หน่วยที่ 7 นโยบายสาธารณะด้านการเงิน และการลงทุนระหว่าง ... นโยบาย...มสธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ


สธ

มสธ มสธ

หนวยท 7

นโยบายสาธารณะดานการเงน

และการลงทนระหวางประเทศในบรบทโลก

อาจารยวชดา สาธตพร

อาจารย ดร.สตธร ธนานธโชต

ชอ อาจารยวชดาสาธตพรวฒ ร.บ.(การปกครอง)จฬาลงกรณมหาวทยาลย รอ.ม.(การจดการภาครฐและภาคเอกชน)สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตรต�าแหนง อาจารยประจ�าส�านกนวตกรรมการเรยนร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒหนวยทเขยน หนวยท7

ชอ อาจารยดร.สตธรธนานธโชตวฒ ร.บ.(การปกครอง)จฬาลงกรณมหาวทยาลย ร.ม.(การปกครอง)มหาวทยาลยธรรมศาสตร Ph.D.inPoliticalScience(ComparativePoliticsandAmerican Government)UniversityofUtahต�าแหนง อาจารยประจ�าส�านกวจยและพฒนา สถาบนพระปกเกลาหนวยทเขยน หนวยท7

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

7-2 นโยบายสาธารณะในบรบทโลก

แผนการสอนประจ�าหนวย

ชดวชา นโยบายสาธารณะในบรบทโลก

หนวยท 7 นโยบายสาธารณะดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศในบรบทโลก

ตอนท7.1แนวคดและวธการศกษานโยบายสาธารณะดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศ7.2นโยบายสาธารณะดานการเงนระหวางประเทศ7.3นโยบายสาธารณะดานการลงทนระหวางประเทศ

แนวคด1.ประเทศตางๆ ทวโลกก�าลงเผชญกบสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจและสงคมทเปลยนแปลง

อยางรวดเรว ผลกระทบจากระบบเศรษฐกจทนนยมโลกาภวตนท�าใหรฐบาลของทกประเทศตองด�าเนนนโยบายตางๆ เพอสรางความมนใจใหกบตลาดและนกลงทนตอระบบเศรษฐกจของประเทศตนและดงดดการลงทนจากตางประเทศ รวมทงเพอสรางความสามารถในการแขงขนใหกบผผลตในประเทศ

2.นโยบายสาธารณะดานการเงนระหวางประเทศเกยวของกบการก�าหนดและด�าเนนนโยบายของรฐบาลเพอรบมอกบการเงนระหวางประเทศ ซงเปนวธการปฏบตทางการคาและการธนาคารทเปนสอกลางทางเศรษฐกจระหวางประเทศ หรอเปนกฎกตกา ระเบยบ ขอบงคบเพอควบคมใหการด�าเนนการทางธรกจระหวางประเทศเปนไปอยางเรยบรอยมประสทธภาพมความยตธรรม

3.นโยบายสาธารณะดานการลงทนระหวางประเทศเกยวของกบการก�าหนดและด�าเนนนโยบายของรฐบาลเพอรบมอกบการเคลอนยายการลงทนระหวางประเทศซงโดยทวไปมทศทางและแนวโนมทจะเคลอนยายไปสประเทศทมตนทนทางการผลตต�าและมผลตอบแทนสง

วตถประสงคเมอศกษาหนวยท7จบแลวนกศกษาสามารถ1.อธบายแนวคดและวธการศกษานโยบายสาธารณะดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศได2.อธบายเกยวกบนโยบายสาธารณะดานการเงนระหวางประเทศได3.อธบายเกยวกบนโยบายสาธารณะดานการลงทนระหวางประเทศได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

7-3นโยบายสาธารณะดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศในบรบทโลก

กจกรรมระหวางเรยน1.ท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท72.ศกษาเอกสารการสอนตอนท7.1-7.33.ปฏบตกจกรรมตามทไดรบมอบหมายในเอกสารการสอน4.ศกษาจากสอประกอบอนๆ(ถาม)5.ท�าแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท7

สอการสอน1.เอกสารการสอน2.แบบฝกปฏบต3.สอประเภทอนๆ(ถาม)

การประเมนผล1.ประเมนผลจากแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน2.ประเมนผลจากกจกรรมและแนวตอบทายเรอง3.ประเมนผลจากการสอบไลประจ�าภาคการศกษา

เมออานแผนการสอนแลว ขอใหท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยน

หนวยท 7 ในแบบฝกปฏบต แลวจงศกษาเอกสารการสอนตอไป

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 7.1

แนวคดและวธการศกษานโยบายสาธารณะดานการเงน

และการลงทนระหวางประเทศ

โปรดอานหวเรองแนวคดและวตถประสงคของตอนท7.1แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง7.1.1บรบทโลกวาดวยการเงนและการลงทนระหวางประเทศ7.1.2แนวคดนโยบายสาธารณะกบการเงนและการลงทนระหวางประเทศ7.1.3วธการศกษานโยบายสาธารณะดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศ

แนวคด1.ระบบเศรษฐกจทนนยมโลกาภวตนไดท�าใหเกดความเชอมโยงระหวางประเทศผานการ

เคลอนยายเงนทนและการเปดเสรในการบรการดานการเงน เมอมการเปลยนแปลงนโยบายของประเทศหนงยอมกอใหเกดผลกระทบขนในอกประเทศหนงอยางหลกเลยงไดยากโดยผลกระทบซงกนและกนดงกลาวมกเกดขนในกลมประเทศทมความสมพนธทางการคาระหวางกนในระดบสง

2.ค�าอธบายเกยวกบความสมพนธระหวางนโยบายสาธารณะกบการเงนและการลงทนระหวางประเทศสามารถแบงตามปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจก�าหนดและบงคบใชนโยบายดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศของรฐบาลไดเปน 3 กลม ไดแก กลมแรก แนวคดทมงศกษาผลกระทบทางเศรษฐกจ กลมทสอง แนวคดทมงอธบาย ผลกระทบจากอทธพลของตางประเทศและกลมทสามแนวคดทใหความส�าคญกบพลงกดดนภายในประเทศ

3.แนวการศกษาทมงอธบายความสมพนธระหวางนโยบายสาธารณะกบการเงนและการลงทนระหวางประเทศสามารถแบงอยางกวางไดเปน2แนวทางคอแนวทางการศกษาทเชอวารฐบาลเปนผมบทบาทหลกในการควบคมการไหลเขาออกของเงนและการลงทนผานการออกกฎระเบยบและใชเครองมอเชงนโยบาย และแนวทางการศกษาทใหความส�าคญกบผลลพธทเกดขนจรงเกยวกบปรมาณการเคลอนยายของเงนและการลงทนระหวางประเทศมากกวากฎระเบยบ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


วตถประสงคเมอศกษาตอนท7.1จบแลวนกศกษาสามารถ1.อธบายบรบทโลกวาดวยการเงนและการลงทนระหวางประเทศได2.อธบายแนวคดนโยบายสาธารณะกบการเงนและการลงทนระหวางประเทศได3.อธบายวธการศกษานโยบายสาธารณะดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เรองท 7.1.1

บรบทโลกวาดวยการเงนและการลงทนระหวางประเทศ

ทกวนนประเทศตางๆทวโลกก�าลงเผชญกบสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจและสงคมทเปลยนแปลงอยางรวดเรว ผลกระทบจากระบบเศรษฐกจทนนยมโลกาภวตนท�าใหรฐบาลของทกประเทศตองด�าเนนนโยบายตางๆ เพอสรางความมนใจใหกบตลาดและนกลงทนตอระบบเศรษฐกจของประเทศตนและดงดดการลงทนจากตางประเทศรวมทงเพอสรางความสามารถในการแขงขนใหกบผผลตในประเทศ1ในสวนทเกยวของกบนโยบายการเงนนน แมวาจะเปนนโยบายทเกยวของกบปรมาณเงนและตนทนของเงนในประเทศแตระบบเศรษฐกจทนนยมโลกาภวตนไดท�าใหเกดความเชอมโยงระหวางประเทศผานการเคลอนยายเงนทนและการเปดเสรในการบรการดานการเงน2ดงนนเมอมการเปลยนแปลงนโยบายของประเทศหนงจะท�าใหเกดผลกระทบขนในอกประเทศหนงโดยผลกระทบซงกนและกนดงกลาวมกจะเกดขนในกลมประเทศทมความสมพนธทางการคาระหวางกนในระดบสง3เชนมการคาดการณกนวาผลกระทบจากการทองกฤษก�าลงด�าเนนการเพอแยกตวออกจากสหภาพยโรปหรอBrexitจะท�าใหมการลงทนทางตรงจากตางประเทศ(ForeignDirectInvestment:FDI)4เขาสองกฤษลดลงในค.ศ.2017และมแนวโนมทจะเปลยนทศทางไปยงประเทศสมาชกอยรายอน ซงไมมผลตอการเปลยนแปลงภาพรวมของการลงทนทางตรงจากตางประเทศทวโลกมากนกอยางไรกตามหากการเจรจาBrexitน�าไปสการลมเลกความสมพนธทางการคาระหวางองกฤษและสหภาพยโรป และท�าใหเศรษฐกจชะลอตว ระดบการลงทนทางตรงจาก ตางประเทศโดยภาพรวมของโลกจะไดรบผลกระทบในทางลบ5เปนตน

ภายใตระบบทนนยมโลกาภวตนประเทศตางๆตองเผชญกบการเปลยนแปลงทส�าคญทงในระดบโลกและภายในประเทศซงมผลกระทบทงทเปนโอกาสและความเสยงตอการก�าหนดนโยบายทางการเงนและการลงทนระหวางประเทศของแตละประเทศดงน

1ดเชนCarderelli,R.,Kose,M.A.,andElekdag,S.(2009).Capital Inflows: Macroeconomic Implica-tions and Policy Responses.IMFWorkingPaper,WP/09/40;Chari,A.,andHenry,P.B.(2008).“Firm-SpecificInformationandtheEfficiencyofInvestment.”Journal of Financial Economics.87,3,pp.636–655;Henry,P.B.(2007).“CapitalAccountLiberalization:Theory,Evidence,andSpeculation.”Journal of Economic Literature.45,4.pp.887–935.

2ดเชนKose,Ayhan.,Prasad,Eswar.,Rogoff,Kenneth.,andWei,Shang-Jin.(2006).Financial Globa-lization: A Reappraisal.IMFWorkingPaperWP/06/189;Kose,M.A.,Prasad,E.S.,Rogoff,K.,andWei,S.J.(2009).“FinancialGlobalization:AReappraisal.”IMF Staff Papers.56,1.pp.8-62.

3Lane,PhilipR.,andMilesi-Ferretti,GianMaria.(2012).“ExternalAdjustmentandtheGlobalCrisis.”Journal of International Economics.88,2.pp.252-265.

4รายละเอยดเกยวกบการลงทนทางตรงจากตางประเทศจะไดอธบายตอไปในตอนท7.3ของหนวยน5 fDi Intelligence. (2017).The fDi Report 2017: Global Greenfield Investment Trends.Retrieved from

http://forms.fdiintelligence.com/report2017/files/The_fDi_Report_2017.pdf(1August2017).

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


1. การเปลยนแปลงลกษณะประชากร (the new demographics) ท�าใหทกประเทศทวโลกเขา

สสงคมผสงอายอยางตอเนอง

ในชวงอกไมกปขางหนาประชากรสงอายในโลกจะเพมขนอกเกอบรอยลานคนและการเปนสงคมผสงอายของประเทศทมระดบการพฒนาทางเศรษฐกจทกาวหนาในโลกจะมผลกระทบตอการเคลอนยายก�าลงคนขามประเทศ การเคลอนยายแรงงานขามประเทศท�าใหเกดการไหลเวยนของการเงนระหวางประเทศ6เพมปรมาณการลงทนทางตรงจากตางประเทศโดยเฉพาะในประเทศทมการยายเขาของแรงงานในสดสวนทสง7 นอกจากน ประเทศทเขาสสงคมผสงอายจะมรายจายดานสขภาพเพมขนท�าใหงบประมาณ ส�าหรบการลงทนพฒนาดานอนๆลดลง8

2. กฎกตกาใหมของโลกหลายดานสงผลใหเกดความเหลอมล�าของความร (knowledge divide)

ระหวางประเทศและในประเทศ สภาวการณทางเศรษฐกจและการเงนของโลกทผานมาไดสงผลใหเกดการปรบเปลยนกฎระเบยบ

ในการบรหารจดการเศรษฐกจโลกทงดานการคา การลงทน การเงน สงแวดลอม และสงคมเพอการจดระเบยบใหมทส�าคญของโลกครอบคลมถงกฎระเบยบดานการคาและการลงทนทเนนสรางความโปรงใสและแกปญหาโลกรอนมากขน การคมครองทรพยสนทางปญญา ความรวมมอระหวางประเทศ และการก�ากบดแลดานการเงนทเขมงวดมากขนพนธกรณและขอตกลงเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศมาตรการทางการคาทเกยวของกบการแกไขปญหาโลกรอน และกฎ ระเบยบดานสงคมมบทบาทส�าคญมากขนโดยเฉพาะดานสทธมนษยชนทใหความส�าคญกบการสงเสรมใหเกดความเคารพและรกษาศกดศรความเปนมนษยของทกคนอยางเทาเทยมกน9

ประเทศทมการพฒนาความรอยางตอเนองจะเกดความไดเปรยบทางการแขงขน (competitiveadvantage) คอ สามารถปรบตวเขาสระบบเศรษฐกจฐานความร (knowledge economy) มการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยในทกสวนของภาคการผลตเพอลดตนทนเพอเพมผลตภาพประชากรในวยท�างานมความพรอมและพฒนาอยางตอเนองเพอใหสามารถเขาสตลาดแรงงานทมความตองการทกษะและฝมอ10 นอกจากน การวจยและพฒนาจะมความส�าคญมากขน ทงในแงของปรมาณและคณภาพทจะตองเชอมโยงกบการพฒนาในเชงธรกจ โดยเฉพาะในเรองของการรบรขอมลขาวสารทเพยงพอ ทนสมยและกระจายอยางทวถงดวยเหตนกฎกตกาใหมของโลกจะเปนเครองมอในการตอรองทางการคาทผลกดน

6Okawa,Yohei.,andWincoop,Ericvan.(2012).“GravityinInternationalFinance.”Journal of Inter-national Economics.87.pp.205-215.

7 Javorcik,B.S.,Ozden,C., Spatareanu,M., andNeagu, I.C. (2011). “MigrantNetworks andForeignDirectInvestment.”Journal of Development Economics.94,2.pp.151-190.

8 วรเวศม สวรรณระดา. (2553).การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรกบผลกระทบตอเศรษฐกจมหภาค. กรงเทพฯ:ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

9 สเตเกอร, แมนเฟรด. (2553). โลกาภวตน: ความรฉบบพกพา (Globalization: A Very Short Introduction). วรพจนวงศกจรงเรอง.(แปล).กรงเทพฯ:โอเพนเวลดส.

10UNESCO.(2015).Toward Knowledge Societies: UNESCO World Report.Paris:UNESCO.pp.158-159.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ผประกอบการธรกจทวโลกใหจ�าเปนตองยกระดบการผลตใหไดมาตรฐานทก�าหนดเพอสามารถแขงขนได11 นอกจากนขอตกลงระหวางประเทศทงในดานสงแวดลอมสทธมนษยชนและธรรมาภบาลจะเปนแรงกดดนใหรฐบาลของทกประเทศตองปรบนโยบายทางการเงนและการลงทนระหวางประเทศไปสแนวทางทค�านงถงสงแวดลอมมากขน ใหความส�าคญกบการแสดงความรบผดชอบตอสงคมและการสรางความเปนธรรมในการแขงขนใหสงขน12

3. ความกาวหนาทางเทคโนโลยมบทบาทส�าคญตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคม และอาจน�า

ไปสภาวะก�าลงการผลตสวนเกน (overcapacity) ในสนคาและบรการ

ความกาวหนาทางเทคโนโลยมบทบาทส�าคญตอการพฒนาเศรษฐกจ สามารถตอบสนองตอการด�ารงชวตของประชาชนไดมากยงขนผานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารนาโนเทคโนโลยเทคโนโลยชวภาพและเทคโนโลยเกยวกบการท�างานของสมองและจตทเปนทงโอกาสหรอภยคกคามในการพฒนาดงนนประเทศทพฒนาเทคโนโลยไดชาจะกลายเปนผซอและมผลตภาพ(productivity)ต�าไมสามารถแขงขนกบประเทศอนๆในขณะเดยวกนการเขาสตลาดโลกของประเทศก�าลงพฒนาทมจ�านวนประชากรอยางหนาแนน เชนจนอนเดยและเมกซโกและการเพมขนของการพฒนาความรความสามารถและทกษะฝมอแรงงานท�าใหเกดการเพมขนของผลตภาพ(productivity)ประเทศเหลานสงผลใหราคาสนคาสวนใหญทวโลกมราคาถกลงและมความเสยงตอการเกดภาวะก�าลงการผลตสวนเกน(overcapacity)ในสนคาและบรการไดในอนาคต13นอกจากนในค.ศ.2007จนและอนเดยสามารถดงดดการลงทนทางตรงจากตางประเทศมสดสวนรวมกนมากกวาหนงในสามของการลงทนทางตรงจากตางประเทศทไหลเขาสประเทศในแถบเอเชยแปซฟกทงหมด14 การเปลยนแปลงในนโยบายทางการเงนและการลงทนระหวางประเทศของประเทศขนาดใหญอยางจนและอนเดยจงมผลตอภาพรวมของเศรษฐกจโลกในระดบสง และสามารถกอผลกระทบถงนโยบายการเงนและการลงทนระหวางประเทศของประเทศอนๆ อยางหลกเลยงไดยาก

4. การปรบตวเขาสเศรษฐกจโลกแบบหลายศนยกลาง และการพงพงและรวมมอระหวางกน

ทางเศรษฐกจระหวางประเทศมมากขน การปรบตวเขาสเศรษฐกจโลกแบบหลายศนยกลางมความส�าคญตอการพฒนาเศรษฐกจของ

ประเทศตางๆมากขนโดยเฉพาะในกลมประเทศอตสาหกรรมใหมในภมภาคเอเชยเชนฮองกงเกาหลใต

11Quah,Danny.(2014).“Economics,Democracy,andtheNewWorldOrder.”Global Policy.20August.Retrievedfromhttp://www.globalpolicyjournal.com/blog/20/08/2014/economics-democracy-and-new-world-order(1August2017).

12ดเชนPeels,Rafael,etal.(2016).“CorporateSocialResponsibility(CSR).” in International Trade and Investment Agreements: Implications for States, Businesses and Workers.Geneva: InternationalLabourOffice;Davarnejad,Leyla.(2008).Strengthening the Social Dimension of International Investment Agreements by Inte-grating Codes of Conduct for Multinational Enterprises.PaperpresentedattheOECDGlobalForumonInterna-tionalInvestment,27-28March2008.

13Bussiçre,Matthieu.,andMehl,Arnaud.(2008).China’s and India’s Roles in Global Trade and Finance: Twin Titans for the New Millenium?FrankfurtamMain,Germany:EuropeanCentralBank.pp.12-13.

14fDiIntelligence. op.cit.p.6.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


สงคโปรไตหวนและกลมประเทศอาเซยนทมแนวโนมทจะกลายเปนศนยกลางการผลตสนคาอตสาหกรรมของโลกขณะทนโยบายการเปดประเทศของจนรสเซยการขยายตวทางเศรษฐกจของบราซลและอนเดยและการเพมขนของชนชนกลางในภมภาคตางๆท�าใหเกดก�าลงซอในตลาดโลกจ�านวนมหาศาลนอกจากนการรวมกลมเศรษฐกจภมภาคน�าไปสความตองการทเพมขนในการเจรจาตอรองและการสรางความรวมมอระหวางประเทศในรปแบบทหลากหลายทงในระดบทวภาค (bilateral) และในระดบภมภาค (regional)เชน EUASEANAFTAAPEC ฯลฯ15 ความรวมมอทางเศรษฐกจเหลานมผลกระทบตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศตางๆ ท�าใหทกประเทศตองมการเตรยมความพรอมในหลายดาน โดยเฉพาะการปรบใชนโยบายทางการเงนและการลงทนระหวางประเทศเพอรองรบกบการแขงขนและการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจในอนาคต

ภายใตกระแสการเปลยนแปลงทงภายในและภายนอกประเทศทปรบเปลยนรวดเรวคาดการณไดยากและซบซอนมากยงขนดงกลาว การด�าเนนนโยบายสาธารณะในดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศของประเทศตางๆ จงไมมสตรส�าเรจหรอแบบแผนตายตว แตตองอาศยการประยกตใชเครองมอเชงนโยบายทเหมาะสมกบสถานการณทางเศรษฐกจของโลกและประเดนปญหาทแตละประเทศก�าลงเผชญอย

กจกรรม 7.1.1

จงยกตวอยางบรบทการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจของโลกในยคปจจบนทสงผลกระทบตอการก�าหนดนโยบายทางการเงนและการลงทนระหวางประเทศของแตละประเทศ มา 1 เรอง พรอมอธบาย พอสงเขปเกยวกบผลกระทบทอาจเกดขน

แนวตอบกจกรรม 7.1.1

บรบทการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจของโลกในยคปจจบนทส�าคญเรองหนงคอการเปลยนแปลงลกษณะประชากรท�าใหทกประเทศทวโลกเขาสสงคมผสงอายอยางตอเนอง การเปนสงคมผสงอายของประเทศทมระดบการพฒนาทางเศรษฐกจทกาวหนาในโลกมผลกระทบตอการเคลอนยายก�าลงคนขามประเทศการเคลอนยายแรงงานขามประเทศท�าใหเกดการไหลเวยนของการเงนระหวางประเทศและเพมปรมาณการลงทนทางตรงจากตางประเทศ นอกจากน ประเทศทเขาสสงคมผสงอายจะมรายจายดานสขภาพเพมขนท�าใหงบประมาณส�าหรบการลงทนพฒนาดานอนๆลดลง

15ดKose,M.A.,Prasad,E.S.,andTerrones,M.E.(2006).“HowdoTradeandFinancialIntegrationAffecttheRelationshipbetweenGrowthandVolatility?”Journal of International Economics.69.pp.176–202.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



แนวคดนโยบายสาธารณะกบการเงนและการลงทนระหวางประเทศ

ในปจจบนการก�าหนดและการด�าเนนนโยบายสาธารณะอยภายใตระบบเศรษฐกจโลกทมแนวโนมวาจะมความซบซอนมากยงขนภายใตความสมพนธของตวแสดงขามชาตทนบวนจะมบทบาทมากขนและรฐทมการปฏรปเชงสถาบนขนานใหญ แนวคดในการศกษานโยบายสาธารณะกบการเงนและการลงทนระหวางประเทศจงไดมการปรบเปลยนมมมองตอบทบาทของรฐ มการขยายปรมณฑลไปสประเดนท หลากหลายและเพมตวแสดงใหมๆ ทเกยวของกบกระบวนการนโยบายสาธารณะเขามาในกรอบแนวคดและการวเคราะห16 แนวคดทใชในการอธบายความสมพนธระหวางนโยบายสาธารณะกบการเงนและ การลงทนระหวางประเทศในทางรฐศาสตรสามารถแบงตามปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจก�าหนดและบงคบใชนโยบายดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศของรฐบาลไดเปน3กลมไดแก

1.แนวคดทมงศกษาผลกระทบทางเศรษฐกจ2.แนวคดทมงอธบายผลกระทบจากอทธพลของตางประเทศและ3.แนวคดทใหความส�าคญกบพลงกดดนภายในประเทศ

1. แนวคดทมงศกษาผลกระทบทางเศรษฐกจแนวคดทมงอธบายความสมพนธระหวางผลกระทบทางเศรษฐกจและการตดสนใจก�าหนดและ

บงคบใชนโยบายดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศของรฐบาลมมมมองพนฐานตอการเคลอนยายเงนและการลงทนทส�าคญ4ประการ17คอ

ประการแรกการเคลอนยายเงนและการลงทนระหวางประเทศชวยเพมประสทธภาพทางเศรษฐกจเนองจากหากประชาชนสามารถเคลอนยายเงนและการลงทนไดอยางเสรแลวประชาชนจะเลอกน�าเงนไปลงทนในททมผลตภาพสงทสด การเคลอนยายเงนและการลงทนระหวางประเทศจงด�าเนนไปในทศทาง ทมการไหลออกจากประเทศทร�ารวยซงมปรมาณเงนและการลงทนเปนจ�านวนมากแตสวนแบงผลก�าไรมคอนขางต�าไปสประเทศทยากจนซงมปรมาณเงนและการลงทนนอยแตมศกยภาพทจะกอใหเกดผลตอบแทนจากการลงทนในสดสวนทสง

ประการทสอง การเคลอนยายเงนและการลงทนระหวางประเทศเปนแรงจงใจใหธรกจเอกชนพฒนาศกยภาพของตนเองเนองจากการเปดรบการลงทนจากตางประเทศท�าใหธรกจเอกชนภายในประเทศตองปรบตวเพอแขงขนกบธรกจขามชาต

16Kennett,Patricia. (2008).“Introduction:Governance, theStateandPublicPolicy inaGlobalAge.”inKennett,Patricia.(ed.).Governance, Globalization and Public Policy.Cheltenham,UK:EdwardElgar.pp.3-4.

17ดTomz,Michael.(2013).“InternationalFinance.”inCarlsnaes,Walter,Risse,Thomas.,andSimmons,BethA.(eds.). Handbook of International Relation.London:SAGE.pp.696-697.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ประการทสามการเคลอนยายเงนและการลงทนระหวางประเทศชวยเพมศกยภาพการท�างานของรฐบาลเนองจากธรรมชาตของนกลงทนมกเลอกน�าเงนไปลงทนในประเทศทมนโยบายทมงการสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจผก�าหนดนโยบายทเขาใจธรรมชาตดงกลาวจะเลอกใชนโยบายดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศทเปนมตรกบธรกจเอกชนผานมาตรการการสรางแรงจงใจดวยอตราภาษ การลดขนตอนการด�าเนนการทย งยากและไมจ�าเปนของระบบราชการ ตลอดจนการพยายามทจะรกษาเสถยรภาพของระบบการเมอง

ประการทสการเคลอนยายเงนและการลงทนระหวางประเทศมสวนส�าคญในการท�าใหเศรษฐกจมความราบรนทงในระดบนกลงทนขามชาตและประชาชนทวไปเนองจากธรรมชาตของนกลงทนตองการสถานการณทมนคงและแนนอนทางเศรษฐกจ จงมการสรางหลกประกนทางเศรษฐกจขนมาเพอรองรบสถานการณทไมพงปรารถนา เชน สภาวะเศรษฐกจตกต�า ภยธรรมชาต และวกฤตการณทางการเงนเปนตน ในขณะทประชาชนภายในประเทศสามารถรกษาระดบการใชจายของตวเองไดผานการกยมเงนจากตางประเทศในยามทจ�าเปน เชนเดยวกบรฐบาลของประเทศทมอตราการเพมขนของประชากรทสงท�าใหมคาใชจายเพมขนกสามารถกยมเงนจากประเทศทมอตราการเพมขนของประชากรต�า ประชากร สวนใหญเปนผสงอายทมเงนออมคอนขางสง

อยางไรกตาม การก�าหนดนโยบายดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศของรฐบาลอาจม เปาหมายในการจ�ากดหรอควบคมปรมาณการเคลอนยายเงนและการลงทนกได เชน รฐบาลในบางชวงเวลาอาจเลอกทจะจ�ากดการไหลเขาออกของเงนและการลงทนระหวางประเทศเพอปองกนมใหเศรษฐกจของประเทศเขาสสภาวะถดถอยโดยการออกมาตรการควบคมอปทานของเงนและอตราดอกเบยนอกจากนรฐบาลอาจเลอกใชนโยบายอตราแลกเปลยนแบบคงทเพอลดผลกระทบดานลบจากการท�าธรกรรมระหวางประเทศตอการคาและการลงทนภายในประเทศของตนกได18

2. แนวคดทมงอธบายผลกระทบจากอทธพลของตางประเทศแนวคดนมงอธบายความสมพนธระหวางอทธพลจากตางประเทศและการตดสนใจก�าหนดและ

บงคบใชนโยบายดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศของรฐบาล โดยมมมมองตออทธพลจาก ตางประเทศทมตอนโยบายสาธารณะทหลากหลายตงแตอทธพลทเกดจากการเปลยนแปลงของเทคโนโลยทมความกาวหนาทนสมยมากขนท�าใหเปนเรองยากทรฐบาลของประเทศใดประเทศหนงจะสามารถควบคมหรอจ�ากดการเคลอนยายการเงนและการลงทนระหวางประเทศไดอยางอสระ19 กตการะหวางประเทศวา

18 Obstfeld,Maurice., Shambaugh, Jay C., and Taylor, AlanM. (2005). “The Trilemma inHistory: TradeoffsamongExchangeRates,MonetaryPolicies,andCapitalMobility.”Review of Economics and Statistics. 87, 3.pp. 423–438;Singer,David. (2007).Regulating Capital: Setting Standards for the International Financial System.Ithaca,NY:CornellUniversityPress.

19Garrett,Geoffrey.(2000).“TheCausesofGlobalization.”Comparative Political Studies.33,6/7.pp.941–991; Lane, Philip R., andMilesi-Ferretti, GianMaria. (2008). “TheDrivers of Financial Globalization.”American Economic Review. 98, 2. pp. 327–332;Ostry, JonathanDavid.,Ghosh,AtishR.,Habermeier,Karl.,Chamon,Marcos.,Qureshi,Mahvash.,andReinhardt,DennisB.S.(2010).“CapitalInflows:TheRoleofControls.”IMF Staff Position Note SPN/10/04.Washington,DC:InternationalMonetaryFund.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ดวยการคาทเนนการเปดเสรทางการเงนและการลงทนท�าใหรฐบาลของประเทศตางๆตองก�าหนดนโยบายใหสอดคลองและไมขดแยงกบกตกาดงกลาวซงถอเปนขอตกลงรวมกนของประเทศสมาชก20 การแขงขนเพอดงดดการลงทนจากตางประเทศทมมากขนท�าใหรฐบาลของประเทศตางๆ ก�าหนดนโยบายดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศทมงสรางแรงจงใจใหนกลงทนจากตางประเทศน�าเงนมาลงทนในประเทศของตนเพมมากขน21 และทส�าคญอกประการหนงคอบทบาทขององคกรระหวางประเทศและรฐบาลของประเทศอนๆทมงกระตนใหรฐบาลของประเทศตางๆเลอกใชแนวนโยบายทเออตอการเคลอนยายเงนและการลงทนระหวางประเทศอยางเสร22

3. แนวคดทใหความส�าคญกบพลงกดดนภายในประเทศแนวคดนใหความส�าคญกบอทธพลของพลงกดดนภายในประเทศทมตอการตดสนใจก�าหนดและ

บงคบใชนโยบายดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศของรฐบาลโดยมความเชอพนฐานวาการเคลอนยายเงนและการลงทนระหวางประเทศอยางเสรมผลตอกลมผลประโยชนภายในประเทศอยางหลกเลยงไมไดอยางไรกตาม ผลกระทบจากการก�าหนดนโยบายอยางหนงมกท�าใหกลมผลประโยชนบางกลมไดรบประโยชนในขณะทกลมผลประโยชนกลมอนเสยประโยชนอยเสมอ23 ดวยเหตน ไมวารฐบาลจะเลอกใชนโยบายดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศอยางไรรฐบาลไมสามารถหลกเลยงผลกระทบดานลบอยางนอยสองประการดงตอไปนได

ประการแรก การเลอกใชแนวทางทมงสนบสนนการเปดเสรทางการเงนและการลงทนระหวางประเทศท�าใหความสามารถของรฐบาลในการกระจายรายไดและผลประโยชนทางเศรษฐกจอนไปสกลม ผใชแรงงานอยางเทาเทยมกบกลมนายทนลดลงดงนนรฐบาลจ�าเปนตองมมาตรการเขาไปชวยเหลอและลดชองวางดงกลาวผานการเพมสวสดการใหแกผใชแรงงานรวมถงมการออกนโยบายทางสงคมอนๆเพอชวยเหลอคนยากคนจนและผดอยโอกาสควบคกนไปดวย24

ประการทสอง การเลอกใชแนวทางทมงสนบสนนการเปดเสรทางการเงนและการลงทนระหวางประเทศของรฐบาลท�าใหมการลงทนจากตางประเทศเขาสประเทศเปนจ�านวนมากซงการลงทนดงกลาว

20Simmons,BethA.(2000).“InternationalLawandStateBehavior:CommitmentandComplianceinInternationalMonetaryAffairs.”American Political Science Review.94,4.pp.819–835.

21Simmons,BethA.,andElkins,Zachary.(2004).“TheGlobalizationofLiberalization:PolicyDiffusionintheInternationalPoliticalEconomy.”American Political Science Review.98,1.pp.171–189.

22Abdelal,RawiE.(2006).“WritingtheRulesofGlobalFinance:France,Europe,andCapitalLiber-alization.”Review of International Political Economy.13,1.pp.1–27;Abdelal,RawiE.(2007).Capital Rules: The Construction of Global Finance.Cambridge,MA:HarvardUniversityPress;Stone,Randall.(2008).“TheScopeofIMFConditionality.”International Organization.62,4.pp.589–620.

23Frieden,JeffryA.(1991).“InvestedInterests:ThePoliticsofNationalEconomicPoliciesinaWorldofGlobalFinance.”International Organization.45,4.pp.425–451.

24Tomz.op.cit.p.705-706.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


อาจเขามาพรอมกบมาตรฐานการคมครองดแลแรงงานทต�าเพอการแขงขนในเรองราคา สงผลใหรฐบาลตองมคาใชจายในการเขาไปยกระดบมาตรฐานแรงงานทเพมขน25

นอกจากการพจารณาผลกระทบทการเคลอนยายเงนและการลงทนระหวางประเทศมตอกลม ผลประโยชนภายในประเทศแลว แนวคดทสามนยงใหความสนใจกบบทบาททสถาบนประชาธปไตยและกลมผลประโยชนภายในประเทศมตอนโยบายดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศของรฐบาลดวยอยางไรกตาม ค�าอธบายในเรองนยงไมมแบบแผนทแนนอน กลาวคอ การศกษาจ�านวนหนงคนพบวาสถาบนประชาธปไตยมความสมพนธเชงบวกกบนโยบายการเปดเสรทางการเงนและการลงทนระหวางประเทศในประเทศพฒนาแลวและมความสมพนธเชงลบในประเทศก�าลงพฒนา เนองจากประชาชน สวนใหญในประเทศพฒนาแลวไดรบประโยชนจากนโยบายดงกลาว นกการเมองและพรรคการเมองจงมแนวโนมทจะน�าเสนอนโยบายทมงสนบสนนการเคลอนยายทางการเงนและการลงทนอยางเสรในการรณรงคหาเสยงเลอกตงและเมอไดรบชยชนะเขาไปเปนรฐบาลกจะก�าหนดนโยบายตามทไดน�าเสนอไวในขณะทในประเทศก�าลงพฒนากลมผใชแรงงานทงในภาคเกษตรกรรมและอตสาหกรรมซงเปนคนสวนใหญของประเทศรสกวาตวเองเสยประโยชนจากนโยบายดงกลาวจงไมสนบสนนใหรฐบาลของตนก�าหนดนโยบายดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศแบบเปด26 อยางไรกตาม การศกษาอกจ�านวนหนงคนพบวาสถาบนประชาธปไตยมความสมพนธเชงบวกกบนโยบายการเปดเสรทางการเงนและการลงทนระหวางประเทศเนองจากการไหลเขาของเงนและการลงทนจากตางประเทศท�าใหเกดการจางแรงงานเพมขน27


แนวคดในการอธบายความสมพนธระหวางนโยบายสาธารณะกบการเงนและการลงทนระหวางประเทศมกกลมแนวคดอะไรบาง


แนวคดทใชในการอธบายความสมพนธระหวางนโยบายสาธารณะกบการเงนและการลงทนระหวางประเทศในทางรฐศาสตรสามารถแบงไดเปน3กลมแนวคดตามปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจก�าหนดและบงคบใชนโยบายดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศของรฐบาลดงน

25Freeman,JohnR.,andQuinn,DennisP.(2012).“TheEconomicOriginsofDemocracyReconsidered.”American Political Science Review.106,1.pp.58–80.

26Mukherjee, Bumba., and Singer, David Andrew. (2010). “International Institutions andDomesticCompensation:TheIMFandthePoliticsofCapitalAccountLiberalization.”American Journal of Political Sci-ence.54,1.pp.45–60.

27Brune,Nancy.,Garrett,Geoffrey.,Guisinger,Alexandra., andSorens, Jason. (2001). “ThePoliticalEconomyofCapitalAccountLiberalization.”WorkingPaper.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


1.แนวคดทมงศกษาผลกระทบทางเศรษฐกจ2.แนวคดทมงอธบายผลกระทบจากอทธพลของตางประเทศและ3.แนวคดทใหความส�าคญกบพลงกดดนภายในประเทศ


วธการศกษานโยบายสาธารณะดานการเงน

และการลงทนระหวางประเทศ

การเงนและการลงทนระหวางประเทศเกยวของกบเศรษฐกจโลกในแทบจะทกเรองและมผลตอสวสดการของประชาชนหลายพนลานคนทวโลกการลงทนของนกลงทนตางชาตสามารถสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจไดและสามารถน�าความเสยหายมาสระบบเศรษฐกจจนน�าไปสวกฤตการณกไดในทางกลบกนรฐบาลของประเทศตางๆจงถกคาดหวงใหมความสามารถในการรบมอกบผลกระทบทเกดขนจากการเงนและการลงทนระหวางประเทศโดยการก�าหนดนโยบายทเหมาะสมในเรองอตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศ การออกขอบงคบทางการเงนและการลงทน รวมถงการพจารณาเกยวกบการใหความ ชวยเหลอทางเศรษฐกจภายในประเทศและการรบความชวยเหลอจากภายนอกประเทศ จนกลาวไดวา ทกวนนหากตองการท�าความเขาใจกบเศรษฐกจโลกและการเมองภายในโดยเฉพาะในมตของการก�าหนดนโยบายสาธารณะแลวการศกษาเกยวกบการเงนและการลงทนระหวางประเทศเปนหวขอทขาดไมได28 อยางไรกตาม การศกษาเพอท�าความเขาใจเกยวกบนโยบายสาธารณะดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศยงมความแตกตางกนโดยอาจแบงวธการศกษาทนกรฐศาสตรนยมใชไดเปนสองแนวทางวธการแรกคอแนวทางการศกษาทเชอวารฐบาลเปนผมบทบาทหลกในการควบคมการไหลเขาออกของเงนและการลงทนผานการออกกฎระเบยบและใชเครองมอเชงนโยบายสวนอกวธการหนงคอแนวทางการศกษาทใหความส�าคญกบผลลพธทเกดขนจรงเกยวกบปรมาณการเคลอนยายของเงนและการลงทนระหวางประเทศมากกวากฎระเบยบ29

28Tomz.op.cit.p.692. 29 Ibid.p.693.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


1. วธการศกษาตามแนวทางทเชอวารฐบาลเปนผมบทบาทหลกวธการศกษานโยบายสาธารณะดานการเงนและการลงทนระหวางประเทศทสนใจศกษาบทบาท

ของรฐบาลในการควบคมการเคลอนยายของเงนและการลงทนระหวางประเทศมมมมองพนฐานวารฐบาลมเครองมอในการกระตนหรอยบยงการเคลอนยายเงนตราและการลงทนหลายประการ

ประการแรกในกรณทตองการจ�ากดการเคลอนยายเงนตราและการลงทนระหวางประเทศรฐบาลของทกประเทศสามารถออกกฎระเบยบเพอควบคมปรมาณการไหลเขาออกทางการเงน เชน การออกกฎหมายหามหรอจ�ากดปรมาณการท�าธรกรรมทางการเงนระหวางประเทศหรอออกขอก�าหนดใหนกลงทนตองท�าเรองขออนญาตกอนทจะท�าการเคลอนยายเงนทนเขามาจากตางประเทศ

ประการทสองรฐบาลของแตละประเทศอาจใชมาตรการทางภาษเชนเกบภาษธรกรรมทางการเงนระหวางประเทศในอตราทสงเพอลดแรงจงใจในการเคลอนยายเงนทนเขามาในประเทศของตน

ประการสดทาย รฐบาลของทกประเทศสามารถออกกฎหมายทม งสงเสรมการลงทนจาก ตางประเทศเพอกระตนใหมการเคลอนยายเงนและการลงทนระหวางประเทศเขาสประเทศของตวเองมากขนหรอออกกฎหมายทมงเพมภาระใหแกนกลงทนจากตางชาตเพอจ�ากดการเคลอนยายเงนและการลงทนจากตางประเทศ30การออกกฎหมายในลกษณะดงกลาวอาจรวมถงการใชมาตรการดานอตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศดวย31ดงนนการวเคราะหเพอท�าความเขาใจเกยวกบความสมพนธระหวางนโยบายสาธารณะกบการเงนและการลงทนระหวางประเทศจ�าเปนตองอาศยขอมลเกยวกบมาตรการทางการเงนและการลงทนทประเทศตางๆ ก�าหนดและบงคบใช ไดแก นโยบายการก�าหนดและควบคมอตรา แลกเปลยน32นโยบายการสงเสรมการลงทน33กฎหมายวาดวยขอก�าหนดในการด�าเนนธรกรรม34เปนตน

2. วธการศกษาตามแนวทางทมงพจารณาผลลพธของการเคลอนยายเงนและการลงทน

ระหวางประเทศตรงขามกบแนวทางแรกแนวทางทสองใหความส�าคญกบผลลพธทเกดขนจรงของการเคลอนยาย

เงนและการลงทนระหวางประเทศมากกวากฎระเบยบ แนวคดนมองวาแมรฐบาลของแตละประเทศจะม

30 Ibid.31Ostryetal.op.cit. 32 ด เชนGrilli, Vittorio., andMilesi-Ferretti, GianMaria. (1995). “Economic Effects and Structural

DeterminantsofCapitalControls.”International Monetary Fund Staff Papers.42,3.pp.517–551;Kastner,ScottL., and Rector, Chad. (2003). “International Regimes, Domestic Veto-Players, and Capital Controls Policy Stability.”International Studies Quarterly.47,1.pp.1-22.

33 ด เชนMiniane, Jacques. (2004). “ANewSet ofMeasures onCapitalAccountRestrictions.” IMF Staff Papers.51,2.pp.276–308.

34ดเชนHenry,PeterBlair.(2007).“CapitalAccountLiberalization:Theory,EvidenceandSpeculation.”Journal of Economic Literature.45,4.pp.887–935;Abiad,Abdul.,andMody,Ashoka.(2005).“FinancialReform:WhatShakes It?WhatShapes It?”American Economic Review. 95, 1. pp. 66–88;Chinn,MenzieD., and Ito,Hiro. (2008).“ANewMeasureofFinancialOpenness.”Journal of Comparative Policy Analysis: Research and Practice. 10,3.pp.309-322.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


อ�านาจในการออกกฎหมายเพอควบคมการเงนและการลงทนได แตปรากฏวายงมชองวางระหวางบทบญญตของกฎหมายกบการปฏบตใช จงไมนาแปลกใจวาท�าไมรฐบาลของบางประเทศใหความส�าคญกบการบญญตและบงคบใชกฎระเบยบเพอควบคมปรมาณการไหลเขาออกของเงนและการลงทนไดอยางมประสทธผล ในขณะทรฐบาลของอกหลายประเทศไมพยายามสรางแรงจงใจหรอเสรมศกยภาพให ภาคเอกชนเพมการลงทนหรอเคลอนยายเงนทนเขาสประเทศของตน35

นอกจากน การบงคบใชกฎระเบยบเพอควบคมปรมาณการไหลเขาออกของเงนและการลงทนระหวางประเทศของประเทศใดประเทศหนงมกมการเปลยนแปลงอยเสมอท�าใหระดบการเปดรบการเงนและการลงทนมการเปลยนแปลงไปตามความเขมขนของการบงคบใชนนถงแมวาจะไมมการเปลยนแปลงบทบญญตใดๆในกฎหมายควบคมการเงนและการลงทนเลยกตามประการสดทายกฎหมายของประเทศตางๆ มกมชองโหวทแตกตางกนท�าใหเปนการยากทจะน�ามาใชวเคราะหเปรยบเทยบ36 ภายใตมมมองเชนนการท�าความเขาใจความสมพนธระหวางนโยบายสาธารณะกบการเงนและการลงทนระหวางประเทศทดกวาคอการศกษาการตดสนใจในทางปฏบตของนกลงทนเพอทราบถงระดบของเสรภาพในการเคลอน-ยายเงนและการลงทนมากกวาการพจารณาจากบทบญญตในกฎระเบยบทเกยวของ

ตวอยางการศกษาเพอท�าความเขาใจความสมพนธระหวางนโยบายสาธารณะกบการเงนและการลงทนระหวางประเทศภายใตแนวทางทใหความส�าคญกบผลลพธทเกดขนจรงของการเคลอนยายเงนและการลงทนระหวางประเทศทส�าคญสามารถแบงเปน3กลมใหญๆไดแก

กลมแรก คอ การศกษาทมสมมตฐานวาหากไมมการควบคมการเคลอนยายเงนและการลงทนใดๆเลยประชาชนทกคนยอมมเสรภาพทจะไปลงทนในทใดกไดในโลกใบนการมกฎระเบยบหรอขอบงคบในการควบคมทางการเงนและการลงทนระหวางประเทศจงมผลตอการตดสนใจเลอกของประชาชนระหวางการออมเงนกบการลงทน ดงนน ระดบการออมเงนทสงคอภาพสะทอนของเสรภาพทางการเงนและการลงทนทจ�ากด ในทางกลบกน ระดบการออมเงนทต�าคอภาพสะทอนของบรรยากาศทางการเงนและการลงทนทเปดกวาง37

กลมทสองคอการศกษาทมงความสนใจไปทอตราดอกเบยโดยมสมมตฐานวาหากไมมมาตรการในการควบคมใดๆ เปนพเศษ มาตรการทางการเงนและการลงทนแบบเดยวกนยอมน�าไปสการก�าหนดอตราดอกเบยทเทากน ดงนน หากตรวจพบความแตกตางของอตราดอกเบยระหวางประเทศทเลอกใชมาตรการทางการเงนและการลงทนเหมอนกน แสดงวามการควบคมทางการเงนและการลงทนระหวางประเทศในประเทศนน38

35Tomz.op.cit.p.694.36 Ibid.37Feldstein,Martin.,andHorioka,Charles.(1980).“DomesticSavingandInternationalCapitalFlows.”

Economic Journal.90,358.pp.314–329.38Frankel,JeffreyA.(1991).“QuantifyingInternationalCapitalMobilityinthe1980s.”inBernheim,B.

Douglas.,andShoven,JohnB.(eds.).National Saving and Economic Performance.Chicago:UniversityofChi-cagoPress.pp.227–270.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


กลมทสามคอการศกษาทใหความสนใจท�าการวเคราะหความสมพนธระหวางตลาดหลกทรพยและการลงทนระหวางประเทศ โดยมสมมตฐานวาการเคลอนยายเงนและการลงทนคอสดสวนของมลคาหลกทรพยทถอครองโดยนกลงทนตางชาตหรอการไหลขามพรมแดนของเงนตราในแตละป39

ในขณะทยงไมมขอสรปวาแนวทางใดเปนวธการทดกวากนระหวางการท�าความเขาใจความสมพนธระหวางนโยบายสาธารณะกบการเงนและการลงทนระหวางประเทศผานการศกษากฎระเบยบหรอการท�าความเขาใจผานการวเคราะหผลลพธทเกดขนจรงแตอยางนอยทสดการศกษาผานวธการทงสองแนวทางไดชวยอธบายแนวโนมและทศทางของการเงนและการลงทนระหวางประเทศตงแตชวงกอนสงครามโลกครงทหนงถงตนศตวรรษท21ทสอดคลองกนประการหนงวามลกษณะเปนรปตวย(U-shapedpattern)เรมตนจากการเคลอนยายเงนและการลงทนระดบสงในชวงกอนสงครามโลกครงทหนง (WorldWar I)จากนนเขาสชวงทมการเคลอนยายเงนและการลงทนระดบต�าระหวางทศวรรษท 1920 และ 1970 กอนทการเคลอนยายเงนและการลงทนทกลบไปอยในระดบสงอกครงโดยเฉพาะในประเทศทร�ารวยตงแตทศวรรษท1980เปนตนมา40(ภาพท7.1)

กอนWWI 1980s-2010s

1920s 1970s

ภาพท 7.1 แนวโนมและทศทางของการเงนและการลงทนระหวางประเทศ

(กอนสงครามโลกครงทหนง-ตนศตวรรษท 21)ทมา: พฒนาโดยผแตงจากค�าอธบายของTomz.op.cit.p.696.

39Lane,PhilipR.,andMilesi-Ferretti,GianMaria.(2007).“TheExternalWealthofNationsMarkII:RevisedandExtendedEstimatesofForeignAssetsandLiabilities,1970–2004.” Journal of International Econom-ics.73,2.pp.223–250.

40ดChinnandIto.op.cit.เปรยบเทยบกบSchindler,Martin.(2009).“MeasuringFinancialIntegration:ANewDataSet.”IMF Staff Papers.56,1.pp.222–238.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


อยางไรกตาม การศกษาโดยการประยกตใชวธการทงสองแนวทางยงมชองวางระหวางการวเคราะหขอมลของประเทศทพฒนาแลวกบประเทศก�าลงพฒนาอยกลาวคอการศกษาทเนนท�าความเขาใจความสมพนธระหวางนโยบายสาธารณะกบการเงนและการลงทนระหวางประเทศผานการศกษากฎระเบยบนบวามปรมาณทเพยงพอทงในกรณของประเทศทพฒนาแลวและประเทศก�าลงพฒนา แตการศกษาทมงท�าความเขาใจความสมพนธระหวางนโยบายสาธารณะกบการเงนและการลงทนระหวางประเทศผานผลลพธทเกดขนจรงในกรณของประเทศก�าลงพฒนายงคอนขางขาดแคลนมากเมอเทยบกบการใชขอมลของประเทศทพฒนาแลวมาท�าการวเคราะห41การกระตนและหนนเสรมใหมการศกษาวเคราะหความสมพนธระหวางนโยบายสาธารณะกบการเงนและการลงทนระหวางประเทศโดยอาศยขอมลผลลพธทเกดขนจรงในประเทศก�าลงพฒนาใหมากขนนบวามความส�าคญมาก


แนวการศกษาทมงอธบายความสมพนธระหวางนโยบายสาธารณะกบการเงนและการลงทนระหวางประเทศสามารถแบงอยางกวางไดเปนกแนวทางอะไรบาง


แนวการศกษาทมงอธบายความสมพนธระหวางนโยบายสาธารณะกบการเงนและการลงทนระหวางประเทศสามารถแบงอยางกวางไดเปน2แนวทางคอหนงแนวทางการศกษาทเชอวารฐบาลเปนผมบทบาทหลกในการควบคมการไหลเขาออกของเงนและการลงทนผานการออกกฎระเบยบและใชเครองมอเชงนโยบาย และสอง แนวทางการศกษาทใหความส�าคญกบผลลพธทเกดขนจรงเกยวกบปรมาณการ เคลอนยายของเงนและการลงทนระหวางประเทศมากกวากฎระเบยบ

41Tomz.op.cit.p.696.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 7.2

นโยบายสาธารณะดานการเงนระหวางประเทศ


หวเรอง7.2.1ความหมายและรปแบบของการเงนระหวางประเทศ7.2.2ระบบการเงนระหวางประเทศ7.2.3นโยบายสาธารณะดานการเงน7.2.4นโยบายสาธารณะดานการเงนของประเทศไทยในบรบทโลก

แนวคด1.การเงนระหวางประเทศ คอ วธการปฏบตทางการคา และการธนาคารทเปนสอกลาง

ทางเศรษฐกจระหวางประเทศหรอเปนกฎกตการะเบยบขอบงคบเพอควบคมใหการด�าเนนการทางธรกจระหวางประเทศเปนไปอยางเรยบรอย มประสทธภาพ มความยตธรรม

2.ระบบการเงนระหวางประเทศคอโครงสรางทางการเงนระหวางประเทศทมองคประกอบส�าคญ2สวนคอสวนแรกสถาบนการเงนระหวางประเทศไดแกธนาคารกลางของประเทศตางๆ กองทนการเงนระหวางประเทศ และสวนทสอง ตลาดทนและตลาดเงนตางประเทศ ไดแก แหลงซอขายเงนตราตางประเทศ และแหลงกยมเงนทนระหวางประเทศ การก�าหนดอตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศเพอความสะดวกในการแลกเปลยนสนคาและบรการตลอดจนการเคลอนไหวเงนทนระหวางประเทศ

3.นโยบายการเงนทธนาคารกลางของประเทศตางๆ ใชแบงออกเปน 2 ประเภท ไดแกประเภทแรกนโยบายการเงนแบบขยายตวเปนนโยบายทธนาคารกลางน�ามาใชกบกรณทเศรษฐกจอยในภาวะซบเซา การลงทนของภาคเอกชนและการบรโภคของประชาชนอยในระดบต�าและประภททสองนโยบายการเงนแบบเขมงวดเปนนโยบายทธนาคารกลางน�ามาใชในกรณทระบบเศรษฐกจมการเจรญเตบโตทรวดเรวเกนไป

4.การด�าเนนนโยบายสาธารณะดานการเงนของไทยมพฒนาการทสามารถแบงออกไดเปน3 ชวงเวลา คอ 1) ชวงหลงสงครามโลกครงทสอง-มถนายนพ.ศ. 2540 ใชนโยบายการผกคาเงนบาทกบทองค�าคาเงนสกลอนหรอกบตะกราเงน2)ชวงพ.ศ.2540–2543ใชนโยบายการก�าหนดเปาหมายทางการเงน และ 3) ชวงตงแต พ.ศ. 2543–ปจจบนใชนโยบายการก�าหนดเปาหมายเงนเฟอ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


วตถประสงคเมอศกษาตอนท7.2จบแลวนกศกษาสามารถ1.อธบายความหมายและรปแบบของระบบการเงนระหวางประเทศได2.อธบายองคประกอบของระบบการเงนระหวางประเทศได3.อธบายการก�าหนดนโยบายสาธารณะดานการเงนได4.อธบายเกยวกบนโยบายสาธารณะดานการเงนของประเทศไทยในบรบทโลกได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



ความหมายและรปแบบของการเงนระหวางประเทศ

การเงนระหวางประเทศ(internationalfinance)คอวธการปฏบตทางการคาและการธนาคารทเปนสอกลางทางเศรษฐกจระหวางประเทศ หรอเปนกฎกตกา ระเบยบ ขอบงคบ เพอควบคมใหการด�าเนนการทางธรกจระหวางประเทศเปนไปอยางเรยบรอย มประสทธภาพ และมความยตธรรม42 องค-ประกอบทส�าคญของการเงนระหวางประเทศคอ ตลาดปรวรรตเงนตรา (foreign exchangemarket)เนองจากประเทศตางๆทวโลกท�าการคาขายตดตอกนและใชเงนสกลทตางกนจงจ�าเปนตองมตลาดปรวรรตเงนตรา เพอเปนแหลงในการแลกเปลยนเงนตราหรอซอขายเงนตราสกลตางๆ ตลาดปรวรรตเงนตรานมอยทกประเทศโดยมตลาดใหญๆกระจายอยทวโลกเชนในยโรปสหรฐอเมรกาและเอเชยตลาดปรวรรตเงนตราเปนตลาดซอขายเงนตราตางประเทศสกลตางๆราคาซอขายทก�าหนดในการซอขายเรยกวา“อตราแลกเปลยน(exchangerate)”โดยแสดงจ�านวนเงนสกลหนง(เชนสกลเงนบาทของประเทศไทย)ทตองใชในการแลกเงนอกสกลหนง(เชนดอลลารสหรฐ)

โดยปกต ราคาซอขายหรออตราแลกเปลยนสามารถปรบเปลยนขนลงได กลาวคอ ถาตลาดซอขายเปนแบบเสร การปรบเปลยนอตราจะขนอยกบอปสงคและอปทานของเงนตราสกลนนๆ เชน กรณทอตราแลกเปลยนสกลเงนบาทตอดอลลารสหรฐเพมจาก30บาทเปน35บาทแสดงวาคาเงนบาทเสอมคาลง (depreciation) เมอเทยบกบคาเงนดอลลารสหรฐ หรอกลาวอกนยหนงคอ คาเงนดอลลารสหรฐ แขงตวหรอเพมคาขน (appreciation) เมอเทยบกบเงนบาท การเสอมคาหรอเพมคาดงกลาวใหเปนไปตามอปสงคและอปทานของดอลลารสหรฐถาอปสงคมากกวาอปทานคาเงนบาทจะเสอมคา(คาดอลลารเพมคา)แตถาอปสงคนอยกวาอปทานคาเงนบาทกจะเพมคา(คาดอลลารสหรฐลดคาลง)อยางไรกตามในกรณตลาดไมเสรคอรฐบาลมอ�านาจในการก�าหนดอตราแลกเปลยนและตองการเปลยนแปลงเชนเดมก�าหนดอตราแลกเปลยนสกลเงนบาทตอดอลลารสหรฐไวท 30 แลวประกาศอตราใหมเปน 31 บาทกรณนเรยกวาเปนการลดคาเงนบาท (devalue) ในทางกลบกนถาประกาศอตราใหมเปน29บาทกรณนเรยกวาเพมคาเงนบาท (revalue)การปรบเปลยนอตราแลกเปลยนในตลาดประเภทน จะขนอยกบนโยบายของรฐบาลและภาพรวมของเศรษฐกจมหภาค เชน อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ อตราเงนเฟอ อตราการวางงานดลการคาระหวางประเทศเปนตน43

42Cohn,TheodoreH.(2000).Global Political Economy: Theory and Practice.NewYork:Longman.pp.133-159.

43Marrewijk, Charles van. (2004).An Introduction to International Money and Foreign Exchange Markets. Discussion PaperNo. 0407. Adelaide, Australia: InternationalMacroeconomic and Finance Program. p.26.และโปรดอานเพมเตมจากสตธรธนานธโชต.(2556).“หนวยท8การเงนและการลงทนระหวางประเทศ.”ในเอกสารการสอนชดวชาเศรษฐกจและการเมองระหวางประเทศ.นนทบร:สาขาวชารฐศาสตรมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.น.19-23.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ระบบการเงนในแตละประเทศอาจมการจดรปแบบในลกษณะเดยวกนหรอแตกตางกน เนองจากหนวยเงนตราของประเทศหนงไมสามารถน�าไปใชในนานาประเทศไดอยางสมบรณ จงมความจ�าเปนตองมการสรางเครองมอและวธการบรหารจดการทางการเงนขนมา เชน อตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศ(foreignexchangerate)ตลาดทางการเงน(financialmarket)ฯลฯเพอควบคมปรมาณเงนและเครดตใหมความเหมาะสมกบสภาพทางเศรษฐกจและปฏสมพนธทางเศรษฐกจระหวางประเทศตางๆ44 สงผลใหมวธในการบรหารจดการทางการเงนหลายประเภท

ในการพจารณาประเภทของเครองมอและวธการบรหารจดการทางการเงนภายใตระบบการเงนระหวางประเทศนนสามารถแยกการพจารณาไดเปน2ประการหลกคอ1)ระบบอตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศทประเทศตางๆใช เชนระบบอตราแลกเปลยนคงทหรอตายตว(fixedexchangeratesystem)ระบบทมความยดหยนจ�ากดและระบบทมความยดหยนสงและ2)ลกษณะสนทรพยทใชเปนทนส�ารองซงประกอบดวยทองค�าและสทธถอนเงนพเศษจากกองทนการเงนระหวางประเทศ

1. ระบบอตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศระบบอตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศสามารถจ�าแนกออกเปน3ประเภทใหญๆคอ1)

ระบบอตราแลกเปลยนคงทหรอตายตว (fixed exchange rate system) 2) ระบบอตราแลกเปลยนทมความยดหยนสงและ3)ระบบอตราแลกเปลยนทมความยดหยนจ�ากด45

1.1 ระบบอตราแลกเปลยนคงทหรอตายตว (fixed exchange rate system) คอ การก�าหนดอตราแลกเปลยนคงทมคาเสมอภาคตายตวเชนการก�าหนดอตราแลกเปลยนคงทของเงนบาทท25บาทตอหนงดอลลารสหรฐโดยธนาคารกลางมหนาทเขามาแทรกแซงในตลาดเงนระหวางประเทศเพอใหอตราแลกเปลยนคงทอยในระดบนนๆ โดยทวไป ระบบอตราแลกเปลยนคงทหรอตายตวคอระบบทผกคาเงนของประเทศตวเองกบเงนสกลอนซงอาจเปนเงนสกลของประเทศใดประเทศหนงเพยงประเทศเดยวหรอเงนสกลหลกในการคาระหวางประเทศทเรยกวาระบบตะกราเงน(basketpegged)กไดการผกคาเงนกบเงนสกลเดยว เชน การผกคาเงนกบประเทศคคามากทสดอนดบหนง เชน การผกคาเงนดอลลารฮองกงกบดอลลารสหรฐการผกคาเงนบาทกบดอลลารสหรฐสวนการผกคาเงนกบเงนสกลหลกในการคาระหวางประเทศเปนการก�าหนดอตราแลกเปลยนดวยการถวงน�าหนกกบเงนสกลการคาระหวางประเทศ 5 สกลหลกเชนการผกคาเงนบาทกบตะกราเงนดอลลารสหรฐปอนดสเตอรลงยโรเยนฟรงกสวสเปนตน46

ขอดของการก�าหนดอตราแลกเปลยนคงทหรอตายตวคออตราแลกเปลยนมเสถยรภาพโดย นกลงทนสามารถวางแผนการคาการลงทนไดอยางชดเจนเพราะมอตราความเสยงจากความผนผวนของอตราแลกเปลยนต�าหรอตนทนจากด�าเนนธรกจระหวางประเทศลดลงรวมทงรฐบาลสามารถควบคมอตราเงนเฟอได47สวนขอเสยของการก�าหนดอตราแลกเปลยนคงทหรอตายตวคอความลาชาและไมยดหยน

44Marrewijk.op.cit.pp.8-9.45 Ibid.p.95.46Makin,AnthonyJ.(2017). International Money and Finance.NewYork:Routledge.p.32.47 Ibid.p.35.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ในการเปลยนแปลงคาเงนใหเหมาะสมกบสถานการณเชนการโจมตคาเงนบาทในค.ศ.199748หรอการก�าหนดอตราแลกเปลยนสงเกนไปสงผลใหราคาสนคาสงออกสงขณะทราคาสนคาน�าเขาถกเกนไปอาจมผลใหเสยดลการคาขาดดลบญชเดนสะพดหรอดลการช�าระเงน49

1.2 ระบบอตราแลกเปลยนทมความยดหยนจ�ากด เปนระบบทมอตราการแลกเปลยนเคลอนไหวกวางกวาระบบทผกคากบเงนสกลอนโดยระบบนถกสรางขนมาในค.ศ.1979เพอใหเปนอตราแลกเปลยนในสหภาพยโรปมเสถยรภาพ เรยกวา EuropeanExchangeRateMechanism (ERM) เพอชวยให การเงนของสหภาพยโรปมเสถยรภาพกอนทจะมการรวมกนใชเงนสกลเดยว คอ สกลยโร อยางไรกตามระบบอตราแลกเปลยนERMมความยดหยนอยางจ�ากดเนองจากมความกดดนในเรองอตราแลกเปลยนน�าไปสความออนแอทางเศรษฐกจมหภาคเชนการวางงานเงนเฟอและการเกดหนและวกฤตทางการเงนในยโรปในค.ศ.1991-1992น�าไปสการเสอมสภาพของระบบระบบอตราแลกเปลยนERMตอมาในค.ศ. 1999จงไดมการปรบเปลยนมาใชระบบERMII (ExchangeRateMechanismII)ซงมความยดหยนในระบบมากขน โดย ERM II เปนการวางเคาโครงความรวมมอในนโยบายอตราแลกเปลยนระหวางระบบยโรป (Euro system) ผานระบบธนาคารกลางของยโรป และสหภาพยโรป (EuropeanUnion: EU) เพอสรางเสถยรภาพอตราแลกเปลยน ปองกนความผนผวนของอตราแลกเปลยนสกลเงนยโรกบสกลเงนตางๆ ในยโรป และชวยใหประเทศในยโรปเตรยมความพรอมทางเศรษฐกจของประเทศตนเองกอนเขารวมใชสกลเงนยโร50

1.3 ระบบอตราแลกเปลยนทมความยดหยนสง คอระบบอตราแลกเปลยนทถกก�าหนดโดยกลไกตลาดหรอเปนระบบอตราแลกเปลยนทขนอยกบอปสงคและอปทานของเงนตราตางประเทศนนๆธนาคารกลางไมเขามาแทรกแซงหรออาจเขามาแทรกแซงนอยมากดงนนอตราแลกเปลยนหรอคาเงนจงมความผนผวนมากระบบทมความยดหยนสงสามารถแบงเปน2ระบบคอ

1.3.1 ระบบลอยตวภายใตการจดการ (managed float) ระบบลอยตวภายใตการจดการเปนระบบทธนาคารกลางปลอยใหอตราแลกเปลยนหรอคาเงนเปนไปตามกลไกตลาดหรอปลอยใหตลาดก�าหนดคาเงนในระดบหนง อยางไรกตาม ธนาคารกลางอาจเขามาแทรกแซงเปนระยะ ถาหากคาเงนนนมความผนผวนสงระบบลอยตวภายใตการจดการนเปนระบบทประเทศสวนมากเชนฟลปปนสอนเดยซงเมอวนท 2 กรกฎาคมพ.ศ. 2540 ประเทศไทยไดเปลยนแปลงระบบอตราแลกเปลยน มาเปนระบบอตราแลกเปลยนแบบลอยตว51

48 ดค�าอธบายเพมเตมเกยวกบวกฤตคาเงนบาทในพ.ศ. 2540 ไดในYoon, Il-Hyun. (2006). “FinancialCrisisTheoriesExplainingthe1997ThaiFinancialCrisis.”Thammasat Economic Journal.24,1.p.141.

49Makin.op.cit.pp.35-36.50 Kontolemis, Zenon. (2003).Exchange Rates Are a Matter of Common Concern: Policies in the

Run-up to the Euro?EconomicPapersNo.191.Brussels:EuropeanCommission.pp.5-8.Retrievedfromhttp://ec.europa.eu/economy_finance/publications/pages/publication852_en.pdf(1March2017).

51Cohn,TheodoreH. (2008).Global Political Economy: Theory and Practice. NewYork: Longman. p.151.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


1.3.2 ระบบลอยตวเสร (independent หรอ free float)ระบบลอยตวเสรเปนระบบทอตราแลกเปลยน หรอคาเงนลอยตวตามกลไกตลาดมากทสด ธนาคารกลางจะไมเขาไปแทรกแซงคาเงนหรออตราแลกเปลยนระบบอตราแลกเปลยนแบบลอยตวเสรมขอดหลายประการเชนเปนระบบอตราแลกเปลยนทชวยใหการปรบดลบญชเดนสะพดหรอดลบญชการช�าระเงนท�าไดดขนธนาคารกลางไมจ�าเปนตองด�ารงทนส�ารองระหวางประเทศไวเปนจ�านวนมากเพอปกปองคาเงน และรฐบาลไมตองกงวลกบเรองการโจมตคาเงน52เปนตน

2. ลกษณะสนทรพยทเปนทนส�ารอง ลกษณะสนทรพยทเปนทนส�ารองสามารถจ�าแนกออกเปน 3 ประเภทใหญๆ คอ 1) ทองค�า 2)

เงนตราสกลตางประเทศและ3)สทธถอนเงนพเศษจากกองทนการเงนระหวางประเทศ2.1 ทองค�า การใชทองค�าเปนสนทรพยทเปนทนส�ารองนบวามประวตศาสตรและพฒนาการท

ยาวนานตงแตในชวงเรมตนของระบบการเงนระหวางประเทศ(กอนสงครามโลกครงทหนงระหวางค.ศ.1870-1914)ทมการน�าระบบมาตรฐานทองค�า(goldstandard)มาใชอยางแพรหลายโดยทองค�าในฐานะสงมคาทสามารถใชแทนเงนหรอใชเปนสงหนนหลงมลคาของเงนกระดาษ (papermoney) ได53 โดยเงอนไขส�าคญของการใชทองค�าเปนสนทรพยในระบบมาตรฐานทองค�าคอทกประเทศทใชมาตรฐานทองค�าตองก�าหนดคาเงนของตนเทยบกบทองค�ารฐบาลของประเทศนนๆตองอนญาตใหมการน�าเขาและสงออกทองค�าโดยเสรตองไมเขาไปขดขวางกลไกการปรบตวทางดานปรมาณเงนทเกดจากการคาระหวางประเทศและตองพมพธนบตรใหเทากบปรมาณทองค�าทมอย54 อยางไรกตาม เนองจากระบบมาตรฐานทองค�ามขอจ�ากดในการใชทองค�าเพอหนนหลงการพมพเงนตามคาทก�าหนดไวซงในชวงระหวางสงครามโลกครงทหนงและสอง หลายประเทศจ�าเปนตองพมพเงนออกมาใชเปนจ�านวนมากส�าหรบการบรณะประเทศมากกวาจ�านวนทองค�าทมจนท�าใหระบบมาตรฐานทองค�าไมเปนทนยมในเวลาตอมา55

2.2 เงนสกลตางประเทศ เงนสกลตางประเทศโดยเฉพาะเงนสกลหลกถกน�ามาใชเปนสนทรพยในทนส�ารองระหวางประเทศภายหลงสงครามโลกครงทสอง(ค.ศ.1939ถงค.ศ.1945)เมอระบบปรวรรตทองค�า(gold-exchangestandard)หรอระบบแบรตตนวดส(BrettonWoodsSystem)ไดถกคดคนและน�ามาใชเพอสรางเสถยรภาพใหแกระบบการเงนระหวางประเทศโดยในระบบนก�าหนดใหมการผกคาเงนไวกบดอลลารสหรฐในขณะทดอลลารสหรฐผกไวกบทองค�าทอตรา35ดอลลารสหรฐตอออนซ(ounce)และมการก�าหนดอตราแลกเปลยนเงนสกลของประเทศสมาชกกบดอลลารใหคงทหรอเรยกวาคาเสมอภาค

52Williamson,John.(1985).The Exchange Rate System.RevisedEdition.Washington,D.C.:InstituteforInternationalEconomics.p.9.

53พรายพลคมทรพย.(2551).เศรษฐศาสตรการเงนระหวางประเทศ: ทฤษฎและนโยบาย(พมพครงท2).กรงเทพฯ:ส�านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.น.189.

54Astrow,André.(2012).Gold and the International Monetary System.London:TheRoyalInstituteofInternationalAffairs.pp.6-7.

55Krugman,Paul.,andWells,Robin.(2015).Economics(4thed.).NewYork:WorthPublishers.p.675.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


(par value) โดยธนาคารกลางของประเทศสมาชกตองจดตงกองทนรกษาระดบอตราแลกเปลยน (Ex-change Equalization Fund) เพอคอยแทรกแซงไมใหอตราแลกเปลยนผนผวนออกจากคาเสมอภาคทก�าหนดและประเทศสมาชกตองปลอยใหมการแลกเปลยนระหวางเงนตราของตวเองกบดอลลารสหรฐอยางเสรรวมทงใหมการจดตงกองทนการเงนระหวางประเทศ(InternationalMonetaryFund:IMF)ซงมฐานะเปนทบวงการช�านญพเศษของสหประชาชาต เพอชวยสนบสนนความรวมมอทางการเงนระหวางประเทศสนบสนนการคาระหวางประเทศใหขยายตวอยางสมดลเสรมสรางเสถยรภาพในอตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศ สนบสนนการจดตงระบบการช�าระเงนระหวางประเทศ และใหความชวยเหลอทางการเงนแกประเทศสมาชกทประสบปญหาดลการช�าระเงนและรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจระหวางประเทศ56

2.3 สทธถอนเงนพเศษจากกองทนการเงนระหวางประเทศหลงค.ศ.1960ไดเกดปญหาการขาดแคลนทนส�ารองระหวางประเทศเนองจากทองค�าและดอลลารสหรฐมไมเพยงพอ ท�าใหมการคดสรางสนทรพยเพอใชเปนทนส�ารองระหวางประเทศชนดใหมขนมาเรยกวาสทธถอนเงนพเศษ(SpecialDraw-ingRights:SDRs)จากกองทนการเงนระหวางประเทศสทธถอนเงนพเศษนเปนสทธทกองทนการเงนระหวางประเทศเปนผก�าหนดขนภายใตการยอมรบของประเทศสมาชก และจดสรรใหประเทศสมาชก ถอครองเพอใชเสรมปรมาณเงนส�ารองระหวางประเทศและเสรมสภาพคลองใหสอดคลองกบการขยายตวของการคาและการเงนระหวางประเทศ57อยางไรกตามภายหลงการลมเลกระบบแบรตตนวดสในค.ศ.1973บทบาทของสทธถอนเงนพเศษในตลาดการเงนระหวางประเทศลดนอยลงเนองจากประเทศตางๆหนไปใชนโยบายอตราแลกเปลยนแบบลอยตวแทนทระบบอตราแลกเปลยนคงทมากขน สทธถอนเงนพเศษจากกองทนการเงนระหวางประเทศนบตงแตนนจงท�าหนาทเปนเพยงเงนส�ารองระหวางประเทศประเภทหนง ซงสามารถน�าไปใชในการบรหารทนส�ารองระหวางประเทศไดโดยการแลกเปลยนเปนสกลเงนอนทกองทนการเงนระหวางประเทศใชในการเทยบเคยงเพอค�านวณเปนสทธถอนเงนพเศษทจดสรรแกประเทศสมาชกอนประกอบไปดวยกลมเงนสกลหลก5สกลไดแกดอลลารสหรฐยโรเยนญปนปอนดสเตอรลงและหยวน(เพมเขามาใหมในค.ศ.2016)58ทเรยกวา“ตะกราเงนตรา(currencybasket)59”

56ดเพมเตมเกยวกบกองทนการเงนระหวางประเทศไดในเรองท7.2.2ของหนวยน57Carbaugh,Robert.(2014).International Economics(15thed.).Boston,MA:CengageLearningSolution.

pp.522-523.58Holodny,Elena.(3October2016).“China’syuanofficiallyjoinstheSDR.”Business Insider.Retrieved

fromhttp://www.businessinsider.com/chinese-yuan-officially-joins-the-imfs-sdr-2016-10(1March2017).59 Ocampo, JoséAntonio. (2009). “Special Drawing Rights and the Reform of theGlobal Reserve

System.”Retrievedfromhttp://k750i.net/files/publications/jao_brief.pdf(1March2017).

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



การเงนระหวางประเทศคออะไร


การเงนระหวางประเทศคอวธการปฏบตทางการคาและการธนาคารทเปนสอกลางทางเศรษฐกจระหวางประเทศ หรอเปนกฎกตกา ระเบยบ ขอบงคบ เพอควบคมใหการด�าเนนการทางธรกจระหวางประเทศเปนไปอยางเรยบรอยมประสทธภาพมความยตธรรม


ระบบการเงนระหวางประเทศ

ระบบการเงนระหวางประเทศ(internationalfinancialsystem)หมายถงโครงสรางทางการเงนระหวางประเทศอนประกอบไปดวย 1)สถาบนการเงนระหวางประเทศไดแกธนาคารกลางของประเทศตางๆ กองทนการเงนระหวางประเทศ และ 2) ตลาดทนและตลาดเงนตางประเทศ ไดแก แหลงซอขายเงนตราตางประเทศ และแหลงกยมเงนทนระหวางประเทศ การก�าหนดอตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศเพอความสะดวกในการแลกเปลยนสนคาและบรการ ตลอดจนการเคลอนไหวเงนทนระหวางประเทศ

1. สถาบนการเงนระหวางประเทศสถาบนการเงนทมความส�าคญในโครงสรางทางการเงนระหวางประเทศประกอบดวย1)ธนาคาร

กลางและ2)กองทนการเงนระหวางประเทศ1.1 ธนาคารกลาง คอ องคกรระดบชาตของรฐทมหนาทในการบรหารจดการใหระบบเศรษฐกจ

ในประเทศมเสถยรภาพและมการเตบโตอยางสมดลโดยผานนโยบายการเงนการก�าหนดอตราดอกเบยการควบคมปรมาณเงนของประเทศ การจดการอตราแลกเปลยน และปรมาณทองค�าส�ารองของประเทศการก�ากบและดแลอตสาหกรรมการธนาคารรวมทงเปนนายธนาคารของรฐบาลและธนาคารของนายธนาคารเชน ธนาคารกลางของประเทศไทย เรยกวา ธนาคารแหงประเทศไทยหรอ ธปท. โดยพระราชบญญตธนาคารแหงประเทศไทย พ.ศ. 2551 ก�าหนดหนาทของธนาคารแหงประเทศไทยโดยใหมคณะกรรมการ4คณะ60ดงตอไปน

60 ธนาคารแหงประเทศไทย. (2560).คณะกรรมการนโยบายการเงน (Monetary Policy Committee). สบคนจากhttps://www.bot.or.th/Thai/MonetaryPolicy/MonetPolicyComittee/Pages/default.aspx(1กรกฎาคม2560).

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตารางท 4.1 คณะกรรมการของ ธปท. ชดตาง ๆ และหนาทความรบผดชอบ61

คณะกรรมการ หนาทความรบผดชอบ

1 คณะกรรมการนโยบายการเงน ก�าหนดทศทางของนโยบายการเงน

2 คณะกรรมการนโยบายสถาบนการเงน ก�าหนดนโยบายระบบสถาบนการเงน

3 คณะกรรมการระบบการช�าระเงน ก�าหนดนโยบายการช�าระเงนของธนาคารแหงประเทศไทย

4 คณะกรรมการตรวจสอบ ก�ากบดแล การปฏบตงานใหมประสทธภาพ จดท�ารายงานทางการเงนทมความสมบรณมระบบการควบคมภายในและการตรวจสอบภายใน

1.2 กองทนการเงนระหวางประเทศ (International Monetary Fund: IMF)กองทนการเงนระหวางประเทศกอตงขนเมอพ.ศ.2487จากการประชมองคการสหประชาชาตวาดวยเงนตราและการเงน(UnitedNationsMonetary and Financial Conference) เพอแกไขปญหาการเงนระหวางประเทศและชวยเหลอประเทศสมาชกในดานการเงนและวชาการ ในปจจบน กองทนการเงนระหวางประเทศมบทบาทหลกในการสอดสองดแลเศรษฐกจเพอใหระบบการเงนระหวางประเทศมเสถยรภาพภายใตภาระหนาทหลกส�าคญ3ประการ62ไดแก

1)การควบคมดแลเศรษฐกจ(surveillance)2)ความชวยเหลอทางการเงน(financialassistance)3)ความชวยเหลอทางวชาการ(technicalassistance)

1) การควบคมดแลเศรษฐกจ (surveillance)กองทนการเงนระหวางประเทศมภาระหนาทเกยวกบการควบคมดแลเศรษฐกจเพอตดตามภาวะเศรษฐกจการเงนของประเทศสมาชกอยางใกลชดและมการประชมหารอกบประเทศสมาชกเปนประจ�า ซงโดยทวไปจะก�าหนดจดประชมทกป โดยเจาหนาทกองทนการเงนระหวางประเทศจะไปเยอนประเทศสมาชกเพอประเมนภาวะและเสถยรภาพเศรษฐกจของประเทศสมาชก รวมทงใหค�าแนะน�าในเชงนโยบาย จะรวบรวมขอมลเศรษฐกจของแตละประเทศสมาชกเพอน�ามาประเมนภาวะเศรษฐกจระดบภมภาคและระดบโลกโดยมการเผยแพรผลการประเมนทกครงปในรายงานภาพรวมเศรษฐกจโลก (World EconomicOutlook) และรายงานเสถยรภาพทางการเงนโลก(GlobalFinancialStabilityReport)

2) ความชวยเหลอทางการเงน (financial assistance) กองทนการเงนระหวางประเทศมภาระหนาทในการใหความชวยเหลอทางการเงนแกประเทศสมาชกทประสบปญหาดลการช�าระเงน เพอ

61 เพงอาง.62ดเพมเตม ในInternationalMonetaryFund. (2017a).About the IMF.Retrievedfromhttp://www.imf.

org/en/About(31January2017).

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ชวยฟนฟเสถยรภาพและการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจผานโครงการเงนกประเภทตางๆ ซงประเทศทขอความชวยเหลอจะตองด�าเนนนโยบายหรอมาตรการตางๆ เพอแกไขปญหาดลการช�าระเงนตามทก�าหนดในจดหมายแสดงเจตจ�านง(letterofintent)เชนในชวงวกฤตการณทางการเงนในเอเชยระหวางพ.ศ.2540-2541กองทนการเงนระหวางประเทศไดจดท�าโครงการใหความชวยเหลอแกประเทศไทยอนโดนเซยและเกาหลใต หรอใน พ.ศ. 2543 ไดอนมตเงนกแกประเทศเคนยาเพอแกวกฤตการณภยแลง และการขาดแคลนอยางรนแรง

3) ความชวยเหลอทางวชาการ (technical assistance) กองทนการเงนระหวางประเทศมภาระหนาทในการใหความชวยเหลอทางวชาการแกประเทศสมาชกเสรมสรางศกยภาพของประเทศสมาชกในการก�าหนดและด�าเนนนโยบายทางการเงนนโยบายการคลงและนโยบายอตราแลกเปลยนการใหค�าปรกษาเกยวกบสถาบนทางการเงน(ระบบธนาคาร)และกฎหมายหรอมาตรการทางเศรษฐกจและการเงนตลอดจนการสนบสนนสถตขอมลตางๆนอกจากนกองทนการเงนระหวางประเทศไดจดหลกสตรฝกอบรมและสมมนาส�าหรบประเทศสมาชกทสถาบนฝกอบรมของกองทนการเงนฯณกรงวอชงตนด.ซ.

ในแงการจดโครงสรางองคกร กองทนการเงนระหวางประเทศด�าเนนงานภายใตนโยบายของคณะกรรมการส�าคญ2ชดคอคณะกรรมการผวาการ(BoardofGovernors)และคณะกรรมการบรหาร(BoardofExecutiveDirectors)63

คณะกรรมการผวาการ (Board of Governors) ประกอบดวยตวแทนทประเทศสมาชกแตงตงมาประเทศละ1คน(สวนใหญมกเปนรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงหรอผวาการธนาคารกลางของประเทศนนๆ)คณะกรรมการชดนจะประชมรวมกนปละหนงครงสวนการประชมเพอหารอและตดสนใจเกยวกบนโยบายส�าคญของกองทนการเงนระหวางประเทศเชนการก�าหนดนโยบายปรวรรตเงนตราการทบทวนเรองโควตาสทธการลงคะแนนเสยงความสะดวกดานการเงนและดานวชาการจะด�าเนนการโดยคณะกรรมการเงนตราและการเงนระหวางประเทศ(InternationalMonetaryandFinancialCommit-tee:IMFC)ซงจะมการประชมรวมกบธนาคารโลกทกๆ2ป

คณะกรรมการบรหาร(BoardofExecutiveDirectors)ประกอบดวยผอ�านวยการกองทนการเงนระหวางประเทศ (ManagingDirector) ในฐานะผบรหารสงสดเปนประธาน และกรรมการบรหาร(ExecutiveDirectors)อก24คนเปนกรรมการประกอบดวยกรรมการสามญ(permanentmembers)จาก 8ประเทศประเทศละ 1 คน ไดแก สหรฐอเมรกาญปน เยอรมน ฝรงเศสสหราชอาณาจกร จนรสเซย และซาอดอาระเบย และกรรมการวสามญ (rotatingmembers) อก 16 คนซงมาจากการเลอกกนเองของประเทศสมาชกอนๆ โดยจะหมนเวยนกนเขามาด�ารงต�าแหนง มวาระ 2 ป ท�าหนาทเปนทปรกษาคณะกรรมการผวาการซงจะพจารณาและจดท�าขอเสนอส�าหรบประเดนนโยบายตางๆทเกยวของกบการก�ากบดแลระบบการเงนโลก

63 Ibid.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ปจจบนกองทนการเงนระหวางประเทศมประเทศสมาชกจ�านวน189ประเทศ(ขอมลณวนท31กรกฎาคมพ.ศ.2560)64โดยประเทศทจะสมครเปนสมาชกกองทนการเงนระหวางประเทศไดนนตองเปนสมาชกขององคการสหประชาชาตกอน เมอเขารวมเปนสมาชกกองทนการเงนระหวางประเทศแลวประเทศสมาชกจะไดรบจดสรรจ�านวนโควตาในรปสทธพเศษถอนเงน(SpecialDrawingRights:SDR)ตามขนาดของเศรษฐกจและความส�าคญของประเทศสมาชกนนๆเทยบกบเศรษฐกจโลกตามปกตกองทนการเงนระหวางประเทศจะท�าการทบทวนโควตาทก5ปเพอปรบปรงโควตาของแตละประเทศใหเหมาะสมกบฐานะทางเศรษฐกจทเปลยนแปลงไป65

2. ตลาดทนและตลาดเงนระหวางประเทศนอกจากสถาบนการเงนระหวางประเทศแลว ระบบการเงนระหวางประเทศยงมองคประกอบเชง

โครงสรางทส�าคญคอ1)ตลาดทนระหวางประเทศและ2)ตลาดเงนระหวางประเทศ2.1 ตลาดทนระหวางประเทศเปนแหลงกยมเงนลงทนทมการกยมครงละจ�านวนมากและมระยะ

เวลากยมมากกวา5ปมทงตลาดทนในประเทศและตลาดทนภายนอกประเทศตลาดทนระหวางประเทศทส�าคญจ�าแนกได66ดงตอไปน

2.1.1 ตลาดพนธบตรของกระทรวงการคลงสหรฐอเมรกา อาย30ปเปนตลาดทนระหวางประเทศทมความส�าคญเนองจากพนธบตรของกระทรวงการคลงสหรฐอเมรกามการซอขาย24ชวโมงจงมสภาพคลองสงหลายๆประเทศมกถอครองพนธบตรของกระทรวงการคลงสหรฐอเมรกาจ�านวนมากเพอรบผลตอบแทน

2.1.2 ตลาดพนธบตรแยงก เปนตลาดทนในประเทศสหรฐอเมรกาทรฐบาลตางประเทศสถาบนการเงนขนาดใหญของตางประเทศและหนวยธรกจขนาดใหญของตางประเทศเขาไประดมเงนทนดวยการออกพนธบตรหรอหนกไปขาย

2.1.3 ตลาดพนธบตรซามไร เปนตลาดทนในประเทศญปนทใหกยมเงนเปนสกลเงนเยนซงมรฐบาลตางประเทศสถาบนการเงนขนาดใหญจากตางประเทศและธรกจขนาดใหญจากตางประเทศเขาไประดมเงนทนดวยการออกพนธบตรหรอหนกไปขาย

2.1.4 ตลาดพนธบตรโชกน เปนตลาดทนในประเทศญปนทใหกยมเงนเปนสกลดอลลารสหรฐ ซงจะมรฐบาลตางประเทศ สถาบนการเงนขนาดใหญของตางประเทศ และหนวยธรกจขนาดใหญจากตางประเทศเขาไประดมเงนทนดวยการออกพนธบตรหรอหนกไปขาย

2.1.5 ตลาดยโรดอลลาร เปนตลาดทนทลอนดอนทใหกยมเปนเงนดอลลารสหรฐ โดยธนาคารพาณชยทลอนดอนจะใหกยมแกรฐบาลตางประเทศ สถาบนการเงนขนาดใหญ และหนวยธรกจขนาดใหญจากประเทศตางๆ

64 Ibid.65InternationalMonetaryFund.(2017b). IMF Members’ Quotas and Voting Power, and IMF Board of

Governors.Retrievedfromhttp://www.imf.org/external/np/sec/memdir/members.aspx(30July2017).66 สกญญา ตนธนวฒน และคณะ. (2552). เศรษฐศาสตรทวไป (General Economic). กรงเทพฯ: มหาวทยาลย

รามค�าแหง,น.334-335.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2.1.6 ตลาดเอเชยนดอลลารเปนตลาดเงนดอลลารนอกประเทศสหรฐอเมรกาทอยในทวปเอเชย สวนใหญจะฝากอยในธนาคารพาณชยทประเทศสงคโปรและฮองกง ตลาดเอเชยนดอลลารจงเปนตลาดทนทมธนาคารพาณชยทตงอยในประเทศสงคโปรและฮองกง เปนผใหกยมแกรฐบาลตางประเทศสถาบนการเงนขนาดใหญและหนวยธรกจขนาดใหญจากประเทศตางๆ

2.2 ตลาดเงนระหวางประเทศเปนแหลงซอขายเงนตราตางประเทศและแหลงกยมเงนทนระยะสน สงผลใหอตราแลกเปลยน และอตราดอกเบยในตลาดเงนน กลายเปนอตราแลกเปลยนอางอง และดอกเบยอางองตลาดเงนระหวางประเทศทส�าคญ67ไดแก

2.2.1 ตลาดซอขายเงนตราตางประเทศ ตลาดซอขายเงนตราตางประเทศทส�าคญ เชนตลาดนวยอรกทประเทศสหรฐอเมรกาตลาดลอนดอนทประเทศองกฤษและตลาดโตเกยวทประเทศญปนเปนตนตลาดซอขายเงนตราตางประเทศเหลานจะมการซอขายเงนตราตางประเทศ2 รปแบบคอการซอขายทนทในอตราณเวลาทตกลงซอขายกน(spot)โดยจะมการสงมอบเงนตราตางประเทศภายใน3วน และการซอขายในอตราลวงหนา (forward) โดยจะมการสงมอบเงนตราตางประเทศในอนาคตตามเวลาทตกลงกนไว

2.2.2 ตลาดเงนกองทนธนาคารกลางทนวยอรก (สหรฐอเมรกา) เปนตลาดทธนาคารพาณชยในสหรฐอเมรกาจะไปกยมจากธนาคารกลาง (Federal Reserve System: Fed) เพอใชรกษาสภาพคลองตามอตราดอกเบยทเรยกวาFedFundRate

2.2.3 ตลาดเงนยโรดอลลาร ลอนดอน (องกฤษ)ตลาดเงนยโรดอลลารคอตลาดทธนาคารพาณชยในลอนดอนซงสวนมากจะมการกยมเงนระหวางกนในสกลเงนยโรและเงนดอลลารสหรฐ อตราดอกเบยทเกดขนเรยกวาLondonInterBankOfferedRate(LIBOR)และถกใชเปนอตราดอกเบยอางองส�าหรบเงนทกสกลและทกตลาดการเงนทวโลก

นอกจากตลาดทนและตลาดเงนตางๆทกลาวมาขางตนแลวการเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศ(international capital flows) เปนอกองคประกอบทมความส�าคญตอตลาดทนและตลาดเงนระหวางประเทศ และระบบการเงนระหวางประเทศโดยภาพรวมเนองจากการเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศเปนเสมอนเครองมอชวดถงระดบของความเชอมโยงและความเปนอนหนงอนเดยวกนของระบบการเงนโลกชวยเพมแหลงเงนทนสนบสนนใหเกดการพฒนาตลาดทนท�าใหเศรษฐกจโลกในภาพรวมขยายตวขนอยางรวดเรวนอกจากนในการลงทนระหวางประเทศนนจ�านวนเงนทนจ�านวนมหาศาลทไหลเขามาจากตางประเทศยอมสงผลใหประเทศตางๆเกดการขยายตวทางธรกจและการจางงานในประเทศ68

กลาวไดวาระบบการเงนระหวางประเทศมความส�าคญในฐานะสอกลางของการคาและเปนเครองมอและการด�าเนนธรกรรมระหวางประเทศซงนบเปนระบบทมความส�าคญทสดอยางหนงทเกยวของกบความเจรญร งเรองทางเศรษฐกจของประเทศตางๆ หากระบบการเงนระหวางประเทศท�างานไดอยางม

67 เพงอาง.น.332-333.68 Feldstein,Martin. (1999). “International Capital Flows: Introduction.” in Feldstein,Martin. (ed.).

International Capital Flows. Chicago:UniversityofChicagoPress.pp.1-4.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ประสทธภาพและเสถยรภาพกจะชวยสงเสรมความกาวหนาและการเตบโตทางเศรษฐกจในทางกลบกนหากระบบการเงนระหวางประเทศมปญหากจะกลายเปนอปสรรคตอความกาวหนาทางเศรษฐกจ


ระบบการเงนระหวางประเทศคออะไรและมองคประกอบทส�าคญอะไรบาง


ระบบการเงนระหวางประเทศ คอ โครงสรางทางการเงนระหวางประเทศทมองคประกอบส�าคญ2สวนไดแกสวนแรกสถาบนการเงนระหวางประเทศไดแก ธนาคารกลางของประเทศตางๆกองทนการเงนระหวางประเทศ และสวนทสอง ตลาดทนและตลาดเงนตางประเทศ ไดแก แหลงซอขายเงนตราตางประเทศ และแหลงกยมเงนทนระหวางประเทศ การก�าหนดอตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศเพอความสะดวกในการแลกเปลยนสนคาและบรการตลอดจนการเคลอนไหวเงนทนระหวางประเทศ


นโยบายสาธารณะดานการเงน

นโยบายการเงน (monetary policy) เปนเครองมอของรฐบาลในการควบคมปรมาณเงน(moneysupply)อตราแลกเปลยน(exchangerate)และตนทนของเงน(อตราดอกเบยหรอinterestrate)69 โดยการปรบลดหรอเพมปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจทมผลตอการก�าหนดทศทางของอตราแลกเปลยนใหแขงคาหรอออนคาไดซงโดยทวไปการใชนโยบายการเงนเปนเครองมอควบคมดงกลาวมงท�าใหอตราการขยายตวของปรมาณเงนอยในระดบใกลเคยงกบอตราการขยายตวของผลตภณฑประชาชาต(GrossNationalProduct:GNP)เพอใหอปสงคและอปทานของสนคาขยายตวในอตราทใกลเคยงกน70

69Yeyati,EduardoLevy.,andSturzenegger,Federico.(2010).“MonetaryandExchangeRatePolicies.”inHandbook of Development Economics Volume 5.Rodrik,Dani.,andRosenzweig,Mark.(eds.).Armsterdam:ElsevierBV.p.4220.

70 Amadeo, Kimberly. (2017).What Is Monetary Policy? Objectives, Types and Tools: 6 Ways to Legally Create Money Out of Thin Air.Retrievedfromhttps://www.thebalance.com/what-is-monetary-policy-objectives-types-and-tools-3305867(1July2017).

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


การควบคมระดบปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจนนโดยทวไปเปนหนาทของธนาคารกลางในประเทศนนๆซงมหนาทก�ากบดแลและปกปองระบบการเงนและเครดตอยในอตราทเหมาะสมกบภาวะเศรษฐกจของประเทศโดยมเปาหมายส�าคญคอการรกษาเสถยรภาพของระดบราคาสนคาการท�าใหเกดการจางงานทเตมท การรกษาความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ การมความสมดลในดลการช�าระเงน การรกษาเสถยรภาพของอตราดอกเบยและการรกษาเสถยรภาพของตลาดการเงน71

นโยบายการเงนทธนาคารกลางของประเทศตางๆใชสามารถแบงออกเปน2ประเภท72คอ1. นโยบายการเงนแบบขยายตว (expansionary monetary policy) เปนนโยบายทธนาคาร

กลางใชในการเพมปรมาณเงนหรออปสงคมวลรวมในระบบเศรษฐกจเพอเพมความตองการใชจายมวลรวมการน�านโยบายการเงนแบบขยายตวมาใชจงเกดขนในกรณทเศรษฐกจอยในภาวะซบเซา การลงทนของภาคเอกชนและการบรโภคของประชาชนอยในระดบต�า

2. นโยบายการเงนแบบเขมงวด (restrictive monetary policy) คอนโยบายทธนาคารกลางใชในการลดปรมาณเงนหรออปสงคมวลรวมในระบบเศรษฐกจเชนการท�าใหอตราดอกเบยสงขนเพอลดการบรโภคการลงทนและการขยายตวของกจกรรมทางเศรษฐกจลงนโยบายการเงนแบบเขมงวดจงมกจะถกน�ามาใชในกรณทระบบเศรษฐกจมการเจรญเตบโตทรวดเรวเกนไป

เครองมอในการด�าเนนนโยบายการเงน(monetarypolicyinstruments)สามารถแบงไดอยางกวางๆออกเปน2ลกษณะ73คอประการแรกเครองมอในการด�าเนนนโยบายการเงนทางตรงเชนการก�าหนดเพดานอตราดอกเบยเงนฝากและเงนกการก�าหนดเพดานการขยายตวของสนเชอเปนตนประการทสอง เครองมอในการด�าเนนนโยบายการเงนทางออม ไดแก การควบคมเชงคณภาพ (qualitativemethods)เชนการควบคมสนเชอเพอการบรโภคการควบคมสนเชอเพอการซอขายหลกทรพยและการขอความรวมมอจากธนาคารพาณชยและการควบคมเชงปรมาณ(quantitativemethods)ประกอบดวยการด�ารงสนทรพยสภาพคลอง(reserverequirements)คอการทสถาบนการเงนจะตองด�ารงสนทรพยสภาพคลองไวเปนสดสวนกบเงนฝาก74การด�าเนนการผานตลาดการเงน(OpenMarketOperations:OMOs) คอการทธนาคารกลางท�าการปรบสภาพคลองโดยการเขาท�าธรกรรมในตลาดการเงน75 และหนาตางตงรบ(standingfacilities)คอการเปดชองทางใหสถาบนการเงนสามารถกยมจากธนาคารกลางหรอฝากเงนไวกบธนาคารกลางระยะขามคนไดเพอปรบสภาพคลองของสถาบนการเงนในชวงสนวน76 (ตวอยางการใชเครองมอในการด�าเนนนโยบายการเงนเหลานจะไดกลาวถงในเรองท 7.2.4 กรณประเทศไทยตอไป)

71 Ibid. 72 Ibid. 73 Ibid. 74 Bindseil, Ulrich. (2004).Monetary Policy Implementation: Theory, Past, and Present. NewYork:

OxfordUniversityPress.p.47.75 Ibid.p.46.76 Ibid.pp.46-47.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


การใชเครองมอในการด�าเนนนโยบายการเงนทแตกตางกนของธนาคารกลางยอมสงผลกระทบตอปรมาณเงนและอตราดอกเบยทแตกตางกนกลาวคอหากธนาคารกลางเลอกใชนโยบายการเงนแบบขยายตวเชนการลดการด�ารงเงนฝากทธนาคารกลางหรออตราเงนสดส�ารอง(reserverequirements)ลงมผลใหปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจเพมขนเนองจากระบบธนาคารพาณชยมเงนส�ารองสวนเกนหรออตราเงนสดส�ารองเพมมากขนและธนาคารพาณชยสรางเงนไดเพมขนแตถาธนาคารกลางเลอกใชนโยบายการเงนแบบเขมงวด เชน การขายพนธบตรใหแกประชาชน โดยมอตราดอกเบยทจงใจใหประชาชน ท�าใหประชาชนถอนเงนในระบบธนาคาร เพอไปซอพนธบตรของธนาคารกลางสงผลใหธนาคารพาณชยสรางเงนไดลดลงหรอการเพมอตราซอลด/อตราดอกเบยมาตรฐานมผลใหปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจลดลงเนองจากธนาคารพาณชยกเงนจากธนาคารกลางลดลง ท�าใหระบบธนาคารพาณชยสรางเงนไดลดลงเปนตน


นโยบายการเงนทธนาคารกลางของประเทศตางๆใชสามารถแบงออกไดเปนกประเภทประเภทใดบางและสถานการณแบบใดทธนาคารกลางเลอกน�านโยบายการเงนแตละประเภทมาใช


นโยบายการเงนทธนาคารกลางของประเทศตางๆใชสามารถแบงออกเปน2ประเภทคอ1.นโยบายการเงนแบบขยายตว (expansionarymonetary policy) เปนนโยบายทธนาคาร

กลางใชในการเพมปรมาณเงนหรออปสงคมวลรวมในระบบเศรษฐกจเพอเพมความตองการใชจายมวลรวม2.นโยบายการเงนแบบเขมงวด(restrictivemonetarypolicy)คอนโยบายทธนาคารกลาง

ใชในการลดปรมาณเงนหรออปสงคมวลรวมในระบบเศรษฐกจเชนการท�าใหอตราดอกเบยสงขนเพอลดการบรโภคการลงทนและการขยายตวของกจกรรมทางเศรษฐกจลง

ธนาคารกลางของประเทศตางๆ มกน�านโยบายการเงนแบบขยายตวมาใชในกรณทเศรษฐกจอยในภาวะซบเซา การลงทนของภาคเอกชนและการบรโภคของประชาชนอยในระดบต�า สวนนโยบายการเงนแบบเขมงวดมกจะถกน�ามาใชในกรณทระบบเศรษฐกจมการเจรญเตบโตทรวดเรวเกนไป

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



นโยบายสาธารณะดานการเงนของประเทศไทยในบรบทโลก

พระราชบญญตธนาคารแหงประเทศไทย พ.ศ. 2485 ยงมเนอหาก�าหนดใหธนาคารแหงประเทศไทย (ธปท.) มหนาทด�าเนนนโยบายทางการเงน ไดแก การก�าหนดใหคณะกรรมการธนาคารมอ�านาจในการก�าหนดอตราดอกเบยมาตรฐาน และมอ�านาจซอขายตราสารหน และเงนตราตางประเทศรวมทงใหสนเชอแบบมหลกทรพยค�าประกนแกสถาบนการเงนนอกจากนกฎหมายยงมบทบญญตโดยออมใหธปท.เปนผด�าเนนนโยบายการเงนโดยค�านงถงเสถยรภาพการเงนซงเปนปจจยส�าคญของการเตบโตทางเศรษฐกจ

การด�าเนนนโยบายสาธารณะดานการเงนของไทยมพฒนาการทสามารถแบงออกไดเปน 3ชวงเวลา77คอ

1.การผกคาเงนบาทกบทองค�าคาเงนสกลอนหรอกบตะกราเงน(peggedexchangerate)(ชวงหลงสงครามโลกครงทสอง-มถนายนพ.ศ.2540)

2.การก�าหนดเปาหมายทางการเงน(monetarytargeting)(พ.ศ.2540-2543)3.การก�าหนดเปาหมายเงนเฟอ(inflationtargeting)(พ.ศ.2543-ปจจบน)

1. การผกคาเงนบาทกบทองค�าคาเงนสกลอนหรอกบตะกราเงนธปท.เรมใชการผกคาเงนบาทกบทองค�าคาเงนสกลอนหรอกบตะกราเงนตงแตหลงสงครามโลกครงทสอง โดยชวงแรก ธปท. ใชวธผกคาเงนไวกบทองค�ากอนทจะเปลยนไปผกคาเงนบาทกบเงนสกลอนและเปลยนไปใชระบบผกคาเงนบาทกบตระกราเงนในชวงพฤศจกายนพ.ศ.2527-มถนายนพ.ศ.2540ภายใตระบบตะกราเงนนทนรกษาระดบอตราแลกเปลยน(ExchangeEqualizationFund:EEF)จะเปนผประกาศและปกปองคาเงนบาทเทยบกบดอลลารสหรฐอเมรกา(สรอ.)ในแตละวนซงในชวงเวลาทธปท.ใชนโยบายการเงนระบบตะกรานนการมอตราแลกเปลยนทคงทชวยในการสนบสนนการเจรญเตบโตของเศรษฐกจอยางมเสถยรภาพและยงยนในระยะยาว

2. การก�าหนดเปาหมายทางการเงน ธปท. ท�าการก�าหนดเปาหมายฐานเงนรายไตรมาสและ รายวนเพอปรบสภาพคลองและอตราดอกเบยในระบบการเงนไมใหมการเคลอนไหวผนผวนจนเกนไปซงกลาวไดวาเปนการก�าหนดวาจะมปรมาณเงนเทาไรในระบบเศรษฐกจหรอจะเพมปรมาณเงนในอตราเทาใดโดยทธปท.สามารถเลอกเปาหมายเงนเฟอทแตกตางจากประเทศอนๆเพอจดการกบความผนผวนในระดบรายไดประชาชาตได ขณะเดยวกน เปนการสงสญญาณทรวดเรวใหตลาด และสาธารณะไดรบรเกยวกบสภาวะนโยบายการเงนรกษาระดบเงนเฟอใหอยในขอบเขตและท�าใหอตราเงนเฟอลดลงไดภายหลง

77สรปและเรยบเรยงจากธนาคารแหงประเทศไทย.(ม.ป.ป.).ความเปนมาของนโยบายการเงนในประเทศไทย.สบคนจากhttps://www.bot.or.th/Thai/MonetaryPolicy/MonetPolicyKnowledge/Pages/Framework.aspx(1มถนายน2560).

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ทประเทศไทยขอรบความชวยเหลอดานการเงนจากกองทนการเงนระหวางประเทศในพ.ศ.2540ไทยจงจ�าเปนตองก�าหนดเปาหมายทางการเงน(monetarytargeting)องกบกรอบการจดท�าโปรแกรมกบกองทนการเงนระหวางประเทศเพอใหการขยายตวทางเศรษฐกจ และระดบราคาตามทก�าหนดไว (ultimate objectives)78

3. การก�าหนดเปาหมายเงนเฟอ (Inflation Targeting)79 ภายหลงจากทประเทศไทยไดออกจากโปรแกรมของกองทนการเงนระหวางประเทศ ธปท. ไดพจารณาปจจยตางๆ ในระบบการเงนเพอก�าหนดนโยบายทางการเงนทเหมาะสมกบประเทศไทย และมองวาการใชปรมาณเงนเปนเปาหมายจะมประสทธผลนอยกวาการใชเงนเฟอเปนเปาหมายเนองจากความสมพนธระหวางปรมาณเงนและการขยายตวทางเศรษฐกจ ตงแตชวงวกฤตเศรษฐกจเปนตนมาไมมเสถยรภาพ ดงนน ธปท. จงมความเหนวากรอบการก�าหนดเปาหมายเงนเฟอนาจะเหมาะสมในการสรางความนาเชอถอของ ธปท. และนโยบายการเงนมากกวาซงการก�าหนดเปาหมายเงนเฟอทธปท.น�ามาใชม3แนวทางคอ

1)การใชอตราเงนเฟอพนฐาน(coreinflation)2)การใชชวงรอยละ0-3.5ตอปเปนเปาหมายและ3)ใชอตราเงนเฟอพนฐานเฉลยรายไตรมาสเปนเปาหมาย

1) การใชอตราเงนเฟอพนฐานอตราเงนเฟอพนฐานหมายถงอตราการเปลยนแปลงเมอเทยบกบระยะเดยวกนในปกอนของดชนราคาผบรโภค(ConsumerPriceIndex:CPI)ทหกราคาสนคาในหมวดอาหารสดและพลงงานออกเชนขาวผลตภณฑจากแปงเนอสตวผกผลไมคาไฟฟากาซหงตมและน�ามนเชอเพลง80 การหกราคาสนคาในกลมดงกลาวออก จะชวยลดความผนผวนของอตราเงนเฟอและเปนการรกษาเสถยรภาพดานราคาสนคาและบรการรวมทงเปนการดแลคาครองชพของประชาชนในระยะยาว

2) การใชชวงรอยละ 0-3.5 ตอป เปนเปาหมาย เปนวธการทน�ามาใชโดยค�านงถงปจจยส�าคญอยางนอย2ประการคอประการแรกประชาชนในกลมผมเงนเดอนประจ�าและกลมผใชแรงงานทมอ�านาจตอรองคาจางคอนขางต�ารวมทงกลมผเกษยณอายเนองจากกลมนพงพารายไดจากเงนฝากและดอกเบยเงนฝากเปนหลก ดงนน หากระดบราคาสนคา และบรการจะสงขนตามระดบของเงนเฟอทเปนเปาหมายสงเกนไป ประชาชนในกลมนจะไดรบผลกระทบอยางมาก เนองจากอ�านาจในการซอลดลงประการทสองความสอดคลองกบอตราเงนเฟอของประเทศคคาคแขงส�าคญของไทยทงนเพอชวยรกษาความสามารถแขงขนดานราคาสนคาทสงออกของไทย

78 อยางไรกตาม มขอสงเกตวาธนาคารกลางในหลายประเทศ เชน สหรฐอเมรกา แคนาดา และองกฤษ กลบไมไดยดหลกนโยบายการก�าหนดเปาหมายทางการเงนอยางเครงครดหรอการประกาศเปาหมายทางการเงนตามตารางเวลาขณะทเยอรมนและสวตเซอรแลนด เปนประเทศทใชนโยบายการก�าหนดเปาหมายทางการเงนมานานกวา 20 ป เพอควบคมเงนเฟอMishkin,FredericS.(1999).International Experiences with Different Monetary Policy Regimes.NBERWorkingPaperNo.6965February.p.14.

79https://www.bot.or.th/Thai/MonetaryPolicy/MonetPolicyKnowledge/Pages/Target.aspx80 ในความหมายนอตราเงนเฟอพนฐานจงมความแตกตางจากอตราเงนเฟอทวไปซงหมายถงอตราเงนเฟอทครอบคลม

ทกหมวดสนคาและบรการทใชบรโภคทวไป

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


อยางไรกตามความแตกตางของอตราเงนเฟอทวไปและอตราเงนเฟอพนฐานทเพมขนในชวงทผานมาท�าใหเรมมการทบทวนถงความเหมาะสมในการก�าหนดเปาหมายเงนเฟอเพราะราคาน�ามนในตลาดโลกมความผนผวนขณะทราคาอาหารสดกมความผนผวนตามฤดกาลซงเปนสงทธนาคารแหงประเทศไทยไมสามารถควบคมได

3) การใชอตราเงนเฟอพนฐานเฉลยรายไตรมาสเปนเปาหมาย เนองจากอตราเงนเฟอ รายเดอนมการผนผวนดงนนการเฉลยอตราเงนเฟอท�าใหธนาคารแหงประเทศไทยสามารถวางแผนใหสอดคลองกบประมาณการจากแบบจ�าลองเศรษฐกจมหภาครายไตรมาสทคณะกรรมการนโยบายการเงน(กนง.) ใชเปนเครองมอประกอบการก�าหนดนโยบาย และสงผลใหการด�าเนนนโยบายการเงนมความยดหยนมความเหมาะสมกบภาวะเศรษฐกจไทย

พระราชบญญตธนาคารแหงประเทศไทย(ฉบบท4)พ.ศ.2551ก�าหนดกรอบในการด�าเนนงานดานนโยบายการเงน โดยมสาระส�าคญวา ภายในเดอนธนวาคมของทกป ใหคณะกรรมการนโยบาย การเงน(กนง.)จดท�าเปาหมายของนโยบายการเงนในปถดไปเพอเปนแนวทางใหแกรฐและธปท.และการด�ารงเสถยรภาพดานราคา

ตารางท 4.2 เปาหมายเงนเฟอตามพระราชบญญตธนาคารแหงประเทศไทย (ฉบบท 4) พ.ศ. 255181

ป เปาหมายเงนเฟอ

พ.ศ.2552 รอยละ0.5-3.0ตอป

พ.ศ.2553-2557 รอยละ0.5-3.0ตอป

พ.ศ.2558 รอยละ2.5±1.5ตอป



ในการด�าเนนการเพอใหบรรลผลตามนโยบายทางการเงนดงกลาวปจจบนธปท.อาศยเครองมอในการก�ากบดแลและปกปองระบบการเงน และเครดตของประเทศไทยใหอยในอตราทเหมาะสมกบภาวะทางเศรษฐกจดงตอไปน82

81ดรายละเอยดของพระราชบญญตธนาคารแหงประเทศไทย(ฉบบท4)พ.ศ.2551ไดทhttps://www.bot.or.th/Thai/MonetaryPolicy/MonetPolicyComittee/MPR/DocLib1/BOT_decree.pdf

82 เนอหาในสวนนเปนการสรปและเรยบเรยงโดยผแตงจาก ธนาคารแหงประเทศไทย. (2555). เครองมอการด�าเนนนโยบายการเงน. สบคนจาก https://www.bot.or.th/Thai/MonetaryPolicy/MonetPolicyKnowledge/DocLib_NEER/ เครองมอการด�าเนนนโยบายการเงน%20(ธ.ค.%202555).pdf(1มถนายน2560).

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


1. การด�ารงเงนฝากท ธปท. หรออตราเงนส�ารองตามกฎหมาย (reserve requirement) คอการทธนาคารพาณชยตองด�ารงสนทรพยสภาพคลองตามกฎหมายโดยเฉลยรายปกษ เปนสดสวนตอ คาเฉลยของฐานเงนฝากและหนสนในปกษกอนหนานอกจากนธนาคารพาณชยสามารถโอนเงนส�ารองบางสวนขามปกษได

ฐานเงนฝากและหนสนทตองน�ามารวมเพอค�านวณสนทรพยสภาพคลองทธนาคารพาณชยตองด�ารง ไดแก ยอดรวมเงนฝากทกประเภทประกอบดวย ยอดรวมเงนกยมจากการออกตวแลกเงน หรอ ตวสญญาใชเงนยอดรวมเงนกยมจากตางประเทศทครบก�าหนดใน1ปและยอดรวมเงนกยมทมการจายผลตอบแทนอางองกบตวแปร หรอมอนพนธทางการเงนแฝง ในปจจบน อตราสวนการด�ารงสนทรพย สภาพคลองเทากบรอยละ6ซงประกอบดวยสนทรพยสภาพคลองดงตารางตอไปน

ตารางท 4.3 เกณฑการด�ารงสนทรพยสภาพคลองท ธปท. ก�าหนด83

สนทรพยสภาพคลอง รอยละ

1 เงนฝากกระแสรายวนทธปท. ไมต�ากวารอยละ 1 (สามารถนบรวมเงนสดทศนยเงนสดกลางธนาคารพาณชยไดไมเกนรอยละ0.2)

2 เงนสดในมอธนาคารพาณชย ไมเกนรอยละ2.5(เงนสดทศนยเงนสดกลางธนาคารพาณชยสวนทเกนกวารอยละ 0.2 ตามขอ 1 สามารถนบเปนเงนสดในมอธนาคารพาณชยได)

3 หลกทรพยทปราศจากภาระผกพนและเงนฝากประจ�าทธปท.ในสวนทเหลอ

การค�านวณเงนฝากทธปท.ณสนวนจะใชคาเฉลยรายปกษของยอดสนทรพยทกสนวนในปกษนน ซงการใชคาเฉลยนจะชวยใหธนาคารพาณชยบรหารสภาพคลองไดงายขน อกทงยงชวยลดความผนผวนของอตราดอกเบยระยะสนในตลาดเงน เชนในกรณทธนาคารพาณชยมเงนฝากต�ากวา หรอเกนกวาเกณฑทก�าหนดในวนใดวนหนงในปกษ ธนาคารพาณชยนนกอาจเลอกทจะด�ารงเงนฝากณ สนวนอนๆ ภายในปกษเพมขน หรอลดลงไดโดยไมจ�าเปนตองไปกยม หรอปลอยกระยะสนระหวางกนซงอาจกดดนใหอตราดอกเบยการกยมกนระหวางธนาคาร(interbankrates)ปรบเพมขนหรอลดลง

ธปท.อนญาตใหมการโอนสนทรพยสภาพคลองขามปกษ(carry-overprovision)ซงท�าไดทง2ดานกลาวคอธนาคารพาณชยสามารถด�ารงเงนฝากส�ารองทธปท.ไดต�ากวาทก�าหนดในปกษนและชดเชยปรมาณเงนส�ารองทขาดในปกษถดไป ในขณะเดยวกน ธนาคารพาณชยกสามารถโอนเงนส�ารองสวนทด�ารงเกนในปกษนไปนบเปนสวนหนงของเงนส�ารองทตองด�ารงในปกษถดไปได

การด�ารงเงนฝากทธปท.(reserverequirement)มประโยชนตอการด�าเนนนโยบายการเงนในดานทชวยลดความผนผวนของอตราดอกเบยระยะสนในตลาดเงนอกทงยงชวยใหธนาคารพาณชยบรหารสภาพคลองไดงายขน

83ปรบปรงโดยผแตงจากเพงอาง.น.2.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2. การด�าเนนการผานตลาดการเงน (Open Market Operations: OMOs)การด�าเนนการผานตลาดการเงนหรอการซอขายหลกทรพย หรอการด�าเนนการผานตลาดเงนเปนเครองมอหลกท ธปท. ใชในการรกษาระดบอตราดอกเบยระยะสนในตลาดและดแลใหสภาพคลองในระบบธนาคารพาณชยมเพยงพอตอความตองการของระบบธนาคารพาณชย และสามารถด�ารงเงนฝากตามท ธปท. ก�าหนด (reserverequirement)และเพอช�าระบญช(demandforsettlementbalance)

เครองมอทใชในการด�าเนนการผานตลาดการเงนทส�าคญมดงน1)การท�าธรกรรมซอคนหรอขายคนพนธบตรแบบทวภาค(BilateralRepurchaseOp-

erations:BRP) คอ การซอหรอขายพนธบตรโดยมสญญาวาจะขายคน หรอซอคนณ ราคาทตกลงไวภายในระยะเวลาทก�าหนด

2)สวอปเงนตราตางประเทศ(FXSwap)ลกษณะคลายกบธรกรรมBRPแตแตกตางกนตรงทเงนบาทถกแลกเปลยนกบเงนตราตางประเทศ(ดอลลารสหรฐ)ไมใชตราสารหนในประเทศ

3)การออกพนธบตรธนาคารแหงประเทศไทย4)การท�าธรกรรมซอขาดหรอขายขาดหลกทรพย

3. หนาตางตงรบ (Standing Facilities)หนาตางตงรบหรออตราซอลด/อตราดอกเบยมาตรฐานโดยธปท.ไดเปดหนาตางตงรบซงเปนชองทางทสถาบนการเงนสามารถกยมจากธปท.หรอฝากเงนไวกบธปท.ระยะขามคนไดเพอปรบสภาพคลองของสถาบนการเงนในชวงสนวนโดยสถาบนการเงนทขาดสภาพคลองสามารถเขามากยมเงนกบธปท.โดยมพนธบตรเปนหลกประกนหรอในกรณทสถาบนการเงนมสภาพคลองสวนเกนกสามารถเขามาฝากเงนกบธปท.ได

อตราดอกเบยของหนาตางตงรบจะเทากบอตราดอกเบยนโยบายบวกหรอลบดวยสวนตาง(mar-gin) ขนอยกบวาเปนธรกรรมดานกยมจาก ธปท. หรอฝากเงนไวกบ ธปท. ปจจบน สวนตางดงกลาวเทากบ+/-รอยละ0.50ส�าหรบการใหกยมสภาพคลองณสนวนกบสถาบนการเงนทมาขอกผานหนาตางตงรบดานกยมจากธปท.นนแมธปท.จะไมมการจ�ากดวงเงนกรายสถาบนไวแตมลคาหลกประกนของสถาบนการเงนจะเปนตวจ�ากดวงเงนกโดยปรยาย


ปจจบน ประเทศไทยมแนวนโยบายดานการเงนอยางไร นโยบายดงกลาวเรมใชมาตงแตเมอใดเพราะเหตใด

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



ปจจบน ธปท. ใชนโยบายดานการเงนในรปแบบการก�าหนดเปาหมายเงนเฟอซงม 3 แนวทางประกอบดวย1)การใชอตราเงนเฟอพนฐาน2)การใชชวงรอยละ0-3.5ตอปเปนเปาหมายและ3)การใชอตราเงนเฟอพนฐานเฉลยรายไตรมาสเปนเปาหมาย นโยบายดานการเงนในแนวทางนเรมใชมาตงแตภายหลงจากทประเทศไทยไดออกจากโปรแกรมของกองทนการเงนระหวางประเทศ ธปท. ไดพจารณาปจจยตางๆ ในระบบการเงนเพอก�าหนดนโยบายทางการเงนทเหมาะสมกบประเทศไทย และมองวาการใชปรมาณเงนเปนเปาหมายจะมประสทธผลนอยกวาการใชเงนเฟอเปนเปาหมาย เนองจากความสมพนธระหวางปรมาณเงนและการขยายตวทางเศรษฐกจ ตงแตชวงวกฤตเศรษฐกจเปนตนมาไมมเสถยรภาพ ดงนนธปท.จงมความเหนวากรอบการก�าหนดเปาหมายเงนเฟอนาจะเหมาะสมในการสรางความนาเชอถอของธปท.และนโยบายการเงนมากกวา

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 7.3

นโยบายสาธารณะดานการลงทนระหวางประเทศ


หวเรอง7.3.1ความหมายและรปแบบของการลงทนระหวางประเทศ7.3.2ขอตกลงวาดวยการลงทนระหวางประเทศ7.3.3นโยบายสาธารณะดานการลงทนระหวางประเทศ7.3.4นโยบายสาธารณะดานการลงทนระหวางประเทศของไทยในบรบทโลก

แนวคด1.การลงทนระหวางประเทศหมายถงการเคลอนยายทนจากประเทศหนงไปลงทนในอก

ประเทศหนงโดยคาดวาจะไดรบผลตอบแทนทสงกวาในประเทศของตน2.การประชมสหประชาชาตวาดวยการคาและการพฒนาก�าหนดประเดนส�าคญเพอน�าไป

สการพฒนาทยงยนทตองค�านงถงในการท�าความตกลงเพอการสงเสรมและคมครองการลงทนระหวางสองประเทศประกอบดวย1)การใหความส�าคญกบการก�าหนดพนททางนโยบายของรฐทสมดลกบการคมครองและอ�านวยความสะดวกดานการลงทนแก นกลงทนตางชาต 2) การก�าหนดหนาทและความรบผดชอบควบคไปพรอมกบสทธทนกลงทนไดรบและ3)การปฏรปกลไกการระงบขอพพาทดานการลงทนระหวางประเทศ

3.วธการทประเทศตางๆน�ามาใชเพอบรรลเปาหมายในการสงเสรมการลงทนสามารถแบงอยางงายไดเปน 2 มาตรการ ไดแก 1) มาตรการทางกฎหมาย คอ วธการทรฐบาล อาศยอ�านาจนตบญญตออกกฎหมายใหสทธพเศษใหหลกประกนการคมครองตลอดจนการผอนผนและยกเวนหลกกฎหมายอนๆแกผลงทนและ2)มาตรการทมใชกฎหมายคอการปรบปรงภาวะทางเศรษฐกจการเมองและสงอ�านวยความสะดวกพนฐานเชนการคมนาคมการขนสงการสอสารการพฒนาทาเรอใหเหมาะสมเปนทดงดดตอผลงทน

4.ผก�าหนดนโยบายดานการลงทนระหวางประเทศของไทยมองวาการลงทนโดยตรงจากตางประเทศมความส�าคญกบเศรษฐกจไทยคอนขางมาก เนองจากประเทศไทยมเศรษฐกจขนาดเลก ท�าใหปรมาณเงนออมภายในประเทศไมเพยงพอตอความตองการของธรกจทจะน�าไปใชในการขยายกจการ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


วตถประสงคเมอศกษาตอนท7.3จบแลวนกศกษาสามารถ1.อธบายความหมายและรปแบบของการลงทนระหวางประเทศได2.อธบายขอตกลงวาดวยการลงทนระหวางประเทศได3.อธบายการก�าหนดนโยบายสาธารณะดานการลงทนระหวางประเทศได4.อธบายเกยวกบนโยบายสาธารณะดานการลงทนระหวางประเทศของไทยในบรบทโลกได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



ความหมายและรปแบบของการลงทนระหวางประเทศ

การลงทนระหวางประเทศคอการทรฐบาลหรอเอกชนของประเทศหนงน�าเงนไปลงทนและด�าเนนธรกจในประเทศผรบการลงทนเพอหวงผลประโยชนในดานตางๆเชนก�าไรการลดตนทนการผลตการใชวตถดบทางการผลตราคาถก รวมถงการกระจายความเสยงจากตนทนทางการผลตในประเทศของตนในยคโลกาภวตนทการตดตอสอสารของประเทศตางๆ สามารถเชอมโยงเครอขายถงกนไดทวโลกเชนทกวนนท�าใหการลงทนระหวางประเทศเปนเรองทไมยงยากดงจะเหนไดวาในปจจบนไดเกดการลงทนระหวางประเทศขนอยางกวางขวางนบวนองคกรธรกจในลกษณะบรรษทขามชาตจะขยายการลงทนไปทวทกมมโลกนกวชาการจ�านวนหนงเรยกปรากฏการณทก�าลงเกดขนนวากระแสโลกาภวตนดานเงนทน(global-ization of capital) หรอกระแสโลกาภวตนทางการเงน (financial globalization) ซงมความหมาย กวางๆวาเปนกระบวนการในการเชอมโยงและบรณาการระบบการเงนของโลกโดยมการเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศ(internationalcapitalflows)เปนปจจยในการขบเคลอนหลกและอาจกลาวไดวาเงนทนจ�านวนมหาศาลเหลานเปนเสมอนเครองมอชวดระดบความเชอมโยงกนหรอการหลอมรวมเปนอนหนงอนเดยวกนของระบบการเงนโลกเปนตวประสานประเทศตางๆในโลกซงมความแตกตางกนทงในแงเชอชาต ภาษา และวฒนธรรมใหผสมกลมกลนเปนหนงเดยวกน และยงกอใหเกดประโยชนตอระบบเศรษฐกจ เพราะชวยเพมแหลงเงนทนสนบสนนใหเกดการพฒนาตลาดทน ท�าใหเศรษฐกจโลกโดยภาพรวมขยายตวขนอยางรวดเรวจนกลาวไดวาการลงทนระหวางประเทศไดกลายเปนสวนประกอบทขาดมไดของระบบเศรษฐกจระหวางประเทศไปเสยแลว84

การลงทนระหวางประเทศม2ประเภทคอ1. การลงทนโดยตรง(directinvestment)2. การลงทนโดยออม(indirectinvestmentorportfolioinvestment)

1. การลงทนโดยตรง (direct investment)หมายถงการเคลอนยายทน เชน เงน เครองจกรเทคโนโลยและแรงงานจากประเทศหนงไปยงอกประเทศหนงโดยเจาของทนยงมอ�านาจในการดแลกจการทตนเองเปนเจาของ เชน นกลงทนชาวญปนเขามาตงโรงงานผลตรถยนตในประเทศไทยโดยยงคงความเปนผถอหนรายใหญและมอ�านาจบรหารงานสงสด85การลงทนในลกษณะนจงเปนการลงทนในรปบรรษทขามชาต (Multi-National Corporations:MNCs) ทมบรษทแมอยในประเทศทเปนเจาของทนและม

84 Eichengreen, Barry. (2004).Capital Flows and Crises.Massachusetts:MIT Press; Eichengreen,Barry. (2008).Globalizing Capital: A History of the International Monetary System (2nd ed.). Princeton: PrincetonUniversityPress.

85พรายพลคมทรพย.อางแลว.น.12.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


บรษททเปนเครอขายสาขาอยในหลายประเทศ โดยบรรษทขามชาตสวนใหญจะมส�านกงานใหญตงอยในประเทศสหรฐอเมรกาญปนเยอรมนองกฤษและฝรงเศส86

การลงทนโดยตรงจากตางประเทศจ�าแนกไดเปน5รปแบบหลก87คอ1)การลงทนใหม(greenfieldinvestment)เปนการลงทนทน�าเขาจากตางประเทศ2)การลงทนทเปนผลก�าไรซงน�ากลบมาลงทนตอ(re-investedearnings)เปนการน�าผล

ก�าไรจากผลประกอบการมาลงทนเพมในประเทศผรบการลงทน(hostcountry)ซงเปนการเพมการสะสมทนและแสดงเจตนารมณทจะท�าการลงทนระยะยาวในประเทศนนๆ

3)การลงทนโดยการกยมเงนจากบรษทในเครอ (intra-company loans) เปนการกยมเงนจากบรษทแมในประเทศผลงทนใหแกบรษทในเครอในประเทศผรบการลงทน

4)การลงทนโดยการควบรวมกจการและการเขาไปถอสทธ(mergersandacquisitions)เปนการควบรวมกจการของบรษทตางประเทศ

5)การลงทนรปแบบอน(non-equityformsofFDI)เปนการลงทนในลกษณะของการไดรบสมปทาน หรอไดรบการอนญาตใหใชทรพยสนทางปญญา (licensing) และการอนญาตใหกจการทองถนด�าเนนธรกจในฐานะผแทนจ�าหนาย(franchising)

การลงทนโดยตรงของบรรษทขามชาตทง 5 รปแบบนมความหลากหลายในประเภทของสนคาและบรการ เชน กจการน�ามน เคมภณฑ เวชภณฑ เครองใชไฟฟาอเลกทรอนกส อปกรณสอสาร ยานยนตอาหารและหางสรรพสนคาเปนตน

2. การลงทนโดยออม (indirect investment or portfolio investment)หมายถงการลงทนในรปการซอขายตราสารทน ตราสารหน ทงในรปพนธบตร ตวเงน ในตางประเทศ รวมทงการกเงนจาก ตางประเทศทงในระยะสนและระยะยาวโดยผลงทนจะไมมอ�านาจในการบรหารจดการหรอควบคมดแลกจการนนๆ88 ผลงทนในลกษณะนมกจะเปนปจเจกบคคล หรออยในรปของกองทนตางๆ เชน กองทนบ�าเหนจบ�านาญ และกองทนส�ารองเลยงชพ และนกลงทนสถาบน เชน บรษทประกน และกองทนรวมเปนตน การลงทนประเภทนจงมลกษณะเปนการลงทนระยะสน แตมผลกระทบตอความผนผวนของเสถยรภาพทางการเงนอตราแลกเปลยนและระบบเศรษฐกจในประเทศ

ในชวงสบกวาปทผานมา ประเทศก�าลงพฒนาทงหลายตางพยายามสงเสรมใหเกดการลงทนในประเทศของตนใหมากทสดจนในทสดไดเกดการแขงขนในการใหสทธและประโยชนตางๆทแตละประเทศเหนวาเปนจดดงดดใหนกลงทนตดสนใจลงทนในประเทศของตน89

86Marrewijk.op.cit.p.290.87เสาวณจนทะพงษและสภทรธนบดภทร.(2555).การลงทนของไทยในประเทศเพอนบาน: กาวส�าคญของการเขา

สกลมเศรษฐกจ AEC.กรงเทพฯ:ธนาคารแหงประเทศไทย.88พรายพลคมทรพย.อางแลว.น.12.89ศภวฒสายเชอ.(14เมษายน2546).“การลงทนจากตางประเทศ.”ประชาชาตธรกจ.น.2.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



การลงทนระหวางประเทศคออะไรและมความส�าคญอยางไร


การลงทนระหวางประเทศ คอ การทรฐบาลหรอเอกชนของประเทศหนงน�าเงนไปลงทนและ ด�าเนนธรกจในประเทศอนหรออาจเรยกวาประเทศผรบการลงทนเพอหวงผลประโยชนในดานตางๆเชนก�าไรการลดตนทนการผลตการใชวตถดบทางการผลตราคาถกรวมถงการกระจายความเสยงจากตนทนทางการผลตในประเทศของตน

การลงทนระหวางประเทศมความส�าคญเนองจากการลงทนระหวางประเทศเปนสวนประกอบทส�าคญของระบบเศรษฐกจระหวางประเทศในโลกปจจบนการลงทนระหวางประเทศชวยสรางประโยชนตอระบบเศรษฐกจโดยการเพมแหลงเงนทนสนบสนนใหเกดการพฒนาตลาดทน ท�าใหเศรษฐกจโลกโดย ภาพรวมขยายตวขนอยางรวดเรว การลงทนระหวางประเทศยงชวยเชอมโยงและหลอมรวมระบบการเงนโลกใหเปนอนหนงอนเดยวกนและยงเปนตวประสานประเทศตางๆในโลกซงมความแตกตางกนทงในแงเชอชาตภาษาและวฒนธรรมใหผสมกลมกลนกนมากขน


ขอตกลงวาดวยการลงทนระหวางประเทศ

การท�าขอตกลงเกยวกบการลงทนระหวางประเทศสามารถด�าเนนการไดหลายรปแบบ ตงแต ขอตกลงทประเทศตางๆ ทวโลกรวมกนจดท�าขน ขอตกลงระหวางหลายภมภาค ขอตกลงระดบภมภาคและขอตกลงระหวางสองประเทศ90ในระดบโลกองคการการคาระหวางประเทศหรอองคการการคาโลก(World Trade Organization:WTO) ไดก�าหนดกฎกตกาอนเปนมาตรฐานเดยวกนในการคา และ การลงทนระหวางประเทศ เพอใหการคา และการลงทนเปนไปในทศทางเดยวกน สงผลใหเศรษฐกจในภาพรวมของทวโลกเตบโตไดอยางเตมทอยางไรกตามบางมาตรการทางการคาและการลงทนไดรบการตอตานจากหลายๆประเทศ เชน มาตรการทไดก�าหนดใหประเทศสมาชก ยกเลกการกดกนทางการคาหรอตงขอจ�ากดทางการคาเชนการก�าหนดโควตาสนคาเปนตน91

90UNCTADa.International Investment Agreements.Retrievedfromhttp://investmentpolicyhub.unctad.org/IIA(31August2017).

91Marrewijk.op.cit.pp.220-223.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ขอตกลงทเปนการก�าหนดวาดวยการลงทนระหวางประเทศโดยตรงนนปรากฏอยในความตกลงวาดวยมาตรการการลงทนทเกยวของกบการคา (AgreementonTradeRelatedInvestmentMea-sures: TRIMs) ซงเปนขอตกลงทจดท�าขนเพอสรางกฎเกณฑส�าหรบการเคลอนยายการผลตสนคาและบรการใหสามารถด�าเนนการไดอยางสะดวกและไรพรมแดน92ขอตกลงนเปนการผลกดนของประเทศพฒนาแลวโดยมสหรฐอเมรกาเปนผน�าเพอสรางหลกประกนวาบรรษทของประเทศพฒนาแลวจะไดรบการปฏบตอยางเทาเทยมกบบรษททองถนในประเทศอนโดยเฉพาะในประเทศก�าลงพฒนาทมกฎเกณฑเกยวกบการลงทนทมงปกปองธรกจทองถนของตน93

สาระส�าคญของความตกลงวาดวยมาตรการการลงทนทเกยวของกบการคาคอการก�าหนดใหประเทศสมาชกจะตองยกเลกการตงเงอนไขหรอการออกขอจ�ากดทถอเปนการกดกนทางการคา ไดแก 1) การตงเงอนไขใหบรษทตางชาตตองซอวตถดบในทองถนเพอสงเสรมรายไดและการกระจายตวทางเศรษฐกจ 2) การตงเงอนไขใหบรษทตางชาตตองมการสงออกทสมดลกบการน�าเขาเพอรกษาดลการช�าระเงนของประเทศ 3) หามออกขอจ�ากดเกยวกบการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศทบรษท ตางชาตใชซอสนคาน�าเขาเพอเพมคลงส�ารองเงนตราตางประเทศและ4)การตงเงอนไขใหบรษทตางชาตตองสงออกผลผลตของตนเพอไมใหแยงสวนแบงตลาดของบรษททองถน94

จากสาระส�าคญดงกลาว จะเหนไดวา แมความตกลงวาดวยมาตรการการลงทนทเกยวของกบการคา จะใชชอทท�าใหดเหมอนวาเกยวของกบการลงทนแตโดยเนอหาแลวความตกลงนเปนการก�าหนดพนธกรณใหประเทศสมาชกยกเลกมาตรการทบงคบใหผผลตภายในประเทศตองซอสนคาหรอวตถดบทผลตภายในประเทศ จนปดโอกาสการน�าเขา เพราะแมวาอตราภาษทเรยกเกบทชายแดนจะต�า แตหากบงคบใหซอสนคาหรอวตถดบภายในประเทศในสดสวนทก�าหนดลวงหนาไดกจะมผลเปนการจ�ากดการน�าเขาอยนนเอง

นอกจากองคการการคาโลกทมบทบาทในการวางกรอบกตกาวาดวยการลงทนระหวางประเทศผานการก�าหนดและบงคบใชความตกลงวาดวยมาตรการการลงทนทเกยวของกบการคาแลว การประชมสหประชาชาตวาดวยการคาและการพฒนาหรอ UNCTAD เปนอกองคกรหนงทมบทบาทอยางมากในการวางกรอบกตกาเกยวกบการลงทนระหวางประเทศ เนองจากเปนองคกรทเกดจากการผลกดนของประเทศก�าลงพฒนาจากความไมพอใจทมตอขอตกลงทวไปวาดวยการคาและศลกากร(GeneralAgree-mentonTradeandTariff:GATT)ทไมเออประโยชนแกประเทศก�าลงพฒนาเทาทควร95การประชมสหประชาชาตวาดวยการคาและการพฒนาซงไดมการกอตงขนมาตงแต พ.ศ. 2507 จงมเปาหมายทจะชวยเหลอประเทศก�าลงพฒนาใหมโอกาสเทาเทยมกบประเทศอนๆในดานการคาการลงทนและการพฒนา

92 ดเพมเตมWTOa.The TRIMS Agreement. Retrieved from https://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/18-trims.pdf(31August2017).

93WTOb.Agreement on Trade Related Investment Measures. Retrieved from https://www.wto.org/english/tratop_e/invest_e/invest_info_e.htm(31August2017).

94WTOb.op.cit. 95Marrewijk.op.cit.p.222.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


นอกจากน ยงมบทบาทในการชวยเหลอประเทศก�าลงพฒนาในการเผชญกบกระแสโลกาภวตนทางเศรษฐกจและการรวมอยในระบบเศรษฐกจโลก และไดกลายเปนองคกรทประเทศก�าลงพฒนาใชในการก�าหนดนโยบายด�าเนนนโยบายและเจรจาตอรองกบประเทศทพฒนาแลวเพอปรบปรงกระบวนการพฒนาของประเทศโลกทสาม โดยเฉพาะอยางยงการแกไขระเบยบการคาและการลงทนระหวางประเทศเพอใหประเทศก�าลงพฒนาไดประโยชนมากขน96

บทบาททส�าคญประการหนงของการประชมสหประชาชาตวาดวยการคาและการพฒนาคอการจดท�ากรอบนโยบายการลงทนเพอการพฒนาทยงยน(InvestmentPolicyFrameworkforSustainableDevelopment:IPFSD)ขนมาเพอใชเปนแนวทางในการจดท�านโยบายเกยวกบการคมครองการลงทนและการปรบปรงความตกลงเพอการสงเสรมและคมครองการลงทนระหวางสองประเทศ(BilateralInvest-mentTreaty:BIT)โดยกรอบนโยบายการลงทนเพอการพฒนาทยงยนค.ศ.2012(The2012Invest-ment Policy Framework for Sustainable Development) ไดก�าหนดประเดนส�าคญส�าหรบการปรบปรงความตกลงเพอการสงเสรมและคมครองการลงทนระหวางสองประเทศไปสการพฒนาทยงยนไว3ประการประกอบดวยประการแรกการใหความส�าคญในการก�าหนดแนวทางการปรบปรงความตกลงเพอการสงเสรมและคมครองการลงทนระหวางสองประเทศใหสอดคลองกบรปแบบการลงทนในปจจบนโดยใหความส�าคญกบการก�าหนดพนททางนโยบายของรฐทสมดลกบการคมครองและอ�านวยความสะดวกดานการลงทนแกนกลงทนตางชาตประการทสองการก�าหนดหนาทหรอความรบผดชอบควบคไปพรอมกบสทธทนกลงทนไดรบ เนองจากความตกลงเพอการสงเสรมและคมครองการลงทนระหวางสองประเทศมกจะก�าหนดเพยงสทธของนกลงทนในการไดรบความคมครองภายใตความตกลงเทานน แตไมคอยใหความส�าคญกบการก�าหนดในเรองหนาทและความรบผดชอบของนกลงทนเทาทควร ประการทสาม การปฏรปกลไกการระงบขอพพาทดานการลงทนระหวางประเทศ97

ตอมา การประชมสหประชาชาตวาดวยการคาและการพฒนาไดจดท�ากรอบนโยบายการลงทนเพอการพฒนาทยงยน ค.ศ. 2015 ขนมา และไดน�าเสนอทางเลอกเชงนโยบายส�าหรบประเทศตางๆ น�าไปใชรบมอกบความทาทายของการเคลอนยายเงนและการลงทนระหวางประเทศ ไดแก 1) การกอตงหนวยงานดานการพฒนาการลงทนรนใหมขนมาเพอพฒนาและวเคราะหทางการตลาดผานโครงการ สงเสรมการลงทนทมงผลก�าไรและความส�าเรจ2)สรางแรงจงใจใหมในการลงทนโดยการปรบเปลยนแนวคดเดมทพจารณาเพยงต�าแหนงแหงทของการลงทนไปสแนวคดทมงสงเสรมใหการลงทนน�าไปสการพฒนาทยงยน 3) พฒนาความรวมมอดานการลงทนในระดบภมภาคเพอน�าไปสความยงยนรวมกน เชน การจดท�าโครงสรางพนฐานดานการลงทนรวมกน การวางผงการใชประโยชนในพนทสงเสรมการลงทนรวมกนอยางเหมาะสม(การจดกลมโรงงานและสถานประกอบการการก�าหนดพนทสเขยว)เปนตนและ4)การสถาปนาความสมพนธแบบภาคหนสวนระหวางหนวยสนบสนนการออกไปลงทนในตางประเทศในประเทศตนทางและหนวยสงเสรมการลงทนจากตางประเทศในประเทศผรบการลงทนเพอเพมโอกาสทางการตลาด

96UNCTADb.About UNCTAD.Retrieved from http://unctad.org/en/Pages/AboutUs.aspx (31August2017).

97UNCTADa.op.cit.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


การผลกดนมาตรการสรางแรงจงใจในการลงทนทเหมาะสมการอ�านวยความสะดวกตางๆทจ�าเปนส�าหรบการลงทนและการรวมกนตดตามและเฝาระวงผลกระทบทไมพงประสงคตอการลงทน98


ประเดนส�าคญทการประชมสหประชาชาตวาดวยการคาและการพฒนาเหนวาความตกลงเพอการสงเสรมและคมครองการลงทนระหวางสองประเทศควรใหความส�าคญเพอน�าไปสการพฒนาทยงยนมอะไรบาง


ประเดนส�าคญทการประชมสหประชาชาตวาดวยการคาและการพฒนาเหนวาความตกลงเพอการสงเสรมและคมครองการลงทนระหวางสองประเทศควรใหความส�าคญเพอน�าไปสการพฒนาทยงยนม 3ประการ คอ ประการแรก การใหความส�าคญในการก�าหนดแนวทางการปรบปรงความตกลงเพอการ สงเสรมและคมครองการลงทนระหวางสองประเทศ โดยใหความส�าคญกบการก�าหนดพนททางนโยบายของรฐทสมดลกบการคมครองและอ�านวยความสะดวกดานการลงทนแกนกลงทนตางชาต ประการทสองการก�าหนดหนาทและความรบผดชอบควบคไปพรอมกบสทธทนกลงทนไดรบ และประการทสาม การปฏรปกลไกการระงบขอพพาทดานการลงทนระหวางประเทศ

98UNCTADc.The 2015 Investment Policy Framework for Sustainable Development. Retrieved fromhttp://investmentpolicyhub.unctad.org/Upload/Documents/INVESTMENT%20POLICY%20FRAMEWORK%202015%20WEB_VERSION.pdf(31August2017).

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



นโยบายสาธารณะดานการลงทนระหวางประเทศ

ในปจจบนประเทศตางๆโดยเฉพาะประเทศก�าลงพฒนาทงหลายตางพยายามสงเสรมใหเกดการลงทนในประเทศของตนใหมากทสดจนเกดการแขงขนของรฐบาลทตองการการลงทนโดยตรงจากตางประเทศผานการใชมาตรการจงใจเพอสงเสรมการลงทน การใหสทธและประโยชนตางๆ ทแตละประเทศเหนวาเปนจดดงดดใหนกลงทนตางชาตตดสนใจเขามาลงทนในประเทศของตน99อยางไรกตามความส�าเรจหรอลมเหลวในการก�าหนดนโยบายเพอดงดดการลงทนจากตางประเทศนนมปจจยทประเทศผรบการลงทนตองค�านงถงหลายประการ

ประการแรกรฐบาลของประเทศผรบการลงทนตองเขาใจในเบองตนกอนวาเปาหมายของนกลงทนตางชาตในการเขามาลงทนนนมไดมเพยงเปาหมายเดยวเหมอนกนหมด แตมเปาหมายในการลงทนท แตกตางกนอยางนอย4ประเภทคอ1)การลงทนเพอแสวงหาตลาด(market-seeking)2)การลงทนเพอแสวงหาความมประสทธภาพ(efficiency-seeking)3)การลงทนเพอแสวงหาทรพยากรในการผลต(resource-seeking) และ 4) การลงทนเพอแสวงหายทธศาสตรการลงทนในสนทรพย (strategic asset-seeking)100 การก�าหนดนโยบายดานการลงทนระหวางประเทศของประเทศผรบการลงทนตองพจารณาใหแนชดวามาตรการการสงเสรมการลงทนทก�าหนดขนนนไดพจารณาถงเปาหมายในการลงทนเหลานอยางเพยงพอและรอบดานแลวหรอไม

ประการทสอง รฐบาลของประเทศผรบการลงทนตองตระหนกและรเทาทนวาการลงทนโดยตรงจากตางประเทศจะเกดขนกตอเมอประเทศทเขาไปลงทนมความไดเปรยบอยางนอย 3 ประการ ไดแกความไดเปรยบในการเปนเจาของ (ownership advantage) ความไดเปรยบจากแหลงทตง (locationadvantage)และความไดเปรยบในการเปนธรกจขามชาต(internationalizationadvantage)101ดงนนการก�าหนดนโยบายดานการลงทนระหวางประเทศของประเทศผรบการลงทนจะตองมปจจยตางๆ เพอดงดดการลงทนโดยตรงจากตางประเทศเหลาน

ประการทสามในการก�าหนดนโยบายดานการลงทนระหวางประเทศรฐบาลของประเทศผรบการลงทนตองมการศกษาและท�าการวเคราะหปจจยทสงผลกระทบตอการลงทนโดยตรงจากตางประเทศซงมความหลากหลายไดแก1)ปจจยดานขนาดของตลาดซงอาจพจารณาจากตวเลขผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ โดยผลการศกษาในอดตสวนใหญคนพบคอนขางจะสอดคลองกนวาผลตภณฑมวลรวมภายใน

99Pinto,PabloM. (2013).Partisan Investment in the Global Economy: Why FDI Loves the Left and the Left Loves FDI.Cambridge:CambridgeUniversityPress,p.13.

100Dunning,J.H.(2004)“DeterminantsofForeignDirectInvestment:Globalization-InducedChangesandtheRoleofPolicies.”inAnnual World Bank Conference on Development Economics, Europe 2003: Toward Pro-Poor Policies - Aid, Institutions, and Globalization,24-26June2003,Oslo,Norway.pp.279-290.

101Dunning.op.cit.pp.279-290.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ประเทศทมแนวโนมเพมขนจะชวยสรางแรงจงใจใหเกดการลงทนโดยตรงจากตางประเทศเพมขน2)ปจจยดานการเงนซงอาจพจารณาจากอตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศโดยงานวจยในอดตสวนใหญพบวาคาเงนสกลทองถนของประเทศทเปดรบการลงทนทออนคาจะชวยสรางแรงจงใจใหเกดการลงทนโดยตรงจากตางประเทศเพมขน3)ปจจยดานตนทนการผลตซงอาจพจารณาจากอตราคาจางขนต�าและอตราภาษตางๆ เชน อตราภาษนตบคคลและอตราภาษการคาระหวางประเทศ โดยผลการศกษาในอดตสวนใหญพบวาเมออตราคาจางขนต�าและอตราภาษลดลงจะชวยสรางแรงจงใจใหเกดการลงทนโดยตรงจากตางประเทศเพมขนและ4)ปจจยดานนโยบายของรฐซงอาจพจารณาจากระดบการเปดประเทศและโครงสรางพนฐานโดยงานวจยในอดตสวนใหญพบวาประเทศทมระดบการเปดประเทศมากขนและมการลงทนในโครงสรางพนฐานมากขนจะชวยสรางแรงจงใจใหเกดการลงทนโดยตรงจากตางประเทศเพมขน102

วธการทประเทศตางๆ น�ามาใชเพอบรรลเปาหมายในการสงเสรมการลงทน สามารถแบงอยางงายไดเปน 2 มาตรการ ประกอบดวย 1) มาตรการทางกฎหมาย ไดแก วธการทรฐบาลอาศยอ�านาจนตบญญตออกกฎหมายใหสทธพเศษใหหลกประกน การคมครอง ตลอดจนการผอนผนและยกเวนหลกกฎหมายอนๆวธการเหลานรวมเรยกวาการใหสงจงใจทางกฎหมาย(legalincentives)หรออาจเรยกวาเปนการใหสทธและประโยชนทางภาษแกผลงทนและ2)มาตรการทมใชกฎหมายไดแกการปรบปรงสภาวะแวดลอมตางๆ ใหเออตอการลงทน เชนการกระตนเศรษฐกจการรกษาเสถยรภาพทางการเมองการจดสรรสงอ�านวยความสะดวกและพฒนาโครงสรางพนฐานดานการคมนาคมดานการขนสงดานการสอสารใหเหมาะสมเปนทดงดดตอผลงทนเปนตน103

ตวอยางนโยบายดานการลงทนระหวางประเทศทนาสนใจเชนเวยดนามโดยกฎหมายการลงทนจากตางประเทศของเวยดนามทส�าคญม2ฉบบคอUnifiedEnterpriseLawและCommonInvestmentLawซงประกาศใชมาตงแตเดอนกรกฎาคมค.ศ.2005กฎหมายการลงทนทงสองฉบบมความชดเจนและเออประโยชนแกนกลงทนโดยรฐบาลเวยดนามสงเสรมการลงทนจากตางชาตและยนยนทจะไมยดกจการตางชาตมาเปนของรฐรวมทงอนญาตใหสงเงนทนและก�าไรกลบประเทศไดรฐบาลเวยดนามจะไมเกบภาษเครองจกรอปกรณและวสดกอสรางทน�าเขามาเพราะผลตสนคาสงออกนอกจากนยงมการปรบปรงหนวยงานทเกยวของการอนมตโครงการลงทนจากตางชาตโดยใชระบบ“จดเดยวเบดเสรจ(one-stopservice)”เพอแกปญหาความลาชาเกยวกบการขออนญาตลงทน รวมทงการใชมาตรการในการสงเสรมและควบคม

102 ด เชน Asiedu, E. (2005). Foreign Direct Investment in Africa: The Role of Natural Resources, Market Size, Government Policy, Institutions and Political Instability.Retrievedfromhttp://ssrn.com/abstract=717361(1 September 2017);Carstensen,K., andToubal, F. (2004). “ForeignDirect Investment inCentral andEasternEuropeancountries:ADynamicPanelAnalysis.”Journal of Comparative Economics.3.pp.3-22;Nonnenberg,M.,andMendonca,M.(2004).The Determinants of Direct Foreign Investment in Developing Countries.Retrievedfromhttp://ssrn.com/abstract=525462(1September2017).

103 Dixit, A. K., and Pindyck, R. S. (1994). Investment under Uncertainty. Princeton, NJ: PrincetonUniversityPress.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


การลงทนในเวยดนามอนๆอกหลายมาตรการเชนมาตรการดานภาษมาตรการดานการเงนการธนาคารมาตรการการสรางความเชอมนทางเศรษฐกจอนๆเปนตน104

เขตสงเสรมการลงทนของเวยดนามม 2ประเภทคอExportProcessingZone (EPZ)และIndustrialZone(IZ)โดยเฉพาะในนครโฮจมนหไฮฟองฮานอยฯลฯเพอดงดดนกลงทนจากตางชาตโดยก�าหนดอตราภาษทต�าเปนพเศษส�าหรบธรกจทเขาไปลงทนในเขตอตสาหกรรมทง2ประเภท105

อกประเทศหนงทมนโยบายการลงทนระหวางประเทศทนาสนใจคอจนนโยบายการลงทนระหวางประเทศของจนมพฒนาการมาตงแตในชวงค.ศ.1979-1983โดยจนมนโยบายจ�ากดการลงทนในตางประเทศผานมาตรการคมเขมการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ การลงทนในตางประเทศตองผานการพจารณาเปนรายกรณตอมาในชวงค.ศ.1984-1992รฐบาลจนไดเรมผอนคลายมาตรการควบคมการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศและจดตงกองทนสนบสนนการลงทนในตางประเทศโดยมการจดระบบการพจารณาอนมตโครงการลงทนใหเปนมาตรฐานเดยวกนจากนนในค.ศ.2003รฐบาลจนไดเรมก�าหนดนโยบายเปดประเทศทเรยกวา“Go-GlobalPolicy”ซงน�าไปสการออกมาตรการสนบสนนและสงเสรมการลงทนเปนจ�านวนมาก สงผลใหการลงทนระหวางประเทศของจนเตบโตอยางกาวกระโดด โดยเฉพาะอยางยงในประเทศกลมอาเซยนและในทสดในค.ศ.2009จนไดกาวขนมาเปนประเทศก�าลงพฒนาทออกไปลงทนในตางประเทศอนดบท1ของโลกโดยรฐบาลจนไดก�าหนดนโยบายและมมาตรการผอนคลายการควบคมเมดเงนและการไหลเขาออกของเมดเงนลงทนระหวางประเทศในอกระดบหนง เพอสนบสนนการออกไปลงทนในตางประเทศอยางชดเจน อนสงผลใหการลงทนระหวางประเทศของจนระลอกใหมเตบโตอยาง ตอเนองและขยายตวไปไกลในหลายภมภาค106


วธการทประเทศตางๆน�ามาใชเพอบรรลเปาหมายในการสงเสรมการลงทนมกมาตรการอะไรบาง


วธการทประเทศตางๆน�ามาใชเพอบรรลเปาหมายในการสงเสรมการลงทนสามารถแบงอยางงายไดเปน 2 มาตรการ ไดแก 1) มาตรการทางกฎหมาย คอ วธการทรฐบาลอาศยอ�านาจนตบญญตออกกฎหมายใหสทธพเศษใหหลกประกน การคมครอง ตลอดจนการผอนผนและยกเวนหลกกฎหมายอนๆ วธการเหลานรวมเรยกวา การใหสงจงใจทางกฎหมาย (legal incentives) หรออาจเรยกวาเปนการใหสทธและประโยชนทางภาษแกผลงทนและ2)มาตรการทมใชกฎหมายคอการปรบปรงภาวะเศรษฐกจ

104ส�านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน.(2552).ขอมลประเทศเวยดนาม.น.47-48.สบคนจากhttp://www.boi.go.th/thai/clmv/Back_up/2010_vietnam/2010_vietnam_3_0-1.html(1กนยายน2560).

105 เพงอาง.น.48.106ไพจตรวบลยธนสาร.(2555).การลงทนในตางประเทศของจน...ทศทางและแนวโนมในอนาคต.สบคนจากhttp://

www.all-chinese.com/econ/karlngthunnitangpratheskhxngcinthisthanglaeanaewnomnixnakht(31สงหาคม2560).

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


การเมองและสงอ�านวยความสะดวกพนฐานเชนการคมนาคมการขนสงการสอสารการพฒนาทาเรอใหเหมาะสมเปนทดงดดตอผลงทน


นโยบายสาธารณะดานการลงทนระหวางประเทศของไทยในบรบทโลก

ประเทศไทยมการจดตงคณะกรรมการสงเสรมการลงทน(BoardofInvestment:BOI)ตงแตพ.ศ.2509เพออ�านวยความสะดวกดานการลงทนท�าธรกจในประเทศไทยและมการอนญาตใหนกลงทนตางชาตเขามาประกอบกจการไดในกจการเกษตรกรรม การเลยงสตว การประมง การส�ารวจและการท�าเหมองแร ทตองถอหนไมนอยกวารอยละ 51 ของทนจดทะเบยน107 ในมมมองของผก�าหนดนโยบายในประเทศไทย การลงทนโดยตรงจากตางประเทศมความส�าคญกบเศรษฐกจไทยคอนขางมาก เนองจากประเทศไทยมเศรษฐกจขนาดเลก ท�าใหปรมาณเงนออมภายในประเทศไมเพยงพอตอความตองการของธรกจทจะน�าไปใชในการขยายกจการดงนนเงนลงทนจากตางประเทศจะชวยลดชองวางระหวางเงนออมในประเทศกบความตองการเงนทน นอกจากน ผก�าหนดนโยบายในประเทศไทยมความคาดหวงวาการลงทนจากตางประเทศจะท�าใหเกดการถายทอดเทคโนโลยและการถายทอดความร ซงจะชวยใหอตสาหกรรมของประเทศ มการพฒนาไดอยางกาวกระโดด เพมศกยภาพทางการแขงขนระยะยาว รวมถงชวยเพมการจางงาน108

วธการทประเทศไทยน�ามาใชเพอบรรลเปาหมายในการสงเสรมการลงทนโดยตรงจากตางประเทศประกอบดวย1)มาตรการทางกฎหมายโดยการสรางแรงจงใจและใหสทธและประโยชนแกนกลงทนเชนการยกเวน หรอลดหยอนอากรขาเขา ส�าหรบเครองจกร การลดหยอนอากรขาเขา ส�าหรบวตถดบ หรอวสดจ�าเปนการยกเวนภาษเงนไดนตบคคลและเงนปนผลการลดหยอนภาษเงนไดนตบคคลรอยละ50การใหหกคาขนสงคาไฟฟาคาน�าประปาเปน2เทาเปนตน2)มาตรการทมใชกฎหมายหรอการใหสทธและประโยชนอนๆ ทไมเกยวกบมาตรการภาษ เชน การอนญาตใหน�าคนตางดาวเขามาเพอศกษาลทางการลงทนการอนญาตใหน�าชางฝมอและผช�านาญเขามาท�างานในกจการทไดรบการสงเสรมการอนญาตใหสงออกเงนตราตางประเทศเปนตนนอกจากนประเทศไทยยงมการใหหลกประกนการลงทนทชดเจน

107ส�านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน.(ม.ป.ป.).ประวต BOI.สบคนจากhttp://www.boi.go.th/clean/index.php?page=history(12กนยายน2560).

108 โสภณ วจตรเมธาวณชย. (2557).การลงทนโดยตรงจากตางประเทศ. สบคนจาก https://www.scbeic.com/th/detail/product/853(12กนยายน2560).

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เชนรฐบาลจะไมโอนกจการของผทไดรบการสงเสรมมาเปนของรฐหรอรฐบาลจะไมประกอบกจการขนมาใหมเพอแขงขนและรฐบาลจะไมควบคมราคาผลตภณฑของผทไดรบการสงเสรมเปนตน

ตงแตพ.ศ.2558เปนตนมานโยบายการลงทนระหวางประเทศของไทยมการขบเคลอนโดยใชยทธศาสตรการสงเสรมการลงทนในระยะ7ป(พ.ศ.2558–2564)ซงมแนวนโยบายสงเสรมการลงทนทส�าคญ6ประการ109ดงน

1.สงเสรมการลงทนเพอพฒนาความสามารถในการแขงขนของประเทศโดยการสงเสรมการวจยและพฒนาการสรางนวตกรรมการสรางมลคาเพมของภาคเกษตรภาคอตสาหกรรมและภาคบรการและการสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมตลอดจนสงเสรมการแขงขนทเปนธรรมและการลดความเหลอมล�าทางเศรษฐกจและสงคม

2. สงเสรมกจการทเปนมตรตอสงแวดลอม และมการประหยดพลงงานหรอใชพลงงานทดแทนเพอการเตบโตอยางสมดลและยงยน

3.สงเสรมใหเกดการรวมกลมของการลงทน (cluster) ทสอดคลองกบศกยภาพของพนทและสรางความเขมแขงของหวงโซมลคา

4.สงเสรมการลงทนในพนทจงหวดชายแดนภาคใตเพอเสรมสรางเศรษฐกจทองถนทเกอกลตอการสรางความมนคงในพนท

5.สงเสรมการลงทนในเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษโดยเฉพาะพนทชายแดนทงในและนอกนคมอตสาหกรรมเพอใหเกดการเชอมโยงทางเศรษฐกจกบประเทศเพอนบานและรองรบการรวมกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

6.สงเสรมการลงทนของไทยในตางประเทศเพอพฒนาความสามารถในการแขงขนของธรกจไทยและเพมบทบาทของประเทศไทยในเวทโลก

แนวโนมของการลงทนโดยตรงจากตางประเทศในประเทศไทยมการเตบโตไดในระดบดสถตการยนขอสงเสรมของโครงการลงทนโดยตรงจากตางประเทศในพ.ศ.2559แสดงใหเหนวามจ�านวนโครงการยนขอสงเสรมการลงทนตอคณะกรรมการสงเสรมการลงทนจ�านวน908โครงการคดเปนมลคาเงนลงทน301,013ลานบาทโดยกจการทมนกลงทนสนใจยนขอรบการสงเสรมการลงทนเขามามากทสดไดแกกจการซอฟตแวร และอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนตามนโยบายสงเสรมเศรษฐกจดจทลของรฐบาล110 เมอพจารณาถงการลงทนโดยตรงจากตางประเทศทเขามาขอด�าเนนโครงการในประเทศไทยในพ.ศ. 2559ตามรายภมภาคพบวา มการยนขอด�าเนนโครงการในภาคกลางมากทสดจ�านวน 508 โครงการ รองลงมาไดแกภาคตะวนออกจ�านวน276โครงการอยางไรกตามเมอพจารณามลคาการลงทนพบวาภาคตะวนออกมมลคาการลงทนมากทสดคดเปนเงน181,092ลานบาทรองลงมาไดแกภาคกลางคดเปนจ�านวนเงน62,416ลานบาท(ตารางท4.4)

109ส�านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน.(2557).ยทธศาสตรการสงเสรมการลงทนในระยะ 7 ป (พ.ศ. 2558–2564). สบคนจากhttp://www.thinkasiainvestthailand.com/boicontent/webfocus/pdf_374.pdf(12กนยายน2560).

110 ส�านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน. (2560). สถตการลงทนโดยตรงจากตางประเทศรายเดอนสะสมป 2559 (มกราคม–ธนวาคม).น.1.สบคนจากhttp://www.boi.go.th/upload/summarize_1612_73498.pdf(12กนยายน2560).

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตารางท 4.4 การลงทนโดยตรงจากตางประเทศทเขามาขอด�าเนนโครงการในประเทศไทย

ใน พ.ศ. 2559 เปรยบเทยบตามรายภมภาค111

ภาค จ�านวน (โครงการ) มลคา (ลานบาท)

กลาง 508 62,416

ตะวนออก 276 181,092

เหนอ 43 6,998

ใต 35 7,066

ตะวนออกเฉยงเหนอ 12 1,850

ตะวนตก 12 900

อนๆ* 22 40,691

รวม 908 301,013

*อนๆคอกจการทไมมทตงแนนอนเชนกจการขนสงทางเรอทางอากาศเปนตน

ในแงของแหลงทมาของเงนลงทนจากตางประเทศทขอรบการสงเสรมปรากฏวาประเทศทขอรบการสงเสรมเขามามากทสด 10อนดบแรกคอญปนจ�านวน264โครงการคดเปนมลคา57,466ลานบาทรองลงมาเปนสงคโปรจ�านวน107โครงการคดเปนมลคา37,228อนดบ3คอจน104โครงการคดเปนมลคา 32,537ลานบาทอนดบท 4 เนเธอรแลนด 41 โครงการคดเปนมลคา 29,924ลานบาทอนดบท 5 ฮองกง 37 โครงการ คดเปนมลคา 20,165 ลานบาทอนดบท 6 ออสเตรเลย 27 โครงการ คดเปนมลคา12,071ลานบาทอนดบท7อเมรกา29โครงการคดเปนมลคา9,320ลานบาทอนดบท8เกาหลใต 35 โครงการ คดเปนมลคา 8,998 ลานบาท อนดบท 9 ไตหวน 42 โครงการ คดเปนมลคา6,652ลานบาทและอนดบท10อนโดนเซย3โครงการคดเปนมลคา4,972ลานบาท112

นอกจากนโยบายสงเสรมการลงทนจากตางประเทศแลวรฐบาลไทยยงมแนวนโยบายสงเสรมการลงทนของผประกอบการไทยในตางประเทศซงทผานมานกลงทนไทยไดเขาไปลงทนในอตสาหกรรมตางๆในตางประเทศเชนอตสาหกรรมการเกษตรและอาหารการท�าเหมองแรการผลตเสอผาส�าเรจรปและน�ารายไดกลบเขาสประเทศไทยเปนจ�านวนมากโดยขอมลจากธนาคารแหงประเทศไทยพบวานกลงทนไทยเขาไปลงทนในเมยนมาและฮองกงเปนจ�านวนมาก ซงเปนการลงทนในรปแบบน�าผลก�าไรกลบมาลงทนตอ

111 เพงอาง.น.2.112 เพงอาง.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


(re-investedearnings)ขณะทการลงทนในหมเกาะเคยแมนพบวาเปนการลงทนเพอการไดประโยชนจากการยกเวนภาษระหวางประเทศและไมมการควบคมปรวรรตเงนตรา113

นอกจากน รฐบาลไทยไดสงเสรมภาคเอกชนใหลงทนในตางประเทศ โดยเชอมโยงการผลตกบประเทศเพอนบานและเพอใหสอดคลองกบโลกาภวตนทางการคาและการรวมกลมประชาคมอาเซยนจงไดมการจดตงเขตเศรษฐกจพเศษชายแดน(SpecialEconomicZone:SEZ)เชนเขตเศรษฐกจพเศษตาก เขตเศรษฐกจพเศษมกดาหาร เขตเศรษฐกจพเศษสระแกว เขตเศรษฐกจพเศษตราด เขตเศรษฐกจพเศษสงขลา ซงนกลงทนภาคเอกชนไทยจะไดรบสทธพเศษในการลงทน ไดแก การลดตนทนในการประกอบการเนองจากคาจางแรงงานถกการเปนศนยกลางกระจายสนคาไปยงภมภาคเอเชยตะวนออก-เฉยงใตและการกระจายเทคโนโลยทางการผลต114


ผก�าหนดนโยบายดานการลงทนระหวางประเทศของไทยมมมมองตอการลงทนโดยตรงจากตางประเทศอยางไร


ผก�าหนดนโยบายดานการลงทนระหวางประเทศของไทยมองวาการลงทนโดยตรงจากตางประเทศมความส�าคญกบเศรษฐกจไทยคอนขางมากเนองจากประเทศไทยมเศรษฐกจขนาดเลกท�าใหปรมาณเงนออมภายในประเทศไมเพยงพอตอความตองการของธรกจทจะน�าไปใชในการขยายกจการดงนนเงนลงทนจากตางประเทศจะชวยลดชองวางระหวางเงนออมในประเทศกบความตองการเงนทน ผก�าหนดนโยบายในประเทศไทยยงมความคาดหวงดวยวาการลงทนจากตางประเทศจะท�าใหเกดการถายทอดเทคโนโลยและการถายทอดความร ซงจะชวยใหอตสาหกรรมของประเทศ มการพฒนาไดอยางกาวกระโดด เพมศกยภาพทางการแขงขนระยะยาวรวมถงชวยเพมการจางงาน

113ธนาคารแหงประเทศไทย.(2559).ภาพรวมการลงทนโดยตรงในตางประเทศของไทย.สบคนจากhttps://www.bot.or.th/Thai/FinancialMarkets/ThaiDirectInvestment/TDI_1/Pages/default.aspx(12กนยายน2560).

114ส�านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน.(2557).อางแลว.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


บรรณานกรม

ธนาคารแหงประเทศไทย. (2560).คณะกรรมการนโยบายการเงน (Monetary Policy Committee). สบคนจาก https://www.bot.or.th/Thai/MonetaryPolicy/MonetPolicyComittee/Pages/default.aspx(1กรกฎาคม2560).

.(2555).เครองมอการด�าเนนนโยบายการเงน.สบคนจากhttps://www.bot.or.th/Thai/Monetary-Policy/MonetPolicyKnowledge/DocLib_NEER/เครองมอการด�าเนนนโยบายการเงน%20(ธ.ค.%202555).pdf(1มถนายน2560).

.(2559).ภาพรวมการลงทนโดยตรงในตางประเทศของไทย.สบคนจากhttps://www.bot.or.th/Thai/FinancialMarkets/ThaiDirectInvestment/TDI_1/Pages/default.aspx(12กนยายน2560).

.(ม.ป.ป.).ความเปนมาของนโยบายการเงนในประเทศไทย.สบคนจากhttps://www.bot.or.th/Thai/MonetaryPolicy/MonetPolicyKnowledge/Pages/Framework.aspx(1มถนายน2560).

พระราชบญญตธนาคารแหงประเทศไทย (ฉบบท 4) พ.ศ. 2551. สบคนจาก https://www.bot.or.th/Thai/MonetaryPolicy/MonetPolicyComittee/MPR/DocLib1/BOT_decree.pdf

พรายพลคมทรพย.(2551).เศรษฐศาสตรการเงนระหวางประเทศ: ทฤษฎและนโยบาย(พมพครงท2).กรงเทพฯ:ส�านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ไพจตรวบลยธนสาร.(2555).การลงทนในตางประเทศของจน...ทศทางและแนวโนมในอนาคต.สบคนจากhttp://www.all-chinese.com/econ/karlngthunnitangpratheskhxngcinthisthanglaeanaew nom-nixnakht(31สงหาคม2560).

วรเวศมสวรรณระดา.(2553).การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรกบผลกระทบตอเศรษฐกจมหภาค.กรงเทพฯ:ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

ศภวฒสายเชอ.(14เมษายน2546).“การลงทนจากตางประเทศ.”ประชาชาตธรกจ.น.2.สตธรธนานธโชต.(2556).หนวยท8การเงนและการลงทนระหวางประเทศ.ในเอกสารการสอนชดวชาเศรษฐกจ

และการเมองระหวางประเทศ.นนทบร:สาขาวชารฐศาสตรมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.สเตเกอร,แมนเฟรด.(2553).โลกาภวตน: ความรฉบบพกพา (Globalization: A Very Short Introduction).

วรพจนวงศกจรงเรอง(แปล).กรงเทพฯ:โอเพนเวลดส.ส�านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน.(2552).ขอมลประเทศเวยดนาม.น.47-48.สบคนจากhttp://www.

boi.go.th/thai/clmv/Back_up/2010_vietnam/2010_vietnam_3_0-1.html(1กนยายน2560). .(2557).ยทธศาสตรการสงเสรมการลงทนในระยะ 7 ป (พ.ศ. 2558–2564). สบคนจากhttp://www.

thinkasiainvestthailand.com/boicontent/webfocus/pdf_374.pdf(12กนยายน2560). .(2560).สถตการลงทนโดยตรงจากตางประเทศรายเดอนสะสมป 2559 (มกราคม –ธนวาคม).น.1.

สบคนจากhttp://www.boi.go.th/upload/summarize_1612_73498.pdf(12กนยายน2560). . (ม.ป.ป.).ประวต BOI. สบคนจาก http://www.boi.go.th/clean/index.php?page=history (12

กนยายน2560).

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


สกญญาตนธนวฒนและคณะ.(2552). เศรษฐศาสตรทวไป (General Economics).กรงเทพฯ:มหาวทยาลยรามค�าแหง.

เสาวณจนทะพงษและสภทรธนบดภทร.(2555).การลงทนของไทยในประเทศเพอนบาน: กาวส�าคญของการเขาสกลมเศรษฐกจ AEC.กรงเทพฯ:ธนาคารแหงประเทศไทย.

โสภณวจตรเมธาวณชย. (2557).การลงทนโดยตรงจากตางประเทศ. สบคนจาก https://www.scbeic.com/th/detail/product/853(12กนยายน2560).

Abdelal, Rawi E. (2006). “Writing the Rules of Global Finance: France, Europe, and CapitalLiberalization.”Review of International Political Economy.13,1.pp.1–27.

. (2007).Capital Rules: The Construction of Global Finance.Cambridge,MA:HarvardUniversityPress.

Abiad,Abdul.,andMody,Ashoka.(2005).“FinancialReform:WhatShakesIt?WhatShapesIt?”American Economic Review.95,1.pp.66–88.

Amadeo,Kimberly. (2017).What Is Monetary Policy? Objectives, Types and Tools: 6 Ways to Legally Create Money Out of Thin Air. Retrieved from https://www.thebalance.com/what-is-monetary-policy-objectives-types-and-tools-3305867(1July2017).

Astrow,André.(2012).Gold and the International Monetary System.London:TheRoyalInstituteofInternationalAffairs.

Makin,AnthonyJ.(2017).International Money and Finance.NewYork:Routledge.Asiedu,E.(2005).Foreign Direct Investment in Africa: The Role of Natural Resources, Market

Size, Government Policy, Institutions and Political Instability.Retrievedfromhttp://ssrn.com/abstract=717361(1September2017).

Kose,Ayhan.,Prasad,Eswar.,Rogoff,Kenneth.,andWei,Shang-Jin.(2006).Financial Globaliza-tion: A Reappraisal.IMFWorkingPaperWP/06/189.

Bindseil,Ulrich.(2004).Monetary Policy Implementation: Theory, Past, and Present.NewYork:OxfordUniversityPress.

Brune,Nancy.,Garrett,Geoffrey.,Guisinger,Alexandra.,andSorens,Jason.(2001).“ThePoliticalEconomyofCapitalAccountLiberalization.”WorkingPaper.

Bussière,Matthieu., andMehl,Arnaud. (2008).China’s and India’s Roles in Global Trade and Finance: Twin Titans for the New Millenium?FrankfurtamMain,Germany:EuropeanCentralBank.pp.12-13.

Carbaug, Robert J. (2014). International Economics (15th ed.). Boston,MA: Cengage LearningSolution.

Carderelli,R.,Kose,M.A.,andElekdag,S.(2009).Capital Inflows: Macroeconomic Implications and Policy Responses.IMFWorkingPaper,WP/09/40.

Carstensen,K.,andToubal,F.(2004).“ForeignDirectInvestmentinCentralandEasternEuro-peanCountries:ADynamicPanelAnalysis.” Journal of Comparative Economics.32.pp.3-22.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


Chari,A.,andHenry,P.B.(2008).“Firm-SpecificInformationandtheEfficiencyofInvestment.”Journal of Financial Economics.87,3.pp.636–655.

Chinn,MenzieD., and Ito,Hiro. (2008). “ANewMeasureofFinancialOpenness.” Journal of Comparative Policy Analysis: Research and Practice.10,3.pp.309–322.

Cohn,TheodoreH.(2000).Global Political Economy: Theory and Practice.NewYork:Longman.Davarnejad,Leyla.(2008).Strengthening the Social Dimension of International Investment Agree-

ments by Integrating Codes of Conduct for Multinational Enterprises.PaperpresentedattheOECDGlobalForumonInternationalInvestment,27-28March2008.

Dixit,A.K.,andPindyck,R.S.(1994).Investment under Uncertainty.Princeton,NJ:PrincetonUniversityPress.

Dunning, J. H. (2004). “Determinants of Foreign Direct Investment: Globalization-InducedChangesandtheRoleofPolicies.”inAnnual World Bank Conference on Development Economics, Europe 2003: toward Pro-Poor Policies - Aid, Institutions, and Globalization, 24-26June2003,Oslo,Norway.pp.279-290.

Eichengreen,Barry.(2004).Capital Flows and Crises.Massachusetts:MITPress. .(2008).Globalizing Capital: A History of the International Monetary System(2nded.).

Princeton:PrincetonUniversityPress.fDi Intelligence. (2017).The fDi Report 2017: Global Greenfield Investment Trends. Retrieved

fromhttp://forms.fdiintelligence.com/report2017/files/The_fDi_Report_2017.pdf(1August2017).

Feldstein,Martin., and Horioka, Charles. (1980). “Domestic Saving and International CapitalFlows.” Economic Journal.90,358.pp.314–329.

Feldstein,Martin.(1999).“InternationalCapitalFlows:Introduction.”inFeldstein,Martin.(ed.).International Capital Flows.Chicago:UniversityofChicagoPress.

Frankel,JeffreyA.(1991).“QuantifyingInternationalCapitalMobilityinthe1980s.”inBernheim,B.Douglas., andShoven, JohnB. (eds.).National Saving and Economic Performance.Chicago:UniversityofChicagoPress.pp.227–270.

Freeman,JohnR.,andQuinn,DennisP.(2012).“TheEconomicOriginsofDemocracyRecon-sidered.”American Political Science Review.106,1.pp.58–80.

Frieden, JeffryA. (1991). “Invested Interests: The Politics ofNational Economic Policies in aWorldofGlobalFinance.”International Organization.45,4.pp.425–451.

Garrett,Geoffrey.(2000).“TheCausesofGlobalization.”Comparative Political Studies.33,6/7.pp.941–991.

Government Policy, Institutions and Political Instability. Retrieved from http://ssrn.com/ab-stract=717361(1September2017).

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


Grilli,Vittorio.,andMilesi-Ferretti,GianMaria.(1995).“EconomicEffectsandStructuralDeter-minantsofCapitalControls.”International Monetary Fund Staff Papers.42,3.pp.517–551.

Henry,PeterBlair.(2007).“CapitalAccountLiberalization:Theory,EvidenceandSpeculation.”Journal of Economic Literature,45,4.pp.887-935.

Holodny, Elena. (3 October 2016). “China's yuan officially joins the SDR.”Business Insider. Retrieved from http://www.businessinsider.com/chinese-yuan-officially-joins-the-imfs-sdr-2016-10(1March2017).

InternationalMonetary Fund. (2017a).About the IMF. Retrieved from http://www.imf.org/en/About(31January2017).

InternationalMonetaryFund.(2017b). IMF Members' Quotas and Voting Power, and IMF Board of Governors.Retrievedfromhttp://www.imf.org/external/np/sec/memdir/members.aspx(30July2017).

Javorcik,B.S.,Ozden,C.,Spatareanu,M.,andNeagu,I.C.(2011).“MigrantNetworksandForeignDirectInvestment.”Journal of Development Economics.94,2.pp.151-190.

Kastner,ScottL.,andRector,Chad.(2003).“InternationalRegimes,DomesticVeto-Players,andCapitalControlsPolicyStability.”International Studies Quarterly.47,1.pp.1–22.

Kontolemis,Zenon.(2003).Exchange Rates Are a Matter of Common Concern: Policies in the Run-up to the Euro?EconomicPapersNo.191.Brussels:EuropeanCommission.Retrievedfrom http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/pages/publication852_en.pdf (1March2017).

Kose,Ayhan.,Prasad,Eswar.,Rogoff,Kenneth.,andWei,Shang-Jin.(2006).Financial Globaliza-tion: A Reappraisal.IMFWorkingPaperWP/06/189.

Kose,M.A.,Prasad,E.S.,andTerrones,M.E.(2006).“HowdoTradeandFinancialIntegrationAffect the Relationship between Growth and Volatility?” Journal of International Economics.69.pp.176–202.

Kose,M.A.,Prasad,E.S.,Rogoff,K.,andWei,S.J.(2009).“Financial Globalization: A Reap-praisal.” IMF Staff Papers.56,1.pp.8–62.

Krugman,Paul.,andWells,Robin.(2015).Economics(4thed.).NewYork:WorthPublishers.Lane,PhilipR.,andMilesi-Ferretti,GianMaria.(2007).“TheExternalWealthofNationsMark

II: Revised and Extended Estimates of Foreign Assets and Liabilities, 1970–2004.” Journal of International Economics.73,2.pp.223–250.

Lane,PhilipR.,andMilesi-Ferretti,GianMaria.(2008).“TheDriversofFinancialGlobalization.”American Economic Review.98,2.pp.327–332.

Lane, Philip R., andMilesi-Ferretti, GianMaria. (2012). “External adjustment and the globalcrisis.”Journal of International Economics.88,2.pp.252-265.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


Miniane,Jacques.(2004).“ANewSetofMeasuresonCapitalAccountRestrictions.”IMF Staff Papers.51,2.pp.276–308.

Mishkin,FredericS.(1999).International Experiences with Different Monetary Policy Regimes. NBERWorkingPaperNo.6965.

Mukherjee,Bumba.,andSinger,DavidAndrew.(2010).“InternationalInstitutionsandDomesticCompensation:TheIMFand thePoliticsofCapitalAccountLiberalization.”American Journal of Political Science.54,1.pp.45–60.

Nonnenberg,M.,andMendonca,M.(2004).The Determinants of Direct Foreign Investment in Developing Countries.Retrievedfromhttp://ssrn.com/abstract=525462(1September2017).

Obstfeld,Maurice,Shambaugh,JayC.,andTaylor,AlanM.(2005).“TheTrilemmainHistory:TradeoffsamongExchangeRates,MonetaryPolicies,andCapitalMobility.”Review of Economics and Statistics.87.3.pp.423–438.

Ocampo,JoséAntonio. (2009).Special Drawing Rights and the Reform of the Global Reserve System.Retrievedfromhttp://k750i.net/files/publications/jao_brief.pdf(1March2017).

Okawa,Yohei, andWincoop, Eric van. (2012). ”Gravity in International Finance.” Journal of International Economics.87.pp.205-215.

Ostry,JonathanDavid.,Ghosh,AtishR.,Habermeier,Karl.,Chamon,Marcos.,Qureshi,Mahvash.,and Reinhardt, Dennis B.S. (2010).Capital Inflows: The Role of Controls. IMF StaffPositionNoteSPN/10/04.Washington,DC:InternationalMonetaryFund.

PatriciaKennett.(2008).“Introduction:Governance,theSateandPublicPolicyinaGlobalAge.”inKennett,Patricia.(ed.).Governance, Globalization and Public Policy.Cheltenham,UK:EdwardElgar.pp.3-18.

Pinto,PabloM.(2013).Partisan Investment in the Global Economy: Why FDI Loves the Left and the Left Loves FDI.Cambridge:CambridgeUniversityPress.

Peels,Rafael,etal.(2016).“CorporateSocialResponsibility(CSR).”inInternational Trade and Investment Agreements: Implications for States, Businesses and Workers.Geneva:Inter-nationalLabourOffice.

Quah,Danny. (20August 2014). “Economics,Democracy, and theNewWorldOrder.”Global Policy. Retrieved from http://www.globalpolicyjournal.com/blog/20/08/2014/economics-democracy-and-new-world-order(1August2017).

Schindler,Martin.(2009).“MeasuringFinancialIntegration:ANewDataSet.”IMF Staff Papers. 56,1.pp.222–238.

Simmons,BethA.(2000).“InternationalLawandStateBehavior:CommitmentandComplianceinInternationalMonetaryAffairs.”American Political Science Review.94,4.pp.819–835.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


Simmons, BethA., and Elkins, Zachary. (2004). “TheGlobalization of Liberalization: Policy Diffusion in the International Political Economy.”American Political Science Review. 98,1.pp.171–189.

Singer,David.(2007).Regulating Capital: Setting Standards for the International Financial System. Ithaca,NY:CornellUniversityPress.

Stone,Randall.(2008).“TheScopeofIMFConditionality.”International Organization.62,4.pp.589–620.

Tomz,Michael.(2013).“InternationalFinance.”inCarlsnaes,Walter.,Risse,Thomas.,andSim-mons,BethA.(eds.).Handbook of International Relation.London:SAGE.pp.692-719.

UNCTADa. International Investment Agreements. Retrieved from http://investmentpolicyhub.unctad.org/IIA(31August2017).

UNCTADb.About UNCTAD.Retrievedfromhttp://unctad.org/en/Pages/AboutUs.aspx(31August2017).

UNCTADc.The 2015 Investment Policy Framework for Sustainable Development.Retrievedfromhttp://investmentpolicyhub.unctad.org/Upload/Documents/INVESTMENT%20POLICY%20FRAMEWORK%202015%20WEB_VERSION.pdf(31August2017).

UNESCO.(2015).Toward Knowledge Societies.UNESCOWorldReport.Paris:UNESCO.VanMarrewijk,Charles.(2004).An Introduction to International Money and Foreign Exchange

Markets.DiscussionPaperNo.0407.Adelaide,Australia: InternationalMacroeconomicandFinanceProgram.

Williamson,John.(1985).The Exchange Rate System. revisededition.Washington,D.C.:InstituteforInternationalEconomics.

WTOa.The TRIMS Agreement.Retrivedfromhttps://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/18-trims.pdf(31August2017).

WTOb.Agreement on Trade Related Investment Measures.Retrivedfromhttps://www.wto.org/english/tratop_e/invest_e/invest_info_e.htm(31August2017).

Yeyati, Eduardo Levy., and Sturzenegger, Federico. (2010). “Monetary and Exchange Rate Policies.” inRodrik,Dani., andRosenzweig,Mark. (eds.).Handbook of Development Economics Volume 5.Armsterdam:ElsevierBV.pp.4215-4281.

Yoon, Il-Hyun. (2006). “Financial Crisis Theories Explaining the 1997 Thai Financial Crisis.”Thammasat Economic Journal.24,1.pp.127-157.