Prawo cywilne - zobowiązania

Świadczenie odszkodowawcze

Zobowiązania przemienne

Wielość wierzycieli i dłużników

Naprawienie szkody

• Szczególny rodzaj świadczenia• Uszczerbek

– Majątkowy (szkoda)– Niemajątkowy (krzywda)

• Świadczenie odszkodowawcze:– delikt– Odpowiedzialność kontraktowa– Inne (ubezpieczenia, art. 142, 182, 438 kc)

Funkcje odpowiedzialności

• Kompensacyjna• Prewencyjno – wychowawcza• Repartycyjna (odszkodowanie)• Represyjna

Pojęcie i rodzaje szkody

• Uszczerbek majątkowy– Za zgodą lub bez zgody poszkodowanego– Zgoda może wyłączyć odszkodowanie

• Szkoda na mieniu i na osobie• Postaci uszczerbku

– Strata rzeczywista– Utracone korzyści– Ujemny interes umowny

Ustalanie wysokości szkody

• Metoda różnicowa• Wartość w pieniądzu (362 kc)• Chwila ustalenia wysokości szkody?• Miernik wartości:

– Cena „rynkowa”– Wartość dla poszkodowanego– Wartość „z upodobania”

Odszkodowanie - granice

• Wola stron• Przepis ustawy

– Compensatio lucri cum damno– Przyczynienie poszkodowanego– Trudność w ustaleniu wysokości szkody

• Ius moderandi (art. 440 kc)– Tylko delikty– Tylko osoby fizyczne

Sposoby naprawienia szkody

• Rodzaje odszkodowania– Przywrócenie stanu poprzedniego– Zapłata odszkodowania

• Przypadki szczególne– Zwrot nakładów i wydatków

• Nakłady konieczne• Inne nakłady (użyteczne i zbytkowne)

– Zadośćuczynienie za krzywdę

Zobowiązania przemienne

• Spełnienie świadczenia przez wybór jednego z kilku świadczeń

• Wyboru zasadniczo dokonuje dłużnik• Wyjątki

– Umowa – Zwłoka dłużnika z dokonaniem wyboru

Upoważnienie przemienne

• Prawo do jednostronnego zwolnienia się z długu przez spełnienie innego świadczenia, niż świadczenie główne.

• Przysługuje – Dłużnikowi– Wierzycielowi wyjątkowo (914 kc)

• Jeden przedmiot świadczenia, różne sposoby spełnienia.

Wielość wierzycieli i dłużników

• Po każdej ze stron stosunku zobowiązaniowego może się pojawić więcej niż jedna osoba

• Co się dzieje z długiem i wierzytelnością?

• Skutki zależą od– Charakteru świadczenia– Solidarności wierzytelności lub długu

Świadczenie podzielne

• Może być spełnione częściami bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości

• Dług i wierzytelność dzielą się na tyle części, ilu jest wierzycieli i dłużników.

• Skutki dla wierzyciela:– Może żądać przypadającej na niego części– Ponosi ryzyko niewypłacalności dłużnika

Świadczenie niepodzielne

• Kilku współdłużników – odpowiadają tak, jak dłużnicy solidarni– Każdy odpowiada za całość świadczenia

• Kilku współwierzycieli– Każdy może żądać spełnienia świadczenia– Skutki sprzeciwu wierzyciela

• Świadczenie wszystkim łącznie• Złożenie do depozytu sądowego

Zobowiązania solidarne

• Źródło: ustawa lub umowa• Ma charakter wyjątkowy• Solidarność czynna (wierzycieli)

– Dłużnik spełnia świadczenie do rąk któregokolwiek z wierzycieli

– Spełnienie powoduje wygaśnięcie świadczenia

– Przywilej dla dłużnika

Solidarność bierna

• Przywilej wierzyciela. • Może żądać świadczenia od

– Wszystkich dłużników– Niektórych z nich lub mażdego z osobna

• Spełnienie świadczenia przez jednego zwalnia pozostałych

• Wszyscy dłużnicy zobowiązani do chwili całkowitego zaspokojenia wierzyciela

Skutki solidarności biernej

• Reprezentacja na korzyść dłużników– Zwłoka wierzyciela wobec jednego

skutkuje wobec wszystkich– Wyrok na korzyść jednego (wspólne

zarzuty) skuteczny wobec pozostałych• Niezależność położenia dłużników

– Zdarzenia korzystne (art. 373 kc )– Zdarzenia niekorzystne (art. 372, 371 375

kc)

Regresy

• Rozliczenia pomiędzy współdłużnikami po spełnieniu świadczenia

• O zakresie decyduje stosunek wewnętrzny między stronami

• Wyjątkowo – w częściach równych• Przepisy stosujemy także do

zobowiązań niepodzielnych