General information การแบ่�งแยกดังกล่�าวนั้�นั้ เห็�นั้ไดั�ชัดัที�ประเทีศภาคพื้��นั้ย�โรป

กนั้

ฐานั้ะเที�าเที�ยมกนั้

(Imperative)

สมยโรมนั้

สมยคล่าสส#ค

สมยขุ�นั้นั้างปกครอง

นั้อกจากนั้��การจดัการปกครองส�วนั้กล่างแล่ะที�องถิ่#(นั้ค�อนั้ขุ�างเป)นั้ระเบ่�ยบ่อย*�แล่�ว ที+าให็�โอกาสที�(ร +ฐจะขุ�มเห็งประชัาชันั้เป)นั้ไปไดั�ยาก อ�กที�งศาล่ยงสามารถิ่ให็�ความ

ความค#ดัเร�(องการแบ่�งแยกสาขุากม.ออกเป)นั้กม.เอกชันั้แล่ะมห็าชันั้ม�มาตั้�งแตั้�โรมนั้

องกฤษรบ่อ#ทีธิ#พื้ล่จากกม.โรมนั้นั้�อยจ1งไม�ยอมรบ่ห็ล่กการแบ่�งแยกสาขุากม.ออกจาก

กม.มหาชนอาจเกดจากกม. ล่ายล่กษณ์3อกษร จาร�ตั้ประเพื้ณ์� ห็ร�อทีฤษฎี�ทีางว#ชัาการกม. มห็าชันั้พื้ฒนั้ามากในั้ฝร(งเศสประเทีศระบ่บ่CommonLaw ไม�ม�การแบ่�งแยกสาขุาขุองกม.ออกจากกนั้ห็ล่กเกณ์ฑ์3ว�ากม.ใดัเป)นั้กม.มห็าชันั้ - ดั*ว�าเป)นั้ก#จการขุองใคร : รฐ ห็ร�อ ส�วนั้ตั้ว - ดั*ว�ากม. ให็�ใครเป)นั้ประธิานั้แห็�งส#ทีธิ# : ถิ่�าเป)นั้กม. เอกชันั้ ผู้*�ทีรงส#ทีธิ#จะอย*�ในั้

- ดั*ว�ากม. นั้�นั้เคร�งครดัห็ร�อไม� : ถิ่�าผู้�อนั้ปรนั้ไดั�ก�มกจะเป)นั้กม. เอกชันั้ ในั้ขุณ์ะที�( กม. มห็าชันั้จะม�ร*ปแบ่บ่เคร�งครดั (Rigid) บ่ทีบ่งคบ่ม�ล่กษณ์ะที�(ห็ล่�กเล่�(ยงไม�ไดั�

A.V. Dicey คดัค�านั้การตั้�งศาล่ปกครองในั้องกฤษอย�างร�นั้แรงในั้ประเทีศไทียแบ่�งเป)นั้กม. เอกชันั้แล่ะมห็าชันั้ ในั้สมย รชักาล่ที�( 6แบ่�งกม. ออกเป)นั้ กม.เอกชันั้(Jus privatum) กม.มห็าชันั้(Jus publicum) แล่ะ กม.ศาสนั้า(Jus sacrum)

แนั้วการแบ่�งแยกอย*�ที�( "ก#จการ" เป)นั้ส+าคญกม. มห็าชันั้พื้ฒนั้าอย�างรวดัเร�วกม.ปกครองเก#ดัขุ1�นั้ในั้ย�คนั้��Ulpian สร�ปความห็มายกม. มห็าชันั้ว�า "กม.ที�(เก�(ยวกบ่รฐ"ม�การจดัที+าประมวล่กม. โรมนั้ (corpus juris civilis) ขุ1�นั้เป)นั้คร�งแรกในั้สมย พื้ระเจ�าJustinian ม*ล่บ่ทีนั้#ตั้ศาสตั้ร3(Institutions) เป)นั้รากฐานั้ที�(ส+าคญที�(ส�ดั แล่ะแบ่�งกม.ออกเป)นั้ สามภาคค�อ Persona(ความสมพื้นั้ธิ3บ่�คคล่) Res(ทีรพื้ย3ส#นั้มรดัก) Actio (เพื้�ง)

กม.มหาชนภาคพื้��นยุ�โรป ไดั�รบ่อ#ทีธิ#พื้ล่จากประมวล่กม.เพื้�งขุองพื้ระเจ�าJustinianเป)นั้อย�างมากกม.มห็าชันั้ม�ฐานั้ะส*งกว�ากม.เอกชันั้นั้กกม.ฝร(งเศสจะเขุ�าใจเร�(องกม. มห็าชันั้ดั�มาก โดัยอาศย Jus publicumเป)นั้รากฐานั้

กม.มหาชนในประเทศCommon Law ไม�ยอมรบ่ปรชัญากม.โรมนั้ในั้เร�(องกม. มห็าชันั้ โดัยถิ่�อว�าศาล่เป)นั้ผู้*�สร�างกม. แล่ะยง คงไดั�รบ่อ#ทีธิ#พื้ล่ในั้เร�(องศกดั#นั้า(Feudalism)

เป)นั้ธิรรมแก�ราษฎีรไดั�ดั�อย*�แล่�ว โดัยอาศยห็ล่กนั้#ตั้#ธิรรม(Rule of law)ประเภทของกม.มหาชน ที�(ส+าคญที�(ส�ดัค�อ กม. รฐธิรรมนั้*ญ แล่ะ กม.ปกครอง

กม. อ�(นั้ เชั�นั้ ว#ธิ�พื้#จารณ์าความปกครอง กม. อาญา ว#ธิ�พื้#จารณ์าความอาญา กม. อ�(นั้ว�าดั�วยธิรรมนั้*ญศาล่ย�ตั้#ธิรรม ว�าดั�วยว#ธิ�พื้#จารณ์าความเพื้�ง เป)นั้ตั้�นั้

General information ปรชัญารากฐานั้ที�(ส+าคญ ไดั�แก� ปรชัญาว�าดั�วยรฐ แล่ะ ว�าดั�วยอ+านั้าจอธิ#ปไตั้ย

แล่ะ ฝร(งเศส ปรชัญากฏห็มายแล่ะการเม�องแบ่�งออกเป)นั้ สอง ฝ;ายให็ญ� ๆค�อ

Greek

ประเทีศชัาตั้#จะม�ผู้าส�กถิ่�าปกครองแบ่บ่ราชัาธิ#ปไตั้ย ทีรพื้ย3ส#นั้เป)นั้บ่�อเก#ดัขุองอ+านั้าจ อ+านั้าจเป)นั้บ่�อเก#ดัขุองความขุดัแย�ง จ1งควรล่�มเล่#ก กรรมส#ทีธิ#=ในั้ทีรพื้ย3ส#นั้โดัยส#�นั้เชั#ง เว�นั้แตั้�ชันั้ชั�นั้ประดั#ษฐ3แล่ะใชั�แรงงานั้ ชัายห็ญ#งควรม�ห็นั้�าที�(เที�าเที�ยมกนั้ คล่�ายล่ทีธิ#คาร3ล่ มาร3กซ์3 จนั้อาจกล่�าวไดั�ว�า อ�ดัมรฐเป)นั้บ่�อเก#ดัคอมม#วนั้#สตั้3แตั้�ม� ความแตั้กตั้�างส+าคญค�อ

กล่�าวถิ่1งเร�(องรฐไว�อย�างเป)นั้ระเบ่�ยบ่ที�(ส�ดัRoman

สม�ยุกลาง

ห็ากผู้*�นั้+าไม�ดั+ารงตั้นั้อย*�ในั้ธิรรม ประชัาชันั้ก�ไม�จ+าตั้�องยอมตั้นั้อย*�ใตั้�อ+านั้าจนั้�นั้

สม�ยุฟื้ � นฟื้!ศลปวิทยุา(Renaissance)

แล่ะรฐศาสตั้ร3เล่�มแรกขุองโล่กที�(เขุ�ยนั้เป)นั้ภาษาองกฤษ โดัยโจมตั้�อ+านั้าจขุอง สนั้ตั้ปาปาอย�างร�นั้แรง แตั้�เชั�(อในั้ความเสมอภาคระห็ว�างบ่�คคล่ แล่ะสญญาประชัาคม

สม�ยุหล�งฟื้ � นฟื้!ศลปวิทยุา

บ่ญญตั้#ห็ล่กการแบ่�งแยกอ+านั้าจ โดัยองค3กรตั้�องเป)นั้อ#สระ ขุ1�นั้ตั้�อกนั้ให็�นั้�อยที�(ส�ดั

กม. มห็าชันั้ ม#ใชั�เร�(องทีางนั้#ตั้#ศาสตั้ร3เที�านั้�นั้ ยงอาศย รฐศาสตั้ร3 เศรษฐศาสตั้ร3 แล่ะปรชัญาปรชัญาทีางกม.ธิรรมชัาตั้#ม�ส�วนั้ที+าให็�กม.มห็าชันั้พื้ฒนั้าเป)นั้อนั้มากMonstequia เป)นั้ทีฤษฎี�ที�(ใชั�เป)นั้รากฐานั้ในั้การก+าห็นั้ดัร*ปแบ่บ่การเม�องขุอง อเมร#กา

1) ฝ;ายนั้#ยมกม. ธิรรมชัาตั้# เร�ยกร�องให็�จ+ากดัอ+านั้าจรฐอนั้ไม�เป)นั้ธิรรม 2) ฝ;ายนั้#ยมกม. บ่�านั้เม�อง รฐม�อ+านั้าจส*งส�ดัSocartis ศาสดัาขุองผู้*�สอนั้ ไม�ใชั�นั้กกม. แตั้�เป)นั้ปรชัญาเมธิ� ปรชัญาแบ่บ่ซ์กถิ่าม(ป?อนั้ค+าถิ่ามให็�ตั้อบ่) Socratic method ห็ร�อ Case study Plato ศาสดัาขุองผู้*�ค#ดั อ�ดัมรฐ(Republic) เป)นั้วรรณ์กรรมชั#�นั้ส+าคญ ระบ่�ว�ากม.ไม�ใชั�ส#(งจ+าเป)นั้ในั้อ�ดัมรฐ วรรณ์กรรมอ�(นั้ ไดั�แก� รฐบ่�ร�ษ (statesman) แล่ะ Laws

- อ�ดัมรฐม��งแก�ไขุป@ญห็าศ�ล่ธิรรม มากกว�าเร�(องเศรษฐก#จ - อ�ดัมรฐม��งจดัการป@ญห็าเศรษฐก#จในั้วงแคบ่ มากกว�าที�งประเทีศห็ร�อที�งโล่กAristotle ศาสดัาขุองผู้*�เร�ยนั้ เป)นั้บ่#ดัารฐศาสตั้ร3 แล่ะม�อ#ทีธิ#พื้ล่ตั้�อการพื้ฒนั้ากม.มห็าชันั้ ตั้�งส+านั้ก Lyceum วรรณ์กรรม เร�(อง Politics (ถิ่�อเป)นั้คมภ�ร3ร ฐศาสตั้ร3) แล่ะ Ethics แล่ะ Rule of law

Cicero งานั้ส+าคญค�อ Republic แล่ะ LawsSaint Augustine of Hippo เร�ยบ่เร�ยงเร�(อง The city of God โดัยแบ่�งสงคมออกเป)นั้ 4 ระดับ่ไดั�แก� บ่�านั้(domus) เม�อง(civitas) โล่ก(orbisterrae) จกรวาล่(mundus)John of Salisbury เร�ยบ่เร�ยงเร�(อง Policraticus โดัยราชัาตั้�องเคารพื้ประชัาชันั้แล่ะ ปกครองประชัาชันั้ดั�วยบ่ญชัาแห็�งกม. ( ตั้�างกบ่ ทีรราชัย3)

Saint Thomas Aquinas อธิ#บ่ายแนั้วค#ดักม. ธิรรมชัาตั้#อย�างล่ะเอ�ยดั แล่ะเนั้�นั้อ#ทีธิ#พื้ล่ ขุองศาสนั้าคร#สตั้3 โดัยแบ่�งกฎีออกเป)นั้ 4 ประเภทีค�อ กฎีนั้#รนั้ดัร กฎีธิรรมชัาตั้#

( กฎีศกดั#=ส#ทีธิ#= = Divine law) กฎีศกดั#=ส#ทีธิ#= กฎีห็มายขุองมนั้�ษย3 จนั้นั้+ามาประย�กตั้3เร�(องล่+าดับ่ชั�นั้ขุองกม.Jean Bodin ตั้+าราว�าดั�วยสาธิารณ์รฐ แล่ะ ว#ธิ�ที+าความเขุ�าใจกบ่ประวตั้#ศาสตั้ร3Thomas Hobbes แตั้�งเร�(องรฐฐาธิ#ป@ตั้ย3 (Leviathan) โดัยเป)นั้ตั้+าราปรชัญาการเม�อง

(Social contact) ขุณ์ะเดั�ยวกนั้ก�ปฏ#เสธิทีฤษฎี�เทีวส#ทีธิ# ยงยอมรบ่ว�ากม. เป)นั้ส#(งส+าคญในั้รฐ แตั้�รฏฐาธิ#ป@ตั้ย3ควรอย*�เห็นั้�อกม. (เผู้ดั�จการ?)James Harrington ตั้�พื้#มพื้3The commonwealth of OceanaJohn Locke ตั้�พื้#มพื้3 Two treaties of government (สองเล่�มว�าดั�วยการปกครอง) " มนั้�ษย3ม�ส#ทีธิ#ตั้#ดัตั้วตั้�งแตั้�เก#ดั ถิ่�ารฐล่ะเม#ดัส#ทีธิ# ประชัาชันั้ม�ส#ทีธิ#ล่�มรฐบ่าล่ไดั�"Edmund Burke ตั้+าราสดั�ดั�สงคมธิรรมชัาตั้# (A vindication of natural society)Jeremy Bentham เป)นั้นั้กปรชัญาทีางกม.มห็าชันั้Ablbert Venn Dicey ตั้�พื้#มพื้3 Introduction to the study of the law of the constitution ซ์1(งถิ่�อเป)นั้ตั้+ารากม.รฐธิรรมนั้*ญที�(ส+าคญที�(ส�ดัเล่�มห็นั้1(งขุององกฤษMonstesquieu ตั้�พื้#มพื้3เร�(อง เจตั้นั้ารมย3แห็�งกม.(Esprit des Lois) แล่ะเป)นั้ที�(มา ขุองการปกครองแบ่บ่ประชัาธิ#ปไตั้ยในั้อเมร#กา แล่ะยงกล่�าวไว�ว�า "สงคมใดัไม� ยอมรบ่การแบ่�งแยกอ+านั้าจ สงคมนั้�นั้ห็าไดั�ชั�(อว�าม�รฐธิรรมนั้*ญไม�"

เพื้�(อให็�ม�การถิ่�วงดั�ล่อ+านั้าจ

โดัยกล่�าวว�า รฐเก#ดัจากการที�(คนั้ห็ล่ายคนั้รวมกนั้อย*�แล่ะสล่ะประโยชันั้3ส�วนั้นั้�อยเพื้�(อ

ขุองประชัาชันั้ในั้ชัาตั้#ซ์1(งแสดังออกร�วมกนั้ วรรณ์กรรมนั้��ม�ผู้ล่ตั้�อการปฏ#วตั้#ในั้อเมร#กา

ปร�ชญวิ$าด%วิยุร�ฐ โดัยม�ดั#นั้แดันั้ ประชัากร อ+านั้าจอธิ#ปไตั้ย แล่ะ รฐบ่าล่เป)นั้องค3ประกอบ่ทีางการเม�อง

ประเทีศที�(จะเป)นั้นั้#ตั้#รฐไดั� ตั้�องม�ล่กษณ์ะดังนั้��

ปร�ชญาวิ$าด%วิยุอ'านาจอธิปไตยุอ+านั้าจอธิ#ปไตั้ยตั้�องม� 1) Absoluteness 2) Comprehensiveness 3) Permanence 4) Indivisibilityรฐธิรรมนั้*ญไทียไม�เคยยอมรบ่การแบ่�งแยกอ+านั้าจที�(เคร�งครดัห็ร�อเดั�ดัขุาดัยกเว�นั้ประเทีศที�(ยอมรบ่การแบ่�งแยกอ+านั้าจเก�อบ่เดั�ดัขุาดัค�อรฐธิรรมนั้*ญขุองประเทีศ ที�(ปกครองในั้ระบ่บ่ประธิานั้าธิ#บ่ดั�

ไดั� ซ์1(งเร�ยกว�าเป)นั้ระบ่บ่รฐสภา

Jean Jacques Rousseau วรรณ์กรรมที�(ส+าคญค�อ สญญาประชัาคม Social contract

ประโยชันั้3ส�วนั้ให็ญ� ประโยชันั้3ส�วนั้นั้�อยที�(ว�าค�อ ส#ทีธิ#เสร�ภาพื้ แล่ะ กม.ค�อเจตั้จ+านั้ง

Thomas Jefferson เป)นั้ประธิานั้าธิ#บ่ดั�คนั้ที�( 3 ขุองอเมร#กา ม�ความร* �กม.มห็าชันั้ดั�มากJohn Marshall ผู้ล่งานั้ในั้คดั�พื้#พื้าษาMarbury V. Madison ซ์1(งไดั�ว#นั้#จฉัยว�า "รฐธิรรมนั้*ญเป)นั้กม. ส*งส�ดั กม.ธิรรมดัาห็�ามขุดักบ่รฐธิรรมนั้*ญ"Karl Marx เร�ยบ่เร�ยงเร�(อง ค+าประกาศป;าวร�องขุองคอมม#วนั้#สตั้3 (Communist manifesto)Hans Kelsen งานั้เขุ�ยนั้เร�(อง กม.ระห็ว�างประเทีศAristotole เชั�(อว�ารฐเก#ดัจากว#วฒนั้าการทีางการเม�องขุองมนั้�ษย3(Theory of evolution)

ทีฤษฎี�สญญาประชัาคมเป)นั้ผู้ล่มาจากความค#ดัขุอง Thomas Hobbes, John Locke, แล่ะ RousseauNation ม�ความเป)นั้อนั้ห็นั้1(งอนั้เดั�ยวกนั้ทีางวฒนั้ธิรรม ภาษา ศาสนั้า มากกว�าค+าว�าStateตั้ามกม. เอกชันั้ขุองไทีย รฐไม�ใชั�นั้#ตั้#บ่�คคล่ แตั้�ถิ่�าตั้ามกม.ระห็ว�างประเทีศซ์1(งเป)นั้ กม. มห็าชันั้ รฐจะเป)นั้นั้#ตั้#บ่�คคล่ไดั� (แตั้�ถิ่�าเป)นั้กม. มห็าชันั้ที(วไป เชั�นั้ รฐธิรรมนั้*ญ ห็ร�อ กม. ปกครอง ประเทีศไทียไม�ถิ่�อว�ารฐเป)นั้นั้#ตั้#บ่�คคล่)

- ในั้ประเทีศนั้�นั้ กม. ตั้�องอย*�เห็นั้�อส#(งใดั ๆ - ขุองเขุตั้อ+านั้าจรฐย�อมก+าห็นั้ดัไว�แนั้�นั้อนั้ โดัยม�การแบ่�งแยกอ+านั้าจ - ผู้*�พื้#พื้ากษาม�อ#สระในั้การพื้#จาณ์าคดั� โดัยศาล่ควบ่ค�มการที+างานั้ขุองเจ�าพื้นั้กงานั้

แนั้วความค#ดัดังกล่�าวขุ�างตั้�นั้ ไดั�ว#วฒนั้าการตั้�อมาเป)นั้ Rule of law - ฝ;ายบ่ร#ห็ารไม�ม�อ+านั้าจตั้ามอ+าเภอใจ - ที�กคนั้อย*�ใตั้�กม.แล่ะศาล่เดั�ยวกนั้ - กม.รฐธิรรมนั้*ญเป)นั้ผู้ล่มากจากกม.ระห็ว�างประเทีศ

การแบ่�งแยกห็นั้�าที�(ที+ากนั้โดัยองค3การตั้�าง ๆ ซ์1(งไม�จ+าเป)นั้ตั้�องม�ครบ่ 3 องค3กร

ประเทีศไทียจดัร*ปแบ่บ่ขุองอ+านั้าจอธิ#ปไตั้ยโดัยแบ่�งเป)นั้ 3 องค3กร แตั้�ให็�เก�(ยวขุ�องกนั้

General information

ประเภทของร�ฐธิรรมน!ญ ตั้ามร*ปแบ่บ่ขุองรฐ ตั้ามร*บ่ขุองรฐ ตั้ามว#ธิ�การบ่ญญ+ตั้# ตั้ามว#ธิ�การแก�ไขุ ตั้ามก+าห็นั้ดัเวล่าการใชั� ตั้ามล่กษณ์ะรฐสภา ตั้ามล่กษณ์ะฝ;ายบ่ร#ห็าร ตั้ามล่กษณ์ะฝ;ายตั้�ล่าการ ตั้ามล่กษณ์ะความเป)นั้จร#งห็ร�อการใชั�

การแก%ไขและยุกเลกร�ฐธิรรมน!ญ

ขุ�นั้ตั้อนั้แก�ไขุ

การยกเล่#ก

ร�ฐธิรรมน!ญและกม.ร�ฐธิรรมน!ญ

กม.ร�ฐธิรรมน!ญและกม. ปกครอง

กม.ประกอบร�ฐธิรรมน!ญ(Organic law)

โครงสร%างของร�ฐธิรรมน!ญ

กฎีเกณ์ฑ์3การปกครองประเทีศ (Organization chart)

บ่ทีบ่ญญตั้#เก�(ยวกบ่เสร�ภาพื้ (Bill of Rights) กฎีเกณ์ฑ์3อ�(นั้ ๆ ในั้รฐธิรรมนั้*ญ (Technical Rules)

ค'าปรารภ(Preamble)

เน��อควิามร�ฐธิรรมน!ญ

ร!บของร�ฐ

รฐตั้ามรฐธิรรมนั้*ญไทีย

ประม�ขของร�ฐ ประธิานั้าธิ#บ่ดั�

พื้ระมห็ากษตั้ร#ย3

รฐเดั�(ยว(Unitary state) รฐรวมสองรฐ(Union)

รฐรวมห็ล่ายรฐ (Federation)

อ+านั้าจอธิ#ปไตั้ย ตั้ล่อดัจนั้ความสมพื้นั้ธิ3ระห็ว�างองค3กร ซ์1(งมกเป)นั้ล่ายล่กษณ์3อกษร

เม�องขุองรฐ เป)นั้ค+าที�(กว�างกว�ารฐธิรรมนั้*ญ แล่ะคล่�มถิ่1งกฎีเกณ์ฑ์3การปกครอง

รฐธิรรมนั้*ญไทียเป)นั้ประเภทีที�(แก�ไขุยาก รฐในั้ทีางว#ชัาการตั้�องม� ดั#นั้แดันั้ ประชัาชันั้ อ+านั้าจอธิ#ปไตั้ย รฐบ่าล่

ในั้ประเทีศไทีย ถิ่�อเป)นั้ประเพื้ณ์Bการเม�องว�า ไม�ว�าจะม�รฐประห็ารห็ร�อปฏ#วตั้# การตั้รา รฐธิรรมนั้*ญให็ม�ถิ่�อเป)นั้การตั้กล่งร�วมกนั้ระห็ว�างประม�ขุรฐแล่ะผู้*�ก�อการเสมอ

จดัที+าแล่ะค��มครองเสร�ภาพื้

ล่ายล่กษณ์3อกษณ์แล่ะไม�เป)นั้

ปกครองจะแสดังความเก�(ยวพื้นั้ระห็ว�างราษฎีรเป)นั้รายบ่�คคล่กบ่รฐ

รฐเดั�(ยว รฐรวมเป)นั้แล่ะไม�เป)นั้ล่ายล่กษณ์3อกษร

แก�ไขุยาก แก�ไขุง�ายชั(วคราวแล่ะถิ่าวร

ม�ศาล่ปกครองแล่ะไม�ม�

ที+าให็�การร�างรฐธิรรมนั้*ญรวดัเร�วขุ1�นั้ ที+าให็�ม�ขุ�อความรายล่ะเอ�ยดันั้�อย จดัจ+าง�าย ที+าให็�การแก�ไขุง�าย

ขุองไทียจดัอย*�ในั้ประเภทีแก�ไขุยาก รวมที�งขุองอเมร#กา ขุององกฤษ อ#สราเอล่ นั้#วซ์�แล่นั้ดั3 แก�ไขุง�าย

การเม�องที�(สงกดัอย*�

รฐธิรรมนั้*ญ ตั้�างจาก กม.รฐธิรรมนั้*ญรฐธิรรมนั้*ญ เก�(ยวพื้นั้กบ่อ+านั้าจ การจดัให็�ม� แล่ะ อ+านั้าจจดัที+ารฐธิรรมนั้*ญ เป)นั้กม. ที�(วางระเบ่�ยบ่ห็ร�อกฎีเกณ์ฑ์3เก�(ยวกบ่รฐ ว�าดั�วยดั#นั้แดันั้ ประชัาชันั้ รฐบ่าล่ แล่ะ

กม.รฐธิรรมนั้*ญ Constiutution law กม.มห็าชันั้ที�(วางระเบ่�ยบ่เก�(ยวกบ่สถิ่าบ่นั้การ

ที�(ไม�เป)นั้ล่ายล่กษณ์3อกษรดั�วย ดั�วยเห็ตั้�นั้��กม. รฐธิรรมนั้*ญจ1งอาจไม�เป)นั้ล่ายล่กษณ์3 อกษร ( องกฤษแม�จะไม�ม�รฐธิรรมนั้*ญเป)นั้ล่ายล่กษณ์3อกษร แตั้�ก�ม�กม.รฐธิรรมนั้*ญ)

รฐธิรรมนั้*ญเก#ดัจากอ+านั้าจส+าคญ 2 ประการค�อ อ+านั้าจการจดัให็�ม� แล่ะ อ+านั้าจการจดัที+า

ธิรรมนั้*ญห็ร�อกม. ขุองรฐว�าดั�วยรายล่ะเอ�ยดัเก�(ยวกบ่ดั#นั้แดันั้ ประชัากร อ+านั้าจอธิ#ปไตั้ยเป)นั้กม. สาขุามห็าชันั้ ซ์1(งส+าคญที�(ส�ดั ซ์1(งที+าเป)นั้ล่ายล่กษณ์3อกษร ยกเว�นั้องกฤษ

ส#งคโปร3ม�รฐธิรรมนั้*ญ 2 ฉับ่บ่ค�อ ขุองตั้นั้เอง แล่ะ ขุองมาเล่เซ์�ย รฐธิรรมนั้*ญฉับ่บ่แรกค�อ พื้รบ่. ธิรรมนั้*ญปกครองแผู้�นั้ดั#นั้สยามชั(วคราว 2475

ฉับ่บ่ 2489 เป)นั้ะประชัาธิ#ปไตั้ยมาก 2492แล่ะ2517เป)นั้ประชัาธิ#ปไตั้ยมากเร�(องว#ธิ�

ความแตั้กตั้�างขุองรฐธิรรมนั้*ญแล่ะกม.รฐธิรรมนั้*ญ อย*�ที�(ร ฐธิรรมนั้*ญจะก+าห็นั้ดั รายล่ะเอ�ยดัมากกว�า แล่ะ เป)นั้ล่ายล่กษณ์3อกษร ส�วนั้กม.รฐธิรรมนั้*ญม�ที�งส�วนั้ที�(เป)นั้

กม.รฐธิรรมนั้*ญวางระเบ่�ยบ่ปกครองรฐในั้ระดับ่ส*งแล่ะกว�างกว�ากม.ปกครองกม. รฐธิรรมนั้*ญแสดังความสมพื้นั้ธิ3ระห็ว�างรฐกบ่ราษฎีรส�วนั้รวม ในั้ขุณ์ะที�(กม.

กม.รฐธิรรมนั้*ญส+าคญกว�ากม.ปกครอง

เอกาธิ#ปไตั้ย-คณ์ะบ่�คคล่-คณ์ะบ่�คคล่ส�วนั้มาก(Aristototle)

ฝ;ายบ่ร#ห็ารตั้�องรบ่ผู้#ดัชัอบ่ตั้�อรฐสภา แล่ะ ไม�ตั้�องรบ่ผู้#ดัชัอบ่(ประธิานั้าธิ#บ่ดั�)

ตั้รงตั้�อสภาพื้สงคม(Normative) เก#นั้ความจร#ง(Nominal) ตั้บ่ตั้าคนั้(Semantic)กม.การปกครองประเทีศที�(แยกออกมาบ่ญญตั้#ไว�ตั้�างห็ากจากรฐธิรรมนั้*ญ

ที+าให็�วางรายล่ะเอ�ยดัเก�(ยวกบ่กม.การปกครองไดั�เห็มาะสมกบ่สถิ่านั้การณ์3

ผู้*�ม�ส#ทีธิ#เสนั้อแก�ไขุ ไดั�แก� ประม�ขุ สมาชั#กนั้#ตั้#บ่ญญตั้# คณ์ะรมตั้. ประชัาชันั้( สมาชั#กนั้#ตั้#บ่ญญตั้#ตั้�องม�จ+านั้วนั้พื้อสมควร ไม�ให็�เสนั้อเป)นั้เอกเทีศ)ตั้�องมาจากคณ์ะรมตั้.ห็ร�อสส.ไม�นั้�อยกว�า1/3 แตั้�ตั้�องไดั�รบ่ความเห็�นั้ชัอบ่จากพื้รรค

ตั้�องเสนั้อเป)นั้ร�างรฐธิรรมนั้*ญแก�ไขุเพื้#(มเตั้#ม ( ไม�ใชั�ร�าง พื้รบ่.) วาระส�ดัที�ายตั้�องล่งคะแนั้นั้มากกว�าก1(งห็นั้1(งขุองสมาชั#กที�ง 2 สภา

กม.ที�(มาที�ห็ล่งย�อมยกเล่#กกม.ที�(ม�มาก�อนั้ไดั�(Lex posterior derogat legi priori)ปฏ#วตั้#(Revolution) พื้ฤตั้#การณ์3การล่�มล่�างระบ่อบ่การปกครอง แล่�วใชั�ก+าล่งสถิ่าปนั้าให็ม�

เป)นั้การเปล่�(ยนั้แปล่งการปกครองห็ร�อล่�มล่�างสถิ่าบ่นั้ประม�ขุขุองรฐ ผู้*�กระที+ามก เป)นั้ประชัาชันั้ที�(รวมตั้วกนั้ ห็ร�อคณ์ะบ่�คคล่โดัยการสนั้บ่สนั้�นั้ขุองประชัาชันั้

เป)นั้การเปล่�(ยนั้แปล่งอ+านั้าจการบ่ร#ห็ารประเทีศ ผู้*�กระที+ามกเป)นั้คนั้ในั้คณ์ะรฐบ่าล่ ห็ร�อทีห็าร

นั้#รโทีษกรรม แตั้�ทีางปฏ#บ่ตั้#มกกระที+า

ค+าส(งขุองห็วห็นั้�าคณ์ะปฏ#วตั้# เป)นั้การใชั�อ+านั้าจในั้ทีางบ่ร#ห็ารแล่ะตั้�ล่าการ ประกอบ่ดั�วยค+าปรารภ แล่ะ ส�วนั้ที�(เป)นั้เนั้��อความ

บ่างคร�งก�ไม�ไดั�เขุ�ยนั้ไว�ชัดัเจนั้เสมอไป จ1งอาจไม�จ+าเป)นั้ตั้�องเขุ�ยนั้ไว�ก�ไดั�

มกม�ขุ�อความในั้ค+าปรารภส�นั้กว�ารฐธิรรมนั้*ญฉับ่บ่ถิ่าวร รฐธิรรมนั้*ญไทียถิ่�อเป)นั้ธิรรมเนั้�ยมว�า มกม�ค+าปรารภย�ดัยาว แล่ะมกจะม�ขุ�อความนั้��

ขุนั้บ่ธิรรมเนั้�ยมประเพื้ณ์�ขุองประเทีศนั้�นั้ ๆ เอง แล่ะจ+าตั้�องอาศยนั้กอกษรศาสตั้ร3

ประโยชันั้3ขุองค+าปรารภ

ในั้ประเทีศคอมม#วนั้#สตั้3 อ+านั้าจที�งปวงเป)นั้ขุองประชัาชันั้เตั้�แสดังออกทีางพื้รรค การก+าห็นั้ดักฎีเกณ์ฑ์3ตั้�าง ๆ ห็าจ+าตั้�องแสดังโดัยชัดัเจนั้ไม�ถิ่�อเป)นั้เร�(องส+าคญที�(ตั้�องบ่ญญตั้#ไว�

ไม�ปรากฏในั้รฐธิรรมนั้*ญที�(ไม�เป)นั้ล่ายล่กษณ์3อกษร เชั�นั้ องกฤษ ความเป)นั้กฎีห็มายส*งส�ดัที+าให็� แก�ไขุห็ร�อยกเล่#กไดั�ยาก แล่ะ ส#(งใดัจะแย�งไม�ไดั�

รฐประห็าร(Coup d' Etat) การใชั�ก+าล่งห็ร�อการกระที+าอนั้ม#ชัอบ่เพื้�(อเปล่�(ยนั้แปล่งรฐบ่าล่

ผู้��กระที+าส+าเร�จย�อมเป)นั้รฏฐาธิ#ป@ตั้ย3 (Sovereign) ในั้ทีางทีฤษฎี�ไม�จ+าเป)นั้ตั้�องม�พื้รบ่.

แถิ่ล่งการณ์3คณ์ะปฎี#วตั้# ไม�ม�ผู้ล่ทีางกม. เชั�นั้ประกาศคณ์ะปฏ#วตั้#

ค+าปรารภ ตั้�างกบ่ขุ�อความที�(เขุ�ยนั้ไว�ร#มกระดัาษ (Marginal note / q.u.)

อาจใชั�ย�นั้ยนั้ความห็มายแที�จร#งขุองกม.แตั้�ตั้�องบ่ญญตั้#ไว�ชัดัแจ�งแล่ะแนั้�นั้อนั้ ในั้คอมม#วนั้#สตั้3 เห็�ฯว�า ค+าปรารถิ่�อดั�จกม.แล่ะม�ผู้ล่ทีางกม.เชั�นั้รฐธิรรมนั้*ญ

ในั้อเมร#กาแล่ะย�โรป เห็�นั้ว�าม#ใชั�กม.แล่ะเป)นั้คนั้ล่ะส�วนั้กบ่บ่ทีมาตั้รา ในั้ไทีย ตั้�องม�พื้ระราชัปรารภเสมอ "โดัยที�(เห็�นั้เป)นั้การสมควรม�กม. …ว�าดั�วย .."

รฐธิรรมนั้*ญฉับ่บ่เดั�ยวม�บ่ญญตั้#ค+าปรารภไว�ส �นั้ ๆ ค�อ พื้รบ.ธิรรมน!ญการปกครอง แผ่$นดนสยุามช�.วิคราวิ 2475 (27 มถุ�นายุน)

รฐธิรรมนั้*ญไทียฉับ่บ่ชั(วคราวส�วนั้มากใชั�ชั�(อว�า "ธิรรมนั้*ญการปกครองราชัอาณ์าจกร"

1) แสดังให็�ทีราบ่ที�(มาห็ร�ออ+านั้าจจดัให็�ม�รฐธิรรมนั้*ญ 2) แสดังให็�เห็�นั้ความจ+าเป)นั้ในั้การที�(ตั้�องม�รฐธิรรมนั้*ญฉับ่บ่ให็ม� 3) แสดังวตั้ถิ่�ประสงค3ในั้การบ่ญญตั้#รฐธิรรมนั้*ญห็ร�อปณ์#ธิานั้ขุองรฐธิรรมนั้*ญ 4) แสดังถิ่1งอ+านั้าจในั้การจดัที+ารฐธิรรมนั้*ญ 5) แสดังถิ่1งประวตั้#ขุองชัาตั้# 6) ขุ�อความประกาศส#ทีธิ#แล่ะเสร�ภาพื้ราษฎีร

อนั้1(งการยกร�างค+าปรารภรฐธิรรมนั้*ญ ไม�ควรแย�งกบ่มาตั้ราในั้รฐธิรรมนั้*ญ(จ1งควรร�าง ห็ล่งจากร�างบ่ทีมาตั้ราขุองรฐธิรรมนั้*ญเสร�จแล่�ว) แล่ะค+าปรารภควรเป)นั้ไปตั้าม

เพื้�(อให็�ถิ่�อยค+าสล่ะสล่วย ( นั้กนั้#ตั้#ศาสตั้ร3เป)นั้ผู้*�ก+าห็นั้ดัเนั้��อห็าสาระ ในั้ขุณ์ะที�(นั้ก อกษรศาสตั้ร3ม�ห็นั้�าที�(เขุ�ยนั้ถิ่�อยค+าส+านั้วนั้)

1) ชั�วยให็�รฐธิรรมนั้*ญสล่ะสล่วยขุ1�นั้ 2) ชั�วยในั้การตั้�ความบ่ทีบ่ญญตั้#ในั้รฐธิรรมนั้*ญ 3) ชั�วยให็�ทีราบ่ประวตั้#การเม�องขุองประเทีศ 4) ชั�วยให็�ทีราบ่ประวตั้#การจดัที+ารฐธิรรมนั้*ญฉับ่บ่นั้�นั้ 5) บ่ทีบ่ญญตั้#บ่างเร�(องอาจบ่ญญตั้#ไว�ที�(อ�(นั้ไม�ไดั� ก�นั้+ามาไว�ในั้ค+าปรารภ

ในั้ทีางทีฤษฎี� กม.รฐธิรรมนั้*ญถิ่�อว�าสาระรฐธิรรมนั้*ญขุ�อนั้��ส+าคญส�ดัยอดั

กฎีการแก�ไขุเพื้#(มเตั้#ม (Amendatory article) ความเป)นั้กฏห็มายส*งส�ดั (Supremacy) อาจโดัยชัดัแจ�งห็ร�อปร#ยายก�ไดั�

ซ์1(งค+าว�า "ส#(งใดั" นั้��อาจรวามไปถิ่1งการกระที+าขุองเจ�าพื้นั้กงานั้ดั�วย ห็นั้�าที�(พื้ล่เม�อง (Civic duties)

แนั้วนั้โยบ่ายแห็�งรฐ (State policy) เป)นั้แนั้วทีางตั้ามรฐธิรรมนั้*ญซ์1(งก+าห็นั้ดัไว�กว�าง ๆ

ซ์1(งเป)นั้เร�(องให็ญ�ม�ไว�ส+าห็รบ่รฐบ่าล่ที�กชั�ดั

สาระส+าคญขุองรฐธิรรมนั้*ญ ห็ร�อ การเปล่�(ยนั้รฐธิรรมนั้*ญ

รฐเป)นั้เอกภาพื้ ไม�ไดั�แบ่�งแยกออกจากกนั้ ม�การใชั�อ+านั้าจอธิ#ปไตั้ยอนั้เดั�ยว ม�ประม�ขุร�วมกนั้ ห็ร�อ ใชั�อ+านั้าจภายนั้อกร�วมกนั้ แตั้�อ+านั้าจภายในั้แยกจากกนั้

ป@จจ�บ่นั้ก�ไม�ม�แล่�ว

ล่กษณ์ะเป)นั้รฐขุ1�นั้ให็ม� เพื้ราะยงม�อ+านั้าจอธิ#ปไตั้ยที�งภายในั้แล่ะภายนั้อกอย�าง สมบ่*รณ์3 ป@จจ�บ่นั้ไม�ม�แล่�ว

ที�(จ+ากดัภายใตั้�รฐธิรรมนั้*ญขุองสห็รฐ

ฐานั้ะเป)นั้รฐ

รฐบ่าล่กล่าง

เป)นั้ประม�ขุ

Indenesia

ส+าห็รบ่ฝ;ายนั้#ตั้#บ่ญญตั้#ในั้การออกกม.แล่ะฝ;ายบ่ร#ห็ารในั้การก+าห็นั้ดันั้โยบ่ายรฐบ่าล่

บ่ทีเฉัพื้าะกาล่(Interim provisions) ไว�ส+าห็รบ่ชั�วงเวล่าห็วเล่��ยวห็วตั้�อในั้การแก�ไขุ

1) รฐรวมที�(ม�ประม�ขุร�วมกนั้ (Personal union) ป@จจ�บ่นั้ไม�ม�แล่�ว2) รฐรวมที�(ใชั�อ+านั้าจภายนั้อกร�วมกนั้ (Real union) ม�ล่กษณ์ะย(งย�นั้กว�าประเภทีแรก

1) สมาพื้นั้ธิรฐ (Confederation) เก#ดัจากสนั้ธิ#สญญาร�วมกนั้ขุองรฐอ#สระ ไม�ม�

2) สห็รฐ (United states) ห็ร�อ สห็พื้นั้ธิรฐ (Federal state) มล่รฐยงคงม�อธิ#ปไตั้ย

การแบ่�งป@นั้อ+านั้าจระห็ว�างรฐบ่าล่กล่างแล่ะมล่รฐเป)นั้ระบ่บ่ค*� (Dual system) 2.1) อ+านั้าจนั้#ตั้#บ่ญญตั้# ที�กมล่รฐจะม�รฐสภาขุองตั้นั้เอง ม�รฐธิรรมนั้*ญขุองตั้นั้เอง แตั้�ห็�ามขุดักบ่รฐธิรรมนั้*ญขุองรฐบ่าล่กล่าง (Federal constitution) ซ์1(งกม. ที�(ร ฐบ่าล่กล่างออกจะเร�ยกว�า Federal law 2.2) อ+านั้าจบ่ร#ห็าร ที�กมล่รฐม�เม�องห็ล่วงขุองตั้นั้เอง ม�รฐบ่าล่ขุองตั้นั้เอง ม�ผู้*�ว�าการ รฐ (Governor) รฐบ่าล่ขุองมล่รฐเร�ยกว�า State Government ในั้ขุณ์ะเดั�ยวกนั้รฐบ่าล่กล่างม�เม�องห็ล่วงค�อ Washington D.C. ซ์1(งม#ไดั�ม�

2.3) อ+านั้าจตั้�ล่าการ แตั้�ล่ะรฐม�ศาล่ขุองตั้นั้เอง State court รฐบ่าล่กล่างก�ม� ศาล่ขุองตั้นั้เองค�อ Federal court แตั้�ถิ่�าม�การกล่�าวห็าว�าที+าผู้#ดักม.ที�(ร ฐสภา กล่าง (Federal congress) ไม�ว�าจะเก#ดัในั้รฐใดั ก�ตั้�องพื้#จารณ์าในั้ศาล่ขุอง

เป)นั้รฐเดั�(ยว (Unitary state) ม�ดั#นั้แดันั้เดั�ยวกนั้ที�งประเทีศ (ความกว�างขุองอาณ์าเขุตั้ ไทีย ล่งวนั้ที�( 3 ตั้�ล่าคม 2509 ก+าห็นั้ดัเป)นั้ระยะ 12 ไมล่3ทีะเล่ (1 Nautical mile = 1.1516 ไมล่3ธิรรมดัา)

เป)นั้ราชัอาณ์าจกร (Kingdom) ซ์1(งตั้�างกบ่สาธิารณ์รฐ (republic)อนั้ม�ประธิานั้าธิ#บ่ดั�

a) ในั้ฐานั้ะที�(เป)นั้ประม�ขุรฐแล่ะประม�ขุฝ;ายบ่ร#ห็าร (Head of state and government) รมตั้. รบ่ผู้#ดัชัอบ่โดัยตั้รงตั้�อประธิานั้าธิ#บ่ดั�เที�านั้�นั้ รฐสภาไม�อาจควบ่ค�มการบ่ร#ห็าร ไดั�โดัยตั้รงห็ร�อการตั้�งกระที*�การอภ#ปราย ที+าไดั�แตั้�เพื้�ยงออกกม.ห็ร�อการพื้#จารณ์า อนั้�มตั้#งบ่ประมาณ์แผู้�นั้ดั#นั้ที�(ประธิานั้าธิ#บ่ดั�ขุอมา เชั�นั้ USA, Mexico, Argentina,

b) เป)นั้ประม�ขุรฐเที�านั้�นั้ ประธิานั้าธิ#บ่ดั�มาจากการเล่�อกตั้�ง ไม�ตั้�องรบ่ผู้#ดัชัอบ่ทีางการ การเม�อง ม�ใชั�ในั้ India, Singaporec) เป)นั้ประม�ขุรฐแล่ะร�วมกนั้บ่ร#ห็ารกบ่นั้ายกรฐมนั้ตั้ร�a) Absoulte Monarchy (สมบ่*รณ์าญาส#ทีธิ#ราชั3ย)b) Limited Monarchy (ปรม#ตั้าญาส#ทีธิ#ราชั3ย) กษตั้ร#ย3ม�อ+านั้าจที�กประการ เว�นั้แตั้� ที�(ตั้�องจ+ากดัโดัยรฐธิรรมนั้*ญ อ+านั้าจบ่ร#ห็ารเป)นั้ขุองกษตั้ร#ย3 เชั�นั้ SaudiArabiac) Constitutional Monarchy พื้ระมห็ากษร#ย3ไม�ตั้�องรบ่ผู้#ดัชัอบ่ทีางการเม�องจ1ง ตั้�องม�ผู้*�ร บ่สนั้องพื้ระบ่รมราชัโองการ อย*�ใตั้�รฐธิรรมนั้*ญ

General information ระบ่อบ่ประชัาธิ#ปไตั้ยม�ว#วฒนั้าการจากเอเธินั้ส3ขุองกร�ก แล่ะมาเตั้#บ่โตั้ในั้องกฤษ

แกะม�บ่ทีบ่าทีส+าคญในั้การก�อก+าเนั้#ดัระบ่อบ่การปกครองแบ่บ่ประชัาธิ#ปไตั้ยในั้องกฤษ ความห็มายขุองเสร�นั้#ยมในั้ทีางเศรษฐก#จค�อ ที�นั้นั้#ยม

ม#ให็�ตั้กไปอย*�ในั้องค3กรเพื้�ยงองค3กรเดั�ยว

เกณ์ฑ์3ขุ�นั้ตั้+(าขุองการปกครองประชัาธิ#ปไตั้ย

ห็ล่กเกณ์ฑ์3การเล่�อกตั้�ง การย#นั้ยอมขุองประชัาชันั้แสดังออกทีางการเล่�อกตั้�งแล่ะเป)นั้ไปตั้ามห็ล่กเกณ์ฑ์3

ระบ่บ่การเล่�อกตั้�ง

ระบ่อบ่รฐสภา อ+านั้าจองค3การฝ;ายบ่ร#ห็ารแล่ะนั้#ตั้#บ่ญญ+ตั้#เที�าเที�ยมห็ร�อใกล่�เค�ยงกนั้ ตั้�างควบ่ค�มซ์1(งกนั้ แล่ะกนั้ แล่ะในั้ขุณ์ะเดั�ยวกนั้ก�ตั้�องประสานั้กนั้

องค3กรฝ;ายบ่ร#ห็ารจะแบ่�งออกเป)นั้ ประม�ขุ แล่ะ คณ์ะรฐมนั้ตั้ร� ห็ากม�การขุดัแย�งกนั้ระห็ว�างประม�ขุขุองรฐกบ่คณ์ะรฐมนั้ตั้ร� รฐมนั้ตั้ร�มกเป)นั้ฝ;ายชันั้ะ

ฝ;ายบ่ร#ห็ารม�อ+านั้าจย�บ่สภาเม�(อฝ;ายสภาล่งมตั้#ไม�ไว�วางใจนั้ายกจะม�อ+านั้าจการเม�องมากกว�าประม�ขุขุองรฐ

ระบ่อบ่ประธิานั้ธิ#บ่ดั�

รฐสภาไม�ม�อ+านั้าจถิ่อดัถิ่อนั้ประธิานั้ธิ#บ่ดั�ดั�วยการอภ#ปรายไม�ไว�วางใจ แล่ะประธิานั้าธิ#บ่ดั� ก�ไม�ม�อ+านั้าจย�บ่สภา

ระบ่อบ่ก1(งประธิานั้าธิ#บ่ดั� รฐมนั้ตั้ร�

คณ์ะร�ฐมนั้ตั้ร�รบ่ผู้#ดัชัอบ่ทีางการเม�องตั้�อรฐสภาโดัยการถิ่*กอภ#ปราย ในั้ขุณ์ะเดั�ยวกนั้ ฝ;ายบ่ร#ห็ารก�ม�อ+านั้าจย�บ่สภา

ส#(งที�(แตั้กตั้�างกบ่ระบ่อบ่รฐสภาค�อ การเขุ�าส*�ตั้+าแห็นั้�งประม�ขุขุองรฐ ที�(แทีนั้ที�(จะเป)นั้ กษตั้ร#ย3 ห็ร�อ เป)นั้ประธิานั้าธิ#บ่ดั�ที�(ไดั�รบ่การเล่�อกตั้�งทีางอ�อม กล่บ่มาจากการเล่�อกตั้�ง

รฐสภา ตั้วอย�างค�อประเทีศฝร(งเศส ซ์1(งประธิานั้าธิ#บ่ดั�ม�อ+านั้าจขุอมตั้#ประชัาชันั้ในั้ ป@ญห็าการเม�องส+าคญไดั� แล่ะอ+านั้าจการล่งนั้ามย�บ่สภาก�ไม�จ+าตั้�องม�คณ์ะรฐมนั้ตั้ร�

Icelandระบ่อบ่เผู้ดั�จการ ม�สองนั้ย ค�อ แบ่บ่ชั(วคราวเพื้�(อปกป@กษ3รกษาระบ่อบ่การปกครองเดั#มขุองสงคม แล่ะ

แบ่บ่ที�(อ+านั้าจการปกครองม#ไดั�มาจากการเล่�อกตั้�งขุองประชัาชันั้ ที+าให็�ประชัาชันั้ ไม�สามารถิ่ถิ่อดัถิ่อนั้รฐบ่าล่ไดั� รวมที�งไม�สามารถิ่ว#พื้ากย3ว#จารณ์3รฐบ่าล่

Demo = People + Kratein = การปกครอง

Montesquieu ห็ล่กการแบ่�งแยกอ+านั้าจ "อ+านั้าจห็ย�ดัย�งอ+านั้าจ" ( ห็นั้งส�อ เจตั้นั้ารมย3 ขุองกฎีห็มาย) ม#ไดั�ห็มายความว�าตั้�องแบ่�งแยกอ+านั้าจโดัยเดั�ดัขุาดัแตั้�ป?องกนั้อ+านั้าจ

Jean Jacques Rousseau อ+านั้าจอธิ#ปไตั้ยเป)นั้ขุองประชัาชันั้ ( ห็นั้งส�อ สญญาประชัาคม)1) ผู้*�ปกครองไดั�รบ่ความย#นั้ยอมจากผู้*�ใตั้�ปกครอง2) ผู้*�ใตั้�ปกครองม�ส#ทีธิ#เปล่�(ยนั้ตั้วผู้*�ปกครองไดั�เป)นั้คร�งคราว3) ส#ทีธิ#มนั้�ษยชันั้ขุ�นั้ม*ล่ฐานั้ตั้�องไดั�รบ่การค��มครอง

1-ห็ล่กอ#สระแห็�งการเล่�อกตั้�ง2-ห็ล่กการเล่�อกตั้�งตั้ามก+าห็นั้ดัเวล่า3-ห็ล่กการเล่�อกตั้�งอย�างแที�จร#ง4-ห็ล่กการออกเส�ยงโดัยที(วไป5-ห็ล่กการเล่�อกตั้�งอย�างเสมอภาค6-ห็ล่กการล่งคะแนั้นั้ล่บ่ก) การเล่�อกโดัยตั้รงแล่ะโดัยอ�อมขุ) แบ่บ่แบ่�งเขุตั้แล่ะรวมเขุตั้ค) ตั้ามเส�ยงขุ�างมากแล่ะแบ่บ่สดัส�วนั้

รฐมนั้ตั้ร�รบ่ผู้#ดัชัอบ่ตั้�อประธิานั้าธิ#บ่ดั�แตั้�ผู้*�เดั�ยว รมตั้.ตั้�องไม�เป)นั้ สมาชั#กรฐสภา แล่ะ ไม�ตั้�องร�วมประชั�มกบ่รฐสภาเพื้�(ออภ#ปรายห็ร�อตั้อบ่กระที*�ถิ่าม (ระบ่อบ่นั้��ไม�ม�กระที*�)

ฝ;ายบ่ร#ห็ารไม�ม�อ+านั้าจเสนั้อร�างกม. ตั้�อรฐสภาโดัยตั้รง ตั้�องใชั�ว#ธิ�ทีางอ�อมเพื้�(อเสนั้อตั้�อสภา ให็�เห็�นั้ความจ+าเป)นั้ในั้การม�กม. ว#ธิ�ทีางอ�อมที�(ส+าคญค�อ ส�นั้ทีรพื้จนั้3ขุองประธิานั้าธิ#บ่ดั�ที�( กล่�าวตั้�อรฐสภา (State of union)

จะคล่�ายกบ่ระบ่อบ่รฐสภามากกว�า ฝ;ายบ่ร#ห็ารม� 2 องค3กรค�อ ประธิานั้าธิ#บ่ดั� แล่ะ คณ์ะ

โดยุตรงของประชาชน ซ์1(งที+าให็�ประธิานั้าธิ#บ่ดั�ม�อ+านั้าจส*งกว�าประธิานั้าธิ#บ่ดั�ในั้ระบ่อบ่

ล่งนั้ามก+ากบ่ ประเทีศอ�(นั้ที�(ใชั�ระบ่บ่นั้��ค�อ Austria, Finland, Portugal, Ireland,

ระบ่อบ่เผู้ดั�จการขุองประเทีศที�(ม�ระบ่บ่เศรษฐก#จแบ่บ่ที�นั้นั้#ยมเก#ดัขุ1�นั้เนั้�(องจากว#กฤตั้#การณ์3 ทีางสงคม ห็ร�อ ความชัอบ่ธิรรมแห็�งอ+านั้าจปกครอง

ผู้*�ใชั�อ+านั้าจปกครองแบ่บ่เผู้ดั�จการ

แบ่บ่ให็ม�ที�งห็มดัมาทีดัแทีนั้ความชัอบ่ธิรรมแห็�งอ+านั้าจเดั#มที�(ม�อย*� ม��งเปล่�(ยนั้แปล่ง

เผู้ดั�จการที�นั้นั้#ยมโดัยพื้รรการเม�องพื้รรคเดั�(ยว ห็ร�อเร�ยกว�า ฟาสซ์#สม3 เฃ่�นั้ ฮิ#ตั้เล่อร3 ห็ร�อ ม�สโชัล่#นั้�

จะม�การตั้�งกองก+าล่งส�วนั้ตั้วในั้การควบ่ค�มกองทีพื้ ซ์1(งม#ไดั�ประจ+าการถิ่าวร แตั้�ม�ความ พื้ร�อมในั้การปฏ#บ่ตั้#งานั้

ม�การจดัตั้�งสมาคมอาชั�พื้เพื้�(อม#ให็�ม�การแขุ�งขุนั้กนั้ในั้การผู้ล่#ตั้ การนั้ดัห็ย�ดังานั้เป)นั้ส#(ง ตั้�องห็�าม ยกเล่#กการเป)นั้สมาชั#กรฐสภาโดัยอาศยพื้รรคการเม�องแล่ะรฐสภา แตั้�ใชั�

เผู้ดั�จการทีห็าร ทีห็ารเห็�นั้ความสบ่สนั้ทีางการเม�องเป)นั้ภยตั้�อชัาตั้# จ1งไม�นั้#ยมให็�ม�สห็ภาพื้แล่ะไม�นั้#ยม พื้รรคการเม�องฝ;ายซ์�ายเผู้ดั�จการสงคมนั้#ยม ถิ่�ออ�ดัมการณ์3มาร3กซ์#สก3เป)นั้ส+าคญ แตั้�ม�การแปล่แล่ะนั้+าไปปฎี#บ่ตั้#ตั้�างกนั้

ถิ่�อว�าการประกอบ่การขุองเอกชันั้ไม�ส+าคญ ประเทีศสงคมนั้#ยม ย1ดัถิ่�อโครงสร�างในั้การผู้ล่#ตั้เป)นั้พื้��นั้ฐานั้ส+าคญทีางสงคม โดัยถิ่�อว�า

เคร�(องม�อการผู้ล่#ตั้เป)นั้ขุองสงคมส�วนั้รวม นั้อกจากนั้��ยงย1ดัถิ่�ออ�ดัมการณ์3ว�าเป)นั้ส#(ง ที�(ม�บ่ทีบ่าทีส+าคญย#(ง เพื้ราะอ�ดัมการณ์3เป)นั้ความนั้1กค#ดัที�(ม�เห็ตั้�ผู้ล่ในั้ทีางว#ทียาศาสตั้ร3 แล่ะเป)นั้จ�ดัเร#(มตั้�นั้ขุองโครงสร�างการผู้ล่#ตั้

โครงสร�างส�วนั้ล่�างค�อ ว#ธิ�การผู้ล่#ตั้ ระบ่บ่ที�(ก+าห็นั้ดัถิ่1งกรรมส#ทีธิ#ขุองเคร�(องม�อการผู้ล่#ตั้ ที�กประเทีศปกครองดั�วยอ+านั้าจเผู้ดั�จการแบ่บ่ปฏ#วตั้#

ทีฤษฎี�มาร3กซ์#สม3 ล่อกเล่�ยนั้ทีฤษฎี�ปฏ#วตั้#ขุอง จาโคแบ่งส3 พื้รรคคอมม#วนั้#สตั้3เป)นั้พื้รรการเม�องแบ่บ่พื้รคคเดั�(ยว ห็�ามม#ให็�ม�การตั้#ดัตั้�อระห็ว�างห็นั้�วย

รองที�(อย*�ในั้ระดับ่เดั�ยวกนั้ แล่ะประกอบ่ดั�วยนั้กปฏ#วตั้#ม�ออาชั�พื้เป)นั้ห็ล่ก การตั้#ดัตั้�อ

อ+านั้าจแที�จร#งอย*�ที�(ผู้*�นั้+าพื้รรค

ผู้*�ม�ส#ทีธิ#เล่�อกตั้�งไม�สามารถิ่เล่�อกผู้*�สมคร ที+าไดั�แตั้�เพื้�ยงให็�การรบ่รองห็ร�อไม�รบ่รอง กล่�าวค�อ จะไม�ม�การแขุ�งขุนั้กนั้ในั้ทีางการเม�องในั้ขุณ์ะที�(ม�การเล่�อกตั้�ง

ระบ่อบ่ประชัาธิ#ปไตั้ย อ+านั้าจอธิ#ปไตั้ยเป)นั้ขุองปวงชันั้ ประชัาชันั้ม�ส#ทีธิ#เสร�ภาพื้ อาศยห็ล่กการแบ่�งแยก

แบ่บ่ปฏ#วตั้# พื้ยายามสร�างความชัอบ่ธิรรมให็ม�เพื้�(อทีดัแทีนั้ขุองเดั#มแบ่บ่ปฏ#ร*ป ห็ร�อ อนั้�รกษ3นั้#ยม จะไม�ม�ความตั้�องการที�(จะนั้+าความชัอบ่ธิรรมแห็�งอ+านั้าจ

ทีศนั้คตั้#ขุองประชัาชันั้ มกใชั�ว#ธิ�การ2 อย�างควบ่ค*�กนั้ค�อ ล่งโทีษ แล่ะ โฆษณ์าชัวนั้เชั�(อ

- เป)นั้การปกครองขุองประเทีศอ�ตั้สาห็กรรม - พื้รรคการเม�องพื้รรคเดั�(ยวม�โครงสร�างพื้รรคอย�างดั� แล่ะม�บ่ทีบ่าทีส*ง พื้รรคการเม�องเป)นั้ฐานั้ส+าคญในั้การสนั้บ่สนั้�นั้ ม#ใชั�ทีห็าร (ทีห็ารมกจะม�ขุ�อขุดัแย�ง กบ่ผู้*�ปกครอง) - ม�การโฆษณ์าชัวนั้เชั�(อในั้ร*ปแบ่บ่ทีนั้สมย

ว#ธิ�การตั้�งตั้วแทีนั้ขุองกล่��มผู้*�ประกอบ่การ (ยกเล่#กสภาการเม�องแล่ะตั้�งสภาเศรษฐก#จ)

กนั้จะเป)นั้ในั้แนั้วดั#(ง(ประชัาธิ#ปไตั้ยรวมศ*นั้ย3)

ล่กษณ์ะส+าคญขุองรฐธิรรมนั้*ญขุองประเทีศสงคมนั้#ยม ค�อ "การเล่�อกตั้�งแบ่บ่ห็ย(งเส�ยง"

อ+านั้าจ แล่ะห็ล่กการที�(ว�าดั�วย"ความถิ่*กตั้�องตั้ามกฎีห็มาย"

General information

ในั้โรมสมยราชัาธิ#ปไตั้ย ถิ่�อว�าอ+านั้าจส*งส�ดัเป)นั้ขุองราษฎีร แตั้�แบ่�งแยกอ+านั้าจส�วนั้

เป)นั้ห็ล่กในั้การร�างรฐธิรรมนั้*ญ

สมาชั#กสภามาจากการเล่�อกตั้�งโดัยตั้รงจากประชัาชันั้ มาจากการเล่�อกตั้�งโดัยอ�อม มาจากการส�บ่ตั้ระก*ล่ แล่ะมาจากการแตั้�งตั้�ง

ร!ปแบบของร�ฐสภา ประเทีศไทียใชั�ที�งสองระบ่บ่ปะปนั้กนั้ไป แตั้�ยงไม�เคยใชั�ระบ่บ่สภาเดั�ยวที�(สมาชั#กสภา

มาจากการเล่�อกตั้�งที�งห็มดั

ตั้รง

Australia, Brazil, Switzerland

สร�างสมดั�ล่ให็�เก#ดัระห็ว�างนั้#ตั้#บ่ญญตั้#แล่ะบ่ร#ห็าร

ออกจากตั้+าแห็นั้�งยบ่เว�นั้กรณ์�ทีรยศตั้�อประเทีศชัาตั้#

Australia, Thailandองค0กรในร�ฐสภา

เป)นั้เร�(องคาบ่เก�(ยว เป)นั้กรรมการชั(วคราว สล่ายตั้วเม�(อเสร�จงานั้

Subcommittee

นั้อกจากที+ากม. แล่�วยงควบ่ค�มฝ;ายบ่ร#ห็าร แล่ะให็�ความเห็�นั้ชัอบ่ ระบ่บ่รฐสภาขุององกฤษเป)นั้แม�บ่ทีขุองที(วโล่ก เก#ดัในั้คร#สตั้3ศตั้วรรษที�( 13

ในั้กร�กสมยเอเธินั้ส3 กม.ค�อขุ�อตั้กล่งขุองราษฎีรที�กคนั้

ห็นั้1(งให็�กษตั้ร#ย3ในั้การบ่ร#ห็ารแผู้�นั้ดั#นั้ โดัย Comices เป)นั้ผู้*�เล่�อกกษตั้ร#ย3 แล่ะที�( ประชั�มราษฎีรม�ห็นั้�าที�(จดัที+ากม.JohnLock การตั้ดัส#นั้คดั�เป)นั้ส�วนั้ห็นั้1(งขุองอ+านั้าจนั้#ตั้#บ่ญญตั้#Montesquieu อ+านั้าจนั้#ตั้#บ่ญญตั้# บ่ร#ห็ารแล่ะ ตั้�ล่าการ ความเห็�นั้นั้��ถิ่*กอเมร#กานั้+าไปใชั�

Feudalism เป)นั้ล่ทีธิ#ปกครองขุององกฤษที�(ม�ร*ปแบ่บ่ใกล่�เค�ยงกบ่ส�โขุทียแล่ะอย�ธิยา โดัยม�เจ�าครองนั้ครเร�ยกว�า VassalMagnum Cocillium เป)นั้สภาที�(ปร1กษาการออกกม.ขุองพื้ระมห็ากษตั้ร#ย3Magna Carta เพื้#(มอ+านั้าจให็�สภาแมกนั้(มในั้ดั�านั้ภาษ� ประกนั้อ#สรภาพื้ เสร�ภาพื้King Edward I ม�การเล่�อกตั้�งผู้*�แทีนั้เป)นั้คร�งแรกร. 5 ตั้ราพื้รบ่.ปกครองที�องที�(รศ. 116 เล่#กทีาสเม�(อ31 ม�นั้าคม 2448 ตั้ราพื้รบ่.จดัการ ส�ขุาภ#บ่าล่ที�าฉัล่อม 2448 พื้รบ่.ส�ขุาภ#บ่าล่ห็วเม�อง2450

รง 6 สร�างดั�ส#ตั้ธิานั้� ม�ตั้วแทีนั้บ่ร#ห็ารค�อ เชัษฎีบ่�ร�ษ ตั้ราการศ1กษาภาคบ่งคบ่ 2464 โดัยให็�เดั�กอาย� 7-14 ปHเขุ�าเร�ยนั้จนั้จบ่ประถิ่มศ1กษา

การประชั�มสภาผู้*�แทีนั้คร�งแรกเม�(อ 28 ม#.ย. 2475

สมยปะชั�มสภา : รอบ่ปHที�(ก+านั้ห็ดัเป)นั้ระยะเวล่าที�(สมาขุ#กดั+าเนั้#นั้การทีางรฐสภา สมยสามญ (ก+าห็นั้ดัไว�แนั้�นั้อนั้) แล่ะ สมยว#สามญ(ตั้ามความจ+าเป)นั้พื้#�เศษ)

สภาเดั�(ยว (Unicameral) แล่ะ สภาค*� (Bicameral)

ประเทีศสห็พื้นั้ธิรฐ (Federal state) ตั้�องเป)นั้แบ่บ่สองสภาเที�านั้�นั้Unicameral นั้#ยมในั้รฐเดั�(ยวแล่ะประเทีศเล่�ก เชั�นั้ Albania, Bulgaria, Chezko, Hungary, Poland, Romania, Norway สมาชั#กสภาไดั�อ+านั้าจจากประชัาชันั้โดัย

Bicameral ว#วฒนั้าการในั้องกฤษเป)นั้คร�งแรก เห็ตั้�ผู้ล่ที�(ใชั�ไดั�แก� 1) Federal state ม�โครงสร�างรฐ 2 ระดับ่ค�อ ระดับ่ชัาตั้#แล่ะระดับ่มล่รฐ ไดั�แก� USA

2) Unitary state เพื้�อเสร#มกล่ไกขุองรฐสภาในั้การปฏ#บ่ตั้#ห็นั้�าที�(ให็�รอบ่คอบ่ แล่ะ

ระบ่บ่การแบ่�งแยกอ+านั้าจ Presidential and Parliamentary methodPresidential ฝ;ายบ่ร#ห็ารไม�สามารถิ่ย�บ่สภา แล่ะสภาก�ไม�สามารถิ่บ่�บ่ให็�ฝ;ายบ่ร#ห็าร

Parliamentary ฝ;ายนั้#ตั้#บ่ญญตั้#แล่ะบ่ร#ห็ารก�าวก�ายกนั้ เชั�นั้ England, Canada,

Standing committee ตั้�องเป)นั้สมาชั#กสภาที�งห็มดัSpecial committee เม�(อเร�(องไม�อย*�ในั้ขุอบ่ขุ�ายขุองคณ์ะกรรมการสามญชั�ดัใดั ห็ร�อ

ประกอบ่ดั�วย กรรมธิ#การที�(ร ฐสภาตั้�ง แล่ะ ฝ;ายบ่ร#ห็ารตั้�ง (ควรจะนั้�อยกว�าที�(สภาตั้�ง ซ์1(งอาจไม�ใชั�บ่�คคล่ที�(เป)นั้สมาชั#กรฐสภา) ( ระบ่บ่ประธิานั้าธิ#บ่ดั� ฝ;ายบ่ร#ห็ารไม�สามารถิ่เขุ�าร�วมประชั�มรฐสภา ยกเว�นั้มาชั��แจง)Joint committee มาจกาสองสภาในั้อตั้ราส�วนั้เที�ากนั้ เป)นั้กรรมการเฉัพื้าะก#จCommittee of the whole house เก#ดัเม�(อร�างกม. แล่ะรบ่ห็ล่กการในั้วาระแรก แตั้� จ+าเป)นั้ร�บ่ดั�วนั้ แล่ะกม. ไม�ซ์บ่ซ์�อนั้ รฐสภาจ1งม�ตั้#ให็�พื้#จารณ์ารวดัเดั�ยว 3 วาระ

ต'าแหน$งในร�ฐสภา ที�(ให็�ประธิานั้สภาผู้*�แทีนั้ราษฎีรเป)นั้ประธิานั้รฐสภา

ความเป)นั้กล่างไม�ไดั�ม�บ่ญญตั้#ไว�แตั้�เป)นั้จาร�ตั้ประเพื้ณ์�

แตั้�งบ่ประมาณ์การคล่งยงคงอย*�ในั้การควบ่ค�มขุองฝ;ายบ่ร#ห็ารอ'านาจหน%าท1.ของร�ฐสภา ที�(ส+าคญที�(ส�ดัค�อการออกกฎีห็มาย

ราษฎีรม�อ+านั้าจว#นั้#จฉัย การพื้#จาณ์าโดัยสภาผู้*�แทีนั้ราษฎีร

ไดั�รบ่ความเห็�นั้ชัอบ่ขุองรฐสภา สามารถิ่นั้+าขุ1�นั้ที*ล่เกล่�าไดั�

แล่�วเสนั้อตั้�อสภาที�งสอง การพื้#จารณ์าอนั้�มตั้#พื้ระราชัก+าห็นั้ดั

ในั้กรณ์�เร�งดั�วนั้ ห็ร�อ เร�ยกประชั�มสภาทีนั้ที�วงที�ไม�ไดั�เชั�นั้ สภาถิ่*กย�บ่ ตั้�องประกาศใชั�ในั้ราชัก#จจานั้�เบ่กษา

ราชัก#จจานั้�เบ่กษา ถิ่�ารฐสภาไม�อนั้�มตั้# ให็�ตั้กไปแตั้�ไม�กระทีบ่การที�(ที+าไปก�อนั้ห็นั้�า

การควบ่ค�มฝ;ายบ่ร#ห็าร ให็�ตั้อบ่ในั้ที�(ประชั�มสภา แล่ะ ให็�ตั้อบ่ในั้ราชัก#จจานั้�เบ่กษา กระที*�ถิ่ามธิรรมดัาแล่ะกระที*�ดั�วนั้ การตั้�งกระที*�ในั้เสนั้อล่�วงห็นั้�าตั้�อประธิานั้สภา แล่ะระบ่�ว�าจะให็�ตั้อบ่ที�(ใดั เง�(อนั้ไขุการตั้�งกระที*� ค�อ ตั้�องไม�เส�ยดัส� ประชัดั ใส�ร�าย เคล่�อบ่คล่�ม ตั้�องไม�ซ์+�ากบ่ ที�(เคยถิ่ามตั้อบ่ไปแล่�วห็ร�อชั��แจงว�าไม�ตั้อบ่ ห็�ามม#ให็�ผู้*�ตั้ �งกระที*�คนั้เดั�ยวถิ่ามเก#นั้ กว�าห็นั้1(งกระที*�เว�นั้แตั้�ว�าไม�ม�ผู้*�อ�(นั้ถิ่าม

ยงรฐมนั้ตั้ร�แล่�ว

ให็�ผู้*�ตั้ �งกระที*�ถิ่ามไดั�อ�ก สาม คร�ง เว�นั้แตั้�ยงไม�ห็มดัประเดั�นั้แล่ะประธิานั้อนั้�ญาตั้#

คะแนั้นั้เส�ยงตั้�องมากกว�าก1(งห็นั้1(ง จ1งจะถิ่�อว�าไดั�รบ่ความไว�วางใจ อ+านั้าจอ�(นั้ในั้การเห็�นั้ชัอบ่ เห็�นั้ชัอบ่การตั้�งผู้*�ส+าเร�จราชัการแทีนั้พื้ระองค3

เห็�นั้ชัอบ่การส�บ่สนั้ตั้ตั้#วงศ3เห็�นั้ชัอบ่การที+าสญญาที�(เปล่�(ยนั้อาณ์าเขุตั้ห็ร�ออธิ#ปไตั้ยเห็�นั้ชัอบ่การประกาศสงคราม

การเล�อกต��ง Brazil, France, Italy, Littenstein, Spain, Switzerland, Sahi, Singapore, Nauru

การก'าหนดเขตเล�อกต��ง ควรจะแบ่�งผู้*�ม�ส#ทีธิ#ออกเส�ยงเที�า ๆ กนั้ ค+านั้1งพื้��นั้ที�(โดัยธิรรมชัาตั้#ให็�มากที�(ส�ดั แล่ะ

ประธิานร�ฐสภาSpeaker of the parliament มกจะเป)นั้ประธิานั้ว�ฒ#สภา ยกเว�นั้ 2517

รองประธิานร�ฐสภา Deputy speaker ผ่!%น'าฝ่3ายุค%าน Leader of the opposition มรว. เสนั้�ย3 ปราโมชั เป)นั้คนั้แรก

ผ่�%ควิบค�มการลงคะแนนเส1ยุงในสภา Whips ประย�กตั้3มาจากองกฤษ เล่ขุาธิ#การรฐสภา Secretary-General, Clerk of the parliament, Greffier,

Director-General โดัยประธิานั้รฐสภาเป)นั้ผู้*�สนั้องพื้ระบ่รมราชัโองการแตั้�งตั้�ง ขุ�าราชัการรฐสภาเป)นั้อ#สระจากฝ;ายบ่ร#ห็าร ตั้ามพื้รบ่.ระเบ่�ยบ่ขุรก. ฝ;ายรฐสภา 2518

เสนั้อรร�างพื้รบ่. โดัยคณ์ะรฐมนั้ตั้ร� ห็ร�อ สมาชั#กสภาผู้*�แทีนั้ราษฎีร (ตั้�องม�ค+ารบ่รองขุองนั้ายก)ในั้กรณ์�ที�(สงสยว�าพื้รบ่. นั้�นั้ตั้�องม�ค+ารบ่รองขุองนั้ายกห็ร�อไม� ให็�ประธิานั้สภาผู้*�แทีนั้

3 วาระ รบ่ห็ร�อไม�รบ่ห็ล่กการ พื้#จารณ์าเร�ยงมาตั้รา แล่ะ ล่งมตั้#เห็�นั้ห็ร�อไม�เห็�นั้ชัอบ่ ( วาระที�( 3 ไม�ม�การอภ#ปราย ถิ่�าเห็�นั้ชัอบ่ตั้�องเสนั้อ ว�ฒ#สภาตั้�อไป)

ถิ่�าว�ฒ#สภาไม�เห็�นั้ชัอบ่ ให็�สภาผู้*�แทีนั้พื้#จารณ์าไดั�ให็ม�ก�ตั้�อเม�(อพื้�นั้ 180 วนั้ ถิ่�าสมาชั#ก สภาผู้*�แทีนั้ล่งมตั้#เห็�นั้ชัอบ่มากกว�าก1(งห็นั้1(งขุองสมาชั#กสภาผู้*�แทีนั้ ก�ให็�ถิ่�อว�าพื้รบ่.นั้�นั้

ถิ่�าว�ฒ#สภาให็�แก�ไขุเพื้#(มเตั้#ม ก�ให็�ตั้�งสมาชั#กจาก 2 สภาเที�า ๆ กนั้ มาพื้#จารณ์าร�วมกนั้

ม� 2 ประเภทีค�อ พื้รก. ที(วไป แล่ะ พื้รก.ภาษ�อากรห็ร�อเง#นั้ตั้รา

พื้รก. เก�(ยวกบ่ภาษ�อากรตั้�องเสนั้อรฐสภาภายในั้ 3 วนั้นั้บ่แตั้�วนั้ถิ่ดัจากวนั้ประกาศใชั�ในั้

ห็ากเป)นั้พื้รก. ที(วไป ให็�นั้+าเสนั้อรฐสภาในั้การประชั�มรฐสภาคราวตั้�อไปโดัยไม�ชักชั�าการต��งกระท!%ถุาม รฐมนั้ตั้ร�ไม�ตั้อบ่ไดั�ถิ่�าเป)นั้ว�ายงไม�ควรเปIดัเผู้ย ม� 2 ประเภที ค�อ

บ่รรจ�ในั้ระเบ่�ยบ่วาระการประชั�มภายในั้ 15 วนั้นั้บ่แตั้�วนั้ที�(ประธิานั้สภาส�งกระที*�ไป

การประชั�มคร�งห็นั้1(ง ถิ่ามเก#นั้กว�า 5 กระที*�ไม�ไดั� ยกเว�นั้เร�งดั�วนั้ เม�(อรมตั้.ตั้อบ่แล่�ว

การเสนอญ�ตตเป4ดอภปรายุท�.วิไป สส. ไม�ตั้+(ากว�า 1/5 ย�(นั้เสนั้อตั้�อประธิานั้รฐสภา การล่งมตั้#ห็�ามที+าภายในั้วนั้เดั�ยวกนั้กบ่วนั้อภ#ปรายแตั้�ตั้�องภายในั้ 3 วนั้

ประเทีศที�(ล่งโทีษถิ่�าไม�เล่�อกตั้�งค�อ Argentina, Australia, Austria, Belgium,

ประเทีศไทียตั้�องม�อาย�ไม�ตั้+(ากว�า 20 ปH จ1งจะเล่�อกตั้�งไดั� ถิ่�าจะสมครรบ่เล่�อกตั้�ง ตั้�องอาย�ไม�ตั้+(ากว�า 25 ปH แล่ะม�สญชัาตั้#ไทียโดัยการเก#ดั

ควรจะทีบ่ทีวนั้เขุตั้เล่�อกตั้�งอย*�เสมอ

วิธิ1การเล�อกต��ง Direct election and Indirect election

แล่ะประเทีศในั้เคร�อจกรภพื้ แบ่บ่นั้��ไม�ค+านั้1งถิ่1งอตั้ราส�วนั้คะแนั้นั้เส�ยงที�(ผู้*�ไดั�รบ่เล่�อกตั้�ง ไดั�รบ่จากล่งคะแนั้นั้เส�ยง ในั้ขุณ์ะที�แบ่บ่สองรอบ่จะตั้�องไดั�คะแนั้นั้เก#นั้ก1(งห็นั้1(ง

การเล�อกต��งในประเทศไทยุ ม�ที�งทีางตั้รงแล่ะทีางอ�อม แล่ะใชั�เกณ์ฑ์3คะแนั้นั้เส�ยงขุ�างมากในั้การตั้ดัส#นั้

พื้รรคการเม�อง เป)นั้กล่��มบ่�คคล่ที�(ม�ความค#ดัเห็�นั้ ผู้ล่ประโยชันั้3ทีางการเม�อง แล่ะ เศรษฐก#จที�(คล่�ายกนั้ แล่ะตั้�องการนั้+าความค#ดัเห็�นั้ทีางการเม�องเศรษฐก#จนั้�นั้ไปเป)นั้ห็ล่กการบ่ร#ห็ารประเทีศ

นั้ายทีะเบ่�ยนั้ที�(ร บ่จดัพื้รรคการเม�อง ค�อ ปล่ดักระทีรวงมห็าดัไทีย ห็นั้�าที�(บ่ทีบ่าที ปล่*กฝ@งความร* �ส1กแล่ะส+านั้1กทีางการเม�องแก�ประชัาชันั้

คดัเล่�อกตั้วบ่�คคล่ที�(เห็มาะสมเพื้�(อล่งสมครรบ่เล่�อกตั้�งประสานั้ประโยชันั้3ขุองกล่��มผู้ล่ประโยชันั้3แล่ะกล่��มอ#ทีธิ#พื้ล่การนั้+านั้โยบ่ายที�(แถิ่ล่งไว�มาใชั�บ่ร#ห็ารประเทีศ

Single party system ในั้ประเทีศสงคมนั้#ยมแล่ะคอมม#วนั้#สตั้3 เผู้ดั�จการ ม�ความสมพื้นั้ธิ3ในั้แนั้วดั#(งกบ่ประชัาชันั้(Top down relations or Leader to people)

Two party system Mini party sytem

ซ์1(งม�การแบ่�งอ+านั้าจอธิ#ปไตั้ยไม�เดั�ดัขุาดั ในั้ขุณ์ะที�(แบ่บ่ประธิานั้าธิ#บ่ดั�มกไม�เก#ดั ป@ญห็าแบ่บ่นั้��เพื้ราะที�งฝ;ายนั้#ตั้#บ่ญญตั้#แล่ะบ่ร#ห็ารตั้�างไดั�รบ่การเล่�อกตั้�งโดัยตั้รง จากประชัาชันั้

เหต�ผ่ลส'าค�ญท1.ท'าให%พื้รรการเม�องไทยุล%มล�ก ประชัาชันั้ม�ความเขุ�าใจพื้รรคการเม�องนั้�อย

การแบ่�งเขุตั้ (One man One vote) 1 เขุตั้ตั้�อ 1 คนั้ การรวมเขุตั้ (One man Several vote) เล่�อกผู้��แทีนั้ตั้ามจ+านั้วนั้ผู้*�แทีนั้ที�(จะม�ไดั�ในั้เขุตั้นั้�นั้ (ประเทีศไทีย)

ระบบการเล�อกต��ง-คะแนนเส1ยุงข%างมาก Major electoral system-The first past the post ผู้*�ไดั�รบ่คะแนั้นั้เส�ยงส*งส�ดัเป)นั้ ผู้*�ไดั�รบ่การเล่�อกตั้�ง แบ่�งออกเป)นั้ 2 ประเภที ค�อการเล่�อกตั้�งแบ่บ่เส�ยงขุ�างมาก รอบ่เดั�ยว แล่ะ แบ่บ่สองรอบ่ (One and Two ballots) แบ่บ่รอบ่เดั�ยวใชั�ในั้องกฤษ

-ม1ต�วิแทนตามส�ดส$วิน Proportional representation electoral system ในั้ประเทีศย�โรปตั้ะวนั้ตั้กจะใชั� ระบ่บ่แบ่บ่ม�ตั้วแทีนั้ตั้ามสดัส�วนั้คะแนั้นั้เส�ยงนั้�� รวมที�ง Isarel, Turkey

เล่�อกตั้�งคร�งแรกเม�(อ 15 พื้ย. 2476

ม�ล่กษณ์ะร�วมค�อ ตั้�องไดั�รบ่ความสนั้บ่สนั้�นั้จากประชัาชันั้ (Grass root support)

ระบ่บ่พื้รรคการเม�อง

อ�กแบ่บ่ค�อ ระบ่บ่พื้รรคการเม�องเดั�นั้พื้รรคเดั�ยว (One dominant party) เชั�นั้พื้รรค คองเกรสในั้อ#นั้เดั�ย ห็ร�อ LDPขุองญ1(ป�;นั้

ในั้อเมร#กา แล่ะ องกฤษ อาจม�มากกว�า 2 พื้รรค แตั้�ไม�เดั�นั้ห็ร�อไม�ม�บ่ทีบ่าทีการเม�อง ม�จ+านั้วนั้ตั้�งแตั้� 3 พื้รรคขุ1�นั้ไป ไดั�รบ่ความนั้#ยมพื้อ ๆ กนั้ ที+าให็�ออกมาในั้ร*ปแบ่บ่ขุอง

รฐบ่าล่ผู้สม (Coalition government) มกเก#ดัในั้ประเทีศที�(ใชั�ระบ่บ่รฐสภาแบ่บ่องกฤษ

General information

อ+านั้าจที�(จะแนั้ะนั้+าแล่ะให็�ความย#นั้ยอมแตั้�งตั้�งขุ�าราชัการ

เป)นั้ประธิานั้

ค�อเป)นั้ ผู้*�พื้#พื้ากษาศาล่ส*ง เป)นั้สมาชั#กในั้คณ์ะรฐมนั้ตั้ร� แล่ะ เป)นั้สมาชั#กสภาขุ�นั้นั้าง

ผู้*�ร บ่สมองพื้ระบ่รมราชัโองการเป)นั้ผู้*�ร บ่ผู้#ดัชัอบ่แทีนั้พื้ระมห็ากษตั้ร#ย3

ตั้�องแนั้�ใจว�าสามารถิ่ค�มเส�ยงขุ�างมากในั้สภาไดั�ดั�วย

อ'านาจหน%าท1.การบรหารขององค0กรบรหาร เพื้�(อให็�การปฎี#บ่ตั้#ห็นั้�าที�(ส+าเร�จ องค3การบ่ร#ห็ารจ1งม�อ+านั้าจในั้การออกกฎีห็มายดั�วย

ตั้�อรฐ เพื้�(อเป)นั้การเปIดัโอกาสให็�องค3กรบ่ร#ห็ารไดัม�โอกาสตั้ดัส#นั้ใจอย�างเดั�มที�( อ+านั้าจประกาศแล่ะเล่#กใชั�กฏอยการศ1ก

อ+านั้าจในั้การประกาศสงคราม ก�อนั้ประกาศสงคราม องค3กรบ่ร#ห็ารตั้�องไดั�รบ่ความเห็�นั้ชัอบ่จากองค3กรนั้#ตั้#บ่ญญตั้# พื้ระมห็ากษตั้ร#ย3ทีรงไว�ซ์1(งอ+านั้าจประกาศสงครามเม�(อไดั�รบ่ความเห็�นั้ชัอบ่จากรฐสภา

แล่ะรฐสภาตั้�องเห็�นั้ชัอบ่ไม�นั้�อยกว�าสองในั้สามขุองสมาชั#กที�งสองสภา อ+านั้าจในั้การที+าสนั้ธิ#สญญา

พื้ระมห็ากษตั้ร#ย3ม�อ+านั้าจที+าห็นั้งส�อสญญาสนั้ตั้#ภาพื้ สญญาสงบ่ศ1ก แล่ะห็นั้งส�อสญญา

อ+านั้าจในั้การตั้�งขุ�าราชัการ พื้ระมห็ากษตั้ร#ย3แตั้�งตั้�งขุ�าราชัการทีห็ารแล่ะพื้ล่เร�อนั้ตั้+าแห็นั้�ง ปล่ดักระทีรวง อธิ#บ่ดั� ห็ร�อเที�ยบ่เที�าให็�ดั+ารงตั้+าแห็นั้�งห็ร�อพื้�นั้จากตั้+าแห็นั้�ง

อ'านาจหน%าท1.นตบ�ญญ�ตขององค0กรบรหาร พื้ระราชัก+าห็นั้ดัออกในั้กรณ์� ร�บ่ดั�วนั้เพื้�(อความปล่อดัภยความม(นั้คง แล่ะป?องกนั้ภยสาธิารณ์ะ

อ'านาจหน%าท1.ต�ลาการขององค0กรบรหาร อ+านั้าจนั้��ม�ไว�เพื้�(อว#นั้#จฉัยคดั�เล่�ก ๆ นั้�อย ๆ เพื้�(อชั�วยแบ่�งเบ่าภาระขุององค3กรตั้�ล่าการ แล่ะเพื้�(อ

อ'านาจหน%าท1.ในยุามฉุ�กเฉุน ม�ที�งในั้แล่ะนั้อกประเทีศ เชั�นั้ กฎีอยการศ1ก พื้ระราชัก+าห็นั้ดั

ห็นั้�าที�(ขุองรฐสภาค�อการให็�ค+าแนั้ะนั้+าแล่ะย#นั้ยอมในั้การตั้รา พื้รบ่.Malaysia: ส�ล่ตั้�าง 9 คนั้ผู้ล่ดักนั้เป)นั้กษตั้ร#ย3คนั้ล่ะ 5 ปHPresident: ประม�ขุอย�างเดั�ยว เชั�นั้ เยอรมนั้ อ+านั้าจบ่ร#ห็ารอย*�ที�(นั้ายก(Chancellor)France: ประธิานั้าธิ#บ่ดั�มาจากการเล่�อกตั้�งโดัยตั้รง อย*�ในั้ตั้+าแห็นั้�ง 7 ปHระบ่บ่ประธิานั้าธิ#บ่ดั�ขุองอเมร#กา: ประธิานั้าธิ#บ่ดั�เป)นั้ห็วห็นั้�าบ่ร#ห็าร องค3กรนั้#ตั้#บ่ญญตั้# ไม�ม�อ+านั้าจล่งมตั้#ไม�ไว�วางใจคณ์ะรฐมนั้ตั้ร�ไดั� แตั้�ยงถิ่�วงดั�ล่กนั้ไดั�โดัยให็� Senateม�

ส�วนั้การImpeachment จะให็�senateล่งมตั้#เส�ยงขุ�างมากแล่ะม�ประธิานั้ศาล่ส*งส�ดั

ในั้ประเทีศองกฤษ Lord Chancellor เป)นั้ตั้+าแห็นั้�งที�(ที+าห็นั้�าที�(ในั้ที�ง 3 องค3กรอธิ#ปไตั้ย

ในั้ประเทีศไทีย ม�ประธิานั้องคมนั้ตั้ร� แล่ะองคมนั้ตั้ร�อ�กไม�เก#นั้ 14 คนั้

ในั้การออกกม. ขุององค3กรบ่ร#ห็าร องค3กรบ่ร#ห็ารตั้�องค+านั้1งถิ่1งนั้โยบ่ายที�(ไดั�แถิ่ล่งไว� แล่ะ

ผู้*�ใชั�อ+านั้าจบ่ร#ห็ารตั้ามกม.รฐธิรรมนั้*ญ ประม�ขุ(กษตั้ร#ย3/ประธิานั้าธิ#บ่ดั�) ห็วห็นั้�าฝ;ายบ่ร#ห็าร(นั้ายก/ประธิานั้าธิ#บ่ดั�) คณ์ะรฐมนั้ตั้ร�

ตั้ามรฐธิรรมนั้*ญ มาตั้รา 53 กล่�าวว�า แนั้วนั้โยบ่ายแห็�งรฐไม�ก�อให็�เก#ดัส#ทีธิ#ในั้การฟ?องร�อง

ตั้ามพื้รบ่. อยการศ1ก 2475 บ่รรดัาขุ�อความในั้พื้รบ่.ห็ร�อกม. ใดั ๆ ที�(ขุดักบ่อยการศ1ก ตั้�องระงบ่ไป

อเมร#กาให็�อ+านั้าจองค3กรบ่ร#ห็ารในั้การที+าสนั้ธิ#สญญา แตั้�ม�ผู้ล่บ่งคบ่เม�(อSenateเห็�นั้ชัอบ่

สญญาใดัที�(ม�บ่ทีเปล่�(ยนั้อาณ์าเขุตั้ไทียห็ร�ออธิ#ปไตั้ยตั้�องออกเป)นั้พื้รบ่.( องค3กรบ่ร#ห็ารที+าห็นั้งส�อสญญากบ่นั้านั้าประเทีศไดั�ทีนั้ที� ยกเว�นั้การเปล่�(ยนั้แปล่ง อาณ์าเขุตั้ที�(ตั้�องไดั�ความเห็�นั้ชัอบ่จากรฐสภา โดัยการออกเป)นั้พื้รบ่. เห็ตั้�นั้��บ่างคร�ง องค3กรบ่ร#ห็ารจ1งเล่�(ยงโดัยการไปที+า สญญาขุององค3กรบ่ร#ห็าร แทีนั้การที+าสนั้ธิ#สญญา)

ระบ่บ่ประธิานั้าธิ#บ่ดั�ขุองอเมร#กา ตั้�องไดั�ความเห็�นั้ชัอบ่ขุองSenate พื้ระราชัก+าห็นั้ดัเป)นั้กม.พื้#เศษที�(ออกโดัยองค3กรบ่ร#ห็ารแล่ะอย*�ล่+าดับ่ชั�นั้เดั�ยวกนั้กบ่พื้รบ่.

รวมที�งการออกกม.ภาษ�อากรเง#นั้ตั้ราที�(ตั้�องพื้#จารณ์าโดัยดั�วนั้แล่ะล่บ่เพื้�(อประโยชันั้3แผู้�นั้ดั#นั้การให็�อ+านั้าจออกพื้รก. ก�เพื้�(อให็�โอกาสองค3กรบ่ร#ห็ารแก�ไขุป@ญห็าอย�างร�บ่ดั�วนั้ไดั�

พื้ระราชักฤษฎี�กาเป)นั้กม. ที�(ฝ;ายบ่ร#ห็ารออกโดัยอ+านั้าจขุองรฐธิรรมนั้*ญ แล่ะพื้รบ่. ห็ร�อ พื้รก.พื้ระมห็ากษตั้ร#ย3ม�อ+านั้าจยบ่ย�งกม. ที�(องค3กรนั้#ตั้#บ่ญญตั้#ตั้ราขุ1�นั้ โดัยการไม�ทีรงล่งประ ปรมาภะไธิยห็ร�อพื้ระราชัทีานั้ร�างพื้รบ่. ค�นั้ภายในั้ 90 วนั้ แตั้�รฐสภาม�อ+านั้าจพื้#จารณ์าให็ม� แล่ะตั้�องล่งคะแนั้นั้เส�ยงไม�นั้�อยกว�า 2/3 จากนั้�นั้จ1งที*ล่เกล่�าให็ม� ห็ากไม�ทีรงล่งพื้ระ ปรมาภ#ไธิยภายในั้ 30 วนั้ ก�ให็�นั้ายกนั้+าไปประกาศใชั�ไดั�เล่ย

ในั้ระบ่อบ่ประธิานั้าธิ#บ่ดั� องค3กรบ่ร#ห็ารม�อ+านั้าจแตั้�งตั้�งถิ่อดัถิ่อนั้ผู้*�พื้#พื้ากษาโดัยSenateย#นั้ยอม

เป)นั้เคร�(องม�อในั้การบ่ร#ห็ารห็นั้�าที�( แต$ ไม�ถิ่�อว�าเป)นั้อ+านั้าจเดั�ดัขุาดั

General informationกรมวงในั้สมยกร�งศร�อย�ธิยาที+าห็นั้�าที�(ว�าความ

เม�องฝ;ายใตั้�ขุ1�นั้กบ่กล่าโห็ม

ศาล่ส*งรบ่เฉัพื้าะอ�ทีธิรณ์3ที�(กล่�าวโทีษล่*กขุ�นั้ว�าพื้#จารณ์าคดั�ไม�เป)นั้ธิรรม ห็ากแพื้�ก�ยง

องกฤษเป)นั้ชัาตั้#แรกที�(ขุอจดัตั้�งศาล่กงส�ล่องกฤษเพื้�(อพื้#จารณ์าคดั�คนั้ในั้บ่งคบ่องกฤษ

ที+าผู้#ดัอาญา ห็ร�อ กระที+าผู้#ดัร�วมกบ่บ่�คคล่ที�(อย*�ในั้อ+านั้าจศาล่ทีห็าร การฟ?องคดั�ว�าผู้*�พื้#พื้ากษาไม�เป)นั้ธิรรม ตั้�องฟ?องร�องเป)นั้คดั�ให็ม� ห็�ามม#ให็�กล่�าวโทีษผู้*�

พื้#พื้ากษารวมไปในั้อ�ทีธิรณ์3ห็ร�อฎี�กา ม#ฉัะนั้�นั้จะเป)นั้การล่ะเม#ดัอ+านั้าจศาล่ระบบศาล ศาล่ชั�นั้ตั้�นั้

แขุวงพื้ระนั้ครเห็นั้�อ แขุวงธินั้บ่�ร� คดั�เดั�กแล่ะเยาวชันั้กล่าง ศาล่ภาษ� ศาล่แรงงานั้กล่าง

ศาล่อ�ทีธิรณ์3 ศาล่ฎี�กา ม�คดั�บ่างประเภทีให็�ย�(นั้ฟ?องตั้�อศาล่ฎี�กาไดั�เล่ยศาลพื้เศษ จดัตั้�งโดัยพื้ระราชับ่ญญตั้# ศาล่คดั�เดั�กแล่ะเยาวชันั้

ตั้ดัส#นั้คดั�อาญาขุองเดั�ก

ก�อนั้ว�าม�สภาพื้เป)นั้เดั�กเยาวชันั้ห็ร�อไม� ถิ่�าใชั�ก�จะโอนั้คดั� คดั�เพื้�ง ศาล่ม�อ+านั้าจเฉัพื้าะบ่างเร�(อง

จ�ดัม��งห็มายก�เพื้�(อ ห็าสาเห็ตั้�ที�(ที+าผู้#ดัแล่�วให็�โอกาสกล่บ่ตั้ว ศาล่แรงงานั้

สะดัวก รวดัเร�ว ประห็ยดั เป)นั้ธิรรม ประนั้�ประนั้อม กล่บ่ไปที+างานั้ร�วมกนั้ ตั้�างจากศาล่ย�ตั้#ธิรรมชั�นั้ตั้�นั้ค�อ ค+าพื้#พื้ากษาจะอ�ทีธิรณ์3ไดั�เฉัพื้าะขุ�อกฎีห็มายแล่ะให็�

อ�ทีธิรณ์3ไปยงศาล่ฎี�กาเล่ย ศาล่ฎี�กาจะถิ่�อขุ�อเที�จจร#งตั้ามที�(ศาล่แรงงานั้ชั��ไว� เว�นั้แตั้�ศาล่ฎี�กาเห็�นั้ว�าขุ�อเที�จจร#งนั้�นั้ยงไม�พื้อแก�การว#นั้#จฉัยขุ�อกฎีห็มาย ก�จะส(ง ให็�ศาล่แรงงานั้ฟ@งขุ�อเที�จจร#งเพื้#(มอ�กไดั�นั้อกจากนั้��ยงไม�ม�อ+านั้าจพื้#พื้ากษาคดั�อาญาบ่างประเภที

แล่ะให็�ม�ผู้*�พื้#พื้ากษาสมทีบ่ ซ์1(งมาจากฝ;ายนั้ายจ�างแล่ะล่*กจ�าง แล่ะอาจขุอให็�ม�ผู้*�ทีรง ค�ณ์ว�ฒ#มาร�วมให็�ความเห็�นั้ดั�วย

การฟ?องคดั�ที+าดั�วยวาจาโดัยแถิ่ล่งตั้�อห็นั้�าศาล่ ม�คนั้ไกล่�เกล่�(ยดั+าเนั้#การเป)นั้การล่บ่เฉัพื้าะ ตั้�อห็นั้�าค*�ความเที�านั้�นั้ก�ไดั� ศาล่พื้#จารณ์าคดั�ตั้#ดัตั้�อกนั้โดัยไม�ตั้�องเล่�(อนั้ เว�นั้ม�เห็ตั้�จ+าเป)นั้

ศาล่ทีห็าร

ตั้�องห็ากระที+าผู้#ดัเป)นั้บ่�คคล่ที�(อย*�ในั้อ+านั้าจศาล่ทีห็ารขุณ์ะกระที+าผู้#ดั

บ่�คคล่ภายใตั้�อ+านั้าจศาล่ทีห็ารไดั�แก� นั้ายทีห็ารสญญาบ่ตั้รประจ+าการ นั้ายทีห็าร

นั้ายทีห็ารประทีวนั้ พื้ล่ทีห็ารประจ+าการ นั้กเร�ยนั้ทีห็าร ทีห็ารกองเก#นั้ที�(เขุ�าประจ+า

ใชั�อ+านั้าจในั้พื้ระปรมาภ#ไธิย (กษตั้ร#ย3มอบ่อ+านั้าจให็�ที+าแทีนั้) (ตั้�างจากองค3การอ�(นั้)

พื้ระบ่รมไตั้รโล่กนั้าถิ่ตั้�ง 2 กรมค�อ ศาล่ห็วเม�องฝ;ายเห็นั้�อขุ1�นั้กบ่มห็าดัไทีย แล่ะศาล่ห็ว

กม. ตั้ราสามดัวงในั้สมยรตั้นั้โกส#นั้ทีร3ม� 3 ฉับ่บ่ เก�บ่ไว�ที�(ห็�องเคร�(อง ห็อห็ล่วง ศาล่ห็ล่วง

สามารถิ่ที*ล่เกล่�ากล่�าวโทีษไดั�อ�กเร�ยกว�า "ฎี�แก"

ร. 5 จดัตั้�งกระทีรวงย�ตั้#ธิรรมเม�(อ 25 ม�นั้าคม 2434 (ร.ศ. 110) ห็ล่งสงครามโล่กคร�งที�( 1 อเมร#การเป)นั้ชัาตั้#แรกที�(เล่#กส#ทีธิ#สภาพื้นั้อกอาณ์าเขุตั้

ศาล่ย�ตั้#ธิรรมเป)นั้ศาล่ที�(ม�อ+านั้าจพื้#จาณ์าคดั�ตั้ามกม. เอกชันั้ ค�อ คดั�เพื้�ง คดั�ที�(พื้ล่เร�อนั้

ศาล่ชั�นั้ตั้�นั้ตั้จว. พื้#จารณ์าคดั�ที�งเพื้�งแล่ะอาญาบ่างจว. ม�ศาล่คดั�เดั�กแล่ะเยาวชันั้ที�( สงขุล่า โคราชั เชั�ยงให็ม� อ�บ่ล่ศาล่ในั้กทีม.: ศาล่เพื้�ง อาญา เพื้�งธินั้บ่�ร� อาญาธินั้บ่�ร� ม�นั้บ่�ร� แขุวงพื้ระนั้ครใตั้�

ห็มายเห็ตั้�: ม�นั้บ่�ร� พื้#จารณ์าคดั�เขุตั้ ม�นั้บ่�ร� ล่าดักระบ่ง ห็นั้องจอกม�ที�(กทีม.ที�(เดั�ยว

อาย�ไม�ถิ่1ง 18 ปH บ่ร#บ่*รณ์3 ( อาย�นั้�อยกว�า 7 ปH ไม�ล่งโทีษอาญา)

อาย� 18ถิ่1ง20 ปH ตั้�องฟ?องที�(ศาล่จงห็วดัก�อนั้ แล่�วศาล่จ1งจะดั*สภาพื้ร�างกายแล่ะจ#ตั้ใจเดั�ก

พื้รบ่. 2522 สงกดักที.ย�ตั้#ธิรรม

ผู้*�พื้#พื้ากษามาจากขุรก.ตั้�ล่าการตั้ามกม.ขุรก. ฝ;ายตั้�ล่าการ ซ์1(งม�ความร* �ในั้ป@ญห็าแรงงานั้

แล่ะเล่�(อนั้คร�งห็นั้1(งไดั�ไม�เก#นั้ 7 วนั้ เม�(อส�บ่พื้ยานั้เสร�จให็�พื้#พื้ากษาภายในั้ 3 วนั้ ม� 3 ประเภที : ศาล่แรงงานั้กล่าง ศาล่แรงงานั้ภาค ศาล่แรงงานั้จงห็วดั

พื้รบ่. ศาล่ทีห็าร 2498 ม� 2 ประเภที1) ศาล่ทีห็ารในั้เวล่าปกตั้# พื้#พื้ากษาผู้*�กระที+าผู้#ดัตั้�อกม.ทีห็ารห็ร�อกม.อาญาในั้กรณ์�ที�(ผู้*�

ม�อ+านั้าจพื้#จารณ์าคดั�อาญาที(วไปแล่ะคดั�ที�(เก�(ยวกบ่กม.ทีห็าร

สญญาบ่ตั้รนั้อกประจ+าการที�(ที+าผู้#ดัค+าล่(งขุ�อบ่งคบ่ประมวล่กม. อาญาทีห็าร

การ พื้ล่เร�อนั้สงกดัราชัการทีห็ารเม�(อที+าผู้#ดัในั้ห็นั้�าที�(ราชัการทีห็ารห็ร�อที+าผู้#ดัในั้

เชัล่ยศ1ก ถิ่�ากระที+าผู้#ดัร�วมกบ่บ่�คคล่ที�(ไม�อย*�ในั้อ+านั้าจศาล่ทีห็ารเชั�นั้พื้ล่เร�อนั้ ห็ร�อคดั�เดั�ก จะถิ่�อ ว�าไม�อย*�ในั้อ+านั้าจศาล่ทีห็าร รวมที�งคดั�ที�(ศาล่พื้ล่เร�อนั้ประทีบ่รบ่ฟ?องไปแล่�วดั�วย

ศาล่ประจ+าห็นั้�วยทีห็าร

อ+านั้าจประกาศกฎีอยการศ1ก จะสามารถิ่ประกาศให็�คดั�อาญาบ่างประเภทีเป)นั้คดั� ในั้อ+านั้าจศาล่ทีห็ารไดั� นั้อกจากนั้��คดั�ที�(เก#ดัขุ1�นั้ขุณ์ะประกาศกฎีอยการศ1กที�(ม�เห็ตั้�

ม�อ+านั้าจส(งให็�ศาล่ทีห็ารมาดั*แล่ไดั� เวล่าไม�ปกตั้#ยงอาจตั้�ง ศาล่อาญาศ1ก ไดั�ในั้ห็นั้�วยทีห็าร ซ์1(งสามารถิ่ตั้ดัส#นั้คดั�อาญา ที�(เก#ดัขุ1�นั้ในั้เขุตั้อ+านั้าจ โดัยไม�จ+ากดัตั้วบ่�คคล่ อนั้1(ง ค+าพื้#พื้ากษาขุองศาล่ทีห็ารในั้เวล่าไม�ปกตั้# ห็�ามอ�ทีธิรณ์3ห็ร�อฎี�กา ในั้ระห็ว�างที�(ม�การประกาศกฎีอยการศ1ก ศาล่พื้ล่เร�อนั้ยงที+าห็นั้�าที�(ไดั�ตั้�อไป

จะเห็�นั้ว�าศาล่ทีห็ารจะเป)นั้อ#สระ แยกจากศาล่พื้ล่เร�อนั้โดัยไม�อย*�ภายใตั้�การควบ่ค�ม

ในั้กรณ์�ที�(ม�ป@ญห็าเร�(องอ+านั้าจศาล่ทีห็ารห็ร�อศาล่พื้ล่เร�อนั้ ให็�ค�ล่าการรฐธิรรมนั้*ญ

ศาล่ปกครอง แม�บ่ทีค�อศาล่ปกครองฝร(งเศส องกฤษ ไม�ม�ศาล่ปกครอง แตั้�จะม�คณ์ะตั้�ล่าการฝ;ายปกครอง ที+าห็นั้�าที�(แทีนั้

อเมร#กา ไม�ม�ศาล่ปกครอง อ+านั้าจอย*�ที�(ศษล่ย�ตั้#ธิรรมปกตั้# แล่ะ คณ์ะตั้�ล่าการฝ;ายปกครอง

การสรรหาแต$งต��งผ่!%พื้พื้ากษา ในั้ทีางปฏ#บ่ตั้#แล่�วไม�ม�การเล่�อกตั้�งอย�างแที�จร#ง

ห็ากไม�ม�ค�ณ์สมบ่ตั้#พื้อก�จะไปเป)นั้ทีนั้ายความเร�ยกว�า อโวกา

ประกาศผู้ล่สอบ่ตั้ามล่+าดับ่คะแนั้นั้

เม�(อตั้+าแห็นั้�งว�าง ผู้*�ไดั�คะแนั้นั้ส*งจะไดั�รบ่บ่รรจ�ก�อนั้ ห็ากคะแนั้นั้เที�ากนั้จะจบ่สล่าก ส�วนั้กรณ์�ผู้*�ไดั�รบ่การยกเว�นั้ไม�ตั้�องที+าการสอบ่คดัเล่�อก จะใชั�เกณ์ฑ์3บ่รรจ�เชั�นั้เดั#ม แตั้�

ม�อ+านั้าจส(งให็�ออกจากราชัการไดั�การสรรหาต�ลาการศาลทหาร

นั้ายทีห็ารสญญาบ่ตั้รที�(ไดั�รบ่การตั้�งเป)นั้ ตั้�ล่าการพื้ระธิรรมนั้*ญประจ+าศาล่ทีห็ารกร�งเทีพื้

ทีห็ารมาไดั� ก�อนั้เขุ�ารบ่ห็นั้�าที�( ตั้�องอบ่รมห็ล่กส*ตั้รนั้ายทีห็ารเห็ล่�าพื้ระธิรรมนั้*ญจากโรงเร�ยนั้ทีห็าร พื้ระธิรรมนั้*ญ

ตั้�ล่าการศาล่ทีห็าร นั้ายทีห็ารสญญาบ่ตั้รประจ+าการ ม�ยศ ร�อยตั้ร� เร�อตั้ร� เร�ออากาศตั้ร� ขุ1�นั้ไป อาจแตั้�งตั้�ง นั้ายทีห็ารนั้อกประจ+าการมาเป)นั้ไดั�

เขุตั้อ+านั้าจทีห็าร บ่�คคล่ตั้�องขุงห็ร�อในั้ควบ่ค�มขุองทีห็ารโดัยชัอบ่ดั�วยกม. แล่ะ

ศาล่ชั�นั้ตั้�นั้ม� 4 แบ่บ่ค�อ ศาล่จว. ทีห็าร ศาล่มณ์ฑ์ล่ทีห็าร ศาล่ทีห็ารกร�งเทีพื้ แล่ะ

2) ศาล่ทีห็ารเวล่าไม�ปกตั้# กรณ์�นั้��ศาล่ทีห็ารปกตั้#ก�ยงที+าห็นั้�าที�(ไดั�ตั้ามเดั#ม แตั้�ผู้*�ม�

พื้#เศษเก�(ยวกบ่ความม(นั้คง ไม�ว�าจะม�ระบ่�ไว�ในั้ พื้รบ่.อยการศ1ก2457 ห็ร�อไม� ผู้บ่.สส.

ขุองกที.ย�ตั้#ธิรรมเล่ย

เป)นั้ผู้*�ว#นั้#จฉัย ( กล่�าวค�อ ว#นั้#จฉั�ยเฉัพื้าะเร�(องเก�(ยวกบ่อ+านั้าจห็นั้�าที�()

ฝร(งเศส: ไดั�จากการแตั้�งตั้�ง พื้นั้กงานั้ศาล่ Le magistrat ซ์1(งไดั�รบ่เล่�อกมาเป)นั้LeJuge

พื้รบ่.ระเบ่�ยบ่ขุรก. ตั้�ล่าการ 2521 ธิรรมศาสตั้ร3บ่ณ์ฑ์#ตั้ ห็ร�อ นั้#ตั้#ศาสตั้ร3บ่ณ์ฑ์#ตั้ ห็ร�อ ปร#ญญาตั้ร�/ประกาศนั้�ยบ่ตั้รกม. จากตั้�างประเทีศซ์1(งกตั้. เที�ยบ่ไม�ตั้+(ากว�าปร#ญญาตั้ร� แล่ะสอบ่ไดั�เนั้ตั้#บ่ณ์ฑ์#ตั้ ม� สญชัาตั้#ไทียโดัยการเก#ดั อาย�ไม�ตั้+(ากว�า 25 ปH

ถิ่�าไดั�ปร#ญญาห็ร�อประกาศนั้�ยบ่ตั้รทีางกม. ส*งกว�าปร#ญญาตั้ร� ถิ่�ากตั้.เห็�นั้ว�าม�ค�ณ์สมบ่ตั้# ครบ่ถิ่�วย จะไดั�รบ่การยกเว�นั้ไม�ตั้�องสอบ่คดัเล่�อก แตั้�ตั้�องทีดัสอบ่ความร* �ทีางกม.

ถิ่�าผู้�านั้เกณ์ฑ์3ดั�งกล่�าวขุ�างตั้�นั้ การบ่รรจ�เป)นั้ผู้*�ชั�วยผู้*�พื้#พื้ากษาจะกระที+าโดัยรมตั้.ย�ตั้#ธิรรม

ถิ่�าเป)นั้ผู้*�ชั�วยผู้��พื้#พื้ากษามา2 ปH แตั้�ผู้ล่การอบ่รมยงไม�เป)นั้ที�(พื้อใจขุองกระทีรวง รมตั้.

ตั้�ล่าการพื้ระธิรรมนั้*ญ แล่ะศาล่มณ์ฑ์ทีห็ารบ่ก ซ์1(งม�ยศตั้ามขุ�อบ่งคบ่ตั้�ล่าการพื้ระธิรรมนั้*ญ 2498 ค�อ ศาล่ชั�นั้ตั้�นั้ : ร�อยตั้ร� เร�อตั้ร� เร�ออากาศตั้ร�ขุ1�นั้ไป ศาล่ทีห็ารกล่าง : พื้นั้ตั้ร� นั้าวาตั้ร� นั้าวาอากาศตั้ร� ขุ1�นั้ไป ศาล่ทีห็ารส*งส�ดั : พื้นั้เอก นั้าวาเอก นั้าวาอากาศเอก ขุ1�นั้ไป แล่ะตั้�องไดั�ปร#ญญาตั้ร�กม. ในั้ประเทีศ สญชัาตั้#ไทียโดัยการเก#ดั อาย� 18 ปH ผู้�านั้การศ1กษาว#ชัาทีห็าร จะไดั�รบ่การบ่รรจ�โดัยรมตั้. กล่าโห็ม ห็ร�ออาจรบ่โอนั้นั้าย

ผู้��ม�อ+านั้าจอาจตั้�ง ตั้�ล่าการส+ารองไดั� ตั้�ล่าการที�(ม�ยศส*งเป)นั้ประธิานั้ในั้คดั�นั้�นั้

การแตั้�งตั้�งในั้เวล่าไม�ปกตั้# ผู้��ม�อ+านั้าจตั้�ง ผู้*�พื้#พื้ากษาพื้ล่เร�อนั้เป)นั้ตั้�ล่าการศาล่ทีห็ารควิามเป7นอสระของผ่!%พื้พื้ากษา

ย�ตั้#ธิรรมดั*แล่เฉัพื้าะงานั้ธิ�รการ

ยกเว�นั้ตั้+าแห็นั้�งผู้��ชั�วยผู้*�พื้#พื้ากษา ม�ห็นั้�าที�( แตั้�งตั้�ง เล่�(อนั้ตั้+าแห็นั้�ง โอนั้ พื้#จาณ์าโทีษ

ห็นั้�วยทีห็ารที�(ศาล่นั้�นั้ตั้�งอย*�

ศาสชั�นั้ตั้�นั้ : ค�อศาล่จงห็วดัทีห็าร ศาล่มณ์ฑ์ล่ทีห็าร ศาล่ทีห็ารกร�งเทีพื้ แล่ะ ศาล่ ประจ+าห็นั้�วยทีห็าร ม�ตั้�ล่าการ 3 นั้ายเป)นั้องค3คณ์ะ ค�อ ตั้�ล่าการศาล่ทีห็าร 2 แล่ะ ตั้ ตั้�ล่าการพื้ระธิรรมนั้*ญ 1 (ยศชั�นั้ตั้ร�) แล่ะตั้�ล่าการพื้ระธิรรมม*ญตั้�องม�ยศส*งกว�า จ+าเล่ยที�(ยศส*งส�ดั(ยศขุณ์ะฟ?อง)

การแตั้�งตั้�งม� 2 แบ่บ่ ค�อ เฉัพื้าะคดั�: ถิ่�าเป)นั้คดั�ส+าคญ ควรเสนั้อขุอตั้ล่าการพื้ระธิรรมนั้*ญไปนั้(งร�วม ประจ+า: ห็ม�นั้เว�ยนั้กนั้ ควรเปล่�(ยนั้ที�กปH ศาล่ทีห็ารกล่าง : ม�ตั้�ล่าการ 5 นั้ายเป)นั้องค3คณ์ะ ( นั้ายพื้ล่ตั้ร� 1-2 พื้นั้ตั้ร� 1-2 ตั้�ล่าการ พื้ระธิรรมนั้*ญ 2ชั�นั้พื้นั้ตั้ร�) ศาล่ทีห็ารส*งส�ดั : ตั้�ล่าการ 5 นั้าย ( นั้ายพื้ล่ 2 ตั้�ล่าการพื้ระธิรรมนั้*ญชั�นั้พื้นั้เอกที�(ไดั� รบ่เง#นั้เดั�อนั้ชั�นั้พื้นั้เอกพื้#เศษ)

ม�ขุ�อแม�ว�าจะบ่รรจ�ไดั�ในั้อตั้ราส�วนั้ขุองจ+านั้วนั้ผู้*�ที�(สอบ่คดัเล่�อกไดั�ไม�เก#นั้ 1/4พื้รบ่. ระเบ่�ยบ่ขุ�าราชัการตั้�ล่าการ 2471 ก+าห็นั้ดัห็ล่กชัดัเจนั้ที�(ส�ดัให็�ผู้*�พื้#พื้ากษม�อ#สระพื้รบ่. 2477แยกงานั้ขุองศาล่ออกเป)นั้2 ฝ;านั้ค�อ งานั้ธิ�รการ งานั้ตั้�ล่าการ ให็�รมตั้.

กตั้. ม� 12 ที�านั้ ประกอบ่ดั�วยกรรมการ 3 ประเภทีค�อ1) โดัยตั้+าแห็นั้�ง 4 ที�านั้ ค�อ ประธิานั้ศาล่ฎี�กา อธิ#บ่ดั�ผู้*�พื้#พื้ากษาศาล่อ�ทีธิรณ์3 รองประธิานั้ศาล่ฎี�กา ซ์1(งม�อาว�โสส*งส�ดั ปล่ดักที.ย�ตั้#ธิรรม2) ผู้*�ทีรงค�ณ์ว�ฒ#ประเภทีขุรก. ตั้�ล่าการ 4 คนั้ โดัยผู้*�พื้#พื้ากษาตั้�งแตั้�ชั �นั้ 2 เล่�อกขุรก. ตั้�ล่าการตั้�งแตั้�ชั �นั้ 7 มาดั+ารงตั้+าแห็นั้�ง3) ผู้*�ทีรงค�ณ์ว�ฒ#ประเภาขุรก. บ่+านั้าญ 4 คนั้ โดัยผู้*�พื้#พื้ากษาตั้�งแตั้�ชั �นั้ 2 เล่�อกขุรก. บ่+านั้าญ ที�งนั้��ตั้�องไม�เป)นั้ขุรก. การเม�อง สส. กรรมการพื้รรคการเม�อง ทีนั้ายความกตั้. ม�ประธิานั้ศาล่ฎี�กาเป)นั้ประธิานั้ จนั้กว�าจะพื้�นั้ตั้+าแห็นั้�ง

กรรมการที�ง 8 นั้ายอย*�ในั้ตั้+าแห็นั้�งคราวล่ะ2 ปH ม�ห็นั้�าที�(ให็�ความเห็�นั้ชัอบ่การดั+ารงตั้+าแห็นั้�ง

ปล่ดักระทีรวงแม�จะเป)นั้ขุรก.ธิ�รการแตั้�มกจะโอนั้มาจากขุรก.ตั้�ล่าการชั�นั้ผู้*�ให็ญ�เสมอขุรก. ตั้�ล่าการตั้�องไม�ที+าอาชั�พื้ที�(กระเที�อนั้ถิ่1งการปฏ#บ่ตั้#ห็นั้�าที�( ตั้�องไม�เป)นั้กรรมการผู้*� จดัการห็ร�อที�(ปร1กษาทีางกม. ดั+ารงตั้+าแห็นั้�งในั้งานั้คล่�ายกนั้นั้�นั้ในั้ห็จก. ตั้�องไม�เป)นั้ กรรมการรฐว#สาห็ก#จ ห็ร�อก#จการรฐ เว�นั้แตั้�จะไดั�รบ่อนั้�มตั้#จาก กตั้. รมตั้.กล่าโห็มรบ่ผู้#ดัชัอบ่เฉัพื้าะงานั้ธิ�รการขุองศาล่ทีห็ารเที�านั้�นั้การแตั้�งตั้�งตั้�ล่าการทีห็ารให็�เป)นั้ไปตั้ามอ+านั้าจขุองรมตั้.กล่าโห็มแล่ะผู้*�บ่งคบ่บ่ญชัา

General information เป)นั้แนั้วค#ดัทีางการเม�องขุองตั้ะวนั้ตั้กเพื้�(อจ+ากดัอ+านั้าจรฐ อนั้มาจากแนั้วค#ดัในั้เร�(อง กฎีห็มายธิรรมชัาตั้# ค+าสอนั้ ห็ล่กศาสนั้า กม แล่ะค+าประกาศรบ่รองส#ทีธิ#เสร�ภาพื้

ยงเป)นั้ส#ทีธิ#เร�ยกร�องตั้�อรฐอ�กดั�วย

ม��งห็มายให็�เป)นั้ห็ล่กส+าคญในั้การจ+ากดัอ+านั้าจขุองผู้*�ม�อ+านั้าจปกครอง แนั้วค#ดันั้��เก#ดัขุ1�นั้ตั้�งแตั้�สมยกร�ก ถิ่�าม�การแย�งกนั้ กฎีห็มายพื้ระเจ�าเห็นั้�อกฎีห็มายบ่�านั้เม�อง

Cicero กฎีห็มายธิรรมชัาตั้#เป)นั้ธิรรมนั้*ญขุองโล่ก ค�อเห็ตั้�ผู้ล่ที�(ถิ่*กตั้�องสอดัคล่�องกบ่ธิรรมชัาตั้# โกรตั้#อ�ส

ม�แห็ล่�งที�(มาโดัยเฉัพื้าะขุองตั้วเอง ไม�ตั้�องอาศยอ+านั้าจพื้ระเจ�า ม�ที�(มาจากธิรรมชัาตั้#คนั้ ไม�ม�การเปล่�(ยนั้แปล่ง เป)นั้สากล่ใชั�บ่งคบ่ไดั�กบ่ที�กชัาตั้#ที�กภาษา ที�กย�คที�กสมย

โทีมส ฮิอบ่ส3 แม�จะม�อ#สระเสร�ภาพื้ แตั้�จะเป)นั้ประโยชันั้3เฉัพื้าะคนั้ที�(แขุ�งแรง มนั้�ษย3จ1งมอบ่อ+านั้าจ

จอห็3นั้ ล่�อค สภาวะธิรรมชัาตั้#เป)นั้สภาวะแห็�งสนั้ตั้#ส�ขุ มนั้�ษย3ม�เจตั้นั้าดั�ตั้�อกนั้ ชั�วยเห็ล่�อกนั้

การล่�วงล่ะเม#ดัสภาวะธิรรมชัาตั้# เชั�นั้ส#ทีธิ#ในั้ชั�ว#ตั้ ไม�ม�การล่งโทีษ ห็ากม�ก�จะเป)นั้

มนั้�ษย3จ1งล่ะที#�งสภาวะธิรรมชัาตั้# เพื้�(อ ให็�ม�องค3กรล่งโทีษ แล่ะ ค��มครองป?องกนั้ส#ทีธิ# รฐจ1งเก#ดัจากคนั้ส�วนั้ห็นั้1(งที�(ล่ะที#�ง สภาวะธิรรมชัาตั้# แล่ะมาที+า สญญาประชัาคม

ชั�วยเห็ล่�อค��มครองคนั้อ�อนั้แอ ณ์อง ณ์าคส3 ร�สโซ์ มองโล่กในั้แง�ดั�กว�าล่�อค แล่ะตั้รงขุ�ามกบ่ฮิอบ่ส3

สงคมที�(ม�ระเบ่�ยบ่ในั้ทีางการเม�อง เป)นั้ผู้ล่จากว#วฒนั้าการสงคมมนั้�ษย3 เพื้�(อชั�วยให็�ม� เสร�ภาพื้ที�(เคยม�อย*�ดั �งเดั#ม

การที�(มนั้�ษย3ร�วมกนั้ที+าสญญาประชัาคม มนั้�ษย3ย�อมตั้�องสล่ะส#ทีธิ#ที�กประการที�(ตั้นั้ม� เพื้�(อให็�ก�อตั้�งองค3อธิ#ป@ตั้ย3 แตั้�การสล่ะส#ทีธิ#นั้��ไม�ไดั�ที+าให็�ส*ญเส�ยเสร�ภาพื้แตั้�อย�างใดั

ดังนั้�นั้ มนั้�ษย3จะม�เสร�ภาพื้ก�ตั้�อเม�(อสงคมม�การปกครองแบ่บ่ประชัาธิ#ปไตั้ยโดัยตั้รง

ค'าสอนและศาสนา พื้ระพื้�ทีธิศาสนั้าเป)นั้ศาสนั้าแรกที�(ส�งเสร#มส#ทีธิ#มนั้�ษยชันั้ โดัยสอนั้ให็�เล่#กทีาส

แนวิคดในป8จจ�บ�น ค�ณ์ค�าขุองมนั้�ษย3อย*�ที�(ความเป)นั้มนั้�ษย3

สงคมนั้#ยมมมาร3กซ์#สม3 เป)นั้ภาพื้สะที�อนั้แล่ะผู้ล่#ตั้ผู้ล่ขุองประวตั้#ศาสตั้ร3

ในั้ทีางทีฤษฎี�เที�านั้�นั้ ฟาสซ์#สม3แล่ะนั้าซ์� ความส+าคญย#(งให็ญ�ขุองเผู้�าพื้นั้ธิ�3มนั้�ษย3นั้�นั้แตั้กตั้�างกนั้

มนั้�ษย3จะม�ค�าเม�(อ มอบ่ตั้วเองให็�กบ่สงคมมนั้�ษย3ที�(ม�เผู้�าพื้นั้ธิ�3เดั�ยวกนั้ การเป)นั้สมาชั#ก พื้รรคจ1งม�ค�ณ์ค�า

บ่�คคล่ไม�ม�ส#ทีธิ#โตั้�แย�งอ+านั้าจรฐ ม�เพื้�ยงส#ทีธิ#ที�(ร ฐย#นั้ยอมเที�านั้�นั้ชัาตั้#ย#(งให็ญ�ไม�จ+าเป?นั้ตั้�องให็�ความเคารพื้ตั้�อความเป)นั้มนั้�ษย3ขุงอชันั้ชัาตั้#ตั้+(าตั้�อยกว�า

การเปล1.ยุแปลงท1.ส'าค�ญของแนวิคดแบบ

ม�สองนั้ย ส#ทีธิ#ทีางกม.(Positive right, ปพื้พื้.) แล่ะส#ทีธิ#ทีางศ�ล่ธิรรม (Moral right)เสร1ภาพื้(Freedom) สถิ่านั้ภาพื้ที�(ไม�ตั้กอย*�ภายใตั้�การบ่งคบ่บ่ญชัาขุองใคร ม�อ+านั้าจที�( จะตั้ดัส#นั้ใจดั�วยตั้นั้เอง ม�อ#สระที�(จะกระที+าการห็ร�อไม�กระที+าการตั้ามที�(กม.บ่ญญตั้#ไว� ตั้ามแนั้วค#ดัเร�(อง "ส#ทีธิ#ธิรรมชัาตั้#" แล่ะ "ส#ทีธิ#ในั้การจ+ากดัอ+านั้าจรฐ"

แนวิคดเร�.องกม.ธิรรมชาต กม. ธิรรมชัาตั้#เก#ดัตั้ามธิรรมชัาตั้# คนั้ไม�ไดั�สร�างขุ1�นั้ ใชั�บ่งคบ่ไดั�ที�กเวล่าแล่ะไม�จ+ากดัสถิ่านั้ที�(

ห็นั้งส�อเร�(อง สงครามแล่ะสนั้ตั้#ภาพื้ De jure belei pacis เป)นั้รากฐานั้ขุองกม.ธิรรมชัาตั้#

มนั้�ษย3เป)นั้สตั้ว3ใคร�สงคมจ1งก�อตั้�งสงคมมนั้�ษย3แล่ะขุ�อตั้กล่ง "สญญาประชัาคม" ห็นั้งส�อเร�(อง Lecithan พื้��นั้ฐานั้ขุองคนั้จะเห็�นั้แก�ตั้ว ที+าให็�สภาวะธิรรมชัาตั้#ย��งเห็ย#ง

ที�(ตั้นั้ม�อย*�ให็� "องค3อธิ#บ่ตั้ย3" จ1งที+าให็�องค3อธิ#ป@ตั้ย3ม�อ+านั้าจไม�จ+ากดั ห็นั้งส�อเร�(อง The second treaties of government

การล่งโทีษที�(เป)นั้ ความย�ตั้#ธิรรมส�วนั้ตั้ว (Le Justice privee)

ตั้�างจากฮิอบ่ส3 องค3อธิ#ป@ตั้ย3ไม�ไดั�ม�อ+านั้าจไร�ขุอบ่เขุตั้ (เดั�ดัขุาดั) แตั้�ม�อ+านั้าจเพื้�ยงเพื้�(อ

ร�สโซ์กล่�าวว�า " ไม�จ+าเป)นั้เสมอไปที�(เส�ยงตั้�องเป)นั้เอกฉันั้ที3 แตั้�จ+าเป)นั้ที�(จะตั้�องนั้บ่เส�ยง ที�กเส�ยง ห็ากไม�นั้บ่ที�กเส�ยงจะที+าให็�ล่กษณ์ะร�วมขุองเจตั้นั้าย�อมเส�ยไป"

กม.และค'าประกาศร�บรองสทธิเสร1ภาพื้ ในั้องกฤษ "The great charter" "Magna Carta" บ่�คคล่จะถิ่*กจบ่ก�ม กกขุง เนั้รเทีศ แล่ะประกาศว�าเป)นั้outlaw ห็ร�อถิ่*กล่งโทีษใดั ๆ ห็าไดั�ไม� เว�นั้แตั้�จะไดั�รบ่การพื้#จารณ์า อนั้เที�(ยงธิรรมจากบ่�คคล่ในั้ชั�นั้เดั�ยวกบ่เขุาแล่ะตั้ามกม.บ่�านั้เม�อง

ในั้อเมร#กา "The declaration of independence" โดัย Thomas Jefferson

แนั้วค#ดัแบ่บ่ป@จเจกนั้#ยม (L'individualisme) รฐไม�ม�อ+านั้าจเพื้#กถิ่อนั้ส#ทีธิ#เสร�ภาพื้บ่�คคล่

ไม�เห็�นั้ดั�วยว�าโล่กนั้��ม�กม. ธิรรมชัาตั้# โดัยย�นั้บ่นั้ห็ล่กการที�(ว�ามนั้�ษย3แล่ะสงคมมนั้�ษย3

ส#ทีธิ#เสร�ภาพื้ตั้ามค+าประกาศส#ทีธิ#เป)นั้เร�(องโกห็กขุอง "ชันั้ชั�นั้เจ�าสมบ่ตั้#" เป)นั้เพื้�ยงส#ทีธิ#

ท1.วิ$าด%วิยุสทธิเสร1ภาพื้ของประชาชน ส#ทีธิ#เร�ยกร�องตั้�อรฐ ส#ทีธิ#ในั้ทีรพื้ย3ส#นั้ไม�เป)นั้เดั�ดัขุาดั ส#ทีธิ#เสร�ภาพื้ขุองบ่�คคล่ในั้ครอบ่ครว ส#ทีธิ#ในั้ความปล่อดัภยเป)นั้ง�(อนั้ไขุที�(ส+าคญที�(ส�ดั

เป)นั้สองเที�าขุองเวล่าการที+างานั้ปกตั้#

ไดั�ค�าจ�างตั้ามอตั้ราเดั#ม

งานั้อ�ตั้สาห็กรรมไม�เก#นั้ 48 hr/wk พื้าณ์#ชัยกรรมไม�เก#นั้ 54 hr/wk งานั้ขุนั้ส�งไม�เก#นั้ 8 hr/day งานั้อนั้ตั้ราย ไม�เก#นั้ 42 hr/wk ล่*กจ�างม�วนั้ห็ย�ดั ไม�นั้�อยกว�า 1 day/wk ล่*กจ�างที+างานั้นั้อกเวล่าให็�นั้ายจ�างจ�ายค�าจ�าง

ล่*กจ�างประจ+าไดั�ค�าจ�างตั้ล่อดัเวล่าที�(ป;วย ไม�เก#นั้ 30 วนั้ ส#ทีธิ#ล่าคล่อดัเพื้�(มขุ1�นั้ไม�นั้�อยกว�า 60 วนั้ แตั้�ถิ่�าที+างานั้เพื้#(มไม�นั้�อยกว�า 180 วนั้ ม#ส#ทีธิ#

ประมวงกฎีห็มานั้แรงงานั้2499 เป)นั้ฉับ่บ่แรกที�(ว�าดั�วยการจดัตั้�งสห็ภาพื้แรงงานั้ สห็ภาพื้แรงงานั้ม�ไดั�ดั�วยเห็ตั้�ผู้ล่ 2 ประการ

1) แสวงห็า ค��มครองประโยชันั้3เก�(ยวกบ่สภาพื้การจ�าง 2) ส�งเสร#มความสมพื้นั้ธิ3อนั้ดั�

สห็ภาพื้แรงงานั้ตั้�งไดั�เพื้�ยง 2 ประเภที 1) ผู้*�จดัตั้�งแล่ะสมาชั#กเป)นั้ล่*กจ�างขุองนั้ายจ�างคนั้เดั�ยวกนั้ 2) ผู้*�จดัตั้�งแล่ะสมาชั#กเป)นั้ล่*กจ�างที�(ที+าก#จการประเภทีเดั�ยวกนั้

ข%อจ'าก�ดการใช%อ'านาจนตบ�ญญ�ตกลไกท1.ใช%ควิบค�มอ'านาจขององค0กรGeneral Information

ขอบเขตการใช%อ'านาจนตบ�ญญ�ต

โดัยนั้#ตั้#บ่ญญตั้#

โดัยฝ;ายตั้�ล่าการ

โดัยองค3การพื้#เศษ

ระบบพื้จารณากฎหมายุท1.ข�ดร�ฐธิรรมน!ญ

(Subdelegation)

การจ�ดให%ม1วิธิ1การควิบค�มเฉุพื้าะส'าหร�บ การออกกฎหมายุล'าด�บรอง

การประกาศการใชั�กม.

ผู้ล่ย�อนั้ห็ล่งแห็�งกม.

ความเคล่�อบ่คล่�มขุองบ่ทีบ่ญญ+ตั้#แห็�งกม.

วิธิ1ควิบค�มมให%กม.ข�ดต$อร�ฐธิรรมน!ญ

ระบ่บ่กระจายอ+านั้าจการทีบ่ทีวนั้ทีางกม.

ระบ่บ่รวมศ*นั้ย3อ+านั้าจการทีบ่ทีวนั้ทีางกม.

การมอบอ'านาจให%ม1การออกกม.ล'าด�บรอง

กม.ล่+าดับ่รองตั้�องถิ่*กตั้�องตั้ามกม.การปกครอง

ถิ่*กจ+ากดัโดัย การประกาศใชั�กฎีห็มาย ผู้ล่ย�อนั้ห็ล่ง แล่ะความเคล่�อบ่คล่�ม

ห็วใจประชัาธิ#ปไตั้ย ค�อการจดัตั้�งองค3กรที�(คานั้อ+านั้าจกนั้ไดั�เอง

วาระสาม ออกเส�ยงล่งมตั้#

ธิรรมนั้*ญ ก�ให็�ส�งความเห็�นั้ไปให็�คณ์ะตั้�ล่าการรฐธิรรมนั้*ญพื้#จารณ์า

โดัยสมาชั#ก แม�จะถิ่อนั้ชั�(อออกไป ก�ชัอบ่ที�(จะพื้#จารณ์าตั้�อไป ตั้�ล่าการรฐธิรรมนั้*ญให็�ม�การแตั้�งตั้�งให็ม�เม�(อม�การเล่�อกตั้�งที(วไปให็ม� จ1งส#�นั้ไป ตั้ามอาย�ขุองสภาผู้*�แทีนั้ราษฎีร

ผู้ล่ขุองการว#นั้#จฉัยไม�แนั้�นั้อนั้ เป)นั้ไปตั้ามความแนั้วค#ดัขุองแตั้�ล่ะประเทีศ ให็�ศาล่ธิรรมดัาเป)นั้ผู้*�พื้#จารณ์าว#นั้#จฉัย การดั+าเนั้#นั้จะที+าอย�างคดั�ที(วไปค�อตั้�องม�ผู้*�เส�ยห็าย

ตั้�ล่าการรฐธิรรมนั้*ญม�อ+านั้าจมาก สามารถิ่กล่บ่ความเห็�นั้ขุองรฐสภาในั้การพื้#จารณ์า

รฐธิรรมนั้*ญไทีย ถิ่�อเอาความเห็�นั้ขุองคณ์ะตั้�ล่าการเป)นั้เดั�ดัขุาดั แล่ะให็�ม�การประกาศ ล่งในั้ราชัก#จจานั้�เบ่กษาดั�วยเพื้�(อแก�ไขุสถิ่านั้การณ์3ที�(กระทีบ่ส#ทีธิ#ประโยชันั้3ขุองประเทีศแล่ะเห็มาะสมกบ่ขุ�อเที�จจร#ง

จะมอบ่ให็�แก�องค3กรที�(ผู้*�มอบ่อ+านั้าจสามารถิ่ควบ่ค�มไดั� เพื้ราะตั้�องร�วมรบ่ผู้#ดัชัอบ่ดั�วย

ในั้องกฤษไดั�ให็�รฐสภาเป)นั้ผู้*�ควบ่ค�มโดัยว#ธิ�การเฉัพื้าะเร�ยกว�า การวางไว�ตั้�อรฐสภา

รฐสภาไดั�ทีราบ่

ที�งสอง ถิ่�าเห็�นั้ว�าไม�ถิ่*กตั้�องก�จะถิ่*กยกเล่#ก แตั้�ไม�กระทีบ่การใดัที�(ที+าไป

ถิ่�าสภาไม�เห็�นั้ดั�วยก�ไม�สามารถิ่ประกาศใชั�ไดั� ว#ธิ�นั้��ล่�าชั�าไม�นั้#ยมที+ากนั้

กม. รฐธิรรมนั้*ญ ส#ทีJธิ#เสร�ภาพื้ประชัาชันั้ ความเสมอภาคกนั้ในั้ทีางกม.

Legislation = การกระที+าขุององค3กรนั้#ตั้#บ่ญญตั้#(Legislative organ) การออกกม. โดัยองค3กรที�(ม�ขุอบ่อ+านั้าจ(Competent authority) ว#ธิ�แห็�งการออกกม.ประเทีศที�(ถิ่�อรฐสภาส*งส�ดั(Parliamentary supremacy) เชั�นั้องกฤษ กม.รฐสภาม�ขุ�อ จ+ากดัตั้ามห็ล่กกม.ระห็ว�างประเทีศซ์1(งถิ่�อว�าส*งกว�า

Thomas Aquinas เห็�นั้ว�าการประกาศเป)นั้เง�(อนั้ไขุส+าคญพื้รบ่. ตั้�องประกาศในั้ราชัก#จจา แตั้�พื้ระราชัก+าห็นั้ดั พื้ระราชักฤษฎี�กา ไม�จ+าเป)นั้กม. ตั้�องไม�บ่งคบ่ใชั�ย�อนั้ห็ล่ง (Rule against retroactivity)กม.อาญาเป)นั้ล่กษณ์ะการปราม(Deterrant measure) การไดั�ร* �กม.จ1งส+าคญกม. ตั้�องม#ให็�พื้นั้กงานั้ใชั�ดั�ล่พื้#นั้#ตั้โดัยม#ชัอบ่ ห็ร�อเล่�อกปฎี#บ่ตั้#เพื้ราะถิ่�อยค+าที�(ไม�แนั้�นั้อนั้กม. เป)นั้โมฆะเม�(อเคล่�อบ่คล่�ม (Void for vagueness doctrine) ม�ใชั�ในั้อเมร#กา

การตั้รากม. - วาระแรก พื้#จารณ์าห็ล่กการ วาระสอง พื้#จารณ์ารายล่ะเอ�ยดั

การบ่งคบ่ให็�ม�การปร1กษา โดัยส�งไปให็�บ่างองค3กรพื้#จารณ์าให็�ความเห็�นั้เส�ยก�อนั้ ที�ง ตั้ามว#ธิ�การในั้รฐธิรรมนั้*ญ(Compulsary) ห็ร�อสมครใจ (Voluntary) คณ์ะกรรมการกฤษฎี�การบ่ร�าง พื้รบ่. มาพื้#จารณ์าตั้ามค+าขุอโดัยไม�ม�การบ่งคบ่การควบ่ค�มโดัยการยบ่ย�งการออกกม. ถิ่�านั้ายกเห็�นั้ว�าพื้รบ่.ม�ขุ�อความขุดัแย�งกบ่ร+ฐ

การควบ่ค�มโดัยการตั้�ความตั้ามกม.ขุองรฐสภา เป)นั้การควบ่ค�มโดัยองค3กรทีางภายนั้อก (External control)

ป?องกนั้ระบ่บ่ทีรราชัโดัยรฐสภา (Tyranny by assembly) เร�ยกว�าระบ่บ่ รวมศ*นั้ย3อ+านั้าจการทีบ่ทีวนั้ทีางกม. (Centralized judicial review)

ให็�องค3กรพื้#จารณ์าป@ญห็ากม.ขุดัตั้�อรฐธิรรมนั้*ญ ประเทีศไทียจดัตั้�งตั้�ล่าการรฐธิรรมนั้*ญคร�งแรกตั้ามรฐธิรรมนั้*ญ 2489 เร�(องที�(ส�งมา

ห็ล่กการ: ศาล่ไม�ควรดั�วนั้ว#นั้#จฉัยว�ากม. ใดัขุดัตั้�อรฐธิรรมนั้*ญ เพื้ราะ กม.ไดั�ผู้�านั้การกล่(นั้ กรองโดัยรฐสภามาก�อนั้แล่�ว ถิ่�าพื้#จารณ์าไดั� 2 ม�ม ให็�ตั้�ความว�าไม�ขุดั

ระบ่บ่นั้��ถิ่�อว�า ศาล่ไม�ไดั�เห็นั้�อไปกว�ารฐบ่าล่ ม#ไดั�ม�ห็นั้�าที�(ในั้การสร�างกม. (Legislation)ศาล่เป)นั้เพื้�ยงผู้*�ใฃ่�แล่ะแสดังความเป)นั้อย*�ขุองกม. (Declaration) ค+าพื้#พื้ากษาจ1งม�ผู้ล่ แตั้�ระห็ว�างค*�ความเที�านั้�นั้ (Inter Partes)

ว�ากม.ใดัขุดัตั้�อรฐธิรรมนั้*ญห็ร�อไม�

ว#ธิ�การจะก+าห็นั้ดัไว�ในั้กม.แม�บ่ที

ที�งรบ่ผู้#ดัชัอบ่ทีางการเม�อง แล่ะ ทีางกม.

(Laying before parliament) ม� 3 ประเภที การวางปกตั้# (Simple laying) วางไว�โดัยไม�ระบ่�ว#ธิ�การ เพื้�(อประโยชันั้3ในั้การให็�

การวางเพื้�(อพื้#จารณ์าว�าจะยกเล่#กห็ร�อไม� (Negaitve resolution) ตั้�องวางไว�ตั้�อสภา

การวางเพื้�(อไดั�รบ่ความเห็�นั้ชัอบ่ (Affirmative resolution) ส�งร�างกม.ล่+าดับ่รองไปก�อนั้

ไม�นั้อกเห็นั้�ออ+านั้าจห็นั้�าที�( ถิ่*กขุ�นั้ตั้อนั้อนั้เป)นั้สาระส+าคญ ตั้�องส�จร#ตั้ม�เห็ตั้�ผู้ล่อนั้ควร

General information

อ+านั้าจห็นั้�าที�(ขุองฝ;ายบ่ร#ห็าร

กฎหมายุปกครอง

ล�กษณะส'าค�ญของกฎหมายุปกครอง

บ$อเกดของกฎหมายุปกครอง

การกระท'าในทางปกครอง

การกระที+าแก�บ่�คคล่ที(วไป

การกระที+าเฉัพื้าะบ่�คคล่การควิบค�มฝ่3ายุปกครองในประเทศไทยุ การร�องที�กขุ3 อ�ทีธิรณ์3

การควบ่ค�มโดัยฝ;ายนั้#ตั้#บ่ญญตั้#

1) ประเทีศที�(ใชั�ระบ่บ่โรมนั้

2) ประเทีศที�(ใชั� AngloSaxon

การฟ?องฝ;ายปกครองตั้�อศาล่ย�ตั้#ธิรรม

การฟ?องฝ;ายปกครองตั้�อศาล่ปกครอง

ขุ�าราชัการประจ+าฝ;ายปกครอง เป)นั้เคร�(องม�อขุองฝ;ายบ่ร#ห็าร

ฝ;ายปกครองดั�วยกนั้เอง ห็ร�อ กบ่เอกชันั้

ก#จกรรมที�(ฝ;ายปกครองดั+าเนั้#นั้ไปเพื้�(อประโยขุนั้3ขุองประชัาชันั้ เชั�นั้การกระที+าฝ;าย

ผู้ล่ขุองการอนั้�มตั้#ห็ร�อไม�อนั้�มตั้#ให็�ประกาศในั้ราชัก#จจานั้�เบ่กษา แล่ะ การไม�อนั้�มตั้#ให็�ม�ผู้ล่ในั้วนั้ถิ่ดัจากวนั้ประกาศในั้ราชัก#จจานั้�เบ่กษา

ให็�คณ์ะรฐมนั้ตั้ร�พื้#จารณ์าอย�างกฎีกระทีรวง

การอ�ทีธิรณ์3เป)นั้การควบ่ค�มโดัยฝ;ายปกครองดั�วยกนั้เอง

ทีางตั้รง นั้#ตั้#บ่ญญตั้#ตั้�งห็นั้�วยงานั้ขุ1�นั้ตั้รงมาควบ่ค�มฝ;ายปกครองประเทีศ เชั�นั้

ประเทีศไทียเร#(มการศ�กษากฎีห็มายปกครองมากว�า 50 ปHแล่�ว แตั้�พื้ฒนั้านั้�อยมากเพื้ราะนั้ก กฎีห็มายให็�ความสนั้ใจกม. ปกครองนั้�อย ประกอบ่กบ่ยงไม�ม�การตั้�งศาล่ปกครองThe separation of powers เป)นั้ห็ล่กการที�(ไดั�รบ่การยอมรบ่มากที�(ส�ดัMontesquieu in เจตั้นั้ารมย3แห็�งกฎีห็มาย (L Esprit des Lois)

อ+านั้าจห็นั้�าที�(ขุองฝ;ายบ่ร#ห็ารม� 2 อย�าง ค�อ ในั้ฐานั้ะรฐบ่าล่ แล่ะ ฐานั้ะปกครอง

อ+านั้าจห็นั้�าที�(ขุองฝ;ายปกครอง ไดั�แก� Public serviceในั้ฐานั้ะเป)นั้รฐบ่าล่(Government) แล่ะ ฐานั้ะปกครอง(Administration)

France, German, Italy แยกออกเป)นั้ กม. เอกชันั้ แล่ะ กม.มห็าชันั้กม.ล่ายล่กษณ์3อกษรม�ความส+าคญมาก

ถิ่�อห็ล่ก Common law ไม�ม�การแยกออกเป)นั้เอกชันั้แล่ะมห็าชันั้ไม�ไดั�แยกห็ล่กกม.ปกครองออกจากห็ล่กกม.ธิรรมดัาฝ;ายปกครองอย*�ใตั้�ระบ่บ่กม.ธิรรมดัา

ย1ดัห็ล่ก กม. ธิรรมดัาแล่ะเที�(ยงธิรรม (Equity)เป)นั้สาขุากม. มห็าชันั้ วางห็ล่กจดัระเบ่�ยบ่ฝ;ายปกครอง สมพื้นั้ธิ3กนั้ระห็ว�าง

( ในั้ทีางทีฤษฎี� ไทียม�กม.3 อย�าง กม. เอกชันั้ (เพื้�ง) กม. มห็าชันั้ (อาญา) กม.มห็าชันั้เพื้�งกฎหมายุลายุล�กษณ0อ�กษร *** เป)นั้ที�(มาที�(ส+าคญจาร1ตประเพื้ณ1 กม.เพื้�งจะม�ที�(มาจากจาร�ตั้ประเพื้ณ์�เป)นั้ส�วนั้ให็ญ�ค'าพื้พื้ากษา ประเทีศที�(ไม�ม�กฎีห็มายปกครอง ศาล่จะใชั�ห็ล่กกม. เอกชันั้ ซ์1(ง ค+าพื้#พื้ากษาจะไม�ถิ่�อเป)นั้ที�(มาขุองกม.ปกครองทฤษฎ1กฎหมายุ เป)นั้ที�(มาทีางอ�อมหล�กกฎหมายุท�.วิไป ในั้กรณ์�ที�(ไม�ม�กฎีห็มายบ่ญญตั้#ไว�โดัยเฉัพื้าะ

เดั�ยว (ค+าส(ง) การกระที+าห็ล่ายฝ;าย(การที+าสญญา) ไดั�แก� 1) ค+าส(งฝ;ายนั้#ตั้#บ่ญญตั้# 2) ค�าส(งฝ;ายตั้�ล่าการ 3)ค+าส(งฝ;ายบ่ร#ห็าร

พื้ระราชักฤษฎี�กา โดัยกษตั้ร#ย3แตั้�ตั้�องไม�ขุดัตั้�อกม. ศกดั#=ตั้+(ากว�าพื้รบ่. พื้ระราชัก+าห็นั้ดั โดัยอ+านั้าจฝ;ายบ่ร#ห็าร ในั้สถิ่านั้การณ์3ฉั�กเฉั#นั้ ไม�ปกตั้# ความล่บ่

การบ่งคบ่เที�าพื้รบ่. แตั้�ตั้�องเสนั้อภายห็ล่ง ถิ่�ารฐสภาไม�อนั้�มตั้#(สส.ไม�อนั้�มตั้# นั้�อยกว�าก1(งห็นั้1(ง) ก�จะตั้กไป แตั้�การตั้กไปจะไม�กระเที�อนั้ก#จการที�(ไดั�ที+าไป

ประกาศพื้ระบ่รมราชัโองการ กษตั้ร#ย3ออกตั้ามค+าแนั้ะนั้+าขุองผู้*�ร บ่สนั้องพื้ระบ่รมราชัโองการกฎีกระทีรวง เม�(อประกาศในั้ราชัก#จจา ก�บ่งคบ่ใชั�ไดั� ไม�ม�โทีษจ+าค�กผู้*�ฝ;าฝKนั้ กฎีกระทีรวงเป)นั้กม.ห็ล่กการบ่ร#ห็ารราชัการแผู้�นั้#นั้แล่ะม�การใชั�มากที�(ส�ดัประกาศกระทีรวง กระที+าไดั�ง�ายกว�า สะดัวกกว�า เป)นั้ที�(นั้#ยม เพื้ราะไม�จ+าเป)นั้ตั้�องเสนั้อ

ขุ�อบ่งคบ่กระทีรวง

กรรมการควรจะรบ่ราชัการห็ร�อเคยรบ่ราชัการไม�ตั้+(ากว�าอธิ#บ่ดั�มาไม�นั้�อยกว�า 3 ปH ห็ร�อ เคยเป)นั้อาจารย3สอนั้กม. รฐธิรรมนั้*ญ กม. ปกครอง ประสบ่การณ์3บ่ร#ห็ารราชัการมา ไม�นั้�อยกว�า 10 ปH คณ์ะกรรมการม�ห็นั้�าที�(เสนั้อความเห็�นั้ตั้�อนั้ายก ผู้*�ร �องที�กขุ3ตั้�องไดั�รบ่ความเส�ยห็ายโดัยม#อาจห็ล่�กเล่�(ยง เนั้�(องจากจนั้ที.รฐ

ทีางอ�อม ไดั�แก� การตั้�งกระที*�ถิ่าม การพื้#จารณ์าสอบ่สวนั้ขุองกรรมธิ#การ (สามญ:ตั้�อง เป)นั้สส.ห็ร�อสว. ม�อาย�ตั้ล่อดัอาย�สภา ว#สามญ:เป)นั้สส.สว.ห็ร�อไม� ก�ไดั� ส#�นั้สภาพื้เม�(อเสร�จเร�(อง) การเปIดัอภ#ปรายไม�ไว�วางใจ (สส. ไม�นั้�อยกว�า 1/5)

อมบ่�ดัมานั้ (Ombudsman) ขุองสว�เดันั้ ส�วนั้ประเทีศไทียม�ห็นั้�วยงานั้ ที�(คล่�ายกนั้ค�อ ปปป.(พื้รบ่. 2518) ซ์1(งอย*�ในั้การดั*แล่ขุองรฐสภา ปปป. ประธิานั้ส�งเร�(องให็�ผู้*�บ่งคบ่บ่ญชัาภายในั้ 7 วนั้นั้บ่แตั้�สอบ่เสร�จ ขุณ์ะเดั�ยวกนั้ก�ตั้�องรายงานั้นั้ายก แล่ะ พื้นั้กงานั้สอบ่สวนั้ (อาญา)

เอกชันั้สามารถิ่ฟ?องขุ�าราชัการห็ร�อห็นั้�วยราชัการให็�รบ่ผู้#ดัชัอบ่ทีางเพื้�งตั้�อศาล่ย�ตั้#ธิรรม ไดั�ที�กประเภที รวมที�งคดั�ปกครอง

ผู้*�บ่งคบ่บ่ญชัาตั้�องดั+าเนั้#นั้การภายในั้ 15 วนั้ ประธิานั้อย*�ในั้ตั้+าแห็นั้�ง 2 ปH ตั้#ดักนั้ไม�เก#นั้ 2 วาระ เล่ขุาแล่ะรองเล่ขุา ดั+ารงตั้+าแห็นั้�งตั้#ดัตั้�อกนั้ไม�เก#นั้ 4 ปH

ผู้*�ม�อ+านั้าจฟ?องค�อ อยการ แล่ะ ผู้*�เส�ยห็าย (ตั้�องเส�ยห็ายโดัยตั้รงห็ร�อโดัยนั้#ตั้#นั้ย)

ระเบ่�ยบ่บ่ร#ห็าราชัการแผู้�นั้ดั#นั้กร�งส�โขท�ยุกร�งศร1อยุ�ธิยุา กร�งร�ตนโกสนทร0

ระเบ1ยุบบรหารราชการส$วินกลาง

ระเบ1ยุบบรหารราชการส$วินภ!มภาค

( การย�บ่ห็ร�อจดัตั้�งตั้�องตั้ราเป)นั้ พื้รบ่.)

ระเบ1ยุบบรหารราชการส$วินท%องถุ.น

ป8ญหาของระเบ1ยุบราชการแผ่$นดน

ผ่!%ม1อ'านาจในการบรหารราชการ นั้ายกรฐมนั้ตั้ร� เล่ขุาธิ#การนั้ายกรฐมนั้ตั้ร�

ปล่ดักระทีรวง

อธิ#บ่ดั�

ผู้*�ว�าราชัการจงห็วดั

การปฏิบ�ตหน%าท1.ราชการ

การรกษาราชัการแทีนั้

การปฏ#บ่ตั้#ราชัการแทีนั้

รมตั้.

เป)นั้ขุ�อตั้กล่งร�วมขุองทีางราชัการในั้การแบ่�งห็นั้�วยงานั้ แบ่�งห็นั้�าที�( แล่ะแนั้วทีางปฏ#บ่ตั้#

ไดั�รบ่อ#ทีธิ#พื้ล่จากศาสนั้าฮิ#นั้ดั* พื้ระบ่รมไตั้รโล่กนั้าถิ่ขุยายเขุตั้ราธิานั้�แล่ะห็วเม�องชั�นั้ในั้ให็�กว�างออก แยกขุ�าราชัการ

เป)นั้ฝ;ายทีห็าร แล่ะ พื้ล่เร�อนั้ ราชัการแผู้�นั้ดั#นั้ส�วนั้กล่างแยกเป)นั้ เว�ยง วง คล่ง นั้า

กรมว#เทีศสห็การ กรมประมวล่ขุ�าวกล่าง

การแบ่�งส�วนั้ราชัการภายในั้กรม เป)นั้อ+านั้าจรฐบ่าล่โดัยตั้ราพื้ระราชักฤษฎี�กา

ยงอย*�ในั้อ+านั้าจขุองส�วนั้กล่าง ที+าให็�ส�วนั้กล่างสามารถิ่ควบ่ค�มไดั�

ส�วนั้ราชัการที�(เป)นั้สาขุาส�วนั้กล่าง เชั�นั้ตั้วแทีนั้กระทีรวง ห็ร�อกรม

ส�วนั้ราชัการที�(เป)นั้การบ่ร#ห็ารราชัการส�วนั้กล่าง ม�อ+านั้าจห็นั้�าที�(แล่ะ

เชั�นั้ นั้#คมสร�างตั้นั้เอง โครงการชัล่ประทีานั้จงห็วดั

ม�ฐานั้ะเป)นั้นั้#ตั้#บ่�คคล่เชั�นั้เดั�ยวกบ่จงห็วดั การจดัตั้�งขุ1�นั้กบ่ความห็นั้าแนั้�นั้ประชัากร แล่ะ ความเจร#ญขุองที�องที�(

ออกประกาศกระทีรวงมห็าดัไทีย

ตั้�งโดัยประกาศกระทีรวงมห็าดัไทีย ม�ก+านั้นั้รบ่ผู้#ดัชัอบ่ โดัยไดั�เง#นั้เดั�อนั้ที�(ม#ใชั� เง#นั้งบ่ประมาณ์ ไดั�รบ่เล่�อกจากผู้*�ให็ญ�บ่�านั้ การจดัการเล่�อกตั้�งก+านั้นั้ที+า

ไล่�ออกจากตั้+าแห็นั้�ง ม�คณ์ะกรรมการตั้+าบ่ล่ประกอบ่ดั�วยก+านั้นั้ที�องที�(เป)นั้ประธิานั้

ไม�ตั้�องค+านั้1งถิ่1งจ+านั้วนั้คนั้ ผู้��ให็ญ�บ่�านั้ซ์1(งผู้*�ว�าแตั้�งตั้�ง ม�ห็นั้�าที�(ปกครองโดัยไดั�เง#นั้เดั�อนั้ที�(ม#ใชั�เง#นั้งบ่ประมาณ์

แบ่�งออก 2 ส�วนั้ ค�อ เขุตั้ราชัธิานั้� แล่ะ เขุตั้เม�องพื้ระยานั้คร

ร.5 แบ่�งเป)นั้ ส�วนั้กล่าง ภ*ม#ภาค ที�องถิ่#(นั้ ประกาศคณ์ะปฏ#วตั้#ฉับ่บ่ที�( 218 29 กนั้ยายนั้ 2515

ส'าน�กนายุก- ม�ฐานั้ะเป)นั้กระทีรวง ม�ส�วนั้ราชัการที�(ม�ฐานั้ะเป)นั้กรม 2 ส�วนั้ 1) ม�ห็วห็นั้�างานั้ที�(ขุ1�นั้ตั้รงตั้�อนั้ายก : สนั้. เล่ขุาธิ#การนั้ายก สนั้.เล่ขุาธิ#การคณ์ะรมตั้. สนั้. งบ่ประมาณ์ สนั้. สภาความม(นั้คง สนั้.คณ์ะกรรมการพื้ฒนั้าเศรษฐก#จ 2) ม�ห็วห็นั้�างานั้ขุ1�นั้ตั้รงตั้�อปล่ดัส+านั้กนั้ายก : สนั้. ปล่ดันั้ายก สนั้.กรรมการกพื้. สนั้. กรรมการกฤษฎี�กา สนั้. กรรมการการศ1กษา สนั้.ปปป. สนั้.สถิ่#ตั้# สนั้. การส�งเสร#มการล่งที�นั้ สนั้. ส�งเสร#มประสานั้งานั้เยาวชันั้ กรมประชัาสมพื้นั้ธิ3

กระทรวิง-แบ่�งเป)นั้สนั้.เล่ขุานั้�การรมตั้. สนั้. ปล่ดักระทีรวง กรมห็ร�อส�วนั้ราชัการอ�(นั้ทบวิง- สภาพื้ปร#มาณ์งานั้ไม�เห็มาะที�(จะตั้�งเป)นั้กระทีรวงกรม- การจดัตั้�งไม�จ+าเป)นั้ตั้�องขุ1�นั้กบ่ล่กษณ์ะปร#มาณ์งานั้ ใชั�เห็ตั้�ผู้ล่เฉัพื้าะกรณ์�ไดั� แบ่�งงานั้เป)นั้ สนั้. เล่ขุานั้�การ กอง แผู้นั้ก

หน$วิยุงานอสระท1.ม1ฐานะเท$ากรม- ขุ1�นั้ตั้�อนั้ายก ห็ร�อ รมตั้.กระทีรวง สนั้.พื้ระราชัวง ม�เล่ขุาบ่งคบ่บ่ญชัา ขุ1�นั้ตั้รงตั้�อนั้ายกรฐมนั้ตั้ร� สนั้.ราชัเล่ขุาธิ#การ ม�ราชัเล่ขุาธิ#การ บ่งคบ่บ่ญชัา ขุ1�นั้ตั้รงตั้�อนั้ายกรฐมนั้ตั้ร� สนั้.สตั้ง. ม�เล่ขุาบ่งคบ่บ่ญชัา ขุ1�นั้ตั้รงตั้�อนั้ายกรฐมนั้ตั้ร� ราชับ่ณ์ฑ์#ตั้ยสถิ่านั้ ม�นั้ายกราชับ่ณ์ฑ์#ตั้เป)นั้ห็วห็นั้�าแตั้�ไม�ม�อ+านั้าจบ่งคบ่บ่ญชัาในั้ การบ่ร#ห็ารงานั้บ่�คคล่ เพื้ราะเป)นั้บ่�คคล่ภายนั้อก ขุ1�นั้ตั้�อรมตั้.ศ1กษาธิ#การ

เป)นั้ระบ่บ่ผู้�อนั้คล่ายอ+านั้าจ (Deconcentralelzation) แตั้�ก#จการเก�(ยวกบ่งบ่ประมาณ์

จ�งหวิ�ด- การย�บ่ห็ร�อจดัตั้�งตั้�องตั้ราเป)นั้ พื้รบ่. แบ่�งเป)นั้ สนั้.งานั้จว.

เชั�นั้ สนั้ง. ศ�กษาธิ#การจงห็วดั ส+านั้กงานั้ขุนั้ส�งจงห็วดั

ความรบ่ผู้#ดัชัอบ่ขุองการบ่ร#ห็ารราชัการส�วนั้กล่าง แตั้�ม�ที�(ตั้ �งในั้จว.

อ'าเภอ- การย�บ่ห็ร�อจดัตั้�งตั้�องตั้ราเป)นั้ พื้ระราชักฤษฎี�กา

แบ่�งเป)นั้ สนั้ง. อ+าเภอ แล่ะ ส�วนั้ราชัการที�(กระทีรวง ทีบ่วง กรมตั้�งขุ1�นั้ก.งอ'าเภอ-การย�บ่ห็ร�อจดัตั้�งเป)นั้อ+านั้าจขุองรมตั้. มห็าดัไทีย โดัยเสนั้อตั้�อคณ์ะรมตั้.แล่ะ

ต'าบล- ประกอบ่ดั�วย ห็ม*�บ่�านั้ประมาณ์ 20 ห็ม*�บ่�านั้รวมกนั้

โดัยนั้ายอ+าเภอ ไม�ม�ก+าห็นั้ดัเวล่าตั้+าแห็นั้�ง ส#�นั้ส�ดัล่งเม�(อ อาย� 60 ล่าออก ย�บ่ตั้+าบ่ล่ ออกจากผู้*�ให็ญ�บ่�านั้ ผู้*�ว�าราชัการจว. ส(งให็�ออก ถิ่*กปล่ดัออกห็ร�อ

หม!$บ%าน- ประมาณ์ 200 ครวเร�อนั้เป)นั้ 1 ห็ม*�บ่�านั้ บ่�านั้ไม�ตั้+(ากว�า 5 ซ์1(งม�ที�(ตั้ �งห็�างไกล่กนั้โดัย

การเล่�อกตั้�งผู้*�ให็ญ�บ่�านั้ที+าโดัยนั้ายอ+าเภอ

อย*�ภายใตั้�บ่งคบ่บ่ญชัาขุองผู้*�ว�าจงห็วดั

ส#ทีธิ#ที�(จะไม�ตั้อบ่กระที*�ถิ่�าม�เห็ตั้�ผู้ล่สมควร

การจดัตั้�งที+าตั้ามประกาศกระทีรวงมห็าดัไทีย ถิ่�าเจร#ญดั� จาก ส�ขุากภ#บ่าล่ เป)นั้เทีศบ่าล่ ที+าไดั�โดัยตั้ราะพื้ระราชักฤษฎี�กา นั้ายอ+าเภอที�องที�(เป)นั้ประธิานั้คณ์ะกรรมการส�ขุาภ#บ่าล่ แตั้�ผู้*�ว�าเป)นั้ผู้*�ควบ่ค�ม

ทีางนั้#ตั้#นั้ย ไม�เป)นั้นั้#ตั้#บ่�คคล่ แตั้�สามารถิ่ที+านั้#ตั้#กรรมผู้*กพื้นั้โดัยอาศยระเบ่�ยบ่ เฉัพื้าะเร�(อง นั้ายอ+าเภอควบ่ค�ม ค+าอ�ทีธิรณ์3ชั��ขุาดัเป)นั้ขุองผู้*�ว�า รายไดั�มาจากภาษ�บ่+าร�งที�องที�(นั้อกเขุตั้เทีศบ่าล่แล่ะส�ขุาภ#บ่าล่ ค�าธิรรมเนั้�ยม

ถิ่�อเป)นั้ห็นั้�(งแสนั้คนั้ รายไดั�มาจากสาธิารณ์*ปโภค ภาษ�อากร ค�าธิรรมเนั้�ยม ความสมพื้นั้ธิ3กบ่ส�วนั้กล่างเป)นั้ไปตั้ามขุ�อตั้กล่งที�(ที+าระห็ว�างกนั้

การยบ่ย�งในั้กรณ์�ที�(เห็�นั้ว�าม#ชัอบ่ดั�วยกฎีห็มาย

ปล่ดัเม�องพื้ทียา ไดั�จากการคดัเล่�อกบ่�คล่ล่ที�(ม#ไดั�เป)นั้สมาชั#กสภาเม�องพื้ทียาโดัย

ราชัการส�วนั้กล่างจะเขุ�าไปแทีรกแซ์งเฉัพื้าะการควบ่ค�มดั*แล่การตั้ราขุ�อบ่ญญตั้# ว�าดั�วยการจดัเก�บ่รายไดั�แล่ะรายจ�ายตั้ามที�(กฎีห็มายก+าห็นั้ดัเที�านั้�นั้

ทีางนั้#ตั้#นั้ยไม�ถิ่�อเป)นั้นั้#ตั้#บ่�คคล่ แตั้�พื้ฤตั้#นั้ยคณ์ะกรรมการกล่างม�อ+านั้าจที+านั้#ตั้#กรรม แตั้�จะตั้�องรบ่ผู้#ดัชัอบ่ห็นั้��ผู้*กพื้นั้เป)นั้รายบ่�คคล่ จะให็�คณ์ะกรรมการกล่างรบ่ผู้#ดั

ม�ผู้*�ชั�วยผู้*�ให็ญ�บ่�านั้ซ์1(งผู้��ว�าแตั้�งตั้�งอ�กห็ม*�บ่�านั้ล่ะ 2 คนั้

อบจ.- เป)นั้นั้#ตั้#บ่�คคล่ ม�ขุรก.ส�วนั้จงห็วดัรบ่ผู้#ดัชัอบ่ไดั�รบ่เง#นั้เดั�อนั้จากงบ่ประมาณ์จงห็วดั

แบ่�งเป)นั้ 3 ส�วนั้ สนั้.เล่ขุานั้�การจว. สนั้.ที�(อบ่จ. จดัตั้�ง สภาจว.(ไม�เป)นั้นั้#ตั้#บ่�คคล่) การเล่�อกตั้�งสมาชั#กสภาจว. เล่�อกไดั�18คนั้ตั้�อประชัากร200,000 ถิ่�าประชัาการ ไม�เก#นั้ 500,000 คนั้ เล่�อกไดั�24 คนั้ อย*�ในั้ตั้+าแห็นั้�ง5 ปH ถิ่�าสมาชั#กสภาจว.ว�าง ล่ง ให็�เล่�อกให็ม�ภายในั้90 วนั้ ยกเว�นั้ว�างล่งก�อนั้ถิ่1งก+าห็นั้ดัออกตั้ามวาระไม�เก#นั้ 180 วนั้ จะไม�เล่�อกให็ม�ก�ไดั� สมาชั#กสภาจว.ม�ส#ทีJธิ#ตั้�งกระที*�ถิ่ามผู้*�ว�าในั้ส�วนั้ที�(เก�(ยวกบ่งานั้ขุองจว. แตั้�ผู้*�ว�าม�

รมตั้.มห็าดัไทียม�อ+านั้าจส(งย�บ่สภาจว. โดัยตั้�องแสดังเห็ตั้�ผู้ล่ไว�ในั้ค+าส(ง แล่ะให็� เล่�อกให็ม�ภายในั้ 90 วนั้ ผู้*�ว�าม�ส#ทีธิ#เพื้#กถิ่อนั้มตั้#สภาจงห็วดัไดั�ภายในั้ 60 วนั้นั้บ่แตั้�วนั้ที�(ม�มตั้# โดัยแจ�งไป ยงประธิานั้สภาจว. สภาจว.ตั้�องปฎี#บ่ตั้#ตั้ามเทศบาล-เป)นั้นั้#ตั้#บ่�คคล่ตั้ามพื้รบ่. เทีศบ่าล่ 2496 การจดัตั้�งตั้�องที+าเป)นั้พื้ระราชักฤษฎี�กา ม� 3 แบ่บ่ค�อ เทีศบ่าล่ตั้+าบ่ล่ เทีศบ่าล่เม�อง เทีศบ่าล่นั้คร เทีศบ่าล่เม�องม�ศาล่ากล่างตั้�งอย*�ม�ประชัาชันั้ตั้�งแตั้� 10,000 คนั้3,000คนั้/ตั้ร.กม. องค3ประกอบ่ม� สภาเทีศบ่าล่ คณ์ะเทีศมนั้ตั้ร� พื้นั้ง.เทีศบ่าล่ ผู้*�ว�จว.ม�ห็นั้�าที�(ควบ่ค�มเทีศบ่าล่ส�ขาภบาล-พื้รบ่.ส�ขุาภ#บ่าล่2495

สภาต'าบล-ประกาศคณ์ะปฏ#วตั้#2515

กทม.-พื้รบ่.2518 แบ่�งพื้��นั้ที�(ออกเป)นั้เขุตั้ แล่ะ แขุวง ม�ส�วนั้ราชัการ 5 ส�วนั้ค�อ สนั้.เล่ขุานั้�การผู้*�ว�ากทีม. สนั้.เล่ขุานั้ากรสภากทีม. สนั้.ปล่ดักทีม. สนั้. ห็ร�อส�วนั้ราชัการอ�(นั้ที�(เที�ยบ่เที�าส+านั้ก เขุตั้ สมาชั#กสภากทีม.1 คนั้ ตั้�อราษฎีร 100,000 คนั้ เศษขุองแสนั้ถิ่�ามากกว�า 50,000

รมตั้. มห็าดัไทียม�อ+านั้าจควบ่ค�มการปฏ#บ่ตั้#ราชัการขุองกร�งเทีพื้มห็านั้คร รวมที�ง

เม�องพื้�ทยุา- เขุตั้ส�ขุาภ#บ่าล่นั้าเกล่�อ อ. บ่างล่ะม�ง ตั้ามพื้รบ่.2521 ม�ฐานั้ะเป)นั้นั้#ตั้#บ่�คคล่

สภาเม�องพื้ทียา (นั้ายกสภาเป)นั้ผู้*�เสนั้อชั�(อให็�สภาเม�องพื้#จารณ์า)

หม!$บ%านอาสาพื้�ฒนาและป>องก�นตนเอง-พื้รบ่.2518

ชัอบ่แทีนั้ไม�ไดั�( คณ์ะกรรมการกล่างม�ผู้*�ให็ญ�บ่�านั้เป)นั้ประธิานั้ แตั้�ถิ่�าม�ห็ล่าย) ห็ม*�บ่�านั้รวมกนั้ ก�ให็�ก+านั้นั้เป)นั้ประธิานั้แทีนั้) การควบ่ค�มห็ม*�บ่�านั้อาสา จะผู้�านั้ทีางนั้ายอ+าเภอ --> ผู้*�ว�าราชัาการจงห็วดั รายไดั�มาจากการจดัสรรขุองกที.มห็าดัไทียแล่ะอบ่จ.

การที+างานั้ก�าวก�ายกนั้ ส�วนั้ราชัการม�บ่ทีบ่าทีมาก นั้โยบ่ายไม�ไดั�รบ่การตั้อบ่สนั้อง ป@ญห็าทีางปฏ#บ่ตั้#ระห็ว�างการบ่ร#ห็ารส�วนั้กล่างแล่ะภ*ม#ภาค ราชัการที�องถิ่#(นั้ถิ่*กค�มใกล่�ชั#ดั

แตั้�งตั้�งผู้*�ทีรงค�ณ์ว�ฒ#เป)นั้ที�(ปร1กษา ห็ร�อ กรรมการ ก+าห็นั้ดัเบ่��ยประชั�ม ค�าตั้อบ่แทีนั้

ส�วนั้การแตั้�งตั้�งเป)นั้อ+านั้าจขุองนั้ายกรฐมนั้ตั้ร�ที�(จะนั้+าความกราบ่บ่งคมที*ล่

ม�คณ์ะกรรมการจงห็วดัเป)นั้ที�(ปร1กษา ประกอบ่ดั�วยผู้*�ว�าเป)นั้ประธิานั้โดัยตั้+าแห็นั้�ง

บ่ร#ห็ารราชัการส�วนั้ภ*ม#ภาค

กรณ์�ที�(ม�ตั้+าแห็นั้�งว�างแล่ะยงไม�ม�ผู้*�ดั+ารงตั้+าแห็นั้�ง ห็ร�อ ผู้*�ดั+ารงตั้+าแห็นั้�งม�อย*�แตั้�ไม�อาจปฏ#บ่ตั้# ราชัการไดั�เชั�นั้เจ�บ่ฝ;วย ห็ร�อ เดั#นั้ทีางไปตั้�างประเทีศ

วตั้ถิ่�ประสงค3เพื้�(อให็�ม�ผู้*�ร บ่ผู้#ดัชัอบ่อย*�ตั้ล่อดั แล่ะให็�การบ่ร#การตั้�อเนั้�(องไดั� อ�กที�งเป)นั้การฝLก บ่�คล่ากรระดับ่รองให็�เตั้ร�ยมตั้วรบ่ตั้+าแห็นั้�ง

ถิ่�าไม�ม�รองปล่ดัห็ร�อไม�อย*� ปล่ดักระทีรวงจะให็�ผู้*�อ+านั้วยการกอง มารกาษราชัการแทีนั้รองปล่ดั ถิ่�าไม�ม�รองอธิ#บ่ดั�ห็ร�อไม�อย*� ปล่ดักระทีรวงจะให็�ห็วห็นั้�ากอง มารกษาราชัการแทีนั้รองอธิ#บ่ดั�

นั้ายอ+าเภอสามารถิ่แตั้�งตั้�งขุ�าราชัการอ�(นั้ให็�รกษาราชัการแทีนั้ตั้นั้เองไดั� แตั้�ห็�ามผู้*�นั้ �นั้ ไปแตั้�งตั้�งผู้*�อ�(นั้มารกษาราชัการแทีนั้อ�ก

เป)นั้กรณ์�ที�ม�ผู้*�ดั+ารงตั้+าแห็นั้�งอย*�แล่�ว แล่ะมอบ่อ+านั้าจให็�คนั้อ�(นั้เพื้�(อแบ่�งเบ่าภาระ โดัยห็ล่กการตั้�องมอบ่อ+านั้าจตั้ามระเบ่�ยบ่ราชัการที�(ระบ่�ไว�แล่�ว แล่ะผู้*�ร บ่มอบ่อ+านั้าจห็�ามมอบ่

อ+านั้าจให็�คนั้อ�(นั้ เว�นั้แตั้�ระเบ่�ยบ่ราชัการระบ่�เป)นั้ขุ�อยกเว�นั้ไว�

ล่ายล่กษณ์3อกษรแล่ะนั้+าไปประกาศในั้ราชัก#จจานั้�เบ่กษา ระบ่บ่การปฏ#บ่ตั้#ราชัการแทีนั้ ที+าไดั�เพื้�ยงมอบ่อ+านั้าจล่งไปถิ่1งระดับ่อธิ#บ่ดั�เที�านั้�นั้ ตั้+(ากว�า

นั้�� ห็�ามม#ให็�ม�การมอบ่อ+านั้าจ

แตั้�งตั้�งขุ�าราชัการตั้�งแตั้�อธิ#บ่ดั� ตั้�องไดั�รบ่อนั้�มตั้#จากครม.ก�อนั้

รองฝ;ายการเม�อง เป)นั้ขุรก. การเม�อง รองฝ;ายบ่ร#ห็าร เป)นั้ขุรก.พื้ล่เร�อนั้สามญส(งบ่รรจ�ขุรก. พื้ล่เร�อนั้ให็�ดั+ารงตั้+าแห็นั้�งระดับ่ 10 แล่ะ 11 เม�.อไดั�รบ่อนั้�มตั้#จากครม.

ส(งบ่รรจ�แล่ะแตั้�งตั้�ง ขุรก. ให็�ดั+ารงตั้+าแห็นั้�งระดับ่ 9 ห็ร�อ รองอธิ#บ่ดั�ห็ร�อเที�ยบ่เที�าไม$ม1 อ+านั้าจ บ่รรจ�ห็ร�อแตั้�งตั้�งขุ�าราชัการม1อ+านั้าจเพื้�ยงให็�ความเห็�นั้ชัอบ่ในั้การบ่รรจ�แล่ะแตั้�งตั้�งขุรก. พื้ล่เร�อนั้สามญระดับ่ 7, 8

ม�อ+านั้าจบ่รรจ�แล่ะแตั้�งตั้�งระดับ่ 7,8 โดัยความเห็�นั้ชัอบ่ขุองปล่ดักระทีรวง ม�อ+านั้าจบ่รรจ�แล่ะแตั้�งตั้�งตั้�งแตั้�ระดับ่ 6 ล่งมา ม�อ+านั้าจโดัยตั้รงที�(จะตั้#ดัตั้�อกระทีรวง ทีบ่วง กรม อ�(นั้ ๆ โดัยไม�ตั้�องเสนั้อผู้�านั้ปล่ดักที.

ม�อ+านั้าจส(งล่งโทีษทีางว#นั้ยแตั้�ขุ�าราชัการขุองการบ่ร#ห็ารส�วนั้ภ*ม#ภาคตั้�งแตั้�ระดับ่ 4 ล่งมา

การที+าห็นั้�าที�(แทีนั้ ม�ความห็มายเห็ม�อนั้กบ่ การปฏ#บ่ตั้#ราชัการแทีนั้ แตั้�ใชั�เฉัพื้าะการ

มอบ่อ+านั้าจ ใชั�เฉัพื้าะกรณ์�มอบ่ให็�ปฏ#บ่ตั้#ราชัการแทีนั้

ถิ่�านั้ายกไม�อย*� ให็�รองนั้ายกรกษาราชัการ ถิ่�าม�รองห็ล่ายคนั้ให็�คณ์ะรมตั้.เล่�อกถิ่�ารมตั้.ไม�อย*�แล่ะม�รมชั. ห็ล่ายคนั้ ครม. จะเป)นั้ผู้*�พื้#จารณ์าว�า จะให็�ใครรกษาราชัการแทีนั้

ถิ่�าปล่ดักระทีรวงไม�อย*�แล่ะไม�ม�รองปล่ดั รมตั้. จะเป)นั้ผู้*�เล่�อก อธิ#บ่ดั� มารกษาราชัการแทีนั้ปล่ดั

รมตั้.ม�ค+าส(งเป)นั้อกษรมอบ่อ+านั้าจให็�รมชั.แตั้�ถิ่�ารมตั้. จะมอบ่อ+านั้าจให็�ปล่ดั ห็ร�อ อธิ#บ่ดั� ห็ร�อ ผู้*�ว�า ปฏ#บ่ตั้#แทีนั้ ตั้�องม�ค+าส(งซ์1(งอนั้�มตั้# โดัยรมตั้.แล่ะประกาศในั้ราชัก#จจานั้�เบ่กษา

อธิ#บ่ดั�ถิ่�าจะมอบ่อ+านั้าจให็�ผู้*�ว�าราชัการจวห็วดั ตั้�องขุออนั้�มตั้# ครม. แล่ะม�ค+าส(งเป)นั้

บรการสาธิารณะ ก#จการที�(อย*�ในั้อ+านั้วยการขุองรฐ เพื้�(อสนั้องความตั้�องการขุองประชัาชันั้

ประชัาชันั้อาจไม�ตั้�องเส�ยค�าตั้อบ่แทีนั้โดัยตั้รง ตั้�องใชั�เง#นั้ที�นั้ส*ง รฐจ1งตั้�องควบ่ค�มแม�ว�าจะให็�เอกชันั้ที+าก�ตั้าม

หน%าท1.ส'าค�ญของร�ฐบาล

ล�กษณะส'าค�ญของบรการสาธิารณะ อย*�ในั้อ+านั้วยการ ห็ร�อ ควบ่ค�มขุองฝ;ายปกครอง

แก�ไขุเปล่�(ยนั้แปล่งโดัยบ่ทีกฏห็มาย ตั้�องดั+าเนั้#นั้อย*�เป)นั้นั้#จแล่ะสม+(าเสมอ

ตั้�องจดัให็�เอกชันั้ม�ส#ทีธิ#ไดั�ประโยชันั้3โดัยเที�าเที�ยมกนั้

แนวิควิามคดการจ�ดท'าบรการสาธิารณะAdam Smith

บรการสาธิารณะราชการ

ฝ;ายปกครองบ่งคบ่ฝ;ายเดั�ยวไดั� ไม�ตั้�องม�เจตั้นั้ารร�วม อ+านั้าจเห็นั้�อเอกชันั้ ฝ;ายปกครองม�อ+านั้าจเวนั้ค�นั้อสงห็าร#มทีรพื้ย3 ม�อ+านั้าจออกกฎีกระทีรวง

ทีรพื้ย3ส#นั้ที�(เป?นั้ขุองรฐม�กฎีห็มายควบ่ค�ม เปล่�(ยนั้ม�อเองไม�ไดั� ในั้ร*ปแบ่บ่ราชัการ ประชัาชันั้ไม�ตั้�องเส�ยค�าตั้อบ่แทีนั้โดัยตั้รง ยกเว�นั้บ่างอย�าง

องค3กรขุองรฐตั้ามกฎีห็มาย รฐเป)นั้เจ�าขุอง ไม�รวม ถิ่1งก#จการที�(ม�จ�ดัประสงค3เพื้�(อการสงเคราะห็3ห็ร�อส�งเสร#มก#จการที�(ไม�ใชั�ธิ�รก#จ

ตั้�องสงกดักระทีรวงใดักระทีรวงห็นั้1(ง ม�อ+านั้าจตั้ามกฎีห็มายจดัตั้�ง

งบ่ล่งที�นั้ ค�อ รายการประมาณ์ที�(จะจ�ายเพื้�(อก�อให็�เก#ดัทีรพื้ย3ส#นั้ประจ+าที�กชันั้#ดั รวมที�ง การทีดัแทีนั้ทีรพื้ย3เดั#มซ์1(งม�สาระส+าคญเพื้�(อปรบ่ปร�งงานั้ ห็ร�อ รายจ�ายอนั้

ก#จการห็ร�อห็��นั้ขุองห็นั้�วยงานั้อ�(นั้

การจ�ดต��งร�ฐวิสาหกจ พื้ระราชักฎีษฎี�กา

ประมวล่กฎีห็มายเพื้�งพื้าณ์#ชัย3มตั้#คณ์ะรฐมนั้ตั้ร�

บรการสาธิารณะเอกชน ผู้*�ร บ่สมปทีานั้ไม�ม�ฐานั้ะเป)นั้เจ�าพื้นั้กงานั้ ห็ร�อ ขุ�าราชัการ

ฝ;ายปกครองยงควบ่ค�มไดั�โดัยก+าห็นั้ดัเง�(อนั้ไขุไว�ทีรพื้ย3ส#นั้ไม�ไดั�รบ่การค��มครอง

ไม�ใชั�ก#จการที�(เก�(ยวกบ่ความปล่อดัภยในั้ชั�ว#ตั้

ผู้*�ร บ่สมปทีานั้ตั้�องที+าก#จการเอง ผู้*�เขุ�ารบ่มรดักตั้�องไดั�ความย#นั้ยอมจากฝ;ายปกครอง

สนั้องความตั้�องการ (Safe + Comfort) นั้อกเห็นั้�อป@จจยส�(

1) ฐานั้ะรฐบ่าล่ 2)ฐานั้ะผู้�ายปกครอง การจ�ดท'าบรการม1 2 ร!ปแบบ 1)(ฝ;ายปกครองที+าเอง) 1.1) ราชัการ 1. 2) รฐว#สาห็ก#จ แล่ะ 2)เอกชันั้

สนั้องSocial benefit

( ผู้*�ใดัล่ะที#�ง โดัยร�วมกนั้ตั้�งแตั้� 5 คนั้ โดัยจ+าค�กไม�เก#นั้ 5 ปH/10,000บ่าที

- รฐไม�ควรที+าบ่ร#การที�(เก�ยวขุ�องกบ่เศรษฐก#จ - รฐควรที+าบ่ร#การที�(เก�ยวขุ�องกบ่เศรษฐก#จ Communist - รฐครอบ่ง+าทีรพื้ย3ส#นั้ จ+ากดัเสร� ขุยายก#จการขุองรฐให็�มาก

สงคมนั้#ยม - รฐให็�เอกชันั้จดัที+าแตั้�รฐควบ่ค�ม รฐที+าเฉัพื้าะอย�าง

1) ส�วนั้กล่าง 2) ส�วนั้ภ*ม#ภาค 3)ส�วนั้ที�องถิ่#(นั้ไม�ใชั�สญญาจ�างแรงงานั้

การย�บ่ตั้�องใชั�ตั้ามกม. จดัตั้�ง (พื้รบ่. พื้ระราชักฎีษฎี�กา ประกาศกระทีรวงมห็าดัไทีย) เง#นั้ที�นั้ที�(ใชั� - งบ่ประมาณ์ -เง#นั้ก*�

การควบ่ค�มที+าโดัย บ่งคบ่บ่ญชัา รฐสภา สภาพื้ฒนั้3 สนั้ง. งบ่ประมาณ์ กที. คล่ง สตั้ง.

ร�ฐวิสาหกจ(Public enterprise) กระทีรวง ทีบ่วง กรม ม�ที�นั้เก#นั้ร�อยล่ะ50

การย�บ่ตั้�องใชั�ตั้ามกม. จดัตั้�ง (พื้รบ่. พื้ระราชักฎีษฎี�กา ประกาศกระทีรวงมห็าดัไทีย) เง#นั้ที�นั้ที�(ใชั� - งบ่ล่งที�นั้จาก 3 แห็ล่�ง ค�อ

1) งบ่ประมาณ์แผู้�นั้ดั#นั้: เง#นั้เพื้#(มที�นั้ เง#นั้ก*� เง#นั้อ�ดัห็นั้�นั้ ( รฐให็�เปล่�า ห็�ามจ�ายbonus) 2) เง#นั้ก*� 3) รายไดั�ขุองรฐว#สาห็ก#จ

เห็�นั้ไดั�ชัดัว�าจะไดั�ประโยชันั้3ตั้อบ่แทีนั้มากกว�า 1 ปH ห็ร�อ รายจ�ายเพื้�(อซ์��อ

การควบ่ค�มที+าโดัย กรรมการรฐว#สาห็ก#จ กระทีวงเจ�าสงกดั กที. คล่ง สอบ่บ่ญชั�ภายในั้

พื้รบ่. ห็ร�อ ประกาศคณ์ะปฏ#วตั้# - การ ห็ร�อ องค3การ

ผ่!กขาด ห็ร�อ การให%ส�มปทาน เพื้�(อสนั้องความสะดัวกสบ่าย

ไม�ม�อ+านั้าจพื้#เศษ (เพื้ราะไม�ไดั�อ+านั้าจตั้ามกฎีห็มายมห็าชันั้)

เป)นั้สญญาในั้ทีางปกครอง (แตั้กตั้�างจากสญญาธิรรมดัา) + ขุ�อก+าห็นั้ดักฎีห็มายมห็าชันั้ ตั้�องแก�โดัยทีางกฎีห็มาย + ขุ�อก+าห็นั้ดักฎีห็มายเอกชันั้ แก�โดัยไดั�รบ่ความย#นั้ยอมขุองผู้��ร บ่สมปทีานั้

การส#�นั้ส�ดั - ห็มดัอาย�สมปทีานั้ - เพื้#กถิ่อนั้ -ซ์��อค�นั้(ฝ;ายปกครองสงวนั้ส#ทีธิ#=แม�

ไม�ม�ระบ่�ในั้สญญา) การควบ่ค�มที+าโดัย จพื้นั้ง. ตั้รวจตั้รา ที+ารายงานั้แสดังก#จการงบ่ดั�ล่ เพื้#กถิ่อนั้

ขุ�าราชัการตั้+ารวจ รวมที�งที�(ไม�ม�ยศขุ�าราชัการฝ;ายรฐสภาขุ�าราชัการพื้ล่เร�อนั้มห็าว#ทียาล่ยขุ�าราชัการส�วนั้จงห็วดัขุ�าราชัการกร�งเทีพื้มห็านั้ครขุ�าราชัการคร*

ศ1กษานั้#เทีศก3 ศ1กษาธิ#การอ+าเภอ

ขุ�าราชัการตั้�ล่าการ

ควิามส�มพื้�นธิ0ร�ฐ และ เจ%าหน%าท1.ของร�ฐ

ก�อนั้รบ่ราชัการตั้�องอบ่รมว#ชัาการ สอบ่ใชั�ว#ธิ�ปฏ#บ่ตั้#ทีดัสอบ่ความชั+านั้าญเฉัพื้าะ รบ่ที�กชั�นั้ที�กวยถิ่�าค�ณ์สมบ่ตั้#ตั้รงตั้ามความตั้�องการ

การพื้ฒนั้าเจ�าห็นั้�าที�(ร ฐแหล$งสรรหาบ�คคลเข%าร�บราชการว#ธิ�สรรห็าผ่!%ม1อ'านาจบรรจ�แต$งต��งข%าราชการ

หล�กเกณฑ์0การแต$งต��ง

ก+าห็นั้ดัตั้+าแห็นั้�งแล่ะขุ�นั้เง#นั้เดั�อนั้ให็�โดัยไม�ส*งกว�าคนั้ที�(อย*�เดั#มในั้ระดับ่เดั�ยวกนั้แบบของการฝ่@กอบรม

วิน�ยุข%าราชการ แสดังออกโดัยการควบ่ค�มตั้นั้เอง ยอมรบ่ปฎี#บ่ตั้#ตั้ามผู้*�บ่งคบ่บ่ญชัาเป)นั้ระเบ่�ยบ่แบ่บ่แผู้นั้

เคร�(องราชัอ#สร#ยาภรณ์3ห็�ามขุอในั้ระยะปHตั้#ดักนั้

ความผู้#ดัว#นั้ยร�ายแรง

โทีษทีางว#นั้ย

สวิ�สดการข%าราชการ

ป8ญหาของการบรรจ�และแต$งต��ง

องค3การ = ขุ�าราชัการ การจดัการ การเง#นั้ ขุ�าราชัการ = จนั้ที. รฐ บ่ร#การประชัาชันั้โดัยไม�ห็วงผู้ล่ นั้อกจากรบ่เง#นั้เดั�อนั้แล่ะม�สวสดั#การ

ขุ�าราชัการพื้ล่เร�อนั้ 2518 สามญ ในั้พื้ระองค3(2519) รฐพื้าณ์#ชัย3( ไปรษณ์�ย3 คมนั้าคม) ประจ+าตั้�างประเทีศพื้#เศษ

1) รฐสภาสามญ 2)ฝ;ายการเม�อง1) สอนั้ว#จย เชั�นั้ รศ. 2)บ่ร#การว#ชัาการ- บ่รรณ์ารกษ3 แพื้ทีย3 3) บ่ร#ห็าร ธิ�รการ1) สามญ 2)คร*ส�วนั้จงห็วดั1) สามญ 2)คร*กร�งเทีพื้มห็านั้คร( สอนั้ประจ+า ห็ร�อ เป)นั้ผู้*�บ่ร#ห็าร)1) ผู้*�สอนั้ 2)บ่ร#ห็าร- ผู้*�อ+านั้วยการ คร*ให็ญ� 3)ให็�การศ1กษาไม�สงกดัรร.-สารวตั้รนั้กเร�ยนั้

พื้นั้กงานั้เทีศบ่าล่ - ส�ขุาภ#บ่าล่ 1) สามญ 2)คร*เทีศบ่าล่1)ขุรก. ตั้�ล่าการ เชั�นั้ผู้*�พื้#พื้ากษา 2) ดัาโตั้Bะย�ตั้#ธิรรม 3)ขุรก. ธิ�รการ เชั�นั้ปล่ดั เสม�ยนั้ศาล่

1) ตั้+าแห็นั้�งห็นั้�าที�( 2) เศรษฐก#จ 3)การเม�อง( ตั้+าแห็นั้�งเป)นั้รางวล่ การเม�อง ค�มนั้โยบ่าย)บ่+าเห็นั้�จ= เง#นั้เดั�อนั้ส�ดัที�าย X ปHบ่+านั้าญ=บ่+าเห็นั้�จ/50( ขุ�าราชัการพื้ล่เร�อนั้ ตั้+ารวจ>25ปH) /55( ขุ�าราชัการอ�(นั้ >25ปH)

การสรรหาจนท.ร�ฐ ม� 3 ว#ธิ�ค�อ การสอบ ( สอบ่แขุ�งขุนั้ส+าห็รบ่ระดับ่ตั้+(า แล่ะ สอบ่คดัเล่�อกส+าห็รบ่ระดับ่ส*ง), การค�ดเล�อกในั้กรณ์�พื้#เศษตั้ามที�(ก.พื้.ก+าห็นั้ดั, แล่ะ การให%ท�นการศAกษาตั้อ.= ศ1กษาดั� เร#(มอาย�นั้�อย อบ่รมเนั้�นั้อาชั�วะแล่ะว#ชัาการค*�กนั้ สรรห็าแตั้�ระดับ่ตั้+(าตั้ตั้.=โยกย�ายขุรก- เอกชันั้ไดั� สงวนั้อาชั�พื้บ่างอย�างเป)นั้ขุองรฐ( ตั้�างประเทีศ ศ�กษา)

1) ฝLกอบ่รมก�อนั้เขุ�าปฏ#บ่ตั้#ห็นั้�าที�( 2)ฝLกอบ่รมระห็ว�างปฏ#บ่ตั้#ห็นั้�าที�(มห็าล่ยแล่ะรร. สามญ รร. เฉัพื้าะบ่�คล่ากร ที�นั้รฐบ่าล่ที�นั้เล่�าเร�ยนั้ห็ล่วง

สอบ่ ( แขุ�งขุนั้ + คดัเล่�อก-ปรบ่ระดับ่แล่ะบ่รรจ�) คดัเล่�อก ให็�ที�นั้โดัยม�ขุ�อผู้*กมดัรมตั้.เสนั้อครม.C10-11 ตั้�งC9 อธิ#บ่ดั�ตั้�งC7-8 อธิ#บ่ดั�/ผู้*�ที�(อธิ#บ่ดั�มอบ่ห็มาย<=C6 ผู้*�ว�า <=C4

กรณ์�จ+าเป)นั้ ส�วนั้ราชัการขุออนั้�มตั้#กพื้.บ่รรจ�แตั้�งตั้�งขุ�าราชัการที�(ม�ค�ณ์สมบ่ตั้#ไม�ตั้รงไดั�โอนั้กรมเดั�ยวกนั้-ดั+ารงตั้+าแห็นั้�งในั้ระดับ่เดั�ยวกนั้(ถิ่�าตั้+าแห็นั้�งตั้+(ากว�า- ตั้�องขุอ กพื้.ก�อนั้)โอนั้C9ในั้กระทีรวงห็ร�อตั้�างกระทีรวง-ขุออนั้�มตั้#คณ์ะรฐมนั้ตั้ร�ก�อนั้โอนั้ขุ�าราชัการอ�(นั้มาเป)นั้ขุ�าราชัการพื้ล่เร�อนั้- ขุออนั้�มตั้# กพื้. ก�อนั้ โดันั้กพื้.จะเป)นั้ผู้*�

1) บ่รรยาย 2)สมมนั้า(ถิ่�าค�มไม�ไดั�จะกล่ายเป)นั้การโตั้�วาที�) 3)ผู้สม(ดั�ที�(ส�ดั)

1) เสร#มสร�าง 2)ล่งโทีษ( ย�ตั้#ธิรรม เป)นั้ธิรรม ฉับ่พื้ล่นั้) รบ่ราชัการตั้#ดัตั้�อกนั้ไม�นั้�อยกว�า 5 ปH นั้บ่จนั้ถิ่1ง ก$อน วนั้เฉัล่#มในั้ปHที�(จะขุอ 60 วนั้

1-จตั้วา- เห็ร�ยญ 2-ตั้ร�-บ่ม.บ่ชั. 3,4-โที-จม. จชั. 5,6-เอก-ตั้ม. ตั้ชั. 7,8-พื้#เศษ-ทีม. ทีชั.สายสะพื้าย- เง#นั้เดั�อนั้ 12,535(ระดับ่9) รองอธิ#บ่ดั� ประพื้ฤตั้#เร�ยบ่ร�อย ดั�เป)นั้ประจกษ3 ทีชั.3ปHขุอปม. ปม.3ปHขุอปชั. ปชั.3ปHขุอมวม. มวม.5ปHขุอมปชั.AntiDemocracy ที�จร#ตั้โดัยปฎี#บ่ตั้#/ ล่ะเว�นั้โดัยม#ชัอบ่ เพื้�(อประโยชันั้3ตั้นั้เองห็ร�อผู้*�อ�(นั้

ล่ะที#�งห็นั้�าที�(ราชัการตั้#ดัตั้�อในั้คราวเดั�ยวกนั้เก#นั้ 15 วนั้ โดัยไม�ม�เห็ตั้�อนั้ควร1) ภาคทีณ์ฑ์3 2) ตั้ดัเง#นั้เดั�อนั้ 3) ล่ดัขุ�นั้เง#นั้เดั�อนั้ 4) ให็�ออก 5) ปล่ดัออก 6)ไล่�ออกตั้�องรายงานั้กพื้. ทีราบ่ ถิ่�าไม�ที+าตั้ามกพื้.จะเสนั้อตั้�อนั้ายกโดัยตั้รงเพื้�(อม�ค+าส(ง

ม� ก.พื้. รบ่ผู้#ดัชัอบ่อย*� แบ่�งออกเป)นั้ 2 ประเภทีค�อ

1) การจดัเง#นั้เดั�อนั้ให็�สอดัคล่�องกบ่ค�าครองชั�พื้ 2) การให็�ความชั�วยเห็ล่�ออ�(นั้ ๆ เชั�นั้ ค�าเล่�าเร�ยนั้ บ่�านั้พื้ก ค�ารกษา เง#นั้เพื้#(มการไม�เขุ�าใจสาระส+าคญแห็�งกม.เก�(ยวกบ่การบ่รรจ�แตั้�งตั้�ง

วิ�ตถุ�ประสงค0 ดั�ล่ยภาพื้ระห็ว�างการบ่ร#ห็ารงานั้รฐ กบ่ส#ทีธิ#แล่ะประโยชันั้3ประชัาชันั้

วิธิ1การควิบค�ม

กฎีอ�(นั้ ๆ ที�(ใชั�ควบ่ค�ม ประมวล่กฎีห็มายอาญา มตั้#คณ์ะรฐมนั้ตั้ร�

ขุ�อดั�ค�อ ร* �แล่ะเขุ�าใจขุ�อเที�จจร#งในั้ทีางปกครอง เป)นั้ที�(เคารพื้เชั�(อถิ่�อ ขุ�อเส�ยค�อ ไม�ม�องค3กรใดัที�(เป)นั้ไดั�ที�งผู้*�พื้#พื้ากษาแล่ะค*�ความแล่ะฝ;ายปกครอง

ให็�ห็ล่กประกนั้ส#ทีธิ#เสร�แก�ประชัาชันั้นั้�อยส�ดัองค0กรบรหารงานบ�คคลในประเทศไทยุ

นั้ายกห็ร�อรองนั้ายกเป)นั้ประธิานั้

ควบ่ค�ม ขุ�าราชัการทีห็าร ทีห็ารกองประจ+าการ นั้กเร�ยนั้สงกดักระทีรวงกล่าโห็มประธิานั้ศาล่ฎี�กาเป)นั้ประธิานั้

ปล่ดักระทีรวงมห็าดัไทียเป)นั้ประธิานั้

ข��นตอนการลงโทษ โดัยไม�ตั้�องย�อนั้กล่บ่ไปให็�ผู้*�บ่งคบ่บ่ญชัาออกค+าส(งแก�ไขุ สามารถิ่อ�ทีธิรณ์3ผู้*�บ่งคบ่บ่ญชัาเห็นั้�อตั้นั้

สร�ปข��นตอนการควิบค�ม

ร�ฐธิรรมน!ฐราชอาณาจ�กรไทยุ 2521 รมตั้. ไม�ตั้อบ่กระที*�ไดั� ถิ่�าคณะร�ฐมนตร1 เห็�นั้ว�าไม�ควรเปIดัเผู้ย เพื้�(อประโยชันั้3แห็�งแผู้�นั้ดั#นั้สส. ไม�นั้�อยกว�า 1/5 ขุอเปIดัอภ#ปรายไม�ไว�วางใจ1) โดัยทีางกฎีห็มาย 2)โดัยทีางองค3กร

ควบ่ค�มทีางกฎีห็มาย พื้รบ่. ปปป. เร�(องม�ม*ล่ --> ประธิานั้ปปป. ส�งเร�(องให็�ผู้*�บ่งคบ่บ่ญชัาสอบ่สวนั้ว#นั้ยภายในั้ 7 วนั้ นั้บ่แตั้�

วนั้ที�(สอบ่สวนั้เสร�จ --> ประธิานั้ปปป.รายงานั้นั้ายกทีราบ่ ถิ่�าผู้#ดัอาญาดั�วย ให็�แจ�งพื้นั้กงานั้สอบ่สวนั้ภายในั้ 7 วนั้ ผู้*�บ่งคบ่บ่ญชัาตั้�องดั+าเนั้#นั้การภายในั้ 15 วนั้นั้บ่แตั้�วนั้ที�(ไดั�รบ่เร�(อง

กฎีกพื้. ฉับ่บ่ที�( 10 (2518) ส(งออกจากราชัการ ตั้�องอ�ทีธิรณ์3ตั้�อกพื้. ในั้ 30 วนั้(ผู้*�ถิ่*กส(งย�(นั้เอง/ผู้�านั้ผู้*�บ่งคบ่บ่ญชัา) ถิ่�าย�(นั้ผู้�านั้ผู้*�บ่งคบ่บ่ญชัาตั้�องม�ขุ�อความปรากฎีชัดัในั้ห็นั้งส�ออ�ทีธิรณ์�ว�าให็�เสนั้อ กพื้.

ควบ่ค�มทีางองค3กร 1)ให็�ค+าปร1กษาแล่ะพื้#จารณ์าคดั�ปกครอง ฝร(งเศส ( กองเซ์ย เดัตั้าตั้3) อ#ตั้าล่� กร�ก ล่กซ์มเบ่อร3ก ตั้�รก� เล่บ่านั้อนั้ เบ่ล่เย�ยม อ�ย#ปตั้3

2)ให็�ค+าปร1กษาอย�างเดั�ยว( ชั#ล่� โรมาเนั้�ย)

12 องค3กร กพื้. (2518) กรรมการขุ�าราชัการทีห็าร (กขุที) (2521) กรรมการไม�เก#นั้ 11 คนั้ ปล่ดักห็. เป)นั้ประธิานั้

กตั้. (2521) กอ. (2521) รมตั้. มห็าดัไทียเป)นั้ประธิานั้ ค�มอยการ( ไม�รวมขุ�าราชัการธิ�รก#จสงกดักรมอยการ - กพื้.) กม. นั้ายกเป)นั้ประธิานั้ รมตั้.ทีบ่วงเป)นั้รองประธิานั้ กจ. กก. กที. รมตั้. มห็าดัไทียเป)นั้ประธิานั้ กส. กค. รมตั้. รมชั. ศ1กษาธิ#การเป)นั้ประธิานั้

ผู้#ดัไม�ร�ายแรง - ผู้*�บ่งคบ่บ่ญชัาส(งล่งโทีษแล่ะเสนั้อปล่ดั ปล่ดัส(งเปล่�(ยนั้บ่ทีล่งโทีษไดั�

ผู้#ดัร�ายแรง / ปล่ดัส(งให็�ออก - นั้+าเขุ�าส*� อกพื้. เพื้�(อว#นั้#จฉัยชั��ขุาดั อ�ทีธิรณ์3ตั้�อ กพื้. ที�ง 2 กรณ์�ตั้�องรายงานั้ตั้�อกพื้. ถิ่�ากพื้. ไม�เห็�นั้ดั�วย กพื้.จะรายงานั้นั้ายกเพื้�(อเพื้#(มโทีษไดั�

การควิบค�มการใช%อ'านาจของจนท.ในราชการ - โดัยฝ;ายนั้#ตั้#บ่ญญตั้# 1) งบ่ประมาณ์ 2) ค�มการออกกฎีห็มาย 3)ตั้�งกระที*� - โดัยฝ;ายบ่ร#ห็าร 1)โดัยคณ์ะรมตั้. 2) ตั้ามล่+าดับ่ชั�นั้การบ่งคบ่บ่ญชัา 3)โดัยจนั้ที.รฐที�(ร บ่ผู้#ดัชัอบ่ทีางว#นั้ย

2.1) ตั้รวจงานั้ 2.2)รายงานั้ - โดัยฝ;ายตั้�ล่าการ 1) โดัยศาล่ 2) โดัยการดั+าเนั้#นั้การทีางว#นั้ย ( ส�งเสร#มให็�ม�ว#นั้ย ห็ร�อ ปราบ่ปรามล่งโทีษ)

ประเทศไทยุม1พื้รรคการเม�องโดยุชอบด%วิยุกฎหมายุเม�.อ 2524

1) โดัยองค3กรภายในั้ เชั�นั้ อ�ทีธิรณ์3 ร�องที�กขุ32) โดัยองค3กรภายนั้อก เชั�นั้ ทีางการเม�อง ทีางองค3กรพื้#เศษ ทีางศาล่

General information ว#วฒนั้าการขุองศาล่ปกครองจะสอดัคล่�องกบ่ระบ่บ่การปกครองประเทีศ

ว#วฒนั้าการขุองศาล่ปกครองในั้ตั้�างประเทีศเป)นั้ผู้ล่จากเห็ตั้�การณ์3ประว�ตั้#ศาสตั้ร3 แล่ะการเปล่�(ยนั้แปล่งทีางการเม�อง

สมยก�อนั้ประชัาชันั้ไม�ขุดัแย�งกบ่กษตั้ร#ย3 จ1งไม�ร* �จกการป?องกนั้ในั้ทีางปกครอง ศาล่ปกครองประเทีศออสเตั้ร�ย ไดั�บ่ญญตั้#ประมวล่กฎีห็มายห็ล่กปฏ#บ่ตั้#ในั้ทีางปกครองไว�

เชั�นั้เดั�ยวกบ่ประเทีศย*โกสล่าเว�ย ประเทีศแม�แบ่บ่ศาล่ปกครองค�อฝร(งเศส ซ์1(งม�สถิ่าบ่นั้ผู้ล่#ดัผู้*�พื้#พื้ากษาศาล่ปกครองโดัยเฉัพื้าะ

ผู้��พื้#พื้ากษาศาล่ปกครองไม�อาจโยกย�ายกนั้กบ่ศาล่ย�ตั้#ธิรรมไดั� กองเซ์ย เดัตั้าตั้3 เป)นั้ศาล่ปกครองส*งส�ดัที�(เป)นั้อ#สระอย�างแที�จร#ง ม�ศาล่ส*งส�ดัในั้สายงานั้ขุอง

องกฤษไม�ม�ศาล่ปกครองเห็ม�อนั้ฝร(งเศสแล่ะเยอรมนั้ การพื้#จารณ์าตั้กแก�ศาล่ย�ตั้#ธิรรมห็ล่กเกณ์ฑ์3ที�(ศาล่ปกครองไดั�ใชั�เพื้#กถิ่อนั้การกระที+าขุองฝ;ายปกครองไม�อาจนั้+ามาบ่นั้ที1ก

ตั้�างประเทีศไม�นั้#ยมแตั้�งตั้�งผู้*�พื้#พื้ากษาสมทีบ่ นั้#ยมใชั�ผู้*�พื้#พื้ากษาศาล่ปกครองอาชั�พื้บ$อเกดของศาลปกครอง ห็ล่กการรกษาดั�ล่อ+านั้าจการใชั�อ+านั้าจอธิ#ปไตั้ยควิามจ'าเป7นในการาจ�ดต��งศาลปกครอง ความขุดัแย�งระห็ว�างประชัาชันั้กบ่ห็นั้�วยงานั้รฐม�ล่กษณ์ะพื้#เศษแตั้กตั้�างกนั้ออกไป

ควรจะไดั�รบ่การพื้#จารณ์าจากผู้*�พื้#พื้ากษาที�(ม�ความร* �แล่ะม�ประสบ่การณ์3การบ่ร#ห็ารRule of Law

การจ�ดระบบศาล

ศาล่ย�ตั้#ธิรรมส*งส�ดัม�เพื้�ยงศาล่เดั�ยว

ค+าพื้#พื้ากษาขุองศาล่ย�ตั้#ธิรรมส*งส�ดัอาจถิ่�อเป)นั้บ่รรทีดัฐานั้ในั้คดั�อ�(นั้

องกฤษ แล่ะอเมร#กา ใชั�ห็ล่กว�า รฐจะเป)นั้จ+าเล่ยในั้ศาล่ขุองรฐเองไม�ไดั�

โครงสร%างของศาลปกครอง

ประเทีศอ�(นั้ที�(ใชั�ระบ่บ่นั้�� เชั�นั้ อ#ตั้าล่� เบ่ล่เย�(ยม

รบ่ผู้#ดัชัอบ่งานั้สารบ่รรณ์ การประสานั้งานั้ รกษาส+านั้วนั้คดั� งบ่ประมาณ์ นั้โยบ่าย

จนั้ที. ที�(ร บ่ผู้#ดัชัอบ่ตั้�องม�ความร* �การบ่ร#ห็ารแล่ะการปกครองเป)นั้องค3การขุองฝ่3ายุบรหาร ที�(ไดั�จดัตั้�งขุ1�นั้เป)นั้พื้#เศษ แยกจากศาล่ย�ตั้#ธิรรม

คดั�ที�(เอกชันั้ไม�ไดั�ความเป)นั้ธิรรมจากรฐ เจ�าพื้นั้ง.ไม�ไดั�ความเป)นั้ธิรรมจากผู้*�บ่งคบ่บ่ญชัา

นั้อกจากนั้��ยงม� ศาล่ชั1�ขุาดัขุ�อขุดัแย�ง (LeTribunal des Conflit) ว#นั้#จฉัยเร�(องอ+านั้าจศาล่

ตั้นั้เอง แยกเดั�ดัขุาดัจากศาล่ย�ตั้#ธิรรม ( สงกดั ส+านั้กนั้ายกรฐมนั้ตั้ร�ขุองฝร(งเศส)

เป)นั้บ่ทีบ่ญญตั้#แห็�งกม. ตั้ายตั้วไดั�

บ่�คคล่ย�อมเสมอภาคแล่ะอย*�ใตั้�กม. เที�าเที�ยมกนั้ ไม�ม�ผู้*�ใดัถิ่*กล่งโทีษเว�นั้แตั้�จะผู้#ดักม.

กม.ท1.เก1.ยุวิก�บศาลปกครอง พื้รบ่.ขุรก.พื้ล่เร�อนั้2518 พื้รบ่.ผู้งเม�อง2518 พื้รบ่.บ่ร#ห็ารกทีม.2518 พื้รบ่.ปฏ#ร*ปที�(ดั#นั้เพื้�(อเกษตั้รกรรม2518 พื้รบ่.บ่ร#ห็ารเม�องพื้ทียา2521

ถิ่�อเอาล่กษณ์ะแห็�งคดั�เป)นั้ห็ล่กในั้การก+าห็นั้ดัอ+านั้าจศาล่(ยอมรบ่ระบ่บ่อ+านั้าจพื้#จารณ์าความ)1)ศาล่เดั�(ยว- ศาล่ที�งห็ล่ายเป)นั้ศาล่ย�ตั้#ธิรรม ดั+าเนั้#นั้การภายใตั้�กม. เดั�ยว ไม�ม�แบ่�งประเภทีกม.

ศาล่ใชั�ห็ล่กกม.ธิรรดัามาปรบ่ใชั�ในั้ที�กคดั�

ผู้*�พื้#พื้ากษาม�ความร* �ที (วไป ไม�ตั้�องการความร* �/ประสบ่การณ์3เฉัพื้าะอย�าง

2)ศาล่ค*� เก#ดัจากห็ล่กแห็�งการแบ่�งแยกอ+านั้าจ - ศาล่ย�ตั้#ธิรรม แล่ะ ศาล่พื้#เศษที�(เป)นั้ขุ�อยกเว�นั้แห็�งกระบ่วนั้การย�ตั้#ธิรรม - ศาล่ย�ตั้#ธิรรมส*งส�ดั แล่ะ ศาล่ปกครองส*งส�ดั -ดั+าเนั้#นั้การภายใตั้�กม.ที�(แตั้กตั้�างกนั้ -แนั้วค+าพื้#พื้ากษาอาจจะตั้�างกนั้ในั้สาระส+าคญ -ผู้*�พื้#พื้ากษาในั้ศาล่พื้#เศษตั้�องม�ความร* �/ประสบ่การณ์3พื้#เศษ ประเทีศที�(ม�ศาล่ค*�จะม�กม. 2 ประเภทีค�อ มห็าฃ่นั้ แล่ะ เอกชันั้ เป)นั้ห็นั้�าที�(ขุองศาล่ที�(จะเล่�อกดั+าเนั้#นั้การภายใตั้�กม.ประเภทีใดัจ1งจะเห็มาะสม เชั�นั้ ฝร(งเศส(แม�แบ่บ่) เยอรมนั้ อ#ตั้าล่�1) แยกเป)นั้อ#สระจากศาล่ย�ตั้#ธิรรม เชั�นั้ฝร(งเศสซ์1(งสงกดัส+านั้กนั้ายกรฐมนั้ตั้ร� เร�ยกว�า กองเซ์ย เดัตั้าตั้3 ซ์1(งสามารถิ่วางห็ล่กกม.ขุ1�นั้ไว�ในั้ค+าพื้#พื้ากษา2) สงกดัศาล่ย�ตั้#ธิรรม เชั�นั้ องกฤษ อเมร#กา (AngloSaxon) 3) ศาล่พื้#เศษอ#สระ เป)นั้แบ่บ่ผู้สม องค3การสงกดัย�ตั้#ธิรรมแล่ะม�อ+านั้าจศษล่ร�วมอย*�ในั้กระบ่วนั้ การย�ตั้#ธิรรมอ�นั้เดั�ยวกนั้กบ่ศาล่ย�ตั้#ธิรรม เชั�นั้ เยอรมนั้ ซ์1(งแยกศาล่ออกเป)นั้ 2 ศาล่ ค�อ ฝ;ายกม. เอกชันั้ แล่ะ ฝ;ายกม. มห็าชันั้ ผู้*�พื้#พื้ากษาเป)นั้ผู้*�พื้#พื้ากษาอาชั�พื้ในั้สาขุาว#ชัา เฉัพื้าะอย�าง (ไม�ใชั�ผู้*�ม�ความร* �ที �งกม.แล่ะบ่ร#ห็ารในั้ตั้นั้เอง)

จนท.ในศาลปกครอง 1)ฝ;ายธิ�รการ แบ่�งเป)นั้ระดับ่ผู้*�บ่ร#ห็าร แล่ะ ผู้*�ปฏ#บ่ตั้#

2)ฝ;ายคดั�ปกครอง -พื้นั้กงานั้คดั�ปกครอง: ปร#ญญาตั้ร�กม. รฐศาสตั้ร3 รฐประศาสนั้ศาสตั้ร3 ควรม�ประสบ่การณ์3

ห็นั้�าที�(ร �างค+าพื้#พื้ากษา สร�ปการพื้#จารณ์าเสนั้อองค3คณ์ะ เขุ�าร�าวมอภ#ปราย

กระบวินการพื้จารณาคด1 ว#ธิ�พื้#จารณ์าคดั�มกกระที+าโดัยทีางล่บ่ จากพื้ยานั้เอกสารเป)นั้ห็ล่ก ศาล่เป)นั้ผู้*�ซ์กพื้ยานั้บ่�คคล่เอง ตั้�างกบ่กระบ่วนั้การพื้#จารณ์าในั้ระบ่บ่กล่�าวห็า ค�อ ไม�ซ์กพื้ยานั้ ไม�ถิ่ามค�านั้ ไม�ถิ่ามตั้#ง

กระบ่วนั้การพื้#จารณ์าคดั�ในั้ไทียม�แนั้วโนั้�มเป)นั้ระบ่บ่ไตั้�สวนั้ เป)นั้ระบ่บ่ไตั้�สวนั้ ไม�ม�ทีนั้ายชั�วยในั้การส*�คดั� การพื้#จารณ์าไม�ซ์บ่ซ์�อนั้ รวดัเร�ว ประห็ยดั

ส�บ่ขุ�อเที�จจร#งแห็�งคดั� พื้ยานั้ห็ล่กฐานั้ในั้ศาล่ไม�ถิ่�อเป)นั้ขุองค*�กรณ์Bฝ;ายใดัฝ;ายห็นั้1(ง

ค*�กรณ์�อาจตั้�งทีนั้ายร�วมฟ@งการพื้#จารณ์าคดั�ไดั� แตั้�ไม�ม�ห็นั้�าที�(ซ์กถิ่ามพื้ยานั้ แม�แตั้�พื้*ดัในั้ ห็�องพื้#จารณ์าคดั�ก�ที+าไม�ไดั� ให็�ใชั�ว#ธิ�ส�งค+าถิ่ามให็�ประธิานั้คณ์ะผู้*�พื้#พื้ากษาถิ่ามแทีนั้ ห็ร�อ เม�(อประธิานั้คณ์ะอนั้�ญาตั้#ให็�ซ์กถิ่ามจ1งจะถิ่ามไดั�

ค+าพื้#พื้ากษาไม�ม�ผู้ล่บ่งคบ่ย�อนั้ห็ล่ง ค+าพื้#พื้ากษาเป)นั้การกระที+าโดัยพื้ระปรมาภ#ไธิย จ1งม�ผู้ล่บ่งคบ่เชั�นั้เดั�ยวกบ่ขุองศาล่ย�ตั้#ธิรรม

อาจขุอให็�ผู้*�ทีรงค�ณ์ว�ฒ#ห็ร�อผู้*�เชั�(ยวชัาญมาให็�ความเห็�นั้ประกอบ่การพื้#จารณ์า กรณ์�ที�(ม�ขุ�อเที�จจร#งที�(ฟ@งให็ม�แล่�วม�ผู้ล่ให็�เปล่�(ยนั้แปล่งค+าพื้#พื้ากษา ศาล่ก�ม�อ+านั้าจที+าไดั�

การย�(นั้อ�ทีธิรณ์3ขุองค*�กรณ์�ไม�เป)นั้เห็ตั้�ให็�ที�เล่าการบ่งคบ่ตั้ามค+าพื้#พื้ากษา เม�(อม�เห็ตั้�ผู้ล่สมควร ศาล่ปกครองห็ร�อศาล่ฎี�กาม�อ+านั้าจส(งงดัห็ร�อที�เล่าการบ่งคบ่คดั�ไว�ก�อนั้

แม�ว�าค*�ความจะไม�ร�องขุอค�ณสมบ�ตผ่!%พื้พื้ากษาศาลปกครอง

ผ่ลเส1ยุของศาลปกครอง ผ่ลด1ของศาลปกครอง ค��มครองส#ทีธิ#แล่ะประโยชันั้3ขุองห็นั้�วยงานั้รฐแล่ะประชัาชันั้

รฐเส�ยค�าใชั�จ�ายส*ง ควบ่ค�มการที+างานั้ขุองฝ;ายปกครอง คดั�ค(งค�าง ประห็ยดั ค*�ความไม�เส�ยค�าใชั�จ�ายในั้การดั+าเนั้#นั้คดั�

ห็ล่กประกนั้ความม(นั้คงแห็�งอาชั�พื้ ดั�ล่อ+านั้าจขุองรฐบ่าล่แล่ะฝ;ายนั้#ตั้#บ่ญญตั้# ล่ดัความขุดัแย�งระห็ว�าง รฐ กบ่ ประชัาชันั้

-อยการประจ+าศาล่ปกครอง: สามารถิ่ร�วมพื้#จารณ์าคดั� แตั้�ห็�ามอย*�ขุณ์ะประชั�มพื้#พื้ากษาคดั� -ผู้*�พื้#พื้ากษาศาล่ปกครอง: ควรม�ความร* �อย�างดั�ในั้กม. รบ่ร* �สภาพื้เป)นั้จร#งในั้การปฎี#บ่ตั้#งานั้ ฝ;ายปกครอง นั้+าห็ล่กกม. มาใชั�อย�างเห็มาะสม วางห็ล่กกม.โดัยค+านั้1งถิ่1งป@ญห็าในั้อนั้าคตั้

ศาล่ปกครองชั�นั้ตั้�นั้ ม�ผู้*�พื้#พื้ากษา2 ประเภที 1)ผู้*�พื้#พื้ากษรบ่ราชัการประจ+า โปรดัเกล่�าแตั้�งตั้�งดั�วยความเห็�นั้ชัอบ่ขุองกตั้.จากบ่�คคล่เห็ล่�านั้�� - ขุ�าราชัการตั้�ล่าการ เง#นั้เดั�อนั้ไม�ตั้+(ากว�าชั�นั้6 ประสบ่การณ์3กม.2 ปH - พื้นั้กงานั้คดั�ปกครองชั�นั้ 32)ผู้*�พื้#พื้ากษาผู้*�ทีรงค�ณ์ว�ฒ# โปรดัเกล่�าแตั้�งตั้�ง โดัยคณ์ะกรรมคดัเล่�อดั ดั�วยความเห็�นั้ชัอบ่ ขุองกตั้. อาย�ระห็ว�าง 45-65 ปH รบ่/เคยรบ่ราชัการไม�ตั้+(ากว�าผู้*�พื้#พื้ากษาศาล่ฏ�กาห็ร�อเที�ยบ่เที�า ไม�ตั้+(ากว�าอธิ#บ่ดั�ห็ร�อเที�ยบ่เที�า ห็ร�อม�ยศไม�ตั้+(าว�า พื้ล่โที พื้ล่เร�อโที พื้ล่อากาศโที พื้ล่.ตั้.ที.

ค��กรณ์�ไม�ตั้�องเส�ยค�าใชั�จ�ายในั้การดั+าเนั้#นั้คดั� (รฐเป)นั้ผู้*�จ�าย)

ถิ่�าไม�ม�บ่ทีกม. ที�(จะยกมาปรบ่ใชั�แก�คดั�ไดั� อาจนั้+าห็ล่กกม.ที(วไปมาปรบ่ใชั�ไดั�

ม�ความร* �ความเขุ�าใจดั�ย#(งในั้กม. ปกครอง ร* �สภาพื้ความเป)นั้จร#งในั้การปฏ#บ่ตั้#งานั้ฝ;ายปกครอง แล่ะ ร* �จกนั้+าห็ล่กกม. มาใชั�อย�างเห็มาะสม โดัยค+านั้1งถิ่1งป@ญห็าในั้อนั้าคตั้

ที+าล่ายขุวญก+าล่งใจจนั้ที.

องค3ประกอบ่ส+าคญขุองรฐ

อ+านั้าจผู้*กพื้นั้

ห็ล่กนั้#ตั้#รฐ

การปฏิร!ปท1.ส'าค�ญของประเทศไทยุ

อ'านาจของผ่!%บ�งค�บบ�ญชา

ระบ่บ่กล่�าวห็า ระบ่บ่ไตั้�สวนั้

ศาลร�ฐธิรรมน!ญ

วิ�ฒสมาชก

ร�ฐบาล

เห็ตั้�ที�(กม.มห็าชันั้ตั้�างจากกม.อ�(นั้

ล่กษณ์ะเฉัพื้าะขุองกม.มห็าชันั้

ห็ล่กนั้#ตั้#รฐสมพื้นั้ธิ3กบ่กม.มห็าชันั้เห็ตั้�ที�ตั้�องม�กม.ห็มาชันั้

ควิามแตกต$างกม.มหาชนและเอกชน

ระบบการพื้จาณาคด1 ******

สส.

ม�ขุ�อเที�จจร#งอย�างใดัเก#ดัขุ1�นั้

เร�(องก+าไร

ออกค+าส(ง ค�มก#จการ ล่งโทีษทีางว#นั้ย ให็�บ่+าเห็นั้�จความดั�ความชัอบ่

ค*�กรณ์�ม�ห็นั้�าที�(นั้+าส�บ่พื้ยานั้ ม�การถิ่ามค�านั้ ถิ่ามตั้#ง การพื้#จาณ์าคดั� ตั้กแก�ศาล่ฝ;ายเดั�ยวในั้การส�บ่ขุ�อเที�จจร#ง พื้ยานั้ห็ล่กฐานั้ที�(นั้+ามา

จะถิ่�อเป)นั้พื้ยานั้ขุองศ�าล่เอง ศาล่เป)นั้ผู้*�พื้#ส*จนั้3พื้ยานั้เอง ไม�ม�การถิ่ามค�านั้ห็ร�อ ถิ่ามตั้#งพื้ระมห็ากษตั้ร#ย3ทีรงแตั้�งตั้�งตั้ามค+าแนั้ะนั้+าขุองว�ฒ#สภา

ประชัากร + ดั#นั้แดันั้ + อ+านั้าจการเม�องเป)นั้กม.ที�(ใชั�กบ่บ่�คคล่สองกล่��มที�(ม�สภานั้ภาพื้ทีางกม. ไม�เที�าเที�ยมกนั้ เม�(อม�เห็ตั้� ที�(เก#ดักรณ์�พื้#พื้าทีกนั้ จ1งตั้�องม�กม.พื้#เศษที�(จะให็�ความย�ตั้#ธิรรม1) ใชั�กบ่นั้#ตั้#บ่�คคล่ ห็ร�อ บ่�คคล่ธิรรมดัาตั้ามกม. มห็าชันั้ เชั�นั้ กระทีรวง กรม อบ่จ.2) เป)นั้กม. เพื้�(อสาธิารณ์ะประโยชันั้3 ในั้การให็�อ+านั้าจแก�จนั้ที.รฐเพื้�(อส�วนั้รวม3) เป)นั้กม. ที�(ไม�เสมอภาค ที+าให็�จนั้ที.รฐม�อ+านั้าจมากอ+านั้าจที�(กม. ให็�องค3กรปกครอง โดัยบ่งคบ่ว#ธิ�ปฎี#บ่ตั้#ไว�ล่�วงห็นั้�าให็�ที+าตั้ามถิ่�า

ประชัาชันั้จะไม�ถิ่*กล่ะเม#ดัโดัยจาการการใชั�อ+านั้าจขุองจนั้ที.รฐโดัยอย�ตั้#ธิรรมกม.มห็าชันั้พื้ฒนั้ามาจากการปกครองระบ่อบ่ประชัาธิ#ปไตั้ยที�(ย1ดัห็ล่กนั้#ตั้#รฐเพื้�(อแก�ไขุป@ญห็าความขุดัแย�งระห็ว�างรฐห็ร�อจนั้ที.รฐกบ่ประชัาชันั้เพื้�(อให็�เก#ดั ความเป)นั้ธิรรม แล่ะไม�ให็�จนั้ที.รฐใชั�อ+านั้าจเก#ดัขุอบ่เขุตั้1) สมยพื้ระบ่รมไตั้รโล่กนั้าถิ่2) สมยรชักาล่ที�( 53) เปล่�(ยนั้แปล่งการปกครอง 24754) รฐธิรรมนั้*ญ 2540 จดัตั้�งศาล่ปกครองขุ1�นั้มา ที+าให็�ประเทีศไทียเป)นั้ระบ่บ่ศาล่ค��a)ความแตั้กตั้�างดั�านั้องค3กรห็ร�อตั้วบ่�คคล่ที�(เขุ�าไปม�นั้#ตั้#สมพื้นั้ธิ3b) ดั�านั้เนั้��อห็าแล่ะความม��งห็มาย : กม. มห็าชันั้ จะเนั้�นั้เร�(องสาธิารณ์ะไม�ไดั�ม��งห็มาย

c) ดั�านั้ร*ปแบ่บ่ขุองนั้#ตั้#สมพื้นั้ธิ3 : กม. มห็าชันั้จะเป)นั้การบ่งคบ่ ค+าส(งให็�ที+า ในั้ขุณ์ะที�( กม. เอกชันั้ตั้�งอย*�บ่นั้พื้��นั้ฐานั้ความเป)นั้อ#สระในั้การแสดังเจตั้นั้าเสมอภาค เสร�ภาพื้d) ดั�านั้นั้#ตั้#ว#ธิ� : กม.มห็าชันั้จะสร�างกม.ขุ1�นั้มาเองe) ดั�านั้#ตั้#ปรชัญา : f) ดั�านั้เขุตั้อ+านั้าจศาล่ : ศาล่ปกครอง ศาล่รฐธิรรมนั้*ญ กย ศาล่ย�ตั้#ธิรรม

: ผู้*�พื้#พื้ากษาศาล่ฎี�กา โดัยการล่งคะแนั้นั้ล่บ่ จ+านั้วนั้ 5 คนั้: ตั้�ล่าการในั้ศาล่ปกครองส*งส�ดั โดัยการเล่�อกโดัยที�(ประชั�มให็ญ�ศาล่ปกครองส*งส�ดั จ+านั้วนั้ 2คนั้: ผู้*�ทีรงค�ณ์ว�ฒ#สาขุานั้#ตั้#ศาสตั้ร3 5 คนั้: ผู้��ทีรงค�ณ์ว�ฒ#สาขุารฐศาสตั้ร3 3 คนั้

สญชัาตั้#ไทียโดัยการเก#ดั อาย�ไม�ตั้+(ากว�า 25 ปHบ่ร#บ่*รณ์3ในั้วนั้เล่�อกตั้�ง เป)นั้สมาชั#ก พื้รรคการเม�องเพื้�ยงพื้รรคเดั�ยว ปร#ญญาตั้ร�ห็ร�อเที�ยบ่เที�า (ปร#ญญาตั้ร�ก#ตั้#มศกดั#=

ถิ่�อว�าขุาดัค�ณ์สมบ่ตั้#) ม�ที�งห็มดั 500 คนั้ (100 จากบ่ญชั�รายชั�(อ 400จากการแบ่�งเขุตั้เล่�อกตั้�ง)

จ+านั้วนั้ 200 คนั้ สญชัาตั้#ไทียโดัยการเก#ดั อาย�ไม�ตั้+(ากว�า 40 ปHบ่ร#บ่*รณ์3ในั้วนั้เล่�อกตั้�ง ปร#ญญาตั้ร�

ห็ร�อเที�ยบ่เที�า วาระคราวล่ะ 6 ปH นั้ายก 1 คนั้ + คณ์ะรมตั้. ไม�เก#นั้ 35 คนั้

รมตั้. ตั้�องม�สญชัาตั้#ไทียโดัยการเก#ดั อาย�ไม�ตั้+(าว�า 35 ปHบ่ร#บ่*รณ์3 ปร#ญญาตั้ร�