View
8
Download
1
Category
Preview:
Citation preview
B GIO DC V O TO NGN HNG NH NC VIT NAM
TRNG I HC NGN HNG TP. H CH MINH --------------------------------
L TH ANH O PHT TRIN TH TRNG NGOI HI
VIT NAM TRONG TIN TRNH
HI NHP QUC T V KHU VC LUN N TIN S KINH T
THNH PH H CH MINH
NM 2011
B GIO DC V O TO NGN HNG NH NC VIT NAM
TRNG I HC NGN HNG TP. H CH MINH --------------------------------
L TH ANH O
PHT TRIN TH TRNG NGOI HI
VIT NAM TRONG TIN TRNH
HI NHP QUC T V KHU VC
LUN N TIN S KINH T
CHUYN NGNH: KINH T TI CHNH NGN HNG
M S : 62.31.12.01
NGI HNG DN KHOA HC:
Hng dn 1: PGS.TS. NGUYN TH NHUNG
Hng dn 2: TS. L TH KIM XUN
THNH PH H CH MINH
NM 2011
LI CAM OAN Tc gi lun vn c li cam oan danh d v cng trnh khoa hc ny ca
mnh, c th:
Ti tn l: L Th Anh o
Sinh ngy 03 thng 03 nm 1963 Ti: Qung Ngi
Qu qun: Qung Ngi
Hin cng tc ti: Khoa Ngn hng Quc t Trng i hc Ngn hng TP.
HCM 36 Tn Tht m Qun 1 TP. HCM
L Nghin cu sinh kha 09 ca Trng i hc Ngn hng TP.HCM
M s hc vin: 010109040001
Cam oan ti: Pht trin th trng ngoi hi Vit Nam trong tin trnh hi
nhp quc t v khu vc
Ngi hng dn khoa hc:
- Hng dn 1: PGS.TS. NGUYN TH NHUNG
- Hng dn 2: TS. L TH KIM XUN
Lun n c thc hin ti Trng i hc Ngn hng TP.HCM.
ti ny l cng trnh nghin cu ca ring ti, cc kt qu nghin cu c
tnh c lp ring, khng sao chp bt k ti liu no v cha c cng b
ton b ni dung ny bt k u (hoc cng b phi ni r rng cc thng
tin ca ti liu cng b); cc s liu, cc ngun trch dn trong lun n c
ch thch ngun gc r rng, minh bch.
Ti xin hon ton chu trch nhim v li cam oan danh d ca ti.
TP.HCM, ngy 21 thng 07 nm 2011
Tc gi
L Th Anh o
DANH MC CC T VIT TT
T vit tt Ting Anh Ting Vit
ACERFTA AseanAustralia- Newzealand
Free Trade Area
Khu vc thng mi t do ASEAN-
c-Newzealand
ACFTA Asean - China Free Trade AreaKhu vc thng mi t do ASEAN-
Trung Quc
AFTA Asean Free Trade Area Khu vc thng mi t do Asean
AJFTA Asean Japan Free Trade Area Khu vc thng mi t do ASEAN-
Nht Bn
AUD Australia Dollar la c
BBC Basket Band Crawl T gi da trn mt r tin t, trt
c bin
BIS Bank International Settlement Ngn hng thanh ton quc t
BSP Bank State Philippine NHTW Philippine
CCTT Chnh sch tin t
CCTM cn cn thng mi
CCTT cn cn thanh ton
CEPT Common Effective
Preferential Tariff
Hip nh u i thu quan c hiu
lc chung
CFETS China Foreign Exchange
Trading System Sn giao dch ngoi hi Trung Quc
CHF Franc Thy S
CIA Covered Interest arbitrage Kinh doanh chnh lch li sut c
bo him ri ro t gi
CNY China Yuan Nhn dn t
TRNN u t ra nc ngoi
EUR EURO ng tin chung Chu u
T vit tt Ting Anh Ting Vit
FDI Foreign Direct Investment u t trc tip nc ngoi
FED Federal Reserve System H thng d tr lin bang Hoa K
FII Foreign Indirect Investment u t gin tip nc ngoi
GBP Pound Sterling Bng Anh
GDV Giao dch vn
HKD HongKong Dolla la Hng Kng
IDR Rupiah ng Rupi ca Indonesia
INR Indian Rupee ng Rupee ca n
IMF International Monetary Fund Qu tin t quc t
JPY Japan Yen Yn Nht
KRW Won Won ca Hn Quc
NHNN Ngn hng nh nc Vit Nam
NHTM Ngn hng thng mi
NHTW Ngn hng trung ng
MAS Moneytary Authority of
Singapore C quan qun l tin t Singapore
MYR Malaysia Ringit ng Ringit Malaysia
PBOC Peoples Bank of China Ngn hng Nhn dn Trung Quc
PHP Philippine Peso ng Peso ca Philippin
SAFE State Administration of
Foreign Exchange Cc Qun l ngoi hi
SGD Singarpore Dollar la Singarpore
SWIFT
The Society for Worldwide
Interbank Financecial
Telecommunication)
H thng vin thng ti chnh lin
ngn hng ton th gii.
TCTD T chc tn dng
THB Thailand Bath Bt Thi
T vit tt Ting Anh Ting Vit
TTNH Th trng ngoi hi
TTNT Th trng ngoi t
TTKCT Th trng khng chnh thc
TTNTLNH Th trng ngoi t lin ngn hng
TTTC Th trng ti chnh
USD Untited State dollar la M
VCB Vietcombank Ngn hng ngoi thng Vit Nam
VND Vietnam Dong ng Vit Nam
WTO World Trade Organization T chc thng mi th gii
DANH MC CC BNG Bng 2.1: Doanh s giao dch ngoi hi ton cu theo cc loi hnh giao dch
.......................................................................................................................... 47
Bng 2.2: u t trc tip nc ngoi, kiu hi v xut khu t nm 1990-
1995 .................................................................................................................. 52
Bng 2.3: u t trc tip nc ngoi, kiu hi v xut khu t nm 1996-
2006 .................................................................................................................. 53
Bng 2.4: u t trc tip nc ngoi, kiu hi v xut khu t 2007-2010 .. 54
Bng 2.5 : Kim ngch nhp khu t nm 2000-2010 ...................................... 58
Bng 2.6 Qui m vn iu l ca mt s NHTM ca cc quc gia trong khu
vc .................................................................................................................... 63
Bng 2.7: T l % Li nhun hat ng kinh doanh ngoi hi
so vi li nhun trc thu .............................................................................. 70
Bng 2.8: T gi (VND/USD) t 1990 n 1992 .......................................... 75
Bng 2.9: T gi (VND/USD) t 1994 n 1998 .......................................... 78
Bng 2.10: Hot ng trn th trng ngoi t lin ngn hng ........................ 79
Bng 2.11: Hot ng trn th trng ngoi t khch hng ............................. 81
Bng 2.12: T trng doanh s giao dch ca hai th trng ngoi t t nm
1995-2005 ........................................................................................................ 82
Bng 2.13: T trng doanh s giao dch trn hai th trng t nm 2006-2010
.......................................................................................................................... 83
Bng 2.14: T l mua, bn giao dch k hn v hon i trong tng giao dch
th trng ngoi hi Vit Nam ......................................................................... 88
Bng 2.15: Lng kiu hi chnh thc chuyn v Vit Nam t nm 1999-2010
.......................................................................................................................... 97
Bng 2.16: Din bin T gi bnh qun lin ngn hng v T gi bnh qun th
trng t do t nm 1999 - 2006 ................................................................... 113
Bng 2.17: T gi BQLNH v t gi trn th trng t do t nm 2007-2010
........................................................................................................................ 115
Bng 2.18: D tr ngoi hi Vit Nam giai on 20012010 ....................... 118
DANH MC CC BIU Biu 2.1: Doanh s giao dch ngoi hi ton cu ........................................ 47
Biu 2.2: Khch quc t n Vit nam trong thi gian t 1995-2010 ........ 56
Biu 2.3: Lng kiu hi v Vit Nam t nm 1999 2010 ...................... 98
Biu 2.4: S bin ng ca t gi trn th trng chnh thc v th trng
t do giai on 1999-2006 ............................................................................. 114
Biu 2.5: T gi VND/USD t nm 2007 n nm 2010 ......................... 115
MC LC LI CAM OAN
DANH MC CC T VIT TT
DANH MC CC BNG
DANH MC CC BIU
M U
CHNG 1:
1
L LUN V TH TRNG NGOI HI V PHT TRIN
TH TRNG NGOI HI TRONG HI NHP KINH T QUC T .......
1.1. Tng quan v th trng ngoi hi .............................................................. 1
1.1.1. Khi nim, chc nng ca th trng ngoi hi ....................................... 1
1.1.2. c im ca th trng ngoi hi ........................................................... 2
1.1.3. Phn loi th trng ngoi hi .................................................................. 3
1.1.3.1. Theo phm vi hot ng ........................................................................ 3
1.1.3.2. Theo tnh cht giao dch ........................................................................ 5
1.1.3.3. Theo tnh cht php l ca th trng ................................................... 6
1.1.3.4.Theo tnh cht tp trung ca th trng .................................................. 6
1.1.4. Cc ch th tham gia th trng ngoi hi ............................................... 7
1.1.4.1. Phn loi theo hnh thc t chc ........................................................... 7
1.1.4.2. Phn loi theo chc nng trn th trng .............................................. 9
1.1.5. Nhng nghip v trn TTNH ................................................................. 12
1.1.5.1. Nghip v ngoi hi giao ngay ........................................................... 12
1.1.5.2. Nghip v ngoi hi k hn(Forex Forward Transaction) .................. 12
1.1.5.3. Nghip v hon i ngoi hi (Forex Swap Transaction) .................. 14
1.1.5.4. Giao dch tin t tng lai ................................................................... 15
1.1.5.5. Hp ng quyn chn tin t .............................................................. 17
1.2. Nhng nhn t tc ng n vic pht trin th trng ngoi hi ca mt
quc gia ............................................................................................................ 19
1.2.1 Tc ng ca qui lut th trng ............................................................. 19
1.2.2. Qu trnh ton cu ha v hi nhp kinh t ............................................ 20
1.2.3. Chnh sch qun l ngoi hi ca quc gia ............................................ 22
1.2.3.1. Chnh sch t gi ................................................................................. 23
1.2.3.2. Chnh sch qun l ngoi hi i vi cc giao dch trn ti khon vng
lai ...................................................................................................................... 27
1.2.3.3. Chnh sch qun l ngoi hi i vi ti khon vn ........................... 30
1.3. Nhng iu kin pht trin TTNH trong bi cnh hi nhp kinh t quc
t ....................................................................................................................... 32
1.3.1. TTNTLNH ng vai tr trung tm ........................................................ 33
1.3.2. Doanh s giao dch trn TTNH phi tng thch vi hot ng ngoi
thng v u t quc t .................................................................................. 33
1.3.3. ng ni t c kh nng chuyn i ...................................................... 34
1.3.4. Ngun nhn lc c kin thc v TTNH ................................................. 35
1.3.5. H thng ti chnh c y h tng c s vi trang b thit b k thut
hin i ............................................................................................................. 35
1.3.6. H thng qun l gim st th trng ti chnh hot ng hiu qu ..... 36
1.3.7. TTNH c s lin thng vi th trng ti chnh ca khu vc v quc t
.......................................................................................................................... 37
1.3.8. Mt c ch kim sot ngoi hi thng thong v mt chnh sch t gi
linh hot. ........................................................................................................... 37
1.4. Nhng bi hc kinh nghim ...................................................................... 38
Kt lun chng 1 ............................................................................................ 45
CHNG 2:THC TRNG TH TRNG NGOI HI VIT NAM ...... 46
2.1. KHI QUT TNH HNH TTNH TRN TH GII .............................. 46
2.1.1. Nhn nh chung v th trng ngoi hi th gii ................................. 46
2.1.2. Nhng nt c trng ca TTNH Chu trong giai on hin nay ....... 49
2.2. Tc ng ca qu trnh hi nhp kinh t n s pht trin TTNH Vit
Nam .................................................................................................................. 52
2.2.1. Ngun cung ngoi t gia tng do hot ng u t trc tip nc ngoi,
chuyn tin kiu hi, xut khu pht trin ...................................................... 52
2.2.2. Ngun cung ngoi t t nhng hot ng khc gia tng ....................... 55
2.2.3. Cu ngoi t cho hot ng nhp khu gia tng .................................... 57
2.2.5. Tng cng s hp tc h tr v nng cao trnh nghip v cho cc t
chc kinh t, ti chnh ca Vit Nam ............................................................... 59
2.2.6. i mt vi nhng bt n do qu trnh m ca th trng ti chnh ..... 60
2.2.7. S canh tranh gay gt hn vi nhng i th hn hn v tim lc v b
dy kinh nghim ............................................................................................... 62
2.3. Thc trng hot ng ca th trng ngoi hi Vit Nam ........................ 64
2.3.1. Nhng vn bn php l qui nh hot ng kinh doanh ngoi hi ........ 64
2.3.2. Thc trng hot ng kinh doanh ngoi hi ca cc ngn hng trn
TTNH Vit Nam .............................................................................................. 70
2.3.2.1.Qu trnh hnh thnh v hot ng TTNT lin ngn hng ................... 72
2.3.2.2. Thc trng th trng ngoi t khch hng ca Vit Nam .................. 81
2.3.2.3. Thc trng s dng cc giao dch ngoi hi phi sinh ti cc NHTM
Vit Nam .......................................................................................................... 84
2.3.2.4. Thc trng yt gi kinh doanh v mua bn ngoi t ........................... 90
2.3.3. Th trng ngoi t khng chnh thc .................................................... 93
2.3.3.1 Nhng hnh thc biu hin ................................................................... 93
2.3.3.2. Nhng ngun cung cp ngoi t trn th trng khng chnh thc .... 97
2.4 Vai tr ca NHNN i vi TTNH Vit Nam trong giai on va qua .... 102
2.4.1 Thc hin vai tr can thip TTNH v iu hnh chnh sch t gi ...... 102
2.4.2. Nhng bin php gp phn hn ch hot ng ca th trng ngoi t
khng chnh thc. ........................................................................................... 106
2.5. nh gi qu trnh pht trin TTNH ca Vit Nam trong thi gian qua v
nguyn nhn ca nhng tn ti ...................................................................... 107
2.5.1. Nhng mt t c ............................................................................. 107
2.5.2. Nhng hn ch ca Th trng ngoi hi Vit Nam ............................ 109
2.5.2.1. Hot ng TTNTLNH cn khim tn ............................................... 109
2.5.2.2. Hng ha trn th trng ngoi hi cha a dng ............................. 109
2.5.2.3.S thiu vng nhu cu bo him ri ro t gi v mc ch tham gia th
trng ngoi hi cng cha a dng .............................................................. 110
2.5.2.4 Th trng phi sinh cn s khai........................................................ 111
2.6. Nguyn nhn ca nhng thc trng trn ................................................. 111
2.6.1.C ch iu hnh t gi cha linh ng vi din bin ca th trng .. 111
2.6.2. S tn ti v nh hng mnh m ca th trng ngoi t khng chnh
thc ................................................................................................................. 116
2.6.3. Tnh chuyn i ca VND cha cao .................................................... 116
2.6.4. D tr ngoi hi thp ........................................................................... 118
2.6.5. Mi trng php l cha hon thin .................................................... 119
Kt lun chng 2 .......................................................................................... 120
CHNG 3:NHNG BIN PHP GP PHN PHT TRIN TH
TRNG NGOI HI VIT NAM TRONG TIN TRNH HI NHP .. 121
3.1. C s v nh hng pht trin TTNH ................................................... 121
3.1.1. C s pht trin th trng ngoi hi ................................................... 121
3.1.1.1. Cn c vo thnh qu t c trong qun l kinh t ca Vit Nam
trong nhng nm gn y ............................................................................... 121
3.1.1.2.Cn c vo s tng trng ca h thng ngn hng .......................... 123
3.1.1.3. Cn c mc hi nhp kinh t quc t ca Vit Nam ................... 124
3.1.2. nh hng pht trin TTNH ............................................................... 126
3.1.2.1. Pht trin TTNH l bc i tt yu trong qu trnh hon thin v pht
trin th trng ti chnh ca Vit Nam .......................................................... 126
3.1.2.2. Xy dng h thng ti chnh an ton v hi nhp ............................. 127
3.2. Nhng bin php pht trin TTNH trong hi nhp kinh t ..................... 128
3.2.1. Hon thin TTNH theo hng hin i v hi nhp ............................ 128
3.2.1.1. Minh bch ha thng tin trn th trng ........................................... 128
3.2.1.2. M rng cc ch th kin to th trng ........................................... 129
3.2.1.3. Hon thin cc sn phm ngoi hi phi sinh ................................... 130
3.2.1.4. Khuyn khch thnh lp cc cng ty mi gii, cng ty t vn.......... 134
3.2.1.5. Xy dng l trnh thnh lp sn giao dch ngoi t .......................... 135
3.2.1.6. a dng ha cc ngoi t trong giao dch ......................................... 136
3.2.2. Hon thin c ch qun l ngoi hi .................................................... 137
3.2.2.1. V iu hnh t gi ........................................................................... 137
3.2.2.2. V t do ha ti khon vng lai v t do ha ti khon vn theo l
trnh ................................................................................................................ 140
3.2.3. Pht huy vai tr ca NHNN- pht trin TTNT lin ngn hng ............ 143
3.2.3.1. Pht huy vai tr ca NHNN .............................................................. 143
3.2.3.2. Pht trin TTNTLNH v khi lng giao dch v s lng thnh vin
........................................................................................................................ 145
3.2.3.3. Bin php thu ht lng ngoi t vo h thng ngn hng ............... 146
3.2.4. Tng cng kim sot, hn ch v tin ti loi b dn hot ng ca th
trng ngoi t khng chnh thc .................................................................. 148
3.2.5. Hn ch tnh trng la ha v to kh nng chuyn i dn cho ng
Vit Nam ........................................................................................................ 150
3.2.5.1. Hn ch tnh trng la ha mt cch trit hn ........................... 150
3.2.5.2. Nng cao tnh chuyn i ca VND ................................................. 151
3.2.6. Nng cao kh nng cnh tranh ca cc ngn hng Vit Nam trong hot
ng kinh doanh ngoi hi ............................................................................. 153
3.2.7. Hon chnh khung php l ................................................................... 155
Kt lun chng 3 .......................................................................................... 157
KT LUN .................................................................................................... 158
DANH MC CC CNG TRNH LIN QUAN CNG B CA TC
GI ................................................................................................................. 160
DANH MC TI LIU THAM KHO ....................................................... 161
PH LC ....................................................................................................... 168
M U 1. Tnh cp thit ca ti
Vit Nam m ca t nm 1990 n nay, tri qua hn 20 nm vi
nhng mc lch s nh du qu trnh hi nhp kinh t quc t. Nm 2005, IMF
cng nhn Vit Nam chp thun iu VIII iu l IMF, y l iu kin tin
quyt m Vit Nam phi thc hin c gia nhp WTO. Thng 12/2006 Vit
Nam chnh thc tr thnh thnh vin ca WTO, iu ny c ngha l Vit Nam
cam kt xy dng chnh sch v thc hin ph hp vi cc qui nh ca WTO.
Vi p lc ny, Vit Nam phi gia tng k cng trong vic ban hnh v thc thi
cc bin php chnh sch, khng c ty tin thi hnh nhng bin php hnh
chnh, phi th trng. ng thi, xy dng c s h tng ca nn kinh t th
trng n nhn nhng c hi v thch thc ca qu trnh hi nhp mang n.
nh gi qu trnh m ca k t khi gia nhp WTO, cho thy Vit
Nam c nhng thnh tu ng ghi nhn v tc tng trng cao trong 2 nm
2007-2008, tr thnh mi trng u t hp dn, thu ht nh u t nc ngoi,
kt qu l lng vn u t nc ngoi gia tng mnh m, thu ht lng kiu hi
gia tng vi nhng con s n tng , ng thi kim ngch xut nhp khu ngy
cng tng cao, tc ng n th trng ti chnh ni chung v TTNH ni ring
u pht trin. TTNH tr thnh knh truyn dn lng ngoi t vo v ra khi
quc gia phc v cho nhu cu ngoi t ca nn kinh t. Mc m ca theo l
trnh ngy cng rng hn i hi Vit Nam phi c s thay i trong chnh sch
qun l v iu hnh nhm ng ph trc nhng s bin ng bt thng ca
cc dng vn, cng nh tn dng cc c hi do s gia tng dng lun chuyn
ngoi t pht trin TTNH lm c s cho th trng ti chnh v th trng tin
t cng pht trin.
Tuy nhin, sau hn 4 nm gia nhp WTO nn kinh t ca Vit Nam cha
c nh gi l tng trng n nh, ng thi TTNH cn qu s khai, km
pht trin. Ngun vn ngoi t lun chuyn km linh hot, cung- cu trn th
trng ti nhiu thi im ri vo tnh trng mt cn i v cng thng gi to.
Hot ng qun l, iu tit v can thip cu NHNN trn TTNH b ng, lng
tng v hiu qu cha cao. Nng lc qun tr ri ro v kinh doanh ngoi t ca
cc NHTM cn cha tng thch vi nn kinh t m ca. Cc cng c ngoi hi
phi sinh s dng khng hiu qu. Kh nng tip cn v s dng cc cng c
phi sinh phng nga ri ro t gi ca cc ch th trong nn kinh t cn rt
hn ch. Bn cnh , l s tn ti v cnh tranh mnh m ca th trng ngoi
t ch en, gy kh khn cho vic thu ht ngoi t v lm gim kh nng cung
ngoi t ca th trng chnh thc, lm gim hiu qu ca ngun vn ngoi t.
Trc thc trng , tc gi chn ti Pht trin th trng ngoi hi
trong tin trnh hi nhp quc t v khu vc lm ti nghin cu lun n tin
s kinh t.
2. Tnh hnh nghin cu ti Nhng cng trnh nghin cu c lin quan n ti Th trng ngoi hi
m tc gi nghin cu gm:
1/The Development and Growth of Foreign Exchange Market in the
SEACEN countries. Ng Beoy Kui. 1988. y l mt nghin cu v s tng
trng v pht trin th trng ngoi hi ca cc quc gia khu vc ng Nam ,
bn cnh cung cp tng quan v cu trc v nhng c im th trng ngoi
hi trong khu vc. im nhn mnh ca nghin cu l a nhng iu kin c
bn th trung ngoi hi hot ng v phn tch nhng hn ch lm cn tr th
trng ngoi hi pht trin mt cch vng chc.
y l mt nghin cu rt gn vi ni dung ca ti lun n, tuy nhin
nghin cu ny c thc hin vo nm 1988 Vit Nam cha m ca kinh t,
cha gia nhp WTO cng nh th gii cha c khng hong ti chnh m nguyn
nhn t nhng giao dch phi sinh trn th trng ti chnh(nm 2009). Vn dng
nhng nghin cu ny Lun n s i chiu so snh vi thc trng ca TTNH
Vit Nam.
2/ Vietnamss Exchange rate Policy and implications for its Foreign
Exchange Market, 1986-2009. Tran Phuc Nguyen, 2010. Nghin cu nhng
nguyn nhn c bn v tnh trng hot ng hn ch ca TTNH Vit Nam, c
bit nhn mnh vai tr ca chnh sch t gi n qu trnh pht trin TTNH.
Cng trnh nghin cu ny cha phn tch n nh hng ca chnh sch ngoi
hi v tc ng ca hi nhp kinh t n cung cu ngoi t. Lun n s m rng
nghin cu nhng tc ng ca chnh sch qun l ngoi hi v hi nhp kinh t
n s pht trin ca TTNH Vit Nam. Bi v, ngun cung v cu ngoi t l
iu kin c s pht trin TTNH vic nghin cu ni dung ny s tr li cu
hi TTNH Vit Nam c c s pht trin khng? Ngoi ra, vic gia nhp WTO
nh du mt bc hi nhp su ca TTTC ni chung v TTNH ni ring ca
Vit Nam iu ny mang n thun li cng nh nhng bt n cho TTTC Vit
Nam, vic nhn din nhng vn trn c nhng bin php tn dng c
nhng tin ch cng nh i ph vi nhng tc ng tiu cc ca qu trnh ton
cu ha gip cho TTNH pht trin v hi nhp tt hn.
3/ Pht trin v hon thin th trng ngoi hi Vit Nam TS.
NGUYN VN TIN, nm 2000. Ni dung ca ti tp trung phn tch thc
trng TTNH Vit Nam trong giai on t 1995 n nm 2000. y l nhng yu
t lch s v kinh t, h thng php l, trnh qun l TTNH Vit Nam trong
giai on trc khi gia nhp WTO, Lun n s cn c vo nhng nghin cu ny
lm nn tng phn tch TTNH Vit Nam t sau khi gia nhp WTO (nm 2007)
n nm 2010 cp nht thc trng TTNH nhm c nhng gii php thch hp
cho vic pht trin th trng.
4/ Determinants of VitNam Informal Market Exchange Rates. The asset Market approach. Nguyn c Thanh nm 2002. ti nghin cu v nhng yu t quyt nh n t gi trn th trng ngoi hi khng chnh thc ca Vit Nam v nhng nh hng ca chnh sch kinh t v m vi mc tiu l n nh th trng n vic la chn mt t gi thch hp. Nghin cu ny tp trung phn tch nhng nhn t to nn cung cu v hot ng ca mt TTNH cng tn ti song song vi TTNH chnh thc ca nc ta v c gi bng nhiu tn, nh l th trng t do, th trng khng chnh thc. Lun n tip cn nghin cu ny phn tch thc trng th trng ngoi t khng chnh thc ca Vit Nam k t
khi gia nhp WTO nh hng n s pht trin bn vng ca TTNH chnh thc nh th no.
5/ The Institutional and Structural Problems of Chinas Foreign Exchange Market & Implication for the New Exchange Rate. ZHANG Jikang and LIANG Yuanyuan, 2004. Nghin cu v nhng vn v th ch v kt cu ca TTNH ca Trung Quc v nh hng ca chnh sch t gi mi. Nghin c ny phn tch qu trnh pht trin TTNH da vo cc ct mc ci cch chnh sch ngoi hi cu Trung Quc. y l nhng nghin cu c gi tr lm bi hc kinh nghim cho vic pht trin TTNH ca Vit Nam bi v Vit Nam v Trung Quc c nhiu im tng ng v th ch, nn tng kinh t v qun l v m.
Ngoi ra cn nhiu lun vn, nghin cu v nhng bi bo trn tp san chuyn ngnh c ni dung lin quan n ti nhng ch cp n mt vi kha cnh ca mc tiu Lun n, nh Gii php pht trin TTNH Vit Nam Lun n Tin s Kinh T Trn Nguyn Nam, nm 2009. ti V tin cn v v bc i a ng Vit Nam tr thnh ng tin t do chuyn i trong bi cnh hi nhp kinh t v th trng ti chnh quc t ca TS L nh Thu, nm 2009. V kho st ca tc gi Lu Minh Ngc thc hin phng vn qua Yahoo ly kin v hot ng ca TTNH Vit Nam nm 2008 : Interview through Yahoo! Messenger regarding the operation of the current forex market of Vietnam, 20May 2008. 3. Mc ch nghin cu
Trn c s nhng l thuyt v nhng nghin cu trc y v chnh sch qun l ngoi hi v c im hot ng ca TTNH. Lun n tp trung nh gi thc trng v TTNH Vit Nam v phn tch nhng tc ng ca vic iu hnh chnh sch qun l ngoi hi n TTNH. T xc nh nhng gii php pht trin TTNH trong bi cnh hi nhp kinh t quc t. 4. i tng v phm vi nghin cu ca ti
Lun n Pht trin th trng ngoi hi Vit Nam trong tin trnh hi
nhp quc t v khu vc ly thc trng TTNH Vit Nam trong bi cnh hi
nhp kinh t lm i tng nghin cu.
Phm vi nghin cu l chnh sch qun l ngoi hi ca Vit Nam v
nhng hot ng ca TTNH Vit Nam t nm 1990 n nay. Mc d theo php
lnh ngoi hi nm 2006 khi nim ngoi hi c bao gm vng, cc chng t c
gi c ghi bng ngoi t, bn t c thanh ton bn ngoi bin gii, nhng
nhng loi ny ch chim mt phn nh so vi ngoi t, v th lun n gii hn
nghin cu hot ng kinh doanh ngoi hi trong phm vi hp l trnh by v
ngoi t.
i vi vn hi nhp, Lun n gii hn phm vi khng gian ca ti
nghin cu l hi nhp v kinh t quc t v khu vc trong cng ni dung, mc
d bit rng hi nhp khu vc c nhng im khc bit so vi hi nhp quc t,
tuy nhin xu hng pht trin l t khu vc n vi quc t v th vic nghin
cu hi nhp quc t s mang ngha lu di hn.
5. Phng php nghin cu Vi mc tiu nh gi thc trng v TTNH Vit Nam, lun n s cn c
vo khung l thuyt nhng nghin cu trc y ca cc tc gi nh: Ng Beoy
Kui, 1988, Nguyn vn Tin, 2000, Nguyn Trn Phc September 2009 so
snh, tng hp v phn tch, ng thi s dng phng php thng k logic, lp
lun bin chng ng trn quan im lch s v pht trin a ra nhng gii
php nhm pht trin v hon thin TTNH.
S liu thu thp t ngun ti liu ca NHNN, IMF, WorldBank, BIS, Bo
co thng nin ca cc NHTM, ca Tng cc Thng k kt hp ngun thng tin
ca bo ch tp ch chuyn ngnh v k tha nhng kt qu nghin cu thc
nghim c lin quan.
Lun n s tp trung gii quyt 4 ni dung chnh:
Th nht, l thuyt hot ng v pht trin TTNH? Kinh nghim ca cc
nc trong vic iu hnh v pht trin TTNH bi hc no cho Vit Nam.
Th hai, thc trng TTNH Vit Nam c p ng c yu cu pht
trin hay khng?
Th ba, tc ng ca hi nhp kinh t n cung cu ngoi t v nh
hng ca chnh sch qun l ngoi hi n vic pht trin TTNH Vit Nam.
Th t, gii php no pht trin TTNH c n nh v vng chc
trong bi cnh hi nhp kinh t quc t?.
Nhm gii quyt nhng vn trn, b cc Lun n c phn chia nh
sau
6. B cc ca Lun n Ngoi phn mc lc, m u, kt lun v ph lc, b cc ca Lun n
gm 3 chng:
Chng 1: L lun v th trng ngoi hi v pht trin TTNH trong hi
nhp kinh t quc t.
Chng 2: Thc trng th trng ngoi hi Vit Nam.
Chng 3: Nhng bin php gp phn pht trin th trng ngoi hi Vit
Nam trong tin trnh hi nhp.
7. Nhng im mi ca Lun n Kt qu nghin cu ca tc gi trnh by trong Lun n th hin c mt
s cc im mi ch yu sau:
(1) H thng ha nhng ni dung c bn ca chnh sch qun l ngoi hi
tc ng n th trng ngoi hi.
(2)H thng ha nhng tc ng ca qu trnh hi nhp kinh t quc t n
s pht trin th trng ngoi hi lm c s cho nhng kin ngh nh hng pht
trin th trng ngoi hi Vit Nam.
(3) Phn tch nhng nguyn nhn to nn s tn ti v pht trin ca th
trng ngoi t khng chnh thc Vit Nam, trn c s a ra nhng bin
php gp phn thu hp th trng ny.
(4) Phn tch nhng tn ti ca th trng ngoi hi Vit Nam t sau khi gia
nhp WTO v xut nhng bin php gp phn pht trin th trng ngoi hi.
Theo khung l thuyt ca nhng nghin cu trc y v TTNH nh Ng
Boey Kui cho rng iu kin c bn cho TTNH hot ng l : (1) cho php
nhng ngi tham gia th trng c th xc lp trng thi ngoi hi m kinh
doanh trn ti khon ca mnh v iu kin ny ch c th thc hin thun li khi
t do ha kim sot ngoi hi (2) T gi phi bin ng thc s nhng ngi
tham gia th trng c th thc hin a dng cc nghip v kinh doanh chnh
lch t gi v u c cng nh pht trin th trng ngoi hi phi sinh.(3)
TTNH hot ng cn c s pht trin th trng tin t v vai tr ca NHTW.(4)
Pht trin cc giao dch phi sinh ngoi hi. y l nhng iu kin cn thit
xem xt mt TTNH c kh nng hot ng v pht trin hay khng?.
Vi ti nghin cu Vietnams Exchange rate Policy and implications
for its Foreign Exchange Market, 1986-2009 ca Tran Phuc Nguyen cho
thy vai tr ca chnh sch t gi n qu trnh pht trin TTNH. Hay ti
nghin cu Khoa hc ca TS Nguyn vn Tin(2000) v Pht trin v hon
thin th trng ngoi hi Vit Nam a ra nhng khung l thuyt c bn v
TTNH vi nhng nghip v kinh doanh ngoi hi theo tiu chun quc t.
Nghin cu ca ZHANG Jikang and LIANG Yuanyuan(2004) nhng vn v
th ch v kt cu ca TTNH ca Trung Quc trnh by v nh hng ca t
do ha ti khon vng lai v ti khon vn n TTNH.
Da vo nhng nghin cu trn v pht trin theo mc ch yu cu
nghin cu ca ti, chng 1 ca Lun n a ra khung l thuyt nn tng
lm c s nh gi thc trng TTNH trong bi cnh hi nhp kinh t quc t, v
th ni dung ca chng s gii quyt cc vn sau:
Th nht, nhng l thuyt c bn v hot ng ca TTNH? Thnh vin
tham gia th trng h l ai v ng vai tr g trn TTNH? Th hai, khung php
l nn tng c th hin qua chnh sch qun l ngoi hi di tc ng ca hi
nhp kinh t nh hng nh th no i vi vic TTNH hot ng n nh v
c trt t. Th ba, pht trin TTNH cn phi c nhng iu kin g? Th t,
bi hc kinh nghim ca cc nc khc trong qu trnh pht trin TTNH.
1
CHNG 1
L LUN V TH TRNG NGOI HI V PHT TRIN TH
TRNG NGOI HI TRONG HI NHP KINH T QUC T
1.1. Tng quan v th trng ngoi hi
1.1.1. Khi nim, chc nng ca th trng ngoi hi Hu ht trn th gii cc quc gia v vng lnh th u c ng tin ring
ca quc gia v khu vc, v th khi thc hin cc hot ng thng mi, u t
hay cc giao dch x hi c lin quan n tin t gia cc quc gia s dn ti nhu
cu chuyn i ng tin ca nc ny sang ng tin nc khc. Ngi c nhu
cu v ngoi t s bn bn t mua ngoi t v ngc li ngi c khon thu bng
ngoi t s bn ngoi t mua bn t. Hot ng mua bn cc ng tin ca cc
nc s c thc hin trn th trng c gi l TTNH. Vy, TTNH l ni
mua bn cc ng tin ca cc quc gia v vng lnh th khc nhau, thc hin
vic chuyn ho gi tr ca cc ng tin ca cc quc gia thng qua cung cu
tin t.[48]
Chc nng ca TTNH l kt qu pht trin t nhin ca mt trong cc chc
nng c bn ca NHTM, l: nhm cung cp dch v cho cc khch hng thc
hin cc giao dch thng mi quc t, sau l gip lun chuyn cc khon u
t, tn dng quc t, cc giao dch ti chnh quc t khc.
Nh vy, thng qua cc giao dch trn, TTNH thc hin cc chc nng
sau:
(1) Tha mn nhu cu thanh khon quc t pht sinh t cc hot ng
thng mi v u t quc t.
(2) L ni cung cp cc cng c bo him ri ro ngoi hi nh giao dch k
hn, giao dch hon i, giao dch quyn chn, giao dch tng lai. Khi TTNH
pht trin v chiu rng ln chiu su. Cc giao dch v sn phm dch v lin tc
ra i v pht trin p ng nhu cu a dng v ngy cng tng ca cc i
tng khch hng.
2
(3) L ni NHTW ca cc nc can thip hot ng ca mnh nhm iu
chnh t gi hi oi, thc hin chnh sch tin t quc gia bng cch mua hay
bn s ngoi t cn thit nhm iu tit cung cu ngoi t. Mc mua vo hay
bn ra ca NHTW trn TTNH khng ch ph thuc vo mc chnh lch gia
cung v cu ngoi t trn th trng m cn ph thuc vo nhng yu t nh c
ch t gi hin hnh, mc tiu chnh sch tin t trong tng thi k v mc t gi
mc tiu m NHTW mun theo ui.
1.1.2. c im ca th trng ngoi hi TTNH l mt th trng khng l v thanh khon nht trn th gii [54],
theo kho st ca BIS vo thng 9/2010 doanh s giao dch ca TTNH ton cu
ln ti hn 3900 t USD mt ngy [61] . T gi lin tc thay i khong 20 ln
trong 1 pht, giao dch s lng ln vi mc li nh c cho l du hiu ca
tnh thanh khon [54].
L mt th trng cnh tranh hon ho: do th trng c tnh cht ton cu
vi khi lng giao dch cc ln, cc hng ha( tin t) ng cht (khng c cht
lng hn, km), thng tin lu chuyn t do v khng c cc ro cn i vi vic
tham gia th trng [48]
L mt th trng hot ng hiu qu: cc thng tin lin quan n t gi
lun c phn nh nhanh chng v chnh xc ln t gi v t gi tuy c yt
cc khu vc th trng khc nhau nhng hu nh l thng nht vi nhau, c
chnh lch khng ng k, him khi to c hi cho cc nh kinh doanh kim li
t nghip v kinh doanh chnh lch t gi(arbitrage).
TTNH khng nht thit phi tp trung ti mt v tr a l c th m l mt
th trng quc t, bao gm mt mng li ngi mua v ngi bn rng khp
trn ton th gii, giao dch vi nhau thng qua cc phng tin truyn thng
hin i nh in thoi, telex, fax v cc h thng kinh doanh in t.
Trung tm ca TTNH l th trng lin ngn hng (Interbank) vi cc thnh
vin ch yu l cc NHTM, ngn hng u t, cc nh mi gii ngoi hi v
3
NHTW. Doanh s giao dch trn Interbank chim 85% doanh s giao dch ton
cu [48].
TTNH mang tnh ton cu, hot ng lin tc 24/24 gi mt ngy, tr cc
ngy cui tun v cc ngy l. S d c c im ny l v cc trung tm ngoi
hi chnh thng nm cc mi gi khc nhau; bt c thi im no cng s ri
vo thi gian lm vic ca t nht mt trung tm ti chnh ln; khong thi gian
8g-9g sng v 1g-3g chiu s lng giao dch ln nht trong ngy v l thi
gian cng m ca ca cc trung tm ti chnh ln ca cc chu lc, gi lm vic
ca cc trung tm ny bao ph hu ht 24 gi/ngy, bt u vi cc trung tm
Vin ng (Sydney, Tokyo v Hongkong), tip theo l Trung ng (Bahrain),
ti Chu u (Frankfurt v London), k l cc trung tm M v kt thc San
Francisco; cc trung tm ngoi hi quan trng nht theo doanh s giao dch c
th k n ln lt l: London, New York, Tokyo, Singapore v Frankfurt [54]
L th trng rt nhy cm vi cc s kin v kinh t, chnh tr, x hi, tm
lnht l i vi chnh sch tin t ca cc nc pht trin.
USD l ng tin c giao dch nhiu nht chim t l gn 42.5% trong
tng s cc ng tin tham gia(iu ny c ngha l c ti gn 85% doanh s
giao dch trn TTNH l c s hin din ca USD)[61a]
i tng c mua bn trn TTNH th gii ch yu l khon tin gi
c ghi bng cc loi tin trn th gii.
TTNH c phn thnh nhiu loi ty thuc vo cc tiu thc khc nhau
1.1.3. Phn loi th trng ngoi hi
1.1.3.1. Theo phm vi hot ng
Th trng hi oi c chia thnh hai th trng c mi lin h cht ch.
Bao gm:
- Th trng lin ngn hng hoc th trng bn bun (Interbank): y l
mt mng li cc quan h ngn hng i l, trong cc NHTM m ti khon
tin gi thanh ton ti cc ngn hng khc. Ti M trn TTNH ngoi s tham gia
4
ca cc NHTM trn TTLNH cn c c cc cng ty u t v cc nh ch ti
chnh khc cng tham gia, chnh xc hn nn gi l th trng lin giao
dch(Interdealer)[54]
i vi th trng ti chnh ni chung, th trng lin ngn hng l mt
trong nhng th trng c s v quan trng nht v hu ht cc giao dch mua v
bn tin t c chu chuyn qua knh th trng lin ngn hng ton cu. Do ,
trng tm ca th trng hi oi l th trng lin ngn hng.
M v mt s TTNH ln khc, th trng Interbank c thc hin di
hai hnh thc: TTLNH trc tip gia cc ngn hng vi ngn hng v TTLNH
gin tip thng qua mi gii [48]
Trn TTLNH trc tip: Cc dealer ca cc ngn hng hi gi v bo gi ln
nhau thng qua cc phng tin truyn thng, in hnh l thng qua in thoi,
telex v h thng giao dch in t.Trong mt giao dch bao gi cng c hai
dealer ca hai ngn hng tham gia. Mt dealer hi gi v mt dealer bo gi,
dealer hi gi cn c gi l dealer khi to giao dch (initiator), khi hi gi,
dealer hi gi thng khng ni cho i tc bit mnh mun mua hay bn, trong
khi dealer bo gi phi bo gi hai chiu mua v bn, v th, th trng gi
nhng nh giao dch trn TTLNH l nh to gi (Market Maker).
Trn TTLNH gin tip: Cc dealer gi cc lnh c gii hn(limit order)
lnh mua hay lnh bn vi s lng xc nh n nh mi gii cu mnh. Cc
nh mi gii i chiu v lm khp cc lnh mua v bn, cung cp gi tt nht
cho khch hng ca mnh gi mua cao nht v gi bn thp nht inside spread
Cc nh mi gii c hng hoa hng t hai bn khi giao dch thnh cng.
So snh giao dch trn th trng lin ngn hng trc tip v gin tip, ta
thy c nhng im khc bit sau:
Trong giao dch trc tip, cc dealer lun bit i tc ca mnh l ai, trong
khi trong giao dch gin tip cc dealer ch bit chi tit ca i tc khi giao dch
c thc hin;
5
Trong giao dch trc tip cc dealer lun sn sng bo gi v phi chu s
rng buc i vi gi mnh a ra. Vi giao dch qua mi gii, cc dealer c th
ch ng hn trong vic quyt nh giao dch ty thuc vo nhu cu v mc ch
ca mnh; cc dealer khng cn phi bo gi hai chiu; cc dealer c th hy b
lnh giao dch khi n cha thc hin.
Trong giao dch trc tip vic hi gi v bo gi din ra lin tc nhng t l
c giao dch khng nhiu. Hnh thc giao dch gin tip qua mi gii d dng
khp lnh hn, lm tng tnh thanh khon cho th trng.
- Th trng khch hng hoc th trng bn l (Non- Interbank), trong
cc ngn hng giao dch vi khch hng thng mi ca mnh, cc khch hng
khng phi ngn hng giao dch vi nhau. Hay cn gi l giao dch trn th
trng bn l, l nhng giao dch gia NHTM v khch hng mua bn l. Trong
giao dch ny, cc khch hng s giao dch theo t gi m NHTM yt cng khai.
T gi giao dch trn th trng mua bn l c gi l t gi bn l. Cc NHTM
thng tnh ton t gi mua bn l trn c s t gi trn TTLNH, do vy, chnh
lch gi mua v bn trn th trng mua bn l ln hn so vi trn th trng bn
bun.[48]
Giao dch trn th trng mua bn l c qui m tng i nh v khng
ng u. T gi trn th trng ny thng khng c bin ng mnh t gi
c yt bui sng c th s c s dng c ngy i vi tt c cc giao dch.
Th tc thanh ton: Thng thng vic thanh ton gia cc ngn hng
c thc hin qua mt h thng thanh ton in t nh SWIFT (The Society for
Worldwide Interbank Financecial Telecommunication). M cc ngn hng
giao dch ngoi hi thanh ton bng USD gia cc ngn hng thng qua CHIPS-
Clearing House Interbank Payments System [54]
1.1.3.2. Theo tnh cht giao dch
Th trng giao ngay l th trng thc hin giao dch giao ngay c ngy
gi tr l hai ngy lm vic sau ngy k hp ng v giao dch giao ngay c
coi l giao dch s cp(Primary operation);
6
Th trng phi sinh y chnh l ni thc hin cc giao dch phi sinh
(Derivative operations) bao gm giao dch k hn, hon i, tng lai, quyn
chn. Cc giao dch ca th trng phi sinh l nhng giao dch c ngy gi tr
khc hai ngy lm vic.
1.1.3.3. Theo tnh cht php l ca th trng
Th trng ngoi hi chnh thc (Official Market FX): L th trng giao
dch ngoi hi ca cc t chc tn dng vi cc c nhn, t chc kinh t v cc t
chc tn dng c php khc, th trng ny hot ng theo cc nguyn tc, th
ch do nh nc qui nh trong cc vn bn php lut. Cc ch th tham gia c
php lut tha nhn v bo v.
Th trng ngoi t khng chnh thc(Unoffictial Market FX): trong nhiu
nghin cu th trng ny c bit n vi tn gi l th trng ch en( black
market), kinh t ngm (underground economic), Grosse(1994) nh ngha TTNH
ch en l th trng mua bn ngoi t bn ngoi h thng ti chnh hp php
ca mt quc gia [56] , trong nghin cu ca Janivier gi l th trng ngoi hi
song song m s tn ti ca th trng ny l tnh trng d cu ngoi t do phn
ng ca s kim sot cung ngoi hi cu chnh ph[4343], hay khi m t gi
chnh thc v t gi th trng c s chnh lch ng k s l c s tn ti th
trng ch en [42].
1.1.3.4. Theo tnh cht tp trung ca th trng
Hai c trng ch yu phn bit TTNH vi nhng th trng ti chnh khc
l hu ht th trng l khng tp trung v doanh s giao dch rt ln
Th trng phi tp trung (The Over The Counter -OTC): cc bn tham gia
thc hin giao dch vi nhau bng cch s dng in thoi, telex, mng my tnh
m khng cn phi tp trung ti mt khu vc a l nh sn giao dch [47]. Giao
dch giao ngay, k hn, hon i v mt phn giao dch quyn chn c thc
hin trn th trng phi tp trung.
Th trng tp trung (Centralized market) hay S giao dch- The Exchange:
cc giao dch tng lai v mt phn giao dch quyn chn c thc hin ti S
7
giao dch. Mun c giao dch phi l thnh vin ca sn giao dch v tun th
nhng qui nh v k qu, m ti khon giao dch, nu khng phi l thnh vin
th c th giao dch thng qua mi gii l thnh vin ca S giao dch. S giao
dch c trch nhim t chc, qun l cc hot ng v a ra nhng qui nh v
loi tin c giao dch, khi lng giao dch, v k hn v gii hn mc bin
ng ca t gi.
Trn th trng tp trung, giao dch c thc hin vi mc gi c cng
b cng khai v tt c nhng nh kinh doanh trn th trng u c c hi i
mt vi cc mc gi nh nhau. Ngc li, trn th trng phi tp trung, gi c
yt v cc giao dch c thc hin ring l, c th c thc hin qua phng
tin truyn thng [46].V d nh S giao dch chng khon Newyork(Newyork
Stock Exchange- NYSE), S giao dch chng khon London(London Stock
Exchange-LSE) l nhng th trng tp trung.
bit c c ch hot ng ca th trng cng nh nh gi mc
pht trin ca mt TTNH phi xem xt cc thnh vin tham gia, phn loi thnh
vin tham gia ty vo tiu thc l hnh thc t chc hay chc nng ca thnh
vin i vi th trng.
1.1.4. Cc ch th tham gia th trng ngoi hi
1.1.4.1. Phn loi theo hnh thc t chc
Theo hnh thc t chc chng ta c th phn cc ch th thnh nm nhm
chnh: cc khch hng mua bn l, cc ngn hng thng mi, cc nh ch ti
chnh khc, cc nh mi gii v cc ngn hng trung ng.
Nhm khch hng mua bn l. Nhm ny bao gm cc cng ty ni a, cc cng ty a quc gia, nhng nh
u t quc t v tt c nhng ai c nhu cu mua bn ngoi hi nhm mc ch
phc v cho hot ng ca chnh mnh. Cc c nhn cng c th tham gia vo
th trng ngoi hi, v d nhng ngi i du lch, i nc ngoi hc tp, cng
tc c nhu cu mua ngoi t v thng l bng tin mt. Tuy nhin, loi giao
8
dch bng tin mt nh vy ch chim mt phn nh, khng quan trng trong
tng gi tr ca cc giao dch ngoi hi c thc hin. Nhm khch hng mua
bn l tham gia trn th trng vi hai mc ch chnh: chuyn i tin t v
phng nga ri ro t gi.
Cc ngn hng thng mi.
Cc NHTM tham gia giao dch trn c hai th trng, bn l v bn bun
nhm hai mc ch:
Th trng bn l cn c gi l th trng khch hng, ngn hng cung
cp dch v cho khch hng, mua bn ngoi t cho khch hng theo t gi nim
yt, phn ln cc hot ng trn th trng mua bn l ca cc NHTM thng
c xem l hot ng cung cp dch v cho khch hng, ch yu l mua h, bn
h, chuyn tin h.
Trn th trng bn bun cn c gi l TTLNH cc NHTM giao dch vi
nhau; h hot ng ch yu nh l cc nh u c chp nhn ri ro ngoi hi
kim li thng qua s bin ng ca t gi. Vi hot ng u c, cc ngn hng
thng mi lm thay i c cu tin t cc ti sn c v cc ti sn n ca mnh
to trng thi m ngoi t nn i mt vi ri ro v t gi, v th i hi cc giao
dch vin phi thn trng, chnh xc v nhy bn. Ngoi ra, cc NHTM cn thc
hin nghip v arbitrage - kinh doanh chnh lch t gi kim li hoc phng
nga ri ro t gi cho chnh cc hot ng ca mnh.
Cc nh ch ti chnh khc.
Nhm ny bao gm cc ngn hng u t, cc cng ty ti chnh, cc qu
u t, cc qu hu tr v cc qu tng h. H thng tham gia giao dch ngoi
hi vi quy m giao dch ln, phc v ngoi hi cho a dng khch hng v cnh
tranh vi cc NHTM, gp phn hnh thnh th trng bn bun [54].
Cc NHTM, cc nh ch ti chnh khc v cc cng ty ln giao dch vi
nhau bng hai cch. Cch th nht l giao dch trc tip vi nhau thng quan
in thoi hoc thng qua h thng kinh doanh in t. Cch th hai l giao dch
thng qua cc nh mi gii.
9
Cc nh mi gii ngoi hi.
y l nhm ch th tham gia ph bin thng tin th trng v thc hin
vic lm khp cc giao dch gia ngi mua v ngi bn. Khc vi cc nh
kinh doanh, cc nh mi gii khng to ra cc trng thi ngoi hi cho mnh m
kim li nhun thng qua vic thu ph hoa hng mi gii. Cc nh mi gii hot
ng khp ton cu, cung cp dch v 24/24 cho th trng.
Cc ngn hng trung ng.
NHTW thc hin vic mua bn ngoi t thng qua giao dch trc tip vi
cc NHTM hoc thng qua cc nh mi gii
Ngoi ra NHTW tham gia mua bn ngoi t trn TTNH thc hin cc
hot ng thanh ton ca chnh ph.
1.1.4.2. Phn loi theo chc nng trn th trng
Theo chc nng hot ng trn TTNH, cc ch th tham gia th trng c
th phn thnh cc nhm sau: nh to gi s cp, nh to gi th cp, nh chp
nhn gi, nh mi gii, nh u c v ngi can thip trn th trng [48].
Nhm cc nh to gi s cp: Bao gm cc NHTM ln, cc nh kinh
doanh u t ln v mt s cng ty ln, thc hin to gi trn th trng bn
bun th trng lin ngn hng. H l nhng nh kinh doanh chuyn nghip
trn th trng, h sn sng to gi ln cho nhau trn c s yt gi hai chiu. Khi
c yu cu, h s yt ng thi c gi mua vo v bn ra v sn sng mua v
bn theo t gi yt. Cc nh to gi s cp cn c gi l nhng nh bn
bun.
Cc nh to gi th cp thng l cc NHTM, to gi trn th trng bn
l th trng khch hng, to gi mt chiu trn c s yt gi hai chiu cho cc
khch hng ca mnh. Ngha l h a ra t gi mua vo v bn ra cho khch
hng nhng khch hng khng phi l ngi to gi ngc li cho cc NHTM.
Vic to gi trn th trng bn l c thc hin trn c s t gi c hnh
thnh trn th trng bn bun.
10
Cc nh chp nhn gi l nhng khch hng mua bn l. H n thun
chp nhn gi a ra ca cc thnh vin to gi trn th trng bn l v tin
hnh giao dch. i khi cc NHTM ln cng l nhng ngi chp nhn gi khi
mua v bn nhng ng tin m h khng giao dch tch cc.
Nhm cc nh cung cp dch v bao gm cc t chc cung cp thng tin
cp nht thng xuyn v th trng v cung cp cc h thng giao dch in t
nh Reuters, Telerate v Knight-Ridder l cc nh cung cp dch v ni ting.
Nhm cc nh mi gii ng vai tr trung gian gia ngi mua v ngi
bn trn th trng. Cc nh mi gii gip ngi mua v ngi bn tip cn cc
c hi kinh doanh tt, tit kim thi gian, chi ph v lm cho th trng hot
ng si ng. Ti mt thi im, mt nh mi gii c th nhn c nhiu lnh
mua v bn t cc ch th khc nhau trn th trng. Nh mi gii s la chn t
gi mua cao nht v t gi bn thp nht to thnh gi cho tt nht cung cp
cho ngi hi gi. Ngi mi gii khng kinh doanh cho chnh mnh khng to
trng thi ngoi t m v th h cng khng i mt vi ri ro t gi bin ng
[55].
Nghip v mi gii c th c thc hin bng cc hnh thc: (1)Mi gii
bng ging ni(Voice-Broker), l nhng ngi c k nng trong vic thc hin
giao dch cho khch hng v mc tin tng ca khch hng quyt nh s
thnh cng ca nh mi gii ging ni. thc hin chc nng ny, nhng nh
mi gii phi tip cn vi mt s lng ln cc nh giao dch v bit r t gi m
ti nhng ngi tham gia th trng c chun b mua v bn, cng mt
lc h phi lin lc bng in thoi vi nhiu nh giao dch tha thun v iu
kin th trng, s lng giao dch v t gi thc hin. (2) Khp lnh t ng
(Automated Oder-Matching) hay h thng mi gii in t (Electronic Broking
Systems) vi h thng ny cc nh giao dch c th thy trn mn hnh ca h t
gi mua v bn c yt ca nhng i tc tim nng sn sng giao dch, khi
c khp lnh giao dch t ng thc hin. (3) Nh mi gii trn sn giao dch
11
tng lai v quyn chn, lnh t khch hng s c chuyn n cho nh mi
gii ti sn (Floor broker). Nh mi gii ti sn c gng thc hin lnh trn sn
hi oi bng cch u gi m (by open outcry) [54].
Nhm cc nh u c hot ng tng i mnh trn TTNH, h mua vo
hay bn ra mt ng tin nht nh trn c s phn on ca mnh v xu hng
bin ng t gi, chp nhn duy tr trng thi ngoi hi m, h c th thu c
li nhun hoc phi chu thua l khi t gi bin ng. Cc nh u c thng b
buc ti gy ra nhng bin ng trn cc th trng, gy tc ng khng tch cc
n nn kinh t ni chung. Tuy nhin, yu t u c l cn thit nhm tng tnh
thanh khon cho th trng v lm cho th trng si ng. Hot ng u c
trn TTNH khng c chnh ph ca cc nc ng Nam chp thun v h
cho rng u c s to nn rc ri gy nn tnh trng mt n nh [50].
Ngi thc hin chc nng can thip
S tham gia ca nhng NHTW trn TTNH ca nc h c s khc nhau v
mc , cch thc v mc ch tham gia, hot ng ca NHTW ng vai tr rt
quan trng bi v tc ng ca nhng giao dch do NHTW thc hin c vai tr
nh hng s bin ng ca t gi, cc ch th tham gia th trng ngoi hi
lun chm ch theo di cc hot ng ca NHTW d on cc chnh sch
kinh t v m trong tng lai, d bo s bin ng ca t gi v a ra cc quyt
nh ph hp trn th trng.
Vic la chn c ch t gi s xc nh khung c bn m trong NHTW
thc hin hnh ng can thip ca n, phm vi v phng php thc hin ph
thuc trc ht vo c ch t gi hi oi ca mi nc [54]. l vic NHTW
s th ni t gi cho th trng t quyt nh hay NHTW s tc ng vo t gi
thng qua cc hot ng can thip ca mnh bng cch mua vo hay bn ra ngoi
t trn TTNH.
Trong ch t gi c nh, NHTW thng xuyn can thip vi mc ch
duy tr t gi trong mt bin t gi nht nh. Trong ch t gi th ni c
12
iu tit, NHTW can thip nhm tc ng ln t gi theo hng m NHTW cho
l c li cho nn kinh t.
Cc NHTW cng c th tc ng ln t gi thng qua vic p dng cc
chnh sch lm thay i li sut trn th trng tin t nh mua cc chng khon
pht hnh ln u ca chnh ph, hot ng trn th trng m hoc thay i t l
d tr bt buc.
1.1.5. Nhng nghip v trn TTNH
1.1.5.1. Nghip v ngoi hi giao ngay y nghip v c bn nht v chim doanh s ln nht trn TTNH, giao
dch ngoi hi giao ngay (forex spot transaction) l nghip v mua bn ngoi t
da trn c s tha thun t gi ngy hm nay v vic giao hng thanh ton
c thc hin trong vng hai ngy lm vic.
Giao dch giao ngay c s dng vi mc ch chuyn i t ng tin
ny sang ng tin khc p ng nhu cu trong hot ng ngoi thng v
u t quc t, ngy nay cc NHTM v cc nh ch ti chnh khc cn s dng
vi mc ch u c, kinh doanh chnh lch t gi [41].
S sp ca h thng t gi BrettonWoods lm cho t gi bin ng
nhiu hn, khng cn n nh nh trc. V th, nhng nh kinh doanh xut
nhp khu, cc nh u t quc t, NHTM c nhu cu bo him ri ro ngoi hi
s tm n cc sn phm ngoi hi phi sinh c p ng yu cu .
1.1.5.2. Nghip v ngoi hi k hn(Forex Forward transaction) Giao dch ngoi hi k hn l giao dch mua bn ngoi hi trong t gi
c hai bn tha thun ngy hm nay v vic giao hng- thanh ton c thc
hin ti mc t gi vo mt ngy xc nh trong tng lai khc vi ngy gi
tr giao ngay (spot date) [41].
Trong giao dch k hn, t gi c xc nh ngy hm nay v lm c s
cho vic trao i lung tin trong tng lai, v th t gi k hn s c xc nh
13
da trn cc yu t: t gi giao ngay, li sut ca hai ng tin v k hn giao
dch.
Giao dch ngoi hi k hn c nhng c im sau:
Hp ng c hiu lc ti thi im k kt s rng buc trch nhim hai bn
mua v bn phi thc hin y ngha v qui nh vo ngy o hn, vi t gi
xc nh cho d t gi giao ngay thi im o hn hp ng c bin ng
tng cao hn hay gim thp.S lng, loi tin, thi im thc hin hp ng
khng c thay i.
Thng thng, hp ng ngoi hi k hn c cc k hn tng thch vi k
hn trn th trng tin t nh 1 thng, 2 thng, 3 thng, 6 thng ti mt nm.
Tuy nhin, hai bn giao dch c th tha thun mt k hn l no ph hp vi
c hai. Ngoi ra, trong thc t cng c th c k hn di hn mt nm v thm
ch ti hai mi nm [54].
Vi nhng c im trn giao dch ngoi hi k hn c nhng ng dng
sau:
Th nht, s dng giao dch ngoi hi k hn phng nga ri ro t gi v
vi c im ca giao dch ngoi hi k hn l lung tin chuyn giao trong
tng lai s c xc nh trn c s t gi k hn v s khng thay i khi n
thi im thanh ton. Nhng nh u t, kinh doanh xut nhp khu, nhng
ngi c nhu cu giao dch ngoi t trong tng lai v c nguy c b thit hi do
s bin ng ca t gi gy ra, h mun c nh khon phi thu v phi chi trong
tng lai, hay ni cch khc bo him ri ro t gi, s dng giao dch k hn
m bo hn ch 100% ri ro t gi.
Th hai, s dng giao dch ngoi hi k hn u c, nh kinh doanh tin
t k vng mt ng tin no s tng gi mnh trong tng lai, anh ta c th
u c bng cch k hp ng mua k hn ng tin ngy hm nay v khi
n ngy o hn nu t gi thc s tng anh ta s bn li trn th trng giao
ngay v c li nhun. V ngc li trong trng hp d on ng tin gim gi
s k hp ng bn k hn v s mua li khi n gim gi.
14
Th ba, s dng giao dch ngoi hi k hn kinh doanh chnh lch li
sut: C hi kinh doanh chnh lch li sut c bo him ri ro t gi (cover
interest arbitrage CIA) s pht sinh nu trn th trng ngoi hi c cc mc t
gi k hn khng ph hp vi iu kin ngang gi li sut.
1.1.5.3. Nghip v hon i ngoi hi (Forex Swap Transaction) Giao dch hon i ngoi hi l giao dch trong mt bn ng bn
(mua) cho bn kia mt ng tin nht nh ti mt thi im v ng thi cam
kt mua (bn) li chnh ng tin vo mt thi im khc trong tng lai vi
cc mc t gi c tha thun t trc[54].
Giao dch hon i ngoi hi l mt giao dch kp, c cc c im sau:
-Hp ng mua vo v bn ra mt ng tin nht nh vi cc mc t gi
nht nh c hai bn tha thun v k kt ng thi ngy hm nay trong mt
hp ng;
-S lng mua vo v bn ra l bng nhau trong c hai v (v mua v v
bn) ca hp ng hon i;
-Ngy gi tr ca hp ng mua vo v ngy gi tr ca hp ng bn ra l
khc nhau.
Qua c im trn, giao dch hon i ngoi hi khng to ra trng thi
ngoi hi nhng to ra trng thi lung tin ging nh trong trng hp vay v
cho vay ngoi t. V th, phm vi ng dng ca giao dch hon i ngoi hi
c p dng trong nhng trng hp sau:
Giao dch hon i ngoi hi c ngha thit thc phng nga ri ro t
gi i vi cc ch th tham gia cc hot ng u t hay i vay bng ngoi
t.Thc t, cc nh kinh doanh xut nhp khu thng s dng giao dch ngoi
hi k hn mt chiu phng nga ri do t gi. Tuy nhin, giao dch hon i
ngoi hi c bit hu dng i vi cc nh xut nhp khu trong mt s nhng
tnh hung nht nh va phng nga ri ro t gi va x l cc lung tin pht
sinh khng theo k hoch.
15
Giao dch hon i ngoi hi cng thng c NHTW cc nc s dng
thc thi chnh sch tin t v can thip vo TTNH m khng mun p lc tng
khi lng tin trong lu thng.
Trong mt s trng hp, giao dch hon i ngoi hi c s dng cc
ch th t c mc ch i vay v cho vay trn th trng khi m th trng
tin t hot ng khng si ng.
1.1.5.4. Giao dch tin t tng lai Hp ng tin t tng lai ln u c giao dch trn th trng Chicago
vo nm 1972, sau c pht trin ti cc s giao dch chng khon ca M
nh S giao dch Hng ha Trung M (MidAmerica Commodity Exchange -
MAC) v S giao dch Chng khon Philadelphia, ri mt s quc gia c th
trng ti chnh pht trin nh Singapore (Singapore International Money
Exchange SIMEX), Anh (London International Financial Futures Exchange
LIFFE), New Zealand (New Zealand Futures Exchange) v Nht (Tokyo
International Financial Futures Exchange). Cc hp ng tin t tng lai c
giao dch sm nht l Bng Anh, -la Canada, Mc c, Yn Nht v Franc
Thy S. [48]
Cc hp ng tin t tng lai l cc giao dch trong hai bn giao dch
tha thun vi nhau v vic mua bn mt lng tin xc nh theo mc t gi
c tha thun ngay ti thi im giao dch, vic giao hng v thanh ton c
thc hin vo mt thi im xc nh trong tng lai. Tuy nhin, khc vi hp
ng k hn, cc hp ng tng lai c tiu chun ha v s lng v thi hn
giao hng, c mua bn s giao dch, tun th quy trnh thanh ton li/l mi
ngy. Vi cc c im ny, cc hp ng tin t tng lai khc phc c mt
s nhc im nht nh ca hp ng k hn nh vn tm kim i tc, ri ro
tn dng v kh nng tho g trch nhim hp ng thp[54].
Giao dch hp ng tin t tng lai ch c thc hin ti s giao dch, v
cng ty thanh ton b tr m bo thc hin hp ng mt khi giao dch c
hai bn thng nht, lc cng ty thanh ton b tr s tr thnh i tc ca
16
ngi bn v ngi mua. Khi cc bn mun tho g cam kt hp ng hay ng
hp ng s d dng thc hin thng qua cng ty thanh ton b tr. Nh vy,
hp ng tng lai c tnh thanh khon cao hn hp ng k hn. Bn cnh ,
vi k thut tnh ton li l hng ngy thng qua vic nh gi li cc hp ng
tin t theo t gi thanh ton l t gi ng ca, nu tin li cao hn tin k qu
theo yu cu, th cc bn c th rt ra hoc nu xung thp qua mc k qu duy
tr s phi np thm vo. Nh vy, li hay l s c xc nh hng ngy, ch
khng phi i n ngy o hn nh giao dch k hn [43].
Qua nhng c im trn, hp ng tin t tng lai c nhng ng dng
sau:
Th nht, nh hp ng k hn, hp ng tin t tng lai c th c s
dng phng nga ri ro t gi. bo him ri ro t gi tng(gim), ngi
bo him s tin hnh mua(bn) hp ng tin t tng lai. Nu ngy thanh ton
khng trng vi ngy o hn ca hp ng tng lai, ngi bo him s tt ton
hp ng tng lai bng cch thc hin giao dch i ng vi v th ca hp
ng tng lai. Khon li thu c trn th trng tng lai s b cho khon l
khi ngi bo him tin hnh mua bn ngoi t trn th trng giao ngay. Nu
ngy thanh ton trng vi ngy o hn ca hp ng tng lai, ngi bo him
s thc hin vic giao hng nh giao dch k hn.
Tuy nhin, khi s dng hp ng tin t tng lai phng nga ri ro t
gi cn phi thc c rng hiu qu bo him c th khng t 100%. C 3 l
do chnh (1) l do c s khc nhau v thi im thanh ton khon phi thu (phi
tr) v thi im o hn hp ng tin t tng lai; (2) l khng th mua bn
phn l cc hp ng tng lai; (3) l tn ti ri ro c bn, l ri ro pht sinh do
mc bin ng ca t gi giao ngay v mc bin ng t gi trn th trng
tng lai khng hon ton nh nhau mc d chng bin ng cng chiu. Ngoi
ra, vn chi ph giao dch v hoa hng tr cho nh mi gii cng cn phi quan
tm khi thc hin giao dch tin t tng lai [9].
17
Th hai, s dng hp ng tin t tng lai u c. Hot ng u c
trn th trng tin t tng lai l mt hot ng mang tnh mo him cao v hp
dn nhiu nh u c tham gia. Do hai c im: (1) l tnh n by, ch cn mt
s tin nh ban u ng vi mc k qu l nh kinh doanh c th m c mt
hp ng tng lai. Nu d bo ng v s bin ng ca t gi th nh kinh
doanh s thu c li nhun v t l li nhun kh cao, ng nhin, nu d bo
sai v s bin ng ca t gi th nh kinh doanh s b thua l v mc thua l
khng nh. (2) l tnh thanh khon cao, nh kinh doanh c th tho g ngha v
thc hin hp ng d dng khi h phn on xu th ca t gi bin ng khng
nh d on, h tin hnh tt ton hp ng cht li hay ct l, khng i n
ngy o hn, m iu ny khng th thc hin c nu h s dng giao dch
k hn.
1.1.5.5. Hp ng quyn chn tin t Hp ng trong ngi mua quyn chn tr cho ngi bn mt khon
tin gi l ph quyn chn c quyn ch khng phi ngha v thc hin hp
ng[53]:
-Mua hoc bn mt s lng nht nh ca mt loi tin.
-Vo mt ngy xc nh trong tng lai hoc vo bt c thi im no k t
sau khi k hp ng cho n mt ngy xc nh trong tng lai.
-Ti mt mc t gi nht nh c xc nh v tha thun ngay ti thi
im k kt hp ng.
Nh vy, hp ng c c thc hin hay s t ht hiu lc khi n thi
im o hn ty thuc vo quyt nh ca ngi mua, ngi mua v th ch
ng, cn ngi bn quyn chn v th b ng, khi nhn c ph quyn chn,
ngi bn c ngha v p ng khi ngi mua quyt nh thc hin hp ng.
Hp ng quyn chn tin t c cc loi sau [45]
(1)Hp ng quyn chn mua (Call Option): l hp ng trong ngi mua
quyn chn, sau khi tr cho ngi bn quyn chn mt khon ph nht nh, c
quyn mua t ngi bn quyn chn ng tin c s vi mt s lng nht nh
18
ti mc t gi c nh c tha thun t trc trong mt khong thi gian
nht nh hay ti mt thi im xc nh trong tng lai.
(2)Hp ng quyn chn bn (Put Option): l hp ng trong ngi mua
quyn chn, sau khi tr cho ngi bn quyn chn mt khon ph nht nh, c
quyn bn cho ngi bn quyn chn ng tin c s vi mt s lng nht nh
ti mc t gi c nh c tha thun t trc trong mt khong thi gian
nht nh hay ti mt thi im xc nh trong tng lai.
Nu cn c vo thi im thc hin hp ng, quyn chn c chia lm
hai loi:
-Quyn chn kiu Chu u (European Option): L quyn chn ch cho
php ngi nm gi quyn chn thc hin quyn chn vo ngy o hn.
-Quyn chn kiu M (American Option): l quyn chn cho php ngi nm
gi quyn chn a ra yu cu thc hin quyn chn vo bt c thi im no
trong thi gian hiu lc ca hp ng, k t khi k hp ng cho n khi o hn
hp ng, k c vo ngy o hn.
Vic thanh ton s thc s xy ra trong vng hai ngy lm vic sau khi vic thc
hin quyn chn c ngi nm gi quyn chn xc nhn.
Vi nhng c im trn, hp ng quyn chn c th c s dng nh sau:
Th nht, s dng hp ng quyn chn tin t bo him ri ro t gi,
nh kinh doanh quyn chn va bo v trc s thay i gi c ca ti sn ti
chnh trong tng lai trong khi vn cho php h c th khai thc chiu hng
bin ng thun li ca gi c thu li nhun. Cc hp ng quyn chn c
bit hu hiu i vi cc cng ty tham gia cc hot ng u thu quc t. Trong
cc hot ng u thu quc t, cc n v tham d thu thng c cc khon thu
bng ngoi t nu nh vic u thu cung cp dch v v hng ha thnh cng.
Trong khong thi gian t khi tham gia u thu cho n khi nhn c kt qu
u thu, s bin ng ca t gi hi oi c th lm gim hiu qu kinh doanh,
hp ng quyn chn tin t c th s dng bo him cho cc hot ng u
thu nh th.
19
Th hai, hp ng quyn chn cng l cng c thc hin u c.Ty vo
d on s bin ng ca t gi, nh u c c th s dng hp ng quyn chn
n l hay kt hp t hai quyn chn mua hay bn tin t, kim li thng qua
s bin ng ca t gi. Nu l ngi mua quyn chn, h s mt ph quyn chn
khi d on sai. Nu l ngi bn quyn chn th thit hai ca h s l khng xc
nh c ty vo mc bin ng ca t gi v qui m giao dch.
1.2. Nhng nhn t tc ng n vic pht trin th trng ngoi hi ca mt quc gia
TTNH hot ng v pht trin di tc ng ca nhng nhn t khch quan v
ch quan, l
1.2.1 Tc ng ca qui lut th trng Trong nn kinh t th trng mi hot ng sn xut kinh doanh, thng
mi ca cc ch th trong nn kinh t u phi vn hnh theo qui lut khch quan
ca th trng, l qui lut gi tr, qui lut cung-cu, qui lut cnh tranh. Nhng
qui lut ny chi phi vic lp k hoch, chin lc sn xut v kinh doanh ca
cc doanh nghip, cc c nhn, t chc ti chnh c giao dch lin quan n ngoi
t, tc ng n nhu cu v ngoi t ca nhng ch th s thay i dn n s
bin ng ca t gi l gi c ca hng ha trn TTNH. Nu mt c ch t gi
cng ngc s lm trit tiu ng lc bo him ri ro t gi v ngn cn nhng
ngi tham gia th trng pht trin k nng qun l ri ro ngoi hi v lm
chm s pht trin ca th trng phi sinh [60]. Ngc li, t gi bin ng dn
n lm thay i li nhun ca cc ch th c giao dch lin quan n ngoi t v
lm tng nhu cu bo him ri ro t gi. Cng nh to c hi cho nh u c
tham gia mua bn tin t tm kim li nhun thng qua s k vng v bin
ng ca t gi.
Mt TTNH c iu hnh v hot ng bng nhng bin php hnh chnh,
p t t gi theo mun ch quan ca nh iu hnh tch ri vi gi th trng
s vi phm qui lut gi tr v qui lut cung cu. Khi t gi chnh thc ch
20
mang tnh danh ngha, giao dch trn h thng ngn hng s b thu hp li, to c
hi cho th trng khng chnh thc hot ng.[44]
TTNH s trit tiu s cnh tranh gia cc ch th tham gia th trng bng
nhng chnh sch u tin cho ch th kinh t nh nc hn cc ch th kinh t
khc, khi s dn ti nhng hnh vi tiu cc trong kinh doanh hn ch s pht
trin ca th trng. [44].
Tn trng qui lut khch quan ca th trng s to iu kin cho th trng
vn hnh ng vi chc nng vn c ca n; Vn t ra cho nhng nh qun
l l hy lp v iu hnh chnh sch ph hp vi c ch th trng thng qua
qui lut th trng t c cc mc tiu kinh t, x hi ra.
1.2.2. Qu trnh ton cu ha v hi nhp kinh t Xu hng pht trin kinh t ca cc quc gia hin nay l hng ti hi nhp
kinh t, l m ca nn kinh t v ty thuc vo mi quc gia m c mc m
ca khc nhau. iu ny ni ln rng cc quc gia khng th t tha mn nhu
cu ca chnh mnh, m phi tin hnh chuyn mn ha sn xut xut khu
nhng hng ha v dch v c li th so snh v nhp khu nhng hng ha v
dch v khng c li th so snh. Nh vy, khi qu trnh ton cu ho cng pht
trin, mc m ca ca cc nn kinh t cng ln th chu chuyn hng ha v
dch v gia cc quc gia s cng tng, hot ng thng mi quc t s ngy
cng pht trin. V mt khi cn tn ti cc ng tin khc nhau gia cc quc
gia, gia cc khu vc th dn n nhu cu trao i tin t cng nhiu p ng
vi pht trin ca thng mi v dch v quc t t tc ng n hot ng
ca TTNH.
Bn cnh chu chuyn hng ha v dch v pht trin, ton cu ha cn a
n vic m ca trong lnh vc chu chuyn vn quc t. Mt quc gia m ca
TTTC s mang li nhng li ch nht nh, tng ngun vn xy dng c s h
tng v pht trin sn xut. Nhng nh u t, nhng ngi i vay s c c hi
tip cn vi cc dng vn c chi ph v li sut cnh tranh thng qua TTTC, bn
cnh trn TTTC quc t cn cho php nhng nh u t ti chnh tm kim
21
kh nng sinh li cao v gim c ri ro thng qua a dng ha danh mc u
t quc t. Nh vy, khi m ca TTTC s to iu kin qu trnh lun chuyn
vn gia cc quc gia pht trin nhu cu chuyn i tin t s cng tng gip cho
hot ng trn TTNH pht trin.
y l mt tc ng va mang yu t khch quan va c yu t ch quan:
khch quan l bi v nn kinh t th gii hin nay ng trc nhu cu v lng
thc, thc phm, nguyn liu cng gia tng m ngun ti nguyn cng cn kit th
s lin kt hp tc tn dng nhng th mnh ca nhng quc gia, khu vc
khc l s vn ng theo qui lut pht trin t nhin ca nn kinh t th trng,
cn ch quan l ty thuc vo chnh sch mc hi nhp cu tng quc gia.
Khi mt nn kinh t m ca vi th gii, nhu cu nhp khu s tng trng mnh
cng vi lung vn u t nc ngoi phc v cho tng trng kinh t, c
bit l trong trng hp Vit Nam khi khong 90% tng gi tr nhp khu l hng
t liu sn xut v xut nhp khu ph thuc nhiu vo cung cu v gi c trn
th trng th gii [4]. Nhng bin ng ca gi nguyn vt liu cng nh cu gim st do khng hong
kinh t l nhng nhn t nh hng n nhp siu ca Vit Nam v nh hng n
ngun cung cu ngoi t.
Theo nghin cu ca Ng Boey Kui 1998, qu trnh ton cu ha tc ng
n vic m rng kim sot ngoi hi ca cc nc ng Nam nh vi
Indonesia vic mua, bn ngoi hi khng cn b hn ch, nhng ngn hng hot
ng ngoi hi khng b bt buc phi bn ngoi t cho ngn hng
Indonesia(Goverment Dcree No.1 1982). Vi Philippine th trc nm 1983,
nhng nh xut khu b bt buc kt hi 100% nhng sau c d b v h
thng kinh doanh ngoi hi c m rng ng k, nhng NHTM c php
gi li ngun thu ngoi t v giao dch vi nhau trn th trng lin ngn hng.
Vi Malaysia, Srilanka v Thailand khng hn ch vic cc NHTM nm gi
ngoi t nhng vn cn yu cu nhng nh xut khu ch c gi li ngoi t
trong mt khong thi gian nht nh.
22
Qu trnh t do ha kim sot ngoi hi va thc y s pht trin ca
TTLNH va to iu kin cho th trng ngoi t phi sinh hot ng bi v
trong th gii m chnh sch t gi th ni c ton cu ha, th ri ro t gi s
gia tng mt cch mnh m v nhng nh kinh doanh xut nhp khu, nh u t
cng nh cc ngn hng s gia tng nhu cu bo him ri ro t gi [50].
Tuy nhin, bn cnh nhng tc ng thun li to c hi cho TTNH pht
trin th qu trnh m ca s lm cho nn kinh t ca mt quc gia i mt vi
nhng bin ng t bn ngoi. Trong mt th gii m cc th trng lin kt
vi nhau s lm cho mc tng trng kinh t, li sut, t gi v t l lm pht
ca cc quc gia s chu nh hng ln nhau v nu l nhng s kin nh
khng hong kinh t, ti chnh ca khu vc s lm suy gim hot ng sn xut
kinh doanh ca cc quc gia, gim kim ngch xut nhp khu, tc ng n
doanh s giao dch trn TTNH s st gim.
Bn cnh , cn c tc ng ca cc yu t: s pht trin cng ngh thng
tin, qui m ngy cng ln ca cc giao dch ti chnh v nhng ro cn v ti
chnh thng mi b bi b theo yu cu ca hi nhp, dn n s tng tc
chu chuyn cc lung vn v trao i thng mi, hnh thnh nn mt mng li
ti chnh ton cu vi s gn b v ph thuc ln nhau gia cc trung tm ti
chnh. Nhng tin tc th trng mau chng lan truyn gia cc chu lc v to ra
phn ng dy chuyn trong vic ra quyt nh ca cc nh u t, u c trn
ton cu cng nh d dng gy ra hiu ng domino trn ton cu khi mt th
trng ti chnh ca khu vc no b khng hong.
1.2.3. Chnh sch qun l ngoi hi ca quc gia TTNH ca mi quc gia l ni m cc chnh sch kinh t, tin t c thc
hin, nhng chnh sch ny s tc ng n hot ng v pht trin ca TTNH
m trc tip l chnh sch qun l ngoi hi. Qun l ngoi hi hay cn c gi
l kim sot ngoi hi, l mt h thng nhng qui nh php l m trong c
nhng hn ch trong trao i, vay, mn, nhng khon thu v chi trong cn cn
thanh ton ca mt quc gia. i vi nhng mc tiu u t quc t qun l
23
ngoi hi nhm kim sot, qun l cc lung vn di chuyn vo v ra khi quc
gia [57].
V th, chnh sch qun l ngoi hi bao gm: chnh sch t gi, chnh sch
kt hi, chnh sch lu thng, kinh doanh v thanh ton ngoi hi vv.. Xy dng
v thc hin chnh sch qun l ngoi hi l nhm t mc tiu n nh TTNH,
to s cn bng trong cn cn thanh ton quc t, n nh gi tr tin t, bo tn
ngun vn trong nc v thu ht u t nc ngoi to iu kin n nh v pht
trin kinh t.
1.2.3.1. Chnh sch t gi
Chnh sch t gi l nhng ch trng bin php ca chnh ph thng qua
c ch iu hnh nhm duy tr mt mc t gi c nh hay tc ng t gi bin
ng n mt mc cn thit ph hp vi mc tiu chnh sch tin t quc gia.
Trong mt nn kinh t m, ng c hoch nh chnh sch l nhng mc
tiu cn i bn trong v cn i bn ngoi. Tuy nhin nhng mc tiu ny c
quan h mt thit vi nhau, nhng thay i cn i bn trong s tc ng n
nhng thay i bn ngoi v ngc li. Hn na, trong xu th hi nhp hin nay
nhng yu t ca cn i bn trong cn cha ng nhng yu t bn ngoi v
ngc li.
T gi l mt bin s kinh t quan trng, tc ng n nn kinh t vi mc
nh hng khc nhau cc mt hot ng khc nhau, vi TTNH chnh sch t
gi s c nhng tc ng trc tip v gin tip nh sau:
(1)Mt t gi hi oi phn nh ng cung cu ngoi t trn th trng s
c tc ng khuyn khch xut khu, kim sot nhp khu v pht trin sn xut,
lu thng hng ho gia tng lng ngoi t trn TTNH.
(2) T gi c xc nh ng l gi c ca th trng s to c s cho cc
giao dch trn TTNH pht trin.
(3)Mt ch t gi ph hp s to iu kin nng cao uy tn ng bn t,
to nim tin cho cc nh u t quc t thu ht lung vn u t chy vo gia
tng lng ngoi t to c hi cho dng chy ngoi t c thng sut.
24
La chn mt chnh sch t gi hp l phi tu thuc vo c im kinh t,
th ch chnh tr, phng hng pht trin kinh t v nht l mc tiu pht trin
kinh t x hi ca tng quc gia trong tng thi k.
Xut pht t mc tiu t ra v nhng tc ng ca chnh sch, chnh sch
t gi gm 2 ni dung chnh nh sau:(i) Xc nh mt ch t gi ph hp (ii)
Xc nh h thng cc cng c tc ng n t gi.
Ch t gi (exchange rate regime hay cn gi l c ch t gi (exchange
rate mechanism) phn nh cch thc xc nh t gi m chnh ph la chn v
cch thc can thip vo t gi ca NHTW, v th ch t gi c phn chia
thnh cc ch t gi c trng l:
Ch t gi c nh: l ch theo NHTW cng b v cam kt duy
tr t gi c nh (gi l t gi trung tm) trong mt bin hp c nh
trc. Vai tr ca NHTW buc phi mua vo hay bn ra ng ni t trn th
trng ngoi hi nhm duy tr t gi c nh v ch bin ng trong mt bin
hp.
Ch t gi th ni hon ton: l ch t gi c xc nh hon ton t
do theo qui lut cung cu trn TTNH m khng c bt k s can thip no ca
NHTW.Vai tr ca NHTW ch tham gia trn TTNH vi t cch l mt thnh vin
bnh thng, ngha l NHTW c th mua hay bn mt ng tin nht nh
phc v cho mc ch hot ng ca mnh ch khng nhm mc ch can thip
ln t gi hay c nh ln t gi. Trn thc t tuy tuyn b p dng ch t
gi th ni nhng chnh ph khng hon ton th trc s bin ng tht
thng ca t gi, nn cng c can thip gim s bin ng ca t gi, tuy
nhin can thip ca chnh ph l ty khng t ra bt c mc tiu bt buc no
phi t c.
Ch t gi th ni c iu tit: l ch t gi, theo NHTW tin hnh
can thip tch cc trn TTNH nhm duy tr t gi bin ng trong mt vng nht
nh. NHTW khng cam kt duy tr mt mc t gi c nh no, nhng cam kt
can thip t gi ch bin ng trong mt gii hn. Ch t gi th ni c
25
iu tit l s kt hp gia ch t gi th ni hon ton v ch t gi hi
oi c nh.
Trong thc t hu nh t c mt quc gia no p dng ch t gi c nh
hoc th ni thun tu m thay vo l mt chnh sch t gi kt hp gia th
ni v c nh vi nhng c trng a dng ph hp vi c im ca tng quc
gia.
Ch t gi l cng c ca chnh sch kinh t cu chnh ph v vy ch
t gi ph thuc vo ch ch quan ca chnh ph, mi quc gia s c nguyn
tc xc nh t gi v c ch iu hnh t gi khc nhau v chnh t hnh
thnh cc chnh sch t gi khc nhau. Ni dung chnh ca chnh sch t gi
chnh l ch t gi v h thng cc cng c can thip. Tu thuc vo tng thi
k xc nh chin lc pht trin kinh t, d tr ngoi hi, c th v hon cnh
lch s ca mi quc gia m c s la chn nhng chnh sch t gi khc nhau.
Cc quc gia hin nay c th la chn ch t gi hi oi nm trong dy
t m hnh ch t gi c nh n ch t gi linh hot thun tu, gia cc
m hnh l nhng m hnh ch t gi khng thun tu l c nh hay
linh hot.
Theo phn loi ca IMF, trn th gii gm c cc ch t gi:
Ch t gi khng c ng tin php nh ring (Exchange Rate Regimes
with no separate legal tender), ng tin s dng trong lu thng c th l (1)
quc gia ny s dng ng tin ca quc gia khc trong lu thng nh l mt
ng tin php nh duy nht (2)quc gia ny l thnh vin ca lin minh tin t,
trong cc nc thnh vin thng nht s dng mt ng tin php nh chung.
Ch chun tin t (Currency board Regimes): y l ch t gi c c
s cam kt chnh thc ca chnh ph v chuyn i bn t sang ngoi t l ng
tin bn v ti mt mc t gi c nh.
Ch t gi neo u (c nh) thng thng (Conventional fixed peg
Regimes) y l ch t gi khi chnh ph neo ng tin ca mnh (mt cch
chnh thc hay ngm nh) vi mt ng tin chnh hay mt r cc ng tin ti
26
mt mc t gi c nh, ng thi cho php t gi c dao ng trong mt bin
hp ti a l 1% xung quanh t gi trung tm.
Ch t gi neo u (c nh) vi bin dao ng rng (Exchange rates
Peg within horizontal bands): ging nh ch t gi trn nhng cho php t gi
c dao ng trong mt bin rng hn 1% xung quanh t gi trung tm.
Ch t gi c nh trt (Crawling pegs): y l ch t gi c nh,
nhng nh k t gi s c iu chnh nh sau:( 1)Hoc theo mt t l nht
nh c thng bo trc, (2)Hoc phn nh nhng thay trong mt ch
tiu nht nh c la chn(lm pht, cn cn thng mi...)
Ch t gi trt c bin (Exchange rates within crawling bands):
y l ch t gi c nh vi cc ni dung:(1) t gi dao ng trong mt bin
nht nh xoay quanh t gi trung tm.(2)T gi trung tm c iu chnh
nh k c th theo mt t l c thng bo trc, hoc phn nh nhng
thay i trong mt s ch tiu nht nh c la chn.
Ch t gi th ni c iu tit khng thng bo trc (Managed floating
with no preannounced path for Exchange rate): L ch t gi va ging ch
t gi th ni t do im cc t gi c php dao ng hng ngy v khng
c cc bin chnh thc. Nhng n li ging ch t gi c nh im cc
chnh ph c th can thip vo t gi trnh ng bn t bin ng bt li.
Chnh ph tc ng nh hng ln xu hng vn ng ca t gi thng qua hnh
ng can thip tch cc trn TTNH, nhng khng c bt c mt s thng bo
trc hay mt s cam kt no v hng v mc can thip ln t gi l nh th
no. Hin nay, trn th gii c 42 quc gia p dng ch t gi ny trong c
Vit nam.
Ch t gi th ni c lp (Independently Floating): y l ch t
gi, trong t gi c xc nh theo th trng m khng c bt c s can
thip no ca NHTW. V th khng i hi quc gia phi c d tr ngoi hi
mnh can thip vo TTNH. Bt c hot ng can thip ngoi hi no cng ch
27
nhm gim s bin ng qu mc ca t gi, ch khng theo ui mt hng
vn ng hay mt gii hn c th no v t gi.
Trn c s xc nh ch t gi, chnh ph s xc nh vic iu hnh
chnh sch t gi bng nhng cng c m c mc tc ng khc nhau, l:
Li sut ti chit khu, Nghip v th trng m, Can thip vo TTNLLNH,
ngoi 3 cng c mang tnh kinh t trn, cc quc gia cn s dng cc bin php
mang tnh hnh chnh nh kt hi, qui nh hn ch i tng c mua ngoi t
v.v..
Trong nghin cu v TTNH ca cc nc ng Nam ca Ng Boey Kui,
1998 cho rng nguyn nhn ln nht gy cn tr s pht trin TTNH l s bin
ng ca t gi trong mt bin qu hp v t gi cu ng ni t b neo vi
mt vi ng tin chnh c kh nng chuyn i c, v th khng to c hi
cho nghip v u c v bo him ri ro t gi pht trin.
Mt chnh sch t gi nghim ngt s cn tr s pht trin TTNH v mt
TTNH hot ng hiu qu, thanh khon cao ch c th c c vi mt chnh
sch t gi hi oi c iu hnh linh hot [59].
Nhng thay i ca c ch t gi to nn mt khun kh th ch cn
thit cho s hnh thnh v pht trin ca TTNH c t chc[52].
Trong nghin cu v h thng lut php qun l ngoi hi ca Trung Quc,
Yang Bai (2009) tp trung phn tch hn ch ca nhng qui nh i vi cc
giao dch trn ti khon vng lai v ti khon vn cha ph hp vi qu trnh m
ca v hi nhp kinh t lm nh hng n s pht trin ca TTNH.
V vy, nghin cu nhng qui nh v qun l ngoi hi ca nhng giao
dch lin quan n ngoi t trn cn cn thanh ton l ni dung quan trng
nh gi kh nng pht trin TTNH ca mt quc gia.
1.2.3.2. Chnh sch qun l ngoi hi i vi cc giao dch trn ti khon vng
lai
Theo Ngh nh 160/2006 giao dch vng lai l nhng giao dch ca ngi
c tr v khng c tr khng v mc ch chuyn vn, nh vy, nhng giao dch
28
bao gm cc khon thanh ton v chuyn tin lin quan n xut nhp khu
hng ha v dch v, cc khon thu nhp t u t trc tip gin tip, cc khon
tin li v tr li nc ngoi, cc khon chuyn tin mt chiu cho mc ch tiu
dng. Qun l ngoi hi i vi giao dch trn ti khon vng lai gm nhng ni
dung c th sau:
Theo di ngun thu xut khu
Mi quc gia vi trnh pht trin kinh t nht nh v vi li ch ca
nc s c nhng chnh sch qun l ngoi hi i vi cc giao dch trn ti
khon vng lai khc nhau, qua s c qui nh v vic kim tra qun l cc
ngun thu xut khu, khi lng ngoi t trong nc qu t th cc nc thng c
chnh sch tp trung ngoi t vo mt u mi do nh nc qun l tng mc
d tr ngoi hi cho quc gia v cn i cung cu ngoi t ca t nc, nh c
quc gia thc hin chnh sch buc phi bn li tt c nhng khon ngoi t t
thu xut khu cho ngn hng hay thc hin chnh sch kt hi c t l qui nh.
Nhng qui nh v kim sot ngoi hi nh vy s gy bt li cho vic pht trin
TTNH m nhng nc trong khu vc ng Nam tng thc hin trc y
[50].
Gim st vic thanh ton nhp khu
L nhng bin php nhm qun l cu ngoi t, m bo kh nng thanh
ton tin hng nhp khu, thng c nhng bin php nh hn ch nhp khu
nhng hng ha xa x, u tin cho hng ha l my mc thit b phc v cho sn
xut, p dng nhng qui nh v cc chng t bt buc phi xut trnh khi thanh
ton v qui trch nhim kim tra chng t, xut trnh chng t chng minh
ngun gc hp php, hp l ca khon tin thanh ton, nhm qun l chc ch
vic s dng ngoi t v p ng nhng yu cu ca cc qui nh trong cng c
chng ra tin m hin nay hu ht cc quc gia trn th gii u c tham gia.
Chnh sch kiu hi
Kiu hi l ngoi t do ngi khng c tr chuyn v cho ngi c tr
trong nc. y l ngun cung ng ngoi t cho quc gia m khng c nhng ri
29
ro hay phi tr li nh nhng ngun vn vay ca nc ngoi. V th cc quc gia
thng to mi iu kin d dng cho hot ng kiu hi, t vic s dng mc
ph hp dn n rt ngn thi gian nhn tin, cho php nhn ngoi t mt hay m
ti khon tit kim bng ngoi t vvTuy nhin mi quc gia s c nhng bin
php qun l ngun ngoi t ny, nhm hn ch tnh trng ola ha v nng
cao hiu qu ngun ngoi t ny.
Chnh sch mua, chuyn, mang ngoi t ra nc ngoi
Ban hnh nhng qui nh v vic c mua, chuyn ngoi t, hay nhng
qui nh c th v s lng ngoi t mt c php mang theo khi xut ngoi hay
khi nhp cnh. Trong nc c hn ch hay th ni vic thanh ton, ct gi, nh
gi bng ngoi t ca ngi c tr.
M ti khon ngoi t ti nc ngoi
Ngoi t ca ngi c tr nm trong ti khon nc ngoi c th c
xem l khon u t ra nc ngoi, v th i tng ny cng phi c qun l
bng nhng qui nh v vic m ti khon ngoi t nc ngoi, v mc ch v
cch s dng ti khon ca ngi c tr l c nhn hay cc t chc.
Tm li, qun l ngoi hi trn ti khon vng lai c th c p dng theo
nhng chnh sch tht cht hay t do.
p dng nhng chnh sch qun l ngoi hi tht cht nh nh nc c
quyn trong hot ng ngoi thng, hot ng thanh ton quc t ch do nh
nc thc hin, tt c nhng giao dch chuyn ngoi t vo phi bn li cho nh
nc, nu mun chuyn tin ra phi c s cho php ca nh nc m i din
l NHNN. Hay ni lng hn l nhng chnh sch m nh nc khng c quyn
v hot ng ngoi thng nhng gim st cht ch ngun ngoi t thu c
buc phi bn cho nh nc, hay nh nhp khu ch c mua ngoi t thng qua
ngn hng theo t gi ca nh nc n nh trong tng thi k, m t gi ny
thng theo mun ch quan ca nh nc ch khng phi do cung cu trn th
trng xc nh.
30
Ngc li, chnh sch qun l ngoi hi t do i vi nhng giao dch trn
ti khon vng lai, l nh nc ch gim st m bo nhng hot ng thanh
ton hay nhng giao dch lin quan n ngoi t c hp php hay khng, khng
cn phi xin giy php cho nhng khon chuyn tin mt chiu ra nc ngoi,
hay c ngn hng cung ng ngoi t theo nhu cu hp php, hp l theo t gi
th trng.
1.2.3.3. Chnh sch qun l ngoi hi i vi ti khon vn
Qun l ngoi hi i vi hot ng u t
L nhng qui nh i vi cc giao dch trn ti khon vn nhm mc ch
thu ht, qun l hiu qu cc lung vn u t nc ngoi v cc lung vn u
t ra nc ngoi. Giao dch vn(GDV) l nhng giao dch chuyn vn gia
ngi c tr v ngi khng c tr trong cc lnh vc lin quan n u t trc
tip, u t gin tip, vay tr n nc ngoi, cho vay v thu hi n nc ngoi.
Vic qun l cc giao dch trn ti khan vn c th thc hin theo nhng
bin php:
Mt l, l qun l cht ch nhng lung vn vo v ra khi t nc, ch c
cc t chc nh nc mi c thc hin chu chuyn vn theo ng qui nh ca
nh nc, nh vy ch c nhng khon u t ti tr, theo ng ngha vin tr
khng hon li, l c nhn vn u t cng nh chuyn vn u t ra nc
ngoi v thng vic chuyn vn ny gia cc quc gia nhm mc ch phi li
nhun.
Hai l, t do ha GDV l qu trnh d b dn nhng hn ch p dng i
vi nhng giao dch ny. i vi ngi dn, t do ha GDV cho php h thc
hin cc hot ng nc ngoi nh m ti khon ngn hng, tham gia hot
ng u t nhm t li nhun cao. Cc doanh nghip c php u t v s
hu nhng cng ty khc, cc lung vn c t do lu chuyn t ni c t sut
sinh li thp sang ni c t sut sinh li cao.
T do ha GDV s mang li nhng li ch sau:
31
- Hnh thnh s bnh ng trong hot ng u t ti chnh, cc lung vn lun
chuyn linh hot v hiu qu, to iu kin tip cn cc lung vn quc t, tng
vn u t trong nc, pht trin th trng ti chnh;
-Nng cao hiu qu phn b ngun vn, gip cc doanh nghip tip cn
ngun vn trong v ngoi nc vi chi ph thp, nng cao tnh t ch ca nh
u t;
-Vic m ca th trng tn dng lm tng tnh linh hot ca cc doanh
nghip trc nhng bin ng v hng ha v li nhun.
Tuy nhin bn cnh nhng thun li, t do ha GDV cng to ra s a dng
ha cc ri ro pht sinh. Nu chnh sch v m khng mnh v qun l ti
chnh yu km, vic gia tng lung vn vo qu mc s gy ra nhng ri ro ng
k i vi nn kinh t.
Nhng ri ro do qu trnh t do ha GDV mang li:
-T do ha GDV tc ng mnh n h thng ngn hng, c chnh sch tin
t ca NHTW v hot ng kinh doanh ca cc TCTD, cc tp on v ngn
hng ln ngy cng c nh hng mnh n chnh sch ca cc quc gia. Qu
trnh t do ha GDV nh hng n cc NHTM thnh vin trc tip tham gia
cc GDV quc t v thng qua hot ng ca nhng khu vc khc trong nn kinh
t, gy kh khn v qun l ti sn, nht l trong vic iu chnh t gi, li sut,
phng nga ri ro nhm cn bng li ch gia vic nm gi ngoi t v ni t
cng nh c cu tin gi v cho vay.
-Trong qu trnh t do ha GDV, cc lung vn vo ngy cng tng mnh.
Khi lung vn vo qu mc c th dn n tng trng kinh t qu nng, nu
tin cung ng tng qu mc so vi tng trng GDP thc t s lm tng tng
phng tin thanh ton (M2), gy p lc lm pht v bin ng v t gi hi oi,
lm tng thm ht cn cn vng lai, nht l khi sn xut trong nc ph thuc
vo nguyn liu nhp khu, tim n ri ro cn cn thanh ton v tnh thanh khon
ca h thng ngn hng.
32
Trong xu th ton cu ha, chu chuyn cc lung vn gia cc quc gia
tng mnh c v qui m v tc , mi quc gia cn c chnh sch v bin php
i ph thch hp nhm m bo n nh kinh t v m v tng trng bn vng.
Qun l ngoi hi i vi hot ng vay tr n nc ngoi
Vay n nc ngoi l khon vay ca cc NHTM, cc t chc tn dng nc
ngoi dnh cho cc ch th c php. Khon vay ny thng c tnh bng
ngoi t mnh, sau mt thi gian cc ch th phi hon tr khon vn vay v li
vay cho cc t chc ni trn.
Cc khon vay n nc ngoi ca mt quc gia c hai loi: vay thng mi
v cc khon vay u i.
Thng trong c cu n vay nc ngoi ca cc quc gia ang pht trin
cc khon vay u i chim phn ln v cc khon vay ny c li sut thp, thi
hn di v thng c mt phn l vin tr khng hon li. Tuy nhin, c c
khon vay ny, cc nc thng phi chu rng buc v mt kinh t, chnh tr
nht nh.
Vic vay n nc ngoi to nn ngha v tr n gc v li khi hp ng vay
vn n hn. y l ngha v bt buc, d dn n kh nng khng hon tr c
n, v n, gy nh hng ln n nn kinh t, c bit l nh hng n h
thng ti chnh, tin t. V vy, cc nc thng gim st v qun l chc ch
khon vay ny.
1.3. Nhng iu kin pht trin TTNH trong bi cnh hi nhp kinh t
quc t
Hi nhp kinh t quc t to iu kin cho s t do ha chu chuyn cc
lung vn gia cc quc gia, m ca hot ng thng mi v u t quc t, to
iu kin cn thit cho qu trnh pht trin th trng. Tuy nhin, th trng
pht trin bn vng, hn ch nhng tn tht trc nhng t khng hong kinh t
ti chnh ca khu vc v th gii, cn phi c nhng iu kin sau:
33
1.3.1. TTNTLNH ng vai tr trung tm
Trong TTNH ton cu, TTLNH (bao gm c giao dch thc hin bi t
chc ti chnh phi ngn hng) phi chim t l cao tng khi lng giao dch trn
th trng [48] qua s xc nh chnh xc gi tr i ngoi ca ng bn t,
m bo cn bng bn ngoi hnh thnh mt t gi ph hp vi th trng.
Trn c s vai tr trung tm, TTNTLNH mi c th thc hin c vai tr nh
hng dn dt th trng cng thng qua giao dch trn th trng tin t lin
ngn hng ca quc gia, NHNN mi c th tc ng n t gi thng qua hnh
vi mua bn ngoi t trn th trng.
Nu giao dch trn TTNTLNH ca quc gia chim t trng qu thp so vi
tng doanh s giao dch ngoi t ca nn kinh t, th hnh ng mua bn ngoi t
ca NHNN s kh pht huy hiu qu t n t gi mong mun nhm thc thi
mc tiu ca chnh sch t gi, chnh sch tin t.
1.3.2. Doanh s giao dch trn TTNH phi tng thch vi hot ng ngoi
thng v u t quc t
Tc tng trng doanh thu kinh doanh ngoi hi phn nh qu trnh m
ca thng qua hot ng ngoi thng [52]. Nh vy, qu trnh hi nhp cng
su rng to c hi cho cc hot ng thng mi v u t quc t pht trin
dn ti s gia tng lng cung v cu ngoi t, l iu kin cn thit cho s pht
trin TTNH. Ngc li s pht trin ca TTNH s c vai tr thc y hot ng
thng mi, u t quc t. V th doanh s giao dch trn TTNH phi phn nh
lng ngoi t vo v ra khi quc gia t
Recommended