Rds(fazlası için )

YENİDOĞANDA SOLUNUM SIKINTISI

Solunum sıkıntısı yenidoğan döneminde en sık karşılaşılan sorundur.

Tüm YD bebeklerin %2’sinde Doğum ağırlığı<2500 gram olan bebeklerin

%20’sinde

Solunum sistemi hastalıklarıVeya solunum güçlüğüne yol açan

hastalıklar

YD’da Solunum Güçlüğü Nasıl Tanımlanmalı?

Hızlı soluk alıp verme, takipne (solunum hızı>60/dk)

Çekilmeler (interkostal, suprasternal ve subkostal)

SiyanozEkspiryumda inlemeBurun kanadı solunumuApne

Solunum Sıkıntısı Olan Bebeğe Yaklaşım

Ayrıntılı öykü (prenatal, natal, postnatal)Kapsamlı fizik muayene Tanı yöntemleri ve tedaviye geçikmeden başlanmalı

DeriAkrosiyanoz NormalSantral siyanoz Hipoksemi (Red. Hb>3 gr/dl)

Solukluk Şok, kardiak debide azlık, anemi, deride vazokonstrüksiyon

Pletore Polisitemi

Mekonyumlu deri MAS riski

Ekzantemler Pnömoni riski

SİLVERMAN SKORU0 1 2

Üst göğüs Alt göğüs senkron

İnspiryumda geri kalma

Tahtaravalli solunumu

Alt göğüs çekilmeleri

Yok Minimal Belirgin

Ksifoidde çekilme

Yok Minimal Belirgin

Burun kanadıSolunumu

Yok Minimal Belirgin

Ekspiratuar hırıltı

Yok Steteskopla (+) Çıplak kulakla (+)

Toplam: 8-10 puan: Ciddi solunum sıkıntısı 2-4 puan : Hafif solunum sıkıntısı

YD’ da Solunum Sıkıntısı Yapan Nedenler

1. Üst Solunum Yolu Tıkanıklıkları 2. Solunum sistemi hastalıkları3. Kalb hastalıkları4. Metabolik nedenler-hastalıklar5. Santral sinir sistemi hasarları ve

nöromüsküler hastalıklar

1.Üst Solunum Yolu Tıkanıklıkları

NedenleriKoanal atrezi

Tek, çift taraflı, ek anomalilerle-CHARGE Sendromu-

(kolobom,kalp,atrezik koana,retard, genital, kulak)

İntranazal kit leler Teratom, ensefalosel, gliom, dermoid

Orofarengeal doğumsal anomali ler Retrognati, glossopitoz, Pierre-Robin

Sendromu, Treacher-Collins Sendromu

1.Üst Solunum Yolu Tıkanıklıkları

Ağız tabanı ve dil kökünün lenfatik malformasyonlarDil kökü kistleriLaringomalazi, laringeal vebVokal kord paralizisiTrakeal stenoz, trakeobronkomalaziNeonatal guatr

Klinik BulgularStridorDispne, siyanoz, apneAnormal ağlama, öksürükBeslenme güçlüğü

1.Üst Solunum Yolu Tıkanıklıkları

2. Akciğerlerle ilgili nedenler

1. Respiratuvar distress sendromu (RDS, Hyalen membran hastalığı) 2. Yenidoğanın geçicitakipnesi(TTN) 3. Aspirasyon sendromları (MAS) 4. Pnömoni5. Kalıcı pulmoner hipertansiyon (PPH)

2. Akciğerlerle ilgili nedenler6. Hava kaçağı sendromları (İntertisyel amfizem, pnömotoraks,

pnömomediastium)7. Konjenital malformasyonlar (Diyafragma hernisi, Pulmoner hipoplazi, TH fistül,

konjenital lober amfizem)8. Atelektazi9. Kronik akciğer hastalığı (Bronkopulmoner displazi, mikity-wilson sendromu)10. Pulmoner kanama

3. Kalp ile ilgili nedenler

Konjenital kalp hastalıkları AritmilerKardiyomiyopatilerHipervolemiPnömoperikardiyum

4. Metabolik nedenler

1. Hipoglisemi, 2. Asidoz, 3. Hipoksi, 4. Hipotermi5. Hipertermi6. Doğumsal metabolik hastalıklar

5. Merkezi sinir sistemi hastalıkları

Spinal müsküler atrofi (SMA)MiyopatilerTravma, kanama, asfiksiKonjenital anomaliler

Solunum Sıkıntısı Olan Bebeğe Yaklaşım

Doğumdan sonraki ilk birkaç saat içinde bebeklerin solunumu hızlı ve takipneik olabilir. Bu durum Akciğerlerdeki sıvının emilmesine ve kardiyopulmoner sistemin ekstrauterin yaşama uyum çabasına bağlıdır.

Siyanozu olmayan, sadece takipnesi olan bebeklerin ilk birkaç saat sadece gözlenmeleri yeterlidir.

Solunum Sıkıntısı Olan Bebeğe Yaklaşım

Eğer takipne devam ederse veya solunum sıkıntısına ilişkin bir başka klinik bulgu varsa bebek yakın

izleme alınmalıdır:

1.Radyant ısıtıcı altında, boyun hafif ekstansiyonda ısıtılmalı

1.Oksijen verilmeli ve pulse oksimetre ile oksijen satürasyonunun takibi yapılmalı (SaO2 88-95)

2.Kalb ve solunum monitorize edilmeli

4. Umblikal arter kateteri takılır. Kan gazları ve pH izlenir,

RDS

Preterm bebeklerin ağır ve ilerleyici bir hastalığıdır. İntrauterin hayatta alveol gelişimi 28. haftada başlamaktadır. Ancak akciğerlerin matürasyonu 32- 35. haftalarda tamamlanmaktadır.

RDS RDS sıklığı

26-28 gebelik haftasında doğanlarda %50 30-31 gebelik haftasında doğanlarda %20-30 39 haftadan büyük bebeklerde ise % 0

dolaylarındadır.

RDS riskini artıran durumlar:

PrematüriteErkek cinsiyetBeyaz ırkSezaryen ile doğum Diyabetli anne bebeğiİkinci doğan ikiz eşiAilede RDS öyküsüPerinatal asfiksi- asidoz

RDS riskini azaltan durumlar:

SGA Annede hipertansiyonErken membran rüptürüAnnenin narkotik ilaç kullanımıPrenatal glukokortikoid kullanımı

RDS ETYOLOJİ

Alveol içi hava-sıvı yüzeyinde yüzey gerilimini azaltan surfaktan maddesinde gelişimsel azlık vardır. Surfaktan eksikliği yüzey gerilimi artmasına ve alveolde atelektazi oluşmasına neden olur. Sonuçta HİPOKSİ ve ASİDOZ gelişir.

Surfaktan eksikliği + alveol yapılarının matür olmaması

Hipoksi ve metabolik asidoz

Pulmoner arterlerde kapiller permiabilite vasokonstrüksiyon artışı

Pulmoner hipertansiyon alveol içine sıvı vefibrin sızması

Pulmoner fonksiyonların hyalen membran bozulması oluşumu

RDS – Klinik özelliklerPrematüre bebekDoğumda solunum sıkıntısıBebek oda havasını solurken siyanotiktirSolunum sıkıntısı 48 saat içinde giderek artarFizik muayenede

solunum sesleri iki taraflı azalmış, takipne, retraksiyon, ekspiryumda inleme ve siyanoz

RDS – Klinik özelliklerSolunum sıkıntısı 24-48 saat içinde

giderek artar, ağır etkilenmiş bebekte oksijen gereksinimi hızla % 100’e ulaşabilir. Genelde bu bebekler kaybedilir. Ancak RDS komplike değilse 48 saatten sonra düzelme başlar, bir haftadan sonra oksijen gereksinimi kalmaz.

24 saat

O2 gereksinimi

% 21

% 40

7-10 gün

24 saat

O2 gereksinimi

% 21

% 40

7-10 gün

BPD

exitus

AC grafisi: AC volümü azalmıştır, yaygın ince retikülogranüler görünüm (buzlu cam görünümü), hava bronkogramı görünümü vardır. Kalp gölgesi seçilemez.

Arteriyel kan gazında:Orta veya ağır derecede hipoksemiMetabolik asidozSolunumsal asidoz- hiperkarbi-

Ayırıcı Tanı

Yenidoğanda solunum sıkıntısına neden olabilecek diğer hastalıklardan ayırmada hikaye (örn.GY), klinik bulgular, kan gazları ve akciğer grafisi bulguları önemlidir. Yenidoğan geçici takipnesi, erken neonatal pnömoni –özellikle grup B

streptokok-, konjenital kalp hastalığı, kalıcı pulmoner hipertansiyon,Aspirasyon pnömonisi

RDS’nin Önlenmesi

1. Prematüre doğumun engellenmesi2. Antenatal steroid tedavisi: anneye antenatal dönemde steroid verilmesi RDS’i azaltmaktadır. En iyi etki anneye ilacın verilmesinden bir ile yedi gün sonra doğan bebeklerde görülmektedir.3. İntrapartum asfiksinin önlenmesi4. Postnatal asfiksinin önlenmesi

Prenatal dönemde RDS riskinin belirlenmesi:Fetüsün AC sıvılarının amnion sıvısına karışımı nedeni ile amnion sıvı örneklerinde surfaktan sistemi ölçülebilir.

1. LESİTİN Lesitin/sifingomyelin 2’nin üzerinde ise AC matür kabül edilir. 2. FOSTATİDİLGLİSEROL

RDS TEDAVİ

Preterm bebekte doğum olayının yarattığı stres surfaktan sistemini hızla matür hale getirir. Doğumdan 48-72 saat sonra bebeğin surfaktan üretimi yeterli düzeye ulaşır.

Bu nedenle, tedavinin amacı hastalık geçene kadar olan sürede bebekte AC hasarı oluşmasına engel olmaktır.

RDS TEDAVİ 1. DESTEK TEDAVİSİ

kalp hızı, solunum sayısı, oksijen saturasyonu monitorize edilir.

Vücut ısısı ölçülür ve normal değerlerde kalması sağlanır.Hipoglisemi gelişimine engel olacak şekilde sıvı tedavisi ayarlanır Ventilatör ihtiyacı varsa endotrakeal entübasyon yapılarak ventilatöre bağlanır.Antibiyotik tedavisi başlanır.

RDS TEDAVİ

2. SURFAKTAN TEDAVİSİ

RDS’li bebeklerin AC materyalinde surfaktan eksikliği 1959 tarihinde belirlenmiş.

Tedavi amacı ile ilk surfaktan kullanımı 1980 yılında

Doğal (sığır-domuz) ve sentetik olmak üzere iki tip surfaktan kullanılmaktadır.

RDS Komplikasyonlar1. Hava kaçağı

Pnömotoraks, İnterstisyel amfizem, pnömomediastinum.

2. Patent duktus arteriozus (PDA) Sıklıkla RDS’e eşlik eder. Sağdan-sola şant ve konjestif kalp yetmezliğine neden olur. Tedavide indometazin verilebilir. İlaç tedavisi ile kapanma olmazsa cerrahi ligasyon yapılabilir.3. İntraventriküler hemoraji: Germinal matriks kanaması4. İnfeksiyon5. Nekrotizan enterokolit6. Kronik akciğer hastalığı (BPD)7. Prematürelik retinopatisi (ROP)

Prognoz

Surfaktan kullanılmaya başladıktan sonra mortalite oldukça düşmüştür. 1500 gram üstü bebeklerde mortalite %5-10 civarındadır. Bebekler genellikle intraventriküler kanama, infeksiyon veya kronik akciğer hastalığı nedeni ile kaybedilmektedir.

Yenidoğanın Geçici Takipnesi

RDS tip 2, Yaş akciğer hastalığı

Fetal alveolar sıvının emiliminde geçikme sonucu ortaya çıkar. Yenidoğan bebeklerde en sık görülen solunum sıkıntısı nedenidir.

Nedeni: FAS’ nın temizlenmesinde geçikme Doğum kanalındaki mekanik bası Normal doğumda kateşelamin ve endorfinlerin

etkisi Surfaktan sisteminde maturasyon eksikliği (?)

BulgularDoğumdan hemen sonra bebekte solunum sıkıntısı başlar.

Takipne, inleme, burun kanadı solunumu, retraksiyonlar, siyanoz-Ancak sıvının emilimine bağlı olarak saatler içinde

düzelme gözlenir.Akciğer grafisi AC volümünde artış, kotlarda düzleşme, perihiler

ışınsal vasküler dolgunluk, fissürit,

Yenidoğanın Geçici Takipnesi

24 saat

O2 gereksinimi

% 21

% 40

7-10 gün

Düzelme 24-48 saat (bazen 7 gün) Pretermde RDS ile karışır.

Tedavi Oksijen (%40) IV sıvı (40-60 ml/kg/gün) Diüretik (tartışmalı)

Yenidoğanın Geçici Takipnesi

Mekonyum Aspirasyon SendromuDaha çok term ve postterm bebeklerin sorunudur.

Bebekte fetal distress (asfiksi, hipoksi,asidoz) bebeğin intrauterin dönemde veya doğum sırasında mekonyum yapmasına neden olur. Bebeğin mekonyumla karışmış amnion mayisini aspire etmesi klinik tabloyu oluşturur.

Mekonyum parçaları ile kontamine olmuş amnion sıvısının aspirasyonu kimyasal-şimik-pnömoniye ve parçaların hava yollarını tıkamasına bağlı olarak da pnömotoraksa neden olur.

Klinik Postterm bebek Tırnaklar, deri, göbek mekonyumla boyalı Takipne, siyanoz, inleme, çekilmeler, yaygın

raller Hipoksi, metabolik asidoz,

Akciğer grafisi Havalanma artışı, yama şeklinde lezyonlar,

atelektazi

Mekonyum Aspirasyon Sendromu

TEDAVİ: Doğumdan hemen sonra orofarinks

ve trakeanın aspirasyonu yapılmalıdır.Genel destek tedavisi yanısıra

mekanik ventilasyon veya ECMO gerekebilir.

Mekonyum Aspirasyon Sendromu

Kalıcı pulmoner hipertansiyon

Fetal hayatta akciğerlerde ve kalbin sağ tarafında basınç fazladır. Bu nedenle intrauterin hayatta sağdan-sola şant vardır. Doğumda akciğerlerin içine hava girmesi ile pulmoner damardaki basınç düşer ve sistemik basınç artar. Bunun sonuncunda sağdan-sola olan akım durur foramen ovale ve duktus arteriozus kapanır.

Kalıcı pulmoner hipertansiyon Ancak doğumda pulmoner

damarlarda beklenen dilatasyon olmazsa veya pulmoner damar duvarında yapısal darlık varsa pulmoner basınç düşmez.

Sağdan-sola şant oluşur. Bebekte ağır solunum sıkıntısı olur. Bu duruma kalıcı pulmoner hipertansiyon denir.

Bu olaya yol açan en önemli neden bebeğin doğum sırasında asidozun, hipoksinin olmasıdır.