Republika Turska

• Površina: 780.580 km2• Stanovnika: 75.627.384• Glavni grad: Ankara • Službeni jezik: turski• Valuta: turska lira• Državno uređenje: republika

Osnovne odlike

Geografski položaj Turska je azijska država koja se sa 5% svoje teritorije nalazi u Evropi

Evropski deo čini plodna, nizijska Trakija, a azijski deo poluostrva Mala Azija i njegov produžetak prema istoku

Izlazi na četiri mora: Crno, Mramorno, Egejsko i Sredozemno, što je čini zanimljivim turističkim odredište

Sa Bugarskom i Grčkom se graniči na zapadu, sa Gruzijom, Jermenijom, Azejberdžanom i Iranom na istoku i sa Irakom i Sirijom na jugu

Geografski položaj Turske u odnosu na evropske države

Odlike reljefa i klime

Turska je pretežno planinska zemlja što se najbolje vidi na priloženoj topografskoj karti

Odlike reljefa i klime Centralni deo poluostrva Mala Azija čini Anatolska (Anadolska) visoravan

Ova visoravan je okružena i izolovana sa dva planinska masiva pa je zbog toga njena klima suva i kontinentalna

Sa severa visoravan okružuju Pontijske planine koje je odvajaju od Crnog mora

Dok sa juga Anatoliju okružuje Tavor tj.Taurus planinski sistem koji je odvaja od Mediteranske regije. U istočnom delu ove planinske regiji izviru čuvene reke Tigar i Eufrat.

Najviši vrh Tavora - Demirkazis (3756m)

Planina ARARAT

Najviši vrh u Turskoj – 5125 m nalazi se na severoistoku zemlje uz samu granicu sa Iranom i Jermenijom

Pogled iz Jerevana glavnog grada Jermenije

U Bibliji ova planina je označena kao mesto gde se nasukala Nojeva barka nakon potopa

Odlike reljefa i klime

Za razliku od sušne Anadolske visoravni, koju odlikuju oštre i hladne zime kao i topla leta u primorskim krajevima vladaju potpuno drugačiji uslovi

Crnomorsko primorje odlikuje vlažna suptropska klima sa velikom količinom padavina tokom cele godine. Leta su topla i vlažna a zime hladne i vlažne. Temperatura mora je tokom cele godine od 8 do 20 stepeni celzijusovih.

Duž južnih i zapadnih sredozemnih obala turske pored mora zastupjena je Mediteranska klima, sa toplim i suvim letima i blagim i vlažnim zimama

Alanja južna obala Mediterana

Bodrumzapadna obala Mediterana

Privreda• Glavni usevi: pšenica, ječam, kukuruz, raž, ovas, pirinač,

proso, pamuk, duvan, šećerna repa, masline, susam, suncokret, uljana repica, soja, lan, konoplja, kikiriki, mak, krompir, smokve, pomorandže, limun, mandarine, vinova loza, grožđe

• Rude i minerali: ugalj, nafta, gvožđe, hrom (7. mesto u svetu), mangan, bakar, olovo, cink, boksit, antimon, živa, azbest, fosfati, so, sumpor, pirit,kalaj, zlato, srebro

• Ostali resursi i proizvodnja: šume, vuna, i svila

Kulturno-istorijsko nasleđe

Turska obiluje kulturno-istorijskim spomenicima raznih kultura iz raznih epoha

Efes je antički grad u današnjoj Turskoj

U njemu se nalazilo jedano od sedam svetskih čuda starog sveta a to je bio hram posvećen grčkoj boginji Artemidi

Sudeći po starim legendama Efes su osnovale žene ratnice, poznate kao “Amazonke”

U starom Efesu je napisano Jevađelje po Jovanu četvrto jevanđelje Novog zaveta

Efes

Aja Sofija

Aja Sofija ili Sveta Sofija poznata i kao “Crkva svete mudrosti” podignuta je 537.godine za vreme vladavine cara Justinijana prvog vizantijskog cara

Nakon pada Vizantije pod Tursku vlast pretvorena u džamiju 1453. a danas je čitav kompleks muzej

Nalazi se u Istanbulu i pravo je remek delo vizantijske arhitekture

Veći, industrijski i lučki gradovi

Ankara – glavni grad

U osmanlijskom periodu grad nosio ime Angora koje je 1930. državnom odlukom promenjeno u Ankara

Nakon propasti Osmanlijskog carstva i proglašenja republike 1923. Mustafa Kemal Ataturk, osnivač moderne Turske države, prebacio je prestonicu iz Istanbula u Ankaru

Danas je to drugi grad po veličini u Turskoj sa 4 965 542 stanovnika

Ankara se nalazi na severozapadu Turske, 200km južno od crnomorske obale i 450km jugoistočno od Istanbula

Ankara ima čistu kontinentalnu klimu, sa hladnim i snežnim zimama kao i toplim i suvim letima

Ankara je važno saobraćajno čvorište gde se ukrštaju magistralni putevi i železničke pruge Anadolije

Ankara – glavni grad

Istanbul

Foto by Danka Aćimović

Istanbul Nekada se zvao Vizantion, Novi Rim ili

Drugi Rim, Konstantinopolj ili Carigrad Bio je prestonica tri carstva: rimskog,

vizantijskog i otomanskog Najveći je grad u Turskoj sa 13.854.740

stanovnika Jedini grad na svetu koji se prostire na

dva kontinenta Grad se nalazi u Bosforskom moreuzu

IZMIR – treći po veličini grad u Turskoj poznat i kao “Biser Egejskog mora”

Nalazi se na obali Egejsko more i on je druga po veličini luka u Turskoj (odmah posle Istanbula)

Prema procenama 2012. godine u gradu je živelo 2.803.418 stanovnika

Veći, industrijski i lučki gradovi

BURSA – nalazi se na severozapadnim padinama planine Uludag i četvrti je grad po veličini u Turskoj, značajan kulturni i industrijski centar

Prema proceni iz 2012. u gradu je živelo 1.734.705 stanovnika

Veći, industrijski i lučki gradovi

Od 1326. do 1365. Bursa je bila prestonica Otomanskog carstva

Do XVII veka je bila glavno mesto u Turskoj za trgovinu svilom kao i za izradu proizvoda od svile

Veći, industrijski i lučki gradovi ADANA – smeštena je nedaleko od Sredozemlja u vrlo plodnom

nizijskom području i spada u jedan od najdinamičnijih turskih gradova

Prema proceni iz 2012. u gradu je živelo 1.628.725 stanovnika i peti je grad po veličini u Turskoj

Adana je središte turske tekstilne industrije tj. prerade pamuka. Osim toga, ona je trgovačko i distribucijsko središte za celu regiju u kojoj se proizvode pamuk, pšenica, grožđe, masline i duvan

U gradu se pretapaju različite kulture i narodnosti - Turci, Arapi i Kurdi.

Orjentalne poslastice Baklave, tulumbe, sutlijaš, urmašice, tufahije, ratluk, alva, boza, šerbe ...

samo su neki od slatkih kolača i napitak koji su na ove prostore došle sa dolaskom Turaka i zadržali se do današnjih dana.

Baklava je orjentalna poslastica koja je ustvari slatka pita i može imati i do 70 tankih kora. Nadev čine mlevenu orasi, suvi grožđe, mleveni badem, seckani pistaći ...

Turska baklava je nekada bila omiljena poslastica sultana i drugih imućnih ljudi Osmanskog carstva.

Tulumba je vrsta slatkog kolača specifičnog oblika. Radi se posebnim šablonom pa u preseku ima zvezdast oblik. Prvo se prže u ulju pa se natapaju u tečnom šećeru (šerbe)

Posebna vrsta tulumbi u obliku đevreka može se naći na ulicama Istanbula

Turska kafa

Turska kafa je čuvena u našim krajevima

Krem ili mleko se nikada ne dodaju u pravu tursku kafu, a šećer se dodaje po želji

Uvek se služi sa penom na vrhu.Potrebno je da kafa uvek bude fino samlevena. Što sitnije to bolje

Ne meša se nakon sipanja u šoljice pošto će pena spasti

Zanimljivosti Nekoliko poslednjih godina veliku popularnost i gledanost u našoj zemlji

stakle su turske serije (npr. “Sulejman veličanstveni”). Iako je reč o tzv. “sapunicama” i serijama koje nisu neke velike umetničke vrednosti, onu su veoma gledane verovatno zbog sličnog mentaliteta Turskog i našeg naroda (svi smo mi pomalo Turci )

U našem jeziku, u svakodnevnoj upotrebi a naročito u epskoj poeziji zastupljen je veliki broj turcizama – tuđica (reči turskog, persijskog ili arapskog porekla koje su u naš jezik ušle preko osmanlijskog turskog jezika za vreme njihove vladavine na ovim prostorima).

Primeri: aščija (kuvar), avaz (glas), bakšiš (napojnica), duvar (zid), dušmanin (neprijatelj), kavga (svađa), megdan (boj), pendžer (prozor), tabor (logor), ubav (lep), šenluk (veselje), đerdan (ogrlica), ortak (drug), tamaniti (uništavati), utuviti (zapamtiti) ...

Avaz o Turskoj prenele su

Vam vaše dve ubave drugarice:

Tamara Marić i Jovana Miloševićiz razreda VII-2

Ako ste šta od izloženog utuvili i ako smo ortaci, podajte nam

bakšiš