สรปยอ ป.ว.อาญา

ผเสยหาย ( มาตรา 2(4))

ความหมาย

- ตาม ป.ว.อาญา มาตรา 2(4) ผเสยหาย หมายถง ผทไดรบความเสยหายเนองจากการกระทาผดอาญา

ฐานใดฐานหนง รวมทงผมอานาจจดการแทนตามมาตรา 4,5,6 หรอ ตามแนวคาพพากษาศาลฎกา หมายถง

กรณทมการกระทาความผดทางอาญาฐานใดฐานหนงเกดขน บคคลนนไดรบความเสยหายจากการกระทาผด

ดงกลาว และบคคลนนตองเปนผเสยหายโดยนตนย

- ผเสยหายโดยนตนย หมายถง ผทไมมสวนในการกระทาผด หรอ ไมเปนผใช หรอผสนบสนน หรอ

รเหนในการกระทาผด หรอ ไมเปนการกระทาทมวตถประสงคทผดกฎหมายนนดวย

- ผเสยหายตองเปนบคคล หรอนตบคคล เทานน

ผเสยหายในความผดฐานฉอโกง

ผเสยหายในความผดฐานฉอโกง ไดแก ผถกหลอกลวง และเจาของทรพยทถกฉอโกง (ฎ.4684/28 ป. )

เรองน จาเลยหลอกลวงลกคา และเอาเงนเฉพาะสวนทเกนราคาสนคาไป ผทถกหลอกลวงกคอลกคาทซอสนคา

และเงนสวนทเกนกเปนของลกคา ลกคาจงเปนผเสยหายในความผดฐานฉอโกง โจทกรวมเปนเจาของสนคาแต

ไมมสทธไดรบเงนคาสนคาทลกคาจายเกนนน การทจาเลยในฐานะตวแทนโจทกรวมรบเงนไว จงไมถอวา

เปนการรบไวแทนโจทกรวมจงไมใชผเสยหาย

- ผถกหลอกลวง เปนผเสยหายฐานฉอโกงได แมจะมไดเปนเจาของทรพย (ฎ.1341/95) เชนการหลอก

ลวงใหทานตกรรมทเปนความผดฐานฉอโกง ผถกหลอกลวงเปนผเสยหาย แมผอนจะเปนผทานตกรรมตามท

จาเลยหลอกลวงกตาม (ฎ.1931/14) หรอผอนเปนผสงทรพยใหกตาม (ฎ.1064/91)

- ผดแลรบผดชอบทรพย กเปนผถกหลอกได จงเปนผเสยหาย (ฎ. 1352/44)

- จาเลยเอาเชคไปปลอมลายมอชอของผรบเงนสลกหลงโอนใหจาเลย แลวนาไปหลอกลวงธนาคารให

จายเงน เปนการกระทาตอธนาคาร ไมไดกระทาตอผรบเงน ดงนธนาคารและเจาหนาทธนาคารซงเปนผดแล

ทรพย ทถกหลอก เปนผเสยหายฐานฉอโกง สวนผทมชอเปนผรบเงนตามเชค ไมใชผเสยหายฐานฉอโกง แต

เปนผเสยหายฐานปลอมเอกสาร (ฎ.2193/34)

- กรณการรบฝากเงน ผรบฝากมสทธนาเงนทรบฝากไปใชได เพยงแตมหนาทตองคนเงนแกผฝากให

ครบจานวนเทานน (ป.พ.พ. มาตรา 672) หากมผมาหลอกลวงเงนจากผรบฝากไป ผรบฝากกยงมหนาทคนเงนให

แกผฝาก ผฝากจงไมใชผเสยหาย แตผรบฝากทถกหลอกเปนผเสยหาย (ฎ. 87/06 ป. )

- เรองบตร เอ.ท.เอม. ม 2 กรณ คอ

1. กรณทจาเลยปลอมลายมอชอของเจาของบญชเงนฝากในคาขอใชบรการบตรเอทเอม จาก

นนไดนาบตรเอทเอม ไปถอนเงนจากธนาคาร เงนทไดมาเปนเงนของธนาคาร ไมใชเงนของผฝาก (ลกคาไมได

ขอออกบตรเอทเอม) ธนาคารเปนผเสยหายในความผดฐานลกทรพย ปลอมเอกสารและใชเอกสารปลอม

1

2. กรณจาเลยหลอกลวงเอาบตรเอทเอมทแทจรงจากลกคาของธนาคาร แลวนาไปถอนเงนจาก

ตเบกเงนดวน ถอวาเงนทไดเปนเงนของลกคาแลว ลกคาเปนผเสยหายในความผดฐานฉอโกง (ฎ.671/39)

- กรณความเสยหายในความผดฐานฉอโกง ตองเปนความเสยหายโดยตรงจากการหลอกลวงของผ

กระทาผด การทโจทกบรรยายฟองวาการหลอกลวงของจาเลยเปนผลใหโจทกถกจาเลยฟองเปนคดแพง มใช

ความเสยหายโดยตรงจากการหลอกลวง โจทกจงไมเปนผเสยหาย (ฎ. 1357/33)

ผเสยหายโดยนตนยในความผดฐานฉอโกง

- ผเสยหายมอบเงนใหจาเลยไปใหเจาพนกงานทเกยวของเพอใหบตรของตนเขารบราชการโดยไมตอง

สอบ อนเปนการหลอกลวงผเสยหาย ถอวาผเสยหายใชใหจาเลยกระทาผด ไมใชผเสยหายโดยนตนย (ฎ.1960/34)

(เรองนหลอกเอาเงน อางวาจะนาไปใหเจาพนกงาน) แตถาไมปรากฏวาผเสยหายใหเงนจาเลยไปเพอใหจาเลย

นาไปใหเจาพนกงานกระทาการอนมชอบดวยหนาทเพอชวยบตรของตนไดเขาทางานโดยไมตองสอบ เชนน

เปนผเสยหายโดยนตนย(ฎ.4744/37) ( เรองหลงนจาเลยหลอกผเสยหายวาจะชวยใหบตรผเสยหายเขารบราชการ

โดยไมตองสอบ โดยไมปรากฏวาจะนาเงนไปใหเจาพนกงานผเกยวของกบการรบสมครสอบ สวนเรองแรก

ปรากฏขอเทจจรงวาผเสยหายมอบเงนใหจาเลยเพอนาไปใหเจาพนกงานฯ ถอวาวตถประสงคผดกฎหมาย จง

ไมใชผเสยหาย)

- *** หลอกลวงใหผเสยหายเอาเงนมาเขาเลนการพนนเพอโกงบคคลอน เปนการเขารวมกระทาผดดวย

(ฎ.1813/31) หลอกลวงวาจะขายธนบตรปลอมให(ฎ.711/93) หรอทาพธปลกเสกเหรยญ ร.5 แลวหลอกลวงเอา

เงนเพอจะพาไปซอหวยใตดนหากถกจะแบงเงนกน (ฎ.1343/49) กรณเหลานเปนความตกลงทมวตถประสงคผด

กฎหมาย จงไมเปนผเสยหายโดยนตนย แตถาหลอกใหผเสยหายเลนการพนนเพอเอาเงนจากผเสยหาย

โดยตรง ไมไดหลอกใหผเสยหายเขารวมเลนการพนนเพอตมหรอโกงบคคลอนแลว ผเสยหายมไดมสวนรวม

ในการกระทาผดดวย จงเปนผเสยหายโดยนตนย (ฎ.3327/32) เพราะการหลอกใหเลนการพนนคดนเปนแผน

หรอวธการหลอกลวง***

ผเสยหายในความผดฐานเบกความเทจและแสดงพยานหลกฐานอนเปนเทจ

- ความเสยหายฐานเบกความเทจและแสดงพยานหลกฐานอนเปนเทจ ตาม ป.อาญา มาตรา 177, 180

สวนไดเสยในความผดทงสองฐานนกคอ “ผลแหงการแพชนะคด” ดงนนปกตแลวผทไดรบความเสยหายจงนา

จะเปนคความฝายใดฝายหนงในคดทไดรบความเสยหายโดยตรงนนเอง หรอเจาพนกงานในการยตธรรม ไม

เกยวกบบคคลภายนอกคด (ฎ.533/41,4804/31,1033/33) เพราะ มาตรา 177 และ 180 มงคมครองเจาพนกงานใน

กระบวนการยตธรรมและคความ ใหไดรบผลในความยตธรรมในคดเปนสาคญ ไมเกยวกบบคคลภายนอก

อยางไรกตามหากการเบกความหรอการแสดงพยานหลกฐานเทจมผลไปกระทบสทธของบคคลภายนอก ทาให

บคคลภายนอกเสยหาย เชน คความในคดเบกความเทจ เปนผลใหบคคลภายนอกตองสญเสยทดนไป ดงนบคคล

ภายนอกเปนผเสยหายได (ฎ.2224/36)

2

- คความในคดทจะเปนผเสยหายในความผดฐานเบกความเทจได จะตองเปนตวความทแทจรง สวน

ทนายความของตวความไมใชผเสยหายโดยตรง จงไมมอานาจฟอง (ฎ.17092524 ป.)

- ผทเขาเปนโจทกรวมกบพนกงานอยการ กเปนคความยอมเปนผเสยหาย ในความผดฐานเบกความเทจ

ได (ฎ.892/16)

- กรณแมจะเปนคความในคด แตกไมอาจเปนผเสยหายในความผดฐานเบกความเทจ หรอแสดงพยาน

หลกฐานอนเปนเทจได เชน การเบกความเทจในชนไตสวนคารองขอดาเนนคดอยางคนอนาถา หรอในชน

รองขอเลอนคดในชนไตสวนเพออนญาตใหจาเลยยนคาใหการ เปนตน ถอเปนเรองสวนตวระหวางคความฝาย

นนกบศาล ไมเกยวกบคความอกฝายหนง แมจะเปนเทจคความอกฝายหนงกไมใชผ เสยหาย (ฎ. 555/14,

1050/18,297/08,2572/25)

- สญญาประนประนอมยอมความซงศาลพพากษาวาเปนโมฆะแลวนนไมมผลมาแตตน ดงนนแมจาเลย

จะเตมขอความในสญญาและเบกความเทจ โจทกกไมใชผเสยหายในความผดฐานปลอมเอกสาร และเบกความ

เทจ (ฎ. 1313/31)

- การทจาเลยเบกความเทจหรอฟองเทจในคดอาญา แมศาลจะพพากษายกฟอง โจทกกเปนผเสยหาย

(ฎ.3963/43)

ผเสยหายในความผดฐานแจงความเทจ

- แมความผดฐานแจงความเทจจะเปนความผดตอเจาพนกงาน แตราษฎรกอาจเปนผเสยหายได ถาได

รบความเสยโดยตรง เชน ขอความเทจนนมผลทาใหราษฎรตองถกดาเนนคดอาญา (ฎ.2415/35,2625/36)

- ** จาเลยเสนอหลกประกนในการขอทเลาการบงคบตาม ป.ว.แพงมาตรา 231 อนเปนเทจ โดยแจง

หลกประกนมราคาสงเกนจรง ทาใหศาลหลงเชอจงรบไวเปนหลกประกนและอนญาตใหทเลาการบงคบ ทาให

โจทกไมอาจบงคบคดไดในระหวางการพจารณาของศาลอทธรณ หรอศาลฎกา ถอวาโจทกในคดดงกลาวเปน

ผเสยหายในความผดฐานแจงความเทจแลว (ฎ. 2221/15)

ขอสงเกต หลกประกนในการขอทเลาการบงคบน ภายหลงหากโจทกชนะคด โจทกกมสทธรองขอให

บงคบคดกบหลกประกนดงกลาวเพอเอาชาระหนได ถาหลกประกนไมมมลคาโจทกกไมอาจบงคบชาระหนได

โจทกจงเปนผเสยหายโดยตรงในความผดฐานแจงความเทจ

- จาเลยแจงความเทจตอเจาพนกงาน แตมไดเจาะจงถงโจทกโดยตรง โจทกมใชผเสยหายในความผด

ฐานแจงความเทจ (ฎ.2989/31) คดนโจทกบรรยายฟองวา จาเลยแจงเทจตอเจาพนกงานวา ม.บกรกทดน แตขอ

เทจจรงทดนดงกลาวเปนของโจทก ทาใหโจทกตองฟองขบไลจาเลย ทาใหโจทกเสยหาย ศาลวนจฉยวา ผเสย

หายฐานแจงความเทจ คอ ม. ไมใชโจทก หรอ กรณการแจงความเทจตอเจาพนกงาน แมจะไมไดเจาะจงถง

ผใด แตมผลใหผอนไดรบความเสยหาย เชนสญเสยทดนไป ถอวาผนนเปนผเสยหายโดยตรง เปนผเสยหายฐาน

แจงความเทจ (ฎ. 3554/31)

- ผกมอบสมดเงนฝาก และ เอทเอม ใหแกผใหกยดถอไวเปนประกนเงนก แลวผกไปแจงความเทจตอ

เจาพนกงานตารวจวาสมดเงนฝากและบตรเอทเอมหายไป เพอนาไปเปนหลกฐานแสดงตอธนาคารใหออก

3

สมดเงนฝากและบตรเอทเอมใหใหม ถอวาเปนการกระทาตอเจาพนกงานโดยตรง มไดเจาะจงถงผใหก ผใหกไม

เปนผเสยหายในความผดฐานแจงความเทจ (ฎ.6858/41)

- เจาหนยดถอหนงสอสาคญสาหรบทดนไวเปนประกนหน การทลกหนไปแจงความตอเจาพนกงานวา

หนงสอสาคญ สญหายไป เพอขอออกใบแทนเปนการกระทาตอเจาพนกงานโดยตรง มไดเจาะจงถงเจาหน

เจาหนไมใชผเสยหายในความผดฐานแจงความเทจ (ฎ.1261/17 ป.)

- ขายทดนไปแตกลบไปแจงวา น.ส. 3 หรอ ส.ค.1 หายไป เพอนาออกใบแทน ทาใหผทซอทดนซงเปน

เจาของทแทจรงไดรบความเสยหาย เจาของทดนเปนผเสยหาย (ฎ.1955/46)

- ผขายนาชทดนทรกลาเขาไปในทสาธารณะเพอนาไปขายเพมใหผจะซอ ผจะซอทดนไมไดรบความเสย

หาย เพราะมสทธปฎเสธไมรบสวนทเพมนนได (ฎ.5138/37)

- กรณพยานในคดอาญา ไมมาเบกความตอศาลตามนดโดยอางวาปวยซงเปนเทจนน คความในคดไมใช

ผเสยหายโดยตรงในความผดฐานแจงความเทจของพยาน (ฎ.1753/20)

- ชายจดทะเบยนสมรสซอน แจงตอนายทะเบยนวายงไมเคยสมรสมากอน ดงนทงภรยาใหม และภรยา

เดม เปนผเสยหายในความผดฐานแจงความเทจ(ฎ.5052/30, 2583/22)

ผเสยหายในความผดฐานยกยอก

ไดแก เจาของกรรมสทธ และผครอบครองดแลทรพยขณะทถกยกยอก (ฎ.5097/31,1554-5/12) และ

ฎ. 2386/41 เรองสานกสงฆหวยนาผด มผครองครองดแลทรพย(เงนสดของสานกสงฆฯ) หลายคนรวมกน

บคคลเหลานนจงมความรบผดทางแพงรวมกน ดงนนการทผดแลรกษาเงนคนหนงยกยอกเงนไป ถอวาผดแล

รกษาเงนคนอน(ทกๆคน) เปนผเสยหายได ***

- ในคดแพง ศาลสงคมครองประโยชนโดยใหจาเลยเกบเงนคาเชาทรพยมาวางศาล ถอวาเงนทจาเลย

ตองเกบมายงไมเปนเงนของโจทก การทจาเลยไมนาเงนมาวางศาลแลวนาไปเปนประโยชนของตน โจทกไมใช

ผเสยหาย (ฎ.171/44)

- การชาระหนใหแกทนายความของโจทก โดยโจทกไมไดมอบหมายใหไปรบเงนดงกลาวเงน ดงกลาว

จงยงไมตกเปนของโจทก เมอทนายความยกยอกเงนนน โจทกไมใชผเสยหาย (ฎ.815/35 ป.) แตถาทนายความ

ไดรบมอบหมายจากโจทกใหรบเงนทชาระแทนได เงนดงกลาวยอมตกเปนของโจทกแลวในฐานะตวการ เมอ

ทนายความเบยดบงไป โจทกยอมเปนผเสยหายฐานยกยอก (ฎ.33/32)

- ตวแทนหรอลกจางรบเงนหรอสงของจากบคคลภายนอกไวแทนตวการ หรอนายจาง สทธในเงนหรอ

สงของนนยอมตกเปนของตวการหรอนายจางทนท การทตวแทนหรอลกจางยกยอกเงนหรอสงของนน ตวการ

หรอนายจาง เปนผเสยหาย สวนผชาระเงนหรอสงของ ไมใชผเสยหาย (ฎ.2250/44, 4/33, 556/41)

- ผจดการมรดกเปนผครอบครองดแลทรพยมรดก จงเปนผเสยหายในความผดฐานยกยอกทรพยมรดก

(ฎ.47/19 ป.)

- ยกยอกทรพยสนองบรษทหรอหางหนสวนนตบคคล นตบคคลหรอ หางหนสวนเปนผเสยหายทแท

จรง หนสวนผจดการไมใชผเสยหาย ไมมอานาจรองทกขในนามของตนเอง(ฎ.5008/37) และผถอหน หรอ

4

หนสวนไมใชผเสยหาย (ฎ. 6328/30) แตถาผจดการ กรรมการ หรอผแทนของนตบคคลยกยอกทรพยของ

นตบคคล ศาลวนจฉยวาผถอหน หรอหนสวนเปนผเสยหายได (ฎ.1250/21 ป.)

- เมอเจาของทรพยสนตาย ทรพยสนเปนมรดกตกทอดแกทายาท ทายาทยอมเปนผเสยหายในความผด

ฐานยกยอกซงเกดขนภายหลงเจามรดกตายได แมจะยงไมไดครอบครองทรพยทถกยกยอกกตาม(ฎ.1938/94)

ผเสยหายในความผดฐานลกทรพย ทาใหเสยทรพย รบของโจร และบกรก

การกระทาความผดฐานลกทรพย ฐานทาใหเสยทรพย รบของโจร และฐานบกรก เปนการกระทาท

กระทบตอกรรมสทธ และสทธครอบครอง ดงน เจาของทรพยหรอผครอบครองดแลรกษาทรพย เปนผเสยหาย

ในความผดฐานดงกลาวได เชน ผรบจางขนสงเปนผครอบครองดแลรกษาทรพยทขนสง เปนผเสยหายโดยตรง

จากการททรพยสนทขนสงสญหาย (ฎ. 12578/47, 5980-1/39) และ ฎ . 1548/35,634/36 ซงวนจฉยวาผครอบ

ครองทรพย เปนผเสยหายในความผดฐานลกทรพย ทาใหเสยทรพย และบกรก ได

- ผเชากเปนผครอบครองทรพยท เชา เปนผเสยหายในความผดฐานบกรก (ฎ. 1355/04) แตถาคน

ทรพยสนทเชาใหผใหเชาแลว ผเชากไมเปนผเสยหาย (ฎ. 1417/22) ถาผเชายงไมสงมอบทรพยทเชาคนแกผให

เชา แมศาลจะพพากษาใหขบไลผเชาแลว กยงถอวาผเชาเปนผครอบครองดแลรกษาทรพยทเชาอย ผเชาจงเปน

ผเสยหาย (ฎ. 363/18)

- ผอาศยผเชาอกทอดหนงไมใชผเสยหาย (ฎ. 993/99)

- ผครอบครองสาธารณสมบตของแผนดนสาหรบพลเมองใชรวมกน ไมใชผเสยหายโดยนตนยในความ

ผดฐานบกรก (ฎ. 928/20 ป.,172/35)

ขอสงเกต แมผครอบครองสาธรณสมบตของแผนดนจะไมใชผเสยหายในความผดฐานบกรก แตอาจ

เปนผเสยหายในความผดฐานทาใหตนไมทตนปลกไวในทสาธารณะดงกลาวเสยหาย ได (ฎ. 5310/30)

ผเสยหายในความผดฐานทาใหเสยทรพย

- ผเสยหายในความผดฐานทาใหเสยทรพย ไดแก เจาของทรพย และผครอบครองดแลรกษาทรพย และ

ผครอบครองดแลรกษาทรพยจะตองเปนผทไดรบมอบหมายโดยตรงจากเจาของทรพยนนดวย ถาเพยงแต

เจาของอนญาตใหเขาพกอาศย โดยไมไดรบอนญาตโดยตรงใหครอบครองดแลทรพยนน ผทพกอาศยไมใชผเสย

หายในความผดฐานทาใหเสยทรพย เชน ลกจางของบรษททเขาพกอาศยอยในหอพกคนงานของบรษท มเพยง

สทธอาศยเทานน บรษทมไดมอบหมายใหดแลรกษาทรพยโดยตรง เมอมผมาทาลายหอพกฯ บรษทฯเทานน

เปนผเสยหาย (ฎ.352/41)

-โจทกเปนเจาของทดน แตไมไดเปนเจาของผครอบครองรถยนตและเตนทซงตงอยในทดนนน จง

ไมใชผเสยหายในความผดฐานทาใหรถยนตและเตนทเสยหาย (ฎ. 7477/41)

- ในเรองทางภารจายอม เจาของสามยทรพย(เจาของทดนทมสทธใชทางภารจายอม) ไมใชเจาของหรอ

ผครอบครองภารยทรพย จงมใชผเสยหายทจะมอานาจฟองผททาใหภารยทรพยนนเสยหาย (ฎ. 1828/23)

5

ผเสยหายในความผดเกยวกบเอกสาร

ความเสยหายทเกดขนสาหรบความผดฐานปลอมเอกสาร จะตองเปนความเสยหายทเกดขนเพราะ

“ขอความแหงเอกสารนน” (ฎ. 3732/25)

- ความผดฐานปลอมเอกสารโดยการปลอมลายมอชอของผอน ถอวาผทถกปลอมลายมอชอไดรบความ

เสยหายโดยตรง จงเปนผเสยหายในความผดฐานปลอมเอกสาร สวนความผดฐานใชเอกสารปลอม ผทไดรบ

ความเสยหายนาจะไดแกผทถกจาเลยนาเอกสารปลอมไปใชหรอไปแสดงตอผนน นอกจากนยงรวมถงผอนท

ไดรบความเสยหายจากการใชเอกสารนนดวย (ฎ. 5689/44, 3252/45,7001/44)

- จาเลยใชบตรเครดตปลอม เปนเหตใหธนาคารตามบตรเครดตตองจายเงนใหแกรานคาผรบบตรเครดต

ปลอม ถอวาธนาคารตามบตรเครดตเปนผเสยหาย ในความผดฐานใชเอกสารปลอม (ฎ. 7001/44) รานคาไมใช

ผเสยหาย

- มผปลอมลายมอชอผสงจายเชคไปเบกเงนจากธนาคาร ธนาคารเปนผเสยหายในความผดฐานใช

เอกสารปลอม และฐานฉอโกง เพราะเงนเปนของธนาคาร ตาม ป.พ.พ. มาตรา 672 วรรคสอง (ฎ. 1462-3/23)

เรองนเมอมการนาเชคปลอมมาเบกเงนจากธนาคาร ธนาคารจายเงนใหไป ถอวาเปนความผดของธนาคารเอง

ธนาคารหกบญชของลกคาเจาของบญชไมได ธนาคารจงเปนผเสยหายในความผดฐานใชเอกสารปลอมและ

ฉอโกง อยางไรกตามสาหรบความผดฐานปลอมเอกสาร ลกคาเจาของเชคทถกปลอมลายมอชอเปนผเสยหาย

ในความผดฐานนได

- ผรบมอบอานาจใหฟองคด ไมเปนผเสยหายในกรณทจาเลยปลอมหรอใชเอกสารปลอมเปนพยาน

หลกฐานในคดนน (ฏ. 3561/25)

ผเสยหายในความผดฐาน เจาพนกงานปฏบตหนาทโดยมชอบ

โดยทวไปความผดตอตาแหนงหนาทราชการ เปนความเสยหายทกระทาตอรฐ รฐจงเปนผเสยหาย

ราษฎร ไมใชผเสยหาย ( ฎ. 3042/37, 3437/27) อยางไรกตามความผดฐานเจาพนกงานปฏบตหนาทโดยมชอบ

ตาม ป.อ. มาตรา 157 ราษฎรกอาจเปนผเสยหายได เชน การทเจาพนกงานละเวนปฏบตหนาทเพอชวย

ผกระทาความผดอาญา ผเสยหายในความผดอาญาฐานนน ยอมเปนผเสยหายในความผดฐานเปนเจาพนกงาน

ปฏบตหนาทโดยมชอบได (ฎ. 4881/41, 2294/17)

- เจาพนกงานตารวจจดคาพยานเปนเทจ เพอชวยผกระทาความผดมใหรบโทษ หรอรบโทษนอยลง

เปนการปฏบตหนาทโดยมชอบ ผเสยหายหรอผจดการแทนผเสยหาย ในความผดอาญาทมการสอบสวนเปน

ผเสยหายในความผดฐานปฏบตหนาทโดยมชอบได (ฎ. 2294/17)

- ผใหญบานละเวนไมจบกมผฉดคราโจทก โดยเจตนาชวยไมใหผทาผดตองรบโทษทางอาญา โจทก

ไดชอวาเปนผเสยหายมอานาจฟองในความผดตามมารา 157 (ฎ. 611/97) เรองนโจทกเปนผเสยหายในความ

ผดเกยวกบทถกฉดครา ซงเปนความผดอาญาหลก การทผใหญบานละเวนไมจบกมผฉดคราจงถอวาโจทกเปน

ผเสยหายฐานละเวนการปฏบตหนาท แตถาโจทกไมเปนผเสยหายในความผดอาญาหลก การทพนกงานละเวน

ไมจบกมผกระทาผด โจทกกไมเปนผเสยหายในความผดตาม ป.อ. มาตรา 157

6

สรปวา การทประชาชนจะเปนผเสยหาย ตาม ป.อ.มาตรา 157 ประชาชนจะตองเปนผเสยหายในคด

อาญาเรองนนๆดวย ดงนน เมอโจทกไมใชผเสยหายในความผดฐานบกรกทสาธารณะ การทจาเลยละเวนไม

จบกมผบกรก โจทกจงไมใชผเสยหายในความผดตาม ป.อ.มาตรา 157 (ฎ. 3035/23)

ผเสยหายในความผดตาม พ.ร.บ. เชค ฯ

ความผดตาม พ.ร.บ. เชคฯ เกดขนเมอธนาคารตามเชคปฏเสธการจายเงน ผเสยหายในความผดฐานน จง

มไดเฉพาะ “ผทรงเชค” ในขณะทธนาคารปฏเสธการจายเงนซงเทานน (ฎ.1035/29) ผรบโอนเชคหลงจาก

ธนาคารปฏ เสธการจ าย เงน ไม ใชผ เสยหาย แมจะเปน เชคผถอซ งโอนไดโดยการสงมอบกตาม

(ฎ. 5407/46,1891/24)

- แมผเสยหายจะไดรบชาระหนตามเชคจากผทรงคนกอนแลวกตาม กยงเปนผเสยหายอย (ฎ.2353/23)

- ถาผทรงเชคมไดโอนเชคใหผอน แตนาเชคฝากเขาบญชเงนฝากของผอน หรอใหผอนนาเชคไปเรยก

เกบเงนแทน ถอวาผทนาเชคไปเรยกเกบเงนเปนตวแทนเทานน ไมใชผเสยหาย และถอวาผทมอบเชค เปน

ผทรงขณะทธนาคารปฏเสธการจายเงน จงเปนผเสยหาย (ฎ. 1084/42 , 2722/27, 349/43)

-กรณผทรงเชคถงแกความตาย กอนธนาคารปฏเสธการจายเงน (กอนความผดเกด) สทธในเชคยอม

เปนมรดกตกทอดแกทายาท ถอวาทายาทเปนผทรง เมอตอมาธนาคารปฏเสธการจายเงน ทายาทจงเปนผเสยหาย

ในความผดตาม พ.ร.บ.เชคฯ (ฎ. 3619/43)

ขอสงเกต สทธในการดาเนนคดอาญาไมเปนมรดกตกทอดแกทายาท ซงตองเปนกรณทความผดนน

เกดขนขณะผเสยหายยงมชวตอย (ฎ. 578/15, 3395/25) แต ฏ. 3619/43 เมอ ป. ตาย สงทเปนมรดกตกทอดแก

โจทกคอ ความเปนผทรงเชค ไมใชสทธในการดาเนนคดอาญา เพราะขณะท ป. ถงแกความตาย ความผดยงไม

เกด สทธในการดาเนนคดอาญาจงยงไมม เนองจากธนาคารยงไมไดปฏเสธการจายเงน เมอธนาคารปฏเสธการ

จายเงนในขณะทโจทกทงสามในฐานะทายาทซงเปนผทรงเชค โจทกทงสามจงเปนผเสยหายโดยตรง

- ฐานะของการเปนผทรงเชค เปนสทธเฉพาะตว ไมใชทรพยสนระหวางสามภรยา สามของผทรงเชคใน

ขณะธนาคารปฏเสธการจายเงน จงไมใชผเสยหาย (ฎ. 2752/31)

- จาเลยออกเชคหลายฉบบเพอชาระหนในมลหนจานวนเดยวกน ธนาคารปฏเสธการจายเงนทกฉบบ

เมอจาเลยถกฟองตามเชคฉบบหนงไปแลว โจทกไมใชผเสยหายตามเชคฉบบหลงอก (ฎ. 3254/26, 3822/29)

- รบโอนเชคมาเพอฟองคดอาญาถอวาไมสจรต ไมเปนผเสยหาย (ฎ. 3413/28)

- เชคทมมลหนขดตอความสงบเรยบรอยฯ ผรบเชคไมใชผเสยหายโดยนตนย (ฏ. 3413/28) เชน เชคท

ฟองเปนเชคทผเสยหายคดดอกเบยเกนอตราตามกฎหมายรวมเขาไปไวดวย ถอวาผเสยหายไมใชผทรงเชคโดย

ชอบ และไมใชผเสยหายโดยนตนย (ฎ. 3047/31)

7

ผเสยหายในความผดฐานหมนประมาท

- การหมนประมาทบคคลหนง ซงอยในกลมบคคลโดยไมเจาะจงวาหมายถงผใด หรอจากถอยคาทหมน

ประมาทไมอาจทราบวาเปนผใด ผทอยในกลมนนคนใดคนหนงไมเปนผเสยหาย (ฎ. 1325/98, 3954/39)

- แตถาเปนการหมนประมาททกคนทอยในกลมบคคลนนคนใดคนหนงเปนผเสยหาย (ฎ.448/89 ,

295/ 05 )

ความผดทรฐเทานนเปนผเสยหาย เอกชนไมอาจเปนผเสยหาย

ไดแก ความผด ตาม พ.ร.บ.จราจรทางบก ฯ (ฎ. 648/37, 2096/30) ความผดตาม พ.ร.บ.อาวธปนฯ

ความผดตาม ป.อ. 147 , 158 , 170, 199 , ความผดตาม พ.ร.ก.การกเงนทเปนการฉอโกงประชาชนฯ , ความผด

ตาม พ.ร.บ.ศลกากรฯ , ความผดตาม พ.ร.บ.อาหารฯ และ พ.ร.บ.ยาเสพตดฯ

ผเสยหายโดยนตนย ตามแนวคาพพากษาศาลฎกา

“ ผเสยหายโดยนตนย” หมายถง ผทไมมสวนเกยวของในการกระทาความผด หรอไมเปนผใช

ผสนบสนน หรอรเหนในการกระทาความผดนน และไมไดสมครใจใหเกดความผดนน (ฎ. 4461/39, 7128/47,

1167/30, 3100/47)

- การแสวงหาพยานหลกฐานโดยการลอซอ หากปรากฏวา มไดเปนการกอใหจาเลยกระทาความผด

เพราะจาเลยมเจตนาทจะกระทาความผดอยแลว ถอวาเปนผเสยหายโดยนตนย (ฎ. 6523/45) แตถาพยานหลก

ฐานทโจทกนาสบยงฟงไมไดแนชดวา จาเลยมเจตนากระทาความผดอยแลวจงใหคนไปลอซอ จงเทากบผเสย

หายมสวนกอใหผอนกระทาความผดขนเอง ไมใชผเสยหายโดยนตนย ไมมอานาจฟอง (ฎ. 4085/45)

- *** หากผทมใชผเสยหายโดยนตนยถงแกความตาย ผบพการ ผสบสนดาน สาม ภรยา จะจดการ

แทนตามมาตรา 5(2) ไมได

- การทผกยอมใหผใหกคดดอกเบยเกนอตรา ไมเปนผเสยหายโดยนตนย ตาม พ.ร.บ.หามเรยกดอกเบย

เกนอตรา (ฎ. 1281/03)

- แตถาผกฟองผใหกในขอหาฉอโกง ซงผกมไดมสวนรวมกระทาผดดวย ผก เปนผ เสยหายได

(ฎ. 6869/41)

ขอสงเกต

กรณกฎหมายกาหนดใหผเสยหายเทานนทมอานาจกระทาการไดเชน รองทกข ฟอง ขอเขาเปนโจทก

รวมกบพนกงานอยการ อทธรณฎกา ถอนคารองทกข ถอนฟอง ยอมความเพอยตคดความผดตอสวนตว

เปนตน การดาเนนกระบวนพจารณาเหลาน ผทมอานาจดาเนนการนนไดตองเปนผเสยหายเทานน บคคลอนท

มไดมฐานะเปนผเสยหาย ยอมไมมอานาจทจะกระทาได และผเสยหายทจะมอานาจนนจะตองเปนผเสยหาย

ตามมาตรา 2(4) ดวย ( ธานศ เกศวพทกษ คาอธบาย ป.วอาญา เลม 1 ( พมพครงท 5 พ.ศ. 2551) หนา 5 )

8

คารองทกข ( มาตรา 2(7))

คารองทกข คอการทผเสยหายกลาวหาตอพนกงานเจาหนาทวามผกระทาความผดเกดขน ไมวาจะรตว

ผกระทาความผดหรอไมกตาม ซงการกระทาความผดนนกอใหเกดความเสยหายแกผเสยหาย โดยมเจตนาให

ผกระทาผดไดรบโทษ

คารองทกขมความสาคญ ในการวนจฉยเกยวกบการดาเนนคดในความผดอนยอมความได ในปญหา

อานาจสอบสวนของพนกงานสอบสวน และอานาจของพนกงานอยการ กลาวคอพนกงานสอบสวนจะมอานาจ

สอบสวนในความผดอนยอมความไดตองมคารองทกขตามระเบยบกอน ถาไมมคารองทกข หรอเปนคารอง

ทกขไมชอบดวยกฎหมาย พนกงานสอบสวนไมมอานาสอบสวน ทาใหอยการไมมอานาจฟอง

ผเสยหายตองมเจตนาใหผกระทาความผดไดรบโทษ

- การแจงความตอพนกงานสอบสวนเพอกนคดขาดอายความ หรอแจงไวเพอเปนหลกฐาน ถอวา

ผเสยหายไมมเจตนาจะใหพนกงานสอบสวนดาเนนคดกบผกระทาความผด ไมเปนคารองทกข ตามมาตรา 2(7)

(ฎ. 228/44, 391/27)

- การรองทกขในความผดตาม พ.ร.บ.เชคฯ ถาผเสยหายแจงวา ตองการรบเชคของกลางไปเพอดาเนน

การฟองจาเลยอกทางหนงกอน โดยไมขอมอบคดตอพนกงานสอบสวน ถอวาผเสยหายไมมเจตนาใหผออกเชค

ตองรบโทษ ไมเปนคารองทกข (ฎ. 4714/33, 314/29)

- แตถาผเสยหายรองทกขขอใหดาเนนคดกบผออกเชค และในขณะเดยวกนกขอรบเชคคนไปทวงถาม

เอากบผสงจายอกทางหนง ( โดยคารองทกขไมมขอความระบวายงไมมอบคดใหพนกงานสอบสวนดาเนนการ)

ถอวาผเสยหายมอบคดใหพนกงานสอบสวนแลว และถอวาผเสยหายมเจตนาใหผกระทาความผดไดรบโทษแลว

จงเปนคารองทกขตามกฎหมาย (ฎ. 1209/31 ป.)

- ในกรณทมผรวมกระทาความผดหลายคน แตผเสยหายรองทกขโดยระบชอเพยงบางคนเทานน ถอวา

ผเสยหายไมมเจตนาจะใหผทไมไดระบชอใหตองรบโทษดวย จงไมเปนคารองทกขสาหรบผทไมระบชอ

(ฎ. 3343/36, 122/28)

- แตถาเปนความผดอาญาแผนดน ซงไมจาเปนตองมการรองทกขโดยผเสยหาย เจาพนกงานกมสทธ

ดาเนนคดแกผกระทาความผดได ดงนนแมผเสยหายจะระบชอใหดาเนนคดแกบคคลใดบคคลหนง เจาพนกงาน

ตารวจกมสทธดาเนนคดแกผอนได (ฎ. 4080/40)

- เจตนาเพอใหผกระทาความผดไดรบโทษนน คงพจารณาเฉพาะขณะผเสยหายรองทกขวาผเสยหายม

เจตนาใหผกระทาผดไดรบโทษหรอไม ถามเจตนาจะใหผกระทาความผดไดรบโทษแลว แมตอมาในชน

พจารณาของศาล ผเสยหายกลบมาเบกความตอศาลวาไมมเจตนาใหเอาโทษจาเลย ดงน ไมทาใหคารองทกขท

ชอบดวยกฎหมายเสยไป (ฎ.186/03, 3091/23)

- เมอไดรองทกขโดยชอบดวยกฎหมายแลว แมจะมการผอนผนใหจาเลยบาง กเปนเพยงรอการดาเนน

คดไวเทานน ไมทาใหคารองทกขเสยไป (ฎ. 3093/23)

9

- การรองทกขไมจาเปนตองระบใหชดแจงวาเปนการรองทกข การทผเสยหายใหการตอพนกงาน

สอบสวนในฐานะผเสยหาย การใหการดงกลาวกเพอเอาผกระทาผดมาลงโทษ จงถอวาคาใหการของผเสยหาย

เปนคารองทกขโดยชอบได (ฎ. 2100/14)

- การรองทกขอาจมการมอบอานาจใหผอนไปรองทกขแทนได ในกรณทผเสยหายเปนนตบคคล

หนงสอมอบอานาจตองทาใหถกตองตามขอบงคบของนตบคคลนนดวย มฉะนนไมถอวานตบคคลนนไดรอง

ทกขแลว (ฎ. 1590/30) ถามการมอบอานาจใหไปรองทกขแทน ตองระบในหนงสอมอบอานาจดวยวาใหม

อานาจดาเนนคดแกจาเลยดวย (ฎ. 228/44)

- หนสวนผจดการของหางหนสวนจากดรองทกข แตไมมขอความระบวาทาใหหางฯ ไดรบความเสย

หายดวย ถอไมไดวาเปนการรองทกขแทนหางฯ เมอหางฯ เปนโจทกฟองคดเกน 3 เดอน ฟองโจทกจงขาด

อายความ (ฎ. 4070/40)

ผมอานาจจดการแทนผเสยหาย ( มาตรา 5)

ตามมาตรา 5(1) ใหผแทนโดยชอบธรรม มอานาจจดการแทนผเยาวในความผดซงไดกระทาตอผเยาว

แสดงวาผเยาวจะฟองคดเองไมได แมจะไดรบความยนยอมจากผแทนโดยชอบธรรมกตาม (ฎ. 563/17, 631/38)

- *** การทผเยาวซงเปนผเสยหายเขารวมเปนโจทก โดยมไดใหผแทนโดยชอบธรรมจดการแทน เปน

ขอบกพรองเรองความสามารถตาม ป.ว.พ. มาตรา 56 ประกอบ ป.ว.อ. มาตรา 6,15 ซงศาลตองสงใหแกไขขอ

บกพรองตาม ป.ว.พ.มาตรา 56 วรรคส เสยกอน จะยกคารองขอเขาเปนโจทกรวมในทนทไมได (ฎ. 6475/37)

อยางไรกตามถาขณะทคดอยในระหวางการพจารณาของศาลฎกา โจทกรวมอายกวา 20 ป บรรลนตภาวะแลว

จงไมมความจาเปนและไมมเหตทศาลฎกาจะตองสงใหแกไขขอบกพรองเรองความสามารถของโจทกรวมอก

- แตในเรองการรองทกข ผเยาวซงเปนผเสยหายรองทกขตอพนกงานสอบสวนได โดยไมตองใหผแทน

โดยชอบธรรมจดการแทน (ฎ. 214/94, 1641/14)

- ในกรณทผเยาวรองทกขในความผดตอสวนตวไวแลว ผแทนโดยชอบธรรมจะถอนคารองทกขใหขด

กบความประสงคของผเยาวไมได (ฎ. 214/94 ป.)

- ** ผแทนโดยชอบธรรมของผเยาวตามมาตรา 5 (1) ไดแก บดามารดา ผปกครอง ในกรณทเปนบดา

จะตองเปนบดาทชอบดวยกฎหมายของผเยาวดวย จงจะถอวาเปนผแทนโดยชอบธรรม ไมถอตามสายโลหต

(ฎ. 2882/27, 6306/45)

- ** แตสาหรบความหมายของบพการตามมาตรา 5(2) และ ผสบสนดานนน ถอตามความเปนจรง

(ฎ. 1384/16 ป.) สวน สาม ภรยากตองชอบดวยกฎหมาย ดวย (ฎ. 1056-03)

- * เมอผเสยหายทแทจรงไมเปนผเสยหายโดยนตนย ผบพการ ผสบสนดาน สามภรยา กไมมอานาจ

จดการแทนไดเชนกน (ฎ. 7128/47, 4526/46)

-ในกรณทบดาฟองคดแทนบตรซงถกทารายถงแกความตาย ในระหวางการพจารณาคดของศาล บดา

ตายอก ดงน บตรของบดา(พชายผตาย) จะดาเนนคดตางผตายตอไป ตามมาตรา 29 ไมได (ฎ. 2331/21)

1

- การจดการตามมาตรา 5(2) นนจะตองยนยนวาผตายตายไปแลว หรอบาดเจบจนไมสามารถจะจดการ

เองได (ฏ. 1734-5/23)

- ความผดอาญาซงผเสยหายถกทารายถงตาย หรอบาดเจบจนไมสามารถจะจดการเองได ทผบพการ

ผสบสนดานจะจดการแทนไดนน บาดแผลททาใหถงแกความตาย หรอบาดเจบจนไมสามารถจะจดการเองได

ตองเกดจากการกระทาของจาเลยดวย (ฎ. 3879/46)

- ตามมาตรา 5(3) ผจดการหรอผแทนอนๆของนตบคคลมอานาจจดการแทนนตบคคลในความผด

อาญาทกระทาลงแกนตบคคลนน แตถาผจดการหรอผแทนนตบคคลกระทาผดตอนตบคคลนนเสยเอง ผถอหน

หรอผเปนหนสวนทไดรบความเสยหายมอานาจฟองผจดการหรอผแทนได (ฎ. 115/35, 1352/44)

- *** สทธในการดาเนนคดอาญาทเกยวกบทรพยสนไมตกทอดไปยงทายาท ทายาทจงไมมสทธดาเนน

คดอาญาในความผดทเจามรดกเปนผเสยหาย (ฎ.3395/25, 2219/21) แตถาเจามรดกไดรองทกขดาเนนคดแก

ผกระทาความผดแลว ตอมาเจามรดกตาย ทายาทมสทธถอนคารองทกขได (ฎ. 206/88, 11/18)

- สาหรบในความผดฐานหมนประมาท มบทบญญตไวเปนกรณพเศษตาม ป.อ. มาตรา 333 วรรคสอง

วา ถาผเสยหายในความผดฐานหมนประมาทตายเสยกอนรองทกข ใหบดา มารดา คสมรส หรอบตรของผเสย

หายรองทกขได และใหถอวาเปนผเสยหาย แสดงวาเฉพาะในความผดฐานหมนประมาทน แมผเสยหายจะตาย

ไปแลว บคคลตามทระบไวกมอานาจไปรองทกขใหดาเนนคดแกผกระทาได

- การฟองคดอาญา มการมอบอานาจใหผอนฟองคดแทนได (ฎ. 890/03 ป., 2178/24)

การตงผแทนเฉพาะคด ( มาตรา 6)

การรองขอใหศาลตงผแทนเฉพาะคดไดเมอผเสยหายเปนผเยาว ผวกลจรตหรอผไรความสามารถ และ

ในในกรณดงน

1. ผเสยหาย เปนผเยาว ไมม ผแทนโดยชอบธรรม หรอผแทนโดยชอบธรรม ไมสามารถ ทาหนาทได

หรอ มผลประโยชนขดกนกบผเยาว

2. ผวกลจรต หรอผไรความสามารถ ไมมผอนบาล หรอผอนบาลไมสามรถทาหนาทได หรอมผล

ประโยชนขดกนฯ

ผมสทธรองขอตอศาลคอ ญาตของผเสยหาย หรอ ผมประโยชนเกยวของ

- การรองขอตงผแทนเฉพาะคดตามมาตรา 6 ตองเปนกรณทผเยาว, ผวกลจรต หรอผไรความสามารถ

ยงมชวตอยดวย มฉะนนจะขอใหตงผแทนเฉพาะคดไมได (ฎ. 3432/36, 1625/32, 365/32) ผแทนเฉพาะคดท

ฟองแทนผเสยหาย จะมอานาจวาคดแทนผเสยหายทตายลงตอไปไดตามมาตรา 29 นน หมายถงกรณทศาลไดตง

ผแทนเฉพาะคดของผเสยหายไวแลวกอนทผเสยหายจะตาย หาไดหมายถงกรณผเสยหายไดตายไปกอนทศาลจะ

ตงผแทนโดยเฉพาะคดดวยไม

- เมอศาลไดมคาสงตงผแทนเฉพาะคดแลว ผหนงผใดจะรองขอใหพจารณาใหม ไมได

-*** บดามารดาของผเยาวไมไดจดทะเบยนสมรสกน มารดาเทานนเปนผแทนโดยชอบธรรม เมอ

ปรากฏวามารดาหนไปแลว ถอวาเปนกรณทผแทนโดยชอบธรรมไมสามารถทาหนาทได จงอยในหลกเกณฑท

1

จะตงผแทนเฉพาะคดไดตามมาตรา 6 แต การทบดาทไมชอบดวยกฎหมายฟองคดอาญาแทนผเยาวและศาลสง

ประทบฟองไวพจารณา ถอไดโดยปรยายวาศาลตงบดาเปนผแทนเฉพาะคดแลว (ฎ. 2958/41)

การดาเนนคดอาญานตบคคล (มาตรา 7)

- เนองจากผจดการหรอผแทนนตบคคลเปนผกระทาแทนนตบคล ผจดการหรอผแทนนตบคคลท

กระทาการแทนนตบคคลไดกอใหเกดความผดอาญาขนนน ถอวาผจดการหรอผแทนนตบคคลเปนตวการรวม

ดวย การแจงขอหาแกผจดการหรอผแทนนตบคคลในฐานะจาเลย กถอวาเปนการแจงขอหาในฐานะผจดการ

หรอผแทนนตบคคลดวย จงถอวาไดแจงขอหาแกนตบคคลนนแลว

- ผแทนนตบคคล ไดแก กรรมการผมอานาจ หรอกรรมการผจดการ หรอชออนๆ แตกตางกนไป

- การสอบสวนนตบคคลเปนผตองหา ตองออกหมายเรยกผจดการ หรอผแทนอนๆของนตบคคลมายง

พนกงานสอบสวน (มาตรา 7) คาวา ผจดการหรอผแทนอน หมายถงผทมอานาจกระทาการแทนนตบคคลนน

ตามกฎหมาย ถาพนกงานสอบสวนไดทาการสอบสวนกรรมการทไมมอานาจของจาเลย ถอวาเปนการ

สอบสวนทไมชอบ อยการไมมอานาจฟอง (ฎ. 4205/41)

สทธของผถกจบหรอผตองหา (มาตรา 7/1)

- การแจงสทธของผตองหาตามมาตรา 7/1 ไมมบทบญญตแหงกฎหมายบงคบใหตองระบไวในบนทก

คาใหการชนสอบสวน อนจะเปนเหตใหการสอบสวนไมชอบ และไมอาจรบฟงบนทกคาใหการในชนสอบสวน

ของจาเลยเปนพยานหลกฐานได (ฎ. 2015/47)

การใชลามแปล (มาตรา 13)

- ลามตองสาบานหรอปฎญาณตนกอนแปล และลงลายมอชอในคาแปลดวย มฉะนน เปนกระบวน

พจารณาไมชอบ (ฎ. 7567/44) แตถาในชนสอบสวน แมพนกงานสอบสวนจะสอบปากคาจาเลยโดยมไดใหลาม

สาบานหรอปฏญาณตน กไมทาใหการสอบสวนไมชอบ คงมผลทาใหคาใหการในชนสอบสวนของจาเลยไม

อาจใชยนจาเลยในชนพจารณาไดเทานน (ฎ. 5476/37)

- ตามมาตรา 13 มไดบงคบวาในกรณจาเลยเปนชาวตางประเทศ จะตองมลามแปลในการพจารณาของ

ศาลทกครง (ฎ. 52/29)

การดาเนนคดผวกลจรต (มาตรา 14)

ศาลจะสงจาหนายคดชวคราวได ตองปรากฏวาจาเลยเปน บคคลวกลจรต และไมสามารถตอสคดได ซง

ตองเขาหลกเกณฑทงสองประการ (ฎ. 928/99)

- เมอพนกงานสอบสวนหรอศาล สงใหพนกงานแพทยตรวจเสรจแลว ใหเรยกพนกงานแพทยมาให

ถอยคา แตถาเปนกรณทแพทยไมสามารถวนจฉยโรคได กไมจาตองเรยกแพทยมาใหถอยคา (ฎ. 3831/28)

1

- เมอมเหตควรเชอในเบองตนวาจาเลยเปนผวกลจรต และไมสามารถตอสคดได ศาลตองสงใหแพทย

ตรวจจาเลยกอน โดยขอเทจจรงนนศาลอาจจะสงเกตเหนจากอากบกรยาไดเอง หรอผเสนอขอเทจจรงใหศาล

ทราบกได (ฎ. 2594/42)

- เมอศาลชนตนชขาดวาจาเลยสามารถตอสคดได และจาเลยไมโตแยง การดาเนนกระบวนพจารณาตอ

มา จงชอบดวยกฎหมายแลว (ฎ. 809/48)

- นายประกนไมสามารถนาตวจาเลยสงศาลได จะขอใหศาลไตสวนวาจาเลยวกลจรตตามมาตรา 14 ไม

ได (ฎ. 2553/25)

การนา ป.ว.พ. มาใชบงคบ (มาตรา 15)

วธพจารณาขอใดท ป.ว.อ. มไดบญญตไวโดยเฉพาะ ใหนาบทบญญต ป.ว.พ. มาใชบงคบเทาทจะพอใช

บงคบได

- วธพจารณาความแพงทจะนามาใช ตองเปนวธพจารณาทมไดบญญตไวใน ป.ว อ. ประกอบกบเรองท

จะนามาใชตองไมขดกบหลกวธพจารณาตามทบญญตไวใน ป .ว.อ.ดวย เชน กรณการรองสอดแมไมมบญญตไว

ใน ป.ว.อ. แตกมบทบญญตเรองการเขาเปนโจทกรวมในมาตรา 30 และมาตรา 31 ไวโดยเฉพาะแลว ดงนนผ

เสยหายขอเขาเปนโจทกรวมในคดทผเสยหายคนอนฟองไวแลวโดยอาศยบทบญญตในเรองการรองสอดคาม

ป.ว.พ. ไมได (ฎ. 3935/29) หรอกรณพนกงานอยการไดฟองคดไวแลว ผทไมใชผเสยหายจะขอรองสอดเขา

มาเปนโจทกรวมตาม ป.ว.พ. มาตรา 57 ไมได (ฎ. 3797-8/40)

- นาเรองฟองซอน ตาม ป.ว.พ. มาตรา 173 วรรคสอง (1) มาใชในคดอาญาดวย เชน การทอยการ

ฟองโดยบรรยายวาจาเลยลงพมพขอความหมนประมาทโจทกรวม แมขอเทจจรงจะปรากฏวา เปนคนละ

บทความกน และลงพมพตางหนากนกบทโจทกฟองในคดน แตเปนขอความหมนประมาทโจทกรวมใน

หนงสอพมพฉบบเดยวกน และขอความกเปนเรองเดยวกน การกระทาของจาเลยจงเปนกรรมเดยว พนกงาน

อยการคดแรกและคดหลงแมจะเปนคนละคนกน แตกมอานาจฟองคดตอศาลตามมาตรา 2(5),28(1) ดวยกน

การทโจทกนาคดนมาฟองจาเลยอก จงเปนฟองซอน (ฎ. 464/30) หรอยนฟองตอศาลแขวงพระนครเหนอวา

จาเลยโฆษณาขอความหมนประมาทโจทกในหนงสอพมพรายวน เมอศาลแขวงพระนครเหนอฯ ไดประทบรบ

ฟองแลว การทโจทกฟองจาเลยตอศาลแขวงเชยงใหม ในเหตเดยวกนนโดยคาฟองเปนเรองเดยวกน จงเปนฟอง

ซอน (ฎ. 3528/24)

- นาบทบญญตเรองการอทธรณเฉพาะปญหาขอกฎหมายโดยตรงไปยงศาลฎกา ตาม ป.ว.พ.มาตรา 223

ทว มาใชบงคบในคดอาญาไมได (ฎ. 1156/42)

อานาจสบสวนสอบสวน (มาตรา 17-21)

- ผมอานาจสบสวนไดแก พนกงานฝายปกครองหรอตารวจ แมจะไดรบคาสงแตงตงใหทาหนาทอน ก

ถอวายงมอานาจสบสวนคดอาญาตาม ป.ว.อ. อย ผฎ. 500/37, 2390/27)

1

- พนกงานสอบสวน ในทองททความผดอาญาไดเกด หรออาง หรอเชอวาไดเกดในเขตอานาจของตน

หรอผตองหามถนทอยหรอถกจบภายในเขตอานาจของตน เปนผมอานาจในการสอบสวน

- ถาการสอบสวนโดยพนกงานสอบสวนทไมมอานาจ การสอบสวนกไมชอบ ทาใหพนกงานอยการ

ไมมอานาจฟอง เชน ความผดฐานขายเมทแอมเฟตามน เกดในเขตอาเภอ น. และจาเลยมทอยและถกจบทเขต

อาเภอ น. พนกงานสอบสวนในเขตอาเภอ ด. จงไมมอานาจสอบสวนคดน การสอบสวนททาไปจงไมชอบ

และถอวาคดนยงไมมการสอบสวน อยการโจทกจงไมมอานาจฟอง (ฎ. 4634/43)

- * พนกงานสอบสวนทาการสอบสวนคดทไมอยในอานาจของตน เปนการไมชอบ แมจะเปนการ

สอบสวนเพยงบางสวน โดยสวนอนจะเปนการสอบสวนโดยพนกงานสอบสวนผมอานาจกตาม กถอวาคดนนม

การสอบสวนโดยไมชอบดวยกฎหมาย พนกงานอยการไมมอานาจฟอง (ฎ. 371/31) *** เมอการสอบสวนทง

คดรวมการสอบสวนทไมชอบดวยกฎหมายไวดวย การสอบสวนคดนจงไมชอบดวยมาตรา 18 และไมเปนการ

สอบสวนตามทระบไวในมาตรา 120 โจทกจงไมมอานาจฟอง

- เมอการสอบสวนกระทาโดยพนกงานสอบสวนผมอานาจแลว การสอบสวนนนจะกระทา ณ. ทใด

กได (ฎ. 661/90)

ความผดเกด อาง หรอเชอวาเกด

ความผดอาญาเกดขนทใด ตองพจารณาความผดในแตละขอหา เชน

- *** ความผดขอหายกยอกเกดขนในทองททจาเลยเบยดบงเอาทรพยของผอนทตนครอบครองเอาเปน

ของตน (ฎ. 1573/35) เรองน จาเลยรบฝากทรพยจากผเสยหายแลวปฏเสธวาไมไดรบฝากไว ถอวาเหตความผด

ฐานยกยอกเกดในทองททจาเลยปฏเสธวาไมไดรบฝาก พนกงานสอบสวนในทองทดงกลาวมอานาจสอบสวน

ได

- จาเลยวางยาพษผตายในทองทหนง แตผตายไปถงแกความตายอกทองทหนง ถอวาในทองทจาเลย

วางยาพษ เปนทองทความผดเกด (ฎ. 3337/43)

- ความผดเกดในเรอไทย ถอวาเปนการกระทาความผดในราชอาณาจกร ตาม ป.อ.มาตรา 4 พนกงาน

สอบสวนกองปราบมอานาจสอบสวน (ฎ. 2670/35)

-*** ในความผดฐานหมนประมาทโดยหนงสอพมพลงขอความหมนประมาท ถอวาทองททจาหนาย

หนงสอพมพทกแหงเปนทเกดเหต (ฎ. 2145/18, 2360/23)

พนกงานสอบสวนผรบผดชอบ (มาตรา 18 วรรคสาม)

พนกงานสอบสวนผรบผดชอบ หมายถง พนกงานสอบสวนทมหนาทสรปสานวนการสอบสวนและ

ทาความเหน พรอมเสนอสานวนการสอบสวนตอพนกงานอยการ ตามบทบญญตมาตรา 140,141, 142 ซง

ไดแกความเหนงดการสอบสวน เหนควรใหงดการสอบสวน ความเหนควรสงฟอง หรอสงไมฟอง

กรณตามมาตรา 18 น แมจะเปนความผดทเกดขนในทองทเดยว แตพนกงานสอบสวนทมอานาจ

สอบสวนอาจมหลายทองท กลาวคอ พนกงานสอบสวนทงทองทความผดเกด อางหรอเชอวาเกด หรอทองทท

1

ผตองหามทอย หรอถกจบ ตางมอานาจสอบสวน แตสาหรบพนกงานสอบสวนผรบผดชอบมเพยงทองททเดยว

ซงไดแกในทองททความผดเกด เวนแตมเหตจาเปนหรอเพอความสะดวก จงใหพนกงานสอบสวนแหงทองทท

ผตองหามทอย หรอถกจบ เปนผรบผดชอบดาเนนการสอบสวน (ฎ. 9239/47)

กรณความผดเกดขนหลายทองท (มาตรา 19)

พนกงานสอบสวนผรบผดชอบไดแก

ก. ถาจบผตองหาไดแลว คอพนกงานสอบสวนซงทองททจบไดอยในเขตอานาจ

ข. ถาจบผตองหายงไมได คอพนกงานสอบสวนซงทองททพบการกระทาความผดกอน อยในเขต

อานาจ

กรณไมแนวาการกระทาความผดอาญา กระทาในทองทใด (มาตรา 19(1))

- แจงความตอเจาพนกงานทองทหนง และไปเบกความตอศาลอกทองทหนงซงยงไมแนวาจะเปนความ

ผดฐานแจงความเทจหรอเบกความเทจ พนกงานสอบสวนทองทใดทองทหนงดงกลาวมอานาจสอบสวนได (ฎ.

822/90)

กรณความผดตอเนองหลายทองท (มาตรา 19(3))

- ความผดฐานรบของโจรเปนความผดตอเนองกบความผดฐานลกทรพย หรอชงทรพย หรอปลนทรพย

ฯ ตามทระบไวใน ป.อ. มาตรา 357 ดงนน กรณทความผดฐานลกทรพย และรบของโจร เกดตางทองทกน

พนกงานสอบสวนในทองทความผดฐานลกทรพยเกดขน ยอมมอานาจสอบสวนในความผดฐานรบของโจรได

ดวย (ฎ. 1180/37, 3903/31)

- ความผดฐานออกเชคไมมเงน ตาม พ.ร.บ.เชคฯ ถอวาทองททจาเลยออกเชคเปนความผดตอเนองกบ

ทองททธนาคารตามเชคปฎเสธการจายเงน ดงนน พนกงานสอบสวนทองทใดทองทหนงดงกลาวมอานาจ

สอบสวนตามมาตรา 19 (3) (ฎ. 1702/23 ป.) , 2070/43

- ** จาเลยทงสองรวมกนขายเมทแอมเฟตามนโดยเจาพนกงานตารวจวางแผนลอซอ และจบกมจาเลยท

2 ได ในทองท สน.บางขนเทยน จาเลยท 2 ไดพาตารวจ สน.บางขนเทยนไปจบกมจาเลยท 1 ไดในทองท

สน.วดพระยาไกร ถอวาจาเลยทงสองกระทาความผดซงหนา และเปนความผดตอเนองและกระทาตอเนองกน

ทงในทองท สน.บางขนเทยน และสน.วดพระยาไกร พนกงานสอบสวนทงสองสถานมอานาจสอบสวนตาม

มาตรา 19 (3) สวนพนกงานสอบสวนผรบผดชอบไดแก พงส. สน.บางขนเทยน ตามมาตรา 19 (ก)

(ฎ. 1259/42)

- กรณความผดตอ พ.ร.บ.เชค ฯ หากเปนกรณทผเสยหายฟองเอง สถานทเกดเหตมเพยงสถานทเดยวคอ

สถานททธนาคารตามเชคปฎเสธการใชเงน (ฎ. 857/30, 1229/19 ป.) แตถาอยการฟอง จะมทเกดเหต 2 แหงคอ

สถานทออกเชค และสถานททธนาคารปฎเสธการจายเงน ดงนนถามการสอบสวนในทองททออกเชค ซงถอวา

เปนความผดตอเนองกบทองททธนาคารปฎเสธการจายเงน อยการจงฟองไดตามมาตรา 22(1) (ฎ. 1702-3/23 ป.)

ซงเปนการโยงมาตรา 19 (3) กบ มาตรา 22(1)

1

กรณความผดหลายกรรมกระทาในทองทตางๆ มาตรา 19(4)

- ผเสยหายรองทกขใหดาเนนคดกบจาเลยในขอหาตาม พ.ร.บ.เชคฯ ตอ พงส. สภ.เมองนราธวาส ซง

เปนทองททความผดเกด แตขณะเดยวกนจาเลยกไดไปแจงความตอ พงส. สภ.สไหงโกลก วาเชคดงกลาวหาย

พนกงานอยการเหนวาการแจงความดงกลาวเปนความผดฐานฉอโกงและแจงความเทจ จงสงให พงส.สภ.เมอง

นราธวาส สอบสวนเพมเตมและแจงขอหาตอจาเลยเพมเตม ดงน พงส.สภ.เมองนราธวาส ยอมมอานาจ

สอบสวน จาเลยในขอหาแจงความเทจได เพราะจาเลยถกกลาวหาวา กระทาความผดหลายกรรมกระทาลงใน

ทองทตางๆ กนตาม มาตรา 19(4) และเมอเปนความผดหลายกระทงยอมฟองรวมกนในฟองเดยวกนไดตาม

มาตรา 160 ทงความผดฐานแจงความเทจ เปนความผดทมโทษเบากวาความผดฐานฉอโกงและความผดตาม

พ.ร.บ.เชคฯ “ แมจะเปนการกระทาตางกรรม ตางสถานทกน แตกไดกระทาลงโดยจาเลย ซงเปนผกระทาความ

ผดคนเดยวกนและเปนความผดเกยวพนกน” (ฎ. 3430/37) ซงสามารถฟองคดทกเรองตอศาลทมอานาจชาระใน

ฐานความผดซงมอตราโทษสงกวา ตาม ป.ว.อ.มาตรา 24 กได

พนกงานสอบสวนทมอานาจสอบสวน และพนกงานสอบสวนผรบผดชอบ

- เมอมการจบจาเลยไดแลว พนกงานสอบสวนทองททจบจาเลยได เปนพนกงานสอบสวนผรบผดชอบ

(ฏ. 3585/46) หากพนกงานสอบสวนทองทอนทมใชทองททจบจาเลยได ทาหนาทเปนพนกงานสอบสวนผรบผด

ชอบ เปนการไมชอบ ถอไมไดวามการสอบสวนในความผดนนโดยชอบตามมาตรา 120 พนกงานอยการไมม

อานาจฟอง (ฎ. 3466/47)

- ถาจบผตองหาได ตองเปนการจบตวในขอหาเดยวกนดวย ถาเปนการจบในขอหาอน จะถอวา

พนกงานสอบสวนในทองทนน เปนพนกงานสอบสวนผรบผดชอบ ตามมาตรา 19 วรรคสาม (ก) ไมได เชน

จาเลยกระทาความผดฐานลกทรพย หรอรบของโจรในทองทหนง แตไปถกจบตวไดอกทองทหนงในขอหา

ซองโจร ดงนไมถอวาเปนการจบกมจาเลยในความผดฐานลกทรพย หรอรบของโจรดวย พนกงานสอบสวน

ในทองทจบกมจาเลยไดจงไมใชพนกงานสอบสวนผรบผดชอบ ตามมาตรา 19 วรรคสาม (ก) น (ฎ. 1579/46)

- ตามมาตรา 19 วรรคหนง เปนการแยกวาแมพนกงานสอบสวนในทองททเกยวของมอานาจสอบสวน

แตพนกงานสอบสวนผรบผดชอบในการสอบสวน(รวบรวมพยานหลกฐานทงหมดทกทองทและสรปสานวน)

ตองเปนอานาจของพนกงานสอบสวนทองทจบผตองหาได ถาจบตวยงไมไดเปนอานาจของพนกงานสอบสวน

ทองททพบการกรทาความผดกอนเปนพนกงานสอบสวนผรบผดชอบ หากพนกงานสอบสวนผรบผดชอบไม

เปนไปตามมาตรา 19 วรรคสามบญญตไว ทาใหเกดผลเสยแกคดได โดยถอไมไดวามการสอบสวนคดนนโดย

ชอบ ตาม มาตรา 120 มผลทาใหพนกงานอยการไมมอานาจฟอง ศาลตองพพากษายกฟอง (ฎ. 1974/39)

- *** ในกรณทจบตวผตองหาได พนกงานสอบสวนซงทองททจบไดอยในเขตอานาจเปนพนกงาน

สอบสวนผรบผดชอบตามมาตรา 19 วรรคสาม (ก) ตามอนมาตราน นาจะหมายถงกรณกอนจบกมผตองหายง

ไมมพนกงานสอบสวนผรบผดชอบ กลาวคอยงไมไดเรมทาการสอบสวนนนเอง เพราะถาเปนกรณทมความผด

เกดขนแลวยงจบตวผตองหาไมไดและมการสอบสวนโดยพนกงานสอบสวนทองททพบการกระทาความผด

กอนอยในเขตอานาจ พนกงานสอบสวนทองทพบการกระทาความผดกอนยอมเปนพนกงานสอบสวนผรบผด

1

ชอบ ตามมาตรา 19 วรรคสาม (ข) เมอมพนกงานสอบสวนผรบผดชอบแลว แมตอมาจะจบผตองหาไดในทอง

ทอนกตาม พนกงานสอบสวนในทองททพบการกระทาความผดกอน กยงคงเปนพนกงานสอบสวนผรบผดชอบ

อยเชนเดมไมเปลยนแปลง ไมใชกรณตามมาตรา 19 วรรคสาม (ก) (ฎ. 1126/44, 4512/30)

กรณความผดนอกราชอาณาจกร (มาตรา 20)

หลกเกณฑ ถาความผดทมโทษตามกฎหมายไทย ไดกระทาลงนอกราชอาณาจกร ใหอยการสงสดหรอ

ผรกษาการแทน เปนพนกงานสอบสวนผรบผดชอบ หรอจะมอบหมายใหพนกงานอยการ หรอพนกงาน

สอบสวนคนใด เปนผรบผดชอบทาการสอบสวนแทนกได (วรรคแรก)

ในกรณทอยการสงสดหรอผรกษาการแทนมอบหมายให พนกงานสอบสวนคนใดเปนผรบผดชอบ

ทาการสอบสวน อยการสงสดหรอผรกษาการแทน จะมอบหมายใหพนกงานอยการคนใดทาการสอบสวนรวม

กบพนกงานสอบสวนนนกได (วรรคสอง)

ใหพนกงานอยการทไดรบมอบหมายใหเปนพนกงานสอบสวนผรบผดชอบ หรอใหทาการสอบสนรวม

กบพนกงานสอบสวน มอานาจและหนาทในการสอบสวนเชนเดยวกบพนกงานสอบสวน และอานาจ หนาท

ประการอนทกฎหมายบญญตไวใหเปนอานาจและหนาทของพนกงานอยการ (วรรคสาม)

ในกรณทพนกงานอยการทาการสอบสวนรวมกบพนกงานสอบสวน ใหพนกงานสอบสวนปฏบตตาม

คาสงและคาแนะนาของพนกงานอยการในเรองทเกยวกบการรวบรวมพยานหลกฐาน (วรรคส)

ในกรณจาเปน พนกงานสอบสวนตอไปนมอานาจสอบสวนในระหวางรอคาสงจากอยการสงสดหรอ

ผรกษาการแทน (1) พนกงานสอบสวนซงผตองหาถกจบในเขตอานาจ (2) พนกงานสอบสวนซงรฐบาล

ประเทศอน หรอบคคลทไดรบความเสยหายไดรองฟองใหทาโทษผตองหา (วรรคหา)

เมอพนกงานอยการ หรอพนกงานสอบสวนผรบผดชอบในการสอบสวน แลวแตกรณ เหนวาการ

สอบสวนเสรจแลว ใหทาความเหนตามมาตรา 140, 141 หรอ 142 สงพรอมสานวนไปยงอยการสงสดหรอ

ผรกษาการแทน (วรรคทาย)

- ความผดทเกดขนในเรอไทยหรออากาศยานไทย ไมวาจะอยทใด ถอวาเปนการกระทาความผดใน

ราชอาณาจกร ตาม ป.อ.มาตรา 4 วรรคสอง (ฏ. 2670/35) โปรดดหมายเหต

- จาเลยฝากทรพยของผเสยหายขณะทอยนอกราชอาณาจกร แตเมอถงประเทศไทยไดปฏเสธวาไมไดรบ

ฝากไว ถอวาเหตความผดฐานยกยอกเกดในราชอาณาจกร ไมใชความผดทกระทาลงนอกราชอาณาจกร จงไม

เขากรณตามมาตรา 20 (ฎ. 1573/35)

หมายเหต ความผดทมโทษตามกฎหมายไทย ทกระทาลงนอกราชอาณาจกร ตามความหมายของ

มาตรา 20 น มความเปน 2 ฝาย คอ

1. ฝายแรกเหนวาเปนความผดตาม ป.อ. มาตรา 4 วรรคสอง , มาตรา 5 – 9 เชน อาจารย ธานศฯ

อาจารยจตรฤดฯ

1

2. ฝายทสอง เหนวากรณท ป.อ.ถอวาเปนการกกระทาความผดในราชอาณาจกร เชน มาตรา 4 วรรค

สองไมใชความผดทมโทษตามกฎหมายไทย ทกระทาลงนอกราชอาณาจกร เพราะกรณดงกลาว ป.อาญา ให

ถอวากระทาผดในราชอาณาจกร จงไมตองดวย มาตรา 20 แหง ป.ว.อาญา โดยฝายนกไดแก ดร.เกยรตขจรฯ

รวมถงในหนงสอ ว.อาญาของจรสฯ และมคาพพากษาฎกาสนบสนนคอ ฏ. 2670/35 ทวนจฉยวา เหตเกดใน

เรอไทย หรออากาศยานไทยไมวาจะอยทใด ถอวาเปนการกระทาในราชอาณาจกร ตาม ป.อ.มาตรา 4 วรรคสอง

เมอเหตเกดในเรอไทยทอยนอกราชอาณาจกร เปนการกระทาความผดในราชอาณาจกร พนกงานสอบสวนกอง

ปราบกรมตารวจ มอานาจสอบสวนคดอาญาไดทวราชอาณาจกรจงมอานาจสอบสวน

เขตอานาจศาล( มาตรา 22-27)

ศาลทมอานาจรบชาระคด หลก กคอศาลทความผไดเกดขน อาง หรอเชอวาเกดขนในเขตอานาจ แตม

ขอยกเวนคอ อาจฟองจาเลยตอศาลในเขตทจาเลย มทอย หรอ ถกจบ หรอ ไดมการสอบสวนความผดในทองท

ใด ศาลซงทองทนนๆ อยในเขตอานาจกได ตาม มาตรา 22(1)

- มาตรา 22(1) มไดเปนบทบญญตทใหสทธของโจทกทจะเลอกยนฟองจาเลยตอศาลชนตนทจาเลยมท

อยในเขตอานาจหรอถกจบได แตเปนบทบญญตทใหเปนดลพนจของศาลชนตนทจาเลยมทอยหรอถกจบ จะรบ

ชาระคดหรอไมกได โดยศาลจะพจารณาวาการฟองคดทศาลชนตนทจาเลยมทอยหรอถกจบ “ จะสะดวกยงกวา

การฟองคดตอศาลทความผดเกด เชอ หรออางวาเกด หรอไม” ดงนนการทโจทกอางวา การยายจาเลยทงสอง

จากเรอนจาบางขวาง นนทบร ไปดาเนนคดทศาลจงหวดภเกต จะไมปลอดภย ในการควบคม และอาจเสยหาย

ระหวางการขนยาย เปนเพยงปญหาในการปฎบตของกรมราชทณฑทอาจแกไขได ไมใชกรณท การพจารณาคด

ทศาลจงหวดนนทบร จะสะดวกยงกวาการฟองทศาลจงหวดภเกต (ฎ. 516/48, 6511/46)

- คาวาทอย ตาม ป.ว.อ.มาตรา 22(1) มความหมายเชนเดยวกบภมลาเนา (ฎ. 2073/36) และตอมาไดม

บทบญญตมาตรา 47 แหง ป.พ.พ. บญญตใหภมลาเนาของผทถกจาคกตามคาพพากษาถงทสดของศาล ไดแก

เรอนจาหรอทณฑสถานทถกจาคกอยจนกวาจะไดรบการปลอยตว ซงโจทกอาจฟองจาเลยตอศาลทอยในเขตท

ตงของเรอนจา หรอทณฑสถาน กได แตกเปนดลพนจของศาลทจะรบชาระคดหรอไมกได (ฎ. 2646/46)

- ผทถกจาคกตามคาพพากษาของศาลนน ตองเปนคาพพากษาถงทสดดวย จงตะถอวาเรอนจา หรอ

ทณฑสถานเปนภมลาเนา ตาม ป.พ.พ. มาตรา 47 ถาคาพพากษายงไมถงทสดกไมถอวาเปนภมลาเนา

(ฎ. 2209/40) และตองมการจาคกจรงๆในเขตศาลนนดวย (ฎ. 8836/38)

-*** ในความผดฐานหมนประมาทโดยหนงสอพมพลงขอความหมนประมาท ถอวาทองททจาหนาย

หนงสอพมพทกแหงเปนทเกดเหต (ฎ. 2145/18, 2360/23)

- กรณความผดตอ พ.ร.บ.เชค ฯ หากเปนกรณทผเสยหายฟองเอง สถานทเกดเหตมเพยงสถานทเดยวคอ

สถานททธนาคารตามเชคปฏเสธการใชเงน (ฎ. 857/30, 1229/19 ป.) แตถาอยการฟอง จะมทเกดเหต 2 แหงคอ

สถานทออกเชค และสถานททธนาคารปฏเสธการจายเงน ดงนนถามการสอบสวนในทองททออกเชค ซงถอวา

เปนความผดตอเนองกบทองททธนาคารปฏเสธการจายเงน อยการจงฟองไดตามมาตรา 22(1) (ฎ. 1702-3/23 ป.)

ซงเปนการโยงมาตรา 19 (3) กบ มาตรา 22(1)

1

ผมอานาจฟองคดอาญา (มาตรา 28)

ไดแก 1) พนกงานอยการ 2) ผเสยหาย

- กรณคดอาญาทผเสยหายหลายคน แมผเสยหายคนหนงไดฟองผกระทาความผดไปแลว ผเสยหายคน

อนกยงมสทธฟองผกรทาความผดไดอก ไมเปนฟองซา หรอฟองซอน (ฎ. 769/35, 3619/43)

ผเสยหายฟองคดแลวตายลง (มาตรา 29)

หลกเกณฑ เมอผเสยหาย(ทแทจรง) ยนฟองแลวตายลง ผบพการ ผสบสนดาน สามหรอภรยา จะดาเนน

คดตางผตายตอไปกได

ถาผเสยหายทตายนนเปนผเยาว ผวกลจรต หรอผไรความสามารถ ซงผแทนโดยชอบธรรมผอนบาล

หรอผแทนเฉพาะคดไดยนฟองแทนไวแลว ผฟองแทนนนจะวาคดตอไปก

- ตามมาตรา 29 เปนกรณทผเสยหายทแทจรงเปนโจทกยนฟองคดเอง และนาจะรวมถงกรณทผเสย

หายไดเขาเปนโจทกรวมกบพนกงานอยการแลวตายลงดวย

- ** การเขาดาเนนคดตางผตายน ผเสยหายตองไดยนฟองไวแลวกอนตายลงเทานน ไมรวมถงการแจง

ความรองทกขโดยยงไมฟองคดดวย ดงนนการทผเสยหายเพยงแตแจงความรองทกขไวทานน บคคลตามมาตรา

29 ไมมอานาจดาเนนคดตอไปได (ฎ. 5162/47)

- ผเสยหายทฟองคดแลวตายตามมาตรา 29 น หมายถงตวผเสยหายทแทจรงเทานน ไมรวมถงผมอานาจ

จดการแทนดวย ถาผจดการแทนถงแกความตาย บพการ ผสบสนดาน สาม หรอภรยาของผจดการแทน จะ

ดาเนนคดตางผตายตามมาตรา 29 ไมได (ฎ. 1187/43, 2331/21)

- ** ตามมาตรา 29 น ผเสยหายจะตองไดฟองคดไวแลวตายลง ถาผเสยหายตายเสยกอนฟองคด

อานาจฟองคดไมเปนมรดกตกทอด ไมเขากรณมาตรา 29 น (ฎ. 3395/25, 2219/21)

- ผบพการ และผสบสนดาน ทจะมอานาจดาเนนคดตางผตาย ตามมาตรา 29 หมายถงผบพการ หรอ

ผสบสนดานตามความเปนจรง ( เชนเดยวกบบพการ และผสบสนดาน ตามมาตรา 5(2) ) ดงนบตรทไมชอบ

ดวยกฎหมายของผเสยหายกมสทธดาเนนคดตอไปได และถาบตรยงเปนผเยาวอย มารดาในฐานะผแทนโดย

ชอบธรรมกดาเนนคดแทนผเยาวได ตาม ป.ว.พ. มาตรา 56 ประกอบ ป.ว.อ. มาตรา 15 โดยมารดาไมตองขอ

อนญาตเปนผแทนเฉพาะคดของผเยาวตอศาลกอน(ฎ. 5119/30) กรณถาเปนสาม ภรยา ของผเสยหาย ตาม

มาตรา 29 วรรคแรกน นาจะตองเปนสามภรยากนโดยชอบดวยกฎหมายดวย (เทยบ ฎ. 1056/03) ในมาตรา

5(2)) ดงนน ตาม ฎ. 5119/30 น ภรยาโดยไมชอบดวยกฎหมายของของผเสยหาย (มารดาของผเยาว) จงไมอาจ

เขาดาเนนคดตางผตายในฐานะภรยาของผตายได แตทเขามาในคดไดกเนองจากเปนมารดาผแทนโดยชอบธรรม

ของผเยาว ซงเปนบตรทไมชอบดวยกฎหมายของผเสยหาย ทงนอาศยอานาจตาม ป.ว.พ. มาตรา 56 ประกอบ

ป.ว.อ.มาตรา 15

- ** ผทมอานาจดาเนนคดตางผตายตามมาตรา 29 มเฉพาะผบพการ ผสบสนดาน สาม และภรยา

เทานน ดงน พนองรวมบดามารดาเดยวกนกบผตาย และเปนผจดการมรดกของผตาย กไมมอานาจเขาดาเนน

คดตางผตาย (ฎ. 2242/33)

1

- มาตรา 29 วรรคแรก เปนเรองผเสยหายทแทจรงยนฟองแลวตายลง สวนมาตรา 29 วรรคสอง เปน

กรณผแทนโดยชอบธรรมฯ หรอผแทนเฉพาะคด เปนผยนฟองแทนผเสยหายไวแลวผเสยหายนนตายลง ผฟอง

คดแทนจงวาคดตอไปกได

- เฉพาะกรณผแทนเฉพาะคดจะดาเนนคดตอไปไดตามมาตรา 29 วรรคสองน ตองเปนกรณทศาลได

ตงผแทนเฉพาะคดของผเสยหายตามมาตรา 6 ไวแลวกอนทผเสยหายจะตายลง ถาผเสยหายตายระหวางการ

รองขอเปนผแทนเฉพาะคด ผนนจะดาเนนคดตอไปไมได (ฎ. 3432/36, 1625/32)

- บทบญญตมาตรา 29 นาไปใชในกรณรองขอใหปลอยเนองจากการคมขงผดกฎหมายตามมาตรา 90

ดวย (ฎ. 392/22) และนาไปใชกบกระบวนพจารณาในชนรองขอคนของกลางไดดวย (ฎ. 1595/28)

- บดาฟองมารดาเปนจาเลย ผสบสนดานของจาเลยจะขอรบมรดกความไมได เพราะเปนคดอทลม

(ฎ. 1551/94 ป.)

- การขอเขาดาเนนคดตางผตายตอไปตามมาตรา 29 น มไดกาหนดเวลาไว จะนาระยะเวลาการรบ

มรดกความในคดแพงซงมกาหนด 1 ป ตาม ป.ว.พ. มาตรา 42 มาใชบงคบไมได (คร.1595/28)

- ผทไดรบมรดกความอาจไมดาเนนคดตอไป แตขอใหศาลจาหนายคดกได (ฎ. 3619/43)

- กรณทผเสยหายยนฟองแลวตายลงนน กฎหมายไมไดบงคบใหบคคลตามทระบไวในมาตรา 29 ตอง

เขามาดาเนนคดตางผตาย ถาไมมผใดเขามาเลย กรณทผเสยหายเปนโจทกรวม กไมมปญหาอะไรเพราะ

อยการโดยไมไดระบชดวาเขารวมในความผดฐานใด กหมายถงอนญาตใหเขารวมเฉพาะในความผดทเขาเปน

โจทกรวมไดเทานน(ฎ.๒๑๑๐/๔๘) เรองนบดาผตายขอเขารวมไดแตเฉพาะฐานฆาผอน สวนฐานทาลายพยาน

หลกฐานไมใชความผดตอสาธารณชน แตเปนความผดเกยวกบรฐโดยตรง จงเขารวมไมได เมอเขารวมไมไดก

ใชสทธอทธรณไมได

- ผทมสวนรวมในการกระทาความผด เพราะเปนเรองววาททารายกน จงไมใชผเสยหายโดยนตนย ขอ

เขาเปนโจทกรวมไมได แมศาลชนตนสงอนญาตใหเขาเปนโจทกรวมและโจทกรวมอทธรณตอมากตาม กถอวา

เปนอทธรณทไมชอบ(ฎ.๒๗๙๔/๑๖) ผลกคอเทากบไมมการเขารวมเปนโจทก การอทธรณกเทากบไมได

อทธรณ

-ถาศาลอนญาตใหเขาเปนโจทกรวมแลว แมภายหลงศาลจะยกคารองขอเขาเปนโจทกรวมกตาม แต ก

ไมทาใหการดาเนนคดของโจทกรวมททาไปแลวเสยไป(ฎ.๑๘๖/๑๔)พยานหลกฐานทไดอางองไวแลวศาลยอม

ใชเปนพยานหลกฐานสาหรบคดนนได

-** โจทกรวมเคยขอเขารวมเปนโจทกกบอยการ และไดขอถอนตวจากการเปนโจทกรวมไปแลว มผล

เทากบขอถอนฟองในสวนของโจทกรวมเสรจเดดขาดแลว ดงนตอมาโจทกรวมจะขอเขาเปนโจทกอกไมได

ตองหามตามมาตรา ๓๖ (ฎ๗๒๑๔/๔๔) ทงนเพราะการเขาเปนโจทกรวมถอวาเปนการฟอง

- กาหนดเวลาขอเขาเปนโจทกรวม ตองกอนศาลชนตนพพากษา ดงนนหากศาลชนตนพพากษาแลว

ผเสยหายจะขอเขาเปนโจทกรวมเพอใชสทธอทธรณ ฎกา หาไดไม(ฎ๓๙๒/๑๒)

- ศาลตองสงคารองขอของโจทกกอนวาอนญาต จงจะเขาเปนโจทกรวมได การสงวา “สาเนาใหทกฝาย

ไวพดกนวนนด” พอถงวนนดจาเลยรบสารภาพจงตดสนคดไปทเดยว กรณนถอวายงไมไดอนญาตใหเขาเปน

โจทกรวม(ฎ๑๑๓๗/๙๔) แตถาศาลยงไมสงคารอง แตมการดาเนนกระบวนพจารณาตอมาเชนสบพยานและอนๆ

ตอมาในฐานะโจทกรวม เปนพฤตการณทศาลอนญาตใหเขาเปนโจทกรวมแลว(ฎ๓๒๓/๑๐ ป.)

-เมอศาลอนญาตแลวตองถอคาฟองของอยการเปนหลก ดงนถาศาลพพากษายกฟองเพราะโจทกไมม

อานาจฟอง การขอเขาเปนโจทกรวมตกไปดวย(ฎ.๑๕๘๓/๑๓,๑๙๗๔/๓๙)

- โจทกรวมจะใชสทธนอกเหนอไปจากสทธของอยการไมได จงไมมอานาจแกและเพมเตมฟองของ

อยการ(ฎ.๓๘๓๓/๒๕) อยางไรกตามแมโจทกรวมจะขอแกไขเพมเตมฟองไมได แตมสทธระบพยานหรอขอ

สบพยานเพมเตมได(ฎ.๕๖๘/๑๓)

- ในคดทพนกงานอยการไมมอานาจขอใหคนหรอใชราคาแทนผเสยหาย คาขอของโจทกรวมทขอให

ถอเอาตามคาฟองของอยการยอมตกไปดวย(ฎ.๓๖๖๗/๔๒)

- ในคดอาญาทอยในอานาจของศาลแขวงและมคาขอในสวนแพงดวย แมคาขอสวนแพงนนจะมทน

ทรพยเกนอานาจของศาลแขวง พนกงานอยการกมอานาจตอศาลแขวงได แตโจทกรวมไมอาจถอเอาคาขอสวน

แพงนนเปนคาขอของตนได โจทกรวมจงไมมสทธอทธรณใหจาเลยรบผดในสวนแพงได(ฎ.๔๑๑๙/๒๘)

- พนกงานอยการและโจทกรวมตางมฐานะเปนโจทกดวยกน ดงนหากพนกงานอยการไมมาในวนนด

พจารณาแตโจทกรวมมาจะถอวาโจทกขาดนดและยกฟองตามมาตรา ๑๖๖ ไมได(ฎ.๑๕๑๙/๙๗)

2

- สทธในการยนอทธรณ ฎกา เปนสทธเฉพาะตวของคความ โจทกรวมจะขอถอเอาฎกาของพนกงาน

อยการโจทกเปนฎกาของโจทกรวม และขอแกไขเพมเตมฎกาของโจทกไมได (ฎ.๓๒๙๒/๓๒)

- ผเสยหายขอเขาเปนโจทกรวมในคดทผเสยหายอนยนฟองไมได เพราะ มาตรา ๓๐,๓๑ บญญตให

ผเสยหายและพนกงานอยการเขารวมเปนโจทกกบคดทอกฝายหนงไดฟองเทานน แสดงวากฎหมายประสงคให

มการเขารวมเปนโจทกรวมไวเฉพาะสองกรณดงกลาวเทานน (ฎ.๓๓๒๐/๒๘) และอาศยมาตรา ๕๗ แหง

ป.ว.พ. มาใชบงคบกไมได(ฎ๓๙๓๕/๒๙)

- คดอาญาโจทกและจาเลยจะขอใหศาลฎกาพพากษาตามสญญาประนประนอมยอมความหาไดไม แต

เมอเปนคดความผดตอสวนตว เมอโจทกยนคารองขอถอนฟองมาดวยในเวลากอนคดถงทสด เมอจาเลยไม

คดคานเปนผลใหสทธนาคดอาญามาฟองระงบไป ตามมาตรา ๓๙ (๒) เมอศาลฎกาอนญาตใหถอนฟองแลว ม

ผลใหคาพพากษาของศาลลางระงบไปในตว ศาลฎกาไมตองพพากษายกคาพพากษาของศาลลางอก

(ฎ.๔๓๘/๐๕ ป.) แตใหจาหนายคดออกจากสารบบความของศาลฎกา

- ถาศาลชนตนไมรบฎกา ผฎกายนคารองอทธรณคาสงไมรบฎกา แมจะลวงเลยระยะเวลาฎกาแลวกตาม

กถอวาคดยงไมถงทสด( คร.๓๕/๒๒,๙๗๓/๒๕)

- กรณศาลสงจาหนายคดชวคราวเพราะจาเลยหลบหน คดยงไมถงทสดโจทกจงขอถอนฟองได

-** ในกรณทโจทกรวมขอถอนคารองขอเขาเปนโจทกรวม มผลเทากบเปนการถอนฟองนนเอง

(คร.๘๙๒/๑๔) แตถาผเสยหายไมไดเขาเปนโจทกรวมดวยผเสยหายจะถอนฟองไมได ศาลฎกาตความวา คารอง

ขอถอนฟองนนเปนการถอนคารองทกขนนเอง (ฎ.๑๒๔๑/๒๖)

- การอนญาตใหถอนฟองเปนดลพนจของศาล แตถาจาเลยยนคาใหการแลวและคดคาน ศาลตองยก

คารองขอถอนฟองจะใชดลพนจไมได(ฎ.๖๙๘/๘๑)

ผลของการถอนฟอง(มาตรา ๓๖)

คดอาญาทไดถอนฟองไปจากศาลแลว จะนามาฟองใหมไมได แมยงไมไดไตสวนมลฟองกตาม

(ฎ.๒๙๒๗/๒๙) การถอนฟองอนมผลทาใหฟองใหมไมไดนน หมายถงการถอนฟองโดยเดดขาด การถอนฟอง

(คดความผดตอสวนตว)เพอรวมเปนโจทกกบสานวนอยการ หาใชเปนการถอนฟองโดยเดดขาดไม สทธการนา

คดอาญามาฟองยงไมระงบไปตามมาตรา ๓๙(๒) พนกงานอยการยงมอานาจฟอง ไมตองหามตามมาตรา ๓๖

เพราะถอวายงตดใจทจะดาเนนคดกบจาเลยอยนนเอง อยางไรกตามการขอเขารวมเปนโจทกกบพนกงานอยการ

กตองดาเนนการในเวลาอนควรดวย หากปลอยเวลานานไป เชนกวา ๖ เดอน ถอวามเจตนาถอนฟองโดยเดดขาด

(ฎ.๑๗๖๕/๓๙)

- กรณการฟองผดศาลแลวถอนฟองเพอไปฟองยงศาลทมอานาจ กมใชเปนการถอนฟองเดดขาด

(ฎ.๒๐๓/๓๑) จงฟองใหมได แตกตองฟองภายในอายความดวย (อายความไมสะดด)

- * ถอนฟองเพอรอผลคดแพง เปนการถอนฟองโดยเดดขาดฟองใหมไมได(ฎ.๔๔๐/๙๗) หรอถอนฟอง

โดยอางเหตผลวาฟองบกพรอง ขอถอนฟองเพอจะนาไปดาเนนคดใหม กถอวาเปนการถอนฟองโดยเดดขาดดวย

(ฎ.๙๒๔/๓๐)

-การทผเสยหายขอเขาเปนโจทกรวมกบพนกงานอยการ ถอเสมอนวาโจทกรวมฟองคดเอง ดงนการท

โจทกรวมขอถอนตวจากการเปนโจทกรวม จงมผลทากบเปนการขอถอนฟองในสวนของโจทกรวมนนเอง

โจทกรวมจะขอเขาเปนโจทกรวมในคดนนในภายหลงอกไมได(ฎ.๗๒๔๑/๔๔)

- ในความผดทมผเสยหายหลายคน เมอผเสยหายคนหนงไดยนฟองไวแลวขอถอนฟองไปยอมตดสทธ

เฉพาะผเสยหายคนนนไมใหฟองใหม สวนผเสยหายคนอนยงมสทธฟองไดอก ไมถกตดสทธตามมาตรา ๓๖

(ฎ.๕๙๓๔-๕/๓๓)

2

คดอาญาเลกกน( มาตรา ๓๗-๓๘)

- ** ในคดทารายรางกาย ครงแรกผเสยหายไมไดรบอนตรายแกกาย พนกงานสอบสวนจงเปรยบเทยบ

ปรบในความผดตามป.อ.มาตรา ๓๙๑ ซงเปนความผดลหโทษ และผตองหาชาระคาปรบตามทพนกงาน

สอบสวนเปรยบเทยบแลว แตตอมากลบปรากฎวาบาดแผลทไดรบรายแรงจนเปนอนตรายสาหส เปนความผด

ตาม ป.อ.มาตรา ๒๙๗ ซงมใชความผดลหโทษ เปนคดทไมอาจเปรยบเทยบปรบได ดงนนการเปรยบเทยบปรบ

ของพนกงานสอบสวนไมมผลทาใหสทธนาคดอาญามาฟองของโจทกระงบไป(ฎ.๓๕๔/๓๑)

- กรณความผดกรรมเดยวผดตอกฎหมายหลายบท แมขอหาทเบากวามอตราโทษทอยในขายจะเปรยบ

เทยบได แตถาขอหาทหนกกวา อตราโทษไมอยในขายทจะเปรยบเทยบปรบได เชนนพนกงานสอบสวนไมม

อานาจเปรยบเทยบขอหาทเบากวา เพราะการกระทาทเปนกรรมเดยวกนเปนความผดตอกฎหมายหลายบทนน

ตองลงโทษบทหนกตาม ป.อ. มาตรา ๙๐ ดงนหากพนกงานสอบสวนเปรยบเทยบปรบไปกไมทาใหคดเลกกน

ศาลจงมอานาจพจารณาพพากษาตอไป(ฎ.๒๘๔๙/๔๐) เรองนจาเลยขบรถเมาสรา และประมาทนาหวาดเสยว

อนอาจเกดอนตรายแกบคคลหรอทรพย เปนกรรมเดยวผดกฎหมายหลายบท พงส.ไมมอานาจปรบขอหาขบรถ

ประมาทซงเปนความผดซงเบากวาขอหาขบรถขณะมาสราเพอใหความผดทงหมดเลกกนตามมาตรา ๓๗

- แตถาเปนหลายกรรม หลายกระทง การเปรยบเทยบปรบกใหพจารณาเปนรายขอหา

สทธนาคดอาญามาฟองระงบ ตามมาตรา ๓๙

-เมอสทธนาคดอาญามาฟองของโจทกระงบไปหลงจากทมการฟอง ศาลตองจาหนายคดออกจาก

สารบบความ มใชพพากษายกฟอง และถาเปนคาสงจาหนายของศาลสงกมผลทาใหคาพพากษาของศาลลาง

ระงบไปในตว ไมตองพพากษายกฟอง(ฎ.๘๓๐๘/๔๓) หากสทธนาคดอาญามาฟองระงบไปกอนทโจทกจะนา

คดมาฟอง ถอวาโจทกไมมอานาจฟองมาแตตน ศาลตองพพากษายกฟอง

- กรณทโจทกตาย ไมเปนเหตใหสทธนาคดอาญามาฟองระงบไป(ฎ๒๓๔๙/๔๗) แตหากจาเลยถงแก

ความตาย สทธนาคดอาญามาฟองจงระงบไปตามมาตรา ๓๙(๑) และโทษกเปนอนระงบไปดวยความตายของ

ผกระทาผดตาม ป.อ.มาตรา ๓๘

การถอนคารองทกขในความผดตอสวนตว

- ในความผดทเปนกรรมเดยวผดตอกฎหมายหลายบท ซงมทงความผดอนยอมความไดและทมใชความ

ผดอนยอมความได เมอผเสยหายขอถอนคารองทกข กมผลทาใหสทธนาคดอาญามาฟองระงบไปเฉพาะความผด

อนยอมความไดเทานน พนกงานอยการคงมอานาจดาเนนคดในความผดทมใชความผดอนยอมความไดตอไป

(ฎ.๑๑๒๗/๔๔)

- ** คดทพนกงานอยการเปนโจทกผเสยหายจะถอนฟองไมได ถาผเสยหายถอนฟองศาลฎกาวนจฉยวา

เปนการขอถอนคารองทกข (ฎ.๑๒๔๑/๒๖) นอกจากนการทผเสยหายยนคารองหรอเบกความวา ไมตดใจเอา

ความกบจาเลย พอแปลไดวาผเสยหายถอนคารองทกขแลว (ฎ.๘๔๖๓/๔๔) บางครงขอเทจจรงอยางเดยวกนน

ศาลฎกาถอวาเปนการยอมความ(ฎ.๑๐๖๑/๔๕)

2

- การถอนคารองทกขทจะมผลทาใหสทธนาคดอาญามาฟองระงบไป ตองมลกษณะเปนการเดดขาดเพอ

ไมเอาผดกบจาเลยอกตอไป ดงนการถอนคารองทกขเนองจากผเสยหายไดนาคดมาฟองเสยเอง ไมใชถอนเพอ

ไมเอาผดกบผกระทาผด ไมทาใหคดระงบ(ฎ.๙๙๔/๔๓)

- เมอถอนคารองทกขแลวสทธนาคดอาญามาฟองระงบทนท การทผตองหาไมปฏบตตามเงอนไขขอ

ตกลงไมทาใหกลบมสทธฟองคดขนอก(ฎ.๔๘๔/๐๓)

- ** สทธในการถอนคารองทกขในความผดเกยวกบทรพย(เชนความผดฐานยกยอก ทาใหเสยทรพย)

ตกทอดแกทายาทได เมอผเสยหายตาย ทายาทของผเสยหายถอนคารองทกขได(ฎ.๒๐๖/๘๘,๑๑/๑๘)

-*** เมอผเสยหายถอนคารองทกขแลว คาขอในสวนแพงยอมตกไปดวย อยการโจทกไมมสทธขอให

จาเลยคนหรอใชราคาแทนผเสยหายตามมาตรา ๔๓ ไดอกตอไป(ฎ๓๔๙๑/๓๔)

- ผเสยหายตกลงกบจาเลยวาจะไปขอถอนคารองทกข แมจะยงไมมการถอนคารองทกขกตาม กมผล

เปนการยอมความแลว (ฎ๑๙๗๗/๒๓) ดงนสทธนาคดอาญามาฟองระงบไปแลวจงไมอาจยนคารองขอถอน

คารองถอนคารองทกขในภายหลงอกได(ฎ.๑๖๘๑/๔๕) แตถาตกลงจะถอนคารองทกขโดยมเงอนไขวาจาเลยจะ

ตองชาระหนใหผ เสยหายกอน เมอจา เลยยงไมชาระหนใหโจทก ถอไมไดวาเปนการยอมความแลว

(ฎ.๓๐๑๙/๔๒)

- การทผเสยหายบอกกบตารวจวาไมตดใจเอาเรอง ไมถอวาเปนการถอนคารองทกขหรอยอมความ

(ฎ.๖๐๔๕/๓๑) หรอการทผเสยหายมหนงสอถงจาเลยวาไมเอาโทษจาเลย ไมเปนการถอนคารองทกขทงไมถอ

เปนการยอมความดวย(ฎ.๘๒/๐๖) แตม ฎ.๔๕๔๘/๓๙ วนจฉยวาเปนการยอมความแลว

- การถอนคารองทกข ผเสยหายจะขอถอนตอพนกงานสอบสวน พนกงานอยการ หรอศาลกได แมคด

จะอยในระหวางการพจารณาของศาลกถอนคารองทกขตอพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการกได

(ฎ.๑๕๐๕/๔๒)และการทพนกงานอยการไดรบคารองขอถอนคารองทกขของผเสยหายแลว ถอเปนการถอน

คารองทกขโดยชอบแลว ศาลไมตองสอบถามผเสยหายอก(ฎ.๑๕๐๕/๔๒)

- คดทอยในระหวางการพจารณาของศาล หากมคารองขอถอนคารองทกข ศาลตองพจารณาคารองขอ

ถอนคารองทกขกอนทจะดาเนนการตอไป มฉะนนเปนการดาเนนกระบวนพจารณาไมชอบ ตองดาเนน

กระบวนพจารณาใหม (ฎ.๑๓๓๒/๓๐) บางกรณศาลฎกากถอวาศาลลางอนญาตใหถอนคารองทกขโดยปรยาย

แลว ไมจาตองยอนสานวนไปใหศาลชนตนดาเนนการใหม แตสงจาหนายคดไปไดเลย (ฎ.๔๒๑/๔๖)

- ตามมาตรา 35 วรรคสอง บญญต เฉพาะกรณการถอนฟอง และการยอมความในคดความผดตอสวน

ตววาสามารถกระทาไดกอนคดถงทสด แตไมไดบญญตถงกรณการถอนคารองทกขไวดวยวาสามารถกระทาได

จนถงเวลาใด คงมแตบทบญญตมาตรา 126 บญญตวา จะถอนคารองทกขเสยเมอใดกได และศาลฎกาตความ

วาถอนคารองทกขไดจนกวาคดจะถงทสด ตามมาตรา 35 วรรคทาย (ฎ.1/28, 5689/45, 1374/09)

- เมอถอนคารองทกขแลว ศาลตองมคาสงใหจาหนายคด จะพพากษายกฟองไมได (ฎ. 2689/27 ,

6097/34)

- ในกรณทสทธนาคดอาญามาฟองระงบในระหวางพจารณาของศาลอทธรณ หรอศาลฎกา คาพพากษา

ของศาลชนตนหรอศาลอทธรณแลวแตกรณ กระงบไปในตวไมมผลบงคบอกตอไป (ฎ. 537/42)

2

ยอมความทาใหสทธนาคดอาญามาฟองระงบ (มาตรา 39(2))

- “ การยอมความตองเปนการตกลงระหวางผเสยหายและจาเลย” ไมจาตองทาเปนหนงสอเพราะไมใช

สญญาประนประนอมยอมความตาม ป.พ.พ.มาตรา 851,852 (ฏ. 353/32, 976/08)

- ในกรณความผดกรรมเดยวผดตอกฎหมายหลายบท บางขอหาเปนความผดตอสวนตว และบางขอหา

เปนความผดตอแผนดน การยอมความหรอถอนคารองทกข มผลทาใหสทธนาคดอาญามาฟองระงบไปเฉพาะ

ขอหาความผดอนยอมความไดเทานน (ฎ. 1904/40)

- ถาความผดทโจทกฟองเปนการกระทากรรมเดยวผดตอกฎหมายหลายบท มทงขอหาความผดตอสวน

ตวและความผดอาญาแผนดน หากศาลชนตนหรอศาลอทธรณพพากษาลงโทษเฉพาะขอหาทเปนความผดตอ

สวนตวและยกฟองขอหาความผดอาญาตอแผนดน ในกรณเชนน ถอวาเปนคดความผดตอสวนตว ยอมความกน

ในชนพจารณาของศาลสงได เชน โจทกฟองขอใหลงโทษตาม ป.อ.มาตรา 362, 365 ศาลอทธรณลงโทษจาเลย

ตามมาตรา 362 ซงเปนความผดตอสวนตวและยกฟองมาตรา 365 ซงเปนความผดอาญาแผนดน เชนน อาจ

ยอมความในชนฎกาได มผลทาใหสทธนาคดอาญามาฟองระงบไป (ฎ. 2257/40)

-ทาสญญาวาจะถอนฟองไมดาเนนคดกบจาเลย แมจะยงไมถอนฟอง หรอ แมศาลจะยงไมสงคารอง กม

ผลเปนการยอมความแลว ศาลตองจาหนายคดออกจากสารบบความ (ฎ.2257/40, 1009/33 , 980/33, 1433/06 )

-ในคดทพนกงานอยการเปนโจทก ผเสยหายยนคารองวารบชาระหนจากจาเลยแลวไมตดใจเอาความ

เปนการยอมความตามกฎหมายแลว และทาใหคาขอในสวนแพงของโจทกทใหจาเลยคนเงนแกผเสยหายตกไป

ดวย (ฎ. 1061/45)

- การพดใหอภยจาเลยโดยมเงอนไขวาจาเลยจะไมไปพดใหเสยหาย ไมเปนการยอมความกนโดยถก

ตองตามกฎหมาย (ฎ. 3038/31) เพราะผเสยหายไมไดพดวา จะไมดาเนนคดแกจาเลยตลอดไป

- ขอตกลงทใหถอนฟองนนมเงอนไขใหจาเลยตองชาระหนกอน ถาจาเลยยงไมปฎบตตามเงอนไข

ยงถอไมไดวาเปนการยอมความกน (ฎ. 1724/39) เชนเดยวกบตกลงวาจะไปถอนคารองทกข เ มอตกลงกนแลว

แมจะยงไมไปถอนคารองทกข ผลแหงการตกลงดงกลาวถอไดวาเปนการยอมความกนในตวแลว (ฎ. 1977/23)

- ตกลงออกเชคฉบบใหมใหแทนฉบบเดมซงธนาคารปฎเสธการจายเงน โดยมขอตกลงวาเมอเรยกเกบ

เงนตามเชคฉบบใหมแลวจะถอนแจงความ และนาเชคฉบบเดมมาคนให เปนการตกลงสละสทธในเชคพพาท

โดยมเงอนไขวาตองเรยกเกบเงนตามเชคฉบบใหมกอน เมอเชคฉบบใหมถกธนาคารปฏเสธการจายเงน ยงถอไม

ไดวามการยอมความกนในความผดตามเชคฉบบเดม (ฎ. 5033/46)

-ในคดทราษฎรเปนโจทกฟองคดเอง ภายหลงยนคารองขอถอนคารองทกขทงทไมเคยรองทกขตอ

พนกงานสอบสวน กมผลเปนการยอมความแลว (ฎ. 3630/32)

- การยอมความกนโดยมเงอนไขทจาเลยจะตองปฏบตอยางหนงอยางใดกอน ถอวาไมเปนการยอม

ความกนโดยเดดขาด สทธนาคดอาญามาฟองจะระงบไปตอเมอจา เลยไดปฏบตตามเงอนไขนนแลว

(ฎ. 1500/36, 1605/38, 2016/00)

- ยอมความโดยมเงอนไขวา หยดบกรกกไมเอาเรอง เหนไดชดวาจาเลยตองหยดบกรกผเสยหายจงจะไม

เอาเรอง ดงนน หากตอมาบกรกอก ความผดทบกรกครงแรกกยงไมระงบ (ฎ. 2016/00 ป.)

2

- ถาเปนการยอมความทไมมเงอนไข วาจาเลยตองปฏบตอยางหนงอยางใดกอน ถอวาสทธในการ

ดาเนนคดอาญามาฟองระงบไปในทนท แมภายหลงจาเลยจะไมปฏบตตามขอตกลงกตาม (ฎ. 67/24, 2825/39,)

- การยอมความกนตาม ป.ว.อ.มาตรา 39(2) หมายถงการยอมความกนทางอาญาเทานน และตองม

ขอความชดแจงวามการยอมความกนในทางอาญาดวย ดงน การตกลงประนประนอมยอมความกนในทางแพง

(นอกศาล) โดยไมไดกลาวถงคดอาญา คดอาญาไมระงบ (ฎ.200/08)

- การตกลงประนประนอมยอมความกนในทางแพง(ในศาล) โดยไมไดตกลงใหความผดอาญาระงบ

หรอสทธในการดาเนนคดอาญาดวย ไมถอวา เปนการยอมความกนในคดอาญาดวย (ฎ. 4751/47, 2267/43)

-บางกรณศาลฎกาวนจฉยวาเปนเรองทผเสยหายกบจาเลยตกลงยอมความกนในคดอาญาดวย เชน กรณ

ทผเสยหายกบจาเลยตกลงเปลยนแปลงมลหนกนใหม (แปลงหนใหม) (ฎ. 1050/27)

- สาหรบความผดตาม พ.ร.บ.เชคฯ มาตรา 7 บญญตวา ถาหนตามเชคนนไดสนความผกพนไปกอนท

ศาลมคาพพากษาถงทสด ใหถอวาคดเลกกนตาม ป.ว.อ ดงนนในคดแพงทโจทกฟองเรยกเงนตามเชค ถาไดม

การประนประนอมยอมความ มผลทาใหหนตามเชคระงบไป แมตามสญญาประนประนอมยอมความดงกลาว

จะเปนการยอมความกนเฉพาะคดแพง และผเสยหายไมไดสละสทธในการดาเนนคดอาญาซงไมมผลเปนการ

ยอมความในคดอาญาตามมาตรา 39(2) ดวยกตาม คดอาญากเปนอนเลกกนตาม พ.ร.บ.เชคฯ มาตรา 7 สทธของ

โจทกในการนาคดอาญามาฟองระงบไปตาม ป .ว.อ. มาตรา 39 (ฎ. 721/44, 3447-8/43) การนามลหนตามเชค

มาแปลงหนเปนสญญากยม เปนการทาสญญาแปลงหนใหม มลหนเดมตามเชคจงระงบ แมจาเลยยงไมไดชาระ

หนเงนตามสญญาเงนกใหโจทกกตาม คดจงเปนอนเลกกนตาม พ.ร.บ.เชคฯ (ฎ. 5247/45) ตกลงในการผอน

ชาระหนตามเชค มใชการเปลยนสงซงเปนสาระสาคญแหงหน จงมใชสญญาประนประนอมยอมความ หนเดม

ตามเชคยงมอย ไมทาใหคดอาญาเลกกนตามมาตรา 7 (ฎ. 2420/41) เรองนโจทกจาเลยตกลงผอนชาระหนตาม

เชคเปนเงน ศาลฎกาถอวาเปนขอตกลงผอนชาระหนตามเชคเทานน แตถามการออกเชคผอนชาระแทนเชค

พพาทศาลฎกาถอวาเปนสญญาประนประนอมยอมความแลว และเปนการยอมความในคดอาญาตามมาตรา

39(2) ดวย (ฎ. 1053/42)

- เมอยอมความกนถกตองแลว แมผเสยหายจะแถลงตอศาลวา สดแตศาลจะพจารณาสทธนาคดอาญามา

ฟองกระงบไป (ฎ. 73/23)

- แตถายงไมมการตกลงยอมความกนการทผเสยหายยนคารองฝายเดยวตอศาลวาไมตดใจเอาโทษจาเลย

ตอไป ดงนไมใชการยอมความ (ฎ. 260/36, 238/24) เพราะการยอมความตองมการตกลงกน แตมคาสงคารองท

4548/39 บอกวาการทผเสยหายมหนงสอถงจาเลยวาไมตดใจเอาความ เปนการยอมความแลว ( ค.ฎ. 4548/39)

สรป การยอมความตองประกอบไปดวย ตองมการตกลงกนทจะยอม และ ตองไมตดใจทจะดาเนน

คดแกจาเลยอกตอไป

- การยอมความตองกระทาภายหลงความผดเกดแลว ขอตกลงลวงหนาไมถอวาเปนการยอมความ

(ฎ. 1403/08)

- การทจาเลยนาเงนทยกยอกมาคนผเสยหาย หรอตกลงวาจะคนใหโดยผเสยหายไมไดตกลงใหระงบคด

อาญาดวย ไมเปนการยอมความ (ฎ. 3680/31, 2284/47)

2

ฟองซา ( มาตรา 39(4)

หลกเกณฑ เมอมคาพพากษาเสรจเดดขาดในความผดทฟอง สทธนาคดอาญามาฟองยอมระงบ

1. คาพพากษาเสรจเดดขาดเปนคาพพากษาของศาลใด

- คาพพากษาเสรจเดดขาด ในความผดซงไดฟอง หมายถง คาพพากษาของศาลชนตน ไมใชคาพพากษา

ถงทสดเหมอนฟองซาในคดแพง ( ป.ว.พ.มาตรา 148) ดงนนคดอาญาทศาลชนตนมคาพพากษาแลว ถอวาคดนน

ไดมคาพพากษาเสรจเดดขาดในความผดทไดฟองแลว แมคดนนยงไมถงทสดเพราะอยระหวางการอทธรณ

หรอฎกากตาม (ฎ.3488/29, 3116/25) คาพพากษาเสรจเดดขาดนอาจเปนคาพพากษาของศาลทหารกได

(ฎ. 937/87, 764/05)

2. จาเลยในคดกอนและคดหลง ตองเปนคนเดยวกน

- ในความผดอาญาเรองเดยวกน แมโจทกจะไมใชคนเดยวกน เชนผเสยหายและอยการตางฟองจาเลย

ตอศาล หากศาลชนตนพพากษาคดหนงคดใดแลว สทธในการนาคดมาฟองอกคดหนงยอมระงบไป แมจะฟอง

คดไวกอนกตาม (ฎ. 1037/01, 1438/27) หรอจาเลยหลายคนถกพนกงานอยการฟองจนศาลมคาพพากษาไปแลว

สทธนาคดอาญามาฟองระงบไป จาเลยคนใดคนหนงในคดนนจะไปฟองจาเลยดวยกนในเรองเดยวกนเปนคด

ใหมไมไดเชนกน (ฎ. 738/93, 999/12)

- ศาลลงโทษจาเลยฐานละเมดอานาจศาลไปแลว พนกงานอยการและผเสยหายมาฟองเปนความผดตาม

ป.อ. ไดอก ไมเปนฟองซา เพราะทศาลลงโทษจาเลยฐานละเมดอานาจศาลเปนการลงโทษโดยไมมโจทกฟอง

(ฎ. 1120/39, 87/84)

3. คาพพากษาเสรจเดดขาดในความผดทไดฟอง

- ** จาเลยตองถกดาเนนคดในคดกอนอยางแทจรง ไมใชเปนการสมยอมกน โดยคาพพากษาเสรจ

เดดขาดในคดกอนอนจะมผลทาใหสทธนาคดอาญามาฟองระงบไปตามมาตรา 39 (4) นน ตองเปนกรณทมการ

ฟองรองดาเนนคดแกจาเลยอยางแทจรง ดงนหากคดกอนเปนการฟองรองคดกนอยางสมยอม เพอหวง ผลมให

มการฟองรองแกจาเลยไดอก ไมใชเปนการดาเนนคดแกจาเลยอยางแทจรง สทธนาคดอาญามาฟองจงยงไมระงบ

(ฏ. 6446/47, 9334/38)

- ** คาพพากษาเสรจเดดขาดในความผดซงไดฟอง จะตองเปนคาพพากษาทวนจฉยถงความผดของ

จาเลยวา จาเลยไดกระทาตามทโจทกฟองหรอไม หรอกลาวอกนยหนง ตองเปนการวนจฉยถงเนอหาของความ

ผดดวย จงจะถอวาศาลไดมคาพพากษาเสรจเดดขาดในความผดซงไดฟองแลว เชน ศาลชนตนยกฟองเพราะ

พยานหลกฐานโจทกฟงไมไดวาจะเลยกระทาผดตามฟอง หรอ ศาลยกฟองโดยถอวาโจทกไมมพยานมาสบม

ผลเทากบโจทกพสจนความผดของจาเลยไมได ดงนฟองใหมไมได (ฎ. 1382/92)

- แมจะเปนการพพากษายกฟองในชนตรวจฟอง หากมการวนจฉยในเนอหาแหงการกระทาของจาเลย

แลววาการกระทาของจาเลยตามทโจทกฟองไมเปนความผด กถอวามคาพพากษาเสรจเดดขาดในความผดทฟอง

แลว ฟองใหมเปนฟองซา (ฎ. 2757/44)

2

- ศาลยกฟองเพราะขาดองคประกอบความผด เทากบฟงวาการกระทาของจาเลยตามทโจทกฟองไมเปน

ความผด แมจะเปนคาวนจฉยในชนตรวจคาฟอง กถอวามคาพพากษาเสรจเดดขาด ในความผดซงไดฟองแลว(ฎ.

6770/46)

- ** ศาลพพากษายกฟองเพราะเพราะฟองมไดกลาวถง เวลา สถานท ซงจาเลยกระทาผด เทากบฟอง

โจทกไมปรากฏแนชดวาจาเลยกระทาผดในเวลาใด สถานทใด เปนการวนจฉยความผดของจาเลยแลว ฟองใหม

เปนฟองซา (ฎ. 687/02 ป. , 776/90 ป.) การทศาลยกฟองเพราะฟองไมระบเวลากระทาผด ถอวามคาพพากษา

เสรจเดดขาดในความผดซงไดฟองแลว แตถาศาลพพากษายกฟองเพราะฟองบรรยาย เวลาทเกดการกระทา ผด

ในอนาคต ซงเปนฟองเคลอบคลม ถอวาศาลยงมไดวนจฉยความผดทไดฟอง ฟองใหมไดไมตองหามตาม

มาตรา 39(4) (ฎ. 1590/24)

- ศาลยกฟองเพราะฟองเคลอบคลม เชน การบรรยายเวลากระทาความผดในอนาคต หรอการบรรยาย

ฟองขดกน ถอวายงไมมคาพพากษาเสรจเดดขาดในความผดทฟอง จงฟองใหมได (ฎ. 2331/14)

- กรณโจทกไมมาศาลตามกาหนดนดตามมาตรา 166 ศาลจะมคาสงใหจาหนายคด ตาม ป.ว.พ. มาตรา

132, 174 ประกอบ ป.ว.อ. มาตรา 15 ยอมไมถกตอง ควรพพากษายกฟอง แตอยางไรกตามถาศาลมคาสงให

จาหนายคด ดงน ฟองใหมได ไมเปนฟองซา (ฎ. 162-3/16)

- ศาลยกฟองเพราะคดไมอยในอานาจศาล(ฎ. 3981/35) หรอศาลยกฟองเนองจากโจทกไมมอานาจฟอง

(ฎ. 2294/17) ไมไดวนจฉยถงการกระทาผดของจาเลย ถอวายงไมไดวนจฉยความผดซงไดฟอง จงฟองใหมได

ไมเปนฟองซา

- ศาลพพากษายกฟองเพราะคาฟองไมไดลงชอโจทก หรอผเรยง ดงนยอมไมไดวนจฉยความผดซงได

ฟอง ฟองใหมได ไมเปนฟองซา (ฎ. 3096/24, 5834/30)

ขอสงเกต

1) แมการทศาลพพากษายกฟองเพราะโจทกไมมอานาจฟอง ถอวายงมไดมคาพพากษาเสรจ

เดดขาดในความผดซงไดฟอง ฟองใหมไมเปนฟองซากตาม แตระหวางทคดเดมยงไมถงทสด การทโจทกฟอง

ใหม ยอมเปนฟองซอน ตองหามตาม ป.ว.พ. มาตรา 173 ประกอบ ป.ว.อ.มาตรา 15 (ฎ. 1012/27)

2) ฟองซอน ตาม ป.ว.พ.มาตรา 173(1) โจทกตองเปนคนเดยวกน แตหากคดกอนผเสยหาย

เปนโจทกฟอง คดหลงพนกงานอยการเปนโจทกฟอง กรณดงกลาวถอวาโจทกเปนคนละคนกน ไมเปนฟอง

ซอนตามมาตรา 173(1) ดงนนถาผเสยหายเปนโจทกฟองทงสองคด ถอวาโจทกเปนคนเดยวกน จงเปนฟอง

ซอน

4. ในความผดซงไดฟอง

- ในความผดซงไดฟอง หมายถง การกระทาทกอใหเกดความผดนนๆ ไมไดหมายถงฐานความผด

ดงนน การกระทาความผดในคราวเดยวกน หรอการกระทากรรมเดยวผดตอกฎหมายหลายบท เมอศาลชนตน

ตดสนคดแลว โจทกจะฟองจาเลยอกไมได เปนฟองซา แมจะขอใหลงโทษคนละฐานความผดกตาม

(ฎ. 4656/12)

2

- การกระทากรรมเดยวกนมผเสยหายหลายคน เมอผเสยหายคนหนงไดฟองคดจนศาลมคาพพากษา

เสรจเดดขาดไปแลว สทธนาคดอาญามาฟองยอมระงบ ผเสยหายคนอนกจะนาคดมาฟองใหมอกไมได เชน รบ

ของโจรไวหลายรายการในคราวเดยวกน แมจะเปนทรพยของผเสยหายตางรายกน กเปนความผดกรรมเดยวกน

เมอมคาพพากษาเสรจเดดขาดแลว โจทกจะฟองจาเลยฐานรบของโจรทรพยรายการอนอกไมได (ฎ. 7296/44

ล 4747/33,) หรอหมนประมาทบคคลหลายคนในคราวเดยวกน เมอผเสยหายคนหนงฟองคดจนมคาพพากษา

เสรจเดดขาดไปแลว สทธนาคดอาญามาฟองระงบไปตามมาตรา 39(4) ผเสยหายคนอนจะมาฟองจาเลยอกไม

ได (ฎ. 1853/30) แตถาผเสยหายคนหนงฟองจาเลยและไดถอนฟองแลว ผเสยหายคนอนกยงฟองคดไดอก

(ฎ. 5934/33)

ขอสงเกต ดงนนจงไดหลกวาการกระทาทเปนความผดกรรมเดยวผดตอกฎหมายหลายบท เมอโจทก

ฟองและศาลไดมคาพพากษาในความผดบทใดบทหนงไปแลว ถอวาไดมคาพพากษาเสรจเดดขาดในความผดท

ไดฟองแลว โจทกจะนาการกระทาเดยวกนมาฟองขอใหลงโทษจาเลยอกไมได แมจะฟองคนละฐานความผดกน

กตาม ดงนนจงตองศกษาวากรณใดเปนการกระทากรรมเดยวเปนความผดตอกฎหมายหลายบทหรอเปนความ

ผดหลายกรรม เชน

- จาเลยลกทรพยของผเสยหายหลายคนในคราวเดยวกน เชนทรพยอยในฟองเดยวกน จงลกเอาไป

พรอมกน เปนกรรมเดยวกน (ฎ. 6705/46, 1104/04) แตการลกทรพยของผเสยหายทละคนแมจะเปนเวลาตอเนอง

ใกลชดกน เปนความผดหลายกรรม (ฎ. 1281/46)

- การทจาเลยใชไมตทารายผเสยหายหลายคนตดตอกน ถอวาเปนตางกรรม (ฎ. 1520/06) แตการ

ทารายโดยไมแยกแยะวาใครเปนใคร เปนเจตนาเดยวกน เปนกรรมเดยว (ฎ. 2879/46) เชนวางระเบดครงเดยว ม

คนเจบหลายคน

- กระทาชาเราหญงในแตละครงใหม เนองจากตองปกปดมใหผอนร ไมตอเนองกน แยกตางหากจาก

กนได เปนความผดตางกรรมกน (ฎ. 4232/47)

- บกรกทดนของผเสยหายหลายคน (โดยเขตทดนอยตดกน) เปนการกระทาผดตางกรรมกน

(ฎ. 2725/35)

- คดกอนโจทกฟองจาเลยฐานทารายรางกายตอมาในระหวางการพจารณาของศาล ผเสยหายถง

ความตาย ดงน โจทกจะฟองจาเลยฐานฆาคนตายโดยไมเจตนาอกไมได เปนฟองซา ตามมาตรา 39(4) เพราะ

ทงสองคดเกดจากการกระทาอนเดยวกนของจาเลย (ฎ. 3116/25, 1124/96 ป.)

- จาเลยบกรกอสงหารมทรพยเพอเขาไปกระทาความผดอาญาขอหาอน เชนบกรกเพอเขาไปลก

ทรพย เปนความผดกรรมเดยวกน เมอโจทกฟองจาเลยบางขอหาจนศาลมคาพพากษาเสรจเดดขาดในความผด

นน โจทกจะนาขอหาอนมาฟองอกไมได (ฎ. 1193/29, 1949/47)

- ความผดฐานมอาวธปนกระบอกเดยวกนไวในความครอบครองฯ ครงกอนและครงหลงตอเนอง

กน เปนกรรมเดยว เมอศาลพพากษาลงโทษการกระทาครงหลงไปแลว โจทกกไมมสทธนาการกระทาครงแรก

มาฟองอก (ฎ. 2083/39) เพราะตราบใดทยงคงครอบครองอาวธปนกระบอกเดยวกน และเครองกระสนปนราย

3

เดยวกน กเปนกรรมเดยวกน แตความผดฐานพาอาวธปนไปในเมองหมบานฯ ตาม ป.อ. มาตรา 371 ในแตละ

ครงเปนความผดตางกรรมกน

- จาเลยลกเอาเชคหรอรบของโจรแลวนาไปปลอม เพอเบกถอนเงนจากธนาคารเปนเจตนาเดยวกน

เพอใหไดเงนไปจากธนาคาร จงถอวาเปนการกระทากรรมเดยวผดกฎหมายหลายบท เมอคดกอนโจทกฟอง

จาเลยฐานลกทรพย รบของโจร และฐาน เอาเอกสารของผอนไป และศาลชนตนมคาพพากษาเสรจเดดขาด

ลงโทษจาเลยไปแลว โจทกมาฟองจาเลยอกในขอหาปลอมเอกสาร และใชเอกสารปลอมอกไมได เปนฟองซา

ตามมาตรา 39(4)

- จาเลยปลอมและใชเอกสารปลอมกเพอใชยกยอกเงนของโจทกรวม เปนการกระทาโดยมเจตนา

เดยวกน เปนกรรมเดยวผดตอกฎหมายหลายบท เมอโจทกฟองขอหายกยอกจนศาลพพากษาไปแลว จะมาฟอง

จาเลยในขอหาปลอมและใชเอกสารปลอมอกไมได เพราะสทธนาคดอาญามาฟองจาเลยระงบไปแลว

(ฎ. 3238/36)

- ทาความผดขอหาปลอมเอกสาร แลวผทานาเอกสารนนไปใช กฎหมายใหลงโทษขอหาใชหรออาง

เอกสารปลอมนนอยางเดยว ดงนน เมอคดกอนโจทกฟองขอหาปลอมเอกสาร ศาลมคาพพากษาเสรจเดดขาดไป

แลว กตองถอวาความผดในขอหาใชหรออางเอกสารปลอม คดถงทสดเสรจเดดขาดไปแลวดวย ฟองใหมใน

ขอหานอกไมได เปนฟองซา (ฎ. 11326/09 ป.)

- ในความผดทรวมการกระทาหลายอยาง เมอมการฟองเฉพาะการกระทาอยางใดอยางหนงจนศาลม

คาพพากษาไปแลว จะฟองการกระทาอนทรวมอยดวยอกไมได เปนฟองซา (ฎ. 424/20)

- เบกความเทจหลายตอนในคราวเดยวกนเปนความผดหลายกรรม (ฎ. 908/96)

- ความผดฐานลกปนของผเสยหายกบความผดฐานมอาวธปนดงกลาวไวในความครอบครองโดยไมได

รบอนญาต เปนความผดตางกรรมกน (ฎ. 888/07 ป.)

- ในความผดกรรมเดยวผดกฎหมายหลายบท ถาความผดบทหนงเสรจไปเพราะศาลชนตน “จาหนายคด

เนองจากผเสยหายถอนคารองทกข” ถอไมไดวามคาพพากษาเสรจเดดขาดในความผดทฟอง จงไมทาใหส ทธ

ในการนาคดอาญามาฟองในความผดอนทเปนกรรมเดยวกนนน ระงบไปดวย (ฎ. 7320/43)

คดขาดอายความ (มาตรา 39(6)

- ฟองขอหาฉอโกงประชาชน ตาม ป.อ. 343 ไดความวาเปนความผดฐานฉอโกงตาม ป.อ.มาตรา 341

แมศาลจะลงโทษไดในความผดฐานนไดตาม ป.ว.อ.มาตรา 192 วรรคทาย กตาม แตเมอความผดตามมาตรา

341 เปนความผดอนยอมความได หากไมไดรองทก๘ภายใน 3 เดอน นบแตวนท รเรองและรตวผกระทาความ

ผด ตาม ป.อ. มาตรา 96 คดยอมขาดอายความ (ฎ. 4752/45)

- อายความฟองรองในคดอาญา มบญญตไวใน ป.อ.โดยเฉพาะแลว จงไมอาจนาบทบญญตเรองอาย

ความสะดดหยดลงตาม ป.พ.พ. มาใชบงคบได ดงนนแมโจทกจะไดฟองจาเลยในครงแรกตอศาลชนตนแหง

หนงภายในอายความ แตคดไมอยในเขตอานาจของศาลชนตนนน โจทกจงนาคดมาฟองตอศาลชนตนทอยเขต

อานาจเมอพนกาหนดอายความแลว คดจงขาดอายความ (ฎ. 588/46)

3

คดแพงเกยวเนองกบคดอาญา (มาตรา 40-51)

คดแพงเกยวเนองกบคดอาญาคอ กรณความรบผดในทางแพง มมลมาจากการกระทาผดในทางอาญา

โดยคดดงกลาวนจะฟองตอศาลทพจารณาคดอาญา หรอตอศาลทมอานาจชาระคดแพงกได

- การพจารณาคดแพงตองเปนไปตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวพจารณาความแพง เชน

คาใหการสวนแพงตองแสดงโดยชดแจงวายอมรบหรอปฏเสธ รวมทงเหตแหงการนน ตาม ป.ว.พ. มาตรา 177

ดงนน ถาจาเลยใหการตอสในคดสวนแพงพรอมกบคาใหการตอสคดอาญารวมกนวาจาเลยใหการปฏเสธฟอง

โจทกทงสน ถอวาคาใหการจาเลยในสวนแพงเปนคาใหการปฏเสธลอยๆไมมประเดนวาโจทกไมใชเจาของ

รถยนตและจาเลยซอรถยนตมาโดยสจรตในทองตลาด จาเลยจะอทธรณคดสวนแพงในประเดนดงกลาวไมได

(ฎ. 5713/39)

- จาเลยไมไดยกอายความขนตอสในคดแพง ถอวาไมมประเดนดงกลาว (ฎ. 607/36)

- กาหนดเวลาใหยนคาใหการในคดแพงตองยนคาใหการภายใน 15 วน นบแตไดสงหมายเรยกและ

สาเนาคาฟอง สวนคดอาญานนเมอศาลสงประทบฟองแลว จะมคาสงใหหมายเรยกจาเลยมาใหการในวนนดสบ

พยานโจทก ซงเทากบศาลอนญาตใหจาเลยยนคาใหการทงในสวนอาญาและสวนแพง ในวนทกาหนดนน จาเลย

จงไมตองยนคาใหการแกคดภายใน 15 วน นบแตไดสงหมายเรยกและสาเนาคาฟองใหจาเลยตามมาตรา

ป.ว.พ.มาตรา 177 (ฎ. 3906/36, 1042/20)

- คดแพงเกยวเนองกบคดอาญา เมอสทธนาคดอาญามาฟองระงบไป คาขอในสวนแพงยอมตกไปดวย

ศาลตองจาหนายคด (ฎ. 1916/47,1547/29) เชน กรณคดทอยการเปนโจทก ฟอง เมอจาเลยตาย กมผลทาให

คาพพากษาของศาลลางในสวนใหคนหรอใชราคาทรพยระงบไปดวย แมในคดนนผเสยหายจะเขาเปนโจทก

รวมดวยกตาม (ฎ. 3271/31) แตถาผเสยหายเปนโจทกฟองเอง เมอจาเลยตาย คดในสวนแพงกตองมการรบ

มรดกความ ตาม ป.ว.พ.มาตรา 42

- คาสงไมประทบฟอง จาเลยไมอยในฐานะจาเลย หมายถงคดสวนอาญาเทานน แคในคดแพง ถอวา

ผถกฟองมฐานะเปนจาเลยแลว (ฎ. 1881/19)

- สทธในการอทธรณ หรอฎกา ในคดสวนแพงนน ตองพจารณาจากทนทรพยทพพาทกนในชนอทธรณ

หรอฎกา ตาม ป.ว.พ. มาตรา 224 และ 248 แลวแตกรณดงเชนคดแพงทวไป แตอยางไรกด ถาคดสวนแพงตอง

หามอทธรณ หรอฎกา ในขอเทจจรง แตในสวนคดอาญาไมตองหาม การรบฟงขอเทจจรงในคดสวนแพง กตอง

ถอตามขอเทจจรงในสวนอาญาตาม ป.ว.อ.มาตรา 46 (ฎ.3548/39)

- การทศาลชนตนตรวจฟองคดอาญาทมคาขอในสวนแพง แลวพพากษายกฟองคดสวนอาญา กไมอาจ

รบคดสวนแพงไวพจารณาพพากษาได ศาลตองสงไมรบคดสวนแพงและคนคาธรรมเนยมแกโจทก

(ฎ. 3050/44)

3

การเรยกทรพยสนหรอราคาแทนผเสยหาย( มาตรา 43-44)

- พนกงานอยการมสทธเรยกทรพยสน หรอ ราคา แทนผเสยหายในความผด เฉพาะ 9 ฐาน คอ ลก วง

ชง ปลน โจร ยก รบ กรร ฉอ เทานน ( ความผดยกยอกรวมเจาพนกงานยกยอกดวย ฎ. 631/11 แตฐานฉอโกง

ไมรวมโกงเจาหน ฎ. 392/06)

- การเรยกทรพยสนหรอราคาคน พนกงานอยการ จะขอรวมไปกบคดอาญา หรอจะยนคารองในขณะ

คดอยระหวางการพจารณาของศาลชนตนกได ( ถาศาลชนตนพพากษาแลว แมคดจะอยในระหวางการพจารณา

ของศาลอทธรณ หรอฎกา อยการจะขอไมได) คาพพากษาในสวนแพงฯ ใหรวมเปนสวนหนงของคดอาญา

(มาตรา 44)

- ฟองขอใหลงโทษตาม ป.อ. มาตรา 147 แตศาลพพากษาวาจาเลยมความผดตามมาตรา 148 โจทก

ไมมอานาจขอใหจาเลยคนหรอใชราคาทรพย (ฎ. 3793/30)

- ในความผดกรรมเดยวผดตอกฎหมายหลายบท ถาความผดบทเบาเปนความผดทระบไวในมาตรา 43

แตความผดบทหนกไมใชความผดตามมาตรา 43 ถาศาลพพากษาวาจาเลยมความผดทงสองบท ลงโทษบทหนก

ศาลกมอานาจพพากษาใหจาเลยคนหรอใชราคาทรพยได (ฎ. 255/31) แตถาในความผดกรรมเดยวผดกฎหมาย

หลายบท หากศาลพพากษาวาจาเลยมความผดบางฐานทไมใชฐานความผดตามมาตรา 43 สวนฐานทเปนความ

ผดตามมาตรา 43 ศาลพพากษายกฟอง ดงนอยการไมมอานาจเรยกทรพยหรอราคาแทนผเสยหาย (ฎ. 3530/43)

- ในบางกรณแมพนกงานอยการจะไมไดขอใหลงโทษจาเลยในความผดทระบไว ในมาตรา 43 แตตาม

คาฟองโจทกไดบรรยายความผดตามมาตรา 43 รวมอยดวย ดงน อยการฯ ขอใหเรยกทรพยหรอราคาแทนผเสย

หายได (ฎ. 476/15)

- ความผดฐานตามมาตรา 149,157, 265 อยการไมมสทธขอใหคนหรอใชราคาทรพย (ฎ. 378/20)

- **ทรพยสนหรอราคาทพนกงานอยการจะเรยกแทนผเสยหายได จะตองเปน “ทรพยสนหรอราคาท

ผเสยหายสญเสยไปเนองจากการกระทาความผด” ดงน ในคดฉอโกงแรงงานตาม ป.อ.มาตรา 344 คาแรงงาน

ไมใชทรพยทผเสยหายสญเสยไปเนองจากการกระทาความผด อยการฯ จงไมมอานาจขอใหจาเลยใชคาแรงงานท

ยงไมจายแกผเสยหาย (ฎ. 1051/10, 3303/31)

- ในคดรบของโจร เงนทผเสยหายตองเสยเปนคาไถทรพยใหจาเลย ไมใชทรพยหรอราคาทรพยทเสยไป

เนองจากการกระทาความผดฐานรบของโจร อยการฯ จะขอเรยกเงนคาไถทรพยแทนผ เสยหาย ไมได

(ฎ. 942/07)

- เงนคาเขาอยโรงแรมกเปนเงนทเจาของโรงแรมควรจะได ไมใชทรพยสนทสญเสยไปเนองจากการก

ระทาความผดตามมาตรา 345 (ฎ. 2197/16)

- จาเลยลกเอาหนงสอสญญากเงนของผเสยหายไป ทรพยสนทเสยไปคอหนงสอสญญาเงนก ไมใชเงน

ตามสญญาก ดงนพนกงานอยการจะขอใหจาเลยใชเงนตามสญญาเงนกไมได (ฎ. 40/08 ป.)

- เงนทคนรายไดจากการขายทรพยสนทปลนมา มใชทรพยสนทผเสยหายถกปลน ศาลสงคนใหผเสย

หายไมได (ฎ. 384/19)

3

- ในความผดฐานฉอโกง ทรพยสนทจะขอใหจาเลยคนหรอใชราคาไดตองเปนทรพยสนทไดมาจากการ

หลอกลวงเทานน ทรพยสนทจาเลยไดมาภายหลง ทไมใชการหลอกลวงของจาเลย อยการฯ ยอมไมมสทธขอ

ใหคนหรอใชราคาได คาขอของโจทกรวมทขอถอเอาตามฟองของอยการยอมตกไปดวย (ฎ. 3667/42)

- จาเลยหลอกลวงใหผเสยหายไปทางานตางประเทศ ถอวาเงนคาตวเครองบน ทผเสยหายจายใหจาเลย

เพอใหผเสยหายใชเดนทางไปทางานตางประเทศ เปนทรพยสน ทผเสยหายสญเสยไปเนองจากการกระทาความ

ผดฐานฉอโกง แมผเสยหายจะใชตวเครองบนเดนทางไปแลวกตาม อยการฯ เรยกใหจาเลยคนแทนผเสยหายได

(ฎ. 5401/42)

- สลากกนแบงรฐบาลทถกรางวลแลว มราคาเทากบเงนรางวลทจะไดรบจงถอวาเงนรางวลทจะไดรบ

เปนราคาทรพยทสญเสยไปโดยแทจรง อยการฯขอใหคนเงนรางวลได (ฎ. 772/20 ป.)

- **อยการฯ มสทธเรยกไดเฉพาะทรพยหรอราคาเทานน จะเรยกดอกเบยไมได แตถาผเสยหายเขาเปน

โจทกรวม ดวย ถอไดวาผเสยหายไดเรยกดอกเบยแลว แตตองเสยคาธรรมเนยมศาล (ฎ. 1976/05 ป.)

- ** แมการกระทาของจาเลยจะเปนเพยงความผดฐานพยายามวงราวทรพย โดยจาเลยไมไดทรพยของ

กลางไป แตทรพยของกลางสญหายไปในขณะเกดเหตนน ถอวาผลของการกระทาผดของจาเลย ทาใหผเสยหาย

ตองสญเสยทรพยนนไป จาเลยจงตองรบผดคนหรอใชราคาทรพยนนแกผเสยหาย (ฎ. 6624/45)

- คดทโจทกบรรยายฟองจาเลยฐานลกทรพยหรอรบของโจร และใหคนหรอใชราคาแทนผเสยหาย ถา

จาเลยใหการรบสารภาพฐานรบของโจร ความรบผดทางแพงของจาเลยคงจากดเฉพาะทเกยวเนองกบความผด

ฐานรบของโจรเทานน (ฎ. 855/30 ป.) และเมอจาเลยไดรบทรพยทรบของโจรคนไปแลว กไมอาจบงคบให

จาเลยคนหรอใชราคาทรพยใหโจทกไดอก (ฎ. 3098/43)

- ระหวางพจารณาโจทกรวมแถลงตดใจใหจาเลยชาระหนบางสวนเทานน เมอจาเลยไมชาระ จาเลยตอง

คนเงนใหโจทกเทาทแถลงเทานน ไมใชจานวนตามคาขอทายฟอง เพราะถอวาโจทกไดสละสทธเรยกรองบาง

สวนแลว (ฎ. 6916/42)

- แมศาลจะยกฟองคดสวนอาญา ศาลยงมอานาจสงใหจาเลยคนหรอใชราคาทรพยแกผเสยหายได

(ฎ. 1039/16 ป.) เชน อยการโจทกฟองจาเลยฐานยกยอก และใหคนหรอใชเงนทจาเลยยกยอกแกโจทก คดสวน

อาญาศาลวนจฉยวาจาเลยไมไกระทาผด แตศาลกมอานาจพพากษาใหจาเลยคนหรอใชเงนจานวนดงกลาวแก

โจทกรวมตามทอยการฯ ขอได (ฎ. 4881/39) แตถาศาลพพากษายกฟอง เพราะเปนความรบผดทางแพงลวนๆ

กรณมใชจาเลยไดทรพยไปโดยไมชอบดวยกฎหมาย และไมใชคดแพงเกยวเนองกบคดอาญา อยการไมมสทธ

ทจะเรยกทรพยได (ฎ. 3112/23)

-** สทธนาคดอาญามาฟองระงบ เชน กรณฟองโจทกขาดอายความ (ฎ. 3746/42) หรอ ผเสยหายถอน

คารองทกขหรอยอมความ (ฎ. 1061/45) หรอกรณทผตองหาถงแกความตาย (ฎ. 1547/29) ซงทาใหคาขอใน

สวนแพงตกไปดวย อยการฯ ไมมสทธเรยกทรพยสนหรอราคาแทนผเสยหาย แมผเสยหายจะเขาเปนโจทก

รวมดวยกตาม (ฎ. 2567/26)

- แตถาเปนกรณทผเสยหายฟองคดเอง เมอจาเลยตายคดในสวนแพงตองมการรบมรดกความ ตาม

ป.ว.พ.มาตรา 42 (ฎ. 1238/93)

3

- ในสวนการใชราคานน หากไมปรากฏวามราคาเทาใดศาลกจะไมสงใหใชราคา (ฎ.2212/33) ถาขอ

เทจจรงปรากฏแกศาลวา ผเสยหายไดรบชดใชคาเสยหายเกนกวาราคาทรพยไปแลว ศาลกจะพพากษาใหคนหรอ

ใชราคาอกไมได(ฎ. 6553/41)

-ในคดอาญาทพนกงานอยการฟองและมคาขอสวนแพงใหจาเลยคนหรอใชเงนแกผเสยหาย ตามมาตรา

43 ถอวาอยการฯ ฟองคดแทนผเสยหายดวย ดงนนถาคดอาญายงไมถงทสด ผเสยหายฟองจาเลยใหรบผดใน

สวนแพงอก จงเปนฟองซอน ตามวแพง มาตรา 173(1) ทงนไมวาในคดอาญาผเสยหายจะเขาเปนโจทกรวมดวย

หรอไมกตาม (ฎ. 3080/44) ถาคดอาญาถงทสดไปแลว คาฟองของผเสยหายกเปนฟองซา ตาม วแพง มาตรา 148

(ฎ. 1207/10, 4615/43) แตเปนฟองซอนเฉพาะตนเงนเทานน สวนดอกเบยไมเปนฟองซอน (ฎ. 12414/47 ป.)***

-*** มาตรา 44 วรรคสอง ทใหคาพพากษาในสวนเรยกทรพยสนหรอราคารวมเปนสวนหนงแหง

คาพพากษาคดอาญา ทงนโดยไมจากดวาทรพยนนจะมราคาเทาใด ดงนคดทฟองตอศาลแขวง แมราคา

ทรพยสนทเรยกจะมราคามากนอยเพยงใด ศาลแขวงกมอานาจพจารณาพพากษาคาขอในสวนนได (ฎ. 180/90,

2952/27)

สทธเรยกคาสนไหมทดแทนของผเสยหาย

เปนการใหสทธแกผเสยหายทจะเรยกรองคาสนไหมทดแทนเพราะเหตไดรบอนตรายแกชวต รางกาย

จตใจ หรอไดรบความเสอมเสยตอเสรภาพในรางกาย ชอเสยง หรอไดรบความเสยหายในทางทรพยสน อนเนอง

มาจากการกระทาความผดของจาเลย โดยยนคารองเขาไปในคดอาญา โดยไมตองฟองเปนคดแพง

ขอสงเกต

1. ใหสทธแกผเสยหายทจะเรยกรองคาสนไหมทดแทนเนองจากการกระทาผดของจาเลย ผเสยหายทได

รบอนตรายแก ชวต รางกาย จตใจ เสรภาพ ชอเสยง และทรพยสน

2. คาสนไหมทดแทนทผเสยหายเรยกรองนน เปนคาสนไหมแทนเพอการละเมด จงตองเปนไปตาม

ป.พ.พ. มาตรา 438-448

3. มาตรา 44/1 รวมถงการขอใหเรยกทรพยสนหรอราคาทสญเสยไปเนองจากการกระทาผดของจาเลย

ดวย ดงนนถาอยการขอตามมาตรา 43 แลว ผเสยหาย จะขอใหเรยกทรพยสนหรอราคาทสญเสยไปอก ไมได

4. กาหนดเวลา ยนคารอง ตองกอนเรมสบพยานถาไมมการสบพยานตองกอนศาลวนจฉยชขาดคด

(ถอวาคารองเปนคาฟอง ตามวแพง โดยผเสยหายอยในฐานะโจทกในคดสวนแพง จงตองแสดงรายละเอยด

เกยวกบความเสยหาย และจานวนคาสนไหมทดแทนทเรยกรอง และหากชนะคด ถอวาเปนเจาหนตาม

คาพพากษา)

3

คาพพากษาในสวนแพง (มาตรา 47)

ตองเปนไปตามความรบผดทางแพง โดยไมตองคานงวาคดอาญาศาลจะพพากษาวา จาเลยกระทาความ

ผดหรอไม เชน กรณทศาลยกฟองโจทกเพราะฟองโจทกไมสมบรณ ตาม ว.อาญา มาตรา 158 ศาลกมอานาจ

สงใหจะเลยคนเงนแกผเสยหายได (ฎ. 2737/17)

- ถาศาลยกฟองเพราะเปนความรบผดทางแพงลวนๆ โดยไมมมลความผดทางอาญา มใชจาเลยไดทรพย

ไปโดยไมชอบดวยกฎหมาย อยการฯไมมสทธทจะเรยกทรพยได (ฎ. 3112/23)

- ในกรณทคาขอสวนแพงยงเปนปญหาอย ศาลอาจใหไปฟองรองกนในทางแพงตอไปกได

(ฎ. 504-5/43)

การฟงขอเทจจรงในคดแพงเกยวเนองคดอาญา ( มาตรา 46)

เมอเปนคดแพงเกยวเนองกบคดอาญา “ ตองถอขอเทจจรงตามทปรากฏในคาพพากษาสวนอาญา”

- การพจารณาวาคดใดเปนคดแพงเกยวเนองกบคดอาญา หรอไม นน ตองพจารณาวาความรบผดในคด

แพง ตองอาศยมลมาจากการกระทาผดในทางอาญาหรอไม ถาตองอาศยกเปนคดแพงเกยวเนองกบคดอาญา ถา

ไมตองอาศยกไมเปนคดแพงเกยวเนองฯ เมอไมใชแลวการพพากษาคดแพงกไมตองฟงขอเทจจรงตามทปรากฏ

ในคดสวนอาญา ไมอยในบงคบมาตรา 46 เชน การฟองขอใหเพกถอนการฉอฉล ตาม ป.พ.พ. มาตรา 237 เปน

สทธเรยกรองทไมตองอาศยมลความผดอาญาในความผดฐานโกงจาหน จงไมใชคดแพงเกยวเนองฯ

(ฎ. 2463/39) หรอการฟองขอใหศาลพพากษาวาการสมรสเปนโมฆะ กไมตองอาศยมลความผดทางอาญาฐาน

แจงความเทจ (ฎ. 8032/47)

- คดแพงฟองโดยอาศยสทธตามสญญาระหวางโจทก จาเลย ถอเปนการฟองโดยอาศยมลตามสญญา ไม

เปนคดแพงเกยวเนองฯ (ฎ. 185/45,7283/41)

- คดทฟองเรยกเงนตามเชคไมเปนคดแพงเกยวเนองฯ (ฎ. 120/40)

- แมคดแพงศาลตองถอขอเทจจรงตามทปรากฏในคดอาญาวา จาเลยเขาใจวาตนออยทจาเลยตดเปนของ

ผทมอบใหจาเลยดแล และไมทราบวาเปนของโจทก ในคดแพงซงโจทกฟองจาเลยฐานละเมด ศาลฟงขอเทจจรง

ไดวาการทจาเลยเขาใจวาตนมอานาจกระทาได เกดจากความประมาทเลนเลอของจาเลย เปนการทาละเมดตอง

รบผด (ฎ. 2637/42)

หลกเกณฑการรบฟงขอเทจจรงในคดแพงเกยวเนองกบคดอาญา

1) คาพพากษาคดอาญาตองถงทสด (ขอเทจจรงในคดอาญายตแลวนนเอง)

2) ขอเทจจรงดงกลาวตองเปนประเดนโดยตรงในคดอาญา และวนจฉยไวแลวโดยชดแจง

3) คความในคดแพง ตองเปนคความในคดอาญา

- หากจาเลยถงแกความตายเสยกอนคดถงทสดจะนามาตรา 46 มาบงคบใชไมได ตองฟงขอเทจจรงใหม

(ฎ. 623/29)

3

- คาพพากษาคดอาญาถงทสดแลว แมจะเปนคาพพากษาในชนไตสวนมลฟอง กผกพนคดแพงดวย

(ฎ.1948/20)

- ขอเทจจรงดงกลาวตองเปนประเดนโดยตรงในคดอาญาและวนจฉยไวแลวโดยชดแจง เชน

คาพพากษาคดอาญาฟงขอเทจจรงวา จาเลยขาดเจตนาบกรกและทาใหเสยทรพยเทานน มไดวนจฉยวาทพพาท

เปนของใคร ประเดนโดยตรงทวาทพพาทเปนของใครยงไมไดวนจฉย จะนาขอเทจจรงในคดอาญามาผกพนคด

แพงไมได (ฎ. 2839/40, 5410/39)

- คดอาญาศาลพพากษายกฟองเพราะโจทกไมมอานาจฟอง จงไมอาจรบฟงขอเทจจรงในคดอาญาใน

ปญหาทวาโจทกครอบครองทดนพพาทหรอไม มาเปนขอยตในคดแพงไมได (ฎ. 4377/46)

- คาพพากษาคดอาญาฟงวา “ มเหตใหจาเลยเขาใจโดยสจรตวาทดนพพาทเปนของจาเลย ทดนพพาท

อาจเปนของจาเลยกไดและยงโตเถยงสทธครอบครองอย” ยงไมชดแจงวาทดนพพาทเปนของโจทก จงรบฟง

เปนยตในคดแพงไมไดวาทดนพพาทไมไดเปนของโจทก (ฎ. 8269/44)

- คาพพากษาในคดอาญาทวา พยานหลกฐานของโจทกไมพอฟงวาโจทกเปนเจาของทดนตามฟอง

เทากบฟงวาโจทกไมมกรรมสทธในทดนซงถอวาศาลไดวนจฉยไวโดยชดแจงแลว (ฎ. 2286/29)

- คาพพากษาคดอาญาวนจฉยวา ทดนพพาทยงโตเถยงสทธกนอย ไมทราบแนชดวาเปนของใคร ดงน

ถอวายงไมชดแจงวาทพพาทเปนของใคร ขอเทจจรงดงกลาวจงไมผกพนคดแพง (ฎ. 402/30)

- ในคดลกทรพยมประเดนเพยงวา จาเลยเปนคนรายลกขาวหรอไม ประเดนทวานาขาวเปนของผใด

ไมใชประเดนโดยตรงในคดอาญา ทศาลวนจฉยวานาขาวเปนของจาเลยจงไมผกพนคดแพง (ฎ. 789/98)

- ขอเทจจรงในคดอาญาฟงวาจาเลยประมาท การวนจฉยคดแพงจงตองฟงวาจาเลยประมาท แตจาเลย

ตอสในคดแพงไดวาโจทกกมสวนประมาทดวย ไมขดกบมาตรา 46(ฎ. 1369/14, 2594/23 ล 682/34)

- ในคดอาญาฟงวาจาเลยขบรถประมาทฝาไฟแดง สวนในคดแพงฟองวาจาเลยประมาทโดยขยรถเรว

เปนคนละประเภทกน ตองฟงขอเทจจรงในคดแพงใหม (ฎ. 2813/28)

- โจทกและจาเลยเคยถกฟองคดอาญาเปนจาเลยดวยกน ในคดอาญาฟงวาโจทกและจาเลยตางมความผด

ฐานทารายรางกาย ในคดแพงจงตองฟงขอเทจจรงวาโจทกจาเลยตางทารายกน ไมเปนละเมด (ฎ. 2670/28)

- คาพพากษาคดอาญาตองวนจฉยไวชดแจงดวย จงจะผกพนในคดแพง การทคาพพากษาในคดอาญา

วนจฉยวาพยานหลกฐานโจทกตกอยในความสงสยวาจาเลยเปนผกระทาผดหรอไม จงยกประโยชนแหงความ

สงสยนนใหจาเลย ถอวามไดวนจฉยขอเทจจรงโดยชดแจง ไมผกพนคดแพง ตองฟงขอเทจจรงใหม

(ฎ. 5178/38, 5018-9/33)

- ถาคาพพากษาคดอาญาวนจฉยวา พยานหลกฐานของโจทก ทนาสบมาไมมนาหนกรบฟงลงโทษจาเลย

ได ถอวาเปนการวนจฉยขอเทจจรงในคดอาญาโดยชดแจงแลววาจาเลยไมไดกระทาผด แมจะมขอวนจฉยของ

ศาลดวยวาพยานหลกฐานของโจทกมขอนาสงสย และยกประโยชนแหงความสงสยใหจาเลยดวยกตาม กคงเปน

เหตผลทแสดงเพมเตมขนเทานน แตในสาระสาคญศาลไดวนจฉยแลววาพยานหลกฐานโจทกฟงไมไดวาจาเลย

กระทาความผด (ฎ. 1674/12 ป. , 4209/33)

3

- ขอเทจจรงในคาพพากษาคดอาญาฟงวาเหตรถชนกนนนอาจเกดจากความประมาทของจาเลยกบบคคล

อน กเปนไดทงสองทางเทาๆกนและยกประโยชนแหงความสงสยใหจาเลยเปนคาวนจฉยทยงไมยตวาเปน

อยางไร ไมผกพนคดแพง (ฎ. 928/07)

- ในคดแพงจะรบฟงขอเทจจรงตามคาพพากษาคดอาญากแตเฉพาะขอเทจจรงทเปนประเดนสาคญ ถา

เปนเพยงประเดนปลกยอย ตองมการสบพยานกนตอไป เชน ขอเทจจรงในคดอาญาทวาจาเลยท 2 บกรกทดน

พพาท ในคดแพงจาตองฟงตามตามขอเทจจรงดงกลาว สวนขอทวาจาเลยบกรกเปนเนอทเทาใด เปนประเดน

ปลกยอย ตองสบพยานกนในคดแพงกนตอไป (ฎ. 695/40)

- ผทจะถกขอเทจจรงในคดอาญาผกพนในคดแพง ตองเปนคความในคดอาญาเทานน ถาผเสยหายเปน

โจทกฟองคดอาญา คความในคดอาญากไดแกโจทกและจาเลยนนเอง แตถาในคดอาญาพนกงานอยการเปน

โจทก กตองถอวาพนกงานอยการดาเนนคดแทนผเสยหาย ขอเทจจรงในคดอาญาจงผกพนผเสยหายกบจาเลยใน

คดแพง แมในคดอาญาผเสยหายไมไดเขารวมเปนโจทกกตาม (ฎ. 2731/22, 6598/39)

-การทคาพพากษาในคดอาญาฟงวาทดนพพาทไมใชของโจทก แมคความอกฝายหนงจะเปนผรบโอน

ทดนนนมาจากจาเลยในคดอาญากตาม ในคดแพงกตองฟงวาทดนพพาทไมใชของโจทก เพราะโจทกไมใช

บคคลภายนอกคด(ฎ. 6501/44)

- ในความผดบางฐาน รฐเทานนเสยหาย ราษฎรไมอาจเปนผเสยหายได จงถอไมไดวาอยการฟองคด

อาญาดงกลาวแทนผเสยหาย เชนความผดตาม พ.ร.บ.จราจรทางบกฯ ขอเทจจรงในคดอาญา จงไมผกพนคดแพง

(ฎ. 5589/34 ป.)

-คความในคดอาญาทจะตองผกพนในคดแพงน แมจะเปนคความฝายเดยวกนกตองผกพนดวย

(ฎ. 2670/28) แตคาพพากษาคดสวนอาญาไมผกพนถงบคคลภายนอกดวย เชนนายจาง บรษทประกนภย

(ฎ. 2061/17, 1957/34, 296/47, 1425/39 )

- * การพพากษาคดสวนอาญาไมมกฎหมายบญญตใหตองถอขอเทจจรงตามคดแพง (ฎ. 5695/44) และ

ไมมกฎหมายบงคบใหการพพากษาคดอาญาจะตองถอขอเทจจรงในคดอาญาเรองอน แมจะมมลกรณเดยวกน

หรอเกยวของกนกตาม (ฎ. 2320/23)

-** คดแพงเกยวเนองกบคดอาญาซงในการพพากษาคดแพง ศาลจาตองถอขอเทจจรงเฉพาะใน

คาพพากษาคดสวนอาญาเทานน ไมรวมถงความเหนของพนกงานสอบสวน แมจะเปนขอเทจจรงทปรากฏในคด

สวนอาญากตาม (ฎ. 366/46) และตองไมรวมถงขอเทจจรงในชนสอบสวนทมการเปรยบเทยบปรบ (ฎ. 176/38)

- ถามการฟองคดแพงตางหากตอศาลทมอานาจชาระคดแพง การพจารณาพพากษาจงแยกจากกน ใน

คดสวนแพงจงชอบทจะงดการพจารณาไวเพอรอฟงผลคดสวนอาญากอน (ฎ. 960/20)

- คาพพากษาคดสวนอาญาฟงวาทดนพพาทเปนของโจทก ขอเทจจรงในคดแพงกตองฟงเชนเดยวกน

และตองฟงวาตนไมยนตนทปลกในทดนพพาทเปนของโจทกดวย เพราะเปนสวนควบของทดน (ฎ. 416/46)

3

หมายจบ

- เหตทจะออกหมายจบ

1) เมอมหลกฐานตามสมควรวา บคคลใดนาจะไดกระทาความผดอาญา ซงมอตราโทษจาคกอยางสง

เกนสามป ( กรณนไมตองพจารณาวามเหตอนควรเชอวาจะหลบหน หรอจะไปยงเหยงกบพยานหลกฐาน หรอ

กอเหตรายประการอน ดวยหรอไม )

2) เมอมหลกฐานตามสมควรวา บคคลใดนาจะไดกระทาความผดอาญา และมเหตอนควรเชอวาจะหลบ

หน หรอจะไปยงเหยงกบพยานหลกฐาน หรอ กอเหตรายประการอน

- สงเกตวาหลกเกณฑการออกหมายจบทงสองกรณขางตน ตองประกอบไปดวย “ตองมหลกฐานตาม

สมควรวาบคคลนนนาจะไดกระทาความผดอาญา” ศาลจงจะออกหมายจบให

การจดการตามหมายจบ

จะตองจดการตามเอกสาร หรอหลกฐานอยางหนงอยางใด ดงตอไปน

1) สาเนาหมายอนรบรองวาถกตอง

2) โทรเลขแจงวาไดออกหมายแลว

3) สาเนาหมายทสงทางโทรสาร สออเลกทรอนกส ฯ

การจดการตามขอ 2 ,3 ใหสงหมายหรอสาเนาอนรบรองแลวไปยงเจาพนกงานผจดการตามหมายโดย

พลน

ฎ. 3031/47 เมอดาบตารวจ ป. พบ ส. ผตองหาซงมการออกหมายจบไวแลว ดาบตารวจ ป. จบกม ส. ได

เปนการปฎบตหนาทโดยชอบดวยกฎหมาย เอกสารหมาย จ. 1 เปนสาเนาททาขนโดยการพมพ และมเจา

หนาทลงลายมอชอรบรองสาเนาถกตอง ซงเปนวธการจดทาสาเนาเอกสารวธหนง นอกจากการจดทาสาเนา

เอกสารดวยการถายจากตนฉบบ ดงนนแมเอกสารหมาย จ.1 ไมไดถายจากตนฉบบ และผลงลายมอชอออก

หมายไมไดเปนผรบรอง กไมทาใหเอกสาร จ.1 เปนสาเนาทไมชอบ อนจะมผลทาใหการจบกม ส. ของ ดาบ

ตารวจ ป. เปนการปฏบตหนาทโดยมชอบแตประการใด

การจบโดยไมตองมหมายจบของศาล

พนกงานฝายปกครอง หรอตารวจ จะจบผใดโดยไมมหมายจบ หรอคาสงของศาลนนไมได เวนแต

1) เมอบคคลนนไดกระทาความผดซงหนาตามมาตรา 80 ซงไดแก ความผดซง เหนกาลงกระทา

หรอพบในอาการใด ซงแทบจะไมมความสงสยเลยวาเขากระทาผดมาแลวสดๆ และในกรณความผดตามทระบ

ไวทาย ป.ว.อาญา ใหถอวาเปนความผดซงหนา ดงน

1.1 เมอบคคลหนงถกไลจบ ดงผกระทาโดยมเสยงรองเอะอะ

1.2 เมอพบบคคลหนงแทบจะทนททนใดหลงจากการกระทาผดในถนแถวใกลเคยงกบทเกดเหต

นน และมสงของทไดจากการกระทาผด หรอมเครองมอ อาวธหรอวตถอนอนสนนษฐานไดวาไดใชในการ

2) เมอพบบคคลโดยมพฤตการณอนควรสงสยวาผนนจะกอเหตรายใหเกดภยนตรายแกบคคลหรอ

ทรพยสนของผอน โดยมเครองมอ อาวธ หรอวตถอยางอนทอาจใชในการกระทาความผด

3) เมอมหลกฐานตามสมควรวา บคคลใดนาจะไดกระทาความผดอาญา และมเหตอนควรเชอวาจะหลบ

หน หรอจะไปยงเหยงกบพยานหลกฐาน หรอ กอเหตรายประการอน แตมความจาเปนเรงดวนทไมอาจขอให

ศาลออกหมายจบบคคลนนได

4) เปนการจบผตองหาหรอจาเลย ทหนหรอจะหลบหนในระหวางถกปลอยชวคราว ตามมาตรา 117

- *** พนกงานฝายปกครองหรอตารวจจะจบผใดโดยไมมหมายจบได ถาเปนความผดซงหนา (มาตรา

78(1)) ถาความผดซงหนานนกระทาลงในทรโหฐานกมอานาจเขาไปคนในทรโหฐานไดโดยไมตองมหมายคน

(มาตรา 92(2)) และถาเปนกรณฉกเฉนอยางยงอาจทาการคนในเวลากลางคนได (มาตรา 96(2)) เชน จาสบ

ตารวจ ส. และรอยตารวจเอก ป. จบจาเลยไดขณะทจาเลยกาลงขายวตถออกฤทธ ใหแกสบตารวจ ส. ผลอซอ

ถอวาเปนความผดซงหนา ขณะนนธนบตรทใชลอซออยทจาเลยและจาเลยดนรนตอส ถาปลอยใหเนนชาจะนา

หมายจบและหมายคนมาได จาเลยอาจหลบหน และพยานหลกฐานอาจสญหาย จงเปนกรณทฉกเฉนอยางยง

จาสบตารวจ ส. และรอยตารวจเอก ป. จงมอานาจเขาไปในบรเวณบานทเกดเหต อนเปนทรโหฐานในเวลากลาง

คนโดยไมตองมหมายคน และมอานาจจบจาเลยซงเปนผกระทาความผดได โดยไมตองมหมายจบ ตามมาตรา

80,81 ประกอบมาตรา 92(2) และ 96(2) (ฎ. 4461/40)

- *** เจาพนกงานตารวจจบผกระทาความผดคนหนงไดในขณะลอซอยาเสพตดใหโทษ ถอเปนความผด

ซงหนา แลวพาเจาพนกงานตารวจไปจบกมผรวมกระทาความผดในเวลาตอเนองทนท ถอวาเปนการจบกม

ผกระทาความผดซงหนา เชนกน เจาพนกงานตารวจจงมอานาจเขาไปจบกมผกระทาความผดคนหลงนในหอง

พก อนเปนทรโหฐานไดโดยไมตองมหมายจบ(มาตรา 78(1)ประกอบมาตรา 81 และไมตองมหมายคน (มาตรา

92(2) ฎ.1259/ 42

- เจาพนกงานตารวจซมดเหนจาเลยซอขายยาเสพตดใหโทษแกสายลบ จงเขาตรวจจบกมจาเลย พบยา

เสพตดใหโทษอกจานวนหนง เปนกรณทเจาพนกงานตารวจพบเหนการกระทาความผดฐานจาหนายและม

ยาเสพตดใหโทษในความครอบครองเพอจาหนาย ซงเปนความผด ซงหนา และการตรวจคนจบกมไดกระทาตอ

เนองกน เจาพนกงานตารวจจงมอานาจคนและจบจาเลยไดโดยไมตองมหมายจบและหมายคน ตามมาตรา

78(1) ,92(2) (ฎ.1848/47) , 1328/44

- เจาพนกงานตารวจเหนจาเลยโยนยาเสพตดใหโทษออกไปนอกหนาตาง เปนกรณเจาพนกงานพบ

จาเลยกระทาความผดฐานมเมทแอมเฟตามนไวในความครอบครองอนเปนความผดซงหนา และไดกระทาลงใน

ทรโหฐาน เจาพนกงานตารวจยอมมอานาจจบจาเลยไดโดยไมตองมหมายจบหรอหมายคน ตาม มาตรา 78(1) ,

92(2)

- เจาพนกงานตารวจแอบดเหนคนเลนการพนนอยในบาน ถอวาเปนความผดซงหนา (ฎ. 698/16 ป.)

- กรณทวนจฉยวาไมเปนความผดซงหนา เชน การทะเลาะววาท ซงไดยตลงไปกอนแลว ไมใชการ

กระทาความผดซงหนา เจาพนกงานตารวจซงมาภายหลงเกดเหต ไมมอานาจจบโดยไมมหมายจบ (ฎ. 4243/42)

4

การจบโดยมเหตจาเปนเรงดวน ตามมาตรา 78(3)

การจบไมตองมหมายจบ กรณมเหตทจะออกหมายจบบคคลนน ตามมาตรา 66(2) แตมความจาเปนอน

เรงดวนทไมอาจขอใหศาลออกหมายจบบคคลนนได (มาตรา 78(3)

เหตออกหมายจบตามมาตรา 66(2) คอ กรณเมอมหลกฐานตามสมควรวาบคคลใดนาจะไดกระทาความ

ผดอาญา และมเหตอนควรเชอวาจะหลบหน หรอจะไปยงเหยงกบพยานหลกฐานหรอกอเหตอนตรายประการ

อน กรณหากมความจาเปนเรงดวนไมอาจขอใหศาลออกหมายจบไดทน เจาพนกงานตารวจฯ กมอานาจจบได

โดยไมตองมหมายจบ และเมอมการจบโดยชอบแลว แมจะมเจาพนกงานตารวจบางคนซงไมไดรวมจบกมดวย

มารวมลงลายมอชอในบนทกการจบกม กไมทาใหการจบกมกลายเปนไมชอบดวยกฎหมาย (ฎ. 2612/43)

- แมการจบกมจะไมชอบดวยกฎหมาย กไมทาใหการสอบสวนทชอบดวยกฎหมายเสยไปดวย เพราะ

ถอวาเปนคนละขนตอนกน (ฎ. 1547/40 ล 2699/16)

การออกหมายขง

- ผตองหาทยงไมถกจบ ไมอยในอานาจ ควบคมของพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการ จะขอให

ศาลออกหมายขงผตองหาในระหวางการสอบสวนไมได

- คาสงศาลทไมอนญาตใหขงผตองหาตอไป จะอทธรณหรอฎกาไมได (ฎ. 1125/96)

- เมอครบกาหนดเวลาตามทขอใหศาลออกหมายขงตามมาตรา 87 แลว เจาพนกงานตองปลอยตว

ผตองหาไป ตอมาถาจะตองฟองผตองหาตอศาล เจาพนกงานฯ มอานาจจบตวมาเพอฟองคดตอศาลได เพราะ

พนกงานอยการตองนาตวจาเลยมาสงศาลในขณะยนฟองดวย (ฎ. 515/91 ป.) แตจะควบคมไดเทาทจาเปนใน

การนาตวสงศาลเทานน จะควบคมเพอเหตอน เชน เพอการสอบสวนตอไปหรอรออยการสงฟอง ไมได

- กรณศาลออกหมายขงผตองหาแลว ผตองหาหลบหนไป ถอวาผตองหาอยในอานาจของศาลแลว ไม

ตองนาตวจาเลยมาศาลในวนยนฟอง (ฎ. 1735/14 ป.)

- กอนประทบฟองศาลไมมอานาจออกหมายขงจาเลย (มาตรา 88 ) (ฎ. 2756/24)

- ** ในการยนฟองจาเลยทตองขงตอศาลศาลจะขงจาเลยตอไป หรอปลอยชวคราวกได จาเลยทถกขง

ในคดหนง เมอถกฟองอกคดหนง ศาลกอาจออกหมายขงไดอก เพราะไมมบทกฎหมายใดหามไววาเมอจาเลยถก

ขงในคดหนงแลวจะถกขงในคดอนอกไมได(ฎ. 2766/40)

การคนในทรโหฐาน (มาตรา 92)

หามมใหคนในทรโหฐาน โดยไมมหมายคนคอคาสงศาล เวนแต พนกงานฝายปกครองหรอตารวจเปน

ผคนและในกรณดงน 1) มเสยงรอง... 2) ตองซงหนา... 3) วาซกซอน...4) จรเนนชา.. 5) ถาเจาบาน...

- เมอเจาพนกงานไปทาการตรวจคนตามหมายคนทศาลออกใหตามคาขอของเจาพนกงาน แตไมพบสง

ผดกฎหมาย “กระบวนการตางๆในการคนไดเสรจสนยตไปแลว” เจาของบานทถกคนจะขอใหศาลไตสวนเพอ

ทราบสาเหตและหลกฐานอนเปนทมาในการขอออกหมายคนไมได หากเหนวาเปนการขอตรวจคนโดยไมม

พยานหลกฐานกตองไปวากลาวเปนอกคดตางหาก (ฎ. 270/43)

4

-เมอเจาพนกงานตารวจซมดเหนจาเลยซอขายยาเสพตดใหโทษแกสายลบ จงเขาตรวจจบกมจาเลย พบ

ยาเสพตดใหโทษอกจานวนหนง เปนกรณทเจาพนกงานตารวจพบเหนการกระทาความผดฐานจาหนายและมยา

เสพตดใหโทษในความครอบครองเพอจาหนาย ซงเปนความผดซงหนา และการตรวจคนจบกมไดกระทาตอ

เนองกน เจาพนกงานตารวจจงมอานาจคนและจบจาเลยไดโดยไมตองมหมายจบและหมายคน ตามมาตรา 78(1)

,92(2) (ฎ.1848/47) , 1328/44

- เจาบานตามมาตรา 92(5) หมายถงผเปนหวหนาของผทอยอาศยในบาน และรวมถงคสมรสผเปน

หวหนา ดวย (ฎ. 1035/36)

-*** กรณทเจาของทรโหฐานยนยอมในการคน แมจะไมมหมายคนกไมทาใหการคนไมชอบดวย

กฎหมาย (ฎ. 1164/46)

- วธการคนในทรโหฐาน ใหพนกงานผคนแสดงหมายคน ถาคนไมมหมายคนตองแสดงนามและ

ตาแหนง และถาเจาของหรอผอยอาศยฯ ไมยอมใหคน กมอานาจใชกาลงเพอเขาไป ในกรณจาเปนจะเกดหรอ

ทาลายประตบาน ประตเรอน หนาตาง รว หรอสงกดขวางอยางอนทานองเดยวกนนนกได (ฎ. 6403/45)

- ผตองหากระทาความผดเลกนอย แลวหลบหนเขาไปในบานของตนซงเจาพนกงานตารวจรจกดและไม

ปรากฏวาผตองหาจะหลบหน ไมถอวาเปนเหตฉกเฉนอยางยงตามมาตรา 96(2) (ฎ. 187/07, 675/83)

- การคนทรโหฐานตองกระทาตอหนาผครอบครองสถานทหรอบคคลในครอบครว จงจะเปนการคนท

ชอบดวยกฎหมาย บคคลในครอบครวนนแมจะยงไมบรรลนตภาวะ แตถาบคคลนนเขาใจสาระสาคญของการก

ระทา และมความรสกผดชอบเพยงพอ กเปนการคนทชอบดวยกฎหมาย (ฎ. 1455/44) แมบคคลในครอบครวจะ

ตาบอดทงสองขางและหหนวก แตมบคคลอนอกหนงคนซงไดเชญมา กเปนการคนทชอบดวยกฎหมาย

(ฎ. 395/19)

- การคนตวบคคลในทสาธารณสถานตามมาตรา 93 หามมใหคนฯ เวนแตพนกงานฝายปกครอง หรอ

ตารวจเปนผคน ในเมอมเหตอนควรสงสยวาบคคลนนมสงของในความครอบครอง เพอจะใชในการกระ

ทาความผด หรอซงไดมาโดยการกระทาความผด หรอซงมไวเปนความผด สาธารณสถานก เชน หองโถงใน

สถานการณคาประเวณผดกฎหมาย เวลาแขกมาเทยว เปนสาธรณสถาน ซงประชาชนมความชอบธรรมทจะ

เขาไปได การคนตวบคคลจงไมตองมหมายคน (ฎ. 883/20 ป.)

การขอปลอยตวผถกควบคมหรอขงโดยผดกฎหมาย (มาตรา 90)

เมอมการอางวาบคคลใดตองถกควบคมหรอขงในคดอาญา หรอในกรณอนใดโดยมชอบดวยกฎหมาย

บคคลดงตอไปน 1) ผถกคมขงเอง 2) พนกงานอยการ 3) พนกงานสอบสวน 4) ผบ.เรอนจาหรอพศด

5) สาม ภรยา 6) ญาตของผนน 7) บคคลอนใดเพอประโยชนของผถกคมขง มสทธยนคารองตอศาลแหงทองท

ทมอานาจพจารณาคดอาญาเพอขอใหปลอยตว

เมอศาลไดรบคารองแลวใหดาเนนการไตสวนฝายเดยวโดยดวน ถาเหนวาคารองนนมมล ศาลม

อานาจสงผคมขงใหนาตวผถกคมขงมาศาลโดยพลน และถาผคมขงแสดงใหเปนทพอใจแกศาลไมไดวาการ

คมขงเปนการชอบดวยกฎหมาย ใหศาลปลอยตวผถกคมขงไปทนท

4

- * ถาในระหวางการไตสวนคารอง ผรองไดรบการปลอยตวไปแลว ดงนไมจาตองไตสวนคารองตอไป

การสอบสวน ( มาตรา 140-147)

หามมใหพนกงานอยการฟองคดใดตอศาลโดยมไดมการสอบสวนในความผดนนกอน

- ในกรณขอแกไขฟองโดยเพมฐานความผด กตองมการสอบสวนในฐานความผดทขอเพมเตมนนดวย

เชนกน (ฎ. 750/94, 801/11) ถาไดมการสอบสวนฐานความผดทจะขอแกฟองแลว ดงนขอแกไดแมศาลอนญาต

ใหแกแลวจะเกนอานาจศาลกตาม (ฎ.993/27)

การสอบสวนทไมชอบดวยกฎหมายไดแก

1. การสอบสวนทกระทาโดยพนกงานสอบสวนทมอานาจตามบทบญญตมาตรา 18 และ 19

การสอบสวนทกระทาโดยพนกงานสอบสวนทไมมอานาจ ถอวาไมมการสอบสวน พนกงานอยการ

ยอมไมมอานาจฟองตามมาตรา 120 (ฎ. 518/06, 726/83) หรอกรณทพนกงานสอบสวนผรบผดชอบไมเปนไป

ตามมาตรา 18 วรรคสาม ,19 วรรคสอง กถอไมไดวามการสอบสวนคดนน พนกงานอยการกไมมอานาจฟอง

เชนกน(ฎ. 1974/39, 1350/82)

2. ในคดความผดตอสวนตวพนกงานสอบสวน จะทาการสอบสวนไดตองมการรองทกขตามระเบยบ

ดงนนหากไมมคารองทกข หรอเปนคารองทกขทไมชอบดวยกฎหมาย ถอวาไมมการสอบสวน

อยการไมมอานาจฟอง (ดในเรองการรองทกข)

- ผทรองทกขไมใชผเสยหาย ถอวาความผดตอสวนตวนนไมมการรองทกขตามกฎหมาย (ฎ.4648/28

ป.)

- กรณการกระทาความผดตอหางนตบคคล หางหนสวนจากด หรอบรษทจากด นตบคคลดงกลาว

เปนผเสยหาย ผแทนนตบคคล เชน หนสวนผจดการ หรอกรรมการผจดการ มอานาจรองทกขแทน บคคลอน

แมจะเปนหนสวน ผถอหน กไมใชผเสยหาย (ฎ. 610/15) การทผแทนนตบคคล หรอ ผจดการน ไปรองทกข

ในนามสวนตว ถอวาผเสยหายทแทจรงไมไดรองทกข (ฎ. 5008/37, 1250/21 ป.)

- การมอบอานาจใหรองทกขตองมความชดเจนวามอบอานาจใหรองทกขแทน หนงสอมอบอานาจทม

ขอความวามอบอานาจใหฟองตอศาล ไมรวมถงมอบอานาจใหรองทกข (ฎ. 610/15)

- การแจงความไวเปนหลกฐาน ไมใชคารองทกข (ฎ. 4906/43)

- คาใหการในของผเสยหายชนสอบสวนถอวาเปนคารองทกข ได (ฎ. 1641/14)

- ในความผดทเปนกรรมเดยวผดตอกฎหมายหลายบท การทผเสยหายรองทกขโดยระบฐานความผด

บางขอหา ถอวาผเสยหายไดรองทกขในขอหาอนดวย (ฎ. 2429/37)

- เมอไดรองทกขโดยชอบแลวแตพนกงานสอบสวนบกพรองไมระบขอหาใหครบถวน กไมทาใหการ

รองทกขเสยไป (ฎ. 2167/28)

- หนงสอรองทกขของผเสยหายหลายคน แตผเสยหายลงชอในหนงสอรองทกขเพยงบางคน ถอวา

ผเสยหายทไมไดลงชอ ไมไดรองทกขดวย (ฎ. 2730/38)

4

- บรษทมอบอานาจใหผอนไปรองทกข กรรมการทลงชอในหนงสอมอบอานาจมเพยงคนเดยว แต

ตามขอบงคบของบรษทตองมกรรมการรวม 2 คน ลงชอผกพนบรษทได การมอบอานาจดงกลาว จงไมผกพน

บรษทโจทก จงถอวาบรษทโจทกไมไดรองทกขในความผดตาม พ.ร.บ.เชคฯ

-**คารองทกขไมมแบบ จงไมตองทาเปนหนงสอ (ฎ. 719/83) แม พงส. จะยงไมลงบนทกประจาวน

กเปนคารองทกข (ฎ. 2371/22)

- การรองทกขตอเจาพนกงานทไมมอานาจรบคารองทกข เชนรองทกข ตอ รมต.มหาดไทย ถอวา

ไมมการรองทกข

- ถาผเสยหายเปนเจาพนกงานตารวจรองทกขตอตนเอง กถอวาเปนการรองทกขทชอบดวยกฎหมาย

ได (ฎ. 292/82)

- การถอนคารองทกข ทจะทาใหสทธนาคดอาญามาฟองระงบไปตามมาตรา 39(2) นน ตองกระทา

กอนคดถงทสด (ฎ. 284-5/38, 5689/45)

- ในความผดทเปนกรรมเดยวผดตอกฎหมายหลายบทซงมทงความผดอนยอมความไดและมใชความ

ผดอนยอมความได เมอผเสยหายถอนคารองทกข กมผลทาใหสทธนาคดอาญามาฟองระงบไปเฉพาะความผด

อนยอมความไดเทานน อยการฯ ยงคงมอานาจดาเนนคดทมใชความผดอนยอมความไดตอไป (ฎ. 1925/41)

-จาเลยกระทาความผดฐานรบของโจรทรพยทไดมาจากความผดฐานยกยอก แมผรองทกขจะถอน

คารองทกขในความผดฐานยกยอก จาเลยกคงมความผดฐานรบของโจรอย (ฎ. 6152/40)

- สทธขอถอนคารองทกขในความผดตอสวนตวทเกยวกบทรพยสนตกทอดแกทายาท ทายาทจงขอ

ถอนคารองทกขได ( คร.751/41)

- การทอยการฯ ไดรบคารองขอถอนคารองทกขแลว ถอเปนการถอนคารองทกขโดยชอบแลว ศาล

ไมตองสอบถามผเสยหายอก (ฎ. 1505/42)

- โจทกรวมขอถอนฟองคดความผดตอสวนตวทอยการฯ เปนโจทก ถอวาผเสยหายประสงคจะถอน

คารองทกขนนเอง (ฎ. 746/47)

3. การแจงขอหา

การสอบสวนทชอบดวยกฎหมาย ตองมการแจงขอเทจจรงเกยวกบการกระทาทกลาวหา และแจง

ขอหาแกผตองหา

-ในความผดทเกยวกบการกระทาอนเดยวกน หรอความผดอนเกยวพนกน พนกงานสอบสวนไมจา

ตองแจงขอหาทกกระทงความผด ดงนเมอพนกงานสอบสวน ไดแจงบางขอหา พนกงานสอบสวนกมอานาจ

สอบสวนไดทกขอหา (ฎ.5433/43, 3426/43) นอกจากนเมอไดแจงขอหาหนงแลว หากมความผดฐานอนปรากฏ

ขนในระหวางการสอบสวน กถอวาไดสอบสวนความผดฐานนนดวยแลว (ฎ. 3288/35) เพราะการแจงขอหาตาม

ป.ว.อ.มาตรา 134 กเพอประสงคใหผตองหาทราบและเขาใจ ถงการกระทาของตนวาเปนความผด หาได

หมายความวาพนกงานสอบสวนจะตองแจงขอหาใหผตองหาทราบทกกรรมเปนความผดไม เชนเดมแจงขอหา

ตามมาตรา 157, และ 165 มไดแจงมาตรา 138 ดวย แตเมอสอบสวนแลวปรากฏวาการกระทาเปนความผดตาม

มาตรา 138 กเรยกไดวา ไดมการสอบสวนในความผดฐานนแลว (ฎ. 6962/39)

4

- แตหากเปนความผดทไมเกยวเนองกน หรอมเนอหาตางกน ตองแจงทกขอหาดวย เชน หนสวน

ผจดการยกยอกทรพยของหาง พงส. แจงขอหาแกจาเลยฐานยกยอก ไมไดแจงขอหาตาม พ.ร.บ.กาหนดความผด

เกยวเนองกบหางหนสวนจดทะเบยน พ.ศ.2499 มาตรา 46 ฐานทางบดล ถอไมไดวา มการสอบสวนความผด

ฐานน (ฎ.1250/21 ป.)

- **การไมแจงขอหาใหผตองหาทราบน เปนบทบญญตหามมใหอยการฟองคดในขอหาดงกลาวตอ

ศาลเทานน ในกรณทเปนขอหาทศาลพจารณาไดความตามมาตรา 192 วรรคสาม แมขอหานนพนกงาน

สอบสวนจะมไดมการแจงขอหาไว ศาลกลงโทษจาเลยได เชน โจทกฟองขอใหลงโทษฐานปลนทรพย แต

ขอเทจจรงทปรากฎในทางพจารณาฟงไดวาเปน รบของโจร เมอจาเลยไมหลงตอส ศาลลงโทษในความผดฐาน

รบของโจรได สวนการทพนกงานสอบสวนมไดแจงขอกลาวหา และสอบสนจาเลยในขอหารบของโจร เปน

เรองทกฎหมายบญญตหามมใหพนกงานอยการนาคดในขอหาดงกลาวมาฟองตอศาลเทานน (ฎ. 2129/37)

- ในกรณทผตองหาเปนนตบคคล การแจงขอหาแกกรรมการผมอานาจ แมไมไดระบวาแจงขอหา

ดาเนนคดแกนตบคคลดวย กถอวาเปนการแจงขอหาแกนตบคคลดวยแลว (ฎ. 935/37)

- การสอบสวนพยานหลายคนพรอมกน และมบคคลอนนงฟงการสอบสวยนอยดวย การสอบสวนก

ไมเสยไป (ฎ. 9378/39)

-การจบหรอการตรวจคนทไมชอบดวยกฎหมาย ไมทาใหการสอบสวนเสยไป เพราะเปนคนละขน

ตอนกน (ฎ. 99/41, 1547/40)

- การสอบสวน กฎหมายไมไดบงคบวาจะตองสอบสวนมากนอยเพยงใด (ฎ. 4037/42) พนกงาน

สอบสวนจงไมจาตองสอบพยานโจทกทกปาก (ฎ. 1907/94) แตการสอบสวนผตองหา เปนสวนสาคญและ

จาเปนของการสอบสวน หากยงมไดมการสอบสวนผตองหา กยงถอไมไดวามการสอบสวนคดนน ดงนน

พนกงานอยการยอมไมมอานาจฟอง (ฎ. 99/81, 545/96) และการสอบปากคาในฐานะพยาน ไมเปนการแจง

ขอหาและสอบสวนจาเลยในขอหานน ( 2449/24)

- การสอบสวนของ พงส. ในขณะทไมไดเขาเวรปฏบตหนาทพงส. กถอเปนกาสอบสวนโดยชอบ

(ฎ. 3096/36)

-การทาแผนทเกดเหต เปนสวนหนงของการสอบสวน แตถงหากกระทาไปไมชอบเพราะไมตรงกบ

ขอเทจจรงทเกดขน กไมมผลกระทบถงกบเปนเหตใหการสอบสวนเสยไป (ฎ. 4546/36)

- การทลามแปลคาใหการในชนสอบสวนโดยมไดสาบาน หรอปฏญาณตน ไมทาใหการสอบสวนไม

ชอบ (ฎ. 5476/37)

กรณทพนกงานสอบสวนมอานาจใหเจาพนกงานอนทาแทนได (มาตรา 128)

1) สงประเดนไปให พงส. อนทาการสอบสวนในเรองทอยนอกเขตอานาจของตน

2) การสอบสวนในเรองเลกนอย ซงอยในอานาจของตน ไมวาทาเองหรอจดการตามประเดน มอานาจ

สงใหผใตบงคบบญชาทาแทนได

4

- ตามมาตรา 128 ตองไมใชเรองสาคญๆ ถาเปนเรองเลกนอยมอานาจสงใหผใตบงคบบญชาทาแทน

ได เชน การแจงขอหาเพมเตมแกจาเลย (ฎ. 3031/47)

การสอบสวน( มาตรา 130-147)

- ใหเรมทาการสอบสวนโดยไมชกชา จะทาทใด เวลาใด แลวแตจะเหนสมควรโดยผตองหาไมจาตองอย

ดวย มาตรา 130) แตผตองหากมสทธไดรบการสอบสวนดวยความรวดเรว ตอเนอง และเปนธรรม (มาตรา

134) อยางไรกตาม การไมปฎบตตามกฎหมายดงกลาว กไมมกฎหมายบญญตวาการสอบสวนนนเปนการ

สอบสวนไมชอบ ดงนนแมพนกงานสอบสวนเพงเรมทาการสอบสวนหลงจากไดรบมอบหมายจากผบงคบ

บญชาแลวเปนป กไมทาใหการสอบสวนนนไมชอบ (ฎ. 430/46)

-การรวบรวมพยานหลกฐานของพนกงานสอบสวน( มาตรา 131) ตองรวบรวมเพอพสจนใหเหนความ

บรสทธของผตองหาดวย

มาตรา 158(5) ฟองตองระบการกระทาทงหลายทอางวาจาเลยไดกระทาผด

1. การกระทาทงหลายทอางวาจาเลยไดกระทาผด หมายถง การกระทาทเปนองคประกอบความผด

ดงนน ฟองทขาดองคประกอบความผดจงเปนฟองทไมชอบดวยกฎหมาย

1.1 ขอเทจจรงทไมใชการกระทาทงหลายทอางวาจาเลยไดกระทาผด ไมตองบรรยายมาในฟอง เชน

- ขอเทจจรงทวาจาเลยเคยตองคาพพากษาถงทสดใหจาคกและศาลรอการลงโทษจาคกไว และ

จาเลยกระทาผดคดน ในเวลาทศาลรอการลงโทษไว ศาลสามารถรบฟงขอเทจจรงทไดจากการสบเสาะและเปน

ดลพนจจะใชอานาจบวกโทษทรอไวหรอไมกได ไมเกนคาขอ ฎ.1081/44)

- ความผดตาม ป.อ. มาตรา 143 ขอทวาการทจาเลยจะไดไปตดตอหรอจงใจเจาพนกงานหรอไม

เปนเพยงพฤตการณแหงการกระทาของจาเลยเทานน หาใชองคประกอบแหงความผดไม ( ฎ.960/34)

1.2 การบรรยายฟองทเปนขอเทจจรงอนเปนองคประกอบความผดนน ไมไดเครงครดวาจะตองใช

ถอยคาตามทบญญตไวในกฎหมายทกประการ การบรรยายฟองทใชถอยคาอนแตมความหมายเชนเดยวกน ก

เปนฟองทสมบรณ เชน

- ในความผดฐานฉอโกง หรอ ลกทรพย การทบรรยายฟองวา “บงอาจ” ไมมคาวาโดยทจรต กเปนการ

ฟองทสมบรณ (ฎ.6711/39) หรอในความผดฐานบกรกไมไดบรรยายวาจาเลยเขาไปโดยไมมเหตอนสมควร แต

บรรยายฟองคาวา “บงอาจบกรก” ยอมทาใหเขาใจไดวาจาเลยกระทาการตามทกฎหมายบญญตวาเปนความผด

แลว (ฎ. 306/17 )

-ในความผดฐานขมขนกระทาชาเรา ตาม ป.อ.มาตรา 276 นน แมจะไมไดระบวาผเสยหายเปนหญง

ซงมใชภรรยาของจาเลยกตาม แตถาไดระบวาผเสยหายยงเปนนางสาว ยอมเขาใจไดวาผเสยหายเปนหญงทยง

ไมมสาม และมไดเปนภรยาของผใดรวมทงจาเลยดวย (ฎ.352/07)

- ในความผดอนยอมความได ไมตองบรรยายฟองวาผเสยหายไดรองทกขโดยชอบดวยกฎหมายแลว

(ฎ.5155/41)

4

- การฟองคดอาญาดวยวาจาตอศาลแขวง โดยใหศาลบนทกใจความแหงคาฟองไวเปนหลกฐาน จงไม

ตอง ปฎบตตาม ว.อาญา มาตรา 158 โดยเครงครด เปนหนาทของศาลจะตองสอบถามรายละเอยดพอทจาเลยจะ

เขาใจขอหาได ( ฎ.7712/44)

- ความผดฐานหมนประมาท โจทกตองบรรยายฟองดวยวาขอความตอนใดทาใหโจทกเสยชอเสยง

ถกดหมน ถกเกลยดชงอยางไร จงจะเปนฟองทสมบรณ (ฎ.3050/44)

- ความผดฐานโกงเจาหน ตองบรรยายวาจาเลยไดกระทาโดยรวาเจาหนของตนไดใชหรอจะใชสทธเรยก

รองทางศาลใหชาระหน จงจะเปนฟองทสมบรณ (ฎ.288/2515) ดงนนการบรรยายฟองวาจาเลยกระทาไปทงท

คาดหมายไดวาโจทกตองฟองบงคบคด หรอบรรยายฟองแตเพยงวามสทธทจะใชสทธเรยกรอง เปนคาฟองไม

ชอบ ไมสมบรณ ขาดสาระสาคญ ไมครบองคประกอบความผดฐานโกงเจาหนตาม ป.อาญา มาตรา 350

(ฎ.184/41)

- ความผดฐานเบกความเทจตองบรรยายวา ขอความทเปนเทจนนเปนขอสาคญในคดและขอสาคญนน

เปนอยางไร ถาไมบรรยายเปนฟองไมสมบรณ (ฎ.19/32,2862/39) และตองบรรยายมาดวยวา จาเลยเบกความเทจ

นนมขอหาความผดตามกฎหมายใดดวย(ฎ.274/46)

- ความผดฐานปลอมเอกสารสทธ ตองบรรยายใหปรากฎขอความวา เปนเอกสารทเปนหลกฐานแหง

การกอ เปลยนแปลง โอน สงวน หรอระงบซงสทธระหวางโจทกกบจาเลยอยางไรบาง (ฎ.2954/47)

- ความผดฐานปลนทรพย ตองบรรยายวาการใชกาลงประทษรายนน กระทาอยางไร และตองปรากฎ

ดวยวา การใชกาลงประทษรายนนเพอใหความสะดวกแกการลกทรพย หรอการพาทรพยนนไป หรอเพอการ

อยางใดอยางหนง ตาม ป.อาญา ม.339 อนเปนสวนหนงของความผดฐานปลนทรพย (ฎ.1033/27)

- ความผดฐานทารายรางกายเปนเหตใหไดรบอนตรายสาหส ตองบรรยายดวยวาไดรบอนตรายสาหส

อยางไร ตาม ป.อ.มาตรา 297 (ฎ. 6416/34)

- ความผดฐานยกยอก ตองบรรยายวา จาเลยเบยดบงทรพยอยางไร (ฎ. 2352/21) เชน บรรยายวาเบยดบง

เอาไปเปนประโยชนสวนตว( ฎ. 3274/27) แตไมจาตองบรรยายวาเอาไปโดยทจรต (ฎ. 2722/49)

- ความผดเกยวกบการกระทาโดยประมาท ตองบรรยายวากระทาประมาทอยางใด (ฎ.1616/08) เชน

บรรยายวายางลอหนาดานขวามอของรถยนตทขบอยในสภาพเกา และบรรยายวาจาเลยขบรถลงเนนดวย

ความเรวสง (ฎ.1832/34)

- ความผดฐานพรากผเยาวไปเพออนาจาร ไมตองบรรยายวาจาเลยกระทาอนาจารผ เยาวอยางไร

(ฎ.6632/40) แตถาฟองเฉพาะขอหาอนาจาร ตองบรรยายวาอนาจารอยางไร

- ความผดฐานวางเพลงเผาทรพย ตาม ป.อาญา ม. 220 ตองระบดวยวา การกระทาของจาเลยนาจะเปน

อนตรายแกบคคลหรอทรพยของบคคลดวย (ฎ.5364/36)

- ความผดตาม พ.ร.บ.เชคฯ ตองบรรยายวา เปนการชาระหนทมอยจรงและบงคบไดตามกฎหมาย

เพราะเปนองคประกอบความผด ตามมาตรา 4 (ฎ.7371/44) แมไมไดระบวาเปนหนคาอะไรกเปนคาฟองทชอบ

ดวยกฎหมาย (ฎ.2602/43) แตถาบรรยายวาออกเชคเพอชาระหนคาสนคาใหแกโจทก แมไมไดระบวาออกเชค

เพอชาระหนทมอยจรงและบงคบไดตามกฎหมายกเปนฟองทชอบดวยกฎหมายเพราะคาวาชาระหนคาสนคา

4

ยอมแสดงอยในตววาเพอชาระหนทมอยจรงและบงคบไดตามกฎหมาย(ฎ. 7262/40) แตถาเปนเรองออกเชคชาระ

หนเงนกยม ตองระบดวยวาเปนหนทมอยจรงและบงคบไดตามกฎหมาย จงจะชอบ (ฎ.4591/45)

การบรรยายฟองขดกน เปนฟองเคลอบคลม

การบรรยายฟองเกยวกบการกระทาทงหลายทอางวาจาเลยกระทาผดจะตองไมขดกน ถาขดกนเปน

“ ฟองเคลอบคลม” ดงนน ฟองทขดกนแมจาเลยใหการรบสารภาพกลงโทษจาเลยไมได

- บรรยายฟองวาจาเลยเบกความเปนพยานชนสอบสวนอยางหนง แลวเบกความตอศาลอกอยางหนง

แตกตางกนและขดกนซงเปนความเทจ แตมไดบรรยายวาอยางไหนจรงหรอความจรงเปนอยางไร ยากทจาเลย

จะตอสคดไดถกตอง เปนฟองเคลอบคลม (ฎ.1806/23)

- บรรยายฟองวากระทาผดฐานรบของโจรกอนททรพยนนจะถกลกไปหรอถกยกยอกไป เปนฟองทขด

ตอสภาพหรอลกษณะความผด เปนฟองเคลอบคลม ( ฎ.2370/44)

เวลากระทาผด ( มาตรา 158(5))

ฟองตองระบรายละเอยดเกยวกบเวลากระทาผด เวลากระทาผดหมายถง เวลากลางวน กลางคนรวม

ทงวน เดอน ป ทเกดเหต (ฎ.512/93)

- เวลากระทาผดตองเปนเวลากอนทโจทกฟอง ถาเวลากระทาผดตามฟองเปนเวลาภายหลงการฟอง

เปนการบรรยายฟองเวลาในอนาคต เปนฟองทไมชอบ แมจาเลยจะใหการรบสารภาพศาลกตองยกฟอง

(ฎ.128/43) เนองจากเปนการรบสารภาพตามฟองทไมเปนความผด

- การบรรยายวนเวลาเกดเหต ทงกอนฟองตอเนองไปจนหลงฟองตดตอกน เปนฟองไมชอบดวย

กฎหมาย (ฎ.985/24) เพราะเปนการกลาวคลมไปถงเวลาทยงมาไมถงซงเปนไปไมได ทาใหจาเลยไมอาจเขาใจ

ขอหาตามฟองไดด

- ฟองระบแตเพยงเดอนและปทความผดเกด หรอบรรยายฟองเพยงวา… เมอตนเดอน… โดยไมไดระบ

วนท หรอเวลาทกระทาผดใหแนนอน เปนคาฟองทไมสมบรณ (ฎ. 848/45)

- การบรรยายฟองความผดตาม พ.ร.บ.เชค ฯ ตองบรรยายวนทธนาคารปฎเสธการจายเงน ซงเปนวน

กระทาผด หรอถาหากการบรรยายทาใหเขาใจไดวาวนใดธนาคารปฎเสธการจายเงน กสมบรณแลว แมไมไดระ

บวาปฎเสธวนใด ถอวาเปนคาฟองทระบเวลาทาผดแลว (ฎ.2234/41) และแมไมไดระบวาเกดเวลากลางวนหรอ

กลางคน กเปนฟองทชอบดวยกฎหมาย (ฎ. 2041/41) เพราะธนาคารยอมปฎเสธการจายเงนในเวลากลางวนอน

เปนเวลาทาการของธนาคาร

-บางคดเวลากลางวนกลางคนไมเปนสาระสาคญแหงการกระทาผด เชน ความผดฐานเลนการพนน

สลากกนรวบ(ฎ. 1626/06(ป))

-ฟองฐานยกยอกระบแตเพยงวนทรบมอบทรพย และเวลาทตองคนทรพย ไมระบวนเวลาทยกยอก เปน

ฟองทไมสมบรณ(ฎ.1773/05) ตอมามคาพพากษาศาลฎกาท 1330/06 วนจฉยวา การระบวนมอบทรพยกบวน

ตรวจสอบบญชพบโดยไมระบวนเวลายกยอก กเปนฟองทสมบรณแลว ( ฎ. 1330/06)

4

หมายเหต

1. ฟองทระบเวลากระทาผดโดยประมาณกใชได เชนบรรยายฟองวาวนทกระทาผด เปน

ประมาณวนท 12 กรกฎาคม 2528 (ฎ. 5021/33) เพราะเปนรายละเอยเกยวกบเวลาพอสมควรเทาทจาเลยจะ

เขาใจขอหาไดดแลว

2. ถาโจทกบรรยายวนเวลากระทาผดมาแลว แมคลาดเคลอนไปจากขอเทจจรง กถอวามใชขอ

สาระสาคญ เมอจาเลยไมหลงขอตอส ศาลกลงโทษจาเลยได (ฎ. 1208/42)

3. วนทรเรองความผดไมใชองคประกอบความผด ไมใชรายละเอยดเกยวกบเวลาทจาเลย

กระทาผด โจทกไมไดบรรยายมา ศาลสงใหแกฟองได(ฎ.5059/40)

สถานทกระทาความผด

ฟองตองระบสถานททเกดการกระทาผด โดยปกตจะระบวาเหตเกดทตาบล อาเภอและจงหวดใด ก

เปนการเพยงพอแลว โดยคาวาสถานท หมายถง สถานทเกดการกระทาผด หาไดระบไวโดยเฉพาะเจาะจงวาอย

หมใด ตาบลใดเสมอไปไม เพยงแตกลาวอางไวพอสมควรทจะทาใหจาเลยเขาใจขอหาไดดกเปนการเพยง

พอแลวและแมจะไมระบวาเหตเกดตาบลอาเภอ จงหวดใด แตถาจาเลยเขาใจไดวาเหตเกดทใดกใชได

ฎ.951/09(ป))

- เหตเกดม 2 แหง บรรยายฟองทเกดเหตมาเพยงแหงเดยวถอวาเปนฟองทสมบรณ (ฎ.4378/28)

- *** คาฟองไมไดบรรยายสถานทเกดเหต แตถาเอกสารทายฟอง ไดบรรยายเกยวกบสถานทเกดเหตไว

ดวยกถอไดวาคาฟองบรรยายสถานทเกดเหตแลวโดยอนโลม เชน หมายขงซงกลาวในคาฟองถอเปนสวนหนง

ของ คาฟอง เมอหมายขงไดระบสถานทเกดเหตไวดวย แมคาฟองจะไมไดบรรยายวาเหตเกดทใด กถอวา

เปนฟองทกลาวถงสถานทเกดเหตแลว (ฎ.1222/46)

บคคลหรอสงของทเกยวของ

- ในความผดเกยวกบทรพย ตองระบวาทรพยนนเปนอะไรดวย (ฎ. 1360/09 ป) และตองระบชอเจา

ทรพยดวยจงจะเปนฟองทชอบดวยกฎหมาย (ฎ. 338/89) แตถาอานคาฟองแลวพอเขาใจไดวาทรพยเปนของใคร

ดงนเปนฟองทสมบรณ(ฎ.1809/12) แตถาเปนกรณทไมอาจทราบตวเจาทรพยทแนนอนได กไมจาเปนตองระบ

ชอเจาทรพย เชนระบเพยงวาเปนทรพยของหญงไมทราบชอ อายประมาณ 35 ป กสมบรณแลว (ฎ. 3977/30 ,

1433/30)

- ** ความผดฐานชงทรพย ประกอบดวยความผดลกทรพยโดยใชกาลงประทษราย โดยมมลเหตจงใจ

ตาม (1)-(5) แหง ป.อาญา มาตรา 339 การบรรยายฟองตองบรรยายองคประกอบความผดทงมาตรา 334 และ

339 ประกอบกน โดยตองบรรยายวาทรพยทถกลกเอาไปเปนของผอน หรอทผอนเปนเจาของรวมอยดวย และ

ผทถกประทษรายเปนใคร ดวย

- ความผดฐานฉอโกง ตองระบดวยวาจาเลยไดทรพยอะไรไปจากผเสยหาย (ฎ.352/36)

4

- ความผดฐานฉอโกงประชาชน ไมจาตองบรรยายฟองวา ประชาชนผถกหลอกลวงเปนผใดบาง

(ฎ. 3624/31) เพราะเปนเพยงรายละเอยดทจะตองนาสบในชนพจารณา

- ฟองยกยอกเงน แตไมไดระบแนชดวาเปนเงนจานวนเทาใด เปนฟองเคลอบคลม

- ฟองกรรโชก ตองระบชอผถกขเขญดวย (ฎ. 1078/92)

- ความผดฐานปลอมเอกสารไมจาตองระบวาผทหลงเชอเปนเปนผใด (ฎ. 1403/36)

- ความผดฐานแจงความเทจตอเจาพนกงานตองระบชอเจาพนกงานนนดวย ไมเชนนนเปนฟองเคลอบ

คลม (ฎ. 894-7/06)

- ฟองคดหมนประมาท ไมตองบรรยายฟองวาบคคลทสามเปนใคร

- ฟองวาจาเลยกบพวกกระทาฐานปลนทรพย โดยไมไดระบวาพวกของจาเลยมกคน เปนฟองไม

สมบรณ ลงโทษฐานปลนทรพยไมได (ฎ.1331/93)

ผลของการยกฟอง เพราะฟองไมสมบรณตาม มาตรา 158(5)

1. กรณฟองใหมไมได (เพราะถอวามคาพพากษาเสรจเดดขาดในความผดทฟองแลว ตาม ป.ว.อาญา

มาตรา 39(4)) เชน

- ฟองทบรรยายขาดองคประกอบความผด ( แตอทธรณได ตามมาตรา 161 วรรคสอง)

- ฟองไมไดบรรยายเวลาหรอสถานทกระทาผด

2. กรณทฟองใหมได ไมเปนฟองซา เพราะยงไมถอวามคาพพากษาเสรจเดดขาดในความผดทฟองแลว

ตาม ป.ว.อาญา มาตรา 39(4) เชน

- ฟองเคลอบคลม , ฟองทบรรยายเวลากระทาผดในอนาคต, ฟองทไมมลายมอชอโจทก ผเรยง ผพมพ

ฟองตองอางมาตราทกฎหมายบญญตเปนความผด มาตรา 158(6)

ตามมาตรา 158(6) บงคบไววาตองอางมาตราในกฎหมายทบญญตวาการกระทาเชนนนเปนความผด

ดงนหากเปนบทบญญตในเรองอน เชน ตวการรวม ความผดกรรมเดยวหรอหลายกรรม การขอใหบอกโทษ การ

ขอใหรบของกลาง เหลานไมใชกรณทกฎหมายบญญตวาการกระทาเชนนนเปนความผด จงไมจาตองอางมาตรา

ในคาฟองดวย

- มาตรา 158(6) บงคบเฉพาะใหตองอางมาตราเทานน ไมตองระบวรรค (ฎ. 9239/47)

- ฟองขอหาปลอมและใชเอกสารสารปลอม คาขอทายฟองใหลงโทษตามมาตรา 264,268 โดยมไดระบ

ชอกฎหมาย กเขาใจไดวาเปนประมวลกฎหมายอาญา (ฎ. 1700/14 ป.)

- อางบทมาตราเดมซงมการแกไขแลว แตไมไดอางกฎหมายทแกไขถอวาอางกฎหมายซงบญญตเปน

ความผดตามมาตรา 158(6) แลว (ฎ. 706/16) อางบทลงโทษแตไมอางบทหาม กใชได (ฎ.652/40) อางบท

หามแตไมอางบทลงโทษกใชไดเชนกน (ฎ.1971/41)

ฟองตองมลายมอชอโจทก ผเรยง ผเขยนหรอพมพฟอง มาตรา 158(7)

- ** หากไมม ถาศาลชนตนไมสงใหแกไข หรอมการแกไขตาม มาตรา 163,164 เมอปรากฎในชน

อทธรณ ศาลตองยกฟอง เพราะลวงเลยเวลาทแกไขแลว (ฎ. 229/90, 1564/46)

- กรณลายมอชอโจทกในศาลชนตนนน โจทกตองลงลายมอชอเอง ทนายความไมมอานาจลงลายมอชอ

แทนโจทกในฟองคดอาญา (ฎ.607/14) แตถาเปนชนอทธรณหรอฎกา ทนายความลงลายมอชอในอทธรณหรอ

ฎกาได แตตองมใบแตงทนายความในสานวนดวย (ฎ. 62/94) จะถอเอาคาเบกความของโจทกในการพจารณา

คดเปนการใหสตยาบนเพอใหฟองสมบรณไมได ยกเวนคดแพง (ฎ.300/07) เพราะโจทกชอบทจะยนคารอง

ขอแกไขเพมเตมคาฟอง ตามมาตรา 163,164 ไดอยแลว

- โจทกมอบอานาจใหผอนฟองคดแทน ผรบมอบอานาจกลงชอเปนโจทกได

- กรณลายมอชอผเรยงนน โจทกเปนผเรยงคาฟองเองได แตถาใหผอนเรยงคาฟองให ผนนตองเปน

ผไดรบอนญาตใหเปนทนายความเทานน (ฎ.3397/47)

- ** กรณทนายความลงลายมอชอในชองผอทธรณ แตไมมใบแตงทนายความ ศาลยอมมอานาจสงให

แกไขใหถกตองไดตามมาตรา 208(2)ประกอบมาตรา 225 (ฎ.7903/47) แตถาศาลไมสงใหแกไขแตปรากฎวา

ตอมาไดมการตงใหทนายความคนดงกลาวเปนทนายความใหมอานาจอทธรณฏกาได กอนมการยนฎกา ถอวา

ยนฟองอทธรณโดยชอบแลว

การบรรยายฟองในกรณขอใหเพมโทษ มาตรา 159

- กรณทโจทกจะขอใหเพมโทษจาเลยนน จะตองกลาวมาในฟองหรอจะยนคารองขอเพมเตมกได กลาว

คอ โจทกตองกลาวมาในฟอง และตองมคาขอใหเพมโทษจาเลยดวย (ฎ.5965/46)

- สาหรบการขอใหนบโทษตอ ไมมบทกฎหมายดงเชนการขอใหเพมโทษ ตาม 159 จงไมจาตองกลาว

มาในคาฟอง แตตองมคาขอใหนบโทษตอมาทายฟองดวย (ฎ. 2003/47) และโจทกอาจขอใหนบโทษตอโดยยน

คารองขอใหแกไขเพมเตมฟองกได แตตองกอนศาลชนตนพพากษา ตามมาตรา 163,164 เทานน จะเพมเตมหลง

จากทศาลชนตนพพากษาแลวไมได

-** กรณทมการรวมพจารณาพพากษาเขาดวยกน ถาตามคาขอทายฟองของคดทมการรวมพจารณา

ไมไดขอใหนบโทษตดตอกนไว กจะนบโทษตอกนไมได เพราะเปนการพพากษาเกนคาขอตามมาตรา 192

(ฎ.4569/28)

5

การตรวจคาฟอง มาตรา 161

ถาฟองไมถกตองศาลสงได 3 ประการ คอ สงใหแกฟอง ยกฟอง หรอไมประทบฟอง

1. กรณสงใหแกฟอง เชน ฟองไมลงชอโจทก ผเรยง ผพมพ หรอ ไมระบสถานทเกดเหต ทงนตอง

แกไขกอนประทบฟอง ถาหลงประทบฟองแลวแกไขโดยการแกไขฟอง ตาม 163,164 ซงตองกอนศาลชนตน

พพากษาเทานน ถาลวงเลยเวลาดงกลาว ตองยกฟอง

2. กรณทตองยกฟอง เชน ฟองทขดกน(เคลอบคลม) ขาดองคประกอบความผด ไมมอานาจฟอง

การกระทาตามฟองทไมเปนความผด ฟองทลงชอโดยบคคลไมมอานาจ ( จายอๆ วา ขด ขาด อานาจ ไมผด )

- กรณทศาลอนญาตใหปลอยตวชวคราวตามทผตองหาหรอจาเลยรองขอ ถอวาจาเลยหรอผตองหาอย

ในอานาจของศาลแลว โจทกจงฟองจาเลยในมลกรณเดยวกนหรอคดอาญาเรองอนตอศาลเดยวกนไดโดยไมตอง

นาตวจาเลยมาในวนฟอง (ฎ. 1497/96 ป.) เรองนตองปรากฏดวยวาจาเลยหรอผตองหานนไมไดหนประกน

(ฎ.6462/43)

- ชนไตสวนมลฟอง จาเลยไมมสทธนาพยานมาสบ แตถาเปนเอกสารททนายจาเลยใชประกอบการ

ถามคานพยานโจทกและพยานโจทกยอมรบแลว จาเลยมสทธสงเอกสารนนประกอบคาพยานโจทกได ไมใช

การนาพยานเขาสบในชนไตสวนมลฟอง (ฎ.904/22)

พยานหลกฐานในชนไตสวนมลฟอง

- ในชนไตสวนมลฟอง โจทกจะอางแตคาเบกความของพยานในคดแพงมาเปนพยาน โดยไมนามาเบก

ความในคดอาญา ถอวาโจทกไมมพยานมาสบใหฟงไดวาคดมมล (ฎ.604/92)

- การแถลงรบขอเทจจรงกนกถอวาเปนการไตสวนมลฟองแลว (ฎ.1050/14)

- คาพยานในชนไตสวนมลฟอง คความอาจอางเปนพยานหลกฐานในชนพจารณาได(ฎ.2644/35)

เพราะเปนพยานหลกฐานทนาจะพสจนไดวาจาเลยมผดหรอบรสทธ สวนจะรบฟงไดเพยงใดนนเปนดลพนจท

ศาลจะพจารณาวนจฉยอกชนหนง

การแกไขคาฟอง คาใหการ มาตรา 163,164

1. ตองมเหตอนควร เชน

- อางวาพมพฟองตกไป เพราะความบกพรองของผพมพหรอผตรวจฟอง (ฎ.1377/13)

- การขอเพมเตมวนเวลากระทาผด เพราะมไดกลาวมาในฟอง โดยอางวาผพมพฟอง พมพตกไป

- ขอแกไขนาหนกยาเสพตดใหโทษของกลาง โดยอางวาพนกงานสอบสวนสงรายงานการตรวจพสจน

มาใหผดพลาด

กรณ ไมถอวามเหตอนควร เชน โจทกขอเพมเตมฟองโดยเพมคนอนเขามาเปนจาเลยดวย

หมายเหต ฟองทขาดองคประกอบความผด จะมาขอแกไขเพมเตมเพอใหครบองคประกอบ ไมได

เพราะถอวาเปนฟองทไมถกตอง มาแตตน จงจะมาขอแกไขเพมเตมเพอใหฟองถกตองขนมาหาไดไม

- พนกงานอยการโจทกขอแกไขเพมเตมคาขอสวนแพงได ใหจาเลยคนหรอใชราคาทรพยตาม

มาตรา 43 ไดกอนมคาพพากษาของศาลชนตน ( ตาม ป.ว.อ. มาตรา 163,164 ไมใช ป.ว.พ มาตรา 180)

2. ถาจะทาใหจาเลยเสยเปรยบในการตอสคด หามมใหศาลอนญาต

การแกไขหรอเพมเตมฐานความผด ไมวาจะทาในระยะใดกอนมคาพพากษาศาลชนตน มใหถอวา

ทาใหจาเลยเสยเปรยบ เวนแตจาเลยจะหลงขอตอส

- การแกไขหรอเพมเตมฐานความผดนน ตองมการสอบสวนกอน ถายงไมมการสอบสวนจะขอแก

ไมได (ฎ. 801/11) และถาไดมการสอบสวนฐานความผดทจะขอแกฟองแลว ดงนขอแกไดแมศาลอนญาตให

แกแลวจะเกนอานาจของศาลกตาม (ฎ.993/27) เมออนญาตใหแกแลวแตเกนอานาจ ศาลชนตนนนตองพพากษา

5

ยกฟอง และสามารถฟองใหมไดภายในอายความ เพราะถอวาศาลยงมไดมคาพพากษาเสรจเดดขาดในความผดท

ฟอง ไมตองหามตามมาตรา 39(4)

- การแจงขอหาเพมเตมจากขอหาเดมทมการสอบสวนแลว กถอวาเปนสวนหนงของการสอบสวน

กรณมเหตอนสมควรใหโจทกแกไขเพมเตมฟองได (ฎ.1746/35) เชน เดมแจงขอหาตาม ป.อ.มาตรา 300 ปราก

ฎตอมาในระหวางพจารณาวา ผบาดเจบตาย เมอ พงส. ไดแจงขอหาเพมเตมวาทาผดตาม ป.อ. มาตรา 291 ถอวา

สอบสวนมาแลว ดงนนระหวางพจารณาของศาลชนตน จงขอแกไขเพมเตมฟองได(ขณะฟองไมอยในวสยทจะ

ฟอง ตามมาตรา 291 ได เมอ พงส. แจงขอหาเพมเตมกเปนการสอบสวนแลว อยการโจทกจงขอแกฟองกอนศาล

ตนตดสนได)

- ***การแกไขคาฟองททาใหจาเลยเสยเปรยบหามมใหศาลอนญาต แตถาเปนการขอแกไขเพมเตม

ระหวางไตสวนมลฟอง จาเลยยงไมอยในฐานะจาเลย ไมทาใหจาเลยเสยเปรยบ (ฎ.2902/47)

อยางไรถอวาทาใหจาเลยหลงตอสคด เชน

- กรณทจาเลยตอสโดยถอเอาวนเวลาทโจทกฟองเปนหลกสาคญในการตอสคด โดยใหการปฏเสธ

วาวนเวลาเกดเหตจาเลยไมไดอยในทเกดเหต(อางฐานทอย) ดงนการทโจทกขอแกไขเวลากระทาผดยอมทาให

ยอมรบขอเทจจรงโดยไมไดโตแยงขอทศาลลางพพากษาวาจาเลยกระทาผดตามฟอง กรณจงไมมประเดนตอง

วนจฉยตอไปใน ชนฎกาวาจาเลยกระทาผดตามฟองหรอไม (ฎ. 7531/46)

- หากจาเลยขอถอนคาใหการเพอประวงคด ถอวาไมมเหตอนสมควร ศาลไมอนญาต(ฎ.6214-16/44)

โจทกไมมาศาลตามกาหนดนด มาตรา 166

กาหนดนด หมายถงกาหนดนดไตสวนมลฟองและนดพจารณาทกนดของโจทก เพราะโจทกมหนาท

ปฏบตตอศาลโดยตองนาพยานเขาสบจนกวาจะหมดพยานโจทก ถาโจทกไมมา ศาลตองยกฟอง

- แตถาโจทกไดยนคารองวาไมตดใจสบพยานโจทกทเหลออกตอไป โจทกไมมหนาทตองนาพยานเขา

สบอก (ไมมหนาทปฏบตตอศาลอก) การทโจทกไมมาศาลในวนนดตอมา ศาลจะยกฟองตาม 166 ไมได

- เมอโจทกไมมาศาลในวนนดพจารณา ศาลกตองยกฟองตาม 166 โดยไมตองคานงวาในวนดงกลาว

จาเลยจะมาศาลหรอไม และจาเลยจะอยในอานาจศาลหรอไม หรอการสงหมายนดและสาเนาคาฟองใหจาเลยยง

ไมครบกาหนดเวลาตามกฎหมาย (ฎ. 2085/47)

- *** วนนดไตสวนมลฟองและวนนดพจารณา ตองเปนการนดเพอสบพยานโจทก และโจทกตอง

ทราบนดโดยชอบดวย ( ถาไมชอบ ไมตองรองขอใน 15 วน เพอใหยกคดขนพจารณาใหม แตสามารถอทธรณ

ไดทนท)

- วนกาหนดนดเพอฟงกาหนดวนพจารณาหรอกาหนดนดพรอมเพอฟงผลคดแพง ไมใชกาหนดนด

ตามมาตรา 166 (ฎ.1570/15)

- วนนดฟงประเดนกลบไมใชวนสบพยาน (ฎ.890/16)

- ศาลสงนดพจารณา แตไมเปนกจจะลกษณะวานดพจารณาอะไร เมอโจทกไมมาศาล กยงไมเปนเหต

ใหศาลยกฟอง (ฎ.1331/42)

- วนทโจทกยนฟอง ไมใชวนพจารณา แมโจทกไมมา กจะยกฟองตาม 166 ไมได

- *** คาวาโจทก หมายความรวมถง ทนายโจทก หรอผรบมอบอานาจจากโจทกดวย ดงนนถาผรบ

มอบอานาจจากโจทกไดมาขอเลอนคดแลว แตศาลไมอนญาตใหเลอนกถอไดวาโจทกมาศาลแลว ศาลจะสง

ยกฟอง ตาม 166 ไมได (ฎ. 1739/28) กระบวนพจารณาตอไปม 2 กรณคอ กรณทยงไมมการสบพยานโจทกไว

เลย ศาลกงดสบพยานโจทกและพพากษายกฟองโจทกโดยถอวาโจทกไมมพยานมาสบ กรณทสองมการสบ

พยานโจทกไปบางแลว ศาลตองสงงดสบพยานทเหลอและพจารณาพยานหลกฐานของโจทกทสบไปแลว ถา

เปนในชนไตสวนมลฟองศาลตองวนจฉยวาพยานโจทกทนาเขาไตสวนมลฟองไปแลวพอฟงวาคดมมลหรอไม

ถาเปนชนพจารณากตองนดสบพยานจาเลยตอไป แลวพพากษาตามพยานหลกฐานทมอย (ฎ. 145/36)

- *** คดทผเสยหายเขารวมเปนโจทกกบพนกงานอยการ โจทกรวมและทนายโจทกรวมมฐานะเปน

โจทกรวมเชนกน ดงนถาพนกงานอยการโจทกไมมาศาลตามกาหนดนด คงมาแตโจทกรวมหรอทนายโจทก

รวม จะถอวาโจทกไมมาศาลตามกาหนดนดพจารณาและยกฟองตาม 166 ไมได (ฎ . 1519/97)

- กรณมการรวมพจารณาคดหลายสานวนเขาดวยกน โดยโจทกแตละสานวนเปนคนละคนกน ปญหาวา

โจทกมาตามกาหนดนดหรอไม คงพจารณาเปนรายสานวน (ฎ.5461/34)

5

- ** การทโจทกหรอทนายโจทกมาศาลแลว แตไมเขาหองพจารณา กถอวาไมมาศาลตามกาหนดนด

การขอใหยกคดขนไตสวนมลฟองใหม หรอยกคดขนพจารณาใหม มาตรา 166 และ 181 +166

-กรณทโจทกไมมาตามกาหนดนด ศาลกตองยกฟองโดยอางเหตผลวาโจทกขาดนดตามมาตรา 166

วรรคหนง จะยกฟองโดยอางเหตวาโจทกไมมพยานมาสบไมได อยางไรกดแมศาลจะยกฟองโดยอางเหตวา

โจทกไมมพยานมาสบกตาม กถอวาเปนการยกฟองตามมาตรา 166 วรรคหนงนนเอง โจทกจงมสทธขอใหยก

คดขนไตสวนมลฟองใหมหรอพจารณาใหมตาม มาตรา 166 วรรคหนง ได (ฎ.772/28)

-เมอโจทกยนคารองขอใหยกคดพจารณาใหม เชน โจทกไมเขาหองพจารณาโดยอางวาโจทกไดมา

ศาลตามกาหนดนดแลวเพยงแตโจทกยงตดการดาเนนคดอาญาอน ซงศาลไดนดพจารณาไวในวนเวลาเดยวกน

กอน หากเปนความจรงกพอถอไดวามเหตผลสมควรทจะยกคดขนพจารณาใหม ศาลชนตนชอบทจะไตสวน

คารองของโจทก(เพอพจารณาวามเหตอนควรจรงหรอไมกอน) แลวมคาสงในเรองนตอไป มใชสงเลยไปถงวา

เปนเรองโจทกไมมพยานมาสบซงเปนคนละกรณกน เชน ฎ. 4366/47

*** ฎ. 4366/47 การทศาลชนตนพพากษายกฟองโจทก เพราะเหนวาโจทกไมมาศาลในวนนดสบพยาน

โจทกนน เปนการยกฟองตามมาตรา 166 วรรคแรก ประกอบ 181 ดงนนเมอขอเทจจรงในสานวนปรากฎวา

ศาลชนตนยกฟองโจทกและโจทกมายนคารองขอใหศาลชนตนเพกถอนคาพพากษาดงกลาว ซงมผลเทากบ

เปนการขอใหยกคดขนพจารณาใหม โดยยนคารองภายใน 15 วน นบแตศาลชนตนพพากษายกฟอง ทงคารอง

ของโจทกกไดแสดงเหตยนยนวาโจทกไดมาศาลตามกาหนดนดแลวเพยงแตโจทกยงตดการดาเนนคดอาญาอน

ซงศาลไดนดพจารณาไวในวนเวลาเดยวกนกอนแลวจงมาดาเนนคดนตอไป ซงหากเปนความจรงตามคารองก

นบวามเหตสมควรทโจทกไมไดมาดาเนนคดนตามกาหนดนด ศาลชอบทจะไตสวนคารองของโจทกเสยกอนจง

จะวนจฉยไดวาทโจทกไมมาดาเนนคดนตามกาหนดนด มเหตผลสมควรหรอไม การทศาลลางดวนวนจฉยสง

ยกคารองของโจทกโดยไมไตสวนใหไดความจรงเสยกอน จงไมชอบดวย มาตรา 166 วรรคสอง ประกอบ 181

-** กรณทโจทกและทนายโจทกไมมาศาล แตไดใหเสมยนทนายนาคารองขอเลอนคดมายนตอศาล

ไมใชกรณโจทกไมมาตามกาหนดนดเพราะโจทกขอเลอนคดไวแลว ศาลจงตองพจารณาคารองขอเลอนคดของ

โจทกวาจะอนญาตใหเลอนคดหรอไม ถาศาลเหนวาไมมเหตสมควรทจะอนญาตใหเลอนคด ศาลกตองใหงดสบ

พยานโจทก ซงถาเปนการสบพยานโจทกนดแรก ศาลกจะถอวาโจทกไมมพยานมาสบ แลวพพากษายกฟองได

ทนท (ฎ.1739/28)

- แตถาไมใชนดสบพยานโจทกนดแรกและมการนดสบพยานโจทกนดกอนๆไปบางแลว หากศาลไม

อนญาตใหเลอนคดศาลกคงใหงดสบพยานโจทกเฉพาะพยานโจทกทเหลอเทานน แลวใหนดสบพยานจาเลยตอ

ไป เพราะพยานโจทกทไดสบไปแลวยงคงใชไดอย ศาลจะใหงดสบพยานโจทกและถอวาโจทกไมมพยานมาสบ

แลวพพากษาใหยกฟองทนทไมได การพพากษาคดตองวนจฉยพยานโจทกทไดสบไปแลวกบพยานจาเลย จง

พพากษาไปตามพยานหลกฐานเทาทปรากฎนน(ฎ.145/36) กรณดงกลาวแมจะยกฟองดวยเหตผลวาโจทกไมม

พยานมาไตสวนใหเหนวาคดโจทกมมลและพพากษายกฟอง โจทกจะมารองขอใหใหยกคดขนไตสวนมลฟอง

หรอพจารณาใหม ตามมาตรา 166 มได มใชเปนกรณทศาลยกฟองเพราะโจทกไมมาศาลตามกาหนดนด

5

(เพราะแมเปนกรณทโจทกและทนายโจทกไมมาศาล แตไดใหเสมยนทนายนาคารองขอเลอนคดมายนตอศาล ไว

แลว จงมใชกรณ โจทกไมมาศาลตามกาหนดนด )

- ** แตถาเปนกรณโจทกไมมาศาล “โดยไมไดขอเลอนคด” ศาลกยกฟองไดเลยแมจะไมใชนดสบ

พยานโจทกครงแรกและไมตองคานงถงพยานโจทกทไดสบไปแลวในนดกอนๆวาจะรบฟงไดหรอไม เพราะ

เปนการยกฟองตามมาตรา 166 วรรคหนง (ฎ.1214/38)

- *** ในกรณทโจทกไมมาตามกาหนดนดมาตรา 166 ไดบญญตไวชดแจงแลววาใหศาลยกฟอง

ดงนนจงจะนา ป.ว.พ.มาบงคบโดยถอวาโจทกทงฟองและจาหนายคดเปนการไมชอบ (ฎ.1574/25) อยางไรกด

แมจะถอวาคาสงศาลทสงจาหนายคดโดยถอวาโจทกทงฟองไมชอบดวยกระบวนพจารณากตาม แตหากไมมการ

อทธรณฎกา คาสงดงกลาวกถงทสด เมอเปนเชนนโจทกจงฟองจาเลยเปนคดใหมได ไมตองหามตามมาตรา 166

วรรคทาย ทงไมทาใหสทธในการนาคดอาญามาฟองระงบไปตาม 39(4)ดวย(ฎ.162-3/06)

-*** ในกรณทมใชโจทกขาดนด แตศาลกลบยกฟองอางวาโจทกขาดนดซงเปนการไมชอบ เชน โจทก

ยงไมทราบกาหนดนด หรอศาลสงยกฟองทงททนายโจทกมาศาล โจทกกมสทธอทธรณคาสงศาลชนตนไดทนท

ไมตองขอพจารณาใหม ตาม 166 วรรคสอง การทศาลสงยกฟองไปโดยโจทกไมไดขาดนดน ถอไดวาเปนการ

สงไปโดยผดหลงตาม ว.แพง มาตรา 27 ประกอบว.อาญา ม.15 โจทกจงมสทธรองขอใหศาลชนตนเพกถอน

คาสงยกฟองได ซงจะตองรองขอเพกถอนภายใน 8 วน นบแตโจทกทราบคาสงศาล กรณเชนนไมอยในบงคบ

วาตองรองขอตอศาลภายใน 15 วนนบแตวนยกฟอง (ฎ.794/40)

- ถาเปนกรณทโจทกขาดนดและศาลยกฟอง โจทกจะตองขอพจารณาใหมตามมาตรา 166 วรรคสอง

กอน ทงนเพอใหมขอเทจจรงทศาลจะวนจฉยใหโจทกจะยนอทธรณขอใหศาลอทธรณสงใหพจารณาใหมทนท

ไมได เปนการขามขนตอน (ฎ.2109/29)

- ในคดทเกนอานาจของผพพากษาคนเดยวนน การพพากษายกฟองตามมาตรา 166 จะกระทาโดย

ผพพากษาคนเดยวไมได (ฎ.2716/28)

- คดทศาลยกฟองโดยเหตทโจทกไมมาตามกาหนดนด โจทกมสทธรองขอใหยกคดขนไตสวนมลฟอง

หรอพจารณาใหมไดภายในกาหนด 15 วน นบแตวนยกฟอง ไมใชนบแตวนทโจทกทราบคาสง(ฎ.1409/29)

เหตสมควรทโจทกมาศาลไมได

- โจทกไมมาศาลเพราะจดจาวนนดของศาลผด เปนความบกพรองหรอประมาทเลนเลอของโจทก ถอวา

ไมใชเหตสมควร(ฎ.724/48)***

- คารองอางวาไมทราบกาหนดนดสบพยานโจทกเนองจากยายภมลาเนา เปนเหตอนสมควร ศาลตอง

ไตสวนคารอง (ฎ.186/42)

5

ผลของการยกฟอง มาตรา 166 วรรคสาม

จะฟองจาเลยเรองเดยวกนนนอกไมได

- การทศาลชนตนมคาสงยกฟองเพราะโจทกไมมาศาลตามมาตรา 166 ศาลอทธรณพพากษายน เปน

กรณทศาลชนตนและศาลอทธรณพพากษายกฟองโจทก จงตองหามมใหฎกาตามมาตรา 220 (ฎ.1751/48)

คดมมลใหประทบฟอง มาตรา 167

- คดมมลศาลสงประทบฟองไดโดยไมตองทาในรปคาพพากษา จงไมอยภายใตบงคบมาตรา 186 แต

ถาคดไมมมลศาลตองพพากษายกฟองจะตองมหวขอสาคญตามมาตรา 186 (ฎ.243/11)

- กรณทโจทกไมสามารถนาพยานมาไตสวนมลฟองได ถอวาคดโจทกไมมมล และถาศาลเหนวาการ

กระทาของจาเลยไมเปนความผด กพพากษายกฟองไดเลย ไมจาตองประทบฟองแลวพพากษายกฟองในภายหลง

(ฎ. 2777/45) เหตผลตามมาตรา 185

คาสงมมลยอมเดดขาด มาตรา 170

- คาสงมมลยอมเดดขาดไมวาจะเปนคาสงของศาลชนตนหรอศาลอทธรณกตาม (ฎ.669/17)

- ในกรณคดทราษฎรเปนโจทกเมอศาลยงไมไดสงใหคดมมล จาเลยจะอทธรณฎกาไมไดเพราะยงไมอย

ในฐานะจาเลย (ฎ. 2046/25)

- ในคดแพงเกยวเนองกบคดอาญาชนไตสวนมลฟอง พพากษายกฟองคดอาญา และไมรบฟองคดแพง

ศาลอทธรณพพากษากลบใหรบฟองทงคดอาญาและคดสวนแพง จาเลยฎกาคาสงมมลไมได แตฎกาคาสงใหรบ

คดในสวนแพงได(ฎ. 1895/19)

- ในกรณทศาลชนตนวนจฉยวาคดโจทกไมมมลพพากษายกฟอง กอยภายใตบงคบมาตรา 193 ทว ดวย

ดงนนหากคดโจทกตองหามอทธรณในปญหาขอเทจจรง โจทกกอทธรณในปญหาขอเทจจรงไมได(ฎ.407/24)

- ในกรณทศาลชนตนเหนวาคดโจทกไมมมลพพากษายกฟองน หากเปนคดตองหามอทธรณปญหาขอ

เทจจรง แตศาลอทธรณวนจฉยให แลวพพากษาวาคดมมล ดงนไมเปนการเดดขาดตามมาตรา 170 เพราะศาล

อทธรณไมมอานาจวนจฉยอทธรณของโจทก(ฎ.974/16)

- แมคาสงมมลจะเดดขาด แตถาเปนฟองทไมชอบดวยกฎหมายตามมาตรา 158 ศาลสงยอมมสทธยก

ขนอางได เพราะถอวาเปนปญหาเกยวดวยความสงบเรยบรอยฯ (ฎ.3154/24)

การพจารณาคดอาญาตองทาโดยเปดเผย(ตอหนาจาเลย) มาตรา 172,172 ทว

- คาเบกความของพยานในคดอนซงไมไดกระทาตอหนาจาเลยจะนามายนจาเลยไมได เพราะมไดเบก

ความตอหนาจาเลย (ฎ.1020/11) และแมจาเลยจะยนยอมกใชไมได (ฎ. 1264/14) นอกจากนโจทกยงจะขอให

ศาลวนจฉยตามคาพยานโจทกในชนไตสวนมลฟองซงมไดกระทาตอหนาจาเลยไมได (ฎ.1573/21) แตถาเพยง

อางพยานโจทกในชนไตสวนมลฟองมาประกอบพยานอนทไดมาเบกความในชนพจารณาได(ฎ.1142/03)

5

- ในกรณทมการสบพยานโจทกไปแลว จาเลยบางคนจงใหการรบสารภาพ ศาลจงสงใหแยกฟองจาเลยท

ใหการปฎเสธ เมอโจทกฟองคดใหมแลว ถอวาคาเบกความในคดเดมไดพจารณาโดยเปดเผยตอหนาจาเลยแลว

(ฎ.1457/31)

- การเรยกสานวนการสอบสวนจากพนกงานอยการมา เพอประกอบการวนจฉยของศาลตาม

ป.ว.อ.มาตรา 175 มใชการพจารณาและสบพยานในศาล จงไมตองทาตอหนาจาเลย และจาเลยไมมอานาจถาม

คาน(ฎ. 5239/47)

- กรณการเดนเผชญสบหรอสงประเดนไปสบพยานทศาลอน โดยจาเลยแถลงไมตดใจไปฟงการ

พจารณาตามมาตรา 230 ทาใหศาลมอานาจพจารณาและสบพยานลบหลงจาเลยได แตถาจาเลยแถลงขอตาม

ประเดนไปฟงการพจารณา ศาลใชดลพนจไมอนญาตไมได(ฎ.377-378/16) แตถาจาเลยแถลงวาจะไมตาม

ประเดนไป แมศาลทรบประเดนเลอนการพจารณาออกไปโดยไมแจงวนเวลานดใหจาเลยทราบ กเปนการดาเนน

กระบวนพจารณาทชอบ (ฎ.1066/26)

- คดละเมดอานาจศาล ถอวาเปนกฎหมายพเศษทใหอานาจศาลคนหาควมจรงไดโดยไมตองกระทาตอ

หนาจาเลย(ฎ. 1159/26)

- กรณไตสวนมลฟองคดทราษฎรเปนโจทก หากจาเลยไมมาฟงการไตสวนมลฟอง ศาลไตสวนมลฟอง

ลบหลงจาเลยได

- กรณการสบพยานกอนฟองคด ตาม มาตรา 237 ทว ไมจากดวาจะตองเปนกรณท ผตองหาถกควบคม

ตวอยหรอไม แมผตองหาไมถกควบคมตวอยศาลกสบพยานไวกอนได (ฎ. 2980/47)

การถามคาใหการจาเลย มาตรา 172 วรรคสอง

- ศาลตองอานและอธบายฟองใหจาเลยฟง และถามวาจาเลยกระทาผดจรงหรอไม จะใหการตอสคด

อยางไร แตในการสบพยานไวกอนตามมาตรา 237 ทว ไมอยภายใตบงคบมาตรา 172 วรรคสอง (ฎ. 757/45)

- การพจารณาคดอาญา ศาลจะตองสอบถามคาใหการจาเลยตามมาตรา 172 วรรคสอง เพอใหทราบ

ประเดนเบองตนแหงคดเทานน ดงนนแมจะไมไดสอบถามคาใหการจาเลยไวกไมทาใหการดาเนนกระบวน

พจารณาเสยไป (ฎ. 465/09)

- การตอสคดอาญา จาเลยไมตองใหการตอสเปนประเดนไวเหมอนอยางคดแพง ศาลกมอานาจหยบยก

ขนวนจฉยได(1035/40 )

- ในคดอาญาจาเลยจาใหการอยางไรกได แมจะไมใหการกได เมอจาเลยใหการอยางไร หรอจาเลยไม

ยอมใหการกใหศาลจดรายงานไว จาเลยหาจาตองใหการปฏเสธเปนประเดนวาคดโจทกขาดอายความไวดวย

เมอคดโจทกขาดอายความศาลกพพากษายกฟองได ตามมาตรา 185 (ฏ 986/18)

- จาเลยยนคาใหการไว 2 ฉบบ ฉบบหนงใหการรบสารภาพ อกฉบบหนงใหการปฏเสธ เมอศาลสอบ

คาใหการจาเลย จาเลยใหการรบสารภาพ ถอวาเปนคาใหการรบสารภาพทชดแจงแลว(ฎ.2038/45)

5

การตงทนายความใหจาเลย มาตรา 173

ตามมาตรา 173 วรรคหนง ในคดทมอตราโทษประหารชวต หรอคดทจาเลยมอายไมเกนสบแปดปในวน

ทถกฟองตอศาล กอนเรมพจารณาศาลตองถามจาเลยวามทนายความหรอไม ถาจาเลยไมม ศาลตองตง

ทนายความใหเสมอ ทงนโดยไมตองคานงวาจาเลยตองการทนายความหรอไม (ฎ.7701/47,8366/44)

- *** การถามเรองทนายความจะตองถามกอนเรมพจารณา คอกอนอานอธบายฟองและถามคาใหการ

จาเลย แตการถามจาเลยถงขอทจาเลยตองโทษมากอนหรอไมกอนทจะถามเรองทนายนน ไมทาใหคาใหการ

ของจาเลยในเรองนเสยไป เพราะตามมาตรา 173 หมายถง กอนพจารณาเนอหาความผดทถกฟองเทานน

(ฎ. 872/09 ป.)

- ทวาการสอบถามจาเลยเรองทนาย จะตองสอบถามกอนเรมพจารณา ซงหมายถง กอนอานอธบายฟอง

และถามคาใหการจาเลย ถาศาลถามคาใหการจาเลยกอนแลวจงถามเรองทนาย เปนการไมปฏบตใหถกตองตาม

กระบวนการพจารณา เมอคดขนมาสการพจารณาของศาลอทธรณหรอฎกา ศาลดงกลาวตองยอนสานวนไปให

ศาลชนตนทาการพจารณาและพพากษาใหมตามรปคด ตาม มาตรา 208(2) (ฎ. 6915/44) และศาลสงจะถอเอา

เหตนมาพพากษายกฟองโจทกเสยทเดยวไมได ทงนเพราะมใชความผดของโจทกนนเอง

- ** การทศาลไมไดสอบถามจาเลยเรองทนายความ แตปรากฏวาจาเลยไดแตงทนายความเขามาดาเนน

คดวาตางใหตงแตวนสบพยานโจทกนดแรกจนเสรจการพจารณา ไมมเหตทศาลจะสงใหศาลชนตนดาเนน

กระบวนพจารณาใหม (ฎ.4460/46) อยางไรกตามแมจาเลยแตงทนายความเขามา แตเปนเวลาภายหลงสบพยาน

โจทกเสรจแลว เปนกระบวนพจารณาทไมชอบ ศาลสงตองยอนสานวนไปใหศาลชนตนดาเนนการใหม

(ฎ. 9001/47)

- ** การไมปฏบตตามมาตรา 173 วรรคแรก ทาใหกระบวนการพจารณานนเสยไปตงแตตน ดงนนทวา

ศาลชนตนตองพจารณาและพพากษาใหมตามรปคด จงตองเรมตนตงแตสอบจาเลยเรองทนายความ อานฟอง

และอธบายฟองใหจาเลยฟง ถามคาใหการจาเลย ตามมาตรา 172 วรรคสอง แลวสบพยานโจทก สบพยานจาเลย

และมคาพพากษาใหม ดงนการทศาลอทธรณเพยงแตใหศาลชนตนถามคาใหการจาเลยแลวอานคาพพากษาศาล

อทธรณไปกไมทาใหกระบวนพจารณาทเสยไปแลวกลบมาเปฯชอบดวยกฎหมายได (ฎ.4608/45)

- ถาความจรงปรากฏวาศาลชนตนไดสอบถามเรองทนายความแลวแมไมไดจดบนทกไวในรายงาน

กระบวนพจารณาซงเปนการไมชอบกตาม กไมมเหตอนสมควรทจะตองดาเนนกระบวนพจารณาใหม

(ฎ. 2923/41)

- คดทมโทษจาคก เมอศาลถามเรองทนายความแลว จาเลยแถลงวาจะหาทนายความเองและไดมการแตง

ทนายความเขามาแลว ถอวาศาลไดดาเนนการตาม ป.ว.อาญา มาตรา 173 แลว แมตอมาจาเลยใหการรบสารภาพ

และมการสบพยานโจทกประกอบคารบสารภาพโดยทนายความของจาเลยไมมาศาล กเปนกระบวนพจารณาท

ชอบแลว (ฎ. 2096/41)

6

- แมจาเลยจะไดแถลงวาจะหาทนายความมาเอง แตในวนนดสบพยานจาเลยหาทนายไมไดขอใหศาลหา

ทนายให ดงนศาลตองตงทนายให (ฎ.2067/20) ในกรณเชนนหากในวนนดสบพยาน จาเลยหาทนายไมไดแตลา

เลยไมไดขอใหศาลตงทนายให ศาลกไมมหนาทตองตงทนายใหจาเลย (ฎ.1260/14)

- ในวนทศาลสอบถามคาใหการ จาเลยแถลงวาจะหาทนายสคดเอง เชนน ยอมแสดงวาจาเลยไมตองการ

ใหศาลตงทนายให จงไมใชหนาทของศาลทจะตงทนายใหจาเลย แมในวนนดสบพยานโจทกจาเลยในเวลาตอมา

จาเลยจะมไดตงทนาย ศาลกยอมดาเนนการพจารณาตอไป และถอวาการพจารณาคดของศาลเปนการชอบ และ

ถาจาเลยมทนายแลว แตไมมาศาลในวนนดสบพยานโจทก ถอไมไดวาจาเลยไมมทนาย (ฎ.666/19)

การตรวจพยานหลกฐานกอนสบพยาน มาตรา 173/1-2

การกาหนดใหมวนตรวจพยานหลกฐานไมจาตองดาเนนการทกคด เชน คดทจาเลยใหการรบสารภาพ

หรอคดทผตองหาใหการปฎเสธแตไมมคความฝายใดรองขอและศาลไมเหนสมควรใหมวนตรวจพยานหลกฐาน

ประกอบกบเปนคดทไมมความยงยากซบซอนหรอพยานหลกฐานไมมากนก เหลานไมตองมการกาหนดใหม

วนตรวจพยานหลกฐาน

การยนบญชระบพยาน คความตองยนบญชระบพยานตอศาลกอนวนตรวจพยานหลกฐานไมนอยกวา

7 วน สวนการยนบญชระบพยานเพมเตมตองยนตอศาลกอนการตรวจพยานหลกฐานเสรจสน การยนบญชระบ

พยานเพมเตมเมอลวงระยะเวลาขางตน จะกระทาไดตอเมอไดรบอนญาตจากศาล โดยตองแสดงเหตผลอน

สมควรวาไมสามารถทราบถงพยานหลกฐานนน หรอเปนกรณจาเปนเพอประโยชนแหงความยตธรรม หรอเพอ

ใหโอกาสแกจาเลยในการตอสคดไดอยางเตมท

การเรยกหรอสงพยานเอกสารหรอพยานวตถ

1. กรณทอยในความครอบครองของบคคลภายนอก

- ใหยนคาขอตอศาลพรอมกบยนบญชระบพยาน ใหศาลมคาสงเรยกพยานเอกสารหรอพยานวตถ

มาจากผครอบครอง เพอใหไดมากอนวนตรวจพยานหลกฐาน

2. กรณทอยในความครอบครองของคความ

- ในวนตรวจพยานหลกฐาน ใหคความสงเอกสารหรอพยานวตถทยงอยในความครอบครองของตน

ตอศาลเพอใหคความอกฝายหนงตรวจสอบ เวนแตศาลจะสงเปนอยางอน

กระบวนพจารณาในวนนดตรวจพยานหลกฐาน

1. ใหคความสงพยานเอกสารและพยานวตถทอยในความครอบครองของตนตอศาล เพอใหอกฝาย

ตรวจสอบ

2. ใหคความแตละฝายแถลงแนวทางการเสนอพยานหลกฐานตอศาล

6

3. ใหศาลสอบถามคความถงความเกยวของกบประเดน และความจาเปนทจะตองสบพยานหลกฐาน

อางอง ตลอดจนยอมรบพยานหลกฐานของอกฝาย เสรจแลวใหศาลกาหนดวนนดสบพยาน โดยแจงใหคความ

ทราบลวงหนาไมนอยกวา 7 วน

กรณโจทกไมมาศาลในวนนดตรวจพยานหลกฐาน ใหนาบทบญญต มาตรา 166 มาใชบงคบโดย

อนโลม (การขาดนดและศาลตองมคาสงยกฟอง โปรดดมาตรา 166 )

หนาทนาสบในคดอาญา มาตรา 174

- โจทกมหนาทนาพยานหลกฐานเขาสบพสจนความผดของจาเลยกอน เมอสบพยานโจทกเสรจแลว

จาเลยจงมหนาทนาพยานเขาสบ แสดงวาในคดอาญาโจทกมหนาทนาสบกอนเสมอ ถาศาลใหจาเลยนาสบ

พยานกอน เปนการไมชอบ (ฎ.1217/03)

- หากโจทกไมสบพยาน หรอสบมาฟงไมไดวาจาเลยเปนผกระทาผด กจะลงโทษจาเลยไมได และจะ

เอาคาเบกความของจาเลยทตอบคาถามคานโจทกมาลงโทษจาเลยไมได (ฎ.5485/39)**

- จาเลยใหการตอสวากระทาเพอปองกนเทากบจาเลยปฏเสธวาไมไดกระทา ดงนนโจทกยงคงมหนาท

นาสบวาจาเลยกระทาผด (ฎ.2019/14)

- อายความฟองในคดอาญา เปนเรองอานาจฟองของโจทก จงเปนหนาทของโจทกทจะนาสบวาคดยง

ไมขาดอายความ (ฎ.1035/40)*

- ความผดฐานรบของโจร โจทกตองนาสบวาจาเลยรบทรพยของกลางมาโดยรวาเปนทรพยทไดมาจาก

การกระทาผด ตาม ป.อ.มาตรา 357 (ฎ. 5435/43)

- ในคดรองขอคนของกลางเปนหนาทของผรองจะตองนาสบวา ผรองเปนเจาของและมไดรเหนดวยใน

การกระทาความผด ไมใชหนาทของโจทก(ฎ.368/35)

- โจทกขอใหนบโทษตอจากโทษในคดอน แตจาเลยมไดใหการรบวาจาเลยเปนบคคลคนเดยวกบจาเลย

ในคดอน แมคดทขอใหนบโทษตอนนจะฟองตอศาลชนตนเดยวกน กไมใชขอเทจจรงทศาลรบรไดเอง จงเปน

หนาทของโจทกตองสบวาจาเลยเปนบคคลคนเดยวกนกบจาเลยในคดอน(ฎ.7262/46) ดงนนศาลตองสอบถาม

จาเลย และถาจาเลยยอมรบโจทกจงจะขอใหนบโทษตอได (ฎ.4255/41)***

- เมอจาเลยแถลงรบขอเทจจรงแลววาเปนบคคลคนเดยวกบจาเลยในคดอาญาอน ถอไดวาจาเลยยอมรบ

ขอเทจจรงวาเคยตองโทษแตศาลรอการลงโทษไว ศาลจงบวกโทษจาคกของจาเลยทรอการลงโทษไวได โดย

โจทกไมจาตองนาพยานหลกฐานเขาสบถงขอเทจจรงดงกลาว (ฎ.3040/35)

- จาเลยใหการตอศาลวา ความจรงลกระเบดไมใชของจาเลย แตเพอมใหยงยากแกคด จาเลยขอรบ

สารภาพตลอดขอหา ดงนมใชคาใหการรบสารภาพตามฟอง (ฎ. 1318/23)

- กรณทผเสยหายมคาแถลง ถาโจทกไมคดคานและไมขอสบพยาน ศาลรบฟงขอเทจจรงจากคาแถลง

ของผเสยหายได(ฎ.1476/25)

6

คดทจาเลยใหการรบสารภาพ มาตรา 176

หลกเกณฑ ในชนพจารณาถาจาเลยใหการรบสารภาพตามฟองใหศาลพพากษาโดยไมตองสบพยาน

หลกฐานตอไป แตถาเปนคดทมอตราโทษจาคกอยางตาตงแตหาปขนไป หรอโทษหนกกวานน ศาลตองฟง

พยานหลกฐานจนกวาจะพอใจวาจาเลยไดกระทาผด

- ในคดทจาเลยใหการรบสารภาพตามฟอง ซงมอตราโทษจาคกอยางตาไมถง 5 ป ทใหอานาจศาล

พพากษาไดโดยไมตองสบพยานหลกฐานนน มไดหมายความวาศาลตองพพากษาวาจาเลยมความผดและลงโทษ

จาเลยเสมอไปไม ดงนเมอศาลพจารณาคาฟองแลวเหนวาการกระทาของจาเลยตามทกลาวในฟองไมเปนความ

ผด ศาลมอานาจพพากษายกฟองโจทกได ทงนโดยอาศยอานาจตาม ป.ว.อาญา มาตรา 185 วรรคหนง

(ฎ.128/43)

- โจทกฟองวาจาเลยกระทาผดภายหลงวนทโจทกฟอง เปนคาฟองไมชอบ ตามมาตรา 158 จงไมอาจ

ลงโทษจาเลยได (ฎ.568/37) เหตผลเพราะวนเวลาซงเกดการกระทาทโจทกกลาวหาวาเปนความผด เปนสาระ

สาคญของขอเทจจรงทโจทกจะตองบรรยายในคาฟองตาม ป.ว.อาญา มาตรา 158(5) โจทกจะละเลยเสยมได

โจทกจงจะอาจอางวาเกดจากความผดหลงไมไดโดยเดดขาด

- คารบสารภาพทไมชดเจนวาจาเลยรบสารภาพวากระทาผดฐานใด ลงโทษจาเลยไมได คงเปนหนาท

โจทกตองนาสบวาจาเลยกระทาผดฐานใด เชนโจทกฟองวาจาเลยกระทาผดฐานลกทรพยหรอรบของโจร จาเลย

ใหการรบสารภาพตามฟอง คาใหการดงกลาวไมชดเจนพอทจะฟงวาจาเลยกระทาผดฐานใด เมอโจทกไมได

นาสบใหไดความเชนนน และแมวาในคารองขอบรรเทาผลรายของจาเลยจะมเนอหาวารบซอไมรโครโพนของ

กลางไวเพอใหหลานใชรองเพลงเลนกตาม แตคารองขอบรรเทาโทษมใชคาใหการ เปนเพยงขอใหศาลลงโทษ

สถานเบาและบรรยายเหตผลตางๆใหศาลปราณ ถงแมจะใชถอยคาทอาจแสดงวาจาเลยรบสารภาพในความผด

ฐานใดฐานหนง หรอมไดรบสารภาพในความผดฐานใดเลย กมอาจถอไดวาคารองขอบรรเทาผลรายดงกลาว

เปนคาใหการของจาเลย เมอคาใหการของจาเลยไมสามารถรบฟงไดวาจาเลยกระทาผดในขอหาใด ศาลยอม

พพากษาลงโทษไมได

ด ฎ.4129/43 “ โจทกฟองขอใหลงโทษจาเลยฐานลกทรพยหรอรบของโจรตาม ป.อ.มาตรา

334 , 335 และ 357 จาเลยใหการรบสารภาพวากระทาผดตามฟอง คาใหการฉบบนยอมไมชดเจนวาจาเลย

ใหการรบสารภาพในขอหาใด แตในวนเดยวกนนนจาเลยยนคาใหการอกฉบบหนงมขอความวา จาเลยขอถอนคา

ใหการทงหมดแลวขอใหการรบสารภาพในขอหาลกทรพยตาม 334 เทากบจาเลยยงคงปฎเสธคาฟองโจทกใน

ความผดตาม 335 และ 357 เมอโจทกจาเลยแถลงไมตดใจสบพยาน เทากบโจทกไมตดใจทจะสบพยานในความ

ผดตาม 335 และ 357 อกตอไป ขอเทจจรงจงฟงไดตามคารบสารภาพของจาเลยวาจาเลยกระทาผดตาม 334 ท

ศาลลางทงสองพพากษาวาจาเลยมความผดตาม 335(8) วรรคแรก จงไมถกตอง ”

- ฟองทไมถกตองแมจาเลยจะใหการรบสารภาพ ศาลกลงโทษจาเลยไมได (ฎ. 473/86) เชน ปรากฏวา

บรรยายฟองเรองวนเวลาการบาดเจบ ขดกบรายงานการชนสตรบาดแผล ดงนยอมฟงไมไดวาจาเลยทาผดตามวน

ทโจทกบรรยายมาในฟอง แมจาเลยจะรบสารภาพตามฟองกลงโทษจาเลยไมได ศาลจงตองยกฟอง(ฎ.833/95)

6

- จาเลยใหการรบสารภาพฐานรบของโจร แตกลบแถลงวาไมรวาทรพยทเอามาเปนทรพยทถกลกมา

ถอวาเปนคาใหการปฎเสธ แตเมอโจทกยงไมทราบคาแถลงเพมเตมน จะถอวาโจทกไมตดใจสบพยานไมได จง

ตองใหสบพยานกนตอไป (ฎ.2596/41)

- จาเลยใหการรบสารภาพ “เพอมใหยงยากแกคด” ดงนไมเปนคารบสารภาพ (ฎ.1318/23) แตถา

เปนการรบสารภาพแลวไดแถลงตอไปวากระทาไปโดย “รเทาไมถงการณ” ดงนเปนคาแถลงเพอขอบรรเทาโทษ

ไมใชคาใหการวาจาเลยมไดเจตนากระทาผด (ฏ.2274/25) แตถานอกจากจะใหการรบสารภาพวากระทาไปโด

ย “รเทาไมถงการณแลว จาเลยยงใหการดวยวาไมรวาการกระทาดงกลาวเปนความผด” ดงนไมเปนคารบ

สารภาพ(ฎ.5114/31)

จาเลยใหการรบสารภาพ กบ รบสารภาพตามฟอง

คาใหการของจาเลยทใหการวา “รบสารภาพวาไดกระทาความผดตามฟอง หรอรบสารภาพผดตลอด

ขอหา หรอใหการรบสารภาพ” มความหมายวาจาเลยใหการรบสารภาพเฉพาะขอหาความผดทโจทกฟอง

เทานน ไมถอวาจาเลยรบสารภาพในเรองอนๆทโจทกกลาวมาในฟอง เชน การเปนบคคลเดยวกนกบจาเลยใน

คดอนทโจทกขอใหบวกโทษ ฎ.6806/39) ดงนนหากโจทกไมสบพยานและศาลชนตนนาโทษทรอมาบวกเขา

กบโทษในคดใหมนดวย จงเปนการไมชอบ และปญหานเปนขอกฎหมายทเกยวกบความสงบเรยบรอย

(ฎ. 3834/31)

- แตคาใหการวา “รบสารภาพตามฟอง” ถอวาเปนคาใหการทรบตามทโจทกกลาวในฟอง ทงใน

ขอหาความผดทโจทกฟองและรบในเรองอนๆทไมเกยวกบขอหาความผดทโจทกกลาวมาในฟองดวย เชน รบวา

เปนบคคลเดยวกนกบคดกอนๆ จงสามารถขอใหเพมโทษ การขอใหนบโทษตอ การรอการลงโทษไวในคด

กอนได (ฎ.2167/47,2413/47,2335/47)

- ในคดทจาเลยใหการรบสารภาพแลว กอนศาลมคาพพากษา โจทกยนคารองขอเพมเตมฟองใหนา

โทษจาคกทรอไวในคดอนมาบวกเขากบโทษในคดน ดงนหากศาลยงไมไดสอบจาเลยเพมเตมเกยวกบการท

จาเลยเปนบคคลเดยวกนกบคดกอน ศาลจะนาโทษจาคกทรอไวมาบวกโทษในคดนไมได(ฎ. 5739/ 31)

- ** เมอศาลพพากษาไปตามคารบสารภาพของจาเลย (ไมปรากฏวาคารบสารภาพของจาเลยไมชอบ

ดวยกฎหมายอยางไร) หากคความไมพอใจตองใชสทธอทธรณหรอฎกาตอไป จะขอใหศาลชนตนเพกถอน

กระบวนพจารณาแลวพพากษาใหมไมได (ฎ. 243/43) อยางไรกตาม การอทธรณหรอฎกา ตองเปนขอทไดวา

กลาวกนมาแลวในศาลชนตน เชน อทธรณวาโทษทศาลชนตนกาหนดมานนสงหรอตาไป หรอกระบวน

พจารณาในศาลชนตนไมชอบดวยกฎหมาย

- *** ขอทจาเลยจะอทธรณหรอฎกาวาไมมเจตนากระทาผด ซงขดกบคารบสารภาพของจาเลย ถอวา

เปนขอเทจจรงทไมไดยกขนวากลาวกนมาแลวในศาลลาง จงตองหามอทธรณหรอฎกาตาม ป.ว.พ. มาตรา 225

หรอ 249 ประกอบ ป.ว.อ.มาตรา 15 แลวแตกรณ (ฎ. 1576/47) เพราะเปนการโตเถยงขอเทจจรงทจาเลยใหการ

รบสารภาพแลว ทงยงเปนการยกขอเทจจรงขนใหม ซงเปนปญหาทมไดยกขนวากลาวกนมาแลวโดยชอบใน

ศาลลางอกดวย

6

หมายเหต

1. ป.ว.อาญา มาตรา 195 บญญตไวแตเฉพาะในเรองปญหาขอกฎหมายเทานน ทตองวากลาว

กนมาแลวในศาลชนตน แตถาเปนปญหาขอเทจจรงจงตองนามาตรา ป.ว.พ.มาตรา 225 หรอ 249 ประกอบ

ว.อาญา มาตรา 15

2. แตถาเปนคดทมอตราโทษอยางตาใหจาคกตงแต 5 ป ขนไป หรอโทษสถานทหนกกวานน

ซงเปนคดทโจทกตองสบพยานประกอบคารบสารภาพ จาเลยอทธรณไดวาพยานหลกฐานของโจทกไมมนา

หนกลงโทษจาเลยได (ฎ. 2879/40) เพราะเมอเปนคดทโจทกตองสบพยานประกอบคารบสารภาพของจาเลย

ศาลกตองวนจฉยวาพยานทโจทกนามาสบนนฟงไดวาจาเลยกระทาผดหรอไม จงถอไดวาเปนขอเทจจรงทไดม

การวากลาวกนมาแลวในศาลชนตน จาเลยจงอทธรณได **

3. ในคดทจาเลยใหการรบสารภาพ จาเลยมสทธยกขอกฎหมายทเกยวกบความสงบเรยบรอยขน

อทธรณได ตาม ป.ว.อ. มาตรา 195 วรรคสอง เชน อทธรณไดวา การกระทาของจาเลยเปนความผดกรรมเดยว

ไมใชหลายกรรม (ฎ. 22/42)

คารบสารภาพในความผดฐานทารายรางกายตาม ป.อ.มาตรา 297

- ในความผดฐานทารายรางกายนน เมอจาเลยใหการปฏเสธ ศาลจะงดสบพยานโจทกโดยอางวาโจทก

นาคดมาฟองกอน 20 วนและลงโทษจาเลยเพยงฐานทารายรางกายบาดเจบธรรมดาไมได ศาล ตองฟงขอเทจจรง

ตามทโจทกนาสบกอนวาบาดแผลจะถงสาหสจรงตามฟองหรอไม จงจะพพากษาได แตถาในวนฟองผเสยหาย

มาศาลดวย แสดงวาผเสยหายอาจหายกอน 20 วนกได ศาลลงโทษจาเลยตามมาตรา 295 ได (ฎ. 517/2499)

- กรณทผเสยหายยนคารองวารกษาบาดแผลเพยง 10 วน เมอโจทกไมสบพยานศาลกลงโทษจาเลยได

ตาม มาตรา 295 เทานน (ฎ. 418/09)

คดทตองสบพยานประกอบคารบสารภาพ

ในคดทจาเลยใหการรบสารภาพมอตราโทษอยางตาใหจาคกตงแตหาปขนไปฯ ศาลตองฟงพยานโจทก

จนกวาจะพอใจวาจาเลยไดกระทาผดจรง (โทษตาม 176 เปนโทษทกฎหมายกาหนดมใชโทษทศาลลงแกจาเลย

และถอตามอตราโทษทบญญตไวในความผดขอหาทโจทกฟอง)

- ในคดทมอตราโทษจาคกตลอดชวต หรอจาคกตงแต 2-20 ป ถอวามโทษขนตาไมถง 5 ป ถาจาเลยรบ

สารภาพ ศาลลงโทษไดเลยโดยไมตองสบพยาน(ฎ. 1214/29)

- ตองพจารณาอตราโทษเฉพาะขอหาในกระทงความผดทจาเลยรบสารภาพแตละขอหา วามอตราโทษ

อยางตาจาคกตงแต 5 ป ขนไป ไมใชนาโทษทกกระทงมารวมกน (ฎ. 775/30)

- ในคดทตองสบพยานประกอบนหากโจทกแถลงไมตดใจสบพยาน กลงโทษจาเลยไมได (ฎ.591/36)

เพราะถอวาโจทกไมมพยานหลกฐานทจะฟงลงโทษจาเลยได และไมใชกรณทศาลสงจะยกยอนเพอใหศาลชน

ตนสบพยาน ตาม มาตรา 208 เนองจากโจทกแถลงไมตดใจสบพยานแลว (แตกตางกบกรณ มาตรา 173 หาก

ไมมการสอบถามเรองทนายในคดทตองสอบถาม ตองยกยอนตาม 208 เพราะกรณหลงนเปนความผดของศาล

6

เอง ไมใชความผดของโจทก สวนกรณมาตรา 176 เปนความผดของโจทกเองทไมสบพยาน ศาลจงยกฟองได)

- ** ถาในวนทโจทกยนฟองคดทตองสบพยานประกอบคารบสารภาพของจาเลย แตโจทกไมไดอยใน

ศาลในขณะนน ศาลจะถอวาโจทกไมมพยานมาสบแลวพพากษายกฟองทนทไมไดเพราะในวนดงกลาวไมใชวน

สบพยาน เพราะแมโจทกจะมาในวนนนคดกไมอาจสบพยานไดเพราะไมใชวนสบพยาน ศาลชนตนจะตอง

เลอนการพจารณาคดไปแลวนดสบพยานโจทกในภายหลง การทศาลชนตนนดฟงคาพพากษาในวนทโจทกยน

ฟองเสยทเดยว จงเปนการไมชอบดวยกระบวนการพจารณา กรณไมตองดวย มาตรา 166,181 และแมจะถอวา

โจทกทราบกาหนดนดแลว เพราะในคาขอทายฟองของโจทกมขอความระบวา รอฟงคาสงอย ถาไมรอใหถอวา

ทราบแลว กยงไมเปนเหตใหพพากษายกฟองทนท (ฎ. 947/33)

- ในการสบพยานประกอบคารบสารภาพของจาเลย หากปรากฏวาจาเลยมไดกระทาผด หรอการกระทา

ของจาเลยเปนการปองกนตวพอสมควรแกเหต ศาลกตองยกฟอง ตามมาตรา 185 (ฎ. 602/02 ป.)

การแยกฟองเปนคดใหม

ในคดทมจาเลยหลายคน จาเลยบางคนใหการรบสารภาพ ศาลอาจจาหนายคดจาเลยทปฎเสธโดยให

โจทกฟองเปนคดใหมไดตาม 176 วรรคสอง แตโจทกจะตองฟองตามขอหาเดมเทานน จะฟองขอหาอนไมได

(ฎ. 831/02) เมอแยกฟองแลว คาขอของโจทกเกยวกบจาเลยทปฎเสธในคดเดมยอมสนสภาพไปดวย

- การฟองคดใหม ตองระบบญชพยานใหม แตถอไดวาคาเบกความในคดเดมไดพจารณาโดยเปดเผยตอ

หนาจาเลยแลว ศาลนาคาเบกความในคดกอนมาประกอบการพจารณาได (ฎ. 1457/31)

คาพพากษาและคาสง

การอานคาพพากษา มาตรา 182

- การอานคาพพากษาตองอานตอหนาคความ ในสวนของจาเลยหมายถงเฉพาะตวจาเลยเทานน มใช

ทนายความจาเลย(ฎ. 3072/46)

- ถาไดออกหมายจบจาเลยใหมาฟงคาพพากษา แตไมไดตวจาเลยมาภายใน 1 เดอน นบแตวนออกหมาย

จบ ศาลกอานคาพพากษาลบหลงจาเลยได โดยถอวาไดอานคาพพากษาโดยชอบแลวในวนนน(วนทครบ

1 เดอน) กาหนดเวลาอทธรณหรอฎกาจงตองนบแตวนนน แมศาลจะไดอานคาพพากษาใหจาเลยทราบอกใน

ภายหลงกเปนเพยงใหจาเลยทราบคาพพากษาเทานน ไมทาใหเปนการยดกาหนดเวลาอทธรณหรอฎกาออกไป

(ฎ.276/04 ป.) และการอานคาพพากษาลบหลงจาเลยหลงจากทออกหมายจบจาเลยน ไมจาตองแจงวนนดอาน

คาพพากษาใหจาเลยทราบอก (ฎ.60/28)

เหตยกฟอง มาตรา 185

ถาศาลเหนวาจาเลยมไดกระทาผด การกระทาไมเปนความผด คดขาดอายความ มเหตทไมตองรบ

โทษ ใหศาลยกฟอง

6

- ขอทศาลจะพพากษายกฟองโจทกตามมาตรา 185 แมจาเลยจะมไดยกขนตอสเปนประเดนไวในศาล

ชนตน ศาลกอาจยกขนวนจฉยไดเอง (ฎ.8046/42)

- ศาลมอานาจพจารณาพยานหลกฐานทปรากฏอยในสานวนทงหมด การทศาลชนตนสงคด มมล

แทนทจะสงยกฟองโจทกเสยในชนไตสวนมลฟอง เปนเพยงแตใหรบฟองไวดาเนนกระบวนพจารณาตอไป

เทานน แตในชนพจารณาเมอปรากฏจากพยานหลกฐานชนไตสวนมลฟองวาการกระทาของจาเลยไมเปนความ

ผด ศาลกมอานาจยกฟองโจทกได ตาม มาตรา 185 (ฎ.644/36)

- ศาลอทธรณหรอศาลฎกามอานาจยกฟองโจทกตามมาตรา 185 ได แมจะเปนคดทตองหามอทธรณ

หรอฎกาในปญหาขอเทจจรง

การแกไขคาพพากษา มาตรา 190

หามแกไขคาพพากษา หรอคาสงทอานแลว นอกจากถอยคาท เขยนหรอพมพผด

- การแกไขหมายจาคกในคดทถงทสดแลว ไมเปนการแกไขหรอเปลยนแปลงคาพพากษา เพราะเปน

เรองการบงคบคดทศาลชนตนจะตองออกหมายจาคกในคดทถงทสดใหถกตองตามกฎหมาย(ฎ. 2355/39)

- ถาคาพพากษาใหนบโทษตอ จะแกคาพพากษาใหนบโทษตอไมได เปนการแกคาพพากษา(ฎ.177/84)

คาพพากษาตองไมเกนคาขอ มาตรา 192

หามมให พพากษาหรอสงเกนคาขอ หรอทมไดกลาวในฟอง ตามมาตรา 192 วรรคแรก ม 2 ประการ

คอ

1. หามมใหพพากษาหรอสง “เกนคาขอ”

2. หามมใหพพากษาหรอสง “ทมไดกลาวในฟอง”

- ฟองขอใหลงโทษฐานฆาผอนตาม ป.อ. มาตรา 288 ศาลลงโทษฐานฆาคนตายโดยไมเจตนาตาม

ป.อ.มาตรา 290 ได ไมเกนคาขอเพราะเปนบททเบากวาทโจทกฟอง (ฎ. 1950/27) (ไมใชวรรคสาม เพราะวรรค

สามเปนเรองความแตกตางระหวางเจตนากบประมาท แตฎกานแตกตางระหวางเจตนากบไมเจตนา) อยางไร

กตาม มฎกาท 223/46 วนจฉยวาเปนกรณตามมาตรา 192 วรรคทาย ทงนนาจะเปนเพราะวาความผดฐานฆาคน

ตายโดยเจตนารวมการกระทาทเปนการทารายรางกายดวย จงตองดวย มาตรา 192 วรรคทาย โดยผลของการ

ทารายทาใหผตายถงแกความตายซงเปนผลธรรมดาทเกดขนจากการทาราย ศาลจงลงโทษตาม ป.อ.มาตรา 290

ได

- บรรยายฟองวา รวมกนบกรกในเวลากลางคน แตไมไดขอใหลงโทษตาม ป.อ.มาตรา 365 ดงนศาลจะ

ลงโทษตามมาตรา 365 ไมได เกนคาขอตาม 192 ว.1 (มาตรา 365 โทษสงกวา มาตรา 364 ) ฎ. 2624/41

- การบรรยายฟองวาจาเลยวางเพลงเผาทรพยผอนขอใหลงโทษตาม ป.อ.มาตรา 217,218(1) ทาง

พจารณาไดความวาจาเลยเปนเจาของทรพยนนอยดวย จงไมเปนความผดตามมาตรา 218(1) ศาลลงโทษใน

ขอหาทาใหเกดเพลงไหมแกทรพยของตนนาจะเปนอนตรายแกบคคลอนหรอทรพยของผอนตามมาตรา 220

วรรคสอง ได หรอถาฟองมาตรา 220 ทางพจารณาไดความวาจาเลยกระทาโดยประมาทศาลลงโทษ 225 ได

6

เพราะเปนขอแตกตางระหวางการกระทาโดยเจตนาและประมาทตาม ว.อาญา มาตรา 192 วรรคสาม ซงไมถอวา

เปนสาระสาคญ ***

- ในการบรรยายฟองโจทก “ไมจาตองอางมาตราทขอใหรบของกลาง” เพราะไมใชมาตราซงบญญต

วาการกระทาเชนนนเปนความผดตามมาตรา 158(6) แตการทศาลจะรบของกลางโจทก “ตองมคาขอ” มาดวย

ศาลจงจะรบของกลางได(ฎ.828/34) ถาฟองไมมคาขอใหรบของกลาง ศาลรบไมได (ฎ. 885/18 ป.) แตถาของ

กลางเปนทรพยทมไวเปนความผด ซงกฎหมายใหรบโดยเดดขาด เชนปนไมมทะเบยน ยาเสพตด แมโจทกมได

มคาขอใหรบ ศาลกมอานาจสงรบได เพราะของกลางดงกลาวเปนทรพยทมไวเปนความผด เปนบทบงคบเดด

ขาด ***

- ในคดทโจทกขอใหรบของกลาง ศาลยอมมอานาจสงคนแกเจาของได ไมเกนคาขอ(ฎ. 2557/22)**

- โจทกไมขอใหนบโทษตอ นบโทษตอไมไดเปนกรณเกนคาขอ(ฎ.1847-8/41) และ ในคดทมการรวม

การพจารณาพพากษาเขาดวยกน ถาตามคาขอทายฟองของคดทมการรวมพจารณาไมไดขอใหนบโทษตอกนไว

กนบโทษตดตอกนไมได เปนกรณเกนคาขอ (ฎ.6214-16/44) เมอนบโทษตอกนไมได กตองนบโทษจาคกไป

พรอมๆกน

- กรณการบวกโทษจาคกทศาลรอการลงโทษไวในคดกอนนน เนองจาก ป.อ.มาตรา 58 ใหอานาจศาล

ในคดหลงบวกโทษทรอไวในคดกอนเขากบคดหลงได ดงนนแมโจทกจะไมบรรยายฟองและขอใหบวกโทษคด

กอนเขามาในคดน ศาลกมอานาจนาโทษทรอลงโทษไวนนมาบวกเขากบโทษในคดหลงได(ฎ. 1908/47)

- ในเรองความผดกรรมเดยวหรอหลายกรรม หากโจทกบรรยายฟองวาการกระทาของจาเลยเปนความ

ผดหลายกรรมแลว แมโจทกจะมไดขอใหเรยงกระทงลงโทษ หรอ มไดอาง ป.อ. มาตรา 91 ศาลกเรยงกระทง

ลงโทษจาเลยได (ฎ. 2692/46) เพราะ มาตรา 91 มใชมาตราในกฎหมายทบญญตวาการกระทาเชนนนเปนความ

ผด และ ป.ว.อาญา มาตรา 158 กมไดบงคบใหโจทกจะตองอางมาตรา 91 ดงกลาวมาในทายคาฟองดวย แตถา

บรรยายฟองวาเปนความผดกรรมเดยว แตทางพจารณาไดความวาเปนหลายกรรม ศาลลงโทษไดเพยงกรรมเดยว

(ฎ. 2764/22)

- การบรรยายฟองไมจาตองระบวรรคกชอบดวย มาตรา 158(6) และเมอศาลฟงขอเทจจรงไดตามฟอง ก

มอานาจพพากษาวาเปนความผดในวรรคใดไดไมเกนคาขอ(ฎ.1875/45)

- ฟองวาเปนตวการ ไดความวาเปนผใช ดงนจะลงโทษฐานผใชไมไดเพราะขอเทจจรงแตกตางกนในขอ

สาระสาคญตามมาตรา 192 วรรคสอง แตลงโทษฐานผสนบสนนไดเพราะมโทษเบากวา ไมเกนคาขอ

(ฎ.6677/40) แตถาฟองวาเปนผใชไหผอนกระทาความผด ไดความวาเปนผกระทาผดเสยเอง มใชขอแตกตางใน

สาระสาคญตามมาตรา 192 วรรคสอง ศาลลงโทษฐานเปนตวการได(ฎ. 9367/46) และฟองวาเปนตวการได

ความวาเปนผสนบสนน ลงโทษฐานเปนผสนบสนนได เพราะมโทษเบากวาตวการ(ฎ.47/14) - *** ฟองวาจาเลยทงสองรวมกนจาหนายยาเสพตดใหโทษแกผอน ไดความวาเปนการจาหนาย

ระหวางจาเลยทงสอง(จาหนายกนเอง) แตกตางในขอสาระสาคญศาลตองยกฟอง(ฎ. 493/48)

6

- ฟองวาจาเลยพรากผเยาวไปโดยผเยาวไมเตมใจ( ป.อ.มาตรา 318) ขอเทจจรงไดความวาผเยาวเตมใจ

ไปดวย ( มาตรา 319) ศาลลงโทษตามมาตรา 319 ได เพราะมอตราโทษเบากวา(ฎ. 2245/37 , 740/36)

- ฟองขอใหลงโทษฐานวงราวทรพยตาม ป.อ.มาตรา 336 ทางพจารณาไดความวาเปนลกทรพย โดย

มไดฉกฉวยเอาซงหนา ศาลลงโทษตาม ม. 334 ได แตจะลง ม. 335 ไมได เพราะความผดตาม 335 มโทษหนกวา

336 (ฎ. 2130/14)

- ฟองขอใหลงโทษตาม ป.อ.มาตรา 138 มไดอางมาตรา 140 จะลงโทษตามมาตรา 140 ไมได เพราะ

มาตรา 140 มโทษหนกกวา (ฎ. 124/32)

ขอเทจจรงทมไดกลาวในฟอง( ขอเทจจรงนอกฟอง)

ศาลจะพพากษาตามขอเทจจรงทมไดกลาวในฟองไมได (มาตรา 192 วรรคแรกตอนทาย) หรอกลาวอก

นยหนงวาศาลจะรบฟงขอเทจจรงนอกฟองไมได เชนฟองวาจาเลยพยายามฆาผเสยหายโดยใชมดแทงทศรษะ

ไหล และหลง การทศาลวนจฉยวาจาเลยไมไดกระทาการดงกลาว แตฟงวาหลงจากทผเสยหายถกทารายแลวการ

ทจาเลยถอมดวงไลตามผเสยหายไปเปนพยายามทารายเปนเหตการณคนละตอนกบทโจทกฟอง เปนขอเทจจรงท

มไดกลาวในฟอง(ฎ.738/40)

- การทศาลหยบยกขอเทจจรงจากรายงานการสบเสาะมากลาวในคาพพากษา ประกอบดลพนจในการ

ลงโทษ หรอรอการลงโทษ มใชพพากษาเกนคาขอหรอทมไดกลาวในคาฟอง

- โจทกฟองวาจาเลยมเฮโรอนจานวนหนงไวในความครอบครอง แตทางพจารณากลบไดความวา

เฮโรอนทเจาพนกงานตารวจยดไดเปนคนละจานวนกบทโจทกฟอง ถอวาเปนเรองทโจทกไมไดกลาวในฟอง

ลงโทษไมได(ฎ. 850/42) แตถาเปนยาเสพตดจานวนเดยวกนแตตางกนเฉพาะปรมาณหรอนาหนก ถอวาแตกตาง

กนเพยงรายละเอยด ศาลลงโทษได

- ฟองขอใหลงโทษตาม ป.อ.มาตรา 288,80 ไดความวาจาเลยมความผดตามมาตรา 297 แตโจทกมได

บรรยายฟองมาวาสาหนอยางไร ศาลลงโทษไดเพยงมาตรา 295 (ฎ.1450/29) แตถาโจทกบรรยายฟองวาผเสย

หายไดรบอนตรายสาหสมาดวย ศาลลงโทษฐานทารายรางกายเปนเหตใหผถกทารายไดรบอนตรายสาหส ตาม

297 ได (ฎ.217/37)

ขอเทจจรงในการพจารณาแตกตางจากฟอง มาตรา 192 วรรคสอง วรรคสาม

- ขอหาทปรากฏในการพจารณานน พนกงานสอบสวนจะไดมการแจงขอหาหรอมการ

สอบสวนหรอไม ศาลกลงโทษได(ฎ.2129/37)เพราะการไมแจงขอหา มผลเพยงหามอยการฟองเทานน แตเมอ

ขอเทจจรงปรากฏจากในตวคาฟอง(แตในคาฟองไมไดแจงขอหาไวเทานน)และในทางพจารณา กเปนอานาจของ

ศาลทจะลงโทษได

- กรณทฟองโจทกไมสมบรณ (บรรยายมาไมถกตองครบถวนตาม 158 ) ศาลไมมอานาจลงโทษจาเลย

ตามขอเทจจรงทพจารณาไดความตามมาตรา 192 วรรคสอง (ฎ. 4807/36) ศาลตองยกฟองโดยไมตองสบพยาน

คความ

6

- ขอแตกตางเกยวกบเวลาหรอสถานทกระทาผด ไมถอวาตางกนในขอสาระสาคญเวนแตจาเลยจะหลง

ขอตส ดงนนการทจาเลยนาสบขอเทจจรงตามทโจทกนาสบ(ไมไดนาสบตามทโจทกฟอง) แสดงวาจาเลยไม

มไดหลงตอส(ฎ. 3333/45) หรอฟองวากระทาผดวนใดวนหนง ซงแตกตางจากทางพจารณา แตจาเลยมได

นาสบตอสเกยวกบวนเวลา แสดงวาการทฟองผดไปนนมไดเปนเหตใหจาเลยหลงตอส

- ขอแตกตางในการกระทาโดยเจตนากบการกระทาโดยประมาท ไมเปนขอแตกตางในสาระสาคญ

(ฎ. 2589/46) เชน ฟองวาฆาผอนโดยเจตนา ขอเทจจรงไดความวาเปนการกระทาโดยประมาท ศาลลงโทษ

จาเลยฐานทาใหตายโดยประมาทได หรอ กลบกนกได(ฎ.1962/41) แตถาปรากฎวาในทางพจารณากบฟอง

นอกจากจะแตกตางกนในองคประกอบเรองเจตนากบประมาทแลว องคประกอบความผดอนๆ ยงแตกตางกน

เปนคนละเรอง ดงนไมใชขอแตกตางระหวางการกระทาโดยเจตนากบประมาทตาม มาตรา 192 วรรคสาม ศาล

ลงโทษตามขอเทจจรงทปรากฏในการพจารณาไมได เชน ฟอง ป.อ. มาตรา 149 และ 157 แตทางพจารณาวา

เปน 205 ถอวาแตกตางกนในขอสาระสาคญ ศาลลงโทษตาม 205 ไมได เกนคาขอ

- ขอแตกตางในฐานความผด ตามวรรคสาม เชน ฟองลกทรพย ไดความวาเปนความผดทาใหเสย

ทรพย ศาลลงโทษฐาน ทาใหเสยทรพยได หรอฟองวาลกทรพย ไดความวาเปนฉอโกง เมอจาเลยไมหลงขอตอส

( เพราะจาเลยสบวาทรพยเปนของจาเลย) ศาลลงโทษฉอโกงได (ฎ. 3462/28) ฟองวารบของโจร ไดความวา

ฉอโกงศาลลงโทษฉอโกงได (ฎ. 2652/43) ฟองวาชงทรพย ไดความวาเปนวงราวทรพย ลงวงราวไมได แตลง

ลกทรพยได( ฎ.831/32) เพราะทงความผดฐานชงทรพยและวงราวทรพยตางมใชความผดตามทระบไวใน 192

วรรคสาม ฟองลกทรพย ไดความวารบของโจร ศาลลงรบของโจรได

*** ขอสงเกต ขอเทจจรงทปรากฎในทางพจารณา นาจะตองเปนขอเทจจรงทไดจากการสบพยาน

หลกฐานของโจทกและจาเลยในการพจารณาของศาล หากคดนนจาเลยใหการรบสารภาพ(คดไมตองสบ

ประกอบ) จงไมมการสบพยานโจทก กรณเชนนทาใหไมมขอเทจจรงทไดจากการพจารณา จงไมตองดวย

มาตรา 192 วรรคสาม เชน ฟองรบของโจร จาเลยรบวาลกทรพย ซงมใชการกระทาทกลาวในฟอง เมอโจทก

แถลงไมตดใจสบพยาน ศาลจะลงลกทรพยไมได เพราะขอเทจจรงทจาเลยใหการรบสารภาพฐานลกทรพยนน

ไมใชขอเทจจรงทปรากฎในทางพจารณา (ฏ.5666/45)

- ในกรณทโจทกฟองวาจาเลยกระทาผดฐานลกทรพย หรอ รบของโจร ฐานใดฐานหนงเมอศาลชนตน

พจารณาไดความวาจาเลยประทาผดฐานใดฐานหนงในสองฐานดงกลาว ศาลชนตนกลงโทษไดตามฟอง กรณ

นไมใชเรองขอแตกตางในฐานความผด แตศาลชนตนลงโทษจาเลยฐานใดฐานหนง หากศาลสงเหนวา เปน

ความผดอกฐานหนงกลงโทษตามขอเทจจรงทไดความไดโดยอาศยอานาจตาม มาตรา 192 วรรคสาม(ฎ.1610/39

ป.)***

- ฟองวาลกทรพยหรอรบของโจรอยางหนง ทางพจารณาไดความวาเปนทรพยอกอยางหนง ดงนถอวา

แตกตางกนในขอสาระสาคญ ทงเปนเรองทโจทกไมประสงคจะใหลงโทษ ตามมาตรา 192 วรรคสอง และ

วรรคส (ฎ.8802/43 ลกสายย ออกผชวย ป 50) แตถาฟองวารบของโจรซงไดมาจากการกระทาผดฐานหนง แต

ไดความวาไดมา จากการกระทาผดอกฐานหนง ไมใชขอสาระสาคญ (ฎ.228/10 ป.)

7

- ถาโจทกระบตวทรพยผดพลาด แตโจทกไดระบราคาทรพยของกลางทถกตองมาดวย ไมถอวาเปนขอ

สาระสาคญ (ฎ.1995/18 ป.)

- ถาทรพยของกลางตามทโจทกฟอง และทปรากฏในการพจารณาเปนทรพยอนเดยวกนแตแตกตางกนท

เจาของ ถอวาแตกตางกนในรายละเอยด ไมใชขอสาระสาคญ ถาจาเลยไมหลงตอส ศาลจะพพากษายกฟองไมได

(ฎ.913/13)

สรปไดวา ถาแตกตางในตวทรพยเปนสาระสาคญ ถาแตกตางในตวเจาของทรพย ไมใชสาระสาคญ

- ฟองวาใชอาวธอยางหนงทารายผเสยหาย ไดความวาเปนอาวธอกอยางหนง มใชขอแตกตางในสาระ

สาคญ(ฎ.1351/39) หรอฟองวาใชอาวธปนยงทศรษะผเสยหาย ไดความวาจาเลยใชอาวธตทศรษะ จาเลยไมหลง

ตอส ศาลลงโทษฐานทารายรางกายได ตาม 192 วรรคทาย (ฎ. 2768/36, 1052/45 ป. )

- ในคดดหมนเจาพนกงานฟองวาดหมนคนหนงแตไดความวาเปนอกคนหนง เปนขอแตกตางในสาระ

สาคญ(ฎ.207/28) แตในคดหมนประมาทบรรยายฟองวากลาวขอความหมนประมาทตอบคคลทสามคนหนง ได

ความทางพจารณาวาเปนอกคนหนง ไมใชขอสาระสาคญ (ฎ.3086/16)

- ในคดทฟองวาฆาคนตายหรอทารายรางกายจนไดรบอนตรายสาหส แตทางพจารณาไดความวา

เปนการชลมนตอสกนตาม ป.อ. ม. 294 หรอ 299 เปนขอแตกตางในสาระสาคญ (ฎ. 48/28) ในกรณทรวาใคร

เปนคนทารายใคร แมทางพจารณาไดความวาเปนการชลมนตอสกไมเปนขอแตกตางจากฟอง(ฎ. 3141/27)

- ขอแตกตางทไมเปนสาระสาคญและจาเลยไมหลงตอส เชน ความผดตาม พ.ร.บ.เชคโจทกฟองวา

ผเสยหายเปนผนาเชคไปเขาบญชของผเสยหาย แตทางพจารณาไดความวาผอนเปนผนาเชคไปเขาบญชของผเสย

หาย (ฎ.1298/39) หรอ บรรยายฟองวาผเสยหายนาเชคเขาบญชของผเสยหาย แตทางพจารณาไดความวาผเสย

หายนาเชคไปเขาบญชของผอนเพอเรยกเกบเงน มใชขอแตกตางในสาระสาคญ (ฎ. 1084/42)

- ในคดละเมดรถชนกน แมทางพจารณาไดความวารถทชนมหมายเลขทะเบยนแตกตางจากเลขทะเบยน

ทกลาวในฟอง ขอแตกตางนนไมใชขอสาระสาคญ (ฎ. 779/15) เรองนตวรถถกตอง แตจาหมายเลขทะเบยน

เพยนไป

- ฟองวาจาเลยรวมกนทาราย ทางพจารณาไดความวาจาเลยตางมเจตนาทาราย โดยมไดเปนตวการรวม

มใชขอแตกตางกนในสาระสาคญ ศาลลงโทษตามขอเทจจรงในทางพจารณาได(ฎ.7165/42) หรอฟองวาจาเลย

แตผเดยวทารายผตาย ทางพจารณาไดความวาจาเลยรวมกบพวกทารายตาย เปนเพยงขอแตกตางในรายละเอยด

(ฎ.2444/43)

ขอเทจจรงทโจทกไมประสงคใหลงโทษ ( มาตรา 192 วรรคส)

- หมายถง กรณทโจทกไมไดบรรยายฟอง ใหครอบคลมถงขอเทจจรงอนเปนองคประกอบความผด ฐาน

ใดฐานหนงดวย แมจะไดความจากทางพจารณาวาจาเลยกระทาผดฐานนนดวยกตาม (ไมไดบรรยายในฟองใน

ความผดฐานซงในทางพจารณานาสบพบในความผดฐานดงกลาวนน ประกอบกบไมไดขอใหลงโทษฐาน

ความผดตามทพจารณาไดความ) ดงน เปนกรณไมประสงคใหลงโทษ ( ดงนนศาลลงโทษฐานนนไมได)

เชน บรรยายฟองวาชงทรพยหรอปลนทรพย (ไมไดบรรยายวาฉกฉวยเอาซงหนา) ทางพจารณาไดความวาเปน

7

ความผดฐานวงราวทรพย ศาลลงโทษฐานวงราวทรพยไมได ถอวาโจทกไมประสงคใหลงโทษฐานวงราวทรพย

แตศาลลงโทษในความผดฐานลกทรพยไดตาม มาตรา 192 วรรคทาย เพราะความผดฐานลกทรพยเปนการ

กระทาทรวมอยในความผดฐาน วงราวทรพย ชงทรพย ปลนทรพย (ฎ. 7884/44,1985/39)

- และหมายถง กรณทโจทกบรรยายฟองวาจาเลยกระทาความผดหลายฐาน และโจทกไดบรรยายขอเทจ

จรงเปนองคประกอบความผดมาแลว แตคาขอทายฟองไดขอใหลงโทษเพยงบางฐานเทานน ถอวาฐานทไมได

ขอเปนเรองทโจทกไมประสงคใหลงโทษ เชน บรรยายฟองและบรรยายองคประกอบความผด วาพยายามฆา

เจาพนกงานในการปฎบตตามหนาท โดยขบรถพงเขาชนไมใหจบกมขณะตงจดตรวจโดยมเจตนาฆาและขดขาง

การจบกม ซงเปนการตอสขดขวางเจาพนกงาน ตามมาตรา 138 แตโจทกไมไดขอใหลงโทษ ตามมาตรา 138

มาทายฟองดวย จงถอวาไมประสงคใหลงโทษฐานตอสขดขวางฯ (ฎ. 3452/43) ซงอาจจะเปนกรณเกน

คาขอ( 192 วรรคแรก) อยในตว

ขอเทจจรงตามฟองโจทกสบสมแตอางฐานความผดผด( มาตรา 192 วรรคหา)

- หมายถงกรณทโจทกบรรยายฟองมาแลว และโจทกสบสม แตกลบขอใหลงโทษในความผดอกฐาน

หนง (อางฐานหรอบทมาตราผด) ศาลจงมอานาจลงโทษตามฐานความผดทถกตองได ( แตไมใชอางกฎหมาย

ผดเปนคนละฉบบ ฎ. 1173/39) (ฎ. 2048/47, 1750/48)

- การอางกฎหมายทถกยกเลกไปแลว เทากบไมไดอางกฎหมายใดๆมาเลย (ฎ. 6444/46)

ความผดทรวมการกระทาหลายอยาง ( มาตรา 192 วรรคทาย)

- กรณความผดตามขอเทจจรงทพจารณาไดความนนเปนความผดอนยอมความได จงตองมคารองทกข

ไวตามกฎหมาย หากไมมคารองทกข พนกงานสอบสวน ไมมอานาจสอบสวน และพนกงานอยการไมมอานาจ

ฟอง ศาลกลงโทษความผดทพจารณาไดความไมได เชน ฟองขอใหลงโทษตามมาตรา 276 วรรคสอง ซงเปน

ความผดอนยอมความไมได ขอเทจจรงไดความวา เปนความผดตาม มาตรา 276 วรรคแรก ซงเปนความผดอน

ยอมความได แตปรากฏวาผเสยหายไปแจงความรองทกขไวเปนหลกฐานเทานน ไมเปนคารองทกขตาม

กฎหมาย เชนน โจทกไมมอานาจฟองจาเลยในความผดตามมาตรา 276 วรรคแรก ทพจารณาไดความ ศาลตอง

ยกฟอง (ฎ. 4906/43)

- ฟองฐานฆาผอน ทางพจารณาไดความวา เปนการทารายรางกายผอน ถอวา ความผดฐานทารายรางกาย

รวมอยในความผดฐานฆาผอนดวย ศาลจงลงโทษฐานทารายรางกายผอนได (ฎ. 584/45) หรอฟองพยายามฆา

โดยไตรตรองไวกอน เมอฟงวามเพยงเจตนาทาราย กลงโทษฐานทารายรางกายโดยไตรตรองไวกอน ตามมาตรา

296 ได(ฎ.2444/43) หรอฟองวาพยายามฆาเจาพนกงานซงกระทาการตามหนาท ไดความวาเปนความผดฐาน

ทารายรางกายเจาพนกงานซงกระทาการตามหนาท กลงโทษฐานนไดตามขอเทจจรงทไดความ ตาม ป.วอาญา

มาตรา 192 วรรคทาย (ฎ.7793/47)

- ฟองขอใหลงโทษฐานฆาผอนโดยเจตนา ตามมาตรา 288 ความผดดงกลาวยอมรวมความผดฐาน

ทารายผอนจนเปนเหตใหถงแกความตายตามมาตรา 290 วรรคแรกอยดวย (ฎ. 1522/47)

7

- ฟองวาพยายามฆาโดยใชอาวธปนยง ไดความวาทารายรางกายโดยใชผนตทาราย ลงโทษฐานทารายผ

อนได (ฎ. 1052/45 ป.)

ขอสงเกต กรณฟองขอหาพยายามฆา ทางพจารณาไดความวา จาเลยทารายเทานน ศาลพพากษาลงโทษ

ฐานทารายรากายตาม ป.อ. มาตรา 295 ได แตถาขอเทจจรงทไดความเปนการทารายรางกายสาหสตาม ป.อ.

มาตรา 297 ขอเทจจรงทถอวาเปนอนตรายสาหสตามมาตรา 297(1)-(8) ไมไดรวมอยในความผดฐานพยายามฆา

ดวย ดงนนเมอไมไดบรรยายฟองขอเทจจรงเกยวกบอนตรายสาหสทผตองหาไดรบ ศาลลงโทษตามมาตรา

297 ไมได คงลงโทษไดตามาตรา 295 เทานน

แตถาฟองวาพยายามฆา โดยบรรยายฟองดวยวาผเสยหายไดรบอนตรายสาหสอยางไร ศาลลงโทษตาม

ป.อ.มาตรา 297 ตามขอเทจจรงทไดความไดความได โดยรายงานการชนสตรบาดแผลทายฟองทระบวาผเสย

หายไดรบอนตรายสาหส ซงถอเปนสวนหนงของฟอง เทากบโจทกไดบรรยายฟองขอเทจจรงวาผเสยหายไดรบ

อนตรายสาหสอยางไร เมอขอเทจจรงไดความวาเปนการทารายรางกายสาหสตาม ป.อ.มาตรา 297 ศาลกลงโทษ

ฐานนได ตาม ป.ว.อาญามาตรา 192 วรรคทาย (ฎ. 7135/47 ป.)***

- ความผดฐานชงทรพย หรอปลนทรพย รวมการกระทาความผดฐานลกทรพย และการใชกาลง

ประทษราย ดงน แมฟงไมไดวามการลกทรพย จงไมเปนความผดฐานชงทรพย คงฟงไดวามการทาราย ศาลก

ลงโทษฐานทารายรางกายตาม ป.อ.มาตรา 295 หรอ 297 ได แลวแตกรณ (ฎ. 8701/47)

- แมฟองขอใหลงโทษฐานปลนทรพยเพยงกระทงเดยว แตเมอขอเทจจรงไดความวาการกระทาของ

จาเลยเปนความผดฐานทารายรางกายและฐานลกทรพย รวม 2 กระทง ศาลกลงโทษ ทงสองกระทงนนได แต

ความผดฐานทารายรางกาย แมจะไดความวาเปนการทารายรางกายโดยไตรตรองไวกอน แตโจทกไมไดบรรยาย

ฟองวาจาเลยกระทาโดยไตรตรองไวกอน ศาลลงโทษไดเพยงตามมาตรา 295 (ฎ. 108/46)

- ความผดฐานวงราวทรพย มไดเปนสวนหนงของความผดฐานชงทรพย ศาลลงโทษฐานวงราวทรพย

ตามขอเทจจรงทไดความไมได( มไดบรรยายวาฉกฉวยเอาทรพยไป) คงลงโทษในความผดฐานลกทรพย ซง

เปนสวนหนงของการชงทรพยไดเทานน ทงนตาม มาตรา 192 วรรคทาย ไมใชเรองทโจทกสบสมแตอางฐาน

หรอบทความผดผด ตามมาตรา 192 วรรค 5 (ฎ. 12584/47)

- ความผดฐานทาใหผอนตกใจกลว ตาม ป.อ.มาตรา 392 มไดรวมอยในความผด ฐานชงทรพย

(ฎ.3084/30)

- หากความผดทไดความในทางพจารณาเปนความผดอนยอมความได ตองดวามการรองทกขตาม

กาหนดเวลาตาม ป.อ. มาตรา 96 หรอไม หากไมไดรองทกขตามกาหนดคดกขาดอายความ (ฎ. 4752/45)

อทธรณ ( มาตรา 193)

- การอทธรณคดคานคาพพากษาของศาลชนตน ไมวาจะเปนการอทธรณในขอเทจจรงหรอในขอ

กฎหมาย กตองอทธรณไปยงศาลอทธรณตามลาดบชนศาล ซงตาม ป.ว.อ.มาตรา 193 วรรคหนง ไดบญญตไว

7

โดยเฉพาะแลว คความจงไมมสทธอทธรณเฉพาะปญหาขอกฎหมายโดยตรงตอศาลฎกาดงเชนคดแพง จะนา

ป.ว.พ. มาตรา 223 ทว มาใชบงคบมได (ฎ. 3946/42)

- การทคความแถลงไมตดใจอทธรณ คาแถลงเชนนไมถอวาเปนการตดสทธอทธรณ คความจงยน

อทธรณภายในระยะอทธรณได (ฎ. 302/95)

-โจทกรวมไมมสทธอทธรณในความผดขอหาทรฐเทานนเปนผ เสยหาย เชน ความผดตาม

พ.ร.บ.จราจรทางบก มาตรา 78,160 ซงรฐเทานนเปนผเสยหาย สวนโจทกรวมเปนผเสยหายเฉพาะในความผด

ตาม ป.อ.มาตรา 291 (ฎ.9299/39) หรอกรณความผดฐานทาลายพยานหลกฐานตาม ป.อ. มาตรา 199

(ฎ. 2110/48) ****

- ในกรณการรวมพจารณาคดเขาดวยกน ผเสยหายมสทธยนอทธรณเฉพาะสานวนทตนยนคารองขอเขา

เปนโจทกรวมเทานน หากยนอทธรณในสานวนทตนไมไดเขาเปนโจทกรวมถอวาเปนการยนอทธรณโดยไม

ชอบ (ฎ. 7364/38)

- อทธรณทกฉบบตองระบขอเทจจรงโดยยอ หรอขอกฎหมายทยกขนอางองเปนลาดบ ตามมาตรา

193 วรรคสอง ซงนาไปใชในชนฎกาดวย

- จาเลยฎกาถอเอาคาพพากษาศาลชนตน หรอคาฟองอทธรณ เปนขอฎกาของจาเลย หรอฎกา โดยถอ

เอาคาแถลงการณปดคดในศาลชนตน เปนสวนหนงของฎกาจาเลยไมได (ฎ. 1199/35) ถอเปนฎกาไมชดเจน ไม

ชอบดวยมาตรา 193 วรรคสองประกอบมาตรา 225

- อทธรณหรอฎกาทระบวา คาพพากษาของศาลลางวนจฉยคลาดเคลอนตอเหตผลและความเปนจรง

โดยมไดระบวาวนจฉยไมชอบหรอขดตอกฎหมายอยางไร ไมเปนการคดคานคาพพากษาของศาลลาง ไมชอบ

ดวยมาตรา 193 วรรคสอง (ฎ. 3918/25)

-**คาแถลงการณในชนอทธรณ หรอฎกา มใชสวนหนงของอทธรณหรอฎกา หากอทธรณหรอฎกาไม

ชอบดวยกฎหมายแลว คาแถลงการณจงไมทาใหอทธรณหรอฎกาชอบดวยกฎหมายขนมาได เชนยนอทธรณ

โดยไมไดระบขอเทจจรงโดยยอ แมวาจะยนคาแถลงการณภายในกาหนดอายอทธรณ กไมทาใหอทธรณนน เปน

อทธรณทชอบดวยกฎหมาย (ฎ. 1514/32)

- คความจะฎกาโดยอางวาเหนชอบดวยคาพพากษาของศาลอทธรณ แตเพอใหศาลฎกาวนจฉยเพอเปน

แบบอยางตอไป เปนฎกาทไมชอบ (ฎ. 890/90)

- **การททนายความยนอทธรณแทนจาเลย โดยจาเลยไมไดแตงตงใหเปนทนายความของตน เปน

อทธรณทไมชอบ ศาลตองสงใหแกไขขอบกพรองดงกลาวนนใหถกตอง(ฎ. 2281/45) หากศาลชนตนมได

ปฏบตใหถกตองตามกระบวนพจารณาเปนเหตใหจาเลยตองเสยสทธทจะรบการพจารณาในเนอหาแหงอทธรณ

ศาลฏกาสงใหแกไขตามมาตรา 208(2) ประกอบมาตรา 225 แตหากตอมาปรากฏวาไดมการแตงตงทนายความ

คนดงกลาวใหมอานาจอทธรณหรอฎกาแทน กไมจาตองสงใหแกไข และตองถอวาไดยนอทธรณโดยชอบมาแต

ตนแลว

7

คดทตองหามอทธรณในปญหาขอเทจจรง ( มาตรา 193 ทว)

- กรณตองหามอทธรณ ในปญหาขอเทจจรงตาม 193 ทว ตองเปนการโตแยงเนอหาแหงคาฟองหรอ

ตามประเดนแหงคด ดงนนการโตแยงดลพนจของศาลทไมเกยวกบเนอหาหรอประเดนแหงคด ไมตองหาม

อทธรณ เชนการอทธรณโตแยงคาสงศาลทไมรบฟอง (ฎ. 14/37) , อทธรณคาสงศาลทใหงดสบพยาน

(ฎ. 1927/37) , กรณรองขอคนของกลางตามมาตรา 36 แหง ป.อาญา ( ไมอยภายใตบงคบขอหามอทธรณหรอ

ฎกาในปญหาขอเทจจรง) ฎ. 211/04 ป. และฎ. 1025/22

- การพจารณาอตราโทษวาเปนคดทตองหามอทธรณในปญหาขอเทจจรงหรอไม ตองพจารณาจากอตรา

โทษ จากฐานความผดทโจทกขอใหลงโทษเปนสาคญ ไมใชจากอตราโทษในฐานความผดทศาลพจารณาได

ความ (ฎ. 2590/40,4911/37)

- กรณความผดขอหาใดทระบไวในคาขอทายฟอง แตไมไดบรรยายขอเทจจรงอนเปนองคประกอบ

ความผดไวดวย ถอวาไมไดฟองขอใหลงโทษขอหานนดวย จงจะนาอตราโทษในขอหานนมาพจารณาวาเปนคด

ตองหามอทธรณหรอไม ไมได

- สทธอทธรณในคดทมหลายขอหา การพจารณาวาคดตองหามตาม 193 ทวหรอไม ตองพจารณาวา

ความผดเหลนน เปนกรรมเดยวหรอหลายกรรม ถาเปนหลายกรรม ตองพจารณาอตราโทษแตละขอหา

( พจารณาทกขอหา ) (ฎ. 586/44, 204/22) แตถาเปนกรรมเดยวผดกฎหมายหลายบท ใหพจารณาเฉพาะบท

หนก ถาบทหนกไมหามถอวาอทธรณไดทกขอหา (ฎ. 3154/43, 95/21)

- มาตรา 193 ทว นาไปใชในชนไตสวนมลฟองดวย (ฎ. 3062/32)

- คาพพากษาของศาลทสงใหสงจาเลยไปฝกอบรมตาม ป.อ. มาตรา 74 ไมถอวาเปนคาพพากษาทให

ลงโทษจาคก จงตองหามอทธรณในปญหาขอเทจจรง (ฎ. 432/40)

- ศาลชนตนมหนาทตรวจวาเปนอทธรณตองหามหรอไม ถาตองหาม ศาลชนตนกสงไมรบอทธรณได

ตามมาตรา 195 แตถาศาลชนตนรบอทธรณทตองหามมาแลว ศาลอทธรณยอมพพากษายกอทธรณได ตาม

ป.ว.พ. มาตรา 242 ประกอบ ป.ว.อาญา มาตรา 15 โดยไมจาตองวนจฉยเนอหาทอทธรณ(ฎ. 2482/27)

- คดทมหลายกระทง บางกระทงตองหามตาม 193 ทว บางกระทงไมตองหามฯ เมอจาเลยอทธรณรวม

กนมา หากศาลอทธรณเหนวาจาเลยไมมความผดในกระทงทตองหามอทธรณ ศาลอทธรณมอานาจยกฟองได

ตาม ป.ว.อ. มาตรา 185 (ฎ. 3184/45, 1724/26)

การรบรองอทธรณ ( มาตรา 193 ตร)

ในคดทตองหามอทธรณตามมาตรา 193 ทว ผพพากษาซงพจารณา หรอลงชอในคาพพากษาหรอ

ทาความเหนแยงในศาลชนตน อาจอนญาตใหอทธรณในปญหาขอเทจจรงได หรออยการสงสดหรอพนกงาน

อยการทอยการสงสดไดมอบหมายใหลงลายมอชอรบรองในอทธรณวามเหตอนสมควรทศาลอทธรณจะได

วนจฉย

7

- การทจะใหอธบด กรมอยการรบรองนน กฎหมายมไดบญญตใหศาลชนตนมหนาทตองสงอทธรณไป

ใหอธบดกรมอยการ การรบรองอทธรณเปนประโยชนแกผอทธรณเอง ผอทธรณจงตองขวนขวายขอรองไปยง

อธบดกรมอยการเอง หาใชอาศยศาลเปนเครองมอสงไปยงอธบดอยการไม(ฎ.656/06)

- การอนญาตใหอทธรณ ตองมถอยคาทใชใหมความหมายใหเหนวา เปนการรบรองขอทตองหาม

กชอบแลว(ฎ. 2255/34) แตควรมขอความใหครบถวนตามหลกเกณฑวา “ ขอความทตดสนเปนปญหาสาคญอน

ควรสศาลอทธรณ และอนญาตใหอทธรณ” (ฎ. 2216/21)

- ถาผพพากษาซงพจารณา หรอลงชอในคาพพากษา หรอทาความเหนแยง ไมอนญาตใหอทธรณ

คความมสทธขอใหอยการสงสด หรอพนกงานอยการผไดรบมอบหมายรบรองอทธรณได หรอกรณกลบกน

หากครงแรกยนขอใหอยการสงสดหรอผไดรบมอบหมายใหรบรอง แต หากอยการสงสด หรอผไดรบมอบหมาย

ไมรบรองอทธรณ คความมสทธขอใหผพพากษาดงกลาวอนญาตใหอทธรณไดอก (ฎ. 659/41)

- เมอศาลอนญาตใหอทธรณในปญหาขอเทจจรงแลว ศาลนนจะเพกถอนคาสงนนไมได(ฎ.659/41)

การวนจฉยคดทอทธรณแตขอกฎหมาย( มาตรา 194)

- ถามการอทธรณแตเฉพาะปญหาขอกฎหมาย ศาลอทธรณตองฟงขอเทจจรงตามทศาลชนตนวนจฉย

มาแลวจากพยานหลกฐานในสานวน แตถาศาลชนตนวนจฉยขอเทจจรงผดกฎหมาย (เชนถอเอาขอเทจจรงใน

คดแพงมาผกพนในคดอาญา) ศาลอทธรณมอานาจฟงขอเทจจรงใหมได ตาม ป.ว.พ. มาตรา 243(3) ก

ประกอบ ป.ว.อ. มาตรา 15 (ฎ. 3202/27) แตถามอทธรณทงขอเทจจรงและขอกฎหมาย ศาลอทธรณฟงขอ

เทจจรงใหมได

- ขอเทจจรงทศาลอทธรณตองฟงตามศาลชนตน หมายถงขอเทจจรงทจะนามาใชวนจฉยขอกฎหมายท

อทธรณเทานน (ฎ. 1245/10)

- ในกรณทขอเทจจรงทศาลชนตนฟงมาไมชดเจนเพยงพอแกการวนจฉยขอกฎหมาย ศาลอทธรณยอม

รบฟงขอเทจจรงใหมได (ฎ.3305/30)

- คดทไมตองหามอทธรณในขอเทจจรง ศาลอทธรณยอมวนจฉยปญหาขอเทจจรงตางจากศาลชนตน

ได การวนจฉยปญหาขอกฎหมายตามขอเทจจรงทฟงไดดงกลาวจงไมขดตอมาตรา 194(ฎ. 14/42)

ขอกฎหมายทอทธรณได ( มาตรา 195)

- ขอกฎหมายนนจะตอง แสดงไวชดเจน และตองเปนขอทไดวากลาวกนมาแลวโดยชอบในศาลชนตน

- อทธรณตองโตแยงคาพพากษาหรอคาสงของศาลชนตน การทอทธรณแตเพยงวาการกระทาของจาเลย

ไมเปนความผดตามฟอง จงเปนเปนการอทธรณทไมไดโตแยงคาพพากษาของศาลตน ( เทยบ ฎ. 5280/40)

- ขอกฎหมายทเกยวกบความสงบเรยบรอย หรอทเกยวกบการไมปฎบตตามบทบญญตแหง ป.ว.อาญา

แมไมไดยกขนวากลาวกนมาในศาลชนตน ผอทธรณ หรอศาลยกขนเองได ( ถาผอทธรณไมยก ศาลอทธรณยก

ขนวนจฉยใหได) (ฎ.4313/45)

7

-** ปญหาขอกฎหมายทเกยวกบความสงบเรยบรอย เชน ปญหาเรอง อานาจฟอง , ฟองเคลอบคลม ,

คดขาดอายความ ,กรรมเดยวหรอหลายกรรม, การปรบบทลงโทษจาเลยในความผดฐานใดนน , ปญหาวาเพม

โทษจาเลยชอบหรอไม , ปญหาวาฟองทไมลงลายมอชอโจทกเปนฟองชอบดวยกฎหมายหรอไม , ความผด

สาเรจหรอพยายาม , ระวางโทษไมถกตอง , ศาลลางพพากษาเกนคาขอ

- *** กรณทจาเลยใหการรบสารภาพในคดทมอตราโทษอยางตาใหจาคกไมถง 5 ป ศาลชนตนม

คาพพากษาไปแลว ตาม 176 วรรคแรก จาเลยจะอทธรณวาการกระทาของจาเลยไมเปนความผดไมได เพราะ

ขออทธรณทวา จาเลยไมไดกระทาผดนนไมไดวากลาวกนมาแลวโดยชอบในศาลชนตน (ฎ. 6558/47,3061/47)

แตถาเปนคดทมอตราโทษอยางตาใหจาคกตงแต 5 ป ขนไป หรอโทษสถานทหนกกวานน เปนคดทโจทกตอง

สบพยานประกอบคารบสารภาพ และศาลจะลงโทษจาเลยตอเมอพอใจวาจาเลยกระทาผด ดงนถอไดวาม

ประเดนในศาลชนตนแลววาจาเลยกระทาผดตามฟองโจทกหรอไม เปนขอทวากลาวกนมาแลวในศาลชนตน

จาเลยจงอทธรณไดวาพยานหลกฐานของโจทกรบฟงไมไดวาจาเลยกระทาความผด (ฎ. 2879/40 )

- คดทตองหามอทธรณในปญหาขอเทจจรง แมศาลอทธรณวนจฉยใหกถอวาเปนขอเทจจรงทไมไดยก

ขนวากลาวกนมาแลวในศาลอทธรณ(ฎ. 1675/29) หรออทธรณเทากบไมอทธรณ ถาศาลอทธรณวนจฉยก

เทากบไมไดวนจฉย

คาสงระหวางพจารณา (มาตรา 196)

คาสงระหวางพจารณา คอคาสงใดๆของศาลทเกดขนกอนศาลมคาพพากษาหรอคาสงในประเดนสาคญ

ซงไมทาใหคดเสรจสานวน อาจเปนคาสงระหวางพจารณาของศาลชนตน ศาลอทธรณ หรอศาลฎกา กได

- ในกรณทศาลสงปรบนายประกน นายประกนยอมมสทธอทธรณไดตามมาตรา 119 มใชคาสงระหวาง

พจารณา(ฎ. 93/21) แตคาสงศาลทใหเพกถอนการปลอยชวคราว เปนคาสงระหวางพจารณา(ฎ.107/37)

- ในกรณทราษฎรเปนโจทกยนฟอง( ยงไมไดรบฟอง ยงไมไดไตสวนมลฟอง) ศาลชนตนสงในคาฟอง

วาใหรอฟงคดอาญาอกเรองหนงกอน ไมเปนคาสงระหวางพจารณา(ฎ.1262/04) แตถาศาลไดนดไตสวนมลฟอง

ไวแลว แตในภายหลงกลบสงใหรอหรองดการไตสวนมลฟองไวกอนชวคราว (มผลเปนการเลอนคด) ดงนเปน

คาสงระหวางพจารณา (7080/41) หรอในกรณทศาลทาการไตสวนมลฟอง แลวมคาสงใหรอฟงคาสงหรอ

คาพพากษาในชนไตสวนมลฟองไวกอนเพอรอฟงผลคดอน กเปนคาสงระหวางพจารณาเชนกน (ฎ.391/32) สอง

เรองหลงนอยในระหวางการไตสวนมลฟองแลว **

- คาสงทไมอนญาตใหโอนคด หรอการไมอนญาตใหเลอนคด เปนคาสงระหวางพจารณา(ฎ. 67/89)

- คาสงศาลทไมอนญาตใหโจทกแกฟองเปนคาสงระหวางพจารณา ไมถอเปนคาสงไมรบคาคความ แต

ในคดแพงเปนคาสงไมรบคาคความ ป.ว.แพง มาตรา 226,227 (ฎ.2229/33) , คดทมจาเลยหลายคน คาสงไมรบ

ฟองจาเลยบางคน ไมเปนคาสงระหวางพจารณา (ฎ. 1020/18) เพราะถอวาคาฟองทเกยวกบจาเลยคนนนเสรจ

สานวนไปจากศาลแลว

- คาสงของศาลชนตนทสงอนญาตหรอยกคารองขอขยายระยะเวลายนอทธรณ เปนคาสงทเกดขนภาย

หลงศาลชนตนมคาพพากษาแลว และกอนทจะสงรบอทธรณ ไมเปนคาสงระหวางพจารณา (ฎ. 3082-3/37)

7

ขอสงเกต เมอศาลชนตนมคาพพากษาแลวคาสงของศาลชนตน ยอมไมเปนคาสงระหวางพจารณา

สวนคาสงระหวางพจารณาในชนอทธรณจะเกดขนเมอศาลชนตนสงรบอทธรณแลว เรองนเมอศาลชนตนม

คาพพากษาแลวจาเลยท 1 และท 2 ไดยนคารองขอขยายเวลาอทธรณ ศาลชนตนมคาสงอนญาตใหขยายเวลา

ออกไป 3 วน และมคาสงรบอทธรณของจาเลยท 1 และท 2 ดงนจะเหนไดวาคาสงทอนญาตใหขยายระยะ

- กรณทศาลชนตนสงรบอทธรณสงไปยงศาลอทธรณ ศาลอทธรณเหนวาเปนอทธรณตองหาม จงสง

ยกอทธรณ(โดยไมไดวนจฉยเนอหาอทธรณ) ดงนไมเปนทสด (ฎ. 462/21)

- เมอศาลชนตนไมรบอทธรณ ผอทธรณตองอทธรณคาสงไมรบอทธรณ ตาม 198 ทว แตผอทธรณไม

ไดอทธรณคาสงไมรบอทธรณ จงจะโตแยงคาสงไมรบอทธรณของศาลชนตนอกไมได ผอทธรณจงรองขอ

(ตอศาลชนตน)ใหเพกถอนคาสงของศาลชนตนทไมรบอทธรณ ไมได เพราะการเพกถอนเปนการโตแยงคาสง

ไมรบอทธรณ (คร.821/47)

การสงสาเนาอทธรณ ( มาตรา 200-201)

- ในคดอาญานน มาตรา 200 แหง ป.ว.อ. ไดกาหนดใหเปนหนาทของศาลเปนผสงสาเนาอทธรณให

อกฝายหนงแก จงใหโจทกนาสงดงเชนในคดแพงหาไดไม (ฎ. 3478/24)

- คความอกฝายตองแกฎกาใน 15 วน ซงบงคบในชนฎกาดวย ( มาตรา 216 วรรคสอง) โจทกขอมาใน

คาแกฎกาใหนบโทษตอจากคดอนไดโดยไมตองทาเปนอทธรณขนมา(ฎ.1408/16)

- ในคดทมโจทกรวม กตองสงสาเนาอทธรณใหโจทกรวมดวย จงจะชอบ(ฎ.2538/41)

- การสงสาเนาอทธรณใหแกอกฝายหนงกเพอใหแกอทธรณไมใชใหทราบเทานน (ฎ. 1972/37)

การถอนอทธรณ( หรอฎกา) มาตรา 202

- กอนทศาลชนตนสงสานวนไปศาลอทธรณ(หรอศาลฎกา ในกรณฎกา) ศาลชนตนมอานาจสงคารอง

ขอถอนอทธรณหรอฎกา ได ซงตางจากคดแพงศาลชนตนไมมอานาจสงคารองขอถอนอทธรณเลย แตในกรณ

เชนน ศาลอทธรณหรอศาลฎกา กยงมอานาจสงได(ฎ.173/83)

- การถอนอทธรณโดยอกฝายหนงมไดอทธรณดวย มผลทาใหคาพพากษาศาลชนตนยอมเดดขาดถงท

สดสาหรบผถอนอทธรณ ผอทธรณจะยนอทธรณใหมไมได แมจะยงอยในกาหนดอายอทธรณกตาม (ฎ. 260/12

ป.)***

- จาเลยท 5 ถอนอทธรณ กอนสงสานวนไปศาลอทธรณ ศาลชนตนอนญาตและออกหมายแจงโทษ

เดดขาดแลว จาเลยอนยนอทธรณ ศาลอทธรณพพากษายกฟองจาเลยท 5 ไมชอบ ใหลงโทษตามคาพพากษา

ศาลชนตน ฎ. 1673/22 (ตามฎกานโจทกมไดอทธรณคาพพากษาศาลชนตนดวย จงถอวาคความอกฝายหนงมได

อทธรณ แมจาเลยอนจะอทธรณกไมถอวาเปนคความอกฝายหนง คาพพากษาของศาลชนตนจงเดดขาด สาหรบ

จาเลยท 5)

- แมการถอนอทธรณจะมผลเดดขาดเฉพาะผถอนกตาม ถาภายหลงศาลอทธรณพจารณาอทธรณของ

จาเลยอน แลวพพากษายกฟองโดยอาศยลกษณะคด ศาลอทธรณมอานาจยกฟองโจทกตลอดไปถงจาเลยอนท

ถอนอทธรณไปแลวได ตามมาตรา 213 (ฎ. 505/37,4093/30) ( คาพพากษาของศาลชนตนยอมเดดขาดเฉพาะ

ผถอน ตามมาตรา 202 นน หมายความเพยงวา จาเลยทถอนอทธรณไปแลวจะยนอทธรณอกไมได หาไดหาม

ศาลอทธรณใชอานาจตามมาตรา 213 ไม )***

8

แตถาไมเปนเหตในลกษณะคด ศาลอทธรณไมมอานาจหยบยกเอาอทธรณของจาเลยทขอถอนไป

แลวมาวนจฉยได (ฎ. 6007/31,263/31)

- การขอถอนอทธรณหรอฎกาโดยมเงอนไขวาถาอกฝายอทธรณฎกา กไมขอถอน ดงนศาลจะสง

อนญาตไมได (ฎ. 14/20) หรอขอถอนอางวาเพอจะไดรบการอภยโทษ แตถาหากศาลออกหมายจาคกใหไมทน

อภยโทษ กไมขอถอนฎกา ดงนถอนไมได (ฎ.774/03) ( สรปวา การขอถอนจะตองมามเงอนไข)

- แตถาถอนชวคราวเพอจดทาอทธรณ(หรอฎกา) มายนใหม ไมใชการขอถอนอทธรณโดยมเงอนไข

ดงนยอมยนอทธรณใหมไดภายในกาหนดระยะเวลาอทธรณ ฎกา (ฎ. 248/03)

-ศาลจะอนญาตใหถอนหรอไม เปนดลพนจของศาล (ฎ. 5457/30)

- ฎ. 7531/46 จาเลยยนฎกาในประเดนวามไดกระทาผดและขอใหลดโทษ ตอมาจาเลยยนคารองขอ

ใหการรบสารภาพในชนฎกา ซงแมจะถอวาเปนการขอแกไขคาใหการปฎเสธเปนคาใหการรบสารภาพ แต

จาเลยไมอาจกระทาไดเพราะการขอแกไขคาใหการตองกระทากอนศาลชนตนพพากษา ( มาตรา 163 วรรคสอง)

และไมอาจถอวาการยนคารองนเปนการขอถอนฎกา ( 202 ประกอบ 225) เพราะจาเลยยงตดใจฎกาในประเดน

การลดโทษอย (มเงอนไขวาขอใหลดโทษ ขงไมใชการถอนฎกา) ทงไมอาจถอไดวาเปนการยนคารองขอแกไข

เพมเตมฎกาดวยการสละประเดนบางขอ เพราะพนระยะเวลาฎกาตามมาตรา 216 แลว (การขอแกไขฎกา ตอง

กระทาภายในอายฎกา) แตการทจาเลยยนคารองขอใหการรบสารภาพในชนฎกา ถอวาไดยอมรบขอเทจจรง

โดยไมไดโตแยงขอทศาลลางพพากษาวาจาเลยกระทาผดตามฟอง (เทากบรบาตนเองกระทาผด) กรณจงไมม

ประเดนตองวนจฉยตอไปวาจาเลยกระทาความผดตามฟองหรอไม คดคงเหลอแตประเดนวาสมควรลดโทษให

แกจาเลยอกหรอไม เทานน ***

การพจารณาของศาลอทธรณ ( มาตรา 203-207)

- คาแถลงการณมใหถอวาเปนสวนหนงของอทธรณ แตเปนเพยงคาอธบายขออทธรณหรอแกอทธรณ

เทานน (มาตรา 205 วรรคสาม)

- คารองขอแถลงการณดวยปากใหตดมากบฟองอทธรณ(หรอฎกา) หรอคาแกอทธรณ(หรอฎกา) ตาม

มาตรา 205 วรรคแรก ดงน จะหลกเลยงโดยทาเปนคารองขอเพมเตมอทธรณ ฎกา ไมได (ฎ.65/08)

กระบวนพจารณาทไมชอบ (มาตรา 208)

-แมศาลชนตนจะมไดปฎบตใหถกตองตามกระบวนพจารณา ศาลอทธรณหรอศาลฎกา จะพพากษาให

ศาลชนตนดาเนนกระบวนพจารณาพพากษาใหม จะตองเปนกรณทศาลอทธรณหรอศาลฏกา “เหนเปนการ

จาเปน” ใหศาลชนตนพจารณาใหมตามมาตรา 208(2) ตอนแรก เชน กรณทตองสอบจาเลยในเรองทนายความ

ตามมาตรา 173 ถาศาลไมดาเนนการดงกลาว เปนการดาเนนกระบวนพจารณาไมถกตอง แตถาปรากฎวากอน

สบพยานโจทกจาเลยไดแตงทนายความเขามาและไดดาเนนกระบวนพจารณาแทนมาโดยตลอด ศาลฏกาเหนวา

ไมสมควรใหดาเนนกระบวนพจารณาใหม(ฎ. 2064/32) เพราะไมทาใหจาเลยเสยเปรยบในการตอสคด **

8

- การสอบจาเลยเรองทนายความตามมาตรา 173 จะตองดาเนนการกอนเรมพจารณา กลาวคอ กอนอาน

อธบายฟองและสอบถามคาใหการจาเลย ถาศาลสอบถามคาใหการจาเลยกอนแลว จงสอบเรองทนายความ ถอ

เปนกระบวนพจารณาทไมถกตอง แตเมอจาเลยไดแตงตงทนายความเขามาวาตางใหตงแตวนสบพยานโจทกนด

แรกแลวก “ไมจาเปน” ตองดาเนนกระบวนพจารณาใหม (ฎ. 871/09 ป., 4460/46)

ขอสงเกต จะเหนไดวา ถงอยางไรกมการสอบเรองทนายความแลว แมภายหลงถามคาใหการจาเลย

ซงไมถกตองตามขนตอนกตาม แมเมอจาเลยมทนายความมาชวยเหลอโดยตลอด ศาลฎกาจงเหนวาไมมเหตอน

สมควรหรอเหตจาเปนทจะใหดาเนนกระบวนพจารณาใหม แตถาปรากฏวาศาลไมไดสอบเรองทนายความไว

เลย จนศาลดาเนนกระบวนพจารณาตอมาโดยจาเลยไมมทนายความวาความให กรณถอวาเปนการจาเปนทจะ

ตองใหศาลชนตนดาเนนการใหมตามมาตรา 208(2) ด ฎ. 2984/43,2835/39,261/10

***** ฎกาทนาสนใจคอ ฎ. 3279/50 วนจฉยดงน “ ในการดาเนนกระบวนพจารณาของศาลชนตน

ในสวนทเกยวกบจาเลยท 1 โจทกฟองขอใหลงโทษ ตาม พ.ร.บ.ยาเสพตดใหโทษ มาตรา 66 วรรคสาม อนเปน

คดทมอตราดทษประหารชวต ซง ป.ว.อ.มาตรา 173 วรรคหนง ทใชบงคบในระหวางพจารณาของศาลชนตน

บญญตวา กอนเรมพจารณาใหศาลถามจาเลยวามทนายความหรอไม ถาไมมกใหศาลตงทนายคามให ศาลชนตน

สอบถามจาเลยทงสองเรองทนายความแลว จาเลยท 1 แถลงไมตองการทนายความ แตศาลชนตนใหมหนงสอ

ขอแรงทนายความใหจาเลยท 2 เพยงคนเดยว แลวดาเนนคดไปจนเสรจการพจารณาโดยไมมการตงทนายควาให

จาเลยท 1 ดวย แมศาลชนตนจะมไดปฎบตใหถกตองตามกระบวนพจารณากตาม แตเหนไดวาจาเลยท 1 พอใจ

ในผลของคาพพากษาแลว โดยเหนไดจากจาเลยท 1 มไดอทธรณ หรอฎกาแตอยางใด และเนองจากศาลฎกา

วนจฉยแลววาจาเลยท 2 รวมกระทาความผดกบจาเลยท 1 ดวย แสดงวาขอเทจจรงในสวนของจาเลยท 2 ซงม

ทนายคามในการตอสคดกรบฟงไดมนคงเชนกนวากระทาผดรวมกบจาเลยท 1 เมอพยานหลกฐานของโจทกท

ใชพสจนความผดของจาเลท 2 กเปนพยานหลกฐานเดยวกนกบทใชพสจนความผดของจาเลยท 1 จงเหนได

วาการทาหนาทของทนายความจาเลยท 2 ในการดาเนนกระบวนพจารณาแทนจาเลยท 2 มผลเปนการด๔แลคด

ในสวนของจาเลยท 1 ดวยในตว ดงน จาเลยท 1 จะมทนายความในการดาเนนกระบวนการพจารณาหรอไม

ยอมไมอาจทาใหผลคดเปลยนแปลงไป ทงปรากฎดวยวาศาลชนตนออกหมายจาคกเมอคดถงทสดแกจาเลยไป

แลวกวา 2 ปดวย ซงทาใหจาเลยท 1 ไดรบสทธ ในฐานะนกโทษเดดขาดไปบางแลว แมปญหาดงกลาวจะเปนขอ

กฏหมายเกยวกบความสงบเรยบรอยตาม ป.ว.อ. มาตรา 195 วรรคสอง กตาม แตศาลฎกา “ไมเหนเปนการ

จาเปน” ทจะพพากษาสงใหศาลชนตนทาการพจารณาและพพากษา หรอสงใหมตามรปคด ตาม ป.ว.อ.มาตรา

208(2) ประกอบมาตรา 225 *****

- คดทราษฎรเปนโจทกฟอง ศาลตองไตสวนมลฟองกอนประทบฟอง การทศาลชนตนสงประทบฟอง

โดยไมไตสวนมลฟองกอนจงเปนการไมชอบ ตองยอนสานวนไปใหศาลชนตนดาเนนการใหม (ฎ. 477/08)

ศาลอทธรณไมยกฟองโจทก เพราะไมใชการกระทาของโจทก ดงนนกรณนจงตองยกยอนตามมาตรา 208(2)

เทานน

-คดทโจทกฟองจาเลยขอหาลกทรพย หรอรบของโจร ถาจาเลยใหการรบสารภาพ ไมชดเจนวารบขอหา

ใด เมอโจทกไมสบพยานศาลกลงโทษจาเลยไมได ตองยกฟอง และกรณเชนน ไมใชกรณทศาลปฎบตไมถก

8

ตองตามกระบวนพจารณา จงไมมเหตทจะตองยอนสานวนไปใหศาลชนตนดาเนนกระบวนพจารณาใหม ตาม

มาตรา 208(2) (ฎ. 819/13 ป.)***

- ทนายความลงลายมอชอในคาฟองอทธรณ หรอคาฟองฎกา โดยไมมใบแตงทนายความในสานวน

เปนคาฟองทไมชอบ ตามมาตรา 158(7) ศาลชนตนสงใหรบอทธรณดงกลาวจงเปนกระบวนพจารณาทไมชอบ

(ฎ. 4125/41)

- เมอโจทกยนคารองขอแกหรอเพมเตมฟองหรอคาใหการ แลวศาลชนตนมหนาททจะตองสงอนญาต

หรอไมอนญาตตามมาตรา 163,164 การทศาลชนตนยงไมไดสงคารองดงกลาวถอวาไมถกตองตามกระบวน

พจารณาตามมาตรา 208(2) (ฎ.2008/38)

กรณทตองยอนสานวน

- กรณทลามยงไมไดสาบานตน ไมชอบตามมาตรา 13 ศาลฎกาตองยอนสานวนใหศาลชนตน

พจารณาและพพากษาใหมใหถกตอง ตามมาตรา 208,225

- กรณทศาลแขวงลงโทษจาคกจาเลย มกาหนด 2 ป แตมผพพากษาเพยงคนเดยวลงชอ เปนกรณทศาล

ชนตนมไดปฎบตใหถกตองตามพระธรรมนญศาล ฯ ศาลสงตองยอนสานวนไปใหศาลชนตนดาเนนการใหม

ใหถกตอง (ฎ. 1875/36)

กรณทศาลฎกาเหนวาไมตองยอนสานวนใหศาลชนตนดาเนนการใหม

- ฎ. 1034/33 ศาลชนตนพพากษายกฟองโจทกโดยไมไดวนจฉยวา ถอยคาทจาเลยกลาวเปนการหมน

ประมาทหรอไม เมอศาลสงเหนวาเปนจรงเชนนน ศาลสงมอานาจวนจฉยถอยคาของจาเลยเปนการหมน

ประมาทหรอไม กได ไมตองยกยอนตาม 208(2)

- ฎ. 2281/45 จาเลยยนอทธรณโดย ก.ทนายความลงลายมอชอเปนผอทธรณแทนจาเลย แตไมปรากฏวา

จาเลยไดแตงตง ก.เปนทนายความไว การอทธรณจงไมชอบ ซงกรณเชนนศาลชนตนชอบทจะตรวจอทธรณ

โดยละเอยด และมคาสงใหแกไขขอบกพรองกอนทจะรบอทธรณ ดงนนการทศาลชนตนรบอทธรณ ถอวาศาล

ชนตนมไดปฎบตใหถกตองตามกระบวนพจารณา เปนเหตใหจาเลยตองเสยสทธทจะไดรบการพจารณาใน

เนอหาแหงอทธรณ ศาลฎกาสงใหแกไขใหถกตองได ตามมาตรา 208(2) ประกอบ 225 แตเมอปรากฎวา

จาเลยไดแตงตง ก. เปนทนายจาเลยโดยใหมอานาจอทธรณ และฎกา แทนจาเลยได พรอมกบยนฎกาเขามาแลว

จงไมจาตองสงใหแกไข และตองถอวาจาเลยไดยนอทธรณคาพพากษาศาลชนตนโดยชอบแลว

การพพากษาเพมเตมโทษจาเลย (มาตรา 212)

หลกเกณฑ คดทจาเลยอทธรณคาพพากษาทใหลงโทษ หามมใหศาลอทธรณพพากษาเพมเตมโทษ

จาเลย เวนแตโจทกจะไดอทธรณในทานองใหเพมโทษ ดวย

8

- ในกรณทโจทกขอใหรบของกลาง แตศาลชนตนพพากษาโดยไมมคาวนจฉยในเรองของกลาง ไมชอบ

ดวยมาตรา 186(9) ศาลอทธรณพพากษาใหรบได แมโจทกไมอทธรณเพราะเปนปญหาเกยวกบความสงบ

เรยบรอย แมโจทกจะมไดอทธรณ ศาลอทธรณกมอานาจวนจฉยแกไขใหถกตองและพพากษาใหรบของกลาง

ได ตามมาตรา 195 วรรคสอง ไมถอวาเปนการเพมเตมโทษจาเลย (ฎ. 6247/45)**

- แมการรบของกลางจะเปนโทษอาญากตาม แตเมอโจทกมคาขอใหรบวตถระเบด และเครองกระสน

ปนของกลาง และ มาตรา 186(9) กบญญตใหศาลจะตองมคาวนจฉยในเรองของกลางในคาพพากษาหรอคาสง

ดวย ฉะนน การทศาลชนตนพพากษาโดยไมมคาสงเรองของกลางดวย ศาลอทธรณ จงมอานาจทาคาวนจฉยใน

เรองของกลางนได เพราะมใชเปนการเพมเตมโทษจาเลย และ ไมเปนการพพากษาเกนคาขอ (ฎ. 1020/41)

และฎ. 3299/47 ***

การบวกโทษจาคกทรอไวในคดกอน ไมเปนการเพมเตมโทษ

-กรณศาลชนตนไมนาโทษจาคกทรอไวในคดกอนมาบวกเขากบคดน ศาลอทธรณหรอศาลฎกา

นาโทษจาคกทรอไวนนมาบวกกบโทษในคดนไดตาม ป.อ. มาตรา 58 วรรคแรก มใชเปนการเพมเตมโทษ

จาเลย ตาม ป.ว.อาญา มาตรา 212 เพระกฎหมายบงคบใหดาเนนการ (ฎ. 3400/41,8682/43, 2115/47)

- ศาลชนตนพพากษารอการลงโทษ การทศาลอทธรณพพากษาเปนไมรอการลงโทษ โดยโจทกมได

อทธรณ เปนการเพมเตมโทษจาเลย (ฎ. 1472/45)

-ในกรณศาลชนตนลงโทษจาคกจาเลย ศาลอทธรณแกเปนลงโทษปรบจาเลยดวย แลวใหรอการลงโทษ

จาคกไว ไมเปนการเพมเตมโทษ ( ฎ. 1366/33) เพราะแมศาลอทธรณจะลงโทษปรบกเปนการลงโทษสถาน

เบากวาทศาลชนตนกาหนด จงไมเปนการเพมโทษ (ฎ. 1723/42)

- ถาศาลชนตนลงโทษจาเลยเพยงปรบอยางเดยว ศาลอทธรณลงโทษจาคกจาเลยดวย แมจะรอการ

ลงโทษจาคกกตาม เปนการเพมเตมโทษจาเลย (ฎ. 4899/36) เรองนศาลชนตนเพยงลงโทษปรบสถานเดยว แต

ศาลอทธรณแกไขคาพพากษาศาลชนตนโดยเพมโทษจาคกอกสถานหนง และใหรอการลงโทษกตาม กเปนการ

เพมเตมโทษจาเลย ( ผชวย ป 49)

- ในกรณทศาลชนตนลงโทษตากวาอตราโทษขนตาตามทกฎหมายกาหนด เปนการไมชอบ หากโจทก

มไดอทธรณ ศาลอทธรณจะแกโทษใหเปนโทษขนตาตามกฎหมายไมได เปนการเพมเตมโทษจาเลย

(ฎ. 7568/47, 1715/45) แตถาศาลชนตนวางโทษเกนกวาอตราโทษสงสด ศาลอทธรณ มอานาจแกไขได เพราะ

เปนผลดแกจาเลย ไมเปนการเพมโทษ

- แตการปรบบทกฎหมายใหถกตอง ไมถอวาเปนการเพมเตมโทษจาเลย ศาลอทธรณหรอศาลฎกาม

อานาจกระทาได ทงถอวาการปรบบทลงโทษ เปนปญหาขอกฎหมายทเกยวกบความสงบเรยบรอย ศาลสงม

อานาจหยบยกขนวนจฉยได(ฎ. 1983/44,3366/48) แตจะแกโทษใหสงขนโดยโจทกไมไดอทธรณใหเพมโทษ

ไมได ตองหามตามมาตรา 212 แมโทษทศาลลางวางไวจะตากวาอตราโทษขนตาตามทกฎหมายกาหนด

- การทศาลชนตนคานวณโทษผดพลาด โจทกมไดอทธรณขอใหลงโทษใหถกตอง ศาลสงไมอาจแกไข

ใหถกตองได เปนการเพมเตมโทษจาเลย(ฎ. 6397/40,571/42)

8

- การกระทาความผดทเปนหลายกรรม แตศาลชนตนพพากษาวาการกระทาของจาเลยเปนความผด

กรรมเดยว โจทกมไดอทธรณฎกา ศาลอทธรณหรอศาลฎกามอานาจปรบบทลงโทษใหถกตองได แตจะ

ลงโทษอกกรรมหนงไมได เปนการเพมเตมโทษ (ฎ. 147/38,822/40)

- การทจาเลยเปนผอทธรณ ฎกา ขอใหลงโทษหนกขน โดยโจทกไมไดอทธรณหรอฎกาใหลงโทษหนก

ขนดวย ศาลอทธรณหรอศาลฎกา จะลงโทษหนกขนไมได เปนการเพมเตมโทษ (ฎ.3741/40,1472/45)

คาพพากษาฎกาทถอวาโจทกอทธรณทานองขอใหเพมโทษ

- ศาลอทธรณลงโทษ ตาม ป.อ.มาตรา 295 เมอโจทกฎกาขอใหลงตามมาตรา 297 ถอวาโจทกฎกาขอ

ใหลงโทษจาเลยใหหนกขน (ฎ. 677/10 ป.) หรอศาลอทธรณตาม ป.อ. มาตรา 288 เมอโจทกฎกาขอใหลง 289

ศาลฎกาลงตามมาตรา 289 ได (ฎ. 1231/08 ป.)

- ฎ. 525/26 ป. โจทกขอใหลงโทษจาเลยตาม ป.อ. มาตรา 288 ประกอบ 80 ศาลชนตนฟงวาไมม

เจตนาฆา จงพพากษาลงโทษ ตามมาตรา 297 ศาลอทธรณ ฟงวาไมมเจตนาฆา และไมสาหสตาม 297 จงลง

295 ดงนถอวา

1. ศาลชนตนและศาลอทธรณ พพากษายนวา ไมผด 288 ประกอบ 80

2. ตามขอ 1 คดจงตองหามฎกาในปญหาขอเทจจรง ตาม ป.ว.อาญา มาตรา 220 โจทกจงจะฎกาวา

ทาผดตาม 288 ประกอบ 80 ไมได

3. คดจงไมอาจเขาสชนฎกาได และจะถอวาโจทกฎกาทานองขอใหเพมโทษจาเลยในขอหา มาตรา 297

ไมได

- กรณเหตบรรเทาโทษ ตาม ป.อาญา นน แมศาลอทธรณจะลดโทษใหเพราะเหนวามเหตบรรเทาโทษ

และจาเลยฝายเดยวฎกา เมอศาลฎกาเหนวาไมม เหตบรรเทาโทษ ศาลฎกามอานาจไมลดโทษใหได

(ฎ. 691/02 ป.)

เหตในลกษณะคด (มาตรา 213)

- เหตในลกษณะคด หมายถง เหตทเกยวของกบสภาพความผด หรอพฤตการณแหงคด และมผลไปถง

จาเลยอนในลกษณะเดยวกนซง อาจเปนขอกฎหมาย เชน คาฟองทไมชอบดวย มาตรา 158 (ฎ. 2370/44), ขอท

วาการกระทาของจาเลยเปนความผดกรรมเดยว(ฎ.7921/44) ขอทวาการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย

(ฎ. 371/31) หรออาจจะเปนขอเทจจรง เชน พยานหลกฐานของโจทกฟงไมไดวามการกระทาผดตามฟอง

(ฎ. 217/31) หรอพยานหลกฐานรบฟงไมไดวาจาเลยกระทาผดตามฟอง(ฎ. 432/36)

8

คดตองหามฎกาในปญหาขอเทจจรง (มาตรา 218)

ขอสงเกต

1. วรรคแรก

1.1 เปนกรณศาลอทธรณพพากษายนหรอแกไขเลกนอย และศาลอทธรณลงโทษจาคกไมเกน 5 ป

1.2 หามคความฎกา

2. วรรคสอง

2.1 เปนกรณศาลอทธรณพพากษายนหรอแกไขเลกนอย และศาลอทธรณลงโทษจาคกเกน 5 ป

2.2 หามเฉพาะโจทก

- มาตรา 218 มความหมายถงโทษทลงแกจาเลย มใชโทษตามทกฎหมายกาหนด (คร. 980/29)

- โทษจาคกทลงแกจาเลยไมเกน 5 ป นน ไมรวมโทษจาคกทรอไวในคดกอน และศาลนามาบวกดวย

ดงน ถาศาลชนตนพพากษาลงโทษจาคกไมเกน 5 ป เมอนาโทษจาคกทรอไวในคดอนมาบวกแลวโทษจาคกจะ

เกน 5 ป กเปนกรณทศาลชนตนลงโทษจาคกไมเกน 5 ป เมอศาลอทธรณ พพากษายน จงตองหามฎกาในปญหา

ขอเทจจรงตามมารตรา 218 วรรคแรก (ฎ. 3055/43)

***** - โทษจาคกไมเกน 5 ป รวมถงการเพมโทษตามทกฎหมายกาหนดดวย โปรดดฎ.ประชมใหญป

50

- สทธในการฎกา ตองพจารณาเปนรายกระทงไป เชนเดยวกบสทธในการอทธรณ และตองถอตาม

กาหนดโทษสดทายทจาเลยไดรบหลงจากลดโทษและหรอเพมโทษ แตไมนบรวมโทษทศาลรอการลงโทษไวใน

คดกอนแลวนามาบวกในคดหลงดวย(ฎ. 7838/47,6242/44)

- อยางไรกตามถาความผดกระทงทไมตองหามฎกาและทตองหามฎกาในขอเทจจรงเปนขอเทจจรงอน

เดยวเกยวพนกน เมอศาลฎกาพพากษายกฟองเพราะพยานหลกฐานของโจทกฟงไมไดวาจาเลยเปนคนราย ศาล

ฎกากมอานาจพพากษายกฟองในกระทงความผดทตองหามฎกาในขอเทจจรงไดดวย(ฎ. 3292/47)

- ในกรณทศาลชนตนสงสานวนคดทศาลชนตนพพากษาใหประหารชวต หรอจาคกตลอดชวต ไปให

ศาลอทธรณพจารณา ตามมาตรา 245 หากศาลอทธรณพพากษายน ยอมถงทสดตามมาตรา 245 วรรคสอง

(ฎ.5343/40)

- การพจารณาวาเปนกรณตองหามฎกาในปญหาขอเทจจรง ตามมาตรา 218 วรรคแรกหรอไม

นอกจากจะดวาศาลอทธรณจะพพากษายน หรอแกไขเลกนอยหรอไมแลว ตองยอนดโทษจาคกทศาลอทธรณ

กาหนดวาตองไม เกน 5 ป ดวย สวนศาลชนตนแมจะลงโทษจาคกเกน 5 ป กไมนามาพจาณาดวย

(ฎ. 5681/44)***

8

การไขเลกนอยหรอแกไขมาก

การแกไขมาก

ไดแกกรณทศาลอทธรณไขทงบทความผดและแกไขโทษดวย ตรงกนขามหากศาลอทธรณแกไข

บทความผดยางเดยว ไมไดแกไขโทษดวย หรอแกไขโทษอยางเดยวแตไมไดแกไขบทความผดดวย เปนการ

แกไขเลกนอย (ฎ.6560/40,5691/39)

- การทศาลอทธรณปรบบทกฎหมายทลงโทษใหถกตองไมถอเปนการแกบท ดงนแมศาลอทธรณจะแก

โทษดวยกตาม กถอวาเปนการแกไขเลกนอย เชน ศาลชนตนพพากษาวาผดตาม ป.อ. มาตรา 264,265 ศาล

อทธรณ ปรบบทเปนวาความผดตา 265 (ฎ. 3292/3)

- ศาลอทธรณปรบบทลงโทษจาเลยโดยใชกฎหมายทแกไขใหม แมศาลอทธรณจะแกไขโทษดวย ก

เปนการแกไขเลกนอย (ฎ. 3751/47,8086/46)

การแกไขวรรค

ในบทมาตราความผดทมหลายวรรค แตคาพพากษาของศาลชนตนมไดระบใหชดเจนวาการกระทา

ของจาเลยเปนความผดวรรคใด การทศาลอทธรณพพากษาแกโดยระบวรรคใหชดเจนขน ไมถอวาเปนการแก

บทความผด แมศาลอทธรณจะแกไขโทษดวย กถอวาเปนการไขเลกนอย (ฎ. 663/36, 3894/33) ตอมาวนจฉย

เปลยนแนวไปเปนวา การทศาลอทธรณพพากษาแกวรรคของความผดในบทมาตราเดยวกนไมเปนการแกบท

ดงนแมจะโทษดวยกเปนการไขเลกนอย (ฎ. 4451/42, 8524/44 และ 3448/47 )

ในปจจบนไดมคาพพากษา ฎ.ท 7511/47 อธบายวางหลกเพมเตมวากรณการแกไขวรรคจะถอวา

เปนการแกไขมาก หมายถงการเปลยนบทลงโทษจากบทหนงไปเปนอกบทหนง หรอเปนการแกวรรคในบท

เดมซงความผดแตละวรรคมโทษขนสงแตกตางกนมาก และลกษณะความผดในแตละวรรคแตกตางกน เชน

ความผดในวรรคหนงเปนความผดอนยอมความได และอกวรรคหนงเปนความผดอาญาแผนดน เปนตน

- การทศาลชนตนไมไดลดมาตราสวนโทษให ศาลอทธรณจงลดามาตราสวนโทษใหกอน แลวกาหนด

โทษใหม ถอวาเปนการแกเฉพาะกาหนดโทษ ไมไดแกบทลงโทษ เปนแกไขเลกนอย (ฎ. 4540/39)

ขอสงเกตจากคาพพากษาขางตน กรณตองหามฎกา ตามมาตรา 218 วรรคแรก นน ถาศาลอทธรณแก

คาพพากษาของศาลชนตนและใหจาคกไมเกน 5 ปนน คงพจารณาแตเพยงวาศาลอทธรณใหลงโทษจาคกจาเลย

ไมเกน 5 ป โดยไมตองคานงวาศาลชนตนจะลงโทษจาคกเกน 5 ป หรอไม ตางจากมาตรา 219 ทบญญตวา

ทงศาลชนตนและศาลอทธรณ ลงโทษจาคกไมเกน 2 ป

- ศาลชนตนเพมโทษจาเลย แตศาลอทธรณไมเพมโทษจาเลย เปนการแกเฉพาะโทษไมเปนการแกบท

(ฎ. 3427/27) คาพพากษาของศาลอทธรณทใหแกเรองคนหรอใชราคาทรพย ไมเปนการแกบท (ฎ.396/12) เหลาน

เปนการแกไขนอย

- ศาลอทธรณแกโทษจาคกตามคาพพากษาศาลชนตนเปนโทษปรบหรอกกขง เปนการแกไขเลกนอย

(ฎ. 2220/44,1315/31)

- การทศาลอทธรณพพากษาคาพพากษาของศาลชนตน จากกรรมเดยวเปนหลายกรรม หรอจาก

หลายกรรมเปนกรรมเดยว และแกโทษดวย กเปนการแกไขเลกนอย (ฎ.775/44,6441/40)

8

-กรณทมผเสยหายหลายคนในความผดกรรมเดยวกน ศาลอทธรณพพากษาแกโดยใหยกฟองในขอหา

เกยวกบผเสยหายบางคน แตยงลงโทษเทาเดม เปนการแกไขเลกนอย(ฎ.3380/37)

- หากศาลอทธรณแกเฉพาะโทษรบทรพยสน ดงนถอวาเปนการแกไขเลกนอย (ฎ. 2249/43,2273/33)

ปญหาวาศาลจะรบทรพยของกลางไดหรอไม เปนดลพนจของศาล จงถอวาเปนปญหาขอเทจจรง

-การแกไขจานวนเงนทใหจาเลยใชแกผเสยหาย เปนการแกไขเลกนอย(ฎ. 1164/31)

- การแกทงบทกาหนดโทษ และแกโทษดวย เปนแกไขมาก (ฎ. 4788/38)

- ในกรณทศาลชนตนพพากษาวาจาเลยฆาคนตายโดยเจตนา แตศาลอทธรณพพากษาวาจาเลยกระทา

โดยบนดาลโทสะ และแกโทษ เปนแกมาก (ฎ. 3874/29 ล 1741/09)

- ศาลชนตนพพากษาวาจาเลยเปนตวการ ศาลอทธรณพพากษาวาเปนผสนบสนนถอวาเปนการแกบท

ลงโทษ หากแกโทษดวยถอวาเปนการแกมาก (ฎ.1247/31) แตตอมาม ฎ . 752/41 วนจฉยวากรณดงกลาวแมจะ

เปนการแกโทษดวย กเปนการแกไขเลกนอย***

-ในกรณทศาลชนตนพพากษาวาเปนพยายามกระทาความผด ตามมาตรา 80 แตศาลอทธรณพพากษา

วาเปนพยายามตามมาตรา 81 และแกกาหนดโทษ เปนการแกมาก (ฎ. 908/20,1737/16)

- การแกเรองรอการลงโทษ ไมวาจะเปนการแกจากรอเปนไมรอ หรอ จากไมรอเปนรอ กถอวาเปนการ

แกไขมาก (ฎ. 1103/10,6505/44) และถาเปนการแกจากรอเปนไมรอถอวาเปนการเพมเตมโทษจาเลยดวย***

- ศาลชนตนลงโทษจาคก แตศาลอทธรณพพากษาเปลยนโทษจาคกเปนสงตวจาเลยไปฝกอบรม

เปนการแกไขนอย (ฎ. 826/44,2772/39) แตถาศาลชนตนลงโทษจาคกและใหเปลยนเปนสงตวจาเลยไปฝกอบรม

แตศาลอทธรณแกเปนวาไมสมควรสงตวไปฝกและอบรม แตใหจาคก เปนการแกไขมาก(ฎ. 4816/43) และเพม

เตมโทษจาเลยดวย

- มาตรา 218 ตองเปนกรณทศาลอทธรณพพากษายนหรอแกไขเลกนอย แตถาเปนกรณศาลอทธรณ

พพากษากลบคาพพากษาของศาลชนตน ไมตองหาม เชน ศาลชนตนพพากษาวาไมมอานาจฟอง ศาลอทธรณ

พพากษาวามอานาจฟอง มผลเทากบศาลอทธรณพพากษากลบคาพพากษาของศาลชนตน ไมตองหามฎกา

ขอเทจจรง (ฎ. 1167-8/30)***

-บางกรณแมจะเปนการแกไขมาก แตอาจตองหามฎกาตามมาตรา 219 ได เชนกรณททงศาลชนตน

และศาลอทธรณ กลงโทษจาคกจาเลยไมเกน 2 ป (ฎ. 1662/35,5083/33)

กรณทโจทกตองหามฎกาตามมาตรา 218 วรรคสอง

ไดแก คดทศาลอทธรณพพากษายนตามศาลลางหรอเพยงแตแกไขเลกนอย และใหลงโทษจาคกจาเลย

เกน 5 ป ไมวาจะมโทษอยางอนดวยหรอไม หามมใหโจทกฎกาในปญหาขอเทจจรง ( หามเฉพาะโจทก และ

ในปญหาขอเทจจรงเทานน)

- หากจาเลยเปนผฎกา ไมตองหามตาม 218 วรรคสอง

- ในคดรองขอคนของกลางทศาลสงรบตามมาตรา 36 ไมมกฎหมายหามมใหฎกาในปญหาขอเทจจรง

(ฎ. 802/27,211/04 ป.) เพราะการรองขอคนของกลางเปนกรณทบคคลภายนอกอางวาเปนเจาของทรพยสนทถก

8

รบ มไดรเหนเปนใจในการกระทาความผดโดยผรองไมไดถกฟองใหลงโทษเปนจาเลยดวย จงจะนาบทบญญต

มาตรา 218,219,220 มาบงคบแกผรองไมได

-แตถาเปนกรณทโจทกหรอจาเลยเปนผฎกาคาพพากษาในสวนทเกยวกบการรบทรพยสนกยงคงตอง

พจารณาตามมาตรา 218,219,220 เชนกน (ฎ. 705/29,5976/45)

- ปญหาขอเทจจรงทพบเสมอ คอเรองการใชดลพนจของศาลในการรบฟงขอเทจจรงและการกาหนด

โทษ ปญหาวาจาเลยมเจตนากระทาผดหรอไมหรอปญหาวาควรรอการลงโทษหรอไม เหลาน เปนปญหา

ขอเทจจรง (443/46,82/39,2568/46)***

- จาเลยอายกวา 17 ป แตไมเกน 20 ป ถาศาลเหนสมควรอาจลดมาตราสวนโทษลงหนงในสามหรอ

กงหนงกได ทงนตาม ป.อ.มาตรา 76 การลดมาตราสวนโทษจาเลยหรอไม จงเปนดลพนจของศาล เปนปญหา

ขอเทจจรง (ฎ.472/39) แตถาเปนการลดมาตราสวนโทษใหจาเลย ตาม ป.อ.มาตรา 75 (จาเลยอายกวา 17 ป แต

ไมเกน 17 ป ) เปนกรณทกฎหมายบงคบใหตองลดมาตราสวนโทษใหกงหนง ไมใชดลพนจของศาล ดงนถา

ศาลลางไมลดมาตราสวนโทษให เปนการไมถกตอง เปนปญหาขอกฎหมาย (ฎ. 6558/47)

-ในคดทตองหามฎกาในปญหาขอเทจจรงน หากศาลฎกาเหนวาพยานหลกฐานของโจทกไมพอจะฟง

ลงโทษจาเลยได กมอานาจพพากษายกฟองโดยอาศยอานาจตามมาตรา 185 (ฎ. 159/28,4505/31,1214-19/32)

ขอสงเกต ในคดตองหามฎกาในปญหาขอเทจจรง ศาลฎกากยงคงมอานาจพพากษายกฟองได โดยม

อานาจยกฟองตลอดไปถงจาเลยทมไดอทธรณ ได เพราะเปนเหตลกษณะคด*****

คดตองหามฎกาในปญหาขอเทจจรงตาม มาตรา 219

ในคดทศาลชนตนพพากษาใหลงโทษจาคกจาเลยไมเกนสองป หรอปรบไมเกนสหมนบาท หรอทงจา

ทงปรบ ถาศาลอทธรณยงคงลงโทษจาเลยไมเกนกาหนดทวามาน หามมใหคความฎกาในปญหาขอเทจจรง

แตขอหามนมใหใชแกจาเลยในกรณทศาลอทธรณพพากษาแกไขมากและเพมเตมโทษจาเลย

- แมการแกไขวรรค(ทโทษสงตางกนมาก) และแกไขโทษดวยจะเปนการแกไขมาก แตถาโทษทศาล

ชนตนและศาลอทธรณลงแกจาเลยไมเกน 2 ป กตองหามตามมาตรา 219 (ฎ. 1751/43) เพราะเรองนไมมการ

เพมเตมโทษจาเลย จาเลยจงฏกาไมได

- ในกรณศาลอทธรณแกคาพพากษาศาลชนตน จากรอการลงโทษเปนไมรอการลงโทษ ถอวาเปนการ

แกไขมาก และการทศาลอทธรณแกเปนไมรอการลงโทษจาเลยนน ถอวาเปนการเพมเตมโทษจาเลยแลว จาเลย

มสทธฎกาในปญหาขอเทจจรงได ( 729/33 ป., คร. 2138/46) ***

-ถาศาลชนตนลงโทษจาคกจาเลยสถานเดยวโดยไมรอลงอาญา ศาลอทธรณลงโทษปรบจาเลยอกสถาน

หนง โดยโทษจาคกใหรอการลงโทษไว เปนการแกไขมาก แตไมเปนการเพมเตมโทษจาเลย ตองหามฎกาใน

ปญหาขอเทจจรง (ฎ. 6744/44,5898-9/40)

- ศาลชนตนพพากษาใหลงโทษจาคก และใหเปลยนโทษจาคกเปนสงตวไปฝกและอบรม แตศาล

อทธรณพพากษาแกเปนวาไมสมควรเปลยนโทษจาเลยโดยสงตวไปฝกและอบรม ดงน เปนการแกไขมาก และ

เปนการเพมเตมโทษจาเลย (ฎ. 4816/43)

8

คดตองหามฎกาตามมาตรา 220

ศาลชนตนและศาลอทธรณ พพากษายกฟอง ไมวาจะโดยอาศยขอเทจจรงหรอขอกฎหมาย หรอเปนการ

ยกฟองในชนไตสวนมลฟอง กตองหามฎกาทงสน และเปนการตองหามทงในปญหาขอเทจจรงและขอกฎมาย

ดวย (ฎ.4328/47,238/47) ซงแตกตางจากมาตรา 218,219 ซงตองหามเฉพาะในปญหาขอเทจจรงเทานน***

-ศาลชนตนมคาสงใหจาหนายคดเพราะสทธนาคดอาญามาฟองระงบไป ศาลอทธรณพพากษายน มผล

เทากบทงสองศาลพพากษายกฟอง เมอศาลอทธรณพพากษายน กตองหามฎกาตามมาตรา 220 น(ฎ. 5863-

64/41, 4712/40)

- ในกรณทศาลชนตนตรวจคาฟองแลวมคาสงไมรบหรอไมประทบฟองมผลเทากบศาลชนตนพพากษา

ยกฟองโจทกนนเอง เมอศาลอทธรณพพากษายน จงตองหามฎกาตามมาตรา 220 (ฎ. 1184/46,4824/33)***

- ศาลชนตนพพากษายกฟองในชนตรวจคาฟอง ศาลอทธรณพพากษาใหรบฟองบางขอหา ขอหาอนให

คงเปนไปตามคาพพากษาของศาลชนตน ดงนนเฉพาะขอหาอนถอวาศาลชนตนและศาลอทธรณพพากษา

ยกฟองโจทก โจทกจะฎกาในปญหาขอกฎหมายในขอหาดงกลาววาฟองโจทกไมเคลอบคลมไมได ตองหาม

ฎกา ตามมาตรา 220 (ฎ. 4261/41)

-โจทกฟองขอใหลงโทษตาม ป.อ.มาตรา 289,288 ศาลชนตนพพากษายกฟอง ศาลอทธรณพพากษาวา

จาเลยมความผดตามมาตรา 290 หรอ 297 มผลเทากบศาลชนตนและศาลอทธรณพพากษายกฟองโจทกใน

ขอหาตามมาตรา 288 หรอ 289 แลวแตกรณ โจทกจะขอใหลงโทษตามมาตรา 288 หรอ 289 แลวแตกรณไมได

(ฎ.1648/31,9024/43)

- กรณทโจทกฟองขอใหลงโทษตาม ป.อ. มาตรา 297 ศาลชนตนพพากษาวา จาเลยมความผดตาม

ป.อ.มาตรา 295 ศาลอทธรณพพากษายกฟอง ถอวาขอหาตามมาตรา 297 นน ศาลชนตนและศาลอทธรณ

พพากษายกฟอง ตองหามตามมาตรา 220 (ฎ. 9279/39) หรอฟองขอใหลงโทษฐานปลนทรพย ศาลชนตน

พพากษาลงโทษฐานทารายรางกาย ศาลอทธรณพพากษาใหลงโทษฐานทารายรางกายและลกทรพย เทากบศาล

ชนตนและศาลอทธรณพพากษายกฟองขอหาปลนทรพย จงฎกาขอหาปลนทรพยไมได(ฎ. 3293/43)

- ฟองขอใหลงโทษตาม ป.อ. มาตรา 276 วรรคสอง ศาลชนตนพพากษาลงโทษจาเลยตามมาตรา 276

วรรคแรก ศาลอทธรณพพากษายกฟองโจทกตามมาตรา 276 วรรคแรกเสยดวย ( ทงมาตรา 276 วรรคแรก และ

มาตรา 276 วรรคสอง ) ดงนถอวาศาลชนตนและศาลอทธรณพพากษายกฟองโจทกในขอหาตามมาตรา 276

วรรคสอง ( แตไมหามฎกาในขอหา 276 วรรคแรก ) (ฎ. 4906/43)

- ศาลชนตนพพากษาวาจาเลยมความผด แตไมตองรบโทษ มผลเทากบยกฟอง (ฎ. 2168/28) เรองน

ศาลชนตนวนจฉยวาจาเลยทาผดดวยความจาเปนตาม ป.อ.มาตรา 67 ซงชอบทศาลจะยกฟองตาม ป.ว.อ.มาตรา

185 แมจะใหมการคมประพฤตจาเลย กมผลเทากบพพากษายกฟองในขอเทจจรง เมอศาลอทธรณฟงวาไมได

กระทาผด พพากษายกฟอง จงตองดวย ป.ว.อ.มาตรา 220

-ศาลอทธรณพพากษายกอทธรณ เพราะเปนอทธรณตองหาม ไมใชพพากษายกฟอง ไมตองหามฎกา

(คร. 319/27,2669/46,548/46)

9

- ในกรณทโจทกขอใหยกคดขนพจารณาใหมตามมาตรา 166 วรรคสอง ศาลชนตนยกคารอง

ศาลอทธรณพพากษายน ดงน ไมเปนการยกฟองตามมาตรา 220 โจทกฎกาได (ไมใชเนอหาแหงคด) ยอมม

สทธฎกาในขอเทจจรงได (ฎ. 1729/29)

- มขอสงเกตวา การตองหามฎกา ตามมาตรา 220 ศาลชนตนและศาลอทธรณตองพพากษายกฟอง

ทงสองศาล ถาศาลชนตนพพากษาลงโทษจาเลย ศาลอทธรณพพากษายกฟอง หรอศาลชนตนพพากษายกฟอง

แตศาลอทธรณพพากษาใหลงโทษจาเลย ทงสองกรณนไมตองหามฎกาตามมาตรา 220 โดยไมตองคานงวา

จาเลยจะถกลงโทษเพยงใด (ฎ. 1321/35)

- ในกรณทผเปนเจาของรองขอคนของกลางตาม ป.อ.มาตรา 36 แมศาลชนตนและศาลอทธรณจะยก

คารอง ผรองกฎกาได (คร. 342/19 ป.,ฎ.1025/22)

- ศาลชนตนมคาสงยกฟองเพราะเหตโจทกไมมาศาลตามมาตรา 166 ศาลอทธรณพพากษายน เปนกรณทศาล

ชนตนและศาลอทธรณ พพากษายกฟองโจทก จงตองหามมใหฎกาตามมาตรา 220 (ฎ.1751/48)***

ขอสงเกต เรองนศาล “ยกฟอง” เพราะโจทกไมมาตามกาหนดนด ตามมาตรา 166 โจทกยนคารองขอ

ใหยกคดขนพจารณาใหม ศาลชนตนยกคารองเพราะโจทกยนคารองเกน 15 วน โจทกอทธรณคาสง “ยกฟอง”

ศาลอทธรณพพากษายน จงเปนกรณทศาลอทธรณ พพากษายนในคาสงยกฟอง (แตถาเปนกรณทศาลชนตนยก

คารองขอใหยกคดขนพจารณาใหม โจทกอทธรณคาสงใหยกคารอง ศาลอทธรณพพากษายน ไมใชกรณศาลชน

ตนและศาลอทธรณยกฟองตามมาตรา 220 เพราะไมใชเนอหาในคด จงไมตองหามฎกาในขอเทจจรง

คร. 1729/28 )

การรบรองใหฎกา (มาตรา 221)

-กรณทจะขอใหอนญาต หรอรบรองใหฎกา ตามมาตรา 221 ไดนน ตองเปนคดทตองหามฎกาตาม

มาตรา 218,219 และ 220 เทานน ดงนถาเปนกรณตองหามฎกาในปญหาขอเทจจรงตามมาตรา 219 ตร เรอง

การหามฎกาเกยวกบโทษกกขง ไมอาจใหรบรองใหฎกาในปญหาขอเทจจรงได (ฎ. 725/47, 8354/43, 5524/41)

หากรบรองไปเปนการไมชอบ แตอยางไรกตามเมอคดขนสการพจารณาของศาลฎกาแลว ศาลฎกามอานาจ

พพากษาใหรอการลงโทษไดหากเหนวาโทษทศาลอทธรณกาหนดไมเหมาะสม แกรปคด (ฎ. 2393/42)

- ผพพากษา แมขณะรบรองจะยายไปอยศาลอนแลว กมอานาจอนญาตใหฎกาได (ฎ.149/92 ป.) เรอง

น ผพพากษาทเคยนงพจารณาในศาลชนตนแมยายไปอยทศาลอนแลว ถาหากยงเปนผพพากษาอย กมอานาจ

อนญาตใหคความฎกาในขอเทจจรงได

-มขอนาสงเกตวา การอนญาตหรอรบรองใหฎกาในคดทตองหามฎกาตามมาตรา 220 อาจมไดทงใน

ปญหาขอเทจจรงและขอกฎหมาย เพราะตามมาตรา 221 มไดจากดเฉพาะการอนญาตหรอรบรองใหฎกาแต

เฉพาะปญหาขอเทจจรงเทานน แตการอนญาตหรอรบรองตองระบใหชดเจนวาอนญาตหรอรบรองในปญหาขอ

ใด ดงน ถาฎกาของโจทกเปนฎกาในขอกฎหมาย แตอยการสงสดรบรองใหฎกาในปญหาขอเทจจรง ถอวา

ไมมคารบรองของอยการสงสดใหฎกาในปญหาขอกฎหมาย เปนฎกาตองหาม (ฎ. 4197/41)***

9

- ผฎกาจะตองยนคารองขออนญาตฎกา หรอขอใหรบรองฎกาในปญหาขอเทจจรงในกาหนดอายความ

1 เดอน ถาผฎกายนคารองดงกลาวเมอพนกาหนดเวลายนฎกา แมผพพากษาทลงชอในคาพพากษาของศาลลาง

จะอนญาตใหฎกาได และรบฎกา กเปนการไมชอบ ศาลฎกาไมรบวนจฉย (ฎ. 651/44, คร.5769/47) แตเมอ

คารองขออนญาตใหฎกาไดยนภายในกาหนดเวลาฎกาแลว แมผพพากษาจะอนญาตใหฎกาเมอพนกาหนดระยะ

เวลาฎกาแลว กเปนคาสงทชอบดวยกฎหมาย (ฎ.3094/39)**

-กรณทศาลชนตนมคาสงไมรบฎกาแลว แตเมอยงอยในกาหนดเวลายนฎกา ผฎกากมสทธยนคารองขอ

ใหผพพากษาอนญาตใหฎกา ตามฎกาทยนไวแลวได (คร.1178/44, คร.4182/46)

- ในกรณทผพพากษาทาความเหนแยงไวเพยงอยางเดยวโดยไมไดอนญาตใหฎกาในขอเทจจรง กฎกาไม

ได (ฎ. 595/08) ตองรบรองใหฎกาอกชนหนงจงจะฎกาได

- ผพพากษาททาความเหนแยงจะรบรองฎกาลวงหนากได (คร. 478/13 ป.)

-คดทอยการสงสดมอานาจรบรองตามมาตรา 221 หมายความรวมทงคดทพนกงานอยการเปนโจทก

และคดทราษฎรเปนโจทกดวย(ฎ. 1039/04) และอยการสงสดอาจทาหนงสอรบรองตางหากกได (ฎ. 1661/31)

โดยปกตอยการสงสดจะอนญาตในตนฉบบฎกา

- การยนคารองใหอนญาตหรอรบรองใหฎกาตามมาตรา 221 ทนายความมอานาจดาเนนการแทนได

แตอยางไรกตามตองเปนทนายความทไดรบแรแตงตงใหดาเนนคดในชนฎกาไดดวย (ฎ. 2795/44)

- การอนญาตใหคความฎกาหรอไม เปนดลพนจเดดขาดของผพพากษาทสงอนญาตใหฎกา (ฎ. 187/42)

- เนองจากผพพากษาทจะอนญาตมหลายคน ผฎกาอาจจะระบเจาะจงวาใหผพพากษาคนใดอนญาตหรอ

อาจไมเจาะจงกได ในกรณทขอใหผพพากษาหลายคนรบรองโดยมไดเจาะจงวาเปนผพพากษาคนใดคนหนง

เทานน หากผพพากษาคนแรกๆไมอนญาต กตองใหผพพากษาคนอนๆ พจารณาวาจะรบรองหรอไมตอไป

(คร.610/40)

หมายเหต เกยวกบเรองนถาเปนคดแพง มมาตรา 224 วรรคทายและมาตรา 248 วรรคทาย กาหนดให

เปนหนาทของศาลชนตนสงคารองใหรบรองอทธรณไปยงผพพากษาพจารณารบรอง สาหรบในคดอาญากนา

จะนามาบงคบใชไดโดยอนโลม (แตการขอใหอยการสงสดรบรองฎกา ผฎกาตองดาเนนการเอง)

-ขอทมไดยกขนวากลาวกนมาแลวในศาลชนตนและศาลอทธรณ จะยกขนเปนขอฎกาไมได แมจะมการ

อนญาตใหฎกาไดกตาม(ฎ. 611/45,7894/47)

- คดทตองหามอทธรณ การทศาลอทธรณรบพจารณาพพากษาคด เปนการไมชอบ ถอวาเปนขอเทจจรง

ทมไดวากลาวกนมาแลวโดยชอบในศาลอทธรณ เมอมการฎกาในปญหาขอเทจจรงอก แมจะมการรบรองให

ฎกา กถอวาเปนการไมชอบ (ฎ. 4817/45) และ ในกรณทอยการสงสดรบรองใหฎกาปญหาขอเทจจรงซงยตใน

ศาลชนตนแลว ( คดทอทธรณไมไดแตศาลอทธรณรบวนจฉย) ศาลฎกาไมรบวนจฉยเชนกน (ฎ. 3563/36) และ

เปนปญหาเกยวดวยความสงบ ศาลฎกายกขนเองได

- แบบของการอนญาตใหฎกาของผพพากษาทถกตอง ตองประกอบไปดวย 2 ประการ คอ 1)

พเคราะหเหนวาขอความทตดสนนนเปนปญหาสาคญอนควรสศาลสงสด และ 2) อนญาตใหฎกา

9

ศาลฎกาตความเครงครดวาจะตองมขอความครบถวนทงสองประการ มฉะนนไมถอวาเปนการรบรองท

ถกตอง (ฎ. 6259/34,1881/33) แตไมจาตองใชถอยคาตามมาตรา 221 แตตองใหมความหมายครบถวนทงสอง

ประการ กเพยงพอแลว เชน เปนคดมพฤตการณซบซอนหลาประการอนเปนปญหาสาคญควรขนสศาลฎกา

วนจฉยชขาดอกชนหนง จงอนญาตใหฎกา (ฎ. 1159-60/04 ป.)

-เมอมการยนคารองขออนญาตใหฎกา ผพพากษาทพจารณาคด หรอลงชอในคาพพากษาของศาลลาง

มหนาทพจารณาเพยงวา ขอความทตดสนนนเปนปญหาสาคญอนควรสศาลสงสดและอนญาตใหฎกาเทานน จะ

ไมสงคารองโดยวนจฉยวา เปนคดไมตองหามฎกาในปญหาขอเทจจรง ไมได ถอเปนการสงโดยผดหลง และ

เปนการดาเนนกระบวนพจารณาทไมชอบ ศาลฎกายอนสานวนไปใหผพพากษานนพจารณาคารองขอนนใหม

(ฎ. 2019/48, 670/47)

การอทธรณคาสงไมรบฎกา (มาตรา 224)

- เมอศาลชนตนไมยอมรบฎกา ผฎกายนคารองอทธรณคาสงดงกลาวไปยงศาลฎกาได (ฎ. 161/30)

- ผฎกาจะยนคารองอทธรณคาสงไมรบฎกาของศาลชนตนได ตอเมอศาลชนตนสงไมรบฎกาเสยกอน

ดงนนหากศาลชนตนเพยงแตสงยกคารองทขอใหรบรองฎกาปญหาขอเทจจรง โดยยงไมไดสงเกยวกบตวฎกา

เลย จะอทธรณคาสงของศาลชนตนตามมาตรา 224 ยงไมได(ฎ.141/26)

-มาตรา 224 ใหสทธอทธรณเฉพาะคาสงไมรบฎกาของศาลชนตนเทานน ถาศาลชนตนสงรบฎกาแลว

อกฝายหนงจะยนคารองตอศาลฎกาใหสงไมรบฎกาไมได(ฎ. 576/29)

- เมอคความยนคารองอทธรณคาสงไมรบฎกา ศาลชนตนมหนาทสงคารองนนไปยงศาลฎกาเพอ

พจารณาเทานน ไมมอานาจสงคารอง( คร.2146/41)

- แมผฎกายนคารองอทธรณคาสงไมรบฎกา จะขอใหสงคารองไปยงศาลอทธรณ ศาลชนตนกตองสง

คารองไปยงศาลฎกา ตามมาตรา 224 (ฎ. 1962/43)

การบงคบคดตามคาพพากษา (มาตรา 245-51)

การบงคบคดตามคาพพากษาในคดสวนอาญา จะกระทาไดตอเมอคดถงทสด

- คาพพากษาในสวนทใหจาเลยคนหรอใชราคาทรพยทยงไมไดคนแกผเสยหาย จะขอใหบงคบในคา

พพากษาสวนนไดตอเมอคดถงทสดเชนกน (ฎ. 2786/32)

- ****ฎ. 1958/49 คาพพากษาของศาลชนตนทใหจาเลยทงสาม คนงาน ผรบจาง ผแทน และบรวาร

ออกจากเขตปาสงวนแหงชาตทเกดเหตนน เปนสวนหนงแหงคาพพากษาคดอาญา เมอคดถงทสดแลวศาลชนตน

กชอบทจะบงคบคดใหจาเลยทงสามปฎบตตามคาพพากษาโดยไมชกชาตาม มาตรา 245 วรรคแรก แตเมอศาล

ชนตนยงไมไดออกคาบงคบใหจาเลยทงสามปฎบตตามคาพพากษา อยการโจทกซงเปนคความในคด ชอบทจะ

รองขอใหดาเนนการบงคบจาเลยทงสามปฎบตตามคาพพากษาดงกลาวได

กรณ ป.ว.อ.มไดบญญตเกยวกบการบงคบคดไวโดยเฉพาะ พนกงานอยการกอาจดาเนนการบงคบคด

ตาม ป.ว.พ. ประกอบ ป.ว.อ.มาตรา 15 ไดดวย มตองคานงวาพนกงานอยการ จะเปนคความหรอฝายชนะคด

9

(เจาหนตามคาพพากษา) ตาม ป.ว.พ. มาตรา 271 หรอไม เพราะมฉะนนแลวคาพพากษาของศาลชนตนกอาจ ไร

ผลบงคบ

คดทศาลชนตนสงสานวนไปศาลอทธรณ(มาตรา 245 วรรคสอง)

คดทพพากษาใหลงโทษประหารชวต หรอจาคกตลอดชวต เมอไมมการอทธรณคาพพากษา ศาลชนตน

มหนาทตองสงสานวนไปยงศาลอทธรณพจารณา ถาศาลอทธรณพพากษายน เปนอนถงทสด

- คดทลงโทษประหารชวต หรอจาคกตลอดชวต เปนหนาทของศาลชนตน ตองสงสานวนไปศาล

อทธรณ (เพอใหศาลอทธรณทบทวนการดาเนนคดของศาลชนตนทงหมด ไมวาจะเปนการพจารณา การรบฟง

พยานหลกฐาน การพพากษา การกาหนดโทษ โดยเฉพาะการทจะตองวนจฉยวาการกระทาของจะเลยเปนความ

ผดตามฟองหรอไม) แตกจากดเฉพาะกรณทไมมการอทธรณคาพพากษา ดงนหากจาเลยอทธรณคาพพากษา

ของศาลชนตน ศาลอทธรณตองพจารณาอทธรณของจาเลย จะวนจฉยคดตามมาตรา 245 ไมได(ฎ.1591/29)

เรองนศาลชนตนสงสานวนไปศาลอทธรณตามมาตรา 245 กอนแลว ตอมาจาเลยจงอทธรณในกาหนดเวลา

อทธรณ ศาลชนตนสงรบอทธรณและสงไปยงศาลอทธรณ แตศาลอทธรณ ไมไดวนจฉยอทธรณของจาเลย กลบ

ไปวนจฉยตามมาตรา 245 เปนการไมชอบ

- จาเลยอทธรณแตเพยงขอใหลงโทษสถานเบาหรอขอใหลดโทษ ศาลอทธรณกตองวนจฉยในปญหาวา

จาเลยกระทาผดตามฟองหรอไม อกครงหนงตามมาตรา 245 (ฎ. 138/38,2692/37) อยางไรกตาม การวนจฉย

กรณน แมศาลอทธรณจะพพากษายน คดกไมถงทสดตามมาตรา 245 เพราะกรณเชนนมการอทธรณของจาเลย

ขนมาดวย มใชเปนการวนจฉยโดยใชอานาจตามมาตรา 245 วรรคสอง เทานน (ฎ. 481/29)

- ในกรณทจาเลยยนอทธรณ ตอมาขอถอนอทธรณเสย ศาลชนตนกยงมหนาทตองสงสานวนไปยงศาล

อทธรณตามมาตรา 245 ถาถอนอทธรณภายหลงสงสานวนไปศาลอทธรณแลว เมอศาลอทธรณอนญาตใหถอน

อทธรณแลว ศาลอทธรณกยงตองพจารณาคดตอไปตามมาตรา 245 วรรคสอง(ฎ. 2248/18 ป.) กรณนมใชการ

พจารณาตามอทธรณของจาเลย แตพจารณาตามมาตรา 245 วรรคสอง เมอศาลอทธรณพพากษายน มผลทาให

คาพพากษาศาลอทธรณถงทสด

ศาลอทธรณพพากษายน คดถงทสด

- หากศาลอทธรณพพากษายน คาพพากษาของศาลอทธรณเปนทสด ตามมาตรา 245 วรรคสอง คง

พจารณาเฉพาะขอหาความผดทศาลพพากษาใหลงโทษประหารชวตหรอจาคกตลอดชวตเทานน ในกรณทม

หลายขอหาและศาลอทธรณพพากษายกฟองขอหาอน สวนขอหาทลงโทษประหารชวตหรอจาคกตลอดชวตไมม

การแกไข จงมผลเทากบศาลอทธรณมคาพพากษายน ความผดดงกลาวจงถงทสดตามมาตรา 245 วรรคสอง

(ฎ. 6088/45)

- คดทถงทสดตามมาตรา 245 วรรคสอง ตองเปนกรณ ทไมมการอทธรณคาพพากษาศาลชนตน ดงนน

หากจาเลยไดยนอทธรณคดคนคาพพากษาของศาลชนตน แมศาลอทธรณจะพพากษายน คดกไมถงทสด

(ฎ. 3062/44)

9

-การทจาเลยยนคารองขอถอนทนายความแลว ทนายความคนนนไมมสทธยนอทธรณแทนจาเลย การ

ททนายความดงกลาวยนอทธรณแทนจาเลย เปนการกระทาโดยไมมอานาจ และถอไมไดวาจาเลยไดยนอทธรณ

แลว ศาลชนตนตองสงสานวนไปยงศาลอทธรณตามมาตรา 245 หากศาลอทธรณพพากษายน ยอมถงทสด(ฎ.

1558/46)

- เมอคดถงทสด ตามมาตรา 245 วรรคสองแลว จาเลยจะฏกาขอใหลงโทษสถานเบากไมได

(ฎ. 10311/46)

จบบรบรณ

9