การออกแบบตัดเย็บ : สีสันผ้ามัดย้อมcai.oas.psu.ac.th/~badul/55/26.pdf · 2.4 องค์ประกอบศิลป์

การออกแบบตดเยบ : สสนผามดยอม

นางสาวอารนา แซ

ศลปนพนธฉบบน เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรศกษาศาสตรบณฑต สาขาวชาศลปศกษา แผนกวชาศลปศกษา ภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน ปการศกษา 2559

ก

หวขอศลปนพนธ การออกแบบตดเยบ : สสนผามดยอม ชอนกศกษา นางสาวอารนา แซ สาขาวชา ศลปศกษา อาจารยทปรกษา ผชวยศาสตราจารย ดร. อศวน ศลปเมธากล ปการศกษา 2559 คณะกรรมการตรวจสอบศลปนพนธเหนสมควรใหศลปนพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรศกษาศาสตรบณฑต สาขาวชาศลปศกษา แผนกวชาศลปศกษา ภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน คณะกรรมการตรวจสอบศลปนพนธ

...........................................................................ประธานกรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร. อมพร ศลปเมธากล)

.........................................................................................กรรมการ

(รองศาสตราจารยวฒ วฒนสน)

.........................................................................................กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร. อศวน ศลปเมธากล)

.........................................................................................กรรมการ

(ผชวยศาสตราจารยชยวฒน ผดงพงษ)

.........................................................................................กรรมการ (อาจารยประทป สวรรณโร)

.........................................................................................กรรมการ

(อาจารยรซณ ซสารอ)

อนมตเมอวนท.................เดอน..................................................พ.ศ....................

ข

บทคดยอ

การจดท าศลปนพนธครงนมวตถประสงคเพอศกษา ผามดยอม เชน ลวดลาย ส ชนดผา การออกแบบลายททนสมย จนถงการจดองคประกอบศลปและเปนการน าความรทไดจากการศกษาทางศลปะ สรางสรรคผลงานโดยใชเทคนคการออกแบบตดเยบแฟชน

ผลการศกษาสรปวา แฟชนผามดยอม ซงผามดยอมนนมสสนทหลากหลายและสวยงาม และแตละผามดยอมนนมลวดลายทแตกตางกน และการจดวางแบบลายของผานนมความเดนทแปลก เปนการน าความหลากหลายของผาเหลานมาสรางสรรคเปนผลงานศลปะทมคณคาและมความคดสรางสรรคอกรปแบบหนง เปนซงน าผามดยอมทมลวดลายสมบรณแลวมาออกแบบเสอผาทเราตองการ และเลอกผาพนสทเขากบลายผามดยอม ซงมความเปนอสระในการน ามาท าในรปแบบของผลงานศลปะ เรองของการน าเอาความรสกนกคดของผสรางผลงานศลปะทแสดงใหเหนถงผลงานทสรางสรรค มความสวยงาม และมความถกตองตามหลกการจดองคประกอบศลป

การออกแบบตดเยบ เปนงานศลปะทมขนตอนยงยากพอสมควร แตเปนการทตองท าตามแบบ กถอไดวาเปนศลปะอกรปแบบหนงทมความคดสรางสรรค และมความแปลกใหม เหมาะทจะน ามาท าผลงานผามดยอม น ามาจดองคประกอบศลปใหมความสวยงาม ซงเปนผลงานทมคณคา มความสรางสรรคและแปลกใหม การศกษาครงนเปนการศกษาเรอง “สสนผามดยอม” เพอทจะมงเนนใหเกดความคดสรางสรรคในการใชวสดท าผลงานศลปะ และสามารถน าไปประยกตใหเกดเปนผลงานศลปะทสรางสรรคในตอๆไป

การสรางสรรคชดผามดยอมของงาน ชนท 1 ชนท 2 และชนท 3 ในชอผลงาน “สสนผามดยอม” โดยใชเทคนคการออกแบบตกเยบ ไดเหนถงการน าผามกยอมโทนสรอน โทนสเยน มาออกแบบเสอผามการผสมผสานของผาแตละชนดใหเขากน มความแปลกใหม สวยงามในแบบของผสรางสรรค และสามารถน ามาเผยแพรถงความสวยงามของสและลวดของผามดยอมไดอยางมเอกลกษณ

ค

กตตกรรมประกาศ

ศลปนพนธเรอง การออกแบบตดเยบ : สสนผามดยอม จะส าเรจลลวงไมไดถาไมไดรบการชวยเหลอจากผชวยศาสตราจารย ดร.อศวน ศลปเมธากล เปนอาจารยทชวยใหค าปรกษา ชวยแกไขปญหาตาง ๆ เกยวกบโครงงาน ตลอดจนเออเฟอสถานท วสดอปกรณและออกแบบผลงานและอาจารยทสอนในรายวชาอก 5 ทาน คอ 1. ผชวยศาสตราจารย ดร.อมพร ศลปะเมธากล 2. รองศาสตราจารยวฒ วฒนสน 3. อาจารยประทป สวรรณโร 4. ผชวยศาสตราจารยชยวฒน ผดงพงษ 5. อาจารยรซณ ซสารอ ขอขอบคณอาจารยทกทานทสอนใหความรเกยวกบการท าศลปนพนธและท าใหผลงานส าเรจและสมบรณ

ขอบคณผปกครองทสนบสนน เปนก าลงใจใหและคาใชจายในการท าศลปะนพนธครงน และขอบคณนา นองๆ ทใหก าลงใจและสนบสนนคาใชจายและขอบคณเพอนๆทชวยเหลอ พาไปหาผารานตางๆ ผจดท าขอขอบคณทานทมสวนเกยวของไว ณ โอกาสน

นางสาวอารนา แซ

ผจดท า

ง

สารบญ

เรอง หนา

หนาอนมต ก บทคดยอ ข กตตกรรมประกาศ ค สารบญ ง สารบญภาพ ฉ บทท 1 บทน า 1.หลกการและเหตผล วตถประสงค 2 ขอบเขตของการศกษา 2 นยามค าศพท 3 วธการด าเนนงาน 3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 4 บทท 2 เอกสารทเกยวของ

ประวต 6 1.1.2 ประโยชน/คณคา 9 วสดและเทคนคทางศลปะ 12 คณสมบตของวสด 14 2.2 หลกการออกแบบเสอผา 16 2.3 การตดเยบ 19

2.4 องคประกอบศลป 22 บทท 3 วธด าเนนการสรางสรรคผลงาน

3.1 ขอบเขตการสรางสรรคงาน 3.2 แผนการด าเนนการศกษาคนควา 31 3.3 กระบวนการสรางสรรคผลงาน 32 3.4 แนวความคดในการสรางสรรคงาน 36 3.5 วสดอปกรณ 37 3.6 ขนตอนในการสรางสรรคผลงาน 37

บทท 4 การวเคราะหผลงานสรางสรรค การวเคราะหผลงานสรางสรรคชนท 1 การวเคราะหผลงานสรางสรรคชนท 2 43 การวเคราะหผลงานสรางสรรคชนท 3 45 บทท 5 สรปผล ปญหาและขอเสนอแนะ ปญหา/ขอเสนอแนะ 48

จ

สารบญตอ เรอง หนา บรรณานกรม 49 ประวตผเขยน 50 ภาคผนวก

ภาคผนวก ก การสรางและพฒนาแผนจดการเรยนร ภาคผนวก ข ภาพกจกรรมการแสดงนทรรศการศลปนพนธ

ฉ

สารบญภาพ

ภาพประกอบ หนา ภาพประกอบท 2.1 ผามดยอม 6 ภาพประกอบท 2.2 ตวอยางผามดยอม 9 ภาพประกอบท 2.3 การเนา 19 ภาพประกอบท 3.1 ขอมลรปภาพลวดผามดยอมชนดตางๆ 32 ภาพประกอบท 3.2 ตวอยาง sketch 1 33 ภาพประกอบท 3.3 ตวอยาง sketch 2 33 ภาพประกอบท 3.4 ตวอยาง sketch 3 34 ภาพประกอบท 3.5 ตวอยาง sketch 4 34 ภาพประกอบท 3.6 แบบรางผลงานชนท 1 35 ภาพประกอบท 3.7 แบบรางผลงานชนท 2 35 ภาพประกอบท 3.8 แบบรางผลงานชนท 3 36 ภาพประกอบท 3.9 แบบรางท 1 37 ภาพประกอบท 3.10 แบบรางท 2 38 ภาพประกอบท 3.11 แบบรางท 3 38 ภาพประกอบท 3.12 ตวอยางผาปาเตะทจะตดเยบ 39 ภาพประกอบท 3.13 ท าแพทเทรนเสอ กระโปรง 39 ภาพประกอบท 3.14 ตดเยบ 40 ภาพประกอบท 3.15 เสอทเสรจสมบรณ 40 ภาพประกอบท 4.1 ผลงานศลปนพนธชนท 1 41 ภาพประกอบท 4.2 ผลงานศลปนพนธชนท 2 43 ภาพประกอบท 4.3 ผลงานศลปนพนธชนท 3 45

.

บทท 1

บทน า

1. หลกการและเหตผล

ผามดยอม (tie-dye) เปนการน าผาทอสพนมามดยอมใหเกดลาย ความหมายของค าวามดยอมบงชความเปนลกษณะเฉพาะของเทคนคการท า มดยอมมประวตความเปนมายาวนาน การเรยนรการถายทอดและด ารงอยขอมดยอมไดแปรเปลยนไปตามกาลเวลา รวมทงปจจยอนอกหลายประการทมผลกระทบตอการสรางสรรครปแบบของผลตภณฑ มดยอม เปนการน าผามามดดวยวสดตางๆแลวน าไปยอมส ดวยวธการกนสดวยวสดบางอยาง เชน ยางรด เชอก หมดปกผา ตวหนบกระดาษ หรอการเยบ ซงจะชวยกนไมใหสแทรกซมลงไป การออกแบบการกนสขนอยกบวสดทใช นอกจากนนผลการออกแบบยงขนอยกบปรมาณสยอมและการแทรกซมของสในผนผามดดวย

ผา เปนหนงในปจจยสทจ าเปนของมนษย คอ อาหาร ทอย เครองนงหม และยารกษาโรค ทกคนตองใชผาเปนเครองนงหม และเปนอาภรณประดบกาย ท าใหผาของแตละชาตแตละภาษา มเรองราวของตนเองเปนการเฉพาะ ผาทกเสนสทกลายจะอธบายวฒนธรรมของตนในถนนนไดในหลายมต ไมวาจะเปนภมศาสตร ประวตศาสตร สงคม เศรษฐกจ ภมปญญา ฯลฯ ลวนมค าตอบอยในผา ลวดลายและเรองราวทถายทอดผานผนผา นอกจากเปนการเพมพนททางวฒนธรรมในมตทหลากหลายแลว ผามดยอมนกยงเปนพลงขบเคลอนทางเศรษฐกจ และทส าคญมากในพนทจงหวดชายแดนใต

ผามดยอม หมายถง การท าใหผาเกดรอยดาง โดยใชเทคนคการท าลายโดยการมด การพบ การเยบ และใชอปกรณอนๆใหเปนลวดลายตามทตองการ การท าผามดยอมอาจเรมเกดขนโดยไมไดตงใจของคนสมยโบราณ โดยนกมานษยวทยาสนนษฐานวา อาจมแนวคดจากการฟอกสออกดวยแสงอาทตยโดยบงเอญ ซงหลกฐานความรทพอจะเชอถอไดแสดงใหเหนวา ประเทศในยคแรกๆ ทมการมดยอมผาคอ อนเดย จน ญปน อนโดนเซย และแอฟรกา

ปจจบนวฒนธรรมการใชผาของชาวบานในพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต มความหลากหลายทางวฒนธรรม ผสมผสานกนทงไทยพทธ ไทยมสลม ไทยเชอสายจน ท าใหพนทมผาหลายประเภทขน หนงในนนคอ ผามดยอม การน าผาลายนมาตอยอดอกครง เพอออกแบบการตดเยบเครองแตงกาย ดวยจดเดนของผามดยอมทการออกแบบลายบนผาดวยกรรมวธกนสยอมทเกดจากจนตนาการของผสรางสรรค

2

ดงนนผวจยเหนวาการศกษาคนควา ผามดยอมนน สามารถสรางสรรคผลงานศลปะในรปแบบของงานออกแบบสรางสรรคไดอยางมคณคา มรปแบบและเทคนคความสวยงามทแตกตางกนไปตามแตละประเทศ ซงอาจขนอยกบวฒนธรรมของแตละชาต ชวงเวลาในการคนพบ หรอสภาพแวดลอมตางๆ ทเปนวตถดบในการท าผามดยอม แตสงทเหมอนกนของผามดยอมในทกชนชาตและทกๆ วฒนธรรมนนกคอ การพยายามพฒนาสรางสรรคผลงานใหมๆ ใหสวยงามและเจรญรงเรองอยเสมอ เพอเปนการอนรกษวฒนธรรมดงเดมใหคงอยตอไปในอนาคต

วตถประสงคของการวจย

1.เพอศกษาความรทวไปของผามดยอม

2.เพอศกษาความรทวไปเกยวกบ งานการออกแบบตดเยบเสอผา

3.เพอสรางสรรคผลงานออกแบบเสอผา หวขอ สสนผามดยอม

ขอบเขตการวจย

1.ขอบเขตดานพนท

ศกษาผามดยอมจาก มดยอม ครดา ปตตาน

2.ขอบเขตดานเนอหา

2.1 ความรเกยวกบผามดยอม

2.1.1 ประวตความเปนมาของผามดยอม

2.1.2 ลกษณะผามดยอม

2.1.3 วธการท าผามดยอม

2.2 ความรเบองตนทางศลปะ

2.2.1 ความมายศลปะ

3

2.2.2 ลกษณะงานศลปะ

2.2.3 องคประกอบศลป

2.3 ออกแบบงานสรางสรรค

2.3.1 ความรทวไปเกยวกบงานออกแบบ

2.3.2 ออกแบบเสอผา

3.ขอบเขตดานการปฏบตงาน

สรางสรรคผลงานออกแบบ เทคนคตดเยบ หวขอ สสนผามดยอม 3 ชด

3.1 ผลงานศลปะนพนธ ชดท 1 ชอผลงาน สสนผามดยอม 1



นยามศพทเฉพาะ

“แฟชน” หมายถง แฟชนหมายถงความรสกของแตละคนทแสดงออกผานมาในรปของการแตงกายและกขนอยกบ ยคสมย,สภาพแวดลอม,ฤดกาล เปนตวก าหนดใหคนแตละยคสมยมความแตกตางกนจนออกมาเปนแฟชนในยคนนๆ

“ผามดยอม” คอ การน าผามามดดวยวสดตางๆแลวน าไปยอมส โดยใชวธการกนสดวยวสดบางอยางเชน ยางรด เชอก หมดปกผา ตวหนบกระดาษ หรอการเยบ

วธการด าเนนงาน

1.ส ารวจและเกบรวบรวมขอมลทเกยวของ โดยการส ารวจและศกษาเอกสารทใหความรพนฐานเกยวกบผามดยอม จากแหลงขอมลตางๆ

2.เรยบเรยง ตามล าดบเนอ และความส าคญ

3.วางแผนการออกแบบ ผลงานศลปะนพนธทลกษณะในรปแบบ ออกแบบการตดเยบเสอผา “สสนผามดยอม”ตามล าดบขนตอนดงน

1.1จดท าแบบราง (สเกตช)

4

1.2 เตรยมวสดอปกรณ

1.3 ลงมอปฏบต สรางสรรคผลงานออกแบบเสอผา

1.4 ปรบแตงแกไขเพมเตมใหผลงานมความสมบรณ

4. ลงมอท าศลปะนพนธ โดยน าเนอหาทรวบรวมจดท าเปนหวขอ และบทท 1 ถงบทท 5

5. ส ารวจความถกตอง ตงแตบทท 1 ถงบทท 5

6. จดพมพศลปะนพนธ และเขาเลมฉบบสมบรณ

7. จดแสดงนทรรศการศลปะนพนธ

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.ไดศกษาความรทวไปเกยวกบผามดยอม

2.ไดศกษาความรเกยวกบงานออกแบบเสอผา

3.ไดสรางสรรคผลงานออกแบบเสอผา หวขอ สสนผามดยอม

บทท 2

เอกสารทเกยวของ

การศกษาคนควา เรอง การออกแบบตดเยบ ชด สสนผามดยอม ผวจยไดศกษาและล าดบ รวบรวมขอมลจากเอกสารทเกยวของดงน

1. สสนผามดยอม

1. 1 ประวตความเปนมาของการออกแบบตดเยบ ชด “สสนผามดยอม”

1.1.1 ทมาของการใชผา / ชนด

1.1.2 ประโยชน / คณคา

1.2 เอกลกษณของผามดยอม

1.2.1 รปราง / ลกษณะของผา

1.2.2 สสนลกษณะของผา

1.2.3 วสดและรปทรง

1.3 วธท าผามดยอม

1.3.1 วสดอปกรณ

1.3.2 เทคนค

2. การออกแบบการตดเยบ ชด “สสนผามดยอม”

2.1 วสด

2.2 หลกการออกแบบเสอผา

2.3 ขนตอน/เทคนค/วธการ

2.4 การตดเยบ

3. องคความรดวยศลปะ

6

3.1 เทคนคทางศลปะ

3.2 องคประกอบศลป

3.3 หลกการจดองคประกอบศลป

1. ความหมาย ผามดยอม

แฟชน เปนค าทมาจากภาษาองกฤษวา fashion ราชบณฑตยสถานไดใหความหมายของค านวา "สมยนยมหรอวธการทนยมกนทวไปชวระยะเวลาหนง" เปนการยอมรบจนเกดเปนคานยม มกระบวนการเกดภาษาใหม ซงเปนชวงเวลาหนงเทานน ซงแตกตางจากค าวา “ววฒนาการ” ททฤษฎของ ชารลสดารวนระบไววาววฒนาการ คอ การเปลยนแปลงทตองใชเวลายาวนานและสามารถถายทอดสงนนไปสลกหลานได โดยมากแลวค าวาแฟชน มกมความหมายเกยวกบการแตงตว

ภาพประกอบท 2.1 แสดงภาพผามดยอม

ทมา : https://www.google.co.th/search

ประวต

เสอผาเครองนงหมเปน 1 ในปจจย 4 ทมนษยตองการในการด ารงชวตเพอปกปดรางกายและใหความอบอน ความเจรญของมนษยท าใหเสอผาและเครองแตงกายเปลยนแปลงไปตามยคสมย เสอผายงบงบอกถงลกษณะของผสวมใสไดดวย เชน ฐานะ, เชอชาต, ฯลฯ

7

การพฒนาของแฟชนในแตละยคสมยแตกตางกนมาก ขนอยกบปจจยหลายๆอยาง เชน การเมอง, เศรษฐกจ, ภมอากาศ, ฯลฯ ในศตวรรษท 20 แฟชนโลกเปลยนแปลงไปอยางเหนไดชดเจน โดยเฉพาะป ค.ศ. 1920 - 1930 หรอเรยกวายค แฟลปเปอร (Flapper) ผหญงสวมกระโปรงสนเปนครงแรก และหลงสงครามโลกครงท 2 ในสภาวะเศรษฐกจตกต า ผหญงตองออกจากบานเพอท างานหาเลยงชพ ดงนนเสอผาทสวมใสยอมเปลยนไปเพอเออประโยชนในผสวมใสมากขน กางเกงจงเปนทนยม ตงแตยคแฟลปเปอรเปนตนมา แฟชนของโลกไดกาวเขาสความเปนสากล เพราะการตดตอสอสารของโลกตะวนตกและตะวนออกเปนไดเปดกวางมากขน มการไปมาหาสกน แฟชนของโลกตะวนตกจงเขามามบทบาทกบโลกตะวนออก เชน คนไทยรณรงคใหสวมหมวก หรอ ผหญงไทยเลกสวมโจงกะเบน เพอความเปนสากล

ลกษณะหรอแบบแผนของเสอผาเครองแตงกายของแตละยคสมย เรยกวา สไตล (Style) แตละคนมสไตลการแตงตวไมเหมอนกน เชน บางคนชอบแตงตวสไตล พงค (Punk) หรอเดกสาวๆชอบสไตลเซกซ ทฝรงเรยกวา ราซ (Racy or Provocative) สวนค าวา เทรนด (Trend) คอ แฟชนลาสด ทก าลงเปนทนยม

สไตลการแตงตวสามารถจ าแนกไดเปนประเภทนบไมถวน ตอไปนเปนสไตลเดนๆ หลกๆ ทเปนทนยมในอดตจนปจจบน บางสไตลถอวาลาสมยไปแลวในปจจบน บางสไตลถอวาเปนคลาสสค เพราะแตงเมอไร กไมถกมองวาเชยหรอตกรน อยางไรกตามยงมบางสไตลทเคยลาสมยไปแลวอาจเวยนกลบมาเทรนดอกครง

ผามดยอม

1.2 ประวตความเปนมาของผามดยอม

ผามดยอมมก าหนดในเอเชย และแพรกระจายลงไปทางใตของอนเดยหมเกาะมลาย ไปถงแอฟรกา รวมทงแพรกระจายตามเสนทางคาราน นกมานษยวทยาขดพบเศษผาโบราณบนทางสายไหม (Slik Road) ซงเปนเสนทางการคาจากจนไปสอกถนหนง กรรมวธการยอมยงคงปรากฏในมณฑลเสฉวนและยนาน ทางใตของจน โดยสวยใหญยอมดวยสน าเงนลายรป ปลา ดอกบว นก ผเสอ และสงโตโดยใชวธเยบเนา (tritik) แตกอนมดยอมเฉพาะผาไหม และเรมใชผาฝายในศตวรรษท 16 การตกแตงลวดลายพเศษแตกตางกนไปตามแตละทและมการตงชอลายตางกนไป เชน เกยวโบร เปนมดยอมบนผาไหมจากเมองโตเกยว โดยวางลวดลายบนแถบส ยกาตะชโบร เปนมดยอมสน า เงนบนผาฝายวางลายใหญๆกระจายทวทงผน เปนตน (วชย ไลละวทยมงคล ม.ป.ป.: 99-101)

8

เมอยอมไปศกษาการท ามดยอมสมยโบราณ จะพบวาบรรพบรษมนษยใชเทคนคการมดยอมรวมกบการใชลกปด เปลอกหอย และศลปะอนๆ ในการตกแตงผนผา หากยอนดเรองราวทกลาวไวในคมภรไบเบลฉบบครสตธรรมเดม จะพบขอเขยนทกลาววา “โยเซฟ บตรชายของยากอบ มเสอคลมยาวทงดงาม หลากสจนท าใหพชายของเขารสกอจฉา” เรอราวนชน าใหคดวาเสอทกลาวถงเปนเสอคลมยาวลายมดยอม (Gleser 1999: 22) หากเปนเชนนนกอาจแสดงใหเหนวา มดยอมเปนเทคนคการตกแตงผาทเกาแก 2,000 ป และเปนภมปญญาของชาวตะวนออก

จารตนยมในกระบวนการดนสยอมรวมทงการมด การท าปม การผก หรอการเยบปกบนผนผา กอนน าไปจมสยอม เปนปญญานกคดทคนเอเชยตะวนออกรเรมแมจะมการตความทขดแยงกนอย แตการสบคนตก าเนดแทจรงของการท ามดยอมไมใชสงส าคญ หลกฐานทคนพบและเชอถอไดคอขอมลเกยวกบความรในระยะตนของกระบวนการท ามดยอมในอนเดย จน ญปน ชวา และบาหล หลายภมภาคในแอฟรกามเทคนคการยอมสเฉพาะซงเหนไดจากงานสงทอ ทมการออกแบบลวดลายผดแผกจากสงทอในเอเชย นอกจากนยงพบเศษผาโบราณในเปรและพบการถายทอดองคความรการท ามดยอมจากเปรไปยงแมกซโกและภมภาคตวนตกเฉยงใตของทวป ซงยนยนวาการกระท ามดยอมเกดขนและแพรกระจายเปนวงกวาง โดยเฉพาะอารยธรมตะวนออกซงนกมนยวทยาพบตนแบบการกนสผาอยางงายในวฒนธรรมดงเดมแทบมกวฒนธรรม รปแบบพนฐานของลายมดยอมอยางงายในวฒนธรรมดงเดมแทบทกวฒนธรรม รปแบบพนฐานของลายมดยอมเปนมดรปวงกลมเลก โดยเฉพาะสงทอจากอนเดย ซดาน บางพนทของแอฟรกา และโมรอกโก ถาเปนพนใหญจะใชวธการพบผาแลวผกเปนเปนการพบจากจดหนงใหบรรจบกบอกจดหนง แลวมดใหแนน เชน การพบผาเปนรปวงกลม สเหลยม แลเรขาคณต( CBelfer1999 : 88-90)

โดยสรป การท ามดยอมนนพบไดในวฒนธรรมดงเดมแทบทกวฒนธรรมดงเดมแทบทกวฒนธรรมแตโดดเดนในอารยธรรมตะวนออก มหลกฐานการท ามดยอมทางตอนใตของอนเดย กอนจะแพรเขาสเกาะมลายและแอฟรกา ตามเสนสายไหมทกองสายไหมทกองคาราวานขนสงทอจากจน สเปอรเซย และในญปน ลวดลายมดยอมยอมจากแอปฟรกาแตกตางจากลวดลายมดยอมในเอเชย และในญปน ลวดลายมดยอมจากไดถายทอดองคความรมาท ามดยอมไปสแมกซโกและตะวนตกเฉยงใตของทวป ประเทศทมการท ามดยอมโดเดนในระดบโลก ไดแก ญปน อนเดย แอฟรกา และอเมรกา โดยอารยธรรมทมผลตอการสรางสรรคผลงานทตางกน(ศศธร ศรทองกล. (2556). มดยอม. กรงเทพฯ : เอมไอเอส.)

9

1.1.2 ประโยชน / คณคา

การประยกตใช

ใชท าผานง หรอตดเปนเครองแตงกาย เชน ชดท างาน ชดนอน เสอคลมอาบน า กางเกงหรอกระโปรงแบบล าลอง เสอแบบตางๆ นอกจากนยงท าผาปโต๏ะ ผาเชดปาก ผารองจาน ผาพนคอ ผาโพกศรษะ

1.3 เอกลกษณของผามดยอม

1.3.1 รปราง / ลกษณะของผา

ผามดยอม ถอเปนผาทมลกษณะเดน คอเปนการน าผาทอสพนมามดยอมใหเกดลาย ความหมายของค าวามดยอมบงชความเปนลกษณะเฉพาะของเทคนคการท า มดยอมมประวตความเปนมายาวนาน การเรยนรการถายทอดและด ารงอยขอมดยอมไดแปรเปลยนไปตามกาลเวลา รวมทงปจจยอนอกหลายประการทมผลกระทบตอการสรางสรรครปแบบของผลตภณฑ มดยอม เปนการน าผามามดดวยวสดตางๆแลวน าไปยอมส ดวยวธการกนสดวยวสดบางอยาง เชน ยางรด เชอก หมดปกผา ตวหนบกระดาษ หรอการเยบ ซงจะชวยกนไมใหสแทรกซมลงไป การออกแบบการกนสขนอยกบวสดทใช นอกจากนนผลการออกแบบยงขนอยกบปรมาณสยอมและการแทรกซมของสในผนผามด สมผสไดถงความนมนวลของลายผา

1.3.2 สสนลกษณะของผา

ภาพประกอบท 2.2 แสดงภาพตวอยางผามดยอม


10

1.3.3วตถและรปทรง

ลกษณะวตถ หมายถง โครงสรางของวตถตางๆหรอวตถทมลกษณะตางๆทน าเสนอในผลงานศลปะในรปแบบของความมองเหนจรงของวตถ และมรปทรงอนสวยงามและไมสวยงามแตกตางกนไป สรางรปทรงเปนจดเดนของผลงานศลปะในลกษณะวตถและรปทรง เชน ลกษณะวตถและรปทรงของวฒนธรรมทองถน ลกษณะวตถและรปทรงของเทคโนโลย ลกษณะวตถและรปทรงของวฒนธรรมสงคมเมองและชนบท เปนตน

รปทรง (Form ) กมความส าคญ คนสวนมากมกจะมองขามคณคาของรปทรงไปเสย รปทรงแฝงอยภายใน ประกอบกนเปนเรองราวท าใหเกดเปนศลปะขน เรารเรองวาเปนเรองศาสนา โบราณ นยาย เปนตน การแสดงลลาของรปทรง รปทรงเปลยนแปลงอยเสมอ

รปทรง คอสงทมองเหนไดในทศนศลป เปนสวนทศลปนสรางขนจากจนตนาการ ประสานกนอยางมเอกภาพ รปทรงใหความพอใจตอความรสกสมผส ปญญาความคดภายในเปนสญลกษณใหแกอารมณ ความรสก ในเนอหาหรอเรองราว ตามจนตนาการของผสรางสรรคศลปะ2 มต หรอ 3 มต

2.การบรณาการรปทรง เปนการพฒนาจากรปทรงเดมทผสรางสรรคตามรปแบบเดม กวางและยาวสองมต กวาง ยาวและสงในลกษณะสามมต เปลยนแปลงลกษณะรปทรงอสระ มเสรภาพในการก าหนดรปทรงไดอยางเสรทมลกษณะทแตกตางกน จากการทมองเหนรปทรงดวยสายตา มาสรางสรรคผลงานศลปะในลกษณะไมเหมอนจรง ตามจนตนาการของผสรางสรรค ผลงานศลปะของผสรางเองเปนผก าหนดใหเกดรปทรงขนในผลงานศลปะนน

3. การใชวสดปะตด หมายถงสอทเปนวสดมาปะตดบนระนาบรองรบ อาจจะเปน 2มตหรอ 3มต บนผลงานศลปะ เรยกวาภาพปะตดหรออาจจะผสมผสานกบสออนๆ เรยกวา ศลปะสอประสม

ในการสรางสรรคสอประสม หากการสรางสรรคนนเปนการผสมผสานของวสดบนระนาบรองรบ มต เรยกวาภาพปะตด แตถาเปนการผสมผสานกนดวยวสดสามมตและกอใหเกดเปนลกษณะรปแบบสามมตขน จะใหตงได หรออยในลกษณะใดกตาม กเรยกผลงานนนวา การสรางสรรคโครงสรางดวยวสด(Construction)

จากการน าเอาวสดมาปะตดผสมผสานใหเขากบการระบายส เปนการสะทอนใหเหนวธคดตอสอวสดปะตด การเลอกสรรวสดทมคณลกษณะตางกนมารวมกนในทเดยวกน จนเกดเปนการสรางสรรคผลงานศลปะทตางไปจากอดต กลวธการปะตดไมไดเปนแตเพยงในการเลอกวสดในการสรางสรรคศลปะไดหลากหลายมากขนเทานน หากมสวนชวยผลกดนในการสรางสรรคผลงานศลปะ

11

ในอดตใหไดมโอกาสกาวออกจากเงอนไข ทศนคตทางชางไปสกระบวนการทางความคดมากขนและน าไปสผลงานศลปะสอประสม

4. การสรางพนภาพสจดไดวาเปนสวนส าคญของงานศลปะ เพราะสเปนสวนหนงของการสรางสรรคผลงานศลปะทมผลเกยวพนกบองคประกอบทกอยางของผลงานศลปะ อกทงยงมอทธพลแสดงออกภายใน กอใหเกดอารมณและความรสกตางๆของศลปน สใชแทนค าในสงตางๆได สใหความรสกสวยงามและไมสวยงาม สใหความกลมกลนและตดกนอยางรนแรง โดยศลปนก าหนดสและแทนคาลงไปในผลงานศลปะของเขาเหลานนสะทอนภาพมาสสาธารณชนในการสรางพนภาพดวยส

5. กลวธระบายส ซงปรากฏในผลงานศลปะสอประสมของ กมล ทศนาญชล ซงผลงานศลปะสอประสม สวนใหญใชสอะครลกระบาย หรอผสมกบวสดปะตดบนผลงานศลปะ เปนการระบายสดวยอารมณและความรสก แสดงพลงของสเปนสทสดใส ทงเทสและสาดสลงบนผลงานซอนทบกน ปรากฏรองรอยของสทชดเจน

6. วสดและสอความหมาย หมายถง การน าวตถมาสอความหมายในผลงานทศนศลปทสรางสรรคในรปแบบศลปะ สะทอนใหผชมไดรไดเหนของเนอหา หรอเรองราวทผสรางสรรคน าเสนอในผลงานศลปะ การแยกประเภทของวตถและสอความหมาย แยกได 3 ประเภท ดงน

1.ประเภทและลกษณะของวตถ ทน ามาใชในผลงานศลปะ อาจจะใชในประเภทลกษณะของวตถทน ามาใชในผลงานศลปะ อาจจะใชในประเภทลกษณะของวตถ ในอดตและปจจบน หรอแสดงวฒนธรรมของแตละทองถน และประเภทลกษณะของวตถเทคโนโลยททนสมย ประเภทวตถในธรรมชาตและสงแวดลอม เปนตน

2. การใชสอความหมายของวตถ ในผลงานศลปะจะใชวตถสอความหมายแสดงความเปนเรองราวเนอหาวฒนธรรม หรอแสดงความเปนมาในอดตและปจจบน เชน การสอความหมายแสดงความเปนวฒนธรรมตะวนออกและตะวนตก สอความหมายโดยใชวตถทองถน การสอความหมายวตถจากอดต หรอปจจบน โดยการน าเอาวตถจากอดตและปจจบนมาสอความหมายในผลงานศลปะ

3. ความสมพนธของเนอหาในงานศลปะ เนอหาเปนสวนประกอบหนงของงานศลปะ กลาวถงเรองราวในงานนนโดยวตถและสอความหมายเปนการบอกเรองราวหรอเนอหา ใหมความสมพนธกบผลงานศลปะ โดยใชวตถเปนสอเรองราวนน เชน สะทอนความเปนวฒนธรรม สะทอนความเปนอดต สะทอนความเปนปจจบนทมอยจรง โดยใชวตถในผลงานทศนศลปใหมความสมพนธของเนอหา (เกษม กอนทอง, 2549:26-81)

12

1.4 วสดและเทคนคทางศลปะ

1.4.1 วสดอปกรณ

1. ผาใยธรรมชาต

2. สยอม

3.เกลอเคมส าหรบยอมผา

4. ยางหรอเชอก

5. กรรไกรหรอคตเตอร

1.4.2 เทคนค

สวนเทคนคการท าผามดยอมกจะมวธการยอม 2 วธ คอ

1. มดยอมเทคนคการพบ

การมดยอมเทคนคการพบ (folding technique) เปนการกนสยอมทตองใชเทคนคการมดชวยเพอใหรอยพบนนยงคงอยระหวางการยอม บรเวณผาถกมกจะไมตดสยอม สวนทเปนรอยพบจะตดสยอมเลกนอย เมอรวมกนจงเปนลวดลายทสวยงาม ปญหาทพบคอหากรอยพบคลายออกไปกอนยอมเสรจ จะไมเกดลวดลาย เทคนคในพบแบงเปน 2 แบบ คอ เทคนคพนฐานและเทคนคซบซอน

1. การพบเทคนคพนฐาน หมายถงการพบอยางงายทเกดจากการพบผาเปนทบกลบไปกลบมา โดยเปนการทบทเทากน แลวใชเทคนคการมดเปนจงหวะแบบตางๆ เชน มดแถบแคบ กวาง ไขวในจงหวะทเทากนตามความตองการของนกออกแบบ ดงนนการวางแนวของผาเปนปจจยทท าใหทศทางของการเกดลวดลายตางกน

2.การพบเทคนคซบซอน หมายถง การพบทยากขน ซงสามารถเปลยนทศทางของลวดลายไดอยางไรขดจ ากด

2.มดยอมเทคนคการหนบ

การมดยอมเทคนคการหนบเปนวธกนสยอมดวยการพบผาและใชวสดบางอยางหนบ แทนทจะพบแลวมดหรอผก การพบตามแนวรปตางๆ พรอมกบเทคนคการหนบตางๆ เปนปจจยส าคญทท าใหเกดลวดลายบนผนผาแตกตางกนหลงจากพบแลว แทนทจะมดดวยยางรดหรอผกเชอก

13

ใหเปลยนมาใชตวหนบแทน แลวมดตวหนบเพอใหผาถกหนบแนนจนกนสออก เกดลวดลายทคมชด ลายทเกดจากการหนบสวนใหญจะมลกษณะเปนแถบกวางหรอแคบตามลกษณะของวสดทน ามาหนบ

2. แนวทางในการออกแบบผามดยอม

นกออกแบบควรค านงถงองคประกอบในการออกแบบ (Elementsof Design) องคประกอบหลกการออกแบบ (Principles of Design) องคประกอบหลกทตองค านงถงในการยอมลวดลาย ไดแก เสน รปราง พนทวาง และส

1. เสน หมายถง ลายเสนทเกดจากการใชเทคนคการมดดวยวสด เชน ยาง เชอก

2. รปราง หมายถง รปวงกลมทเกดจากการจบผาแลวมด

3. พนทวาง หมายถง ชองวางระหวางลวดลาย ชองวางระหวางลวดลายกบพนหลง และชองวางระหวางพนททตดสกบส

4. ส หมายถง พนหลงทเกดจากการยอมสบนผนผา

สวนหลกการจดองคประกอบของการออกแบบทส าคญ ไดแก จงหวะ และความสมดล

1.จงหวะ หมายถง ชองไฟระหวางลายกลมแตละวง มความกวาง ความแคบเปนระเบยบมากนอยเพยงใด และชองไฟระหวางแถบกวางมาก ปานกลาง และแคบเปนจงหวะจากใหญไปหาเลก

2. ความสมดลของลวดลายและพนทวาง หมายถง การทลวดลายทเกดขนมความลงตวพอดกบพนหลง เชน ผาผนใหญมดลายวกลมวงใหญหลายซอนกน งามมากกวาผาผนใหญแตมลายวงกลมเพยง 2-3 วง เวนพนทวางมากเกนไป

ลกษณะทมาของวสด

วสดทน ามาใชในงานศลปะ อาจแบงออกไดเปน 2 ทมาคอ

1. วสดจากธรรมชาต คอ วสดทเกดขนเองมใชเกดจากการสรางของมนษย วสดธรรมชาตจะมสสนพนผว รปลกษณ ทหลากหลายแตงตางกนออกไปตามคณสมบตทางกายภาพ เมอมนษยพบเหนและก าหนดชอเรยกทางกายภาพเหลานนเพอความเขาใจรวมกนวา ดน แร หน พช สตว โลหะ เปนตน และจากสงทปรากฏขนเองเหลาน มนษยมองเหนคณคาในคณสมบตทางกายภาพของวสด จงไดน ามาประยกตใชสรางสรรคใหมรปลกษณะทางกายภาพใหม โดยมความสวยงามเปน

14

จดมงหมายหลก รปลกษณะทถกสรางขนใหมความสวยงามเหลาน ถกก าหนดเรยกเพอความเขาใจรวมกนวา ศลปกรรม

2. วสดทมนษยสงเคราะหขน คอ วสดทเกดขนโดยมนษยเปนผก าหนดสราง ใหไดคณสมบตทางกายภาพคลายวสดธรรมชาต หรอไดคณสมบตทางกายภาพใหมตางจากวสดธรรมชาต เพอเออตอการใชประโยชนของมนษยเอง ในแวดวงศลปะอาจจ าแนกวสดสงเคราะหนออกเปน 2 ประเภท คอ วสดสงเคราะหเพอใชสรางสรรคงานศลปะโดยตรง เชน สชนดตางๆ กระดาษวาดเขยน ผาใบเขยนภาพ ขผง ปนพลาสเตอร ในงานประตมากรรม หมกพมพ เปนตน และวสดสงเคราะหทผลตขนเพอประโยชนตอการอน เชน ตอการด ารงชพของมนษยตออตสาหกรรม เปนตน วสดเหลาน เชน โลหะ พลาสตก กระจกไม กระดาษ โฟม ซเมนต เปนตน

คณสมบตของวสด

คณสมบตของวสด คอ ลกษณะเฉพาะของวสดทสามารถบอกใหเราทราบวา วสดนนเปนอะไร การน าวสดมาใชในงานลกษณะตางๆ จ าเปนตองทราบถงคณสมบตของวสด เพอใหไดวสดทเหมาะสมกบงานนนๆ คณสมบตของวสดโดยทวไปทตองพจารณา ไดแก

1.คณสมบตทางกายภาพ (Physical propertion ) หมายถง คณสมบตของวสดทเราสามารถสงเกตได โดยไมตองใชปฏกรยาเคม เชน สงเกตจากส กลน รส ความแขง ความหนาแนนสมพทธ ความถวงจ าเพาะ ความเหนยว การน าความรอนและไฟฟา จดเดอด จดหลอมเหลว ความหนด และการละลาย เปนตน

2.คณสมบตทางเคม (Chemical propertion ) เปนคณสมบตของวสดซงทราบไดโดยการสงเกตปฏกรยาของวสดเมอท าปฏกรยากบวสดอนๆ เชน การกดกรอน สวนผสม การเผาไหม เปนตน

3.คณสมบตทางความรสก เปนปฏกรยาทเกดขนจากการรบรคณสมบตทางกายภาพ หรอคณสมบตทางเคมของวสด เชน ความสวยงาม ความสดใส ความแปลกตา ความสบสน ความสดชน ความกลว เปนตน

หลกการพจารณาเลอกวสดเพอสรางงานศลปะ

การเลอกน าวสดใดมาประยกตใชสรางสรรคเปนงานศลปะ จะตองพจารณาถงคณสมบตทางกายภาพของวสดนนๆ ความเปนไปไดในทางเทคนคการด าเนนงาน คอ เลอกใชวสดทเหมาะสมกบสภาพรปแบบทตองการก าหนดสรางใหเกดคณคาทางดานความสวยงาม โดยอาจก าหนดแบงหลกในการพจารณาออกเปน3 ประการ คอ

15

1.พจารณาคณสมบตทางกายภาพของวสด วามสสน ลวดลาย รปราง พนผว เปนตน เปนอยางไร หากจะน ามาใชสรางสรรคเพอสอแทนเนอหาเรองราวตามก าหนดแลวจะมความเปนไปไดในทางเทคนควธการจดประกอบ ประยกตแปรสภาพมากนอยเพยงใด มความคงทนแขงแรงหรอไม

2. พจารณาคณสมบตทางความรสกของวตถ วาในสสน ลวดลาย รปราง รปทรง พนผว เปนตน ทปรากฏนนมความสวยงามแปลกตาหรอไม ซงความสวยงามนนอาจเปนคณสมบตทปรากฏทางกายภาพของวสด คอ มความโดดเดนสะดดตา หรอ ความสวยงามจะเกดขนเมอถกน ามาจดประกอบเปนคณสมบตทางกายภาพใหม หรอสามารถน ามาก าหนดใหมคณคาทางความงามได ดงน เปนตน

3. พจารณาถงความเปนไปไดในทางเทคนคการด าเนนงาน คอ ความเปนไปไดในการน าวสดมาจดประกอบในทางการแปรสภาพ และในทางสรางสรรค ใหออกมามสภาพเปนรปแบบตามทตองการได

ซงมความเปนไปไดทางเทคนคการด าเนนงานทางศลปะ คอ การน าเอาวสดมาสรางสรรคดดแปลงใหเปนผลงานทมความสวยงาม โดยอาจแบงไดเปน 2 เทคนคการด าเนนงาน คอ

3.1 วธการทางบวก (Addtiveprocess ) คอพจารณาวสดใดๆเปนวสดหลก จากนนน าวสดอนๆซงเปนวสดยอยมาเพมเขาเพอใหเปนภาพสวนรวม เชน การระบายสลงบนกระดาษ การปะตดวสดลงบนพนกระดาน การพอก การปน การเคลอบ การถาย เปนตน ลงบนพนระนาบวสดหลกใดๆดงน เปนตน

3.2 วธการทางลบ (Subtractive process ) คอ การแปรสภาพทางกายภาพของวสดหลก โดยการเอาสวนยอยออกจากสวนรวม เชน การขด การแกะสลก การกรด เปนตน วธนนยมใชกบวสดทไมแขงมากนก เชน ไม กระจก หนออน หรอ แผนโลหะ เปนตน

ความเขาใจในการใชวสดทางศลปะ

วสดศลปะ หมายถง วสดใดๆทสามารถน ามาปรบประยกต ใชสรางสรรคดวยเทคนควธการทางศลปะ เพอแสดงรป ลวดลาย เปนเนอหาเรองราวทมความสวยงาม แปลกตา นาทง โดยไมจ ากดชนด หรอประเภทของวสดดบ

จากขอความขางตนจะเหนไดวา วสดทางศลปะนนไมถกจ ากดดวยคณสมบต ลกษณะ ชนด หรอประเภท แตสามารถน าวสดใดๆ กไดมาปรบประยกตใชใหเกดเปนสนทรยภาพ ตามการสรางสรรคของผสรางงาน โดยอาจแบงวสดทางสนทรยออกเปน 2 ลกษณะการใชสรางงาน คอ

16

1.วสดทใชปรบประยกตเปนพนภาพ คอ วสดทมลกษณะพนผวเปนแผนระนาบ สามารถสรางสรรครปหรอลวดลาย แสดงเนอหาเรองราวลงบนบรเวณพนทวางบนระนาบนนๆได วสดพนภาพอาจเปนแผนกระดาษ แผนกระดาน แผนพลาสตก แผนกระจก แผนโลหะ ผนงปน และอนๆ

2.วสดทใชปรบประยกตเปนวตถดบ เครองมอ หรอ อปกรณในการสรางภาพ คอ วสดน ามาใชสรางภาพลงบนพนระนาบ เชน วตถชนดตางๆ ทงทเปนสารธรรมชาต หรอ สารสรางสงเคราะห กรดกดโลหะและอโลหะ วสดปลายแหลม เครองถายเอกสาร พกน กลองถายรป และอนๆ

2.2 หลกการออกแบบเสอผา

2.2.1 ความรเกยวกบเสอผาและเครองแตงกาย

ความหมายและความเปนมาของเสอผาและเครองแตงกาย

เสอผาและเครองแตงกาย หมายถง สงทมนษยน ามาใชเปนเครองนงหมรางกาย มนษยในยคสมยกอนประวตศาสตรไดแตงกายโดยใชสงทไดจากธรรมชาต เชน ใบไม ใบหญา หนงสตว ขนนก ตอมนษยเรยนรวธทจะดดแปลงการใชเครองนงหมหอหมรางกาย จากธรรมชาตใหเหมาะสมและสะดวกตอการแตงกายตามล าดบ เชน การผก มด สาม ทอ มาจนกระทงถงวธการตดเยบจนกลายเปนเทคโนโลยในทสด หลงจากนนความกาวหนาทางวทยาการมากขน ผาทผลตกมเพมขนมากมายหลายชนด เรมมผคดคนเสอผาพเศษซงตรงกบความตองการของผใส โดยค านง ความเหมาะสมกบอาชพ ขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม และศาสนา ตลอดจนสถานภาพทางเศรษฐกจและสงคม

หลกการออกแบบเสอผา

การออกแบบเสอผา หมายถง ผลงานทออกแบบคดสรางสรรคโดยน าความร ประสบการณและจนตนาการสอออกมาในรปแบบของแบบราง จากนามธรรมใหเปนรปธรรมเปนผลงานทมลกษณะเฉพาะทสอความเปนตวตนของผออกแบบ ทส าคญคอชวยใหชดเจนในการสอสารระหวางผออกแบบ และผทเกยวของในการท างานใหออกมาเปนผลส าเรจลลวง และเปนทยอมรบของบคคลในยตสมยนน ๆ โดยยดหลกทางดานศลปะทส าคญในการออกแบบคอ ความสวยงามและประโยคใชสอย หลกการออกแบบเสอทส าคญม ดงน

1.สดสวน (Proportion) ในการออกแบบเสอผา หมายถง สดสวนระหวางแบบเสอและสวนประกอบตางๆ เชน ปกเสอ กระเปา กระดม รวมถงสงตกแตงอนๆ ตองมสดสวนทสมพนธกนอยางเหมาะสมทงในเรองของขนาดและแบบ ทเหมาะสมกบเสอนนๆ เพอความสวยงาม

17

2. รปราง (Shape) ในการออกแบบเสอผา หมายถง เสนกรอบนอกของวตถทแสดงใหเหนภาพเพยง 2 มต มลกษณะแบนราบเหนเฉพาะความกวางและความสง ในงานออกแบบเสอผาไดแบงรปรางออกเปน 7 ประเภท ดงน

2.1 รปรางปกต (Average Shape) หมายถง รปรางทมสดสวนสมดลในโครงสราง สามารถใสเสอผาไดหลายรปแบบหลายรปแบบ

2.2 รปรางทรงลม (Wedge Shape) หมายถง รปรางทมชวงบนใหญและชวงลางเลก ในการออกแบบเครองแตงกายไมควรเนน หรอตกแตงชวงบนของรางกาย เชน เสรมฟองน าทไหล หรอจบระบายชวงหนาอกเพราะจะเนนใหชวงบนดใหญและหนามากยงขนแบบเสอควรเปนแบบเรยบๆ แตควรจะไปตกแตงในสวนของชวงสะโพกทเลกโดยการเสรมสะโพกใหดเดนขน เชน การออกใหจบ หรอระบาย

2.3 รปรางทรงนาฬกาทราย (Hourglass Shape) หมายถง รปรางทมชวงสะโพกใหญเอวเลก ถาเปนคนทรปรางไมสงมากจะท าใหดเปนคนคอนขางเจาเนอ การออกแบบเสอผาควรจะหลกเลยงการตกแตง และเนนชวงอก สะโพก ควรเปนแบบเสอผาทพอด

2.4 รปรางทรงสามเหลยม (Triangle Shape) หมายถง รปรางทมชวงบนเลกชวงลางใหญการออกแบบจะเนนชวงบนใหดมหนาอก จบ ระบาย หรอเนนชวงไหลใหดกวางดวยการเสรมฟองน าชวงลาใหญออกแบบกระโปรง หรอกางเกง ควรเปนแบบเรยบๆ พอดตว

2.5 รปรางทรงรปไข (Oval Shape) หมายถง รปรางทสมบรณทงอก เอว สะโพก การออกแบบเสอผาพรางสายตาโดยการใชเสนในการออกแบบเพอใหดมเอว การตกแตงเสอผาไมควรตกแตงดวยสวนประกอบทมขนาดใหญ เชน ปกเสอ จบ ระบายทฟองฟ

2.6 รปรางทรงสเหลยมผนผา (Rectanglr Shape) หมายถง รปรางทเปนทรงตรงไมมสวนเวาสวนโคง การออกแบบควรเนนใหมเอว เชน ออกแบบใหเปนกระโปรงบานตอชวงสะโพก

2.7 รปรางผอม (Thin Shape) หมายถง รปรางทมชวงไหลเลก และชวงสะโพกแคบ การออกแบบเสอผาควรเนนใหมสวนเวาโคง และควรตกแตงดวย จบ ระบาย อดพลท

3. ความสมดด (Balance) ในการออกแบบเสอผา หมายถง การจดวางสงตกแตงและสวนประกอบของเสอผาใหมความสมดลโดยวดจากความรสกทมองเหนดวยดา ซงความสมดลม 2 แบบ

18

3.1 ความสมดลปกต (Fomal Balance ) หมายถงแบเสอทมการตกแตงตกแตงเหมอนกนทงสองดานแตเมอวดจากการมองเหนดวยสายตาจะมความสมดลกนทง 2 ดาน เปนการออกแบบทเรยบงาย และสวยงาม

3.2 ความสมดลไมปกต ( Informal) หมายถง แบบเสอทงสองดานตกแตงไมเหมอนกนแตเมอวดจากการมองเหนดวยสายตาจะมความสมดลทง 2 ดาน เนนการออกแบบทสรางสรรค โดยประยกตจากแบบเสอพนฐานเปนแบบทแปลกใหม

4.จงหวะ (Rhythm) ในการออกแบบเสอผา หมายถง การจดวาง การใชเทคนคในการตกแตงเสอผา การน าวสดมาตกแตงบนเสอผา ขนอยกบลกษณะการออกแบบ การตดเยบ ท าใหเกดระยะเกดความเคลอนไหว สวยงาม ออนหวาน หรอหยาบกระดางทงหมดนขนอยกบการเลอกจงหวะการจดวาง ซงแบงเปน 3 ประเภท

4.1 จงหวดคงท (Static Chythm) ในการออกแบบเสอผา คอ การเวนจงหวะชองวางในแตละจด มการแบงระยะทเทาๆ กน เชน ระยะหางของกระดม ระยะหางของตเกรด

4.2 จงหวะตอเนอง (Related Rhthm) ในการออกแบบเสอผา คอ การเวนชองวางในแตละจดมระยะการแบงทไมเทากน แตจะมความตอเนองกน เชน เสอคอถวง กระโปรงหลาย ๆ ชน

4.3 จงหวะผสม (Conventional rhytm) เปนการออกแบบเสอผาโดยการผสมผสานระหวางจงหวะคงทและจงหวะตอเนอง ใหสวยงามและลงตว

5. จดเดนหรอการเนน (Dominance) ในการออกแบบเสอผา หมายถง การเนนใหจดใดจดหนงในตวเสอผาไดเดนเพยงจดเดยวในการออกแบบเสอผาไมควรเนนจดหลายจด เพราะจะท าใหดงความสนใจและลดความงามของเสอไป ประโยชนของการเนนท าใหเสอผามคณคา มเอกลกษณมากขน เชน การเนนแนวคอ การเนนเครองประกอบ (หมวก ถงมอ เขมขด) การเนนเสน การเนนสดสวน บรเวณจดทจะเนนนนควรอยในระดบสายตา ( กรตญา สอนเนย. (2554).การออกแบบเสอผา.กรงเทพฯ : วาดศลป. )

19

2.3 การตดเยบ

วธการพนฐานในการเยบผา

ภาพประกอบท 2.3 แสดงภาพการเนา


การเนา เปนการเยบผาดวยมอใหตดกนชวคราวเพอการเยบถาวรหรอการสอยเชนการเนาตะเขบการเนาชายเสอและชายกระโปรงเนากระเปาใหตดกบตวเสอเปนตนการเนามหลายชนดแตละชนดมประโยชนและการใชงานแตกตางกนการเนาสวนใหญท าจากขวาไปซายเพราะคนทวไปถนดขวา

การเนาเทากน คอ การเยบดวยมอทชวยยดผา 2 ชนหรอมากกวาใหตดกน มความถหางของฝเขมเสมอกนทงดานบนและดานลาง ฝเขมหางประมาณ 1/4 ถง 1/2 นว ซงถาเนาหางกวานจะไมสามารถบงคบผาทง 2 ชนใหอยคงทได การเนาเทากนเหมาะส าหรบเนาตะเขบ กอนเยบเนาชายเสอและชายกระโปรงกอนสอย เปนตน

การเนาไมเทากน เปนการเนาทมความถหางของฝเขมสลบกนฝเขมถอยดานบนฝเขมหางอยดานลางเปนการเนาทชวยยดผาใหตดกนแนนกวาการเนาเทากนการเนาชนดนใชเปนแนวในการเยบจกรไดดหรอใชเนาเพอลองตวเสอหรอกระโปรงเปน

การดน เปนการเยบดวยมอทใชแทนการเยบดวยจกรมความทนทานมาก การดนทนยมทวไปม ดงน

การดนตะลย วธท าคลายการเนาเปนการเยบผา 2 ชนใหตดกนอยางถาวรโดยแทงเขมขนและลงใหฝเขมถทสดใชเยบทวไปท าแนวรดปะผา เปนตน

20

การดนถอยหลง เปนการเยบผา2ชนดใหตดกนโดยแทงเขมขนและยอนกลบไปแทงเขมดานหลงใหมเขมมความยาวเพยง?ของฝเขมแรงแทงเขมลงแลวดงดายขนท าเชนนไปจนสนสดตะเขบตะเขบชนดนมความทนทานมากดานหนาจะมลกษณะฝเขมเหมอนการเยบดวยจกรสวนดานหลงดายเยบซอนกนแนนเหมาะส าหรบเยบผาโดยทวไปทตองการความทนทาน

การสอย เปนการเยบดวยมอทมองเหนรอยเยบทางดานนอกนอยทสดนยมใชสอยชายเสอชายกระโปรงชายขากางเกงหรอชายผาอน ๆ ทตองการความสวยงามประณตการสอยมหลายชนดทนยมใชทวไป มดงน

การสอยซอนดาย เปนการสอยทมองเหนเสนดายเยบเพยงเลกนอย โดยแทงเขมใหเขมสอดในพบบทของผาใหกวางชวงละประมาณ 1 เซนตเมตร กอนแทงเขมออกสะกดเสนดายจากผาชนลางประมาณ 1

3. องคความรดวยศลปะ

3.1 เทคนคทางศลปะ( Art Techniques)

เทคนคทางศลปะ คอ วธการจดวสดประกอบเขาดวยกนใหเปนภาพทสวยงาม ตามหลกเกณฑทางศลปะ โดยทวไปการจดวสดใดๆ เขาดวยกนเปนภาพผลงานทางศลปะ จะตองมพนฐานความร 2 ประการ คอ

1. พนฐานความรเกยวกบคณสมบตทางกายภาพของวสด เปนความรทใชประกอบในการเลอกพจารณาน าวสดตางๆน ามาสรางสรรคเปนภาพผลงาน คณสมบตเหลาน ไดแก ความแขง ความออน ทบ เหนยว แผน เกลด เมด เสน หนา บาง เปนตน ซงคณลกษณะเหลานสามารถน ามาจดองคประกอบเขาดวยกนใหเหมาะสมได โดยอาศยพนฐานความร คณสมบตทางกายภาพของวสด สวนหลกในการจดองคประกอบใหเปนภาพทมความสวยงามนน จ าเปนจะตองใชเกณฑขอตกลงในทางศลปะเปนแนวทางปฏบต

2. พนฐานความรเกยวกบหลกเกณฑทางศลปะ คอ รเกยวกบขอก าหนด ทวางไวเปนหลกเพอใชเปนแนวทางในการจดสวนประกอบ และคณสมบตทางกายภาพของวสดเขาดวยกน ใหเปนภาพทมความสวยงาม ตามก าหนดนน ซงไดแก

- เอกภาพ คอ ความเปนอนหนงอนเดยวกน ความกลมกลนเขาดวยกนไดโดยการเช อมโยงสมพนธหรอประสานกนอยางเปนระเบยบขององคประกอบตางๆ ทน ามาจดเขาดวยกนใหดแลวเกดความรสกเปนอนหนงอนเดยวกนในผลรวมของภาพ

21

- ความสมดล เปนคณลกษณะทส าคญของภาพ โดยทวไป หมายถงการถวงน าหนกหรอแรงปะทะทเทากน แตในทางการจดองคประกอบทางศลปะอาจมความหมายรวมไปถงความประสานกลมกลน ความพอเหมาะพอดของประกอบสวนตางๆในภาพผลงานแตละชน

- จดสนใจ คอ บรเวณหรอต าแหนงทไดรบการเนนใหโดดเดนสะดดตา หรอเนนใหมความส าคญกวาบรเวณต าแหนงอน

หลกเกณฑหรอทฤษฎเบองตนทางศลปะน คอ แนวทางส าหรบผสรางงานและผด ใชเปนหลกในการสรางงาน และใชเปนหลกในการพจารณาคณคาของงานศลปะ แตหลกการเหลานมใชกฎเกณฑตายตวทตองปฏบตตามหมดทกกรณ เพราะการสรางสรรคเปนการออกแบบ เปนการแกปญหา ซงอาจตองมการเปลยนแปลงปรบปรง เพอใหงานชนนนๆ มคณคาตามเกณฑก าหนดของสากลหรอของผสรางงานเอง อกทงทฤษฎหรอกฎเกณฑตางๆ กมไดมความสมบรณอยไดดวยตวมนเอง สงเหลานเปนเพยงสงกระตน ใหสามารถมองเหนปญหาในการจดองคประกอบคณสมบตทางกายภาพของวสด หรอใหมองเหนความจ าเปนในขณะปฏบตการสรางสรรคงาน ดงนนหลกเกณฑตางๆจงเปนเพยงโครงสรางความคดกวางๆโดยมความพงพอใจและทกษะของผสรางงานแตละคนเปนสงประกอบรวมทส าคญ ในการปฏบตการสรางสรรคงานแตละชน

3.2 เทคนคทางศลปะกบฝมอทางศลปะ

การสรางงานศลปะในอดตทผานมา มงเนนฝกทกษะการใชมอเปนหลก เมอสามารถสรางงานไดอยางคลองแคลววองไวและรวดเรว เพราะมความช านาญกจะไดรบการยอมรบวาเปนผทมฝมอทางศลปะ หลงจากเปนทยอมรบวาเปนผทมฝมอทางศลปะแลว เมอสามารถคดหาเทคนควธการสรางสรรคงานใหแปลกใหมไปจากเดมได กจะไดรบการยอมรบวามหวทางศลปะ หรอมพรสวรรคทางศลปะ สวนผไมมความพากเพยรอดทนตอการฝกทกษะการใชมอสรางงาน ศลปะกจะถกมองวาไมมฝมอหรอไมมพรสวรรค ส าหรบผทมความอดทนอดกลนกจะเพยรพยายามทมเวลา อทศชวตใหกบการสรางสรรคงาน จนกระทงงานทปรากฏมความวจตรพสดาร จนบางครงกดราวกบวามชวต เพราะเหตนจงมผสนใจฝกทกษะในการสรางงานศลปะนอย

สวนเทคนคทางศลปะ คอ กรรมวธในการสรางงานทรวบรด งาย ไดผลกวาการสรางดวยฝมอ ซงตองประกอบดวยเครองชวย นนคอ อปกรณ และวสดสงเคราะห ตลอดจนขนตอนการสรางงานทงาย ลดทอนความซบซอนลง และเปนเทคนคใหมๆในการสรางงานศลปะเปนผลมาจากความกาวหนาทางอตสาหกรรมการผลต เกดความสะดวกแกผทสนใจทจะน ามาใชชวยประกอบสรางงานศลปะ ท าใหผสนใจเกดความรสกวา การสรางงานศลปะสามารถสรางได แมวาไมมฝมอหรอพรสวรรค ขอใหร

22

เทคนคและวสดนน กสามารถสรางงานไดในระดบหนงทตนพงพอใจได (ประเสรฐ ศลรตนา, 2545:6-12)

3.3 องคประกอบศลป

องคประกอบศลปเปนวชาพนฐานทส าคญ เปนโครงสรางหลกหรอแกนของศลปะทกประเภท ส าหรบผทเรมศกษาศลปะเบองตน จ าเปนอยางยงตองเรยนรหลกขององคประกอบศลป เพอใหเกดความเขาใจและน ามาใชเปนหลกการออกแบบสรางสรรค หรอการจดวางสวนประกอบตางๆภายในงานศลปะใหเกดความเหมาะสม

หลกขององคประกอบศลป เปนหลกเกณฑทสามารถยดหยนได ไมไดก าหนดเปนกฎเกณฑทตายตว การจดระเบยบภายในผลงานศลปะ สามารถปรบเปลยนไดตามเหตผล เพราะการสรางสรรคองคประกอบทางศลปะ เปนกระบวนการแกปญหาทางดานความงามของศลปะแตละสาขาโดยตรง( เทยนชย ตงพรประเสรฐ, 2540:2)

ทศนธาต หมายถง สวนประกอบส าคญพนฐานของการสรางผลงานทศนศลปนน คอ สวนประกอบตางๆทท าใหเกดผลงานทางจตรกรรม (Painting) ประตมากรรม (Sculpture) และการออกแบบสถาปตยกรรม (Architecture) (วฒ วฒนสน, 2539:40)

ทศนธาต ประกอบดวยสวนส าคญพนฐาน ดงตอไปน คอ

1. จด (Point) หมายถง สวนทเลกทสดมมตเปนศนย และเปนพนฐานเบองตนทสดในการสรางสรรคงานทางทศนศลป (สมภพ จงจตตโพธา, 2554:26)

ชะลด นมเสมอ (2531:28) ไดใหความส าคญของจดวา กอนเรมทศนธาตอนๆ จะขอกลาวถงจดเสยกอน เพราะจดเปนธาตเบองตนทสดของการเหนจดมมตเปนศนย ไมมความกวาง ความยาว หรอลก เปนธาตทไมสามารถจะแบงออกไดอก เปนสงทเลกทสดทใชสรางรปทรงและสรางพลงเคลอนไหวของทวางขนในภาพได (วฒ วฒนสน, 2539:41)

2. เสน (Line) คอ จดหรอเสนประทตอเนองกนไป จนสามารถแสดงทศทาง เชน แนวตง แนวนอน หรอ โคงงอเปนรปตางๆได เสนมอยหลายชนด ไดแก เสนตรง เสนโคง เสนตง

เสนขนตนทเปนพนฐานจรงๆม2 ลกษณะ คอเสนตรง กบเสนโคง เสนทกชนดเราสามารถจะแยกออกเปนเสนตรงกบเสนโคงไดทงสน เสนลกษณะอนๆทเราเรยกวา เสนขนท2 ลวนเกดจากการประกอบกนขาวของเสนตรงและเสนโคง เชน เสนตรงแลวโคงสลบกน เสนฟนปลาเกดจากเสนตรงมาประกอบกน เสนโคงประกอบเขาดวยกนจะไดเสนลกคลนหรอเสนเกลดปลา เสนโคงทตอเนองโดยม

23

แรงผลกดนใหถางออกสม าเสมอจะเปนวงกนหอย เปนเสนพลงของจกรวาลทเหนไดจากกลมดาว น าวน (ชะลด นมเสมอ, 2542:31)

3. รปราง (Shape) คอ เสนนอกรอบ (Outline) ของสงหนงสงใด ซงเกดจากการประกอบกนของเสนเปนภาพ 2 มต มแตความกวางและความยาว จากการประกอบกนของเสนเปนภาพ 2 มต มแตความกวางและความยาว

4. รปทรง (Form ) คอโครงสรางทปรากฏแกสายตาในลกษณะ3 มต ทรวมทงรปภายนอกและรปภายใน กนเนอทและมปรมาตร โดยสามารถแบงประเภทของรปทรงเปน 2 ประเภท คอ

1. รปทรงทเกดขนจากการลอกเลยนแบบธรรมชาต (Natural Form)

2. รปทรงทมนษยสรางขน (Invented Form)

5. นาหนกออน แก ของแสงและเงา (Value) คอ ความสมพนธของแสง เงา แทนคาบรเวณแสงดวยสขาวและเพมความเขมไปเรอยๆจนถงบรเวณเงามดสนทดวยสด า

6. ทวาง (Space) คอ บรเวณทไมมขอบเขต ไมสามารถจ ากดรปทรงได หรอบรเวณวางทเปนรปทรงภายในขอบเขตของมวล ทวางมทง มต คอพนผวทแสดงความกวางและความยาว และทวาง มต คอพนผวทมความกวาง ความยาว และความหนา หรอความลก หรอระยะหางจากมวลหนงกบอกมวลหนง

7. ส (Color) เปนทศนธาตหนงทส าคญซงมผลตอการรบรของมนษยเปนอยางมาก สสามารถเสรมสรางและเปลยนแปลงอารมณ ความรสกของมนษยไดอยางรวดเรว ทงน เพราะวาสมผลเกยวพนกบทศนธาตทกอยางทประกอบเปนภาพ กอใหเกดอทธพลเหนอจตใจและกอใหเกดความรสกในดานตางๆได

8. พนผว (Texture) หมายถง พนผวของวสดทใชในงานศลปะ มความส าคญตอความงามในดานสนทรยภาพ ลกษณะของพนผว คอ ลกษณะชองบรเวณพนผวของสงตางๆท สามารถจบตองหรอมองเหนแลวมความรสกวา เรยบ หยาบ ขรขระ เปนเสน เปนจด เปนตน (วฒ วฒนสน , 2539:57-127)

3.4 หลกการจดองคประกอบศลป

หลกการจดองคประกอบศลป หรอการประสานองคประกอบ เปนกลวธส าคญในการสรางสรรคงานทศนศลป โดยน าสวนประกอบทางศลปะ ไดแก เสน ส น าหนก รปราง รปทรง พนผว

24

เปนตน โดยน ามาจดระเบยบใหเกดการประสานกนเปนอนหนงอนเดยวกนและเกดจดเดนนาสนใจซงมหลกการดงตอไปน

1. เอกภาพ (Ulity) หมายถง การจดองคประกอบหรอการประสานกนของสวนตางๆทางศลปะ ใหเปนอนหนงอนเดยวกนและมความสมบรณในตว โดยการถายทอดเปนผลงานทางทศนศลป ดวยกระบวนการทางศลปะ หรอการออกแบบทกสาขา

สวนประกอบทท าใหเกดเอกภาพ พจารณาจากสงตางๆเหลาน

1.การขดแยง (Opposition)

2. การประสาน (Transition) โดยวธการเปนตวกลาง และการซ า

2. ความสมดล (Balance) หมายถง การจดโครงสรางของภาพใหเกดความสมดล หรอความเทากน ทงนความสมดลในทางศลปะอาจเกดจากการจดรปราง รปทรง ส ลกษณะผว เปนตน ใหเกดความเทากนตามความรสก โดยการแบงภาพ หรอผลงานศลปะดวยเสนกงกลางหรอเสนแกน ออกเปน 2สวน แลวเปรยบเทยบน าหนกความสมดลดวยสายตาตามความรสกเปนหลก

ความสมดลแบงออกได 3 ประเภท ไดแก

1. ความสมดลแบบสองขางเทากน

2. ความสมดลแบบสองขางไมเทากน

3. ความสมดลแบบตาชงจน

3. ความเคลอนไหว (Movement) หมายถง การเคลอนไหวทเกดขนจากความรสกทางการเหน ซงเปนการแสดงใหเหนเพยงลกษณะทาทางทปรากฏขนในความรสกดวยการลวงตา

ประเภทของความเคลอนไหวม 2 ประเภท

1. ความเคลอนไหวลวง (virtual Movement) คอ ความรสกเคลอนไหวทเกดขนจากความรสกทางการเหน ในลกษณะรปแบบทเกดขนดวยการลวงตา

2. การเคลอนไหวจรง (Real Movement ) การเคลอนทของวตถจากจดหนงไปยงอกจดหนง ซงสามารถรบรไดดวยการมองเหน และสามารถเรยนรไดดวยการสมผส โดยเกยวของกบเวลาและบรเวณวาง

25

4. ความกลมกลน (Harmony) หมายถง ความประสานใหเกดความกลมกลนเปนพวกหรอเปนหมระหวางภาวะความเหมอน และการตดกนเขาดวยกน หรอเปนการผสมผสานจดตางใหเกดความลงตว ไมท าใหรสกเหมอนกนจนเกนไป หรอตดกนจนเกนงาม

ความกลมกลนแบงออกไดเปน 2 ลกษณะ

1.ความกลมกลนของประโยชนใชสอย คอ ความกลมกลนระหวางวตถสองอยางทมรปลกษณแตกตางกน แตอยดวยกนไดแบบลงตว

2. ความกลมกลนของสวนประกอบทางศลปะ คอ เปนการน าสวนประกอบทางศลปะทมความคลายคลงกนในรปลกษณะตางๆมาจดวางในกลมเดยวกน เพอใหเกดความเปนระเบยบและกลมกลนกน

5. จงหวะ (Rhythm) การซ าทมระยะหางเปนระเบยบ ตอเนองเชอมกนเปนลกโซ อาจเกดจากการจงวางรปรางและรปทรง

รปแบบของจงหวะแบงออกได 4 ลกษณะ

1. การจดจงหวะแบบซ ากน คอ การจดองคประกอบตางๆ เชน เสน รปราง รปทรง น าหนก หรอ ทศทาง ทมลกษณะเหมอนกน และชวงจงหวะซ ากน

2. การจดจงหวะตอเนอง คอ การจดจงหวะขององคประกอบในลกษณะสลบกน เพอตองการแกความเบอหนายจากการซ าซาก เชน การสลบกนระหวางวงกลมกบสามเหลยม

3. การจดจงหวะแบบพฒนา คอ การจดจงหวะขององคประกอบทมการเปลยนแปลงจากหนวยหนงไปอกหนวยหนงทละนอย

4. การจดจงหวะแบบเลอนไหล คอ การจดจงหวะขององคประกอบ ในลกษณะการเคลอนไหวทมจงหวะสมพนธตอเนองกน เชน การเคลอนไหวของคลนน าหรอคลนทะเล เปนตน

6. ความผนแปร (Variety) หมายถง การเปลยนแปลงรปลกษณะของสวนประกอบส าคญทางศลปะอยางคอยเปนคอยไป โดยแปรเปลยนไปในทางตดกน ท าใหเกดความนาสนใจและมชวตชวา

ความผนแปรในงานศลปะแบงออกได

1. ความผนแปรของเสน

26

2. ความผนแปรของรปราง

3. ความผนแปรของรปทรง

4. ความผนแปรของน าหนก

5. ความผนแปรของส

6. ความผนแปรของพนผว

7. ความผนแปรของจงหวะ

8. ความผนแปรของทศทาง

7. ลวดลาย (Pattern) หมายถง สวนประกอบของการออกแบบ โดยมสวนซ าๆกนเปนจงหวะ เปนแนวตอเนองกน ท าใหผลงานเกดความกลมกลน

8. การซา ( Repetition) หมายถง การกระท าหรอการสรางสงใดสงนงซ ากนมากกวา หนวยขนไป เชน การซ าของรปราง รปทรง น าหนก ส เปนตน

การซ าสามารถแบงลกษณะออกไดดงน

1. การซ าแบบทเหมอนกนทกประการ เปนการซ าขององคประกอบทมรปแบบเหมอนตนฉบบ

2. การซ าแบบทคลายกน เปนการซ าของสงทคลายกน ดผวเผนอาจจะเหมอนกน การซ าแบบนดนาสนใจกวาการซ าเหมอนกนทกประการ

3. การซ าแบบสลบดาน เปนการซ าของสงทเหมอนกน แตสลบดานขวาเปนซาย หรอจากสขาวเปนสด า สลบตอเนองกน

4. การซ าแบบลดหลน เปนการซ าในลกษณะเปลยนแปลงทละนอย เชน การเปลยนแปลงจากน าหนกเขมไปออน

5. การซ าเปนจงหวะตอเนอง เปนการซ าของสงทเหมอนกนสลบกนไปมาอยางตอเนอง เชน การซ าของลายแบบทหนงกบแบบทสองสลบกนไปเรอยๆ

6. การซ าแบบไมเปนจงหวะ เปนการซ าของสงทไมเหมอนกน ทถกจดวางอยางอสระในทศทางเดยวกน

27

9. การลดหลน (Gradation) หมายถง การจดล าดบขนขององคประกอบใหเกดการลดหลนเปลยนแปลงตามล าดบทละเลกทละนอย เชน จากเขมไปสออน จากใหญไปสเลก เปนตน

10. ทศทาง (Direction) หมายถง การก าหนดแนวทางหรอลกษณะทมงแสดงเหนถงแนวทาง หรอทศทาง การเคลอนไหวขององคประกอบทางศลปะ จากต าแหนงหนงไปยงอกต าแหนงหนง โดยมผลท าใหผดนนเกดความเคลอนไหวทางสายตาไปสทศทางทศลปนไดจดวางไว

การจดโครงสรางของภาพ

การจดโครงสรางภาพ หมายถง วธการทจะน ารปตางๆมาจดเขาดวยกนบนพนระดาบ ซงเปนแนวทางส าหรบผศกษางานศลปะทงแบบ มต และ มต รวมไปถงการใชเปนหลกในการออกแบบและพจารณางานศลปะ ซงสามารถแยกเนอหาของการจดโครงสรางของภาพไดดงน

1. สวนประกอบของภาพ

ประกอบดวยสวนประธานและสวนรอง

1.1 สวนประธาน (Subject ) หมายถง สวนทเราใหความส าคญในการเขยนภาพและการออกแบบ เพราะเปนสวนทตองการจะเนนใหเปนจดสนใจ

1.2 สวนรอง (Sub ordination) จะเปนสวนรองทมหนาทเสรมอยรอบๆ เพอเนนตวประธานใหเดน และเกดความส าคญมากขน ภาพทมวตถอยในภาพเพยงชนเดยว จะท าใหภาพเกดพนทวางมาก มานาสนใจ แตถามสวนประกอบยอยๆเขาไปเสรมในภาพ จะท าใหภาพมชวตชวา เกดความงามและนาสนใจ

2. การวางจดเดน

จดเดน (Dominance) หมายถง สวนทส าคญมความโดดเดน ชดเจน และสะดดตาเปนแหงแรกในการรบรดวยการมอง จดเดนอาจเกดขนไดจากเนน จากองคประกอบทส าคญของศลปะ เชน รปราง รปทรง ส ขนาด พนผว น าหนก เปนตน

2.1 จดเดนของงานศลปะ (Dominance) เกดขนจากการเนนหรอสงเสรมสวนมลฐานอนๆ การย าใหเกดจดเดนในงานศลปะนเปนสงส าคญในการออกแบบมาก เพราะจะเปนตวเรยกรองความสนใจและความนาดได

28

2.2 ต าแหนงการวางจดเดน ตามปกตสายตาของมนษยมกจะมองผลงานภาพในกรอบสเหลยมบรเวณกงกลางของภาพ เพราะเราเคยชนกบสงทอยตรงขางหนาเวลาถ ายภาพ หรอมองกลองสองทางไกล จดโฟกส หรอจดเพงจะอยตรงกลางเสมอ

3. การเนน (Emphasis) หมายถง การกระท าหรอความพยายามในการก าหนดใหภาพหรอผลงานทางศลปะ เกดความเดน เกดความสงางาม เปนจดรวมของความสนใจ มความพเศษโดดเดนและแตกตางไปจากสวนอนๆ การเนนแบงออกไดหลายลกษณะดงน (สมภพ จงจตตโพธา, 2554:144-212)

1. การเนนดวยการตดกน

2. การเนนดวยเสนน าสายตา

3. การเนนดวยขนาด

4. การเนนดวยกรอบ

5. การเนนดวยการแยกตวออกไป

ประวตความเปนมา

บทท 3

วธด ำเนนกำรสรำงสรรคผลงำน

จากการศกษา เรอง การสรางสรรคผลงานศลปะเทคนคตดเยบ แฟชนผามดยอม ผศกษาไดด าเนนการศกษาตามขนตอนดงตอไปน 3.1 ขอบเขตแนวควำมคดในกำรสรำงสรรคงำน

แนวควำมคดในกำรสรำงสรรคผลงำน

รปทรง สสน ขนาด

อธบาย

จากอนเทอรเนต

หองสมด

เอกลกษณของผาปาเตะ

ความหมาย “แฟชนผามดยอม”

ศกษาขอมล

ศกษาเทคนคตดเยบ

รปแบบงาน

เตรยมแบบ

วสดทใช

ศกษาเอกลกษณของผามดยอม

จดหาวสด

ออกแบบวางรปแบบ

ตดเยบตามทเราออกแบบไว

เตรยมภาพถายทหาจากอนเทอรเนต/หองสมดเพอเปนรายละเอยดในการสรางงาน

ใชเครองจกรเปนฐานหลกในการสรางงาน - ผามดยอม

- เครองจกรเยบผา - เขม - ดาย

ชนงานสมบรณ

ตกแตงดวยเทคนคตางๆ

ตรวจสอบความเรยบรอย

30

ค าอธบายประกอบแผนผงท 3.1 : ขอบเขตแนวความคดในการสรางสรรคงาน คอ การทจะสรางสรรคผลงานตองศกษาขอมลตางๆ คอ ชนดของผามดยอม ขอมลทวไปเกยวกบผามดยอม วธการจดองคประกอบศลป วสดอปกรณ เมอศกษาขอมลแลว จากนนท าการ sketch แบบรางคราวๆจนกระทงไดแบบรางจรง หลงจากนนเตรยมอปกรณส าหรบท าผลงาน เลอกซอผาพนทเหมาะกบลวดลายผามดยอม และหลงจากนนสรางสรรคผลงาน คอ ขนตอนแรก น าผาทเราเลอกไปตดเยบ โดยอยางแรกวดตวแบบทเราตองการใส จากนนมการท าแพทเทรน และตดเยบจนเสรจตามแบบทเราตองการ และสดทายเกบรายละเอยด จากนนสนงานเสรจสนและชนงานสมบรณ

31

พนฐานงานชาง

3.2 แผนการด าเนนการศกษาคนควา

ตดเยบ ออกแบบ เสอ

ดาย เขม เครองจกร ผามดยอม

แฟชนผามดยอม

การพฒนารปแบบการสรางสรรค

ผลงานสรางสรรคแนวใหม

ผลงานสรางสรรคแนวใหม

กระบวนการผลตใหม

ดานเทคนค

ดานเครองมออปกรณ

การตกแตงแปลกใหม

ดานวสด/

อปกรณ

ดานรปแบบ

ดานกลมเปาหมาย

ลกษณะเดน

การจดวางองคประกอบ

เนนลวดลาย

การออกแบบ

นกเรยน , นกศกษา , บคคลทวไป

32

ค าอธบายประกอบแผนผง 3.2 : วางแผนการด าเนนการศกษาคนควา คอ ศกษาเรองของผามดยอมจากนนกสรางสรรคผลงาน และรปแบบผลงานจะม 5 ดาน คอ

ดานวสด : เครองจกรเยบผา ผาปาเตะ ซป กระดม ผากาว กรรไกร ดาย เขม ดานรปแบบ : เปนเสอออกงานตางๆ ดานกลมเปาหมาย : มงเนนวยตางๆ ดานเทคนค : การออกแบบตดเยบเสอผา ดานเครองมออปกรณ : พนฐานของทองถนและวสดทน ามาจากโรงงาน 3.3 กระบวนการสรางสรรคผลงาน

3.3.1 ขอมลรปภาพลวดลายมดยอมชนดตางๆ

ภาพประกอบท 3.1 ขอมลรปภาพลวดผามดยอมชนดตางๆ ทมา : https://www.google.co.th/search

3.3.2 sketch แบบรางตามแนวคด

33

ภาพประกอบท 3.2 ตวอยาง sketch 1


34



35

ภาพประกอบท 3.6 แบบรางผลงานชนท 1


36


ค าอธบายประกอบแผนผง 3.3 : กระบวนการสรางสรรคผลงานไดมการท าการศกษาภาพตวอยางของผามดยอม ประเภทของลวดลายผามดยอมตางๆ และสสนทหลากหลายของลวดลายผามดยอม จากนน sketch แบบรางตามแนวความคดของตนเอง โดย sketch หลายๆรป จากนนกไดแบบรางทจะท าผลงาน 3 ชด

3.4 แนวความคดในการสรางสรรคผลงาน

ไดมาจากการเหนความสวยงามของของผามดยอม ลวดลายทแปลกและการเลนสสนทสวยงาม ผามดยอมสามารถสรางสรรคผลงานศลปะในรปแบบของงานออกแบบสรางสรรคไดอยางมคณคา ผามดยอมเปนศลปะบนผนผามลวดลายทซบซอน ดฉนจงมความสนใจผามดยอมดงกลาวมาออกแบบสรางสรรคงานศลปะในการออกแบบตดเยบเสอผาโดยเนนความหลากหลายทลวดลายของผาเหลานนเปนผลงานชนสรางสรรค เพอแสดงใหเหนถงความงดงามของผามดยอม ซงมแนวคดในการผลตงานสรางสรรคทเปนศลปะบนผนผาทมความงามและจนตนาการของผสรางทแสดงใหเหนถงการมเอกลกษณทางศลปะของทองถน

37

3.5 วสดอปกรณ

1.เครองจกรผา

2.ดาย 3.เขม 4.ผาส 5.ผากาว 6.ผามดยอม 3.6 ขนตอนในการสรางสรรคผลงาน

1.เรมจากการออกแบบภาพสเกตซ และไดสเกตซผลงาน 3 ชด

ภาพประกอบท 3.9 แบบรางท 1

38



39

2.เตรยมผามดยอมพรอมลวดลายทสวยงาม

ภาพประกอบท 3.12 ตวอยางผาปาเตะทจะตดเยบ

3.ท าแพทเทรนเสอ กระโปรง

ภาพประกอบท 3.13 ท าแพทเทรนเสอ กระโปรง

40

4.ตดเยบ

ภาพประกอบท 3.14 ตดเยบ

5.เสอทเสรจสมบรณ

ภาพประกอบท 3.15 เสอทเสรจสมบรณ

บทท 4

การวเคราะหผลงานสรางสรรค

การศกษาคนควา เรอง การออกแบบตดเยบ : สสนผามดยอม ผศกษาไดวเคราะหผลงานสรางสรรคตามเกณฑการวเคราะห ดงน

1.วเคราะหเนอหา

2. วเคราะหรปแบบ

3. วเคราะหกลวธ

ผลงานศลปะนพนธชนท 1

ภาพประกอบท 4.1 ผลงานศลปนพนธชนท 1

ชอภาพ : สสนผามดยอม

เทคนค : ออกแบบการตดเยบ

แนวคด : ไดจากการน าลวดลายของผามดยอมโทนเยนทสวยงามมา ประกอบกบผาพนส

42

วเคราะหเนอหา : เนอหาทถายทอดถงความงามของสสนผามดยอม และเปนเอกลกษณของผสรางสรรคสสนบนลายผาตามจนตนาการทหลากหลาย ตามวธการมดยอม การยอมสผา ท าใหเกดความสวยงาม ส าหรบชนหนงน มการผสมผสานของสโทนเยน สทมความสดชน สบายตา เพอน ามาออกแบบเสอผาและผาสพนใหเดนเพอใหเหนถงความสวยงามของสสนผามดยอม มาสรางสรรคผลงานชนนใหเกดความสวยงาม

วเคราะหรปแบบ : รปแบบเปนลกษณะของงานออกแบบการตดเยบ เปนการเอาผามดยอมมาสรางสรรคผลงาน ในชดเสอสตรมสลม เพอใหเกดความสวยงามและสะดดตาของคน

วเคราะหกลวธ : ใชเทคนคออกแบบการตดเยบ มวสดหลกเปนผามดยอมและผาพน ใชเครองจกรผามาสรางสรรคผลงานผานการออกแบบเสอผาสตรมสลม ทมความผสมผสานของสโทนเยนของผามดยอมและผาพนใหเขากนใหเกดความสวยงามและทนสมย

43





แนวคด : ไดจากการน าลวดลายของผามดยอมโทนรอนทสวยงามมา

ประกอบกบผาพนส

44

วเคราะหเนอหา : เนอหาทถายทอดถงความงามของสสนผามดยอม และเปนเอกลกษณของผสรางสรรคสสนบนลายผาตามจนตนาการทหลากหลาย ตามวธการมดยอม การยอมสผา ท าใหเกดความสวยงาม ส าหรบชนสองน มการผสมผสานของสโทนรอน สทมความเฉดฉาย เพอน ามาออกแบบเสอผาและผาสพนใหเดนเพอใหเหนถงความสวยงามของสสนผามดยอม มาสรางสรรคผลงานชนนใหเกดความสวยงาม


วเคราะหกลวธ : ใชเทคนคออกแบบการตดเยบ มวสดหลกเปนผามดยอมและผาพน ใชเครองจกรผามาสรางสรรคผลงานผานการออกแบบเสอผาสตรมสลม ทมความผสมผสานของสโทนรอนของผามดยอมและผาพนใหเขากนใหเกดความสวยงามและทนสมย

45





แนวคด : ไดจากการน าลวดลายของผามดยอมโทนผสมสวยงามมา ประกอบกบผาพนส

46

วเคราะหเนอหา : เนอหาทถายทอดถงความงามของสสนผามดยอม และเปนเอกลกษณของผสรางสรรคสสนบนลายผาตามจนตนาการทหลากหลาย ตามวธการมดยอม การยอมสผา ท าใหเกดความสวยงาม ส าหรบชนสองน มการผสมผสานของสโทนผสม ระหวางโทนรอนโนเยน สทมความกงกลาง ความเทาเทยม เพอน ามาออกแบบเสอผาและผามดยอมทงผนมาออกแบบเพอใหเดนเพอใหเหนถงความสวยงามของสสนผามดยอม มาสรางสรรคผลงานชนนใหเกดความสวยงาม


วเคราะหกลวธ : ใชเทคนคออกแบบการตดเยบ มวสดหลกเปนผามดยอมและผาพน ใชเครองจกรผามาสรางสรรคผลงานผานการออกแบบเสอผาสตรมสลม ทมความผสมผสานของโทนสผสมของผามดยอมและชดนใชผามดยอมทงหมดในการออกแบบใหเกดความสวยงามและทนสมย

บทท 5

สรปผล ปญหา และขอเสนอแนะ การศกษาและการสรางสรรคผลงานออกแบบการตดเยบ สสนผามดยอม ผสรางสรรคไดสรป

ตามวตถประสงคไวดงน

1. เพอศกษาความรทวไปเกยวกบผามดยอม

2. เพอศกษาความรทวไปเกยวกบงานออกแบบ

3. เพอสรางสรรคผลงานออกแบบการตดเยบ เรอง สสนผามดยอม

สรปผลการศกษา และสรางสรรค ผลจากการการศกษาขอมลเกยวกบสสนผามดยอม สรปไดวา ผามดยอม เปนการน าผาทอส

พนมามดยอมใหเกดลาย ความหมายของค าวามดยอมบงชความเปนลกษณะเฉพาะของเทคนคการท า มดยอมมประวตความเปนมายาวนาน การเรยนรการถายทอดและด ารงอยขอมดยอมไดแปรเปลยนไปตามกาลเวลา รวมทงปจจยอนอกหลายประการทมผลกระทบตอการสรางสรรครปแบบของผลตภณฑ มดยอม เปนการน าผามามดดวยวสดตางๆแลวน าไปยอมส ดวยวธการกนสดวยวสดบางอยาง เชน ยางรด เชอก หมดปกผา ตวหนบกระดาษ หรอการเยบ ซงจะชวยกนไมใหสแทรกซมลงไป การออกแบบการกนสขนอยกบวสดทใช นอกจากนนผลการออกแบบยงขนอยกบปรมาณสยอมและการแทรกซมของสในผนผามดดวย

ผลการศกษาขอมลเกยวกบศลปะ สรปไดวา จตรกรรม เปนการถายทอดรปแบบเพอบนทกการแสดงออกผสานความคดในรปแบบของเสน และสบนพนระนาบ ดวยวธการระบายส เพอบนทกรปและบนทกความรสก โดยเรยกตามลกษณะของคณสมบตของสทใช

จากการทผวจยไดศกษา การออกแบบเสอผา หมายถง ผลงานทออกแบบคดสรางสรรคโดยน าความร ประสบการณและจนตนาการสอออกมาในรปแบบของแบบราง จากนามธรรมใหเปนรปธรรมเปนผลงานทมลกษณะเฉพาะทสอความเปนตวตนของผออกแบบ ทส าคญคอชวยใหชดเจนในการสอสารระหวางผออกแบบ และผทเกยวของในการท างานใหออกมาเปนผลส าเรจลลวง และเปนทยอมรบของบคคลในยตสมยนน ๆ โดยยดหลกทางดานศลปะทส าคญในการออกแบบคอ ความสวยงามและประโยคใชสอย ซงผวจยไดสรางสรรคผลงานออกแบบการตดเยบทงหมดจ านวน 3 ชน ท ประกอบดวย

ชนท 1 ชอภาพ สสนผามดยอม 1 เทคนค ออกแบบการตดเยบ ถายทอดถงความงามของสสนผามดยอม และเปนเอกลกษณของผสรางสรรคสสนบนลายผาตามจนตนาการทหลากหลาย ตามวธการมดยอม การยอมสผา ท าใหเกดความสวยงาม ส าหรบชนหนงน มการผสมผสานของสโทนเยน สทมความสดชน สบายตา เพอน ามาออกแบบเสอผาและผาสพนใหเดนเพอใหเหนถงความสวยงามของสสนผามดยอม มาสรางสรรคผลงานชนนใหเกดความสวยงาม

48

ชนท 2 ชอภาพ สสนผามดยอม 2 เทคนค ออกแบบการตดเยบ ถายทอดถงความงามของสสนผามดยอม และเปนเอกลกษณของผสรางสรรคสสนบนลายผาตามจนตนาการทหลากหลาย ตามวธการมดยอม การยอมสผา ท าใหเกดความสวยงาม ส าหรบชนหนงน มการผสมผสานของสโทนรอนสทมเฉดฉาย เรารอน น ามาออกแบบเสอผาและผาสพนใหเดนเพอใหเหนถงความสวยงามของสสนผามดยอม มาสรางสรรคผลงานชนนใหเกดความสวยงาม และมลกษณะทแตกตางจากชนท 1

ชนท 3 ชอภาพ ถายทอดถงความงามของสสนผามดยอม และเปนเอกลกษณของผสรางสรรคสสนบนลายผาตามจนตนาการทหลากหลาย ตามวธการมดยอม การยอมสผา ท าใหเกดความสวยงาม ส าหรบชนสองน มการผสมผสานของสโทนผสม ระหวางโทนรอนโทนเยน สทมความกงกลาง ความเทาเทยม น ามาออกแบบเสอผาโดยการใชผามดยอมทงชด เพอใหเดนเพอใหเหนถงความสวยงามของสสนผามดยอม มาสรางสรรคผลงานชนนใหเกดความสวยงาม

ปญหา

จากการสรางสรรคผลงาน วเคราะหโดยสวนใหญแลว ปญหาทพบเจอคอ เวลาการท างาน บางครงกระชนชดมากในกาสงผามดยอมมาท า เพราะการท าผามดยอมตองพงแสงจากดวงอาทตย และบางวนแดดไมออกกไมสามารถท าผาได และเมอสงแบบสงผาใหชางตดเยบบางครงชางกไมเขาใจในแบบ เลยตองมการปรบเปลยนนดหนอย มความกงวลใจอยเสมอในกานท างานครงน กลวงานเราจะไมทนเสรจ ไมเปนตามแบบ แตกผานไปดวยด

ขอเสนอแนะ

1. ควรค านงถงเวลา การท าผา สงชางเยบใหด เพอจะไดใหเวลากบชางเยบ

2. ควรออกแบบไปในทศทางเดยวกน

3. สรางแบบเสอทแปลกใหมและนาสนใจ

บรรณานกรม กรตญา สอนเนย. (2554).การออกแบบเสอผา.กรงเทพฯ : วาดศลป.

เทยนชย ตงพรประเสรฐ. (2540). องคประกอบศลป1. (พมพครงท 3). กรงเทพฯ : เฟองฟา พรนตง.

ประเสรฐ ศลรตนา. (2545). วสดและเทคนคศลปะ. กรงเทพฯ : สปปะภา.

พวงเพชร มงคลวทย. (2536). คมอสรางสรรควสด. กรงเทพฯ : พบบลคยสเนสพรน.

วฒ วฒนสน. (2539).องคประกอบศลป(Composition).ปตตาน : มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน.

ศศธร ศรทองกล. (2556). มดยอม. กรงเทพฯ : เอมไอเอส.

สกนธ ภงามด. (2547). พนฐานทศนศลป. กรงเทพฯ : บคพอยท.

สมภพ จงจตตโพธา. (2554). องคประกอบศลป. กรงเทพฯ : วาดศลป.

คนหาออนไลน :

รปภาพ (ออนไลน). (2553). สบคนจาก : https://www.google.co.th/search

วกพเดย สารานกรมเสร. (ม.ป.ป.). หมวดหม : วสดธรรมชาต (ออนไลน). สบคนจาก :

http://th.wikipedia.org/wiki/[11 เมษายน 2558]

วธการเยบ (ออนไลน). (2553). สบคนจาก :

http://guru.google.co.th/guru/thread?tid=0abc318c2b007c29 (11 เมษายน 2558)

50

ประวตผเขยน

ชอ นางสาวอารนา แซ

วนเดอนปเกด 8 ตลาคม พ.ศ.2538

ทอย 9/2 ซ.3 ถ.ยะกง 1 ต.บางนาค อ.เมอง จ.นราธวาส 96000

เบอรโทรศพท 098-6989589

อเมล [email protected]

ประวตการศกษา พ.ศ. 2549 ส าเรจการศกษาระดบประถมศกษาจากโรงเรยนบานเทศบาล 3

(บานยะกง)

พ.ศ. 2554 ส าเรจการศกษาระดบมธยมศกษา จากโรงเรยนอตตรกยะห

อสลามยะห นราธวาส

พ.ศ. 2559 ส าเรจการศกษาระดบปรญญาตร

จากมหาวทยาลยสงขลานครนทรวทยาเขตปตตาน

รางวลและเกยรตประวต พ.ศ. 2556 ไดเกยรตบตร จากการเปนคณะกรรมการโครงการบายเฟรชช

พ.ศ. 2556 ไดรบเกยรตบตร จากการเปนผสรางสรรควาดภาพฝาผนงภายในและภายนอก ณ โรงเรยนจะรงบองอ

พ.ศ. 2557 ไดรบเกยรตบตร จากการเปนผสรางสรรควาดภาพฝาผนงภายในและภายนอก ณ โรงเรยนบานเกาะจน

พ.ศ. 255 ไดรบเกยรตบตร จากการเปนผรวมโครงการ “แตมส ปนสข เพอนองตาดกายนนาตลมะวาบานแอรอง

พ.ศ. 2559 ไดเกยรตบตร จากการไดเขารวมโครงการปรบปรงภมทศน

โรงเรยนบานรสะมแล

พ.ศ. 2559 ไดรบเกยรตบตร จากการไดเขารวมโครงการปฏบตการทางทศนศลปและนทรรศการนานาชาต

ประวตการแสดงผลงาน พ.ศ. 2557 การแสดงนทรรศการผลงานอนาโตม ณ อาคาร27 แผนก

ศลปศกษามหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

51

พ.ศ. 2559 การแสดงนทรรศการผลงานสน ามน งาน มอ.วชาการ ณ อาคาร19 มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

พ.ศ. 2560 การแสดงนทรรศการศลปนพนธ ณ หอศลปภาคใต สถาบน วฒนธรรมศกษากลยาณวฒนา มหาวทยาลยสงขลานครนทรวทยา เขตปตตาน

ภาคผนวก ก

การสรางและพฒนาแผนการจดการเรยนร

การสรางและพฒนาแผนการจดการเรยนร ตารางโครงสรางการจดการเรยนรวชาศลปะสาระทศนศลป การออกแบบการตดเยบ

ล าดบแผน

เรอง สาระส าคญ กจกรรม เวลา/ชวโมง

1 -ปฐมนเทศ -รบทราบขอมลเบองตนเกยวกบวชาเรยน - กจกรรมการปฏบต และการประเมนผลการเรยน

-ครใหขอมลเกยวกบรายวชา -นกเรยนแนะน าตนเอง -ถาม-ตอบ ประสบการณ -บอกเนอหาทจะเรยน

2

2 -ความรทวไปเกยวกบศลปะ -คณคาของศลปะ -ความรทวไปเกยวกบ การออกแบบ

-รวมกนอธบายความรทวไปของศลปะ -อธบายความหมาย ประเภท และคณคาของศลปะ -อธบายความรทวไปเกยวกบการออกแบบ

-ซกถามความรทวไปเกยวกบศลปะและจตรกรรม -แจกใบความร -อธบาย -ใหท าแบบทดสอบ

2

3 -ผามดยอม -ความหมายของผามดยอม -ความเปนมาของผามดยอม

-ครอธบายความหมายแความเปนมาของผามดยอม -ครแจกใบความรเกยวกบผามดยอม -ครยกตวอยางประเภทของผามดยอม -นกเรยนสรปบทเรยนโดยการท าแผนผงความคด -นกเรยนน าเสนอหนาชนเรยน -สรปและประเมนผล

2

4 -องคประกอบศลป ความหมายขององคประกอบศลป

- ซกถามและอธบายความหมายขององคประกอบศลปและหลกการจดองคประกอบศลป -ครเอาผลงานใหดเปนตวอยางเกยวกบองคประกอบศลปและ

2

หลกการจดองคประกอบศลป

5 -วสดและเทคนคทางศลปะ

-หลกการจดองคประกอบศลป -ความหมายของวสดทางศลปะ -เทคนคทใชในงานศลปะ

-ซกถามและอธบายความหมายของวสดและเทคนคทางศลปะ -ครยกตวอยางงานศลปะเทคนคตางๆ -สรปบทเรยน

3

6 -ออกแบบ -น าเสนอภาพราง

-ออกแบบภาพราง -แรงบนดาลใจ -ออกแบบแนวความคด -รางตนแบบทง 3 ชน

2

7 -ปฏบตการสรางสรรคงานออกแบบการตดเยบ เรองสสนผามดยอม 1 ชนท 1

-รางภาพตามตนแบบ -ปฏบตสรางสรรคชนท 1 ---ปรบปรงแกไข

-นกเรยนรางภาพออกแบบ -นกเรยนสรางชนงาน -ปรบปรงแกไขชนงาน -น าเสนอผลงาน

4




4




4

10 -น าเสนองานปฏบต -สรปผล และขอเสนอแนะ

- จดนทรรศการผลงาน -วเคราะห วจารณผลงาน

-นกเรยนจดนทรรศการงานของตวเอง -ประเมนผลจากชนงาน

4

รวม 32

แผนการจดการเรยนรท 1

กลมสาระการเรยนรศลปะ : สาระทศนศลป เรองปฐมนเทศ

ผสอน อารนา แซ เวลา 2 ชวโมง

1. สาระส าคญ นกเรยนไดทราบถงวธการจดการเรยนรในรายวชา ลกษณะกจกรรมการเรยนร การวดผลและประเมนผล ขอตกลงและขนตอนการปฏบตกจกรรมใหเปนไปตามวตถประสงคการเรยนร

2. วตถประสงคการเรยนร

1. ดานความร นกเรยนมความรเกยวกบค าอธบายรายวชา และกระบวนการเรยนการสอน 2. ดานทกษะ นกเรยนรวมแสดงความคดเหนตอแนวทางการจดการเรยนการสอน

3. ลกษณะพงประสงค นกเรยนแสดงออกถงความมระเบยบวนย

3. กจกรรมการเรยนร

1. ขนน า ครสนทนา ซกถาม แนะน าตนเอง แลวใหนกเรยนแนะน าตนเอง

2. ขนสอน ครแนะน าหองเรยน เวลาเรยน การใชหองเรยน แนะน ารายวชาทจะเรยน นกเรยนรบใบประมวลวชาทมค าอธบายเกยวกบรายวชา เนอหาสาระทจะเรยน กจกรรมทจะท าการวดและประเมนผล ภาระตางๆจนมความเขาใจตรงกน

3. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปความเขาใจเกยวกบสาระส าคญของวชา

4. สอและแหลงการเรยนร

1. ใบประมวลวชา

2. ใบความรเกยวกบแหลงการคนควาความรทเกยวของกบวชาเรยน

5. การวดผลและประเมนผล

1. วธการสงเกต

6. บนทกหลงสอน ปญหา อปสรรคและขอเสนอแนะ

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..


กลมสาระการเรยนรศลปะ : สาระทศนศลป เรอง การออกแบบ


1. สาระส าคญ นกเรยนไดทราบถงความรทวไปเกยวกบศลปะ คณคาของงานศลปะ และความรทวไปเกยวกบการออกแบบ


1. ดานความร นกเรยนมความรเกยวกบความรทวไปเกยวกบศลปะ คณคาของงานศลปะ และการออกแบบ

2. ดานทกษะ นกเรยนไดปฏบตการศกษาคนควา

3. ลกษณะพงประสงค นกเรยนสามารถแยกแยะประเภทของศลปะและความรเหนคณคาของงานศลปะ

3. กจกรรมการเรยนร 1. ขนน า ครสนทนากบนกเรยน พรอมกบใหนกเรยนดภาพเกยวกบงานศลปะ และถามตอบ เพอเปนการวดความร ความเขาใจพนฐาน 2. ขนสอน ครอธบายเกยวกบความหมาย ประเภทและคณคาของงานศลปะ พรอมกบแจกใบความรประกอบ 3. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปความเขาใจเกยวกบบทเรยน และท าบททดสอบหลงเรยน


1. ใบความร

2. power point


1. แบบประเมนชนงาน


................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

............................................................................................................. ...................................

................................................................................................................................................


กลมสาระการเรยนรศลปะ : สาระทศนศลป เรอง ผามดยอม


1. สาระส าคญ นกเรยนไดทราบถงความหมายของผามดยอม สญลกษณของสนตภาพ และลกษณะของผามดยอม

2. วตถประสงคการเรยนร 1. ดานความร นกเรยนมความรเกยวกบความหมายของผามดยอม รถง ลกษณะของผามดยอม

2. ดานทกษะ นกเรยนไดเรยนรและปฏบตการศกษาคนควาขอมล

3. ลกษณะพงประสงค นกเรยนรถงความส าคญของผามดยอม

3. กจกรรมการเรยนร 1. ขนน า ครสนทนากบนกเรยน สอบถามความคดเหนเกยวกบผามดยอม

2. ขนสอน ครอธบายความหมาย ลกษณะของผามดยอม จากนนใหนกเรยนสรปบทเรยนทไดรบและท าแบบฝกหด

3. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปความเขาใจเกยวกบสาระส าคญของบทเรยน

4. สอและแหลงการเรยนร 1. power point

2. ใบความร

3. แบบฝกหด



2. ประเมนชนงาน


……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….......................................................................


กลมสาระการเรยนรศลปะ : สาระทศนศลป เรอง องคประกอบศลป


1. สาระส าคญ นกเรยนไดทราบถงความหมายขององคประกอบศลป หลกการจดองคประกอบศลป และการน าองคประกอบศลปมาใชกบงานศลปะ


1.ดานความร นกเรยนมความรเกยวกบหลกการจดองคประกอบศลป

2.ดานทกษะ นกเรยนไดเรยนรและปฏบตการคนควาหาขอมล

3.ลกษณะพงประสงค นกเรยนมองเหนคณคาและความส าคญขององคประกอบศลปทมตองานศลปะ

3. กจกรรมการเรยนร 1. ขนน า ครสนทนากบนกเรยน และถามตอบกบนกเรยนเกยวกบพนฐานของเรององคประกอบศลป 2. ขนสอน ครอธบายความหมายขององคประกอบศลปและหลกการจดองคประกอบศลปพรอมกบน าภาพยกตวอยางเกยวกบองคประกอบศลปและหลกการจดองคประกอบศลป 3. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปความเขาใจเกยวกบเนอหาวชา

4. สอและแหลงการเรยนร 1. power point 2. รป




…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………….


กลมสาระการเรยนรศลปะ : สาระทศนศลป เรอง วสดและเทคนคทางศลปะ


1. สาระส าคญ นกเรยนไดทราบถงความหมายของวสดทางศลปะ เทคนคตางๆทสามารถน ามาปรบใชในงานศลปะ เพอเปนแนวทาง และเปนทกษะไปสการสรางสรรคงานศลปะ

2. วตถประสงคการเรยนร 1. ดานความร นกเรยนมความรเกยวกบวสดทางศลปะและ เทคนคทางศลปะ

2. ดานทกษะ นกเรยนไดปฏบตการคนควาและสรางสรรคงานยอย 3. ลกษณะพงประสงค นกเรยนมองเหนคณคาของวสดและเทคนคทางศลปะ

3. กจกรรมการเรยนร 1. ขนน า ครสนทนากบนกเรยน และถามตอบกบนกเรยนถงพนฐานของเรองวสดและเทคนคทางศลปะ 2. ขนสอน ครอธบายความหมายของวสดและเทคนคทางศลปะพรอมกบเปดวดโอตวอยางงานศลปะเทคนคตางๆ เมอนกเรยนเขาใจในเนอหาครใหนกเรยนสรางสรรคชนงานคนละ2 เทคนคแลวน าเสนอผลงานหนาชนเรยน 3. ขนสรป นกเรยนน าเสนอผลงานของตวเอง และครกบนกเรยนรวมกนสรปความเขาใจเกยวกบเนอหาวชา


2. วดโอ

5. การวดผลและประเมนผล 1. วธการสงเกต

2. แบบประเมนชนงาน


…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….


กลมสาระการเรยนรศลปะ : สาระทศนศลป เรอง การออกแบบ


1. สาระส าคญ นกเรยนไดทราบถงความหมายของทกษะและหลกการเตรยมตวส าหรบการออกแบบรางภาพกอนการสรางสรรคชนงาน


1. ดานความร นกเรยนมความรเกยวกบหลกการออกแบบภาพราง

2. ดานทกษะ นกเรยนไดฝกการออกแบบภาพรางและรางภาพชนงาน

3. ลกษณะพงประสงค นกเรยนมองเหนคณคาของหลกการออกแบบรางภาพ

3. กจกรรมการเรยนร

1. ขนน า ครสนทนากบนกเรยน และถามตอบกบนกเรยนถงความรพนฐานเกยวกบความพรอมและหลกการรางภาพ

2. ขนสอน ครไดอธบายถงสงทเปนแรงบนดาลใจทจะน ามาสการออกแบบภาพรางในการสรางสรรคชนงานทละครง พรอมกบใหนกเรยนออกแบบแนวความคดและรางภาพตนแบบงานทจะสรางสรรคชนงานโดยการก าหนดรปแบบและสของตนแบบ

3. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปความเขาใจเกยวกบเนอหาวชาและแสดงความคดเหนในการรางแบบเพอสรางสรรคผลงาน

4.สอและแหลงการเรยนร

1.power point

5.การวดผลและประเมนผล

1.วธการสงเกต

2.แบบประเมนชนงาน

6.บนทกหลงสอน ปญหา อปสรรคและขอเสนอแนะ

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….


กลมสาระการเรยนรศลปะ : สาระทศนศลป เรอง การสรางสรรคผลงานออกแบบการตดเยบชนท 1


1. สาระส าคญ นกเรยนไดทราบถงขนตอนในการสรางสรรคชนงานทเรมจากการสรางแนวความคดแลวรางภาพตามตนแบบ สรางงาน และการปรบปรงแกไข

2. วตถประสงคการเรยนร 1. ดานความร นกเรยนมความรเกยวกบหลกการรางภาพ และวธการสรางสรรคชนงาน

2. ดานทกษะ นกเรยนไดสรางสรรคชนงาน 3. ลกษณะพงประสงค นกเรยนมองเหนคณคาของชนงานทสรางสรรค

3. กจกรรมการเรยนร 1. ขนน า ครสนทนากบนกเรยน และพดคยกบนกเรยนเกยวกบความพรอมในการสรางสรรคชนงาน 2. ขนสอน ครใหนกเรยนน าแบบรางมาสรางงาน และใหนกเรยนเรมสรางชนงานของตนเอง พรอมทงปรบปรงแกไขงานใหเสรจสมบรณ พรอมทงใหแตละคนน าเสนอชนงานของตวเองหนาชนเรยน 3. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปความเขาใจเกยวกบเนอหาวชาและชนงานทไดท า

4. สอและแหลงการเรยนร 1.power point

5. การวดผลและประเมนผล 1. วธการสงเกต 2. แบบประเมนชนงาน


…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….







3. กจกรรมการเรยนร 1. ขนน า ครสนทนากบนกเรยน และพดคยกบนกเรยนเกยวกบความพรอมในการสรางสรรคชนงาน 2. ขนสอน ครใหนกเรยนน าแบบรางมารางมาสรางงาน และใหนกเรยนเรมสรางชนงานของตนเอง พรอมทงปรบปรงแกไขงานใหเสรจสมบรณ พรอมทงใหแตละคนน าเสนอชนงานของตวเองหนาชนเรยน 3. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปความเขาใจเกยวกบเนอหาวชาและชนงานทไดท า




…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….







3. กจกรรมการเรยนร 1. ขนน า ครสนทนากบนกเรยน และพดคยกบนกเรยนเกยวกบความพรอมในการสรางสรรคชนงาน 2. ขนสอน ครใหนกเรยนน าแบบรางมารางมาสรางงาน และใหนกเรยนเรมสรางชนงานของตนเอง พรอมทงปรบปรงแกไขงานใหเสรจสมบรณ พรอมทงใหแตละคนน าเสนอชนงานของตวเองหนาชนเรยน 3. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปความเขาใจเกยวกบเนอหาวชาและชนงานทไดท า

4. สอและแหลงการเรยนร 1.power point



……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..


กลมสาระการเรยนรศลปะ : สาระทศนศลป เรอง การจดนทรรศการ


1. สาระส าคญ นกเรยนไดทราบถงหลกการจดนทรรศการ และหลกการวเคราะห วจารณผลงานศลปะ

2. วตถประสงคการเรยนร 1. ดานความร นกเรยนมความรเกยวกบหลกการจดนทรรศการ และหลกการวเคราะห วจารณผลงานศลปะ 2. ดานทกษะ นกเรยนไดจดนทรรศการงานของตวเอง 3. ลกษณะพงประสงค นกเรยนมองเหนคณคาของงานศลปะผานการจดนทรรศการ

3. กจกรรมการเรยนร 1. ขนน า ครสนทนากบนกเรยน และพดคยกบนกเรยนเกยวกบความรพนฐาน

ของนกเรยนเกยวกบการจดนทรรศการและหลกการวเคราะห วจารณผลงาน

2. ขนสอน ครใหนกเรยนเตรยมความพรอมผลงานของตวเองเพอน ามารวบรวมในการจดนทรรศการชนงานทง 3 ชนทไดสรางสรรคมากอนหนาน และครประเมนผลนกเรยนจากชนงาน

3. ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปความเขาใจเกยวกบการจดนทรรศการครงน


1. ชนงานนกเรยน

2. อปกรณส าหรบตดตงผลงาน




…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………….

แบบประเมนผลงาน/ชนงาน

วชา………………………………………………………...... ชน…………………………...............

หนวยการเรยนรท……………………………………………กจกรรม……………………………

ค าชแจง : ใหผสอนประเมนจากการสงเกตพฤตกรรมของผเรยนในการปฏบตงานและตรวจผลงานทส าเรจแลว โดยใหระดบคะแนนลงในตารางทตรงกบพฤตกรรมของผเรยน

เกณฑการใหคะแนน

ผลงานทชดเจน ถอวาด ให 3 คะแนน

ผลงานทเทยบเทาคนทวไป ถอวา ปานกลาง ให 2 คะแนน

ผลงานต ากวาคนทวไป ถอวา ควรปรบปรง ให 1 คะแนน

รายการประเมน ระดบคะแนน รวมคะแนน

(18คะแนน)

สรปผลการประเมน

1 2 3 ผาน ไมผาน

1.ความถกตองของผลงาน

2.ความคดสรางสรรค

3.ความประณตของผลงาน

4.การเลอกใชวสดและอปกรณ

5.ความตรงตอเวลา

6.การประยกตใชความร

ลงชอ………………………………………… ผประเมน

ภาคผนวก ข ภาพกจกรรมการแสดงนทรรศการศลปนพนธ

บรเวณเวทส ำหรบเปดพธในกำรแสดงงำน

บรรยากาศเปดพธเปดงานนทรรศการ

ประธานในพธและคณาจารยรวมกนตดรบบนเปดพธ

ภาพผลงานแฟชนโชว 3 ชน

เจาของผลงานถายรปกบผลงาน

นองมอบดอกไมรวมแสดงความยนด

คณครโคกมวงมารวมแสดงความยอนด

เพอเมทมารวมแสดงความยนด

เพอนแกงคฉาวห

เพอนๆนกออกแบบและผลงานของพวกเรา

เซลฟเพอนบาวสดหลอ

เพอนมธยมเรากมา

นองนางแบบคนสวยและนองป สาม

อาจารยผนารกรวมแสดงความยนด

บรรดานางแบบ

แฟชนโชวผลงานทงสามของเรา

อาจารยทปรกษาทรกของพวกเรา

สองพนองนางแบบ

รปหมพวกเรา

รปหมพวกเราพรอมอาจารย

Documents

การออกแบบตัดเย็บ : สีสันผ้ามัดย้อมcai.oas.psu.ac.th/~badul/55/26.pdf · 2.4 องค์ประกอบศิลป์