Aralin 26 mga rebolusyong pampolitika at panlipunan (3rd yr.)

Aralin 26

Mga Rebolusyong Pampolitika at

Panlipunan

Ano ang nais ng England sa kanyang mga Kolonya?

Nais nilang kummuha ng salapi sa kanilang mga nasakop na lupain sa pamamagitan ng buwis

Ano ng reaksyon ng mga Amerikano sa nais ng England?

Tinanggihan ito ng mga Amerikano, ayaw nilang mabayad ng buwis.

Nagalit an mga manganglakal ng biglang patawan ng buwis ang kanilang mgainangkat na produkto.

Dahil sa di makatarungang pagbubuwis at kawalan ng kinatawan sa Great Britain, sumiklab ang …

Ang Rebolusyong Amerikano

(1776-1783)

Rebolusyong Amerikano

- Tumutukoy sa serye ng mga pagyayari, ideya at pagbabago na naging resulta ng pagdedeklara ng kalayaam ng 13 kolonya sa North Amerika mula Imperyong British.

Dahil sa mga kalamangan ng America sa Britain sa larangan ng panrelihiyon, pang-ekonomiya, panlipunan, at maging sa lokasyon, naging mas akma rito ang pagsasagawa ng mga radikal ma pagbabago sa sistemang politikal.

Maging ang lokasyon ng America ay estratehikal sapagkat ang kalayuan nito sa Britain ay naging dahilan upang hindi mabantayang mabuti ang pamahalaan at masanay itong mamahala nang mag-isa.

Mga Patakarang Tinutuan

Matapos ang Seven Years War, nagpasya si King George III ng England na dapat makibahagi ang 13 Kolonya sa naging gastusin sa digmaan.

Kaugnay nito, nagpatupad ng mga patakarang nagsilbing mitsa ng pagsiklab ng rebolusyon.

Sugar Act ng 1764

Buwis sa pang-angkat ng asukal.

Pinalakas ang kapangyarihan ng mga opisyal pandagat na British sa paghihigpit sa ilegal na pang-angkat ng asukal.

Ang mga kolektor ay pinayagang halughugin ang mga pribadong kabahayan para sa mga ilegal na produkto.

Stamp Act noong 1765

Lahat ng opisyal na dokumento, kasulatan, titulo, at iba pang dokumento ay espesyal na naselyuhang papel lamang ang maaring isulat o ilimbag.

Dahil naapektuhanng patakarang ito ay ang mga maimpluwensyang tao, sila ang naging maingay sa pagtuligsa nito.

Sinabi nilang ang pagbubuwis nang walang representasyon ay isang uri ng pagmamalupit

Townshend ActSi Charles Townshend, isang

pulitikong English, ay nagpasa ng ng mga patakarang sa Parliamento na may layuning itaas ang regular na buwis sa kolonya upang suportahan an mga gobernador na kolonyal, huwes, at iba pang opisyal na magtatanggol sa kolonya.

Boston Tea Party

Higit na matindi ang galit laban sa Great Britaib sa Boston, Massachusetts.

Lumala ito dahil sa insidenteng tinawag na Boston Massacre noong 1770, kung saan limang Amerikano ang napatay at marami ang nasugatan nang sila ay bariliinng mga sundalong British.

Intolerable Acts ng 1774

Batas na nagsara sa daungan ng Boston hanggang hindi binabayaran ang itinapong tsaa.

Ilan lamang ito sa nagpaliyab sa apoy ng rebolusyong sa America.

Bilang reaksyon. Lumaki ang bilang ng mga rebolusyonaryo sa kolonya, ang mga tinatawag na Patriot ay nagsagawa ng pag-aalsa.

Samantala, ang mga Loyalist o Tories ay nanatiling tapat sa hari.

Common Sense

- Isinulat ni Thomas Paine.

- Kung saan imunungkahi niya ang paghihiwalay ng kolonya mula sa Britain.

Continental Congress

- Dito ipinahayag ang Declaration of Independence noong Hunyo 4, 1776.

- Thomaf Jefferson ang may pangunahing akda ng deklarasyon.

Treaty of Paris

- Bunga ng pagkakasunod-sunod na pagkatalo, nilagdaan noong1783 ang Treaty of Paris na nagpapahayag ng pagkilala ng Great Britain sa kasarinlan ng 13 Kolonya.

Epekto ng Rebolusyong Amerikano

-itinuturing na isang praktikal na aplikasyon ng mga ideya ng Enlightenment.- Ito ang naghudyat sa pagwawakas ng

pahkakailalim ng North America sa kapangyarihan ng hari ng Great Britain

- Binig-yaang diin nito ang pagpapasya ng taumbayan at karapatan ng isang bansa na tahakin ang nais nitong landas at kapalaran

Rebolusyong French

Lipunan ng French ay binubuo ng :

- Nobility- Bourgeoisie- Mangbubukid at Manggagawa

Absolute MonarchyWalang hangganang kapangyarihan

ng hari at ang nakikinabang lamang ay ang nobility at ang kaparian.

Reign of Terror

Pinatay ang libo-libong pinaghihinalaang kalaban ng mga rebolusyonaryo.

Dahilan ng Pagsiklab ng Rebolusyong French

Kawalan ng katarungan ng rehimenOposisyon ng mga intelektuwal sa namamayaning kalagayan.

Walang hanggang kapangyarihan ng Hari.

Personal na kahinaan nina Haring Louis XV at Haring Louis XVI bilang mga pinuno.

Krisis sa pananalapi na kinakaharap ng pamahalaan.

NobilityMay pinakamaraming pribilehiyo.Kailangan magbayad ng buwis ngunit hindi sila nagbabayad.

Tumatanggap din sila ng malaking kita mula sa pagod at hirap ng mga magsasakang nagtatrabaho sa kanilang mga lupain.

BourgeoisieResponsible sa pagbabayad ng buwis.

Hindi rin sila maaring maluklok sa anumang mataas na posisyon sa pamahalaan, simbahan, o militar.

Magbubukid

Patuloy pa ring nakatali sa panginoong ng lupa dahil sa obligasyon nila rito.

Ilan sa kanilang mga obligasyon ay ang pagbabayad ng taunang buwis.

Estates-General

Binubuo ng 3 grupo:

First Estates- kasapi ng kaparian.Second Estates- aristokrata.Third Estates- pangkaraniwang tao.

Sa National Assembly ng Estates-General noong May 1789, nais ng 3rd Estates na magpulong na magkakasama ang tatlong Estates at bawat kasapi ay may isang boto. At noong Hunyo 17,1789 idineklara ng 3rd Estates ng sarili bilang National Assembly.

Ano ang ginawa ng National Assembly?

Inalis ang espesyal na karapatan ng mga maharlika gayundin ang sistemang piyudal.

ANO ANG EPEKTONG GINAWA NG NATIONAL ASSEMBLY?

Lumaya sa pagbabayad ng buwis ang mga mahihirap.

Idineklara ang mga karapatan ng tao at mamamayan.

Nagpasya na ilitin ang pag-aari ng Simbahan.

Ang pari ang inihalal at sinusuwelduhan ng pamahalaan

KING LOUIS XVI

Magastos at maluhong hari.

Sinikap tumakas saFrance ngunit siyaay nahuli

Pinagbintangan ng pagtataksil at pakikipagsabwatan

Pinarusahang mamatay sa pamamagitan ng guillotine noong Enero 21, 1793.

Marie Antoinette- Asawa ni King Louis XVI

PAGKILALA KAY NAPOLEON BONAPARTE

naging tanyag ang isang draft ng Saligang Batas na nagbigay – kalayaan sa pagtatatag ng isang republikang pamahalaan na tinawag na Directory

Nagbalak maghimagsik at paglaban sa bagong pamahalaan ngunit napigilan ni Napoleon Bonaparte

Austria at Great Britain; mga kalaban ng France

Pinangunahan ni Napoleon ang labanan sa Italy, natalo ang Austria.

Nalaman ang mga koalisyon ng mga Europeo laban sa France.

Bumalik sa France nang palihim at ibinagsak ang Directory

Inilagay ang sarili bilang consul – Republika ng France

PAGBAGSAK NI NAPOLEONBONAPARTE

Muling bumuo ng hukbo at nakipagsagupaan sa mga hukbong Ingles, Aleman at Olandes sa Waterloo at natalo.

Itinapon sa isla ng Sta. Helena

Pamana ng Rebolusyong French

Nasyonalismo – pagmamalaki at kamalayan ng pagiging kabilang sa isang nasyon na may sariling kultura, wika, tradisyon at kasaysayan.

Patriotismo – pagmamahal sa bayan at kahandaang magsakripisyo para rito.

Ang Rebolusyong Latin America

MGA DAHILAN NG REBOLUSYON

1810 at 1826 nabuwag ang mga imperyo ngmga kolonyalista 1. Spain 2. France 3. Portugal.

Pagsasamantala ng Spain sa ekonomiya ng mgakolonya.

Sobrang kahigpitan sapulitikal at sosyal nakalayaan ng mga sakop.

mahigpit na pag-uuring mga tao sa lipunan

Apat na uri na mamayan:Peninsulares – ipinanganak sa Spain, at sila lamang ang may karapanatng mag-may-ari ng lupa.Creoles – Espanyol na ipinanganak at nanirahan sa kolonya.Mestizo - pinaghalong lahing Europeo at katutubong Amerikano.Artisano at tagapamahala ng plantasyonKatutubo o American Indian - pinakamababang uri.

Impluwensya ngrebolusyon sa France at sa United States

Mga Rebolusyonaryong malaki ang ginampanang papel sa paglaya ng mga kolonya:Jose de San Martin - Bayani ng ArgentinaSimon Bolivar- Bayani ng Venezuela, Colombia,

Ecuador, Peru, Panama at Bolivia

Prepared by:

Jessabel Carla L. BautistaSocial Studies Teacher

Tagudin National High SchoolMabini, Pangsinan