คํากลอนพุทธทํานาย ขอที่ ๑. ภัยธรรมชาต ิ

(โคตัวผูสีดํา ๔ ตัวจะชนกนั)

หนึ่งฝนวาโคทั้งสี่มีกําลัง แลนมาโดยทิศนิมิตเห็น จะชนกันแลวหันหางกระเด็น ตางหลีกล้ีหนีเรนไปหายตัว

โปรดอภิปรายทายวาฤดูฝน เมฆมนมืดมิดทุกทิศทั่ว ดั่งจะปรายสายพิรุณขุนเขียวมัว วายุพัดกลัดกล้ัวละลายไป จะลําบากยากเย็นแกไพรพล ดวยฝนไมตกมาในนาไร ตนขาวเตาแตงเหี่ยวแหงไป ผลไมมวงปรางจะบางเบา จะเกิดขาวยากหมากแพงทุกแหลงหลา ฝูงประชาจะแคนคับลงอับเฉา ดวยมนตรโีมหาปญญาเยา ลําเอียงเอาอามิสไมคิดธรรม

คํากลอนพุทธทํานาย ขอที่ ๒. มากดวยราคะ

(ตนไมตนเลก็ผลิดอกออกผล)

หนึ่งฝนวาไมรุนเจริญผล ดูวิกลเหมือนไมใหญในไพรสัณฑ พระทรงสตัยตรัสทายทาํนายพลนั ภายหนานัน้ชายหญิงจะทิ้งราว

จะคบชูสูหาสมาคม เสพสมกับแตแรกรุนสาว กุมารีจะมีบุตรแตรุนราว อายุไมยาวยากเย็นดวยเข็ญมี

คํากลอนพุทธทํานาย ขอที ่๓. สัมมาคารวะไมม ี

(แมโคดื่มนมลูกโค)

หนึ่งนิมิตวาแมโคคาวิน วอนขอนมลูกกินนาบัดสี โปรดภิปรายทายวานิมตินี ้ ไปภายหนาจะมีเปนแนนอน พอแมแกชรามาหาบุตร ดวยสิ้นสุดขาวปลาทั้งผาผอน ตองมายอบปลอบรอเฝางองอน มันขาดคอนสําทับใหอับอาย

หยาบชาตอบิดาชนน ีซ้ําพาทีใหเคืองช้ําทําฉลาย มิไดมีหิริโอตตัปปะอาย หยาบคายขี่ขมดวยลมพาล

คํากลอนพุทธทํานาย ขอที่ ๔. ออนประสบการณ

(โครุนเทียมแอก)

หนึ่งฝนวาโคใหญเคยไถนา ไมนําพาปลอยทิ้งจากสถาน เอาลูกโคเทียมไถเขาใชการ ไมเคยงานเสียรอยยอยยับไป ดนิแตกแยกขามคันนาหน ีไมรูในทวงทีทํานองไถ โปรดพุทธบรรหารวานานไป นเรศไททาวพระยาทุกธานี

จะคบคนพาลาปญญาหยาบ บาบาปหนุมคะนองใหคลองที่ นับถือวาซื่อสัตยสุจริตด ีไดทีพวกอุทามก็ลามลวน

ถึงไดเปนเสนาปรึกษาความ ทําวูวามตามศักดิ์แลวหักหวน ชอบผิดมิไดคิดที่ขอควร เอาแตสวนสินบนคนเข็ญใจ

คํากลอนพุทธทํานาย ขอที่ ๕. รับสนิบน ๒ ดาน

(มามีปาก ๒ ขาง)

หนึ่งฝนวามีมาก็สองปาก เห็นหญาอยากปากอาน้ําลายไหล บุรุษสองปองปอนจนออนใจ หยิบหญาหยอนยื่นใหไมเวนวาย มีพุทธฎีกาพยากรณ ผูติดขอความราษฎรสิ้นทั้งหลาย จะรวบรวมกินทั้งสองฝาย แนะนาํใหทายโจทกจาํเลย

กินพลางทางขมดวยลมลวง เหนี่ยวหนวงถามทิ้งแลวนิ่งเฉย บางอาศัยใชการจนนานเลย ความก็เกยแหงรางอูคางป

คํากลอนพุทธทํานาย ขอที่ ๖. ไมไดคนด ี

(ถาดทองรองปสสาวะสนุัข)

หนึ่งฝนวาสุวรรณภาชนะทอง สุนัขปองขึ้นนั่งนาบดัสี เอื้อนพระโอษฐโปรดพุทธวาที วาพาลาจะไดที่เสนานาย จะหยิ่งยศมาสําทับไมนับปราชญ เสพสังวาสคบพาลสมานหมาย เหมือนขมิ้นขยําน้ําปนูละลาย ทั้งไพรนายจะคะนองลําพองพาล

คํากลอนพุทธทํานาย ขอที่ ๗. ถมไมเต็ม

(นางสุนัขจิ้งจอกกัดกินเชอืก)

หนึ่งฝนวามีผูฟนเชือกหนัง อยูเคหังเพิงพะในสถาน ปลายเชือกเสือกหอยลงยอยยาน สุนัขนอนใตรานกัดกนิไป ยิ่งฟนกย็ิ่งสั้นไปหมดสิ้น หายืดลงถึงดินนัน้ไดไม พระโลกุตตมาจารยทํานายไว วานานไปจึงจะเห็นทีเ่ข็ญมี

ชายหาลาภสักการะมาบานเรอืน หญิงเบือนบากบายจําหนายหน ีแสนงอนซอนทรัพยทําอัปรีย ขมขี่หยาบคายใหชายกลัว

ยอกยักลักทรัพยสงใหชู ตะแคงคอนขมขูขมเหงผัว ชายเขลาเมารักสมัครมัว เห็นผัวกลัวกลับขมใหสมใจ

คํากลอนพุทธทํานาย ขอที่ ๘. ภาษอีาน

(ตุมใหญเต็มตุมเล็กพรอง)

หนึ่งฝนวาประชาชนขนน้าํ ชวยกันปลํ้าเทสงลงตุมใหญ ตุมนอยรอยพันเรียงกันไป หามีใครเขาใสแตสักคน พระวรญาณโปรดประทานปกาศิต แนะนิมติทายเข็ญใหเห็นผล วาภายหนาเสนาเปนนายพล ราษฎรจะปนทรัพยใสตุมโต ยิ่งมีก็ยิ่งไดออกเหลือลน ยิ่งจนก็ยิ่งยากลงอักโข จะรุงงานตระการหนาแตพาโล ที่ชื่อก็จะโซดังตุมนอย

คํากลอนพุทธทํานาย ขอที่ ๙. เมืองหลวงกบัชนบท

(น้ําตรงที่ลึกขุน น้ํารอบฝงใส)

หนึ่งฝนวาสระปทุมา มีหมูกุงกุมภามัจฉาหอย วารีรอบขอบใสมิใชนอย กลางกลับถอยขุนขนสุบินมี พระทรงญาณบรรหารใหเห็นเหตุ วาประเทศที่สุขเกษมศรี กษัตริยทรงสืบพงศประเพณี เปนบุรีที่ประชุมประชากร จะแรมรางวางรกเปนปาแขม ทั้งคาแฝกแซกแซมอยูสลอน ทางชลวิกลกลายเปนชายดอน ราษฎรจะรอนแรมสุขทุกเดือนป

ดวยกรรมแหงสัตยวิบัติเปน ไมเคยเห็นก็ไดเห็นไปถวนถ่ี น้ํากลางขุนขันคือมนตรี จะย่ํายีบีฑาประชาชน จะรุกรานแกไพรใชระดม คิดขี่ขมเอาทรัพยอยูสับสน ในเดือนนอกเดือนใชเปอนปน สุดทนจะทานดวยการรุม การหลวงแลวก็ใหทําการนาย พวกไพรราษฎรพลัดพลายเขาซองสุม จะหลบลี้หนีหนาเขาปาชุม ประคองคุมพวกเข็ญคอยเย็นใจ

คํากลอนพุทธทํานาย ขอที ่๑๐. ฝนตกไมทั่วฟา

(ขาวสุกไมทั่ว)

หนึ่งฝนวาคนหนึ่งนั่งหุงขาว หมอเดียวเลาหลากลนพนวิสัย บางดิบบางสุกคลุกระคนปนกันไป บางเปยกบางไหมไมมีดี พระแยมโอษฐโปรดพุทธฎีกา วาเทพารักบุรีศรี พระเสื้อเมืองทรงเมืองเรืองฤทธี ประเพณีพลาดเพลี่ยงไมเที่ยงทัด เทวันอันรักษาพระศาสนา จะรักษาแตคนที่อาสัตย ผูมีศีลก็จะเสียศีลวัตร มิตรรักจะตดัความรักตน ประชาราษฎรจะอาพาธเพราะความไข เกิดมรณภัยทุกแหงหน ประเพณีปเดือนก็เปอนปน ฤดูฝนหนาวรอนก็ผอนไป

คํากลอนพุทธทํานาย ขอที่ ๑๑. นักบวชกับศาสนา

(ขายแกนจันทนแลกเปรียงเนา)

หนึ่งฝนเห็นวาแกนจันทนแดง ราคาแพงเลิศลํ้าในต่ําใต ชายเขลาเอามาไมแจงใจ จะเอาไปแลกนมโคเสียงายดาย ทรงพุทธทํานายภปิรายโปรด ภายหนาโสดหมูสงฆสิ้นทั้งหลาย จะแนะนําพระธรรมอันเพริศพราย เที่ยวเรขายแลกทรัพยมาซื้อกิน ไมอดสดููรายละอายบาป นิยมหยาบเอื้อมอาจประมาทหมิ่น กอกรรมทําตนใหมลทิน เหมือนหนึ่งกินยาตายไมหมายเปน

คํากลอนพุทธทํานาย ขอที่ ๑๒. ความเท็จเปนเงนิทอง

(น้ําเตาเปลาจมน้ํา)

ฝนหนึ่งเลาเห็นน้ําเตาจมชล ดูวิกลไมเคยประสบเห็น พุทธบรรหารวานานไปจะเกิดเปน ที่ขอเข็ญของสัตววิบัติมี คือนักปราชญรูธรรมจะต่ําตอย พาลาลอยเฟองฟูชูศักดิ์ศรี ฝูงพาศาตระกูลประยูรมี จะลับล้ีเสื่อมสูญประยูรยศ คนพาลจะรานเริงบันเทิงหนา เจรจาผิดธรรมไปจนหมด ใครปากปลิ้นล้ินลมเปนคมคด รูโปปดกลอกกลับจึงนับกัน

คํากลอนพุทธทํานาย ขอที่ ๑๓. ผูดีเดินตรอก

(ศิลา [หิน] ลอยน้ํา)

หนึ่งฝนวาศิลานัน้ลอยน้ํา ประหลาดล้ําหลากใจที่ในฝน พระทรงญาณบรรหารใหเห็นพลัน ภายหนานัน้ผูมีศักดิ์จะรักพาล จะยกยองหมูทรชาติอันต่ําชา เปนเอกอัครเสนาในสถาน ใหยศศักดิ์สืบสายเปนนายการ ไดทวงทีพวกพาลสําราญใจ

คํากลอนพุทธทํานาย ขอที่ ๑๔. กามคุณครองแผนดิน

(เขียดขยอกงูเหา)

หนึ่งฝนวากบขบงูราย กัดตายแลวลวงกินจนสิ้นไส พระแยมโอษฐโปรดตรัสภิปรายไป ภายหนาไซรหญิงพาลจะรานชาย จะขมขี่ดวยลมล้ินใหผัวกลัว จะใชผัวเทียมทาสดังมาดหมาย ผัวสมานน้ําใจมิไดระคาย หญิงกลับรายยิ่งลามคํารามรน

คํากลอนพุทธทํานาย ขอที่ ๑๕. เจากับไพร (หงสทองแวดลอมเปนบริวารกา)

หนึ่งฝนวาพระยาเหมราช เขาปนฝูงกากาจนาฉงน เคารพนบนอบแลวยอมตน เขาระคนคบคากับกาพาล สมเด็จพระสรรเพ็ชญโมลีโลก จึงเผยพุทธวาทีทรงบรรหาร วาผูดีมีตระกูลจะกันดาร คนพาลย่ํายีผูปรีชา สันดานทาสต่ําตอยจะไดด ีจะขมขี่ผูมีซึ่งพงศา คนปราชญจะหลีกกลัววาจา พวกพาลาไดทีไมมีอาย

คํากลอนพุทธทํานาย ขอที่ ๑๖. คนในอยากออก คนนอกอยากเขา

(แกะไลจับเสือ)

หนึ่งฝนวาเนื้อนัน้ไลเสือ พยัคฆเบื่อเบือนหนาเขาปาใหญ จะมีพุทธบรรหารประทานไว วาสานุศิษยไซรจะสูครู จะหักหาญผูใหญใหเปนนอย สําทับถอยขี่ขมควรขู ยกกายประกวดอวดอางรู จะลบหลูลูธรรมดวยคําพาล พระทรงศีลบริสุทธ์ิจะทรุดเศรา ผูเปนเจาหลีกล้ีจากถิ่นฐาน ซึ่งบพิตรนิมิตรสิบหกประการ ไมมีเหตุเภทพาลในพระองค จะไดแกโลกทั้งหลายในภายหนา วิจารณาจําไวอยาลืมหลง จะเสื่อมสูญเมธีกวีวงศ และพงศเผาประยูรตระกูลพราหมณ

จะเฟองฟูแตพวกนิยมหยาบ แบกบาปหาบนรกไวเต็มหาม กงกรรมก็จะนําสนองตาม ลงหนังสุนัขแลวถามเมื่อยามตาย พระไตรรัตนจะวิบตัิมัวหมอง ไมแผวผองรัศมีวิเชียรฉาย ศักราชคํารบสองพันปลาย จะตองพุทธทํานายไวแนเอย ฯ

(ทั้งหมดนี้เปนคํากลอนทีโ่บราณาจารยแตงในพระบาลีเกี่ยวกับคําพยากรณลักษณะพระสุบินนิมิต ๑๖ ขอ)