ÖDEM

TANIM: İntertisyel sıvının artışıdır. Kelime anlamı Yunanca’da şişlik demektir. Lokal veya sistemik olabilir.

Ödem için

intravasküler ve interstisyel alanlar arasında

dengeyi oluşturan kuvvetlerde

sapma olması gerekir.

ÖDEM

Filtrasyon = 10 ml/dk

4000 ml/dk

Absorbsiyon = 9 ml/dk

Hpa = 32 mmHgOpa = 25 mmHg

Opi = 5 mmHgHpi = 2 mmHg

Hpv = 15 mmHgOpv = 26 mmHg

(32 + 5) – (25 + 2 ) = 10 mmHgNet Filtrasyon Basıncı

(15 + 5) – (26 + 2 ) = - 8 mmHgNet Reabsorbsiyon Basıncı

Fark = 1 ml/dkLenfatikler

ÖDEM PATOGENEZİNDE ETKİLİ MEKANİZMALAR

Kapiller hidrostatik basınç artışı

Kapiller onkotik basınç azalması

İnterstisyel onkotik basınç artışı

Kapiller geçirgenlik artışı

Lenf drenajının azalması

Dokuların direncinin azalması

ÖDEM SEBEPLERİ

Sık Sebepler

Konjestif Kalp Yetmezliği

Siroz

Nefrotik Sendrom

Nefritik Sendrom

Hamilelik

İdiopatik Ödem

Premenstrüel Sendrom

Nutrisyonel veya Açlık Ödemi

Nadir Sebepler

Hipotiroidi

Arteriovenöz Fistüller

Diabetes Mellitus

KOAH

Herediter Anjionörotik Ödem

İlaçlar

Ösrtrojen

Vazodilatatörler

NSAİD-Steroid

Kapiller Hidrostatik Basınç Artışı

Kalp yetmezliğinde Venöz kapiller basınç

Venöz obstrüksiyon Venöz kapiller basınç

Hipertansiyon (Hipervolemiye bağlı) Arteriyel kapiller basınç

Böbrek yetmezliği-Nefritik sendrom Arteriyel kapiller basınç

Kapiller Onkotik Basınç Azalması

Nefrotik sendrom Böbrekten protein kaybı

Malabsorbsiyon İntestinal emilim bozukluğu

Malnütrisyon Protein alım eksikliği

Karaciğer yetmezliği (siroz) Karaciğerde protein yapımının aksaması

İntertisyel Onkotik Basınç Artışı

Kapiller Geçirgenliğin Artışı

Hipotiroidi İntertisyumda glikozaminoglikan birikimi

Anaflaksi

Lokal enfeksiyon - selülit

Lenf Direnajının Bozulması

Doku Direncinin Azalması

Yaşlılık

Malnütrisyon

Malignite

Herediter lenf ödemi

Elefantiazis

Ödem için Emniyet faktörü basıncının üzerinde

bir dengesizlik olması gerekir.

Emniyet faktörü yaklaşık 17 mmHg’dir.

Sistemik ödem için erişkin bir insanda interstisyel alana

en azından 3 litre su birikmesi gerekir.

Sistemik ödem için ödemi oluşturan mekanizmanın devamı

ve restore edici faktörlerin yeterli olmaması gerekir.

Sistemik ödem her zaman

Na birikimi ile beraberdir

KardiyakOutput

Konjestif Kalp Yet.

Konstrüktif Perikardit

Perikard Tamponadı

Sepsis

Hamilelik

Siroz

Arteriovenöz fistüller

KOAH

Yüksek Debili Kalp Yet.

Nefrotik Sendrom

Malnütrisyon

Malabsobsiyon

Siroz

Periferik ArteriyelVazodilatasyon

İntravaskülerOnkotik Basınç

Arteriyel DolumAzlığı

Arteriyel DolumAzlığı

Arteriyel Baroreseptörler

Renin-AngiotensinAldesteron Aktivi

Arginin-VazopressinNonosmotik Sekresyonu

Sempatik SinirSistemi Aktivi

Periferik Arter RezistansıVe Renal Rezistans Artışı

+Su ve Na tutulumu

KALP YETMEZLİĞİ

Sistemik Venöz Basınç Efektif Kan Volumu

Renin

Angiotensin II

Aldosteron

HepatikKonjesyon

Ödem

Ekstraselüler Volüm

Renal Sodyum ve Su Retansiyonu

İntertisyel Sıvı

Juxta Glom. Ap. Aktivasyonu

Sempatik Uyarı

DiğerleriADH vb.

GLOMERULER HASTALIKLAR

Proteinüri(Nefrotik Sendrom)

Hipoalbuminemi

Kapiller Onkotik Basınç

ÖDEM

GFR (Nefritik Sendrom)

Na Eksresyonu

Pozitif Na Basıncı

Artmış VenözBasıncı

Efektif DolananKan Volumü Artar

DEKOMPANSE KOAH

Renal Vazokonstrüksiyon SSS. Santral Uyarım

Böbrekte Su ve Na Tutulumu

RAA ve Semp. SS. ve Vazopresin

Salınımının Stimulasyonu

Sistemik Vasküler Rezistansı

Efektif Arteryel Kan Volumu

Hiperkapni?HiperkapniHipoxi

SİROZ’DA

Klasik Teori

Sinüzoidal Portal Hipertansiyon

Lenf oluşumu > Lenf temizlenmesi

Ascites oluşumu

Plazma volumu azalması

RAA aktivitesi ve semp. SS.ve vazopressin sekresyon artışı

Su ve Na Retansiyonu

Overflow Teorisi

Sinüzoidal Portal Hipertansiyon

Primer Na ve Su Retansiyonu

Plazma volumu artışı

Ascites oluşumu

Hepatik PressureReseptörler

Kalsiyum kanal blokerleri ile ilişkili periferal ödem oluşum Kalsiyum kanal blokerleri ile ilişkili periferal ödem oluşum mekanizmasımekanizması

ÖDEMLİ HASTAYA YAKLAŞIM

• Anamnez

• Fizik Muayene

• Ödemin Özellikleri

• Laboratuar Destek

Ödem ayırıcı tanısında yardımcı faktörlerden biri ödemin üzerine basmakla iz (gode) kalıp kalmamasıdır.

İntra kapiller onkotik basıncın azaldığı durumlarda

(Nefrotik sendrom gibi) yumuşak iz bırakan ödem

Hipervolemiye bağlı ödem (kalp yetmezliği) orta sertlikte

daha az iz bırakır

İntertisyel onkotik basıncın artışı (Hipotiroidi) durumunda

ödem gode bırakmaz

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f4/Plasmodium_falciparum_nephrosis_edema_PHIL_3894_lores.jpg

ÖDEMLİ HASTAYA YAKLAŞIM-I

SEBEP YAKLAŞIM

Konjestif Kalp YetmezliğiK.Y. Semptom ve bulguları

Ekokardiyografi

SirozSirozun periferik bulguları

K.C. fonksiyon testleri, US

Nefrotik SendromYumuşak ödem ve 3 gr/gün

üstünde proteinüri

Nefritik SendromHipertansiyon, Bufissür ödem,

hematüri, proteinüri

Hamilelik Klinik ve gebelik testi

Açlık ÖdemiAnamnez, klinik,

Hipoproteinemi, malnütrisyon

ÖDEMLİ HASTAYA YAKLAŞIM-II

SEBEP YAKLAŞIM

MalabsorbsiyonKr Diyare ve

Protein sindirim bozukluğu

HipotiroidiHipotiroidi klinikleri,

Tiroid hormonları

KOAHKlinik solunum fonksiyon testleri

Kan gazları

İlaç İlişkili ÖdemAnamnez ve sebep olan

ilaçların bırakılması

Premenstrüel Ödem

Bayanlarda menstrüasyona yakın dönemde peryodik

ödem oluşması

Venöz Dolaşım BozukluğuÖzellikle alt extremitelerde varisler

Doppler US