УРЬДЧИЛАН ШИЙДВЭРЛҮҮЛЭХ АЖИЛЛАГАА

(Захиргааны хэрэг)

Бэлтгэсэн: Б.Сод-Эрдэнэ, З.Байгалмаа

2016-12-01

АГУУЛГА• Урьдчилан шийдвэрлүүлэх ажиллагааны тухай ойлголт

• Гомдол гаргах эрх• Гомдлыг хянах захиргааны байгууллага • Гомдол гаргах, түүнийг хянан шийдвэрлэх хугацаа

• Гомдол хянан шийдвэрлэх журам• Гомдлыг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа• Гомдлыг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны тэмдэглэл• Гомдол хянан шийдвэрлэхтэй холбогдох бусад ажиллагаа• Захиргааны актын биелэлтийг түдгэлзүүлэх

• Гомдлыг шийдвэрлэсэн захиргааны акт• Гомдлыг хянан үзээд захиргааны байгууллагаас гаргах шийдвэр• Гомдлыг шийдвэрлэсэн захиргааны актыг мэдэгдэх

• Шүүхэд хандах• Нэхэмжлэл гаргах эрх• Нэхэмжлэл гаргах хугацаа

ЗАХИРГААНЫ ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА

Захиргааны шийдвэр гаргах

үе шат

Захиргааны шийдвэр гарсны дараах үе шат

- Захиргааны шийдвэрийг мэдэгдэх, хүргүүлэх- ЗХХ актыг бүргэх- Захиргааны шийдвэрт гомдол гаргах- Захиргааны шийдвэр гүйцэтгэл г.м

- Захиргааны шийдвэр гаргах ажиллагаанд ороцлогч, гуравдагч этгээдийг оролцуулах

- Нөхцөл байдлыг тогтоох- Нотлох баримт цуглуулах- Сонсох ажиллагаа хийх г.м

УРЬДЧИЛАН ШИЙДВЭРЛҮҮЛЭХ АЖИЛЛАГААНЫ ТУХАЙ ОЙЛГОЛТ

Урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагаа гэдэг нь иргэн, хуулийн этгээдийн гомдлоор (1) дээд шатны болон (2) гомдол хянан шийдвэрлэх чиг үүрэг бүхий захиргааны байгууллага гомдлыг хянан хэлэлцдэг үе шат юм.

Зорилго: Шүүхэд хүрэлгүйгээр Захиргааны байгууллагын гаргасан алдааг засах боломж олгодог.

Давуу тал: Гомдлыг хангаж шийдвэрлэсэн тохиолдолд:- Шүүхээр явж цаг алдахгүй- УТХ төлөхгүй

УРЬДЧИЛАН ШИЙДВЭРЛҮҮЛЭХ АЖИЛЛАГААНЫ ТУХАЙ ОЙЛГОЛТ

УРЬДЧИЛАН ШИЙДВЭРЛҮҮЛЭХ АЖИЛЛАГААНЫ ТУХАЙ ОЙЛГОЛТ

Хуульд өөрөөр

заагаагүй бол

иргэн, хуулийн этгээдээс

түүний эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн гэж үзвэл холбогдох захиргааны актыг

хууль болон зорилгодоо нийцэж байгаа эсэх талаар хянуулахаар гомдол гаргах

эрхтэй. - ЗЕХ 92.1

Гомдлыг хянан шийдвэрлэх захиргааны байгууллага

Дээд шатны захиргааны байгууллага

Гомдол хянан шийдвэрлэх чиг үүрэг бүхий захиргааны

байгууллага

Дээрх 2 байгууллага байхгүй бол Тухайн актыг гаргасан захиргааны байгууллагад

гаргаж болно

- ЗЕХ 93

Гомдол гаргах, түүнийг хянан шийдвэрлэх хугацаа

Захиргааны актыг мэдэгдсэнээс хойш

30 хоногийн дотор гомдол гаргана.

Гомдол гаргах хугацааг хэтрүүлсэн

Гомдол гаргах хугацаа өнгөрсөнөөс хойш 3 сарын дотор хүсэлтийн дагуу нөхөн сэргээнэ

Гомдлыг хүлээн авч

Хуульд өөрөөр заагаагүй бол 30 хоногийн дотор шийдвэрлэнэ.

Шаардлагатай тохиолдолд 30 хоногоор сунгаж, гомдол гаргасан иргэн, хуулийн этгээдэд мэдэгдэнэ.

ГОМДЛЫГ ХЯНАН ШИЙДВЭРЛЭХ ЖУРАМ

Захиргаан байгууллага гомдлыг хянан шийдвэрлэх талаар дараах ажиллагаа явуулна:

1. Захиргааны акт хууль тогтоомж болон зорилгодоо нийцсэн эсэхийг шалгах

2. Захиргааны байгууллага сонгох боломжоо хэрэглэсэн байдлыг шалгах

3. Гомдол гаргагч, түүний төлөөлөгч, өмгөөлөгч, шаардлагатай бол эрх хууль ёсны ашиг сонирхол нь хөндөгдсөн гуравдагч этгээдэд гомдлыг шийдвэрлэх ажиллагааны тов, газрыг урьдчилан мэдэгдэж, хүсэлтээр нь байцуулах

4. Иргэн хүсэлт гаргасан, захиргааны байгууллага шаардлагатай гэж үзвэл шинжээч томилон дүгнэлт гаргуулна

5. Гомдол шийдвэрлэх ажиллагааны талаар тэмдэглэл хөтөлнө.

Дараах зүйлийг тусгана: • Захиргааны акт гаргаж байгаа байгууллагын нэр, хаяг, албан тушаалтны

эцэг /эх/-ийн нэр болон өөрийн нэр;• Захиргааны акт гаргасан, гомдлыг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа

явуулсан он, сар, өдөр, газар;• Гомдол гаргагч, хариуцагч, бусад оролцогчийн эцэг, /эх/-ийн нэр болон

өөрийн нэр;• Гомдлын агуулга, шаардлага;• Мэргэжлийн байгууллага болон шинжээчийн дүгнэлт, гэрчийн мэдүүлэг,

бусад нотлох баримт;• Тэмдэглэл хөтөлсөн болон гомдлыг шийдвэрлэсэн албан тушаалтан,

захиргааны байгууллагын эрх баригчийн гарын үсэг.Гомдол гаргагчийн хүсэлтийг хангаж шийдвэрлэхээр бол

тэмдэглэл үйлдэхгүй бөгөөд гомдлыг хянан шийдвэрлэх захиргааны байгууллага захиргааны актыг шууд гаргаж болно.

Гомдлыг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцын тэмдэглэл

- Шаардлагатай тохиолдолдолд Гомдлыг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд холбогдуулан гаргасан гомдол хянан шийдвэрлэх ажиллагаа явуулна.- Гомдол гаргагчийн хүсэлтийг захиргааны байгууллага хүлээн зөвшөөрч өөрөө шийдвэрлэж болно. - Гомдлыг хянан шийдвэрлэх чиг үүрэг бүхий захиргааны байгууллага гомдлыг шийдвэрлүүлэхээр бусдад шилжүүлэхийг хориглоно.

Гомдлыг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явц дахь бусад ажиллагаа

Гомдол хянан шийдвэрлэх ажиллагааны хугацаанд захиргааны үйл ажиллагааны оролцогч болон эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол нь хөндөгдөж байгаа иргэн, хуулийн этгээдийн хүсэлтээр актын биелэлтийг түдгэлзүүлнэ.

Биелэлтийг түдгэлзүүлсэн захиргааны акт тухайн гомдлыг шийдвэрлэх хүртэл хүчин төгөлдөр байна.

Захиргааны актын биелэлтийг түдгэлзүүлэх

• Захиргааны актын биелэлтийг түдгэлзүүлэх нь бусдын амь бие, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд ноцтой, хуулийн этгээдэд илт хохирол учруулахаар бол;

• Иргэн, хуулийн этгээдээс албан татвар гаргуулах тухай акт бол;

• Захиргааны журам зөрчсөн этгээдэд хариуцлага хүлээлгэсэн болон уг зөрчлийг таслан зогсоох тухай захиргааны хяналтын байгууллага, албан тушаалтны захиргааны акт бол;

• Хууль тогтоомжид заасан тохиолдолд үл маргах журмаар биелүүлэх бол.

Захиргааны актын биелэлтийг түдгэлзүүлж болохгүй нөхцөл

Гомдлыг хянан үзээд дараах шийдвэрийн аль нэгийг гаргана: • Захиргааны акт илт хууль бус болохыг хүлээн зөвшөөрөх; • Гомдол гаргагчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн бол уг

захиргааны актыг бүхэлд нь, эсхүл холбогдох хэсгийг хүчингүй болгох;

• Захиргааны байгууллагын эс үйлдэхүй нь иргэн, хуулийн этгээдийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн бол захиргааны зохих акт гаргахыг тухайн захиргааны байгууллагад даалгах;

• Захиргааны актыг өөрчлөх; • Захиргааны актыг хэвээр үлдээх.

Уг шийдвэрийг холбогдох захиргааны байгууллага заавал биелүүлнэ.

ГОМДЛЫГ ШИЙДВЭРЛЭСЭН ЗАХИРГААНЫ АКТ

Захиргааны актыг дараах журмаар мэдэгдэж болно

Өөрт нь гардуулах, утас, факс, шуудан, цахимаар

Баталгаат шуудан, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, цахим хуудас, мэдээллийн самбар

Захиргааны акт гарсан өдрөөс хойшАжлын 5 өдрийн дотор гомдол

гаргагчид мэдэгдэнэ Мэдэгдсэнээ баримтжуулна

Гомдлыг шийдвэрлэсэн захиргааны актыг мэдэгдэх

Нэхэмжлэл гаргах эрх

Урьдчилан шийдвэрлүүлэх

ажиллагаа

Шүүхэд нэхэмжлэл

гаргах

Захиргааны хэрэг үүсгэх

Нэхэмжлэлийн шаардлагыг нэмэгдүүлэх

Нэхэмжлэл гаргах хугацаа

• Эс зөвшөөрсөн бол• Холбогдох захиргааны

байгууллага биелүүлээгүй бол

Гомдлыг хянан

шийдвэрлээд гаргасан

шийдвэрийг

• Гомдлыг ЗЕХ-д заасан хугацаанд шийдвэрлээгүй бол

• Байхгүй бол

Дээд шатны болон

Гомдлыг хянах чиг үүрэг бүхий-ЗБ

ШИЙДВЭРИЙГ МЭДЭГДСЭНЭЭС

ХОЙШ 30 ХОНОГИЙН ДОТОР

Шийдвэрийг мэдэгдсэнээс хойш 30 хоногийн дотор

Хугацаа өнгөрсөнөөс хойш 30 хоногийн дотор

• Тухайн хуульд заасан хугацаанд,

• хугацаа заагаагүй бол

ШУУД ШҮҮХЭД ХАНДАХААР

ХУУЛЬД ЗААСАН БОЛ

Нэхэмжлэл гаргах хугацаа

Хугацаа үл хамаарна Захиргааны акт, Захиргааны гэрээ илт хууль бус

болох

Эрх зүйн харилцаа байгаа эсэхийг тогтоох

Захиргааны хэм хэмжээний акттай холбоотой нэхэмжлэлд

Захиргаан байгууллагын буруутай үйл ажиллагаанаас хугацаа хэтэрсэн бол

Хугацаа сэргээлгэхийг

шаардахгүй

1/ Нэхэмжлэл гаргах хугацааг зайлшгүй хүндэтгэн үзэх шалтгааны улмаас хэтэрүүлсэн бол  Хугацаа сэргээлгэх хүсэлтийг шүүхэд гаргаж болох бөгөөд шүүгч уг хугацааг хэтэрснээс хойш гурван жилийн дотор нөхөн сэргээж болно.

2/

3/

Нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзах

- Урьдчилан шийдвэрлүүлээгүй- Нэхэмжлэл гаргах хугацааг хугацаа хэтрүүлсэн

Энэ үндэслэл хэрэг хянан шийдвэрлэх явцад, эсхүл

шүү хуралдааны үед тогтоогдвол

Нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас

татгалзах

ХЭРГИЙГ ХЭРЭГСЭХГҮЙ БОЛГОЖ, НЭХЭМЖЛЭЛИЙГ ХҮЛЭЭН

АВАХААС ТАТГАЛЗАНА

ЗХДЗШШүүх ЗХШХШТХ-ийн

121.1.3

УДШүүх ЗХШХШТХ-ийн

127.2.4

Анхаарал хандуулсанд баярлалаа.