองคกรชาวพทธคอนขางเขมแขง

๒.ชาวพทธมฐานะทางเศรษฐกจด

๓.นยมท าบญดมาก

จดออน ๑ .ม พ ระปล อมมาก เพ ราะเป น เมองท าบ ญมาก ท าให มพ ระปล อมจาก ไทย ไปอาล ะว าดมาก

โดยเฉพาะคนอสานทตกงาน ท าใหเปนภาพลบมาก ๒.มความเชอเรองศษสนาปะปนกน

นอกนนยงมชาวพทธในมาเลเซย และอนโดนเซย เปนกลมคนจนทอพยพเขาไป

สวนมาเลเซยนนเปนกลมคนไทยทอพยพไปตงแตสมยรชกาลท ๑ หรอรตนโกสนทรตอนตน

แตถกบบคนจากศาสนาอสลามพอสมควร

ความทาทายของพทธศาสนาในเวทอาเซยน

พระพ ทธศาสนาแมจะมคนนบถ อเ ปนอนดบส องในประเทศอาเซย น แตกมจ ดบกพ รองอย ไมนอย

เพราะพทธศาสนาถอวาตนเองเปนศาสนาแหงส นตภาพ ไมคอยยง เกยวของแวะก บใคร การทเปนศาสนาสนตภาพมาก

จงมกปลกตวแมมเรองมากระทบตนเอง การตอตาน จงมนอย ดงจะสงเกตเหตการณความรนแรงในภาคใตของไทย

แมพระสงฆจะถกฆา วดถกท าลายจากกองโจรมสลม แตไมคอยมเสยงประณามจากชาวพทธ แตถาพระสงฆท าผด

สอมวลชนลงขาวประณามมากมาย จงเปนผลทแตกตางกนมาก

18

เม อ ส ถ าป น า อ า เ ซ ย น เป น อ ง ค ก ร น าน าช า ต แ ล ว พ ท ธ ศ า ส น าจ ะม บ ท บ า ท อ ย า ง ไ ร

นบเ ปนคว ามทาท ายอย างยง เพร าะตองไมลมว าศาสนาอสล ามจะอาศยเส ยงสว นใหญ เขาไปมบทบาท เช น

เลขาธการอาเซยนทผานมาสวนใหญเ ปนคนทนบถอศาสนาอสลาม อาเซยนก าล งสนบสนนอาหารฮาลาลของอสลาม

ในประเทศไทยเราเองจะเก ดการเคล อนย าย แรงงานแล ะผคน เปนจ านวนมาก โดยเฉพาะก บศาส นาอสล าม

แมจะมคนจ านวนนอย แตกมบทบาทมาก เพราะทกลมหายใจของมสลม ศาสนาตองมากอน การทพระสงฆไมตนตว

พทธศาส นกชนไมเขมแขงมอง วา ช วช างช ดช างส งฆ ห รอศาส นาเปน เร องของพระ ไมเกย วก บชาว บาน

จะต อง เจอก บอ น ตราย ท แทรก ซม เข าม าอย าง แ นนอน จะท าอย าง ไร ให คน ไทยส า นก รก พ ท ธศาส น า

ใหศาสนาเขาไปในสายเลอด เราจงจะรกษาพทธศาสนาไวได สถตผนบถอศาสนาพทธในอาเซยน

ท ประเทศ ประชากรทงหมด ชาวพทธ ภกษ-สามเณร วด

1 ไทย ๖๖,๗๒๐,๑๕๓ 62 ,419, 840 250,000 รป10 35,000 วด

2 เวยดนาม ๘๙,๖๙๓,๐๐๐ 14 ,407, 400 27,188 รป 26,000 วด

3 พมา ๖๑,๑๒๐,๐๐๐ 38, 415 960 330,188 รป 45,000 วด

4 กมพชา ๑๕,๒๐๕,๕๓๙ 13 ,701, 660 35,188 รป 3,640 วด

5 ลาว ๖,๖๙๕,๑๖๖ 4 ,092, 000 24,253 รป 4,894 วด

6 สงคโปร ๕,๓๙๙,๒๐๐ 1, 725, 510 230 รป 50 วด

7 มาเลเซย ๓๐,๐๑๘,๒๔๒ 5, 026, 800 430 รป 155 วด

8 อนโดนเซย ๒๓๗,๔๒๔,๓๖๓ 1 ,679, 090 200 รป 150 วด

9 บรไน ๔๑๕,๗๑๗ 34, 400 10 วด

10 ฟลปปนส ๙๙,๖๘๑,๗๐๐ 80,000 9 วด

สรป ๖๑๒,๓๗๓,๐๘๐ ๑๔๑,๕๘๒,๖๖๒11 114,889 วด

จากจ านวนชาวพทธทอยตารางนบวามความคลาดเคลอนไมนอย เพราะในตารางนชาวพทธเวยดนามมเพยง

๑๔ ล านคน เพ ราะย ดตามสถ ต ของ รฐบ าล ในขณ ะทองคกรชาวพ ทธเวย ดนามกล าวว าม ๕๐ ลานคน

ท าใหจ านวนชาวพทธลดลงจาก ๑๘๐ กวาลาน เหลอเพยง ๑๔๑ ลานคนเทานน ผลกระทบกบพทธศาสนาเมอเขาสอาเซยน ๑ . จ ะม ช าว ม ส ล ม แ ล ะค ร ส ต ห ล ง ไ ห ล เ ข าม าม าก ข น ท ง ม าค า ข าย ต ด ต อ ธ ระ แ ล ะ ท า ธ รก จ

ท าใหชมชนชาวพทธมศาสนาอนมาแทรกกลายเปนชมชนหลากหลาย อนจะท าใหชมชนพทธออนแอลง

๒. จะมการแ ตงงานขามประเทศ เช อชาต แล ะศาส นามากข น ถาแต งก บชาว พทธด วยก นย อมไมมป ญหา

ถาแตงกบมสลม เราจะถกดงเขาไปเปนมสลมหมดทงชายและหญง

๓.จะมการสรางมสยด และโบสถครสตมากขน

10 ระหวางเขาพรรษาจะมราว ๓ แสนรป 11 http://en.wikipedia.org/wiki/Religions_by_country

19

๔. เวลาจะจดกจกรรมของทางราชการ จะไมยดพทธศาสนาเด ยวเหมอนในอดต แตจะมทกศาสนาเขาไปมสวนรวม

โดยอางความปรองดอง สมานฉนท และความเปนอาเซยนทหลากหลาย

๕.จะมการแขงการเผยแผทางศาสนาอยางเสร ศาสนาทมความพรอมทงดานบคลากร เงนทน ความเอาจรงเอาจรง

จะสามารถดงคนใหเขามานบถอมากขน

การเตรยมการกอนเขาสอาเซยน

การเขาสประชาคมอาเซยนในแงการจดการศกษาพระพทธศาสนานน ควรตองเตรยมความพรอมไว ๔ ดาน

ดงน

๑ . ด า น ห ล ก ส ต ร ม ก า ร อ อ ก แ บ บ ห ล ก ส ต ร ใ ห ผ เ ร ย น เ ข า ถ ง ค ว า ม เ ป น พ ท ธ ะ

แ บ บ บ ร ส ท ธ ใ น ค ม ภ ร แ ล ะ ค ว า ม เ ป น พ ท ธ ะ ใ น เ ช ง ว ฒ น ธ ร ร ม ข อ ง ช า ว อ า เ ซ ย น

ส ร า ง ค ณ ส ม บ ต ข อง บ ณ ฑ ต ให เก อ ก ล ต อก ารอ ย ร ว ม ก น อย า ง ส น ต ส ข ต าม ห ล ก ระพ ท ธศ าส น า

ดวยก ารจดการศกษาในเชงบรณ าการก บศาสตรสมย ใหม ดว ยการน าวช าเหล านเขามาไว ในหล กสตร อาท

วชาพระพทธศาสนาก บศาสตรสมยใหม วชาพระพทธศาสนาก บวชาชพ วชาจตปรกษาและการเยยวยาเชงพทธ

แล ะว ช าพ ระ พ ทธศ าส น าก บส น ต ภาพ เ ปน ต น ใน มห าว ท ย าล ย ม หา จฬ าล ง ก รณ ราช ว ท ย าล ย

ไดมมตอนมตใหเ ปดสอนวชาพระพทธศาสนากบประชาคมอาเซยน เปนวชาบงคบระดบปรญญาเอก ในปการศกษา

๒ ๕ ๕ ๖ น

โดยเนอหาวชามการศกษาประเดนทเกยวกบพระพท ธศาสนาทส มพนธ ก บเสาหล กของอาเซยน ๓ อยาง คอ ๑)

ปร ะชา ค ม ก า ร เม อ งแ ล ะค วา ม ม น ค ง ขอ งอ า เซ ย น ๒ ) ปร ะชา ค ม เศ รษ ฐก จ อา เซ ย น แ ละ ๓ )

ประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน และคาดวาจะมการยกระดบเปนหลกสตรสาขาวชาอาเซยนศกษา ในอกไมเกน

3 ป ทงน เพอเตรยมความพรอมสการเปนผน าทางการศกษาพระพทธศาสนาในอาเซยนตอไป

๒.ดานการวจย สงเสรมใหมความรวมมอดานการวจยทางพระพทธศาสนาระหวางอาเซยนดวยกนแบบขามวฒนธรรม

(Cross-cultural) เ ช น เ ร อ ง ค ม ภ ร ค ว า ม เ ช อ ท อ ง ถ น

แล ะ ศ ล ป ะท างพ ระพ ท ธ ศ าส น าท อ ย ใ น ว ฒ น ธ รรม ป ระ เพ ณ ข อ ง ช าว อา เ ซย น ใน แ ต ล ะ ป ระ เ ท ศ

น า ไป ส ก า ร เ ข า ใ จ ใ น ว ถ ช ว ต ใ น ท ก ช า ต พ น ธ อ ย า ง แ ท จ ร ง ถ อ ได ว า เ ป น ก าร ร เ ข า ร เ ร า

เพอกอใหเกดการอยรวมกนอยางเขาใจกนไดอกทางหนง

๓..ดานบคลากร สงเสรมความรวมมอดานการแลกเปลยนบคลากรทางพระพ ทธศาสนาทงสายวชาการและวชาชพ

เ พ อ ถ า ย ท อ ด ป ร ะ ส บ ก า ร ณ แ ล ะ อ ง ค ค ว า ม ร ท า ง พ ร ะ พ ท ธ ศ า ส น า ร ะ ห ว า ง ก น

เปนการพฒนาศกยภาพบคลากรของตนใหเปนผมป ญญา รอบรในทกดาน

๔ .ด า น เ ท ค โ น โ ล ย ส า ร ส น เ ท ศ

ไดสงเส รมใหมเทคโนโลยสารสนเทศทเชอมโยงขอมลขาวสารดานพระพทธศาส นาระหวางกลมประเทศอาเซยน

ม แ ห ล ง ข อ ม ล ท า ง ว ช า ก า ร ด า น พ ร ะ พ ท ธ ศ า ส น า ท เ ป น ภ า ษ า อ า เ ซ ย น ท ก ภ า ษ า

มการน าเสนอขอมลขาวสารททนสมยอยตลอดเวลา ไมวาจะเ ปนทางสอสารมวลชน สอทางอน เตอรเนต เชน เวบไซต

เฟซบ ก ตอบสนองความตอง การของนส ตไทยแล ะนส ตจากนานาช าต โดย เฉพ าะในกลมประเทศอาเซย น

ใหไดพฒนาความร เพมพนปญญาในการศกษาเรยนรรวมกน

20

๕ .ดานน สต ไดสงเส รมใหมการแลก เปล ยนนส ตระหวางสถาบนท จ ดการเรย นการสอนทางพระพ ทธศาสนา

แล ะส ง เ ส รมก จก รรม ทางพ ระพ ทธศ าส นา ร ว มก นระหว าง นส ตภ าย ใน กล มป ระเ ทศ อา เซ ย น เช น

กจกรรมการปฏบตธรรมรวมกน กจกรรมจตอาสาพฒนาสงคม กจกรรมศกษาดงานทางพระพทธศาสนาในตางประเทศ

โดยเนนไปทประเทศในกลมอาเซยนทนบถอพระพทธศาสนาเปนหลก เปนตน

พระพทธศาสนาจะปรบตวอยางไรเมอเขาอาเซยน

1.ตองกระตนเตอนพทธบรษทใหตนตวถงภยเงยบเหลาน

2.สรางองคกรชาวพทธใหเขมแขงเพอปองกนการไหลบาทางศาสนา และวฒนธรรมเหลาน

3.เปดเกมรกเขาไปเผยแผและในประเทศอาเซยนอนๆ (แมจะยาก)

4. เขาไปมสวนรวมในทกองคกรจดตงของอาเซยน

5.กระตนเตอนใหรฐบาลของประเทศทนบถอพทธศาสนาไดตระหนกถงภาระทจะรกษาพทธศาสนาและอตลกษณของชา

ตใหคงไว

ขอมลอาเซยน ท ประเทศ สตว ดอกไม เพลง ดนตร ค าทกทาย อาหาร ๑ ไทย ชาง ราชพฤกษ ลอยกระทง ขม จะเข สวสด ตมย ากง

๒ ลาว ชาง จ าปา ดวงจ าปา แคน สบายด สลดหลวงพระบาง

๓ พมา เสอ ประด พณพมา มนกะละบา หลาเพด

๔ สงคโปร สงโต กลวยไม ขลยดซ หนหาว ลกซา

๕ ฟลปปนส ควาย พดแกว กตารพนบาน กมสตา อะโดโบ

๖ บรไน เสอ ซมเปอร กตารบรไน ซาลามด ดาตง อมบยต

๗ อนโดนเซย โคโมโด กลวยไมราตร Bengawan Solo กาเมลน ซาลามด เซยง กาโด กาโด

๘ เวยดนาม ควาย ดอกบว ไกเรอง ต งโกว ซอดนญ ซนจาว เปาะเปยะ

๙ กมพชา กปร ล าดวน มะโหฬ จะเข ซวดสะเดย อามอก

๑ มาเลเซย เสอโครง ชบา เครองเปาเซรไน ซาระมด ดาตง นาซ เลอมก

ขอแตกตางของประชาคมอาเซยน 1.มความหลากหลายดานศาสนา

ประเทศอาเซยนทง ๑๐ ประเทศ แบงเ ปน ๓ กลมตามศาสนาคอ 1.1. กลมทนบถอพทธศาสนา คอ ไทย

ล าว พ มา ก มพ ช า เว ย ด นาม แล ะส งค โปร 1 .2 . ประเทศ ทน บถ อศาสน าอสลา ม ค อ อน โด น เ ซย

มาเลเซยและบรไน1.3.ประเทศทนบถอศาสนาครสต คอฟลปปนส และตมอรตะวนออก (ยงไมไดเขาเปนสมาชก)

2.มความหลากหลายดานชาตเผา

21

ปร ะช าช นใน ก ล ม อา เ ซย น แม จ ะ เ ป น เ ผาม อ ง โก ล อ ยด ค อ ผ ว เ หล อ ง เ ส ย เ ป น ส ว น ให ญ

แ ต ม ค ว า ม แ ต ก ต า ง ก น ม า ก โด ย เ ช อ ช า ต แ ล ะ เ ผ า พ น ธ ป ร ะ เ พ ณ ภ าษ า ว ฒ น ธ ร ร ม

ยงพนทหางไกลกนความแตกตางกเพมมากขน อาเซยนมตงแตผวขาว ผวด า ผวเหลอง ผวคล า ผวด าแดง เปนตน

3.มระบบการปกครองทแตกตางกน

ประ เทศอาเซย นมคว ามหล าก หล าย ท ส ด ในด านก ารปกครอง ส ามารถ แบง ออก ๓ ก ล ม ค อ

๑ . ก ล ม ท ย ง ป ก ค ร อ ง แ บ บ ค อ ม ม ว น ส ต ค อ ๑ . เ ว ย ด น า ม ๒ . ล า ว

๒.กลมทปกครองแบบประชาธปไตยมประธานาธบดเปนประมข คอ ๑.สงคโปร ๒.ฟลปปนส ๓.พมา ๔.อนโดนเซย

๓.กลมทปกครองในระบอบประชาธปไตยมพระมหากษตรยเปนประมข คอ ๑.ไทย ๒.กมพชา ๓.มาเลเซย ๔.บรไน

ลกษณะเฉพาะของอาเซยน 1.เนนความรวมมอทางเศรษฐกจและสงคมเปนหลก

2.ไมแทรกแซงกจการภายในของแตละชาต

3.ไมยงเกยวทางการเมองของแตละชาต

จากขอตางๆ เหลานท าใหเราเหนความแตกตางระหวางกลมอาเซยนกบกลมยโรปทเนนความรวมมอทกดาน

บทท ๓

ปญหาการบวชภกษณในสงคมไทย (A study of Bhikkhuni ordination)

ในชวงสามทศวรรษทผานมาในวงการพระศาสนามเรองทาทายคณะสงฆเกดข นนนคอ การอปสมบทภกษณ

เรองนเปน าคญมาก เพราะสตรเ ดยว นมบทบาทในส งคมเพมมากข น แตในวงการสงฆ เขาเหลานนกล บมองวา

คณะส งฆเองไมเ ปด โอก าสให สต รมบทบาท เหมอนกดข หรอ ปดก น ก ารตอบปญหานจ งเ ปน เ รองส าคญ

ถาตอบโดยยนย นตามพระธรรมวนยกอาจจะถกมองวา ข ดรฐธรรมนญ กดขสตรเพศ ปดก นสตรเพศ เปนตน

ถ า เ ห น ต า ม โด ย ท น ท จ ะ ถ ก ม อ ง ว า เ อ า ห ล ก ก า ร ไ ห น ม า อ ป ส ม บ ท ใ ห เ ป น ต น

ผ ม บ ท บ าท ใน ก าร รณ รง ค ใ ห ส ต รม โอ ก าส เ ข าม าอ ป ส ม บ ท ได ค อ ด ร .ฉ ต ร ส ม าล ย ก บ ล ส ง ห

ซง ตอมาได เข ามาอปสมบทแล ว ตงฉ ายาตนเองว า ภก ษณ ธ มมนนท า เร องราวของภกษณ จะเปนอย าง ไร

จงเปนเรองทนาตดตามยง

เมอพระสมมาสมพทธเจาไดตรสรใตตนพระศรมหาโพธ แลวไดไปแสดงธรรมครงแรกโปรดปญจวคคยท ง ๕

คอ โกณฑญญะ วปปะ ภททยะมหานามะและอสสชแลว พระรตนตรยคอพระพทธ พระธรรม และพระสงฆจ งบรบรณ

22

เขาสพ รรษาท ๕ พระนางปชาบดโคตม พระมารดาเล ยงของพระพ ทธองคไดมาขอก ารอปสมบท เปนภกษณ

ในเบองตนทรงปฏเสธ แตภายหลงเมอไดรบการออนวอนจากพระอานนทเถระจงทรงอนญาตแตตองรบครธรรม ๘

ประการ ตงแตนนมา พระพทธเจาจงไดต งบรษทข นมาเ รยกวา พทธบรษท โดยแบงเปน ๔ ฝายคอ ๑.ภกษ ๒.ภกษณ

๓.อบาสก ๔.อบาสกา

ค า วา ภก ษ ณ (Bhikshuni) เ ป นภ าษาส นส กฤ ต ภ าษ า บาล เข ย น เ ปน ภ ก ข ณ (Bhikkhuni)

เปนค าใชเรยกพระผหญง หรอ นกบวชหญงในพระพทธศาสนา คกบภกษ คอ นกบวชชาย ค าวาภกข มาจากค าวาผขอ

ในอน เดย ปจจ บนย งเ รย ก ขอทาน (Beggar) วา ภก ษเหมอนก น เพ ราะค านหมายถ งผ ขอ ค าวา ภก ษณ

เปนศพททมเฉพาะในพระพทธศาสนา โดยเปนศพทบญญตทใชเรยกนกบวชหญงในพระพทธศาสนาโดยเฉพาะ

ไมใชเรยกนกบวชในศาสนาอน

ก าเนดภกษณ สมยหนงพระส มมาส มพทธเจาประทบทนโครธาราม เมองกบลพสด แควนส กกะ พระนางปชาบดโคตม

พ ร ะ ม า ร ด า เ ล ย ง ข อ ง พ ร ะ อ ง ค ไ ด เ ข า เ ฝ า เ พ อ ข อ ก า ร อ ป ส ม บ ท เ ป น อ า ค า ร ย ะ

หล ง จากทพระสวามคอพระเจาส ทโธทนะได นพพานไปแล ว พ ระส มมาส มพ ทธ เจ าทรงปฏเสธ วา อยาเล ย

ทานเ ปนมาตคาม อยาไดพ อใจในการบรรพชาเปนอนาคารยะในพระธรรมวนยทเราพ ระตถาคตประกาศไว เล ย

พระนางออนวอนสามครง ยงปฎเสธจงเสยพระทยระทมทกขเดนทางกลบพระนคร12

ตอมาพระนางเดนทางมาอกครงโดยคราว นโก น ศรษะน งหมผ าข าวพรอมก บเหล าศาก ย าน ๕๐๐

นางเดนเทาเปลาจากกรงกบลพสดไปย งนครเวสาลซงหางไกลถง ๕๐๐ กโลมตร เพอขอการอปสมบท เมอไดเขาเฝา

พระองคจ งปฏเสธเหมอน เดม พระนางระทมทกขทรง กรรแส งทหน ากฏ าคารศาลาป ามหาว น เมองเวส าล

พระอานนทม าพบ เข าจ งถามความเปน ไป เพ อทราบจงอาส าเขาเ ฝ า ในเบอ งตนทรงออนวอนแตทรงปฏเส ธ

จนพ ระอ าน นทถ าม ว า ผ หญ ง ส าม ารถบ รรล ธ รรมขน ส ง ได เห มอน ช าย ห รอไม พ ระองค ต รส ว า ได

พระอานนทจงกราบทลวา ถาไดจงไมมเหตผลทจะขดขวางไมใหบวช

พระองคจงใหไปบอกพระนางวา สามารถยอมรบครธรรม ๘ ประการ (แปลวาขอปฏบตทหนกและท าไดยาก)

ไ ด ห ร อ ไ ม ถ า ไ ด จ ง จ ะ อ น ญ า ต พ ร ะ อ า น น ท ไ ป ส อ บ ถ า ม

พระนางตกลงจงไดรบการอปสมบทในพทธศาสนาเปนภกษณคนแรก

ภ ก ษ ณ ห ร อ ภ ก ษ ณ ส ง ฆ จ ด ต ง ข น โ ด ย พ ร ะ บ ร ม พ ท ธ า น ญ า ต

ภก ษณ รปแรก ในพ ระพ ทธศาส นา คอ พระนางม หาปช าบ ด โคตมเ ถ ร โดย ว ธ ร บ ค ร ธ รรม 8 ประก าร

ในคมภรเถรวาทระบวาตอมาในภายหลงพระพทธเจาไดทรงอนญาตวธการอปสมบทภกษณใหมรายละเอยดเพมมากข น

จนศลของพระภกษณมมากกวาพระภกษ โดยพระภกษณมศล ๓๑๑ ขอ ในขณะทพระภกษมศลเพยง ๒๒๗

ขอ เ ท านน เ น องจ าก ในส ม ย พ ท ธก าล ไมเคยมศ าส นา ใดอนญ าตให ผ ห ญ งเข าม าเ ปน นก บว ชมาก อน

และการตงภกษณสงฆ ควบคก บภกษสงฆอาจเกดขอครหาทจะเปนอนตรายรายแรงตอการประพฤตพรหมจรรย และพระ

พ ท ธ ศ าส น า ได ห า ก ไ ด บ ค ค ล ท ไม ม ค ว า ม ม น ค ง ใ น พ ร ะ พ ท ธ ศ า ส น า เ ข า ม า เ ป น น ก บ ว ช

12 มหามกฏราชวทยาลย. พระวนยปฎก เลมท ๗. หนา ๓๒๐-๓๒๖

23

ภกษณทมบทบาทในสมยพทธกาลทส าคญ เชน ภกษณกสาโคตม ภกษณ เขมา ภกษณอบลวรรณา ภกษณอตตรา

ภกษณโสภา ภกษณอฑฒกาส กสาโคตม เปนตน

ภกษณ สาย เถรวาทซงส บวง ศม าแ ตส มย พทธก าล ดว ยก ารบวชถก ตอง ตามพระว นย ปฎก เถรว าท

ทต องบวช ในสงฆส อง ฝาย คอทง ภก ษสงฆ แล ะภก ษณ ส งฆ ไดข าดสญว งศ (ไมมผส บ ตอ ) มานานแล ว

คงเหลอแตภกษณฝายมหายาน (อาจรยวาท) ทยงสบทอดการบวชภกษณแบบมหายาน (บวชในสงฆฝายเดยว)

มาจนปจจบน ซงจะพบไดในจน, เกาหลใต, ญปน และศรลงกา

ปจจบ นมก ารพยาย าม รอฟนการบว ชภกษณ ในฝายเถรว าท โดยท าก ารบวชมาจ ากภก ษณ มหาย าน

แ ล ะ ก ล า ว ว า ภ ก ษ ณ ฝ า ย ม ห าย า น น น ส บ ว ง ศ ภ ก ษ ณ ส ง ฆ ม าแ ต ฝ า ย เ ถ ร ว า ท เ ช น ก น

แตมผ ต งขอส งเกตวาฝายมหาย านมการบว ชภกษณส บวงศม าโดยมไดก ระท าถกตาม พระวนย ปฎก เถ รวาท

และมศ ล ทแตกตางก นอย างมากด วย ท าใหมการไมยอมรบภกษณ ( เถรวาท) ใหม ทบวชมาแตมหายานว า

ม ไ ด เ ป น ภ ก ษ ณ ท ถ ก ต อ ง ต า ม พ ร ะ ว น ย ป ฎ ก เ ถ ร ว า ท

แล ะมการยกประเดนนข นเ ปนขออางวาพระพทธศาสนาจ าก ดสทธสต รดวย ซง เปนความเขาใจทคลาดเคล อน

เพ ราะพระพ ทธเจาได อนญ าตให มภก ษณ ทนบเ ปนก ารเปด โอก าส ให มนกบวชหญ งเ ปนศาสนาแรก ในโล ก

เ พ ย ง แ ต ก า ร ส บ ท อ ด ว ง ศ ภ ก ษ ณ ไ ด ส ญ ไ ป น า น แ ล ว

จงท าใหในปจจบนไมสามารถบวชสตรเปนภกษณตามพระวนยเถรวาทได

ครธรรม ๘ ครธมมปฏคคหณปสมปทา คอ เงอนไขอยางเขมงวด ๘ ประการ ทภกษณจะตองปฏบตตลอดชวต

๑.ตองเคารพภกษแมจะออนพรรษากวา

๒.ตองไมจ าพรรษาในวดทไมมภกษ

๓. ตองท าอโบสถและรบโอวาทจากภกษทกกงเดอน

๔. เมอออกพรรษาตองปวารณาตนตอภกษและภกษณอนใหตกเตอนตน

๕. เมอตองอาบตหนก ตองรบมานต (รบโทษ) จากสงฆสองฝาย คอ ทงฝายภกษและภกษณ ๑๕ วน

๖. ตองบวชจากสงฆทงสองฝาย หลงจากเปนสกขามานา เตมแลวสองป

๗. จะดาวาคอนแคะภกษไมได

๘. หามสอนภกษเดดขาด13

ครนบว ชได ไมนานนก พระนาง ปช าบ ด ปรารถนาจะให ภก ษแล ะภกษณ ไดก ราบก นตามพรรษา

จ งได น าเ ร องน ไป บอ กพ ระอ าน นท พ ระเ ถ ระ จ ง เข า ราย ง าน เ รอง น ต อพ ระศาส ด า พ ระองค ต รส ว า

“ก ารจะอนญ าตการก ราบ ไหว การ รกรบ ท าอญ ชลก รรม ส ามจ กรรมแกม าตคาม ไมใช ฐานะ มใช โอก าส

เ พ ร า ะ แ ม เ ด ย ร ถ ย ท ม ธ ร ร ม อ น เ ล ว ก ย ง ไ ม ไ ด ท า ก า ร ก ร า บ ไ ห ว แ ก ม า ต ค า ม ”14

ตอมาพระพทธองคไดทรงวางหล กเกณฑในการรบผประสงคจะบวชเปนภกษณ และวางวนยของภกษณไวมากมาย

13 สชพ ปญญานภาพ. พระไตรปฎกส าหรบประชาชน. (กรงเทพฯ: มหามกฏราชวทยาลย,๒๕๕๐). หนา ๗๘. 14 สถาบนบรรลอธรรม. ๔๐ ภกษณพระอรหนต. (กรงเทพฯ: ธรรมสภา, ๒๕๕๐). หนา ๑๑.

24

เพ อกล นก รองผท ป ระส งคจะบวชแล ะมศรทธาจ รง ๆ เชน ภก ษณ เมอบว ชแล วต องถอ ศล ถ อ ๓๑๑ ขอ

ม าก ก ว า พ ร ะ ภ ก ษ ซ ง ถ อ ศ ล เ พ ย ง ๒ ๒ ๗ ข อ ว น ย ข อ ง ภ ก ษ ณ ท ม ม า ก ก ว าพ ร ะ ภ ก ษ

เพราะผหญงมขอปลกยอยในการด ารงชวตมากกวาผชาย เชน ตองมผารดถ น (ผารดอก) ซง ผชายไมจ าเปนตองม

เปนตน)

การบวชเปนสกขมานา

กอนทผหญงจะบวชเปนภกษณไดนน ตองบวชเปน "สกขมานา" เสยก อน ค าวา สกขมานา แปล วา

ผ จ ะ ต อ ง ศ ก ษ า ส ก ข ม าน า เ ป น ส าม เณ ร ท ต อ ง ถ อ ศ ล 6 ข อ อ ย า ง เ ค ร ง ค ร ด เ ป น เ ว ล า 2 ป

หากศลขาดแมแตขอเดยวจะตองเรมนบเวลาใหม

การบวชเปนสกขมานา จะบวชไดตองอายครบ 18 ป เพราะวาคนทจะบวชเปนภกษณไดนนตองอายครบ 20

แ ต ส าห รบ ห ญ ง ท แ ต ง ง าน แ ล ว พ ร ะพ ท ธ อ งค อ น ญ าต ให บ ว ช เ ปน ส ก ข ม าน า ได ต ง แ ต อ าย ๑ ๒

เพราะวาคนทแตงงานจะไดเรยนรความยากล าบากของชวต รจ กสข ทกข เมอรจกทกขกจะรจก สมท ย นโรธ มรรค ได

จนน าไปสการบรรลในทสด

การบวชเปนภกษณ

เม อ ผ ท ป ระ ส ง ค จ ะ บ ว ช เ ป น ภ ก ษ ณ ได เ ป น ส ก ข ม าน า ถ อ ศ ล 6 ข อ ค ร บ 2 ป แ ล ว

แลวจงมสทธ ทจะเขาพธอปสมบท โดยตองอปสมบทในฝายของ ภกษณสงฆ กอน แลวไปเขาพธอปสมบทในฝาย

ภกษสงฆ อกครงหนงจงจะเปนภกษณไดโดยสมบรณ (บวชในสงฆสองฝาย)

ตารางเปรยบเทยบศลของภกษ-และภกษณ15

ศลภกษ ศลภกษณ หมายเหต

๑.ปาราชก ๔ ๘ ๒.สงฆาทเสส ๑๓ ๑๗ ๓.อนยต ๒ - ๔.นสสคคยปาตตตย ๓๐ ๓๐ ๕.ปาจตตย ๙๒ ๑๖๖ ๖.ปาฏเทสนยะ ๔ ๘ ๗.เสขยวตร ๗๕ ๗๕ ๘.อธกรณสมถะ ๗ ๗

รวม ๒๒๗ ๓๑๑

15 ว.ภกขณ. หนา ๘

25

เรองศลของภกษณกลาวไว ในพระไตรปฎก เลมท ๓ วาดวยเรองภกขณวภงค ภกษณจ าตองรกษาศล ๓๑๑ ขอ

แ ต เ ปน ของภ ก ษณ เอง เพ ย ง ๑ ๓๐ ข อ ส ว นอก ๑๘๑ ข อน าม าจ าก ศ ล ของภก ษ เห ต ท น าม า ๑๘ ๑

ขอนนเพราะใชไดท งภกษ ภกษณ อนใดทเปนของภกษแท ๆ จะไมน ามาใชกบภกษณ16

ตวอยางปาราชก ๘ ของภกษณ ท หวขอ ตนบญญต หมายเหต

๑ เสพเมถน แมกบสตวเดรจฉานตวผ (มเพศสมพนธกบคนหรอสตว) ภกษณสนทรนนทา

๒ ถอเอาทรพยทเจาของไมไดใหมาเปนของตน จากบานกด จากปากด (ขโมย) ไมมตนบญญต เอามาจากภกษ

๓ พรากกายมนษยจากชวต (ฆาคน)หรอแสวงหาศาสตราอนจะน าไปสความตายแกรางกายมนษย

ไมมตนบญญต

๔ กลาวอวดอตตรมนสสธมม อนเปนความเหนอยางประเสรฐ อยางสามารถ นอมเขาในตววา ขาพเจารอยางน ขาพเจาเหนอยางน (ไมรจรง แตโออวดความสามารถของตวเอง)

ไมมตนบญญต

๕ นางภกษณมความก าหนดยนดการลบ, การคล า, การจบ, การตอง, การบบ, ของชายผมความก าหนด เบองบนต งแตใตรากขวญ ๑ลงไป เบองต าต งแตเขาขนมา

ไมมตนบญญต

๖ นางภกษณรวานางภกษณอนตองอาบตปาราชก ไมโจทดวยตนเอง ไมบอกแกหมคณะ ตองอาบตปาราชก.

ภกษณถลลนนทา

๗ นางภกษณประพฤตตามภกษทสงฆสวดประกาศยกเสยจากหม เปนผไมเออเฟอ ไมท าคน ไมท าตนใหเปนสหายกบพระธรรม พระวนย ค าสอนของพระศาสดา. นางภกษณนน อนสงฆพงตกเตอน เมอไมเชอฟง จงสวดประกาศตกเตอนชแจง ถาสวดประกาศครบ ๓ ครง ยงไมละเลก ตองอาบตปาราชก.

ภกษณถลลนนทา

๘ นางภกษณทเปนคณะเดยวกน ๖ รป ประพฤตตนไมสมควร มยนดการจบมอบาง การจบชายสงฆาฏบาง ของบรษ ยนกบบรษบาง พดจากบเขาบาง นดหมายกบเขาบาง ยนดการมาตามนดหมายของเขาบาง เขาไปสทมงดวยกนบาง ทอดกายใหเขาเพอเสพอสทธรรมบาง พระผมพระภาคทรงทราบ จงทรงบญญตสกขาบท ปรบอาบตปาราชกแกนางภกษณผประพฤตเชนนน.

ภกษณฉพพคคย ๖ รป

เหตผลทภกษณตองรกษาศลมากกวา ค าถามนเปนค าถามทคาใจผศกษาเรองราวภกษณมาก ในมมมองนกสตรนยมมอวาพระองครงเกยจสตรเพศ

เปนความไมเทาเทยมกนทางเพศ จงเปนทนาสงสยมาก เทาทรวบรวมไดมเหตผลคอ

๑.ดานการสบตอ เพราะพทธองคไมปรารถนาจะใหภกษณอยไดนาน เพราะมองวาการทสถานทใดมผหญงมาก

จะออนแอ เหมอนบานทมแตผหญงโจรผรายกไมเกรงกลว

16 สชพ ปญญานภาพ. พระไตรปฎกส าหรบประชาชน. (กรงเทพฯ: มหามกฏราชวทยาลย, ๒๕๕๐, หนา ๑๘๔).

26

๒.ดานความปลอดภย เพราะผหญงเปนเพศออนแอ จ าตองวางหลกการเขมงวดเพอความปลอดภยของนาง

เหมอนพอแมยอมวางกฏระเบยบใหลกสาวมากวาลกชาย ดงเชน ภกษณอบลวรรณาทถกคนพาลขมขนเปนตน

๓.ปองกนความเสอม เพราะผหญงผชายมาอยในอาวาส (ทอย) เดยวกน ถากฏระเบยบไมเขมงวด อะไรจะเกดขน

โปรดพจารณา

๔.ดานกายภาพ ดวยสรระของผชายผหญงไมเหมอนกน ตองกฏระเบยบเพมจากผชายเชน ออกจากวดตองมผาคาดอก

(ปจจบนคอยกทรง) ตองมผาปดแผล (ผาอนามย) ยามมประจ าเดอนมา เปนตน

เหตผลเหลานจงจ าเปนตองตองบญญตสกขาบทหรอสรางกฏระเบยบเพมขนจากของภกษโดยทวไป

การสญวงศของภกษณฝายเถรวาท

ปจจบนผหญงผศรทธาออกบวชในฝาย เถรวาทนยมโกนหวนงขาวหมขาวถอศลอโบสถบวชเปน แมช แทน

กอนทภกษณสงฆ จะหมดไปจากอนเ ดยนน พระเจาอโศกมหาราชทรงสงพระธรรมทตออกไป 9 สาย 1 ในนนคอ

พ ระม ห น ท ร เถ ระ ผ เ ป น พ ระร าช โอ รส ขอ งพ ร ะองค เ อง ใน ส าย พ ระม ห น ท ร เ ถ ร ะ น ไป ศ ร ล ง ก า

การเผยแพรศาสนาพทธประสบความส าเรจอยางดยง พระนางอนลา นองสะใภของกษตรย ศรล งกา ทรงอยากผนวช

จงนมนต พระนางสงฆมตตาเถร พระธดาของพระเจาอโศก มาเปนปวตตน17ให

จ า ก ศ ร ล ง ก า ภ ก ษ ณ ส ง ฆ ไ ด ไ ป ส บ ส า ย ไ ว ใ น จ น ไ ต ห ว น แ ล ะ อ น ๆ อ ก ม า ก

จ น ก ร ะ ท ง พ ท ธ ศ า ส น า ท อ น เ ด ย แ ล ะ ศ ร ล ง ก า เ ส อ ม ล ง ล ง ไ ป ใ น ช ว ง ห ล ง

ท า ให ภก ษณ ฝ าย เถ รวาทซง มศ ล แล ะขอปฏบ ต ท ย งย าก ไมส ามารถ รก ษาวง ศข อง ภก ษณ เถ รวาท ไ ว ได

จงท าใหไมมผสบทอดการบวชเปนภกษณสายเถรวาทในปจจบน

การพยายามรอฟนภกษณสายเถรวาทในปจจบน

ในปจจบ น ในประเทศมหายานบางประเทศ เชน ไตห ว น จ านวนภก ษณ มมาก กว าภก ษ ๒ เท า

และมบทบาทมาก ทเกาหล เวยดนามกทวจ านวนข นตามล าดบ มความเชอวาย งมภกษณสาย เถรวาทเหลออย

แล ะอ าง หล ก ฐ านย นย นว าภก ษ ณ ท าง ส าย ม หาย าน ว ช รย านน นส บส าย ไปจ ากภก ษณ ส าย เถ รว าท

โดยถ อก นว าห ากภก ษณ ส าย เ ถ รว าท ส บส าย ไป เปนมหาย านได (ภก ษณ จ าก ล งก า ไปบว ช ให คน จน )

ภกษณมหายานกสบสายมาเปนเถรวาทไดเชนกน

ใ น ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ม ค ว า ม พ ย า ย า ม ม า ต ง แ ต พ .ศ . ๒ ๔ ๙ ๙ โ ด ย น า ง ว ร ม ย

กบล ส ง หไ ด บ ว ช เป น ภก ษ ณ แล ะ ได ส รา งว ต รทรง ธ รรมก ล ย าณ ท จ ง หว ดน ครปฐม เปน ท จ าพ รรษ า

ครน ท านได มรณภาพ ไป ดร.ฉต รสมาล ย 18 ซง เ ปนธด าคนเดยว ไดซมซ บเอาคว ามศรทธาในพ ทธศาส นา

ไดสบทอดเจตนารมณผเปนมารดาในการสบตอภกษณสงฆ ในเบองตน ไดพยายามกอตงองคกรสตรชาวพทธนานาชาต

เร ยก วา สมาคมศาก ย ธด า ใน ปพ .ศ .๒๕๓๒ จ ากนนมการจด เสว นาเ รอง สต รในพ ทธศาสนาหล ายแห ง

และในปพ.ศ.๒๕๓๐ จงมการจดประชมภกษณและแมชนานาชาตข นทพทธคยา รฐพหาร ประเทศอนเ ดย ระหวางวนท

17 ปวตตน คอพระอปชฌายทเปนผหญง 18 พมพพณธ หาญสกล. ธมมนนทา บนเสนทางภกษณโพธสตต. กรงเทพฯ: บรษท อมรนทรพรนตงพบลชชงจ ากด, ๒๕๕๔. หนา

๑๐

27

๑ ๑ -๑ ๗ ก ม ภ าพ น ธ ๒ ๕ ๓ ๐ โด ย ม ผ เ ข า ร บ ก าร อ ป ส ม บ ท ๑ ๒ ๐ ค น จ าก ๒ ๔ ป ร ะ เ ท ศ19

ตอมาไดมสตรชาวตะว นตกไดออกบวชเปนแมช ทศมาตา และภกษณมากข นทงในนกายแบบธเบต แบบเวยดนาม

แบบ เก าหล ญ ป น แบบพ มา แบบ ศ รล ง ก าแล ะแบบไทย เปนต น ส ง ท ส ต รเห ล า นมง หว ง ต อไป ค อ

ก าร ได อป ส มบ ท เ ปน ภ ก ษ ณ มส ท ธ เ ป นน ก บว ชส ม บ รณ เ หม อน ภก ษ ท ว ไป ส ว นด ร .ฉต ร ส มาล ย

กบล ส งหหล ง โยมมารดาได มรณ ภาพ ไป จง ไดเข าพ ธ อปส มบทใน เดอนมน าคม พ .ศ .๒๕๔๔ เปนต นมา

โดยดแลวตรทรงธรรมก ลยาณตอ จากนนไดผล กดนใหมการยอมรบบทบาทของภกษณในส งคมไทยมาจนถงปจจบน

โดยมภกษณนกายสยามวงศจากศรลงกาเปนผบวชให

ใน ป จ จ บ น ม ป ระ เด น ถ ก เถ ย ง อ ย ช ว ง ห น ง ว าป จ จ บ น น ส าม าร ถ บ ว ชภ ก ษ ณ ได ห ร อ ไม

มขอส รปจากทางพระสงฆฝายเถรวาทวาพระพทธองคทรงอนญาตใหมการบวชเปนภกษณไดกตอเมอบวชตอสงฆทง 2

ฝาย คอตองบวชทงฝ ายพระภก ษส งฆ และฝายภก ษณ ส งฆ เ ปนการล ง ญตตจตตถก รรมว าจาทงส องฝ าย

จง จะส ามารถ เปนภก ษณ ได ดงนน ใน เมอภก ษณ ส งฆ เถ รว าท ได เส อมส นล งไมมผ ส บ ต อ จง ท าให ใ น

ป จ จ บ น ไ ม ส า ม า ร ถ ท า ก า ร บ ว ช ผ ห ญ ง เ ป น ภ ก ษ ณ ฝ า ย เ ถ ร ว า ท ไ ด

การทมขออางวาสายมหายานส บสายวงศภก ษณ สงฆ ไปกไมส ามารถอ างได เพราะการส บสายทางมหาย านม

ขอวนยและการทาสงฆกรรมบวชภกษณทไมถกตองกบพระไตรปฎกฝายเถรวาท

ป จ จ บ น ศ ร ล ง ก า พ ย า ย า ม ฟ น ฟ ภ ก ษ ณ ส ง ฆ จ น ม ห ล า ย ร อ ย ร ป

ทเมองไทยเองกมคนบวชเปนภกษณหลายรปแลว เชนก น ทมบทบาทมากคอภกษณธ มมนนทา (ดร.ฉตรสมาลย

ก บล ส งห ) ว ต รท รง ธ รรม ก ล ย าณ บว ชแบ บ เถ รว าท ภก ษณ อนามส า บ ว ชแบบมห าย าน เปนต น

แตคณะสงฆไทยไมยอมรบเปนภกษณสงฆเพราะสาเหตดงกลาวมาแลวขางตน

ภกษณกบสงคมไทย

จากหล ก ฐ านทาง ประว ต ศ าส ตร ไมป รากฏวามก ารตงว ง ศภก ษณ เถ รว าทข น ใน ประ เทศไท ย

อ ย า ง ไ ร ก ต าม ใน ป ระ เ ท ศ พ ท ธ เถ ร ว าท ท เ ค ย ม ห ร อ ไ ม เ ค ย ม ว ง ศ ภ ก ษ ณ ส ง ฆ ใ น ป จ จ บ น 3

ตางกนบถอก นโดยพฤตนยวาการทอบ าสก าทมศรทธาโกนศรษะน งขาวหมขาว ถอปฏบต ศล ๘ (อโบสถศล )

ซง เ ร ย ก โด ย ท ว ไป ว า แม ช เ ป น ก าร ผ อน ผ น ผ ห ญ ง ท ศ ร ท ธ าจะ ออ ก บ ว ช เ ป น ภ ก ษ ณ เถ ร ว าท

แตไมสามารถอปสมบทเปนภกษณเถรวาทได โดยสวนใหญแมชเหลานจะอยในส านกวดซงแยกเปนเอกเทศจากกฎสงฆ

ตองเขาใจว าเมอพ ระสมณ ทตอนเดย คอ พระ โสณะแล ะพระอตตระทเ ดนทางมาย งส วรรณภมนน

ไ ม ไ ด น า ภ ก ษ ณ ส ง ฆ ม า ด ว ย อ า จ จ ะ เ ป น เ พ ร า ะ ค ว า ม ไ ม ส ะ ด ว ก จ า ก ก า ร เ ด น ท า ง

จงไมไดมการสถาปนาภกษณ สงฆ ในไทยตงแตตน การจะบวชภกษณ ไดตองบวชก บสงฆ ๒ ฝายคอฝายภก ษ

และภกษณ ฝายภกษณ ทท าการบวชเรยกวา ปว ตตน เมอไมมปว ตตนไมมในปจจบนการบวชจงไมอาจจะท าได

ส ต ร ไท ย ท ปร ารถ น าจะบ ว ช จ ง แก ปญ ห าด ว ย ก าร ไป ขอ บว ช ท ไต ห ว น ศ รล ง ก า เก าห ล เ ป น ต น

ปจจบนประเทศมหายานทมการบวชภกษณตอเนองคอ ๑.จน ๒.ไตหว น ๓.ฮองกง ๔.ญ ปน ๕.เกาหล ๖.เวยดนาม

ประเทศเถรวาททมภกษณคอ ศรลงกา สวนประเทศทยงไมมคอ ไทย พมา อนเดย ลาว เขมร ธเบต

19 ฉตรสมาลย กบลสงห. นกบวชหญงในตางแดน. (กรงเทพฯ: โรงพมพสหมตร, ๒๕๓๒). หนา ๗๔

28

ก ล ม ส ต ร ท เ ป น ปญ ญ าช น ป จ จ บ น เ ม อ ม า ศ ก ษ าพ ระ พ ท ธศ าส น าอ ย า ง ล ะ เ อ ย ด แ ล ว

มกมทศนคตในแงลบกบพทธศาสนาในหลายประเดนคอ

๑.พ ทธศาสนาต าหนส ตรเพศไว ในหล ายแหง เชนกลาวว า “สต รเปนมณทนของพรหมจรรย ” หรอ

“ไมใชฐานะไมใชโอกาสทสตรจะเปนพระอรหนตส มมาส มพทธเจา เ ปนพระเจาจ กรพรรดเปนท าวส กกเทวราช

เปนพยามาร และเปนพรหม” เปนตน

๒ . เ ม อ ป ร ะ ท า น ก า ร อ ป ส ม บ ท ใ ห ส ต ร

กลบทรงวางกกฏเขมงวดเหลอเหมอนประหนงไมเตมใจใหบวชในพทธศาสนา

๓.คณะสงฆไทยใจแคบทคดคานการบวชของสตรไทยเปนภกษณ20

จากค าถามในขอ ๑ นน เราไมม นใจวาคมภร จะเปนพทธพจนทงหมดหรอหรอเปนพระเถระเตมเขามา

ถาเปนพทธพจนคงมเหตผล เชนการทสตร เปนพระพทธเจาไมได เพราะจะเปนพระพทธเจาไดตองออกบวชเขาไป

บ า เพ ญ เพ ย รข นอก กฤษใน ป าเพ ย ง คนเดย ว ท ามกลางอ นตราย รอบด าน ส ต รเพศ จ งไมเหมาะแ นนอน

แมปจจบนสตรเพศจะไปอยปาคนเดยวกยงไมปลอดภย

จากขอท ๒ เพราะตองการใหเหนคณคาวาเ ปนของทขอมาไดโดยยากจะไดต งใจบ าเพญเพยร เอาจรงเอาใจ

ไมเหนอยหนายคลายความเพยรกอน อกทงลกผหญงบดามารดายอมหวงมากจงวางกฏระเบยบไวมาก

จาก ขอ ๓ นนมหาเถ รสมาคมของไทยไมมอ าน าจ ทจะยกเลก หรอเพมเ ตมค าส งของพระพ ทธเจาได

ก า ร ไ ม ใ ห บ ว ช ม ใ ช ใ จ แ ค บ แ ต เ พ ร า ะ ก ฏ พ ร ะ ว น ย ร ะ บ ต อ ง ม ป ว ต ต น

คอ อ ปช ฌ าย ผ ห ญ ง บ ว ช ให ก อน ค อ ยม า ให ค ณ ะส งฆ ฝ าย ภ ก ษ อ นม ต แ ต ป จ จ บ น ไม ม ป ว ต ต น

คณะสงฆจงไมแนใจวาการน าเอาปวตตนจากมหยานซงเปนคนละนกายมาเปนอปชฌายจะถกตองหรอไม

ตอทศนะการบว ชภกษณ นมพ ระสงฆไทย พระเถระหลายรปมความเปน หวงในก ารบวชใหถ กตอง

เลยกลายเปนวาทานคดคานการบวชภกษณ บางคนวาพระฝายเถรวาทใจแคบไมเหมอนมหายาน มนไมมกควรท าใหม

บ าง ค น อ า ง ส ท ธ ข อ ง ม น ษ ย ท เ ท า เ ท ย ม ก น ท ง ห ญ ง แ ล ะช าย บ าง ค น อ า ง ส ท ธ ต าม รฐ ธ รรม น ญ

ในมมมองของพระสงฆไทยมดงน

พ ร ะ ธ ร ร ม ป ฎ ก ( ป อ .ป ย ต โต ) ก ล า ว ว า ค ว ร ม ก า ร ส บ ส น น ใ ห ม ก า ร บ ว ช ภ ก ษ ณ

แ ตต อง ถ ก ต อง ต าม หล กพ ระธ รรม ว นย ซง ต อ งแ ก ปญ ห า เหล า น ค อ ๑ .จ ะห าป ว ต ต น ม าจ าก ไห น

๒.ถาจ ะเอาปว ต ตน จาก ฝายมหาย านก ารบว ชกเ ป นมหาย าน ไมใช เถ รวาท ตองเ ปนล กษณะ “ผ หญ งกไ ด

พระวนย กไม เสย ประเดนการบว ชภก ษณ ไมไดอย ทคณะสงฆห รอมหาเถรส มาคมไมย อมใหบว ชแตอย ท

หาคนบวชใหไมได 21

พ ร ะ ไ พ ศ า ล ว ส า โ ล ไ ด ใ ห ม ม ม อ ง ว า “ เ ร อ ง ภ ก ษ ณ น น

อย ท การสงเส รมใหผ หญ งมโอก าสไดรบการฝกฝนพฒนาตนอยางเ ตม ทเพอความเจรญงอกงามแห งธรรม

ก า รป ฏ เส ธ วา ก า รบ วช เ ป น ภ ก ษ ณ ไ ม ส า คญ ต อก า รพ ฒ น า ต น ข อง ผ ห ญ ง ก เ ท า ก บ บ อ ก ว า

การบวชเปนภกษไมสาคญตอการปฏบตธรรมของผ ชาย นนจะมหมายความวา เราปฏเสธคณคาของการบวชละหรอ

20 พระมหาสมชย กสลจตโต. พทธทศนะรวมสมย. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาจฬาฯ, ๒๕๔๔). หนา ๑๔๑. 21 พระธรรมปฎก (ปอ.ปยตโต). ปญหาภกษณ บททดสอบสงคมไทย. กรงเทพฯ: บรษท สอตะวนจ ากด, ๒๕๔๕. หนา

29

ต ร า บ ใ ด ท ผ ส น บ ส น น แ ล ะ ผ ค ด ค า น ใ น เ ร อ ง น ม อ ง ไ ม เ ห น ป ร ะ เ ด น ด ง ก ล า ว

หากไปคดวาเรองนเปนการเรยกรองสทธเสรภาพของผหญง กยากทจะท าความเขาใจกนได 22

พ ร ะรา ชป ญ ญ า เม ธ (ส ม ชย ก ส ล จต โต ) อ ด ต รอ ง อ ธ ก า รบ ด ม จ ร . ฝ าย ต า ง ป ระ เท ศ

ได ก ล า ว ถ ง ป ร ะ เ ด น ข อ ง ก า ร บ ว ช ภ ก ษ ณ ว า “ ถ า จ ะ พ ย า ย าม ใ ห บ ว ช จ ร ง ๆ ม ว ธ ด ง น

๑ .ห า ก ต อ ง ก า ร เ ป น ภ ก ษ ณ เ ต ม ร ป แ บ บ ต อ ง พ ส จ น ใ ห ไ ด ก อ น ว า ท ใ ต ห ว น

เกาหลเวยดนามมการบวชใกลเคยงและสบสายมาจากสมยพทธกาลจรงจนาถงปจจบน แลวน ามาเปนตนแบบในบานเรา

๒ .ถ าประก ารแรก เปน ไป ไมไ ด ก ไมต องหมดก าล ง(ใ จ) อา จจะ ใช รปแบบทศศล มาตา คอรก ษาศล ๑ ๐

แมช นงเหลองหมเหลอง เหมอนศรล งกามาทดล องโดยเปนประเพณของประเทศ ทนบถอพทธศาสนาดวยก น

ซงอาจจะไมเกดการตอตานมากนก ”23

ประเดนการบวชภกษณน ในวงการพระพทธศาสนาเอง นกปราชญพทธไดแบงเปน ๒ ฝาย ๑.ฝายคดคาน

คอ ๑.พระพรหมคณาภรณ (ประยทธ ปยตโต) ๒.พระราชปญญาเมธ (สมชย กสลจตโต) ๓.อาจารย สนท ศรส าแดง

๔.พระเทพดลก (ระแบบ ฐตญาโณ) ๕ .พลตรทองขาว พวงรอดพนธ ๖.พระมหาโชว ทสสนโย ๗.กมล ศรนอก

๒.ฝายทสนบสนน คอ ๑.พระไพศาล วสาโล ๒.นายสลกษณ ศวรกษ ๓.เสถยรพงษ วรรณปก

ประเดนเรองพระวนยนน เปนเ รองทย งถกเถยงกนไดมาก ใชวาจะยตไดงายๆ แตการพจารณาเรองภกษณ

ห าค ว ร ไม ท จ ะ เ ร ม ต น ด ว ย ป ระ เ ด น พ ระ ว น ย ข อ ท ค ว ร พ จ า ร ณ า เ ป น ป ร ะ ก าร แ ร ก ส ด ก ค อ

ควรหรอไมทจะมภกษณสงฆ ในเมองไทย ทงนโดยค านงถงประโยชนอนเกดแกพระศาสนาและส งคมไทยเปนส าคญ

แล ะไม คว รน าเอาอค ต ส ว น ตว ม าเป นอารมณ (รว มท ง คว รอด กล น ไว ก อนในก รณ ท ย งท าใ จ ไมไ ด

หากผหญงจ ะมาเปนพระ หรอทนไมได ทผชายจะกราบไหวผ หญ ง ทงๆท เวล าก ราบ ไหวมาทรงท เป นผหญ ง

กลบท าไดอยางสนทใจ ทางเลอกของสตรไทยทอยากบวชคอตองไปบวชในประเทศทมภกษณสงฆเชนไตหวน เวยดนาม

เกาหล ญ ปน หรอศรลงกา เ ปนตน ในไทยภกษณทมบทบาทมากคอ ภกษณธมมนนทา (ดร.ฉตรสมาลย กบลสงห)

สวนไตหวนคอ ภกษณเจงเหยยน ผกอตงมลนธฉอจ เ รองการบวชภกษณนตอใหคณะสงฆไทยจะยอมรบหรอไมกตาม

คงไมอาจจะหยดย งในแนวคดเรองการบวชภกษณได

ผสนบสนนใหมการบวชภกษณใหเหตผลคอ คอ

๑.เพราะถอพทธด ารสวาผหญงผชายมโอกาสบรรลธรรมไดเหมอนกน

๒.เพอเปนการเตมเตมบรษท ๔ ใหครบเหมอนเดม

๓.งานบางงานเชนการดแลเดก สงคมสงเคราะห ชวยเหลอเดกอนาถา ผหญงท าไดดกวาผชาย

๔. เพอใหโอกาสผหญงไดเขาถงศาสนาไดมากกวาเดม

๔. เพอลดโอกาสทผหญงจะเปนสาวบรการทางเพศ เชน โสเภณ เปนตน

สรปวา คณะสงฆเองสวนใหญเองกปรารถนาจะใหมการฟนฟภกษณขนมาในสงคมไทยอยางถกตองตามพระธรรมวนย

แตตองหาวธท าอยางถกตอง โดยไมละเมดพทธบญญต

ผทคดคานการบวชภกษณเหนวา

22 http://www.gotoknow.org/posts/340831 เขาถงขอมล ๕ มย ๕๗ 23 พระมหาสมชย กสลจตโต. พทธทศนะรวมสมย. (กรงเทพฯ: โรงพมพมหาจฬาฯ, ๒๕๔๔). หนา ๑๔๔

30

๑.ตดขดตรงทไมมใครบวชให ถาเอาปวตตนจากมหายานกจะเปนภกษณมหายาน ไมใชเถรวาท

๒.และถาไดสทธบวชแลว ผหญงรบภาระการตองรกษาศลมากถง ๓๑๑ ขอไหวไหม

๓ . ถ า ก า ร ค ว บ ค ม ไ ม เ ข ม ง ว ด

การทผพระผชายอยก บพระผหญงในว ดเดยวกนจะเกดเรองราวไมดเกดข นหรอไมเพราะขนาดปจจบนไมไดอยในว ด

แตมเรองผหญงกบพระมาก

๔.หญงไทยมความสนใจแคไหนตอการบวชภกษณ ความตนตวมเพยงใด

คาถามทายบท

๑.ภกษณสงฆมความเปนมาอยางไร

๒.เหตใดพระพทธองคจงปฏเสธการบวชภกษณในเบองตน

๓.คณะสงฆมมมมองอยางไรตอการบวชภกษณ

๔.การบวชภกษณมขอดและขอเสยอยางไรตอสงคมไทย

๕.ทานเหนดวยหรอไมทการบวชภกษณท าใหเปนทางเลอกผหญง และลดการเปนโสเภณลง

บทท ๓ บทบาทของพระสงฆในอดต

(The Role of Buddhist Monks in Ancient time) พระสงฆเ ปนภาษาบาล มาจากค าวา พระ+ สงฆ พระ มาจากค าวา วร แปลวาประเสรฐ เปลยน ว เปน พ

สวนสงฆ มาจากวาค าวา สงฆ (Sangha) แปลวา หม พระสงฆเปนหนงในพระรตนตรยทงสามคอ พระพทธ พระธรรม

และพระสงฆ พระสงฆสามารถ ๒ ประเภทคอ

๑ .สม ม ต สงฆ หมายถ ง ก ล บตรชาย บว ชเข าม าเ ปนพระภก ษ แ ตย งไมได บ รรล ธ รรมขน ใด ๆ

พระสงฆชนดนยงมกเลส สามารถเปลยนแปลงได ลาสกขาได

๒ .อ ร ย ส ง ฆ ห ม า ย ถ ง ก ล บ ต ร ท บ ว ช เ ข าม า ใน พ ท ธ ศ าส น า แ ล ะ ป ฏ บ ต ข ด เ ก ล า

ไดบรรลธรรมขนพระโสดาบนขนไป จนถงพระอรหนต ชนดนไมเปลยนแปลงไดแมจะเกดเหตเรองใดกแลวแต

ท ง ส อ ง อ ย า ง น ต อ ง เ ก อ ก ล ก น จ ง จ ะ ท า ใ ห พ ท ธ ศ า ส น า เ จ ร ญ ร ง เ ร อ ง

พ ระส งฆ ในปจ จ บ นพระส งฆ ร ก ษาศ ล แตก ต า ง ก นต าม นก าย ในทาง เถ ระว าท รก ษ าศล ๒ ๒๗ ข อ

สวนมหายานสายจนรกษา ๒๕๐ ขอ

พระสงฆชดแรกในพทธศาสนา

๑.พระอญญาโกณฑญญะ

พระอญญาโกณฑญญะ เก ดในตระก ลพราหมณมหาศาล ในหมบาน โทณว ตถ กรงกบลพสด เดมช อ

“โกณฑญญะ” เมอเจรญเตบโตขนไดศกษาศลปะวทยาจบไตรเพทและเรยนมนต เมอเจาชายสทธ ตถะประสตได ๕ ว น

31

พ ระ เจ าส ท โธ ท น ะพ ระบ ด า ได เชญ พ ร าห มณ ๑๐ ๘ ค น ม า เล ย ง โภ ช นาห าร ในพ ระราช น เว ศ น

เพอท าพธท านายพระล กษณะ ตามราชประเพณ ใหคดเลอกพราหมณผมความเชยวชาญเปนพเศษจาก ๑๐๘ คน เหลอ

๘ ค น แ ล ะม โก ณ ฑ ญ ญ ะ อ ย ใ น จ า น ว น ๘ ค น น ด ว ย ใน บ ร รด าพ ร าห มณ ท ง 8 ค น น น

โก ณ ฑ ญ ญ ะ ม อ า ย น อ ย ท ส ด จ ง ท า น า ย เ ป น ค น ส ด ท า ย ฝ า ย พ ร า ห ม ณ ๗ ค น แ ร ก

ไดพจารณาตรวจดพระล กษณะของสทธ ตถะอยางละเอยด เหนถกตองตามต ารามหาบรษล กษณะพยากรณศาสตร

ค ร บ ท ก ป ร ะ ก าร แ ล ว จ ง ย ก น ว ม อ ข น 2 น ว เ ป น ส ญ ล ก ษ ณ ใ น ก า ร ท า น าย เ ป น ๒ น ย

เห มอ น ก น ท ง ห มด ว า “พ ระร าช ก ม าร น ถ าด าร ง อ ย ใน เพ ศฆ ราว าส จก ได เ ป นพ ระ เจ า จ ก รพ รร ด

ปราบปรามไดรบชยชนะทวปฐพมณฑล ถาออกบวชจกไดตรส รเ ปนพระส มมาส มพทธเจา เปนศาสดาเอกในโลก

แนะน าส งสอนเวไนยสตว โดยไมมศาสดาอนยงไปกวา

ด ง น น ท าน เ ช อ ม น ใ น ค า ท า น า ย ต น เ อ ง ว า พ ร ะ ส ท ธ ต ถ ะ ก ม าร จ ะ บ ร ร ล ธ ร ร ม แ น

และตองแสดงธรรมโปรดเวไนยสตว เปนพระศาสดาจงไดชวนเพอนอก ๔ คน คอ วปปะ ภททยะ มหานาม และอสสช

ออกบวชตามปรนนบตรบใชถง ๖ ป จนเหนพระสทธตถะกลบมาเสวยพระกระยาหาร ไมพอใจเพราะถอวาไมต ง ใจจรง

ใจไมสจงผละหนไปอยทปาอสปตนมฤคทายวน

เ ม อ พ ร ะ พ ท ธ อ ง ค ต ร ส ร แ ล ว จ ง พ จ า ร ณ า เ ห น ว า ใ ค ร จ ะ ร บ ฟ ง ธ ร ร ม ไ ด

นก ถ ง ปญ จว ค คย ท มอปก าระตอพ ระองค จ งเ ดน ทาง ไป โป รด ทรง แส ดงพระธ รรมจก รก ปว ตน ส ต ร

ซงเนอความในพระธรรมเทศนาน พระพทธองคทรงต าหนหนทางปฏบตอนไรประโยชน ๒ ทาง ทบรรพชตไมควรเสพ

จงได ดวง ตาเหนธรรม ได ฟ งอนตตล กขณ สตรจนได บรรล พ ระอรหนต เมอ ไดบ รรล เป นพระอรหนตแล ว

ไมไดมบทบาทส าคญ ในก ารเผยแพรพระพ ทธศาสนาเ ท าใดนก เ นองจ ากท านทรงอายพ รรษาก าลมาก แล ว

ไดร บแตงตง เ ปนผเลศทางรตตญญ ( รราต รนาน , บวชก อนเพ อน) ในชวง ๑๒ ป สดทายในบ นปลายของทาน

ทานไดไปพกจ าพรรษาและไดนพพานทสระฉนทนต ปาหมพานต ในชวงตนพทธกาล 24

๒.พระสภททะ (พระสงฆองคสดทาย)

เปนปจฉมสาวกหรอพทธสาวกองคสดทายทพระพทธองคบวชให สภททะ เดมเปนพราหมณอยในตระกลใหญ

ตอมาไดออกบวชเปนปรพาชก อยในเมองกสนารา กระทงวนหนงเมอ สภททะ ไดทราบวาพระพทธเจาประชวรหนก

และใก ลจะเส ดจดบข นธป รนพพาน สภ ททะ ซงมข อสงส ยอย อย าก จะขอใหพ ระพ ทธเจาทรงแส ดงธรรม

เ พ อ แ ก ข อ ส ง ส ย น น จ ง เ ด น ท า ง ไ ป ย ง เ ม อ ง ส า ล ว น โด ย ต ร ง ไ ป ห า พ ร ะ อ า น น ท

ก อ น แ จ ง ค ว า ม ป ร ะ ส ง ค ข อ เ ข า เ ฝ า พ ร ะ บ ร ม ศ า ส ด า

ด านพ ระอาน นทได ออ กมาห าม ไ ว เ พ ร าะเ ก รง ว า ก าร ให ส ภ ททะ เข าพบ พระพ ทธ เจ าน น

อาจเปนการรบกวนพระองคมาก ข น พระอานนท จงกลาววา พระพ ทธเจาทรงล าบากพระวรกายมากอยแล ว

พระองคท รงประช วรหนก จะปรนพพ านในย ามส ดท ายแห งราตรน แนนอน ฝาย ส ภททะ เมอได ฟ ง ดงนน

ก ย ง ค ะ ย น ค ะ ย อ จ ะ ข อ เ ข า เ ฝ า ให ไ ด เ น อ ง จ าก เห น ว า โอ ก าส ข อ งต น เ ห ล อ เพ ย ง น อ ย น ด

จนพระอานนทตองหามปรามอยถง 3 วาระ จนกระทงพระพทธเจาทรงไดยนเสยงโตตอบนน

24 พระครกลยาณสทธวฒน. เอตทคคะในพทธศาสนา. (พมพครง ๙. กรงเทพฯ โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๙). หนา

๖.

32

ตอมาพระพทธเจาจงตรสส งพระอานนทวา สภททะ มงหาความร มใชประสงคจะเบยดเบยนพระองค

ขอใหปลอยใหเขาเขาเ ฝาเถด เมอ สภททะ ไดเขาเ ฝาสมประสงค กเขากราบลงใกลเ ตยงบรรทมแลวกลาววา

ตนเองนนเพงบวชเปนปรพาชกมาไมนาน ไดยนกตตศพทเลาลอเกยรตคณแหงพระองค แตกไมเคยไดเขาเฝา ดงนน

เมอพระองคจะดบขนธปรนพพานแลว จงขอใหตนไดถามถงขอของใจบางประการ เพอทจะไดไมเสยใจภายหล ง

จากนนเมอพระพทธเจาเปดโอกาสให สภททะ จงไดถามวา คณาจารย ทง ๖ คอ ปรณะ ก สสปะ มกขลโคศาล

อชตเกสก มพล ปกทธะ กจจายนะ ส ญชย เวลฏฐบตร และนครนถ นาฏบตร เ ปนศาสดาเจาลทธทมคนนบถอมาก

เคารพบชามาก ศาสดาเหลานยงจะเปนพระอรหนตหมดกเลสหรอไมประการใด

ซง ค าถ าม ด ง ก ล า ว ท า ให พ ร ะอ าน น ท ถ ง ก ล บ ก ร ะว น ก ร ะว าย เพ ราะ เ ร อง ท ส ภ ท ท ะ

มารบกวนพระพทธเจานนเปนเรองไรสาระเหลอเกน แตพระพทธกไดตรสขนวา เวลาของทานนนเหลอนอยแลว ขอให

ส ภ ท ท ะ ถ าม ส ง ท เ ป น ป ร ะ โย ชน แ ก ต น เ อง เ ถ ด ด ง น น ส ภ ท ท ะ จ ง เล อ ก ถ า ม ปญ ห า 3 ข อ

เมอพ ระพ ทธเจาทรงเหนคว ามตงใจจ รงของส ภททะ จ งส งใหพ ระอานนทน าสภ ททะไปบรรพชาอปสมบท

พระอานนทรบพทธบญชาแลวน า สภททะ ไปปลงผมและหนวด กอนบอกกรรมฐานใหต งอยในสรณคมนและศ ล

ส าเรจเปนสามเณรบรรพชา แลวน ามาเฝาพระพทธเจาผทรงมหากรณาใหอปสมบทแก สภททะ เ ปนภกษโดยสมบรณ

กอนตรสกมมฏฐานใหอกครงหนง

พ ระ ส ภ ท ท ะ ภ ก ษ ให ม ต ง ใ จอ ย า ง แ นว แ น ว า จ ะพ ย าย าม บ รรล อรห ต ตผ ล ให ไ ด ใน ค น น

กอนทพระพทธเจาจะดบข นธป รนพพาน จงออกไปเดนจงกรมอยในทส งดแหงหนงในบรเวณอทยานส าลว น

พ ร อม ด ว ยพ จ ารณ าข อ ธ รรม น าม าท าล าย ก เล ส ให หล ด ร ว ง แม เห น ด เ ห น อ ย อ ย า ง ไ รก ไ ม ย อ ท อ

จ น ก ร ะ ท ง บ ร ร ล ธ ร ร ม ไ ด ส า เ ร จ ต า ม ท ต ง ใ จ ไ ว ซ ง น บ ว า ส ภ ท ท ะ

เปนพ ระอครส าว ก องคส ดท าย ทพ ระพ ทธ เจ าทรง ประทานบวช ให พรอมก บก ารเปนปจ ฉมส ก ข ส าว ก

หรอสาวกองคสดทายผเปนพยานการตรสรของพระพทธองค

ก า ร เ ผ ย แ ผ พ ท ธ ศ า ส น า ถ า ป ร า ศ จ า ก พ ร ะ ส ง ฆ ย อ ม ไ ม อ า จ จ ะ เ ผ ย แ ผ ไ ป ไ ด

มบางทน าเผยแผโดยอบาสกหรออบาสกา แตไมอาจจะตงวงศคณะสงฆไดในทนนๆได

เปรยบพระสงฆเหมอนหน ๔ ประเภท

สมยหนง พระพทธองคเสดจผานทงนาชาวเมองสาวตถ ไดทรงช ใหภ กษดหนทก าลงหากนในปาใหเ หนวา

พระสงฆและพ ทธบรษทในพ ทธศาสนาเป รยบเหมอนหน ๔ ชนดวา “ดกรภก ษทงหลาย หน ๔ จ าพวก น ๔

จ าพ ว ก เปน ไฉน ค อ ๑ .ห น ข ด รแต ไมอย จ าพ ว ก ๒ . อย แ ต ไมข ด ร จ าพ ว ก ๓ . ไมข ด ร ไมอย จ าพ ว ก

๔.ขดรดวยอยดวยจ าพวก บคคลเปรยบดวยหน ๔ จ าพวกน มปรากฏอยในโลก ๔ จ าพวก คอ

๑.บคคลดจหนขดรแตไมอย คอบคคลบางคน ในโลกน ยอมเลาเ รยนธรรม คอ สตตะ เคยยะ ไวยากรณ คาถา อทาน

อตวตตกะ ชาดก อพภตธรรม เวทลละ แตเขาไมทราบชดตามความเปนจรงวา นทกข นทกขสมทย นทกขนโรธ

นทกขนโรธคามนปฏปทา บคคลเปนดจหน ขดรแตไมอยอยางนแล ดกรภกษทงหลาย หนขดรแตไมอย แมฉนใด เรา

กลาวบคคลนเปรยบฉนนน

33

๒. ด จ ห น อย แ ต ไม ขด ร คอ บคคล บางคนในโล ก น (ไม) เล าเ ร ย นธรรม คอ ส ตตะ ฯล ฯ เวทล ล ะ

แตเขาทราบชดตามความเปนจรงวา นทกข ฯลฯ บคคลเปนดจหนอยแตไมขดร อยาง นแล ดกรภกษทงหลาย

หนอยแตไมขดร แมฉนใด เรากลาว บคคลนเปรยบฉนนน

๑ ด จ ห น ไ ม ข ด ร ไ ม อ ย คอ บ คค ล บ างค น ใน โล ก น ไมเ ล า เ ร ย น ธ รรม ค อ ส ต ตะ ฯล ฯ เ ว ทล ล ะ

เขาไมทราบชดตามความเปนจรงวา นทกข ฯลฯ บคคลเปน ดจหนไมขดรไมอยอยาง นแล ดกรภกษทงหลาย

หนไมขดรไมอย แมฉนใด เรากลาวบคคลนเปรยบฉนนน

๑ ดจหนขดรดวยอยดวย คอ บคคลบางคน ในโลกน เลาเรยนธรรม คอ สตตะ ถง เวทลละ ทงทราบชดตามความ

เปนจรงวา นทกข นทกขสมทย นทกขนโรธ นทกขนโรธคามนปฏปทา บคคลเปนดจหนขดรดวยอยดวยอยางนแล

หนขดรดวย อยดวย แมฉนใด เรากลาวบคคลนเปรยบฉนนน ดกรภกษทงหลาย บคคล เปรยบดวยหน ๔ จ าพวกนแล

มปรากฏอยในโลก25

เปรยบพระสงฆเหมอนนายโคบาล

ส ม ย ห น ง พ ร ะ พ ท ธ อ ง ค ป ร ะ ท บ ท รม ฝ ง แ ม น า ค ง ค า เ ม อ ง อ ก ก เว ล า แ ค ว น ว ช ช

ทรงแสดงหล กการเปรยบเทยบไววา “”ภกษทงหลาย เรองเคยมมาแลว นายโคบาลชาวมคธรฐ เปนชาตปญญาเขลา

ม ไ ด พ จ า ร ณ า ใน ส าร ท ส ม ย เ ด อ น ท าย ฤ ด ฝ น ม ไ ด พ จ า ร ณ า ฝ ง ข า ง น แ ห ง แ ม น า ค ง ค า

ใหฝงโคขามโดยสถานทมใชทาน าไปสฝงเหนอแหงหมชนชาววเทหรฐ ฝงโควายไปเขาวนในกระแสกลางแมน าคงคา

ถงความพนาศในแมน านน นนเปนเพราะอะไร

ดกรภกษท งหล าย เป นเพราะนาย โคบาลช าวมคธรฐนน มปญญาเขลา มได พจารณ าในสารทสม ย

เดอนท ายฤดฝน มไดพ จารณ าฝงขาง น แหง แมน าค งคา ใหฝ งโคขามโดยสถ านทมใชทา ดกรภกษทงหล าย

สมณะหรอพราหมณพวกใดพวกหนง ทไมฉลาดในโลกนไมฉลาดในโลกหนา ในเตภมกธรรมอนเปนแกงแหงมาร

ในนวโลกตรธรรมอนไมเปนแกงแหงมาร ในเตภมกธรรมอนเปนแกงแหงมจจ ในนวโลกตรธรรมอนไมเปนแกงแหงมจจ

ชน เห ล าใด นบ ถ อถ อยค า ข อง ส มณ ะห รอพ ราหมณพ ว กน นว า เ ป น ถ อย ค าอ น ตน คว รฟ ง คว ร เช อ

ความนบถอของชนเหลานน จกเปนไปเพอไมเปนประโยชน เพอทกขตลอดกาลนาน ฉนนนนนแล

ดกรภกษทงหลาย เ รองเคยมมาแลว นายโคบาลชาวมคธรฐเ ปนชาตมปญญา พจารณาในสารทสม ย

เดอนทายฤดฝน พจารณาฝงขางนแหงแมน าคงคา ใหฝงโคขามโดยสถานทเปนทาไปสฝงเหนอแหงหมชนชาววเทหรฐ

น า ย โ ค บ า ล น น ใ ห เ ห ล า โ ค ท เ ป น พ อ ฝ ง น า ฝ ง ข า ม ไ ป ก อ น โ ค เ ห ล า น น

วายตดกระแสแมน าคงคาขวางไปได ถงฝ งโดยสว สด แลวใหเหลาโคทมก าล งและโคทฝกไวขามไป โคเหลานน

วายตดกระแสแมน าค งคาขว างไป ไดถ งฝง โดย สว ส ด จาก นน จ งใหเหล าโคหนมโคส าว ขามไป โค เหลานน

วายตดกระแสแมน า คงคาขวางไป ไดถงฝงโดยสวสด จากนน จงใหพวกลกโคทมก าลงยงนอยขามไป ลกโคเหลานน

วายตดกระแสแมน าคงคาขวางไป ไดถงฝงโดยสวสด

เ รอง เคย มม าแล ว ล ก โค เล ก ท เก ด ในว น นน ล อย ไปตาม เส ย ง โค เมย ท เ ป นแม แม ล ก โคน น

กวายตดกระแสแมน าคงคาขวางไป ไดถงฝง โดยสว สด นนเ ปนเพราะอะไร เพราะนายโคบาลนนเ ปนคนฉลาด

25 มสกาสตร. อง.จต.ตต. ๑๐๗/ ๒๕๑-๒๕๒

34

เหม อนอ ย า งน าย โค บาล ช าว ม คธ รฐ น น เ ปน ช าต มปญ ญ า พ จ ารณ าในส ารท ส ม ย เด อนท าย ฤ ดฝ น

พจารณาฝงขางนแหงแมน าคงคา ใหฝงโคขามโดยสถานทเปนทาไปสฝงเหนอแหงหมชนชาววเทหรฐ

ดก รภกษทง หลาย ส มณะหรอพราหมณพวก ใดพว กห น ง ท ฉล าดใน โล ก น ฉล าดในโล กหน า

ฉล าดใน เตภ มก ธ รรมอ น เปน แก ง แ ห ง มาร ใน นว โล ก ต รธ รรม ใน เ ตภม ธ รรม อ น เปน แก ง แ ห ง ม จ จ

ฉลาดในนวโลกตรธรรม อนไมเปนแกงแหงมจจ ชนเหลาใด นบถอถอยค าของสมณะหรอพราหมณ พวกนนวา

เปนถอยค าอนตนควรฟง ควรเชอ ความนบถอของชนเหลานน จกเปนไปเพอประโยชน เพอสขตลอดกาลนาน

ฉนนนนนแล.

จากนนทรงสรปวา ดกรภกษทงหลาย เหลาโคผทเปนพอฝง เปนผน าฝง วายตดกระแสแมน า คงคาขวางไป

ไดถงฝงโดยสวสด แมฉนใด ดกรภกษทงหลาย พวกภกษทเปนอรหนต มอาสวะส นแลว อยจบพรหมจรรย แลว

ม ก จ ท ค ว ร ท า ท า เ ส ร จ แ ล ว ป ล ง ภ า ร ะ เ ส ย แ ล ว ม ป ร ะ โย ช น ต น ถ ง แ ล ว โด ย ล า ด บ

มก เล ส เค รอง ประก อบไว ในภพหมด ส นแล ว พ นว เศษแล ว เพ ร าะร ท ว ถ งโดย ชอบ พ วกภ ก ษแม น น

วายตดกระแสมารขวางไป ถงฝงแลวโดยสวสด ฉนนนเหมอนกน

ดกรภกษทงหลาย เหลาโคทมก าล งและโคทฝกไว วายตดกระแสแมน าคงคาขวางไป ไดถงฝงโดยสว สด แมฉนใด

ดกรภกษทงหลาย พวกภกษทมสญโญชนสวนเบองต า ๕ ประการทงหมดสนไป เปนโอปปาตกะ ปรนพพานในโลกนน

ไมตองเวยนกลบมาจากโลกนน แมภกษพวกนน กชอวาตดกระแสมารขวางไป จกถงฝงโดยสวสด ฉนนนเหมอนกน26

อนตรายสาหรบพระบวชใหม

พระพทธองคทรงเปนหวงกลบตรทบวชเขามาใหมๆ จะไมอาจจะงอกงามในพระพทธศาสนาได

จงตรสถงสงอนตรายทจะรบกวนผบวชใหม ๕ อยางคอ

๑.อดทนตอคาสอนไมได บางทานถกอปชฌาย หรอครอาจารย ต าหนดวากลาวจตใจทอแทฝอ ทอถอยลาสกขาไป

๒.เหนแกปากทอง เปนสมณะอยากกนรนไดกนเยน อยากกนเยนไดของรอน ไมไดตามใจปรารถนา

บางครงบณฑบาตไมได อดทนไมไหว ลาสกขาไป

๓.เพลดเพลนในกามคณ รปเสยงกลนรสโผฏฐพพะเปนศตรทส าคญของพรหมจรรย

สงเหลานยางเหนยวดงคนใหอยในวฏฏะสงสาร ถาลมหลงในกามคณท าใหอยในพรหมจรรยไมได

๔.รกผหญง สตรนนเปนสตรทส าคญของพรหมจรรย

สวนใหญพระภกษทงเกาและใหมจะไปไมรอดเพราะเรองของสตรเพราะถาไมรเขาใจธรรมชาตแลวถกดงดดเขาหากนได

งาย ภกษทงหลายทบวชใหมจงตองระวง ๔ อยางนเปนอยางยง

พระสงฆทมบทบาทในอดตคอ

ฝายเถรวาท (Theravada Scholars)

๒.พระสารบตร (Sariputta)

๒.พระอานนท (Ananda)

๓.พระอนรทธะ (Anuruddha)

26 จลโคปาลสตร. มชฌมนกาย. มลปณณาสก. มหายมกวรรค. ๓๘๘/๓๒๑-๓๒๔

35

๔.พระอบาล (Upali)

๕.พระโมคคลลบตรตสสเถระ (Mokkalliputta Tissa)

๖.พระมหนทเถระ (Mahinda)

๗.พระพทธโฆษาจารย (Buddhaghosacharya)

ฝายมหายาน (Mahayan Scholars)

๘.พระนาครชน (Nagarjuna)

๙.พระศานตรกษต (Shantarakshita)

๑๐.พระกมารชพ (Kumarjiva)

๑๑.อสงคะ (Asanga)

๑๒.วสพนธ (Vasubandhu)

๑๓.อศวะโฆษ (Ashvaghosa)

สาเหตการบวชในสมยพทธกาล

เมอพระพทธศาสนาไดรบการเผยแผโดยพระพระพทธองคตงตพรรษาทปาอสปตนมฤททายวน

เมองพาราณสแลว จ านวนพระสาวกเรมมจ านวนมากขนตามล าดบ จนเปนเหตใหเกดอธกรณเกดขนไดบอยๆ

จงทรงมการบญญตพระวนยเพมขน สาเหตของการบวชในสมยพทธกาลประมวลไดดงนคอ

๑ .บ วช เพ อ ห น ส ง สา รว ฎ ค อ ม อ ง เ ห น ท ก ข จ าก ก าร เก ด ท จ ะ ต อ ง เ ว ย น ว าย ต าย เ ก ด อ ย ร า ไ ป

จ ง แ ป ร า ร ถ น า ก า ร บ ร ร ล ธ ร ร ม เ พ อ จ ะ ไ ม ต อ ง ม า เ ก ด อ ก เ ช น พ ร ะ ม ห า ก ส ส ป ะ

ต ง ใ จ แ น น ว แ น ท อ อ ก บ ว ช เ พ อ ต ด ก า ร เ ว ย น ว า ย ต า ย เ ก ด ใ น ว ฏ ฏ ะ ส ง ส า ร

จนในทสดเมอออกบวชแลวไดบรรลธรรมขนสงสด

๒.เพราะไมมใครเลยง คอพระราธะ เดมเปนพราหมณ ตอมาแบงสมบตใหลกหมดสน แตลกแตละคนลวนเกยงกน

ไมยอมเลยงจงเศราใจ มาขอปรนนบตพระทพระเวฬวน แลวขอบวช พระพทธองคใหพระสารบตรประทานการบวชให

ตงใจประพฤตธรรมจนไดอรหนต

๓.บวชเพราะตามเพอน ในคราวทศากยบตรบวช ท าใหพระอานน และเพอนๆตองออกบวชตาม เพอเปนเพอนกน

๔.บวชเพราะเกรงใจ คอพระอนรทธะ ทานเปนอนชา (นองชาย)ของพระพทธองค ก าลงแตงงาน

พระองคไปรวมงานประทานบาตรให ไดถอบาตรตามแลว ประทานการบวชให ดวยความเกรงใจจงไมกลาปฏเสธ

๕.บวชเพราะอยากไดมนต คอพระวงคสะ และพระเถรกณฑลเกส พระสารบตรแสดงอทธฤทธ ทเหนอกวาตน

จงอยากไดมนตจากทาน ทานเลยแนะวาตองบวชจงจะสอนให จ ายอมบวชเพออยากเรยนมนต ตงใจท าตามค าแนะน า

สดทายบรรลพระอรหนต

๖.บวชเพอหนปญหา คอพระเถรอบลวรรณา เพราะความททานเปนคนสวยมากทสดในพระนคร

จงเปนทหมายปวงของชายหนมทวไป จนเกดการทะเลาะเบาะแวง ชกตอย มเรองราวมากมาย

เพอตดปญหาบดาจงใหบตรสาวบวชเพอตดปญหา เพราะยกใหอกคน คทผดหวงยอมไมพอใจ

36

๗.บวชเพราะหลงในรป คอพระวกกล ทานหลงไหลในรปของพระพทธองคเปนอยางยง

จนถาไมไดเหนจะนอนไมหลบจงหาทางบวช พระพทธองคท าทาเหมอนดทานเพอหะใหคลายจกการยดม นในรป

ทานนอยใจจะกระโดดเหว แตพระพทธองคแสดงธรรมจนในทสดบรรลพระอรหนต

๘.บวชเพราะทกขคอพลดพราก คอพระเถรปฏาจารา เปนธดาเศรษฐเมองสาวตถ หนตามคนใชไปอยนอกเมอง

เพราะบชาความรก พอจะคลอดหนไปบานแตไปคลอดเสยกลางทาง คนทสองตงทองจะคลอดอก

กลบบานแตฝนตกหนก จงไดคลอดในปาทามกลางสายฝน สามมาพบจะชวยไปตดคบไมมาสรางปะร า

แตถกงเหาฉกตาย จากนนเอาไปถงแมน าเอาลกคนเลกไปกอน พอกลบมาจะมาเอาลกคนโตขามน า

เหยยวมาโฉบเอาลกคนเลก จากนนลกคนโตนกวาแมเรยกใหลงน าจงวงลงน าถกพลดพาไป

หมดอาลยกลบมาถงนครหวงไปพงพแม แตทานทงสองถกฟาผาตายหมด

สตแตกจงเปนบาอยนานจงไดบวชเปนอรหนต

สาเหตการบวชในปจจบน

อย าง ไรก ต าม ก ารบว ช ใน ส งค มไทย ไม เหมอน เด ม ท ส ว น ใหญ เ หนภ ย ในว ฏ ฏะ คอก ารเก ด

การตายทจะตองเวยนวายไมมทส นสด วธ ทจะตดวงจรใหเกดมาพบทกขอยร าไปคอการบวชเพอบ าเพญสมณธรรม

จงไดเขามาบวชในพทธศาสนา แตปจจบนมหลายเหตผลคอ

๑.บวชเลนบวชรอง คอบวชแบบสบายๆ ไมไดต งใจอะไร

๒.บวชครองประเพณ เพราะประเพณไทยนยมใหชายไทย อาย ๒๐ ปตองบวช เลยตองยอมตามบดามารดา

๓.บวชหนสงสาร เปนการบวชทถกวตถประสงคทสด เพอตดการเวยวายตายเกด แตมนอย

๔.บวชผลาญขาวสก บวชแลวท าเรองเสยหายในพระศาสนา จนถงจบสก หรอถกชาวบานรมประณาม

๕.บวชสนกตามเพอน เพราะมเพอนบวชมากอนจงบวชตาม

๖.บวชเปอนศาสนา คอการบวชทท าใหพทธศาสนาตองเสยหาย

๗.บวชหาความร เปนจดประสงคสวนใหญของการบวชในปจจบน เพราะภกษสามเณรสวนใหญมาจากฐานะทยากจน

จงตองเขมาอาศยพทธศาสนาศกษาเลาเรยน ถาไมมผบวชเพราะอยากเรยนจะหาพระสงฆไดยากมากในเมองไทย

๘.บวชเชดชศาสนา บวชมาแลวตงใจศกษาปฏบต แมจะไมไดบรรลธรรม แตสามารถบรรยายธรรมใหชาวพทธไดเขาใจ

ปฏบตใหเหนเชน หลวงปม น ภรทตโต หลวงปชา สภทโท เปนตน

๙.บวชหาพระเครอง บวชมาแลวหาแตของขลง หาแตเลขเพอใบหวย มไมนอยในสงคมไทย

๑๐.บวชเปลองบญคณ เพอทดแทนบญคณบดามารดาทใหก าเหนดและปอนขาวปอนน า จงบวชทดแทน

ชนดการบวชในพทธศาสนา

ในพระพทธศาสนามการบวชหลายรปแบบ โดยตนพทธกาลเมอพระองคอปสมบทแกพระปญจว คคย

คอโกณฑญญะ ว ปปะ ภททยะ มหานาม และอสสชแลว ทรงใหการอปสมบทแบบแรกคอ เอหภกขอปส มปทา

พระอรหนตสวนใหญบวชตามแบบน สามารถแบงรายละเอยดดงน

๑.เอหภกขอปอปสมปทา การบวชทพระพทธเจาท าดวยพระองคเอง

๒.ไตรสรณคมนอปสมปทา การบวชดวยการรบสรณะคมนใหครบองค ๓ ประการ

๓.โอวาทอปสมปทา การบวชโดยการใหโอวาท เชนพระมหากสสปะ

37

๔ .ป ญ ห า พ ย า ก ร ณ อ ป ส ม ป ท า บ ว ช โด ย ก า ร ท า ย ป ญ ห า พ ย า ก ร ณ ใ น เ ร อ ง ต า ง ๆ

การบวชแบบนมแตประทานการบวชใหโสปากสามเณรเทานน

๕ .ญ ต ต จ ต ตถ ก รรม อปส ม ปทา คอก ารบว ช ท มก ารแปล ญ ต ต ๔ ครง ก ารบว ชแบ บ นม พ ระร าธ ะ

พระผแกจ าพรรษาทวดพระเวฬวนเปนรปแรก

๖.ท เตนอปสมปทา คอก ารบว ชโดยส งตว แทน ไปรบฉนทะ ก ารบว ชนอ นญ าตให เฉพ าะนาง อ ฑฒก าส

หญ ง ค ณ ก า(โส เภ ณ ) ช าว เมอ งพ าร าณ ส เ ท าน น เ ดม นาง ประก อบ อาชพ โส เภ ณ ปร ารถ นาจะบว ช

พระพทธองคจงใหไปบวชทสาว ตถแตผชายทหลงไหลในรปกายนางวางแผนจะฉดหรอขมขน จงแจงคณะสงฆทราบ

ตอมาแจงพระศาสดา พระองคจงประธทานการบวชแบบนเพอความปลอดภย

๗ .อภโตส งเฆ อปสมปทา ก ารบวช โดย สงฆ ๒ ฝ ายคอการบว ชภก ษณ ทว ไป ตองบวชจากปว ต ต นก อน

เสรจแลวใหฝายอปชฌายชายรบรองอกท

๘.ค รธ มมอปสมปทา ก ารบว ชด ว ย ก ารรบค รธ รรม ๘ ประก าร คอพระนางปช าบ ด โคตมเ ป นคนแรก

และคณะสงฆภกษณยงตองบวชโดยการรบครธรรม ๘ ประการนตอมา

ดงนน การบวชเปนกจทท าไดยาก เพราะผบวชตองคมกายวาจาใจตนเองตลอดเวลา ตองสละสงทตนชอบ เชน

ชอบเทยว ชอบทานอาหารตอนเยน ชอบกฬา ชอบสาว หรออยากไดรอนกไดของเยน อยากไดเยนกไดของรอน

อานสงสการบวช

๑.ท าใหบ ดา มา รดา ขน สวรรค ก ารบว ชถ อวาเ ป นบญ ทย งใหญ เพ ราะเปนก ารมอบ บตรหลาน ให ส บทอด

ตออายพระศาสนา อกทงมอบบตรใหเปนญาตกบพทธศาสนาจงไมมบญใหนจะเทาเทยม

๒.ตอ บแท น บ ดา มา รดา บด าแล ะม ารดาถ อว าเ ป นพ รหมขอ งบ ตร ม บญ คณ ก บ บต รมากคณ าน บ

การจะตอบแทนอยางอนจงไมอาจจะทดแทนได แตถาเขามาบวชถอวาเปนการทดแทนคาน านมทส าคญ

๓.เปนญ าตพ ระศา สน า แม พ ระเจาอโศกมหาร าชจะส รางว ดมากมาย อปถ มภพ ทธศาส นามากขนาดไหน

แตพระองคไมได เป นญาตก บพระศาสนาจงถาม เร องนก บพระโมคคล ลบ ตรตสส เถ ระ พระเถ ระแนะน าว า

ตองใหบตรหลานเขามาบวชในพทธศาสนาจงจะถอวาเปนญาตกบพระศาสนาอยางแทจรง

๔ .ด งญ า ต พ น อ ง ใ ก ล ชด ศ า ส น า ก อน บ ว ชน น ค รอ บค ร ว บ า ง ค รอบ ค รว ไม ค น เ คย ก บ ศ าส น า

แตเพราะมลกบวชท าใหไดเขาวด ไดคนเคยกบพทธศาสนา จงเทากบเปนการดงพแมญาตเขาวดเปนอยางด

๕.บรรลธรรมไดงายกวา เพศสมณะเปนเพศทตดจากพนธนาการหลายเรอง มศลทมากกวา มเวลาทมากกวา

จงเปนการงายทจะบรรลธรรมไดดกวาฆราวาสซงมภาระมากมาย จะปลกตวยงยาก

๖.มงตรงสพระนพพาน เสนทางการเปนสมณะจงเปนทางเอกทางเดยวทจะท าใหหลดพนจากการเวยนวายตายเกด

ขามพนวฏฏะสงสารไดโดยงาย โดยมพระนพพานเปนทตง

บทบาทของพระสงฆในอดต

๑.เปนผน าค าสอนไปเผยแผท วโลก

แมวาพระพทธองคจะทรงตงพทธบรษท ๔ เพอมาดแลหรอขบเคลอนพทธศาสนาคอ ภกษ ภกษณ อบาสก

อบ าส ก า แ ต ภาระ ห นก ในก ารขบ เค ล อ นแ ล ะ เ ผย แผ พ ระพ ท ธศ าส น าย ง เ ป น หน า ท ข องพ ระส งฆ

โดยมอบาสกอบาสกาเปนผสนบสนนดานขาวปลาอาหาร พระสงฆในยคพทธกาลจงรบภาระในการเผยแผพทธศาสนา

38

ท า ค น ไ ม เ ล อ ม ใ ส ใ ห เ ล อ ม ใ ส ท เ ล อ ม ใ ส แ ล ว ใ ห เ ล อ ม ใ ส ม าก ย ง ข น ใ น ย ค พ ท ธ ก า ล

หล ง จ าก ท พ ร ะพ ท ธ อง ค แส ด ง ธ รรม ค ร ง แร ก คอ ธ รรม จ ก ก ป ป ว ต ต น ส ต รแ ก ปญ จว ค ค ย แ ล ว

เมอออกพรรษาจงไดสงส มณ ทต ๖๐ องคออกเผลแผพทธ ศาสนา ดว ยพทธด ารสวา “ดกอนภกษทงหล าย

พ ว ก เ ธ อ จง เ ท ย ว จ า รก ไป ส ช น บ ทน อ ย ให ญ เ พ อ ปร ะ โย ช น ข อ ง ค น ห มม าก เ พ ออ น เค ร าะห โล ก

สตวม ธลในดวงตานอยยงมอย ถาเธอไมเดนทางไปโปรดจะท าใหเขาเสยโอกาส จงจารกไปแตอยาไปทเดยว ๒ คน

ใหแสดงธรรมงามในเบองตน ทามกลางและทสด”

ใ น ป ร ะ เ ท ศ ท ค น น บ ถ อ พ ท ธ ศ า ส น า

จงมรองรอยเหยยบย าของพระอรหนตและพระสงฆจารกไปประกาศพทธศาสนามาตลอด เชน

๑.ประเทศศรลงกา พระมหนทเถระ พระนางสงฆมตตา

๒.ประเทศไทย พระโสณะ พระอตตระ และพระเถระรปอนๆ

๓.ประเทศพมา พระโสณะ พระอตตระและคณะ

๔.ประเทศจน พระกสสปะมาตงคะ พระธรรมลกษณ พระกมารชพ พระถงซมจง พระเวยหลาง

๕.ประเทศเวยดนาม พระวนตรจ พระอาจารยหวานฮ งค

๖.ประเทศธเบต พระปทมสมภวะ พระศานตรกษต พระทปงกรศรชญาณ

๗.ประเทศญปน พระ..โชนน

๒.เปนผสบทอดอายพทธศาสนา

เมอเผยแผพทธศาสนาใหประชาชนในถนนนไดศรทธาแลวการรกษาศรทธาจงเปนส าคญไมแพกนเพมคนทไม

ศรทธาใหศรทธามากขน การทมพระสงฆรกษาพระธรรมวนย

คอยสงสอนประชาชนจงเปนเครองการนตวาพระพทธศาสนาจะยงคงอยตราบนานเทานาน

๓.เปนผปฏบตตนใหเปนตวอยาง

ส ง ค ม ส งฆ เ ป น ส ง คม ต ว อ ย าง หล าย อย า ง ทพ ระพ ท ธ อง คต ง ข นม า ใฝห พ ท ธ บ รษ ท ด ค อ

๑.เปนส งคมแหงการเสยสละ โดยไมใหเกบของไว เปนสวนตว แตเมอมสงของเกดข นตองเอามาไว เปนกองกลาง

๒ .เ ปนส งคม เสย ส ล ะ ส งฆจ ะต องเส ย สล ะช ว ตส ขส บายใน เพศฆรา ว าส เส ย สล ะก ารแต งก าย ส ว ยๆ

เ ส ย ส ล ะ ก า ร ต อ ง ท า น อ า ห า ร ไ ด ต ล อ ด ห ร อ เ ล อ ก ก น แ ต ข อ ง ด ๆ เ ส ย ส ล ะ ท ร ง ผ ม

เสยสละเวลาจากเรองสวนตวมาทมเทใหกบสวนรวม

๔.เปนทพงของประชาชนในดานตางๆ

ป ร ะ ช า ช น ใ น พ น ท ต า ง ๆ ย อ ม เ ค า ร พ ใ น พ ร ะ ส ง ฆ

เมอมเหตก ารณสงใดเกดข นมกจะมาปรกษาคณะสงฆเพอขอค าช แนะ เพ ราชาวบานถอวาพระสงฆรมากกว า

เขาใจมากกวา พดความจรงมากกวา มเมตตามากกวาผ คนทว ไป จงเชอใจได นอก จากเปนทพ งทางใจแล ว

ยงเปนทพงดานตางๆไดดวย

๕.เปนผประสานไมตร

เพราะพทธศาสนาสอนใหเมตตาและรกมนษย ทกคน ในหลายกรณ ทประชาชนมความเหนแตกตางก น

จน เก ดก ารทะเล าะว ว าทจนจะ เก ดส งคราม พระส งฆได เ ป น ผ ไก ล เก ล ย จน เก ดคว ามขดแย ง ห าย ไป

39

เ ช น พ ร ะ พ ท ธ อ ง ค ท า เ ป น ต ว อ ย า ง ก ร ณ โป ร พ พ ร ะ ญ า ต ท ส อ ง ฝ าย ท ะ เ ล าะ ก น เ ร อ ง น า

และกรณพระพทธองคหามพระเจาวททภะหามไปท าสงครามทกบลพสด เปนตน

๕.ผชทางสวรรคให

เปนหนาทของพระสงฆ ๑ ใน ๕ ขอทตรสไว ในสงคาลกส ตร คอการช ทางสวรรคให กลาวคอ ช ผด

และแนะทาง ทถ กต อง ให เพ อช วตตว เอง ครอบครว ส งคมจะไดมสข ไมเ ด อดรอน ถ าไม มพ ระส งฆแล ว

ชาวบานยอมใชชวตตามกระแสโลกอยางเดยว จนตวเองเสยหาย ครอบครววนวายไมมจบสน

๖.เปนตวอยางการใชชวต

สงคมสงฆเปนส งคมในอดมคตทางพทธศาสนาทพระพทธเจาสรางข นมาเปนตวอยางคอ ๑.ตดความตระหน

๒ . ไ ม เ ห น แ ก ต ว ใ ห ช ว ย เ ห ล อ เ พ อ น ส ห ธ ร ร ม ก ด ว ย ก น ๓ . เ ส ย ส ล ะ

เสยสละความสขสวนตวมาท าคณประโยชนใหคนสวนใหญ ๔.ประหยด คอใชผาเพยง ๒ ชดเทานน ยาสระผมกใชนอย

๕.นบถอก นตามพรรษา แมจะอายมาก แตพงบวชตองยอมรบการไปไหวพระเถระทพรรษามาก แตอายนอยกวา

๖.ไมสะสม เพราะถามของอดเรกตองเกบไวเปนสมบตสวนกลางไป สามารถตเตยนกนได

๗.เปนผบาเพญประโยชนตอสงคม

การบวชใน เบ องตนจะเนนหตประโยชน คอประโยชนตนกอน เพราะถาเราย งเดน ไมได จะชวยใครได

แตเมอไดบรรลธรรม หรอศกษาธรรมจนแตกฉานแลว จงไปแนะน าผอนๆ จงไมแปลกทพระเถระหลายรปพาสรางถนน

น าประปา สรางโรพยาบาล โรงเรยน สถานสงเคราะหคนชรา ศาลากลางบาน เปนตน

๘.เปนอนาคตพทธศาสนา

๙.เปนผน าขาวสนตภาพมาใหประชาชน

บทบาทพระสงฆในอกดานของไทย

๑.เปนหมอยาใหชาวบาน

๒.เปนผช านาญอกษรศาสตร

๓.เปนปราชญเรองภาษา

๔.เปนคลงปญญาดานวฒนธรรม

๕.เปนผน าเรองกอสราง

๖.เปนตวอยางดานการศกษา

จดออนของวงการสงฆ

๑.การหยอนยานพระสงฆในปจจบน

๒.การละเลยเรองการบวช

๓.การละเลยเรองเผยแผ

๔.การปลกฝงเรองอดมการณรกพทธศาสนา

๕.การละเลยดานการปฏบต

หนาทพระสงฆในสงคาลกสตร

40

๑.หามจากความชว ๒.ใหท าความด ๓.อนเคราะหดวยความปรารถนาด ๔.ใหฟงสงทไมเคยฟง ๕.ชทางสวรรค

สรปวา ๑.หามไมใหทาช ว ๒.ใหต งตวในความด ๓.มไมตรอนเคราะห ๔.ใหฟงเฉพาะเ รองใหมๆ ๕.เกานนไซรใหกระจาง

๖.บอกทางสวรรคให

บทบาทของพระสงฆในสายตาของประชาชนในปจจบน

พระพทธศาสนาไดเผยแผมาถงประเทศไทยในปจจบนและ สามารถสบตอมาจนถงคนรนหลงในปจจบน

เพราะอาศยพระสงฆไดสบทอดพระพทธศาสนา โดยพระสงฆทน าพทธศาสนามาเผยแผพทธศาสนาในสวรรณภมคอ

พ ระ โส ณ ะ แ ล ะ พ ร ะ อ ต ต ร ะ ใน ส ม ย พ ร ะ เ จ า อ โศ ก ม ห าร าช ป ก ค รอ ง อ น เ ด ย พ .ศ . ๒ ๔ ๓

จากนนพระสงฆไดสบตอเผยแผพระพทธศาสนาตอเนองมาตามล าดบจากรนส รน กลาวก นวา ถาไมมพระสงฆแลว

พทธศาสนาจงหายไปอยางรวดเรวในสงคมไทยและสงคมโลก

พ ร ะส ง ฆ ท ป ฏ บ ต ไ ม ด จ ะส ร า ง ภ าพ ล บ ให พ ท ธ ศ าส น า ได ม าก ปญ ห า ท ส ร า ง ภ าพ ล บ

ท าใหมมมองของคนมองพทธศาสนาตกต าลง ปญหาทพบมากในหนาหนงสอพมพหรอสอโทรทศนคอ

บทบาทในทางลบ

๑.พระตองอาบตหนก

การตองอาบตปาราชก เปนอาบตสงสดในพทธศาสนา ถอวาผตองนนขาดจากความเปนพระ ม ๔ อยางคอ

๑ .ก ารฆ าม น ษย ๒ .ก าร ล ก ขอ ง ผ อ น ๓ .ก ารอ ว ด อต ต ร ท ไม มใ น ตน เอ ง ๔ .เส พ เม ถ น ก บ ผ ห ญ ง

เปนความจร งท วาพ ระส งฆ ท อาศย อย ใน เมองม ก จะมปญหาเก ยว ก บส ต ร เพ ราะมคว ามของเกย ว มา ก

สวนพระสงฆอยในปามกจะมปญหากบขอ ๔ คอ การอวดอตตรมนสสธรรม หรอบางครงพระวดปาเองเจอทงสองกรณ

เ ช น พ ร ะ น ก ร พ ร ะ ย น ต ร ะ พ ร ะ ภ า ว น าพ ท โธ พ ร ะ อ ส ร ม น ห ล ว ง ป เ ณ ร ค า เ ป น ต น

ภ า พ พ จ น เ ห ล า น ส ร า ง ค ว า ม เ ส ย ห า ย ใ ห ก บ ภ า พ ล ก ษ ณ ข อ ง พ ร ะ ส ง ฆ ม า ก

เ พ ร า ะ ห น ง ส อ พ ม พ จ ะ น ย ม ล ง ข า ว เ พ ร า ะ เ ป น ก ร ะ เ ท อ น จ ต ใ จ ม ก ข า ย ไ ด ด

โดยไมค านงวาขาวทลงนนจะสรางความเสยหายขนาดไหน ภาพเหลานจะย งไมหมดเพราะเหตปจจยย งสนบสนน

ค อ ก า ร เ ข ม ง ว ด ก า ร บ ว ช ย ง ไม ม ผ ห ญ ง เ อ ง ไ ม ก ล ว บ า ป พ ร อ ม จ ะ ท า ถ าม เ ง น เ ล ย ง ด

วธ แกไ ขต องมก ฏหมาย ออกมารอง รบ ผ ต องอาบ ต หนกต องมโทษทาง อาญาด ว ย ปญ หา น จง จะล ดล ง

ล าพงใหคณะสงฆดแลกนเอง ถาเกยวเนองก บพระผใหญ เชนเปนเลานการ เปนพระลกวด หรอ เคยถวายของตางๆ

เรองมกจะเงยบหายไป

๒.พระขายยาบา

ย าบ า เ ป น ย า เ ส พ ต ด ท ร ะ บ า ด ม า ก ท ส ด ใ น ส ง ค ม ไ ท ย โด ย เ ฉ พ า ะ ใน ห ม ว ย ร น

ตอมาไดแพ รระบาดมาย งวง การพระดว ย พระสงฆส ามเณรทเขาย ง เกย วก บยาเส พตดมหล าย สาเห ตคอ

๑.เคยตดยาบามาก อน ๒.เคย เกเรมากอน ๓.ขาดเงน ใช ไมรจะหาเงนมาใชอย างไร ๔.ตดยาเส พตดมากอน

๕ . ท า ต า ม เ พ อ น ห ร อ ต ด เ พ อ น

ปญหานจงลกลามไปทววงการสงฆถาไมรบแกไขจะเปนปญหาทอนตรายมากท าใหภาพพจนพระสงฆหมนหมอง

41

กรณตวอยาง “ลอซอยาบา พระลกวด สดเหม นดสงของในวด สารภาพเสพมานาน

แตอยากรวยทางลด เลยหนมาคา ท าคร งแรกกโดนจบ”

เมอเวล า 14.00 น.ว นท 12 ก.พ. พ.ต.ท.ไท สกลส นตรกษ รอง ผกก.สส. สภ.ครบร จ.นครราชสม า

พรอมดวยพ.ต.ท.ถรวฒ พศทธ เศรษฐศร สว.สส. รวมก นจบกม พระวฒนนท พระลกว ดหนองเสอบอง ต.อรพมพ

อ.ครบร จ.นครราชสมา ไปสอบปากค า หล งท าการลอซอยาบา 200 เมด ในราคา 30,000 บาท จากพระวฒนนท

โดยมก ารนดหมายรบย าบ าข อง กล างในว ด ซงพ ระว ฒ นนทเ ป น ผ น าย าบ ามาส ง เจาหนา ท ด วย ตว เอง

เ จ า ห น า ท จ ง แ ส ด ง ต ว เ ข า จ บ ก ม พ ร อ ม ข อ ง ก ล า ง แ ล ะ เ ง น ล อ ซ อ

กอนน าตวไปท าพธสกจากการเปนพระทวดสมทรปราการแชะ อ.ครบร จ.นครราชสมา

จากการสอบสวน พระวฒนนท หรอชอจรงวา นายวฒนนท นามกระโทก อาย 26 ป บานเลขท 52 หมท ๘

ต.อรพมพ อ.ครบร จ.นครราชสมา รบสารภาพวา อปสมบทเขามาเปนพระลกว ดทว ดหนองเสอบอง ได 5 พรรษาแลว

ชวงหล งคดอยากจะหารายไดทางล ดเพอเกบเงนไวใชจายโดย รจ กก บเพอนรนเดยวก นในสมยทย งเปนฆารวาส

ชอน าย อ น ( ข อส งว น เช อจ รง ) ทร าบว าเ ป น เอ เย นตย าบ า ในพ น ท อ .คร บ ร จ งตด ตอขอซ อย าบ า 200

เมดมาจ าหนายใหกลมว ยรนในชมชนใกลวดแตกมาถกเจาหนาทลอซอเสยกอนยนยนวาเพงตดสนใจด าเนนกา รครงนเ ป

นครงแรก แตยอมรบวาเสพยาบามาแลวหลายครง เจาหนาทจงแจงขอหามยาเสพตดใหโทษประเภท 1 ( ยาบา

)ไว ใน ครอ บค รอง เพ อ เ ส พ แล ะจ าห น าย โด ย ผด กฏ หม าย ก อ นส ง ตว ให พ .ต .ท .บ ณ รต น ส ง เส ว

พนกงานสอบสวนช านาญการพเศษ ด าเนนคดตามกฏหมายตอไป27

๓.พระตด เณรแตว

พ ร ะ ต ด เ ณ ร แ ต ว เ ป น ส า น ว น ใ น ภ า ษ า พ ด ใ น ป จ จ บ น

หมายถงภกษสามเณรทมพฤตกรรมเบยงเบนไปแบบสตรเพศ ในทางพทธศาสนาเรยกวาอภโตพยชนก คอคน ๒

เ พ ศ ใ น ค น เ ด ย ว ก น โ ด ย ร า ง ก า ย เ ป น ผ ช า ย แ ต จ ต ใ จ เ ป น ผ ห ญ ง

ค น เ ห ล า น ใ น ม ม ม อ ง พ ท ธ ศ า ส น า เ ก ด จ า ก เ ศ ษ ว บ า ก ท เ ห ล อ จ า ก ก า ร ท า ผ ด ศ ล ข อ ๓

เสวยกรรมในนรกมาย งมเศษวบากเหลอท าใหมพฤตกรรมเบยงเบน คนเหลานในสมยพทธกาลมบางพอสมควร

ถ ง ก ร ะ น น พ ร ะ พ ท ธ อ ง ค เ ข ม ง ว ด ไ ม อ น ญ า ต ใ ห บ ว ช เ พ ร า ะ ไม อ า จ จ ะ บ ร ร ล ธ ร ร ม ไ ด

ดวยเพราะจตใจหมกมนในเรองกามคณอยางเดยว

ใน ป ร ะ เ ท ศ ไท ย อ ด ต ไม ค อ ย ม ม า ก น ก อ ก ท ง พ ร ะอ ป ช ฌ าย เข ม ง ว ด ต าม พ ร ะว น ย

ไมอนญ าตให บวช ใหงาย ๆจ งไมมขาว แตปจ จบ นอปชฌ าย มเวล าดน อย บ างครงร บนมนตไปบว ชเทานน

ไมไดดคณสมบตอยางถกตอง ท าใหบวชใหเมอบวชเขามาแลว พฤตกรรมทจะเลยนแบบในสตรจะไมเปลยน เชน

ชอบทาของหอม เดนนวยนาด เข ย นค วท าปาก เส รมหนาอก จบชายห นมหลอ ท าสบงเหมอนกระโปง

พ ด จ า แ ท น ต ว เ อ ง ว า ห น ใ ช ค า ล ง ท า ย ว า ค ะ พ ด จ า เ ห ม อ น ส ภ า พ ส ต ร เ ป น ต น

เมอระบบการบวชออนแอคนเหลานจงมมากขน มพฤตกรรมเสยหายใหกบพทธศาสนาไดมาก

27 http://www.dailynews.co.th/Content/ เขาถงขอมล วนท ๓๐ มถนายน ๒๕๕๗

42

ว ธ แ ก ม อ ย า ง เ ด ย ว ค อ เ ข ม ง ว ด ก ว ด ข น ก า ร บ ว ช ข อ ง อ ป ช ฌ า ย

เมอบวชแลวมพฤตกรรมแบบนตองใหลาสกขาเรองเหลานจะลดลงไปเอง

ตวอยาง “แฉอก! นาตาลรอยหนา ซอรถหรปายแดงใหชายหนม”

๒ พฤษภาคม ๒๕๕๗ นายสงกรานต อจฉรยะทรพย ประธานเครอขายตอตานการบอนท าลายชาต ศาสนา

พระมหากษตรย ไดหอบหลกฐานใหมมามอบใหก บกองปราบ โดยเปนภาพการสนทนาระหวาง "นาตาลรอยหนา"

ก บผชายทนาจะมความส มพนธ ก นแตเลกราก นแลว ซงนาตาลรอยหนาระบวาขอใหฝายชายคนรถทซอใหดวย

ท า ใ ห ม ก า ร ต ง ข อ ส ง เ ก ต ว า ห า ก น า ต า ล ร อ ย ห น า ท อ า ง ว าท า ง า น เ ช ย ร แ ข ก อ ย ท ภ เ ก ต

จะมเงนมากมายซอรถหรราคาหลายลานไดเชนนจรงหรอไมและใชวธใดหาเงนไดมากมายและรวดเ รว เชนน ทง น

เม อ ต รว จ ส อบ ท ท ะ เบ ย น ราษ ฎ รก ไ ม พ บ ช อข อ ง น าต าล ร อ ย ห น า แ ส ด ง ว า ไม ม บ ต ร ป ระช าช น

จง เ ปนข อส ง ส ย ว าท าง านได อย าง ไร โดย ท ไมมหล ก ฐ านย นย นตว ตนในก ารเข าท า งาน นายส ง ก ราน ต

ก ล าว ว าก าล ง อย ใ น ช ว ง รว บ รว มห ล ก ฐ าน คาดว าน าต าล จ ะมค ว ามส มพ น ธ ล บๆ ก บพ ระ ผ ใ ห ญ

และเงนดงกล าวก ไดม าจากกรณ น นอกจากนนาตาลรอยหนา ย งแอบอางความเปนพระซอตว เครองบนทงๆ

ทบอกวาสกไปแลว 2 ป ขณะท เจาหนาทต ารวจ เผยวา ตอนนก าล งรวบรวมพยานหล กฐานวาเขาขายความผดใดบาง

โดยเฉพาะเสนทางการเงนของนาตาลรอยหนา และตรวจสอบใบสทธของนาตาลรอยหนาดวย

สวนทางดาน นายสมเกยรต ธงศร ผอ านวยการส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม กกลาวถงกรณ นวา

จาก ก ารถ ามพระผ ใหญ แล ะแมของ นาตาล รอย หน า ให ก า รตรง ก นว า น าต าล ร อย หน าส ก มา 2 ป แล ว

แตไมไดตดตอกนเ นองจากนาตาลไปท างานทภเกต ส าหรบกรณดงกลาว ถานาตาลรอยหนาสกแลวจรง กเอาผดไมได

อก ท ง ต อน น แม ว า จ ะม ห ล ก ฐ าน ว าน าต าล ร อย หน ามเ ง นห รอท รพ ย ส น ม าก ผ ดป ก ต ก ย ง ไม ม28

ภาพเหลานไมไดน าพาใหประชาชนศรทธาในพทธศาสนา แตท าใหศรทธาตกต าโดยสวนเดยว

๔.พระปลอมออกเรยไร

ก ร ณ พ ร ะ ส ง ฆ อ อ ก เ ร ย ไ ร ม ก ป ร าก ฏ เ ป น ป ร ะ จ า ใน ส ง ค ม พ ท ธ ไ ม ว า ช า ต ใ ด

เพราะพวกมจฉาชพเหนวาเ ปนวธการทหาเงนไดงาย เพย งแตแตงกายเลยนแบบพระสงฆเ ทานนกห าก นได

ใน ป ระ เท ศ ไต ห ว น ส ง ค โป ร ม า เล เ ซ ย พ ม า ศ รล ง ก า ไท ย ก ม พ ช า ม ก ให เ ห น เ ป น ป ระ จ า

ท ใ ด ท โย ม ศ รท ธ าม าก จะ เจ อ ปญ ห าพ ระป ล อ ม เ ข า ไป เ ร ย ไ ร จ ง เ ป น เ ร อ ง ข อ งพ ร ะว น ย า ธ ก า ร

แ ล ะ ต า ร ว จ ต อ ง เ ข า ไ ป เ ข ม ง ว ด ก ว ด ข น

มเชนนนจะท าใหคนเบอหนายศาสนาไมกลาท าบญเพราะไมม นใจวาใครคอพระปลอมหรอใครคอพระแท

กรณ ต วอย าง “รวบพ ระ ปลอ มค าผ าเห ลอง เผ ย ใหต ง น ะโมส วดมน ตท าไ มไ ด

แถมกลนเหลาคลง”

พ.ต.ท.ศตพล เอยมโซ สว.ส.ทล.3 กก.5 บก.ทล พรอมดวย พ.ต.ท.วรทพน พษณรกษา สวป.สภ.วงทอง

จ.พษณโลก รวมกนออกตรวจในเขตพนทรบผดชอบบนถนนทางหลวงหมายเลข 11 เสนวงทอง-สากเหลก หม 2

บานซ าเตย ต .ดนทอง อ .ว งทอง บายว านน ( 29 ม.ย.) พบพระภกษจ านวน 3 รป หน าทาง เข าว ดซ าเตย

28 www.sanook.com เขาถงขอมล ๒ พฤษภาคม ๒๕๕๗

43

ก า ล ง ย น ร อ โ บ ก ร ถ ญ า ต โ ย ม ท ข บ ข ผ า น ไ ป ม า แ ต ไ ม ม ผ ใ ด จ อ ด ร บ

เ ม อ เ ห น ร ถ ต า ร ว จ ข บ ม า ไ ด แ ส ด ง ท า ท ม พ ร ธ อ ย า ง เ ห น ไ ด ช ด

เจาหน าท จ ง ได หย ดรถ แล ะแส ดงตน ขอตรว จค น พร อมก บ ได ให พ ระทงหมด ตงนะ โม 3 จบ

และทองบทสวดมนตศล 5 ตอหนาเจาหนาทต ารวจ แตพระทง 3 รปกทองแบบผดๆ ถกๆ และมกลนสราคละคลง

เมอถามถงใบสทธของพระสงฆ ทง 3 กไมมมาแสดงยนยนวาเปนพระภกษบวชจากทใด และมพฤตกรรมคลายคนเมา

ใหการวกไปวนมาพดจาไมรเรอง

ประกอบกบกอนหนานเจาหนาทกไดรบการรองเ รยนจากชาวบานในพ นทวามพระภกษออกเดนเ รยไรตามหมบ

าน และยานชมชนอย เปนประจ า ทางเจาหนาทจงไดจ ดรถสายตรวจทางหลวงออกตรวจตามเสนทางหลวงสายตางๆ

และเมอพบพระทง 3 รปจงขอตรวจคน เพราะเกรงวาจะเปนพระปลอม

เจ าห น า ท ต า รว จ จ ง คว บ คม ตว พ ระท ง 3 มาท าก ารส อ บส ว น ย ง ป อ ม จดต รว จ ส ภ .ว ง ทอ ง

พร อมก บจบตรว จปส ส าว ะ ก ล บ พบว าพ ระทง 3 ย ง มก า รใ ชอบ ายน าน าเป ล าม า ให เจ าหน า ท ต รว จ

โดยอางวาเ ปนปสสาวะ จนตองควบคมตวพาเขาหองน าบงคบใหป สสาวะ แลวตรวจหาสารเสพตดอยางละเอยด

พ บ ฉ ส ม ว ง 2 ร ป จ ง ค ว บ ค ม ต ว ส ง ให ร .ต .อ .บ ญ ส ง ห ส ท ธ พ น ก ง าน ส อ บ ส ว น ส ภ .ว ง ท อ ง

ท าการสอบสวนอยางละเอยดอกครง

เบองตนทง 3 ใหการรบสารภาพวาเปนพระปลอม ไมไดผานการบวชมาแตอยางใด และทราบชอทง 3

ตอมาคอ นายอ านวย กลกจ อาย 60 ป อยบานเลขท 193 หม 11 ต.แมเ ปน อ.แมเปน จ.นครสวรรค, นายคกฤทธ

ผาตอพงษ อาย 38 ป อยบานเลขท 109 หม 11 ต.แมเปน อ.แมเปน จ.นครสวรรค และนายขจร จ าปาขาว อาย 32 ป

อยบานเลขท 40 หม 16 ต.แมเปน อ.แมเปน จ.นครสวรรค

ทง 3 รายอางวาตกงานไมมงานท า เลยหนมาหมผาเหลองออกเดนธดงคไปยงทตางๆ ในเขตจงหวดภาคเหนอ

หาชมชนทมชาวบานเลอมใสศรทธา ปกกลด พรอมกบดหมอด เรยกเงนคาครพรอมก บออกเดนเรยไรตามบาน

สรางรายไดเปนอยางดวนละ 3-5 พนบาท มเงนหมนเวยนสงใหทางบานเดอนละกวาหมนบาท โดยเดนทางมาจาก

จ.แพร ก าลงจะเดนทางไปจงหวดพจตรเพอปกกลด แตกมาถกจบกมเสยกอน

ขณะทนาย คกฤทธ และนายขจร ทถกตรวจพบฉสมวงนน ทง 2 ใหการรบส ารภาพวาเสพยามาจรง

โดยหาซอจากเดกวย รนในหมบานทไปปกกลดอย กอนถกจบกเพงเสพมา เจาหนาทต ารวจจงไดควบคมตวไวด าเนนคด

โด ย ก รณ น าย ข จร แ ล ะ นาย ค ก ฤ ท ธ ท ต รว จ พ บ ฉ ส มว ง ถ ก ด า เ น น ค ด 2 ข อ ห า ข อห าแ รก ค อ

เส พย า เส พ ตดให โทษประเ ภท ท 1 (เมทแอม เฟตามน ) ข อห า ท 2 ค อ แต งก าย เล ย นแบบภ ก ษส งฆ

หรอนกบวชในศาสนาโดยมชอบ เพอใหบคคลอนเชอวาตนเปนบคคลเชนวานน29

๕.พระเวยนบณฑบาต แลวน าไปขาย

ปญ หาน ม ก เก ดก บ เมอง ใหญ เช น ก รง เทพ เช ย ง หม ข อน แก น โด ย เฉพ าะตามร านตล าด

พระทมพฤ ตกรรมออกบณฑบาต โดย เวย นหล าย รอบ โดยการยนอย เพ อ ใหเข ใสโดย ทเข าไมไดศ รทธ า

เม ใอไดม ากมเจ าหน าทมาขนห รอบาง ทใสรถเขน ห รอให ศษย ว ดตามหล ายคน จนไดข องเปนจ านว นมาก

29 http://www.manager.co.th/home/ เขาถงขอมล ๓๐ มถนายน ๒๕๕๗

44

จ า ก น น น า ไ ป ข า ย ใ ห แ ม ค า ข า ย ข า ว แ ก ง โ ด ย ใ ห เ ข า ม า ร บ ซ อ ค ร ง ร า ค า

ป ญ ห า น เ ก ด จ า ก ค ว า ม ล ะ โ ม บ โ ล ภ ม า ก ข อ ง ผ ก ร ะ ท า ฝ า ย เ ด ย ว

สรางคว ามเออมระอาใหก บชาวพ ทธทศรทธาในพระศาสนามาก เ ปนภาพท ไมนาดใหก บผคนทว ไปทพบ เหน

พระส งฆ ทกระท าการแบบ นม ๒ ประเภคอ ๑.เปนพระปลอม ใสชด จวร เข าม าสว มใสแลว เ ดนบณฑบาต

๒ ง เ ป น พ ร ะ บ ว ช จ ร ง แ ต โ ล ภ ม า ก ส ว น ใ ห ญ เ ป น พ ร ะ ห ล ว ง ต า บ ว ช เ ม อ แ ก

ล ก ห ล า น ไ ม เ ล ย ง จ ง เ อ า ผ า เ ห ล อ ง ม า เ ป น ท พ ง เ พ อ เ ล ย ง ช ว ต

ปญหานแกไขโดยการกวดขนของพระวนยาธการและต ารวจโดยตองไดรบความรวมมอจากชาวบานแจงเบาะแส

๖.พระยงเกยวกบการเมอง

การเมองเ ปนเรองทเตมไปดวยโลภโกรธ หลง พระพทธองคละทงการเมองเสดจหนเขาปาจนบรรลธรรมดงนน

จ ง ไม ใ ห พ ร ะ ส ง ฆ เ ข า ไป ย ง เ ก ย ว เ ช น ห าม พ ร ะ ส ง ฆ ไ ป ง าน ก บ ก อ ง ท พ เ ข า โจ ม ต ข า ศ ก

หามไปรวมการประชมทเกยวก บการปกครอง คณะสงฆไทยเดมจงยดหลกการนโดยขอใหพระสงฆไมตองไปเลอกตง

ใ ห เ ป น ก ล า ง ท า ง ก า ร เ ม อ ง เ ป น ท พ ง ใ ห ก บ พ ท ธ บ ร ษ ท ท ก ฝ า ย

การยงเกยวทางการเมองนนมมาทกประเทศทนบถอพทธศาสนา เชน พมา ศรล งกา เขมร เวยดนาม จน ญปน เกาหล

หลายประเทศอนญาตใหพระสงฆลงเลอกตง หลายประเทศใหพระลงสมครเปนสส.ในสภา หรอตงพรรคการเมองได

แตในเบองตนการตอสทางการเมองมกเกดจากการเมองเขามาบบพทธศาสนาในรปแบบตางๆแตเมอเขามาแลวมกจะหล

งและไมถอยกลบอก

แต ในปจ จ บ น พ ระส งฆไ ทยหล าย รป เข าไปย ง เก ย ว ก บก าร เมอง ช ด เจนมากย ง ข น ก ว าเ ด ม

โดยในการเมองไทยมการแบงฝกฝาย คอ ๑.ฝายเสอเหลอง ฝายนมท ศนคตทางลบก บอดตนายกรฐมนตรทานหนง

แล ะ ห าว ธ ต อต าน ทก รปแบบโดย ไมส นใจว าก าร ตอต านนนจ ะส ราง ความ เส ย หาย แก ป ระเทศห รอไม

ฝายมพระส งฆเขาไปยง เกยว ๒ รปคอ พระพทธอสระ ว ดออนอย แล ะพระส น ตอโศกน าโดยสมณโพธรก ษ

๒ . ฝ า ย เส อ แ ด ง ม น โย บ าย ส น บ ส น น อ ด ต น า ย ก ร ฐ ม น ต ร ม อ ค ต ก บ ส ถ า บ น เ บ อ ง ส ง

เ พ อ เ ช อ ว า ส ถ าบ น เ ป น ผ ช ก ใย อ ย เ บ อ ง ห ล ง ก าร ท า ร ฐ ป ร ะ ห า ร ล ม อ ด ต น า ย ก ร ฐ ม น ต ร

ฝ าย น มก า รต อ ส ท ก รปแบ บทง ในส ภาแล ะน อกสภา ในส ภามอบห มาย ให ส ส .ใน ส ง ก ดพ รรค ต อ ส

น อ ก ส ภ า ม อ บ ห ม า ย ใ ห ก ล ม น ป ช . เ ข า ต อ ส ฝ า ย น ม พ ร ะ ส ง ฆ จ า น ว น ม าก เ ข า เ ป น พ ว ก

ทงทเปดเผยและไมไดเปดเผยตวพระสงฆหลายรปยงรณรงคใหแกกฏหมายเพอใหพระสงฆมสทธ ในการเลอกตงดวย

๗.พระและกรรมการน าเงนวดไปใชสวนตว

ปญหานม ๒ ประเดน คอ ๑.ถาเปนเจาอาวาสมานาน มกมป ญหาเรองการใชเงนว ดก บเงนสวนตวปะปนก น

ในเบองตนจะกลาววา “เงนเราคอเงนเรา เงนว ดคอเงนว ด ” จนนานเขาการใชเงนปะปนก นทง เนว ด เงนสวนตว

ไมมบ ญชเกบท แนช ด น าเงน ไปใชผดว ตถป ระสงค จนมค ากล าววา “เงน เราคอเงนเรา เงนว ดคอ เงน เรา ”

ปญหานสมเสยงจะเปนอาบตหนกคอปาราชกได ผเปนเจาอาวาสจงตองบรหารการจดการอยางถกตอง

๒ . ถ า เ จ า อ า ว า ส เ ป น ใ ห ม

กรรมการเขมแขงและมอทธพลมกจะเกบเงนวดไวแลวน าไปใชผดว ตถประสงคหรอเอาไปหมน หรอเอาท าธรกจอนๆ

จน เงนว ดบาง ทม รองรอยหาย ไป เจ าอาวาส ใหมจ ะไมมบทบาท ห รอไมได ร บ รเ รองนหรอไมย อมให ร บ ร

45

กรณ น เก ดก บว ด เ ปนจ านว นมาก ในประ เทศไทย จนมส านว นไทยว า “ว ดค ร งห นง ก รรมก ารค รง หน ง ”

ผ ล ท ต าม ม าจ ะ เ ก ด ปญ ห าค ว าม แ ต ก แ ย ก ใน ช ม ช น ม ก า รแ ย ก ไป ส ร า ง ว ด ให ม อ ก ต า ง ห า ก

ทง ทว ดทรวมกนสรางย งสรางไมเส รจ ปญหาเหลานบ นทอนความเจรญของพทธศาสนาไดมาก จงตองรบแกไข

ด ว ย ก า ร ม ก ร ร ม ก า ร เ ห รญ ญ ก ข อ ง ว ด ช ด เ จ น ม ก า ร จ ด เ ก บ ห ล ก ฐ า น ก า ร ใ ช เ ง น

ทกสนปสามารถประกาศวาเงนในวดเหลอเทาไหร จะน าไปใชในสวนใด

๘.การอวดตวเปนผวเศษ (อรหนต)

การอวดอ าง ตน เปน ผ ว เศษมม าตง แตส ม ยพ ทธก าล จน เปน เห ต ให พ ระพ ทธ องคท รงบ ญ ญ ต

เรองการอวดอตตรมนสสธรรม ทไมมในตนเอง ดวยการปรบอาบตหนกคอ ปาราชก สวนมในตนแตย งประกาศ

ต อ ง อ า บ ต ป า จ ต ต ย พ ร ะ ส ง ฆ จ ง ถ ก ป ด ท า ง ก าร อ ว ด ค ณ ว เ ศ ษ ต ง แ ต พ ท ธ ก า ล แ ล ว

จ ด ป ระ ส งค ก า รอ ว ด ค ณ ว เ ศ ษ ใน ส ม ย พ ท ธ ก าล ม ๒ เห ต ผ ล ค อ ๑ .เ พ อ ป ก ป อง พ ท ธ ศ าส น า

เพ ราะถ ก เ ดย รถ ย ด หมน ว าพ ระสงฆในพ ทธศาส นาไมมคณว เศษจ รง เพ ราะถ ามตอ งท าไดแล ะโช ว ไ ด

ทไมแสดงใหดแสดงวาไมมจรง จงเปนเหตให พระพทธองคแสดงยมกปาฏหารย เพอปราบปรามพวกเดยรถ ย

แ ต ไม อ นญ าต ให พ ระส าว กท า ๒ .เ พ อ เ หนแ ก ป ากท อง ย าม ท ข าว ย าก หมาก แพ ง บณ ฑ บ าต ไมไ ด

พระสงฆหวโซจงท าอบายยกยองแตละฝายวา ทานนไดบรรลช นโสดาบน สกทาคาม อนาคาม และอรหนตเ ปนตน

จนชาวบานไมไมมจะกนยงมาใสบาตรเพราะอยากไดบญมาก

ในปจจบนจดประสงคหล ก คอ ๑.เพราะหว งลาภส กการะ ๒.ตองการเกยรตยศ ๓.ตองการการยกยอง

ผว เศษในปจจบนมกจะกลาววา ชาตนเ ปนชาตสดทาย แสดงวาตวเองเปนพระอรหนต เพราะไมตองมาเกดใหม

ห ร อ ต ว เ อ ง ได บ ร ร ล ธ ร ร ม แ ล ว ใ น ช น ต า ง ๆ บ า ง ค ร ง ก ล า ว ว า ต ว เ อ ง ห ม ด ก เ ล ส แ ล ว

บางท านกลาว วาตว เองส ามารถตด ตอก บพระพ ทธ เจ าได บาง ทานกลาว วา มย ารก ษาโรคให ห ายข าดได

แตส ดททายม กไปไมรอดเพราะเปนของไมแท วธแกไข ผม สอนทผดแปลกมหาเถรสม าคมตองเรยกมาเตอน

ล ง ทณ ฑ บ น เปน ต น ก ารจะพ มพ หน ง ส อ ห รอออก ว ารส าร ออก ข าว ต อง มห น ว ย งานต รว จส อ บ

มเชนนนอาจจะมค าสอนหรอแนวคดปฏรปหรอผดเพยนได

๙.สอนออกนอกลนอกทาง

การสอนทออกนอกลนอกทางนนมมาแตสมยพทธกาล แตเมอมพระพทธเจาคอยวนจฉยเรองเหลานจงยตไป

เ ม อ พ ร ะ พ ท ธ อ ง ค ป ร น น พ าน แ ล ว พ ร ะ ส า ว ก แ ต ก แ ย ก ค ว า ม ค ด ก น เ ร อ ง ก า ร ต ค ว า ม

อก ท งไมมพ ระพ ทธ องคคอย ว น จฉย ห รอตดส น ท าให เก ด ก ารส ง ค ายนาครง ท ๑ -๒ -๓ ตามล าด บ

จนสดทายเกดเปนนกายตามมาจนถงปจจบน

ในปจจบนวงการพทธศาสนามกมค าสอนทออกนอกลนอกทางจาก พระไตรปฎก เชน ๑.นพพานเปนอตตา

๒ .ส ว รรคอยในอก นรกอย ใน ใจ (ส มณ โพธ ร ก ษ) ๓ .พ ระอภธรรมมใชพ ทธพจน (หล ว งพ อพ ทธทาส )

๔ .ก ารล งป าฏ โม ก ข ส ว ด แ ต ๑ ๕ ๐ ข อ น อ ก น น เ ป น อ ธ ก ร ณ ส ม ถ ะ ( พ ร ะอ าจ าร ย ค ก ฤ ท ธ )

๔.ท าบญดวยปจจบนทมากยอมไดสวรรคทสงขน หรอไดบญหนก

๑๐.ตงตนเปนเกจ สรางวตถมงคลอยางเดยว

46

พ ร ะ ส ง ฆ ท บ ว ช เ ข าม า ใ น พ ท ธ ศ า ส น า ใน เ บ อ ง ต น ต ง ใ จ ศ ก ษ า เ ล า เ ร ย น ด ว ย ด

แตเพราะเหนวาการท าตว เปนเกจมกหาเงนงาย ในเบองตนอาจจะมหตผลเพราะตองม เสนาสนะในการซอมบ ารง

จงเ รมตงตว เ ปนเกจตงแตเปนพระหนม เชน ครบาบางรปในภาคเหนอ หรอหลวงป เณรค าทจ งหวดศรสะเกษ

ก าร ส ร า ง ว ต ถ ม ง ค ล น น ด จ ะ เ ป น ท น ย ม ค ล ง ใ ค ล ม าก ท ส ด ใ น ส ง ค ม พ ท ธ แ บ บ ไ ท ย ๆ

จดประสงคในเบองตนในการจดสรางว ตถมงคล เพอจ ดสรางเสนาสนะวนว ด หรอโรงพยาบาล โรงเ รยน เปนตน

ตอมาจงมการสรางโดยการโปรโมทโดยมเปาหมายเปนธรกจเตมตว ท าใหคนจดสรางร ารวยภายในพรบตา

วธแกไข

๑.คดสรรคนเขามาบวชใหมากขน

คณะสงฆจะตองกระตนหรอก าชบใหพระอปชฌายในฐานะผใหบวช ตองมความส านกตอผลกระทบทตามมา

มใชสกวาบวชเพอรบซองเทานน โดยรกษากฏระเบยบวาดวยการบวชกลบตรทพระพทธองคบญญตอยางเครงครด เชน

ผเปนชายประเภทสองไมควรใหบวชในพทธศาสนา

๒.เพมบทลงโทษผทาผดวนยใหมากขน

ในปจจบนวนยในการลงโทษผกระท าความผดทางพทธศาสนาไมมเลยเชนพระสงฆทลวงอาบตหนกเปนตน

สวนการแตงกายเลยนแบบสงฆมระวางโทษเลกนอย เมอพนโทษแลวมกไปบวชใหมทอนทหางไกลแลวท าความผดใหม

๓.จดตงหนวยวนยาธการใหเขมแขงมากขน

เ พ อ ค ว บ ค ม พ ฤ ต ก ร ร ม ข อ ง พ ร ะ ส ง ฆ ท น อ ก ร ต ห ร อ พ ร ะ ป ล อ ม

ทกเขตการปกครองจะตองเ รงจดตงพระวนยาธการโดยประสานงานก บต ารวจเพอกวดขนพฤตกรรมนอกรตของพระเห

ล า น แ ตพ ระว น ย าธ ก า รน น ต อ ง มค ว าม เป น ธ รรม ไมม ก า รก ล น แก ล ง ห รอ เล นพ รร ค เ ล น พ ว ก

อกทงตองมความประพฤตเ รยบรอย มเชนนนพระวนยาธการเองอาจจะถกฟองรองเ รองพฤตกรรมของตนเองได

ในดานกฏหมายตองมบทลงโทษใหหนกมากขน

๔.ใหองคกรพทธฆราวาสเขามาชวยเหลอ

การมแตพระสงฆดแลก นเอง มกไมทวถงเพราะพระสวนใหญ ทสรางปญหามกสรางปญหานอกวดเชน

ก น เ ห ล า เ ม า อ อ ก เ ร ย ไ ร ผ ด ก ฏ ห ม าย ไ ม ส า ร ว ม ก รย า ม าร ย าท ม ป ญ ห า ก บ ส ก า เ ป น ต น

การใหฆราวาสรวมตวก นเปนองคกรเขามามบทบาทในการควบคมพฤตกรรมพระสงฆทออกนอกลนอกทางนาจะเปนอ

กวธหนงทชวยแกไขปญหานไดโดยประสานงานกบพระวนยาธการทดแลอยกอนแลว

๕.ตรากฏหมาย พรบ.คมครองพระพทธศาสนา

ใน ป จ จ บ น ย ง ไม ม ก ฏ ห ม า ย ล ง โท ษ พ ร ะ ส ง ฆ ท ท า ค ว า ม ผ ด ด า น พ ร ะ ธ ร ร ม ว น ย

ม แ ต ก ฏ ห ม า ย ว า ด ว ย ก า ร แ ต ง ก า ย เ ล ย น แ บ บ พ ร ะ ส ง ฆ แ ต ม โท ษ เ บ า ม า ก เ ช น

กรณ พ ระภกษท าอาบ ตหนก ควรจะมบทล งโทษทางกฏหมายด วย เพ ราะถ อว าท าล ายพระพ ทธศาส นา

ท าผศรทธาใหเสอมศรทธา ท าผไมศรทธาใหเส อมมากขน การมกฏหมายรองรบจะท าใหเกรงกล ว ไมกลาท าความผด

เกยวกบเ รองนมคณะสงฆและองคกรพทธหลายแหงพยายามจะผล กดนใหออกกฏหมายแตย งไมประสบความส าเรจ

ยงไมสามารถผานสภาได

47

๖.เรงพฒนาระบบไอท

ใน ว ง ก าร ส งฆ ก า ร ต น ต ว ท า ง ร ะบ บ เ ท ค โน โล ย ม น อย ก าร ใ ช ร ะ บ บ ไอท จ ะช ว ย ได ม าก

เชนมการกรอกข อมลพระสงฆสาม เณรทงหมดในเขตแตล ะจงหว ด เมอท าก ารย าย ว ดสามารถโอนช อไป ได

เ ม อ ท า ค ว า ม ผ ด เ ช น ต อ ง อ า บ ต ห น ก ส า ม า ร ถ ต ร ว จ ส อ บ ข อ ม ล เ ห ล า น ไ ด ท น ท

ประโยชนทจะพงเกดข นคอสามารถตรวจสอบจ านวนพระภกษ-สามเณร-แมช-ศษยว ด-หรอจ านวนชาวพทธทแทจรงได

โดย ไมตองคาดการณ ในปจจบนแมจะถามคณะส งฆจ งหว ดวามจ านวนพระทแนนอนเทาไหร มว ด เท าไห ร

ส านกสงฆเทาไหร ไมสามารถตอบได เพราะไมมฐานขอมลเรองน

การเรงพฒนาไอทจงเปนเรองเ รงดวนของคณะสงฆทตองรบแกไขกอนจะมปญหามากยงข น ในอนาคต

เพราะพระทมความอายนอยจะท าความผดมากยงข น

พระสงฆทมบทบาทตอสงคมปจจบนคอ

ในปจจบนแมจะมภาพลงของพระงฆหลายรปทางหนาหนงสอพมพและสอตางๆในโลกสอ สารปจจบน

แตยงมพระสงฆอกจ านวนมากทยงมปฏปทานาเลอมใส เปนผน าทางจตวญญาณ หรอมบทบาทชน าในสงคมไดคอ

๑.องคดาไลลามะ (His Holiness Dalai Lama) ธรรมศาลา อนเดย

๒.พระมหาโฆษนนทะ (Mahaghosananda) กมพชา, อเมรกา

๓.พระตช นท ฮนห (Thich Nath Hanh) ฝรงเศส

๔.หลวงพอพทธทาส (Most Ven. Buddhadasa) สวนโมกขพลาราม สราษฎรธาน

๕.หลวงปชา สภทโท (Most Ven. Chah Subhaddo) วดหนองปาพง อบลราชธาน

๖.พระอาจารยสเมโธ (โรเบรต แจคแมน) (Most Ven. Sumedho or Robert Jackman) วดปาอมราวด องกฤษ

๗.พระธรรมโกศาจารย (หลวงพอปญญานนทะ) (Most Ven. Paññananda) วดชลประทานรงสฤษฎ นนทบร

๘.พระอาจารยพยอม กลยาโณ (Most Ven. Phayam Kalyano) วดสวนแกว นนทบร

๙.พระอดมประชานาถ (Most Ven. Phraudom Prajanath) วดพระบาทน าพ ลพบร

๑๐.สมณโพธรกษ (Most Ven. Bodhiraksha) สนตอโศก นครปฐม

๑๑ .พระธ รรมส งหคณาจารย ( หล ว งพ อจ รญ ฐ ตธมโม ) (Most Ven. Phradhammasinghaganacharya)

วดอมพวน สงหบร

๑๒.ดร.บาบา สาเหบ อมเพดการ (Dr. Baba Saheb Ambedkar) นาคปร อนเดย

๑๓.ศรสตยา นารายน โคเอนกา (Shrisatya Narayan Goenka) มมไบ อนเดย

๑๔.พระราชภาวนาวสทธ (Most Ven. Bhavanadhigun) วดพระธรรมกาย ปทมธาน

๑๕.พระพรหมคณาภรณ (ประยทธ ปยตโต) (Phradhammapidok prayudh Prayutto) วดญาณสกวน นครปฐม

บทท ๔

48

หลกธรรมทชาวพทธมกเขาใจผด (Dhamma that mostly Buddhist misunderstand)

พ ร ะ ส ม ม า ส ม พ ท ธ เ จ า ใ ช เ ว ล า ส ง ส อ น ธ ร ร ม น า น ถ ง ๔ ๕ ป

ค าสอนของพระพ ทธองคไดถก รวบรวมไว ในพระไตรปฎก ๔ ๕ เล มของฉบบหลวงแล ะมหาจฬ าฯ และ ๘๐

เล ม ฉ บ บ ข อง ม ห าม ก ฏ ร าช ว ท ย าล ย จ ง ม ธ รรม ะ ห ล าย ห ล าย เห ม าะส ม ห ร บ ค น ท ก เพ ศ ท ก ว ย

ล ว น เป นประ โย ชนต อ ผ ป ฏ บ ต ท งส น ส ามารถน าพ า ผ ปฏ บ ต ใ ห ถ ง เ ป าหมาย ค อก ารตด ก เล ส อาส ว ะ

นพพานไปโดยไมตองกลบมาเวยนวายตายเกดอก

อยางไรกกตามยงมการเขาใจหลกการพทธศาสนาคลาดเคลอนในหมพทธบรษทชาวไทยอยมากในหลายเรอง

ทงพระและฆราวาส มาก โดยเฉพาะพระสงฆทเ ปนผ น า มก ารสอนศษย ออกนอกลนอกทางนบว นจะมม ากข น

โดย ไมส น ใจ ศก ษาพระไตร ปฎ กอย า ง ล ะ เอย ดว าส ง ท ต น เอง ท าถ ก ต องต ามค าส อ น ทแท จ รง ห รอไม

หรอบางรปพยาย ามตงตว เ ปน เจ าล ทธ เส นอทฤษฎห รอค าส อนทแตกตางจ ากพระพทธองคสอน เพอเ ดนดง

หรอเพอลาภสกการะ

ส า เ ห ต ข อ ง ก า ร ป ฏ บ ต ผ ด ห ร อ เ ข า ใ จ ผ ด ท า ง ค า ส อ น น น อ า จ จ ะ เ ป น เ พ ร า ะ

๑ .ท ง พ ระแล ะฆ ราว าส ไม ได ศ ก ษาธ รรม จ าก แห ล ง ค าส อ นโดย ต รง ค อพ ระไตร ป ฎ กอ ย า ง ถ อง แ ท

บวชไมนานแตท าตวเ ปนเกจ ไมศกษาปรยตแตเนนปฏบตจนเดนผดทาง ถาเปนฆราวาสไมเคยศกษาพทธศาสนา

มผชกน ากท าตาม ๒.ไมมครอาจารย แนะน าค าสอนทถกตอง ๓.ไมไดรบการศกษาอยางถกตอง ๔.หเบา หลงเชองาย

หลกธรรมทผคนเขาใจผดมาหลายยคสมย หรอเขาใจผดมาก คอ

๑.ความสนโดษ (Contentment) ใ น ย ค พ . ศ . ๒ ๕ ๐ ๕ จ อ ม พ ล ส ฤ ษ ฎ

ธนรตนไดแปลความหายของสนโดษวาสเปนธรรมะทถวงความเจรญของประเทศ เพราะสอนใหคน งอมองอเทา

ไ ม พ ฒ น า ไ ม ข ว า น ข ว า ย ก ร ะ ต อ ร อ ร น

ต อมาพลต รหล ว ง วจ ตว าทะก าร ได อธบ าย เ รองคว ามส น โดษน เพ อส นบส นนจอมพ ล เพ อหว งเอาใ จ

ท าใหผคนในยคนนเขาใจเรองสนโดษผดไปมาก

ค าวา ส นโดษ (Santutthi, Contentment) ในภาษาบาล วา สน ตฏฐ ส นสกฤต เขยน เปน ส นโตษะ30

แปลวายนดในสงทมอย ไดอะไรมายอมยนดในสงนน พระพทธองคทรงสรรเสรญสนโดษวาเ ปนมงคลอนยอดเยยม

ในความหมายของปญญาชน และช าวบ านส วนมากท ไมได ศ กษาอย างถองแท เชอวาถ าใครส น โดษแล ว

คออยแยก ออกจ ากส งคม ไมต องก ารอะ ไร ไมส ะส ม ไมท าง านอะไร อย ไปว นๆ ไมตองก ารสง ใดทงส น

หรอเปนเหตใหยากจน ขดสน ความส นโดษจงเปนเรองถวงความเจรญของประเทศ ท าใหประเทศไทยพฒนาไดยาก

เ พ ร า ะ ข า ด ค ว า ม ก ร ะ ต อ ร อ ล น ห ล ก ธ ร ร ม ช น ด น จ ง ไ ม ค ว ร น า ม า ส อ น

ก า ร เ ข า ใ จ แ บ บ น เ พ ร า ะ ไ ม ไ ด ศ ก ษ า พ ท ธ ศ า ส น า อ ย า ถ อ ง แ ท

30 ภาษาไทยดดแปลง สนโตษะ เปน สนโดษ โดยแปลงต เปน ด

49

ถงขนาดมสมยหนงทอดตนายก ฐมนตรขอรองพระสงฆไมใหสอนเ รองส นโดษ เพราะกล ววาประเทศจะพฒนา

สนโดษเปนหลกธรรมขจดความโลภโดยเฉพาะการโลภอยากไดของคนอนไดเปนอยางด ความสนโดษม ๓ อยางคอ

๑. ย ถ าลาภส น โดษ ย น ดต าม ท ได ค อได สง ใดมาด วยความเพ ย รของตน ก พอใจด ว ยส ง นน

ไมเดอดรอนเพราะของทไมได ไมเพงเลงอยากไดของคนอน ไมรษยาเขา (Yathalabha Santutthi Contentment

with what one gets and deserves to get)

๒.ยถาพลสนโดษ ยนดตามก าลงคอพอใจเพยงแคพอแกก าล งรางกายสขภาพและขอบเขตการใชสอยของตน

ของทเกนก าล งกไมหวงแหนเสยดาย ไมเกบไวใหเสยเปลา หรอฝนใชใหเ ปนโทษแกตน (Yathabala Santutthi

Contentment with what is within one’s strength or capacity)

๓. ย ถ าสา รปปสน โดษ ย น ดต ามส มคว ร คอพอใจตามทส มคว รแก ภาวะ ฐานะ แนวทางช ว ต

และจดหมายแหงการบ าเพญกจของตน เชน ภกษพอใจแตของอนเหมาะก บสมณภาวะ หรอไดของใชทไมเหมาะกบตน

แตจะมประโยชนแกผอ น กน าไปมอบใหแกเขา เ ปนตน (Yathasarupa Santutthi Contentment with what is

befitting)

สนโดษ ๓ นเปนไปในปจจย ๔ แตละอยาง จงรวมเรยกวา สนโดษ ๑๒

นอกจากนนยงมสนโดษตามลกษณะ ๓ อยางคอ

๑.สนโดษ แปลวา ยนดดวยปจจยของตน ไมแสดงรงเกยจในเวลารบและบรโภค ย งอตภาพใหเปนไปดวยปจจย ๔

ท ท า ย ก ท าย ก าถ ว าย ด ว ย ค ว าม ศ ร ท ธ า จ ะ ด ห ร อ ไม จ ะ ถ ว าย ด ว ย ค ว าม เ ค า ร พ ห ร อ ไ ม

อยางนเรยกวาสนโดษในลกษณะของนกบวช

๒.ส นโดษ แปลว าย นดด วยปจจยทมอย ค อยนดดวยปจจย ๔ ทตน เองหามาได ละคว าม เปนคนมกมาก

ไมปรารถนาปจจยอนนอกจากปจจยนน รจ กพอด รจ กประมาณในการบรโภคทรพย ก าล งสงของทตนเองหามาได

ไมใหมกมากเกนขอบเขต แตไมใชวาไมใหแสวงหา

๓.สนโดษ แปลวายนดโดยสม าเสมอ ใหละความยนดยนรายในอฏฐารมณ (อารมณทปรารถนา) และอนฏฐารมณ

(อารมณทไมปรารถนา) ใหวางตนในอารมณทงปวง อยางสม าเสมอ ไมหว นไหวดวยโลกธรรม ๘ คอ สข ทกข นนทา

สรรเสรญ ไดลาภ เสอมลาภ ไดยศ เสอมยศ สงเหลานเปนธรรมคโลก ลวนตกอยในอ านาจแหงไตรลกษณทงสน31

จฬเสฏฐชาดก ตวอยางแหงความขยน

ชาดกเรองนเปนตวอยางแหงความขย นหม นเพยร จงประสบความส าเรจ ซงตรงก นขามก บความส นโดษ

เรองเปนดงน

ค ร ง ห น ง ใ น อ ด ต ก า ล เ ม อ พ ร ะ เ จ า พ ร ห ม ท ต ค ร อ ง เ ม อ ง พ า ร า ณ ส

พ ร ะ โ พ ธ ส ต ว ไ ด เ ก ด เ ป น เ ศ ร ษ ฐ ผ ห น ง ช อ จ ล ฬ ก ะ

เปนผม ความสามารถในการพยากรณเหตการณลวงหนาไดอยางแมนย าโดยอาศยเหตจากนมตตาง ๆ ในว นหนง

จล ฬกะนง รถ มาไปย งราชส านก เพ อเ ฝ าพ ระร าชา ได เ ห นห นตายตวห น งแลว ท านาย วา “ถาใครมปญญ า

ยอมสามารถน าหนตายตวนไปเปนทนประกอบการคาใหเจรญรงเรองเปนเศรษฐได ”

31 พระมหาจรญ วจารณเมธ, “การศกษาวเคราะหเชงปรชญาเรองสนโดษในพระพทธศาสนาเถรวาท”.

วทยานพนธพทธศาสตรบณฑต. สาขาวชาพระพทธศาสนา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย , ๒๕๔๕. หนา ๒

50

ชายหนมยากจนคนหนงนามวา จฬ นเตวาสกไดยนเขา จงถอหนตวนนไปขายใหยายแกใจบญคนหนง

ส า ห ร บ เ ป น อ า ห า ร แ ม ว ไ ด เ ง น ม า ๑ ก า ก ณ ก เ ท า น น

ว น ร ง ข น เ ข า จ ง น า เ ง น น น ไ ป ซ อ น า อ อ ย น า ไ ป ต ง ไ ว ท ป ร ะ ต เ ม อ ง ค ก บ น า ด ม อ ก ห ม อ ห น ง

เ ม อ ค น เ ก บ ด อ ก ไ ม ก ล บ จ าก ป าก า ล ง ก ร ะ ห า ย น า เ ต ม ท ผ า น ม าก เ ช ญ ช ว น ให ด ม น า น น

คนเกบดอกไมจงมอบดอกไมคนละก าเปนการตอบแทน

ว น ตอ ๆ มา ช ายห นมก ปฏ บ ต เช น เคย จนส า มารถ รว บ รว มท รพ ย ได ถ ง ๘ กหาปณ ะ

ตอมาว นห น งในต นฤ ดฝน ฝนตกหนก พ าย แร ง ก งไมต น ไม ในพระราชอทย านหก โคนลมระเนระนาด

ผร กษาพระราชอทยานหนกใจวาจะน าก งไม พวก นไปทงท ไหนด ชายห นมจงรบอาสาท าความส ะอาดอทย าน

โดยขอตนไมกงไมเหลานนเปนของตอบแทน นายอทยานกตกลงทนท

เ ข า จ ง ไ ป ย ง ส น า ม เ ด ก เ ล น ช ก ช ว น เ ด ก ๆ ม า ด ม น า อ อ ย

แล ว ให ช ว ย ก น ขนต น ไม ไปก องท ประ ตพ ระร าชอท ย าน เด ก เห ล าน นก ช ว ย ก นขน อย า งส นก ส นาน

ครเ ดยวกเส รจ สวนเขาเองไปหาชางปนหมอของหลวงเสนอขายไมเหลานนท าฟน ไดทรพย ถง ๑๖ กหาปณะ

แ ล ะ ย ง ไ ด โ อ ง น า เ น อ ด ใ บ ใ ห ญ แ ล ะ ห ม อ ไ ห ต า ง ๆ แ ถ ม ม า อ ก ๕ ใ บ ด ว ย

เขาน าโองใสน าดมไปตงไวใกลปากประตเมอง เชญชวนใหคนเกยวหญาเลยงส ตว ประมาณ ๕๐๐ คน

ดมแกกระหาย คนเกยวหญาเหลานนดมน าแลว กคดจะตอบแทนคณจงถามวามธ ระสงใดใหชวยบาง เขาตอบวา

ขณะนยงไมม ตอเมอไรมจะแจงใหทราบ

อ ย ต อ ม า ไ ม ก ว น เข า ได ข า ว ว า ว น ร ง ข น จ ะ ม พ อ ค าน าม า ม า ท เ ม อ ง น ถ ง ๕ ๐ ๐

ตว เขาจ งเอย ปากขอหญ าจากคน เก ย วหญ าคนล ะฟ อน แล ะขอรองวา ถา เขาย งไมได ข ายหญ าเหล านน

กขอใหคนเกยวหญาอยาเพงขายหญาของตนเปนอนขาด

ว นนน เข าได หญ าถ ง ๕๐๐ ฟ อน เม อพ อค าม าม าห าซ อหญ าเล ย ง ม าจ าก ท ใดไมไ ด เล ย

จงตองซอจากเขาเปนเงนสงถง ๑,๐๐๐ กหาปณะ และย งท าใหคนเกยวหญาขายหญาไดในราคาดตามไปดวย อก ๒-๓

ว น ต อ ม า ม ค น ส ง ข า ว อ ก ว า บ ด น เ ร อ บ ร ร ท ก ส น ค า ม า ถ ง ท า แ ล ว

เข าจ ง ร บ ห าเ ช าร ถ ม า ซง ม บ ร ว า รม าด ว ย อย า ง โก ห ร ข บ ไป ท ท า เ ร อ แล ว ม ด จ าส น ค าท ง ห ม ด ไว

เมอพอคานบรอยคนของเมองพาราณส มาขอซอสนคา นายเรอกแจงวามพอคาใหญมามดจ าสนคาไปหมดแลว

พอคาเหลานนจงขอรวมลงทนในเ รอสนคาก บเขาคนละ ๑,๐๐๐ กหาปณะ และอก ๑,๐๐๐ กหาปณะ

ส าหรบเปนคาสนคา เขาจงขายสนคานนใหไปไดก าไรทนท 200 ,000 กหาปณะ ชายหนมมฐานะร ารวยขนทนตาเหน

ภ า ย ใ น เ ว ล า ๕ เ ด อ น เ ท า น น เ ข า ไ ด น า ท ร พ ย จ า น ว น ๑ ๐ ๐ ,๐ ๐ ๐ ก ห า ป ณ ะ

เปน เค รอง ส กก าระแทนดอก ไม ธ ป เทย นไปก ราบ ท าน จล ฬก เส ฏฐ เ ป นก ารแส ดงคว ามกตญญ ก ต เว ท

แลวเลาเรองทงปวงของตนใหฟ งทานเศรษฐเหนความมสตปญญา ความเพยรพยายามและมความกตญญกตเวท

จ ง ย ก ธ ด า แ ล ะ ท ร พ ย ส ม บ ต ใ ห ค ร อ บ ค ร อ ง

ต อมาเมอ จล ฬก เส ฏฐส นช วตแล ว ชายห นม ผ น ได ต า แห น งเศรษฐ ข อง เมองพ าราณ ส ต อไป

51

แ ล ว ท ร ง ป ร ะ ช ม ช า ด ก ว า จ ฬ น เ ต ว า ส ก ใ น ก าล น น ไ ด เ ป น พ ร ะ จ ล ป น ถ ก ใ น บ ด น

สวนจลลกมหาเศรษฐในกาลนนไดเปนเราเองแล32

ขอคดทไดจากเรองจฬเสฏฐชาดก

1. ความกตญญกตเวทเปนเครองหมายของคนด

2. การท างานนนตองรจกสงเกตเพอปรบปรงงานทท าใหกาวหนาอยเสมอ

3. ไมเปนคนเลอกงาน หรอดถกงานต าตอย เมอพจารณาวางานนนเปนอาชพสจรต ไมผดศลธรรมแลว กควรท า

4. ไมเปนคนเกยจคราน ไมเหนแกหลบนอน การงานใด ๆ กตามไมวางานใหญหรองานเลกจะตองมความพยายามไม

ล ด ล ะ ต ง ใ จ แ ล ะ เ อ า ใ จ ใ ส ใ น ง า น ท ท า อ ย เ ส ม อ ร จ ก ห า ว ธ ก า ร ท า ง าน ใ ห ส า เ ร จ ด ว ย ด

แตทงนเราจะตองเปนคนทตงม นอยในศลธรรมดวย จงจะเปนทยอมรบนบถอของผรวมงาน

เรองนายมตตวนทกะ

เรองนายมตตวนทกะ เปนทมาของค าพงเพยวา เหนกรงจกรเปนดอกบว เปนตวอยางความไมส นโดษ

มคว ามว าดง น มบ รษคนห น ง ช อ มตตว น ทก ะ เ ดก ห นม จาก เมองพ าร าณ ส ได ท ารา ย มารดาของต น

หนออก จ ากบ านไปล ง เ รอ ไปมหาส มทร ผล ก รรม นบ นดาล ไมใ ห เ รอแล น ไป ได ก ปตน จ งให จ บฉล าก

ปรากฏวาฉลากมาตกทเขาถง ๓ ครง เมอกปตนเรอรความจรงเขาจงส งใหจบเขาโยนทะเล เขาวายน าไปพบเกาะทมเปรต

4 นางอาศย อย เข าไมร วา เธอ เปน เปรต จง เส พ ส ขก บ เธ อทง 4 จ ากนน เขาก คดว าคงมเก าะขาง หน าอก

จงวายน าจากไปพบเกาะทเปรตทง 8 นางอาศยอย เขาคดแบบเดมอก จงวายน าออกไปพบเกาะทมเปรต 16 นาง

และพบอก 32 นาง กยงอยากไดมากกวานนอก จงวายน าหนตอไปอก

คราวนไดพบสถานทซงเปนทเสวยวบากกรรมของพวกสตวนรกทมกงจกรพดผนอยเหนอศรษะแตมตตวนทก

ะก ล บ ม อง เห น เป น ด อ ก บ ว ท ส ว ย ง าม ม าก จ น อด ใจ ไ ว ไ ม ไ ห ว จ ง อ อ น ว อ น ข อให ต น ส ก อ น ห น ง

เจา ส ต ว นรกนนพย าย ามต อบ ปฏเส ธ อย าง ไรมตตว น ทก ะก อ อนว อนรบ เรา อย าก ได ส ก อ นห น ง ให ไ ด

ส ตว นรกนน จ ง คด ได วาตนคงหมดว บ าก ก รรมแล ว นายคน นคง ท าก รรม เดย วก บตน ท เคยท าม า คอ

ท ารายบดามารดาของตนเพราะเหนผดเปนชอบ คดดงนนจงปลดกงจกรออกจากศรษะสงใหนายมตตวนทก ะ

กงจกรกหมนอย เหนอศรษะเขา สรางความเจบปวยและทกขทรมานใหแกเขา แตกไมอาจน ามนออกจากศรษะได

ท น ใด ก ม เท ว ด าต น ห น ง เ ห าะผ าน ม าพ บ เ ข า ม ต ต ว น ท ก ะ จ ง ร อ ง ถ าม ว าต น ได ท าก ร รม อ ะไ ร

จกรกรดจงไดพ ดบดอยบนศรษะเชนน เทพบตรจงกลาววา ทานเสพสขนางเปรตมาถง ๖๐ นางแลวแตยงปรารถนาอก

ท า น ย ง ไ ม ร จ ก พ อ จ น ม า พ อ ใ จ ก บ จ ก ร ก ร ด จ ก ร ก ร ด จ ง พ ด บ ด อ ย บ น ศ ร ษ ะ

ทานถ ก ความปรารถนาครอบง าจ ตใจอยตล อดเว ล า อนธ รรมดาว าคว ามปรารถนาต อง ก ารน ไรข อบ เขต

ย า ก ท จ ะ ท า ใ ห ร ส ก พ อ เ ห ม อ น ม ห า ส ม ท ร ก ว า ง ใ ห ญ ไ พ ศ า ล

ย าก ท จ ะอม เ ตมด ว ยน าท หล งไ หล มาจ ากฟ าก ฟ าดง นนชน เหล า ใดม ว ก าหนดย น ดก บคว ามปรารถน า

ชนเหลานนจงตองเปนทนจกรไว

32 ข.ชา. ๒๗/๒๑-๒๔.

52

ชาดกเรองนมงสอนใหคนรวา : ความตองการของมนษย เราไรขอบเขต ไรทศทางไมอาจเตมใหเตมได

ดงนนหดพอใจในสง ทได ยนดก บสง ทม และจงพยายามท าทกสง ทกอยางใหเตมสตก าล งและประพฤตสจรตเสมอ

ค าพงเพย ไทย ท วา "เ หนก งจก รเปนดอกบ ว " หมายถ งเ หนความช ว เป นส ง ด เ หนคว ามผด เปนส ง ถ ก

จงมาจากนทานเรองน

๒.การจานนตอโชคชะตา (Surrender to fate)

คอการยอมรบวาเกดมาอยางไรแลวกเปนอยางนนเชน เกดมาจนกตองจน ไมมทางแกไข แลวยอมรบชะตา

ไมพ ฒนา ดกดานอยกบท พระพทธองคเรยกวา ตตถายตนะ คอการประชมแหงเดยรถย ความเชอของเดยรถยวา

มเหต ๓ อยางทชาวพทธไมควรท า เรยกวา ลทธนอกพทธศาสนาคอ ๑.ปพเพกตเหตวาท เชอวาสง ทไดประสบทง สข ทงทกข ลวนเปนกรรมเกาทงนนท าใหยอมจ านนไมพ ฒนาศกยภาพ

เช น บ ค ค ล จ ะ ส ข ก ด จ ะ ท ก ข ก ด ม ใ ช ส ข ม ใ ช ท ก ข ก ด ล ว น เ ก ด ก ารก ระ ท า ใน ช า ต ป า ง ก อ น

ค า ส อ น น ใ ก ล เ ค ย ง ก บ พ ท ธ ศ า ส น า แ ต แ ต ก ต า ง ก น ใ น ร า ย ล ะ เ อ ย ด ก ล า ว ค อ

ชาวพ ทธย อมรบกรรม เกากจ รงแตทรงใหความส าคญก บกรรมปจจบนมากก วา เพราะเปนสง ท ควบ คมได

สวนกรรมในอดตชาตนนควบคมไมได และไมรวาเปนอยางไร

๒ .อ ส ส ร น ม ม า น วา ท เ ช อ ว า บ ค ค ล จ ะ ได ส ข จ ะ ได ท ก ข ล ว น เ พ รา ะ เ ท พ ผ ย ง ใ ห ญ บ น ด า ล

ป ร ะ ส บ ส ง ท ไ ด ป ร ะ ส บ ท ง ส ข ท ก ข ล ว น เ ป น ก า ร ด ล บ น ด า ล ข อ ง พ ร ะ เ จ า ค อ

พระอศวรยอมจ านนตอพระเจาขาดความเชอม นในตนเอง

๓ .อ เห ต ก อ ป จ จ ย ว า ท เ ช อ ว า ส ง ท ไ ด ป ร ะ ส บ ท ง ส ข ท ก ข เ ก ด จ า ก ค ว า ม บ ง เ อ ญ

เรองโชคชะตาบนดาลลวนไมมเหตปจจยเกดมาลอยๆ

สรปคอ เชอแคกรรมเกา เทพเจาบนดาล สถานการณบงเอญ ทงสามอยางน พระส มมาสมพทธเจาทรงแนะวา

พทธบรษทอยายดม นในหล กการเหลาน จะเกดโทษก บตนเอง เพราะจะท าใหไมเกดการพฒนา จะไมขวนขวาย

ไมมฉนทะ ไมมความพยายามในการตอสฟนฝาอปสรรค33

๓.การยอมใหพทธศาสนาเปนไปตามยถากรรม (Let Buddhism decline carelessly) ก า ร ป ล อ ย ใ ห พ ร ะ พ ท ธ ศ า ส น า ไ ป ต า ม ย ถ า ก ร ร ม

คอจะเจรญจะเสอมกชางเ ปนการท าลายอนาคตพระพทธศาสนาอยางมาก มค าสอนทท าให คนไมอยากตอ ส

เพราะถอวาพระพทธศาสนาจะเสอใน ๕๐๐๐ ปอยแลว จงไมมก าล งใจทจะเผยแผ ปกปองคมครองพทธศาสนา

คว ามเช อแบบ นมม าก ในหมชา วพ ทธท วไป เมอเ หนก รณ พระส งฆท าผด ห รอฆ ราวาส ท าผดแหว กแนว

มกจะมคนวาศาสนาเรมเสอมตามค าท านาย แลวไมยอมแกไขปลอยไวอยางนนจนหมก หมมปญหามากมาย

น บ เ ป น ท ศ น ค ต ท น าก ล ว อ ย า ง ย ง ต อ อ น า ค ต ข อ ง พ ท ธ ศ า ส น า ท จ ะ ต อ ง ร ว ม ก น แ ก ไ ข

การทไมยอมใหพระพทธศาสนาเปนไปตามยถากรรมนนมตวอยางคอ

พระตชกวางดก ตวอยางการไมยอมใหพทธศาสนาไปตามยถากรรม

33 (ตตถายตนสตร) อ . ตก. (บาล) ๒๐/๕๐๑/๑๑๑.

53

พระตช กวาง ดก (Thích Quảng Đức) เปนพระภกษชาวเวยดนามทเผาตวเองตายทหนาสถานทตก มพชา

ก ล า ง ส แ ย ก ใ น ก ร ง โ ฮ จ ม น ท ( ไ ซ ง อ น )

เพ อประท วงรฐบ าล ท ไมให คว ามเปนธ รรม ตอพ ทธศาส นก ชนใน เว ยดนามหล งจ าก เผาตว เองในครง น

สหรฐ ได ก ดดนรฐ บ าล จน ยอม ตกล งรบข อ เส นอของ กล มพ ทธศ าส นก ชนใน เว ล าหก ว นนบ จ ากน น

วนถดจากการเซนสญญา งานศพของพระตช กวาง ดกไดถกจดขน และมผมารวมไวอาลยกวา ๔,๐๐๐ คน

พระ ตช ก ว าง ด ก เก ดว นท ๑๑ มถ น ายน ป พ .ศ . ๒๔๔๐ (ค .ศ . ๑๘๙๗) ท หมบานล มว น ต ก

จงหว ดคานหหว อาย ๑๔ ปได บรรพชาเปนสาม เณรโดยมพระตชเฮองถ มเ ปนอปชฌ าย พออายครบ ๒๐

ปไดอปสมบทเปนพระภกษ จนพ.ศ.๒๔๙๗ ไดเปนเจาอาวาสวดเทยนหม เมองเว

ท า น เ ห น ร ฐ บ า ล โ ง ห ด น ด น เ ด ย ม บ บ ค น พ ท ธ ศ า ส น า อ ย า ง ห น ก

เพราะปรารถนานจะผลกดนใหเวยดนามเปนประเทศทนบถอศาสนาครสตตามนโยบายของโงหดนถงบาทหลวงครสตผเ

ป น พ ช า ย ท าน เ ห น ว า ไ ม ม ว ธ อ น ท จ ะป ก ป อ ง ร ก ษ า ไ ว ไ ด ใ น ส ถ าน ก าร ณ ท อ น ต ร าย อ ย า ง น

เทากบการสละชวตของตนเปนพทธบชา ทานจงเดนทางออกจากเมองเวมาถงไซงอน แลวนงสมาธหนาสถานทตกมพชา

จ าก น น ร าดน า ม น ด ว ย ต ว เอ ง แล ว น าไ ม ข ด ไฟ ออ ก จ าก ก ระ เ ป าซ ง ท าน ใส ถ ง พ ล าส ต ก อ ย าง ด

ปองก นการเปย กน าหรอน าม น แลว จดไม ขด เผาตว เองจนมรณภาพ เมอว นท ๑๑ มถ นายน พ .ศ . 2506

ซงตรงกบวนเกดของทาน

ภาพก ารเผาตว เองของพระตช ก ว าง ด ก ถก แพ รก ระจ าย ไปทว โลก และน ามาส น โย บาย เส ย ม

สว นช างภาพม ลคอล ม บราวนไดร บ รางว ลพ ล ตเซอร หล งจาก ทานมรณภาพ รางก น าราง ทานไปเผาใหม

แ ต ห ว ใ จ ท ไ ด จ า ก ศ พ ข อ ง ท า น ไ ม ไ ห ม เ ป น เ ถ า ถ า น

ซงมการตความวาถงความเมตตาและพทธศาสนกชนในเวยดนามยกยองใหทานตช กวาง ดก เปนพระโพธสตว 34

ผลงานชนโบวดาของประธานาธบดโงหดนเดยมตอพทธศาสนา

๑.ผเครงครดในศาสนาครสตโรมนคาทอลค รวมทง โง ดนห ถก ผเปนพชาย

๒.ผวางแผนและออกกฏเกณฑตางๆใหชาวเวยดนามทนบถอศาสนพทธถงรอยละ 90 เปลยนมานบถอศาสนาครสต

๓.ผรดรอนสทธของชาวพทธ เชนหามเขาวด หามจดกจกรรมทางศาสนาเชนวนวสาขบชา หามออกหนงสอพทธศาสนา

หามพระจดรายการทางวทย

๔.ผปราบปราบและเขนฆาพระสงฆ นางช และชาวพทธอยางโหดเหยม

๕.ผส งทหารใหน ารถพ งเขาหาก ลมผประทวง ผลท าใหพระสงฆและนางช ทอยแถวหนาเส ยชวตทนท 70 ศพ

ประชาชนอก ๓๐ ศพ

๖.ผส งใหทหารกวาดกลาง เผาวด ท าลายศาสนสถาน ยงกราดใสกลมพระและนางชทก าลงสวดมนตและนงสมาธ

๗.ผออกกฏหามสรางพระพ ทธรปบชา หากทรดโทรมผพงใหน ารปพระเยซมาตงแทน ใครไมท ามโทษประหาร

๗.ผออกกฏใหชาวบานน ารปพระเยซไวตามบาน ใครท าหาย หรอท าลาย จะไดรบโทษสถานหนก

๘.ผออกกฏ เมอมการอบรมขาราชการ ตองใหบาทหลวงมาท าการอบรมขาราชการดวย

34 http://en.wikipedia.org/wiki/ Thích Quảng Đức

54

๙.ผก าหนดนโยบาย เปลย นค าสอนของพทธศาส นา พระไตรปฏก บง คบ ใช ก บพระภก ษสงฆและส ถาบ น

โดยเปนค าส งของ โง ดนห ถก (พชาย) ซงคมกระทรวงศกษาธการ

๑ ๐ . ห าม ป ระ ช า ช น ช าว เ ม อ ง เว ช ก ธ ง ศ าส น า ( ธ ง พ ร ะธ รร ม จ ก ร ) ใน ว น ส าค ญ ท า ง ศ าส น า

และหามประกอบพธทางศาสนาพทธ

ฝอกวางซาน วดตวอยางของการเผยแผ

ว ดฝอก ว างซาน (Fo Guang Shan Monastery) เ ป นอาร ามขนาดใหญ ทตง บนภเข า เมอง เก าส ง

(Kaohsiung) ประเทศไตหว น (Taiwan) ส ถาปนาโดยพระคณาจารย ซงหวน (Hsing Yun) ค าวา ฝอกวางซาน

แปลวาภเขาแสงแหงพระพ ทธธรรม ส งก ดนกายฌาน (เซน) สาขาหลนช ว ดน ไดก อสรางในปพ .ศ.(๑๙๖๗ )

บนภเข า ท รก รา งแล ะห า งไก ล ในส ม ย นน แม จะถ ก คดค านจ าก ล ก ศษย เ รอง ก าร เดน ทาง ท ไก ล มาก

แตทานก เล งเหนอนาคตจงไดอธ บายจน เขาใจแล วสรางข นด วยส ถาปตยกรรมจน สมย ราชวงศหมงและช ง

หล งคาสเหลออรามผสมผสานระหวางว ดปาและว ดบานเหมอนในประเทศจน เพอเ ปนหล กช ยในพทธศาสนา

พระคณาจารย ซงหว นไดเ รม เผยแผพ ทธศาสนา เรย กว าพทธศาส นาเพ อมนษย (Humanistic Buddhism)

โดยใชนโยบายเชงรกเคาะตามบาน ในขณะนนสถานการณใตหวน พทธศาสนาย งไมเดนช ด สวนมากเจอปนก บลทธเตา

ข ง จ อ จ ะ ห า ส ถ า น ท ๆ เ ผ ย แ ผ พ ท ธ ศ า ส น า ท ถ ก ต อ ง บ ร ส ท ธ ห า ไ ด ย า ก

งานเผยแผพทธศาสนาของทานไดเผลดเปนอยางยงจนยายสาขาไปทวโลก แลวตงสมาคมแสงพทธธรรม (Buddha

light International) เ พ อ เ ผ ย แ ผ พ ท ธศ าส น า จ น ม จ าน ว น ว ด ถ ง ๓ ๕๐ ๐ ว ด ใน ๑๗ ๓ ป ระ เ ท ศ

ร ว ม ท ง ว ด ไ ซ ไ ห ล ท อ เ ม ร ก า แ ล ะ ว ด ห น า น เ ท ย น ท อ อ ส เ ต ร เ ล ย พ .ศ . ( ๑ ๙ ๙ ๘ )

ท า น ไ ด เ ร ม ก อ ส ร า ง อ น ส ร ณ ส ถ า น พ ร ะ พ ท ธ อ ง ค (Buddha Memorial Center)

น บ เ ป น อ น ส ร ณ ส ถ า น ท ง ด ง าม ท ส ด ใ น ไ ต ห ว น เ พ อ เ ก บ บ ร ร จ พ ร ะ บ ร ม ส า ร ร ก ธ า ต

น อ ก จ า ก น น ย ง ส ร า ง พ ร ะ พ ท ธ ร ป อ ม ต ต า ภ ะ ป า ง ข ด ส ม า ธ ส ง ๑ ๐ ๘ เ ม ต ร

การเผยแผเอาจงเอาจงของทานทวโลกท าใหสถานพทธศาสนาในไตหวนพลกมาเปนศาสนาของคนสวนใหญ 35

๔.ท าดไดดมทไหน ท าชวไดดมถมไป ค า น ม ก จ ะผ าน ห ผาน ต าห ล าย ท านม าแ ล ว น บ เ ป นค ว ามท าท า ย ตอ อน าค ต พ ท ธศ าส น า

สาม เห ต ท เขา ใจ หล ก ก รรมอย าง น เพ ร าะไมได เ รย น ร พ ทธศาส นาอย าง ท อแท ท าให ต ความผด ไปด ว ย

หลกกรรมทางพทธศาสนาจงถกทาทายมากขน ค าวา กรรม เปนภาษาสนสกฤต วา กรม สวนภาษาบาลเขยนเปน กมม

ภาษาไทยแปลงจากภาษาส นสกฤตกรรมในทางพ ทธศาสนา แปล วาการกระท า ห รอ หล กแห งความแนนอน

แบงออก เปน ๓ อย าง คอ กาย ก รรม ก ารกระท าท างกาย วจก รรม การก ระท าท างวาจ า และ มโนกรรม

การกระท าทางใจ โดยลกษณะกรรมม ๔ ชนดคอ ๑.กรรมดา ใหผลดา คอกาย วาจาใจ เปนไปเพอความเบยดเบยน

๒.กรรมขาว ใหผลขาว มกายกรรม วจกรรมและมโนกรรมไมเปนไปเพอความเบยดเบยน ๓.กรรมทงดาทงขาว

ใหผ ลทง ดาทงขาว มก ายก รรม ว จก รรม แล ะมโนก รรม เปนไป เพ อเบยด เบย นบาง ไมเบยด เบยนบา ง

35 http://en.wikipedia.org/wiki/Fo_Guang_Shan เขาถงขอมล ๑๒ มถนายน ๒๕๕๗

55

๔ .ก ร ร ม ไ ม ด า ไ ม ข า ว ม ว บ า ก ไ ม ด า ไ ม ข า ว ม เ จ ต น า ท จ ะ ล ะ ก ร ร ม ท ง ด า แ ล ะ ข า ว

ยอมเปนไปเพอการละกรรมคอพระอรหนต36

หลกกรรมนอกพทธศาสนา

เรองของกรรมเปนทถกเถยงก นอยางกว างขวางมาไมนอยกวา ๓๐๐๐ ป แมกระทงในสม ยพทธกาล

การถกเถยงเรองของกรรมย งไมมทยต จนมขอข ดแยงเ รองกรรม ท าใหผคนสบสนวนวายไมนอยเพราะตางคนต างสอน

แตกตางกนออกไป แนวค าสอนเรองกรรมในสมยพทธกาลมดงน

๑.เชอวา ทากรรมแลวไมใหผ ล เรยกวา อก รยวาทะ ถอวาท ากรรมอยางไรไมวาหนก เบา ดหรอช ว กไมมผล

ความ เชอ นส อนโดย ครป ราณ ะ ก สสปะ โดยกล าวว า “ดกอนมหาบพ ตร เมอบคคล ท าเอง ใช ใหผ อนท า

ตด เ อง ใช ใ ห ผ อนต ด เบย ด เบ ย น เอง ใ ช ให ผ อ น เบย ด เ บย น เ ศร าห มอง เอ ง ใช ให ผ อ น เศร าหมอ ง

ล าบากเองใชใหผอนล าบาก ฆาเอง ใชใหผอนฆากไมจดวาเปนบาป37

๒.เชอวาผลกรรมไมไดมาจากการกระทา เรยกวาอเหตกวาทะ ถอวาสงทงปวงไมมเหตไมมปจจ ย ความบรสทธ

ค ว า ม เ ศ ร า ห ม อ ง ไ ม ม เ ห ต ไ ม ม ป จ จ ย เ ป น ไ ป เ อ ง ผ ล ข อ ง ก า ร ก ร ะ ท า ไ ม ม

คนทงดและช วจะบรสทธหรอหลดพนไดเมอถงเวลาเอง ไมตองขวานขวายอะไร สอนโดย ครมกขลโคสาล

๓.เชอวาหลงตายแลวขาดสญ เรยกวา อจเฉทวาทะ ถอวาทานทใหแลวไมมผล ยญทบชาไมมผล เซนสรวงไมมผล

วบ าก ก รรม ทท า ด แล ะช ว ไมมผล โล ก น ไมม โล กหน าไมม คณบด ามารดา ไมม ส ต ว ท เก ด ผดข น ไมม

ความเชอนสอนโดยครอชต เกสกมพล

ทรรศนะทงหมดนพระพทธองคต าหนอยางรนแรงเ รยกวา มจฉาทฏฐ คอคดเหนผดจากความเปนจรง

เ ห ม อ น บ อ ก ข า ว เ ป น ด า บ อ ก ส ว า ง เ ป น ม ด เ พ ร า ะ ค ว า ม อ ว ช ช า ข อ ง ต น เ อ ง

เ พ อ อ ธ บ า ย เ ร อ ง ก ร ร ม ใ ห ช ด เ จ น ว า ก ร ร ม เ ป น ก า ร ก ร ะ ท า ท แ น น อ น ต า ย ต ว

พระสมมาสมพทธเจาจงตรสหลกการแนนอนเพอยนย นหลกกรรม เรยกวา นยาม คอความแนนอนดงน

๑.อตนยาม (Physical Law) กฏธรรมชาตเกยวก บเ รองของฤดกาล เมอถงเวลาฝน ฝนจะตก เมอหนาหนาว

ลมหนาวเขาม า เมอรอนจะเขาม า ไมมใครคว บคม เปนไปตามธ รรมช าต แมฤ ดก าล จะเปลย นแปล งบ าง

แตโดย รวมย งคงอย เหมอนเดม ฤดกาลมผลตรปรางหนาตามนษย ดวย เชน คนทอยในอกาศทรอนจะตวด า

ทอยในอากาศทหนาวมกจะผวขาว

๒.พ ช น ย า ม (Biological Law) กฏ ธ รรม ช าต เก ย ว ก บ ก ารส บ พน ธ ห รอพน ธ ก รรม ทง พ ช แ ล ะส ต ว

ดงเชนคว ามจ รงทว าปล กพ ชเช นใด ไดผลเชนนน ปล กข าวได ผล เปนขาว ผลก มะนาวย อมไดล กมะนาว

ปลกมะมวงยอมไดผลมะมวง คนสมสกนยอมไดลกเปนคน

๓.จตนยาม (Physical Law) กฏธรรมชาตเกยวก บการท างานของจต หรอจตเปนตวก าหนด เมอจตโกรธ กบจตเมตตา

พฤตกรรมของคนจะไมเหมอนก น ทง นเกดจากการกระทบของจตใจ ในทางพทธศาสนาเ รอง นถอวาเปนกเลส

พทธศาสนาถอวา เมอมจตเศราหมอง ตายไปมทคคตเปนทไป เมอมจตผองใส มสคตเปนไปในโลกในโลกหนา

36 วศน อนทสระ. หลกกรรมและการเวยนวายตายเกด. (กรงเทพฯ: โรงพมพธนธช, ๒๕๕๓). หนา ๔๑. 37 ท.ส.(บาล) ๙/๕๔/๖๘, ท.ส.(ไทย) ๙/๑๖๖/๕๓-๕๔.

56

๔ .ก รรม น ย า ม (The Law of Action) กฏธ รรมช า ต เก ย ว ก บ ก รรม ต รง น จ ะเ หน ได ว าพ ระพ ท ธ องค

ย าเนนวาเ รองของกรรมเปนธรรมแนนอน ตายตว ไมเปลยน ไดท ากรรมยอมไดรบผลกรรม ซอของยอมไดของ

ซ อ ข า ว ย อ ม ได ข า ว พ ร ะพ ท ธ อ ง ค ต ร ส ว า “ค น ช อ ว า เ ป น ค น เล ว เ พ ราะ ช า ต ก า เ น ด ก ห าม ไ ด

จะชอวาเปนพราหมณเพราะชาตก าเนดกหามได แตทชอวาเปนคนเลว เพราะกรรม ชอวาเปนพราหมณเพราะกรรม”38

๕ . ธ ร ร ม น ย า ม (Oder of the Norm) ก ฏ ธ ร ร ม ช า ต เ ก ย ว ก บ ส ร ร พ ส ง

เปนกฏเกยวก บความสมพนธ ทเปนเหตเปนผลก นของสงทงหลายและเปนธรรมดาของสงทงหลายทไมย งยนถาวร

ม ค ว า ม แ ป ร เ ป ล ย น แ ล ะ ด บ ไ ป ใ น ท ส ด ถ ก ป จ จ ย บ บ ค น แ ล ะ ไ ม เ ป น อ ต ต า

ก ล า ว คอ เปน ธ รรมด าของ ส ต ว โล กท งห ล าย ทก ช น ดไม มใ ครล ว ง พ น ว ฏจก รก ารเ ว ย นว าย ตาย เก ด

เปนธรรมดาของนกทงหลายทจะบนได ปลากแหวกวายในน าได เปนตน39

ลกษณะการใหผลของกรรม

๑.ใหผลตามกาลเวลา

สามารถแบงออกเปน ๔ คอ ๑.กรรมทใหผลในชาตน เ รยกวา ทฏฐเวทนยกรรม เชนเกดมามรปรางงาม

มสตปญญาด เ ปนตน เ ปนผลมาจากกรรมอดตสงมา ๒.กรรมทใหผลในชาตหนา เรยกวาอปปชเวทนยกรรม

คอเราท ากรรมบางอยางไว ในชาตนแตกรรมไมอาจจะใหผล ไดในปจจบน จงสงผลในชาตหนา เชนท าบญมาก

ตายไปแลวจะสขสบาย คนรกษาศลในชาตนจะเ ปนรปปรางดในชาตหนา รกษาศลขอ ๑ ด จะอายยนในชาตหนา

๓ . ก ร ร ม ท ใ ห ผ ล ใ น ช า ต ต อ ๆ ไ ป เ ร ย ก ว า อ ป ร า ป ร เ ว ท น ย ก ร ร ม

กรรมบางอยาง ทให ผลแล วในชาตย งจะใหผลในชาตตอๆไปดวย ๔ .ก รรมทเลกใหผ ล คอหมดโอกาสใหผล

เปนอโหสก รรม เหมอนเมล ดพ ชท หมดอาย ค อหยดย างเหนยว ไมสามารถ ง อกเงย ได เชน ผเ ป นอรหนต

กรรมไมสามารถ ตด ตอไป ไดอก พ ระพ ทธองคต รส วา “บ าปก รรมอน บคคบก ระท าแล ว ย งไมใหผลทน ท

เ ห ม อ น น า น ม ย ง ไ ม อ า จ จ ะ เ ป น น ม เ ป ร ย ว ใ น ท น ท ฉ น ใ ด

แตบาปกรรมจะคอยตามลางตามผลาญดจไฟถานทปกปดดวยถานฉะนน40

๒.ใหผลตามหนาท

แบงออกเปน ๔ อยางคอ ๑.กรรมทสงใหเก ดมาดหรอชว เรย กวา ชนกกรรม คอก รรมทเ ปนพ อ

กรรมดท าใหเกดมาด รป รางด ส ตปญญาด ๒.ก รรมทสนบสนนชนกกรรมใหแรงขน เรยกวาอปถ มภกกรรม

เช น ชน ก ก รรมท า ให เ ก ด ม าเ ป นค น ด อ ปถ ม ภก รรม ท าให ด ย ง ข น ไป อก ถ า ช นก ก รรม ท า ไ ว ไ ม ด

อปถมภกกรรมท าใหแยลงอก ๓.กรรมขดขวางหรอบนทอน เรยกวา อปปฬกกรรม คอ ชนกกรรมสงผลใหเกดมาสบาย

แตอปฬกกรมจะท าใหล าบากลง ชนกกรรมท าใหมาทกข อปปฬกกรรมท าใหสบายขนมาบาง ๔.กรรมทคอยตดรอน

เรยกวาอปฆาตกรรม เชน ชนกกรรมท าใหเกดมารวย อปฆาตกรรมจะท าใหยากจนจากเศรษฐกลายเปนยาจก

๓.ใหผลตามความหนกเบา

38 ข.ส.(บาล) ๒๕/๓๐๖/๓๕๑. ข.ส.(ไทย) ๒๕/๑๔๒/๕๓๒. 39 ท.ม.อ. (บาล) ๒ /๓๔, อภ.ส .อ. (บาล) ๙๐๘/๓๐๐. 40 ฟน ดอกบว. รวมบทความชดพทธปรชญาชวต. (กรงเทพฯ โสภณการพมพ, ๒๕๔๗). หนา ๘๑.

57

แบงเ ปน ๔ อยางคอ ๑.กรรมหนกหรอทรนแรงทสด เรยกวาครกรรม กรรมนจะใหผลกอน ฝายกศลมฌาน

๘ ฝายอกศลม คออนนตรยกรรม ๕ อยาง คอ ฆาพอ ฆาแม ฆาพระอรหนต ท าโลหตพระพทธเจาใหออก ท าสงฆเภท

มอานภาพ รนแรง ๒.ก รรมทท าทละเลกละน อย เ รยก วา พ หล กรรม หรออาจณณกรรม จะสะส มไปเ รอยๆ

จาก จ านวนนอย กลายเปนจ านวนมาก กล าย เปนอาจณณกรรม เมอค รกรรมไมม พหลกรรมจะใหผลตอมา

๓.กรรมท ท าใก ลต าย เ รย กว าอาส นนก รรม คอใจมงม นส งใด ก น าผ น นไป ส ภพภมต ามชนดของก รรม

อาส นนก รรมแม จ ะมแรง น อย แ ตก มผ ล แรง ส าม ารถ ให ผล ก รรม ก อน เหมอน โค ท แออ ดอย ใน คอก

เมอเ ปดประต โค ทอยใกล ประต จะออกไปกอน แมจ ะเปนโคแกเ ดน ไมไหว หรอล กโคท เ ดน ไมถนนดกต าม

๔.ก รรม ทส ก ก วาท าไมจงใจ ตงใจ เ รย ก วา ก ตตตาก รรม เชนบดามารดาด ด าลก ให ไปเจอส งไมด ตาง ๆ

แตในใจนนไมปรารถนาจะใหเปนอยางนน

เ ร อ ง ข อ ง ก ร ร ม เ ป น เ ร อ ง ล ะ เ อ ย ด อ อ น แ ย ก ย อ ย อ ก ม า ก ม า ย

จงไมแปลกทเหตใดกรรมจงไมใหผลทนตาเมอท าผดโดยทนททกรายไป

ผลของการไมเชอกรรม

๑ . เ ม อ บ น ด าล โท ส ะ ห ร อ ไม พ อ ใจ ใ ค ร ส าม า รถ ฆ า ค น ได อ ย า ง ง า ย ด าย ๒ .เ ม อ อ ด อ ย า ก

ห ร ออ ย าก ได ข า ว ข อ งค น อน ส าม ารถ ล ก ข อง ข โม ย ได ง า ย ๓ .เ ม อร ก ภ รรย า ห รอ ล ก ส าว ใค ร

สามารถ ผดลก เมย ช าวบ านง าย ๔ .สามารถ โกหก เพ อ เอาตวรอด ได เพ อต มต น ๕ .ดมของมน เมาได งา ย

๖ . ส ง ค ม ใ น ค ร อ บ ค ร ว ส ง ค ม ใ น ช ม ช น แ ล ะ ส ง ค ม โ ล ก เ ด อ ด ร อ น ม า ก ม า ย

๗ .ส ภ า พ แ ว ด ล อ ม เ ส ย ห า ย เ พ ร า ะ เ ห น แ ก ต ว ใ ค ร ม อ ย า ว ส า ว ไ ด ส า ว เ อ า

๘.บานเมองกลยคเพราะไฟความขดแยงและสงคราม

๖.พทธศาสนาจะเสอมภายในหาพนป ความเชอเ รองพทธศาสนาจะเสอมภายใน ๕๐๐๐ ปตามคมภรบางเลม นบวามอทธพลตอชาวพทธมาก

คว ามเช อแบบนท าใหไมพย าย ามขวานขวาย ช วย เหล อปก ปองพ ทธศาส นาย ามมภ ย เหมอน ท เกด รร ว

ค น ท น ง อ ย ไ ม ค ด อ ย า ก จ ะ ซ อ ม เ ร อ เ พ ร า ะ ค ด ว า เ ร อ เ ก า แ ล ว ไ ห น ๆ ก จ ะ จ ม แ ล ว

ห รอท หาร เข า ส ส ง ครามไมอย าก จะ ป อง ก น เขต แดน เพ ราะค ดว าใหน ๆก จ ะแพ แล ว เ จ บต ว เป ล า

คว าม เช อ น ส ง ผ ล ให ช าว พ ท ธ ไม ก ร ะ ต อ ร อร น ไม ค ด ท จ ะป ก ป อ งพ ท ธ ศ าส น าย าม ม ภ ย เข าม า

จนพทธศาสนาสญสลายไปจากหลายประเทศ เพราะความเชอน

ห ล ก ฐ าน ท เ ช อ ว าพ ท ธ ศ า ส น าจ ะ เ ส อ ม ภ าย ๕ ๐ ๐ ๐ ป ค อ ๑ .พ ร ะ ม า ล ย โ ป ร ด โล ก

พระมาล ย ไดถ ามเ รองนก บพระศรอรยเมตไตรยโพธส ตว บนสวรรคช นดสตเก ยวก บอนาคตของพทธศาสนา

พระโพธสตว กลาววา “พระเถระเจาผเจรญ พระศาสนาแหงพระสมณโคดมพระพทธเจาจกตงอยถวน ๕๐๐๐ ป

ก า ห น ด ก า ร ค อ พ ร ะ ธ า ต อ น ต ร ธ า น ส ญ ห า ย ไ ป ห ม ด แ ล ว . . . .ค น ไ ม เ ก ร ง ก ล ว บ า ป

พนองท าหารส งวาสพชายสงวาสกบนองสาว แมสงวาสกบลกชาย พอส งวาสก บลกสาวเปนตน อายจะลดลงเรอยๆ

58

จากนนจะมไฟประล ย ก ล ปท าล ายร าง จะ เหล อ เฉพ าะส มณช พ ราหมณ ท บ า เพญส มณธรรม จน ตอมา

เมอชมพทวปถกช าระแลว โยมจะไดลงไปเกดโดยการนมนตของทาวมหาพรหม”41

คอ ถอวาพระพทธศาสนาจะเสอมใน ๕๐๐๐ ป ตามค าท านายในคมภร หลายเลม คอ ๑.เ รองพระมาลยโปรดโลก

กลาววา “42

พระสบนของพระเจาปเสนทโกศล เปรยบเหมอนเรอก าลงมรร ว ไมไดพยายามอดเรอ เพราะคดวาจะจมแลว

พาก นรบสละเ รอทนทแลววายน าเอาตวรอด เปนเหมอนสนมกล ดกรอนพทธศาสนาใหตกต าลงอยางรวดเ รว

ความจร งคมภร เหล าน เก ดมาในภายหล ง พ ระ ไตร ปฎกกล าว วา ถ าคนย ง ประพฤ ตส มคว รแก ธ รรม

โลกนก จะไมวางจากพระอรหนต ค านน าจะเปนเครองยนย นวา ถาชาวพทธชวยก นรก ษาพระพ ทธศาสนาอย

พระพทธศาสนาจะเจรญกาวหนาตอไป

๒.คมภรมโนรถปรณ อรรถกถาองคตตรนกาย และ ๓.สมนตปาสาทกา อรรถกถาพระวนย ไดระบวา

พระพทธศาสนามอายเพยง ๕๐๐๐ ปเ ทานน โดยแบงชวงเวลาคอ ๑.พระอรหนตประเภทปฏสมภทา จะมอายเพยง

๑๐๐๐ ปเ ทานน ๒.พระอรหนตประเภทสกกวปสสโกมอายถง ๒๐๐๐ ป ๓.พระอนาคามจะมเพยง ๓๐๐๐ ป

๔.พระสกทาคามมอายอยเพยง ๔๐๐๐ ป พระโสดาบนมเพยง ๕๐๐๐ ปเทานน43

เป นทน าส งเกตวา เรอง ราว ทพ ระพทธศาส นาจะเสอม ไปใน ๕๐๐๐ ปนไมมในพระไตรปฎกเล ย

มเฉพาะในอรรถกถาเทานน จงเปนเรองทชาวพทธไมควรวตกแลวตงใจท าตามพทธพจนกอนจะปรนพพานก บสภทะ

นกบวชนอกศาส นาวา “อย าเล ย ส ภททะ ท ขอถ ามนนงด เสย เถ ด ดกรส ภททะ เราจก แส ดงธ รรมแกท าน

ทานจงตงใจฟงธรรมนน จงใสใจใหด เราจกกล าว สภ ททปรพ าชก ทลรบพระด ารสของพระผ ม พระภาคแล ว

พระผม พ ระภาคไดตรสวา ดกรสภททะ ในธรรมวนยใด ไมมอรยมรรคประกอบดวยองค ๘ ในธรรมวนยนน

ไมมสมณะท ๑ สมณะท ๒ สมณะท ๓ ห รอสมณะท ๔ ในธรรมว นยใด มอรย มรรคประกอบดวยองค ๘

ในธรรมวนยนน มสมณะท ๑ ท ๒ ท ๓ หรอท ๔ ดกรสภททะ ในธรรมวนย น มอรยมรรคประกอบดวย องค ๘

ในธรรมวนยนเ ทานน มสมณะท ๑ ท ๒ ท ๓ หรอท ๔ ลทธอนๆ วางจากสมณะผรท วถ ง กภกษเหลานพงอย โดยชอบ

โลกจะไมพงวางจากพระอรหนตท งหลาย”44

จากพทธพจนนยนยนไดวาชะตากรรมของพทธศาสนาอย ทพทธบรษททกคนวาจะใหเจรญมากขนหรอเสอม

ถอยลง ดงมหลายกรณทพทธศาสนาตกต าขนาดหนก แตเพราะการตอสท าใหพทธศาสนากลบฟนฟกลบมาอก

ใน ม โน ร ถ ป ร ณ ซ ง เ ป น อ รร ถ ก ถ า ข อ ง อ ง ค ต ต ร น ก าย ได ก ล า ว ไ ว ว า อ น ต รธ า น

หรอความเสอมไปของพระพทธศาสนาม ๕ ประการคอ

๑.อธคมอนตรธาน คอ การเสอมไปจากการบรรลธรรม โดยโอกาสทจะบรรลธรรมมนอยลงตามล าดบ

๒.ปฏปตตอนตรธาน คอ การเสอมไปแหงการปฏบต การปฏบตจะลดนอยถอยลง คนจะเนนการศกษามากกวา

๓.ปรยตอนตรธาน คอ การเสอมไปแหงการศกษา ตอมาการศกษาดานพระปรยตธรรมเรมไมมคนศกษา

41 อรยธรรม ป. ฎกามาลยเทวสตร. (กรงเทพฯ: กรงเทพบรรณาคาร, ๒๕๒๖). หนา ๒๒๑ 42 อรยธรรม ป. ฎกามาลยเทวสตร. (กรงเทพฯ: กรงเทพบรรณาคาร, ๒๕๒๖). หนา ๒๒๑. 43 มาณพ นกการเรยน. พระพทธศาสนากบโลกปจจบน. (กรงเทพฯ: โรงพมพมหาจฬาฯ, ๒๕๔๔). หนา ๗๓. 44 (มหาปรนพานสตร) ท.ม. ๑๓๙/๑๔๓-๑๔๖.

59

๔.ลงคอนตรธาน คอ การเสอมไปแหงเพศสมณะ ตอมาการมเพศกเสอมถอยลง

๕.ธาตอนตรธาน คอ การเสอมไปแหงพระบรมสารรกธาตของพระพทธองคทอยในทตางๆ 45

ในบรรดาแตในหนงสออรรถกถาไมไดช แจงชดเจนวาชวงเวลานประมาณเทาไหร

๒.สบนนมตของพระเจาปเสนทโกศล

หล กฐ าน ทเช อวาพ ระพ ทธศาส นาไมเส อมภายใน ๕ ,๐๐๐ ป คอ พ ทธโอวาทกอนจะป รนพพาน

ทรงตรสไวในมหาปรนพานนสตรทกลาวมาขางตน ความเชออนๆ

๑.ถวายอาหารตามความชอบของคนตาย

เพ ราะชาวพทธมคว าม เช อวาผต าย จะไดกนอาหารกต อเมอตองถวายภ ตตาหารตอพระส งฆเ ทานน

พระสงฆจงเหมอนสะพานท จะน าทางใหถ งฝงหรอ บรษไปรษณย ทน าจดหมายหรอหอว ส ดไปถงผร บ ดงนน

เม อค น ต า ย ช อ บ อ าห า รแ บ บ ไห น ก เ อ าอ าห าร ช น ด น น ไป ถ ว าย พ ระ จ ะท า ใ ห ค น ต าย ได ก น

ความเชอแบบนไมผดเสยทเดยว เพราะการท าบญถวายอาหารแกพระสงฆยอมสงผลใหเปตชนหรอญาตทเสยชวตแลว

ไ ด ร บ ไ ด เ ม อ ถ ง ช ว ง เ ว ล า ท เ ข า พ ร อ ม จ ะ ร บ

แ ต ค ว าม เ ช อ ท ช อ บ อ าห า รแ บ บ ใด ได ก น แ บ บ น น ส ร า ง ค ว าม ล าบ า ก ให พ ร ะ ส ง ฆ ม า ก เช น

ในก รณ ท คนตาย ชอบส มต าเผดแล วน าเอาส มต าเผดไปถ วายพระ แ ตพระรปนนน ทาน เน โรคก ระ เพ ราะ

นบวาเปนความทรมานอยางหนกของพระ

๒.ทอดผาปาใหโรงเรยน

การทอดผาปาและองคกรตางๆ การทอดผาปาเปนกจกรรมท าบญทางพทธศาสนาเพอน าปจจยมาบ ารงอาราม

แตปรากฏวาปจจบน โรงเรยน โรงพย าบาล สถานทราชการต างๆ จดจดทอดผ าปา เพ อท าบญสรางโรงเ รย น

โ ร ง พ ย า บ า ล ก น ม า ก ม า ย เ ส ร จ แ ล ว ถ ว า ย อ ง ค ก ร น น ๆ แ ท น

วธการนนบวาเป นเรองผด ทเอาวธการท าบญแบบน ไปใชนอกพทธศาสนา ผดว ตถประสงคของพระพ ทธเจ า

แตถาจะใหถกตองควรนมนตพระสงฆไปรบแลว มอบคนใหองคกรทจดนนๆ

๓.พรหมลขต –กรรมลขต

แ ม ช าว ไท ย จ ะ น บ ถ อ พ ท ธ ศ าส น าม า น าน ม าก ก ว า ๒ ,๐ ๐ ๐ ป แ ต ค ว าม เช อ ด ง เ ด ม

คอศาสนาพราหมณและคว าม เชอท องถนย งคงมบทบาทอยางสง การกระท าท กอยางถอว าเ ปนการควบคม

ใหเ ปนไปโดยพระพรหม พระพรหมบนดาลทกอยาง จะดช ว ยากดมจนลวนเปนผลการกระท าของพระพรหมทงส น

จงเ รยกวา พรหมลขต ในความเปนจรงพระพรหมไมสามารถจะท าอะไรใครได เพราะถาเชอแบบนจะไมมการพฒนา

ความว รยะ อตสาหะ กระตอรอรนจะไมม ในขณะทพทธศาสนาถอวา มนษย กระท าทกอยางมผล จะดจะช ว

อ ย ท ก า ร ก ร ะ ท า ข อ ง ต น เ อ ง จ ง เ ร ย ก ว า ก ร ร ม ล ข ต เ ช น

ใครกตามถาฆามนษยยอมถกต ารวจจบตดคกยอมเปนสจธรรมทถกตอง

๔.ชวชางช ดชางสงฆ

45 มาณพ นกการเรยน. พระพทธศาสนากบโลกปจจบน. (กรงเทพฯ: โรงพมพมหาจฬาฯ, ๒๕๔๔). หนา ๗๕.

60

ช า ว พ ท ธ ม ๔ ป ร ะ เ ภ ท ค อ ๑ .ใ ห ท า น ไ ม ต ส ง ฆ ค อ ช อ บ แ ต ท า บ ญ อ ย า ง เ ด ย ว

แตไมนยมต าหนพระสงฆเพราะถอวาพระสงฆตองดแลกนเอง ๒.ตสงฆไมใหทาน คอชอบต าหนพระอยางเ ดยว

แตไมชอบท าบญ ถ ามขาว พระสงฆจะ รบผสมโรงต าห นอยางรว ดเ รว ๓ .ตสงฆท ทาไ มด ดวย ใหท านดวย

ค อ ท า บ ญ ด ว ย เ พ อ ค า จ น ศ า ส น า ใ น ข ณ ะ เ ด ย ว ก น ถ า พ ร ะ ส ง ฆ ท า ไ ม ถ ก ต อ ง

จะตองแกไขกลาต าหนเพอใหพระละอายหรอแกไข ๔.ไมใหทานไมตสงฆ คอเฉยไมสนใจจะดจะชวไมเกยวกบตนเอง

ทง ๔ อยางน อยางท ๓ ถอวาเปนชาวพทธตวอยางทท าใหพทธศาสนาเจรญรงเรอง

ดงนน การถอวาเ รองของว ดเรองของพทธศาสนาเปนเรองของพระไมเกยวกบโยม จงไมใชแนวทางทถกตอง

ไม อาจจ ะรก ษาพ ท ธศ าส นา ได ถ าช าว พ ทธ ค ดแ บบ น ท า ให พ ระส งฆไมถ ก ค ว บ คม ค ว ามป ระพ ฤ ต

ท าใหพทธศาสนาตกต าลง ภาระหนาทของการจรรโลงพทธศาสนาจงเปนหนาทของชาวพทธของทกคน

๕.ความเชอเรองพระสงฆ ๔ รป

ในสงคมไทยโดยเฉพาะภาคกลาง มความเชอในเ รองการเดนทางของพระสงฆ ๔ รป วาเ ปนอปปมงคล

ไมล า งบ อก เห ต เ ปน น ม ตห รอล าราย ท จ ะ เก ด ข น ก บคน ในค รอบค รว แม ก ระท งก าร เดนท าง ข น รถ

ถ าพ ร ะส ง ฆ ข น ร ถ เ ม ล พ ร อ ม ก น ๔ รป จ ะถ ก ป ฏ เ ส ธ จ าก ก ร ะ เ ป า รถ แ ต ไม ไ ด เ ป น ท ก ค น

ส ร า ง ค ว า ม ล า บ า ก ใ ห ก บ ก า ร เ ด น ท า ง ข อ ง พ ร ะ ม า ก

ความเชอทไมมเหตมผลแบบนนบวาเปนอปสรรคกบการใชชวตของพระสงฆมาก

บทท ๕ สอธรรมอยางไรคนจงจะเขาใจ

(How to propagate the Dhamma) การเผยแผพระพทธศาสนาเปนความจ าเปนอยางยงยวดตออนาคตของพระพทธศาสนา ทจะด ารงอยตอไป

ส ม ย พ ท ธก าล เ ม อพ ระพ ท ธ องค โป รด ปญ จ ว ค ค ย จน บ รรล พ ระอรห น ต ค รน ออ ก พ รรษ าแ ล ว

ไดสงพระสาวกไปเผยแผพทธศาสนาวา “จรถ ภกขเว จารก พหชนหตาย พหชนสขาย โลกานกมปาย อตถาย หตาย

ส ข า ย เ ท ว ม น ส ส า น .

มา เอเกน เทว อคมตถ, เทเสถ ธมม อาทกลยาณ มชเฌกลยาณ ปรโยสานกลยาณ , สาตถ สพยญชน เกวลปรปณณ

ปรสทธ พรหมจรย ปกาเสถ , สนต สตตา อปปรชกข ชาตกา อสสวนตา ธมมสส ปรหายนต, ภวสสนต ธมมสส

อญญาตาโร,อหมป ภกขเว เยน อรเวลา เสนานคโม เตนปสงกมสสาม ธมมเทสนายาต.

แปลว า"ดกอนภก ษทงหลาย เธ อทงหลายจงจ ารก ไปเพ อประโย ชนแล ะคว ามส ขแก คนหมมาก

เพออนเคราะหโลก เพอประโยชนเก อกลและความสขแกทวยเทพและมนษย ขอจงอยาไดไปรวมทางเดยวกนสองรป

จงแสดงธรรมงามในเบองตน งามในทามกลาง งามในทสด จงประกาศพรหมจรรย พรอมทง อรรถทงพยญชนะ ครบ

61

บรส ทธ บ รบ รณ ส ต ว ท งหล ายจ าพ วก ทมธ ล คอกเล ส ในจก ษน อยมอย เพ ราะไมได ฟ งธรรมยอมเส อม

ผรท วถงธรรมจกม ดกอนภกษทงหลาย แมเรากจกไปยงต าบลอรเวลาเสนานคม เพอแสดงธรรม ”46

จ าก พ ท ธพ จน น ท า ให เ ร าท ร าบ ว าก าร เผ ย แผ พ ท ธ ศ าส น าน น ม ค ว าม จ า เ ป น อ ย าง ย ง ย ง

โดยทรงย าเนนวาไมใชเพราะตองการสาวกมาก แตเพราะถอวามนษยทอาศยในทตางๆ ปมธลในดวงตานอยยงมอย

หมายถง ทมก เลสนอย สอนไดย งมอยถาไมจารกไปเขาเหลานจะเสยโอกาส จงตองจารกไป และไมควรไปทางละ ๒

ร ป ค ว ร จ ะ ไ ด แ บ ง ก น

นเปนพระธรรมทตชดแรกทพระศาสดาวางหลกการเผยแผไว ใหพระสาวกไดปฏบตตามโดยใชนโยบายเชงรกเขาหามว

ลชน การเผยแผพทธศาสนาไดผลดมาก จนพระสาว กคอพระโมคคลลานะสารบตรรวมทงล กศษย ๑๐๐๐

คนไดเขามาเลอมใสแลวขออปสมบทเพราะผลงานทสง ไปในคราวน สาเหตทการเผยแผพทธศาสนามความกาวหนานน

เ พ ร า ะ ๑ . พ ร ะ ท ง ห ม ด เ ป น อ ร ห ต ม ค ว า ม บ ร ส ท ธ ท ง ก า ย แ ล ะ ใ จ

๒.เพราะทานสามารถแสดงธรรมใหเขาใจแกนพทธศาสนาอยางแทจรงอนเปนผลจากการททานเหลานนบรรลธรรม

๓.เพราเดนทางไปเผยแผดวยจตบรสทธ ตอผคน ไมหวงอามสสนจาง ๔.เพราะทานเหลานสามารถมปาฏหารย ท งทางใจ

และทางกายภาพทเหนอมนษยทวไปจนท าใหผคนและเจาลทธยอมรบโดยปรยาย

การเผยแผพทธศาสนาจงเ ปนสง ทส าคญมาก โดยเฉพาะก บคนรนใหม ถาไมอาจจะสอใหคนรนใหม

เข าใจได พ ระพทธศาส นาจะล าบ ากมาก เพ ราะอนาคตพ ทธศาส นาอยก บคนรน ใหม ทจ ะส บทอดตอไป

การจะสอธรรมอยางไรใหคนเหลานเขาใจและศรทธาจงไมใชเรองงาย

ในปจจ บนช าว พทธจะยด ตดใน รปแบบของผสอนธรรม ๔ อยาง เ รยก วา ปมาณ ก า ๔ หมายถ ง

บ ค ค ล ท ถ อ ป ร ะ ม า ณ ต า ง ๆ ก น , ค น ใ น โ ล ก ผ ถ อ เ อ า ค ณ ส ม บ ต ต า ง ๆ ก น

เปนเครองวดในการทจะเกดความเชอความเลอมใส (Pamanika)

๑. รปปมาณกา คอ ผถอประมาณในรป, บคคลทมองเหนรปรางสวยงาม ทรวดทรงด อว ยวะสมสวน

ทาทางสงา สมบรณพรอม จงชอบใจเลอมใสนอมใจทจะเชอถอ (Rupappamanika)

๒ . โฆ ส ป ป ม า ณ ก า ค อ ผ ถ อป ร ะม าณ ใน เส ย ง , บ ค ค ล ท ได ย น ได ฟ ง เส ย ง ส ร ร เส ร ญ

เกยรตคณหรอเสยงพดจาทไพเราะ จงชอบใจเลอมใสนอมใจทจะเชอถอ (Ghosappamanika)

๓ . ล ข ป ป า ม ณ ก า ค อ ผ ถ อ ป ร ะ ม า ณ ใ น ค ว า ม ค ร า ห ร อ เ ศ ร า ห ม อ ง ,

บ ค ค ล ท ม อ ง เ ห น ส ง ข อ ง เ ค ร อ ง ใ ช ค ว าม เ ป น อ ย ท เ ศ ร า ห ม อ ง เ ช น จ ว ร ค ร า ๆ เ ป น ต น

หรอมอง เหนก ารก ระท าคร า เครย ด เปน ทก รก รย า ประพ ฤ ตเค ร งครด เข ม ง วดข ด เก ล าตน จ งชอบใจ

เลอมใสนอมใจทจะเชอถอ (Lukhappamanika)

๔ . ธ ม ม ป ป ม า ณ ก า ค อ ผ ถ อ ป ร ะ ม า ณ ใ น ธ ร ร ม ,

บคคลทพจารณาดวยปญญาเหนสารธรรมหรอการปฏบตดปฏบตชอบ คอ ศล สมาธ ปญญา จงชอบใจเลอมใส

นอมใจทจะเชอถอ (Dhammappamanika)

เทคนคการสอนของพระพทธเจา

46 ว. มหา. 4/32/ 40

62

ในการสอนของพระสมมาสมพทธเจานนเปนสงทนาศกษเปนอยางยงเพราะพระองคไมเคยใชวธก ารสอนส าเ ร

จ ร ป ส อ น ท ก ค น เ พ ร า ะ ท ร ง ท ร า บ จ ร ต น ส ต พ ฤ ต ก ร ร ม ข อ ง แ ต ล ะ ค น ไ ม เ ท า ก น

จงทรงใชวธการสอนทหลากหลายแลวแตสถานการณ ลลาการสอน หรอ พทธลลาในการสอน หรอ เทศนาวธ 4

อย า ง (ก ารส อ น ขอ งพ ระ พ ท ธ เ จ า แ ต ล ะค รง แ ม ท เ ป น เพ ย ง ธ รรม ก ถ า ห ร อก ารส น ท น าท ว ไป

ซงมใชคราวทมความมงหมายเฉพาะพเศษ กจะด าเนนไปอยางส าเรจผลดโดยมองคประกอบทเปนคณลกษณะ 4

ประการ (The Buddha's style or manner of teaching)

๑. สนทสสนา (ชแจงใหเหนชด คอ จะสอนอะไร กชแจงจ าแนกแยกแยะอธบายและแสดงเหตผลใหช ดเจน

จนผฟงเขาใจแจมแจง เหนจรงเหนจง ดงจงมอไปดเหนกบตา (Sandssana- Elucidation and verification)

๒ . สมา ทปน า ห มายถ ง ช ว นใจ ให อย าก รบ เอาไปปฏ บ ต ค อ ส ง ใด คว รปฏ บ ต ห รอห ดท า

กแนะน าหรอบรรยายใหซาบซงในคณคา มองเหนความส าคญทจะตองฝกฝนบ าเพญ จนใจยอมรบ อยากลงมอท า

หรอน าไปปฏบต (Samadapana-Incitement to take upon oneself; inspiration towards the Goal)

๓. สมตเตชนา หมายถง เราใจใหอาจหาญแกลวกลา คอ ปลกเราใจใหกระตอรอรน เกดความอตสาหะ

มก าล งใจแขงขน ม นใจทจะท าใหส าเ รจจงได ส งาน ไมหว นระยอไมกลวเหนอย ไมกลวยาก (Samuttejana-Urging;

encouragement; animation; filling with enthusiasm)

๔ . ส มป หง สน า หม ายถ ง ป ล อบช โล มใจ ให ส ด ช น ร าเ รง คอ บ า รง จ ต ให แช มช น เบก บ าน

โด ย ช ใ ห เ ห น ผล ด ห รอ ค ณ ป ระ โย ช น ท จ ะ ได ร บ แ ล ะ ทาง ท จ ะ ก า ว หน าบ รรล ผ ล ส า เ ร จ ย ง ข น ไป

ท าใหผฟ งมความหวงและราเรงเบกบานใจ (Sampahansana-Gladdening; exhilaration; filling with delight

and joy)

เทคนคการสอนของพทธองค เ ป น ท น า ส ง เ ก ต ว า พ ร ะ ส ม ม า ส ม พ ท ธ เ จ า ใ ช ว ธ แ น ะ น า ห ร อ ส ง ส อ น อ ย า ง ไ ร

จ ง ท า ใ ห พ ร ะ พ ท ธ ศ า ส น า ช น ะ ใ จ ป ร ะ ช า ช น ท ง ช ม พ ท ว ป

อกทงพวกลทธเดยรถยท งหลายตางยอมเขามานบถอเปนต านวนมาก ท าใหพทธศาสนาแผไพศาลออกไปทวชมพทวป

เมอวเคราะหดแลวการพระพทธองคทรงเผยแผพทธศาสนาไดอยางกวางขวางนนมดงน

๑.สอนจากสงทรเหนเขาใจงาย

หรอรเหนเขาใจอยแลว ไปหาสงทเหนเขาใจไดยาก หรอยงไมรไมเหนไมเขาใจ

โดยยกตวอยางใหเหนชดเจนโดยดอปนสยของคนเปนเกณฑวาเหมาะทจะสอนไดในระดบไหน

๒.สอนเนอเรองทคอยลมลก

ยากลงไปตามล าดบข น และความตอเนองกนเปนสายลงไป อยางทเรยกวา สอนเปนอนบพพกถา

เรมจากการพรรณนาถงทาน แลวเปนศล ภาวนาตามล าดบ

๓.สอนดวยสอการสอน

ถ าส ง ท ส อ น เป น ส ง ท แส ด ง ได ก ส อน ด ว ย ขอ ง จ ร ง ให ผ เ ร ย น ได ด ได เ ห น ได ฟ ง เ อ ง

อ ย า ง ท เ ร ย ก ว า ป ร ะ ส บ ก า ร ณ ต ร ง เ ช น ค ร า ว ห น ง ท ร ง เ ข า ป า ส ต ว น เ ม อ โก ส ม พ

พระพทธองคยนพระหตถ เขาไปจบใบประดลายหลายใบมาวางไว ทพระหตถ แลวถามภกษวา “ดกอนภกษทงหลาย

63

ระหวางใบมในมอเราก บบนตนไม อนไหนมมากกวาก น ” ภกษทงหลายตอบพรอมก นวา “บนตน ไมมเยอะกวา

พระเจ าขา” ทรงตรสต อวา “ถก แลวภก ษทงหล าย เปรยบ เหมอนค าส อนของเรา ท น ามาสอนพวกเธอมนอย

ท ไ ม ไ ด น า ม าส อ น น น ม ม าก แ ต ส ง ใด ท เ ป น ไ ป เ พ อ ก าร ข ด เ ก ล า ก เ ล ส เ ร า จ ะ น า ม าส อ น

ถาไมเปนไปเพอการขดเกลาจะไมน ามาสอน”47

๔.สอนตรงเนอหา ตรงเรอง

สอนอยในเรอง มจดทเนน ไมวกวนไปมา ไมไขว เขว ไมออกนอกเ รองโดยไมมอะไรเกยวของในเนอหา

ยกเวนจะยกอทาหรณใหเหนภาพชดยงขน

๕.สอนมเหตผล

การส อน ทท าให ผ ฟ ง เก ดคว ามประทบ ใจ ซาบซ งค อก ารมเห ตมผล ต าม เหนจ รง ทปฏเส ธไมไ ด

เชนพระองคสอนพระนางเขมา พระมเหสของพระเจาพมพสารใหเหนวฏจกรของชวตโดยเนรมตรภาพจากเดกสาวรน

สาวว ยกลางคน สาวแก สาวชรา จนส นชวตรางกายผพงจนนางเหนวฏจกรตามความเปนจรงเกดความเบอหนาย

จนคลายกเลสความยดม น จนในทสดบรรลพระอรหนต การสอนแบบนเรยกวา สนทาน

๖.สอนเทาทจาเปนพอด

ในพระสตรททรงแสดงเกยวก บใบไมในก ามอ ทรงแสดงใหเ หนวา สง ทรแตไมเปนประโยชนมมากมาย

ไมน ามาแสดง ทน ามาแสดงมนอย แตมประโยชนเหมอนใบไมในก ามอ แสดงใหเหนวาทรงแสดงสงทจ าเปน เทานน

ให เห ม าะก บ ก าล เว ล า ส าห รบ ให เก ด ค ว าม เข า ใ จ ให ก า ร เ ร ย น ร ไ ด ผ ล ไม ใ ช ส อ น เ ท า ท ต น ร

หรอสอนแสดงภมวาผสอนมความรมาก

๗.สอนสงทมความหมาย

ควรทเขาจะเรยนร และเขาใจ เ ปนประโยชนแกตว เขาเอง อยางพทธพจนทวา พระองคทรงมพระเมตตา

หวงประโยชนแกส ตวท งหลาย จงตรสพระวาจาตามหลก ๖ ประการคอ ๑.ค าพดทไมจรง ไมถกตอง ไมเ ปนประโยชน

ไมเ ปนทรก ทชอบใจของผอน - ไมตรส ๒.ค าพดทจรง ถกตอง แตไมเปนประโยชน ไมเปนทรก ทชอบใจของผอน -

ไมตรส ๓.ค าพดทจรง ถกตอง เ ปนประโยชน ไมเ ปนทรก ทชอบใจของผอน - เลอกกาลตรส ๔ .ค าพดทไมจรง

ไมถก ตอง ไมเ ปนประโยชน ถงเป นทรก ทชอบใจของผอน - ไมตรส ๕.ค าพดทจรง ถกตอง ไมเ ปนประโย ชน

ถงเปน ทรก ทชอบใจของผอน – ไมตรส ๖.ค าพ ดทจรง ถกต อง เ ปนประโยชน เ ปนท รก ทชอบใจของผอน –

เลอกกาลตรส

๘.สอนจากพระราชามาหายาจก

ยทธศาสตรการเผยแผพระพทธศาสนาของพระพทธองคนบวาแหลมคมมากเพราะทรงทราบวาถาชนชนสงเล

อมใส ศรทธาแลว ยอมท าใหคนชนต าศรทธ าได ไมย าก จงมง เป าไปท ชนชนปกครองซง เ ปนวรรณะกษตรย

โดยมงหนาไปทนครราชคฤห ก ารเสดจไปครง นไมไปพระองคเดย ว แตพาพระส าว ก ๑๒๕๐ องคมาพรอม

ด ว ย พ ทธล ล า ท ง ด ง าม ย ง เ ป น เห ต ให พ ระ เจ าพ มพ ส าร เก ดค ว ามศ รทธ า เม อ ได เ ห นพ ทธ ล ก ษณ ะ

เมอใหพระอรเวลกสสปะแสดงธรรมเพอลดความกระดางกระเดองของชาวเมองแลวจงไดแสดงธรรมใหฟงจนพระราชา

47 (สสปาสตร) ๑๙/๑๗๑๒-๑๗๑๓

64

บ ร ร ล โ ส ด า บ น ท า ใ ห พ ร ะ พ ท ธ ศ า ส น า แ ผ ไ พ ศ า ล ใ น เ ม อ ง ร า ช ค ฤ ห

จนกลายเปนฐานทม นของพทธศาสนาจนถงวาระสดทายคอ ๑,๗๐๐ ปกอนทพทธศาสนาจะสญสลายไปจากอนเดย

๙.สอนจากเรองงายไปหาเรองยาก

ก า ร ส อ น ข อ ง พ ร ะ พ ท ธ อ ง ค น อ ก จ า ก จ ะ ม ง เ ป า ห ม า ย ไ ป ท ผ ป ก ค ร อ ง แ ล ว

ในส วนของ ยทธศาสตรก าร เผย แผคอสอนจาก เ รองง ายไปหาเ รองยาก เพ ราะทรงตองก ารปพ นฐานกอน

กบคนทว ไปจะทรงแสดงอนปพพกถาวาดวยเรอง ทาน ศล ภาวนา สวรรค อานสงส การออกจากกามตามล าดบ

จนเขาใจถองแทจงสอนอรยสจจ ๔ ตอไป ซงทกคนทไดฟงจะไดบรรลธรรมอยางต าคอพระโสดาบน เปนตน

๑๐. สอนจากเรองใกลตวไปหาเรองไกลตว

พระพ ทธองคเ ปนยอดแหงครทรจ กใชสอการสอนใหเปนประโยชน ในการสอนจะสอนท ใกลต ว ทส ด

เชนพระองคเดนผานทงนาเหนหนก าลงสารละวนก บการการหากน จงน าเรองนมาสอนวา หนม ๔ ชนด คอ ๑.ชอบขด

แต ไมอย ๒ .ชอบอย แต ไมข ด ๓ .ท งข ดด ว ย แล ะอย ด ว ย ๔ .ทง ไมข ดแล ะไมอย ท ชอบข ดแ ต ไมอย

เหมอนพระสงฆในศาสนาน บางรปชอบสอนแตไมปฏบต ชอบอยแตไมขด เหมอนพระบางรปชอบปฏบตแตไมศกษา

ทงขดทงอยคอทงศกษาและปฏบต และไมขดไมอยคอพระบางรปทงไมศกษาและปฏบตดวย

๑๑.ทรงสอนดวยเมตตา มงประโยชนแกผรบคาสอนเปนทต งไมหวงผลตอบแทน

เมอจะแสดงธรรมแกเวไนยส ตว ยอมมเมตตาจตเปนทตงปรารถนาใหเขาพน ทกขจาก ว ฏฏสงส าร

จงแสดงธรรมโปรด โดยไมมการเลอกชนชนวายากดมจนแตอยางใด ทงไมตองการหว งผลตอบแทนใดๆทงส น

บ า ง ค รง แ ม ร ะย ะ ท าง ไก ล แ ส น ไก ล แ ต ท รง เ ส ด จ ไป โป รด โด ย ไม ท รง บ น เ ร ง อ ค ว าม ล าบ า ก

จรงอยแมพระพทธองคจะทรงมฤทธ สามารถเหาะเหนไดแตจะทรงใชนอยสวนใหญเดนดวยพระบาทเปลาเพอเปนตวอย

างแกพระสาวกวาแมไมมฤทธกสามารถเผยแผธรรมได

ลกษณะของพระพทธเจาในเรองน คอ ทรงเปนกาลวาท (ดเวลา) สจจวาท (เปนค าสตย ถกตอง) ภตวาท

(เปนเรองจรง ) อตถวาท (มประโยชน) ธรรมวาท (ถกตองตามหลกความเปนจรง) วนยวาท

(มรปแบบทสามารถท าตามได)48

สออยางไรใหคนเขาใจ การจะส อธรรมใหคนรน ใหมเข าใจ เพราะพวกเขาคอนขาง หางว ด ไมเขาใจค าศพทท างพ ทธศาสนา

และมทางเลอกในใชชวตมากมาย ตองใชเทคนคมากมาย ทส าคญคอ ตองประกอบดวย ๓ สวน คอ ๑.ผสอ ๒.ผร บ

๓.อปกรณส าหรบสอ

๑.ผส อ คอผบรรยาย เปนบคคลทส าคญทสดทจะท าใหงานส าเรจ หรอการบรรยายนนไดผล คณสมบตของครสอนทด

พระสมมาสมพทธเจาไดวา ตองประกอบดวย

๑.ปโย ท าตวใหเปนทรกของศษย คอสอนดวยความตงใจ เอาใจใส พยายามกระตนใหศษยสนใจเรยน มความเสยสละ

เปนทพงยามยากได ใหก าลงใจยามศษยทอทอย เพยงเทานครจะเปนทรก เปนหนงในใจศษยตลอดไป

48 http://www.easyinsurance4u.com/buddha4u/buddha%20teaching%20style.htm เขาถงขอมล ๑๒ มถนายน ๒๕๕๗

65

๒ .ค ร ห น ก แ น น ก ล า ว ค อ ค ร ท ก ค น ต อ ง ม ค ว า ม ห น ก แ น น เ ป น ต ว อ ย า ง แ ก ศ ษ ย ไ ด

ตองรบไดจกกกระทบจากอารมณของผบรหาร ของศษย ของพอแมศษยและเรองภายในครอบครว

๓ .ภา วน โย น าย ก ย อง ท าตว ให น าย กย องท งในชน เ รย นแล ะนอก ชน เ ร ย น ก ารจะ เป นอย า งน น ได

ค ร จ ะ ต อ ง ป ร า ร ถ น า ด ต อ เ ด ก ท ก ค น ม เ ท ค น ค ใน ก า ร ส อ น ม เ ท ค น ค ใน ก า ร โน ม น า ว

มความประพฤตดทงชวตสวนตวและชวตในโรงเรยน

๔.วตตา รจกพดใหไดผล การพดทกครงตองสามารถท าใหเกดผลส าเรจได สามารถปฏบตไดจรง

๕.วจนกขโม อดทนตอถอยค า ครหรอพระนกเทศน ตองถอวา โลกธรรมคอ สข ทกข นนทา สรรเสรญ ไดลาภ

เส อ ม ล าภ ไ ด ย ศ เ ส อ ม ย ศ เป น ข อ ง ป ก ต ค โล ก เ ร าจ ะ ต อ ง ถ ก ต าห น น น ท าจ า ก ค น ท ห ว ง ด

จ า ก ค น ท เ ข า ไ ม ช อ บ ห น า จ า ก น า ย แ ล ะ แ ล ะ จ า ก ล ก น อ ง เ ป น เ ร อ ง ป ก ต จ า ก ผ ฟ ง

การอดทนตอถอยค าจงเปนเรองทครจะตองหม นท า เพอฝกใจใหเขมแขง

๖.คมภร ญ จ กถ ง ก ตตา อธบ ายเ รองลกซงได ค รท ดตองอธบาย เรองยากใหกลายเปนเรองงาย แตครทไมด

ห ร อ ไ ม ม ป ร ะ ส บ ก า ร ณ ม ก อ ธ บ า ย เ ร อ ง ง า ย ใ ห ก ล า ย เ ป น เ ร อ ง ย า ก

ถ าค ร ใด ส ามารถ อ ธ บ าย เ รอ งย าก ตอ ก าร เข า ใจ เ ช น เ ร อง เ คม ฟ ส ก ส คณ ตศ าส ตรใ ห เ ข าใ จ ได ง า ย

ยอมเปนครในดวงใจของลกศษย

๗ . โ น จ ฏ ฐ า เ น น โ ย ช เ ย ไ ม ช ก น า ไ ป ใ น ท า ง ช ว เ ห ล ว ไ ห ล

ค ร ต อ ง ช ก น า ไ ป ใ น ท า ง ท ถ ก ต อ ง แ ม จ ะ ส ว น ก ร ะ แ ส ค ว า ม ต อ ง ก า ร ข อ ง เ ข า ใ น ต อ น น น

ต อ ง แ น ะ น า ว า ส ง ใ ด เ ป น ป ร ะ โ ย ช น ม ใ ช ป ร ะ โ ย ช น

ตองชทางทเปนประโยชนทงในตอนนและอนาคนหรอในภพนและภพหนา

สรปจากทง ๗ ขอ คอ ๑.ต องท าตนให ศษย ร ก ๒ .ต องหนก แนน ในจ รย า ๓ .ต อง พฒนาคว าม ร

๔ .ตองอตสาหสอนศษย ตน ๕ .ตองอดทนตอค าหย าบคาย ๖.ตองขยายความลกซง ๗.ตองไมดงศษย ไปส ทช ว

นคอคณสมบตของครทพงประสงคและพระพทธองคทรงยกยองครทสามารถประพฤตแบบนได

นอกจากนนผสอนหรอผบรรยายตองประกอบดวย ๑.ปฏบตด ๒.ความรด ๓.ท าไดจรง ๔.มอดมการณ

๕.รกพ ทธศาสนาย งชวต ๖.ไมเ หนแกอามสสนจาง ๗ .ถอวาก ารเผยแผธรรมเปนภาระกจหล กของพระส งฆ

๘.มเทคนคการสอนทหลากหลาย

๒.ผรบ คอผฟง ถาจะใหการฟงนนไดผล คอเขาใจแลวน าไปปฏบต และบรรลธรรมไดนน ตองประกอบดวย

๑.ตงใจฟง ๒.เหนคณคา ๓.นอมมาปฏบต ๔.ไดบรรลแลว เผยแผตอ ๕.อปถมภคมครอง

๓.สอการสอน หรออปกรณส าหรบเผยแผ เ ป น ส ง จ า เ ป น ส า ห ร บ ก า ร เ ผ ย แ ผ ธ ร ร ม ใ น ป จ จ บ น

เพราะการไปบรรยายปากเปลาเราความสนใจผคนไดนอยโดยเฉพาะกบเดกและเยาวชน สอการสอนตองประกอบดวย

๑ . ม ค ว า ม ท น ส ม ย ใ น ก า ร บ ร ร ย า ย ส ม ย พ ท ธ ก า ล อ า จ จ ะ ไ ม จ า เ ป น ต อ ง ใ ช ไ ม ค

เพราะพระสรเส ยงสามารถครอบคคลมไดหมด แตปจจบนตองมเครองเสยงทคลมผฟ งได ต องสอทน าเสนอ

ใน ป จ จ บ น ส อ ท น ย ม ค อ ก า รฉ าย ผ า น เ ค ร อ ง โป ร เ จ ก เ ต อ ร ผ า น โป รแ ก ร ม เพ า เ ว อ ร พ อ ย ด

66

เ ค ร อ ง ฉ า ย น เ ข า ม า ท ด แ ท น เ ค ร อ ง ฉ า ย โ อ เ ว อ ร เ ฮ ด เ ค ร อ ง ฉ า ย ไ ส ล ด เ ป น ต น

โดยมภาพประกอบในการบรรยายจะสามารถโนมนาวผฟงไดด

๒.เขา ก น ไ ดค น ใน ปจ จ บ น ส อก ารส อน ทจ ะน าบรรย ายต อง เ ป น เ ร อง ท นส ม ย ใก ล ตว ก บ ผ ฟ ง

โดยเฉพาะเรองทคนสนใจมากในปจจบนน ามาวเคราะหและช ใหเหนวาเกดจากการขาดกลกธรรมสวนใด

๓.ใหเขา ใจไ ดทน ท ตรงประ เดน ก ารอธบ ายนนควร ใชภ าษาปจจ บน พ ด ไมวก วนไมพ รรณ นาเย ย เย อ

สามารถใหผฟงเขาใจไดทนท ไมตองแปลอกหลายรอบ

๔.ใชงาน ไดน าน สงของทจะชวยในการบรรยายนนตองมอายการใชงานนาน ถาใชแลว ทง จะส น เปลองมาก

การเลอกซอสอการสอนจงตองค านกถงการใชงานเปนส าคญ เพอยดอายใหไดนาน สมราคา

ปญหาการเผยแผธรรม

ธ ร ร ม ะ จ ง ก ล า ย เ ป น ข อ ง ข ม ส า ห ร บ ค น ร น ใ ห ม เ ป น ส ว น ม า ก

เพ รา ะ พ ท ธ ศ าส น าส อ น ส ง ท ส ว น ท าง ก บ ก เล ส ม ษ ย โด ย เ ฉ พ าะ ว ย ร น เ ป น ว ย อ ย า ก ล อ ง

สงทผใหญหามเปนสงทเขาอยากลองทงนน เชน บหร เหลา การพนน เรอง ลองเซกซกอนวยสมควร การลาวส ตว

ตกปลา แตในทางพทธศาสนาไมสนบสนนในเหลาน เพราะถอวาเปนสงไมดเปนการเบยดเบยนตนเองและผอนดวย

จงมม นษย จ านว นไมมากทส ามารถปฏบ ต ได อกทง ภาพล ก ษณ ของพระส งฆ ท บ รรย าย ดน าเบอห นาย

ไม ม เ ท ค น ค ว ธ ก า ร ท จ ะ ส อ ก บ ค น ร น ให ม เ ล ย ด เ ป น ข อ ง เ ก า ค ร า ค ร เ ป น ห ม ด ด ง น น

เราสามารถสรปสาเหตทคนเขาใจธรรมะไดยาก หรอไมสนใจทจะศกษาธรรม เพราะมอปสรรคคอ

๑. ไมร ภาษ าบาล การทพระยก โวหารมแตภาษาบาล กลายเปน เรองยากส าหรบผฟ งท ไมมพ นฐาน

ไ ม อ า จ จ ะ เ ข า ใ จ ศ พ ท ธ ร ร ม ะ ย า ก ๆ ไ ด ว ธ แ ก ไ ข

พระผบรรยายอาจจะลดการใชศพทแสงทางภาษาบาลลงส าหรบผไมมพ นฐานแตไมใชยกเลกการใชภาษาบาลไป

ใหดทภมธรรมของผฟงเปนเกณฑวามมากนอยขนาดไหน จะท าใหผฟงเขาใจสงทบรรยายไดงายขน

๒. ไ มมพ ระสงฆ ทอธบ าย ไดเขาใจ ด พ ระส งฆส วน ใหญ ม ก เทศนก น เพ อต ามประเพณ เ ท านน

โดยไมสนใจวาผฟ งจะเขาใจเ รองทเทศนห รอไม เพ ราะมาเทศนต ามหนาท รบปจ จยแลวอ นโมทนาก กล บ

ส ว น เ จ า ภ า พ ม า เ ท ศ น ต า ม ป ร ะ เ พ ณ เ พ ร า ะ พ อ แ ม บ ร ร พ บ ร ษ เ ค ย ท า ม า เ ล ย ท า ต า ม

สวนผฟ งกฟ งเพอเอาบญไมไดหวงจะเอาความรอะไร จงท าใหเดกรนใหมเกดความเบอหนายในการฟงเทศนมาก

จนหาคนฟงไดนอยลงทกทเชน งานศพ แตไมเนนใหคนเขาใจธรรมะ

๓. ตดสานวนโบราณ การสอน การบรรยาย พระมกตดในรปแบบในการเทศนตงมโวหารส านวนตางๆ

ส าห รบ ค น แ ก อ าจ จะ ไม ม ป ญ ห า แ ต ว ย รน ห ร อค น รน ให ม จ ะส ร า ง ค ว าม น า เบ อ ให เ ข า ได ม าก

จนปฏเสธไมอยากฟงเทศนเลย แมบรรย ายก บคน รนใหม แตใชภ าษาโบราณ ทน าเบอ ท าใหธ รรมะน าเบอ

การเทศนจงตองมการปรบส านวนตามสมยนยม

๔ . เท ค น ค ก า รสอน ไ ม ด ไม ม เ ทค นก ก ารส อน ว าส อน อย าง ไ รจ ะ โน ม ค ว าม ส น ใจ ผ ฟ ง ได

ขาดการวเคราะหผฟ งวาสตปญญา และว ยขนาดไหน อปกรณในการสอการสอนไมม ไมขวานขวายหามา เชน

จะบรรยายกบเดก แตสอนเหมอนกบผใหญ เดกจะวงเลนกนหมด ถาผใหญจะหลบ

67

๕ . ต ว อ ย า ง ท ไ ม ด ต ว อ ย า ง ท ด ม ค า ม า ก ก ว า ค า ส อ น

คอตองปฏบตใหไดเหมอนทพดเชนครพรรณนาเ รองโทษของสรา แตครกบตดสราเรอรง มหาเกาตดเหลางอมแงม

พระบางรปมวธการสอนทด ผฟงชอบแตปฏบตหรอความประพฤตไมด อาจาระเสย จงสรางความเสยหายใหมาก

เปนขาวตามหนาหนงสอพมพบอยครง

๖ . อ ย ใ น ป ร ะ เท ศ ท ไ ม ม น ก ป ร า ช ญ ต ร ง ก บ ภ า ษ า บ า ล ว า ป ฏ ร ป เ ท ศ ว า โ ส

เมอไมมผศกษาธรรมอยางถองแทและมคณธรรมสงทสรารถอธบายเรองราวไดอยางลกซง ท าใหไมเขาใจพทธศาสนา

เพราะไมมใครแนะน า

๗.ไมมอดมการณ พ ระสงฆส วน ใหญ ไปบรรยายธรรมเพราะเหนแกอามส สนจาง ปจจยทโยมถวาย

ถ า ไ ด น อ ย จ ะ บ น ใ น ภ า ย ห ล ง จ ง ต อ ง ใ ส ซ อ ง ใ ห พ อ ด ใ ห น อ ย ก ถ ก ต า ห น

โดยเฉพาะการเทศนสยงมกจะเจาะจงจ านวนเงนเลยทเดยว เหมอนมหรสพอนๆ เชนหมอล าหรอลเก

สอสมยใหมเพอการเผยแผธรรม เ พ อ ใ ห ค น ถ ง ธ ร ร ม ะ ห ร อ ห ล ก ค า ส อ น ท า ง พ ท ธ ศ า ส น า ไ ด น น

จ าเปนตองมสอทนสมยเขาชวยเพอเจาะเปาหมายคนรนใหม คอ

๑.เวปไซด (Website)

เวปไซดทท าหนาทเผยแผพทธศาสนามมาก วดใหญๆจะมเวปไซดเปนของสวนตวทใหขอมลกจกรรมของว ด

และการเผยแผธรรม เชน เวปวดมหาธาต เวปวดปากน า มจร.ทกวทยาเขต เวปส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต

วดพระธรรมกายเปนอยางของการท าเวปใหสวยงาม นาเขาชม และมขอมลทางพทธศาสนามาก

๒.หนงสอพมพ (News paper)

หนงสอพมพเปนสอสงพมพทเขาถงประชาชนไดมาก เปนกระบอกเสยงส าคญทจะท าใหดงไดช วขามคน

ในเมองไทยหนงสอพมพทมบทบาทมากคอ ไทยรฐและเดลนวส อยางไรกตามการกอตงหนงสอพมพเปนการลงทนมาก

ถาบรหารไมดจะเกดปญหาได ในไตห ว นมหนงส อพ มพก อตงโดย ว ดฝอกวางซานวางขายตามแผงหนงส อ

ทเกาหลมหนงสอพมพพทธศาสนาวางจ าหนายเชนกน ทญปนมหนงสอพมพทางพทธศาสนา ๓ ฉบบ

สวนในประเทศไทยยงไมมหนงสอพมพทางพทธศาสนา จงไมมฉบบไหนน าเรองทเ ปนแงบวกเสนอตอสงคม

แตขาวไมมท างสงฆจะไดร บการเผยแผมาก จนชาวบานมองพะรสงฆในแงลบไปมาก จนมค าพ ดถากถางว า

“ท าช วลงใหฟร ถาท าดจะตองจาง” เปนตน พฤตกรรมของหนงสอพมพไทยและผสอขาว เปรยบเหมอแมลงว น

ธรรมชาตของแมงวนจะตอมของเนาเสมอ แตของหอมจะไมตอม นบวาเปนปญหาทจะตองแกไข

๓.วารสาร หรอนตยสาร (Journal & Magazine)

น ต ย ส า ร ห ร อ ว า ร ส า ร น บ ว า ม บ ท บ า ท ส า ค ญ ท า ง พ ท ธ ศ า ส น า

จงมหนวยงานทางพทธศาสนาออกวารสารเพอเผยแผพทธศาสนามาก วารสารทางพทธศาสนาทเกาแก ทสด คอ

๑.ธรรมจ กษ ของมหามกฏราชวทยาล ย กอตงพ.ศ.๒๔๔๓ ไดด าเ นนการพ มพมาจนถงปจจบน ๒.พทธจ ก ร

ของมหา จฬ าล งก รณราช วทย าล ย พ .ศ .๒ ๕๐๕ แ ตว ารส าร เหล า น ไมมก ารจดจ าห น ายตามท องตล าด

เป น แ ต บ อ ก ร บ เ ป น ส ม าช ก เ ท าน น จ ง ถ อ ว า เ ป น ก ารต ล าด ไม ด เ ร อ ง ก าร ท าต ล าด จ ง ไม ผ าน

68

ทมวางตามแผงหนงสอตามทองตลาดโดยทว ไป คอ ๑.โลกทพย รายเดอน เนนลงภาพพระเถระทมชอเสยง ๒.ชวตด

สขภาพ ด ของ ว ดอ อน อย จง หว ดนครปฐม เดม เ รย ก ว า ธ รรมลลา เปล ย นหวหนง ส อเพ อ ให ข าย ได

วารสารทางพทธศาสนานบวายงนอยในตลาด

๔.วทย (Radio Station)

วทยนบเปนสออกอยางหนงทเขาถงผฟงไดมากและมอทธพลในชนบทยามทสอดานอนๆเชน หนงสอพมพ ทว

อ น เ ต อ เ น ต ย ง ไ ม เ ข า ถ ง ว ท ย จ ง เ ป น ส อ ท เ ข า ถ ง ป ร ะ ช า ช น ไ ด ด

กรมประชาสมพนธหนวยงานทดแลไดสนบสนนการเผยแผพระพทธศาสนาพอสมควรโดยใหพระสงฆบรรยายทกวนอา

ท ต ย น อ ก จ าก น น บ า ง ส ถ า น ไ ด น ม น ต พ ร ะ ส ง ฆ ไ ป บ ร ร ย าย ธ ร ร ม ป ร ะ จ า ท า ง ส ถ า น

แ ต บ า ง ส ถ า น ไ ด ม อ บ ช ว ง เ ว ล า ท ไ ม เ ห ม า ะ ค อ เ ช า เ ก น ไ ป ห ร อ ด ก เ ก น ไ ป เ ป น ต น

ทง น เพ ราะส ถานวทยจ ะขาย เวล าใหเอกชนเขาม าจดราย ก าร ชว งเวล าทคนฟงมาก จะข ายใน เวล าทแพ ง

เ รอง ธ รก จ จ ง เข าม ามบทบาท เตมตว จนบ างส ถ าน เน นแ ต โฆษณ าหาข าว ห รอร าย ก ารส าระ ไมค อย ม

ในปจจบนวทยชมชนคลนความถไมเกน ๒๐ กโลเมตรอนญาตใหจดตงได สถานทางพทธศาสนาหลายแหงจงจดตงขน

ในจงหว ดขอนแกนมสถานวทยพระพทธศาสนา ๔ แหงคอ ๑.สถานวทยของมหาจฬาฯ วทยาเขตขอนแกน

ตง ท ม จร .บ าน โคก ส ๒ .ส ถ าน ว ท ย ข อง ม หามก ฏร าช ว ท ย าล ย ว ทย าเข ตอส าน ต ง ท ว ด ศ รจน ท ร

๓.สถานวทยของวดหนองแวง พระอารามหลวง ๔.สถานวทยของวดโพธ โนนทน เปนตน

๕.สถานโทรทศน (Televition)

ส ถ า น โท ร ท ศ น ท ง ด ฟ ร ( เ พ ย ท ว ) แ ล ะ ท เ ส ย เ ง น จ า ย ร า ย เ ด อ น ( ฟ ร ท ว )

น บ ว า เ ป น ก า ร เ ผ ย แ ผ พ ร ะ พ ท ธ ศ า ส น า ท ส า ค ญ ท ส ด ใ น ย ค ป จ จ บ น

เ น อ ง จ า ก ส ถ า น โท ร ท ศ น เ ป น ธ ร ก จ เ ต ม ต ว ม ว ง เ ง น ส ะ พ ด ต อ ป ห ล า ย พ น ล า น บ า ท

เวลาทเ ปนเงนเ ปนทองจะมการแขงข นก นสง แตละรายการจะแขงขนกนเพอดงผชมใหเขาชมมากทสด เพอดงมลคา

( เ รต ต ง ) ให ส ง ข น ท ง เพ อช อ เส ย ง ส ถ า น แ ล ะ เ ง น ต ร า ท จ ะ เข าม า เพ อ เข า ส ร ะ บ บ ธ รก จ เ ต ม ต ว

จงแทบไมเหลอพนทใหกบธรรม รายการธรรมะจะถกน าไปไวชวงเวลาทเชามด ซง เปนเวลาทไมมการแขงขนกนสง

รายการทพอเหนบางเชน รายการพทธประทบทางชอง ๕ เปนตน ดงนนโอกาสทจะเผยแผธรรมในปจจบนจงยากมาก

เมอมท วด าวเทย ม ทผาน เค เบล จง เปนทางเล อก ให ก บธรรมะ โดยก ารร วม ทอก บสถ าน โทรทศน

ห ร อ ต ง ส ถ า น เ อ ง ก า ร ก อ ต ง ส ถ า น โ ท ร ท ศ น แ บ บ เ ค เ บ ล น เ ส ย ค า ใ ช จ า ย ไ ม ม า ก

จงไดมสถานโทรทศนเพอพระพทธศาสนาเกดข นหลายแหงเชน ๑. DMCTV. สถานของว ดธรรมกาย ปทมธาน

เผยแผมากทสด ประสบความส าเรจในแงผชมมากทสด ๒.MCUTV ของมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ตง ทต.ล าไทร

อ .ว ง น อ ย จ .พ ร ะ น ค ร ศ ร อ ย ธ ย า ก อ ต ง พ .ศ .๒ ๕ ๕ ๖ ย ง อ ย ใ น ช ว ง ท ด ล อ ง อ อ ก อ าก า ศ

๒ .ส ถ าน โทรทศนพ ทธภมของว ดส งฆทาน (SBBTV) ก อตง พ .ศ .๒๕๕๑ โดยหล ว งพ อส นอง กตปญ โญ

๓ .ส ถ า น โทรท ศน ผานด าว เ ทย ม เพ อม นษ ย ช าต ของ ส น ต อโศ ก ก อต ง เมอ ๓ ๑ ต ล าคม ๒ ๕ ๕ ๐49

๔ .ส ถ าน โทรทศ นโล กพ ระพ ทธศ าส น าเฉ ล ม พระ เก ย รต (WBTV) ว ดย าน นาว า ก อตง พ .ศ .๒ ๕๕ ๓

49 http://th.wikipedia.org/wiki/ สถานโทรทศนเพอมวลมนษยชาต. เขาถงขอมล ๑๒ มถนายน ๒๕๕๗.

69

โดยพระพรหมวชรญ าณ ๕.สถ าน โทรทศนชองหลว งตามหาบ ว ญ าณส มปนโน ว ด ปาบานตาด จ .อดรธ าน

๖.สถานโทรทศนพทธศาสนา(D Channel) เผยแผพทธศาสนา ๒๔ ชวโมง สงสญญาณไปยง ๒๓ ประเทศทว โลก

กอตงโดยมลนธรวมใจเผย แผธ รรม ส ถาน โทรทศนเหล านส วนใหญ เ ปนองคก รทางพ ทธศาส นาจดตงข น

ไมใชในนามคณะส งฆทงหมด เพ ราะสว นใหญ เน นเสนอข าว เจ าส านกเ ปน เ กณฑ เมอเจาส านกมรณภาพ

กจกรรมจงซบเซาลง ยกเวนชองดแชลแนล

ในตางประเทศนนมสถานโทรทศนพทธศาสนามากมายโดยเฉพาะทประเทศไตหวน คอ ๑.Daai TV

ตาอายทวของมลนธฉอจ กอตง โดยภกษณเจงเหยยน ๒.ฝอกวงทว กอตงโดยว ดฝอกวางซาน เมองเกาสง ๓.The

Buddhist TV ทประเทศศรลงกา เปนตน ๖.การบรรยายธรรม Dhamma Teaching

ก า ร บ ร ร ย า ย ธ ร ร ม ใ น ส ถ า น ท ต า ง ๆ

เ ป น ก าร เ ผ ย แผ ธ รรม อ ย า ง ห น ง ท ท า ให พ ระ ส งฆ ได ม โอ ก า ส แ ส ด ง ธ ร รม แก พ ท ธ ศ าส น ก ช น

รปแบบการบรรยายธรรมมความหลากหลายพอสมควร เทศนปจฉา วสชชนา เทศนเสยง เทศนอานสงส เทศนโจทย

เทศนแบบบรรยายธรรม เทศนปาฐกถาธรรม แตทเปนประโยชนคอ การปาฐกถาธรรมในโอกาสงานกฐน อปสมบท

ง า น ศ พ ง า น แ ต ง ง า น ง า น ข น บ า น ใ ห ม ง า น บ ญ ป ร ะ เ พ ณ ต า ง ๆ เ ป น ต น

ถาการบรรยายนนท าดวย ความใจจะไดผลดพอสมควร แตถาบรรยายส กวาเ ปนประเพณ ห รอหว งอามส

ซองทถวายคงจะเปนประโยชนไมมากนก

๗.การสงลงยทป (Youtube)

เวบ ไซดวด โอทมชอเสย งมากท สดของโล ก ออนไลน คอ ย ทป (Youtube) กอตง ทป ระเทศอเมรก า

โดยบรษทกเกลองจ าก ด (Google Ing) นบเปนชองทางทสะดวกทสด ชมไดทว โลก โดยไมตองเสยคาใชจาย

วธอพโหลดลงกงายไมซบซอน ในนนมสอวดโอธรรมะมากกวา ๓ ลานเ รองทงภาษาไทยและภาษาตางประเทศ

สามารถดไดตลอดเวลาไมเหมอนทวทตองรบดมเชนนนกจะไมมโอกาสไดด

๘.ตงสถาบน ชมรม สมาคม องคกรเผยแผอยางจรงจง

มหาเถรสามาคมซง เปนองคกรบรหารสงสดของคณะสงฆควรจะไดตระหนกถงส ญญาณอนตรายในเรองน

เพราะเยาวชนคออนาคตของประเทศไทย คนเหลานตอไปจะเขาไปมบทบาทกมอ านาจตอจ ากคนรนปจจบ น

ถ า เข า ไม เข า ใ จ ศ าส น าจ ะ ไม เ ห น ค า จ ะ ท า ให ศ าส น าล ด บ ท บ าท ล ง ใน พ ธ ห ร อก จก ร รม ต า ง ๆ

จงสมควรทจะตงหนวยงานข นมาดแล ท าการผลตบคลากรทมคณภาพ ไมใชตางคนตางท า มสอการเผยแผททนสมย

ม อด ม ก ารณ ท ช ด เ จน ก ล าส ล ะ ได แ ม แ ต ช ว ต เ พ อ เ ผ ย แ ผ พ ท ธ ศ าส น าด ง ห ล ว งพ อ พ ท ธท าส

หรอหลวงพอปญญานนนทะไดกระท ามาแลว จะท าใหพทธศาสนาเจรญรงเ รองไปอกมาก

ตวอยางพระทสอธรรมไดผลนาพอใจ ใ น ท า ม ก ล า ง ก า ร เ ท ศ น แ บ บ ร ก ษ า ป ร ะ เ พ ณ

ท ไ ม ส น ใ จ จ ะ พ ฒ น า ป ร บ ป ร ง ก า ร ส อ น ใ ห ด ข น ข อ ง พ ร ะ ส ง ฆ เ ป น ส ว น ใ ห ญ

70

แตย งมพระสงฆและองคกรทางศาสนาไดพ ฒนาปรบปรงการเทศนการสอนหลาย รปแบบจนเขาถงคนไดงาย

จนท าใหมสาวก หรอผตดตามฝากตวขอตดตามเปนศษยจ านวนมากมาย คอ

๑.หลวงปม น ภรทตโต วดปาสทธาวาส สกลนคร ๒.หลวงพอชา สภทโท วดหนองปาพง อ.วารนช าราบ อบลราชธาน ๓.หลวงพอพทธทาส สวนโมกขพลาราม อ.ไชยา จ.สราษฏรธาน ๔.หลวงพอปญญานนทะ วดชลประทานรงสฤษฎ อ.ปากเกรด จ.นนทบร ๕.หลวงพอประยทธ ปยตโต วดญาณสกวน อ.พทธมณฑล จ.นครปฐม ๖.อาจารยสมภพ โชตปญโญ สกลนคร ๗.พระพยอม กลยาโณ วดสวนแกว อ.บางใหญ จ.นนทบร ๘.พระมหาวฒชย วชรเมธ เชยงราย ๙.พระมหาสมปอง ตาลปตโต วดสรอยทอง กรงเทพฯ ๑๐.แมชศนสนย เสถยรศต เสถยรธรรมสถาน กรงเทพ ๑๑.พระสเมธาจารย (อมโร ภกข) วดปาอมราวด องกฤษ ๑๒.วดพระธรรมกาย อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน

ส ร ป ว า ก า ร บ ร ร ย าย ธ ร ร ม ไ ม ว า จ ะ เ ป น ร ป แ บ บ ใด เป น เ ร อ ง ท ส าค ญ เ ป น อ ย า ง ย ง

เ พ ร า ะ เ ป น อ น า ค ต ข อ ง พ ท ธ ศ า ส น า

ถาพระสงฆหรอองคกรพทธมมามนงเฉยตอเรองนพทธศาสนกชนจะลดลงเรองเรอยๆคนรนใหมจะไมเ หนคณคาเลย

แ ล ว ศ า ส น า จ ะ ก ล า ย เ ป น ส ถ า บ น ล า ห ล ง ถ ก ท ง ไ ว เ บ อ ง ห ล ง ท น ท

การทจะท าใหการบรรยายไดผลนนจงตองประกอบดวยสงเหลาน คอ

๑.วเคราะหผฟง ในการสอนของพระพทธองคนน ทรงมเทคนคทนาสนใจคอ ในชวงเชามดจะตรวจดสรรพส ตว ก อน

เมอใครเหมาะทจะสอนมกจะมาปรากฏในขายพระญาณของพระองค จากนนจงทรงวเคราะหวา เขามอปนสยยอางไร

มจรตอยางไร จะตองใชหลกธรรมอยางไรในการสอนจงจะส าเรจ จะเดนทางอยางไร จงท าตามแผนทวางไว สรปรวมวา

“วเคราะหผฟง ยบย งเวลา หาวธการสอน”

การวเคราะหผฟ งเปนสงจ าเ ปนมาก เหมอนหมอวนจฉยคนไขหรอโรคไดถกตอง ยอมท าใหจดยาไดถกตอง

เ ป น ผ ล ให โร ค ห า ย แ ต ถ า จ ด ย า ไม ถ ก น อ ก จ า ก จ ะ ไม ห า ย แ ล ว โร ค จ ะ ด อ ย าอ ก ด ว ย

ก ารว เคร าะหผ ฟ ง ต อง ร ว า เ ป นค นว ย ไห น อาช พ ใด นส ย เ ปน อย าง ไร ชอบ แบบไห น เก ล ย ดอะไ ร

จะสอนเรองใดจงจะเขาใจ

๒.หาโอกาสทด การแสดงธรรม หรอสอธรรมจะตองอาศยเวลา ตามหลกสปปรสธรรม ๗ ประการ คอบางครงตองรอเวลา

เชนกรณพระพทธองคแม จะทราบวาองคล มาลฆาคนตายมากมายท าไมมไปห าม ปลอย ให เข าฆ าถง ๙๙๙

ศ พ แ ล ว จ ง ไ ป โ ป ร ด แ ล ว ค น ท ถ ก ฆ า เ ข า ไ ม ม ค ณ ค า พ อ ท จ ะ ป ก ป อ ง เ ล ย ห ร อ

71

ส า เ ห ต น น เ พ ร า ะ พ ท ธ ศ า ส น า ถ อ ห ล ก ก ร ม ม ส ว น ส า ค ญ

เพ ราะคน เหลา น เคยท าบาป รว มก น คอได ท าร าย องคล ม าล มาก อน มาถ งช าต น จ งมก ารจอง เวร เอา คน

ถาองคลมาลไมไดบรรลอรหนต การไปฆาเขาในชาตนจะเปนเหตใหเขาถกคน ๙๙๙ คนฆาตอไปเปนกงกรรมกงเกวยน

เพราะเหตนพระพสมมาส มพทธเจาจงรอเวลาใหบารมและภมธรรมเตวเปยมกอนพรอมทจะรบฟงธรรมและเขาใจได

การสอนนนจงจะไดผล

การหาโอกาสในการสอน และรอเวลาจงเปนเรองส าคญ เพราะไปน าเสนอตอนทเขาไมรบกไมเปนประโยชน

เช น เว ล าคนมทก ข จ ะส นใจธ รรมะเพ อห าวธ ดบทก ข เหมอนคนตกน า อะไรล อยมาเปนควาเอาไวหมด

แตคนทมความสขสบายทกอยางจะไมใสใจในธรรม

๓.หาวธการสอน ก ารส อ น ท จ ะ ให ไ ด ผ ล ผ ส อ น ต อ ง ว เ ค ร าะ ห ก ล ม เ ป าห ม าย ก อ น ว า เ ป น ผ ฟ ง ร ะด บ ใ ด

เพราะความสนใจของแตละว ยไมเหมอนก น เดกจะไมสนใจเรองไกลตว เรองประว ตศาสตร แตจะสนใจเรองเกมส

เรองของเลน เรองอาหาร เรองก ารเ ทยว ว ยก ลางคนจะสนใจเ รองแฟน คชวต เ รองรถ เรองบ าน เ รองงาน

เรองบานเมอง เรองหาเงนมาเล ยงครอบครว คนแกมกสนใจรองประวตศาสตรเรองอดต เรองศาสนา เรองวฒนธรรม

เรองสขภาพ เ รองการออกก าล งกาย การท าสมาธ เปนตน การบรรยายจงตองใหสอดคลอง เหมาะกบแตละเพศ ว ย

ฐานะ อาชพของผฟงจงจะไดผล

๔.ใชยทธวธฝายรก น บ ต ง แ ต พ ร ะพ ท ธ อง ค ไ ด ส ง ส ง พ ระ ส าว ก ใ น พ รร ษ าแ ร ก ท ป าอ ส ป ต น ม ฤ ค ท าย ว น

พระองคมนโยบายใหพระสาวกจารกไปทวทงชนบทนอยใหญเพอโปรดเวไนยส ตว รกเขาหาชมชน อยาตงร บอยในว ด

หรออาราม น โยบาย จงเน นท เช ง รก คอเขาห ามว ลชน เพราะถาไมร กแล ว ใครเลย จะรแล ะมาเข ามาเขาห า

ก ารเ ผย แผพ ทธศาส น าม ก เ ปน ฝ ายตงร บ ให โย มมาว ดแล ว จ งจ ะ ได ส อนธ รรม จ ง เ ปน เ ร อง ไมถ ก ต อง

เพราะเยาวชนทจะเขาว ดมนอยอนเนองมาจากมสงเราทส าคญมากกวาว ด เชนรานเกมส หางสรรพสนคา โรงหนง

สวนสนก คอนเส รต เปนตน การเผยแผจงเนนรกเขาหามวลชนในรปแบบตางๆ เชนกรณพระอาจารย พยอม

กลย าโณ ไดบ รรยายธรรมทงในโรงเ รยน โรงพย าบาล มหาวทยาล ย งานคอนเส รต ว ด ทณฑส ถาน (คก )

เปนตนจนสามารถโนมนาวใหคนเหลานนสนใจในการฟงธรรมไดมาก

บทท ๖ อนาคตของมหาวทยาลยสงฆ

(Buddhist Universities for the future) ก าร ศ ก ษ า พ ร ะ พ ท ธ ศ า ส น าม ค ว า ม จ า เ ป น ม า ก ต อ อ น าค ต ข อ ง พ ร ะ พ ท ธ ศ าส น า

เพราะในทางพทธศาส นาบอกถงหนทางทจะท ากจใหส าเรจม ๓ ข นตอน คอ ๑.ปรย ต คอการศกษาเลาเ รย น

72

พระพทธพจนทเกบรกษาไวในรปแบบของพระไตรปฎก ใหถกตอง ๒.ปฏบต คอการน าเอาสง ทไดศกษามาปฏบต

เห ม อ น ศ กษ า เ ส น ท าง แล ว เ ร ม ออ ก เด น ท าง ๓ .ป ฏ เ วธ ค อ ก าร ได ร บ ผ ล ข อง ก าร ป ฏ บ ต น น ๆ

เหมอนเราดนทางแลวไปถงเปาหมาย

ใส ม ย พ ท ธ ก า ล ก าร ศ ก ษ าท าง พ ท ธ ศ าส น าจ ะ ได ร บ ฟ ง จ าก พ ร ะ พ ท ธ อ งค โด ย ต ร ง

จนพ ระส าว ก มค ว าม เข มแข ง แ ล ว ได ก ล าย เป นอ ปชฌ าย ส อ น จ ากป าก ต อปาก เ รย ก ว าม ข ป าฐ ะ

เ ม อ พ ร ะ พ ท ธ อ ง ค ป ร น พ พ า น ไ ป แ ล ว ก า ร ศ ก ษ า เ ร ม เ ป น ร ะ บ บ ม า ก ข น

จนเรมมการกอตงสถาบนการศกษาทมชอเสยงในภายหลง

โ ด ย ต ง แ ต พ . ศ . ๑ ๐ ๐ เ ป น ต น ม า

พทธศาสนาในอนเ ดยมศนยกลางการศกษาทงพระไตรปฎกและศาสตรตางๆเปนทนาส งเกตวาพทธศาสนาเทานนทกอ

ต ง ส ถ า บ น ก า ร ศ ก ษ า

ในขณะทศาสนาฮนดนนมองวาการศกษาเปนเรองพราหมณไมอนญาตใหคนวรรณะต าเขาไปศกษาพระเวทของตน

ศาส นาเชนไมอาจจะตงสถ าบ นการศกษาได สวนพทธศาสนามแหลงก ารศกษาของคณะสงฆงอกเงย ข น ๗

แหงเปนอยางนอย คอ

๑.ตกกสลา (Taxila) ตงอยทเมองราวล ปนด หางจากกรงอสลามาบาด ประเทศปากสถาน ราว ๖๐ กโลเมตร

เ ป น ศ น ย ก ล า ง ก าร ศ ก ษ าพ ท ธศ าส น าต ง แ ต ต น พ ท ธก าล ใน เบ อ ง ต น ไม ไ ด เน น พ ท ธ ศ าส น า

แตเนนดานการแพทย และการปกครอง บคคลทมชอเสยงสมยพทธกาลทผานการศกษาทนคอ ๑.พระเจาปเสนทโกศล

๒.พระเจามหาล ๓.โจรองคลมาล ๔.หมอชวกโกมารภจจ

๒ .ว ล ภ (Valabhi) ต ง อ ย ท เ ม อ ง ว ล ภ ใ ก ล เ ม อ ง ภ า ว น ค ร ร ฐ ค ช ร าต ข อ ง อ น เ ด ย

เปนสถาบนการศกษานกายเถรวาท สรางในสมยราชวงศสาตกะ พ.ศ.๙๐๐ พระเถระทมชอคอพระพทธทตตะ

ปจจบนไมเหลอซากเหลอใหเหน

๓ .น า ล น ท า (Nalanda) ต ง อ ย ท เ ม อ ง น าล น ท า อ า เ ภ อ น าล น ท า รฐ พ ห า ร ข อ ง อน เ ด ย

เ ปนส ถ าบ นก ารศ กษาน ก ายม หาย าน เป นบ าน เก ดของพระส า ร บตรแล ะท นพพ าน ทน น พ .ศ .๒๑ ๘

ส ม ยพระเจ าอ โศก มหาร าชปกครอง ได รว มว ด ๖ ว ด เข าด ว ย ก นก ล าย เปนส ถ าบ นก าร ศกษาชน ส ง

ต ง แ ต น น เ ป น ม า จ า ก น น พ ร ะ เ จ า ก ม า ร ค ป ต ะ

กษตรย ราชวงศคปตะไดสรางเ ปนมหาวทยาล ยมพระเถระทมชอเสยงมากมายหลายองค เชน พระศานตรกษต

พระศลภทร พระราหล ศรภทร พระนาคารชน พระอสงคะ พระถงซมจง พระอจง เปนตน50

๔.โอทนตป ร (Odantapuri) ตงอย ทเมองพ หารชารฟ หางจากนาล นทา ๑๖ ก โลเมตร รฐ พหาร ของอน เดย

เปนสถาบนการศกษานกายมหายาน-มนตรยาน

๕.ชคททละ (Jagaddala) ตงอย ท เมองราชส าห ประเทศบงคลาเทศ กอตงพ.ศ.๑๒๐๐ สมย ราชวงศปาล ะ

เปนสถาบนการศกษานกายมหายานและวชรยาน

50 http://en.wikipedia.org/wiki/Nalanda เขาถงขอมล วนท ๑๒ มถนายน ๒๕๕๗

73

๖ .วก รม ศ ลา (Vikramshila) ตง อย ท เ มองภ าคล ป ร ร ฐ พ ห า ร ประเท ศอน เดย ก อตง ร าว พ .ศ .๑๓๐ ๐

สมยราชวงศปาละเปนสถาบนการศกษานกายมหายานและวชรยาน มพระเถระทมชอเสยงคอ พระทปงกรศรชญาณ

เปนตน ทนเองทพระพทธศาสนาจากอนเดยไปเผยแผในธเบต

๗ .โ ส ม ป ร ะ (Somapura) ต ง อ ย ท เ ม อ ง โส ม ป ร ะ อ า เ ภ อ ร า ช ส า ห ป ร ะ เ ท ศ บ ง ค ล า เ ท ศ

เปนสถาบนการศกษานกายมหายาน/วชรยาน กอตงพ.ศ.๑๒๐๐ สมยราชวงศปาละปกครองอนเดยภาคะตะวนออก

สถาบนพทธศาสนานานาชาต ตอมาเมอพ ระพ ทธศาส นาเจ รญ แพ รหล ายมาย ง นานาประเทศ ส ถ าน ศกษา จ งได เ รมต น ท ว ด

จากว ด ใหญ ข นจนกลาย เปนมหาวทยาล ย ดง เชน ในปจ จบน สถ าบนก ารศกษาของพระส งฆห รอท เรย กว า

มหาวทยาลยในประเทศทนบถอพทธศาสนามหลายแหง คอ

๑.ประเทศไทย (Thailand)

ป ร ะ เ ท ศ ไท ย เ ป น ป ร ะ เ ท ศ ท พ ท ธ ศ าส น า เ จ ร ญ ร ง เ ร อ ง ม าต ง แ ต ส ม ย ก อ น ส โข ท ย

จนเปนศนยกลางพทธศาสนาทส าคญแหงหนงของโลก มมหาวทยาล ยทประกาศวาเปนมหาวทยาลยพทธศาสนา ๔

แหงคอ

๑.๑.มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย (Mahachulalongkornrajavidyalaya University =MCU)

กอตงในป.ศ.๒๔๓๒ โดยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยห ว รชกาลท ๕ เดมตงทว ดมหาธาต

ทาพระจนทร กรงเทพ เ รยกวา “มหาธาตวทยาลย” ตอมาพศ.๒๔๓๙ เปลยนชอเปน “มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ”

พ.ศ.๒๕๕๑ ไดยายมาทเลขท ๗๙ หม ๑ กโลเมตรท ๕๕ ต าบลล าไทร อ.ว งนอย จ.พระนครศรอยธยา คตพจนคอ

“ปญญา โลกสม ปชโชโต” ปญญาเปนแสงสวางในโลก เปนสถาบนการศกษาในก าก บของรฐ วนทสถาปนาคอ ๑๓

ก นยายน ๒๔๓๙ แตการด าเนนการศกษาอยางจรงจงเรมในปพ.ศ.๒๔๙๐ โดยสมเดจพระพมลธรรม (ชอย

ฐานทตตมหาเถ ระ) พ .ศ .๒๕๒๗ รฐบ าล ได ร บ รองส ถ านะป รญ ญาบ ตรของมหาว ทยาล ย พ .ศ .๒ ๕๔ ๐

รฐบ าล ไดต ราพระราชบ ญญ ตมหาวท ยาล ย ข น จง มพ รบ .เ ปนของตนเองรองรบตง แตนนมา ม ๔ คณ ะ

มศาสตราจารย ดร.พระพรหมบณฑต (ประยร มฤกษ) เปนอธการบด จากนนยงขยายวทยาเขตออกเปน ๑๐ วทยาเขต

๑๑ วทยาล ยสงฆ ๖หองเรยน ๑๘ หนวยวทยบรการ เปดสอนในระดบปรญญาตร โท และเอก รวมทงสน ๓๓

ส าข า ว ช า น อ ก จ า ก น น ย ง ต ง ส ถ า บ น ว จ ย พ ท ธ ศ า ส ต ร เพ อ ง า น ว จ ย ท า ง ด าน พ ท ธ ศ าส น า

มจร.เปนมหาวทยาล ยทมนสตตางชาตมากทสดเปนอนดบ ๒ ในประเทศไทย รองจากมหาวทยาล ยอสส มช ญ51

เวปไซด http://www.mcu.ac.th/site/

๑.๒.มหามกฏราชวทยาลย (Mahamakut Buddhist University=MBU)

ก อ ต ง ใ น ว น ท ๑ ต ล า ค ม ป . พ . ศ . ๒ ๔ ๓ ๖

โดยสมเดจพระมหาสมณเจากรมพระยาวชรญาณวโรรสซง เปนนองยาเธอในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยห ว

รชกาลท ๕ ปรารถนาจะตงสถาบนการศกษาพทธศาสนาชนสงจงกราบบงคมทล แลวตงนามเปนมหามกฏราชวทยาล ย

เดมตงทวดบวรนเศนวหาร ถนนพระสเมร เขตบางล าภ กรงเทพฯ เพอเปนสถาบนการศกษาของคณะสงฆฝายธรรมยต

51 http://th.wikipedia.org/wiki/มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย เขาถงขอมล ๑๓ มถนายน ๒๕๕๗

74

ม ส ภ า ษ ต ป ระจ าม ห าว ท ย าล ย ว า “วช ช า จ ร ณ ส ม ป น โน โส เส ฏ โฐ เ ท วม น สเส ส ” แ ป ล ว า

ผ ส ม บ รณ ด ว ย ค ว าม ร แ ล ะค ว าม ป ระ เ พ ฤ ต ป ร ะ เส ร ฐ ท ส ด ใน ห ม เท ว ด าแ ล ะม น ษ ย ท ง ห ล าย

ตอมาไดรอฟนอกครงในปพ.ศ.๒๔๘๘ โดยความพยายามของสมเดจพระส งฆราช กรมหลวงพระวรญาณวงศ

และอาจารย สชพ ปญญานภาพ ตอมาพ.ศ.๒๕๔๖ ยายไปทอ าเภอศาลายา นครปฐม มพระเทพปรย ตวมล (แสวง

ธมเม ส โก ) เ ปน อธ ก ารบ ด ม ๕ คณ ะ ๘ ว ท ย า เขต ๓ ว ทย าล ย ๑ ๔ ศ นย ก า รศ กษ า52 เว ป ไซ ด

http://www.mbu.ac.th/ นบเปนมหาวทยาลยทเกาทสดในไทย

๑.๓.มหาวทยาลยพทธศาสนาแหงโลก (World Buddhist University-WBU)

กอตงโดยองคการพทธศาสนกส มพนธ แหงโลก ในปพ.ศ.๒๕๔๑ มดร.นรบต เศรษฐบตรเปนอธการบด

แตมแตชอ ยงไมมการศกษาอยางแทจรง เวปไซด http://www.worldbuddhistuniversity.com/

๑.๔.วทยาลยพทธนานาชาต (International Buddhist College=IBC)

กอตง ใน ปพ .ศ .(๑๙๙๒ ) โดยพระ เถระเหว ย หว (Ven.Wei Wu) เจา อาว าว ด ถ นเส ย ง เก าะปนง

ประเทศมาเลเซย เพราะเหตทมาเลเซยเปนประเทศมสลม จงไมอนญาตใหกอตงสถาบนช นสงทางพทธศาสนาได

จงยายมากอตงในประเทศไทย สถานทตงม ๒ แหงคอ ๑.วทยาเขตสะเดา ตงอยทอ าเภอสะเดา จงหวดสงขลา และ

๒.วทยาเขตโคราช ตงอย ท อ าเภอปกธงช ย จงหว ดนครราชสมา มศาสตราจารย ชารล วล เลอแมน (Charles

Willermen) เปนอธการบด มคณะเดยวคออกษรศาสตรบณฑต

๒.ประเทศไตหวน (Taiwan)

ไตห ว น (Taiwan) มชออยางเปนทางการคอสาธารณรฐจ น (Republic of China) เป นเก าะขนาด เล ก

ไมไกลจากจนแผนดนใหญ เ ปนประเทศทพทธศาสนามหายานรงเรองมากกวาหลายๆ ประเทศ มการกอตงโรงเ รยน

มหาวทยาล ย องคก รการกศลในนามพระพทธศาส นามากมาย การเผยแผพทธศาสนามหล ากหลายรปแบบ

โดยเฉพาะการกอตงสถานโทรทศน ทไตหว นมสถานพทธศาสนามากกวา ๙ ชอง สวนมหาวทยาล ยพทธศาสนาม ๖

แหง

๒.๑. มหาวทยาลยฝอกวง (Fo Guang University)

ตงอย ทเมองอหล น สถาปนาโดยพระคณาจารย ซงหวน ผกอตงวดฝอกวงซาน ว ดใหญทสดในไตหว น

ตงอยทหมบานหลนเหมย ต าบลเจยวซ เมองอหล น ทางตะวนออกเฉยงเหนอของไตหว น ตงบนภเขาขนาดยอม

หนหน าล งทะ เล มพ น ท ๕๖ เฮกตาร อ หล น เ ปน เมอง คณาจ ารย ซง หว น เคย ไป เผยแพ รธรรมมาก อน

แมลกศษย ของทานสวนใหญ ทฝอกวงซานมาจากเมองน มเน อท ๕๖ เฮกตาร ใชเงนลงทนเบองตน ๓ ,๐๐๐

ลานเหรยญไตหว น53 ซงได จากก ารส ะสมจากก ารขายวาดภาพ ฝมอของท าน การก ศล ก ารบรจาค เปนต น

เรมกอสรางใน เดอนตลาคม พ .ศ.๒๕๓๖ (๑๙๙๓) โดยเชญดร.กงเผงเ ฉง นกอกษรศาสตรทมอายนอยทส ด

มชอเสยงมากมาเปนอธการบด เปดท าการสอน พ.ศ.๒๕๔๓ (๒๐๐๐) ม ๖ คณะ54 คณะอนาคตศกษา (Future

Studies) คณะอกษรศาสตร (Literary Studies) คณะรฐศาสตร (Political Studies) คณะศลปศาสตร (Fine Arts)

52 http://th.wikipedia.org/wiki/มหามกฏราชวทยาลย เขาถงขอมล ๑๓ มถนายน ๒๕๕๗ 53 ฝจออง. สบสานปณธานธรรม. กรงเทพฯ โรงพมพธรรมทศน. ๒๕๔๘, หนา ๓๑๑. 54 ทานประสงคจะเปดคณะพทธศาสตรดวย แตทางรฐบาลยงไมอนญาต

75

คณ ะ จต ว ท ย า (Psychology) คณ ะส ง ค ม ศ าส ต ร (Social Studies) แ ล ะ เต รย ม เ ป ด อก ห ล าย คณ ะ

รบนกศกษาในระดบปรญญาตร จนถงปรญญาเอก รบทงนกศกษาชายหญง และพระสงฆศกษาดวยก น มคณาจารย

๖๗ ทาน ทอยของมหาวทยาลยคอ Fo Guang University No.160, Linwei Rd., Jiaosi , Yilan County 26247,

Taiwan (R.O.C.) Tel:(8863)-9871000 เวปไซดมหาวทยาลยtttp://www.fgu.edu.tw

๒.๒. มหาวทยาลยหนานหวา (Nanhua University)

ต ง อ ย ห า ง จ าก ต ว เ ม อ ง ต า ห ล น (Dalin) อ า เ ภ อ เ จ ย อ (Chiali) เ ด ม เ ป น ท ง น าก ว า ง

อย ใ ก ล ช ด ม ห าว ท ย าล ย จ ง เ จ ง (Chong Cheng University) ข อ ง ร ฐ บ าล ก อต ง ใน ป พ .ศ .๒ ๕ ๓ ๙

(๑ ๙ ๙ ๖ ) เด ม เ รย ก ว า ว ท ย า ล ย ห น า น ห ว า เ พ อ ก าร จ ด ก า ร (Nanhua College for management)

ตอมาพ .ศ .๒๕....เปล ย นช อเ ป นมหาวทย าล ย ก อตง โดยพระธ รรมาจ ารย ซงหว น ผ ก อตงว ดฝอก ว งซาน

เรมต นดว ย การบรจาคจ ากศษย คนล ะ ๑๐๐ บาท ตอคน ๑ ล านคน เปนเว ลา ๓ ป มเ น อท ๑ ,๕๐๐ ไ ร

เปนมหาวทยาลยพทธศาสนาทใหญทสดในไตหวน ระบบการศกษาใชการจดการแบบตะว นตก มนกศกษา ๖,๐๐๐ คน

ทงหมด ๕ คณะ ความจรงมหาล ยประส งคจะตงคณะพ ทธศาสนาดวย แตการเรยนพทธศาสนาแบบ เดยว ๆ

ย ง ไม อ น ญ าต จ ง ต อ ง ร ว ม ก บ ค ณ ะ ศ าส น าอน ๆ อ ธ ก า ร บ ด ป จ จ บ น น าม ว า เ ฉ น เห ม ย ว เซ น

เปนมหาวทยาลยสมทบของมหามกฏราชวทยาลยของฝายธรรมยตของไทยดวย

๒.๓. มหาวทยาลยฉอจ (Tzu Chi University)

เปนมหาวทยาล ยทกอตงโดยคณาจารยเชงเยน กอตงพ.ศ.๒๕....ทเมองหวเหลยน ในป พ.ศ.๒๕๓๗ (๑๙๙๔)

ก อ ต ง เ ป น ว ท ย า ล ย ฉ อ จ ต อ ม าส ถ าป น า เ ป น ม ห าว ท ย า ล ย ใน ป พ .ศ .๒ ๕ ๔ ๔ ( ๒ ๐ ๐ ๑ )

รวมทงโรงเรยนมธยมกไดรบการกอตงขนมาดวย เปดการเ รยนการสอนในระดบปรญญาตรจนถงปรญญาเอก ม...คณะ

คอ คณะ........คณะทโดดเดนคอคณะแพทยศาสตร เปดรบนกเรยนชายหญงเขาศกษารวมทงพระสงฆและภกษณดวย

ปจจบนเปนมหาเอกชนทางพทธศาสนาทใหญทสดในไตหว น ทอย Tzu Chi University No.701, Zhongyang Rd.,

Sec 3., Hualien, 97004 Taiwan 886-3-8565301 เวปไซดมหาวทยาลย http://eng.tcu.edu.tw

๒.๔. มหาวทยาลยฮว ฟาน ช (Hua Fan Chi University)

ตงอย ช าน เม อง ของไท เป เมอง หล ว งของ ไต หว น เ ปน มหาว ทย าล ย ขน าดใหญ ท ส ว ย ง ามย ง

ตราส ญล ก ษณของมหาว ทยาล ยคอ ยอดเสาหนของพระเจาอโศกมหาราชทขดพบ ทสารนาถ ประเทศอนเดย

เปนมหาวทยาลยพทธศาสนาทสมบรณแหงแรกของไตหวน สถาปนาโดยคณาจารยฮยวาน (Ven. Hiu Wan) ตงในป

พ.ศ.๒๕๒๙ (๑๙๘๖) เปลยนชอป พ.ศ.๒๕๓๗ (๑๙๙๓) ค าวา หว หมายถงวฒนธรรมจน ฟาน หมายถง พทธศาสนา

มหาวทยาล ยแบงเ ปน ๓ วทยาล ย ๑๒ ภาควช า เชน ว ทย าล ย วศวก รรมศาส ตร วศว กรรมอเล ค โท นค

วศวก รรมอตสาหก รรม คณะก ารจดก าร ส ถ าบ นเทคโนโล ย เ ปน ต น ขณ ะนมนก ศกษามากกว าพนคน

ปจจบนคณาจารยเฮาซ (Ven Hsiou Tsu) เปนประธานผบรหารมหาวทยาล ย และมดร.ยน เหวย มน (Dr. Yan, Wei-

Mon) เปนประธานบอรด ( เหมอนอธการบด)ของมหาวทยาลย ทอย No. 1, Huafan Rd., Shihding Township,

Taipei County, 22301, Taiwan R.O.C. Tel: 886-2-26632102Fax:886-2-26631119 E-Mail:

cc@cc.hfu.edu.tw เวปไซด http://english.hfu.edu.tw/

๒.๕ มหาวทยาลยสงฆพระถงซมจง (Hsuan Chuang University)

76

มหาวทยาลยซวนจาง หรอพระถ งซมจงแหงน ตงอย ทเมองซนจ (Hsinchu) ทางทศตะวนตกของนครไทเป

ใกลมหาวทยาลยหยวนเผย (Yuan Pei University) ของรฐบาล โดยมพระธรรมาจารยเหลยวจง (Ven.Liao Chong)

เ จ า อ า ว า ส ว ด ซ า น เ ต า ก ร ง ไ ท เ ป เ ป น ผ ด า เ น น ก า ร ก อ ส ร า ง

โด ย ใ ช ว ธ จ า ร ก ธ ด ง ค ร อ บ เ ก า ะ เ พ อ ข อ ร บ บ ร จ า ค ท ว ไ ป จ า ก พ ท ธ บ ร ษ ท ใ น ไ ต ห ว น

โ ด ย ท า น ไ ด ร บ แ ร ง บ น ด า ล ใ จ จ า ก พ ร ะ ธ ร ร ม า จ า ร ย ไ ป เ ซ ง (Master Baisheng)

ทมแนวความคดในการจดสรางสถาบนการศกษาชนสงของพทธศาสนาโดยเปดโอกาสใหเยาวชนชายหญงไดมาศกษา

แผนก ารก อสรางจงไดเ รมข น โดยไดนามมาจากพระเถรจนทมชอเสยงทส ดในประว ตศาสตรพทธศาสนาจน

วางศลาฤกษในปพ.ศ.๒๕๔๐ (๑๙๙๗) เปลยนชอในปพ.ศ.๒๕๔๗ (๒๐๐๔) มอดมคต (Motto) ของมหาวทยาลยคอ55

ค ณ ธ ร รม (Virtue) ค ว าม ร (Knowledge) ข ย น ห ม น เ พ ย ร (Diligence) อ ต ส า ห ะ (Perseverance)

รบเยาวชนชายหญงเขาศกษาใน...คณะคอ ๑.คณะภาษาตางประเทศ ๒.คณะกฎหมาย ๓.คณะการสอสารมวลชน

๔ .คณ ะส ง คมศาสตร ๕ .คณ ะก ารจดการท ว ไป ปจจ บ นม ๑๗ คณ ะใน ๕ วทย าล ย ของมหาว ทยาล ย

มนกศกษาระดบปรญญาตร ๕,๘๘๒ คน จบไปแลว ๗๙๑ คน คาเทอมราว ๕ หมนบาทตอเทอม ม ๒ ระดบคอ

ระดบปรญญาตร และระดบปรญญาโทพ งเ ปดได ๓ ปทแลวมนกศกษา ๑๒๐ คน มพระสงฆไทยไปศกษา ๑

รปจากวดพระธรรมกาย ในมหาวทยาล ยมตก ๕ ช น ๕ หลง อาคารทโดเดนคอ อาคารอนสรณธรรมาจารยไปเซง (Bei

sheng Memorial Hall) มหอสวดมนตส าหรบประกอบพธทางศาสนา โดยประดษฐานพระพทธรป ๓ องคไว บชา

ภายในอาคารกลางมก ารจดนทรรศการประว ตพระถ งซมจง แล ะมอฐธ าต ของทานถกอญ เชญจากว ดหลง ก

เมองซอานดวย ปจจบนมคณฮ นเฉงหมน (Han Cheng Min) เปนเลขานการมลนธตงซอหวยทกอตงมหาวทยาล ย

ในปพ.ศ.๒๕....ยงไดรบเกยรตใหจดประชมทางพทธศาสนานาชาต เรอง......อกดวย โทรศพท๘๘๖-๓-๕๓๐๒๒๕๕

แฟกซ๙๙๖-๓-๕๓๙๗๔๐๐ อเมล hcu@wmail.hcu.edu.tw เวปไซด http://www.hcu.edu.tw

๒.๖. มหาวทยาลยสงฆฝากซาน (Dharma Drum Sangha University)

สถาปนาโดยคณาจารย เซง เหย น (Master Sheng Yen) ในปพ .ศ .๒๕....ตงอย ท บนยอดเข าฝาก ซาน

ห ร อ เ ร ย ก เ ป น ภ าษ าบ าล ว า ภ เข า ธ ร ร ม เภ ร ห ร อ แ ป ล เ ป น ไท ย ว า ภ เ ข าก ล อ ง แ ห ง ธ ร ร ม ะ

มหาวทยาล ยก บว ดตงอยในทเดยวก น ในป พ.ศ.๒๕๒๖ (ค.ศ.๑๙๘๓) ทานกอตงวทยาล ยพทธธรรมเภรกอน

จากนนจงไดยกระดบสรางเปนมหาวทยาล ย ทศนยภาพสวยงามมากเพราะสามารถมองเหนตว เมองวานหล (Wanli)

ได แ ต ไก ล ม ป รช ญ า ก าร ศ ก ษ า ค อ ม น ษ ย ธ รร ม แ ห ง ส ง ค ม ส ง ค ม แ ห ง ม น ษ ย ธ รร ม เ ป น ต น

แ ล ะ ม ง ย ก ร ะ ด บ บ ค ล ก ภ า พ แ ห ง ม น ษ ย ช า ต แ ล ะ ม ง ส ร า ง โ ล ก แ ด น ส ข า ว ด

ภ าย ใน ม ห าว ท ย าล ย ม ส ถ าบ น จ ง ห ว เ พ อ พ ท ธ ศ ก ษ า (Chung Hwa Institute of Buddhist Studies)

เพอคนควาทางดานพทธศาสนาโดยเฉพาะ สถานทตงสวยงาม มเนอท....ไร ม......คณะ มพระภกษและภกษณประจ า

๒๐๐ รป นกศกษาทงพระสงฆ ภกษณ ฆราวาสชายหญ งรวม...คน ปจจบนมพระอาจารย ฮยหมน (Hui Min)

เปนอธการบดและเจาอาวาสวดทางมหาวทยาลยคอ เวปไซดคอ http://sanghau.ddm.org.tw/page_index.htm

๒.๗ มหาวทยาลยสงฆชง จ (Ching Chueh Buddhist Sangha University)

55 http://en.wikipedia.org/wiki/Hsuan-Chuang_University

77

สถาปนาโดยพระคณาจารยชงชง กอตงเมอพ.ศ.๒๕..... ทเมองเกาชง (เกาสง) มเนอท....ไร เปดท าการสอน ๑

คณ ะ คอ มหา ยา น ศก ษา (Mahayana Studies) รบส ม คร ในระดบป รญญ าตร โท มนกศกษา ....รป /คน

ปจจบนเปนสถาบนสมทบของมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย วดมหาธาตฯ กรงเทพฯ ทตงของมหาวทยาลยคอ เลขท 76

Kuang The Temple A- Lien Howship Kao-Hsiung Taiwan. R.O.C. 82204 โทรศพท. 07-631-2069 เวปไซด

www.chingjou.org.tw.

๓.ประเทศกมพชา (Cambodia)

ก ม พ ช า ม ช อ เ ต ม ว า พ ร ะ ร า ช อ า ณ า จ ก ร ก ม พ ช า (Kingdom of Cambodia)

มอาณาณาเขตตดกบประเทศไทยมมหาวทยาลยพทธศาสนา ๒ แหงคอ

๑.สากลวทยาลยพระสหนราช (Preah Sihanoukraja Buddhist University=PSBU)

ก อ ต ง พ .ศ .๒ ๔ ๘ ๘ ( ๑ ๙ ๔ ๕ ) โ ด ย พ ร ะ เ จ า น โร ด ม ส ห น ก ษ ต ร ย ก ม พ ช า

เพอเ ปนสถานทศกษาของคณะสงฆฝายมหานกาย ตงอยถนนมนวงศใกลก บพระราชว งจตมข กรงพนมเปญ

ตงอยใก ล ก บพ ทธ กว ทย าล ยพระส รามฤต พระธ รรมโกศาจารย (ขร ส ว ณ ณรตนะ ) เ ปนรองอธก ารบ ด

มหาวทยาลยมสมเดจพระโพธวงศ (อม รมเฮง) เ ปนอธการบด พระญาณวชชา (จวน สะเวน) เปนรองอธการบด

พ ร ะ ส ร ว ส ท ธ เ ป น ร อ ง อ ธ ก า ร บ ด อ ก ร ป พ ร ะ ม ห า เ จ น ธ ร ะ เ ป น เ ล ข า น ก า ร

มหาวทยาล ยถกท าลายสมยเขมรแดงย บเยนระหวางพ.ศ.๒๕๑๘-๒๕๒๑ ตอมาไดกล บมาเปดใหมในป พ.ศ.๒๕๓๙

(๑๙๙๖ ) มายก เปนมหาว ทย าล ย เ ตมตว ใน ปพ .ศ .๒๕๔ ๙ ( ๒๐๐๖ ) ม ๔ คณ ะแล ะ ๑ ศนย ค อ ๑ .

คณะปรชญาและศาสนา (Faculty of Philosophy and Religion) ๒.คณะศกษาศาสตรและนเทศศาสตร (Faculty

of Education Science and Information) ๓ .ค ณ ะ ว ร ร ณ ค ด เข ม ร (Faculty of Khmer Literature)

๔ .ค ณ ะบ า ลส น สก ฤ ตแ ละภ าษ า ต า งป ระเท ศ (Faculty of Pali & Sanskrit and Foreign Language)

๕.ศนยฝกหดคร (Center for Teacher Training) มนกศกษาราว ๒๖๐ รป/คน

๒.สากลวทยาลยพระสหมน (Preah Sihamoniraja Buddhist University)

กอตงโดยพระเจาน โรดม สหมน พ ระมหากษตรย ก มพชาปจ จบน พ .ศ .๒๕๔๗ ของฝาย ธรรมย ต

โดยสมเดจพระสเมธาธบด (พระสงฆราชบวคล) เปฌนผอปถมภฝายสงฆ ตงอยทว ดสวายเปาะแป ชานกรงพนมเปญ

อาคารเ รยนไดรบทนกอสรางจากบญราน ฮนเซน ภรรยาของนากรฐมนตรฉนเซน ม ๓ คณะ คอ ศาสนาปรชญ า

กฎหมาย และนตศาสตร ไดงบประมาณมาสนบสนนเฉพาะบางสวน ยงไมมครประจ า นกศกษาราว ๕๐๐ คน/รป

๔.ประเทศเวยดนาม (Vietnam)

ม ๓ มหาวทย าล ย คอ ๑ .มหาวทย าล ย หวาง ฮ ง (Vanh Hanh University) ตง อย ท ว ดหว าง ฮ ง

ถ น น เ ห ง ย น เ ค ย ม ก ร ง โ ฮ จ ม น ห ซ ต ก อ ต ง ใ น ป พ . ศ . ๒ ๕ ๐ ๕

โดยมพระตชนทฮนหพระเถระทมชอเสยงไดมสวนรวมในการกอตงดวย พ.ศ.๒๕๑๑ ม๕ราจารย ๖๘ ทาน นกศกษา

๑๙๓๘ รปเมอเวยดนามเปนคอมมวนสต มหาวทยาล ยถกส งปด ไดอนญาตใหเปดอกครงในพ.ศ.๒๕๓๕ มพระต ช

มน เจ า เ ปนอธ กา รบ ด ศ.ด ร.เล ย มนทต เ ปนรองอธ ก ารบ ด คณะ เดยว คอคณ ะพ ทธศาส ตร เว ป ไซด

http://en.wikipedia.org/wiki/Van_Hanh_Zen_Temple ๒.มหาวทย าลย เวเหง ยม (Hue Ngiam University)

ตงทเมองเวศนยกลางพทธศาสนาในภาคกลาง ม ๒ คณะคอพทธศาสตรและปรชญา มพระต ฃเบาโจนเปนอธการบด

78

มนกศกษา ๓๔๐ รป แบงเปนพระ ๓๒๐ รป ภกษณ ๒๐ รป ไมมฆราวาสเขาไปศกษาดวย ๓.มหาวทยาลยพทธดกซ

(Duoc Su Univsrsity) เ ด มต ง อย ใ นก ร งฮ าน อย ปจ จ บ นย าย ไป อย ไ ก ล จ าก ฮานอย ๔ ๐ ก โล เ มต ร

ในพนทของวดกวางซ สอนระดบปรญญาตรดานพทธศาสนา มนกศกษาราว ๓๐๐ รป พระตช ถนตอเปนอธการบด

๕.ประเทศอนเดย (India)

อนเดยเปนแดนก าเนดของพทธศาสนา แมจะไมไดนบถอพทธศาสนาแลว แตมมหาวทยาลยสงฆ ๓ แหงคอ

๑.มหาวทยาลยนาลนทามหาวหาร (Nava Nalanda Mahavihara Institute) หรอสถาบนนาลนทากอตงพ.ศ.๒๔๘๙

โดยดร.เจ กสสปะ อดตพระสงฆนายกของอนเดย เวปไซด http://navanalandamahavihara.org/

๒.มหาวทยาลยธเบต (Tibetan Institute) ทเมองสารนาถ (Sarnath) มชอเ ตมวา Central Institute of Higher

Tibetan Studies กอตงพ.ศ.๒๕๑๒ โดยองคดาไลลามะ ผน าพล ดถนของธเบต เวปไซด http://www.cuts.ac.in/

guestsection/vice_chancellor.html

๓.มหาวทยาลยสงฆยกยรนงมา (Ngayur Nyingma Institute) ตง ทชมชนชาวธเบตอพยพ เมองไมซ รฐการนาฏกะ

พ.ศ.๒๕๒๖ เวปไซด http://www.palyul.org/eng_ centers_ngagyur.htm

๖.ประเทศลาว (Laos)

ในลาวย งไมมวทยาล ยสงฆเ ปนเพยงวทยาล ยม ๒ แหงคอ ๑.วทยาลยสงฆองคตอ (Ongtue Sangha

College) ตง ทว ดองคตอ นครหลวงเวยงจนทน กอตงพ.ศ.๒๕๐๕ ปจจบนมพระอาจารยพวงประเสรฐ พรหมวงศ

เปน ผ อ านว ยการ ๒.วทยา ล ยสงฆจา ป าส ก (Champasak Sangha College) ตง ท ว ดหล ว ง เมอง ปาก เซ

กอตงพ.ศ.๒๕...มพระอาจารย...............เปนผอ านวยการ

๗.ประเทศเกาหล (Korea)

ในเกาหลมมหาวทยาลยพทธศาสนา ๖ แหงคอ

๑ .ม ห า ว ท ย า ล ย ด อ ง ก ก (Dongguk University) ส ถ าป น า โด ย ค ณ ะ ส ง ฆ น ก าย ซ อ ก เ ย

อนเปนนกายทใหญทสด ตงทกรงโซล เมองหลวง

๒.มหาวทยาลยแดจน (Daejin University)

๓.มหาวทยาลยจงกงสงฆะ (Joonggang Sangha University)

๔.มหาวทยาลยโวกกวาง (Wonkwang University)

๕.มหาวทยาลยหยงซาน (Yongsan University)

๖.มหาวทยาลยหยงซานวอน (Yongsan Won Buddhist University)

๘.ประเทศอเมรกา (America)

ในสหรฐอเมรกามมหาวทยาลยพทธศาสนา ๓ แหง คอ

๑.มหาวทยาลยนโรปา (Naropa University) รฐโคโรราโด

๒.มหาวทยาลยธรรมกาย (DMC University) ทรฐแคลฟอรเนย

๓.มหาวทยาลยซไหล (Hsi Lai University) ของคณะสงฆจนทรฐแคลฟอรเนย

๙.ประเทศญป น (Japan)

79

ในประเทศญปนมมหาวทยาลยพทธศาสนาทส าคญคอ

๑.มหาวทยาลยโอตาน (Otani University) ตงป พ.ศ. ๒๔๔๔ (ค.ศ.๑๙๐๑) โดยคณะสงฆนกายโจโดซนซ

ทเมองเกยวโต เวปไซด http://www.otni.ac.jp

๑๐.ประเทศศรลงกา (Sri Lanka)

ในประเทศศรลงกามมหาวทยาล ยพทธศาสนา ๑ แหงคอ ๑.มหาวทยาลยพทธและบาล (Buddhist & Pali

University) สถ าปนาพ .ศ .๒๕๒๔ (๑๙๘๑) มพ ระทวล เดนะ ญ านส ส ระมหานายก เถ โร เ ปนอธ การบ ด

ตง ทถนนปตปนะเหนอ เมองโคล มโบ มอาจารย ๓๕ รป/ทาน นกศกษา ๘๐๐ รป ม ๒ คณะ ๑.คณะพทธศาสตร

และคณะภาษาศาสตร เวปไซด 56http://www.bpu.ac.lk/

๑๑.ประเทศพมา (Myanmar)

ในประเทศพมามมหาวทยาล ยพทธศาสนา ๒ แหงคอ ๑.มหาวทยาลยพทธศาสนาเถรวาทน านาชาต

(International Theravada Buddhist Missionary University=ITBMU) ตงทเนนเขาธรรมปาละ (Dhammapala

Hill) เมองยางกง กอตงวนท ๘ ธนวาคม พ.ศ.๒๕๔๑ (ค.ศ.๑๙๙๘) มค าขวญคอ พทธ สรณ คจฉาม ธมม สรณ

คจฉาม ส ฆ สรณ คจฉาม มพระเถระดร.สลานนทภวงสะ เ ปนอธการบดรปแรก มดร.หมนคะย เปนรองธการบด

ปจจบนมดร.พระนนทมาลาภวงสะ (Sayadaw Nandamalabhivamsa) เปนอธการบด ม ๔ คณะคอ ๑.คณะปรยตต

(Faculty of Pariyatti) ๒.คณะปฏบต (Faculty of Patipatti) ๓.คณะพระธรรมทต (Faculty of Religious and

Missionary Work) ๔.คณะภาษาตางประเทศและการแปล (Faculty of Foeign Language and Translation)

มนกศกษา ๒๘๐ รป นกศกษาตางชาต ๓๒ รป เปนมหาวทยาลยทไมมการเกบหนวยกตแกนกศกษาหรอคาเทอม

มการเตรยมอาหาร ทพ กอ านวยความสะดวกเปนอยางด57 ๒.มหาวทยาลยปรย ตศาสนาของรฐ (State Pariyatti

Sasana University) กอตง ๑๗ ตล าคม พ.ศ .๒๕๒๙ (๑๙๘๖) โดยมงก น สย าดอ (Mingun Sayadaw)

พระเถระทมชอเสยงมาก ทยางก งและเมองมณฑเลย ม ๓ คณะวชา คณะพระวนยปฏก คณะพระสตตนตปฎก

และคณะอภธรรมปฎก ปจจบนมพระดร.เปาอตวรภวงสะ Ven. Aggamahāpanḍiita Dr. Paúóitavarâbhivaèsa

เปนอธการบด

๑๒.ประเทศสงคโปร (Singapore)

ส ง ค โป รมว ท ย าล ย ส งฆ ๑ แ ห ง ค อ วท ย า ล ย ส งฆพ ท ธ ของสง ค โปร (Buddhist College of

Singapore=BCS) ก อ ต ง ใ น ป พ .ศ .๒ ๕ ๔ ๘ ( ๒ ๐ ๐ ๕ ) ต ง อ ย ท ว ด ก ว า ง ห ม ง ซ าน ย าน พ ช า น

โด ย ม พ ร ะธ ร ร ม าจ าร ย ก ว า ง เ ซ ง (Kwang Sheng) เ ป น อ ธ ก า ร บ ด ได ท าค ว า ม ร ว ม ม อ (MOU)

ก บ ม ห าว ท ย าล ย ม ห า จ ฬ าล ง ก ร ณ รา ช ว ท ย า ล ย ใน ป พ .ศ .๒ ๕ ๕ ๑ (๒ ๐ ๐ ๘ ) เ ว ป ไซ ด ค อ

http://www.bcs.edu.sg/index.php/bcs_en/index/

อนาคตมหาวทยาลยสงฆ

56 http://en.wikipedia.org/wiki/Buddhist_and_Pali_University_of_Sri_Lanka 57 http://en.wikipedia.org/wiki/International_Theravada_Buddhist_Missionary_University เขาถงขอมล ๑๒ พฤษภาคม ๒๕๕๗

80

ใ น อ น า ค ต ว ท ย า ล ย ส ง ฆ ใ น แ ต ล ะ แ ห ง แ ต ล ะ ป ร ะ เ ท ศ แ ต ก ต า ง ก น อ อ ก ไ ป

แตทส าคญคอคงตองปรบตวหลายอยางโดยเฉพาะในประทเศไทยคอ

๑.ใหคฤหสถ มาศกษามากข น แม มหาวทย าล ยจะมก ฏระเบยบท จะรบนส ตฆราวาสแครอยละ ๓๐

และพระสงฆสามเณร รอยละ ๗๐ แตเพราะความจ าเปนทนสตฝายบรรพชตลดลงตามล าดบ เพราะใหสามารถอยได

มหาวทลยคงตองกฏระเบยบอนญาตใหฆราวาสมากข นจนถง รอยละ ๘๐

๒ . จ า ต อ ง ป ร บ ห น ว ย ก ต เ พ ม เ พ อ ค ว า ม อ ย ร อ ด

ในกรณแบบนไดเกดขนหลายแหงเพราะใหงบมาจ ากดอกทงพรบ.มหาวทยาลยเปนนตบคลภายใตการก ากบของรฐ

จ ง ม ส ท ธ ท จ ะ ห า ร า ย ไ ด เ ส ร ม ม า ช ว ย ม า ต ร า ห า ง บ ม า เ พ ม จ ง ม ห ล า ก ห ล า ย

เช น จ ด ส รร ผล ป ระ โย ชน ท ดน ข องม ห าว ท ย าล ย ต ง เ ป น ศ น ย ก าร ค า ให เ อก ช น เ ช าท าป ระ โย ช น

และทสดคอการขนคาเทอมนสตนกศกษา เปนผลใหนสตตองจายคาเทอมมากขน

๓.ท าความรวมมอกบสถาบนอนๆ หรอสถาบนพทธศาสนาในประเทศดวยกน

๔.ท าความรวมมอกบมหาวทยาลยพทธศาสนาในตางประเทศ

๕.เปดคณะทเปนทตองการของตลาดมากขน

จดทจะตองตระหนกคอ

เมอเขาสยคการแขงข นทางด านก ารศกษา มหาวทยาล ยในเมองไทยเกดข นมากมายทงในกรงเทพฯ

แล ะต าง จง หว ด มหาว ท ย าล ย พ ทธศาส นาจะต อง ม ค แข งข น มาก มาย แล ะถ ก ท าท าย เป นอย า งย ง

การจะแข งข นก บส ถานการณเหล านได มหาว ทย าล ย จะต อง จบประ เดน ใหได วาเราจ ะโดด เดน ในด าน ใด

แม ม จ ร .แล ะ ม ม ร .จ ะ เป น ม ห าว ท ย าล ย เฉ พ าะท าง ท เน น ก าร ศ ก ษ าแ ล ะว จ ย ด าน พ ท ธศ าส น า

แตเ นองจากสาขาวชาเหลานไมดงดดใหนสตนกศกษาเขามาเ รยน จงตองเปดคณะทเปนทตองการของตลาด มากข น

เมอเ ป ดแล วผลก ระทบ ทต ามมาก คอคณ ะเดม เชนคณะพ ทธศาสตร คณะปรชญ าอาจจะมคนเ รย นน อย

สงทเปนผลกระทบจะเกดขนกบมหาวทยาลยทเดนๆ คอ

๑.จ านวนภก ษส ามเณรจะล ดล ง จน เหลอไมมาก ทจ ะมาศกษา จ าเป นต องรบคฤหส ถ เพม เ ตม ใน ทก สาข า

ท าใหสดสวนทใหคฤหสถ รอยละ ๓๐ บรรพชต รอยละ ๗๐ เสยไป

๒.ปญหาความส มพนธ ระหว างนส ตพระก บคฤหสถ จะส รางปญหาให มหาว ทย าล ยถ กต าหนจ ากชาวพ ทธ

โดยเฉพาะเรองชสาว

๓.คณาจารย ทเ ปนพระส งฆทมเงนเ ดอน จะเรม ไมใส ใจตอชาวพทธมากนก เพ ราะถอว ามเ งนเ ดอนเล ยงตว

ไมตองแครญาตโยม อาจจะท าใหอาจาระบางอยางเสยไป บางรปอาจจะขบรถเองโดยไมแครสายตาชาวบาน

๕.จ านวนภก ษส าม เณ รทเ ปนประเภทส อง ห รอ ชาย ๒ เพศจะมมาก ข น เพ ราะการคด เลอกท ไมจ รงจง

อ ก ท ง ไม ม ท า ง เ ล อ ก เ พ ร าะ ผ บ ว ช ม น อ ย ล ง ค น เ ห ล า น แ ม ม า ศ ก ษ า ใ น ม ห าว ท ย า ล ย ส ง ฆ

แ ต พ ฤ ต ก ร ร ม ส ว น ต ว จ ะ ท า ค ว า ม เ ส ย ห า ย ไ ด ม า ก

เพ ราะ โล กยค ใหมท ไรพ รมแดนมก ารโพสตภ าพท ไมเหมาะส มล งใน เฟส บคส ส ามารถก ระจ ายได ท ว โล ก

สรางความเสยหายไดวงกวาง อยางกรณ นาตาลรอยหนา เปนตน

81

๔ .อ ด ม ก า ร ณ ใ น ก า ร ท า ง า น เ พ อ พ ท ธ ศ า ส น า จ ะ ไ ม เ ห ม อ น ย ค ก อ ต ง ใ ห ม ๆ

ย ก แรกค รอ าจ ารย ส อนแล ะ ทม เท เพ อมหาว ทย าล ย โดย ไมไ ด ใ ส ใ จก บ เ งน เ ดอน ห รอส งต อบแท น

ไมบางเดอนจะไมมใหกไมไดทกรอนมากเพราะใจรกมหาวทยาล ย โดยมอดมการณเพอพทธศาสนา เพอผกอตง

เพอว ด แตเมอมหาวทยาล ยบรบรณดวยงบประมาณจากภาครฐ ทเขามาสนบสนน อดมการณเหลานจะหายไป

การท าทกอยางจะตองจางดวยเงนเปนหลก งานจะเดนดวยเงน เงนไมมงานไมไปเปนตน การเสยสละจะลดลง

บทท ๗

พระพทธศาสนาในอนาคต : กบความคาดหวงของคนรนใหม (Buddhism in the future: Expect of new generation)

ก า ร ท จ ะ ท า ใ ห พ ท ธ ศ า ส น า เ จ ร ญ ใ น ภ า ว ะ ป จ จ บ น ว า ย า ก แ ล ว

ก าร จ ะ รก ษ าพ ร ะพ ท ธ ศ าส น า ใน เ จ ร ญ ร ง เ ร อ ง ต อ ไป ใน อ น าค ต ย ง เ ป น เ ร อ ง ท ย าก ม าก ข น

การจะน าพระพทธศาสนาสงไมตอถงคนรนใหมซงเกดมาบรบทของสงคมทเปลยนไปทวดไมไดเปนศนย กลางของชมช

น เ ห ม อ น ใน อ ด ต น น เ ป น เ ร อ ง ท า ท าย ม าก พ ท ธ ศ า ส น า ใน อ น าค ต เ ป น ส ง ท ส าค ญ ม า ก

ปญหาทเกดขนตอพระพทธศาสนาในอนาคตคอ

๑.ผคนเขาวดนอยลง

๒.คนไมกลวบาปกรรมจะมมากขน

๓.คนหลงใหลในวตถนยมมากขน และละเลยจตนยม และวฒนธรรมทดงาม

๔.ไมเชอในปรากฏการณทางจต

๕.ไมเชอเรองนรกสวรรค

๖.ศลธรรมจะตกต าอยางหนก

๗. แมสามารถสมสกบลกชาย พอสมสกบลกหญง พนองสมสกนไดเปดเผย

๘.สามมภรรยานอย ภรรยากจะมสามนอยแกกน

๙.ผคนจะหลงใหลในเรองทางเพศมากทสด

๑๐.เดกทองไมมพอจะมมากขน การท าแทงจะเปนเรองปกต

๑๑.โรคเอดสและกามโรคจะระบาด ท าลายมนษยมากขน

๑๒.อตราการหยารางของคนจะเพมเปนเกอบ ๙๐ เปอรเซน

๑๓.เดกก าพราจะมมากขน เพราะถกแมทงในขยะ เพราะไมมป ญญาเลยง (แมมอารมณสมส แตไมมอารมณเล ยง

เพราะกลวหนาอกยาน ทรวดทรงเสย)

๑๔.ศาสนาทสอนงายๆ เชน อสลามจะมบทบาท สวนครสตในยโรปจะออนลง พทธศาสนาในบางประเทศจะย งเจรญ

บางประเทศจะตกต า

๑๕.นกการเมองจะสนใจสรางบาร คล บ อาบอบนวด คาสโน ผบ โรงแรม หรอ โรงแรมมานรด แตไมสนใจสรางว ด

โรงเรยน โรงพยาบาล

82

ภยพทธศาสนา ๑.ชาวพทธละเลยปฏบตกจชาวพทธ เรองศล

๒.ชาวพทธยงไมคดรวมปองพทธศาสนา นงเฉย เฉยเมย

๓.พระสงฆออนแอ ทางดานปรยต ปฏบต การเผยแผ

๔.ศาสนาครสต และอสลาม ฮนดคกคาม

๕.ความประมาทของชาวพทธ

คนรนใหมม ๓ ประเภท คอ ๑.สวนใหญไมเขาวด ๒.เฉยๆ ๓.เขาวดมนอย

คนรนใหมทไมเขาวดเพราะ ๑.เพราะไมเหนความจ าเปน

๒.ไมเชอเรองบาป บญ นรก สวรรค

๓.ไรสาระ งมงาย

๔.เหนพฤตกรรมพระสงฆ และฆราวาสทเขาวด

๕.พอแมไมเคยเขาวด หรอเขานอย

๖.ยงไมเจอพระสงฆทเกง

๗.ยงไมเจอความทกขขนาดหนก

๘.ศาสนสถาน บคลากรศาสนาไมพรอม

คนรนใหมทเขาวด เพราะ ๑.พอแมเคยสอนมาด พาเขาวด

๒.มพระเถระพาปฏบต

๓.วดท าความสวยงาม

๔.เปนเดกดมาตงแตตน

๕.มครแนะน าด

วธแกไข ๑.บดามารดาปลกฝงลกหลานตงแตในคณธรรมทางศาสนา

๒.ครในโรงเรยนปลกฝงจรยธรรมมากขน

๓.พระส งฆท างาน เชง รก ออกเผยแผตามโรง เรยน มหาวทยาล ย แล ะส ถ านทาง ศกษา ออกส อมาก ข น

เชนทางหนงสอพมพ วารสารนตยสาร จลสาร ทว วทย เปนตน

๔.หนวยงานรฐใหความใสใจในการปลกฝงคณธรรม เชน กระทรวง ทบวง กรม อบต เทศบาล เปนตน ไมนงดดาย

๕.ตวเยาวชนเองมความใฝดมากขน รจกละเวน ไมเขาไปยงในสงทเปนอนตราย หรออกศล เขาหาสงทดๆ

๖.ผใหญไมสรางแหลงอบายมขมอมเมา เชน รานเกมส โรงแรมมานรด ดสโกเธค รานเหลา ผบ บาร อาบอบนวด

บอนการพนน เปนตน

83

๗.วดปรบตวเ ปนแหลงเรยนรและศกษาธรรม ตองยอมรบวา ว ดสวนใหญไมมบรรยากาศแหงการเรยนรเทาไหร

เดนเขาวดจะรสกไมคนเคย ไมอบอน หญงหญงสาวจะระวงมาก เลยไมอยากเขาเลย หองน าไมม หรอมกเ นาสนท

หมาข เรอน แมวข โรค คนตดยามาซองสมกน

๘.ปลกฝงผทจะเปนแมในอนาคตวาจะตองมความรบผดชอบ ไมใชแครกสนกทางเพศเทานน

พระสงฆทมบทบาทกบคนร นใหม คอ ๑.พระมหาสมปอง ตาลปตโต ๒.พระว.วชรเมธ ๓.พระพยอม กลยาโณ ๔.แมชศนสนย เสถยรสต

ความคาดหวงของคนร นใหมตอพระสงฆ ๑.พระสงฆเกง

๒.สามารถสอนเขาใจงาย

๓ไมถอยศถอศกด

๔.ใชสอเทคโนโลยได

๕.มศลนาเคารพ

๖.มความรอบรในศาสตรตางๆ รวมทงศาสตรสมยใหม

๗.สามารถเปนทพงได

๘.แกปญหาสงคมได

บทท ๘

พทธพาณชยสนบสนนหรอท าลาย (Buddhist trading: Support or destroy)

พ ท ธ พ า ณ ช ย ค อ ก า ร ค า ข าย ท าง พ ท ธ ศ า ส น า ใ น ท น ห ม าย ถ ง ก าร ท า ร ป เ ค าร พ

ม าท า ว ต ถ ม ง ค ล จ าห น าย เ พ อ ห าร าย ได ก า รค า ข า ย น น ช าว พ ท ธ ส าม าร ถ ค า ข า ย ไ ด ห ม ด

แตมการคาขายทพระพทธองคทรงตรสหามชาวพทธเรยกวามจฉาวาณชชา คอการคาขายอยางผดๆ ม ๕ อยาง (The

Trades which should not be plied by a lay disciple) คอ

๑.สตถวณชชา คาอาวธ (Satthavanijja- Trade in weapons)

๒. สตตวณชชา คามนษย (Sattavanijja-Trade in human beings)

๓. มงสวณชชา คาสตวส าหรบฆาเปนอาหาร (Mansavanijja-Trade in flesh)

๔. มชชวณชชา คาของเมา (Majjavanijja-Trade in liquor)

๕. วสวณชชา คายาพษ (Visavanijja-Trade in poison)58

58พระธรรมปฎก (ปอ ปยตโต), พจนานกรมฉบบประมวลธรรม, (กรงเทพฯ: มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๓) หนา ๒๒๑.

84

จด ประส งคข อง ก ารส ร าง ว ตถ ม งคล ในทางพ ทธศาส นาค อ ๑ .เพ อส รา งถ ว าย เป นพ ทธ บ ช า

๒.เพอเ ปนทสสนานตตรรยะ ใหระลกถงพทธคณ ๓.ใหเกดความอนใจ เหมอนพระอยใกลต ว ๔.เพอเตอนสต

ไมกลาท าบาป ในปจจบนการคาขายทางพทธศาสนาทเรยกวา พทธพาณชในเมองไทยนนมหลายอยาง คอ

๑.การคาขายจตคามรามเทพ

๒.การคาขายพระเครอง เชนพระสมเดจวดระฆง

๓.การคาขายรปเคารพของพราหมณ เชน พระพรหม พระพฆเนศ เปนตน

วตถประสงคทคาขายวตถมงคล

๑.เพอหาเงนกอสรางเสนาสนะ

๒.เพอน าเงนมาสรางโรงเรยน มลนธ

๓.เพอหาเงนมาเลยงดภกษ-สามเณรทศกษา

๔.เพอหาเงนเขาตวเอง

ปจจบนวตถประสงคการท าพระเครองเพอท าธรกจซอขายเตมตว ผคนทสรางวตถมงคล คดแตกตางจากเดม

คอ

๑.ถาปลอยพระสมเดจองคนจะไดเงนกลบมากบาท หรอไดก าไรเทาไหร

๒.เนอของพระองคนเปนของแทไหม เนอพระเปนอยางไร

๓.มความขลง นาเชอถอไหม

๔.มความศกดสทธมากไหม

๕.พระองคนเกามากไหม กรไหน หรอรนไหน

การคาพทธพาณชยเปนการท าลายหรอไม ๑.เปน ถามงแตเงนอยางเดยว

๒.เปน ถามองธรกจซอขาย

๓.ไมเปน ถาสรางเพอเปนสงบชาแทน

๔.ไมเปน ถาสรางโดยไมหวงก าไร มงใหสรางเพอขวญก าลงใจ

ว ต ถ ป ระ ส ง ค เ ห ล า น ล ว น ผ ด จ าก ว ต ถ ป ระ ส ง ค เ ด ม ท ง ส น จ ง เ ป น เ ร อ ง ท น า เศ ร า ใ จ

ส ม ค ว ร แล ว ห รอ ท ล ก ต ถ าค ต อ ย า ง เร าจ ะม าข าย รป พ อก น เ ห ม อ น ส น ค า ใน ต ล าด ส ด ส รป ว า

ถาวตถประสงคเปนไปอยางในปจจบนนนเปนไปเพอการท าลายพระพทธศาสนามากกวาจะเปนการสรางสรรคหรอสนบ

สนน

หลกการของชาวพทธ ๕ อยาง

๑.มศรทธา คอมศรทธาในพทธศาสนา ศรทธาในพระรตนตรย

๒.มศล มศลอยางนอย ศล ๕

๓.ไมเชอมงคลตนขาว เชอเรองคนบญ ผวเศษ ทจะมาปลดปลอยประเทศ หรอพทธศาสนา เชอในกฏแหงกรรม

๔.ไมแสวงหาบญเขตนอกศาสนา

๕.ใหแสวงหาบญเขตในศาสนาเทานน

85

สรปวา มากดวยศรทธารกษาศลของตน ไมถอมงคลตนขาว ไมเอาบญนอกศาสนา นาพาบญแตภายใน

จตคามรามเทพระบาด ใน ปพ .ศ.๒๕๕๔๗ การฟเวอรข องว ตถ มงคลทเ รยก วา จตคา มรามเทพ แตมาโด งดงพ .ศ .๒๕๕๐

นบวาเ ปนเ รองทนาสนใจยง เหตใดชาวพทธจงไดห นไปนบถอเทพจตคามซงไมมหล กฐานความเปนมาทช ดเจน

บางคนแขวนจตคามแทนพระสมมาสมพทธเจา สงผลใหเกดใหเกดการแพรสะพดของเงนทเกยวของมากถง ๒๒,๐๐๐

ลานบาท มการทมงบประมาณโฆษณาในหนาหนงสอพ มพมากมาย ทงปายคตเอาทขนาดใหญตามเมองตางๆ

รป เหมอนจตคามรามเทพนนไดก าเ นดข นท จ งหว ดนครศรธรรมชาต สาเหตทจตคามรามเทพโดงดง เพราะ

๑.เพ ราะอ าน าจการประชาส มพนธ ๒.เพราะเชอวาปกปกรก ษาใหแคลวคล าดได ๓.ท าใหร ารวย ได มากข น

ในเบ อง ตนมผ สง ส ย เ ปนอย างมากกว า จ ตคามราม เทพนน เ ปน เทพ ในศาสนาไหน พ ทธห รอพราหมณ

และมความส าคญกบพทธศาสนาอยางไร มผเขยนประวตไวมากมาย แตโดยสรปมความเชอใน ๒ ศาสนาคอ

จตคามในมมมองศาสนาพราหมณ

จตคามเปนของพราหมณเพราะค าวา จตคาม แปลวา มองได ๔ หนา หมายถงพระพรหม สวนรามเทพ

ห ม า ย ถ ง เ ท พ ผ ใ ห ญ ค อ พ ร ะ ร า ม ซ ง เ ป น อ ว ต า ร ป า ง ห น ง ข อ ง พ ร ะ น า ร า ย ณ

รปลกษณของจตคามกเหมอนพระนารายณเพราะม ๔ กร นงหยอนขาขวา บางรนม ๔ หนาเหมอนพระพรหม59

จตคามในมมมองของศาสนาพทธ

อก ต านานกลาววา จตคาม เ ปนโอรสของพระนางจนทรา ราชน องคส รยเทพ แหงราชวงศไศเรนทรา

เดมชอวาองครามเทพ ไดร าเรยนวชาจตคามศาสตรอยางช าชอง รวมทงหลกธรรมทางพทธศาสนาอยางแตกฉาน

จ น เ ก ด ค ว า ม ศ ร ท ธ า เ ล อ ม ใ ส ป ร า ร ถ น า จ ะ ส ร า ง บ า ร ม ใ ห เ ป น พ ร ะ โ พ ธ ส ต ว

องคจตคามรามเทพมมานะพยายามมงปฏบตธรรมจนลรรลโพธญาณในชนจกรวาลโพธส ตว ประกอบดวยบญฤทธ

อทธฤทธปาฏหารย สยบฟาดนไดดงปรารถนา วาจาเปนประกาศตเหนอมวลชวตทงปวง

จ ต ค าม รน แ รก ส ร า ง ใน ป พ .ศ .๒ ๕ ๔ ๕ ช อ ร น ว า “อ ด ม โช ค ๘ อ ร ห น ต ส ว รร ณ ภ ม ”

โดยพล.ต.ต .ขนพนธรกษราชเดช ” เพ อบรณะเจดย ราย รอบองคพระธาตเจดย จ งหว ดพระนครศ รธรรมราช

จากนนบตรชายนามวานายฉนททพย พ นธรกษราชเดช ไดสรางรนใหมคอ รน “อดมโชค ปฐมอรหนต สวรรณภม”

ในปพ.ศ.๒๕๔๗ เปนรนทโดงดงมากทสด เปนทนาส งเกตวา การสรางจะองการกอสราง หรอบรณะเสนาสนะ

วดวาอารามเปนสวนใหญ

ป ร า ก ฏ ก า ร ณ จ ต ค า ม ส ร า ง ค ว า ม ก ง ว ล ใ ห ผ ห ว ง ใ ย พ ท ธ ศ า ส น า ม า ก

เพราะเกรงวาจะเปนการดงชาวพทธใหออกนอกทาง จากการโฆษณาวาจตคามเปนทพงไดทกอยาง มกไวมงไมจน

เ ป น ว ล ท น า ส น ใ จ ย ง เ พ ร า ะ เ ห ม อ น ว า พ ร ะ ร ต น ต ร ย พ ง ไ ม ไ ด อ ก แ ล ว แ ต ท า ย ส ด

ปรากฏการณจตคามกเสอมถอยอยางรวดเ รว แมจะมพ ระเกจชอเสยงโด งดงม าปล กเสกมากมาย ขนาดไหน

59 สมบรณ บญฤทธ, รศ. จตคามรามเทพ เทพแหงพราหมณในพทธศาสนา. “รวมบทความวชาการ”, มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,

๒๕๕๐, หนา ๓๓๕

86

เพราะสนคาลนตลาด ทงว ด สถานศกษาตางแขงขนผลตออกมามากมาย จนลนตลาด แมทายสดตองเอาไปทง

ผผลตในภายหลงจงขนาดทนยอยยบ

การสรางพระพฆเนศบชา ก ารส ร า ง ว ต ถ ม ง ค ไม จ า เ พ าะแ ต เท พ ห รอ พ ระ พ ท ธ เ จ า พ ระ ส งฆ ท ม ช อ เส ย ง ท าน น

แตยงลามไปถงการสรางเทพเจานอกศาสนาคอ พระพฆเนศ พระพรหม เปนตนดวย

บทท ๙ พระพทธศาสนากบปญหายาเสพตด

(Buddhism and Drugs) ยาเสพตด (Drug) คอ สารสงเคราะหทมผลตอรางกาย ท าใหผเสพตองเสพมากขนตามล าดบมหลายชนด

จนไมส ามารถ จะ เล ก ได จ ะต อง แส ว งหา เพ อม า เส พ ต ล อด เว ล า แ ล ะใน ป รม าณ ท มาก ข น เ ร อย ๆ

ผต ดยา เส พ ตด จงเ ปนส ภาพ ท ทก ขท รมาน ท สด เหมอนตกนรกทง เ ป นหรอตายผอนสง อย าง ไรก ตาม

แตล ะช นดมส ภาพก ารออกฤทธ แตก ต าง ก น บ า งช นด คอยๆมผล ก ระทบช าง ๆ เช น บห ร ห รอ ส ร า

บางชนดมฤทธแรงเชน โคเคน เฮโรอน เปนตน

ประเภทยาเสพตด ๔ อยาง

๑.ประเภทกดประสาท ไดแก ฝน มอรฟน เฮโรอน ยานอนหลบ ยาระงบประสาท ยากลอมประสาท เครองดมมนเมา

บารบ ทเรต ทกชนด รวมทง สารระเหย เชน ทนเนอร แลกเกอร น ามนเบนซน ยามาเ ปนตน มกพบวาผเสพตดม

รางกายซบซด ผอมเหลอง ออนเพลย ฟ งซาน อารมณเปลยนแปลงงาย

๒.ประเภทกระตนประสาท ไดแกยาบา ยาไอซ ยาอ โคเคน เครองดมคาเฟอน มกพบวาผเสพตด จะมอาการ หงดหงด

กระวนกระวาย จตส บสน หวาดระแวง บางครงมอาการคลมคล ง หรอท าในสงทคนปกต ไมกล าท า เชน ท ารายตนเอง

หรอฆาผอน เปนตน

๓ .ป ร ะ เภ ท ห ล อ น ป ร ะ ส า ท ได แ ก แ อ ล เ อ ส ด เ ห ด ข ค ว าย ด .เ อ ม .ท . แ ล ะ ย า เค เ ป น ต น

ผเสพตดจะมอาการประสาทหลอน ฝนเฟอง หแวว ไดยนเสยงประหลาดหรอเหนภาพหลอนทนาเกลยดนากล ว

ควบคมตนเองไมได ในทสดมกปวยเปนโรคจต

๔.ประเภทออกฤทธผสมผสาน คอทงกระตนกดและหลอนประสาทรวมก น ผเสพตดมกม อาการหวาดระแวง

ความคดสบสน เหนภาพลวงตา หแวว ควบคมตนเองไมไดและปวยเปนโรคจตไดแก กญชา60

ชนดของยาเสพตด

องคการอนามยโลกไดจดสารทท าใหตดไว ๙ ประเภทคอ

๑.กญชา (Opium)

60 http://th.wikipedia.org/wiki/ยาเสพตด เขาถงขอมล ๑๓ มถนายน ๒๕๕๗

87

กญชา รวมทงผลผลตจากตนก ญชาในรปแบบตางๆก ญชา มล กษณะใบจะแยกออกเปนแฉกประมาณ 5-8

แฉกคลายใบมนส าปะหล ง ท ขอบใบ ทกใบจะมรอยหย ก ?ออกดอก เปนชอ เล ก ๆ ตามงามของ กง แล ะกาน

ส ว น ทค นน าม า เส พ ได แก ส ว นของ ก ง ก าน ใบ ?แล ะยอดช อด อกก ญ ช า โดยน าม าต าก ห รออบแห ง

แลวบดหรอหนใหเ ปนผงหยาบๆ จากนนจงน ามายดไสบหรสบ ย งอาจพบในรปของน ามนก ญชา (Hashish Oil)

ซงมลกษณะเปนของเหลวสน าตาลเขมหรอสด า

ฤทธทางเสพตด

ก ญ ช า เป น ย า เ ส พ ต ด ให โท ษ ท ออ ก ฤ ท ธ ห ล าย อ ย า ง ต อร ะบ บ ป ร ะส าท ส ว น ก ล าง ค อ

ท ง ก ร ะ ต น ป ร ะ ส า ท ก ด แ ล ะ ห ล อ น ป ร ะ ส าท ส าร อ อ ก ฤ ท ธ ท อ ย ใ น ก ญ ช า ม ห ล าย ช น ด

แต ส าร ท ส าคญ ท ส ด ท ม ฤ ท ธ ต อ ส ม อ ง แ ล ะท า ให ร า ง ก าย อ ารม ณ แ ล ะ จต ใจ เ ป ล ย น แป ล ง ไป

ในเบองตนจะออกฤทธกระตนประสาท ทาใหผเสพตนเตน ชางพด และหวเราะตลอดเวลา ตอมาจะกดประสาท

ทา ให ผเส พมอาก ารคล ายเมาเหล าอย างออนๆ เซอ งซม และงว งนอน หาก เส พ เขา ไป ในป รมาณ มากๆ

จะหลอนประสาททาใหเหนภาพลวงตา หแวว ความคดสบสน ควบคมตนเองไมได ท าลายระบบภมคมกนของรางกาย

ท าลายสมอง ปอด

โทษทางกฎหมาย

จดเปนยาเสพตดใหโทษประเภท 5 ตามพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ. 2522

๒. ยาบา (Amphetamine)

เ ป น ส า ร ส ง เ ค ร า ะ ห ร ว ม ท ง ส า ร ท ม โ ค ร ง ส ร า ง แ ล ะ ฤ ท ธ แ บ บ เ ด ย ว ก น

นบ เปนย าเส พ ตด ท ระบาดมาก ท ส ด ในประเทศ ทกภมภ าค เพราะซ อง าย ข ายคลอง เ ดม ทเ ร ย ก วาย าม า

เพ ราะเปนยาท นยม เส พใน ตอมาพฒนามาเปนยาบา เพราะมฤ ทธ ท รนแรงก วาเ ดม ท าให คนเสพ เปนบ าได

แหล งผลตอย ในประเทศ เพ อนบ านโดย เฉพ าะพมา ล าว จนภาคใตเ ปนต น ส ารยาเส พตดอ นตราย ย าบ า

(Amphetamine) ยาบา เ ปนชอทใชเรยกยาเสพตดทมสวนผสมของสารเคม ประเภทแอมเฟตามน (Amphetamine)

จดอยในกลมยาเสพตดทออกฤทธกระตนประสาท มล กษณะเปนยาเมดกลมแบนขนาดเลกมสตางๆ กน เชน สสม

สน าตาล มสญลกษณทปรากฏบนเมดยา เชน ฬ, M, PG, WY สญลกษณรปดาว เปนตน

ฤทธในทางเสพตด

ออกฤทธ กระต นประส าท มอาการเสพ ตดทง ทางรางก ายแล ะจต ใจ ไมมอาการข าดย าทางรางก าย

เมอเสพ เขาส รางกาย ในระย ะแรก จะออกฤทธ ท าให รางกาย ตนตว หวใจ เต นเ รว ความดน โลหตส ง ใจส น

ประสาทตงเครยด แตเมอหมดฤทธ ยา จะรสกออนเพลยมากกวาปกต ประสาทลาท าใหการตดสนใจชา และผดพลาด

เปนเหตใหเกดอบตเหตรายแรงได ถาใชตดตอกนเ ปนเวลานาน จะท าใหสมองเสอม เกดอาการประสาทหลอน

เ ห น ภ า พ ล ว ง ต า ห ว า ด ร ะ แ ว ง ค ล ม ค ล ง เ ส ย ส ต เ ป น บ า อ าจ ท า ร า ย ต น เ อ ง แ ล ะ ผ อ น ไ ด

หรอในก รณ ท ได ร บย าในป รมาณ มาก (Overdose) จะไปกดประสาท และระบบการหายใจท าให หมดส ต

และถงแกความตายได

โทษทางกฎหมาย

จดเปนยาเสพตดใหโทษประเภท 1 ตามพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ. 2522

88

๓.ยาอ ยาเลฟ เอคซตาซ (Ecstasy)

ยาอ ยาเลฟ เอคซตาซ (Ecstasy) เปนยาเสพตดกลมเดยวก น มลกษณะเปนกอนผลกใสเหมอนน าแขง

มชอเ รยกทเปนทางการคอ เมทแอมเฟตามน ไฮโดรคลอไรด เปนสารเสพตดส งเคราะหทเปนอนพนธของแอมเฟตามน

อ อ ก ฤ ท ธ ก ร ะ ต น ป ร ะ ส า ท ส ว น ป ล า ย จ ง จ ด เ ป น ส า ร ท ม ผ ล ต อ ก า ร ก ร ะ ต น จ ต ใ จ

จะแตก ต างก นบ างในด านโครงส รางท างเคมล ก ษณ ะของย าอ มท ง ท เป นแคปซล แล ะเปน เมดย าส ตาง ๆ

แตทพบในประเทศไทย สวนใหญมล กษณะเปนเมดกลมแบนผวเรยบ และปรากฏส ญล กษณบนเมดยาเปนรปตาง ๆ

เชน กระตาย ฯลฯ

ฤทธในทางเสพตด

จะออกฤ ทธ ภ าย ใน เว ล า 45 นา ท แล ะฤ ทธ ย า ?จะอย ใ น รา ง ก าย ได น าน ประม าณ 6-8 ซม .

แพรระบาดในกลมวยรนทชอบเ ทยวกลางคน ออกฤทธ กระตนประสาทในระยะส น ๆ จากนนจะออกฤทธหลอนประสาท

มอาก ารตดยาทาง จต ใจ ไมมอ าก ารข าดย าทางราง กาย เหงอออกมาก หว ใจ เต น เ รว ความดน โล หต ส ง

ระบบประสาทการรบรเกดการเปลยนแปลงทงหมด (Psychedelic) ท าใหการไดยนเสยงและการมองเหนแสงสตาง ๆ

ผดไปจากความเปนจรง เคลบเคลม ควบคมอารมณไมได

โทษทางกฎหมาย

จดเปนยาเสพตดใหโทษประเภท 1 ตามพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ. 2522

๔. ยาเค (ketamine)

มาจ าก ค า ว า เค ต าม น (ketamine) ห รอ ช อท า ง ก ารค า ว า เค ต าว า ( Ketava) ห ร อ เ ค ต าล า

(Ketalar)?ห รอ ค าส บ โช ล ซ ง ต าม พ ร ะร าช บ ญ ญ ต ว ต ถ อ อ กฤ ท ธ ต อ จ ต แ ล ะป ระส าท พ .ศ . 2518

เปนวตถออกฤทธใน?ประเภท 2 หมายถง ยาทมอนตรายสงทแพทย จะจายใหกบผปวย เฉพาะเมอมความจ าเปนจรง ๆ

เ ท านน ส าเ ห ต ท ท า ให ย า เค กล าย เปน ปญ หา เ พ ร าะว ย รน บางก ล ม ได น าย า เค มา ใช เ ป น ส ง มน เม า

โด ย น าม า ท า ใ ห เ ป น ผ ง ?น า ม า ส ด ด ม เ พ อ ให เก ด อ าก าร ม น เ ม า แ ล ะ ม ก พ บ ว า ม ก า รน าย า เ ค

มาใชรวมกบยาเสพตดรายแรงชนดอน เชน ยาอ และโคเคน

ฤทธในทางเสพตด

ยา เค เ ปนย าท ออกฤทธ หล อนประส านอย างรนแรง เมอ เส พ ?เขา ไปจะ รส ก เคล บ เคล ม (Euphoria)

รส ก ว าตน เอง มอ าน าจพ เศษ (Mystical) มอาก าร สญ เส ย ก ระบว นก าร ?ทางความ คด คว าม คดส บส น

การรบรและตอบสนองตอสงแวดลอมทงภาพ แสง ส เสยงจะเปลยนแปลงไป ตาลาย รางกายเคลอนไหวไมส มพนธก น

หากใชปรมาณมากจะเกดการตดขดในการหายใจ หากใชตดตอก นเปนเวลานาน จะปรากฏอาการเชนนอยบ อย ๆ

เรย กวา Flashback ซงท าย ทส ดแล วจะท าให ผเสพประสพก บส ภาวะโรคจต และกลาย เปนคนวก ลจรต ได

คว าม ค ด ส บ ส น ต าล าย ห แว ว ก ารรบ ร แล ะก ารตอ บ สน อง ตอ ส ง แ ว ด ล อม จะ เ ป ล ย น แป ล ง ไป

การเคลอนไหวของรางกายไมสมพนธกน

๕.ยาโคเคน (Cocaine) และใบโคคา (ฉoca)

เปนยาเสพตด ทสกดไดจากใบของตนโคคาซง เปนตนไมทลกลอบปลกมากในประเทศแถบอเมรกาใต เชน เปร

โบล เว ย แล ะ โคล ม เบ ย เ ป นต น โค เคน มช อ เ รย ก ใน กล ม ผ เ ส พว า COKE, Snow, Speed Ball, Crack

89

โคเคนทพบในประเทศไทย ม ๒ ชนด ไดแก ๑.โคเคนชนดผง มลกษณะเปนผงละเอยดสขาว รสขม ไมมกลน ๒.

โคเคนรปผลกเปนกอน (Free base, Crack)

ฤทธในทางเสพตด

โคเคนออกฤทธ กระตนประสาท มอาการเสพตดทางรางกายเลกนอย ขนอยก บวธการและปรมาณทเสพ

มอาการทางจตใจ อาจมอาการขาดยาทางรางกายแตไมรนแรง หวใจเตนแรง ความดนโลหตสง กระวนกระวาย

ตว รอนมไข นอนไมหล บ มอาก ารซม เศรา ผนง จมก ข าด เลอด ท าให เย อ บ โพ รงจมก ฝอ ขาดห รอทะล

ส มอง ถ ก ก ระ ต นอย า ง รน แรง ?ท า ให เก ดอาก ารช ก มเล อด ออก ในส มอง เ น อส มองต าย เป นบางส ว น

หว ใจถ ก กระต นอย เส มอ กล าม เ น อหว ใจ เสอมล งทล ะน อย จนหว ใจบบตว ไมไหว ท าให หวใจล ม เหล ว

ผลจากการเสพเปนระยะเวลานาน ท าใหเกดอาการโรคจตซมเศรา

โทษทางกฎหมาย

จดเปนยาเสพตดใหโทษประเภท 2 ตามพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ.๒๕๒๒

๖.เฮโรอน (Heroine)

เฮโรอนเปนยาเสพตดทไดจากการส งเคราะหทางเคม จากปฏกรยาระหวางมอรฟนก บสารเคมบางชนด เชน

อาเซ-ตคแอนไฮไดรด (Aceticanhydride) หรอ อาเซตลคล อไรด (Acetylchloride) หรอเอทลดนไดอาเซ เตท

(Ethylidinediacetate) เฮโรอนออกฤทธแรงกวามอรฟนประมาณ 4-8 เทา และออกฤทธแรงกวาฝน ประมาณ?30-90

เ ท า โด ย ท ว ไป เ ฮ โร อ น จ ะ ม ล ก ษ ณ ะ เ ป น ผ ง ส ข าว ส น ว ล ห ร อ ส ค ร ม ม ร ส ข ม ไ ม ม ก ล น

เฮโรอนทแพรระบาดในประเทศไทย แบงเปน ๒ ชนด คอ ๑.๑ เฮโรอนผสม หรอเรยกวาเฮโรอนเบอร ๓ หรอไอระเหย

เปนเฮโรอนทมความบรสทธต า เนองจากมการผสมสารอนเขาไปดวย เชน ผสมสารหน สตรกนน ยานอนหลบ กาเฟอน

แป ง น าตาล แล ะอาจผสมส เชน ส มว งออน ส ชมพ ออน สน าต าล อาจพบในล ก ษณะเปนผง เ ปนเก ล ด

หรออด เปนก อนเลก ๆ มวธการเสพโดยการสดเอาไอส ารเขารางกายจงเ รยกวา “ไอระเหย ” หรอ “แคป” ๑.๒

เฮโรอนเบอร ๔ เ ปนเฮโรอนไฮโดรคลอไรดทมความบรสทธ ส ง มล กษณะเปนผงละเอยด หรอเปนเมดคลายไขปลา

หรอพบในล กษณะอดเ ปนกอนส เหลยมผนผา มกมสขาวหรอสครม ไมมกลน มรสขม เปนทรจดทว ไปวา “ผงขาว ”

มกเสพโดยน ามาละลายน าและฉดเขารางกาย หรอผสมบหรสบ

ฤทธในทางเสพตด

เฮโรอนออกฤทธกดระบบประสาท มอาการเสพตดทงทางรางกายและจตใจ มอาการขาดยาทางรางกายอยางรนแรง

มอ าก ารป ว ด ก ล าม เ น อ ป ว ด ก ระ ด ก ป ว ด ต าม ข อ ป ว ด ส น หล ง ป ว ด บ น เอ ว ป ว ด ห ว รน แร ง

มอาการจกแนนในอกคลายใจจะขาด ออนเพลยอยางหนก หมดเรยวแรงมอาการหนาว ๆ รอน ๆ อดอดทรนทราย

นอนไมหลบ กระสบกระสายบางรายมอาการช กตาตง น าลายฟมปาก มานตาด าหดเลกลง ใจคอหงดหงดฟ งซาน มนงง

หาย ใจ ไมออก ประส าท เสอมความ จ าเสอม ผ เส พ ตด เฮโรอน ท ตด เช อ HIV ก จ ะเ ปนผ แพ รระบาด HIV

เนองจากการจบกลมใชเขมฉดยารวมกนหรอในบางครงกมเพศสมพนธ รวมกน โดยไมไดปองกน

โทษทางกฎหมาย

จดเปนยาเสพตดใหโทษประเภท 1 ตามพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ. 2522

๗.ฝน (Opium)

90

ฝนและอนพนธ ของฝน รวมทงสารส งเคราะหทมคณสมบตอยางเดยวก น ฝนเปนสารประกอบชนดหนง

ซ งได จ าก ย าง ของผล ฝ น ใน เ น อ ฝ นมส าร เค มผส มอย ม าก มาย ซง ป ระก อบด ว ย โปร ตน ?เ ก ล อแ ร

ย า ง แ ล ะ ก ร ด อ น ท ร ย เ ป น แ อ ล ค ะ ล อ ย ด ( Alkaloid) ซ ง เ ป น ต ว ก า ร ส า ค ญ

ทท าใหฝนกลายเปนสารเสพตดใหโทษ?ทรายแรง และเปนยาเสพตดทเปนตนตอของยาเสพตดรายแรง เชน มอรฟน

เฮโรอน และโคเคอน มการลกลอบปลกฝน?มากทางภาคเหนอของประเทศไทยบรเวณแนวพรมแดน ทเรยกวา

“สามเหลยมทองคา”

ฤทธในทางเสพ

ฝนออกฤทธ กดระบบประสาท มอาก ารเสพ ตดทงท างรางกายแล ะจตใจ มอาการขาดยาทางรางก าย

หาก เส พเกนขนาด?จะท าใหกดระบบหายใจท าใหเสยชวต จตใจเลอนล อย งวง ซม แกวตาหร พดจาวกว น

ความคดเชองชา ไมรสกหวชพจรเตนชา

โทษทางกฎหมาย

จดเปนยาเสพตดใหโทษประเภท 2 ตามพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ. 2522

๘.มอรฟน (Morphine)

ม อ ร ฟ น เ ป น แ อ ล ค ะ ล อ ย ด ( Alkaloid) ข อ ง ฝ น ท ส า ค ญ ท ส ด

ซง เ ปนตวการทออกฤทธกดประสาทมอรฟนเปนผงสขาวหรอเทาเกอบขาว ไมมกลน มรสขม มฤทธ ส งกวาฝน

เส พ ต ด ได ง า ย ม ล ก ษณ ะ เ ป น เม ด เ ป น ผ ง แ ล ะ เ ป น ก อน ห รอ ล ะล าย บ รร จ ห ล อ ด ส าห ร บ ฉ ด

น า เ ข า ส ร า ง ก า ย โ ด ย ว ธ ฉ ด เ ป น ส ว น ม า ก

มอรฟนใชเปนยาหลกหรอยามาตรฐานของยาแกปวดยาจ าพวกนกดระบบประสาทสวนกลาง ลดความรสกเจบปวด

ท าใหรสกงวงหล บไป และลดการท างานของรางกาย อาการขางเคยงอน ๆ กคอ อาจท าใหคลนเหยนอาเ จยน ทองผก

เกดอาการคนหนา ตาแดงเพราะโลหตฉด มานตาด า หดตบ และหายใจล าบาก

ฤทธทางเสพตด

มอรฟนออกฤทธ กดระบบประส าท มอาก ารเสพตดทง รางก ายและจตใจ มอาก ารขาดยาทางรางกาย

คลนเหยนอาเจยนทองผก เกดอาการคนหนา ตาแดง ซม งวงนอน ไมสนใจสงแวดลอม รางการทรดโทรม สมองมนชา

สตปญญาเสอมโทรม

โทษทางกฎหมาย

จดเปนยาเสพตดใหโทษประเภท 2 ตามพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ. 2522

๙.กะทอม (Kratom)

เ ป น พ ช เ ส พ ต ด ช น ด ห น ง ส ว น ม า ก พ บ ใ น ท ว ป เ อ เ ช ย

โดยเฉพาะในประเทศอนเดย แล ะในเอเชย ตะว นออกเฉยงใต ประเทศมาเล เซย อนโด นเซย ประเทศไทย

ล ก ษ ณ ะ เ ป น ต น ไ ม ย น ต น ข น าด ก ล าง ม แ ก น เ ป น เ น อ ไม แ ข ง ใ ช ส ว น ข อ ง ใบ เป น ส ง เ ส พ ต ด

ลกษณะใบคลายกระดงงาหรอใบฝรงตนหนาทบ ตนกระทอมม 2 ชนด คอ?กานเขยวและกานแดง

ฤทธในทางเสพ

91

ใน ใบก ระทอมมสารไมตราจย นนท ออกฤทธ ก ระตนประส าท มอาการเสพ ตดทางรางก ายเลก นอย

มอาการเสพตด?ทางจตใจ อาจมอาการขาดยาทางรางกายแตไมรนแรง ท างานไมรจกเหนดเหนอย ทนแดดไมรสกรอน

ท าให ?ผวหนงไหมเกรยมมอาการมนงง ปากแหง นอนไมหล บ ทองผก แตจะรส กหนาวส น เมอมอากาศช น

หรอเมอฝนฟาคะนอง รางการทรดโทรม มอาการประสาทหลอน จตใจสบสน

โทษทางกฎหมาย

ก ระ ทอม เปนย า เส พ ตด ให โทษประ เภท 5 ตามพ ระราชบ ญ ญ ต ย าเส พ ตดให โท ษ พ .ศ . 2522

.ในปจจบนมแนวโนมวาใบกระทอมจะถกยกเลกเปนสารเสพตด

นอกนนยงมอกหลายชนดทออกฤทธ กลอมประสานทเชน ๑.กาว ปะยางรถ ๒.บารบทเรต (barbiturate)

แล ะย านอนหล บ ต า งๆ ๓ .ย า หลอนประสา ท ม อย หล าย ช นด เช น แอล เอส ด (LSD) ๔ .แคต ( khat)

เปนพชทใชเปนยาเสพตด อยในทวปแอฟรกา ๕.นามนระเหย ไดแก น ามนเบนซน น ามนผสมส อะซโทน ( acetone)

และยาสลบบางชนด ๖.สรา (Alcohol) ซงเปนสวนผสม ส าคญในเครองดมบางชนด เชน เหลา เบยร

การออกฤทธของยาเสพตด

วตถออกฤทธ ตอจตประสาท ทมผลท าใหผใชตดยาไดนน มผลตอจตใจในแบบตางๆ ได ๕ แบบ คอ

๒.๑ การบรรเทาความเจบปวด

ซง อาจ เ ปน จ าก โรค ท าง ก าย โรคท าง จต ห รอ ก ารป ว ด เม อย ต าม ต ว จ าก ก ารท า ง าน ห น ก

ยาหลายอยางทมฝนหรออนพนธของฝนเปนสวนประกอบมฤทธ แบบน

๒.๒ การลดความตงเครยด

ค ว าม ก ร ะว น ก ระ ว าย ใจ ค ว าม ห ง ด ห ง ด ค ว าม ต น เต น ต ล อด จ น ก าร น อ น ไ ม ห ล บ

ยาทก ดระบบประสาทส วนกลาง เชน แอลกอฮอล ฝน มอรฟน เฮโรอน ย านอนหล บ และยากลอมประสาท

อ อ ก ฤ ท ธ แ บ บ น

๒.๓ การกระตนระบบประสาทสวนกลาง

เพอลดความรสกเหนดเหนอย การงวงเหงาหาวนอน การออนเพลย การซมเศรา และขาดพละก าล ง

สารทออกฤทธแบบน ไดแก กาเฟอน (cafeine, สารทมในกาแฟ และชา) แอมเฟตามน โคเคน และใบกระทอม

๒.๔ การมนเมา

หมายถง ภาวะทการรบความรสกจากสงแวดลอม และความนกคดผนแปรไป ไมช ดเจนหรอดเ ทาปกต

ความ ทก ขท รมาน ห รอคว าม วตก ก งว ล คอยมนช าไป ห รอล ม ไป ได คว ามกด ดน คว ามย บย ง ช งใ จ

หรอความอดอ นกคลายออกไปได อาจเกดความรสกครมใจ และหมดกงวลมาแทน อาจมอาการทางกายเกดรวมดวย

เชน เวยนศรษะ เสยการทรงตว และคลนไสอาเ จยนรวมดวย สารทออกฤทธ แบบน ไดแก แอลกอฮอล บารบ ทเรต

กญชา น ามนระเหยตางๆ เปนตน

๒.๕ ประสาทหลอน

หมายถง ภาวะทการรบความรสกตางๆ ผดแปรไปจากปกต สงทเหนไดยน สมผส หรอรสกดวยวธใดกตาม

จะรบรผด ไปจากปกต แล ะแปลผลผดจ ากปก ตด ว ย อาจมความ รส ก เก ดข น โดยไมมสง นนจร งๆ กไ ด

ผทใชยาอาจมอาการมนเมา สนกสนาน ครกค รน ห รออาจถงคล มคล งกได ผลทเกดข นท าใหผ ใชย ารสกว า

92

ไมไดอยในโลกของความจรง แตอยในโลกของความฝน จงเปนทางหนจากความทกขทรมาน และความกดดนตางๆ

ได เช นเ ดยว ก บก ารมน เมา ก ญชา และส ารส งเคราะห เชน แอลเอสด มฤทธ แบบน ย าเส พตดแตล ะชนด

อาจมฤ ท ธ ห ล าย แบบ ป นก น ห รอมฤ ทธ แต ก ต าง ก น แล ว แ ต ขน าดของ ย าแล ะว ธ ใ ช ตว อย า งเ ช น

แ อ ล ก อ ฮ อ ล ข น าด น อ ย อ าจ ม ฤ ท ธ ก ร ะ ต น เม อ ข น าด ม าก ข น ก ม ฤ ท ธ ท า ใ ห ม น เ ม า แ ล ะ ใ น

ขนาดมากเตมทอาจกดระบบประสาท จนไมรสกตวไป เลยกได ฝนทผสมเปนยาหรอละลายน ากนทางปาก ม

ฤทธ ในการแกทองเดนและแกไอไดด และมฤทธ ในการบรรเทาความเจบปวดไดปานกลาง แตถาสบ ซงหมาย

ถงการเผาใหเปนคว น แลวสดหายใจเอาควนเขาไป จะมผลเ รว ระงบความเจบปวดไดมาก และลดความตงเครยด

ตลอดจนเกดความรสกสบายใจได โดยเ รว เฮโรอนมฤทธ คล ายคลงก บฝน เวลาสบ แตถาฉดเขาหลอดเล อด

ยงไดผลเรวขนอก มความมนเมาเกดขนในทนท

ลกษณะสงเกตผตดยา

๑.ถาผเสพเปนนกเรยน มกพบวา ผลการเรยนแยลง ถาเปนคน ท างาน

มกพบวาประสทธภาพในการท างานลดลงหรอไมยอมท างานเลย

๒.ใสเสอแขนยาวตลอดเวลา เพอปกปดรอยเขมทฉดยาตรงทองแขนดานใน หรอรอยกรดตรงตนแขนดานใน

๓.ตดตอกบเพอนแปลกๆใหมๆ ซงมพฤตกรรมผดปกต

๔.ขอเงนจากผปกครองเพม หรอยมเงนจากเพอนฝงเสมอเพอน าไปซอยาเสพตด

๕.ขโมย ปลน ฉกชง วงราว เพอหาเงนไปซอยาเสพตด

๖.ผตดยาเสพตดบางชนด เชน เฮโรอน จะมอาการอยากยาบางคนจะมอาการรนแรงถงข นลงแดง

กลมเปาหมายทเสยง

๑.เยาวชน เพราะเยาวชนมธรรมชาตอยากร อยากลองจงเ ปนเหยอไดงาย เ ดกทตดยาจงเรมทอาย ๗ ขวบเปนตนไป

แ ต จ ะม าก ใน ช ว ง ระห ว าง อาย ๑ ๓ -๒ ๐ ป จ ง เ ป นว ย หว เล ย ว ห ว ตอ ถ าค รอ บค รว ไห น อบ อ น

โอกาสทเดกจะตดยาจะมนอย

๒.คนใชแรงงาน คนกลมนท างานหนก เครยด เหนอย จงหาทางออก บางทตองการเงนมาเพอใหพอตอคาใชจาย

บ าง ครง ก เ ง นนอก ระบบ ต องท า งาน เพ อชดใช ห น ให ทน วธ ท จ ะท าง านได ม าก ค อ พ ง ย าบ า ย าขย น

บางครง เหนดเหนอยจากการท างานจงหนมาพงเครองดมกระตน เชน ดมเครองดมชก าลง ตอมาเรมผสมยาบา บาขย น

จนตด และลามไปยงยาเสพตดชนดอนๆ ดวย

๓.คนทขาดทพง คนเหลานสวนใหญเ ปนเยาวชน เชนพอแมหยาราง หรอหนออกจากบาน เพราะตดเพอนตดเกมส

พอแมดดาแลวไมพอใจ หรอ พอเล ยง แมเล ยงโหด ท ารายรางกายอยไมไหว จงหนออกจากบานมารวมกลมก น

จากนนจงหนเขาหายาเสพตด ตงแตยาบา กญชา กาว จนไปถงโคเคน ตามล าดบ

สาเหตทตดยา

-เพราะขาดทพง

-ครอบครวแตกแยก

-พอเลยงแมเลยงโหดรายทบต

-หลงผดไปตามเพอน

93

-ความคกคนอง อยากรอยากลอง

-ตดเพราะสงแวดลอม

-เพราะการวางงาน ไมมงานท า

โทษของยาเสพตด ๑.โทษตอรางกายและจตใจ ผตดยาจะมรางกายซบผอม ออนแอ ใจเหมอลอย ระแวง ไมไวใจคนแมกระทงคนรอบตว

ยาเสพตดทถกประเภทกอใหเกดความเสอมโทรมตอรางกายและจตใจ

๒.โทษ ตอครอบครว เกดการทะ เล าะว วาท เพ ราะล กท ตดย าม กจ ะไมฟ งหรอส นใจค าบด ามารดาแนะน า

อก ทง มก ารแอบล ก เง นคนในครบอครว เช นล ก เง นบด า มารดา ห รอของพ ของ น อง เพ อน า ไปซ อย า

ท าใหเศรษฐกจในครอบครวตกต าจนถงหายนะได

๓.โทษตอสงคม เชน เกดการลกขโมย ปลนจ

๔. โทษตอประเทศชาต มผลกระท าตอเศรษฐกจ ถวงความเจรญของประเทศการปองกนและการรกษา

-ยาเสพตดหาซองายมท วไปในสงคม

สถตผตดยาในจงหวดใหญ ท จงหวด พ.ศ.๒๕๕๐ พ.ศ.๒๕๕๑ พ.ศ.๒๕๕๒ หมายเหต61 ๑ กรงเทพมหานคร 37,648 53,258 54,288

๒ ชลบร 11,988 15,852 19,589

๓ สมทรปราการ 6,863 10,587 11,105

๔ นครปฐม 5,547 6,169 7,807

๕ เชยงใหม 3,488 5,235 5,747

๖ กาญจนบร 3,247 5,103 5,652

๗ ปทมธาน 2,960 4,860 5,636

๘ สพรรณบร 2,938 4,881 5,452

๙ ราชบร 2,936 4,881 5,135

๑๐ สงขลา 2,896 - -

๑๑ อบลราชธาน 4,687 5,099

รวม 149,040 212,954 247,760

จ านวนผเขารบการบ าบดยาเสพตด ชวงอาย พ.ศ.

ชวงวย 2550 2551 2552 2553 รอยละ

นอยกวา ๑๕ ป 2,253 3,191 4,781 4,940 4.2

61 http://potas11.blogspot.com/2011/02/blog-post_28.html เขาถงขอมล ๑๔ มถนายน ๒๕๕๗

94

15 - 19 ป 13,065 20,704 25,781 26,779 23.0

20 - 24 ป 16,341 23,095 28,444 27,439 23.6

25 - 29 ป 13,571 19,929 24,768 23,216 20.0

30 - 34 ป 7,721 11,901 16,284 16,295 14.0

35 - 39 ป 3,879 5,595 8,018 7,869 6.8

40 - 44 ป 2,196 3,104 4,063 3,927 3.4

มากกวา 44 ป 2,751 3,439 4,300 4,025 3.5

ไมระบ 35 2,119 912 1,865 1.6

รวม 61,812 93,077 117,351 116,355 100 62

เดกเยาวชนทเปนเปาหมายของยาเสพตด ๑.เดกตดเพอน ๒.เ ดกตดเทยวกลางคน ๓.เดกตดเรองเพศสมพนธ ๔ .เดกจากครอบครวแตกแยก ๕.เดกก าพรา

๖.เดกทผดหวงในเรองตางๆ เชน ผดหวงความรก ผดหวงการสอบเอนทรานส ๗.เดกทตงแกงคซงมอเตอรไซด

บทบาทพทธศาสนาตอปญหายาเสพตด มความคาดหว งไว สงวาพระพทธศาสนาเปนสถาบนหล ก ๑ ใน ๓ ของชาต อยก บส งคมไทยมานาน

นาจะมบทบาทในการย บย งปญหายาเสพตดลงได ในสมยพทธกาลยาเสพตดยงมไมกชนด มเพยงบหรกบสราเ ทานน

แตถ งก ระนนพ ระพ ทธ องคตรส โทษของส ราซง เป นย าเสพ ตดมากมาย โดยทรงตรส ไว ในสงคาลก สตรว า

การดมสรามโทษ คอ

๑.เสยทรพย

๒.ชอบทะเลาะ

๓.เกดโรค

๔.เสยชอเสยง

๕.ไมละอาย

๖.บ นทอนปญญา

๗.อบายภม

รวมความคอ ทรพยสนรอยหรอ กอการววาท อาพาธเบยดเบยน ถกตเตยนดหมน หมดสนความอาย ทาลายสตปญญา

โปรโมชนพเศษจากการดมสราวนน ลด แลก แจก แถม

มการณรงคทนาสนใจเกยวกบการดมสราไววามการลดแลกแจกแถมคอ

๑.ลดทนท คอ สตสมปชญญะ เมอดมแลว ท าใหสตปญญาเสอมถอย

๒.แลกทนท กบเงนทเสยไป ตองเสยไปจากการดมเหลา ขวดหนงมไมนอย

๓.แจกทนท กบอบตเหตและความรนแรง อบตเหตบนทองถนนเมองไทย สวนใหญเกดจากการดมสราแลวเมาขบ

๔.แถมทนท กบสารพดโรคภย มโรคมากมายจากการดมสราเชน ตบแขง มะเรงตบ ตบโต เปนตน

62 ขอมลจากส านกงาน ปปส. เขาถงขอมล ๑๓ มถนายน ๒๕๕๗

95

ส ว น ย า เ ส พ ต ด ช น ด อ น ๆ น น

เชอวาถาพระพทธองคยงทรงพระชนมอยจะตองทรงบญญตโทษไวอยางแนนอนบทบาทพระสงฆไทยในปจจบน

ตองยอมรบความจรงวาผเขามาบวชแมนพระพทธองคจะวางกฏระเบยบอยางเขมงวดแลวกตาม เชนผตดโรค

ไมสมประกอบ ตดยาไมอนญาตใหบวช แตพระอปชฌายปจจบนมหนาทไปรบงานบวชเทานน ไมไดมาฝกหดขดเกลา

อย ในว ดเปนเวลานาน เมอถงเวลากน านาคเขาบวชแลวรบไทยธรรมจากไป เลยกลายเปน “พระอปชฌาย เปด”

เพราะเปดบานจะไมเล ย งลก ปลอยใหฟ ก เอง หากน เอง เราจงไดผมาบวชเปนพระมทง ตดยาเสพตดมาก อน

หนคดอาญาบานเมอง มปญหาคายาเสพตด เปนคนวกลจรต หนคดขมขน ฆาคน เปนกะเทยทง ทแปลงเพศแลว

และย งไมไดแปลงเพศ เมอไดพระเหลานมาอยในวงการศาสนา มมหนงเ ปนเหมอนใหโอกาสในการเขามาขดเกลา

แ ต ม ม ห น ง ก า ร บ ว ช น น ผ ด พ ท ธ บ ญ ญ ต ม า แ ต ต น แ ล ว จ ง เ ป น พ ร ะ ท ไ ม ส ม บ ร ณ

และทส าคญไมละพฤตกรรมเดมของตนมาสรางปญหาในวงการสงฆใหมวหมองเขาไปอก

พระสงฆหลายรปจงไมไดเ ปนแบบอยางของเยาวชนในเ รองยาเสพตด เชนพระตดบหร แอบดมสราในกฏ

แ อ บ ก น ย า บ า แ อ บ ค า ย า บ า แ อ บ ด ม ก า ว แ อ บ ค า ย า ช น ด ต า ง ๆ ป ญ ห า เ ห ล า น

ถ า ค ณ ะ ส ง ฆ ผ ป ก ค ร อ ง ไ ม เ ข ม ง ว ด แ ล ว ป ญ ห า จ ะ เ ก ด ข น ม า ก

ถงเวลาแลว ทคณะสงฆโดยมหาเถระสมาคมจะตองเขมงวดเขามาด แล อยาส กแตวาออกกฏระเบยบมากมาย

แตไมมหนวยงานบงคบใช แมละเมดกฏระเบยบยงอยเหมอนเดม สงทตองแกอนดบแรกคอการเขมงวดคนเขามาบวช

อยาหว งแตอามส เงนทองทเขาถวาย โดยไมแค วาผล ผลตทตนเองผลตนนจะเปนทตองการของตลาดหรอไม

ตอมาคณะสงฆตองมหนวยงานทเขมวงดความประพฤตของพระภกษสามเณร เชนพระวนยาธการ ตองคราวจจรง

ผ ด ต อ ง จ บ จ ร ง แ ล ว ม บ ท ล ง โท ษ ม เ ช น น น ภ า พ พ จ น พ ร ะ ส ง ฆ จ ะ ต ก ต า ล ง เ ร อ ง

ท าใหพทธศาสนกชนเบอหนายมากขนจนหนหลงใหศาสนา

สงทชาวพทธหรอองคกรสงฆท าไดคอ การรณรงคตางๆเกดขน บทบาททเหนไดชดคอ

๑.น าเดกมาอบรมในวด หรอสถานศกษา

๒.นมนตพระทมความรไปบรรยาย ในสถานทตางๆ เชน โรงเ รยน โรงพยาบาล มหาวทยาล ย ทณฑสถาน (คก)

ศนยราชการอนๆ กลมทมบทบาทในการอบรมเยาวชนเพอตอตานยาเสพตดคอ ๑.กลมเยาวชนแสงเทยน วดบางใสไก

กรงเทพมหานคร ๒.กลมคายพทธบตร วดประยรวงศาวาส กรงเทพมหานคร

๓.ตงศนย บ าบดก ารออกจากยาเสพ ตด ๑.ว ดถ ากระบอก จงหว ดสระบร ๒.ศนย เลกยาเสพ ตด ว ดยองแย ง

จ.นครราชสมา น าโดยพระอาจารยสรเดช มชยเปนตน

๔.จดกจกรรมสนทนาการดวยธรรม

พระภกษสามเณรกบปญหายาเสพตด พระภกษสามเณรในพทธศาสนานาจะเปนผทหางไกลยาเสพตด กลบกลายเปนกลมคนทตดยาจ านวนไมนอย

จ น ม ข า ว อ อ ก ห น า ห น ง ส อ พ ม พ บ อ ย ท า ห เ ป น ท น า ว ต ก ว า ส ถ า น ก า ร ณ จ ะ บ าน ป ล า ย

ระ บ าด ใน ห ม พ ร ะภ ก ษ ส าม เณ รม าก ข น จ น ว ง ก า รผ า เห ล อ ง ต อ ง พ ก า ร ด ว ย ปญ ห าย าบ า น

พนทของการระบาดสวนใหญในภาคเหนอ ภาคอสาน และกรงเทพมหานคร

96

กรณตวอยาง “จบสกสองสมวดดงสตหบ เปดกฏเสพยา ดหนงโป”

“เมอว นท ๑๔ มถ นายน ๒๕๕๗ ทผานมานายภว ต เลศมกดา นายอาเภอส ตหบ จ.ชลบร พรอมดวย

น า ย ช ว ฒ น เ ท พ ท พ ป ล ด ฝ า ย ค ว า ม ม น ค ง แ ล ะ เ จ า ห น า ท ช ด ป ฏ บ ต ก า ร พ เ ศ ษ

ศนยปฏบตการพล งแผนดนเอาชนะยาเสพตด อาเภอสตหบ ไดเขาจ บกมตว พระศรชย รตนวกล อาย ๒๔ ป และ

พ ร ะ ม ห า ม ง ค ล ช น ท า ด อ า ย ๔ ๔ ป พ ร ะ ล ก ว ด ช อ ด ง แ ห ง ห น ง พ น ท อ .ส ต ห บ

พ ร อ ม ข อ ง ก ล า ง อ ป ก ร ณ ก า ร เ ส พ ย า บ า จ า น ว น ม า ก น า ย ภ ว ต เ ป ด เ ผ ย ว า

สบเ นองจากกอนหนานเจาหนาทไดจ บกมเอเยนตคายาเสพตดจานวน 2 ราย โดยขณะทก าลงสอบสวนผตองหา

ปรากฏว า พ ระศ รช ย ได โทรศพทเข าม าเพ อ ตดตอจะขอซอย าบ า จานวน ๖ เมด ในราคา ๑ ,๘๐๐ บาท

จงทาการซอนแผนเขาจบกมพระศรชยไดคาวด กอนจะขยายผลจบกม พระมหามงคล ซงเ ปนศกดเปนอาของพระศรช ย

ขณะกาลงเลพยาบาและนงดหนงโปอยในกฏ จงนาตวทงคไปใหเจาอาวาสทาการสก กอนนาตวมาสอบสวน

ทง นท างด าน พระมหามงคล ใหการวา ไดบ วชมาไดป ระมาณ 1 พรรษา ส วนพระศรช ย หลานช าย

เพ ง ต าม ม าบ ว ช ได เ พ ย ง ๑ เ ด อ น ซ ง ย อ ม ร บ ว า ท ผ า น ม า ไ ด ใ ช ช า ย ค าว ด แ ล ะ ผ า เ ห ล อ ง

ปฏบตสงผดกฎหมายและวนยสงฆ ดวยการเสพยาบา ดหนงโป และการฉนกลางคน สวนสาเหตทตองเสพยาบา

เพ ราะต องการกระตน สมอง ใหส ามารถ สวดมนตไดน านข น โดยจะปฏบต เชน นเ ปนประจา ยก เว น ว นพระ

เพราะจะบาปหนกกวาวนอนๆ จงควบคมตวไวดาเนนคดตอไป”.63

สลด! นายอาเภออทอง จบสกพระภกษมวสมเสพและขายยาเสพตด ทงยาบา-ยาไอซ รวดเดยว ๔๓ รป

จาก ๑๓ วด ๑ สานกสงฆ.

“ว น ท ๓ ๑ พ .ค . 5 6 น า ย ไ พ ฑ ร ย ร ก ษ ป ร ะ เ ท ศ น าย อ า เ ภ อ อ ท อ ง จ .ส พ ร ร ณ บ ร

แถลงถงผลการระดมก าล งฝายปกครองและตารวจ เขาตรวจคนและกวาดลางพระสงฆม วสมเสพ -ขายยาเสพตด

ต า ม ว ด ต า ง ๆ ใ น เ ข ต อ . อ ท อ ง ร ว ม ๑ ๘ ว ด ห ล ง ไ ด ร บ ก า ร ร อ ง เ ร ย น ว า

ม พ ร ะ ใ น ว ด ช ก ช ว น ว ย ร น ใ น ห ม บ า น ม า ป ก ห ล ก ม ว ส ม ก น เ ส พ แ ล ะ ข า ย ย า บ า

สรา งความ เออมระอาใหก บชาว บานและพระช นผ ใหญ เ ป นอย างมาก วา ต งแ ตว น ท ๒๗ พ .ค .ทผานมา

ตนได ผ นกก าล งก บ พ .ต .อ .สรก ฤษฏ ม าล ส ผกก .ส ภ.อทอง เข าต รว จค นตามว ด ท ได ร บก ารร องเ ร ย น

จนสามารถจบกมพระจาก ๑๔ ว ดในขอเสพยาบา ไดรวม ๓๕ รป กอนพาไปสก แลวคมตว เขาสกระบวนการบาบด

และยงจบกมเยาวชนทเขาไปรวมม วสมภายในวดไดอก 32 คน”64

นเปนตวอยางบางเรองทมในหนาหนงสอพมพเกอบทกวนจนชาวพทธมองเปนเรองชาชน

ดารากบยาเสพตด

น อ ก จ า ก พ ร ะ ส ง ฆ แ ล ว ย ง ม ค น บ น เ ท ง ด า ร า น ก ร อ ง ข อ ง ไ ท ย

โดยสวนใหญเปนว ยรนเขาไปยงเกยวกบยาเสพตดมาก คอ ๑.เสก โลโซ วงโลโซ ขอหาเสพยาบา และยากลอมประสาท

๒ .ย ย อ ลส า อ ด ต น ก ร อ ง แล ะ น ก แส ด ง ส าว เ ส พ ย าอ โค เค น แ ล ะข าย ด ว ย ๓ .ฮ า เ วร ด ห ว ง

63 http://www.dailynews.co.th/Content เขาถงขอมล ๑๔ มถนายน ๒๕๕๗ 64 http://www.thairath.co.th/content/348319 เขาถงขอมล ๗ มถนายน ๒๕๕๗

97

ขอหามก ญชาไวในครอบครอง ๔.นาฝน กลณฐ ปยวฒน ขอหามยาอ ก บยาไอซมาครอบครอง ๕.ทช ณ ตะก วทง

ขอหาเสพก ญชาทคอนโด ๖.ฟาชาย วงบอยสเกาส ขอหายาเสพตดและท ารายรางกายแฟนสาว ๗.จ อย พรพรรณ

รตนเมธานนท แหงวงไทรอมพคงดอม พรอมแฟนหนม ขอหายาบาไวจ าหนาย ๘.อมาฤทธ ชยโสภณ นกแสดงชอง ๗

ขอหาเสยยาอ ๙.นก เชญย ม ดาราตลกหญงชอดง ขอหามยาเสพตดไวในครอบครองถง ๒ ครง ๑๐.บอล อาทตย

นาน า นก รอง ขอห าเส พโค เคน แล ะมไว ในครอบครอง ๑๑. เบยร น กรบ นา ยณรงค วงอคาเป ราเซ เว น

ขอห ามย า เส พ ตด คอโค เคน แล ะย าไอซ ไว ในครอบครอง ๑๒.แอนด ร ศภมรโพ ธ น น ท ข อห าย าไอซ

และอปกรณการเสพทคอนโด ๑๓.นางสาวฐตนนท สขสม (นกนก เดอะสตาร) ขอหามยาไอซซกซอนในเสอยกทรง

ทดานอรญประเทศ จ.สระแกว ๑๔.นางสาวจรวรรณ พยงแกว (บว) นางเอกมวสกวดโอ บ เดอะสตาร ขอหาคายาบา

๒๐,๐๐๐ เมด ยาไอซ ๒กโลกรม ๑๕.นางสาวพรพรรณ รตนเมธานนท (จอย) ดารา นกรองชอดงวงไทรอมคงดอม

ขอหามยาบาครอบครอง ๔๐๐๐ เมตร ๑๖.แพท วรยศ นกรองน าวงเพาเวอรแพท ขอหาคายาเสพตด จ าคก ๕๐ ป

๑๗.นางสาวสภตรา (ปนปน) นางเอกหนงเรองฮอรโมน วยว าวน ขอหาตดยาไอซ ๑๘.นายนกรบ ไตรโพธ (กอลฟ)

ขอหาคายาบา

ปญ ห าด าร าค าย าแล ะย ง เ ก ย ว ก บ ย า เส พ ต ดนบ เป นปญ หาหน ก ในส ง คมไทย เ พ ราะดาร า

นกรองคอไอดอลของเยาวชนโดยทวไป

วธแกไขพระสงฆตดยา

๑.ใหอปชฌายกวดขนการบวชซกประวตใหละเอยด อยางนอยตองมาฝกหดขดเกลาในวด ๓ เดอน หรอ ๑ สปดาห

๒.ประสานงานกบต ารวจโดยการเชกประวตจากเลขบตรประชาชน ๑๓ หลกวามคดตางๆมาหรอไมกอนการบวช

๓.เมอบวชมาแลว แตยงมพฤตกรรมตดยาตองรบเยวยา ถาไมแกไขใหลาสกขา

๔.ถามพฤตกรรมคายาเสพตดชนดตางๆ จบสกทนท พรอมมอบใหต ารวจจดการ

๕.เจาอาวาส ผปกครอง สอดสองความประพฤตสามเณรในสงกด มใชนอนในกฏดทวอยางเดยว

๖.ตงหนวยงานพระวนยาธการ โดยรวมมอกบต ารวจ เพอกวดขนพระภกษสามเณรทประพฤตนอกรตตามรานตลาด

เชน เส พย าใน โรง แรม ม ว ส มก บ เย าวชน แจก ซอง เ ร ย ไร โดย ไมไ ด อ นญ าต ถ ามว นย าธก ารอย แล ว

เขมงวดหรอเอาใจใสท าหนาท

๗ .ฝก อบรมพระส งฆ ท มคว าม เส ย ง ให ได ร บค ว าม ร แล ะไปช น า แก เย าว ชนห รอช าว บ าน ในพ น ท ได

โดยเชญวทยากรทมประสบการณเรองนโดนเฉพาะ

๘.ฝกเยาวชนใหเปน “พทธเยาวชน” เปนก าลงใหเปนอยางทหางไกลยาเสพตด และเปนหเปนตาในชมชน

วธปองกนยาเสพตดในหมเยาวชน

๑.เชอฟงค าส งสอนของพอแม ญาตผใหญ คร และคนอนๆ ทนานบถอและหวงด (จรงๆ)

๒ . เ ม อ ม ป ญ ห า ค ว ร ป ร ก ษ า ค ร อ บ ค ร ว ค ร ห ร อ ผ ใ ห ญ ท น า น บ ถ อ

ไมควรเกบปญหานนไวหรอหาทางลมปญหาโดยใชสงเสพยตดชวยหรอ ใชเพอเปนการประชด

๓.หลกเลยงใหหางไกลจากผตดสงเสพยตด หรอผจ าหนายสงเสพยตด

๔.ถาพบคนก าลงเสพสงเสพยตด หรอจ าหนายใหรบแจงเจาหนาท

98

๕.ศกษาใหมความรความเขาใจเกยวกบโทษของสงเสพยตด เพอจะไดปองก นตวและผใกลชดใหหางจากสงเสพยตด

๖.ตองไมใหความรวมมอเขาไปเกยวของกบเพอนทตดสงเสพยตด เชนไมใหยมเงน

๗.ไมหลงเชอค าชกชวนโฆษณา หรอค าแนะน าใดๆ หรอแสดงความเกงกลาเกยวกบการเสพสงเสพยตด

๘ . ไ ม ใ ช ย า อ น ต ร า ย ท ก ช น ด โ ด ย ไ ม ไ ด ร บ ค า แ น ะ น า จ า ก แ พ ท ย

และควรใชยาทแพทยแนะน าใหตามขนาดทแพทยส งไวเทานน

๙.หากสงสยวาตนเองจะตดสงเสพยตดตองรบแจงใหผใหญทราบ

๑๐ .ย ด ม น ใน หล ก ธ รรม ของศ าส น า ห รอค าส อ นข องศ าส น าท ก ศาส นา โด ย เ ฉพ าะพ ท ธศ าส น า

เพราะทกศาสนามจดมงหมายใหบคคลประพฤตแตสงดงามและละเวนความชว

การแกไขปญหาอยางยงยน 1.กฎหมายตองมบทลงโทษทรนแรงมากขนทง ผขายและผเสพ

2.กนเดกออกจากชมชนทมปญหาแพรระบาดยาเสพตด

3.รจกการคบเพอนทด ถาเพอนเสยงตองปฏเสธทนท

4.บาน วด โรงเรยน ตองรวมกลมกนอยางเขมแขงเพอหากจกรรมใหเดกท าโดยไมของแวะยาเสพตด

5.พระสงฆตองจดตงคายคณธรรมน าเยาวชนใหหนมาสนใจทางศาสนา ฝกสมาธ ศกษาธรรมะ

6.พระสงฆตองใกลชดเยาวชน เขาไปชวยเหลอเดกถงบานเรอน ผมตรกบผปกครองของเดก

7.มแหลงบ าบดยาเสพตดอยางเพยงพอ

บทท ๑๐ พระพทธศาสนากบเพศพาณชย (Buddhism and Sex Trading)

ประเดนสมมนา -ความเปนมาของโสเภณ

-โสเภณกบพระพทธศาสนา

-ปญหาโสเภณในสงคมไทย

-วธและแนวทางแกไข

99

ก ารค าม น ษย โดย เฉ พ าะก ารค าป ระ เวณ น บ เ ป นปญ ห าส าคญ ของ ส ง ค มไทย ม าย าว น าน

จนชาวต างชาตมองประเทศไทย เปนประเทศแห งเส รทางเพศ เชน ดก ชนนารลองแมนกลาวว า ก รงเทพฯ

เ ป น เ ม อ ง แ ห ง โส เ ภ ณ เ ล ย ท เ ด ย ว ป ญ ห า น ได ท า ให ส ง ค ม ไ ท ย เ ส อ ม โท ร ม ม า ย าว น า น

จนไมอาจจะลบภาพ เหลานออกจากความรสกของชาวตางชาตได จากสถตปพ.ศ.๒๕๔๔ มตว เลขทนากล ววา

ส งคมไทยมโส เภณ ทง ช ดเจนแล ะแอบแฝงมากถง ๒ ,๘๐๐,๐๐๐ คน65 นบวาเ ปนตว เล ขท นาก ล วไมนอย

ในปจจบนอาจจะมมากกวาน

ใ น ป จ จ บ น ม ก ร ะ แ ส เ ร ย ก ร อ ง ส ท ธ ข อ ง โ ส เ ภ ณ ไ ป ท ว โ ล ก

เปนประเดนทก าลงไดรบความสนใจอยางกวางขวางในสงคมปจจบน โดยขอเรยกรองหลก ๆ ทมกจะไดยนบอย ๆ คอ

คว าม ต อง ก าร ท จ ะ ให ส ง ค มรบ รอง อาช พ โส เภณ ว าเ ป นอาช พ ท ถ ก กฎ หมาย ( legalized prostitution)

ห ร อ อ า ช พ โ ส เ ภ ณ ไ ม ใ ช ก า ร ก อ อ า ช ญ า ก ร ร ม ( lecriminalized prostitution)

รว ม ท ง ข อ เ ร ย ก ท จ ะ ให ไ ด ร บ บ รก ารจ าก รฐ ใน ด าน อ น ๆ อย า ง เ ท า เ ท ย ม ก บ ค น ใน อาช พ ท ว ไป

ปจจบนไดมกลมและองคกรทท างานเ รยกรองสทธของโสเภณเกดขนในหลายประเทศ เชน ในประเทศเนเธอรแลนด

ได มการตง “คณะกรรมาธการสากลเพ อสทธของโสเภณ ” (ICPR, International Committee for Prostitutes’

Rights) กล ม น เ รย ก ร อง ให มก า รย อม รบ อาช พ โส เภณ ในระดบ ส าก ล ท ว โล ก โด ย ได พย าย าม เส น อ

“ก ฎ บ ต ร โล ก เพ อส ท ธ ข อ ง โส เภ ณ ” (World Charter For Prostitutes’ Rights) ใน ป ร ะ เ ท ศ เย อ รม น

ซ ง เ ป น ป ร ะ เ ท ศ ท ม โ ส เ ภ ณ ม า ก ท ส ด ใ น ย โ ร ป ค อ ป ร ะ ม า ณ ๔ ๐ ๐ ,๐ ๐ ๐ ค น

ได มก าร เ รย ก ร อง ให โส เภ ณ เ ป นอ าช พ ท ถ ก ต อง ต าม กฎ หม าย ม าเป น เว ล าน าน แล ะ เ มอ เ ร ว ๆ น

สภาผแทนราษฎรของเยอรมนกไดผานรางกฎหมายวาดวยสทธของโสเภณ ในประเทศอนเดย เมอป ค.ศ. ๑๙๙๗

โส เภณประมาณ ๑,๐๐๐ กวาคน ได ชมนมก น ทเมองก ลก ตตา เพ อเ รยกรองสทธข องโส เภณ และไดเสนอ

“คาประกาศวาดวยสทธของผ ทางานทางเพศของอนเดย ” (Indian Sex Workers’ Rights Manifesto) พรอมทงไดต ง

“ค ณ ะก ร รม ก า ร เพ อค วา ม ร ว ม ม อ ข อ งผ ห ญ ง ” (Durbar Mahila Samanwaya Committee, DMSC)

และในประเทศไตหว น ไดมการกอตง “สมาคมโสเภณผ ไดร บใบอนญาตของไตหวน ” (Taiwan Association of

Licensed Prostitutes, TALP) และ “ชมน มผ ทางานทางเพศและผ สนบสนน ” (COSWAS, Collective of Sex

Workers and Supporters) เพอเรยกรองใหรฐและสงคมยอมรบวาอาชพโสเภณเปนอาชพทถกกฎหมาย 66

ก ร ะ แ ส เ ร ย ก ร อ ง เ พ อ ส ท ธ ข อ ง โ ส เ ภ ณ ใ น บ ร บ ท ส ง ค ม โล ก ด ง ท ก ล า ว ม า น

ไดเขามามอทธพลในสงคมไทยอยางหลกเลยงไมได ตวอยางเชน คณะกรรมาธการกจการสตร เยาวชน และผสงอาย

ข อ ง ว ฒ ส ภ า ร ว ม ก บ ม ล น ธ เ อ ม พ า ว เ ว อ ร ไ ด จ ด ส ม ม า น า ท ย า น พ ฒ น พ ง ฒ

มกลมผหญ งบรการเขารวมแสดงความคดเหนเปนจ านวนมาก ประเดนขอเ รยกรองม ๒ เ รองหล ก ๆ คอ (๑)

ขอความเหนใจหรอความเปนธรรมจากสงคม (๒) ขอใหมกฎหมายรองรบอาชพโสเภณ

ใ น ฐ า น ะ พ ร ะ พ ท ธ ศ า ส น า เ ป น ส ถ า บ น ห ล ก ใ น ส า ม เ ส า ห ล ก ข อ ง ไ ท ย

จะมสวนรวมอยางไรในการแกไขปญหาสงเหลานใหหมด หรอลดลงในระดบทพอดพองาม ไมชดเจนเหมอนในปจจบน

65 พระมหาสมชย กสลจตโต. พทธทศนะรวมสมย. (กรงเทพฯ: โรงพมพมหาจฬาฯ, ๒๕๔๔). หนา ๑๔๔. 66 พระมหาสมบรณ วฑฒกโร,พทธจรยศาสตรกบปญหาโสเภณ, บทความ, ๒๕๔๘.

100

โสเภณในพทธศาสนา

อาชพโสเภณ (Prostitute) นนในสมยโบราณเรยกวา นครโสเภณ แปลวาผท าเมองใหงาม นาอย อกค าคอ

คณ ก า แปล วาม าเ ปนหมคณ ะ เวสย า หญ ง ท อย ต ามซอกซอย ตรง ก บภาษาอ งก ฤษวา Street Walker

เ ป น อ า ช พ ท ม ม า น า น ไ ม ใ ช พ ง เ ก ด

ในส ม ยพ ทธก าล แตก ต า งจ ากปจ จ บ นตรงทคนจะได ร บอาช พ น มส ถ านะทาง ส งคม ดก ว าปจ จบ นมาก

ในยคท สต รเพศถก กดข ด งในส มยโบราณ เหตใดอาชพจ งได ร บก ารยกยองอยางสง เปนเ รองทน าส นใจย ง

ม ส ต ร ท ป ร ะ ก อ บ ช พ โ ส เ ภ ณ อ ย ห ล า ย ท า น

ในคมภรทางพระพทธศาสนาไดพรรณนาถงเ รองโส เภณ ไวอยางละเอยดหลายทเชน วนยปฎกมหาวรรค เลมท

วนยปฎก จลลวรรค เลมท ๗ ทฆนกายมหาวรรค เลมท ๑๐ ลกษณะเดนของโสเภณในสมยพทธกาลมดงน67

๑.เปนตาแหนงมเกยรต ต าแหนงนเปนต าแหนงทมเกยรต โดยพระราชาจะเปนคนแตงตง โดยแตละนครจะม

๑ ต า แ ห น ง ห ร อ อ าจ จ ะ ม ม า ก ว าน น ก ไ ด เ ร ย ก ว า น ค ร โส เ ภ ณ ค อ ผ ท า ให เ ม อ ง ให ง า ม

การคดเลอกสตรทมาท าหนาทนตองคดอยางละเอยดพถพถ น สตรทไดรบการคดเลอกตองมคณสมบตมากมาย

นอก จ ากม เ ร อน ร าง ท ส ว ย ง ามแล ว เช น ม คว าม ร ด านน าฏ ศล ป ค ต ศ ล ป แล ะว รรณ คด เ ปน ต น

อกทงมารยาทของความเปนกลสตรครบ

๒.มฐานะเปนคนของราชการ เมอแขกบานแขกเมองมาเยอน สตรเหลานจะไดร บแขกดแลเปนอยางด

โดยไดรบการดแลจากรฐบาลสวนหนง เมอแกตวกไดรบคาเบยเลยงบางพอประทงตนเอง สรปวามรายได ๒ ทางคอ

ทางการและทางประชาชน เพราะรายไดจ านวนพอสมควรจงมชวตดพอสมควร อกทงสรางบานและมบรวารรบใชได

๓.สบ ตอจาก รนตอรน เมอสตรเหล าน แกตว ลง จะตองมองหาผสบทอด เมอตงท องและคล อดมา

ถาเปนผหญงจะเล ยงไว ถาเปนผชายจะม ๒ กรณ คอ ถกน าไปทงทกองขยะ ดงกรณของหมอชวกโกมารภจจ

บตรชายของนางสาลวดเปนตวอยาง

สตรทไดรบบทบาทฐานะหญงงามเมองนคอ

๑.นางสาลวด

เ ป น ช า ว เ ม อ ง ร า ช ค ฤ ห ม ค ว า ม ส ว ย เ ป น เ ล ศ ม ศ ล ป ะ ใ น ก า ร ร า ย ร า

ด น ต ร น าฏ ล ล า ใ น ร าช ส า น ก จ น ช าน าญ ต อ ม า จ ง แ ต ง ต ง ใ ห เ ป น น ค ร โส เ ภ ณ ม ค าต ว แ พ ง

พระร าช าหรอพอคาเ ทานนจ ะไดเชย ชม ตอมาไดคลอดลก ออกมาคนแรกเปนชายนามวา ชวก โกมารภจ จ

สวนลกหญงนามวา สรมา ยดอาชพตอจากมารดา

๒.นางสรมา

เ ป น ธ ด าขอ ง น าง ส าล ว ด ด ว ย ธ รรม เน ย ม ผ ย ด อ าช พ น จ ะ เ ล ย ง เ ฉ พ าะล ก ส าว เท าน น

ท า ให น า ง ได ร บ ก าร ด แ ล จ าก แ ม ใ น ข ณ ะ ท พ ช าย ช ว ก ถ ก ท อด ท ง จ น เจ า ช าย อ ภ ย น า ไป เ ล ย ง

67 สมภาร พรมทา. พทธศาสนากบปญหาจรยศาสตร โสเภณ ท าแทง การณยฆาต . (กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณฯ, ๒๕๔๘).

หนา ๗๓.

101

เมอโตเปนส าวไดย ดอาชพตอจ ากมารดา ตอมาไดเขาส เสนทางธรรม เพราะได ร บจางนางอตตราไปบเรอสาม

นา งท าหนาท อย างดจนส ามต ด ใจ แล ะตว เอง ห งหว งนก ว าเ ป นส ามจ รงๆ จง ใช น ารอนส าดนาง อตตรา

แต นาง เปน พระอ รย บ คคล น า จ งไมอาจจะท าอน ตร ายน าง ได น าง ตก ใจ เมอ ได ส ต จ งอย าก ขอขม า

นางอตตราให น างไปขอขมาตอพระพ ทธ องค ๆแส ดงธรรมให ฟ งจนบรรล โสดาบ น ก ล ายเปนอ รย บ คคล

ต อ ม า น า ง จ ง ไ ด ถ ว า ย ภ ต ต า ห า ร แ ก พ ร ะ ส ง ฆ ว น ล ะ ๘ ร ป เ ป น ป ร ะ จ า

ว น ห น ง เ ธ อ ไ ม ส บ า ย จ ง ส ง ใ ห น า ง ท า ส เ ต ร ย ม อ า ห า ร ถ ว า ย พ ร ะ ส ง ฆ แ ท น

แมจะไมสบายแตเธอกมแกใจออกมาไหวพระสงฆดวย มพระรปหนงเหนเธอคดวา แมเธอจะไมสบายกยงงามถงเพยงน

หากส บาย ดคงจะงามย งกวาน กล บไปแลวก ย งคร าครวญถ งเธออก ในว นนน เองนางส รมาไดเส ยชว ตล ง

พระพ ทธ เจ าทรงขอใหเกบศพของเธ อไว ในว นท ๔ ได เส ดจ ไปพรอมก บภกษสงฆรวมทงพ ระรปนนดว ย

ทรงให มก ารประมลร าคาศพของเธ อตงแ ต ๑,๐๐๐ กหาปณะลง ไป ลดราคาล งไป จนถ งให แบบ เปลา ๆ

แ ต ก ไ ม ม ใ ค รต อ ง ก าร พ ระอ งค จ ง ศ พ ขอ งน าง เ ป น ส อ ส าห รบ ส อน ถ ง ค ว าม ไม ย ง ย น ขอ ง ช ว ต

จนเปนเหตใหมผบรรลธรรมเปนจ านวนมาก แมแตพระรปนกไดบรรลโสดาบน

๓.นางอมพปาล

นางอมพปาล เกดใตตนมะมวงในอทยานของพระราชาในเมองไวสาล ไดร บการเลยงดจากผดแลสวนมะมวง

จงไดมชอวา “อมพปาล” แปลวา ผดแลสวนมะมวง มารดาทแทจรงของนางเปนธดาเศรษฐคนหนง แตแอบมาคลอดลก

เม อ เ ต บ โต ข น เ ป น ผ ท ม ร ป ร า ง ห น าต า ด แ ล ะม ค ว าม ส า ม าร ถ ใน ด าน ด น ต รแ ล ะ น า ฏ ศ ล ป

จงได หนไป เอา ดในก ารประก อบอาชพ โส เภณ ครง หน ง เธ อทราบวาพ ระพ ทธ เจาได เส ดจ ไปย ง โก ฏคาม

จ ง ต อ ง ก า ร ไ ป เ ฝ า เ พ อ ฟ ง ธ ร ร ม ห ล ง จ า ก ไ ด เ ฝ า แ ล ะ ฟ ง ธ ร ร ม แ ล ว

เ ก ด ค ว า ม เ ล อ ม ใ ส จ ง ไ ด น ม น ต พ ร ะ พ ท ธ เ จ า พ ร อ ม ท ง ภ ก ษ ส ง ฆ ไ ป ฉ น ภ ต ต า ห า ร

ต อ ม า เ จ า ล จ ฉ ว ไ ด เ ข า ม า น ม น ต พ ร ะ พ ท ธ เ จ า เ ช น เ ด ย ว ก น

แ ต พ ร ะ อ ง ค ไ ม ท ร ง ร บ เ พ ร า ะ ไ ด ร บ น ม น ต จ า ก น า ง อ ม พ ป า ล ไ ว แ ล ว

ตรงนแสดงใหเหนวาพระเจาทรงใหความเสมอภาคแกคนทกชนชนและสาขาอาชพ มไดเลอกวาผนมนตจะเปนคนชนใด

และมไดดถ กบคคลผน นประกอบอาชพ โส เภณ ตอมาเธอไดบ วชเปนภกษณแล ะได เป นพระอรหนตใน ทส ด

ตอมาเธอไดถวายสวนมะมวงใหเปนวดในพระพทธศาสนา ชอวา “อมพปาลวน” อกดวย68

๔.นางอฑฒกาส

นางเปนลก สาว เศรษฐชาว เมองพ าราณส แคว นก าส ได เป นโส เภณ เพ ราะวบ ากก รรมในอดตช าต

ช ว ต ต ก อ บ ห ม ด ท พ ง จ ง ป ร ะก อบ อาช พ ห า เ ล ย ง ต ว เอ ง ต อ ม า เ ก ด เ บ อ ห น าย ใน ช ว ต ฆ ร าว า ส

ตองการบวชจงเ ดนทางไปยงเมองสาวตถ ระหวางทางนนมพวกนกเลงซมอย จงไมสามารถเดนทางไปถงเมองสาวตถได

พระพ ทธ องคท รงทราบข าว จ งทรงอนญ าตให บว ชโดยการสงทต ไปเปนตว แทน เร ยก ก ารบวชแบบนว า

“ท เ ต น อ ป ส ม ป ท า ” เ ธ อ เ ป น ภ ก ษ ณ เ พ ย ง ร ป เ ด ย ว ท บ ว ช ด ว ย ว ธ น

เมอเธอไดบวชเปนภกษณแลวปฏบตธรรมไมนานกไดบรรลเปนพระอรหนตในทสด

68 วนยปฎก มหาวรรค เลมท ๕ หนา ๒๔๐

102

๕.นางปทมวด

เ ป น โ ส เ ภ ณ อ ย ใ น เ ม อ ง อ ช เ ช น

พระเจาพมพสารกษตรย แหงกรงราชคฤหทรงทราบกตตศพทจงเสดจไปเส วย สขก บเธอ ตอมาเธอกตงครรภ

พระเจาพมพสารจงรบส งวา หากเดกในทองเ ปนผชาย เมอโตข นใหน าไปเฝาทกรงราชคฤห เธอคลอดลกเ ปนชาย

ไ ด ต ง ช อ ว า “อ ภ ย ” แ ล ะ ไ ด ส ง ไ ป เ ฝ า พ ร ะ เ จ า พ ม พ ส า ร ใ น เ ว ล า ต อ ม า

พระองคทรงเล ยงเ ดกคนนเชนเ ดยวก บพระโอรสองคอนๆ ตอมาอภยไดอปสมบทเปนพระภกษในพทธศาสนา

ม โอ ก าส ไ ด เ ท ศ น โป ร ด ม า รด า ค อ น าง ป ท ม า ว ด ม าร ด า ได ฟ ง แ ล ว ม ศ ร ท ธ าอ ย า ง แ ร ง ก ล า

จงไดออกบวชเปนภกษณและส าเรจเปนพระอรหนตในเวลาตอมา

๖.นางวมาลา

เ ก ด ท เ ม อ ง เ ว ส า ล ( ไ พ ศ า ล ) ม า ร ด า ข อ ง น า ง ป ร ะ ก อ บ อ า ช พ เ ป น โส เ ภ ณ

เมอโต เปนสาว จงไดสบตออาชพจากมารดา ว นหนงได เหนพระมหาโมคคลลานะเดนบณฑบาตอย ระหวางถนน

ไดเกดหลงรกพระมหาโมคคลลานะอยางจบใจ จงเดนตามไปจนถงกฏแลวพยายามหาเรองสนทนาดวยเพอย วยวนทาน

แต ท าน เป น พ ระ อ รห น ต จ ง ไม ห ว น ไห ว แ ล ะท ราบ เจ ต น าข อ ง เธ อ จ ง เ ต อ น เ ธ อ จ น เ ธ อ ได ส ต

เธ อ ร ส ก อ บ อ าย ก บ พ ฤ ต ก รร ม ท แ ส ด ง อ อ ก ม า จ ง เ ล ก ป ร ะ ก อ บ อ าช พ โส เภ ณ ต ง แ ต น น ม า

ตอมาไดออกบวชเปนภกษณและไดบรรลอรหตผล

สรป ลกษณะโสเภณสมยพทธกาล

โส เ ภ ณ ใ น ส ม ย พ ท ธ ก าล เ ป น อ าช พ ท ม เ ก ย ร ต ผ ค น ไม ร ส ก ร ง เ ก ย จ ต อ อ าช พ น

แ ต ผ หญ ง ถ า ไมส ว ย จ ร ง ไม อาจจ ะย ดอ าช พ น ได จ ะม ๒ ล ก ษณ ะ ค อ ด าน บ ว ก ค อส น บ ส น น

และดานลบคอท าลายพทธศาสนา

๑.ดานบวก โส เภณ ครนเ รมแกตว เหฯจะยดอาชพ นตอไปไมไหว จะ เรม เขาหาศาสนา ปฏบต ธรรม

อปถ มภพระสงฆ ท าบญ ใสบาตรเปนประจ าจนทายทสดออกบวช บรรลเปนพระอรหนตหลายรป เชนนางอฑฒกาส

น า ง อ ม พ ป า ล น า ง อ ต ต ร า เ ป น ต น

สวนนางสรมาแมจะไดออกบวชแตกสามารถขดเกลาตนเองจนบรรลโสดาปตตผลกอนจะเสยชวต

๒.ดาน ลบ โส เภณ หล ายคนรบจ างไปย วย ว นพระ ห รอหว งท าล าย ชว ตพรหมจรรย ของพระ

เชนกรณพระสนทรสมทร ชาวเมองสาวตถ ออนวอนบดามารดาจนบวชไดแลว แดพอแมย งอาลยรองใหหาบตรชาย

หญ งโส เภณ น าง หน ง จง เขาไปถ าม เมอทราบ ความจ รง จง เอย ป าก ว า “จนจ างดฉน รบ รอง เ รย บรอย ”

ด ว ยค ว าม ค ดถ ง ล ก จ ง จ าง น าง ท าต าม แผน ตามหาจน เจอพ ระท ราชคฤ ห ก ม าดก ใส บ าตร ทก ว น

ตอมาจางเดกมาวนวายหนาบาน จงอ างก บพระวาเดก วนวายนมนตรบบาตรในบาน จางเ ดกวน วาย ในบาน

จงนมนตทานข นไปชนบน เมอนานเขาแทนทจะเต รย มใส บาตรกล บเตรยมออกทาทางมารย า คอยๆ เปล งผ า

พระสนทรสมทร เกอบเอาตวไมรอด ถาพระพทธองคไมเปลงรศมมาแสดงธรรมโปรด ในทสดทานบรรลพระอรหนต

เหาะขนสเวหาไปกราบพระศาสดาทพระเชตวนมหาวหาร69

69 อรรถกถาธรรมบท ภาคท ....หนา.........

103

มารยา ๔๐ ประการของโสเภณ

ในอรรถกถาธรรมบทเรองพระสนทรสมทรไดอธบายใหเราเหนทราบถงมารยาสตรทจะน ามาพชตใจชายใหสย

บแทบเทา หรออยางต าสดใหหว นไหว กลาวกนวา ถาสตรไดท าอาการทง ๔๐ อยางน โอกาสทจะรอดนนยากมาก

บรษรายไหนรายนนเปนตองตดบวงเสรจมารยาของหญงทกรายไป อาการ ๔๐ อยางคอ ๑.สะบดสะบง ๒. กมลง ๓.

กรดกราย ๔. ชมดชมอย ๕. เอาเลบดดเลบ ๖. เอาเทาเหยยบเทา ๗. เอาไมขดแผนดน ๘. ชเดกขน ๙. ลดเดกลง ๑๐.

เลนเอง ๑๑. ใหเดกเลน ๑๒. จบเอง ๑๓. ใหเดกจบ ๑๔. รบประทานเอง ๑๕. ใหเดกรบประทาน ๑๖.ใหของเดก ๑๗.

ขอของคน ๑๘. ลอเลยนเดก๑๙. พดดง ๒๐.พดคอย ๒๑. พดค าเปดเผย ๒๒. พดลลบ ๒๓. (ท านมต) ดวยการฟอน

ดวยการขบ ดวยการประโคม ดวยการรองไห ดวยการเย องกราย ดวยการแตงตว ๒๔. แสดงอาการซกซ ๒๕.

จองมองด ๒๖. ส นสะเอว ๒๗. ย งของลบใหไหว ๒๘. ถางขา ๒๙. หบขา ๓๐. แสดงถน ๓๑. แสดงรกแร ๓๒.

แสดงสะดอ ๓๓. ขยบตา ๓๔. ยกคว ๓๕. เมมรมฝปาก ๓๖. แลบลน ๓๗. เปลองผา ๓๘. นงผา ๓๙. สยายผม ๔๐.

เกลาผม ๑70

ทาทของพทธศาสนาตอกามคณ

คน ทประก อบอาช พ น จะย ง เก ยว ก บกามคณ อย ตล อด เว ลา แม ว าเจาตว จะพอใจห รอไมก ตาม

พระพทธเจาเปรยบคณไว ๑๐ ประการดงน

๑) กามเปรยบเหมอนสนขทเพลยและหวโหย : สนขทเพลยและหวโดย เมอเขาโยนทอนกระดกเปอนเลอดให

กแทะอยน นเองจนเหนอยออน กอรอยไมเตมอยาก และไมเตมอมไดจรง

๒) กามเปรยบเหมอนชนเนอทแรงหรอเหยยวเปนตนคาบบนมา :

เมอเหยยวแรงตวอนเหนเนอนนเขากโผเขามารมจกแยงเอา คอเปนของไมสทธขาดแกตว ผอนแยงชงได

คนทงหลายตางกตองการหมายปองจะเอา

เปนเหตใหเกดการแกงแยงชวงชงเบยดเบยนประทษรายตลอดจนสงหารเขนฆาก น ถาไมรจกปลอยวาง

ยอมจะเดอดรอนแสนสาหส

๓) กามเปรยบเหมอนคนถอคบเพลงหญาลกโพลงเดนทวนลม : คบเพลงหญาทลกโพลงอย จะไหมอยางรวดเรว

ไมชากจะตองทงเสย มฉะนนจะไหมมอ ไหมแขนและอวยวะตาง ๆ อาจถงตายหรอไมกสาหส

๔) กามเปรยบเหมอนหลมถานเพลงอนรอนแรง : ผทรกชวตทงทรวาหากตกลงไปในหลมถานเพลงนน

ถาไมตายกตองเจบสาหส และไมอยากตกหลม แตกมคนแขงแรงคอยจบแขนฉดดงเขาไปหาหลมอยเรอยล าไป

๕) กามเปรยบเหมอนความฝน : คอ มองเหนทกอยางเฉดฉายอ าไพ แตไมทนนาน กผานหายหมดไป

พอตนขนมากมองไมเหนอะไร เหลอไวแตความเสยดาย

๖) กามเปรยบเหมอนทรพย สมบตทขอยมเขามา : คอเหมอนสมบตทเอาออกแสดง ดโกเก หรหรา วางทาอวดก น

ผคนกกลาวขวญชนชม แตครอบครองเอาไว ไดเพยงช วคราวและอยางไมม นใจ ไมเปนสทธของตนแทจรง เจาของ

(ธ รรมชาต) ต ามมาพบท ไหน เมอไร กต องคนเขาไป ทนน เมอนน ไมมทางผอนปรน ส วนตน เองกมแตตว

โผลมาแลวกผลบไป

70 มหามกฏราชวทยาลย, ธรรมบท ภาคท ...., พมพครงท ๒๓, กรงเทพฯ มหามกฏราชวทยาลย, ๒๕๕๓, หนา.........

104

๗) กามเปรยบเหมอนตนไมมผลดกในราวปา : ตนไมมผลดกในราวปา เมอผคนผานมา อยากไดลกผล

เขาจะไดดวยวธใดกใชวธนน ผทขนตนไมเปนกปนปายขนไปเกบ สวนคนทขนไมเปนกจะเอาใหได

ทเปนคนรายนสยพาลมมดขวานกจะตดท าลายเสยทงตน คนทอยบนตนไมถาลงมาไมทน

กจะถกตนไมลมทบแขนขาหกชอกช าหรอถงลมตายไป

๘) กามเปรยบเหมอนเขยงสบเนอ : คอเมอเขาไปยงเกยวดวย กเทากบเอาชวตเขาไปเสยงใหถกบ นถกสบ

๙) กามเปรยบเหมอนหอกและหลาว : คอมกจะคอยทมแทงใหไดแผลไมเลกกใหญ ไมเจบนอยกเจบมาก

๑๐) กามเปรยบเหมอนหวง : เมอเขาไปเกยวของกไมวายตองคอยระแวง

ไมอาจปลงใจสนทหรอวางจตปลอดโปรงไดแทจรง อาจฉกฉวยเอาคอน าภยอนตรายมาใหไดเสมอ

ก ารอปม าก าม ส ขท ง ๑ ๐ ประก ารน ดประห น ง ว าพ ท ธจ รย ศาส ต รจ ะมองเ ร องก ามในแง รา ย

แตความจรงไมเ ปนเชนนน ทานเพยงแตต องก ารใหเราใชป ญญาพจารณาธรรมชาตทแท จรงของมน เทานนว า

ความสขเกดจากกาม เปนความสขระดบพ นฐานเบองตนของชวตเทานน ไมควรตดตนหรอจมปล กอยแคนน

แตควรคนหาความสขทประณตยง ๆ ขนไป

โสเภณในสงคมไทย

ใ น ส ง ค ม ไ ท ย เ ร ม ม เ ร อ ง ร า ว ข อ ง โ ส เ ภ ณ ช ด เ จ น ส ม ย อ ย ธ ย า

เปนอาชพทผคนรงเกยจและผเปนอาชพทบดามารดาหามบตรสาวมากทสดไมใหประกอบอาชพน แบงเปนยคดงน

๑) สมยสโขทย : มหลกฐานในต ารบนางนพมาศ ซง เปนหนงสอทบรรยายสภาพสงคมและประเพณในสมยสโขทย

มขอความทกลาวถงบตรธดาของหญงโสเภณและหญงทชอบส าสอนกบชายทเปนทาสไววา บตรธดาของหญง ๒

จ าพวกน เปนผไดรบความรงเกยจจากคนทวไป เรยกกนวาเปนคนอนาจาร

๒) สมยอยธยา : ค าวา “หญงนครโสเภณ” ปรากฏอยในกฎหมายตราสามดวง บทพระอยการผวเมยทบญญตขนในป

พ.ศ. ๑๙๐๔ ตรงกบรชสมยพระเจาอทอง และในกฎหมายลกษณะพยานทบญญตขนใน พ.ศ. ๑๙๘๔

ไดระบวาโสเภณเปนหนงในจ านวนคน ๒๕ ประเภททไมสามารถน ามาเปนพยานได

และในหนงสอค าใหการขนหลวงวดประดทรงธรรม ไดระบวามชองโสเภณอย ๔ โรง

ซองโสเภณเหลานไดรบอนญาตและเสยภาษใหกบรฐดวย ตอมาในป พ.ศ. ๒๓๐๖

รฐไดออกพระราชก าหนดหามคนไทย มอญ ลาว ลกลอบเสพเมถนธรรมกบคนแขก ฝรง องกฤษ คลา และมลาย

สาเหตทออกพระราชก าหนดน เพราะมโสเภณกลมหนงทนแบกรบภาระภาษไมไหว

จงหลกเลยงภาษดวยการลกลอบขายตวกบชาวตางชาต

๓) สมยรตนโกสนทร-ปจจบ น : ปรากฏหล กฐานวา มการเกบภาษจากโสเภณและซอง โดยเ รยกวา “ภาษถนน”

ในสม ยรชก าลท ๔ รฐเก บภาษโสเภณไดถงปละ ๕๐,๐๐๐ บาท ตอมาในรชกาลท ๕ จ านวนโสเภณ มมาก ข น

อนเปนผลจากการปรบปรงประเทศใหทนสมยแบบตะวนตก รฐไดตราพระราชบญญตปองกนส ญจรโรค ร.ศ. ๑๒๗

เพ อควบ คมจ านวนซองโส เภณและกามโรค ในพระราชบญญตฉบบน ได บงคบ ใหซองโสเภณ ตองแขวนโคม

แตมไดบงคบวาตองเปนโคมสอะไร เจาหนาทไดท าเปนแบบอยางโดยตดตงโคมเขยว จงไดใชโคมสเขยวเหมอนกนหมด

โสเภณจงถกเรยกวา “หญงโคมเขยว” ตงแตนนมา

105

ใน ป พ .ศ . ๒ ๕ ๐ ๓ อ ง ค ก า ร ส ห ป ร ะ ช าช า ต ได ป ร ะ ก า ศ น โย บ า ย ย ก เ ล ก โส เ ภ ณ

ร ฐ บ าล ไ ท ย จ ง ต อ บ ส น อ ง ด ว ย ก าร อ อ ก ก ฎ ห ม าย ป ร า ม ก า ร ค า ป ร ะ เ ว ณ พ .ศ . ๒ ๕ ๐ ๓

กฎหมายฉบบ นหามการประกอบกจกรรมทางการคาทางเพศ ซงหมาย รวมถงผซ อผขายในเพศเดยวก นดว ย

ผทละเมดจะถกปรบไมเกน ๒๐,๐๐๐ บาท หรอจ าคกไมเกน ๖ เดอน อยางไรกตาม แมจะมกฎหมายการคาประเวณ

แ ต จ า น ว น โ ส เ ภ ณ ก เ พ ม ข น เ ร อ ย ๆ

สวนหนงเปนเพราะไดแรงเสรมจากการทกองก าลงทหารสหรฐอเมรกาเขามาตงฐานทพในประเทศไทยในชวงสงครามเยน

ในชวงสงครามครงท ๒ เสรจสนตอดวยสงครามเวยดนาม พ.ศ.๒๕๐๕-๒๕๑๘

รฐบาลไทยอนญาตใหอเมรกามาตงฐานทพในประเทศ ทหารอเมรกาสวนใหญเปนวยรน

หรอมครอบครวแตจากบานเมองมานานจงหาทางปลดปลอยท าใหกจการโสเภณและเมยเชาเฟองฟมาก เชน ทอตะเภาะ

ชลบร ทอดรธาน ทโคราช ทลพบรและกรงเทพมหานคร

ผลทตามมาจงเกดสถานเรงรมยขนมามากมายตอเนองมาจนถงปจจบน

น อ ก จ า ก น น น โ ย บ า ย ก า ร ส ง เ ส ร ม ก า ร ท อ ง เ ท ย ว ใ น ห ล า ย ร ฐ บ า ล ท ผ า น ม า

ก ถ อ ว า เ ป น ส ว น ห น ง ท ท า ให จ าน ว น โส เ ภ ณ เ พ ม ข น อ ย า ง ร ว ด เ ร ว เ ช น ใน พ .ศ . ๒ ๕ ๒ ๓

ไดมการประชมผวาราชการจงหว ดทวประเทศ ทอ าเภอหาดใหญ จ งหวดสงขลา รองนายกรฐมนตรสมยนน คอ

น า ย บ ญ ช โ ร จ น เ ส ถ ย ร ไ ด เ ส น อ แ น ะ ใ ห ส ง เ ส ร ม ส ถ า น บ ร ก า ร ท า ง เ พ ศ

เพอดงดดนกทองเทยวตางชาตใหเขามาเทยวเมองไทยมากขน

ปจจบนตว เลขจ านวนโสเภณในประเทศไทยและโสเภณทไปขายบรการในตางประเทศย งเปนทถกเถยงกนอย

ส ถ ต โ ส เ ภ ณ ท ห น ว ย ง า น ข อ ง ร ฐ ร า ย ง า น ม จ า น ว น ไ ม ม า ก น ก แ ต จ า น ว น ท

องคก รพฒนาเอก ชนไดป ระ เมน ไวมจ านวน ท สง มาก คอมตงแต ๗๕ ,๐๐๐ คน ไปจนถ ง ๒ .๘ ล านคน

ต ว เ ล ข ท ป ร ะ เ ม น น เ ป น เ พ ย ง จ า น ว น โ ด ย ค ร า ว ๆ เ ท า น น

โดยเฉพาะอยางยงในสภาพสงคมปจจบนทมความสลบซบซอนและมความเจรญกาวหนาในดานเทคโนโลยสารสนเทศ

รปแบบการขายบรการทางเพศกยงซบซอนตามไปดวย เชน ขายบรการทางเพศผานสอสงพ มพ ท างโทรศพท

แ ล ะ ท า ง อ น เ ท อ ร เ น ต เ ป น ต น

ซงเปนการยากตอการทจะก ากบควบคมและประเมนตวเลขทแทจรงของผขายบรการทางเพศ

ป จ จ บ น แ ห ล ง ค า ป ร ะ เ ว ณ ใ น ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ม อ ย ใ น ร ป แ บ บ ท ห ล า ก ห ล า ย

มทงแหลง ท คนทว ไปรจ กก นดแล ะแหลง ท เกดข น ใหมซงคนท วไปอาจจะไมท ราบว าเป นแหล งค าประเวณ

จากขอมลของฝายกามโรค กรมควบคมโรคตดตอ กระทรวงสาธารณสข ระบวาประเทศไทยมแหลงคาประเวณถง ๒๔

ประเภท คอ ซอง โรงแรม ไนตคล บ บารเบยร บารร าวง อะโกโกบาร ดสโกเทค รานอาหาร คอฟฟชอพ คาเฟ

คอเทลเลาจ ผบ โรงน าชา สถานอาบอบนวด โรงนวดแผนโบราณ รานเสรมสวย รานตดผม นางทางโทรศพท บารเกย

เ ก ส ต เ ฮ า ส ค า ร า โ อ เ ก ะ เ ซ า น า บ ง ก ะ โ ล แ ล ะ ป ร ะ เ ภ ท อ น ๆ

การจดการกบปญหาโสเภณหรอปญหาการคาประเวณโดยเฉพาะการใชมาตรการทางกฎหมายจงมใชเรองงายเนองจากส

ถานบรการหลายประเภทเปนสถานบรการทจดตงขนมาโดยไดบอนญาญอยางถกกฎหมาย

106

โส เ ภ ณ ใน ย ค ร ต น โก ส น ท ร ม ศ ร ท ธ า ใน พ ท ธ ศ าส น า อ ป ถ ม ภ พ ร ะ พ ท ธ ศ าส น า ม า ก

บาง แ ห งถ ง ขน าดส ร าง ว ด ถ ว าย เช นว ดค ณ ก าผล ใน ก ร งเ ทพ ม หาน คร เ ปน ตว อย า ง ค อย าย แ ฟ ง

แกตง ส าน ก ท าม าค า ข าย ของ แก จน ร าร ว ย แล ว เอ าเง นม าส ร าง ว ดต ง ช อ เส ย โก เก ว า ว ด คณ ก า ผ ล

(แปลวาว ด ทสรางจากผลประโยชนของ การขายตวหรอว ดอตว ) สรางว ด เส รจแลว ยาย แฟงกท าบญฉลอง

นมนตส มเดจพฒ าจ ารย โต ว ดระฆง มาเทศนฉล อง สม เดจ ทาน เปนคนพ ดตรงๆ ท านบอกย าย แฟงว า

ถ ง ย า ย จ ะ ส ร า ง เ อ า ว ด ว า ใ ห ญ โ ต ย า ย ก ไ ม ไ ด บ ญ เ ท า ไ ห ร ห ร อ ก

เพ ร าะเง น ท ย าย เอามาส รา งมไ ด ห ามาด ว ย หย าด เหง อแรง ง านของย าย เอ ง แต ไป รดไป ไถ คณ เธ อม า

คนควรจะไดบญมากควรจะเปนพวกคณเธอลกๆ ของยายมากกวา71

สาเหตของการคาทางเพศ A cause of sex trading 1. เพอบ าบดความใครของผชาย They fulfill desire of men

ก ารข ายบ รก ารทางเพ ศนน มค นกล าว ว าถ า ไมมผ ซ อก ไมมผ ขาย ใน ส งคม ท ผ ชาย เปน ให ญ

พ ว ก ผ ช า ย ม อ ง ว า ต น ม ส ท ธ ท จ ะ ม เ พ ศ ส ม พ น ธ ไ ด ม า ก ก ว า ภ ร ร ย า

เ พ ร า ะ ก า ร อ ย ร ว ม ก บ ภ ร ร ย า เ ป น เ ว ล า น า น ย อ ม เ ก ด ค ว า ม เ บ อ ห น า ย

ทงนเพราะภรรยาตอนสาวๆนนยอมมความสวยงามตามธรรมชาตของวยสาว ครนพออยกนนานมากเขากเสอมโทรม

อ ก ท ง ต อ ง ค ล อ ด บ ต ร ท า ใ ห ค ว า ม ส ว ย จ า ก ไ ป ไ ก ล

ส า ม จ ง เ ก ด ค ว า ม เ บ อ ห น า ย จ ง เ ร ม แ ส ว ง ห า ค ว า ม ต อ ง ก าร ท า ง เ พ ศ เ ข า ม า ท ด แ ท น

ส ต รบ าง คน เม อมบ ต รก ไ มอย ากม เพ ศ ส ม พ นธ ก บส าม มอ ง ว าเ ป น เ ร อง น าเ บอ ถ าจ ะม ผ ถ ามว า

การ ไปมเพ ศส มพนธ ก บส ต รอนจ ะผด ศล ธรรมห รอไม ค าตอบ คอย อมผดแ นนอนโดย เฉพ าะ ศล ข อ ๓

คอกก ารนอกใจภรรย าของตนและอาจจะน าความ เส ยห ายมาฝาก เชน ตดโรค เอดส หนองใน ฝมะมว ง

และเพศสมพนธอนๆ

๒. เพราะความยากจน The Cause of poor ส ต รบ าง ค น อ บ จ น ปญ ญ าจ ร ง ๆ เ ช น บ ด า เ ส ย ม า รด า ป ว ย น อ ง ต อ ง เ รย น ห น ง ส อ

ตน เองเป นคน เดย ว ทพ อมก าล งจ ะหาเง น ได แ ต เพ ราะอ บปญ ญ าแล ะมมคว าม รไ มอ าจจะหาง านได

จง กมหน าห าเล ย ง ชพด ว ย ก ารย อมไป เปนหญ ง บรก ารดง เราจ ะปราก ฏ เหนอย ในส งคมไทย โดยท วไป

สาเหตนนบวาเหนใจสตรเพศเปนอยางยงทไมมทางเลอกอนในการประกอบอาชพ

๓.ถกหลอกไปขาย They spoof for good work ใน บ า ง พ น ท ข อ ง ไ ท ย เ ช น ภ าค อ ส า น ภ า ค เ ห น อ ท ผ ค น บ ร ส ท ธ ม ค ว า ม ซ อ

จะเปนเปาหมายของขบวนการคามนษยเหลานโดยจะไปท าความรจ กมกคน ไปชวยเหลอกอนจากนนคอยตสนท

จ น เ ช อ ใ จ แ ล ว อ อ ก ป า ก ช ว น ม า ท า ง า น ใ น ก ร ง เ ท พ ฯ

แตวธทไดผลมากทสดคอใหคนในหมบานไปหลอกโดยบอกวาจะมงานท าดใหท า รายไดด เพอมาจนเ จอครอบครว

71 ไต ตามทาง . สวนทางพระนพพาน. กรงเทพฯ: โรงพมพมตชน, ๒๕๔๓. หนา ๓๔.

107

เม อ ห ล ง ไ ป แ ล ว ก ล บ ไ ม เ ป น อ ย า ง ท ก ล า ว อ า ง ถ ก จ บ ข ง บ ง ค บ ให ป ระ ก อ บ อ าช พ โส เ ภ ณ

ถาไมยอมจะถกซอมจากพวกแมงดา สภาพการณแบบนดจะเหนไดท วไปในสงคมไทย

๔. เพราะตดหร ฟ มเฟอย They earn a lavished material ในชนบทบางแหงมการแขงขนก นทางดานวตถมาก เชนในภาคเหนอ เ ปนเหตท าใหเดกตดสขตงแตเลกๆ

เม อ โต ข น จ ง เ ป น ค น ใ ช จ าย เ ก น ต ว ต อ ง ก าร เ ส อ ผ า ส ว ย ๆ ต อ ง ก าร ก ระ เ ป าแ บ ร น ด เ น ม

ต อง ก ารแอ รใ ห อ าก าศ เย นฉ าย ามห ล บ นอน ต อง ก ารรถ ห รข บ เ มอบ ด าม ารด าไมม ง บ ให ไ มไ ห ว

จงหาวธขายบรการทางเพศในหลากหลายรปแบบ เชนนางทางโทรศพท เดกนกศกษาตามหอโดยผานนายหนา

ก า ร ข า ย บ ร ก า ร เ ซ ก ส โ ฟ น โ ด ย ใ ห ผ ซ อ โอ น ต ง ค เ ข า บ ญ ช แ ล ว ถ อ ด ผ า โช ว ท ล ะ ช น

แลวท าทเลาโลมจนฝายชายส าเรจความใคร หรอบางทตดตอกนทางโทรศพทเพอมเพศสมพนธจรงๆ ๕. เพราะแขงขนดานวตถ They compete a lavished material ส ง ค ม ไท ย ใ น ช น บ ท บ าง แ ห ง ม ก า ร แ ข ง ข น ก น ท าง ด าน ว ต ถ ม าก เ ช น ใ น ภ าค เห น อ

เ ม อ เ ห น เ พ อ น บ า น ม บ า น ห ล ง ใ ห ญ ส ว ย ง า ม

มรถหรขบจะพากนสอบถามพอไดความวาลกสาวไปท างานอาชพนกไมรงเกยจทจะใหลกสาวของตนเองไปประกอบอา

ชพ น ในบ าง ก รณ อาจจะมก ารตก เ ข ย ว ค อไป ด ตว ตง แ ตอย ใ น โร ง เ รย น ถ าหน าต า ด ผว ข าว ส ว ย

กจ ะจองตว โดยยอม จาย เงนให ก บบดามารดาของเดกไว เมอเ ป นสาว จงน า ตวไป เปนหญ งบรการตอไป

เดกเหนแกความกตญญตอบดามารดาจงยอมท าตาม นบเปนเรองทนาเศราไมนอย แตสาเหตนไดรบการแกไขบางแลว

แตยงไมหมดไป 5. เดกสาวใจแตก แตเลกๆ They spoiled while as a young age เ ด ก ส า ว บ า ง ค น ม ฮ อ ร โม น ท า ง เ พ ศ ข บ ด น ส ง ร จ ก ก าร แ ต ง ห น าต ง แ ต อ าย ๑ ๒ ป

มจรตมารยาเหมอนผใหญพอโตขนมความตองการทางเพศมาก ยงไดมเพศสมพนธก บเพอนชายกเรมตดใจแสวงหา

แม จ ะถ ก บด ามารดาต าห นก ล าว โทษ ห ามปรามหาได ฟ งไม ย ง ท าประชด เพ ราะว ย รน เปนว ยทคนอง

อ ย า ก ม โล ก ส ว น ต ว จ ะ ไ ม ย อ ม ร บ ค า ช แ น ะ ข อ งม าร ด า แ ต จ ะ ไ ป เ ช อ เ พ อ น เ ส ย ม าก ก ว า

จนบางครงมารดาพดเองวาถาปลอยไวทบานอบอายขายหนาผคน สสงไปท างานไกลๆดกวายงจะไดเงนมาใชบาง 6. มสงยวยมาก กระตนอารมณมาก There are a lot of temptations

เดกสาวบางคนมฮอรโมนทางเพศขบดนสง เกดในครอบครว ทบดามารดาไมระวงในการมเพศส มพนธ

บา งทแอบ เหนจน เปนสง ท ต ดในมโนภาพ จ งเหมอนมก ารก ระต น ในตว เมอ โตข น ได ดหนงโป เปล อย

จงเพมความอยากมากยงข น สง เหลานเ ปฯตวขบดนใหมเพศส มพนธ ก บผชาย ตอมาจงเรมเขาสถนนทางเพ ศ

กรณแบบนมมากในสงคมเพราะระบบอนเตอเนตททนสมย ในสอเหลานมภาพโปเปลอย หรอหนงทย วยมากมาย

จงเปนการะกระตนความอยากของเดกไดท งผชายและผหญง

ปญหาทตามมาจากการบรการทางเพศ Problem is following from Sex trading ๑. การแพรโรคเอดส A spreading of AIDS

เอ ด ส ห รอ ก ล ม อ า ก า ร ภ ม ค ม ก น เส อ ม ( acquired immunodeficiency syndrome - AIDS)

เปนโรคของระบบภมคมก นของมนษย ซงเกดจากการตดเชอไวรสเอชไอว (human immunodeficiency virus, HIV)

108

ท าใหผปวยมการท างานของระบบภมคมกนบกพรอง เสยงตอการตดเชอฉวยโอกาสและการเกดเนองอกบางชนด

เช อไวรส เอชไอวตดตอผานทางการส มผสของ เยอเมอกหรอการส มผสสารคดหล งซงมเช อ เชน เลอด น าอส จ

น าหลอลนชองคลอด น าหล งกอนการหล งอส จ และนมมารดา อาจตดตอผานเพศสมพนธไมวาจะเปนทางชองคลอด

หรอทวารหนก หรอชองปาก, การรบเลอด, การใชเขมฉดยาทปนเปอน, ตดตอจากแมสลกขณะตงครรภ คลอด ใหนม

หรอการสมผสสารคดหล งตางๆ ดงกลาว72

ปจ จบ นมก ารระบาดของเอดส ไ ปท ว โล ก อง คก ารอนาม ยโล ก ได ป ระมาณ ไว เมอ พ .ศ . ๒ ๕๕๒

มผตดเช อเอชไอวและผปวยเอดสอยประมาณ 33.3 ลานคนทวโลก โดยแตละปมผตดเช อเอชไอวรายใหมประมาณ 2.6

ล านคน แล ะมผ เส ย ช ว ตจ าก เอดส ป ล ะ ๑ .๘ ล านคน องคก ร UNAIDS ประมาณไว เมอ พ .ศ .๒ ๕๕๐

วามผปวยเอดสในปดงกลาว 33.2 ลานคนทวโลก มผเสยชวตจากโรคเอดส 2 .1 ล านคน เปนเดก 330 ,000 คน และ

76% ของ ผ เส ย ช ว ต เ ปนช าว แอฟ รก าเขต ใต ท ะเ ล ทราย ซาฮาร า ร าย งาน พ .ศ .๒ ๕๕๒ ของ UNAIDS

ร ะ บ ว า ม ผ ต ด เ ช อ ส ะ ส ม ท ว โ ล ก แ ล ว ๖ ๐ ล า น ค น เ ส ย ช ว ต แ ล ว ๒ ๕ ล า น ค น

เฉพาะในแอฟรกาใตทเ ดยวมเดกทตองกลายเปนเดกก าพราเพราะบดามารดาเสยชวตจากโรคเอดส ๑๔ ลานคน

นบตงแตเรมมการระบาด การขายบรการทางเพศจงนบเ ปนกระบวนการกระจายหรอแพรเชอไดมากทสดกวาทกรปแบบ

สวนในประเทศไทยปพ.ศ.๒๕๕๔ มผตดเชอเอดส จ านวน ๓๗๖.๖๙๐ คน แบงเ ปนชาย ๒๕๖,๕๗๑ คน เปนหญง

๑๒ ๐ ,๑ ๑๙ คน แ ต ทะย อย เส ย ช ว ต ไป มาก แล ว โดยม ผ ต ด เช อ เอดส ป ล ะหม นคน เป นอย าง น อ ย

ในความเปนจรงจะมผตดเชอเยอะกวานมาก แตปกปดหรอรแตไมไปตรวจจงไมอาจจะระบไดท งหมด

มพระเถระบางรปวเคราะหวาโรคเอดสเ ปนโรคผดงศลธรรม เพราะถาการมเพศสมพนธไมมโรคภยใดๆแลว

ม น ษ ย เ ร า จ ะ ก ร ะ เ ห ย น ก ร ะ ห อ ใ น ก า ร ม เ พ ศ ส ม พ น ธ ม า ก ข น า ด ไ ห น

บางคนยบย งช งใจในการมเพศสมพนธเพราะกลวโรคเอดสนเอง

พระสงฆผเปนทพงใหผตดเชอ

ในบรรดาพระสงฆม ากมายท หวง ใย ใยชตาชว ตของผต ดเช อ เอชอว หรอ เอดส ทโดด เดน ทส ดคอ

พ ระ ค ร อา ท รป ร ะชา น า ถ (พ ร ะอาจ าร ย อล ง ก ต ต ก ข ว โร ) ว ด พ ร ะบ าท น าพ อ .เม อ ง จ .ล พ บ ร

ทานทมเทสรรพก าล งทกอยาง ทจะเหลอบรรเทาความเจบปวดทงทางรางกายและจตของผตดเชอในระยะสดทาย

ซ ง ส ว น ใ ห ญ ไ ม ม ญ า ต ด แ ล เ พ ร า ะ ค ว า ม ร ง เ ก ย จ

แ ม ส าม ห ร อ ภ ร ร ย า ท บ อ ก ว า ร ก ก น ป า น จ ะ ก ล น ก ห น ห า ง ย า ม ค น ป ว ย ด แ ล ต ว เ อ ง ไม ไ ด

ว ดพ ระบ าทน าพ ข อง ท าน จ ง ต อง รบภ าระอ นห นก ห นว ง เพ ราะมค า ใช จ าย ม าก แ ต เง นบ รจ าคไม พ อ

แตถาไมมว ดพระบาทน าพ เส ยแลว ผป วยคง ไมม ทพ ง เพ ราะศนย ข องก รมประชาส งเคราะหร บ ได จ าก ด

ประวตของทานมดงน

พระครอาทรประชานาถ (ตกขปญโญ ) ชอเดม อลงกต นามสกล พลมข เกดเมอ พ.ศ.๒๔๙๖ ภมล าเนาเดม

อ ย ท จ ง ห ว ด ร าช บ ร บ ด า ร บ ร าช ก าร ก ร ม ท าง ห ล ว ง ม าร ด า เส ย ช ว ต ต ง แ ต ท าน ย ง ว ย เ ย า ว

ไดรบการศกษาครงแรกทจงหว ดราชบร ตอมาไดเ รยนตอทกรงเทพมหานคร แลวยายทเ รยนไปตามจงหว ดตางๆ

72 http://th.wikipedia.org/wiki/โรคเอดส เขาถงขอมลวนท ๗ มถนายน ๒๕๕๗

109

อก ห ล าย แ ห ง ส า เห ต เพ ราะต อง ต ดต าม โย มบ ด าซง เ ป นข า ร าช ก ารต อง ย าย ทท า งาน ไป หล าย แห ง

จนเรยนจบระดบมธยมศกษาตอนปลาย

ตอมาได ศก ษาตอ ทมหาวทยาล ย เกษตรศาส ตร บาง เขน สาข าวศกรรมศาส ตร ส าเ รจการ ศกษา

ร ะ ด บ ป ร ญ ญ า ต ร จ า ก น น ไ ด ศ ก ษ า ต อ ท ม ห า ว ท ย า ล ย แ ห ง ช า ต อ อ ส เ ต ร เ ล ย

สาขาวศกรรมเครองกลจนส าเรจการศกษาระดบปรญญาโท แลวสมครเขาท างานทกระทรวงเกษตรและสหกรณ

แตท างานอยไมนานกเบอทางโลกจงลาออกมงศกษาทางธรรม โดยอปสมบททว ดบวรนเวศเมอป พ.ศ. ๒๕๒๒

สงกดธรรมยตกนกาย73

ใน พ.ศ.๒๕๒๙ ไดยายมาอปสมบท และจ าพรรษาสงก ดมหานกายณ ว ดเขาสมโภชน อ าเภอชยบาดาล

จงหว ดล พบ ร และ เรมศกษาทางธ รรมอย างจร งจงโดย ออก ธ ดงค ไปตาม เขาและถ าต างๆ หล าย จงหว ด

เ ป น ร ะ ย ะ เ ว ล า ป ร ะ ม าณ ๒ -๓ ป จ น ธ ด ง ค ก ล บ ม า ท จ ง ห ว ด ล พ บ ร ใ น ป พ .ศ . ๒ ๕ ๓ ๑

พระเถรานเถระไดขอใหมาจ าพรรษาทวด พระบาทน าพ ซงในขณะนนยงไมมเจาอาวาส และไดต งพระอาจารย อลงกต

ตก ขปญ โญ เปน เจ า อาว าส ม าจน ถ ง ปจ จ บ น คราว ห น งท าน ได มโอก าส ไป เย ย ม ผ ป ว ย โรค เอด ส ณ

โ ร ง พ ย า บ า ล แ ห ง ห น ง ใ น ก ร ง เ ท พ ฯ พ บ ว า ผ ป ว ย เ ป น จ า น ว น ม า ก

ส ว น ใ ห ญ จ ะ เ ป น ผ ท ถ ก ท อ ด ท ง ไ ม ม ญ า ต ข า ด ค น ค อ ย ด แ ล จ ง ไ ด ช ว ย ด แ ล

มผปวยหลายคนตองเสยชวตในออมแขนของทาน

เม อก ล บ ม าย ง ว ด พ ระบ าท น าพ จ ง ม ค ว าม ค ด ว า คว รหาส ถ าน ทส าหรบ เ ป น ทพ ก พ ง ข อ ง ผ ป ว ย

โรคเอดส ในระยะสดท ายของชวตส กแหงหน ง ประกอบก บองคกรพทธศาสนกส มพนธ เพอส งคม ( พ.ส.ส. )

มแนวคดเชนเดยว จงไดรวมจดตงโครงการธรรมรกษนเวศน บานพกผปวยเอดสในระยะสดทายขนในป พ.ศ. 2535

โดยระดมทรพยากรตางๆ ทมอยเทาทจะหาไดจ ดสรางเรอนพกส าหรบผปวย โดยขอรบการสนบสนนจากองคกรตางๆ

จดตง ผรบบรจาคหาทนทรพย เพอเปนคาใชจายใหกบผปวยพรอมทงไดออกแสดงพระธรรมเทศนาไปยงสถานท ตางๆ

เพอหาทนทรพยสมทบเปนคาน า คาไฟฟาคายา คาของเครองใชสวนตวของผปวย ฯลฯ

นบวาเปน ผสง เส รม ใหก บส งคมมคว ามเสยส ละเอออาทรเพอมนษย ปล กจตส านกใหมคว ามเมตตา

แ ล ะ ม น ษ ย ธ รร ม อ น น า ไป ส ค ว าม ค ด ต าม ว ถ ท า ง พ ระ พ ท ธ ศ าส น า โด ย ม พ ร ะ ส ง ฆ แ พ ท ย

พ ย าบ าล อ าส าส ม ค ร เ ป น ผ ด แ ล ผ ป ว ย ร ว ม ก น ช ว ย ค ว บ ค ม ป รม าณ ก า ร เ ผ ย แ พ ร โร ค เ อ ด ส

ชวยใหชมชนไมแสดงความรงเกยจ นอกจากนย งไดจดสาธารณกศลสงเคราะห เชน ทพ กอาศย อาหาร เครองนงหม

และยารกษาโรค ใหกบผปวยทกคน แมกระทงการจดการฌาปนกจศพ

จากคณงามความดในการบ าเพญประโยชนตอสงคมและประเทศชาตเปนเวลานานท าใหมหาวทยาลย

ธรรมศาสตรถวายปรญญาดษฎบณฑตกตตมศกด สาขาสงคมสงเคราะหแกพระครอาทรประชานาถในป พ.ศ.๒๕๔๐

ปจจบนทานยงท าหนาทชวยเหลอผตดเชอเอดสในระยะสดทายอยางไมยอทอ

แมจะมเสยงต าหนทานไมนอยในเรองการลวงสทธ ผตดเชอเอดส

73 http://www.fungdham.com/monk-history/history-arongkod.html เขาถงขอมล ๗ มถนายน ๒๕๕๗

110

เพราะทานน ารางของผเสยชวตบางคนมาท าพพธภณฑโชวใหประชาชนด พวกนกวชาการบางทานต าหนวา

ทานท าไมเหมาะสม

๒. การแพรเชอกามโรค A spreading of venereal disease

ม โ ร ค ห ล า ย โ ร ค ท ต ด ต อ ท า ง เ พ ศ ส ม พ น ธ ค อ ๑ . โ ร ค ห น อ ง ใ น

เปน โรคตด ตอทางเพศส มพนธ ทเกดจากเช อแบคทเรย ทเรย กวา ท าใหเกดอาการระคายเคองในทอปสส าว ะ

แส บ ขด เ ว ล าปส ส าว ะ มห นอง ไหล ออก จ าก ทอ ปส ส าว ะ อาจจะท าให เ ก ด ก ารอ ก เส บใน ช อง ท อ ง

ห ร อ เ ป น ห ม น ห าก ไม ไ ด ร บ ก าร ร ก ษ า ๒ .โ ร ค ห ด เ ก ด จ าก เ ช อ ไ ว ร ส human papillomavirus

ท าใหเกดหดทอวยวะเพศลกษณะเปนผนนน ไมเจบ ผนจะมขนาดใหญขน หากไมรกษาผนจะโตเปนล กษณะหงอนไก

๓.โรคซฟลส เ ปนโรคตดตอทางเพศส มพนธ ทพบไดไมบ อย การตดเช อเรมแรกจะเปนกอนแขงไมเจบทอวยวะเพศ

ไมไมร กษาจะกลายเปนระยะทสองทเรยกวาเขาขอหรอออกดอก หากทงไวนานจะตดเชอทระบบประสาท และหวใจ

๔ .แ ผ ล ร ม อ อ น เ ป น โร ค ต ด ต อ ท า ง เ พ ศ ส ม พ น ธ เ ก ด จ า ก เ ช อ Haemophilus Ducreyi

ลกษณะของโรคจะมแผลทอว ยวะเพศ บวมและเจบ บางคนมตอมน าเหลองทขาหนบหรอทชาวบานเรยกไขดนบวม

หากไมรกษาหนองจะแตกออกจากตอมน าเหลอง ๕.โรคตวโลน เกดจากแมลงตว เลกทเรยกวา pediculosis pubis

อ าศ ย อ ย ท ข น ห ว เ ห น า ด ด เ ล อ ด ค น เ ร า เ ป น อ าห า ร ผ ท เ ป น โร ค จ ะ ม อ า ก า ร ค น เ ป น ห ล ก

เมอเกาจะท าใหเจาตว เชอแพรไปยงบรเวณอน การวนจฉยสามารถท าไดดวยตาเปลา จะพบไขสขาวเกาะตรงโคนขน

ไขจะมลกษณะวงร สวนตวแมลงเมอกนเลอดเตมทจะออกสน าตาล ๖.ฝมะมวง ๗.ตดเชอในชองคลอด เปนตน

วธแกไข

๑.ไมเปลยนคนอน รกเดยวใจเดยว ไมนอกใจ มสามหรอภรรยาคนเดยว

๒.ใสถงยางอนามยใหถกตองหากจะมเพศสมพนธกบคนทไมทราบวามการตดเช อหรอไม

๓.อยามเพศสมพนธเมออายนอยเพราะจากสถตหากมเพศสมพนธ อายนอยจะมโอกาสตดโรคสง

๔.ใหตรวจสขภาพประจ าป เพอหาเชอโรคในรางกาย แมวาจะไมมอาการปรากฏ โดยเฉพาะผทตองการแตงงานใหม

๕.เรยนรดอาการของโรคตดตอทางเพศสมพนธ

๖.อยารวมเพศขณะมประจ าเดอน เพราะจะท าใหเกดโรคตดตอไดงาย

๗.อยามเพศสมพนธทางทวารหนก หากจ าเปนใหสวมถงยางอนามย

๘.ในกรณสตร อยาสวนลางชองคลอดเพราะจะท าใหเกดการตดเชอไดงาย

๓. การแพรระบาดของยาเสพตด A spreading of a various drugs

ย าเส พ ตด มก ารแพ รระบาด หล ายส าเ ห ต แ ต ส าเห ต ท ตด อย าง ห น ง คอก ารค า ข ายท าง เพ ศ

เพ รา ะ ส ถ าน ท เ ห ล า น ผ ม า เ ท ย ว ม ก จ ะ เ ป น น ก เ ล ง พ ว ก ก อ อ า ช ญ าก ร ร ม ห รอ ค น ม ท ะ ล

คนเหลานมกหมกมนอยกบเรองเพศและยาเสพตดอนจะพลอยท าใหหญงบรการตดไปดวยเชน ยาบา สรา บหร ยาเค

เ ฮ โ ร อ น ย า อ เ ป น ต น น อ ก จ า ก จ ะ เ ป น ผ เ ส พ แ ล ว ย ง เ ป น ผ ค า ด ว ย

บางคนเมอเลกอาชพขายบรการแลวกเขาสวงจรยาสเพตดโดยเปนผคามไมนอย

๔. ปญหาการทาแทง There is abortion

111

ก า รแ ท ง (Abortion) ค อ ก ารย ต ก า รต ง คร รภ ท ร ะย ะ ใดก ต าม ท ไมท า ให เก ด ก าร เ ก ด รอ ด

มกจะหมายถงการยตการตงครรภโดยการขบหรอน าเอมบรโอหรอทารกในครรภออกจากมดลกกอนทเอมบรโอหรอทาร

กในครรภนนจะสามารถอยรอดได การแทงอาจเกดข นเองหรอเกดจากการท าแทงดวยสารเคมหรอศลยกรรมกได

ก ารท า แท ง ส ว น ใหญ ก ระท าโดย ส ต น รแพ ทย โดย ส ตว เ ล ย ง ล ก ด ว ยน ม ทก ช น ดส าม ารถ แท ง ได

การท าแทงถาไมส าเรจจะเปนตราบาปทงแมท ง ลก เพราะลกคลอดมาจะไมสมประกอบ สตปญญารางกายไมสมบรณ

เ พ ร า ะ ถ ก ท า ล า ย จ า ก ย า ท ข บ อ อ ก ใ น ม ห า ต ณ ห า ส ง ข ย ส ต ร

พระพทธเจาไดตรสถงการทมนษยไดกอก าเนดข นในครรภมารดาวา ตองมองคประกอบ ๓ ประการ คอ

๑ . มาตา อตน โหต มารดามระด

๒ . มาตาปตโร สนนปตตา โหนต มารดาบดาอยรวมกน

๓ . คนธพโพ ปจจปฎฐโต โหต มสตวมาเกด74

ถ า ถ อ ต า ม น แ ส ด ง ว า ค ว าม เ ป น ม น ษ ย ไ ด เก ด ข น แ ล ว น บ แ ต ๓ อ ย า ง ม า ร ว ม ก น

การท าแทงจงเปนการประหารชวตมนษย เหมอนก น แทนทจะเปนเมอคลอดมาแลวอยางท คนสวนใหญ เขาใจ

พระพทธองคไดตรสถงองคประกอบของฆาจะครบสมบรณหรอไมตองประกอบดวย ๕ อยางคอ

๑.ปาโณ สตวนมชวต

๒.ปาณสญญโต รวาสตวน นมชวต

๓.วธกจตตง มจตทคดจะฆา

๔.วธกปโยโค มความพยายามในการฆา

๕.เตน มรณง สตวตายเพราะการฆานน75

เมอครบทง ๕ อย าง จง จะ เปนก ารฆ าอย างส ม บ รณ ดง นนก ารท าแท งจ งครบก บกระบวนก าร น

จงเปนการฆามนษยอยางไมตองสงสย

ในสมยพทธก าล สตรทพยายามท าแทงเ ปนราย แรกค อ พระนางเวเท ห เพราะโหราจารย ท านายว า

ถาคลอดมาโอรสจะท าปตฆาตคอฆาพอตวเอง เพราะรกในพระสวามจงหวงท าลายครรภ โดยการกระโดดจากกอนหน

แ ต ก า ร ค ว า ม ท ก ข ท ร ม า น ม า ก ก า ร ท า น น ไ ม ส า เ ร จ เ พ ร า ะ พ ร ะ ส ว า ม ม า ห า ม ไ ว ก อ น

ครนคลอดแลว เลยงโตไดยดอ านาจแลวจบพระบดาไปขงคกและทรมานจนตายตามค าท านายของโหราจารยราชส านก

ตอมาสตรทยดอาชพโสเภณกไดพยายามท าแทงเรอยมาเพราะกบเกบครรภไวไมอาจจะรบแขกได

การท าแทงอยางถกกฎหมายในประเทศทพฒนาแลวเปนหตถการหนงในทางการแพทยทปลอดภยมาก

การท าแทงทไมปลอดภย(เชน ท าโดยผทไมไดรบการอบรมฝกฝนมาอยางถกตอง)ท าใหมารดาเสยชวตถง 70 ,000 ราย

และทพพลภาพ ถง 5,000,000 รายจากทวโลก ในแตละปมการท าแทงเกดขน 42 ,000,000 ครงทวโลก

โดยในจ านวนนมถง 20,000,000 ครงทท าโดยไมปลอดภย มเพยงรอยละ 49

ของประชากรหญงทวโลกทเขาถงการท าแทงเพอการรกษาและการท าแทงโดยสมครใจในอายครรภทเหมาะสม

74 ม . ม ๑๒ / ๔๕๒ / ๔๘๗

75 พระเทพปญญาเมธ, สารตถธรรม. (กรงเทพฯ: มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๘), หนา ๕๐๔.

112

ก ารท าแท งม ม าในป ระว ต ศ าส ตรน านแล ว โดย ใช ว ธ ก าร ต าง ๆ ทง ก าร ใช ส มน ไพร ของมค ม

วธ ท า งก ายภาพ แล ะว ธ ก า รดง เ ดม ต า งๆ ในขณ ะ ทแพทย แผนป จจบ น ท าแท ง ด ว ย ย าห รอศล ย ก รรม

แ ต ล ะ พ น ท ท ว โ ล ก ม ม ต ท า ง ก ฎ ห ม า ย ศ า ส น า ว ฒ น ธ ร ร ม

และความนยมทมตอการท าแทงแตกตางกนไปโดยในบางพ นทมการโตเถยงกนอยางรนแรงในประเดนทางจรยธรรมแล

ะ ก ฎ ห ม า ย เ ก ย ว ก บ ก า ร ท า แ ท ง

การท าแทงและประเดนเกยวก บการท าแทงถกหยบยกมาเปนหวขออภปรายและใชในการวางนโยบายทางการเมองหลาย

ป ร ะ เ ท ศ

ทงในสายสนบสนนทเหนวาการท าแทงเ ปนสทธของสตรทตงครรภและสายตอตานทเหนวาทารกทก าเนดขนมาในครรภม

ส ท ธ ท จ ะ ม ช ว ต อ ย ด ว ย เ ช น ก น

อบตการณของการท าแทงทวโลกมแนวโนมลดลงจากการเขาถงสขศกษาการวางแผนครอบครวและการบรการเพอการค

มก าเ นดทมมากขน76 การท าแทงในประเทศไทยเปนสงผดกฏหมายตามมาตรา ๓๐๑-๓๐๕ แตมยกเวนอย ๒ กรณคอ

ก าร โด น ข ม ข น แล ะท าง แ พ ท ย เ ห น ว า จ ะ เ ป น อ น ต ราย แ ก ม ารด า ท ต ง ค รร ภ ส าม ารถ ให ออ ก ได

แ ม จ ะ เ ป น ส ง ผ ด ก ฏ ห ม า ย แ ต ย ง ม ก า ร แ อ บ ท า แ ท ง ม า ก ม า ย ท ว ป ร ะ เ ท ศ

ส ต ร ท ท า แ ท ง เ ก อ บ ท ง ห ม ด เ ป น ว ย รน ท ไม พ ร อ ม จ ะม ล ก แ ต ไม ป ฏ เ ส ธ ก าร ม เ พ ศ ส ม พ น ธ

ม ก า ร พ ย า ย า ม ท จ ะ อ อ ก ก ฏ ห ม า ย ใ ห ก า ร ท า แ ท ง เ ป น ไ ป อ ย า ง เ ส ร

แ ต ได ร บ ก าร ต อ ต าน จ าก ห ล า ย ฝ า ย เ พ รา ะจ ะ เ ป น ก าร ก ร ะ ต น ส ต ร ให ม เ ส ร ภ า พ ม าก เก น ไ ป

ท าใหการยบย งช งใจทมเพศสมพนธลดลง ทางทางศาสนา ทกศาสนาประณามการ

๕. ปญหาครอบครวหยาราง แตกแยก There is a family disputes

ค ร อ บ ค ร ว แ ต ก แ ย ก เ ก ด ม า จ า ก ส า ม ภ ร ร ย า ห ย า ร า ง ก น ด ว ย ส า เ ห ต เ ข า ไ ม ไ ด

ทะเลาะเบาะแวงก นหลายเรองจนน าไปสการหยารางตอมา การแตงงานไมมหล กประก นใดๆวาจะไมมการหยางราง

แม วาเจ าบาวแล ะเจ าสาวจะหล อส วย รวยทรพย ส มบ ต ก ตาม ถ าอ ธย าศย เขาก น ไมได กม ก ราง หยาไป

ใน ส ม ย โบ ร าณ ก าร แ ต ง ง าน ม เ ป น ล ก ษ ณ ะ ค ล ม ถ ง ช น แ ต ป ญ ห าก าร ห ย า ร า ง ก ล บ ม น อ ย

ในขณะทหนมสาวในปจจบนมเส รภาพทจะคบหาแล ะแตงงานก นโดยบดามารดาไมไดมาควบคมหรอจดหาให

นบวาเปนปญหาส าคญอยางยงของสงคมไทย

จากการเปดเผยของพญ.พรรณพมล วปลากร โฆษกกระทรวงสาธารณสข เปดเผยวา วนท ๑๔ เม.ย.ของทกป

เ ป น ว น ค ร อ บ ค ร ว

ซงจากการตดตามวเคราะหขอมลของส านกงานสถตแหงชาต เกยวก บการจดทะเบยน เพอใชชวตคตามกฎหมาย

และการหยาขาดสนสดการใชชวตค พบวา อยในเกณฑนาหวงเปนอยางยง สะทอนถงความเปราะบางของครอบครว

คน รน ให ม พ บ ว า ใน ป พ .ศ .๒ ๕๕ ๕ ม ผ จด ทะ เ บย น ส ม รส ให ม ท ว ป ระ เท ศจ าน ว น ๓ ๑๔ ,๓ ๓ ๘

ค แ ล ะ ม ค ส ม ร ส เ ก า จ ด ท ะ เ บ ย น ห ย า ๑ ๑ ๑ ,๓ ๗ ๗ ค ค ด เ ป น ร อ ย ล ะ ๓ ๕

76 http://th.wikipedia.org/wiki/การท าแทง เขาถงขอมลวนท ๖ มถนายน ๒๕๕๗

113

ของคทจดทะเบยนใหม โดยการจดทะเบยนหยาเพมสงกวาชวง ๙ ปทผานมาถงรอยละ ๒๗ โดยในป พ.ศ.๒๕๔๖

มผจดทะเบยนสมรส ๓๒๘,๓๕๖ ค แตมคสมรสเกา จดทะเบยนหยา ๘๐,๘๓๖ ค77

เ ม อ ป ญ ห า ห ย า ร า ง เ ก ด ข น เ ด ก ย อ ม เ ป น ล ก ก า พ ร า แ ล ะ เ ก ด ค ว า ม ว า เ ห ว

โตข นมกเ ปนเดก มปญหาสรางภาระให ก บส งคม เก ดปญหาเดกแวน ตดยา ตง แกงคท ะเลาะววาท เ ปนต น

เมอครอบครว แตกแยก ท าให ล ก ข าด คว ามอบ อน ล ก ส าว ไมมใค รอบ รมห รอด มารดา ไปห าง านท า

แลวปลอยใหอยกบยาย เมอโตเปนสาวจงมโอกาสทถกหลอกหรอเผลอใจเขาสวงจรการคาขายทางเพศได

ปญหาการหยารางมหลายสาเหตคอ ๑.ปญหาการนอกใจ เปนปญหาใหญสด ในอดตจะมเฉพาะฝายชาย

แ ต เ ม อ ส ง ค ม เ ป ด ก ว า ง ส ต ร ไ ม น อ ย เ ร ม น อ ก ใ จ ส า ม ๒ .ป ญ ห า เ ร อ ง อ โ ก ส ง

มอ โก ส ง ท ง ส อง ฝ าย ย ง ถ าม าจ าก ชน ช น ส ง อ โก ย ง ม าก ต ามไป ด ว ย ๓ .เลก น ส ย ด ม เหล า ไ ม ไ ด

ต อ น ร ก ให ม ๆ อ า จ จ ะ ให ส ญ ญ าค น ร ก ว า จ ะ ล ด ล ะ เ ล ก เ ห ล า ให ห ม ด แ ต พ อ ส น ม น ต ข ล ง

กกล บหวนไปกนเหลาอกคราว นหนกกวาเดม ๔.ถกขมเหง ไมวาจะดวยค าพดหรอท ารายรางกายนบเปนปญหาใหญ

๕.ไมไวเนอเชอใจก น บางครงอาจจะไมถงก บนอก ใจแตการท าล บๆลอๆท าใหคร กเกดความหวาดระแวงได

ย ง ถ า ส าม เ ป น ค น ช อ บ เ ท ย ว ก ล าง ค น ม เ พ ศ ส ม พ น ธ ก บ ส าว บ ร ก า ร ภ ร รย าย อ ม ไ ม พ อ ใ จ

เพราะอาจจะน าโรครายมากฝากได สดทายจบลงดวยการหยาราง

ในส งคมไทยปจจบน เวลาเทศกาลวาเลนไทน มการประชาส มพนธ ใหญ โต ออกสอมวลชนมากมาย

ม ก า ร ป ร ะ ก า ศ แ ต ง ง า น เ ป น ก ล ม ม ก า ร จ ด ท ะ เ บ ย น ท เ ข ต บ า ง ร ก ม า ก ม า ย

แ ต เ ว ล า ห ย า ร า ง ไ ม เ ป น ข า ว ท ง ท ป ญ ห า ก า ร ห ย า ร า ง ม ม า ก ม า ย ใ น ส ง ค ม ไ ท ย

เมอสอตางๆกระตนมากขนาดนเปนธรรมดาทหนมสาวอยากจะมค แตถาดใจกนไมดพอ มกจบลงดวยการหยาราง

๖. ปญหาเดกกาพรา There is orphan’s problem

เดก ก าพ รา คอเดก ทม ารดาบด าทอด ท ง ไมวาจ ะอ างเห ต ใดๆก แล ว แต นบเ ปน เดก ท น าสง สาร

เพ ราะ ไมมพ อแมคอย เล ย งด คอยอบรม เปน เดก ท ข าดคว ามอบอนตง แ ต เล ก ๆ ถ าก ารอบรมไม ด

จะท าใหเดกมปญหาในอนาคต เชน กาวราว สรางภาระใหกบสงคม ตดการพนน ตดยาเสพตด เปนตน

ปญหาส าคญอกอยางคอปญหาเดกก าพรา เชน เมอมเพศสมพนธ โดยไมต งใจ หรอไมไดแตงงานอยางถกตอง

ฝายหญ ง เองไมอย ากเล ย ง ดห รอเกบ ไว เบองต นอาจจะท าแทง แต เมอท าไมไดใหคลอดมาย อมไมเล ยง ด

จ ง เ อ า ไป ท ง ข ย ะ ห ร อ ส ถ า น ส ง เ ค ร า ะ ห เ ด ก เ ด ก เ ห ล า น ม อ ย น บ แ ส น ค น ท ว ป ร ะ เ ท ศ

เมอ โตข นถาไดร บการเล ยงดจากสถานส งเคราะหด หร อมพ อแมใหรบเล ย งด เขายอมเปนคนดในส งคมได

แ ต ถ า ต ร ง ก น ข า ม ย อ ม เ ก ด ป ญ ห า ต า ม ม า ห ล า ย อ ย า ง

สงเหลานเปนผลพวงมาจากการมเพศสมพนธหรอเพศพาณชยท งสน

วธแกไข A result of sex trading 1. เพมบทลงโทษใหมากขน There is more punishment by law

77 บทความ คนยคใหม นาหวง สถตการหยารางสงขน. หนงสอพมพเดลนวส. ฉบบวนท ๑๔ เมษายน ๒๕๕๗. หนา ๘.

114

แม ก า รค าบ รก าร ท าง เพ ศ จะ เ ป น ส ง ก ฏ ห ม าย แ ต ป ราก ฏ ว าม ท ก ห น ท ก แ ห ง ท ก ช ม ช น

จนกลาย เปนเ รองปก ตของผ คนจนดเหมอนวาไมใชผดกฏหมาย เพ ราะเมด เงนมหาศาลทเก ดจากการคากาม

ท าหน าสงถ งเจ าหนาทท กระดบกลายเปนสวย ทส าคญ สภาพการเอาหไปนาเอาตาไปไรจงเกดก บเ จาหน าท

ในทสดมกลมชนหวกาวหนาพยายามผล กดนใหการคาทางเพศเปนเรองถกตองทางกฏหมายจะไดตรวจสอบเมดเงน

แ ล ะ ด แ ล ร ก ษ า ส ข ภ า พ ห ญ ง บ ร ก า ร เ ห า น ไ ด แ ต ไ ด ร บ ก า ร ต อ ต า น ม า ก

เ พ ร า ะ ถ า แ ต ง ง า น ไ ป แ ล ว จ ะ ม ล ก ก ค น ท ร บ ไ ด ว า แ ม ต น เ อ ง เ ป น โ ส เ ภ ณ ม า ก อ น

เพราะการท าถกกฏหมายยอมมทะเบยนตดตว นบเปนตราบาปของผหญงคนนน

ถาใหไดผลท าหการคากามลดลง ตองเพมบทลงโทษทางกฏหมาย ท ากฏหมายใหศกดสทธ

2. จ ากดสถานเรงรมย There is control a place of amusement สถานเรงรมยหรอสถานบรการทเกยวเ นองกบการบรการทางเพศมมากมายหลายรปแบบ เชน บาร ซอง

ไน ท ค ล บ โร ง แ ร ม ม า น รป โร ง น า ช า อ า บ อ บ น ว ด ผ บ ค า ร า โอ เ ก ะ ร า น อ าห า ร เ ป น ต น

สถานบรการเหลานลวนมการคากามแอบแฝงทงสน แมปจจบนจะมการบงคบใหปดต ๒ แตหลายทไมไดบงคบตามนน

เพราะมการจายคาสวยท าใหต ารวจไมไดยดกฏหมายอยางเครงครด

ส ถ าน บ รก าร ใน เม อง ไทย จ ง ง อก เ ง ย เห มอ นด อก เ หด ต ดก บว ด โร ง เ รย น มห าว ท ย าล ย

ส ราง ปญ หาให ก บ เย าว ชนมาก ทมม าก คอเช ย ง ใหม พทย า พฒ นพงศ ถ นนข าว ส ารในกทม . ภเก ต

แล ะแหล ง ท อง เ ท ย วอนๆ ส ง ท แก ไข คอตอง แบง โซนของส ถ านบ รการให เ ป น ท แล ะไมให มม ากเก น ไป

อนจะสรางปญหาใหกบสงคมเหมอนในปจจบน

3. ปลกฝงคณธรรมทดงาม There is cultivation of virtue ค ณ ธ ร ร ม อ น ด ง า ม ใ น ส ง ค ม เ ช น เ ห น อ ก เ ห น ใ จ ก น ก า ร ร ก น ว ล ส ง ว น ต ว

ตองรบรณรงคไมใหผหญ งมเพศส มพนธ งาย มสตย บย งช ง ใจ ไมปลอยใจไปตามแรมณทถกฝายชายกระตน

ใหมองว าพ รหมจรรย เ ปนของมคาควรรก ษาไว ชาย ทรกในว นแ ตงง านเท านน ฝ ายช าย เองไมเห นแก ต ว

ม ค ว าม รบ ผ ด ช อ บ ร จ ก ข ม ใ จ ไ ม ใ ช เ ห น ส ต ร ใ ห น ท ห น าต า ด ก อ ย าก ม เ พ ศ ส ม พ น ธ ด ว ย

บ า ง ค น จ ด ส ถ ต แ ข ง ก น ว า จ ะ ไ ด ห ญ ง ก ค น ใ น โ ร ง เ ร ย น ถ า ส ต ร ร ก ต ว เ อ ง

รกพรหมจรรยโอกาสทเขาสเสนทางคากามยอมลดลงมาก

4. สงคมชวยกนประณาม There is condemnation by society 5. ปดกนสอยวย There is censer of temptation

เคลดลบเอาชนะกาม A trick for win over desire 1. อยาเหนแกกาม Don’t follow a crave

2. อยาตามใจอยาก Don’t follow desire

3. อยามากคเคยง Don’t have many consorts

4. ใหชาเลยงเปนแม Consider as mother or close sister

5. อยาเหนแกสงย วย Don’t follow of temptation

115

ในทางพทธศาสนาผทหลงใหลในเรองเพศ แกไขไดดวยการพจารณาซากศพทเนาเปอยบอย หรออสภส ญญา

จะท าใหจตคลายความก าหนด ไมมวเมา เพราะถอวาไมมสาระแกนสาร

๑๓.พทธศาสนากบปญหาสงแวดลอม

(Buddhism and Environment) ประเดนสมมนา

-ปญหาสงแวดลอมคออะไร

-พทธศาสนาเกยเนองกบสงแวดลอมอยางไร

-พระพทธศาสนาจะมบทบาทในการแกไขสงแวดลอมอยางไร

ส ง แ ว ด ล อ ม (Environment) ห ม า ย ถ ง ท ก ส ง ท อ ย า ง ท อ ย ร า ย ร อ บ ต ว เ ร า

สภาพแวดลอมของระบบเชงกายภาพทอาจมอนตรกรยากบระบบโดยแลกเปลยนมวล พล งงานหรอคณสมบตอยางอน

นอกจากนยงอาจหมายถง

๑.สง แวดล อมทางก า ยภาพ เช น ดนน าไฟล ม บรรยากาศ และแรงถ วงของ โลก เปนต น ใน นเว ศวทย า

ส งแว ดล อมมความส าคญ ตอม นษย แล ะส ตว ม าก เพ ราะ เปนส งรอบตว ของม นษย ถ าส ง แว ดล อม ด

จ ะ ท า ใ ห ร า ง ก าย แ ข ง แ ร ง อ าย ย น แ ต ถ าส ง แ ว ด ล อ ม เ ส ย จ ะ ท า ใ ห อ า ย ส น ต า ม ไป ด ว ย

จงเปนภาระของมนษยทกคนจะชวยกนดแลสงแวดลอมใหดตลอดไป เพราะอนาคตของลกหลาน

๒. สงแวดลอมทางสงคม และวฒนธรรม แบงออกเปน ๒.๑ มนษย พช และสตว เลยงทวไป ๒.๒ วฒนธรรมทางวตถ

อนเปนผลผลตของมนษย ๒.๓ ว ฒนธรรมทางนามธรรม เชน ทศนคต ความคด ความตองการ คานยม ประเพณ

กฏหมาย จรยธรรม และวฒนธรรมทางนามธรรมทกชนด

๓ .ส ง แ วด ล อมสรรคสรา ง ส ภาพ แว ด ล อม ท ถ ก ส ร าง ข นซ ง เ ป นส ถ าน ทส าห รบ ก จก รรมข องม นษ ย

มต งแตสภาพแวดลอมพลเมองขนาดใหญไปจนถงสถานทสวนบคคล

๔.สงแวดลอมทางธรรมชาต สงมชวตและสงไมมชวตทงหมด

เ ม อ จ าน ว น ป ร ะ ช า ก ร ม าก ข น ค ว า ม ต อ ง ก า ร ใ ช ส ง ข อ ง ต า ง ๆ ก ม าก ข น ต าม ม า

ซงม นษย ก ได ใ ช ท รพย าก รมาก ข นแล ะอย าง รว ด เ ร ว ก ารข ดค นห าแล ะน าทรพย าก รมา ใช ม าก ข น น

มนษย มกจะไดกระท าโดยไมไดระมดระวงถงผลเสยทจะตามมาและมกจะไดกระท าการอยางไมสนใจตอการหมดส น

หรอเสอมสภาพของทรพยากร อนท าใหเกดเสยสมดลธรรมชาต เกดมลพษทางสภาวะแวดลอม

1.การใชทดนและทรพยากรธรรมชาต เพอการอยอาศย เพอการเกษตร

มการตดตนไมท าลายปาและยงท าลายบางสารอาหารบรเวณหนาดน

2.ก า ร อ พ ย พ ย า ย ถ น

มนษย มความสามารถอยางมากมายในการคนหาวธการทจะพฒนาใหมนษย เองไดด ารงชวตอยางสะดวกสบาย

ในการพฒนาตาง ๆ เหลานม นษย กไดสรางสรรคท าสง ตาง ๆ มาสนองความต องการของตนอย างมหาศาล

จากเพยงเพอชวยผอนแรงแลวกเปลยนเปนการคนหาความสะดวกสบาย และกลายเปนความฟ ง เ ฟอฟ มเฟอย

116

แตม น ษย ก ย ง ไม ย อม หย ด ย ง ก า รพฒ น า ย ง คง ตก ตว ง หาผล ป ระโย ชนจ าก ธ รรมช า ตอย าง จ ร งจ ง

ดงนนการพฒนาบางอยางของมนษยไมไดคดถงผลกระทบซงจะเกดขนก บธรรมชาตจงเกดเ ปนการท าลายข นมา

ไ ม ว า จ ะ เ ป น ก า ร พ ฒ น า อ ต ส า ห ก ร ร ม ห ร อ ก า ร พ ฒ น า เ ก ษ ต ร ก ร ร ม ก ต า ม

ไดมการน าเอาทรพยากรธรรมชาตมาใชอยางมากมายจนเกดเปนการท าลายธรรมชาต เชน การขดแร การสรางเขอน

ม ส ว น ท า ใ ห ส ภ า พ ป า ส ล า ย ไ ป ฯ ล ฯ

ท าให สม ดลของธ รรมชาต เส ย แล ะเกด มข องเหลอ ทง คว ามส กปรกมาก ข นจน ท สด ทธ รรมชาต จะรบไว ได

ธรรมชาตกเสยหายสภาพแวดลอมกเสอมโทรมไป

ปญหาสงแวดลอม ปญหาสงแวดล อมเปนปญหาและกระทบก บทกคนในโล กใบน จงสมควรทเราจะตองรวมก นแก ไข

ในประเทศไทยในชวงศตวรรษทผานมาลว นตองเจอปญหาสงแวดลอมทเ ปนภบยภบตขนาดใหญ มากมาย เชน

เห ตก ารณ ส น าม พ .ศ .๒ ๕๕ .... เห ตก ารณ น า ท ว ม พ .ศ .๒ ๕ ๕ ๔ เ ห ต ก ารณ ฝ นแ ล ง พ .ศ .๒ ๕ ๕ ๕

เห ตก ารณ แผน ดนในภาค เห นอ พ .ศ .๒ ๕๕๗ เห ต เหล านมผล ก ระทบ ตอผ คนแล ะธ รรมชา ตมหาศาล

เปนผลใหเกดความสญเสยทงชวตและทรพย สนเปนจ านวนมหาศาล การเปลยนแปลงตาง ๆ ของสภาพทางธรรมชาต

พ น ผว โล ก ท เ ก ด ข น เ อง ต ามธ รรม ช า ต อาจ มผ ล ต อ เ น อง ถ ง ก าร เก ดปญ ห าม ลพ ษ ตอส ง แว ด ล อ ม

และทรพยากรธรรมชาตไดดงน

1.สาเหตจากธรรมชาต

ก าร เ ปล ย น แป ล ง ต า ง ๆ ของ ส ภาพ ท าง ธ รรม ช า ตพ น ผ ว โล ก ท เก ด ข น เ อง ต าม ธ รรม ช า ต

อาจมผลตอเนองถงการเกดปญหามลพษตอสงแวดลอม และทรพยากระรรมชาตได ดงน

๑ .๑ ไฟ ป า (Wildfire) เก ดจ าก ๒ ส า เห ต ค อ เก ด เอง ทางธ รรมช า ต แล ะค น จดไฟ เผ าป า

สาเห ตหล ง นจ ะมจ านว นมากก วา การเผา ปาของม นษย นน เก ดดว ยหลาย เห ตผล เช น ต องก ารล าส ต ว

ต อ ง ก า ร แ ผ ว ถ า ง พ น ท ต อ ง ก าร ใ ห พ ช บ า ง อ ย า ง ง อ ก ง เ ย เ พ ร า ะ ค ว า ม ส น ก ค ง ค น อ ง

การเผาท าลายวชพชแลวลกลามไปไมอาจควบคมได เปนตน

ไฟปา นบเ ปนตวการในการท าลายทรพยากรธรรมชาตอยางมหาศาล โดยเฉพาะอยางยงทรพยากรปาไม

ทงทเปนตนไมเลกและใหญ สงมชวตรวมทง จลนทรยชนดตาง ๆ ทด ารงชวตอยในปา รวมถงทรพยากรทไมมชวต

ซงไดแก อนทรยวตถ และปย เปนตน เมอทรพยากรเหลานถกท าลายจะเปนสาเหตใหปาไมหยดชะง กการเจรญเตบโต

พ นดนสญ เสยคณสมบตในการอมน า และปาทถกท าลายจะไมสามารถรกษาดลยภาพของสงแวดลอมตอไปได

ท าใหเกดภยทตดตอนการววฒนการของตนพชและสตวปาได

ไ ฟ ป า ไ ม เ พ ย ง ก อ ใ ห เ ก ด ก า ร ส ญ เ ส ย ท ร พ ย า ก ร ป า ไ ม แ ล ะ ส ต ว ป า เ ท า น น

แตยงกอใหเกดมลพษทางอากาศจากเถาถาน ฝนละออง และแกสพษ ท าใหเกดภาวะมลพษทางอากาศ (Air pollution)

จนอาจสงผลใหเกดภาวะโรคตาง ๆ ในมนษย เชน ตาแดง โรคในระบบทางเดนหายใจ เปนตน

๑ .๒ น า ท ว ม ( flood) เ ป น ภ ย ท ก อ ใ ห เ ก ด ค ว า ม เ ส ย ห าย ต อ ท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต

ซง เก ด ข น ได จ าก ส า เห ต ห ล าย ป ระก าร เ ช น ฝ น ต ก ห น ก น า ใ น แ ม น า ล าค ล อ ง ถ ก ห น น ส ง ข น

โ ด ย เ ม อ น า ข น ส ง พ น เ ห น อ แ น ว ต ล ง ข อ ง ล า น า จ น ป ก ค ล ม พ น แ ผ น ด น

117

แ ล ะ ห าก ก าร เ ค ล อ น ท ข อ ง ก ร ะ แ ส น าม ค ว าม เ ช ย ว ก รา ก ก อ าจ จ ะท า ให เก ด แ ผ น ด น ถ ล ม ไ ด

นอกจากนการไหลของน าบรเวณผวดนย งท าใหเกดการพดพาเอาผวหนาดนท มความอดมสมบรณไหลลงส ทต า

ท าใหผวหนาดนขาดปยธรรมชาต และท าใหแหลงน าในทต ากวาเกดการตนเขนได กรณของไทยเกดข นในปพ.ศ.๒๕๕๕

มความเสยหายดานเศรษฐกจมากเปนประวตการณ ท าหรฐบาลตองทมงบมหาศาลในการฟนฟ

พ น ท ถ ก น าท ว ม เ ปนระย ะ เว ล าน าน จะมส ภาพ ท ไมเหมาะส ม ส าหรบก ารเจ รญ เตบ โต ของพ ช

จ ง ท า ให พ น ท น น เ ส ย ส ม ด ล ธ รร ม ช า ต ได โด ย ใน บ างพ น ท อ าจ เ ก ด ห รอ ท าก าร เก ษ ต รก รร ม ได

ซ ง ด น ท เ ส ย ส ภ า พ น จ ะ อ ย ใ น ส ภ า ว ะ ท เ ร ย ก ว า ม ล พ ษ ท า ง ด น ( soil pollution)

สวนปยและสารผวดนทเปนทงสารอนทรยและอนนทรยซง ไหลลงสแมน าทต ากวา และเมอน าในแหลงน าลดลงสารตาง

ๆ เหลานจะถ กข งอยในแหลงน านนและกอใหเกดส ภาพน าทมสารตาง ๆ ปนอย ส ง เปนมลพษทางน า (water

pollution) ได

๑ . ๓ แ ผ น ด น ไ ห ว (Earthquake)

เปนภยธรรมชาตทเปนสาเหตของปญหาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตโดยหากเกดแผนดนไหวทเกนกวา 5

รคเตอรขนไปจะกอใหเกดความเสยหายตอสภาพแวดลอมตาง ๆ ตงแตสงกอสราง การพงทลายของแผนดน

ท าใหสภาพแวดลอมทางธรรมชาตของพชและสตวเปลยนแปลงไป ซงจะสงผลใหเกดความสญเสยของพชพนธ สตวปา

ตลอดจนจลนทรยและสงมชวตทมขนาดเลกชนดตาง ๆ ทเ ปนทรพยากรธรรมชาตได กรณของไทยคอ เหตการณสนาม

เก ด จ าก ภ เ ข า ไฟ ร ะ เ บ ด ใต จ ง เ ก ด ค ล น น า ม ห าศ า ล ถ า โถ ม เ ข า ส ฝ ง เ ข า โจ ม ต ฝ ง อ า ว ไ ท ย

เปนผลใหบานเรอนเสยหายมากมาย มผเสยชวตเพราะเพาะคลนทะเลซดถง ๘๐๐๐ คนเศษ บาดเจบอกมากมาย

๑ . ๔ ภ เ ข า ไ ฟ ร ะ เ บ ด (Volcano)

เปนภยธรรมชาตทเปนปญหาตอสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตอยางมากเนองจากเมอเกดการระเบดของภเขาไฟจะ

ท าใหหนเหลวทมความรอนสงทอยใตผว โลก เ รยกวา แมกมา (magma) พงออกมาสผวโลก เรยกวา ลาวา ( lava)

หน ห ล อ ม เห ล ว ท ม ค ว าม ร อ น ส ง เห ล า น จ ะ ไห ล เ ข าท า ล าย ส ง แ ว ด ล อ ม ต าง ๆ เ ปล ย น แ ป ล ง ไป

แล ะต อง ใช ร ะย ะ เว ล านานก ว า จ ะ เก ด ก ารแท น ทก ล บม าเป นระบ บ น เว ศ ทส ม ดล เช น เ ดม ได อก ค รง

นบเปนโชคดของคนไทยทเราไมมภเขาไฟระเบดทมอยกเปนภเขาไฟทมอดสนทแลว

น อ ก จ า ก น ไ อ ร ะ เ ห ย ห ร อ ค ว น ท เ ก ด จ า ก ภ เ ข า ไ ฟ จ ะ ม ก า ม ะ ถ น ป น อ ย ม า ก

ซง จ ะก อให เก ดคว าม เปนพ ษ ตอส งมช ว ตอก ด ว ย ซงจ ะก อ ให เก ดค วาม เปนพ ษ ตอส ง มช วต อก ด ว ย

หากเกดการระเบดของภเขาไฟใตน าจะกอใหเกดคลนขนาดใหญในมหาสมทร น าทวมตามเกาะและเมองชายฝงทะเลได

ปรากฏการณนเกดขนบอยครงตามหมเกาะฮาวาย คลนขนาดใหญนมชอเรยกวา สนาม (tsnami) เกดจากแผนดนไหว

แ ผ น ด น ถ ล ม ห ร อ ภ เ ข า ไ ฟ ร ะ เ บ ด ใ ต พ น ม ห า ส ม ท ร

2. สาเหตจากมนษย

ปญหาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตทเกดขนโดยสวนใหญจะมมนษยเ ปนปจจยส าคญทกอใหเกดขนเ น

อ ง จ าก ก าร ใ ช ท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต อ ย า ง ไม ถ ก ว ธ ไม เ ห ม าะ ส ม ห ร อ ไม ม ก า ร ค ว บ ค ม

จ ง เ ป น ส า เ ห ต ท ท า ใ ห เ ก ด ผ ล เ ส ย ห า ย ต า ม ม า

118

โดยหากพจารณาถงสาเหตการใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของมนษย จะสามารถแบงเปนสาเหตตาง ๆ

ไดดงน

๒.๑ ก าร เพ มของประชา ก ร เ น อง จากประชาก รทว โล ก จะมแนวโน ม เพ ม สง มาก ข น ในแ ตล ะ ป

ซงการเพ มมากข นของประชากรโล กกจะน ามาซงความตองการในการใชทรพยากรธรรมชาตเพ อการด ารงชวต

เฉพาะประเทศไทยมก ารส ารวจส นสดในว นท ๑ ก รกฎาคม ปพ .ศ.๒๕๕๖ มประชากรมากวา ๖๖,๘๗๑,๐๐๐

ลานคนทวประเทศ แบงเปนชาย๓๑,๕๔๒,๐๐๐ คน เปนหญง ๓๓,๓๒๙,๐๐๐ คน78 โดยมสถตแตละปดงน

ท ปทสารวจ (พ.ศ./ค.ศ.) จานวน (คน) อตราเพม (รอยละ/ตอ 10 ป) หมายเหต

1 2453 (1910) 8,131,247

2 2462 (1919) 9,207,355 + 13.2 (ตอ 9 ป)

3 2472 (1929) 11,506,207 + 25.0

4 2480 (1937) 14,464,105 + 25.7 (ตอ 8 ป)

5 2490 (1947) 17,442,689 + 20.6

6 2503 (1960 34,397,371 + 50.5 (ตอ 13 ป)

7 2513 (1970) 34,397,371 + 31.0

8 2523 (1980) 44,824,540 + 30.3

9 2533 (1990 54,548,530 + 21.7

10 2543 (2000 60,916,441 + 11.7

11 2553 (2010) 65,926,261 + 8.279

จงท าใหเกดผลตาง ๆ ตามมาอยางมากมาย เชน การเพมพ นทท ากนทางการเกษตร การบกรกท าลายปา

ก า ร ต ง โ ร ง ง า น อ ต ส า ห ก ร ร ม เ พ อ เ พ ม ก า ล ง ก า ร ผ ล ต ส น ค า ต า ง ๆ เ ป น ต น

ความตองการใชทรพยากรธรรมชาตทมากขนเชนนจะสงผลใหเกดการบกรกท าลายสงแวดลอมจนน าไปสการเสยสมดล

ทางธรรมชาตได

๒.๒. การขยายตวของชมชนเมอง เปนผลใหเกดการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมทางธรรมชาตตาง ๆ

เนองจากการขยายตวของเมองอยางรวดเรว โดยขาดการวางแผนผงการใชพนทลวงหนาหรอไมเปนไปตามทก าหนดไว

จะท าใหเกดปญหาข นมากมาย เชน ปญหาการใชทรพย ากรประจ าทองถน ปญหาการควบ คมดแลทรพย าก ร

แ ล ะ ป ญ ห า ก า ร ก า จ ด ข อ ง เ ส ย เ ป น ต น

นอ ก จ าก น ห าก ก ารข ย าย ต ว ข อ ง ช ม ช น ส ง ผ ล ให เก ด ก ารส ร าง แห ล ง อ ต ส าห ก รรม เ พ ม ม าก ข น

ก จ ะ ย ง ส ง ผ ล ใ ห เ ก ด ก า ร ใ ช ท ร พ ย า ก ร เ พ ม ม า ก ข น ด ว ย

ซงหากมการควบคมดแลทไมเหมาะสมกยอมจะกอใหเกดปญหามลพษตอสงแวดลอมตามมาอยางมาก

78 http://www.ipsr.mahidol.ac.th/ipsr-th/population_thai.html เขาถงขอมล วนท ๗ มถนายน ๒๕๕๗ 79 http://th.wikipedia.org/wiki/ประชากรศาสตรของไทย เขาถงขอมล ๗ มถนายน ๒๕๕๗

119

๒.๓ เทคโน โลย สมย ให ม ทน าม าใชเพ อ เพ มผลผล ตทางก ารเกษตร การ ใชส ารเคมต าง ๆ เช น

ยาฆาแมลงและปย จะสงผลใหเกดการตกคางของสารเหลานในดนและอาจกระจายไปสแหลงน าหรอระบบนเวศตาง ๆ

นอกจ าก นสารเคมเหลานย งส ามารถสะส มแล ะตกค างในตวส ตว ซง เ ปนส วนหน งของสาย ใย อาหาร ดงนน

หากมการใชสารเคมเหลานในปรมาณมากและเปนเวลานานกจะท าใหในผลผลตจากทงพชและสตวมการปนเปอนสารเค

ม ไ ด

๒ .๔ ก า ร ส ร า ง ส ง ก อ ส ร า ง ก า ร ส ร า ง ถ น น อ า ง เ ก บ น า เ ข อ น

น บ ว า เ ป น ส า เ ห ต ส าคญ ท ท า ให ท รพ ย าก รธ ร รม ช า ต ต า ง ๆ เ ช น ป า ไม ด น แล ะน า ถ ก ใ ช ไ ป

นอก จ าก น ย ง อาจส ง ผล ก ระท บ ตอส ตว ป าในพ น ท น น เ น อง จ าก ก ารท าล าย ถ น ท อย ข อ งส ตว ป าได

เม อ ม น ษ ย ส ร า ง ส ง ก อ ส ร า ง ใน พ น ท ป า เ พ ม ม าก ข น ก จ ะ ท า ให ม ก า รท าล าย ป าอ ย า ง ต อ เ น อ ง

ปาจะเสอมโทรมลงและอาจหมดไปได สตวปาตาง ๆ จะไรทอยอาศย และอาจสญพนธไปในทสด

๒.๕ การกฬา ในดานการกฬาสวนใหญเ ปนปญหาทเกดก บทรพยากรส ตว ปา เชน การยงนก การตกปลา

และการลาสตว เปนตน ซงถาหากเปนไปเพอการกฬาอยางแทจรง มการก าหนดกฏเกณฑหรอมาตรฐานตาง ๆ ทชดเจน

กจะไมกอใหเกดปญหาเ รองการท าลายทรพยากรธรรมชาตมากนก แตหากเปนการแขงข นเพอท าลายสถตดานจ านวน

ก จ ะ ม ก า ร น า อ า ว ธ ท ร า ย แ ร ง แ ล ะ ท น ส ม ย ม า ใ ช ม า ก ย ง ข น

ส ตว ปาทไดมากจะน าเพ ยงสวนหนงของทไดห รอเพย งบ างสวนของรางกายไปเปนอาหารห รอ เครองใชเท านน

สวนทเหลอกจะถกทงไวในปา ซงเปนการกระท าทไมคมกบการสญเสยชวตและพนธกรรมของสตวปา

๒.๖ ก า รสงค รา ม จะก อให เก ด ก ารก ระ ต น ให น าทรพ ย าก รธ รรมช าต ท ม อย ม า ใช ม าก ข น

ตงแตการใชทรพยากรธรรมชาตทมอยมาใชมากข น ตงแตการใชทรพยากรแรธาตเพอการผลตอาวธและเครองมอตาง ๆ

บ า ง ค ร ง ม ก า ร เ ร ง ข ด เ จ า ะ น า ม น ด บ เ พ อ ข า ย แ ล ะ แ ล ก เ ป ล ย น เ ป น เ ง น ต ร า

เพอน าไปซออาวธททนสมยมประสทธภาพการท าลายลางสงมาตอสกน ซงผลของสงครามกคอการสญเสยทงสองฝาย

ทงด านทรพย ากรมนษย และทรพยาก รอน ๆ เชน การท งระเบดท าล ายบอน ามนของอร กใน ป พ .ศ . 2536

ท าใหเกดการสญเสยชวตและทรพยากรธรรมชาต ซงปรมาณน ามนทสญเสยไปจากการทงระเบดเพยงครงเ ดยว น

อ า จ จ ะ ต อ ง อ า ศ ย ร ะ ย ะ เ ว ล า น า น เ ป น ห ล า ย ล า น ป จ ง จ ะ เ ก ด ข น ไ ด

๒ . ๗ ค ว า ม ไ ม ร ห ร อ ร เ ท า ไ ม ถ ง ก า ร ณ ห ล า ย ๆ

ครง ทคนเราท าลายสงแวดลอมเพราะความรเทาไมถงการณไมรถงสาเหตและผลกระทบทจะเกดข น ขาดขอมล

คว าม เข าใ จ ท ถ ก ต อ ง ท า ให เร าเ ก ดม ม ม อ ง แล ะ เ ก ด คว าม ส ม พ นธ ต อส ง แ ว ด ล อ ม แต ก ต าง ก น

โดยขณะทนกอนรกษของปาไมและส ตว ปา แตภาคอตสาหกรรมกล บนกถงวตถดทเ ปนปจจยในการผลตเปนตนทน

น ก เ ศ ร ษ ฐ ศ า ส ต ร จ ะ น ก ถ ง ท ร พ ย า ก ร ท ต อ ง ใ ช ใ ห ค ม ค า

ชาว นาจะนก ถ งฝน เกษตรก รบาง กล มย งมง เน นการท าการ เกษตรทต อง ใชส าร เคมในป รมาณมาก ฯล ฯ

ส งคมย งขาดความ เข าใจถงส งแว ดล อมในล ก ษณะของภาพรว มท เปนความส มพนธ รวมก นของส ง ต าง ๆ

ทเมอเกดความ เสย ห ายข นท จด ใด จดหน งก จะมผล กระทบ ตอเ นองไปถง ระบบน เวศ ท เปนภาพรว มด ว ย

120

ด ง น น ใ น ก า ร ก ร ะ ท า ส ง ใ ด เ ร า ค ว ร พ จ า ร ณ า ใ ห ด ก อ น ว า ก า ร ก ร ะ ท า น น

จะเปนการท าลายหรอกอใหเกดผลกระทบในดานลบตอสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตในระยะยาวไดหรอไม80

เหตการณส าคญในอบตภยของไทย ๑.เหตการณสนาม

คลนสนาม (tsunami สนะม ) เปนภาษาญปน หมายถง คลนททาเรอ หรอ คลนชายฝง"

เปนกลมคลนน าทเกดขนจากการยายทของปรมาตรน ากอนใหญ คอ มหาสมทรหรอทะเลสาบขนาดใหญ แผนดนไหว

การปะทของภเขาไฟและการระเบดใตน าอน (รวมทงการจดระเบดวตถระเบดนวเคลยรใตน า) ดนถลม ธารน าแขงไถล

อกกาบาตตกและการรบกวนอน ไมวาเหนอหรอใตน า ลวนอาจกอใหเกดเปนคลนสนามไดท งส น81

คล นส น ามไมเหมอนก บคล นทะเล (Tidal Wave) ต ามปก ต เพ ราะมความยาว คล นยาว กว ามาก

แ ท น ท จ ะ เ ป น ค ล น ห ว แ ต ก ( breaking wave) ต า ม ป ก ต

ค ล น ส น าม เ ร ม แร ก อาจ ด เห ม อน ก บ ว าค ล น น า เ พ ม ระ ด บ ส ง ข น อย า ง รว ด เ ร ว แ ล ะด ว ย เห ต น

ค ล น ส น า ม จ ง ม ก เ ร ย ก ว า เ ป น ค ล น ย ก ษ โ ด ย ท ว ไ ป

คลนสนามประกอบดวยกลมคลนซงมคาบเปนนาทหรออาจมากถงช ว โมง มาก นเรยกวาเปน "คลนขบวน" ( Wave

train) ค ว า ม ส ง ข อ ง ค ล น ห ล า ย ส บ เ ม ต ร น น อ า จ เ ก ด ข น ไ ด จ าก เ ห ต ก า ร ณ ข น าด ใ ห ญ

แ ม ผ ล ก ร ะ ท บ ข อ ง ค ล น ส น า ม น น จ ะ จ า ก ด อ ย แ ค พ น ท ช า ย ฝ ง

แต อ าน าจท าล าย ล าง ของม นส าม ารถมได ให ญ หล ว ง แล ะส ามารถมผ ล ก ระทบ ตอทง แอง มหาส มท ร

ค ล น ส น า ม ใ น ม ห า ส ม ท ร อ น เ ด ย พ . ศ . 2 5 4 7

เปนหนงในภยธรรมชาตครงทมผเสยชวตมากทสดในประว ตศาสตรมนษยชาต โดยมผเสยชวตกวา 230 ,000 คน ใน

14 ประเทศทตดกบมหาสมทรอนเดย

แผนดนไหวในประเทศไทยเกดขนในป พ.ศ. 2547 เปนแผนดนไหวใตทะเล เกดข นเมอเวลา 07.58 น.

ต าม เ ว ล า ใน ป ร ะ เ ท ศ ไท ย (0 0 :5 8 UTC) เม อว น ท 2 6 ธ น ว าค ม พ .ศ . 2 5 4 7 (ค .ศ . 2 0 0 4 )

ศนย กลางอยลกล งไปในมหาสมทรอนเดย ใกลดานตะว นตกของตอนเหนอเก าะสมาตรา ประเทศอนโดนเซย

แรงส นสะเทอนจากแผนดนไหว ท าใหเกดความเส ยหายบนเกาะสมาตรา และย งรบรไดในภาคใตของประเทศไทย

แผนดนไหว เก ดจาก การยบตวของเปลอกโล กใต มหาส มทรอนเดย กระ ตน ให เก ด คล นสน าม สงร าว 3 0

เ ม ต ร เ ข า ท ว ม ท า ล า ย บ า น เ ร อ น ต า ม แ น ว ช า ย ฝ ง โ ด ย ร อ บ ม ห า ส ม ท ร อ น เ ด ย

ในประ เทศไทย จด ทก ระทบมาก ท ส ด คอจงหว ดภเก ต พงง า ก ระบ แล ะ ใก ล เ คย ง คล นน าขนาด ๑๕

เมตรพ ง เข าส ช ายฝง อยา งรว ด เ รว ก ว าด เอาส รรพ สง ล งส ท องทะเล จด ท รนแรง ทส ด ทห าด ส น ป าตอง

ท าใหประชาชนสญเสยมากกวา ๘,๔๑๒ คน บาดเจบ ๘๔๕๗ รวมทงคณพม โอรสในทลหระหมอมอบลรตนดวย

80 ดร.ฤทธ วฒนชยยงเจรญ . ชวตกบสงแวดลอมสงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต . พมพครงท 1 . กรงเทพ ฯ : อกษรเจรญทศน,

๒๕๕๒. หนา ๑๒๐. 81 http://th.wikipedia.org/wiki/ คลนสนาม เขาถงขอมล ๒ มถนายน ๒๕๕๗

121

ประม าณ ก ารว ามผ เส ย ช ว ตจ าก แผ น ด นไห ว ครง น ใ น 1 4 ป ระเ ทศม าก ก ว า 2 3 0 ,0 0 0 ค น

นบเปนหนงในภยพบตทางธรรมชาตครงรายแรงทสดในประวตศาสตร ประเทศทไดรบความเสยหายมากทสดไดแก

ประเทศอนโดนเซย รองลงมาคอประเทศศรลงกา ประเทศอนเดย และประเทศไทย ตามล าดบ

ค ว า ม ร น แ ร ง ข อ ง แ ผ น ด น ไ ห ว อ ย ร ะ ห ว า ง 9 .1 ถ ง 9 .3 โม เ ม น ต แ ม ก น จ ด

ท าใหแผนดนไหวครงนนบเปนแผนดนไหวทมความรนแรงเปนอนดบทสามตามทเคยว ดไดจากเครองว ดแผนดนไหว

(Seismometer) นอกจากนยงถอวาเปนแผนดนไหวทมคาบเวลายาวนานทสด โดยการสงเกตคาบเวลาอยทประมาณ

8 .3 ถ ง 1 0 น า ท ส ง ผ ล ใ ห แ ผ น ด น ท ว ท ง ผ น โล ก เ ค ล อ น ต ว ไ ป ถ ง 1 เ ซ น ต เ ม ต ร

และยงเปนตวกระตนใหเกดแผนดนไหวในจดอนๆของโลกอกดวย 82

สรป ความเสยหายในแตละเทศจากเหตการณสนาม

ประเทศ เสยชวตยนยน เสยชวตโดยประมาณ ไดรบบาดเจบ สญหาย หมายเหต

อนโดนเซย ๑๓๐,๗๓๖ ๑๖๗,๗๙๙ ๑๗๙,๘๖๐ ๓๗,๐๖๓

ศรลงกา ๓๕,๓๒๒ ๓๕,๓๒๒ ๒๑,๔๑๑ -

อนเดย ๑๒,๔๐๕ ๑๘,๐๔๕ - ๕๖๔๐

ไทย ๘,๔๑๒ ๘๒๑๒ ๘๔๕๗ ๒,๘๑๗

โซมาเลย ๗๘ ๒๘๙ - -

พมา ๖๑ ๕๐๐ ๔๕ ๒๐๐

มลดฟ ๘๒ ๑๐๘ - ๒๖

มาเลเซย ๖๘ ๗๕ ๒๙๙ ๖

แทนซาเนย ๑๐ ๑๓ - -

เกาะเชเซลส ๓ ๓ ๕๗

บงคลาเทศ ๒ ๒ -

อฟรกาใต ๒ ๒ -

เยเมน ๒ ๒ -

เคนยา ๑ ๑ ๒

รวม ๑๘๔,๑๖๗ ๒๓๐,๒๗๓ ๑๒๕,๐๐๐ ๔๕,๗๕๒83

สรป ผเสยชวตในประเทศไทย

จงหวด ชาวไทย ตางประเทศ

สรปตาย สรปบาดเจบ หาย ตาย บาดเจบ ตาย เจบ

กระบ ๒๘๘ ๘๐๘ ๑๘๘ ๕๖๘ ๔๗๖ ๑,๓๗๖ ๘๙๐

พงงา ๑,๙๕๐ ๒๒๑๓ ๒,๒๑๓ ๑๒๕๓ ๔๑๖๓ ๕,๕๙๗ ๒๑๑๓

82 http://th.wikipedia.org/wiki/ คลนสนามในมหาสมทรอนเดย ๒ มถนายน ๒๕๕๗ 83 http://th.wikipedia.org/wiki/ แผนดนไหวและคลนสนามในอนเดย พ.ศ.๒๕๔๗

122

ภเกต ๑๕๔ ๕๙๑ ๑๐๓ ๕๒๐ ๒๕๙ ๑๑๑๑ ๗๐๐

ระนอง ๑๖๗ ๒๑๕ ๒ ๓๑ ๑๖๙ ๒๔๖ ๑๒

สตล ๖ ๑๕ - - ๖ ๑๕ ๐

ตรง ๓ ๑๕ ๒ - ๕ ๑๑๒ ๑

รวม ๒๕๖๘ ๖๐๖๕ ๒๕๑๐ ๒๓๙๒ ๕๐๗๘ ๘๔๕๗ ๓๗๑๖84

๒.เหตการณนาทวมในประเทศไทย

ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ป ร ะ ส บ ป ญ ห า เ ห ต ก า ร ณ น า ท ว ม อ ย า ง ร น แ ร ง ท ส ด

มความสญเสยมากทสดในประวตศาสตรชาตไทยคอเหตการณน าทวมพ.ศ.๒๕๕๔ อทกภยในประเทศไทย พ.ศ. 2554

หรอทนยมเรยกก นวา มหาอทกภย เ ปนอทกภยรนแรงทสงผลกระทบตอบรเวณลมแมน าเจาพระยาและลมน าโขง

เรมตงแตปลายเดอนกรกฎาคมและสนสดเมอวนท 16 มกราคม พ.ศ. 2555 มราษฎรไดรบผลกระทบกวา 12.8 ลานคน

ธน าคาร โล ก ประ เมนม ล ค าคว าม เส ย ห าย ส ง ถ ง 1 .4 4 ล านล านบาท เมอ เ ด อนธ นว าคม พ .ศ . 2 5 5 4

และจดใหเ ปนภยพบตครงสรางความเสยหายมากทสดเปนอนดบสของโลก อทกภยดงกลาวท าใหพ นดนกวา 150

ลานไร (6 ล าน เฮกตาร) ซงในจ านวนนเ ปนทงพ นทเกษตรกรรมและอตสาหกรรมใน 65 จงหว ด 684 อ าเภอ

ราษฎรไดรบความเดอดรอน 4 ,086 ,138 ครว เ รอน 13 ,595 ,192 คน บานเ รอนเส ยหายทงหล ง 2 ,329 หล ง

บานเรอนเสยหายบางสวน 96,833 หลง พนทการเกษตรคาดวาจะไดรบความเสยหาย 11.20 ลานไร ถนน 13 ,961 สาย

ทอระบายน า 777 แหง ฝาย 982 แหง ท านบ 142 แหง สะพาน/คอสะพาน 724 แหง บอปลา/บอกง/หอย 231 ,919 ไร

ปศสตว 13.41 ลานตว มผเสยชวต 813 ราย (44 จงหวด) สญหาย 3 คน85

อ ท ก ภ ย ค ร ง น ถ ก ก ล า ว ข า น ว า เ ป น

"อทกภยครงรายแรงทสดทงในแงของปรมาณน าและจ านวนผไดร บผลกระทบ อทกภยครงนเรมขนในระหวางฤดมรสม

เ ม อ พ า ย ห ม น น ก เ ต น ข น ฝ ง ท า ง ต อ น เ ห น อ ข อ ง เ ว ย ด น า ม

ส ง ผ ล ให เก ด ฝ น ต ก ห น ก ท าง ภ าค เ ห น อ แ ล ะ ภ าค ต ะว น อ อ ก เ ฉ ย ง เ ห น อ ข อ ง ป ระ เ ท ศ ไ ท ย

แ ล ะ ท า ใ ห เ ก ด อ ท ก ภ ย ใ น ห ล า ย จ ง ห ว ด เ ร ม ต ง แ ต ว น ท 3 1 ก ร ก ฎ า ค ม

ภ า ย ใ น ส ป ด า ห แ ร ก ข อ ง อ ท ก ภ ย ก ม ร า ย ง า น ผ เ ส ย ช ว ต ถ ง ส บ ส า ม ค น

อ ท ก ภ ย ด า เ น น ต อ ไ ป ใ น ส บ ห ก จ ง ห ว ด ข ณ ะ ท ฝ น ย ง ค ง ต ก ล ง ม า อ ย า ง ห น ก

และภายในเวล าไมนานอทกภย กล กล ามไปทางใตเมอแมน าเจาพ ระย าได ร บน าปรม าณมากจ าก แมน าสาข า

และส งผล กระทบตอหลาย จงหว ดในภาคกลาง จนถง ว นท 4 ตล าคม ยสบหาจ งหว ดย งได ร บผลก ระทบ

และเสยงตออทกภยเพมเตม เนองดวยเขอนสวนใหญมระดบน าใกลหรอเกนความจ

ปรมาณฝนในเดอนมนาคมเหนอพ นทภาคเหนอของประเทศไทยอย ท 344% มากกวาคาเฉลย ซงไมปกต

โดย เฉพาะเขอนภมพลได ร บปรมาณน าฝน 242.8 มลลเมตร มาก กวาปก ต 25 .2 มลลเมตร ตงแตว นท 1

มกราคมเปนตนมา เขอนไดสะสมน าแลว 245.9 มลลมเตร หรอ 186% มากกวาคาปกต

84 http://en.wikipedia.org/wiki/Effect_of_the_2004_Indian_Ocean_earthquake_on_Thailand เขาถงขอมล ๒ มถนายน ๒๕๕๗ 85 http://th.wikipedia.org/wiki/อทกภยในประเทศไทย พ.ศ. 2554 เขาถงขอมล ๑๒ มถนายน ๒๕๕๗

123

โดยกอนหนานไดเกดอทกภยและดนถลมทางภาคใตของประเ ทศไทย ซง เรมตงแตวนท ๒๓ มนาคมแลว

เห ต ก าร ณ ด ง ก ล า ว ท า ให ม ผ เส ย ช ว ต อย า ง น อย 5 3 ค น แล ะจ าก ก ารค าน ว น โด ย ธ น าค าร โล ก

น าทวมครงนสรางความเสยหายมากกวา ๔๕.๗ ลานดอลลารสหรฐ ๑,๔๒๕ พนลานบาท86

๑. การจดการสงแวดลอมของพระพทธเจาและพระสาวก

พ ระส ม ม าส ม พ ท ธ เ จ า ผ ส ถ าป น าพ ระพ ท ธศ าส น า น บ ว า เ ป น น ก น เว ศ ว ท ย า โด ย ต ร ง

เพราะแมพระองคจะเปนโอรสของกษตรยทมชวตบ าเรอดวยสงอ านวยควสะดวกตางๆในพระราชว ง แตทรงหายนดไม

แตกลบมาใชชวตเกยวเนองกบธรรมชาตตลอดเวลา ตงแตประสตจนถงปรนพพาน

เร าจ ะส ง เก ต ว าต อ น ป ร ะ ส ต ท ร ง ป ร ะ ส ต ใต ส าล ะ ท ล ม พ น ว น พ ระ ชน ม าย ๘ พ รรษ า

ตอนแรกนาขว ญทรงประนบนงใตตนหวาขณะทพระบดาแรกนาขวญ พระชนมาย ๒๙ พรรษาไดเหนเทวทตทง ๔

จนตดส นพระทย ออกบว ช เพราะเส ดจประพ าส อทย าน พระชนมาย ๓๕ ตรส ร ใต ต นพระศ รมหาโพ ธ

จากนนไปแสดงธรรมครงแรกทปาอสปตนมฤทายวน เมองพาราณส พระชนมาย ๘๐ พรรษาปรนพพานใตตนสาละทง ค

เมองกสนารา

อ ท ธ พ ล ข อ ง ส ง แ ว ด ล อ ม ใ น ย ค น น

ทมอทธ พล ตอคว ามคดของคนในส งคมแล ะตอพระพ ทธเจ าในการจดก ารสง แวดลอม จะแสดงใหเ หนว า

ว ถ ช ว ต พ ร ห ม จ ร ร ย ข อ ง พ ร ะ พ ท ธ เ จ า แ ล ะ พ ร ะ ส า ว ก ม ว ธ ก า ร ส ง แ ว ด ล อ ม

ในสวนนจะแสดงใหเหนวาวถชวตพรหมจรรยของพระพทธเจาและพระสาวกมวธการจดการหรอปฏบตตอสงแวดลอมอ

ยางไรบ าง แต เน องจ ากพระพ ทธ เจ าไมได มแนวคดการจดก ารสงแวดล อม โดยตรง ก ารศกษากเ ปนการน

าเ อาส ถ านก ารณ บ า ง อ ย าง ท เ ก ย ว ข อง ก บ ก ารจด ก า รส ง แ ว ด ล อม ม าอธ บ าย ให เ ห น แ น ว ค ด ว า

พระองคมแนวคดและวธการจดการสงแวดลอมอยางไร

เ พ อ ใ ห เ ก ด ก า ร ง าย ต อ ก า ร ศ ก ษ า ผ ศ ก ษ า ไ ด จ า แ น ก ร ป แ บ บ ต ว อ ย า ง แ ล ะ ค า

ส อ น ข อ ง พ ร ะ พ ท ธ เ จ า แ ล ะ พ ร ะ ส าว ก เ ก ย ว ก บ ก า ร จ ด ก า ร ส ง แ ว ด ล อ ม อ อ ก เ ป น ๕

ประเภทตามหลกของพระศาสนาทปรากฏในพระธรรมวนยคอ

๑. การจดการสงแวดลอมในรปแบบของพระธรรม

๒. การจดการสงแวดลอมในรปแบบของพระวนย

๓. การจดการสงแวดลอมในรปแบบของระบบวถชวตแบบองครวม

๔. การจดการปาของพระพทธเจาและพระสาวก

๕. การจดการสงแวดลอมในรปแบบของพระธรรม

ก า ร จ ด ก า ร ส ง แ ว ด ล อ ม ใ น ร ป แ บ บ ข อ ง พ ร ะ ธ ร ร ม ใ น ท น ห ม า ย ถ ง

เ ป น ก า ร จ ด ก า ร ท เ น น ไ ป ท ค า ส อ น ซ ง เ ป น ห ล ก ธ ร ร ม

ทวาดวย การสงเส รมสนบสนนความเจรญงอกงามของชวตพรหมจรรย ทเกยวของก บการจดการสงแวดล อม

86 http://en.wikipedia.org/wiki/2011_Thailand_floods เขาถงขอมล ๑๒ มถนายน ๒๕๕๗

124

หรอหลกค าสอนทพระพทธเจาและพระสาวกน าไปปฏบตแลวเปนผลดตอการจดการสงแวดลอมทงโดยตรงและโดยออ

ม ซงสามารถจ าแนกถง

พระวนยทเกยวของกบการจดการสงแวดลอม

การศกษาถงการจดสงแวดลอมในรปแบบของพระวนย จะศกษาเฉพาะในประเดนเกยวกบสงแวดลอมเทานน

เพ อจ ะ ได ท ร าบ ว า พ ระว น ย ทง ๒ ๒ ๗ ข อ ท พ ระพ ท ธ อ งคท รง บ ญ ญ ต ม ให พ ระส งฆ ป ฏบ ต น น

เปนผลดตอสงแวดลอมอยางไร การจดการสงแวดลอมในรปแบบของพระวนยไดแบงออกเปน ๓ ประเดนดงน คอ

๑. ขอหามเกยวกบสงมชวต (ทงพชและสตว)

๒. ขอหามเกยวกบการจดการทอยอาศย

๓. ขอหามเกยวกบการจดการทรพยากรทจ าเปนแกสมณะ

๑. ขอหามเกยวกบสงมชวต (ทงพชและสตว)

เนองจากพทธศาสนามหลกอยวา สงมชวตและสตวทกชนดตางเปนเพอนรวมทกข เกด แก เจบ ตายดวยก น

ท ง ห ม ด ท ง ส น ช ว ต พ ร ห ม จ ร ร ย เ ป น ช ว ต ท ต อ ง ไ ม เ บ ย ด เ บ ย น ท ง ต น เ อ ง แ ล ะ ผ อ น

เ ป น ช ว ต ท ส ร า ง ป ร ะ โย ช น อ น เ ป น ส น ต ส ข แ ล ะ เ ป น ท พ ง แ ก ส ต ว ท ง ห ล า ย ด ง น น

พระพทธเจาทรงบญญตหามมใหพระสงฆลวงละเมดสงมชวตดงนคอ

๑.๒. หามภกษฆามนษย ภกษใดฆามนษยตองอาบตปาราชก

ก า ร แ ส ว ง ห าศ ต ร า ว ธ เ พ อ ฆ า ก า ร พ ร ร ณ น า ค ณ แ ห ง ค ว า ม ต า ย ห ร อ ก า ร ช ก

ชวนใหฆามนษยกตามตองอาบตปาราชก ๔

๑ .๓ . ห ามภก ษฆ าส ต ว เช น พ ระพ ทธ เจ าทรง บ ญ ญ ต ใน ส ปปาณ กว รรค ส ก ข าบท ท ๑ ว า

“อ น ง ภก ษ ใดแ กล ง ฆ าส ต ว ต ดช ว ต ต อ ง ป า จ ต ต ย ” โด ย ให ค ว าม ค ม ค รอง แ ก ส ต ว ท ก ช น ด ไม ว า

จะเปนสตวใหญหรอสตวเลก ทเปนเพอนรวม เกด แก เจบ ตายเหมอนกบ มนษยทกอยาง

๑.๔. พระวนยใหความคมครองแกพชทกชนดหามมใหเบยดเบยนพชทงหลายโดยบญญตในภตคามวรรควา

“เปนปาจตตย ในเพราะการพรากภตคาม” ค าวาพรากภตคาม หมายถงการท าใหพชตาย

๑ . ๕ . ห า ม ม ใ ห ภ ก ษ ฉ ก เ อ า ท ร พ ย า ก ร ท เ ก ด จ า ก ต น ไ ม

พระสงฆไปอย ในสถานทปาแหงใดไมวาเปนปาทชาวบานปลกหรอปาธรรมชาต เมออาศย อยในปา ( ทมนษย หวงหาม)

หรอสวนแลวลวงละเมดทรพยากรอนเปนสมบตของผอน เชน รากไม เปลอกไม ใบไมดอกไม หรอผลไม เถาวลย หญา

ตนไม ซงเกดข นในสวนหรอในปานน ไดราคา ๕ มาสก ตองอาบตปาราชกหรอ ถาภกษตดตนไมเจาป า “วนปปต”

อนเปนตนไมทหวงหามเพอไวใชสอยของชาวบานตองอาบตปาราชก

๑.๖. หามมใหภกษถายเทของเสยลงในพช หรอตนไมดงปรากฏในปกณณกะท ๔ แหงเสขยวตรขอท ๒

ทบญญตไววา “ภกษพงท าการศกษา (ตระหนก) วาเราไมอาพาธจะไมถายอจจาระ ปสสาวะ หรอบวนเขฬะ (น าลาย)

ลงบนของสดเขยว”

จากหลกฐานทปรากฏในพระวนย แสดงใหเหนวา พทธศาสนาไดใหความคมครองสงแวดลอมทางชวภาพ

ไดแกชวตของส ตวและพชทกชนด ซงเปนเพอนรวมทกข รวมสขกบมนษย ทกคน พระวนยท าใหภกษอย รวมก บ

สรรพชวตอยางปลอดภยและมสนตภาพอยางแทจรง

125

๒ . ข อ ห า ม เ ก ย ว ก บ ก า ร จ ด ก า ร ท อ ย อ า ศ ย

ใน ป ร ะ เ ด น เ ก ย ว ก บ ก า ร จ ด ก า ร ท อ ย อ า ศ ย พ ร ะ พ ท ธ เ จ า ไ ด บ ญ ญ ต พ ร ะ ว น ย เ อ า ไ ว

ซ ง เ ป น ก า ร ป ร บ โ ท ษ ท ร น แ ร ง ท ส ด ใ น ว ถ ท า ง แ ห ง บ ร ร พ ช ต

พระวนยทเกยวเนองกบการอนรกษธรรมชาตมหลายประการซงมรายละเอยดดงตอไปน

๒.๑ หามไมใหท าลายสงแวดลอมทมอยตามธรรมชาต เชน หามไมใหมการขดดนโดยมวนยบญญตวา “อนง

ภกษใด ขดเองกด ใหผ อน ขดอยก ด ซงปฐพ (แผนดน) ตองอาบตป าจตตย ” ซงไดให ความหมายของปฐพ ว า

ไดแกดนทกชนด รวมถงหน กรวด แรธาตตาง ๆ ทเปนธรรมชาตรองรบชวตอกดวย

๒.๒ หามมใหถายเทของเสยลงในแมน า ดงสกขาทวา “ภกษพงท า การศกษาวา เราจะไมถายอจจาระ ปสสาวะ

ห ร อ บ ว น เ ข ฬ ะ ( น า ล า ย ) ล ง ใ น น า ” ต อ เ ม อ เ ก ด เ ห ต ส ด ว ส ย ห ร อ เ ม อ อ า พ า ธ

การทพระองคทรงบญญตวนยไวเชนนกเพอใหพระสงฆมความตระหนกในการไมสรางมลพษใหกบ สงแวดลอม แมวา

พ ระส งฆ จ ะ ไม มส ม ภาระห รอ เค รอง อ า น ว ย คว าม ส ะด ว ก ไม ม ก จ ก รรม ในก ารก อ มล พ ษ ก ต าม

แตแมเพยงเรองเลกนอยกไมประมาททจะตองปฏบตตามอยาง

เครงครด

๒.๓ ใหมการดแลท าความสะอาดบรเวณสถานท โดยพระองคทรงบญญตพระวนยใหภกษรบผดชอบ

ในก ารดแล ทอย อาศย เช น ก าร เก บก วาดบ ร เวณ ก ารท า คว ามส ะอาด เพ อ ไมก อ ให เก ดมลพ ษ อ น

เปนแหล งส ะส มของเช อ โรคแล ะก อใหเก ดทศนะอดจาด เพ อส ราง บรรย าก าศสง แว ดล อมท น าอย อ าศย

ดง ปร ากฏในพระวนยว า “อ นง ภกษ ใด ป แล วก ด ให ( ผ อน ) ปแล วก ด ซง ทนอนในว หาร เ ปนของส งฆ

เมอหลกไปไมเกบเองกด ไมใหเกบกด ซงทนอนอน ปไวน น หรอไมบอก มอบหมายไปเสยเปนปาจตตย ”87

๒ .๔ ขอห าม เก ย ว ก บ ก ารก อส ราง ท อย อ าศย มใ หมก ารก อส ราง ทอย อาศ ย ท ใหญ เก น ไป เช น

ปรบอาบตแกภกษ ทสรางกฎทตองกอและโบกดวยปนหรอดน ซงไมมใครเปนเจาของ จ าเพาะเปนทอยของตน ตองท า

ใหไดป ระมาณโดยยาวเพยง ๑๒ คบพระสคต โดยกวางเพยง ๗ คบ วดในรมในและตองใหสงฆ แสดงทใหกอน

ถ า ไ ม ใ ห ส ง ฆ แ ส ด ง ท ใ ห ก ด ท า ให เ ก น ป ร ะ ม าณ ก ด ต อ ง ส ง ฆ า ท เ ส ส ห ร อ ถ า ม ค น ท า

ถว ายต องได รบอ นญ าตจากสงฆ ในก ารก าหนด ส ถ านท ให ถาส งฆ มได แส ดง ทให ต อง อาบ ตส งฆ าท เส ส

เพ ราะว าเ ป นก ารกอส ราง ทใช ท รพย าก รมาก เปนก าร เบย ด เบย นแกญ าต โยม แล ะส งแวดล อม ทต อง นา

เอาทรพ ย าก รมาใช เ ป น จ านว น มาก โดย ไมจ า เ ป น ก ารห ามมใ ห ส รา ง ท อย อ าศย ใหญ โต ป าไม ถ อว า

เปนนเวศสถานทส าคญของนกบวชผประพฤตพรหมจรรยในพทธศาสนาทมเปาหมายแหงพรหมจรรยเพอการหลดพนจ

ากกเลสและความทกขท งปวงตลอดชวตของพระองคและพระอรยเจาทงหลาย

ว ด ใ น พ ร ะ พ ท ธ ศ า ส น า แ บ ง เ ป น ๒ อ ย า ง ค อ ๑ .ค า ม ว า ส ว ด ท ต ด ก บ บ า น

ใน ป ร ะ เท ศ ไท ย ว ด ท ค าม ว าส น บ ว า ห า ง ไก ล จ าก ว ด ท รม รน ด ว ย แ ม ก ไม ใน ส ม ย พ ท ธ ก าล ม าก

เพ ราะมแ ต ต ก ร ามบ านช อง ล อมล อบ ในว ดมแ ต รถ จอด เตม ล าน ๒ .อรญ ญ วาส ว ด ป าท ห าง จากบ าน

โ ด ย ม า ก ย ง ร ก ษ า ส ภ า พ อ า ร า ม ป า ไ ว ไ ด โ ด ย ม า ก ส ว น ใ ห ญ อ ย น อ ก เ ม อ ง

87 วนย. ๒/๓๒๗-๓๒๘/๔๑๗

126

ในสมยพ ทธกาลพระสงฆจะอาศยอยในอาราม ปาและท ากจก รรม ตาง ๆ ด งปรากฏหล กฐานอาราม ปาตาง ๆ

ในพระไตรปฎกมากมาย คอ

ท สถานท เมอง หมายเหต

๑ ปาอสปตนมฤคทายวน เมองพาราณส

๒. ปาอนธวน เมองสาวตถ

๓. ปาโคสงคสาลวน หมบานนาทกะ

๔. ปาเภสกฬาวน ภคคชนบท

๕. ปามหาวน เมองกบลพสด

๖. ปาไผเวฬวน เมองราชคฤห

๗. ปาสภควน เมองอกกฏธา

๘. ปาอมพวน เมองราชคฤห

๙. ปาอามลกวน หมบานจาตมา

๑๐ ปากรรณกตถลมคทายวน เมองอทญญา

๑๑ ปาอจฉานงคละ ใกลบานอจฉานงคละ

๑๒ ปาคนธาวน เมองมธรา

๑๓ ปาไมสาละชอเทพวน แควนโกศล

๑๔ เภสกฬามคทายวน ภคคชนบท 88

เฉพาะในเมองราชคฤหแหงเดยวมอารามปาถง ๑๘ แหง สงเหลานถอวาพระพทธศาสนานนผกพนกบธรรมชาตเพยงใด

ในค มภร มโนรถป รณ ได แสดงสถานทและป ทพระพ ทธเจ าเสด จจ าพรรษาไว ซงแสดงให เห นว าใน ๔ ๕

พรรษาของพระพทธเจานน เกอบครงหนงเปนการเสดจจ าพรรษา ณ ทปาหรออารามปา ดงน พรรษาท ๑ ปาอสปตนมฤคทายว น เมองพาราณส แควนมคธ พรรษาท ๒-๔ กรงราชคฤห แควนมคธ พรรษาท 5. กฏาคารศาลา (เรอนยอด) ปามหาวน กรงเวสาล แควนกาส พรรษาท 6. ภเขามกละ พรรษาท 7. สวรรคช นดาวดงส พรรษาท 8. ปาเภสกลา (ปาไมสเสยด) สงสมารคระนคร แควนภคคะ พรรษาท 9. กรงโกสมพ แควนโกศล พรรษาท 10. ปาปารเลยยก ใกลกรงโกสมพ แควนวงสะ พรรษาท 11. ชนบทชอทกขณาคร เอกนาฬา แควนมคธ พรรษาท 12. กรงวรญชา พรรษาท 13. ภเขาจาลยะ

88 ม.ม. ๑๒/๓๒๖/๒๗๐

127

พรรษาท 14. เชตวนมหาวหาร กรงสาวตถ แควนโกศล พรรษาท 15. กรงกบลพสด แควนสกกะ พรรษาท 16 กรงอาฬว แควนอาฬว

พรรษาท 17. กรงราชคฤห แควนมคธ พรรษาท 18-19. ภเขาจาลยะ พรรษาท 20. กรงราชคฤห แควนมคธ พรรษาท 21-45. พระเชตวนมหาวหารและปพพาราม กรงสาวตถ แควนโกศล จะเหนไดวาพรรษาท 1,2-4,6,8,10,11,13,15, 17, 18-19 และ 20 เปนการเสดจจ าพรรษา ณ

ปาไมหรอสวนปาแมจะเปนการระบเมองเอาไว เชน เมองราชคฤห แตสถานทประทบจ าพรรษาจรงนน คอ สวนปา เชน วดเวฬวน

(สวนปาไผ) ชวกมพวน (สวนปามะมวง) รอบ ๆ กรงราชคฤห พรรษาท ๑๒ พระองคประทบทกรงเวรญชา

แตไปประทบจ าพรรษาทโคนตนไมสะเดา นอกเมอง สวนปาเหลานน ภายหลงกไดพฒนาเปนอารามและมหาวหาร เชน

เชตวนมหาวหาร หรอเวฬวนมหาวหาร เปนตน พระพทธเจาและพระสาวกจะพกในปาตาง ๆ แลว ภเขา

และถ าอกหลายแหงกเคยเปนทพกของพระพทธองค89

๑. ถ าอนทสาละ เขาเวทยก เมองราชคฤห ๒. เหวทงโจร เมองราชคฤห ๓. ถ าสตตบรรณคหา ขางภเขาเวภารบรรพต เมองราชคฤห ๔. เงอมเขาสปปโสณทก ณ สตวน เมองราชคฤห ๕. ภเขาคชฌกฏ เมองราชคฤห ๖. ถ าสรขาตา ภเขาคชฌกฏ เมองราชคฤห ๗. ภเขาอสคล เมองราชคฤห ๘. ภเขาอนทกฏ เมองราชคฤห

90 หลงจากไดตรสรแลวทรงใชเวลาโปรดเวนยสตว ตามสถานทตาง ๆ ทเกยวของกบธรรมชาต

ซงเปนเหตใหเกดมวดปาขนมากมาย อาท ปาไฝของพระเจาพมพสารแหงราชคฤห ปาปาลไลยก สวนปามหาวน กรงเวสาล

เขาคชฌกฏ และในการดบขนธปรนพพานทรงเลอกเอาปาสาลวน เมองกสนารา เปนสถานทชวงสดทายแหงพระชนมชพ

ทรงมความเมตตากรณาอยางยงตอสรรพสตวท งหลาย ค าสอนทมตอพระสาวกนน รบส งใหภกษทงหลาย ท าสมาธตามรากไม

โคนไมทวาง เปนตน ค าสอนน ดเหมอนเปนการก าหนดแนวทางการใชชวตตามแบบของชาวพทธโดยแท 91

พ ร ะ พ ท ธ อ ง ค ท ร ง ต ร ะ ห น ก ใ น ก า ร ร ก ษ า ส ง แ ว ด ล อ ม ท า ง ธ ร ร ม ช า ต

ทรงก าหนดพระวนยส าหรบพระภกษและภกษณสงฆ เชน บทบญญตททรงหามทงของสกปรกลงในแมน าหรอทสาธารณะ

89 ท.ม. 10/265/217. พระไตรปฏกภาษาไทย ฉบบหลวง. 2514. 90 ม.ม. 13/223/236. พระไตรปฏกภาษาไทย ฉบบหลวง. 2514. 91 อง.จตกก. 21/183/193. พระไตรปฏกภาษาไทย ฉบบหลวง. 2514.

128

ห ามพระภ ก ษ ต ดต น ไม ท าล าย ป า ห ามฆ าส ต ว ไม เบ ย ด เบ ย นส ตว ให ม เมตตา ก รณ า เ ป นต น

บนพนฐานหลกธรรมเพออนรกษตอธรรมชาต

พระสงฆทมบทบาทในการอนรกษปา

๑.พระไพศาล วสาโล

พระไพศาล วสาโล (วงศวรวสทธ ) เ ปนพระนกเผยแผทเ ปนทรจ ก ดรปหนงของเมองไทยในปจจบ น

ทานเกดเมอ พ.ศ. 2500 บรรพชาและอปสมบทเปนพระ เมอ พ.ศ. 2526 ปจจบนพระไพศาลเปนเจาอาวาสว ดปาสคะโต

อ าเภอแกงครอ จงหว ดช ยภมพระไพศาล วสาโล นามเดม ไพศาล วงศวรวสทธ เ ปนบตรคนท ๔ ของนายกกก

และนางกมวา แซอย เกด เมอว น ท ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๐๐ ตรง ก บว นศกร ข น ๑๒ ค า เ ดอน ๖ ป ระก า

ทโรงพยาบาลหวเ ฉยว ภมล าเนา คลองมหานาค อ าเภอปอมปราบ กรงเทพมหานคร ในระหวางเรยนทธรรมศาสตร

เคยเปนสาราณยกรปาจารยสาร และเปนเจาหนาทกลมประสานงานศาสนาเพอส งคมตงแตป ๒๕๑๙ จนถงป ๒๕๒๖

โ ด ย ม บ ท บ า ท ร ว ม ใ น แ น ว ท า ง อ ห ง ส า ต อ เ ห ต ก า ร ณ ๖ ต ล า ค ม ๒ ๕ ๑ ๙

จนเปนเหตใหถกลอมปราบภายในมหาวทยาลยธรรมศาสตร และถกคมขงในเรอนจ าเปนเวลา ๓ วน

ตอมาท านได อปส มบท เมอว น ท ๕ ก มภาพนธ ๒๕๒ ๖ ณ ว ดทองนพ คณ ก ร งเทพมหานคร

เรยนกรรมฐานจากหลวงพอเทยน จตตสโภ ว ดสนามใน กอนไปจ าพรรษาแรก ณ วดปาสคะโต อ าเภอแกงครอ

จงหวดชยภม โดยศกษาธรรมกบหลวงพอค าเขยน สวณโณจนถงปจจบน92

ปจจบนเ ปนเจาอาวาสวดปาสคะโต แตสวนใหญพ านกอย ทว ดปามหาว น อ าเภอภเขยว จงหว ดช ยภม

โ ด ย จ า พ ร ร ษ า ส ล บ ร ะ ห ว า ง ว ด ป า ส ค ะ โ ต ก บ ว ด ป า ม ห า ว น

ทานมบทบาทส าคญในการอนรกษปาตนน าภแลนค ามพ นทมากกวา ๕๐๐๐ ไรซงเ ดมถกบกรกแผนถางท าลาย

จนเสอมโทรมจนะมสภาพสมบรณ

๒.พระครถาวรพฒนกจ

พระครถาวรพฒนกจ (ประสงค คงเจรญ) เจาอาวาสว ดนวการาม บานโคกใหญ ต.บว เงน อ.น าพอง

จ .ข อ นแ ก น ท าน เป น นก อน รก ษ ท โด ด เด น โด ย เ ฉพ าะ ท บ าน โค ก ให ญ ตง ข น ใน ป พ .ศ .๒ ๔ ๘ ๓

พร อม ก บก ารอพ ย พ มาตง ถ น ฐ าน ให มข อ ง ราษ ฎรช าว บ าน ฝาง อ าเภ อก ระน ว น จ งห ว ด ขอน แก น

ชาวบานกลมนไดสงวนพนทปาไวส าหรบท าประโยชนรวมกนในรปของปาท าเลเล ยงส ตว มพ นทประมาณ ๔๐๐ ไร

ปาผนนถกใชประโยชนเปนปาชา เปนท าเลเล ยงสตว และเปนแหลงอาหาร แหลงพชสมนไพรของชมชนตอเนองมาเกอบ

๘๐ ป ชวตจตใจของชมชนผกพนกบปาผนนอยางแยกกนไมออก

ตอมาเมอชาวบานอพยพมจ านวนมากขน ทรพยากรในปาบานโคกใหญถกใชอย างไรขดจ าก ด ไรขอบเขต

ไ ร ก ฎ เ ก ณ ฑ ม ก า ร จ ด ไ ฟ เ ผ า ป า เ พ อ ล า ส ต ว

การบกรกปาเขามาท าประโยชนอยางถาวรจากชาวบานบางกลมทท ากนตดก บปา ท าใหพนทปาหายไปประมาณ ๑๐๐ ไร

ป ๒๕๔๕ พระครถาวรพฒนกจไดเปนผน าในการด าเนนโครงการปาชมชนบานโคกใหญทบรหารจดการดแลโดยชมชน

ม ก าร ใ ช ป ร ะ โย ช น ร ว ม ก น ป ล ก จ ต ส า น ก ให ช ม ช น รก ป า เห ม อน ป า เ ป น ล ก ห ล าน ข อง ต น เ อ ง

92 http://th.wikipedia.org/wiki/ พระไพศาล วสาโร เขาถงขอมล ๑๔ ถนายน ๒๕๕๗

129

ทานท าหนาทเ ปนทปรกษาในการบรหารโครงการ มคณะกรรมการฝายตางๆ ด าเนนงาน ตงแตกรรมการฝายศาสนา

กรรมการฝายทปรกษา กรรมการฝายบรหาร กรรมการฝายประชาส มพนธ กรรมการฝายแผนทรกษาแนวเขตปา

ฝ าย บ าร ง แล ะป ล ก ป าทด แท น ก รรมก าร ฝ าย ตรว จ ตระ เว น รก ษ าป า ก รรม ก าร ฝ าย ป อง ก น ไฟ ป า

กรรมการฝายอนรกษพชสมนไพร กรรมการฝายคมครองชวตส ตวปา กรรมการฝายบงคบและรกษากฎระเบยบ

และกรรมการฝายพธกรรมปา รกษาศาลเจาปตาประจ าชมชน

พ ร ะ ค ร ถ า ว ร พ ฒ น ก จ ม า ร บ ต า แ ห น ง เ จ า อ า ว า ส ว ด น ว ก า ร า ม เ ม อ ป 2519

ทานเ รมงานดวยการจดระเบยบพ นทของว ด โดยใชพ นทบางสวนของว ดปลกตนไม มประด พยง และยางนา

ซงปจจบนเจรญงอกงามเปนตนไมใหญเคยงคก บตนมะมวงยกษ โดยเฉพาะตนยางนาทวดเสนรอบวงไดถงเมตรเศษๆ

น อ ก จ า ก น น ท า น ย ง ไ ด เ พ า ะ พ น ธ ต น ก ล า ย า ง น า

เพอมอบใหเครอขายโดยเพาะจากลกของยางนาตนทปลกดวยมอของทานเอง งานพฒนาของพระครถาวรพฒนกจ

อาศย ตนทน 3 อยาง คอ ๑ .ตนทนเดม ได แก อปนส ยในการอนรกษ ธรรมชาต ๒.ตนทนดานประสบการณ

ค อ ก า ร ไ ด เ ร ย น ร ไ ด เ ห น ไ ด ป ฏ บ ต แ ล ะ ๓ . ต น ท น ท า ง ส ง ค ม ไ ด แ ก

การไดเขารวมกจกรรมดานสงแวดลอมกบหลายภาคสวน

ปจจบน ภายในว ดนวการามรมรนดวยพรรณไม เชน ตนยางนาทปลกในระยะตอมาจนถ งปจจบ น

ขนาด รนห นม แล ะ รน เล ก หล าย ร อยต น ท เขา แถ ว เปนระเบย บช ก งแล ะ ใบส เข ย ว ส ก บภาว ะโล ก ร อน

นอ ก จ ากน น ย ง มไ ม ช น ด อน เช น ไทรย อ ย ท ง อก ง าม จน ก ง ก าน แล ะใบป ระส าน ก น เป น อโมง ค

ท อ ด ต ว เ ป น ท า ง ย า ว ต า ม ถ น น ท ใ ช เ ป น เ ส น ท า ง ส า ห ร บ เ ด น จ ง ก ร ม ก ร ร ม ฐ า น

รวมทงไมพ นถนทหายากอกหล ายช นดททานบณฑบาตมาจากนกสะสมแล ะกลมคนทท ามาหากนเกยวก บป า

เพอท าการเพ าะช าและน าคนสธรรมชาตในโอกาสทส าคญหลายๆ โอกาส กวา 30 ปของการท างานดานอนรกษ

พระครถาวรพฒนกจ ไดรบรางว ลจากหลายหนวยงาน อาท รางวล "100 ป คนดศรน าพอง สาขาอนรกษปาชมชน

ในงานฉลองครบรอบ 100 ป อ าเภอน าพอง" ซงเปนรางวลดานสงแวดลอม ทานไดรบรางวลโลกสเขยว พ.ศ.๒๕๕๑

๓.พระนรนดร คณธโร

พระ นรนดร คณ ธ โร เจ าอาว าส ว ดพ ทธ อทย านถ าน าทพย ต .ก งเก า อ .ท าคน โท จ .ก าฬส น ธ

พนเพเปนคนกรงเทพฯ เดม แซหล เกดเมอวนท ๒๕ ตลาคม ๒๔๙๗ จบการศกษาชน ป.4 และเตบใหญในเมองกรง

มโอกาสไดฟ งเทศนจาก ทานหลวงปเทศก เทสรงส ว ดหนหมากเปง ต าบลพระพทธบาท อ าเภอศรเชยงใหม

จ ง ห ว ด ห น อ ง ค า ย เ ก ด ค ว าม เ ล อ ม ใส ศ รท ธ า จ ง ป ว าร ณ าต ว บ ว ช เ ป น ล ก ศ ษ ย ใ น ป 2527

แล ะได อ อก เ ดน ทาง ธ ด ง คไ ป ท ต าง ๆ ท ง ภ าค เห น อแล ะอส าน เ พ อห า ท ส ง บ เพ อบ าเ พญ ว ป ส ส น า

ซมซบความสงบรมเยนของธรรมชาตเพอเขาสวถพทธะ

ป 2532 ไดธดงคมาถงบรเวณดานไหลเขาทางฝง ทศเหนอของปาดงมล ๖๐๐๐ ไร มถ ารมรนเหนวาเงยบสงบ

เหมาะก บก ารเปนท วป สส นาก รรมฐ าน จงจ าพรรษาทถ าน าทพย แห งน แตครนเมอข นไปส ารว จพ นท บนภ

พบวาพ นท สวน ใหญ เ ป นป าเส อม โทรม มผ บก ลก ล ก ลอบตด ไมแผว ถางท าไร บางพ นท เ ปน ปาหญ ารกชฏ

และสวนใหญกเกดปญหาไฟปาในหนาแลง ถดจากพนทวดลงไปดานลางเปนพนทโลงเตยน เปนไรมนส าปะหล ง ไรพรก

ไรปอของชาวบาน พระอาจารยจงเกดแนวคดทจะสรางปาสรางพ นทส เขยวตามแนวทางพระปา "ข นไปเหนตอนแรกๆ

130

ยงนกวานาจะเปลยนชอเ ปนปาดงมลเปนปาดงตอซะมากกวา แตกอนนงอยในศาลานอยมองไปโลงเตยนไปหมด

แดดแรงจนแส บตา ป าเส อม โทรมมาก ท จ รง ก ารอน รก ษ ก ไ มใช ก จ ของ ส งฆห รอก พระบางท านก ว า

ทานจะปล กท าไมเยอะแยะ เสยเวลาของเรา ปลกไป เด ย วปาไมกม าย ด เรากล บคดวา จะอย เฉยๆ กอย ได

แตเหนแลวมนกอยากจะชวย มแหลงน า มตนไมกเลยอยากอนรกษเอาไว ชวยไดกชวยกนไป"

ดวยใจเสยสละ ป 2534 พระนรนดรขออนญาตใชพนทจากกรมปาไมเพอตงส านกสงฆอยางเปนทางการ

แ ม จ ะ ม อ ป ส ร ร ค แ ล ะ ค ว า ม ย ง ย า ก ส ด ท า ย ก ม พ น ท ท ไ ด ร บ อ น ญ า ต ค อ 15 ไ ร

สงก อส ราง มเพ ย งกฏแล ะศาล าว ด เพอรอง รบญ าตโยม ไมได ใหญ โต แตเน นคว ามเ รย บรอย แล ะส ะอาด

ทานปลกปาในบรเวณว ด เพยง 3 ปกเตมไปดวยปารนใหม น าความรมเยนและความภมใจมาใหท งพระทง โยม

ป จ จ บ น ม พ น ท ๒ ๓ ๓ ๓ ไ ร ท จ ะ ต อ ง ด แ ล

ทามกล างคว ามไมเข าใจของชาว บานแตทาย สด ทานกได ร บการส นบสนนจ ากช าวบ านด วย ด พ .ศ .๒๕๕๓

ทานจงไดรบรางวลโลกสเขยวจากอดตนายกรฐมนตรอานนท ปนยารชน

พระเถระทงสามรปนบเปนตวอยางของการอนรกษ ธรรมชาตท โดดเดนจนไดรบรางว ล แตมไมน อยทมบทบาท

แตไปขดก บนายทนจนถงยงส งหาร เชน คดสะเทอนขว ญฆาตกรรมพระสพจน สวโจ ประธานมลนธเมตตาธรรมรกษ

สถานปฏบตธรรมสวนเมตตาธรรม จ านวนกวา 1,500 ไร ในพนท ต.สนทราย อ.ฝาง จ.เชยงใหม ตงแตวนท 17 ม.ย.

2548 ซ ง ม ผ พ บ พ ร ะ ส พ จ น เ ส ย ช ว ต บ ร เ ว ณ พ งห ญ า รม ท าง เด น ใ น เ ข ต ส ถ าน ป ฏ บ ต ธ ร ร ม

เบ อ ง ต นพ บว าพ ระ ส พ จนถ ก คน ราย ห ล าย คน รมท าร าย จนมรณ ภ าพ ด ว ย ขอ งม คมอย าง เ ห ย ม โห ด

จวบปจจบนเจาหนาทต ารวจย งไมสามารถน าคนรายมาด าเ นนคดไดแมแตคนเดยว และเมอเวลาผานไปเกอบ 4 ป

กย งมเงอนง าใหสงส ยเกยวก บสาเหตการเสยชวตวา อาจเกดจากการแสดงความคดเหนกรณการใชความรนแรง

หรอฆาตดตอน หรอประเดนการขดขวางการบกรกทดนของผม อทธพลในพ นทเชอมโยงก บนกการเมองระดบชาต

ซงคดดงกลาวเกดขนสมยรฐบาลทกษณ ชนวตร เปนนายกรฐมนตร93

วดปากบการอนรกษปาและสงแวดลอม

เพ ร าะตระหน ก ถ ง คว ามส าคญ ดว า ส ภาพมประ โย ชนอย า งมห าศาล แม ในทางพ ท ธศาส น า

พ ร ะ พ ท ธ อ ง ค ไ ด ม ช ว ต เ ก ย ว เ น อ ง ก บ ว ด ป า ม า โ ด ย ต ล อ ด

ว ดทางพ ทธศาสนาในไทย โดย เฉพ าะว ด จงภาระหน าทในการอนรกษ ส ตว ปา ป าไม ล ส ภาพแวดลอมด ว ย

วดทมบทบาทในการรกษาปาธรรมชาตและสงแวดลอมในประเทศไทยคอ

๑.วดปามหาวน ต.ธาตทอง อ.ภเขยว จ.ชยภม มเนอท ๕๐๐ ไร โดยอาจารยไพศาล วสาโล

๒ .ว ด ป า ส ค โต ต .ท าม ะ ไฟ ห ว าน อ .แ ก ง ค ร อ จ ง ห ว ด ช ย ภ ม ข อ งพ ร ะอ าจ ารย ไพ ศ าล ว ส า โล

เปนพนทอนรกษธรรมชาตโดยรอบ

๓ .ว ด ป าบ าน ต าด อ .เ ม อ ง จ .อ ด ร ธ า น ข อ ง ห ล ว งต า ม ห าบ ว ญ าณ ส ม ป น โน พ น ท ๓ ๐ ๐ ไ ร

เปนทอาศยของสตวปาหลายชนด เชน ไกปา กระรอก กระแต กระจง นกชนดตางๆ ตวเงนตวทอง นกยง เปนตน

93 http://www.manager.co.th/Crime/ViewNews.aspx?NewsID=9520000017485

131

๔.วดภคาว หรอวดปาพทธนมต ต.สหสขนธ อ.สหสขนธ จงหว ดกาฬสนธ ของพระอาจารย ณรงค ชยมงคโล มพนท

๕๐๐ ไร เปนทอาศยของนกยง และสตวหลายชนด

๕.ว ดพระธาตผาเงา อ.เชยงแสน จ.เชยงราย ของพระพทธญาณมน มพ นท.....ไร เปนศนยอนรกษเทอกเขาดอยจน

เนอท ๒๐๐๐ ไร

๖.วดปาภกอน บานนาค าใหญ ต.บานกอง อ.นายง จ.อดรธาน มพนท ๑๐๐๐ ไร เปนวดทมพนทอนรกษสวยงาม

ปญหาส าคญของสงแวดลอม The Problem of Environment ในปจจบนประเทศไทยประสบปญหาสงแวดลอมมากมาย สวนใหญเกดจากน ามอมนษย ไดกอข นทงส น

ปญหาทส าคญคอ

1.ปญหาปาไมถกทาลาย (The Forest had been destroyed)

พ.ศ.๒๔๔๖ เดมไทยมปาไมรอยละ ๘๕ ของพ น ททงป ระเทศ พ.ศ.๒๕๕๕ ไทยมปาไม ๑๐๘ ลานไร

เหลอเพยง ๓๓.๘ ของพ นททงหมดของประเทศ 94 แบงเปนปาสงวนแหงชาต ๓๔ ลานไร พ นท สปก. ๒๐ ลานไร

โดย พ .ศ .๒ ๕๐ ๔ รฐ ล าย ส ม ย จอม พ ล ส ฤ ษฎ ธ นรตน ได ต ร าพระร าชบ ญ ญ ต อ ทย าน แห ง ช าตอข น

โดยเขาใหญเปนอทยานแหงชาตแหงแรกของไทย โดยไทยแบงพ นทเขตสงวนไวเปนหลายแบบคอ ๑.ปาสงวนแหงชาต

มกฏหมายทไมเขมงวดนก ๒.อทยานแหงชาต มกฏหมายทเขมงวด ๓.วนอทยาน พนทนส าหรบรกษาพนธ พชทส าคญ

มก ฆมาย ท เข ม ง ว ด ๔ .เขตห ามล าส ต ว ป า ม ก ฏหมาย เข ม งว ดม าก ป อง ก นรก ษาส ตว ป าโดย เฉพ าะ

๕.ศนยศกษาธรรมชาต มกฏหมายเขมงวด ๖.สวนรกขชาตมกฏหมายไมเขมงวดนก

ปจจบนอทยานแหงชาตของไทยม ๑๔๘ แหง 95 ทส าคญคอเขาใหญ ภกระดง อนทนนท แกงกระจาน

เ ข ต ร ก ษ า พ น ธ ส ต ว ป า ๓ ๒ แ ห ง เ ข ต ห า ม ล า ส ต ว ๔ ๘ แ ห ง

ถาเรามองจากแผน ทดาวเทยมจะเหนพ นทส เขยวเหลออย นดเ ดยวส วนใหญ จะอยตามชายขอบของประเทศ

เ ช น ท า ง ต ะ ว น ต ก ต ะ ว น อ อ ก แ ล ะ ท ศ ใ ต ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ อ ง ค ก า ร ย เ น ส โ ก (UNESCO)

ไดข นทะเบยนอทยานและเขตรกษาพนธ สตว ของไทยเปนมรดกโลก ๒ แหงคอ ๑.เขตรกษาพนธ ปา ทงใหญนเรศวร -

หวยขาแขง พ นทราว ๒,๒๗๙,๕๐๐ไร ในปพ.ศ.๒๕๓๔ ๒.อทยานแหงชาตเขาใหญ ปางสดา ทบลาน ปางสดา

อางฤาในและดงใหญ พนทราว ๑ ลานไรเศษ พ.ศ.๒๕๔๘

สถานการณปาไมในเมองไทย ถกท าลายลงอยางหนก ส ถานการณรนแรงในชวงพ.ศ.๒๔๘๙ -๒๕๒๐

ดวยเหตผลหลายอยางคอ ๑.เพราะประชากรเพ ม จากเดมทมเพยง ๑๕ ลาน ในสมยรชกาลท ๖ เพมเปน ๖๖

ล าน ใน ปจ จบ น จ ง ต อง ก ารพ น ท ท าก น เพ ม ๒ .เพ รา ะก า รปรา บ ปรา ม ผ ก อก า รรา ย ค อม มว น ส ต

ลทธคอมมวนสตคกคามประเทศอยางหนกตงแตพ.ศ.๒๔๙๐ เปนตนมา รฐบาลสงทหารเขาปราบในหลายพ นท

พ นทหล ายแห งใหชาวบานเขาไป บกรกเพอเป นแนวก นชน หรอใชระเบดท าลาย ๓.เพราะการสมปทาน ทาไม

ป า ใน เม อง ไท ย ส ญ เ ส ย ไป มาก เพ ราะก ารส มป ทาน ป า ไม โดย ไม มก ารป ล ก เพ ม เห มอน ใน ส ญ ญ า

๔ .เพ ร า ะ ก า ร ส ร า ง เ ข อ น ไ ฟ ฟ า เ ม อ ม ก า รส ร า ง เ ข อ น พ น ท จ ะ ถ ก น า ท ว ม เ ป น พ น ท ก ว า ง

94 สถตเรองพนทปาไมทวประเทศไมตรงกนบางวา เหลอ รอยละ ๑๘ กม 95 http://th.wikipedia.org/wiki/อทยานแหงชาต เขาถงขอมล ๑๖ มถนยน ๒๕๕๗

132

พ น ท จ ะ ส ร า ง เ ข อ น จ ะ เ ป น ป า เ พ ร า ะ ไ ม ต อ ง อ พ ย พ ผ ค น ๕ .ก ฏ ห ม า ย ไ ม ศ ก ด ส ท ธ

เพ ร าะก ฏห ม าย เ ร อง ป า ไม ไม ค อย ศ ก ด ส ท ธ ไม ม ก าร จบ ก ม ค นไม เห รง ก ล ว ล ง โท ษ ไม ร น แร ง

ป าส ง ว น แ ห ง ช า ต จ ง ถ ก ท าล าย อย า ง รว ด จ าก ๓ ๘ ล าน ไ ร เ ห ล อ ไม ถ ง ๑ ๐ ล าน ใน ป จ จบ น

นคอเหตผลหลกๆของการท าลายปาในเมองไทย

๒.สตวปาสญพนธ (Wild live extinct)

เ ม อ ป า ไ ม ม ใ ห อ า ศ ย ส ต ว ป า ท อ า ศ ย ใ น ป า จ ง ไ ม ม ท อ ย ล ม ห า ย ต า ย จ า ก

อกทงมการลาสตวก นอยางหนกในปาทกแหงในประเทศไทย ท าใหสตวปาเมองไทยสญพนธ ไปหลายชนด เชน ๑.กระซ

ส ตว คลายแรด ๒.ก ปร ส ตว ปาทคล าย ว ว แตมเข าท แตกออกมาเปนฝอย เคยอาศ ยทเ ทอก เข าพนมเดงรก

ชาย แดนไทย เขมรด านจง หว ดศ รษะเกษ ๓ .ก วา งสมน เคย อาศย ในป า ราบล มของท ง รง สต ป ทมธา น

แตเมอบานเมองเจรญ จงไดสญหายไป ตงแตพ.ศ.๒๕๐๕ ๔.แรด มล กษณะนอเดยว สญหายไปจากเมองไทย

พ.ศ.๒๕๐๕ ๕ .นกเจ าฟ าหญ งส รนธ ร เ ปนนก ทส วย งาม ได ส ญพนธ ไป ทป าภเขย ว ๖ .นก กระเรยน ไทย

เ ค ย น า ม า เ พ า ะ พ น ธ ท ท ง ก ร ะ ม ง ภ เ ข ย ว แ ต ส ญ พ น ธ ไ ป เ พ ร า ะ ข ย า ย พ น ธ ย า ก

สวนสตว บางชนดแมไมสญพนธ แตเหลอนอยคอ ๑.ควายปา ย งเหลอทปาทงใหญนเรศวร-หวยขาแขงอยางเดยว

๒.เลยงผา ๓.กวางผา ๔.นกแตวแลวทองดา ๕.แมวลายหนออน ๖.สมเสรจ ๗.เก งหมอ ๘.พะยน ๙.แมวลายหน

๑๐.แกงหมอ ๑๑.กวางผาจน96

ประชากรชางปาและอทยานแหงชาตของไทย ประชาก รช าง ป าในไทยนบว าล ดน อย ถอยล งเ ปนอย า งมาก จาก เดม ท เมอง ไทย เปน เมองช า ง

ม ก า ร ส ง อ อ ก ช า ง ไ ป ย ง ต า ง ป ร ะ เ ท ศ ก า ร ท า เ พ น ย ด ค ล อ ง ช า ง ม อ ย า ง แ พ ร ห ล า ย

ชางปาเคยหากนอยท วผนปาในประเทศไทย แมกระทง ทงรงสตชายขอบกรงเทพฯย งมชางปาอาศยอยจ านวนมาก

พ .ศ .๒๓ ๙๓ จ าก ก ารส ารว จทาง แผน ทของฝรง เศส ค านว นว าส ย ามม ชา งป าไม น อย ก ว า ๑ แส นต ว

แตปจ จ บ น เหล อประมาณ ๓ ,๐๐๐ ตว เ ท านน ก ารจะนบช างป า อย าง ถ ก ต อง นบ เ ปน เ ร อง ย งย ากมาก

เพ ร าะ ป า เ ม อ ง ไท ย ไม เ ห ม อ น ใ น ท ว ป อ าฟ ร ก า ท จ ะส า ม า ร ถ เ ด น ส า ร ว จ ไ ด อ ย า ง ไ ร ก ต า ม

ก ารนบย ง พอคาด เดา โดยนบจ ากก ารตรว จอจ จาระของ ช าง ก ระจายก นอย ในพ น ท อ น รก ษ ๖๘ แห ง

และ เขตรกษาพนธ ส ต ว ปา ๓๐ แห ง อทยานแห งชาต ๓๘ แ หง จ านว นตอจ ากน ไปเปนส ถ ตทคาดการณ

แตกใกลเคยงกบความเปนจรงดงน

ท ชออทยาน จงหวด ปทตง จ านวนชาง จ านวนพนท (ไร)

1 กยบร, อทยานแหงชาต อ.เมอง, สามรอยยอด ประจวบครขนธ 2542 250 605,625

2 แกงกระจาน, อทยานแหงชาต เพชรบร, ประจวบ 2522 200 1,821,687

3 แกงกรง อ.วภาวด สราษฎรธาน 2532 30 338,125

4 แกงเจดแคว ชาตตระการ พษณโลก 2537 163,125

5 แกงตะนะ อ.สรนธร โขงเจยม อบลราชธาน 2524 50,000

96 http://th.wikipedia.org/wiki/สตวปาสงวน

133

6 ขนขาน สะเมง เชยงใหม 2555 - 150,000

7 ขนแจ ล าพน 2538 - 250,023

8 ขนนาน บอเกลอ, นาน 2539 - 153,982

9 ขนพะวอ แมระมาด, ตาก 2552 - 247,957

10 ขนสถาน นานอย,นาหมน, นาน 2541 - 262,200

11 เขาคอ อ.หลมสก เพชรบรณ 2544 30 301,695

12 เขาคชฌกฏ เขาคชฌกฏ จนทบร 2520 20 36,444

13 เขาชะเมา อ.แกลง, ระยอง 2518 40 52,300

14 เขานน อ.ทาศาลา นครศรธรรมราช 2552 256,121

15 เขาน าคาง อ.นาทว สะเดา สงขลา 2526 132,500

16 เขาป เขายา อ.ทงสง, ชะอวด นครศรธรรมราช 2527 433,750

17 เขาพนมเบญจา อ.เขาพนม, เมอง กระบ 2524 31,325

18 เขาพระวหาร อ.กนทลกษณ ศรสะเกษ 2541 81,250

19 เขาล าป -หาดทายเหมอง อ.ทายเหมอน พงงา 2529 45,000

20 เขาสก อ.พนม จ.สราษฏรธาน 2537 40 461,712

21 เขาสอยดาว จนทบร 2515 30 465,637

22 เขาสามรอยยอด อ.กยบร ประจวบครขนธ 2509 61,300

23 เขาสบหาช น อ.แกงหางแมว จนทบร 2543 75,000

24 เขาหลวง อ.ลานสะกา นครศรธรรมราช 2517 40 356,250

25 เขาหลก-ร าล ตะก วปา จ.พงงา 2534 78,125

26 เขาแหลม ทองผาภม, สงขละ กาญจนบร 2530 935,625

27 เขาแหลมหญาหมเกาะเสมด แกลง, เมอง ระยอง 2523 81,875

28 เขาใหญ นครราชสมา,ปราจนบร, นครนายก,สระบร 2505 250 1,400,000

29 เขาอางฤาไน, เขตรกษาพนธฯ ฉะเชงเทรา,สระแกว,จนทบร,ระยอง 2520 360 643,750

30 เขอนศรนครนทร ไทรโยก, ศรสวสด กาญจนบร 2524 30 957,500

31 น าตกคลองแกว เขาสมง ตราด 2552 123,700

32 คลองเครอหวาย ตราด, จนทบร 2541 30 165,796

33 คลองพนม อ.พนม สราษฎรธาน 2533 42 256,500

34 คลองลาน อ.คลองลาน ก าแพงเพชร 2525 187,500

35 คลองวงเจา ก าแพงเพชร, ตาก 2531 466,875

36 คลองแสง สราษฏรธาน 2529 722,625

37 เจดสาวนอย มวกเหลก วงมวง สระบร,ปากชอง นครราชสมา 2545 17,540

134

38 แจซอน อ.แจหม, วงเหนอ,เมองปาน ล าปาง 2526 480,000

39 เฉลมรตนโกสนทร ศรสวสด กาญจนบร 2525 36,875

40 ซบลงกา ลพบร 30 248,987

41 ดงใหญ,เขตรกษ าพนธสตวปา ปราจนบร,บรรมย 2539 36 195,486

42 ดอยขนตาล แมทา ล าพน 2518 - 159,556

43 ดอยจง อ.เถน, แมพรก ล าปาง 2539 207,500

44 ดอยผากลอง อ.สงเมน, อ.ลอง, แพร 2550 117,982

45 ดอยผาหมปก ไชยปราการ, ฝาง, จ.เชยงใหม 2541 - 121,333

46 ดอยภคา นาน 2531 30 1,065,000

47 ดอยภนาง ดอกค าใต,พะเยา 2555 537,424

48 ดอยเวยงผา เชยงราย, เชยงใหม 2532 - 282,937

49 ดอยสเทพ ดอยปย เชยงใหม 2524 - 100,662

50 ดอยหลวง เชยงราย ล าปาง พะเยา 2524 731,250

51 ดอยอนทนนท อ.ฮอด เชยงใหม 2515 - 625,000

52 ตนสกใหญ น าปาด อตรดตถ 2537 324,240

53 ตะรเตา อ.ละง สตล 2517 - 931,250

54 ตากสนมหาราช เมองตาก, แมสอด ตาก 2524 - 163,750

55 ตาดโตน อ.เมอง ชยภม 2523 135,737

56 ตาดหมอก อ.เมอง, เพชรบรณ 2541 20 181,250

57 ตาพระยา ตาพระยา ปราจนบร 2539 45 371,250

58 ใตรมเยน อ.บานนาสาร, สราษฏรธาน 2530 30 265,625

59 ถ าปลา-น าตกผาเสอ อ.เมอง แมฮองสอน 2540 305,000

60 ถ าผาไท อ.แจหม,งาว, ล าปาง 2534 758,750

61 ถ าสะเกน สองแคว, นาน 2539 155,200

62 ทองผาภม ทองผาภม กาญจนบร 2534 100 772,214

63 ทะเลบน อ.ควนโดน สตล 2523 - 122,500

64 ทบลาน นครราชสมา 2523 25 1,397,375

65 ทงแสลงหลวง นครไทย พษณโลก 2517 30 789,000

66 ไทรทอง อ.ภกดชมพล เทพสถต หนองบวแดง ชยภม 2536 199,375

67 ไทรโยค ไทรโยค กาญจนบร 2522 (30) 312,500

68 ธารโบกขรณ อ.อาวลก กระบ 2541 65,000

69 ธารเสดจ-เกาะพงน อ.เกาะพงน สราษฎรธาน 2542 39,226

135

70 นนทบร บานหลวง, ทาวงผา, นาน 2539 548,125

71 นายง-น าโสม อ.นายง น าโสม อดรธาน 2528 215,000

72 น าคกสามหล น อ.หนองแค วหารแดง เมอง สระบร 2543 27,856

73 น าคกหวยยาง ทบสะแก, เมอง ประจวบครขนธ 2530 (20) 100,625

74 น าตกชาตตระการ ชาตตระการ พษณโลก 2525 339,375

75 น าตกชโป อ.จะนะ นราธวาส 2539 180,518

76 น าตกทรายขาว อ.โคกโพธ ปตตาน 2551 43,482

77 น าตกพลว อ.มะขาม จนทบร 2518 84,062

78 น าตกพาเจรญ แมสอด, ตาก 2537 - 534,375

79 น าตกแมสรนทร อ.เมอง, ขนยวม แมฮองสอน 2523 247,875

80 น าตกโยง อ.ทงสง นาบอน นครศรธรรมราช 2534 128,125

81 น าตกสขด อ.สชล นครศรธรรมราช 2532 90,625

82 น าตกหงาว อ.เมอง ละอน ระนอง 2537 417,500

83 น าพอง อ.อบลรตน ขอนแกน 2538 123,125

84 น าหนาว เพชรบรณ 2523 150 503,750

85 บางลาง อ.บนนงสตา ธารโต เบตงยะลา 2542 163,125

86 บโด-สไหงปาด อ.รอเสาะ เจาะไอรอง นราธวาส 2526 213,125

87 ปาคลองแสง-เขาสก นครศรธรรมราช 2529 45 722,520

88 ปางสดา ตาพระยา วฒนานคร สระแกว 2525 (30) 527,500

89 ปาหนงาม อ.เทพสถต ชยภม 2550 62,437

90 ผาแดง อ.เชยงดาว, เชยงใหม 2533 - 702,085

91 ผาแตม อ.โขงเจยม อบลราชธาน 2534 212,500

92 พระเกยรตไทยประจน อ.บานคา ราชบร 2555 205,463

93 พเตย อ.ดานชาง สพรรณบร 2540 198,422

94 ภกกระดง เลย 35 260,000

95 ภกระดง ภกระดง เลย 2505 30 217,576

96 ภเกา ภพานค า อ.อบลรตน ขอนแกน 2528 201,250

97 ภเขยว อ.คอนสาร ชยภม,เพชรบรณ 2522 150 975,000

98 ภจองนายอย อ.นาจรวย น ายน อบลราชธาน 2530 428,750

99 ภซาง ภซาง,พะเยา 2534 178,049

100 ภผาเทบ อ.ดอนตาล มกดาหาร 2531 30,312

101 ภผามาน อ.ภผามาน ขอนแกน, ภกระดง เลย 2534 218,750

136

102 ภผายล อ.ศรสพรรณ เตางอย สกลนคร 2531 517,850

103 ภผาเหลก อ.ว งสามหมอ อดรธ าน, สองดาว วารชภม

สกลนคร

2539 216,875

104 ภพาน อ.พรรณานคม, กดบาก, ภพาน สกลนคร 2525 5 415,439

105 ภเรอ อ.ภเรอ เลย 2522 20 75,525

106 ภลงกา อ.บานแพง นครพนม 2552 31,250

107 ภแลนคา อ.หนองบวแดง แกงครอ ชยภม 2550 125,312

108 ภวว อ.เซกา, บงกาฬ 2518 36 116,562

109 ภเวยง อ.เวยงเกา ชมแพ ขอนแกน 2530 203,125

110 ภสระดอกบว อ.ดอนตาล มกดาหาร, อ.เลงนกทา ยโสธร 2535 144,375

111 ภสวนทราย อ.นาแหว เลย 2537 73,225

112 ภสอยดาว น าปาด อตรดตถ,ชาตตระการ พษณโลก 2536 212,633

113 ภหลวง เลย 2525 98 650,000

114 ภหนรองกลา เพชรบรณ, นครไทย พษณโลก 2527 191,875

115 แมเงา แมสะเรยง, สบเมย แมฮองสอน 2537 257,650

116 แมจรม แมจรม, นาน 2544 270,000

117 แมตะใคร แมออน, เชยงใหม 2530 - 320,750

118 แมโถ แมแจม, เชยงใหม 2534 - 306,731

119 แมปง ดอยเตา เชยงใหม, ล ล าพน,สามเงา ตาก 2537 - 627,346

120 แมปม เชยงราย, พะเยา 2537 222,500

121 แมเมย ทาสองยาง, ตาก 2532 - 115,800

122 แมยม อ.งาว, อ.สอง, ล าปาง 2527 284,218

123 แมวงศ นครสวรรค 2528 558,750

124 แมวะ อ.เถน,สบปราบ ล าปาง 2542 -

125 แมวาง แมวาง, เชยงใหม 2552 - 189,375

126 ลานสาง เมอง, ตาก 2522 - 65,000

127 ล าคลองง ทองผาภม กาญจนบร 2543 (30) 375,000

128 ล าน ากก เชยงราย 2544 - 458,110

129 ล าน ากระบร อ.กระบร,เมอง ระนอง 2542

130 ล าน านาน ทาปลา, น าปาด อตรดตถ 2541 624,465

131 เวยงโกศย อ.วงชน, แพร 2523 256,250

132 ศรนาน นานอย,เวยงผา, นาน 2534 583,750

137

133 ศรพงงา อ.คระบร จ.พงงา 2531 153,800

134 ศรลานนา แมแตง, เชยงดาว พราว 2529 - 878,750

135 ศรสชนาลย ศรสชนาลย สโขทย 2524

136 สลกพระ กาญจนบร 2508 181 536,594

137 สะตองเขาสมงชางทน อ.บอไร ตราด 2515 50

138 สนกาลาคร อ.สะบายอย สงขลา 2543 - 134,599

139 สาละวน สบเมอง แมสะเรยง แมฮองสอน 2536 450,950

140 สรนาถ อ.ถลาง ภเกต 2533 56250

141 หมเการะ-เกาะพระนาง อ.คระบร จ.พงงา 2544 401,250

142 หมเกาะชาง เกาะดด ตราด 2525 406,250

143 หมเกาะชมพร อ.ปะทว ชมพร 2542 198,125

144 หมเกาะระนอง ระนอง 2552 222,938

145 หมเกาะลนตา อ.เกาะลนตา กระบ 2533 83,750

146 หมเกาะสมลน อ.ทายหมอง พงงา

147 หมเกาะสรนทร อ.คระบร จ.พงงา 2524 88,282

148 หมเกาะอางทอง อ.เกาะสมย สราษฎรธาน 2523 63,750

149 หวยขาแขง-ทงใหญนเรศวร อทยธาน,กาญจนบร,ก าแพงเพชร,ตาก 2512 360 3,609,375

150 หวยน าดง เวยงแหง แมแตง เชยงใหม 2538 - 782,575

151 หาดขนอม-หมเกาะทะเลใต อ.ขนอม นครศรธรรมราช 2533 197,500

152 หาดเจาไหม อ.สเกา กนตรง ตรง 2524 144,292

153 หาดนพรตนธารา-เกาะพพ อ.เมอง กระบ 2526 242,437

154 หาดวนกร ประจวบครขนธ 2535 23,750

155 แหลมสน อ.สขส าราญ ระนอง 2526 196,875

156 อ ม ก อ ย , แ ม ต น ,

เขตรกษาพนธสตวปา

อมกอย, เชยงใหม 2521 30 1,500,000

157 ออบขาน สะเมง,หางดง, เชยงใหม 2532 - 302,500

158 ออบหลวง จอมทอง,ฮอด,แมแจม เชยงใหม 2531 - 345,625

159 อาวพงงา อ.ตะก วทง,เมอง พงงา 2524 250,000

160 อาวมะนาว-เขาตนหยง อ.เมอง นราธวาส 2536 740

161 เอราวณ ศรสวสด กาญจนบร 2518 (30) 343,735

162 ลบง, เขตหามลาฯ ตรง 2536 35,000

163 เขากระปก-เชาเตาหมอ เพชรบร 2542 4,850

138

164

ประเทศไทยมอทยานแหงชาต ๑๔๘ แหง จ านว นชางเล ยงมจ านวน ๒,๗๐๐ เชอก ปพ .ศ.๒๓๙๓

ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ม ช า ง ๑ แ ส น เ ช อ ก ป จ จ บ น ช า ง ป า อ ย ท ๓ ๐ ๐ ๐ -๓ ๘ ๐ ๐ ต ว97

ในตางประเทศโดยเฉพาะในทวปเอเชยมจ านวนชางปาดงน ๑.ประเทศศรลงกา ๑๑๐๐ ตว ๒.ลาว ๖๐๐ ตว ๓.จน ๒๐๐

ตว ๔.กมพชา ๖๐๐ ตว ๕.เวยดนาม ๒๐๐ ตว ๖.พมา ๔๐๐๐ ตว ๗.ภฐาน ๖๐๐-๘๐๐ ตว ๘.อนเดย ๕๐๐๐ ตว

๓.ปญหาขยะลนเมอง (The Garbage overflow)

ปญ ห า น เ ม อ ง ก า ล ง ป ร ะ ส บ ป ญ ห าอ ย า ง ห น ก ข ย ะ ม ท ง ท เ ป น พ ษ แ ล ะ ไม เ ป น พ ษ

และทยอยสลายงายและไมยอยสลาย เชน ถงพลาสตกและโฟม เปนตน ปญหาขยะในเมองไทย เปนปญหาโลกแตก

เ ป น เ ว ล า ห ล า ย ส บ ป ท เ จ า ห น า ท ท า ง ร า ช ก า ร ห น ว ย ง า น ว จ ย

ส ถ า บ น ท า ง ก า ร ศ ก ษ า พ ย า ย า ม ห า ห น ท า ง ใ น ก า ร แ ก ไ ข ป ญ ห า เ ร อ ง ข ย ะ ล น เ ม อ ง

ไม ม ท ใ ด ย อ ม ใ ห ก อ ส ร า ง โร ง ก า จ ด ข ย ะ ใก ล ท อ ย อ าศ ย ข อ ง ต น เ อ ง ท า ไม จ ง เ ป น เ ช น น น

ท ง ๆ ท เ ส ย ง บ ป ร ะ ม า ณ ต ง ม า ก ม า ย พ า เ จ า ห น า ท ไ ป ด ง า น ท ต า ง ป ร ะ เ ท ศ

ใ ช ง บ ป ร ะ ม า ณ ใ น ก า ร ร ณ ร ง ค ใ ห ค ว า ม ร ใ น ก า ร แ ก ไ ข ป ญ ห า เ ร อ ง ข ย ะ

มเทคโนโลย มากมายทสามารถ จะน ามาใชในการแกไขปญหาเรองขยะ แตปจจบนย งไมมทไหนในประเทศไทย

สามารถจดการขยะไดอยางครบวงจรเปนทพงพอใจของคนทกฝาย เพอใหงายสรปไดเปนขอๆดงน

๓.๑.เกบขยะแบบเดม

ประชาชนย งยด ตดก บก ารแกไขปญหาขย ะแบบ เดมๆ ส ถานทมกล นเหมน สกปรก ไมนาชว นมอง

จน ท า ให ไ ม ม ใค รย อม ท จ ะ ให มก า รส ร าง โร ง ก า จ ดข ย ะใน บ ร เวณ ใก ล เ คย ง ก บ ทต น เอ ง อย อ าศ ย

เ น อ ง จ าก ว าก ย ง ไม ม ท ใ ด ใน ป ร ะ เ ท ศ ไท ย ม ร ะ บ บ จ ด ก าร ข ย ะ ท ป ระส บ ค ว าม ส า เ ร จ ส ะ อา ด

สถานทนาชวนมองอยางทไปดงานทตางประเทศ

๓.๒.ไมมแหลงก าจด

เทศบาลไมมแหลงก าจดขยะเนองจากสาเหตขอแรก เพราะไมรวาจะชแจงย งไงใหประชาชนในพ นทเขาใจ

จงตองน าขยะไปทงในพนทหางไกล นอกพนท ในปา สถานทรกราง สรางปญหาใหกบชมชนในพนทนนๆตามมา

๓.๓. ไมเหนคาของขยะ

ทก คนย งมองไมเ หน คณ ค าของขย ะเพ ราะวามมลค าเล ก นอย ไมท ราบว าขย ะบาง ชนดมมล ค า

เมอแยกขยะแลวจะไปขายทไหนหรอมวธใดบางทจะจดการขยะไดโดยเปลยนใหเปนรายไดเขามา

๓.๔.รฐไมมทเกบทไดมาตรฐาน

เ น อ ง จ า ก ท าง ภ าค รฐ ย ง ไม ม ส ถ า น ท แ ล ะ ว ธ ก า ร ท ถ ก ต อ ง ใน ก า รแ ก ไ ข ป ญ ห า ข ย ะ

มการก าจ ดขยะทสามารถรองรบการแยกขยะได จงท าใหโครงการรณรงคใหประชนคดแยกขยะ ไมประสบความส าเรจ

เปน เพ ย งแ คไฟ ไหมฟ าง ในชว งต นๆ แต เมอประชาชนคดแยก ขย ะแล วก ล บ ไมมก าร เกบขย ะแบบแยก

เพอน าไปก าจดอยางถกวธ ขยะเศษอาหารถกเกบน าไปปนกบขยะทวไปเชนเดม

97 www.wikipidea/อทยานแหงชาตของไทย เขาถงขอมล 15 มถนายน 2557.

139

๓.๖.ขบวนการแยกยงไมสมบรณ

เทคโนโลย ทใชก าจ ดขยะ สามารถก าจ ดขยะไดเฉพาะขยะแยกประเภท ไมวาจะเปนการท าปยหมกจากขยะ

การท าก าซชว ภาพจาก ขยะ เศษอาหาร ก ารน าขย ะมาเผาเปนพล งง านคว ามรอนเพ อ ใชในก ารผล ตไฟ ฟ า

แตขยะทเขาสกระบวนการก าจดยงไมไดแยกอยางสมบรณ ท าใหเทคโนโลยดงกลาวประสบปญหาในการด าเนนการ

๓.๗. ขดผลประโยชน

การขดผลประโยชนของกลมผฝงกลบขยะ โครงการใหมทจะเกดขนเพอพฒนาระบบก าจดขยะจงถกระง บ

ถกตอตานจากชมชนโดยมผมอทธผลทเสยผลประโยชนหนนอยภายหลง

วธแกไขปญหาขยะ

๑ . ใ น ช ม ช น ท ห า ง ไ ก ล จ า ก ต ว เ ม อ ง ม พ น ท เ พ า ะ ป ล ก ท า ง ก า ร เ ก ษ ต ร

เ ป น ช ม ช น ท ม ค ว า ม ต อ ง ก า ร ป ย ห ม ก จ า ก ข ย ะ เ พ ร า ะ ต อ ง ใ ช ใ น ก า ร เ พ า ะ ป ล ก

ก าร ใช ป ย หม ก จ าก ขย ะส ามารถล ดค า ใช จ าย ในก าร ใช ป ย เคม ซง น าจ ะมก า รรว มกล มของเก ษตรก ร

เพ อท าโค รง ก าร ปย ห ม ก จ าก ขย ะส ด ขย ะ เศษ ผ ก เศ ษอาหาร เพ อคว าม ย ง ย น ในก ารท าก ารเก ษต ร

และเปนการชวยภาครฐในการแกไขปญหาขยะ สรางมลคาเพมใหกบขยะ

๒.ในชมชนเมองใหญ มป รม าณขย ะเปนจ านวนมาก โดย เฉพ าะตลาดส ด ตลาดคาส งส นคาเกษตร

เ ป น แ ห ล ง ผ ล ต ข ย ะ ท ส า ม า ร ถ ย อ ย ส ล า ย ไ ด เ ป น จ า น ว น ม า ก

ซงขยะทวานเปนว ตถดบช นดในการน ามาผลตปยหมกเนองจากมการเจอปนของขยะชนดอนเชนพลาสตก กระดาษ

ขวดแกว น อย หากมก ารท าขอตกล งรว มในการส งขย ะทคดแยกแตเศษผกเศษอาหารใหก บกล มเก ษตรก ร

กจะสามารถท าขยะทเคยเปนปญหา เปนประโยชนขนมาได

๓ .ก าร จด พ น ท ให ม ก า ร รบ ซ อ ขย ะ ท ส าม ารถ ร ไ ซ เ ค ล ได ป ร ะจ า เ ด อ น ต าม ช ม ช น ต า ง ๆ

โ ด ย ข อ ค ว า ม ร ว ม ม อ ก บ ผ ป ร ะ ก อ บ ก า ร ค า ข อ ง เ ก า

เร มต น โดยก าระประช าส มพนธ ให ป ระ ชาชนรบทราบถ งร าคาท รบซ อของขย ะช นด ต างๆ ส ถาน ทรบซ อ

แ ล ะ ว น เ ว ล า ท จ ะ ม าร บ ซ อ เ ป น ป ร ะ จ า ว ธ ก า ร น จ ะท า ใ ห ผ ค า ข อ ง เ ก าม ผ ใ ช บ ร ก า ร ม า ก ข น

ม ป ร ม า ณ ข ย ะ ท จ ะ น า ส ง โ ร ง ง า น ร ไ ซ เ ค ล ไ ด ม า ก ข น

ประชาชนมร าย ไดม าก ข นจ ากก ารแยก ขย ะและ เกบส ะส มขย ะเพ อจ าห น าย เพ ม ราย ได ให ก บครอบครว

พลกวกฤตใหเปนโอกาสในภาวะทขาวของทกอยางมราคาแพง

๔ .บ าน ท อ ย อ าศ ย ม บ ร เว ณ บ าน ท เ ป น ส ว น ส าม ารถ แ ย ก ข ย ะ เศ ษ อาห ารก า จ ด เ อง ได

โดยท าบอฝงยอยสลายเสษอาหารได ท าใหขยะทจะท าการก าจ ด ไมมขยะเศษอาหารปนอย ไมเกดก ลนเหมน

ท า ใ ห ก า ร แ ย ก ข ย ะ เ พ อ ร ไ ซ เ ค ล ท า ไ ด ง า ย แ ล ะ ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ

การแยกขยะทตนทางสามารถท าไดดกวาการแยกขยะทปลายทาง

๕ .ผ ท อ ย อ าศ ย ใน อ าค าร ส ง อ ย า ง อ าค ารพ าณ ช ย ต ก แ ถ ว ห อ พ ก ค อ น โด ม เ น ย ม

ผทอยอาศยประเภทนไมสามารถก าจดขยะดวยตวเองได เ นองจากขอก าจดในพ นท ผทพกอาศยอยในอาคารประเภทน

ท าได เ พ ย ง แยก ขย ะระห ว า งเ ศษอ าหาร ขย ะท ว ไป ท ส าม ารถ รไ ซ เค ล ได แล ะไมส าม ารถ ร ไ ซ เค ล ได

ทางเทศบาลหากสามารถก าจดแบบแยกประเภทได มการท าปยจากเศษอาหาร อาจจะท าการเกบขยะแบบแยกประเภท

140

เช น แยกสถ ง ขย ะทยอยส ลาย ไดแยกถง เปนอก ส หน งเพ อเทศบาลจะไดแยก จด เก บเพ อไปท าป ย ตอไป

สวนขยะทวไปทไมสามารถยอยสลายได จะแยกเกบเปนถงด าเพอน าไปคดแยกหรอก าจ ดตอไป

๖.การเ รมท าการก าจ ดแบบคดแยก อาจะเรมโดยจ ากดพ นทกอนเพอใหงายตอการเรมตนประชาส มพนธ

อ ย า ง เ ช น ก า ร ข อ ค ว า ม ร ว ม ม อ ก บ

ตล าด ส ด แห งใด แห ง ห น ง ก อน เ พ อข อขย ะ ทค ด แยก เฉ พ าะ เศ ษผ ก เ ศษ อาหาร เพ อ ใช ใน ก ารท า ป ย

โ ร ง แ ร ม แ ห ง ใ ด แ ห ง ห น ง เ พ อ ใ ห ม ก า ร ค ด แ ย ก ข ย ะ

ให ห อ งพ ก ท ก ห อ ง ม ถ ง ข ย ะแ ย ก ป ร ะ เ ภ ท ระ ห ว า ง ข ย ะ ร ไ ซ เ ค ล แ ล ะข ย ะท ว ไป เ พ อ ร อ ก า จ ด

หม บ าน ใดห ม บ าน ห น ง ท จ ะม ก า ร เก บข ย ะแ บบ แ ยก ป ระ เภ ท เก ษ ต รก รก ล มห น ง พ อท า ป ย ห ม ก

เมอเรมตนในจดเลกๆส าเรจยอมจะเปนตวอยางในการดงานใหกบพนทอนๆทจะน ามาเขารวมโครงการตอไป

๔.ปญหานาเนาเสย (The river was rotted)

ในเมองใหญน าเสยถกระบายลงหวยหนองคลองบงเกดการเนาเสย เปนมลภาวะทงกลน ทศนยภาพ

ท าใหน าเนา ไมอาจจะมาใชสอยไดเลย แมปศสตวกนดมกเปนอนตราย ปญหานาเนาเกดจาก

๔.๑ น าเสยจากบาน รานคาและอาคารทท าการ

ช ม ช น ท ม บ าน เ ร อน ท อย อ าศ ย ห ล าย ๆ ห ล ง ค า เ ร อ น ย าน ก าร ค าห รอ อ าค าร ท ท าก าร

ล ว น จ า เ ป น ต อ ง ใ ช น า เ พ อ ก า ร อ ป โ ภ ค บ ร โ ภ ค แ ล ะ ใ ช ส อ ย ใ น จ ด ป ร ะ ส ง ค อ น ๆ

น า ท ใ ช น จ ะ ม ป ร ม า ณ ห น ง ซ ง เ ป น ป ร ม า ณ ส ว น ใ ห ญ ก ล า ย เ ป น น า ท ง อ อ ก ม า

น าทงนสวนมากจะเปนน าจากสวมและจากการช าระซกลาง ซงประกอบไปดวยสารอนทรยสบ ผงซกฟอก เศษอาหาร

ไขมน สารอนทรย และสงปฏกลอน ๆ เจอปนอย สารเหลานเมอไหลลงสแมล าคลอง จะเกดผลเสยสองประการใหญ ๆ

คอ ประการแรกชวยเพมอาหารเสรมแกพชน าและส ตวน า ท าใหมพชน าและสตวน าเพมข น เมอพชน าและสตวน าตายไป

จ ะ ท า ใ ห เ ก ด ส า ร อ น ท ร ย ใ น น า เ พ ม ข น ส า ร อ น ท ร ย ท ม า จ าก น า ท ง แ ล ะ ท เ ก ด เ พ ม ข น น

ถ า ม จ า น ว น ม า ก เ ม อ ถ ก ย อ ย ส ล า ย โ ด ย แ อ โ ร บ ค บ ค เ ต ร ท ม อ ย ใ น น า

ก จ ะน าเอ าออกซเ จนล ะล าย ใน น าม าใ ช ใน อ ต ร าท ส งก ว าอ ต รา ท ออก ซเ จนใน อาก าศล ะล ายล งในน า

ท าใหเกดสภาพขาดออกซเจนขน อนเปนสภาวะแวดลอมทเหมาะกบแอนแอโรบคบคเตรใหยอยสลายสารอนทรย ตอไป

ท าให น า ก ล าย เปนส ด ามก ล น เหมน ส วนส ารอน ๆ ทปนมา เช น ส ารอนนท รย จ ะ เพ มป รมาณ ส ง ข น

ท าใหคณภาพน าทงไมไดมาตรฐานและเสยประโยชนใชสอยไป นอกจากนถาน าทงมเชอโรคชนดตาง ๆ ทเปนอนตราย

เชน บคเตร และไวรส กจะท าใหเกดโรคได

๔.๒ น าเสยจากโรงงานอตสาหกรรม

น าเ ส ย จ าก โร ง ง าน อ ต ส าห ก รร ม ได แ ก น า ท ง จ าก ระ บ บ ก ารผ ล ต ระ บ บ ก ารห ล อ เย น

อาคารทอยอาศยและทท าการ รานคาและโรงอาหารสารทปะปนมาอาจจะเปนสารอนทรย สารอนนทรย กรดดาง

โลหะหนก สารเคมตาง ๆ สารก มมนตภาพรงส สารพษ ดนทรายและสงปฏกลอนๆ ซง เมอทงลงในแมน าล าคลอง

จะท าใหเพมปรมาณสารเหลานนหรอเกดการเปนพษกบสงมชวตในน า เกดการเนาเหมน เกดส กลน และความไมนาด

๔.๓ ปยทใชในการเกษตร

141

ป ย ห ล ก ท ใ ช ใ น ก า ร เ ก ษ ต ร ไ ด แ ก ส า ร ไ น โ ต ร เ จ น แ ล ะ ฟ อ ส ฟ อ ร ส

ฟ อส ฟ อ รส ท อย ใ น รป ขอ งฟ อ ส เฟ ต ส าม ารถ ย ด ต ด อ ย ก บ ด น ได จ ง ม ส ว นน อ ย ท ไห ล ไป ก บ น า

ดงนนสารทท าใหเกดปญหาคอไน โตรเจน การใชปย สวนใหญม กใสก นมากเกนกวาทพ ชจะน าไป ใช ได หมด

เ ม อ ฝ น ต ก น า ฝ น จ ะ ช ะ เ อ า ไ น โ ต ร เ จ น ไ ห ล ไ ป ต า ม ผ ว ด น ล ง ส แ ม น า ล า ค ล อ ง

ชวย ให สาห ราย เจรญ เตบ โตได ด เ ปนจ านวนมาก ท าให น าเก ดส ก ล น และรส เมอส าห ราย เหล านตาย ล ง

กจะท าใหน าเนาเหมนและมฟนอลสงขน เกดฝาขาวลอยอยตามผวน า

๔.๔ ผวดนทพงทลาย

ในพ นทรบน าบางแหง เชน อางเกบน าทเสอมสภาพและมการพงทลายของหนาดน จะท าใหน ามความขนสง

เกดส กลน และรสได

๔.๕ การเลยงปศสตว

การเลยงปศส ตว ถาส ตว เล ยงกนหญาทคลมหนาดนมากเกนไปจะท าใหหนาดนถกน าก ดเซาะเมอฝนตก

แ ล ะ เ ม อ ไ ห ล ล ง ใ น แ ห ล ง ร บ น า ก จ ะ เ ก ด ป ญ ห า เ ช น เ ด ย ว ก บ ข อ 4

นอกจากนมลสตว กจะไหลลงไปในล าน าท าใหมสารอนทรย ไนโตรเจน และฟอสฟอรสสง เกดปญหาเชนเดยวก บขอ 1

และ 3

๔.๖ ยาฆาแมลงและยาก าจดวชพช

ยาฆาแมลงและยาก าจ ดว ชพชสวนมากเปนสารเคมทบางครงก เ ปนสารมพษ เมอถกชะลางลงไปในน า

กจะเปนพษแกพชและสตวทอยในน า หากเราน าน าไปใชกจะไดรบอนตรายจากสารพษนนดวย

๔.๗ ไฟปา

ถ าเก ด ไฟ ป า ในบ รเวณ พ น ท ท เ ป น แหล ง ต นก าเ น ดน า จ ะท าให มข ย ะ เถ าถ าน ตะก อนทราย

รวมทงสารมลพษตาง ๆ ไหลลงไปในแหลงน าเปนจ านวนมาก ซงจะสงผลเสยตอคณภาพของน าทน าไปใชสอย

อกทงอาจจะท าใหอางเกบน าหรอแมน าตนเขนเนองจากการสะสมของเถาถานและตะกอนตาง ๆ

๔.๘ การใชทดนทขาดการควบคม

ก า ร ใ ช ท ด น ส อ ง ข า ง ห ร อ ร อ บ ๆ แ ห ล ง น า ท ข า ด ก า ร ค ว บ ค ม ห ร อ ก า ร ก า ห น ด

จ ะ ท า ใ ห เ ก ด ผ ล เ ส ย ต อ ค ณ ภ า พ ข อ ง น า ไ ด ด ง น น

จงควรก าหนดเขตหรอหามการขยายชมชนหรอการตงโรงงานตามรมน าทน าน าไปใชประโยชนในการท าประปา

การแกไขปญหา

ก ารแ ก ป ญ ห าน า เ ส ย ม ท ง ม าต รก ารท าง ว ท ย าศ าส ต ร แ ล ะ เ ท ค โน โล ย ค อ ก าร บ า บ ด

ก ารก า จ ด ห ร อ ห ม น เว ย น ข อ ง เ ส ย ต า ง ๆ จ าก ก ร ะบ ว น ก าร ท าง อต ส าห ก รร ม เ ก ษ ต รก รร ม

การแสว งหาแล ะใช ทรพยากรธ รรมชาต นอกจากนนย งมมาตรก ารทางกฎหมาย ขอบงคบมาตรฐานต าง ๆ

ต ล อ ด จ น ก าร จ ด ต ง อ ง ค ก ร แ ล ะก า ร ใช อ าน าจ ท าง ก ารบ รห าร เ ข า เส รม ใ น ก าร ป อ ง ก น แ ก ไ ข

การจดตงนคมอตสาหกรรมเปนวธการหนงในการปองก นและแกไขทใชมาตรการทงทางกฎหมาย ทางการบรหาร

และทางเทคโนโลยรวมกนในการแกไขปญหาน าเสยและมลพษตาง ๆ

๕.ปญหาควนพษในอากาศ (The Toxic fumes in an air)

142

ใน เมอ ง ให ญ เ ช นก ร ง เท พ เช ย ง ใหม โคร าช เ รม มปญ ห าม ลพ ษ ทาง เส ย ง แล ะท าง อาก าศ

ท าใหเกดเปนโรคปอดและระบบทางเดนไดงาย สาเหตของการเกดมลพษทางอากาศทส าคญมดงน

๕.๑.ปญ หาย านพ าหนะท ใชเค รองย นต รถยนตเ ป นแหล งกอปญหาอาก าศเส ยมากท สด สารท ออกจ าก

รถยนตท ส าคญ ได แก ค ารบอนมอนอก ไซด ไฮโดรคารบอน ออก ไซดข องไนโตรเจน แล ะของ ก ามะถ น

สารพวกไฮโดรคารบอนนน ประมาณ ๕๕ % ออกมาจากทอไอเสย 25 % ออกมาจากหองเพลา ขอเหวยง และอก 20 %

เก ดจากก ารระเหยในคารบ เรเตอร และถ ง เช อ เพลง ออกไซดของไน โตรเจน คอ ไนต รกออก ไซด ( NO)

ไน โต ร เ จน ไดอ อก ไซด (NO2) แล ะไน ต รส ออ ก ไซ ด (N2O) เ ก อบ ทง หม ด ออ ก มาจ าก ท อไอ เ ส ย

เปนพษตอมนษยโดยตรง นอกจากนสารตะก วในน ามนเบนซนชนดซปเปอรยงเพมปรมาณตะก วในอากาศอกดวย

๕๒.ปญหาควนไฟ และกาซพษจากโรงงานอตสาหกรรม จากโรงงานผลตสารเคม ไดแก โรงกล นน ามน โรงผลตไฟฟา

โรงงานท าเบย ร โรงงาน สรา โรงงานน าต าล โรงงานก ระดาษ โรงงานถลงแร โรงงานยอมผ า โรงงานท าแก ว

โรงงานผลตหลอดไฟ โรงงานผลตปย และโรงงานผลตกรด พลงงานทเกดจากสารเผาไหมเชอเพลง เชน ถานหน น ามน

กาซธรรมชาต ท าให เพ มสาร ตาง ๆ ในอาก าศ อาท สารไฮโดรคารบอนต าง ๆ ออกไซดของไน โตรเจน แล ะ

ก ามะถนในบรรยากาศ

๕.๓.ปญหาแหลงก าเนดฝนละอองตาง ๆ แหลงก าเนดฝนละอองคอบรเวณทมการกสราง หรอโรงงานผลตขนาดใหญ

ไดแก บรเวณทก าลงกอสราง โรงงานท าปนซเมนต โรงงาน โมหน โรงงานทอผา โรงงานผลตโซดาไฟ เหมองแร

เตาเผาถาน โรงคาถาน เมรเผาศพ

๕ .๔ . ป ญ ห า แ ห ล ง ห ม ก ห ม ม ข อ ง ส ง ป ฏ ก ล ไ ด แ ก เ ศ ษ อ า ห า ร แ ล ะ ข ย ะ ม ล ฝ อ ย

สงเหลานหลายแหงมการเกบไมเปนทเปนทาง หลายแหงถกตอตานจากชมชน เพราะสงกลนเหฒนรบกวน

๕ .๕ . ป ญ ห า ค ว น ไฟ ปญ ห า ค ว น ไฟ จ าก ห ล า ย ส า เ ห ต ค อ ก าร เ ผ า ป า เ ผ า ไ ร น า เ ผ าข ย ะ

บางแหงเชนปญหาไฟปาจากตางประเทศอาจจะสามมารถสงผลสะทอนมาถงประเทศไทยไดเชนกรณไฟปาทอนโดนนเซย

ท าใหเกดหมอกควนด า แมกระทงสายการบนเองตองยกเลกหรอเปลยนเสนทาง

๕ .๖ .ปญ หา ก า รทดลองอา วธ น ว เคลย ร ก อ ให เก ด ล ะออง ก ม ม นตรงส คก ค ามช ว ตม นษย แล ะส ต ว

เช น ก ร ณ โร ง ง าน ป ฏ ก รณ น ว เค ล ย รเ ช น เ บ ล ข อ ง รส เซ ย ห ร อ เต าป ฏ ก ร ณ น ว เ ค ล ย ร ฟ ก ช ม า

ของญปนเสยหายจากคลนสนามซดกระหน า

๕ .๗ .ปญ หา กา รตรวจและรก ษ าทาง รง สวทย า ก ารใช เรด โอไอโซโทป ท ข าดมาตรก ารทถ ก ต องในก าร

ปองกนสภาวะอากาศเสย

๕ .๘ .อา ก า ศ เสย ท เก ดจ า ก ปรา ก ฏก า รณ ท า ง ธ รรมช า ต เช น ภ เข า ไฟ ระ เบ ด แผ น ด น ไห ว ไฟ ป า

ก มมนตรงส ทเกดตามธรรมชาต กาซธรรมชาต เ ปนตน ความเปนพษเ นองจากสาเหตขอนคอนขาง น อยมาก

เนองจากตนก าเนดอยไกล จงเขาสสภาวะแวดลอมของมนษยและสตวไดนอย

ผลกระทบของมลพษทางอากาศ

๑.ท าลายสขภาพ อากาศเสยท าใหเกดโรค แพอากาศ โรคเกยวก บทางเดนหายใจ โรค เกยวกบการไหลเวยนของโลหต

ผลทเกดในระยะยาวอาจท าใหถงตายได

143

๒ .ท าล าย ส ง ก อส ร า ง แล ะ เค รอ ง ใช โด ย เฉ พ าะส ง ก อส ร า ง ท ท าด ว ย โล ห ะท า ให เก ดก ารส ก ก รอ น

ท าใหหนงสอและศลปกรรมตาง ๆ เสยหาย

๓.ท าให ท ศ นว ส ย เ ล ว ล ง แ ล ะมผ ล ท า ให อณ ห ภม อ าก าศล ดต า าล ง ก ว าปก ต ได ท ศน ว ส ย เล ว ล ง

กอใหเกดอบตเหตทงในอากาศ ทองถนน และทองน า

๖.ปญหาโลกรอน (The Global Warming)

ป ร า ก ฏ ก า ร ณ โ ล ก ร อ น ( อ ง ก ฤ ษ : Global Warming)

หมายถงการเพมข นของอณหภมเฉลยของอากาศใกลพนผว โลกและน าในมหาสมทรตงแตชวงครงหลงของครสตศตวรร

ษท 20 และมการคาดการณวาอณหภมเฉลยจะเพมข นอยางตอเนอง ในชวง 100 ปทผานมา นบถง พ.ศ. 2548

อ า ก า ศ ใ ก ล ผ ว ด น ท ว โ ล ก โ ด ย เ ฉ ล ย ม ค า ส ง ข น 0 .7 4 ± 0 .1 8 อ ง ศ า เ ซ ล เ ซ ย ส

[ซงคณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Intergovernmental Panel on Climate

Change: IPCC) ข อ ง ส ห ป ร ะ ช า ช า ต ไ ด ส ร ป ไ ว ว า

“จากการสงเกตการณการเพมอณหภมโดยเฉลยของโลกทเกดขนตงแตกลางครสตศตวรรษท 20 (ประมาณตงแต พ.ศ.

2 4 9 0 )

คอนขางแนชดวาเกดจากการเพมความเขมของแกสเรอนกระจกทเกดขนโดยกจกรรมของมนษย ทเปนผลในรปของปรา

ก ฏ ก า ร ณ เ ร อ น ก ร ะ จ ก ” ป ร า ก ฏ ก า ร ณ ธ ร ร ม ช า ต บ า ง อ ย า ง เ ช น

ค ว า ม ผ น แ ป ร ข อ ง ก า ร แ ผ ร ง ส จ า ก ด ว ง อ า ท ต ย แ ล ะ ก า ร ร ะ เ บ ด ข อ ง ภ เ ข า ไ ฟ

อาจส ง ผ ล เพ ย ง เ ล ก น อย ต อ ก าร เพ ม อณ ห ภ ม ใ น ช ว ง ก อ น ย ค อ ต ส าห ก รรม จ นถ ง พ .ศ . 2 4 9 0

แ ล ะ ม ผ ล เ พ ย ง เ ล ก น อ ย ต อ ก า ร ล ด อ ณ ห ภ ม ห ล ง จ า ก ป 2 4 9 0 เ ป น ต น ม า

ขอสรปพ นฐานดงกลาว นไดร บการรบรองโดยสมาคมและสถาบนการศกษาทางวทยาศาสตรไมนอยกวา 30 แหง

รว ม ท ง ร าช ส ม าค ม ท าง ว ท ย าศ าส ต ร ร ะด บ ช า ต ท ส าค ญ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ อ ต ส าห ก ร ร ม ต า ง ๆ

แ ม น ก ว ท ย า ศ า ส ต ร บ า ง ค น จ ะ ม ค ว า ม เ ห น โต แ ย ง ก บ ข อ ส ร ป ข อ ง IPCC อ ย บ า ง

แตเสยงสวนใหญของนกวทยาศาสตรทท างานดานการเปลยนแปลงของภมอากาศของโลกโดยตรงเหนดวยกบขอสรปน

98

นอกจากนย งมอบตภยหลายอยาง คอ ปรากฏการณแผนดนไหว (Land slide) คลนสนาม (Tsunami)

น าแขงข วโลกเหนอละลาย (North Pole had melt) หรอแมกระทง อกกาบาตพงชนโลก (Meteorite attack the

Earth)

สาเหตของการเกดสงแวดลอม

๑.เพราะประชากรทเพมมากขน

เม อ ผ ค น เ พ ม ม าก ข น ท า ให ต อ ง แ ย ง ก น ใน เ ร อ ง ท อ ย อ าศ ย ท ห ล บ ท น อ น ท ท า ง า น

พนทปาถกบกรกเพอตองการท ากน สรางบานทพกอาศย

๒.เพราะความเหนแกตวของมนษย เชน ทาลายสภาพแวดลอม ปาไม แมนา ลาคลอง เพราะอยากรวย

98 http://th.wikipedia.org/wiki/สภาวะโลกรอน เขาถงขอมล ๑๒ มถนายน ๒๕๕๗

144

๓.เพราะโลภอยากไดครอบครองโดยไมมทสนสด เชน บกปาเพอยดครองทดน

๔.เพราะตามใจอยาก ไมฝกอดทนอดกล น การไมเคารพกฎจราจร

๕.เพราะการไมตระหนกถงอนตรายเชน มลภาวะ นาเสย

๖.เพราะความหนาแนนของประชากร จงแกงแยงกน เชน ขยะ เมอคนมาก ขยะยอมมากตามดวย

ความผกพนระหวางพทธศาสนากบสงแวดลอม 1.พระพทธเจาประสตใตตนไม

2.พระองคตรสรใตตนไม

3.ทรงแสดงธรรมครงแรกใตตนไม

4.ทรงปรนพพานใตตนไม

5.อารามทางพทธศาสนาเปนทรกษาปาไม รวมทงสตวปา

6.มพระวนยหามการตดตนไมและพรากของเขยว

7.ทรงสอนใหพงพงธรรมชาต

8.ในกรณยกจ 4 อยาง หนงในนนคออยโคนไม

สงแวดลอมมผลกระทบตอพทธศาสนา

๑ .ส ง แ ว ด ล อม ไม ด ท า ให เก ด ปญ ห า ได ง า ย เช น เ ด ก ท เก ด ใน ส ล ม ช ม ชน แ อ อ ด ย อ ม ต ด ย า

เกเรไดงายกวาเดกทสงแวดลอมด

๒ .ส ง แว ดล อ มไม ด ท าให พ ระประพ ฆ ต ไมด เช น ราย รอบว ดมแ ต อบายมข โร ง น า ช า อาบ อบนว ด

เราจะหาพระในวดเครงครดยาก เพราะพระอดทนตอกระแสกเลสรอบวดไดยาก

๓.สงแวดลอมไมดท าใหปฏบตธรรมไดยาก เชน เสยงจอแจของผคน เสยงดงของโรงงาน เสยงรถยนตดงสนน

ค ว น ร ถ ส ง ก ล น เ ห ม น น า ใ น ค ล อ ง ส ง ก ล น เ น า เ ห ม น เ ด ก เ ก เ ร จ ร จ ด ม า ก

สงเหลานเปนผลใหการปฏบตธรรมอปสรรคไมกาวหนา จตใจสงบไดยาก แตจะมแตความร าคาญ

พระพทธศาสนาจะมวธแกไขอยางไร มวธแกไขคอ

๑.มการรณรงคอยางตอเนองตามสอตางๆ

๒.ใหประโยชนของสงแวดลอม และโทษของการท าลายสงแวดลอม

๓.ออกกฎหมายมาบงคบใชและมการลงโทษรนแรง

๔.พระสงฆสอนชาวพทธใหตระหนก

เมอเราท าลายสงแวดลอม สงแวดลอมจะท าลายเรา เชน

1.กรณสวนสมทเชยงใหม

2.น าแมน าหลายสายเนา

3.น าทวมหนกเกดจากการตดไม

4.ฝนแลงตอเนองเพราะไมมตนไม

5.ไมมสงมาควบคมแมลง เพราะสตวเชน หน ง นก และสตวเลกอนๆไดสญพนธไปแลว

145

ค าถามทายบท ๑.สงแวดลอมคออะไร มความส าคญตอมนษยอยางไร

๒.ปญหาสงแวดลอมมกอยาง อะไรบาง

๓.สงแวดลอมมปญหาเพราะอะไร

๔.ในฐานะพระสงฆ เราจะมวธชวยเหลอปญหาสงแวดลอมอยางไร

บทท ๑๒ พทธศาสนากบบทบาทของสตร (Buddhism and Woman right)

ประเดนสมมนา

-ความเปนมาของบทบาทสตรกบพทธศาสนา

-บทบาทของสตรในการอปถมภพทธศาสนา

-สทธสตรในพทธศาสนา

-บทบาทในดานลบของสตรในพทธศาสนา

คาวาสตร เ ปนภาษาส นสกฤต แปลวา................ เ ปนค าสภาพทเรยกผหญงทว ไป สทธสตร Women's

rights คอ ส ทธ แล ะก าร ให ส ทธ แก ส ต รแล ะ เดก ห ญ งในส ง คม ต าง ๆ ท ว โล ก ในบางแ ห ง กฎห มาย

ข น บ ธ ร ร ม เ น ย ม ป ร ะ เ พ ณ ท อ ง ถ น

และพฤตกรรมมสวนใหการสนบสนนและสราง สทธเหลานขนมาเ ปนอยางขนบธรรมเนยมประเพณ ในขณะทในทอนๆ

ผคนเพกเฉยสทธสตรและย บย งสทธเหลาน สทธสตรแตกตางจากแนวคดในมมมองทกวางข นในเรองสทธมนษยโดย

พ จ า ร ณ า จ า ก ข อ อ า ง ต า ง ๆ แ ส ด ง ค ว า ม ล า เ อ ย ง ท า ง ป ร ะ เ พ ณ ห ร อ ท าง ป ร ะ ว ต ศ า ส ต ร ท ม

มาขออางดงกลาวตอตานการใชสทธสตรและเดกหญงและใหการยอมรบผชายและ เดกผชายมากกวา

ทาทของพระพทธองคตอสตรนนเ ปนไปในแนวบวกเสยเ ปนสวนใหญ แตมเหมอนก นททรงต าหนสตรไว

แตทต าหนนนมวตถประสงคเพอพระสงฆทบวชใหมคลายความรกสเนหาจากสตรจะไดต งใจประพฤตปฏบตธรรมจนสา

มารถบรรลในทสด ในธตสตรคมภรส งยตตนกาย พระส มมาสมพทธเจาไดแสดงทาทของพระองคตอสตรอยางช ดเจน

ก ล าว คอส ม ย นนพ ระ เจ าป เส น ท โกศล พ ระราช าแ ห ง แคว น โกศล ได แ ต งง านก บพระนางม ล ล ก าเท ว

ธดาของนายสมนมาการหรอชางเกบดอกไมประจ าเมอง พระนางประสตเปนธดา เจาพนกงานไปแจงตอพระราชา

ท า ว เธ อ เก ด เ ส ย พ ระท ย ม าก เ พ ราะป รารถ น าจ ะ ได พ ร ะ โอ รส จ ง ก าส รวญ เข า เ ฝ าพ ระ ศ าส ด า

พระองคจงแส ดงธรรมโปรดให หายน อยพระทย ทไดล กผ หญ งวา “ดกอนมหาบพ ตรผเ ปน ใหญ แห งปวงชน

แท จ ร งแม ส ต รบ า งค นก เ ป น ผ ป ร ะเส รฐ (ก ว า บ รษ ) พ ระองคท รง ช บ เล ย งไ ว ส ต ร ท มป ญ ญ า มศ ล

146

ปฏบตพอผวแมผวดงเทวดา จงรกภกดตอสาม บรษทเกดจากสตรเชนนน ยอมเปนคนแกลวกลา เปนเจาแหงทศได

บต รข องภรรย าท ด เช น น แ ม ร าชส ม บ ต ก ค รอบค รอง ได ”99 เม อพ ระองคแส ดง ธ รรม ช า ต ขอ งส ต ร

พ ร ะ อ ง ค ม ไ ด ท ร ง แ ส ด ง เ ฉ พ า ะ ข อ บ ก พ ร อ ง ข อ ง ส ต ร เ ท า น น แ ต ย ง ท ร ง แ ส ด ง ถ ง ข อ ด

อนไดแกศกยภาพและความสามารถของสตรไวอกดวย

จากการคนควาเชงสถตพบวา มสตรปรารถนาจะเขาถงธรรมทางพทธศาสนาเขามาบวชเปนจ า นวนมาก

โดยเหตผลการบวชทหลากหลาย ในคมภรเถรคาถาและเถรคาถามจ านวนทงส น ๓๒๘ รป สวนใหญรอยละ ๘๖

เปนชาวเมองสาวตถ กบลพสด ราชคฤห เวสาล แยกตามวรรณะดงน วรรณพราหมณ ๑๔๐ รป วรรณะกษตรย ๗๕

รป วรรณะแพศย ๙๘ รป วรรณะศทร ๑๑ รป นอกวรรณะ ๑๑ รป100

ในคมภรทางพระพทธศาสนาไดกลาวถงสตรทบรษน ามาเปนภรรยาหรอเมยนน มอย ๒๐ จ าพวก คอ

(๑) มาต รก ขต า หญ ง ท ย งอย ในคว ามปกครอง ของมารดา ได แก หญ ง ท มม ารดาคอย ระว ง คว บ คม

หามปรามใหอยในอ านาจ

(๒) ปตรกขตา หญงทอยในความปกครองของบดา ไดแก หญงทมบดาคอยระวงควบคม หามปรามใหอยในอ านาจ

(๓) มาตปตรกขตา หญง ทยงอยในความปกครองของมารดาและบดา ไดแก หญงทมมารดาบดาคอยระวงควบคม

หามปรามใหอยในอ านาจ

(๔ ) ภาตรกขตา หญงทย งอยในความปกครองของพ ชายนองชาย ไดแก หญงทมพชายนอยคอยระว ง ควบคม

หามปรามใหอยในอ านาจ

(๕) ภคนรกขตา หญงทยงอยในความปกครองของพสาวนอยสาว ไดแก หญงทมพสาวนองสาวคอยระวง ควบคม

หามปรามใหอยในอ านาจ

(๖) ญาตรกขตา หญงทยงอยในความปกครองของญาต ไดแก หญงทมญาตคอยระวง ควบคม

หามปรามใหอยในอ านาจ

(๗) โคตตรกขตา หญงทยงอยในความปกครองของตระกล ไดแก หญงทมบคคลรวมตระกลคอยระวง ควบคม

หามปรามใหอยในอ านาจ

(๘) ธมมรกขตา หญงทมธรรมคมครอง ไดแก หญงทมตระกลประพฤตธรรมรวมกนคอยระวง ควบคม หามปราม ให

อยในอ านาจ

(๙) สารกขา หญงทมคหม น ไดแก

หญงทถกหม นหมายไวต งแตอยในครรภโดยทสดกระทงหญงทชายสวมพวงดอกไมใหดวยกลาววา “หญงนเปนของเรา”

(๑๐) สปรทณฑ หญงทมกฎหมายคมครอง ไดแก หญงทมพระราชาบางองคทรงก าหนดโทษไววา

“ชายทลวงเกนหญงคนนตองไดรบโทษเทาน

(๑๑) ธนกกตา ภรรยาสนไถ ไดแก หญงทขายเอาทรพยซอมาอยรวมกน

(๑๒) ฉนทวาสน ภรรยาทอยดวยความพอใจ ไดแก หญงอนเปนทรกซงชายทรกรบใหอยรวมกน

99 ธตสตร พระสตตนตปฎก หนา...... 100 ชาญณรงค บญหนน, ดร. “สทธสตรในพทธศาสนาเถรวาท” (งานวจยศนยพทธศาสนศกษา จฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๔).

หนา ๕๓.

147

(๑๓) โภควาสน ภรรยาทอยเพราะสมบต ไดแก หญงทชายยกสมบตใหแลวอยรวมกน

(๑๔) ปฏวาสน ภรรยาทอยเพราะแผนผา ไดแก หญงท

ชายมอบผาใหแลวอยรวมกน

(๑๕) โอทปตตกน ภรรยาทเขาพธสมรส ไดแก หญงทชายจบมอจมลงในภาชนะน าดวยกนแลวอยร วมกน

(๑๖) โอภตจมภฏา ภรรยาทถกแปลงเทรด ไดแก หญงทชายถอดเทรดลงแลวอยรวมกน

(๑๗) ทาส ภรรยาทเปนทงคนรบใชเปนทงภรรยา ไดแก หญงทเปนทงทาสเปนทงภรรยา

(๑๘) กมมการ ภรรยาทเปนทงลกจางเปนทงภรรยา ไดแก หญงทเปนทงลกจางเปนทงภรรยา

(๑๙) ธชาหฏา ภรรยาทเปนหญงเชลย ไดแก หญงทถกน ามาเปนเชลยในสงคราม

(๒๐) มหตตกา ภรรยาชวคราว ไดแก หญงทอยรวมกนเปนครงคราว ในสมยปจจบนเรยกวา เมยเชา

๑.กอนเตรยมตวเปนเมอเปนภรรยา

ในว ฒนธรรมอนเดยตงแตโบราณจนถงปจจบน สตรจะตองไปอยบานก บสาม หล งจากทแตงงานแลว

พระพทธองคทรงตรสโอวาทใหสตรไว ๕ อยางไวในอคคหสตร คอ

๑.ปรารถนาด

รบใชปฏบตและพดจาดวยดตอมารดาบดาของสาม

๒.แสดงความเคารพ

ร จ ก แ ส ด ง ค ว า ม เ ค า ร พ ต อ บ ค ค ล ท ส า ม เ ค า ร พ

ค อ ม าร ด า บ ด าแ ล ะ ส ม ณ พ ร าห มณ เ ห ม อ น ก บ เ ป น ท เ ค า รพ ข อ งต น เ อ ง รว ม ท ง จ ด ท น ง ใ ห

เตรยมน าและอาหารใหเมอมาถงบาน ปฏสนถารดวยด

๓.ขยนไมเกยจคราน

พจารณาจดท าการงานภายในบานของสามไมวาจะเปนงานหนกงานเบา

๔.รกาลทควรทาและไมควรทา

ต อ ค น ภ าย ใน บ าน ขอ ง ส าม ค อท าส ค น รบ ใ ช ห รอ ก รรม ก าร ด แล ค น เห ล าน น เม อ เ จ บ ไ ข

จดแบงอาหารใหตามสดสวน

๕.รกษาทรพยและขาวเปลอก

รจ กรก ษาทรพย ท สามห ามาได รวมทงสง ของอนๆ เชน ขาว เปล อก เงนทอง ทส ามมาหมาไดให ด

ไมท าตนเปนเสยหาย คอเปนนกเลนการพนน เปนขโมย เปนนกดม หรอลางผลาญทรพย 101

ค าแ นะน า ข อ งพ ระพ ทธ องค ได แ น ะน าให โอ ว าท ส ต ร ของ อน เด ย เม อ ๒ ๕ ๐๐ ป มาแ ล ว

ยงสามารถใชไดและใชไดกบสตรไทยทจะไปเปนภรรยาของสาม แมสตรจะอยบานโดยฝายชายแตงเขามกตามท

๑.หนาทภรรยา

ค าวา ภรรยา เปนภาษาสนสกฤต ตรงก บภาษาบาลวา ภรยา แปลวาผควรแกการเลยงด ตรงก นขามกบสาม

ซงแปลวาเจาของ พระส มมาสมพทธเจาวางกรอบหนาทสตรไวเพอใหเ ปนภรรยาและคณแมทดของลกไวอยางละเอยด

โดยทรงตรสไว ในสคาลกสตร พระสตรนวาดวยเรองการเคารพทศทงหกของสงคาลกมาณพชาวเมองราชคฤห

101 อคคหสตร องคตตรนกาย พระสตตนตปฎก หนา ......

148

แ ท น ท จ ะ บ ช า ท ศ ด ว ย ก า ร ม า ไ ห ว ท ศ ท ง ห ก ก ม า ไ ห ว ค อ ก ร ะ ท า ห น า ท ใ ห ส ม บ ร ณ

พระพทธองคจงตรสหนาทของสตรผทจะเปนภรรยาไว ๕ อยางคอ

๑.จดการงานด

หมายถงการจดงานในบานทงหมด เชน ในเรอนทงชดเสอผาตนเองสาม ทนอน เรอนครว หองน า หองนงเลน

ห อง รบแขก ห น าบ าน ต อง ให ส ะอาดส ะอ าน เปน ระเ บย บ เ รย บ ร อย ว าง ท ก อย าง ให เ ป น ท เ ป น ทาง

เวลาจะหยบหรอใชงานจะไดสะดวก แมยามไฟดบยงสามารถจบไดถกตอง เพราะวางไวไวเปนระเบยบ

๒.สงเคราะหญาต

ญาตม ๒ อยางคอ ญ าตฝายสามและฝายภรรยา เมอญาตทงสองฝายมาเยยมตองรจ กอาคนตกวต ร

คอว ต รป ฏบ ต ส าหรบ แขก ท มาเ ย อน เช นจด ทน ง เต รย ม ท น ง เ ต ย ม ขนม ของหว าน เต รย มอาหาร

การเจรจาพาทใหเปนปยวาจา ออนหวานกบทกชนชน ท าใหญาตประทบใจและแซซองผเปนสามวาเลอกไดภรรยาด

เลอกผหญงไดถกอนท าใหสามปลมปตดวย

๓.ไมนอกใจ

ก าร ไม น อก ใจ หม าย ถ ง ต อง ซ อส ต ย ต อส าม แบ ง เ ป น ๓ อ ย าง ค อ ๑ .ซ อ ส ต ว ท า ง ก า ย

คอไมยอมใหชายใดเชยชม ๒.ซ อสตย ทางวาจา ไมยอมใหใครมาแทะโลม หรอมใจไปแทะโลมย วยชายใด และ

๓.ซอสตยทางใจ ไมมใจใหชายใดมาครอบครว หรอปนใจใหชายอน

การนอกใจนบเปนโทษรายแรงของสตร ในวรรณคดไทยเรยกสตรเหลานวาหญ งกาก หรอโมลาสองใจ

ผ ม ค ด นอ ก ใจ จะ เ ก ด โทษ ห ล าย เ ช น ๑ .ถ ก ส าม ห รอญ า ต ฆ า ต าย ๒ .ถ ก ท าร า ย จน ได ร บบ าด เจ บ

๓ .ถ ก ด า ห ร อ ต า ห น อ ย า ง ร น แ ร ง ๔ .ถ ก ข บ อ อ ก จ า ก บ า น ๕ . บ ง ค บ ใ ห ห ย า ร า ง

ในส งคมบางศาส นาบญญตไว ให ลงโทษสตรทนอก ใจดวย การมดมอล ากไปตามถนนใหชาวบ านทบจนตาย

แตในสงคมไทยโทษไมไดรนแรงขนาดนน แตกถกประณามจากผคนจนอยไดยากในสงคม

๔.รกษาทรพย

ในส งคมโบราณ ผชาย เปนช าง เท าหน า ผ หญ งเ ปนชางเทาหล ง งานนอกบาน จงเ ปนภาระของผช าย

บางคนตองออกไปท างานไกลบาน ในส งคมไทย บางครอบครวสามตองไปท างานไกลถงซาอดอารเบย สงคโปร

ไ ต ห ว น เ ป น ต น ต อ ง พ ล ด พ ร า ก จ า ก ค ร อ บ ค ร ว

เมอกลบมาแลวผหญง ทเปนภรรยาตองประหย ดและมธย สในการในการใชจายใหเกดประโยชนตอครอบครว สงสด

สตรบางคนน าเงนนนไปใชในการซอเครองประดบตนเอง เชนเครองส าอางราคาแพงๆ เสอผาแบนดเนม ของฟ ง เฟออนๆ

บางรายหนกกวานนน าเงนไปแอบเลนการพนนจนเสยหาย และแอบไปเลนชกมไมนอย

๕.ขยนขนแขง

ก ารข ย น ข ย น เ ป น ค ณ ส ม บ ต ข อ ง ท ก ค น ไม ไ ด จ า ก ด ว า จ ะ ต อ ง เ ป น ภ ร รย าอ ย า ง เ ด ย ว

แตถ าภรรย าขย นแล ว จ าท า ให ก า รส ร าง ครอบครว เ ปน ไปอย าง ด แล ะรบประก บครอบ ครว เ ปน ส ข ได

มฐานะทางเศรษฐกจดไมฝดเคอง สตรทเปนแมบานทด ตองนอนทหลงสามและตนกอนเสมอ102

102 สงคาลกสตร พระสตตนตปฏก หนา....................

149

นคอหนาทของภรรยาทจะตองท าเพอใหสามไดรกและสบายใจอกทงเตรยมตวเปนคณแมทดดวยอนจะน าควา

มเจ รญ มาส ครอบครวด ว ย สมก บ สภาษต ท กล าว ว า “ภรรย าน น อย ใก ลชด หา ก ไมผ กมตรชวตจ ะส น

ภรรยานนอยรวมกนหากคดสรางสรรค บานนนเจรญ”

วตรปฏบตในบานเรอน

ธ น ญ ช ย เ ศ ร ษ ฐ เ ป น บ ต ร ข อ ง เ ม ณ ฑ ก เ ศ ร ษ ฐ ช าว เ ม อ ง ร าช ค ฤ ห ส ม ย พ ท ธ ก า ล

ตอมาโย กย าย มาท เ มองส าเก ต ตามค าข อร อง ของพระ เจ าป เส น ท โกศล พ ระรราช าแ ห ง เมอง ส าว ต ถ

ทต องก ารอย าก ได เศรษฐ เพ อม าย ก ฐ านะท างเศรษฐก จ ของเมอง แ ตเพ ราะภาย ใน เมองส าว ตถ คบแคบ

เ ศ ร ษ ฐ เ อ ง ม บ ร ว า ร ม า ก ไ ม อ า จ จ ะ ต ง บ า น เ ร อ น ใ น ท อ น ค บ แ ค บ ไ ด

จงขออนญ าตตงบาน ในชย ภม ทอดมสมบรณ นอกหล ายร อยก โลเมตร แต เ ปน เขตขณฑส มาของพระราช า

เมอไดรบอนญาตจงตงเมองวาสาเกต

ฝาย ธนญชย เศรษฐมบตรสาวคนเดยวนามวาวสาขา เมอโตเปนสาวจะตองแตงงานไปอยกนก บสาม

ผเปนพอจงใหโอวาทแกลกสาววา กลสตรผจะไปสตระกลของสาม โดยใหโอวาท ๑๐ ประการ เ ปนแนวปฏบต คอ

โอวาทขอท ๑ ไฟในอยานาออก หมายความวา อยาน าความไมดของพอผวแมผวและสาม ออกไปพดใหคนภายนอกฟง

โอวาทขอ ท ๒ ไฟนอก อย า น าเขา หมายคว ามวา เมอคนภายนอกต าหนพ อผ วแมผว และส ามอย างไ ร

อยาน ามาพดใหคนในบานฟง

โอวาทขอท ๓ ควรใหแกคนทใหเทานน หมายความวา ควรใหแกคนทยมของไปแลวแลวน ามาสงคน

โอวาทขอท ๔ ไมควรใหแกคนทไมให หมายความวา ไมควรใหแกคนทยมของไปแลว แลวไมน ามาสงคน

โอวาทขอท ๕ ควรใหทงแกคนทใหและไมให หมายความวา เมอมญาตมตรผยากจนมาขอ ความชวยเหลอพงพาอาศย

เมอใหไปแลวจะใหคนหรอไมใหคน กควรให

โอวาทขอท ๖ พงนงใหเปนสข หมายความวา ไมนงในทกดขวางพอผว แมผวและสาม

โอวาทขอท ๗ พงนอนใหเปนสข หมายความวา ไมควรนอนกอนพอผวแมผวและสาม

โอวาทขอท ๘ พงบรโภคใหเปนสข หมายความวา ควรจดใหพอผว แมผวและสามบรโภคแลว ตนจงบรโภคภายหลง

โอวาทขอท ๙ พงบาเรอไฟ หมายความวา ใหมความส านกอยเสมอวา พอผว แมผวและสาม

เปนเหมองกองไฟ และพญานาคทจะตองบ ารงดแล

โอวา ทขอ ท ๑๐ พ งน อบน อมเทวดา ภา ยใน หมายคว ามว า ให มคว ามส านกอย เสอมวา พ อผ ว แมผ ว

และสามเปนเหมอนเทวดาทจะตองใหความนอบนอม103

๒.ภรรยา ๗ ชนด

เม อ แ ต ง ง า น แ ล ว ผ ช าย จ ะ ได ภ ร ร ย า ห ล า ก ห ล า ย ร ป แ บ บ แ ล ว แ ต ค ว าม ป ร ะพ ฤ ต

พระสมมาสมพทธเจาตรสไวในภรยาสตรวาสตรนนเมอมาเปนภรรยาจะมอย ๗ อยางคอ

๑.วธกภรยา

103 ข.ธ.อ. (ไทย) ๓/๙๓.

150

หมายถง ภรรยาเสมอดวยเพชรฆาต เปนพวกทมจตใจคดไมด ชอบท าราย ชอบดาทอสาปแชง คดฆาสาม

หรอมชกบชายอน

๒.โจรภรยา

หมายถง ภรรยาเสมอดวยโจร เปนคนลางผลาญ สรางหนสน หาไดเทาไรกไมพอ

หรอเอาเรองในบานไปโพทนาใหคนขางนอกรบรท าใหเสอมเสยชอเสยง

๓.อยยาภรยา

หมายถง ภรรยาเสมอดวยนาย เปนคนชอบขมสามใหอยในอ านาจ ไมใหเกยรตสามเมออยตอหนาผอน

ชอบส งการหรอเอาแตใจตวเอง เหนสามเปนคนไรความสามารถ แตตวเองเปนผน า

๔.มาตาภรยา

หมายถง ภรรยาเสมอดวยแม คอผทมความรกตอสามอยางสดซง ไมเคยทอดทงแมยามทกขยาก ปวยไข

ไมท าใหมเรองสะเทอนใจ

๕.ภคนภรยา

หมายถง ภรรยาเสมอดวยนองสาว คอผทมความเคารพตอสามในฐานะพอบาน

แตขดใจกนบางตามประสาคนใกลชดกนแลวกใหอภยกน โดยไมคดพยาบาท เดนตามแนวทางของสาม ตองพงพาสาม

๖.สขภรยา

หมายถง ภรรยาเสมอดวยเพอน ตางคนตางกมอะไรทเหมอนกน ความสามารถพอกน ไมจ าเปนตองพงพากน

ไมคอยยอมกน เปนตวของตวเอง แตกรกกนและชวยเหลอกนโดยตางคนตางท าหนาทของตวเอง

๗.ทาสภรยา

หมายถง ภรรยาเสมอดวยคนรบใช คอภรรยาทอยภายใตค าส งสามโดยไมมขอโตแยง สามเ ปนผเล ยงด

ส งอะไรกท าอยางนนแมจะไมเหนดวยกไมออกความเหน อดทนท างานตามหนาทตามแตสามจะส งการ แมถกดดา

เฆ ยน ตก ย งทนอยไดโดยไมโต ตอบ ทานสอนใหภรรยาส ารวจตนว า ท เ ปนอย ตนเปนภรรย าประเภทไหน

แ ล ะ จ ะ ใ ห ด ค ว ร จ ะ เ ป น ภ ร ร ย า ป ร ะ เ ภ ท ใ ด ส า ห ร บ ช า ย

อ า จ ใ ช เ ป น ห ล ก ส า ร ว จ อ ป น ส ย ข อ ง ต น ว า ค ว ร แ ก ห ญ ง ป ร ะ เ ภ ท ใ ด เ ป น ค ค ร อ ง

และส ารวจหญงทจะเปนคครองวาเหมาะกบอปนสยของตนหรอไม104

พระพทธองคสรปวา ในภรรยา ๗ อยางน ภรรยาประเภทท ๑-๒-๓ จะตองไปเกดในอบายภม สวนภรรยาท

๔-๕-๖-๗ ยอมไปส เทวโลกภรรยาท ๕ และ ๖ นบวาดทสดส าหรบบรษและครอบครว แตถาบรษใดไดภรรยาท ๑-๓

นบวาเ ปนความซวยของบรษผน นอยางไมตองสงสย ในพระวนยปฎก พระพทธองคยงไดตรส ทมาของภรรยาไวอก ๑๐

จ าพวกคอ ๑.ภรย าสนไถ คอไถ มา ๒.ภรยาทอยด วยเตมใจ ๓.ภรยาทอย เพ ราะสมบต ๔.ภรยาทอย เพราะผ า

๕.ภรยาทสมรส ๖.ภรยาทถกปลงเทรด ๗.ภรยาทเ ปนทงคนใช ทงภรยา ๘.ภรยาทเ ปนลกจางดวย ภรยาดวย

๙.ภรยาเชลย ๑๐.ภรยาช วคราว105

สตรทบรษชอบ

104 อง. สตตก. (ไทย) ๒๓/๖๓/๑๒๒-๑๒๕ 105 วนย. ๑/๔๒๙/๖๗๐.

151

พระพทธองคไดตรส เกยวก บคณสมบตของสตรทดทบรษชอบใจไว ในสงยตตนกาย สฬายตนวรรควา

“ดกอนภกษทงหลาย สตรทประกอบดวยองค ๕ ยอมเปนทพอใจโดยสวนเดยวของบรษคอ

๑.รปงาม (รปงาม ผวพรรณด รปรางสมสวน ไมมต าหน อาคารกครบ ๓๒ มาดแมนสมเปนชาย)

๒.มทรพย (ตองมทรพยสนพอเลยงตวและครอบครว ไมยากจนคนแคน)

๓.มศลธรรม (เปนคนดมจรยธรรม ไมนอกใจ รกเดยวใจเดยว)

๔.ขยน (มความขยนแขง หม นเพยร หนกเอาเบาส)

๕.ไมเปนหมน สตรทประกอบดวยองค ๕ เหลานแล ยอมเปนทพอใจโดยสวนเดยวของบรษ106

นอกจากนนยงทรงแสดงก าล งของสตรวา สตรจะมก าลง ๕ ประการคอ ๑.กาลงคอรป หรอมรปเปนก าล ง

๒.กาลงคอทรพย สตรใดมาจากฐานะทางครอบครวด ยอมมความภมใจในฐานะของตนเอง ๓.กาลงคอญาต ผมญาตด

หรอมญาตเ ปนผ ใหญ จะมพล งท าใหส ามเกรงใจ จะท าประก ารใดทจะขม เหงภรรยากไมกล า ๔.กาลงคอบตร

เมอแต งง านแล ว ส ต รย อมปรารถนาจะมบ ต รเพ อย ก ฐ านะของตน เอง ย ง บ ตร ได ต าแห น ง ส งเ ท าให ร

ยอมท าใหมารดาเดนไปเทานน ๕.กาลงคอศล สตรทมศลธรรมประจ าใจยอมเปนคนมคณคาสามเกรงใจ107

อย า งไรก ต ามก าร ท ผ หญ งจ ะ ดหมนส าม ด ว ย ส าเห ต ๘ ประก าร คอ ๑ .เพ ราะส ามเ ป นคนจน

๒.เพราะสามเ ปนคนเจบกระเสาะกระแสะ ๓.เพราะสามเปนคนแก ๔.เพราะสามเปนนกเลงสรา ๕.เพราะสามเปนคนโง

๖.เพราะสามเปนคนมวเมาในกามคณ ๗.เพราะสามคลอยตามในกจการทกอยาง ๘.เพราะสามไมกอใหเกดทรพย

หรอไมอาจจะหาทรพยได 108 ทง ๘ ขอนเปนเหตท าใหสตรผเปนภรรยาดหมนสามได

ทกขของผหญง ๕ อยาง ใ น อ า เ ว ณ ก ส ต ร แ ห ง ค ม ภ ร ส ง ย ต ต น ก า ย พ ร ะ ส ต ต น ต ป ฎ ก

พระสมมาสมพทธเจาไดทรงแสดงความล าบากของสตรไว ๕ อยางคอ

๑.เมอสตรเปนสาวตองไปสกลสาม ยอมพลดพรากจากพนอง

ในว ฒนธรรมอน เดย นนนยมแตงงานตงแตอายย งนอย ในพระธรรมบทมกลาวถงส ตรอาย เพ ยง ๗

ขวบแตถกหมายม นใหเปนเจาสาวแลว และพออายได ๑๕ ปตองไปอยก บสามทบาน เรองนนบเปนอรองใหญ

ถ า ส ต ร ค น น น ไ ด พ อ แ ม ส า ม ท ม เ ม ต ต า จ ะ ไ ม ม ป ญ ห า จ ะ ไ ด ร บ ค ว า ม ส ข ต า ม อ ต ภ า พ

แตถาพ อแมสามมร กลกสะใภนบวาตกนรกทง เ ปนเพ ราะเมอแตงงานแลว ไมใชวาจะกล บมาบานเกดไดงาย ๆ

บางแหงตองแตงงานครบ ๓ ป และตองมลกกอนจะสามารถมาบานเกดได แตเ รองนตองยกประโยชนใหสตรไทย

เพราะไมตองล าบากในเรองน เพราะธรรมไทยสวนใหญ สามจะแตงเขาบานมาอยกบภรรยา หรอเจาสาว

๒.ตองมระด

เปนธรรมชาตของผหญงเมออายยางเขา ๑๒-๑๓ ปก าลงจะเขาสวยสาวจะตองมประจ าเดอน หรอฤด

ซงเปนความล าบากอยางหนงของผหญง เพราะตองหม นดแล บางครงปวดเศยรเวยนเกลา เจบปวดไมนอย

และตองหมนเวยนอยางนไมจนแกชราประจ าเดอนจงจะหมด

106 สชพ ปญญานภาพ.พระไตรปฎกส าหรบประชาชน. (กรงเทพฯ: โรงพมพมหามกฏราชวทยาลย, ๒๕๕๓). หนา ๑๒๐. 107 วสารทสตร.สง.สฬ. ๑๘/๔๘๔/๒๘๑. 108 ข.ชา. ๒๘/๓๐๓/๑๐๐.

152

๓.ตองมครรภ

การตงครรภไมใ ช เ ป นงานส นก เพ ราะ เก ดคว ามสะดวกหล าย อย าง ต อง ระว งก าร เดน ก ารน ง

นงไมสะดวกเหมอนเดม การนอน นอนตองระมดวงไปทบทองกไมได การกน ตองดวาอาหารชนดนนแสลงโรคหรอไม

การใชชวตทอาจจะไมคลองตว อกทงย งเปนอปสรรคในการท างาน เพราะไมอาจจะท างานไดสะดวกเหมอนเดม

ก ว า จ ะ ค ล อ ด อ ย า ง น อ ย ถ ง ๙ เ ด อ น จ ง น บ เ ป น ก า ร เ ส ย ส ล ะ ค ว าม ส ข ค ว าม ส บ า ย ม า ก

อกทงสตรตองเสยสละความสวยเพราะรางกายจะบวมอวนฉ อกทงคลอดแลวทองอาจจะลาย หนามสวฝาดวย

๔.ตองคลอด

การคลอดนบ เปนความ เจบปวด ทส ดทางรางกายนบแตตงครรภ ส ตร ในสม ยโปบราณจะคล อดท

นบ เ ปน ก าร เส ย ง เ ป น เส ย ง ต าย ของ ช ว ต เพ ราะ เท คโน โล ย ก ารผ าต ด ก ารท าคล อด ย ง ไมไ ด เจ รญ

การคล อดจ งเ ปนคว ามย ากล าบาก ถ าเ ดกคล อดธรรมชาต คอเอาหว ออกกย งนบวาปล อดภ ยส าหรบแม

แ ต ถ าล ก เ อาข าออก น บว าเ ส ย ง ช ว ตท ง แม ท ง ล ก เพ ราะ โอ ก าส ท อ ว ย ว ะบ าง ส ว น จะ ต ด มส ง ม าก

ถาเปนดงนนแมจะเสยเลอดมากและหมดแรงดน และเสยชวตในทสด แมคลอดมาแลวย งตองอยไฟใหมดลกเขาออ ก

๑ ๕ ว น ไม ส า ม าร ถ จ ะ ท า น ข า ว ได ต าม ป รา รถ น า ได จ ะ ก น ได เ ฉ พ าะ ข า ว ค ล ก เ ก ล อ เ ท าน น

นบวาโชคดส าหรบสตรยคใหมทไปคลอดโรงพยาบาล ทมหมอพรอมชวย เหลอ ถาคลอดเองไมไดพรอมผาตด

และไมตองอยไฟ แมจะมความสะดวกสบาย ผเปนแมยงเจบปวดอยดหลงหมดฤทธยาสลบ

๕.ตองปรนนบตสาม ลกและครอบครว

เปนธรรมดาเมอแตงงานมาแลว ภาระในการดแลสามและลก เ ปนหนาทของผหญ ง ทตองรบผดชอบ

ตองนอนทหล งสามและตนกอน เพอห งห าอาหาร เตรย มก บขาว ตกน า ซกผา รบผา ถ าส ตรราย ใดไดส ามด

เข าจ ะช ว ย งานภรรย าโดย ไมได เก ย งง อน ไมวา งานบ านใดๆ แ ตถ าส าม ท ไมเอาใหนจะช น วอย าง เ ดย ว

โดยอางวาตนเองท างานหนกมาตลอดทงว นควรทจะไดพ กบาง ถาไดแบบนชวตของสตรคนนนคงหนกหลายเทา

ครนไดลกมาแลวยอมมภาระหนกทจะตองเลยงดกอนจะเตบโตชวยเหลอตวเองได 109

สตรในฐานะของมารดา พระสมมาสมพทธเจาแสดงหนาทของบดามารดาไวในสงคลกสตรวา บดามารดามหนาท ๕ อยางคอ

๑.หามปรามจากความชว

ค า ว า “ห า ม ป ร า ม จ า ก ค ว า ม ช ว ” ห ม า ย ค ว า ม ว า

ม า ร ด า ม ค ว า ม ป ร า ร ถ น า ด ต อ บ ต ร เ ม อ เ ห น บ ต ร ข อ ง ต น ป ร ะ พ ฤ ต ช ว ท า ง ก า ย

วาจาและจตใจมความเหนผดไมถกตองท านองคลองธรรมซงเปนบทบาทและหนาททส าคญประการแรกของมารดาเลยท

เ ด ย ว ซ ง ส อ ด ค ล อ ง ก บ ค า ก ล า ว ท ว า

การหามปราบบตรใหเลกละจากความชวทงทางกายและวาจาใจนนถอเปนคณธรรมอยางหนงของมารดาหรอหลกในการ

ประพฤ ตปฏบ ต อย าง ห นง ของมารดาท พ งปฏบ ต ต อ บตร ของตน เหมอนพรหม ท ส ราง โลก ส ร างส ง คม

หอ ห มแล ะหล ง คาของ โลกด ว ยหล ก ธ รรม คอพ รหมวห าร ๔ เพ ร าะถ าบตร เปนคนช วแล วโล ก ส ง คม

109 มานพ นกการเรยน, พระพทธศาสนากบโลกปจจบน. (กรงเทพฯ:โรงพมพมหาจฬาฯ, ๒๕๔๔), หนา ๓๓.

153

ท ห อ ห มแล ะเป รย บ เส มอนหล ง คาของ โล กก จ ะก อ ให เก ดคว ามบอบช าคว าม เดอดรอนว น ว าย ต า ง ๆ

กจะเกดขนตามมาอยางแนนอน ดงนน การหามปรามบตรจากความชวถอเปนหนาทโดยตรงของสตรในฐานะมารดา110

(๒) ใหต งอยในความด

ห ม า ย ถ ง “ก า ร อ บ ร ม บ ต ร ใ ห ต ง อ ย ใ น ค ว า ม ด ท ง ก า ย ว า จ า แ ล ะ ใ จ

จดเปนหนาทโดยตรงของมารดาเพราะมารดานนเปรยบเหมอนบรพาจารยคอครคนแรกของบตรทสอนบตรใหบตรรจ ก

พ ด อ า น เ ข ย น แ ล ะ ร จ ก จ ด จ า ใ ช ค ว า ม ค ด ”

การสอนใหบตรตงอยในความดนนเปนการปพนฐานทางดานคณธรรมใหก บบตรซงจ ดวาเปนบทบาทและหนาทของมาร

ดาทจะตองพงปฏบตตอบตร

(๓) ใหศกษาศลปวทยา

ค าวา “ใหศกษาศลปวทยา” หมายถง การใหวชาความรเกยวกบวชาชพแกบตรซงในทางพระพทธศาสนามองวา

ม า ร ด า ค อ บ ค ค ล ส า ค ญ ท ส ด น อ ก จ า ก เ ป น ผ ใ ห ค ว า ม ร ค น แ ร ก ท เ ร ย ก ว า

บ ร พ าจ า รย แ ล ว ย ง ร ว ม ไป ถ ง จ ะ ต อ ง จ ด เ ต รย ม แ ส ว ง ห า ท ศ ก ษ า เ ล า เ ร ย น แ ก บ ต ร อ ก ด ว ย

ทง นเพอใหบตรเปนผทมความสามารถในทางปฏบต คอ สามารถน าความรน นมาใชใหบงเกดผลไดทง ๓ ทาง คอ

ทางกาย ทางวาจา ทางใจ

(๔) หาคครองทเหมาะสมให

ส าหรบการหาคครอบทเหมาะสมใหถอไดวาเปนบทบาทและหนาท โดยตรงของสตรผทไดชอวาเ ปนมารดา

เพราะการหาคครองใหกบบตรนนถอเ ปนการสรางครอบครวใหมและสงคมและยงเปนจดเรมตนของชวตใหมของบตร

ทเราเรยกภาษาทใชกนทวไปวา “การสมรสหรอการแตงงาน”

(๕.) มอบทรพยสมบตใหในโอกาสอนสมควร

ก า ร ม อ บ ท ร พ ย ส ม บ ต ใ ห ใ น โ อ ก า ส อ น ส ม ค ว ร ใ น ท น ห ม า ย ถ ง

ก า ร ม อ บ ท ร พ ย ส ม บ ต ท เ ป น ท ง ส ง ห า ร ม ท ร พ ย แ ล ะ อ ส ง ห า ร ม ท ร พ ย ก ล า ว ค อ

เปนการมอบทรพย สมบตใหก บบตรเพ อเ ปนการสรางหล กฐานอนม นคงใหก บบตรใหมปจจย๔ เพราะปจจย ๔ นน

น บ ว า เ ป น ส ง ส า ค ญ ส า ห ร บ ก า ร ก อ ร า ง ส ร า ง ต น ก า ร ส ร า ง ค ร อ บ ค ร ว ” ๖ ๒

หรอสรางชวตใหมของบตรเพราะการสรางครอบครวใหมหรอชวตใหมของบตรน นจ าเ ปนทจะตองใชทรพย สมบต

ซงสวนหนงของการออก

เ ร อ น ข อ ง บ ต ร น น ก เ ป น บ ท บ า ท แ ล ะ ห น า ท ข อ ง ม า ร ด า อ ย า ง ห น ง ก ค อ

การมอบทรพยสวนหนงใหกบบตรเพอเปนทนในการสรางฐานะสรางชวตทดงามใหกบบตร

สตรในบรบทสงคมไทย ในประเทศไทยนบแตโบราณกาลสตรไทยไมไดร บการยกยองเชดช เ หนไดจากการเรยกขานสตรไทยวา

“สต รเ ป นช าง เท าหล ง ” ม หน าท ท ถ ก ก าหน ดว า ต อง ดแล ปรนนบ ต ผ เ ป นส าม มให บก พ รอง เล ย งล ก

อย ก บ บ าน เ ฝ าแ ต เ ร อ นไม ม โอ ก าส ได ศ ก ษ าเ ล า เ ร ย น ห น ง ส อ (น อ ก เส ย จ าก เ รย น ก ารท าอาห าร

110 นภาพร ตนตจตตานนท, “การศกษาวเคราะหเรองของแมในคมภรพระพทธศาสนา”,วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต, หนา

๓๙

154

เย บปกถ กรอย )ไมมอสระในการแสดงความ คด เหนแ ตกมสต รไทยหล ายท านไดมบทบาทในหล ายโอก าส

แส ดงความเขมแขง กลาหาญ เสยสละแมชวตเพอปกปองบ านเมอง จนท านเหลานนไดรบการยกยองใหเปน

“ วรสตรไทย ” เชน สมเดจพระศรสรโยทย ทาวสรนาร ทาวเทพกษตยตร ทาวศรสนทร เปนตน

ใน ว ฒ น ธ ร ร ม ล ม แ ม น า โข ง ม ก า ร ก ว ด ข น ก บ ค ว า ม ป ร ะ พ ฤ ต ข อ ง ส ต ร ไ ว ม า ก

เพ ราะถ ามคว ามประพ ฤต ด เป รย บ เหมอนมดอก ไม อย หน าบ าน ส งก ล นหอบอบอว ลใหทกคนได ชน ใ จ

แตถ าประพฤ ต เส ย ห าย ไมร ก ษากฏระเบย บ ว ฒ นธรรมอน ด งามในช มชน บดมารดาจะ เส ย ทก ขใ จ

เ ป ร ย บ เ ห ม อ น ม ส ข า ห ร อ ส ว ม อ ย ห น า บ า น พ ล อ ย ส ง ก ล น เ ห ม น ไ ป ท ว ท ก ส า ร ท ศ

ล ก ผ ห ญ ง จ ง ถ ก ค า ด ห ว ง จ า ก ค น ใ น ค ร อ บ ค ร ว แ ล ะ ส ง ค ม ม า ก

สตรในอดมคตของชาวหมชนในอษาคเนยจงใหสตยดม นในเรองเรอน ๓ น า ๔ คอ

เรอน ๓

๑.เรอนกาย

ค าวา เ รอนผม เปนการกลาวโดย รวม โดยยกตว อยางผมมาเปนตว แทนของความส วยความงาม

ผ ห ญ ง ท ม ผ ม ง า ม ถ อ ว า เ ป น เ บ ญ จ ก ล ย าณ ผ ม ข อ ง ส ต ร ห า ก ห ว ห าก ส ร ะ ให ส ว ย

และสะอาดอย เส มอก เ ปน ทด งดดใจของบรรดาห นมๆ ให มคนดๆมาให ดให เลอก แขกไปไทยมาก ส ดช น

อยากคยอยากเจรจา

๒.เรอนนอน

ผหญงยอมมโลกสวนตวของตว เอง ทนอนคอ สถานทบอกไดวา คณเปนคนทมระเบยบมากนอยเพยงใด

การเขานอนของผหญง ทนอนทเ ปนระเบยบ น ามาซงการสรรเสรญ และยกยองในหมบณฑต ทนอนตองสะอาดสะอาน

เปนระเบยบเรยบรอย

๓.เรอนครว

เรอนครว คอ สถ าน ททผ หญ งใช ในการประกอบอาหาร อาห ารจะด อาหารจะอรอย กม าจาก สวน น

แขก ไป ไท ย ม าจ ะต อ ง ม ก า ร เ ล ย ง ข าว ปล าอาห าร ห าก เ ร อน น ส ก ป รก รก ร ง รง ห รอ ไม ส ะอ าด

กยาก ทจะป รงอาหารใหอรอยได เรอนครว ทงคนทอยในบาน เชน พอแม หรอ สาม หรอแมแตแขกทม าบาน

กจะไดรบรถงเสนหปลายจวก ไดกนอาหารทสะอาด และอรอย มแตคนชนชม

นา ๔

๑.นาอาบ

น าอาบ หมาย โดย รวมคอน าใช ท ว ไป ทางภาคอสาน จะเรยก วา "น าเซอะ" คอ ใชในกจก ารทว ไป

ใ ช อ า บ ใ ช ล า ง ภ า ช น ะ ใ ช ท า ค ว า ม ส ะ อ า ด บ าน ก อ น ข น บ า น ก จ ะ ม น า น ล า ง เ ท า ก อ น

เพ อ ให บ าน ไม เล อะคราบ ส กปรก จ ากก ารท าง าน น า อาบ ส ต ร ไท ยต อง เต รย ม ไว เ พ อ ให พ อ ให พ ใ ห

ส าม ไ ด อ าบ เพ ร าะ ผ ช าย จ ะท า ง านม า เห น อ ย ๆ ไม ม เว ล าได ไ ป ต ก น า ม า ให อ าบห รอ ก อ ย า ให ข าด

สมยนมน าประปากดหนอยแตความหมายของน าอาบ คอ การรกษาระดบน าใชใหเพยงพออยเสมอนนเอง

๒.นาคา

155

คอค าพดค าจา สตรทเขามาเปนภรรยาตองมวาจาทๆพเราะ รวาสงใหนควรพด สงไหน แมรแตไมควรพด

ร จ ก ใ ช ค า ก บ ค น ห ล า ย ร ะ ด บ เ ช น ก บ ส า ม ก บ ล ก ก บ พ อ ผ ว แ ม ผ ว

วาจาจงเปนสงส าคญมากทจะท าใหบรรยายกาศภายในครอบครวอบอน

๓.นาใจ

น าใจ สต รท ดตองมน าใจ เอออาทรแก ผ ทอย ในบ าน เร อนของตน ตงแ ตพ อ เ รอนห รอส ามของตน

ไปจนถงบรวารในบาน การผกพนก นดวยน าใจน ท าใหครอบครวมความสขแนนแฟนอยางทเรยกกนวา ลอมรวดวยรก

ซ ง น า ใ จ น ค ว ร จ ะ ม เ อ อ เ ฟ อ เ ผ อ แ ผ ไ ป ถ ง พ อ แ ม แ ล ะ บ ค ค ล ใ น ค ร อ บ ค ร ว ข อ ง ส าม ด ว ย

เพ ราะส งคมไทย ตางจากส งคมตะว นตก ท เมอแต งงานแล วจะแยกครอบครวออก จากพ อแมอยางเ ดดข าด

ใน ส ง ค ม ไ ท ย ก า ร แ ต ง ง า น ไ ม ไ ด ห ม า ย ถ ง แ ต ง ก บ ผ ช าย ท เ ป น ส า ม ข อ ง เ ร า ค น เ ด ย ว

แ ต ห ม า ย ร ว ม ไ ป ถ ง แ ต ง ก บ ค ร อ บ ค ร ว ข อ ง เ ข า ด ว ย

การทภรรยายอมรบและเปนทยอมรบในครอบครวของสามไดจงเปนสงส าคญอยางยง

๔.นากน

น าดม ทกๆบาน หากขาดซงสงนแลวหาไดเปนบานไม เพราะไมวา จะกนกรรมอะไรกตองมการกนการดม

การจดเต รย มน าให พอเพ ยง แล ะสะอาดนน เ ป นส ง ท คว รท าอย างย ง ทก บ านเมอรบประทานอาหารเสรจ

น าดมถอเ ปนสงจ าเปน หากขาวตดคอ ไมเตรยมน าดมไว อาจตายได และน านแหละทเอาไวส าหรบปรงอาหาร

เพราะมความสะอาด และรสชาดไมจดเกนไป

จากค าโบราณ ทบอก ว า "เ ปนธ รรม เนย มไทยแท แต โบร าณ ใครม าถ ง เ รอนช านต องต อนรบ "

สงแรกทจะใหกนได คอ การมน าดมสกแกวส กข น เพอใหแขกไดพกผอน หรอกอนทจะเจรจาก นตอไป บานทกบาน

แมไมไดมอะไรเลอเลศ ขอเพยงน าดมสกขนกเพยงพอแลว

นอกจากน ความส าคญของภาชนะใสน ากส าคญ บานบางหลงจะมแองน า (น าทบรรจในภาชนะหมอดน)

ซ ง ห ม อ ด น ม ค ณ ส ม บ ต พ เ ศ ษ ค อ ก าร ถ าย เท ค ว าม ร อ น น า ใ น แ อ ง น า จ ะ เ ย น ก ว า ใ ส ใ น โอ ง

การรกษาระดบน าในแองน าก เ ปนความจ าเ ปน บงบอกวา ลกสาวบานไหนขย น หรอ ข เกยจ ปลอยใหน าแหงแอง

เปนการแสดงความเอาใจใสดวย แองน าของสาวบางบาน มต ะใครน าข นตลอด แตขางในแองนนสะอาด น าใส

บ ง บ อ ก ว า บ าน น น ม ก า ร เ ต ม เ ต ม น า ต ล อ ด แ ล ะ ม ก า ร ล า ง แ อ ง ต ล อ ด ก าร ม ต ะ ใ ค ร น า

จะท าใหน านนเยนยงขนกวาการไมมตะใคร

สมยกอน สมยทย งไมมน าประปา จะมแองบานไวใหแขกไปไทยมาทหนาบาน ใครใครกน กน ใครใครตก

กตก แขกพอคา กไดอาศยน านแหละประทงชวตใหเดนขายของตอไป

ส ต ร เ ม อ ค ร อ ง เ ร อ น แ ล ว เ ข า ไ ป อ ย ก น ก บ ส า ม ใ ห อ ย ก น ไ ด ต ล อ ด ร อ ด ฝ ง

ครองคกนจนแกเฒาชรานนจะประกอบไปดวยคณสมบต ๔ อยาง

คสรางคสม

เมอแตงงานมาแลว สามภรรยายอมมคณสมบตทใกลเคยงกน

เพราะถาคณสมบตหรออปนสยไมใกลเคยงกนแลว การครองเรอนจะล าบากตองหยารางในทสด

การเสมอกนนภาษาบาลเรยกวา สมะ พระพทธองคตรสวาสามมความเสมอกนอย ๔ อยางคอ

156

(๑) สมสทธา ศรทธาเทากน เคารพนบถอในลทธศาสนาเดยวกน มสงเคารพบชา แนวความคดความเชอถอ

หรอหลกการตาง ๆ ตลอดจนแนวความสนใจอยางเดยวกน หนกแนนเสมอ

กน หรอปรบเขาหากน ลงกนได

(๒) สมสลา มสลเสมอกน มความประพฤต ศลธรรมจรรยามารยาท พนฐานการอบรม พอเหมาะสอดคลองไปกนได

(๓) สมจาคา มจาคะคอความเสยสละเสมอกน มความเออเฟอเผอแผ ความโอบออมอาร ความมใจกวาง ความเสยสละ

ความพรอมทจะชวยเหลอเกอกลผอน พอกลมกลนกน ไมขดแยงบบคนกน

(๔) สมปญญา มปญญาเสมอกน รเหตรผล เขาใจกนอยางนอยพดกนรเรอง111

ถามความเสมอกนทง ๔ อยางนยอมท าใหการครองชวตคย งยน โอกาสทจะเกดความขดแยงมนอยมาก

เพราะรสนยมทเหมอนกน ยอมงายตอการรกษาชวตค

สตรเมอครองเรอนแลว เขาไปอยกนกบสามจะม ๔ ลกษณะตามลกษณะนสยและความประพฤตคอ

สามภรรยา ๔ ประเภท

พระพทธองคไดทรงแสดงธรรมใหคหบดและคหปตานผเ ดนทางระหวางเมองมธราและเมองเวรญชาเพอคาขา

ย โดยตรสเปรยบเทยบ ๔ ประการคอ

๑.เปรยบเหมอนเทพบตรอยกบศพ หมายถง สามภรรยาทศล มธรรมอนเลว อยดวยกน ชนดนสามารถอยรวมกนได

ครองชวตคไดยาวนาน แตไมเปนประโยชนตอตนเอง และผอน

๒.เปรยบเหมอนเทพธดาอยกบศพ หมายถง สามเปนคนทสล ไมมคณธรรม แตภรรยาเปนคนมศล มจรรยา

ไมท าตามสาม ถาไมถอสา สามารถอยรวมกนได แตมนอย เพราะท าใหอยอยางอดอด

๓.เปรยบเหมอนเทพบตรอยกบศพ หมายถง สามเปนคนมศลธรรมอนดงาม มความสจรตทงกาย วาจาและใจ

แตภรรยาทศล ปรารถนาธรรมทลามก ไมมคณธรรมในใจ สามารถอยรวมกนได แตสามตองอดทนมาก

๔.เปรยบเหมอนเทพบตรอยกบเทพธดา หมายถง สามเปนคนมศล และภรรยาเปนมศลเชนกน

แบบนเปนคสามภรรยาตวอยางทงแตตนเอง ลกหลานและสงคม 112

ประเดนตางๆทมเกยวของกบแนวคดเ รองสทธ สตร ซงประเดนเหลานพบเหนแพรหลายไมมขอบเขตจ าก ด

ป ร ะ เ ด น เ ห ล า น ร ว ม ไ ป ถ ง ส ท ธ ค ว า ม ช อ บ ธ ร ร ม ใ น ร า ง ก า ย ข อ ง ต น ( Bodily integrity)

และการตดสนใจในเรองสวนบคคล (Autonomy) สทธในการออกเสยง ( สทธในการเลอกตง หรอเรยกวา suffrage

ใน ภ าษ าอ ง ก ฤ ษ ) ส ท ธ ใ น ก า ร ด า ร ง ต า แ ห น ง ส า ธ า รณ ะ ( public office) ส ท ธ ใ น ก าร ท า ง า น

สทธในคาจาง ทยตธรรมหรอรายไดทเ ทาเ ทยมก น ส ทธในการเปน เจาของอส งหารมทรพย สทธในการศกษา

สทธ ในก าร เขารบ ราชก ารทหารห รอถ ก เกณ ฑ ทหาร ( conscript) ส ทธใ นการเข าท าส ญญ าทาง กฎหมาย

ตลอดจนสทธคสมรส สทธปกครองของบดามารดา (Parental rights) และสทธทางศาสนา

ปญหาความรนแรงในสตร

111 อง. จตกก. (ไทย) ๒๑/๕๕/๙๓-๙๔. 112 อง. จตกก. (ไทย) ๒๑/๕๕/๙๐-๙๕.

157

ปฏญญาสากลวาดวยการขจดความรนแรงตอสตร โดยองคการสหประชาชาตไดใหค านยามของค าวา

ค ว า ม ร น แ ร ง ต อ ส ต ร ค อ

“การกระท าใดๆทเปนความรนแรงทเกดขนจากอคตทางเพศเปนผลใหเกดความทกขทรมานแกสตร รวมทงการขเขญ

คกคาม กดกนเสรภาพสตรทงในทสาธารณะและในชวตสวนตว”

ปญ หาน ได ส งส มมาชานานแล ะเปนปญ หาท เก ดข น ใน ทกประเทศ ทกชนชน ทก มต ของส ง คม

ทงในระดบครอบครว ในชมชน สถานศกษา และสถานทท างาน จากรายงานประมาณการของธนาคารโลก แจงวา ๑ ใน

๕ ของผหญ งทว โลกเคยถ กท าราน รางก าย แล ะท าราย ทางเพศโดยทก 15 นาท จะมผ หญ งถกขมขน 20 คน

ใ น จ า น ว น น ร อ ย ล ะ ๔ ๐ เ ป น เ ด ก อ า ย ไ ม ถ ง ๑ ๕ ป

“ค ว า ม ร น แ ร ง ต อ ส ต ร น น เ ป น ป ญ ห า ท เ ก ด จ า ก ค ว า ม ไ ม เ ท า เ ท ย ม ก น ท า ง ส ง ค ม

อนเปนผลพวงจากโครงสรางของสงคมในยคอดตซงบรษมกเปนผปกครอง ผก าหนด ควบคมและออกกฎทใชในสงคม

บรษได ร บก ารย กย อง มาก กว าสต รในบาง ส งคมถอวาผ หญ ง แล ะเดก เปนสมบ ตห รอก รรมส ทธ ของ ผช าย

ผหญงถกจ ากดสทธ ตองอยในฐานะผพงพา ไมมสทธมเสยง และตกอยในฐานะจ ายอม”

ส าหรบส ถ านก ารณ ในประ เทศไทย พบข อมล ก ารก ระท าความรนแรง ตอส ต ร เ ปนจ านวนมาก

และนบว นจะเพมมากข นเ รอยๆ โดยเฉพาะความรนแรงทเกดข นภายในครอบครว ขอมลรายงานของศนยพงได

ก ระท รว ง ส าธ ารณ ส ข ใน ป 2549 พ บเ ดก แ ล ะส ต รถ ก ท าร าย 13,550 ร าย เฉ ล ย 37 ร าย ต อว น

โด ย ก ว าค ร ง ห น ง ขอ ง ผ ถ ก ก ระท า เ ป น เด ก ผ ห ญ ง แ ล ะค ว าม รน แ รง ท ก ร ะท าม าก ท ส ด ได แ ก

ก า ร ท า ร า ย ร า ง ก า ย แ ล ะ ล ว ง ล ะ เ ม ด ท า ง เ พ ศ ถ ง ร อ ย ล ะ 95

คว าม รนแรงท ผ หญ ง ถ ก ก ระท าน นมทง คว าม รน แรง ทาง ร าง ก าย แล ะท าง เพศ เช น ก าร ด าทอ ทบ ต

ท ารายรางกายใหบาด เจบ และขมขน โดยผกระท าการคอสาม บดา ญาตสนท หรอคนใกลชด (ซง เ ปนผชาย )

“จ าก ส ถ ต เ ม อ ป พ .ศ .2549 ท ผ าน ม า ข อ ง ศ น ย พ ท ก ษ ส ท ธ ส ต ร ม ล น ธ เ พ อ น ห ญ ง พ บ ว า

บคคลทเปนอนตรายกบผหญงมากทสดคอ คนคนเคย (รอยละ 84) รองลงมาคอบคคลแปลกหนาหรอไมรจก (รอยละ

11) นอกจากนนสถานททผหญงถกกระทารนแรงมกเปนสถานททผหญงรจ กคนเคย หรอเคยไปมาแลว (รอยละ 44)

อ า ท ห อ ง ห ร อ บ า น ข อ ง ผ ก ร ะ ท า บ า น ญ า ต บ า น ข อ ง เ ห ย อ ว ด ท ท า ง า น

หรอสถานททผหญงม นใจวาไมนาเกดอนตรายกบตนเอง ”

ปญหาทพบมากทสดคอ

๑.ปญหาการทารายจากพอเลยง เชน ทบต หรอขมขน กระท าช าเรา กรณมเปนจ านวนมาก ทไมออกขาวกมไมนอย

๒.ปญหาการทารายจากพ เลยง เชน ทบต หรอขมขน หรอกกขง กรณพอแมมกใหเดกอยกบพเลยง

เพราะความซนอาจจะถกท ารายรางกาย หรอพเลยงเปนชายอาจจะหาโอกาสขมขนกระท าช าเราได

๓.ปญหาการขมขน กระท าช าเรา ทงทมาจาก พอแม แฟน เพอนรวมชน คร แมกระทงพระสงฆ ผใกลชดตางๆ

องคกรทมบทบาทในการชวยเหลอสตรและเดกคอ มลนธปวณา หงษสกล ทสามารถชวยเหลอสตรไดมาก

บทบาทเชงบวกของสตรในพทธศาสนา ใน ว ฒ น ธ ร รม ด ง เ ด ม ข อ ง อ น เ ด ย น น ไม ไ ด ใ ห เ ก ย ต ส ต รแ ม จ ะ เ ป น ให ก า เ น ด ก ต าม ท

แมปจจ บน น โล ก จะเขาส ศตวรรษใหมแลว แตสต รอน เ ดย ไมมส ทธ ในก ารแต งงานขามวรรณะห รอชนชน

158

ไมมสทธ ในทรพยสน ไมมสทธแตงงานใหมเมอสามตายจากไป บางแหงยงบงคบใหสตรตองเผาตวตายามสาม ทเรยกวา

พธสตรอกดวย เมอพระพทธศาสนาไดถอก าเนดข นมา พระพทธเจาจงได รอระบบและปฏรป ใหม หลายอยาง

จนสตรมสท ธ เกอบ ทกอยางดง ทชายม ในฐานะนกส งเกตการณ ในประเทศทมอทธพลพ ทธศาสนาเขาไปถ ง

สตรจะไดร บสทธ และการยอมรบมาก แมไมเ ทาชายแตกใกลเ คยง แตประทเศทนบถอศาสนาฮนด และอสลาม

ส ต ร จ ะ ไ ด ร บ ก า ร ป ฏ บ ต ท แ ย ก ว า น ม า ก ใ น ป ร ะ ว ต ศ า ส ต ร พ ร ะ พ ท ธ ศ า ส น า

สตรจงมบทบาทในการพฒนาการทางดานพทธศาสนามาก หลายเหตการณ คอ

๑. สตรเปนคนทาใหพระพทธองคประสต (พระนางสรมหามายา)

แมพ ระส มมาส มพ ทธ เจาท กพระองคจะต องประ สตม าเ ปนบรษ แตตองมมารดาผใหก าเ นด ดงนน

สต รผ ใหก าเ นด คอ พระน างส รมหามาย า (Sri Mahamaya) จ งได ชอว าผ สราง พ ระพ ทธเจาอยาง แท จร ง

พ ร ะ อ ค ร ม เ ห ส ใ น พ ร ะ เ จ า ส ท โ ธ ท น ะ แ ห ง ก ร ง ก บ ล พ ส ด แ ค ว น ส ก ก ะ

และเปนพระราชธดาในพระเจาอญชนะแหงกรงเทวทหะ แควนโกลยะ

หลงจากพระนางสรมหามายาอภเษกสมรสกบพระเจาสทโธทนะไดเปนเวลานานหลายป จนถงว นขน ๑๕ ค า

เ ด อ น ๘ ก อ น พ ท ธ ศ ก ร าช ๘ ๑ ป พ ร ะน าง ได ม พ ร ะ ส บ น ว าพ ร ะน าง ไ ป อ ย ใ น ป า ห ม พ าน ต

มชางเชอกหนงลงมาจากยอดเขาสงเขามาหาพระนาง น า ดอกบ วมาให เมอพระนางรบดอกบวไวแลวก ตนข น

ภายหลงโหรประจ าราชส านกท านายวาเปนสบนนมตทด จะมพระราชโอรสผประเสรฐอบตบงเกด

เ ม อ ใ ก ล ก า ห น ด พ ร ะ ป ร ะ ส ต ก า ล ท ก ร ง เ ท ว ท ห ะ เ ม อ ง ต น ต ร ะ ก ล พ ร ะ น า ง

ตามธรรมเนยมประเพณพราหมณพระนางจะตองเดนทางกล บ ในระหวางเดนทาง ระหวางกรง กบลพสดกบกรงเทวทหะ

บรเวณทเรยกวา "ลมพนวน" (ปจจบนคอต าบลรมมนเด แขวงเปชวาร ประเทศเนปาล) พระนางไดหยดพกพระอรยาบถ

โดยประทบยนพระหตถ ขนเหนยวกงสาละ จนรสกประชวรพระครรภ และไดประสต พระสทธตถะกมาร เมอวนศกร

เพญเดอน ๖ ปจอ กอนพทธศกราช ๘๐ ป113

ภายหล งประสตพระโอรสได ๗ วน พระนางสรมหามายาส นพระชนม ไปเกดเปนเทพอยบนสวรรคช น ดสต

พ ระ โอ รส จ ง อย ใ น คว าม ดแ ล ขอ ง พ ระน าง ป ช าบ ด โค ต ม พ ระก น ษ ฐ าข องพ ร ะน าง ส ร มห าม าย า

ครนพระส มมาส มพทธเจาด าร ก ระท าก ารสนองพระคณพระพ ทธมารดา จงเสดจข น สส วรรคช น ดาวดง ส

แสดงอภธรรมโปรดเหลาเทวดารวมทงพระพทธมารดาดวย เมอทรงแสดงพระธรรมเทศนาประทานแกพทธมารดาจบลง

องคพระส รมหามายา พทธมารดา กบรรลโสดาปตตผล พระส มมาสมพทธเจาเสดจกลบโลกมนษย เมอ วนข น ๑๕ ค า

เดอน ๑๑

๒.สตรททาใหพระพทธเจาตรสร (นางสชาดา)

ก อ น ก าร ต ร ส ร เ ป น พ ร ะ ส ม ม า ส ม พ ท ธ เ จ า พ ร ะ ม ห า บ ร ษ เ จ า อ อ ก จ า ก ด ง ค ส ร

เดนทางมงหนามาย งตนอชปาลนโครธ (ตน ไทรทคนเล ยงแพะพกอาศย) ทเมองอรเวล าเสนานคม แควนมคธ

ไดรบขาวมธปายาสจากลกสาวนายบานชอเสนาน ผม บตรสาวนามวา สชาดา (Sujata) ถวายพรอมทงถาดทองค า

ท ร ง ป น เ ป น ๔ ๙ ก อ น แ ล ว จ ง เ ส ว ย ท ง ห ม ด

113 http://th.wikipedia.org/wiki/สรมหามายา เขาถงขอมล ๗ มถนายน ๒๕๕๗

159

เสรจแลวลอยถาดทแมน าเนรญชราอธษฐานวาถาจะไดตรสรเปนพระสมมาสมพทธเจาจรงในวนนขอใหถาดทลอยนจงไ

ด ล อ ย ท ว น ก ระ แ ส ธ าร า เ ก ด เ ป น ม ห ศ จ ร รย ถ าด ท อ งค า ได ท ว น ก ระ แส แล ว จม ล ง ส ม ห าน ท

เม อ ม น ม ต ร ท เ ป น ศ ภ ม ง ค ล เ ช น น ท า ให พ ร ะอ งค ท ร ง ม ก า ล ง ใ จ ท ฝ าฟ น อ ป ส ร ร ค ข า ง ห น า

จงรบหญากสะจากโสตถยพราหมณ แลวน าไปปลาดใตตนพระศรมหาโพธ จนไดบรรลสมมาส มโพธญาณในคนนน

ส ต ร ผ ม น า ม ว า ส ช า ด า จ ง บ ญ ค ณ ต อ พ ร ะ พ ท ธ อ ง ค ม า ก

ถกจารกชาวพทธทวโลกใหเปนผใหเลอดใหเนอใหก าลงพระพทธองคจนไดบรรล

๓. สตรทาใหพระพทธเจาพนจากการโจมตของมาร (นางธรณวสนธรา)

พ ระแ ม ธ รณ ห รอ พ ระศ รว ส น ธ รา เ ป น เ ท พ แ ห ง พ น ป ฐพ (แ ผน ด น ) เ ร อง ร าว ข องน าง

ป ร า ก ฏ ใ น ค ม ภ ร ท ง ฝ า ย ศ า ส น า พ ร า ห ม ณ ( ฮ น ด ) แ ล ะ พ ท ธ ศ า ส น า

ใ น ค ว า ม เ ช อ ข อ ง ศ า ส น า ฮ น ด ใ ห ค ว า ม เ ค า ร พ น บ ถ อ น า ง ว ส น ธ ร า

วาแผนดนเปนสงค าจนสรรพส งทงปวงใน โลก เป รย บเสมอนมารดาผให ก าเ นดหล อเล ย งโลก แล ะแผน ดน

จงไดรบยกยองวาเปนเทพจากธรรมชาตองคหนงเปนเพศหญง เรยกนามวา "ธรณธรตร" แปลวา "ผค าจนพระธรณ"

แมจ ะมค อยมรป เคารพอย างแพ รหลาย เช นเทพองคอนแตก มผ ใหค วามเคารพนบถอเ ปนจ านวนมใช นอย

เพ ราะถ อ ก นว าพ ระ ธ รณ ส ถ ต ย อย ต าม ท ต า ง ๆ ท ก หน ท ก แห ง จ ะท าก าร บ ช าด ว ย ข าว ผ ล ไม

แล ะนมด ว ย ก ารว า งไ ว บน ก อน ห น ห รอประพ รม ล งบน พ น ดน บ าง แ ห ง ใช เ หล า เ ป น ก ารส งเ ว ย ก ม

นอ ก จ าก น ช าว ฮ น ดย ง ม ก ารข อขม าล าโทษ เ มอ จ ะว า ง เ ท าล ง บ นพ น ด น ก อ นจ ะล ก ข น ใน ต อน เช า

ววหรอควายทมลกกอนทจะใหลกกนนมครงแรก เจาของจะปลอยน านมของแมววลงบนพ นดนเสยกอนทกครงไป

ถ า เ ป น พ ว ก ช า ว น า ก จ ะ ข อ ใ ห พ ร ะ ธ ร ณ ช ว ย ค ม ค ร อ ง ผ น น า แ ล ะ ว ว ค ว า ย

แ ม ใ น พ ร ะ เ ว ท ก ม ก า ร ข อ ร อ ง ต อ พ ระ ธ ร ณ ให ช ว ย พ ท ก ษ ค ม ค ร อ ง ว ญ ญ า ณ ข อ ง ค น ต า ย

แ ล ะ ต อ ม า ไ ด น บ ถ อ ว า เ ป น เ ท พ แ ห ง ไ ร น า ด ว ย

ใน แ ค ว น ป ญ จ า บ เ ช อ ก น ว า พ ร ะ ธ ร ณ จ ะ น อ น ห ล บ เ ป น เ ว ล า ห น ง ส ป ด า ห ข อ ง ท ก ๆ

เดอนชาวไรชาวนาจะหยดไมท างานในระยะน

เทพแหงแผนดนหรอพระธรณ ไมคอยมเรองราวประวตความเปนมาปรากฏมากมายดงเชนเทพองคอน

หรอมกสบสน เชน บางแหงวาพระธรณมโอรสกบพระนารายณองคหนงคอพระองคาร

บางแหงวาพระองคารเปนโอรสของพระศวะกบพระธรณ

หรอในคตพราหมณพบเพยงวาเปนชายาของพระธรวะหรอดาวเหนอ สวนในพทธศาสนา

พระแมธรณปรากฏกายเพอบบน าจากมวยผมใหทวมพญามารทรงควานสมเดจพระสมมาสมพทธเจาในคนวนตรสร

ใ น ว น เ พ ญ ๑ ๕ ค า เ ด อ น ๖ ใ ต ต น พ ร ะ ศ ร ม ห า โ พ ธ พ ร ะ ม ห า บ ร ษ เ จ า

หล งเส วย ข าวม ธ ปาย าส ทนางส ชาดาถ วายแล ว บาย หน าม าท ต นพระศ รมหาโพธ รมฝ งแมน าเนรญ ชร า

รบหญ ากส ะทโส ตถ ยพราหมณถ วายแลว ปล าด แล วประทบข ดสมาธ ผนพระพกตรส ท ศตะว นออกตง

พ ระ ว ร ก าย ต ง ต รง ด า ร ง พ ร ะส ต ม น เ จ ร ญ อ าน าป าน ส ต ภ าว น า ต ง พ ร ะ ป ณ ธ า น แ น ว แ น

จะพ ย าย าม เ พ อ บ รรล ส ม ม าส ม โพ ธญ าณ ให จ ง ได แม ว า เล อ ด เ น อ แล ะ โล ห ต จ ะ เห อ ด แห ง ไป

เหลอแตหนงหมกระดกกตามท กจะไมยอมลกขนเปนอนขาด

160

ในทนใดนน พญามารนามวา วสวตตมาร ปรากฏตวข น มารนเ ปนเทพประเภทหนง ครองสวรรคช นสงสด

ส ว รรค ช น นน ามว า ปร น มม ต ว ส ว ต ต แบง เ ปน ส อ ง แด น แด นห น ง ม เท พ นาม ว ส ว ต ต เท พ ครอ ง

อ ก แ ด น ห น ง เ ป น แ ด น ม าร ม พ ญ าม า ร ว ส ว ต ต ต น น แ ห ล ะ เ ป น ผ ค ร อ ง พ ญ าม า ร ก ล ว ว า

พ ร ะ โ พ ธ ส ต ว จ ะ ก า ว พ น จ า ก เ ง อ ม ม อ ข อ ง ต น จ ง ย ก พ ล พ ห ล พ ล โ ย ธ า ม า ผ จ ญ

ตวพ ญ ามาร เองก เนรมต แขนพ นแขน ย งก ะหนว ดก ง ถ ออาว ธ ครบ ทกม อ ข พญ าช าง นามค รเม ขล ะ

น าล วลอหนาตานาสะพ รงกล วมาลอมพระองค ออกปากขบ ไล ให พระโพธส ตว ล กจากบลล งก ( ทนง ) อางว า

บลลงกนเปนของตนเอง พระมหาบรษกลาววา

“ รตนบลล งก นเ ปนของเรา พราหมณนามโสตถยะ ใหหญากศะเรามา ๘ ก า เราเอามาลาดเปนอาสนะ”

แ ต ม า ร ก ล า ว ว า “บ ล ล ง ก น เ ป น ข อ ง ข า ” แ ล ว ห น ไ ป ข อ เ ส ย ง ส น บ ส น น จ า ก บ ร ว า ร

พวกเขาสนบสนนพระญามารอยางเตมทดวยตะโกนเสยงอนดง มนข

เมอพระบรมพระโพธส ตวยนยนวาบลลงกเปนของพระองค พระยามารมารจงซกวา “ใครเปนพยานของทาน”

พระองคท รงช ด รรช นลง ย งพ นปฐพ ตรส วา “ขอให ว ส นธ ราเ ปนพย าน ” ทน ใดนน นา งว ส นธรา ห รอ

นางธรณ ได ปรากฏก ายบบมวยผมปลอยก ระแส ธารไหลมาท วมกองทพพญามารจนพาย แพ หน ไปใน ทส ด

พระยามารและกองทพ ในทนไมจ าเปนจะตองเ ปนมารจรงๆ กได หากเปนส ญลกษณแทนกเลส (โลภ โกรธ หลง)

พระโพธ ส ตว ผจญมาร ก คอ พระองคทรงพย าย ามเอาชนะกเลสทงหลาย กวาจะไดช ยชนะกเลนเอาเหนอย

ไมแพรบทพจบศก ครงยงใหญทสดในชวต

๔.สตรททาใหประทานอนญาตบวชภกษณ (พระนางปชาบด)

พ ร ะ ม ห า ป ช า บ ด โ ค ต ม เถ ร ห ร อ พ ร ะ น า ม เ ด ม พ ร ะ น า ง ม ห า ป ช า บ ด โ ค ต ม

เปนพระราชธดาในพระเจาอญ ชนาธปราชแหงกรงเทวทหะ แควน โกล ยะ แล ะเปนพระขนษฐภคน (นองสาว )

ข อ ง พ ร ะ น า ง ส ร ม ห า ม า ย า ผ เ ป น พ ร ะ พ ท ธ ม า ร ด า ด ง น น

พระนางมหาปชาบดโคตมจงเปนพระมาตจฉาของพระสมณโคดมพทธเจา ทรงเปนภกษณ รปแรกในพระพทธศาสนา

แ ล ะ ท ร ง ไ ด เ ร ย น ก ร ร ม ฐ าน แ ล ะ ท ร ง ป ฏ บ ต อ ย า ง จ ร ง จ ง จ น ไ ด บ ร ร ล เ ป น พ ร ะ อ ร ห น ต

พระพทธจาทรงยกยองทานวาเปนเอตทคคะ คอเลศกวาผอนในทางรตตญญ (คอผมรราตรนาน)114

เม อ พ ระ น าง ส ร ม ห าม าย าส ว รร ค ต แล ว ห ล ง จ าก ท เจ า ช าย ส ท ธ ต ถ ะป ระ ส ต ได ๗ ว น

ใน ก าล ต อม าพระ เ จ าส ท โธท นะ ได ท รง ต งพ ระน าง ม ห าป ช าบ ด โค ตม ไว ใน ต า แห น งพ ระอ ครม เห ส

ซง พ ระน าง ได ท รง ถ ว าย ก ารอภ บ าล เจ าช าย ส ทธ ตถ ะ เส มอ น เ ปน พ ระร าช โอ รส ข องพ ระองค เอ ง

พระนางมพ ระราชโอรสพระองคหน งพระนามวา เจาชายนนทะ และมพ ระราชธด าพระองคหน งพระนามว า

เจาหญงรปนนทา

พระนางไดทรงแสดงความประสงคจะบวชตอพระพทธเจาในคราวทพระองคเสดจไปโปรดพระพทธบดาและพ

ระประย รญ าต ณ ก ร งก บล พ ส ด แคว น ส ก ก ะ แ ตพ ระพ ทธ เจ ามได ท รงอน ญ าต ให พ ระน าง ผนว ช

เ น อ ง จ า ก ย ง ไ ม เ ค ย ท ร ง อ น ญ า ต ใ ห ส ต ร อ ป ส ม บ ท ใ น พ ร ะ พ ท ธ ศ า ส น า

114 ส านกพมพเลยงเชยง. ๔๐ ภกษณอรหนต. (กรงเทพฯ ธรรมสภา, ๒๕๕๓), หนา ๓๕.

161

ต อ ม า เ ม อ พ ร ะ พ ท ธ เ จ า เ ส ด จ ไ ป เ ม อ ง เ ว ส าล แ ล ะ ป ร ะ ท บ อ ย ท ก ฏ า ค าร ศ า ล า ป า ม ห าว น

พ ระน าง ปช าบ ด โคตม พ ร อมด ว ย เห ล าน าง ส าก ย านจ านว นมาก จ ง ได ปล งพระ เกศา หมผ าก าส าย ะ

เปนการแสดงเจตนาทจะบวชอยางแรงกลา โดยเสดจไปยงกฏาคารศาลาปามหาวน เมองเวสาล เพอทรงทลขออปสมบท

โด ย พ ร ะ น าง ได ท ร ง แ จ ง พ ร ะ ป ร ะ ส ง ค ต อ พ ร ะอ า น น ท ให น า ค ว าม ไป ก ร าบ ท ล พ ระ พ ท ธ เจ า

ข อ ใ ห พ ร ะ น า ง พ ร อ ม ท ง เ ห ล าน า ง ส า ก ย า น ไ ด อ ป ส ม บ ท เ ป น ภ ก ษ ณ ใ น พ ร ะ พ ท ธ ศ า ส น า

ซ ง พ ร ะ อ า น น ท ใ ช ค ว า ม พ ย า ย า ม อ ย ห ล า ย ห น พ ร ะ พ ท ธ เ จ า จ ง ท ร ง อ อ ก ห ล ก

ปฏบตเ ปนพเศษส าหรบสตรผทจะเข ามาบวชในพระพ ทธศาสนา คอค รธรรม ๘ ซงพระนางมหาปชาบ ดโคตม

ทรงยนดปฏบตตามครธรรม ทง ๘ ประการ จงไดรบการอปสมบทในพระพทธศาสนา พรอมทงเหลานางสากยาน

หลงจากการอปสมบท พระมหาปชาบดโคตมเถรไดทรงเรยนกรรมฐานทพระพทธเจาทรงประทานและปฏบตอยางจรงจง

จนไดบรรลพระอรหนต แมภกษณเหลาสากยานทอปสมบทพรอมกบทานกไดบรรลพระอรหนตเหมอนกน115

๔.สตรทอนญาตใหมการถวายผาอาบนาฝน (นางวสาขา)

น าง ว ส าข า ม ห า อ บ าส ก า เ ก ด ใ น ต ร ะ ก ล เ ศ ร ษ ฐ ใน เ ม อ ง ภ ท ท ย ะ แ ค ว น อ ง ค ะ

เปนธดาของธนญชยและนางสมนาเทว ขณะอายได ๗ ขวบ ไดฟ งธรรมพระพทธเจ าแสดงแก เมณฑกเศรษฐ

ผ เ ป น ป ก ไ ด ส า เ ร จ เ ป น พ ร ะ โ ส ด า บ น ต อ ม า

ได ย าย ค ร อ บ ค ร ว ไป อ ย ใ น เ ม อ ง ส าว ต ถ ต าม พ ร ะ ร า ช ป ร ะ ส ง ค ข อ ง พ ร ะ เ จ า ป เ ส น ท โก ศ ล

ทประส งคจะมตระก ลมหาเศรษฐอย ในเมองของพระองคนางว สาขาไดมบทบาทส าคญในพระพ ทธศาสนา

ไดสรางว ดบพพรามในนครสาวตถ เปนโลหะประสาท ๒ ชน มหองพกส าหรบพระภกษ ๕๐๐ รป นางวสาขาถวาย

ความอปถมภแกพระพทธเจาและสาวกมไดวางเวน

แ ล ะ เ ม อ เ ก ด ก า ร ไ ต ส ว น เ ก ย ว ก บ ภ ก ษ ณ ใ น ค ว า ม ไ ม ส ม ค ว ร ท เ ก ด ข น

ก จะมน า งว ส าข า เ ปนก รรมก ารด ว ย ผ ห น งเส มอมาแล ะนางได ท าให ต ระก ล ของพ อผ ว เ ป นส มมา ทฏ ฐ

จนนางไดรบการยกยองจากพอผวใหเปนมารดาทางธรรม มชอวา

“ว ส า ข า ม ค า ร ม า ต า ” เ ป น ต น

นางวสาขาไดรบการยกยองจากพระพทธเจาวาเปนเลศกวาอบาสกาทงหลายในฝายผเปนทายกา (ผถวายทาน)

ต น เ ห ต ข อ ง เ ร อ ง ท ท า ใ ห น า ง ไ ด ถ ว า ย ผ า อ า บ น า ฝ น

มอยวานางสงทาสสาวใชไปนมนตพระสงฆทจ าพรรษาทพระเชตวนมาฉนภตตาหารทบาน ในชวงนนเขาสฤดฝนพอด

แล ะในป ฐม โพ ธ ก าล พ ระพ ทธ องคไ ม ท รง อน ญ าต ให ม จ ว รม าก ก ว า ๒ ช ดแ ล ะไมม ผ าอ าบ น าฝ น

เ ม อ ฝ น ต ก พ ร ะ ส ง ฆ ห ล า ย ร ป จ ง อ อ ก ม า อ า บ น า ฝ น โ ด ย เ ป อ ย ก า ย ม า อ า บ

เมอทาสเหนเขาจงตกใจเรบไปรายงานเรองนใหนางวสาขาทราบวาตอนนพระเชตว นมพวกเดยรถยชเปลอยมายดครองห

มดแลว นางจงเขาเฝาพระพทธองคในว นตอมา จงไดทราบความเปนจรงวา พระเชตวนหามเดยถย มายดครองไม

แต เ ปนพระส งฆต างห าก ด วย วาพ ระส งฆไมมผ าอ ดเรก ท อาบน าฝนจ งประทานขอพ ทธ านญ าตถ วายผ า

พระองคเหนความจ าเปนจงประทานอนญาต นางจงกลายเปนสตรคนแรกทถวายผาอาน าฝน

115 http://th.wikipedia.org/wiki/ปชาบด โคตม เขาถงขอมล ๙ มถนายน ๒๕๕๗

162

๕.สตรททาใหมการถวายกฐน (นางวสาขา)

น า ง ว ส า ข า ม ห า อ บ า ส ก า น อ ก จ า ก จ ะ ม บ ท บ า ท ใ น ห ล า ย ต า แ ห น ง แ ล ว

ย ง ม บ ท บ าท ส า ค ญ ต อ พ ท ธ ศ า ส น าจ น เ ป น แ บ บ แ ผ น ใน ก าร ท า บ ญ พ ธ ท า ง พ ท ธ ศ าส น า

เพราะนางเปนสตรนางแรกทขออนญาตพระพทธองคใหพทธบรษทสามารถถวายผากฐนแตภกษไดเพอเปนอานสงสการ

จ าพรรษา ๖.สตรผนาสามมานบถอพทธศาสนา

ในประว ตพ ทธศาสนามสต รหลายนาง ท ช กน าส วามหรอส ามให หนมานบถอพระพ ทธศาสนา คอ

๑.พระนางมลลกา พระมเหสของพระเจาปส เสนทโกศล ในวนทพระองคฝนราย แลวเลาความฝนใหโหราจารย ฟ ง

เขาฟงแลวมดไมอาจจะวนจฉยอะไรได จงบอกวาพระองคจะส นพระชนม จะปดเคราะหครงนไดตองท าพลกรรม

ด ว ย เดก ๕ ๐๐ ช า ง ๕๐ ๐ ตว ม า ๕๐๐ ว ว ๕ ๐๐ แก ะ ๕๐ ๐ แพ ะ ๕ ๐๐ ตว จ ง จ ะพ น จะ เคราะห

ท ร า บ ถ ง พ ร ะ น า ง จ ง ร บ พ า เ ข า เ ฝ า พ ร ะ พ ท ธ อ ง ค ท ร ง แ ส ด ง ว า

ห า ได เ ก ด เ ร อ ง ให ญ โต เ ป น แ ต ญ า ต ข อง พ ระอ ง ค ท อ ย ใ น ข ม น รก แ ส ด งภ าพ ให ป ร าก ฏ เ ท าน น

พระเจ าป เสน ทโกศลจ งหนมานบถ อพ ทธศาส นาเพ ราะมเหส ๒.พ ระน างสามาว ด มเหสข องพระเจาอเทน

แหง เมองโก ส มพ พ ระนางถ กพระนางมาคนทยาซง เ ปนมเหสอก อง คใส รายจนพระองคเชอแลว จะส งห าร

ปรากฏวาพระนางบรรลโสดาบนแลว เมอนายขมงธนจะยงกไมอาจจะท าอนตรายได จงสอบถามความเปนไป

พ ร ะ ส ว า ม จ ง ส า น ก ผ ด ข อ ข ม า แ ต พ ระ น า ง ใ ห ไ ป ข อ ข ม าพ ร ะพ ท ธ อ ง ค ถ อ ว า เ ป น พ ท ธ บ ด า

เมอไดฟงธรรมจากพระพทธองคจงท าใหพระเจาอเทนหนมานบถอพทธศาสนา

ความส าคญของสตรในพทธศาสนา ผ ก ล า ว ท เ ล น ท จ ร ง ว า ช ต า ก ร ร ม ข อ ง พ ท ธ ศ า ส น า ฝ า ก ไ ว ท ส ต ร

เพ ร าะม บ ทบ าทอ ย า ง ส ง ย ง ใน ก ารส นบ ส นน พ ระพ ทธ ศาส นา ส ต ร จ ง เ หม อน ไฟ ฟ า ม คณ อน น ต

เ พ ร า ะ ส า ร พ ด ป ร ะ โย ช น แ ล ะ ม โท ษ ม ห น ต ส า ม า ร ถ ท า ล า ย พ ร ะ ส ง ฆ ไ ด ง า ย ม า ก

ในประวตศาตรชาตไทยและเพอนบานมสตรทผลกดนใหพทธศาสนาเจรญรงเรองมมากเชน

๑.พระนางยอดฟา

พ ร ะ พ ท ธ ศ า ส น า ไ ด เ ผ ย แ ผ เ ข า ส ป ร ะ เ ท ศ ล า ว ห ล า ย ย ค ส ม ย

แตท เ ปน จด เปล ยนของสถ าการณพทธศาสนาอก ครงหน งคอ สมย พระเจ าฟ าง ม (พ .ศ . ๑๘๙๖ -๑๙๑๔ )

แหงอาณาจกรลานชาง ซงมพระบรมเดชานภาพมาก ชาวลาวยกยองวาพระองคทรงเปนมหาราชองคแรกของลาว

มลเหตของพระพทธศาสนาแผขยายเขาสประเทศลาวในรชสมยของพระเจาฟางม เนองจาก มเหสของพระองค คอ

พระนางแกวยอดฟาผทรงเคยนบถอพทธศาสนามากอน เมอครงอยในเมองขอมทรงเหนประชาชนนบถอผสางเทวดา

และฆาส ตว บชาเซนสรวง จงไดทลขอใหพระเจาฟางมไปอญเชญพระพทธศาสนามาเผยแผในอาณาจกรลาน ช าง

พระ เจ า ฟ าง ม ทรง เห นด ว ย จ ง ให ท ต ไป ท ล ข อนม นต พ ระส งฆเ ขมร เข าม าเผ ย แ ผในป ระ เท ศล าว

163

และพระนางยงไดขอรองทางเขมรไดจ ดสงพระสงฆมาประกาศศาสนาแบบเถรวาท ซงมพระมหาปาสามานเจาเปนประมข

เขามาเผยแผในลานชาง116

พระพ ทธศาส นาจง ได เผย แผม าส ป ระ เทศล าว แล ะได ร บก ารอปถ มภ อย าง ดจากพระเจ าฟ าง ม

เ น อง จ ากพ ระ เจ า ฟ าง ม เ คย ได ร บ อป ก าระจ ากพ ระมห าป าส าม าน เถ ระ เม อค รง ท รง พ ระเ ย าว ด ว ย

พ ระ ม ห าป าส าม าน เถ ร ะ แ ล ะค ณ ะ ได เ ด น ท าง อ อ ก จ า ก เ ม อ ง ก ม พ ช า เ ม อ ป พ .ศ . ๑ ๙ ๐ ๒

ไป ต าม ล า ด บ จ น ถ ง เ ม อ ง แ ก พ ร อ ม ก บ น า เ อ าพ ร ะ พ ท ธ ร ป ป า ง ห าม ญ า ต ช อ พ ร ะ บ า ง

แล ะพ ระไตร ปฎ ก ไปด ว ย เพ อ ท จ ะถ ว าย แก พ ระ เจ า ฟ า ง ม เมอค ณ ะส งฆ เ ด นทาง มาถ ง เว ย ง จนท น

เจ าเมองจนทนได นมนตพ ก ส มโภชพระบางอย ๓ คน ๓ ว น แล วคณ ะส งฆก เดนทางตอไปย งเว ยง ค า

อ าร า ธ น า พ ร ะ เ ถ ร ะ ไ ป ใ น เ ม อ ง ป ร ะ ช า ช น ไ ด ม าส ม โภ ช น พ ร ะ บ า ง ก น ๓ ค น ๓ ว น

ค ร น จ ะ เ ด น ท า ง ต า ง ป ร า ก ฏ ว าพ ร ะ พ ท ธ ร ป ไม ส าม า ร ถ ย ก ไป ไ ด จ ง เ ส ย ง ท าย ว า เ ท ว ด า

อารกษคงปรารถนาจะใหพระบางอยทเวยงค าพระเถระและผตดตาม ไดมเดนทางไปย งเมองเชยงทอง ครงถงเชยงทอง

ไ ด เ ข า เ ฝ า พ ร ะ เ จ า ฟ า ง ม แ ล ะ พ ร ะ ม เ ห ส

พระเถระและคณะจงไดเผยแผพทธศาสนาในลาวจนเจรญรงเรองประดษฐานม นคง สบมา

๒.พระนางจามเทว

พระนางจามเทว เปนปฐมกษตรย แหงนครหรภญชย ทรงเปนพระราชธดาของพระเจาจ กรพรรดราช

แ ห ง ก ร ง ล ะ โ ว ( ล พ บ ร ) ท ร ง ค ร อ ง ร า ช ย พ .ศ .๑ ๒ ๐ ๕ ใ น ร ช ก า ล ข อ ง พ ร ะ อ ง ค น น

นครหรภญชยมความเจรญรงเรองอยางยง พระพทธศาสนาไดรบการท านบ ารงอยางดยง ตามต านานไดกลาววา

พส ก นก ร ต า ง ม ใจศ รท ธ าส ร า ง ว ดข น เ ปน จ านว นถ ง ๒ ,๐๐ ๐ แ ห ง แ ล ะก าล ต อมาว ด ท ง ๒ ,๐ ๐ ๐

แหงกมภกษจ าพรรษาทกแหง117

พระนาง จ าม เทว ท รงส มาทาน เบญ จ ศล อย เส มอทก ว นมได ข าด ในอดมก ารณ ท าง ด านศาส น า

ทรง เปนแบบอยาง ทด ในก ารปฏบ ต ธรรมให เสนาอ าม าตย ราชมนต ร แล ะประช าชนถอปฏบ ตเ ป นอยาง ด

ทส าคญยงทรงเปนผอปถมภพระพทธศาสนาใหรงเรองวฒนาสบมาจนถงปจจบนน และไดทรงสรางว ด ๔ มมเมอง คอ

๑. วดอาพทธาราม ปจจบนคอ วดพระคง เปนพทธปราการอารกขาประจ าทางฝายทศเหนอ ๒. วดอรญญกรมมการาม

ปจจบนเปน ว ดรางดอนแกว ตงอยบรเวณ โรงเ รยนชมชนบานเวยงยองเปนพทธปราการอารกขาประจ าทางฝาย

ทศตะวนออก ๓. วดมหาสตตาราม ปจจบนคอ วดส งฆาราม (ประตล ) เปนพทธปราการอารกขาประจ าทางฝายทศใต

๔. วดมหาวนาราม ปจจบนคอ ว ดมหาว น เ ปนพทธปราการอารกขาประจ าทางฝายทศตะว นตก พระนางจาม

เ ท ว ไ ด ท ร ง ใ ช ก ศ โล บ า ย ท ห ล าก ห ล าย ร ป แ บ บ ใน ก าร ต อ ส แ ล ะ ช ก จ ง พ ว ก ล ะ ว า ให ห น

มานบถอศาสนาพทธโดยเฉพาะอยางยงการตอสกบหวหนาเผาละว า ขนหลวงวลงคะ ดวยอทธฤทธของชางผก างาเขยว

ไ ด ข บ ไ ล ข า ศ ก ล ะ ว า ห น ก ร ะ จ ด ก ร ะ จ า ย ไ ป อ ย ต า ม ป า เ ข า

น อ ก จ าก น ท รง ใ ช ก ศ โล บ า ย ใ น ก าร ผ ส ม ก ล ม ก ล น ช า ต พ น ธ ก บ ท อ ง ถ น ได อ ย า ง เ ห ม าะ ส ม

โด ย ก าร ให พ ร ะร าช โอ รส ท ง ส อง พ ร ะอ งค อ ภ เ ษ ก ส ม ร ส ก บ ธ ด าส อ งค น ข อ งพ ญ าม ล ก ข ะ แล ะ

116 พระมหาดาวสยาม วชรปญโญ, ดร. พระพทธศาสนาในลาว. (กรงเทพฯ: เมดทรายปรนตงจ ากด, ๒๕๕๒). หนา ๓๔. 117 http://th.wikipedia.org/wiki/พระนางจามเทว เขาถงขอมล ๓ มถนายน ๒๕๕๗

164

ไ ด ส ข อ ธ ด า ส อ ง ค น ข อ ง น า ย ค ะ ว ะ ย ะ ใ ห ก บ พ ร ะ ร า ช โ อ ร ส ด ว ย

ถ อ ไ ด ว า ท า ใ ห ช น ช า ว ล ะ โว แ ล ะ ช น พ น เ ม อ ง อ ย ก น อ ย า ง ร ม เ ย น เ ป น อ น ห น ง อ น

พทธศาสนาเจรญอยางม นคงในอาณาจกรหรภญชย ตงแตบดนนเปนตนมา

๓.คณแม ดร.สร กรนชย

เปนชาวจงหวดนครราชสมา เกดเมอวนท ๒๒ สงหาคม ๒๔๖๐ เมออาย ๑๙ ป ไดท าการสมรสกบคณพอไชย

กรนชย อดตประธานสภาและอดตนายกเทศมนตรเทศบาลเมองนครราชสมา, อดตผจดการธนาคารกรงศรอยธยา และ

ธนาคารนครหลวงไทย สาขานครราชสมา คณแมส รเ ปนคนเ รยน ตงใจเ รยนหนงสอ สอบไดท ๑ ตลอดทกชน

เม อ ศ ก ษ าอบ รม ธ รรม จ ง เ ร ย น ร ธ รรม เข า ใ จ ได เ ร ว เข า ว ป ส ส น าก ร รม ฐ าน เค ร ง ค รด ๗ ว น

เมอทานเจาคณพระธรรมธรราชมหามน ว ดมหาธาตย วราชรงสฤษ ด คณแมไดเ รมพฒนาหล กส ตรการอบรม

ว ป ส ส นาก รรม ฐ าน 7 ค น 8 ว น ข น เพ อ “พฒ น า จต ให เก ด ปญ ญ าแ ล ะส น ต ส ข ” ผล ล พ ธ ค อ

สามารถเปลย นพฤ ตก รรมของม นษย ไป ในทางท ดข น ท าคว ามส ข ความ เจรญก าวหนาให แก ผ เข าปฏบ ต

ทงด านชวตสว นตว ครอบครว แล ะการงาน ทงย งท าให โรคภย ไขเ จบของคนบาง คนมลายหาย ไปอก ดว ย

ท าใหเกดความนยมเลอม ใส ศรทธา มผมาเขารบการอบรมการปฏบต วป สสนากรรมฐาน เพ มมากข นเรอยๆ

ทงในประเทศและตางประเทศ จนถงปจจบนนบลานคน118

๔.แมชศนสนย เสถยรสต

ศน สน ย เส ถ ย ร สต ห รอ นาม เ ดม ศ น ส น ย ปญ ญ ศ ร เ ปน พ ทธ ส าว ก า ในพ ท ธศ าส น า

เค ย เป น พ ธ ก ร แ ล ะ น าง แ บ บ ช อ ด ง อ อ ก บ ว ช เ ป น ช เ ม อ ว น ท 2 2 ก ม ภ าพ น ธ พ .ศ . 2 5 2 3

เปนพ ธ ก รหญ ง บรรย าย ธ รรมผาน ร าย การโทรทศน เ ปนว ทย าก รประจ าแล ะผ ก อตง เสถ ย รธ รรมส ถาน

ซง เปดโครงการตางๆ ใหผสนใจไดเขารวมกจกรรมพฒนาตนเอง ตามแนวหล กธรรมของพระพทธศาสนาศนสนย

เสถยรสต มนามเดมวา ศนสนย ปญญศร มชอเลนวา ต กตา เปนชาวอ าเภอบางปะหน จงหวดพระนครศรอยธยา

เ ป น บ ต ร ส าว ค น เ ล ก ใน ค ร อ บ ค ร ว ท ป ร ะ ก อ บ ไ ป ด ว ย ย า ย , ป า , ม า ร ด า แ ล ะ พ ส า ว

ห ล ง จ า ก ก า ร เ ส ย ช ว ต ข อ ง ม า ร ด า ข ณ ะ ม อ า ย ไ ด 1 5 ป

จงเรมไดเดนทางเขาสกรงเทพมหานครเพอเขาศกษาเลาเรยนในระดบปรญญาตร ศนสนยไดเขาแขงขนการประกวด 10

ย อ ด น า ง แ บ บ ร ะ พ จ น ไ ด ร บ ร า ง ว ล ต อ ม า ไ ด เ ข า ร บ ก า ร แ ข ง ข น ม ส อ อ ด า ซ

และไดรบต าแหนงรองอนดบหนงมสออดาซรบรางว ลนางงามบคลกภาพจนกาวเขาสวงการบนเทงเปนพธกรและนางแบบ

ทมชอเสยง

ศนส นย ได มร ก ครง แรก แล ะครง เ ดย ว ก บ เส ถ ย ร เส ถ ย รส ต เศรษฐ เจ าข องเพ ล น จตอา เขต

แ ล ะ เ จ า ข อ ง ค า ย ม ว ย ส . เพ ล น จ ต แ ต ก ล บ ไม ส ม ห ว ง เ น อ ง จ าก เ ข าม ค ร อ บ ค ร ว อ ย แ ล ว

ท าใหตกเปนขาวในหนาหนงสอพมพฉบบหนง ความทกขดงกลาว จงเปนสงทกระตนใหศนสนยหนเขาสรมกาสาวพสตร

และได ออกบว ชเมอว นท 2 2 กมภาพนธ พ.ศ. 252 3 แมช ศนสนย นบวาเ ปน ผม บทบาท เดนในส งคมไทย

ทเปนก าลงส าคญในการเผยแผพทธศาสนา และในบทบาทของสตรในสงคมไทย119

118 ประวตคณแมสร กรนชย 119 http://th.wikipedia.org/wiki/ แมชศนสนย เสถยรสต เขาถงขอมล ๑๑ มถนายน ๒๕๕๗

165

สรปวาสตรมบทบาททางพทธศาสนาทส าคญ คอ

๑. เปนผสนบสนนพระสงฆรายใหญทสด

พระสงฆท ออกบณฑบาตทกว น ไดอาหารมาฉนประทงชวตรอยละ ๙ ๐ เปนสตรทใสบาตรถ วาย ให

ผ เ ข า ว ด ป ฏ บ ต ธ ร ร ม ใ น เ ท ศ ก า ล ต า ง ๆ เ ช น ร ก ษ า อ โบ ส ถ ศ ล เ ข า ป ร ว า ส ก ร ร ม

การจดกจกรรมใดในวดสดสวนสตรนนมเยอะกวาชายมากจนเทยบไมได

๒. เปนผทาลายพระสงฆรายใหญทสด

ในขณะเดยว ก นสต รได ท าลายใหพระสงฆเส ยพรหมจรรย ไมนอย เพราะการไดเขาใก ลคลก คลก น

ในเบองตนสตรรายนนอาจจะเขาว ดดวยศรทธาหรอ มทกขจงหาทางดบทกขดวยการเขา แตเมอมพระสงฆพดด

บ าง ท านหล อ จ งเก ด ประทบ ใจก ล าย เปนค วามรก ใน ท ส ด จ งก ล าย เปน ด งพ ระออก จ ากพ ระศาส น า

ในกรณอยางนมมากในสงคมไทย เชน อดตพระนกร ธรรมวาท หลวงพออสระมน พระยนตระ อมโร พระภาวนาพทโธ

หลวงปเณรค า เปนตน

บทบาทเชงบวกลบของสตรในพทธศาสนา เมอมดยอมมไมดคก น มนกปราชญหลายทานเปรยบสตรเหมอนไฟฟาทมทง คณอนนตและโทษมหนต

ค า น น บ จ ร ง แ ท ท เ ด ย ว ต ง แ ต ส ม ย พ ท ธ ก า ล จ น ถ ง ป จ จ บ น

พ ระภ ก ษ ท บว ช เ ข าม ารก ษ าพ ราห ม จรรย ใ น ศ าส น าต อ ง เผ ช ญ ห น าก บ ค ก คาม ข อง ส ต ร ม าม าก

ศกครงนมท งชนะและพายแพ ในยคหลงพทธสาวกเมอเผชญศกนมกจะเปนฝายพายแพตอสตรเสยมากกวาชนะ

เพ ราะข าดอดมก ารณและยอมตามก เล สทผล กดน จ งเ ปนเ รองร าวออกตามหน าหนงส อพ มพม ากมาย

สตรทเปนเชงลบจงมหลายอยางคอ

๑.ผหวงทาลายพระพทธองค

ในต านานพระพทธศาสนามสตรทพยายามจะท าลายเกยตยศชอเสยงของพระพทธองคอยางนอย ๒ คนคอ

น า ง ก ญ จ ม า ณ ว ก า แ ล ะ น า ง ส น ท ร ท ง ส อ ง น น เ ป น ส ต ร ส า ว ส ว ย ข อ ง เ ม อ ง ส า ว ต ถ

ถ ก ส ง ม า จ า ก พ ว ก เ ด ย ร ถ ย ท ห ว ง โ ค น พ ท ธ ศ าส น า ร าย แ ร ก ท า แ ผ น เ ห ม อ น ค น ต ง ท อ ง

ช ห น า ด า พ ร ะ พ ท ธ เ จ า ใ ห ร บ ผ ด ช อ บ ห ว ง ใ ห ค น เ ข า ใ จ ผ ด

แตสดทายผคนมารความจรงเพราะนางผกไมพนส าลมดไวในทองเหมอนคนทอง สดทายถกธรณสบ สวนนางสนทร

(แปลวาสาวสยวย) เปนศษยเ ดยรถย ผช เปลอย (ศาสนาเชน) เปลยนแนว ใหนางท าทเหมอนไปพระเชตวนทกว น

พ อ น า น เ ข า ก ส ง โจ ร จ บ น า ง ส ง ห า ร แ ล ะ แ อ บ ห ม ก ไ ว ข า ง พ ร ะ เ ช ต ส ว น ม ห า ว ห า ร

แลวประกาศโพนทนาวา เราไมเ หนนางไมรหายไปใหน ขออนญาตเขาไปดท เชตว นจงพบศพนางหมกใตถนก ฏ

เดยรถร จ งโจษจานวา นางคงมอะไรก บสมณโคดม แต เพ ราะกล วความล บจะ ร ว ไหลจง ฆาปดปากนางเส ย

แลวไปฟองพระเจาปเสนทโกศล กษตรยแควนโกศล พระองคส งใหสอบสวนอยางละเอยดจนสามารถจบโจรฆานางได

น าม าส อ บ ส ว น จ น พ ว ก เ ข าย อ ม รบ ว า ร บ จ า ง เ ด ย รถ ย ม าฆ าน า ง เพ อ ใ ส ค ว า ม พ ร ะพ ท ธ เจ า

พวกเดยรถย วางแผนจงถกล งโทษอยางหนก พรอมคาดโทษอยางหนกวาใสรายพระพทธองคสองครงแล ว

166

อ ย า ใ ห ม ค ร ง ท ๓ ม เ ช น น น จ ะ ล า ง บ า ง ศ า ส น า น ใ ห ห ม ด

นบแตนนมาพวกเขาไมเคยกลาใสรายพระพทธเจาอกเลยจนสนพระชนมายของพระองคทาน120

๒.ผหวงทาลายพรหมจรรย

สตรตงแตอดตจนถงปจจบนในสงคมพระพทธศาสนาจะเคารพและเกรงใจพระ ไมกลาเขาใกลเพราะกลวบาป

ค า น เ ป น ค ว าม ฉ ล าด ข อ ง ค น โบ ร าณ ท ต อ ง ก าร ก น ผ ห ญ ง ให ห า ง พ ระ จ ะ ได ไ ม เ ก ด เ ร อ ง

ใน ส ม ย พ ท ธ ก า ล ม ส ต ร ท เ ป น โส ภ ณ พ ย าย า ม จ ะ ล พ า ย พ ร ห ม จ ร ร ย พ ร ะ แ ต ไม ส า เ ร จ

ส ว น ก ร ณ ส า ม เ ณ ร ห ล า น ช า ย ข อ ง พ ร ะ จ ก ข ป า ล ท า ส า เ ร จ

สวนพระสงฆในปจจบนทท าศกกบสตรแล วพายแพจนออกจากพระศาสนาไปพรอมกบความเสยหายในภาพพจนพระส

งฆมไมนอย ทโดงดงเชน พระนกร ธมมวาทก บอรปวณา พระย นตระอมโร ก บสตรหลายนาง พระภาวนาพทโธ

แ ห ง ศ น ย ป ฏ บ ต ธ ร ร ม ส า ม พ ร า น ก บ เ ด ก ช า ว เ ข า

ลาสดคอหลวงปเณรค าทศษยและสอมวลชนบางกลมยกใหเปนพระอรหนต

บทสรป

สตรเปนอกเพศหนงทเกดมาคก บบรษทท าหนาทหลายอยางในส งคมเชนเ ปนยา แมใหญ ปา อา พสาว

น อง ส าว ภ รรย า ล ก ส าว ห ล าน ส าว น บ ว าม บ ท บ าท ม าก ต อ ช ะต าก รรม ข อง พ ระ พ ท ธ ศ าส น า

ก ารรก ษากฏระ เบย บ จ ง เ ปนส งส าคญ ของพ ระส งฆ ท จ ะน าพ ล ง ส นบส นนจ าก ส ต ร ไป ใน ทศ ทาง ใด

ถาผลกดนในทางทถกตอง ยอมเปนก าล งสนบสนนพระพทธศาสนาเปนอยางด ดงทเราเหนทกวนมแตสตรใสบาตร

ปฏบตธรรม เขาวตรจ าศล ซงจะเหนผชายนอยมาก แตถาผล กดนทผดยอมท าลายตนเองและพระพทธศาสนาไปดวย

ดงทเราเหนขาวปรากฏในหนาหนงสอพมพใหเปนตวอยาง (Case Study) มาแลวหลายราย

บรรณานกรม

ภาษาไทย

ฉตรสมาลย กบลสงห. นกบวชหญงในตางแดน. กรงเทพฯ: โรงพมพสหมตร, ๒๕๓๒. ชาตชาย เศรษฐสมน, ดร.. ประชาคมอาเซยน. กรงเทพฯ: โรงพมพเดอนตลา, ๒๕๕๕. ชาญณรงค บญหนน, ดร. “สทธสตรในพทธศาสนาเถรวาท” งานวจยศนยพทธศาสนศกษา จฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๔. ทศนย ฉาพรณ, “บทบาทและหนาทของสตรในฐานะผอยเบองหลงความส าเรจของครอบครวตามแนว พระครกลยาณสทธวฒน.เอตทคคะในพทธศาสนา. พมพครงท ๙, กรงเทพฯ: โรงพพมมหาจฬาฯ, ๒๕๔๙. พระพทธศาสนา : ศกษาเฉพาะกรณแมบานทหารอากาศ”,วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต, (สาขาวชาพระพทธศาสนา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย , ๒๕๕๔. ฟน ดอกบว. รวมบทความชดพทธปรชญาชวต. (กรงเทพฯ โสภณการพมพ, ๒๕๔๗).

120มหามกฏราชวทยาลย, พระธรรมบท ภาค.... กรงเทพฯ: โรงพมพมหามกฏราชวทยาลย, หนา..................

167

ทองหลอ วงศธรรมา, รศ.ดร.. เหตการณโลกปจจบน. พมพครงท ๓, กรงเทพฯ: โอเอสปรนตง จ ากด, ๒๕๕๗. ธมมนนทา ภกษณ. เรองของภกษณ. กรงเทพฯ: เรอนแกวการพมพ, ๒๕๔๓. มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. พระไตรปฎกภาษาไทย. เลมท ๓ พมพครงท ๒, กรงเทพฯ: มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๙. มหามกฎราชวทยาลย, มงคลตถทปน แปล เลม ๒. พมพครงท ๑๐, กรงเทพฯ : มหามกฎราชวทยาลย, ๒๕๓๘. พระพรหมคณาภรณ. เชอกรรม รกรรม แกกรรม. พมพครงท ๒๒, กรงเทพฯ: ส านกพมพจนทรเจรญ,๒๕๕๔ พระมหาจรญ วจารณเมธ, “การศกษาวเคราะหเชงปรชญาเรองสนโดษในพระพทธศาสนาเถรวาท”. วทยานพนธพทธศาสตรบณฑต. สาขาวชาพระพทธศาสนา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๕. พระมหาดาวสยาม วชรปญโญ, ดร. พระพทธศาสนาในลาว. กรงเทพฯ: เมดทรายปรนตง จ ากด, ๒๕๕๒. พระมหาสชาต นาถกโร (บวกขนทด), “การศกษาวเคราะหเรองการสงเคราะหบตรและภรรยาในพระพทธศาสนาเถรวาท”, วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาพระพทธศาสนา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๕. พระธรรมปฎก (ปอ.ปยตโต). ปญหาภกษณ บททดสอบสงคมไทย. กรงเทพฯ: บรษท สอตะวนจ ากด, ๒๕๔๕ พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมฉบบประมวลศพท, พมพครงท ๔, กรงเทพฯ: ธรรมสภา, 2546. พระมหาสมชย กสลจตโต. พทธทศนะรวมสมย. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาจฬาฯ, ๒๕๔๔. พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), พจนานกรมฉบบประมวลธรรม, พมพครงท ๓, กรงเทพฯ: ธรรมสภา, 2547. พมพพณธ หาญสกล. ธมมนนทา บนเสนทางภกษณโพธสตต. กรงเทพฯ: บรษท อมรนทรพรนตงพบลชชงจ ากด, ๒๕๕๔. พระสธธรรมนวตร, ผศ.ดร. ความจรงจากการวจยกรรม. กรงเทพฯ: บรษท ๒๑ เซนรจร จ ากด, ๒๕๕๕. มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. พระพทธศาสนากบการฟนตวจากวกฤตการณโลก, พมพครงท ๒, กรงเทพฯ: มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๕. มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. ธรรมนเทศ, พมพครงท ๒, กรงเทพฯ: มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๕. มาณพ นกการเรยน. พระพทธศาสนากบโลกปจจบน.กรงเทพฯ: โรงพมพมหาจฬาฯ, ๒๕๔๔. นภาพร ตนตจตตานนท, “การศกษาวเคราะหเรองของแมในคมภรพระพทธศาสนา”, วทยานพนธ

พทธศาสตรมหาบณฑต, บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย , ๒๕๕๓.

168

ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน ๒๕๕๔, กรงเทพฯ: โรงพมพมหาดไทย, ๒๕๕๔. ลกษณวต ปาละรตน, สตรในมมมองของพทธปรชญา. กรงเทพฯ: บรษท เทกซ แอนด เจอรนล พบลเคช น,๒๕๔๕. วศน อนทสระ. หลกกรรมและการเวยนวายตายเกด. กรงเทพฯ: โรงพมพธนธช, ๒๕๕๓. สถาบนบรรลอธรรม. ๔๐ ภกษณพระอรหนต. กรงเทพฯ: ธรรมสภา, ๒๕๕๐. สมภาร พรมทา. พทธศาสนากบปญหาจรยศาสตร โสเภณ ท าแทง การณยฆาต . กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณฯ, ๒๕๔๘. สชพ ปญญานภาพ, พระไตรปฎกฉบบประชาชน, พมพครงท ๒๕, กรงเทพฯ: โรงพมพมหามกฏราชวทยาลย, ๒๕๔๖. อรยธรรม ป. ฎกามาลยเทวสตร. กรงเทพฯ: กรงเทพบรรณาคาร, ๒๕๒๖.

เวปไซด http://en.wikipedia.org/wiki/Prostitution_in_Thailand http://en.wikipedia.org/wiki/Association_of_Southeast_Asian_Nations

http://en.wikipedia.org/wiki/Drug http://en.wikipedia.org/wiki/Natural_environment

http://en.wikipedia.org/wiki/Women's_rights http://en.wikipedia.org/wiki/Seminar

หมวดท ๕ แผนการสอนและการประเมนผล ๑. แผนการสอน

สปด

าหท

หวขอ/รายละเอยด จ าน วน

ชวโมง

กจกรรมการเรยนการส

อน สอทใช (ถาม)

ผสอน

๑

ศกษาความหมายของสมมนา

๒

- อ ธบ ายความห มาย “สมมนา” - ความส าคญ/ประโยชนการสมมนา

พระมหาดาวสยาม วชรปญโญ,ดร.

๒

ศกษาวธเขยนโครงการในปจจบน

๒

- สาธตการเ ขยนโครงการ - นสตทกรปเขยนโครงก

พระมหาดาวสยาม วชรปญโญ,ดร.

169

ารน าเสนอ ๓

บทบาทของพระสงฆในอดต

๒

- นสตน าเรองเสนอในเชงสมมนา - ซกถาม - แสดงความคดเหน - อภปรายและสรป

พระมหาดาวสยาม วชรปญโญ,ดร.

๔

บทบาทของพระสงฆในสายตาของประชาชนในปจจบน

๒

- นสตน าเรองเสนอในเชงสมมนา - ซกถาม - แสดงความคดเหน - อภปรายและสรป

พระมหาดาวสยาม วชรปญโญ,ดร.

๕

หลกธรรมทชาวพทธมกเขาใจผด

๒

- นสตน าเรองเสนอในเชงสมมนา - ซกถาม - แสดงความคดเหน - อภปรายและสรป

พระมหาดาวสยาม วชรปญโญ,ดร.

๖

สอธรรมอยางไรคนจงจะเขาใจ

๒

- นสตน าเรองเสนอในเชงสมมนา - ซกถาม - แสดงความคดเหน - อภปรายและสรป

พระมหาดาวสยาม วชรปญโญ,ดร.

๗

อนาคตของมหาวทยาลยสงฆ

๒

- นสตน าเรองเสนอในเชงสมมนา - ซกถาม - แสดงความคดเหน - อภปรายเพมเตมและสร

พระมหาดาวสยาม วชรปญโญ,ดร.

170

ป ๘

พระพทธศาสน าใ นอน าคต : ความคาดหวงของคนรนใหม

๒

- นสตน าเรองเสนอในเชงสมมนา - ซกถาม - แสดงความคดเหน - อภปรายและสรป

พระมหาดาวสยาม วชรปญโญ,ดร.

๙

พระพทธศาสน าใ นอน าคต : ความคาดหวงของคนรนใหม

๒

- นสตน าเรองเสนอในเชงสมมนา - ซกถาม - แสดงความคดเหน - อภปรายและสรป

พระมหาดาวสยาม วชรปญโญ,ดร.

๑๐

พทธพาณชยชวยเหลอหรอท าลายพระพทธศาสนา

๒

- นสตน าเรองเสนอในเชงสมมนา - ซกถาม - แสดงความคดเหน - อภปรายและสรป

พระมหาดาวสยาม วชรปญโญ,ดร.

๑๑

พระพทธศาสนากบปญหา ยาเสพตด

๒

- สมมนานอกสถาน ท มจร.วทยาเขตเชยงใหม และมช. - แสดงความคดเหน - อภปรายและสรป

พระมหาดาวสยาม วชรปญโญ,ดร.

๑๒

พระพทธศาสนากบการปรบตวสอาเซยน

๒

- นสตน าเรองเสนอในเชงสมมนา - ซกถาม - แสดงความคดเหน - อภปรายและสรป

พระมหาดาวสยาม วชรปญโญ,ดร.

๑๓

พระพทธศาสนากบเพศพาณชย

๒

- จดสมมนาโดยใหนสต

จดสมมนาผทรงบร ร ย า ย พ เ ศ ษ

171

ทกช นเขามารวม - แสดงความคดเหน - อภปรายและสรป

ท า น ว ช ร เ ม ธ เปนตน

๑๔

พทธจรยธรรมกบปญหาสงแวดลอม

๒

- นสตน าเรองเสนอในเชงสมมนา - ซกถาม - แสดงความคดเหน - อภปรายและสรป

พระมหาดาวสยาม วชรปญโญ,ดร.

๑๕

พทธศาสนากบสทธสตร

๒

- นสตน าเรองเสนอในเชงสมมนา - ซกถาม - แสดงความคดเหน - อภปรายและสรป

พระมหาดาวสยาม วชรปญโญ,ดร.พระพทธศาสนา

๑๖ สอบปลายภาค ๒

ค าถามทายบท 1.การทคณะสงฆไมอนญาตใหภกษณบวช ถอวาเปนการก าจดสตรหรอไม

2.การทผหญงแตงงานแลว ไมตองเปลยนนามสกล หรอค าน าหนามขอดขอเสยอยางไร

3.ทานเหนดวยหรอไมกบเรองไมอนญาตใหสตรเขาไปในบอน า พระอโบสถในบางสวนของไทย

4.สตรทานใดทมบทบาทอยางมากในสงคมไทย จงอธบาย

5.การรนฟนภกษณสงฆจะมผลด ผลเสยอยางไรตอพทธศาสนา 6.เหตใดจงเรยกวา สตรคอชางเทาหลง จงใหเหตผล

ใบงานท ๒

วนท ๒๖ กรกฎาคม ๒๕๕๖

๑.ประชาคมอาเซยนคออะไร เกดขนเพราะอะไร ประกอบดวยชาตใดบาง

๒.ประเทศใดบางทนบถอพทธศาสนา ประเทศใดทพทธศาสนายงม นคง เพราะอะไร

๓.สถานการณพทธศาสนา เมอเขาสอาเซยนจะปรบตวอยางไรใหปลอดภย

๔.สอสารมวลชนไทยนยมขาวพระสงฆท าผดวนย ท าใหชาวพทธเบอหนาย และความเสอมศรทธา ทานมวธแกไขอยางไร

172

๕.ทานเหนดวยหรอไมกบการรวมตวกนของประชาคมอาเซยน รวมทงนโยบายการรวมเงนเปนสกลเดยว มขอดและขอเสยอยางไร buÓ<

หนงสอพมพขาวสดรายวน คอลมน พทธศาสนา ทรรศนะและวจารณ

โดย ศ.(พเศษ) เสฐยรพงษ วรรณปก