หนวยท

เวอรเนยรคารลปเปอร (Vernier Caliper)

วตถประสงคการเรยนร

1. บอกชอสวนประกอบของเวอรเนยคารลปเปอรได

2. อธบายการแบงสเกลเวอรเนยคารลปเปอรได ความละเอยด 1/20 มลลเมตรได

3. อธบายวธการใชงานเวอรเนยรคารลปเปอรได

4. อานคาเวอรเนยรคารลปเปอรความละเอยด 1/20 มลลเมตรได

5. บอกขอควรระวงจากการใชเวอรเนยรคารลปเปอรได

6. บอกวธการบ ารงรกษาเวอรเนยรคารลปเปอรได

7. ใชเวอรเนยรคารลปเปอรความละเอยด 1/20 มลลเมตร วดชนสวนของเครองยนตได

8. ปฏบตงานดวยความประณต รอบคอบและปลอดภย

4

หนวยท

เวอรเนยรคารลปเปอร (Vernier Caliper)

เวอรเนยรคารลปเปอร (Vernier Caliper) เปนเครองมอวดทแบงสเกลตามแนวความยาวคลายไม

บรรทด มการแบงสเกลรองยอยออกไปและใชสเกลเลอนเพอใหสามารถวดไดละเอยดมากขน ในปจจบน

เวอรเนยรคารลปเปอรมใชงานอยหลายแบบซงแลวแตผผลตจะน าออกจ าหนาย โดยบางชนดอาจใชวดงาน

เฉพาะดาน สวนในงานดานชางยนตจะใชเวอรเนยรคารลปเปอรแบบทใชงานทวไป (Universal Vernier

Caliper) แสดงไวดงรปท 4.1

เวอรเนยรคารลปเปอรสามารถวดขนาดงานไดหลายลกษณะโดยรวมอยในเครองมอชนเดยว

สามารถประยกตใชได เชน วดขนาดภายนอก ขนาดภายใน ขนาดความยาว และความลก แสดงไวดงรป

ท 4.2

รปท 4.2 แสดงการประยกตใชเวอรเนยรคารลปเปอร

4

รปท 4.1 แสดงลกษณะของเวอรเนยรคารลปเปอร

4.1 สวนประกอบของเวอรเนยรคารลปเปอร

รปท 4.3 แสดงสวนประกอบของเวอรเนยรคารลปเปอร

สวนประกอบของเวอรเนยรคารลปเปอร จะประกอบดวยสวนหลก ๆ ดงน

4.1.1 สเกลหลก (Main Scale) มโครงสรางเปนแผนเหลกยาวคลายกบบรรทดเหลกและมขดสเกล

มาตรฐานอยบนตว ทดานปลายจะมปากวดส าหรบใชวดขนาดภายนอกอยและดานตรงขามจะมหวส าหรบ

วดขนาดภายใน

4.1.2 สเกลเลอน (Vernier Scale) จะมรองเพอสวมกบสเกลหลก บนขอบของสเกลเลอนดานลาง

จะมคาสเกลขยายคาความละเอยด นอกจากนยงมปากวดขนาดภายนอกและภายในเหมอนกบสเกลหลก สก

รลอค (Clamp screw) ปมปรบเลอน และกานวดลก ตดตงอยดวย

4.1.3 ปากวดขนาดภายนอก (Outside Caliper Jaws) ปากวดขนาดภายนอกจะอยทสเกลหลก 1 อน

เรยกวาปากวดตาย (Fixed Jaw) สวนอก 1 อน จะอยกบสเกลเลอน เรยกวา ปากเลอน (Slider) ในสวนน

สามารถเลอนเขาออกไดโดยใชนวทงสประคองสเกลหลกไวแลวใชหวแมมอดนและดงปมปรบเลอนเพอให

เคลอนทเขาออก ทดานปลายของปากวดจะออกแบบใหบางคลายคมมด เพอใชวดงานในพนทคบแคบและ

ลดหนาสมผสกบชนงาน ปากวดขนาดภายนอกใชส าหรบวดขนาดความยาว ขนาดเสนผานศนยกลาง เปน

ตน

ปากวดขนาดภายนอก

ปากวดขนาดภายใน

สกรลอค สเกลหลก

กานวดลก ปมปรบเลอน

สเกลเลอน

4.1.4 ปากวดขนาดภายใน (Inside Caliper Jaws) ปากวดนสามารถเลอนเขาออกไดเหมอนกบ

ปากวดขนาดภายนอก ทปลายของปากวดจะมลกษณะปลายแหลมทงนเพอใหงายตอการใชวดชนงานทเปน

รหรอรองขนาดเลก ปากวดนจะใชส าหรบวดขนาดเสนผานศนยกลางภายในของชนงาน

4.1.5 สกรลอค (Clamp screw) สกรลอคจะใชส าหรบยดต าแหนงของปากวดใหคงทในกรณท

ตองการน าเวอรเนยรคารลปเปอรออกจากชนงานมาอานคาเพอลดความคลาดเคลอนในการอาน เมอ

ตองการลอคใหหมนสกรลอคตามเขมนาฬกาและเมอไมไดใชงานใหคลาย

4.1.6 กานวดลก (Depth Bar) กานวดลกจะยดตดกบสเกลเลยนและเคลอนทไปพรอมกนกานวดน

จะใชวดความลกของชนงาน ทดานปลายสดจะมสวนเวาเลกนอยเพอใชส าหรบวดชนงานทมรองขนาดเลก

4.2 การใชงานเวอรเนยรคารลปเปอร

เวอรเนยรคารลปเปอร สามารถน าไปใชวดชนงานได 4 ลกษณะ ดงน

4.2.1 วดขนาดความยาว แสดงไวดงรปท 4.4

รปท 4.4 แสดงการใชเวอรเนยรคารลปเปอรวดขนาดความยาวของชนงาน

4.2.2 วดขนาดภายนอก การใชเวอรเนยรคารลปเปอรวดขนาดภายนอกใหเลอนปากวดขนาด

ภายนอกกวางกวาชนงานทจะท าการวดเลกนอย จากนนคอย ๆ เลอนปากวดใหสมผสกบชนพอด แสดงไว

ดงรปท 4.5

รปท 4.5 แสดงการใชเวอรเนยรคารลปเปอรวดขนาดภายนอกชนงาน

4.2.3 วดขนาดภายใน การใชเวอรเนยรคารลปเปอรวดขนาดภายใน จะใชในสวนปากวดขนาด

ภายใน กอนการวดใหเลอนปากวดในแคบกวาชนงานเลกนอย จากนนเลอนปากวดออกจนสมผสกบ

ชนงานพอดในขณะเดยวกนกใหปรบต าแหนงของปากวดใหอยต าแหนงกงกลางของชนงาน แสดงไวดงรป

ท 4.6

4.2.4 วดขนาดความลก การวดขนาดความลก กอนวดขนาดใหปลายของกานวดลกอยเหนอ

ผวชนงานเลกนอย จากนนคอย ๆ เลอนกานวดลกลงจนสมผสกบชนงาน แสดงไวดงรปท 4.7

รป 4.6 แสดงการใชเวอรเนยรคารลปเปอรวดขนาดภายใน รป 4.7 แสดงการใชเวอรเนยรคารลปเปอร

วดขนาดความลกชนงาน

4.3 ขนตอนการใชเวอรเนยรคารลปเปอรวดชนงาน

การใชเวอรเนยรคารลปเปอรวดชนงาน ทงการวดขนาดภายนอก ขนาดภายใน วดความ

ยาวและวดขนาดความลก สวนใหญจะมวธการใชงานเหมอนกน การปฏบตตามขนตอนดงตอไปนจะท า

ใหการใชเวอรเนยรคารลปเปอรวดชนงานไดคาออกมาเทยงตรงและมคาคลาดเคลอนนอยทสด

4.3.1 ตรวจสอบสภาพของเวอรเนยรคารลปเปอรกอนการใชงาน

4.3.1.1 ท าความสะอาดเวอรเนยรคารลปเปอรดวยผาทสะอาด

4.3.1.2 คลายสกรลอค จากนนตรวจสอบการคลองตวของสเกลเลอน โดยการเลอนไปมา

อยางเบา ๆ ถาไมคลองตวใหท าความสะอาดคราบสกปรกตามรองดานหลงของสเกลหลก

4.3.1.3 ตรวจสอบคาเรมตนทคาศนยของเวอรเนยรคารลปเปอร โดยเลอนปากวดของเวอร

เนยรคารลปเปอรใหสนท แสดงไวดงรปท 4.8 จากนนตรวจสอบการช ารดของปากวดเวอรเนยรคารลป

เปอร โดยตรวจสอบการรอดผานของแสดง ถามแสงรอดผานแสดงวาปากของเวอรเนยรคารลปเปอรช ารด

ดงนนไมควรน ามาใชงาน

รป 4.8 แสดงการตรวจสอบคาเรมตนทคาศนยของเวอรเนยรคารลปเปอร

ปากของเวอรเนยร

คาเรมตนทศนย

4.3.2 การใชเวอรเนยรคารลปเปอรวดชนงาน

4.3.2.1 ท าความสะอาดผวของชนงานในต าแหนงทตองการวด เพอลดความคลาดเคลอน

ในการวด

4.3.2.2 พจารณาเลอกใชปากของเวอรเนยรคารลปเปอร ใหเหมาะสมกบลษณะของงานท

ตองการวด เชน วดขนาดภายนอกกเลอกใชปากวดขนาดภายนอก เปนตน

4.3.2.3 ท าการวดชนงาน โดยคอย ๆ เลอนปากของเวอรเนยรคารลปเปอรใหสมผสกบ

ชนงาน ใชแรงกดพอดเพอความถกตองแมนย า ถาใชแรงกดมากเกนไปจะท าใหคาทอานไดคลาดเคลอน

และอาจจะท าใหปากวดของวดเวอรเนยรคารลปเปอรเสยหายได แสดงไวดงรปท 4.9

4.3.2.4 อานคาทไดจากการวด เมอปากวดของเวอรเนยรคารลปเปอรสมผสกบชนงาน ได

พอดใหปรบสกรลอคเพอยดสเกลเลอน และอานคา ในการอานคาจะตองมองตงฉากกบต าแหนงทอานทงน

เพอลดความคลาดเคลอนเนองจากมมมองของสายตา

4.4 การอานคาเวอรเนยรคารลปเปอรความละเอยด 0.05 มลลเมตร (1/20 มลลเมตร)

เวอรเนยรคารลปเปอรทใชงานจะมหลายความละเอยด สวนในงานชางยนตนยมใชความ

ละเอยด 0.05 มลลเมตร การอานคามดงน

4.4.1 หลกการแบงสเกลของเวอรเนยรคารลปเปอร ความละเอยด 0.05 มลลเมตร แสดง

ไวดงรปท 4.10 หลกการแบงสเกลของเวอรเนยรคารลปเปอรความละเอยด 0.05 มลลเมตรจะอานทวดได

ชนงาน

รป 4.9 แสดงการเลอนปากเวอรเนยรคารลปเปอรเขากบชนงาน

ได 0.05 มลเมตร เชน 20.15 , 15.05 มลลเมตร เปนตน ซงเกดจากการแบงชวงของสเกลเลอนเปน 20 ชอง

ในความยาว 19 มลลเมตร ของสเกลหลก

4.4.1.1 สเกลหลก แบงความยาว 1 เซนตเมตรออกเปน 10 ชอง แตละชองมความยาว 1

มลลเมตร

4.4.1.2 สเกลเลอน แบงเปน 20 ชอง มระยะเทากบ 19 มลลเมตร 1 ชองบนสเกลเลอนม

ระยะทาง 19/20 มลลเมตรหรอเทากบ 0.95 มลลเมตร

รป 4.10 แสดงหลกการแบงสเกลเวอรเนยรคารลปเปอร 0.05 มลลเมตร

ดงนนเมอขด 0 ของสเกลทงสองตรงกน จะมขนาดความยาวดงน

ขดท 1 ของสเกลเลอนเยองกบขดสเกลหลก 1 มลลเมตร

= 1 – ( 1 X 0.95) = 0.05 มลลเมตร

ขดท 2 ของสเกลเลอนเยองกบขดสเกลหลก 2 มลลเมตร

= 2 – ( 2 X 0.95 ) = 0.10 มลลเมตร

ขดท 3 ของสเกลเลอนเยองกบขดสเกลหลก 3 มลลเมตร

= 3 – ( 3 X 0.95 ) = 0.15 มลลเมตร

ขดท 20 ของสเกลเลอนเยองกบขดสเกลหลก 20 มลลเมตร

= 20 – ( 20 X 0.95 ) = 1 มลลเมตร

20 ชวงสเกลเลอน

19ชวงสเกลหลก 19 มลเมตร

สเกลเลอน

สเกลหลก

4.4.2 วธอานคาเวอรเนยรคารลปเปอร

วธอานคาจากเวอรเนยรคารลปเปอรความละเอยด 0.05 มลลเมตร ใหอานตามขนตอน

ดงตอไปน

4.4.2.1 อานคาบนสเกลหลก ซงมหนวยเปนมลลเมตร โดยพจารณาจากขด 0 ของสเกล

เลอนผานขดจ านวนเตมของสเกลหลกไปกขด เชน 2 มลลเมตร , 3 มลลเมตร และ 6 มลลเมตร เปนตน

4.4.2.2 อานคาบนสเกลเลอน โดยพจารณาจากขดของสเกลเลอนตรงกบขดของสเกลหลก

เชน 0.05 มลลเมตร, 0.01 มลลเมตรและ 0.25 มลลเมตร เปนตน

4.4.2.3 น าคาทอานไดจากสเกลหลกและสเกลเลอนมารวมกน

ตวอยางการอานคาเวอรเนยรคารลปเปอร ความละเอยด 0.05 มลลเมตร แสดงไวดงรปท 4.11

รป 4.11 แสดงตวเอยางคาของเวอรเนยรคารลปเปอร

จากรปท 4.11 น าคาบนสเกลหลกและสเกลเลอนรวมกน จะไดดงน

คาสเกลหลก = 57 มลลเมตร

คาบนสเกลเลอน = 0.25 มลลเมตร

= 57.25 มลลเมตร

สเกลเลอน

สเกลหลก

คาบนสเกลหลก = 50 มลลเมตร

คาบนสเกลหลก = 7 มลลเมตร

คาบนสเกลเลอน = 0.25มลลเมตร

4.5 ขอควรระวงการใชเวอรเนยรคารลปเปอร

4.5.1 อยาใชเวอรเนยรคารลปเปอรวดชนงานขณะทมอณหภมสง เพราะคาทวดไดอาจ

คลาดเคลอน

4.5.2 อยาใชเวอรเนยรคารลปเปอรวดชนงานในขณะทก าลงหมนอย

4.5.3 การวดในแนวแกนควรใหแนวแกนของเครองมอวดและของชนงานทบกน แสดงไว

ดงรปท 4.12 เพราะถาแนวแกนทงสองไมทบกนจะท าใหคาทวดไดคลาดเคลอนไป แสดงไวดงรปท 4.13

4.5.4 แรงกดระหวางปากวดหรอกานวดลกจะตองใชแรงกดทพอเหมาะ ถาสใชแรงกดไม

พอเหมาะคาทวดจะคลาดเคลอนไป ดงแสดงไวในรปท 4.14 ถาใชแรงกดมากเกนไปอาจจะท าใหกานวด

ลกโกง แสดงไวดงรปท 4.15 หรอปากวดของเวอรเนยรคารลปเปอรเสยหายได แสดงไวดงรปท 4.16

รปท 4.12 แสดงแนวแกนของเวอรเนยรคารลปเปอร รปท 4.13 แสดงแนวแกนของเวอรเนยรคารลป

เปอร

ตรงกบแนวแกนของชนงาน ไมตรงกบแนวแกนของชนงาน

ชนงาน

ชนงาน แนวแกนของเวอรเนยรคาร

ลปเปอร

แนวแกนงาน

รปท 4.14 แสดงแนวแกนวดความลกของเวอรเนยร รปท 4.15 แสดงการวดลกทผดพลาดเมอ

คารลปเปอรไมถกตอง ออกแรงกดมากเกนไป

รปท 4.16 แสดงคาความผดพลาดของเวอรเนยร

4.5.5 ขณะท าการวดอยาเลอนหรอลากปากเวอรเนยรคารลปเปอรไปมาบนชนงาน เพราะอาจจะท า

ใหปากของเวอรเนยรคารลปเปอรเกดการช ารดเสยหายได แสดงไวดงรปท 4.17

4.5.6 อยาใชปากของเวอรเนยรคารลปเปอรรางแบบหรอขดขนาดงาน

ชนงาน

ชนงาน แนวการวด แนวเวอรเนยรคารลปเปอร

กานวดลก

เวอรเนยรคารลปเปอร

กานวดลกโกง

รปท 4.17 แสดงการสกหรอของปากเวอรเนยรคารลปเปอรทเกดจากการใชงาน

4.6 การเกบและบ ารงรกษาเวอรเนยรคารลปเปอร

4.6.1 วางเวอรเนยรคารลปเปอรไวบนผาหรอแผนไม

4.6.2 ควรเกบเวอรเนยรคารลปเปอรไวในอณหภมทเหมาะสม (ไมรอนจดและเยนจด)

4.6.3 ท าความสะอดาและชโลมน ามนทกครงหลงการใชงานเพอปองกนการเกดสนม

4.6.4 เกบเวอรเนยรคารลปเปอรไวในกลองเกบเฉพาะ

4.6.5 ไมควรน าเวอรเนยรคารลปเปอรใสกระเปาหลงของกางเกง เพราะอาจจะท าใหคดงอได

ปากวดขนาดภายในสกหรอ ปากวดขนาดภายนอกสกหรอ

กานวดลกสกหรอ ระยะทผดพลาด

ดามเวอรเนยร

ปากวดขนาดภายนอกหลวม ปากวดขนาดภายนอกสกหรอ