8. Politika e qmimitCmimi paraqet sasine e parase qe jepet per blerjen e nje produkti.Çmimi është elementi i marketingut miks që prodhon të ardhura, elementët e tjerë prodhojnë kosto.

Me koeficient elasticiteti kuptojmë raportin e shprehur ne mes te ndryshimit te sasise se kerkuar dhe cmimit

Eck =Q /Q // P /pku:

EcP - koeficienti i elasticitetit të një sasie të shitur në lidhje me çmimin.

Q - ndryshimi i sasisë së shitur për një njësi kohe pas modifikimit të çmimit.

Q - sasia e shitur për njësi kohe para modifikimit të çmimit.

P - ndryshimi i çmimit.

P - çmimi i mëparshëm.

a) Cikli i jetes se produktit1. Gjate fazes se hedhjes, risuesi eshte ne situate monopoli, per rrjedhoje, ai mund te aplikoje

cmime te larta qe sigurojne marzhe te larte.2. Gjate fazes se rritjes, pergjithsisht cmimi bie sepse ndermarrja duhet te shtoje sa te jete e

mundur numrin e bleresve.3. Gjate fazes se pjekurise, cmimi i praktikuar do te jete ne funksion te situates dhe te sjelljes se

konkurenteve kryesore.4. Gjate fazes se renies, strategjia synon promocionin permes cmimeve si per te rihedhur ndonje

produkt per te cilin ka rene kerkesa, ashtu edhe per te likuiduar stoqet kur eshte parashikuar heqja dore nga produkti.

b) Pozicionimni i produkteve te tjera te ndermarrjes.

9.2. Metodat e caktimit te çmimeve 1. Shpenzimeve + Fitimit te planifikuar, 2. Shpenzimeve + Fitimit + kerkesa e tregut 3. Kushteve te tregut – Maksimizimi I fitimit ( HMgj=SHMgj)

Pika kritike e rentabilitetit =Sbpenzimet fikse

Cmimi shites−Shpenzimet mesatare variabile

Shpenzimet totale = Shpenzimet fikse + (Shpenzimet mesatare variabile

Shpenzimet margjinale jane shpenzime qe krijohen nga shitja e nje produkti shtese.

9. Politika e distribucionit

Distribucioni si aktivitet afarist perfshine te gjitha ato veprime te cilat jane te nevojshme qe produkti prej prodhuesit te arrije deri te konsumatori.

9.1. Struktura dhe llojet e kanaleve te distribucionit

Ekzistojne dy lloje kryesore te ndermjetesve:

Tregtar, dhe Ndermjetesit funksional (agjentet).

Kanali i distribuimit i cili eshte i pershtatshem per nje produkt mund te jete me pak ose fare i papershtatshem per nje produkt tjeter, prandaj jane zhvilluar lloje te ndryshme te kanaleve te distribucionit. Edhe pse ka lloje te ndryshme te kanaleve, marre no pergjithesi ato mund te ndahen ne keto lloje kryesore:

Kanalet per produktet er konsumit final, Kanalet per produktet e konsumit afarist, Kanalet c shumtfishta (ti kombinuara).

9.1.1. Kanalet e distribucionit per produktet e konsumit final

Kanali A: Ky kanal paraqet levizjen e drejtperdrejte te produkteve nga prodhuesi deri te konsumatori. Kanali B: Sipas ketij kanali produkti leviz nga prodhuesi deri te tregtia me pakice dhe mandej deri te

konsumatori final, eshte nje kanal qe perdoret shpesh nga ndermarrjet prodhuese. Kanali C: Te ky kanal produkti leviz nga prodhuesi deri te tregtia me shumice, mandej prej ketu deri

tek tregtia me pakice, dhe ne fund deri te konsumatori final. Kanali Ç: Te ky kanal produkti leviz nga prodhuesi deri tek agjenti, mandej shkon deri te tregtia me

shumice, te tregtia me pakice dhe ne fund deri te konsumatori final.

9.1.2. Kanalet e distribucionit per produktet e konsumit afarist

Kanali D: Ky kanal paraqet kanalin e drejtperdrejte per produktet e konsumit afarist. Kanali Dh: Nese disa produkte te konsunnit afarist I kerkojne nje numer me i madh i konsumatoreve,

prodhuesi mund te perdore kanalin e distribucionit i cili inkuadron distributorin industrial - tregtarin i cili e merr pronesine mbi produktin.

Kanali E: Ketu prodhuesi nepermjet agjentit ia shet produktet e veta konsumatoreve afariste. Kanali Ë: Ne kete kanal produkti leviz nga prodhuesi deri te agjenti, mandej deri te distributori

industrial dhe ne fund deri te konsumatori afarist.

9.1.3. Kanalete shumefishita te distribucionit

Me qellim te furnizimit efikas te tregjeve to ndryshme, prodhuesi mundet ne te njejten kohe te perdore disa kanale te distribucionit, ku secili kanal inkuadron bashkesi ndryshme te ndermjetesve. Keshtu, per shembull prodhuesi perdor kanale te shumefishta te distribuimit ku produkti i caktuar i destinohet tregut te konsuunit final dhe atij te konsumit afarist.

9.2. Arsyet per perdorimin e kanaleve te distribucionit

Meqe prodhuesit munden drejtpersedrejti edhe vete t'u shesin produkte konsumatoreve finale, ata duhet qe me angazhimin e ndermietesve te fitoine disa perparesi afariste. Si perparesi me kryesore jane:

Shume prodhues kane mungese te mjeteve financiare Shitja e drejtperdrejte e produkteve konsumatoreve finale do t'i detyronte prodhuesit qe te behen edhe

per produkte te tjera komplementare Prodhuesit te cilet jane ne gjendie financiare ta krijojne rrjetin e vet te shperndarjes, shumicen e

rasteve e shikojne si me te arsyshme qe ato vete t'i investoine ne veprimtarine e vet kryesore. Shfrytezimi i ndermjetesve ne mase te madhe i zvogelon shpenzimet e shperndaries.

9.3. Funksionet e kanaleve te distribucionit

1) Hulumtimi2) Promocioni3) Kontaktimi4) Adaptimi5) Negociata6) Distribuimi fizik7) Financimi8) Marrja e rrezikut9) Transferimi

Pese funksionet e para ndihmojne realizimin e transaksionit, kurse tre te fundit plotesojne transaksionin e realizuar.

9.4. Integrimi I kanaleve te distribucionit

Integrimet e kanaleve te distribucionit mund te jene:

Vertikal, Horizontal, dhe Shumefishte.

Integrimi vertikal I kanalit. Bashkimi I dy apo me shume fazave te ndryshme te kanalit nen nje udheheqes paraqet integrimin vertikal te kanalit.

Intergrimi horizontal i kanalit – bashkimi i fazave te njejta nen nje udheheqje paraqet integrimin horizontal te kanalit.

Integrimet shume kanaleshe (te kombinuara). Ndermarria per te pushtuar tregjet e njejta ose te ndryshme qdo here e me teper po perkrahin integrimin e kombinuar te distrubuimit.

9.6. Kriteret per zgjedhjen e kanaleve te distrubucionit

Kriteret ekonomike.- ky kriter ka nje rendesi me te madhe gjat percaktimit te alternativave per zgjedhjen e kanalit te distrubucionit.

Kriteret e kontrollit.- ne disa raste menxheri i nermarrjes percaktohet per kanalet e caktuara te distrubucionit te cilat i kushtojn me shtrejt me qllim qe te mund ta kontrolloj distrubuimin e produkteve te veta ne treg.

Kriteret e adoptimit.- kur ndermarrja ka presione nga ndryshimet e mjedisit te saj afarist, shpesh paraqitet nevoja per ti ndryshuar kanalet e distrubucionit, duke ua pershtatutr ato rrethanave te reja.

9.7. Strategjit alternative te distrubucionit

Strategjia intenzive - Shitja ne treg te gjere me numer te madh te ndermjetesve.

Strategjia selektive - Shitja ne treg te caktuar me nje numer te caktuar te ndermjetesve.

Strategjia ekskluzive - Shitja ne treg te caktuar me nje numer te vogel te ndermjetesve.

10. Politika e PromocionitPromocioni eshte process I komunikimit ndermjet ndermarrjes dhe blerseve me qellim te krijimit te qendrimit pozitiv per produkte dhe sherbime.Sipas Kotlerit –promocioni perfshine te gjitha mjetet e sistemit te marketingut, detyre e te cilave eshte komunikimi me bleresit potenciale.Promocioni mund te ndikoje qe te krijohet imazh per ndermarrjen ose per produktet e saj. Promocioni njofton bleresit me karakteristikat e produkteve ekzistuese dhe I njofton ata per produktet e reja qe do te lansohen ne treg.

10.2. Format kryesore te promocionit

Promocioni zhvillohet ne forma te ndryshme prej te cilave me te rendesishme jane: reklama, publiciteti, perparimi I shitjes dhe shitja personale.

10.2.1. Reklama – Kjo paraqet formen me te rendesishme te promocionit. Per kete shkak ajo shpeshhere idnetifikohet me tere aktivitetin e promocionit.

10.2.2. Shitja personale

Ky eshte mjeti me efikas ne disa faza te procesit te blerjes, veqanarisht gjate zhvillimit te preferencave te bleresve, bindjes dhe veprimit te tyre.

10.2.1.1 fazat e procesit te shitjes personale

1. Faza pergatitore:

- njohja e produktit- njohja e bleresit- njohja e rapoteve te tyre reciproke

2. Faza e kontaktit te pare3. Faza e hulumtimit te nevojave te konsumatoreve4. Faza e preznatimit te produktit5. Faza be zgjedhjes se kundershtimeve6. Faza e vendosjes dhe vizita plotesuese

10.2.3. Perparimi i shitjesNocioni I perparimit te shitjes nuk eshte sqaruar plotesisht ne teorine dhe praktiken e vendeve te ndryshme. Sipas J.Sudarit perparimi I shitjes eshte teresia e aktiviteteve te cilat drejtperdrejt ose terethorazi ndikjone ne te gjithe pjesmarresit ne procesin e kembimit duke I informuar, aftesuar, keshilluar, stimuluar, lehtesuar e shpejtuar shitjen e produkteve.

10.2.4. Publiciteti ekonomikMe publicitet ekonomik kuptojme botimin apo emetimin e informative ne mjetet e komunikimit masiv, qe e pershkruajne punen dhe perpjekjet e ndermarrjes ne fushen e afarizmit ose vlerat e produktit, te cilat informata nuk financohen nga vete ndermarrja.

10.3. Planifikimi i promocionitSipas Kotlerit faktoret me te rendesishem jane:- Lloji I tregut te produkteve- Fazat e gatishmerise se bleresve per blerje

-Fazat e ciklit jetesor te produktit ne treg: Ne fazen e lansimit Ne fazen e rritjes Ne fazen e pjekurise Ne fazen e ngopjes dhe te degjenerimit

10.4. Strategjite alternative te promocionitStrategjite kryesore te promocionit jane:

Strategjija e shtyrjes Strategjija e terheqjes Strategjija e kombinuar

Strategjija e shtyrjes I jep shtytje produktit te ndermarrjes nepermjet ndermjetsuesve deri te konsumatori final.Strategjija terheqjes I jep rendesi te madhe reklames nepermjet te se ciles ndikohet ne rritjen e interesimit te konsumatorit final per produktet e caktuar.Strategjia e kombinuar sot ne nje treg dinamik dhe shume te ndryshueshem me se shumti perdoret strategjija e kombinuar e promocionit.

10.5. Perkufizimi dhe format e reklamesJ. Sudar – reklama eshte nje teresi e veprimeve, e cila perms porosive vizuele, akustike ose te kombinuara I informon konsumatoret per produktet dhe sherbimet e caktuara dhe ndikon te ata qe lirisht ti zgjedhin dhe ti blejn ato produkte.Ne kete perkufizim autori ka nenvizuar dy terma kryesor informimin dhe ndikimin.

Infomimi per ekzistimin, karakteristikat dhe llojet e produkteve dhe sherbimeve ne treg.Ndimi per te ndryshuar mendimin, qendrimet dhe sjelljet e konsumatoreve gjate blerjes se produkteve te reklamuar.

10.5.1 Qellimet e reklamesQellimet e reklames mund ti klasifikojme ne:

Informative Bindese Kujtuese

Reklama informative – luan rol te madh ne fazen e lansimit te produktit, ku qellimi kryesor eshte te krijohen kerkesat fillestare.

Reklama bindese – eshte e rendesishme ne fazen e pjekurise dhe rritjes se produktit, ku qellimi I reklames eshte te simuloje kerkesen selective per mark ate caktuara te produkteve.

Reklama kujtuese – ka rendesi ne fazen e pjekurise dhe ngopjes se produkti, per ta mbrojtur mendimin e konsumatoreve per ato produkte.

10.5.2. Llojet e mediumeve reklamuese

1. Gazeta; 2. Revista3. Televizioni4. Radio;5. Reklama e drejtperdrejte;6. Mediumet e reja.

Gazeta – eshte medium me I perhapur per shperndarjen e porosive reklamuese. Perparsite e rekalmave perms gazettes jane:Revistat - si medium reklamuese kan rol te madh per shperndarjen e porosiv reklamuse deri te konsumatoret potencial te ndermarries ne treg, perparsit e shpalljeve reklamuse te paraqitura ne revista jan te shumta, kurse me krysoret jan:Televizioni – me bashkimin e zerit, fjales se gjall dhe fotografis televizioni I dha ekonomis nje medium te fuqishem reklamues per transmetimin e porosive dhe informacionit.

Radio – eshte medium I rendesishem per mbartjen e porosive te caktuara reklamuese, me ane te zerit komunikohet me konsumatoret. Informacionet dhe porosity reklamuese depertojn te qdo konsumator qe eshte I interesuar ti degjoje programet e transmetuara permes radios.Reklama permes postes (reklama e drejtperdrejt) – reklam te drejtperdrejt sipas J.Sudarit kuptojm: Bartjen e porosiv reklamuese permes mjeteve direkte reklamuese, postes, ndarien dhe dhenien e drejtperdrejt ne dore konsumatoreve, si dhe ndarjen ne vend te shtijen dhe ne panaire.

Mediumet e reja reklamuese - Zhvillimi gjithnje e me I shpejt I mikroelektronikes hapi mundesi te reja per procesin e komunikimit dhe informimit.

10.5.3. Formimi i buxhetit reklamues