1. - saengtham.ac.th · วัตถุประสงค์ 1. เป็นเวทีเผยแพร่ผลงานวิจัยและผลงานทางวิชาการของคณาจารย์ทั้งในและนอก

วตถประสงค1. เปนเวทเผยแพรผลงานวจยและผลงานทางวชาการของคณาจารยทงในและนอก วทยาลยตลอดจนนกวชาการอสระ2. เชอมโยงโลกแหงวชาการ และเผยแพรองคความรทางปรชญา ศาสนา เทววทยา และการศกษาใหเกดประโยชนแกชมชนและสงคมสวนรวม3. สงเสรมและกระตนใหเกดการวจยและพฒนาองคความรทางดานปรชญาศาสนา เทววทยาและการศกษาเพมมากขน

เจาของ บาทหลวงผศ.ดร.ชาตชายพงษศร ในนามอธการบดวทยาลยแสงธรรม บาทหลวงเดชาอาภรณรตน ในนามเลขาธการสภาการศกษาคาทอลก แหงประเทศไทยบรรณาธการ บาทหลวงผศ.ดร.อภสทธกฤษเจรญ ในนามผอ�านวยการศนยวจยคนควาศาสนา และวฒนธรรมวทยาลยแสงธรรม

กองบรรณาธการ รศ.ดร.ไพศาลหวงพานช มหาวทยาลยวงษชวลตกล รศ.ดร.สมเจตนไวยาการณ วทยาลยเซนตเทเรซา ผศ.ประเสรฐวเศษกจ ฝายการศกษาอครสงฆมณฑลกรงเทพฯ ดร.อาทพยสอนสจตรา มลนธเซนตคาเบรยล ผศ.ดร.ลดดาวรรณประสตรแสงจนทร ดร.ทพอนงครชนลดดาจต อาจารยพรพฒนถวลรตน อาจารยศรญญพงศประเสรฐสน อาจารยสดหทยนยมธรรม นางสาวจตรากจเจรญ นางสาวสกานดาวงศเพญ

ก�าหนดเผยแพร :ปละ2ฉบบๆละ100บาท(ฉบบท1ม.ค.-ม.ย.ฉบบท2ก.ค.-ธ.ค.)สถานทออกแบบและจดพมพ : ศนยวจยคนควาศาสนาและวฒนธรรม วทยาลยแสงธรรมออกแบบปก/รปเลม :นางสาวสกานดาวงศเพญพสจนอกษร :อาจารยสดหทยนยมธรรม

วารสารวชาการวทยาลยแสงธรรมไดผานการประเมนคณภาพวารสารจากศนยดชนการอางองวารสารไทย(TCI)รอบท3(ปพ.ศ.2558-2562)

โดยจดอยในกลม 1เปนวารสารทผานการรบรองคณภาพของTCIและอยในฐานขอมลTCI

และจะถกคดเลอกเขาสฐานขอมลASEANCitationIndex(ACI)ตอไป

วารสารวชาการ

Saengtham College Journalปท 10 ฉบบท 1 เดอนมกราคม - มถนายน 2018/2561

วทยาลยแสงธรรม

รายนามคณะทปรกษากองบรรณาธการEditorial Advisory Board

ผทรงคณวฒภายนอก

1.บาทหลวงศ.ดร.วชระน�าเพชร,S.J. SophiaUniversity,Japan

2.ศ.กรตบญเจอ ราชบณฑต

3.ศ.ดร.เดอนค�าด คณะมนษยศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

4.ศ.ดร.สมภารพรมทา คณะอกษรศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย

5.รศ.ดร.สมาลจนทรชะลอ คณะครศาสตรอตสาหกรรมและเทคโนโลย

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

6.รศ.ดร.มณฑาเกงการพานช คณะสาธารณสขศาสตรมหาวทยาลยมหดล

7.ผศ.ดร.ชาญณรงคบญหนน คณะอกษรศาสตรมหาวทยาลยศลปากร

8.ผศ.ดร.วรยทธศรวรกล คณะปรชญาและศาสนามหาวทยาลยอสสมชญ

ผทรงคณวฒภายใน

1.มขนายกดร.ลอชยธาตวสย 2.บาทหลวงผศ.ดร.ชาตชายพงษศร

3.บาทหลวงดร.ออกสตนสกโยปโตโย,S.J. 4.บาทหลวงผศ.ดร.ฟรงซสไกส,S.D.B.

5.บาทหลวงดร.เชดชยเลศจตรเลขา,M.I. 6.บาทหลวงผศ.ดร.ไพยงมนราช

7.บาทหลวงดร.สรชยชมศรพนธ 8.ภคนดร.ชวาลาเวชยนต

9.ผศ.ดร.ลดดาวรรณประสตรแสงจนทร

ลขสทธ ตนฉบบทไดรบการตพมพในวารสารวชาการวทยาลยแสงธรรม ถอเปนกรรมสทธของวทยาลยแสงธรรมหามน�าขอความทงหมดไปตพมพซ�า ยกเวนไดรบอนญาตจากวทยาลยแสงธรรม

ความรบผดชอบ เนอหาและขอคดเหนใดๆทตพมพในวารสารวชาการวทยาลยแสงธรรม ถอเปนความรบผดชอบของผเขยนเทานน

รายนามผทรงคณวฒผประเมนบทความ(Peer Review) ประจ�าฉบบ

ปท 10 ฉบบท 1 เดอนมกราคม - มถนายน 2018/2561

วารสารวชาการ วทยาลยแสงธรรมมความยนดรบบทความวจย บทความวชาการ บทวจารณหนงสอ และบทความปรทศนดานปรชญาศาสนา เทววทยาและการศกษาคาทอลกทยงไมเคยเผยแพรในเอกสารใดๆ โดยสงบทความมาท ผอ�านวยการศนยวจยคนควาศาสนาและวฒนธรรม วทยาลยแสงธรรม เลขท 20 ม.6 ต.ทาขามอ.สามพรานจ.นครปฐม73110 กองบรรณาธการวารสารวชาการวทยาลยแสงธรรมจะสงบทความใหแกผทรงคณวฒทางวชาการเพอประเมนคณภาพบทความวาเหมาะสมส�าหรบการตพมพหรอไม หากทานสนใจกรณาดรายละเอยดรปแบบการสงตนฉบบไดทwww.saengtham.ac.th/journal

ผทรงคณวฒภายนอก 1.ศ.กรตบญเจอ ราชบณฑต

2.ศ.ดร.ยศสนตสมบต คณะสงคมศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม

3.รศ.สวลศรไล ราชบณฑต

4.รศ.ดร.สมาลจนทรชะลอ คณะครศาสตรอตสาหกรรมและเทคโนโลย

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

5.รศ.ดร.มณฑาเกงการพานช คณะสาธารณสขศาสตรมหาวทยาลยมหดล

6.รศ.ดร.มารตพฒผล บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

7.รศ.ดร.ไชยยศไพวทยศรธรรม คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยศลปากร

8.ผศ.ดร.ประเสรฐอนทรกษ คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยศลปากร

9.ผศ.ดร.วรยทธศรวรกล คณะปรชญาและศาสนามหาวทยาลยอสสมชญ

10.ดร.สภาวดนมคณสรณ คณะปรชญาและศาสนามหาวทยาลยอสสมชญ

11.ดร.จตราดษฎเมธา บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ผทรงคณวฒภายใน 1.บาทหลวงผศ.ดร.ชาตชายพงษศร คณะมนษยศาสตรวทยาลยแสงธรรม

2.บาทหลวงผศ.ดร.วฒชยอองนาวา คณะมนษยศาสตรวทยาลยแสงธรรม

3.บาทหลวงผศ.วสนตพรฬหวงศ คณะศาสนศาสตรวทยาลยแสงธรรม

4.บาทหลวงดร.นนทพลสขส�าราญ คณะศาสนศาสตรวทยาลยแสงธรรม

5.บาทหลวงเชษฐาไชยเดช คณะศาสนศาสตรวทยาลยแสงธรรม

6.บาทหลวงอนสรณแกวขจร คณะศาสนศาสตรวทยาลยแสงธรรม

7.ภคนดร.ชวาลาเวชยนต คณะศาสนศาสตรวทยาลยแสงธรรม

8.ผศ.ดร.ลดดาวรรณประสตรแสงจนทร คณะศาสนศาสตรวทยาลยแสงธรรม

9.อาจารยพรพฒนถวลรตน คณะมนษยศาสตรวทยาลยแสงธรรม

10.อาจารยศรญญพงศประเสรฐสน คณะศาสนศาสตรวทยาลยแสงธรรม

วารสารวชาการวทยาลยแสงธรรมฉบบนขอน�าเสนอบทความดานปรชญาศาสนา

เทววทยาและการศกษาซงประกอบไปดวย

บทความวชาการจ�านวน2เรองไดแกบทความเรองจดหมายปลายทางของมนษย

โดยดร.ปรชาดลกวฒสทธและเรองประวตศาสตรครสตศาสนาในแดนมงกร:จากรฐจารต

สรฐสมยใหมโดยผศ.ดร.นพนธศศภานเดชบทความวจยจากบคคลภายนอกจ�านวน

7 เรองไดแกงานวจยเรองกลยทธการบรหารการคงสภาพของสถานศกษาดเดนโดย

ณฏฐธนนระวพงษเรองการปรบตวทางอารมณของวยรนทครอบครวหยารางโดยอาภรรตน

เสนางคนารถเรองการพฒนาองคประกอบภาวะผน�าของเจาอาวาสในยคโลกาภวตนโดย

พระมหาธนญชยแสงกลาเรองปจจยทสงผลตอประสทธผลของโครงการพฒนาแกนน�า

สรางสขสชมชนต�าบลหนองหมากฝายอ�าเภอวฒนานครจงหวดสระแกวโดยดร.จตรา

ดษฎเมธาและคณะเรองผลการพฒนาโปรแกรมเสรมสรางภาวะผน�านกเรยนมธยมศกษา

ตอนตนในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาโดยนงรามชะลอเจรญยงเรองภาวะผน�า

เชงสรางสรรคและผลตภาพภายใตการขบเคลอนการศกษา4.0ของผบรหารสถานศกษา

เขตการศกษา5สงกดอครสงฆมณฑลกรงเทพฯโดยเดชสกลจงประวตเรองอนาคตภาพ

โรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลยโดยสมพรยอดด�าเนนและบทความวจยจากภายใน

จ�านวน3เรองไดแกเรองทศนคตและสภาพการณการเสยงโชคของครสตชนคาทอลกกรณ

ศกษา:วดแมพระเหรยญอศจรรยแกงกะเบาโดยกฤษฎาวองไวเรองรปแบบของสถาบน

พฒนาครสตชนฆราวาสทสนองตอบกฤษฎกาสมชชาใหญของพระศาสนจกรคาทอลกใน

ประเทศไทยครสตศกราช2015โดยบาทหลวงผศ.ดร.วชศลปกฤษเจรญและคณะเรอง

สถานะของความจ�าเปนและความตองการของครสตชนกบความคาดหวงจากการอภบาลใน

พธกรรมโดยบาทหลวงผศ.ดร.อภสทธกฤษเจรญและคณะ

กองบรรณาธการวารสารวชาการวทยาลยแสงธรรมขอขอบพระคณผทรงคณวฒ

ทกทานทกรณาใหความอนเคราะหประเมนบทความตางๆท�าใหวารสารของเราเปนเวทเผย

แพรผลงานทไดคณภาพและหวงวาบทความตางๆภายในเลมนจะกอเกดประโยชนส�าหรบ

ผอานทกทาน

บรรณาธการ

มถนายน2561

บทบรรณาธการวารสารวชาการ วทยาลยแสงธรรม

ปท 10 ฉบบท 1 เดอนมกราคม - มถนายน 2018/2561

Saengtham college Journal

จดหมายปลายทางของมนษย

The End of Man.

ดร.ปรชา ดลกวฒสทธ

*ผชวยคณบดบณฑตวทยาลย

*อาจารยประจ�าคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

Dr.Preecha Dilokwuthisith, Ph.D.

* Assistant Dean of Graduate School.

* Lecturer, Faculty of Humanities and Social Sciences, Rajabhat Rajanagarindra University.


วารสารวชาการ วทยาลยแสงธรรม 2

บทคดยอ ปญหาเรองจดหมายปลายทางของมนษยเปนประเดนปญหาท

ส�าคญอยางยงประการหนงทไดรบการศกษาอยางจรงจงและอธบายโดย

นกปรชญาเปนจ�านวนมากเปนตนวาอรสโตเตลผใหใหอรรถาธบายวา

หากมนษยด�ารงชวตของเขาตามหลกศลธรรมแลวเขาจะมความครบครน

บรบณและไมร สกขาดสงใดเลยยงไปกวานนนกปรชญาครสตชน

เปนตนวานกบญออกสตนและนกบญโทมสอไควนสกไดสอนใหเราด�ารง

ชวตอยางชอบธรรมและเปนหนงเดยวกนกบเพอนมนษยเพอทจะไดไป

อยกบองคพระผเปนเจาผซงจะทรงดลบนดาลความสขทแทจรงและไร

ขอบเขตชวนรนดรในอกดานหนงนนนกปรชญาอตถภาวนยมทไมเชอ

ในพระเจาเปนตนวาฌอง-ปอลซาตรและฟรดรชนตเซไดย�าถงความ

ส�าคญของโลกยสข/ความสขในชวตปจจบนสรปแลวกคอวธคดตางกน

เกยวกบจดหมายปลายทางของมนษยน�าไปสโลกทศนทตางกนและ

วถชวตทผดแผกกนออกไป

ค�ำส�ำคญ: จดหมายปลายทางของมนษย

นกปรชญา

ความสข

ปท 10 ฉบบท 1 มกราคม - มถนายน 2018/2561

ปรชา ดลกวฒสทธ

3

Abstract The problem about the end of man is one of the

essential issues which has been seriously investigated

and explained by a number of philosophers, for example,

Aristotle, who elucidated that a human being should live

in accordance with moral principles which would make his

lifecompleteandsufficient.Notably,Christianphilosophers,

especiallySt.AugustineandSt.ThomasAquinas,taughtusto

live righteously and harmoniously with our fellow human

beings in this world in order to live eternally with God, who

willimbueuswithtrueandunboundedhappiness.Onthe

otherhand,theexistentialistphilosopherse.gFriedrich

NietzscheandJean-PaulSartrestressedtheimportanceof

pleasure/happinessinthispresentlife.Inshort,different

ways of thinking about the end of man lead to different

worldviewsandvariouswaysoflife.

Keywords: end of man

philosopher

happiness



1. จดหมำยปลำยทำงของมนษยเปนวตถ-

วสยแตวถทเลอกตำงๆ กนเปนอตวสย

ปญหาส�าคญทมนษยเราครนคดกนมา

ทกยคทกสมยกคอชวตมนษยคออะไรตาย

แลวไปไหนสรปกคอจดหมายปลายทางของ

ชวตมนษย คออะไรผ เขยนพยายามทจะ

ประมวลความคดของนกปรชญาส�าคญๆของ

โลกมาน�าเสนอไวในบทความนโดยสงเขป

มนษยเราสวนใหญสรปเอาเองโดยใช

สามญส�านกของมนษยวาความถกความผด

ทางศลธรรมนนเปนสงทมอยจรงๆการทจะ

พจารณาตดสนวาสงใดถกสงใดผดนนจะยด

ตามเจตนาคตอตวสยหรอตามทศนะของใคร

ของมนเทานนเองหรอหรอวามหลกการปรนย

(objectiveprinciple)ทใชไดส�าหรบมนษย

ทกคนเหมอนกนซงสามารถพสจนยนยน

ขอสรปขางตนวาจรงแทไดความถกตองสรป

โดยนบถงความเปนระเบยบและความผดสรป

โดยนยถงความไมเปนระเบยบและระเบยบก

สรปโดยนยวาเปนหลกของแนวทางทจะน�าไป

สจดมงหมายเราจะเหนไดวาการด�าเนนการ

ตางๆในชวตของเรามนษยไมวาในเรองใด

กตามอาทเชนในการด�าเนนงานของมหา-

วทยาลยในการด�าเนนกจการโทรศพทในการ

เลนเกมสตางๆนนลวนแลวแตมทงวถทางทถก

และวถทางทผดดวยกนทงสนแตเราไมอาจท

จะบอกไดวาวถใดเปนวถทางทถกวถใดเปน

วถทางทผดนอกเสยจากวาเราจะทราบวตถ-

ประสงคหรอจดม งหมายของมหาวทยาลย

หรอของกจการโทรศพทหรอของเกมสนนๆ

เสยกอนเนองจากมระเบยบการเอาหลายสง

หลายอยางทเหมาะสมซงจะน�าไปสจดหมาย

เดยวกนทวางไวมารวมเขาดวยกนเปนจดหมาย

จดหมายจงนบวาเปนพนฐานของระเบยบการ

ซงอาจจะมไดหลายระเบยบการเปนอตวสย

แตมจดมงหมายสดทายเดยวกนเปนวตถวสย

ของความถกและความผดทางศลธรรมกจะเปน

สงทเปนปรนยถาหากมนษยไมมจดหมายแลว

ไซรความถกและความผดทางศลธรรมกไร

ความหมายโดยสนเชงหากปราศจากจดหมาย

ทจะบรรลแลวความประพฤตของมนษยกจะ

เปนสงทเปนอยหรอเกดขนมาเฉยๆเทานนเอง

และกจะไมมจรยธรรมไมมคานยมทจะยดถอ

ปฏบตใหสมฤทธผล

สรปดวยหลกเหตผลวามนษยด�ารงอย

เพอพระสรโรจนาการของพระเปนเจาและน

คอจดหมายทเปนปรนยของมนษยทอยรวมกน

ในสากลจกรวาลแตมนษยมไดมจดหมาย

เฉพาะตนดอกหรอดงนนปญหาจรยธรรม

ขอแรกกคอมนษยมวตถประสงคหรอจด

ม งหมายพเศษของตนเองโดยเฉพาะทเปน

อตนยหรอไม

ปท 10 ฉบบท 1 มกราคม - มถนายน 2018/2561 5


ก. จดหมำยของชวตคออะไร

มนษยเปนสงทอบตขนมาดวยเหตบงเอญ

นนกคอเปนสงทมอยแตไมจ�าเปนตองมอย

มนษยเปนสงทมาจากเหตจดหมายเปนปฐม

เหตทส�าคญทสดของเหตหากปราศจากเสยซง

จดหมายแลวกไมมสงใดทจะกอใหเกดขนมาได

เนองจากจดหมายเปนมลเหตใหเกดสงตางๆ

ขนมา จดหมายนนจงเปนสงดงามซงสงท

สามารถน�ามนษยใหไปสความสมบรณครบครน

ประโยชนสขหรอคานยมทเหมาะสมไดใน

ขณะทมนษยเกดความเขาใจความดตามนย

เชนวานมนกจะกลายเปนจดหมายขนมาทนท

ในขนตอนแรกนนจดหมายเปนตวแทนของวตถ

หรอผลทเรามงจะใหเกดขนตวแทนเชนวาน

เปนมโนภาพทเกดขนภายในจตใจของเรา

ขนตอนตอมาเรากจะเกดการตระหนกถงมน

ในทนททนใดและขนตอนสดทายจดหมายก

คอการใหไดมาซงความดซงเราเสาะแสวงหา

นน

จดหมายหนงๆมลกษณะเฉพาะดงตอ

ไปน

ก.มนถกเสาะแสวงหาเพอตวของมน

เองเพราะตวของมนเองกถกนบเนองวา

เปนความดดวยเหตนเองมนจงแตกตาง

จากมรรควธลวนๆทมนษยแสวงหาเพอ

ทจะสามารถบรรลจดหมายทแทจรงได

เทานนอยางไรกตามส�าหรบความดบาง

ประการนนอาจเปนไดทงสงทถกแสวง

หาเพอตวของมนเองและมรรควธทจะ

สามารถใหไดซงความดอนๆไดอกดวย

ดงนนจดหมายจงมอยสามชนดดวยกน

คอจดหมายชวคราวจดหมายเรงรด

และจดหมายขนอนตมะหรอจดหมาย

ขนสดทาย(ultimateend)

ข.ในระหวางการพยายามทจะบรรลจด

หมายนนเราจะตองเสาะแสวงหาสง

อนๆทจะชวยใหความพยายามของเรา

สมฤทธผลอกดวยและประการสดทาย

ค.จดหมายเปนสงแรกในเจตนาและสง

สดทายในการปฏบตกลาวโดยสรปกคอ

ในขนแรกนนจดหมายเปนตวแทนทเปน

มโนภาพของความดทกระต นความ

อยากของเราใหปรารถนาทจะไดมา

อยางแรงกลาหลงจากทมจดหมายแลว

เรากจะแสวงหามรรควธตางๆ ทจะ

สามารถท�าใหเราบรรลถงจดหมายนนได

และทายทสดเรากจะมความพงพอใจ

เมอไดบรรลถงจดหมายนน

ข. มนษยมจดหมำยปลำยทำงทตำง

กนหรอไม

อรสโตเตลตอบค�าถามนโดยกลาววา

ถาเชอวามนษยมจดหมายปลายทางทตางกน

กเหมอนกบเราพดวามนษยมงานในฐานะมนษย

ทงครบทตางออกไปจากงานขององคาพยพของ



เขาแตละสวนซงท�าหนาทไมเหมอนกนอรส-

โตเตลเนนวามนษยจะตองพฒนาเจตจ�านง(will)

ของตนใหเขมแขงเพอทจะควบคมสญชาตญาณ

ฝายต�าและมงพฒนาคณธรรม(virtue)หรอ

แนวโนมฝายดของตนเพอทจะสามารถเลอกท�า

ดหนชวได(Sullivan.1964:88)จอหนดวอ

(JohnDewey)กลาววาการสลดทงเสยซง

จดหมายทมนคงตายตว โดยอาศยเชาวน

ปญญานนเปนเงอนไขจ�าเปนกอนอนใดของ

ศาสตรทเปนอสระและกาวหนาทงฝายโลก

และฝายศลธรรมตามความเหนของเขานน

เราจะเลอกเชอในเรองความดสงสดซงเปน

จดหมายรวมกนส�าหรบมนษยทกคนทจะตอง

บรรลนนแลวหนมาเชอในแนวพหนยมเชอใน

ความแตกตางกนออกไปในเรองของการ

เปลยนแปลงและการเคลอนไหวความดและ

จดหมายทแงอตวสยกลาวคอเชอวามนษย

แตละคนมมาตรวดความดและจดหมายแตก

ตางกนไปเขากลาวดวยวาจดหมายมใชเปน

ปลายททเราจะตองไปใหถงอกตอไปแตมน

เปนกระบวนการอนมชวตชวาของการเปลยน

สถานการณทเปนอยเปาหมายของการด�ารง

ชวตของมนษยมใชการพยายามทจะบรรล

ความสมบรณครบครนและยดถอวาสงนเปน

เปาหมายอนสงสดแตเปาหมายของการด�ารง

ชวตของเราคอกระบวนการอนยาวนานทน�า

ไปสการปรบตวเราใหเหมาะสมขนเรอยๆและ

การมวฒภาวะตลอดจนการกลอมเกลาตนเอง

(Dewey,2001:402-404)

เราไดแสดงทศนะทตรงกนขามกบดวอ

มาแลววามนษยมจดหมายปลายทางเดยวกน

โดยอาศยขอพจารณาดงตอไปน

ก.มนษยกระท�าสงตางๆลงไปเพอการ

บรรลจดหมายการกระท�านนเกดจาก

เจตจ�านงของเขาเจตจ�านงนมงไปสความ

ดและการแสวงหาความดนแหละคอ

จดหมายสงตางๆทกระท�าลงไปโดยไร

จดหมายนนเปนสงทไรเหตผลดงนน

มนจงมใชการกระท�าเยยงมนษย

ข.ในการกระท�าเยยงมนษยนนจะตอง

มจดหมายบางประการซงเปนจดหมาย

สงสดมนษยไมสามารถทจะมจดหมาย

ยอยๆในสงตางๆทเขากระท�าไดนอก

เสยจากวาเขาจะตองมจดหมายรวมหรอ

จดหมายอนสงสดเสยกอนถาปราศจาก

เสยซงสงนแลวเขากจะเกดสภาพขด

แยงขนในตวเองในลกษณะดงตอไปน

คอ(1)เขาไมสามารถทจะหยดยงการม

เจตจ�านงหรอการถวลหาในสงนนสงน

ตอไปเรอยๆโดยไมมทสนสดไดและใน

ขณะเดยวกน(2)เขากไมสามารถทจะ

เรมตงเจตจ�านงเขาไมสามารถทจะหยด

ยงการมเจตจ�านงหรอการถวลหาสง

ตางๆเรอยๆไปเพราะจดหมายนนอน



ทจรงแลวหมายถงสงทท�าใหเราพอใจใน

เมอเราไดบรรลถงมนและเนองจากมน

อย ในอนดบสดทายของการกระท�า

ดงนนหากมนษยไมมจดหมายอนสงสด

แลวเขากไมสามารถทจะบรรลความ

พอใจอยางแทจรงได(3)การปราศจาก

จากจดหมายอนสงสดท�าใหมนษยไม

สามารถทจะเรมตนเจตจ�านงไดกตอ

เมอเขารสกวาสงนนสามารถทจะท�าให

เปนจรงขนมาไดเทานนหรอกลาวอก

นยหนงไดวาถาไมมความคาดหมายวา

จะบรรลผลส�าเรจแลวกจะไมมการ

กระท�าเกดขนอรสโตเตล(Aristotle)

กลาวไววาในการกระท�านนเหตสดทาย

กคอหลกการแรกแตถามนษยเฝาแต

การตงจดหมายเฉพาะหนาทไมเคย

ท�าใหส�าเรจอย ครงแลวครงเลาแลว

พลงทกระตนใหเรากระท�าสงตางๆกยง

คงมอย ในตวเราอยางไมมวนสนสด

เพราะเรายงไมบรรลจดหมายทจะยง

ความพอใจใหเราไดแตเนองจากการตง

เจตนานนตองมจดหมายเปนอนดบแรก

เสยกอนดงนนถาปราศจากจดหมาย

สงสดเปนเครองชกน�าจตใจเราแลว

มนษยกไมสามารถทจะเรมตงเจตจ�านง

ไดดงค�ากลาวของอรสโตเตลขางตน

ซงเราสามารถพดเสยใหมวาถาไมมเหต

สดทายกไม มหลกการแรกของการ

กระท�าแตเมอมนษยมเจตจ�านงแสดง

วาเขามจดหมายสงสดเปนเครองชกน�า

จตใจของเขาไปสแลวและการกระท�า

ทกระท�าลงไปโดยมเจตจ�านงของเขานน

กเปนทงสาเหตและค�าตอบของค�าวา

“ท�าไม”ในบรรดาค�าถามวาท�าไมๆนน

จะตองมท�าไมค�าสดทายทสามารถน�า

ไปสและเปนขอยตของค�าวาท�าไมๆ

ทถามมากอนหนานนทงหมด

ค.มนษยเราสามารถมจดหมายสงสด

เพยงจดหมายเดยวเทานนจดหมาย

สดทายของมนษยไมวาสงใดกตามคอ

สงทเตมใหเตมตามสมรรถนะของสง

นนๆดงนนจงไมหลงเหลอชองวางใดๆ

ไวส�าหรบจดหมายอนๆอกตอไปแลว

ง.จดหมายปลายทางของมนษยทงมวล

นนมเพยงหนงเดยวเทานนและเหมอน

กนทกคนธรรมชาตของมนษยททกคน

มอยเหมอนกนน�ามนษยไปสจดหมาย

เดยวกนส�าหรบมนษยทกรปนามกลาว

โดยสรปกคอเมอธรรมชาตมเอกภาพ

แลวจดหมายปลายทางกยอมตองม

เอกภาพดวย

ดงนนมนษยซงเปนสงทยงไมครบครน

บรบรณจงด�ารงอย เพอการทจะไดบรรล

จดหมายแหงความครบครนบรบรณหาไม



แลวการด�าเนนชวตของเขาจะไมมเหตผลเลย

มนษยมไดอาศยเหตผลคดคนจดหมายปลาย

ทางของตนเองขนมาแตมนไดถกก�าหนดไวให

พวกเขาแตละคนพยายามทจะบรรลถงมนใหได

แลวโดยพระเจาผลขตธรรมชาตของพวกเขา

ดงนนดวยเหตทมนษยทกคนโดยธรรมชาตแลว

มจดหมายปลายทางหนงเดยวเทานนเจตจ�านง

ของแตละคนจะตองมงไปสจดหมายปลายทาง

หนงเดยวกนนนดวยอนไดแกความครบบรบรณ

ของเอกภาพจดหมายปลายทางนเปนปรนย

โดยไมขนกบเจตจ�านงของมนษยคนใด

ค. จดหมำยปลำยทำงของมนษยม

อะไรเปนองคประกอบส�ำคญ

จดหมายตามธรรมชาต(จดหมายของ

งาน)และจดหมายตามอ�าเภอใจ(จดหมายของ

ผกระท�า)มความแตกตางกนอยางเหนไดชด

จดหมายตามธรรมชาตเปนผลทภวนต(being)

หนงๆมงใหเกดโดยธรรมชาตของตวมนเอง

เชนจดหมายของตาคอการมองเหนจดหมาย

ของเทาคอการเคลอนไหวในลกษณะตางๆ

เปนตนสวนจดหมายตามอ�าเภอใจนนกคอ

จดหมายซงตวกระท�าทมอสรเสร(afreeagent)

เลอกทจะมงด�าเนนไปสซงจดหมายดงกลาวน

อาจจะไปพองกนกบจดหมายธรรมชาตบาง

ประการได เชนในกรณทเดกเลนฟตบอล

เพอความสนกสนานหรอมนอาจจะไมพองกน

เลยกได เชนการหวเราะซงจดหมายตาม

ธรรมชาตกคอการแสดงออกภายนอกถงความ

ดใจหรอความขบขนในบางกรณผหวเราะอาจ

จะใชการหวเราะเปนเครองซอนเรนความเจบ

ปวดหรอเพอกอความร�าคาญใหผทไดยนไดฟง

กเปนได

มนษยเราอาจมเปาหมายทตนเองเลอก

ตามอ�าเภอใจในอนทจะด�าเนนชวตของตนไปส

ความดซงเปนจดหมายทธรรมชาตไดเสนอให

เราแตกตางกนไปแตถามนษยคนหนงคนใดม

จนตภาพของจดหมายหรอสงทเขาปรารถนาท

จะมงไปสผดเพยนไปจากจดหมายรวมกนของ

มนษยทกคนเปนอยางมากแลวบคคลผนนก

จะตองไมแปลกใจเลยเปนอนขาดถาหากเขา

จะตองประสบความทกขทรมานจากสงทเรยก

กนวาวกฤตการณเอกลกษณ(indentitycrisis)

จดหมายตามธรรมชาตอาจจะเปนแบบ

ภายใน(intrinsic)หรอแบบภายนอก(extrin-

sic)กไดจดหมายตามธรรมชาตแบบภายใน

นนกคอความดหรอประโยชนสขทสามารถ

ยงใหเกดขนไดในตวของภวนตเองจดหมาย

ภายในขนอนตมะ(ultimateintrinsicend)

กคอสภาวะของความครบครนบรบรณทไดมา

ดวยการปฏบตในทางทถกทควรและการ

พฒนาตนเองจนถงขดสดของสมรรถนะธรรม-

ชาตของภวนตนนๆสวนจดหมายตามธรรม-

ชาตแบบภายนอกกคอความดหรอประโยชน

สขทสามารถยงใหเกดขนไดภายนอกธรรมชาต



ของภวนตนนๆและมองคประกอบส�าคญกคอ

การสรางคณปการใหแกสงทเหนอกวาซงการ

กระท�าดงกลาวนถกวางแผนแบบหรอก�าหนด

ไวแลวโดยธรรมชาตเชนจดหมายธรรมชาต

แบบภายนอกของพชตวอยางกคอการถกน�า

มาใชเปนอาหารเลยงสตวสตวกถกก�าหนดโดย

ธรรมชาตใหเปนอาหารเลยงมนษยเปนตน

มนษยไมมจดหมายภายนอกขนอนตมะ

(extrinsicultimateend)เนองจากเขาไม

สามารถทจะกอคณปการใดๆแกสงทสงกวา

เขาคอพระเจาไดหรอแมแตการทจะหาของท

มประโยชนใชสอยอยางแทจรงส�าหรบพระองค

ไปถวายไดเนองจากพระองคมทกสงทกอยาง

พรอมบรบรณแลวอยางไรกตามธรรมชาตท

สมบรณครบครนของมนษยกเปนพระสรโรจนา

การของพระเปนเจาเหมอนกนถงแมพระเปน

เจากบมนษยโดยมโนคตแลวจะมความแตกตาง

กนมากแตความแตกตางนนกเปนเพยงขอ

แตกตางในแงมมตางๆของจดหมายปลายทาง

เดยวกนเทานนถาเชนนนแลวอะไรเลาคอ

ประโยชนสขสดยอดทธรรมชาตชน�าใหมนษย

มงทจะยงใหเกดขนมาเลาส�าหรบผทมแนวคด

ตามลทธสรรพเทวนยม(Pantheist)แลวสงนน

คอการดดซมเขาไปในองคสมบรณ(TheAb-

solute)ซงองคแหงความสมบรณนนหมาย

ถง“...ภวนตสงสดทมความเปนอยโดยตนเอง

คงอย โดยตนเองมเสรภาพเตมเป ยมโดย

ตนเอง...”(กรตบญเจอ.2522:277)แตลทธ

ดงกลาวกไมเปนทยอมรบกนในเรองอนๆ

ส�าหรบเชลลง(Schelling)เฮเกล(Hegel)

และฟอนฮารดมนน (VonHardmanm)

แลวสงนนกคอววฒนาการและความสมบรณ

สดยอดของเผาพนธปรชญาเมธทกลาวนามมา

ขางตนนนมความคดเหนประโยชนสขของ

แตละปจเจกบคคลมความส�าคญนอยกวาของ

สวนรวมแตทศนะดงกลาวนกขดแยงกบแนว

ความคดทวาแตละปจเจกบคคลมคาอนอมตะ

เนองจากเขาเปนภาพลกษณ(image)ของ

พระเปนเจาเพราะฉะนนเขาจะอยเพอเปน

ประโยชนใชสอยของสงใดมได

การใหค�าตอบของเราตอปญหานจ�าตอง

มการใหอรรถาธบายค�าวาความอยาก(de-

sire)เสยกอนนนกคอในการสรางสรรคสง

ตางๆนนพระประสงคของพระเปนเจากคอ

การใหบรรดาสงสรางทงหลายไดร จกและ

นมสการพระองคและในเวลาเดยวกนสงสราง

ทงหลายเหลานนกเปนเครองประกาศยนยน

การมอยจรงของพระองคดวยพระองคไดทรง

แจงใหเราไดทราบวตถประสงคของพระองค

ททรงมตอเราสงสรางแตละอยางไดรบสงท

เรยกวาหลกภายในของการกระท�า(internal

principlesofaction)เปนอปกรณส�าหรบ

ชวยใหสามารถด�าเนนบทบาทหนาทโดยเฉพาะ

ของตนใหส�าเรจลลวงไปไดเพอทจะเปนหลก



ประกนไดวาสงสรางทงหลายจะด�าเนนตาม

พระประสงคของพระองคใหส�าเรจลลวงไปนน

พระองคไดประทานหรอทรงใสหลกแหงการ

กระท�าไวในบรรดาสงสรางทงหลายเพอเปน

เครองชกน�าสงสรางเหลานนไปในทศทางท

พระองคไดทรงก�าหนดไวหรอกลาวอกนยหนง

กคอชกน�าไปสจดหมายเฉพาะของแตละสง

สรางนนเองและอปกรณเครองชกน�าดงกลาว

กคอความอยากทบรรลความดความครบครน

บรบรณซงพระองคไดทรงปลกฝงเอาไวใน

แตละสงสรางแลว

ดงนนความอยากนกคอความโนมเอยง

ของตวกระท�าธรรมชาต (naturalagent)

ทจะม งไปส ความดความครบครนบรบรณ

ความอยากนเปนสงทมโดยธรรมชาตหรอสงท

มอยภายในสงสรางนนเรมอบตขนมาความ

อยากนกระตนใหสงสรางทงหลายกระท�าการ

ตางๆทสามารถจะกระท�าใหบรรลความครบ

ครนบรบรณไดไมวาตวกระท�านนจะรหรอไมร

กตามดวยเหตดงกลาวเมอสงสรางนนบรรล

ความครบครนบรบรณแลวความอยากกจะได

รบการตอบสนองหรอบ�าบดใหหมดไปและ

เกดความพอใจอยางเตมเปยมในกรณทสง

สรางนนเปนมนษยความครบครนบรบรณเชน

วานเรยกวาความสขซงเปนสภาพหฤหรรษ

ของความรสกวาพอแลวเตมอมแลวดวยเหตน

จดหมายตามธรรมชาตของมนษยนนกคอความ

สขอนสมบรณนนเอง

เนองจากมนษยไมครบครนเขาจงมงไป

สจดหมายหนงทจะท�าใหเขาครบครนไดนนก

คอความดจดหมายขนอนตมะกคอความด

สงสดความดสงสดของมนษยกคอความสข

อนสมบรณเนองจาก(ก)ประสบการณตางๆ

ไดพสจนใหเหนแนชดแลววาจดหมายอนๆ

ทงหมดไมวาจะเปนเกยรตยศชอเสยงความ

มงคงอ�านาจกลวนแลวแตถกเสาะแสวงหา

เพราะคดวาจะน�าความสขมาใหประวตศาสตร

ของมนษยชาตกคอเรองราวของจกรวาลท

เตมไปดวยการเสาะแสวงหาอนไมมท สน

สดของการทจะบรรลความครบครนบรบรณ

อรสโตเตลกลาวไววามนษยมเหตผลรจกตดสน

ถกผดและการประพฤตปฏบตตนตามหลก

ศลธรรมนนแหละทท�าใหชวตครบครนบรบรณ

และไมรสกขาดสงใดเลย(Aristotle.1996:

30-33)

การจะมความสขและความอยากทก

อยางจะตองไดรบการตอบสนองจนเปนทนา

พอใจหรอไมนนค�าตอบม2แง (ก)ความ

อยากจะไดรบการตอบสนองจนเปนทนาพอใจ

และมความสขไดกตอเมอเจตจ�านงนนชอบดวย

เหตผลเพราะมนษยเปนสงสรางทมเหตผล

(ข)เมอเจตจ�านงนนไดรบการตอบสนองเปนท

นาพอใจความอยากกจะหายไปเหตผลทเปน

เชนนเพราะวาแมมนษยจะมความอยากหลาย

อยางกตามแตความอยากเหลานนกอยภายใต



การควบคมหรอการชกน�าของความอยากสงสด

คอเจตจ�านงดวยเหตนเมอเจตจ�านงเสาะ

หาความสขไมไดเจตจ�านงกจะตองดนรนเสาะ

หาตอไปจนกวาจะพบความสขแลวจงหยด

เนองจากความดเปนสงทเจตจ�านงตองการ

มนษยจงปรารถนาความดหรอความสขเมอ

ไดพบหรอไดรบการตอบสนองแลวมนษยก

ยอมพงพอใจ

การมความสขอยางสมบรณคอความ

สมบรณพรอมสงสดของมนษยคนทมความสข

เพราะเขามทกสงทกอยางตามทธรรมชาตเรยก

รองใหเขามแตละคนมจดหมายเฉพาะตวของ

ตนแตกตางกนแตอยางไรกตามทกคนกมงไป

สจดหมายสดทายเดยวกนจดหมายสดทายนน

กคอความสมบรณพรอมทจะน�าความสขอยาง

สมบรณมาให ในบางครงพบวามนษยอาจ

กระท�าบางสงบางอยางโดยมไดตงใจอยาง

จรงจงแตหากวเคราะหโดยลกแลวมนษยม

แรงจงใจทจะกระท�าสงตางๆเพอความสขทง

สน

2. ควำมสขเปนจดหมำยปลำยทำงของมนษย

การกลาววาความสขคอความดหรอ

ความสมบรณพรอมนนเปนการน�าค�ากลาว

ของคนโบราณมาเลาใหมค�าถามททาทาย

อยางหนงกคออะไรทจะท�าใหความอยากท

ชอบดวยเหตผลของมนษยไดรบการตอบสนอง

อยางพอใจเตมทและท�าใหมนษยมความสข

ครบครนบรบรณความสขดงกลาวนมนษยได

มาดวยการครอบครองบางสงบางอยางแตสง

ทวานนคออะไร

บางคนกลาววาเราไมสามารถรไดวา

อะไรท�าใหเรามความสขแตทจรงนนมนษย

ในฐานะเปนสงสรางทมเหตผลจะมความสข

ดวยสงทเขาไมรไมไดมนษยจะตองรจกหรอม

ความรในสงนนไดดวยเหตนปญหาถดไปของ

จดหมายปลายทางของมนษยกคออะไรท�า

ใหมนษยทกคนมความสข

ปญหาดงกลาวมนษยในสมยโบราณ

ไดคดอยางจรงจงจนกระทงถงปจจบนมนษย

กยงไมไดขอยตทแนนอนค�าตอบของปญหา

ดงกลาวนมแตกตางกนหลายทรรศนะดวยกน

ค�าตอบทส�าคญๆมดงน

1.ของนอกกายหลายคนคดวาเงน

ทองชอเสยงเกยรตยศและอ�านาจทางโลก

สามารถท�าใหมนษยมความสขสมบรณได

ความเชอดงกลาวนเปนความเชอทผดเพราะ

สงทจะท�าใหเรามความสขสมบรณนนจะตอง

1.1เปนสงทไมน�าความทกขมาสเราได

1.2ใหสงทเราปรารถนาไดทงหมด

1.3ตวมนเองจะท�าใหเราเปนทกขไมได

จากประสบการณชวตของเราพบวา

การมของนอกกายดงกลาวมากบอยครงไดน�า

เอาความทกขความเดอดเนอรอนใจมาใหเรา



ดวยบางครงเกดความตองการเพมอยางไมม

ทสนสดเรยกวา“ความไมพอ”และบางครงก

เปนสาเหตใหเราเกดความทกขอยางแสนสาหส

2.ความงามและความอยดมสขทางฝาย

กายพวกเอพคควเรยน(Epicurean)เชอวา

การทมนษยจะมความสขสมบรณไดนนจะ

ตอง“อยดกนด”มพลานามยสมบรณรปราง

หนาตางดงามไดสดสวนแตอยางไรกตาม

ถงแมวามนษยจะมสงดงกลาวทงหมดมนษย

กไมอาจมความสขไดอยางสมบรณ เพราะ

รางกายเปนเพยงสวนหนงซงจะตองมจตใจ

เปนองคประกอบส�าคญของมนษยดวยกาย

สบายแตใจอาจเปนทกขมนษยเปนสงสราง

สงกวาสตวเพราะฉะนนสงทจะท�าใหมนษยม

ความสขไดนนจะตองเลศเลอกวาสตว(http://

en.wikipedia.org/wiki/Epicureanสบคน

เมอวนท12/10/2558)

3.ความสขทางโลกยพวกเฮดเดอน

นสต(Hedonist)ซงเจาลทธคออรสตปปส

(Aristippus)นนเหนวาสงทเจตจ�านงของเรา

ตองการอยางส�าคญนนกคอควมสขทางโลกย

เพราะฉะนนความสขทสมบรณกคอความสข

ทางโลกยผเชอในลทธนคนหนงคอจอหน

สจวตมลล(JohnStuartMill)กลาวไววา

ความสขทางโลกยและการหลดพนจากความ

เจบปวดทรมานนนกคอสงเดยวทปรารถนาใน

ฐานะเปนจดหมายสดทายอนทจรงแลวความ

สขทแทจรงนนจะตองเกดจาการกระท�าท

ถกตองชอบธรรมเทานนแตทวาความสขทาง

โลกยหรอความสขทางกายนนอาจเกดจาก

การกระท�าทถกหรอผดศลธรรมกไดอยางไร

กตามมลลกเชอวาความสขดานสตปญญา

และศลธรรมนนสงกวาความสขทางโลกย

หรอความสขทางกาย(http://en.wikipedia.

org/wiki/John_Stuart_Millสบคนวนท

12/10/2558)

4.ความรความรกหรอคณธรรมพวก

สโตอก(Stoic)เชอวาคณธรรมหรอความ

ปรชาฉลาดเปนความดสมบรณหรอความสข

สมบรณของมนษยแตความเชอนมจดออนตรง

ทมนเปนเรองอตวสยหรอเปนเรองทแตกตาง

กนไปในแตละคนไมมมาตรฐานแนนอนมาวด

ความร ความรกหรอคณธรรมและความ

สามารถทจะบรรลความพอใจขนกบสงทเราร

เรารกซงเปนคนหรอวตถนนๆแตทวาสงท

เจตจ�านงของเรามงเนนจะตองเหนอขนไปกวา

นนอก(http://en.wikipedia.org/wiki/Sto-

icismสบคนเมอวนท12/10/2558)

นอกจากนนยงมพวกทเหนวามนษยควร

ตงเจตจ�านงทจะพฒนาเผาพนธของคนใหเจรญ

รงเรองถงขดสดหรอถงสภาวะสมบรณซงสวน

ใหญเปนนกปรชญาแนวเศรษฐกจการเมองและ

นกการเมองทน�าเอาแนวความคดทางปรชญา

ไปใชหรอดดแปลงตามเจตนารมณของตนเชน



ฮตเลอร(Hitler)ดงทกลาวแลวแนวความคด

ตางๆนไมสามารถทจะน�าไปสจดหมายสดทาย

ทแทจรงของมนษยไดซงจะท�าใหมนษยตอง

ดนรนแสวงหาตอไปอยางไมมทสนสดสรป

ปญหาในประเดนนวาพระผเปนเจาเทานนท

ทรงมความสามารถทจะท�าใหความอยากท

ชอบดวยเหตผลบรรลถงความพงพอใจไดอยาง

เตมเปยม

ประสบการณไดแสดงใหเราเหนชดแลว

วาไมมสงสรางใดๆสามารถท�าใหการโหยหา

ความสขของมนษยไดรบการบ�าบดจนเปนท

พอใจอยางเตมเปยมมนษยในฐานะสงสราง

ทมปญญาไมเคยพงพอใจกบสงสรางตางๆรวม

ทงมนษยดวยกนทมขอบเขตจ�ากดเขาตองการ

สงทเหนอกวานนสงทสตปญญาของมนษย

ตองการทจะเขาถงกคอสงทเรยกกนวาความด

สากล(UniversalGoodness)ดวยเหตน

ความอยากหรอการโหยหาความสขของมนษย

จะไดหยดพกกดวยสงซงทรงความดอยางหา

ทสดมไดเทานนสงนนกมแตพระเปนเจา

เทานนเองเนองจากพระองคทรงเปนองคแหง

ความดทงมวลและบรรดาสงสรางทงหลายท

พระองคทรงสรางขนมานนจะดไดกตอเมอ

เขาไปมสวนรวมในความดของพระองคเทานน

ในขณะทซาตร(Sartre)และนกอตถ-

ภาวนยมคนอนๆทเปนฝายอเทวนยมเชอวา

มนษยมพลงขบเคลอนใหเสาะแสวงหาสงตางๆ

เรอยไปอยางไมมทสนสดและสรปวามนษยคอ

กเลสตณหาทไรประโยชนเพราะวาสงทพลงขบ

เคลอนดงกลาวมงไปสนนจรงๆแลวไมไดมอย

จรง(https://en.wikipedia.org/wiki/Jean-

Paul_Sartreสบคนเมอวนท12/10/2558)

สวนทางอกฝายหนงคอฝายเทวนยมนนกเชอ

มนวาการทมนษยทวไปในโลกมความร สก

กระหายอยางแรงกลาตลอดมาอยางคงเสนคง

วาทกยคทกสมยนนแสดงวาจะตองมสงหนง

ซงสามารถท�าใหความกระหายอยากเชนวานน

ไดรบการบ�าบดจนเปนทนาพงพอใจไดถาม

เชนนนแลวชวตกจะเปนการทารณโหดรายและ

เปนเรองชวนหวทไรความหมายเนองจาก

มนษยโหยหวในสงทไมมทสนสดและสงทไมม

ทสนสดนนด�ารงอยมนษยจงถกสรางมาเพอ

จะไดรบความพอใจอยางเตมทจากสงทไมมท

สนสดคอพระเปนเจานนเทานนนกบญ

ออกสตนไดกลาวไวอยางถกตองวาพระองค

ทรงสรางเรามาเพอพระองคเองและหวใจของ

เราจะโหยหาเรอยไปจนกวาเราจะไดพบและ

พกผอนในพระองค(htt://en.wikipedia.org/

wiki/Augustine_of_Hippoสบคนเมอวนท

16/10/2558)

มนษยเขาถงความสขไดดวยการกระท�า

ซงเกดจากความรในองคพระผเปนเจาและ

ความรกพระองคการกระท�าเปนสงทจ�าเปนใน

การนเพราะวาสมรรถภาพทจะกระท�านนม



ความสมบรณนอยกวาการทไดลงมอกระท�า

จรงๆใหดทสดอรสโตเตลกลาววาความด

ของมนษยมาจาการท�างานของวญญาณใน

วถทางทดทสดและเลศเลอสมบรณทสดใน

ชวตทครบครนกจกรรมของวญญาณดงกลาว

นจะตองเปนการกระท�าทสงสงทสดของแนว

โนมของคณลกษณะของเขาหรอพดงายๆ

กคอเขาจะตองพยายามใหคณลกษณะทเขาม

อยกระท�าสงตางๆใหดทสดเพอทเขาจะได

บรรลจดหมายปลายทางของมนษยและเขาส

สภาวะทสมบรณครบครนเนองจากแนวโนม

ของคณลกษณะของเขาคอความรและความรก

มนษยจงสามารถเขาถงองคพระผเปนเจาซง

เปนจดหมายปลายทางสดทายของเขาไดดวย

การกระท�าซงเกดจากความรและความรกท

สมบรณ

อรสโตเตลเรยกการเขาถงความสขดวย

การกระท�าตนใหสมบรณครบครนนวายเดโมเนย

(Eudaemonia)เขากลาววาเมอพลงแหงวญ-

ญาณของเราไดใชคณลกษณะทมอย กระท�า

สงตางๆลงไปอยางดทสดแลวกระแสธารแหง

ความปรดาปราโมทยกจะหลงไหลมาจากการ

กระท�านน(https://en.wikipedia.org/wiki.

Eudaemoniaสบคนเมอวนท12/10/2558)

และนกคอค�าตอบของเราตอปญหาจรยธรรม

ประการแรกทวาอะไรคอสงทเปนการกระท�า

ของมนษยจะมงไปสความสข

เรายงสรปดวยวาความถกตองทาง

ศลธรรมและความผดทางศลธรรมเปนสงทม

อยจรงความถกตองทางศลธรรมกคอสงซง

ชวยมนษยตรงในการพยายามเขาถงองคพระ

ผเปนเจาของเขาความผดทางศลธรรมกคอสง

ทเปนอปสรรคกดขวางความพยายามเชนวานน

ควำมสขตำมธรรมชำตหรอเหนอ

ธรรมชำต ความสขท เกดจากการบรรล

จดหมายตามธรรมชาตฝายโลกของมนษยนน

เรยกวาความสขตามธรรมชาตแตมนษยเปน

สงสรางทอมตะและมสตปญญาจะตองมความ

สขชนทสงกวานนขนไปอกอรสโตเตลกลาว

วาความสขอนตมะของมนษยเราเกดขนจาก

การพจารณาไตรตรองอยางสมบรณทสดจน

กระทงสามารถไดเหนไดรบรสงทตามธรรมดา

แลวประสาทสมผสตางๆของเราไมสามารถท

จะเหนหรอรบรไดสงนนกคอองคพระผเปน

เจานนเองการเผยแสดงของพระผเปนเจา

ซงท�าใหเราเกดความสขอยางดมด�าลกล�าสด

พรรณนานนเปนความสขเหนอธรรมชาตซงเรา

ไมอาจทจะแสวงหาไดในชวตฝายธรรมชาต

ของเราตองรอคอยในภพหนาซงเราจะไดเหน

พระผเปนเจาในสภาพทพระองคเปนอยจรงๆ

แตอยางไรกตามส�าหรบผทเชอในพระองคและ

ปฏบตตามค�าสงสอนของพระองคอยางครบ

ครนบรบรณกอาจทจะไดชมลางความสขเชน

วานนบางแลวตงแตยงอยในโลกน



ค�าถามทกลาวมาขางตนนนมไดมความ

หมายเปนนยวามนษยมจดหมายปลายทาง

สดทายอย สองจดหมายปลายทางดวยกน

เพราะวาจดหมายตามธรรมชาตของเขานนกได

รบการบรรจอย ในจดหมายเหนอธรรมชาต

และถกดดซบใหไปสจดหมายเหนอธรรมชาต

คอการไดเหนองคพระผ เปนเจาในสวรรค

แตไดด�าเนนตามจดหมายตามธรรมชาตของเขา

อยางดครบครนทสดซงตามสมรรถภาพประสา

มนษยของเขานนเมอสนชวตไปจากโลกนแลว

กควรทจะไดรบความสขตามธรรมชาตในสถาน

ทเรยกวาแดนบาดาล(Limbo)ครสตชนเชอ

กนวาความสขในสถานททเรยกวาแดนบาดาล

คอความสขทบรสทธไรเดยงสาประสาเดกๆ

เนองจาการทเขาไมเหมาะสมทเขาไปสสวรรค

และอย กบพระผ เป นเจ าตลอดนรนดรได

เพราะเหตทเขาไมไดรจกและนบถอพระองค

นนมใชความผดของเขาเอง

เรองจดหมายเหนอธรรมชาตน เป น

เรองทศาสนาสอนและกลาวเนนแตส�าหรบ

นกจรยศาสตรโดยทวๆไปแลวจะพจารณากน

ถงเรองคณความดและวธการมนษยสามารถท

จะบรรลความดหรอการเปนมนษยทสมบรณ

การทเขาจะสามารถบรรลสงดงกลาวไดดวย

วธการตามธรรมชาตหรอเหนอธรรมชาตนน

หาไดกอใหเกดความแตกตางทสลกส�าคญในแง

ของจรยศาสตรแตประการใดไม

3. ควำมสขแทกบควำมสขเทยม

ในเรองความสขเหนอธรรมชาตเราจะ

ตองไปศกษาพจารณาดจากหลกความเชอใน

เทวศาสตรซงบอกอะไรบางอยางเกยวกบจด

สดทายของมนษยหรอเรองเกยวกบนรกสวรรค

แตกระนนกดนกบญเปาโลไดเตอนไววาความ

บรมสขในสวรรคทพระผ เปนเจาไดทรงจด

เตรยมไวส�าหรบผทรกพระองคนนเปนทสงท

ตาไมเหนหไมไดยนและมนษยเราไมสามารถ

ทจะลวงรกอนไดพดงายๆกคอตองรอใหเรา

สนชวตไปจากโลกนเสยกอนเราจงจะสามารถ

เขาใจหรอร ถงความสขเหนอธรรมชาตหรอ

ความสขในสวรรคนนไดอยางไรกตามกม

นกเทวศาสตรหรอนกปรชญาในครสตศาสนา

บางทานไดแสดงทรรศนะในเรองดงกลาวนไว

บางเชนนกบญโทมสอไควนส(St.Thom-

asAquinas)ซงกลาววาความสขตามธรรม-

ชาตนนเปนสวนประกอบอยางหนงของความ

บรมสขเชนวานนแตความบรมสขซงเปนความ

สขทสมบรณจรงๆ ทคมภร ไบเบลเรยกวา

การไดประจกษในพระเจา(visionofGod)

และนกบญโทมสอไควนสเรยกวาอานนทสข

หรออานนทปสนา(beatificvision)นนจะเกด

ขนในโลกหนาเมอไดขนสวรรคเทานน(Aqui-

nas,1987:42,กรตบญเจอ.2527:263)

โบเอธอส(Boethius)ใหค�าจ�ากดความ

ค�าวาความบรมสขวาเปนสภาพทสมบรณดวย



การน�าสงดๆ ทงหลายมารวมเขาไวดวยกน

สภาพความบรมสขน มใช การหยดยงจาก

กจกรรมใดๆทงหมดเมอเราสลกค�าวา“พก

ผอน”(Rest)ทหลมฝงศพนนเราหมายความ

วาการตอสกบสงชวรายและความยากล�าบาก

ตางๆในชวตของรางทถกฝงศพนนสนสดลง

แลวแตวญญาณของเขายงคงด�ารงอยและจะ

ไดรบบ�าเหนจรางวลในสวรรคหรอไมกแลว

แตการกระท�าตางๆบนโลกนของเขาถาเขา

พยายามท�าดหลกหนบาปและปฏบตตามน�า

พระทยของพระองคอยางเครงครดเขากจะได

รบความบรมสขชวนรนดรในสวรรคความบรม

สขเชนวาน(ก)ปราศจากสงทเลวรายทงมวล

ซงจะมาท�าใหสภาพทเตมบรบรณของเขาตอง

พรองไป(ข)เตมไปดวยความดงามทงมวลใน

สภาพทมนษยพงมพงได(ค)ความแนนอนวา

สภาพเชนนจะด�ารงอยชวนรนดรอยางไรกตาม

ความบรมสขทมนษยแตละคนไดรบนนกม

ขอบเขตจ�ากดตามคณความดทเขาไดสรางสม

เอาไวบนโลกนแตกเปนสภาพทสมบรณพรอม

ส�าหรบแตละคนเปรยบเสมอนแกวน�าแตละใบ

ทมขนาดไมเทากนเลกบางใหญบางแกวเหลา

นนแตละใบกมน�าบรรจอยเตมตามขดจ�ากด

ของมน

นอกจากความรและความรกในองคพระ

ผเปนเจาจะเปนสงทจ�าเปนในเรองความสขแลว

มนษยทสมบรณครบครนยงจะตองมความสข

อนๆทเกดขนตามประสามนษยในชวตประจ�า

วนซงอยทามกลางเพอนมนษยของเขาดวย

เนองจากมนษยเปนสตวสงคมเขาจงมอาจทจะ

มความสขในองคพระผ เปนเจาจากการเฝา

เอาแตบ�าเพญภาวนาหรอพจารณาใครครวญ

ถงพระองคเพยงล�าพงแตผเดยวไดแตตองได

จากการกระท�าหนาทของตนดวยดตอเพอน

มนษยทงหลายโดยเฉพาะผทอยในชมชนเดยว

กบเขาหรอผทเขาไดมโอกาสพบปะในชวต

ประจ�าวนของเขาดวย

4. กำรไดมำซงควำมสขแท

ก.ความสขแทเปนสงทสามารถไดมา

จรงๆหรอไม

คานท(Kant)เชอวาความศกดสทธ

หรอสงทไปดวยกนกบกฎศลธรรมนนเปน

กระบวนการทไมมทสนสดหรอกลาวอกนย

หนงกคอเปนการพยายามทจะไปสจดหมาย

ทไมมมนษยหนาไหนสามารถจะบรรลถงได

สวนท.เอช.กรน(T.H. Green)คดวามนษย

มสมรรถภาพอนจ�ากดแตมนสพระผเปนเจา

(Divinemind)คอยๆผลตตนเองขนมาใหม

ภายในวญญาณของมนษยเพราะฉะนนความ

ดอนแทจรงทจะยงความสขสมบรณใหมนษย

นนจงไมสามารถทจะเกดในมนษยเองไดแต

เกดขนในมนสพระผเปนเจาซงมอยทวไปรวม

ทงในตวมนษยเองดวย



อยางไรกตามความสขอนสมบรณนน

เปนสงทสามารถเปนจรงขนมาได(แตมใชใน

โลกนดงทจะกลาวในหวขอถดไป)เนองจาก

มนษยมสมรรถภาพธรรมชาตส�าหรบความด

อนสมบรณและการทเขาจะไดชนชมยนดใน

ความดอนสมบรณนนกคอความสขอนสมบรณ

มนษยมสมรรถภาพดงกลาวกเพราะสตปญญา

ของเขาสามารถเขาใจจกรวาลและความด

อนสมบรณและเพราะวาเจตจ�านงของเขา

สามารถทจะปรารถนามนไดสมรรถภาพน

เปนธรรมชาตเพราะ(ก)มนมไดเปนสงทม

อยในมนษยเพราะมนษยเปนผเลอกใหมนมา

อย ตามอ�าเภอใจของเขาแตเปนสงทอย ใน

ตวมนษยเองอยแลวโดยธรรมชาต(ข)มนษย

ทกคนมประสบการณดวยตนเองถงแรงกระตน

อนแรงกลาทมอยโดยธรรมชาตในตวเขาถงแม

เขาอาจจะไมร วาจะท�าความพงพอใจใหแรง

กระตนนนอยางไรกตามมนเหมอนกบดอกไม

ตมทมสมรรถภาพโดยธรรมชาตทเบงบาน

หรอปลามสมรรถภาพโดยธรรมชาตทจะวางไข

ครงละจ�านวนมากๆดงนนมนษยจงมสมรรถ-

ภาพโดยธรรมชาตส�าหรบความสขอนสมบรณ

โดยการเปนอนหนงอนเดยวกนกบความดอน

สมบรณแตทงนทงนนมนษยจะตองใชเจต-

จ�านงเสรของเขาตดสนในปฏบตตามเงอนไข

ทจ�าเปนส�าหรบการท�าใหธรรมชาตของเขาครบ

ครน(ดวยการด�าเนนตามกฎธรรมชาตของเขา)

เสยก อนสมรรถภาพส�าหรบความสขอน

สมบรณของเขาจงจะสามารถบรรลถงความพง

พอใจได เฉกเช นเดยวกบดอกไม ตมซงม

สมรรถภาพโดยธรรมชาตทจะเบงบานหรอ

ปลามสมรรถภาพโดยธรรมชาตทจะวางไข

ครงละจ�านวนมากๆแตถามนไมด�าเนนตามกฎ

ธรรมชาตหรอมสงใดมาฝนกฎธรรมชาตของ

มนแลวมนกอาจจะไมมการเบงบานหรอวางไข

ตามสมรรถภาพโดยธรรมชาตของมนได

การโหยหาความสขของมนษยทวไปใน

สากลพภพในทกยคทกสมยเปนสงทไมอาจทจะ

ปฏเสธไดอนแสดงใหเหนถงธรรมชาตของ

มนษยในการทจะมงไปสจดหมายปลายทางซง

กคอความสขอนสมบรณทพระผเปนเจาทรง

ก�าหนดไวแลวทจะประทานใหแกเขาถาความ

สขทวานมไดมอยจรงกจะเปนการขดแยงกบ

ความจรงทวาพระผเปนเจาทรงเปนองคแหง

ความดและความจรงพระองคจะตองไมทรง

หลอกลวงเราใหมงไปสจดหมายปลายทางท

ไมมวนจะเขาถงไดเปนอนขาด

ข.เราจะไดรบความสขสมบรณเมอไร

ความสขอนสมบรณเปนสงทเปนไปไมได

ในโลกนจากประสบการณตางๆของมนษย

ทวพภพนแสดงใหเหนชดวาไมมใครเลยทม

ความสขอนสมบรณและยนนานตลอดไป

มนษยเรามทงสขและทกขคละเคลากนไป

ตลอดชวตบางคนอาจโชคดมากจนดเหมอน



วามความสขอนสมบรณแตตวเขาเองกยงรสก

วามนยงขาดอะไรอยและความสขเชนวานน

กนบวนแตจะหมดสนไปความตายอนเปนสงท

เทยงแทแนนอนท�าใหความหวงทจะมความสข

อนถาวรบนโลกนตองมลายสนไป

5. ชวตนคอวถสควำมสขแท

ความสขอนสมบรณเปนสงทจรงแทและ

เปนจรงขนมาไดแตเมอมนเปนสงทเราจะตอง

ไปประสบในชวตหนาแลวกเกดปญหาตดตาม

มาวาถาเปนเชนนนแลวจดประสงคของชวต

บนโลกนคออะไร

เนองจากมนษยถกสรางมาใหมจดหมาย

ปลายทางอยทความสขอนสมบรณจดประสงค

ของชวตนของเราจงตองอยทการไดมาซงความ

สขนนประการหนงแตเนองจากจดประสงค

ประการแรกเปนสงทไมอาจบรรลไดในชวตน

จดประสงคของชวตนจงมอย เพยงประการ

เดยวเทานนคอการเตรยมตวของเราเพอ

ความสขในชวตหนา

มนษยเตรยมตนเองเพอความสขนน

โดยการใชเสรภาพของเขาเลอกการกระท�าท

ถกตองดวยศลธรรมนกคดสมยใหมหลายตอ

หลายทานแสดงทรรศนะวาชวตนเปนการม

ปฏสมพนธ(interaction)ในเชงเหตผลระหวาง

พระผ สรางกบมนษยแตละคนพระผ สราง

เชอเชญเราแตละคนใหม งไปสความบรมสข

ชวนรนดรกบพระองคในสวรรคโดยการทรง

ปลกฝงความโหยหาความสขอนสมบรณไวใน

มนษยทกรปทกนามมนษยตอบสนองการเชญ

นดวยการยอมรบหรอปฏเสธเขามเจตจ�านง

เสรทจะยนยนศกดศรของความเปนมนษยของ

เขาดวยการกระท�าทสอดคลองกบศกดศรนน

หรอปฏเสธศกดศรของเขาดวยการเลอกอยาง

เสรทจะกระท�าการลดศกดศรความเปนมนษย

ของเขาการกระท�าอยางแรกเปนการกระท�าท

ถกศลธรรมและการกระท�าอยางหลงเปนการ

กระท�าทผดศลธรรมเหตวาถามนษยยนกราน

ทจะลดศกดศรของความเปนมนษยของเขาแลว

ไซรเขากไมอาจทจะบรรลความสขอนสมบรณ

หรอแมแตการทจะไดชมลางความสขเชนวานน

ดวยเหตนเองสงทพระเปนเจาทรงตองการจาก

มนษยในการเตรยมตวทจะรบความสขชว

นรนดรกบพระองคในสวรรคนนกคอการใช

เจตจ�านงเสรทพระองคประทานใหนนเลอก

เอาการยอมรบการเชญชวนของพระองคดวย

การกระท�าการตางๆทสอดคลองกบศกดศร

แหงความเปนมนษยหรออกนยหนงกคอการ

กระท�าท ถกตองศลธรรมนนเองดวยเหต

ดงกลาวชวตนจงเปนการทดสอบหรอการ

ทดลองใจพระผเปนเจาทรงตองการใหมนษย

มความสขอนสมบรณแตมใชโดยอตโนมต

หรอโดยทมนษยไมตองตอสออกแรงอะไรเลย

แตดวยการรวมมอยอมรบการเชญชวนของ

พระองคดวยการกระท�าความดดงกลาว



เปนทชดกระจางชดแลววาคณคาทาง

ศลธรรมนนมคาสงสดในบรรดาคณคาทงปวง

การเลอกหรอการกระท�าตางๆทเกดขนใน

ชวตของเรานนจะสงผลกระทบไปถงชวตหนา

ของเราซงจะด�ารงอย ชวนรนดรดงนนผ ท

ฉลาดรอบคอบจะตองพยายามทจะใชชวตน

ในทางทจะอ�านวยประโยชนหรอสงผลดตอ

ชวตหนาของตนใหมากทสดเทาทจะมากได

ดวยการกระท�าความดหรอใชสงตางๆในชวต

นของตนในทางทจะท�าให ได รบความสข

สมบรณในชวตหนาและละเวนจากสงใดๆ

กตามทจะเปนอปสรรคกดขวางการบรรล

วตถประสงคของชวตนน

นอกเหนอจากการทจะสญเสยความ

บรมสขชวนรนดรแลวไมมสงใดทจะเปนความ

เคราะหรายอนใหญหลวงของมนษยยงไปกวา

การเพกเฉยตอความหมายของชวตอมตะน

ในยคทกรซเจรญรงเรองอยางสงสดนนไดม

ชาวกรกเปนจ�านวนมากเหนวาชวตหนาเปนสง

ทไมแนนอนเพราะฉะนนมนษยควรใชชวต

ในปจจบนนแสวงหาความสขส�าราญใหมาก

ทสดเทาทจะมากไดโดยไมตองค�านงถงเรอง

ศลธรรมแตประการใดยรปดส(Euripides)

กวชาวกรกทมชวตอยกอนครสตกาล400กวา

ปและหลงสงครามโทรจน800ป(https://

en.wikipedia.org/wiki/Electra_(Euripides-

play)สบคนเมอวนท12/10/2558)ไดสรป

แนวความคดดงกลาวของชาวกรกไวในกว

นพนธของเขาดงตอไปน

“อนชวต ภพหนา จะมหรอ

นนกคอ ปรศนา นาฉงน

ไมมใคร ในพภพ จบสากล

จะคดคน ค�าตอบ ใหชอบใจ

คนทตาย ไปแลว ไมมาเลา

เราจงเดา ไมถก วามไหม

เอาอยางน ดกวา สบายใจ

ปลอยตวให ไปตาม ยถากรรม”



ความสงสยไมแนใจในท�านองเดยวกนน

ก�าลงระบาดอยทามกลางมนษยเปนจ�านวน

มากในปจจบนบางคนถงกบกลาววาพระเจา

ตายแลว(https://en.wikipedia.org/wiki/

Friedrich_Nietzsche.สบคนเมอวนท12/

10/2558)ดวยเหตนจงไมตองสงสยเลยวา

ท�าไมยคนจงเปนยคทศลธรรมเสอมโทรมเปน

อยางมากทสด

สรปไดวามนษยเราควรมจดหมายการ

ด�าเนนชวตในโลกนใหดทสดตามหลกศลธรรม

และประพฤตปฏบตตนตอเพอนมนษยอยางด

ทสดเพอทชวตของตนจะเปนอยางทอรสโต-

เตลวาเปนชวตทครบครนบรบรณและไมรสก

ขาดสงใดเลยและเมอไดสนชวตจากโลกนแลว

กเปนทหวงไดวาเขากสามารถทจะบรรลจด

หมายปลายทางของเขานนกคอการไดไปม

ความสขอย างแท จ รงกบองค อสมพทธ

(TheAbsolute)หรอองคพระผเปนเจาตลอด

นรนดร

รำยกำรอำงอง

กรตบญเจอ.(2527).แกนปรชญายคกลาง.

กรงเทพฯ:ไทยวฒนาพานช.

กรตบญเจอ.(2522).สารานกรมปรชญา.

กรงเทพฯ:ไทยวฒนาพานช.

Aquinas,St.Thomas.(1987).OnPolitics

andEthics.(translatedandedited

byPaulE.Sigmund).NewYork:

PrincetonUniversity.

Augustine–Wikipedia,thefreeency-

clopedia.(2558).คนหาจากhttps://

en.wikipedia.org/wiki/Augustine_

(disambiguation)เขาถงเมอ16/10/

2558.

Augustin,Jean-kevin,Wikipedia,the

freeencyclopedia.(2558).คนหา

จากhttps://en.wikipedia.org/wiki/

Jean-K%C3A9vin_Augustinเขาถง

เมอ16/10/2558.



Dewey,John.inEncyclopediaofEthics.

(2001).(editedbyLawrenceC.

BeckerandCharlotteB.Beckers,

NewYork:Routledge.

Dewey,John.inPhilosophyofEduca-

tion:AnEncyclopedia. (1996)

(editedbyJ.J.Chambliss,New

York:Garland.

Electra(Euripidesplay)-Wikipedia,

thefreeencyclopedia.(2558).

คนหาจากhttps://en.wikipedia.org/

wiki/Electra_(Euripides_play)12/

10/2558

Eudaemonia -Wikipedia, the free

encyclopedia.(2558).คนหาจาก

https://en.wikipedia.org/wiki/

Eudaemonia12/10/2558

Hedonism-Wikipedia,thefreeency-

clopedia.(2558).คนหาจากhttps:

//en.wikipedia.org/wiki/Hedo-

nism.12/10/2558

Immanuel,Kant–Wikipedia,thefree



Immanuel_Kantเขาถงเมอ12/10/

2558.

Mill,JohnStuart,Wikipedia,thefree



John_Stuart_Mill.12/10/2558

Nietzsche,Friedrich,Wikipedia,the

freeencyclopedia.(2558).คนหา

จากhttps://en.wikipedia.org/wiki/

Friedrich_Nietzsche.12/10/2558

Stoicism-Wikipedia,thefreeencyclo-

pedia.(2558).คนหาจากhttps://

en.wikipedia.org/wiki/Stoicism.

12/10/2558

Sullivan,DanielJ.(1963).AnIntroduc-

tiontoPhilosophy.Milwaukee:

Bruce.

ประวตศาสตรครสตศาสนาในแดนมงกร:

จากรฐจารตสรฐสมยใหม1

History of Christianity in China:

From Traditional State to Modern State.

ผศ.ดร.นพนธ ศศภานเดช

*อาจารยประจ�าภาควชาภาษาจนคณะศลปศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร

Asst.Prof.Dr.Nipon Sasipanudej, Ph.D.

* Department of Chinese Faculty of Liberal Arts Thammasat University.

1แนวคดในบทความนใชบรรยายในงานศลปเสวนาภายใตหวขอชอ“ครสตงจนถนสยามกบค�าถามถงครสตในแดนมงกร”วทยากรโดย

อาจารยภมภตมหาตมะหมวดวชาประวตศาสตรคณะโบราณคดมหาวทยาลยศลปากรและดร.นพนธศศภานเดชภาควชาภาษาจน

คณะศลปศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตรด�าเนนรายการโดยดร.กรพนชตงเขอนขนธภาควชาประวตศาสตรคณะศลปศาสตร,

มหาวทยาลยธรรมศาสตรจดโดยโครงการศลปเสวนาฝายวชาการคณะศลปศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตรณวนท4พฤศจกายน

2557เวลา16.30-18.30หอง211คณะศลปศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตรศนยรงสต


นพนธ ศศภานเดช

23

บทคดยอ บทความนแสดงใหเหนถงพฒนาการและปญหาภายในพฒนา

การของครสตศาสนาในสงคมจนตงแตรฐจารต(traditionalstate)

จนถงรฐสมยใหม(modernstate)โดยชใหเหนวาครสตศาสนาทแผ

เขามาในรฐจารตนนอยในรปของศาสนจกรเนสทอเรยนแหงตะวนออก

(NestorianChurchoftheEast)ซงขดแยงทางความคดและอดม-

การณกบครสตจกรสายหลกอนๆโดยเผยแผผานเขามาทางเสนทาง

สายไหมสมยราชวงศฉนครสตศาสนาในยคนเปนการปะทะสงสรรค

ทางวฒนธรรมมากกวาการเขามาของอาณานคมในสมยปลายราชวงศชง

ในสมยชงจนไมไดตอนรบครสตศาสนาและมองวาเปนภยคกคามตอ

ความมนคงของรฐจารตจนถงสมยเตงเสยวผงจนเรมเปดเสรทางศาสนา

มากขนในยคนจนตความความรกในศาสนาครสตใหเขากนไดกบ

หลกความรกสากลแบบไมมชนชนแบบลทธคอมมวนสตจนสมยใหม

(modernChinesecommunism)แนวคดดงกลาวยงสอดคลองตอง

กนกบหลกวาดวยความรกสากล(UniversalLove)ของมวจอใน

รฐจารตอกดวยครสตศาสนายงใชชองทางของอาณานคมเผยแพรเขา

มายงไตหวนและฮองกงเมอสนยคอาณานคมเขาส ยคโลกาภวตน

ครสตศาสนากกลบมาใชชองทางการปะทะสงสรรคทางวฒนธรรมในการ

เผยแผค�าสอนเชนเดม

ค�ำส�ำคญ: 1)ครสตศาสนา

2)ประวตศาสตรครสตศาสนา

3)จน

ประวตศาสตรครสตศาสนาในแดนมงกร: จากรฐจารตสรฐสมยใหม


Abstract ThisarticledemonstratestheevolutionofChristianity

and intrinsic problem within its philosophical development

fromtraditionalstatetomodernstateofChina,andargues

thatNestorianChurchoftheEastasthemostinitialform

ofreligionwhichspreadsthroughSilkRoadofChinaunder

Qin reign is a product of cultural interaction between for-

eign and indigenous cultures, and its ideology is against, and

incompatiblewithothermainschismofChristianity,while

ChristianityunderlateQingreignisaproductofcolonialism

fromtheWest. InQingperiod,Christianity isunwel-

comed by the court, it is considered as threatening disaster

tothestabilityoftraditionalstate.UntilDengXiaopingera,

Chinabeginstoenactthedoctrineoflaissez-faireinreli-

giousbelief,theconceptofloveinChristianityisreinter-

preted as universal love without classes in the light of

modernChinesecommunismwhichcanbeidenticalwith

MohisticconceptofUniversalLoveintraditionalstate.

IncaseofTaiwanandHongKong,Christianityisaproduct

ofcolonialism.Whencolonialeraended,thewholeworld

entersintoglobalizationperiod,Christianityfindsitsown

way in cultural interactions to disseminate its doctrinal

foundationagain.

Keywords: 1)Christianity

2)HistoryofChristianity

3)China



บทน�ำ

เมอเราพดถงครสตศาสนาเราพดถงใน

ระดบใด1)ระดบวฒนธรรมศกษา(เรยกวา

วฒนธรรมศาสนา)(วฒนธรรมศกษาในทน

ไมใชการศกษาวฒนธรรมทวๆไปกลาวคอ

ไม ใช วฒนธรรมในเชง เรองเล า แต มอง

วฒนธรรมในกระสวนทางประวตศาสตร

หรอกรอบทางมนษยวทยาซงใช วธวทยา

อนหลากหลายในการมอง)หรอ2)ระดบ

คตชนวทยา(เรยกวาคตชนวทยาทางศาสนา)

ซงไมจ�าเปนตองสมพนธกบวฒนธรรมศกษา

และอาจจะแยงกบวฒนธรรมศกษากไดเพราะ

ความเขาใจระดบชาวบานไมจ�าเปนตองสมพนธ

กบความรเชงศาสนาในระดบวฒนธรรมศกษา

และ3)ระดบปรชญาศาสนา(ซงกไมจ�าเปน

ตองสมพนธกบศาสนาในระดบคตชนวทยาอน

จะน�าไปสค�าถามวาคตชนวทยาจรงๆแลวถง

ทางตนหรอไมมนเปนศาสตรพอหรอเปลา)

ขาพเจาขอวเคราะหในระดบปรชญาศาสนา

กอน

ปญหำครสตปรชญำในจน

ครสตศาสนาผานเขามาในสมยฉนทาง

เสนทางสายไหมในรปของศาสนจกรเนส-

ทอเรยนแหงตะวนออก(NestorianChurch

oftheEast)(ดรปประกอบ)ลทธนไมใชทง

โปรเตสแตนทและไมใชทงคาทอลก ไมใช

เพราะเหตใด เพราะมนไมยกสถานะของ

พระเยซครสตขนสหลกตรเอกานภาพ(Trinity)

ค�าวาไมยกหมายความอะไรหมายความวา

ลทธนแยกตวออกมาจากทงโรมนคาทอลกและ

โปรเตสแตนทอกทหนงโดยอธบายสถานะของ

พระเยซครสตวาตอนทพระเยซครสตเปน

พระเจากเปนพระเจาโดยสมบรณและเมอ

ทรงเปนมนษยกเปนมนษยโดยสมบรณเชนกน

กาละและเทศะของการเปนสงทงสองกแยก

ขาดออกจากกนอยางสนเชงซงกอนหนานเรา

จะอธบายพระเยซในสองลกษณะเทานนกลาว

คอ1)เปนพระเจาอยางเดยว(monophysit-

ism)ตามรากศพทละตนมความหมายวา

รางเดยวmonoแปลวาหนงเดยวphysite

แปลวาราง)2)เปนมนษยในลกษณะของ

พระเจากลาวคอเปนทงพระเจาและมนษย

รวมเวลาและรวมสถานทไปพรอมกน(mi-

aphysitismตามรากศพทละตนมความหมาย

วารางอนรวมกนโดยไมแบงแยกหรอรางท

สามารถทะลและเชอมโยงถงกนได)การแยก

สถานะของพระเยซในฐานะทเปนพระเจาและ

มนษยออกจากกนอยางสนเชงท�าใหพระเยซ

หมดสนสงท เรยกว า เอกภาวะทางตวตน

(monophysite)แตกลบกลายเปนทวภาวะ

ทางตวตนทแยกขาดออกจากกน(dyophy-

site)และการอธบายแบบนท�าใหพระแมมาร

ในฐานะผใหก�าเนดพระผเปนเจา(theotokos)



ในรปลกษณของเลอดเนอ(Godmadeflesh)

ซงเคยเชอกนตามพนธสญญาใหมในบทแมทธว

(Matthew)และลค(Luke)ทอธบายวาทรง

มสถานะอนบรสทธ(parthénos)กลายเปน

แปดเปอนตามไปดวยแนนอนวาเนสทอเรยส

(Nestorius386-450)ผด�ารงต�าแหนงเปน

สงฆราชแหงกรงคอนสแตนตโนเปลตงแตป

428-431ซงน�าเสนอแนวคดแบบศาสนจกร

เนสทอเรยนแหงตะวนออกถกตอตานจาก

สมาชกสภาปฐมกาลแหงอฟซส(FirstCouncil

ofEphesus)ในป431และสมาชกสภาแหง

แคลเซดอน(CouncilofChalcedon)ในป

451ในการช�าระพระคมภรไบเบลและกลาว

หาเขาวานอกรตจนตองลภยและยายฐาน

ทมนทางความเชอพรอมเหลาสานศษยไปยง

เปอรเซยหรอซเรยในปจจบน

เหลำบำทหลวงเนสทอเรยนในขบวน

แถวในวนอำทตยใบปำลม (Palm Sunday)

รำวศตวรรษท 7 หรอ 8 จตรกรรมฝำผนง

จำกโบสถเนสทอเรยนในสมยถงของจน

พพทธภณฑ Fur Indishe Kunst Dahlem

ในเบอรลน (Berlin)

คนจนนนไม ได เชอในเอกเทวนยม

(monotheism)อยแตเดมชาวจนถงแมจะเชอ

ในเทวนยมแตเทวนยมแบบจนกไม ได ม

ลกษณะสมบรณภาวะ(absolutism)แบบ

เอกเทวนยมในรปตรเอกานภาพเหมอนครสต-

ศาสนาและไมไดมพลานภาพ3ประการใน

แบบครสตศาสนาดวยไดแกทรงเปนหนง

เดยวและปรากฏอยทกหนแหง(omnipres-

ence)ทรงเปนสพพญญ (omniscience)

ทรงพระปรชาสามารถ(omnipotent)ใน

เฟงเสนปาง2 (封神榜)แสดงใหเหนวา

เทพเจ าของจนไม ใช เอกเทวนยมในแบบ

สมบรณภาวะแตเป นพหเทวนยมในเชง

โครงสรางทมล�าดบชนเชนการแบงหมวดหม

2เฟงเสนปางคอนยายเกยวกบปฏสมพนธระหวางเหลาเทพเจาหรอผสางเทวดากบมนษยในรฐสงครามของจนโบราณเชอกนวาเปนงานเขยน

ของสวจงหลนแหงราชวงศหมงโครงเรองเกยวกบวธการทเจยงไทกงใชก�าราบทวยเทพตางๆและกลยทธทจกรพรรดอแหงราชวงศโจวใชปราบ

แวนแควนตางๆในเฟงเสนปางบอกเลาถงโครงสรางและชนชนของทวยเทพอยางสลบซบซอนตลอดจนอ�านาจทเหลาทวยเทพกระท�าตอมนษย

ตามอ�าเภอใจทใฝการเมองเฟงเสนปางแสดงใหเหนวาดานหนงมนษยตกเปนเครองเลนของเทพเจาและไมอาจตานทานอ�านาจของเทพเจา

ทมพลานภาพเหนอกวาตนไดดานหนงกแสดงคตแบบมนษยนยมผานมนษยในอนทจะทาทายอ�านาจของเทพเจาจนน�าไปสโศกนาฏกรรมท

ลกซงกนใจผอาน



เทพเจาตามการตอบสนองเรองทางโลกยเปน

เรองๆไปใหแกมนษยทวอนขอ เชน เทพเจา

มงกร(神龍王)ทควบคมดแลเรองจาย

น�าและการตกของฝนเทพเจาตางๆ เหลานม

ปฏสมพนธกบมนษยอยางใกลชดและขดแยง

กบเทพเจาดวยกนเองรวมทงขดแยงกบมนษย

ดวยโดยผานกระบวนการท�าใหเทพเจาเหลาน

ม บ ค ล กล กษณะของความ เป นมน ษย

(人格化)อนน�าไปสชะตากรรมแบบโศก

นาฏกรรมของบคคลในประวตศาสตรทถก

เทพเจาเหลานเลนตลกเชนเทพเจามงกรใน

ต�านานนางพญางขาว(白蛇傳)ทอจฉา

พระโพธสตวอวโลกเตศวรซงไดรบบชาและ

ความนยมจากชาวบานในแถบนนเกนหนาเกน

ตาตนเองจงบนดาลใหฝนไมตกเปนเวลาหลาย

ปท�าใหนางพญางขาวตองออกมาตอสเพอชวย

ชาวบานในละแวกนนจนเกดเปนความขดแยง

ทก�าหนดชะตากรรมของนางเองในภายหลง

เทพเจาเหลานมความรกความโกรธความโลภ

ความหลงในแบบมนษยทกอยางตลอดจน

แตงงานระหวางเทพเจาดวยกนหรอแตงงาน

กบมนษยไดดวยพหเทวนยมของจนนนใกล

เคยงกบพหเทวนยมของกรกมากกวาศาสนา

ครสตในยคกลางเพราะถกท�าใหมความเปน

มนษยอยางหลากหลายระดบและมนษยกม

ปฏสมพนธ กบเทพเจ าอย างใกล ชดด วย

ปฏสมพนธระหวางมนษยกบเทพเจาในปกร-

ณมเหลานบงบอกวามนษยนนแมไมอาจตอ

กรกบเทพเจาไดแตจตวญญาณของพวกเขา

นนยงใหญกวาเทพเจาขณะทชวตของทต

สวรรค(angeliclife)ในรหสยนยม(mysti-

cism)ตามแบบยคกลางหรอไบแซนไทน(Byz-

antine)นนใหความส�าคญตอการหลดพนจาก

อารมณทางโลกเพอใหชวตของทตสวรรคม

ลกษณะทเรยกวา“ความปลอดจากอารมณอน

ศกดสทธ”(divine impassivity)3และนก

รหสยนยมยคกลางในศาสนจกรไบแซนไทนก

เชดชและปลกฝงสานศษยใหด�ารงชวตใน

ลกษณะนแสงเรองรองทเปลงออกมาเปนรศม

ทรงกลมจากศรษะพระแมมารหรอนกบญอนๆ

ตลอดจนดวงตาอนมองต�าทสงบนงเยนเยอก

ของนกบญเหลานนกสะทอนถงความศกดสทธ

อนเกดภาวะหลดพนจากอารมณทางโลกยทง

สนทวาศาสนจกรเนสทอเรยนแหงตะวนออก

พยายามแยกความเปนมนษยออกจากความ

3BasilTatakis,ByzantinePhilosophy,translatedwithintroductionbyNicholasJ.Moutafakis(Indianapolis:Hackett

PublishingCompany,Inc.,2003),pp.40-41,121.



เปนพระเจาโดยบอกวา ถอยค�าสงสอนท

ออกปากของพระเยซครสตนนเปนถอยค�า

ของมนษยโดยสมบรณ ดวยเหตนจงถกจรต

ทองถนและครองใจชนกลมนอยในแถบเสนทาง

สายไหมได ศาสนจกรเนสทอเรยนแหงตะวน

ออกไดรบความนยมอยางมากในแถบเสนทาง

สายไหมในสมยหยวนโดยผานเขามาทางการคา

และการแลกเปลยนวฒนธรรมฮนกบวฒนธรรม

ชายขอบ

แทนจำรกเนสทอเรยนทถกตงขนท

เมองฉำงอำนในสมยถง (781) ในสมยนน

เรยกศำสนจกรเนสทอเรยนแหงตะวนออก

เปนภำษำจนวำ “จงเจยว” (景教)

ขณะทโรมนคาทอลกกบโปรเตสแตนท

นนยดมนในหลกตร เอกานภาพท เชอว า

พระเยซครสตม3สถานะไปพรอมกนคอ

ทรงเปนทงพระบตร (TheSon)พระจต

(TheHolySpirit)พระบดา(TheFather)

หมายความวาทรงเปนทงมนษย(บตรของ

พระผเปนเจา)ทงจต(จตวญญาญอนศกดสทธ

ของพระผเปนเจา)และทงตวพระผเปนเจาไป

ในเวลาเดยวกนแผนภมในยคกลางสามารถ

อธบายการสงเคราะหตรภาวะใหเปนหนง

เดยวกนไดดทสดขาพเจาขอเทยบฉบบภาษา

ละตนกบฉบบภาษาองกฤษดงน

ตนฉบบยคกลำงของปเตอร ปวตเยร

(Peter Poitier) ในป 1210 ซงเชอกนวำ

เปนแผนภมแรกเรมสด



(ฉบบแปลเปนภำษำองกฤษ)

แผนภมขำงตน อำนไดดงน (อำนแถวดำนซำยลงมำกอน)

พระบดาคอพระเจา

พระบตร(แหงพระเจา)คอพระเจา

พระจต(หรอจตสากล)คอพระเจา

พระเจากคอพระบดาดวย

พระเจากคอพระบตรดวย

และพระเจากคอพระจตดวย

แตพระบดาโดยล�าพงไมอาจเปนพระบตร

พระบดาโดยล�าพงไมอาจเปนพระจต

พระบตรโดยล�าพงไมอาจเปนพระบดา

พระบตรโดยล�าพงไมอาจเปนพระจต

พระจตโดยล�าพงไมอาจเปนพระบดา

พระจตโดยล�าพงไมอาจเปนพระบตร

หากเราดการแบงนกายในครสตศาสนา

เราจะพบวาศาสนจกรเนสทอเรยนแหงตะวน

ออกซงยดหลกทวภาวะทแยกขาดออกจากกน

ทงกาละและเทศะ(dyophysite)ของพระ

เยซครสตนนไมเขาพวกกบนกายอนๆเลย

ตารางการแบงนกายหลกๆในครสต-

ศาสนา

1.ศาสนจกรโรมนคาทอลค(Roman

CatholicChurch)(ยดหลกตรเอกานภาพ)

2.โปรเตสแตนท (Protestantism)

(ยดหลกตรเอกานภาพ)ในแนวคดแบบโปร-

เทสแตนทแบงออกไดเปน

2.1ลทธแคลวน(Calvinism)

2.2ลทธลเทอรล(Lutheranism)

2.3ศาสนจกรแองกลแกน(Anglican

Church)หรอศาสนจกรองกฤษ(Churchof

England)(ทง1.และ2.ทกส�านกยดหลก

ตรเอกานภาพ)



3.ครสตจกรแบบตะวนออก(Eastern

Christianity)แบงออกเปน

3.1ครสตจกรออรโธดอกซ(Orthodox

Christianity)ในครสตจกรออรโธดอกซแบง

ออกไดเปน

3.1.1EasternOrthodox

Church(ยดหลกตรเอกานภาพในระบบเอก

เทวนยมกลาวคอทรงเปนพระเจาพระองค

เดยวเทานนแตมตรลกษณะ)

3.1.2OrientalOrthodox

Church(ยดหลกmiaphysitismกลาวคอ

ยดถอพระเจาในลกษณะมนษยหรอมนษย

ในฉายาลกษณของพระเจาทมคณลกษณะรวม

กาละและเทศะกนพระองคทรงเปนทงพระเจา

และมนษยไปพรอมๆกนภายใตเอกเทวนยม

กลาวคอทรงเปนพระเจาเพยงพระองคเดยว

แตมสองลกษณะ)

3.2ศาสนจกรเนสทอเรยน

แหงตะวนออก(NestorianChurchofthe

East)(ยดหลกทวนภาพทแยกขาดออกจากกน

ทงในเชงกาละและเทศะหรอdyophysitism

ในภาษาละตนภาวะของพระเจาและมนษย

ของพระเยซครสตแยกขาดออกจากกนทงใน

ระดบภววทยาและญาณวทยาเมอพระเยซ

ครสตทรงเปนพระเจา (พระบดา)กเป น

พระเจาโดยสมบรณและเมอทรงเปนมนษย

(พระบตร)กเปนมนษยโดยสมบรณเชนเดยว

กนทงสองกาละและเทศะทแยกขาดออกจาก

กนอนท�าใหสถานะของพระแมมารท เคย

บรสทธกลายเปนไมบรสทธและท�าใหนกายน

ถกตอตานจากส�านกอนๆวาไมใชครสตแท

และนอกรต)

3.3ศาสนจกรคาทอลคแหงตะวนออก

(EasternCatholicChurches)หลกตรเอกา-

นภาพถอวาเปนขนสดยอดของระบบเทว-

วทยาทงปวงเพราะมนสามารถสลายความ

แตกแยกเกยวกบสถานะของพระเยซครสต

ได ท งหมดพระองค ทรงเป นสจจะภาวะ

(Logos)ทงโลกนและโลกหนาหลกตรเอกา-

นภาพนถอวา เปนระบบเทววทยาทท�าให

ครสตศาสนากาวไกลกวาศาสนาเทวนยมอนๆ

มากหากเทยบกบศาสนาอสลามศาสนา

อสลามแทบจะไมมพฒนาการทางเทววทยาเลย

เพราะนบทรงมสถานะมนษยเทานน ไมใช

พระเจาและหากเทยบกบศาสนายวกยง

ชดเจนวาโมเสสมสถานะเปนมนษยไมใช

พระเจาทขาพเจาอธบายมาตอบค�าถามอะไร

มนตอบวาความเชอทงในโรมนคาทอลกและ

โปรเตสแตนทเปนผลตผลของรฐสมยใหมผาน

คณะเยสอต(Jesuit)ทมากบแนวคดอาณา-

นคมในชวงปลายราชวงศชงไมใชเปนผลตผล

ของรฐจนสมยโบราณทผานมาทางการคาและ

การปะทะสงสรรคทางวฒนธรรมผานดนแดน

ชายขอบและทส�าคญมนไมไดรบการตอนรบ

อยางเปนทางการจากราชส�านกในรฐจารตเลย



กลาวไดวาทงครสตศาสนาเปนการ

ปลกถาย(移植)เขาไปในสงคมจนเปน

ความแปลกแยกมากกวาทจะผสมกลมกลน

จงตองใชเวลาอยางยาวนานทจะปรบตวใหม

รากอย ในสงคมจนได ในสมยพระเจาคงซ

วทยาการของอาณานคมเรองนาฬกาแบบสมย

ใหมทบาทหลวงทงหมาฟา(湯瑪法)หรอ

ทงยววง(湯若望) (JohannAdam

\SchallvonBell1592-1666)บาทหลวง

เยซอตทเสนอตอพระเจาคงซนนนบล�ายคมาก

บาทหลวงทงหมาฟายงเสนอตอพระเจาคงซ

ใหจดล�าดบปฏทนจนใหมโดยใหเปลยนมา

ใชระบบสรยคตแทนจนทรคตเพอใหไดผลผลต

ทแมนย�าตามฤดกาลมากขนขนนางสมยชง

กอาศยชาตนยมก�าจดบาทหลวงทงหมาฟา

โดยการกลาวโทษเขาวาระบบเวลาแบบนจะ

ท�าใหเวลาในการท�าเกษตรกรรมของจนยงเหยง

ชาตนยมใดๆกไมอาจเกดขนลอยๆไดหากวา

มนไมมเปาประสงคทางการเมองรองรบอย

ในสมยนนพระเจาคงซทรงโปรดนาฬกาขนาด

ใหญแบบตงโตะและแบบหอยตดพระกายของ

ตะวนตกทบาทหลวงเยซอตน�ามาถวายมาก

แนนอนวาเรองการชมชอบวทยาการดานเวลา

สวนพระองคกกลายเปนเรองการเมองไปได

ขนนางฝายศตรทตองการก�าจดพระองคโจมต

การชนชมในวทยาการตะวนตกของพระเจา

คงซโดยใชบาทหลวงทงหมาฟาเปนเครองมอ

พระองคเสยเวลาอย หลายปเ พอปกปอง

บาทหลวงทงหมาฟาใหรอดพนจากความผด

แตกไมประสบผลส�าเรจและถกส�าเรจโทษดวย

การตดศรษะไปในทสด

ในรฐสมยใหมภายใตการน�าของเหมา

เจอตงครสตศาสนากไมไดรบการตอนรบ

แมแตนอยเหมาคมสอและโฆษณาวาศาสนา

คอสารเสพตดโดยตความวาทะทอนหนงของ

มากซทวา

宗教裏的苦難既是現實的苦難的表現，又是對這種現實的苦難的抗議。宗教是被壓迫生靈的嘆息，是無情世界的感情，正像它是沒有精神制度的精神一樣，宗教是人民的鴉片。——馬克思4

4KarlMarx,“ContributiontotheCritiqueofHegel’sPhilosophyofRight,”(Introductionpart)inOnReligionbyKarl

MarxandFriedrichEngels(Moscow:theForeignLanguagePublishingHouse,2008),p.42.ผเขยนอานจากฉบบแปลภาษาจน

จากสรรนพนธมากซและแองเกล(เลม1)(ปกกง:ส�านกพมพประชาชน,1995),หนา1-2.《馬克思恩格斯選集》第1卷，

(北京：人民出版社，1995），頁1-2，อางใน 張建映，張躍濱編著，《馬克思主義讀

本》（北京：清華大學出版社，2005），頁3。



ความทกขระทมทศาสนามงอธบายแททจรงแลวเปนการแสดงออกถงความทกขยากในชวตทงยง

เปนการขบถตอความทกขยากในชวตดวยศาสนาเปนเพยงลมหายใจแหงชวตทถอนออกมาเมอถก

กดขเปนดงน�าใจแหงโลกอนไรน�าใจเฉกเชนจตวญญาณอนไรซงจตวญญาณศาสนาคอฝนแหงมวล

มนษย(แปลโดยผเขยน)

ส� าหรบเหมา ศาสนาท�าให ชนชน

แรงงานเออยเฉอยและดานชาตอการปฏวต

ทางชนชนโดยยอมรบเอาความคดของชนชน

นายทนมาเปนคณธรรมของตนเองเมอใดท

เราเสพจนตดฝนกจะโหยหาโดยไมคดจะลกขน

มาตอส กบอาการปวยไขของตนเองและ

ยอมรบความไมเปนธรรมไปโดยปรยายนก

เหมอนกบศาสนาพทธหนยานทมอมเมาชนชน

ลางใหยอมรบและรบใชชนชนปกครองผาน

แนวคดเรองไพรกบกรรมนยม(เราเกดเปนไพร

กเพราะกรรมเราจงมหนาทรบใชชนชนสงเพอ

ตอบแทนพวกเขาในนามคณธรรมของไพร)

หรอผานความเชอทางคตชนอนๆอกมากมาย

เหมาก�าจดศาสนาทกศาสนาโดยถอวามนเปน

ซากเดนของลทธทนนยมและเขามหนาทในอน

ทจะขจดซากเดนเหลานใหหมดสนไปจากสงคม

จน

เหตการณหนง ทท�าใหศาสนาครสต

กลบมาฝงตวไดอกครงในสงคมจนกเพราะม

การปฏวตวฒนธรรมทท�าลายวฒนธรรมเกา

ใหหมดไปแลวฟนขนมาใหมในยคเตงเสยวผง

นกวชาการจนศกษาในโลกตะวนตกเรยก

กระแสนวา“การฟนฟศลปวทยาการในโลก

ตะวนออก” (OrientalRenaissance)

(ในภาษาจนเรยกวา東方復興ซงการ

ฟนฟศลปวทยาการในโลกตะวนออกนกรวม

จนไปดวย)แนนอนวาระบอบคอมมวนสต

จะอนญาตใหครสตศาสนาฝงตวอยไดกเพราะ

วาครสตศาสนาตองมอดมการณบางอยางท

สอดคลองเขากนไดกบลทธคอมมวนสตสงนน

กคอหลกวาดวยความรกสากล(Universal

Love)หลกนเปนอยางไรหลกนพยายามสอน

วาเราสามารถรกคนอนไดอยางไมมชนชน

ไมแบงเขาแบงเราหลกนกสอดคลองกบมวจอ

(墨子ประมาณ470-391กอนครสตกาล) ทเรยกวา“เจยนอาย”(兼愛) (ความหมาย

กคอ以愛為兼แปลวารกอยางไมม

ชนชนหรอรกอยางไมแบงแยก)หลกทเขาได

กนกบลทธคอมมวนสตนกถกโจมตโดยส�านก

หรสกลเมงจอ เมงจอ(孟子372-289

กอนครสตกาล)แยงวา“ผมมนษยธรรมรก

เพอนมนษย”(仁者愛人)ซงค�ากลาว



นมาจาก《孔子家語 • 三怒》5

ในคมภรจรยธรรมของขงจอนนความรกม

ล�าดบชนการรกผอนอยางไมมชนชนดงกลาว

เปนสภาพบรษจอมปลอมเมงจอกลาวโจมต

มวจอวา

5นอกจากนในคมภรจรยธรรมของขงจอบทหยวนยวนยงมบทสนทนาระหวางขงจอกบศษยทวา“ฟานฉอถามถงมนษยธรรมอาจารยตอบ

วา“มนษยธรรมคอการรกในเพอนมนษย””(แปลโดยผเขยน)『「樊遲問仁。子曰：「愛人」』《論語 • 淵

源篇第十三》

楊氏為我，是無君也；墨氏兼愛，是無父也。無父無君，是禽獸也。...... 楊墨之道不息，孔子之道不著，是邪說誣民，充塞仁義也。《孟子 • 滕文公下》

หยางจอเอาอตประโยชนเปนทตงกลาวไดวาไรผปกครองมวจอกยดหลกความรกสากลกลาวได

วาไรบดาไรบดาไรผปกครองเยยงเดรจฉานปรชญาหยางและมวไมดบสนธรรมแหงขงจอไมม

ทางปรากฏชดรงแตเสยมสอนผ คนใหหลงผดดวยจรตอนนอกรตเปนอปสรรคตอทงหลก

มนษยธรรมและความถกตอง(เมงจอ:เถงเหวนกงบททาย)(แปลโดยผเขยน)

巫馬子謂子墨子曰：「我與子異，我不能兼愛。我愛鄒人於越人，愛魯人於鄒人，愛我鄉人於魯人，愛我家人於鄉人，愛我親於我家人，愛我身於吾親，以為近我也。」《墨子》卷十一耕柱篇



6ความตอนนยงกลาววา「擊我則疾，擊彼則不疾於我，我何故疾者之不拂，而不疾者之拂？

故有我有殺彼以我，無殺我以利。」子墨子曰：「子之義將匿邪，意將以告人乎？

」巫馬子曰：「我何故匿我義？吾將以告人。」子墨子曰：「然則，一人說子，一

人欲殺子以利己；十人說子，十人欲殺子以利己；天下說子，天下欲殺子以利己。

一人不說子，一人欲殺子，以子為施不祥言者也；十人不說子，十人欲殺子，以子

為施不祥言者也；天下不說子，天下欲殺子，以子為施不祥言者也。說子亦欲殺子，

不說子亦欲殺子，是所謂經者口也，殺常之身者也。」子墨子曰：「子之言惡利也？

若無所利而不言，是蕩口也。」“ตขาพเจาขาพเจากเจบตผอนความเจบกไมยางกรายมาสขาพเจาไฉนขาพเจาไม

จดการกบตนเองทเจบแตแสไปยงกบคนอนทไมเจบดวยเลาเมอเปนดงนนขาพเจากอาจสงหารผใดกไดเพอประโยชนแกตนเองแตจะไมสงหาร

ตนเองเพอประโยชนแกผใด”ทานมวจอกลาววา“ความคดเชนนทานจะเกบง�าไวในใจหรอบอกเลาตอผอน”อหมาจอตอบวา“ใยขาพเจาตอง

เกบง�าไวโดยไมบอกกลาวตอผอนดวยเลา”ทานมวจอกลาววา“ถงแมจะเปนจรงตามทกลาวมาแมนมบรษเพยงหนงชนชมในตวทานบรษนน

กจะสงหารทานเพอประโยชนแกตนเองแมนมบรษอยนบทศชนชมในตวทานเหลาบรษนนกจะสงหารทานเพอประโยชนแกตนเองแมนทว

หลาจะชนชมในตวทานทวหลากจะสงหารทานเพอประโยชนแกตนเองแมนมบรษสกนามไมชนชมในตวทานเขาผนนกจะสงหารทานดวยวา

ค�าพดทานนนอปมงคลแมนมบรษอยนบทศไมชนชมในตวทานเขาเหลานนกจะสงหารทานดวยวาค�าพดทานนนอปมงคลแมนทวหลาไมชนชม

ในตวทานทวหลากจะสงหารทานดวยวาค�าพดทานนนอปมงคลเมอชนชมกมคนจะสงหารทานเมอไมชนชมกมคนจะสงหารทานจงถอเปน

ถอยค�าหลดปากทน�าภยถงชวต”ทานมวจอกลาวตอวา“ถอยค�าททานกลาวมาลวนน�ามาซงโพดผลในทางไมดทงสนในเมอไมกอใหเกด

ประโยชนกไมควรพดถอเสยวาพดพลงไปโดยไมยงคด”(แปลโดยผเขยน)

อหมาจอกลาวกบทานมวจอวา“ขาพเจานนตางจากทานขาพเจาไมอาจรกใครไดอยางเทาเทยม

กนขาพเจารกคนแควนโจวมากกวาคนแควนเยวรกคนแควนหลมากกวาคนแควนโจวรกคนใน

หมบานเดยวกนมากกวาคนในแควนหลรกคนในครอบครวมากกวาคนในหมบานรกบดามารดา

มากกวาคนในครอบครวรกตนเองมากกวาบดามารดาเพราะบคคลเหลานใกลตวขาพเจา”มวจอ

เลมทสบเอดบทเกงจ6(แปลโดยผเขยน)

ปรากฏการณนแสดงใหเหนวาสงทคน

จนเชอวาการจะน�าสงทดๆ ของแตละลทธมาส

กดและย�ารวมเขาดวยกนเปนสงทท�าไมไดใน

เชงทฤษฎมนท�าไดในระดบชาวบานความเชอ

หรอคตชนวทยาเทานนแตมนท�าไมไดในระดบ

ปรชญาในไตหวนยครวมสมยเกดขบวนการ

หนงซงพยายามสงเคราะหสงทมคณคาของแต

ศาสนาเขาไวดวยกนเรยกวาลทธอกวานเตา

(一貫道)ซงแปลวาธรรมะจากทงพทธ

เตาขงจอครสตอสลามสามารถจะทะลเขา

ถงกนไดหมดลทธนเชอวาสามารถสกดสงท

ดๆ ของแตละศาสนาแลวน�ามาผนวกเขาหากน

ไดหมดคนจนมโนมแนวอยางมากทจะสกด

ทกอยางมารวมกนเรยกวาปกณณกะนยม



(折衷主義)แลวนบถอไปพรอมกน

แบบนสาขาทไทยเรยกวา“ลทธอนตรธรรม”

อนตระในภาษาสนสกฤตแปลวา เลศล�า

ขนสงสดรวมกนจงแปลวา“ธรรมซงไมมสงใด

สงไปกวา”จะสมเหตผลในเชงทฤษฎหรอไม

ปรชญาสกลหรมทาทตอเรองชวตหลง

ความตายและผสางเทวดาดงน ในคมภร

จรยธรรมของขงจอกลาวไววา

(1)“อาจารยไมกลาวเรองวปรตความ

รนแรงความยงเหยงผสางเทวดา”(แปลโดย

ผเขยน)(子不語怪、力、亂、神。) (2)“เคารพผสางเทวดาและอยหางๆ

โดยไมเอาตวเขาไปของแวะ”(แปลโดยผเขยน)

(敬鬼神而遠之。)แตตองมความ

จรงใจ(誠心)ในการเคารพดวยดงค�าวา

“เซนไหวเทพยาดาและบรรพชนประหนงเหมอน

มาสถตอยณทนน”(แปลโดยผเขยน)(祭神如神在) (3)“หากยงไมถองแทเรองการมชวตอย

แลวไซรจะไปถองแทเรองความตายไดอยางไร”

(แปลโดยผ เขยน)(不知生，焉知死。)หมายความวาชวตหลงความตาย

จะจรงหรอไมนนไมส�าคญเทากบการท�าความ

เขาใจชวตในโลกนเงอนไขกคอเปนไปไดหรอ

ไมทเราจะเจนจบองคความรในโลกแหงการ

ด�ารงอยในชวตนเสยกอนคอยไปหยงรเรองโลก

หลงความตายหากเปนไปไมไดความรเรอง

ความตายกปวยการทจะแสวงหาค�ากลาวน

ไมไดมงตอบค�าถามทวาความรเกยวกบโลก

หนาจะจรงหรอเทจแตมงค�าตอบค�าถามเชง

คณภาพแตในโลกนส�าหรบขงจอขงจอออก

จะรสกประหลาดดวยวาท�าไมเราตองหมกมน

กบวาทกรรมวาดวยชวตหลงความตายมากกวา

สภาพการณด�ารงอยในโลกน

ถาเทยบกบศาสนาพทธศาสนาพทธ

หนยานหรอเถรวาทหมกมนอย กบชวตหลง

ความตายมากเราอาจจะตงค�าถามในระดบ

คตชนวทยากไดวาสมมตวาถาไมมโลกหนา

เราจะยงท�าบญหรอไมเราท�าบญเพราะมนม

อดมการณเรองโลกหนารองรบอยตายไปแลว

เกดเปนอะไรแมนวาสงเหลานในมลนทปญหา

บอกวาเปนอจนไตย(ในภาษาจนเรยกวา不可思議แปลวาอยเหนอการตรกตรอง

ดวยเหตผลจงปวยการทจะไปขบคดและ

แสวงหาค�าตอบ)

ถาเทยบกบศาสนาครสตนกายคาทอลก

(เฉพาะคาทอลก)คาทอลกใหความส�าคญกบ

วนพพากษาโลก(apocalyptic)มากรวมถง

อาณาจกรอนสงบสขของพระผเปนเจาหลงการ

พพากษา(post-apocalypticutopia)

คาทอลกยอมรบหลกตรเอกานภาพทตง

อยบนฐานเอกเทวนยมกลาวคอมพระเจาองค

เดยวแตสามลกษณะแตพทธศาสนานกาย



มหายานกลบมแนวคดแบบพหเทวนยมทเชอ

ในความมากเหลอคณานบของพระโพธสตว

และพระพทธเจ ามากมายนบไม ถ วน ทง

พระพทธเจาในอดตและพระพทธเจาแหง

อนาคตหรอพระศรอรยเมตไตรย(彌勒佛) นยงไมนบความขดแยงระหวางพทธดวยกนเอง

เชนพทธหนยานไมยอมรบตรกาย(三身 ของพระพทธเจาแตพทธมหายานยนยนใน

ตรกายของพระพทธเจา ไดแกธรรมกาย

(法身)สมโภคกาย(報身)นรมาณ-

กาย(應身)7

แมแตปราชญสกลหรทชอหลเหมยว

(李淼)กเคยเขยนจดหมายไปถามภกษท

ชอเตาเซง(道生ประมาณ360-434)วา พระพทธเจากายหยาบทแตกดบไปในโลกน

จะเปนเพยงกายหนงของพระพทธเจาในรป

7ธรรมกายคอกายธรรมทวาดวยความเปนเชนนนหรอตถตาอนแสดงถงการไมมสารตถะเชงภววทยาของสรรพสงซงกคอสญญตาภาวะนนเอง

มหายานนกายอวตงสกะ(華嚴)เรยกวาธรรมธาต(法界)สมโภคกายคอการเผยตนทางกายเนอหรอรปกายอนสมบรณเพอแสดง

ธรรมของบรรดาพระโพธสตวในขนทายสดของรปธาตสวนนรมาณกายคอกายหยาบชวคราวของเหลาปวงพระพทธเจาทมาปรากฏตนเพอแสดง

ธรรมณโลกน8WhalenLaiไดแปลจดหมายทหลเหมยวเขยนไปถามภกษเตาเกา(DaoGao)วาท�าไมพทธภาวะไมอาจเหนไดดวยตาและมอยเปนนรนดร

พทธภาวะนเผยตนเองผานนรมาณกายหรอกายหยาบทไดแตกดบไปแลวของเจาชายสทธตถะไดอยางไรหวขอในจดหมายเขยนวา“วาดวย

นรภาวะของพทธภาวะ”(OntheInvisibilityoftheBuddhaForm,LiMiaoAsksabouttheAbsentBuddha)WhalenLai,“Limits

andFailureof“Ko-I”(Concept-Matching)BuddhisminHistoryofReligions,Vol.18,No.3(Feb.,1979),pp.245-247.9Banกบcensorshipไมเหมอนกนกลาวคอbanเปนการหามเผยแพรอยางสนเชงแตการcensorshipไมไดหามการเผยแพรแตตองผาน

การกลนกรองและตรวจสอบแลวจากรฐบาลกลางจงจะเผยแพรได

ธรรมกายทไมมกาลเวลาและไมแตกดบได

อยางไรเปนไปไดอยางไรกนทพระพทธเจาซง

เราเหนในโลกนเปนเพยงสงชวคราวของสงท

จรงกวาในรปธรรมกาย8

ครสตศำสนำในระดบประวตศำสตรหรอ

วฒนธรรมศกษำ

หลงจากทวเคราะหอดมการณของ

ครสตศาสนาทเขากนไดกบลทธคอมมวนสต

แบบจน(ขอย�าวาเปนลทธคอมมวนสตแบบ

จนซงมากซอาจไมจ�าเปนตองเหนดวยกได)

ไปแลวในหวขอนผ เขยนจะวเคราะหการ

หามเผยแพรครสตศาสนาอยางสนเชงกบ

การอนญาตใหเผยแพรไดแตตองไดรบการ

ตรวจสอบกอนจากรฐบาลกลาง(Banand

CensorshipofChristianityinChina)9



กอนหนาการฟนฟศลปวทยาการในโลก

ตะวนออก(OrientalRenaissance)ในจน

ของสมยเตงเสยวผงทเปดกวางทางความเชอ

มากขนศาสนาครสตกถกมองวาเปนภยอยาง

ใหญหลวงตอจนเหตการณทางประวตศาสตร

ทส�าคญเหตการณหนงทบอกเลาถงอนตราย

ดงกลาวคอเหตการณของหงซวฉวน(洪秀全 1814-1864)หรอทเรยกในภาษาจนวากบฎ

ไทผง(太平天國1850-1851)หงซวฉวน

อางตนวาเปนประกาศกของพระผเปนเจาใน

การทขจดความฉอฉลความฟอนเฟะความ

เสอมทรามของราชวงศชงเพอทจะสรางอาณา-

จกรแหงพระเปนเจา(LandofGod)ขนมา

ใหมและกอนหนากบฎไทผงราชส�านกชงก

ตองรบศกหนกแลวจากกลมกบฎซงตความ

พทธศาสนามหายานนกายสขาวดใหมนยยะ

ทางการเมองเพอมาต อส กบราชวงศ ชง

ในภาษาจนเรยกวาลทธบวขาว(白蓮教) นอกจากลทธบวขาวยงมนกายยอยๆภายใต

ชอนกายสขาวดอกมากมายซงถกราชส�านกตง

แตสมยซงปราบปรามและกลาวหาวาเปน

นกายนอกรตทเขามาหากนภายใตชอของพทธ

ศาสนามหายานนกายสขาวดลทธบวขาวใช

ดอกบวของอมตาพระพทธเจาในคมภรของ

นกายสขาวดเปนสญลกษณลทธนจะไมทาน

หวหอมนมไมฆาสตวตดชวต ไมดมสรา

แตไมออกบวชมภรรยาไดหลายคนมลกได

ถอวาเปนองคกรศาสนาระดบชาวบานทตงขน

มาอยางลบๆและเปนก�าลงใหชาวบานตอตาน

ราชส�านกมาตลอดรวมทงซองสมก�าลงคนโดย

ผนวกเอาศาสนาเตาทพฒนากงฟและไทเกก

ลงไปเพอฝกฝนตนในทางทหารเพอออกรบ

มากกวาการฝกฝนของอตตบคคลตามแนวคด

เดมพระทเปนนกคดในมหายานเองกตอตาน

องคกรในระดบชาวบานแบบน เพราะสราง

ความรนแรงทงในระดบปรชญาเองและทงใน

เชงการเมองดวย

หงซวฉวนอางตนวาในคนหนงเขาได

เหนนมตวาเขาจะเปนผปลดปลอยความทกข

ยากแรนแคนของชาวจนใหพนจากมอของ

ราชวงศชงเขายงอางตนดวยวาเปนบตรของ

พระผเปนเจาในรปแบบของชาวจนและราชนย

แหงสวรรค(天王)งานเขยนสมยใหมตาง

อธบายการตความของหงซวฉวนทมตอศาสนา

ครสตในหลายลกษณะบางกวาหงซวฉวนไม

เคยผานพธศลลางบาปเพอปวารณาตนเปน

ครสตชนดวยซ�าบางกวาหงซวฉวนแอบท�าพธ

นอยางลบๆบางกวาค�าสอนของหงซวฉวน

ไมเปนทงคาทอลกและโปรเตสแตนทแตเปน

ลทธแกมากกวาบางกวาหงซวฉวนมความ

เปนโปรเตสแตนทมากกวาเพราะอางองหลก

ฐานทวาการแปลคมภรไบเบลในจนชวงนน

เนนหนกไปในสวนของพนธสญญาใหมมากกวา

พนธสญญาเก า และหงซวฉวนกตความ

พนธสญญาใหมใหมนยยะเชงปฏวตอยางเขม

ขนความหลากหลายของการตความท�าใหเรา



ประจกษชดวาความเขาใจในประวตศาสตรแท

ทจรงแลวเปนเพยงการสานทอทางตรรกะขน

มาใหมผานขอมลทมอยอยางกระจดกระจาย

เราจะเขาใจอยางไรกขนอยกบวาเราเทน�าหนก

ไปทขอมลชดใดเปนส�าคญและการสานทอ

เครอขายค�าอธบายของเรากไปก�าหนดการ

คดสรรขอมลของเราอยางเลยงไมไดวาอะไรท

เราเลอกจะมองเลอกจะใชเลอกจะตดออก

มมมองตางหากทก�าหนดการเลอกใชขอมล

มากกวาทขอมลจะก�าหนดมมมอง

จะเหนไดวาไมวาศาสนาพทธหรอครสต

ถกตความไปรบใชอดมการณทางการเมองมา

ตงแตยคจกรวรรดนยมแลวศาสนาในระดบ

คตชนนนแฝงไปดวยความรนแรงอยางมาก

และราชส�านกจนกต อต านมาโดยตลอด

และศาสนาในระดบคตชนกถกการศกษา

ศาสนาในระดบปรชญาตอตานอกทหนงมา

ตงแตโบราณดวยการทศาสนาครสตสามารถ

เขามาฝงตวอยในสงคมจนสมยใหมไดชชดวา

มนเปนผลตผลของรฐชาตแบบสมยใหมภายใต

นโยบายปฏบตนยมเชงเปาหมายของเตงเสยว

ผงทเรยกวาอะไรทดกรบเอาไวไดโดยไมเกยง

วธการหรอทเรยกวา“ไมวาจะแมวด�าแมวขาว

จบหนไดกเปนแมวทด”(黑貓白貓，抓到老鼠就是好貓)มนไมใชผลตผลทางวฒนธรรมภายในรฐแบบจารต

ส�าหรบไต หวนช วงศตวรรษท 17

ทดตช(Dutch)เขามาปกครองชวงป1624-

1662 (ค�าศพทเฉพาะทางประวตศาสตร

ไตหวนเรยกวา臺灣荷蘭統治時期)ดตชน�าศาสนาครสตนกายโปรเตสแตนทเขามาเผยแพรในไตหวนเพอใหชาวพนถนเลก

บชาผสาง(animism)และดตชกถกเจงเฉงกง

(鄭成功) ทลภยการเมองมาอยไตหวน

ชวคราวเพอกอบกราชวงศหมงจากราชวงศชง

(เรยกขบวนการนวาตานชงกหมง反清復明)ขบไลออกไปในทสดหลงจากเจงเฉงกง

กอตงรฐเจง(鄭氏王國1662-1683)

ทไตหวนแลว เขายงโจมตขบไลสเปนทมา

ยดไตหวนเปนอาณานคมราว1626-1642

(ค�าศพทเฉพาะทางประวตศาสตรไตหวนเรยก

ว า 臺灣西班牙統治時期) จนออกไปไดอกเชนกนชวงเวลานนสเปนก

บบบงคบใหคนพนถนนบถอโรมนคาทอลก

แทนการบชาผสางเช นกนภายในรฐเจ ง

ใตอาณตของเจงเฉงกงซงอยบรเวณไถหนาน

(台南)กมการหามนบถอครสตศาสนาท

พวกดตชและสเปนเขามาเผยแพรรฐเจงตอมา

ถกพระเจาคงซแหงราชวงศชงยกทพไปปราบ

ส�าเรจไดในทสดและครสตศาสนาในชวงภาย

ใตการปกครองของชง(臺灣清治時期 1683-1895)กไมมความส�าคญเลยครสต-



ศาสนาฟนคนอยางมาชวตชวาไดอกครงใน

ยคสาธาราณรฐจน(中華民國時期1945-)หลงญปนแพสงครามโลกครงทสอง

และถอนอาณานคมออกไปเหนไดวาครสต-

ศาสนาไมไดมรากเดมอยในวฒนธรรมไตหวน

ทวามากบแนวคดแบบอาณานคมของตะวนตก

ทจะมาปลดปลอยอนารยชนจากลทธนอกรต

และกลบมามชวตชวาอกครงหลงยคอาณานคม

บรรณำนกรม

Lai , Whalen. (1979). “Limits and

Failureof“Ko-I”(Concept-Match-

ing) Buddhism inHistory of

Religions,Vol.18,No.3(Feb.).

Marx,Karl.(2008).OnReligionbyKarl

Marx and Fr iedr ich Engels .

Moscow:theForeignLanguage

PublishingHouse.

Tatak is , (2003) . Bas i l . Byzant ine

Philosophy.Translatedwith

introduct ionbyNicholas J .

Mou t a f a k i s . I n d i a n apo l i s :

HackettPublishingCompany,

Inc.

《孟子》馬克思、恩格斯，《馬克思恩格斯選集》第1卷，北京：人民出版社，1995。《墨子》《論語》張建映，張躍濱編著，《馬克思主義讀本》，北京：清華大學出版社，2005。

กลยทธการบรหาร

การคงสภาพของสถานศกษาดเดน

A Strategic Administration for

Sustainable Excellence School.

ณฏฐธนน ระวพงษ

*นกศกษาหลกสตรปรชญาดษฎบณฑตสาขาบรหารการศกษาคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยศลปากร

ผศ.ดร.ประเสรฐ อนทรรกษ*อาจารยประจ�าภาควชาการบรการการศกษาคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยศลปากร

ผศ.วาท พ.ต.ดร.นพดล เจนอกษร

* ผชวยศาสตราจารยประจ�าภาควชาการบรหารการศกษาคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยศลปากร

Natthanan Ravipong

* Ph.D. student at Education Department of Management Studies Faculty of Education,

Silpakorn University.

Asst.Prof. Prasert Intarak. Ed.D* Assistant Professor, Department of Education Administration, Faculty of Education,


Asst.Prof.Maj. Nopadol Chenaksara, RTAR., Ph.D.* Assistant Professor, Department of Educational Administration, Faculty of Education,



ณฏฐธนน ระวพงษ, ประเสรฐ อนทรรกษ และ นพดล เจนอกษร

41

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอทราบ1)องคประกอบของการ

บรหารการคงสภาพของสถานศกษาดเดน2)กลยทธการบรหารการคง

สภาพของสถานศกษาดเดนและ3)เพอยนยนกลยทธการบรหารการ

คงสภาพของสถานศกษาดเดนประชากรคอสถานศกษารางวล

พระราชทานและสถานศกษารางวลโลพระราชทานระดบมธยมศกษา

ในประเทศไทยทผานการคดเลอกจากกระทรวงศกษาธการตงแต

ป2550-2554รวม142แหงกลมตวอยางคอสถานศกษารางวล

พระราชทานและสถานศกษารางวลโลพระราชทานระดบมธยมศกษา

ในประเทศไทยรวม103แหงผใหขอมลคอผอ�านวยการและ/หรอ

รองผอ�านวยโรงเรยน1คนหวหนาแผนงานโรงเรยน1คนและหวหนา

กลมสาระการเรยนร1คนรวมผใหขอมลทงสน309คนเครองมอ

ทใชในการวจยคอแบบสอบถามสถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก

คาความถคารอยละคามชฌมเลขคณตสวนเบยงเบนมาตรฐานการ

วเคราะหองคประกอบเชงส�ารวจและการวเคราะหเนอหาผลการวจย

พบวา

1.องคประกอบการบรหารการคงสภาพของสถานศกษาดเดน

ประกอบดวย10คอ1)การก�าหนดและปฏบตงานตามกลยทธ2)ผน�า

การบรหาร3)ความสามารถในการแขงขน4)การบรหารอยางสมดล

5)ความไววางใจ6)ความรวมมอรวมใจ7)การพฒนาสงเสรมศกยภาพ

บคลากร8)การสรางทมงานและเครอขาย9)การก�าหนดเปาหมาย

ความส�าเรจและ10)การรวมมอพฒนากบชมชน

2.กลยทธการบรหารการคงสภาพของสถานศกษาดเด น

ประกอบดวย10กลยทธคอ1)การก�าหนดและปฏบตงานตามกลยทธ

2)ผน�าการบรหาร3)ความสามารถในการแขงขน4)การบรหารอยาง

สมดล5)ความไววางใจ6)ความรวมมอรวมใจ7)การพฒนาสงเสรม

ศกยภาพบคลากร8)การสรางทมงานและเครอขาย9)การก�าหนด

เปาหมายความส�าเรจและ10)การรวมมอพฒนากบชมชน

กลยทธการบรหารการคงสภาพของสถานศกษาดเดน


Abstract

3.ผลการยนยนกลยทธการบรหารการคงสภาพของสถานศกษา

ดเดนผทรงคณวฒเหนสอดคลองกนวากลยทธการบรหารการคงสภาพ

ของสถานศกษาดเดนมความถกตองครอบคลมเหมาะสมเปนไปได

และเปนประโยชน

ค�ำส�ำคญ: 1)การบรหารการคงสภาพ

Thepurposesofthisresearchweretofind:1)the

components of administration for sustainable excellence

school,2)a strategicadministration for sustainable

excellenceschool,and3)theconfirmationofstrategic

administrationforsustainableexcellenceschool.The

populationinthisresearchweretheRoyalSchoolAward

andtheShieldRoyalSchoolAwardconferredinhighschool

whowerechosenbytheMinistryofEducationsince2550-

2554withthetotalof142schools.Thesampleswere132

theRoyalSchoolAwardandtheShieldRoyalSchool

Award.Therespondentsweredirectorand/ordeputy

director, head of school planning and head of learning

groupwith the totalof309 respondents. Thedata

collectedbyusing theopinionnaire.Thedatawere

analyzedbyfrequency,percentage,arithmeticmean,

standard deviation, exploratory factor analysis, and content

analysis.Thefindingswereasfollows:

1.Thecomponentsofadministrationforsustainable

excellenceschoolfactorswere10componentsnamely:

1)defineandimplementthestrategy,2)theadministration



43

leadership,3)theabilitytocompete,4)administrationwith

balance,5)trust,6)cooperation,7)Developmentand

promotionofhumanpotential,8) teambuildingand

networking,9)determinegoals,and10)thepartnerships

withthecommunity.

2.Astrategicadministrationforsustainableexcellence

schoolwere1)defineandimplementthestrategy,2)the

administrationleadership,3)theabilitytocompete,4)ad-

ministrationwithbalance,5)trust,6)cooperation,7)Devel-

opmentandpromotionofhumanpotential,8)teambuilding

andnetworking,9)determinegoals,and10)thepartnerships

withthecommunity.

3.Theexpertsconfirmedthatastrategicadministration

forsustainableexcellenceschool,and3)theconfirmation

of strategic administration for sustainable excellence school

wasaccuracy,propriety,feasibility,andutilitystandards.

Keyword: 1)AdministrationforSustainable



ทมำและควำมส�ำคญของปญหำ

เมอโลกเขาสยคของการแขงขนอนเนอง

มาจากกระแสการเปลยนแปลงของโลกอยาง

รวดเรวทคาดไมถงหรอทเราเรยกโลกในยคน

วายคโลกาภวตนยคทมการสอสารไรพรมแดน

โลกทไรขดจ�ากดในเรองของเทคโนโลยและ

ขอมลขาวสารการปรบตวอยางรวดเรวของ

ระบบเศรษฐกจสงคมการเมองและการ

แขงขนในทกภาคสวนของสงคมการเปลยน

แปลงดงกลาวมรปแบบโครงสรางการเปลยน

แปลงตางไปจากเดมประเทศตางๆทวโลก

รวมทงประเทศไทยจงจ�าเปนตองเพมขดความ

สามารถของทรพยากรมนษยซงเปนทรพยากร

ทส�าคญทสดในกระบวนการบรหารจดการเพอ

การแขงขนแบบยงยนและการศกษาเปนปจจย

ส�าคญในการพฒนาคนใหมคณภาพชวยเพม

ขดความสามารถในการแขงขน

การบรหารโรงเรยนทมประสทธผล

เพอน�าไปสโรงเรยนคณภาพถอเปนนโยบาย

เรงดวนทส�าคญในการเปนกลไกใหเกดการ

พฒนาการจดการศกษาใหมคณภาพมความ

เปนเลศและเกดความเสมอภาคในการให

บรการทางการศกษาทเทาเทยมกนและได

มาตรฐานดงนนจงมความจ�าเปนอยางยงท

สถานศกษาตองสรางองคการของตนใหเปน

องคการแหงการเรยนร และมคณภาพตาม

มาตรฐานการบรหารจดการระบบคณภาพซง

จะท�าใหเกดคณลกษณะตอการจดการเรยน

การสอนอนสงผลกระทบตอนกเรยนเปน

เปาหมายปลายทางของการจดการศกษา

ระบบบรหารจดการพฒนาองคการใหมผลการ

ด�าเนนการทเปนเลศพฒนาขดความสามารถ

ดานการบรหารจดการองคการเพอใหมวธ

ปฏบตและผลการด�าเนนการในระดบมาตรฐาน

โลกการจะใหผเรยนและคนไทยเปนคนดเกง

และมความสขตามเปาหมายของการจดการ

ศกษาหรอมาตรฐานการศกษาของชาตในยค

ของการแขงขนกนอยางเสรนคนไทยจ�าเปนจะ

ตองมความร เปนภมค มกนทส�าคญเพอการ

ด�ารงอยในโลกของการแขงขนบนฐานเศรษฐกจ

สงคมฐานความรไดอยางรเทาทนและยงยน

รางวลพระราชทานเปนรางวลตามพระ

ราชปรารภของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ

ททรงใหความส�าคญกบการสงเสรมคณภาพ

การศกษาด�าเนนการมาตงแตพ.ศ.2506

โดยททรงมพระประสงคทจะพระราชทาน

รางวลใหแกนกเรยนทมความประพฤตดและ

มความมานะพยายามศกษาเลาเรยนจนไดผลด

รวมทงโรงเรยนทจดการศกษาดจนนกเรยนได

รบผลการเรยนดเปนสวนรวมในการคดเลอก

สถานศกษาเพอรบรางวลพระราชทานมการ

พฒนามาอยางตอเนอง



ในกรณทสถานศกษาได รบรางวล

พระราชทาน3ครงภายใน10ปใหไดรบโล

รางวลพระราชทานหลงจากนนใหเรมตนนบ

จ�านวนครงทไดรบใหมดวยพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวฯทรงเลงเหนความส�าคญในการ

สงเสรมการศกษาของชาตจงทรงพระราชทาน

ขวญก�าลงใจแกนกเรยนทมความประพฤตด

มผลการเรยนดตลอดถงผบรหารสถานศกษา

ทจดการศกษาไดมาตรฐานดเดนดวยการ

พระราชทานรางวลดงกลาวใหรางวลพระราช-

ทานจงเปนเครองสงเสรมและกระตนใหเกด

การพฒนาคณภาพการศกษาของตนและการ

ศกษาชาตใหมมาตรฐานและมคณภาพทด

ยงขน

สถานศกษาทผ านการตดสนรางวล

พระราชทานตองมสงแสดงใหเหนถงความยอด

เยยมดเดนไดอยางชดเจนและดจรงทกคน

ตองตระหนกไวเสมอวารางวลพระราชทานเปน

สงททรงคณคาและเปนเกยรตประวตตอผรบ

อยางสงสดคณความดจะถกประกาศและเผย

แพรไปยงสาธารณชนทวไปสมควรทผ เกยว

ของทกฝายตองกระท�าอยางรอบคอบและผท

ไดรบรางวลไปแลวจะตองด�ารงรกษาคณความ

ดนนใหยาวนานสบไป

วตถประสงคในกำรวจย

1.ทราบองคประกอบของการบรหาร

การคงสภาพของสถานศกษาดเดน

2.ทราบกลยทธการบรหารการคง

สภาพของสถานศกษาดเดน

3.ยนยนกลยทธการบรหารการคง

สภาพของสถานศกษาดเดน

กรอบแนวคดของกำรวจย

ผวจยยงไดใชความคดเหนของผเชยว-

ชาญและผทรงคณวฒทางดานการบรหาร

สถานศกษาท เป นเลศและมประสทธผล

ทท�าใหสถานศกษาประสบความส�าเรจทยงยน

ซงหมายถงการคงสภาพของสถานศกษาดเดน

จากแนวคดทฤษฎดงกลาวสามารถน�ามา

ประกอบเปนกรอบแนวคดทผ ว จยใชเปน

แนวทางในการศกษาวจยครงนโดยเขยนเปน

แผนภมดงปรากฏในแผนภมท1



แนวคดทฤษฎกำรบรหำรกำรศกษำอยำงยงยน

(1)อมราวรรณทวถนอม (2)ชยยศอมสวรรณ (3)นตยากมลวทนนศา (4)ประพฒนปญญาชาตรกษ

(5)พระราชวรมน (6)แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตระยะท8 (7)แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตระยะท9

(8)สมคดจาตศรพทกษ (9)ธนสารบลลงกปทมา (10)ตนปรชพฤทธ (11)กระทรวงศกษาธการ

(12)ชรนทรชนหพนธรกษ (13)เสนาะตเยาว (14)ประโชคชมพล (15)สมชายภคภาสนววฒน

(16)ศรวรรณเสรรตน (17)จนตนาบญบงการ (18)พวงรตนเกสรแพทย (19)สถาบนสงแวดลอมไทย

(20)รงแกวแดง (21)ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (22)ประวฒนเบญญาศรสวสด

(23)แผนการจดการศกษาแหงชาตพ.ศ.2545-2549 (24)สมศกดสนธระเวชญ (25)ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

2. แนวทำงกำรจดกำรศกษำของโรงเรยน

ตอบสนองตอมตทำงสงคมตำมหลกกำรพฒนำทยงยน

(1)KeithandGirling

(2)พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542

(3)ปรชญาเวสารชช

(4)สพลวงสนธ

(5)อ�ารงจนทวานช

(6)Hoy,WayneandMiskel

(7)Edmonds

(8)PurkeyandMarshall

(9)Prince,C.

(10)ประยงคเนาวบตร

(11)ทศนาแขมมณ

(12)สมจตรอดม

(13)BushandColeman

(14)MazzarolandSoutar

1. แนวทำงกำรจดกำรศกษำของโรงเรยน

ทตอบสนองตอมตทำงเศรษฐกจตำมหลกกำรพฒนำทยงยน

(1)Nelson,CarlsonandPalonsky

(2)ไพพรรณเกยรตโชตชย

(3)สรเจตไชยพนธพงษ

(4)ประภาศรอมรสน

(5)MichaelE.Porter

(6)HillandJones

(7)ลกคณาวรศลปชย

(8)Caldwell,B.J.andSpinks

(9)เกรยงศกดเจรญวงศศกด

3. แนวทำงกำรจดกำรศกษำของโรงเรยนตอบสนองตอมตทำงสงแวดลอมของกำรจดกำรศกษำตำมหลกกำรพฒนำทยงยน

(1)Daft (2)นราสมประสงคและคณะ (3)สมประสงควทยเกยรตและคณะ

(4)ประยงคเนาวบตร (5)มนดเทศทอง (6)สระพลดานแกว

กลยทธ

กำรบรหำร

กำรคงสภำพ

ของสถำนศกษำดเดน

สมภาษณผเชยวชาญและผบรหาร

เกณฑคดเลอกสถานศกษารางวลพระราชทาน

(กระทรวงศกษาธการ)



วธด�ำเนนกำรวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา

(descriptiveresearch)มแผนแบบการวจย

แบบกลมตวอยางเดยวศกษาสภาวการณไมม

การทดลอง(theoneshot,non-experi-

mentalcasestudydesign)แสดงเปน

แผนแบบ(diagram)ด�าเนนการวจยตาม

ขนตอนดงน

1.ศกษาวเคราะหเนอหาและก�าหนด

กรอบแนวคดในการวจยโดยการวเคราะห

เอกสารสงพมพและเอกสารอเลกทรอนกสทก

ชนดทเกยวของกบแนวคดทฤษฎและบนทกผล

การวเคราะหก�าหนดกรอบแนวคดแบบ

สมภาษณแบบมโครงสราง(structuredinter-

view)เพอสรางเครองมอ

2.รางแบบสอบถามองคประกอบการ

บรหารการคงสภาพของสถานศกษาดเดน

โดยการวเคราะหก�าหนดกรอบเนอหาระบ

นยามศพทตวแปรก�าหนดรายละเอยดของ

ตวแปรเพอก�าหนดประเดนค�าถามในการสราง

แบบสอบถาม

3.สรางแบบสอบถามเครองมอทใชใน

การเกบรวบรวมขอมลเพอวเคราะหองค

ประกอบการบรหารการคงสภาพของสถาน

ศกษาดเดนน�าเครองมอทใชในการวจยมา

ด�าเนนการตรวจสอบคณภาพโดยหาความตรง

ดานเนอหา(contentvalidity)และความ

เชอมน(reliability)ไดคาความเชอมน.960

น�าไปใชทดลองปรบปรงคณภาพน�าเครองมอ

ทสรางไปพฒนาแลวเกบขอมลจากลมตวอยาง

4.เกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง

แลวน�าขอมลทไดมาตรวจสอบความสมบรณ

ถกตองวเคราะหองคประกอบเชงส�ารวจ

(exploratoryfactoranalysis)สกดปจจย

ดวยเทคนคการวเคราะหองคประกอบหลก

(principalcomponentanalysis)หมนแกน

แบบออโธกอนอล(orthogonalrotation)

(แบบตงฉาก)ดวยวธแวรแมกซ (varimax

rotation)

5.จากการวเคราะหองคประกอบเชง

ส�ารวจ (exploratory factoranalysis)

จดสนทนากลม(FocusGroupDiscussion)

เพอทราบกลยทธการบรหารการคงสภาพของ

สถานศกษาดเดนโดยผเชยวชาญและผทรง

คณวฒ ในสถานศกษารางวลพระราชทาน

และสถานศกษารางวลโลพระราชทานระดบ

มธยมศกษาในประเทศไทยจ�านวน9คน

ทไดรบความเหนชอบจากอาจารยทปรกษา

ดษฎนพนธซงผวจยใชวธการคดเลอกผเชยว-

ชาญและผทรงคณวฒแบบเจาะจง(purpo-

sive method)

6.การยนยนกลยทธเปนการน�ากลยทธ

การบรหารการคงสภาพของสถานศกษาดเดน

ทไดจากการจดสนทนากลม(FocusGroup



Discussion)มาตรวจสอบยนยนกลยทธการ

บรหารการคงสภาพของสถานศกษาดเดนโดย

สอบถามผ เชยวชาญ5คน(EFR:ethno-

graphicfutureresearch)โดยผ วจยน�า

กลยทธการบรหารการคงสภาพของสถาน

ศกษาดเดน ทไดเสนอตอผ เชยวชาญเพอ

ตรวจสอบยนยนความถกต องครอบคลม

(accuracystandards)ความเหมาะสม(pro-

prietystandards)ความเปนไปได(feasibil-

itystandards)และความเปนประโยชน

(utilitystandards)ของกลยทธและขอคด

เหนอนๆแลวผวจยท�าการรวบรวมขอมลและ

สรปผล

ประชากรคอ สถานศกษารางวล

พระราชทานและสถานศกษารางวลโล

พระราชทานระดบมธยมศกษาในประเทศ

ไทยท ผ านการค ด เล อกจากกระทรวง

ศกษาธการตงแตป2550-2554รวม142

แหง

กล มตวอยางคอสถานศกษารางวล

พระราชทานและสถานศกษารางวลโล

พระราชทานระดบมธยมศกษาในประเทศไทย

รวม103แหงไดมาโดยวธการสมอยางงาย

(simplerandomsampling)ตามสดสวน

ขนาดกลมตวอยางไดมาโดยการเปดตาราง

ของเครจซและมอรแกน(KrejcieandMor-

gan)

ผใหขอมลในแตละสถานศกษามผให

ข อมลสถานศกษาละ3คนประกอบดวย

ผอ�านวยการและ/หรอรองผอ�านวยโรงเรยน

1คนหวหนาแผนงานโรงเรยน1คนและ

หวหนากลมสาระการเรยนร1คนรวมผให

ขอมลทงสน309คน

เครองมอส�าหรบใชในการวจยคอแบบ

สมภาษณแบบมโครงสราง(structuredinter-

view)และแบบสอบถามความคดเหน(opin-

ionnaires)

ผลกำรวจย

1.องคประกอบการบรหารการคงสภาพ

ของสถานศกษาดเดนประกอบดวย10องค

ประกอบเรยงตามน�าหนกองคประกอบทได

จากมากไปนอยคอ1)การก�าหนดและปฏบต

งานตามกลยทธ2)ผน�าการบรหาร3)ความ

สามารถในการแขงขน4)การบรหารอยาง

สมดล5)ความไววางใจ6)ความรวมมอ

รวมใจ7)การพฒนาสงเสรมศกยภาพบคลากร

8)การสรางทมงานและเครอขาย9)การ

ก�าหนดเปาหมายความส�าเรจ10)การรวมมอ

พฒนากบชมชนการบรหารการคงสภาพของ

สถานศกษาดเดนเปนพหองคประกอบตาม

สมมตฐานการวจย



2.กลยทธการบรหารการคงสภาพของ

สถานศกษาดเดนประกอบดวย10กลยทธ

ดงน

กลยทธท1การก�าหนดและปฏบตงาน

ตามกลยทธ

กลยทธท2ผน�าการบรหาร

กลยทธท3ความสามารถในการแขงขน

กลยทธท4การบรหารอยางสมดล

กลยทธท5ความไววางใจ

กลยทธท6ความรวมมอรวมใจ

กลยทธท7การพฒนาสงเสรมศกย-

ภาพบคลากร

กลยทธท8การสรางทมงานและเครอ

ขาย

กลยทธท9การก�าหนดเปาหมายความ

ส�าเรจ

กลยทธท10การรวมมอพฒนากบ

ชมชน

3.ผลการยนยนกลยทธการบรหารการ

คงสภาพของสถานศกษาดเดนผทรงคณวฒ

เหนสอดคลองกนวากลยทธการบรหารการคง

สภาพของสถานศกษาดเดนมความถกตอง

ครอบคลม(accuracystandards)เหมาะสม

(proprietystandards)เปนไปได(feasibil-

itystandards)และเปนประโยชน(utility

standards)กลยทธการบรหารการคงสภาพ

ของสถานศกษาดเดนจงมความถกตองเหมาะสม

เปนไปไดและเปนประโยชนตามสมมตฐาน

การวจย

กำรอภปรำยผล

1.จากการศกษาองคประกอบของการ


พบวาม10องคประกอบเรยงตามน�าหนก

ขององคประกอบดงน1.การก�าหนดและ

ปฏบตงานตามกลยทธประกอบดวย29ตวแปร

2.ผน�าการบรหารประกอบดวย17ตวแปร

3.ความสามารถในการแขงขนประกอบดวย

11ตวแปร4.การบรหารอยางสมดลประกอบ

ดวย12ตวแปร5.ความไววางใจประกอบดวย

5ตวแปร6.ความรวมมอรวมใจประกอบดวย

5ตวแปร7.การพฒนาสงเสรมศกยภาพ

บคลากรประกอบดวย6ตวแปร8.การสราง

ทมงานและเครอขายประกอบดวย3ตวแปร

9.การก�าหนดเปาหมายความส�าเรจประกอบ

ดวย3ตวแปร10.การรวมมอพฒนากบ

ชมชนประกอบดวย5ตวแปรซงทเปนเชนน

อาจเปนเพราะการบรหารการคงสภาพของ

สถานศกษาดเดนเนนการก�าหนดและปฏบต

งานตามกลยทธมากทสดสวนดานการรวมมอ

พฒนากบชมชนมน�าหนกปจจยนอยทสด

โดยภาพรวมขององคประกอบการบรหารการ

คงสภาพของสถานศกษาดเดนสอดคลองกบ

ลดมราอะเวอบสคายา,นสตาเรยบโนโซวา,



ลดมราแอลโรดนา(LudmilaAVerbits-

kaya,NataliaBNosova,LudmilaL

Rodina)ศกษาเรองการพฒนาอยางยงยน

ในการศกษาระดบสงในรสเซยกรณศกษา

StPetersburgStateUniversityงานวจยน

ท�าการศกษาองคประกอบของการพฒนาการ

ศกษาทยงยนของหลกสตรส�าหรบมหาวทยาลย

ขนาดใหญทสดในรสเซยผลการศกษาพบวา

การพฒนาทยงยนทางการศกษาในรสเซยเปน

สวนหนงทส�าคญยงตอการพฒนาทยงยนของ

สงคมสอดคลองกบวคตอเรยเอมซโกเวย

และแองเจอรนาพกาแลนด(VictoriaM.

SegoviaandAngelinaPGalang)ศกษา

เรองการพฒนาอยางยงยนในการศกษาระดบ

สงในฟลปปนสกรณศกษาMariamCollege

พบว า การพฒนาทย งยนสามารถท�าให

คณภาพชวตของประชาชนดขนในทกประเทศ

การเกดการพฒนาทยงยนไดนนตองปลกฝง

จตส�านกและสรางวฒนธรรมในสงคมซงเปน

หนาทขององคกรทางการศกษาโดยตรงและ

ชยยศอมสวรรณศกษาเรองการพฒนารป

แบบการศกษาชมชนเพอการพฒนาทยงยน

พบวารปแบบการศกษาขมขนเพอการพฒนา

ทยงยนจ�าแนกออกเปน2รปแบบคอรป

แบบองชมชน เปนผ รเรมและรปแบบอง

สถาบนซงหนวยงานจากภายนอกเปนผรเรม

รปแบบทชมชนเปนผ รเรม เปนรปแบบท

เหมาะสมส�าหรบชมชนทมผ น�าทเขมแขง

และมศกยภาพพนฐานรปแบบนเนนความ

คดการพงตนเองการมสวนรวมและการใช

ทรพยากรตลอดจนภมปญญาภายในชมชน

โครงการดงกลาวเกดขนโดยชมชนเองและม

เปาหมายในการพฒนาความสามารถของ

สมาชก เพอแก ป ญหาการพฒนาทยงยน

รปแบบทหนวยงานภายนอกเปนผรเรมเปน

รปแบบทเหมาะส�าหรบชมชนทประสบปญหา

เกนขอบเขตความสามารถของชมชนการแก

ปญหาจ�าเปนตองอาศยความชวยเหลอจาก

ภายนอกDidacFerrer-Balas,JordiBrunl,

MireiadeMingoandRamonSans

เอลมอร (Elmore)ไดกลาวถงการจดการ

ศกษาของโรงเรยนวาการด�าเนนงานของ

โรงเรยนนบวนจะยงซบซอนตองตอบสนอง

ตอความตองการและความคาดหวงของผรบ

บรการทางการศกษามากกวาในอดตทกฝาย

ทเกยวของตองแสดงความรบผดชอบตอผเรยน

โดยตองจดการศกษาใหผเรยนไดรบการศกษา

ทมคณภาพมาตรฐานการจดการศกษาเพอ

สรางความสามารถในการตอบสนองความ

ตองการของผรบบรการทางการศกษาสามารถ

ด�าเนนการตามทก�าหนดไวในแผนการจดการ

ศกษาชาตพ.ศ.2545-2549 ซงไดก�าหนด

แนวทางการจดการศกษาของสถานศกษาขน

พนฐานไดแกพฒนาหลกสตรสถานศกษาให



มความสอดคลองกบสภาพปญหาความตอง

การของชมชนและทองถนจดการศกษาในรป

แบบและวธการทหลากหลายจดกระบวนการ

เรยนรและการประเมนผลการเรยนรตามสภาพ

จรงทมความยดหยนและสมบรณทงในดาน

ความถกตองและความเหมาะสมของเนอหา

สาระจดบรรยากาศการเรยนร ใชสอและ

แหลงเรยนรทหลากหลายด�าเนนการบรหาร

งานบคคลทสอดคลองกบนโยบายกฎระเบยบ

มการพฒนา และจดระบบการประเมน

คณภาพภายในของครและบคลากรทางการ

ศกษาเพอประโยชนในการเรยนรของผเรยน

จดระบบการประกนคณภาพภายในใหเปน

สวนหนงของกระบวนการบรหารการศกษาท

ต องด�าเนนงานอยางตอเนอง เพอพฒนา

คณภาพใหเปนไปตามมาตรฐานการศกษา

จดท�าแผนบรหารการเงนของสถานศกษาท

สอดคลองกบเปาหมายเพอเปนแนวทางใน

การจดสรรทรพยากรเพอการศกษาสนบสนน

ใหผ ปกครองชมชนภมปญญาและทกฝาย

ทเกยวของมสวนในกระบวนการเรยนรทม ง

ประโยชนแกผเรยนเปนส�าคญซงสอดคลองกบ

กระทรวงศกษาธการทไดก�าหนดแนวปฏบต

ในการประกนคณภาพการศกษาและประกาศ

ให ใช มาตรฐานการศกษาขนพนฐานเพอ

การประกนคณภาพภายในสถานศกษาฉบบ

ปจจบนโดยไดก�าหนดมาตรฐานซงประกอบ

ดวยตวแปรการจดการศกษาตามแนวคดเชง

ระบบไดแกดานการเรยนการสอนเกยวของ

กบตวแปรทเปนหนาทของสถานศกษาในสวน

ทเกยวของกบการธ�ารงรกษาครกลาวคอ

สถานศกษาตองจดครทมวฒ/ความร ความ

สามารถตรงกบงานทรบผดชอบใหเพยงพอ

มการพฒนาครใหมคณธรรมจรยธรรมหมน

พฒนาตนเอง เข ากบชมชนได ด มความ

สามารถในการจดการเรยนการสอนอยางม

ประสทธภาพและเนนผเรยนเปนส�าคญดาน

การบรหารและการจดการศกษาเกยวของ

กบตวแปรท เป นหนาทของผ บรหารและ

การพฒนางานของสถานศกษากลาวคอ

ในส วนของผ บ รหารนน ผ บรหารต องม

คณธรรมจรยธรรมมภาวะผ น�ามความ

สามารถในการบรหารจดการศกษาสวนดาน

การพฒนางานของสถานศกษาจะเกยวของ

กบการจดองคกรโครงสรางระบบการบรหาร

งานและพฒนาองคกรอยางเปนระบบครบ

วงจรมการบรหารจดการศกษาโดยใชสถาน

ศกษาเป นฐาน มการจดหลกสตร และ

กระบวนการเรยนรทเนนผเรยนเปนส�าคญ

มการจดกจกรรมสงเสรมคณภาพผเรยนอยาง

หลากหลายมการจดสภาพแวดลอมและการ

บรการทสงเสรมใหผเรยนพฒนาตามธรรมชาต

เตมศกยภาพดานการพฒนาชมชนแหงการ

เรยนร เปนหนาทของสถานศกษาทจะตอง



สนบสนนการใชแหลงเรยนรภมปญญาในทอง

ถนมการรวมมอกนระหวางบานองคกรทาง

ศาสนาสถาบนทางวชาการองคกรภาครฐและ

เอกชนเพอพฒนาวถการเรยนรในชมชน

หากพจารณาความส�าคญขององค

ประกอบทง10องคประกอบซงจดล�าดบ

ความส�าคญไดดงนคอล�าดบท1การก�าหนด

และปฏบตงานตามกลยทธล�าดบท2ผน�า

การบรหารล�าดบท3ความสามารถในการ

แขงขนล�าดบท4การบรหารอยางสมดล

ล�าดบท5ความไววางใจล�าดบท6ความรวม

มอร วมใจล�าดบท 7การพฒนาสงเสรม

ศกยภาพบคลากรล�าดบท8การสรางทมงาน

และเครอขายล�าดบท9การก�าหนดเปา

หมายความส�าเรจล�าดบท10การรวมมอ

พฒนากบชมชนเมอจดล�าดบความส�าคญทม

ผลตอการบรหารการคงสภาพของสถานศกษา

ดเดนสามารถอภปรายผลไดดงน

2.กลยทธการบรหารการคงสภาพของ

สถานศกษาดเดนจากการสนทนากลมพบวา


ศกษาดเดนประกอบดวย10กลยทธไดแก

กลยทธท1การก�าหนดและปฏบตงานตาม

กลยทธกลยทธท2ผน�าการบรหารกลยทธท

3ความสามารถในการแขงขนกลยทธท4

การบรหารอยางสมดลกลยทธท5ความ

ไววางใจกลยทธท6ความรวมมอรวมใจ

กลยทธ ท 7การพฒนาสงเสรมศกยภาพ

บคลากรกลยทธท8การสรางทมงานและ

เครอขายกลยทธท9การก�าหนดเปาหมาย

ความส�าเรจกลยทธท10การรวมมอพฒนา

กบชมชนซงทเปนเชนนอาจเปนเพราะกลยทธ


เปนกลยทธทมงเนนการบรหารการคงสภาพ

ของสถานศกษาดเดนเปาหมายปลายทางของ

ทกกลยทธจะเปนไปเพอการบรหารสถาน

ศกษาเพอใหคงสภาพของสถานศกษาดเดน

ทงนอาจเปนเพราะเขาสยคโลกาภวตนเกด

การเปลยนแปลงขนอยางรวดเรวความกาวหนา

ทางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

สถานศกษาตางเรงผลกดนตนเองเพอการเรยน

รพรอมปรบตวใหเทาทนกบการเปลยนแปลง

และความทาทายทเกดขนอยตลอดเวลาการ

บรหารสถานศกษาทมประสทธผลเพอน�าไปส

สถานศกษาคณภาพถอเปนนโยบายเรงดวนท

ส�าคญในการเปนกลไกใหเกดการพฒนาการ

จดการศกษาใหมคณภาพมความเปนเลศและ

เกดความเสมอภาคในการใหบรการทางการ

ศกษาทเทาเทยมกนและไดมาตรฐานดงท

ธญนนทแกวเกดไดศกษาการพฒนารปแบบ

การบรหารโรงเรยนในฝนใหมคณภาพอยาง

ยงยนพบวามความสมพนธขององคประกอบ

ทง5องคประกอบไดแก (1)วฒนธรรม

องคการ(2)การก�ากบตดตามประเมนผล



(3) ครท รบผดชอบต อการปฏ บตหน าท

(4)ผบรหารทมธรรมมาธบาลและ(5)เครอ-

ข ายความรวมมอสอดคลองกบอนนดา

ดทนาว(AnandaDatnow)ไดศกษาเรอง

ความยงยนของรปแบบการปฏรปสถานศกษา

ในการเปลยนแปลงบรบทของเขตพนทและ

รฐ(TheSustainabilityofComprehensive

SchoolReformModels inChanging

DistrictandStateContexts)ผลการ

ศกษาพบวาการเปลยนแปลงบรบทของเขต

พนทการศกษาและรฐมผลตอความยงยนของ

รปแบบการปฏรปสถานศกษาในสถานศกษา

แตกตางกนคอยงยนในบางสถานศกษาและ

นอยลงในบางสถานศกษาขนอยกบยทธศาสตร

ของแตละสถานศกษาในการเกยวของกบการ

เปล ยน และสภาพในพ นท ของตน เอง

ประสบการณดานการปฏรปและสมรรถนะ

และจ�ารสนองมากไดท�าการศกษาเรองการ

รบรองมาตรฐานคณภาพโรงเรยนเอกชนใน

แนวทางการพฒนาเพอเสรมบทบาทการแบง

เบาภาระของรฐพบวาแนวทางการพฒนา

โรงเรยนเอกชนใหเปนทมนใจของผปกครอง

และรฐบาลนนตองด�าเนนการในลกษณะของ

การรบรองมาตรฐานคณภาพการจดการศกษา

ตามแนวทางสากลซงแบงเปน2สวนคอ

การก�าหนดคณลกษณะของโรงเรยนทม

คณภาพเปนทยอมรบใหชดเจนดวยการก�าหนด

องคประกอบเปนกรอบการด�าเนนงานและ

มาก�าหนดมาตรฐานและตวช วด เพอให

ผเกยวของไดเขาใจตรงกนเหนภาพทชดเจน

เป นรปธรรมในการปฏบตงานแตละดาน

และการประเมนพฒนาการด�าเนนงานใหบรรล

คณลกษณะทพงประสงคดวยการวจยและ

พฒนาเพอตรวจสอบขอบกพรองของโรงเรยน

คอ เมอด�าเนนการไประยะหนงจะมการ

ประเมนเพอน�าผลไปปรบปรงเปนวงจรใหม

ตอไปเรอยๆสอดคลองกบธระยทธรชชะ

และชยวฒนผดงพงษไดกลาวถงแนวทางท

ท�าใหการปฏรปการศกษาส�าเรจวาการทจะ

ให การศกษาเป นเครองมอในการพฒนา

เศรษฐกจสงคมวฒนธรรมการเมองอยาง

แทจรงนนขนอยกบเปาหมายของการจดการ

ศกษาทม งสรางสงคมใหมลกษณะเอออาทร

มงสรางคนและพฒนาใหมคณภาพซงบคคล

ส�าคญทจะสามารถชวยใหการปฏรปประสบ-

ความส�าเรจไดคอ ผ บรหารและครผ สอน

เพราะผบรหารและครผสอนนนมหนาทเปน

ผจดสภาพการเรยนรใหสอดคลองกบความ

ตองการสนใจความสามารถและความถนด

ของผเรยนรวมทงยงตองอาศยความรวมมอ

จากทกฝายทเกยวของกบวงการศกษาเพอ

สรางผลผลตหรอสรางคนใหมศกยภาพพอท

จะสามารถแขงขนกบการเปลยนแปลงอยาง

รวดเรวในปจจบนและอนาคตและน�าการ

ศกษาไทยไปส ยคการปฏรปอยางแทจรง

นอกจากนเพอกและมชเชลล(Purkeyand



Marshall)ไดกลาวถงแนวทางการจดการ

ศกษาของโรงเรยนทมประสทธผลและเปน

ทยอมรบของผรบบรการทางการศกษาคอ

เปนโรงเรยนทมผบรหารทมภาวะผน�าทเดนชด

ทกฝายมสวนรวมในวสยทศนและเปาหมาย

หลกสตรทมมาตรฐานความมงหวงและเปา

หมายการด�าเนนงานทชดเจนการบรหารเวลา

ความตระหนกในเปาหมายของการจดการ

ศกษาบรรยากาศทเออตอการด�าเนนงาน

การประสานความสมพนธ กบชมชนการ

สนบสนนจากบดามารดาหรอผปกครองการ

จดท�าเลทตงของโรงเรยนการพฒนาบคลากร

การสรางความมนคงใหแกบคลากรการสราง

ความมสวนรวมกบทกฝายทเกยวของและ

การสนบสนนสงเสรมในหนาทงานโดยตรงการ

ใหความส�าคญกบความตองการของลกคา

ทงผเรยนผปกครองและผเกยวของในดาน

การตอบสนองความตองการของผ เรยนนน

สถาบนการศกษาควรจดโปรแกรมการเรยน

การสอนใหสอดคลองกบความตองการของ

ผเรยนสวนดานผ ปกครองนนสถาบนการ

ศกษาตองด�าเนนการพฒนาคณภาพโดยรวม

ของทกสวนงานทเกยวของกบการใหบรการ

ผปกครองใหมมาตรฐานและใชกลยทธทางการ

ตลาดเพอความพงพอใจใหแกลกคาอยางตอ

เนอง

อยางไรกตามเงอนไขของความส�าเรจใน

การน�ากลยทธการบรหารการคงสภาพของ

สถานศกษาดเดนไปใชหรอไปประยกตใหม

ความเหมาะสมในแตละสถานศกษามความ

จ�าเปนอยางยงทผบรหารสถานศกษาตองศกษา

แนวทางดงกลาวใหมความเขาใจอยางชดเจน

โดยเฉพาะกลยทธความส�าเรจทผวจยกลาวถง

เปนเพยงสวนหนงของปจจยความส�าเรจของ


ทมประสทธภาพแตยงคงมอกหลายกลยทธ

หรอหลายองคประกอบทเปนปจจยของแตละ

สถานศกษามสภาพทงคลายคลงกนและแตก

ตางกนอยางสนเชงซงเปนสงทผบรหารสถาน

ศกษาจะตองพยายามคนหาปจจยตางๆเหลา

นนโดยสามารถศกษาวเคราะหเปรยบเทยบ

การจดการศกษาทมประสทธภาพของประเทศ

ทไดรบการยอมรบวาระบบการศกษามคณภาพ

เมอทราบวามปจจยใดบางทเกยวของกบความ

ส�าเรจของการบรหารการคงสภาพของสถาน

ศกษาดเดนผบรหารควรจะน�ามาบรหารสถาน

ศกษาของตนใหประสบความส�าเรจตามแผน

และเปาหมายททกฝายไดรวมกนก�าหนดไวและ

คงสภาพเปนสถานศกษาดเดนตอไป

3.ผลการยนยนกลยทธการบรหารการ

คงสภาพของสถานศกษาดเดนจากการยนยน


ศกษาดเดนโดยผ ทรงคณวฒพบวาผ ทรง



คณวฒทกทานมความคดเหนวากลยทธการ


มความถกตอง(AccuracyStandards)ม

ความเหมาะสม(ProprietyStandards)ม

ความเปนไปได (FeasibilityStandards)

และมการใชประโยชน(UtilityStandards)

โดยผเชยวชาญสวนใหญเหนวากลยทธทง10

กลยทธนนเปนปจจยพนฐานซงมความครอบ

คลมสอดคลองเชอมโยงประเดนทเกยวของกบ


เหมาะสมและสอดคลองกบสภาพความเปน

จรงของการบรหารการคงสภาพของสถาน

ศกษาดเดนกลยทธดงกลาวมาจากขอมลจรง

ในดานความคดเหนและเหตผลแลวจงไมม

ขอโตแยงประเดนจงอยทการท�าใหเกดผลเปน

รปธรรมแลวแตอปสรรคในแตละทองทหรอ

สถานศกษานนๆ

ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะทวไป

1 . ผ รบผดชอบเก ยว กบโรง เรยน

มธยมศกษาสงกดส�านกงานคณะกรรมการการ

ศกษาขนพนฐานควรน�า“องคประกอบการ

บรหารการคงสภาพของสถานศกษาดเดน”

ไปประยกตใชในการบรหารสถานศกษา

2.ผบรหารสถานศกษาควรน�ากลยทธ

ขอคนพบทไดจากการศกษาวจยครงนไปปรบ

ใชในการบรหารการศกษาของสถานศกษา

ทเหมาะสมกบสภาพและบรบทจรงของสถาน

ศกษา

3.ผบรหารและครควรน�าขอคนพบคอ

องคประกอบและกลยทธการบรหารการคง

สภาพของสถานศกษาดเดนไปเปนมาตรฐาน

การศกษาดานการบรหารจดการ

ขอเสนอแนะเพอกำรวจยครงตอไป

1.ควรมการศกษาวจยเกยวกบกลยทธ


กบสถานศกษาดเดนทเหมาะสมกบสถาน

ศกษาทกระดบในบรบทตางๆ

2.ควรมการสงเคราะหงานวจยทเกยว

กบองคประกอบการบรหารการคงสภาพของ

สถานศกษาดเดนเพอสรางเปนกลยทธของ


ทมประสทธผล

3.ควรมการศกษาวจยกลยทธการ

บรหารของผ บรหารสถานศกษาของสถาน

ศกษาดเดนดานอนๆเพอน�าไปสขอคนพบใหม

ทเปนประโยชนในการบรหารจดการศกษาตอ

ไป




กระทรวงศกษาธการ, (2555).“ระเบยบ

กระทรวงศกษาธการวาดวยรางวล

พระราชทานแกนกเรยนนกศกษา

และสถานศกษาพ.ศ.2555”.

จนตนาศกดภอราม.(2545).“รปแบบการ

บรหารโรงเรยนในก�ากบของรฐส�าหรบ

ประเทศไทย”(ปรญญาครศาสตรดษฏ

นพนธ สาขาการบรหารการศกษา

คณะคร ศาสตร บณฑตวทยาล ย

จฬาลงกรณมหาวทยาลย).

ชยยศอมสวรรณ,(2543).“การพฒนารป

แบบการศกษาชมชนเพอการพฒนาท

ยงยน”,(วทยานพนธครศาสตรดษฎ

บณฑต สาขาพฒนศกษา บณฑต

วทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย).

ธนสารบลลงกปทมา.การพฒนาสถานศกษา

อยางยงยน...กลยทธการบรหารตามวสย

ทศน,เขาถงเมอ20พฤศจกายน2555,

เขาถงไดจากhttp://www.gotoknow.

org/posts/

ธญนนทแกวเกด.(2556).“การพฒนารป

แบบการบรหารโรงเรยนในฝนใหม

คณภาพอยางยงยน.” (วทยานพนธ

ปรญญาการศกษาปรชญาดษฎบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษาภาค

วชาการบรหารการศกษาคณะศกษา

ศาสตรมหาวทยาลยศลปากร).

เฟองอรณปรดดลก,(2555).“การพฒนาท

ยงยนในวถชวตชาวเบอรลน,”วารสาร

พฤตกรรมศาสตรปท18ฉบบท2

(กรกฎาคม).

ศภลกษณเศษธะพานช.(2550).“การพฒนา

ระบบการบรหารทมงเนนความเปนเลศ

ของสถานศกษาเอกชน” (ปรญญา

ครศาสตรดษฏนพนธสาขาการบรหาร

การศกษาคณะครศาสตร บณฑต

วทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย).

สถาบนสงแวดลอมไทย.“การจดการศกษา..

เพอการพฒนาเมองอยางยงยน”(เอกสาร

ประกอบการเสวนา13-14พฤศจกายน

2552). เข าถงเมอ 1พฤศจกายน

2557,เขาถงไดจากwww.tei.or.th/

event/091113-14document.pdf

ส�านกงานศกษาธการภาค7.“รายงานการ

ตดตามประเมนผลการด�ารงรกษาสภาพ

สถานศกษาทไดรบรางวลพระราชทาน

เขตตรวจราชการท๑๐และ๑๒

ประจ�าปงบประมาณ๒๕๕๖,”เขาถง

เมอ8พฤษภาคม2557.เขาถงไดจาก

http://www.reo7.moe.go.th

อมราวรรณทวถนอม,(2548).“ดชนชวดการ

พฒนาทยงยนของประเทศไทยมตใหม

ของการพฒนาประเทศ,”วารสาร

เศรษฐกจและสงคม (กรกฎาคม–

สงหาคม).



AnandaDatnow.(2004).“TheSustain-

abilityofComprehensiveSchool

ReformModels in Changing

DistrictandStateContexts”.

Fullan,Michael. (2004).Leadership

and Sustainabil i ty : Systems

ThinkersinAction.ThousandOaks,

CA:Corwin.

Hoy,WayneK.andMiskel,C.G.(2005).

EducationalAdministrat ion:

Theory,ResearchandPractice.

7thed.NewYork:TheMcGraw-Hill

Companies.

MinistryofMinistration,(2000).The

School ExcellenceModel:A

GuideSingapore:TheSchool

AppraisalBranch.SchoolDivision,

Singapore:ministryofMinistra-

tion.

การปรบตวทางอารมณของวยรน

ทครอบครวหยาราง

Emotional Adjustment of Adolescents

from Divorced Families.

อาภรรตน เสนางคนารถ

*นกศกษาสาขาวชาการวจยและพฒนาศกยภาพมนษยแขนงวชาจตวทยาพฒนามนษยและการใหค�าปรกษา

คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ผศ.ดร.พศมย รตนโรจนสกล

*อาจารยประจ�าคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ผศ.ดร.พชราภรณ ศรสวสด

*อาจารยประจ�าภาควชาการแนะแนวและจตวทยาการศกษาคณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

Arpornrat Senangnart

* Student’s Research and Development on Human Potentials, Department of Psychology of Human Development and Counseling , Faculty of Education, Srinakharinwirot University.

Asst.Prof.Dr.Pissamai Ratanarojsakul

* Lecturer, Faculty of Education, Srinakharinwirot University.

Asst.Prof.Dr.Patcharaporn Srisawat

* Lecturer, Department of Guidance and Education Psychology, Faculty of Education, Srinakharinwirot University.


อาภรรตน เสนางคนารถ, พศมย รตนโรจนสกล และ พชราภรณ ศรสวสด

59

บทคดยอ การวจยครงนมจดมงหมายเพอศกษาผลกระทบจากครอบครว

ทหยาร างตอการปรบตวทางอารมณของวยร น และเพอพฒนา

กระบวนการใหค�าปรกษารายบคคลทชวยเสรมสรางการปรบตวทาง

อารมณทเหมาะสมกบวยรนทครอบครวหยารางเปนการวจยแบบผสาน

วธประกอบดวยสวนท1การวจยเชงคณภาพดวยการสมภาษณรวม

กบการสงเกตกบกลมผใหขอมลหลกซงเปนนกเรยนทก�าลงศกษาอย

ระดบชนมธยมศกษาทประสบปญหาครอบครวหยารางตงแตเยาววย

จ�านวน10คนและสวนท2การวจยกงทดลองโดยใชกระบวนการให

ค�าปรกษารายบคคลกบผเขารบค�าปรกษาจ�านวน5คนซงคดเลอก

จากกลมผ ใหขอมลหลกสวนท1ทพบวามปญหาดานอารมณและ

พฤตกรรมทสะทอนถงกระบวนการปรบตวทางอารมณทมปญหา

ผลการวจยสวนท1การศกษาผลกระทบจากสภาวะครอบครว

หยารางตอการปรบตวทางอารมณของวยรนพบวาพฤตกรรมดานลบ

และสภาวะทางอารมณของพอแมและญาตทเลยงดสงผลกระทบตอ

ความคดความรสกและพฤตกรรมของวยรนโดยพบวาวยรนมการปรบ

ตวทางอารมณใน3รปแบบไดแก(1)การโทษผอนเปนการปรบตว

ดวยการตอบโตกลบทางสหนาค�าพดและทาททกาวราวอารมณรนแรง

เมอรสกโกรธหรอไมพอใจ(2)การยอมตามเปนการปรบตวดวยการเกบ

ความรสกยอมท�าตามโดยหวงใหบคคลอนยอมรบและพอใจ(3)การ

เฉไฉเปนการปรบตวดวยการเพกเฉยไมใสใจหลกเลยงทจะเผชญกบ

ความรสกเจบปวดหรอสถานการณทท�ารายจตใจสวนท2การพฒนา

กระบวนการใหค�าปรกษารายบคคลซงไดผสมผสานทกษะและเทคนค

การใหค�าปรกษาไดแกทฤษฎการใหค�าปรกษาแบบพจารณาเหตผล

อารมณและพฤตกรรมทฤษฎการบ�าบดแบบซาเทยรและทฤษฎการให

ค�าปรกษาแบบเผชญความจรงประกอบดวย5ขนตอนคอ(1)การ

สรางสมพนธภาพเพอชวยใหวยรนพฒนาความไววางใจเกดความมนใจ

ในตวเองและไดรบการตอบสนองดานความรกและการยอมรบ(2)การ

การปรบตวทางอารมณของวยรนทครอบครวหยาราง


ส�ารวจปญหาเพอใหวยรนไดท�าความเขาใจกบตนเองและมองตนเอง

ตามความเปนจรง(3)การท�าความเขาใจปญหาเพอใหวยรนกระจาง

ชดในปญหาและรวาตนเองมศกยภาพมากพอทจะพฒนาตนเองได

(4)การวางแผนแกปญหาเพอใหวยรนสรางแนวทางการพฒนาตนเอง

จนประสบความส�าเรจเกดความรกเคารพนบถอตนเองมากขนและ

(5)การยตกระบวนการเพอใหวยรนไดทบทวนสงทไดรบจากการเขา

รบค�าปรกษาเกดความมนใจและภาคภมใจในตนเองมากขนซงผวจย

พบวากระบวนการใหค�าปรกษาจะตองมความยดหยนทงดานเทคนควธ

และจ�านวนครงในการใหค�าปรกษาใหเหมาะสมกบสถานการณทาง

อารมณและพฤตกรรมของวยรนแตละคนและพบวาผเขารวมวจยทก

คนมการพฒนาดานความคดอารมณและพฤตกรรมในทศทางทดขน



61

This research aims to study the emotional adaptation

of teenagers who have been effected by being from a

divorced family and developing the consulting process to

help the emotional adaptation of teenagers from divorced

families.Themixedmethodsapproachwereusedinthis

study.Firstly, thequalitativemethodology, in-depth

in terv iew and non-par t ic ipant observat ionwere

employed with the ten participants, who were in the

s e conda r y s choo l and pa r en t s who had been

divorcedsincethechildrenwereyoung.Next,intermsof

quasi-experimental research,theresearcher invented

instrumentstoprovideanindividualconsultationwithfive

selected participants which were found that the partici-

pantshademotionalproblemsandnegativebehaviors.

Thereweretwopartstothefindings.Partone,studied

the effects from the divorced family to the emotional

adaptation of teenagers found that negative behaviors,

including the emotions of their parents and relatives

affectedtheirthoughts,feelingsandbehaviors.Itwasfound

thatteenagersadaptedtheiremotionintothreetypes,i.e.

1)Blaming isanadaptationwhichresults in reacting

aggressivelyandemotionallywhenangryandunsatisfied;

2)Placatingisanadaptationthatteenagersusetokeep

their feelings under control and follow others because they

wishtobeacceptedbyothers;3)Irrelevanceisanadapta-

tionusedtoavoidpainorunwantedsituations.InParttwo,

the process of improving individual consultations in which

Abstract



thetechniquesandtheorieswereapplied, i.e.Rational

EmotiveBehaviorCounselingTheory,SatirTransformation

TherapyandRealityCounselingTheory.Itisconsistedof

fivemethods:1)Buildinga relationship inorder to

enhancetrust,self-confidenceandrespondedwithlove

andacceptance;2)Exploringproblemsinordertohelp

themtounderstandmoreaboutthemselves;3)Under-

standing problems in order to help them to identify prob-

lems, to believe in their potential and the fact that they

couldbe improved;4)Planningtosolveproblems in

order to help them to plan how to improve themselves

andgainmoreself-esteem;5)Closingtheprocess in

order to give them time to think or review what they had

gainedfromconsultationsinordertohavemoreself-

esteem.Theresearcher foundthateveryparticipant

positivelyimprovedtheirthoughts,emotionsandbehaviors.



บทน�ำ

ครอบครวเปนสถาบนทางสงคมทให

ก�าเนดชวตใหความรกความอบอนและความ

มนคงปลอดภยแกสมาชกของครอบครวแตใน

ปจจบนกลบพบวามการหยารางแยกทางกน

ของคสมรสเพมมากขนเรอยๆผลการส�ารวจ

ของกรมการปกครองกระทรวงมหาดไทย

โดยส�านกงานสถตแหงชาต(2556:ออนไลน)

รายงานวาในป2556มผจดทะเบยนสมรส

ใหมทวประเทศจ�านวน295,519คและในป

เดยวกนมคสมรสทจดทะเบยนหยาจ�านวน

117,031คซงหากเปรยบเทยบกบผลส�ารวจ

ในปพ.ศ.2547 ทมการหยาร างทงหมด

86,982คจะพบวาอตราการหยารางไดเพมสง

ขนถงรอยละ23.05และมอตราการหยาราง

ทเพมขนอยางตอเนองในรอบ10ปดงกลาว

สภาพของครอบครวทหยารางสงผลใหมเดก

จ�านวนไมนอยถกทอดทงซงทางส�านกงานสถต

แหงชาตไดรายงานการส�ารวจเดกชวงอาย

0-14ปทไมไดอยกบพอแมพบวาในปพ.ศ.

2548มจ�านวนรอยละ19.8และในปพ.ศ.

2554มจ�านวนเพมขนเปนรอยละ22.8ซง

นบเปนการเพมขนทนาเปนหวงยง(ส�านก

งานกจการสตรและสถาบนครอบครว.2556:

ออนไลน)

การหยารางเปนปรากฏการณส�าคญของ

ครอบครวไทยในสงคมปจจบนทนบวนยงทว

ความรนแรงมากขนซงสงคมไมอาจมองขามได

เพราะหนงครอบครวทออนแอและลมสลายลง

ท�าใหมเดกทตองเตบโตขนในครอบครวทขาด

ความสมบรณมจ�านวนมากขนและเตบโตดวย

สภาพจตใจทเปราะบางมากกวาเดกทเตบโตขน

ในครอบครวทมทงพอและแม(ชายโพธสตา.

2552:9)นบเปนความเสยหายอนสงผลตอ

คณภาพชวตของเดกทไมอาจประเมนคาได

เดกทเตบโตจากครอบครวโดยไรออมกอดของ

พอแมจะขาดความรกความอบอนและม

ปมดอยเมอเดกเหลานเขาส วยร นกมกจะ

ประสบกบปญหาการปรบตวทางอารมณ

ซงแตกตางกบวยรนทมาจากครอบครวทพอแม

อยดวยกนอยางปกต

จากการศกษาอตลกษณแหงตนของวย

รนทครอบครวแตกแยก(พมพชนกกลนสทโธ.

2554:9-11;อางถงMarsia.1975:253)

พบวาวยร นซงอย ในชวงวยของการพฒนา

เอกลกษณของตนเองแตต องประสบกบ

สภาวะครอบครวแตกแยกท�าใหประสบปญหา

การพฒนาอตลกษณของตนเองในดานตางๆ

ไดแก1)ดานความเปนตวของตวเองวยรนจะ

ขาดความมนใจในตนเองรสกลงเลทจะตอง

ตดสนใจไมกลาคดและไมกลาแสดงออก

2)ดานการรจกตนเองวยรนจะไมสามารถ

เขาใจตนเองไดอยางถองแทจะรสกสบสนตอ

ตนเองและตอการก�าหนดวถชวต3)ดานวฒ



ภาวะทางอารมณวยรนจะไมสามารถแสดง

ออกดวยค�าพดและทาทางทเหมาะสมเมอ

ตนเองมอารมณโกรธโมโหหรอไมพอใจ

4)ดานการตงเปาหมายในชวตวยร นจะไม

สามารถวางแผนหรอตงเปาหมายในการเรยน

อาชพและชวตเพราะขาดขอมลและค�าแนะน�า

เนองจากไมมผ ใหค�าปรกษาทชดเจนและ

ถกตองและ5)ดานสมพนธภาพระหวาง

บคคลวยรนจะคบเพอนเฉพาะกลมไมคอย

ยอมรบฟงความคดเหนของผ อนขาดปฏ-

สมพนธในครอบครวและผอน

ความเขมแขงของจตใจเปนรากฐาน

ภายในทถกสรางขนจากความรกทมนษยไดรบ

จากครอบครวเปนคณสมบตทส�าคญส�าหรบ

เดกในการกาวเขาสโลกของวยรนชวงหวเลยว

หวตอของชวตวยรนจงเปนชวงเวลาของชวต

ทส�าคญทสดในการปรบตวทกๆดานโดย

เฉพาะทางดานอารมณทมอทธพลอยางมาก

ในการด�าเนนชวตซงสอดคลองกบแนวคด

เกยวกบการปรบตวของซาเทยร (Satir)ท

อธบายวาการปรบตวเปนกระบวนการหรอ

วธการทคนน�ามาใชรบมอกบปญหา(Coping

Stances) ท เกดจากการเรยนร ในอดต

เพอรกษาตวรอดจากสถานการณทท�าใหเกด

ความเครยดหรอสงทรบกวนจตใจโดยท�าให

รสกสบายใจมากขนโดยย�าวา“ในตวปญหา

เองนนแททจรงแลวไมใชปญหาแตวธการ

ปรบตวตอปญหาตางหากทเปนปญหา”ดงนน

คนทรบรและเหนคณคาในตวเองสงจะรสก

มนคงและเกดความสมดลในจตใจ(Congru-

ent)และหากประสบปญหากจะสามารถ

ตอบสนองตอปญหานนไดอยางเหมาะสม

สวนบคคลทรสกวาตนเองดอยคาจะขาดความ

สมดลในจตใจเมอเผชญกบสถานการณของ

ความเครยดจะรบมอกบปญหาดวยกลไก

ปกปองตวเองเพอเอาตวรอด (Survival

Stances)โดยรอยละ50ใชวธการยอมตาม

เพอใหผอนพอใจรอยละ30ใชวธการโทษ

ผอนและท�าใหตวเองส�าคญโดยการแสดงความ

เกรยวกราดกาวราวรนแรงรอยละ15ใชวธ

การอางแตเหตผลเตมไปดวยหลกการแตไม

สามารถเขาถงอารมณของตนเองและผ อน

และสดทายรอยละ5ใชวธการเฉไฉซงเปน

ทาทของคนทหลกเลยงทจะรสกไมอยากรบร

มองทกอยางไมใชปญหาไมมเปาหมาย(นงพงา

ลมสวรรณและนดาลมสวรรณ.2556:36-

41)

การใหค�าปรกษารายบคคล(Individual

Counseling)เปนกระบวนการของสมพนธ-

ภาพการพดคยทมเทคนควธตางๆของการให

ค�าปรกษาทจะชวยใหผรบค�าปรกษาไดส�ารวจ

และเขาใจตนเองจนสามารถตดสนใจและ

แกไขปญหาไดดวยตนเองโดยผวจยไดประมวล

แนวคดทฤษฎทกษะและเทคนคของทฤษฎ



การใหค�าปรกษาทสอดคลองกบประเดนปญหา

ตางๆดงตอไปน (1)แนวคดทฤษฎการให

ค�าปรกษาแบบพจารณาเหตผลอารมณ

และพฤตกรรม(REBT)ของอลเบรตเอลลส

(AlbertEllis)ทเนนวาความคดอารมณและ

พฤตกรรมของบคคลมความสมพนธ และ

เปนผลซงกนและกนโดยทความคดและการ

รบรตอสภาพการณตางๆเปนตวกอก�าเนด

อารมณซงจะสงผลตอการกระท�าของบคคล

(2)แนวคดทฤษฎการบ�าบดแบบซาเทยร

(SatirTranformationTheory)ของเวอร-

จเนยซาเทยร(Satir)ทใหความส�าคญเรอง

อารมณความรสก(Emotion & Affective)

และความเปนในปจจบน(HereandNow)

และ (3)แนวคดทฤษฎการใหค�าปรกษา

แบบเผชญความจรง(RealityCounseling

Theory)ของวลเลยมกลาสเซอร(William

Glasser)ทเชอวามนษยมความตองการดาน

จตใจทส�าคญคอตองการแสวงหาเอกลกษณ

ของตนเอง(Identity)ตองการเปนสวนหนง

ของสงคม(Belongingness)ตองการอ�านาจ

(Power)ตองการความอยรอด(Survival)

ตองการอสระ(Freedom)และตองการความ

สนกสนานรนเรง(Fun)ความตองการตางๆ

เหลานจะเปนกลไกทกอใหเกดพฤตกรรม

ตางๆหากบคคลสามารถสนองความตองการ

เหลานไดกจะเกดความภาคภมใจในตนเอง

(Self-esteem)การใหค�าปรกษารายบคคล

จงมความจ�าเปนอยางยงตอการปรบตวทาง

อารมณทเหมาะสมของวยรนซงจะท�าใหพวก

เขาตระหนกและรบมอกบอารมณทางลบ

มอทธพลเหนอการควบคมตนเองในขณะเดยวกน

กจะชวยพวกเขาใหสามารถมปฏสมพนธท

เหมาะสมในการอยรวมกบผอนในสงคมตอไป

ผวจยในฐานะเปนนกบวชหญงคาทอลก

ด�าเนนงานดานอภบาลและใหค�าปรกษากบ

นกเรยนในโรงเรยนภายใตระบบการศกษา

คาทอลกทใหความส�าคญในการอภบาลดาน

จตใจส�าหรบนกเรยนทประสบปญหาเพอตอบ

สนองตามปรชญาการศกษาคาทอลกทมงเนน

การอบรมนกเรยนใหเรยนรการพฒนาตนเอง

ใหเปนมนษยทสมบรณจงสนใจศกษาการปรบ

ตวทางอารมณของวยรนทครอบครวหยาราง

เพอเปนประโยชนตอผ ทเกยวของกบวยร น

จะไดรบรและเขาใจถงสภาพปญหาและปจจย

ทเกยวของกบสภาวะทางดานอารมณของ

วยรนทตกอยในสภาพครอบครวพอแมหยาราง

และมแนวทางในการใหความชวยเหลอวยรน

จากตนตอของปญหาทแทจรงนอกจากน

การพฒนากระบวนการใหค�าปรกษารายบคคล

จะเป นเครองมอในการช วยเหลอวยร น

ใหสามารถมแนวทางการปรบตวทางอารมณ

ไดอยางเหมาะสมตอไป



วธกำรศกษำวจย

การศกษาผวจยใชการศกษาแบบผสาน

วธ(MixedMethods)ประกอบดวยการวจย

เชงคณภาพกบการวจยกงทดลองโดยแบงการ

ศกษาออกเปนสองสวนตามวตถประสงคของ

การวจย

สวนทหนง เปนการวจยเชงคณภาพ

ตามแนวปรากฏการณวทยาแบบอรรถปรวรรต

ของไฮเดคเกอร(Heidegger)ทเนนการท�า

ความเขาใจความหมายของประสบการณใน

ทศนะของบคคลทได รบประสบการณนน

โดยใชการสมภาษณเชงลกดวยแนวค�าถาม

กงโครงสรางและการสงเกตอยางไมมสวนรวม

เพอศกษาผลกระทบจากสภาวะครอบครวหยา

รางตอการปรบตวทางอารมณของวยรนผวจย

ไดคดเลอกกลมผใหขอมลแบบเฉพาะเจาะจง

(Purposivesampling)ประกอบดวย2กลม

ไดแกผใหขอมลหลกเปนนกเรยนหญงระดบ

ชนมธยมศกษาอายระหว าง 13-18ป

ทครอบครวหยารางและมพฤตกรรมการ

แสดงออกในสภาวะทางอารมณทไมเหมาะสม

เมอร สกโกรธหรอไม พอใจ โดยจะแสดง

พฤตกรรมกาวราวรนแรงไมสามารถควบคม

อารมณไดหรอในทางตรงขามกลบวตกกงวล

เกนเหตเศราซมเลอกทจะเกบตวหรอแยกตว

ออกจากคนอนจ�านวน10คนและผใหขอมล

รองไดแกพอแมผปกครองหรอญาตทใกลชด

ของผใหขอมลหลกทท�าหนาทเลยงดเดกภาย

หลงการหยารางของครอบครว

สวนทสองเปนการวจยกงทดลองโดย

ใชกระบวนการใหค�าปรกษารายบคคลทผวจย

ออกแบบขนโดยมผทสมครและเตมใจรบการ

ปรกษาจ�านวน5คนซงเปนบคคลทผวจยคด

เลอกมาจากการกลมผใหขอมลหลกในสวนท1

ทมพฤตกรรมสะทอนถงรปแบบการปรบตว

ทางอารมณทไมเหมาะสมและสงผลใหประสบ

ปญหาดานความสมพนธเมอตองอยรวมกบ

ผอนและไดรบการอนญาตจากผปกครองให

เขากระบวนการใหค�าปรกษาไดอยางสมครใจ

ผ วจยไดออกแบบกระบวนการใหค�า

ปรกษารายบคคล(IndividualCounseling)

โดยน�าเอาเทคนคและทกษะของทฤษฎการให

ค�าปรกษาแบบพจารณาเหตผลอารมณ

และพฤตกรรมทฤษฎการบ�าบดแบบซาเทยร

(SatirTranformationTheory)และทฤษฎ

การใหค�าปรกษาแบบเผชญความเปนจรง

มาปรบใชตามสภาพปญหาเบองตนทพบใน

กลมวยรนทครอบครวหยารางทงในระดบความ

คดอารมณและพฤตกรรมโดยกระบวนการ

ใหค�าปรกษาประกอบดวย5ขนตอนคอ

ขนการสรางสมพนธภาพขนการส�ารวจปญหา

ขนการท�าความเขาใจปญหาขนการวางแผน

การแกปญหาและขนการยตกระบวนการโดย

ก�าหนดการใหค�าปรกษาจะด�าเนนการสปดาห



ละ1ครงครงละไมเกน90นาทเปนระยะ

เวลาตอเนองกน5-8ครงตามความเหมาะสม

แลวแตกรณโดยจะยตกระบวนการเมอผวจย

ประเมนโดยการสมภาษณและดวยการสงเกต

พฤตกรรมแลวเหนวาผรบค�าปรกษารจกและ

เขาใจตนเองมทศนคตทดตอตนเองมากขน

สามารถปรบเปลยนพฤตกรรมทต องการ

ซงสะทอนถงการปรบตวทางอารมณทไมเหมาะ

สมจนประสบผลในระดบทดขนตวผ รบ

ค�าปรกษาเองรสกพงพอใจและเกดความภาค

ภมใจตนเองทพฒนาตนเองไดจนประสบผล

ส�าเรจ

กำรวเครำะหและอภปรำยผลกำรวจย

การศกษานเมอผวจยไดด�าเนนการวจย

ครบทงสองส วนพร อมทงเกบข อมลเชง

คณภาพดวยการสมภาษณการสงเกตและ

การจดบนทกขอมลระหวางการใหค�าปรกษา

แลวจงน�าขอมลดงกลาวมาจดระเบยบขอมล

ใหรหสขอมลจดกลมขอมลเพอน�าไปสการ

วเคราะหและอภปรายผลของขอมลการวจย

เพอตอบวตถประสงคการวจยทก�าหนดไว

2สวนดงน

1. ผลกระทบจำกสภำวะครอบครวหยำรำง

ตอกำรปรบตวทำงอำรมณของวยรน

จากการสมภาษณวยรนหญงจ�านวน10

คนทครอบครวหยารางตงแตในวยเดกไดแก

แอมฟนอายใบหยกอมไวนพลอยตน

แบมและรตนา(เปนนามสมมต)ซงเปนกลม

เปาหมายของการวจยนผลการวจยพบวาการ

ปรบตวทางอารมณของวยรนเกดจากสาเหต

ส�าคญ3สวนไดแก

1.1 สภำวะกำรเลยงดซงเกดขนภำย

หลงครอบครวหยำรำงจากงานวจยพบวาเดก

ทตกอยในสภาวะครอบครวหยารางประสบกบ

ปญหาทเกดขนคลายๆกนไดแกการขาด

ความสมพนธทใกลชดกบพอแมการไมไดรบ

การอบรมฝกฝนดานความรบผดชอบและดาน

ทกษะการอยรวมกนกบผอนซงลวนแลวแตสง

ผลกระทบตอบคลกภาพและอารมณของวยรน

ทงสนโดยแบงการเลยงดไดเปน3แบบไดแก

(1)การเลยงดในครอบครวเลยงเดยว

ซงอาจจะเปนพอหรอแมเปนผ เลยงลกตาม

ล�าพงโดยไมไดมครอบครวใหมไดแกกรณของ

ไวนทอยกบพอและพลอยทอยกบแมซงใหการ

เลยงดลกดวยตวคนเดยวตามล�าพงพอหรอแม

จงประสบปญหาความเครยดดานการงานเพอ

หารายไดใหเพยงพอกบรายจายจนไมมเวลา

ใหการอบรมดแลและใหความใกลชดกบลก

ทงไวนและพลอยจงมลกษณะของวยรนทขาด

ทกษะการใชชวตรวมกบคนอนกาวราวขาด

ความรบผดชอบสอดคลองกบงานศกษา

ของศรรตนแอดสกล(2556:24-25)ทได

ศกษาสถานการณครอบครวไทยในเขตพนท



กรงเทพมหานครพบวานอกจากผ เปนพอ

หรอแมเลยงเดยวจะมความตงเครยดและ

เหนอยยากล�าบากมากกวาผเปนพอหรอแม

ในครอบครวปกตแลวพอแมในครอบครว

ดงกลาวยงมกจะหมกมนสนใจแตปญหาและ

ความรสกของตนเองโดยปลอยปละละเลย

ทจะใหความรกความอบอนการอบรมและ

การตอบสนองความตองการของลกสงผลให

เดกกลายเปนคนทขาดความอบอนทางดาน

จตใจตกอย ในสภาวะของความเหงาและ

วาเหวขาดทกษะดานความสมพนธกบผอน

ซงตรงกบแนวคดทฤษฎของวลเลยมกลาส-

เซอรทอธบายวา“ความวาเหวเปนผลมาจาก

การประสบความลมเหลวในการมสมพนธภาพ

กบผอน”(วชรทรพยม.2556:208)

(2)การเลยงดในครอบครวใหมซงพอ

หรอแมแตงงานใหมและพาลกมาเลยงดดวย

การทเดกตองอยในสภาพครอบครวทเปลยนไป

จากเดมโดยมคครองใหมของพอหรอแมเขามา

มบทบาทกบชวตของลกในฐานะพอเลยงหรอ

แมเลยงท�าใหเดกตองปรบตวอยางมากเชน

กรณของอมการทแมมพอเลยงใหมโดยทแมไม

ไดอธบายใหอ มเขาใจกอนท�าใหอ มร สก

ไมพอใจเพราะกลววาจะตองสญเสยแมหลง

จากไดสญเสยพอเพราะการหยารางไปแลว

พฤตกรรมทอ มแสดงออกคอการเรยกรอง

ความสนใจจากแมและตอตานพอเลยงอยาง

รนแรงนอกจากนยงพบวาครอบครวทพอหรอ

แมมคครองใหมมกมความขดแยงกนอยบอยๆ

เชนกรณของตนทพอมอารมณรนแรงและ

ทะเลาะกบแมเลยงอยเปนประจ�าหรอกรณ

ของแอมและอายทพอเลยงมอารมณรนแรง

และแสดงความเกรยวกราดกบคนในครอบครว

ท�าใหครอบครวขาดสนตสข เดกตกอย ใน

สภาวะของความเกบกดขลาดกลวและ

หวาดระแวงเพราะตองรองรบอารมณของ

ผเปนพอแมและหากวาเดกถกปลอยปละ

ละเลยไมไดรบการดแลความเอาใจใสทางดาน

จตใจอยางเหมาะสมแลวนนจะยงท�าใหเดก

กลายเปนคนทขาดความมนคงทางดานจตใจ

มองโลกในแงรายขาดความมนใจไมเปนตว

ของตวเองขาดความคดรเรมและไมกลา

ตดสนใจซงสอดคลองกบทจราภรณตงกตต

ภาภรณ(2559:25)ไดอธบายถงลกษณะของ

ครอบครวทขาดความสามคควาครอบครวทไม

ลงรอยกนในชวตสมรสมความขดแยงทะเลาะ

ววาทกนอย เปนประจ�าผทรบเคราะหจาก

เหตการณในแตละวนนนกคอลกซงตองทนรบ

ฟงการโตเถยงและถอยค�าประชดประชนทพอ

แมพดใสกนเกบกดอารมณตางๆทไมอาจ

แสดงออกไดจนกลายเปนเดกมปญหาและ

ปรบตวยากเชนมอารมณซมเศราไมไวใจ

สงคมขาดความมนใจในตนเอง



(3)การเลยงดจากญาตพนองหลงจาก

การหยารางพอแมไดน�าเดกไปฝากเลยงไวกบ

ปยาตายายทเปนญาตผใหญซงมกจะเลยงด

แบบตามใจดวยความสงสารวาเดกตองอยหาง

ไกลจากพอแมเชนกรณของแบมทอยกบตา

ยายและใบหยกทอยกบทวดทงแบมและใบ

หยกมลกษณะนสยเอาแตใจใจรอนดอรน

ยดตนเองเปนศนยกลางซงสอดคลองกบท

ประเสรฐผลตผลการพมพ (2560:38)ได

อธบายถงแบบแผนการเลยงดไววา“หากพอ

แมเลยงลกแบบปกปองเกนควรและตามใจเกน

ควรจะไดลกทมบคลกเอาแตใจ(Pampered

Child)”แตกระนนกด เดกแตละคนกยงม

พฤตกรรมการปรบตวทางอารมณทแตกตางกน

ออกไปขนกบสภาพเฉพาะของแตละคน

เชนในกรณของใบหยกทถกตาเขยชหนาดดา

อยบอยๆซงใบหยกกจะมปฏกรยานงกมหนา

น�าตาไหลแลวลกเดนหนเข าหองนอนไป

สะทอนใหเหนถงทาทของคนทเกบกดความ

รสกขลาดกลวพดนอยและเงยบเฉยซงตาง

จากกรณของรตนาทอยกบปาซงเขมงวดกวดขน

คอยบงคบและบงการใหรตนาปฏบตตาม

กรอบระเบยบวนยทปาวางไวอยตลอดเวลา

แมรตนาจะมพฤตกรรมเกบกดความรสกคลาย

กบใบหยกแตมการแสดงออกทางพฤตกรรมท

แตกตางกนซงพบไดภายหลงจากทรตนากลบ

มาอยกบแมซงคอนขางใหอสระและปลอย

ปละละเลยรตนาจะด�าเนนชวตตามใจตนเอง

จนขาดการควบคมและเมอถกสงมาอยหอพก

กจะมพฤตกรรมตอตานกฎระเบยบวนยและ

ประพฤตตนเพอเรยกรองความสนใจจากคนอน

อยตลอดเวลา

1.2 กำรรบรสถำนกำรณควำมรนแรง

ในครอบครว ซงผ วจยพบวาม2ประเดน

ส�าคญทมผลตอสภาวะทางดานจตใจบคลก-

ภาพและลกษณะนสยไดแก(1)สถานการณ

ทเกดจากความผดพลาดในชวตของพอหรอแม

ซงมอทธพลตออารมณความรสกของลกอยาง

มากเชนกรณของแบมทรบรวาแมเคยคดจะ

ท�าแทงในระหวางททองเธอท�าใหเธอมองวา

ตวเองเปนคนไรคาไมเปนทตองการของคนอน

น�าไปสความกลวทจะถกปฏเสธจากผอนหรอ

กรณของตนทรวาพอตดยาเสพตดท�าใหพอม

อารมณและพฤตกรรมรนแรงอยบอยๆท�าให

ตนร สกถงความไมปลอดภยกลายเปนคน

ขกลวและหวาดระแวงซงเปนมมมองดานลบ

ทสะทอนความคดในดานทลงโทษหรอท�าลาย

ตนเองซงสอดคลองกบแนวคดของอลเบรต

เอลลส(ลกขณาสรวฒน.2560:189)ทเชอ

วามนษยเปนทงผทมเหตผลและไมมเหตผล

มทงความคดทดงามตอตนเองและผอนซงจะ

ชวยใหเกดการพฒนาตนเองและมความคดท

ลงโทษหรอท�าลายตนเองเนองจากไมสามารถ

ยอมรบตนเองในดานลบซงขดขวางตอการ



พฒนาตนเองและ(2)พฤตกรรมการใชความ

รนแรงของพอแมจากสถานการณทพอแม

ท�ารายรางกายรวมถงการใชอ�านาจความเปน

พอหรอแมบงคบบงการอยางเขมงวดใหตอง

ปฏบตตามแนวทางของตนเองอยตลอดเวลา

เชนกรณของไวนทพอมกใชวธการลงโทษท

รนแรงใชค�าพดในเชงต�าหนดาวาหรอดวยการ

เมนเฉยไมพดดวยเมอรสกไมพอใจสงทพอ

กระท�าตอไวนจงกลายเปนตนแบบใหไวน

กระท�าเชนเดยวกนกรณนไดสะทอนใหเหนถง

การซมซบความรนแรงทางอารมณของเดก

ซงสอดคลองกบทเพยเจต(Piajet)อธบายวา

มนษยด�ารงชวตโดยการปรบตวใหเข ากบ

สงแวดลอมคอการซมซบประสบการณตาม

ความสามารถในการรบรของตนเอง(พรรณ-

ทพยศรวรรณบศย.2556:40)

1.3 กำรเผชญกบปญหำของวยรนท

ครอบครวหยำรำงซงตามแนวคดของอรค

อรคสน(EricErikson)ไดอธบายไววาจตใจม

พฒนาการอยางตอเนองตลอดชวตโดยจะ

สมพนธกบสงคมวฒนธรรมและการปฏสมพนธ

กบบคคลอนเมอเดกกาวเขาสวยรนซงเปนวย

แหงการพฒนาอตลกษณพฒนาความเขาใจใน

ปญหาตางๆสามารถตดสนใจและวางแผนชวต

ของตนเองในอนาคตไดนนเปนผลมาจากการ

ทเดกไดรบการพฒนาตนเองตงแตในขนแรก

นนคอความไววางใจซงเปนรากฐานส�าคญท

น�าไปสการพฒนาทส�าเรจหรอลมเหลวในขน

ตอๆไปไมวาจะเปนความเปนตวของตวเอง

การร จกพ งพาตนเองได ความคดร เร ม

สรางสรรคในทางทเหมาะสมมความวรยะ

อตสาหะร ว าตนเองมความสามารถและม

ความเคารพนบถอตนเอง(มาโนชหลอตระกล

ธนตาหรญเทพ;และนดาลมสวรรณ.2555:

9-10)จงกลาวไดวาประสบการณตางๆทเดก

ไดรบเมอตองเผชญกบสภาพการหยารางของ

ครอบครวทงดวยการเลยงดในรปแบบตางๆ

การซมซบพฤตกรรมของพอแมผเปนตนแบบ

ในดานลบไมวาจะเปนการรบรปญหาทเกด

จากความผดพลาดของพอหรอแมและการ

พบเหนความรนแรงในครอบครวลวนน�าไปส

สภาวะทางอารมณทเปนปญหาและสงผลให

เดกลมเหลวในการพฒนาความไววางใจตงแต

ในวยเยาวซงเหนไดจากการทเดกมกเกดความ

กลวความสงสยและไมไววางใจคนอนรสก

ต�าตอยไมมนใจในความสามารถของตนเอง

ไมกลาตดสนใจจากงานวจยนสามารถแบงได

3ระดบไดแก(1)ปญหาระดบความคดจาก

การศกษาพบวาเดกในครอบครวหยารางม

ความคดวาพอแมไมรกคนรอบขางไมเขาใจ

และมองตวเองเปนเดกมปญหาซงเปนมมมอง

ดานลบทสะทอนความคดในลกษณะทลงโทษ

หรอท�าลายตนเอง(2)ปญหาระดบความรสก

ซงพบวาแตละกรณมความรสกคลายคลงกน



คอการรสกเสยใจเพราะครอบครวแตกสลาย

ผดหวงในการกระท�าของพอแมนอยใจทถกพอ

แมปฏเสธรสกอดอดทถกบงคบบงการและ

เบอหนายทตองอย ในสถานการณทกดดน

นอกจากนนยงพบวาเดกทครอบครวหยาราง

มกจะคาดหวงใหพอแมกลบมาอย ด วยกน

หรออยางนอยกไมถกกดกนจากพอหรอแมท

แยกทางไปพรอมๆกบความคาดหวงใหตวเอง

เปนคนส�าคญไมอยากถกทอดทงแตเมอ

ผดหวงจงสงผลใหเกด (3)ปญหาระดบ

พฤตกรรม โดยปรากฏเป นพฤตกรรมใน

3ลกษณะซงเดกมกจะแสดงออกเมอเผชญกบ

สถานการณทตงเครยดไดแก1)การตอตาน

และตอบโตกลบดวยความกาวราวรนแรง

เรยกรองความสนใจ2)การเกบความรสกและ

ถอยหาง3)การเพกเฉยและเกยจคราน

ไมใสใจบางรายเลอกหนไปหาเพอนในโลก

ออนไลนหรอการเลนเกมเพอใชเปนทระบาย

อารมณความร สกของตนเองซงพฤตกรรม

ดงกลาวเหลานสงผลอยางมากตอจตใจของ

วยรนเองและปฏสมพนธของวยรนกบผอนใน

การด�าเนนชวตประจ�าวน

ดงนนกลไกกำรปรบตวทำงอำรมณ

ของวยรนทครอบครวหยำรำงซงผวจยพบรป

แบบการปรบตวทางอารมณของวยร นใน3

รปแบบไดแก(1)กลไกการปรบตวแบบโทษ

ผอน (Blaming)แสดงออกโดยการรองไห

โวยวายพดประชดตวาดขนเสยงเมอไมพอใจ

การพดด าหยาบคาย เกรยวกราดดดน

แขงกร าวการแสดงออกทางสหนาบงตง

การพดตดพอ(2)กลไกการปรบตวแบบยอม

ตาม(Placating)แสดงออกโดยการยอมท�า

ทกอยางโดยหวงใหบคคลอนยอมรบและพอใจ

การหลกเลยงทจะเผชญหนากบปญหาหรอ

กบบคคลทท�าใหเกดความร สกอดอดและ

ไมสบายใจการเกบกดความรสกการหลบมม

ไปอยเงยบๆคนเดยวการคดมากการรองไห

คนเดยวการคดลบในใจและการโทษตวเอง

และ(3)กลไกการปรบตวแบบเฉไฉ(Irrele-

vant)แสดงออกโดยการไมสนใจและไมใสใจ

คนอนการเลอกวถชวตแบบตางคนตางอย

หลกเลยงการปะทะการหาเหตผลเพอปลอบ

ใจและเขาขางตวเองการปลอยชวตไปใน

ลกษณะคลายคนเรอยเฉอย ไมใสใจอะไร

สนกสนานกลบเกลอนปญหาทแทจรงและการ

ตดเกมซงการปรบตวทางอารมณในสาม

ลกษณะนสอดคลองกบแนวคดของเวอรจเนย

ซาเทยรทไดใหทศนะเกยวกบการปรบตววา

เปนกระบวนหรอวธการซงเกดจากการเรยนร

ในอดตทคนเราใชเพอรบมอกบปญหาเมอตอง

พบกบความเครยดหรอสงรบกวนจตใจทงน

กเพอรกษาตวเองใหรอดจากสถานการณของ

ปญหาหรอเพอชวยใหตนเองรสกสบายใจขน

(นงพงาลมสวรรณและนดาลมสวรรณ.

2556:27)



2. กระบวนกำรใหค�ำปรกษำรำยบคคลเพอ

กำรเสรมสรำงกำรปรบตวทำงอำรมณ

ผ ว จยได พฒนากระบวนการให ค�า

ปรกษารายบคคลตามสภาพปญหาของวยรน

แตละคนซงแตกตางกนโดยมเปาหมายเพอ

ชวยใหเดกสามารถเขาใจตนเองเขาใจปญหา

เกดการยอมรบและสามารถแกไขพฤตกรรม

และการปรบตวทางอารมณตางๆไดดวย

ตนเองวธการด�าเนนการใหค�าปรกษาผวจยใช

ทกษะเบองตนของการใหค�าปรกษาไดแก

เทคนคการน�า เทคนคการฟง เทคนคการ

สะทอนความรสกเทคนคการสงเกตเทคนค

การใหก�าลงใจเทคนคการทวนความและ

เทคนคการสรปประเดน(พชราภรณศรสวสด.

2556:7-17)ประกอบกบทกษะของทฤษฎ

การใหค�าปรกษา3ทฤษฎ โดยปรบใชให

เหมาะสมกบแตละกรณศกษาซงจะชวยใหการ

ใหค�าปรกษาบรรลเปาหมายเกดความเขาใจ

อนดตอกนในระหวางผใหค�าปรกษาและผรบ

ค�าปรกษาโดยมผเขารบการใหค�าปรกษาโดย

สมครใจและไดรบอนญาตจากผ ปกครอง

จ�านวน5คนไดแกแอมฟนใบหยกอม

และอาย(นามสมมต)ซงจากการเกบขอมล

ในสวนท1สรปไดวา

กรณศกษำท 1 แอมเปนเดกทไมไดรบ

ความเอาใจใสอยางใกลชดจากพอและแม

จงขาดทพงและแบบอยางในการด�าเนนชวต

ผลกระทบจากสภาวะครอบครวท�าใหแอมม

มมมองตอตวเองวาเปนเดกมปญหาขขลาด

ไมกลาหาญไมมความสามารถแอมจงม

พฤตกรรมคล ายคนเฉ อยชา ไม มความ

กระตอรอรนขาดความคดรเรมและความ

รบผดชอบปลอยตวเองจนกลายเปนคน

เกยจครานบงบอกถงรปแบบการปรบตวทาง

อารมณในแบบของการเฉไฉดงนนในกรณ

ของแอมผวจยจงใชกระบวนการใหค�าปรกษา

โดยม งเนนใหแอมระบายความร สกปรบ

เปลยนมมมองความคดและพฤตกรรมการ

ใชชวตทเปนอปสรรคในปจจบนเพอใหแอม

เกดความภาคภมใจและเหนคณคาในตวเอง

ผวจยใชเวลาในการใหค�าปรกษาสปดาหละ1

ครงครงละไมเกน90นาทซงกระท�าตอเนอง

5ขนตอนเปนเวลา5ครง

กรณศกษำท 2 ฟนไดรบการเลยงดทง

ในรปแบบของการตามใจของยายซงท�าให

ฟนมลกษณะนสยเอาแตใจตนเองและกมกจะ

รสกนอยใจอยบอยๆเมอถกลดความส�าคญ

รวมถงรปแบบของการบงคบเมอมาอยกบยา

ทท�าใหฟนรสกอดอดเพราะขาดอสระไมเปน

ตวของตวเองฟนจงรสกสบสนและล�าบากใจ

อยเสมอเมอตองเลอกสงใดสงหนงพฤตกรรม

ทแสดงออกคอการโลเลไมกลาตดสนใจเมอ

ประสบปญหาทางอารมณฟนมกจะปรบตวทาง

อารมณในแบบของการยอมตามเมอร สก



อดอดคบของใจฟนจะแสดงออกใหเหนได

ชดดวยการเงยบเกบความรสกและถอยหาง

ออกจากคนอนมกคดมากอยคนเดยวไมพด

ความตองการในใจทแทจรงออกไปแตเมอพด

กจะพดในเชงตดพอด วยถ อยค�าประชด

ประชนฟนจงประสบปญหาดานความสมพนธ

อย เ สมอ ในกรณของฟ น ผ ว จ ยจ ง ใช

กระบวนการใหค�าปรกษาโดยมงเนนใหฟน

ระบายความรสกปรบเปลยนความคดและ

พฤตกรรมการสอสารซงเปนอปสรรคในการ

อย รวมกบคนอนผ วจยจงด�าเนนการใหค�า

ปรกษาสปดาหละ1ครงครงละไมเกน90

นาทกรณนผ วจยกระท�าการแกไขปญหา

2เรองซงกระท�าตอเนอง5ขนตอนเปนเวลา

7ครงโดยบางขนตอนใชเวลามากกวา1ครง

คอการส�ารวจปญหา3ครงซงกระท�าพรอม

กบการสมพนธภาพในครงแรก1ครงและ

กระท�าพรอมกบการท�าความเขาใจปญหา2

ครงสวนในขนวางแผนการแกปญหากระท�า

ถง3ครงจงยตกระบวนการ

กรณศกษำท 3 อำยถกเลยงดอยใน

ครอบครวททะเลาะววาทกนเปนประจ�าท�าให

อายกลายเปนผรองรบการดดาวากลาวและ

อารมณทรนแรงของคนในครอบครวอายจง

กลายเปนคนทขาดความมนใจและไมเหน

คณคาในตนเองมความคดวาตนเองไมเปนท

ตองการของคนอนรสกกลวถกปฏเสธจงปรบ

ตวกบอารมณในลกษณะยอมตามเกบกดความ

รสกของตนเองแสดงออกดวยการเงยบและ

มกจะถอยหางออกจากคนอนผ วจยจงใช

กระบวนการใหค�าปรกษาเพอใหอายระบาย

ความรสกทยงคงคางคาอยภายในจตใจปรบ

เปลยนความคดในแงลบทมผลโยงถงความ

รสกนอยใจในชวตอนเนองมาจากการคดวา

ไมมใครรกไมมใครสนใจควบคกบการปรบ

พฤตกรรมทเนนความกลาแสดงออกเพอพฒนา

ความมนใจและการเหนคณคาในตนเองผวจย

ก�าหนดระยะเวลาในการด�าเนนการใหค�า

ปรกษาสปดาหละ1ครงครงละไมเกน90

นาทซงกระท�าตอเนอง5ขนตอนเปนเวลาถง

8ครงโดยบางขนตอนใชเวลามากกวา1ครง

คอการสรางสมพนธภาพ2ครงและการ

วางแผนการแกปญหากระท�าถง3ครงจงยต

กระบวนการ

กรณศกษำท 4 ใบหยกจากสภาพ

ครอบครวทขาดความสมบรณตงแตยงเดก

ใบหยกจงตองยายมาอยกบทวดซงใหการเลยง

ดอยางใกลชดเมอทวดจากไปท�าใหรสกเสยใจ

อยางมากใบหยกด�าเนนชวตในแตละวนคลาย

กบคนขาดทพงทงทางใจและกายยงถกดดาวา

กลาวจากตาเขยซงเปนคนทอารมณรอนชอบ

ดมเหลาและมกจะอาละวาดดวาใบหยกอยเปน

ประจ�าใบหยกจงกลายเปนคนทขาดความ

มนใจและไมเหนคณคาในตนเองเมอพจารณา



การปรบตวทางอารมณพบว าใบหยกม

พฤตกรรมการปรบตวในลกษณะของคนเฉไฉ

ท�าอะไรตามอารมณขาดความกระตอรอรน

ด�าเนนชวตเรอยเฉอยไปวนๆผ วจยจงใช

กระบวนการใหค�าปรกษาเพอใหใบหยกระบาย

ความร สกเศร าในใจ ควบค กบการปรบ

พฤตกรรมเนนฝกการกลาแสดงออกซงจะสง

ผลใบหยกหนกลบมาเหนคณคาของตนเอง

และเกดความมนใจในตนเองมากขนโดย

ก�าหนดระยะเวลาการด�าเนนการใหค�าปรกษา

สปดาหละ1ครงครงละไมเกน90นาท

ซงกระท�าตอเนอง5ขนตอนเปนเวลา7ครง

โดยบางขนตอนใชเวลามากกวา1ครงคอ

ขนการส�ารวจปญหาและขนการท�าความปญหา

ผ วจยกระท�าพรอมกน2ครงกบประเดน

ปญหา2เรองและขนวางแผนการแกปญหา

กระท�าถง3ครงจงยตกระบวนการ

กรณศกษำท 5 อมอมมลกษณะนสย

คอนขางเอาแตใจตนเองไมชอบการบงคบ

อมคดวาตนเองเปนคนเขมแขงเกงไมกลวใคร

เมออยรวมกนกบเพอนอมอยากเปนคนส�าคญ

จงมกจะท�าตวเองใหโดดเดนตลกสนกสนาน

แตหากรสกโมโหไมพอใจเพราะโดนดถกจาก

คนอนอมจะทนไมไดและมกจะตอบโตกลบ

ดวยพฤตกรรมในดานลบสะทอนรปแบบการ

ปรบตวทางอารมณแบบโทษผอนผวจยจงใช

กระบวนการใหค�าปรกษาทเนนใหอมระบาย

ความรสกเปนหลกพรอมทงน�าเสนอแนวทาง

ในการควบคมอารมณของตนเองผวจยก�าหนด

ระยะเวลาในการด�าเนนการใหค�าปรกษา

สปดาหละ1ครงครงละไมเกน90นาท

ซงกระท�าตอเนอง5ขนตอนเปนเวลา7ครง

โดยบางขนตอนใชเวลามากกวา1ครงคอ

ขนการส�ารวจปญหาและขนการท�าความปญหา

ผวจยกระท�าขนละ2ครงดวยปญหาใน2

ประเดน

กระบวนการใหค�าปรกษารายบคคลท

ผ วจยด�าเนนการประกอบดวย5ขนตอน

และสามารถสรปแนวทางการใหค�าปรกษาใน

แตละขนตอนไดดงตอไปน

ขนตอนท 1 กำรสรำงสมพนธภำพ

เปนการพบกนครงแรกระหวางผใหค�าปรกษา

และผรบค�าปรกษาขนตอนนถอวาเปนประต

บานแรกทส�าคญของกระบวนการมเปาหมาย

เพอใหวยรนไดพฒนาความไววางใจเกดความ

รสกมนคงปลอดภยสงทผใหค�าปรกษาค�านง

ถงเปนอนดบแรกคอการสรางบรรยากาศใน

การใหค�าปรกษาทเออใหเกดการผอนคลาย

ซงจะชวยใหวยร นเกดความร สกทดและลด

อาการเกรงทอาจเกดขนไดจากนนจงเรมการ

พดคยโดยเอยทกทายดวยน�าเสยงและทาทาง

ทแสดงถงความเปนกนเองชวนพดคยในเรอง

ทวๆไปซงเปนเทคนคการน�าทชวยใหวยรน

เกดความรสกทดสบายใจคลายความกงวล



หรอความเครยดในเบองตน(ลกขณาสรวฒน.

2560:110)พรอมทงชแจงใหทราบถงการ

รกษาความลบซงเปนสงส�าคญของกระบวน-

การใหค�าปรกษาเพอใหเกดความมนใจและ

กลาเปดเผยตนเองสะทอนไดจากกรณของ

แอมฟนใบหยกและอ มทพดหรอเขยน

ระบายอารมณความร สกของตนเองตงแต

ขนตอนแรกของการพบกน ในกรณทผ รบ

ค�าปรกษามทาทของการเปดใจและรสกคนเคย

ไดเรวผวจยจงใชเวลาในการสรางสมพนธภาพ

ไมมากนกนอกนน ในรายกรณของผ รบ

ค�าปรกษาทเปนคนพดนอยมอาการเกรงมาก

ผวจยจงใชการพบปะนอกเวลาใหค�าปรกษา

เพอสรางความสมพนธเพมเตมเพอใหวยรน

รบรถงความเปนกนเองท�าใหกลาคยและกลา

เปดเผยตนเองมากขน

ขนตอนท 2 กำรส�ำรวจปญหำเปนขน

ตอนทชวยใหวยรนไดพจารณาตนเองไปพรอม

กบผวจยโดยใชเทคนคการส�ารวจภเขาน�าแขง

ของจตใจของเวอรจเนยรซาเทยรเปนฐาน

วเคราะหสภาพจตใจของวยรนเพอใหไดขอมล

ทครอบคลมสภาพภายในจตใจทมอทธพลตอ

การปรบตวและพฤตกรรมทเปนปญหาผวจย

ใชเทคนคการเผชญหนาโดยใชการวาดภาพ

สญลกษณแทนบคคลทวยร นอยากใหเขาใจ

ตนเองมากทสดเพอส�ารวจความคาดหวงในใจ

ตอคนทมอทธพลใหเกดอารมณความรสกดาน

ลบในใจมอทธพลตอการปรบตวและพฤตกรรม

ทเปนปญหาเปนกจกรรมเรมตนการสนทนา

จากการสงเกตพบวาการใชการวาดภาพเพอ

เปนสอกลางในการพดคยซงไดผลดกวาการ

ใชภาพภเขาน�าแขงซงอาจท�าใหวยร นเกด

ความเครยดหรอเบอหนายไดโดยระยะเวลา

ของการส�ารวจปญหาในแตละกรณของขนตอน

นจะแตกตางกนเชนกรณของแอมและอาย

ซงเปนคนทมความมงมนตงใจทจะเปลยนแปลง

ตนเองมความชดเจนกบปญหาของตนเองท

ตองการแกไขและมเพยงปญหาเดยวจงใช

การส�ารวจเพยง1ครงในขณะทฟนใบหยก

และอมผวจยใชการส�ารวจปญหา2-3ครง

เนองจากพบวามปญหาหลายประเดนทเกดขน

และตองการปรบเปลยนแกไข

ขนตอนท 3 กำรท�ำควำมเขำใจปญหำ

เปนขนตอนซงอาจจะท�าพรอมกบการส�ารวจ

ปญหาในครงเดยวกนไดหรออาจแยกท�าตาง

หากไดแลวแตกรณจากการศกษาครงนผวจย

ใชเทคนควธตางๆ ทแตกตางกนออกไปใน

แตละบคคลอาทกรณของฟนผวจยเลอกใช

เทคนคการเผชญความจรงเพอใหฟนพจารณา

และท�าความเขาใจปญหาของตนเองอกครง

โดยใหฟนสองกระจกทดลองท�าหนาบงหนายม

พรอมกนกบผวจยผวจยใหฟนบอกความรสก

เมอเหนผวจยท�าหนาบงและหนายมกอนหลง

จากนนผวจยจงใชเทคนคการใหขอมลยอน



กลบ(Feedback)โดยบอกความรสกเมอ

เหนฟนหนาบงและหนายมซงท�าใหฟนเรม

เขาใจในตนเองเกยวกบสภาวะการแสดงออก

ทางสหนาของตนเองมากขนกรณของแอม

ผวจยวาดภาพ“ตวขเกยจขคอ”ประกอบการ

พดคยกบแอมพรอมทงใชเทคนคการแสดง

บทบาทสมมตเปนตวข เกยจก�าลงขคออย

เพอใหเหนชดถงอทธพลของความเกยจคราน

ทสงผลตอการด�าเนนชวตของแอมอยางมาก

ซงสอดคลองกบเทคนควธการเผชญหนาของ

กลาสเซอร (ลกขณาสรวฒน.2560:205)

ทใหผ รบค�าปรกษาเผชญกบความจรงของ

พฤตกรรมทขาดความรบผดชอบในกรณ

ของอายผวจยใชการแสดงบทบาทสมมตโดย

ผ วจยแสดงเปนอายและใหอายแสดงเปน

เพอนซงผ วจยประยกตมาจากเทคนคการ

แสดงบทบาทสมมตของอลเบร ต เอลลส

ทเปนการทดลองใหผรบค�าปรกษาสวมบทบาท

ผอนเพอใหรบรถงความรสกและอารมณใน

บทบาทของผ อนและเปลยนความคดของ

ตนเองได(ลกขณาสรวฒน.2560:194)อาย

จงเหนภาพของตวเองเปนภาพของผทยอมให

เพอนมอทธพลตอชวตมากเกนไปและในกรณ

ของอมทมลกษณะนสยอารมณรอนเกรยว

กราดผวจยใชเทคนคการเผชญหนาเพอใหอม

ท�าความเขาใจกบอารมณความรสกของตนเอง

โดยใหดคลปวดโอเกยวกบนสยอนตรายและ

ฝกทดลองอดกลนเมอไดรบสงยวยทางอารมณ

โดยการนงมองมามา (บะหม กงส�าเรจรป)

ทผวจยตมวางไวและหามรบประทานพรอมทง

ใชเทคนคการชแนะโดยอธบายใหอ มเขาใจ

อทธพลของอารมณทขาดการยบยงชงใจของ

ตนเองทาทของตนเองซงอมกเขาใจทาทของ

ตนเองและเกดการยอมรบตนเองมากขนจาก

เทคนคตางๆเหลานท�าใหวยรนเขาใจปญหา

และยอมรบตนเองตามความเปนจรงมากขน

ขนตอนท 4 กำรวำงแผนกำรแก

ปญหำ ผ วจยใชเทคนคการแกปญหาตาม

ประเดนปญหาของเดกแตละคนหลงจากท

เดกไดระบายอารมณความรสกรวมถงปรบมม

มองความคดจากสามขนตอนกอนหนานแลว

ขนนผ วจยจงเนนการแกปญหาในดานของ

พฤตกรรมซงสงทสามารถมองเหนไดงายทสด

และยงสามารถโยงไปถงผลทเปนปญหาดาน

ความสมพนธกบคนอนโดยเฉพาะกบเพอนซง

วยรนใหความส�าคญมากทสดในการศกษาน

ผวจยใชเทคนควธทแตกตางกนใน3กรณแรก

ไดแกแอมอายและฟนผวจยใชกระบวน

WDEPของทฤษฎการใหค�าปรกษาแบบเผชญ

ความจรงโดยกรณของแอมนนผวจยเนนการ

ปรบเปลยนพฤตกรรมความเกยจครานซงเปน

ผลมาจากการปรบตวทางอารมณแบบเฉไฉ

ผวจยจงเชญชวนใหแอมสราง“ตารางเชคการ

ปรบเปลยนนสยตนเอง”เพอเปนการกระตน



และสรางแรงจงใจในการปรบเปลยนพฤตกรรม

ในขณะทกรณของอายผ วจยเนนการปรบ

เปลยนมมมองความคดดานลบซงท�าใหอาย

มกมปญหาดานความสมพนธกบเพอนอยาง

มากควบคกบพฒนาความมนใจในตนเอง

เนองจากอายเปนคนทไมกลาแสดงออกเพราะ

มลกษณะนสยคดลบและขาดความมนใจใน

ตนเองจงใชวธการทหลากหลายนอกเหนอจาก

กระบวนการWDEPเพอวางแผนการแกปญหา

ไมวาจะเปนการก�าหนดงานใหท�าและท�าการ

ประเมนตนเองหลงการปฏบตในแตละครง

การฝกเผชญกบการอาย(Shame-attacking

Exercises)โดยใหอายฝกรองเพลงเพอพฒนา

ความกลาแสดงออกเกดความมนใจในตนเอง

มากขนสวนกรณของฟนผวจยใชเทคนคการ

ใหขอเสนอแนะโดยแนะน�าวธการสอสารอยาง

สนตทชวยปรบแกปญหาของฟนในดานการ

สอสารกบผอนประกอบกบฝกเผชญกบความ

อายซงกระท�ารวมกนกบผวจยและเพอนอก1

คนทฟนเลอกเขามารวมในการฝกปฏบตดวย

การฝกปฏบตประกอบกบแรงเสรมทไดรบจาก

เพอนชวยเสรมความมนใจใหฟนกลาเขาไปคย

กบเพอนไดถง5คนซงตรงตามเปาหมายท

ฟนตองการคอไดปรบความเขาใจกบเพอน

และเขาใจเพอนมากขนสะทอนไดจากค�าพด

ของฟนทวา“ถาเราไมพดกไมมใครเขาใจเรา

หรอกถงเพอนจะสนทมากแตเพอนไมใชเรา

จะไดเขาใจเราทกเรอง”กรณของแอมอาย

และฟนหลงจากทเขากระบวนการดงกลาวแม

จะแตกตางกนดวยเทคนควธหรอระยะเวลาใน

แตละขนตอนแตสามารถปรบเปลยนพฤต-

กรรมของตนเองจนประสบผลส�าเรจได

กรณของใบหยกทมการปรบตวทาง

อารมณในแบบยอมตามและมพฤตกรรมขาด

ความกระตอรอร น ไม มความรบผดชอบ

ไมกลาแสดงออกขาดความมนใจในตนเอง

ผวจยใชเทคนคการฝกเผชญกบความอายของ

ทฤษฎREBTโดยใหใบหยกฝกดวยการพด

แนะน�าตนเองและพดประกอบการแสดง

อารมณและทาทางเพอชวยกระตนใหใบหยก

เกดความกลาแสดงออกซงอารมณและสดทาย

คอกรณของอมทมการปรบตวทางอารมณใน

แบบโทษผอนและมพฤตกรรมกาวราวรนแรง

ผวจยใชกระบวนการWDEPโดยใหคนหา

วธการควบคมอารมณทอ มเคยปฏบตและ

พจารณาผลทเกดขนจากวธการตางๆเพอให

อมเหนแนวทางทเหมาะสมในการน�าไปใชใน

เวลาทตองเผชญกบสถานการณทจะกระทบตอ

อารมณของตนเองเทคนควธการตางๆทผวจย

น�ามาใชเปนเพยงการชวยใหใบหยกและอม

ร จกและเข าใจตนเองตามความเป นจรง

เนองจากยงขาดแรงจงใจในการปรบเปลยนไป

ถงระดบพฤตกรรม



ขนตอนท 5 กำรยตกระบวนกำรเปน

ขนของการสรปสงตางๆทท�ารวมกนในชวง

เวลาของการใหค�าปรกษาทผานมามวตถ-

ประสงคเพอยตการใหค�าปรกษาดวยการใช

ค�าถามและใหวยรนทบทวนตนเองถงสงทได

รบจากการเขารบการปรกษารวมถงพจารณา

พฤตกรรมและการปรบตวทางอารมณของ

ตนเองวาเกดผลอยางไรเทคนควธทส�าคญของ

ขนนคอเทคนคการเปดเผยซงเปนเทคนคท

จะชวยใหวยรนเปดเผยประสบการณความคด

ของตนเองหลงจากนนจงใหการเสรมก�าลงใจ

พรอมทงเปดโอกาสใหพบกบผวจยไดอกหาก

ตองการจงท�าการยตการใหค�าปรกษา

กำรตดตำมผลกำรปรบตวทำงอำรมณของ

วยรนหลงจบกระบวนกำรใหค�ำปรกษำ

หลงจากการใหค�าปรกษารายบคคลจบ

ลงเปนระยะเวลา1เดอนผวจยกลบไปพบ

กลมเปาหมายทงหาคนอกครงเพอตดตามผล

การปรบตวทางอารมณซงพบวาพฤตกรรม

และการปรบตวทางอารมณของวยรนทงหาคน

มความแตกตางกนตามวยผรบค�าปรกษาท

เปนวยรนหญงตอนตนอายระหวาง13-15ป

จ�านวน2คนไดแกใบหยกและอมเปนวย

รนทยงขาดแรงจงใจในการปรบเปลยนตนเอง

แมจะมความปรารถนาอยางจรงใจทจะปรบ

เปลยนพฤตกรรมมการเป ดเผย เป ดใจ

พยายามเรยนรทจะเขาใจตนเองแตในระหวาง

ด�าเนนการใหค�าปรกษาผวจยเหนวาทงใบหยก

และอมยงขาดประสบการณในการแกปญหา

และการคดวเคราะหอยางมเหตผลยงไมพรอม

ทจะเผชญหนากบปญหาของตนเองจงไปไมถง

การปรบเปลยนทางดานพฤตกรรมและการ

ปรบตวทางอารมณในระดบทจะเหนไดอยาง

ชดเจนแตผลลพธทไดพบวาเดกวยรนทงสอง

คนรจกและเขาใจตนเองรวมถงสภาพปญหา

ของตนเองได มากขน ซ งถอว า เป นการ

เปลยนแปลงในระดบหนงทดขนผวจยจงชวย

ใหใบหยกและอมไดระบายอารมณความรสก

เพอใหคลายความหนกหนวงทเกดขนภายในใจ

โดยไมเนนการปรบเปลยนพฤตกรรม

แตในกรณของผรบค�าปรกษาทเปนวย

ร นหญงตอนปลายอายระหวาง16-18ป

จ�านวน3คนไดแกแอม ฟน และอำยทม

ความม งมนและตงใจอยางมากทจะพฒนา

ตนเองสะทอนใหเหนไดจากการทาทของการ

เปดเผยเปดใจทเหนไดชดตงแตครงแรกของ

การเรมตนการใหค�าปรกษาแมวาอาจจะแตก

กนดวยระยะเวลาของการด�าเนนการไปบาง

กตามเชนในกรณของแอมผวจยด�าเนนการ

ใหค�าปรกษาเพยง5ครงในขณะทฟนใชเวลา

ด�าเนนการถง7ครงและอายถง8ครงทงน

เพราะสภาพปญหาของแตละคนมความแตก

ตางกนแตทาทของความมงมนตงใจโดยม



แรงจงใจทชดเจนจงท�าใหทงแอมฟนและ

อายพยายามใหความรวมมออยางดในทกๆ

ขนตอนสงผลใหเกดการตระหนกรและเขาใจ

ตนเองตามความเปนจรง เกดการยอมรบ

และกลาเผชญหนากบป ญหาของตนเอง

จนสามารถปรบเปลยนพฤตกรรมและมการ

ปรบตวทางอารมณทดขน

จากผลการวจยสรปไดวาวยรนคนทม

ความมงมนตงใจจรงทจะเปลยนแปลงตนเอง

อยางจรงจงมทาทของการเปดเผยและเปดใจ

จะสามารถพฒนาและปรบเปลยนพฤตกรรม

และปรบตวจนประสบผลส�าเรจไดแตในราย

ของวยรนคนทมความปรารถนาอยางจรงใจท

จะเปลยนแปลงตนเองแตยงขาดแรงจงใจ

ภายในเทคนควธตางๆจะเปนเครองมอทชวย

ใหวยรนรจกและเขาใจตนเองกลาเผชญหนา

กบปญหาและยอมรบตนเองแมจะไปไมถงการ

เปลยนแปลงในระดบของพฤตกรรมแตนบวา

เปนการเปลยนแปลงทดในระดบหนงนอกจาก

นผวจยยงพบวาการใหก�าลงใจเปนสงจ�าเปน

อนขาดเสยไมไดและตองกระท�าอยางตอเนอง

เพอเปนพลงผลกดนใหวยรนรบรถงการยอมรบ

ซงสงผลใหวยรนเรมมมมมองตอตนเองในดาน

บวกเกดความเขมแขงทางจตใจและมงมน

ปรบเปลยนพฤตกรรมของตนเองจนประสบผล

ส�าเรจไดซงสอดคลองกบแนวคดทฤษฎการ

ใหค�าปรกษาแบบพจารณาเหตผลอารมณ

และพฤตกรรมของเอลลส(Ellis)ทอธบายวา

มนษยมความสามารถทจะเปลยนแปลงความ

คดและคานยมอนไรเหตผลของตนไดโดย

เปลยนระบบความคดและการรบรไปสความ

คดทมเหตผลซงจะกอใหเกดการเปลยนแปลง

การกระท�า(วชรทรพยม.2556:121)ดงนน

จงสรปไดวากระบวนการใหค�าปรกษาราย

บคคลทผ วจยพฒนาขนในแต ละขนตอน

อนประกอบไปดวยเทคนควธการตางๆทผวจย

น�ามาประยกตใชกบผรบค�าปรกษาแตละคน

โดยใหการเสรมก�าลงใจอยางตอเนองตงแตเรม

ตนจนจบกระบวนการสามารถชวยใหเดกเกด

ความเขมแขงทางจตใจมความมนใจและภาค

ภมใจในตนเองสงผลใหผรบค�าปรกษาทกคนม

พฤตกรรมและการปรบตวทางอารมณทดขน

แตจะมระดบทแตกตางกนออกไปตามความ

พรอมของแตละคน

ขอเสนอจำกกำรวจย

1.การศกษาสภาพปญหาของวยรนท

ครอบครวหยารางผานประสบการณของวยรน

เปนวธการส�าคญทท�าใหผทเกยวของกบวยรน

ทงในโรงเรยนสงคมและโดยเฉพาะครอบครว

ของวยร นเองไดเขาใจและเขาถงปญหาใน

ระดบพนฐานทางจตใจซงจะท�าใหการชวย

เหลอวยรนไดจากตนตอของปญหาอยางแทจรง

และอกทงผใหความชวยเหลอยงมหวใจทเปด



กวางพรอมทจะใหความรกใหการสนบสนน

และใหก�าลงใจซงแสดงถงความใสใจและ

เมตตาอนเปนคณสมบตส�าคญของผ ใหค�า

ปรกษาทจะชวยผลกดนใหวยรนมความเขม

แขงทางดานจตใจสามารถพฒนาและแกไข

ปญหาของตนเองจนบรรลผลส�าเรจได

2.ผลจากการศกษาการปรบตวทาง

อารมณของวยรนทครอบครวหยารางและพบ

วาการขาดความอบอนทางดานจตใจอนเนอง

มาจากความสมพนธทหางเหนในครอบครว

ประกอบกบสภาวะทางด านอารมณและ

พฤตกรรมทางดานลบของพอแมหรอผทอย

ใกลชดเปนปจจยส�าคญทสงผลโดยตรงตอ

ความคดความรสกและพฤตกรรมของเดก

ในลกษณะทเปนปญหาดงนนครอบครวของ

วยรนอาทพอแมหรอผปกครองทดแลวยรน

ควรตระหนกถงสภาวะทางดานจตใจของ

ตนเองและพยายามท�าความเขาใจในบทบาท

หนาทรวมถงพฤตกรรมการเลยงดของตวเอง

ใหชดเจนเพอไมใหสภาวะทางอารมณและ

พฤตกรรมของตนเองเปนเหตใหวยรนมอารมณ

และพฤตกรรมในเชงลบซงจะกอใหเกดผลเสย

หายทจะตามมา

3.รปแบบการใหค�าปรกษารายบคคลท

ผวจยพฒนาขนเพอเปนเครองมอชวยใหวยรน

สามารถปรบเปลยนพฤตกรรมและการปรบตว

ทางอารมณทเปนปญหาของตนเองจนบรรลผล

ส�าเรจไดจะเปนเครองมอหนงทนกจตวทยา

ใหการปรกษาครแนะแนวทท�างานดานการ

ใหค�าปรกษากบวยรนในโรงเรยนรวมไปถง

นกบวชของศาสนาตางๆทอทศตนในการ

อภบาลเดกและเยาวชนสามารถน�าทกษะ

และเทคนควธการตางๆในแตละขนตอนทได

จากการวจยนไปใชเพอเสรมสรางการปรบตว

ทางอารมณของวยรนทครอบครวหยารางตาม

สภาพปญหาของแตละบคคลใหสามารถปรบ

ตวทางอารมณไดอยางเหมาะสมตอไป

4.จากผลการใหค�าปรกษารายบคคล

กบวยรนบางรายในงานวจยครงนซงผวจยพบ

วายงขาดแรงจงใจในการปรบเปลยนพฤต-

กรรมของตนเองจงสามารถพฒนาตนเองได

เพยงระดบหนงดวยเหตนจงเหนวาบทบาท

ของผ เกยวของกบวยร นไดแกพอแมหรอ

ผปกครองทอยใกลชดผบรหารโรงเรยนครท

เกยวของและเพอนนกเรยนควรเขามามสวน

รวมในการประคบประคองคอยเคยงขาง

ใหการสนบสนนใหความเขาใจใหก�าลงใจและ

ชวยเหลอวยรนใหสามารถปรบตวทางอารมณ

เมอเผชญกบความเครยดหรอความวตกกงวล

จนสามารถปรบเปลยนพฤตกรรมและพฒนา

ชวตของตนเองใหอยรวมกบผอนในสงคมได

อยางมความสข



ขอเสนอแนะส�ำหรบกำรวจยตอไป

1.ในการวจยครงตอไปควรศกษาผล

กระทบจากสภาวะทางดานจตใจของพอแม

หรอผ ปกครองทอย ใกล ชดและมบทบาท

เกยวของกบวยรนตอการปรบตวทางอารมณ

ของวยรนทครอบครวหยาราง

2.ผวจยอาจใชกระบวนการกลมกบพอ

แมหรอผ ปกครองในประเดนทเกยวกบการ

สอสารภายในครอบครวสงเปนสงส�าคญทชวย

เสรมสรางการปรบตวทางอารมณของวยรน

และศกษาวจยเพมเตมโดยการน�ากระบวนการ

ใหค�าปรกษารายบคคลมาใชในการรกษา

(Healing)บาดแผลทางจตใจของวยร นท

ครอบครวหยารางนอกเหนอจากการปรบ

พฤตกรรมและการปรบตวทางอารมณทปรากฏ

ภายนอกซงเปนการใหความชวยเหลอใน

ระดบทลกขนหรออาจสงตอไปยงผเชยวชาญ

เพอรบการบ�าบดตอไป

3.หากตองการศกษาในประเดนท

คลายคลงกบงานวจยชนนเสนอใหศกษาเกยว

กบการสอสารภายในครอบครวทสงผลตอการ

ปรบตวของวยร นทครอบครวหยารางตาม

แนวคดเกยวกบการปรบตวหรอรบมอกบ

ปญหา(Stances)ใน4รปแบบของเวอร-

จเนยซาเทยร(VerginiaSatir)และพฒนา

รปแบบการใหค�าปรกษารายบคคลทชวย

พฒนาทกษะการสอสารกบผ อนทสะทอน

ถงปรบตวหรอการรบมอกบปญหาทสอดคลอง

กลมกลน(Congruence)ตอไป

ผวจยจงสรปเทคนคการใหค�าปรกษา

รายบคคลเพอเสรมสร างการปรบตวทาง

อารมณของวยรนทครอบครวหยารางดงตอ

ไปน






จราภรณตงกตตภาภรณ.(2559).จตวทยา

บคลกภาพและพฤตกรรมสขภาพ.

กรงเทพฯ:โรงพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

ชาย โพธสตา. (2552). เกดอะไรขนกบ

ครอบครว? . สบค นเมอวนท 13

มถนายน2559,จากhttp://www.

ipsr.mahidol.ac.th/IPSR/Annual-

Conference/ConferenceV/Down-

load/Article_Files/Article_Intro.

pdf

นงพงาลมสวรรณ;และนดาลมสวรรณ.

(2556).ซาเทยรจตบ�าบดและการ

พฒนาตนเอง.พมพครงท2.กรงเทพฯ:

โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ประเสรฐผลตผลการพมพ.(2560).เลยงลก

ใหเปนคนเกง.พมพครงท4.กรงเทพฯ:

แพรวเพอนเดกอมรนทรพรนตงแอนด

พบลชชง.

พรรณทพยศรวรรณบศย. (2556).ทฤษฎ

จตวทยาพฒนาการ.พมพครงท 6.

กรงเทพฯ:ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

พมพชนกกลนสทโธ. (2554).การศกษา

อตลกษณแหงตนแหงตนของวยร นท

ครอบครวแตกแยก.ปรญญานพนธ

กศ.ม.(จตวทยาการแนะแนว).กรงเทพฯ:

บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทร-

วโรฒ.

พชราภรณศรสวสด.(2556).ทฤษฎการให

ค�าปรกษา.(เอกสารประกอบการสอน).

กรงเทพฯ:คณะศกษาศาสตรมหา-

วทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

มาโนชหลอตระกล;ธนตาหรญเทพ;และ

นดาลมสวรรณ.(2555).ต�าราพฤต-

กรรมสาสตรทางการแพทย.กรงเทพฯ:

คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามา-

ธบดมหาวทยาลยมหดล.

ลกขณาสรวฒน.(2560).ทฤษฎและเทคนค

การใหการปรกษา.กรงเทพฯ:โอเดยน

สโตร.

วชรทรพยม.(2556).ทฤษฎการใหค�าปรกษา.

พมพครงท7.กรงเทพฯ:โรงพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศรรตนแอดสกล.(2556,มกราคม-เมษายน).

สถานการณของครอบครวไทย:กรณ

ศกษาครอบครวพอแมเลยงเดยวในเขต

พ นท ก ร ง เทพมหานคร . วารสาร

การเมองการบรหารและกฎหมาย.

5(1):24-25



ส�านกงานกจการสตรและสถาบนครอบครว

กระทรวงการพฒนาสงคมและความ

มนคงของมนษย.(2553).นโยบายและ

ยทธศาสตรการพฒนาสถาบนครอบครว

พ.ศ.2547-2556.สบคนเมอวนท2

สงหาคม2559,จากhttps://www.

m-society.go.th/article_attach/

9867/14191.pdf

ส�านกงานสถตแหงชาต.(2556).สถตการจด

ทะเบยนสมรสจ�าแนกตามภาคและ

จงหวดพ.ศ.2547-2556:ทงราชอาณา-

จกรภาคจงหวด.สบคนเมอวนท13

มถนายน2559,จากhttp://service.

nso.go.th/nso/web/statseries/

statseries02.html.

_____(2556).สถตการจดทะเบยนหยา

จ�าแนกตามภาคและจงหวดพ.ศ.

2547-2556:ทงราชอาณาจกรภาค

จงหวด.สบคนเมอวนท13มถนายน

2559,จากhttp://service.nso.go.th

/nso/web/statseries/statseries02.

html.

การพฒนาองคประกอบภาวะผนำา

ของเจาอาวาสในยคโลกาภวตน

Leadership Components Development

of Abbots in Globalization Era.

พระมหาธนญชย แสงกลา

*นกศกษาหลกสตรปรชญาดษฎบณฑตสาขาบรหารการศกษาและภาวะผน�าคณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยเซนตจอหน

ดร.พมพประภา อมรกจภญโญ

*อาจารยประจ�าหลกสตรปรชญาดษฎบณฑตสาขาบรหารการศกษาและภาวะผน�าคณะศกษาศาสตร


ดร.ธนนาฏ ณ สนทร

*อาจารยประจ�าหลกสตรปรชญาดษฎบณฑตสาขาบรหารการศกษาและภาวะผน�าคณะศกษาศาสตร


Pra Maha Thananchai Sangkla

* Ph.D. student at Educational Administration and Leadership - Faculty of Education, Saint John’s University.

Dr.Pimprapa Amornkitpinyo

* Lecturer at Educational Administration and Leadership - Faculty of Education, Saint John’s University.

Dr.Taneenart Na-soontorn

* Lecturer at Educational Administration and Leadership - Faculty of Education, Saint John’s University.

การพฒนาองคประกอบภาวะผนำาของเจาอาวาสในยคโลกาภวตน


บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอพฒนาองคประกอบภาวะผน�า

ของเจาอาวาสในยคโลกาภวตนประชากรคอเจาอาวาสจ�านวน

38,984รปกลมตวอยางคอเจาอาวาสในเขตกรงเทพมหานครและ

ปรมณฑลจ�านวน300รปซงไดมาจากการสมตวอยางแบบหลายขน

ตอนตวแปรทใชในการวจยนไดแก(1)ตวแปรแฝงคอองคประกอบ

ภาวะผน�าของเจาอาวาสในยคโลกาภวตน (2)ตวแปรสงเกตได6

ตวแปรคอ(1)คณลกษณะภาวะผน�า(2)การบรหารองคกร(3)การ

บรหารงานบคคล(4)การพฒนาวดแบบบรณาการ(5)ความรทาง

เทคโนโลยและ(6)ความคดสรางสรรคการด�าเนนการวจยม3ขน

ตอนคอ(1)การพฒนากรอบแนวคดองคประกอบภาวะผน�าของเจา

อาวาสในยคโลกาภวตน(2)การตรวจสอบองคประกอบภาวะผน�าของ

เจาอาวาสในยคโลกาภวตนโดยการสนทนากลมและ(3)การตรวจสอบ

ความเปนไปไดในทางปฏบตขององคประกอบภาวะผน�าของเจาอาวาส

ในยคโลกาภวตน

ผลการวจยพบวา1)องคประกอบภาวะผน�าของเจาอาวาสในยค

โลกาภวตนม6องคประกอบคอ(1)คณลกษณะภาวะผน�า(2)การ

บรหารองคกร (3)การบรหารงานบคคล (4)การพฒนาวดแบบ

บรณาการ(5)ความรทางเทคโนโลยและ(6)ความคดสรางสรรคและ

ผทรงคณวฒเหนดวยกบองคประกอบภาวะผน�าเจาอาวาสยคโลกาภวตน

ทผวจยศกษารางขนและ2)กลมตวอยางรอยละ100ยนยนวาองค

ประกอบของการเปนผน�าของเจาอาวาสมความเปนไปไดในทางปฏบต

อยในระดบมากและระดบมากทสดและผลการวเคราะหองคประกอบ

เชงยนยนของตวแปรภาวะผน�าเจาอาวาสในยคโลกาภวตนพบวาขอมล

เชงทฤษฎมความสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ(คาไคสแควร

=14.86,df=8,p=0.062คาดชนวดความกลมกลน(GFI)=0.983

คาดชนวดความกลมกลนทปรบแกไขแลว(AGFI)=0.957คารากท


ธนญชย แสงกลา, พมพประภา อมรกจภญโญ และ ธนนาฏ ณ สนทร

87

สองของความคลาดเคลอนก�าลงสองของการประมาณคา(RMSEA)=

0.054และคาดชนรากของค าเฉลยก�าลงสองของส วนท เหลอ

(RMR)=0.0105)

ค�ำส�ำคญ: 1)ภาวะผน�า

2)เจาอาวาส

3)ยคโลกาภวตน

The objective of this research was to develop leader-

shipComponentsofabbotsinglobalizationera.Thepopu-

lationwas38,984abbots.Samplegroupwas300abbots

fromBangkokandmetropolitan,comefromproportionate

stratifiedsampling.Thevariables inthisresearchwere

1)Latentvariablewhichwasabbot’sleadershipCompo-

nents inglobalizationera;and2)Observedvariables

whichwereleadershipcharacteristic,organizationaladmin-

istration, personal management, integrated temple develop-

ment,technologyskill,andcreativethinking.Research

methodologyhad3steps:1)todeveloptheconceptual

frameworkofabbot’sleadershipComponentsinglobaliza-

tionera;2)tovalidateabbot’sleadershipinglobalization

erafromfocusgroup;and3)tovalidatefeasibilityinprac-

ticeofabbot’sleadershipComponentsinglobalizationera.

Researchfindingsindicatedthat1)Thecomponents

ofabbot’s leadershipwere6components included:

(1)leadershipcharacteristic(2)organizationaladministration

Abstrct



(3)personalmanagement(4)integratedtempledevelop-

ment(5)technologyskilland(6)creativethinking.Andthe

expertsagreedwithallcomponentsofabbot’sleadership

inglobalizationerawhichdraftedbyresearcherand2)100

percentoftherespondentsconfirmedthatthecompo-

nentsofabbot’sleadershipwerefeasibilityinpracticeat

heightlevelandhighestlevel.Andconfirmatoryfactoranal-

ysisfoundthatabbot’sleadershipcomponentsinglobaliza-

tioneraconformedtotheempiricalevidence.Thevalidity

assessment of all factors passed, it meant this model had

construct validity in the good manner (χ2=14.86,df=8,

p=0.062,GFI=0.983,AGFI=0.957,RMSEA=0.054,RMR

=0.0105).

Keywords: 1)Leadership

2)Abbot

3)GlobalizationEra



บทน�ำ

สงคมไทยในยคปจจบนตองเผชญกบ

การเปลยนแปลงอยางรวดเรวอยตลอดเวลา

ไมวาจะเปนปญหาทางดานเศรษฐกจการเมอง

และสงคมทเกดขนในประเทศอกทงความ

เจรญกาวหนาทางเทคโนโลยชวยใหการตดตอ

สอสารการรบรหรอเขาถงขอมลขาวสารตางๆ

เปนไปอยางสะดวกและรวดเรวเกดกระแส

โลกาภวตนเปนโลกยคไรพรมแดนเรงใหม

กระแสการเปลยนแปลงใหมเขามาในสงคมไทย

เกดการแขงขนขององคกรตางๆในสภาวการณ

ทสลบซบซอนมแตความไมแนนอนและไม

สามารถคาดการณลวงหนาไดสงผลใหเกดการ

เปลยนแปลงในดานเศรษฐกจสงคมการเมอง

และวฒนธรรมในประเทศไทยใหเปนไปอยาง

รวดเรวและรนแรงกวาในอดต(พระไพศาล

วสาโล,2543)ดงนนผ น�าองคกรยคใหม

นอกจากตองปรบตวเพอใหเขากบสถานการณ

การเปลยนแปลงตางๆแลวยงตองมการปรบ

เปลยนแนวคดเพอกอใหเกดการปรบตวทง

ระบบนนคอการปรบโครงสรางขององคการ

ใหเหมาะสมเพอใหเกดศกยภาพเชงองคการ

(OrganizationalEffectiveness)ขณะเดยว

กนควรมการฟนฟและพฒนาความสามารถของ

สมาชกในองคการเพอใหเกดศกยภาพของ

บคลากร(IndividualEffectiveness)(Cer-

to,2006)และในแตละองคกรหรอสถานศกษา

ยอมมผน�าทท�าหนาทในการชแนะสงการและ

ใหความชวยเหลอเพอใหองคกรนนๆสามารถ

ปฏบตงานไดส�าเรจตามจดประสงคท ตงไว

ไดมการเขยนชอผน�าแตกตางกนออกไปตาม

ลกษณะงานและองคการทอย เชนผบรหาร

ผ จดการประธานกรรมการผ อ�านวยการ

อธการบดผบญชาการเหลาทพผวาราชการ

นายอ�าเภอก�านน เจ าคณะจงหวดปลด

กระทรวงคณบดรวมทงเจาอาวาสซงเปน

ผน�าของวด(กววงศพฒ,2535)เนองจาก

วดเปนศนยกลางแหงการรวมน�าใจของบรรดา

พทธศาสนกชนท�าหนาทในการวางรากฐาน

ความเจรญใหแกสงคมสงเสรมความเปน

ปกแผนความมนคงใหแกสงคมชวยลดปญหา

สงคมสงเสรมประสทธภาพการควบคมทาง

สงคมหรอกลาวไดวาวดเปนศนยกลางทาง

ศาสนา และวฒนธรรม ท ผ คนใช เป น

บรรทดฐานในการด� า เนนชวตและเป น

เอกลกษณของสงคมซงจะพบไดจากการ

แสดงออกทางศลปะวรรณคดคตธรรม

ขนบธรรมเนยมจารตประเพณ เป นต น

(พระพรหมคณาภรณ(ป.อ.ปยตโต),2545)

ปจจบนวดมปญหาในดานการบรหารจดการ

เปนอนมากกลาวคอวดขนาดเลกมพระสงฆ

อย2-3รปสวนใหญอยในชนบทเจาอาวาส

ขาดการศกษาวสยทศนการอบรมรวมทง

ไมมการพฒนาอยางตอเนองเนองจากขาด



ปจจยบางวดมการบรหารจดการไมโปรงใส

ท�าใหประชาชนขาดความเลอมใสและเกดเปน

ขาวในหนาหนงสอพมพท�าใหเกดความเสอม

เสยตอพระพทธศาสนา (กรมการศาสนา,

2539)ดงนนจงจ�าเปนตองอาศยเจาอาวาส

ทมภาวะผน�าทมประสทธภาพในการด�าเนน

การกจกรรมตางๆเพอจะน�าพาองคกรหรอ

วดไปสทศทางทถกตองพรอมทงใหสอดคลอง

กบการเปลยนแปลงของกระแสโลกาภวตน

นอกจากนเจาอาวาสยงตองท�าหนาทบรหาร

ภารกจของวดและอนๆทเกยวของอกคอการ

ปกครองการศกษาการเผยแผการสาธารณ-

ปการการศกษาสงเคราะหและการสาธารณะ

สงเคราะห(พระธรรมวรนายกโอภาสนรตต

เมธ,2546)ซงสอดคลองกบธรวฒทองโอษฐ

(2546) ไดกลาวไววาการบรหารจดการวดให

มประสทธภาพขนอยกบความสามารถในการ

บรหารจดการของพระภกษสามเณรภายใน

วดเปนส�าคญเจาอาวาสซงเปนผปกครองคณะ

สงฆระดบตนซงมหนาทในการบรหารจดการ

วดในดานตางๆเจาอาวาสซงเปนผน�าเบองตน

นบเปนปจจยส�าคญในการน�าวดไปสเปาหมาย

แหงความส�าเรจทงนเพราะเจาอาวาสเปนผท

มบทบาทส�าคญในการตดสนใจก�าหนด

นโยบายและบรหารบคลากรในองคกรให

ท�างานอยางมประสทธภาพในการปฏบตงาน

ของบคลากรจ�าเปนจะตองมความสามคคและ

ท�างานใหสอดคลองสมพนธกนระหวางผน�า

กบผตามเจาอาวาสนนมภารกจการบรหาร

จดการวดตามอ�านาจหนาทของเจาอาวาส

และตามภารกจของคณะสงฆ

วดจงตองมการปรบตวและเปลยน

แปลงใหทนกบการเปลยนแปลงของกระแส

โลกาภวตน ในอดตวดเปนสถาบนทมบทบาท

ในสงคมเปนอยางมากนบตงแตเปนโรงเรยน

เปนศนยรวมจตใจของชมชนเปนสถานท

ประกอบพธกรรมทางศาสนาตลอดจนเปน

สถานท ในการถ ายทอดวฒนธรรมและ

คณสมบตของเจ าอาวาสโดยมากนนเป น

คณสมบตของทางธรรมเทานนแตขณะท

คณสมบตทางดานอนหรอทางโลกควรจะตอง

มส�าหรบการเปนผ น�าใหมากกวาทผ านมา

(คณะกรรมการการศกษาแหงชาต,2541)

และการบรหารจดการวดใหมประสทธภาพ

ขนอยกบความสามารถในการบรหารจดการ

ของพระภกษสามเณรภายในวดเปนส�าคญ

เจาอาวาสซงเปนผปกครองคณะสงฆระดบตน

ซงมหนาทในการบรหารจดการวดในดานตางๆ

เจาอาวาสซงเปนผน�าเบองตนนบเปนปจจย

ส�าคญในการน�าวดไปส เปาหมายแหงความ

ส�าเรจทงนเพราะเจาอาวาสเปนผทมบทบาท

ส�าคญในการตดสนใจก�าหนดนโยบายและ

บรหารบคลากรในองคกรใหท�างานอยางม

ประสทธภาพในการปฏบตงานของบคลากร



จ�าเป นจะตองมความสามคคและท�างาน

ใหสอดคลองสมพนธกนระหวางผน�ากบผตาม

เจาอาวาสนนมภารกจการบรหารจดการวด

ตามอ�านาจหนาทของเจาอาวาส และตาม

ภารกจของคณะสงฆ(ธรวฒทองโอษฐ,2546)

การศกษาวจยนใชแนวคดของ(นคมนาคอาย,

2549;สเทพพงษศรวฒน,2549;ธรรมนญ

เฮงษฎกล,2551;กตตกาญจน ปฏพนธ ,

จกรกฤษณ โพดาพล,วลยพรณ เสรวฒน,

2556;พระพรหมคณาภรณ,2557; และ

Burke,2009)แลวน�ามาสรปเปนองคประกอบ

ภาวะผน�าของเจาอาวาสในยคโลกาภวตนได

6องคประกอบไดแก1)คณลกษณะภาวะผน�า

2)การบรหารองคกร3)การบรหารงานบคคล

4)การพฒนาวดแบบบรณาการ5)ความรทาง

เทคโนโลยและ 6)ความคดสรางสรรคในการ

ศกษาการพฒนาองคประกอบภาวะผน�าของ

เจาอาวาสในยคโลกาภวตน

จากสถานการณทกลาวผวจยซงด�ารง

สมณเพศเปนพระสงฆในพระพทธศาสนา

จงมความสนใจจะพฒนาองคประกอบภาวะ

ผน�าของเจาอาวาสเนองจากการศกษาทผาน

มาไมพบมงานวจยเกยวกบการพฒนาองค

ประกอบภาวะผ น�าของเจาอาวาสดงนน

ขอมลทไดรบสามารถน�ามาพฒนาองคประกอบ

ภาวะผน�าของเจาอาวาสเพอใหทนตอสถาน-

การณทมการเปลยนแปลงของกระแสโลกา-

ภวตนวาควรมภาวะผน�าอยางไรซงผลการวจย

นจะเปนประโยชนในการพฒนาองคประกอบ

ภาวะผน�าของเจาอาวาสตามความประสงคของ

มหาเถรสมาคมและตอบสนองใหการบรหาร

จดการวดสามารถทนตอยคโลกาภวตนไดตอไป

วตถประสงค

เพอพฒนาองคประกอบภาวะผน�าของ

เจาอาวาสในยคโลกาภวตน

ประโยชนทไดรบ

สามารถน�าไปใชเปนขอมลในการพฒนา

องคประกอบภาวะผน�าของเจาอาวาสเพอให

สอดคลองกบยคโลกาภวตน

ขอบเขตกำรวจย

ดำนประชำกร และกลมตวอยำง

ประชากรทใช ในการวจยครงนคอ

เจาอาวาสจ�านวน38,984รป

กล มตวอย างคอ เจ าอาวาสในเขต

กรงเทพมหานครและปรมณฑลจ�านวน300

รป

ดำนเนอหำกำรวจย

การวจยในครงนเปนการวจยเพอพฒนา

องคประกอบภาวะผน�าของเจาอาวาสในยค

โลกาภวตนตามแนวคดของนคมนาคอาย

(2549);สเทพพงษศรวฒน(2549);ธรรมนญ



เฮงษฎกล (2551);กตตกาญจนปฏพนธ,

จกรกฤษณ โพดาพล,วลยพรณ เสรวฒน

(2556);พระพรหมคณาภรณ(2557);และ

Burke(2009)แลวน�ามาสรปเปนองคประกอบ

ภาวะผ น�าของเจาอาวาสในยคโลกาภวตน

จ�านวน6องคประกอบไดแก1)คณลกษณะ

ภาวะผ น�า2)การบรหารองคกร3)การ

บรหารงานบคคล4)การพฒนาวดแบบ

บรณาการ5)ความร ทางเทคโนโลยและ

6)ความคดสรางสรรค

วธกำรด�ำเนนกำร

การวจยครงน เป นการวจยเพอการ

พฒนาองคประกอบภาวะผน�าของเจาอาวาส

ในยคโลกาภวตนโดยการศกษาจากทฤษฎ

ภาวะผน�าองคประกอบของเจาอาวาสและ

งานวจยทเกยวของซงขนตอนการวจยแบง

ออกเปน3ขนตอนประกอบดวยขนตอนท

1การพฒนากรอบแนวคดองคประกอบภาวะ

ผน�าของเจาอาวาสในยคโลกาภวตนโดยการ

ศกษาแนวคดทฤษฎ เปนการศกษาทฤษฎ

ภาวะผน�าทกษะการบรหารและองคประกอบ

ของภาวะผน�าทเกยวของและท�าการยกราง


โลกาภวตนขนตอนท2การตรวจสอบองค

ประกอบภาวะผน�าของเจาอาวาสในยคโลกา-

ภวตนโดยผทรงคณวฒจ�านวน2กลมคอ

กลมท1ผ ทรงคณวฒทเปนเจาอาวาสหรอ

พระเถระทมประสบการณในการบรหารงาน

เกยวกบงานคณะสงฆกลมท2ผทรงคณวฒ

ทมประสบการณในการสอนภาวะผน�าเพอ

ท�าการสนทนากล ม (FocusGroup)และ

ขนตอนท3การตรวจสอบความเปนไปไดใน

ทางปฏบตขององคประกอบภาวะผน�าของเจา

อาวาสในยคโลกาภวตน โดยการก�าหนด

ประชากร38,984รป(กองพทธศาสนสถาน

ส�านกงานพทธศาสนาแหงชาต,2557)และ

ท�าการก�าหนดขนาดของตวอยางของHair,

Black,Bakin,Anderson,andTatham

(2006)5-20เทาของ1พารามเตอรและตอง

มขนาดตวอยางอยางนอย100รปในงานการ

วจยครงนมพารามเตอรทตองการประมาณ

คาทงหมด13พารามเตอรตวอยางจะมขนาด

100-260รปในการวจยครงนผวจยก�าหนด

ตวอยาง20เทาตอ1พารามเตอรไดตวอยาง

จ�านวน260รปผวจยปรบขนาดตวอยางเปน

300รปเพอชดเชยกรณไดรบแบบสอบถาม

กลบคนมาไมครบเครองมอทใชในการวจย

เปนแบบสอบถามประกอบดวยตอนท 1

ข อมลส วนตวของ ผ ตอบแบบสอบถาม

เปนแบบตรวจสอบรายการ(CheckList)

ประกอบดวยอายและจ�านวนพรรษาและ

ตอนท2ความเปนไปไดในทางปฏบตของการ

พฒนาองคประกอบภาวะผน�าของเจาอาวาส



ในยคโลกาภวตนโดยผลของคาสมประสทธ

แอลฟาของครอนบาค(Cronbach’sAlpha

Coefficient)มคาความเทยงเทากบ.856

และการวเคราะหขอมลในงานวจยครงนไดแก

1)วเคราะหคาสถตพนฐานของขอมลสวนตว

ของตวอยางดวยสถตบรรยายไดแกคาความถ

และรอยละ2)วเคราะหระดบความเปนไปได

ในทางปฏบตขององคประกอบภาวะผน�าของ

เจาอาวาสในยคโลกาภวตนดวยสถตบรรยาย

ไดแกคาความถและรอยละโดยคดเลอกขอ

ค�าถามทมความเปนไปไดในทางปฏบตมาก

ทสดและมากตงแตรอยละ80ขนไปและ

3)การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน(Con-

firmatoryFactorAnalysis:CFA)ของ


โลกาภวตน

สรปผลกำรวจย

ผลการวจยของการพฒนาองคประกอบ


พบวา

1.ผทรงคณวฒเหนดวยกบองคประกอบ


ทผวจยรางขนซงม6องคประกอบคอ

1.1คณลกษณะภาวะผน�าประกอบ

ดวย1)มความรความสามารถและสตปญญา

ในการบรหารวด2)มความสามารถในการใช

ศรทธาโนมนาวจงใจใหพทธศาสนกชนเขา

รวมกจกรรมของวด3)มความสามารถในการ

บรณาการศาสตรตะวนตกและพทธศาสตร

รวมท งประยกต เข ากบหลกพทธธรรม

4)มความสามารถในการครองตนดวยศล

ครองคนดวยพรหมวหารธรรม4และครอง

งานดวยอทธบาทธรรม45)มความสามารถ

ในการแยกบทบาทผน�าและภาวะผน�าไดชดเจน

1.2การบรหารองคกรประกอบดวย

1)มการดแลเอาใจใสบรรพชตและคฤหสถ

ในการปกครองของตน2)มการบงคบใช

ระเบยบและขอบงคบของวดอยางเครงครด

3)มการพจารณาลงโทษเมอบรรพชตและ

คฤหสถท�าผดดวยความยตธรรม4)มความ

สามารถในการก�าหนดเปาหมายใหชดเจน

สามารถสรางศรทธาและมหลกธรรมในการ

บรหาร5)มความสามารถในการสรางผน�า

(สรางคน)6)มความสามารถในการเปนผน�า

เชงจตวญญาณ

1.3การบรหารงานบคคลประกอบ

ดวย1)มความสามารถในการอบรมและ

สงสอนพระธรรมวนยแกบรรพชตและคฤหสถ

2)มความสามารถในการสงเสรมใหบรรพชต

และคฤหสถไดศกษาในทางโลก3)มความ

สามารถในการจดอบรมพระธรรมวนย

แก พทธศาสนกชนทวไปอย างสม� า เสมอ

4)มความสามารถในการฝกอบรมการปฏบต



ศาสนกจของบรรพชตและคฤหสถ5)มความ

สามารถในการจดการดานศาสนศกษา6)ม

ความสามารถในการวเคราะหคน7)มความ

สามารถในการสงเสรมใหบคคลมสวนรวมให

มากทสด8)มความสามารถในการบรหาร

บคคลนอกวด

1.4การพฒนาวดแบบบรณาการ

ประกอบดวย1)มความสามารถในการพฒนา

วดโดยการเชอมโยงกจกรรมของวดให

สอดคลองกบการบรหารงานคณะสงฆทง

6ดาน2)มความสามารถในการพฒนาวด

ให สอดคล องกบ เศรษฐ กจ ส งคมและ

สงแวดลอมปจจบน3)มความสามารถใน

การบรหารเชงรก

1.5ความรทางเทคโนโลยประกอบ

ดวย1)มความรความเขาใจเกยวกบเทคโนโลย

สารสนเทศและกฎหมายทเกยวของ2)มความ

สามารถในการน�าระบบเทคโนโลยสารสนเทศ

มาชวยในการบรหารงานดานตางๆ เช น

การจดท�าบญชการเงนการจดเกบขอมล

เอกสารส�าคญตางๆ เป นต น3)มความ

สามารถในการน�าระบบเทคโนโลยมาใชในการ

เผยแผหลกธรรม4)มความสามารถในการ

น�าระบบเทคโนโลยมาใชในการตดตอสอสาร

ภายในองคกร

1.6ความคดสรางสรรคประกอบดวย

1)มความสามารถในการแกไขปญหาดวย

แนวคดนอกกรอบทไมผดตอหลกพระธรรม

วนย2)มความสามารถในการสงเสรมการ

ท�างานเปนทม3)มความสามารถในการ

แสวงหาความรใหมๆ4)มความสามารถใน

การประยกตปญญาเชนการถายทอดหลก

ธรรมดวยภาษาทเขาใจงายเปนตน

2.กลมตวอยางรอยละ100ยนยนวา

องคประกอบของการเปนผน�าของเจาอาวาส

มความเปนไปไดในทางปฏบตอยในระดบมาก

และระดบมากทสดและผลการวเคราะห

องค ประกอบเชงยนยนของตวแปรองค


ภวตนพบวาขอมลเชงทฤษฎมความสอดคลอง

กลมกลนกบขอมลเชงประจกษ(คาไคสแควร

=14.86,df=8,p=0.062คาดชนวด

ความกลมกลน(GFI)=0.983คาดชนวด

ความกลมกลนทปรบแกไขแลว (AGFI)=

0.957คารากทสองของความคลาดเคลอน

ก�าลงสองของการประมาณคา(RMSEA)=

0.054และคาดชนรากของคาเฉลยก�าลง

สองของสวนทเหลอ(RMR)=0.0105)เมอ

พจารณาคาน�าหนกองคประกอบของตวแปร

พบวาคาน�าหนกองคประกอบทงหมดมคาเปน

บวกขนาดใกลเคยงกนมคาตงแต.510ถง

.629โดยคาน�าหนกองคประกอบมนยส�าคญ

ทางสถตทระดบ.05ทกตวตวแปรทมน�าหนก

ความส�าคญมากทสดคอLEA3มคาน�าหนก



องคประกอบเทากบ.629และมการแปรผน

รวมกบตวแปรองคประกอบภาวะผ น�าเจา

อาวาสในยคโลกาภวตนคอนขางสง(รอยละ

79.6)ตวแปรทมน�าหนกความส�าคญนอยทสด

คอLEA1มคาน�าหนกองคประกอบเทากบ

.510และมการแปรผนรวมกบตวแปรองค

ประกอบภาวะผน�าเจาอาวาสในยคโลกาภวตน

ปานกลางคอนขางสง(รอยละ61.0)คาน�าหนก

องคประกอบของตวแปรสงเกตไดแตละตวทม

คาใกลเคยงกนแสดงใหเหนวาตวแปรเหลาน

มความส�าคญใกลเคยงกนในการวดตวแปรองค

ประกอบภาวะผน�าเจาอาวาสในยคโลกาภวตน

ดงภาพท1และและตารางท2

ภำพท 1 ภาพองคประกอบเชงยนยนของตวแปรองคประกอบภาวะผน�า




อภปรำยผล

จากผลการวจยเรองการพฒนาองค


ภวตนแสดงใหเหนวาองคประกอบภาวะผน�า

ของเจาอาวาสในยคโลกาภวตนจ�านวน6

องคประกอบไดแก1)คณลกษณะภาวะผน�า

2)การบรหารองคกร3)การบรหารงานบคคล

4)การพฒนาวดแบบบรณาการ5)ความร

ทางเทคโนโลยและ6)ความคดสรางสรรค

โดยภาพรวมมความเหมาะสมและสอดคลอง

กบงานวจยของนคมนาคอาย(2549);สเทพ

พงษศรวฒน(2549);ธรรมนญ เฮงษฎกล

(2551);คณาจารยมหาจฬาลงกรณราช-

วทยาลย (2555);กตตกาญจนปฏพนธ ,

จกรกฤษณ โพดาพล,วลยพรณ เสรวฒน

(2556);พระพรหมคณาภรณ(2557);และ

Burke(2009)ภาวะผน�านบเปนปจจยทม

ความส�าคญยงในการบรหารงานในองคกร

เพอใหการปฏบตหนาทบรรลผลส�าเรจเพราะ

ภาวะผ น�าเปนกระบวนการทบคคลหนงม

อทธพลตอผ อนใหร วมท�างาน เพอบรรล

วตถประสงคขององคกรจะชวยกระต นให

ผ ร วมงานท�างานอยางกระตอรอร นและ

ตำรำงท 2การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนของตวแปรองคประกอบภาวะผน�า


น�ำหนกองคประกอบ

ตวแปร FSR

b SE t CSS R2

LEA1 0.510 (0.032) 15.847** 0.781 0.610 0.189

LEA2 0.519 (0.032) 16.449**0.804 0.647 0.312

LEA3 0.629 (0.033) 19.304** 0.892 0.796 0.492

LEA4 0.562 (0.036) 15.615** 0.783 0.613 0.274

LEA5 0.550 (0.036) 15.070** 0.756 0.571 0.208

LEA6 0.596 (0.034) 17.383** 0.829 0.687 0.172

χ2=14.86;df=8,p=.062;GFI=.983;AGFI=.957;RMR=.0105

หมายเหต:**p<.01



สามารถสรางองคกรใหมความมนคงภาวะผน�า

ดจะชวยใหการบรหารงานดและท�าใหองคกร

เกดผลดตามมาดวย

นอกจากนนผลการสนทนากล มได

เสนอแนะวาบทบาทหนาทของเจาอาวาส

ทตองแสดงภาวะผน�าทง6องคประกอบนน

เจาอาวาสควรมวสยทศนมการฝกการอบรม

และมความคดสรางสรรควาท�าอยางไรใหวด

เปนพทธอทยานใหได เจาอาวาสตองมการ

สร างสรรค ตามหลกธรรมาภบาลต องม

คณธรรมมความร มประสบการณและ

สงเสรมใหมการนมสการสงเวชนยสถานทง4

ดงนนเจาอาวาสจ�าตองน�าหลกการเรองของ

การเขาใจ เขาถงและพฒนามาใชในการ

พฒนาโดยไมจ�าเปนตองเหมอนทางโลกแต

ควรอยบนหลกของพระธรรมวนยเปนส�าคญ


ขอเสนอแนะเชงนโยบำย

1.ระดบองคกรหรอวดจากการศกษา

ทเปนขอมลเชงประจกษแสดงใหเหนวาระดบ

ภาวะผน�าเจาอาวาสเปนสงทส�าคญมากในการ

บรหารจดการวดเป นกลไกทช วยพฒนา

บคลากรและแนวทางการด�าเนนงานเพอ

รองรบการเปลยนแปลงในยคโลกาภวตน

กลาวคอเปนขอมลใหมหาเถรสมาคมอนเปน

องคกรสงสดของคณะสงฆสงตอไปยงองคกร

ยอยตางๆทงภาคจงหวดอ�าเภอและต�าบล

เพอท�าแผนฝกอบรมเจาอาวาสรวมทงเปน

ขอมลในการคดสรรบคลากรสงฆมาด�ารง

ต�าแหนงเจาอาวาสสบตอไป

2.ระดบการด�าเนนงานในระดบการ

ปฏบตการควรมการปรบใช ผลท ได จาก

คณลกษณะภาวะผ น�าการบรหารองคกร

การบรหารงานบคคลการพฒนาวดแบบ

บรณาการความรทางเทคโนโลยและความคด

สรางสรรคใหมประสทธภาพ

ขอเสนอเพอกำรวจยตอไป

1.ในการท�าวจยครงตอไปควรมศกษา

องคประกอบภาวะผน�าของเจาอาวาสในเชง

คณภาพในแตละรายดานทมตอการบรหาร

จดการวดใหมประสทธภาพขนอย กบการ

บรหารจดการของพระภกษสามเณรภายในวด

2.ควรศกษาบทบาทของเจาอาวาสทม

ความส�าคญตอการตดสนใจก�าหนดนโยบาย

และบรหารบคลากรในองคกรใหท�างานอยางม

ประสทธภาพ




กตตกาญจนปฏพนธ,จกรกฤษณโพดาพล

และวลยพรณเสรรตน.(2556).ภาวะ

ผน�าเชงสรางสรรค:สงทควรคาสาหรบ

ทกคนในอนาคต.ขอนแกน:คลงนานา.

กองพทธศาสนสถาน

ส�านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต.(2557).

ขอมลพนฐานทางพระพทธศาสนาป

2557.นครปฐม:ส�านกงานพระพทธ-

ศาสนาแหงชาต.

กววงศพฒ.(2535).ภาวะผน�า.กรงเทพ-

มหานคร:ศนยสงเสรมบญช.

คณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2541).

รายงานการวจยเรองระบบประกน

คณภาพและมาตรฐานการศกษาแหง

ชาต:การอดมศกษา.กรงเทพมหานคร:

ส�านกพฒนานโยบายและวางแผนการ

จดการศกษา.

ธรวฒทองโอษฐ.(2544).การศกษาการปฏบต

ศาสนกจของเจ าอาวาสในจงหวด

รอยเอด.วทยานพนธปรญญาการศกษา

มหาบณฑตสาขาวชาการบรหารและ

การจดการการศกษาบณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ธรรมนญเฮงษฎกล.(2551).กระแสโลกาภวตน

กบการศกษาตอเนอง.วารสารมหา-

วทยาลยเทคโนโลยพระเจาเกลาธนบร

ฉบบท10(ตลาคม–พฤศจกายน):

1-30.

นคมนาคอาย.(2549).องคประกอบคณลกษณะ

ผน�าเชงอเลกทรอนกสและปจจยทม

อทธพลตอประสทธผลภาวะผ น�าเชง

อเลกทรอนกสส�าหรบผ บรหารสถาน

ศกษาขนพนฐาน.วทยานพนธปรญญา

การศกษาดษฎบณฑตสาขาการบรหาร

การศกษาคณะศกษาศาสตรมหา-

วทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

พระไพศาลวสาโล. (2543).แนวโนมของ

พทธศาสนาไทยในศตวรรษท 21.

กรงเทพมหานคร:ธรรมสาร.

พระพรหมคณาภรณ.(ป.อ.ปยตโต).(2545).

การศกษาเครองมอพฒนาทยงต อง

พฒนา.กรงเทพมหานคร:สหธรรมก.

.2557.พจนานกรมพทธศาสตรฉบบ

ประมวลธรรม.กรงเทพมหานคร:มหา-

จฬาลงกรณราชวทยาลย.



สเทพพงศศรวฒน.(2548).ภาวะผน�าแบบ

สรางสรรค.[AccessonAugust5,

2014].Availablefrom:http://

suthep.ricr.ac.th

Burke,R.J.(2009).Leadinginturbulent

times:Managinginthenewworld

ofwork (ManchesterBusiness

andManagement).Malden,MA:

BlackwellPub.

Certo,S.C.(2006).Modernmanagement.

N.J:PearsonPrenticeHall.

Cronbach,L.J. (1970).Essentialsof

psychologicaltesting(3rded.),

NewYork,Harper&Row

Hair, J.F., Black,W.C.,Babin,B.J.,

Anderson,R.E.,andTatham,R.L.

(2006).MultivariateDataAnalysis.

(6thed.).NewJersey:Prentice

Hall.

ทศนคตและสภาพการณการเสยงโชค

ของครสตชนคาทอลก

กรณศกษา: วดแมพระเหรยญอศจรรย แกงกะเบา

Catholic Christian Attitudes and Gambling

Situation Case Study:

The Habitants of our Lady of

The Miraculous Medal Church, Kaengkabao.

กฤษฎา วองไว*มหาบณฑตสาขาวชาเทววทยาจรยธรรมวทยาลยแสงธรรม

บาทหลวง ดร.พเชฐ แสงเทยน *บาทหลวงในครสตศาสนจกรโรมนคาทอลกสงกดคณะเยสอต

*อาจารยประจ�าหลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาเทววทยาจรยธรรมวทยาลยแสงธรรม

ผศ.ดร.ลดดาวรรณ ประสตรแสงจนทร*อาจารยประจ�าหลกสตรการศกษาบณฑตสาขาวชาครสตศาสนศกษาวทยาลยแสงธรรม

Krisada Wongwai * Master of Arts Program in Moral Theology, Saengtham College.

Rev.Dr.Pichet Saengthien, S.J.*ReverendinRomanCatholicChurch,Jesuit.

*LecturerofTheMasterofArtsPrograminMoralTheology,SaengthamCollege.

Asst.Prof.Laddawan Prasutsaengchan, Ph.D.* Lecturer, Bachelor of Education Program in Christian Studies, Saengtham College.


กฤษฎา วองไว, พเชฐ แสงเทยน และ ลดดาวรรณ ประสตรแสงจนทร

101

บทคดยอ การวจยเชงพรรณนานมจดประสงค1)เพอศกษาทศนคตและ

สภาพการณการเสยงโชคของครสตชนคาทอลก2)เพอศกษาประเดน

ทางจรยธรรมเกยวกบการเสยงโชคกลมตวอยางคอครสตชนคาทอลก

วดแมพระเหรยญอศจรรยแกงกะเบาจ�านวน113ครอบครวผให

ขอมลครอบครวละ1คนเปนผทมอายตงแต18ปขนไปเครองมอท

ใชในการวจยคอแบบสอบถามสถตทใชในการวเคราะหขอมลคอสถต

เชงพรรณนาไดแกคาความถคารอยละคามชฌมเลขคณตสวนเบยง

เบนมาตรฐาน

ผลกำรวจยพบวำ

1.ผใหขอมลสวนใหญมทศนคตตอการเสยงโชควาเปนบาปผด

หรอขดตอหลกค�าสอนของศาสนาครสตแตกยงนยมการเสยงโชคเพราะ

ตองการพกผอนหยอนใจสนกสนานคลายเครยดมากทสดรองลงมา

คอตองการมรายไดเพมขนโดยนยมซอหวยใตดน/หวยลาว/หวยหน

มากทสดรองลงมาซอลอตเตอร/สลากกนแบงซอสลากออมทรพยของ

ธนาคารออมสน/ธนาคารเกษตรและสหกรณการชงโชคตางๆแตเมอ

เสยงโชคแลวท�าใหเกดผลกระทบดานลบตอผ เสยงโชคใน3ดาน

ประกอบดวย1)ครอบครวไดแกการเปนแบบอยางทไมดแกบตรหลาน

มากทสดรองลงมาคอรายไดลดลงหนสนมากขนครอบครวถกสงคม

มองไปในทางทไมดการทะเลาะเบาะแวง2)สขภาพและ3)หนาท

การงานอยางไรกตามผใหขอมลสวนใหญมความตงใจทจะเสยงโชคให

นอยลงและทกคนมความตงใจทจะอบรมสงสอนตกเตอนบตรหลาน

เกยวกบขอดและขอเสยของการเสยงโชค

2.ประเดนทางจรยธรรมทเกยวกบผลกระทบทเกดขนจากการ

เสยงโชคไดแกความรกความรบผดชอบความยตธรรมและความ

ซอสตยซงจรยธรรมเหลานสามารถชวยใหครอบครวครสตชนมการ

พฒนาโดยน�าไปใชเปนหลกในการด�าเนนชวตและแสดงออกมาทางการ

ปฏบตไดอนเปนผลดานบวกตอครอบครวครสตชนท�าใหมแนวโนมท

จะชวยลดผลกระทบทเกดขนจากการเสยงโชคและสามารถด�าเนนชวต

ตามหลกค�าสอนของพระเปนเจาและของพระศาสนจกรไดดมากยงขน

ทศนคตและสภาพการณการเสยงโชคของครสตชนคาทอลก



Thepurposesofthisdescriptiveresearchwere:

1)tostudytheattitudeandsituationoftheparishioners

affectedbygambling.2) tostudyamoralviewpoint

towordthegamblingproblem.Thetargetgroupofstudy

weretheparishionersoftheParishofOurLadyofthe

MiraculousMedalChurch.Thedatawasprovidedbya

memberover18yearsoldfrom113families.Thetoolfor

data collect ionwas quest ionnaire. The datawas

analyzedbydescriptivestatistic;frequency,percentage,

arithmeticmeanandstandarddeviation.

The findings were as follows:

1.Mostoftherespondentsexpressedthataccording

totheteachingoftheChurchgamblingwasasin.But

gambling still has been popular because the people think

thatitisjustforrelaxingandtheymayearnsomemoney.

Thepopulargamblingwereillegallottery-Laoslottery-the

number of the stock market, government lottery, bank

lotteryandotherkindsofgamblingrespectively.Thereare

threenegativeimpactsonthegambler.1)Family:being

bad model to the children, losing money, having more

debt, being looked down by the neighbors and impact on

quarrelinginthefamily,2)Healthand3)Job.However

most of the respondents have the intention to reduce

gambling and everyone attends to teach their children

about the disadvantages of gambling

Abstract



103

2.Formorality towardgambling impacts tothe

person at their virtues of love, responsibility, justice and

fidelity.ThemoralhelpChristianfamiliestogrowand

integrateintheirlifeandshowthevirtuesintheiractions.

MaythesesomepositiveeffectstoChristianfamiliesfoud

to reduce the negative impacts from gambling and have

betterlifesastheteachingoftheChurch.

Key Word: Gambling

TheParishOfOurladyOfTheMiraculous

MedalChurch,KaengKabao





วฒนธรรมความเปนอยและความเชอ

ของคนไทยอยางหนงทมมาแตชานานนนคอ

การเชอเรองโชคลางโชคลาภทมกพบเหนได

ในการด�าเนนชวตประจ�าวนเชนการกราบไหว

พระไหวสงศกดสทธทตนเองนบถอเพอการ

เป นสรมงคล โชคดค มครองตนเองและ

ครอบครวการดฤกษยามงามดในการสราง

บานท�ากจการหรอการแตงงานเพอความ

เปนสรมงคลเจรญรงเรองรวมไปถงความเชอ

ในเรองของดวงชะตาความโชคดโชครายของ

บคคลทแตกตางกนไป

วฒนธรรมความเปนอยและความเชอ

ของคนไทยเกยวกบเรองโชคลางโชคลาภน

ยงคงมาจนถงปจจบนและดเหมอนจะเปนท

รจกและนยมกนมากขนโดยเฉพาะเรองของ

โชคลาภการเสยงโชคดวยทกวนนการเสยง

โชคหรอการเสยงดวงเพอใหไดโชคไดลาภนนม

ดวยกนหลายอยางมทงการเสยงโชคทตองใช

เงนลงทนและไมใชเงนทนมการแขงขนกนเพอ

ใหไดรางวลเปนการเสยงโชคทถอวาเปนการ

พนนตามพระราชบญญตการพนนพ.ศ.2478

และทแกไขเพมเตมมาจนถงฉบบท8พ.ศ.

2505 (ส�านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา,

2505: 1-8)ตามบญชก.เชนหวยโปจบยก

ไพสามใบแปดเกาตอแตมคค ถวน�าเตา

ไฮโลวปนแปะสลอทแมชนฯลฯหรอตาม

บญชข. เชนสลากกนแบงไพนกกระจอก

ชนโคชนไก กดปลาแขงมาชกมวยบงโก

บลเลยดสะบาฟตบอลโตะฯลฯซงการเสยง

โชคดงกลาวนบวนจะทวความรนแรงมากขน

ทงตวผ ทนยมเสยงโชคกจะชอบเสยงโชค

หลายๆรปแบบทเปดกวางและเขาถงไดงาย

โดยเฉพาะการเสยงโชคผานทางสอเทคโนโลย

สอออนไลนหนวยงานหรอผประกอบการ

กเพมมลคาของรางวลใหสงขนเพอจงใจผเสยง

โชคใหมากขนปรากฏการณเหลานก�าลงสราง

บรรยากาศทบมเพาะใหคนไทยโดยเฉพาะ

เยาวชนไทยหมกมนในการใชเงนนอยตอยอด

เพอใหไดเงนมากสรางความฝนลมๆแลงๆ

และทส�าคญกคอการบมเพาะจตใจของการ

เปนนกพนนตลอดจนบอนเซาะความเชอ

ศรทธาซงเปนสากลในเรองทวาความส�าเรจใน

ชวตมาจากการบากบนท�างาน‘การเสยงโชค’

ชนดทมอมเมาผคนจะหลอหลอมและบมเพาะ

ให ผ คนรกการพนนในระยะเวลายาว. . .

(หนงสอพมพกรงเทพธรกจฉบบวนท 4

มถนายน2556)

ในเรองของการเสยงโชคนพบไดกบ

ประชาชนทวไปไมเจาะจงวาเปนผทนบถอ

ศาสนาใดส�าหรบพระศาสนจกรคาทอลก

(2003:ขอ2413)ระบมมมองในเรองนวา

เกมทเสยง (เชนการแทงหวยการเลนไพ

ฯลฯ)หรอการพนนในตวมนเองไมขดตอความ



ยตธรรมแตหากมองตามหลกศลธรรมคงไม

อาจยอมรบสงทเหลานไดเมอการเลนเกมท

เสยงหรอการพนนนนท�าใหบางคนขาดสงท

จ�าเปนส�าหรบตนเองและของคนอนการตด

การพนนเสยงตอการกลายเปนทาสการฉอโกง

ในการพนนหรอการเลนถอเปนเรองหนก

ยกเวนแตวาความเสยหายทเกดขนนนเบามาก

จนวาเจาทกขไมถอวาเปนเรองส�าคญและพระ

สนตะปาปายอหนปอลท2กไดใหแนวคด

เกยวกบอสรภาพของมนษยในสมณสาสน

VeritatisSplendorวาอสรภาพของมนษย

จะตองค กบความรบผดชอบมนษยตองรบ

ผดชอบตอการเลอกวถของตนพระองคทรง

เรยกรองใหมนษยใชอสรภาพดวยความรบ

ผดชอบการใชเสรภาพในลกษณะเชนนจงจะ

ถอไดวามนษยมความรบผดชอบตอการกระท�า

ในชวตของเขา”(อางถงในวฒชยอองนาวา,

2550:46)ดงนนการใชอสรภาพของมนษย

จงจ�าเปนตองมความรบผดชอบในสงทตนเอง

ไดเลอกนนดงนนการหลงมวเมากบการเสยง

โชคไมเปนอนท�ามาหากนมหนสนกยอมน�า

มาซงความเดอดรอนแกตนเองและครอบครว

บางคนอาจถงขนสนเนอประดาตวเลยดงค�า

กลาวของคนไทยทวา โจรขนบานสบครง

ไมเทาไฟไหมบานครงเดยวไฟไหมบานสบครง

ยงไมเทาเสยพนนครงเดยวสาขาวชาจตวทยา

คณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย

(2559:ออนไลน)ระบวาการตดการพนนกอ

ใหเกดความบกพรองในชวตทงทางดานจตใจ

รางกายสงคมหรออาชพอยางรนแรงมผล

กระทบตอครอบครวทงในแงความสมพนธและ

การเงนคนทวไปทเลนการพนนอาจเลนเพราะ

รสกสนกกบการทไดเสยงหรอลนทจะชนะ

พนนในขณะทบางคนเลนเพอท�าใหอารมณ

ตนเองดขนหรอเพอหลกหนจากปญหามรสม

ในชวตจากการศกษาพบวามนกพนนประมาณ

8–47%ตดสารเสพตดชนดอนเชนบหร

เหลากญชารวมดวยและพบกลมอาการทาง

จตเวชได มากกว าคนทวไป เช นป ญหา

บคลกภาพโดยเฉพาะบคลกภาพแบบอนธพาล

อาการซมเศราการฆาตวตายโดยพบการ

พยายามฆาตวตายไดมากถง15–20%ของ

ผตดการพนน

ตามหลกค�าสอนของศาสนาลวนสอนให

บคคลไมเลนหรอหมกหมนไปกบการเสยงโชค

เลนการพนนจนท�าใหตนเองหรอครอบครว

เดอดรอนและสอนใหมความรบผดชอบตอ

หนาทและตอสงทกระท�าใหเปนไปตามหลก

ศลธรรมผวจยจงสนใจทจะศกษาถงการเสยง

โชคของครสตชนวดแมพระเหรยญอศจรรย

แกงกะเบาต�าบลปงขามอ�าเภอหวานใหญ

จ งหวดมกดาหาร ซ ง เป นกล มชนท ย งม

วฒนธรรมความเปนอยและความเชอในเรอง

ของโชคลางโชคลาภและการเสยงโชคใน




รปแบบตางๆเพอเขาใจถงทศนคตและสภาพ

การณการเสยงโชคและประเดนทางจรยธรรม

เกยวของเพอกอใหเกดประโยชนตอการดแล

อภบาลครสตชนและชมชนตอไป

วตถประสงคของกำรวจย

1.เพอศกษาทศนคตและสภาพการณ

การเสยงโชคของครสตชนคาทอลก

2.เพอศกษาประเดนทางจรยธรรมเกยว

กบการเสยงโชค

นยำมศพทเฉพำะ

ทศนคตเรองการเสยงโชคหมายถง

ความคดเหนความรความเขาใจความรสก

ของบคคลทมตอการเสยงโชคเลนการพนน

โดยเกดจากความร ความเขาใจความเชอ

ประสบการณหรอสงแวดลอมทท�าใหบคคล

แสดงพฤตกรรมในดานสนบสนนหรอปฏเสธ

เรองการเสยงโชคเลนการพนน

การเสยงโชคหมายถงการกระท�าเพอ

ใหไดรางวลสงทคาดหวงทงทมการลงทนม

การชงไหวชงพรบมการแขงขนหรอไมมกตาม

เชนการสงชนสวนสนคาการสงขอความ

หมายเลขโทรศพทเพอชงรางวลหรอการเสยง

โชคทถอวาเปนการพนนตามพระราชบญญต

การพนนดวยเชนการเลนไพไฮโลวชนไก

กดปลาพนนบอลพนนมวยซอสลากกนแบง

หวยใตดนหวยลาวฯลฯ

จรยธรรมทเกยวกบการเสยงโชคหมาย

ถงหลกการประพฤตทเกยวของกบการเสยง

โชคตามค�าสอนของพระศาสนจกรคาทอลก

(CCC)ภาคท3ชวตในพระครสตเจาพระบญญต

ประการตางๆในเรองความรกความรบผดชอบ

ความยตธรรมและความซอสตย

ครสตชนคาทอลกหมายถงบคคลท

นบถอศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลกในงาน

วจยนหมายถงบคคลทนบถอศาสนาครสต

นกายโรมนคาทอลกทอย ในเขตการดแล

ของวดแมพระเหรยญอศจรรยแกงกะเบา

วดแมพระเหรยญอศจรรยแกงกะเบา

หมายถงโบสตแหงหนงในศาสนาครสตนกาย

โรมนคาทอลกตงอยทบานแกงกะเบาต�าบล

ปงขามอ�าเภอหวานใหญจงหวดมกดาหาร


เปนการวจยเชงพรรณนา(Descriptive

Research)โดยด�าเนนการศกษาขอมลทศน-

คตและสภาพการณการเสยงโชคจากครอบครว

ครสตชนในเขตวดแมพระเหรยญอศจรรย

จ�านวน113ครอบครวจากจ�านวนประชากร

ทงหมด153ครอบครวไดมาโดยโดยวธการ

สมอยางงาย(SimpleRandomSampling)

ผวจยก�าหนดขนาดของกลมตวอยางจากการ

ใชตารางเครจซและมอรแกน(Krejcieand

Morgan,1970:608–609)กลมผใหขอมล

คอบคคลในครอบครวครสตชนทเปนกลม



ตวอยางทมอายตงแต18ปขนไปครอบครว

ละ1คนรวม113คนการเกบขอมลจากลม

ขอมลใชแบบสอบถามเรองทศนคตและสภาพ

การณการเสยงโชคของครสตชนคาทอลก

จ�านวน1ฉบบทผานการตรวจประเมนจาก

ผเชยวชาญจ�านวน3คนแลวไดคาดชนความ

สอดคลอง(IndexofItemObjectiveCon-

gruence:IOC)ระหวาง0.6-1.00แลวน�าไป

ทดลองใช(Tryout)กบครสตชนทไมใชกลม

ตวอยางจ�านวน30คนไดคาความเชอมน

(Reliability)จากการค�านวณคาสมประสทธ

แอลฟา (α-coefficient)ของครอนบาค

(Cronbach,LeeJ.,1984)เทากบ.729

แลวน�าไปเกบขอมลจากกลมตวอยางจ�านวน

113คนไดรบแบบสอบถามกลบมาจ�านวน

113ฉบบคดเปนรอยละ100น�าขอมลทได

จากแบบสอบถามมาวเคราะหขอมลสวนตว

โดยใชคาความถ(Frequency)และคารอยละ

(Percentage)ทศนคตและสภาพการณและ

ผลกระทบจากการเสยงโชคใชคาความถ

(Frequency)คามชฌมเลขคณต(Arithmetic

mean: X ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(StandardDeviation:S.D.)แลวผวจยน�า

ผลกระทบทเปนดานลบมาวเคราะหสงเคราะห

(ContentAnalysis/ContentSynthesis)

โดยใชหลกค�าสอนของพระศาสนจกรคาทอลก

(CCC)ภาคท3ชวตในพระครสตเจาและ

พระบญญตตางๆในประเดนทางจรยธรรมท

เกยวของกบผลทไดจากการสอบถามกล ม

ตวอยางแลวจดท�าเปนรายงานการศกษาวจย


1.ขอมลสวนตวของกลมตวอยางพบ

วาสวนใหญเปนเพศหญงจ�านวน71คน

คดเปนรอยละ62.8เพศชาย42คน(รอยละ

37.2)ระดบการศกษาสวนใหญอย ในชวง

มธยมศกษา,ปวช,ปวส.อนปรญญา74คน

(รอยละ62.8)รองลงมาประถมศกษาหรอ

ต�ากวา35คน(รอยละ31.0)นอยทสดคอ

ปรญญาตร7คน(รอยละ6.2)รายไดโดย

เฉลยตอเดอนต�ากวา5,000บาท54คน

(รอยละ47.8)รองลงมา5,000-10,000บาท

36คน(รอยละ31.9)และนอยทสด20,001-

30,000บาท2คน(รอยละ1.8)

2.กลมตวอยางมการเสยงโชค91คน

(รอยละ80.53)ไมเคยเสยงโชค22คน(รอย

ละ19.47)ประเภททเสยงโชคมากทสดคอ

ซอหวยใตดน/หวยลาว/หวยหน80คน(รอย

ละ70.08มากทสดรองลงมาซอลอตเตอร/

สลากกนแบง64คน(รอยละ56.46)ซอ

สลากออมสน/ธกส.41คน(รอยละ36.28)

การสงชนสวน37คน(รอยละ32.74)การ

เลนบงโก/จบสลาก31คน(27.43)และ

ประเภททคนเลนนอยทสดคอการแขงบงไฟ




5คน(รอยละ4.42)โดยมผทเลนทกสปดาห

มากทสดคอ40คน(รอยละ35.4)รองลงมา

คอนานๆเลนครงหนง29คน(รอยละ25.66)

เลนทกเดอน22คน(รอยละ19.47)และเลน

ทกวนนอยทสด7คน(รอยละ6.2)

3.กลมตวอยางสวนใหญมความคดเหน

วาการเสยงโชค/การเลนพนนเปนบาปผดหรอ

ขดตอหลกค�าสอนของศาสนาครสต( X =3.83,

S.D.=1.401อย ในระดบมาก)เปนสงทดม

ประโยชนนอย( X =2.41,S.D.=1.354อยใน

ระดบนอย)และการเสยงโชคนนสงผลกระทบ

ตอเศรษฐกจการเงนของผทเสยงโชคมากทสด

( X =4.24,S.D=.4.956อย ในระดบมาก)

รองลงมาคอการสงผลกระทบดานลบตอ

คนในครอบครวของผทเสยงโชคเลนการพนน

( X =4.01,S.D.=1.91อยในระดบมาก)การ

สงผลกระทบดานลบตอชมชนสงคมหรอ

ประเทศชาต( X =3.88,S.D.=1.116อยใน

ระดบมาก)การท�าใหเกดปญหาอาชญากรรม

และโจรขโมยมากขน( X =3.86,S.D=.1.141

อยในระดบมาก)และการเสยงโชค/การเลน

พนนท�าใหศลธรรมในสงคมเสอมลง( X =

3.84,S.D=.1.098อยในระดบมาก)

กลมตวอยางทเลนการพนนมความ

นยมชมชอบในการเสยงโชค/เลนพนนอยใน

ระดบปานกลาง ( X =2.82,S.D=1.670)

เหตผลท เสยงโชค/เล นพนนมากทสดคอ

ตองการพกผอนหยอนใจสนกสนานคลาย

เครยด( X =3.43,S.D=1.292อยในระดบ

ปานกลาง)รองลงมาคอตองการมรายไดเพม

ขน( X =3.12,S.D=1.436อยในระดบปาน

กลาง)แตเมอเสยงโชคแลวท�าใหผเลนมรายได

ลดลงหนสนมากขน( X =3.06,S.D=1.348

อยในระดบปานกลาง)และเกด1)ผลกระทบ

ตอครอบครวกลาวคอมผลกระทบในเรองของ

การเปนแบบอยางทไมดใหแกบตรหลานมาก

ทสด( X =3.96,S.D=3.504อยในระดบมาก)

รองลงมาคอครอบครวถกสงคมมองไปในทาง

ทไมด ( X =3.32,S.D=1.365อยในระดบ

ปานกลาง)เศรษฐกจเชนรายไดลดลงเงนไม

พอใชหนสนมากขน( X =3.32,S.D=1.334

อยในระดบปานกลาง)และมการทะเลาะเบาะ

แวงในครอบครว ( X =3.03,S.D=1.303

อยในระดบปานกลาง)2)ผลกระทบดานลบ

สขภาพของตน(สขกายและสขภาพจต)( X =

2.86,S.D.1.231อยในระดบปานกลาง)และ

3)เกดผลกระทบดานลบตอหนาทการงานทท�า

อย ( X =3.263,S.D.=1.153อย ในระดบ

ปานกลาง)

กลมตวอยางมความตงใจทจะเสยงโชค

ใหนอยลงมากทสด( X =2.85,S.D=1.144

อยในระดบปานกลาง)รองลงมาคอตงใจทจะ

เลกเสยงโชค( X =2.80,S.D=1.144อยใน

ระดบปานกลาง)ซงใกลเคยงกบทคดวาจะยง



คงเสยงโชคตอไป( X =2.79,S.D=1.269

อยในระดบปานกลาง)แตผใหขอมลทงหมด

(113คน)มความตงใจทจะอบรมสงสอน

ตกเตอนบตรหลานเกยวกบขอดและขอเสยของ

การเสยงโชค/การเลนพนนอยในระดบมาก

( X =3.911,S.D.=1.278)

กลมตวอยางทมความตงใจทจะเสยงโชค

หรอเลนการพนนตอไปกเพราะวาเปนสงท

คลายเครยดสนกไดลนชวตมสสนมความ

ฝนมความหวงลงทนนอยไดก�าไรมากมาก

ทสด(ความถ12)รองลงมาคอหวงจะเพม

รายไดมเงนหมนมาใชจายภายในครอบครว

(ความถ11)และเลนเผอเสยงโชคบางอยาก

มเงนเยอะๆเผอถกรางวลท1(ความถ8)

สวนกลมตวอยางทมความตงใจทจะลดหรอเลก

เสยงโชคหรอเลนการพนนกเพราะวาเปน

แบบแบบอยางทไมดตอลกหลาน/ท�าใหลก

หลานเลยนแบบทไมดมากทสด(ความถ11)

รองลงมาคอ เงนไมพอใช ไม มเงนลงทน

(ความถ9)มหนสนเพมมากขน(ความถ5)

4.จากการศกษาทศนคตและสภาพ

การณการเสยงโชคของกลมตวอยางพบวา

การเสยงโชคกอใหเกดผลกระทบดานลบ

3ดานประกอบดวย1)ครอบครวไดแกการ

เปนแบบอยางทไมดแกบตรหลานมากทสด

รองลงมาคอ รายได ลดลงหนสนมากขน

ครอบครวถกสงคมมองไปในทางทไมดการ

ทะเลาะเบาะแวง2)สขภาพและ3)หนาท

การงานซ งการเสยงโชคเล นการพนนน

ค�าสอนพระศาสนจกรคาทอลก(CCC)ภาคท3

ชวตในพระครสตเจาขอ2413ระบวาเกมท

เสยง(เชนการเลนไพฯลฯ)หรอการพนนใน

ตวมนเองไมขดตอความยตธรรมแตไมอาจ

ยอมรบสงเหลานตามหลกศลธรรมเมอท�าให

บางคนขาดสงทจ�าเปนส�าหรบตนเองและของ

คนอนการตดการพนนเสยงตอการกลายเปน

ทาสการฉอโกงในการพนนหรอการเลนอนๆ

ถอเปนเรองหนกและตามทสมเดจพระสนตะ-

ปาปายอหนปอลท2ทรงกลาวในพระสมณ-

สาสน(VeritatisSplendorวาอสรภาพของ

มนษยจะตองคกบความรบผดชอบมนษยตอง

รบผดชอบตอการเลอกวถของตนตองใช

อสรภาพดวยความรบผดชอบเหลานจงน�าไป

สประเดนทางจรยธรรมทเกยวของตามหลก

ค�าสอนของพระศาสนจกรคาทอลก4ประการ

คอ1)ความรก2)ความรบผดชอบ3)ความ

ซอสตยและ4)ความยตธรรมซงจรยธรรม

เหลานสามารถชวยใหครอบครวครสตชนม

การพฒนาในเรองของความรกความรบ

ผดชอบความยตธรรมและความซอสตยทด

มากยงขนโดยครสตชนสามารถน�าไปใชเปน

หลกในการด�าเนนชวตและแสดงออกมา

ทางการปฏบตได อนเปนผลดานบวกตอ

ครอบครวครสตชนมแนวโนมทจะชวยลด




ผลกระทบทเกดขนจากการเสยงโชคและ

สามารถด�าเนนชวตตามหลกค�าสอนของพระ

เปนเจาและของพระศาสนจกรไดดมากยงขน


1. ทศนคตและสภำพกำรณกำรเสยงโชค

1.1 เหตผลในกำรเสยงโชค

กลมตวอยางมเหตผลในการเสยงโชควา

เปนเพราะตองการพกผอนหยอนใจสนกสนาน

คลายเครยดมรายไดเพมขนทงนอาจเปน

เพราะร สกชอบทไดเสยงโชคขณะเลนกม

ความสนกเราใจตนเตนไดลนวาจะไดหรอไม

หากเปนฝายมโชคไดมากกวาเสยกร สก

ชอบใจตดใจตองการเลนอกรสกวาไดมางายๆ

ไมตองเหนอยไมตองออกแรงวนไหนเสย

มากกวาไดกคดวาวนขางหนากคงจะมโอกาส

ไดมากกวาเสยความคดความรสกชอบทจะ

เสยงโชคนสอดคลองกบองคประกอบของ

ทศนคตของ ซมบาโด และ เอบบ - เซน

(ZimbardoandEbbesen,1970อางถงใน

พรทพยบญนพทธ,2531:49)ซงไดแยกเปน

ประเดนไว3ประเดนคอ1)องคประกอบดาน

ความร เปนความเชอของบคคลทเกยวกบ

สงตางๆทวไปทงทชอบและไมชอบหากบคคล

มความรหรอคดวาสงใดดมกจะมทศนคต

ทดต อสงนน แต หากมความร มาก อนว า

ส ง ใดไม ดกจะม ทศนคต ท ไม ดต อส ง นน

2)องคประกอบดานความร สกคอสวนท

เกยวของกบอารมณทเกยวเนองกบสงตางๆ

ซงมผลแตกตางกนไปตามบคลกภาพของคน

นนเปนลกษณะทเปนคานยมของแตละบคคล

3)องคประกอบดานพฤตกรรมคอการแสดง

ออกของบคคลตอสงหนงหรอบคคลหนง

ซงเปนผลมาจากองคประกอบดานความร

ความคดและความรสกและสอดคลองกบท

KarlH.Peschke,S.V.D.(2010:256,726-

727,742)ไดกลาวเชอมโยงถงการเสยงโชค

หรอการพนนในเอกสาร“ChristianEth-

ics:MoralTheologyintheLightofVat-

ican2”วา“เกมยงเหมาะในการทจะให

ความบนเทงนนทนาการเปนการหยอนใจ

หากฝกเพอการเล นพนนจะเปนสงท ไม ด

น�าความเสยหายมาสเศรษฐกจเปนการกระท�า

ทสนเปลองกบคนจนการเลนเกมเพอแสวงหา

โชคหรอโอกาสนนเปนการใชจายทสรยสราย

เปน

ส�าหรบชนดของการเสยงโชคทกล ม

ตวอยางนยมเลนมากทสดนนคอการซอหวย

ใตดนหวยลาวหวยหนลอตเตอรสลากกน

แบงซอสลากออมทรพยของธนาคารออมสน

ธนาคารเกษตรและสหกรณนนอาจเปน

เพราะความนยมชมชอบในการเสยงโชคเปน

ทนเดมอยแลวและคงเหนวาเปนการลงทน

นอยแตไดมากเชนหวยใตดนหวยลาวหวย



หนทผ เลนสามารถก�าหนดจ�านวนเงนทจะ

ลงทนหรอทเรยกวา "แทง"ไดตามใจชอบ

ตงแตหลกสบขนไปและสามารถเลนไดบอย

มากกวาลอตเตอรสลากกนแบงสลากออม

ทรพยอาจเลนไดทกวนหรอเลนไดหลายรอบ

ในชวงวนหนงๆในขณะทนยมซอลอตเตอร

สลากกนแบงสลากออมทรพยอาจเปนเพราะ

เปนสงทถกตองตามกฎหมายและหากมโชค

จะไดรบเงนกอนโตเปนหลกลานบาทได เชน

ถกรางวลท1ซงชวตจรงใหตงใจท�างานอยาง

เตมทกคงเปนไปไดยากทจะมเงนหลกลานบาท

ไดชวขามวนหรอขามคนจงเปนความหวงเดยว

ทจะชวยใหฝนเปนจรงไดหากมโชคมากพอ

ซงชนดของการเสยงโชคของกลมตวอยางน

สอดคลองกบงานวจยของบญรกษพฒนยนด

ทไดศกษาเรองกระบวนการ“หวยใตดน”แลว

พบวาคนไทยตงแตอดตชอบการเสยงโชค

การพนนมาตลอดซงการพนนมแพรกระจาย

อยหลายรปแบบในสงคมไทยจนดเหมอนวา

การพนนเปนวฒนธรรมหรอประเพณของไทย

ควบค กบวถชวตคนไทยมาโดยตลอดและ

สอดคลองกบพนจลาภธนานนทและคณะ

ทไดส�ารวจความคดเหนของประชากรอาย

15ปขนไปจาก16จงหวดทวประเทศจ�านวน

ทงสน5,042ตวอยางเพอศกษาสถานการณ

ป ญหาการเล นพนนผลการศกษาพบวา

ประชากรศกษาถงรอยละ77.1เคยมประสบ-

การณเลนการพนนมากอนโดยภาคตะวนออก

เฉยงเหนอมผ ทเคยเลนการพนนมากทสด

รองลงมาคอภาคกลางและภาคเหนอส�าหรบ

ชนดของการพนนทนยมเลนกนมากคอสลาก

กนแบงรฐบาลและหวยใตดน

1.2 ผลกระทบทเกดขนจำกกำรเสยง

โชค

ผลกระทบทเกดกบครอบครวไมวาจะ

เปนการเปนแบบอยางทไมดแกบตรหลาน

ครอบครวถกสงคมมองไปในทางไมดเนองจาก

หากน�าทรพยสนเงนทองและเวลาไปใชในการ

เสยงโชคมากกวาทจะดแลครอบครวแลว

ยอมกอใหเกดปญหาตามมาทงในดานเศรษฐ-

กจและความสมพนธในครอบครวเกดการ

ทะเลาะเบาะแวงครอบครวขาดจรยธรรมใน

เรองของความรกความรบผดชอบความยต-

ธรรมและความซอสตยททกคนในครอบครว

ควรประพฤตปฏบตตอกนดงทเอกสารวาตกน

ท2ไดกลาววา“การทชายและหญงสองคน

รวมชวตและรกอยางสนทนนเปนสงทพระ

ผสรางทรงตงขนและก�าหนดใหมกฎเกณฑ

กระนนเกดขนจากการทสามภรรยาสราง

พนธะตอกน.....พระเจาเองเปนผใหก�าเนดการ

สมรส”(พระสมณสาสนพระศาสนจกรในโลก

ปจจบน48)ซงสะทอนถงความเชอทมาจาก

พระคมภร“ชายจะละบดามารดาของตนไป

ผกพนกบภรรยาและทงสองจะเปนเนอเดยว




กน”(ปฐก2:24)และตามค�าสอนของพระ

ศาสนจกรขอท1660“พนธสญญาการสมรส

ซงชายและหญงสรางชวตและความรกรวมกน

อยางใกลชดระหวางเขาทงสองนนพระผสราง

ไดตงขนและไดมอบใหเปนธรรมบญญตเฉพาะ

ไดตงขนมาตามธรรมชาตของมนเพอความด

ของคสามภรรยาเพอใหก�าเนดและการอบรม

บตรหลานพระครสตเจายกการสมรสระหวาง

ผไดรบศลลางบาปไปสศกดศรแหงศลศกด-

สทธ”(CCC1660)และเมอหญงชายสมรส

กนมบตรหลานแลวหนาทอนส�าคญยงกคอ

การดแลอบรมบตรหลานการปฏบตตนเปน

แบบอยางทด ไมประพฤตปฏตนไปในทาง

ท เสอม ไม ท�าตวเสเพลตดเหล าตดการ

พนน“จงคอยระวงวาทานด�าเนนชวตอยางไร

จงด�าเนนชวตอยางผเฉลยวฉลาดมใชอยาง

ผขาดสตปญญาจงใชเวลาปจจบนใหดทสด

เพราะเราอยในยคแหงความเลวรายอยาเปน

คนโงเขลาแตจงพยายามเขาใจวาพระเปนเจา

ทรงประสงคสงใดอยาเสพสราจนเมามาย

เพราะสราเปนสาเหตของการปลอยตวเสเพล

แตจงยอมใหพระจตเจาทรงน�าชวตทาน”(อฟ

5:15-18) และ“ผ ปกครองดแลจะต อง

ประพฤตดไมมทต�าหนแตงงานเพยงครงเดยว

ร จกประมาณตนมสตสมปชญญะสภาพ

เรยบร อยม อธยาศยไมตรและร จกสอน

ตองไมใชนกดมหรออนธพาลแตจะตองมใจ

เยอกเยนไมชอบทะเลาะววาทไมโลภทรพย-

สนเงนทองร จกปกครองคนในบานได ด

มความประพฤตดอบรมบตรธดาใหอย ใน

โอวาท”(1ทธ4:14)อยดวยกนโดยใหความ

รกความยตธรรมแกกนและกนอนเป น

พนฐานทพระเยซเจาไดก�าหนดใหมนษยพงม

ตอกน“เรารกทานทงหลายอยางไรทานก

จงรกกนอยางนนเถด”(ยน13:34)

ผลกระทบตอสขภาพทงดานรางกาย

และจตใจเนองจากตองน�าเวลาทควรจะ

พกผอนออกก�าลงกายเสรมสรางสขภาพทง

ดานรางกายและจตใจไปใชในการเสยงโชค

ประเภทตางๆท�าใหรางกายพกผอนไมเตมท

และเมอไมมโชคเลนพนนเสยรายไดลดลง

เงนไมพอใชหนสนมากขนกยอมท�าใหเกด

ความเครยดสงผลเสยตอจตใจเปนการไมรก

ตนเองไมยตธรรมตอตนเองเพราะทกคนควร

มความรกตนเองยตธรรมตอตนเองซงปญหา

นพระศาสนจกรไดใหความส�าคญอยางมาก

เพราะเกยวของกบคณคาและศกดศรของ

ความเปนมนษย“แกนแทของมนษยอยท

ศกดศรในฐานะทถกสรางใหเปนภาพลกษณ

ของพระเจาดงนนคณคาและความหมายของ

มนษยจงอยทการเปนมนษยทมาจากพระเจา

และมงสพระเจา”(วฒชยอองนาวา,2550:

3)“ชวตของมนษยเปนพระสรร งโรจนของ

พระเจา”(EV.38)“เราจะสรางมนษยขนมา



ตามภาพลกษณของเรา”(ปฐก1:26)ดงนน

มนษยจงมหนาททจะดแลตนเองรกตนเอง

และใหความยตธรรมกบตนเองดงทพระเยซเจา

ทรงสอนใหรกตนเอง(เทยบมธ22:39)หาก

มนษยขาดความรกความยตธรรมแมแตกบ

ตนเองแลวกคงยากทจะมความรกและความ

ยตธรรมให แก ผ อน แม แต กบบคคลใน

ครอบครวการเสยงโชคโดยไมคดถงผลเสย

กบตวเองเปนการไมเหนคณคาและศกดศร

ความเปนมนษยของตนเปนการท�าใหภาพ

ลกษณของพระเจาทอยในตนสญเสยไป

ผลกระทบตอหนาทการงานเนองจาก

การเสยงโชคนนมผลกระทบตอสขภาพทงดาน

รางกายและจตใจซงอาจสงผลใหการปฏบต

หนาทการงานไมไดผลดเทาทควรบางครง

อาจพกผอนไมเพยงพอเจบปวยตองลางาน

ไปท�างานสายหรออาจทงภาระหนาทการงาน

เพอมงเสยงโชคมากเกนไปเปนการไมยตธรรม

ไมซอสตยตอเพอนรวมงานนายจางและ

องคกรเพราะบคลากรทกคนควรมความรก

ความรบผดชอบและซอสตยตอหนาทการงาน

ถงแมทกคนจะมเสรภาพในการทจะเสยงโชค

แตถาใชเสรภาพนนอยางขาดความรบผดชอบ

แลวเสรภาพนนกคงน�ามาซงปญหาความเดอด

รอนของผนนและบคคลในสงคมรอบขางตาม

ทสมเดจพระสนตะปาปายอหนปอลท2

ไดใหแนวคดเกยวกบอสรภาพของมนษยใน

สมณสาสนVeritatisSplendorวาอสรภาพ

ของมนษยจะตองคกบความรบผดชอบมนษย

ตองรบผดชอบตอการเลอกวถของตนพระองค

ทรงเรยกรองใหมนษยใชอสรภาพดวยความรบ

ผดชอบโดยอาศยเหตผลการมสตรตวและ

การเตมใจปฏบตอยางเสร

1.3 ควำมตงใจทจะเสยงโชคใหนอยลง

และจะอบรมสงสอน ตกเตอนบตรหลำน

ความตงใจทจะอบรมสงสอนตกเตอน

บตรหลานเกยวกบขอดและขอเสยของการ

เสยงโชคเปนความตงใจทดและมแนวโนมทจะ

ก อ ให เ ก ดการ พฒนาทางจร ยธรรมท ง

4ประการคอความรกความรบผดชอบ

ความยตธรรมและความซอสตยทจะเกดขน

ทงตอพอแมและบตรหลานเพราะครอบครว

เปนสถาบนแรกทจะชวยหลอหลอมบตรหลาน

ใหเตบโตเปนมนษยทงครบด�าเนนชวตตาม

หลกค�าสอนของพระเจาดวย“บดามารดาเมอ

ใหก�าเนดบตรแลวมพนธะอนหนกยงจะตอง

เลยงดอบรมบตรเพราะเหตนตองถอวาบดา

มารดาเปนผ อบรมส�าคญคนแรกของบตร

หนาทอบรมของบดามารดามความส�าคญอยาง

ยงยวดจนวาถาขาดการอบรมของบดามารดา

กยากทจะหาการอบรมอนใดมาทดแทนได”

(GE3)และ“บดามารดามหนาทหนกทสด

และมสทธอนดบแรกทจะใหการเลยงดบตรของ

ตนทางดานรางกายสงคมวฒนธรรมศลธรรม




และศาสนาอยางสดก�าลง(ประมวลกฎหมาย

พระศาสนจกรมาตรา1136)“ลกษณะของ

การสมรสของสามภรรยามไวส�าหรบมบตร

และอบรมบตร.....พอแมตองเอาใจใสในการ

อบรมบตร”(GS50)ดงทนกบญเปาโลได

กลาววาบตรไดรบความศกดสทธจากองคพระ

ผเปนเจาแลว”(1คร7:14)เฉกเชนครอบครว

ศกดสทธทพระเยซเจาถกอบรมเลยงดจาก

การเปนแบบอยางทดของนกบญยอแซฟและ

พระนางมารย(เทยบลก2:51–52)

2. ประเดนทำงจรยธรรมเกยวกบกำรเสยง

โชค

ความรกเปนพระคณพเศษทพระเจา

ประทานใหแกมนษยเปนการรวมชวตอยาง

แทจรงกบพระองคความรกของมนษยกเปน

ภาพลกษณของชวตพระเจาแมจะเปนฉายาท

ยงไมสมบรณกตามแตกมความหมายของ

ความจรงทศกดสทธและลกล�าทเราไมอาจจะ

เขาใจไดโดยตรงความรกจงเปนสงทศกดสทธ

และสรางความศกดสทธในหวใจของชาย

และหญง”(FamiliarisConsortio,1981:8)

ความรกเรยกหาการเสยสละใหมากกวาการ

เรยกรอง“ความรกคอการอทศตนเองสมเดจ

พระสนตะปาปาทรงใชค�า“ความรก-การ

อทศตนเอง”(FamiliarisConsortio,1981:

8)ความรกความซอสตยในครอบครวเกดขน

เมอชายและหญงไดเขารวมพธแตงงานอน

ศกดสทธตกลงร วมใช ชวตด วยกน เป น

ครอบครวเดยวกนถกต องตามกฎหมาย

และนอกจากความรกทพงมตอกนในครอบครว

แลวพระเยซเจาไดก�าหนดหลกพนฐานทเราพง

มตอเพอนพนอง“เรารกทานทงหลายอยางไร

ทานกจงรกกนอยางนนเถด” (ยน13:34)

พระองคทรงสอนใหเราซอสตยในทกๆเรอง

ไมวาจะเปนในเรองเลกนอยหรอเรองใหญโต

มากเพยงใดกตาม"คนทสตยซอในของเลกนอย

จะสตยซอในของมากดวยและคนทไมสตยซอ

ในของเลกนอยกจะไมสตยซอในของมาก

ดวย”(ลก.16:10)ความซอสตยเปนสงท

สงเสรมใหครสตชนด�าเนนชวตอยางมคณคา

และเปนการถวายเกยรตแดพระบดาเจ า

"ขาพระองคจะรองเพลงเรองความจงรกภกด

และความยตธรรม ข าแต พระยาห เวห

ข าพระองค จะร อง เพลงสดดพระองค

ขาพระองคจะด�าเนนดวยใจซอสตยภายใน

เรอนของขาพระองค"(สดด.101:1-2)

ความรบผดชอบและความยตธรรม

เปนการกระท�าทมความชอบธรรมมเหตผล

กอใหเกดเปนความสมพนธทดตอกนระหวาง

บคคลและความดของสวนรวม(เชดชย,2548:

214)ผทมความยตธรรมจกใชมโนธรรมใน

การคดพจารณาเพอการกระท�าท ซอตรง

ไมล�าเอยงไมกอใหเกดผลกระทบตอบคคลรอบ

ขางความซอสตยจงยอมน�ามาซงความสงบสข



ของสงคม“ในทสดขอจงใครครวญถงสงทจรง

สงทนานบถอสงทยตธรรมสงทบรสทธ”(ฟป.

4:8)ครสตชนควรด�าเนนชวตอย บนความ

ยตธรรมไมเหนแกเงนทองสนบนอามสสน

จางเพราะจะน�ามาซงความเดอดเนอรอนใจ

ไมเรวกช า“ทานอยากระท�าใหเสยความ

ยตธรรมอยาล�าเอยงอยารบสนบนเพราะวา

สนบนท�าใหตาของคนมป ญญามดมวไป”

(ฉธบ.16:19)“แตควรเปนคนมอชฌาสย

รบแขกดเปนผรกความดเปนคนมสตสมป-

ชญญะเปนคนยตธรรมเปนคนบรสทธรจก

บงคบใจตนเอง”(ทต1:8)แมจะเปนเรองท

ดเหมอนจะท�ายากมากกวาการท�าตามอ�าเภอ

ใจหรอตามคนอนๆทวไปแตพระเจาทรงสอน

ใหท�าในสงทเปนความยตธรรมเสมอ“อยาท�า

ชวตามอยางคนจ�านวนมากทเขาท�ากนนนเลย

อยาอางพยานล�าเอยงเขาขางคนหม มาก

จะท�าใหขาดความยตธรรมไป”(อพย.23:2)

ครสตชนจงควรหลกเลยงทจะปฏบตในสงทไม

ยตธรรมแมแตกบตนเองพรอมกบชกจงให

ผอนเปนผมความยตธรรมมากยงขนทงนเพอ

ใหเปนไปประสงคของพระองค"ขาพระองคจะ

อยหางไกลจากคนใจคดขาพระองคจะไมของ

เกยวกบความชวรายเลย...

คณธรรมความรกความรบผดชอบ

ความซอสตย และความยตธรรมท ง 4

ประการนมผลตอการพฒนาความสมพนธและ

การเตบโตทางจรยธรรมให แก บคคลใน

ครอบครวและสงคมไดอยางดโดยเฉพาะ

อยางยงในเรองของความรกและความรบ

ผดชอบเพราะความรกเปนบอเกดของทกสง

เมอบคคลมความรกใหกนและกนยอมมความ

รบผดชอบดแลเอาใจใสหวงใยหวงดตอกน

ไมเอารดเอาเปรยบไมเหนแกตวไมกาวราว

ใหอภยไมจดจ�าความผด(เทยบ1คร.13

1-7) ทงหมดนน�าไปสการมความซอสตย

ความยตธรรมใหแกกนและกนซงจะสามารถ

ช วยให บคคลทเ สยงโชคหรอมบคคลใน

ครอบครวทเสยงโชคสามารถลดผลกระทบ

ดานลบหรอปญหาทเกดขนจากการเสยงโชค

ไดเปนอยางมากโดยเฉพาะอยางยงในเรอง

ของความสมพนธอนดในครอบครวและการ

เปนแบบอยางทดแกบตรหลานการมและให

ความรกความรบผดชอบความซอสตยและ

ความยตธรรมแกกนและกนนจงเปนแนวโนม

ทจะเปนสวนทชวยใหครอบครวครสตชนมการ

พฒนาในเรองของการมความรกความซอสตย

และความยตธรรมกาวหนาขนอนจะเปน

ผลท�าใหเกดความสขสงบแกทกคนทงใน

ครอบครวและสงคมครอบครวจงเปนสถานท

แรกทควรมและด�าเนนชวตรวมกนดวยความรก

ความรบผดชอบความซอสตยและความ

ยตธรรมดงทสมเดจพระสนตะปาปาฟรงซส

ไดกลาวไวในพระสมณลขตเตอนใจความปต

ยนดแหงความรก (AmorisLaetitia)วา

"ครอบครวไมใชปญหาครอบครวเปนโอกาส

ล�าดบแรกและล�าดบส�าคญทสด"




ขอเสนอแนะในกำรศกษำวจยครงตอไป

ขอเสนอแนะส�าหรบการน�าผลการวจย

ไปใช

1.ครอบครวโดยเฉพาะบดามารดา

ควรเปนผเสรมสรางใหครอบครวมบรรยากาศ

ทเตมไปดวยความรกความรบผดชอบความ

ซอสตยและความยตธรรมบดามารดาควร

เปนแบบอยางทดใหแกบตรหลานโดยละเวน

จากการเสยงโชคและเอาใจใสอบรมสงสอนให

บตรหลานทราบถงผลเสยของการเสยงโชค

2. โรงเรยนและวดควรรวมมอกบ

ครอบครวในการอบรมสงสอนเดกและเยาวชน

ใหหางไกลจากการเสยงโชคและเปนบคคล

ทมคณธรรมความรกความรบผดชอบความ

ซอสตยและความยตธรรม

3.บาทหลวงซสเตอรและครจตตา-

ภบาลควรสอนใหเดกและเยาวชนทราบถง

ค�าสอนของพระศาสนจกรเกยวกบการเสยงโชค

4.สอมวลชนคาทอลกและสอมวลชน

สาธารณะควรชวยกระตนใหประชาชนโดย

เฉพาะเดกและเยาวชน เหนและค�านงถง

ผลเสยทเกดจากการเสยงโชค/เลนการพนน

โดยผ านทางสอต างๆ เช นทว วทย สอ

ออนไลนตางๆ

5 . พระศาสน จกรคาทอล กแห ง

ประเทศไทยควรสงเสรมใหหนวยงานคาทอลก

มการใชสอออนไลนตางๆเพอเปนเครองมอใน

การอภบาลครสตชนเรองการเสยงโชค

ขอเสนอแนะส�ำหรบกำรวจยครงตอไป

1.ควรศกษาแนวทางอภบาลครสตชน

คาทอลกทชอบเสยงโชคเพอเปนการปองกน

และลดผลกระทบหรอปญหาทจะเกดขนจาก

การเสยงโชค

2.ควรศกษารปแบบการจดกจกรรม

เสรมสรางความรความเขาใจและทศนคตทถก

ตองในเรองการเสยงโชคและ/หรอกจกรรม

เสรมสรางคณธรรมความรกความรบผดชอบ

ความซอสตยและความยตธรรมใหแกครสต

ชนโดยเฉพาะเดกและเยาวชนอนเปนชวงวย

ทเหมาะสมและตองการการหลอหลอมให

เตบโตเปนบคคลทมคณธรรมจรยธรรมมาก

ทสด




คณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ป ญหาการพนน . เข าถ ง เม อ 27

มถนายน2559เขาถงไดจากhttp://

www.cumentalhealth.com/

“พระราชบญญตการพนนพทธศกราช2478.”

ราชกจจานเบกษา. เล มท 56, (2

ตลาคม2482):1-10.

พระศาสนจกรโรมนคาทอลก.(2540).ค�าสอน

พระศาสนจกรคาทอลกภาค3:ชวตใน

พระครสตเจา(CatechismofThe

CatholicChurch).แปลโดยประคน

ชมสายณอยธยา.กรงเทพฯ:โรงพมพ

อสสมชญ.

ฟรงซส,พระสนตะปาปา.(2016).พระสมณ

ลขตเตอนใจ“AmorisLaetitia”

ความปตยนดแหงความรก.มปท.

___.(2014).พระสมณสาสนเตอนใจความ

ชนชมยนดแหงพระวรสาร (Evan-

geliiGaudium).แปลโดยเซอรมาร

หลยสพรฤกษงาม.กรงเทพฯ:โรงพมพ

อสสมชญ.

ยอหนปอลท2,พระสนตะปาปา.(1965).

พระสมณสาสนพระศาสนจกรโลกสมย

ใหม.มปท.

___.(1981).พระสมณสาสน“Familiaris

Consortio”ครอบครวครสตชนในโลก

ปจจบน.มปท.

___.(2542).พระสมณสาสนขาวดเรองชวต

มนษย(EvangeliumVitae).แปลโดย

คณะกรรมการทปรกษาทางเทววทยา

ของสภาพระสงฆราชคาทอลกแหง

ประเทศไทย.กรงเทพฯ: โรงพมพ

อสสมชญ.

___. (2537).พระสมณสาสนเรองความ

ร งโรจน แห งความจรง (Veritatis

Splendor).แปลโดยนรนทรศรวรยา-

นนท.กรงเทพฯ:โรงพมพอสสมชญ.

วฒชยอองนาวา,บาทหลวง.(2550).มนษย

ภาพลกษณของพระเจา.นครปฐม:

วทยาลยแสงธรรม.

อครสงฆมณฑลทาแร-หนองแสง. (2555).

อนสรณ125ปชมชนครสตชนวดสอง

คอน.สกลนคร:สมศกดการพมพ.

Best,JohnW.(1997).ResearchinEdu-

cation.2nd.ed.NewJersey:

PrenticeHallInc.

Cronbach,LeeJ.(1984).Essentialsof

psychologicalTesting.4thed.

NewYork:Harper&RowPublish-

ers.

PaulII,Pope.(1993).VeritatisSplen-

dor.Washington:UnitedStates

CatholicConference.




KarlH.Peschke,S.V.D.(2010).Christian

Ethics.India.

Krejcie,R.V.andMorgan,D.W.(1970).

“DeterminingSampleSizefor

ResearchActivities”Educational

andMeasurement.608-609.

ปจจยทสงผลตอประสทธผลของโครงการพฒนา

แกนนำาสรางสขสชมชน ตำาบลหนองหมากฝาย

อำาเภอวฒนานคร จงหวดสระแกว1

Factors affecting the effectiveness of developing

key leaders who created the happiness project

in Tambon Nongmakfai community, Watthana

District, Srakaew Province.1

ดร.จตรา ดษฎเมธา*อาจารยประจ�าสาขาการวจยและพฒนาหลกสตรบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ดร.สเมษย หนกหลง

*อาจารยประจ�าส�านกนวตกรรมการเรยนรมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ดร.วณฐพงศ เบญจพงศ

*อาจารยประจ�าหลกสตรวทยาศาสตรการกฬาภาควชาพลานามยคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยรามค�าแหง

ดร.วรสรณ เนตรทพย

*อาจารยประจ�าส�านกนวตกรรมการเรยนรมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

Dr.Jitra Dudsdeemaytha* Lecturer, Research and Curriculum Development, Graduate School, Srinakharinwirot University.

Dr.Sumate Noklang* Lecturer, Innovate Learning Center, Srinakharinwirot University.

Dr. Wanatphong Benjaphong * Lecturer, Department of Physical Education, Faculty of Education, Ramkhamhaeng University.

Dr.Worasorn Netthip

* Lecturer, Innovate Learning Center, Srinakharinwirot University.

1ทนวจยนไดรบการสนบสนนจากเงนรายไดบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประจ�าปงบประมาณ 2560

ปจจยทสงผลตอประสทธผลของโครงการพฒนาแกนนำาสรางสขสชมชน

ตำาบลหนองหมากฝาย อำาเภอวฒนานคร จงหวดสระแกว


บทคดยอ การวจยครงนเปนการวจยแบบผสมผสานมวตถประสงคเพอ

ศกษาปจจยทสงผลตอประสทธผลของโครงการพฒนาแกนน�าสรางสข

สชมชนต�าบลหนองหมากฝายอ�าเภอวฒนานครจงหวดสระแกวและ

วเคราะหองคประกอบเชงยนยนปจจยทสงผลตอประสทธผลของ

โครงการรวมถงวเคราะหเสนทางความสมพนธของปจจยทสงผลตอ

ประสทธผลของโครงการพฒนาแกนน�าสรางสขสชมชนการวจยแบง

ออกเปน2ระยะโดยระยะท1เปนการวจยเชงคณภาพเกบขอมลดวย

เทคนคการสมภาษณเชงลกและการสนทนากลมกบแกนน�าและกลม

ผสงอายรวม17คนวเคราะหขอมลดวยเทคนคการวเคราะหเนอหา

ระยะท2เปนการวจยเชงปรมาณเกบขอมลดวยแบบสอบถามแบบ

มาตรสวนประมาณคา5ระดบแบบสอบถามแบงเปน3ตอนตวอยาง

เปนประชาชนต�าบลหนองหมากฝายจ�านวน252คนไดมาจากเทคนค

การสมอยางงายวเคราะหขอมลดวยเทคนคการวเคราะหองคประกอบ

เชงยนยนและการวเคราะหเสนทางผลการวเคราะหขอมลพบวา

องคประกอบของปจจยทสงผลตอประสทธผลของโครงการพฒนาแกน

น�าสรางสขส ชมชนประกอบดวยปจจย4กล มปจจยหลกไดแก

ดานสภาพแวดลอมดานกจกรรมดานวทยากรและดานผน�าชมชน

และปจจยทสงผลทางตรงตอประสทธผลของโครงการพฒนาแกนน�า

สรางสขสชมชนไดแกดานกจกรรมดานผน�าชมชนดานวทยากรและ

ปจจยทสงผลทางออมไดแกดานวทยากรและดานสภาพแวดลอม

ค�ำส�ำคญ: ประสทธผล

โครงการพฒนาแกนน�าสรางสขสชมชนหนองหมากฝาย


จตรา ดษฎเมธา, สเมษย หนกหลง, วณฐพงศ เบญจพงศ และ วรสรณ เนตรทพย

121

Abstract This research was a mixed method which aimed to

study factors affecting the effectiveness of developing key

leaders who created the happiness project in Tambon

NongmakfaicommunityprojectandtoanalyzetheConfirm

Factorsthataffectedtotheprojecteffectivenessaswell

astoanalyzePathAnalysisrelationofthefactorsaffecting

the effectiveness of developing key leaders who created

thehappinessproject.Theresearchwasdividedinto2

phases,the initialphasewasthequalitativeresearch,

collecting data by in depth interview and focus group with

keyleadersandelderstotally17persons,analyzingdata

bycontentanalysis.Thesecondphasewasthequantitative

research,collectingdatawiththeratingscales,5levels.

Thequestionnairewasdividedinto3parts.Thesample

groupswerethenumberof252peopleinTambonNong-

makfai,analyzingthedatabymeansofaConfirmatory

FactorAnalysisandPathAnalysis.Thedataanalysis

resultswerefoundthattherewere4mainfactorsaffecting

the effectiveness of the community development project

which were environment, activities, trainers, and the com-

munityleader.Thefactorsthataffecteddirectlywere

activitiesandthecommunityleader.Thefactorsthat

affectedindirectlyweretrainersandenvironment.

Key words: effectiveness

developing key leaders who created the

happinesstocommunityproject,Nongmakfai




ควำมเปนมำและควำมส�ำคญของปญหำ

ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา

(2558)ก�าหนดใหการบรการวชาการแกชมชน

เปนอกหนงในพนธกจหลกของอาจารยมหา-

วทยาลยนอกเหนอจากงานสอนและงานวจย

ทตองด�าเนนการอยางมคณภาพกอใหเกดการ

เปลยนแปลงทดแกสงคมซงทางมหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒไดก�าหนดภารกจการสราง

องคความรและพฒนาโครงการบรการวชาการ

ทมคณภาพเพอพฒนาชมชนและสงคมอยาง

ยงยน(มหาวทยาลยศรนครทรวโรฒ,2557)

มงเปนมหาวทยาลยรบใชสงคมโดยมพนท

เปาหมายตามนโยบายหนงมหาวทยาลยหนง

จงหวดไดแกจงหวดนครนายกและจงหวด

สระแกวในชวงศตวรรษทผานมามหาวทยาลย

มความพยายามในการบรณาการพนธกจ

ทงสามดานเขาดวยกนเดมการเรยนการสอน

อยเพยงในหองเรยนใชการบรรยาย(Lec-

ture-Based)เปลยนเปนการเรยนรจากพนท

จรงในชมชนการบรการวชาการทเคยน�าองค

ความรไปสชมชนใหชมชนเปนฝายรบเปลยน

เปนการเรมตนหาความตองการทแทจรงของ

ชมชนและเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวม

(Engagement)เพอเสรมพลงของคนในชมชน

(Empower)ม งใหชมชนเกดความเขมแขง

อนน�าไปสการสรางความยงยน(Sustainable)

โดยสนบสนนใหศกษาวจยรวมดวยผลทไดจาก

งานวจยสามารถน�ากลบมาใชในการเรยนการ

สอนและคนกลบสชมชนเพอใหชมชนน�าความ

รไปใชตอไดมใชเพยงท�าใหส�าเรจเปนครงคราว

ไป

ในป2554คณาจารยบคลากรทเปน

คณะท�างานบรการวชาการไดเขาพนทต�าบล

หนองหมากฝายอ�าเภอวฒนานครจงหวด

สระแกว เพอหาความตองการของชมชน

ในปแรกของการท�าโครงการตอมาในป2555

ผน�าชมชนมความตองการใหจดกจกรรมแก

ผสงอายเนองจากมภาวะเครยดเสยงตอภาวะ

ซมเศราและฆาตวตายเกบตวโดยผลจากการ

จดโครงการพบวาอตราความเสยงตอภาวะ

ซมเศราของผสงอายลดลงจากรอยละ50

เหลอรอยละ23.08และคาใชจายดานยา

ในป2556ลดลงกวาป2555ถงรอยละ44.62

(สธสนทรชย,เอกพจนจงดและระววรรณ

ปญญา,2556;2557)ผสงอายมการรบรการ

เปลยนแปลงทเกดขนกบตนเองในทศทางบวก

ทงดานรางกายดานอารมณดานพลงชวต

ดานสมพนธภาพกบผอนและดานความคด

เชงบวก(จตราดษฎเมธาและคณะ,2558)

นอกจากนชมชนไดรอฟนชมรมผสงอายขนมา

ใหมเพอรวมฝกสยามหวเราะทกสปดาหและ

จากผลการเปลยนแปลงของผสงอายในชมชน

ท�าใหอาสาสมครแกนน�าสาธารณสขอยาก

เรยนร การฝกสยามหวเราะดวยเพราะเหน

แบบอยางทดของผสงอายทเขารวมโครงการ

จนน�ามาสการจดโครงการพฒนาแกนน�าสราง



สขส ชมชนประกอบดวยแกนน�า3วยคอ

วยเดกวยผใหญและวยสงอายความส�าเรจ

ของโครงการนไดมการเผยแพรจนไปถงระดบ

จงหวดและระดบประเทศมหนวยงานตางๆ

ตดตอเขามาศกษาดงานเกยวกบกจกรรมใน

พนทอย างต อเนอง เพอน�ารปแบบสยาม

หวเราะไปปรบใชกบกจกรรมสงเสรมสขภาพ

การสรางสขภาวะในผสงอายและการสราง

ความสขใหเกดขนกบคนภายในชมชน

ดวยเหตนงานวจยนจงมงศกษาวจยถง

ปจจยทสงผลท�าใหโครงการประสบความส�าเรจ

ในพนทอยางเปนระบบในชวง6ป (พ.ศ.

2555-2560)ทไดท�าโครงการบรการวชาการ

มาอยางตอเนองโดยศกษาถงลกษณะความ

ส�าเรจของการด�าเนนโครงการพฒนาแกนน�า

สรางสขสชมชนต�าบลหนองหมากฝายอ�าเภอ

วฒนานครจงหวดสระแกวตลอดจนศกษา

ถงปจจยและเงอนไขตางๆทสงผลตอความ

ส�าเรจเพอน�าขอมลไปใชเปนแนวปฏบตในการ

ด�าเนนโครงการบรการวชาการในพนทอนๆ

ไดอยางมประสทธภาพตอไป

วตถประสงคของกำรศกษำ

1.เพอคนหาปจจยทสงผลตอประสทธ-

ผลของโครงการพฒนาแกนน�าสรางสขสชมชน

2.เพอวเคราะหองคประกอบเชงยนยน

ปจจยเชงสาเหตของประสทธผลโครงการ

พฒนาแกนน�าสรางสขสชมชน

3.เพอวเคราะหเสนทางความสมพนธ

ของปจจยทสงผลตอประสทธผลของโครงการ


ขอบเขตกำรท�ำวจย

ระยะทหนงเปนการวจยเชงคณภาพ

เพอคนหาปจจยทสงผลตอประสทธผลของ

โครงการพฒนาแกนน�าสรางสขสชมชนดวย

การสมภาษณเชงลกกบกลมเปาหมาย8คน

และยนยนผลดวยการสนทนากลม9คนรวม

17คน

กลมเปำหมำย

แกนน�าสรางสขสชมชนประกอบดวย

ผสงอายจ�านวน10คนและแกนน�าชมชนวย

ผใหญจ�านวน7คนจ�านวน17คนโดยม

เกณฑคดเขาคอ1.เปนผทเคยเขารวมการฝก

สยามหวเราะจากคณะวทยากรมหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒในชวงป2555-2560ไมต�า

กวา6ครง2.เคยเขารวมการฝกสยามหวเราะ

ทกวนศกรในชมชนไมต�ากวา80ครง3.เคย

มประสบการณการน�าฝกสยามหวเราะอยาง

นอย3ครงขนไปเกณฑคดออกคอ1.ผทไม

ไดเขารวมการฝกสยามหวเราะในชมชนตดตอ

กนเกน1ปขนไป2.แกนน�าเยาวชนทมอาย

ต�ากวา15ปลงมา

ระยะทสอง เปนการวจยเชงปรมาณ

เพอวเคราะหองคประกอบเชงยนยนปจจยเชง

สาเหตของประสทธผลโครงการพฒนาแกนน�า




สรางสขสชมชนดวยเทคนคการวเคราะหองค

ประกอบเชงยนยนและวเคราะหเสนทางความ

สมพนธของปจจยทสงผลตอประสทธผลของ

โครงการพฒนาแกนน�าสรางสขสชมชนดวย

เทคนคPathAnalysisวเคราะหขอมลดวย

โปรแกรมส�าเรจรปทางสถต

ประชากรไดแกประชาชนทเคยเขา

รวมการฝกสยามหวเราะอยางนอย1ครง

ขนไปในต�าบลหนองหมากฝายอ�าเภอวฒนา-

นครจงหวดสระแกว

ตวอยางไดแกประชาชนหม4ต�าบล

หนองหมากฝายอ�าเภอวฒนานครจงหวด

สระแกวทเคยเขารวมการฝกสยามหวเราะ

อยางนอย1ครงขนไปจ�านวน252คน

ซงไดมาจากการสมอยางงาย(SampleRan-

domSampling)โดยใชหมบานเปนหนวยใน

การสม(8หม)

ตวแปรทศกษำ

ตวแปรอสระไดแกปจจยทสงผลตอ

ประสทธผลของโครงการประกอบดวยตวแปร

(1)ปจจยดานสภาพแวดลอม(2)ปจจยดาน

กจกรรม(3)ปจจยดานวทยากรและ(4)

ปจจยดานผน�าชมชน

ตวแปรตามไดแก(1)ประสทธผลของ

โครงการพฒนาแกนน�าสรางสขสชมชน

เครองมอทใชในกำรวจย

ระยะทหนงเครองมอทใชไดแกแบบ

สมภาษณแบบกงโครงสราง(Semi-structure)

เพอคนหาปจจยทสงผลตอประสทธผลของ

โครงการแกนน�าสรางสขส ชมชนและแบบ

สนทนากลม(FocusGroup)เพอหาฉนทา

มตของปจจยทส งผลต อประสทธผลของ

โครงการแกนน�าสรางสขสชมชน

ระยะทสอง เครองมอท ใช ได แก

แบบสอบถามแบบมาตรสวนประมาณคา

5ระดบแบงออกเปน3ตอนไดแกตอนท1

สอบถามขอมลสวนบคคลตอนท2สอบถาม

ปจจยทส งผลตอประสทธผลของโครงการ

4ตวแปรไดแก(1)ปจจยดานสภาพแวดลอม

(2)ปจจยดานกจกรรม(3)ปจจยดานวทยากร

และ(4)ปจจยดานผน�าชมชนจ�านวน28ขอ

มคาอ�านาจจ�าแนกรายขออยระหวาง.218-

.780มคาความเชอมนเทากบ.907ตอนท3

สอบถามประสทธผลของโครงการพฒนาแกน

น�าสรางสขสชมชนจ�านวน16ขอมคาอ�านาจ

จ�าแนกรายขออยระหวาง.247-.604มคา

ความเชอมนเทากบ.798



สถตทใชในกำรวเครำะหขอมล

1.การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน

ปจจยเชงสาเหตของประสทธผลโครงการ

พฒนาแกนน�าสรางสขสชมชนตามวตถประสงค

การวจยขอท2ใชเทคนคการวเคราะหองค

ประกอบเชงยนยน(ConfirmFactorAnalysis)

2.การวเคราะหเสนทางความสมพนธ

ของปจจยทสงผลตอประสทธผลของโครงการ

พฒนาแกนน�าสรางสขส ชมชนตามวตถ-

ประสงค การวจยข อท 3 ใช เทคนคการ

วเคราะหPathAnalysis

กำรพทกษสทธ

งานวจยครงนคณะผวจยไดด�าเนนการ

ปกปองสทธตวอยางตามหลกการของจรยธรรม

โดยโครงการวจยไดรบการอนมตจากคณะ

กรรมการจรยธรรมส�าหรบพจารณาโครงการ

วจยทท�าในมนษยมหาวทยาลยศรนครนทร-

วโรฒเมอวนท17กรกฎาคม2560รหส

หมายเลขรบรองคอSWUC/E-078/2560

กอนการเกบข อมลมการขออนญาตกล ม

เปาหมายและตวอยางกอนเพอใหยนยอมใน

การใหความรวมมอในงานวจยและไมมการ

บนทกชอนามสกลบานเลขทในเครองมอทใช

ในการเกบขอมล


1. ผลการค นหาป จจยทส งผลต อ

ประสทธผลของโครงการพฒนาแกนน�าสรางสข

สชมชนเพอตอบสนองวตถประสงคการวจย

ขอท1จากการวจยเชงคณภาพดวยเทคนค

การสมภาษณเชงลกและการสนทนากล ม

พบวาปจจยทสงผลตอประสทธผลของโครงการ

พฒนาแกนน�าสรางสขสชมชนประกอบดวย

4กล มปจจยหลกไดแกปจจยดานสภาพ

แวดลอม(5ปจจย)ปจจยดานกจกรรม(8

ปจจย)ปจจยดานวทยากร(8ปจจย)และ

ปจจยดานผน�าชมชน(7ปจจย)สามารถสรป

รายละเอยดดงตาราง1




ตำรำง 1ผลการสรปปจจยตางๆทสงผลตอประสทธผลของโครงการพฒนาแกนน�าสรางสขสชมชน

ปจจยดำนสภำพแวดลอม

(5 ปจจย)

ปจจยดำนกจกรรม

(8 ปจจย)

ปจจยดำนวทยำกร

(8 ปจจย)

ปจจยดำนผน�ำชมชน

(7 ปจจย)

1.มสงอ�านวยความสะดวก

ทเพยงพอ

2.เดนทางสะดวก

3.เปนจดศนยกลางของ

ชมชน

4.มความปลอดภย

5.สามารถท�ากจกรรม

กลางแจงและในรมได

1.ทาหวเราะบ�าบดดวย

สยามหวเราะท�าไดงาย

2.มความสนกขณะฝก

3.รสกถงการเปลยนแปลง

ทชดเจนทางดานรางกาย

และดานอารมณ

4.ท�าใหรจกและมความ

สมพนธกนมากขน

5.ฝกแลวหายเครยด

6.ไดรวมกลมเพอฝกอยาง

ตอเนอง

7.ไมขดกบวถชวตหรอการ

ด�ารงชวต

8.เปนทรจกในชมชนและ

สรางชอเสยง

1.มความเชยวชาญ

2.สอนสนกเขาใจงาย

3.มบคลกภาพ

4.มความนาเชอถอ

5.กระตนผเขารวมอบรม

ไดด

6.เขาถงผเขารวมอบรม7.

มความใสใจไมทงชมชน

8.ชอเสยงของมศว.

1.ผน�าชมชนมความเขม

แขง

2.ดแลใสใจผเขารวม

กจกรรม

3.สามารถน�าฝกทาทางได

4.จดจ�าทาทางได

5.กระตนกลมและจด

กจกรรมตอยอดอยางตอ

เนอง

6.มการชกชวนโนมนาว

คนในชมชนใหเขารวม

7.ใหก�าลงใจและตดตาม

2.ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนปจจยเชงสาเหตของประสทธผลโครงการพฒนา

แกนน�าสรางสขสชมชนเพอตอบสนองวตถประสงคการวจยขอท2จากการวจยเชงปรมาณเกบ

ขอมลดวยแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา5ระดบวเคราะหขอมลดวยเทคนคการ

วเคราะหองคประกอบเชงยนยน(ConfirmFactorAnalysis)พบวาประกอบดวย4กลมปจจย

หลกทเปนปจจยเชงสาเหตของประสทธผลโครงการพฒนาแกนน�าสรางสขสชมชนตามผลการวจย

เชงคณภาพไดแกปจจยดานสภาพแวดลอม(5ปจจย)ปจจยดานกจกรรม(8ปจจย)ปจจยดาน

วทยากร (8ปจจย)และปจจยดานผ น�าชมชน(7ปจจย) เมอด�าเนนการเกบขอมลดวย

แบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคาและวเคราะหขอมลดวยเทคนคการวเคราะหองคประกอบ

เชงยนยนพบวามความกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ(Chi-Square=0.02,df=1,P-value=

0.88722,RMSEA=0.000)รายละเอยดดงตาราง2



ตำรำง 2ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนปจจยเชงสาเหตของประสทธผลโครงการพฒนา

แกนน�าสรางสขสชมชน(n=252)

ปจจยเชงสำเหตของประสทธผลโครงกำร λ θ t R2

พฒนำแกนน�ำสรำงสขสชมชน

1.ปจจยดานสภาพแวดลอม(envi) .42 .83 6.13 .17

2.ปจจยดานกจกรรม(activities) .63 .61 9.64 .39

3.ปจจยดานวทยากร(trainers) .89 .22 13.29 .78

4.ปจจยดานผน�าชมชน(com-lead) .67 .55 10.25 .45

(Chi-Square=0.02,df=1,P-value=.88722,RMSEA=.000)

ตาราง2พบวาแบบจ�าลององคประกอบของปจจยเชงสาเหตของประสทธผลโครงการพฒนา

แกนน�าสรางสขสชมชนมความกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ(Chi-Square=0.02,df=1,

P-value=0.88722,RMSEA=0.000)ประกอบดวย4กลมปจจยหลกไดแกปจจยดาน

สภาพแวดลอมปจจยดานกจกรรมปจจยดานวทยากรและปจจยดานผน�าชมชนคาน�าหนกองค

ประกอบมาตรฐาน(λ)(StandardizedSolution)อยระหวาง.42-.89อยางมนยส�าคญ

ทางสถตทระดบ.05มคาความคลาดเคลอนมาตรฐาน(θ)อยระหวาง.22-.83มคาความ

เชอมนของแตละองคประกอบโดยพจารณาจากคาR2ไดรอยละ17–78สามารถแสดงดงภาพ

ประกอบ1

ภาพประกอบ1ผลการวเคราะหองคประกอบผลการการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนปจจย

เชงสาเหตของประสทธผลโครงการพฒนาแกนน�าสรางสขสชมชน(n=252)




3.ผลการวเคราะหเสนทางความสมพนธของปจจยทสงผลตอประสทธผลของโครงการพฒนา

แกนน�าสรางสขสชมชนเพอตอบสนองวตถประสงคการวจยขอท3จากการวจยเชงปรมาณ

เกบขอมลดวยแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา5ระดบวเคราะหขอมลดวยเทคนค

PathAnalysisพบเสนทางความสมพนธวาปจจยทสงผลโดยตรงตอประสทธผลของโครงการ

พฒนาแกนน�าสรางสขสชมชนไดแกปจจยดานวทยากรปจจยดานผน�าชมชนและปจจยดาน

กจกรรมปจจยทสงผลทางออมไดแกปจจยดานสภาพแวดลอมและปจจยดานวทยากรมราย

ละเอยดดงตาราง3

ตาราง3ผลการวเคราะหเสนทางความสมพนธของปจจยทสงผลตอประสทธผลของโครงการพฒนา

แกนน�าสรางสขสชมชนดวยเทคนคการวเคราะหเสนทาง(PathAnalysis)(n=252)

ตวแปรตน

ตวแปรตำม R2 อทธพล ปจจยดำน ปจจยดำน ปจจยดำนผน�ำ ปจจยดำน

สภำพแวดลอม วทยำกร ชมชน กจกรรม

(envi) (trainer) (com-lead) (activity)

ปจจยดำน .43 DE .37*(7.21) .42*(8.14) n/a n/a

กจกรรม IE n/a n/a n/a n/a

(activities) TE .37*(7.21) .42*(8.14) n/a n/a

ประสทธผล .45 DE n/a .15*(2.29) .18*(3.10) .47*(8.32)

โครงกำร IE .18*(5.45) .20*(5.82) n/a n/a

(effect) TE .18*(5.45) .35*(5.48) .18*(3.10) .47*(8.32)

χ2 =4.96df=2p-value=.08367,RMSEA=.077,RMR=.00082,SRMR=.024,

CFI=.99,GFI=.99,AGFI=.94,CN=465.60

ตาราง3พบวาแบบจ�าลองเสนทางความสมพนธของปจจยทสงผลตอประสทธผลของ

โครงการพฒนาแกนน�าสรางสขสชมชนมความกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ(χ2=4.96df=2p-

value=.08367,RMSEA=.077,RMR=.00082,SRMR=.024,CFI=.99,GFI=.99,

AGFI=.94,CN=465.60)โดยพบการประมาณคาพารามเตอรในแบบจ�าลองดงกลาวดงน

1.ปจจยทสงผลทางตรงตอประสทธผลของโครงการพฒนาแกนน�าสรางสขส ชมชน

เรยงตามล�าดบไดแกปจจยดานกจกรรมปจจยดานผน�าชมชนและปจจยดานวทยากรโดยมคา

สมประสทธอทธพลเทากบ.48,.18และ.15อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ.05



2.ปจจยดานวทยากรสงผลทางออมตอประสทธผลของโครงการพฒนาแกนน�าสรางสขส

ชมชนผานปจจยดานกจกรรมมคาสมประสทธอทธพลเทากบ.20อยางมนยส�าคญทางสถตท

ระดบ.05

3.ปจจยดานสภาพแวดลอมสงผลทางออมตอประสทธผลของโครงการพฒนาแกนน�าสราง

สขสชมชนผานปจจยดานกจกรรมมคาสมประสทธอทธพลเทากบ.18อยางมนยส�าคญทางสถต

ทระดบ.05

4.ปจจยดานสภาพแวดลอมปจจยดานกจกรรมปจจยดานผน�าชมชนและปจจยดาน

วทยากรสามารถรวมกนท�านายประสทธผลของโครงการพฒนาแกนน�าสรางสขสชมชนไดรอยละ

45สามารถแสดงดงภาพประกอบ2

ภาพประกอบ2ผลการวเคราะหเสนทางความสมพนธของปจจยทสงผลตอประสทธผลของ

โครงการพฒนาแกนน�าสรางสขสชมชนดวยเทคนคPathAnalysis(n=252)




อภปรำยผลกำรวจย

1. ผลการค นหาป จจยทส งผลต อ

ประสทธผลของโครงการพฒนาแกนน�าสรางสข

สชมชน

ผลการวเคราะหข อมลในระยะท1

สามารถแบงกลมขององคประกอบทสงผลตอ

โครงการพฒนาแกนน�าสรางสขสชมชนไดเปน

4ปจจยหลกไดแกปจจยดานกจกรรมดาน

วทยากรดานผน�าและดานสภาพแวดลอม

ซงสอดคลองกบการสมภาษณเชงลกและการ

ยนยนดวยการสนทนากล มผ สงอายและ

แกนน�าชมชนใหขอมลวาสยามหวเราะเปน

กจกรรมทด เกดประโยชนตอรางกายและ

จตใจอยางชดเจนผสงอายรอเขารวมกจกรรม

ในแตละสปดาหเพราะไดออกมาเจอเพอนใน

ชมชนไดฝกหายใจฝกการออกก�าลงกาย

ภายในดวยสยามหวเราะสรางใหเกดชวตชวา

และถอเปนการใชเวลาวางใหเกดประโยชน

จนเกดการรอฟนการรวมกลมของชมรมผสง

อายขนใหมซงสอดคลองกบงานวจยของจตรา

ดษฎเมธาและคณะ(2558;2560)ทวาหาก

ผสงอายไดท�ากจกรรมทท�าใหเกดเกดความ

พงพอใจหรอรบรไดถงการเปลยนแปลงทเกด

ขนกบตนเองจะท�าใหผสงอายมก�าลงใจในการ

พฒนาตนเองตอไดและเปนพลงทสงเสรมซง

กนและกนอกดวยแมวาชวงปแรกบางกลม

ในชมชนมเจตคตวาผ ทเขารวมคอคนม

ปญหามความผดปกตอยางไรกตามเมอเกด

การเปลยนแปลงในการทศทางบวกของผทเขา

รวมทเพมจ�านวนมากขนท�าใหคนจ�านวนหนง

ทเคยคดเชนนนเปลยนการรบรใหมเพราะ

เหนการขยายผลในวงกวางจนเปนทยอมรบ

จากชมชนภายนอกและกจกรรมไมขดกบวถ

ชวตของชมชนแตอยางใด

นอกจากน ทกครงทลงพนท คณะ

ท�างานจะมการประชมโดยใหตวแทนผเขารวม

กจกรรมและอาสาสมครผ น�ากล ม ซงเปน

ผ อ�านวยการโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

สาธารณสขต�าบลบานทาชาง (ผอ.รพสต)

เขารวมประชมเพอรวมประเมนผลโครงการ

และวางแผนการจดกจกรรมครงตอไปรวมถง

มการสานตอในการฝกอยางตอเนองทกสปดาห

โดยผอ�านวยการฯเปนผน�าการฝกและเปน

ผ สรางใหเกดการรวมกลมท�าใหผ เขารวม

กจกรรมเกดความรสกมนใจปลอดภยเพราะ

รสกวาอยใกลกบหมอ(นกวชาการสาธารณสข)

เนองจากคนชนบทสวนใหญจะใหความเคารพ

และความส�าคญกบครอาจารยวชาชพดาน

การพยาบาลและการแพทยทงนตนทนของ

ผน�าสนบสนนใหเกดการเขารวมอยางตอเนอง

ซงเปนไปตามแนวคดการพฒนาแบบมสวนรวม

ของสเมษยหนกหลง(2560)ทวาการพฒนา

แบบมสวนรวมโดยใชพลงปญญาของคนใน

ชมชนจะท�าใหคนในชมชนเกดความตระหนก



และเหนความส�าคญของการพฒนาชมชนของ

ตนเองในทกขนตอนอกทงการด�าเนนการวจย

จะเหนลกษณะของการใหความเคารพบทบาท

หนาทสอดคลองกบแนวคดการขดเกลาทาง

สงคมของธระชนพลโยธา(2556)ทท�าให

ผ อย ในสงคมนนเกดความร สกตระหนกใน

บทบาทหนาทของตนเองนนคอการทแกนน�า

มความภาคภมใจทสามารถสอนทาแตละทา

ของสยามหวเราะกบผอนได

นอกจากนชมชนมการรบรทมตอคณะ

วทยากรคนในชมชนใหคากบผทมาใหความร

วาจบระดบปรญญาเอกและเปนคณาจารย

จากมหาวทยาลยมาสอนใหแสดงถงความ

เชยวชาญและการสอนเปนไปดวยความเปน

กนเองใชภาษาทงายการฝกในแตละครง

จะฝกย�าซ�าทวนความรเกาและเสรมความ

รใหมเพอการปฏบตตนใหมสขภาวะเกดขนได

สามารถเขาถงไดงายใสใจกบผเขารวมกจกรรม

และคนในชมชนโดยมการเขามาใหบรการ

วชาการอยางตอเนองมานานหลายปยงไปกวา

นนผน�าชมชนยงรวมท�างานกบคณะวทยากร

ท�ากจกรรมตอเนองมใชเพยงรอวทยากรมา

สอนไดรบก�าลงใจและการกระตนกลมรวม

ถงการโนมนาวชกชวนใหคนในชมชนใหเขารวม

กจกรรมมการตดตามผลการฝกและการ

เปลยนแปลงทเกดขนจงท�าใหเกดความสข

และความพงพอใจ

สถานทตงในการฝกสยามหวเราะคอ

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพสาธารณสขต�าบล

บานทาชางซงถอเปนจดศนยกลางของชมชน

มความสะดวกในการเดนทางสามารถจด

กจกรรมกลางแจงและในรมไดทงนโดยปกต

การฝกจะท�าหนาลานกลางแจงทกวนศกรเวลา

9.00-11.00น.หากฝนตกหรอมกจกรรมอนๆ

จะยายการฝกไปทหองประชมในรมครอบครว

ของผเขารวมไมเปนหวงเพราะสถานทมศาลา

นงพกสามารถตรวจสขภาพเบองตนไดเชน

การวดระดบความดนโลหตเปนตนดงนน

ผลการศกษาแสดงใหเหนวาชมชนต�าบลหนอง

หมากฝายมการแลกเปลยนความรเชอมโยง

คณลกษณะเฉพาะตวของชมชนทบรณาการ

รวมกบวทยาการจากภายนอกไดอยางเหมาะ

สมจนสามารถสรางใหชมชนเปนตวแบบ

(Modeling)ใหแกชมชนภายนอกเปนไปตาม

แนวคดความส�าคญของของแหลงเรยนรใน

ชมชนทวาแหลงการเรยนรจะเปนสงทเชอม

โยงเรองราวในพนทหรอความรทองถนสความ

รสากลพฒนาคณลกษณะและความคดความ

เขาใจในคณคาของชมชนและเจตคตมนสย

รกการเรยนร มทกษะการแสวงหาความร

สามารถจดการความรไปสการเผยแพรใหแก

ผอน(นเรนทรแกวใหญ,2561)




2.ผลการวเคราะหองคประกอบเชง

ยนยนปจจยเชงสาเหตของประสทธผลโครงการ


จากผลการวเคราะหองคประกอบเชง

ยนยนพบวาคาน�าหนกองคประกอบมาตร-

ฐานปจจยดานสงแวดลอมปจจยดานกจกรรม

ปจจยดานวทยากรและปจจยดานผน�าชมชน

ทง4ปจจยมความกลมกลนกบขอมลเชง

ประจกษซงครอบคลมองคประกอบการพฒนา

โครงการใหประสบผลส�าเรจเพราะการท�างาน

ชมชนมใชเกดจากปจจยเพยงปจจยใดหนง

เพยงอยางเดยวโดยเฉพาะอยางยงการท�างาน

ชมชนในเชงพฒนาทนทางทรพยากรบคคลใน

ชมชนผน�าชมชนทงผน�าทเปนทางการและไม

เปนทางการจะตองใหการสนบสนน(Edgin-

tonet.al,2002)โดยชมชนในต�าบลหนอง

หมากฝาย ได รบการสนบสนนจากนายก

องคการบรหารสวนต�าบลทงอดตนายกและ

นายกคนปจจบนนอกจากนจดศนยกลางของ

การรวมกลมคอโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

สาธารณสขต�าบลบานทาชางซงปกตชมชน

อนๆจะใชศาลาอเนกประสงคในวดหรอพนท

โรงเรยนในการรวมกล ม (สมตรสวรรณ

และคณะ,2554)ยงไปกวานนผอ�านวยการ

โรงพยาบาลฯเปนผ ทคนในชมชนศรทธา

เชอใจเพราะท�างานดานการสงเสรมสขภาพ

อยางเขมแขงและเขาถงประชาชนเมอไดอาสา

เปนผน�าการฝกกลมดวยตนเองจงท�าใหสราง

แกนน�าชมชนไดไมล�าบากนกซงกจกรรมสยาม

หวเราะทรวมกลมกนฝกเพอสรางแกนน�าน

ไมตองใชอปกรณหรองบประมาณเวลาม

ความเหมาะสมไมไดท�าใหเกดความเหนอยลา

หรอน าเบอ ในทางตรงข ามสร างความ

สนกสนานและท�าใหเกดชวตชวามากขน

ทงนขอมลทไดจากการสมภาษณเชงลกและ

การสนทนากลมพบวาผสงอายสวนใหญจะ

รอคอยวนศกรเพอเขารวมกจกรรมและเดน

ทางมากอนลวงหนาการฝกหนงชวโมงเพอ

พบปะพดคยกนและจะรวมฝกกจกรรมดวย

ความสขสนกสนานอยากแบงปนความสขตอ

กบคนใกลชดนอกจากนจะตดตามวนและ

เวลาทคณะวทยากรเดนทางมาใหความรเพมใน

แตละปพรอมโทรศพทมายงนกวชาการ

สาธารณสขเพอขอเขารวมกจกรรมและจะมา

กอนเวลานดจรง1-2ชวโมง เพอรอคณะ

วทยากรซงหากนกวชาการสามารถสรางความ

เชอมนใหเกดกบกลมเปาหมายไดแลวจะท�าให

เกดความมนใจซงการสรางความเชอมนนน

นอกเหนอไปจากความรทจะน�าไปใหแกชมชน

ยงตองมทาทางทเปนกนเองใชภาษาทงาย

กจกรรมไมซบซอนและสอนอยางชาๆมการ

สาธตเปนตวอยาง ใหฝกท�าตามพรอมกน

โดยมคณะผชวยวทยากรประกบเพอชวยปรบ

ทาทางและมการใชอารมณขนและน�าเสยงท



ปลกเรารวมถงการน�ากจกรรมทคอยเปนคอย

ไปสงเกตผเขารวมการฝกโดยใหผเขารวมการ

ฝกนนเปนศนยกลางมความยดหยนและแกไข

สถานการณทอาจเกดขนเฉพาะหนาไดรวมถง

ตองมอารมณขนดวยเพอสรางบรรยากาศของ

ความเปนกนเองใหเกดขน(Kosseff,2010,

สวมลตงสจจพจน,2553)

3. ผลการว เคราะห เส นทางความ

สมพนธของปจจยทสงผลตอประสทธผลของ

โครงการพฒนาแกนน�าสรางสขสชมชน

ผลวเคราะหเสนทางความสมพนธของ

ปจจยทส งผลทางตรงตอประสทธผลของ

โครงการพฒนาแกนน�าสรางสขสชมชนไดแก

ปจจยดานกจกรรมดานผน�าชมชนและดาน

วทยากรตามล�าดบเนองจากกจกรรมทน�าไป

ท�าในโครงมความใหมไมซ�ากบแนวการสง

เสรมสขภาพแบบเดมๆสามารถรบร การ

เปลยนแปลงทเกดขนภายหลงจากการท�า

กจกรรมไดดวยตนเอง(Russell,2005)นอก

จากนการเปนทร จกกบชมชนภายในและ

ภายนอกท�าใหเกดความภาคภมใจในตนเอง

จงเปนแรงสนบสนนใหอยากเปนแกนน�าและ

อยากฝกตอไปนอกจากนการทผ น�าชมชน

เปนผสอนสงเสรมสนบสนนเชญชวนใหผทม

ปญหาดานสขภาพกายหรอดานสขภาพจตมาก

เขารวมและเกดผลเปลยนแปลงอนเนองมา

จากกจกรรม ย งท�าให เป นหลกฐานเชง

ประจกษทแสดงใหเหนถงผลส�าเรจทเกดขน

ภายในตวบคคลและสงตอไปยงคนรอบขาง

เมอผ น�ากระต นเชญชวนใหเกดการฝกและ

สรางแกนน�าขนมาและเปดพนทใหแกนน�า

ไดเรยนร จงท�าใหเกดความยงยนมากขน

เกดความตอเนองและการตอยอดจากสงทได

เรยนรอยางไรกตามในแตละปคณะวทยากร

จะเขาชมชนเพยง3ครงตอปปจจยดาน

วทยากรจงสงผลทางออมทท�าใหการสอนสยาม

หวเราะผเขารวมเหนประโยชนจากกจกรรม

ผานทางการใหความรจากวทยากรผเขารวม

จงมสมาธ เกดความสนกกบกจกรรมได

สามารถเรยบเรยงล�าดบการฝกสยามหวเราะใน

รปแบบของกล มอยางไรกตามวทยากร

ไดตดตามผลผานทางผน�าชมชนรวมถงเปน

ทปรกษาทางดานวชาการในการน�าความรไปใช

กบงานสงเสรมสขภาพมงหมายทจะสรางผน�า

ภายในชมชนใหสรางแกนน�าในชมชนใหเกดขน

และเปนแกนน�าทเขมแขงในขณะเดยวกน

สถานทฝกมทงทฝกกลางแจงและในรมเปน

จดศนยกลางของชมชนท�าใหเกดความไหลลน

ในการฝกกจกรรมไดอยางมประสทธภาพ

และถอเปนการประชาสมพนธทางออมใหแก

คนในระแวกทผานไปมาหยดดและเขามารวม

ฝกดวยดงนนปจจยทงสตวดงกลาวขางตน

จงชวยท�านายประสทธผลของโครงการพฒนา

แกนน�าสรางสขส ชมชนไดถงร อยละ45




สอดคลองกบผลการวจยของPatryetal.

(2007)ทไดจดโครงการโดยใชกจกรรมทม

ฝกบอยๆจะท�าใหผเขารวมกจกรรมเกดความ

ช�านาญและเกดการปรบตวในชวตประจ�าวน

ซงสงผลใหเกดผเขารวมกจกรรมเกดความสข

ได


1. ขอเสนอแนะ ในกำรน�ำผลกำรวจยไปใช

1.1ในชวงระยะแรกของการลงพนท

เพอเปดพนทในชมชนการสรางสมพนธภาพ

เพอใหเกดความไววางใจเปนสงทส�าคญความ

ตองการทแทจรงอาจจะไมไดขอมลเชงลกหรอ

ปรากฏอยางแทจรงในชวงแรกของการท�างาน

อยางไรกตามหากการบรการวชาการทท�าให

กบทางชมชนกระท�าอยางมงมนตงใจเกด

ประโยชนและคณคาตอผเขารวมคนในชมชน

จะสนบสนนและใหขอมลความตองการทแท

จรงได

1.2ในการท�างานบรการวชาการแก

ชมชนใหประสบความส�าเรจและเกดความ

ยงยนควรค�านงถงปจจยดานกจกรรมทน�าไป

บรการวชาการแกชมชนควรเปนสงทผเขารวม

สามารถรบรประโยชนไดดวยตนเองซงจะสง

ผลใหผน�าชมชนทงผน�าแบบทางการและไม

เปนทางการเขามารวมขบเคลอนยงไปกวา

นนหากผน�าทเปนทางการเขามามสวนรวม

เปนตวแบบใหแกคนในชมชนไดเหนแบบอยาง

จะยงสรางความนาเชอถอมากขนจนน�าไปส

การสรางความยงยนและความเขมแขงของ

คนในชมชนตอไปไดท�าใหเกดการขยายผลตอ

วทยากรหรอผ ใหความรทมาจากภายนอก

ชมชนท�าหนาทเพยงเปนผจดประกายเมอ

ชมชนเกดความเขมแขงไดดวยตนเองจะคอยๆ

ถอนตวออกใหชมชนน�าชมชนกนเองทงน

สถานทในการจดกจกรรมควรหาสถานทท

เหมาะสมกบการท�ากจกรรมและเปนจดศนย

รวมผเขารวมสะดวกเดนทางมาท�ากจกรรมดวย

2. ขอเสนอแนะในกำรท�ำวจยครงตอไป

2.1ควรตดตามผลของความเขมแขง

และความยงยนภายหลงจากทคณะวทยากร

ถอนตวออกจากชมชนวาชมชนจะเกดความ

เขมแขงและความยงยนตอไดหรอไมและ

ปจจยใดทสรางใหเกดความยงยนและสงผลตอ

ความเขมแขงของชมชนได

2.2ควรน�ารปแบบการจดกจกรรมทท�า

ขยายผลไปยงอ�าเภอหรอจงหวดอนๆโดยให

แกนน�าชมชนทสรางขนเปนผขยายผลโดย

มหาวทยาลยเปนทปรกษาหรอชวยนเทศก

เพอสรางแกนน�ากลมใหมใหเกดขนไดดวย

กลมแกนน�าทสรางขนมา

กตตกรรมประกำศ

ขอขอบพระคณบณฑตวทยาลยมหา-

วทยาลยศรนครนทรวโรฒทใหทนสนบสนน



การท�าวจยในครงนและขอขอบคณนายก

องคการบรหารสวนต�าบลหนองหมากฝาย

ทอนญาตใหเขาไปเกบขอมลในต�าบลตลอดจน

ผ อ�านวยการโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

สาธารณสขต�าบลบานทาชาง (ผอ.รพสต)

นางสาวสธ สนทรชยทช วยอ�านวยความ

สะดวกใหแกคณะผวจยรวมไปถงคนในชมชน

ทใหความรวมมอในการเกบขอมลจนส�าเรจ

ลลวงดวยด

เอกสำรอำงอง

จตราดษฏเมธา,สเมษยหนกหลง,ณฐชวด

จนทรฟองและสธสนทรชย.(2558).

การพฒนารปแบบการสรางความสข

ของผสงอายดวยสยามหวเราะบ�าบด

ผานการวจยแบบมสวนรวมโดยใชชมชน

เปนฐาน:กรณศกษาชมชนบานทาชาง

อ�าเภอวฒนานครจงหวดสระแกว.

วารสารเพอการพฒนาเชงพนท,7(1),

31-46.

จตราดษฎเมธาสเมษยหนกหลงและ

วณฐพงศ เบญจพงศ. (2560).การ

พฒนาโปรแกรมนนทนาการบ�าบดทม

ตอความสขผสงอาย.วารสารพยาบาล

ต�ารวจ,9(2)1-13.

นเรนทรแกวใหญ.(2561).ศนยการเรยนร

ของชมชน:การพฒนาทยงยนของ

สถาบนอดมศกษา.

วารสารวชาการเซาธอสทบางกอก (สาขา

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร),2(2),

108-123.

ธระชนพลโยธา. (2556). จตวทยาสงคม.

กรงเทพฯ:มหาวทยาลยศรนครนทร-

วโรฒ

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.(2557).การ

บรการวชาการแกชมชน.ออนไลน

ค นหาเมอ17มนาคมพ.ศ.2561

https://www.swu.ac.th/SWUAn-

nualReport/2014/thai/pdf/การ

บรการวชาการแกชมชน.pdf

สธสนทรชย,เอกพจนจงดและระววรรณ

ปญญา.(2556).เอกสารสรปรายงาน

ผลโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล

บานทาชางต�าบลหนองหมากฝาย

อ�าเภอวฒนานครจงหวดสระแกว

ประจ�าป2555.(อดส�าเนา)

____. (2557). เอกสารสรปรายงานผล

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบาน

ทาชางต�าบลหนองหมากฝายอ�าเภอ

วฒนานครจงหวดสระแกวประจ�าป

2556.(อดส�าเนา)

สมตรสวรรณ,ฐณฐวงสายเชอ,สภาภรณ

สงคประชาและสถาพรรอดโพธทอง.

(2554).มนษย เศรษฐกจการเมอง

กฎหมายและสงแวดลอม.นครปฐม:

เพชรเกษมพรนตงกรปจ�ากด.




สเมษยหนกหลง. (2560).การพฒนาการ

ถายทอดภมปญญาทองถนเรองปาชาย

เลนชมชนผานการมสวนรวมของชมชน

ใหแกเยาวชนในชมชนเกาะหยงสตาร

จงหวดตรง.วารสารสถาบนวฒนธรรม

และศลปะ,2(36),115-123.

สวมลตงสจจพจน(2553).นนทนาการและ

การใชเวลาวาง.กรงเทพฯ:เอดสนเพรส

โพรดกส.

ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา.

(2558).คมอการประกนคณภาพการ

ศกษาภายในระดบอดมศกษาฉบบป

การศกษา2557.กรงเทพฯ:ส�านกงาน

คณะกรรมการการอดมศกษา.

Edginton,C.R.,Jordan,D.J.,DeGraaf,D.G.,

&Edginton,S.R.(2002).Leisureand

life satisfaction: Foundational

perspectives.NY:McGrawHill.

Kosseff,A.(2010).AMCGuidetoOutdoor

Leadership. MA. Appalachian

MountainClubBooks.

Patry,D.A.,Blanchard,C.M.,&Mask,L.

(2007).Measuring university stu-

dents' regulatory leisure coping

styles:Plannedbreathersoravoid-

ance?LeisureSciences,29(3),247-

265.

Russell,R.V.(2005).Pastimes:TheCon-

textofContemporaryLeisure.IL:

SagamorePublishingL.L.C.

ผลการพฒนาโปรแกรมเสรมสรางภาวะผนำา

นกเรยนมธยมศกษาตอนตน

ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา

The Result of The Development of

Enhancement Program for Secondary

Students Leadership in Education Opportunity

Extension School.

นงราม ชลอเจรญยง

*ผวจยสาขาวชาการบรหารและพฒนาการศกษาคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคาม

รองศาสตราจารย ดร.ประวต เอราวรรณ

*อาจารยประจ�าภาควชาวจยและพฒนาการศกษาคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคาม

อาจารย ดร.สมเกยรต ทานอก

*อาจารยประจ�าภาควชาวดผลการศกษาคณะครศาสตรมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

Nongram Chalorcharoenying

* Researcher at Educational Administration and Development, Faculty of Education, Mahasarakham University.

Assoc.Prof.Dr.Prawit Erawan

* Lecturer at Department of Educational Research and Development, Faculty of Education, Mahasarakham University.

Dr.Somkiat Tanok

* Lecturer at Department of Educational Measurement, Faculty of Education, Nakhon Ratchasima Rajabhat University.

ผลการพฒนาโปรแกรมเสรมสรางภาวะผนำานกเรยนมธยมศกษาตอนตน



บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงค1)เพอสงเคราะหองคประกอบ

ภาวะผน�านกเรยน2)เพอศกษาสภาพปจจบนและความตองการในการ

พฒนาภาวะผน�านกเรยน3)เพอพฒนาโปรแกรมการเสรมสรางภาวะ

ผน�านกเรยนและ4)เพอศกษาผลการน�าโปรแกรมไปด�าเนนการเสรม

สรางภาวะผน�านกเรยนมธยมศกษาตอนตนในโรงเรยนขยายโอกาส

ทางการศกษากลมตวอยางไดแกโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา

จ�านวน122แหงผใหขอมลประกอบดวยผบรหารครและประธาน

สภานกเรยนรวมจ�านวน366คนเครองมอทใชในการวเคราะหขอมล

ไดแกแบบสมภาษณแบบมโครงสรางแบบสอบถามสภาพปจจบนและ

ความตองการในการพฒนาภาวะผน�านกเรยนขอสอบวดความรกอน

และหลงการพฒนาและแบบประเมนความพงพอใจสถตทใชในการ

วเคราะหขอมลไดแกการวเคราะหเนอหาคาเฉลยคารอยละคาสวน

เบยงเบนมาตรฐานและเทคนคการหาคาดชนความสอดคลองผลการ

วจยพบวา

1.ผลการสงเคราะหองคประกอบภาวะผน�านกเรยนมธยมศกษา

ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาพบวามองคประกอบไดแกดาน

ทกษะการแกปญหาดานความคดรเรมสรางสรรคดานความเชอมนใน

ตนเองดานมนษยสมพนธดานความรอบรดานความซอสตยสจรตดาน

ความเสยสละดานวสยทศนและดานความรบผดชอบ

2.ผลการศกษาสภาพปจจบนและความตองการในการพฒนา

ภาวะผน�านกเรยนมธยมศกษาตอนตนในโรงเรยนขยายโอกาสทางการ

ศกษาพบวาสภาพปจจบนภาวะผน�านกเรยนโดยรวมและรายดานอย

ในระดบมากสวนความตองการในการพฒนาภาวะผ น�านกเรยน

มธยมศกษาตอนตนในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาโดยรวมและ

รายดานอยในระดบมากทสด


นงราม ชลอเจรญยง, ประวต เอราวรรณ และ สมเกยรต ทานอก

139

3.ผลการพฒนาโปรแกรมการเสรมสรางภาวะผน�านกเรยน

มธยมศกษาตอนตนในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาพบวามองค

ประกอบไดแก1)ทมาและความส�าคญของโปรแกรม2)วตถประสงค

ของโปรแกรม3)รปแบบและวธการพฒนา4)โครงสรางของโปรแกรม

และ5)เนอหาและสาระส�าคญของโปรแกรมประกอบดวย9โมดล

ไดแก1ดานทกษะการแกปญหา2ดานความคดรเรมสรางสรรค

3ดานความเชอมนในตนเอง4ดานมนษยสมพนธ5ดานความรอบร

6ดานความซอสตยสจรต7ดานความเสยสละ8ดานวสยทศนและ

9ดานความรบผดชอบโดยใชระยะเวลาการอบรม9วนสวนวธการ

พฒนาไดแก1)การอบรม2)กจกรรมกลมและ3)การปฏบตจรง

ประกอบดวยกระบวนการการพฒนา3ขนคอขนท1การประเมน

กอนการพฒนาขนท2การพฒนาและขนท3การประเมนหลงการ

พฒนา

4.ผลการน�าโปรแกรมไปด�าเนนการเสรมสรางภาวะผน�านกเรยน

มธยมศกษาตอนตนในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาพบวาการ

ทดสอบความรเกยวกบภาวะผน�านกเรยนมธยมศกษาตอนตนในโรงเรยน

ขยายโอกาสทางการศกษานกเรยนมคะแนนหลงการพฒนาสงกวากอน

การพฒนาและทกคนผานเกณฑรอยละ80การประเมนภาวะผน�า

นกเรยนมธยมศกษาตอนตนในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาหลง

พฒนาโดยรวมอยในระดบมากทสดและการประเมนความพงพอใจทม

ตอโปรแกรมเสรมสรางภาวะผน�านกเรยนมธยมศกษาตอนตนในโรงเรยน

ขยายโอกาสทางการศกษาโดยรวมอยในระดบมากทสด

ค�ำส�ำคญ: 1)ภาวะผน�านกเรยน

2)โปรแกรมเสรมสรางภาวะผน�า




Abstrct Thepurposeofthisresearchwere1)tosynthesize

studentleadershipcomponents2)tostudythecurrent

stateandneedforstudentsleadershipdevelopment3)to

developed students leadership enhancement programs

and4)tostudytheresultofprogramimplementationin

EducationOpportunityExtensionSchool.Thesamplecon-

sistedof122ofschoolsfortheexpansionofeducational

opportunities.Thedatawerecomposedofadministrators,

teachersandstudentcouncilpresident,totally366persons.

Theresearchinstrumentswerestructuredinterviews,ques-

tionnaires of current condition and needs in students lead-

ershipdevelopment,theexamquestionsofKnowledge

test before and after development and satisfaction assess-

mentform.Thestatisticalusedforanalyzingthedatawere

frequency,percentage,arithmeticmean,standarddeviation,

andtheconsistencyindextechnique.Theresultsofthis

researchfoundthat:

1.ThesynthesisofstudentsleadershipinEducation

OpportunityExtensionSchoolfoundthat;therewere

elements of the problem solving skills, the creative thinking,

theselfofconfidence,thehumanrelationship,theknowl-

edge,thehonesty,thesacrifice,thevisionandtherespon-

sibility.

2.Theresultsofthecurrentsituationandtheneed

ofthestudentsleadershipinEducationOpportunityExten-

sionSchool;thecurrentsituation, inoverallandeach

aspect,theywereinthehighlevel.Fortheneedofthe



141

leadershipofstudentsinEducationOpportunityExtension

School, in overall and each aspect, they were in the highest

level.

3.Thedevelopedprogram fordeveloping the

studentsleadershipinEducationOpportunityExtension

Schoolconsistedofthecomponentsofprogramare:1)the

importanceoftheprogram2)thepurposeoftheprogram

3)formatandhowtodevelop4)thestructureofthe

programand5)thecontentandessenceoftheprogram

consistsof9modules:Modules1;theproblemsolving

skills,Modules2;thecreativethinking,Modules3;theself

ofconfidence,Module4;thehumanrelationship,Module

5;theknowledge,Module6;thehonesty,Module7;the

sacrifice,Module8;thevision,Module9;theresponsibility

byspendingtimeofdevelopmentfor9days.Thetech-

niquesfordevelopmentconsistedof:1)training2)group

activitiesand3)practicalityincluded3stepsofdevelop-

mentprocess:Stage1;assessmentbeforedevelop-

ment,Stage2;development,andStage3;assessment

afterdevelopment.

4.Theimplementationofthestudentsleadershipin

EducationOpportunityExtensionSchoolfoundthat;the

score of the test on leadership, the students score after

treated by this program was higher than pretest and every-

onepassedthe80percentthreshold.Theassessmentthe

studentsleadershipinEducationOpportunityExtension

School after development in overall at the highest level




and the satisfaction assessment on the students leadership

inEducationOpportunityExtensionSchoolinoverallatthe

highestlevel.

Keywords: 1)studentsleadership

2)EnhancementLeadershipProgram


ภาวะผน�าเกยวของกบกระบวนการทม

อทธพลตอสงคมซงมบคคลๆหนงพยายามท

จะเขามามอทธพลเหนอบคคลอนเพอด�าเนน

กจกรรมตามโครงสรางดวยวธการสรางความ

สมพนธภายในกลมหรอภายในองคการ(Hoy

andMiskel,2005:392)เปนความสามารถ

ในการบนดาลใจใหเกดความเชอมนและ

สนบสนนบคคลทมความปรารถนาจะท�างาน

ใหท�างานไดประสบผลส�าเรจตามเปาหมาย

ขององคการ(DuBrin,2009:334)และสราง

แรงบนดาลใจใหบคคลอนเกดความเชอมนและ

สนบสนนบคคลทมความปรารถนาจะท�างาน

ใหสามารถท�างานจนประสบผลส�าเรจตาม

เปาหมายทกลมหนวยงานและทองคกรรวมกน

ก�าหนดไว(ประภาพรรณรกเลยง,2556:2)

ซงจะเหนไดวาภาวะผน�าเปรยบเสมอนอาวธ

ประจ�ากายของผ บรหารทจะเปนตววดผล

สมฤทธและประสทธภาพของงาน เป น

คณสมบตทส�าคญยงตอการบรหารงานตอ

ผ รวมงานตอผ ใตบงคบบญชาตอสถาบน

และตอความส�าเรจขององคการทงนเพราะ

ผน�าเปนผทมอทธพลตอการด�าเนนงานเปน

ตวแทนองคการและเปนแกนน�าแหงพลงรวม

ของบคคลในองคการความสามารถและ

ลกษณะของผน�ามสวนสมพนธอยางมากกบ

คณภาพและความกาวหนาและสะทอน

ประสทธภาพขององคการนอกจากนภาวะผน�า

ยงเปนตวอยางในการปฏบตงานซงจะสงผล

ใหการด�าเนนงานเปนไปอยางราบรนและม

ประสทธผล(พเชษฐวงศเกยรตขจร,2553:

42)

ส�าหรบภาวะผน�านกเรยนเปนความ

สมพนธระหวางคนทตองการเปนผน�ากบคนท

เลอกจะเปนผตามบางครงความสมพนธทเกด

ขนกอาจจะเปนแบบ1ตอ1แตบางครงกอาจ

จะเปนแบบ1ตอหลายคนอยางไรกตาม



นกเรยนทเปนผน�าตองเปนผทมความรอยาง

ถองแทเกยวกบพลวตรของความสมพนธ

ดงกลาว(KouzesandPosner,2008:21)

ผ น�านกเรยนเปนบคคลทสมาชกในกล มให

ความไววางใจเชอถอและเปนทยอมรบของ

สมาชกคนอนนอกจากนนยงเปนบคคลท

สามารถโนมนาวจตใจเพอใหผอนปฏบตตาม

ดวยความเตมใจและปฏบตตามจนเกดความ

ส�าเรจตามวตถประสงคของกจกรรมนนๆ

(จมมทองพมพ,2552:32)ซงคณลกษณะ

ภาวะผน�านกเรยนประกอบดวยการมความ

เชอมนในตนเองมทกษะทางดานการฟงและ

การสอสารมความรอบร เกยวกบสงคม

มทกษะทจะชวยเสรมสรางดานอนๆทจ�าเปน

(Lipkin,2010:113-122)เปนแบบอยางทด

มมนษยสมพนธมความรบผดชอบมแนวคดท

จะชวยเสรมพลงอ�านาจใหกบชมชนเตมใจ

บรการ(Armistead,2012:58-59)นอกจาก

นยงตองมความซอสตยมวสยทศนรวธเอา

ชนะใจคนเปนผมความรอบร(Haye,2012:

145-148)

สงคมไทยตองการคนรนใหมทมภาวะ

ผน�าเพอเปนก�าลงส�าคญในการน�าทศทางของ

ประเทศใหอยรอดทามกลางการเปลยนแปลง

ทางสงคมเศรษฐกจและการเมองทมการ

แขงขนรนแรงมากขนแตปญหาภาวะผน�าไทย

พบวานกเรยนจ�านวนมากไมมภาวะความเปน

ผน�าเนองจากอยภายใตสงคมทเคยชนกบการ

เปนผตามมากกวาผน�าไมกลาแสดงความคด

เหนโดยเฉพาะในประเดนทแตกตางจากคน

อนเพราะกลวเปนแกะด�ารวมถงระบบการ

ศกษาไทยทครจ�านวนมากสอนโดยมครเปน

ศนยกลางนกเรยนตองคดตามกรอบทก�าหนด

(เกรยงศกดเจรญวงศศกด,2551:online)

ซง จดอ อนของการจดการเรยนการสอน

คอนกเรยนตอหองมหลายคนหรอครสอนได

ไมลกพอส�าหรบนกเรยนทกคนจนนกเรยน

หลายคนไมไดรบการชแนะและไดรบการฝกฝน

เพยงพอเมอโตขนจะไปท�างานการใดกคอย

เปนผตามเนองจากไมไดรบการฝกใหเปนผน�า

คนอนได(ชดบญญา,2557:online) ซงสง

ผลใหคนไทยขาดลกษณะความเปนผน�าไดแก

ขาดความเสยสละและความมจตใจเออเฟอ

ขาดความซอสตยและความรบผดชอบตอการ

กระท�าของตนและไมกลาตดสนใจ (จมมทอง

พมพ,2552:35-36)ทงนเปนผลมาจากระบบ

การศกษาทสรางเดกใหคดตามมากกวาคด

สรางสรรคและหลกสตรทใชในโรงเรยนขาด

เนอหาทสอนใหนกเรยนมภาวะผ น�า ดงนน

ประเทศไทยจงประสบปญหาขาดผทตองการ

เขามาน�าทศทางประเทศในอนาคต การสราง

ผ น�าจงเปนเรองใหญทควรใหความส�าคญ

และตองเรมพฒนาตงแตระดบการศกษาขน

พนฐาน(เกรยงศกด เจรญวงศศกด,2551:




online)โดยการฝกฝนใหนกเรยนมความ

สามารถและทกษะในการพดกลาแสดงออก

มบคลกภาพมมนษยสมพนธทด ร จกคด

วเคราะหมความรและทกษะในการเปนผน�า

ในโรงเรยนทบานและการท�างานในอนาคตฅ

ทตองใชภาวะผน�าทสงขน(นกานตธราปญจะ

ทองค�า,2557:บทคดยอ)

การสรางใหนกเรยนมภาวะผน�านนควร

เรมตงแตการสอนใหนกเรยนมทศนคตทถกตอง

ตอการเปนผน�าและมการฝกฝนโดยอาจเรม

จากการเปนผน�าในกลมเพอนการเปนผน�า

กจกรรมในโรงเรยนซงจะพฒนาใหนกเรยน

เปนผ ทมคณลกษณะอนพงประสงคตามท

หลกสตรก�าหนดกลายเปนผ น�าครอบครว

ผน�าองคกรผน�าชมชนและผน�าประเทศทดม

คณภาพในอนาคตดงนนจงถอไดวาโรงเรยน

เปนสถาบนหลกในการหลอหลอมและพฒนา

นกเรยนใหมความเปนผน�าซงจ�าเปนอยางยงท

โรงเรยนตองมโปรแกรมการเสรมสรางให

นกเรยนมภาวะความเปนผ น�าซงจะสงผล

ใหการด�าเนนกจกรรมตางๆของนกเรยนเปน

ไปอยางราบรนและมประสทธผล


1.เพอสงเคราะหองคประกอบภาวะ

ผน�านกเรยนมธยมศกษาตอนตนในโรงเรยน

ขยายโอกาสทางการศกษา

2.เพอศกษาสภาพปจจบนและความ

ตองการในการพฒนาภาวะผ น�านกเรยน

มธยมศกษาตอนตนในโรงเรยนขยายโอกาส

ทางการศกษา

3.เพอพฒนาโปรแกรมเสรมสรางภาวะ



4. เพอศกษาผลการน�าโปรแกรมไป

ด�าเนนการเสรมสร างภาวะผ น�านกเรยน



ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1.ไดทราบถงองคประกอบของภาวะ


ขยายโอกาสทางการศกษาเพอใชส�าหรบการ

พฒนานกเรยนใหมภาวะผน�าตามองคประกอบ

2.ไดโปรแกรมการเสรมสรางภาวะผน�า

นกเรยนทมประสทธภาพเพอใชเปนนวตกรรม

ในการพฒนาภาวะผน�านกเรยนมธยมศกษา

ตอนตนในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา

3.ผบรหารโรงเรยนและผทเกยวของ

สามารถน�าขอมลสารสนเทศไปเปนแนวทาง

การพฒนานกเรยนมธยมศกษาตอนตนใน

โรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาใหมภาวะ

ผน�าไดอยางมประสทธภาพ




1.ภาวะผ น�าหมายถงลกษณะของ

บคคลทพยายามเขามามอทธพลเหนอบคคล

อนโดยใชศลปะหรอกระบวนการในการชกน�า

จงใจอยางกระตอรอรนเพอโนมนาวใหบคคล

อนในองคกรยอมรบและรวมด�าเนนการไป

ดวยกนเพอใหบรรลเป าหมายหรอวตถ-

ประสงคในสงทผน�าตองการ

2.การพฒนาภาวะผน�าหมายถงการ

พฒนาศกยภาพของผ น�าซงไดมาจากการ

ฝกอบรมหรอการเรยนร จากประสบการณ

และความผดพลาดตางๆของตนเองบคคลอน

และองคกรโดยมแนวทางในการพฒนาคอการ

ท�าความรจกตนเองการสรางวนยในตนเอง

การศกษาการแสวงหาประสบการณการให

ค�าปรกษา

3.ภาวะผน�านกเรยนหมายถงความ

สามารถของนกเรยนในดานการแกปญหาดาน

ความคดรเรมสรางสรรคดานความเชอมนใน

ตนเองดานมนษยสมพนธดานความรอบร

ดานความซอสตยสจรตดานความเสยสละ

ดานวสยทศนและดานความรบผดชอบ

3.1ดานทกษะแกปญหาหมายถง

ลกษณะของนกเรยนทจะตองรจกการคนหา

วธการแกปญหาทหลากหลายประเมนและ

ตดสนใจเลอกแนวทางในการแกปญหาไดอยาง

เหมาะสมรจกการวางแผนและลงมอแกปญหา

การประเมนผลการด�าเนนการแกปญหาและ

การสะทอนผลการแกปญหา

3.2ดานความคดรเรมสรางสรรค

หมายถงความสามารถในการคดในราย

ละเอยดเพอขยายหรอตกแตงความคดหลก

ใหไดความหมายทสมบรณมความคดยดหยน

สามารถในการคดหาค�าตอบไดหลากหลาย

มความคดทแปลกใหมตางจากความคดของคน

อนและสามารถคดหาค�าตอบไดอยางคลอง-

แคลววองไวรวดเรวและไดค�าตอบทมากทสด

ในเวลาทจ�ากดและไมกอใหเกดปญหาในสงคม

3.3ดานความเชอมนในตนเองหมายถง

คณลกษณะทจะช วยให ไม เกดความวตก

กงวลในเรองทเกดขนรอบตวมจตใจมนคง

มความคดเป นของตนเอง ไม วตกกงวล

กลาเผชญตอความจรงกลาตดสนใจและ

กลาคดกลาท�า

3.4ดานมนษยสมพนธหมายถง

ศลปะในการสรางความสมพนธทดทางสงคม

โดยการจ�าชอและเรยกชอคนไดอยางแมนย�า

รจกตนเองและยอมรบตนเองรจกผอนยอมรบ

ผอนและยอมรบความแตกตางระหวางบคคล

มความอดทนเคารพความคดเหนและความ

สามารถของบคคลอน

3 .5 ด านความรอบร หมายถ ง

ลกษณะของบคคลทจะตองมความรอบรเกยว

กบทกษะชวตรจกเลอกรบสงทถกและเลอก




ปฏเสธสงทไมถกไดรอบรทางดานทกษะการ

เรยนรและมความรอบรทกษะการใชเทคโนโลย

ทสรางสรรคและเกดประโยชนทงตอตนเอง

และสงคม

3.6ดานความซอสตยสจรตหมายถง

การปฏบตหนาททไดรบมอบหมายดวยความ

ซอตรงไมคดโกงพดจรงท�าจรงรกษาวาจา

สตยอยางเครงครดมความจรงใจตอคนท

เกยวของมความมงมนท�าใหงานส�าเรจเกด

ประโยชนตอตนเองหรอสวนรวม

3.7ด านความเสยสละหมายถง

การเปนบคคลทพรอมใหความชวยเหลอผอน

โดยไมหวงผลตอบแทนมความเออเฟอเผอแผ

และมจตสาธารณะ

3.8ดานการมวสยทศนหมายถง

การร เทาทนเหตการณ เปนคนชางสงเกต

มเหตผลรจกคดวเคราะหคดสงเคราะห

3.9ดานความรบผดชอบหมายถง

การตดตามผลงานของตนเพอปรบปรงแกไขให

ดขนยอมรบผลลพธทเกดขนจากการกระท�า

ของตนเองและรกษาสมบตของสวนรวม

4. โปรแกรมเสรมสร างภาวะผ น�า

นกเรยนมธยมศกษาตอนตนในโรงเรยนขยาย

โอกาสทางการศกษาหมายถงชดกจกรรม

ทใชในการพฒนาภาวะผน�าซงประกอบดวย

1) ท มาและความส� าคญของโปรแกรม

2)วตถประสงคของโปรแกรม3)รปแบบและ

วธการพฒนา4)โครงสรางของโปรแกรมและ

5)เนอหาและสาระส�าคญของโปรแกรม


การวจยการพฒนาโปรแกรมเสรมสราง

ภาวะผ น�านกเรยนมธยมศกษาตอนตนใน

โรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาเปนการ

วจยและพฒนาโดยด�าเนนการเปน4ระยะ

ดงน (ภาพประกอบวธการด�าเนนการวจย

หนาท147)


ผลการวเคราะหขอมลสรปไดดงน

1.ผลการสงเคราะหองคประกอบภาวะ


ขยายโอกาสทางการศกษาพบวาม9องค

ประกอบและ34ตวชวดไดแก1)ดาน

ทกษะการแกปญหาประกอบดวย5ตวชวด

ไดแกการคนหาวธการแกปญหาไดหลากหลาย

การประเมนและตดสนใจเลอกแนวทางในการ

แกปญหาไดอยางเหมาะสมการร จกการ

วางแผนและลงมอแกปญหาการร จกการ

ประเมนผลการด�าเนนการแกปญหาและการ

รจกการสะทอนผลการแกปญหา2)ดานความ

คดรเรมสรางสรรคประกอบดวย4ตวชวด

ไดแกสามารถคดในรายละเอยดเพอขยายหรอ

ตกแตงความคดหลกใหไดความหมายทสมบรณ



ระยะกำรวจย

ระยะท 2 การศ กษาสภาพ

ปจจบนและความตองการในการ

พ ฒ น า ภ า ว ะ ผ น� า น ก เ ร ย น

มธยมศกษาตอนตนในโรงเรยน


ระยะท1การศกษาองคประกอบ

ภาวะผ น�านกเรยนมธยมศกษา

ตอนตนในโรงเรยนขยายโอกาส


ระยะท3การพฒนาโปรแกรม

เสรมสร างภาวะผ น�านกเรยน



ระยะท4การน�าโปรแกรมไป

ด�าเนนการเสรมสรางภาวะผน�า

นกเรยนมธยมศกษาตอนตนใน

โรงเรยนขยายโอกาสทางการ

ศกษา

วธกำรด�ำเนนกำร

3.ศกษาสภาพปจจบนและความตองการใน

การพฒนาภาวะผ น�านกเรยนมธยมศกษา


โดยใชแบบสอบถามกบโรงเรยนกลมตวอยาง

1.ศกษาวเคราะหแนวคดทฤษฎจากเอกสาร

ต�าราและงานวจยทเกยวของ

2.ตรวจสอบและยนยนองคประกอบภาวะ


ขยายโอกาสทางการศกษาโดยผเชยวชาญ

จ�านวน7ทาน

4.ยกรางโปรแกรมเสรมสรางภาวะผ น�า

นกเรยนมธยมศกษาตอนตนในโรงเรยน


5. ตรวจสอบความเหมาะสมของร าง

โปรแกรมเสรมสรางภาวะผน�านกเรยน

6.ปรบปรงรางโปรแกรมเสรมสรางภาวะ

ผน�านกเรยน

7.น�าโปรแกรมไปด�าเนนการเสรมสรางภาวะ

ผน�านกเรยนจ�านวน30คน

8.ประเมนผลและตดตามผลการเสรมสราง


โรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา

9.ประเมนความพงพอใจทมตอโปรแกรม

เสรมสรางภาวะผน�านกเรยนมธยมศกษาตอน

ตนในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา

ผลทคำดหวง

สภาพปจจบนและความตองการ

ในการพฒนาภาวะผน�านกเรยน



องคประกอบภาวะผน�านกเรยน



โปรแกรมเสรมสรางภาวะผน�า



ศกษา



ศกษามภาวะผน�า

ภำพประกอบ วธกำรด�ำเนนกำรวจย




มความคดยดหยนความสามารถในการคดหา

ค�าตอบไดหลากหลายมความคดทแปลกใหม

ตางจากความคดของคนอนและสามารถคดหา

ค�าตอบไดอยางคลองแคลววองไวรวดเรวและ

ไดค�าตอบทมากทสดในเวลาทจ�ากด3)ดาน

ความเชอมนในตนเองประกอบดวย4ตวชวด

ไดแกไมวตกกงวลมความมนคงในอารมณม

จตใจมนคงมความคดเปนของตนเองกลา

เผชญตอความจรงและกลาตดสนใจกลาคด

กลาท�า4)ดานมนษยสมพนธประกอบดวย

5ตวชวดไดแกจ�าชอและเรยกชอคนไดอยาง

แมนย�าร จกตนเองและยอมรบตนเองร จก

ผอนยอมรบผอนและยอมรบความแตกตาง

ระหวางบคคลมความอดทนและยอมรบ

เคารพความคดเหนและความสามารถของ

บคคลอน5)ดานความรอบรประกอบดวย

9ตวชวดไดแกมความรอบรทกษะชวตรจก

เลอกรบสงทถกและเลอกปฏเสธสงทไมถกได

รอบรทางดานทกษะการเรยนรและมความ

รอบรทกษะการใชเทคโนโลย6)ดานความ

ซอสตยสจรตประกอบดวย4ตวชวดไดแก

การปฏบตหนาททไดรบมอบหมายดวยความ

ซอตรงไมคดโกงการพดจรงท�าจรงรกษาวาจา

สตยอยางเครงครดตองมความจรงใจตอคนท

เกยวของและตองมความม งมนท�าใหงาน

ส�าเรจเกดประโยชนตอตนเองหรอสวนรวม

7)องคประกอบดานความเสยสละประกอบ

ดวย3ตวชวดไดแกพรอมใหความชวยเหลอ

ผอนโดยไมหวงผลตอบแทนมความเออเฟอ

เผอแผและมจตสาธารณะ8)ดานวสยทศน

ประกอบดวย3องคประกอบไดแกรเทาทน

เหตการณเปนคนชางสงเกตมเหตผลและรจก

คดวเคราะหคดสงเคราะห9)ดานความรบ

ผดชอบประกอบดวย3ตวชวดไดแกการ

ตดตามผลงานเพอปรบปรงแกไขใหดขนการ

ยอมรบผลลพธทเกดขนจากการกระท�าของ

ตนเองและการรกษาสมบตของสวนรวม

2.ผลการศกษาสภาพปจจบนภาวะผน�า


โอกาสทางการศกษาโดยรวมอยในระดบมาก

และเมอพจารณาเปนรายดานพบวาอยใน

ระดบมาก6ดานคอดานมนษยสมพนธดาน

ความรอบรดานความซอสตยสจรตดานความ

เสยสละดานความรบผดชอบและดานวสย

ทศนและอยในระดบปานกลาง3ดานคอ

ดานความเชอมนในตนเองดานความคดรเรม

สรางสรรคและดานทกษะการแกปญหาสวน

ความตองการในการพฒนาภาวะผน�านกเรยน


ทางการศกษาโดยรวมอยในระดบมากทสด

และเมอพจารณาเปนรายดานพบวาอยใน

ระดบมากทสด8ดานคอดานมนษยสมพนธ

ดานความเชอมนในตนเองดานความคดรเรม

สรางสรรคดานความรอบรดานความซอสตย



สจรตดานความเสยสละดานความรบผดชอบ

และดานวสยทศนและอยในระดบมาก1ดาน

คอดานทกษะการแกปญหา

3.ผลการพฒนาโปรแกรมเสรมสราง


โรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาพบวา

มองคประกอบไดแก1)ทมาและความส�าคญ

ของโปรแกรม2)วตถประสงคของโปรแกรม

3)รปแบบและวธการพฒนา4)โครงสรางของ

โปรแกรมและ5) เนอหาและสาระส�าคญ

ของโปรแกรมประกอบดวย9โมดลไดแก

1ดานทกษะการแกปญหา2ดานความคด

รเรมสรางสรรค3ดานความเชอมนในตนเอง

4ดานมนษยสมพนธ5ดานความรอบร

6ดานความซอสตยสจรต7ดานความเสย

สละ8ดานวสยทศนและ9ดานความรบ

ผดชอบโดยใชระยะเวลาการอบรม9วนสวน

วธการพฒนาไดแก1)การอบรม2)กจกรรม

กลมและ3)การปฏบตจรงประกอบดวย

กระบวนการการพฒนา3ขนคอขนท1

การประเมนกอนการพฒนาขนท2การพฒนา

และขนท3การประเมนหลงการพฒนา

4.ผลการน�าโปรแกรมไปด�าเนนการ



ดงตอไปน

4.1ผลการทดสอบความรภาวะผน�า


โอกาสทางการศกษาคะแนนกอนพฒนาม

คะแนนเฉลย13.57จากคะแนนเตม30

คะแนนคดเปนรอยละ45.23และคะแนน

หลงการพฒนามคะแนนเฉลย25.17จาก

คะแนนเตม30คะแนนคดเปนรอยละ83.90

แสดงวานกเรยนมคะแนนหลงการพฒนาสง

กวากอนการพฒนาและผานเกณฑรอยละ80

ทกคน

4.2ผลการประเมนภาวะผน�านกเรยน


ทางการศกษาโดยรวมกอนพฒนาอยในระดบ

ปานกลางหลงพฒนาอย ในระดบมากทสด

เมอเปรยบเทยบภาวะผน�านกเรยนมธยมศกษา


หลงพฒนาและระยะตดตามผลพบวาภาวะ


ขยายโอกาสทางการศกษาระยะตดตามผลสง

กวาภาวะผน�านกเรยนมธยมศกษาตอนตนใน

โรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาหลงพฒนา

4.3ผลการประเมนความพงพอใจของ

ผเขารบการพฒนาทมตอโปรแกรมภาวะผน�า


โอกาสทางการศกษาโดยรวมทกดานอยใน

ระดบมากทสด





จากผลการวจยทกล าวมาข างต น

อภปรายผลการวจยไดดงน

1.ผลการสงเคราะหองคประกอบภาวะ


ขยายโอกาสทางการศกษาพบวามองค

ประกอบไดแกดานทกษะการแกปญหา

ดานความคดรเรมสรางสรรคดานความเชอมน

ในตนเองดานมนษยสมพนธดานความรอบร

ดานความซอสตยสจรตดานความเสยสละ

ดานวสยทศน และดานความรบผดชอบ

ซงสอดคลองกบแนวคดของจมมทองพมพ

(2552:35-36)ทเสนอวาภาวะผน�าทดของ

นกเรยนมองคประกอบไดแกดานความ

สามารถแกปญหาอยางมระบบดานความเสย

สละดานความซอสตยดานความรบผดชอบ

ตอการกระท�าของดานการกลาตดสนใจดาน

ความเชอมนในตนเองดานความสามารถ

วนจฉยปญหาตางๆดวยเหตผลและยตธรรม

ดานความขยนและอดทนและดานความรและ

มความคดสรางสรรคและสอดคลองกบผล

การวจยของไพศาลจนทรภกด(2548:349-

353)ทศกษาการพฒนาภาวะผ น�าเยาวชน

ระดบมธยมศกษาตอนปลายสงกดส�านกงาน

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐานกระทรวง

ศกษาธการพบวามองคประกอบไดแกดาน

การเปนผมวสยทศนดานการมความสามารถ

ในการตดตอสอสารดานการมความคดรเรม

สรางสรรคดานการมความรทนเหตการณ

กาวทนโลกเทคโนโลยดานการมความเชอมน

ตนเองดานการมความสามารถในการตดสนใจ

ดานการมคณธรรมจรยธรรมดานการมความ

ซอสตยสจรตดานการมความสามารถในการ

จงใจดานการมความสามารถปรบปรงเปลยน-

แปลงใหทนเหตการณดานการมมนษยสมพนธ

ทดตอบคคลอนดานมความรความสามารถ

ในการบรหารจดการมบคลกภาพดดานการม

การบรหารจดการดและดานการมความเสย

สละและมความยตธรรม

2.ผลการศกษาสภาพปจจบนและความ



ทางการศกษาพบวาสภาพปจจบนภาวะผน�า

นกเรยนโดยรวมและรายดานอยในระดบมาก

สวนความตองการในการพฒนาภาวะผ น�า


โอกาสทางการศกษาโดยรวมและรายดานอย

ในระดบมากทสดสอดคลองกบงานวจยของ

สวทยยอดสละ(2556:247-248)ทศกษา

การพฒนาภาวะผน�าเชงวสยทศนของผบรหาร

โรงเรยนประถมศกษาสงกดส�านกงานคณะ

กรรมการการศกษาขนพนฐานพบวาสภาพ

ปจจบนภาวะผน�าเชงวสยทศนของผบรหาร




กรรมการการศกษาขนพนฐานโดยรวมและ

รายดานอยในระดบมากสวนความตองการใน


โรงเรยนประถมศกษาโดยรวมและรายดานอย

ในระดบมากทสดและสอดคลองกบผลการ

วจยของกลาศกด จตต สงวนชญาพมพ

อสาโหและพฤทธศรบรรณพทกษ(2557:

201)ทศกษารปแบบการพฒนาภาวะผ น�า

เชงกลยทธส�าหรบผบรหารโรงเรยนมธยมศกษา

ผลการวจยพบวาสภาพปจจบนของการ

พฒนาภาวะผ น�าส�าหรบผ บรหารโรงเรยน

มธยมศกษาโดยภาพรวมและรายดานทกดาน

อย ในระดบมากโดยดานทมสภาพปจจบน

สงสดคอการก�าหนดวสยทศนสวนสภาพท

พงประสงคโดยภาพรวมและรายดานทกดาน

อยในระดบมากทสดโดยดานทมสภาพทพง

ประสงคสงสดคอการก�าหนดวสยทศนและ

ผลการประเมนความตองการจ�าเปนพบวา

ดานทมคาดชนความตองการจ�าเปนสงสดคอ

การคดเชงปฏวต

3.ผลการพฒนาโปรแกรมเสรมสราง


โรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาพบวา

มองคประกอบไดแก1)ทมาและความส�าคญ

ของโปรแกรม2)วตถประสงคของโปรแกรม

3)รปแบบและวธการพฒนา4)โครงสรางของ

โปรแกรมและ5)เนอหาและสาระส�าคญของ

โปรแกรมประกอบดวย9โมดลไดแก1ดาน

ทกษะการแกปญหา2ดานความคดรเรม

สรางสรรค3ดานความเชอมนในตนเอง

4ดานมนษยสมพนธ5ดานความรอบร

6ดานความซอสตยสจรต7ดานความเสย

สละ8ดานวสยทศนและ9ดานความรบ

ผดชอบโดยใชระยะเวลาการอบรม9วน

ส วนวธการพฒนา ได แก 1) การอบรม

2)กจกรรมกล มและ3)การปฏบตจรง

ประกอบดวยกระบวนการการพฒนา3ขน

คอขนท1การประเมนกอนการพฒนาขนท

2การพฒนาและขนท3การประเมนหลง

การพฒนาซงสอดคลองกบผลการวจยของ

สวทยยอดสละ(2556:บทคดยอ)ทศกษา



กรรมการการศกษาขนพนฐานพบวามองค

ประกอบของโปรแกรมไดแก1)ทมาและ

ความส�าคญของโปรแกรม2)วตถประสงค

ของโปรแกรม3)รปแบบและวธการพฒนา

4)โครงสรางของโปรแกรม5)เนอหาและ

สาระส�าคญของโปรแกรมประกอบดวย

3โมดลไดแก1การสรางวสยทศน2การ

สอสารวสยทศน และ3การปฏบ ตตาม

วสยทศน โดยใช เวลาในการพฒนา169

ชวโมงสวนวธการพฒนาไดแก1)การศกษา

ดวยตนเอง2)การศกษาดงาน3)การอบรม

4)การปฏบตจรงประกอบดวยกระบวนการ

พฒนา4ขนคอขนท1การประเมนกอน




การพฒนาขนท2การพฒนาขนท3การ

บรณาการและขนท4การประเมนหลงการ

พฒนาและสอดคลองกบผลการวจยของ

จราภรอมรไชย(2543:249-252)ทศกษา

การพฒนาโปรแกรมพฒนาภาวะน�าของนก

บรหารงานปกครองทองถนสงกดองคกร

ปกครองสวนทองถนพบวามองคประกอบ

3สวนไดแกสวนท1ภาวะผ น�าของนก

บรหารงานปกครองทองถนสงกดองคกร

ปกครองสวนทองถนทจะตองท�าการพฒนา

สวนท2หลกการแนวคดและวตถประสงค

ของโปรแกรมพฒนาภาวะผน�าของนกบรหาร

งานปกครองทองถนสงกดองคกรปกครองสวน

ทองถนและสวนท3กระบวนการพฒนา

ภาวะผน�าของนกบรหารงานปกครองทองถน

สงกดองคกรปกครองสวนทองถนซงประกอบ

ดวยเนอหาการพฒนาวตถประสงคทวไป

วตถประสงคเฉพาะวธการพฒนาและวธการ

ประเมนและสอดคลองกบงานวจยของปยะ

พนธชยเสนาและคณะ(2014:95)ทศกษา

การพฒนาโปรแกรมเสรมสรางภาวะผน�าของ

ผ น�านกเรยนระดบชนมธยมศกษาสงกด

ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

พบวาโปรแกรมมองคประกอบไดแกชอ

โปรแกรมทมาและความส�าคญจดมงหมาย

เปาหมายแนวคดและทฤษฎค�าชแจงเนอหา

สาระหลกการกจกรรมแนวทางการวดและ

ประเมนผลและแนวทางการน�าโปรแกรมไปใช

4.ผลการน�าโปรแกรมไปด�าเนนการ



ดงรายละเอยดตอไปน

4.1ผลการทดสอบความรภาวะผน�า


โอกาสทางการศกษาพบวานกเรยนผเขารบ

การอบรมมคะแนนหลงการพฒนาสงกวากอน

การพฒนาและผานเกณฑรอยละ80ทกคน

สอดคลองกบผลการวจยของสวทยยอดสละ

(2556:247-248)ทศกษาการพฒนาภาวะ

ผน�าเชงวสยทศนของผบรหารโรงเรยนประถม

ศกษาสงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐานผลการทดสอบความรภาวะผน�าเชง

วสยทศนของผบรหารโรงเรยนพบวาผบรหาร

มคะแนนหลงการพฒนาสงกวากอนการพฒนา

และผานเกณฑรอยละ80ทกคนและสอด

คลองกบผลการวจยของกานตธราปญจะ-

ทองค�า(2557:บทคดยอ)ทศกษาการพฒนา

หลกสตรฝกอบรมภาวะผน�าส�าหรบนกเรยนชน

มธยมศกษาตอนปลายพบวานกเรยนมความ

รเรองภาวะผน�าหลงฝกอบรมสงกวากอนฝก

อบรมอยางมนยส�าคญทางสถตโดยคะแนน

เฉลยหลงการใชหลกสตรสงกวากอนการใช

หลกสตร



4.2ผลการประเมนภาวะผน�านกเรยน


ทางการศกษาพบวาหลงการฝกนกเรยน

มภาวะผ น�าโดยรวมอย ในระดบมากทสด

สอดคลองกบงานวจยของปยะพนธชยเสนา

และคณะ(2014:96)ทศกษาการพฒนา

โปรแกรมเสรมสรางภาวะผน�าของผน�านกเรยน

ระดบชนมธยมศกษาสงกดส�านกงานคณะ

กรรมการการศกษาขนพนฐานดานเจตคต

ตอการเปนผน�านกเรยนผลการวเคราะหขอมล

พบวาผ น�านกเรยนทไดรบการพฒนาตาม

กระบวนการโปรแกรมทพฒนาขนมคะแนน

เจตคตตอโปรแกรมหลงการอบรมสงกวากอน

การอบรมและสอดคลองกบผลการวจยของ

สวทยยอดสละ(2556:247-248)ทศกษา



กรรมการการศกษาขนพนฐานผลการประเมน

พบวาผบรหารมภาวะผน�าเชงวสยทศนหลง

การฝกเพมขนและเมอเปรยบเทยบพบวา

ระยะตดตามผบรหารโรงเรยนประถมศกษาม

ภาวะผน�าเชงวสยทศนสงกวาหลงพฒนา

4.3ผลการประเมนความพงพอใจของ

ผเขารบการพฒนาทมตอโปรแกรมเสรมสราง


โรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาพบวาโดย

รวมผเขารบการพฒนามความพงพอใจทกดาน

อยในระดบมากทสดซงสอดคลองกบผลการ

วจยของวทยาจนทรศร(2551:218-219)

ทศกษาการพฒนาสมรรถนะหลกของผบรหาร

สายสนบสนนในมหาวทยาลยของรฐพบวา

ผเขารบการพฒนามความพงพอใจตอหลกสตร

โดยรวมและรายดานอยในระดบมากผลการ

ประเมนระดบความส�าเรจของหลกสตรการ

พฒนาสมรรถนะหลก โดยรวมและเปน

รายดาน4ดานอย ในระดบมากและทม

สมรรถนะหลกอยในระดบมากทสดคอดาน

การท�างานเปนทมและสอดคลองกบผลการ

วจยของวมานวรรณค�า(2553:218-219)

ทศกษาการพฒนาสมรรถนะวชาชพของ

ผบรหารสถานศกษาขนาดเลกสงกดส�านกงาน

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐานพบวา

ความพงพอใจตอการฝกอบรมอยในระดบมาก

ทสด


1.ขอเสนอแนะในการน�าโปรแกรมไปใช

1.1ผลการวจยพบวาภาวะผ น�า

นกเรยนมองคประกอบดานทกษะการแก

ปญหาดานความคดรเรมสรางสรรคดาน

ความเชอมนในตนเองดานมนษยสมพนธ

ดานความรอบรดานความซอสตยสจรตดาน

ความเสยสละดานวสยทศนและดานความรบ

ผดชอบซงผบรหารโรงเรยนสามารถน�าไปใช




เปนองคประกอบพนฐานในการพฒนาให

นกเรยนมภาวะผน�าไดอยางมประสทธภาพ

1.2ผลการวจยพบวาสภาพความ



ทางการศกษาโดยรวมและรายดานอย ใน

ระดบมากทสดดงนนผบรหารโรงเรยนจงตอง

มความตระหนกและเหนความส�าคญของการ

เสรมสรางใหนกเรยนเปนผมภาวะผน�าตาม

สภาพความตองการดงกลาว

1.3ผลการวจยพบวาโปรแกรมการ

เสรมสรางภาวะผน�านกเรยนทพฒนาขนเปน

โปรแกรมทมประสทธภาพผบรหารโรงเรยน

สามารถใชเปนโปรแกรมในการพฒนาให

นกเรยนมภาวะผน�าตามองคประกอบไดอยาง

มประสทธภาพโดยทผบรหารโรงเรยนตองจด

ใหนกเรยนไดรบการเสรมสรางภาวะผน�าตาม

ระยะเวลาและวธการพฒนาทโปรแกรม

ก�าหนดโดยการอบรมกจกรรมกลมและการ

ปฏบตจรง

2.ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

2.1ควรวจยพฒนาโปรแกรมเสรม

สรางภาวะผน�านกเรยนมธยมศกษาตอนตนใน

โรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาใหมความ

ยดหยนและสอดคลองกบสถานการณปจจบน

ทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว

2.2ควรศกษาวจยเกยวกบการพฒนา

ภาวะผน�านกเรยนในกลมโรงเรยนสงกดอนๆ

2.3ควรศกษาวจยการพฒนารปแบบ

หรอวธการพฒนาภาวะผน�านกเรยนในรปแบบ

อน


กลาศกดจตตสงวนชญาพมพอสาโหและ

พฤทธศรบรรณพทกษ. (2557).รป

แบบการพฒนาภาวะผน�าเชงกลยทธ

ส�าหรบผบรหารโรงเรยนมธยมศกษา.

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรน

เอเชย.4(1),201.มกราคม-เมษายน

2557.

กาญจนเรองมนตร. (2547).องคประกอบ

ภาวะผน�าทสงผลตอประสทธผลการ

บรหารและการจดการศกษาสถาน

ศกษาขนพนฐานตามแนวปฏรปการ

ศกษา:กรณศกษาเขตพนทการศกษา

มหาสารคาม.วทยานพนธกศ.ด.,

มหาวทยาลยนเรศวรพษณโลก.

เกรยงศกดเจรญวงศศกด.(2551).สรางภาวะ

ผน�าในเดกและเยาวชนไทย.เขาถงเมอ

30มนาคม2559.เขาถงไดจากhttp:

//www.moe.go.th/moe/th/news/

detail.php?NewsID=2567&Key=

hotnews>



จมมทองพมพ.(2552).การพฒนาหลกสตร

ฝกอบรมเพอเสรมสรางลกษณะผน�าทด

ของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน.

วทยานพนธศษ.ด.,นครราชสมา:

มหาวทยาลยวงษชวลตกล.

จราภรอมรไชย.(2543).การพฒนาโปรแกรม

พฒนาภาวะผ น�าของนกบรหารงาน

ปกครองทองถนสงกดองคการบรหาร

ส วนทองถน. วทยานพนธ กศ.ด.,

มหาสารคาม:มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ชดบญญา. (2557).การสรางภาวะผ น�า

ส�าหรบเดก. เขาถงเมอ30มนาคม

2559เขาถงไดจากhttps://www.

gotoknow.org/posts/501497.>

ธเนศคดรงเรอง.(2551).การพฒนาและการ

ประเมนผลการใชโปรแกรมประยกต

ส�าหรบพฒนาตนเองของผบรหารสถาน

ศกษา.ปรญญานพนธปร.ด.กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยศลปากร.

ธระพงศธนเจรญรตน.(2553).หลกสตรการ

พฒนาภาวะผน�าของผบรหารอกลาง

การประกนภย.กรงเทพฯ:มหาวทยาลย

รามค�าแหง.

นกานตธราปญจะทองค�า.(2557).การพฒนา

หลกสตรฝกอบรมภาวะผ น�าส�าหรบ

นกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย

หลกสตรหลกสตรครศาตรมหาบณฑต

สาขา วชาหลกสตรและการสอน.

มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร.

เนตรพณณายาวราช. (2552).ภาวะผ น�า

และผน�าเชงกลยทธ. พมพครงท7.

กรงเทพฯ:บรษททรปเพลกรปจ�ากด.

ประกอบสาระวรรณ.(2548).การน�าเสนอ

รปแบบสภานกเรยนในสถานศกษาขน

พนฐาน.วทยานพนธกศ.ด.พษณโลก:

มหาวทยาลยนเรศวร.

ประภาพรรณรกเลยง.(2556).หลกทฤษฎ

และปฏบ ตการบรหารการศกษา.

บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยพษณโลก.

ป ยะพนธ ชย เสนาและคณะ. (2557) .

การพฒนาโปรแกรมเสรมสรางภาวะ

ผ น�าของผ น�านกเรยนระดบชนมธยม

ศกษาสงกดส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน.วารสารศกษา-

ศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน.37(1):

95-96.มกราคม–มนาคม2557.

พเชษฐวงษเกยรตขจร. (2553). ผน�าการ

บรหารยคใหม.กรงเทพฯ:ปญญาชน.

ไพศาลจนทรภกด.(2548).การพฒนาภาวะ

ผ น�าเยาวชนระดบมธยมศกษาตอน

ปลาย โรงเรยนมธยมศกษาสงกด

ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขน

พนฐานกระทรวงศกษาธการโดยใช

กระบวนการหลกสตร.วทยานพนธ

กศ.ด.พษณโลก:มหาวทยาลยนเรศวร.




มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร.

(2557).รายงานผลการด�าเนนการ

โครงการฝกอบรมเพอสรางผน�านกศกษา

ในศตวรรษท21มหาวทยาลยเทคโน-

โลยราชมงคลพระนครระหวางวนท

22–24มนาคม2557.มหาวทยาลย

เทคโนโลยราชมงคลพระนคร.

วทยาจนทรศร.(2551).การพฒนาสมรรถนะ

หลกของผ บรหารสายสนบสนนใน

มหาวทยาลยของรฐ.ปรญญาการศกษา

ดษฎบณฑตสาขาวชาการบรหารและ

พฒนาการศกษามหาวทยาลยมหา-

สารคาม.

วมานวรรณคา.(2553).การพฒนาสมรรถนะ

วชาชพของผบรหารสถานศกษาขนาด

เลกสงกดสานกงานคณะกรรมการการ

ศกษาขนพนฐาน.วทยานพนธค.ด.

นครราชสมา:มหาวทยาลยสถาบน

ราชภฏนครราชสมา.

สวทยยอดสละ.(2556).การพฒนาภาวะ

ผน�าเชงวสยทศนของผบรหารโรงเรยน

ประถมศกษาสงกดส�านกงานคณะ

กรรมการการศกษาขนพนฐาน.วทยา-

นพนธกศ.ด.มหาสารคาม:มหาวทยาลย

มหาสารคาม.

Armistead,KatyaJean. (2012).How

AfricanAmericanStudentsDefine

Leadership.Ed.D.Dissertation.

UniversityofCalifornia,Santa

BarbaraandCaliforniaPolytechnic

StateUniversity.

Bass,B.M.BassandStodgill’s.(2016).

HandbookofLeadership:Theory,

ResearchandManagerialApplica-

tions.3nded.NewYork:Free

Press.1990.

Carolyn,Barrattandothers. (2016).

How to Develop a Tra in ing

ProgramontheJob.15May2016.

DuBrin,AndrewJ.(1998).Leadership:

ResearchFindingPractice,and

Skills.Boston:HoughtonMifflin

Company.

Haye,HenryH. (2012).AStudyof

UrbanMiddleSchoolTeachers'

ReportsonhowInstructionin

CharacterEducationContributes

toStudents'LeadershipPractices.

Ed.D.Dissertation.Hartford:

UniversityofHartford.



Hoy,W.K.andMiskel,C.G. (2005).

EducationalAdministrat ion:

Theory,Research,AndPractice.

6thed.NewYork:McGraw-Hill.

KouzesandPosner.(2008).TheStudent

LeadershipChallenge:FivePrac-

ticesforExemplaryLeaders.New

Jersey:Prentice-Hall.

Lipkin,Terri.(2010).TheCreationof

aManualforaDiversityLeader-

shipTrainingProgramforSubur-

banHighSchoolStudents.Psy.D.

Dissertation.RutgersTheState

UniversityofNewJersey,Gradu-

ateSchoolofAppliedandPro-

fessionalPsychology.

ภาวะผนำาเชงสรางสรรคและผลตภาพ

ภายใตการขบเคลอนการศกษา 4.0

ของผบรหารสถานศกษา เขตการศกษา 5

สงกดอครสงฆมณฑลกรงเทพฯ

Creative Productive Leadership under

Thailand 4.0 Education Policy of School

Administrators, Education Service Area

Office 5 of the Roman Catholic Archdiocese of

Bangkok.

เดชสกล จงประวต*ศกษาศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาภาวะผน�าการบรหารและการจดการการศกษา

คณะศกษาศาสตรสถาบนการจดการปญญาภวฒน

รศ.ธระดา ภญโญ*รองศาสตราจารยสาขาวชาภาวะผน�าการบรหารและการจดการการศกษา

คณะศกษาศาสตรสถาบนการจดการปญญาภวฒน

Dechsakon Juengprawat* Master of Education, Educational Management and Administration Leadership,

Panyapiwat Institute of Management.

Asso.prof. Terada Pinyo* Lecturer, Educational Management and Administration Leadership,

Panyapiwat Institute of Management.


เดชสกล จงประวต และ ธระดา ภญโญ

159

บทคดยอ การวจยครงนเปนการวจยเชงส�ารวจมวตถประสงคเพอศกษา

และเปรยบเทยบระดบภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพภายใตการ

ขบเคลอนการศกษา4.0ของผบรหารสถานศกษาจ�าแนกตามตามปจจย

สวนบคคลและขนาดโรงเรยนประชากรทใชไดแกครและบคลากร

ทางการศกษาเขตการศกษา5สงกดอครสงฆมณฑลกรงเทพฯจ�านวน

746คนสมตวอยางจ�านวน270คนดวยวธการสมแบบใชหลกความ

นาจะเปนแบบแบงชนภม ใชแบบสอบถามเกยวกบภาวะผ น�าเชง

สรางสรรคและผลตภาพภายใตการขบเคลอนการศกษา4.0ในเกบ

ขอมลวเคราะหขอมลและแปลผลดวยโปรแกรมส�าเรจรปทางสถต

สถตทใชไดแกจ�านวนรอยละคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานการ

ทดสอบทและการวเคราะหความแปรปรวนโดยก�าหนดคานยส�าคญ

ทางสถตท.05

ผลการวจยพบวา1)ภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพของ

ผบรหารสถานศกษาโดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมากล�าดบ

แรกดานคดรบผดชอบรองลงมาดานคดสรางสรรคดานคดวเคราะห

และดานคดผลตภาพตามล�าดบ2)ครและบคลากรทางการศกษาท

มอายตางกนมความคดเหนเกยวกบภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลต

ภาพดานคดรบผดชอบแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตท.05และ

3)ครและบคลากรทางการศกษาทอยในโรงเรยนขนาดใหญพเศษและ

ขนาดกลางมความคดเหนเกยวกบภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพ

ของผบรหารสถานศกษาโดยภาพรวมและรายดาน4ดานแตกตางกน

อยางมนยส�าคญทางสถตท.05การวจยครงนกอใหเกดองคความรเกยว

กบคณลกษณะดานคดรบผดชอบเปนองคประกอบส�าคญของการเปน

ผน�าในยคการศกษา4.0

ค�ำส�ำคญ: ภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพ

การศกษา4.0

ภาวะผนำาเชงสรางสรรคและผลตภาพ ภายใตการขบเคลอนการศกษา 4.0 ของผบรหารสถานศกษา

เขตการศกษา 5 สงกดอครสงฆมณฑลกรงเทพฯ


Abstract This study is a survey research aiming to study and

compare the level of creative productive leadership

underThailand4.0educationpolicyofschooladministra-

tors,classifyingbyindividualfactorsandsizeofschools.

Thepopulationemployedis746teacherandeducational

personnelfromEducationServiceAreaOffice5,theRoman

CatholicArchdioceseofBangkok;andgetting270people

assample-applyingstratifiedrandomsamplingmethod.

Aquestionnaireisusedforcollectingdataanddistributed

tosamples.Thestatisticalpackageprogramisusedto

analyzeandprocessthedata;andthestatisticaltools

employedconsistsofpercentage,mean,SD,T-test,one

wayANOVA–specifyingthestatisticalsignificancevalue

at.05.

Theresultsarethat:1)thecreativeproductiveleader-

ship overall and individual aspect are at the high level, hav-

ing responsibility at the top one, followed by creativity, crit-

icalthinking,andproductivethinking,respectively;2)age

makes a difference on opinion towards creative productive

leadershipintermsofresponsibilityatthelevelof.05sta-

tisticalsignificances;3)sizesofschools,specialbigand

mediumsizes,makeadifferenceonopiniontowards

creativeproductiveleadershipoveralland4individual

aspectsatthelevelof.05statisticalsignificances.This

researchbeneficiallyformsaknowledgeofwhichresponsi-

bility isthevitalqualificationofaneducationalleader

undertheThailand4.0policy.

Keywords: creative productive leadership

Thailand4.0educationpolicy




จากกระแสการเปลยนแปลงทรวดเรว

ของโลกในศตวรรษท21ทมการตดตอสอสาร

กนอยางรวดเรวอยางไรพรมแดนความเจรญ

กาวหนาทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย

เปนปจจยส�าคญท�าใหเกดการพฒนาจงเปน

โอกาสอย างย ง ในการจดการศกษาของ

ประเทศไทยทจ�าเปนตองมการเปลยนแปลงให

มประสทธภาพทงในการสรางผลผลตสราง

นวตกรรมและพฒนาคนใหสอดคลองกบการ

เปลยนแปลงโดยแผนการศกษาแหงชาตพ.ศ.

2560–2579ไดวางเปาหมายใหสอดคลอง

กบยทธศาสตรชาต“ไทยแลนด4.0”ไว

2ดานคอดานผเรยน(learneraspirations)

มงพฒนาผเรยนทกคนใหมคณลกษณะและ

ทกษะการเรยนรในศตวรรษท21(3Rs8Cs)

และดานการจดการศกษา(aspirations)ทตอบ

สนองและกาวทนการเปลยนแปลงของโลก

ท เ ป นพล วตและบรบทท เ ปล ยนแปลง

(relevancy)(ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา

กระทรวงศกษาธการ,2560)ผานการศกษา

4.0เพอตอบสนองการสรางนวตกรรมโดย

ผานกระบวนการเรยนรอยางมเปาหมายเนน

การใชความรสรางนวตกรรมเรยนรเพอตอบ

โจทยเฉพาะบคคล(personalized)การเรยน

ทเกดจากความอยากรอยากท�าและอยากเปน

(passion-driven)เรยนรอยางสรางสรรคเนน

การใชความคดกระตอรอรนในการเรยนร

สงใหมๆการเรยนรเพอสวนรวมเนนปลกจต

สาธารณะและมความรบผดชอบตอสงคม

การรงสรรครวม(commoncreating)รางวล

จากการท�างานรวมกน(sharingincentive)

คณคารวม(sharing value)การเรยนรเพอ

น�าไปปฏบตผ านสเตม (STEM) เนนการ

วเคราะหและการแกไขปญหาเนนการท�าโครง

งานในรปแบบตางๆความส�าเรจวดจากการ

บรรลผลสมฤทธ(สวทย เมษนทรย,2559)

การศกษา4.0จงเปนเครองมอส�าคญในการ

พฒนาคณภาพของคนในประเทศ

ผบรหารหรอผน�าในยคของการศกษา

4.0มลกษณะตามทGlobalCenterfor

DigitalBusinessTransformation(2017)

ไดสรปคณลกษณะของผน�าในยค4.0ไว4

ประการประกอบดวย1)ความถอมตวทาง

ปญญาคอการทผน�าพรอมทจะยอมรบวาบคคล

อนมความรหรอความเชยวชาญมากกวาตนเอง

2)การปรบตวคอการยอมรบวาการเปลยน

แปลงทเกดขนอยางรวดเรวผน�าจะตองพรอม

ทจะเปลยนการตดสนใจทมาจากขอมลใหมๆ

3)การมวสยทศนคอมความสามารถในการ

มองเหนถงทศทางในอนาคตแมจะเผชญกบ

การเปลยนแปลงหรอความไมแนนอนกตาม

และ4)การมสวนรวมคอการทผน�าพรอมทจะ

สอสารรบฟงพดคยกบผมสวนเกยวของตางๆ




ทงภายในและภายนอกองคกรซงสอดคลอง

กบไพฑรยสนลารตน(2560,น.85)กลาวถง

ผน�าของการศกษา4.0คอผน�าเชงสรางสรรค

และผลตภาพเปนภาวะผน�าทจ�าเปนอยางยง

ในยคของการศกษา4.0เปนการศกษาทอยใน

ยคการเปลยนแปลงดงนนผบรหารหรอผน�าม

ความส�าคญมากในการผลกดนการศกษา4.0

ใหประสบผลส�าเรจซงภาวะผน�าเชงสรางสรรค

และผลตภาพไดพฒนามาจากภาวะผน�าเชง

สรางสรรคภาวะผน�าการเปลยนแปลงและ

ภาวะผน�าเชงวสยทศนโดยมคณสมบตทส�าคญ

ไดแกการคดวเคราะห(criticalmind)เปน

การทผ น�าสามารถสรางวสยทศนก�าหนด

เปาหมายอยางชดเจน เขาใจสถานการณ

ขององคกรปรบเปลยนโครงสรางองคกรให

สอดคลองกบการเปลยนแปลงใชเทคโนโลย

ในการวเคราะหและใชขอมลสารสนเทศชวย

ในการตดสนใจการคดสรางสรรค(creative

mind)เปนการทผน�ามความสามารถในการ

คดนอกกรอบหาวธการใหมๆ ททาทายม

การกระตนทมในการหาวธการใหมๆมาสราง

นวตกรรมมการสงเสรมใหบคลากรคดนอก

กรอบและการลงมอปฏบตพฒนาคนหรอ

บคลากรใหเปนนวตกรโดยเนนทผลงานหรอ

นวตกรรมทสรางขนการคดผลตภาพ(pro-

ductivemind)เปนการทผน�ามการบรหาร

จดการการพฒนากระบวนการการพฒนา

ความคดใหมๆโดยแปลงความคดใหออกมา

เปนผลงานออกมาเปนนวตกรรมและการคด

รบผดชอบ(responsiblemind)การทผน�า

มความรบผดชอบตอตนเองรบผดชอบตอ

องคกร รบผดชอบตอสงคมความเปนผ ม

คณธรรมจรยธรรมของผบรหารมจตอาสาเพอ

สวนรวมหรอสงคมซงองคประกอบเหลานจง

เปนคณสมบตส�าคญของผน�าในยคปจจบน

สถานศกษาในสงกดอครสงฆมณฑล

กรงเทพฯจดการศกษาทขนตรงตอส�านกงาน

คณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชนเปน

โรงเรยนคาทอลกขององคกรทางศาสนาการ

บรหารงานโรงเรยนในสงกดอครสงฆมณฑล

กรงเทพฯบรหารงานโดยนกบวชและม

ฆราวาสรวมมบทบาทในการเปนคณะกรรมการ

บรหารซงเปนกลมบคคลทมบทบาทส�าคญ

มอทธพลตอการท�างานใหเคลอนไหวเปลยน

แปลงพฒนามอทธพลตอความส�าเรจหรอ

ลมเหลวของโรงเรยนไดโดยอครสงฆมณฑล

กรงเทพฯไดมการจดอบรมพฒนาผบรหาร

ของโรงเรยนสงกดอครสงฆมณฑลกรงเทพฯ

ปละ 2ครง จากสถตการอบรมสมมนา

ผ บรหารยอนหลง3ปพบวามการอบรม

ผบรหารในหวขอเกยวกบการพฒนาภาวะผน�า

การศกษาโดยเฉพาะภาวะผ น�าการศกษา

คาทอลกและจากการศกษาเอกสารการ

ประชมใหญสามญผบรหารประจ�าป2560



ของผ บรหารสถานศกษาอครสงฆมณฑล

กรงเทพฯ(ฝายการศกษาอครสงฆมณฑล

กรงเทพฯ,2560)ไดกลาวถงการปรบตวของ

โรงเรยนในสงกดอครสงฆมณฑลกรงเทพฯ

ทผบรหารตองตระหนกและปรบตวใหทนตอ

กระแสการเปลยนแปลงโดยเฉพาะกระแส

การศกษา4.0ซงเปนนโยบายหลกของรฐบาล

ทจะขบเคลอนประเทศไปส ไทยแลนด4.0

ในอนาคตอนใกลดงนนความเปนผน�าในการ

บรหารใหทนการเปลยนแปลงของกระแสโลก

โดยเฉพาะการเปลยนไปสการศกษา4.0ซง

เปนการศกษาเชงสรางสรรคและผลตภาพหรอ

CCPRโมเดลนนเปนสงทส�าคญและทาทาย

ความสามารถผบรหารสถานศกษาในสงกดอคร

สงฆมณฑลกรงเทพฯทจะสามารถน�าพา

สถานศกษาใหทนเปลยนแปลงและเปนไปตาม

เปาหมายของการศกษา4.0นนคอความ

ส�าคญและความจ�าเปนอยางมากทผบรหาร

สถานศกษาในสงกดอครสงฆมณฑลกรงเทพฯ

ทตองมภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพ

จากความเป นมาและความส�าคญ

ดงกลาวขางตนความเปนผน�าของการบรหาร

เพอใหทนตอการเปลยนแปลงของกระแสโลก

โดยเฉพาะการเปลยนแปลงไปสการศกษา4.0

เปนการศกษาเชงสรางสรรคและผลตภาพหรอ

CCPRโมเดลนนเปนสงทาทายความสามารถ

ผบรหารสถานศกษาในสงกดอครสงฆมณฑล

กรงเทพฯทจะสามารถน�าพาสถานศกษาใหทน

การเปลยนแปลงและเปนไปตามเปาหมายของ

การศกษา4.0ดงนนผวจยจงสนใจจะศกษา

ภาวะผน�าการเชงสรางสรรคและผลตภาพภาย

ใตการขบเคลอนการศกษา4.0ของผบรหาร

สถานศกษา เขตการศกษา5สงกดอคร-

สงฆมณฑลกรงเทพฯเพอใหทราบขอมล

เกยวกบภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพ

ของผบรหารสถานศกษาอนเปนประโยชนใน

การพฒนาภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลต

ภาพของผบรหารสถานศกษาสงผลใหสถาน

ศกษาเปนสถานศกษาทมคณภาพตอไป


1 . เพอศกษาระดบภาวะผ น� า เช ง

สรางสรรคและผลตภาพภายใตการขบเคลอน

การศกษา4.0ของผบรหารสถานศกษาเขต

การศกษา5สงกดอครสงฆมณฑลกรงเทพฯ

2.เพอเปรยบเทยบระดบภาวะผน�าเชง




จ�าแนกตามปจจยสวนบคคลและขนาดโรงเรยน

ของครและบคลากรทางการศกษา




สมมตฐำนของกำรวจย

ครและบคลากรทางการศกษาเขตการ

ศกษา5สงกดอครสงฆมณฑลกรงเทพฯทม

ปจจยสวนบคคลตางกนและอยในโรงเรยนทม

ขนาดโรงเรยนตางกนมความคดเหนเกยวกบ

ภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพภายใต

การขบเคลอนการศกษา4.0ของผ บรหาร

สถานศกษาแตกตางกน

ขอบเขตของกำรวจย

1.ขอบเขตดานเนอหา

การวจยครงนเปนการศกษาภาวะผน�า

เชงสรางสรรคและผลตภาพภายใตการขบ

เคลอนการศกษา4.0ของผบรหารสถานศกษา

เขตการศกษา 5 ส งกดอคร สงฆมณฑล

กรงเทพฯในองคประกอบ4ดานไดแก

ดานคดวเคราะห(criticalmind)ดานคด

สรางสรรค(creativemind)ดานคดผลตภาพ

(productivemind)และดานคดรบผดชอบ

(responsible mind)

2.ขอบเขตดานประชากร

ประกอบดวยครและบคลากรทางการ

ศกษาในเขตการศกษา5สงกดอครสงฆมณฑล

กรงเทพฯจ�านวน5โรงรวมทงสน746คน

(ฝายการศกษาอครสงฆมณฑลกรงเทพฯ,สถต

ขอมลนกเรยนครและบคลากรทางการศกษา

ประจ�าปการศกษา2560โรงเรยนสงกดอคร

สงฆมณฑลกรงเทพฯ,2560)

3.ขอบเขตดานตวแปร

ตวแปรอสระประกอบดวยปจจยสวนบคคล

ไดแก เพศอายระดบการศกษาประสบ-

การณการท�างานต�าแหนงและขนาดโรงเรยน

ตวแปรตามคอภาวะผน�าเชงสราง-

สรรคและผลตภาพภายใตการขบเคลอนการ

ศกษา4.0ของผ บรหารในองคประกอบ

4ดาน ไดแกด านคดวเคราะหด านคด

สรางสรรคด านคดผลตภาพและดานคด

รบผดชอบ

4.ขอบเขตดานเวลา

การศกษาครงนด�าเนนการวจยในชวง

เดอนธนวาคมพ.ศ.2560ถงเดอนมนาคม

พ.ศ.2561

กรอบแนวคดของกำรวจย

จากการศกษาแนวคดทฤษฎและผล

งานวจยทเกยวของผ วจยไดใชแนวคดของ

ไพฑรยสนลารตนมาก�าหนดกรอบแนวคดการ

วจยภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพภาย

ใตการขบเคลอนการศกษา4.0ของผบรหาร

สถานศกษา เขตการศกษา5 สงกดอคร

สงฆมณฑลกรงเทพฯดงภาพท1



ปจจยสวนบคคล

เพศ

อาย

ระดบการศกษา

ประสบการณการท�างาน

ต�าแหนง

ขนำดโรงเรยน

ขนาดกลาง

ขนาดใหญพเศษ

ภำวะผน�ำเชงสรำงสรรคและผลตภำพ

ภำยใตกำรขบเคลอนกำรศกษำ 4.0

•ดานคดวเคราะห

•ดานคดสรางสรรค

•ดานคดผลตภาพ

•ดานคดรบผดชอบ

ภำพท 1 กรอบแนวคดกำรวจย

ตวแปรอสระ ตวแปรตำม


1. ประชำกรและกลมตวอยำง

ประชากรทใชในการวจยไดแกครและ

บคลากรทางการศกษาในเขตการศกษา5

สงกดอครสงฆมณฑลกรงเทพฯจ�านวน5โรง

รวมทงสน746คน(ฝายการศกษาอครสงฆ-

มณฑลกรงเทพฯ,สถตขอมลนกเรยนครและ

บคลากรทางการศกษาประจ�าปการศกษา

2560โรงเรยนสงกดอครสงฆมณฑลกรงเทพฯ,

2560)กลมตวอยางทใชไดแกครและบคลากร

ทางการศกษาจ�านวน270คนโดยค�านวณ

จากสตรของYamaneก�าหนดใหความคลาด

เคลอนไมเกนรอยละ5ทระดบความเชอมน

รอยละ95ท�าการส มตวอยางแบบใชหลก

ความนาจะเปน(ProbabilitySampling)

แบบแบงชนภม(StratifiedRandomSam-

pling)โดยก�าหนดชนภมเปนขนาดโรงเรยน

2. เครองมอทใชในกำรวจย

เครองมอทใชไดแกแบบสอบถามความ

คดเหนเรองภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลต

ภาพภายใตการขบเคลอนการศกษา4.0ของ

ผบรหารสถานศกษาในเขตการศกษา5สงกด

อครสงฆมณฑลกรงเทพฯแบงเปน2ตอน

ตอนท1เกยวกบปจจยสวนบคคลของผตอบ

แบบสอบถามประกอบดวยเพศอายระดบ

การศกษาประสบการณการท�างานต�าแหนง

และขนาดโรงเรยนเปนแบบสอบถามชนดตรวจ

สอบรายการตอนท2เกยวกบระดบภาวะ

ผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพภายใตการขบ

เคลอนการศกษา4.0ของผบรหารสถานศกษา

เปนแบบสอบถามชนดมาตราสวนประมาณคา

แบบของลเครท(Likert’s scale)ม5ระดบ

คอมากทสดมากปานกลางนอยและนอย




ทสดโดยไดตรวสอบคณภาพเครองมอไดคา

สมประสทธความสอดคลอง(IOC)อยระหวาง

0.67ถง 1.00และค าความเชอมนของ

แบบสอบถามดวยคาสมประสทธอลฟาของ

ครอนบคเทากบ0.952

3. กำรเกบรวบรวมขอมล

ผวจยใชแบบสอบถามเกบขอมลจ�านวน

270ชดโดยด�าเนนการเกบรวบรวมขอมลกลม

เปาหมายตงแตเดอนธนวาคม2560-มกราคม

2561โดยตดตอประสานงานกบผบรหารสถาน

ศกษาสงกดอครสงฆมณฑลกรงเทพฯจ�านวน

5โรงเรยนเพอขอความอนเคราะหในการเกบ

รวบรวมขอมล

4. สถตทใชในกำรวเครำะหขอมล

4.1วเคราะหปจจยสวนบคคลของคร

และบคลากรทางการศกษาของโรงเรยนในเขต


โดยใชสถตคาความถ (Frequency)และ

รอยละ(Percentage)วเคราะหระดบภาวะ

ผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพภายใตการ

ขบเคลอนการศกษา4.0ของผบรหารสถาน

ศกษาโดยใชคาเฉลย(Mean)สวนเบยงเบน

มาตรฐาน(StandardDeviation)และแปล

ความหมายคาเฉลยของคะแนน

4.2วเคราะหเปรยบเทยบภาวะผน�า

เชงสรางสรรคและผลตภาพภายใตการขบ

เคลอนการศกษา4.0ของผบรหารจ�าแนกตาม

เพศต�าแหนงและขนาดโรงเรยนโดยใชการ

วเคราะหความแตกตางระหวางคาเฉลยของ

กลมตวอยาง2กลมดวยIndependentt-

testวเคราะหเปรยบเทยบภาวะผน�าเชงสราง

สรรคและผลตภาพภายใตการขบเคลอนการ

ศกษา4.0ของผบรหารจ�าแนกตามอายระดบ

การศกษาและประสบการณการท�างานโดย

ใชการวเคราะหความแตกตางระหวางคาเฉลย

ของกลมตวอยางมากกวา2กลมขนไปดวย

สถตOneWayANOVAหรอสถตBrown-

Forsytheและภายหลงการวเคราะหพบความ

แตกตางระหวางกลมตวอยางจะท�าการทดสอบ

รายคโดยวธLSD(LeastSignificantDiffer-

ence)และวธDunnettT3


1.ภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลต

ภาพภายใตการขบเคลอนการศกษา4.0ของ

ผบรหารสถานศกษาโดยภาพรวมและรายดาน

อยในระดบมากล�าดบแรกดานคดรบผดชอบ

รองลงมาดานคดสรางสรรคดานคดวเคราะห

และดานคดผลตภาพตามล�าดบดงตารางท1



ตำรำงท 1แสดงคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพ

รายดานและภาพรวม

ภำวะผน�ำเชงสรำงสรรคและผลตภำพ ระดบภำวะผน�ำ

X S.D. แปลผล

1.ดานคดวเคราะห 4.01 0.544 มาก

2.ดานคดสรางสรรค 4.06 0.564 มาก

3.ดานคดผลตภาพ 4.01 0.560 มาก

4.ดานคดรบผดชอบ 4.15 0.597 มาก

ภาพรวม 4.06 0.504 มาก

2.ครและบคลากรทางการศกษาทมอายตางกนมความคดเหนเกยวกบภาวะผน�าเชง

สรางสรรคและผลตภาพของผบรหารสถานศกษาดานคดรบผดชอบแตกตางกนอยางมนยส�าคญ

ทางสถตท.05โดยครและบคลากรทางการศกษาทมอาย30–39ป40–49ปและตงแต50

ปขนไปมความคดเหนเกยวกบภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพของผบรหารสถานศกษา

สงกวาอายต�ากวาหรอเทากบ29ปดงตารางท2-3

ตำรำงท 2แสดงการเปรยบเทยบภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพของผบรหารสถานศกษา

จ�าแนกตามอาย ภำวะผน�ำเชงสรำงสรรค แหลงควำม df S.S. MS F P-Value

และผลตภำพ แปรปรวน

1.ดานคดวเคราะห ระหวางกลม 3 1.891 .630 2.147 .095

ภายในกลม 265 77.770 .293

รวม 268 79.661

2.ดานคดสรางสรรค ระหวางกลม 3 .706 .235 .734 .532

ภายในกลม 265 84.967 .321

รวม 268 85.673

3.แปรปรวนดานคดผลตภาพ ระหวางกลม 3 .862 .287 .319 .435

ภายในกลม 265 83.441 .315

รวม 268 84.304




ภำวะผน�ำเชงสรำงสรรค แหลงควำม df S.S. MS F P-Value

และผลตภำพ แปรปรวน

4.ดานคดรบผดชอบ ระหวางกลม 3 3.241 1.080 3.088* .028

ภายในกลม 265 92.692 .350

รวม 268 95.933

ภาพรวม ระหวางกลม 3 1.249 .416 1.648 .179

ภายในกลม 265 66.987 .253

รวม 268 68.236

*ทระดบนยส�าคญทางสถต.05

ตำรำงท 3แสดงคาเฉลยรายคของภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพของผบรหารสถานศกษา

ดานคดรบผดชอบจ�าแนกตามอาย ต�ำกวำหรอ 30-39 ป 40-49 ป ตงแต

อำย เทำกบ 29 ป 50 ปขนไป

X 3.93 4.12 4.24 4.24

ต�ากวาหรอ 3.93 - -.195 -0.308* -.316

เทากบ29ป (.075) (.006) (.010)

30-39ป 4.12 - - -.114 -.121

(.210) (.235)

40-49ป 4.24 - - - -.008

(.943)

ตงแต50ป 4.24 - - - -

ขนไป

3.ครและบคลากรทางการศกษาทอยในโรงเรยนขนาดใหญพเศษและขนาดกลางมความคด

เหนเกยวกบภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพภายใตการขบเคลอนการศกษา4.0ของ

ผบรหารสถานศกษาโดยภาพรวมดานคดวเคราะหดานคดสรางสรรคดานคดผลตภาพและดาน

คดรบผดชอบแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตท.05โดยครและบคลากรทางการศกษาทอย

ในโรงเรยนขนาดกลางมความคดเหนเกยวกบภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพสงกวาโรงเรยน

ขนาดใหญพเศษดงตารางท4–5



ตำรำงท 4แสดงคาความแปรปรวนภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพของผบรหารสถานศกษา

จ�าแนกขนาดของโรงเรยน

ภำวะผน�ำเชงสรำงสรรคและผลตภำพ Levene Statistic p-value

1.ดานคดวเคราะห 1.488 .224

2.ดานคดสรางสรรค 1.671 .197

3.ดานคดผลตภาพ .112 .738

4.ดานคดรบผดชอบ .076 .738

ภาพรวม .013 .909

ตำรำงท 5แสดงการเปรยบเทยบภาวะผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพของผบรหารสถานศกษา

จ�าแนกตามขนาดโรงเรยน

ภำวะผน�ำเชงสรำงสรรค ขนำด X S.D. t df P-Value

และผลตภำพ โรงเรยน

1.ดานคดวเคราะห ใหญพเศษ 3.96 .527 -2.473* 268 .014

กลาง 4.14 .570

2.ดานคดสรางสรรค ใหญพเศษ 3.98 .541 -3.714* 268 .000

กลาง 4.26 .577

3.แปรปรวนดานคดผลตภาพ ใหญพเศษ 3.95 .556 -3.094* 268 .002

กลาง 4.18 .539

4.ดานความคดรบผดชอบ ใหญพเศษ 4.07 .600 -3.336* 268 .001

กลาง 4.34 .550

ภาพรวม ใหญพเศษ 3.99 .492 -3.537* 268 .000

กลาง 4.23 .495





จากขอคนพบของการวจยมประเดนท

ควรน�ามาอภปรายผลดงตอไปน

1 . จากข อค นพบ ภาวะผ น� า เช ง



การศกษา5สงกดอคร-สงฆมณฑลกรงเทพฯ

โดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมากทก

ดานล�าดบแรกดานคดรบผดชอบดานคด

สรางสรรคดานคดวเคราะหและดานคดผลต

ภาพตามล�าดบสะทอนใหเหนว าครและ

บคลากรทางการศกษามความคดเหนวาการ

เปนผน�าของผบรหารสถานศกษาตองมความ

รบผดชอบมคณธรรมจรยธรรมพรอมทง

พฒนาคณธรรมจรยธรรมให กบบคลากร

สนบสนนกจกรรมจตอาสาชวยเหลอสงคม

นอกจากนตองก�าหนดวสยทศนและเปาหมาย

ทชดเจนใหสอดคลองกบการศกษา4.0โดย

สามารถสรางและน�าเทคโนโลยสารสนเทศ

นวตกรรมใหมๆมาใชในการบรหารจดการให

เหมาะสมกบการศกษา4.0สอดคลองกบ

ทฤษฏของBurn(1978)ทกลาววาความเป

นผน�าทมประสทธภาพส�าหรบปจจบนเปนผน�า

แบบจรยธรรมทจะยกระดบความประพฤต

และความปรารถนาเชงจรยธรรมของผน�าและ

ผตามใหสงขนกอใหเกดการเปลยนแปลงทง

สองฝายสรางจตส�านกใหผ ตามเกดความ

ตองการในระดบขนทสงกวาเดมแลวจงด�าเนน

การเปลยนสภาพท�าใหผน�าและผตามไปสจด

ม งหมายทสงขนและแนวคดของไพฑรย

สนลารตน(2560)ทกลาวถงคณลกษณะของ

ภาวะผ น�าต องเปนผ คดรบผดชอบทงรบ

ผดชอบในตนเององคกรและสงคมความรบ

ผดชอบถอไดวาเปนปรชญาของความเปน

มนษยผน�าจะตองมความรบผดชอบเปนปจจย

ส�าคญรวมถงแนวคดของธญวทยศรจนทร,

สรฉนทสถรกลเตชพาหพงษ,และปทปเมธา

คณวฒ (2559)ทกลาววาคณลกษณะของ

ภาวะผน�าในศตวรรษท21ตองใหความส�าคญ

ในเรองของการมคณธรรมน�าผลงานมความ

ซอสตยตอตนเองและผอนมความเสยสละ

อดทนตอการท�างานทกประเภทพยายาม

ท�างานใหส�าเรจโดยคดถงประโยชนสวนรวม

มากกวาประโยชนสวนตนรวมถงงานวจยของ

นกญชลาลนเหลอ(2554)พบวาภาวะผน�า

เชงวสยทศนของผบรหารสถานศกษาขนพน

ฐานสงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐานปการศกษา2553โดยภาพรวมอย

ในระดบมากงานวจยของจารนสกลจอย,

พจนยมงคงและสนนทาโกธา(2556)พบวา

ภาวะผน�าเชงสรางสรรคของผบรหารสถาน

ศกษาทสงผลตอบรรยากาศของโรงเรยนตาม

ความคดเหนของครสงกดส�านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษาฉะเชงเทราเขต2โดย



ภาพรวมและรายดานอยในระดบมากรวมถง

งานวจยของธนณฎาประจงใจ(2557)พบวา

ภาวะผน�าการเปลยนแปลงของผบรหารสถาน

ศกษาตามความคดของครสงกดส�านกงาน

เขตพนทการศกษาประถมศกษาตราดโดย

ภาพรวมอย ในระดบมากและงานวจยของ

วทยากรยาสงหทอง(2559)พบวาภาวะผน�า

เชงนวตกรรมของผบรหารสถานศกษาตาม

ความคดของครสงกดส�านกงานเขตพนทการ

ศกษามธยมศกษาเขต25โดยภาพรวมอยใน

ระดบมาก

2.จากขอค นพบครและบคลากร

ทางการศกษาทมอายตางกนมความคดเหน


ภายใตการขบเคลอนการศกษา4.0ของ

ผบรหารสถานศกษาดานคดรบผดชอบแตกตาง

กนโดยครและบคลากรทางการศกษาทอาย

ตงแต30ปขนไปมความคดเหนเกยวกบภาวะ

ผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพของผบรหาร

สถานศกษาสงกวาครและบคลากรทางการ

ศกษาทอายนอยกวาหรอเทากบ29ปแสดง

ใหเหนวาครและบคลากรทางการศกษาท

มอายนอยเตบโตมาในชวงทมการเปลยนแปลง

การเตบโตของชมชนเมองทรวดเรวการแขงขน

ทสงทงทางดานเศรษฐกจและเทคโนโลยท�าให

คนรนใหมใหความส�าคญกบความรบผดชอบ

ตอสงคมและสงแวดลอมจงมความคาดหวงสง

ในความรบผดชอบของผบรหารทงดานการใช

คณธรรมจรยธรรมในการบรหารจดการและ

การอยรวมกนในสงคมการชวยเหลอสงคมใน

รปแบบตางๆหรอการพฒนาผลงานทเปนมตร

กบสงแวดลอมสอดคลองกบแนวคดของไพฑรย

สนลารตน(2560) ทกลาวถงคณลกษณะความ

เปนผน�าตองมความคดรเรมสรางสรรคและม

ความคดเชงผลงานทจะตองออกมาใหเหนใน

การด�าเนนงานทสะทอนความรบผดชอบตอ

องคกรสงคมและสงแวดลอมสอดคลองกบ

แนวคดของพรชยเจดามานทกลาววาภาวะ

ผน�ายค4.0ในพลวตศตวรรษท21ตองให

ความส�าคญกบความรบผดชอบความเสมอ

ภาคการยดวฒนธรรมาภบาลในจดการบรหาร

ใหบรรลเปาหมายรวมถงแนวคดของศรยพา

รงเรงสข(2553)ทกลาววาพนกงานรนใหมม

แนวโนมทอยากจะท�างานกบองคกรทมนโย

บายทเปนมตรกบสงแวดลอมงานวจยของ

ชมพนทบญประเสรฐ(2556)พบวาปจจย

ดานความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม

ทมผลทางบวกตอความผกพนของพนกงานรน

ใหมและงานวจยของเพญธดาพงษธาน

(2559)พบวาพนกงานทมอายตางกนมความ

คดเหนเกยวกบความรบผดชอบของผน�าตอ

การควบคมคณภาพภายในส�านกงานในเขต

กรงเทพมหานครและปรมณฑลแตกตางกน

อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ.05




3.จากขอค นพบ ในประเดนขนาด

โรงเรยนพบวาครและบคลากรทางการศกษา

ทอยในโรงเรยนขนาดตางกนมความคดเหน


ภายใตการขบเคลอนการศกษา4.0ของ

ผ บรหารสถานศกษาโดยภาพรวมดานคด

วเคราะหดานคดสรางสรรคดานคดผลตภาพ

และดานคดรบผดชอบแตกตางกนโดยครและ

บคลากรทางการศกษาทอยโรงเรยนขนาดกลาง

มความคดเหนเกยวกบภาวะผน�าเชงสรางสรรค

และผลตภาพของผบรหารสถานศกษาสงกวา

โรงเรยนขนาดใหญพเศษสะทอนใหเหนวา

โรงเรยนขนาดใหญพเศษมความพรอมใน

ทกดานทงด านการเงนดานวสดอปกรณ

มบคลากรทมความรความสามารถมการบรหาร

งานเปนระบบเนนการมสวนรวมและสนบสนน

ใหครและบคลากรทางการศกษาไดพฒนา

ศกยภาพสงผลใหครและบคลากรทางการ

ศกษาของโรงเรยนมความคาดหวงตอภาวะผน�า

ของผ บรหารตนเองสงส�าหรบสถานศกษา

ขนาดกลางมจ�านวนบคลากรนอยกวาท�าใหการ

สอสารการประสานงานการด�าเนนกจการ

ตางๆของผบรหารท�าไดงายมความเขาใจตรง

กนสงผลใหความคดเหนของครและบคลากร

เหลานนเกยวกบภาวะผน�าของผบรหารของ

ตนเองสงสอดคลองกบแนวคดของธนากร

เอยมปาน (2556)ไดกลาววาลกษณะของ

องคกรจะบงบอกถงความตองการของผน�าทม

ลกษณะเฉพาะอยางทเหมาะสมกบประเภท

และชนดขององคกรนนๆนอกจากน รปแบบ

ขององคกรขนาดองคกรจ�านวนสมาชกมาก

หรอสมาชกนอยเปนองคกรขนาดเลกหรอ

ขนาดใหญโครงสรางขององคกรการแบงสวน

งานบรรยากาศขององคกรการสงเสรมให

สมาชกมสวนรวม ซงทงหมดนลวนมผลตอ

ภาวะผน�าสอด-คลองกบงานวจยของสกญญา

พลกส (2557)พบวาครทอย ในขนาดของ

สถานศกษาตางกนมความคดเหนเกยวกบ

ภาวะผน�าการเปลยนแปลงของผบรหารสถาน

ศกษาสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษาเขต18โดยภาพรวมแตกตางกน

อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ.05รวมถง

งานวจยของภสราชเสน(2558)พบวาครท

อยในขนาดของสถานศกษาตางกนมความคด

เหนเกยวกบภาวะผ น�าทางวชาการของ

ผบรหารสถานศกษาสงกดส�านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษานครศรธรรมราชเขต

4โดยภาพรวมแตกตางกนอยางมนยส�าคญทาง

สถตทระดบ.05งานวจยของมนตรวรสงห

(2554)พบวาครทอยในขนาดของสถานศกษา

ตางกนมความคดเหนเกยวกบภาวะผน�าของ


การศกษารอยเอดเขต3แตกตางกนอยางม

นยส�าคญทางสถตทระดบ.05ในดานวสยทศน



และดานความเชอมนและศรทธาและงานวจย

ของธนณฎาประจงใจ(2557)พบวาครทอย

ในขนาดของสถานศกษาตางกนมความคดเหน

เกยวกบภาวะผ น�าการเปลยนแปลงของ


การศกษาประถมศกษาตราดโดยภาพรวมแตก

ตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ.01


1. ขอเสนอแนะทไดจำกกำรน�ำผลกำรวจยไป

ใช

1.1จากผลการวจยทวาคณลกษณะ

ดานคดรบผดชอบเปนองคประกอบส�าคญของ

การเปนผน�าในยคการศกษา4.0นนผบรหาร

ควรจดกจกรรมทแสดงถงความรบผดชอบตอ

สงคมและสงแวดลอมขององคกร(CSR)ใหกบ

ครและบคลากรทางการศกษามสวนรวมในการ

ช วยเหลอและพฒนาสงคมส วนด านคด

วเคราะหและดานคดผลตภาพทมคาเฉลยนอย

ผบรหารควรจดใหมการฝกอบรมสมมนาเพม

เตม เพอเสรมทกษะการคดวเคราะหและ

ทกษะคดผลตภาพเพอสรางเปนผลงานหรอชน

งาน

1.2จากผลการวจยทวาครและบคลากร

ทางการศกษาทอายตงแต30ปขนไปมความ

คดเหนเกยวกบภาวะผน�าเชงสรางสรรคและ

ผลตภาพของผบรหารสถานศกษาสงกวาคร

และบคลากรทางการศกษาทอายนอยกวาหรอ

เทากบ29ปผ บรหารควรใชระบบพเลยง

(Coaching) พฒนาความเปนผ น�า ผ ตาม

ใหกบครและบคลากรทางการศกษาเพอใหม

ประสทธภาพและเกดประสทธผลสงสดตอ

องคกร

1.3จากผลการวจยทวาครและบคลากร

ทางการศกษาทอยโรงเรยนขนาดกลางมความ

คดเหนเกยวกบภาวะผน�าเชงสรางสรรคและ

ผลตภาพของผ บรหารสถานศกษาสงกวา

โรงเรยนขนาดใหญพเศษผบรหารควรสราง

ความรวมมอและการมสวนรวมของครและ

บคลากรทางการศกษาโดยใชการบรหารแบบ

มส วนร วมให มากข นและมการ ส อสาร

ประชาสมพนธเพอสรางความเขาใจใหทกคน

ไดเปนสวนหนงขององคกร

2. ขอเสนอแนะในกำรวจยครงตอไป

2.1การวจยครงน เป นการวจยเชง

ส�ารวจโดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอดง

น นควรศกษาการพฒนาภาวะ ผ น� า เช ง

สรางสรรคและผลตภาพในเชงลกดวยใชวธการ

สมภาษณหรอส�ารวจรวมดวยเพอใหไดขอมล

เชงลกในการหาแนวทางการพฒนาภาวะผน�า

ตอไป

2.2ควรศกษาปจจยทสงผลตอภาวะ

ผน�าเชงสรางสรรคและผลตภาพของผบรหาร

สถานศกษา เพอน�าไปเป นข อมลในการ

ป รบป ร งพฤ ตกรรมในการท� า ง านให ม

ประสทธภาพตอไป




เอกสำรอำงอง

จารนสกลจอย,พจนยมงคงและสนนทา

โกธา.(2556).ภาวะผน�าเชงสรางสรรค

ของผ บรหารสถานศกษาทส งผลตอ

บรรยากาศของโรงเรยนสงกดส�านกงาน

เขต พนท การศกษาประถมศกษา

ฉะเชงเทรา เขต2. (วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต).มหาวทยาลย

ราชภฏราชนครนทร,ฉะเชงเทรา.

ชมพนทบญประเสรฐ.(2556).ปจจยความ

รบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอมกบ

ความผกพนของพนกงานกลมGenera-

tionY. (วทยานพนธปรญญามหา

บณฑต).มหาวทยาลยธรกจบณฑตย,

กรงเทพฯ.

ธนณฎาประจงใจ. (2557).ความสมพนธ

ระหวางภาวะผน�าการเปลยนแปลงกบ

การท�างานเปนทมตามความคดเหนของ

ครผสอนในสถานศกษาสงกดส�านกงาน

เขตพนทการศกษาประถมศกษาตราด.

(วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต).

บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏ

ร�าไพพรรณ,จนทบร.

ธนากรเอยมปาน.(2556).ปจจยทสงผลตอ

ภาวะผน�าการเปลยนแปลงของนกบน

กองทพอากาศ.(วทยานพนธปรญญา

ดษฎบณฑต).มหาวทยาลยศรปทม,


ธญวทยศรจนทร,สรฉนทสถรกลเตชพา-

หพงษ,และปทปเมธาคณวฒ.(2559).

การวเคราะหองคประกอบคณลกษณะ

ภาวะผ น� า ในศตวรรษท 21 ของ

กรรมการองค ก รน ส ตน กศ กษา .

(วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต).

จฬาลงกรณมหาวทยาลย,กรงเทพฯ.

นกญชลาลนเหลอ.(2554).โมเดลสมการ

โครงสรางภาวะผน�าเชงวสยทศนของ

ผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน.(วทยา-

นพนธปรญญาดษฎบณฑต).มหาวทยา-

ลยขอนแกน,ขอนแกน.

ฝายการศกษาอครสงฆมณฑลกรงเทพฯ.

(2560).สถตขอมลนกเรยนครและ

บคลากรทางการศกษาประจ�าปการ

ศกษา 2560 โรง เรยนสงกด อคร

สงฆมณฑลกรง เทพฯ. กรง เทพฯ:

แผนกบคคลฝ ายการศกษา อคร

สงฆมณฑลกรงเทพฯ.

_______. (2560). เอกสารประกอบการ

ประชมใหญสามญผบรหารประจ�าป

2560ครงท 2.กรงเทพฯ:แผนก

อ�านวยการฝายการศกษาอครสงฆมณฑล




พรชยเจดามาน.(2560).ภาวะผน�ายค4.0

ในพลวตศตวรรษท21,(สบคนเมอ6

กมภาพนธ2561).จากhttp://per-

sonnel.obec.go.th/hris-th/ภาวะ

ผน�ายค-4-0-ในพล-วตศต/

เพญธดาพงษธาน.(2559).การศกษาเปรยบ

เทยบความรบผดชอบของผน�าตอการ

ควบคมคณภาพภายในส�านกงานตาม

ปจจยสวนบคคลของผ สอบบญชรบ

อนญาต.กรงเทพฯ:มหาวทยาลยธรกจ

บณฑตย.

ไพฑรยสนลารตน.(2560).ความเปนผน�า

ทางการศกษา.กรงเทพฯ:โรงพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

_______.(2560).การศกษา4.0เปนยงกวา

การศกษาในการศกษา4.0เปนยง

กวาการศกษา.(น.1).ณหองประชม

อ�าไพสจรตกลคณะครศาสตร:คณะ

ครศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ภสราชเสน.(2558).ภาวะผน�าทางวชาการ

ของผบรหารสถานศกษาสงกดส�านกงาน

เขต พนท การศกษาประถมศกษา

นครศรธรรมราชเขต4.(วทยานพนธ


ราชภฏนครศรธรรมราช,นครศรธรรม-

ราช.

มนตรวรสงห.(2554).ภาวะผน�าทางวชาการ

ของผบรหารสถานศกษาสงกดส�านกงาน

เขตพน ทการศกษาประถมศกษา

นครศรธรรมราชเขต4.(วทยานพนธ


ราชภฏนครศรธรรมราช,นครศร-

ธรรมราช.

วทยากรยาสงหทอง.(2559).ภาวะผน�าเชง

นวตกรรมทสงผลตอการเปนบคคลแหง

การเรยนรของครสงกดส�านกงานเขต

พนทการศกษามธยมศกษาเขต25.

(วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต).

มหาวทยาลยขอนแกน,ขอนแกน.

ศรยพารงเรงสข.(2553).HRแหงอนาคต.

สบคนเมอ2กมพาพนธ2561,จาก

http://www.manager. co.th/

mgrweekly/viewnews.aspx?News

ID=953000014541

ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษากระทรวง

ศกษาธการ.(2560).แผนการศกษา

แห งชาต พ .ศ .๒๕๖๐ - ๒๕๗๙.

กรงเทพฯ:ส�านกงานเลขาธการสภาการ

ศกษา.




สกญญาพลกส . (2557). ความสมพนธ

ระหวางภาวะผน�าการเปลยนแปลงของ

ผ บรหารสถานศกษาและวฒนธรรม

องคการตามความคดเหนของครผสอน

ในสถานศกษาสงกดส�านกงานเขต

พนทการศกษามธยมศกษาเขต18.

(วทยา-นพนธปรญญามหาบณฑต).

บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏ

ร�าไพพรรณ,จนทบร.

สวทย เมษนทรย. (2559).พมพเขยวไทย

แลน4.0.สบคนเมอ2ตลาคม2560,

จากhttp://digital.forest.ku.ac.th/

TFCC/TCERN2017/PW/Thailand_

40_PM.pdf.

Burn,J.M. (1978).Leadership.New

York:Harper&Row.

GlobalCenter forDigitalBusiness

Transformation.(2017).ผน�าในยค

4.0.สบคนเมอ12พฤศจกายน2560,

จากhttp://www.ncc.or.th/web

2014/index.php/econews/1075--40.

รปแบบของสถาบนพฒนาครสตชนฆราวาส

ทสนองตอบกฤษฎกาสมชชาใหญของพระศาสนจกร

คาทอลกในประเทศไทย ครสตศกราช 2015

Model of Catholic secular development

institute response to Decree of The Plenary

Council of The Catholic Church in

Thailand A.D. 2015

บาทหลวง ผศ.ดร.วชศลป กฤษเจรญ

*บาทหลวงในครสตศาสนจกรโรมนคาทอลกสงกดสงฆมณฑลราชบร

*อาจารยประจ�าหลกสตรศลปศาสตรบณฑตสาขาวชาครสตศาสนศกษาวทยาลยแสงธรรม

บาทหลวง ผศ.สมชย พทยาพงศพร*บาทหลวงในครสตศาสนจกรโรมนคาทอลกสงกดสงฆมณฑลจนทบร

*ผชวยศาสตราจารยประจ�าสาขาวชาเทววทยาคณะศาสนศาสตรวทยาลยแสงธรรม

ผศ.ดร.ลดดาวรรณ ประสตรแสงจนทร*อาจารยประจ�าหลกสตรการศกษาบณฑตสาขาวชาครสตศาสนศกษาวทยาลยแสงธรรม

Rev.Asst.Prof.Dr.Watchasin Kritjaroen, Ed.D.* Reverend in Roman Catholic Church, Ratchaburi Diocese.

* Assistant Professor, Christian Studies Faculty of Religious, Saengtham College.

Rev.Asst.Somchai Phitthayaphongphond* Reverend in Roman Catholic Church, Chanthaburi Diocese.

* Assistant Professor, Theology Faculty of Religious, Saengtham College.

Asst.Prof.Laddawan Prasutsaengchan, Ph.D.* Lecturer, Bachelor of Education Program in Christian Studies, Saengtham College.

รปแบบของสถาบนพฒนาครสตชนฆราวาสทสนองตอบกฤษฎกาสมชชาใหญของพระศาสนจกรคาทอลก

ในประเทศไทย ครสตศกราช 2015


บทคดยอ การวจยเชงพรรณนานมจดประสงคเพอศกษา1)รปแบบของ

สถาบนพฒนาครสตชนฆราวาสทสนองตอบกฤษฎกาสมชชาใหญของ

พระศาสนจกรคาทอลกในประเทศไทยครสตศกราช2015และ2)ผล

การยนยนรปแบบของสถาบนพฒนาครสตชนฆราวาสทสนองตอบ

กฤษฎกาสมชชาใหญของพระศาสนจกรคาทอลกในประเทศไทยครสต-

ศกราช2015กลมตวอยางทใชในการศกษาประกอบดวยพระสงฆ

จ�านวน226คนและครสตชนฆราวาสจ�านวน400คนเครองมอท

ใชในการศกษาคอแบบสอบถามจ�านวน1ฉบบการวเคราะหขอมล

ใชคาความถและคารอยละการวเคราะหเนอหาและการยนยนรปแบบ

ใชวธการอางองผ ทรงคณวฒทเปนสภาพระสงฆราชคาทอลกแหง

ประเทศไทย

ผลการวจยพบวา

1.รปแบบของสถาบนพฒนาครสตชนฆราวาสทสนองตอบ

กฤษฎกาสมชชาใหญของพระศาสนจกรคาทอลกในประเทศไทยครสต-

ศกราช2015ควรมลกษณะเปนศนยและมคณะกรรมการประสานงาน

ทจดตงขนภายในโครงสรางหนงของสภาพระสงฆราชคาทอลกแหง

ประเทศไทยมบทบาทหนาทในการ1)ประสานงานพฒนาสงทมอย

แลวใหดขน2)เตมเตมในสวนทยงขาดหรอไมมเชนค�าสอนดานสงคม

ค�าสอนดานธรกจ3)จดหาและใชสอในการเผยแพรความรขอมลตางๆ

4)กลนกรองและเผยแพรเนอหาส�าหรบใชในการอบรมพฒนาครสตชน

ฆราวาสหรอสมาชกของตนและ5)ก�าหนดชองทาง/รปแบบของสอ

ทเหมาะสมงายตอการใชงานโดยมหนวยงานระดบประเทศระดบ

สงฆมณฑลและวดเปนทมงานเครอขายมการก�าหนดกลมเปาหมาย

พนทเปาหมายสนามงานการวางแผนด�าเนนการและตดตามผล

2.สภาพระสงฆราชคาทอลกแหงประเทศไทยยนยนใหความเหน

ชอบในรปแบบของสถาบนพฒนาครสตชนฆราวาสทตอบสนอง

กฤษฎกาสมชชาใหญของพระศาสนจกรคาทอลกประเทศไทยครสต-

ศกราช2015ตามโครงสรางรปแบบและขอมลทเกยวของตามทเสนอ


วชศลป กฤษเจรญ, สมชย พทยาพงศพร และ ลดดาวรรณ ประสตรแสงจนทร

179

Abstract

ค�ำส�ำคญ: ครสตชนฆราวาส

กฤษฎกาสมชชาใหญของพระศาสนจกรคาทอลกใน

ประเทศไทยครสตศกราช2015

Thisresearchpurposesweretostudy:1)Modelof

CatholicseculardevelopmentinstituteresponsetoDecree

ofThePlenaryCouncilofTheCatholicChurchinThailand

A.D.2015,and2)theconfirmationofModelofCatholic

seculardevelopmentinstituteresponsetoDecreeofThe

PlenaryCouncilofTheCatholicChurchinThailandA.D.

2015.Thesampleswere226Catholicpriestsand40

Catholicseculars.Theresearchinstrumentwasanopinion-

naire.Thestatisticsforanalyzingthedatawerefrequency,

percentage,contentanalysisandtheconfirmationthe

modelusedconnoisseurshipbyTheCatholicBishops'Con-

ferenceofThailand.

Thefindingswereasfollows:

1.ModelofCatholicseculardevelopmentinstitute

responsetoDecreeofThePlenaryCouncilofTheCatholic

ChurchinThailandA.D.2015shouldbecenterandcoop-

eration by committees that be established in a part of The

CatholicBishops'ConferenceofThailand.The5rolesof

thiscenterconsistof;1)cooprarationanddevelopment

2)fullfilltheresidualsuchassocialcouseling,business

couseling3)arrangementandusingICTforannounment

knowledgeandinformation4)scanandadvertisement

thebestcontentfordevelopingCatholicsecular,and




5)identifythevarityofcommunicationchannelappropri-

atelyinalllevel:CatholicChurchofThailand,dioceseand

Catholicchurches,workinginteamornetwork,specifica-

tiontarget,area,field,formulatingplanandperformace,

andbuildingevaluationsystem.

2.TheCatholicBishops'ConferenceofThailandveri-

fiedandapprovedModelofCatholicseculardevelopment

instituteresponsetoDecreeofThePlenaryCouncilof

TheCatholicChurchinThailandA.D.2015accordingtothe

modelstructureandrelatedinformation.

Key Word: CatholicSecular

DecreeofThePlenaryCouncilofTheCatholic

ChurchinThailandA.D.2015




สภาพระสงฆราชคาทอลกแหงประเทศ-

ไทยไดประกาศกฤษฎการสมชชาใหญของ

พระศาสนจกรคาทอลกในประเทศไทยครสต-

ศกราช2015“ศษยพระครสตเจรญชวต

ประกาศขาวดใหม”เพอใหบรรดาครสตชน

คาทอลกสามารถเผชญกบการทาทายตางๆ

อนเนองมาจากการเปลยนแปลงดานสงคมและ

วฒนธรรมรวมสมยดวยการเจรญชวตเชง

ประจกษและกาวออกสการประกาศขาวดของ

พระครสตเจาการประชมสมชชาใหญของ


ศกราช2015สรปถงความส�าคญและทมาของ

ปญหา2ประเดนส�าคญทเปนเรองทาทายตอ

การด�าเนนชวตของครสตชนคาทอลกในฐานะ

ศษยพระครสตคอ1)สภาพความเปนจรงใน

โลกปจจบนและสงคมไทยและ2)สภาพ

ความเปนจรงของพระศาสนจกรคาทอลก

ทามกลางบรบททางความเชอและวฒนธรรม

ทหลากหลายในประเทศไทย

สมชชาใหญของพระศาสนจกรคาทอลก

ในประเทศไทยครสตศกราช2015ไดน�า

เสนอเครองมอและมาตรการเพอการฟ นฟ

“การเปนศษยพระครสตด�าเนนชวตประกาศ

ขาวดขนใหม”8ประการไดแก1)การรบร

เขาใจตระหนกและเชอมนในกฤษฎกาสมชชา

ใหญของพระศาสนจกรคาทอลกในประเทศ-

ไทยครสตศกราช20152)การปรบโครงสราง

ของพระศาสนจกรเพอฟนฟการประกาศขาวด

ขนใหม3)การท�างานเปนทมและเครอขาย

4)การบรหารจดการทรพยากร5)การพฒนา

ศกยภาพของศษยพระครสต6)กระแสเรยก

เพอเปนผอภบาลและผรวมอภบาล7)การใช

เทคโนโลยและการสอสารเพอการอภบาลและ

การประกาศขาวดและ8)การแตงตงคณะ

กรรมการกลางเพออ�านวยการงานตาม

กฤษฎกาสมชชาใหญของพระศาสนจกร

คาทอลกในประเทศไทยครสตศกราช2015

และก�าหนดแนวทางส�าคญในการพฒนา

ศกยภาพของครสตชนฆราวาสดงน1)การ

อบรมตอเนองและ2)การจดตงสถาบน

พฒนาครสตชนฆราวาส ซงในการจดตง

สถาบนพฒนาครสตชนฆราวาสนนเพอใหเปน

สถาบนทสามารถด�าเนนงานได อย างด ม

คณภาพสามารถดแลครอบคลมไปถงครสตชน

ทกเพศทกวยทกสาขาอาชพอยางเหมาะสม

ตรงตามความตองการของครสตชนและ

สามารถสนองตอบกฤษฎกาสมชชาใหญของ


ศกราช2015ตามเปาหมายทก�าหนดไวได

คณะผวจยจงไดศกษา“รปแบบของสถาบน

พฒนาครสตชนฆราวาสทสนองตอบกฤษฎกา

สมชชาใหญของพระศาสนจกรคาทอลกใน

ประเทศไทยครสตศกราช2015ตามนโยบาย




ของสภาพระสงฆราชคาทอลกแหงประเทศไทย

และการตอบสนองตามจดม งหมายของ




1.เพอศกษารปแบบของสถาบนพฒนา

ครสตชนฆราวาสทสนองตอบกฤษฎกาสมชชา


ไทยครสตศกราช2015

2.เพอศกษาผลการยนยนรปแบบของ

สถาบนพฒนาครสตชนฆราวาสทสนองตอบ




ค ร ส ต ชน ห ม า ย ถ ง พ ร ะ ส ง ฆ

(บาทหลวง)นกบวชและฆราวาสทนบถอ

ศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลก

ครสตชนฆรำวำส หมายถงบคคล

ทวไปทนบถอศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลก

รวมถงบคคลทเปนครสตชนส�ารองซงก�าลง

เตรยมตวเขาเปนครสตชนคาทอลกหรออยใน

ระหวางการเรยนค�าสอนตามทพระศาสนจกร

คาทอลกก�าหนดเปนบคคลทวไปทไมไดเปน

ผอทศตนเปนพระสงฆหรอนกบวชเพอรบใช

พระเจาในฐานะ“สมณะ”ทผานพธศกดบวช

หรอศลอนกรมและไมไดเปน“ผรบเจมถวาย

ตน”ซงเปนบคคลทไดถวายตนแกพระเจาเปน

กรณพเศษทจะด�าเนนชวตตามค�าปฏญาณทจะ

ถอศลบนหรอขอตงใจ3ประการคอความ

ยากจนความบรสทธและความนบนอบ

สถำบนพฒนำฆรำวำส1หมายถง

องคกรสงทจดตงขนเพอประโยชนในการ

พฒนาฆราวาสตามความมงมนปรารถนาของ

พระศาสนจกรคาทอลกในประเทศไทยทจะ

พฒนาครสตชนฆราวาสซงเปนประชากรสวน

ใหญของพระศาสนจกรใหไดตระหนกและม

จตส�านกตอการเปนศษยพระครสตในการ

ปฏบตพนธกจทพระเยซเจาทรงไดมอบให

ทกคนทไดรบศลลางบาปโดยใหมการสราง

สนบสนนสงเสรมและพฒนาครสตชนฆราวาส

ใหมวฒภาวะทเขมแขงมากขนทงความรดาน

ค� า ส อ น ข อ ง พ ร ะ ศ า ส น จ ก ร ค า ท อ ล ก

ประสบการณชวตการพบปะพระเยซเจาและ

การด�าเนนชวตทเปนประจกษพยานสามารถ

ทจะเปนผประกาศขาวดของพระเจาไดอยางม


1ชอ"สถาบนพฒนาครสตชนฆราวาส"เปนชอทใชชวคราวจนกวาจะไดชอทเหมาะสมกวา(กฤษฎกาสมชชาใหญของพระศาสนจกรคาทอลก

แหงประเทศไทยครสตศกราช2015:48)




เปนการวจยเชงพรรณนา(Descriptive

Research)ด�าเนนการศกษาตามล�าดบขน

ตอนดงน

1.ศกษาความคดเหนของพระสงฆและ

ครสตชนฆราวาสในประเทศไทยเกยวกบ

ลกษณะและบทบาทหนาทของสถาบนพฒนา



ไทยครสตศกราช2015จากกลมตวอยาง

จ�านวน626คนประกอบดวย1)กล ม

ตวอย างท เป นพระสงฆ ใน10 เขตการ

ปกครองทางครสตศาสนาจ�านวน226คน

จากจ�านวนประชากรพระสงฆทงหมด530คน

(ปฏทนคาทอลก2559:3)ผวจยก�าหนดขนาด

กล มตวอยางตามตารางก�าหนดขนาดกล ม

ตวอยางของเครจซและมอรแกน(Krejcie

andMorgan,1970:608–609)ไดมาโดย

วธการสมแบบแบงประเภท(stratified ran-

dom sampling)ในแตละเขตปกครองตาม

สดสวนและ2)กลมตวอยางทเปนครสตชน

ฆราวาสเขตการปกครองละ40คนรวม400

คนจากจ�านวนประชากรครสตชนทงหมด

379,374คน (ปฏทนคาทอลก2559:3)

ผวจยก�าหนดขนาดของกลมตวอยางตามตาราง

การก�าหนดตวอย างของทาโร ยามาเน

(Taro Yamane.Statistics,1967:886)ท

ขนาดความคลาดเคลอน(e)รอยละ5ได

มาโดยวธการสมอยางงาย(simplerandom

sampling)ในแตละเขตการปกครองเกบ

ขอมลโดยใชแบบสอบถามจ�านวน1ฉบบท

ผานการตรวจประเมนจากผเชยวชาญจ�านวน

3คนแลวมคาดชนความสอดคลอง(Index

of ItemObjectiveCongruence: IOC)

ระหว าง 0.6-1.00แล วน�าไปทดลองใช

(Tryout)กบพระสงฆและครสตชนฆราวาสท

ไมใชกลมตวอยางจ�านวน30คนไดคาความ

เชอมน (Reliability)จากการค�านวณคา

สมประสทธแอลฟา(α-coefficient)ของ

ครอนบาค (Cronbach,LeeJ.,1984)

เทากบ.889แลวน�าไปเกบขอมลจากกลม

ตวอยางจ�านวน626คนไดรบแบบสอบถาม

กลบมาจ�านวน 504 ฉบบ คดเป นร อย

ละ80.51น�าขอมลทไดจากแบบสอบถามมา

วเคราะหโดยใชคาความถ(Frequency)และ

คารอยละ(Percentage)

2.ผวจยน�าผลการวเคราะหขอมลทได

จากกล มตวอย างเสนอต อผ ทรงคณวฒ

ประกอบดวย1)คณะกรรมการเฉพาะกจท

สภาพระสงฆราชคาทอลกแหงประเทศไทย

มอบหมาย2)พระสงฆราชจ�านวน4ทาน

และ3)คณะกรรมการคาทอลกเพอครสต

ศาสนธรรมเพอพจารณาประกอบการก�าหนด

รปแบบสถาบนพฒนาครสตชนฆราวาสท




สนองตอบกฤษฎกาสมชชาใหญของพระ-

ศาสนจกรคาทอลกในประเทศไทยครสต-

ศกราช2015

3.ผ วจยน�ารปแบบสถาบนพฒนา


ใ หญ ข อ ง พ ร ะ ศ า สน จ ก ร ค า ท อ ล ก ใ น

ประเทศไทยครสตศกราช2015ทไดเสนอตอ

ทประชมสภาพระสงฆราชคาทอลกแหง

ประเทศไทยในวนท15กมภาพนธ2017

เพอพจารณายนยนรปแบบสถาบนพฒนา



ไทยครสตศกราช2015


ตอนท 1 รปแบบของสถำบนพฒนำครสตชน

ฆรำวำส ทสนองตอบกฤษฎกำสมชชำใหญ

ของพระศำสนจกรคำทอลกในประเทศไทย

ครสตศกรำช 2015

1. ขอมลทวไปของกลมตวอยำง

กล มตวอย างทตอบแบบสอบถาม

มจ�านวน504คนจาก626คนคดเปนรอย

ละ80.51โดย1)กลมตวอยางพระสงฆทตอบ

สอบถามมจ�านวน181คนจาก226คน

(รอยละ80.09)อยในชวงอาย41-50ปมาก

ทสดจ�านวน54คน(รอยละ29.83)รองลง

มาคออาย51-60ปจ�านวน49คน(รอยละ

27.07)และ2)กลมตวอยางครสตชนฆราวาส

ทตอบแบบสอบถามมจ�านวน323คนจาก

400คนคดเปนรอยละ80.75อยในชวงอาย

41-50ปมากทสดจ�านวน54คน(รอยละ

29.83)รองลงมาคออาย51-60ปจ�านวน

49คน(รอยละ27.07)เปนเพศชายจ�านวน

134คน(รอยละ41.49)และเปนเพศหญง

จ�านวน189คน(รอยละ58.51)

2. ควำมคดเหนของกลมตวอยำงเกยวกบ

สถำบนพฒนำครสตชนฆรำวำส ทสนองตอบ

กฤษฎกำสมชชำใหญของพระศำสนจกร

คำทอลกในประเทศไทย ครสตศกรำช 2015

2.1 ลกษณะของสถำบนพฒนำครสต-

ชนฆรำวำส ทสนองตอบกฤษฎกำสมชชำ

ใหญของพระศำสนจกรคำทอลกในประเทศ-

ไทย ครสตศกรำช 2015 และสถำนท

ทเหมำะสมในกำรพฒนำครสตชนฆรำวำส

มดงน

2.1.1กลมพระสงฆมความคดเหนวา

ควรมลกษณะเปน1)ศนยหรอสถาบนมาก

ทสดรองลงมาคอ2)คณะกรรมการและ

3)เนตเวรคตามล�าดบ

2.1.2กลมครสตชนฆราวาสมความ

คดเหนวาสถานททเหมาะสมในการด�าเนน

การพฒนาครสตชนฆราวาส ควรอย ใน

บรรยากาศของ1)วดมากทสดรองลงมาคอ

2)สงฆมณฑลและ3)วถชมชนวดตามล�าดบ



2.2 บทบำทควำมส�ำคญของมตทควร

มของสถำบนพฒนำครสตชนฆรำวำส ท

สนองตอบกฤษฎกำสมชชำใหญของพระ-

ศำสนจกรคำทอลกในประเทศไทย ครสต-

ศกรำช 2015 ในกำรพฒนำครสตชน

ฆรำวำส ในสถำนกำรณปจจบนพบวาใน

ภาพรวม กล มพระสงฆ มความคด เหน

สอดคลองกบกลมครสตชนฆราวาสโดยเรยง

ตามความส�าคญของแตละมตจากมากไปหา

นอยดงน1)การปลกจตส�านก2)การให

ความรความเขาใจและ3)การฝกทกษะ

ปฏบต

2.3 ระดบบคคล/หนวยงำน ทควรตน

ตวและศกษำตดตำม เพอใหเกดสถำบน

พฒนำครสตชนฆรำวำส ท สนองตอบ

กฤษฎกำสมชชำใหญของพระศำสนจกร

คำทอลกในประเทศไทยครสตศกรำช 2015

ในปจจบนพบวาในภาพรวมกลมพระสงฆ

มความคดเหนทแตกตางไปจากครสตชน

ฆราวาสดงน

2.3.1กลมพระสงฆมความคดเหนวา

ควรเปน1)ระดบประเทศมากทสดรองลงมา

คอ2)ระดบสงฆมณฑลและ3)พระสงฆ

ตามล�าดบ

2.3.2กลมครสตชนฆราวาสมความ

คดเหนวาควรเปน1)ระดบสงฆมณฑลมาก

ทสดรองลงมาคอ2)ระดบประเทศและ

3)พระสงฆตามล�าดบ

3. รปแบบของสถำบนพฒนำครสตชน

ฆรำวำส ทสนองตอบกฤษฎกำสมชชำใหญ



คณะผทรงคณวฒพจารณาความคด

เหนของกลมตวอยางเกยวกบสถาบนพฒนา



ไทยครสตศกราช2015แลวน�ามาประกอบ

การวเคราะหก�าหนดรปแบบของสถาบนพฒนา



ไทยครสตศกราช2015ไดดงน

3.1 ลกษณะของสถำบนพฒนำครสต-

ชนฆรำวำสทสนองตอบกฤษฎกำสมชชำใหญ



ควรมลกษณะเปน“ศนยและมคณะ

กรรมการประสานงาน”ทจดตงขนภายใน

โครงสรางหนงของสภาพระสงฆราชคาทอลก

แหงประเทศไทยมกล มบคคลเป นคณะ

กรรมการประสานงานอาจมพระสงฆราชองค

หนงเปนประธานคณะกรรมการแลวแตงตงทม

งานตามความเหมาะสม

3.2 บทบำทหนำท ของ “ศนยและ

คณะกรรมกำรประสำนงำน”




3.2.1ประสานงานสงทสงฆมณฑล

หนวยงานองคกรบคคลท�าอยแลวมอยแลว

ให ดขน เชอมโยงถงกน เช น การอบรม

พธกรรมฯลฯ

3.2.2เตมเตมในสวนทยงขาดหรอ

ไมมเชนค�าสอนดานสงคมค�าสอนดานธรกจ

ฯลฯ

3.2.3จดหาและใชสอในการเผยแพร

พระคมภรค�าสอนสมชชาความร ขอมล

ตางๆทเปนประโยชนตอการพฒนาใหแพร

หลายโดยใหงายตอการเขาถง/สบคนเชน

จดท�าเปนเวบไซตเฉพาะของศนยประสานงาน

แขวนไวทเวบไซตของสภาพระสงฆราชฯและ

เวบไซตของแตละสงฆมณฑล

3.2.4เผยแพรเนอหาทระบวตถ-

ประสงคกลมเปาหมายเนอหาวธด�าเนนการ

วธการวดประเมนสอหรออปกรณทใชฯลฯ

ไวชดเจน(เนอหาดงกลาวอาจจะสรางขนใหม

หรอรวบรวมจากท มอย แล วของแต ละ

สงฆมณฑล/หนวยงานอนๆ)และการแบงปน

ของพระสงฆ/ครสตชน เพอเออตอการท

สงฆมณฑลวดหรอหนวยงานน�าไปใชในการ

อบรมพฒนาครสตชนฆราวาสหรอสมาชกของ

ตน

3.2.5ก�าหนดชองทาง/รปแบบของสอ

ในรปแบบทเหมาะสมงายตอการใชงานเชน

เวบเพจเวบบลอคคลปฯลฯและจดใหม

ความเคลอนไหวเพมเตมอยเสมอและใหเปน

ปจจบน(update)

3.3 หน ำทของบคคลท เป นคณะ

กรรมกำร

3.3.1ด�าเนนการหรอจดใหมการ

อบรมส�าหรบบคคลส�าคญ (keyperson)

ในระดบประเทศหรอระดบสงฆมณฑลเมอ

คณะกรรมการมความพรอม

3.3.2ประสานงานตดตามประเมน

ผลการด�าเนนงานประเมนสถานการณความ

ตองการเรงดวนส�าหรบการพฒนาครสตชน

ฆราวาสและประเมนทบทวนปรบเปลยน

บทบาทหนาทของคณะกรรมการเองตาม

สถานการณ และช วง เวลา เพ อความม

ประสทธภาพและตอบสนองสถานการณ

การพฒนาครสตชนฆราวาสใหเปนปจจบนมาก

ขน

3.3.3เผยแพรเนอหาตามขอ3.2.4

โดยอาศยบคลากร(Fulltime)ทท�าหนาท

1)ฝายเทคนคดแลพฒนาโปรแกรม2)ฝาย

วชาการดแลรปแบบ/formatและ3)ฝาย

เนอหา

3.4 หนวยงำน/ทมงำนเครอขำย เพอ

สงเสรม สนบสนน ด�ำเนนกำร ขยำยผล รวม

กน

3.4.1ระดบประเทศโดยหนวยงานท

มอยแลวของสภาพระสงฆราชคาทอลกแหง

ประเทศไทย

3.4.2ระดบสงฆมณฑลและระดบวด

โดยควรมคณะกรรมการ/ทมงานทรบผดชอบ

โดยเฉพาะเพอด�าเนนการ



3.4.2.1ประสานงานกบคณะ

กรรมการระดบประเทศจะไดศกษาพจารณา

และวางแผนพฒนา เพอใหงานและคณะ

กรรมการระดบประเทศสามารถสนบสนนให

ส ง ฆ มณฑลและ ว ด เ ป น สน าม ง าน ท ม


3.4.2.2วางแผนการพฒนา

เฉพาะเชนมการworkshopรวมกนเพอ

วางแผนพฒนามการศกษาในแตละวด/กลม

พนทกอนเพอน�ามาวางแผนใหเหมาะสมกบ

สภาพ/บรบทของแตละวด/กลมพนท

3.5 กล มเปำหมำย และพนท เป ำ

หมำย/สนำมงำน

3 .5 .1 กล ม เป าหมายของคณะ

กรรมการระดบประเทศคอพระสงฆและ

ฆราวาสทเปนผน�าระดบสงฆมณฑลและ/หรอ

หนวยงานระดบประเทศ

3 .5 .2 กล ม เป าหมายของคณะ

กรรมการระดบสงฆมณฑลคอพระสงฆและ

ฆราวาสทเปนผน�าระดบวดและ/หรอหนวย

งานของสงฆมณฑล

3.5.3กลมเปาหมายของวดคอครสต

ชนทมาเขาวดแลวคอยขยายกลมเปาหมายให

กวางขนโดยมงเนนไปทกลมครสตชนตางๆ

ทมอยแลวและกลมวถชมชนวด

3.5.4พนทเปาหมาย/สนามงานคอ

วด

3.6 กำรวำงแผนด�ำเนนกำรและกำร

ตดตำมกำรด�ำเนนงำน

3.6.1วางแผนด�าเนนการและ

ประเมนตดตามทงบทบาทหนาทและผลงาน

ควรทบทวนปรบเปลยนเพมเตมเปนระยะๆ

3.6.2วางแผนด�าเนนการควรก�าหนด

เปนชวงระยะ(phase)เชน5ป10ป20ป

3.6.3ตดตามอยางตอเนองเชนม

การประชมทมงานใหญและทมงานของแตละ

สงฆมณฑลทกๆ6เดอน

3.7 แผนยทธศำสตร

3.7.1แผนยทธศาสตรทใชในการ

พฒนาครสตชนฆราวาสอาจพจารณาน�า

“แผนยทธศาสตรฟนฟการประกาศขาวดขน

ใหมของพระศาสนจกรคาทอลกในประเทศไทย

ครสตศกราช2016”โดยส�านกงานนโยบาย

สภาพระสงฆราชคาทอลกแหงประเทศไทย

เปนแผนเบองตน

3.7.2การน�าแผนไปปฏบตหรอ

ก�าหนดเปนพนธกจตางๆนนขนอยกบหนาท

ของหนวยงานสงฆมณฑลทเกยวของพจารณา

น�าไปปฏบตตามความเหมาะสม

3.8 กำรด�ำเนนงำนอนๆ

3.8.1การใหพระสงฆเหนถงความ

ส�าคญและตนตวในการพฒนาครสตชนฆราวาส

3.8.2การเตรยมงบประมาณในการ

จดตงและด�าเนนงาน

ระดบวด

1.Keyperson (ฆราวาส) บทบาทหนาท� สอดคลองกบในระดบประเทศ / สงฆมณฑล

ระดบสงฆมณฑล 1.คณะกรรมการ/Keyperson ( พระสงฆและฆราวาส) + 2.ทมอบรม/ฝาย

บทบาทหนาท� สอดคลองกบในระดบประเทศ

แผนภำพท 1โครงสรางรปแบบของสถาบนพฒนาครสตชนฆราวาสทตอบสนองตอบกฤษฎกาสมชชาใหญ

ของพระศาสนจกรคาทอลกในประเทศไทยครสตศกราช2015

ฝำยเทคนค ดแลพฒนำโปรแกรม

บรหำรขอมล

รวบรวมขอมล จากหนวยงาน/ฝายสงฆมณฑล

วดทไดท�าไวแลว

พฒนำขอมล จากขอมลทรวบรวมและ

จากทสรางใหม 1. เสนอเปนหมวดหม เชนเจตคตความรทกษะ 2. มรำยละเอยดครบถวน เชนวตถประสงคบคคลเปาหมายเนอหา รปแบบกจกรรมการประเมนผลสอ 3. รวบรวมใหอยในระบบ network ทปรบปรงใหเปนปจจบน(update) และเขาถงไดงาย

ฝำยวชำกำร ดแลรปแบบ / format

ฝำยเนอหำ

ประสำนงำน ตดตำม ประเมนผล

ระดบประเทศ

คณะกรรมกำร

อบรม Key person (พระสงฆและฆราวาสผน�าระดบประเทศ/สงฆมณฑล)

เผยแพรเนอหำ (ตำมขอ 2.3.1) โดยทมงานรบผดชอบ

(1.ฝายเทคนค+ 2.ฝายวชาการ+3.ฝายเน �อหา)

3.9 โครงสรำงรปแบบของสถำบนพฒนำครสตชนฆรำวำสทสนองตอบกฤษฎกำสมชชำใหญของพระศำสนจกร




ตอนท 2 กำรยนยนรปแบบของสถำบน

พฒนำครสตชนฆรำวำสทตอบกฤษฎกำ

สมชชำใหญของพระศำสนจกรคำทอลกใน

ประเทศไทย ครสตศกรำช 2015

สภ าพระส งฆ ร าชค าทอล ก แห ง

ประเทศไทย ในการประชมเมอวนท 20

กมภาพนธ2017ไดพจารณารปแบบของ

สถาบนพฒนาครสตชนฆราวาสทตอบสนอง


คาทอลกประเทศไทยครสตศกราช2015

โดยทประชมใหความเหนชอบในรปแบบของ

สถาบนพฒนาครสตชนฆราวาสทตอบสนอง



ตามโครงสรางรปแบบและขอมลทเกยวของ

ตามทเสนอและมนโยบายใหน�าผลการวจย

และรปแบบทไดจากการศกษานไปพจารณา

ด�าเนนการน�ารองโดยอาศยการประสานความ

รวมมอของบาทหลวงผศ.ดร.วชศลปกฤษ

เจรญและทมงานสงฆมณฑลราชบรและ

องคกรหนวยงานอนทเกยวของ


1.รปแบบของสถาบนพฒนาครสตชน

ฆราวาสทสนองตอบกฤษฎกาสมชชาใหญของ


ศกราช2015ควรมลกษณะเปนศนยและม

คณะกรรมการประสานงานทจดตงขนภายใน

โครงสรางหนงของสภาพระสงฆราชคาทอลก

แหงประเทศไทยโดยอาจมพระสงฆราชองคใด

องคหนงเปนประธานคณะกรรมการทงน

เพราะในการด�าเนนการพฒนาครสตชน

ฆราวาสให เป นไปตามวตถประสงค ของ


คาทอลกในประเทศ-ไทยครสตศกราช2015

นนจ�าเปนทจะตองมหนวยงานและคณะ

กรรมการเปนตวขบเคลอนหลกภายใตการ

ดแลของสภาพระสงฆราชคาทอลกแห ง

ประเทศไทยซงเปนไปตามพระสมณสารเรอง

การประกาศพระวรสารในโลกปจจบนโดยพระ

สนตะปาปาเปาโลท6(EVANGELIINUNTI-

ANDI) ทระบว าฆราวาสมกระแสเรยกท

ก�าหนดใหเขาอยในกลางโลกและตองท�างาน

ฝายโลกเขาจะตองท�างานประกาศพระวรสาร

แบบพเศษเฉพาะ...สวนการกอตงและพฒนา

กล มครสตชนนนเปนหนาทของผ อภบาล

สตบรษและในกฎหมายของพระศาสนจกร

มาตรา298วรรค1ไดกลาวถงการท�างาน

รวมกนของพระสงฆและครสตชนรวมกน

"ในพระศาสนจกรทมสมาคมทแตกตางจาก

สถาบนชวตทถวายแลวและคณะชวตทแพร

ธรรมซงในสมาคมเหลานครสตชนไมวาจะ

เปนสมณะหรอฆราวาสหรอทงสมณะและ

ฆราวาสพรอมกนพยายามรวมกนทจะฟมฟก

3.9 โครงสรำงรปแบบของสถำบนพฒนำครสตชนฆรำวำสทสนองตอบกฤษฎกำสมชชำใหญของพระศำสนจกร





ชวตใหสมบรณยงขนและสงเสรมคารวกจ

สาธารณะและค�าสอนครสตชนหรอเพอปฏบต

งานแพรธรรมอนๆเชนการประกาศพระ

วรสารทไดเรมแลวการด�าเนนกจกรรมดาน

ความศรทธาหรอกจเมตตาและเพอปลกสงคม

โลกใหมจตตารมณครสตชน"และวรรค2

วาครสตชนควรเปนสมาชกโดยเฉพาะอยางยง

ในสมาคมทไดรบการตงขนหรอไดรบการ

ยกยองหรอไดรบการแนะน�าโดยผใหญผ ม

อ�านาจพระศาสนจกร

สถาบนพฒนาครสตชนฆราวาสทสนอง

ตอบกฤษฎกาสมชชาใหญของพระศาสนจกร

คาทอลกในประเทศไทยครสตศกราช2015ม

บทบาทหนาทในการประสานงานเตมเตมใน

สวนทยงขาดหรอไมมเชนค�าสอนดานสงคม

ค�าสอนดานธรกจทงนเพราะสภาพการด�าเนน

ชวตและการประกอบอาชพในสงคมปจจบน

มการแกงแยงชงดชงเดนเหนแกประโยชน

สวนตนมากกวาประโยชนสวนรวมจงควรทจะ

มสงทเขามาชวยเหนยวน�าจตใจของทกคนให

ด�าเนนชวตและประกอบสมมาอาชพตามหลก

ธรรมค�าสอนสอดคลองกบทพระธรรมนญวา

ดวยพระศาสนจกร(LUMENGENTIUM)

ขอ31ทกลาวสอนใหฆราวาสเปนพยานถง

พระครสตเจาดวยการด�าเนนชวตประจ�าวน

อยางดวาเปนหนาทเฉพาะของพวกฆราวาสท

จะแสวงหาพระราชยของพระเปนเจาเฉพาะ

อยางยงธระเกยวของกบขาวของของโลกนและ

จดระเบยบใหเปนไปตามพระประสงคของ

พระเปนเจาพระเปนเจาทรงเรยกรองใหปฏบต

หนาทใหด�าเนนชวตตามจตตารมณของพระ

วรสารจะไดกอใหเกดประโยชนบนดาลความ

ศกดสทธแกโลกเปนดงเชอแปงทออกมาจาก

ภายในตวและสองแสงเรองรองดวยชวต(การ

ครองชพ)และในพระสมณกฤษฎกาวาดวย

งานธรรมทตแหงพระศาสนจกร(AdGENTES)

กลาวถงหนาทแพรธรรมของฆราวาสปรากฏ

ในขอ21วาหนาทส�าคญของฆราวาสคอการ

เปนองคพยานประกาศพระครสตเจาซงตอง

ท�าดวยการด�ารงชวตและค�าพดในครอบครว

ในกลมสงคมและในวงงานอาชพ(เทยบอฟ

4:24)

ในการด�าเนนงานการพฒนาครสตชน

ฆราวาสนนควรตองมการจดหาและใชสอใน

การเผยแพรความรขอมลตางๆกลนกรอง

และเผยแพรเนอหาและการก�าหนดชองทาง/

รปแบบของสอทเหมาะสมงายตอการใชงาน

โดยมหนวยงานระดบประเทศระดบสงฆ-

มณฑลและวด เปนทมงานเครอขายทงน

เพราะหนวยงานในแตละระดบตองท�างานรวม

กนเปนไปในทศทางเดยวกนจงจะเกดพลงและ

ผลดมากทสดสอดคลองกบทกฤษฎกาสมชชา


ไทยครสตศกราช2015ขอ22ไดระบวา



วดเปนสถานทอภบาลครสตชนใหด�าเนนชวต

ในความรกกนฉนพนองและเพาะบมใหครสต-

ชนเขาใจและด�าเนนชวตดวยความเปนน�าหนง

ใจเดยวกนในพระศาสนจกรใหมากขนชมชน

วดจะตองมสวนรบผดชอบในงานประกาศ

ขาวดแกทกคนมพนธกจใหการศกษาอบรม

อยางตอเนองโดยตรงแกบรรดาครสตชนอบรม

สงสอนสตบรษใหฟงและด�าเนนชวตตามพระ-

วาจาของพระเจาใหมความสนทสมพนธใกล

ชดกบพระองคในพธกรรมในการสวดภาวนา

สวนตวและสวนรวมและรบใชทกคนโดยเฉพาะ

ผทถกทอดทง

มการก�าหนดพนทเปาหมายสนามงาน

กลมเปาหมายของกล มครสตชนทตองการ

พฒนาตามทกฤษฎกาสมชชาใหญของพระ-


ศกราช2015ไดปรารถนาทใหจดการพฒนา

อยางตอเนองและหลายหลากและครอบคลม

ทกเพศวยทงเดกเยาวชนผใหญผสงอาย

บคคลในสถานการณและสงแวดลอมเฉพาะ

และบคคลในสถานการณตางๆดานสงคมและ

วฒนธรรมโดยพจารณาถงความส�าคญและ

ความจ�าเปนในแตละวยการแบงประเภท

หนาท/จดมงหมายการพฒนารปแบบของการ

พฒนาความเชอจนใหพวกเขาสามารถตอบ

สนองความรกของพระเจาไดดยงขนพรอม

เจรญชวตเปนแบบอยางเปนแสงสวางและ

กลาหาญทจะออกไปเปน“ศษยธรรมทต”ท

เขมแขงกระตอรอรนในการประกาศขาวดดวย

ความชนชมยนดเสมอเปนหนงเดยวกบสมาชก

ของพระศาสนจกรเพอพรอมทจะด�าเนนชวต

เปนเกลอดองแผนดนเปนแสงสวางสองโลก

และเปนเชอแปงทมคณภาพมากขนตอไปซง

หวใจของการประกาศขาวดใหคอ“kerygma”

ทหมายถงการฟนฟการประกาศขาวดขนใหม

จ�าเปนตองเพมความกระตอรอรนยงขนในการ

เทศนสอนหรอการบอกเลาและแบงปน

ประสบการณพระเจามงประกาศขอค�าสอน

ของบรรดาอครสาวกเรองพระเยซเจา(keryg-

ma)ซงมศนย กลางอย ทพระธรรมล�าลก

ปสกาคอพระมหาทรมานการสนพระชนม

และการกลบคนพระชนมชพของพระเยซ-

ครสตเจาพระศาสนจกรจ�าเปนตองมงคนหา

หนทางใหมๆวธการใหมๆอยางตอเนอง

เหมาะสมกบสภาพสงคมปจจบนอยางแทจรง

ทงนเพอใหบคคลเปาหมายแหงขาวดทกคนได

มโอกาสรบรสมผสและเชอในความรกเมตตา

ของพระเจาโดยผานทางชวตของครสตชน

แตละคน(กฤษฎกาสมชชาใหญของพระ-


ศกราช2015ขอ15)

2. สภาพระสงฆราชคาทอลกแห ง

ประเทศไทยยนยนใหความเหนชอบในรปแบบ

ของสถาบนพฒนาครสตชนฆราวาสทตอบ




สนองกฤษฎกาสมชชาใหญของพระศาสนจกร


ตามโครงสรางรปแบบและขอมลทเกยวของ

ตามทเสนอเนองจากกฤษฎการสมชชาใหญ

ของพระศาสนจกรคาทอลกในประเทศไทย

ครสตศกราช2015ไดเนนการพฒนาศกยภาพ

ของศษยพระครสตโดยเสนอใหมการจดการ

อบรมตอเนองส�าหรบครสตชนฆราวาสใหม

ความเชอความรการด�าเนนชวตและการ

ปฏบตพนธกจประกาศขาวดจงเปนเรองส�าคญ

และเร งด วนพระศาสนจกรคาทอลกใน

ประเทศไทยตองมงสรางสนบสนนสงเสรม

และพฒนาฆราวาสใหเขมแขงมากขนอยางตอ

เนองและเปนระบบกวาเดมจงจ�าเปนตองจด

ตงสถาบนพฒนาครสตชนฆราวาสขนเพอเปน

หนวยงานในการด�าเนนงานโดยอาศยคณะ

กรรมการเครอขายเปนตวขบเคลอนใหมการ

พฒนาโดยใชหลกสตรหลากหลายครอบคลม

ครสตชนทกเพศทกวยทกสาขาอาชพมรป

แบบของการอบรมททกคนเขาถงไดสะดวก

เพอให ครสตชนสามารถด�าเนนชวตเป น

ประจกษ พยานในทกมตของชวต (เทยบ



ขอ36-37)ซงการจดการอบรมอยางตอเนอง

และหลายหลากและครอบคลมทกเพศวย

ตามมตของกฤษฎการสมชชาใหญของพระ-


ศกราช2015สอดคลองกบค�าแนะน�าจากคมอ

แนวแนวทวไปส�าหรบการสอนค�าสอน(หรอ

การพฒนาความเชอ)ค.ศ.1997ขอ167

ดวยหลกการทวา“เปนความจ�าเปนและสทธ

ทจะไดรบการพฒนาความเชอของผทไดรบศล

ลางบาปแลวทกคน”และ“ความจรงประการ

หนงกคอความเชอชวยสงเสรมการพฒนา

บคคลหนงๆในขณะททกๆชวงชวตกเปดส

การทาทายในเรองการเสอมถอยของการเปน

ครสตชน”และการด�าเนนงานของสถาบน

พฒนาครสตชนฆราวาสภายใตการดแลของ

สภาพระสงฆราชคาทอลกแหงประเทศไทยนน

ก เป น สง ทสอดคล องกบ กฎหมายพระ

ศาสนจกรคาทอลกมาตรา298วรรค2ท

ไดเชญชวนใหครสตชนทกคนทงสมณะและ

ฆราวาสเปนพยานถงพระครสตโดยการเขา

สงกดสมาคมเปนการท�างานตามกฎหมาย

มาตรา298วรรค1ในรปแบบกลมสมาคม

องคกรซงชวยใหทกคนด�าเนนชวตตามความ

เชอประกาศพระวรสารถงพระครสตเจาไดเปน

อยางดมระบบและมนคงกวาการเปนพยาน

ดวยตวเองตามล�าพงและสมาคมองคกร

หรอกลมตางๆทจะเขาสงกดฆราวาสตอง

ตรวจดวาสมาคมองคกรหรอกลมศรทธานน

ไดรบการรบรองแนะน�าและยอมรบจากพระ

สนตะปาปาหรอพระสงฆราชประจ�าสงฆมณทล



แลวเพราะพระศาสนจกรเปนมารดาผรอบคอบ

ดแลความเชอและการแสดงออกใหถกตอง

เสมอซงสถาบนตางๆของพระศาสนจกรใน

รปแบบหมคณะชมชนองคกรพระพรพเศษ

ขบวนการสมาคมฯลฯลวนเปนพระพรท

พระจตเจาไดทรงบนดาลใหเกดขนในพระ-

ศาสนจกรเพอความดของพระศาสนจกรสวน

รวมทงนเพอเขารวมในพนธกจประกาศขาวด

แกประชาชนทกภาคสวน

ขอเสนอแนะในกำรศกษำวจยครงตอไป

ขอเสนอแนะส�าหรบการน�าผลการวจย

ไปใช

ควรน�ารปแบบของสถาบนพฒนาครสต-

ชนฆราวาสทตอบสนองกฤษฎกาสมชชาใหญ

ของพระศาสนจกรคาทอลกประเทศไทย

ครสตศกราช2015ไปทดลองใชเพอน�าขอมล

มาปรบปรงพฒนารปแบบใหดเหมาะสมมากยง

ขน

ขอเสนอแนะส�าหรบการวจยครงตอไป

1.ควรมการศกษาผลการทดลองใชรป

แบบของสถาบนพฒนาครสตชนฆราวาส

ทตอบสนองกฤษฎกาสมชชาใหญของพระ

ศาสนจกรคาทอลกประเทศไทยครสตศกราช

2015

2.ควรมการศกษาเกยวกบเนอหา

รปแบบการอบรมและหลกการบรหารขอมล

เพอการพฒนาครสตชนฆราวาสทมคณภาพ

ตามรปแบบของสถาบนพฒนาครสตชน

ฆราวาสทตอบสนองกฤษฎกาสมชชาใหญของ

พระศาสนจกรคาทอลกประเทศไทยครสต-

ศกราช2015


สภาพระสงฆราชคาทอลกแหงประเทศไทย.

(2017).กฤษฎกาสมชชาใหญของพระ

ศาสนจกรคาทอลกในประเทศไทย

ครสตศกราช2015.สบคนเมอวนท30

เมษายน2017สบคนไดจากhttp://

www.catholic.or.th/main/images/

service/350years/decree2015/

decree2015_thai_cbct.pdf

เปาโลท6พระสนตะปาปา.(1975).พระ-

สมณสารเรองการประกาศพระวรสารใน

โลก (EVANGELI I NUNTIANDI) .

ส�านกมสซงโรคมนคาทอลกกรงเทพฯ,

ผจดพมพ.(1992.)กรงเทพฯโรงพมพ

อสสมชญ.




เอกสารแหงสภาพระสงฆคายนาวาตกนท2

ธรรมนญดานพระธรรมกลาวถงพระ

ศาสนจกร“LumenGentium”.

ยวงนตโย,พระสงฆราช,ผ แปล.

(1982.)มปท.

พระสมณกฤษฎกาวาดวยงานธรรมทตแหงพระ

ศาสนจกร(AdGENTES).ศนยค�าสอน

อครสงฆมณฑลกรงเทพฯ,ผจดพมพ.

(1992.)พมพครงท2.กรงเทพฯโรง

พมพอสสมชญ.

ไพยงมนราช,บาทหลวง.“กฎหมายพระ

ศาสนจกรในมอฆราวาส.”.สบคนเมอ

วนท20มนาคม2017.สบคนไดจาก

http://www.ratchaburidio.or.th/

main/canon-law

Best,JohnW.(1997).ResearchinEdu-

cation.2nd.ed.NewJersey:

PrenticeHallInc.

Cronbach,LeeJ.(1984).Essentialsof

psychologicalTesting.4thed.

NewYork:Harper&RowPublishers.

Krejcie,R.V.andMorgan,D.W.(1970).

“DeterminingSampleSizefor

ResearchActivities”Educational

andMeasurement.608-609.

TaroYamane. (1967).Statistics:An

IntroductoryAnalysis.Newyork

“HarperandRow.

สถานะของความจำาเปนและความตองการ

ของครสตชนกบความคาดหวง

จากการอภบาลในพธกรรม

Existing Needs and Demands of Christian

Faithful and Their Expectations From

Sunday Pastoral Liturgy.

บาทหลวง ผศ.ดร.อภสทธ กฤษเจรญ*บาทหลวงในครสตศาสนจกรคาทอลกสงกดสงฆมณฑลราชบร

*รองอธการบดฝายวชาการวทยาลยแสงธรรม

บาทหลวง ผศ.วสนต พรฬหวงศ*บาทหลวงในครสตศาสนจกรโรมนคาทอลกสงกดคณะรอยแผลศกดสทธ

*อาจารยประจ�าหลกสตรศาสนศาสตรบณฑตสาขาวชาเทววทยาวทยาลยแสงธรรม

อาจารยสดหทย นยมธรรม

*อาจารยประจ�าหลกสตรการศกษาบณฑตสาขาวชาครสตศาสนศกษาวทยาลยแสงธรรม

อาจารยศรญญ พงศประเสรฐสน*อาจารยประจ�าหลกสตรการศกษาบณฑตสาขาวชาครสตศาสนศกษาวทยาลยแสงธรรม

Rev.Asst.Prof.Dr.Aphisit Kitcharoen

* Reverend in Roman Catholic Church, Ratchaburi Diocese.* Vice President for Academic Affairs of Saengtham College.

Rev.Asst.Prof.Wasan Pirulhwong, C.S.S.

* Reverend in Roman Catholic Church, Stigmatine.

* Lecturer of The Bachelor of Divinity Program in Thology, Saengtham College.

Sudhathai Niyomtham

* Lecturer, Bachelor of Education Program in Christian Studies, Saengtham College.

Saranyu Pongprasertsin

* Lecturer, Bachelor of Education Program in Christian Studies, Saengtham College.

สถานะของความจำาเปนและความตองการของครสตชนกบความคาดหวงจากการอภบาลในพธกรรม


บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอ1.รและเขาใจสถานะความ

จ�าเปนความตองการความคาดหวงของสตบรษและผอภบาลจากการ

รวมพธกรรมวนอาทตย2.ก�าหนดพนธกจวสยทศนเปาหมายการ

อภบาลในพธกรรมใหสอดคลองกบหนาทและความคาดหวงของสตบรษ

3.เพอวางแผนการพฒนาแนวทางการอภบาลในพธกรรมระยะใกล

ระยะกลางและระยะยาวโดยขอความคดเหนและขอเสนอแนะ

จากครสตชนคาทอลกซงสงกดสงฆมณฑลตางๆทวประเทศทง10

สงฆมณฑลจ�านวน400คนเครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถาม

จ�านวน1ฉบบม3ตอนโดยไดรบขอมลกลบคนมา308ฉบบคดเปน

รอยละ77สถตทใชในการวเคราะหขอมลตอนท1-2คอคาความถ

(frequency)คาเฉลย( X )และสวนเบยงเบนมาตรฐาน(S.D.)

สวนตอนท3ผวจยวเคราะหขอมลดวยการวเคราะหเนอหา(Content

Analysis)รวบรวมความคดเหนของครสตชนคาทอลกทงหมดสรป


1.ความคดเหนตอสถานะความจ�าเปนและความตองการของ

ครสตชนกบความคาดหวงจากการอภบาลในพธกรรมโดยภาพรวมอย

ในระดบมาก( X =3.77,S.D.=1.17)

2.ความคดเหนตอสถานะความจ�าเปนและความตองการของ

ครสตชนกบความคาดหวงจากการอภบาลในพธกรรมจ�าแนกรายดาน

พบวาอยในระดบมากและปานกลางดงน

ดานท1ดานการมารวมพธบชาขอบพระคณในวนอาทตยและ

วนฉลองตางๆ( X =3.60,S.D.=1.40)ดานท2ดานความรความ

เขาใจเมอรวมในพธบชาขอบพระคณและพธกรรมตางๆ( X =3.90,

S.D.=1.12)ดานท3ดานการปฏบตตนเมอรวมในพธบชาขอบ

พระคณ( X =3.35,S.D.=1.20)ดานท4ดานบทบาทหนาทของ

ศาสนบรกรของงานอภบาลในพธกรรม( X =3.95,S.D.=1.07)และ

ดานท5ดานการอบรมใหความรความเขาใจเรองพธกรรมในเรองตางๆ

( X =3.87,S.D.=0.98)


อภสทธ กฤษเจรญ, วสนต พรฬหวงศ, สดหทย นยมธรรม และ ศรญญ พงศประเสรฐสน

197

ค�ำส�ำคญ: 1)ความจ�าเปน

2)ความตองการ

3)ความคาดหวง

4)การอภบาลในพธกรรม

The purpose of this research was to know and under-

stand the status, necessity, needs, and expectations of the

faithfulandpastorsoftheSundayLiturgy.Determiningthe

mission, vision, goal, pastoral liturgy according to the duties

andexpectationsofthefaithful.Toplanthedevelopment

ofpastoralapproachesinmediumtolongtermrites.The

sampleswere10diocesesinThailand,308respondents

intotal.Accountingfor77%ofthedata.Thestatistics

appliedindataanalysiswerefrequency(f),mean( X ) and

standarddeviation(S.D.).

Thefindingsrevealedasfollows:

1.OpiniononExistingNeedsandDemandsofChris-

tianFaithfulandTheirExpectationsfromSundayPastoral

Liturgyasawholewasatahighlevel.( X =3.77,S.D.=1.17)

2.OpiniononExistingNeedsandDemandsofChris-

tianFaithfulandTheirExpectationsfromSundayPastoral

Liturgywhenclassifiedbyelementsfoundathighlevels

andmediumlevelstheelements.

1.Ontheoccasionoftheblessingceremonyon

Sundays and celebrations ( X =3.60,S.D.=1.40)2.Knowledge,

understanding, participation in worship, thanksgiving and

liturgy ( X =3.90,S.D.=1.12)3.Inpractice,whenpartici-

Abstract



pating in the celebration of thanksgiving ( X =3.35,S.D.

=1.20)4.Theroleoftheministerofpastoralcareinthe

liturgy ( X =3.95,S.D.=1.07)5.TrainingUnderstandingof

liturgy ( X =3.87,S.D.=0.98)

Keywords: 1)ExistingNeeds

2)Demands

3)Expectations

4)PastoralLiturgy




ศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลกเปน

ศาสนาทมผนบถอมากทสดศาสนาหนง(Cen-

tralIntelligenceAgency,2556:1)มหลก

ค�าสอนทส�าคญคอความรกตามทพระเยซเจา

ตรสวาจงรกพระเจาอยางสดจตใจสดความ

คดสดก�าลงและจงรกเพอนมนษยเหมอนรก

ตนเองมศาสนบรกรทส�าคญคอพระสงฆหรอ

บาทหลวงผซงไดรบกระแสเรยกจากพระเจา

เพอเปนผอภบาลทดตามแบบอยางขององค

พระเยซครสตเจาผ เปนสงฆสงสดและนาย

ชมพาบาลทด เปนผ คอยชวยเหลอชกจง

สตบรษใหมแนวทางในการด�าเนนชวตทถกตอง

เหมาะสมซงกวาทพระสงฆหรอบาทหลวงจะ

สามารถไดรบมอบหมายใหเปนนายชมพาบาล

นนตองผานกระบวนการศกษาอบรมในดาน

ตางๆอยางเครงครดตามขนตอนกระบวนการ

อบรมผทเตรยมตวเปนพระสงฆหรอบาทหลวง

ทพระศาสนจกรคาทอลกก�าหนดไวในพระสมณ

กฤษฎกาแหงสภาสงคายนาวาดวยการอบรม

พระสงฆ(เอกสารแหงสภาสงคายนาวาตกน

ท2,1965:95-97)กลาวคอขอ19ในการ

อบรมสามเณรตองย�าพร�าสอนใหมความหวงใย

ในการอภบาลสตบรษความหวงใยในการ

อภบาลสตบรษนเรยกรองใหเขาไดรบการ

อบรมใหรทกสงทเกยวกบการปฏบตหนาทพระ

สงฆเฉพาะอยางยงการสอนค�าสอนและการ

เทศนการประกอบพธกรรมและการโปรด

ศลศกดสทธงานเมตตากจหนาทตองไปหาคน

ทหลงผดหรอไมเชอและงานทอภบาลสตบรษ

อนๆตองเอาใจใสสอนใหเขาร ศลปะการ

แนะน�าวญญาณเพอจะสามารถอบรมลกของ

พระศาสนจกรทกคนใหถอชวตแบบครสตชน

ทรส�านกตวดและท�าการแพรธรรมอกทงสอน

ใหเขาปฏบตหนาทในฐานะของตนอยางครบ

ถวน...ในแผนอภบาลครสตศกราช2010-

2015 (สภาพระส งฆราชคาทอลกแห ง

ประเทศไทย,2010:16)ไดกลาวถงการสราง

และพฒนาผอภบาลและผรวมงานอภบาลวา

ต นแบบชวตผ อภบาลในพระศาสนจกร

ผ อภบาลคอพระสงฆราชพระสงฆและ

สงฆานกรผรวมงานอภบาลคอนกบวชคร

ค�าสอนผน�ากลมครสตชนฯลฯทตองเลยน

แบบพระเยซเจ านายชมพาบาลท ด ผ สน

พระทยปกปกรกษาตดตามและอทศชวตของ

พระองคเพอฝงแกะ“เราเปนผเลยงแกะทด

ผ เลยงแกะยอมสละชวตเพอแกะของตน

เรารจกแกะของเราและแกะของเรารจกเรา”

(ยน10:11,14)

ส�าหรบชวตครสตชนเราสงทส�าคญทสด

ในชวตคอพระเจาเพราะพระองคคอบอเกด

แหงชวตเปนพระผสรางและเปนผประทาน

ชวตแกเรามนษยและการทจะตอบแทนคณ

พระเจาไดกตองท�าความดท�าตามพระวรสาร

ซงเปนค�าสอนของพระเยซครสตเจาการแบง

ปนแกเพอนมนษยและการสวดภาวนาเพอ



โมทนาคณพระเจาในแตละวนการสวดภาวนา

จงเปนหวใจส�าคญในการเรมตนวนใหมเพอท

เราจะได สวดสรรเสรญโมทนาพระเจ า

ขอบพระคณส�าหรบพระหรรษทานทประทาน

ใหแกเราขออภยโทษส�าหรบความผดบกพรอง

และสดทายเพอวอนขอพระพรทจ�าเปนในการ

ด� า เ น น ช ว ต ใ น แต ล ะ ว น โ ด ยพ ธ บ ช า

ขอบพระคณ“เปนการเฉลมฉลองถงความ

รอดพนอนยงใหญและความรกทพระเจาทรง

มตอมนษย”(ยอหนปอลท2,2541:22)

ซงเปนค�าภาวนาทางการจงเปนการสวดภาวนา

ทส�าคญและเปนศนยกลางของชวตครสตชน

ความสมพนธอนแนนแฟนระหวางพระเจากบ

มนษยเกดขนด�ารงอยและมการสะทอนใหเหน

ความผกพนระหวางพระเจากบมนษยผาน

ลกษณะพเศษของพธกรรมจนกลายมาเปน

หวใจและเอกลกษณในชวตครสตชนในพธ

บชาขอบพระคณนนครสตชนจะระลกถงการ

สนพระชนมและกลบคนพระชนมชพของพระ

เยซเจาและยงเปนการเฉลมฉลองถงพระ-

ครสตเจ าผ ทรงชวตอย ในป จจบน“เพอ

ประกาศความเชอในการกลบคนพระชนมของ

พระองคและรบพระพรซงพระองคทรงสญญา

ไว”(ยอหนปอลท2,2541:40)และประทบ

อยทามกลางประชากรของพระองคซงมพระ-

เยซครสตเจาเปนศนยกลางและดงดดให

ครสตชนทกคนมาชมนมรวมกนอยางพรอม

เพรยงโดยมศลมหาสนทพระกายของพระเยซ

ครสตเจาทจะเปนสงทรวบรวมประชากรของ

พระเจาเขาดวยกนและยงเปนอาหารทหลอ

เลยงจตวญญาณของครสตชนอยางแทจรงเพอ

น�าเราไปสความเปนหนงเดยวกบพระเยซเจา

และเพอนพนองผานทางการถวายเครองบชา

แหงพระกายและพระโลหตของพระองคแด

พระบดาและชวยใหเราระลกถงพระทรมาน

การสนพระชนมและการกลบคนพระชนมชพ

ของพระครสตเจาอนเตอนใจเราถงหนาทแหง

ความรกทสามารถท�าใหเรายอมรบความยาก

ล�าบากและยอมทรมานเพอผอนไดทงนการ

รวมพธบชาขอบพระคณเปนการอยรวมกน

ดวยความเชออนแนนแฟนและการหลอเลยง

ดวยพระวาจาทรงชวตใหครสตชนไดเปนอยาง

ดพระวาจาของพระเจาเปนอาหารทจ�าเปน

และขาดไมไดส�าหรบชวตฝายจตและวญญาณ

ของเราพระเยซเจาทรงบอกไวอยางชดเจน

วา“มนษยมไดด�ารงชวตดวยอาหารเทานน

แตด�ารงชวตดวยพระวาจาทกค�าทออกจาก

พระโอษฐของพระเจา”(มธ4:4)การรบฟง

พระวาจาและการเทศนสอนของบาทหลวงใน

พธบชาขอบพระคณและการรบศลมหาสนท

จงเปนแนวทางทพระศาสนจกรไดมอบใหเพอ

หลอเลยงชวตจตวญญาณและชวยใหไดรบ

อาหารทจ�า เป นย งทางจตวญญาณพระ

ศาสนจกรเองไดเลงเหนความส�าคญและขอเทจ

จรงดงกลาวจงไดใหความรความเขาใจและ

เสรมสรางใหครสตชนเหนถงความส�าคญของ



การรวมพธบชาขอบพระคณเพอใหแตละคน

ไดเจรญชวตขนในพระครสตเจามพระหรรษ

ทานในการด�าเนนชวตประจ�าวนและเพอความ

เปนอนหนงอนเดยวกนในพระศาสนจกรดวย

เหตน“พระวาจาศลมหาสนทและการเปน

หนงเดยวกนในความรกและความเชอของ

ครสตชน”จงเปนสงทส�าคญอยางยงในชวต

ครสตชน

นอกจากศลมหาสนทจะเปนสงท

รวบรวมประชากรของพระเจาเขาดวยกนแลว

ยงเปนอาหารทหลอเลยงจตวญญาณของครสต

ชนอยางแทจรงตามการยนยนของสงคายนา

วาตกนท2ศลมหาสนทคอศนยกลางของ

ความสมบรณครบครนแหงชวตครสตชนทงน

กเพราะวาศลมหาสนทท�าใหเรามสวนในพระ

ทรมานของพระเยซเจาในขณะปจจบนและ

ท�าใหชวตของเราเกดผลชวยใหเราสามารถ

นมสการพระบดาและพระจตไดอยางบรบรณ

เพมพนซงความรกน�าเราไปสความเปนหนง

เดยวกบพระเยซเจ าและเพอนพน องผาน

ทางการถวายเครองบชาแหงพระกายและพระ

โลหตของพระองคแดพระบดาและชวยใหเรา

ระลกถงพระทรมานการสนพระชนมและ

การกลบคนพระชนมชพของพระครสตเจา

อนเตอนใจเราถงหนาทแหงความรกทสามารถ

ท�าใหเรายอมรบความยากล�าบากและยอม

ทรมานเพอผอนไดดวยเหตผลทางเทววทยาท

กลาวมาขางตนน รวมกบเหตผลทางดาน

สงคมวทยาลกษณะการชมนมในวนอาทตย

อยางเปนประจ�าท�าใหเกดขนเปนชมชนครสต-

ชนและขยายตวออกเปนพระศาสนจกรในทอง

ทตางๆตงแตสมยแรกเรมกลาวไดวาการอย

รวมกนดวยความเชออนเหนยวแนนและการ

หลอเลยงพระวาจาทรงชวตกบประสบการณ

อนเขมขนของบรรดาสานศษยไดท�าใหชมชน

ครสตชนมความเขมแขงยนยาวและสบทอด

ความเชอ รวมทงธรรมประเพณมาจนถง

ปจจบนพระศาสนจกรไดเลงเหนความส�าคญ

และขอเทจจรงดงกลาวจงไดใหความรเกยว

กบความส�าคญของการร วมพธบชาขอบ

พระคณและบญญตขนเปนขอบงคบใหครสต-

ชนเขารวมพธบชาขอบพระคณทกวนอาทตย

และวนฉลองบงคบเพอใหแตละคนไดเจรญ

ชวตขนในพระครสตเจาและเพอความเปน

อนหนงอนเดยวกนในพระศาสนจกรครสตชน

จงไดรบการสงสอนผานการบอกกลาวและ

กระท�าเปนตวอยางมาตงแตเกดวาทกวน

อาทตยเราตองไปรวมพธบชาขอบพระคณทวด

รวมกนนมสการสรรเสรญพระเจาพรอมกบ

พนองครสตชนดวยกนกจกรรมนเปนกจวตร

ประจ�าวนอาทตยในตารางชวตครสตชน

ดวยเหตนคณะกรรมการคาทอลกเพอ

พธกรรมและศนยวจยคนควาศาสนาและ

วฒนธรรมวทยาลยแสงธรรม จงร วมกน

ด�าเนนการวจยเรองดงกลาวน เพอศกษา

ท�าความเขาใจและทราบถงสภาพความ



ตองการจ�าเปนของการอภบาลในพธกรรมเพอ

ทจะน�าไปสการวางแผนการก�าหนดวสยทศน

พนธกจและการด�าเนนงานทงการวางแผนใน

ระยะสนระยะกลางและระยะยาวเพอใหการ

อภบาลในพธกรรมนนสามารถด�าเนนการตอไป

ไดอยางมประสทธภาพ


1.ร และเขาใจสถานะความจ�าเปน

ความตองการความคาดหวงของสตบรษและ

ผอภบาลจากการรวมพธกรรมวนอาทตย

2.ก�าหนดพนธกจวสยทศนเปาหมาย

การอภบาลในพธกรรมใหสอดคลองกบหนาท

ของสงฆและความคาดหวงของสตบรษ

3.วางแผนการพฒนาแนวทางการ

อภบาลในพธกรรมระยะใกล (1ป)ระยะ

กลาง(3ป)และระยะยาว(5ป)(ก�าหนดเปา

โครงการ/กจกรรมงบประมาณและผ รบ

ผดชอบ)


พธบชาขอบพระคณ(EucharisticCel-

ebration)หมายถงพธกรรมในศาสนาครสต

เพอระลกถงพระเยซเจาผ สนพระชนมเพอ

ไถบาปของมนษยและเฉลมฉลองการกลบคน

พระชนมชพของพระองคเปนการชมนมรวม

กนของครสตชนเพอขอบพระคณพระเจาเปน

พธกรรมการสวดภาวนาของครสตชนโดยเนน

ความเปนหนงเดยวกนของครสตชนโดยองค

พระเยซเจาเปนเครองบชาเพอไถบาปแทนเรา

มนษยอาศยพระกายและพระโลหตทยอม

สละชวตเพอเราดงนนพธบชาขอบพระคณ

จงเปนพธทท�าใหครสตชนเปนน�าหนงใจเดยว

กนโดยอาศยศลหาสนทและพระวาจาของ

พระเยซเจาเพอทครสตชนจะไดขอบพระคณ

พระเจาททรงประทานพระบตรของพระองค

ลงมาไถ บาปเรามนษย ทกคนและเพอรบ

พระพรและคณคาทพระองคประทานใหพวก

เขาผานทางพธกรรมอนศกดสทธน

คณคาพธบชาขอบพระคณหมายถง

คณประโยชนสงสดทบคคลหนงพงจะไดรบจาก

การรวมพธบชาขอบพระคณเปนคณคาจาก

การทไดรบฟงพระวาจาและการรบพระกาย

ของพระเยซเจาในศลมหาสนทเปนคณคาท

จะไดน�าไปสการด�าเนนชวตประจ�าวนทงชวต

สวนตวและในสงคมดวย

การอภบาลหมายถงการดแลเอาใจใส

ทเตมไปดวยความเออเฟอเผอแผความเออ

อาทรซงกนและกนโดยเลงเหนคณคาและ

ศกดศรแหงความเปนมนษยเปนการปกครอง

ทม งหวงใหทกคนทงผ ปกครองและผ ถก

ปกครองไดรบประโยชนสงสดและมความสข

ในการด�าเนนชวต



ศลมหาสนท(Eucharist)หมายถง

พระเยซเจาผ ประทบอย ในรปของแผนปง

(พระกาย)และเหลาอง น(พระโลหต)เปน

ศลศกดสทธประการหนงในพระศาสนจกร

คาทอลกทมผลให ผ รบศลนมความสนท

สมพนธกบพระเจา

กำรด�ำเนนกำรวจย

ขนตอนท1การจดเตรยมโครงการวจย

เป นการศกษาขอมลสถต วรรณกรรมท

เกยวของตางๆจากต�าราเอกสารทางวชาการ

วารสารเวบไซตตลอดจนงานวจยทเกยวของ

เพอน�าผลทไดจากการศกษามาจดท�าโครงราง

งานวจยรบขอเสนอแนะของกรรมการท

ปรกษางานวจยมาปรบปรงแกไขขอบกพรอง

ตางๆใหสมบรณ

ขนตอนท2การด�าเนนการวจยเปนขน

ตอนทผ วจยจดสรางเครองมอส�าหรบเกบ

รวบรวมขอมลทดสอบปรบปรงแกไขขอ

บกพรองของเครองมอแลวน�าเครองมอทสราง

ขนไปเกบขอมลจากกล มตวอยางแลวน�า

ขอมลทเกบรวบรวมไดมาตรวจสอบความถก

ตองท�าการวเคราะหขอมลทางสถตและแปล

ผลการวเคราะหขอมล

ขนตอนท3การรายงานผลการวจย

เปนขนตอนของการจดท�ารางรายงานผลการ

วจยน�าเสนอคณะกรรมการงานวจยเพอตรวจ

สอบความถกตองปรบปรงแกไขขอบกพรอง

ตามทคณะกรรมการงานวจยเสนอแนะจดท�า

รายงานการวจยฉบบสมบรณ

ประชำกรและกลมตวอยำง

ประชากรทใชในการศกษาวจยครงน

คอครสตชนคาทอลกในประเทศไทยจ�านวน

363,463คนใน10เขตสงฆมณฑลของ

พระศาสนจกรคาทอลกในประเทศไทย

กลมตวอยางเปนบาทหลวงนกบวช

และครสตชนคาทอลกซงสงกดสงฆมณฑล

ตางๆทวประเทศจ�านวนจ�านวน400คน

(Yamane,1973)โดยการสมอยางงายรวม

จ�านวนกลมตวอยางทงสน400คนทงนไดจด

แบงตามสดสวนของจ�านวนครสตชนในแตละ

สงฆมณฑลแจกแจงไดตามตารางท1




เครองมอทใชในการวจยครงนเปนแบบสอบถามจ�านวนหนงฉบบแบงออกเปน2ตอนดงน

ตอนท1สอบถามเกยวกบสถานภาพสวนตวของผใหขอมลมลกษณะเปนแบบตรวจสอบ

รายการ(Checklist)จ�านวน6ขอสอบถามเกยวกบ1)เพศ2)อาย3)สถานภาพ4)ระดบ

การศกษา5)สตบรษวด6)ความถในการเขารวมพธบชาขอบพระคณ

ตอนท2สอบถามสถานะของความจ�าเปนและความตองการของครสตชนกบความคาด

หวงจากการอภบาลในพธกรรมในตอนท2มลกษณะเปนมาตราสวนประมาณคา5ระดบของ

ไลเครท(Likert’sFiveRatingScale)โดยผวจยก�าหนดคาน�าหนกคะแนนของแตละระดบเปน

ดงน

ระดบ5 หมายถง มระดบความคดเหนตรงมากทสด

ระดบ5 หมายถง มระดบความคดเหนตรงมากทสด

ระดบ4 หมายถง มระดบความคดเหนตรงมาก

ระดบ3 หมายถง มระดบความคดเหนตรงปานกลาง

ระดบ2 หมายถง มระดบความคดเหนตรงนอย

ระดบ1 หมายถง มระดบความคดเหนตรงนอยทสด

ตารางท1จ�านวนกลมตวอยางแบงสดสวนตามเขตการปกครอง(10สงฆมณฑล)

เขตปกครอง จ�ำนวนประชำกรทงหมด จ�ำนวนกลมตวอยำง

1.อครสงฆมณฑลกรงเทพฯ 115,945 128

2.สงฆมณฑลราชบร 15,674 17

3.สงฆมณฑลจนทบร 41,010 45

4.สงฆมณฑลเชยงใหม 61,847 68

5.สงฆมณฑลนครสวรรค 16,463 18

6.สงฆมณฑลสราษฎรธาน 7,065 8

7.อครสงฆมณฑลทาแร-หนองแสง 54,394 60

8.สงฆมณฑลอบลราชธาน 26,301 29

9.สงฆมณฑลนครราชสมา 6,170 7

10.สงฆมณฑลอดรธาน 18,594 20

รวม 363,463 400




ผลจากการวเคราะหขอมลทางสถต

มขอคนพบสรปไดดงน

1.ความคดเหนตอสถานะความจ�าเปน

และความตองการของครสตชนกบความคาด

หวงจากการอภบาลในพธกรรมโดยภาพรวม

อยในระดบมาก( X =3.77,S.D.=1.17)

2.ความคดเหนตอสถานะความจ�าเปน


หวงจากการอภบาลในพธกรรมจ�าแนกราย

ดานพบวาอยในระดบมากและปานกลางดงน

ดานท1ดานการมารวมพธบชาขอบ-

พระคณในวนอาทตย และวนฉลองต างๆ

( X =3.60,S.D.=1.40)ดานท2ดาน

ความร ความเขาใจเมอรวมในพธบชาขอบ-

พระคณและพธกรรมตางๆ( X =3.90,S.D.

=1.12)ดานท3ดานการปฏบตตนเมอ

รวมในพธบชาขอบพระคณ( X =3.35,S.D.

=1.20)ดานท4ดานบทบาทหนาทของ

ศาสนบรกรของงานอภบาลในพธกรรม

( X =3.95,S.D.=1.07)และดานท5ดาน

การอบรมใหความรความเขาใจเรองพธกรรม

ในเรองตางๆ( X =3.87,S.D.=0.98)


ผลการวจยพบวาสถานะความจ�าเปน


หวงจากการอภบาลในพธกรรมโดยภาพรวม

อยในระดบมากทงนอาจเปนเพราะครสตชนได

เหนถงความส�าคญและความจ�าเปนของการเขา

รวมพธบชาขอบพระคณการมสวนรวมใน

พธกรรมตางๆในวนอาทตยและวนฉลองท

ส�าคญซงในปจจบนครสตชนฆราวาสไดเขามา

มสวนรวมและมบทบาทหนาทเพอชวยเหลอ

งานอภบาลดานพธกรรมในสวนตางๆมากยง

ขนโดยไดรบมอบหมายหนาทจากผอภบาล

คอพระสงฆ นกบวชดงนนจงจ�าเป นท

บรรดาครสตชนฆราวาสจะตองไดรบการอบรม

ใหมความรความเขาใจในดานพธกรรมอยาง

เหมาะสมและถกตองสอดคลองกบสงฆ-

ธรรมนญวาดวยพธกรรมศกดสทธ (Sacro-

sanctumConcilium)เรองความจ�าเปนของ

การมส วนร วมการประกอบพธกรรมของ

ประชาชนไดใหความส�าคญอยางมากแกการ

ทครสตชนฆราวาสเขามามสวนรวมในงาน

อภบาลดานพธกรรมเพอใหสตบรษมสวนรวม

ในพธบชาขอบพระคณอยางแขงขนนบเปน

งานทเรยกรองอยางตอเนองดงนนหนาทแรก

ของพระสงฆกคอการเตรยมครสตชนฆราวาส

ไวส�าหรบการมสวนรวมอยางแขงขนและม

ประสทธผล“บรรดาผ อภบาลตองมความ

กระตอรอรนและพากเพยรทจะใหการอบรม

ดานพธกรรมแกผมความเชอเพอเขาจะรวม

พธกรรมไดอยางแขงขนทงในดานจตใจและ



ภายนอกโดยค�านงถงอายสภาพความเปนอย

วถชวตและระดบความรทางศาสนาของผได

รบการอบรมถาบรรดาผอภบาลท�าเชนนได

เขาจะปฏบตหนาทส�าคญยงประการหนงให

ส�าเรจในฐานะเปนผแจกจายธรรมล�าลกของ

พระเจาอยางซอสตยในเรองนเขาจะตองน�า

ประชากรทเขาอภบาลดแลไมใชดวยค�าพด

เทานนแตโดยแบบอยางทดดวย” (SC19)

ผลการวจยฉบบนจ�าแนกเปนรายดานดงน

ดานการมารวมพธบชาขอบพระคณ

ในวนอาทตยและวนฉลองตางๆพบวาบรรดา

ครสตชนไดเหนถงความส�าคญของการรวมใน

พธบชาขอบพระคณของวนอาทตยวาเปน

วนพระเจาเปนวนศกดสทธครสตชนมารวม

พธบชาขอบพระคณทกวนอาทตยเพอขอบคณ

พระเจาและวอนขอพระพรพระหรรษทาน

ทจ�าเปนส�าหรบการด�าเนนชวตสอดคลองกบ

พระสมณสาสนวนพระเจา(DiesDomini)

ไดเนนใหครสตชนเหนถงความส�าคญของวน

อาทตยวาเปนหวใจของชวตครสตชนเปนวน

ศกดสทธ โดยการมสวนรวมในธรรมล�าลก

ปสกาฟงพระวาจารบศลมหาสนทและ

ขอบคณพระเจาและเปนวนพกผอนตามจต-

ตารมณครสตชนดงนนวนอาทตยจงเปนวน

ของพระเจาวนของพระศาสนจกรวนของ

มนษย(DD7)ซงถอเปนหนาทของครสตชน

ทกคนตองไปรวมพธบชาขอบพระคณทกวน

อาทตยและวนฉลองตางๆอยางสม�าเสมอดวย

ความตงใจและศรทธาและสงฆธรรมนญวา

ดวยพธกรรมศกดสทธ(SacrosanctumCon-

cilium)ยงกลาวถงความส�าคญของการมา

รวมพธบชาขอบพระคณซงเปนหวใจของการ

ฉลองวนพระเจาและจตตารมณทครสตชน

พงปฏบตในวนพระเจา“ตามธรรมประเพณท

สบเนองมาจากอครสาวกและมตนก�าเนดจาก

วนทพระครสตเจาทรงกลบคนพระชนมชพ

พระศาสนจกรเฉลมฉลองพระธรรมล�าลกปสกา

ทกวนทแปดซงเรยกไดอยางถกตองวา“วน

ขององคพระผเปนเจา”หรอ“วนพระ”ในวน

นนผมความเชอในพระครสตเจาตองมาชมนม

กนเพอฟงพระวาจาของพระเจาและรวมพธ

บชาขอบพระคณระลกถงพระทรมานการ

กลบคนพระชนมชพและพระสรร งโรจนของ

พระเยซองคพระผเปนเจาและขอบพระคณ

พระเจาผทรงบนดาล“ใหเราบงเกดใหมและ

มความหวงทจะมชวตอาศยการกลบคนพระ

ชนมชพของพระเยซครสตเจาจากบรรดาผ

ตาย”(1ปต1:3)ดงนนวนอาทตยจงเปนวน

ฉลองส�าคญทสดทตองเสนอแนะและสอนให

สตบรษมความเลอมใสศรทธาท�าใหเปนวน

แหงความยนดและเปนวนพกผอนจากการงาน

การฉลองอนๆถาไมส�าคญอยางยงแลวกไม

ควรจดฉลองแทนวนอาทตยเพราะวนอาทตย

เป นพนฐานและแกนแทของปพธกรรม



ทงหมด”(SC106)ดงนนในการอภบาลตอง

อบรมบรรดาครสตชนใหเหนถงความส�าคญ

ของการมารวมพธบชาขอบพระคณในวน

อาทตยซงเปนวนของพระเจาเปนวนศกด-

สทธ เพอพวกเขาจะไดมความพรอมทจะ

ปฏบตตามกฎขอบงคบและเขาใจวาเพราะ

เหตใดพระศาสนจกรจงเรยกรองพวกเขาให

ตองมาชมนมกนเพอเฉลมฉลองศลมหาสนท

การมารบฟงพระวาจาของพระเจาการมาสวด

ภาวนารวมกนและโดยอาศยการมารวมชมนม

กนในวนอาทตยนพวกเขาจะเขาใจไดอยาง

ชดเจนวาพวกเขาเปนสมาชกของพระศาสน-

จกรอยางแทจรง

ดานความรความเขาใจเมอรวมในพธ

บชาขอบพระคณและพธกรรมตางๆพบวา

ครสตชนมความรความเขาใจวาการมารวมพธ

บชาขอบพระคณเปนสงทแสดงถงการอยรวม

กนดวยความเชออนแนนแฟนของครสตชน

มพระวาจาและศลศกดสทธเปนอาหารหลอ

เลยงจตวญญาณของครสตชนโดยเฉพาะอยาง

ยงจากการเทศนสอนของบาทหลวงในพธบชา

ขอบพระคณและการรบศลมหาสนทจะชวย

ท�าใหไดรบอาหารทจ�าเปนอยางยงส�าหรบหลอ

เลยงชวตฝายจตฯของครสตชนและทกวน

อาทตยครสตชนตองไปรวมพธบชาขอบพระคณ

ทวดรวมกนเพอนมสการสรรเสรญพระเจา

พรอมกบพนองครสตชนและเปนกจวตร

ประจ�าวนอาทตยในตารางของชวตครสตชน

และหากวนอาทตยใดทครสตชนละเลยการไป

รวมพธบชาขอบพระคณถอวามความผดบาป

และตองแกไขดวยการประกอบกจศรทธาอน

ทดแทนดงนนการรวมพธบชาขอบพระคณ

หรอการรวมมสซาโดยเฉพาะวนอาทตยเปน

สงทส�าคญมากส�าหรบครสตชนเพราะพธบชา

ขอบพระคณนนเปนจดศนยกลางของชวต

ครสตชนและเปนกจการของพระศาสนจกร

สอดคลองกบสงฆธรรมนญวาดวยพธกรรม

ศกดสทธ (SacrosanctumConcilium)

กลาววาพธกรรมไมใช กจการสวนตวแต

เป นการเฉลมฉลองของพระศาสนจกร

ซงเปน“เครองหมายแสดงเอกภาพ”กลาวคอ

ประชากรศกดสทธทรวมกนเปนหนงเดยว

พธกรรมจงเปนกจกรรมของพระศาสนจกร

ทงหมดทรวมกนเปนพระกายทพยแสดง

ใหเหนและกอใหเกดพระกายนแตสมาชก

แตละคนเกยวของกบกจกรรมนโดยวธการ

สถานภาพหนาทและการมสวนรวมอยางแขง

ขนในรปแบบตางๆ(SC26)นอกจากนการ

มารวมในพธบชาขอบพระคณยงสงเสรมให

ผมความเชอซงไดรบการหลอเลยงจากศล

ศกดสทธแลวนนด�าเนนชวต“เปนน�าหนงใจ

เดยวกนในความเลอมใสศรทธา”พธกรรมยง

วอนขอใหครสตชน“ด�าเนนชวตตามความเชอ

ทเขาไดรบมา”การรอฟนพนธสญญาระหวาง



พระเจากบมนษยในพธบชาขอบพระคณยอม

ดงดดผมความเชอใหมารบความรกของพระเจา

และจดไฟความรกในใจของพวกเขา”(SC10)

การรวมในพธบชาขอบพระคณจงท�าใหการ

ด�าเนนชวตประจ�าวนของครสตชนกลายเปน

เครองบชาทมชวตทเขาถวายแดพระเจาดงนน

ควรจดกจศรทธาเหลานโดยค�านงถงเทศกาล

ทางพธกรรมใหสอดคลองกบพธกรรมและน�า

บรรดาครสตชนเขารวมในพธกรรมตางๆทจด

ขน(SC13)พธกรรมจงเปนจดยอดทกจกรรม

ของพระศาสนจกรม งไปหาและในเวลา

เดยวกนกเปนบอเกดพลงทงหมดของพระ

ศาสนจกร โดยเฉพาะอย า งย งพ ธบ ชา

ขอบพระคณซงเปนบอเกดใหเราไดรบพระ

หรรษทานและประสทธผลยงใหญทบนดาล

ความศกดสทธแกมนษยและเปนจดหมาย

ทกจกรรมอนๆทงปวงของพระศาสนจกร

มงไปหา(SC10)

ดานการปฏบตตนเมอรวมในพธบชา

ขอบพระคณพบวาเมอไปวดรวมพธบชาขอบ

พระคณครสตชนไดรบศลศกดสทธตางๆเชน

การรบศลมหาสนทการรบศลอภยบาปและ

ครสตชนไปรวมพธบชาขอบพระคณไมใช

เฉพาะในวนอาทตยเทานนแตไปรวมมสซาใน

วนธรรมดาดวยส�าหรบครสตชนการมารวม

พธบชาขอบพระคณในวนอาทตยเปนสงท

ส�าคญมากและถอวาเปนจดศนยกลางของ

ชวตครสตชนและเปนพระหรรษทานสงสด

ทมนษยไดรบจากพระเจา ดงทเอกสารของ

พระศาสนจกรกลาววาพธบชาขอบพระคณ

น�ามาซงความสนทสมพนธของประชากรของ

พระเจาทงมวลนนคอทงโลกครสตชนจง

พยายามมารวมพธบชาขอบพระคณไมเฉพาะ

แตวนอาทตยและวนฉลองเทานนแตยง

สามารถมารวมพธบชาขอบพระคณในวน

ธรรมดาไดอกดวยในพธบชาขอบพระคณเรา

ทราบดว าก�าลงนมสการของพระคณและ

ชดเชยบาปตอพระเจาอยางเหมาะสมทสด

เราทราบดวาเราไดรบพระหรรษทานจาก

พระเจาเพอตวเราเองและเพอผทเรารกดวย

ไมวาจะมชวตอยหรอจากไปแลวเพราะวาใน

พธบชาขอบพระคณเปนพระเยซเจาเองท

วงวอนตอพระบดาเพอเราทงหลาย

ดานบทบาทหนาทของศาสนบรกรของ

งานอภบาลในพธกรรมพบวางานอภบาลใน

พธกรรมเปนหนาทของทงพระสงฆนกบวช

และครสตชนจากสงฆธรรมนญวาดวยพธ-

กรรมศกดสทธ(SacrosanctumConcilium)

กลาววาพระศาสนจกรไมเปนเพยงองคการ

หนงพระศาสนจกรเปนกายทรงชวตเปนพระ

กาย(ทพย)ของพระครสตเจาในฐานะทเปน

กายทรงชวตชมชนพระศาสนจกรจงมสวน

ประกอบตางๆทมหนาทตางกนเพอความเปน

อย อยางดของรางกายทงหมดเปนพระจต



องคเดยวกนคอพระจตของพระเยซเจาททรง

ก�าหนดของประทานจากพระองคโดยอสระเสร

ไมใชเรองส�าคญเลยวาใครเปนผใหญใครเปน

ผนอยในการปฏบตหนาทตางๆ“ศาสนบรกร”

ทกอยางมศกดศรและบทบาทของตนแตละ

คนจงจ�าเปนตองใหความเคารพตอกนรวมมอ

กนและปฏบตบทบาทเฉพาะของตนเทานน

“ในพธกรรมแตละคนทงศาสนบรกรและ

สตบรษผ มหนาทต องท�าเฉพาะหนาทนน

ทงหมดซงเปนของตนตามลกษณะของพธ

และตามกฎของพธกรรม”(SC28)นอกจากน

ยงพบวาศาสนบรกรทส�าคญของงานอภบาล

ในพธกรรมคอพระสงฆ หรอบาทหลวง

สอดคลองกบเอกสารของพระศาสนจกรกลาว

ว า“อาศยอ�านาจศกดสทธ ท เขาไดรบมา

พระสงฆศาสนบรกรสงสอนและปกครอง

ประชากรสมณะเขาปฏบตงานในฐานะเปน

บคคลของพระครสตเจาท�าใหการถวายบชา

ของพระคณเป นป จจ บนและถวายบชา

ขอบพระคณนในนามของประชากรทกคน

แตบรรดาผมความเชอโดยอ�านาจของสมณ

ภาพราชตระกล ทตนม กร วมถวายบชา

ขอบพระคณดวย เขาเหลานปฏบตหนาท

สมณะของตนเมอรบศลศกดสทธ เมออธษ-

ฐานภาวนาและในการเปนพยานด�าเนนชวต

ศกดสทธและโดยการสละตนเองและแสดง

ความรกตอเพอนมนษยอยางแขงขน”(LG10)

และปจจบนฆราวาสควรมบทบาทและมสวน

รวมในงานอภบาลดานพธกรรมเปนอยางมาก

และครสตชนมสวนรวมและมหนาทในพธกรรม

บางอยางเชนผอานบทอาน,พธกร,นกขบ-

รองฯลฯสอดคลองกบจากสงฆธรรมนญวา

ดวยพธกรรมศกดสทธกลาววา“เพอใหการ

จดพธกรรมในวนพระเจาเปนไปอยางมความ

หมายและคณคาตามจตตารมณของพระ-

ศาสนจกรการมสวนรวมในพธกรรมจงเปน

สงหนงท มความส�าคญอยางยง เนองจาก

พธกรรมเป นกจกรรมของพระศาสนจกร

ทงหมดทรวมกนเปนพระกายทพยครสตชน

แตละคนจงเกยวของกบกจกรรมนโดยวธการ

สถานภาพหนาทและการมสวนรวมอยางแขง

ขนในรปแบบตางๆ”(SC30)ดงนนจงจ�าเปน

ตองสงเสรมใหพธกรรมมบทบาทมากยงขนใน

เขตวดรวมทงสงเสรมใหความสมพนธกบพระ-

สงฆราชเพมขนทงในความคดและการปฏบต

ของสตบรษและคณะสงฆและยงตองพยายาม

สงเสรมใหสตบรษในเขตวดนนมความรสก

ลกซงยงขนวาเปนชมชนเดยวกนเฉพาะอยาง

ยงในการรวมพธบชาขอบพระคณวนอาทตย

(SC42)

ดานการอบรมใหความรความเขาใจ

เรองพธกรรมในเรองตางๆพบวาครสตชนม

ความตองการใหการอบรมเพมพนความรเรอง

พธกรรมเปนสงส�าคญเพราะเปนการเพมพน



ความรความเขาใจเกยวกบเรองพธกรรมและ

ขอปฏบตทถกตองใหกบบรรดาครสตชนนอก

จากนครสตชนยงเหนวาการเขารบการอบรม

เรองพธกรรมในเรองตางๆซงจดโดยคณะ

กรรมการคาทอลกเพอพธกรรมหรอหนวยงาน

ทรบผดชอบเรองพธกรรมนนมประโยชนตอ

ชวตครสตชนและควรจดอบรมและใหความร

แก ครสตชนอยางสม�าเสมอและตอเนอง

เปนตนการใหความรความเขาใจและปฏบต

ตนอยางถกตองเมอเขารวมในพธกรรมทาง

ศาสนาตางๆเชนพธสมรสพธปลงศพฯลฯ

ซงสอดคลองกบจากสงฆธรรมนญวาดวย

พธกรรมศกดสทธกลาววา“บรรดาผอภบาล

ตองมความกระตอรอรนและพากเพยรทจะ

ใหการอบรมดานพธกรรมแกผ มความเชอ

เพอเขาจะรวมพธกรรมไดอยางแขงขนทงใน

ดานจตใจและภายนอก โดยค�านงถงอาย

สภาพความเปนอยวถชวตและระดบความร

ทางศาสนาของผไดรบการอบรมถาบรรดา

ผ อภบาลท�าเชนนได เขากจะปฏบตหนาท

ส�าคญยงประการหนงใหส�าเรจในฐานะเปน

ผแจกจายธรรมล�าลกของพระเจาอยางซอสตย

ในเรองนเขาจะตองน�าประชากรทเขาอภบาล

ดแลไมใชดวยค�าพดเทานนแตโดยแบบอยาง

ทดดวย” (SC19)ดงนนการอบรมบรรดา

ครสตชนในเรองพธกรรมจงเปนสงส�าคญ

อยางยงพระเจาทรงมอบขมทรพยใหแกเรา

บรรดาผอภบาลเพอชวยบรรดาครสตชนให

ส�านกถงกระแสเรยกและพนธกจของเขาเพอ

จะไดเพมพนความเขาใจและความเชอของเขา

และท�าใหเขาพรอมยงขนทจะรบพระหรรษ

ทานและหนาทเหลานนอกจากนครสตชน

ควรไดรบการอบรมเรองพธกรรมในเรองตางๆ

เช นความร ความเขาใจเกยวกบพธกรรม,

การเปนผอานพระคมภร,ดนตรศกดสทธฯลฯ

สอดคลองกบจากสงฆธรรมนญวาดวยพธกรรม

ศกดสทธกลาววา“ผชวยพธผอานผอธบาย

พธและคณะนกขบรองตางมสวนในพธกรรม

อยางแทจรงดงนนเขาควรท�าหนาทของตน

ดวยความเลอมใสศรทธาอยางจรงใจและดวย

ความเปนระเบยบเรยบรอยสมกบศาสนบรการ

ยงใหญนบคคลเหลานตองไดรบการอบรมให

มจตตารมณของพธกรรมตามสวนทเหมาะกบ

ตนและเขาตองไดรบการอบรมใหท�าหนาท

ของตนอยางถกตองตามกฎและมระเบยบ”

(SC29)

ขอเสนอแนะจำกกำรวจย

ข อเสนอแนะจากการวจยเพอเป น

แนวทางในการน�าผลการวจยไปใช

1.พระศาสนจกรได เหนถงคณค า

ความส�าคญและเลงเหนถงปญหาของการ

ร วมพธบชาขอบพระคณในวนอาทตย ใน

ปจจบนวาจะเปนเรองของการสญเสยความ



หมายของวนพระเจาจนก�าลงกลายเปนสวน

หนงของวนหยดสดสปดาหซงครสตชนไดเนน

ไปอยทการพกผอนมากกวาการเฉลมฉลอง

ในพธกรรมหรอการมหนาทตองไปรวมพธบชา

ขอบพระคณของครสตชนมจ�านวนลดลง

ดงนนจงเป นหน าทของงานอภบาลด าน

พธกรรมตองเนนความรสกของการเปนชมชน

ทมชวตชวาเมอมารวมพธบชาขอบพระคณ

ทวดของชมชนครสตชนยอยทอย ในเขตวด

เชญชวนใหทกคนทมารวมพธรบศลอภยบาป

ศลมหาสนทการสวดภาวนารวมกนโดยเนน

ทจตตารมณการฉลองวนพระเจาซงผอภบาล

ตองสอนครสตชนวาแมไมอยบานไปพกผอนก

ตองไปรวมพธบชาขอบพระคณในวนพระเจา

และในทางกลบกนวดตางๆตองใหการตอนรบ

ครสตชนของวดและตางวดทมารวมพธอยางด

เหมอนพนองในครอบครวเดยวกน

2.คณะกรรมการคาทอลกเพอพธกรรม

หรอหนวยงานดานพธกรรมควรสงเสรม

กจกรรมเกยวกบพธกรรมทงในระดบวดและ

สงฆมณฑลเพอเสรมสรางใหพธกรรมมชวต

ชวาอกทงอบรมใหความรความเขาใจทถก

ตองแกบรรดาครสตชนในเพอพวกเขาจะไดเขา

มามสวนรวมชวยเหลองานและปฏบตหนาท

ในงานอภบาลดานพธกรรมในสถานทๆพวก

เขาอยไดอยางเหมาะสมดงน

2.1ควรเพมพนความรความเขาใจ

เกยวกบพธกรรมในทกๆดานแกบรรดา

ครสตชนเปนตนแนวทางการปฏบตตนของ

ครสตชนเมอเขารวมในพธกรรมโอกาสและ

เทศกาลตางๆอยางถกตองและเหมาะสม

เชนพธแตงงานพธปลงศพฯลฯการใหความ

รความเขาใจดานการกอสวดการเฝาศลการ

จดท�าวจนพธกรรมในโอกาสตางๆและการให

ความรเรองดนตรศกดสทธการเลอกบทเพลง

ในพธกรรมไดอยางถกตอง

2.2การจดอบรมใหความรความ

เขาใจสอนค�าสอนแกพอแมผปกครองของเดก

ถงความส�าคญและขนตอนของพธกรรมและ

การรบศลศกดสทธในชวงวยตางๆของเดก

2.3การอบรมผอานพระคมภรผชวย

พธกรรม(เดกชวยมสซา)นกขบรองฯลฯ

3. จดการอบรมดแลภาพรวมของ

พธกรรมเพอการเปนผน�าระดบสงฆมณฑลและ

ระดบวดคอพระสงฆนกบวชฆราวาสคณะ

กรรมการพธกรรมระดบวดซงชวยดแลภาพรวม

ของพธกรรมเปนตนผรบผดชอบผอานพระ

คมภรผรบผดชอบผชวยพธกรรมผรบผดชอบ

เรองการขบรองและผจดวด

4.การจดท�าฐานขอมลเรองพธกรรมใน

ดานตางๆเชนความรเรองมสซาการเตรยม

ฉลองวนพระเจาแนวทางการจดบทเพลงในพธ

บชาขอบพระคณโอกาสตางๆฯลฯจดเกบและ



รวบรวมองคความรดานพธกรรมเพอใหบรการ

โดยน�ามาเผยแพรและใหบรการในรปแบบ

ตางๆเชนแผนพบโบโชววดทศนสอการ

สอนฯจลสารพธกรรมขอมลเกยวกบพธกรรม

เรองตางๆลงในwebsiteเพอเผยแพรให

ความรแกครสตชนทสนใจตอไป


คณะกรรมการคาทอลกเพอพธกรรม,(2545).


ไทย . พ ธ ม สซาบ ชาขอบพระคณ

กรงเทพฯ:โรงพมพอสสมชญ.

คณะกรรมการคาทอลกเพอพธกรรม,(2556).


ไทย.ระลกถงวาตกนท2สงฆธรรมนญ

ว าด วยพธกรรมศกดสทธ (SACRO

SANCTUMCONCILIUM).กรงเทพฯ:

โรงพมพดอนบอสโก.

ชาตชายพงษศรและคณะ.(2554).การเขา

รวมพธบชาขอบพระคณของครสตชน

คาทอลกในประเทศไทย.นครปฐม:

วทยาลยแสงธรรม.

วทยาลยแสงธรรม.(2550).ประมวลค�าสอน

พระศาสนจกรคาทอลก.กรงเทพฯ:

โรงพมพอสสมชญ.

เปาโลท 6,พระสนตะปาปา. (2531).

การประกาศพระวรสารในโลกปจจบน

(EvangeliiNuntiandi).กรงเทพฯ:

โรงพมพอสสมชญ.

____.(2508).สมณสาสนเรองพระศาสนจกร

ในโลกสมยน(GaudiumetSpes).

ม.ป.ท.

ฟรงซส,พระสนตะปาปา.(2557).พระสมณ-

สาสนเตอนใจเรองความชนชมยนด

แหงพระวรสาร.(แปลจากEvangelii

Gaudium โดยเซอร มา ร หลยส

พรฤกษงาม).กรงเทพฯ:อสสมชญ.

เบเนดกตท16,สมเดจพระสนตะปาปา.

(2549).พระเจาคอความรก(DEUS

CARITASEST).แปลโดยว.ประทป.

กรงเทพฯ:อสสมชญ.

ยอหนปอลท2,พระสนตะปาปา.(2537).

พระสมณสาสนเรองความรงโรจนแหง

ความจรง.(แปลจากเรองVeritatis

Splendor โดยบาทหลวงจ�าเนยร

สนตสขนรนดร).กรงเทพฯ:โรงพมพ

อสสมชญ.

____.(2541).พระสมณสาสนเรองวนพระ

เจา. (แปลจากเรองDiesDomini

โดยพระคณเจ ายอดพมพสาร) .

กรงเทพฯ:โรงพมพอสสมชญ.



____.(2542).ขาวดเรองชวตมนษย.(EVAN-

GELIUMVITAE).แปลโดยคณะกรรม-

การทปรกษาดานเทววทยาของสภา

พระสงฆราช.กรงเทพฯ:อสสมชญ.

____.(2517).ความหมายของความทกข

ทรมานแหงมนษยจากแง ครสตชน

(SALVIFICIDOLORIS).แปลโดย

ประคณชมสายณอยธยา.กรงเทพฯ:

เจรญวทยการพมพ.

____.(2540).พระผไถมนษย(REDEMTOR

HOMINIS).แปลโดยชมรมนกบวช.

กรงเทพฯ:อสสมชญ.

สภาพระสงฆราชคาทอลกแหงประเทศไทย.

(2554).แผนอภบาลครสตศกราช

2010-2015ของพระศาสนจกรคาทอลก

ในประเทศไทย.กรงเทพฯ:อสสมชญ.

สภาสงคายนาวาตกนท2.(1964).พระธรรมนญ

วาดวยเรองพระศาสนจกร.แปลโดย

ผหวาน(นามแฝง).นครปฐม.

____.(1965).พระธรรมนญวาดวยเรองพระ

ศาสนจกรในโลกปจจบน(GAUDIUM

ETSPES).แปลโดยผหวาน(นามแฝง).

นครปฐม.

____.(1965).พระสมณกฤษฎวาดวยการ

แพร ธรรมของพระศาสนจกร (AD

GENTES).แปลโดยผหวาน(นามแฝง).

นครปฐม.

สมชยพทยาพงศพร.(2544).ศลมหาสนท:

บอเกดและจดยอดของชวตครสตชน

และพระศาสนจกร;แสงธรรมปรทศน,

ปท25ฉบบท2นครปฐม:วทยาลย

แสงธรรม.

ทศไนยคมกฤส,ผ แปล. (2547).สมณ-

กระทรวงพธกรรมและศลศกดสทธ .

Redemptionis Sacramentum.

นครปฐม:บานผหวาน.

____.(1964).เอกสารสงคายนาวาตกนครงท

2พระธรรมนญเรองพระศาสนจกร.

(LumenGentiumLG).

SecondVaticalCouncil.Constitution

ontheSacredLiturgy:Sacrosanctum

Concilium.(SC10-42,106)

อนาคตภาพโรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลย

The Future Scenario of

Rittiyawannalai Kindergarten.

สมพร ยอดดำาเนน

*นกศกษาปรญญาเอกสาขาการบรหารการศกษาคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยศลปากร

ผศ.ดร.วรกาญจน สขสดเขยว

*ผชวยศาสตราจารยประจ�าภาควชาการบรหารการศกษาคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยศลปากร

Somporn Yoddamneon

* Student at Education Administration, Faculty of Education, Silpakorn University.

Asst.Prof.Vorakarn Suksodkhew, Ph.D.

* Asst .Prof . of the Department of Education Administrat ion, Faculty of Education, Silpakorn University.


สมพร ยอดดำาเนน และ วรกาญจน สขสดเขยว

215

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอทราบเกยวกบโรงเรยนอนบาล

ฤทธยะวรรณาลยดงน1.)ประวตและสภาพปจจบน2.)อนาคตภาพ

และ3.)แนวทางปฏบตเพอใหเกดผลทเหมาะสมกบอนาคตภาพ

โดยด�าเนนการวจยเปน3ขนตอนคอ1)เพอทราบประวตและสภาพ

ปจจบนใชการวเคราะหเนอหาจากการศกษาเอกสาร2.)เพอทราบ

อนาคตภาพใชวธวจยแบบผสมสานในวธวจยเชงปรมาณเกบขอมล

โดยใชแบบสอบถามความคดเหนจากผบรหารคณะกรรมการสถาน

ศกษาครผปกครองและครสถานศกษาอนในชมชนไดขนาดตวอยาง

ประชากร291คนวเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเนอหาและ

การวเคราะหองคประกอบเชงส�ารวจสวนเทคนควธวจยEDFR(Eth-

nographicDelphiFuturesResearch)ใชแบบสมภาษณแบบกง

โครงสรางสมภาษณเชงลกผเชยวชาญจ�านวน21คนประกอบดวย

ผบรหารระดบนโยบายผบรหารโรงเรยนนกวชาการครผสอนศษยเกา

ผปกครองและชมชนใชการวเคราะหเนอหาใชคาฐานนยมคามธยฐาน

และคาพสยระหวางควอไทลเพอหาความสอดคลองของความคดเหน

และ3)แนวทางปฏบตเพอใหเกดผลทเหมาะสมกบอนาคตภาพใชการ

ประชมเชงปฏบตการเพอหาขอคดเหนรวมทเปนเอกฉนทโดยผทรง

คณวฒทงภายในและภายนอกกองทพอากาศจ�านวน9คน


1.โรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลยมววฒนาการแบงไดดงน

1)ยคกอตงโรงเรยนฤทธยะวรรณาลย (พ.ศ.2490-พ.ศ.2496)

ไมปรากฎวามการจดการศกษาปฐมวยแตมระดบป.1–ม.6โรงเรยน

มฐานะเทยบเทาโรงเรยนรฐบาลมผจดการบรหารงานทวไปและม

ครใหญบรหารงานวชาการ2)ยคก�าเนดโรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลย

(พ.ศ.2498-พ.ศ.2520)พบวามการจดการศกษาระดบอนบาล

โดยตงแผนกอนบาลขนมามหวหนาแผนกอนบาลดแลรบผดชอบ

จดการศกษาระดบอนบาลโรงเรยนมฐานะเทยบเทาโรงเรยนเอกชน



3)ยคเปลยนแปลง(พ.ศ.2520-ปจจบน)พบวามการเปลยนแปลง

ครงใหญคอแผนกมธยมโอนไปอยสงกดกรมสามญศกษากระทรวง

ศกษาธการแผนกประถมโอนไปอยสงกดกรงเทพมหานครสวนแผนก

อนบาลยงอย ในความดแลของกรมยทธศกษาทหารอากาศและได

เปลยนชอเปน“โรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลย”มฐานะเปนโรงเรยน

เอกชนโดยกรมยทธศกษาทหารอากาศเปนเจาของเจากรมยทธศกษา

ทหารอากาศเปนผลงนามรบใบอนญาตโดยต�าแหนงนบตงแตปพ.ศ.

2521เปนตนมา

2.อนาคตภาพโรงเรยนอนบาลอนบาลฤทธยะวรรณาลยมองค

ประกอบส�าคญในการด�าเนนกจการประกอบดวย6ดาน109ตวแปร

คอ1)ดานนโยบายโรงเรยน21ตวแปร2)ดานสทธและคานยมส�าหรบ

เดกปฐมวย6ตวแปร3)ดานครและบคลากร18ตวแปร4)ดานการ

จดสภาพแวดลอม(17ตวแปร)5)ดานหลกสตรการศกษาปฐมวย21

ตวแปรและ6)ดานการบรหารจดการ26ตวแปร

3.แนวทางปฏบตเพอใหเกดผลทเหมาะสมกบอนาคตโรงเรยน

อนบาลอนบาลฤทธยะวรรณาลยสรปไดดงน1)ดานนโยบายโรงเรยน

จ�านวน63แนวปฏบต2)ดานสทธและคานยมส�าหรบเดกปฐมวย

จ�านวน18แนวปฏบต3)ดานครและบคลากรจ�านวน54แนวปฏบต

4)ดานสภาพแวดลอมจ�านวน51แนวปฏบตและ5)ดานหลกสตร

การศกษาปฐมวยจ�านวน63แนวปฏบตและ6)ดานการบรหาร

จดการจ�านวน78แนวปฏบต

ค�ำส�ำคญ: การบรหารการศกษาปฐมวย



สมพร ยอดดำาเนน และ วรกาญจน สขสดเขยว

217

Abstract This research aimed to determine the information

concerningRittiyawannalaikindergarteninthefollowing

areas:1)thehistoryandcurrentstatus,2)thefuture

scenario,and3)theguidelinesofpracticestoachieve

optimumresultswiththefuture.Theresearchhadthree

operationalizedsteps:1)todeterminethehistoryand

currentstatususingcontentanalysisofthepapers2)to

determine the future scenario using mixed research meth-

odology.Inquantitativemethods,datawerecollected

byquestionnairefrom291samplescomprising;policy

making level administrators, school administrators, school

boards,teachers,parents,andthecommunitydelegates.

The content analysis and exploratory factor analysis were

usedfordataanalysis.IntermofEDFR,in-depthinterviews

wereconductedwith21specialistscomprisingpolicymaking

level administrators, school administrators, scholars, teach-

ers,parents,alumni,andthecommunitydelegates.The

content analysis was used to determine the consensus

3)theexpertworkshopwasconductedtofindtheconsensus

oftheguidelinesofpractices.

Thefindingsoftheresearchwereasfollows:

1.TheRittiyawannalaiKindergartenhasevolvedfor

over69years,summarizedintothreeperiods:1)thefounding

period(1947-1954)therewasnoearlychildhoodeduca-

tionfound,butMattayom1-6.Theschoolwasapublic

schoolequivalent.Ithadamanagerasageneraladminis-

trator while the principal worked as academic administra-

tion.2)Theoriginationperiod(1955-1957)foundthatearly

childhood education had been started by formulating a



kindergartendivisionwhichresponsibleforpre-school

education.Theschoolhadprovidededucation from

KindergartenuptoMattayom6andwasasaprivateschool

equivalent.3)Thechangeperiod(1977-present)founda

majorshiftthatHighschooldivisionwastransferredtothe

DepartmentofEducation,MinistryofEducationand

PrimaryEducationDivisionwastransferredtotheBangkok

MetropolitanAdministrationwhiletheKindergartenDivision

wasstillremaininchargeoftheDirectorateofEducation

andTraining,andwasrenamed"RittiyawannalaiKindergarten"

asaprivateschool.TheDirectorofDirectorateofEducation

andTraininghasbeentheschoollicenseesince1978

onwards.

2.Therewere6factors(109variables)forthefuture

ofRittiyawannalaikindergartenincluding;1)SchoolPolicy,

(21variables)2)Children'sRightsandValuesforChildren

(6variables)3)TeachersandStaff(18variables)4)Environ-

mentalCreating(17variables)5)PreschoolCurriculumand

Development(21variables)and6)SchoolManagement

(26variables).

3.Therewere327guidelinesofpracticestoachieve

optimumresultswiththefuture:1)45PolicyGuidelines,

2)36RightsandValueGuidelines,3)30TeacherandStaff

Guidelines,4)51CreatingEnvironmentGuidelines,5)36

PreschoolCurriculumanddevelopmentGuidelines,and

6)18SchoolManagementGuidelines.

Keyword: KindergartenEducationalAdministration

TheFutureScenarioRittiyawannalaiKindergarten


สมพร ยอดดำ�เนน และ วรก�ญจน สขสดเขยว


โรงเรยนอนบาลเปนการจดการศกษา

ส�าหรบเดกตงแตวย3-6 ปเปนการจดการ

ศกษาในชวงกอนเขาเรยนตามเกณฑการศกษา

ภาคบงคบในระดบประถมศกษาซงการศกษา

ในระดบนเปนการศกษาทบคคลไดรบในระยะ

ตนของชวตเปนการจดการศกษาเพอปพนฐาน

ชวตทดใหแกเดกใหมโอกาสไดรบการเสรม

สรางการพฒนาทงทางดานรางกายอารมณ

จตใจสงคมและสตปญญาซงเปนปจจยท

ส�าคญ(อญชลไสยวรรณ,2551)แตอยางไร

กตามรฐไมอาจรบภาระในการจดการศกษาให

ประชาชนไดทวถงและเพยงพอเพราะความ

จ�ากดในดานทรพยากรรฐจงเปดโอกาสให

เอกชนเขามารวมรบภาระในการจดการศกษา

ไดแตตองอยในขอบเขตทรฐก�าหนดดงนน

รฐจงไดก�าหนดออกมาในรปแบบของแผนการ

ศกษาแหงชาตการเปดโอกาสใหเอกชนทม

ความสามารถมความเหมาะสมและเจตจ�านงท

จะจดการศกษาเพอประโยชนสวนรวมรบภาระ

ในการจดการศกษาไดโดยไมแสวงหาผลก�าไร

เกนควรโดยรฐจะตองใหการสงเสรมสถาน

ศกษาเอกชนใหมความคลองตวในการด�าเนน

งานทงทางดานการบรหารและการพฒนาทาง

วชาการรวมทงสงเสรมการปรบปรงคณภาพ

การจดการศกษาเอกชนทกระดบและทก

ประเภทเพอใหการจดการศกษาของเอกชนม

มาตรฐานทดเทยมกบการจดการศกษาของรฐ

รฐจดสรรงบประมาณและทรพยากรทางการ

ศกษาเปนพเศษใหเหมาะสมและสอดคลองกบ

ความจ�าเปนในการจดการศกษาส�าหรบผเรยน

ทมความตองการจดสรรงบประมาณเปนคาใช

จายในการด�าเนนการและงบลงทนใหสถาน

ศกษาตามนโยบายแผนพฒนาการศกษาแหง

ชาตและภารกจของสถานศกษาโดยใหมอสระ

ในการบรหารงบประมาณของทรพยากร

ทางการศกษาใหค�านงถงคณภาพและความ

เสมอภาคในโอกาสทางการศกษา

กองทพอากาศไดใหความส�าคญอยางยง

กบการศกษาระดบอนบาลของบตรหลานของ

ก�าลงพลในกองทพอากาศอดตผบญชาการ

ทหารอากาศคนท3พลอากาศโทหลวงเทว

ฤทธพนลก(กาพยทตตานนท) เลงเหนถง

ความส�าคญดงทกลาวมาและมองไปในอนาคต

อกวาจะไมใหก�าลงพลทกนายตองวตกกงวล

เกยวกบการใหการศกษาแกบตรหลานของ

ตนเองและเพอใหมความคลองตวในการ

ด�าเนนการจงไดกอตงโรงเรยนฤทธยะวรรณา

ลยขนเมอวนท18กนยายนพ.ศ.2490ณ

บรเวณกองบน6โดยใหกรมยทธศกษาทหาร

อากาศดแลรบผดชอบการจดการศกษาปฐมวย

ในกองทพอากาศมวตถประสงค เพอเปน

สวสดการใหกบบตรหลานขาราชการกองทพ

อากาศและชมชนรอบทตงส�าหรบสถานศกษา



ระดบอนบาลของกองทพอากาศในท ต ง

ดอนเมองคอโรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลย

ซงมฐานะเปนโรงเรยนเอกชนทสามารถสนอง

ตอบตอแผนการศกษาแหงชาตดงกล าว

(นนทยารกตประจต,2548)

ปญหำของกำรวจย

โรงเรยนในความอปการะของกองทพ

อากาศในอดตยงมโรงเรยนฤทธยะวรรณาลย

ประถมกบโรงเรยนฤทธยะวรรณาลยมธยมทม

การบรหารจดการโดยขาราชการทหารใน

กองทพอากาศมนกเรยนทเปนบตรหลานของ

ขาราชการทหารเปนสวนใหญตอมามการ

เปลยนแปลงโดยนกเรยนมสดสวนของบตร

หลานของชมชนภายนอกมากขนนโยบาย

และแนวการจดการศกษาของโรงเรยนก

เปลยนแปลงไปกองทพอากาศจงโอนโรงเรยน

ฤทธยะวรรณาลยประถมไปอยในสงกดของ

กรงเทพมหานครสวนโรงเรยนฤทธยะวรรณา

ลยมธยมโอนใหกบกรมสามญนบวาเปนการ

เปลยนแปลงครงใหญของโรงเรยนทอยในความ

อปการะของกองทพอากาศในครงนนปจจบน

จงมโรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลยทอยใน

ความอปการะของกองทพอากาศและตอง

เผชญกบการเปลยนแปลงทางสงคมแนวการ

จดการศกษาและบรบทอนๆอกมากมายเชน

โรงเรยนอนบาลในบรเวณใกลเคยงกมการปรบ

เปลยนยทธศาสตรการจดการศกษาของตนให

สามารถแขงขนไดมโรงเรยนอนบาลสงกด

กรงเทพมหานครท ให การศกษาฟรท�าให

สดสวนของนกเรยนในโรงเรยนอนบาลฤทธยะ

วรรณาลยเปลยนแปลงไปมจ�านวนบตรหลาน

ขาราชการลดลงมบคคลภายนอกมากขนเปน

เทาตวจากแนวโนมตางๆเหลานอนาคตของ

โรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลยจะเปน

อยางไรหรอกลาวอกอยางหนงวาการด�าเนน

กจการของโรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลยใน

อนาคตควรมองคประกอบและแนวปฏบตท

เหมาะสมอยางไรจงเปนสงจ�าเปนทตองศกษา

เพอใหไดซงสารสนเทศใชประกอบในการ

ก�าหนดนโยบายและการวางแผนในการด�าเนน

กจการของโรงเรยนตอไปในอนาคตผวจยใน

ฐานะทเปนครผสอนในโรงเรยนอนบาลฤทธยะ

วรรณาลยมารวม20ปและมสวนรวมใน

ความรบผดชอบตอการด�าเนนกจการของ

โรงเรยนมความผกพนและรกสถาบนแหงน

อยางยงจงสนใจทจะศกษาประเดนดงทกลาว

มาขางตน(โรงเรยนอนบาลฤทธยวรรณาลย,

2556)


การศกษาเรองอนาคตภาพโรงเรยนอน

บาลฤทธยะวรรณาลยครงนผวจยสนใจศกษา

เพอทราบ



1.ประวตและสภาพปจจบนโรงเรยน

อนบาลฤทธยะวรรณาลย

2.อนาคตภาพโรงเรยนอนบาลฤทธยะ-

วรรณาลย

3.แนวทางปฏบตเพอใหเกดผลทเหมาะ

สมกบอนาคตภาพโรงเรยนอนบาลฤทธยะ-

วรรณาลย

สมมตฐำนกำรวจย

การศกษาครงนมสมมตฐานของการวจย

ดงน


วรรณาลยตามความคดเหนของผมสวนเกยว

ของเปนพหองคประกอบ


สมกบอนาคตภาพโรงเรยนอนบาลฤทธยะ

วรรณาลยเปนพหวธ

กรอบแนวคดกำรวจย

อนาคตภาพโรงเรยนอนบาลฤทธยะ-

วรรณาลยมองคประกอบส�าคญทเกยวของกบ

การด�าเนนกจการของโรงเรยนในการจดการ

ศกษาปฐมวยในอนาคตโดยใชการศกษาแบบ

ผสมผสานคอสวนหนงศกษามาจากการใชวธ

วจยเชงปรมาณและอกสวนหนงศกษาโดยใช

เทคนควธวจยEDFR(EthnographicDelphi

FuturesResearch)โดยในสวนแรกนนได

ขอมลองคประกอบตวแปรจากการศกษา

เอกสารงานวจยทเกยวของและการสมภาษณ

ผ เชยวชาญและผ ทเกยวของกบการจดการ

ศกษาปฐมวยของกองทพอากาศอนประกอบ

ไปดวยนโยบายและยทธศาสตรการศกษา

ปฐมวยพระราชบญญตการศกษาแหงชาต

พ.ศ.2542และแกไขเพมเตม2545แผน

พฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท11

แผนการศกษาแหงชาตฉบบท11(พ.ศ.2545

-2559)นโยบายและแผนพฒนาเดกตางๆ

ทฤษฎการจดการศกษาปฐมวยแนวคดการ

จดการศกษาปฐมวยแนวคดการจดเกยวกบ

หลกสตรปฐมวยในสวนทสองนนไดขอมล

องคประกอบตวแปรจากการสมภาษณเชงลก

จากความคดเหนของผเชยวชาญผทรงคณวฒ

ดานการศกษาเดกปฐมวยศษยเกาผปกครอง

ชมชนแลวจงน�าขอมลทงสองสวนมาวเคราะห

ร วมกนหลงจากนนสงเคราะหเป นองค

ประกอบตวแปรทเกยวของกบอนาคตภาพ

โรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลยสามารถ

แสดงเปนกรอบแนวคดไดดงภาพท1



ภำพท 1 กรอบแนวคดกำรวจย


1.อนาคตภาพหมายถงการสราง

เรองราวหรอค�าอธบายของความเปนไปไดใน

อนาคตจากความเปนจรงในปจจบนหรอจาก

การคาดการณแนวโนมทน าจะเกดขนใน

อนาคตซงเปนองคประกอบของชดความคด

เหนของผ เชยวชาญและผ เกยวของทมตอ

การด�าเนนกจการของโรงเรยนอนบาลฤทธยะ-

วรรณาลยและแนวทางปฏบตเพอใหเกดผล

ทเหมาะสมกบอนาคตภาพโรงเรยนอนบาล

ฤทธยะวรรณาลยทเปนเทคนควธการด�าเนน

งานตางๆซงเปนขอควรปฏบตในเรองใดเรอง

หนงตามองคประกอบโดยเปนความเหนรวม

ของผทรงคณวฒ

2.โรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลย

หมายถงสถานศกษาทจดการศกษาในระดบ

อนบาลของกองทพอากาศขนกบส�านกงาน

คณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชนม

เจาของเปนนตบคคลซงเปนหนวยงานของกอง

ทพอากาศคอกรมยทธศกษาทหารอากาศ

โดยมเจากรมยทธศกษาทหารอากาศเปนผรบ

ใบอนญาตโดยต�าแหนง

กำรด�ำเนนกำรวจย ม 3 ขนตอน ดงน

ขนตอนท1การศกษาประวตสภาพ

ปจจบนและตวแปรเกยวกบอนาคตภาพ

โรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลย



ขนตอนท2การวเคราะหองคประกอบ


จากวธวจยเชงปรมาณและจากการใชเทคนค

วธวจย EDFR (EthnographicDelphi

FuturesResearch)แลวน�าไปสงเคราะห

แนวทางปฏบตเพอใหเกดผลทเหมาะสมกบ


ขนตอนท3การรายงานผลการวจย

แผนแบบกำรวจย

การวจยครงนเปนการวจยแบบผสม

ผสาน(mixedmethodology)ประกอบ

ดวยระเบยบวธวจยเชงปรมาณ(Quantitative

researchและโดยใชเทคนควธวจยEDFR

(EthnographicDelphiFuturesResearch)

ประชำกร

ประชากรคอผบรหารคณะกรรมการ

สถานศกษาครผ ปกครองโรงเรยนอนบาล

ฤทธยะวรรณาลยและครสถานศกษาอนใน

ชมชนจ�านวน1,220คน

กลมตวอยำง

ตวอยางของวธว จยเชงปรมาณคอ

ผ บรหารคณะกรรมการสถานศกษาคร

ผ ปกครองและครสถานศกษาอนในชมชน

จ�านวน291คนตามตารางของเครจซและ

มอรแกน(KrejcieandMorgan,1970)

ไดมาโดยใชเทคนคการเลอกกลมตวอยางตาม

โอกาสทางสถต (probabilitysampling)

แบบแบงประเภท(stratifiedrandomsam-

pling)ตามสดสวนประชากรแตละลกษณะ

โดยเทยบเปนอตราสวนรอย

ผเชยวชาญทใหขอมลโดยใชเทคนควธ

วจยEDFR(EthnographicDelphiFutures

Research)จ�านวน21คนประกอบดวย

ผ บรหารระดบนโยบาย3คนผ บรหาร

โรงเรยน2คนนกวชาการ3คนครผสอน

3คนศษยเกา4คนผปกครอง3คนและ

ชมชน3คน

ตวแปรทศกษำ

1.ตวแปรพนฐานคอตวแปรทเกยวกบ

สถานภาพสวนตวของผใหขอมลไดแกเพศ

อายวฒการศกษาต�าแหนงและประสบการณ

การท�างาน

2 . ต วแปรท ศ กษา คอ ต วแปรท

เกยวของกบองคประกอบอนาคตภาพโรงเรยน

อนบาลฤทธยะวรรณาลยซงไดจากการสรป

ผลการวเคราะหแนวคดทฤษฎเอกสารต�ารา

และความเหนของผ เชยวชาญและผ ทรง

คณวฒ




1.ใชแบบสอบถามความคดเหน(Opin-

ionnaire)ในวธวจยเชงปรมาณ

2.ใชแบบสมภาษณแบบกงโครงสราง

แบบสอบถามความคดเหน เทคนควธวจย

EDFR(EthnographicDelphiFutures

Research)

3.ใชการประชมเชงปฏบตการในการหา

แนวทางปฏบตทเหมาะสมส�าหรบอนาคตภาพ


กำรสรำงและพฒนำครองมอ

การวเคราะหองคประกอบอนาคตภาพ


สวนท 1การวเคราะหอนาคตภาพ

โรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลยโดยใชวธวจย

เชงปรมาณใชแบบสอบถามความคดเหน

(Opinionnaires)มขนตอนพฒนาดงน

1.สรางแบบสอบถามความคดเหน

(Opinionnaires)ใหครอบคลมตวแปร

ทเกยวของกบอนาคตโรงเรยนอนบาล

ฤทธยะวรรณาลยโดยใชขอค�าถามจาก

ต วแปรท ไ ด จ ากการสร ปผลการ

วเคราะหจากแนวคดทฤษฎงานวจย

ทเกยวของและขอมลทไดจากการ

สมภาษณผเชยวชาญ

2.น�าเสนอแบบสอบถามความคดเหน

ทสรางขนใหผทรงคณวฒจ�านวน5คน

พจารณาตรวจสอบความความตรง

(contentvalidity)แลวน�าไปหาคา

ดชนความสอดคลองรายขอทเรยกวา

IOC (Indexof Item-Objective

Congruence)แลวพจารณาเลอก

ขอค�าถามทมคา IOCมากกวา0.5

ข น ไป และน� ามาปร บป ร งแก ไข

แบบสอบถามตามขอเสนอแนะของ

ผทรงคณวฒ

3.น�าแบบสอบถามความคดเหนไป

ทดลองใช(Tryout)แลวน�าผลทไดมา

วเคราะหเพอหาคาความเทยง(Reli-

ability)ของแบบสอบถามทงฉบบ

โดยใชคาสมประสทธแอลฟาตามวธของ

คอนบราค(Cronbach’salphacoef-

ficients)ผลการวเคราะหขอมลพบวา

คาความเทยงของแบบสอบถามทงฉบบ

มคาเทากบ.971

สวนท 2การวเคราะหอนาคตภาพ

โรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลยโดยเทคนค

วธวจยEDFR(EthnographicDelphiFu-

turesResearch)ใช แบบสมภาษณกงม

โครงสรางในรอบท1และใชแบบสอบถาม

ในรอบท2และรอบท3มขนตอนพฒนาดงน



1.สรางแบบสมภาษณกงมโครงสราง

จากขอสรปทไดจากการสรปผลการ

วเคราะหทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

เพอน�าไปสมภาษณผ เชยวชาญใน

รอบท1

2.รวบรวมขอมลจากการสมภาษณ

ความคดเหนของผเชยวชาญในรอบท

1น�ามาสรางเปนแบบสอบถามแบบ

มาตราสวนประมาณคา(RatingScale)

5ระดบส�าหรบรวบรวมขอมลจาก

ผเชยวชาญอกครงในรอบท2

3.น�าค�าตอบจากแบบสอบถามในรอบ

ท 2 แต ละข อมาว เคราะห หาค า

ฐานนยม(Mode)คามธยฐาน(Medi-

an)และค าพสยระหว างควอไลท

(InterquartileRange)แลวน�ามา

สรางแบบสอบถามใหมอกครงในรอบท

3โดยใชขอความเดยวกบแบบสอบถาม

รอบท2โดยเพมต�าแหนงคามธยฐาน

คาพสยระหวางควอไทลและต�าแหนง

ค�าตอบของผเชยวชาญแตละทานเพอ

ใหผ เชยวชาญแตละทานยนยนหรอ

แกไขค�าตอบ

สถตทใชในกำรวเครำะหขอมล

1. วธวจยเชงปรมาณวเคราะหสถต

เบองตนโดยโปรแกรมส�าเรจรปประกอบดวย

การหาคาความถ (frequency)คารอยละ

(percentage)คามชฌมเลขคณต(arithme-

ticmean)และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(standarddeviation)การวเคราะหเนอหา

(contentanalysis)การวเคราะหองคประกอบ


โดยใชโปรแกรมส�าเรจรป

2. เทคนคว ธวจย EDFR (Ethno-

graphicDelphiFuturesResearch)สถต

ทใชในการวเคราะหขอมลคอคาฐานนยม

(Mode)คามธยฐาน(median)และคาพสย

ระหวางควอไทล(interquartilerange)


การวจยครงนมผลการวจยตามวตถ-

ประสงคการวจยดงน

1.ประวตและสภาพปจจบนโรงเรยน

อนบาลฤทธยะวรรณาลย ท ได จากการ

วเคราะหเนอหา(Content Analysis)แลวน�า

ขอสรปท ได มาสงเคราะหเป นบทความ

ดงนความเป นมาและสภาพปจจบนของ

โรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลยพบวาตงแต

อดตจนถงปจจบนกองทพอากาศไดใหความ

ส�าคญอยางยงกบการศกษาของบตรหลานของ

ก�าลงพลในกองทพอากาศเชนเดยวกบเหลา

ทพอนๆในกระทรวงกลาโหมซงมการจดการ

ศกษาปฐมวยของทกเหลาทพเชนกองทพบก



มสถานศกษาปฐมวยทจดตงโดยหนวยงาน

ของกองทพบกทงสน92แหง มทงโรงเรยน

อนบาลและศนยพฒนาเดกเลก มผ บงคบ

บญชาของหนวยงานเปนผรบผดชอบกองทพ

เรอมสถานศกษาปฐมวย16แห งมกรม

สวสดการทหารเรอดแลรบผดชอบกองทพ

อากาศมสถานศกษาปฐมวย11แหงในตาง

จงหวดใหผบงคบกองบนรบผดชอบสวนทตง

ดอนเมองมโรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลย

โดยใหกรมยทธศกษาทหารอากาศดแลรบผด

ชอบซงการจดการศกษาปฐมวยในกระทรวง

กลาโหมมวตถประสงคเหมอนกนคอเพอชวย

เหลอก�าลงพลในการเลยงดบตรหลานขณะ

ออกปฏบตหนาทอนเปนการสรางขวญและ

ก�าลงใจใหกบก�าลงพลในหนวยงานส�าหรบ

สถานศกษาเองกมจดมงหมายเพอดแลสงเสรม

ใหเดกมพฒนาการทเหมาะสมในสวนของ

โรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลยนนม

ววฒนาการตงแตเรมก อตงจนถงปจจบน

สรปไดเปนสามยคคอ1)ยคกอตงโรงเรยน

ฤทธยวรรณาลย(พ.ศ.2490-พ.ศ.2496)ใน

ยคนยงไมปรากฎวามการใหการศกษาเดก

ปฐมวยแตมการจดการศกษาระดบป.1–

ม.6มจ�านวนนกเรยน 598คนคร 26

โรงเรยนมฐานะเทยบเทาโรงเรยนรฐบาล

ก�าหนดใหผ จดการบรหารงานทวไปและม

ครใหญบรหารงานวชาการ2)ยคก�าเนด

โรงเรยนอนบาลฤทธยวรรณาลย(พ.ศ.2498-

พ.ศ.2520)ในยคนพบวามการใหการศกษา

เดกปฐมวยโดยเรมจดตงแผนกอนบาลซงขน

อยกบโรงเรยนฤทธยวรรณาลยจดการศกษา

ระดบอนบาลปท1-ม.6โรงเรยนมฐานะ

เทยบเทาโรงเรยนเอกชนประกอบดวยแผนก

มธยมแผนกประถมและแผนกอนบาลทม

หวหนาแผนกอนบาลดแลการจดการศกษาให

กบเดกปฐมวย3)ยคเปลยนแปลง(พ.ศ.2520-

ปจจบน)ในปพ.ศ.2520เกดการเปลยนแปลง

ครงใหญเมอแผนกมธยมไดโอนไปอยในสงกด

กรมสามญศกษากระทรวงศกษาธการสวน

แผนกประถมไดโอนไปอยในสงกดกรงเทพ-

มหานครสวนแผนกอนบาลยงอยในความดแล

ของกรมยทธศกษาทหารอากาศและไดเปลยน

ชอเปน“โรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลย”

ยงมฐานะเปนเปนโรงเรยนเอกชนโดยมกรม

ยทธศกษาทหารอากาศเปนเจาของมเจากรม

ยทธศกษาเปนผลงนามรบใบอนญาตนบตงแต

ปพ.ศ.2521เปนตนมาเปดใหการศกษา

ระดบชนอนบาลป ท 1 –อนบาลป ท 3

ปจจบนมจ�านวน35หองเรยนมนกเรยน

1,127คนมครและบคลากรทงสนจ�านวน

105คนมขาราชการทหารอากาศท�าหนาทใน

การบรหารจดการจ�านวน2คนคอผจดการ

และผอ�านวยการ1คน




วรรณาลยเปนพหองคประกอบจากวธวจย

เชงปรมาณ(quantitativeresearchmethod)

ซงเปนขอมลทไดจากเอกสารงานวจยและการ

สมภาษณผ เชยวชาญภายในและภายนอก

กองทพอากาศแลวน�าขอมลมารวบรวมเรยบ

เรยงวเคราะหสงเคราะหเปนแบบสอบถาม

ความคดเหนแลวน�าไปวเคราะหองคประกอบ

เชงส�ารวจท�าใหทราบองคประกอบอนาคต

ภาพโรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลยจ�านวน

5องค ประกอบ 69 ตวแปร ดง น องค

ประกอบท1ดานการบรหารจดการจ�านวน

25ตวแปรองคประกอบท2ดานหลกสตร

การศกษาปฐมวยจ�านวน20ตวแปรองค

ประกอบท3ดานครและบคลากรจ�านวน

8ตวแปรองคประกอบท4ดานการจดสภาพ

แวดล อมจ�านวน10ตวแปรและองค

ประกอบท5ดานสทธและคานยมส�าหรบ

เดกปฐมวยจ�านวน6ตวแปรจากเทคนควธ

วจยแบบEDFR(EthnographicDelphi

FuturesResearch)ซงเปนขอมลจากการ

สมภาษณผเชยวชาญดานการศกษาปฐมวยทง

จากของกองทพอากาศและจากสถานศกษา

อนๆรวมจ�านวน21คนมาวเคราะหหา

องคประกอบอนาคตภาพโรงเรยนอนบาล

ฤทธยะวรรณาลยพบวาม5องคประกอบ98

ตวแปรองค ประกอบท1ด านนโยบาย

โรงเรยนจ�านวน21ตวแปรองคประกอบท

2ดานครแลบคลากรจ�านวน16ตวแปร

องคประกอบท3ดานการจดสภาพแวดลอม

จ�านวน8ตวแปรองคประกอบท4ดาน

หลกสตรการศกษาปฐมวยจ�านวน25ตวแปร

และองคประกอบท5ดานการบรหารจดการ

จ�านวน28ตวแปร

เมอน�าตวแปรและองคประกอบจากวธ

วจยเชงปรมาณและจากการใชเทคนควธวจย


Research)มาวเคราะหและสงเคราะหตวแปร

รวมขนมาพบวาองคประกอบอนาคตภาพ

โรงเรยนอนบาลฤทธยวรรณาลยมทงสน6

องคประกอบ109ตวแปรดงน 1)องค

ประกอบดานโยบายโรงเรยนจ�านวน21

ตวแปร2) องคประกอบดานสทธและคานยม

ส�าหรบเดกปฐมวยจ�านวน6ตวแปร3)องค

ประกอบดานครและบคลากรจ�านวน18

ตวแปร4)องคประกอบดานการจดสภาพ

แวดลอมจ�านวน17ตวแปร5) องคประกอบ

ดานหลกสตรการศกษาปฐมวยจ�านวน21

ตวแปรและ6)องคประกอบดานการบรหาร

จดการจ�านวน26ตวแปร

3. แนวทางปฏบต เพอให เกดผลท

เหมาะสมกบอนาคตภาพโรงเรยนอนบาล

อนบาลฤทธยะวรรณาลยเปนพหวธ ผ วจย

น�าองคประกอบอนาคตภาพโรงเรยนอนบาล



ฤทธยะวรรณาลยทสงเคราะหรวมทงจาก

วธวจยเชงปรมาณและเทคนควธวจยแบบ


Research)ทไดในขอ2มาท�าการประชม

เชงปฏบตการเพอระดมความคดเหน(work-

shop)โดยผทรงคณวฒทงภายในและภาย

นอกกองทพอากาศจ�านวน9คนเพอหาขอคด

เหนรวมกน(consensus)เกยวกบแนวทาง

ปฏบตเพอใหเกดผลทเหมาะสมกบอนาคตภาพ

โรงเรยนอนบาลอนบาลฤทธยะวรรณาลย

ในแตละองคประกอบโดยน�าขอคดเหนของ

ผ เขารวมระดมความเหนมาจดล�าดบตาม

ความถของความเหนชอบแนวปฏบตของแต

ละองคประกอบและใชแนวปฏบตทมความถ

ของความเหนชอบมากทสดมาเปนแนวปฏบต

สรปไดดงนองคประกอบท1.)ดานนโยบาย

โรงเรยนจ�านวน63แนวปฏบต2.)ดานสทธ

และคานยมส�าหรบเดกปฐมวยจ�านวน18

แนวปฏบต3.)ดานครและบคลากรจ�านวน

54แนวปฏบต4.)ดานสภาพแวดลอมจ�านวน

51แนวปฏบต5.)ดานหลกสตรการศกษา

ปฐมวยจ�านวน63แนวปฏบตและ6.)ดาน

การบรหารจดการจ�านวน78แนวปฏบต


1.โรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลยม

ววฒนาการแบงเปนสามยคคอ1)ยคกอตง

โรงเรยนฤทธยะวรรณาลย(พ.ศ.2490-พ.ศ.

2496)ไมปรากฎวามการจดการศกษาปฐมวย

2)ยคก�าเนดโรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลย

(พ.ศ.2498-พ.ศ.2520)พบวามการจดการ

ศกษาระดบอนบาลโดยตงแผนกอนบาลขนมา

มหวหนาแผนกอนบาลดแลรบผดชอบจดการ

ศกษาระดบ3)ยคเปลยนแปลง(พ.ศ.2520-

ปจจบน) พบวามการเปลยนแปลงครงใหญคอ

แผนกมธยมโอนไปอยสงกดกรมสามญศกษา

กระทรวงศกษาธการแผนกประถมโอนไปอย

สงกดกรงเทพมหานครสวนแผนกอนบาลยง

อย ในความดแลของกรมยทธศกษาทหาร

อากาศและไดเปลยนชอเป น“โรงเรยน

อนบาลฤทธยะวรรณาลย”


วรรณาลยเปนพหองคประกอบม6องค

ประกอบ 109ตวแปรส�าคญในการด�าเนน

กจการประกอบดวย6ดานคอ1)ดาน

นโยบายโรงเรยน21ตวแปร2)ดานสทธและ

คานยมส�าหรบเดกปฐมวย6ตวแปร3)ดาน

ครและบคลากร18ตวแปร4)ดานการจด

สภาพแวดลอม17ตวแปร5)ดานหลกสตร

การศกษาปฐมวย21ตวแปรและ6)ดาน

การบรหารจดการ26ตวแปร


สมกบอนาคตโรงเรยนอนบาลอนบาลฤทธยะ

วรรณาลยเปนพหวธสรปไดดงน1)ดาน



นโยบายโรงเรยนจ�านวน63แนวปฏบต

2)ดานสทธและคานยมส�าหรบเดกปฐมวย

จ�านวน18แนวปฏบต 3) ด านครและ

บคลากรจ�านวน54แนวปฏบต4)ดาน

สภาพแวดลอมจ�านวน51แนวปฏบตและ

5)ดานหลกสตรการศกษาปฐมวยจ�านวน63

แนวปฏบตและ6)ดานการบรหารจดการ

จ�านวน78แนวปฏบต


1.จากความเปนมาและสภาพปจจบน

ของโรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลยจะเหน

ไดวากองทพไทยไดใหความส�าคญอยางยงกบ

การศกษาของบตรหลานของก�าลงพลใน

กองทพไมเฉพาะแตในกองทพอากาศดงท

นนทยารกตประจตสรปไววาในกองทพบกม

สถานศกษาปฐมวยทจดตงโดยหนวยงาน

ของกองทพบกทงสน92แหงมผบงคบบญชา

ของหนวยงานเปนผรบผดชอบกองทพเรอม

สถานศกษาปฐมวย16แหงมกรมสวสดการ

ทหารเรอดแลรบผดชอบส�าหรบกองทพ

อากาศมสถานศกษาปฐมวย11แหงในตาง

จงหวดใหผบงคบกองบนรบผดชอบสวนทตง

ดอนเมองมโรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลย

โดยให กรมยทธศกษาทหารอากาศดแล

รบผดชอบซงโรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณา

ลยมประวตความเปนมาทยาวนานควบคกบ

กองทพอากาศมการเปลยนแปลงเกดขนกบ

โรงเรยนตลอดเวลาตามยคตางๆอยางม

ววฒนาการผลตเดกใหเปนบคลากรทมส�าคญ

ของกองทพอากาศและประเทศชาตหลายทาน

เชนพลอากาศเอกสกมพลสวรรณทตอดต

รฐมนตรว าการกระทรวงกลาโหมและ

พล.อ.อ.อทธพรอดตผบญชาการทหารอากาศ

เปนตนการจดการศกษาปฐมวยในกระทรวง

กลาโหมมวตถประสงคเหมอนกนคอเพอชวย

เหลอก�าลงพลในการเลยงดบตรหลานขณะ


ก�าลงใจใหกบก�าลงพลในหนวยงานส�าหรบ


ใหเดกมพฒนาการทเหมาะสมซงสอดคลอง

กบกองทพในตางประเทศเชนในวทยาลย

เสนาธการทหารอากาศจนมโรงเรยนอนบาล

ไวดแลบตรหลานของขาราชการในหนวยงาน

โดยไดรบการสนบสนนจากหนวยทหารแตการ

จดการศกษาใหพลเรอนด�าเนนการแตไมวาจะ

ด�าเนนการโดยฝายใดกตามจะตองปฏบตตาม

ระเบยบของกระทรวงศกษาธการทออกมา

บงคบใชทงสนมคณะปฏวตเปนผควบคมดแล

จงหวดเมองโรงเรยนมหาวทยาลยคอมมน

กลมวฒนธรรมและองคการเกอบทกประเภท

ในประเทศจน(การศกษาปฐมวยในประเทศ

จน)เชนเดยวกนกบอเมรกามกฎหมาย(Mili-

taryChildCareAct,1998)ทตองจดใหม

ศนยพฒนาเดกเลก(ChildCareCenter:

CDC)ในกองทพอยในความดแลของกระทรวง



กลาโหม(DepartmentofDefense:DoD)

เพอเปนการใหการบรการแกก�าลงพลใน

กองทพในป1994พบวามCDCอย534

แหงผานการประเมนรบรอง254แหงคด

เปน47%แบงเปนกองทพอากาศ154แหง

ทพบก69แหงทพเรอ24แหงนาวกโยธน

3แหง(Zellmanetall,1994)

จงสามารถกลาวไดวากองทพในประเทศ

ตางๆกใหความส�าคญกบการใหการศกษา

ปฐมวยรวมทงกองทพบกกองทพเรอและ

กองทพอากาศไทยทงนเพอเปนการบรการให

กบก�าลงพลเปนการสรางขวญก�าลงใจใหกบ

ก�าลงพลมการจดการศกษาไมว าจะดวย

กองทพเองหรอใหหนวยงานภายนอกด�าเนน

การจะตองเปนไปตามมาตรฐานการศกษาท

ก�าหนดมการก�ากบประเมนผลการจดการ

ศกษาโดยหนวยงานทรบผดชอบทเกยวของใน

ดานตางๆเชนคณภาพการศกษาสภาพ

แวดลอมและสขอนามยเปนตนและมการ

เปลยนแปลงเกดขนกบสถานศกษาปฐมวย

อยางเปนววฒนาการการจดการศกษาปฐมวย

ในกองทพมวตถประสงคเหมอนกนคอเพอ

ชวยเหลอก�าลงพลในการเลยงดบตรหลานขณะ


ก�าลงใจใหกบก�าลงพลในหนวยงานส�าหรบตว


ใหเดกมพฒนาการทเหมาะสมมงพฒนาเดกให

มความสมบรณทงทางรางกายสงคมอารมณ

และสตปญญา

2.จากผลการวจยอนาคตโรงเรยน

อนบาลฤทธยะวรรณาลยมสงส�าคญทตอง

ด�าเนนการหรอน�าไปปฏบตประกอบดวย6

องคประกอบส�าคญคอ1)ดานนโยบาย

โรงเรยน2)ดานสทธและคานยมส�าหรบ

เดกปฐมวย3)ดานครและบคลากร4)ดาน

การจดสภาพแวดลอม5)ดานหลกสตรการ

สอนเดกปฐมวยและ6)ดานการบรหาร

จดการซงสอดคลองกบ(ชวนคดมะเสนะ,

2554) ทไดศกษารปแบบการจดการศกษา

ปฐมวยทสอดคลองกบการพฒนาสมองพบวา

สถานศกษาปฐมวยตองการการจดการศกษา

ทประกอบดวย1)ดานปรชญาวสยทศน

2)ดานจดหมาย3)ดานหลกสตรการเรยนการ

สอน4)ดานการจดประสบการณ5)ดานสอ

และแหลงเรยนร 6)ด านสภาพแวดลอม

7)ดานการประเมนพฒนาการและ8)ดาน

เงอนไขความส�าเรจทงนอาจเนองมาจาก

โรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลยมลกษณะ

พเศษคอ เปนสถานศกษาระดบปฐมวยของกอง

ทพอากาศซงเปนองคการภาครฐโดยทมกรม

ยทธศกษาทหารอากาศเปนเจาของแตในขณะ

เดยวกนเปนโรงเรยนปฐมวยประเภทโรงเรยน

เอกชนทมตนสงกดคอส�านกงานคณะกรรมการ

สงเสรมการศกษาเอกชนดงนนการด�าเนน

กจการของโรงเรยนอนบาลในอนาคตนนเรม

ตงแตมการก�าหนดนโยบายของโรงเรยนท

ชดเจนในดานเปาหมายและวตถประสงคของ



โรงเรยนโดยค�านงถงกฎหมายทเกยวของกบ

สทธเดกและมการปลกฝงคานยมทสอดคลอง

กบความเป นคนไทย โดยมหวใจอย ทคร

บคลากรทมความเปนมออาชพมองคความร

จตวทยาเดกปฐมวยครมประสบการณในการ

สอนและสอนไดตรงวฒใชทกพนทเปนแหลง

เรยนรพฒนาตนอยางตอเนองมจตใจจรรณ-

ยาบรรณทดงามนอกจากนโรงเรยนยงตองม

การจดสภาพแวดลอมทมบรรยากาศสงเสรม

การเรยนรของเดกสะดวกสะอาดปลอดภย

เพยงพอเปนไปตามมาตรฐานสากล(อญชล

ไสยวรรณ,2551)ในดานหลกสตรและการ

สอนมความเปนมาตรฐานและสอดคลองกบ

ระบบการศกษาและการพฒนาคนของชาต

ใชหลกวชาการทเหมาะสมบนพนฐานงานวจย

ทเกยวของโดยเนนพฒนาเดกในทกๆดาน

ผานกระบวนการเลนเปนฐาน(นภเนตรธรรม

บวร,2551)และสดทายในการบรหารจดการ

ส�าหรบอนาคต โรงเรยนต องสามารถน�า

นโยบายโรงเรยนมาส ยทธศาสตรและน�า

ยทธศาสตรไปสการปฏบตอยางมประสทธภาพ

โดยคงความส�าคญอยทผน�าหรอผบรหารทเปน

มออาชพใชหลกการบรหารและเครองมอ

บรหารททนสมยตอบสนองตอการเปลยนแปลง

ของสภาพแวดลอมไดอยางเทาทนผบรหารใช

การบรหารแบบมสวนรวมจากครผปกครอง

บคลากรผปกครองและชมชนกระจายอ�านาจ

สการปฏบต(พระราชบญญตการศกษาแหง

ชาต,2542)


สมกบอนาคตภาพของโรงเรยนอนบาลฤทธ-

ยะวรรณาลยโดยสงเคราะหเปนภาพอนาคต

ของโรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณาลยสรปได

ดงน

1.“เปนแหลงบมเพาะคนดศร

กองทพอากาศ”ดวยโรงเรยนอนบาล

ฤทธยะวรรณาลยเป นสถานศกษา

เอกชนแตมกองทพอากาศโดยกรม

ยทธศกษาทหารอากาศเปนเจาของ

จงส งข าราชการในสงกดมาบรหาร

จดการโรงเรยนและขาราชการทมา

บรหารงานในโรงเรยนมการสบเปลยน

หมนเวยน บอยครงท�าใหการด�าเนนการ

ขาดความตอเนองทงเชงนโยบายและ

การปฏบตดงนนการมนโยบายทชดเจน

โดยก�าหนดเปนธรรมนญโรงเรยนให

โรงเรยนเปนแหลงบมเพาะคนดของกอง

ทพอากาศปลกฝงใหเดกมคณธรรม

จรยธรรมและความกตญญโรงเรยนม

คณภาพไดมาตรฐานในทกดานและ

ดานอนๆกจะท�าใหขาราชการทมา

บรหารงานมแนวทางการด�าเนนงานท

ตอเนองสอดคลองกน

2.“ตระหนกสทธเดกตามกฎหมาย

สรางคานยมเปาหมายส�าหรบคนไทยใน

อนาคต”ดวยแนวทางในอนาคตจะม

กฎหมายขอบงคบตางๆเขามาก�ากบ



การด�าเนนงานของโรงเรยนดงนนการ

ด�าเนนกจการตองมการดแลชวยเหลอ

เดกตามสทธพนฐานทางกฎหมาย

ปฏบตตอเดกอยางเทาเทยมดแลสง

เสรมพฒนาการทกดานนอกจากนยงม

แผนระดบประเทศตางๆระบคานยมใน

คนไทยไว ด งน นหน าท ส� าคญของ

โรงเรยนอกดานคอปลกฝงใหเดกม

คณลกษณะและค านยมคนไทยใน

อนาคตเชนมระเบยบวนยจตอาสา

รกวฒนธรรมไทยสงแวดลอมใชชวต

รวมกบผอนในสงคมหลายวฒนธรรม

3.“ครบคลากรชนเซยนเพอพฒนา

ผเรยนใหเปนเลศ”ครนบวาเปนผทอย

ใกลชดเดกมากทสดเมออยในโรงเรยน

ดงนนครจะสงผลโดยตรงตอพฒนาการ

ของเดกดงนนการมครและบคลากร

มออาชพพฒนาตนสม�าเสมอมความร

เปนผ น�ามคณธรรมจรยธรรมและ

จรรยาบรรณสงเชอไดวาจะสามารถ

พฒนาเดกไดอยางมประสทธภาพ

4.“สรางบรรยากาศการเรยนรครชวย

สงเสรมเตมเตมดวยสภาพแวดลอม”

การจดสภาพแวดลอมทงภายในและ

ภายนอกใหมความนาอยสามารถสง

เสรมพฒนาการทงทางดานรางกาย

อารมณจตใจสงคมและสตปญญา

ของเดกทงทางตรงและทางออมดงนน

โรงเรยนตองมการด�าเนนการดานน

อยางจรงจงและเปนไปตามหลกสตร

การศกษาปฐมวย

5.“หลกสตรเตรยมความพรอมตอบ

สนองพฒนาการมาตรฐานสากล”

โรงเรยนมปรชญาการศกษาส�าหรบเดก

โดยยดหลกพฒนาการของเดกดงนน

ตองมหลกสตรเตรยมความพรอมตาม

พฒนาการของเดกเปนรายบคคลทสง

เสรมพฒนาการทงทางดานรางกาย

อารมณจตใจสงคมสตปญญาและม

มาตรฐานเปนสากล

6.“บรหารเชงอนาคตก�าหนดยทธ-

ศาสตรบรหารจดการฐานผลปฏบตงาน

หลกการประสทธภาพและประสทธผล”

ใช หลกธรรมาภบาลมาบรหารงาน

มการน�านโยบายธรรมนญโรงเรยน

มาท�าแผนยทธศาสตร เช งอนาคต

บรหารจดการดวยหลกการฐานผลการ

ปฏบตงาน (Performancebased

management)ทกอใหเกดประสทธ-

ภาพประสทธผล

ผวจยสงเคราะหอนาคตภาพโรงเรยนอน

บาลฤทธยะวรรณาลยและสรางเปนตวแบบ

ใชชอวา TheFutureofRittiyawannalai

KindergartenModelแสดงไดดงภาพท2



ภำพท 2 อนำคตภำพโรงเรยนอนบำลฤทธยะวรรณำลย

ภำพท 2 อนำคตภำพโรงเรยนอนบำลฤทธยะวรรณำลย



ขอเสนอแนะและกำรน�ำผลกำรวจยไปใช

ในการศกษาวจยครงนผวจยมขอเสนอ

แนะเพอน�าผลการศกษาไปใชประโยชนในการ

ด�าเนนกจการโรงเรยนอนบาลฤทธยวรรณาลย

ของกองทพอากาศดงน

1. งานวจย นจะเป นประโยชน ต อ

โรงเรยนอนบาลฤทธยวรรณาลยของกองทพ

อากาศเมอผบรหารระดบสงรวมถงเจาของ

โรงเรยนผจดการและผอ�านวยการน�าผลการ

วจยนไปประกอบการทบทวนนโยบายของ

โรงเรยนใหมทศทางทชดเจนตอบสนองตอ

แนวโนมในอนาคตและน�านโยบายดงกลาวไป

สแผนยทธศาสตรในระดบตางๆของโรงเรยน

2.จดใหมทปรกษาโรงเรยนทางดาน

กฎหมายสทธเดกจตวทยาเดกเพอการด�าเนน

กจการในอนาคตจะลดการเกดปญหาขดแยง

ทางดานกฎหมายกบผ ปกครองหนวยงาน

ตางๆทดแลเรองสทธเดกอกทงมการก�าหนด

แนวทางการปลกฝ งค านยมท เหมาะสม

สอดคลองกบความตองการของชาตและเปนไป

ตามหลกวชา

3.ออกแบบระบบการคดเลอกพฒนา

ครบคลากรทเหมาะสมเปนธรรมยดหลก

ธรรมาภบาลและสอดรบกบนโยบายและ

ยทธศาสตรของโรงเรยน

4. โรงเรยนต องให ความส�าคญกบ

การจดสภาพแวดลอมอาคารสงปลกสราง

สงอ�านวยความสะดวกโดยเนนพฒนาการของ

เดกเปนส�าคญและมความทนสมยตอบสนอง

ตอความตองการของครบคลากรและผ

ปกครอง

5.ออกแบบหลกสตรโรงเรยนโดยยด

หลกการทฤษฎการเรยนรของเดกปฐมวยเปน

ส�าคญและสามารถสนองตอบตอแผนพฒนา

คนแผนการศกษาตลอดจนแผนอนๆท

เกยวของของชาตและมเอกลกษณอตลกษณ

ของตนเองอกทงตอบสนองตอความตองการ

ของผปกครองและชมชน

6.มการบรหารจดการส�าหรบอนาคต

ทเนนความเปนมออาชพใชเครองมอและ

นวตกรรมการบรหารทแกปญหาและพฒนา

โรงเรยนไดทนตอการเปลยนแปลงทจะเกดขน

ในอนาคต

ขอเสนอแนะส�ำหรบกำรวจยครงตอไป

จากผลการวจยท�าใหไดสารสนเทศใน

การวจยครงตอไปดงน

1.การวจยเพอจดท�านโยบายและ

ยทธศาสตรรองรบอนาคตของโรงเรยนอนบาล

ฤทธยวรรณาลยของกองทพอากาศ

2.วจยเพอออกแบบหลกสตรของสถาน

ศกษาเพอผลตเดกใหมคณลกษณะและคานยม

ตามแผนการศกษาของชาตฉบบท12(ป60-

74)




การศกษาปฐมวยในประเทศจนเขาถงเมอ16

ธนวาคม2558.เขาถงไดจากhttp://

minneelovemin.blogspot.com/

2012/12/blog-post.html

ชวนคดมะเสนะ.(2554).รปแบบการจดการ

ศกษาปฐมวยทสอดคลองกบการพฒนา

สมอง. (วทยานพนธครศาสตรดษฎ

บ ณ ฑ ต ม ห า ว ท ย า ล ย ร า ช ภ ฏ

อบลราชธาน).

นนทยารกตประจต, (2548).“การศกษา

ความต องการในการจดการศกษา

ปฐมวยในกองทพอากาศ”(วทยา-

นพนธ ปรญญามหาบณฑต สาขา

การจดการศกษาปฐมวยคณะศกษา

ศาสตรมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ).

นภเนตรธรรมบวร.(2551).หลกสตรเพอ

พฒนาเดกปฐมวยในประมวลสาระชด

วชาการจดประสบการณส�าหรบเดก

ปฐมวยหนวยท3.นนทบร:ส�านกพมพ

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ประวตความเป นมาของกองทพอากาศ,

พพธภณฑของกองทพอากาศ.Ac-

cessedfrom:http://www.rtaf.

mi.th/museum/AFHIST-1.HTM

พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542

และทแกไขเพมเตม(ฉบบท2)พ.ศ.

2545และทแกไขเพมเตม(ฉบบท3)

พ.ศ.2553,ราชกจจานเบกษา.เลมท

127 ตอนท 45 ก . หน า 3 . 22

กรกฎาคม2553.

โรงเรยนอนบาลฤทธยวรรณาลย, (2556).

ประวตโรงเรยนอนบาลฤทธยะวรรณา-

ลย,เอกสารรายงานการประเมนตนเอง

โรงเรยนอนบาลฤทธยวรรณาลย.

อญชลไสยวรรณ.(2551).(การศกษาปฐมวย

ในอนาคต) เอกสารประกอบการ

บรรยายมหาวทยาลยราชภฏพระนคร

4กมภาพนธพ.ศ.2552.มตรสมพนธ

กราฟฟค.

Zellman,G.L.,Johansen,A.S.,&Van

Winkle,J.(1994).Examiningthe

EffectsofAccreditationonMili-

taryChildDevelopmentCenter

OperationsandOutcomes(No.

RAND/MR-524-OSD).RANDCORP

SANTAMONICACA.

ใบสมครสมาชก

วารสารวชาการวทยาลยแสงธรรม

สมาชกในนาม............................................................................................................................ทอย(ส�าหรบจดสงวารสารวชาการ)เลขท.................................ถนน......................................... แขวง/ต�าบล......................................เขต/อ�าเภอ......................................................................... จงหวด..............................................................รหสไปรษณย.................................................... โทรศพท........................................................................โทรสาร...............................................

มความประสงคสมครเปนสมาชกวารสารวชาการวทยาลยแสงธรรม1ป(2ฉบบ)อตราคาสมาชก200บาทวารสารวชาการวทยาลยแสงธรรม2ป(4ฉบบ)อตราคาสมาชก400บาทวารสารวชาการวทยาลยแสงธรรม3ป(6ฉบบ)อตราคาสมาชก500บาท

ช�าระเงนโดยวธโอนเงนเขาบญชออมทรพยธนาคารกรงไทยสาขาสามพรานชอบญช“วารสารวชาการวทยาลยแสงธรรม”เลขทบญช734-0-27562-2(พรอมสงเอกสารการโอนมาทโทรสาร02-429-0819)

ทอยทตองการใหออกใบเสรจรบเงนตามทอยทจดสงทอยใหมในนาม...........................................................................................................เลขท.........................ถนน..............................................แขวง/ต�าบล........................... เขต/อ�าเภอ.............................จงหวด................................รหสไปรษณย......................

.............................................(ลงนามผสมคร) วนท................................................

สงใบสมครมาท: ศนยวจยคนควาศาสนาและวฒนธรรม วทยาลยแสงธรรม 20หม6ต.ทาขามอ.สามพรานจ.นครปฐม73110หรอทโทรสาร02-429-0819

วารสารวชาการ

Saengtham College Journalวทยาลยแสงธรรม

รปแบบและเงอนไขกำรสงตนฉบบบทควำม www.saengtham.ac.th/journal

1. เปนบทความวชาการบทวจารณหนงสอและบทความปรทศนด านปรชญาศาสนา เทววทยา

และการศกษาคาทอลกทยงไมเคยเผยแพรในเอกสารใดๆ

2. การพมพผลงานทางวชาการควรจดพมพดวยMicrosoftWordforWindowsหรอซอฟทแวร

อนท ใกล เคยงกนพมพ บนกระดาษขนาดA4หน าเดยวประมาณ28บรรทด ต อ 1หน า

THSarabunPSKขนาดของตวอกษรเทากบ16และใสเลขหนาตงแตตนจนจบบทความ

3. ตองมชอเรองบทความทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ

4. ใหขอมลเกยวกบผเขยนบทความทกคนไดแกชอ-นามสกลของผ เขยนหนวยงานทสงกดต�าแหนง

ทางวชาการ (ถาม)E-mailหรอโทรศพทหากเปนวทยานพนธตองมชอและสงกดของอาจารย

ทปรกษาดวยทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ

5. ทกบทความจะต องมบทคดย อภาษาไทยและAbstract จะต องพมพ ค�าส�าคญในบทคดย อ

ภาษาไทยและพมพKeywordsในAbstractของบทความดวย

6. บทความวจยความยาวไมเกน12หนาบทความวชาการความยาวไมเกน8หนา(รวมบรรณานกรม

แลว)

7. เชงอรรถอางอง(ถาม)

8. บรรณานกรมตามมาตรฐานAPAแยกผลงานภาษาไทยและภาษาองกฤษ(เรยงตามล�าดบตวอกษร)

9. บทความวจยควรมหวขอดงนชอเรองบทความวจย (ภาษาไทยและภาษาองกฤษ) ชอผเขยนพรอม

ขอมลสวนตวของทกคน(รายละเอยดตามขอ4)บทคดยอภาษาไทยและAbstractความส�าคญ

ของเนอหา วตถประสงคสมมตฐานของการวจยประโยชนทไดรบขอบเขตการวจยนยามศพท

(ถาม)วธการด�าเนนการผลการวจยขอเสนอแนะและบรรณานกรรม/References

10.ค าใช จ ายในการตรวจประเมนจ�านวน2,400บาท โดยโอนเงนเข าบญชออมทรพย ธนาคาร

กรงไทยสาขาสามพรานชอบญช“วารสารวชาการวทยาลยแสงธรรม”เลขทบญช734-0-27562-2

(พรอมสงเอกสารการโอนมาทFax.02-429-0819)หรอท E-mail: rcrc.saengtham2016@

gmail.com)ทงนคาใชจายดงกลาวผสงบทความเปนผรบผดชอบและจะไมไดรบคนในทกกรณ

11.กองบรรณาธการน�าบทความทท านส งมาเสนอต อ ผ ทรง คณวฒ เพ อประเ มนคณภาพความ

เหมาะสมของบทความกอนการตพมพในกรณทผลการประเมนระบใหตองปรบปรงหรอแกไขผเขยน

จะตองด�าเนนการใหแลวเสรจภายในระยะเวลา15วนนบจากวนทไดรบผลการประเมนบทความ

หากทานตองการสอบถามกรณาตดตอกบกองบรรณาธการวารสารวชาการโทร.02-429-0100

โทรสาร02-429-0819หรอE-mail:[email protected]

ขนตอนการจดท�าวารสารวชาการ วทยาลยแสงธรรม

Saengtham College Journal

แจงผเขยน

แกไข

แกไข

ไมตองแ

กไข

แกไข

แจงผเขยน

จบ

เรมตน

ประกาศรบบทความตนฉบบ

รบบทความตนฉบบ

กองบก.ตรวจรปแบบทวไป ไมผาน แจงผเขยน

สงผทรงคณวฒ

ผทรงคณวฒพจารณาบทความ ไมผาน

กองบรรณาธการแจงยนยนการรบบทความ

จดพมพเผยแพร

จบ

ผาน

ผาน

Documents

1. - saengtham.ac.th · วัตถุประสงค์ 1. เป็นเวทีเผยแพร่ผลงานวิจัยและผลงานทางวิชาการของคณาจารย์ทั้งในและนอก