ดหมายขาว ม.ชีวิต ฉบับนี้ กลับมา

“สวัสดี” ทักทายกันตามวัฒนธรรมไทย

ท่ีงดงาม กับ ม.ชีวิต แฟนคลับ พรอมกับ

สายฝนอันชุมฉ่ ํา ตกกระหน่ําทุกวัน ทุก

พื้นที่ ยังไงก็อยาลืมดูแลรักษาสุขภาพกัน

ดวยนะคะ หมดฝนเมื่อไหรก็คงจะหนาว

กรมอุตุนิยมวิทยาแจงวา ปนี้จะหนาว

มากและหนาวนานจนถึงเดือนกุมภาพันธ

ป หน า เลยล ะค ะ หลายคนคงชอบ

เพราะที่ผานมาประเทศไทยเรามี ๓ ฤดู

คือ รอน รอนมาก และรอนที่สุด (อิอิ)

ชวงนี้คงเปนชวงเวลาที่หลายคน

คอนขางยุงกัน แตถึงจะยุงแคไหนก็อยาลืมแอบเก็บเวลาเอาไวอานจดหมายขาว ม.ชีวิต ดวยนะคะ โดยเฉพาะคอลัมน

“ทฤษฎีใหมทางการแพทย” ที่เรานํา

มาเสนอในรูปของซีรีส ฉบับที่แลวเรา

ไดลงตอนท่ี ๑ พื้นท่ีของการแพทยแผน

ปจจุบัน ที่พูดถึงขอบเขตทางสุขภาพวา

แบงเปน ๓ โซน คือ โซน ๑ การแพทย

ท่ีเก่ียวของอยูกับ “โรค”ฟท่ีนิยามไดชัดเจน

โซน ๒ ความเจ็บปวยที่นิยามไมได

ชัดเจนหรือไมรูสาเหตุ และโซน ๓ คือ

สุขภาพดี

การแพทยแผนปจจุบันสนใจโซน

๓ นอยมาก แตกลับใหความสําคัญกับ

โซน ๑ ทําใหเกิดผลตามมาเปนลูกโซ

ซึ่งจะเปนอยางไรน้ันฟโปรดติดตามอาน

ตอนที่ ๒ ผลกระทบของการแพทยที่ถือ “โรค” เปนหลัก ผลกระทบท่ีคุณหมอประเวศพูดถึง พรอมยกตัวอยางให

เห็นภาพที่ชัดเจนและนาสนใจเปนอยาง

มาก ไดแก (๑) ทําใหการแพทยอยูบนแกนกายภาพเทาน้ัน ทําใหแพทย

ขาดการคํานึงถึงแกนหรือมิติทางจิตและ

ทางสังคม ทําใหคนไขสวนใหญไดรับ

การตรวจรักษาที่ไมถูกตอง (๒) การใหคนไขทั้งหมดเขาสูการตรวจรักษาดวยเทคโนโลยี ในขณะที่การหายจากโรคสวนใหญไมไดเกิดจากเทคโนโลย ี แตหายเพราะเหตุอื่น เชน หายเอง หาย

เพราะการไดรับการเอาใจใส เปนตน

(๓) การแพทยทางเลือก (๔) วิกฤตการณของระบบบริการสุขภาพ เกิดจากทฤษฎีทางการแพทยที่ถือ “โรค” เปนหลัก เปน

ระบบตั้งรับ คือรอใหปวยกอน จึงจําเปน

ตองมีการปฏิรูประบบสุขภาพ (๕) การเปนผูนําทางดานสุขภาพของแพทยปปปนี่เปนเพียงการสรุปมาเรียกน้ํายอย

ใหพวกเราไดเห็นภาพวามีอะไรบาง อยากรูจริง

รูลึกก็รีบอานในฉบับไดเลยคะ

สําหรับ “เรื่องเลา..ชาว ม.ชีวิต” เปนเร่ืองราวของบัณฑิตจากโครงการ

มหาวิทยาลัยชีวิต ๒ คน ซึ่งอยูกันคนละ

จังหวัด แตมีเปาหมายเดียวกัน คือ เลิก

บุหรี่ ทั้งสองไดเรียนวิชา “การสรางเสริม

ประสบการณชีวิตและงาน” และทําโครงงาน

เลิกบุหรี่เพื่อสุขภาพของตนเองและคนใน

ครอบครัว จนถึง ณ ปจจุบันนี้ ทั้งสอง

สามารถเลิกสูบบุหรี่ ไดอยางเด็ดขาด

อะไรคือสาเหตุที่ทําใหทั้งสองตองติดบุหรี่

และอะไรเปนแรงบันดาลใจใหตัดสินใจ

เลิกสูบบุหรี่ไดสําเร็จ ลองอานดูนะคะ

โดยเฉพาะผูที่ตองการเลิกสูบบุหร่ี อาน

แลวอาจจะไดตัวอยางหรือแนวทางท่ีจะ

นําไปปรับใชกับตนเอง เพื่อใหสามารถ

เลิกบุหรี่ไดสําเร็จเด็ดขาดกับเขาซะที

เรายังคงมีโปรโมชันพิเศษสําหรับ

แฟนคลับเชนเคยคะ ไมวาจะเปน “วิธีคิดแบบ ม.ชีวิต กับ ไตรสิกขา” สําหรับ

คอลัมน “มารูจักคําและความหมายกัน ดีกวา” ฉบับน้ี ชวนใหพวกเรา

มา รู จัก คําว า การแพทย ทาง เ ลือก

การแพทยเสริม การแพทยองครวม

สุขภาพองครวม และธรรมชาติบําบัด

ที่ไดยินหรือพูดกันบอยๆ นั้น หมายถึง

หรือมีความหมายวาอยางไร

รักษสุขภาพดวยนะคะ จนกวาจะ

พบกันใหมฉบับหนา สวัสดีคะ

กองบรรณาธิการ

จ

ปที่ ๑ ฉบับที่ ๑๐ ปกษแรก ตุลาคม ๒๕๕๓

(A New Theory of Medicine)

ารแพทยที่ถือ “โรค” เปนหลัก มีผล

กระทบและผลสะเทือนหลายอยางเปน

ลูกโซ จะกลาวถึงบางประการเทานั้น

ดังตอไปนี้

(๑) ทําใหการแพทยอยูบนแกนกายภาพ (Physical axis) เทาน้ัน

“โรค” ที่นิยามไดชัดเจน หมายถึง

มีการตรวจพบรอยโรคทางกายภาพหรือ

ทางวัตถุฟเชน จากภาพหรือรอยโรคที่

ตรวจพบดวยคลื่นรังสีตางๆ หรือจาก

การตัดตรวจชิ้นเนื้อ หรือการพบสาร

เคมีบางอยางผิดปกติ เหลานี้เปนเร่ือง

ทางกายภาพ แตความเจ็บปวยยังมีเหตุ

ทาง “จิต” และทาง “สังคม” อีกดวย

ดังท่ีมีผู พยายามบอกวาเรื่องความ

เจ็บไข มี ๓ แกน (Tr i -axia l) คือ

กาย-จิต-สังคม (Bio-Psycho-Social)

แตไมไดผล การแพทยยังดิ่งเด่ียวไป

ในแกนทางกายอยางเดียว ซึ่งบางทาน

เรียกวาเปนรูปแบบ “ชีวการแพทย” (Bio-medical model) ซึ่งเปนรูปแบบท่ี

ตอนที่ ๒ผลกระทบของการแพทยที่ถือ “โรค” เปนหลัก

(Disease – oriented Medicine)

ทฤษฎีใหมทางการแพทย

ศาสตราจารยเกียรติคุณ นพ.ประเวศ วะสี

คํานึงถึงแตเหตุทางกายหรือทางชีววิทยา

เท านั้น ซึ่ ง เป นรูปแบบที่ขาดความ

สมบูรณ เพราะขาดอีก ๒ แกน คือ แกน

ทางจิตและทางสังคม

ความเจ็บปวยท่ีมาจากสาเหตุทาง

จิตและทางสังคมมีมาก ความเจ็บปวย

เหลานี้ตรวจไมพบรอยโรคทางกายภาพ

แตผู ป วยก็ไมสบายจริงๆ ซึ่งแพทยก็

จะไมเขาใจ เพราะเมื่อไมพบรอยโรค

(ทางกายภาพ) ก็แสดงวาไมเปนโรค

เมื่อไมเปนโรคก็ไมควรจะปวย เพราะ

ฉะนั้นที่ปวยโดยไมเปนโรคก็แสดงวา

“แกลงทํา”

นี่เปนตัวอยางของการแพทยที่ถือ

“โรค” ที่นิยามไดชัดเจน (well-defi ned)

เปนหลัก ที่ถือวาโรคกับสุขภาพเปนเรื่อง

เดียวกัน ถาเปนโรคก็แปลวาสุขภาพไมดี

ถาสุขภาพดีก็ไมเปนโรค ถาไมเปนโรคก็

สุขภาพดี

ฉะนั้นเมื่อพบผูปวยที่ไมพบโรค (ทาง

กายภาพ) แพทยจึงไมเขาใจ ไมพอใจ

หรือเกลียดคนไขประเภทนี้ และดูแล

รักษาไมเปน

แตคนไขที่ไม พบรอยโรค (ทาง

กายภาพ) มีมากกวาที่พบ ที่แพทยเรียก

วาเปน functional บาง เปนนิวโรสิสบาง

เปนโรคไมรูสาเหตุบาง

แพทยจึงขาดความสามารถท่ีจะรักษาผูปวยสวนใหญ หรือทําใหคนไขหนักลง

ตัวอยางที่ฟ๑ คนไข มีอาการ

เหนื่อยงาย ใจสั่น หายใจไมทั่วทอง

ตรวจไมพบอะไรผิดปกติ แพทยบอก

ผูปวยวาเปน “โรคหัวใจออน” ซึ่งไมทราบ

วาคืออะไร แตผูปวยวิตกกังวลและเขา

ไปติดในอุปาทานวาหัวใจของตนเตนออน

ไม รู จะหยุดเ ม่ือไร ไม กล าทําอะไร

เปนทุกขอยางยิ่งและไมหายเพราะเขาไป

ติดอยูในบวงอุปาทาน

คนไขที่ปวยเรื้อรัง เพราะเขาไปติด

ใ น บ ว ง อุ ป า ท า น มี เ ป น อั น ม า ก

เ กิดจากแพทย ทํ าบ า ง เปน เพราะ

แพทยไมชวยใหหลุดจากบวงอุปาทาน

บาง เพราะแพทยขาดความเขาใจความ

เจ็บปวยท่ีไมพบรอยโรค (ทางกายภาพ)

ตัวอยางท่ี ๒ คนไขสตรีมาโรงพยาบาล

ดวยอาการเหน่ือยไมมีแรง เดินไมไหว

ตองนอนในรถเข็น มาตรวจหลายครั้ง

จ น บั ต ร ต ร ว จ โ ร ค น อ กหน า เ ต อ ะ

ตรวจไมพบอะไร หมอที่ตรวจวาแกลงทํา

ผูปวยเสียใจมาก รองไห เมื่อซักประวัติ

ละเอียดพบวา สามีซึ่งเปนนายทหารเปน

คนเจาชู และกอความทุกขใหผูเปนภรรยา

มาก เมื่อหมอบอกวาคราวหนาใหพา

สามีมาดวย ผูปวยดีใจจนออกนอกหนา

คร้ังตอมาพาสามีมาดวย แข็งแรงข้ึนมาก

เดินไดเองไมตองนอนในเปล เปนตัวอยาง

ของความเจ็บปวยที่มาจากสาเหตุทางจิต-

ก

๒

สังคม การตรวจไมพบรอยโรคทางกาย

ไมไดแปลวาไมปวย เปนการตรวจผิดที่

เพราะสาเหตุอยูที่ปจจัยทางจิต-สังคม

และอาจใหการรักษาผิด คือใหยาเกินเลย

ในขณะท่ีการรักษาท่ีควรเปนอยูที่มิติทาง

จิต-สังคม การแพทยแผนปจจุบันจึงไดชื่อ

วาใหยาเกินเลย (over medicalization)

ตัวอยางที่ ๓ฟศาสตราจารยมาตรวจเยี่ยมคนไข หยิบฟอรมปรอทขึ้นมา

ดูผลการตรวจตางๆ เห็นวาอยูในเกณฑ

ปกติ จึงกลาวกับคนไขวา “You are doing

very well”

“No Doc; I am not doing well

at all !!” คนไขที่นอนอยู ไมสบายมาก

ตาเหลือก ประทวงหมอ

การไมพบอะไรผิดปกติพาใหคิดวา

คนไขไมป วย คนอาจปวยโดยไมพบ

อะไรผิดปกติก็ได้ ท่ีเรียกวา ill-defi ned

หรือ unknown etiology นั่นแหละ

คนไขประเภทนี้ (โซน ๒) มีมากกวาคนที่เปนโรคท่ีนิยามไดชัดเจนทางกายภาพ

(โซน ๑) จึงกลาววาดวยทฤษฎีการ

แพทย ในป จจุบัน แพทย ขาดความ

สามารถท่ีจะรักษาคนไขสวนใหญ

เคยมีผู พยายามใชแบบบันทึกการ

แพทย ๓ แกน (Tri-axial medical

record) เพื่อเตือนใจแพทย ผู ตรวจ

ผูปวยใหนึกถึงอีก ๒ แกนดวย แตไมเปน

ผลสําเร็จ เพราะแพทยศาสตร ศึกษา

และเวชปฏิบัติที่ดิ่งเดี่ยวไปแตมิติทาง

กายภาพเทานั้น ทําใหคนไขสวนใหญถูก

ทอดท้ิงและไดรับการตรวจรักษาท่ีไมถูกตอง

(๒) การใหคนไขทั้งหมดเขาสู การหหหหตรวจ รักษาด วย เทคโนโล ยี

ใ น ขณะ ท่ี ก า รห าย จ า ก โ ร คสวนใหญไมไดเกดิจากเทคโนโลยี

ในสํานักงานของคณะกรรมการประเมิน

เทคโนโลยี (Technology Assessment

Board) ของรัฐสภาอเมริกัน มีบันทึก

อยู ชิ้นหนึ่งวา การประเมินวาโรคหาย

เพราะอะไร พบวาไมถึงรอยละ ๒๐ หาย

เพราะ specifi c technology นอกนั้นหาย

เพราะเหตุอื่น เชน หายเอง หายเพราะ

placebo (ยาที่ไมไดมีฤทธิ์ตรงกับโรค)

หายเพราะการไดรับการเอาใจใส ฯลฯ

การท่ีคนไขสวนใหญไมไดหายจาก

เทคโนโลยีท่ีจําเพาะเจาะจง แตแพทย

แผนป จจุบัน ให คนไขทั้ งหมดเข าสู

กระบวนการวินิจฉัยและรักษาด วย

เทคโนโลยี จึงเปนการสิ้นเปลือง ไดผล

ไมคุมคา เปนการใชเทคโนโลยีที่เกินเลย

ความจําเปน เพราะการแพทยแผนปจจุบัน

ยังไมเขาใจกระบวนการหายจากโรคที่

ไมไดเกิดจากเทคโนโลยีที่จําเพาะเจาะจง

พยายามขวนขวายรักษาตัวเองดวยการ

กินอาหารแมคโครไบโอติคบาง ดวยการ

ทําสมาธิบาง ปรากฏวากอนที่ขาของเขา

คอยๆ ยุบหายไปหมด เขากลับมีสุขภาพ

ปกติ และมีลูกตอมาอีก ๒ คน เขาได

ตั้ งกลุมชวยผู ป วยมะเร็ ง (Cancer

Support Group) เพื่อใหกําลังใจคนปวย

ดวยมะเร็ง แนะนําอาหาร แนะนําการ

ทําสมาธิ ปรากฏวาหลายคนหายจาก

มะเร็ง ท้ังคนท่ีหายและไมหายมีความสุข

อยางไมเคยพบมากอน จากการไดรับ

ความเอื้ออาทรและจากการทําสมาธิ

แพทยแผนปจจุบันยากที่จะยอมรับ

วา ผู ป วยมะเร็งหายไดดวยวิธีอื่นอัน

ไมใชการผาตัด การฉายรังสี และเคโม

เธอราปย แตมีผู ปวยจํานวนมากขึ้น

เ ร่ือยๆ ท่ีแสวงหาการรักษาจากการ

แพทยทางเลือก (Alternative Medicine)(๓) การแพทยทางเลือก (Alternative Medicine)

กระแสการแพทยทางเลือกกําลัง

เกิดขึ้นทั่วไป ไมไดหมายความวาจะ

ปฏิเสธขอดีของการแพทยแผนปจจุบัน

คงไม มี ใครปฏิ เสธว ากระเพาะทะลุ

ไมควรรักษาดวยการเย็บ หรือหลอด

เลือดหัวใจอุดตันดวยการตอเสนเลือด

บายพาสส หรือขอดีอันมหัศจรรยอื่นๆ

ของการแพทยแผนปจจุบัน แตสังคมหรือ

ตัวอยางท่ี่ี ๔ คนไขคนหน่ึงเปน

สัตวแพทยชื่อ Ian Gawler อยูที่เมือง

ซิดนีย หมอวินิจฉัยวาเปน osteogenic

sarcoma ไดถูกตัดขาไปขางหน่ึง ตอมาโรค

ไดลามไปท่ีขาอีกขางหน่ึง แพทยบอกเขาวา

เขาจะมีชีวิตอยูตอไปอีกไมถึง ๒ สัปดาห

เอียน กอวเลอร ปฏิเสธที่จะเช่ือ เขา

พื้นที่ ๑ + ๒ + ๓ = ปริมณฑลทางสุขภาพท้ังหมด

พื้นที่ ๑ + ๒ = สุขภาพเสีย

พื้นที่ ๓ = สุขภาพดี

๑การแพทย ความเจ็บปวยท่ีนิยามไมไดชัดเจน

หรือ “ไมรูสาเหตุ”

๓

โรคที่นิยามไดชัดเจน

สุขภาพเสีย

สุขภาพดี

๒

๓

ผูทุกขยากรูสึกวายังมีวิธีการอื่นๆ อีก ที่จะ

ชวยใหเขาดีขึ้น การแพทยทางเลือกจึง

เกิดขึ้นท่ัวไป เชน กลับไปหาแพทยแบบ

ดั้งเดิม (Traditional Medicine) โยคะ

บําบัด การรักษาดวยสมาธิ spiritual

healing ฝงเข็ม การรักษาดวยอาหาร

แมคโครไบโอติค ชีวจิต ฯลฯ

ตัวอยางที่ ๕ คุณทศ พันธุมเสน

เปนโรคภูมิแพมาตั้งแตเด็ก คัดจมูก และ

เปนหืด ระหวางศึกษาอยูท่ีอังกฤษ หมอ

อังกฤษรักษาเทาไหรๆ ก็ไมหาย ในระหวาง

สงครามโลกคร้ังที่ ๒ เปนเสรีไทยถูก

สงมาอยูอินเดีย เห็นโยคีทําโยคะก็ไปดู

โยคีสอนใหทําบ าง เม่ือปฏิบัติโยคะ

ปรากฏวาโรคภูมิแพหายไปหมด

เรื่องโยคะกับสุขภาพเปนภูมิปญญา

ดั้งเดิมของอินเดียที่กอใหเกิดดุลยภาพของกายและจิต การเจ็บปวยคือการเสียดุลยภาพ ฉะนั้นในเมื่อโยคะกอใหเกิด

ดุลยภาพ จึงรักษาไดทุกโรค อาจารยทาง

โยคะเช่ือวาโยคะมีผลตอสุขภาพในทุก

ปริมณฑลของสุขภาพ คือทั้งในโซน ๑

๒ และ ๓ ฉะนั้น จึงไมยอมเรียกโยคะ

วาเปนการรักษาทางเลือก แตเชื่อวาการ

แพทยแผนปจจุบันนั่นแหละ เปนการ

แพทยทางเลือก! เพราะอยู บนพื้นท่ี

สุขภาพท่ีเล็กกวาโยคะ

ตัวอยางที่ ๖ นายแพทยโกมาตร

จึงเสถียรทรัพย เม่ือเปนแพทยโรงพยาบาล

ชุมพวง จังหวัดนครราชสีมา มีผูปวยชรา

คนหน่ึง รักษาอยางไรๆ ก็ไมดีขึ้น และ

จวนจะตายอยูแลว หมอโกมาตรถามวา

“ลุงอยากใหหมอทําอะไร” คนไขตอบวา

อยากดูรําผีฟ า หมอโกมาตรก็หามา

รําใหดูในโรงพยาบาล ปรากฏวาผูปวย

ดีขึ้นอย างกะทันหัน ลงจากเตียงได

คนอีสานเขามีความเช่ือวารําผีฟารักษา

โรคได

ตัวอยางที่ ๗ คนลาวอพยพไปอยู

อเมริกา ปวยและเชื่อวาตัวเองถูกผีเขา

หมออเมริกันรักษาเทาไรๆ ก็ไมหาย และ

ไลผีไมเปน ตอมาหมออเมริกันผู นี้มา

เมืองไทย มาถามวาไลผีเขาทําอยางไร

เรื่องของความเช่ือที่มีผลตอสุขภาพ

เร่ิมเปนที่เขาใจมากข้ึนทุกที แมแตทาง

ธุรกิจก็นําเอาเร่ืองความเช่ือไปพัฒนา

พฤติกรรมขององคกร

ตัวอยางที่ ๘ เมื่อพระพุทธองคทรง

พระประชวร ใหพระมาสวดโพชฌงค

๗ ใหทรงสดับ ก็หายประชวร ในพระ

ไตรปฎกมีเรื่องพระหายปวยเพราะฟง

โพชฌงค ๗ อยูหลายแหง

เหลานี้เปนตัวอยางอันนอยนิดของ

การแพทยทางเลือกซึ่งเปนกระแสใหญ

แพทยที่เขาใจแตเรื่องโรคทางกายภาพ

จะไม เข า ใจว าการแพทย ทางเ ลือก

จะชวยใหผูปวยหายไดอยางไร เมื่อไมเขา

ใจก็อาจหงุดหงิด ตอตาน ไมไดเรียนรู

หรือเข าไปศึกษาวิจัยใหเข าใจว าการ

แพทยทางเลือกไดผลจริงหรือไม เพราะ

เหตุใด จะสนับสนุนใหดีขึ้นไดอยางไร

(๔) วิกฤตการณของระบบบริการ สุขภาพ

ระบบบริการสุขภาพเปนระบบตั้งรับ

คือรอใหปวย จึงมีผูปวยมากเกินความ

จํา เป น ใช เทคโนโลยีที่มี ราคาแพง

สําหรับป ญหาส วนใหญ ที่ ไม จํ า เป น

หรือมีการใชเทคโนโลยีโดยไมถูกตอง

ทําใหคาใชจ ายในดานสุขภาพสูงมาก

โดยได ผลตอบแทนไมคุ มค า ระบบ

บริการสุขภาพจึงวิ่งเข าสู จุดวิกฤติคือ

เ งิ นหมด บุคลากรทางการแพทย

พยาบาลแบกรับภาระไม ไหว คนไข

ไมไดรับบริการที่ดี

วิกฤตการณของระบบบริการสุขภาพเกิดจากทฤษฎีทางการแพทยที่ดํารงอยูในปจจุบัน ที่ถือ “โรค” เปนหลัก ดังกลาวแลวขางตน จําเปนตองมีการ

ปฏิรูประบบสุขภาพการเสนอทฤษฎีใหมทางการแพทย

เปนสวนหน่ึงของการปฏิรูประบบสุขภาพ(๕) การเป นผู นําทางดานสุขภาพ ของแพทย

เรื่องสุขภาพเป นเรื่องใหญมาก

เป นเรื่องสุขภาวะของสังคมทั้ งหมด

แพทยควรเปนผูนําทางดานสุขภาพ แตถา

ทฤษฎีทางการแพทยนําแพทยไปติด

อยูที่มุมเดียวของปริมณฑลทางสุขภาพ

ไมเขาใจเรื่องสุขภาพทั้งหมด แพทยก็จะ

สูญเสียความเปนผูนําทางสุขภาพ ยิ่งมี

เทคโนโลยีใหมๆ มากขึ้น และเอาเวลา

ของแพทย ไปกับเทคโนโลยีมาก ข้ึน

แพทยจะตกไปอยูในฐานะเปนชางทาง

เวชกรรมโดยไมรูตัว

ในคติโบราณนั้น แพทยหรือซินแส

เปนนักปราชญ เปนครู เปนผูเยียวยา

เปนนักจริยธรรม นั่นคือเปนผูนํา ใน

สังคมปจจุบันอันซับซ อน ความเปน

ผูนําทางดานสุขภาพของแพทย จักเปน

คุณูปการท่ีชวยใหสังคมหลุดจากความ

ติดขัดทางประวัติศาสตร ไปสูสังคมสุข

ภาวะหรือสังคมที่รมเย็นเปนสุข

ทฤษฎี ใหม ทางการแพทย จึ งมี

ความจําเปน (ติดตามอานตอนท่ี ๓

และ ๔ ฉบับหนาคะ)

๔

“การแพทยทางเลือก”การแพทยทางเลือก (alternative medicine) หมายถึง

การแพทยใดๆ ที่อยูนอกจากขอบเขตการแพทยแผนปจจุบัน

การแพทยทางเลือกครอบคลุมขอบเขตกวางขวางของการ

ดูแลรักษาสุขภาพ ทั้งแนวคิด ปรัชญา วิธีการที่หลากหลาย

ที่ปรากฏในแตละวัฒนธรรมทองถ่ิน แนวคิดและแนวทาง

เหลานี้ มักไมมีการเรียนการสอนในโรงเรียนแพทยทั่วไป เชน

การรักษาแบบธรรมชาติ อายุรเวท การฝงเข็ม ธาราบําบัด

การทําสมาธิ เปนตน

“การแพทยเสริม”การแพทยเสริม (complementary medicine) หมายถึง การนํา

เอาการแพทยทางเลือกมาเสริมการแพทยแผนปจจุบัน ถาหากใชการ

แพทยทางเลือกเด่ียวๆ ก็เรียกวาการแพทยทางเลือก เม่ือใดท่ีนําไปเสริม

การแพทยแผนปจจุบัน ก็เรียกวาการแพทยเสริม เชน การนําเอา

การฝงเข็มไปใช เพื่อชวยลดความเจ็บปวดจากการผาตัด แทนท่ีจะใช

ยาชาหรือยาสลบ มักใชกันในประเทศจีน หรือตัวอยางของการปรับเปล่ียน

การดําเนินชีวิต เพื่อรักษาโรคหัวใจและอีกหลายโรค เชน อาหาร

การออกกําลังกาย การทํางาน อารมณ การทําสมาธิ การใชสมุนไพร

และธรรมชาติบําบัด ทั้งหมดรวมกัน เปนตน

“การแพทยองครวม”การแพทยองครวม (holistic medicine) หมายถึง

การดูแลรักษาสุขภาพโดยคํานึงถึง “คน” ในทุกดาน

คนผูมีรางกาย จิตใจ อารมณ ความรูสึก ส่ิงแวดลอม

ทางกายภาพและทางสังคม

การรักษาคน หมายถึง การพิจารณาคนในฐานะ

ที่เปนองคาพยพ เปนสิ่งมีชีวิตที่มีเอกภาพหรือ

องครวม เปนระบบชีวิตซึ่งองคประกอบและปจจัย

ตางๆ สัมพันธกันท้ังหมดและลวนมีผลกระทบตอกัน

คนไมใชเครื่องจักร ไมใชกลไก แตเปนชีวิตที่

อยูไดดวยความสัมพันธกับคนอ่ืน ส่ิงอ่ืน มีความฝน

ความใฝฝน ความหวัง ความรัก ความมุงมั่น

มารูจักคํามารูจักคําและความหมายกันดีกวา

แพทยองครวม”

ารแพทย“การแพท“สุขภาพองครวม”

“การแพทยทางเลือก”

ศรัทธา ความปรารถนาท่ีจะมีชีวิตอยู และใหชีวิตแกผูอื่น สิ่งอื่นที่อยู

รวมโลกเดียวกัน ไมใชเปนแตเพียงผูรับ เหลานี้ลวนเก่ียวของกับการ

ปองกันและรักษาสุขภาพ ทําใหคนอยูดีมีสุข

ชีวิตจึงไมใชเพียงแคการกิน การนอน การสืบพันธุ สุขภาพดีจึงไมใช

เพียงการไมมีโรค แตหมายถึงสุขภาวะโดยรวมทางกาย ใจ สังคมและสิ่งแวดลอม การรักษาจึงไมใช

แคการกินยา ไปหาหมอ ไป

โรงพยาบาล แตเปนกระบวนการ

ฟนฟูชีวิตทั้ งหมดในทุกดาน

ไปพรอมกัน

๕

“สุขภาพองครวม”สุขภาพองครวม (holistic health) เปนกระบวนการตอเน่ืองของการดําเนิน

ชีวิตอยางมีสติ ทําใหอยูเย็นเปนสุข โดยการรูจักเลือกวิธีการดําเนินชีวิต ทั้งทางกาย

ใจ สิ่งแวดลอม สังคม อาหาร และดานจิตวิญญาณ กอใหเกิดสุขภาวะ และหากวา

เกิดการเจ็บปวยก็ใชวิธีการแพทยองครวม (holistic medicine) ในการบําบัดรักษา

ฟนฟูชีวิตอยางรอบดาน

“ธรรมชาติบําบัด”ธรรมชาติบําบัด (natural healing) เปนการดูแลรักษา

สุขภาพทางเลือก (alternative) สุขภาพเสริม (complementary)

สุขภาพบูรณาการ (integrative) ซึ่งครอบคลุมแนวคิดและ

แนวทางหลากหลายตามวัฒนธรรมทองถิ่นแตละแหง ซึ่งมัก

ไมมีการเรียนการสอนในโรงเรียนแพทยทั่วไป และไมมีการใช

อยางเปนทางการในโรงเรียนพยาบาล

ธรรมชาติบําบัดที่แพรหลายในปจจุบัน เชน การฝงเข็ม

อายุรเวท การใชสมุนไพร การนวด อาหารสุขภาพ การออก

กําลังกาย ธาราบําบัด ในตะวันออก รวมไปถึงการทําสมาธิ

โยคะ โดยทั่วไปแลวมักจะไมรวมถึงการรักษาแบบพื้นบาน

ที่เนนความเชื่อและพิธีกรรมท่ีมีลักษณะไสยศาสตร

อยางไรก็ดี หลักการจะคลายกัน ไมวาตะวันตก

ตะวันออกหรือพื้นบานท่ัวไป คือหลักคิดที่วาธรรมชาติรักษา

ตัวมันเองได ดังท่ีฮิปโปเครติส (๔๖๐ – ๓๗๗ กอน ค.ศ.)

บิดาการแพทยแผนปจจุบันชาวกรีก บอกไววา ”พลังรักษา

ตามธรรมชาติในตัวเรา เปนพลังที่ยิ่งใหญที่สุดในการรักษา

ความเจ็บไขไดปวย” ผูปวยจึงเปนผูรักษาตัวเองมากกวา

หมอเปนผูชวย ผูใหการสนับสนุนเทาน้ัน คนไขจึงตองตระหนัก

ในศักยภาพของตนเองในการรักษาตนเอง

ธรรมชาติบําบัดเช่ือวา การเจ็บปวยเปนผลสืบเน่ือง

มาจากการท่ีรางกายออนแอลง ขาดความสมดุล การรักษา

จึงหมายถึงการทําใหรางกายแข็งแรง เพ่ือรักษาตัวเองและ

ปองกันโรค การปองกันหรือสรางความแข็งแรงใหรางกายจึง

เปนวิธีการที่ดีกวาการรักษา “สรางดีกวาซอม”

ที่มา: หนังสือ “รอยคําที่ควรรู” ฉบับปรับปรุงใหม เพิ่มอีกกวา ๑๐๐ คํา โดย รองศาสตราจารย ดร. เสรี พงศพิศ

ผูอํานวยการสถาบันสงเสริมวิสาหกิจชุมชน (สสวช.)

กรุงเทพมหานคร

การรักษาพ้ืน

บานที่มีพิธีกรรม

แ ล ะ มี ลั ก ษ ณ ะ

ไสยศาสตร ที่จริง

ม า จ า ก ห ลั ก คิ ด

พื้ นฐานที่ ว าด วย

๖

He who has health has hope;and he who has hope, has everything.

ภาษิตอาหรับคนท่ีมีสุขภาพดียอมมีความหวัง และคนท่ีมีความหวัง คือคนท่ีมีทุกสิ่งทุกอยาง

ชีวิตที่เปนระบบ เปนสวนหน่ึงของจักรวาล ความเจ็บปวย

ถูกถือวาเปนการละเมิดกฎหรือระเบียบจักรวาล และบางคร้ัง

ถือวาเปนผลสืบเน่ืองมาจากการทําผิดศีลธรรม ละเมิดความ

สัมพันธกับโลกของวิญญาณ การรักษาโรคจึงเปนการฟน

ความสัมพันธใหกลับมาดีเหมือนเดิม

การรักษาพ้ืนบานมองวาโรคภัยไขเจ็บเกิดจากการละเมิด

กฎความสัมพันธทางสังคมและส่ิงแวดลอม ความสัมพันธอัน

เปนเร่ืองทางจิตใจ การรักษาจึงแสดงออกถึงความสัมพันธ

กายจิตอยางชัดเจน (psychosomatic) ใหฟนความสัมพันธ

อันดีงามเหมือนเดิม ไมวาจะเปนหมอรําผีฟา หรือพิธีกรรม

การรักษา การไลผี ที่ตีความไดดวยหลักคิดเรื่องการฟนฟู

ความสัมพันธ

ระพุทธศาสนาสอนเร่ืองท่ีวาดวยการศึกษาในลักษณะการ

ฝกอบรมตนในเร่ืองท่ีควรศึกษา โดยเอาตนเองเปนตัวต้ัง เห็นทุกข

ในตัวเอง คําวา ศึกษาหรือสิกขา มาจากคํา ๒ คํา คือ ส

(อานวา สะ – บก.) แปลวา ตัวเองหรือตนเอง รวมกับคําวา

อิกขะ แปลวา เห็น

ศึกษาหรือสิกขา หมายถึง การเห็นดวยตนเอง ศึกษาฝก

อบรมตนเองในกองสังขาร คือ ศึกษาในเร่ืองของกาย ยาววา

หนาคืบ ศึกษาจนเห็นปญหา (ทุกข) คนหาสาเหตุของปญหา

(สมุทัย) ศึกษาการแกปญหา (นิโรธ) และคนหาวิธีการแก

ปญหา (มรรค) พระพุทธศาสนาวางกรอบการศึกษาใน ๓

ประเด็น ดังนี้

ประเด็นท่ีหนึ่ง ศึกษาเร่ืองอบรมปฏิบัติใหถูกตองในส่ิง

ที่ดีงาม (ศีลสิกขา) การปฏิบัติตนโดยที่ไมสรางปญหาแก

ตนเองและผูอื่น ชวยตนเองได ชวยผูอื่นได บนฐานของการ

รูจักประมาณตน (สันโดษ)

ประการที่สอง ศึกษาเร่ืองจิต อบรมจิตใหสงบมั่นคงเปนสมาธิ (จิตสิกขา) คือ

การควบคุมจิตใจไมใหตกลงสูภายใตอํานาจฝายต่ ํา (กิเลส) ตั้งสติ ปรับวิธีคิดสูการ

แกปญหา (คิดวานาจะตรงกับวิชากระบวนทัศนการพัฒนาของ ม.ชีวิต – บก.)

ประการที่สาม ศึกษาเรื่องปญญา อบรมตนใหเกิดการรูแจง (ปญญาสิกขา)

การแสวงหาปญญาเพ่ือเปนเคร่ืองมือในการแกปญหาชีวิต พัฒนาปญญาเพ่ือการรูตน

รูสังคม รูโลก

หากมามองวิธีคิดของ ม.ชีวิต กับการจัดการศึกษาแบบ

เอาชีวิตเปนตัวตั้ง มีเปาหมาย คือ การแกปญหาของผูเรียน

จัดกระบวนการเรียนรูโดยใหผูเรียนเห็นปญหา ศึกษาเรียนรู

สาเหตุของปญหาดวยตนเอง ศึกษาจนพบวิธีการแกปญหาท่ี

เปนอุปสรรคในชีวิตของตนและครอบครัว เปนการศึกษาที่เอา

ผูเรียนเปนตัวตั้ง เนนการสรางความรูมือหนึ่ง ไมเอาผูสอน

และตําราเรียนเปนตัวต้ัง จัดกระบวนการเรียนรูในลักษณะ

การแลกเปลี่ยนเรียนรูกันและกัน เพื่อสรางความรูมือหนึ่งใน

แตละดานที่ตนตองการจะศึกษา จนเขาใจในเร่ืองนั้นอยาง

ถองแท

ดังน้ัน การจัดการศึกษาของสถาบันการเรียนรูเพ่ือปวงชน

(มหาวิทยาลัยชีวิต) เปนการจัดการศึกษาเพื่อการแกปญหา

ทั้งระดับบุคคล ระดับครอบครัว และระดับชาติ แกปญหา

ในตัวโครงสราง รูปแบบและวิธีการศึกษา แกปญหาการ

ศึกษาท่ีไมมองผลสัมฤทธ์ิที่การหางานและไดงานทํา แตมอง

พ

โดย..พินิต จันทนเสนะ

วิธีคิดแบบ ม.ชีวิต วิธีคิดแบบไตรสิกขา

วาดวยการพัฒนาปญญา

วาดวยการปรับโครงสรางชีวิต

จิตสิกขา ตั้งสติเพื่อการยอนมองปญหา

ปรับวิธีคิดสูการแกปญหาวาดวยการปรับวิธีคิด

ศีลสิกขา การครองชีวิตดวยหลักสันโดษ

ปญญาสิกขา ศึกษาในเร่ืองนั้นๆ

จนเปนความรูมือหนึ่ง

การศึกษาคือการรูจักปรับวิธีคิด ปรับ

เปล่ียนพฤติกรรม และการพัฒนา

ปญญาใหรู เทาทันในสังคมแหงการ

เรียนรู สูการแกไขปญหาของตนเอง

โดยคิดอยางอริยะคือ ทุกชีวิตมีปญหา

ปญหาเกิดมาเพราะมีเหตุ ปญหาแก

ไขได เริ่มตนการแกปญหาดวยการ

ปรับวิธีคิดอยางถูกตอง (สัมมาทิฐิ)

จากน้ันระบบชีวิตก็จะปรับตามเอง

(ชีวิตก็จะดีขึ้นเองโดยอัตโนมัติอยางแน

นอนคะ – บก.)

๗

เพื่อสุขภาพของตนเองเลิกบุหรี่เลิกบุหรี่

ปยะพงศ ยิ้มอําพันธ บัณฑิตจากโครงการมหาวิทยาลัยชีวิต ปจจุบันรับราชการอยูที่สํานักงานเกษตร จังหวัดสมุทร-

สงคราม ปยะพงศบอกวา ไดทําโครงงานเลิกบุหร่ี เพ่ือสุขภาพ

ของตนเองและคนในครอบครัว ในวิชา “การสรางเสริม

ประสบการณชีวิตและงาน” จากน้ันปยะพงศก็เลาความเปนมา

เปนไปใหฟงวา เร่ิมหัดสูบบุหรี่มาตั้งแตป ๒๕๓๘ เมื่อยังเปน

นักเรียนอยู ตอนนั้นยังไมกลาสูบมากเทาไรนัก เพราะกลัว

คุณพอดุ แตหลังจากท่ีโตเปนผูใหญหางานหาเงินไดเอง คิดวา

รับผิดชอบตัวเองไดแลว ก็สูบบุหรี่มาตลอด สูบจนติดชนิดที่วา

เหมือนเวลารับประทานขาวแลวตองดื่มน้ ําตาม คือจะรูสึก

คอแหงและมักจะเปนชวงหลังอาหาร เวลาทํางานก็จะสูบ สูบ

วันละ ๑ ซอง หากวันไหนตองไปงานสังสรรคจะสูบอยางนอย

๒ ซอง เคยตรวจสุขภาพ ผลการตรวจพบวาเปนความดัน

โลหิตสูง ไขมันในเสนเลือดสูง ไตรกลีเซอรไรดสูง ทุกอยางสูงหมด

ปยะพงศ เคยพยายามเลิกบุหร่ีโดยใชวิธี เลิกแบบ

ตัดขาดหรือหักดิบ คือเอาบุหร่ีและไฟแช็ค ไปโยนท้ิงน้ ํา เม่ือเกิด

อาการอยากสูบบุหร่ีก็จะอมลูกอม พยายามทําอยางน้ีอยูหลายคร้ัง

แตก็ไมสําเร็จ หันกลับมาสูบใหมทุกคร้ัง จนกระท่ังทอใจ

ไมคิดวาจะเลิกสูบบุหรี่ไดอีกแลว

แตทําไมพอยังไมเลิกสูบบุหร่ีเลย เม่ือไดฟงลูกพูดเชนน้ัน

ทําใหอึ้ง จึงไดกลับมาน่ังคิดถึงคําถามของลูก และคิดวาถา

สูบบุหรี่ตอไปคงจะไมดีแน จึงคิดหาวิธีเลิกสูบบุหรี่เพ่ือลูก

ปยะพงศ ไดเลาใหฟงถึงตอนท่ีตัดสินใจจะเลิกสูบบุหรี่

วา “ตอนที่ลูกไปจัดบอรดนิทรรศการที่โรงเรียน เคาก็ตอง

ชวยกันกับเพ่ือนๆ หาขอมูลไปติดบอรด เพ่ือนของลูกไดเอาภาพ

คนท่ีเปนโรคถุงลมโปงพองมาใหดู ซึ่งเห็นแลวนากลัวมาก

ปยะพงศ ยิ้มอําพันธ

เรื่องเลาชาว

“...ถึงแมวาเริ่มแรกจะเปนการทําโครงงานสงอาจารยเพื่อหวังแคคะแนนก็ตาม

แตที่เห็นผลอยางเปนรูปธรรมชัดเจนคือทั้งสองไดรับสิ่งที่มากกวา

คะแนนสอบ คือ ไดสุขภาพท่ีดี ความสุขของคนในครอบครัว และประหยัดรายจาย

ไดปละเปนหม่ืนทีเดียว...”ลูกคงไมอยากเห็นผมเปนแบบน้ัน ก็เลยบอกใหเลิกสูบ ผมก็

วาจะเลิกแลว วันที่ ๙ จะเลิกให แลวก็เลิกไดจริงๆ เคย

พยายามเลิกหลายครั้ง แตก็กลับมาสูบใหม แตครั้งนี้ผมเลิก

ไดจริงๆ”

“ผมม่ันใจวา ลูกจัดนิทรรศการไปก็คงคิดไปดวยวา

เคาจัดนิทรรศการงดสูบบุหรี่ แตทําไมคนในครอบครัว

ยังไมเลิกสูบบุหร่ี ผมก็มาน่ังคิดวาถาเปนอยางน้ีตอไป ปหนา

ถาเคาไปจัดนิทรรศการอีก แลวตัวผมยังไมเลิกสูบบุหรี่

เคาอาจจะโดนเพื่อนลอก็ได”

วิธีการเลิกบุหรี่ของปยะพงศนั้น ข้ันแรกคือจะตองตั้งใจ

อยางแนวแนวาจะเลิกสูบบุหรี่ใหได โดยกําหนดวันท่ีพรอม

จ น เ ม่ื อ วั น ที่ ๓ ๑

พ ฤ ษ ภ า ค ม ๒ ๕ ๔ ๘

คุณครูไดใหลูกสาวไปชวย

จั ด บ อ ร ด นิ ท ร ร ศ ก า ร ที่

โรงเรียนกับเพ่ือนๆ ซึ่งเปน

บอรดนิทรรศการวันงดสูบ

บุหรี่โลก ตอนเย็นลูกสาว

กลับมาบาน ก็ เลาใหฟง

วาไปจัดบอรดนิทรรศการ

เกี่ยวกับวันงดสูบบุหรี่โลกมา

๘

และคนในครอบครัว

จากโครงงาน...สูปริญญาชีวิตจากโครงงาน...สูปริญญาชีวิต

วาจะเลิกสูบวันไหน ซ่ึงปยะพงศใชวันสําคัญท่ีมีความหมาย

สําหรับตนเองเปนวันเริ่มตนเลิกบุหรี่ และไดตัดสินใจใชวันที่

๙ มิถุนายน ๒๕๔๙ เพราะเปนวันคลายวันเกิดของตน และ

เปนวันที่พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรงครองราชยครบ ๖๐

ปพอดี จึงใชวันนี้ ซึ่งถือวาเปนวันสําคัญจริงๆ และเพื่อเปนการ

ถวายแดพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวดวย

ในข้ันตอนตอไป ก็จะเก็บอุปกรณที่ เกี่ยวกับการ

สูบบุหร่ีออกจากบานใหหมด และบอกใหคนในครอบครัว

รับทราบ เพื่อท่ีจะไดคอยชวยเหลือและเปนกําลังใจให อีกทั้ง

ยังบอกเพื่อนๆ ท่ีทํางานใหทราบ เพ่ือที่ทุกคนจะไดใหความ

รวมมือ ซึ่งปยะพงศก็ไดรับความรวมมือจากคนในครอบครัว

และเพ่ือนๆ เปนอยางดี ภรรยาและลูกคอยใหกําลังใจ สวนเพ่ือน

ที่ยังสูบบุหร่ีอยู ก็จะพยายามไมเขามาคุยดวยในขณะท่ีกําลัง

สูบบุหร่ี หลังจากเลิกสูบบุหรี่ได ๑ ป ปยะพงศไดไปตรวจ

สุขภาพอีกครั้ง พบวาไขมัน ความดันโลหิต ไตรกลีเซอรไรด

ทุกอยางลดลงครึ่งตอครึ่ง จึงไดรูวาบุหรี่มีผลตอสุขภาพมาก

แคไหน

ส ว นด า นค า ใ ช จ า ย เ มื่ อ คํ า น วณแล วพบว า

สามารถประหยัดเงินไดปละหมื่นกวาบาท ทําใหมีเงินพอท่ี

จะพาลูกสาวไปตระเวนแขงขันกีฬาเทเบ้ิลเทนนิสไดอีกดวย

ไดซอมกีฬากับลูก มีเวลาอยูกับลูกมากข้ึน ครอบครัว

มีความสุขมากขึ้น

บัณฑิต จริงไธสง จบปริญญาตรีจากโครงการ

มหาวิทยาลัยชีวิต จังหวัดนครราชสีมา เลาวาเมื่อตอนอายุ

๓๘ ป ไดไปทํางานท่ีประเทศไตหวัน ซึ่งท่ีนั่นทําใหบัณฑิต

ตองกลายมาเปนคนติดบุหรี่ เนื่องจากวัฒนธรรมของคน

ไตหวันจะชอบสูบบุหร่ีมาก หลังรับประทานอาหารจะแบง

บุหรี่ให ถึงไมสูบก็ตองรับมาเก็บใสกระเปาไว จากการที่ตองอยู

ในสิ่งแวดลอมแบบนั้นทุกวัน ก็เลยลองสูบบุหรี่และติดบุหรี่

ตั้งแตนั้นเปนตนมา ซึ่งตอมาในระยะหลัง บัณฑิตบอกวา

ตนเองสูบบุหร่ีหนักมาก คือสูบถึงวันละ ๒ ซอง หากคิดเปนเงิน

วันหนึ่งตองจายเงินถึงวันละ ๘๖ บาท เพื่อซื้อบุหรี่มาสูบ

ในหน่ึงปบัณฑิตตองจายคาบุหรี่คิดเปนเงิน ๓๑,๓๙๐ บาท

หลังจากสูบบุหรี่มา ๕ ป (กอง บก. ลองมานั่งคํานวณ

เลนๆ วาระยะเวลา ๕ ป ที่บัณฑิตสูบบุหรี่นั้น เทากับบัณฑิต

ไดเผาเงินท้ิงไปประมาณ ๑๕๖,๘๕๐ บาท ซ่ึงเปนเงินจํานวน

ไมนอยเลยทีเดียวนะคะสําหรับบางคน อันนี้ไมรวมถึง

บัณฑิต จริงไธสง

“...ถาไมไดมาทําโครงงานก็คงยังไมเลิกสูบ เพราะไมไดอานหนังสือ

ไมไดคิดถึงจุดนี้ ก็คงจะคิดถึงแตความสุขของตัวเอง...”

ผลกระทบอ่ืนๆ ที่ตามมา โดยเฉพาะเร่ืองสุขภาพ) ถึงได

คิดวาจะเลิกสูบ เพราะบุหรี่มีผลขางเคียงกับสุขภาพของ

ตนเอง ทําใหรูสึกเหนื่อยเร็ว และที่สําคัญคือบัณฑิตตองเลี้ยง

ลูกเอง ซึ่งลูกยังเล็กมาก เวลาจะสูบบุหรี่ก็ตองวิ่งออกมาสูบ

นอกบาน และท่ีคิดไดอีกอยางหน่ึงคือ รูสึกวาเสียเงินไป

โดยเปลาประโยชนทุกวัน ถาเอาเงินที่หมดไปกับการซ้ือบุหรี่

มาสูบในแตละวัน ไปซ้ือนมใหลูกหรือซื้ออาหารเลี้ยงไกจะมี

ประโยชนมากกวา

บัณฑิตเลาวา “ถาไมไดมาทําโครงงาน ก็คงยังไมเลิกสูบ

เพราะไมไดอานหนังสือ ไมไดคิดถึงจุดนี้ ก็คงจะคิดถึง

แตความสุขของตัวเอง”

วิธีการเลิกสูบบุหรี่ของบัณฑิต ไมแตกตางจากปยะพงศ

นั่นคือ ใชวิธีเลิกแบบหยุดไปเลย ไมเขาไปอยูใกลคนที่สูบบุหรี่

ถาเห็นก็จะเดินหนีไปไกลๆ เวลามีคนสงบุหรี่ใหก็จะเอามาดม

เฉยๆ คือใหแคพอไดกลิ่น ซึ่งจะทําใหความตองการลดนอย

ลง บัณฑิตบอกวาตอนพยายามเลกิบุหรี่ใหมๆ จะรูสึกหงุดหงิด

มาก ก็จะใชวิธีออกไปรองเพลงไกลๆ ตามทุงนา ซึ่งก็สามารถ

ชวยใหหายหงุดหงิดได แตสิ่งที่สําคัญที่สุด อยูที่ “จิตใจ”

ถาออนแอ ก็จะเลิกไมได และสิ่งที่ยึดเหนี่ยวและเปนกําลังใจ

ใหบัณฑิตในการเลิกบุหรี่ตลอดมาคือ “ครอบครัว” นั่นเอง

ปจจุบัน ทั้งบัณฑิตและปยะพงศ เลิกสูบบุหรี่ไดอยาง

เด็ดขาดแลว ถึงแมวาเริ่มแรกจะเปนการทําโครงงาน

สงอาจารยเพื่อหวังแคคะแนนก็ตาม แตที่เห็นผลอยางเปน

รูปธรรมชัดเจนคือ ท้ังสองไดรับส่ิงท่ีมากกวาคะแนนสอบ

คือ ไดสุขภาพที่ดี ความสุขของคนในครอบครัว และประหยัด

รายจายไดปละเปนหมื่นทีเดียว ทั้งหมดที่เลามา เปนสิ่งดีๆ

ที่เกิดกับชีวิตของปยะพงศ ของบัณฑิตและครอบครัวอยาง

ยั่งยืนและถาวร เรียกวาทั้งสองไดรับทั้ง “ปริญญาชีวิต” และ

“ปริญญาบัตร” นั่นเอง

และตรงน้ีน่ีเองท่ีเปนความช่ืนใจ ความสุขใจ ความสําเร็จ

ที่แทจริงของพวกเราชาว ม.ชีวิต ไมวาจะเปนอาจารย

นักศึกษาและครอบครัว หรือผูท่ีเก่ียวของทุกๆ คน ใชไหมคะ...

๙

าวดวนที่ อยากบอกพวกเราชาว

ม.ชีวิต เปนลําดับแรกคือ เม่ือวันท่ี ๑๘

ตุลาคม ๒๕๕๓ ไดมีราชกิจจานุเบกษา

เผยแพร ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ

เรื่ อง การจัดตั้ งสถาบันการเรียนรู

เพื่อปวงชน ดูรายละเอียดไดในประกาศ

ก ร ะ ท ร ว ง ศึ ก ษ า ธิ ก า ร ข า ง ล า ง น้ี

หรือ “คลิก” ไปดูไดที่ http://www.

r a t c ha k i t c h a . s o c . go . t h /DATA /

PDF/2553/E/121/30.PDF คะ

นอกจากนี้ กอง บก. ขอแจงขาว

เลาเร่ืองความคืบหนาในการเตรียมการ

เปดการเรียนการสอนอยางเปนทางการ

ของสถาบันการ เรี ยนรู เพื่ อปวงชน

(มหาวิทยาลัยชีวิต) วาไดดําเนินงานไป

ถึงไหนกันแลว

ขอบอกดวยความสบายใจ (เล็กๆ)

วา ขณะนี้เรายังคงเดินไดตามแผนการ

ดําเนินงาน (roadmap) ที่วางไวคะ ถาจะ

พูดกันตรงๆ แลว ตลอดเวลาท่ีผานมา

คณะผูบริหารและเจาหนาท่ี สสวช. ทํางาน

กันอยางหนักมาก เรียกวาพวกเราเหยียบ

คันเรงกันเต็มท่ี (เหยียบมิดคันเรงเลยคะ)

จนถึง ณ เวลานี้ เรามีรายชื่อนายกสภา

และกรรมการสภาสถาบันครบเรียบรอยแลว

คาดวาภายในเดือนตุลาคมนี้ จะมีการ

แตงตั้งกรรมการสภาสถาบันอยางเปน

ทางการ ซ่ึงลงนามโดยรัฐมนตรีวาการ

กระทรวงศึกษาธิการ และนาจะมีการ

ประชุมกรรมการสภาสถาบัน คร้ังที่ ๑

ประมาณสัปดาหแรกหรือสัปดาหที่สอง

ของเดือนพฤศจิกายน ๒๕๕๓ เพ่ือแตงต้ัง

อธิการบดี เลขานุการ เลือกอุปนายก

สภาสถาบัน เสนอรายชื่อคณะกรรมการ

สภาวิชาการ แจงอํานาจหนาที่ของสภา

สถาบัน การใหสัตยาบันขอกําหนดและ

การออกระเบียบขอบังคับตางๆ รวมถึง

การกําหนดและวางนโยบายในการ

ดําเนินงานของสถาบัน

ความคืบหนาการเตรียมการเปดการเรียนการสอน สถาบันการเรียนรูเพื่อปวงชน

ข

๑๐

การเตรียมการเปดการเรียนการ

สอนของเรา ณ สถานที่ตั้งหลัก อําเภอ

บางคนที จังหวัดสมุทรสงคราม ใกล

ความจริ ง เข ามาทุกทีแล วค ะ คณะ

ผู บ ริ ห า ร สสวช . ไ ด มี ก า รห า รื อ

ร ว ม กั น แ ล ะ เ ห็ น ค ว ร จั ด ใ ห มี ก า ร

ประชุม ผู ประสานงานภาค /จั งหวัด

ซึ่งถือวาเปน (วาท่ี) แมทัพ นายกองที่

สําคัญของสถาบัน ที่อยูตามภูมิภาคตางๆ

เพื่อรับทราบนโยบาย ทิศทาง แผนการ

ดําเนินงานของสถาบัน ไดทราบถึง

โครงสรางและบทบาทหนาที่ของศูนย

เรียนรูมหาวิทยาลัยชีวิต ภาค... และ

เครือขายศูนยเรียนรูมหาวิทยาลัยชีวิต

เกณฑมาตรฐานหลักสูตรระดับปริญญา

ตรีและปริญญาโท รวมถึงการจัดการ

เรียนรูของสถาบัน กฎกระทรวงวาดวย

การจัดการศึกษานอกสถานที่ตั้ งของ

สถาบันอุดมศึกษาเอกชน พ.ศ. ๒๕๕๑

และประกาศคณะกรรมการการอุดมศึกษา

เรื่องหลักเกณฑและแนวปฏิบัติเกี่ยวกับ

การพิจารณาประเมินคุณภาพการจัดการ

ศึกษานอกสถานท่ีตั้งของสถาบันอุดม

ศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๒ เปนตน

การประชุมผูประสานงานภาค /

จังหวัด ครั้งที่ ๑/๒๕๕๓ นี้ จะจัดขึ้น

ระหวางวันที่ ๓๐ – ๓๑ ตุลาคม พ.ศ.

๒๕๕๓ ณ ศูนยประชุมบานสวนริมน้ํา

รีสอรท และกีฬา อําเภอเมือง จังหวัด

สมุทรสงคราม ซึ่ง สสวช. จะสงหนังสือ

เชิญประชุมและกําหนดการ ถึงผูประสานงาน

ทุกทานอยางเปนทางการในเร็วๆ นี้คะ

ตามกําหนดการ ในวันอาทิตยที่

๓๑ ตุลาคม เรามีโปรแกรมไปเยี่ยมชม

สถาบัน ท่ีบางคนทีดวยคะ คิดวาพวกเรา

คง เคยเห็นสถาบัน ในจดหมายข าว

กันแลว แตบางทานคงยังไม เคยไป

สถานที่จริง หรือแมแตทานที่ เคยไป

เยี่ยมชมสถานที่จริงแลว ก็จะเห็นการ

พัฒนา เปล่ียนแปลงทางกายภาพ โดยเฉพาะ

ภูมิทัศนโดยรอบสถาบันคะ ฟงแลวคง

อยากไปรวมประชุมเร็วๆ แลวใชไหมคะ

การประชุมคร้ังน้ีหาม “แวบ” นะคะ เพราะ

เปนเรื่ องที่สํ าคัญมาก ที่ เราจะตอง

ทําความเขาใจใหตรงกัน และถือเปน

จุดเร่ิมตนท่ีเราจะกาวไปพรอมๆ กันอยาง

มีคุณภาพและม่ันคงคะ แลวพบกัน

เร็วๆ นี้นะคะ

จัดทําโดย มูลนิธิสถาบันสงเสริมวิสาหกิจชุมชน๔๖๙ ถนนนครสวรรค แขวงจิตรลดา เขตดุสิต กรุงเทพฯ ๑๐๓๐๐โทร. ๐๒ ๒๘๐ ๐๑๘๐ โทรสาร. ๐๒ ๒๘๑ ๘๘๑๐Email: cei_thai@yahoo.com www.ceithai.com

ทานสามารถติดตามขาวสาร ความเคล่ือนไหวไดตลอดเวลาที่www.ceithai.com และ www.lifethailand.net

สงความคิดเห็น เร่ืองเลาดีๆ เพื่อการแลกเปล่ียนเรียนรู มายังกองบรรณาธิการที่uan_sumalee@hotmail.com

สถาบันการเรียนรูเพื่อปวงชน ในยามเชา

สถาบันการเรียนรูเพื่อปวงชน ในยามค่ํา

๑๑