Tehd (fazlası için )

TÜRKİYE’DE ENFEKSİYON HASTALIKLARININ DURUMU

Doç. Dr. İskender GÜN

Bu derste;

Tarihçe Kurumlar Yasal durum İzleme yöntemleri Mevcut durum

Sağlık Bakanlığı 2 Mayıs 1920’de kurulmuştur.

İlk Sağlık Bakanı Dr. Adnan Adıvar’dır. O dönemde en önemli sorun kuduz

aşısı teminidir.

1925 yılında Sağlık Bakanlığı’nın çalışma programı:“sıtma, verem, trahom, frengi ve kuduz gibi önemli hastalıklar ile savaşılacaktır”

1930 YILINDA KABUL EDİLEN 1593 SAYILI “UMUMİ HIFZISIHHA KANUNU”NA GÖRE:

Ülkeye bulaşıcı ve salgın yapan hastalıkların girişine engel olmak ve bu hastalıklarla savaşmak Sağlık Bakanlığı’nın görevlerindendir (Madde 3)

1930 YILINDA KABUL EDİLEN 1593 SAYILI “UMUMİ HIFZISIHHA KANUNU”NA GÖRE:

Bu kanunun birinci bölümünde (29-56. maddeler) ülkeye hastalık girişini önlemek için alınacak önlemler açıklanmaktadır

57. maddede bildirimi zorunlu hastalıklar tanımlanmıştır

58-127. maddelerde ülke içinde bulaşıcı hastalık çıktığında alınacak önlemler belirtilmiştir.

ULUSLAR ARASI BİLDİRİMİ ZORUNLU HASTALIKLAR

Çiçek Humma-i racia Kolera Sarı humma Tifüs Veba

ULUSAL DÜZEYDE BİLDİRİMİ ZORUNLU HASTALIKLAR

Amipli dizanteri Basilli dizanteri Besin

zehirlenmesi Boğmaca Brusella Difteri Hepatit A

Kala Azar Kızamık Kızıl ve streptokok

anjini Kuduz Lepra Leptospiroz Lohusalık

humması


Meningokoksik menenjit

Meningo-ensefalomyelit

Paratifo Poliomyelit Ruam Tetanoz Tifo

Bit tifüsü Şarbon Frengi Sıtma Tüberküloz Trahom


Endemik hastalıklar Bilhariazis (Mardin, Nusaybin) Filariazis ( Antalya-Alanya, Elazığ-

Karakoçan) Kancalı kurt (Karadeniz bölgesi, Hatay,

İçel, Adana)

Yeni düzenlemede; Bildirimi

zorunlu bulaşıcı hastalıklar dört

grupta toplanmıştır.

“Grup A” Hastalıklar

Bu gruptaki hastalıkların bildiriminin

ülkedeki tüm sağlık kuruluşlarından

yapılması istenmektedir.

Özel Hekim

Özel Sağlık Kurumları

Devlet HastanelerÜniversite Hastaneleri

Diğer Kamu Hastaneleri

İl Sağlık Müdürlüğü

Form 014Form 014

Özel Hekim





Form 014Form 014

Form 014ASMTSM

Özel Hekim





Form 014Form 014

Form 014

Form 017 A

ASMTSM

Özel Hekim





Form 014Form 014

Form 014

Form 017 A

ASMTSM

SAĞLIK BAKANLIĞI

Form 017 A


A 01 AIDS

A 02 Akut Kanlı İshal

A 03 Boğmaca

A 04 Bruselloz

A 05 Difteri

A 06 Gonore


A 07 HIV Enfeksiyonu

A 08 Kabakulak

A 09 Kızamık

A 10 Kızamıkçık

A 11 Kolera

A 12 Kuduz ve kuduz riskli temas


A 13 Meningokoksik Menenjit

A 14 Neonatal Tetanoz

A 15 Poliomyelit

A 16 Sıtma

A 17 Sifiliz

A 18 Şarbon


A 19 Şark Çıbanı

A 20 Tetanoz

A 21 Tifo

A 22 Tüberküloz

A 23 Akut Viral Hepatitler

“Grup A” Hastalıklardan

Vaka İhbarı İstenenler AIDS Boğmaca Difteri HIV Enfeksiyonu Kızamık Kolera

“Grup A” Hastalıklardan Vaka İhbarı İstenenler

Meningokokal Hastaklık

Kuduz ve Kuduz Şüpheli Temas

Neonatal Tetanoz, Maternal Tetanoz

Poliomyelit

Sistemik Şarbon

Tifo

“Grup A” Hastalıklardan Salgına Yol Açabilecek Vakaların İhbarı İstenenler Gonore

Sifiliz

“Grup A” Hastalıklardan

Salgın İhbarı İstenenler

Akut Kanlı İshal

Kabakulak

Kızamıkcık

Özel Kontrol Programı Olan Hastalıklar

Kızamık Neonatal Tetanoz Poliomyelit Sıtma Şark Çıbanı Tüberküloz

“Grup B” Hastalıklar

Bu gruptaki hastalıkların Dünya

Sağlık Örgütüne Bildirimi zorunludur.

Bu hastalıkların ülke içinde en seri

şekilde ihbarı gerekir.

Özel Hekim

Özel Sağlık

Kurumları

Devlet HastÜniversite HastDiğer Kamu Hast


ASMTSM

Telefonla araAy sonunda Form 017 B


Telefonla araAy sonundaForm 017 B

Özel Hekim

Özel Sağlık

Kurumları



ASMTSM

SAĞLIK BAKANLIĞI





Özel Hekim

Özel Sağlık

Kurumları



ASMTSM

SAĞLIK BAKANLIĞI


Telefonla araAy sonunda Form 017 B DSÖ



“Grup B” Hastalıklar

B 01 Çiçek

B 02 Sarı Humma

B 03 Epidemik Tifüs

B 04 Veba

“Grup C” Hastalıklar

Bu gruptaki hastalıkların ülkenin

tamamından değil, belli sağlık

kuruluşlarından bildirimi (Sentinel

sürveyans) istenir.

İlgili Sağlık

Kuruluşları


Form 014

İlgili Sağlık

Kuruluşları


Form 014

Form 017 C

SAĞLIK BAKANLIĞI

ASMTSM

Form 014


C 01 Akut Hemorajik Ateş

C 02 Creutzfeldt – Jacob Hastalığı

C 03 Ekinokokkoz

C 04 Hemofilus İnfluenza Tip b

C 05 İnfluenza


C 06 Kala Azar

C 07 Konjenital Rubella

C 08 Lejyoner Hastalığı

C 09 Lepra

C 10 Leptospiroz


C 11Subakut Sklerozan Panensefalit

C 12 Şistosomiyaz (üriner)

C 13Trahom

C 14Toksoplazmoz

C 15 Tularemi

“Grup C” Hastalıklardan Vaka İhbarı İstenenler

Akut hemorajik ateş

İnfluenza

Lejyoner Hastalığı

Leptospiroz

Tularemi

Özel Kontrol Programı Olan Hastalıklar

Lejyoner Hastalığı

Subakut Sklerozan Panensefalit (SSPE)

Trahom

“Grup D” Hastalıklar

Bu grupta; hastalıklar değil, hastalık etkenleri listelenmiştir.

Bu etkenlerin belli laboratuarlardan bildirimi istenir.

İlgili

LaboratuvarlarKurum Bildirim

SorumlusuEnfeksiyon Etkenleri

Bildirim Fişi(EEBF)

İlgili


Sorumlusu


Enfeksiyon Etkenleri

Bildirim Fişi(EEBF) Form 017 D

+ EEBF

İlgili


Sorumlusu


Form 017 D

SAĞLIK BAKANLIĞI

Enfeksiyon Etkenleri

Bildirim Fişi(EEBF) Form 017 D

+ EEBF

ASMTSM

EEBF


D 01 Campylobacter jejuni

D 02 Chlamidia trachomatis

D 03 Cryptosporidium sp

D 04 Entamoeba histolytica

D 05 Enterohemorajik E. coli


D 06 Giardia intestinalis

D 07 Salmonella sp

D 08 Shigella sp

D 09 Listeria monocytogenes

“Grup D” Hastalıklardan Salgına Neden Olabilecek Vakaların İhbarı İstenenler

Chlamidia trachomatis

Grup D hastalıklardan salgın ihbarı istenenler Cryptosporidium sp

Entamoeba histolytica

Enterohemorajik E. coli

Listeria monocytogenes

Salmonella sp

Shigella sp

YASAL YAPTIRIMLAR

TCK Madde 263: Bulaşıcı hastalıklar ile mücadele sırasında verilen emirlere uymayanlar veya karşı çıkanlara, bir aydan bir seneye kadar hapis

TCK Madde 526: Kamu düzeni ve sağlığın korunması için alınan önlemlere uymayanlara üç aydan 6 aya kadar hapis ve para cezası

YENİ TCK

MADDE 195. - (1) Bulaşıcı hastalıklardan birine yakalanmış veya bu hastalıklardan ölmüş kimsenin bulunduğu yerin karantina altına alınmasına dair yetkili makamlarca alınan tedbirlere uymayan kişi, iki aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

BULAŞICI HASTALIKLARLA İLGİLİ BELLİ BAŞLI KANUN VE YÖNETMELİKLER

1931 tarihli evlenme muayenesi hakkında nizamname

1935 tarihli sıtma ve frengi ilaçları için kanun

1943 tarihli trahom mücadele talimatnamesi

1949 tarihli verem savaşı hakkında kanun 1956 tarihli süt ve süt ürünleri üretimine

ilişkin talimatname 1960 tarihli sıtmanın imhası hakkında

kanun 1960 tarihli trahom savaş talimatnamesi 1961 tarihli fuhuş ve zührevi hastalıklarla

mücadele tüzüğü

Sağlık Bakanlığınca Yürütülen, Bulaşıcı Hastalıklara Yönelik programlar Genişletilmiş Bağışıklama Programı

(GBP) Polio Eradikasyon Programı (PEP) Maternal ve Neonatal Tetanoz

Eliminasyon Programı Kızamık Kontrol Programı Hepatit B Kontrol Programı

Sağlık Bakanlığınca Yürütülen, Bulaşıcı Hastalıklara Yönelik programlar

Seyahat İlişkili Lejyoner Hastalığı Kontrol Programı

Kuduz kontrol programı Kutanöz Leishmaniosis kontrol

programı AIDS ve cinsel yolla bulaşan

hastalıklar kontrol programı Su ve besinlerle bulaşan hastalıkların

kontrolü programı

Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP) AMAÇ: Difteri, boğmaca, tetanoz,

polio, kızamık, tüberküloz ve hepatit morbidite ve mortalitesini azaltarak bu hastalıkları kontrol altına almak

1981 yılından beri sürdürülmektedir DSÖ, UNICEF, Sağlık Projesi Koord.,

Dünya Bankası

Polio Eradikasyon Programı (PEP)

AMAÇ: Polio hastalığının eradikasyonu

1989 yılından beri sürdürülmektedir. DSÖ, UNICEF, CDC, JICA, Sağlık

Projesi Koord., Özel kuruluş ve dernekler

Maternal ve Neonatal Tetanoz Eliminasyon Programı AMAÇ: Neonatal tetanozun

eliminasyonu 1994 yılından beri uygulanmaktadır DSÖ, UNICEF

Kızamık Kontrol Programı

AMAÇ: Kızamık hastalığının kontrol altına alınması

2003 yılında başlatılmıştır DSÖ, UNICEF

Hepatit B Kontrol Programı Hepatit B’nin kontrol altına alınması 1997 yılından beri Bakanlığın bir

programı halinde yürütülmektedir

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ Genişletilmiş Bağışıklama Programı

kapsamı dışında kalan enfeksiyon hastalıklarının kontrolüne yönelik program geliştirmek.

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ Enfeksiyon hastalıklarının kontrolü ile

ilgili sağlık personeli ve halka yönelik eğitim programı ve materyali geliştirmek.

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ İllerde yürütülen Enfeksiyon

Hastalıkları Kontrol Programlarını izlemek ve değerlendirmek.

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ Bulaşıcı hastalık salgınları oluşturduğu

zaman, olay yerinde gerekli inceleme ve araştırmalarda bulunmak.

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ İl Sağlık Müdürlükleri düzeyinde salgın

inceleme ve araştırma konusunda il yöneticileri yetiştirmek.

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ Salgın inceleme ve araştırma

konusunda eğitim programı ve materyali geliştirmek ve eğitim yapmak.

Trahom ve temel göz sağlığı ile ilgili programları yürütmek.

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ Ulusal düzeyde aşı ile korunulabilir

hastalıkların topyekün kontrolüne, eliminasyonuna ve eradikasyonuna yönelik programlar geliştirmek ve uygulamak.

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ Genişletilmiş Bağışıklama Programı ile

ilgili sağlık personeli ve halka yönelik eğitim programı ve materyali geliştirmek,

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ İllerde Genişletilmiş Bağışıklama

Programı kapsamında yürütülen çalışmaları izlemek ve değerlendirmek.

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ Cinsel yolla bulaşan hastalıkların

kontrolüne yönelik program geliştirmek ve uygulamak.

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ Cinsel yolla bulaşan hastalıklarla ilgili

sağlık personeli ve halka yönelik eğitim programı ve materyali geliştirmek.

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ İllerde yürütülen Cinsel Yolla Bulaşan

Hastalıklar Kontrol Programlarını izlemek ve değerlendirmek.

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ Paraziter ve zoonotik hastalıkların yurt

çapında kontrolüne yönelik olarak yürütülen çalışmaların, etkinliğini ve verimini arttırmak amacıyla faaliyetlerde bulunmak; bu doğrultuda halk sağlığı ve koruyucu sağlık programları geliştirmek, bunları uygulamak ve uygulamaları izlemek.

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ Hayvan kaynaklı hastalıkların ve

sağlık sorunlarının insan sağlığına yönelik oluşturduğu tehlike ve tehditleri azaltmak.

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ Hayvanlardan insanlara geçen

hastalık etkenlerinin neden olduğu morbidite ve mortalite oranlarının düşmesine ve ekonomik kayıpların azaltılmasına yönelik koruyucu ve tedavi edici önlemlerin alınmasını sağlamak.

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ İnsanların bu hastalıklardan korunma

yollarını saptamak ve bunları halka duyurmak, toplumu bilgilendirmeye ve eğitmeye yönelik faaliyetlerde bulunmak.

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ Ülkemizde koruyucu sağlık

hizmetlerinde kullanılan aşı, serum vb. biyolojik ürünlerin üretimi, ithali, tüketime sunulması ve kullanımı ile ilgili ulusal standartları belirlemek. Bu konular ile ilgili mevzuat geliştirmek, izin ve kontrol işlemlerini yürütmek / yürütülmesini sağlamak.

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ Aşı, serum lojistik hizmetlerini yürütmek

ve soğuk zincir hizmetlerini planlamak, izlemek, değerlendirmek.

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ Lojistik ve soğuk zincir hizmetleri

konusunda eğitim programı ve materyali geliştirmek. Bu konularda görev yapan personelin eğitimini yapmak.

BULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ Merkez ve il düzeyinde lojistik ve soğuk

zincir hizmeti alt yapı ihtiyaçlarının belirlemek ve giderilmesini sağlamak.

ÜLKEMİZDE BULAŞICI HASTALIKLARIN DURUMU

Polio

Amipli Dizanteri

Basilli Dizanteri

Brusella

Kala Azar

Şark Çıbanı

Şarbon

Lepra

AIDS

Yararlanılabilecek kaynaklar: Temel Sağlık Hizmetleri Genel

Müdürlüğü Çalışma Yıllığı – 2010

TEŞEKKÜRLER

Documents

Tehd (fazlası için )