หน่วยที่ 5 แนวปฏิบัติที่เหมาะสมกับพัฒนาการ ในการจัด ...มสธ มสธ มสธ มสธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ


สธ

มสธ มสธ

หนวยท 5

แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ

ในการจดการศกษาปฐมวย

อาจารย ดร.ชนพรรณ จาตเสถยร

ชอ อาจารยดร.ชนพรรณจาตเสถยรวฒ M.Ed.inEarlyChildhoodandElementaryEducation BankStreetCollegeofEducation ค.ด.(การศกษาปฐมวย)จฬาลงกรณมหาวทยาลยต�าแหนง อาจารยประจ�าสาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชหนวยทเขยน หนวยท5

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

5-2 การจดการศกษาและหลกสตรสำาหรบเดกปฐมวย

แผนการสอนประจ�าหนวย

ชดวชา การจดการศกษาและหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวย

หนวยท 5 แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย

ตอนท 5.1แนวคดพนฐานเกยวกบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ5.2หลกการและขอพจารณาของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ5.3การจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ

แนวคด1.แนวคดพนฐานเกยวกบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการประกอบดวยความหมายความ

เปนมาและความส�าคญของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ2.การจดการศกษาปฐมวยใหสอดคลองกบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการตองยดหลกการ

พฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวยรวมทงค�านงถงพนฐานความรทตองใชประกอบการพจารณาตดสนใจและการตงเปาหมายการเรยนร

3.การจดการศกษาตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ทน�าเดกไปสเปาหมายการเรยนรและชวยใหครตดสนใจไดอยางเหมาะสมใหความส�าคญกบ5เรองไดแกการวางแผนหลกสตรเพอใหบรรลเปาหมายการเรยนรทส�าคญการจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรการประเมนพฒนาการและการเรยนรการสรางชมชนทเออตอการเรยนรและการสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครว

วตถประสงคเมอศกษาหนวยท5จบแลวนกศกษาสามารถ1.อธบายแนวคดพนฐานเกยวกบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได2.อธบายหลกการและขอพจารณาในการใชแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได3.อธบายแนวทางการจดการศกษาปฐมวยตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

5-3แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวย

กจกรรมระหวางเรยน1. ท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท52. ศกษาเอกสารการสอนตอนท5.1–5.33. ปฏบตกจกรรมตามทไดรบมอบหมายในเอกสารการสอน4. ฟงซดเสยงประจ�าชดวชา5. ชมดวดประกอบชดวชา(ถาม)6. ท�าแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท5

สอการสอน1. เอกสารการสอน2. แบบฝกปฏบต3. ซดเสยงประจ�าชดวชา4. ดวดประกอบชดวชา(ถาม)

การประเมนผล1. ประเมนผลจากแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน2. ประเมนผลจากกจกรรมและแนวตอบทายเรอง3. ประเมนผลจากการสอบไลประจ�าภาคการศกษา

เมออานแผนการสอนแลว ขอใหท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยน

หนวยท 5 ในแบบฝกปฏบต แลวจงศกษาเอกสารการสอนตอไป

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 5.1

แนวคดพนฐานเกยวกบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ

โปรดอานหวเรองแนวคดและวตถประสงคของตอนท5.1แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง5.1.1ความหมายของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ5.1.2ความเปนมาของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ5.1.3ความส�าคญของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ

แนวคด1. แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนแนวทางในการจดศกษาส�าหรบเดกปฐมวยท

ค�านงถงอายและพฒนาการเดกความแตกตางระหวางบคคลและบรบททางสงคมและวฒนธรรมของเดกเปนส�าคญ

2. แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนแนวทางทพฒนาขนในชวงตนของศตวรรษท19โดยสมาคมการศกษาปฐมวยแหงชาตของประเทศสหรฐอเมรกาเพอพฒนาคณภาพการศกษาในระดบปฐมวย และมการปรบปรงอยางตอเนองจนถงปจจบน โดยอาศย ผลการวจยขออภปรายและวพากษจากจากผทรงคณวฒและนกการศกษาปฐมวยจากประเทศตางๆเปนฐานคดในการปรบปรงพฒนา

3.แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนแนวทางในการจดการศกษาทสงผลกระทบและมความส�าคญตอเดกโดยตรง รวมทงมความส�าคญตอพอแมผปกครอง คร และสงคมประเทศชาตในแงมมทแตกตางกน

วตถประสงคเมอศกษาตอนท5.1จบแลวนกศกษาสามารถ1. อธบายความหมายของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได2. อธบายความเปนมาของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได3. อธบายความส�าคญของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เรองท 5.1.1

ความหมายของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ

การจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยทมคณภาพเปนการสรางรากฐานทแขงแรงใหแกชวตเพราะการศกษาทเดกไดรบในชวงวยนมอทธพลอยางยงตอการพฒนาและการเรยนรในอนาคตดงทHeckman(2011) นกเศรษฐศาสตร รางวลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตรไดชวา การลงทนพฒนาเดกปฐมวย เปนการลงทนทคมคาทสด เนองจากการจดการศกษาในระดบปฐมวยทมคณภาพใหผลตอบแทนคนในอนาคตถง7เทาสอดคลองกบวระชาตกเลนทอง(2010)ทกลาววาการพฒนาเดกในชวงปฐมวยเปนการสรางทนมนษยใหแกประชากรของประเทศและสามารถสรางความเสมอภาคดานเศรษฐกจและสงคมไดการจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยใหมคณภาพมหลายรปแบบหลายแนวทาง แนวทางหนงทไดรบความนยมเปนอยางมากในแวดวงการศกษา คอ แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ซงในเรองนจะกลาวถง ความหมายความเปนมาและความส�าคญดงรายละเอยดตอไปน

ความหมายของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวยสมาคมการศกษาปฐมวยแหงชาตในประเทศสหรฐอเมรกา (National Association for the

Education ofYoung Children) หรอทเรยกกนวา NAEYC ไดพฒนา “แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ”ซงมชอเรยกเปนภาษาองกฤษวาDevelopmentallyAppropriatePracticeหรอทเรยกกนอยางสนๆวาDAPซงNAEYCไดอธบายความหมายของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการวาเปนแนวทางทเกยวของกบการสอนทตงอยบนฐานของงานวจยทเกยวของกบพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวยและพนฐานความรเกยวกบประสทธผลของการศกษาการดแลและการใหการศกษาแกเดกปฐมวยโดยการจดการศกษาตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการสามารถชวยใหเดกเกดพฒนาการและการเรยนรสงสด แนวปฏบตทเหมาะสมตงอยบนพนฐานความรส�าคญ 3 ประการ ไดแก 1) ความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดก 2) ความรเกยวกบจดแขง ความสนใจ และความตองการของเดกเปนรายบคคลและ3)ความรเกยวกบบรบททางสงคมและวฒนธรรมทเดกอาศยอย(Bredekamp&Copple,1997;NAEYC,n.d.-a)

อยางไรกตามดวยแนวทางนไดรบความนยมอยางแพรหลายจงมการน�าค�าวาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ไปประยกตใชเพออธบายบรบทและแงมมทางการศกษาไวหลากหลาย ท�าใหความหมายของค�านปรบเปลยนไปจากความหมายเดมทใหไวโดยNAEYCมรายละเอยดดงตอไปน

Copple&Bredekamp(2006,p.3)ใหความหมายของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการวาเปนการสอนทตอบสนองตอความตองการของเดกทงรายบคคลและรายกลมโดยค�านงถงธรรมชาตและพฒนาการของเดกในแตละชวงวยทเออใหเดกแตละคนบรรลถงเปาหมายการเรยนรซงการตงเปาหมายส�าหรบเดกแตละคนอาจแตกตางกนไป ขนอยกบพฒนาการและการเรยนร ประสบการณ ความร และ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ทกษะของเดก ทงนเปาหมายการเรยนรทตงไวตองสรางความทาทาย แตตองไมยากเกนไป จนเดกไมสามารถท�าได

Eliason & Jenkins (2008) กลาววา แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ เปนการทครจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองตอตวเดก ตามทเดกเปน ไมใชจากสงทครคาดหวงวาเดกจะเปน แนวปฏบตทเหมาะสมมลกษณะส�าคญคอ 1)มความเหมาะสมกบวยและพฒนาการของเดกตอบสนองตอความแตกตางระหวางบคคล และเหมาะสมกบวฒนธรรมและภาษาของเดก 2) หลกสตรและการจดประสบการณในหองเรยนตอบสนองตอความตองการของเดกทกคน 3) การเลนเปนองคประกอบส�าคญของหลกสตร 4) การจดประสบการณการเรยนรสงเสรมใหเดกไดลงมอกระท�า ไดเลอก ส�ารวจ สบคน ตงค�าถาม และแกปญหา 5) เดกสรางองคความรใหมดวยตนเอง โดยตอยอดจากประสบการณเดม 6) พฒนาการดานตางๆ ของเดกเปนไปตามอตราการพฒนาของเดกแตละคน 7) การประเมนเดกควรเปนการประเมนตามสภาพจรง8)ครอบครวเดกมความส�าคญและ9)ชมชนทเออตอการเรยนร

Copple&Bredekamp(2009,p.xii)กลาววาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนการตอบสนองตอความตองการของเดก ครตองรจกเดกทกคนและชวยใหเดกบรรลเปาหมายการเรยนรได การจดการเรยนการสอนจงตองจดใหเหมาะสมกบวยและพฒนาการของเดก ตอบสนองตอความแตกตางระหวางบคคลและสมพนธกบบรบททางสงคมและวฒนธรรมของเดกการปฏบตตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการไมใชการใหเดกท�าแตสงทงายๆ แตครตองตงเปาหมายการเรยนรและจดประสบการณ การเรยนรทเหมาะสมกบการเรยนรและพฒนาการของเดกทงนเปาหมายตองมความทาทายเพยงพอทจะท�าใหเดกสนใจและเกดความกาวหนา

Gordon&Browne(2014)กลาววาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนแนวทางทพฒนาขนโดยNAEYCทใชองคความรและงานวจยเกยวกบพฒนาการเดกความสนใจความสามารถของเดกเปนฐานคดในการจดการศกษาใหแกเดกปฐมวย โดยมงจดสภาพแวดลอมและบรรยากาศการเรยนรทมงเนนใหเดกเกดการเรยนรผานกจกรรมการจดประสบการณการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการมลกษณะส�าคญคอ1)โปรแกรมและหลกสตรตอบสนองตอความสนใจและความตองการของเดก2)เดกมสวนรวมในการเรยนรและเปนผสรางองคความรดวยตนเองผานการเลอกใชสอตางๆ3)การเลนเปนการเรยนรทส�าคญทชวยใหเดกพฒนา 4) การจดประสบการณการเรยนรสงเสรมพฒนาการทง 4 ดาน 5) ขอมลเกยวกบเดกในหองเรยนเปนขอมลส�าคญทใชในการเลอกกลยทธการสอน การจดหาสอทหลากหลายและการจดประสบการณการเรยนรและ6)ความคาดหวงทครตงไวตองเหมาะสมกบวยของเดกโดยเปนความทาทายทพอดไมยากเกนความสามารถของเดก

ChildCareAware(2016)ใหความหมายของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการวาเปนการใชองคความรเกยวกบพฒนาการเดกและความตองการของเดกเปนรายบคคลเปนฐานในการจดโปรแกรมการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยเพอใหสามารถจดการศกษาไดเหมาะสมกบอายและชวงพฒนาการของเดก

จระพนธ พลพฒน (2559, น. 287) ใหความหมายของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการวาเปนการสอนทท�าใหเหมาะสมกบวยของเดกประสบการณความสามารถและความสนใจทงรายบคคลและกลมและชวยใหเดกกาวผานสงทาทายและบรรลเปาหมายทท�าใหเดกมการเรยนรอยางตอเนอง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


อรณหรดาล(2553,น.3)ใหความหมายของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการวาเปนการจดประสบการณเพอพฒนาเดกทหลากหลายและเหมาะสมกบวย ประสบการณ ความสนใจ และความสามารถสามารถตอบสนองความตองการของเดกเปนรายบคคลและเปนกลม

จากความหมายทกลาวมาทงหมดในขางตนจะเหนไดวาถงแมนกวชาการและนกการศกษาอธบายความหมายของค�าวาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการแตกตางกนแตสาระส�าคญทใหไวโดยNAEYCยงคงเดม คอ แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ เปนแนวทางในการจดการศกษาทมงเนนใหเดกเกดพฒนาการและการเรยนรสงสดตามศกยภาพโดยค�านงถงพฒนาการและการเรยนรของเดกความตองการของเดกเปนรายบคคลและบรบททางสงคมและวฒนธรรมของเดกเปนส�าคญ

สรปไดวา แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ หมายถง แนวทางในการจดศกษาส�าหรบเดกปฐมวยทพฒนาขนจากการใชองคความรจากการศกษาและการวจยเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดกและพนฐานความรตางๆเกยวกบการใหการศกษาแกเดกปฐมวยมงเนนการจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยทตอบสนองตออายและชวงพฒนาการในแตละวยประสบการณและความสามารถของเดกทงรายบคคลและรายกลม ค�านงถงความแตกตางระหวางบคคล และบรบททางสงคมและวฒนธรรมของเดก ทเออใหเดกแตละคนบรรลเปาหมายการเรยนร

กจกรรม 5.1.1

ใหนกศกษาอธบายความหมายแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ

แนวตอบกจกรรม 5.1.1

แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ หมายถง แนวทางในการจดศกษาส�าหรบเดกปฐมวยทใหความส�าคญในเรองการจดการศกษาทเหมาะสมกบวย พฒนาการ ประสบการณ และความสามารถของเดกทงรายบคคลและรายกลม ค�านงถงความแตกตางระหวางบคคล และบรบททางสงคมและวฒนธรรมของเดกรวมถงชวยใหเดกสามารถบรรลเปาหมายการเรยนร

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



ความเปนมาของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ

แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนแนวทางทไดพฒนาขนโดย NAEYC สมาคมนเปนองคกรอสระทมบทบาทส�าคญอยางยงในการขบเคลอนและพฒนาการศกษาส�าหรบเดกตงแตแรกเกด–8ปตงแตในชวงตนศตวรรษท19จนมาถงทกวนนเพอใหเขาใจเกยวกบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการมากยงขนในเรองนจะกลาวถงความเปนมาของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการซงแบงเปน3ระยะมรายละเอยดดงน

ระยะท 1 แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเรมตนในชวงตนศตวรรษท19โดยInternationalKinder-

garten Union (IKU) ซงในปจจบนเปลยนชอเปน TheAssociation for Childhood EducationInternational(ACEI)นกการศกษากลมนใหความสนใจเกยวกบการจดศกษาและการเตรยมครในระดบอนบาล และพยายามหาแนวทางจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยขน จงไดคดสรรผเชยวชาญจ�านวน 19คนเปนกรรมการในก�าหนดแนวทางจดการศกษาในระดบอนบาลผลลพธทไดคอรายงานจ�านวน3ฉบบรายงานฉบบแรกเนนการจดการเรยนการสอนทมโครงสรางและยดครเปนศนยกลาง รายงานฉบบทสองเปนการจดการเรยนการสอนผานการเลนเปนฐานทยดเดกเปนศนยกลางและรายงานฉบบสดทายเปนการจดการเรยนการสอนทผสมผสานระหวางแนวทางท1และ2(Bredekamp,1997citedinAldridge&Goldman,2007)ตอมาTheNationalAssociationforNurseryEducation(NANE)ซงภายหลงไดเปลยนชอเปนNationalAssociation for theEducation ofYoungChildren (NAEYC) ได ตพมพคมอแนวทางการจดศกษาในระดบกอนวยเรยน เรยกวาMinimum Essentials for NurserySchool Education เพอเปนแนวทางในการจดการศกษาส�าหรบเดกเลก (NANE, 1930 cited in Aldridge&Goldman,2007)

ระยะท 2 ในทศวรรษทผานมา(ค.ศ.1980-1990)ประเทศสหรฐอเมรกาไดจดตงศนยรบเลยงเดกเปนจ�านวนมาก

ซงศนยเหลานขาดการควบคมคณภาพและมบคลากรทท�างานในศนยจ�านวนมากทไมผานการฝกฝนทางNAEYC ตระหนกและเลงเหนความจ�าเปนในการพฒนาคณภาพการจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวย ดงนนในปค.ศ.1985จงพฒนาเกณฑการรบรองคณภาพมาตรฐานการจดศกษาในระดบปฐมวยขนเพอชวยพฒนาคณภาพของศนยรบเลยงเดกตอมาNAEYCเหนวาเกณฑทพฒนาขนมานนขาดรายละเอยดเนอหา ท�าใหยากตอการน�ามาปฏบต รวมทงในชวงเวลานนการจดการศกษาปฐมวยบางสวนเนนไปในเรองการเรงอานเขยนและจดการเรยนการสอนทเนนครเปนศนยกลางดงนนในปค.ศ. 1986ทางสมาคม

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


จงไดตพมพเอกสารขนเรยกวา“แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ(DevelopmentallyAppropriatePractice:DAP)”เพอแกไขปญหาดงกลาวเอกสารDAPจดท�าขนเพอใหความรและอธบายรายละเอยดเกยวกบลกษณะการปฏบตทเหมาะสมกบเดกปฐมวย ใหผทท�างานเกยวของกบเดกปฐมวยมแนวทางจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยทเหมาะสม เอกสารนประกอบดวยค�าประกาศจดยนในการจดการศกษา(position statement) ส�าหรบครและนกการศกษาปฐมวยทระบถงแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการครอบคลมเดกตงแตแรกเกด–8 ป ซงค�าประกาศจดยนฉบบนน�าเสนอเฉพาะแนวปฏบตทเหมาะสม และตวอยางการปฏบตทเหมาะสมและไมเหมาะสมส�าหรบเดกวยแรกเกดและวยเตาะแตะ และส�าหรบเดกวย4-5ป

ในปตอมาNAEYC ไดปรบปรงเอกสารฉบบน โดยเพมรายละเอยดใหครอบคลมชวงวยอนๆโดยเพมเตมตวอยางการปฏบตทเหมาะสมและไมเหมาะสมส�าหรบเดกวย 3ป และเดกวย 5-8ป เรองรอยเชอมตอ และเรองการประชาสมพนธเกยวกบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการใหแกบคคลทเกยวของเพอใหผทท�างานเกยวของกบเดกเขาใจแนวทางการจดการศกษาทเหมาะสมส�าหรบเดกปฐมวยมากยงขน(Gestwicki,2007,pp.6-7;Gordon&Browne,2014,p.40;NAEYC,n.d.-a)

ระยะท 3 หลงจากทเอกสารแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการไดเผยแพรในครงนน ทางNAEYC ได

รบการวพากษวจารณจากบคลากรทเกยวของกบเดกปฐมวยซงมทงผทเหนดวยและไมเหนดวยดงนนในป ค.ศ. 1996ทางNAEYCจงไดทบทวนและปรบปรงDAPอกครง โดยน�าผลการวจย ขออภปรายและวพากษจากผทรงคณวฒและนกการศกษาปฐมวยจากประเทศตางๆ มาวเคราะหและสงเคราะห จนสรปไดเปนค�าประกาศจดยนในการจดการศกษาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวยฉบบปรบปรง(อรณหรดาล,2553,น.5)รวมทงไดตพมพหนงสอชอวาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวยฉบบปรบปรงรายละเอยดของหนงสอประกอบดวยค�าประกาศจดยนในการจดการศกษาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ฉบบปรบปรง ขอมลเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดกวยแรกเกด/วยเตาะแตะ เดกวย 3-5 ป และเดกวย 6-8 ป ตวอยางการปฏบต ทเหมาะสมและไมเหมาะสม และเรองการสงเสรมใหครเปนผตดสนใจทเหมาะสม (decisionmaker) เพอใหผทท�างานเกยวของกบเดกปฐมวยเกดความเขาใจเกยวกบแนวทางของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการมากยงขนและสามารถน�าไปใชในการสอนไดจรง

ตอมาในป ค.ศ. 2008 เอกสารนไดถกทบทวนและปรบปรงอกครง และตพมพเปนหนงสอชอวา“แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวยฉบบท3”ซงประกอบดวยค�าประกาศจดยนในการจดการศกษาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการฉบบลาสดพฒนาการและการเรยนรของเดกวยแรกเกด/วยเตาะแตะเดกวย3-5ปและเดกวย6-8ปการเปนครทมประสทธภาพรวมทงเพมสอในรปแบบของแผนซดทมทงบทความและตวอยางวดโอการสอนตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการนอกจากน เอกสารฉบบปรบปรงนมการเปลยนแปลงส�าคญ คอ การปรบตวอยางการปฏบตทเหมาะสมและไมเหมาะสม เปนการปฏบตทเหมาะสมและการปฏบตทตรงกนขามดวยทางNAEYCตระหนกวา

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตวอยางพฤตกรรมบางอยางไมไดถอเปนการปฏบตทไมดหรอไมถกตองแตหากเปนตวอยางพฤตกรรมทไมไดน�าไปสการเรยนรทดทสด รวมทงบรบททางวฒนธรรมอาจท�าใหแตละบคคลมมมมองเกยวกบพฤตกรรมแตกตางกนไป ดงนนจงไดปรบเปลยนชอ เพอสอสารใหเหน ตวอยางพฤตกรรมการปฏบตทตรงกนขามเปนพฤตกรรมทตองพงระวงมากกวาทจะชวาเปนพฤตกรรมทไมถกตอง (Copple & Bredekamp,2009,p.xi;NAEYC,n.d.-a)

กลาวไดวา NAEYC ไดพฒนาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการอยางตอเนอง โดยน�า องคความรใหมๆ ผลการวจยเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดก พนฐานความรเกยวกบการดแลและการใหการศกษาแกเดกปฐมวยการเปลยนแปลงทางบรบทสงคมรวมทงขอวพากษขอวเคราะหจากนกการศกษามาใชเพอปรบปรงแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการใหเหมาะสมกบโลกทมการเปลยนแปลงอยางตอเนองรวมทงมการจดเอกสารและสออนๆขนเพอชวยใหผทท�างานเกยวของกบเดกปฐมวยเขาใจแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการมากยงขน ซงความเปนมาของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการสามารถสรปเปนเสนเวลาไดดงน

ระยะท1 ระยะท2 ระยะท3

1900 1980 1996 2008

ตนศตวรรษท 19กลมสหภาพอนบาลนานาชาตไดก�าหนดแนวทางจดการศกษาในระดบอนบาล

1985NAEYCพฒนาเกณฑการรบรองคณภาพมาตรฐานการจดศกษาในระดบปฐมวย

1996NAEYCตพมพค�าประกาศจดยนในการจดการศกษาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวยฉบบปรบปรง

2008DAPไดถกทบทวนและปรบปรงในปค.ศ.2008และตพมพเปนหนงสอชอวา“แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวยฉบบท3

1986NAEYCตพมพเอกสาร“แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ-DAP”

1997ตพมพหนงสอชอวา“แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษาปฐมวยฉบบปรบปรง”

ภาพท 5.1 ความเปนมาของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ


ใหนกศกษาอธบายความเปนมาของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการพอสงเขป

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนแนวทางทพฒนาโดยNAEYCเพอพฒนาคณภาพการจดการศกษาปฐมวยในประเทศสหรฐอเมรกาโดยเรมตนจากการจดท�าคมอแนวทางการจดศกษาในระดบกอนวยเรยนเพอเปนแนวทางในการจดการศกษาส�าหรบเดกเลกตอมามการจดเกณฑการรบรองคณภาพมาตรฐานการจดการศกษาในระดบปฐมวยขนแตดวยเกณฑนขาดรายละเอยดท�าใหเกดอปสรรคในการน�าไปใชท�าใหทางสมาคมไดตพมพเอกสารขนในปค.ศ.1986เรยกวา“แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ(Developmentally Appropriate Practice: DAP)” เพอใหความรและอธบายรายละเอยดเกยวกบลกษณะการปฏบตทเหมาะสมกบเดกปฐมวยใหผทท�างานเกยวของกบเดกปฐมวยมแนวทางจดการศกษาทเหมาะสม เอกสารDAP ไดรบการปรบปรงและพฒนาเรอยมาจนถงปจจบน โดยน�าองคความรใหมๆและผลการวจยทเกยวของกบพฒนาการและการเรยนรของเดก และขอวพากษ ขอวเคราะหจากนกการศกษามาใชเปนฐานในการพฒนานอกจากนNAEYCไดมการตพมพหนงสอประกอบเอกสารDAPขนเพอชวยใหครและผทเกยวของกบเดกปฐมวยมความเขาใจเกยวกบDAPมากยงขน


ความส�าคญของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ

แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนแนวทางในการจดการศกษาทใหความส�าคญอยางยงตอ สวสดภาพและการศกษาของเดก โดยเนนการจดการศกษาใหสอดคลองและเหมาะสมกบวย ความสนใจของเดกทงในฐานะปจเจกบคคลและในฐานะสมาชกของกลมการจดการศกษาตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนการจดการศกษาทตอบสนองตอธรรมชาตและวถการเรยนรของเดกชวยสงเสรมใหเดกมพฒนาการสมวย รอบดาน และเกดการเรยนรทมความหมาย แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการจงมความส�าคญตอตวเดกอยางยงอกทงยงมความส�าคญตอพอแมผปกครองตอครและตอสงคมและประเทศชาตดงมรายละเอยดตอไปน

ความส�าคญตอตวเดก1. ท�าใหเดกไดรบการพฒนาอยางเปนองครวมทสมดลรอบดาน แนวปฏบตทเหมาะสมกบ

พฒนาการตงอยบนหลกการพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวยโดยใหความส�าคญตอการพฒนาเดกทงสดาน ไดแก ดานรางกาย ดานอารมณ-จตใจ ดานสงคม และดานสตปญญา ซงพฒนาการเหลาน มความเกยวของและสมพนธกน รวมทงสงผลกระทบตอกนและกน ความเขาใจนท�าใหครและบคคลทเกยวของกบเดกใหความส�าคญตอการพฒนาเดกในทกดานอยางสมดล

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2. ท�าใหเดกเรยนรอยางมความสข แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการมงใหเกดแนวปฏบตทางดานการสอนทเหมาะสมกบวยและพฒนาการของเดก รวมทงค�านงถงประสบการณ ความสามารถความสนใจและบรบทสงคมและวฒนธรรมทเดกอาศยอยการจดประสบการณลกษณะนสอดคลองกบวถการเรยนรของเดกท�าใหเดกสนกสนานไปกบการเรยนรมความกระตอรอรนและความใครรอยากมสวนรวมในการเรยนรไมรสกเครยดกบการเรยนรสงใหมๆ

3. ท�าใหเดกเกดประสบการณการเรยนรทมความหมาย แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเนนการจดประสบการณการเรยนรทค�านงถงประสบการณเดมและสงทอยรอบตวเดก ท�าใหการเรยนรทเกดขนเปนการเชอมโยงระหวางประสบการณการเรยนรเดมกบประสบการณการเรยนรใหมท�าใหเกดความเขาใจเกยวกบสงตางๆ รอบตวอยางลกซงและมความหมายตอตวเดก ดงท Copple & Bredekamp(2006,p.17)ไดชวาหากเดกไดรบขอมลและมโนทศน(concept)ทเชอมโยงกบสงทเดกรและเขาใจแลวจะท�าใหเดกเรยนรอยางมความหมายและน�าไปสการเรยนรทดทสด

4. ท�าใหเดกเกดความรสกทดตอตนเอง แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการค�านงถงอายและพฒนาการของเดก และความแตกตางระหวางบคคล ท�าใหเดกไดรบประสบการณการเรยนรทเหมาะสมกบวยและธรรมชาตการเรยนรและการตอบสนองทสอดคลองกบความตองการความสนใจของเดกแตละคนสงผลใหเดกสนใจในสงทเรยนร เรยนอยางมความสข เกดทศนคตทดตอตนเองและตอการเรยนร และน�าไปสประสบความส�าเรจในการเรยน

5. ท�าใหเดกไดเรยนรถงบทบาทหนาทและการปฏบตในสงคมแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการใหความส�าคญตอบรบททางสงคมและวฒนธรรมทเดกอาศยอย ซงชวยสงเสรมใหเดกไดเรยนรบทบาทหนาทและการปฏบตตนในฐานะทเปนสมาชกของครอบครวและชมชนทเดกอาศยอยเรยนรการปฏบตตนทเหมาะสมไดซบซบวฒนธรรมและคานยมกฎกตกาของสงคมรวมถงคณธรรมและจรยธรรมตางๆ(อรณหรดาล,2553)

ความส�าคญตอพอแม ผปกครอง1. ท�าใหพอแม ผปกครองมความพงพอใจในการเรยนรของเดก แนวปฏบตทเหมาะสมกบ

พฒนาการเนนการพฒนาเดกอยางเปนองครวมและการจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองตอธรรมชาตการเรยนรของเดก ท�าใหเดกไดรบการพฒนาทกดานอยางสมดล เรยนรอยางมความสข และมแรงจงใจ ในการเรยนท�าใหพอแมผปกครองมความสขใจและสบายใจทเหนลกมความกระตอรอรนในการเรยน

2. พอแม ผปกครองมสวนรวมในการเรยนรของเดก แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเชอวาความสมพนธระหวางครอบครวและโรงเรยนมความส�าคญโดยความสมพนธควรตงอยบนฐานของความเคารพซงกนและกนใหความรวมมอกนมการสอสารสองทางใหครอบครวมสวนรวมในการตดสนใจและเปนแหลงเรยนร (จระพนธ พลพฒน, 2559) การจดการศกษาตามแนวทางนใหความส�าคญกบบทบาทของพอแมผปกครองและเปดโอกาสใหพอแมผปกครองเขามามสวนรวมในการเรยนรกบเดกสงผลใหพอแม ผปกครองมความรความเขาใจเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดกเพมขน และสามารถสนบสนนการเรยนรของเดกไดดยงขน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ความส�าคญตอคร1. ท�าใหครสามารถจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองตอความตองการของเดกไดอยาง

แทจรง แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนแนวทางทครตองน�าความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดก ขอมลเกยวกบเดก และขอมลเกยวกบบรบทสงคมและวฒนธรรมมาใชเปนแนวทางในการจดประสบการณการเรยนรทเออตอพฒนาการและความตองการของเดกท�าใหการสอนของครตอบสนองตอธรรมชาตและการเรยนรของเดกปฐมวย

2. ชวยเพมพนประสทธภาพในการจดการเรยนการสอน แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการสงเสรมใหครใชยทธศาสตรการสอนทหลากหลายเพอตอบสนองตอความตองการของเดกสงผลใหตองมการพฒนาการจดการเรยนการสอนใหมประสทธภาพมากขนดงทกลาววาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนหวใจส�าคญของการพฒนาครใหมประสทธภาพ(Copple&Bredekamp,2009,p.33)

ความส�าคญตอสงคมและประเทศชาต1. ท�าใหสงคมและประเทศชาตมทรพยากรมนษยทดและมคณภาพแนวปฏบตทเหมาะสมกบ

พฒนาการใหความส�าคญกบการศกษาในระดบปฐมวย ซงหากเดกปฐมวยไดรบการศกษาทมคณภาพโอกาสทเดกจะเตบโตสมวยมพฒนาการทดสามารถพฒนาตนเองไดเตมศกยภาพยอมมมากขนถอเปนการวางรากฐานส�าคญของการพฒนาเดกใหเตบโตเปนพลเมองทมคณภาพ

2. ท�าใหลดปญหาทางสงคมในอนาคต แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการชวยใหการจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยมคณภาพมากยงขนการพฒนาเดกอยางสมดลทงสดานและพฒนาทกษะพนฐานส�าคญทเหมาะสมตามชวงวย เปนการสรางคณลกษณะทพงประสงคใหแกเดกตงแตวยเยาว ทสงผลตอคณภาพของประชากรในวนขางหนาเพราะเดกปฐมวยทไดรบการดแลอยางเหมาะสมตามชวงวยน�าไปสการมโอกาสในการเรยนรตอในระดบทสงขนและเปนแรงงานทมคณภาพมรายไดสงสงผลใหอตราการกอคดหรอสรางปญหาสงคมลดนอยลง นอกจากนยงชวยลดการขาดดลและสรางฐานเศรษฐกจทเขมแขงใหแกสงคม(CenterfortheEconomicsofHumanDevelopment,n.d.)

สรปไดวาแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการมความส�าคญอยางยงตอตวเดกพอแมผปกครองคร และตอสงคมและประเทศชาต เนองจากท�าใหเดกไดรบการพฒนาอยางเปนองครวมทสมดลรอบดานเรยนรอยางมความสขเกดความรสกทดตอตนเองรวมทงท�าใหพอแมผปกครองเกดความสขใจและสบายใจชวยใหครสามารถจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองตอความตองการของเดกและเพมพนประสทธภาพในการสอนนอกจากนยงท�าใหสงคมและประเทศชาตมทรพยากรมนษยทมคณภาพ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



ใหนกศกษาอธบายความส�าคญของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการทมตอเดกปฐมวย


ความส�าคญของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการทมตอเดกปฐมวยไดแก1.ท�าใหเดกไดรบการพฒนาอยางเปนองครวมทสมดลรอบดาน2.ท�าใหเดกเรยนรอยางมความสข3.ท�าใหเดกเกดประสบการณการเรยนรทมความหมาย4.ท�าใหเดกไดเกดความรสกทดตอตนเอง5.ท�าใหเดกไดเรยนรถงบทบาทหนาทและการปฏบตในสงคม

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 5.2

หลกการและขอพจารณาของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ


หวเรอง5.2.1หลกการของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ5.2.2ขอพจารณาในการใชแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ

แนวคด1.หลกพฒนาการและการเรยนรเปนกรอบแนวทางในการจดการศกษาปฐมวยใหสอดคลอง

กบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ หลกพฒนาการและการเรยนรทส�าคญ คอพฒนาการทงสดานเชอมโยงสมพนธกน พฒนาการของเดกเปนไปตามล�าดบขนตอนเปนแบบแผนเดยวกนแตมอตราและระยะเวลาของการพฒนาทแตกตางกนพฒนาการและการเรยนรเปนผลทเกดจากปฏสมพนธของวฒภาวะทางชววทยาและสงแวดลอมความสมพนธทอบอนมนคงกบผใหญรอบขางและความสมพนธทดกบเพอนสงผลตอพฒนาการและการเลนเปนเครองมอส�าคญในการพฒนาเดก

2.ขอพจารณาในการใชแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดประสบการณการเรยนรม2ประการประการแรกคอพนฐานความรทตองใชประกอบการพจารณาตดสนใจประกอบดวยความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดก ความรเกยวกบจดแขงความสนใจ และความตองการของเดกเปนรายบคคล และความรเกยวกบบรบททางสงคมและวฒนธรรมทเดกอาศยอยประการทสองคอการตงเปาหมายการเรยนร

วตถประสงคเมอศกษาตอนท5.2จบแลวนกศกษาสามารถ1. อธบายและยกตวอยางหลกการของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได2. อธบายขอพจารณาในการใชแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



หลกการของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ

แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ใชงานวจยและองคความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดก และหลกพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวย เปนขอมลพนฐานในการก�าหนดแนวทาง ในการจดการศกษาใหเหมาะสมกบเดกปฐมวย เนองดวยความเขาใจในหลกพฒนาการและการเรยนรของเดกชวยใหครนกการศกษาปฐมวยรจกและเขาใจพฤตกรรมเดกซงเปนฐานส�าคญในการจดการศกษาและการสนบสนนการเรยนรของเดกปฐมวยอยางเหมาะสม ในค�าประกาศจดยนในการจดการศกษาของNAEYC เรองแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ครอบคลมเดกตงแตแรกเกด–8 ป ไดระบหลกการทเกยวของกบพฒนาการและการเรยนรไว12ขอเพอใชเปนหลกคดในการตดสนใจและตอบสนองตอเดกรวมทงเพอน�าไปสการปฏบตทสอดคลองกบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ทงนในการน�าหลกการไปประยกตใชผทน�าไปใชอาจไมไดน�าไปใชทกขอ แตเลอกใชเฉพาะหลกการของพฒนาการและการเรยนรทส�าคญและเกยวของกบบรบทของตนส�าหรบหลกการของแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ 12 ขอ มรายละเอยด(Copple&Bredekamp,2009;Kostelnik,Soderman,&Whiren,2011)ดงตอไปน

1. พฒนาการทงสดานมความส�าคญเทาเทยมกนและเชอมโยงสมพนธกนพฒนาการทางดานรางกาย ดานอารมณ-จตใจ ดานสงคม และดานสตปญญา มความสมพนธเชอมโยงกนและมอทธพลตอกนและกนการเปลยนแปลงพฒนาการดานใดดานหนงสามารถกระตนหรอจ�ากดพฒนาการในดานอนๆดวยเชนเดกทเรมคลานหรอเดนจะมโอกาสส�ารวจโลกและเรยนรสงใหมไดมากขนเหนไดวาความกาวหนาของพฒนาการดานรางกายสงผลดตอพฒนาการทางดานสตปญญาและความเปนตวของตวเอง(autonomy)หรอขณะทเดกเลนตวตอกบเพอนเดกไดฝกทกษะการใชมอในการหยบจบสงของไดคดวางแผนแกปญหาไดใชจนตนาการสรางสรรคผลงาน ใชภาษาในการสอสารพดคยและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอน ไดฝกทกษะทางสงคมตางๆไมวาจะเปนการรบฟงความคดเหนของผอนการประนประนอมการแบงปนการท�างานรวมกบผอนรวมทงไดเรยนรทจะควบคมอารมณและความตองการของตนเองดวยจากตวอยางการเลนดงกลาวจะเหนไดวา เดกใชพฒนาการทง 4 ดานควบคกนไป และความสามารถของเดกในดานตางๆสงผลตอกนเชนการใชภาษาและการควบคมอารมณตนเองสงผลตอทกษะทางสงคมของเดกหรอในทางกลบกนการทเดกไดเลนรวมกบผอนท�าใหเดกไดฝกทกษะทางภาษาการแสดงออกและการควบคมอารมณจงกลาวไดวาพฒนาการของเดกเปนผลพวงของการเปลยนแปลงหลายดานผสมผสานกน(พชรผลโยธนและอรณหรดาล,2557,น.11)ดงนนการจดประสบการณการเรยนรทเออตอการเรยนรจงควรจดใหครอบคลมพฒนาการและการเรยนรในทกๆดาน

2. พฒนาการและการเรยนรของเดกเปนไปตามล�าดบขนตอน พฒนาการของเดกทกคนเปลยนแปลงไปตามแบบแผนเดยวกน โดยเปนไปอยางตอเนอง มทศทาง และเปนล�าดบขนตอน ท�าใหสามารถคาดการณและท�านายความสามารถและพฤตกรรมทจะเกดขนในแตละชวงวยของเดกไดองคความร

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


นเปนแนวทางส�าคญส�าหรบครในการพฒนาและจดท�าหลกสตรการจดสภาพแวดลอมการออกแบบกจกรรมการเรยนรการใชกลยทธการสอนและการมปฏสมพนธกบเดกรวมทงท�าใหครมความเขาใจเกยวกบตวเดกและตระหนกถงทกษะและความสามารถทเดกท�าไดหรอท�าไมไดในแตละชวงวย

3. พฒนาการและการเรยนรของเดกแตละคนมแบบแผนเดยวกน แตมอตราและระยะเวลาของ

การพฒนาทแตกตางกนความแตกตางระหวางบคคลเกดขนอยางนอยจากปจจย2ดานคอความผนแปรทเกดขนกบกระบวนการพฒนาการและความเปนเอกลกษณเฉพาะของแตละบคคล เดกทอายเทากนจงอาจมความสามารถทแตกตางกนทงนเกดจากความแตกตางทางพนอารมณบคลกภาพและความสามารถเฉพาะตนรวมทงการเตบโตในสภาพครอบครว วถชวตสงคมและวฒนธรรมทแตกตางกนตวอยางเชนเดกหญงน�าและเดกหญงฝนอาย4ปเทากนเดกหญงน�าเดนไดเมออาย1ปและพดเปนประโยคสนๆไดเมออาย 2 ป ครง แตยงไมสามารถทจะแบงปนของเลนกบผอนไดดวยตนเอง ในขณะทเดกหญงฝนเดนไดเมออาย14เดอนพดเปนประโยคสนๆไดคลองแคลวเมออาย3ปและตอนนสามารถแบงปนของเลนใหเพอนไดดวยตนเอง ในตวอยางนจะเหนวา เดกทงสองคนมพฒนาการปกต และพฒนาการเปนไปตามแบบแผนเดยวกนแตมอตราและระยะเวลาทแตกตางกนอายจงเปนเพยงสงทบงบอกถงความสามารถตามพฒนาการหรอความสนใจของเดกในแตละชวงวยแตดวยเดกแตละคนมความแตกตางระหวางบคคลท�าใหเดกแตละคนมทกษะความสนใจความสามารถทแตกตางกนถอเปนเอกลกษณเฉพาะตวดงนนการจดประสบการณการเรยนรตองค�านงถงความแตกตางระหวางบคคลของเดกรวมทงตองใชกลยทธการสอนและทรพยากรตางๆทตอบสนองตอความตองการของเดกเปนรายบคคลและน�าพาเดกทกคนไปสเปาหมายทตงไวได

4. พฒนาการและการเรยนรเปนผลทเกดจากปฏสมพนธของวฒภาวะทางชววทยาและสงแวดลอม

พฒนาการเปนผลของปฏสมพนธระหวางตวเดกทเตบโตและเปนไปตามพฒนาการกบประสบการณตางๆทเดกไดรบอกนยหนงคอพฒนาการและการเรยนรของเดกไดรบอทธพลทงจากปจจยดานพนธกรรมและปจจยดานสภาวะแวดลอม เชน เดกทมพนธกรรมดานสขภาพทด แตหากชวงแรกเรมของชวตไมไดรบ สารอาหารทมประโยชน เดกกไมสามารถพฒนาไดเตมตามศกยภาพหรอพนอารมณของเดกสงผลตอการ มปฏสมพนธของเดกและผอน และในทางกลบกน การมปฏสมพนธกบผอนสงผลกระทบตอพนอารมณ ของเดกเชนกน

5. ประสบการณแรกเรมของชวตมอทธพลอยางยงตอพฒนาการและการเรยนรของเดก

ประสบการณตางๆทเดกสงสมในอดตสงผลตอประสบการณการเรยนรในอนาคตไมวาจะเปนประสบการณทางบวกหรอทางลบเชนเดกทไดรบประสบการณดานสงคมทเหมาะสมในวยอนบาลสงผลใหเดกมทกษะทางสงคมทดและมความมนใจในการสรางสมพนธภาพกบผอนเมออยในระดบชนทสงขน ประสบการณทเกดขนนชวยตอยอดใหเดกมทกษะทางสงคมทด สงผลตอความส�าเรจทางการเรยนในภายภาคหนา ในทางกลบกนเดกทขาดการพฒนาทกษะทางสงคมในวยอนบาลเมอโตขนเดกอาจมปญหาในการเขาสงคมกบผอนเขากบเพอนไมไดไมไดรบการยอมรบจากเพอนสงผลตอความเสยงในเรองสขภาพจตการเรยนและการท�าผดกฎหมายสรปไดวาประสบการณทไดรบนนสงสมและสงผลกระทบอยางตอเนอง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


นอกจากนประสบการณในชวงแรกเรมของชวตยงสงผลตอการพฒนาของสมองและการเชอมโยงของเซลลสมอง หากสมองไดรบการดแลและพฒนาอยางเหมาะสม จะท�าใหเดกมพฒนาการและการเรยนร ทดแตถาสมองเดกไมไดรบการกระตนทเหมาะสมจะสงผลกระทบตอการเรยนรในภายหลงเชนในชวงสามปแรกของชวต เปนชวงเวลาส�าคญของการพฒนาทางดานภาษา หากเดกไมไดรบการพฒนาในเรองน จะสงผลกระทบในระยะยาวดงนนการจดประสบการณการเรยนร จงตองค�านงถงการจดสภาพแวดลอมทเออตอการท�างานของสมองและการสงเสรมพฒนาการทงสดานและทกษะการเรยนรทส�าคญในชวงเวลาทเหมาะสมดวย

6. พฒนาการน�าไปสการเปลยนแปลงทสลบซบซอนขน รวมทงน�าไปสความสามารถในการจดระเบยบตนเอง(self-regulation)และการคดเชงสญลกษณแบบแผนพฒนาการน�าไปสการเปลยนแปลงทซบซอนขนทงในดานรางกาย ดานอารมณ-จตใจ ดานสงคม และดานสตปญญา ขณะเดยวกน สมองของเดกมการพฒนาอยางตอเนองเพมพนประสทธภาพในการจดการขอมลและความจ�าทงสองสงนสงผลใหเดกสามารถท�าในสงทยากและซบซอนมากกวาเดมไดในทนจะขอยกตวอยางความสามารถ2เรองคอความสามารถในการจดระเบยบตนเอง(self-regulation)และความสามารถทางการคด

ความสามารถในการจดระเบยบตนเองเปนความสามารถในการควบคมบงคบพฤตกรรมอารมณและกระบวนการคดใหจดการและตอบสนองตอสถานการณทเกดขนอยางเหมาะสม (Cook & Cook,2010;Gillespie&Seibel,2006)เดกไมไดเกดมาพรอมกบความสามารถทจะจดระเบยบตนเองไดทนทแตเดกมศกยภาพทจะพฒนาและเพมพนความสามารถในการจดระเบยบตนเองผานการสงเสรมและสนบสนนจากผใหญรอบตว(CenterontheDevelopingChildHarvardUniversity,2017)ซงหากเดกไดรบการสงเสรมทเหมาะสมจะท�าใหการจดระเบยบตนเองของเดกพฒนาขน

ความสามารถอกดานหนงทมการเปลยนแปลงในลกษณะทซบซอนขนคอความสามารถทางดานการคดลกษณะทางการคดของเดกปฐมวยจะคอยๆเปลยนผานจากการตอบสนองทใชประสาทสมผสและการเคลอนไหวเปนการใชความคดเชงสญลกษณโดยเดกจะสามารถใชวตถสงหนงแทนวตถอกชนไดเชนใชบลอกไมมาเลนเปนโทรศพทแทน ลกษณะการคดนสะทอนใหเหนถงความสามารถในการรบรของเดกซงความสามารถนจะพฒนาและซบซอนมากยงขนเมอเดกมอายมากขน เหนไดจากการทเดกใชสอหรอ วธการตางๆ สะทอนความรและประสบการณของตนเองไดหลากหลายขน เชน ภาษาพด ทาทาง การเคลอนไหวการท�างานศลปะการสรางการเลนบทบาทสมมตการเขยนฯลฯ

7. ความสมพนธทอบอนมนคงกบผใหญรอบขาง และการมสมพนธภาพทดกบเพอนชวย

สงเสรมพฒนาการความสมพนธทดอบอนใกลชดเปนกญแจส�าคญในการพฒนาทกษะและความสามารถของเดกไมวาจะเปนในเรองความเหนอกเหนใจผอนความรวมมอการจดระเบยบตนเองภาษาและการสอสารการสรางความสมพนธกบเพอน การพฒนาตวตน (identity formation) และการเรยนรทางสงคมดานวฒนธรรม(culturalsocialization)ความสมพนธเรมแรกและส�าคญทสดคอความสมพนธระหวางเดกกบพอแม ผปกครอง ซงความสมพนธนกอใหเกดความผกพนทจะน�าไปสการสรางความสมพนธกบผอนในเวลาตอมา การจดประสบการณการเรยนรส�าหรบเดกปฐมวย จงควรเปดโอกาสและชวยใหเดกสรางความสมพนธทอบอนกบเพอนและผใหญคนอนๆนอกเหนอจากคนในครอบครวดวย

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


8. พฒนาการและการเรยนรเกดขนในบรบทสงคมและวฒนธรรมทหลากหลาย ในขณะเดยวกน

บรบทสงคมและวฒนธรรมสงผลกระทบตอพฒนาการและการเรยนร บรบทสงคมและวฒนธรรมทอยแวดลอมตวเดกไมวาจะเปนในครอบครวในสถานศกษาในชมชนหรอในสงคมมความเชอมโยงสมพนธและมอทธพลอยางยงตอเดก เชน เดกทเตบโตในครอบครวทอบอน เปยมดวยความรก และอาศยอยในชมชนทดแตอาจไดรบอทธพลทางลบจากสงคมในเรองตางๆเชนการไมใหเกยรตคนทมเชอชาตตางจากตนเองการเหยยดเพศ เปนตนท�าใหเดกมภาพพจนตดลบเกยวกบกลมคนนนๆและเลอกปฏบตตอคนไมเทาเทยมกน ดงนน การท�าความเขาใจกบพฒนาการของเดกจ�าเปนตองค�านงถงบรบทสงคมและวฒนธรรมทเดกอาศยอยดวย

นอกจากนครตองตระหนกวาทกวฒนธรรมแปลความหมายของพฤตกรรมและพฒนาการของเดกแตกตางกนดงนนในการจดประสบการณการเรยนรและการท�างานกบเดกครตองท�าความเขาใจกบอทธพลของบรบทสงคมวฒนธรรมและสถานการณในครอบครวของเดกทสมพนธและเกยวของกบการเรยนรของเดกอกประการหนงครควรตระหนกดวยวามมมองความคดและความเชอของตนนนกเกดจากบรบทวฒนธรรมเชนกน ดงนนในการเลอกตดสนใจเรองตางๆ ทเกยวของกบพฒนาการและการเรยนรของเดก จงไมควรยดความคดของตนเพยงฝายเดยวแตตองค�านงถงมมมองอนๆดวย

9. เดกมความสนใจและตองการทจะเรยนรและท�าความเขาใจกบโลกรอบตวเดกปฐมวยเรยนรโดยสรางองคความรและความเขาใจเกยวกบโลกรอบตวผานประสบการณตรงและประสบการณทไดรบจากบคคลตางๆ รอบขาง เดกรบร สงตางๆ ทเกดขนและทดสอบสมมตฐานเกยวกบสงเหลานผานการปฏสมพนธกบผใหญและเดกอนๆ การเลน การสมผสจบตองสอ รวมทงการเรยนรผานกระบวนการคดเชนการสงเกตสงทเกดขนการสะทอนสงทคนพบการจนตนาการความเปนไปไดการตงค�าถามการคดหาค�าตอบฯลฯการเรยนรของเดกในลกษณะดงกลาวท�าใหเกดความรความเขาใจและสามารถประยกตใชความรในสถานการณใหมๆ ได ดงนนครจงควรใชกลยทธการสอนทหลากหลาย เพอตอบสนองตอลกษณะการเรยนรของเดก และรจกเลอกใชกลยทธทเหมาะทสดในแตละสถานการณ โดยค�านงถง เปาหมายการเรยนรบรบทความตองการของเดกเปนรายบคคลรวมทงกระตนและชกชวนใหเดกทตองการความชวยเหลอเปนพเศษเขามามสวนรวมในการเลนและการท�ากจกรรม

10. การเลนเปนเครองมอส�าคญในการพฒนาการจดระเบยบตนเอง ภาษา สตปญญา รวมทง

ทกษะทางสงคมการเลนกบเดกเปนสงทอยคกนเดกทกคนรกการเลนการเลนเปดโอกาสใหเดกไดพฒนาความสามารถทางดานรางกายเขาใจเกยวกบโลกรอบตวมปฏสมพนธกบผอนเรยนรทจะแสดงออกและควบคมอารมณพฒนาความคดเชงสญลกษณแกปญหาและฝกฝนทกษะตางๆมผลงานวจยจ�านวนมากทชวาการเลนชวยพฒนาความสามารถพนฐานทส�าคญเชนความจ�าการจดระเบยบตนเองการใชภาษาพดทกษะทางสงคมฯลฯดงนนการจดประสบการณการเรยนรของเดกปฐมวยควรอยบนพนฐานของการเลนการจดสภาพแวดลอมในหองเรยนตองมสอวสดอปกรณทหลากหลายทสงเสรมการเลนของเดกรวมทงครใชวธการทหลากหลายในการสงเสรมการเลนของเดกเพอใหเดกมพฒนาการและการเรยนรทด

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


11. พฒนาการและการเรยนรของเดกจะพฒนาขนเมอเดกไดเผชญกบความทาทายทเหมาะสม

กบวย มนษยทกคนมแรงจงใจภายในทจะพฒนาและเพมพนความสามารถและความเขาใจของตนเองเมอเดกไดรบความทาทายทเหมาะสมกบวย และเปนสงทสามารถท�าได เดกจะพฒนาในระดบทสงขน ครสามารถสรางแรงจงใจและสงเสรมใหเดกพฒนาทกษะและความสามารถใหมๆ โดยจดสภาพแวดลอมการเรยนรทพรงพรอมและใชกลยทธตางๆมาสนบสนนการเรยนร

วธการหนงทสามารถใชเพอสงเสรมการเรยนรของเดกไดคอการใชการเสรมตอการเรยนรหรอทเรยกวาscaffoldingเปนการทครหรอเพอนใหการชแนะหรอชวยเหลอในสงทเดกไมสามารถท�าไดดวยตนเองจนสามารถท�าไดดวยตนเองการชวยเหลอในลกษณะนท�าใหเดกไดเรยนรและมความสามารถในการท�าสงนนๆไดดวยตนเองการเสรมตอการเรยนรทเหมาะสมตองอาศยองคความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดกรวมทงตองรและคนเคยกบแบบการเรยนรทกษะและความสามารถของเดกดวย

สงส�าคญอกประการหนงในการใหเดกเผชญกบความทาทาย คอ ครตองตระหนกวาแรงจงใจและการเพยรพยายามในการเรยนรสงใหมมขอจ�ากดในเรองระยะเวลาดวยหากเดกตองเผชญกบความผดหวงซ�าแลวซ�าอกตดตอกนหรอท�าแลวท�าอกแตกไมประสบความส�าเรจเดกจะหยดความพยายามดงนนเปาหมายทตงขนนนตองไมยากหรอไมงายจนเกนไป และตองเปนสงทเดกมศกยภาพทจะท�าได ครทเปดโอกาสใหเดกไดฝกฝนทกษะใหมๆโดยใชกลยทธและการเสรมตอการเรยนรทเหมาะสมจะสงผลใหเดกไดพฒนาและเรยนรทกษะใหมๆ

12. ประสบการณของเดกมอทธพลตอแนวทางทใชในการเรยนรและแรงจงใจในการเรยนร

ปจจยภายในตวเดก(เชนพนอารมณ)และปจจยภายนอกตวเดก(เชนประสบการณทไดรบจากครอบครวโปรแกรมการศกษา)มอทธพลตอแนวทางทใชในการเรยนรของเดกค�าวา“แนวทางทใชในการเรยนรของเดก”เกยวของกบความรสกทเดกมตอการเรยนรและพฤตกรรมทใชในการเรยนรความรสกของเดกทมตอการเรยนร ครอบคลมเรองความสนใจ ความสนกสนาน แรงจงใจในการเรยนร สวนพฤตกรรมทใชในการเรยนรเกยวของกบเรองความจดจอความพยายามความยดหยนและการจดระเบยบตนเอง เดกแตละคน มแนวทางทใชในการเรยนรแตกตางกนซงความแตกตางนมอทธพลตอความพรอมและความส�าเรจในการเรยนรของเดก ดงผลการศกษาและวจยทชวา เดกทมความกระตอรอรนในการเรยนร มผลการเรยนทางดานคณตศาสตรและการอานทดกวาเดกทไมมแรงจงใจ หรอเดกทมพฤตกรรมการเรยนรทด เชน ชอบรเรมสรางสรรคมความจดจอมความเพยรจะมทกษะทางภาษาทดดงนนในการจดการศกษาทดควรใชกลยทธตางๆเพอชวยสงเสรมใหเดกมแนวทางทใชในการเรยนรทดและมแรงจงใจในการเรยนเชนสรางความสมพนธทดระหวางเดกและครท�างานรวมมอกบทางครอบครวรวมทงคดเลอกหลกสตรวธการสอนและการประเมนทมคณภาพ

สรปไดวาในการจดการศกษาใหสอดคลองกบแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการควรยดหลกการส�าคญเชนพฒนาการทงสดานมความส�าคญเทาเทยมกนและมความสมพนธเชอมโยงกนพฒนาการและการเรยนรเปนผลทเกดจากปฏสมพนธของวฒภาวะทางชววทยาและสงแวดลอม ประสบการณแรกเรม มอทธพลอยางยงตอพฒนาการและการเรยนรของเดกพฒนาการและการเรยนรของเดกจะพฒนาขนเมอเดกไดเผชญกบความทาทายทเหมาะสมกบวยเปนตน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



จงยกตวอยางและอธบายหลกการทเกยวของกบพฒนาการและการเรยนรทน�าไปสแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษา3หลกการ


หลกการทเกยวของพฒนาการและการเรยนรทน�าไปสแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการในการจดการศกษามหลายหลกการตวอยางเชน

1.พฒนาการทงสดานมความส�าคญเทาเทยมกนและมความสมพนธเชอมโยงกนพฒนาการแตละดานมความสมพนธเชอมโยงกนและมอทธพลตอกนและกนซงแสดงวาหากพฒนาการดานใดดานหนงมการเปลยนแปลงการเปลยนแปลงนกอาจไปกระตนหรอจ�ากดพฒนาการในดานอนๆดวย

2.เดกมความสนใจและตองการทจะเรยนรและท�าความเขาใจกบโลกรอบตว ดวยเดกปฐมวยเรยนรผานประสบการณตรงและประสบการณทไดรบจากบคคลตางๆ รอบขาง ประสบการณเหลานชวยใหเดกเขาใจสงตางๆทเกดขนรอบตวนอกจากนเดกยงเรยนรผานการเลนการสมผสจบตองสอการจนตนาการความเปนไปไดการตงค�าถามการคดหาค�าตอบการเรยนรของเดกน�าไปสการสรางองคความรและชวยใหเดกสามารถน�าความรความเขาใจไปประยกตใชในสถานการณใหมๆได

3.ความสมพนธทอบอนมนคงกบผใหญรอบขางและการมสมพนธภาพทดกบเพอนชวยสงเสรมพฒนาการ ความสมพนธทด อบอนใกลชด เปนกญแจส�าคญในการพฒนาทกษะและความสามารถของเดกในดานตางๆ เชน ความเหนอกเหนใจผอน ความรวมมอ การจดระเบยบตนเอง ภาษาและการสอสาร การเรยนรทางสงคมดานวฒนธรรมเปนตนโดยความสมพนธทส�าคญทสดคอความสมพนธระหวางเดกกบพอแมผปกครอง


ขอพจารณาในการใชแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ

แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเปนแนวทางในการจดการศกษาปฐมวยทไดรบการยอมรบในแวดวงการศกษา วาเปนมาตรฐานในการจดการเรยนการสอนส�าหรบเดกแรกเกดจนถง8 ป โดยแนวทางน มรากฐานมาจากการเรยนรทยดผเรยนเปนศนยกลาง ตามแนวคดของ JohnDeweyนกการศกษาชาวอเมรกนและสอดคลองกบแนวคดของนกทฤษฎกลมConstructivismรวมถงไดรบการพฒนาโดยอางองจากผลการวจยและผลการศกษาจ�านวนมากเพอพฒนาใหแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการสอดคลองกบทศทางการเปลยนแปลงทางการศกษา(ยศวรสายฟา,2555,น.123)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


Copple & Bredekamp (2009, pp. 9-10) กลาววา แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ใหความส�าคญกบครในฐานะของผทมบทบาทส�าคญในการตดสนใจเกยวกบการจดประสบการณการเรยนรส�าหรบเดกโดยการตดสนใจนนตองน�าไปสการเรยนรทดทสดการจดประสบการณการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ครจ�าเปนตองเขาใจและรจกเดกในหองเรยนเปนรายบคคลและรายกลม รถงลกษณะเดนความถนดและความสนใจรวมทงมองคความรทจ�าเปนและมจดมงหมายและเจตนาทชดเจน(intentionality) เพอใชเปนขอมลประกอบการออกแบบการจดประสบการณการเรยนร นอกจากนตองค�านงถงขอพจารณา (core consideration) ในการใชแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ซงประกอบดวย 1) พนฐานความรทตองใชประกอบการพจารณาตดสนใจ และ 2) การตงเปาหมายการเรยนร ซงมรายละเอยด(อรณหรดาล,2553;Copple&Bredekamp,2009,pp9-10)ดงน

1. พนฐานความรทตองใชประกอบการพจารณาตดสนใจประกอบดวยความร3ดานคอ1.1 ความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดกเปนความรเกยวกบคณลกษณะของ

มนษยทมความสมพนธกบอายอายของเดกเปนตวบงชหนงทแสดงถงลกษณะบคลกภาพพฤตกรรมความสามารถ และความรความเขาใจตอสงตางๆ ของเดก ท�าใหสามารถคาดการณไดวาประสบการณส�าคญใด ทเดกควรไดรบในชวงวยนนๆ การรลกษณะของเดกและความสามารถของเดกในแตละชวงวยท�าใหคร รวากจกรรมสออปกรณปฏสมพนธหรอประสบการณใดทปลอดภยนาสนใจมความทาทายส�าหรบเดกสามารถใชกลยทธการสอนทเหมาะสมกบเดกปฐมวยและวางแผนการจดกจกรรมการเรยนรทชวยใหเดกประสบความส�าเรจในการเรยนรได

1.2 ความรเกยวกบความแตกตางระหวางบคคล เพอน�ามาประยกตใชและตอบสนองตอความแตกตางระหวางบคคล ครตองศกษาและท�าความเขาใจเดกเปนรายบคคล ผานวธการตางๆ เชน การสงเกตเดกอยางใกลชดการศกษาผลงานเดกการประเมนเดกเปนรายบคคลการพดคยกบครอบครวฯลฯ วธการเหลานชวยใหครเขาใจความแตกตางทางพฒนาการของเดกแตละคน รรายละเอยดเกยวกบเดกเปนรายบคคลรวาเดกชอบอะไรไมชอบอะไรมลกษณะพเศษทแตกตางจากคนอนอยางไรมรปแบบการเรยนรเปนอยางไรรวมถงมความรและประสบการณเดมอะไรซงสงเหลานเปนปจจยส�าคญทท�าใหเดกแตละคนมความสนใจ ความตองการ ความถนด และความสามารถทแตกตางกน นอกจากน ครควรตระหนกถงขอมลอนๆทเกยวของกบตวเดกทมอทธพลตอการเรยนร เชนสภาพครอบครวชมชนทเดกอาศยอยฯลฯขอมลเหลานจะชวยใหครสามารถก�าหนดเปาหมายการเรยนรใหเดกแตละคนไดอยางเหมาะสมรวมทงสามารถสงเสรมพฒนาการและการเรยนรทตอบสนองตอเดกเปนรายบคคลไดเปนอยางด การจดประสบการณทเออและตอบสนองตอความแตกตางระหวางบคคลนถอเปนพนฐานส�าคญของแนวการปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ

1.3 ความรเกยวกบบรบททางสงคมและวฒนธรรมทเดกอาศยอย เพอท�าใหมนใจไดวาประสบการณการเรยนรมความหมายและเกยวของสมพนธกบเดกและครอบครวของเดกขณะทเดกเจรญเตบโตเดกเรยนรถงบทบาทหนาทและการปฏบตตนในฐานะทเปนสมาชกคนหนงของครอบครวและชมชนทเดกอาศยอย รวมทงกฎกตกา มารยาททางสงคมตางๆ เชน การแสดงความเคารพ การปฏบตตนตอบคคลตางๆการแตงกายทถกตองตามกาลเทศะคานยมของสงคมความเชอกฎกตการะเบยบแบบแผน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ของสงคม รวมถงคณธรรมจรยธรรมตางๆ โดยการเรยนรสงตางๆ เหลานเกดผานกระบวนการขดเกลาทางสงคม(socialization)ทมพอแมญาตพนองเพอนบานรวมถงคนในชมชนชวยกนอบรมสงสอนและเปนตวแบบใหเดกสงเหลานจะคอยๆซบซบลงไปในความคดความรสกของเดกทละนอยๆจนฝงรากลกและสงผลตอความสามารถในการเรยนรการปรบตวและพฤตกรรมการตอบสนองตอสงตางๆของเดกในหองเรยนครทดตองน�าบรบทตางๆเหลานมาใชในการจดประสบการณการเรยนรและจดสภาพแวดลอมใหเหมาะสมกบความแตกตางระหวางบคคลของเดกทจะชวยใหสามารถเรยนรไดอยางมประสทธภาพและสามารถปรบตวในสถานการณตางๆไดอยางเหมาะสม

2. การตงเปาหมายการเรยนร ครทจดประสบการณการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการตองค�านงวา การจดประสบการณการเรยนรควรตอบสนองตอตวเดก โดยค�านงถงตวตนของเดกแตละคน สงทเดกท�าไดและท�าไมได ในขณะเดยวกนตองสงเสรมใหเดกบรรลถงเปาหมายการเรยนรส�าคญดวยครตองวางแผนและจดประสบการณการเรยนรใหมๆททาทายและน�าไปสความกาวหนาซงการจดประสบการณการเรยนรใหมควรค�านงถงสงทเดกรแลวและสงทเดกท�าไดเพอใชเปนฐานในการสงเสรมและตอยอดไปสการพฒนาความรทกษะและความสามารถใหมการสอนทน�าไปสประสทธผลกบเดกไมสามารถเกดขนโดยบงเอญ แตเกดจากครทสอนดวยความมงมน มจดมงหมายและเจตนาทชดเจน ค�านงถงผล การกระท�าของตนเองและมความตงใจในทกสงทท�า ไมวาจะเปนการจดหองเรยนการวางแผนหลกสตรการจดการสอนทหลากหลายการประเมนผลเดกการมปฏสมพนธกบเดกหรอแมกระทงการท�างานรวมกบครอบครวการสอนดวยความมงมนจะชวยใหครน�าพาเดกไปสเปาหมายทตงไวได

สรปไดวา ขอพจารณาในการใชแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ประกอบดวย 1) พนฐานความรทตองใชประกอบการพจารณาตดสนใจ ซงประกอบดวยความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดกความรเกยวกบจดแขงความสนใจและความตองการของเดกเปนรายบคคลและความรเกยวกบบรบททางสงคมและวฒนธรรมทเดกอาศยอย และ 2) การตงเปาหมายการเรยนร โดยครตองสอนดวยความมงมน มจดมงหมายและเจตนาทชดเจน สามารถวางแผนและจดประสบการณการเรยนรทชวยใหเดกบรรลถงเปาหมายการเรยนรส�าคญได


ใหนกศกษาอธบายขอพจารณาในการใชแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ


การใชแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ครตองพจารณา 2 เรองส�าคญ คอ 1)พนฐานความร 3 ประการ ซงประกอบดวย ความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดก ความรเกยวกบจดแขง ความสนใจ และความตองการของเดกเปนรายบคคล และความรเกยวกบบรบททางสงคมและวฒนธรรม ทเดกอาศยอยและ2)การตงเปาหมายการเรยนร

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 5.3

การจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยตามแนวปฏบตทเหมาะสม

กบพฒนาการ


หวเรอง5.3.1การวางแผนหลกสตรเพอน�าไปสเปาหมายการเรยนรทคาดหวง5.3.2การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนร และการประเมน

พฒนาการและการเรยนร5.3.3การสรางชมชนทเออตอการเรยนร5.3.4การสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครว

แนวคด1.แนวทางในการวางแผนหลกสตรเพอน�าไปสเปาหมายการเรยนรทคาดหวงตามแนว

ปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ คอ หลกสตรควรระบเปาหมายการเรยนรส�าคญทตองการใหเกดขนกบเดก โดยเนนการพฒนาเดกใหบรรลเปาหมายการศกษาส�าคญทเปนทกษะและคณลกษณะส�าคญทจะสงผลตอการเรยนรของเดกในภายหลง การวางแผนหลกสตรทมประสทธภาพควรค�านงถงอายของเดก บรบทวฒนธรรมของเดกและมการบรณาการการเรยนรสาระการเรยนรตางๆเขาดวยกน

2.แนวทางในการจดประสบการณทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ คอ การจดประสบการณการเรยนร การจดสภาพแวดลอมตารางกจวตรประจ�าวนและกจกรรมในหองเรยนทสงเสรมและตอบสนองตอพฒนาการและการเรยนรของเดกเปนรายบคคลโดยใชวธการทหลากหลายและตงอยบนพนฐานความเขาใจเกยวกบตวเดก ใหสอดคลองกบเปาหมายการเรยนรส�าคญทก�าหนดไวในหลกสตร แนวทางการประเมนพฒนาการและการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ คอ การประเมนเพอดความกาวหนาของเดกในการพฒนาไปสเปาหมายทพงประสงคมระบบด�าเนนการทชดเจนและใชวธการทเหมาะสมกบพฒนาการของเดก

3.แนวทางในการสรางชมชนทเออตอการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการคอ การจดสภาพแวดลอมและบรรยากาศในหองเรยนทสรางความปลอดภยใหแกเดกทงทางกายและใจสงเสรมใหเกดความสมพนธทดระหวางกนและกนและชวยใหสมาชกในหองเรยนยอมรบและเคารพซงกนและกน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


4.แนวทางในการสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการคอการสรางความสมพนธระหวางครและพอแมผปกครองตองอยบนฐานของความเคารพซงกนและกนโดยครและพอแมผปกครองเปนหนสวนในการเรยนรทท�างานรวมกนเพอพฒนาเดก

วตถประสงคเมอศกษาตอนท5.3จบแลวนกศกษาสามารถ1.อธบายแนวทางในการวางแผนหลกสตรเพอน�าไปสเปาหมายการเรยนรทคาดหวงตาม

แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได2.อธบายแนวทางในการจดประสบการณทสงเสรมพฒนาการและการเรยนร และการ

ประเมนพฒนาการและการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการได3.อธบายแนวทางในการสรางชมชนทเออตอการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบ

พฒนาการได4.อธบายแนวทางในการสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวตามแนวปฏบตท

เหมาะสมกบพฒนาการได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ความน�า

แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ใหแนวทางทมผลตอกระบวนการตดสนใจของครในการจด การศกษาครตองมความรความเขาใจเกยวกบเดกทอยในความดแลครอบครวเดกและบรบทสงคมวฒนธรรมของเดกรวมทงตองอาศยและประยกตองคความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวยในการตดสนใจในเรองตางๆ ทเกยวของกบการจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวย เชน การวางแผนหลกสตรใหตอบสนองตอเดกเปนรายบคคล การจดประสบการณการเรยนรทเหมาะสมกบวยของเดก การประเมนพฒนาการเดกฯลฯ

การจดการศกษาใหมคณภาพตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการทจะน�าเดกไปสเปาหมายการเรยนรส�าคญตองค�านงถง5เรองคอ1)การวางแผนหลกสตรเพอน�าไปสเปาหมายการเรยนรทคาดหวง2) การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนร 3) การประเมนพฒนาการและ การเรยนร4)การสรางชมชนทเออตอการเรยนรและ5)การสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวซงหาเรองดงกลาวมความสมพนธเชอมโยงกนไมใชเปนการเรยงล�าดบจงเปรยบเสมอนรปดาวหาแฉกทตองมครบถวนทกแฉกไมสามารถขาดแฉกใดแฉกหนงไดดงแสดงในภาพท5.2(Copple&Bredekamp,2006,p.25)

การสรางชมชนทเออตอการเรยนร

การสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครว

การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการ

และการเรยนร

การประเมนพฒนาการและการเรยนร

การวางแผนหลกสตรเพอน�าไปสเปาหมายการเรยนรทคาดหวง

ภาพท 5.2 สงทควรค�านงถงในการจดการศกษาตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการทมา:Copple,C.,&Bredekamp,S.(2006). Basics of Developmentally Appropriate Practice: An Introduction for

Teachers of Children 3 to 6.TheUnitedStatesofAmerica:TheNationalAssociationfortheEducationofYoungChildren,p.25.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


สงทควรค�านงถงทงหาเรองดงกลาวจะอธบายรายละเอยดในตอนท 5.3 โดยผเขยนจะน�าเสนอเรองทเชอมโยงสมพนธไวดวยกนและจดเรยงล�าดบการน�าเสนอดงน เรองท 5.3.1การวางแผนหลกสตรเพอน�าไปสเปาหมายการเรยนรทคาดหวงเรองท5.3.2การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรและการประเมนพฒนาการและการเรยนรเรองท5.3.3การสรางชมชนทเออตอการเรยนรและเรองท5.3.4การสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครว


การวางแผนหลกสตรเพอน�าไปสเปาหมายการเรยนรทคาดหวง

การจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวยมจดมงหมายส�าคญคอ เดกไดรบการพฒนาและเตบโตเตมตามศกยภาพ การน�าพาเดกไปสจดมงหมายทตงไวนน สถานศกษาจ�าเปนตองมหลกสตรซงเปนกรอบโครงสรางในการก�าหนดสาระการเรยนรหรอเนอหาทเดกควรเรยนร กระบวนการเรยนร แผนการจดประสบการณการเรยนร และสงตางๆ ทครควรปฏบตเพอชวยใหเดกบรรลวตถประสงค รวมถงแนวทางการพฒนาความรทกษะความสามารถและความเขาใจของเดก(Copple&Bredekamp,2009)เปรยบไดวาหลกสตรเปนแผนทน�าทางในการจดมวลประสบการณตางๆในสถานศกษาเพอพฒนาใหเดกบรรลเปาหมายทหลกสตรก�าหนดไว

การจดการศกษาตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเชอวา หลกสตรทเหมาะสมเปนกรอบส�าคญในการวางแผนและจดประสบการณการเรยนรทเหมาะสมส�าหรบเดก ทสงผลใหเดกเกดการเรยนรทดดงนน จงมการก�าหนดแนวทางในการวางแผนหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวย (Bredekamp & Copple,1997;Copple&Bredekamp,2009)ดงน

1. หลกสตรควรระบและอธบายเปาหมายการเรยนรส�าคญทตองการใหเกดขนกบเดก การพฒนาหลกสตรตองครอบคลมพฒนาการทง4ดานไดแกพฒนาการดานรางกายพฒนาการดานอารมณ-จตใจ พฒนาการดานสงคม และพฒนาการดานสตปญญา รวมทงสาระการเรยนรทางดานภาษา ดานคณตศาสตร ดานสงคมศกษา ดานวทยาศาสตร ดานศลปศกษา ดานดนตร ดานพลศกษา และดานสขศกษาทงนเปาหมายการเรยนรทก�าหนดขนควรมการสอสารใหผมสวนเกยวของรวมทงครอบครวเดกรบทราบและเขาใจ

จะเหนไดวา หลกสตรตองครอบคลมเปาหมายทเปนพฒนาการทง 4 ดาน และสาระการเรยนรแตทงนในการน�าหลกสตรลงสการจดประสบการณการเรยนรจะไมสอนแยกเปนรายวชา แตใชการจดกจกรรมทบรณาการสาระการเรยนรตางๆไวดวยกนและตองครอบคลมพฒนาการทง4ดาน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2. จดมงหมายของหลกสตรควรพฒนาเดกใหบรรลเปาหมายการศกษาทเปนทกษะและคณลกษณะ

ส�าคญทจะสงผลตอการเรยนรของเดกในอนาคต ดงนนครทกคนในสถานศกษาตองรและเขาใจเกยวกบหลกสตรไมวาจะมสวนเกยวของในการวางแผนและพฒนาหลกสตรหรอไมกตาม

3. การวางแผนหลกสตรทมประสทธภาพควรบรณาการสาระการเรยนรตาง ๆ เขาดวยกน

รวมทงมการบรณาการพฒนาการแตละในดานและบรณาการขามพฒนาการนอกจากนการจดประสบการณการเรยนรควรตงอยบนพนฐานของสงทเดกรแลวสอดคลองกบความสนใจของเดกประสบการณตางๆทจดขนควรมความเชอมโยงสมพนธกนเพอน�าไปสการเรยนรอยางมความหมายโดยไมสอนแยกเปนรายวชาแตใชการบรณาการ

4. การวางแผนหลกสตรทดตองค�านงถงความสมพนธและความสอดคลองระหวางการจด

ประสบการณการเรยนรกบชวงอายของเดกโดยการสอนตองจดใหเหมาะสมกบวยของเดกและใหความส�าคญกบเรองรอยเชอมตอระหวางชน โดยมระบบการสอสารขอมลเดกทตอเนองและเชอมตอกนระหวางแตละชวงชน

5. หลกสตรควรสงเสรมความเชอ ทศนคต และวฒนธรรมทางบานของเดกรวมถงการกระตนใหเดกไดแลกเปลยนความรและความคดเหนกบเพอนรวมชน

6. จดมงหมายหรอเปาหมายของหลกสตรควรสะทอนความเปนจรง และสมพนธกบอายของเดก

การก�าหนดจดมงหมายของหลกสตรตองสอดคลองกบความสามารถตามอายของเดกเปนสงทเดกสามารถท�าไดตามพฒนาการไมควรตงเปาหมายทต�าเกนไปหรอสงเกนความสามารถทเดกจะท�าได

7. การวางแผนและจดประสบการณการเรยนรควรยดหลกสตรเปนกรอบแนวทาง โดยค�านง

ถงเปาหมายการเรยนรทระบในหลกสตร ครตองมความรเกยวกบคณลกษณะและทกษะส�าคญของพฒนาการทงสดานของเดกในแตละชวงวย รวมทงเขาใจถงความสมพนธเชอมโยงของพฒนาการแตละดานนอกจากน ครควรใชขอมลเกยวกบตวเดก ความสนใจและความตองการของเดก และความสามารถทางภาษามาใชประกอบในการวางแผนและจดประสบการณการเรยนรเพอสงเสรมใหเดกบรรลเปาหมายทพงประสงค ทงนในการจดล�าดบและก�าหนดระยะเวลาในการจดประสบการณการเรยนรตางๆ ตองพจารณาถงแบบแผนพฒนาการแตละดานและล�าดบขนของการพฒนาทกษะแตละดานดวย

ดงนนเพอใหเหนแนวทางในการวางแผนหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวยตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการทเปนรปธรรมและชดเจน ผเขยนขอยกตวอยางการปฏบตทเหมาะสมและการปฏบตท ตรงกนขามในดานการวางแผนหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวยดงแสดงในตารางท5.1

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตารางท 5.1 ตวอยางการวางแผนหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวยตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ

การปฏบตทเหมาะสม การปฏบตทตรงกนขาม

•ก�าหนดเปาหมายการเรยนรในหลกสตรใหครอบ-คลมพฒนาการทง 4ดาน ไดแกพฒนาการดานรางกาย ดานอารมณ-จตใจ ดานสงคม และดานสตปญญาและสาระการเรยนรตางๆไดแกภาษาคณตศาสตรสงคมศกษาวทยาศาสตรศลปศกษาดนตรพลศกษาและสขศกษา

•ก�าหนดเปาหมายการเรยนรในหลกสตรเนนไปทพฒนาการดานใดดานหนง เชน ดานภาษา ดานคณตศาสตรหรอดานอารมณ-จตใจ

•จดหลกสตรทสงเสรมการจดประสบการณการเรยนรทชวยใหเดกไดเรยนรแนวคดส�าคญรวมทงพฒนากระบวนการเรยนรทสมพนธกบสาระการเรยนรนนๆ เชน ในการจดประสบการณการเรยนรดานวทยาศาสตร ครเปดโอกาสใหเดกไดสงเกตและส�ารวจสงตางๆรอบตว

•ตงเปาหมายการเรยนรในหลกสตรทไมเหมาะสมกบวย และตงความคาดหวงเกยวกบการเรยนรทต�ากวาหรอสงกวาสงทเดกในวยนนสามารถท�าได

•ใชหลกสตรเปนกรอบในการออกแบบการจดประสบการณการเรยนรและวางแผนกจกรรมเพอชวยใหเดกมพฒนาการสมวยและบรรลเปาหมายการเรยนรทคาดหวง

•วางแผนการจดประสบการณการเรยนรโดยไมค�านงถงกรอบแนวทางของหลกสตร และตงเปาหมายการเรยนรไมชดเจน

•ท�าความเขาใจเกยวกบล�าดบขนพฒนาการและ การเรยนรของเดกในแตละสาระการเรยนร ท�าใหครสามารถออกแบบเนอหาและประสบการณส�าคญรวมทงสงเสรมใหเดกพฒนาแนวคดส�าคญและทกษะอยางเปนล�าดบขนไดเชนครรวาเดกตองมความเขาใจในเรองคาของจ�านวนและการนบหนงตอหนง กอนทจะสอนเรองการเพมและลดของจ�านวนเปนตน

•ขาดความเขาใจในเรองล�าดบขนพฒนาการและการเรยนรของเดกในแตละสาระการเรยนร รวมทงไมสามารถประยกตใชความรเกยวกบพฒนาการเดกมาใชในการจดประสบการณการเรยนรไดเชนครคาดหวงใหเดกรเรองการเพมของจ�านวน ในขณะทเดกยงไมเขาใจเกยวกบการนบหนงตอหนงเปนตน

•วางแผนหลกสตรโดยครค�านงถงประสบการณเดมและความสนใจของเดกความสามารถของเดกและน�ามาใชเชอมโยงกบหนวยการเรยนร เพอชวยเชอมโยงประสบการณเดมและประสบการณใหมท�าใหเดกเรยนรอยางมความหมาย

•ละเลยในเรองการใหความชวยเหลอเดกเชอมโยงประสบการณเดมและประสบการณใหมรวมทงไมใหความใสใจกบวฒนธรรมและพนฐานการใชภาษาของเดก

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


สรปไดวาแนวทางในการวางแผนหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวยตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการคอ หลกสตรควรระบและอธบายเปาหมายการเรยนรส�าคญทตองการใหเกดขนกบเดกและสอสารใหผมสวนเกยวของทงหมดเขาใจ จดมงหมายของหลกสตรควรพฒนาเดกใหบรรลเปาหมายการศกษาส�าคญทเปนทกษะและคณลกษณะส�าคญทจะสงผลตอการเรยนรของเดกในภายหลงการวางแผนและจดประสบการณการเรยนรควรยดหลกสตรเปนกรอบแนวทาง การวางแผนหลกสตรทมประสทธภาพควรบรณาการสาระการเรยนรตางๆรวมทงมการบรณาการพฒนาการในแตละดานและบรณาการขามพฒนาการการวางแผนหลกสตรทดตองค�านงถงความสมพนธและความสอดคลองของการจดประสบการณการเรยนรกบชวงอายของเดก หลกสตรควรสงเสรมความเชอ ทศนคต และวฒนธรรมทางบานของเดก และเปาหมายของหลกสตรควรสะทอนความเปนจรงและสมพนธกบอายของเดก


ใหนกศกษาอธบายแนวทางในการวางแผนหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวยตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการโดยเลอกแนวทางใดแนวทางหนง


นกศกษาสามารถเลอกตอบขอใดขอหนงจากแนวทางการวางแผนหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวยตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ

ตวอยางเชนแนวทางหนงในการวางแผนหลกสตรส�าหรบเดกปฐมวยคอการวางแผนหลกสตรควรก�าหนดการจดประสบการณการเรยนรใหสมพนธและสอดคลองกบวยของเดก รวมทงใหมระบบการสอสารขอมลเดกทตอเนองและเชอมตอกนระหวางแตละชวงชน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนร

และการประเมนพฒนาการและการเรยนร

การจดการศกษาตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการไมเพยงตองค�านงถงการวางแผนหลกสตรใหเหมาะสมกบอาย ธรรมชาต และบรบททางวฒนธรรมของเดก แตครตองใชความรเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดก รวมทงขอมลตางๆ ทเกยวของกบตวเดกมาใชประกอบกน เพอจดประสบการณการเรยนรทมความหมายสามารถตอบสนองตอความตองการของเดกเปนรายบคคลและกลมและสงเสรมพฒนาการและการเรยนรของเดกทกคนทงนการจดประสบการณการเรยนรจะท�าควบคกนไปกบการประเมนพฒนาการและการเรยนรซงเปนกระบวนการทใชเพอตดตามความกาวหนาของเดกรวมทงชวยใหครมขอมลเกยวกบตวเดก รจกเดกทอยในความดแลมากขน สงผลใหสามารถวางแผนการจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองตอความตองการของเดกไดเหมาะสมมากยงขน

ในเรองนจงน�าเสนอเนอหาสาระเปน 2 สวน คอ 1) การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรและ2)การประเมนพฒนาการและการเรยนรมรายละเอยดดงน

1. การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรครมบทบาทและหนาทส�าคญในการจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนร

ของเดกทกคน สามารถเลอกใชสอ วสด อปกรณอยางเหมาะสม มวธการจดประสบการณการเรยนร และการสรางปฏสมพนธกบเดกในขณะทท�ากจกรรมตางๆ(Copple&Bredekamp,2006)นอกจากนครตองเขาใจแนวทางในการจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนร (Copple &Bredekamp,2006,2009;อรณหรดาล,2553)ซงมรายละเอยดดงน

1.1 การจดประสบการณการเรยนรควรสงเสรมใหเกดชมชนทเออตอการเรยนร ในการจดการศกษาตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการครตองสรางและสนบสนนใหเกดชมชนทเออตอการเรยนรซงเปนชมชนททกคนมหนาทและความรบผดชอบรวมกนในการชวยท�าใหทกคนเกดการเรยนรและมสขภาวะทดนอกจากนครควรจดบรรยากาศการเรยนรทางกายภาพทางจตใจและทางสตปญญาทน�าไปสการพฒนาและใหความส�าคญตอการสรางความสมพนธทอบอนมนคงและคงเสนคงวาระหวางเดกและผใหญ ระหวางเดกและเดก และระหวางครและครอบครวซงความสมพนธเหลานเปนรากฐานส�าคญของการสรางชมชนทเออตอการเรยนร

1.2 การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมและตอบสนองตอพฒนาการและการเรยนรของ

เดกเปนรายบคคลบนพนฐานความรความเขาใจเกยวกบตวเดก การสรางสายสมพนธทดกบเดกและครอบครวของเดกน�าไปสการแบงปนแลกเปลยนขอมลเกยวกบตวเดกท�าใหครมความเขาใจเกยวกบความตองการ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ความสนใจจดแขงจดออนของเดกชวตทางบานของเดกรวมทงรบทราบถงความคาดหวงของครอบครวทมตอการเรยนรของเดก สงเหลานสงผลตอการออกแบบการจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองตอเดกเปนรายบคคล

1.3 การจดประสบการณการเรยนรทสอดคลองกบเปาหมายการเรยนรส�าคญทก�าหนดไวใน

หลกสตร โดยครอบคลมพฒนาการทง 4 ดาน ไดแก พฒนาการดานรางกาย ดานอารมณ-จตใจ ดานสงคมและดานสตปญญารวมทงสาระการเรยนรตางๆไดแกภาษาคณตศาสตรสงคมศกษาวทยาศาสตรศลปศกษาดนตรพลศกษาและสขศกษา

1.4 การจดสภาพแวดลอม ตารางกจวตรประจ�าวน และกจกรรมในหองเรยน ควรตอบสนอง

ตอพฒนาการและการเรยนรของเดกโดยมแนวทางการปฏบตดงน1)จดกจกรรมการเรยนรทใหเดกมสวนรวมในการเรยนรโดยจดกจกรรมทมความหมายตอ

ตวเดกทาทายและเปดโอกาสใหเดกไดลงมอกระท�าไดคดไดสบคนส�ารวจ2)จดหาสอวสดอปกรณทหลากหลายและตอบสนองตอความสนใจของเดก3)เปดโอกาสใหเดกไดเลอกท�ากจกรรมและเลอกเลนตามความสนใจ4)จดชวงเวลาในแตละวนใหเดกมเวลาเลนอยางเตมท โดยในระหวางการเลน ครกระตน

ใหเดกมปฏสมพนธกบผอนใชจนตนาการและภาษารวมทงใหการสงเสรมในเรองการจดระเบยบตนเอง1.5 การจดประสบการณการเรยนรดวยวธการทหลากหลาย โดยครสามารถเลอกใชวธการจด

ประสบการณทเหมาะสมและสอดคลองกบเปาหมายการเรยนร หรอสถานการณการสอนในแตละครง ซงครสามารถใชวธการใดวธการหนง หรอใชหลายวธการผสมผสานกนได เชน การยอมรบสงทเดกท�าและพดการสนบสนนการใหขอมลยอนกลบทมลกษณะเฉพาะเจาะจงและชดเจนการเปนแบบอยางการสาธตวธการการมอบหมายงานททาทายความสามารถทไมงายหรอยากเกนความสามารถการใหแนวทางหรอค�าแนะน�าเพมเตมทเหมาะสมการใหขอมลและแนวทางในการปฏบตงานฯลฯตวอยางเชนเมอเดกนบจ�านวนสงของ1–10ไดคลองแคลวครปรบกจกรรมใหมความทาทายมากขนโดยเพมจ�านวนสงของจาก10เปน12หรอเมอเดกบอกวา วาดรปรถยนตไมได ครใชค�าถามหรอค�าแนะน�าเพมเตมเพอชวยเดก โดยอาจถามวา“รถยนตมลอไหมคะลอรถมรปรางอยางไรคะ”

1.6 การเสรมตอการเรยนร (scaffolding) ทเหมาะสมกบโอกาสและสถานการณ เพอชวยใหเดกเกดการเรยนร เมอเดกตองเรยนรสงใหมหรอประสบการณใหม เดกอาจตองการความชวยเหลอหรอค�าแนะน�า ซงครตองพจารณาใหการชวยเหลอเดกเฉพาะเทาทจ�าเปนและในเรองทเดกไมสามารถท�าไดดวยตนเองในระยะแรก หรออาจเปนอนตรายหากไมเขาไปชวย ซงการใหความชวยเหลอในลกษณะของการชแนะจนเดกประสบความส�าเรจในการท�าสงนนๆ ไดดวยตนเอง จากเดมทเดกท�าไมได เรยกวาการเสรมตอการเรยนรซงสามารถท�าไดหลายวธ เชนการพดเปนนยเชงชแนะการสาธตการใหค�าชแนะการใชค�าถามฯลฯ

1.7 การจดกจกรรมการเรยนรทหลากหลาย โดยลกษณะการจดกจกรรมการเรยนรแบงเปน 4ลกษณะ คอ กลมใหญทเปนการรวมกลมของเดกทงชน กลมเลกทเปนการท�ากจกรรมรวมกนของเดกประมาณ 3-5 คน การเลนและท�ากจกรรมในมมประสบการณหรอมมเลน และกจวตรประจ�าวน ครควร

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ท�าความเขาใจเกยวกบลกษณะและประโยชนของการจดการเรยนรแตละลกษณะ รวมทงวางแผนและใชลกษณะการจดทเหมาะสมเพอชวยใหเดกบรรลเปาหมายการเรยนรทคาดหวง เชน ครตองการใหเดกเรยนรทจะแบงปนกนกควรจดใหเดกเลนรวมกนในมมประสบการณฯลฯ

1.8 การจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองตอเดกทกคน ครควรจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองและชวยใหเดกทกคนเกดการเรยนร ไมวาเดกนนจะเปนเดกปกต เดกทมความตองการพเศษเดกสองภาษาหรอเปนเดกทมฐานะเศรษฐกจทางสงคมไมม

ดงนน เพอใหเหนแนวทางในการจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ ผเขยนขอยกตวอยางการปฏบตทเหมาะสมและการปฏบตท ตรงกนขามในดานการจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรดงตารางท5.2

ตารางท 5.2 ตวอยางการจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรตาม

แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ


•จดสภาพแวดลอมในหองเรยนเปนระบบทชวย สงเสรมการเรยนรในดานตางๆ จดหาสอ วสดอปกรณทเหมาะสมกบวยและความสนใจของเดกและสะทอนถงบรบททางวฒนธรรมของเดก รวมทงสงเสรมใหเดกสามารถเลอกใชหยบจบและเกบสอไดดวยตนเอง

•จดสภาพบรรยากาศในหองเรยนทไมเออตอการเรยนร ไมมสอวสดอปกรณหรอมคอนขางนอยสอไมสะทอนถงบรบททางวฒนธรรมของเดกการจดสภาพแวดลอมทางกายภาพไมมระเบยบไมกระตนใหเกดการเรยนร เชน เดกไมสามารถหยบจบสออปกรณไดดวยตนเอง ตองขอครทกครง การจดโตะเกาอไมสงเสรมใหเดกมปฏสมพนธระหวางกนและกนเปนตน

•จดเวลาใหเดกไดเลนตามมมประสบการณอยางนอย60นาทเพอเดกจะมโอกาสไดเรยนรผานการเลนอยางเตมท

•จดเวลาในการเลนตามมมประสบการณหรอมมเลนนอยเกนไป และจดชวงเวลาการเลนไมเหมาะสมเชนใหเลนกอนเรมเขาเรยนหรอเลนกอนชวงเวลาเตรยมกลบบาน

•จดกจกรรมการเรยนรทมลกษณะหลากหลายโดยค�านงถงเปาหมายการเรยนร และจดกจกรรมในลกษณะตางๆ เพอน�าไปสเปาหมายการเรยนรทตองการมทงกจกรรมกลมใหญกจกรรมกลมยอยการเลนและท�ากจกรรมในมมประสบการณ และกจวตรประจ�าวน

•จดกจกรรมการเรยนรไมหลากหลาย สวนใหญ จะใชเพยง 1-2 ลกษณะ เชน จดกจกรรมเปน กลมใหญไมเปดใหเดกไดเลนตามมมประสบการณ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


สรปไดวาแนวทางในการจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ คอ การจดประสบการณการเรยนรสงเสรมใหเกดชมชนทเออตอการเรยนร การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมและตอบสนองตอพฒนาการและการเรยนรของเดกเปนรายบคคลบนพนฐานความเขาใจเกยวกบตวเดก การจดประสบการณการเรยนรทสอดคลองกบเปาหมายการเรยนรส�าคญทก�าหนดไวในหลกสตรการจดสภาพแวดลอมตารางกจวตรประจ�าวนและกจกรรมในหองเรยนควรตอบสนองตอพฒนาการและการเรยนรของเดก การจดประสบการณการเรยนรใชวธการทหลากหลาย การเสรมตอการเรยนรไดเหมาะสมกบโอกาสและสถานการณการจดกจกรรมการเรยนรทหลากหลายและการจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองตอเดกทกคน

2. การประเมนพฒนาการและการเรยนรการประเมนพฒนาการและการเรยนรเปนองคประกอบในการจดการศกษาทมความสมพนธกบ

การจดประสบการณการเรยนร การประเมนพฒนาการและการเรยนรตามแนวทางการปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการไมเพยงเพอตดตามความเปนไปและความกาวหนาของเดกแตเพอใหรจกเดกในแงมมตางๆมากยงขน ขอมลทไดจากการประเมนพฒนาการและการเรยนรสามารถน�ามาใชในการวางแผนและตดสนใจการจดการเรยนการสอนในหองเรยนปรบการสอนและการปฏบตใหเหมาะสมและสอดคลองกบความเขาใจของเดก วางแผนกลยทธการสอนเพอเพมพนความเขาใจของเดกใหมากขน รวมทงเพอระบเดกทอาจตองการความชวยเหลอพเศษหรอการสนบสนนเพมเตม(McAfee&Leong,2007)

การประเมนพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวยมความทาทาย เนองจากเดกอยในชวงวยของการพฒนาทกษะตางๆเชนดานภาษาดานการคดรวมทงเดกวยนมพฒนาการทเปลยนแปลงอยางรวดเรวและมอตราการเปลยนแปลงทไมสม�าเสมอ ท�าใหการประเมนพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวยตองอาศยความละเอยดออนและใชวธการทเหมาะสมกบวยและธรรมชาตการเรยนรของเดก การประเมนพฒนาการและการเรยนรเดกปฐมวยตามแนวทางการปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการมแนวทาง(Copple&Bredekamp,2006,2009;อรณหรดาล,2553)ดงตอไปน

2.1 การประเมนพฒนาการและการเรยนรเปนกระบวนการตอเนอง และมวตถประสงคเฉพาะ คอ ใชเพอตดตามความกาวหนาของเดก วางแผนและจดประสบการณส�าหรบเดก สอสารกบครอบครวของเดก ประเมนและปรบปรงการสอนและการจดการศกษา รวมทงเพอระบเดกทอาจตองการความ ชวยเหลอพเศษ

2.2 การประเมนพฒนาการและการเรยนรมงเนนทความกาวหนาของเดกในการพฒนาไปส

เปาหมายทพงประสงคไมควรใชเพอตดสนวาเดกเกงหรอเดกออน2.3 การประเมนพฒนาการและการเรยนรจดท�าอยางเปนระบบ มการวางแผน การเกบขอมล

การประมวลสรปผลและการน�าผลการประเมนไปใชในการด�าเนนการสอนครใชขอมลทไดจากการประเมนพฒนาการและการเรยนร เพอวางแผนหลกสตรและพฒนาการจดประสบการณการเรยนรใหมคณภาพ มากขน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2.4 วธการทใชในการประเมนพฒนาการและการเรยนรเหมาะสมกบพฒนาการของเดก โดยวธการทน�ามาใชตองหลากหลายและชวยสะทอนใหเหนความสามารถทแทจรงของเดกวธการทเหมาะสมไดแกการสงเกตเดกการสมภาษณการสะสมผลงานของเดกและการประเมนเชงปฏบต

2.5 การประเมนพฒนาการและการเรยนรควรครอบคลมทงขอมลทไดมาจากทงตวเดกและ

ครอบครวของเดก การประเมนพฒนาการและการเรยนรควรเปดโอกาสใหเดกไดมสวนรวมในการประเมนโดยอาจใหเดกประเมนชนงานของตนเองรวมทงเปดโอกาสใหพอแมผปกครองมสวนรวมในการใหขอมลเดกและในการประเมนพฒนาการเดก

2.6 การน�าผลการประเมนพฒนาการและการเรยนรไปใชเพอตดสนใจในประเดนส�าคญทม

อทธพลตอเดกตองใชเครองมอและวธการทหลากหลายหากตองท�าการตดสนใจในเรองส�าคญเชนการรบเขาเรยนการโยกยายควรใชแหลงขอมลทหลากหลายและนาเชอถอไดเพอใหไดขอมลทถกตองชดเจนและเชอถอไดและน�าขอมลเหลานมาพจารณาอยางถถวนกอนทจะตดสนใจ

ผเขยนขอยกตวอยางการปฏบตทเหมาะสมและการปฏบตทตรงกนขามในดานการประเมนพฒนาการและการเรยนรดงในตารางท5.3

ตารางท 5.3 ตวอยางการประเมนพฒนาการและการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ


•ประเมนพฒนาการและการเรยนร ของเดกใหครอบคลมเปาหมายการเรยนรส�าคญในพฒนาการทงสดาน รวมถงทกษะและความสามารถในดานตางๆเชนสขนสยภาษาคณตศาสตรวทยาศาสตรทกษะทางสงคมและศลปสรางสรรค

•ประเมนพฒนาการและการเรยนรเนนทดานใดดานหนงเชนดานสตปญญาหรอการใชภาษา

•ประเมนพฒนาการและการเรยนร โดยไมไดใหความส�าคญกบเปาหมายการเรยนร ส�าคญในพฒนาการทงสดานรวมทงใชการประเมนทเปนการทดสอบความร

•วางแผนประเมนพฒนาการและการเรยนร อยางเปนระบบชดเจนเขาใจงายเปนลายลกษณอกษรผบรหารครพอแมผปกครองรบทราบรายละเอยดเกยวกบระบบการประเมนพฒนาการและการเรยนร

•ไมมการวางแผนประเมนพฒนาการและการเรยนร•ไมสอสารระบบการประเมนพฒนาการและการเรยนรทสถานศกษาใชใหผทเกยวของรบร

•เกบขอมลและประเมนผลอยางสม�าเสมอ ตอเนองตลอดทงปการศกษา

•มการเกบขอมลเดกบางแตไมสม�าเสมอ•มการประเมนผลเดกตอนสนภาคการศกษาเทานน

•ประเมนพฒนาการและการเรยนรสอดคลองกบ เปาหมายการเรยนรทระบไวในหลกสตร

•ประเมนพฒนาการและการเรยนรในประเดนอนๆซงไมเกยวของกบเปาหมายการเรยนรในหลกสตร

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



•ประเมนเดกอยางสม�าเสมอทงระหวางทเดกท�ากจกรรมและเลนโดยจดบนทกพฒนาการและการเรยนรอยางเปนระบบ และใชเครองมอในการชวยบนทกขอมล รวมทงน�าขอมลทไดไปใชในการวางแผนการจดประสบการณ

•น�าผลการประเมนจดเกบในแฟมไมไดน�ามาใชเปนแนวทางในการสนบสนนหรอใหความชวยเหลอเดก

•ไมมการประเมนความกาวหนาในการเรยนรของเดกดงนนจงจดประสบการณการเรยนรใหแกเดกทกคนเหมอนกน

สรปไดวาแนวทางในการประเมนพฒนาการและการเรยนรตามแนวทางการปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ เปนการประเมนพฒนาการและการเรยนรเพอใชตดตามความกาวหนาของเดก วางแผนและจดประสบการณส�าหรบเดก สอสารกบครอบครวของเดก ประเมนและปรบปรงการสอนและการจดการศกษาและระบเดกทอาจตองการความชวยเหลอพเศษการประเมนพฒนาการและการเรยนรตองมระบบด�าเนนการทชดเจน วธการทใชในการประเมนพฒนาการและการเรยนรเหมาะสมกบพฒนาการของเดกและใชแหลงขอมลทมาจากทงคร พอแม ผปกครอง และตวเดก การประเมนพฒนาการและการเรยนรส�าหรบเดกปฐมวยมงเนนไปทความกาวหนาของเดกในการพฒนาไปสเปาหมายทพงประสงค ไมใชเพอการตดสนเดก และเมอตองใชผลการประเมนพฒนาการและการเรยนรในการตดสนใจในเรองส�าคญ ตองใชเครองมอและวธการทหลากหลายและนาเชอถอ


ใหนกศกษาอธบายแนวทางในการจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนรและในการประเมนพฒนาการและการเรยนรตามแนวทางการปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ อยางละ 1แนวทาง


นกศกษาสามารถเลอกค�าตอบขอใดขอหนงในแนวทางการจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนร และในการประเมนพฒนาการและการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการตวอยางเชน

1.การจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมพฒนาการและการเรยนร ครควรจดประสบการณ การเรยนรโดยใชวธการทหลากหลายทงนการเลอกใชวธการจดประสบการณตองเหมาะสมและสอดคลองกบเปาหมายการเรยนรหรอสถานการณการสอนในแตละครงวธการทน�ามาใชมหลายวธเชนการสนบสนนการใหขอมลยอนกลบทมลกษณะเฉพาะเจาะจงและชดเจนการเปนแบบอยางการสาธตวธการเปนตน

ตารางท 5.3 (ตอ)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2.การประเมนพฒนาการและการเรยนรควรจดระบบการประเมนพฒนาการและการเรยนรโดยมการวางแผนการเกบขอมลการประมวลสรปผลและการน�าผลการประเมนไปใชในการด�าเนนการสอนซงครควรใชขอมลทไดจากการประเมนพฒนาการและการเรยนรไปใชในการวางแผนหลกสตรและพฒนา การจดประสบการณการเรยนร


การสรางชมชนทเออตอการเรยนร

โรงเรยนเปนชมชนแหงแรกทเดกจะไดฝกฝนทกษะทางสงคมตางๆ เชน การรบฟง การแสดงความคดเหนการอยรวมกบผอนการเคารพและไดรบการเคารพจากบคคลรอบขางและการเปนสมาชกทดของชมชน ประสบการณทเดกไดรบในโรงเรยนจงเปนการปพนฐานส�าคญทชวยใหเดกเรยนรบทบาทและหนาทของการเปนสมาชกทดของสงคมเรยนรทจะอยรวมกบบคคลอนในสงคมไดอยางมความสขเมอโตขนการจดการศกษาตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการเชอวาเดกเรยนรและพฒนาไดดทสดเมอรสกเปนสวนหนงของชมชนดงนนหองเรยนควรเปนชมชนทเดกทกคนมสมพนธภาพทดตอกนรจกอาศยพงพาเกอกลกนทกคนไดรบการยอมรบอยางเสมอภาคและไดรบการสงเสรมใหเกดเรยนรรวมทงตองชวยสนบสนนใหเดกรบทบาทหนาทของตนเองในฐานะสมาชกของสงคม(Copple&Bredekamp,2006)

แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการไดเสนอแนวทางในการสรางชมชนทเออตอการเรยนรไว(Bredekamp&Copple,1997;Copple&Bredekamp,2006,2009)ดงตอไปน

1. สมาชกทกคนในหองเรยนไดรบการยอมรบและเคารพ การสรางความสมพนธเปนพนฐานส�าคญในการพฒนามนษย หองเรยนเปนบรบททางสงคมแรกๆทชวยใหเดกเรยนรเกยวกบตนเองและผอนการทเดกมปฏสมพนธกบบคคลในหองเรยน ไมวาจะเปนเพอนหรอครท�าใหรบรและเขาใจถงความแตกตางมมมองความสามารถและเอกลกษณของตนเองและผอน เรยนรทจะใหเกยรตและยอมรบผอนและปฏบตตนทางสงคมไดอยางเหมาะสมในชมชนทเออตอการเรยนรครตองท�าใหเดกทกคนเกดความรสกของการเปนทยอมรบการรบรวาตนเองและทกคนในหองเรยนส�าคญและการเปนสวนหนงของหองเรยน

2. บรรยากาศในหองเรยนสงเสรมใหเกดความสมพนธทดระหวางกนและกน ความสมพนธระหวางเดกและผอนเปนสงส�าคญทเกอหนนใหเดกเกดการพฒนาและการเรยนรเดกปฐมวยสรางความเขาใจเกยวกบสงรอบตวผานการมปฏสมพนธกบบคคลรอบตว ครตองกระตนและสงเสรมใหเดกไดเลนรวมกนท�างานรวมกนไดพดคยกนเพอใหเดกไดคดไดแลกเปลยนความคดซงกนและกนและเรยนรทจะชวยกนแกปญหา

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3. สมาชกใหเกยรตตอกนและรบผดชอบในการประพฤตตนใหเหมาะสมเพอเออตอการเรยนร

และสขภาวะของทกคนในหองเรยน ครมบทบาทส�าคญในการจดประสบการณการเรยนรและการสรางปฏสมพนธทดกบเดก เพอใหเดกพฒนาความสามารถและทกษะส�าคญทชวยใหสามารถอยรวมกบคนอนไดอยางมความสขเชนการจดระเบยบตนเองความรบผดชอบตอตนเองและตอสวนรวมพฤตกรรมสงคมเชงบวก ฯลฯ นอกจากนครไมเพยงมหนาทและความรบผดชอบในการดแลเดกทกคน แตตองท�าหนาท ในการก�ากบตดตามการตงความคาดหวงทเหมาะสมการปองกนและการปรบพฤตกรรมทอาจเปนอปสรรคตอการเรยนรหรอพฤตกรรมทไมใหเกยรตผอนผานวธการตางๆเชนการตงกฎกตกาในหองเรยนรวมกนระหวางครและเดก เพอใหเดกรบรถงความคาดหวง การเรยนรทจะรบผดชอบตอพฤตกรรมหรอการกระท�าของตนเองทอาจสงผลกระทบตอผอนฯลฯครควรเปนตนแบบทดในการใหเกยรตและเคารพผอนโดยรบฟงความคดและความรสกของเดกทงในทางบวกและลบตอบสนองเดกดวยความใสใจและใหเกยรตเดกและสอนใหเดกรจกแกปญหาทางดานสงคมดวยตนเอง เชน เมอเดกมปญหากบเพอน ชวยชแนะวธการแกปญหาหรอแสดงแบบอยางทดในการแกปญหา

4. การจดบรรยากาศในหองเรยนทใหความส�าคญกบสขภาพและความปลอดภยของเดก ครจดบรรยากาศในหองเรยนทตอบสนองตอความตองการของเดกทางดานสรรวทยา ใหเดกไดรบอากาศ ทบรสทธ ไดรบประทานอาหารทมประโยชน ไดวงเลน ไดอยกบธรรมชาต มสวนรวมในการท�ากจกรรมไดใชประสาทสมผสทงหาในการเรยนร โดยจดใหกจวตรประจ�าวนและกจกรรมในหองเรยนมความสมดลกนมทงกจกรรมทตองใชพลงงานและกจกรรมทใหเดกไดพกผอน

5. การจดสภาพแวดลอมและบรรยากาศในหองเรยนสรางความอบอน มนคง ปลอดภยทงกาย

และใจ สภาพแวดลอมในหองเรยนมระเบยบและเปนระบบมการปรบเปลยนใหสอดคลองกบความตองการและความสนใจของเดก แตทงนการปรบเปลยนตองไมมากจนเดกไมสามารถคาดการณไดวาจะเกดอะไรขนในแตละวน หองเรยนมกจวตรประจ�าวนและกจกรรมทสม�าเสมอสอดรบกบประสบการณของเดก มสออปกรณหลากหลายทเปดโอกาสใหเดกเรยนรผานการลงมอปฏบต บรรยากาศการเรยนรในหองเรยนตนตวแตผอนคลาย สรางความสบายใจและความมนคงทางจตใจ ปฏสมพนธในหองเรยนและประสบการณ การเรยนรเปนเชงบวก ครสงเสรมใหเดกสนกสนานและสนใจกบการเรยนร และเรยนรอยางมความสข เดกไมถกคาดคนกดดน บบบงคบ สรางความเครยด หรอถกปลอยปละละเลย นอกจากนยงสอดแทรกวฒนธรรมและบรบททางสงคมของเดกผานการท�ากจกรรมตางๆในหองเรยน

ผเขยนขอยกตวอยางการปฏบตทเหมาะสมและการปฏบตทตรงกนขามตามแนวทางในการสรางชมชนทเออตอการเรยนรดงในตารางท5.4

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตารางท 5.4 ตวอยางการสรางชมชนทเออตอการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ


• ใหการดแลและความสนใจตอเดกทกคนใสใจทจะท�าความรจกเดกและครอบครว รวมทงพยายามสรางความสมพนธทดตอเดกและครอบครวของเดก

• มโอกาสนอยทจะเรยนรเกยวกบเดกและครอบครวเนองจากหองเรยนมเดกเปนจ�านวนมาก

• คร�าเครงเฉพาะอยกบงานสอนและการควบคมจดการชนเรยนเพยงอยางเดยว แตละเลยทจะท�าความรจกและเรยนรเกยวกบเดก

• ใหความสนใจเฉพาะเดกทมลกษณะเดนหรอเดก ทมปญหาเทานน

• เปดโอกาสใหเดกไดเลน และท�างานรวมกนเปน กลมยอย ซงเปนทงกลมทครจดใหและกลมทเดกเลอกเอง

• เนนใหเดกท�ากจกรรมกลมใหญหรอท�าแบบฝกหดหรอนงเปนกลมแตตางคนตางท�าเงยบๆตามล�าพงเดกไมไดเลนหรอท�ากจกรรมรวมกนในกลมยอย

• สงเสรมใหเดกชวยเหลอและเรยนรจากกนและกนเชน บางครงเมอมเดกตองการความชวยเหลอแนะใหเดกไปขอความชวยเหลอจากเพอนในหองทสามารถชวยได

• แกปญหาใหเดกทกครงไมสงเสรมใหเดกเรยนรทจะชวยเหลอกนแกปญหา

• ยอมรบและใหเกยรตตอวฒนธรรมและบรบททางสงคมของเดกและครอบครวของเดกและจดสภาพแวดลอมในหองเรยนทสะทอนถงวฒนธรรมของเดก โดยสงเสรมใหเดกยอมรบและเคารพความแตกตางของแตละบคคลอกทงจดหาสออปกรณเชนหนงสอเพลงรปภาพทสะทอนวฒนธรรมและบรบทของเดกมาไวในหองเรยน

• ไมสนใจเกยวกบวฒนธรรมและบรบททางสงคมของเดก ไมมความพยายามทจะเรยนรค�าศพททเปนภาษาแมของเดก ไมมการจดหาสอ อปกรณทสะทอนวฒนธรรมของเดกมาไวในหองเรยน สงผลใหเดกรสกแปลกแยกจากกลม

• ชแตความแตกตางทางดานวฒนธรรมและภาษาของเดกมากจนเกนไป ท�าใหเดกรสกวาไมเปน สวนหนงของหองเรยน

สรปไดวา แนวทางการสรางชมชนทเออตอการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการคอ สมาชกทกคนในหองเรยนไดรบการยอมรบและเคารพบรรยากาศในหองเรยนสงเสรมใหเกดความสมพนธทดระหวางกนและกนสมาชกใหเกยรตตอกนและรบผดชอบในการประพฤตตนใหเหมาะสมเพอเออตอการเรยนรและสขภาวะของทกคนในหองเรยน การจดบรรยากาศในหองเรยนทใหความส�าคญกบสขภาพและความปลอดภยของเดกและการจดสภาพแวดลอมและบรรยากาศในหองเรยนสรางความอบอนมนคงปลอดภยทงกายและใจ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



ในเรองนไดเสนอแนวทางการสรางชมชนทเออตอการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการทดไว 5 แนวทาง ใหนกศกษาเลอกอธบาย 1 แนวทางทนกศกษาคดวาเปนเรองส�าคญทสดทครทกคนควรตระหนก


ในการเลอกอธบายค�าตอบนกศกษาสามารถเลอกแนวทางการสรางชมชนทเออตอการเรยนรตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการทเหนวาเปนเรองส�าคญในความคดเหนของนกศกษาแตทงนในความคดเหนของผเขยนเหนวาแนวทางทส�าคญทสดคอการสรางชมชนทท�าใหสมาชกทกคนในหองเรยนไดรบการยอมรบและเคารพ ครตองสรางชมชนทท�าใหเดกทกคนเกดความรสกของการเปนทยอมรบ การรบรวาตนเองและทกคนในหองเรยนส�าคญ และการเปนสวนหนงของหองเรยน โดยเปดโอกาสไดเดกไดมปฏสมพนธกบบคคลในหองเรยนทงเพอนในวยเดยวกนและผใหญเพราะการทเดกไดเลนไดท�างานไดพดคยกบผอนชวยใหเดกรบรและเขาใจถงความแตกตางมมมองความสามารถและเอกลกษณของตนเองและผอนน�าไปสการเรยนรทจะใหเกยรตและยอมรบผอนและปฏบตตนทางสงคมไดอยางเหมาะสม


การสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครว

พอแมและผปกครองเปนบคคลแรกทใหการศกษาแกเดกเปนผทมความส�าคญและมอทธพลมากทสดตอทศนคตมมมองการเรยนรอารมณและความคดของเดก(Eliason&Jenkins,2008,p.49)ดงนนพอแมและผปกครองจงไมเพยงมหนาทอบรมเลยงดเทานน แตตองมสวนรวมในการเรยนรของเดกดวย การมสวนรวมของพอแมและผปกครองในการเรยนรของเดกสงผลตอความส�าเรจในการเรยน การมพฤตกรรมเชงบวก และชวยพฒนาความสมพนธระหวางพอแมและลกใหดขนดวย (Pena, 2000) โดยเฉพาะอยางยงในการจดการศกษาส�าหรบเดกเลกพบวาการมสวนรวมของพอแมและผปกครองในหองเรยนสงผลทางบวกตอการอาน การมทศนคตทดตอโรงเรยน และการมาโรงเรยนของเดก (Epstein, 2000) แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการใหความส�าคญกบการมสวนรวมและการสรางความสมพนธทดระหวางคร และพอแม ผปกครอง โดยเชอวาความสมพนธทดของทงสองฝายจะชวยใหครรจกเดกไดดขน ซง น�าไปสการตดสนใจในเรองตางๆ ไดเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการของเดกไดดมากยงขน(Copple&Bredekamp,2006,p.52)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


แนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการไดเสนอแนวทางในการสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวไว(Bredekamp&Copple,2009;Gestwicki,2007)ดงตอไปน

1. การสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวตองอยบนฐานของการใหความเคารพซง

กนและกน ครอบครวเปนบคคลส�าคญทสดในชวตเดกและเปนผทใกลชดเดกมากทสด จงเปนบคคลทรขอมลเกยวกบตวเดกเปนอยางดการเปดโอกาสใหพอแมและผปกครองไดแบงปนขอมลเกยวกบเดกชวยใหครรจกตวเดก รวมทงเขาใจวถชวต สภาพแวดลอม และบรบททางวฒนธรรมของเดกอกดวย สงเหลาน มความส�าคญตอการจดประสบการณการเรยนรทตอบสนองตอความตองการและความแตกตางระหวางบคคลของเดก ดงนนครควรเปดโอกาสใหพอแมและผปกครองไดเขามามสวนรวมในการเรยนร รวมทงท�างานรวมกบพอแมและผปกครองโดยทงสองฝายใหความชวยเหลอพงพากนและรวมกนรบผดชอบตอเดกเมอเกดความขดแยงขน ทงสองฝายพดคยสอสารและหาทางออกรวมกน โดยผลลพธควรเปนทยอมรบของทงสองฝายเพอน�าพาเดกไปสเปาหมายทพงประสงคการสรางความสมพนธในลกษณะนสะทอนใหเหนถงการยอมรบความเคารพและการใหเกยรตครอบครวในฐานะบคคลทมความส�าคญตอชวตเดก

2. การท�างานรวมมอกนและเปนหนสวนในการเรยนร โดยคร และพอแม ผปกครองสราง การสอสารสองทางทตอเนองและสม�าเสมอ การสอสารเปนจดเรมตนของการสรางความสมพนธทดกบครอบครวการสรางการสอสารสองทางสามารถท�าไดหลายวธเชนเชญชวนใหพอแมและผปกครองเขามามสวนรวมในชนเรยนและรวมตดสนใจในการเรยนรของเดกจดใหมชองทางการสอสารทงอยางเปนทางการและไมเปนทางการ สงจดหมายจากโรงเรยนถงบานทกสปดาห ฯลฯ นอกจากนควรเปดโอกาสใหพอแมและผปกครองไดแสดงความคดเหนแบงปนขอมลเกยวกบเดกและในขณะเดยวกนครควรเปดใจและรบฟงความคดเหน ไมใชภาษาหรอแสดงกรยาทาทแสดงวาตนเปนผรในทกเรอง รวมถงสรางความรสกทด ใหแกพอแมและผปกครองในการเขามามสวนรวมในหองเรยนและเปนหนสวนส�าคญในการเรยนรของเดก

3. การเปดรบพอแมและผปกครองใหเขามามสวนรวมในหองเรยนโดยเปดโอกาสและชองทางทหลากหลายใหพอแมผปกครองไดเขามามบทบาทในหองเรยนรวมทงกระตนใหเขามามสวนรวมในการวางแผนและชวยตดสนใจในเรองการดแลและจดประสบการณการเรยนรส�าหรบเดก

4. การยอมรบตอความตองการหรอเปาหมายการเรยนรของเดกทพอแมและผปกครองคาดหวง

แตตองไมท�าใหละเลยตอหนาทความรบผดชอบทมตอเดกครควรเปดใจรบฟงสงทพอแมและผปกครองคาดหวงและตองการส�าหรบเดกดวยทาททออนโยนจรงใจและใหความเคารพตอมมมองหรอความคดเหนอยางไรกดการกระท�าเชนนไมไดหมายความวาใหตามใจพอแมและผปกครองทกเรองหรอใหพอแมและผปกครองเขามาควบคมหลกสตรหรอการจดกจกรรมในหองเรยน แตหมายถงคร และพอแม ผปกครองควรมการสอสาร พดคย เจรจากนอยางสม�าเสมอ เพอหาวธการสนบสนนเดกทเหมาะสมททงสองฝายยอมรบไดและไมขดแยงตอหลกการจดการศกษาส�าหรบเดกปฐมวย

5. การสอสารเพอแลกเปลยนเรยนรเกยวกบตวเดก พฒนาการและการเรยนรของเดกกบพอแม

และผปกครอง บทบาทหนาทส�าคญอยางหนงของครคอสนบสนนและใหความรแกพอแมและผปกครองเพอใหสามารถอบรมเลยงดเดกไดอยางมคณภาพ การสอสารขอมลเกยวกบตวเดกไมวาจะในเรองของพฒนาการความสามารถความตองการของเดกไมเพยงท�าใหพอแมและผปกครองรบทราบขอมลเกยวกบเดก

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


แตยงชวยท�าใหมความรความเขาใจเกยวกบพฒนาการเดกโดยรวมดวย ดงนนครควรมการสอสารขอมลเกยวกบเดกอยางสม�าเสมอ ทงแบบทเปนทางการ ซงอาจท�าในรปแบบของการประชมนดพบกบทกครอบครวในแตละภาคการศกษาหรอแบบทเปนไมทางการทเปนการพดคยกนในแตละวน

ผเขยนขอยกตวอยางการปฏบตทเหมาะสมและการปฏบตทตรงกนขามตามแนวทางการสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวดงตารางท5.5

ตารางท 5.5 ตวอยางการสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการ


•มการท�างานรวมมอกนระหวางบานและโรงเรยนเพอสงเสรมการเรยนรของเดกแกปญหาพฤตกรรมเดก หรอแกไขขอขดแยง โดยรบฟงความคดเหนของพอแมและผปกครอง พยายามทจะท�าความเขาใจกบความคาดหวงและเปาหมายทพอแมและผ ปกครองตองการใหเกดขนกบลก รวมทงใหเคารพตอวฒนธรรมของครอบครว

•โทษและโยนความรบผดชอบไปทพ อแมและ ผปกครองเมอเดกมปญหา

•ยอมรบตอขอเรยกรองของพอแมและผปกครองถงแมวาขอเรยกรองดงกลาวสงผลเสยตอเดกหรอเพอนของเดกในหองเรยน

•ชวนเชญใหพอแมและผปกครอง เขามามสวนรวมในหองเรยนโดยทกครอบครวสามารถเขามาสนบสนนและมสวนรวมไดตามความถนดเชนมาอานหนงสอกบเดกๆ มาชวยท�ากจกรรมประกอบอาหารมาจดกจกรรมศลปะเปนตน

•ไมใหพอแมและผ ปกครองเขามามสวนรวมในหองเรยน

•ค�านงถงความสะดวกของครอบครวเปนส�าคญเมอจดกจกรรมทเกยวของกบพอแมและผปกครองเชนเมอจดการประชมพบปะผปกครอง หรอกจกรรมพเศษ โรงเรยนจดสรรเวลาทเออตอพอแมและ ผปกครอง

•จดตารางทไมยดหยน ท�าใหเปนอปสรรคส�าหรบพอแมและผปกครอง ในการเขารวมท�ากจกรรมททางโรงเรยนจดขนหรอการเขาประชมเพอพบปะกบคร

•สรางความสมพนธทดกบครอบครวโดยสอสารกบครอบครวอยางสม�าเสมอเพอสรางความไววางใจ

•ครขอขอมลเดกและรบฟงความคดเหนจากพอแมและผปกครอง รวมทงใชขอมลเหลานประกอบ ในการประเมนพฒนาการและการเรยนร

•สอสารกบพอแมและผปกครอง เมอมปญหา หรอความขดแยงเกดขนเทานน

•ขาดการสอสารระหวางคร และพอแม ผปกครองท�าใหความสมพนธหางเหน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


สรปไดวาแนวทางในการสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการคอการสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวตองอยบนฐานของการใหความเคารพซงกนและกน การท�างานรวมมอกนและเปนหนสวนในการเรยนร การเปดรบพอแมและผปกครองใหเขามามสวนรวมในหองเรยนครใหการยอมรบตอความตองการเปาหมายการเรยนรของพอแมและผปกครองครสอสารเพอแลกเปลยนเรยนรเกยวกบตวเดก และเรองพฒนาการและการเรยนรของเดกกบพอแมและ ผปกครอง


ใหนกศกษาอธบายวาการสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวตามแนวปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการทดควรมแนวทางอยางไร


การสรางความสมพนธทเกอกลกนกบครอบครวควรตงอยบนฐานของการใหความเคารพซงกนและกนการท�างานรวมมอกนและเปนหนสวนในการเรยนรครและครอบครวมการแลกเปลยนสอสารขอมลเกยวกบเดกอยางสม�าเสมอครรบฟงและยอมรบความคดเหนของพอแมและเปดโอกาสใหพอแมใหเขามามสวนรวมในหองเรยน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


บรรณานกรม

จระพนธพลพฒน.(2559).ความรและการปฏบตของผดแลเดกเกยวกบการปฏบตทเหมาะสมกบพฒนาการของเดกปฐมวย. กรงเทพฯ:สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ.

พชรผลโยธนและอรณหรดาล.(2557).ความรพนฐานเกยวกบพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวย.ในเอกสารการสอนชดวชาพฒนาการและการเรยนรของเดกปฐมวย(หนวยท1,น.1-1ถง1-46).นนทบร:ส�านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ยศวรสายฟา.(2555).แนวการปฏบตทเหมาะสมตามพฒนาการ(DevelopmentallyAppropriatePractice)ในชนเรยนระดบประถมศกษาตอนตน: จากกรอบแนวคดทฤษฎสหลกการปฏบตทเหมาะสม. วารสารครศาสตร, 39(2)(พฤศจกายน2554-กมภาพนธ2555),น.120-129.

วระชาตกเลนทอง.(2010).การพฒนาเดกปฐมวยเพอสงคมทเสมอภาคและเศรษฐกจทยงยน. สบคนจากwww.riece.org

อรณหรดาล. (2553).แนวคดในการจดประสบการณเพอพฒนาเดกปฐมวย. ในประมวลสาระฉบบเพมเตมชดวชาการจดประสบการณส�าหรบเดกปฐมวย. (หนวยท 1, น. 1-9). นนทบร: ส�านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

Aldridge, J.,&Goldman,R. (2007).Current Issues and Trends in Education.UnitedStates ofAmerica:PearsonEducation,Inc.

Bredekamp,S.,&Copple,C. (1997).Developmentally Appropriate Practice in Early Childhood Programs. Revised edition.TheUnitedStatesofAmerica:TheNationalAssociationfortheEducationofYoungChildren.

Center on the Developing Child Harvard University. (2017).Executive Function and Self- regulation. Retrievedfromhttp://developingchild.harvard.edu/science/key-concepts/exec-utive-function/

CenterfortheEconomicsofHumanDevelopment.(n.d.).Key Findings.Retrievedfromhttps://cehd.uchicago.edu/

Child CareAware. (2016). Developmentally Appropriate Practice.Retrieved from http://child-careaware.org/providers/making-a-difference/developmentally-appropriate-practices/

Cook, J. L.,&Cook,G. (2010).Child Development Priniciples and Perspective (2nd ed.). TheUnitedStatesofAmericaPearsonEducation.

Copple,C.,&Bredekamp,S.(2006).Basics of Developmentally Appropriate Practice: An Intro-duction for Teachers for Children 3 to 6. The United States of America: National AssociationfortheEducationofYoungChildren.

Copple,C.,&Bredekamp,S. (2009).Developmentally Appropriate Practice in Early Childhood Programs Serving Children from Birth Through Age 8.Washington, DC: National AssociationfortheEducationofYoungChildren.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


Eliason,C.,&Jenkins,L.(2008).A Practical Guide to Early Childhood Curriculum(8thed.).TheUnitedStatesofAmerica:PearsonEducation.

Epstein,J.L.(2000).School and Family Partnerships: Preparing Educators and Improving Schools. TheUnitedStatesofAmerica:Westview.

Gestwicki, C. (2007).Developmentally Appropriate Practice: Curriculum and Development in Early Education.Canada:ThomsonDelmarLearning.

Gillespie,L.G.,&Seibel,N.L.(2006).Self-regulationaCornerstoneofEarlyChildhoodDevelopment.Young Children.61(4),34-39.

Gordon,A.M.,&Browne,K.W.(2014).Beginning and Beyond: Foundations in Early Childhood Education(9thed.).TheUnitedStatesofAmerica:Wadsworth.

Heckman, J. J. (2011). The Economics of Inequality theValue of Early Childhood Education.American Educator,35(1),31-35.

Kostelnik,M.J.,Soderman,A.K.,&Whiren,A.P.(2011).Developmentally Appropriate Curriculum. NewJersey:PearsonEducation.

McAfee,O.,&Leong,D.J.(2007).Assessing and Guiding Young Children’s Development and Learning.theUnitedStatesofAmerica:PearsonEducation,Inc.

NationalAssociationfor theEducationofYoungChildren. (n.d.-a). Developmentally Appropriate Practice (DAP). Retrievedfromhttp://www.naeyc.org/DAP

National Association for the Education ofYoungChildren. (n.d.-b).DAP Position Statement Chronology.Retrievedfromhttps://www.naeyc.org/dap/faq/chronology

Pena, D. C. (2000). Parent involvement: Influencing factors and implications.The Journal of Educational Research, 94(1),42-54.

Documents

หน่วยที่ 5 แนวปฏิบัติที่เหมาะสมกับพัฒนาการ ในการจัด ...มสธ มสธ มสธ มสธ