การผลิตสื่อ E-learning แบบ Interactive

การผลตสอ E-learning แบบ Interactive

ดวย Adobe Captivate

ปจจบนสอเรยนรหรอสอการนำเสนอมรปแบบทหลากหลาย ทงสอแบบขอความ รปภาพ เสยง

ภาพเคลอนไหว สอมลตมเดย ทบรรจอยในแผนซด หรอเผยแพรผานทางอนเทอรเนต ซง โปรแกรม

ทนำมาสรางสอเรยนรหรอสอนำเสนอแบบมลตมเดยทเรารจกนนมมากมายหลาย โปรแกรม เชน Office

TLEImpress,Microsoft PowerPoint, Macromedia Authorware, Adobe Flash ฯลฯ โปรแกรม

เหลานจะตองใชเวลาในการเรยนรพอสมควรจงจะสรางงานออกมาได

โปรแกรม Adobe Captivate 3.0 เปนผลตภณฑจากคาย Adobe ทถกพฒนาขน มาเพอสนบ

สนนการสราง Movie ในรปแบบสอเรยนรหรอสอการนำเสนอแบบมลตมเดย เชน การนำเสนอผลงาน

การจบหนาจอภาพเพอนำไปสรางสอเรยนร การสรางสอจากขอมลตางๆ การสรางแบบทดสอบ รวม

ไปถงการตดตอวดโอเพอใชสำหรบงานนำเสนอหรอผลตสอเรยนร โดยโปรแกรม Adobe Captivate

3.0 เปนโปรแกรมทใชสรางชนงานไดงายและเรว

จดเดนของโปรแกรม Adobe Captivate3.0

- สรางสอเรยนรหรอสอนำเสนอมลตมเดยไดอยางงายดาย

- ตดตอวดโอไดทงภาพนงและภาพเคลอนไหว

- สรางสอเรยนรโดยการจบหนาจอภาพ (Screen capture movie) อดเสยงบรรยายประกอบ

- เหมาะสำหรบการนำไปใชเปนสอการเรยนการสอน

- สรางแบบทดสอบไดงาย และมแบบทดสอบใหเลอกทำไดหลายรปแบบ

- นำเขาไฟลจากแหลงตางๆ ไดหลากหลาย ไฟลจาก Adobe flash ไฟลรปภาพ (Image)เชน

JPG,BMP, GIF ไฟลเสยง (Sound) เชน MP3, WAVเสยงบรรยายผานไมโครโฟน ไฟลวดโอ (Video)

เชน AVI สไลดจากโปรแกรม Microsoft Power Point (.PPT)

วษณ เพชรประวต*

นกวชาการอดมศกษา* กลมงานพฒนาและเผยแพรนวตกรรมเทคโนโลยทางการศกษา

ฝายเทคโนโลยทางการศกษา สำนกวทยบรการ

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

ปท ๑๙ ฉบบท ๒ พฤษภาคม-สงหาคม ๒๕๕๑

วารสารวทยบรการ

79

วษณ เพชรประวต


- สงออกไฟลไดหลายรปแบบFlash movie File (.swf) ลกษณะเชนเดยวกบโปรแกรม Adobe

Flash HTML File (.html) สำหรบการนำไปใชกบเวบไซต EXE File (.exe) สำหรบการนำไปใชแบบ

Stand alone คอการแสดงผล โดยไมตองตดตงโปรแกรม Adobe captivate และ zip file สำหรบ

บทเรยนในแบบ scorm เพอนำเขาไปใชในบทเรยนออนไลน

ความสามารถใหมของโปรแกรม Adobe Captivate 3

- Multimode recording ประหยดเวลาในการสรางวดโอจากภาพหนาจอ ทงน

สามารถบนทกในหลายโหมดพรอมกนไดทง demonstration training simulation และassessment

simulation

- Randomized quizzing and question pools สามารถสรางคลงขอมลและเลอกสมมาเพอ

ใชทดสอบทำใหยากแกการคาดเดาของผเรยน

- Automated rerecording บนทกภาพหนาจออตโนมต

- Animation effects เพมเทคนคและลกเลนมากขน

- Audio recording with preview บนทกเสยงพรอมนำเสนอภาพพรอมกนได

- New question types เพมเตมรปแบบคำถาม 3 แบบคอ sequencing ,hotspots และ match-

ing dropdown lists

- Rich media support สามารถบนทกเสยงจากระบบวนโดวหรอชอง Line in ได

- Full motion recording รองรบการสรางวดโอจากภาพหนาจอในลกษณะ

ตอเนองได

- รองรบการทำงานบน Windows VISTA และ Microsoft Office 2007

ความตองการของระบบ

- ระบบปฏบตการวนโดวส 200 SP2 หรอ XP SP2 หรอ Vista Home Premium,

Ultimate ,Business , Enterprise 32 bit

- CPU Intel Pentium 4 Centrino ,Intel Xeon, Intel Core Duo

- หนวยความจา RAM อยางนอย 512 MB ( แนะนำ 1 GB )

- พนทวางบนฮารดดสก ขนาด 700 MB

- DVD ROM Drive

- จอแสดงผลอยางนอยขนาด 800 x 600 แนะนา 1024 x 768

- ไมโครโฟน

- ลำโพง

การใชงานโปรแกรม Adobe Captivate 3.0

1. การเรยกใชงาน Adobe Captivate 3.0

1.1 คลกท Start >Programs > Adobe > Adobe Captivate 3

1.2 เปดโปรแกรม Adobe Captivate จากหนา Desk top ทไอคอน



80



2. จากนนจะเขาสหนาจอเขาโปรแกรมดงรป

สวนประกอบหนาจอแรกของโปรแกรม Adobe Captivate 3

Open a recent project แสดงไฟลลาสดทเคยบนทกไวในโปรแกรม เปดไฟลทเคยบนทกไว

Record new project (สำหรบการเรมตนใชงานแนะนำใหใชงานตรงสวนน) สำหรบสราง project บนทก

movie (จบหนาจอภาพ)

Getting started tutorials แนะนำขนตอนการสราง Project ดวยโปรแกรม Adobe Captivate

เรมตงแตการบนทก การแกไขตกแตง การสงออก การนำเขาไฟลเสยงการสรางสวน ตอบโต การใส

ลกเลนเพอเพมความนาสนใจ ตามลำดบ

3. เลอกท Record or create a new project

4. จะเขาสหนาตาของโปรแกรม ดงรป



81



Software Simulation หมายถงวาจะเปนการจำลองการจบหนาจอภาพตามทกระทำ โปรแกรม

จะทำการเกบภาพหนาจอตามทเรากระทำกบ Mouse หรอกระทำอนใดกบจอภาพ ในสวนทโปรแกรม

ใหเลอกจากรายการทกำหนด มหลกการทำงาน ดงน

- Application สำหรบการ Capture movie ทงหนาจอภาพ ของโปรแกรมท ตองการจะทำการ

บนทกการทำงานของหนาจอ

- Custom size สำหรบการ Capture movie แบบกำหนดขนาดหนาจอภาพได

- Full Screen สำหรบการ Capture movie ทงหนาจอภาพ

การสรางผลงานสอการเรยนการสอนดวยโปรแกรม Captivate รวมถงการสราง Movies ควร

เรมตนโดยวางแผนการสรางภาพเคลอนไหว (Movie) โดยออกแบบ Storyboards, Scripts หรอใน

รปแบบอนตงคาเรมตนการใชงานในการจบจอภาพเคลอนไหว (Movie preferences)

บนทกภาพเคลอนไหว ทกระทำกบจอภาพ การคลกกบวตถใด ๆ บนจอภาพ โปรแกรมจะ บนทกไว

1 สไลด ในการคลกแตละครง หรอจะนำเขาไฟลภาพเคลอนไหวกได เพมขอความ รปภาพ เสยง

ขอความเคลอนไหว และรายละเอยดสวนอน ๆ แกไขปรบปรง Timeline ทดลองดภาพเคลอนไหวท

สรางขน กำหนดเงอนไขในการสราง E-Learning และสรางสไลดคำถามใน (เตมคำในชองวาง, แบบ

เหมอน,จบค, ตวเลอก, ตอบสนๆ ,ถกผด) เลอกจดเกบรปแบบในการเผยแพร (Publish) จดเกบ

และเผยแพรในลกษณะไฟลฟอรแมต EXE

จดเกบและเผยแพรในลกษณะไฟลฟอรแมต Flash และ เรยกใชโดย HTML

จดเกบและเผยแพรในลกษณะไฟลฟอรแมต zip เพอใชเปน SCORM

จดเกบและเผยแพรในลกษณะไฟลฟอรแมต Word หรอ Handout (คมอการใช งาน)

จดเกบและเผยแพร ไปบนเวบไซต ดวย FTP สง Movie โดยใช E-mail

5. เลอกรปแบบ การสรางงานดวย Blank Project โดยเลอกท Blank Project



82



6. จะเขาสหนาตาของโปรแกรม ดงรป

User defined กำหนดขนาดตามความตองการ เชน ตวอยางเลอกขนาด 635 x 476

Preset size กำหนดขนาดตามความละเอยด (Resolution) ของจอภาพ

7. เขาสหนาตาง ดงรป

มมมองในการทำงานของโปรแกรม Adobe Captivate

มมมองในการทำงานไดแบงออกเปน 3 มมมองคอ

7.1 Storyboard: นบเปนมมมองแรกทพบเมอเปดโปรแกรมขนมา ถาเปนโครงงานทได

มการบนทกหนาจอคอมพวเตอรไวแลว ในมมมองนจะแสดงภาพทบนทกไวเปนภาพเลกๆ เรยงตอ

กนคลายสไลดของโปรแกรม PowerPoint



83



7.2 Edit: เปนมมมองทใชในการแกไข เพมเตม องคประกอบตางๆ เขาไปในสไลดทตอง

ทำใหงานของออกมาไดสวยงามนาสนใจยงขน โดยสไลดตางๆ จะแสดงในรปของ Filmstrip

7.3 Branching: เปนมมมองทใชแสดงการเชอมโยงของสไลดแตละสไลดวามการเชอมโยง

กนอยางไร เชอมโยงไปยงทใดบาง และมกจะนำมาใชในการสรางแบบทดสอบทมการจำเปนทจะตอง

กระโดดไปยงสไลดตางๆ



84



8. คลกทมมมอง Edit แลวดบเบลคลกทแผน slide ดานซายมอ กจะไดพนทสขาวสำหรบทำ

งาน ดงภาพ

9. สวนประกอบตางๆมดงน

- Menu Bar

- Slide

ปม รายละเอยด

ใชบนทกไฟลโครงงาน (Project)

ใชยกเลกการทางานลาสด

ใชยกเลกการ Undo ลาสด

ใชสาหรบการบนทก (Record) โครงงาน(Project)

ใชสาหรบดโครงงาน (Project) ทเราไดทาการบนทกไป

ใชสาหรบพลบบลช (Publish) โครงงานเพอเผยแพร

ใชสาหรบกาหนดคณสมบตของออบเจกต (Object)

ใชสาหรบทาการบนทกเสยง

ใชดสไลดกอนหนา

ใชดสไลดทอยถดไป



85



- เลเยอรและTimeline

- พนททำงาน

- เครองมอ

หรอจะใชจากไปทเมนบาร เลอก Insert > เลอกวตถทตองการ มดงน

- Blank slide การแทรกแผน slide แผนท 2-3-4-5

- Slide การเลอกSlide จะปรากฏหนาตาง Question Slideและรปแบบการ Question Slide

- Text Caption (ขอความอธบาย) เปนขอความทใชอธบายสงตางๆ ทตองการเนนเปนพเศษ

- Highlight Boxes (กรอบเนน) เปนการสรางกรอบเพอทำใหเกดความเดน หรอเนนสงท

ตองการใหผใชงานสนใจ



86



- Images (รปภาพ) สามารถเพมรปภาพเขามาในชนงาน เพอใหเกดความสวยงาม หรอใช

ในการประกอบการอธบายสงตางๆ ไปจนถงนำมาเปนฉากหลง

- Rollover Caption (ขอความอธบายแบบเปลยนสถานะ) เปนขอความอธบายทสามารถขน

มาเมอลากเมาสผานพนท (Hot area) ทสรางไว จะปรากฏขอความอธบายนนๆ ขนมา

- Rollover Image (รปภาพแบบเปลยนสถานะ) มลกษณะการทำงานคลายกบ Rollover

Caption เพยงแตเปลยนจากขอความ เปนรปภาพ

- Mouse (เพมเคอรเซอรเมาส) สามารถเพม เคอรเซอรเมาสใหมการวง หรอคลกบนสไลด

- Click Box (กรอบสำหรบคลก) เปนการเพมกรอบไวใหสรางการโตตอบกบผใชงาน เมอ

ผใชคลกภายในกรอบทวาดขน จะเกดการตอบสนองอยางใดอยางหนงตามทกำหนดไว

- Text Entry Box (กรอบทใชกรอกขอมล) เปนการเพมกรอบทใชกรอกขอมลเขาไป เพอ

ใชเปนแบบสอบถาม หรอการถามตอบ

- Button (ปมกด) เปนการเพมปมทใชในการตอบสนองกบผใชงาน เพอกำหนดใหผใชงาน

เลอกทำอยางไรอยางหนง

- Flash Video สามารถเพมความนาสนใจของชนงานโดยเพมไฟลวดโอทพฒนาจากโปรแกรม

Flash เขามาใชงานได

- Animation สามารถเพมความนาสนใจของชนงานโดยเพมไฟลแอนเมชนทพฒนาจาก

โปรแกรมFlash ทมนาสกล .SWF ไฟลงานของ AnimateGIF ไปจนถงไฟลวดโออยางไฟลทมนามสกล

.AVIเขามาใชงานได

- Text Animation สามารถสรางสรรคตวอกษรตางๆ ใหมการเคลอนไหวไดดวยการเพม Text

Animation

10. ตวอยางการเพมวตถ (Objects) ลงในสไลดงาน

สามารถเพมวตถตางๆ ลงบนแผนสไลดได ในตวอยางนจะทำการเพม กรอบอธบาย

(Text Caption) ลงในชนงาน วธการมดงน

10.1 ไปทเมนบาร คลกท Insert > Text Caption



87



10.2 จะปรากฏหนาตาง New Text Caption ขนมา ใหพมพลงไปทขอความ Type cap-

tion texthere จากนน ปรบแตงขอความตางๆ ได ไมวาจะเปนขนาดหรอสของตวอกษร คลายกบโปร-

แกรม MS Word

ทชอง Caption type สามารถเลอกรปแบบของกรอบอธบายไดวาตองการรปแบบแบบใด โดย

คลกเลอกท จากนนคลกเพอตกแตงรปแบบใหมสสรรค และสไตลทตางไป

ไดโดยคลกท จะมรปสไตลปรากฏออกมาใหเลอก

เมอพมพขอความและเลอกรปแบบเรยบรอยแลว สามารถคลกทปม OK แตถาตองการทจะให

รปแบบทเลอกนใชกบ Text Caption ทงหมดของชนงาน ใหคลกเลอกทหนาขอความวา Apply to all

กอนทจะคลกปม OK

10.3 เมอเลอกไดแลว ขอความและกรอบขอความอธบายกจะปรากฏอยบนสไลด ก

สามารถทจะเคลอนยายไปวางไวยงตำแหนงตามตองการได

10.4 ถาตองการแกไขรายละเอยดของกรอบอธบายเพมเตม สามารถทำไดโดยทำการ

คลกขวา แลวเลอก Properties

10.5 จากนนจะปรากฏหนาตาง Text Caption ขนมาใหทำการแกไข หนาตางน จะเหน

วาคลายกบ หนาตาง New Text Caption ซงเปนหนาตางคณสมบตเหมอนกน แตตางกนท New Text

Caption เปนการสรางกรอบอธบายใหม สวน Text Caption เปนการกำหนดคณสมบตของ Text Caption

ทไดสรางไวแลว



88



10.6 คาของ Options

-Timing กำหนดเวลาการแสดงผลของ Movie(ในสวนของText Animation จะม Loop คล

กถกท Loop กำหนดใหเลนวนซำ)

-Transition กำหนด Effect ในการเปลยนฉากแตละสไลด (Frame)

10.7 คาของ Audio



89



-Record new กำหนดการบนทกเสยงจากไมโครโฟน

-Import นำเขาไฟลเสยง เชน MP3, WAV

-Settings การกำหนดคาของเสยงทบนทก เลอกไมโครโฟน

11. การแทรกแบบทดสอบ

คลกเมน insert, Slide จะปรากฏหนาตาง Question Slide รปแบบการ Question Slide

12. ชนดของแบบทดสอบทโปรแกรมกำหนดใหมหลายรปแบบสามารถทเลอกไดตามความ

เหมาะสมในการสรางบทเรยน



90



-Multiple choice แบบปรนยเลอกตอบหลายขอ

-True/False แบบเลอกตอบถกหรอผด

-Fill-in-the-blank แบบเตมคำในชองวาง



91



-Short answer แบบตอบคำถามสน ๆ

-Matching แบบจบค

-Hot Spot แบบเลอกภาพ



92



-Sequence แบบเรยงลำดบคำตอบ

-Rating Scale (Likert)แบบเลอกหมวดหม

13. การเผยแพรผลงาน

รปแบบการเผยแพรผลงาน (Publish)



93



ซงมรายละเอยดดงน

- Flash (SWF) สงออกเปน Flash movie File (.swf) สำหรบใชงานบนเวบไซต

- Adobe Connect Enterprise สงออก Online บนอนเทอรเนต

- Standalone สงออกเปนไฟล *.exe สำหรบสอเรยนร เปดดไดโดยไมตองตดตงโปรแกรม

- E-Mail สงออกเปน E-Mail

- Print สงออกเปนใบปลว (สงออกโปรแกรม Microsoft Word)

- FTP สงออกเปน File Transfer Protocal

- Output Options

- Zip File สงออกเปนไฟล *.ZIP

- Full screen สงออกแบบเตมจอภาพ

- Export HTML สงออกเปนไฟล *.HTML

- Generate autorun for CD สรางระบบ autorun สำหรบแผน CD

- Flash Version เปนการเลอกรนของโปรแกรมเลนไฟล Flash

- Perferent แสดงขอมลเกยวกบไฟลทสงออก

- Preferences… การกำหนดรปแบบการสงออกเพมเตม

ตวอยางการพลบบลชงานในรปแบบ Stand alone (.EXE)

1. คลกทไอคอน เพอทำการพลบบลชชนงาน

2. พบกบหนาตาง Publish ปรากฏขนมา ดงภาพ

ใหคลกเลอกทไอคอน จะพบกบรายละเอยดในการปรบแตงชนงานกอนการ

พบลช ดงน



94



- Standalone options

-Project Title: ใหกรอกชอโครงงาน (Project) ลงไป

-Folder: ใหเลอกโฟลเดอรทตองการใชจดเกบไฟลงานทพลบบลช

-File Type: ใหเลอกวาจะทำการพลบบลชผลงานไปใชกบระบบปฏบตการใด สามารถ

เลอกไดวาเปนระบบปฏบตการ MS Windows, Mac หรอ Linux

- Output options

-Zip file: เมอทำการพลบบลชแลว ใหทำการบบอดไฟลเลยหรอไม

-Full screen: ใหชนงานแสดงแบบเตมจอ (Full screen) หรอไม

-Generate autorun for CD: ใหระบบทำการสรางไฟล Autorun ใหหรอไม เลอกหวขอน

ในกรณทจะนำงานใส CD เพอให CD เปดเองโดยอตโนมต

-Flash Version: ใหทำการเลอกรนของ Flash Player ซงมใหเลอก 7,8 และ9

3. เมอกำหนดรายละเอยดตางๆ เรยบรอยแลว ใหคลกทปม

เพยงเทาน งานกจะถกพลบบลชเกบไวยงโฟลเดอรทกำหนดไว

4. ใหเราทำการเปดโปรแกรม Windows Explorer เพอดไฟลงานทเราทำการ Publish ออกไป

เราจะพบกบไอคอน ปรากฏอย สวนชอไฟลจะเปนไปตามทเราไดกำหนดไวใน Project Title

5. เพยงเทานกสามารถนำไฟลงานไปเผยแพรไดแลว

บทสรป โปรแกรม Adobe Captivate 3 เปนผลตภณฑทถกพฒนาขนมาเปนเครองมอในการ

สรางสอการสอนและการนำเสนอแบบมลตมเดยทสามารถโตตอบกบผใชงานไดอยางดเยยม สามารถ

สรางแบบจำลองการใชซอฟตแวรซงผเรยนสามารถทำตามในสอการสอนไดทนท อกทงสามารถแกไข

เพมขอความอธบาย ใสเสยง สรางแบบทดสอบ หรออนๆ ไดหลงจากบนทกหนาจอภาพคอมพวเตอร

แลวนอกจากนยงสามารถสรางแบบทดสอบ ใหคะแนนและประเมนผลไดในตว ซงสามารถตอบสนอง

ตอสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไดตามความตองการของผใชงาน

************************************



95



เอกสารอางอง

อดมศกด กรรดพณชกล. (2548). สราง E-Learning แบบ Interactive สไตลคณดวย Macromedia

Captivate. กรงเทพฯ : .ซเอดยเคชน.

การสรางสอมลตมเดยดวย Adobe Captivate 3 (Online). 2008.

สบคนจาก : http://cybered.swu.ac.th/cepaper/filesupload/13.pdf

[25 พฤษภาคม 2551]

คมอการใช Adobe Captivate 3 (Online). 2008.

สบคนจาก : http://www.ccat.ac.th/data/Adobe%20Captivate%203.pdf


เรยนรการสราง CAI (Online). 2008.

สบคนจาก : http://www.nongsanit.net/index.php?name=Downloads&c=6


Adobe Captivate 2.0 (Online). 2008.

สบคนจาก : http://www.nma6.obec.go.th/korat6/news_file/p44569751043.pdf


************************************

Documents

การผลิตสื่อ E-learning แบบ Interactive