Prawo cywilne - zobowiązania

Zobowiązania umowne

Źródła zobowiązań

• Czynność prawna– Umowa– Czynność jednostronna

• Inne zdarzenia (przykłady):– Czyn niedozwolony– Bezpodstawne wzbogacenie– Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia– Akt administracyjny

Umowy

• Zobowiązujące i rozporządzające• Jednostronnie i dwustronnie

zobowiązujące• Wzajemne• Odpłatne i nieodpłatne• Aleatoryjne (losowe)• Nazwane, nienazwane, mieszane

Zasada swobody umów

• Swoboda kształtowania treści umowy• Ograniczenia

– Ustawa– Zasady współżycia społecznego– Natura stosunku prawnego

• Podważenie sensu więzi prawnej• Nierozerwalność stosunku prawnego• Naruszenie „równowagi aksjologicznej”• Zmiana starannego działania w rezultat

Granice swobody umów

• Ustawa– Czynności sprzeczne z prawem– Świadczenie niemożliwe– Wyzysk

• Problem abstrakcyjnych czynności prawnych

• Forma umowy – czy ograniczenie swobody?

Wzorce umowne

• Skutek masowości obrotu• Ograniczenie swobody umów?• Rodzaje

– Formularze– Wzorce– Ogólne warunki umów

• Czy istnieją wzorce normatywne?

Związanie wzorcem

• Obowiązek doręczenia drugiej stronie przed zawarciem umowy– Wyjątek: wzorce w obrocie gospodarczym

(dostępność + typowość)• Konsumenci

– Doręczenie wzorca jest zasadą– Wyjątek: umowy powszechnie zawierane w

drobnych bieżących sprawach…

Klauzule niedozwolone

• Problem prawa konsumenckiego• Klauzule

– nieuzgodnione indywidualnie z konsumentem

– Obowiązki ukształtowane sprzecznie z prawem/zasadami współżycia społecznego

– Rażące naruszenie interesów konsumenta• Nie wiążą konsumenta

Klauzule niedozwolone

• Lista klauzul „szarych” (domniemanie niedopuszczalności) dotyczące– Zawarcia i wykonania umowy– Zmiany, rozwiązania przekształcenia

umowy– Odpowiedzialności– Wyłączeń jurysdykcji i prawa właściwego

• Rejestr klauzul niedozwolonych

Sankcje

• Kontrola abstrakcyjna i incydentalna• Sankcja nieważności• Krzyżowanie z pozostałymi sankcjami

kodeksu cywilnego• 58 par 2 kc raczej nie znajdzie

zastosowania• Problematyka konsumencka – przepisy

szczególne

Zagadnienia szczególne

• Culpa in contrahendo– Odpowiedzialność „przedkontraktowa”– Źródło: umowa, delikt czy przepis?

• Umowa przedwstępna– Zobowiązanie do zawarcia umowy w

przyszłości– Przygotowuje zawarcie umowy

przyrzeczonej – Zmniejsza niepewność stron

Umowa przedwstępna

• Treść: essentialia negotii umowy przyrzeczonej

• Roszczenie o zawarcie przysługuje jednej lub obu stronom

• Termin zawarcia umowy przyrzeczonej– Z umowy– Z ustawy

Umowa przedwstępna – c.d.

• Forma ad eventum• Skutek silniejszy

– Forma taka, jak dla umowy przyrzeczonej– Roszczenie o zawarcie umowy– Roszczenie odszkodowawcze

• Skutek słabszy– Roszczenie odszkodowawcze– Forma dowolna

Umowy dotyczące osób trzecich

• Umowa o świadczenie na rzecz osoby trzeciej– Rozszerzona skuteczność– Dopuszczalność odwołania– Rodzaje

• Umowa o świadczenie przez osobę trzecią

Dodatkowe zastrzeżenia umowne - zadatek

• Suma pieniędzy dana przy zawarciu umowy

• Charakter zależny od – woli stron, – zwyczaju – Ustawy

• Surogat odszkodowania

Dodatkowe zastrzeżenia umowne – kara umowna

• Zryczałtowane odszkodowanie• Tylko z tytułu świadczeń niepieniężnych• Wysokość ustalana przez strony• Zmniejsza ryzyko

– Można dochodzić tylko kary umownej– Odszkodowania w pełnym zakresie można

dochodzić, jeśli umowa tak stanowi