บทท 10

สญนยมของการเขยนภาพตด

เนอหาในบทนจะเปนการกลาวถงสญนยมสาหรบการเขยนภาพตด ซงประกอบไปดวยการ

เขยนภาพตดสาหรบสวนประกอบทมลกษณะเฉพาะภายในวตถ เชน rib, web, spoke และ lug รวมถง

การผสมผสานสญนยมสาหรบการเขยนภาพออโธกราฟกทไดกลาวไปแลวในบทท 8 เขากบเทคนคการ

เขยนภาพตด เพอใหไดภาพออโธกราฟกทมความสมบรณและสามารถทาความเขาใจไดงายยงขน สวน

หวขอสดทายทจะไดกลาวถงในบทนเปนเทคนคการลดขนาดความยาวของรปเพอใหมขนาดทเหมาะสม

กบขนาดของกระดาษเขยนแบบ

10.1 การเขยนภาพตดสาหรบ rib, web, spoke และ lug

กอนจะกลาวถงเทคนคการเขยนภาพตดสาหรบ rib, web, spoke และ lug ผเรยนควรทา

ความรจกกบสวนประกอบตาง ๆ เหลานเสยกอน โดยจะขอเรมจาก rib และ web กอน ลกษณะของ rib

นนจะเปนแผนบางทยนออกจากวตถเพอยดสวนทเปนมมฉากเขาดวยกน ดงตวอยางทแสดงในรปท

10.1 ซงแผนบางทยนออกมานมวตถประสงคเพอชวยเสรมความแขงแรงใหกบวตถนนเอง

Rib Rib

รปท 10.1 ลกษณะของ rib ทมคณสมบตเพอเสรมความแขงแรงของวตถ

2  

Niphon 

76  Funda

สวน we

สวนประ

สวนประ

(hub) ไ

spoke น

สวนประ

วตถประ

Wansophark

mental of En

eb กมลกษณ

ะกอบของวตถ

ะกอบของวต

ไปเชอมกบข

นวาซลอ หรอ

ะกอบชนสดท

ะสงคเพอใชใน

รปท 1

k 

ngineering D

ณะเปนแผนบ

ถเขาไวดวยก

ถถดไปทจะก

อบของลอ (r

อถาเปนสวนข

ทายกคอ lug

นการจบยดช

10.2 ลกษณ

Rim

Spo

Hub

รปท 10

Lug

Lug

rawing 

บางทยนออก

กนเพอเสรมค

กลาวถงกคอ

rim) ดงแสดง

ของพวงมาล

g ชนสวนนจะ

ชนสวนเขาดว

ณะของ web ท

oke

รปท 10.3

0.4 ลกษณะ

g

July 2007

กมาจากวตถ

ความแขงแรง

อ spoke ช

งในรปท 10.3

ยรถยนต เรา

ะมลกษณะเป

วยกน ดงแสด

ทมคณสมบต

Spoke

Rim

3 ลกษณะข

ะของ lug และ

เชนเดยวกน

งเหมอนกบ r

นสวนนมลก

3 จากรปจะเห

ากจะเรยก sp

ปนแผนเลก

ดงในรปท 10

เพอเสรมควา

Hub

อง spoke

ะการใชในกา

นแตจะมลกษ

rib ดงตวอยา

ษณะเปนแท

หนวา ในบาง

poke วากาน

ๆ ทยนออก

0.4

Web

ามแขงแรงขอ

ารจบยด

Lug

Ve

ษณะทยาวก

างทแสดงในร

ทงทยนออกจ

งครงเรากอา

นพวงมาลย เป

มาจากวตถค

องวตถ

ersion 0.5 

วา ใชยด

รปท 10.2

จากดมลอ

จจะเรยก

ปนตน

คลายห ม

 

Niphon Wansophark  July 2007  Version 0.5 

277 Convention  in  Section 

เมอทราบรปรางหนาตาของ rib, web, spoke และ lug แลว เรากจะกลบมาทการเขยนภาพตดสาหรบ

วตถทมสวนประกอบเหลานกน โดยสญนยมของภาพตดสาหรบ rib และ web กคอ ถา cutting plane

ทใชตดวตถนน ตดผานความบางของ rib หรอ web แลว ใหยกเวนการเขยนเสนแรเงา (section

lines) ในสวนทเปน rib หรอ web นน เพอใหเขาใจขอยกเวนนไดดยงขน ขอใหศกษาจากตวอยางท

แสดงในรปท 10.5 – 10.7 โดยรปท 10.5 จะแสดงภาพพคทอเรยลพรอมทงภาพออโธกราฟกของวตถท

ยงไมไดใชเทคนคภาพตด ซงถานาเทคนคภาพตดมาประยกตใชแตไมนาสญนยมมาใชดวย กจะไดภาพ

ออโธกราฟกดงทแสดงในรปท 10.6 ซงจากรปจะเหนวาภาพตดทไดนนอาจทาใหผอานแบบเขาใจรปราง

ของวตถผดไปได เพราะไมสามารถแยกแยะสวนทเปน rib (แผนบาง ๆ เฉพาะตาแหนง) กบสวนทเปน

เนอวตถทกระจายตวอยโดยรอบ แตถานาสญนยมทกลาววา ใหยกเวนการเขยน section lines ใน

บรเวณทเปน rib หรอ web มาประยกตใชแลว เรากจะไดภาพออโธกราฟกดงทแสดงในรปท 10.7 คราว

นจะเหนไดวาภาพออโธกราฟกทได สามารถชวยผอานแบบในการแยกแยะสวนทเปน rib ออกจากสวนท

เปนเนอวตถปกตได

?? 

รปท 10.5 ภาพพคทอเรยลและภาพออโธกราฟกของวตถตวอยาง

รปท 10.6 ภาพตดของวตถตวอยางทม rib แตไมไดใชสญนยมสาหรบภาพตด

 

Niphon Wansophark  July 2007  Version 0.5 

278  Fundamental of Engineering Drawing 

สวนถดไปจะเปนกรณเมอ cutting plane ตดผานสวนบางของ web บาง ดงวตถตวอยางทแสดงในรปท

10.8 – 10.9 โดยรปท 10.8 จะเปนภาพตดทไมไดใชสญนยม ในขณะทรปท 10.9 นนเปนภาพตดเมอ

นาสญนยมมาประยกตใช จะเหนไดวาถาไมนาสญนยมมาประยกตใช ภาพตดทไดจะทาใหผอานแบบ

เขาใจวา วตถทพจารณาอยนนประกอบไปดวยแทงสเหลยมตนสองแทงทตงอยบนฐาน ทงทความเปน

จรงแลวแทงทตงอยบนฐานนนไมไดเปนแทงสเหลยมตนอยางทคด แตเมอนาสญนยมมาประยกตใชกบ

ภาพตดของวตถทม web แลว ภาพออโธกราฟกทไดจะแสดงใหเหนสวนทเปนแกนของแทงนน และสวน

ทเปนแผนบางยนออกมา (web) เพอชวยเสรมความแขงแรง

รปท 10.7 ภาพตดทใชสญนยมสาหรบ rib

รปท 10.8 ภาพตดของวตถทไมไดประยกตใชเทคนคสญนยม

รปท 10.9 ภาพตดของวตถตวอยางทผานการใชสญนยมสาหรบ web

 

Niphon Wansophark  July 2007  Version 0.5 

279 Convention  in  Section 

แตถา cutting plane ตดทางขวางของ rib หรอ web แลว กใหลงเสน section lines ตามปกต ดง

ตวอยางทแสดงในรปท 10.10

การสรางภาพตดในบางครงนน เราอาจใช cutting plane มากกวาหนงระนาบในการตดวตถชนเดยวกน

กได ดงตวอยางทแสดงในรปท 10.11 จากรปจะเหนวาภาพดานหนานนมเสน cutting plane line อย

สองเสนดวยกน โดยแตละเสนนนกทาใหเกดภาพตดปรากฎอยในทศทางทตงฉากกบ cutting plane line

นน ๆ เชน cutting plane line ทลากในแนวดง กจาทาใหเกดภาพตดไปปรากฎเปนภาพดานขวา สวน

cutting plane line ทลากในแนวนอนนน กจะไปทาใหเกดภาพตดในภาพดานบน ดงทแสดงในรป

รปท 10.10 ภาพตดของวตถในกรณท cutting plane ตดทางขวางของ web

รปท 10.11 ตวอยางภาพตดของวตถในกรณทม cutting plane มากกวาหนงระนาบ

 

Niphon Wansophark  July 2007  Version 0.5 

280  Fundamental of Engineering Drawing 

สญนยมสาหรบสวนประกอบถดไปกคอ สญนยมสาหรบ spoke ซงมขอกาหนดวา ถา cutting plane

ตดผานตามความยาวของตว spoke แลว ใหยกเวนการเขยนเสนแรเงา (section lines) ในสวน

ทเปน spoke นน ดงตวอยางทแสดงในรปท 10.12 – 10.13 โดยรปท 10.12 เปนภาพพคทอเรยลของ

วตถทถก cutting plane ตดผานพรอมกบภาพออโธกราฟกทไดเมอไมไดใชสญนยมของภาพตด จาก

ภาพจะเหนวาภาพตดทไดจะทาใหผอานแบบเขาใจรปรางของวตถไมถกตองตามความเปนจรง คออาจ

เขาใจไปไดวาสวนทเชอมตอระหวางดมลอตรงกลางกบขอบดานนอกมลกษณะเปนแผนตอเนอง ดงท

แสดงในรป แตถานาสญนยมมาประยกตใชในการสรางภาพตด กจะทาใหไดภาพออโธกราฟกดงทแสดง

ในรปท 10.13

?? 

รปท 10.12 ภาพตดของวตถทม spoke แตไมไดใชสญนยม

รปท 10.13 ภาพตดของวตถทม spoke เมอใชสญนยม

 

Niphon Wansophark  July 2007  Version 0.5 

281 Convention  in  Section 

สญนยมสาหรบสวนประกอบแบบสดทายกคอ สญนยมสาหรบ lug ในกรณของ lug นน ไมวา cutting

plane จะตดผาน lug ในลกษณะใด (ตดขวางหรอตดตามความบางของ lug) กกาหนดใหยกเวนการ

เขยนเสนแรเงา (section lines) ในสวนทเปน lug นน ดงตวอยางทแสดงในรปท 10.14ก-ข จากรปท

10.14ก จะเหนวาวตถตวอยางนนมลกษณะเปนทรงกระบอก และมแผนขนาดเลกยนออกมาจากตว

ทรงกระบอกคลายกบหของแกวนา ซงเมอม cutting plane ตดผานหเหลาน ภาพตดทวาดกใหยกเวน

การแรเงาในสวนทเปนห ทาใหไดภาพออโธกราฟกของวตถเปนดงรปท 10.14ข

10.2 การใชสญนยม align กบการเขยนภาพตด

เราไดเรยนสญนยม align มาแลวในบททเกยวกบสญนยมในการเขยนภาพออโธกราฟก

สวนในหวขอน เราจะนาเอาสญนยม align มาประยกตใชกบการเขยนภาพตด ซงหลกการของสญนยม

แบบ align กคอ ใหจนตนาการวาเราสามารถหมนบางสวนของวตถทวางตวอยอยางสมมาตรกบแกนใด

แกนหนงในวตถ โดยหมนใหสวนนนแสดงระยะหางทแทจรงของตนเองกบแกนสมมาตรนนออกมา รปท

10.15 เปนตวอยางของวตถทนามาสรางภาพตดโดยไมใชสญนยมแบบ align ซงภาพตดทไดจะทาให

ผอานแบบมความรสกวา วตถนถกเจาะรโดยมระยะหางของรนนไมสมมาตรรอบแกน แตเมอนาสญนยม

แบบ align มาประยกตเขากบการเขยนภาพตดแลวกจะทาใหไดภาพดงทแสดงในรปท 10.16ก-ข จาก

รปท 10.16ก-ข นนจะเหนวาเราสามารถเขยนรปแบบของเสน cutting plane line ไดสองแบบ ซงทงสอง

แบบนอาศยแนวคดในการสรางภาพตดและการใชสญนยม align ทตางกน แตอยางไรกดภาพตดทได

จากทงสองแบบนกจะมลกษณะทเหมอนกน โดยแบบแรกจะใชเสน cutting plane line ลากตดผานรเจาะ

รปท 10.14 ภาพตดของวตถทม lug โดยใชสญนยม

 

Niphon Wansophark  July 2007  Version 0.5 

282  Fundamental of Engineering Drawing 

ทตองการจะแสดงรายละเอยด แลวใชเทคนค align ในการหมนภาพของรทถกตดนจนกระทงสามารถ

แสดงระยะหางทแทจรงระหวางรและแกนสมมาตรได สวนแบบทสองจะใชเสน cutting plane line ลาก

ยาวตลอดวตถเลย แลวคอยใชเทคนค align ในการหมนรใหมาอยในแนวทเสน cutting plane line ตด

ผานตววตถ ผเรยนสามารถลากเสน cutting plane line รปแบบใดกได สวนรปท 10.17 – 10.20 เปน

ตวอยางของภาพตดทใชเทคนค align มาประยกตใช

รปท 10.15 ภาพตดของวตถทไมใชสญนยม align

รปท 10.16 ภาพตดของวตถทใชสญนยม align

(ก) (ข)

รปท 10.17 ภาพตดแบบ align (1)

 

Niphon Wansophark  July 2007  Version 0.5 

283 Convention  in  Section 

10.3 การยอภาพใหสนลงเพอความเหมาะสมกบกระดาษเขยนแบบ (convectional break)

ในกรณทเราตองเขยนภาพออโธกราฟกของวตถทมความยาวมาก ๆ เชน รางรถไฟ หรอ

ไมตกอลฟ ลงบนกระดาษเขยนแบบ เราจาเปนตองยอขนาดของวตถลงอยางมาก เพอทจะสามารถบรรจ

ภาพของวตถนนลงไปในกระดาษเขยนแบบได ซงการยอขนาดลงมาก ๆ นจะทาใหรายละเอยด

บางอยางของวตถ เชน รายละเอยดของหวไมกอลฟ มขนาดทเลกลงไปอก ซงจะทาใหการอานแบบทา

ไดยากมากขนดวย ขอแนะนาในการแกปญหาเชนนกคอ ใหตดสวนททาใหรปมความยาวออก ซงโดย

ปกตแลวสวนททาใหรปมความยาวน มกจะไมมรายละเอยดใด ๆ เปนพเศษ เชน สวนทเปนกานของไมต

กอลฟ เปนตน แลวลากเสน break line เพอแสดงวาเรายอภาพของวตถในบรเวณดงกลาวใหสนลง

เพอใหเขาใจการยอภาพนไดมากขนขอใหศกษาจากตวอยางในรปท 10.21 – 10.22 โดยรปท 10.21

เปนการแสดงตวอยางของภาพออโธกราฟกของวตถทมความยาว ซงวาดดวยสเกล 1:1 อย จากรปจะ

เหนวาสวนกลางของวตถนนเปนสวนททาใหรปทวาดมความยาว แตสวนดงกลาวไมมรายละเอยดใด ๆ

เปนพเศษเลย อกทงภาพทไดยงใหรายละเอยดทปลายทงสองขางไมชดเจนดวย แตถาเราใชเทคนค

convectional break กบภาพดงกลาว โดยตดสวนกลางของวตถออกไปบางสวน แลวทาการขยายภาพท

รปท 10.20 ภาพตดแบบ align (4)

รปท 10.18 ภาพตดแบบ align (2) รปท 10.19 ภาพตดแบบ align (3)

 

Niphon Wansophark  July 2007  Version 0.5 

284  Fundamental of Engineering Drawing 

เขยนใหมขนาดทใหญขน กจะทาใหเราไดภาพออโธกราฟกของวตถทสามารถเหนรายละเอยดทปลาย

ทงสองขางไดชดเจนมากยงขน ดงทแสดงในรปท 10.22

สาหรบลกษณะของเสน break line ดงทแสดงในรปท 10.22 นนจะขนอยกบชนดของวสด และรปราง

ของวตถทจะทา conventional break โดยตวอยางของเสน break line สาหรบวสดบางชนดและรปรางท

พบเหนไดบอย ๆ ไดแสดงไวในรปท 10.23

SCALE 1:1

SCALE 2:1

รปท 10.21 ภาพวตถตวอยางทมความยาวมาก

รปท 10.22 ภาพวตถตวอยางทใชเทคนค convectional break

Rectangularcross section

Wood

Metal

Cylindricalcross section

Tubularcross section

รปท 10.23 ภาพวตถตวอยางทใชเทคนค convectional break

 

Niphon Wansophark  July 2007  Version 0.5 

285 Convention  in  Section 

การลงขนาดใหกบภาพออโธกราฟกทเขยนโดยใชเทคนค conventional break เชนน ตองใชขนาดของ

วตถจรง ๆ หามใชขนาดของรปทถกขยายขนมาแลว ดงทแสดงตวอยางไวในรปท 10.24

10.4 บทสรป

เนอหาในบทนเปนการนาเสนอสญนยมสาหรบการเขยนภาพตด โดยเรมจากการแนะนา

สวนประกอบทมกจะพบเหนไดในวตถ ซงไดแก rib, web, spoke และ lug พรอมทงสญนยมเมอตอง

เขยนภาพตดสาหรบวตถทมสวนประกอบเหลาน โดยรายละเอยดของสญนยมนกคอจะยกเวนการเขยน

เสน section lines เมอใช cutting plane ตดผานสวนประกอบเหลานน หวขอถดไปเปนการนาสญนยม

แบบ align มาประยกตใชกบการเขยนภาพตด และสดทายกเปนเทคนค convectional break ซงจะชวย

ตดสวนทไมสาคญของวตถออก ทาใหภาพโดยรวมสนลงและเขยนรายละเอยดในสวนอน ๆ ไดมากขน

800Typical method

φ16

Use not to scale dimensions

φ16

800

รปท 10.24 การลงขนาดกบภาพออโธกราฟกทใชเทคนค conventional break

2  

Niphon 

86  Funda

1. จาก

Wansophark

mental of En

กภาพออโธก

k 

ngineering D

ราฟกทกาหน

rawing 

นดให จงวาด

July 2007

แบบฝกหด

ดภาพดานหน

ด

นาใหมใหอยใในรปแบบ fu

Ve

ull section

ersion 0.5 

 

Niphon W

2. จาก

Wansophark

กภาพออโธกร

k 

ราฟกทให จงงวาดภาพดา

July 2007

านหนาใหมในนรปแบบ hal

Con

lf section

Ve

nvention  in  S

ersion 0.5 

28Section  87 

2  

Niphon 

88  Funda

3. จาก

ประ

Wansophark

mental of En

กภาพพคทอ

ะยกตใชเทคน

k 

ngineering D

เรยลทให จง

นค align เขา

rawing 

งเขยนภาพอ

ากบภาพเพอ

July 2007

อโธกราฟก โ

อใหเหนขนาด

โดยหนงในภ

ดของ rib ทแ

ภาพนนใชเทค

ทจรง

Ve

คนค full sec

ersion 0.5 

ction และ

 

Niphon W

4. จงว

Wansophark

วาดภาพออโธ

k 

ธกราฟกตามมเสน cutting

July 2007

plane lines A–A และ B

Con

–B ทกาหนด

Ve

nvention  in  S

ดให

ersion 0.5 

28Section  89 

2  

Niphon 

90  Funda

5. จงว

Wansophark

mental of En

วาดภาพออโธ

k 

ngineering D

ธกราฟกตาม

rawing 

มเสน cutting

July 2007

plane lines A–A และ BB–B ทกาหนด

Ve

ดให

ersion 0.5