(1)

ผลของการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรม

คณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมทมตอพฤตกรรมและผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

Effects of Integrated Teaching by Using Flipped Classroom, Multimedia, and Innovation in Character Education in Social Skills on Behavior and Academic

Achievement in Religious History Subject of Grade Seven Students

นอบณรอว บอราเฮง Ni-ibnurowee Bueraheng

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา

มหาวทยาลยสงขลานครนทร A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of

Master of Education in Educational Technology and Communications Prince of Songkla University

2558 ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(2)

ชอวทยานพนธ ผลของการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมทมตอพฤตกรรมและผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

ผเขยน นายนอบณรอว บอราเฮง

สาขาวชา เทคโนโลยและสอสารการศกษา

อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก คณะกรรมการสอบ

................................................................ ..........................................ประธานกรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร. คณตา นจจรลกล) (ผชวยศาสตราจารย ดร. วสนต อตศพท)

......................................................กรรมการ

อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม (รองศาสตราจารย ดร. คณตา นจจรลกล)

................................................................ ......................................................กรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร. ชดชนก เชงเชาว) (รองศาสตราจารย ดร. ชดชนก เชงเชาว)

......................................................กรรมการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร. อนนต ทพยรตน)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร อนมตใหนบวทยานพนธฉบบน เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา

........................................................

(รองศาสตราจารย ดร. ธระพล ศรชนะ)

คณบดบณฑตวทยาลย

(3)

ขอรบรองวา ผลงานวจยนมาจากการศกษาวจยของนกศกษาเองและไดแสดงความขอบคณบคคลทมสวนชวยเหลอแลว ลงชอ…………………………………………. (รองศาสตราจารย ดร. คณตา นจจรลกล) อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก ลงชอ…………………………………………… (นายนอบณรอว บอราเฮง) นกศกษา

(4)

ขาพเจาขอรบรองวา ผลงานวจยนไมเคยเปนสวนหนงในการอนมตปรญญาในระดบใดมากอน และไมไดถกใชในการยนขออนมตปรญญาในขณะน ลงชอ…………………………………………… (นายนอบณรอว บอราเฮง) นกศกษา

(5)

ชอวทยานพนธ ผลของการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมทมตอพฤตกรรมและผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

ผเขยน นายนอบณรอว บอราเฮง สาขาวชา เทคโนโลยและสอสารการศกษา ปการศกษา 2557

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงค (1) เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการเรยนแบบปกต กบ หลงการเรยนโดยใชการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดานสอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม (2) เพอเปรยบเทยบระดบคณลกษณดานทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 กอน-หลง การสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ และ (3) เพอศกษาความคงทนของผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 กลมตวอยางทน ามาใชในการวจยครงนไดมาดวยวธการสมกลมตวอยางแบบกลม เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยน อล-กรอานและภาษากาลามลลอฮ จงหวดปตตาน กลมทดลองจ านวน 30 คน และกลมควบคมจ านวน 30 คน เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย แผนการจดการเรยนรแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม แบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม และแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลองแบบสมกลมควบคมทดสอบกอน-หลงวเคราะหขอมลโดยหาคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และทดสอบคาท ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการสอนแบบบรณาการมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวานกเรยนทใชวธการสอนแบบปกตหลงการทดลองอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001 นกเรยนทไดรบการสอนแบบบรณาการมระดบคณลกษณดานทกษะทางสงคมสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001 และนกเรยนทไดรบการสอนแบบบรณาการโดยใชการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมใน 3 ดานมความคงทนในการเรยนรไมแตกตางกน

(6)

Thesis Title Effects of Integrated Teaching by Using Flipped Classroom, Multimedia, and Innovation in Character Education in Social Skills on Behavior and Academic Achievement in Religious History Subject of Grade Seven Students

Author Mr. Ni-ibnurowee Bueraheng Major Program Education in Educational Technology and Communications Academic Year 2014 ABSTRACT The research objectives were (1) to compare the academic achievement of religious history subject learning of grade seven students after learning traditional instruction and after learning integrated by using flipped classroom, multimedia, and innovation character education of social skills, (2) to compare level of character in social skills of grade seven students before and after learning by using an innovation in character education of social skills in sacrifice, mercy and human relationship, and (3) to study the retention of academic achievement of religious history subject of grade seven students. The sample groups which were chosen by cluster random sampling, 30 students of experimental group and 30 students of control group of grade seven students in Kalamullah al-Qur’an and Multilingual school, Pattani Province. The research instruments were consisted of lesson plans which integrated in the innovation in character education in social skills, assessment on level of character education in social skills and assessment form of academic achievement in religious history subject. This research was randomized control group, pretest-posttest design. The data analysis was consisted of arithmetic mean, standard deviation and t-test. The study found that students who were taught by innovation in character education of learning in social skills were higher in academic achievement than the students who were taught by traditional instruction statistically significant of .001 levels. Students who have been using flipped classroom, multimedia and innovation in character education of social skills which included sacrifice, mercy and human relationship were statistically significant of .001 levels. Students who were taught by using flipped classroom, multimedia, and innovation in character education in social skills in three types. The study showed no statistically significant different in retention of learning.

(7)

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไดดวยด โดยไดรบความกรณาเปนอยางดยงจาก

รองศาสตราจารย ดร. คณตา นจจรลกล อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก ทไดกรณาใหค าปรกษา ขอเสนอแนะ ตลอดจนพจารณาแกไขขอบกพรองในการท าวทยานพนธตลอดมาดวยความเอาใจใสและเมตตาตอผวจยอยางดยง ผวจยขอขอบคณเปนอยางสงมา ณ โอกาสน

ขอขอบคณ ผชวยศาสตราจารย ดร. วสนต อตศพท ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ รองศาสตราจารย ดร. ชดชนก เชงเชาว และผชวยศาสตราจารย ดร. อนนต ทพยรตน คณะกรรมการสอบวทยานพนธทไดใหขอแนะน าทมประโยชน ท าใหวทยานพนธมความสมบรณยงขน

ขอขอบคณผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอทใชในการวจยทกทาน ทใหค าแนะน าตรวจสอบและใหขอเสนอแนะตาง ๆ ทเปนประโยชนตอการสรางเครองมอวจยเปนอยางดยง

ขอขอบคณอาจารยสนทร ปยะวสนต ผรบใบอนญาตและผจดการโรงเรยนอล-กรอานและภาษากาลามลลอฮทใหแนวคด ค าแนะน าตาง ๆ ตลอดจนใหก าลงใจในการท าวจย

ขอขอบคณคณะผบรหาร บคลากรและขอขอบใจนกเรยนโรงเรยนอล-กรอานและภาษา กาลามลลอฮ ทกทานทใหความอนเคราะหและชวยเหลอในการเกบรวบรวมขอมลเปนอยางดยง

ขอขอบคณบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร และสถานวจยพหวฒนธรรมศกษาเพอการศกษาทย งยน (สพย.) คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ทสนบสนนทนในการท าวจย

ขอขอบคณคณาจารยทกทานทประสทธประสาทความรและใหแนวคดแกผวจย จนสามารถศกษาส าเรจลลวงไปดวยด

ขอขอบคณเจาหนาททกทานทกรณาใหค าแนะน าและชวยประสานงานในการท าวจยเปนอยางดยง

ขอขอบคณ คณพอนายอบรอฮม อบดลลาเตฟ คณแมนางหนเมาะ บอราเฮงและภรรยานางสาวคอดเยาะห มะ ตลอดจนญาตพนองซงอยเบองหลงแหงความส าเรจของผวจย ทใหทงความรกความหวงใยและเปนก าลงใจตลอดมา

ทายสดขอซโกรตอเอกองคอลลอฮตาอาลา ทไดชน าหนทางแหงความด ความส าเรจ และไดยดอายขยใหผวจยไดมชวตจวบจนปจจบนและสามารถด าเนนการวจยจนส าเรจลลวงไปดวยด อลฮมดลลลาฮ

นอบณรอว บอราเฮง

(8)

สารบญ บทคดยอ ABSTRACT กตตกรรมประกาศ สารบญ สารบญตางราง บทท 1.บทน า………………………………………………………………………………… ความเปนมาและความส าคญของปญหา…………………………………….…

วตถประสงคของการวจย………………………...…………………….……… สมมตฐานของการวจย……………………………..……..…………………… ความส าคญและประโยชนของการวจย………………………..………………. ขอบเขตของการวจย………………………………………………..….……… กรอบแนวคดในการวจย………………………………………..….….………. นยามศพทเฉพาะ………………………………..…………………..…............

2. เอกสารและงานวจยทเกยวของ……………………………..………………………... นวตกรรม………………………………………………………….……………

ความหมายของนวตกรรม…………………………………………..… ลกษณะของนวตกรรม……………………………………………….. เกณฑการคดเลอกนวตกรรม…………………………………………. หลกในการเลอกนวตกรรมทด……………………………………….. งานวจยทเกยวของกบนวตกรรม………………………………………

สอประสม…………………………….……………………………………….. ความหมายของสอประสม……………………………………………. หลกการและทฤษฎทเกยวของกบสอประสม………………………… ประเภทของสอประสม……………………………………………….. องคประกอบของชดสอประสม………………………………………. การผลตชดสอประสม………………………………………………… ความส าคญของสอประสม……………………………………………

หนา (5) (6) (7) (8) (12) 1 1 6 7 7 8 9 10 13 15 15 16 17 17 19 20 20 21 22 23 25 26

(9)

สารบญ (ตอ) งานวจยทเกยวของกบสอประสม…………………………………….

คณลกษณทพงประสงค………………….……………………………………. ความหมายของคณลกษณ……………………………………………. ความส าคญของคณลกษณทพงประสงค……………………………... คณลกษณทพงประสงคของคนไทย………………………………….. คณลกษณทพงประสงคของนกเรยน………………………………..... งานวจยทเกยวของเกยวกบคณลกษณทพงประสงค…………………..

ทกษะทางสงคม…………………………………..………………………..….. ความหมายของทกษะทางสงคม……………………………………… ความส าคญของทกษะทางสงคม…………………………………….. องคประกอบของทกษะทางสงคม…………………………………… การพฒนาทกษะทางสงคม…………………………………………... งานวจยทเกยวของกบทกษะทางสงคม……………………………….

การสอนแบบบรณาการ………………………………………………….……. ประวตความเปนมาและแนวคดของการบรณาการ…………………… ความหมายของการบรณาการ………………………………………… รปแบบของการบรณาการ……………………………………………. หลกการส าคญทตองค านงในการจดการเรยนรแบบบรณาการ………. ประโยชนของการสอนแบบบรณาการ………………………………. จดแขงและจดออนของการบรณาการหลกสตรและการเรยนการสอน… งานวจยทเกยวของกบการสอนแบบบรณาการ…………………………

ความเสยสละ…………………………………………….……………………… ความหมายของความเสยสละ…………………………………………. ความส าคญของความเสยสละ…………………………………………. การเสยสละในทศนะอสลาม………………………………………….. งานวจยทเกยวของกบความเสยสละ……………………………………

ความเมตตากรณา………………………………………………………………… ความหมายของความเมตตากรณา……………………………………… ความส าคญของความเมตตากรณา…………………………………….

26 27 27 28 29 30 32 34 34 36 37 39 40 41 41 42 43 45 46 46 47 48 48 49 50 53 54 54 55

(10)

สารบญ (ตอ) คณลกษณะของบคคลทมความเมตตากรณา…………………………. ความมเมตตาธรรมในทศนะอสลาม………………………..………… งานวจยทเกยวของกบความเมตตากรณา……………………..………..

มนษยสมพนธ……………….………………………………………..……..…. ความหมายของมนษยสมพนธ…………………………………..….… ความส าคญของมนษยสมพนธ……………………………………..…. หลกในการสรางมนษยสมพนธ………………………………………. แนวความคดทเนนมนษยสมพนธ……………………………………… การวดบคลกภาพดานมนษยสมพนธ…………………………………… ความมมนษยสมพนธในทศนะอสลาม………………………………… งานวจยทเกยวของกบมนษยสมพนธ……………………………………

การจดการเรยนรแบบหองเรยนกลบดาน…………………………………………… ความหมายของหองเรยนกลบดาน…………………………………….. ความเปนมาของการจดการเรยนแบบหองเรยนกลบดาน………………

หองเรยนกลบดานกบการเรยนรแบบรอบร…………………………… ลกษณะส าคญของการจดการเรยนรแบบหองเรยนกลบดาน…………… ประโยชนทเกดจากการเรยนรแบบหองเรยนกลบดาน………………… งานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบหองเรยนกลบดาน ………

ทฤษฎทเกยวของในการวจย……………………………………………………. ทฤษฎตนไมจรยธรรมส าหรบคนไทยของ ดวงเดอน พนธมนาวน…… ทฤษฎการเรยนรอยางมความหมายของออซเบล………………………

3. วธด าเนนการวจย………………………………………….……………..………..…… ประชากร………………………...……………………………………………… กลมตวอยาง……………………………………………………………………… แบบแผนการวจย…………………………………………………………………

เครองมอทใชในการวจย………………………………………………………. การสรางและหาคณภาพของเครองมอ………………………………………… วธการเกบรวบรวมขอมล……………………………………………………… การวเคราะหขอมล……………………………………………………………..

56 57 62 63 63 64 65 66 66

67 73 74 74 75 76 78 80 82 83 83 86 90 90 90

92 92 93 99 102

(11)

สารบญ (ตอ) สถตทใชในการวจย……………………………………………………………

4. ผลการวจย………………………………………………………………….………… ผลการวเคราะหขอมลเพอทดสอบสมมตฐาน…………………………………

5. การอภปรายผลการวจย………………………………………………………….…... สรปผลการวจย…………………………………………………………………

การอภปรายผลการวจย…………………………………………………..……ขอเสนอแนะ…………………………………………………………….….…

บรรณานกรม………..…………………………………………………………….…… ภาคผนวก………………………………………………………………………………

ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญ……………………………………………….. ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการวจย…………………………………………

ภาคผนวก ค เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล……………………………… ภาคผนวก ง คณภาพของแบบทดสอบ…………………………………………

ประวตผเขยน……………………………………………………………………………

103 107 107 110 116 111 123 125 136 137 141 183 192 205

(12)

สารบญตาราง ตาราง 1 กรอบแนวคดในการวจย ตาราง 2 ตวอยางนวตกรรมทใชในการแกปญหาดานตาง ๆ ของผเรยน ตาราง 3 การจดกลมตวอยางและจ านวนนกเรยน ตาราง 4 แบบแผนการทดลอง ตาราง 5 ตารางการทดลองส าหรบกลมทดลอง ตาราง 6 ตารางการทดลองส าหรบกลมควบคม ตาราง 7 แสดงผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการเรยนแบบปกต กบ หลงการเรยนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม

ตาราง 8 แสดงผลการเปรยบเทยบระดบคณลกษณดานทกษะทางสงคมของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 1 กอน-หลง การเรยนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม

ตาราง 9 แสดงผลการศกษาความคงทนของผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนร ศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

หนา 10 18 91 92 101 101 107 108 109

1

บทท 1

บทน ำ

ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ

ในภาวะโลกปจจบนเปนยคแหงโลกาภวตน กระแสการเปลยนแปลงเกดขนอยางรวดเรวเปนผลมาจากอทธพลของความกาวหนาทางวทยาการในดานตาง ๆ โดยเฉพาะดานการสอสารโทรคมนาคมและเทคโนโลยสารสนเทศทมเครอขายโยงใยไปทวภมภาคของโลก เปนยคโลกไรพรมแดน ท าใหสงคมเปนสงคมแหงขอมลขาวสาร ดวยขอมลขาวสารทกระจายไปอยางไมมขดจ ากดนเอง สงผลใหเกดวกฤตการณหลายรปแบบขนในสงคมทงทางดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง วฒนธรรมและสงแวดลอม กอใหเกดการเปลยนแปลงของชวตและสงคม จากสถานการณดงกลาวสงผลใหเกดการปฏรปการศกษาขนเพอใหสอดคลองกบสถานการณการเปลยนแปลงและสามารถทจะเปนเครองมอในการพฒนาเศรษฐกจ สงคม การเมอง และวฒนธรรมของประเทศอยางแทจรง รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ไดใหความส าคญตอการจดการศกษาของชาตโดยไดระบนโยบายดานการจดการศกษาในมาตรา 80 (3) วา “พฒนาคณภาพและมาตรฐานการจดการศกษาในทกระดบและทกรปแบบ ใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม จดใหมแผนการศกษาแหงชาต กฎหมายเพอพฒนาการศกษาของชาต จดใหมการพฒนาคณภาพครและบคลากรทางการศกษาใหกาวหนาทนการเปลยนแปลงของสงคมโลก รวมทงปลกฝงใหผเรยนมจตส านกความเปนไทย มระเบยบวนย ค านงถงประโยชนสวนรวม และยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข” และพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 หมวด 1 มาตรา 6 (2545: 5, 7) ไดก าหนดความมงหมายและหลกการของการจดการศกษาไววา “การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด าเนนชวตสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข” สวนทศทางการจดการศกษาแนวใหมโดยมจดเนนทการปฏรปการเรยนรของผเรยน การจดการเรยนการสอน และการบรหารจดการทส าคญคอมาตรา 23 บญญตวา” การจดการศกษาทงการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย ตองเนนความส าคญทงความร คณธรรม กระบวนการเรยนรและบรณาการของแตละระดบการศกษา” มาตรา 27 ระบวา ใหคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ก าหนดหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานเพอความเปนไทย ความเปน

2

พลเมองทดของชาต การด าเนนชวต และการประกอบอาชพ ตลอดจนการศกษาตอ ใหสถานศกษาขนพนฐาน มหนาทจดท าสาระของหลกสตรตามวตถประสงคของวรรคหนงในสวนทเกยวกบสภาพปญหาของชมชน ภมปญญาทองถน คณลกษณะอนพงประสงค เพอเปนสมาชกทดของครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต” เพอสนองนโยบายแหงรฐในดานการจดการศกษา แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 - 2559) ไดชใหเหนถงความจ าเปนทตองมงพฒนาคณภาพคนไทยทกชวงวย สอดแทรกการพฒนาคนดวยกระบวนการทเสรมสรางวฒนธรรมการเกอกล พฒนาทกษะใหคนมการเรยนรตลอดชวต ตอยอดสการสรางนวตกรรมทเกดจากการฝกฝนเปนความคดสรางสรรค ปลกฝงการพรอมรบฟงความคดเหนจากผอน และจตใจทมคณธรรม ซอสตย มระเบยบวนย พฒนาคนดวยการเรยนรในศาสตรวทยาการใหสามารถประกอบอาชพไดอยางหลากหลาย สอดคลองกบแนวโนมการจางงานและเตรยมความพรอมสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน สรางจตส านกใหคนไทยมความรบผดชอบตอสงคม เคารพกฎหมาย หลกสทธมนษยชน สรางคานยมการผลตและการบรโภคทรบผดชอบตอสงแวดลอม เรยนรการรองรบการเปลยนแปลงทเกดจากภมอากาศและภยพบต (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2554) ซงแนวทางดงกลาวสอดคลองกบนโยบายของกระทรวงศกษาธการในการพฒนาเยาวชนของชาตเขาสยคศตวรรษท 21 โดยมงสงเสรมผเรยนมคณธรรม รกความเปนไทยใหมทกษะการคดวเคราะห คดสรางสรรค มทกษะดานเทคโนโลย สามารถท างานรวมกบผอน และสามารถอยรวมกบผอนในสงคมโลกอยางสนต โดยสรปแลวจะเหนไดวา การจดการศกษาของไทยนน มเปาหมายเพอมงพฒนาผเรยนทกคน ซงเปนก าลงของชาตใหเปนมนษยทมความสมดลทางดานรางกาย ความร คณธรรม มจตส านกในความเปนพลเมองไทยและเปนพลโลก ยดมนในการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความรและทกษะพนฐาน รวมทงเจตคตทดตอการศกษาตอ การประกอบอาชพและการศกษาตลอดชวต โดยมงเนนผเรยนเปนส าคญบนพนฐานความเชอวาทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ (กรมวชาการ 2550) แตในสภาพความเปนจรงของสงคมไทยปจจบน เดกและเยาวชนมความหางไกลจากเรองคณธรรมจรยธรรม สงผลใหเยาวชนขาดความละอายตอการกระท าผดทางศลธรรมจรรยา มพฤตกรรมทเบยงเบน และนยมความรนแรง จนกลายเปนปญหาใหญและยากแกการแกไข เชน ปญหาการขมขน ปญหายาเสพตด ปญหาการทะเลาะเบาะแวง ไมมสมมาคารวะตอผใหญ ชอบเอารดเอาเปรยบผอน เหนประโยชนสวนตวมากกวาสวนรวม ขาดทกษะทางดนสงคม เปนตน ซงการขาดคณธรรมจรยธรรมและคณลกษณศกษาอนพงประสงคของบคคลเหลาน มสาเหตสวนใหญมา

3

จากสงแวดลอมหรอบรบททบคคลใดบคคลหนงไดสมผสมาตงแตแรกเกดเรอยมา เชน สงคมทเนนความเจรญทางดานวตถและเทคโนโลยมากกวาความเจรญทางดานจตใจ สงคมแหงการแขงขน ครอบครวขาดความอบอน ครอบครวทเลยงลกตามใจ รวมทงการทเดกและผสงอายถกทอดทงมากขน จากสภาพปญหาเหลานท าใหเดกขาดความเขมแขงทางดานรางกายและจตใจ ซงสอดคลองกบสมพงษ จตระดบ และสองคะ วาทน (2547) ทไดระบคณลกษณะของเดกไทยในอนาคต (Scenario) ไว 12 ประการ คอระดบสตปญญาทแนวโนมต าลง สภาพรางกายออนแอขาดภมตานทานโรค มความกาวราวรนแรง เรยนรทางเพศเรวกวาวย การแสวงหาความสขจากเพอนใหมทางอนเทอรเนต วตถนยมเปนตวตงในการสรางคณคาเชงปรมาณ การใหความส าคญกบตนเองมากกวาสวนรวม เดกขาดรากเหงาทางศลธรรม ศาสนา วฒนธรรม เกดภาวะความเครยด การแขงขน แยกตนเอง การมองความส าเรจในรปแบบส าเรจรป การเลนพนนบอล และเดกท างานหนกไมเปน ซงจากคณลกษณะของเดกทกลาวมาขางตน โรงเรยนจงเปนหนวยงานส าคญในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมของเดก เนองจากเดกใชเวลาสวนใหญอยทโรงเรยน และผทมบทบาทส าคญในโรงเรยนกคอครนนเอง บทบาทของครในการจดคณลกษณศกษาจงควรเปนผอ านวยความสะดวก คอยจดสงแวดลอมทเออตอการเรยนร กระตนนกเรยนดวยค าถามทชวนคด เปดโอกาสใหนกเรยนทกคนไดแสดงความคดเหน ไดลงมอปฏบต ซงชวยใหนกเรยนไดเรยนร ท าความเขาใจในสงทเรยน และก าหนดการกระท าทแสดงถงคณลกษณของตนเองไดอยางเหมาะสม นอกจากนบทบาททส าคญของครคอชใหเหนประโยชนของการมคณธรรมทด มจรยธรรมในดานตาง ๆ เพอใหนกเรยนไดพฒนาตนเองอยางมเปาหมาย ประภาศร สหอ าไพ (2540) ไดเสนอประโยชนของการมจรยธรรมไววา คนทมจรยธรรมจะเปนผทมความกาวหนาในชวตครอบครวและการงาน ผานพนอปสรรคตาง ๆ ไดด มความเขมแขง มเหตผล รถกผด มสตและเกดปญญา เปนทนายกยอง และเกดความสงบสขทงตอตนเองและตอสงคม ไดมผทรงคณวฒดานการศกษา นกการศกษา นกคด ครอาจารย ผบรหาร ผเรยน และทกฝายทเกยวของกบการศกษา ไดแสดงความคดเหนเกยวกบคณลกษณศกษาทตองการเหนในตวเยาวชนไทยวา ตองเปนคนด คนเกงและมความสข ซงคณลกษณะของคนด คอ คนทด าเนนชวตอยางมคณภาพ มจตใจทดงาม มคณธรรมจรยธรรม มคณลกษณศกษาทพงประสงคทงดานจตใจและพฤตกรรมทแสดงออก เชน มวนย มความเออเฟอเกอกล มเหตผล รหนาท ซอสตย พากเพยร ขยน ประหยด มจตเปนประชาธปไตย เคารพความคดเหนและสทธของผอน มความเสยสละ รกษาสงแวดลอม สามารถอยรวมกบผอนอยางสนตสข (กรมวชาการ 2545) ปจจบนจะเหนไดวาสภาพสงคมมการพฒนาอยางไมหยดหย ง จากความเปนสงคมชนบทไดเปลยนแปลงเปนสงคมเมอง สงคมทตองมการแขงขนกนสงเพอความอยรอดของแตละคน ท าให

4

พฤตกรรมของสมาชกในสงคมจากทเคยมความรก ความสามคค มความเออเฟอเผอแผ มมนษยสมพนธทด กลายเปนสงคมทมแตความเหนแกตว ชอบเอารดเอาเปรยบผอน ไมมความเมตตากรณาซงกนและกน เนนประโยชนสวนตวมากกวาสวนรวม เปนตน ซงสอดคลองกบงานวจยของ บษบา หลอเงน (2537: 87) ทกลาววาพฤตกรรมจรยธรรมทางดานทกษะทางสงคมของนกเรยนมแนวโนมลดลงไปเรอย ๆ โดยเฉพาะในเรอง ความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธกบผอนตามล าดบ ปญหาเหลานสะทอนใหเหนถงความเสอมโทรมของสงคม ปจจบนภาวะเชนนไดคอย ๆ กอตวและเพมความรนแรงมากขนเรอย ๆ ซงเมอยงนานประจวบกบภาวะเศรษฐกจฟองสบแตกดวยแลว ปญหาตาง ๆ กจะยงทวความรนแรงจนถงขนวกฤต คณลกษณดานทกษะทางสงคมเปนคณลกษณพนฐานทส าคญของบคคล ซงควรไดรบการฝกฝน ปลกฝงตงแตเดก ๆ เพอใหทกคนเปนหนวยหนงของสงคม สามารถด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมสข ฉะนนการฝกทกษะทางดานสงคมจงเปนเรองส าคญในการทจะเตรยมเดกใหคดเปน ท าเปน แกปญหาเปน สามารถด ารงชวตอยไดอยางสงบสข ซงทกษะทางสงคมนเปนสงทฝกได พฒนาได การใชเกมและจดกจกรรมจ าลองสถานการณใหเดกไดฝกคณลกษณดานทกษะทางสงคม จะชวยท าใหเดกมความเพลดเพลน สนกสนาน ไดสงเกต มโอกาสท าการทดลอง สรางสรรค คดแกปญหาและคนพบดวยตวเอง การจดกจกรรมจงเปนแนวทางทดทจะพฒนาประสบการณการเรยนร สงแวดลอม ฝกทกษะทางสงคม สรางความสมพนธอยรวมกบผอนไดอยางมความสข ดงนนการจดกจกรรมจงเปนหวใจส าคญในการจดประสบการณใหกบเดก (กรมวชาการ 2544) การจดกจกรรมการเรยนการสอนทสามารถเพมประสบการณชวตใหกบผเรยนแลวสงส าคญอกประการหนง คอการมสอการเรยนการสอนทดและมประสทธภาพทตรงตามเนอหาในการสอน จะท าใหผเรยนเกดการเรยนรไดอยางรวดเรว โดยเฉพาะอยางยงสอทมลกษณะเปนสอประสม หรอทรจกกนในสอ Multimedia มบทบาทในการจดการศกษาและผสอนสามารถน ามาใชในการพฒนากระบวนการเรยนร สอประสมสามารถตอบสนองรปแบบการเรยนของผเรยนทแตกตางกน และสามารถจ าลองสถานการณตาง ๆ เพอการเรยนรได ผเรยนสามารถน าประสบการณจากการเรยนดวยสอการสอนแบบสอประสมไปประยกตใชในชวตจรงได รวมทงสามารถทจะศกษาเพมเตมหรอฝกซ าได จงกลาวไดวาสอประสมมความเหมาะสมทจะน ามาใชในการจดการเรยนการสอนโดยเฉพาะการสอนทเนนเกยวกบคณลกษณอนพงประสงคของผเรยน จากสภาพปญหาตาง ๆ ทกลาวมาขางตน อาจสรปไดวามสาเหตมาจากการพฒนาทขาดความสมดลระหวางการพฒนาดานวตถกบการพฒนาดานจตใจ เปนผลท าใหเดกและเยาวชนมพฤตกรรมทกอใหเกดปญหาตอสงคม

5

ผวจยไดศกษาแบบประเมนคณลกษณอนพงประสงคของผเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนอล-กรอานและภาษากาลามลลอฮ จากการสงเกตพฤตกรรมของผเรยนในขณะทครสอน จากการสมภาษณผบรหาร คร และจากการพดคยกบผปกครองนกเรยนของโรงเรยนอล-กรอานและภาษากาลามลลอฮ โดยเฉพาะนกเรยนในกลมเปาหมายบางคน พบวามปญหาดานคณธรรมจรยธรรมโดยเฉพาะอยางยงปญหาดานทกษะทางสงคม การแสดงพฤตกรรมของนกเรยนในดานทกษะทางสงคมในเรองความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธอยในเกณฑทไมนาพอใจ นกเรยนละเลยและบกพรองในการปฏบตกจกรรม เชน มความเหนแกตว ชอบแซงควในการรบอาหารกลางวน ชอบรงแกสตว รงแกเพอน ไมชอบแบงปนสงของใหเพอน ชอบชกตอยและทะเลาะกบเพอนเปนตน พฤตกรรมทกลาวมาขางตนลวนแตเปนพฤตกรรมดานทกษะทางดานสงคมทงสน ผวจยตระหนกถงความส าคญของการปลกฝงคณลกษณอนพงประสงคใหนกเรยนซงตองใชเวลา คอยเปนคอยไป และมองเหนไดยากวาการปลกฝงนนไดผลเพยงใด หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 และหลกสตรอสลามศกษา พ.ศ. 2546 มความมงมนทจะพฒนาผเรยนใหมคณลกษณอนพงประสงค เพอใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข ซงหลกสตรนไดพฒนาและปรบปรงมาจากหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2544 เพอทจะสรางเดกไทยใหเปนเดกด เกง และมความสข ผวจยจงมความสนใจทจะสรางนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในสาระการเรยนรศาสนประวต ซงเปนนวตกรรมทผวจยสรางขนโดยใชรปแบบการจดการเรยนการสอนทเนนกจกรรมในลกษณะสถานการณจ าลองเพอวดระดบคณลกษณดานทกษะทางสงคมในเรอง ความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 นวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมนบวามความส าคญตอพฒนาการทางสงคมของนกเรยนเปนอยางมาก และสงผลตอนกเรยนในทก ๆ ดาน ไมวาจะเปนทางดานจตใจ สงคม การเรยน การปรบตว และสขภาพจตของเดกทงในชวตปจจบนและอนาคต ดงนนควรมการแกไขและพฒนาทกษะทางสงคม พฒนาพฤตกรรมทไมพงประสงคของนกเรยนทเกยวกบทกษะทางดานสงคมใน 3 ดานดงกลาว การออกแบบการจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบหองเรยนกลบดาน (Flipped Classroom) เปนวธการเรยนแนวใหมทฉกต าราการสอนแบบเดม ๆ หองเรยนกลบดานเปนการเรยนแบบ "กลบหวกลบหาง" หรอ "พลกกลบ" โดยเปลยนรปแบบการสอนจากแบบเดมทเรมจากครในหองเรยนนกเรยนกลบไปท าการบาน มาเปลยนเปนนกเรยนเปนผคนควาหาความรดวยตนเอง ผานกจกรรมตาง ๆ ทครจดเตรยมมาให ไมวาจะเปนใบงาน ใบความร ฯลฯ หรออาจศกษาจากแหลงเรยนรตาง ๆ ทมอยในชมชน เชน ปราชญทองถน หองสมดชมชน อนเทอรเนตประจ าต าบล หรอ

6

อาจจะไปสบคนอนเทอรเนตจากทบานหรอรานบรการอนเทอรเนตทวไปโดยไปศกษาลวงหนากอนเขาชนเรยน แลวมาท ากจกรรม โดยทครเปนผแนะน าและเพมเตมในสงทขาดหายไปเทานน สงทเปนหวใจส าคญของการสอนแบบหองเรยนกลบดานกคอ เนนการเรยนรแบบรวมมอกนภายในกลม การออกแบบการเรยนการสอนททนสมย และการใหนกเรยนไดมโอกาสเรยนรผานกจกรรมตาง ๆ ทครออกแบบมา ซงสอดคลองกบ Dixon (2010: 1-13) ทกลาววา การสอนโดยใชหองเรยนกลบดาน จะท าใหเกดการปฏสมพนธขนสง อนจะน าไปสการเรยนรแบบ Active Learning ในขนแรกผเรยนจะใหความรวมมอในกจกรรมการเรยนการสอนไมมากเทาทควร เนองจากผเรยนยงไมเขาใจถงหลกการเรยนแบบหองเรยนกลบดาน แตหลงจากทผเรยนไดเขาใจถงบทบาทของตวเองและไดรบการแนะน าจากคร ผเรยนเรมเกดการปรบตวและการเพยรพยายามท าในสงตาง ๆ ทตนสนใจท าใหผเรยนเกดการเรยนรและสามารถปรบพฤตกรรมในดานตาง ๆ ของตวเองไดดขน การสอนแบบหองเรยนกลบดานจะกระตนใหเกดสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรอยางเตมท สอดคลองกบงานวจยของ Jamaludin and Osman (2014: 124-131) ระบวา สภาพแวดลอมในการเรยนรแบบหองเรยนกลบดานน จะชวยใหผสอนไดบรรลผลส าเรจในการจดการเรยนการสอน ท าใหการจดการเรยนรนนมปฏสมพนธกนระหวางผสอนกนผเรยน เกดการเรยนรแบบ Active Learning จากความส าคญและปญหาดงกลาวขางตน ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาผลของการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมทมตอพฤตกรรมและผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 เพอใหไดขอสนเทศอนจะเปนประโยชนส าหรบบคลากรทางการศกษา หนวยงานทเกยวของสามารถทจะน าไปใชในการพฒนาดานการศกษาและออกแบบระบบการเรยนการสอน เพอใหผเรยนมคณธรรมจรยธรรมและคณลกษณศกษาทพงประสงคยงขนตอไป อนจะสงผลตอการพฒนาคณภาพของผเรยนใหเปนคนด มความรคคณธรรม และสามารถด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสขตลอดไป

วตถประสงคของกำรวจย

1. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการเรยนแบบปกต กบ หลงการเรยนโดยใชการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม 2. เพอเปรยบเทยบระดบคณลกษณดานทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 กอน-หลง การสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรม

7

คณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ 3. เพอศกษาความคงทนของผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

สมมตฐำนของกำรวจย

1. ผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการเรยนโดยใชการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมสงกวาหลงการเรยนดวยการสอนแบบปกต

2. ระดบคณลกษณดานทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธสงกวากอนการสอน 3. ความคงทนของผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการเรยนโดยใชการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม คะแนนเฉลยหลงเรยนทดสอบครงท 1 และคะแนนเฉลยหลงเรยนทดสอบครงท 2 หางกน 6 สปดาห ไมแตกตางกน ควำมส ำคญและประโยชนของกำรวจย

1. ดานความร 1.1 ไดนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตา

กรณาและความมมนษยสมพนธ 1.2 ทราบถงผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 1ทไดรบการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมกบนกเรยนทไดรบการสอนแบบปกต

1.3 ไดนวตกรรมแผนการจดการเรยนรแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม

8

1.4 ทราบระดบคณลกษณ ดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณาและความมมนษยสมพนธ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมกอนและหลงไดรบการสอน

2. ดานการน าไปใช 2.1 ทราบถงแนวทางในการพฒนานวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม 2.2 ไดทราบถงแนวทางการพฒนาแผนการจดการเรยนรแบบบรณาการดวยการสอนแบบ

หองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม 2.3 สามารถเปนประโยชนตอผสอนและผทเกยวของกบการจดการเรยนการสอน เพอน ามา

พฒนาคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในสาระการเรยนรตาง ๆ 2.4 สามารถทราบถงแนวทางในการสอน และเปนขอมลพนฐานในการพฒนานวตกรรม

คณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานอน ๆ ตอไปในอนาคต

ขอบเขตของกำรวจย

1.ประชากร ประชากรเปาหมายของการวจยครงนเปนนกเรยนชนมธยมศกษาชนปท 1 ทเรยนวชาศาสน

ประวต ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 ของโรงเรยนเอกชนสามญควบคศาสนา ในสงกดส านกงานการศกษาเอกชนอ าเภอยะหรง จงหวดปตตาน จ านวน 578 คน

2. กลมตวอยาง เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทก าลงเรยนอยในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 ของ

โรงเรยนอล-กรอานและภาษากาลามลลอฮ ต าบลยาม อ าเภอยะหรง จงหวดปตตาน สงกดส านกงานการศกษาเอกชนจงหวดปตตาน จ านวน 60 คน ซงไดมาโดยวธเลอกการสมกลมตวอยางแบบกลม (Cluster Random Sampling) เลอกเปนกลมทดลอง และกลมควบคม จ านวน 2 หอง โดยแบงเปนกลมทดลอง 1 หองเรยน จ านวน 30 คน และกลมควบคม 1 หองเรยนจ านวน 30 คน

3. เนอหาทใชในการทดลอง เนอหาทใชในการวจยครงน มลกษณะเปนชดกจกรรมเพอพฒนาคณลกษณศกษาดาน

ทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธทผวจยสรางขน โดยสอดแทรกไวในแผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวตชนมธยมศกษาปท 1 ตามหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช 2546 จ านวน 9 แผน โดยใชเวลาในการสอน 2 ชวโมง / สปดาห รวมทงหมด 9 ชวโมง และใชระยะเวลาในการสอนทงสน 4 สปดาหครง หรอประมาณ 1 เดอน

9

ส าหรบขอบเขตของเนอหาทใชในการวจยในครงน ผวจยไดน าเนอหาจากสาระการเรยนร ศาสนประวตชนมธยมศกษาปท 1 ตามหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช 2546 ของภาคเรยนท 1 ใชประกอบการทดลองทงกลมทดลองและกลมควบคม โดยมเนอหาดงน

1. แหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมด 2. หลกฐานทอางองถงแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมด

3. สายตระกลของทานศาสดามฮมมด 4. ชวตในวยเดก 5. ชวตในวยหนม 6. การแตงงานกบทานหญงคอดญะฮ 7. การประทานวะหย (อล-กรอาน) ครงแรกแกทานศาสดามฮมมด 8. การเรมตนเผยแผศาสนาอสลามของทานศาสดามฮมมด 9. การอพยพสนครมาดนะฮ 4. ตวแปรทศกษา

ตวแปรตน คอ การสอนซงมอย 2 วธ ไดแก (1) การสอนแบบบรณาการโดยใชการสอนแบบหองเรยนเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม และ (2) การสอนแบบปกต

ตวแปรตาม มอย 3 ตวแปร ไดแก 1. ผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตชนมธยมศกษาปท 1 2. ระดบคณลกษณดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความ

มมนษยสมพนธ 3. ความคงทนของผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 1

กรอบแนวคดในกำรวจย

ในการวจยเรอง ผลของการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมทมตอพฤตกรรมและผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 มงทจะศกษาผลของการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษากอนการใชการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมและหลงการใชการสอนแบบบรณาการดวยการ

10

สอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมทมตอพฤตกรรม ผลสมฤทธทางการเรยนและความคงทนของผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนร ศาสนประวตของนกเรยน

กรอบแนวคดในการวจยแสดงไดดงตาราง 1 ตอไปน

ตาราง 1 กรอบแนวคดในการวจย

ตวแปรตน ตวแปรตาม

นยำมศพทเฉพำะ

คณลกษณศกษา หมายถง กระบวนการเรยนรทงทเปนทางการและไมเปนทางการทมงพฒนาความคด ความเชอ คานยม และพฤตกรรมทดในปจเจกบคคลโดยเนนในดานความเสยสละ ความมเมตตา กรณา และความมมนษยสมพนธเพอสรางสรรคสงคมทดตอไป

นวตกรรมคณลกษณศกษา หมายถง กจกรรมทผวจยสรางขนมาเพอใชในกระบวนการจดการเรยนการสอนเพอพฒนาคณลกษณะอนพงประสงคของนกเรยนดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตา กรณา และความมมนษยสมพนธทสอดแทรกไวในสาระการเรยนร ศาสนประวตชนมธยมศกษาปท 1

สอประสม หมายถง สอทใชในการทดลองการวจยซงมอย 2 ประเภท คอ ประเภทสอกราฟก เชน บตรค า แถบประโยค แผนภาพ รปภาพ ใบงาน ใบความร หนงสอประวตศาสตร หนงสอแบบเรยน แหลงเรยนร และแหลงเรยนรในชมชน เปนตน และประเภทสอวดทศน เชน

1. การสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม 2. การสอนแบบปกต

1. ผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 2. ระดบคณลกษณดานทกษะทางสงคม - ดานความเสยสละ - ดานความเมตตากรณา - ดานความมมนษยสมพนธ 3. ความคงทนในการเรยนร

11

คลปภาพยนตร โดยมเปาหมายหลกเพอใหการจดการเรยนการสอนบรรลวตถประสงคไดอยางรวดเรวยงขน

ทกษะทางสงคม หมายถง ทกษะในการด าเนนชวตในสงคม (Social Living Skills) ในดานความเสยสละ ความเมตตา กรณา และความมมนษยสมพนธ

นวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม หมายถง แผนการจดการเรยนรแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

การบรณาการ หมายถง การบรณาการการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสมและ นวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ เขากบเนอหาสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

สาระการเรยนรศาสนประวต หมายถง สาระการเรยนรทศกษาเกยวกบประวตศาสตรของศาสนาอสลามทมอยในหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช 2546 ชนมธยมศกษาปท 1 ในเรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด

ผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต หมายถง คะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบหลงเรยน ซงเปนคะแนนความถกตองทไดจากการท าแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต ชนมธยมศกษาปท 1 ทผวจยสรางขน โดยเนนการวดในดานความรความจ า ความเขาใจ และการน าไปใช

การสอนแบบปกต หมายถง การสอนโดยใชแผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต ชนมธยมศกษาปท 1 ทสรางขนมาเพอใชในกระบวนการการจดการเรยนการสอนโดยยดตวชวดตามหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช 2546 ก าหนด ใชกระบวนการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ

แผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต แบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม หมายถง แผนการจดการเรยนรในหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช 2546 โดยจดการเรยนรแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ดานความเมตตากรณาและดานความมมนษยสมพนธในสาระการเรยนรศาสนประวต ชนมธยมศกษาปท 1

12

ทกษะทางสงคมทง 3 ดาน หมายถง คณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ใน 3 ดาน คอ ดานความเสยสละ ดานความเมตตากรณาและดานความมมนษยสมพนธ

ความคงทน หมายถง ความคงทนของผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงไดรบการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมเปรยบเทยบคะแนนเฉลยหลงเรยนทดสอบครงท 1 กบคะแนนเฉลยหลงเรยนทดสอบครงท 2 โดยหางกนประมาณ 6 สปดาห

การสอนแบบหองเรยนกลบดาน หมายถง การจดการเรยนการสอนโดยใหผเรยนไปศกษาขอมล จากแหลงเรยนรตาง ๆ เชน ปราชญชมชน อนเทอรเนตชมชน หองสมดสาธารณะ ใบความรทครแจกและแหลงเรยนรอน ๆ ทมอยในชมชน โดยผเรยนไปศกษาไวลวงหนาทบาน จากนนน าขอมลทไดมาน าเสนอ อภปรายแลกเปลยนเรยนรในชนเรยน

13

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยในครงน ผวจยไดท าการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของโดยกลาวตามล าดบดงตอไปน

นวตกรรม ความหมายของนวตกรรม ลกษณะของนวตกรรม เกณฑการคดเลอกนวตกรรม หลกในการเลอกนวตกรรมทด งานวจยทเกยวของกบนวตกรรม

สอประสม ความหมายของสอประสม หลกการและทฤษฎทเกยวของกบสอประสม ประเภทของสอประสม องคประกอบของชดสอประสม การผลตชดสอประสม ความส าคญของสอประสม งานวจยทเกยวของกบสอประสม

คณลกษณทพงประสงค ความหมายของคณลกษณ ความส าคญของคณลกษณทพงประสงค คณลกษณทพงประสงคของคนไทย คณลกษณทพงประสงคของนกเรยน งานวจยทเกยวของเกยวกบคณลกษณทพงประสงค

ทกษะทางสงคม ความหมายของทกษะทางสงคม ความส าคญของทกษะทางสงคม องคประกอบของทกษะทางสงคม การพฒนาทกษะทางสงคม

14

งานวจยทเกยวของกบทกษะทางสงคม การสอนแบบบรณาการ

ประวตความเปนมาและแนวคดของการบรณาการ ความหมายของการบรณาการ รปแบบของการบรณาการ หลกการส าคญทตองค านงในการจดการเรยนรแบบบรณาการ ประโยชนของการสอนแบบบรณาการ จดแขงและจดออนของการบรณาการหลกสตรและการเรยนการสอน งานวจยทเกยวของกบการสอนแบบบรณาการ

ความเสยสละ ความหมายของความเสยสละ ความส าคญของความเสยสละ การเสยสละในทศนะอสลาม งานวจยทเกยวของกบความเสยสละ

ความเมตตากรณา ความหมายของความเมตตากรณา ความส าคญของความเมตตากรณา คณลกษณะของบคคลทมความเมตตากรณา ความเมตตากรณาในทศนะอสลาม งานวจยทเกยวของกบความเมตตากรณา

ความมมนษยสมพนธ ความหมายของมนษยสมพนธ ความส าคญของมนษยสมพนธ หลกในการสรางมนษยสมพนธ แนวความคดทเนนมนษยสมพนธ การวดบคลกภาพดานมนษยสมพนธ ความมมนษยสมพนธในทศนะอสลาม งานวจยทเกยวของกบความมมนษยสมพนธ

การจดการเรยนรแบบหองเรยนกลบดาน ความหมายของหองเรยนกลบดาน

15

ความเปนมาของการจดการเรยนแบบหองเรยนกลบดาน แนวคดหลกของหองเรยนกลบดาน หองเรยนกลบดานกบการเรยนรรแบบรอบร ขอเปรยบเทยบของการเรยนแบบเดมกบการเรยนแบบกลบดาน ลกษณะส าคญของการจดการเรยนรแบบหองเรยนกลบดาน ประโยชนทเกดจากการเรยนรแบบหองเรยนกลบดาน งานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบหองเรยนกลบดาน

ทฤษฎทเกยวของในการวจย ทฤษฎตนไมจรยธรรมส าหรบคนไทยของ ดวงเดอน พนธมนาวน ทฤษฎการเรยนรอยางมความหมายของออซเบล

นวตกรรม

ความหมายของนวตกรรม

จรญ วงศสายณห (2527: 48) มความเหนเปนสองประการในความหมายของนวตกรรมคอ ประการแรกหมายถง ความพยายามใด ๆ กตามถาเปนไปเพอจะน าเอาสงใหมเขามาเปลยนแปลงวธการเดมทจะท าอยแลว ไมวาจะเปนผลส าเรจหรอไมมากนอยเพยงใดกตาม ประการทสองหมายถง การทไดน าความเปลยนแปลงเขามาจนไดผลส าเรจและกวางขวางออกไปจนกลายเปนเรองปฏบตธรรมดา

กดานนท มลทอง (2543: 255-256) กลาวถง นวตกรรมวาเปนแนวความคดการปฏบตหรอสงประดษฐ ทงยงชวยประหยดเวลาและแรงงานไดดวย ในบางครงคนเราไมสามารถน านวตกรรมไปใชไดในทวทกหนแหง เพราะในสถานทแตละแหงยอมมความแตกตางกนในเรองของทรพยากรดานตางๆ เชน ดานบคลากร ทนทรพย และอาคารสถานท ดงนนทจะรบนวตกรรมเขามาใชในสถานทใดสถานทหนงนน จ าเปนทจะตองมการพจารณาอยางรอบคอบถงประโยชนทจะไดรบความเหมาะสม ความเปนไปได ตลอดจนความคมคาของการน ามาใชเสยกอน โดยค านงถงสง ตาง ๆ ดงตอไปน

1. นวตกรรมทน ามาใชนนมจดเดนทเหนไดชดกวาวสด อปกรณ หรอวธการทใชอยในปจจบนมากนอยเพยงใด

2. นวตกรรมนนมความเหมาะสมหรอไมกบระบบ หรอสภาพทเปนอย

16

3. มการวจยหรอกรณศกษาทยนยนแนนอนแลววา สามารถน ามาใชไดดในสภาวการณท คลายคลงกนน

4. นวตกรรมนนมความเกยวของกบความตองการของผใชอยางจรงจง จากความหมายและความคดเหนทนกวชาการหลาย ๆ ทานไดกลาวไวนน สรปไดวา

“นวตกรรม หรอ นวกรรม (Innovation) หมายถง แนวคด วธการปฏบต และสงประดษฐ คดคนของบคคลทเหนวาเปนของใหม และรวมทงการเปลยนแปลงของเกาใหเหมาะสมยง ๆ ขน และสงทเกดขนใหมนไดรบการทดลองและพฒนาจนเปนทเชอถอได ไดผลดในทางปฏบต ท าใหระบบบรรลเปาหมายไดอยางมประสทธภาพ เมอน าเขามาใชเพอการศกษาจงเรยกชอวา “นวตกรรมทางการศกษา” (Educational Innovation)

ลกษณะของนวตกรรม

การน าเอาความคดการปฏบต และสงประดษฐทคดคน ขนใหม ๆ มาใชคอ การน าเอานวตกรรมมาใชนน บางสถานการณผน าเอามาใช โดยเฉพาะครและนกเรยน อาจจะเกดการสบสนวาสงทตนน ามาใชนน เปนนวตกรรมหรอไมและเมอใดนวตกรรมจะหมดสภาพไป เรองน บญเกอ ควรหาเวช (2530: 6-7) ไดกลาวถงหลกการพจารณา ลกษณะของนวตกรรมไว 6 ประการ ซงสรปไดดงน

1. สงนนเปนสงประดษฐใหม หรอวธการใหมทงหมดหรอเปนสงใหมเพยงบางสวนทดดแปลงแตงเตมมาจากของเดมใหใหม และใหมคณภาพสงขน

2. มการน าเอาวธการจดระบบมาใช โดยพจารณาองคประกอบทงสวนทเปนตวปอน (Input) กระบวนการ (Process) และผลลพธ (Output) ใหเหมาะสมกอนทจะท าการเปลยนแปลง

3. มการพสจนโดยการศกษาวจย หรออยระหวางการศกษาวจย วา สงใหมนนจะสามารถชวยแกปญหาแกละด าเนนการบางอยางใหมประสทธภาพใหสงขนมากกวาเดม

4. นวตกรรมตองยงไมเปนสวนของระบบงานปจจบน หากวากลายเปนสวนหนงของระบบงานไมถอวาสงนนเปนนวตกรรมตอไป

5. นวตกรรมตองมกระบวนการ คอ การคดและการสรางตองมกระบวนการอยางมระบบ เรมตงแตการส ารวจปญหาหรอความตองการ วเคราะหและจ าแนกปญหา ศกษาปญหาจดล าดบการแกปญหา ก าหนดวธการแกปญหา ด าเนนการแกปญหาโดยการเขยนเปนโครงการ

6. นวตกรรมตองมหลกปฏบต คอ ตองพจารณาถงความเปนไปไดของความคดใหมๆ วธการใหมๆ นนวาเปนไปไดหรอไมในทางปฏบต โดยพจารณาถงสวนประกอบตาง ๆ ทจะใชสรางนวตกรรม เชน งบประมาณในการจดหาจดซอ และวสดอปกรณอน ๆ เปนตน

17

เกณฑการคดเลอกนวตกรรม

1. ตรงกบความจ าเปนของสถานการณในชนเรยน นนคอมงตรงตอการแกปญหาอยางใดอยางหนง หรอหลายอยางในชนเรยน

2. มความนาเชอถอและเปนไปไดสงทจะสามารถแกปญหาทเกดขนได ซงเหตผลทสนบสนนนวตกรรมทครคดคนเปนนวตกรรมทนาเชอถอนน นาจะมาจากการมทฤษฏหรอการวจยรองรบดวย

3. สามารถน าไปใชไดในสถานการณจรง นวตกรรมทดจะตองมแนวทางการใชหรอแนวปฏบตทสามารถน าไปใชโดยใหครผอนปฏบตตามไดงายและสะดวก โดยไมจ าเปนตองจดปจจย ทรพยากร และสงแวดลอมพเศษ และควรอยบนพนฐานของการประหยด

4. ผลการพสจนเชงประจกษวาไดทดลองใชในสถานการณจรงแลวสามารถแกปญหาหรอปรบปรงเพมพนคณภาพของการจดการเรยนรไดเปนทนาพอใจ โดยมหลกฐานทไดจากการเกบรวบรวมขอมลอยางเปนระบบ และเสนอรายงานผลไดอยางชดเจน

หลกการเลอกนวตกรรมทด

1. พจารณาจดเดนและวธการใชนวตกรรมชนดนนวา ตรงกบแนวทางเลอกทจะน ามาใชกบนกเรยน หรอไม

2. ถาเปนนวตกรรมประเภทสอตองรวามสงดงกลาวในโรงเรยนหรอไม ถาไมมจะไดมาจากแหลงใด หรอตองสรางขนมาใหม

3. ถาเปนนวตกรรมประเภทวธการตองเขาใจขนตอนของการใชนวตกรรมนนทงในการน ามาใช หรอการสรางใหม

4. ตองระลกอยเสมอวา ไมมสตรส าเรจในการน านวตกรรมใชกบนกเรยนเพราะวาบางครงนวตกรรมทคดวาไดท าการวเคราะหมาอยางเหมาะสมแลวเมอน ามาใชจรง ผลทไดอาจจะไมประสบผลส าเรจกได

5. ถาเปนนวตกรรมประเภทสอควรมทกษะในการใชนวตกรรมนน ๆ

18

ตาราง 2 ตวอยางนวตกรรมทใชในการแกปญหาดานตาง ๆ ของผเรยน

นวตกรรม

ปญหาของนกเรยนในดาน

ความรความเขาใจ

คณลกษณทพง

ประสงค

ทกษะการปฏบตงาน

1. วธการจดกระบวนการเรยนรโดยใชโครงงาน

2. การสอนโดยใชกระบวนการเรยนเพอรอบร

3. การสอนโดยใช Mind Mapping

4. วธการจดกระบวนการเรยนรแบบมสวนรวม

5. วธการจดกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ

6. วธการจดกระบวนการเรยนรโดยใชกระบวนการกลม

7. วธการจดกระบวนการเรยนรโดยใชบทบาทสมมต

8. ชดการสอน

9. ชดคอมพวเตอรชวยสอน

10. บทเรยนส าเรจรป

11. แบบฝก

12. เกม/การละเลนพนเมอง

13. เพลง 14. สมดภาพ การตน

15. นทาน

19

งานวจยทเกยวของกบนวตกรรม

จรรยา ภอดม (2544: 77 ) ไดท าวจยเรอง การพฒนารปแบบการเรยนการสอนคณตศาสตรทเนนผเรยนเปนผสรางความร ผลการวจยพบวา รปแบบการเรยนการสอนคณตศาสตรทเนนผเรยนเปนผสรางความรทพฒนาขนเปนรปแบบการเรยนการสอนทมประสทธภาพอกรปแบบหนงสามารถชวยใหนกเรยนมพฒนาการดานทกษะการคดเชงเหตผลดกวานกเรยนทเรยนตามปกต มความเขาใจในมตสงกวาและสามารถน าความรไปใชไดดกวานกเรยนทเรยนตามปกต มความคงทนของความเขาใจมากกวานกเรยนทเรยนปกต และมเจตคตตอการเรยนวชาคณตศาสตรดกวานกเรยนทเรยนตามปกต และมพฒนาการดานทกษะการรคดเกยวกบการก ากบตนเองวานกเรยนทเรยนตามปกต

Arbuckle (1977: 89) ไดวจยเรอง องคประกอบทมผลตอการสนบสนนการเปลยนแปลงทางการศกษาหรอมการน านวตกรรมตาง ๆ เขามาใชในกระบวนการเรยนการสอนผลการวจยพบวา การใชนวตกรรมทางการศกษาจะประสบผลส าเรจไดผลด มดงน

1. ครผสอนตองเขาใจในวตถประสงคของโครงการใชนวตกรรมนนเปนอยางด 2. ผบรหารตองใชพจารณาญาณการเปนผน าการเปลยนแปลงเพอใหการชวยเหลอ

และสนบสนน 3. จดใหมการฝกอบรมและตดตามผลของโครงการใชนวตกรรมนน 4. โครงการใหมในการใชนวตกรรม ตองน าไปสการปฏบตจรง 5. โครงการตองไดรบความชวยเหลอจากทองถนในดานทรพยากรและ

งบประมาณ 6. โครงการตองมการปรบปรงตวครและการปฏบตการตามโครงการ 7. โครงการตองจ ากดจ านวนประชากร 8. โครงการตองมบรรยากาศทเอออ านวยตอการพฒนาการศกษา สรปไดวา นวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม เปนแนวคดและแนว

ปฏบตหนงทผวจยสรางขนมาโดยบรณาการในการจดการเรยนการสอนเพอใชในการแกปญหาเกยวกบพฤตกรรมดานทกษะทางสงคมของนกเรยนโดยเฉพาะในดานความเสยสละ ความเมตตา กรณา และความมมนษยสมพนธ

20

สอประสม

ความหมายของสอประสม

มผใหความหมายของสอประสมไวดงน จรยา เหนยนเฉลย (2542: 171) ใหความหมายของสอประสมวา เปนการน าเอาสอการสอน

หลายอยางมากกวา 2 ชนดขนไปมาสมพนธกนอยางตอเนองในเวลาเดยวกน และมคณคาทสงเสรมซงกนและกน สอการสอนอยางหนงอาจใชเพอเรยกความสนใจในขณะทอกอยางหนงใชเพออธบายขอเทจจรงของเนอหา และอกชนดอาจใชเพอกอใหเกดความเขาใจทลกซง การใชสอประสมจะชวยใหนกเรยนมประสบการณจากประสาทสมผสทผสมผสานกนไดคนพบวธการทจะเรยนในสงทตองการไดดวยตนเองมากยงขน

กระทรวงศกษาธการ (2544 ข: 2) ไดใหความหมายของสอประสมวาหมายถงการใชสอมากกวา 1 สอ รวมกนน าเสนอขอมลขาวสาร โดยมจดมงหมายใหผรบรบสอสามารถรบขอมลขาวสาร ไดมากกวา 1 ชองทาง และหลากหลายรปแบบ ค าจ ากดความนครอบคลมชดการสอนทรวมสอตาง ๆ ไวดวยกนเปนชด เพอการเรยนรดวยตนเอง และการน าอปกรณตาง ๆ เชน เครองฉายสไลด เครองเลนวดทศน เครองบนทกเสยง ฯลฯ มาตอพวง โดยมระบบคอมพวเตอรเปนตวควบคม รวมถงระบบสอสมบรณแบบทน าสอหลากหลายเขามาบรณาการผานการควบคมการใชและการโตตอบดวยระบบคอมพวเตอรสวนบคลหรอเครอขาย

พรพไล เลศวชา (2544: 12) ไดใหความหมายของมลตมเดย หรอสอประสม วาเปนสอทเกดจากการแสดงผลของขอความ ภาพและเสยง ไดพรอม ๆ กน ในลกษณะใดลกษณะหนง โดยใชอปกรณตาง ๆ ไดแก โทรทศน ภาพยนตร สไลด ประกอบเสยงหรอการใชวสดอปกรณตาง ๆ ในการสาธตในการสอน ซงไดอาศยคอมพวเตอรน าเอาขอความ ภาพ และเสยงในรปแบบตาง ๆ มาบนทกไวในรปแบบขอมลดจตอล แลวน าขอมลนนมาแปลงกลบแสดงผลเปนขอความและภาพทางจอภาพและเสยงทางล าโพงผสมผสานกนพรอมกบควบคมการแสดงผลของสอแหลานน โดยซอฟตแวร (Software) หรอโปรแกรมสงงานคอมพวเตอร

วฒนา ผลทว (2544 ก: 29) กลาววา มลตมเดย หมายถง การผสมผสานกนระหวางขอความกราฟก วดทศน ภาพเคลอนไหว และเสยง

นอกจากน วฒนา ผลทว (2544 ข: 586) ยงกลาววา มลตมเดย หมายถง การน าคอมพวเตอรมาใชเปนสอทสามารถน าเสนอไดทงขอความ ภาพนง ภาพเคลอนไหวและเสยงประกอบ ท าใหการเรยนการสอนและการน าเสนอมความนาสนใจมากยงขน

21

กดานนท มลทอง (2544: 6) กลาววา สอประสม หมายถง การน าสอหลายๆประเภทมาใชรวมกนทางวสด อปกรณ และวธการ เพอใหเกดประสทธภาพ และประสทธผลสงสดในการเรยนการสอนโดยการใชสอแตละอยางตามล าดบขนตอนของเนอหาและในปจจบนมการน าคอมพวเตอรมาใช รวมดวย เพอการผลตหรอการควบคมการท างานของอปกรณตางๆในการน าเสนอขอมลทงตวอกษร ภาพกราฟก ภาพถาย ภาพเคลอนไหวแบบวดทศนและเสยง

จากความหมายของนกวชาการหลาย ๆ ทานพอสรปไดวา สอประสม หมายถง การน าเอาสอการเรยนการสอนทหลากหลายมากกวา 2 ชนดขนไป มาใชในการจดการเรยนการสอน สอทมาใชนนมความสมพนธกนอยางตอเนองในกระบวนการสอนแตละกจกรรม ซงสอนนอาจจะมสอกราฟกและสอวดโอรวมกน โดยมเปาหมายหลกเพอการจดการเรยนการสอนบรรลวตถประสงคไดอยางรวดเรว

หลกการและทฤษฎทเกยวของกบสอประสม

ในการสรางชดสอประสมใหมความเหมาะสมกบผเรยน จ าเปนตองค านงถงหลกและทฤษฎตาง ๆ ทเกยวของดงน

1.หลกการเกยวกบสอประสม หมายถงการใชสอหลาย ๆ อยางทสนบสนน และสงเสรมซงกนและกน มาใชรวมกนอยางมระบบ พรอมทงการจดเตรยมกจกรรมการเรยนใหเหมาะสมสอดคลองกบวตถประสงคของเนอหา เพอใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ

2.หลกการวเคราะหระบบ ชดสอประสมไดถกผลตขนมาดวยวธของระบบ ซงค านงถงวตถประสงคของเนอหาบทเรยน ลกษณะของผเรยน และกจกรรมการเรยนทสอดคลองกบวตถประสงคของการสอน และตวผเรยน และมการน าชดสอประสมทไดผลตขนนน ไปหาประสทธภาพใหไดตามเกณฑ แลวจงไดน าออกเผยแพร

3.ทฤษฎการเรยนร สอ และกจกรรมทไดจดเตรยมไวในชดสอประสมนนมงทจะใหผเรยนดวยตนเองเปนล าดบขน ตามความสามารถของตน และการไดรวมกจกรรมกบผอน เพอเกดประสบการณในการเรยนรอยางกวางขวาง โดยทผเรยนจะไดรบขอมลยอนกลบทนทในขณะทเรยน ท าใหผเรยนเกดความพยายามยงขนและเปนการเสรมแรงจากความส าเรจทเกดจากตวของผเรยนเอง

4.ทฤษฎทเกยวของกบความแตกตางระหวาบคคล ชดสอประสมประกอบไปดวยสอการสอนหลาย ๆ อยาง และวธการสอนหลาย ๆ แบบ โดยค านงถงผเรยนซงมความแตกตางกนในดานความรความสามารถ ความตองการและความสนใจ

5.ทฤษฎแรงจงใจ เนองจากความส าเรจในการเรยนเกดขนจากการทผเรยน ไดลงมอกระท าโดยตรง ยอมมความหมายตอตวผเรยน ท าใหเกดแรงจงใจในการเรยน และในการรวมกจกรรมกบ

22

ผอนในการแลกเปลยนความคดเหน กจะเปนสวนหนงทท าใหเกดแรงจงใจซงกนและกนในการเรยนร

ประเภทของสอประสม กรมวชาการ (2544: 100) กลาวถงประเภทของสอการเรยนการสอนซงจ าแนกตาม

ลกษณะของสอประสมทน าไปใช ม 5 ประเภท ดงน 1. สอสงพมพเปนสอทใชระบบการพมพ เชน หนงสอพมพ คมอ หนงสอเสรม

ประสบการณ ใบความร ใบงาน แผนพบ แผนภาพ แบบฝก วารสานวชาการ จลสาร วารสาร 2. สอวสดอปกรณ เปนสอสงของตาง ๆ เชน ของจรง หนจ าลอง แผนภม แผนท 3. สอโสตทศนปกรณ เปนสอทน าเสนอดวยเครองมอ อปกรณตาง ๆ เชน ภาพเลอน แถบ

เลอน แถบบนทกภาพ คอมพวเตอรชวยสอน สออเลกทรอนกส และสอประสมอน ๆ 4. สอกจกรรม เปนสอประเภทวธการทใชในการฝกปฏบตฝกทกษะซงตองใชกระบวนการ

คด การปฏบต การเผชญสถานการณ และการประยกตความรของผเรยน เชน เกม เพลง บทบาทสมมต การแสดงละคร การจดนทรรศการ การแสดงผลงาน ทศนศกษา การท าโครงงาน ฯลฯ

5. สอบรบท เปนสอทสงเสรมการเรยนการสอน ไดแก สภาพแวดลอมและสภาวการณตาง ๆ เชน หองเรยน หองปฏบตการ แหลงวทยบรการ หรอแหลงเรยนรอน ๆ อาท บคคล หองสมด ชมชน สงคม วฒนธรรม เครอขายคอมพวเตอร ฯลฯ

ประหยด จระวรพงศ (2530: 236) ไดแบงประเภทของสอประสมไว ดงน 1. สอประสมแบบชดอปกรณ (Multimedia Kits or Multimedia Packages) ไดแก การ

รวบรวมวสดอปกรณบางอยางเพอการสอนในกจกรรมยางหนง วสดอปกรณเหลาน เชน หนงสอ จลสาร แบบทดสอบดวยตนเอง สไลด ฟลมสตรป แถบเสยง และเอกสารการเรยน เปนตน ซงจดเปนชดไวลวงหนา

2. สอประสมแบบการเสนอสนอง (Multimedia Presentation) ไดแก การน าสอหลายอยางมาเสนอพรอมๆ กน เชน สไลด ภาพยนตร ภาพชด ควบคกบการเปดแถบเสยง

จะเหนไดวา การจ าแนกประเภทของสอประสมจงเปนการรวบรวมวสดและอปกรณการเรยนการสอน โดยมสอมากกวาหนงชนดในแตละเนอหา สอประสมอาจประกอบไปดวยบตรภาพ บตรค า แผนภม กราฟ แบบฝกหด ใบกจกรรม เกม เพลง ตลอดจนรวมทงกจกรรมตาง ๆ เปนตน

23

องคประกอบของชดสอประสม

ชดสอประสมอาจจะมรปแบบทตาง ๆ กน แตจะตองประกอบดวยสวนตาง ๆ ทส าคญ ดงน Duane (1973, 169 อางถงในโสมาวด โอภาโส, 2542: 30)

1.จดมงหมายและเนอหาทจะตองเรยน 2.บรรยายเนอหา 3. จดมงหมายเชงพฤตกรรม 4. กจกรรมในการเรยนการสอน 5. อปกรณทใชในการเรยนการสอน 6. เครองมอวดผลระหวางเรยน และหลงเรยน 7. คมอคร

กดานนท มลทอง (2548 : 194) ไดกลาววา สอประสมทนยมกนในปจจบนจะใชคอมพวเตอรเปนอปกรณหลกโดยการใชซอฟตแวรโปรแกรมสรางสอประสม ในการน าเสนอสารสนเทศในรปแบบรวมของขอความ ภาพกราฟกและเสยง โดยทเนอหาของขอมลสารสนเทศจะตองไดรบการปรบรปแบบกอนน ามาใชในโปรแกรมโดยแบงไดดงน

1. ขอความหรอตวอกษร เนอหาขอมลในลกษณะขอความจะเปนตวอกขระทพมพดวยโปรแกรมประมวลค า เชน

โปรแกรม Microsoft Word ในรปแบบของประโยค และยอหนาของเนอหา หรอพมพขอความลงบนสไลดของ Power Point โดยสารมารถปรบแตงแบบอกษร ส และลกษณะพเศษตาง ๆ ของขอความได เชน ตวหนา ตวเอน ตวขดเสนใต ฯลฯ เพอเนนขอความ

2. ภาพกราฟก ภาพกราฟก หมายถง ภาพถาย ภาพเขยน ภาพวาดลายเสน และภาพลกษณะตางๆ ทเปน

ภาพนง หรอแมแตขอความทพมพดวยโปรแกรมกราฟกเพอตกแตงใหสวยงามจะถกแปลงเปนภาพกราฟกเชนกน ภาพกราฟกนบวาเปนสงส าคญในสอประสมเนองจากเปนสงดงดสายตาและความสนใจของผชม สามารถสรางความคดรวบยอดไดดกวาการใชขอความ และใชเปนจดตอประสานในการเชอมโยงหลายมตไดอยางนาสนใจ

3. ภาพแอนเมชน ภาพแอนเมชน (Animation) เปนภาพกราฟกเคลอนไหวโดยใช Animation programs ใน

การสราง เราสามารถใชภาพทวาดจาก Point programs, Draw programs หรอภาพจาก Clip Art มาใชในการสรางภาพเคลอนไหวไดโดยสะดวก โดยตองเพมขนตอนการเคลอนไหวทละภาพดวย

24

แลวใชสมรรถนะของโปรแกรมในการเรยงภาพเหลานนใหปรากฏเหนเปนภาพเคลอนไหว เพอใชในการน าเสนอหรอเปนภาพประกอบเวบเพจ

4. ภาพเคลอนไหวแบบวดทศน ภาพเคลอนไหวแบบวดทศน (Full-Motion video) เปนการน าเสนอภาพเคลอนไหวดวย

ความเรว 30 ภาพตอวนาทดวยความคมชดสง (หากใช 15-24 ภาพตอวนาทจะเปนภาพความคมชดต า) การถายท าภาพเคลอนไหวแบบวดทศนจะตองถายภาพกอนดวยกลองวดทศน แลวคอยตดตอดวยโปรแกรมสรางภาพเคลอนไหว เชน Adobe Premiere หรอ Video Studio ปกตแลวไฟลภาพลกษณะนจะมขนาดใหญมากจงตองลดขนาดไฟลใหเลกลงดวยการใชเทคนคการบบอดภาพ ดวยการลดพารามเตอรบางสวนของสญญาณในขณะทคงเนอหาส าคญไว โดยรปแบบภาพเคลอนไหวแบบวดทศนบบอดทใชกนทวไป ไดแก Quick Time AVI และ MPEG 1 จะใชกบแผน วซด สวน MPEG 2 ใชกบแผนดวด และ MPEG 4 ใชในการประชมทางไกลดวยวดทศนและ Streaming Media

5. เสยง เชนเดยวกบขอมลภาพและเสยงทใชในการสอประสมไมวาจะเปนเสยงพด เสยงเพลงหรอ

เสยงเอฟเฟกตตาง ๆ จะตองจดรปแบบเฉพาะเพอใหคอมพวเตอรสามารถเขาใจและใชงานไดโดยการบนทกเสยงลงคอมพวเตอรและแปลงเสยงจากระบบแอนะลอกใหเปนดจตอล

6. สวนตอประสาน เมอน าขอมลตาง ๆ มารวบรวมสรางเปนไฟลสอประสมดวยซอฟตแวรโปรแกรมแลวการท

จะน าขอมลเหลานนมาใชงานจ าเปนตองใชสวนตอประสานเพอใหผใชสามารถใชงานโตตอบกบขอมลสารสนเทศเหลานนได สวนตอประสานทปรากฏบนจอภาพจะมมากมายหลายรปแบบ เชน รายการเลอกและสญลกษณรปตาง ๆ เปนตน

7. การเชอมโยง ไฟลสอประสมทสรางขนอาจจะเปนไฟลสอประสมธรรมดาทใชเพยงสวนตอประสานใน

การท างาน ดงเชนการน าเสนอเนอหาทบรรจขอความ ภาพ และเสยงครงละสไลดเรยงตามล าดบดวย

8. โปรแกรม Power Point แตหากเปนไฟลสอประสมเชงโตตอบทท าใหผใชคลดปมหรอสญญาณรป ซงเปนจดเชอมโยงเพอน าไปเนอหาทอน ๆ ได โดยการเชอมโยงนจะสรางการเชอมตอระหวางขอมลตวอกษร ภาพ และเสยง โดยการใชส ขอความขดเสนใตหรอภาพกราฟกทใชแทนสญลกษณตางๆ เชน รปล าโพง หรอรปฟลม เพอใหผใชคลกทจดเชอมโยงเหลานนไปยงขอมลทตองการ

25

การผลตชดสอประสม

ไชยยศ เรองสวรรณ (2526: 154) ไดก าหนดขนตอนการสรางชดสอประสมหรอชดการสอนไว 10 ประการ ดงน

1. การก าหนดหมวดหม เนอหาและประสบการณ อาจก าหนดเปนหมวดวชาหรอบรณาการแบบสหวทยาการตามทเหมาะสม

2. ก าหนดหนวยการสอน โดยแบงเนอหาวชาออกเปนหนวยการสอน ประมาณเนอหาทครสามารถถายทอดความรแกนกเรยนไดในหนงสปดาหหรอสอนไดหนวยละครง

3. ก าหนดหวเรอง ครจะตองถามตวเองวาในการสอนแตละหนวยควรใหประสบการณอะไรแกนกเรยนบาง แลวก าหนดหวเรองออกมาเปนหนวยการสอนยอย

4. ก าหนดหลกการและความคดรวบยอด หลกการและความคดรวบยอดทก าหนดขนจะตองสอดคลองกบหนวย และหวขอเรอง โดยสรปรวมความคดสาระ และหลกเกณฑทส าคญไว เพอเปนแนวทางจดเนอหามาสอนใหสอดคลองกน

5. ก าหนดวตถประสงคใหสอดคลองกบหวขอเรอง โดยเขยนวตถประสงคเชงพฤตกรรมทตองมเกณฑการเปลยนแปลงพฤตกรรมไวทกครง

6. ก าหนดกจกรรมการเรยนใหสอดคลองกบวตถประสงคเชงพฤตกรรม ซงจะเปนแนวทางเลอกและผลตสอการสอน กจกรรมการเรยน หมายถง กจกรรมทกอยางทนกเรยนปฏบต เชน การอานบตรค าสง ตอบค าถาม เขยนภาพ การเลนเกม การทดลองทางวทยาศาสตร

7. ก าหนดแบบประเมนผล ตองประเมนใหตรงกบวตถประสงคเชงพฤตกรรม โดยใชแบบทดสอบแบบองเกณฑ เพอใหผสอนทราบวาหลงจากเรยนชดสอประสมแลวนกเรยนไดเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนรตามวตถประสงคหรอไม

8. เลอกและผลตสอการสอน วสด อปกรณ และวธการทครใชถอเปนสอการสอนทงสน เมอผลตสอการสอนแตละหวขอเรองแลวกจดสอการเรยนการสอนเหลานนไวเปนหมวดหมในกลองทเตรยมไว เพอน าไปทดลองหาประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐานทตงไว

9. หาประสทธภาพของชดสอประสม เพอเปนการประกนวาชดสอประสมทสรางขนมประสทธภาพในการสอน ผสรางจ าตองก าหนดเกณฑขนโดยค านงถงหลกการทวาการเรยนรเปนกระบวนการเพอชวยใหการเปลยนแปลงพฤตกรรมของนกเรยนบรรลผล

10. การใชชดสอประสม เปนขนน าชดสอประสมไปใชซงจ าเปนตองมการตรวจสอบและปรบปรงตลอดเวลา

26

ความส าคญของสอประสม การใชสอประสมในกระบวนการเรยนการสอนเปนวธการหนงทชวยสรางแรงจงใจในการ

เรยนร เพราะท าใหเขาใจเนอหาไดด สรางความสนใจ ใหความรทถกตอง สามารถน าความรทไดไปปฏบตในชวตประจ าวนได มทศนคตทดตอการเรยน (กรองกาญจน อรณรตน 2543) ตามทสมเชาว เนตรประเสรฐ (2545) กลาววา การใชสอการสอน คอ การท าใหนามธรรมน าไปสการเปนรปธรรม ซงการน าเทคนค และเทคโนโลยททนสมยมาชวยในการเรยนการสอนจะท าใหผเรยนเกดการเรยนร และเขาใจในสงทเรยนไดอยางมคณภาพมากยงขน อกทงยงชวยใหครผสอนสามารถปรบปรง พฒนา เนอหาทสอนใหตรงกบความตองการของผเรยนไดอกดวย

จากความส าคญของสอประสมดงทกลาวมาขนตนผวจยสรปไดวาในการท าวจยครงนจะน าสอประสมมาใชรวมกบนวตกรรมคณลกษณศกษาทผวจยไดออกแบบขนมา เพอทจะท าใหกระบวนการเรยนการสอนมชวตชวา สามารถปรบเปลยนพฤตกรรมของนกเรยนในดานทกษะทางสงคมใหดขนและนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนทนาพอใจ

งานวจยทเกยวของกบสอประสม

Bill (1974) ไดท าการทดลองเสนอสงเราทเปนรปภาพ สงเราทเปนค า และสงเราทเปน

รปภาพทมค าก ากบ โดยการทดลองกบเดกจ านวน 30 คน ซงมอายเฉลย 5 ป 3 เดอน โดยใหจ ารปภาพหรอค าทใชเปนค านามทวไป การทดลองนเปนการทดสอบความจ า โดยน ารปภาพหรอค าทเดกยงไมเคยเหนมาปะปนกบรปภาพหรอค าทเคยดทก 2-4 ภาพ แลวใหนกเรยนตอบวาสงเราทปรากฏเปนสงเราเกาหรอใหม ผลการทดสอบปรากฏวา กลมทเรยนจากสงเราทเปนรปภาพจะเกดการเรยนรไดด Lee (2000: 1330-A) ไดวจยการศกษาประสทธภาพของการใชสอกบระบบการศกษาในการใชภาษาองกฤษเปนภาษาทสอง (English as a Second Language : ESL) โดยมความมงหมายเพอประเมนผลกระทบของสอประสมในการพฒนาความสามารถของผเรยนและหาประสทธภาพของสอประสมจากการเรยนในระบบการศกษา ESL ทจะท าใหผเรยนบรรลตามวตถประสงค โดยแบงผเรยนได 2 กลม กลมทดสองเรยนดวยสอประสม กลมควบคมเรยนโดยไมมสอประสม ผลการวจยพบวา กลมทดลองกบกลมควบคมมคาคะแนนแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

Philpotts (2001: 1158-A) ไดท าการวจยเกยวกบผลการใชสอประสมในการศกษาวชาภมศาสตรกบนกเรยนทมความผดปกตในการอานของนกเรยนของนกเรยนเกรด 8 ซงกลมตวอยาง

27

ทใชในการวจย ไดแก นกเรยนเกรด 5 จ านวน 46 คน โดยใหนกเรยนตอบค าถามแบบปลายเปด ผลการวจยพบวา นกเรยนกลมทเรยนโดยใชสอประสมมคะแนนผลสมฤทธกอนเรยนและหลงเรยนสงกวากลมทไมใชสอประสมอยางมนยส าคญทางสถตมากกวา และมการตอบค าถามไดมากกวา นอกจากนนกเรยนทเรยนดวยสอประสมมความกระตอรอรน และนกเรยนเหลานนมทศนคตทดในการเรยนดวยสอประสมอกดวย

จากงานวจยทเกยวของสามารถสรปไดวา สอประสมมสวนส าคญในกจกรรมการจดการเรยนการสอน ซงท าใหครบรรลวตถประสงคของการจดการเรยนรและท าใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนทสงขน ในการท าวจยครงน ผวจยไดน าสอประสมมาสอดแทรกไวในแผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต โดยสอประสมทน ามาใชในการทดลองนนมอย 2 ประเภทดวยกน คอ ประเภทสอกราฟก เชน บตรค า แถบประโยค แผนภาพ รปภาพ ใบงาน ใบความร หนงสอประวตศาสตร หนงสอแบบเรยน แหลงเรยนร และแหลงเรยนรในชมชน เปนตน และประเภทสอวดทศน เชน คลปภาพยนตร

คณลกษณทพงประสงค

ความหมายของคณลกษณ

จากการศกษาคนควาเอกสารตางๆ ทเกยวคณลกษณะ พบวามการกลาวถงความหมายคณลกษณในหลายแนวทาง ดงน

พจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน พ.ศ. 2542 (2546: 253) ใหความหมายวา คณลกษณหมายถง เครองหมาย หรอสงทชใหเหนความด หรอลกษณะประจ าตว

มานต มานตเจรญ (2535: 219) ใหความหมายวา คณลกษณหมายถง เครองหมายแหงความด สงทเปนลกษณะประจ าตว ลกษณะทดใหคณ

พรพรรณ สทธานนท (2538: 25) ไดใหความหมายคณลกษณวา หมายถง แบบอยางแหงพฤตกรรมหรอสงทปรากฏใหเหนและชหรอแสดงถงความดหรอลกษณะประจ าของบคคล

กว วงคพฒ (2539: 75) ใหความหมายวาคณลกษณหมายถง การแสดงการกระท าตามคณสมบตของตนเองออกมาใหเหน

สมจนทร พรบญ (2548: 19) ใหความหมายวา คณลกษณ หมายถง สงทชใหเหนความดหรอพฤตกรรม ทปรากฏใหเหนหรอลกษณะประจ าตวของแตละบคคล ซงเปนการแสดงออกทสามารถสงเกตและเหนได

28

Webster’s Third New International Dictionary (1986: 177, อางถงใน สมจนทร พรบญ 2548: 19) ใหความหมายวา คณลกษณ หมายถง

1. ลกษณะนสย ลกษณะคณสมบต หรอลกษณะเฉพาะของแตละบคคล 2. ลกษณะของรปราง รปแบบ ปจจยซงเปนลกษณะเดนแตละบคคลใชในการ

แบงแยกซงลกษณะเฉพาะของสงหรอบคคลทสงเกตไดอยางชดเจน จากความหมายของคณลกษณดงกลาวขางตน สรปไดวา คณลกษณ หมายถงลกษณะเฉพาะ

ของแตละบคคล ซงเปนการแสดงออกทสามารถสงเกตและเหนไดทงทางดานพฤตกรรม และทางดานแนวคด ทศนคตของบคคลนน ๆ

ความส าคญของคณลกษณทพงประสงค

จากสถานการณและสภาพบานเมองประเทศไทยปจจบนเปนหลกฐานทประจกษโดยทวกนแลววา การทประเทศมงพฒนาทางดานเศรษฐกจอยางมาก แมจะกอใหเกดการพฒนาทางดานเศรษฐกจ และความเจรญทางดานวตถอยางเหนไดชด แตความเจรญและการพฒนานนกมไดเปนไปอยางย งยน นอกจากนนการพฒนาประเทศโดยมงความพฒนาเจรญทางเศรษฐกจและความกาวหนาทางเทคโนโลยอยางรวดเรว โดยขาดความสมดลกบการพฒนาทางดานจตใจ คณธรรม จรยธรรม และคานยม ยงไดกอใหเกดปญหาทสงผลกระทบตอคณภาพชวตของคนในประเทศจ านวนมากผลของความเจรญทางดานวตถทขาดการพฒนาทางจตใจเปนทมาของปญหาสงคมทดเหมอนจะทวความรนแรงขนเรอย ๆ อาท เชน ปญหายาเสพตด อาชญากรรม ความไมปลดอภยในชวตและทรพยสน ปญหาการทจรตคอรปชน ปญหาแหลงอบายมข แหลงเรงรมย โสเภณเดก การใชแรงงานและละเมดสทธเดก ปญหาแหลงเสอมโทรม มลภาวะเปนพษ ปญหาการจราจรและอบตเหต รวมทงปญหาสขภาพ ทงทางกายและทางจตเหลาน ลวนเปนปญหาทเปนผลพวงของการพฒนาทางวตถอยางขาดความสมดลกบการพฒนาทางดานจตใจทงสน ปญหาเหลานสะทอนใหเหนถงความเสอมโทรมของสงคม

เนองจากการศกษาบทบาทส าคญตอการแกปญหาสงคมและการพฒนาประเทศ จงควรมการพฒนา คณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงคใหแกเดก เยาวชน และประชาชนของประเทศดนจะชวยใหเกดการพฒนาจตใจ และปรบเปลยนพฤตกรรมใหเปนไปในทางทเหมาะสม ซงจะกอใหเกดสนตสขในสงคมไดอยางแทจรง (ทศนา แขมมณ 2543: 226-227)

29

คณลกษณทพงประสงคของคนไทย

บคคลตาง ๆ ไดกลาวถงคณลกษณะหรอเจตนาจะพฒนาคนใหมลกษณะตาง ๆ ดงน กองวจยทางการศกษา (2540: 3) ก าหนดทกษะและลกษณะพนฐานทจ าเปนตอการด ารงชวตในสงคมยคโลกาภวตน ม 3 ดานคอ 1. ทกษะพนฐานทจ าเปนตอการเรยนรในอนาคต ไดแก มทกษะการเรยนร ทกษะการคดและทกษะการสอสาร 2. ทกษะพนฐานทจ าเปนตอการท างาน ไดแก มทกษะการจดการ ท างานรวมกบผอนได ขยน อดทน อดออมและประหยด 3. ลกษณะทจ าเปนตอการท างานรวมกนในสงคม ไดแก ควบคมตนเองได มความรบผดขอบ มวนยในตนเอง ชวยเหลอผอน เสยสละ มงมนพฒนา กรมวชาการ (2541: 9) ไดกลาวถงคณลกษณะของพลโลกในอนาคต สรปไดดงน 1. สารมารถน าความรมาประยกตใชในการประกอบอาชพและการด ารงชวตประจ าวนได 2. สามารถคดวเคราะหอยางมเหตผลและเปนระบบ 3. สามารถเขาใจ และยอมรบในความแตกตางดานวฒนธรรม 4. สามารถท างานรวมกบผอนและรบผดชอบตอบทบาทหนาทของตนในสงคม 5. สามารถมองเหนปญหาในฐานะทเปนสมาชกของสงคมระดบทองถน ระดบประเทศ ระดบโลกและเตมใจทจะแกปญหาขอขดแยงดวยสนตวธ 6. เตมใจทจะเปลยนวถชวตและนสยในการบรโภคของตนเพอรกษาสงแวดลอมและสรางคณภาพชวต เกรยงศกด เจรญวงศศกด (2545: 8-9) ไดใหแนวคดคณลกษณะของคนไทยทพงประสงคไวเปน 4 มต ตงน 1. มตดานรางกาย ไดแก 1.1 พฒนาการดานรางกายเจรญเตบโตอยางสมบรณตามาเกณฑการพฒนาในแตละชวงวย

1.2 พฒนาการดานสตปญญาเจรญเตบโตอยางสมบรณตามาเกณฑการพฒนาในแตละชวงวย

1.3 มสขภาพรางกายทสมบรณแขงแรงไมเจบปวยงาย 2. มตดานจตใจ ไดแก

2.1 เปนผรจกและเขาใจตนเองเปนอยางด

30

2.2 เปนผรจกและเขาใจความรสกของผอนไดเปนอยางด 2.3 เปนผรจกและเขาใจสถานการณสภาพแวดลอมภายนอกตาง ๆ ไดเปนอยางด

3. มตดานความร ไดแก 3.1 รอยางลกซงถงแกนสาระของวชา 3.2 รรอบดานเชงสหวทยาการ 3.3 รไกลไปถงอนาคต

4. มตดานทกษะความสามารถ ไดแก 4.1 ทกษะดานการคด 4.2 ทกษะการสอสาร 4.3 ทกษะภาษาตางประเทศ 4.4 ทกษะทางเทคโนโลยสารสนเทศ

4.5 ทกษะทางสงคม (ทกษะมนษยสมพนธ ทกษะการปรบตว ทกษะการท างานรวมกบผอน)

4.6 ทกษะทางอาชพ 4.7 ทกษะทางสนทรยะ 4.8 ทกษะการจดการ

คณลกษณทพงประสงคของนกเรยน

คณลกษณะทพงประสงคของผเรยนเปนเปาหมายในการพฒนาผเรยนทงดานคณธรรม จรยธรรม และคานยม ผวจยจงศกษาเอกสารทเกยวของ ซงสามารถสรปแนวทางทมาของคณลกษณะทพงประสงคของผเรยนได ดงน

4.1 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ในการปฏรปการเรยนร เพอใหเปนไปตามหมวด 4 ของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ไดวเคราะหสาระบญญตแลว สรปคณลกษณะของผเรยนไว 3 ประการ คอ ผเรยนเปนคนด คนเกง และคนมความสข

คนด คอ คนทด าเนนชวตอยางมคณภาพ มจตใจทดงาม มคณธรรม จรยธรรม มคณลกษณะทพงประสงคทงดานจตใจและพฤตกรรมทแสดงออก เชน มวนย มความเออเฟอเกอกล มเหตผลรหนาท ซอสตย ขยน ประหยด มจตใจเปนประชาธปไตย เคารพความคดเหนและสทธของผอน มความเสยสละ รกษาสงแวดลอม สามารถอยรวมกบผอนอยางมความสข

31

คนเกง คอ คนทมสมรรถภาพสงในการด าเนนชวต โดยมความสามารถดานใดดานหนงหรอรอบดาน หรอมความสามารถพเศษเฉพาะทาง เชน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ความสามารถดานคณตศาสตร มความคดสรางสรรค มความสามารถดานภาษา ศลปะ ดนตร กฬา มภาวะผน า รจกตนเอง ควบคมตนเองได เปนตน เปนคนทนสมย ทนเหตการณ ทนโลกเทคโนโลย มความเปนไทย สามารถพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ และน าประโยชนใหเกดแกตน สงคม และประเทศชาตได

คนมความสข คอ คนมสขภาพด ทงกายและจตใจ เปนคนราเรงแจมใสรางกายแขงแรง มมนษยสมพนธ มความรกตอสรรพสง มอสระปลอดพนจากการตกเปนทาสของอบายมข และสามารถด ารงตนไดเพยงพอแกอตภาพ

ในขณะเดยวกนในการด าเนนการตามหมวด 6 ส านกงานคณะกรรมการศกษาแหงชาตไดเสนอแนะรฐมนตรพจารณาอนมตในหลกการตามมาตรฐานการประเมนคณภาพการศกษา ดานคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงคดงนคอ (กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ 2544: 20)

1. มวนย ความรบผดชอบ 2. ซอสตยสจรต 3. มความเมตตากรณา เออเฟอเผอแผ 4. ประหยด ใชสงของและทรพยสนอยางประหยดและคมคาทงของตนเองและสวนรวม 5. มความกตญญ หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 มงพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะอนพง

ประสงค เพอใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข ในฐานะเปนพลเมองไทยและพลเมองโลก (กรมวชาการ 2550) ดงน

1. รกชาต ศาสน กษตรย 2. ซอสตยสจรต 3. มวนย 4. ใฝเรยนร 5. อยอยางพอเพยง 6. มงมนในการท างาน 7. รกความเปนไทย 8. มจตสาธารณะ

32

คานยมหลกของคนไทย 12 ประการ ตามนโยบายของ คณะรกษาความสงบแหงชาต

(คสช.)ทมงใหประเทศไทยเกดความรกความสามคค ไมแบงพรรคแบงพวก คนความสขใหคนไทย จงไดก าหนดนโยบายเรงดวน ดงน

1. มความรกชาต ศาสนา พระมหากษตรย 2. ซอสตย เสยสละ อดทน มอดมการณในสงทดงามเพอสวนรวม 3. กตญญตอพอแม ผปกครอง ครบาอาจารย 4. ใฝหาความร หมนศกษาเลาเรยนทงทางตรง และทางออม 5. รกษาวฒนธรรมประเพณไทยอนงดงาม 6. มศลธรรม รกษาความสตย หวงดตอผอน เผอแผและแบงปน 7. เขาใจเรยนรการเปนประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขทถกตอง 8. มระเบยบวนย เคารพกฎหมาย ผนอยรจกการเคารพผใหญ 9. มสตรตว รคด รท า รปฏบตตามพระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว 10. รจกด ารงตนอยโดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตามพระราชด ารส ของ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว รจกอดออมไวใชเมอยามจ าเปน มไวพอกนพอใช ถาเหลอกแจกจายจ าหนาย และพรอมทจะขยายกจการเมอมความพรอม เมอมภมคมกนทด

11. มความเขมแขงทงรางกาย และจตใจ ไมยอมแพตออ านาจฝายต า หรอกเลส มความละอายเกรงกลวตอบาปตามหลกของศาสนา

12. ค านงถงผลประโยชนของสวนรวม และของชาตมากกวาผลประโยชนของตนเอง

งานวจยทเกยวของเกยวกบคณลกษณทพงประสงค

งานวจยทศกษาพฤตกรรมของนกเรยนตามคณลกษณทพงประสงคตามกรอบแนวคดทผวจยก าหนดโดยตรงนนยงไมปรากฏ แตมผลงานวจยทเกยวของกบคณลกษณทพงประสงคของนกเรยนอยบาง ซงผวจยจะน าเสนอเพอประโยชนตอการวจยในครงน ดงน

บษบา หลอเงน (2537: 87) ไดศกษาเกยวกบ พฤตกรรมจรยธรรมและแนวโนมพฤตกรรมจรยธรรมทางสงคมของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลายในจงหวดขอนแกน ผลการวจยปรากฏวา

1. ดานพฤตกรรมจรยธรรมทางสงคม 1.1 พฤตกรรมทางจรยธรรมทางสงคมทมนกเรยนแสดงออกมากทสด คอความ

ซอสตย และแสดงออกนอยทสด คอ ความเมตตา-กรณา

33

1.2 นกเรยนหญงและนกเรยนชาย มพฤตกรรมทางจรยธรรมทางสงคมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต ระดบ 0.05 ในดานความเสมอภาคหรอความยตธรรม

1.3 นกเรยนทมระดบชนเรยนตางกน มพฤตกรรมจรยธรรมทางสงคมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ในดานความเมตตากรณา การเหนแกประโยชนสวนรวม และพฤตกรรมจรยธรรมดานอน ๆ

1.4 นกเรยนทมผลสมฤทธทางการเรยนตางกน มพฤตกรรมทางจรยธรรมทางสงคมแตกตางกนอยางนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ในดานความซอสตย ความเสมอภาคหรอความยตธรรม ความเมตตา กรณา และพฤตกรรมจรยธรรมดานอน ๆ

1.5 นกเรยนทมอาชพหลกของครอบครวตางกน มพฤตกรรมทางจรยธรรมทางสงคมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ในดานพฤตกรรมจรยธรรมดานอน ๆ

1.6 นกเรยนทมรายไดของครอบครวตางกน มพฤตกรรมทางจรยธรรมทางสงคมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ในทก ๆ ดาน

2. ดานแนวโนมพฤตกรรมจรยธรรมทางสงคม 2.1 แนวโนมพฤตกรรมจรยธรรมทางสงคมทนกเรยนแสดงออกมากทสด คอ การ

ผดจรยธรรมทางเพศ และจะแสดงออกนอยทสด คอ ความเสมอภาคหรอความยตธรรม 2.2 นกเรยนชายและนกเรยนหญง มแนวโนมพฤตกรรมจรยธรรมทางสงคม

แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ในดานความเสมอภาคหรอความยตธรรมความเมตตากรณา และพฤตกรรมดานอน ๆ

2.3 นกเรยนทมระดบชนเรยนตางกน มแนวโนมพฤตกรรมจรยธรรมทางสงคมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ในดานพฤตจรยธรรมดานอน ๆ

2.4 นกเรยนผลสมฤทธทางการเรยนตางกน มแนวโนมพฤตกรรมจรยธรรมทางสงคมตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ในดานความเสมอภาคหรอความยตธรรม ความเมตตากรณา การเหนแกประโยชนสวนรวม และพฤตกรรมจรยธรรมดานอน ๆ

2.5 นกเรยนทมอาชพหลกของครอบครวตางกน มแนวโนมพฤตกรรมจรยธรรมทางสงคมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

2.6 นกเรยนทมรายไดของครอบครวตางกน มแนวโนมพฤตกรรมจรยธรรมทางสงคมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ในทกดาน

จากเอกสารงานวจยทเกยวของสามารถสรปไดวา คณลกษณทพงประสงคของเดกไทยนนก าลงถดถอย อนเนองมาจากการพฒนาประเทศทเนนในดานเศรษฐกจและความกาวหนาทางดานเทคโนโลยแตละเลยในการพฒนาดานจตใจ คณธรรม จรยธรรม เกดความไม

34

สมดลกน สงผลท าใหเกดปญหาตาง ๆ มายมากในสงคม เชน ปญหาอาชญากรรม ปญหายาเสพตด เกดภาวะความเสอมโทรมทางดานคณธรรม จรยธรรม โดยเฉพาะพฤตกรรมดานทกษะทางสงคม ทมแนวโนมลดลงอยางเหนไดชด จากเอกสารงานวจยขางตนท าใหผวจยเกดแนวคดทจะพฒนาคณลกษณทพงประสงคของนกเรยนดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณาและความมมนษยสมพนธ โดยผวจยไดออกแบบกจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการในแผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

ทกษะทางสงคม

ความหมายของทกษะทางสงคม

จากการศกษาคนควาเอกสารทเกยวของกบทกษะทางสงคม พบวา มผใหความหมายของค าวาทกษะทางสงคมไวดงน คอ

Jarolimek (1997: 7) กลาววา ทกษะทางสงคม หมายถง การอยรวมกนและการท างานรวมกบบคคลอน เคารพสทธของผอน เรยนรการควบคมตนเอง ตดสนใจดวยตนเองรวมแสดงความเหนและประสบการณกบผอนได

องคการอนามยโลก (WHO 1994:1, อางถงใน พมพใจ บญยง 2540: 23) ใหความหมายของทกษะทางสงคมไววา ทกษะทางสงคม หมายถง ความสามารถของบคคลในการกระท าหรอจดการกบความตองการ และสงทาทายในชวตประจ าวนไดส าเรจ ท าใหสามารถปรบตวและมพฤตกรรมทพงประสงค

สวมล วองวานช (2549: 9-10) ทกษะทางสงคม หมายถง ทกษะทเกยวของกบการเขาสงคมและการมปฏสมพนธกบผอน เชน ความมกรยามารยาท ความมมนษยสมพนธ การปรบตว ความตรงตอเวลา ความซอสตย ความเสยสละ ความมสมมาคารวะ ความเมตตากรณา ความสภาพออนโยน พดจาไพเราะ ออนนอมถอมตน เปนตน

ก าไลรตน เยนสจตร (2540 : 69-70) ใหความหมายของทกษะทางสงคมไววา ทกษะทางสงคม หมายถง คณลกษณะหรอความสามารถเชงสงคมจตวทยา เปนทกษะภายในทชวยใหสามารถเผชญสถานการณตาง ๆ ทเกดขนในชวตประจ าวนไดอยางมประสทธภาพ เชน ทกษะในการคดวเคราะหอยางมเหตผล ทกษะการตดสนใจและคดรเรมอยางสรางสรรค ทกษะการประมาณตน และการควบคมสถานการณ ทกษะการสอสาร ตอรอง ปฏเสธ และโนมนาวจตใจและทกษะในการปรบตว เปนตน

35

พมพใจ บญยง (2540: 24) ใหความหมายของทกษะทางสงคมไววา ทกษะทางสงคม หมายถง ความสามารถของบคคลในการจดการกบสงกดดนตาง ๆ รอบตวในชวตประจ าวนไดส าเรจ เปนความสามารถทบคคลสรางขนไดจากการเรยนรประสบการณและการฝกฝน สามารถปรบตวและมพฤตกรรมทพงประสงค น าไปสการมพฤตกรรมทดทงรางกาย จตใจ และมชวตในสงคมอยางเปนสข

วรยะ บญยะนวาสน (2541: 18) ไดใหความหมายของทกษะทางสงคม หมายถง ความสามารถของบคคลทจะอยรวมกน ท างานรวมกนในลกษณะของกลม หรอในสงคมไดอยางถกตองและรวดเรว ดวยการรจกบทบาทของผน าและบทบาทของสมาชกทมประสทธภาพของกลมหรอทกษะทางสงคมไดจากการเรยนร และสามารถฝกฝนจากประสบการณตาง ๆ เพอใหเกดความช านาญได ถาปฏบตตอกนอยางถกตอง

ลลาสลกษณ ชววลล (2542: 20) ไดใหความหมายของทกษะทางสงคมไววา คอ ความสามารถจดการกบอารมณในเรองความสมพนธระหวางบคคลไดด สามารถอานสภาพการณทางสงคมและบคคลทเกยวของไดอยางแมนย า มปฏสมพนธทราบรนได สามารถใชทกษะเหลานในการชกจงและเปนผน าในการประนประนอมและยตขอโตแยงเพอการรวมมอกนและท างานเปนทมได

ญาดา หลาวเพชร (2544: 6) กลาววาทกษะทางสงคม หมายถง การสรางความสมพนธกบผอนมมนษยสมพนธทด เปนมตรกบบคคลอน และแสวงความรวมมอจากผอนไดโนมนาวความคดเหนของผอนไดอยางนมนวลและไดผล ท าใหเกดความสามคครวมแรงรวมใจในการปฏบตภารกจใหบรรลเปาหมาย มการสอสารทด สามารถเจรจาตอรอง แกไขและหาทางยตภารกจใหบรรลเปาหมาย มการสอสารความหมายทด สามารถเจรจาตอรอง แกไขและหาทางยตขอขดแยงไดอยางเหมาะสม เตมใจใหความชวยเหลอ

Hargie and Macarten (ศรบงอร เศรษฐบปผา 2548: 9 อางองมาจาก Hargie and Macarten 1986: 13) ทกษะทางสงคม หมายถง ทกษะทใชเมอบคคลมการกระท าระหวางกนในระดบของความสมพนธระหวางบคคล ทกษะทางสงคมมลกษณะส าคญ 6 ประการคอ

1. ทกษะทางสงคมเปนพฤตกรรมทมจดมงหมาย และตองมความตงใจ 2. ทกษะทางสงคม เปนพฤตกรรมทางสงคมทผอนสามารถสงเกตได 3. พฤตกรรมทแสดงออกจะตองเหมาะสมกบสถานการณ 4. ทกษะทางสงคมจะประกอบดวยพฤตกรรมทางสงคมหลาย ๆ อยางทม

ความสมพนธกน เชน การแสดงความรสกสนใจผอน ประกอบดวย การยม การผงกศรษะ การจองมอง และการใหค าพด เปนตน

36

5. ทกษะทางสงคม เปนพฤตกรรมทเกดจากการเรยนร 6. องคประกอบสดทายของทกษะทางสงคม ซงมความส าคญ ตามทฤษฎการเรยนร

ทางสงคมของแบนดรา (Bandura’s Social Learning Theory) เปนความสมารถในการควบคมพฤตกรรมของตนเอง และจะตองรวาเมอไหรควรพด หรอจะท าอะไร ซงมความหมายส าคญพอ ๆ กบความสามารถในการเรยนรทกษะใหม ๆ ดวย

นอกจากนน Lerner (1997: 616) ไดกลาวถงทกษะทางสงคมวา หมายถง ทกษะทชวยใหผเรยนสามารถประสบผลส าเรจในการปฏสมพนธกบกลมเพอนและคร ทกษะทางสงคมยงชวยสงเสรมใหผเรยนเกดความส าเรจในการแสดงออกในการปฏสมพนธกบผอนไดอยางเหมาะสม สรปไดวา ทกษะทางสงคม หมายถงความสามารถในการอยในสงคมไดอยางมความสข รจกรบผดชอบ รจกบทบาทหนาทของตนเอง รจกปฏบตตอผอน ไดรบการยอมรบจากสมาชกในสงคมและสรางประโยชนใหแกสงคม

ความส าคญของทกษะทางสงคม

ทกษะทางสงคมเปนทกษะพนฐานทท าใหมนษยแตละคน ซงเปนหนวยหนงของสงคมมความสามารถในการขจดปญหา และด าเนนชวไดอยางมความสข มผใหความส าคญของทกษะทางสงคมไวดงน

สขมาล เกษมสข (2535: 10-11, อางถงใน เทยมจนทร พมพวงค 2541: 20-21) กลาววา ทกษะทางสงคมเปนสงจ าเปนและมความส าคญตอมนษย เพราะมนษยไมสามารถอยตามล าพงได ตองมเพอน มกลมสงคมทจะด ารงชวตอยรวมกนตงแตสงคมครอบครว ขยายออกไปจนเปนสงคมใหญ ทกสงคมตองมการตดตอสมพนธกน จงมความจ าเปนตองอาศยทกษะทางสงคมทงสน ทกษะทางสงคมมความส าคญดงน

ความส าคญดานสวนบคคล ชวยใหบคคลสามารถด ารงชวตอยในสงคม ไดอยางมความสข ยงสภาพสงคมเปลยนแปลงมาก ทกษะทางสงคมยงมความจ าเปนมากเทานน บคคลตองสามารถปฏสมพนธกบบคคลอน สอความหมายท างานรวมกน แกปญหาของตนเองและสงคมได สามารถปรบตวไดทกสภาพแวดลอม สงเหลานเปนทกษะทชวยใหมนษยด ารงชวตอยไดอยางมความสข

ความส าคญดานสงคม สงคมใดมสมาชกทเปนผมทกษะทางสงคมด รจกเสยสละประโยชนสวนตน เพอประโยชนสวนรวม มความคดสรางสรรค มความเจรญมนคง แตถาสงคมใดมในลกษณะตรงกนขาม สมาชกขาดทกษะทางสงคม ไมสงบสข และมความเสอม

ทกษะทางสงคมมความส าคญตอพฒนาการทางสงคมของเดกเปนอยางมาก และสงผลตอเดกในทก ๆ ดาน ไมวาจะเปนทางดานจตใจ สงคม การเรยน การปรบตว และสขภาพจตของเดกทง

37

ในชวตปจจบนและอนาคต ดงนนควรมการแกไขและพฒนาทกษะทางสงคมโดยครรวมมอกบบคคลากรทเกยวของกบเดกทกฝาย

จากความส าคญของทกษะทางสงคม พอสรปไดวา ทกษะทางสงคมมสวนชวยพฒนาทงบคคลและสงคม เพราะถาบคคลซงเปนสมาชกของสงคมมทกษะทจะอยมความสขแลวสงคมกยอมสงบสขและพฒนาเจรญงอกงามตอไปไดอยางมนคง

องคประกอบของทกษะทางสงคม

การทนกเรยนจะสามารถท างานรวมกนเปนกลม ไดอยางมประสทธภาพ จ าเปนทจะตองอาศยทกษะยอย ซงเปนองคประกอบของทกษะทางสงคม ดงรายละเอยดตอไปน

ทศนา แขมมณ (2528: 16, อางใน สรศกด สภารตน, 2540: 13-14) กลาวถงองคประกอบของทกษะทางสงคมทจะท าใหงานของกลมมประสทธภาพนน ตองมทกษะยอย ๆ ดงน

1. ทกษะการวางแผน เปนปจจยส าคญทท าใหนกเรยนสามารถท างานรวมกนเปนกลมมประสทธภาพและบรรลผลของกลม การวางแผนการท างานอยางเปนระบบ จะท าใหกจกรรมกลมมชวต และท างานอยางเปนขนตอน กจกรรมสามารถด าเนนไปไดดวยความราบรน

2. ทกษะในการสอความหมาย กลาวคอ สมาชกทกคนตองมทกษะทส าคญคอ ทกษะการพด การฟง การเขยนและการอาน โดยเฉพาะทกษะการฟงและพดนนนบวาส าคญและจ าเปนมากในการท างานกลม เพราะไมวาจะเปนการปฏบตงานหรอท ากจกรรมใด กตองใชสองทกษะน เพอหาขอมลทถกตองเหมาะสม

3. ทกษะการจงใจในการท างานกลม บรรยากาศของการท างานเปนปจจยทส าคญ เชน การยมแยมแจมใสตอกน การยอมรบซงกนและกน กลาวค าชมเชยและตเพอกอใหแกซงกนและกน สงเหลานลวนแลวแตเปนแรงจงใจในการท างานรวมกน ดงนนทกคนควรมทกษะในการจงใจ อนไดแก การใชค าพและทาทางทนมนวล การพดดวยหลกการและเหตผลไมใชการบงคบขมขมความจรงใจตอกน ตลอดจนรหลกการในการตชมทเหมาะสมและถกตองแกกนและกน

4. ทกษะการตดสนใจ เปนทกษะทส าคญทมผลตอการด าเนนงานเพอใหกลมบรรลเปาหมายทก าหนด ซงการตดสนใจทมประสทธภาพนน ประกอบดวย

4.1 การศกษาเรองทจะตดสนใจอยางรอบคอบ 4.2 การส ารวจเปาหมายและคณคาทเกดจากการตดสนใจในเรองนน 4.3 การชงน าหนกระหวางคณคาและขอเสยทอาจเกดขน เมอมการตดสนใจเลอก

เรองใดเรองหนง 4.4 การคนควาเรองราว ขอมลทเกยวของเพอใชประเมนทางเลอก

38

4.5 การท าความเขาใจอยางถกตองเกยวกบขอมลใหมทไดมากอนการพจารณาตดสนใจ

4.6 การส ารวจขอด ขอบกพรองครงสดทายกอนการตดสนใจ 5. ทกษะในการแกปญหาความขดแยง เพอหาขอตกลงหรอขอยตทเปนทพอใจของทกฝาย

เปนทกษะทส าคญอกประการหนงทสามารถท าใหกลมไมเกดความแตกแยกกนความขดแยงภายในกลมเปนเรองปกตในการท างานกบผอน แตปญหานนสามารถยตลงไดโดยใชทกษะการแกปญหาทมอยในตวนกเรยน

6. ทกษะในการแกปญหา การท างานทกอยางยอมมปญหาและอปสรรค แตหากสมาชกภายในกลมมทกษะในการแกปญหา ทกอยางกจะแกไขไดโดยงาย งานของกลมสามารถทบรรลวตถประสงคไดอยางงายดาย

7. ทกษะในการประเมนผลการท างานของกลม ทกษะในเรองนมความส าคญอยางยงส าหรบการท างานเปนกลม โดยเฉพาะอยางยงหวหนากลมจ าเปนตองมทกษะในดานน จงจะท าใหการท างานของกลมประสบความส าเรจ

Golcman (1998: 32-34) ไดกลาวไววา ทกษะทางสงคมประกอบดวย 1. การมอทธพลเพอใชในการชกจงโนมนาวในผอน (Influence) 2. การมทกษะการสอสาร เปดใจกวางฟงทกเรองราว และสอสารโตตอบดวยความชดเจน

ไมก ากวม 3. การมความเปนผน า สามารถยบย งและชกน าคนและกลมคนได (Leadership) 4. สามารถเรมตนเปลยนแปลงหรอพลกแพลงสงตางๆ ได (Change Catalysts) 5. สามารถประสานรอยราว แกไขความไมลงรอยกน (Conflict Management) 6. สามารถสรางสมพนธภาพใหแนนแฟน (Building Bonds) 7. ชวยเหลอและรวมมอ โดยท างานรวมกบบคคลอนทมจดมงหมายเดยวกน

(Collaboration and Cooperation) 8. การมความสามารถในการดงความสามารถของผรวมงาน สรางสรรคพลงกลมเพอมงส

ความส าเรจ (Team Capabilities) สรปไดวา องคประกอบของทกษะทางสงคมทนกศกษาไดกลาวมาขางตนสวนใหญ

คลายคลงกนกลาวไดวา ทกษะทางสงคมเกดจากความสามารถในการรกษาสมพนธภาพทดกบบคคลอนเพอความราบรนในการใชชวตรวมกน เคารพสทธซงกนและกน ท างานรวมกน รวมทงการปฏบตตนเมออยในสงคมและสอดคลองกบความตองการของสงคมนน ๆ

39

การพฒนาทกษะทางสงคม

ในการพฒนาทกษะทางสงคมตองอาศยปจจยหลาย ๆ ดาน มผกลาวไว ดงน วาร ถระจตร (วรยะ บญยะนวาสน 2541: 2; อางองมาจากวาร ถระจตร 2530: 5) กลาวถง

การพฒนาทกษะทางสงคม วาในการสอนใหเกดทกษะทางสงคมดานน ผสอนควรระลกอยเสมอวา สงคมของเราเปนสงคมก าลงเปลยนแปลง ดงน ควรจดใหผเรยนไดรบความร ความเขาใจ และน าไปปฏบตได โดยจดใหสอดคลองกบวธการด ารงชวตของผเรยนใหไดมากทสดผสอนและผเรยน ควรจะน าไปปฏบตกระท าฝกฝนและแกปญหารวมกน

ทศนา แขมมณ (วรยะ บญยะนวาสน, 2541: 28; อางองมาจาก ทศนา แขมมณ 2531: 20) กลาววา ไดอธบายถงการท างานกลม ซงสอดคลองกบการพฒนาทกษะทางสงคมไวดงน

1. ทกษะการวางแผน ทงผน าและสมาชกตองรวมกนวางแผนภายใน การน าและควบคมของผน ากลมด าเนนการ ดงน

1.1 ก าหนดจดประสงคทางงานหรอกจกรรมในกลม ซงตองเปนจดประสงคทด คอ มความชดเจน สามารถปฏบตไดและสามารถสงเกตเหนผลได

1.2 จดท าเคาโครง หรอโครงสรางของงานอยางคราว ๆ 1.3 ก าหนดวธการท างานทสมาชกทกคนรบทราบ 1.4 ก าหนดกฎเกณฑระเบยบการท างาน 1.5 ก าหนดแนวทางกวาง ๆ ในการประเมนผล

2. ทกษะการสอสารความหมาย สมาชกทกคนจะตองมทกษะทส าคญ คอ ทกษะการพดทด ทกษะการฟงทด ทกษะการเขยนทดและทกษะการอานทด ส าหรบทกษะการพด และทกษะการฟงนนส าคญและจ าเปนมากในการท างานกลม ไมวาจะเปนการปฏบตงานหรอกจกรรมใด ๆ โดยเฉพาะอยางยงในการอภปราย สมาชกจ าเปนตองใชอยางมาก และตลอดเวลา เพราะการอภปรายมกจะเปนกระบวนการเนนเรองการพด การฟงเพอหาขอสรปทถกตองและเหมาะสม

3. ทกษะการจงใจ ระหวางมการท างานหรออภปรายกลมบรรยากาศของการท างานเปนปจจยทส าคญ เชน การมมนษยทดตอกน ยมแยมแจมใสตอกน ยอมรบซงกนและกน กลาวค าชมเชยและตเพอกอใหแกกน สงเหลานลวนเปนแรงจงใจในการท างานรวมกน สมาชกทกคนควรมทกษะการจงใจอนๆ ไดแก การใชค าพดและทาทางอยางนมนวล การพดดวยหลกการและเหตผลไมใชการบงคบขมข มความจรงใจตอกน ตลอดจนรลกษณะการใหค าตชมทเหมาะสมถกตองแกกนและกน

40

งานวจยทเกยวของกบทกษะทางสงคม

สงบ สพโส (2544: 86-87) ไดศกษาเปรยบเทยบพฤตกรรมทางสงคมดานความเออเฟอและความมระเบยบวนยของเดกปฐมวย ทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษาเปนรายกลมเปนรายบคคล และจดกจกรรมการสอนปกต โดยกลมตวอยางเปนนกเรยนชนอนบาลปท 2 โรงเรยนบานหวยเกง (วฒนเสรราษฏรบ ารง) ส านกงานการประถมศกษาอ าเภอกมภวาป จงหวดอดรธาน จ านวน 45 คน แลวแบงออกเปนกลม ๆ ละ 45 คน แลวแบงออกเปนกลม ๆ ละ 45 ซงคดเลอกมาโดยการใชแบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคมคดเลอกกลมตวอยาง เครองมอทใชคอ แผนการจดประสบการณเกมการศกษา เกมการศกษาทสอดคลองกบพฤตกรรมทางสงคม มคาความเชอมน 0.93 และแบบวดพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย มคาความเชอมนเทากบ 0.87 สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ T-test และ One-way Anova ผลการวจยพบวาเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษารายกลม รายบคคล และกลมทไดรบการสอนปกตมพฤตกรรมทางสงคมดานความเออเฟอและความมระเบยบวนยสงกวากอนการจดกจกรรมอยางมนยส าคญสถตทระดบ .05 โดยกลมทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษารายกลมมผลตอพฤตกรรมทางสงคมดานความเออเฟอและความมระเบยบวนยสงกวานกเรยนกลมอน

Whittemberg (1995: 1884-A) ไดศกษาเพอประเมนผลของรปแบบการชวยฝกทกษะทางสงคมเมอเปรยบเทยบกบรปแบบการชวยการควบคมตนเองของเดกทมความวตกกงวลทางสงคม โดยศกษาจากนกเรยนในระบบการศกษาปกตชนประถมศกษาปท 4 จ านวน 36 คน ชาย 14 คน และหญง 22 คน ก าหนดใหเดกอยในกลมฝกควบคมตนเอง 8 คน และกลมฝกประสบการณ 19 คน ซงไมไดรบการทดลอง ท าการทดลอง 10 สปดาห ๆ ละ 1 ชวโมง วธการศกษาใชแบบวดของนกวจยหลายคนทใชเครองมอตาง ๆ กน รวมทงการสมภาษณและการสงเกต ผลการศกษาสรปไดดงน ผลการแทรกแซงชแนะวาการทดลองทง 2 กลม เพมประสทธภาพของตนเองขนอยางประสบความส าเรจในดานปฏสมพนธทางสงคมหลงการทดลองทนทเมอเทยบกบการควบคมการประเมนอยางเดยว ผลทไดรบนหลงการทดลองแลว 1 เดอน กลมควบคมตนเองรกษาความคงทนไวไมได การทดลองครงท 2 กลมมประสทธผลในการลดความวตกกงวลของเดกลงได เมอเทยบกบกลมควบคมการประเมนเพยงอยางเดยวและผลทไดรบนรกษาความคงทนไวได เดกทไดรบการฝกทกษะทางสงคมปรบปรงดขนเมอเทยบกบเดกในสภาพเงอนไขอน ๆ อกสองสภาพ ทงนจากการประมาณคาของครเกยวกบความวตกกงวลและการถอนตวหลงการทดลองการทดลองทง 2 กลมสงผลตอการปรบปรงจากการประมาณคาของผปกครองเกยวกบการถอนตวและความวตกกงวล สวนการฝกควบคมตนเองมประสทธผลมากกวาการฝกทกษะทางสงคมจากการวดเกยวกบการถอน

41

ตว ผลทไดจากกลมทดลองทง 2 กลมรกษาความคงทนไวไดตลอดเวลา ผลการสงเกตบงชวา เดกในรปแบบชวยการทดลองทง 2 รปแบบมอตราการปฏสมพนธกบเพอน ๆ เพมขนเมอเทยบกบกลมเปรยบเทยบการประเมนเพยงอยางเดยว ผลจากการสมภาษณทบนทกวดทศนไวดวยพลวา ไมมความแตกตางระหวางกลมทดลองทง 2 กลม

จากการศกษางานวจยทงในประเทศและตางประเทศเกยวกบทกษะทางสงคม สรปไดวา ทกษะทางสงคมสามารถพฒนาและฝกฝนได โดยใชกจกรรมสอดแทรกไวในกระบวนการจดการเรยนร เชน เกมการศกษา หรอกจกรรมทเนนพฒนาทกษะทางสงคมในขณะด าเนนการจดการเรยนการสอน เปนตน สงเหลานท าใหนกเรยนสามารถพฒนาทกษะทางสงคมไดอยางย งยนและคงทน ส าหรบงานวจยในครงน ผวจยมแนวคดทจะพฒนาทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธโดยยดแนวคดหลกจากโครงการเรงสรางคณลกษณะทดของเดกและเยาวชนไทย ซงเปนโครงการวจยของ สวมล วองวานช (4529: 9-10) ทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธน นบวามความส าคญอยางยงในการทจะพฒนาเดกไทยใหมคณภาพและมคณลกษณะทด สามารถอยรวมกนในสงคมไดอยางมความสข รจกเหนประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตว มความเออเฟอเผอแผ ท างานกลมไดอยางมประสทธภาพ เพราะในสถานการณปจจบนคณลกษณดานทกษะทางสงคมใน 3 ดานนก าลงถดถอยลงไปเรอย ๆ จากคณลกษณะทดของเยาวชนไทย ผวจยจงไดทดลองสรางนวตกรรมทสอดแทรกคณลกษณดานทกษะทางสงคมทง 3 ดานนในกจกรรมการจดการเรยนรโดยบรณาการการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในสาระการเรยนรศาสนประวตเขาดวยกน

การสอนแบบบรณาการ

ประวตความเปนมาและแนวคดของการบรณาการ

แนวความคดเรองบรณาการ (Integration) เกดขนจากความคดเหนของนกปราชญชาวองกฤษชอ จอหน ลอค (John Lock) ทเหนวา เดกไมมเวลาและก าลงในการทจะเรยนรไดทงหมดฉะนนเดกจงตองสนใจแตเฉพาะสงทจ าเปนทสด และทเขาจะใชบอยทสดในชวต ตอมา จอหน ดยอ (John Dewey) นกปราชญชาวสหรฐอเมรกามความเหนในเรองนวา การใหการศกษาแกเดกนนควรจะน าไปสความเขาใจเรองกจกรรมตาง ๆ ของมนษยเพอการอยรอดของชวตตน กจกรรมใหญ ๆ คอ การแสวงหาปจจยแหงการด ารงชพ อนไดแก อาหาร ทอยอาศย เครองนงหม กจกรรมเหลาน

42

เปนกจกรรมขนพนฐานของมนษย จงยอมจะท าใหเดกตองการทจะเรยนรเอง เหนเอง รจกเอง ฉะนนเดกยอมจะเกดความสนใจขนโดยธรรมชาต

ความหมายของการบรณาการ

ค าวา บรณาการ ตรงกบภาษาองกฤษ “Integration” ไดมผใหความหมายไวโดยทวไปดงน ผกา สตยธรรม (อางใน สายฝน ลรตนวล, 2540: 10) ไดกลาวถงความหมายของการ

บรณาการวา เปนขบวนการทท าใหบคคลมชวตอยางสมบรณหรอมชวตทสมดลทก ๆ ดาน เปนลกษณะของการสอนทจะชวยใหบคคลเปนผรอบร สามารถคดไดอยางกวางขวางในหลายดาน และน าความรทไดรบไปแกไขปญหาความทกขใหลดนอยลงหรอหมดไป ท าใหเกดความสมดลในชวต ซงความสมดลในชวตจะเกดขนไดเนองมาจากการทเขารจกเผชญและแกไขปญหาตาง ๆ ในชวตประจ าวนไดอยางถกตองและเหมาะสม ครจงตองเหนความส าคญทจะตองใชกระบวนการทจะชวยใหเกดความสมดลของชวต เกดความกาวหนา และความสขสงบในสงคม ซงจะตองอาศยการเรยนการสอนทจะตองน าเอาความรจากแขนงวชาตาง ๆ มาเกยวของเชอมโยงและผสมผสานกนใหกลมกลนในการสอน และการเรยนรทจะท าใหผเรยนสามารถน าความรตาง ๆ ไปใชประโยชนไดจรงในชวตประจ าวน

ภพงศ ภอาภรณ (2541: 21) ไดกลาวถงการบรณาการการศกษาวา หมายถง แนวคดในการสรางความสมพนธระหวางการจดการศกษากบการด าเนนชวตของมนษย ทงในดานจดมงหมาย เนอหา การจดกจกรรม ตลอดจนการวดผลประเมนผล โดยมเปาหมายส าคญสงสด คอ การแกปญหาและพฒนาคณภาพชวตของมนษยโดยสวนรวม

วฒนาพร ระงบทกข (2542: 26) กลาวถงการสอนแบบบรณาการไววา เปนการน าศาสตรตาง ๆ ทมความเกยวของสมพนธกนมาผสมผสานเขาดวยกน เพอประโยชนในการด าเนนการจดกจกรรมการเรยนร

อรทย มลค า และคณะ(2543: 10) ไดกลาวถงความหมายของการบรณาการไววา หมายถง การน าศาสตรสาขาวชาตาง ๆ ทมความสมพนธเกยวของกนมาผสมผสานเขากนเพอประโยชนในการจดหลกสตรและการเรยนการสอน

ทองอย แกวไทรฮะ ([ออนไลน]:2545: 2) ใหความหมายของบรณาการวา บรณาการ คอ องครวม ไมแยกสวน เปนการมองสรรพสงตาง ๆ เปนภาพรวม เปนความสมบรณ ความสมดล ชวตทงหมดไมแยกสวน เปนองครวมของชวตคน ซงจะตองเกยวของสมพนธกบสรรพสงตาง ๆ และการเรยนรแบบบรณาการเปนการจดประสบการณและสาระการเรยนรตาง ๆ ทสมพนธกน ผสมผสานเขาดวยกน เพอใหสอดคลองกบความตองการและวถชวตจรงของผเรยน

43

Good (1973: 121) ไดอธบายการบรณาการไวดงน 1. สภาพของการจดรวมความรในวชาตาง ๆ มาไวเปนหนวยการเรยนเดยวกนโดยจดให

สมพนธดวยการสอดแทรกเนอหาวชา 2. กระบวนการหรอการจดการเรยนการสอนในเรองใดเรองหนง โดยใหมวชาตาง ๆ ท

เกยวของกนในรปของโครงการหรอกจกรรม เชน สอนเรองคลองปานามา กจะประกอบดวยวชาภมศาสตร ประวตศาสตร ศลปะ ภาษาองกฤษ และคณตศาสตร รวมกนอยโดยใหเปนไปในลกษณะทเกยวกบเรองคลองปานามา

สวทย มลค า (2543: 5) กลาววา การบรณาการ หมายถง การเรยนรทเชอมโยงศาสตรหรอเนอหาวชาตาง ๆ ทมความสมพนธเกยวของกนผสมผสานเขาดวยกน เพอใหเกดการเรยนรทมความหมาย มความหลากหลายและสามารถน าไปใชประโยชนไดจรงในชวตประจ าวน

กรมวชาการ (2544: 3) กลาววา การบรณาการ เปนการจดการเรยนรโดยใช ความรความเขาใจและทกษะในศาสตรหรอวชาตาง ๆ มากกวา 1 วชาขนไปรวมเขาดวยกนภายใตเรองราว โครงการหรอกจกรรมเดยวกน เพอแกปญหา หรอแสวงหาความร ความเขาใจ ในเรองใดเรองหนง

จากทกลาวมาพอสรปไดวา การบรณาการ หมายถง การเรยนรทเกดจากการรวมหรอเชอมโยงเนอหาสาระจากศาสตรตาง ๆ ใหเปนกลมการเรยนเดยวกนเพอใหผเรยนเกดการเรยนรทมความหมายและสอดคลองกบชวตจรง

กรมวชาการ (2544: 2) กลาววาการสอนแบบบรณาการเปนการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเชอมโยงความสมพนธระหวางวชาหลาย ๆ แขนงไวในหนวยการเรยนรเรองเดยวกน ในลกษณะเปนสหวทยาการ ท าใหผเรยนเกดองคความรแบบองครวม

บรชย ศรมหาสารคาม (2545: 27) กลาววาการสอนแบบบรณาการ เปนการสอนโดยใชเรองใดเรองหนง หรอวชาใดวชาหนงเปนแกนหลก แลวสอนใหเชอมโยงใหสมพนธกบเรองหรอวชานน ๆ ทเกยวของอยางกลมกลน เพอใหเหมาะสมกบการประยกตใชแกปญหาในชวตจรง

จากความหมายดงกลาวขางตนสรปไดวา การสอนแบบบรณาการ หมายถงความผสมผสานของเนอหากจกรรมและกระบวนการใหมความสมพนธเชอมโยงเขาเปนหนวยเดยวกนอยางสมดล เพอท าใหเกดการเรยนรทเหมาะสม น าไปสการแกปญหาตาง ๆ และน าไปใชในชวตประจ าวนได

รปแบบของการบรณาการ

กรมวชาการ (2544: 5) กลาวถงรปแบบของการบรณาการ ไววา การบรณาการภายในวชา เปนการเชองโยงการเรยนรระหวางเนอหาในกลมวชา หรอรายวชาเดยวกนเขาดวยกนเปนการบรณาการระหวางวชาถอวาเปนการบรณาการทมประสทธภาพมอย 4 ลกษณะ ดงน

44

1. การบรณาการแบบสอดแทรก (Infusion Instruction) เปนการจดการเรยนรโดยครผสอนวชาใดวชาหนงไดน าเนอหาของวชาอน ๆ เขามาบรณาการกบวชาทตนสอน เปนการวางแผนการสอนและสอนโดยครเพยงคนเดยว ผสอนสามารถจดการเรยนรตางๆ กบหวขอเรองสอดคลองกบชวตจรงหรอสาระทก าหนดขนมา เชน เ รอง น า พช ผ สอนสามารถ เชอมโยงสาระ และกระบวนการเรยนรของกลมสาระตางๆ เชน การอาน การเขยน การคดค านวณ การคดวเคราะห ท าใหผเรยนไดใชทกษะกระบวนการเรยนรไปแสวงหาความจรงจากหวขอเรองทก าหนด

2. การบรณาการแบบคขนาน (Parallel Instruction) เปนการจดการเรยนรโดยครตงแตสองคนขนไปสอนตางวชากน แตวางแผนการสอนดวยกน เพอรวมองคประกอบของหวเรอง (Theme) ความคดรวบยอด (Concept) หรอปญหา (Problem) แลวครแยกสอนในแตละวชา ชนงานทใหนกเรยนขนอยกบครในแตละวชา แตทงหมดตองสะทอนถง หวเรอง ความคดรวบยอด หรอปญหาทระบไวรวมกน

3. แบบสหวทยาการ (Interdisciplinary Instruction) เปนการสรางหวเรอง (Theme) ขนมาแลวน าเนอหาจากวชาตาง ๆ มาโยงสมพนธกบหวเรองนน ซงบางครงเราอาจจะเรยกวธบรณาการแบบนวา สหวทยาการแบบมหวขอ (Themetic Interdisciplinary Studies) หรอ การบรณาการทเนนการน าไปใชเปนหลก (Application-First Approach) การบรณาการแบบสหวทยาการ เปนการสรางหวเรองขนมา แลวน าเนอหาจากวชาตาง ๆ มาโยงสมพนธกบหวเรองทก าหนด โดยทการก าหนดหวเรองตองมหลกการดงน

3.1 เปนเรองทผเรยนสนใจและมโอกาสไดเลอกเรยน 3.2 เปนเรองทสามารถโยงความสมพนธไดหลายวชาหรอหลายกลมประสบการณ 3.3 เปนเรองทนกเรยนมประสบการณเดมอยแลวและสดคลองกบชวตจรงและม

ความหมายตอผเรยน 3.4 เปนเรองทมแหลงความรใหผเรยนไดศกษา คนคดอยางหลากหลาย และ

เชอมโยงความสมพนธกบทองถนกบความรทเปนสากล 3.5 เปนเรองทเหมาะสมกบระดบความสามารถของผเรยนและสงเสรมพฒนา

ผเรยนอยางรอบดาน 3.6 การตงชอเรองตองทนสมย และนาสนใจย วยใหผเรยนอยากร อยากเรยน เชน

“บานแสนสข” “โรครายทใกลตว” นกสบชมชนคนหาคนด” ชวตกบสงแวดลอม” 4. การบรณาการแบบพหวทยาการ (Multidisciplinary Instruction) ครหลายคน จากหลาย

วชามาวางแผนรวมกนเกยวกบเรอง (Theme) ความคดรวบยอด (Concept) หรอปญหา (Problem) ครแตละคนแยกกนสอนตามรายวชา แตมการมอบหมายงานหรอโครงงานรวมกนซงจะเชองโยง

45

สาขาวชาตาง ๆ เขาดวยกน และก าหนดวาจะแบงโครงงานนน ออกเปนโครงงานยอยใหผเรยนปฏบตในแตละรายวชาตามโครงงานยอยนน

5. การบรณาการแบบขามวชา หรอรวมกนสอนเปนคณะ (Trans Disciplinary Instruction) วธการนครวชาตาง ๆ จะรวมกนสอนเปนคณะหรอเปนทม มการวางแผน ปรกษาหารอรวมกนโดยก าหนดหวเรอง ความคดรวบยอด (Concept) หรอปญหา (Problem) รวมกนแลวสอนเปนคณะโดยผเรยนกลมเดยวกน

หลกการส าคญทตองค านงในการจดการเรยนรแบบบรณาการ

สวทย มลค า และ อรทย มลค า (2544: 42) ไดเสนอแนะการจดการเรยนรแบบบรณาการไวดงน

1. การจดการเรยนการสอนโดยเนนผเรยนเปนศนยกลาง โดยใหผเรยนมสวนรวมในกระบวนการเรยนการสอนอยางกระตอรอรน มสวนรวมในกระบวนการการจดการเรยนการสอน

2. การสงเสรมใหนกเรยนไดรวมท างานกลมดวยตนเอง โดยการสงเสรมใหมกจกรรมกลมลกษณะตาง ๆ หลากหลายในการเรยนการสอน และสงเสรมใหผเรยนมโอกาสไดลงมอท ากจกรรมตาง ๆ อยางแทจรงดวยตนเอง

3. จดประสบการณตาง ๆ แกผเรยน โดยใหผเรยนมโอกาสไดเรยนรจากสงทเปนรปธรรมเขาใจงาย ตรงกบความเปนจรง สามารถน าไปใชในชวตประจ าวนอยางไดผลและสงเสรมใหมโอกาสไดปฏบตจรงจนเกดความสามารถและทกษะทตดเปนนสย

4. จดบรรยากาศในชนเรยนทสงเสรมใหผเรยนเกดความรสกกลาคดกลาท า โดยสงเสรมใหผเรยนมโอกาสทจะแสดงออกซงความรสกนกคดของตนเองตอสาธารณชน หรอเพอนรวมชน ทงนเพอสรางเสรมความมนใจใหเกดขนในตวผเรยน

5. เนนการปลกจตส านก คานยม และจรยธรรมทถกตองดงามใหผเรยนสามารถจ าแนกแยกแยะความถกตองดงามและความเหมาะสมได สามารถขจดความขดแยงไดดวยผล มความกลาหาญทางจรยธรรม และแกปญหาดวยปญญาและสามคค

46

ประโยชนของการสอนแบบบรณาการ

การจดการเรยนรแบบบรณาการ สามารถเชอมโยงเนอหาสาระ หรอศาสตรตาง ๆ เขาดวยกน ซงกอใหเกดประโยชนตอการเรยนของผเรยน (อรทย มลค าและคณะ 2543: 12)

1. ชวยใหผเรยนสามารถเชอมโยงสงทเรยนรเขากบวถชวตได เพราะสงทเกดขนในชวตจรงจ าเปนจะตองใชความรและทกษะจากหลายวชารวมกนแกปญหา

2. ชวยใหผเรยนเขาใจถงความสมพนธระหวางความคดรวบยอดในศาสตรตาง ๆ ท าใหเกดการเรยนรทมความหมาย

3. ชวยใหผเรยนเขาใจถงความสมพนธระหวางวชาตาง ๆ กบชวตจรง 4. ชวยขจดความซ าซอนของการสอนตามเนอหาวชาตาง ๆ ในหลกสตรเปนการเรยนรทม

บรรยากาศเปนธรรมชาตสอดคลองกบชวตจรง 5. ชวยใหผเรยนมโอกาสประยกตใชความคด ประสบการณความสามารถ และทกษะตาง ๆ

หลาย ๆ ดานในการเรยนร ซงสอดคลองกบการด าเนนชวตจรง

จดแขงและจดออนของการบรณาการหลกสตรและการเรยนการสอน

การบรณาการหลกสตรและการเรยนการสอนมสวนดและดอยดงน จดแขง 1. เปนนวตกรรมทสงเสรมใหผเรยนมองเหนความสมพนธระหวางวชาทเรยนกบวชาอนท

เกยวของ ท าใหเปนผทมทศนะกวางไกล จตใจไมคบแคบ 2. สงเสรมใหเกดกจกรรมการเรยนรไดกวางขวาง หลากหลายรปแบบ 3. ผเรยนสามารถน าความรทไดไปใชในชวตประจ าวนไดอยางถกตองตามความสนใจและ

ความเปนจรง 4. สงเสรมใหเกดทกษะและความสามารถในการแกไขปญหาทงผเรยนและผสอน รวมทง

สงเสรมการคนควาวจย จดออน 1. เปนวธการทท าไดคอนยาก เพราะตองอาศยความรวมมอจากผช านาญในวทยาการตาง ๆ

หลายฝาย และตองเปนความรวมมออยางจรงจงและจรงใจดวย 2. เปนการจดการเรยนการสอนทผสอนจะตองทมเททงความรประสบการณและ

ความสามารถอยางเตมท รวมทงในบางโอกาสตองรวมกนในการด าเนนกจกรรมการเรยนการสอนได

47

3. ความกวางขวางของการบรณาการหลกสตรเขาดวยกน อาจท าใหผเรยนขาดความลกซงในการเรยนรไดครบทงสามพสยของการเรยนร (พทธพสย ทกษะพสย และจตพสย) เพราะถาผสอนไมเอาใจใสทมเทใหการบรณาการการเรยนการสอนแลว ผเรยนอาจมองไมเหนถงความสมพนธของเนอหาวชาตาง ๆ ไดตามทผสอนตองการ

4. สภาพการจดการเรยนการสอนในปจจบนมกจะก าหนดเวลาทตายตวแนนอน เชน เปนรายคาบ 50 นาท หรอ 1 ชวโมง อาจจะไมสอดคลองกบการจดการเรยนการสอนตามวธการน (อรทย มลค า และคณะ 2543: 14-15)

งานวจยทเกยวของกบการสอนแบบบรณาการ

พษณ เดชโช (2540: 85) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท1 ทเรยนวชาสงคมศกษา โดยการสอนแบบบรณาการทใชเทคนคการพฒนาแบบยงยน พบวา กลมทดลองและกลมควบคมมผลสมฤทธ ทางการเรยนแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต และกลมทดลองและกลมควบคมมเจตคตตอสงแวดลอมสงกวากลมควบคม

รงสรรค นกสกล (2543: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เจตคตตอการเรยนและลกษณะนสยของผเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ในวชา ง 013 งานชางพนฐาน ตามหลกสตรมธยมศกษาตอนตน พทธศกราช 2521 (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2523) ระหวาง การสอนแบบบรณาการกบการสอนตามคมอคร พบวาผลสมฤทธทางการเรยนของวชา ง. 013 งานชางพนฐานของกลมทดลองและกลมควบคม แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ลกษณะนสยในการท างานของกลมทดลองและกลมควบคมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

พรนภา สมาเอน (2545: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน การคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในวชาสงคมศกษา ระหวางการสอนแบบบรณาการตามแนวพระราชบญญตการศกษาแหงชาตกบตามแนวคมอคร พบวาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

จากการศกษางานวจยทเกยวของกบการสอนแบบบรณาการ สรปไดวา การสอนแบบบรณาการท าใหนกเรยนมองเหนความสมพนธระหวางวชาทเรยนกบรายวชาอน ๆ การจดการเรยนการสอนบรรลวตถประสงคตามทไดวางไวและนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนทดขน ส าหรบการท าวจยในครงน ผวจยเลอกการแบบบรณาการแบบสอดแทรก (Infusion Instruction) เปนการจดการเรยนรโดยครผสอนวชาใดวชาหนงไดน าเนอหาของวชาอน ๆ เขามาบรณาการกบวชาทตน

48

สอน โดยผวจยไดออกแบบการจดกจกรรมการเรยนการสอนทบรณาการเขากบการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมมาสอดแทรกไวในแผนการจดการเรยนรสาระการเรยรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

ความเสยสละ

ความหมายของความเสยสละ

นกจตวทยาและนกการศกษาหลายทานไดกลาววา “ความเสยสละ” หรอ (Altruism) หมายถง ผทใหความชวยเหลอผอน หรอผทเหนแกประโยชนของผอน ซงมผใหความหมายของความเสยสละไวหลายทาน ดงน

วารนทร มวงสวรรณ (2547: 8) ไดใหนยามความเสยสละไววา เปนความรสกภายในตวบคคลทไวตอความตองการความชวยเหลอของผอน ในขณะทไดพบสถานการณทกอใหเกดความรสกดงกลาวบคคลจะแสดงพฤตกรรมในทางทด โดยการสละทรพย สงของ ก าลงกาย เวลาหรอความสขสวนตว เพอชวยเหลอผอนใหไดรบความสขและพนจากความล าบาก หรอไดรบสงทเขาตองการ

บรรทม มณโชต (2530: 25-26) ไดสรปจรยธรรมดานความเสยสละไววา หมายถงการแสดงออกของบคคลในพฤตกรรมตอไปน

1. การใหปน หมายถง การชวยเหลอหรอใหผอนในดานทรพย สงของ ความร และแรงงาน 2. การเหนแกสวนรวม หมายถง การอทศตนท างานเพอสงคมและสวนรวม 3. ความมน าใจ หมายถง ความปรารถนาดตอผอนในดานการพดและการกระท า โดยให

ก าลงใจและแสดงความเหนใจผอน 4. การไมเอาเปรยบผอน หมายถง การสละทรพย สงของและแรงงานของตนเองเทากน

หรอมากกวา นรศรา รชารดสน (2546 : 5) ใหความหมายความเสยสละ คอการใหสงทตนมอย หรอสงท

ตนเองไดรบใหแกคร เพอน ผอน และสวนรวมดวยความเตมใจ ไมหวงผลตอบแทน จากความหมายดงกลาวขางตนพอสรปไดวาความเสยสละหมายถง การละความเหนแกตว

การใหปนแกคนทควรใหดวยก าลงกาย ก าลงทรพย ก าลงใจ ก าลงสตปญญา รวมทงการรจกยอมเสยประโยชนสวนตว เพอรกษาประโยชนสวนรวมมากกวา และสามารถสรปพฤตกรรมทแสดงถงความเสยสละไดดงน

49

1. การใหทางกาย เชน - ชวยเหลอผอนท าธรการงานทไมมโทษ

- ชวยเหลองานสาธารณประโยชน 2. การใหดวยวาจา เชน - ชวยเหลอใหค าแนะน าทงในทางโลก และทางธรรม - ชวยเจรจาเอาเปนธระใหส าเรจประโยชน 3. การใหทางก าลงสตปญญา เชน - ชวยแสดงความเหนอยางตรงไปตรงมา - ชวยแกปญหาเดอดรอนแกคนทไมท าผด - ชวยคดหาแนวทางทถกทชอบ - ชวยเพมพนความรใหแกผอนตามก าลงสตปญญา 4. การใหดวยก าลงทรพย เชน - แบงปนเครองอปโภค บรโภคใหแกผขดสนทสมควรให - แบงปนเงนทองใหแกผขดสนทสมควรให - สละทรพยเพอสาธารณกศล 5. การใหทางใจ เชน - ยนดเมอเหนผอนมความสข - ไมอาฆาตจองเวร - ใหอภยในความผดของผอนทส านกผด - ไมสมน าหนาผอนเมอเพลยงพล า - ไมโลภอยากไดของของผอนมาเปนของตน

ความส าคญของความเสยสละ

พระราชวสทธโมล (2526: 100) กลาวถงความเสยสละมคณคาทางจรยธรรมไวดงน 1. ท าใหสงคมอยรวมกนอยางมความสข 2. ท าใหสงคมชวยเหลอกน รกและสามคคกน 3. เกดสวสดภาพและความมนคงในสงคม 4. คนในสงคมเกดความอบอน ไมรสกวาเหว 5. เกดความเจรญมนคงแกประเทศชาต 6. ด ารงไวซงหลกมนษยธรรม

50

7. ฝกบคคลใหรบผดชอบตอสงคม พระเทพวมลโมล (2528: 42-44) ไดกลาวถงประโยชนของคณธรรมดานความเสยสละไว

ดงน ธรรมดาคนเราทอยในสงคมจะตองรจกเปนคนเสยสละในคราวทควรเสยสละจะตองเปนคนเสยสละใหปนสงของตาง ๆ ของตนแกคนทควรแบงปนซงเปนการแสดงน าใจเพอผกมตรไมตรเพราะค าพงเพยวา “บรวารมาเพราะน าใจม บรวารหนเพราะน าใจลด บรวารหมดเพราะน าใจแหง” และไดกลาวถงการเสยสละอารมณไววาเปนการช าระลางมลทนในจตใจของเราใหสะอาดปลอดโปรงแจมใสท าใหเกดความสขใจในชวตประจ าวน การเสยสละอารมณขนของหมองใจ เปนสงจ าเปนอยางยงส าหรบคนทใชชวตเกลอกลวอยกบความคดทสบสนวนวายของโลกตลอดเวลา ถาเกบอารมณขนของไวมาก จะท าใหจตใจคนเราหยอนสมรรถภาพเสยคณภาพของความเปนคนด

การเสยสละในทศนะอสลาม

การเสยสละตามแนวคดของ อหมามหะสน อลบนนา (ซงแปลโดย ตสนม เจะหวง, ม.ป.ป.ออนไลน) ไดกลาวถงชนดตาง ๆ ของการเสยสละในค าพดของทานทครอบคลมวา ฉนมความตองการใหมการเสยสละรางกาย ทรพยสน เวลา และยอมเสยสละทกสงในหนทางอนเปนเปาหมาย แลวอะไรคอเปาหมายทระบในชนดตาง ๆ ของการเสยสละ ทานไดแบงการเสยสละออกเปนประเภทตาง ๆ ดงน

1. การเสยสละรางกาย การเสยสละรางกายในวถทางของอลลอฮ ซงเปนการปฏบตในระดบทสงสดในศาสนา

อสลาม นนกคอการเสยชวตในหนทางของอลลอฮ ดวยการตอสกบศตรของอลลอฮ เพอทจะเชดชด ารสของพระองค ใหสงสงเหนอสงตาง ๆ ในโลกน

การเสยสละรางกายนนถอเปนบทบญญตศาสนา และเปนสงทศาสนาสงเสรม ดงมหลกฐานปรากฏทงในอลกรอานและซนนะฮของทานรอซล ศอลลลลลอฮอาลยฮวาซลลมในเรองนดงด ารสของอลลอฮ (ซ.บ)

ความวา และสวนผทเสยชวต (จากการเสยสละ) ในหนทางของอลลอฮ เขาจะกลบไปยงอลลอฮในสภาพผทรบชะฮด แนนอนเขาจะไดรบอภยโทษจากพระองคจากบาปทเขาไดกระท าไวในทางดานหลงตวบคคล และไมเฉพาะพระองคจะอภยโทษตอบาปทเขาไดกอขนเทานน พระองคยงอภยโทษตอญาตใกลชดของเขาอกตางหาก

ซเราะหอลบากอเราะห 2: 216

51

จากพระด ารสของพระองคขางตนนชชดใหเหนวา การตอสนนเปนบทบญญตทถกประทานลงมาใหส าหรบมสลมในการเผชญหนากบศตรทเปนผทปฏเสธศรทธาตออลลอฮ การตอสจะเกดขนไมไดถาไดควบคกบการเสยสละ หรออยบนพนฐานการเสยสละครงยงใหญ

2. การเสยสละทรพยสนในหนทางของอลลอฮ การเสยสละทรพยสนในหนทางของอลลอฮ เปนรปแบบหนงของการเสยสละทส าคญ

อยางยงในการยนหยดสจธรรม และการเสยสละทรพยสนยงเปนการค าจนศาสนาอสลามและยงชวยเหลอผทมความตองการ ส าหรบการเสยสละถอวาเปนบทบญญตศาสนา และยงเปนสงทศาสนาสงเสรมใหผศรทธากระท าโดยเฉพาะอยางยงในหนทางของอลลอฮ ดงมหลกฐานในอลกรอาน

ความวา “พวกทานจะไมไดรบความดจนกวาจะบรจาคสงทพวกเจารกกอนและสงใดทพวกทานบรจาคแนแทอลลอฮทรงทราบด

ซเราะหอลอมรอน 3: 92

3. การเสยสละเวลาและการทมเทในหนทางของอลลอฮ อลกรอานและอซซนนะฮไดใหความส าคญกบเวลาหลาย ๆ ดานและหลายรปแบบแรกๆ

คอการใหความส าคญดวยการแจกแจงถงความส าคญของเวลาและความโปรดปราณอนยงใหญของอลลอฮทมอยในเวลา โดยอลกรอานไดน าเสนอใหเหนถงความส าคญอนใหญหลวงและพระด ารสของพระองคโองการทวา

ความวา “และพระองคคอผทรงบนดาลใหมกลางคนและกลางวน หมนเวยนแทนกน ส าหรบผปรารถนาจะใครครวญหรอปรารถนาจะขอบคณ

ซเราะหอลฟรกอน 25: 62

พระองคอลลอฮทรงท าใหกลางคนมาแทนทกลางวน และกลางวนมาแทนทกลางคนหมนเวยนสบเปลยนอยางนกเพราะวา หากผใดพลาดจากการประกอบการงานในเวลาใดเวลาหนง เขาจะไมมโอกาสเพอทจะพยายามท างานทพลาดไปทดแทนในอกเวลาหนงได และรายงานจากตรมซร จากอบดลลออฮบนมสอดรอดยลลอฮอนฮ ไดกลาววา ความวา “ ทานรอซล ศอลลลลอฮอาลยฮวาซลลม กลาววา บาวคนหนงจะไดกาวเทาของเขาออกไปในวนกยามะฮ จนกวาเขาจะถกถามเกยวกบ 5 เรอง (1) เกยวกบอายของเขาวาเขาใชมนหมดไปทางใด (2) เกยวกบความหนมสาวของเขา วาเขาใชมนหมดไปทางใด (3) เกยวกบทรพยสน

52

ของเขา วาเขาไดมาอยางไร (4) และจายทรพยนนไปในหนทางใด (5) และเกยวกบความรของเขา วาเขาใชท าอะไร ”

วธการทจะฝกฝนและขดเกลาจตใจใหเปนคนทมความเสยสละ มน าใจ และรกในการให พอจะสรปไดดงน

ประการทหนง ใหมจตส านกอยเสมอวา อลลอฮ คอ ผประทานใหทกสงทกอยางแกมนษยอยางลนเหลอ ทรพยสนทเราไดมากมาจากการประทานของอลลอฮ ดงนนเรากจะตองเปนผหยบยนใหแกผอนดวย จะไดส านกอยเสมอวาในทรพยสนของเรากยงมสทธของผอนอยดวยเชนกน ดงทพระองคไดตรสวา

ความวา ทงหมดเราชวยเขาเหลานและเขาเหลานน (คอบางคนปรารถนาเรองของโลกดนยาและบางคนกปรารถนาเรองของโลกอาคเราะฮ) โดยการประทานใหจากพระเจาของเจา และการประทานใหของพระเจาของเจานน มไดถกหามแกผใดเลย (ไดกนทกคน)

ประการทสอง ยดแบบอยางของทานนบในความเสยสละและความมน าใจของทานทไดปฏบตเปนตวอยางในการเสยสละสงททานเองกมความจ าเปนทจะตองใชมน ประการทสาม น าแบบอยางของบรรดาเศาะฮาบะฮทไดเสยสละทรพยสน เงนทอง เพอสวนรวม ดงเหตการณกอนเดนทางไปยงเมองตะบกเพอท าสงคราม ทานนบไดเรยกรองใหบรรดาเศาะฮาบะฮบรจาคทรพยสน ทานอมรจงไดมาหาทานนบพรอมกบทรพยสนอนมากมาย ทานนบจงถามเขาวา แลวทานเหลออะไรไวแกครอบครวของทาน เขาตอบวา ฉนเหลอครงหนงจากทรพยสนของฉนแกพวกเขา จากนนทานอบบกรกไดมาหาทานนบพรอมกบทรพยสนของเขาทงหมด ทานนบจงถามเขาวา แลวทานเหลออะไรไวแกครอบครวของทาน เขาตอบวา ฉนเหลออลลอฮและรอซลแกพวกเขา ประการทส ใหมความรสกวาอยากไดผลบญ และการตอบแทนทด อนมากมายมหาศาลทจะตามมา หลงจากทมการเสยสละใหแกผอน ดงโองการทอลลอฮไดตรสวา

ความวา และพวกเจาจะตองไมบรจาคสงใด นอกจากเพอแสวงหาความโปรดปรานของอลลอฮเทานน และสงดใด ๆ ทพวกเจาบรจาคไป มนจะถกตอบแทนโดยครบถวนแกพวกเจาและพวกเจาจะไมถกอยตธรรม

(อลบะเกาะเราะฮ 272)

53

อลลอฮไดตรสอกวา ความวา บรรดาผบรจาคทรพยของเขาทงในเวลากลางคนและกลางวน ทงโดยปกปดและ

เปดเผยนน พวกเขาจะไดรบรางวลขอลพวกเขา ณ พระผเปนเจาของพวกเขา และไมมความกลวอยางหนงอยางใดเกดขนแกพวกเขาและอกทงพวกเขากจะไมเสยใจอกดวย

(อลบะเกาะเราะฮ 274)

และในอกโองการหนงอลลอฮไดตรสอกวา ความวา และสงใดทพวกเจาไดบรจาคไปนน พระองคจะทรงทดแทนมน และพระองคนน

ทรงเปนผทดเลศแหงบรรดาผประทานปจจยยงชพคนอนๆ (สะบะอ 39)

จากหลกค าสอนของอสลามขางตนทงจากอลกรอาน อลหะดษ และตวอยางจากบรรดา เศาะฮาบะฮในเรองของความเสยสละและความมน าใจนน ท าใหเราไดขอคดและบทเรยนทด ๆ ทสามารถน าไปใชใหเหนเปนรปธรรมมากยงขน ซงพวกเราทกคนตางกทราบกนดวา ความเสยสละนนสามารถทจะกระท าไดในหลาย ๆ รปแบบแลวแตความสามารถของแตละบคคล เชน ความเสยสละทางดานทรพยสนเงนทอง ความเสยสละทางดานอาหาร เครองนงหม ความเสยสละทางดานความรและเวลา หรอความเสยสละทางดานแรงกายและใจ ซงสงเหลาคดวาสามารถกระท าไดไมยากนก หากเรามาชวยกนรณรงคใหสงคมของเรามความตระหนกในความเสยสละและความมน าใจ แนนอนสงคมของเรากจะมแตความสงบสข

งานวจยทเกยวของกบความเสยสละ นรศรา รชารดสน (2546: 78) ไดศกษาเรองปจจยทสงผลตอการใหเหตผลเชงจรยธรรมดาน

ความเสยสละของนกเรยนชนประถมศกษาตอนปลาย โรงเรยนวดธาตทอง กรงเทพมหานคร จ านวน 235 คน พบวา นกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ไมมความสมพนธกบการใหเหตผลเชงจรยธรรมดานความเสยสละของนกเรยน แสดงวา นกเรยนชนประถมศกษาปท 4 บางคนกมการใหเหตผลเชงจรยธรรมดานความเสยสละไมเหมาะสม

พชร ศกด (2547: 54) ไดศกษาเรองการพฒนาความเสยสละของนกเรยนทมแรงจงใจ ตางกนในการเขารวมกจกรรมยวกาชาดของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 โรงเรยนวดพรหม สวรรณสามคค สงกดกรงเทพมหานคร ปการศกษา 2546 จ านวน 20 คน ผลการวจยพบวา นกเรยน

54

ทไดรบการพฒนาความเสยสละดวยแผนกจกรรมยวกาชาดมความเสยสละหลงเขารวมกจกรรม ยวกาชาดสงกวากอนเขารวมกจกรรมยวกาชาดอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

Leighton ( 1991: 2334) ศกษาการเสยสละและการใหอภยทมตอการรงสตเกยวกบความรนแรง โดยศกษาวธการบางอยางทกระตนใหเกดความรนแรง โดยการศกษาแบงออกเปน 2 สวน สวนทหนง เปนการวเคราะหกลไกของผรบบาป สวนทสองเปนการศกษาความคดรวบยอดของการใหอภยในแงเนอหา และวธการ โดยแปลความหมายการกระท าของผรบบาป และการปฏบตการใหอภยจากภาพรวม พบวา การท าความเขาใจอยางหลกแหลมเกยวกบการโยนความผดและกระบวนการของการใหอภยนนเปนพนฐานทจะสรางแบบการสอนส าหรบการรงสตเกยวกบความรนแรง

จากการศกษางานวจยในประเทศและงานวจยตางประเทศพบวา ความเสยสละและพฤตกรรมความเสยสละนน นอกจากเกดจากลกษณะนสยแลว สงแวดลอมดานคณธรรมและจรยธรรมกเปนสวนหนงทจะชวยสงเสรมใหบคคลมความเสยสละตามสถานการณตาง ๆ ทเกดขนไดอยางเหมาะสม และเปนคณธรรมทจ าเปนของตวบคคลในทกสงคม ทกสมย และสามารถทจะสงสอนสรางเสรมใหแกบคคลได

ความเมตตากรณา

ความหมายของความเมตตากรณา พระศรวสทธกว (2527: 22) (อางใน กนกวรรณ ววฒนธนดษฐ, 2545: 12) ไดให

ความหมายของความเมตตากรณาไววา เมตตา หมายถง ความรกใคร ความเหยอใยปรารถนาจะใหสตวทงปวงมความสข กรณา คอ ความสงสารตองการชวยใหผอนทไดรบทกข พนทกข

ประยงค สวรรณบบผา (2547: 56) กลาววา เมตตา คอ ความรก ความปรารถนาด มไมตรจต ประสงคใหผอน สตวอนเปนสข มไมตรจตคดท าประโยชนใหแกมนษยและปวงสตวทวไป สวนกรณา คอ ความสงสาร คดชวยใหพนทกข ใฝใจในสงทจะปลดเปลองความทกขยากเดอดรอนของปวงมนษยและสรรพสตวถวนหนา

ธดา เลศพรประสพโชค (2547: 4) ไดสรปความหมายของเมตตากรณาไววา ความเมตตากรณา หมายถง การแสดงออกถงความรสกสงสาร เหนอกเหนใจผอน รจกการใหอภยซงกนและกน รจกการแบงปน และยนดชวยเหลอผอนดวยความเตมใจ

ธนนทร จ านงผล (2548: 6) ไดใหความหมายของความเมตตากรณา ไววา ความเมตตากรณา หมายถง การแสดงออกของนกเรยนทเกยวกบการชวยเหลอเพอนในโรงเรยนใหมความสขและชวยเหลอเพอนในโรงเรยนพนทกขตามความสามารถของตน

55

ธรศรา บญรง (2549: 11) ไดสรปความหมายของเมตตาไดวา ความเมตตา คอ ความปรารถนาดทจะชวยเหลอผอนใหพนทกข และมความสข สวนกรณา คอ ความสงสารคดจะชวยใหผอนไดพนทกข

จากความหมายขางตนสรปไดวา ความเมตตา คอ ความรสกอยากใหผอนพนทกขและมความสขความเจรญ สวนกรณา คอการมจตใจเออเฟอชวยเหลอผอน โดยการสละสวนทเปนของตนเองเพอสวนรวม

ความส าคญของความเมตตากรณา

ความส าคญของความเมตตากรณามผกลาวไวดงน ฟน ดอกบว (2542: 297) กลาววา หากทกคนมเมตตาตอกน การลวงละเมดศล 5 กจะไม

เกดขน กลาวคอเมอมเมตตาปราณตอผอนกจะท ารายผอนหรอสตวอน เมอมเมตตากจะไมลกไมโกงทรพยของผอน เพราะจะท าใหเขาเดอดรอน เมอมเมตตากจะไมแยงคครองของผอน เพราะเปนการท าลายเกยรตของผอน เมอมเมตตากจะไมหลอกลวง ไมใสรายไมท าใหผอนเขาใจผด เมอมเมตตากจะไมคาฝนหรอเฮโรอน ยาบาใหแกใครเพราะจะท าใหคนอนเดอดรอน เพราะฉะนนเมตตาจงเปนรากฐานของธรรมทงหลาย คนเมอมเมตตา กยอมมความปรารถนาด ซงกนและกนจงไมเบยดเบยนท ารายกนในทกรปแบบ เมอคนเราไมเบยดเบยนท ารายกน สงคมกสงบสข

พระราชสทธญาณมงคล (2544: 249) กลาววา เมตตาท าใหเกด (1) เขาใจกน (2) ท าใหเหนใจกนและ (3) ท าใหพงพากนได

ประยงค สวรรณบบผา (2547: 56) กลาววา เมตตาธรรมควรจะเปนนโรธและพนฐานใหคนไทยและชาวโลกทกเชอชาต ศาสนา ไดด าเนนชวตอยรวมกนอยางมความสข เพราะเมตตาธรรมเปนสากลททกศาสนาตองยดเปนขอวตรปฏบตของศาสนกชนอยแลวจงถอเปนจดรวมกนทกศาสนา ทศาสนกชนทวโลกจะยดถอปฏบตรวมกนไดและมผลท าใหเกดสนตสขทงในระดบครอบครว ชมชน และสงคมในทสด

นนทสาร สสลบ (2544: 20) กลาววา เมตตาธรรมควรจะเปนนโรธและพนฐานใหคนไทยและชาวโลกทกเชอชาต ศาสนา ไดด าเนนชวตอยรวมกนอยางมความสข เพราะเมตตาธรรม เปนธรรมสากลททกศาสนาตองยดเปนขอวตรปฏบตของศาสนกชน จงถอเปนจดรวมกนศาสนาท ศาสนกและมผลท าใหเกดสนตสขทงในระดบครอบครว ชมชน และสงคม

จากความส าคญของความเมตตากรณาทไดกลาวมาขางตน สรปไดวา ความเมตตากรณาเปนหลกธรรมใหคนเราน ามาประพฤตปฏบตในสงทถกตองดงาม มความเหนอกเหนใจผอน มความปรารถนาดตอกน และท าใหคนในสงคมอยรวมกนไดอยางมความสข

56

คณลกษณะของบคคลทมความเมตตากรณา

เจรญ ไวรวจนกล (2531: 208-209) ความเมตตา-กรณา หมายถง มการให กลาววาจาเหมาะสม การประพฤตและแสดงออกเปนเพอนทเหมาะสม ลกษณะพฤตกรรมบงช ไดแก

1. เสยสละในสวนแบงของตนใหกบผทขาดแคลน และมความจ าเปนมากกวา 2. เลอกรบฟงในค าพดทกอใหเกดไมตร 3. เสนอตวชวยเหลอแนะน าทบทวนใหแกผทยงไมเขาใจ 4. แสดงความยนดในความสข ความส าเรจของผอน 5. ใหเพอนหยบยมหนงสอเครองเขยนเมอตนไมจ าเปนตองใช 6. ไมรงแกสตว หรอเพอน 7. พดสภาพออนโยนตอบคคลทวไป 8. แสดงความเคารพนอบนอม 9. แบงปนสงของเครองใชแกผอนตามก าลงของตน 10. พดปลอบโยนผอนมทกข 11. ชวยเหลอเกอกลผอน 12. ไกลเกลยความแตกแยกในหมคณะ 13. ไมน าเอาค าพดทไมดจากคนอนมาเลาใหเพอนฟง 14. แสดงความเปนเพอน 15. แนะน าอธบายคนอน ๆ ในการเรยนและการปฏบตตน 16. พดจาเปนการใหก าลงใจแกเพอน 17. ลงมอชวยเพอนเมอไดรบการขอรอง 18. เมอท างานรวมกนกรบผดและชวยกนแกไขรวมกน 19. ไมน าเอาผลงานของผอนมาเปนผลงานของตนเอง 20. บ าเพญประโยชนตอสวนรวม 21. พดชกชวนใหผอนใหปฏบตเพอสวนรวม 22. พดมเหตผล 23. เมอท างานเปนกลมกไมน าผลงานของกลมมาเปนผลงานของตนเอง 24. ไมพดจาใหกลมหมดก าลงใจในการท างาน 25. ไมน าเอาของสวนรวมมาใชประโยชนสวนตว 26. รวมลงมอชวยกลมแกปญหาตาง ๆ โดยตลอด

57

27. เลอกพดแตสงดงามของสมาชกแตละคนในกลม ประภาศร สหอ าไพ (2540: 63) กลาววา ความเมตตากรณาตอง

1. แบงปนในสงทตนมอยจนเกนความจ าเปนอยางเหมาะสมตามก าลงของตน 2. เสยสละในสงทตนมใหผทจ าเปนกวา แมจะท าใหตนขาดสงนนไป 3. ชวยเหลอเมอเหนผอนประสบทกขภยดวยความเออเฟอเกอกล 4. ยนดกบความสขความส าเรจทผอนไดรบ 5. เหนใจ ปลอบโยน ใหก าลงใจเมอเหนผอนทกข ทรมาน และหาทางชวยเหลอเทาท

จะท าได 6. ใหอภยผทท าผด ไมผกอาฆาตพยาบาท 7. ไมขดรดเอารดเอาเปรยบผอน 8. บ าเพญประโยชนเพอสวนรวมโดยไมหวงผลตอบแทน

จากความหมายขางตน สรปไดวา ความเมตตากรณา คอ พฤตกรรมของบคคลทเกยวกบการแสดงความชวยเหลอผอนใหมความสขและชวยใหผอนพนทกขตามความสามารถของตน

กนกวรรณ ววฒนธนศษฎ (2545: 31-32) สรปคณลกษณะความเมตตากรณา ดงน 1. ไมฆา ขมเหง รงแก ตลอดจนท ารายดวยลกษณะตาง ๆ ตอมนษย และสตว 2. เสยสละทรพยสนสวนตวใหกบผทขาดแคลน และมความจ าเปนกวา 3. ชวยเหลอเกอกลกน 4. มการทางกาย วาจา ทแสดงตอผอนดวยความสภาพ 5. ไมขมข ดหมน เสยดส พดจาดวยความกรวโกรธเคยดแคน

ความเมตตากรณาในทศนะอสลาม

ซฟอน อสมาน (ม.ป.ป. ออนไลน) ไดใหแนวคดเกยวกบความเมตตากรณาตามทศนะอสลามไวดงน

เมตตาธรรมในกรอบอล-กรอาน อลลอฮ (ซ.บ.) ทรงตรสไวในอล - กรอาน ความวา : "ดวยพระเมตตาจากอลลอฮตางหากถงเจาไดออนโยนตอพวกเขา และถาหากเจา

เปนผประพฤตหยาบชา และมใจแขงกระดางแลวไซร แนนอนพวกเขากยอมแยกตวกระจดกระจายไปจากเจารอบดานแนนอน"

58

อาละอมรอน อายะฮท 159

อลลอฮ (ซ.บ.) ทรงตรสอกวา ความวา : "และเรามไดแตงตงเจามาเพออนใดเลยนอกจากเพอสรางเมตตาธรรมแกโลกทง

ผองเทานน" อล-อมบยาอ อายะฮท 107

และอลลอฮ (ซ.บ.) ทรงตรสอกวา

ความวา : "และเมตตาธรรมของขานนแผไพศาลยงทกสง ซงขาจะประทานพระเมตตานแกบรรดาผทย าเกรงทกคน"

อล-อะรอฟ อายะฮท 156

เมตตาธรรมในกรอบของอล-หะดษ เลาจากอบอรอยเราะฮ (ร.ด.) วา ทานนบมฮ าหมด (ซ.ล.)ไดกลาววา : อลลอฮไดทรง

บนดาลใหความเมตตานนมหนงรอยสวน และพระองคทรงเกบไวเกาสบเกาสวน พระองคไดทรงประทานลงมาในหนาพนแผนดนเพยงหนงสวน และจากสวนเดยวนเองทบรรดาสรรพสงตาง ๆ มความเมตตาตอกนแมแตสตวมนจะยกกลบเทาขนใหพนจากลกของมนเพราะกลวจะเกดอนตรายแกลกนอย

(รายงานโดยบคคอรยและมสลม)

ทานนบมฮ าหมด (ซ.ล.) ไดกลาววา: "ผใดไมเมตตาตอเพอนมนษยพระองคอลลอฮกจะไมทรงเมตตาเขา"

(รายงานโดยบคอรยและมสลม)

ทานนบมฮ าหมด (ซ.ล.) ไดกลาววา : "พวกทานจงมเมตตาตอผทอยในผนแผนดนเถด ผทอยในฟากฟาจกเมตตาตอพวกทาน"

(รายงานโดย อฏ-เฏาะบะรอนยและอล-ฮากม)

ทานนบมฮ าหมด (ซ.ล.) ไดกลาววา : "ผใดไรเมตตาธรรม ผนนยอมมไดรบเมตตาตอบ" (รายงานโดย บคอรยและมสลม)

59

ทานนบมฮ าหมด (ซ.ล.) ไดกลาววา : "ผใดไมเมตตาตอเพอนมนษย อลลอฮกจะไมเมตตาแกเขาเชนกน"

(รายงานโดย บคอรยและมสลม)

เรมตนกจกรรมทงปวงดวยพระนามของอลลอฮ เมตตาธรรมเปนหนงในคณลกษณะของอลลอฮทบงบอกถงการเรมตนกจกรรมทงปวงดวย

การกลาวพระนามของอลลอฮเปนการเตมเตมความสมบรณใหแกกจกรรมนน ๆ อกทงเปนการบอกใหรวาพระเมตตาของพระองคนนแผไพศาลครอบคลมทกสรรพสง สมพนธภาพระหวางการขอความคมครองตออลลอฮกบการเรมตนกจกรรมดวยพระนามแหงพระองคเปนสงทสอดประสานกลมกลนอยางแนบแนน

คณลกษณะ الرمحن الرحمي (ผทรงเมตตากรณา ผทรงปราณ) ทถกกลาวไวในซเราะฮ อล-ฟาตหะฮนน มนยยะทสมพนธกบ رب العاملني (พระเจาแหงสากลโลก) อยางลงตว ทงนการบรหารจดการกจการหนง ๆ ควรประกอบดวยคณสมบตสองประการคอ ความเมตตากรณา และความเขมแขงเดดขาด หากมแตความกรณาแตไมเดดขาด เขมแขงกถอเปนความออนแออยางหนง หากความเขมแขงมมาก แตปราศจากความเมตตากรณากดเปนความโหดรายปาเถอน

เมตตาธรรมเปนคณธรรมทส าคญประการหนงทมสลมทกคนจ าเปนตองม เนองดวยเมตตาธรรมนเองท าใหจตใจของมสลมเกดความผองใสมจตวญญาณอนบรสทธอยเสมอ การแสดงความเมตตาใหเปนทประจกษสามารถกระท าไดในหลายรปแบบ เชน การอภยแกผทผดพลาด การสงเคราะหผประสบภย การชวยเหลอเกอกลผทออนแอ การเยยวยารกษาผปวย การปลอบประโลมใจผทเศราหมองเปนตน ซงขอบขายของการแสดงความเมตตานนยงหมายรวมถงสรรพสตวทงปวงอกดวย

ความเมตตาตอสตว ดงปรากฏในหะดษของทานนบมฮ าหมด (ซ.ล.) ทระบวา : ชายผหนงเกดความกระหายน า

เขาจงไดลงไปในบอน าและดมน าเพอดบความกระหาย ครนเมอเขาปนปายขนมาถงปากบอกพบสนขตวหนงก าลงเลยดนดวยความกระหายน าเปนยงนก ในทสดชายผนนจงตดสนใจลงไปในบอน าอกครงหนง ใชรองเทานของตนตกน าจนเตมแลวแลวคาบรองเทาไวกบปาก ปนปายขนมาจากบอ น าน าในรองเทาใหสนขตวนนไดดม ซงการกระท าอนเกดจากความเมตตาของชายผนทมตอสตวรวมโลกเปนผลท าใหอลลอฮทรงอภยโทษแกเขาในทสด

(รายงานโดยบคอรย และมสลม)

60

การมเมตตาธรรมจงเปนคณธรรมขนสงทสงผลกบตวบคคลผมเมตตาธรรมเปนทตงและบคคลอนตลอดจนสรรพสงทงปวงอยางไมตองสงสย

ทานนบมฮ าหมด (ซ.ล.) ไดกลาววา : "อนทจรงอลลอฮจะทรงเมตตาตอบรรดาผมเมตตาจากปวงบาวของพระองคเทานน"

(รายงานโดยบคอรย)

ดงนนการแสดงความเมตตาโดยสจรตใจของบคคลทมตอผอนนน จรง ๆ แลว คอ การเมตตาตอตวเอง ในเมอบคคลหนงแสดงออกถงความมเมตตาตอผอนแลว ผลแหงความเมตตานนยอมสะทอนกลบมายงบคคลผนน ทงนดวยเหตแหงการกระท าจงไดรบผลลพธตอบแทนเชนเดยวกน กลาวคอไดรบความเมตตาจากอลลอฮซงเปนความหวงสงสดส าหรบผศรทธาทกคน ในทางกลบกนหากบคคลใดไรความเมตตา บคคลผนนยอมมไดรบเมตตาตอบเชนเดยวกน ดงททานนบมฮ าหมด (ซ.ล.) ไดกลาววา : ผใดไรเมตตาธรรมผนนยอมมไดรบเมตตาตอบ

(รายงานโดยบคอรยและมสลม)

ความเมตตานนนอกจากแสดงออกดวยการกระท าแลวยงแสดงออกมาจากค าพดดวยการพดจาไพเราะ ใชน าเสยงทออนโยน มปยวาจาเพอแสดงออกถงความเมตตา ค าพดทดกอใหเกดการสงเคราะหและสมานไมตรซงกนและกน คนเราจะดหรอจะเสยเหตเพราะวาจาเปนส าคญ พระนามของอลลอฮ الرمحن الرحمي (ผทรงเมตตากรณา ผทรงปราณ) บงบอกถงลกษณะวาพระองคเปนผทรงเอนดเมตตาตอบาวและมนษยชาต แตอยางไรกตามการทมนษยจะหยบยนความเมตตามอบใหผอนเปนสงของ หรอใหอภยในความผดอยางใดอยางหนงนน ไมใชเรองทจะปฏบตกนไดงาย ๆ เพราะการกระท าเหลานขดกบความรสกของมนษยทแสดงออกไปในทางแสวงหา กอบโกย แตการมความเมตตากไมใชเรองเกนเลยทมนษยจะท าไมได มนษยตองรจกฝกทจะเปนผ เมตตาบคคลอน ความเมตตานนตองเกดขนจากหวใจทบรสทธจากปญญา โดยไมหวงสงใดตอบแทนใด ๆ ทงสน

เมตตาธรรมยอดแหงคณธรรม บคลกภาพทดของมสลมนนจะตองมลกษณะทสภาพออนโยน เปนผมเมตตาธรรมซงจะท า

ใหผอยรอบขางเกดความอบอน รสกปลอดภย มความนาเชอถอ ปราศจากซงการหวาดระแวง อนสงผลใหคนในสงคมมความสข แตในทางตรงกนขามถาหากผใดในสงคมมพฤตกรรมทหยาบชา จตใจแขงกระดางหยาบโลนแลว แนนอนทสดผคนทอยรายรอบกจะหนายหน และแยกตวออกจาก

61

เขาอยางแนนอน ศาสนาอสลามไดสอนใหมสลมทกคนตดตอสอสารกบเพอนมนษยดวยกนเอง ตองการไดยนไดฟงแตสงทด ๆ สงทมคณคา ฟงแลวรสกชนใจ มก าลงใจ เกดความรสกทด ๆ ในขณะเดยวกนมนษยทกคนไมประสงคทจะไดยนไดฟงในสงทจะกอใหเกดความเจบปวดหวใจ หากเราน าค าพดไปใชในทางทเกดประโยชน ใชอยางมเมตตาธรรมจะท าใหผฟงรสกชนใจ และสงคมกจะเกดสนตสข

ความเมตตาในครอบครว ครอบครวเปนอกสถาบนหนงทตองการความเมตตาสงสารซงกนและกน เพอทจะท าให

ครอบครวนนเกดความรกใครปรองดอง เปนครอบครวทมแตความสข เปนครอบครวทนาอยนาอาศย ผใดกตามทไมใหความเมตตาตอผนอย และไมใหเกยรตตอผอาวโส เขาผนนจะไมถอวาเปนประชาชาตของทานนบมฮ าหมด (ซ.ล.) อยางสมบรณ ทานนบ (ซ.ล.) ไดกลาววา ไมถอวาเปนประชาชาตของเรา ผทไมสงสารผนอยของเรา และไมใหเกยรตแกผอาวโสของเรา

ทานนบมฮ าหมด (ซ.ล.) ไดท าแบบอยางไวแกเราไดปฏบตในเรองของการใหความเมตตา ใหความรกกบผเยาวในครอบครว โดยทานจบหลานของทานคอ ฮาซน บตรทานอาล ซงไดมทานอกเราะ บตร ฮาบสอตตะมมยนงอยดวย ทานอกเราะไดกลาววา แทจรงฉนมบตรสบคน ฉนไมเคยจบใครเลยแมแตคนเดยว ทานรอซล ไดมองไปยงเขา แลวทานกลาววา ผใดไมมเมตตา เขาจะไมไดรบความเมตตา โดยเหตนเอง จ าเปนทเราตองใหความเมตตาแกมนษยทกคน เพอใหเกดความรกความสมานฉนท ความสนตสขในสงคมอยางแทจรง

ใครบางทพงใหความเมตตา 1. บดา มารดา โดยแสดงความกตญญกตเวท มความเมตตาและปฏบตตอทานอยาง

ออนโยน 2. ญาตพนอง โดยใหความรก ความเมตตา และสานสมพนธอนดตอกนและกน 3. ผน า คอ สญลกษณของความเปนเอกภาพของสงคมมสลมจงตองแสดงออกถงความรก

ความมเมตตา และใหเกยรต ดวยการเชอฟง และปฏบตตามในทกเรอง ยกเวนเรองทขดแยงกบศาสนา

4. ผทรงความร คอ ทายาทผสบมรดกความดงามจากเหลาศาสดา จงตองมความเมตตา และยกยองใหเกยรตในฐานะผใหแสงสวางแกสงคม

5.เพอนบาน โดยการแสดงออกถงความมเมตตา มไมตรจต มความเออเฟอเผอแผ และไมสรางความเดอนรอนร าคาญแกกนและกน

6. มสลมทวไป เพราะมสลมทงหลายลวนเปนพนองกน จงตองมความรก ความเมตตา รกใคร สามคค และชวยเหลอซงกนและกน

62

7. มนษยทวไป ตองมอบความรก ความเมตตา ความปรารถนาดใหแกมนษยทกคน ไมวาจะเปนเชอชาต ศาสนาใด เพราะเผาพนธมนษยลวนสบทอดจากบรรพบรษเดยวกน คอ ดาอม และ ฮาวา

8. สงคม คอกลมคนทอยรวมกน ซงตองมความเมตตา และใหเกยรตตอกนและกนเพอใหสงคมมความสงบและสนตสข

9. สรรพสงทวไป โดยการแสดงออกถงความมเมตตาตอทกสรรพสง แมกระทงสตวกตาม บทสรปแหงเมตตาธรรม

1. อสลามสอนใหมนษยทกคนมความเมตตาเออเฟอเผอแผซงกนและกน และผลลพธแหงความเมตตานนจะน าพาสงคมสความสงบสข

2. มสลมนนนอกจากจะมเมตตาธรรมกบเพอนมนษยแลว ตองมเมตตาตอสรรพสงและสตวทงหลายดวย

3.ครอบครวเปนอกสถาบนหนงทตองการความเมตตาสงสารซงกนและกน เพอทจะท าใหครอบครวนนเกดความรกใครปรองดอง เปนครอบครวทมแตความสข อมเอบดวยอนไอรก

4. การแสดงความเมตตาใหเปนทประจกษสามารถกระท าไดในหลายรปแบบ เชน การอภยแกผทผดพลาด การสงเคราะหผประสบภย การชวยเหลอผออนแอ การเยยวยารกษาผปวย การปลอบประโลมผทเศราหมอง เปนตน

5. เมตตาธรรม เปนคณธรรมส าคญส าหรบผปกครองในทกระดบชน และถอเปนพนธกจส าหรบผศรทธาทกคน ทจะตองก าชบกนทงในสวนของสงคมผศรทธา และสงคมโดยรวมเปนส าคญโดยยดเมตตาธรรมเปนทตง

6. เมตตาธรรมประหนงสายธารทหลอเลยง ค าจนใหสงคมเกดความเปนเอกภาพ ภราดรภาพและสนตภาพอยางแทจรง ดวยการททกคนคดด พดด ปรารถนาดตอกนในทกมตของชวต

งานวจยทเกยวของกบความเมตตากรณา

ภกหยน เจนเจรญวงศ (2530: 76) ไดศกษาเปรยบเทยบการพฒนาจรยธรรมดานความเมตตากรณาของนกเรยน จากการอานหนงสอภาพทน าเสนอพฤตกรรมของตวละครเอกในทางบวกและทางลบ กลมตวอยางเปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 จ านวน 105 คน พบวา นกเรยนทไดอานหนงสอภาพทมพฤตกรรมของตวละครเอกทงในทางบวกและทางลบ มการพฒนาจรยธรรมดานความเมตตากรณาแตกตางจากนกเรยนทไมไดรบการอานหนงสอภาพ อยางมนยส าคญทางสถตท .01

63

ธรศรา บญรง (2549: 77) ไดศกษาการสรางคมอพฒนาความเมตตากรณาของเดกปฐมวย กลมตวอยางทใชในการศกษาครงนเปนเดกปฐมวย ชาย-หญง อายระหวาง 4-6 ป โรงเรยน วดปทมวนาราม ประกอบดวยนกเรยนชนอนบาลปท 1 จ านวน 23 คน และนกเรยนชนอนบาลปท 2 จ านวน 28 คน จากการศกษาพบวา คะแนนความเมตตากรณาของเดกปฐมวยชนอนบาลปท 1 และปท 2 กอนและหลงการใชคมอพฒนาความเมตตากรณา แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท ระดบ .05 แสดงวา คมอพฒนาความเมตตากรณาของเดกปฐมวย ท าใหเดกปฐมวยชนอนบาลปท 1 และ 2 มความเมตตากรณาเพมขน

จากเอกสารและงานวจยดงกลาวแสดงวา ความเมตตากรณาเปนคณลกษณะบคคลทสามารถพฒนาไดโดยการฝกฝนและจดกจกรรมในกระบวนการเรยนการสอน ผวจยมความสนใจทจะน าวธการในคมอพฒนาคณธรรมและจรยธรรมมาพฒนาความเมตตากรณาของนกเรยนในระดบมธยมศกษาวา นกเรยนมพฒนาการดขนหรอไม ทงนเพอจะไดน ามาเปนแนวทางปพนฐานการพฒนาความเมตตากรณาใหแกนกเรยนตอไป

มนษยสมพนธ

ความหมายของมนษยสมพนธ

จลจกร โนพนธ (2529: 41) กลาววา มนษยสมพนธ หมายถง ลกษณะทาทหรอการกระท าของบคคลตอบคคลหรอตอเพอในขณะด าเนนกจกรรมของกลมใหไปสเปาหมายทก าหนดและมพฤตกรรมบงชดานมนษยสมพนธหลายประการดวยกน เชน ความใจกวาง ความเหนอกเหนใจและการตดตอสอสาร

ลาวณย มหาทมะรตน 2549: 16) ไดใหความหมายมนษยสมพนธวา หมายถง ศาสตรและศลปะในการตดตอเสรมสรางสมพนธกบบคคล เพอใหเกดความรกใคร นบถอ ความรวมมออนดตอกน และสามารถอยรวมกนท างานรวมอยางเปนสข

กณณกา นลวงษ (2530: 38) ไดกลาววา มนษยสมพนธ คอ ลกษณะทาทหรอการกระท าของนกเรยนตอเพอน ในขณะด าเนนกจกรรมกลมไปสเปาหมายทก าหนด และมพฤตกรรมบงชดานมนษยสมพนธ คอ ความมใจกวาง ความเหนความอกเหนใจ และการตดตอสอสาร

กฤษณา ศกดศร (2534: 22) ไดกลาวถงมนษยสมพนธไววา “มนษยสมพนธ” ตรงกบภาษาองกฤษวา Human Relation นนแยกศพท ไดเปน 2 ค า มนษย (Human) + สมพนธ (Relation)

Human “มนษย” หมายถง ลกษณะความเปนมนษย ลกษณะของมนษยชาต บคคลผมจตใจสง (Characteristic of Mankind or Person)

64

Relation “สมพนธ หมายถง ความสมพนธ ผกพน เกยวของกน ความเกยวพนซงกนและกน “Human Relation” “มนษยสมพนธ” จงหมายถงการตดตอเกยวของกบของมนษย จากความหมายตางๆ ดงกลาวขางตนน สรปไดวา มนษยสมพนธเปนศาสตรและศลปะใน

การเสรมสรางความสมพนธอนดระหวางบคคล ทงบคคลทว ๆ ไป และบคคลในองคการเพอการสอสารทเขาใจเกดความรกใครนบถอ รวมมอรวมใจกนด าเนนกจกรรมตาง ๆ ใหบรรลวตถประสงคทตงไว รวมทงลดความขดแยงระหวางบคคล ซงเปนอปสรรคส าคญตอประสทธภาพของงานหรอกจกรรมตาง

ความส าคญของมนษยสมพนธ

จรญ ทองถาวร ( 2527: 3) ไดวเคราะหบคคลจ านวน 10,000 คน และสรปไดวา การ

ฝกอบรมทางดานเทคนค มนมองของคน และทกษะในการท างานนน ท าใหคนประสบความส าเรจเพยง 15% เทานน แตปจจยตาง ๆ ดานบคลกภาพ การปฏบตตอผอนนน ท าใหบคคลประสบความส าเรจถง 80 % นอกจากน แฮลโลแรน ไดกลาวถง ความส าคญของมนษยสมพนธในแงบรบทของการท างานรวมมอใหดขน เพอใหบรรลเปาหมายทส าคญคอ ผลงานความกาวหนาและความพอใจในการท างานของบคคล (นวลลออ สภาผล. 2534: 9, อางองมาจาก Hallon.1978: 5-6) และฮอยท มสเคล ยงกลาววา มนษยสมพนธ ชวยลดปญหาพนฐานทกประการในหนวยงาน เกดความรวมมอรวมใจในการท างานมากขน นอกจากนยงพบวาแมในบคคลทมความเชอมนในตนเอง มความมนใจในการเขาสงคม กยงเกดความขาดความมนใจในการท างาน (นวลลออ สภาผล. 2535: 8; อางองมาจาก Hoyt Misket. n.d)

สรปไดวา มนษยสมพนธมความส าคญตอการอยรวมกนของบคคลในสงคม ชวยใหเกดความเขาใจอนด ท าใหเกดความรวมมอรวมใจในการท ากจกรรมตาง ๆ รวมกน และมความส าคญตอความส าเรจและความลมเหลวในการท างานของบคคลและหนวยงาน การสรางบรรยากาศของมนษยสมพนธชวยใหบคคลและกลมบคคลด าเนนการไปในทศทางเดยวกนในการท างาน เรยนรทจะเขาใจและยอมรบความคดเหนของผอน รวมทงยอมรบผอนในฐานะทมความเปนมนษยเทาเทยมกน

65

หลกในการสรางมนษยสมพนธ

เสนอ อนทรสขศร (2524: 21-22) ไดกลาวถงการสรางมนษยสมพนธกบเพอนมหลกทควรปฏบต

1. อยาท าตวใหญโตเหนอผอน รจกถอมตวและยกยองผอน ใหถอเสมอวาทกคนนนเหมอนกนหมด มสทธและความปรารถนาทกอยางเชนเดยวกบเรา

2. รจกทจะสนใจในเรองหรอสงทเพอนสนใจ 3. รจกทจะชมเชยผลงานของเขาดวยน าใสใจจรง 4. รจกวาสงใดควรพดหรอไมควรพดในเรองหรอการกระท าของผอน 5. เมอรวมสนทนากบผใดพงเปนนกฟงทด อยาท าตนเองเปนผพดเพยงฝายเดยวใหโอกาส

ผอนไดพดบาง 6. รจกใหอภยในความผดพลาดของผอน 7. รจกใชถอยค าและน าเสยงอนถกตองในการพดจาหรอสนทนา 8. รจกเอาใจเขามาใสใจเรา พงนกเสมอวาสงทตนไมชอบไมพงพอใจ ผอนกไมชอบไมพง

พอใจเชนเดยวกน 9. ไมเปนคนเหนแกตว พงท าตนเปน “ผให” มากกวาทจะเปน “ผรบ” 10. รจกสนบสนนยกยองเพอน ชมเชยเมอเขาท าความดความถกตอง ตกเตอนแนะน าเมอ

เขาท าผด 11. เชอถอไววางใจผอน ไมระแวงสงสยใดๆ ไปเสยทกอยาง 12. หาโอกาสทจะไปหาส พดคย และรวมงานกบผอนดวยความเตมใจอยเสมอ 13. รจกจ าวนเกด วนส าคญของเพอน เมอถงวนนนอาจแสดงความยนดดวยวาจาหรอดวย

อกษรทจะแสดงวาเรายงจ าได และเหนวาเขาเปนเพอนทดความส าคญอยเสมอ สรปหลกการสรางมนษยสมพนธควรจะตองประกอบดวย การใหความชวยเหลอผอนอยาง

จรงใจ รจกถอมตวและยกยองผอน ยมแยมแจมใส แสดงอธยาศยไมตรเปนมตรกบบคคลทวไปพดจาสภาพเหมาะสมกบเรอง บคคล เวลา และสถานท เปนผฟงทดและรจกยอมรบฟงความคดเหนของผอน

66

แนวความคดทเนนมนษยสมพนธ

กฤษณา ศกดศร (2534: 31) ไดกลาวถงแนวทางคดพนฐานของวชามนษยสมพนธไว 5 ประการ คอ

1. บคคลยอมมความแตกตางกน (Individual Differences) กลาวคอ บคคลยอมมลกษณะพเศษเฉพาะตวและมความแตกตางกนตามสงแวดลอมและพนธกรรม การวนจฉยหรอตดสนใจ ใด ๆ ควรจะตองใหความสนใจ และกไมควรละเลยตอพฤตกรรมของแตละบคคล

2. บคคลจะมลกษณะหลากหลายอยางประกอบกนจะแยกจากกนไมได กลาวคอ มนษยมองคประกอบหลายอยางทงเรองกายภาพ ชวต การท างาน ประสบการณ ทกษะ อยในตวจะแยกจากกนมได และมสวนกระทบถงกน

3. พฤตกรรมของบคคลยอมมสาเหต (Caused Behavior) พฤตกรรมของบคคลทแสดงออกยอมมสาเหตจากแรงจงใจอยางหนง และการสรางแรงจงใจสามารถท าใหบคคลเปลยนแปลงพฤตกรรม หรอแสดงพฤตกรรมอนพงประสงคได

4. ศกดศรความเปนมนษย (Human Dignity) มนษยเปนสตวมสมอง มจรยา มารยาท วฒนธรรม ศลธรรม ตองการโอภาปราศรยดวยการเคารพซงกนและกน มศกดศรแหงความเปนมนษยเทาเทยมกน

การวดบคลกภาพดานมนษยสมพนธ

จลจกร โนพนธ (2529: 41) และกณณกา นลวงษ (2530: 39) ไดศกษาเกยวกบวดบคลกภาพดานมนษยสมพนธ พบวา พฤตกรรมทบงชถงความมมนษยสมพนธของนกเรยนตอเพอนในขณะด าเนนกจกรรมกลมเพอใหไปสเปาหมายทก าหนดนน มองคประกอบ 3 ประการ คอ

1. ความใจกวาง หมายถง ลกษณะนสยอยางหนงของบคคลทแสดงออกมาโดยพรอมทจะรบความคดใหม ๆ หรอแนวทางในการแกปญหาอน ๆ การรบฟงความคดเหนทแตกตางจากตนหรอขอวพากษวจารณตาง ๆ เกยวกบตนได การใหอภยในความผดพลาดทมไดเปนไปโดยเจตนาของผอนการยอมรบความเปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆ การใหเหตผลและความจรงในการแกปญหาสนบสนนความเชอมนและการกระท าของคนอน การพจารณาส ารวจและใชความคดของผอน เทา ๆ กน ความคดของตนเอง การเสยสละเมอเกดความขดแยงภายในกลม

2. ความเหนอกเหนใจ หมายถง การทบคคลแสดงออกมาโดยการสนใจปญหาและความตองการของผอน ควรใหความชวยเหลอผอนเมอประสบความทกขยาก การไมเหนแกตน การไมมง

67

ท าลายผอน การเคารพในสทธของผอน การรจกใชกลวธตาง ๆ การเคารพในบคลกภาพของผอน การจตใจยตธรรมในการเกยวของกบคนอน

3. การตดตอสอสาร หมายถง การกระท าทท าใหเกดความเขาใจในความคดของกนและกน ทงโดยวาจาและลายลกษณอกษร โดยมการเสนอความคดเหนในทประชมใหตรงประเดนพดใหผอนเขาใจงาย กลาวสรปผลการประชมได ชแจงใหเพอนเขาใจไดงาย พดประนประนอมได ควบคมการสนทนาไปสเปาหมายอยางรวดเรว วจารณเพอนไดอยางนมนวลเขยนตอบปญหาไดตรงจด คนอนอานเขาใจตรงกน พดคยเพอลดความตงเครยดไดและใหขอมลอยางตรงไปตรงมา

ความมมนษยสมพนธในทศนะอสลาม ซฟอน อสมาน (ม.ป.ป. ออนไลน) ไดใหแนวคดเกยวกบความมมนษยสมพนธตามทศนะ

อสลามไวดงน ความประเสรฐของการเชอมมนษยสมพนธระหวางเครอญาต 1. จากอะนส บน มาลก เราะฎยลลอฮ อนฮ แทจรงทานรอซล ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม

กลาววา ความวา "ผใดทประสงคทจะใหตนเองมความกวางขวางในปจจยยงชพของเขา หรอขยาย

ก าหนดความตายของเขาออกไปอก กใหเขาจงเชอมสมพนธกบเครอญาตของเขา" (บนทกโดย อลบคอรย: 5986, มสลม: 2557)

2. จากอบฮรอยเราะฮ เราะฎยลลอฮ อนฮ จากทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กลาว

วา ความวา "แทจรง ค าวา เราะหม (เครอญาต) เปนสวนหนงของ อรเราะหมาน (ชอหนง

ของอลลอฮ แปลวา ผทรงเมตตา) อลลอฮทรงมด ารส (กบเราะหม) วา ผใดทเชอมสมพนธกบเจากจงตอ (ความเมตตาจากอลลอฮ) ใหเขา ผใดทตดขาดกบเจากจงตด (ความเมตตา) กบเขา"

(บนทกโดย อลบคอรย: 5988, มสลม: 2554)

3. และจากทานอบดลลอฮ บน อมร เราะฎยลลอฮ อนฮ จากทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กลาววา

ความวา "ผเชอมสมพนธ (ทแทจรง) ไมใชผทตอบรบความสมพนธทผอนยนมาให แตผทเชอมสมพนธ (ทแทจรง) คอ ผทไปเชอมสมพนธเมอคนอนตดขาดความสมพนธกบเขา"

(บนทกโดย อลบคอรย: 5991)

68

ความประเสรฐของการเลยงดและอบรมสงสอนบตร 1. จากทานหญงอาอชะฮ เราะฎยลลอฮ อนฮา กลาววา ความวา มหญงคนหนงมาหาฉนพรอมกบบตรสาวสองคน เธอไดขอจากฉนแตทวาฉนไมม

อะไรจะใหนางนอกจากอนทผลมหนงเมด ดงนนฉนจงไดใหอนผลมเมดนนแกนาง แลวนางไดแบงใหกบบตรสาวทงสองคนของนาง ตอมานางไดลกออกไป แลวทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กไดเขามาหาฉนพอด ฉนจงเลาเหตการณนนใหทานฟง แลวทานกลาววา "บคคลใดถกทดสอบดวยสงหนงในการเลยงดบตรสาว แตเขายงคงเลยงดบตรสาวดวยดตลอด พวกนางจะเปนสงทปกปองเขา (คอ เปนสาเหตใหเขาปลอดภย) จากไฟนรก"

(บนทกโดย อลบคอรย: 5995, มสลม: 2629)

2. จากอสมะฮ บน ซยด เราะฎยลลอฮ อนฮมา กลาววา ความวา ทานรอซล ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลมเคยน าฉน (ขณะยงเดก) แลวใหนงบนตกของทาน และไดน าอลหะสน (หลานของทานนบ) มานงบนตกของทานอกขางหนง แลวทานไดโอบกอดเราทงสอง จากนนทานไดกลาววา "โออลลอฮไดโปรดประทานความเมตตาแกทงสองดวย เพราะฉนไดเมตตาเอนดพวกเขาทงสอง"

(บนทกโดย อลบคอรย: 6003)

ความประเสรฐของผทอปการะเลยงดเดกก าพรา จากทานสะหล เราะฎยลลอฮ อนฮ กลาววา ทานรอซล ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม ได

กลาววา ความวา "ฉนและผอปการะเลยงดเดกก าพราจะอยในสวรรคเชนน แลวทานไดชนวชกบนวกลางของทาน และไดกางออกระหวางสองนวเลกนอย (หมายถงจะไดอยกนอยางใกลชด)"

(บนทกโดย อลบคอรย: 5304, มสลม: 2983)

ความประเสรฐของการสานตอมนษยสมพนธกบเพอนของบดา จากอบนอมร เราะฎยลลอฮ อนฮมา กลาววา ฉนไดยนทานรอซล ศอลลลลอฮอะลยฮ

วะสลลม กลาววา ความวา "แทจรงสวนหนงจากทสดของความด คอ ความสมพนธของชายคนหนงกบ

ครอบครวของเพอนรกของบดาของเขาทไดเสยชวตไป" (บนทกโดย มสลม: 2552)

69

ความประเสรฐของผทมมนษยสมพนธกบหญงหมายและคนยากจน จากทานอบฮรอยเราะฮ เราะฎยลลอฮ อนฮ กลาววา ทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม

ไดกลาววา ความวา "ผทชวยเหลอหญงหมายและคนยากจน (เขาจะไดรบผลานสงค) ดงผทตอสในหนทางของอลลอฮ หรอ ผทละหมาดในยามค าคน หรอผทถอศลอดในยามกลางวน"

(บนทกโดย อลบคอรย: 5353, มสลม: 2982)

ความประเสรฐของการเลยงดบตรสาว จากทานอะนส บน มาลก เราะฎยลลอฮ อนฮ กลาววา ทานรอซล ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม ไดกลาววา

ความวา "ผใดอปถมภเดกหญงสองคนจนกระทงทงสองโตเปนผใหญ ฉนนจะไปหาเขา (ผอปถมภ) ในวนกยามะฮ" โดยทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กลาวพลางก ามอ

(บนทกโดย มสลม: 2631)

ความประเสรฐของการสรางมนษยสมพนธกบเพอนบาน อลลอฮ ทรงตรสวา ความวา“และจงเคารพสกการะอลลอฮเถดและอยาใหมสงหนงสงใด

เปนภาคกบพระองคและจงท าดตอผบงเกดเกลาทงสองและตอผเปนญาตทใกลชดและเดกก าพราและผขดสนและเพอนบานใกลเคยงและเพอนทหางไกลและเพอนเคยงขางและผเดนทางและผทมอขวาของพวกเจาครอบครอง (หมายถงทาสและบาวไพร) แทจรงอลลอฮไมทรงชอบผยโสผโออวด”

(อนนสาอ: 36)

จากทานหญงอาอชะฮ เราะฎยลลอฮ อนฮา จากทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กลาววา ความวา "ญบรลยงคงยนยนสงเสยฉนอยตลอดเวลาเกยวกบเพอนบาน จนกระทงฉนคดไปวา ญบรลจะใหเพอนบานสามารถรบมรดกกนได"

(บนทกโดย อลบคอรย: 6014, มสลม: 2624)

จากอบชรอยห เราะฎยลลอฮ อนฮ แทจรงทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กลาววา ความวา "ขอสาบานดวยอลลอฮวาเขาผนนยงไมถอวาเปนผศรทธา ขอสาบานดวยอลลอฮ

วาเขาผนนยงไมถอวาเปนผศรทธา ขอสาบานดวยอลลอฮวาเขาผนนยงไมถอวาเปนผศรทธา" เศาะหาบะฮคนหนงจงถามทานวา โอทานรอซล ทานหมายถงใคร ทานตอบวา "ผทเพอนบานของเขาไมปลอดภยจากนสยทเลวของเขา"

70

(บนทกโดย อลบคอรย: 6016)

จากอะนส บน มาลก เราะฎยลลอฮ อนฮ กลาววา จากทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กลาววา ความวา "ผหนงผใดในหมพวกทานจะยงไมถอวามศรทธา (ทสมบรณ) จนกวาเขาจะรกพนอง(มสลม) ของเขา - หรอทานกลาววา (จนกวาเขาจะรก) เพอนบานของเขา ดงทเขารกตวของเขาเอง"

(บนทกโดย อลบคอรย: 13, มสลม: 45)

ความประเสรฐของความเมตตาตอคนอน จากญะรร บน อบดลลอฮ เราะฎยลลอฮ อนฮ กลาววา ทานรอซล ศอลลลลอฮอะลยฮ

วะสลลม กลาววา ความวา "อลลอฮจะไมทรงเมตตาส าหรบผทไมมความเมตตาตอคนอน"

(บนทกโดย อลบคอรย: 7376, มสลม: 2319)

ความประเสรฐของการสรางมนษยสมพนธกบญาตพนองทเปนมชรก (ตงภาค) หากพวกเขามไดสรางความเดอดรอนตอชาวมสลม

อลลอฮ ทรงมด ารสวา ความวา “อลลอฮมไดทรงหามพวกเจาเกยวกบบรรดาผทมไดตอตานพวกเจาในเรองศาสนา และพวกเขามไดขบไลพวกเจาออกจากบานเรอนของพวกเจา ในการทพวกเจาจะท าความดแกพวกเขา และใหความยตธรรมแกพวกเขา แทจรงอลลอฮทรงรกผมความยตธรรม”

(อลมมตะหะนะฮ: 8)

จากอสมาอ บนต อะบบกร เราะฎยลลอฮ อนฮมา กลาววา ความวา มารดาของฉนซงเปนผ ตงภาคไดมาหาฉน ในชวงททานรอซล ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม ยงมชวต ฉนจงปรกษาถามทานรอซล ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม โดยฉนกลาววา มารดาของฉนไดมาหาฉน ซงเธอเปนทรกยง ฉนจะตดตอสมพนธกบมารดาของฉนไดไหม ทานตอบวา "ได จงตดตอสมพนธกบมารดาของเธอเถด"

(บนทกโดย อลบคอรย: 2620, มสลม: 1003)

71

ความประเสรฐของความเมตตาเอนดและมมนษยสมพนธกบพนองผศรทธา จาก อนนอมาน บน บะชร เราะฎยลลอฮ อนฮมา กลาววา ทานรอซล ไดกลาววา

ความวา "พวกทานจะเหนบรรดาผศรทธา ในความเมตตากนในหมพวกเขา ในความรกกนในหมพวกเขา ในความเอนดกนในหมพวกเขา ดงเรอนรางทมอวยวะหนงเจบปวด รางกายทงหมดกมความรสกอดนอนและปวยไขไปดวย"

(บนทกโดย อลบคอรย: 6011 มสลม: 2586)

ความประเสรฐของการมมนษยสมพนธและประพฤตดตอสตรและคนใช จากอบฮรอยเราะฮ เราะฎยลลอฮ อนฮ กลาววา ทานรอซล ไดกลาววา ความวา "จงดแลบรรดาสตรดวยดเถด เพราะสตรนนถกสรางจากกระดกซโครง และสวนทงอทสดคอสวนบน หากพยายามท าใหมนตรงมนกจะหก แตหากปลอยไวมนกจะโคงงอ ดงนนจงดแลบรรดาสตรดวยดเถด"

(บนทกโดย อลบคอรย: 3331, มสลม: 1468)

จากอะนส เราะฎยลลอฮ อนฮ กลาววา ความวา ฉนไดรบใชทานรอซล ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม เปนเวลา 10 ป ทานไมเคยกลาวแกฉนวา อฟ (หมายถงค าหยาบ) และกไมเคยกลาวกบฉนเลยวา ท าไมเจาท าอยางน และท าไมเจาไมท าอยางนน

(บนทกโดย อลบคอรย: 6038, มสลม: 2309)

ความประเสรฐของการมมนษยสมพนธและประพฤตดตอผอยภายใตการปกครอง จากอบดลลอฮ บน อมร เราะฎยลลอฮ อนฮมา กลาววา ฉนไดยนทานรอซล ศอลลลลอฮ

อะลยฮวะสลลม กลาววา ความวา “ทก ๆ คนในหมพวกทานนนถอเปนผปกครองและทก ๆ คนในหมพวกทานกตองถกสอบสวนในการปกครองดแลของเขา ดงนนผน าก คอ ผปกครองผคนซงกจะตองถกสอบสวนในการด าเนนการปกครอง ผชาย (สาม) กมหนาทปกครองครอบครวของตน ซงกตองถกสอบสวนเกยวกบครอบครวของตน ผหญง (ภรรยา) กมหนาทปกครองดแลบานของสามรวมทงลก ๆ ซงกจะถกสอบสวนเกยวกบพวกเขา (ลก ๆ ) ทาสกเปนผปกครองดแลทรพยของนาย พงทราบไวดวยวา ทก ๆ คนเปนผปกครองดแลและทกคนกตองสอบสวนจากการปกครองดแลขางตน”

(บนทกโดย อลบคอรย: 893, มสลม: 1829)

72

จากมะอกล บน ยะสาร เราะฎยลลอฮ อนฮ กลาววา ฉนไดยนทานรอซล ศอลลลลอฮ อะลยฮวะสลลม กลาววา ความวา “ไมมบาวคนใดทอลลอฮไดทรงแตงตงใหปกครองประชาชน แลวเขาเสยชวต ในวนทเขาตายไปนนเขายงอยในสภาพทหลอกลวงราษฎรของเขา อลลอฮจะทรงหามเขาเขาสวรรค”

(บนทกโดย อลบคอรย: 7150, มสลม: 142)

ความประเสรฐของการประพฤตดตอพนองมสลม ตลอดจนชวยเหลอ บรรเทาทกข และปกปดสงบกพรองของเขา

จากอบดลลอฮ บน อมร เราะฎยลลอฮ อนฮมา แทจรงทานรอซล ศอลลลลอฮอะลย ฮวะสลลม กลาววา ความวา “มสลมนนเปนพนองกน เขาจะไมอธรรมซงกนและกน และจะไมท าใหมสลมพนาศ บคคลใดทท าธระใหพนองของเขา อลลอฮกจะทรงเปนธระใหกบเขา และบคคลใดทชวยเหลอมสลมใหปลอดจากภยพบต อลลอฮกจะทรงใหเขาพนจากภยพบตหนงจากบรรดาภยพบตทจะเกดขนในวนกยามะฮ และผใดปกปดสงบกพรองของมสลมหนงคน อลลอฮกจะทรงปกปดเขาในวนกยามะฮ

(บนทกโดย อลบคอรย: 2442, มสลม: 2580)

จากอบ สะอด อลคดรย เราะฎยลลอฮ อนฮ กลาววา ความวา ครงหนงขณะทพวกเราก าลงเดนทางพรอมกบทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม นน มชายคนหนงเดนทางมาโดยพาหนะของตนแลวหนไปทางขวาและทางซาย ทานรอซล ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม จงกลาววา “ใครทมทนงบนพาหนะวาง กจงใหคนทไมมทนงไดนงบาง และใครทมเสบยงเหลอกแบงแกผทไมมเสบยง” อบสะอดกลาววา ดงนนเขาไดกลาวถงชนดของทรพยสน จนกระทงพวกเราเหนวา ไมมใครในหมพวกเรามสทธเหนอสงทเหลอนน

(บนทกโดย มสลม: 1728)

หลกฐานจากอล-กรอาน และอล-ฮาดษทกลาวมาขางตน สามารถสรปไดวา ศาสนาอสลามนนไดใหความส าคญตอความมมนษยสมพนธเปนอยางยง การสรางมนษยสมพนธในอสลามนนถอเปนหลกปฏบตของประชาชาตมสลมทกคนโดยทไมเลอกปฏบตกบใครคนใดคนหนง หรอกลมใดกลมหนง แตตองมมนษยสมพนธกบทกคนทกระดบในสงคม ไมวาเขาคนนนจะรวยลนฟาหรอยากจน เดกเลกหรอผใหญ เพอนบานหรอไกลบาน มสลมหรอตางศาสนก ลวนเปนสงทจ าเปนอยางยงส าหรบประชาชาตมสลมทกคนทจะตองสรางความมมนษยสมพนธทดกบทกคน

73

งานวจยทเกยวของกบมนษยสมพนธ

จลจกร โนพนธ (2529: 74) ไดท าการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนความคดสรางสรรคและมนษยสมพนธของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนวทยาศาสตรดวยวธกระบวนการกลมสมพนธทใชเกม กบวธกระบวนการกลมสมพนธทใชการอภปราย ผลการศกษาพบวาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของกลมทดลองแตกตางและสงกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ความคดสรางสรรคของกลมทดลองแตกตางและสงกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 สวนความมมนษยสมพนธของกลมทดลองและกลมควบคมพบวาทง 2 กลมมมนษยสมพนธเพมขนไมแตกตางกน

กณณกา นลวงษ (2530: 55) ไดศกษาเปรยบเทยบความเขาใจในการอานภาษาองกฤษและมนษยสมพนธของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนโดยใชกจกรรมแบบลาค าตอบและกจกรรมตามคมอคร พบวา นกเรยนทไดรบการสอนอานโดยใชกจกรรมแบบลาค าตอบมมนษยสมพนธดกวานกเรยนทไดรบการสอนอานโดยใชกจกรรมตามคมอครอยางมนยสถตทระดบ .01

กนษฐา ดอกทเรยน (2550: 83)ไดศกษาการเปรยบเทยบผลการใหค าปรกษาแบบกลมระหวางทฤษฎการใหค าปรกษาแบบเผชญความจรงกบทฤษฎการใหค าปรกษาแบบเกสตลท ตอการมมนษยสมพนธของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ผลการศกษาพบวา นกเรยนทไดรบการค าใหปรกษาแบบกลมระหวางทฤษฎการใหค าปรกษาแบบเผชญความจรง ระหวางกอนกบหลงใหค าปรกษา มคะแนนมนษยสมพนธดานความใจกวาง ดานการตดตอสอสาร ดานความรบผดชอบ ดานการควบคมตนเองและโดยรวมทกดานเพมขน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 นกเรยนทไดรบการใหค าปรกษาแบบกลมตามทฤษฎแบบเกสตลทมคะแนนมนษยสมพนธดานความใจกวาง ดานการตดตอสอสาร ดานความรบผดชอบ ดานการควบคมตนเองและโดยรวมทกดานเพมขน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 นกเรยนทไดรบการใหค าปรกษาแบบกลมตามทฤษฎ เผชญความจรงและนกเรยนทไดรบการใหค าปรกษาแบบเกสตลท มมนษยสมพนธเพมขนดานความใจกวาง ดานการตดตอสอสาร ดานความรบผดชอบ ดานการควบคมตนเองและโดยรวมทกดานไมแตกตางกน

Glaess (1966: 113 –A) ไดศกษาเกยวกบการพฒนาความสมพนธระหวางบคคลในหอพกหญงของวทยาลย กลมทดลองจ านวน 9 คน ถกเลอกโดยเพอนใชวธสงคมมตและจะเปนผรวมงานในหอพก เปนผรเรมด าเนนโปรแกรมตาง ๆ ในหอพก สวนกลมควบคมจ านวน 9 คน เลอกโดยการลงมตจากเพอน กลมทดลองไดรบโปรแกรมซงสรางขนเพอใหมความสมพนธทดระหวางบคคล ผลการศกษาพบวา กลมทดลองมการเพมในดานความเปนมตรทศนคตในดานบวกตอเพอน มความ

74

พอใจในการใชชวตปสดทายในมหาวทยาลย การมสวนรวมในกลมใหญ และการแสดงถงบคลกทไมคนเคยกบบคคลอนลดลง

Shoudt (1976: 754A) ไดใชบทบาทสมมตในการฝกทกษะปฏสมพนธทางสงคมเพอเปลยนแปลงพฤตกรรมของนกเรยนอนบาล จ านวน 75 คน ผลการศกษาพบวา นกเรยนทไดรบการฝกโดยใชบทบาทสมมตมนสยเออเฟอเพมขนมากกวากลมทไมไดรบการฝก อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

Allen (1986: 2936A) ไดศกษาผลของกลมฝกมนษยสมพนธระยะสนทมตอทกษะการตอบสนองแบบเอออ านวย (Facilitative Responding) ของนกศกษาครจ านวน 77 คน แบงเปนคนทดลองและกลมควบคม โดยกลมทดลองไดรบการฝกดานการตอบสนองแบบเอออ านวย ผลการวจยพบวา กลมทดลองมทกษะการตอบสนองแบบเอออ านวยมากกวากลมควบคม อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

จากผลการวจยขางตน แสดงใหเหนวาผทไดรบการฝกทกษะทางสงคมดวยวธการตางๆ ซงเปนผลใหทผทไดรบการฝกทกษะหรอมจตลกษณะดานนสงขน และเปนปจจยทสงผลใหมมนษยสมพนธกบผอนสงขนดวย การจดการเรยนรแบบหองเรยนกลบดาน (The Flipped Classroom) ความหมายของหองเรยนกลบดาน

หองเรยนกลบดาน The Flipped Classroom เปนวธการเรยนแนวใหมทฉกต าราการสอนแบบเดม ๆ Flipped Classroom เปนการเรยนแบบ "กลบหวกลบหาง" หรอ "พลกกลบ" โดยเปลยนรปแบบวธการสอนจากแบบเดมทเรมจากครสอนในหองเรยน นกเรยนกลบไปท าการบานสงเปลยนเปนนกเรยนเปนผคนควาหาความรดวยตนเอง ผาน "เทคโนโลย" ทครจดหาใหกอนเขาชนเรยน และมาท ากจกรรม โดยมครคอยแนะน าในชนเรยนแทน โดยสงทเปนหวใจส าคญของ Flipped Classroom นกคอ การใชเทคโนโลยการเรยนการสอนททนสมย และการใหนกเรยนไดมโอกาสเรยนรผานกจกรรม ซงทงสองสวนนจะกระตนใหเกดสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรอยางเตมท

75

ประวตความเปนมา

จดเรมตนของการพฒนานวตกรรมประเภทนเกดจากการจดการเรยนการสอนนกเรยนระดบมธยมปลายทโรงเรยน Woodland Park High School เมอง Woodland Park รฐ Colorado สหรฐอเมรกา โดยครสอนวทยาศาสตรสองคนชอ Jonathan Bergmann และ Aaron Sams ราวป ค.ศ. 2007 ทเขาไดเรมท าการบนทกเทปวดโอซงเปนเนอหาสาระการสอนเพอใหนกเรยนน าไปศกษาดวยตนเองทบาน แลวใหผเรยนน าเอาผลการศกษาเรยนรดวยตนเองน ากลบมาสกระบวนการอภปราย

แนวคดหลกของหองเรยนกลบดาน

คอ "เรยนทบาน-ท าการบานทโรงเรยน" เปนการน าสงเดมทเคยท าในชนเรยนไปท าทบาน และน าสงทเคยถกมอบหมายใหท าทบานมาท าในชนเรยนแทน โดยยดหลกทวาเวลาทนกเรยนตองการพบผสอนจรง ๆ คอ เวลาทเขาตองการความชวยเหลอ เขาไมไดตองการใหผสอนอยในชนเรยนเพอสอนเนอหาตาง ๆ เพราะเขาสามารถศกษาเนอหานน ๆ ดวยตนเอง จดรวมของประเภท Flipped ตาง ๆ เหลาน คอ การผสมผสานการใชเทคโนโลยเพอการเรยนการสอนกบวธทท าใหเกดกระบวนการเรยนรโดยมนกเรยนเปนศนยกลาง มองคประกอบส าคญทเกดขน 4 องคประกอบทเปนวฎจกร (Cycle) หมนเวยนกนอยางเปนระบบ ซงองคประกอบทง 4 ทเกดขนไดแก 1. การก าหนดยทธวธเพมพนประสบการณ ( Experiential Engagement) โดยมผสอนเปนผ ชแนะวธการเรยนรใหกบผเรยนเพอเรยนเนอหาโดยอาศยวธการทหลากหลายทงการใชกจกรรมทก าหนดขนเอง เกม สถานการณจาลอง สอปฏสมพนธ การทดลอง หรองานดานศลปะแขนงตาง ๆ 2. การสบคนเพอใหเกดมโนทศนรวบยอด (Concept Exploration) โดยผสอนเปนผคอยชแนะใหกบผเรยนจากสอหรอกจกรรมหลายประเภทเชน สอประเภทวดโอบนทกการบรรยาย การใชสอบนทกเสยงประเภท Podcasts การใชสอ Websites หรอสอออนไลน Chats 3. การสรางองคความรอยางมความหมาย (Meaning Making) โดยผเรยนเปนผบรณาการสรางทกษะองคความรจากสอทไดรบจากการเรยนรดวยตนเองโดยการสรางกระดานความรอเลกทรอนกส (Blogs) การใชแบบทดสอบ (Tests) การใชสอสงคมออนไลนและกระดานส าหรบอภปรายแบบออนไลน (Social Networking and Discussion Boards)

76

4. การสาธตและประยกต (Demonstration and Application) เปนการสรางองคความรโดยผเรยนเองในเชงสรางสรรค โดยการจดท าเปนโครงงาน (Project) และผานกระบวนการน าเสนอผลงาน (Presentations) ทเกดจากการรงสรรคงานเหลานน

หองเรยนกลบดานกบการเรยนแบบรอบร

การเรยนแบบรอบรหรอการเรยนใหรจรง (Mastery Learning) ซงเปนการเรยนทชวยเพมผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน เพมความรวมมอระหวางผเรยน เพมความมนใจในตนเองของผเรยนและชวยใหโอกาสแกผสอนไดปรบปรงแกไขตนเองในการเรยนรใหบรรลผลสมฤทธทางการเรยน ลกษณะส าคญของการเรยนแบบรจรง (Mastery Learning) คอ

1. ผสอนก าหนดวตถประสงคอยางละเอยดในการเรยนรเนอหาสาระ มการจดกลมวตถประสงคและตองบงบอกสงส าคญทผเรยนจะตองกระท าใหไดเพอแสดงวาตนไดเกดการเรยนรจรงในสาระนน ๆ 2. ผสอนมการวางแผนการเรยนรส าหรบผเรยนแตละคนใหสามารถตอบสนองความถนดทแตกตางกนของผเรยน ซงอาจใชสอการเรยนร วธสอน หรอเวลาทแตกตางกน เพอชวยใหผเรยนบรรลวตถประสงคทางการเรยนทก าหนด 3. ผสอนแจงใหผเรยนเขาใจในจดมงหมาย วธการเรยน ระเบยบกตกา ขอตกลงตาง ๆ ในการท างานใหชดเจน 4. หากผเรยนไมสามารถบรรลวตถประสงคทก าหนดไวผสอนตองมการวนจฉยปญหาและความตองการของผเรยน 5. ผเรยนด าเนนการเรยนรอยางตอเนองตามวตถประสงคทก าหนดจนบรรจครบทกวตถประสงค 6. ผเรยนมการด าเนนการเรยนรตามแผนการเรยนทผสอนจดใหมการประเมนการเรยนตามวตถประสงคแตละขอ โดยผสอนคอยดแลและใหค าปรกษาเปนรายบคคล 7. หากผเรยนบรรลวตถประสงคหนงทก าหนดไวแลวจงจะมการด าเนนการเรยนรตามวตถประสงคตอไป 8. ผสอนมการตดตามความกาวหนาในการเรยนรตามวตถประสงคของผเรยนและเกบขอมลการเรยนรของผเรยนเปนรายบคคลและมการใชขอมลในการวางแผนการเรยนรใหแกผเรยนตอไป

77

ขอดของหองเรยนกลบดาน 1. เพอเปลยนวธการสอนของผสอนจากการบรรยายหนาชนเรยนหรอจากผสอนไป เปนผฝกท ากจกรรมอนในชนเรยนใหแกผเรยนเปนรายบคคล 2. เพอใชเทคโนโลยการเรยนทผเรยนสมยใหมชอบ โดยใชสอ ICT 3. ชวยเหลอผเรยนทมงานยง ดงนนจงตองเขาไปชวยเหลอในการจดการเรยนรโดยใชบทสอนทสอนดวยวดทศนอยบนอนเทอรเนต (Internet) 4. ชวยเหลอผเรยนทเรยนออนใหขวนขวายหาความรในชนเรยนปกตผเรยนเหลานจะถกทอดทงแตในหองเรยนกลบดานผเรยนจะไดรบการเอาใจใสจากผสอนมากทสดโดยอตโนมต 5.ชวยเหลอผเรยนทมความสามารถแตกตางกนใหกาวหนาในการเรยนตามความสามารถของตนเอง 6. ชวยใหเกดปฏสมพนธระหวางผเรยนกบผสอนเพมขน ขอจ ากด ขอจ ากดทส าคญอยางหนงของการจดการเรยนการสอนหองเรยนกลบดานคอ ตวผสอน ผสอนสวนใหญกงวลวาถาตวเองไมไดพด ไมไดยนสอนอยหนาชนแลว ผเรยนจะไมไดรบความร เดกจะไมเรยน หรอเรยนรไมไดและทส าคญ คอ ผสอนไมเขาใจหวใจส าคญ 2 อยางของการจดการเรยนการสอนแบบน คอ 1. ไมเขาใจหวใจของการเรยนการสอนทวา เรยนทบาน ท าการบานทโรงเรยน 2. ไมเขาใจเรองการ “เรยนทบาน ท าการบานทโรงเรยน ขอเปรยบเทยบของการเรยนแบบเดมกบการเรยนแบบกลบดาน

รปแบบของการจดการเรยนรแบบกลบดาน ( Flipped Learning) กบรปแบบการจดการเรยนรแบบเดม (Traditional Learning) คอ การจดการเรยนการสอนแบบหองเรยนกลบทางนนจะมงเนนการสรางสรรคองคความรดวยตวผเรยนเองตามทกษะความรความสามารถและสตปญญาของบคคลตามอตราความสามารถทางการเรยนแตละคน และเปนลกษณะการเรยนรจากแหลงเรยนรนอกชนเรยนอยางอสระ ซงแตกตางจากการเรยนแบบเดมทครจะเปนผปอนความรประสบการณใหผเรยนในลกษณะของผสอนเปนศนยกลาง (Teacher Center)

78

ลกษณะส าคญของการจดการเรยนรแบบหองเรยนกลบดาน

1. สอนใหผเรยนรบผดชอบการเรยนของตนเอง เมอใชหองเรยนกลบดานและเรยนใหรจรง บรรยากาศในหองเรยนเปลยนไป ชวตครเปลยนไป และพฤตกรรมของผเรยนกเปลยนไป ในหองเรยนแบบเดม ผเรยนนงฟง รบค าสง และรบถายทอด แลวตอบขอสอบเพอพสจนวาตนไดเรยนร สภาพเชนนไดผลตอผเรยนสวนนอย เดกอกจ านวนหนงหมดความสนใจ และหลดไปจากกระบวนการเรยนร แตในหองเรยนแบบกลบดานและเรยนใหรจรง ผเรยนรบผดชอบตอการเรยนของตนเอง การเรยนไมใชสงทกระท าตอผเรยน แตกลายเปนสงทผเรยนเปนเจาของ เปนผกระท า และจะเปนทกษะทตดตวตลอดไป เมอกลบทางหองเรยนในชวงแรก ผเรยนอาจไมคน และอาจตอตาน แตเมอด าเนนการไประยะหนง ผเรยนจะเหนคณคา และจะเปลยนเปนเจาของการเรยนรของตนอยางขมขมน 2. ท าใหหองเรยนเตมไปดวยกจกรรมทหลากหลาย เมอผเขยนทงสองเรมหองเรยนกลบดานและเรยนใหรจรง ทงสองไมรวาจะเกดอะไรขน และเมอด าเนนการ จงพบวาเปนวธท าใหการเรยนเปนกจกรรมเฉพาะตวของผเรยนแตละคน ทมกจกรรมเรยนรแตกตางกนในหองเรยนเดยวกนเวลาเดยวกน และผเรยนแตละคนเรยนดวยอตราเรวทแตกตางกน และครกดแลผเรยนดวยมาตรฐานทแตกตางกนได โดยมมาตรฐานขนต าไวก ากบผเรยนทเรยนชาและไมถนดในวชานน ผเรยนทมความถนดและตงใจเรยนตอทางใดทางหนงกจะไดรบการ สงเสรมใหเอาดดานนนยง ๆ ขน 3. การเรยนรเปนศนยกลางของหองเรยนในหองเรยนแบบเกา ผสอนเปนจดสนใจของหองเรยน แตในหองเรยนกลบทางและเรยนใหรจรงจดสนใจอยทสงทผเรยนไดเรยนร หรอยงไมร ในหองเรยนแบบน ผเรยนมาเขาหองเรยนพรอมกบเปาหมายของการเรยนร ผสอนเปนผจดสงของหองเรยนและสงอานวยความสะดวกตอการเรยน รวมทงชวยแนะน าใหผเรยนวางแผนการเรยนรของตน หองเรยนเปลยนจากทรบถายทอด (ความร) มาเปนทพดคยแลกเปลยน เพอการเรยนร และเพอแสดงวาตนไดเรยนรตามวตถประสงคอยางรจรง นกเรยนอยในสภาพเปนเจาของกระบวนการเรยนร ไมใชเพยงผรบถายทอดสาระ ผเขยนทงสองเปลยนชอหองเรยน (Classroom) เปน พนทส าหรบการเรยนร (Learning Space) 4. การเรยนรแบบกลบทางและเรยนใหรจรงใหบรการ Feedback แกผเรยนในทนท และลดเอกสารทผสอนตองท าการประเมนอยางไมเปนทางการ เพอ Feedback แกเดกในทนททเดกท ากจกรรมในหองเรยน ชวยใหผเรยนไดรความกาวหนาในการเรยนของตนทนท และครกไมตองตรวจการบานกองโต ผเรยนจะเอาชนผลงานมาคยกบคร เกยวกบวตถประสงคและประเดนหลกของการเรยน ผสอนจะตรวจสอบความเขาใจ และความเขาใจผดของผเรยนไปพรอม ๆ กน ผสอน

79

ใหคะแนนไดในชวโมงเรยน และสามารถปรกษาหรอวางแผนการเรยนทจ าเปนขนตอไปเพอชวยใหเขาใจชดขน หรอเพอขจดความเขาใจผด ผเรยนทเขาใจแจมแจงแลว และแสดงความหวไวในเรองนน ผสอนกสามารถพดคยเพอรวมกนวางแผนการเรยนขนตอไป เพอใหทาทายยงขน เขาใจไดลกและมมมมองทกวางและเชอมโยงยงขน มคอมพวเตอรทดสอบความเขาใจบทเรยนใหผเรยนสอบเอง แลวไดรบคะแนนสอบในทนท ผเรยนกบผสอนสามารถทบทวนค าตอบรวมกนเพอท าความเขาใจ ผสอนจะเหนประเดนทผเรยนมความเขาใจผดซ า ๆ กนหลายคน และน ามาปรบปรงบทเรยนของตนได และน ามาใชออกแบบการเรยนซอมได จดส าคญของวธการเรยนแบบใหมคอ ผเรยนจะมความรเรองนนถกตองและเพยงพอส าหรบเปนพนความรสบทเรยนตอไป 5. การเรยนแบบรจรง ชวยใหผเรยนมโอกาสไดเรยนเสรม ในชนเรยนตามปกต มผเรยนบางคนไมผานการทดสอบในรอบแรก ซงหากเปนชนเรยนตามปกต การสอนกด าเนนตอไป และผเรยนทเรยนไมทนกจะคอย ๆ ลาหลงยงขน ๆ จนเบอเรยน แตในหองเรยนแบบรจรง ผเรยนจะเรยนเรองเดมใหม จนกวาจะรจรง และผสอนกจะรวาจะตองชวยเหลอนกเรยนคนใด ในเรองใด คอครเอาใจใสนกเรยนเปนรายคน เมอผเรยนทเรยนออนเหลานไดแกความเขาใจผดของตน กจะสามารถเรยนบทเรยนตอไปไดคลองแคลวขน 6. การเรยนแบบรจรงเปดชองใหผเรยนเรยนรสาระดวยหลากหลายวธ ใชทฤษฎ UDL (Universal Design for Learning)ในการจดการเรยนร เพอเปดโอกาสใหผเรยนไดเลอกเรยนดวยวธทตนถนดทสด เชน บางคนชอบเรยนจากวดทศน บางคนชอบเรยนจากต าราเรยน บางคนชอบคนจากอนเทอรเนต เปนตน ผสอนกสงเสรม ท าใหผเรยนรสกมอสระ และรสกวาการเรยนเปนเรองของตนเอง เปนความรบผดชอบของตนเอง การเปดอสระใหผเรยนไดเลอกวธเรยนน ชวยใหผเรยนคนพบวธเรยนทใหผลดทสดตอตนเอง คอไดฝกทกษะการเรยนรนนเอง เมอเปดอสระเชนน ผเรยนจะทดลองวธการตาง ๆ หลากหลายแบบ บางคนชอบเรยนไปกอนลวงหนา บางคนชอบท าแบบฝกหด บางคนชอบท าแลบ กไดเรยนตามแบบทตนชอบ 7. การเรยนแบบรจรงเปดชองใหผเรยนแสดงภมรไดหลากหลายแบบ การสอบแบบเดมกเชนเดยวกน ไมใชวธการทดสอบภมรทเหมาะตอผเรยนทกคนอยางเทาเทยมกน ผเรยนบางคนอาจแสดงความรความเขาใจไดดโดยการตอบขอสอบตามปกต แตบางคนอาจแสดงความเขาใจไดดกวา โดยการอภปรายดวยวาจากบผสอน หรอบางคนชอบการทดสอบโดยน าเสนอดวย Power Point หรอบางคนอาจเขยนเรยงความอธบายความเขาใจ ทนาตนตาตนใจทสดคอ มผเรยนขอท าวดโอเกมเพอทดสอบความรความเขาใจวชาของตน และเมอครอนญาต นกเรยนกท าใหครแปลกใจในความคดสรางสรรคและความสามารถของนกเรยนคนน

80

8. การเรยนแบบรจรงเปลยนบทบาทของผสอน ผสอนไดใชเวลาใหเกดคณคาตอผเรยนมากทสด เพอชวยใหเวลาในหองเรยนเปนเวลาทศษยเกดการเรยนรแบบรจรง

9. การเรยนแบบรจรงชวยใหผเรยนเหนคณคาของการเรยน ไมใชรบจางมาโรงเรยน โดยทวไป ผเรยนมาโรงเรยนโดยหวงไดเกรด ผานการทองจ าเนอวชา ไมใชหวงไดเรยนร ผเรยนในชนเรยนแบบกลบทางและเรยนใหรจรง จะเรมตนดวยความไมพอใจวธเรยนแบบใหมทไมถายทอดวชาใหโดยตรง แตในทสดผเรยนเหลานจะคอย ๆ เปลยนไปเปนผเรยนทมทกษะแหง “ผเรยนร” 10. ชนเรยนงาย และจดใหเหมาะตอผเรยนเปนรายคนไดงาย หองเรยนแบบนเรมตนทโรงเรยนบานนอก ทเปนโรงเรยนเลก ไมมเครองมอครบครน และเรมตนทชนเรยนเคม ซงถอเปนวชาอนตราย ทจะเกดอบตเหตเปนอนตรายตอผเรยน แตกท าไดส าเรจในโรงเรยนบานนอก 11. วธเรยนแบบกลบดานและเรยนใหรจรงชวยเพมเวลาพบหนาระหวางผสอนกบผเรยนเมอเรมการเรยนวธน ผปกครองผเรยนบางคนเปนหวงวาปฏสมพนธระหวางผสอนกบผเรยนจะลดลง ซงในทางเปนจรงกลบตรงกนขาม ผสอนกบผเรยนมปฏสมพนธกนมากขน และเปนการปฏสมพนธทมคณคาตอการเรยนรของผเรยนมากขน ผลสมฤทธของการเรยนดขน และความเครยดลดลง เพราะเดกเขาถงเนอหาไดเมอตองการ 24 ชวโมงตอวน และ 7 วนตอสปดาห 12. การเรยนแบบรจรงชวยใหผเรยนทกคนอยกบการเรยน หลกการเรยนแบบ Brain-Based มวา “สมองทพฒนา คอสมองของคนทก าลงท างาน” ในหองเรยนแบบเดม ผทท างานคอผสอน แตในหองเรยนแบบกลบดานและเรยนใหรจรง ผท างานคอผเรยน 13. การเรยนแบบรจรงท าใหการลงมอท าเปนการเรยนแบบทเหมาะตอผเรยนแตละคน ในการเรยนแบบเดม การเรยนในหองปฏบตการท าเปนกลมขนาดใหญ และท าพรอม ๆ กน ซงดเสมอนวาเปนชนเรยนทมประสทธภาพมาก แตเมอมองจากมมของการเรยนรของผเรยน การเรยนรแบบกลบดานและเรยนใหรจรง ชวยใหเกดการเรยนรแบบทเหมาะตอผเรยนแตละคน ในชนเรยนวชาเคมของผเขยนหนงสอ ผสอนใชเวลาชวงแรกอธบายเรองขอพงระวงดานความปลอดภย แลวปลอยใหผเรยนทดลองทางหองปฏบตการดวยตนเอง โดยผสอนคอยชวยเหลอแนะน าเปนรายคน

ประโยชนทเกดจากการจดการเรยนรแบบกลบดาน

1. เพอเปลยนวธการสอนของผสอน จากการบรรยายหนาชนเรยนหรอจากผสอนไปเปน ผฝก ฝกการท าแบบฝกหดหรอท ากจกรรมอนในชนเรยนใหแกผเรยนเปนรายบคคลหรออาจเรยกวาเปนครตวเตอร 2. เพอใชเทคโนโลยการเรยนทผเรยนสมยใหมชอบ โดยใชสอ ICT ซงกลาวไดวาเปนการน าโลกของโรงเรยนเขาสโลกของผเรยนซงเปนโลกยคดจตล

81

3. ชวยเหลอผเรยนทมงานยง ผเรยนสมยนมกจกรรมมาก ดงนนจงตองเขาไปชวยเหลอในการจดการเรยนรโดยใชบทสอนทสอนดวยวดทศนอยบนอนเทอรเนต (Internet) ชวยใหผเรยนเรยนไวลวงหนาหรอเรยนตามชนเรยนไดงายขน รวมทงเปนการฝกผเรยนใหรจดการจดเวลาของตนเอง 4. ชวยเหลอผเรยนทเรยนออนใหขวนขวายหาความร ในชนเรยนปกตผเรยนเหลานจะถกทอดทงแตในหองเรยนกลบดานผเรยนจะไดรบการเอาใจใสจากครมากทสดโดยอตโนมต 5. ชวยเหลอผเรยนทมความสามารถแตกตางกนใหกาวหนาในการเรยนตามความสามารถของตนเอง เพราะผเรยนสามารถฟง - ดวดทศนไดเองจะหยดตรงไหนกได กรอกลบ (Review) กไดตามทตนเองพงพอใจทจะเรยน 6. ชวยใหผเรยนสามารถหยดและกรอกลบหาครของตนเองได ท าใหผเรยนจดเวลาเรยนตามทตนพอใจ เบอกหยดพกได สามารถแบงเวลาในการดเปนชวงได 7. ชวยใหเกดปฏสมพนธระหวางผเรยนกบผสอนเพมขน ตรงกนขามกบการทเรยนแบบออนไลน การเรยนแบบหองเรยนกลบดานยงเปนรปแบบการเรยนทผเรยนยงคงมาโรงเรยนและผเรยนพบปะกบผสอน หองเรยนกลบดานเปนการประสานการใชประโยชนระหวางการเรยนแบบออนไลน และการเรยนระบบพบหนา ชวยเปลยนและเพมบทบาทของผสอนใหเปนทงพเลยง (Mentor) เพอน เพอนบาน (Neighbor) และผเชยวชาญ (Expert) 8. ชวยใหผสอนรจกผเรยนดขน หนาทของครไมใชเพยงชวยใหผเรยนไดความรหรอเนอหา แตตองกระตนใหเกดแรงบนดาลใจ (Inspire) ใหก าลงใจ รบฟงและชวยเหลอ สงเสรมผเรยนซงเปนมตส าคญทจะชวยเสรมพฒนาการทางการเรยนของผเรยน 9. ชวยเพมปฏสมพนธระหวางเพอนผเรยนดวยกนเอง จากกจกรรมทางการเรยนทผสอนจดประสบการณขนมานน ผเรยนสามารถทจะชวยเหลอเกอกลซงกนและกนไดด เปนการปรบเปลยนกระบวนทศนของผเรยนทเคยเรยนตามค าสงผสอนหรอท างานใหเสรจตามก าหนด เปนการเรยนเพอตนเองไมใชคนอน สงผลตอผเรยนทเอาใจใสการเรยน ปฏสมพนธระหวางผเรยนดวยกนจะเพมขนโดยอตโนมต 10. ชวยใหเหนคณคาของความแตกตาง ตามปกตแลวในชนเรยนเดยวกนจะมผเรยนทมความแตกตางกนมาก มความถนดและความชอบทแตกตางกน ดงนนการจดกจกรรมการสอนแบบหองเรยนกลบทางจะชวยใหครเหนจดออนจดแขงของผเรยนแตละคน เพอดวยกนกเหน และชวยเหลอกนดวยจดแขงของแตละคน 11. เปนการปรบเปลยนรปแบบการจดการหองเรยน ชวยเปดชองใหครสามารถจดการชนเรยนไดตามความตองการทจะท า ครสามารถท าหนาทของการสอนทส าคญในเชงสรางสรรค เพอสรางคณภาพแกชนเรยน ชวยใหผเรยนรอนาคตของชวตไดดทสด

82

12. เปลยนค าสนทนากบพอแม ประสานความสมพนธทดระหวางโรงเรยนกบผปกครอง ซงการรบทราบและแลกเปลยนความรรวมกนจะท าใหผเรยนเกดการเรยนรทดได 13. ชวยใหเกดความโปรงใสในการจดการศกษา การใชหองเรยนแบบกลบทางโดยน าสาระค าสอนไปไวในวดทศนน าไปเผยแพรทางอนเทอรเนต เปนการเปดเผยเนอหาสาระทางการเรยนใหสาธารณชนไดทราบ สรางความเชอมนในคณภาพการเรยนการสอนใหผปกครองทราบ ในการท าวจยครงนผวจยไดน าแนวคดการจดการเรยนรแบบหองเรยนกลบดาน (The Flipped Classroom) มาใชประกอบในการออกแบบกจกรรมการเรยนการสอน ในขนการจดกจกรรมนนผวจยออกแบบการสอนโดยใหนกเรยนไปศกษาขอมลตาง ๆ ในชมชนทนกเรยนอาศยอย เชน ปราชญชมชน อนเทอรเนตชมชน หองสมดสาธารณะ ใบความรทครแจก และแหลงเรยนรอน ๆ ทมอยในชมชนลวงหนา จากนนใหนกเรยนน าขอมลทไดไปศกษา มาน าเสนอ อภปรายในชนเรยนเพอแลกเปลยนเรยนรกบนกเรยนคนอน ๆ ตอไป

งานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบหองเรยนกลบดาน

สภาพร สดบนด (2556: 171) ไดท าการศกษาเรอง การเปรยบเทยบ ความรบผดชอบตอการเรยน เจตคตตอการเรยนและผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวคดหองเรยนกลบทาง (Flipped Classroom) และการจดกจกรรมการเรยนรแบบปกต พบวา นกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวคดหองเรยนกลบทาง (Flipped Classroom) มความรบผดชอบตอการเรยน เจตคตตอการเรยนและผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

วรวรรณ เพชรอไร (2556: 20) ไดท าการศกษาเรอง ผลสมฤทธจากการเรยนแบบหองเรยน

กลบดานในวชาสมบตทางกายภาพของยางและพอลเมอรของนกศกษาปรญญาตรสาขาวชาเทคโนโลยยางและพอลเมอร ในภาคการศกษาท 2 / 2556 พบวานกเรยนกลมเปาหมายจ านวน 2 คนทเคยสอบไมผานเกณฑในรายวชานเมอภาคการศกษาท 2 / 2555 มผลการเรยนดขนและสามารถสอบผานเกณฑการประเมนในภาคการศกษาน จากการประเมนตนเองของนกศกษาเมอสนสดการเรยนการสอนพบวา นกศกษามความรความเขาใจในรายวชานในระดบมาก

ฉนททพย ลลตธรรม (2556: 125) ไดท าการศกษาเรอง การสงเคราะหกรอบแนวคดการเรยนรในหองเรยนกลบทางรวมกบเทคโนโลยการเรยนรแบบภควนตภาพ (Ubiquitous)โดยใชรปแบบการเรยนรแบบรวมมอผานเครอขายอนเทอรเนต พบวา การประเมนกรอบแนวคดการเรยนรทสงเคราะหขน จากผเชยวชาญทเกยวของ 10 ทาน โดยการใชแบบสอบถามทสรางขน

83

ปรากฏวา ผเชยวชาญประเมนโดยการหาคาเฉลยการยอมรบและพบวามคาเฉลยเทากบ 4.63 ถอวารปแบบกรอบแนวคดการเรยนรทสงเคราะหขนนผเชยวชาญยอมรบ

จากงานวจยทเกยวของกนการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สรปไดวา การสอนแบบหองเรยนกลบดานนนสามารถท าใหผเรยนปรบเปลยนพฤตกรรมของตวเองใหดขนได และสามารถเพมผลสมฤทธทางการเรยนใหดกวาเดม

ทฤษฎทเกยวของในการวจย

1. ทฤษฎตนไมจรยธรรมส าหรบคนไทยของ ดวงเดอน พนธมนาวน

เปนทฤษฎทางจตวทยาทฤษฎแรกของนกการศกษาไทยทสรางขน บคคลผรวบรวมเขยนเปนทฤษฎ คอ ศาสตราจารย ดร.ดวงเดอน พนธมนาวน กรอบแนวคดทเปนจดเดนของทฤษฎนมความวา ลกษณะพนฐานและองคประกอบทางจตใจซงจะน าไปสพฤตกรรมทพงปรารถนา เพอสงเสรมใหบคคลเปนคนดและคนเกง (ดวงเดอน พนธมนาวน และเพญแข ประจนปจจนก 2538)

สวนของล าตนทสมบรณ เปรยบเสมอนลกษณะทางจตใจ ซงเปนสาเหตของพฤตกรรมทดม 5 ประการ คอ

ประการท 1 มทศนคต คานยมทด และคณธรรม ประการท 2 มเหตผลเชงจรยธรรม ประการท 3 ลกษณะมงอนาคต คาดการณไกล ประการท 4 เชออ านาจในตน ประการท 5 มแรงจงใจใฝสมฤทธ ลกษณะทางจตใจทง 5 ประการน ถามมากในบคคลใด บคคลนนจะเปนผมพฤตกรรม

เกงและดอยางสม าเสมอ สวนของรากตนไม เปรยบเสมอนลกษณะทางจตทเปนพนฐานทจะชอบไชหาอาหาร

เลยง ล าตนใหสมบรณม 5 ประการ คอ ประการท 1 สตปญญา ประการท 2 ประสบการณทางสงคม ประการท 3 สขภาพจตด บคคลทมลกษณะพนฐานทางจตทงสามประการนนสง และเหมาะสมกบอาย เปรยบไดกบ

คนทเปนบวเหนอน าในพทธศาสนา ซงพรอมจะรบการพฒนา ทฤษฎตนไม จรยธรรมของคนไทย

84

จงใหขอสรปวา ถาตองการพฒนาคนใหเปนคนเกงและด จะตองพฒนาลกษณะจตใจทง 8 ประการทระบไวทล าตนและรากตนไม

การสอน "คณธรรม จรยธรรม" เปนความตองการทคนรนหนงจะชน าคนอกรนหนง โดยครมความเชอวาประสบการณของตนอาจสรางความเขาใจเรอง คณธรรม/จรยธรรม (หรอความด ความถกตอง ความเหมาะสม) อยางถองแทในระดบหนง และตองการใหเยาวชนเชอดและเหมาะสมกบเยาวชน

การยดหลกคณธรรม จรยธรรม ท าใหมนษยมความสข ความสวย และความงาม โดยทความสขนนควรเปนความสขแบบเรยบงายและย งยน

คณสมบตอนเปนความพรอมทจะพฒนา จรยธรรมของบคคลประกอบดวย 1. ความรเกยวกบธรรมชาตของชวตและหลก จรยธรรม ทกคนไดมโอกาสเรยนรมาตงแต

วยตนของชวตจากการเลยงด การศกษาอบรม และจากประสบการณในการปฏบตงาน โดยอาจเปนในวถทางทตางกน ซงเปนผลใหบคคลมพฒนาการทางจรยธรรมตางกน จากกฎเกณฑการตดสนทตางกน

2. ความใฝธรรม มนษยมธรรมชาต ของการแสวงหาความถกตองเปนธรรมหรอความดงามตงแตวยทารก คณสมบตนท าใหบคคลนยมคนด ชอบสงคมทมคณธรรมจรยธรรม ตองการทจะพฒนาตนเองใหเปนคนด

อยางไรกตามประสบการณในชวตจากการเลยงดและเจรญเตบโตในสภาพแวดลอมทสงเสรมคณธรรม เปนปจจยส าคญใหบคคลพรอมทจะพฒนาตนเองใหมจรยธรรมสงกวา

3. ความรจกตนเองของบคคล ความรจกตนเองของบคคล คอ สรางความสามารถในการพจารณาใหรอทธพลของความด

และความไมดของตนใหชดเจน ซงจะชวยใหบคคลสามารถเสรมสรางความดของตนใหมพลงเขมแขง ในลกษณะทตนเองและสงคมยอมรบได ความรจกตนเองนจะท าใหบคคลมความมนใจ มพลงและพรอมทจะขจดความไมดของตนและพฒนาตนเองอยางถกตองดขน

85

วถทางพฒนาจรยธรรม

1. การศกษาเรยนร กระท าไดหลายวธ ดงน 1.1 การศกษาเรยนรดวยตนเอง ดวยการหาความรจากการอานหนงสอเกยวกบ

ปรชญาศาสนา วรรณคดทมคณคา หนงสอเกยวกบจรยธรรมทวไป และจรยธรรมวชาชพ 1.2 การเขารวมประชมสมมนา เพอแลกเปลยนความรความคดเหนและ

ประสบการณเกยวกบคณธรรมจรยธรรม และการคบหาบณฑตผใสใจดานจรยธรรม 1.3 การเรยนรจากประสบการณชวตและจากประสบการณในสถานทปฏบตงาน

ประสบการณจรงเปนโอกาสอนประเสรฐในการเรยนรจรยธรรมแหงชวต ทชวยใหผเรยนเรยนรไดอยางลกซงทงดานเจตคตและทกษะการแกปญหาเชง จรยธรรม อยางไรกตามขนอยกบความพรอมของบคคล ผมความพรอมนอยอาจจะไมไดประโยชนจากการเรยนรอนมคานเลย

2. การวเคราะหตนเอง บคคลผมความพรอมจะพฒนามความตงใจและเหนความส าคญของการวเคราะหตนเองเพอท าความรจกในตวตนเอง ดวยการพจารณาเกยวกบความรสกนกคดและพฤตกรรมการแสดงออกของตนเองจะชวยใหบคคลตระหนกรคณลกษณะของตนเอง รจดดจดดอยของตนรวาควรคงลกษณะใดไว

การวเคราะหตนเองกระท าไดดวยหลกการตอไปน 2.1 การรบฟงความคดเหนเชงวพากษจากค าพดและอากปกรยาจากบคคลรอบขาง

เชน จากผบงคบบญชา จากเพอนรวมงาน จากผใกลชดหรอบคคลในครอบครว 2.2 วเคราะหตนเองเกยวกบความคด ความตองการเจตคตการกระท า และผลการ

กระท า ทงในอดตและปจจบน 2.3 คนหาความรจากแหลงความรตาง ๆ เชน จากต ารา บทความ รายงานการวจย

ดานพฤตกรรมศาสตรหรอศาสตรอน ๆ ทเกยวของเพอน ามาประยกตใชในการวเคราะหและพฒนาตนอยางถองแท

2.4 เขารบการอบรมเพอพฒนาจตใจ (จตใจและพฤตกรรมมนษยเปนสงทเปลยนแปลงและพฒนาไดเชนเดยวกบสรรพสงทงหลายในโลก) ท าใหจตใจไดเกดการเปลยนแปลงเกดปญญารบรตนเองอยางลกซงและแทจรง

3. การฝกตน เปนวธการพฒนาดานคณธรรมจรยธรรมดวยตนเองขนสงสด เพราะเปนการพฒนาความสามารถของบคคลในการควบคมการประพฤตปฏบตของตนใหอยในกรอบของพฤตกรรมทพงปรารถนาของสงคม ทงในสภาพการณปกตและเมอเผชญปญหาหรอขดแยง

86

3.1 การฝกวนยขนพนฐาน เชน ความขยนหมนเพยร การพงตนเอง ความตรงตอเวลา ความรบผดชอบ การรจกประหยดและออม ความซอสตย ความมสมมาคารวะ ความรกชาตฯ

3.2 การรกษาศลตามความเชอในศาสนาของตน ศลเปนตวก าหนดทจะท าใหงดเวนในการทจะกระท าชวรายใด ๆ อยในจตใจ สงผลใหบคคลมพลงจตทเขมแขงรเทาทนความคดสามารถควบคมตนได

3.3 การท าสมาธ เปนการฝกใหเกดการตงมนของจตใจท าใหเกดภาวะมอารมณหนงเดยวของกศลจต เปนจตใจทสงบผองใสบรสทธเปนจตทเขมแขง มนคง แนวแน ท าใหเกดปญญาสามารถพจารณาเหนทกอยางตรงสภาพความเปนจรง

3.4 ฝกการเปนผให เชน การรจก ใหอภย รจกแบงปนความร ความดความชอบ บรจาคเพอสาธารณะประโยชน อทศแรงกายแรงใจชวยงานสาธารณะประโยชนโดยไมหวงผลตอบแทนใด ๆ

ผวจยไดน าทฤษฎตนไมจรยธรรมส าหรบคนไทยมาเปนแนวในการท าวจยในครงน ซงในทฤษฎนระบไวชดเจนวา จตใจและพฤตกรรมมนษยเปนสงทเปลยนแปลงและพฒนาไดเชนเดยวกบสรรพสงทงหลายในโลกน ดงนนการทเราใหนกเรยนไดฝกตนเองในดานคณธรรมจรยธรรมเปนประจ าอยางสม าเสมอ โดยครจดกจกรรมการเรยนรทสอดแทรกหลกคณธรรมจรยธรรมทสอดคลองกบกบวถชวตและความเชอในหลกศาสนาทตนนบถอ จะเปนตวกระตนทส าคญทจะท าใหนกเรยนสามารถเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนเองไปสพฤตกรรมทพงประสงคไดอยางงายดายการพฒนาจรยธรรมดวยวธพฒนาตนเองตามขนตอนดงกลาว เปนธรรมภาวะทบคคลสามารถปฏบตไดควบคกบการด าเนนชวตประจ าวน แตมใชเปนการกระท าในลกษณะเสรจสน ตองกระท าอยางตอเนองจนเปนนสย เพราะจตใจของมนษยเปลยนแปลงไดตลอดเวลา เฉกเชน กระแสสงคมทเปลยนแปลงตลอดเวลา

2. ทฤษฎการเรยนรอยางมความหมายของ ออซเบล (Ausubel )

ธนมตร สารพดวเศษ (2555 ออนไลน) ออซเบล เปนนกจตวทยาแนวปญญานยมทแตกตางจากเพยเจตและบรเนอร เพราะออซเบลไมไดมวตถประสงคทจะสรางทฤษฎทอธบายการเรยนรไดทกชนด ทฤษฎของออซเบลเปนทฤษฎทหาหลกการอธบายการเรยนรทเรยกวา "Meaningful Verbal Learning" เทานน โดยเฉพาะการเชอมโยงความรทปรากฎในหนงสอทโรงเรยนใชกบความรเดมทอยในสมองของผเรยนในโครงสรางสตปญญา (Cognitive Structure) หรอการสอนโดยวธการใหขอมลขาวสาร ดวยถอยค า ทฤษฎของออซเบล เนนความส าคญของการเรยนรอยางมความ

87

เขาใจและมความหมาย การเรยนรเกดขนเมอผเรยนไดเรยนรวมหรอเชอมโยง (Subsumme) สงทเรยนรใหมหรอขอมลใหม ซงอาจจะเปนความคดรวบยอด(Concept) หรอความรทไดรบใหมในโครงสรางสตปญญากบความรเดมทอยในสมองของผเรยนอยแลว ทฤษฎของออซเบลบางครงเรยกวา "Subsumption Theory" ออซเบล ไดแบงการเรยนรออกเปน 4 ประเภทดงตอไปน

1. การเรยนรโดยการรบอยางมความหมาย 2. การเรยนรโดยการรบแบบทองจ าโดยไมคดหรอแบบนกแกวนกขนทอง 3. การเรยนรโดยการคนพบอยางมความหมาย 4. การเรยนรโดยการคนพบแบบทองจ าโดยไมคด หรอแบบนกแกวนกขนทอง

ออซเบลใหความหมายการเรยนรอยางมความหมาย ( Meaningful Verbal Learning) วา

เปนการเรยนทผเรยนไดรบมาจากการทครอธบายสงทจะตองเรยนรใหทราบและผเรยนรบฟงดวย

ความเขาใจ โดยผเรยนเหนความสมพนธของสงทเรยนรกบโครงสรางพทธปญญาทไดเกบไวใน

ความทรงจ า และจะสามารถน ามาใชในอนาคต ออซเบลไดชใหเหนวาทฤษฎนมวตถประสงค

เพอทจะอธบายเกยวกบพทธปญญา

ตวแปรทมความส าคญในการเรยนร โดยการรบอยางมความหมาย ออซเบลไดอธบายวา การเรยนรอยางมความหมายขนอยกบตวแปร 3 อยาง ดงตอไปน 1. สง (Materials) ทจะตองเรยนรจะตองมความหมาย ซงหมายความวาจะตองเปนสงทมความสมพนธกบสงทเคยเรยนรและเกบไวในโครงสรางพทธปญญา 2. ผเรยนจะตองมประสบการณและมความคดทจะเชอมโยงหรอจดกลมสงทเรยนรใหมใหสมพนธกบความรหรอสงทเรยนรเกา 3. ความตงใจของผเรยนและการทผเรยนมความร คดทจะเชอมโยงสงทเรยนรใหมใหมความสมพนธกบโครงสรางพทธปญญา ทอยในความทรงจ าแลว นอกจากตวแปรทง 3 อยางดงกลาว ออซเบลกลาววา การสอนจะตองค านงถงวยของผเรยนดวย เพราะถาหากผเรยนไมพรอมทจะรบหรอรบโดยไมเขาใจ กอาจจะตองใชการทองจ าแบบนกแกวนกขนทอง

88

ประเภทของการเรยนรโดยการรบอยางมความหมาย

ออซเบลไดแบงการเรยนรอยางมความหมายออกเปน 3 ประเภท คอ 1. Subordinate Learning เปนการเรยนรโดยการรบอยางมความหมาย โดยมวธการ 2 ประเภท คอ 1.1 Deriveration Subsumption เปนการเชอมโยงสงทจะตองเรยนรใหมกบหลกการหรอกฎเกณฑทเคยเรยนมาแลว โดยการไดรบขอมลมาเพม เชน มคนบอก แลวสามารถดดซมเขาไปในโครงสรางทางสตปญญาทมอยแลวอยางมความหมาย โดยไมตองทองจ า 1.2 Correlative Subsumption เปนการเรยนรทมความหมายเกดจากการขยายความ หรอปรบโครงสรางทางสตปญญาทมมากอนใหสมพนธกบสงทจะเรยนรใหม 2. Superordinate Learning เปนการเรยนรโดยการอนมาน โดยการจดกลมสงทเรยนใหมเขากบความคดรวบยอดทกวางและครอบคลมความคดยอดของสงทเรยนใหม เชน สนข แมว หม เปนสตวเลยงลกดวยนม 3. Combinatorial Learning เปนการเรยนรหลกการ กฎเกณฑตาง ๆ เชงผสม ในวชาคณตศาสตร หรอ วทยาศาสตร โดยการใชเหตผล หรอการสงเกต เชน การเรยนรเกยวกบความสมพนธระหวางน าหนกกบระยะทางในการทท าใหเกดความสมดล Advance Organizer ออซเบลไดเสนอแนะเกยวกบ Advance Organizer เปนเทคนคทชวยใหผเรยนไดเรยนรอยางมความหมายจากการสอนหรอบรรยายของคร โดยการสรางความเชอมโยงระหวางความรทมมากอนกบขอมลใหม หรอความคดรวบยอดใหม ทจะตองเรยน จะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมความหมายทไมตองทองจ า หลกการทวไปทน ามาใช คอ การจด เรยบเรยง ขอมลขาวสารทตองการใหเรยนร ออกเปนหมวดหม น าเสนอกรอบ หลกการกวางๆ กอนทจะใหเรยนรในเรองใหม แบงบทเรยนเปนหวขอทส าคญ และบอกใหทราบเกยวกบหวขอส าคญทเปนความคดรวบยอดใหมทจะตองเรยน ออซเบลถอวา Advance Organizer มความส าคญมากเพราะเปนวธการสรางการเชอมชองวางระหวางความรทผเรยนไดรแลว (ความรเดม) กบความรใหมทไดรบ ทจ าเปนจะตอง เรยนรเพอผเรยนจะไดมความเขาใจเนอหาใหมไดดและจดจ าไดไดดขน ฉะนนครควรจะใชเทคนค Advance Organizer ชวยผเรยนในการเรยนรทงประเภทการรบอยางมความหมายและการคนพบอยางมความหมาย

89

สรปไดวา การเรยนรอยางมความหมาย (Mearningful Verbal Learning) ของออซเบล เปนทฤษฎกลมพทธปญญา แตจะแตกตางจากทฤษฎของ เพยเจต ทเนนความส าคญของผเรยน และของ บรเนอรทเนนใหผเรยนเรยนรโดยการคนพบดวยตนเอง (Discovery) ส าหรบออซเบลจะสนบสนนทง Discovery และ Expository Technique ซงเปนการสอนทครใหหลกเกณฑ และผลลพธ ออซเบลมความเหนวาส าหรบเดกโต (อายเกน11หรอ 12 ป)นน การจดการเรยนการสอนแบบ Expository Technique นาจะเหมาะสมกวาเพราะผเรยนวยนสามารถเขาใจเรองราว ค าอธบายตาง ๆได แตควรเปนการเรยนรทมความหมาย โดยการเรยนรสงใหม มการเชอมโยงพนฐานความรเดมทมมากอนกบสงทจะตองเรยนรใหม จากการวจยพบวา วธนจะชวยใหเกดการเรยนรไดเรวและจ าไดนาน สวนการเรยนรแบบ Discovery จะชวยในการถายโยงความรไดด เพราะจะตอง คนควา ทดลอง แกปญหา หาค าตอบดวยตนเอง และในการท าวจยครงน ผวจยไดน าทฤษฎนมาเปนแนวทางในการออกแบบกจกรรมการเรยนการสอนเพอสรางนวตกรรมเกยวกบการแกปญหาคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมของนกเรยนในดานความเสยสละ ความมเมตตา กรณาและความมมนษยสมพนธ โดยสอดแทรกกจกรรมการเรยนการสอนไวในแผนการจดการเรยนรแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม

90

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

การวจยครงน เปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) เพอศกษาผลของการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมทมตอพฤตกรรมและผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 เพอใหการวจยครงนบรรลผลตามวตถประสงคทตงไว ผวจยจงก าหนดวธด าเนนการวจยเปนขนตอนดงน

ประชากร กลมตวอยาง แบบแผนการวจย เครองมอทใชในการวจย การสรางและหาคณภาพของเครองมอ การเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล สถตทใชในการวจย

ประชำกร

ประชากรเปาหมายของการวจยครงนเปนนกเรยนชนมธยมศกษาชนปท 1 ทเรยนวชาศาสนประวต ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 ของโรงเรยนเอกชนสามญควบคศาสนา ในเขตอ าเภอ ยะหรง สงกดส านกงานการศกษาเอกชนจงหวดปตตาน จ านวน 578 คน กลมตวอยำง

กลมตวอยางในการวจยครงน เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 ของโรงเรยนอล-กรอานและภาษากาลามลลอฮ อ าเภอยะหรง จงหวดปตตาน สงกดส านกงานการศกษาเอกชนจงหวดปตตาน จ านวน 60 คน

91

วธเลอกกลมตวอยาง ผวจยเลอกกลมตวอยางดวยวธเลอกสมกลมตวอยางแบบกลม (Cluster Random

Sampling) เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 โรงเรยนอล-กรอานและภาษากาลามลลอฮ ต าบลยาม อ าเภอยะหรง จงหวดปตตาน สงกดส านกงานการศกษาเอกชนจงหวดปตตาน จ านวน 60 คน ซงแบงออกเปน 2 หอง ๆ ละ 30 คน โดยแบงเปนกลมทดลองจ านวน 1 หองเรยนและกลมควบคมจ านวน 1 หองเรยน

การเลอกโรงเรยน ในการวจยครงนผวจยเลอกโรงเรยนเพอใชในการทดลอง มขนตอนการเลอกดงน 1. ส ารวจโรงเรยนทจะน ามาเปนกลมตวอยางในเขตอ าเภอยะหรง สงกดส านกงาน

การศกษาเอกชนจงหวดปตตานทมการจดการเรยนการสอนในหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช 2546 ซงมอยท งหมด 7 โรง แลวเจาะจงเลอกโรงเรยนอล-กรอานและภาษากาลามลลอฮ 2/18 หม 2 ต าบลยาม อ าเภอยะหรง จงหวดปตตานโดยมเหตผลในการเลอกโรงเรยนแหงนมดงน

1.1 เปนโรงเรยนทจดการเรยนการสอนทบรณาการทงสามญและศาสนา 1.2 มการจดการเรยนการสอนทตรงตามเนอหาทจะท าการวจย 1.3 กลมตวอยางมความสามารถคละกน

1.4 เปนโรงเรยนทผบรหารและคณาจารยเลงเหนถงความส าคญของการพฒนานวตกรรมทางการศกษาและใหความรวมมอกบการท าวจยในครงนเปนอยางด

2. น านกเรยนมธยมศกษาปท1 ทไดจากการเลอกสมกลมตวอยางแบบกลม (Cluster Random Sampling) จ านวน 60 คน มาแบงเปน 2 หองเรยนคอมธยมศกษาปท 1/1 จ านวนนกเรยน 30 คนและชนมธยมศกษาปท 1/2 จ านวนนกเรยน 30 คน ซงทง 2 หองมระดบผลสมฤทธทางการเรยนใกลเคยงกนและมนกเรยนอยใน 3 กลมคละกน คอ นกเรยนทมผลสมฤทธทางการเรยนอยในระดบสง ปานกลาง และต าแลวสมเลอกชนมธยมศกษาปท 1/1 เปนกลมทดลอง และชนมธยมศกษาปท 1/2 เปนกลมควบคม

ตาราง 3 การจดกลมตวอยางและจ านวนนกเรยน

กลมตวอยาง จ านวน (คน) กลมทดลอง 30 กลมควบคม 30

92

แบบแผนกำรวจย

แบบแผนกำรทดลอง การวจยครงน เปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) ซงดดแปลงมาจาก

Randomized Control Group, Pretest - Posttest Design (ลวน สายยศ และ องคณา สายยศ, 2538: 253) ซงมรปแบบการวจยดงน

ตาราง 4 แบบแผนการทดลอง

Group Pretest Treatment Posttest E O1 X O2 O3 O4 C O5

E กลมทดลอง C กลมควบคม O1 ทดสอบแบบวดคณลกษณศกษากอนเรยนของกลมทดลอง O2 ทดสอบแบบวดคณลกษณศกษาหลงเรยนของกลมทดลอง O3 ทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนของกลมทดลองครงท 1 O4 ทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนของกลมทดลองครงท 2 O5 ทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนของกลมควบคม X การสอนโดยใชนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม เครองมอทใชในกำรวจย

เครองมอทใชในการวจยในครงน ประกอบดวย 2 ชนด คอ ชนดท 1 เครองมอทใชในการจดการเรยนร 1. แผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดา

มฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 แบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ จ านวน 9 แผน

93

2. แผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 แบบปกต

3. สอประสม แบงออกเปน 2 ประเภท คอ (1) ประเภทสอกราฟก เชนบตรค า แถบประโยค แผนภาพ รปภาพ หนงสอ เปนตน (2) ประเภทสอวดทศน เชน ภาพยนตร

ชนดท 2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ซงประกอบดวย 1. แบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม เปนแบบวดสถานการณจ าลอง 4 ตวเลอก

ซงครอบคลมองคประกอบคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมใน 3 ดาน ดงน - ดานความเสยสละ - ดานความเมตตากรณา - ดานความมมนษยสมพนธ 2. แบบวดผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต ของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 1

กำรสรำงและกำรหำคณภำพเครองมอทใชในกำรวจย

เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย 2 สวน คอ เครองมอทใชส าหรบการจดการเรยนรและเครองทใชในการเกบรวบรวมขอมล ซงมการสรางและการหาประสทธภาพเครองมอ ดงน

เครองมอทใชในการจดการเรยนร แผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด

ชนมธยมศกษาปท 1 แบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ ผวจยไดด าเนนการสรางตามขนตอนดงน

1. ศกษาและท าความเขาใจหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช 2546 ในหลกการ จดมงหมาย โครงสรางหลกสตร การจดหลกสตร การจดเวลาเรยน การจดการเรยนร สอการเรยนรและการวดและประเมนผลการเรยนร

2. ศกษาหลกการและท าความเขาใจการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต ชนมธยมศกษาปท 1 ตามหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช 2546

3. ศกษาและท าความเขาใจรายละเอยดของเนอหาจากแบบเรยนสาระการเรยนร ศาสนประวต ชนมธยมศกษาปท 1 เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด บรณาการคณลกษณ

94

ศกษาดานทกษะทางสงคม เพอใชประกอบการจดการเรยนรใหสอดคลองกบเนอหาและประเดนปญหาดานคณลกษณทเกดขนจรงในชวตประจ าวนของผเรยน

4. ศกษาและท าความเขาใจเอกสารทเกยวของกบคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ เพอใชในการออกแบบกจกรรมการเรยนร

5. ศกษาเอกสารและคมอการจดกจกรรมทเนนการปรบพฤตกรรมของนกเรยน ดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ เพอบรณาการในแผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต

6. ศกษาเอกสารและคมอทเกยวของกบการสรางสอประสมอยางละเอยด เพอใหสอประสมทไดนนสอดคลองกบเนอหาทจะใชสอนจรงมากทสด

7. ศกษาและท าความเขาใจเอกสารเกยวกบรปแบบการจดการเรยนรแบบหองเรยนกลบดาน

8. ศกษาวธการเขยนแผนการจดการเรยนรแบบหองเรยนกลบดาน สาระการเรยนร ศาสนประวต ตามแนวการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต ตามหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช 2546

9. เขยนแผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของศาสดา มฮมมด จ านวน 9 แผน ๆ ละ 1 ชวโมง เปนแผนการจดการเรยนรแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ โดยแบงตามเนอหาทก าหนด ตามคมอการจดกจกรรมการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต ตามหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช 2546

10. น าแผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต แบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ ทผวจยสรางขนใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธตรวจสอบความตรงของเนอหา ความถกตองของภาษาและขอเสนอแนะเพมเตมเพอปรบปรงแกไข

11. น าแผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต แบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ ทปรบปรงแกไขตามค าแนะน าของอาจารยทปรกษาวทยานพนธใหผเชยวชาญในสาขาตาง ๆ ดงน ดานนเทศการศกษาและพฒนาหลกสตร ดานการวดและประเมนผลทางการศกษา ดานภาษาไทย และดานอสลามศกษา จ านวน 5

95

ทาน ชวยพจารณาตรวจสอบความตรงของเนอหา ความถกตองดานภาษาและการเขยนค าผดในแผนการจดการเรยนร พรอมทงใหค าแนะน า และขอเสนอแนะตาง ๆ แลวผวจยกไดน ามาปรบปรงแกไขใหถกตองสมบรณตามค าแนะน าทกประการ

12. น าแผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต แบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ ทปรบปรงแกไขสมบรณแลวไปท าความเขาใจกบบทเรยนทจะสอน

13. น าแผนการจดจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต แบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธไปจดการเรยนรจรงกบกลมทดลองเพอเกบขอมลส าหรบการวจย

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ซงประกอบดวย แบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม การสรางแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตา

กรณา และความมมนษยสมพนธ ผวจยไดสรางขนมาจ านวน 3 ชด ประกอบดวย แบบวดดานความเสยสละ เปนแบบวดสถานการณจ าลอง โดยมรปแบบการตอบแบบ

ก าหนดตวเลอก 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ แบบวดดานความเมตตา กรณา เปนแบบวดสถานการณจ าลอง โดยมรปแบบการตอบแบบ

ก าหนดตวเลอก 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ แบบวดดานความมมนษยสมพนธ เปนแบบวดสถานการณจ าลอง โดยมรปแบบการตอบ

แบบก าหนดตวเลอก 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ ขนตอนการสรางและการหาประสทธภาพแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม 1. ศกษาและท าความเขาใจเอกสารทเกยวของกบคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมใน

ดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ เพอใชในการสรางแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม

2. ศกษาตวอยางแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ จากอนเทอรเนตและงานวจยทใกลเคยงมาวเคราะหประมวลเปนแนวในการสรางแบบวด แลวมาวเคราะหและประยกตใชเปนแบบวดตวใหมทเหมาะสมกบบรบทของกลมตวอยาง โดยทผวจยสรางแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม

96

ขนมาใหมจ านวน 1 ชด 90 ขอ โดยแบงเปน แบบวดดานความเสยสละ จ านวน 30 ขอ แบบวดดานความเมตตากรณา จ านวน 30 ขอ และแบบวดดานความมมนษยสมพนธ จ านวน 30 ขอ

3. น าแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ จ านวน 90 ขอใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธพจารณาความถกตองเหมาะสมกบขอค าถาม ตวเลอก ตวลวง และภาษาทใช แลวปรบปรงแกไขขอค าถามตามค าแนะน าของอาจารยทปรกษาวทยานพนธใหถกตอง ชดเจน และเขาใจงาย 4. น าแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธทไดปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของอาจารยทปรกษาวทยานพนธเสนอตอผเชยวชาญในสาขาตาง ๆ ดงน ดานนเทศการศกษาและพฒนาหลกสตร ดานการวดและประเมนผลทางการศกษา ดานภาษาไทย และดานอสลามศกษา จ านวน 5 ทาน เพอชวยพจารณาตรวจสอบความสอดคลองระหวางแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมกบจดประสงคเชงพฤตกรรมทตงไว ความถกตองดานภาษา การเขยนค าผด ความเหมาะสมของตวเลอกและการใชขอค าถาม พรอมทงใหค าแนะน า และขอเสนอแนะตาง ๆ แลวผวจยกไดน ามาปรบปรงแกไขใหถกตองโดยก าหนดคะแนนความคดเหนไวดงน +1 ถาแนใจวา แบบวดคณลกษณดานทกษะทางสงคม สอดคลองกบ จดประสงคเชงพฤตกรรมทระบ

0 ถาไมแนใจวา แบบวดคณลกษณดานทกษะทางสงคมสอดคลองกบ จดประสงคเชงพฤตกรรมทระบ

- 1 ถาแนใจวา แบบวดคณลกษณดานทกษะทางสงคมไมสอดคลองกบ จดประสงคเชงพฤตกรรมทระบ

5.บนทกผลการพจารณาของผเชยวชาญแตละทานเพอน าไปค านวณหาดชนความสอดคลองระหวางแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมกบจดประสงคเชงพฤตกรรม จากนนคดเลอกขอค าถามของแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมทมคาดชนความสอดคลอง (IOC) ทค านวณไดตงแต 0.50 ขนไป ไดจ านวนทงสน 77 ขอ

6. น าแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธทไดปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญจ านวน 77 ขอ แลวน าไปทดลองใช (Try out) ครงท 1 ทดลองกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 จ านวน 30 คน

7. น าผลการตรวจใหคะแนนแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธขางตนโดยใหคะแนนคณลกษณเปนระดบ

97

ตาง ๆ 4 ระดบ คอ ระดบคณลกษณเยยม 4 คะแนน ระดบคณลกษณด 3 คะแนน ระดบคณลกษณพอใช 2 คะแนนและระดบคณลกษณนอย 1 คะแนน แลวน ามาวเคราะหหาคาอ านาจจ าแนก (D) เปนรายขอ เลอกค าตอบทมคณภาพ ทมคาอ านาจจ าแนก 0.20 ขนไป ซงไดจ านวนทงสน 56 ขอ

8. น าค าตอบทมคาอ านาจจ าแนก 0.20 ขนไปมาคดเลอกอกครงใหไดจ านวน 30 ขอ โดยค านงถงความครอบคลมและสดสวนทเทากนของจดประสงคเชงพฤตกรรมทตองการวดในแตละดานของคณลกษณทก าหนด

9. น าแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธทไดคดเลอกมาขางตนจ านวน 30 ขอ น าไปทดลองใช (Try out) ครงท 2 กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ภาคการเรยนท 1 ปการศกษา 2557 จ านวน 30 คน แลวน าผลการตรวจใหคะแนนไปค านวณหาคาความเชอมนของแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธทงฉบบ โดยใชสตรสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) ตามวธของครอนบค (Cronbach, 1970: 161) ซงไดคาความเชอมนเทากบ 0.921

10. น าแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธทปรบปรงและหาความเชอมนเรยบรอยแลวมาจดพมพ และน า ไปใชกบกลมทดลองเพอเกบขอมลในการวจย แบบวดผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต

แบบวดผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ซงผวจยสรางขนมาเอง โดยมขนตอนในการสรางตามล าดบดงน

1. ศกษาหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช 2546 การจดสาระการเรยนรกลมสาระสงคมและจรยธรรม สาระท 1 ศาสนประวต ศกษาคมอการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรสงคมและจรยธรรม ต าราและรายละเอยดของเนอหาจากแบบเรยน ผลการเรยนรทคาดหวง สาระการเรยนรพนฐานกลมสาระการเรยนรสงคมและจรยธรรม สาระท 1 ศาสนประวต ชนมธยมศกษาปท 1 ในหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช 2546 เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด เพอรวบรวมเนอหาทนกเรยนตองศกษาในบทเรยน แลวน ามาเปนขอมลในการสรางแบบทดสอบ

2. สรางแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 โดยอาศยตารางวเคราะหหลกสตร สรางแบบทดสอบแบบเลอกตอบ (Multiple Choice) ชนด 4 ตวเลอก โดยวเคราะหเนอหาตามหลกสตรอสลามศกษา พทธศกราช 2546 เปาหมายการเรยนร จดประสงคปลายทางและจดประสงคน าทางตามแนวคดของบลม (Bloom’s Taxonomy) จ านวน 90 ขอ

98

3. น าแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 ทสรางขนใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธพจารณาความถกตองเหมาะสมกบขอค าถาม ตวเลอก ตวลวง และภาษาทใช แลวปรบปรงแกไขขอค าถามตามค าแนะน าของอาจารยทปรกษาวทยานพนธใหถกตอง ชดเจนและเขาใจงาย 4.น าแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 ทไดปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของอาจารยทปรกษาวทยานพนธเสนอตอผเชยวชาญในสาขาตาง ๆ ดงน ดานนเทศการศกษาและพฒนาหลกสตร ดานการวดและประเมนผลทางการศกษา ดานภาษาไทย และดานอสลามศกษา จ านวน 5 ทาน เพอชวยพจารณาตรวจสอบความสอดคลองระหวางแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนร ศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 กบจดประสงคการเรยนทตงไว ความถกตองดานภาษา การเขยนค าผด ความเหมาะสมของตวเลอกและการใชขอค าถาม พรอมทงใหค าแนะน าและขอเสนอแนะตาง ๆ แลวผวจยกไดน ามาปรบปรงแกไขใหถกตองโดยก าหนดคะแนนความคดเหนไวดงน +1 ถาแนใจวา แบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สอดคลองกบ จดประสงคการเรยนรทก าหนด

0 ถาไมแนใจวา แบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สอดคลองกบ จดประสงคการเรยนรทก าหนด

- 1 ถาแนใจวา แบบวดผลสมฤทธทางการเรยน ไมสอดคลองกบ จดประสงคการเรยนรทก าหนด

5. บนทกผลการพจารณาของผเชยวชาญแตละทานเพอน าไปค านวณหาดชนความสอดคลองระหวางแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 กบจดประสงคการเรยนรทตงไว จากนนคดเลอกขอค าถามของแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต ทมคาดชนความสอดคลอง (IOC) ทค านวณไดตงแต 0.50 ขนไป ไดจ านวนทงสน 85 ขอ

6. น าแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 ทไดปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญจ านวน 85 ขอ แลวน าไปทดลองใช (Try Out) ครงท 1 ทดลองกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 จ านวน 30 คน ทเคยผานการเรยน เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมดมาแลว

99

7. น าผลการวดแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 ขางตน มาตรวจใหคะแนนโดยตอบถกให 1 คะแนน ตอบผดหรอไมตอบให 0 คะแนน แลวน ามาวเคราะหความยากงาย (Difficulty) และคาอ านาจจ าแนก (Discrimination) ของแบบวดแตละขอ เลอกขอค าตอบทมคณภาพทมคาความยากงายตงแต 0.20 ถง 0.80 และคาอ านาจจ าแนกตงแต 0.20 ขนไป ไดจ านวนทงสน 57 ขอ

8. น าขอค าตอบทมคณภาพมคาความยากงายตงแต 0.20 ถง 0.80 และคาอ านาจจ าแนกตงแต 0.20 ขนไป มาคดเลอกอกครงใหไดจ านวน 30 ขอ โดยค านงถงความครอบคลมและสดสวนทเทากนของจดประสงคการเรยนรทตองการวด มพสยของคาความยากงายและคาอ านาจจ าแนกตามทก าหนด

9. น าแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1ทไดคดเลอกมาขางตนจ านวน 30 ขอ น าไปทดลองใช (Try out) ครงท 2 กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ภาคการเรยนท 1 ปการศกษา 2557 จ านวน 30 คน แลวน าผลการตรวจใหคะแนนไปค านวณหาคาความเชอมนของแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1ทงฉบบ โดยใชสตรของคเดอร - รชารดสน (Kuder - Richardson 20: KR-20) ซงไดคาความเชอมนเทากบ 0.762

10. น าแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 ทผานการหาคณภาพเรยบรอยแลวมาจดพมพและไปใชกบกลมทดลองเพอเกบขอมลในการวจย

วธกำรเกบรวบรวมขอมล

การวจยในครงนผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง มขนตอนการด าเนนงาน 3 ขน ซงประกอบดวย ขนกอนทดลอง ขนขณะด าเนนการทดลองและขนหลงการทดลอง ดงรายละเอยดตอไปน

ขนกอนการทดลอง 1. ผวจยตดตอประสานงานไปยงผอ านวยการโรงเรยนอล-กรอานและภาษากาลามลลอฮ

สงกดส านกงานการศกษาเอกชนอ าเภอยะหรง จงหวดปตตาน โดยน าหนงสอจากภาควชาเทคโนโลยการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน เพอขอความอนเคราะหสถานทและนกเรยนในการเกบรวบรวมขอมลการวจย

100

2. ผวจยไดจดสรางเครองมอเพอใชในการวจย ประกอบดวย - แผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดา

มฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 แบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ

- แผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดา มฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 แบบปกต

- แบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ

- แบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1

3. ผวจยอธบายบทบาทหนาทของผเรยนและบทบาทของผวจย เพอใหผเรยนเขาใจและเตรยมความพรอมของตนเองในการวจยครงน

4. ใหผเรยนกลมทดลองท าแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธกอนท าการทดลอง (Pre test) และน าผลคะแนนการทดสอบทไดจากผเรยนแตละคนเกบรวบรวมไว เพอน าไปวเคราะหขอมลและเปรยบเทยบตอไป

ขนการด าเนนการทดลอง 1. ผวจยด าเนนการจดการเรยนรกบผเรยนกลมทดลอง โดยใชแผนการจดการเรยนรสาระ

การเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 แบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ จ านวน 9 แผน แตละแผนการจดการเรยนรใชเวลา 1 ชวโมง ส าหรบกลมควบคมนนผวจยด าเนนการจดการเรยนรโดยใชแผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 ดวยวธการสอนแบบปกต ตามตารางการทดลองดงน

101

ตาราง 5 ตารางการทดลองส าหรบกลมทดลอง

สปดำหท วน เวลำ เรอง 1 จนทร 09.00-09.50 น. แหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมด 1 พธ 09.00-09.50 น. หลกฐานทอางองถงแหลงทมาของ

ชวประวตทานศาสดามฮมมด 1 ศกร 09.00-09.50 น. สายตระกลของทานศาสดามฮมมด 2 จนทร 09.00-09.50 น. ชวตในวยเดก 2 พธ 09.00-09.50 น. ชวตในวยหนม 2 ศกร 09.00-09.50 น. การแตงงานกบทานหญงคอดญะฮ 3 จนทร 09.00-09.50 น. การประทานวะหย (อล-กรอาน) ครงแรกแก

ทานศาสดามฮมมด 3 พธ 09.00-09.50 น. การเรมตนเผยแผศาสนาอสลามของทาน

ศาสดามฮมมด 3 ศกร 09.00-09.50 น. การอพยพสนครมาดนะฮ

ตาราง 6 ตารางการทดลองส าหรบกลมควบคม

สปดำหท วน เวลำ เรอง 1 องคาร 09.00-09.50 น. แหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมด 1 พฤหสบด 09.00-09.50 น. หลกฐานทอางองถงแหลงทมาของ

ชวประวตทานศาสดามฮมมด 2 องคาร 09.00-09.50 น. สายตระกลของทานศาสดามฮมมด 2 พฤหสบด 09.00-09.50 น. ชวตในวยเดก 3 องคาร 09.00-09.50 น. ชวตในวยหนม 3 พฤหสบด 09.00-09.50 น. การแตงงานกบทานหญงคอดญะฮ 4 จนทร 09.00-09.50 น. การประทานวะหย (อล-กรอาน) ครงแรกแก

ทานศาสดามฮมมด 4 องคาร 09.00-09.50 น. การเรมตนเผยแผศาสนาอสลามของทาน

ศาสดามฮมมด 4 พฤหสบด 09.00-09.50 น. การอพยพสนครมาดนะฮ

102

2. เมอสนสดการจดการเรยนรตามก าหนด ผวจยท าการทดสอบหลงการจดการเรยนร (Post-test) กบผเรยนกลมทดลองเดมอกครง โดยใชแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ และแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 ของกลมทดลองและกลมควบคม

ขนหลงการทดลอง 1. ผวจยน าผลทไดจากการทดสอบ แบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดาน

ความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ กอนและหลงการจดการเรยนรส าหรบกลมทดลอง และน าผลทดสอบแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1หลงเรยน ของกลมทดลองและกลมควบคมมาวเคราะหดวยวธการทางสถตตอไป

2. ผวจยท าการทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 ครงท 2 ส าหรบกลมทดลอง โดยเวนระยะหางการสอบครงท 1 และการสอบครงท 2 ประมาณ 6 สปดาห เพอหาความคงทนของผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

3. น าผลการวเคราะหมาสรปและอภปรายผล

กำรวเครำะหขอมล การวเคราะหขอมลในการท าวจยครงนสามารถแยกออกเปน 3 สวน ดงน 1.วเคราะหความแตกตางของคะแนนแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ กอนและหลงการทดลอง (Pretest- Post test) ส าหรบกลมทดลอง โดยใชการทดสอบคาท (t-test) ชนดทกลมศกษาไมเปนอสระตอกน (Dependent Test) 2. วเคราะหความแตกตางของคะแนนแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนร ศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 หลงการสอนกบหลงการสอน (Posttest – Post test) ส าหรบกลมทดลองและกลมควบคมดวยวธการหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยนแบนมาตรฐาน (Standard Deviation) 3. วเคราะหความแตกตางของคะแนนแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนร ศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 หลงการสอน โดย

103

เปรยบเทยบการทดสอบครงท 1 และการทดสอบครงท 2 ส าหรบกลมทดลอง เพอหาความคงทนของผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 ดวยวธการหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยนแบนมาตรฐาน (Standard Deviation) สถตทใชในกำรวจย

สถตทใชในการวจยประกอบดวย 2 สวน คอ สถตทใชในการตรวจสอบคณภาพของเครองมอและสถตทใชในการวเคราะหขอมลส าหรบทดสอบสมมตฐาน ซงมรายละเอยดดงน

สถตทใชในการตรวจสอบหาคณภาพของเครองมอ ประกอบดวย 1. หาคาความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity) ของแบบวดคณลกษณศกษาดาน

ทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ และแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 (ยทธ ไกยวรรณ, 2545: 159)

สตร IOC =

เมอ IOC หมายถง ดชนความสอดคลองระหวางขอความในขอค าถามกบ

จดประสงคเชงพฤตกรรม R หมายถง ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญแตละขอ

N หมายถง จ านวนผเชยวชาญ 2. หาคาความยากงาย (Difficulty: p) ของแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการ

เรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 (Gronlund and Linn, 1990: 250) ค านวณไดจากสตร

p = N

R

เมอ p หมายถง คาความยากงายของขอสอบ R หมายถง จ านวนผตอบถกในแตละขอ N หมายถง จ านวนผเขาสอบทงหมด

NR

104

3. หาคาอ านาจจ าแนก (Discrimination) คอ คา D ของแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ และแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 (Gronlund and Linn, 1990: 250) ค านวณไดจากสตร

สตร

D =

เมอ D หมายถง ดชนอ านาจจ าแนก

RU หมายถง จ านวนผตอบถกขอนนในกลมเกง RL หมายถง จ านวนผตอบถกขอนนในกลมออน

NU หมายถง จ านวนผเขาสอบทงหมด NL หมายถง จ านวนผตอบทงหมดในกลมต า

4. หาคาความเชอมนของแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความ

เสยสละ ความเมตตากรณา และความมนษยสมพนธ ม โดยใชสตรสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) ตามวธของ (Cronbach, 1974: 161)

k =

S

S2

t

2

i11k

k

เมอ k หมายถง คาสมประสทธของความเชอมน

k หมายถง จ านวนขอของเครองมอวด s i

2 หมายถง คะแนนความแปรปรวนเปนรายขอ s t

2 หมายถง คะแนนความแปรปรวนทงฉบบ 5. หาคาความเชอมนแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1โดยใช - สตรของ (Kuder Richardson 20: KR-20)

สตร KR – 20 rtt =

1k

k

2s

pq1

RU - RL

N/2

105

เมอ rtt หมายถง ความเทยงของแบบทดสอบ k หมายถง จ านวนขอของแบบทดสอบ s2 หมายถง ความแปรปรวนของคะแนนรวมทงฉบบ p หมายถง สดสวนของคนท าถกแตละขอ q หมายถง สดสวนของคนท าผดแตละขอ (q = 1 - p)

สถตทใชในการวเคราะหขอมลเพอทดสอบสมมตฐาน (สพรรณ สวรรณจรส, 2543:110) 1. การหาคาเฉลยหรอมชฉมเลขคณต (Arithmetic Mean = ) โดยใชสตรดงน

=

เมอ หมายถง คะแนนเฉลยของกลมตวอยาง หมายถง ผลรวมของคะแนนทงหมด หมายถง จ านวนขอมลในกลมตวอยาง

2. การหาคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation = SD) โดยใชสตรดงน

เมอ S.D. หมายถง สวนเบยงเบนมาตรฐาน

หมายถง ผลรวมก าลงสองของคะแนนแตละคน

หมายถง ผลรวมของคะแนนแตละตงยกก าลงสอง n หมายถง จ านวนขอมลของกลมตวอยาง

3. ทดสอบคาท (T-test) เพอเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนแบบวดคณลกษณศกษา

ดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมนษยสมพนธ ของนกเรยนกลมทดลอง กอนและหลงไดรบการจดการเรยนรและเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 หลงการสอน โดยเปรยบเทยบการทดสอบครงท 1 และการทดสอบครงท 2 ส าหรบกลมทดลอง เพอหาความคงทนของผลสมฤทธทางการเรยน ค านวณโดยใช

106

สถต ชนดกลมทศกษาไมเปนอสระแกกน (Dependent Test) โดยใชสตรโดยใชสตร (บญชม ศรสะอาด, 2543 : 112) ดงน

t = 1

22

n

DDn

D

df = n-1 เมอ t หมายถง คาสถตทจะใชเปรยบเทยบคาวกฤต เพอทราบ

ความมนยส าคญ D หมายถง ผลตางระหวางคคะแนน

n หมายถง กลมตวอยางหรอจ านวนคคะแนน 4. ทดสอบคาท (T-test) เพอเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนแบบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 ส าหรบกลมทดลองและกลมควบคม หลงการทดลอง (Post test – Post test) ดวยสถตทดสอบคาท (T-test) แบบเปนอสระตอกน (Independent Test) โดยใชสตร (บญชม ศรสะอาด, 2543: 112) ดงน

ใชสตร t =

√

df =

เมอ หมายถง คาเฉลยของกลมตวอยางกลมท 1และกลมท 2

หมายถง ความแปรปรวนรวม

=

n1 , n2 หมายถง ขนาดของกลมตวอยางกลมท 1, 2 df หมายถง ชนแหงความเปนอสระ

107

บทท 4

ผลการวจย

จากการวจยเรอง ผลของการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมทมตอพฤตกรรมและผลสมฤทธทางการเรยนวชาศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ผวจยน าเสนอผลการวเคราะห

ขอมลตามล าดบดงน คาสถตพนฐานจากการทดลองไดแก คาเฉลยหรอคามชฉมเลขคณต ( ) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน( S.D ) และผลการวเคราะหเพอทดสอบสมมตฐาน ไดแกผลการเปรยบเทยบคาเฉลยทไมอสระตอกน ( T-test Dependent test ) และคาเปรยบเทยบคาเฉลยทอสระตอกน ( T-test Independent test ) ผลการวเคราะหขอมลเพอทดสอบสมมตฐาน

การพจารณาสมมตฐานท 1 กลาววา ผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการเรยนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมสงกวาหลงการเรยนดวยการสอนแบบปกต ปรากฏผลดงตาราง 7

ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการเรยนแบบปกต กบ หลงการเรยนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม

ตาราง 7 แสดงผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการเรยนแบบปกต กบ หลงการเรยนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม กลมตวอยาง คะแนนเตม n X S.D. T กลมทดลอง 30 30 21.63 2.895 4.076*** กลมควบคม 30 30 17.93 4.042 *** แตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001

108

จากตาราง 7 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการเรยนแบบปกต กบ หลงการเรยนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม พบวา นกเรยนทเรยนโดยใชการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมมผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 สงกวานกเรยนทเรยนโดยใชการสอนแบบปกต อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001 โดยคะแนนเฉลยหลงเรยนกลมทดลอง ( X =21.63, S.D.=2.895) สงกวาคะแนนเฉลยหลงเรยนกลมควบคม ( X =17.93, S.D.=4.042) ซงเปนไปตามสมมตฐานท 1

การพจารณาสมมตฐานท 2 กลาววา ระดบคณลกษณดานทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม สงกวากอนการสอน ปรากฏผลดงตาราง 8

ผลการเปรยบเทยบระดบคณลกษณดานทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 กอน-หลง การสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม

ตาราง 8 แสดงผลการเปรยบเทยบระดบคณลกษณดานทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 กอน-หลง การสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม

กลมทดลอง คะแนนเตม n X S.D. t หลงเรยน 30 30 25.28 2.916 9.050*** กอนเรยน 30 30 20.82 2.550

*** แตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001 จากตาราง 8 ผลการเปรยบเทยบระดบคณลกษณดานทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 กอน-หลง การสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม พบวา ระดบคณลกษณของนกเรยนทสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมหลงสอนสงกวากอนสอน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001 โดยคะแนนเฉลยหลงสอนกลมทดลอง ( X =25.28, S.D.=2.916) สงกวาคะแนนเฉลยกอนสอนกลมทดลอง ( X =20.82, S.D.=2.550) ซงเปนไปตามสมมตฐานท 2

109

การพจารณาสมมตฐานท 3 กลาววา ความคงทนของผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการเรยนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ คะแนนเฉลยหลงการเรยนทดสอบครงท 1 และคะแนนเฉลยหลงเรยนทดสอบครงท 2 หางกน 6 สปดาห ไมแตกตางกน ปรากฏผลตามตาราง 9

ผลการศกษาความคงทนของผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

ตาราง 9 แสดงผลการศกษาความคงทนของผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

กลมทดลอง คะแนนเตม n X S.D. t Sig. หลงเรยนครงท 1 30 30 21.63 2.895 0.245 0.808 หลงเรยนครงท 2 (หางกน 6 สปดาห)

30 30 21.53 3.256

จากตาราง 9 ผลการศกษาความคงทนของผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนร

ศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 พบวา คะแนนหลงเรยนทดสอบครงท 1 กบคะแนนหลงเรยนทดสอบครงท 2 หางกน 6 สปดาห ไมแตกตางกน โดยคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม หลงเรยนทดสอบครงท 1 ( X =21.63, S.D.=2.895) และคะแนนเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนทดสอบครงท 2 หางกน 6 สปดาห ( X =21.53, S.D.=3.256) ซงเปนไปตามสมมตฐานท 3

110

บทท 5

การอภปรายผลการวจย

การวจยครงน ผวจยไดศกษาผลของการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมทมตอพฤตกรรมและผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ส าหรบบทเรยนนเปนการสรปผลการวจย การอภปรายผล และขอเสนอแนะซงครอบคลมถงสาระส าคญ คอ วตถประสงคของการวจย สมมตฐานการวจย ขอบเขตของการวจย แบบแผนการวจย เครองมอการวจย การเกบรวบรวมขอมล วธการด าเนนการทดลอง การวเคราะหขอมล สรปผลการวจย อภปรายผลการวจย และขอเสนอแนะ ซงผวจยจะเสนอเปนล าดบดงตอไปน

วตถประสงคของการวจย

1. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการเรยนแบบปกต กบ หลงการเรยนโดยใชการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม 2. เพอเปรยบเทยบระดบคณลกษณดานทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 กอน-หลง การสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ 3. เพอศกษาความคงทนของผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

สมมตฐานของการวจย

1. ผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการเรยนโดยใชการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมสงกวาหลงการเรยนดวยการสอนแบบปกต

2. ระดบคณลกษณดานทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดาน

111

ทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธสงกวากอนการสอน 3. ความคงทนของผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการเรยนโดยใชการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม คะแนนเฉลยหลงเรยนทดสอบครงท 1 และคะแนนเฉลยหลงเรยนทดสอบครงท 2 หางกน 6 สปดาห ไมแตกตางกน

ขอบเขตของการวจย

ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงนเปนนกเรยนชนมธยมศกษาชนปท 1 ของโรงเรยนเอกชน

สามญควบคศาสนา ในเขตอ าเภอยะหรง สงกดส านกงานการศกษาเอกชนจงหวดปตตาน ทเรยนวชาศาสนประวต ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 จ านวน 578 คน กลมตวอยาง

เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทก าลงเรยนอยในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 ของโรงเรยนอล-กรอานและภาษากาลามลลอฮ ต าบลยาม อ าเภอยะหรง จงหวดปตตาน สงกดส านกงานการศกษาเอกชนจงหวดปตตาน จ านวน 60 คน ซงไดมาโดยวธการสมกลมตวอยางแบบกลม (Cluster Random Sampling) ดวยวธการจบฉลากแลวมาจดกลมทจะใชในการทดลองงานวจยดงน กลมทดลอง คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทก าลงเรยนอยในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 ของโรงเรยนอล-กรอานและภาษากาลามลลอฮ ต าบลยาม อ าเภอยะหรง จงหวดปตตาน จ านวน 30 คน เพอหาผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการเรยนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมทดสอบครงท 1 หาระดบคณลกษณดานทกษะทางสงคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 กอน - หลงการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมและหาความคงทนของผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการเรยน ทดสอบครงท 2

กลมควบคม คอ คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทก าลงเรยนอยในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 ของโรงเรยนอล-กรอานและภาษากาลามลลอฮ ต าบลยาม อ าเภอยะหรง จงหวด

112

ปตตาน จ านวน 30 คน เพอหาผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1หลงการเรยนดวยการสอนแบบปกต

แบบแผนของการวจย

การวจยทผวจยใชในครงน เปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) ซงดดแปลงมาจาก Randomized Control Group Pretest - Posttest Design (ลวน สายยศ และ องคณา สายยศ, 2538: 253) เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงนประกอบดวย 2 สวน คอ เครองมอทใชส าหรบการจดการเรยนรและเครองทใชในการเกบรวบรวมขอมล

เครองมอทใชส าหรบการจดการเรยนร 1. แผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดา

มฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 แบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ

2. แผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดา มฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 แบบปกต

3. สอประสม แบงออกเปน 2 ประเภท คอ ประเภทสอกราฟก เชนบตรค า แถบประโยค แผนภาพ รปภาพ หนงสอ เปนตน และประเภทสอวดทศน เชน ภาพยนตร

เครองทใชในการเกบรวบรวมขอมล

1. แบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ

2. แบบวดผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

113

วธด าเนนการทดลองและการเกบรวบรวมขอมล

การวจยในครงนผวจยไดด าเนนการทดลองและเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง มขนตอนดงรายละเอยดตอไปน

1. ผวจยตดตอประสานงานไปยงผอ านวยการและหวหนาศนยพฒนาหลกสตรและการสอน (ฝายวชาการ) ของโรงเรยนอล-กรอานและภาษากาลามลลอฮ สงกดส านกงานการศกษาเอกชนอ าเภอยะหรง จงหวดปตตาน ซงเปนโรงเรยนทผวจยใชผเรยนเปนกลมศกษา เพอขอความอนเคราะหสถานทและนกเรยนในการเกบรวบรวมขอมลการวจย

2. ผวจยอธบายบทบาทหนาทของนกเรยนและบทบาทของผวจยในฐานะผสอน เพอใหนกเรยนเขาใจถงวตถประสงคและเปาหมายของการวจยในครงน และเพอใหนกเรยนไดเตรยมความพรอมของตนเองในการแสดงบทบาทผเรยนไดอยางเตมท

3. ด าเนนการทดสอบครงท 1 กอนการจดการเรยนร (Pre-test) กบนกเรยนกลมทดลองจ านวน 30 คน โดยใชแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ แลวน าผลคะแนนการทดสอบทไดจากผเรยนกลมทดลองแตละคนเกบรวบรวมไว เพอน าไปวเคราะหขอมลและเปรยบเทยบกบกลมควบคม

4. ด าเนนการจดการเรยนรกบผเรยนกลมทดลอง โดยใชแผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 แบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ จ านวน 9 แผน และด าเนนการจดการเรยนรกบผเรยนกลมควบคมโดยใชแผนการจดการเรยนรสาระการเรยนร ศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 ดวยวธการสอนแบบปกต จ านวน 9 แผน

5. เมอสนสดการจดการเรยนรส าหรบกลมทดลองและกลมควบคมโดยใชแผนการจดการเรยนรทก าหนด จ านวน 9 แผนแลว ผวจยใหนกเรยนท าการทดสอบหลงการจดการเรยนร (Post-test) กบผเรยนกลมทดลองครงท 2 โดยใชแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ

6. ผวจยใหนกเรยนกลมทดลองและกลมควบคมท าการทดสอบหลงการจดการเรยนร (Post-test) โดยใชแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1

114

7. ผวจยน าผลทไดจากการทดสอบ แบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ กอนการจดการเรยนรและหลงการจดการเรยนรส าหรบกลมทดลองน ามาวเคราะหขอมลและเปรยบเทยบดวยวธการทางสถต

8. ผวจยน าผลทไดจากการทดสอบแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนร ศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 หลงการจดการเรยนรของกลมทดลองและกลมควบคมมาวเคราะหขอมลและเปรยบเทยบดวยวธการทางสถต

9. ผวจยใหผเรยนน าแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 กบผเรยนกลมทดลองอกครงเปนครงท 2 โดยเวนระยะหางจากการทดสอบครงท 1 ประมาณ 6 สปดาห เพอหาความคงทนของผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

01. ผวจยน าผลทไดจากการทดสอบครงท 2 แบบวดผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 ของกลมทดลอง มาวเคราะหขอมลและเปรยบเทยบกบผลทไดจากการทดสอบครงท 1 ดวยวธการทางสถตเพอหาความคงทน

การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลในการท าวจยครงน ผวจยใชวธการทางสถตเพอค านวณหาคาตางๆ ดงน

1. หาคาดชนความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity) ของแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ และแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 เปนรายขอ ซงดจากคาดชนความสอดคลอง (IOC) ระหวางแบบทดสอบกบจดประสงคเชงพฤตกรรมในแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมและความสอดคลองระหวางจดประสงคการเรยนรกบแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน โดยใชวธการหาคาดชนความสอดคลอง (ยทธ ไกยวรรณ, 2545: 159)

2. หาคาความยากงาย (Difficulty: p) ของแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 เปนรายขอ (Gronlund and Linn, 1990: 250)

115

3. หาคาอ านาจจ าแนก (Discrimination) คอคา D ของแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ และแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 เปนรายขอ (Gronlund and Linn, 1990: 250)

4. หาคาความเชอมนของแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ ทงฉบบ โดยใชสตรสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) ตามวธของ (Cronbach, 1974: 161) คาความเชอมนมคาเทากบ 0.921

5. หาคาความเชอมนแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 ทงฉบบ โดยใช - สตรของ Kuder Richardson (20: KR-20) คาความเชอมนมคาเทากบ 0.762

6. เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ กอน-หลงการสอน โดยใชแผนการจดการเรยนรสาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 แบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม โดยการทดสอบคาท (t-test) ชนดกลมทศกษาไมเปนอสระตอกน (Dependent Samples)

7. เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนร ศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 หลงการเรยน ระหวางกลมทดลองกบกลมควบคมโดยใชการทดสอบคาท (t-test) ชนดกลมทศกษาเปนอสระตอกน (Independent Samples)

8. เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนร ศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 หลงการเรยนส าหรบกลมทดลองโดยการทดสอบครงท 1 และทดสอบครงท 2 หางกน 6 สปดาห เพอหาความคงทนโดยใชการทดสอบคาท (t-test) ชนดกลมทศกษาไมเปนอสระตอกน (Dependent Samples)

9. วเคราะหผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 ดวยวธการหาคาเฉลย (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) ของคะแนนจากแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต

116

สรปผลการวจย

1. นกเรยนทไดรบการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสมและนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม มผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนร ศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 สงกวานกเรยนทใชการสอนแบบปกตหลงการทดลองอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001

2. นกเรยนทไดรบการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสมและนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม มระดบคณลกษณศกษาในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธสงขนหลงการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001

3. ผลการศกษาความคงทนในการเรยนรสาระการเรยนร ศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 แบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ซงในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ พบวา คะแนนเฉลยหลงเรยนทดสอบครงท 1 เทากบ 21.63 และคะแนนเฉลยหลงเรยนทดสอบครงท 2 หางกน 6 สปดาห เทากบ 21.53 ไมแตกตางกน

การอภปรายผลการวจย

จากการวจยเรอง ผลของการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมทมตอพฤตกรรมและผลสมฤทธทางการเรยนวชาศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โดยผวจยไดตงสมมตฐานเพอทดสอบ ซงจะอภปรายผลจากการทดสอบตามล าดบสมมตฐานดงตอไปน

สมมตฐานท 1 ผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการเรยนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสมและนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมสงกวาหลงการเรยนดวยการสอนแบบปกต ผลจากการวเคราะหขอมลดวยวธการทางสถตพบวา ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต เรอง ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณ

117

ลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม สงกวานกเรยนทไดรบการสอนแบบปกต อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001 เปนไปตามสมมตฐาน

ทงนเปนเพราะวา แผนการจดการเรยนรทผวจยสรางขนไดผานการตรวจสอบพจารณาเพอปรบปรงแกไขจากอาจารยทปรกษาและผเชยวชาญ เพอหาคณภาพของเครองมอทสอดคลองกบจดประสงคการเรยนรและจดประสงคของงานวจยเปนแผนการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลาง โดยทผเรยนแตละคนไปสบคนขอมลทไดรบมอบหมายจากครอยางอสระจากแหลงเรยนรตาง ๆ ทมอยในชมชน แลวน ามาอภปรายในชนเรยน มการจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบรวมมอกน ผเรยนท างานรวมกนเปนกลมโดยคละความสามารถของผเรยนเกง ปานกลาง และออน มการชวยเหลอซงกนและกนภายในกลม ซงสอดคลองกบผลการวจยของ ดารณ ปานทอง (2551: 111) ไดศกษาวจยเรองการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนความคงทนในการเรยนรและเจตคตตอวชาคณตศาสตรเรองทศนยมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1โดยใชวธสอนแบบรวมมอแบบกลมชวยรายบคคล (TAI) กบวธสอนปกต ผลการศกษาพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรเรองทศนยมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1ทใชวธสอนแบบรวมมอแบบกลมชวยรายบคคล (TAI) สงกวานกเรยนทใชวธสอนแบบปกต อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

การน าสอประสมมาใชในการจดการเรยนการสอนในรปแบบตาง ๆ เชน แผนภาพ ใบงาน ใบความร แถบประโยค บตรค า คลปภาพยนตร แหลงเรยนรและแหลงเรยนรในชมชน เปนตน กเปนสวนส าคญทท าใหผเรยนเกดความสนใจในการเรยน และมทศนคตทดตอวชาทเรยน สามารถเขาใจเนอหาบทเรยนไดอยางรวดเรว เกดการเรยนร เกดความเขาใจในสงทเรยนอยางลกซงและมคณภาพ ซงสอดคลองกบ กดานนท มลทอง (2540) ทกลาวไววาสอการเรยนการสอนสามารถท าใหเกดประโยชนตอผเรยนดงน (1) เปนสงทชวยใหเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพเพราะชวยใหผเรยนเกดความเขาใจเนอหาบทเรยนทยากไดงายขนในระยะเวลาอนสน และสามารถชวยใหเกดความคดรวบยอดในเรองนนไดอยางถกตองและรวดเรว (2) สอจะชวยกระตนและสรางความสนใจกบผเรยนท าใหเกดความสนกสนาน ไมรสกเบอหนายการเรยน (3) การใชสอจะท าใหผเรยนมความเขาใจตรงกนและเกดประสบการณรวมกนในวชาทเรยนนน (4) ชวยใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนมากขน ท าใหเกดมนษยสมพนธอนดระหวางผเรยนดวยกนและกบผสอน (5) ชวยสรางเสรมลกษณะทดในการศกษาคนควาหาความรชวยใหผเรยนเกดความคดสรางสรรคจากการใชสอ (6) ชวยแกปญหาเรองของความแตกตางระหวางบคคลโดยจดใหมการใชสอในการศกษารายบคคล

อกประการหนงทส าคญ คอ การออกแบบกระบวนการในการจดการเรยนร ซงผวจยไดออกแบบการจดการเรยนรทเนนใหผเรยนแตละคน ไปศกษาใบความรทผสอนแจกใหลวงหนากอน

118

การจดการเรยนรและใหผเรยนศกษาเพมเตมมาลวงหนาจากแหลงเรยนรตาง ๆ ทมอยในชมชน เชน ปราชญทองถน หองสมดชมชน อนเทอรเนตประจ าต าบล หรอสบคนทางอนเทอรเนตของโรงเรยนนอกเวลาเรยน ทบานหรอรานบรการอนเทอรเนตทวไป จากนนน าขอมลทไดมาแลกเปลยนเรยนรกนในชนเรยน เนนการเรยนรแบบรวมมอกนภายในกลม โดยทครเปนผแนะน าและเพมเตมในสงทขาดหายไป แลวทกคนรวมกนสรปบทเรยนเปนผงความคดรวบยอด (Mind Mapping) เปนการผสมผสานระหวางรปแบบการจดการเรยนรแบบหองเรยนกลบดาน (Flipped Classroom) ซงเปนทนยมและสนใจของนกการศกษาในปจจบน กบการจดการเรยนรแบบปกตทวไป จงท าใหนกเรยนมความรสกวาตวเองเปนเจาของกระบวนการเรยนรไมใชคร ครเปนเพยงแคผแนะน าในการเรยนเทานน นกเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนของตนเอง เหนคณคาของการเรยนร ท าใหนกเรยนเกดความสนใจและมความกระตอรอรนในการเรยนรมากขน สอดคลองกบการศกษาของ Lage, Platt, and Treglia. (2000: 29-43) ซงพบวา หองเรยนกลบดานเปนกลยทธการสอนทกระตนใหนกเรยนเกดการเรยนรดวยตวเอง เทคโนโลยการเรยนสมยใหมมความเปนไปไดทจะท าใหเหตการณทอาจจะเกดขนนอกหองเรยน กอาจจะเกดขนในหองเรยนไดภายใตการแนะน าของคร

สอดคลองกบผลการวจยของ สภาพร สดบนด (2556: 176) ไดศกษาวจยเรองการเปรยบเทยบความรบผดชอบตอการเรยนเจตคตตอการเรยนและผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวคดหองเรยนกลบทาง (Flipped Classroom) และการจดกจกรรมการเรยนรแบบปกต ผลการศกษาพบวา (1) นกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวคดหองเรยนกลบทาง (Flipped Classroom) มความรบผดชอบตอการเรยนเจตคตตอการเรยนและผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (2) นกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบปกตมความรบผดชอบตอการเรยนเจตคตตอการเรยน และผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และ (3) นกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวคดหองเรยนกลบทาง (Flipped Classroom) มความรบผดชอบตอการเรยน เจตคตตอการเรยน และผลสมฤทธทางการเรยนสงกวานกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบปกต อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และ มฮ ามด หะยฮมเสาะ ( 2555: 78) ไดศกษาผลของการใชนวตกรรมคณลกษณศกษาดานการเรยนรทมตอพฤตกรรมและผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ผลการศกษาพบวา นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชนวตกรรมคณลกษณศกษาดานการเรยนรมผลสมฤทธทางการเรยนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา เรอง วฒนธรรม สงกวานกเรยนทสอนแบบปกตหลงการทดลอง อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

119

สมมตฐานท 2 ระดบคณลกษณดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม สงกวากอนการสอนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001 เปนไปตามสมมตฐาน ทงนเปนเพราะวา แผนการจดการเรยนรทผวจยสรางขนไดมการสอดแทรกกจกรรมตาง ๆ ทเนนเกยวกบคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ ซงในแตละแผนการจดการเรยนรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมครบทง 3 ดานโดยเนนใหผเรยนปฏบตตามกจกรรมนนอยางเครงครด จากการสงเกตของผวจย ในระยะแรกผเรยนยงไมสามารถปฏบตตามกจกรรมทก าหนดไดเตมท ขาดความมนใจในตนเอง ขาดความรวมมอและชวยเหลอกนภายในกลม อายทจะแสดงบทบาทตามกจกรรมทก าหนด แตในระยะหลงมการพฒนาทดขน และปฏบตตามกจกรรมไดอยางด โดยทกกลมรวมมอกนท างานมการแสดงความคดเหนอภปรายในกลมยอย ท าใหผเรยนแตละคนเหนคณคาของตวเองและผอน ซงสอดคลองกบ Dixon (2010: 1-13) ทกลาววา การสอนโดยใชหองเรยนกลบดาน จะท าใหเกดการปฏสมพนธขนสง อนจะน าไปสการเรยนรแบบ Active Learning ในขนแรกผเรยนจะใหความรวมมอในกจกรรมการเรยนการสอนไมมากเทาทควร เนองจากผเรยนยงไมเขาใจถงหลกการเรยนแบบหองเรยนกลบดาน แตหลงจากทผเรยนไดเขาใจถงบทบาทของตวเองและไดรบการแนะน าจากคร ผเรยนเรมเกดการปรบตวและการเพยรพยายามท าในสงตาง ๆ ทตนสนใจท าใหผเรยนเกดการเรยนรและสามารถปรบพฤตกรรมของตวเองไดดขน ดวยกจกรรมทผวจยออกแบบไวใหนกเรยนไดฝกอยางตอเนองเปนระยะเวลา 9 ชวโมง ท าใหผเรยนเรมเปลยนพฤตกรรมของตวเอง จากคนทไมมความเสยสละ ความเตตากรณา และความมมนษยสมพนธ คอย ๆ พฒนาดขนตามล าดบจงสงผลท าใหคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมของผเรยนสงขนโดยเฉพาะในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ

จากผลการวจยแสดงใหเหนวา กจกรรมทเนนคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมทสอดแทรกไวในแผนการจดการเรยนร และใชวธการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม มผลท าใหผเรยนเกดการพฒนาทกษะดานตาง ๆ เชนความสามารถในการสรางความสมพนธระหวางบคคล การชวยเหลอซงกนและกน ความกลาแสดงออก เปนตน ซงสอดคลองกบผลการวจย ของ Jamaludin, and Osman. (2014: 124 -131) ไดศกษาวจย เรอง การใชหองเรยนกลบดานเพอพฒนาการมสวนรวมและสงเสรมการเรยนรแบบ Active Learning ผลการศกษาวจยยนยนวา การสอนโดยใชรปแบบหองเรยนกลบดานนน สงผลใหพฤตกรรม อารมณ องคความร และการ

120

ปฏสมพนธของนกเรยนนน เกดการเรยนรเพมมากขน พฤตกรรมและอารมณปรบในทางทดขน นกเรยนมความกระตอรอรน ตนตวในการเรยนร และตอบสนองกบสอตาง ๆ ทใชในการจดการเรยนรแบบหองเรยนกลบดาน เมอใดทผเรยนเกดความสนใจในหองเรยน เกดความสนกในการเรยนรสงใหม ๆ เกดการรวมกจกรรม ประทบใจและสนก อนจะน ามาซงปฏสมพนธทางพฤตกรรมของนกเรยน เมอครน าเขาสกจกรรมในหองเรยน ผเรยนเองจะเกดความตงใจในการฟง ใหความสนใจและมพยายามในการเขารวมกจกรรมตาง ๆ ในหองเรยน

สอดคลองกบผลการศกษาของ Herold, Lynch, Ramnath, and Ramanathan. (2012 : 1-6) ทไดศกษาการสอนวศวกรรมซอฟตแวรโดยใชหองเรยนกลบดานโดยหลกสตรนไมมการบรรยายในชนเรยน แตใหนกเรยนศกษาบนทกมาลวงหนา การสงเสรมการเรยนแบบหองเรยนกลบทางโดยใชเทคนคการอภปราย การทดสอบประจ าสปดาหเพอเปนการทดสอบวานกเรยนไดชมการบรรยายกอนทจะอภปรายในชนเรยน ผลการวจยพบวา เปาหมายของหองเรยนกลบทางคอ การเพมปรมาณและคณภาพของการอภปรายในชนเรยน ซงขอมลไดจากการสมภาษณนกเรยนและสามารถประเมนความรสกของนกเรยนทมตอการอภปรายในชนเรยนได สอดคลองกบผลการวจยของ นชาภา บรกาญจน (2557: 253-267) ไดศกษาผลการจดการเรยนรวชาสขศกษาโดยใชแนวคดแบบหองเรยนกลบดานทมผลตอความรบผดชอบและผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนมธยมศกษาตอนตน ผลการศกษาพบวา 1) คาเฉลยของคะแนนความรบผดชอบและผลสมฤทธทางการเรยนวชาสขศกษาของนกเรยนกลมทดลองหลงการทดลองสงกวากอนการทดลอง อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 2) คาเฉลยของคะแนนความรบผดชอบและผลสมฤทธทางการเรยนวชาสขศกษาของนกเรยนกลมทดลองสงกวานกเรยนกลมควบคม อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

สอดคลองกบ ชลดา ชวนานนท (2552 : 50 -51) ไดศกษาผลของกจกรรมกลมทมตอทกษะทางสงคมของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา ผลการศกษาพบวา หลงการทดลองนกเรยนทรวมกจกรรมกลมมคะแนนทกษะทางสงคมสงกวากอนการทดลอง อยางมนยส าคญทางสถตท .05 และหลงการทดลองนกเรยนทเขารวมกจกรรมกลมมคะแนนทกษะทางสงคมสงกวานกเรยนทไมไดเขารวมกจกรรมกลม อยางมนยส าคญทางสถตท .05 และสอดคลองกบผลการวจยของ สตวรรณ โดดดารา (2545: 94) ไดศกษาผลการใชภาพยกระดบประกอบการเลานทานเพอสงเสรมจรยธรรมดานความเสยสละของนกเรยนชนประถมศกษาปท 2 ผลการศกษาพบวา คะแนนจรยธรรมดานความเสยสละภายหลงการทดลองระหวางนกเรยนทฟงการเลานทานแบบใชภาพยกระดบกบนกเรยนทฟงการเลานทานแบบปกต ปรากฏวา ผลคะแนนจรยธรรมดานความเสยสละแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และเจรญลกษณ สขไข (2540 :75) ไดศกษาผลของการสอนโดยวธกลมสมพนธทมตอพฤตกรรมดานความเมตตากรณา

121

และความยตธรรมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ผลการศกษาพบวา นกเรยนทไดรบการสอนโดยวธกลมสมพนธมพฤตกรรมดานความเมตตากรณาและความยตธรรมสงกวานกเรยนทไดรบการสอนโดยวธปกต นกเรยนมพฤตกรรมดานความเมตตากรณาและความยตธรรมสงขนหลงจากไดรบการสอนโดยวธกลมสมพนธ และนกเรยนมพฤตกรรมดานความเมตตากรณาและความยตธรรมสงขนหลงจากไดรบการสอนโดยวธปกต

สอดคลองกบผลการวจยของ วนวสาข สกลณ (2550: 81) ไดศกษาการทดลองสอนโดยใชบทบาทสมมตเพอพฒนาคณธรรมจรยธรรมดานความเมตตากรณาส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ผลการศกษาพบวาผลสมฤทธทางการเรยนคณธรรมจรยธรรมดานความเมตตากรณาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ดวยวธการสอนโดยใชบทบาทสมมตหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ผลสมฤทธทางการเรยนคณธรรมจรยธรรมดานความเมตตากรณาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ดวยวธการสอนโดยใชบทบาทสมมตสงกวาวธสอนตามปกตอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และ ภณตา เจรญสข (2549: 60 ) ไดศกษาวจยการใชกจกรรมกลมเพอพฒนามนษยสมพนธของนกเรยนระดบชนประถมศกษาเผามงในดานการเขาใจและยอมรบตวเอง ดานการเขาใจและยอมรบผอน ดานการตดตอสอสารระหวางบคคล ดานการแสดงความซาบซงและขอบคณ และดานเคารพในสทธและความเปนตวของตวเองของบคคล ผลการศกษาพบวา หลงการเขารวมกจกรรมกลมนกเรยนมคะแนนมนษยสมพนธรวมทง 5 ดานสงกวากอนการเขารวมกจกรรมกลมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 สมมตฐานท 3 ความคงทนของผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการเรยนโดยใชการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม คะแนนเฉลยหลงเรยนทดสอบครงท 1 และคะแนนเฉลยหลงเรยนทดสอบครงท 2 หางกน 6 สปดาห ไมแตกตางกน เปนไปตามสมมตฐาน ทงนเปนเพราะวา แผนการจดการเรยนรแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ทผวจยออกแบบกจกรรมการเรยนรใหผเรยนแตละคนไปศกษาเอกสารใบความรทผสอนแจกใหลวงหนา และไปศกษาเนอหาเพมเตมจากแหลงเรยนรตาง ๆ เชนหองสมด อนเทอรเนต หนงสอต าราประวตศาสตรอสลาม ปราชญชมชน เปนตนโดยใชรปแบบการจดการเรยนการสอนแบบหองเรยนกลบดาน แลวใหผเรยนน ามาอภปรายในกลมยอยและสรปผงความคดรวบยอด (Mind Mapping) ลงในกระดาษเขยนแบบ จากนนใหตวแทนกลมสลบกนออกมาน าเสนอ การจดการเรยนรในลกษณะนท าใหผเรยนทกคนมสวนรวม และทส าคญทสดคอการทผสอนใหผเรยนน าผงความคดรวบยอดมาสรปบทเรยนใน

122

แตละชวโมงของการจดการเรยนร ท าใหผเรยนไดเชอมโยงความสมพนธของความรนน ๆ เขาดวยกน ท าใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมความหมาย ซงกจกรรมทผวจยไดออกแบบในกระบวนการจดการเรยนร เนนใหผเรยนรายบคคลไปศกษาคนควาดวยตนเองอยางอสระจากแหลงเรยนรตาง ๆ ทครเตรยมไว หรออาจจะเปนแหลงเรยนรในชมชนของนกเรยนเอง แลวมาสรปเปนองคความรของตนเองเขยนลงในสมด จากนนน าองคความรทไดมาเชอมโยงกบกจกรรมการเรยนการสอนในชนเรยน ขนแรกผเรยนทกคนเขารวมกลมกน กลมละ 6 คน โดยคละนกเรยนเกง ปานกลาง และออน แลวมาอภปรายกนในกลม สรปองคความรของแตละคนทศกษามาเปนองคความรรวมของกลม น ามาสรปเปนผงความคดรวบยอด (Mind Mapping) ลงในกระดาษเขยนแบบ แลวตวแทนกลมออกมาน าเสนอหนาชนเรยน ดวยกจกรรมเหลานจงสงผลท าใหผเรยนมความคงทนในการเรยนร เปนไปตามทฤษฎการเรยนรอยางมความหมายของออซเบล ทเนนความส าคญของการเรยนรอยางมความเขาใจและมความหมาย โดยเขาอธบายวา การเรยนรเกดขนเมอผเรยนไดเชอมโยง (Subsumme) สงทจะตองเรยนรใหมหรอขอมลใหม ซงอาจจะเปนความคดรวบยอด (Concept) หรอความรทไดรบใหมในโครงสรางสตปญญากบความรเดมทอยในสมองของผเรยนอยแลว และสอดคลองกบทฤษฎประมวลสารสนเทศ (Information Processing Theory) ของกลมพทธนยม (Cognitivism)) ทกลาววา ผเรยนเปนผแสวงหาและประมวลสารสนเทศดวยตนเองโดยการเลอก ใหความสนใจ เปลยนรป และท าซ าขอมลสารสนเทศ เชอมโยงความรใหมกบความรเดม และการจดระเบยบความรเพอทจะท าใหมความหมาย สอดคลองกบผลการวจยของ Jamaludin, and Osman. (2014: 124 -131) ไดศกษาวจย เรอง การใชหองเรยนกลบดานเพอพฒนาการมสวนรวมและสงเสรมการเรยนรแบบ Active Learning ผลการศกษาพบวา การสอนแบบหองเรยนกลบดานนน เมอผสอนไดตงค าถาม นกเรยนจะมการปฏสมพนธกบผสอนท าใหนกเรยนเกดองคความร เพอเชอมโยงกบประสบการณเดมของผเรยนเอง เชอมโยงแนวความคดกบสงทตนไดเคยกระท าและไดเคยประสบ และผเรยนจะพยายามคดเพอเสนอแนวคดทแตกตางจากผอน และจะสรปออกมาในรปแบบทตนเองเขาใจ อกประการหนงทท าใหผเรยนมความคงทนในการเรยนร คอ การออกแบบกจกรรมการเรยนการสอนทเออตอการเรยนรของผเรยน โดยเฉพาะอยางยงกจกรรมทครออกแบบใหนกเรยนแตละคนสบคนขอมลจากแหลงเรยนรตาง ๆ เพอคนพบองคความรดวยตวเอง เปนกจกรรมททาทายความสามารถของผเรยน และเปนการเรยนรแบบ Active Learning ท าใหผเรยนเกดความสนใจและไมรสกนาเบอหนายในการเรยนร สอดคลองกบงานวจย ของ Jamaludin, and Osman. (2014: 124-131) เชนกน ทระบวา สภาพแวดลอมในการเรยนรแบบหองเรยนกลบดานน จะชวยใหผสอนได

123

บรรลผลส าเรจในการจดการเรยนการสอน ท าใหการจดการเรยนรนนมปฏสมพนธกนระหวางผสอนกนผเรยน เกดการเรยนรแบบ Active Learning และเนนผเรยนเปนส าคญ ดงนนการเลอกวธการจดการเรยนรทเหมาะสม จะท าใหผเรยนและผสอนสามารถเกดแนวคดทกวางไกลยงขน สอดคลองกบ วารณ จนดาศร (2550: 94) ไดศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนความสามารถในการคดวเคราะหและความคงทนในการเรยนรวชาชววทยาชนมธยมศกษาปท 5 ระหวางรปแบบการสอนแบบรวมมอกนเรยนรกบรปแบบการสอนแบบสบเสาะหาความรผลการศกษาพบวา นกเรยนทไดรบการสอนแบบรวมมอกนเรยนรมความคงทนในการเรยนรกวานกเรยนทไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความร อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และสอดคลองกบผลการวจยของ ประนอม แยมฉาย (2551: 61) ไดศกษาเปรยบเทยบความสามารถในการเขยนสะกดค าภาษาไทยและความคงทนในการเรยนรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ทไดรบการสอนโดยใชแผนผงกราฟกกบการสอนตามปกต ผลการศกษาพบวา นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชแผนผงกราฟกมคะแนนเฉลยหลงเรยน 28.96 และคะแนนเฉลยหลงเรยน 2 สปดาห 28.91 ไมแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 แสดงวานกเรยนทไดรบการสอนโดยใชแผนผงกราฟกมความคงทนในการเรยนร และสธาทพย คณโฑพรมราช (2553: 75) ไดศกษาวจย เรอง ผลการสอนแบบสบเสาะหาความรโดยใชผงกราฟกประกอบทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและความคงทนในการเรยนรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ผลการศกษาพบวา ความคงทนในการเรยนรของนกเรยนทไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความรโดยใชผงกราฟกประกอบนกเรยนมความคงทนในการเรยนรโดยมคาเฉลยของคะแนนความคงทนในการเรยนรไมแตกตางกน ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะในการน าผลวจยไปใช 1.1 ครและผทเกยวของทางการศกษาควรไดรบสงเสรมและสนบสนนใหมการใช

นวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธในสาระการเรยนรศาสนประวต และสาระการเรยนรอน ๆไปพรอม ๆ กน

1.2 การจดการเรยนการสอนโดยใชแผนการจดการเรยนรแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละความเมตตากรณาและความมมนษยสมพนธควรจดการเรยนการสอนอยางตอเนองสม าเสมอ

124

1.3 ควรมการตดตามผลในระยะยาวอยางนอย 6 เดอนกบผเรยนทไดรบการสอนดวยแผนการจดการเรยนรแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธวาคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมลดลงหรอเพมขนเพยงใด

2. ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป 2.1 ควรศกษาการใชนวตกรรมคณลกษณศกษาในดานตาง ๆ และในระดบชวงชน

อน ๆเพอการพฒนาคณลกษณศกษาใหผเรยนครอบคลมในทก ๆ ดาน 2.2 ควรศกษาความคงทนของคณลกษณศกษากบผเรยนทไดรบการสอนแบบ

บรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธและผเรยนทไดรบการสอนดวยคณลกษณศกษาในดานอน ๆ

125

บรรณานกรม

กนกวรรณ ววฒนธนศษฏ. 2545. การศกษาองคประกอบคณธรรมจรยธรรมและคานยมของ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 สงกดกรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธการศกษา มหาบณฑต, สาขาวชาการวดผลการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

กนษฐา ดอกทเรยน. 2550. การเปรยบเทยบผลการใหค าปรกษาแบบกลมระหวางทฤษฎการใหค าปรกษาแบบเผชญความจรงกบทฤษฎการใหค าปรกษาแบบเกสตลทตอการมมนษยสมพนธของนกเรยนชนมธยมศกษาปท1. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาจตวทยาการใหค าปรกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม. (อดส าเนา).

เกรยงศกด เจรญวงศศกด. 2545. คณลกษณะและภาพอนาคตคนไทยทพงประสงค. กรงเทพฯ: ส านกงานการศกษาแหงชาต.

กรมวชาการ. กระทรวงศกษาธการ. 2541. ทศทางการจดหลกสตรการศกษาขนพนฐาน ขอมลพนฐาน. กรงเทพฯ: กรมวชาการ. (อดส าเนา).

_________. 2542. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา. _________. 2544. การสงเคราะหงานวจยเกยวกบการจดการเรยนรทเนน ผเรยนเปนส าคญ. กรงเทพฯ: โรงพมพกรมศาสนา. _________. 2544. สงเคราะหงานวจยเกยวกบการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ. กรงเทพฯ:

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. _________. 2544. หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. พมพครงท 2 .กรงเทพฯ:

โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ. ________. 2545. หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ: โรงพมพ องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ. ________. 2550. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: โรงพมพ

ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. กระทรวงศกษาธการ. 2544.ข. สอมลตมเดยเพอการศกษา. กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว. ________. 2546. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.

2545 พรอมกฎกระทรวงทเกยวของและพระราชบญญตการศกษาภาคบงคบ พ.ศ. 2545. กรงเทพฯ: โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.).

กว วงศพฒ. 2539. ภาวะผน า. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: บ. เค. อนเตอรปรนส.

126

กณณกา นลวงษ. 2530. การศกษาเปรยบเทยบความเขาใจในการอานภาษาองกฤษและมนษย สมพนธของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนโดยใชกจกรรมแบบลาค าตอบและ กจกรรมตามคมอคร. ปรญญานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการศกษา

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. (อดส าเนา). กดานนท มลทอง. 2540. เทคโนโลยการศกษาและวตกรรม. พมพครงท1. กรงเทพฯ: ชวนการพมพ. ________. 2543. เทคโนโลยการศกษาและนวตกรรม. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ________. 2544. สอการสอนและฝกอบรมจากสอพนฐานถงสอดจทล. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. ________. 2548. เทคโนโลยและการสอสารเพอการศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพอรณการพมพ. กองวจยทางการศกษา. 2540. การศกษาศกยภาพของเดกไทย ระยะท 1 (พ.ศ. 2540). กรงเทพฯ: กอง

วจยทางการศกษา กรมวชาการ. ก าไลรตน เยนสจตร. 2540. การพฒนาทกษะชวต. วารสารสขศกษา 6(74): 69-79. กตมา สรสนธ. 2541. ความรทางการสอสาร. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมมศาสตร. กฤษณา ศกดศร. 2534. มนษยสมพนธ. กรงเทพฯ: รวมสาสน. จลจกร โนพนธ. 2529. การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนความคดสรางสรรค และ

มนษย สมพนธของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนวทยาศาสตรดวยวธกระบวนการกลมสมพนธทใชเกมกบวธกระบวนการกลมสมพนธทใชการอภปราย. ปรญญานพนธ การศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. (อดส าเนา).

จรยา เหนยนเฉลย. 2542. เทคโนโลยการศกษา. กรงเทพฯ: ศนยสอเสรมกรงเทพฯ. จรญ ทองถาวร. 2527. มนษยสมพนธ. กรงเทพฯ: ธนการพมพ. จรญ วงศสายณห. 2527. นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา (ประมวลความรเรองนวตกรรม

ทางการศกษา). กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา. จรรยา ภอดม.2544. การพฒนารปแบบการเรยนการสอนคณตศาสตรทเนนผเรยนเปนผสราง

ความร. ปรญญานพนธการศกษาดษฎบณฑต, สาขาวชาคณตศาสตรศกษา มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. (อดส าเนา)

เจรญ ไวรวจนกล. 2531. ความเปนคร. กรงเทพฯ: ศนยสงเสรมวชาการ.

127

เจรญลกษณ สขไข. 2540. ผลของการสอนโดยวธกลมสมพนธทมตอพฤตกรรมดานความเมตตากรณาและความยตธรรมของนกเรยนมธยมศกษาปท1. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาศกษาศาสตรเพอพฒนาชมชน มหาวทยาลยสงขลานครนทร. (อดส าเนา).

ฉนททพย ลลตธรรม. 2556. การสงเคราะหกรอบแนวคดการเรยนรในหองเรยนกลบทางรวมกบเทคโนโลยการเรยนรแบบภควนตภาพโดยใชรปแบบการเรยนรแบบรวมมอผานเครอขายอนเทอรเนต.วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต, สาขาวชาคอมพวเตอรศกษา คณะครศาสตรอตสาหกรรม, มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ. (อดส าเนา).

ชลดา ชวนานนท. 2552. ผลของกจกกรมกลมทมตอทกษะทางสงคมของนกเรยนชนประถมศกษาปท1โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยภฏนครราชสมา. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาจตวทยาการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา. (อดส าเนา).

ไชยยศ เรองสวรรณ. 2526. เทคโนโลยการศกษาหลกการและแนวปฏบต. กรงเทพฯ: ส านกพมพวฒนาพานช.

ซฟอน อสมาน. ม.ป.ป. ความมเมตตากรณาในทศนะอสลาม(ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.islamhouse.com/p/188617 (สบคนเมอ 12 ธนวาคม 2557).

________. ม.ป.ป. ความมมนษยสมพนธในทศนะอสลาม(ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.islamhouse.com/p/188617 (สบคนเมอ 12 ธนวาคม 2557).

ญาดา หลาวเพชร. 2544. บทบาทของบดามารดา กบความฉลาดทางอารมณของนกเรยนวยรนใน กรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. (อดส าเนา).

ตสนม เจะหวง. ม.ป.ป. การเสยสละในทศนะอสลาม (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.l3nr.org/posts/137350 (สบคนเมอ 12 ธนวาคม 2557).

ดวงเดอน พนธมนาวน และเพญแข ประจนปจจนก. 2538. ทฤษฎตนไมจรยธรรมส าหรบคนไทย. การวจยและการประยกต. กรงเทพฯ: สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร, มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

ดารณ ปานทอง. 2551. การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน ความคงทนในการเรยนร และเจตคตตอวชาคณตศาสตร เรองทศนยมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท1 โดยใชวธสอนแบบรวมมอแบบกลมชวยรายบคคล (TAI) กบวธสอนปกต. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร. (อดส าเนา).

128

ทศนา แขมณ. 2543. การพฒนาคณธรรมจรยธรรมและคานยมจากทฤษฎสการปฏบต. กรงเทพฯ : เสรมสนพรเพรสเตม.

ทศนวรรณ รามณรงค. ม.ป.ป. หองเรยนกลบดาน (ออนไลน). เขาถงไดจาก : https://www.gotoknow.org/posts/548870 (สบคนเมอ 11 พฤษภาคม 2558).

ทองอย แกวไทรฮะ. ม.ป.ป. การจดการเรยนรแบบบรณาการ (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http:// www.nfe.go.th/042103/volunteer/edu1.html (สบคนเมอ 12 กรกฎาคม 2555).

ธนาคารออมสน. 2540. เลาขานการออมสน. กรงเทพฯ: แพลนพรนตง. ธนมตร สาระพดวเศษ. 2555. ทฤษฎการเรยนรอยางมความหมายของออซเบล. (ระบบ

ออนไลน). แหลงทมา https://www.l3nr.org/posts/427209. (สบคนเมอ 4 มนาคม 2558). ธนนทร จ านงคผล. 2548. ผลของการใชกรณตวอยางทมตอการใชเหตผลเชงจรยธรรมดานความ

เมตตากรณาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 โรงเรยนวดภาษ เขตวฒนา กรงเทพ มหานคร. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาจตวทยาการศกษา มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. (อดส าเนา).

ธดา เลศพรประสพโชค. 2547. คณลกษณะทพงประสงคของนกเรยนโรงเรยนวดดอนเมอง (ทหาร อากาศอทศ) สงกดกรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการวดผลการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. (อดส าเนา).

ธรศรา บญรง. 2549. คมอพฒนาความเมตตากรณาของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาจตวทยาการแนะแนว มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. (อดส าเนา).

นวลลออ สภาผล. 2534. ผลของการฝกทกษะในการรบวฒนธรรมทมตอคณลกษณะของนกเรยนนายรอยต ารวจ. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาจตวทยาการศกษามหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. (อดส าเนา).

นรศรา รชารดสน. 2546. ปจจยทสงผลตอการใหเหตผลเชงจรยธรรมดานความเสยสละ ของนกเรยนชนประถมศกษาตอนปลาย โรงเรยนวดธาตทอง เขตวฒนา กรงเทพมหานคร. สารนพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาจตวทยาการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. (อดส าเนา).

นชาภา บรกาญจน. 2557. ผลการจดการเรยนรวชาสขศกษาโดยใชแนวคดแบบหองเรยนกลบดานทมผลตอความรบผดชอบและผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนมธยมศกษาตอนตน.วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาสขศกษาและพลศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย. (อดส าเนา)

129

นนทสาร สสลบ. 2544. เมตตาธรรมค าจลโลก. วารสารเพอปลกฝงศลธรรมแกสถาบนครอบครวและสถาบนศกษา. 34(229) : 16-24

บรรทม มณโชต. 2530. รปแบบของขอค าถามวดลกษณะนสยดานความเสยสละชนดขอความและชนดสถานการณทมตอคณภาพของแบบทดสอบ. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการวดผลการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. (อดส าเนา).

บษบา หลอเงน. 2537. พฤตกรรมจรยธรรมและแนวโนมพฤตกรรมจรยธรรมทางสงคมของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลายในจงหวดขอนแกน. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยขอนแกน. (อดส าเนา).

บญชม ศรสะอาด. 2543. การวจยเบองตน. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. บรชย ศรมหาสารคาม. 2545. สรปการบรรยาย เรองการฝกอบรมตามหลกสตรใหม. โครงการ

สมมนาวทยาเขต 1-5 12 มนาคม 2545. นครปฐม: สถาบนพฒนาผบรหารการศกษานครปฐม. บญเกอ ควรหาเวช. 2530. นวตกรรมทางการศกษา. กรงเทพฯ: เจรญวทย. ประนอม แยมฉาย. 2551. การศกษาและเปรยบเทยบความสามารถในการเขยนสะกดค าภาษาไทย

และความคงทนในการเรยนรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ทไดรบการสอนโดยใชแผนผงกราฟกกบการสอนตามปกต. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค. (อดส าเนา).

ประยงค สวรรณบบผา. 2547. ความรกสากล. วารสารเพอปลกฝงศลธรรมแกสถาบนครอบครวและสถาบนการศกษา. 37 (284): 56

ประหยด จระวรพงศ. 2530. หลกการและทฤษฏเทคโนโลยทางการศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพอมร การพมพ.

ประภาศร สหอ าไพ. 2540. พนฐานการศกษาทางศาสนาและจรยธรรม. กรงเทพฯ: ส านกพมพ จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พรนภา สมาเอน.2545. การศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษาและความสามารถในการตดตออยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 โดยการสอนแบบบรณาการตามแนวพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 กบตามแนวคมอคร. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการประถมศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. (อดส าเนา)

พรพรรณ สทธรานนท. 2538. คณลกษณะและวธการเขาสต าแหนงของผบรหารโรงเรยนเทศบาลเมองในเขตการศกษา 12. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาบรหารการศกษา มหาวทยาลยบรพา. (อดส าเนา)

130

พรพไล เลศวชา. 2544. สอมลตมเดยเทคโนโลยกบโรงเรยนในศตวรรษท 21. พมพครงท 2 กรงเทพฯ: โรงพมพไทยวฒนาพานช.

พระเทพวมลโมล. 2528. จตวทยาความมนคง. กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต). 2546 พจนานกรมฉบบประมวลศพท. พมพครงท 10. กรงเทพฯ:

บรษท เอส. อาร.พรนตง แมส โปรดกส จ ากด. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545. ราชกจจา

นเบกษา. เลม 119 ตอนท 123ก. ฉบบกฤษฎกา. พระราชวสทธโมล. 2526. หลกธรรมการอย รวมกน. กรงเทพฯ: กรมศาสนา. พระราชสทธญาณมงคล. 2544. ธมโมวาท 599 คตธรรมน าชวตสความสข. กรงเทพฯ: ส านกพมพ

พระพทธศาสนาประกาศ. พชรย ศกด. 2547. การพฒนาความเสยสละของนกเรยนทมแรงจงใจตางกนในการเขารวมกจกรรม

ยวกาชาดของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต. สาขาวชาการวดผลการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. (อดส าเนา).

พษณ เดชโช. 2540. การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1ทเรยนวชาสงคมศกษา โดยการบรณาการทใชเทคนคพฒนาแบบยงยน. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการมธยมศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. (อดส าเนา).

พมพใจ บญยง . 2540. ประสทธผลของโปรแกรมการเสรมสรางทกษะชวตเพอปองกนการเสพสารระเหยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 จงหวดนราธวาส. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาเอกพยาบาลสาธารณสข มหาวทยาลยมหดล. (อดส าเนา).

ฟน ดอกบว. 2542. พระพทธศาสนากบคนไทย. กรงเทพฯ: โสภณการพมพ. ภณตา เจรญสข. 2549. การใชกจกรรมกลมเพอพฒนามนษยสมพนธของนกเรยนประถมศกษาเผา

มง. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาจตวทยาการศกษาและการแนะแนวมหาวทยาลยเชยงใหม. (อดส าเนา).

ภกหยน เจนเจรญวงศ. 2530. การเปรยบเทยบการพฒนาจรยธรรมดานความเมตตากรณาของนกเรยน จากการอานหนงสอภาพทมการน าเสนอพฤตกรรมของตวละครเอกในทางบวกและทางลบ. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาจตวทยาการแนะแนว มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. (อดส าเนา).

131

ภพงศ ภอาภรณ . 2541. การบรณาการกจกรรมการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบโรงเรยน และการศกษาตามอธยาศยในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการศกษานอกระบบ มหาวทยาลยเชยงใหม. (อดส าเนา).

มานต มานตเจรญ. 2535. พจนานกรมไทย. กรงเทพฯ: นยมวทยา. มฮ ามด หะยอมเสาะ. 2555. ผลของการใชนวตกรรมคณลกษณศกษาดานการเรยนรทมตอ

พฤตกรรมและผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการออกแบบระบบการเรยนการสอน มหาวทยาลยสงขลานครนทร. (อดส าเนา).

ยทธ ไกยวรรณ. 2545. พนฐานการวจย. พมพครงท 4. กรงเทพ ฯ: สวรยาสาสน. รงสรรค นกสกล. 2543. การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เจตคตตอการเรยนและลกษณะ

นสยของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนในวชา ง 013. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต,สาขาวชาการมธยมศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. (อดส าเนา).

ราชบณฑตยสถาน. 2546. พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. กรงเทพ ฯ: นานมบคสพบลเคชน. ลวน สายยศและองคนา สายยศ. 2538. เทคนคการวจยทางการศกษา. กรงเทพฯ : สวรยาสานส. ลาวลย มหาทมะรตน. 2549. ผลการใชกจกรรมกลมในการพฒนามนษยสมพนธของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 4. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาจตวทยาการศกษามหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. (อดส าเนา).

ลลาสลกษณ ชววลล. 2542. การพฒนาสตปญญาทางอารมณเพอความส าเรจในการท างาน. วารสารพฤตกรรมศาสตร. 40 (1): 20-22.

วรวรรณ เพชรอไร. 2556. ผลสมฤทธจากการเรยนแบบหองเรยนกลบดานในวชาสมบตทางกายภาพของยางและพอลเมอรของนกศกษาปรญญาตรสาขาวชาเทคโนโลยยางและพอลเมอร. รายงานการวจยในชนเรยน, คณะวศวกรรมและอตสาหกรรมเกษตร, มหาวทยาลยแมโจ.

วารนทร มวงสวรรณ. 2547. ความสมพนธระหวางการอบรมเลยงดลกแบบใหความรกและแบบควบคมความเออเฟอและวนยทางสงคม. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการวดผลการศกษา มหาวทยาลยศรครนทรวโรฒ ประสานมตร. (อดส าเนา).

132

วารณ จนดาศร. 2550. การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถในการวเคราะห และความคงทนในการเรยนร วชาชววทยาชนมธยมศกษาปท5 ระหวางรปแบบการสอนแบบรวมมอกนเรยนรกบรปแบบการสอนแบบสบเสาะหาความร. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยราชภฏสรนทร. (อดส าเนา).

วรยะ บญยะนวาสน. 2541. การศกษาทางสงคม ชนประถมศกษาปท 4 ของนกเรยนทไดรบการฝกทกษะทางสงคม. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

วจารณ พานช. 2556. ครเพอศษยสรางหองเรยนกลบดาน. กรงเทพฯ: เอสอารพรนตงแมสโปรดกส จ ากด.

วนวสาข สกลณ. 2550. การทดลองสอนโดยใชบทบาทสมมต เพอพฒนาคณธรรมจรยธรรม ดานความเมตตา กรณา ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร. (อดส าเนา).

วฒนาพร ระงบทกข. 2542. การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง. กรงเทพฯ: เลฟแอนลพเพรส.

วฒนา ผลทว. 2544 ก. การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง การถายภาพเพอการสอ ความหมาย. ตาก: สถาบนเทคโนโลยราชมงคล วทยาเขตตาก.

วฒนา ผลทว. 2544 ข. เอกสารประกอบการสอนเทคโนโลยการศกษา (Technology in Technical Educational). ตาก: สถาบนเทคโนโลยราชมงคล วทยาเขตตาก.

ศรบงอร เศรษฐบปผา. 2548. ผลการพฒนาทกษะทางสงคมของเดกออทสตกโดยใชการเสรมแรงเทคนคหลกพรแมคและเทคนคการเสรมแรงทางสงคม. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาจตวทยาการศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม. (อดส าเนา).

สงบ สพโส. 2544. การเปรยบเทยบพฤตกรรมทางสงคมดานความเออเฟอและความมระเบยบวนยของเดกปฐมวย ทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษาเปนรายกลมเปนรายบคคล และจดกจกรรมการสอนปกต. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาจตวทยาการศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม. (อดส าเนา).

สมจนทร พรบญ. 2548. พฤตกรรมของนกเรยนตามคณลกษณะอนพงประสงคในสถานศกษา สงกดส านกเขตพนทการศกษาชยภม เขต 2. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏเลย. (อดส าเนา).

สมพงษ จตระดบ และสองคะ วาทน. 2547. คณลกษณะและวธการเรยนรของเยาวชนรนใหม. กรงเทพฯ: ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา.

133

สมเชาว เนตรประเสรฐ. 2545. สอการสอน. (ระบบออนไลน). แหลงทมา http://www.edu.chula.ac.th/vijai-som.htm. (สบคนเมอ 4 กรกฎาคม 2556).

สมเดจพระญาณสงวร (สวฒตโน). 2552. หลกพระพทธศาสนา. กรงเทพฯ: มหามงกฎราชวทยาลย. สายฝน ลรตนาวล. 2540. การออกแบบหนวยการเรยนการสอนแบบบรณาการเพอการสอนเปน

คณะและการเรยนรปญหาสงแวดลอม ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษา. วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยเชยงใหม. (อด ส าเนา).

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2554. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 พ.ศ. 2555–2559 (ออนไลน). เขาถงไดจาก: http://www.nesdb.go.th/Default.aspx?tabid=395 (สบคนเมอ 1 มกราคม 2558)

สขมาล เกษมสข. 2535. การสอนทกษะทางสงคมในชนประถมศกษา. กรงเทพฯ: ภาควชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

สธาทพย คณโฑพมราช. 2553. ผลการสอนสบเสาะหาความรโดยใชกราฟกประกอบทมผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและความคงทนในการเรยนรของนกเรยนชนประถมศกษาปท1. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการจดการหลกสตรและการเรยนร มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค. (อดส าเนา).

สพรรณ สวรรณจรส. 2543. ผลของการฝกใชเทคนคแผนผงทางปญญาทมตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต,

สาขาวชาจตวทยาการศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย. (อดส าเนา). สภาพร สดบนด. 2556. การเปรยบเทยบ ความรบผดชอบตอการเรยน เจตคตตอการเรยนและ

ผลสมฤทธทางการเรยน วชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวคดหองเรยนกลบทาง (Flipped Classroom) และการจดกจกรรมการเรยนรแบบปกต. ปรญญานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาวจยและประเมนผลการศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม. (อดส าเนา).

สวทย มลค า. 2543. เรยนรสครมออาชพ. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: ท. พ. พรนส. สวทย มลค า และอทย มลค า. 2544. เรยนรสครมออาชพ. พมพครงท 5. กรงเทพฯ: ท. พ. พรนส. สวมล วองวานช. (2549). โครงการเรงสรางคณลกษณะทดของเดกและเยาวชนไทย. กรงเทพฯ:

จฬาลงกรณมหาวทยาลย สวมล วองวานช. 2550. รายงานการวจยโครงการเรงสรางคณลกษณะทดของเดกและเยาวชนไทย

ฉบบสมบรณ. กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟก จ ากด.

134

สรศกด สภารตน. 2540. ความสมพนธระหวางทกษะทางสงคมกบผลสมฤทธทางการเรยนของ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทเรยนในโรงเรยนเอกชนในเขตอ าเภอเมองจงหวด

เชยงใหม. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาประถมศกษา มหาวทยาลยเชยงใหม. (อดส าเนา).

สตวรรณ โดดดารา. 2545. ผลการใชภาพยกระดบประกอบการเลานทานเพอสงเสรมจรยธรรมดานความเสยสละของนกเรยนประถมศกษาปท 2. ปรญญานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยรามค าแหง. (อดส าเนา).

เสนอ อนทรสขศร. 2524. มนษยสมพนธกบบคคลทกระดบ. วารสารกรมบญชกลาง. 22 (6): 19-3 โสมาวด โอภาโส. 2542. การศกษาผลการใชชดการสอนวชาภาษาองกฤษเสรมทกษะชน

มธยมศกษาปท2. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาเทคโนโลยการศกษามหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มหาสารคราม. (อดส าเนา).

อรทย มลค า และคณะ. 2543. Child – center; Storyline Method: การบรณาการหลกสตรและการเรยนการสอนโดยเนนผเรยนเปนศนยกลาง. พมพครงท 6. กรงเทพฯ: ภาพพมพ.

Allen, B. R. 1986. A Short-Term International Skills Training Program with College Undergraduate, Dissertation Abstracts International. 46 (10). (April, 1986): 2963A-

2964A. Arbuckle, A. 1977. A Study of Facilitating Continued Implementation of Educational Change.

Dissertation Abstracts International. 38: 1757A. Bill, J. 1974. Response Bias in Recognition Pictures and Words Founds by Children. Journal of

Experimental Psychology. 103: 1214-1215. Cronbach, L. J. 1974. Essentials of Psychological Testing 3rd ed. New York: Harper & Row. Dixon, M. D. 2010. Creating Effective Student Engagement in Online Courses: What Do

Students Find Engaging? Journal of the Scholarship of Teaching and Learning 10 (2), 1 – 13.

Glassc, H. L. 1966. Developing Interpersonal Relations in a Collage Girls Dormitory. Dissertation Abstracts International. 27 (1): 113A-114A.

Goleman, D. 1998. Working with Emotional Intelligence. New York: Bantam Book. Good, C. V. 1973. Dictionary of Education. New York: McGraw-Hill Book Company. Gronlund, N. E. and Linn, R. L. 1990. Measurement and Evaluation in Teaching. 6th ed.

New York: MacMillan Publishing Company.

135

Herold, M. J., Lynch, T. D., Ramnath, R., and Ramanathan, J. 2012. Student and Instructor Experiences in the Inverted Classroom. Frontiers in Education Conference (FIE), 3 – 6 October 2012. USA, Seattle Washington, IEEE. 1- 6.

Hurlock, E. B. 1967. Adolescent Development. 3rd ed. New York: McGraw-Hill. Jamaludin, R., and Osman, S. Z. M. 2014. The Use of a Flipped Classroom to Enhance

Engagement and Promote Active Learning. Journal of Education and Practice, 5 (2), 124 - 131.

Jarolimek, J. 1997. Social Studies in the Elementary. New York: The MacMillan. Lee, E. A. 2000. A Study of the Effectiveness of Interactive Multimedia in Adult ESL Education.

Dissertations Abstracts International. (October 2000). 61 (4): 1330-A. Leighton, C. M. 1991. On Sacrifice and Forgiveness: Toward the Containment of Violence.

Dissertation Abstracts International. 52(07): 2541A. Lerner, J. 1997. Learning Disabilities: Theories, Diagnosis, and Teaching Strategies.

New York: Houghton Muffin. Lage, M. J., Platt, G. J., and Treglia, M. (2000). “Inverting the Classroom: A Gateway to

Creating an Inclusive Learning Environment”. The Journal of Economic Education, 30 (1): 29 - 43.

Philpotts, A. E. 2001. The Effects of Interactive Multimedia in Geographic Education for Dyslexic Students. Dissertations Abstracts International. (September) 62 (3): 1158-A.

Shoudt, J. T. 1976. The Effect of Varying Levels of Role-taking Skill on the Efficacy of Role playing Training with Kindergarten Children. Dissertation Abstracts International. 37: 2754-A.

Whittemberg, T. L. 1995. A Comparison of the Effect of Self Control versus Social Training with Socially Anxious Children. Dissertation Abstracts International. 31(2): 135A.

136

ภาคผนวก

137

ภาคผนวก ก

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย

138

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย

แผนการจดการเรยนรแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม

และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และ

ความมมนษยสมพนธ

1. ดร.ธรยทธ รชชะ อาจารยประจ าภาควชาการศกษา

คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 2 .อาจารยมะล ศรช อาจารยประจ าภาควชาการศกษา

คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 3. ดร.มฮด แวดราแม อาจารยประจ าภาควชาประเมนและวจยทางการศกษา

คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 4. ดร.อบดลฮาด สะบดง อาจารยประจ าภาควชาอสลามศกษา

วทยาลยอสลามศกษา

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 5. ดร.อาเซม อชชารฟ อาจารยประจ าภาควชาอสลามศกษา

วทยาลยอสลามศกษา

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

139

แบบวดผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวต (อสลาม)

1. ดร.ธรยทธ รชชะ อาจารยประจ าภาควชาการศกษา

คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 2.อาจารยมะล ศรช อาจารยประจ าภาควชาการศกษา

คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

3. ดร.มฮด แวดราแม อาจารยประจ าภาควชาประเมนและวจยทางการศกษา

คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 4. ดร.อบดลฮาด สะบดง อาจารยประจ าภาควชาอสลามศกษา

วทยาลยอสลามศกษา

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 5. ดร.อาเซม อชชารฟ อาจารยประจ าภาควชาอสลามศกษา

วทยาลยอสลามศกษา

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

140

แบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ดานความเสยสละ ดานความเมตตากรณา และดานความมมนษยสมพนธ

1. ดร.ธรยทธ รชชะ อาจารยประจ าภาควชาการศกษา

คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 2. ผชวยศาสตราจารย ยพด ยศวรศกล อาจารยประจ าภาควชาการศกษา

คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 3. อาจารยมะล ศรช อาจารยประจ าภาควชาการศกษา

คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 4. อาจารยวรภาคย ไมตรพนธ อาจารยประจ าภาควชาการบรหารการศกษา

คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 5. อาจารย ยพาวฒน อมชวฒนา อาจารยประจ าภาควชาประเมนและวจยทางการศกษา

คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

141

ภาคผนวก ข

เครองมอทใชในการจดการเรยนร

1. แผนการจดการเรยนรแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสมและนวตกรรมคณลกษณศกษาดานสงคม สาระการเรยนรศาสนประวต (ส าหรบกลมทดลอง)

2. แผนการจดการเรยนรแบบปกต สาระการเรยนรศาสนประวต (ส าหรบกลมควบคม)

142

แผนการจดการเรยนรท 1 (ส าหรบกลมทดลอง) สาระท2 อสลามศกษา (สาระยอยท4 ศาสนประวต) ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1/2557

หนวยการเรยนรท 1 การศกษาเรองราวทางศาสนประวต เวลา 2 คาบ หนวยยอยท1.1 เรอง แหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมด เวลา 1 คาบ …………………………………………………………………………………………..…..….

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด มาตรฐานการเรยนร มาตรฐาน อศ.2.4 เขาใจประวตความเปนมาความส าคญของแตละยคสมยทางประวตศาสตรอสลาม สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆอยางเปนระบบ และเกดความตระหนกในการน ามาประยกตใชเพอการอยรวมกนอยางสนตสข

ตวชวด มฐ. อศ. 2.4 ม.1/1 บอกแหลงทมาและอธบายความส าคญของการศกษาชวประวตทาน

ศาสดามฮมมด

เปาหมายการสอน 1. เพอใหนกเรยนมความรความเขาใจถงแหลงทมาและความส าคญของการศกษา

ชวประวตทานศาสดามฮมมด 2. เพอเสรมสรางคณลกษณดานทกษะทางสงคม (ดานความเสยสละ ความเมตตากรณา

และความมมนษยสมพนธ) แกผเรยน

จดประสงคปลายทาง 1. หลงจากทนกเรยนไดเรยนเกยวกบแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมดแลว

นกเรยนสามารถอธบายแหลงทมาทง 4 แหลงไดถกตอง 2. หลงจากทนกเรยนไดเรยนเกยวกบแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมดแลว

นกเรยนสามารถเรยงล าดบความส าคญแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมดไดถกตอง 3. หลงจากทนกเรยนไดเรยนเกยวกบแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมดแลว

นกเรยนอธบายถงความส าคญของชวประวตทานศาสดามฮมมดไดอยางชดเจน

143

4. หลงจากทนกเรยนไดเรยนเกยวกบแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมดแลว นกเรยนสามารถแสดงคณลกษณดานทกษะทางสงคม (ดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ)

จดประสงคน าทาง 1. บอกชวประวตทานศาสดามฮมมดจากคมภรอล-กรอานไดถกตอง 2. บอกชวประวตทานศาสดามฮมมดจากซนนะฮไดถกตอง 3. อธบายชวประวตทานศาสดามฮมมดจากบทกวอาหรบไดถกตอง 4.อธบายชวประวตทานศาสดามฮมมดจากต าราชวประวตไดถกตอง 5.จ าแนกเรยงล าดบความส าคญแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมดจากแหลงทมา

ทง 4 แหลงไดถกตอง 6. บอกความส าคญของการศกษาชวประวตทานศาสดามฮมมดไดถกตอง 7. แสดงแนวคดถงการตระหนกตอความส าคญของชวประวตทานศาสดามฮมมดไดอยาง

ชดเจน 8. เสรมสรางคณลกษณดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ 9. เสรมสรางคณลกษณดานทกษะทางสงคมในดานความเมตตากรณา 10. เสรมสรางคณลกษณดานทกษะทางสงคมในดานความมมนษยสมพนธ

สาระส าคญ แหลงทมาหลกของการศกษาชวประวตทานศาสดามฮมมดมจ ากดอยเพยง 4 แหลง เทานน คอ คมภรอล-กรอาน ซนนะฮ (วจนะ) ทถกตองของทานศาสดา บทกวอาหรบรวมสมย และต าราชวประวตของทานศาสดามฮมมด

สาระการเรยนร

1. ความร แหลงทมาและความส าคญของการศกษาชวประวตทานศาสดามฮมมด

2. ทกษะ/กระบวนการ/กระบวนการคด การวเคราะห การใหเหตผล การจดระบบความคดเปนแผนภาพ การสรปความร

3. คณลกษณศกษาดานทกษะสงคม

144

ความเมตตากรณา ความเสยสละ และความมมนษยสมพนธ

ชนงานหรอภาระงาน (หลกฐาน รองรอยแสดงความร) 1. แผนภาพ แสดงแหลงทมาของการศกษาชวประวตทานศาสดามฮมมด 2. Mind mapping แสดงความส าคญของการศกษาชวประวตทานศาสดามฮมมดทมตอ

ตนเอง ครอบครว สงคมและประเทศชาต

การจดกจกรรมการเรยนร ขนน าเขาสบทเรยน 1.นกเรยนและครอานดอาอกอนเรยนและครแจงจดประสงคการเรยนร

2.ใหนกเรยนตดบตรค าเกยวกบแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมด ซงมทงขอทถกและขอทผดปะปนกน บนกระดาน

ตวอยางบตรค า 3. ครถามนกเรยนวา บตรค าใดบางทเปนแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมดท

นาเชอถอได ขนกระบวนการสอน 4.ใหนกเรยนแสดงความคดเหนตามความสมครใจของนกเรยนเอง (คณลกษณดานความ

เสยสละทางดานสตปญญา) และตอบค าถามขอท 1 ดงน ค าถามขอท 1

- ถานกเรยนตองการศกษาขอมลชวประวตทานศาสดามฮมมด นกเรยนสามารถศกษาไดจากแหลงใดบาง (ตวอยางค าตอบ หองสมด อนเทอรเนต ผรในทองถน) 5. นกเรยนเขยนค าตอบลงในสมดของนกเรยนทเตรยมใว 6. ครอานค าถามท 2 ใหนกเรยนฟง

ค ำบอกเลำ คมภรอล-กรอำน นทำนโบรำณ วจนะของทำนศำสดำ

บทกวอำหรบรวมสมย หนงสอแบบเรยน ต ำรำชวประวต ต ำนำน

145

- นกเรยนคดวา แหลงทมาของขอมลเกยวกบชวประวตทานศาสดามฮมมดมหลกฐานทางประวตศาสตรจากทใดบาง (ตวอยางค าตอบ อล-กรอาน ต าราชวประวตทานศาสดามฮมมด)

7. นกเรยนชวยกนตอบดวยปากเปลาตามความสมครใจ (คณลกษณดานความเสยสละทางดานสตปญญา)

8. ครแบงกลมนกเรยนออกเปน 5 กลม ๆ ละ6 คนโดยจดนกเรยนเกง 2 คน ปานกลาง 3 คนและออน 1 คนใหนกเรยนแตละกลมเลอกประธาน รองประธาน และเลขานการกลม แลวประชมปรกษาหารอกนใหสมาชกแตละกลมรวมแสดงความคดเหนภายในกลมอยางอสระ (คณลกษณดานความเสยสละทางดานสตปญญาและคณลกษณดานความมมนษยสมพนธทางดานมความใจกวาง) โดยวเคราะหวาบตรค าขอใดบางทเปนแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมดทมความนาเชอถอได โดยเรยงล าดบจากความนาเชอถอมากไปหานอย

9. ใหนกเรยนน าค าตอบทไดในแตละกลมเขยนลงบนกระดาษ และใหตวแทนทสมครใจในแตละกลมออกมาใหเหตผลวาท าไมในกลมจงเลอกบตรค าชดนน ครและนกเรยนรวมรบฟงเหตผลดวยความตงใจและยอมรบในเหตผลของแตละกลม (คณลกษณดานความมมนษยสมพนธทางดานมความใจกวาง)

10.ครแจกใบความรท 1 เรอง แหลงทมาหลกของชวประวตทานศาสดามฮมมดจาก 4 แหลงใหนกเรยนอาน

11. นกเรยนและครรวมกนคดเลอกบตรค าทถกตองเกยวกบแหลงทมาหลกของชวประวตทานศาสดามฮมมด โดยเรยนล าดบตามความนาเชอถอตามใบความรท 1

12. จากนนครแขวนแถบประโยคไวทดานขวาของกระดานโดยเรยงล าดบตามความนาเชอถอ

146

ตวอยางแถบประโยค

13. ใหนกเรยนตรวจแถบประโยคทเขยนบนกระดานเปรยบเทยบกบแถบประโยคทแขวน

อยทางดานขวาของกระดาน 14. ใหนกเรยนเขยนค าตอบทเรยงล าดบถกตองลงในสมดบนทก 15. นกเรยนและครรวมกนสรปความร ดงน

- แหลงทมาหลกของการศกษาชวประวตทานศาสดามฮมมดมจ ากดอยเพยง 4 แหลงเทานน คอ 1. คมภรอล-กรอาน 2. ซนนะฮ (วจนะ) 3. บทกวอาหรบรวมสมย และ 4.ต าราชวประวตของทานศาสดามฮมมดทถกตอง 16. ครแจกใบงานท 1 แลวใหนกเรยนแตละกลมรวมกนแสดงความคดเหนในหวขอความส าคญของการศกษาชวประวตของทานศาสดามฮมมดในดานตางๆ (คณลกษณดานความเสยสละทางดานสตปญญา) ดงน

1. ความส าคญตอตนเอง 2. ความส าคญตอครอบครว 3. ความส าคญตอสงคม 4. ความส าคญตอประเทศชาต

17.ใหนกเรยน แตละกลมเขยน mind mapping ลงบนกระดาษชารตทตดไวหลงหอง โดยขอมลไดจากการแสดงความคดเหนของสมาชกในกลม แลวครและนกเรยนรวมกนคดเลอก mind mapping แผนทสวยและมความคดสรางสรรคเอามาตดไวหนาหอง

แหลงทมาของชวประวตศาสดามฮมมด

คมภรอล-กรอาน

ซนนะฮ (วจนะ)ทถกตองของทานศาสดา

บทกวอาหรบรวมสมย

ต าราชวประวตของทานศาสดามฮมมด

147

18. ใหตวแทนนกเรยนในหองกลาวชมเชย แลวใหเพอนนกเรยนทงหองปรบมอแสดงความชมเชยตอกลมทไดรบการคดเลอก (คณลกษณดานความเมตตา กรณาทางดานแสดงความยนดตอผอนทประสบความส าเรจ)

ขนสรปบทเรยน 19. นกเรยนและครรวมกนสรปเพมเตมความส าคญของการศกษาชวประวตของทาน

ศาสดามฮมมดในดานตางๆ แลวครมอบงานในใบงานท 2 ใหนกเรยนในแตละกลมตามกลมเดม คนควาและมาน าเสนอในคาบหนาโดยสมาชกในกลมทกคนชวยคนควาคนละ 1 หวขอ แตส าหรบนกเรยนออนใหจบคกบคนใดคนหนงในกลมเพอชวยเหลอกน (คณลกษณดานความเมตตากรณาทางดานชวยเหลอผอนดวยความเตมใจ) ในประเดนดงน

1. หาบทบญญตอล-กรอานทเกยวกบชวประวตของศาสดามฮมมด 2. หาวจนะของทานศาสดามฮมมดทเกยวกบชวประวตของทาน 3. หาบทกวอาหรบรวมสมยทเกยวกบชวประวตของทานศาสดามอมมด 4. หาชอต าราชวประวตของทานศาสดามฮมมดพรอมชอผแตง

20. ครใหนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยนของแตละคาบ 21. ครแจกใบความรท 2 ใหนกเรยนไปศกษาทบานเพอมาเรยนในคาบหนา 22. นกเรยนและครรวมกนอานดอาอเลกเรยน

สอการเรยนร 1. บตรค า

2. ใบความรท 1 เรองแหลงทมาของชวประวตศาสดามฮมมด 3. ใบความรท 2 เรองหลกฐานทอางองแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมด 4. แถบประโยค 5. แบบทดสอบหลงเรยนของแตละคาบ 6. ใบงานท 1 เรองความส าคญของการศกษาชวประวตของทานศาสดามฮมมด

7. ใบงานท 2 เรองหลกฐานอนเปนแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมดและเกณฑทใชวเคราะหหลกฐานทคนควา

148

การวดและประเมนผลการเรยนร 1. วธการวดและประเมนผล

1.1 สงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในการเขารวมกจกรรม 1.2 ตรวจแบบทดสอบในหองเรยนโดยใหนกเรยนแลกเปลยนกนตรวจ โดยคร

และนกเรยนรวมกนเฉลยค าตอบทถกตอง 2. เครองมอ

2.1 แบบสงเกตพฤตกรรมการเขารวมกจกรรม 2.2 แบบสงเกตพฤตกรรมการเขารวมกจกรรมกลม 2.3 แบบสงเกตคณลกษณดานทกษะสงคม ดานความเสยสละ ความเมตตา และ

ความมมนษยสมพนธ 2.4 เฉลยของแบบทดสอบหลงเรยน

3. เกณฑการประเมน 3.1 การประเมนพฤตกรรมการเขารวมกจกรรม

ผานตงแต 2 รายการถอวา ผาน ผาน 1 รายการถอวา ไมผาน

3.2 การประเมนพฤตกรรมการเขารวมกจกรรมกลม คะแนน 9 - 10 ระดบ ดมาก คะแนน 7 - 8 ระดบ ด

คะแนน 5 - 6 ระดบ พอใช คะแนน 0 - 4 ระดบ ควรปรบปรง

149

แบบสงเกตพฤตกรรมการเขารวมกจกรรม (ในชนเรยน)

ค าชแจง ใหท าเครองหมาย ลงในชองรายการสงเกตพฤตกรรมทนกเรยนปฏบต

เลขท ชอ-สกล

รายการ

สรปผลการ ประเมน

รวมมอในการ ท ากจกรรม

กลาออกมาแสดง

ความสามารถ

เขารวมกจกรรม ดวย

ความสนกสนาน เพลดเพลน

ผาน ไมผาน ผาน ไมผาน ผาน ไมผาน

ผาน ไมผาน

เกณฑการประเมน ผานตงแต 2 รายการถอวา ผาน ผาน 1 รายการถอวา ไมผาน

ลงชอ _____________________ ผประเมน (_____________________)

______/_______/______

150

แบบสงเกตพฤตกรรมการเขารวมกจกรรมกลม

ค าชแจง ใหท าเครองหมาย ลงในชองรายการสงเกตพฤตกรรมทนกเรยนปฏบต

เลขท ชอ-สกล

รายการ รบผดชอบงาน

ทไดรบมอบหมาย (2 คะแนน)

รบฟงความคดเหน

ของผอน (2 คะแนน)

น าเสนอผลงานไดนาสนใจ (2 คะแนน)

มความคดรเรม

สรางสรรค (2 คะแนน)

ท างานเสรจตามเวลาทก าหนด (2 คะแนน)

เกณฑการประเมน คะแนน 9-10 ระดบ ดมาก คะแนน 7-8 ระดบ ด คะแนน 5-6 ระดบ พอใช คะแนน 0-4 ระดบ ควรปรบปรง

151

ใบความรท 1 แหลงทมาหลกของชวประวตของทานศาสดามฮมมดมจ ากดอยเพยง 4 แหลงเทานนคอ

1. คมภรอล-กรอาน อล-กรอานกลาวถงเหตการณในชวประวตของทานศาสดามฮมมด (ศอลลลลลอฮอะลยฮ

วะซลลม) ไวมากมาย และในเมออล-กรอานซงเปนหนงสอทเชอถอไดมากทสดในโลก ความถกตองของอล-กรอานไมมมนษยทมสตปญญาจะกงขาในเนอหาและความเปนมาทางประวตศาสตรไดเลย ชวประวตของทานศาสดามฮมมด ทอล-กรอานกลาวถงจงเปนชวประวตทมาจากแหลงทถกตองทสดแตสงทสงเกตเหนไดชดกคอ อล-กรอานมไดกลาวถงรายละเอยดของเหตการณทเกดขนกบทานศาสดามฮมมด (ศอลลลลลอฮอะลยฮวะซลลม) หากแตเพยงกลาวโดยสรป

2. ซนนะฮทถกตองของทานศาสดามฮมมด ซนนะฮทถกตองของทานศาสดามฮมมด ประมวลอยในต าราของนกวชาการฮาดษชนน าท

ไดรบการยอมรบถงความถกตองและความเชอมนจากโลกอสลาม โดยเฉพาะอยางยงต าราของ อล-บคอรยและมสลมซงเปนสดยอดต าราในเรองความถกตอง ความเชอถอได และผานการตรวจพสจนมาแลว

3. บทกวอาหรบรวมสมย ต าราวรรณคดและต าราประวตทานศาสดามฮมมด ทถกเรยบเรยงในยคตอมา ไดประมวลบท

กวไวมากมายทเราสามารถวเคราะหสภาพความเปนอยของคนในยคทานศาสดามฮมมด (ศอลลลลลอฮอะลยฮวะซลลม) ทไดเผยแพรอสลามในยคแรกเรม

4. ต าราชวประวตทานศาสดามฮมมด เหตการณการตางๆในชวประวตทานศาสดามฮมมดไดกลายเปนเรองราวทเศาะฮาบะฮไดเลา

ขานแกชนรนหลง ตอมาตาบอนไดสบทอดเรองราวเหลานและบนทกไวในหนงสอบนทกของพวกเขาการเอาใจใสตอชวประวตทานศาสดามฮมมดไดสบทอดสชนรนหลงอก เมอไดมการเรยบเรยงต าราขนและไดมววฒนาการสการเนนเนอหาบางเรอง

152

ใบงานท 1 เรองความส าคญของการศกษาชวประวตของทานศาสดามฮมมด

ค าชแจงใหนกเรยนแตละกลมรวมกนแสดงความคดเหนในหวขอความส าคญของ

การศกษาชวประวตของทานศาสดามฮมมดในดานตางๆดงน

1. ความส าคญตอตนเอง 2. ความส าคญตอครอบครว 3.ความส าคญตอสงคม 4. ความส าคญตอประเทศชาต

153

ใบความรท 2 เรองหลกฐานชวประวตของทานศาสดามฮมมด

ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาหลกฐานอนเปนแหลงทมาของชวประวตของทานศาสดามฮมมดในแบบเรยนชวประวตทานศาสดามฮมมดบทน า หนา 17 - 23 ผแตง ดร.มศเฎาะฟาอสสบาอย

154

แบบทดสอบหลงเรยนของแตละคาบ สาระการเรยนรท 2 อสลามศกษา (สาระยอยท4 ศาสนประวต)

เรองแหลงทมาหลกของชวประวตทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1 (10 คะแนน) …………………………………………………………………………………

ค าชแจง ใหนกเรยนท าเครองหมาย X ทบขอทถกทสด 1. ขอใดคอแหลงศกษาขอมลในการศกษาชวประวตทานศาสดามฮมมดทดทสด

ก. ผรในทองถน ข. อนเตอรเนต ค. หองสมด ง. พพธภณฑ

2. หากนกเรยนอยในชมชนชนบท แหลงขอมลใดทนกเรยนสามารถศกษาชวประวตทานศาสดามฮมมดไดสะดวกทสด

ก. ผรในทองถน ข. อนเตอรเนต ค. หองสมด ง. พพธภณฑ

3. แหลงทมาหลกของการศกษาชวประวตทานศาสดามฮมมดมกแหลง ก. 1 แหลง ข. 2 แหลง ค. 3 แหลง ง. 4 แหลง

4. การศกษาชวประวตทานศาสดา จากแหลงทมาใดทนาเชอถอทสด ก. อล-กรอาน ข. ซนนะฮ ค. บทกวอาหรบ ง. ต าราชวประวต

155

5. หากนกเรยนตองการศกษาชวประวตทานศาสดาอยางละเอยด นกเรยนควรศกษาจากแหลงทมาใด

ก. อล-กรอาน ข. ซนนะฮ ค. บทกวอาหรบ ง. ต าราชวประวต

6. ขอใดเรยงล าดบความนาเชอถอของการศกษาแหลงทมาหลกของชวประวตทานศาสดาไดถกตอง ก. อล-กรอาน – ซนนะฮ – ต าราชวประวต - บทกวอาหรบ ข. อล-กรอาน – ซนนะฮ– บทกวอาหรบ - ต าราชวประวต ค. ต าราชวประวต – บทกวอาหรบ – ซนนะฮ-อล-กรอาน ง. อล-กรอาน – ต าราชวประวต – บทกวอาหรบ– ซนนะฮ

7. ต าราหะดษใดทไดรบการยอมรบวามความถกตองและนาเชอถอได และผานการตรวจสอบมาแลว

ก. อบดาวด - ตรมซ ข. มสลม -อบนมาญะฮ ค. บคคอร - มสลม ง. ชาฟอ – บคคอร

8. ขอใดคอจดเดนของบทกวอาหรบรวมสมยในการศกษาชวประวตทานศาสดา ก. ความถกตองสง ข. ผานการพสจนมาแลว ค. สามารถวเคราะหความเปนอยของคนในยคของทานศาสดาได ง. เปนทรจก

156

9. การศกษาชวประวตทานศาสดามฮมมดมความส าคญในดานใดมากทสด ก. ตนเอง ข. ครอบครว ค. สงคม ง. ประเทศชาต

10. ขอใดคอความส าคญของการศกษาชวประวตของทานศาสดาทมตอตนเองมากทสด ก. เรองราวในอดต ข. สามารถน าแบบอยางมาใชในชวตประจ าวน ค. เกดความรกตอทานศาสดามากยงขน ง. เพมความเลอมใสในศาสนาอสลาม

157

แผนการจดการเรยนรท 2 (ส าหรบกลมทดลอง) สาระท2 อสลามศกษา (สาระยอยท 4 ศาสนประวต) ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1/2557 หนวยการเรยนรท 1 การศกษาเรองราวทางศาสนประวต เวลา 2 คาบ หนวยยอยท1.2 เรอง หลกฐานทอางองถงแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมด เวลา 1 คาบ ……………………………………………………………………………………………………….

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด มาตรฐานการเรยนร มาตรฐาน อศ.2.4 เขาใจประวต ความเปนมา ความส าคญของแตละยคสมยทางประวตศาสตรอสลาม สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆอยางเปนระบบ และเกดความตระหนกในการน ามาประยกตใชเพอการอยรวมกนอยางสนตสข ตวชวด

อศ.มฐ. 2.4 ม.1/2 น าเสนอหลกฐานจากแหลงทมาทหลากหลายในการท าความเขาใจเรองราวชวประวตทานศาสดามฮมมดและเปรยบเทยบหลกฐานจากแหลงทมาตางๆ

เปาหมายการสอน 1. เพอใหนกเรยนมความรความเขาใจและเหนคณคาของหลกฐานอนเปนแหลงทมาของ

ชวประวตทานศาสดามฮมมด 2. เพอเสรมสรางคณลกษณดานทกษะทางสงคม (ดานความเสยสละ ความเมตตากรณา

และความมมนษยสมพนธ) แกผเรยน

จดประสงคปลายทาง 1. หลงจากทนกเรยนไดเรยนเกยวกบหลกฐานทอางองถงแหลงทมาของชวประวตทาน

ศาสดามฮมมดแลว นกเรยนสามารถบอกหลกฐานจากแหลงทมาตาง ๆ มาอางองไดถกตอง 2. หลงจากทนกเรยนไดเรยนเกยวกบหลกฐานทอางองถงแหลงทมาของชวประวตทาน

ศาสดามฮมมดแลว นกเรยนสามารถเปรยบเทยบหลกฐานจากแหลงตาง ๆ ไดถกตอง 3. หลงจากทนกเรยนไดเรยนเกยวกบแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมดแลว นกเรยนสามารถเสรมสรางคณลกษณดานทกษะทางสงคม (ดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ)

158

จดประสงคน าทาง 1. บอกบทบญญตอล-กรอานทใชเรยนรชวประวตทานศาสดามฮมมดไดถกตอง 2. บอกวจนะของทานศาสดามฮมมดทเกยวกบชวประวตของทานไดถกตอง 3. บอกตวอยางบทกวอาหรบรวมสมยทเปนหลกฐานอางองชวประวตทานศาสดามฮมมด

ไดถกตอง 4. บอกชอต าราชวประวตทานศาสดามฮมมดไดถกตอง 5. เปรยบเทยบดานความถกตองและความนาเชอถอของหลกฐานจากแหลงทมาตางๆได

ถกตอง 6. อธบายคณคาของหลกฐานอนเปนแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมดได 7. เสรมสรางคณลกษณดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ

8. เสรมสรางคณลกษณดานทกษะทางสงคมในดานความเมตตากรณา 9. เสรมสรางคณลกษณดานทกษะทางสงคมในดานความมมนษยสมพนธ

สาระส าคญ หลกฐานทไดจากแหลงทมาหลกของชวประวตทานศาสดามฮมมดมความส าคญมากซงจะท าใหชวประวตทานศาสดานนมความถกตองและเปนจรงนาเชอถอในบทบญญตทระบไวในคมภร อล-กรอาน วจนะของทานศาสดามฮมมด บทกวอาหรบรวมสมย และต าราชวประวตของทานศาสดามฮมมด

สาระการเรยนร 1.ความร หลกฐานจากแหลงทมาหลกของชวประวตทานศาสดามฮมมด 2.ทกษะ/กระบวนการ/กระบวนการคด การเปรยบเทยบ การวเคราะห การใหเหตผล การน าเสนอหลกฐานทนาเชอถอ การสรป

ความร 3.คณลกษณศกษาดานทกษะสงคม ความเมตตากรณา ความเสยสละ และความมมนษยสมพนธ

159

ชนงานหรอภาระงาน (หลกฐาน รองรอยแสดงความร) 1. ฟวเจอรบอรดแสดงหลกฐานอางองแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมด 2. หลกฐานทถกตองและมความนาเชอถอจากแหลงทมาตางๆทใชในการศกษาชวประวต

ทานศาสดามฮมมดตามเกณฑทก าหนดในใบงาน

การจดกจกรรมการเรยนร ขนน าเขาสบทเรยน 1. นกเรยนและครรวมกนอานดอาอกอนเรยนและครหาอาสาสมคร 1 คนมาทบทวนความร

จากคาบเรยนทแลว โดยใหสรปแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมดหนาชนเรยน (คณลกษณดานความเสยสละทางดานก าลงสตปญญา)

2. จากนนครน าแถบประโยคแสดงแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมดตามล าดบความนาเชอถอตดไวบนกระดาน ดงน

ตวอยางแถบประโยค

ขนกระบวนการสอน 3. ครใหนกเรยนนงเปนกลมตามเดมในคาบเรยนแลว แลวใหนกเรยนแตละกลมน า

หลกฐานจากคมภรอล-กรอาน, ซนนะฮ, บทกวอาหรบและตาราชวประวตซงเปนแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมดทกลมไดไปสบคนตามใบงานท 2 และไดศกษาในหนงสอแบบเรยนชวประวตทานศาสดามฮมมด บทน า หนา 17-23 ผแตง ดร.มศเฎาะฟา อสสบาอย ทครสงใหไปสบคนมาลวงหนา โดยทสมาชกในกลมทกคนชวยกนน าเสนอตามทไดสบคนมา (คณลกษณดาน

แหลงทมาของชวประวตศาสดามฮมมด

คมภรอล-กรอาน

ซนนะฮ (วจนะ)ทถกตองของทานศาสดา

บทกวอาหรบรวมสมย

ต าราชวประวตของทานศาสดามฮมมด

160

มนษยสมพนธทางดานความรบผดชอบและคณลกษณดานความเมตตากรณาทางดานการปฏบตกจกรรมสวนรวมโดยไมเกยงงอน)

4. ครมอบหมายใหแตละกลมด าเนนการเอง โดยเลอกประธาน รองประธานและเลขานการกลม อาจเหมอนเดมจากคาบทแลวหรอเปลยนแปลงกได จากนนสมาชกในกลมน าเสนอขอมลทไดไปคนความาใหกบสมาชกในกลมรบฟง (คณลกษณดานมนษยสมพนธทางดานความรบผดชอบและคณลกษณดานความเมตตากรณาทางดานการปฏบตกจกรรมสวนรวมโดยไมเกยงงอน)

5. เมอแตละกลมไดหลกฐานตามทไดคนความาแลว ครตงค าถามใหแตละกลมรวมกนวเคราะหตามประเดนค าถามดงน

1. หลกฐานทแตละกลมไดคนความามความถกตองหรอไม 2. หลกฐานทแตละกลมคนควาขอมลมามความนาเชอถออยางไร

โดยใชเกณฑตอไปนเปนเครองมอตดสน - หลกฐานจากอล-กรอานมการระบชอบทและโองการ - หลกฐานจากซนนะฮตองมสายรายงานทชดเจนและถกตอง - หลกฐานจากบทกวอาหรบตองยกชอผประพนธ - หลกฐานจากต าราศาสนประวตตองมอางองทชดเจน

6. ครใหสมาชกแตละกลมรวมแสดงความคดเหนอยางตรงไปตรงมา (คณลกษณดานความเสยสละทางดานก าลงสตปญญา) แลวใหเลขานการกลมสรปลงในกระดาษชารต ขอสรปทไดสมาชกในกลมทกคนตองมความเขาใจเหมอนกน

7. ครใหแตละกลมเลอกสมาชกทมความสมครใจกลมละ 3 คน เพอสงไปเปนผน าเสนอขอมลตาง ๆ ทไดสรปในกลมของตนเองใหกบสมาชกในหองรบฟง (คณลกษณดานมนษยสมพนธทางดานการตดตอสอสารและคณลกษณดานความเมตตากรณาทางดานการเสนอตวชวยเหลอแนะน าทบทวนใหแกผอนดวยความเตมใจ) โดยน าเสนอเกยวกบรายละเอยดของชวประวตทานศาสดามฮมมดทแสดงไวในหลกฐานตางๆทกลมรบผดชอบ

8. เมอตวแทนของแตละกลมน าเสนอเสรจ ครใหตวแทนของกลมทไมไดน าเสนอกลาวขอบคณและชมเชยการน าเสนอของกลมเพอนและใหสมาชกทกคนในหองกลาวแสดงความขอบคณโดยสลบไปเรอยๆใหครบทกกลม (คณลกษณดานความเมตตา กรณาทางดานการแสดงความยนดตอผอนทประสบความส าเรจ คณลกษณดานความเสยสละทางดานการใหทางใจและคณลกษณดานความมมนษยสมพนธทางดานการยกยองชมเชยผอนโดยสจรตใจ)

161

ขนสรปบทเรยน 9. ใหนกเรยนสรปความรรวมกนในประเดนทไดน าเสนอ โดยครขออาสาสมคร 1 คน

ออกมาสรปตามขอมลทไดรบฟงจากสมาชกในหอง (คณลกษณดานความเสยสละทางดานก าลงกาย)

10. ครสรปเพมเตมเพอเตมเตมรายละเอยดทยงไมครบสมบรณ 11. ครใหนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยนของแตละคาบ 12. ครแจกใบความรท 3 เรอง ตนตระกลของทานศาสดามฮมมดใหนกเรยนทกคนไป

ศกษาทบาน และใหนกเรยนศกษาคนควาเพมเตมจากแหลงเรยนรตางๆ เชน หนงสอประวตศาสตรอสลาม อนเตอรเนต หองสมด ผร เปนตน แลวน ามาเสนอในคาบหนา

13. นกเรยนและครรวมกนอานดอาอเลกเรยน

สอการเรยนร 1. บตรค า 2. แผนภาพ 3. แบบทดสอบหลงเรยนของแตละคาบ 4. ใบความรท 2 เรองหลกฐานชวประวตของทานศาสดามฮมมด

5. ใบงานท 2 เรองหลกฐานอนเปนแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมดและเกณฑทใชวเคราะหหลกฐานทคนควา

6. ใบความรท 3 เรอง ตนตระกลของทานศาสดามฮมมด

การวดและประเมนผลการเรยนร 1. วธการวดและประเมนผล

1.1 สงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในการเขารวมกจกรรม 1.2 ตรวจแบบทดสอบในหองเรยนโดยใหนกเรยนแลกเปลยนกนตรวจ โดยคร

และนกเรยนรวมกนเฉลยค าตอบทถกตอง 2. เครองมอ

2.1 แบบสงเกตพฤตกรรมการเขารวมกจกรรม 2.2 แบบสงเกตพฤตกรรมการเขารวมกจกรรมกลม 2.3 แบบสงเกตคณลกษณดานทกษะสงคม ดานความเสยสละ ความเมตตา และ

ความมมนษยสมพนธ

162

2.4 เฉลยของแบบทดสอบหลงเรยน 3. เกณฑการประเมน 3.1 การประเมนพฤตกรรมการเขารวมกจกรรม ผานตงแต 2 รายการถอวา ผาน

ผาน 1 รายการถอวา ไมผาน 3.2 การประเมนพฤตกรรมการเขารวมกจกรรมกลม

คะแนน 9-10 ระดบ ดมาก คะแนน 7-8 ระดบ ด คะแนน 5-6 ระดบ พอใช คะแนน 0-4 ระดบ ควรปรบปรง

163

ใบความรท 2 เรองหลกฐานชวประวตของทานศาสดามฮมมด

ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาหลกฐานอนเปนแหลงทมาของชวประวตของทานศาสดามฮมมดในแบบเรยนชวประวตทานศาสดามฮมมดบทน า หนา 17-23 ผแตง ดร.มศเฎาะฟาอสสบาอย

164

ใบงานท 2 เรองหลกฐานอนเปนแหลงทมาของชวประวตของทานศาสดามฮมมด

ค าชแจง ใหนกเรยนแตละกลมคนควาและหาขอมลในประเดนตอไปน

1. หาบทบญญตอล-กรอานทเกยวกบชวประวตของศาสดามฮมมด 2. หาวจนะของทานศาสดามฮมมดทเกยวกบชวประวตของทาน 3. หาบทกวอาหรบรวมสมยทเกยวกบชวประวตของทานศาสดามอมมด 4. หาชอต าราชวประวตของทานศาสดามฮมมดพรอมชอผแตง

จากนนใหนกเรยนรวมกนวเคราะหตามค าถามดงน 1. หลกฐานทแตละกลมไดคนความามความถกตองหรอไม 2. หลกฐานทแตละกลมคนควาขอมลมามความนาเชอถออยางไร

โดยใชเกณฑตอไปนเปนเครองมอตดสน - หลกฐานจากอล-กรอานมการระบชอบทและโองการ -หลกฐานจากซนนะฮตองมสายรายงานทชดเจนและถกตอง -หลกฐานจากบทกวอาหรบตองยกชอผประพนธ -หลกฐานจากต าราศาสนประวตตองมอางองทชดเจน

165

ใบความรท 3

สายตระกลของทานศาสดามฮมมด

การสบเชอสายของทานศาสดามฮมมด

ทานศาสดาชอมฮมมดบตรอบดลลอฮ บตรอบดลมฏฏอลบ บตรฮาชม บตรอบดลมานาฟ บตรกซอย บตรกลาบ บตรมรเราะฮ เชอสายของทานจะไปจบทอดนาน ซงเปนลกของอสมาอล บตรอบรอฮม อะลยฮสลาม มารดาของทานศาสดามฮมมด ชออามนะห บตรของวะฮบ บตร อบดลมานาฟ บรซฮเราะฮ บตรกลาบ บตรมรเราะฮ

คณลกษณะของตระกลกรยช

ตนตระกลฝายมารดาของทานศาสดาไปรวมกบตระกลฝายบดาทกลาบ ซงสายคนทหาฝายบดาและเปนทวดทสฝายมารดา และตนตระกลของทานศาสดามหมมดทสงขนไปนนรวมสายจากทานนบอสมาอล บตรของนบอบรอฮม ( อะลยฮสสะลาม )

หลกฐานทบงบอกถงความส าคญของตระกลกรยช

เชอสายทางดานบดาและมารดาของทานศาสดามฮมมด จะสบสายไปถงทานนบอบรอฮม ซง 2 เปนบดาของบรรดานบตางๆ เชอสายของทานศาสดานนถอไดวาเปนเชอสายทมเกยรตและดงเดม ซงอลลอฮไดประทานให และเลอกทานเปนทานศาสดา ทานไดกลาวเกยวกบเชอสายอนมเกยรตไววา :

“แทจรงอลลอฮ ไดทรงเลอก กนานะฮ มาจากลกหลานของอสมาอล ทรงเลอกกรยชมาจากกนานะฮ เลอกบนฮาชมมาจากกรยช และเลอกฉนมาจากบะนฮาชม”

และอกหลกฐานหนง

“เมออลลอฮไดสรางสรรพสง พระไดท าใหฉนเปนผทดทสดคนหนง จากกลมทดทสดของพวกเขา และเปนกลมทดทสดจากกลม แลวพระองคกไดเลอกเผาพนธตางๆ พระองคท ามาจากเผาพนธทดทสด แลงพระองคกไดเลอกตระกลและไดเลอกฉนใหมาจากตระกลทดทสด ฉนจงเปนคนทดทสดและมาจากตระกลทดทสด”

166

รายงานโดย อร-ตรมซย

ความส าคญของสายตระกล

ทานศาสดามฮมมดเปนผบรสทธ มาจากจากตระกลทบรสทธเปนคนดทมาจากตระกลทด การททานศาสดามฮมมดมาจากตระกลทสงสงยอมมผลหลายประการ เชน เปนปจจยส าคญทท าใหการเผยแพรอสลามไดรบความส าเรจตงแตเรมแรก ถาหากทานศาสดามฮมมดมาจากตระกลทต าตอยแลว ศตรของอสลามจะอางทนทวาการเผยแพรอสลามของทานเปนความพยายามเรยกรองในสงททานไมม

167

แบบทดสอบหลงเรยนของแตละคาบ

สาระการเรยนรท 2 อสลามศกษา (สาระยอยท 4 ศาสนประวต) เรอง หลกฐานทอางองแหลงทมาของชวประวตทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท 1

(10 คะแนน) ……………………………………………………………………………………………

ค าชแจง ใหนกเรยนท าเครองหมาย X ทบขอทถกทสด 1. ขอใดคอลกษณะของหลกฐานทอางองจากอล-กรอานเกยวกบชวประวตทานศาสดามฮม

มด

ก. เปนหลกฐานทเปนขอเทจจรง ข. เปนหลกฐานทยงพสจนไมได ค. เปนหลกฐานทเลาชวประวตโดยสรปบทกว ง. เปนหลกฐานทเลาชวประวตอยางละเอยด

2. ขอใดคอจดเดนของหลกฐานทมาจากอล-กรอานเกยวกบชวประวตทานศาสดามฮมมด

ก. การเลาชวประวตโดยสรป ข. มาจากพระเจา ค. มความนาเชอถอ ง. มบทเรยนสรป

3. “และแทจรงทานนนเปนผมมารยาททยงใหญ” โองการอล-กรอานกลาวถงชวประวตในเรองใด ก. ความเปนผน า ข. ลกษณะนสย ค. รปรางหนาตา ง. ความเปนอย

4. ขอใดคอลกษณะของชวประวตทานศาสดามฮมมดทมอยในวจนะของทาน

ก. มสายรายงานทสบทอดไปจนถงทานศาสดา ข. เลาเหตการณโดยละเอยด ค. เลาเหตการณโดยสรป ง. มบทเรยนสรป

168

5. หะดษใดตอไปนทมความนาเชอถอมากทสด

ก. เฎาะอฟ ข. หะซน ค. มงกร ง. เศาะฮห

6. ท าไมนกบรพาคดจงมความพยายามสรางความเคลอบแคลงสงสยในวจนะของทานศาสดา ก. เพอใหชวประวตมความถกตองทสด ข. เพอใหศกษาอยางลกซง ค. เพอท าลายศาสนาอสลาม ง. เพอไมใหคนสนใจ

7. ใครคอนกกวมสลมทมชวตอยในชวงการเผยแผศาสนาของทานศาสดามฮมมด ก. บคคอร ข. มสลม ค. ตรมซ ง. อบดลเลาะ บนรอวาหะฮ

8. ขอใดคอชอต าราชวประวตทานศาสดามฮมมด ก. ซเราะฮอบนหซาม ข. เศาะฮหมสลม ค. ซนนอบดาวด ง. เศาะฮหบคคอร

9. ใครคอผแตงต าราเรอง “เฎาะบะกอต” ก. อบนหซาม ข. อบนสะอด ค. เฏาะบารย ง. อบนอสหาก

169

10. ขอใดคอจดเดนทสดของต าราชวประวตทานศาสดามฮมมด

ก. เลาเหตการณอยางละเอยด ข. มความนาเชอถอ ค. มต ารามากมาย ง. มสรปบทเรยน

170

แผนการจดการเรยนรท 3 (ส าหรบกลมทดลอง) สาระท 2 อสลามศกษา (สาระยอยท4 ศาสนประวต) ชนมธยมศกษาปท1 ภาคเรยนท 1/2557 หนวยการเรยนรท 2 ชวประวตชวงกอนการแตงตงเปนศาสดา เวลา 4 คาบ หนวยยอยท 2.1 เรอง สายตระกลของทานศาสดามฮมมด เวลา 1 คาบ ……………………………………………………………………………………………………….

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด มาตรฐานการเรยนร มาตรฐาน อศ.2.4 เขาใจประวต ความเปนมา ความส าคญของแตละยคสมยทางประวตศาสตรอสลาม สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆอยางเปนระบบ และเกดความตระหนกในการน ามาประยกตใชเพอการอยรวมกนอยางสนตสข ตวชวด มฐ. อศ. 2.4 ม.1/3 วเคราะหชวประวตของทานศาสดามฮมมดตงแตประสตจนถงกอนการแตงตงเปนศาสดา

เปาหมายการสอน 1. เพอใหนกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบสายตระกลกรยชของทานศาสดามฮมมด 2. เพอเสรมสรางคณลกษณดานทกษะทางสงคม (ดานความเสยสละ ความเมตตากรณา

และความมมนษยสมพนธ) แกผเรยน

จดประสงคปลายทาง 1. หลงจากทนกเรยนไดเรยนเกยวกบสายตระกลของทานศาสดามฮมมดแลว นกเรยน

สามารถอธบายความเปนมาของสายตระกลทานศาสดาไดถกตอง 2. หลงจากทนกเรยนไดเรยนเกยวกบสายตระกลของทานศาสดามฮมมดแลว นกเรยน

สามารถบอกบทบาทและความส าคญของสายตระกลทานศาสดาไดถกตอง 3. หลงจากทนกเรยนไดเรยนเกยวกบสายตระกลของทานศาสดามฮมมดแลว นกเรยนสามารถเสรมสรางคณลกษณดานทกษะทางสงคม (ดานความเสยสละ ความเมตตากรณา และความมมนษยสมพนธ)

171

จดประสงคน าทาง 1. บอกเชอสายตระกลทานศาสดามฮมมดไดถกตอง 2. บอกคณลกษณะพเศษสายตระกลกรยชของทานศาสดามฮมมดไดถกตอง 3. บอกหลกฐานทบงบอกถงความส าคญของสายตระกลกรยชตามวจนะของทานศาสดา

มฮมมดไดถกตอง 4. วเคราะหความส าคญของสายตระกลกรยชไดถกตอง 5. อธบายบทบาทของตระกลกรยชในสมยกอนการแตงตงศาสดามฮมมดเปนศาสดาได

ถกตอง 6. แสดงแผนภมสายตระกลของทานศาสดามฮมมดไดถกตอง

7. เสรมสรางคณลกษณดานทกษะทางสงคมในดานความเสยสละ 8. เสรมสรางคณลกษณดานทกษะทางสงคมในดานความเมตตากรณา

9. เสรมสรางคณลกษณดานทกษะทางสงคมในดานความมมนษยสมพนธ

สาระส าคญ ชวประวตของทานศาสดามฮมมดเปนแนวทางการด าเนนชวตและพฒนาตนเองของมนษย

ใหบรรลผลส าเรจตามเปาหมาย

สาระการเรยนร

1.ความร ตระกลอาหรบเชอสายกรยชคอ ตนตระกลของทานศาสดามฮมมด 2.ทกษะ/กระบวนการ/กระบวนการคด

การวเคราะห การใหเหตผล การน าเสนอหลกฐานทนาเชอถอ การสรปความร 3.คณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม

ความเมตตากรณา ความเสยสละ และความมมนษยสมพนธ

172

ชนงานหรอภาระงาน (หลกฐาน รองรอยแสดงความร) 1. หลกฐานจากวจนะของทานศาสดามฮมมดทเกยวกบตระกลกรยช 2. Mind mapping

- แสดงเกยวกบสายตระกลกรยช - แสดงบทบาทของตระกลกรยช - แสดงความส าคญของตระกลกรยช

การจดกจกรรมการเรยนร ขนน าเขาสบทเรยน 1. นกเรยนและครรวมกนอานดอาอกอนเรยนและครแจงจดประสงคการเรยนรใหนกเรยน

ทราบ 2. ครตงค าถามใหนกเรยนบอกชอเมองทอยของตระกลทานศาสดามฮมมด โดยครใช

ค าถาม ดงน - ศาสดามฮมมดเกดทไหนและทนนเปนทอยของชนกลมใด - ตระกลอาหรบสายสกลอะไรบางทนกเรยนรจก

3. ครใหนกเรยนเอาใบความรท 3 เรอง ตนตระกลของทานศาสดามฮมมด ทครแจกในคาบเรยนทแลวออกมา ขนกระบวนการสอน 4. แลวครใหนกเรยนแบงปนความรดวยการแสดงความคดเหนตามความสมครใจของ

นกเรยนจากความรทไดศกษามาในใบความรและจากการศกษาเพมเตมจากแหลงเรยนรตางๆ (คณลกษณดานความเสยสละทางดานสตปญญาและคณลกษณดานความมมนษยสมพนธทางดานความใจกวางและการตดตอสอสาร) โดยครใชค าถาม ดงน

- นกเรยนคนไหนรบางวาทานศาสดามฮมมดเกดจากสายสกลใดของตระกลอาหรบ โดยใหนกเรยนเขยนค าตอบลงในสมดเปนรายบคคล 5. ครแบงกลมนกเรยนออกเปน 5 กลม ๆ ละ 6 คนโดยคละระหวางเดกเรยนเกง ปานกลาง

และเรยนออนเขาดวยกนโดยใหเดกเรยนเกงชวยเหลอใหค าแนะน าเดกเรยนออน (คณลกษณดานความเมตตาทางดานการชวยเหลอผอนดวยความเตมใจและคณลกษณดานความเสยสละทางดานการใหดวยวาจา) แลวใหนกเรยนแตละกลมประชมปรกษาหารอกนโดยสมาชกแตละกลมรวมแสดงความคดเหนแลกเปลยนกนภายในกลมอยางมเหตผล (คณลกษณดานความเสยสละทางดาน

173

สตปญญาและคณลกษณดานความมมนษยสมพนธทางดานความใจกวาง) ตามใบงานท 3 ในประเดนตอไปน

- กลมท 1 คณลกษณะพเศษของสายตระกลกรยช - กลมท 2 หาหลกฐานทบงบอกถงความส าคญของสายตระกลกรยชตามวจนะของ

ทานศาสดามฮมมด -กลมท 3 ความส าคญของสายตระกลกรยช -กลมท 4 บทบาทของตระกลกรยชในสมยกอนการแตงตงศาสดามฮมมดเปน

ศาสดา - กลมท 5 แผนภมสายตระกลของทานสาสดามฮมมด โดยใหนกเรยนแตละกลมศกษาในใบความรท 3 และในแบบเรยนชวประวตทาน

ศาสดามฮมมด บทท 1 หนา 24-25 ผแตง ดร.มศเฎาะฟา อสสบาอย 6. จากนนครใหตวแทนกลม 3 คนทไดรบความไววางใจจากกลมของแตละกลมออกมา

น าเสนอความรทไดไปศกษามาใหกบสมาชกในหอง (คณลกษณดานความเสยสละทางดานสตปญญาและคณลกษณดานความมมนษยสมพนธทางดานการตดตอสอสาร) โดยใชวธการทายปญหาใหสมาชกในหองชวยกนตอบแลวผน าเสนอสรปในขนตอนสดทาย

7. เมอตวแทนของแตละกลมน าเสนอเสรจ ครใหตวแทนของกลมทไมไดน าเสนอกลาวขอบคณและชมเชยการน าเสนอของกลมเพอนและใหสมาชกทกคนกลาวแสดงความขอบคณโดยสลบไปเรอย ๆ ใหครบทกกลม (คณลกษณดานความเมตตา กรณาทางดานการแสดงความยนดตอผอนทประสบความส าเรจ คณลกษณดานความเสยสละทางดานการใหทางใจและคณลกษณดานความมมนษยสมพนธทางดานการยกยองชมเชยผอนโดยสจรตใจ)

ขนสรปบทเรยน 8. ครเปดคลปภาพยนตร เรองมฮมมดศาสดาแหงอสลาม ตอน ตระกลกรยช ใหนกเรยนด

ประมาณ 3-5 นาท 9. นกเรยนและครสรปความรรวมกนโดยใช Mind mapping เขยนลงบนกระดาษชารต 10. ครใหนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยนของแตละคาบ 11. ครแจกใบความรท 4 เรอง ชวตในวยเดกของศาสดามฮมมดใหนกเรยนทกคนไปศกษา

ทบาน และใหนกเรยนศกษาคนควาเพมเตมจากแหลงเรยนรตาง ๆ เชน หนงสอประวตศาสตรอสลาม อนเตอรเนต หองสมด ผร เปนตน แลวน ามาเสนอในคาบหนา

12. นกเรยนและครรวมกนอานดอาอเลกเรยน

174

สอการเรยนร 1. หนงสอแบบเรยนชวประวตศาสดามฮมมด บทท1 หนา 24-25 ผแตง ดร.มศเฎาะฟา อสส

บาอย 2. ใบความรท 3 เรองตนตระกลของทานศาสดามฮมมด 3. แบบทดสอบหลงเรยนของแตละคาบ 4. ใบงานท 3 เรองตนตระกลกรยช 5. โปรเจกเตอร 6. อนเทอรเนต 7. คลปภาพยนตร เรอง มฮมมดศาสดาแหงอสลาม ตอน ตระกลกรยช 8. ใบความรท 4 เรอง ชวตในวยเดกของศาสดามฮมมด

การวดและประเมนผลการเรยนร 1. วธการวดและประเมนผล

1.1 สงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในการเขารวมกจกรรม 1.2 ตรวจแบบทดสอบในหองเรยนโดยใหนกเรยนแลกเปลยนกนตรวจ โดยคร

และนกเรยนรวมกนเฉลยค าตอบทถกตอง 2. เครองมอ

2.1 แบบสงเกตพฤตกรรมการเขารวมกจกรรม 2.2 แบบสงเกตพฤตกรรมการเขารวมกจกรรมกลม 2.3 แบบสงเกตคณลกษณดานทกษะสงคม ดานความเสยสละ ความเมตตา และ

ความมมนษยสมพนธ 2.4 เฉลยของแบบทดสอบหลงเรยน

3. เกณฑการประเมน 3.1 การประเมนพฤตกรรมการเขารวมกจกรรม ผานตงแต 2 รายการถอวา ผาน

ผาน 1 รายการถอวา ไมผาน 3.2 การประเมนพฤตกรรมการเขารวมกจกรรมกลม

คะแนน 9-10 ระดบ ดมาก คะแนน 7-8 ระดบ ด คะแนน 5-6 ระดบ พอใช คะแนน 0-4 ระดบ ควรปรบปรง

175

ใบความรท 3

สายตระกลของทานศาสดามฮมมด

การสบเชอสายของทานศาสดามฮมมด

ทานศาสดาชอมฮมมดบตรอบดลลอฮ บตรอบดลมฏฏอลบ บตรฮาชม บตรอบดลมานาฟ บตรกซอย บตรกลาบ บตรมรเราะฮ เชอสายของทานจะไปจบทอดนาน ซงเปนลกของอสมาอล บตรอบรอฮม อะลยฮสลาม มารดาของทานศาสดามฮมมด ชออามนะห บตรของวะฮบ บตรอบดลมานาฟ บรซฮเราะฮ บตรกลาบ บตรมรเราะฮ

คณลกษณะของตระกลกรยช

ตนตระกลฝายมารดาของทานศาสดาไปรวมกบตระกลฝายบดาทกลาบ ซงสายคนทหาฝายบดาและเปนทวดทสฝายมารดา และตนตระกลของทานศาสดามหมมดทสงขนไปนนรวมสายจากทานนบอสมาอล บตรของนบอบรอฮม ( อะลยฮสสะลาม )

หลกฐานทบงบอกถงความส าคญของตระกลกรยช

เชอสายทางดานบดาและมารดาของทานศาสดามฮมมด จะสบสายไปถงทานนบอบรอฮม ซงเปนบดาของบรรดานบตางๆ เชอสายของทานศาสดานนถอไดวาเปนเชอสายทมเกยรตและดงเดม ซงอลลอฮไดประทานให และเลอกทานเปนทานศาสดา ทานไดกลาวเกยวกบเชอสายอนมเกยรตไววา :

“แทจรงอลลอฮ ไดทรงเลอก กนานะฮ มาจากลกหลานของอสมาอล ทรงเลอกกรยชมาจากกนานะฮ เลอกบนฮาชมมาจากกรยช และเลอกฉนมาจากบะนฮาชม”

และอกหลกฐานหนง

“เมออลลอฮไดสรางสรรพสง พระไดท าใหฉนเปนผทดทสดคนหนง จากกลมทดทสดของพวกเขา และเปนกลมทดทสดจาก 2 กลม แลวพระองคกไดเลอกเผาพนธตางๆ พระองคท ามาจากเผาพนธทดทสด แลงพระองคกไดเลอกตระกลและไดเลอกฉนใหมาจากตระกลทดทสด ฉนจงเปนคนทดทสดและมาจากตระกลทดทสด”

176

รายงานโดย อร-ตรมซย

ความส าคญของสายตระกล

ทานศาสดามฮมมดเปนผบรสทธ มาจากจากตระกลทบรสทธเปนคนดทมาจากตระกลทด การททานศาสดามฮมมดมาจากตระกลทสงสงยอมมผลหลายประการ เชน เปนปจจยส าคญทท าใหการเผยแพรอสลามไดรบความส าเรจตงแตเรมแรก ถาหากทานศาสดามฮมมดมาจากตระกลทต าตอยแลว ศตรของอสลามจะอางทนทวาการเผยแพรอสลามของทานเปนความพยายามเรยกรองในสงททานไมม

177

ใบงานท 3 เรอง ตนตระกลกรยช

ค าชแจง ใหนกเรยนแตละกลมประชมปรกษาหารอกนโดยสมาชกแตละกลมรวม

แสดงความคดเหนแลกเปลยนกนภายในกลมอยางมเหตผลในประเดนตอไปน กลมท 1 คณลกษณะพเศษของสายตระกลกรยช กลมท 2 หาหลกฐานทบงบอกถงความส าคญของสายตระกลกรยชตามวจนะของ

ทานศาสดามฮมมด กลมท 3 ความส าคญของสายตระกลกรยช กลมท 4 บทบาทของตระกลกรยชในสมยกอนการแตงตงศาสดามฮมมดเปน

ศาสดา กลมท 5 แผนภมสายตระกลของทานสาสดามฮมมด

178

ใบความรท 4 ชวตในวยเดกของทานศาสดามฮมมด

ทานศาสดามฮมมดเกดในเวลาเชาตรของวนจนทร ท 12 เดอนรอบอลเอาวล ปชางตรงกบวนท 23 เมษายน ค . ศ .571 ณ นครมกกะฮ

ทานศาสดามฮมมดก าพราบดาตงแตยงอยในครรภมารดา ซงลมปวยและเสยชวตท มะดนะฮในขณะทเดนทางกลบจากการคาทซเรย เมอศาสดามฮมมดไดประสต ผเปนมารดาไดแจงขาวไปยงทานอบดลมฏเฏาะลบผเปนป ของทานศาสดา ทานจงสงคนมารบไป และทานไดพาเดกนอยผนไปยงวหารกะบะฮ และตงชอวา “ มฮมมด ” ซงชอนไมเปนทคนเคยแกชาวอาหรบมากนก ตามธรรมเนยมของชาวอาหรบในสมยนนมกจะสงลกนอยไปยงทะเลทรายหลงจากสปดาหแรกทเกดมา และใหอยทนนจนกระทงอายได 5 หรอ 6 ขวบ ชวงแรกอามนะฮไดมอบใหนางษวยบะฮซงเปนคนใชของอบละฮบ ลงของทานศาสดาเปนแมนมทานศาสดาอยสองสามวน ตอมาทานอบดลมฏเฏาะลบไดวาจางนางหะลมะฮ จากเผาสะอดซงเปนหญงชนบทคนหนงใหเปนแมนมของทานศาสดาและน าทานไปเลยงทชนบท เมอทานศาสดามอายครบ 6 ขวบ นางไดสงทานศาสดาคนแกมารดาของทานเลยงดตอไป ในชวงทนางหะลมะฮไดเลยงดทานศาสดานน นางไดรบโชคผลและความจ าเรญอยางมาก

อามนะฮ มความสขมากทลกชายของเธอไดกลบมาสออมอกของเธออกครงหนง การไปอยในชนบทท าใหเขาเปนคนทมสขภาพดและรางกายแขงแรง มความคลองแคลวและรภาษาอาหรบแทๆ จากทะเลทราย ซงเหลานเปนรากฐานทจะกาวสเปนบคคลทส าคญในอนาคตตอไป อามนะฮ ตองการพาบตรชายใหไปรจกญาตทางมารดา และสรางความคนเคยกบพวกลงซงเปนเผานจญารในนครมะดนะฮ โดยมทาสหญงของนางทมชอวา อมมอยมน ตดตามไปดวย ขากลบจากมะดนะฮ ขณะเดนทางมาถงสถานทหนงมชอวา อล - อบวา นางอามนะฮกลมปวยลงและเสยชวตอยทนน หลงจากนนทาสหญงผซอสตยกพาเดกนอยก าพราบดาและมารดากลบมายงนครมกกะฮ มฮมมดกอยภายใตการอปการะของป คอ อบดลมฏเฏาะลบ แตกแคเพยง 2 ปเทานนป กถงแกกรรมอก ซงขณะนนมฮมมดอายไดแคเพยง 8 ป เทานน ฉะนนมฮมมดจงเปนเดกก าพราทงพอแมและป ตงแตอายยงนอย

หลงจากนนหนาทเลยงดมฮมมดกตกเปนของอบฏอลบผเปนลง ซงรกเอนดหลานชายอยางยง จนกระทงเตบใหญ เนองจากลงของทานไมใชคนร ารวย มฮมมดจงตองท างาน โดยพาฝงแกะ

179

และอฐตามเนนเขาและหบเขาในทะเลทราย มฮมมดมนสยกรณาตอคนยากจน และผมทกขมาตงแตเยาววย เปนคนทชอบอยอยางสงบ รกการคดใครครวญ ผคนในเผาเดยวกนตางกรกใครและใหเกยรตเพราะทานมนสยออนโยน มอธยาศยไมตร การททานถอความซอสตย ซอตรงตอหนาท เปนอยางยงอยางไมสะทกสะทานนน ท าใหมฮมมดไดรบการขนานนามวา ” อลอมน ” ซงแปลวาผควรแกการเชอถอหรอผทไดรบการไววางใจ เมออายไดสบสองป มฮมมดไดเดนทางไปคาขายทซเรยกบลง และทซเรยนเองทานไดพบกบนกบวชชาวครสเตยนคนหนงมชอวา “ บฮยรอ ” ซงไดท านายวามฮมมดจะเปนศาสดาองคสดทายและไดกลาวไววา " หลานชายของทานมลกษณะเปนมหาบรษแท ๆ ทานจงเลยงดเขาอยางดเถด ” หลงจากนนทานอบฏอลบจงน าหลานชายของทานกลบมายงมกกะฮและรกษาความลบนไมใหใครร

ลงของทานมฐานะทางการเงนไมคอยจะดนก ประกอบกบเปนครอบครวใหญจะตองหาเลยงดลกหลานหลายคน จงเปนเรองธรรมดาทจะตองหารายไดมาจนเจอครอบครวและสรางความมนคงใหแกลกๆ หลานๆ ทอยในความดแลใหไดรบความสข วนหนงทานไดทราบขาววาเศรษฐ เคาะดญะฮซงเปนบตรสาวของควยลดตองการจางคนเผากรอยซใหท าการคาขายใหแกเธอ และเธอพรอมทจะแบงก าไรอยางงามแกผทมความสามารถ ทานจงพามฮมมดไปสมครงานกบเธอ ดวยกตตศพทแหงความซอสตยของมหมมด เศรษฐเคาะดญะฮจงตกลงรบมฮมมดเปนลกจางควบคมกองคาราวานพาณชยไปยงเมองชเรย โดยเธอไดใหทาสของเธอทมชอวามยสะเราะฮรวมเดนทางกบมฮมมดดวย การเดนทางคาขายของมฮมมดในครงนประสบความส าเรจอยางงดงาม และไดก าไรอยางมหาศาลซงสรางความประทบใจแกเคาะดญะฮเปนอยางมาก ประกอบกบมยสะเราะฮ ไดรายงานใหนางทราบถงความขยนขนแขงและความซอสตยของมฮมมดในระหวางปฏบตหนาทอยางละเอยดถถวน ซงเพมความสนใจของนางตอมฮมมดมากขน จนกระทงนางตดสนใจตองการรวมชวตกบมฮมมด

180

แบบทดสอบหลงเรยนของแตละคาบ สาระการเรยนรท 2 อสลามศกษา (สาระยอยท4 ศาสนประวต)

เรองสายตระกลของทานศาสดามฮมมด ชนมธยมศกษาปท1 จ านวน 10 ขอ (10 คะแนน) …………………………………………………………………………………………… ค าชแจง ใหนกเรยนท าเครองหมาย X ทบขอทถกทสด

1. ทานศาสดามฮมมดสบสายมาจากศาสดาองคใด ก. อาดม ข. ดาวด ค. สไลมาน ง. อสมาอล

2. ตนตระกลฝายมารดาของทานศาสดามฮมมดไปรวมกบตระกลฝายบดาทใคร ก. กลาบ ข. อบดลมานาฟ ค. กซอย ง. มรเราะฮ

3. ทานศาสดามฮมมดเกดในตนตระกลใดของชาวอาหรบ ก. สะอด ข. เผากรยช ค. นจญาร ง. นาดร

4. ขอใดคอลกษณะพเศษของตระกลกรยช ก. เปนตระกลทมเชอสายมาจากศาสดาอบรอฮม อะลยฮสลาม ข. เปนตระกลใหญ ค. เปนตระกลนกธรกจ ง. เปนตระกลเกาแกของชาวอาหรบ

181

5. หลกฐานจากทใดทบงบอกถงความส าคญของตระกลกรยชไดดทสด ก. ค าพดของคนอาหรบ ข. บทกวอาหรบ ค. อล-กรอาน ง. นกประวตศาสตร

6. ท าไมอลลอฮทรงเลอกทานศาสดามฮมดมาจากตระกลกรยช

ก. เปนตระกลเกาแก ข. เปนตระกลทดทสดในหมอาหรบ ค. เปนตระกลใหญ ง. เปนตระกลของชาวอาหรบสวนใหญ

7. ท าไมอลลอฮทรงไมเลอกทานศาสดาทมาจากตระกลทต าตอย ก. เพอความส าเรจในการเผยแผศาสนา ข. เพอไมใหศตรอสลามดถก ค. เพอใหคนยอมรบโดยงาย ง. เพอใหเกดความรกในตวทานศาสดา

8. เหตใดชาวอาหรบสวนใหญใหความนบถอตอตระกลกรยชมาก ก. เพราะเปนตระกลผน าอาหรบ ข. เพราะเปนตระกลทดแลสถานทศกดสทธ(กะบะฮ) ค. เพราะเปนตระกลทด ชอบชวยเหลอผอน ง. เพราะเปนตระกลทมศาสดาหลายองค

9.ขอใดคอบทบาทของพวกกรยชชวงกอนอสลาม ก. เกบคาเขาเมองมกกะฮ ข. เปนผน าของตระกลอาหรบทงมวล ค. บรการอาหาร เครองดมและทพกแกผทมาแสวงหาบญทมกกะฮ ง. เปนเจาของธรกจในมกกะฮ

182

10. ทานศาสดามฮมมดมาจากตระกลทสงสงยอมมผลตอความเชอของมนษยอยางไรบาง ก. คนมความเกรงกลว ข. ไมมศตรตอตาน ค. เกดความรกในตวทานศาสดา ง. เปนปจจยส าคญทท าใหการเผยแพรอสลามไดรบความส าเรจ

183

ภาคผนวก ค เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

1. ตวอยางแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน (มทงหมด 30 ขอ แตเลอกมาเปนตวอยาง 15

ขอ) 2. ตวอยางแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม (มทงหมด 30 ขอ แตเลอกมาเปน

ตวอยาง 15 ขอ)

184

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน สาระการเรยนรท 2 อสลามศกษา (สาระยอยท4 ศาสนประวต)

ชนมธยมศกษาปท1 จ านวน 15 ขอ ………………………………………………………………………………………………………

ค าชแจง ใหนกเรยนท าเครองหมาย X ขอทถกทสดลงในกระดาษค าตอบ 1. หากนกเรยนตองการศกษาชวประวตทานศาสดาอยางละเอยด นกเรยนควรศกษาจากแหลงทมาใด

ก. อล-กรอาน ข. ซนนะฮ ค. บทกวอาหรบ ง. ต าราชวประวต

2. ต าราฮาดษใดทไดรบการยอมรบมากทสด

ก. อบดาวด - ตรมซ ข. มสลม - อบนมาญะฮ ค. บคคอร – มสลม ง. ชาฟอ – บคคอร

3. ขอใดคอจดเดนทสดของต าราชวประวตทานศาสดามฮมมด ก. เลาเหตการณอยางละเอยด ข. มความนาเชอถอ ค. มต ารามากมาย ง. มสรปบทเรยน 4. ขอใดกลาวไดถกตอง ก. มารดาของศาสดามฮมมดเปนชาวมาดนะฮ ข. ศาสดามฮมมดมเชอสายเปอรเซย ค. ศาสดามฮมมดเปนลกหลานบานอสรออล ง. ศาสดามฮมมดสบเชอสายมาจากนบอสมาาอล

185

5. ขอใดคอหลกฐานทบงบอกถงความส าคญของตระกลกรยชไดดทสด ก. ค าพดของคนอาหรบ ข. บทกวอาหรบ ค. บทบญญตอล-กรอาน ง. นกประวตศาสตร

6. ท าไมทานศาสดามฮมมดไดรบการขนานนามวาอลอามน ก. เพราะเปนเดกก าพรา ข. เพราะเปนคนทซอสตย ค. เพราะมความขยน ง. เพราะเปนคนยากจน

7. ขอใดคอลกษณะชวตวยหนมของทานศาสดามฮมมด

ก. มความสนกสนาน ราเรง ข. ชวตสนโดด ค. มความซอสตย มนษยสมพนธด

ง. ชอบเขากบสงคมวยรน 8. ทานศาสดามฮมมดใชวธการแกปญหาความขดแยงทเกดขนของหวหนาเผาในการวางหนด า

ก. ใหหวหนาเผาทกเผาจบฉลาก ข. เลอกผทอวโสทสด ค. วางหนบนผาแลวใหหวหนาเผาทกเผาจบขอบผา ง. จดประชมหวหนาเผา

9. ชวตใหมของทานศาสดามฮมมดหลงแตงงานมลกษณะอยางไร ก. มอปสรรคมากมาย ข. เตมไปดวยความรกและความสข ค. ชวตปกตเหมอนเดม ง. ชวตทยงอยกบการท างาน

186

10. บรรดาสตรควรเอาตวอยางจากทานหญงคอดญะฮมาใชในชวตครอบครวดานใดมากทสด ก. เลอกสามทมอายมากกวา ข. เลอกสามทมฐานะต ากวา ค. คอยปลอบใจและใหก าลงใจสาม ง. เลอกคนทท างานดวย

11. สงใดททานศาสดามฮมมดไดกระท ากอนทจะมการประทานวะหย

ก. ใครครวญเหตการณการณตาง ๆ ถงความจรงของชวต ข. เขาไปอยในปา ค. ท างานตามปกต ง. จ าศลอยในมสยด

12. การใชชวตของชาวอาหรบกอนการประทานวะหยมลกษณะอยางไร

ก. เคารพภกดตออลลอฮองคเดยว ข. ชวยเหลอซงกนและกน ค. มชวตอยางปาเถอนและงมงาย ง. มความสามคคสง

13. หลกการส าคญทสดของศาสนาอสลามทศาสดามฮมมดเนนย าในการเผยแผศาสนาอสลามคอขอใด

ก. การละหมาด ข. การถอศลอด ค. การบรจาค ง. ความเปนหนงของพระผเปนเจา (เตาฮด)

14. ใครคอบคคลแรกทยอมรบการชกชวนของศาสดามฮมมด

ก. อบบากร ข. ทานหญงคอดญะฮ ค. ซยด บนฮารษะฮ ง. อาล บนอบฏอเลบ

187

15. เหตผลหลกทศาสดามฮมมดตองอพยพไปอยทเมองมาดนะฮคอขอใด ก. มเครอญาตอยทนน ข. เพราะพวกกเรชก าลงวางแผนจะสงหารทานศาสดา ค. เพราะไมไดรบการสนบสนนจากชาวมกกะฮเทาทควร ง. เพราะไดรบการเชญชวนจากชาวมาดนะฮ

188

แบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ประกอบดวยดานความเสยสละ ความเมตตากรณาและความมมนษยสมพนธ

......................................................................................

ค าชแจง ใหท าเครองหมาย X ทบขอทตรงกบความรสกของนกเรยนมากทสด ลงในกระดาษค าตอบ 1. ขณะทดาเรยเดนผานเพอไปยงหองสมด เธอเหนขยะกระจดกระจายเตมไปหมด ถานกเรยนเปน ดาเรย นกเรยนจะท าอยางไร

ก .เกบนดหนอย เพราะกลวจะเหนอย ข. เดนผานไปหองสมด ค. เกบขยะไปทงในถงขยะจนหมด ง. บอกภารโรงใหมากวาด

2.โรงเรยนไดปรบปรงหองสมดใหม และเชญชวนใหทกคนบรจาคหนงสอแกหองสมด ทบานของรสนมหนงสอทใชแลวอยมากมาย ถานกเรยนเปนรสน นกเรยนจะท าอยางไร

ก. น าหนงสอทใชแลวทงหมดมาบรจาค ข. น าหนงสอทใชแลงบางสวนมาบรจาค ค. รอใหคนอนบรจาคกอนในครงน ครงตอไปอาจจะบรจาคบาง ง. บรจาคเฉพาะหนงสอทเกามาก ๆ แลว

3. ในการแขงขนกฬาของโรงเรยน ครใหนกเรยนน าอาหารเทยงมารบประทานกนเองโดยทางโรงเรยนใหเงนเพอซอผลไมเลยงทกคนในแตละส มมนเปนรองประธานส น าเงาะมาจากบานเพอเลยงเพอนในสของตน สวนเตาฟตน าสมมาบรจาค แตทบานของฮเซนมมงคดมากมาย ถานกเรยนเปนฮเซน นกเรยนจะท าอยางไร

ก. เสนอใหประธานสซอผลไมทบานของตนในราคาถก ข. น าเงาะมาบรจาคโดยไมตองใหซอ ดวยความเตมใจ ค. ท าเฉย ๆ เพราะทางโรงเรยนมอบเงนใหแตละสอยแลว ง. น าเงาะมาบรจาคเพอตองการค าชม

189

4. ถาไกไดเขามากนขาวเปลอกทนกเรยนตากไวบรเวณหนาบาน นกเรยนควรท าอยางไร ก. ใชเสยงไลไกใหออกไปจากบรเวณทตากขาวเปลอก ข. ในบางครงใชเสยงไลไก แตบางครงใชไม กอนหนขวางไกใหออกไปจากบรเวณทตาก

ขาวเปลอก ค. ใชไม กอนหนขวางไก แตไมใหไดรบบาดเจบ ง. เรยกคนทอยในบานใหชวยกนน าไม กอนหนขวางไกใหไดรบบาดเจบ

5. ในขณะทก าลงเรยนหนงสออยในหองเรยน เพอนเกดปวดทองอยางรนแรง นกเรยนควรจะท าอยางไร

ก.น าเพอนไปพกทหองพยาบาลและขอยาจากครใหเพอนทนท ข.น าเพอนไปพกทหองพยาบาลและปลอยใหเพอนชวยเหลอตนเอง ค.รอใหเพอนขอความชวยเหลอกอนจงคอยน าไปพกทหองพยาบาล ง.ไมสนใจตออาการปวยของเพอนเลย

6. เมอนกเรยนเหนเพอนท าความสะอาดหองเรยนอยเพยงคนเดยว นกเรยนควรจะท าอยางไร ก. อาสาชวยเหลอเพอนท าความสะอาดหองเรยน ข. ใหเพอนขอความชวยเหลอกอน จงคอยใหความรวมมอในการท าความสะอาด ค. ใหเพอนคนอน ๆ มาชวยเหลอกอนจงคอยใหความรวมมอเมอใกลจะเสรจ ง. ใหเพอนคนอน ๆ มาท าความสะอาดหองเรยนดวย

7. เมอมการจดกจกรรมการพฒนาบรเวณหอพกทนกเรยนเปนผหนงทพกในหอพกน นกเรยนควรปฏบตอยางไร

ก. อาสาสมครเขารวมกจกรรมการพฒนาบรเวณหอพก ดวยความเตมใจ ข. เขารวมกจกรรมการพฒนาบรเวณหอพก แตไมคอยเตมใจ ค. รอใหมการขอความรวมมอกอน จงคอยเขารวมกจกรรมการพฒนาบรเวณหอพก ดวยความไมเตมใจ ง. รอใหมการบงคบกอน จงคอยเขารวมกจกรรมการพฒนาบรเวณหอพก โดยไมเตมใจ

190

8. ในขณะทเรยนวชาศาสนประวต เพอนสนทไมสนใจเรยนจงถกครด เมอหมดคาบเรยนแลว นกเรยนควรจะท าอยางไร

ก. ใหเพอนคนอน ๆ ออกกอนจงคอยเขาไปปลอบใจเพอน ข. ใหเพอนคนอน ๆ เขาไปปลอบใจกอนจงคอยปฏบตตามเพอน ค. เขาไปปลอบใจเพอนดวยความตงใจ ง. ไมสนใจวาเพอนจะมความรสกอยางไร

9. ในขณะทก าลงรวมน าเสนอรายงานเกยวกบชวประวตของทานศาสดามฮมมด ปรากฏวาเพอนคนหนงพดส าเนยงไมชดนกเรยนควรจะท าอยางไร

ก. ไมน าค าพดนนมาพดลอเลยนและคอยหามปรามเพอนคนอน ๆ ไมใหกระท าดวย ข. ไมน าค าพดนนมาพดลอเลยน แตคอยยใหคนอนพดแทน ค. หาโอกาสหลงจากทเรยนเสรจแลวน าค าพดนนมาพดลอเลยน ง. หาโอกาสหลงชวโมงเรยนชกชวนเพอน ๆ ใหน าค าพดนนมาลอเลยนเพอน

10. เมอนกเรยนไมพอใจในการกระท าของเพอน ทไดท าลายสงของของนกเรยน นกเรยนควรจะท าอยางไร

ก. ใหอภยในการกระท าของเพอน ข. เรยกเพอนมาตอวาในการกระท านนกอน แลวจงใหอภยเพอน ค. เรยกเพอนมาตอวาในการกระท านนกอน แลวจงใหเพอนกลาวค าขอโทษ ง. เรยกเพอนมาตอวาเมอเพอนเผลอจงชกตอยเพอนทนท

11. ในการเขาคายภาคฤดรอน แตละกลมตองสงการแสดงในงานปดกจกรรม หวหนากลมจงเรยกสมาชกมาปรกษา แตไมสามารถตกลงกนได ถานกเรยนเปนสมาชกในกลมนดวย นกเรยนจะท าอยางไร

ก. แสดงเหตผลเขาขางหวหนากลม ข. นงฟงเฉย ๆ ถาเพอนไมถามกไมแสดงความคด ค. เสนอใหแตละคนบอกเหตผลทควรจะใชการแสดงทตนคด ง. เสนอใหสมาชกรวมกนลงคะแนนเสยงเพอเลอกการแสดงทเหนวามคณคา

191

12. โรงเรยนของฮสนาไดจดงานฉลองอาคารใหม มแขกคนหนงตองการเขาหองน า เขาเดนมาหาฮสนา ถานกเรยนเปนฮสนา นกเรยนจะท าอยางไร ก. เดนเลยงไปทางอนเพราะไมชอบคยกบคนแปลกหนา

ข. บอกใหแขกทราบวาหองน าอยตรงไหนแลวรบเดนออกไป ค. รบเดนไปหาเพอนทอยใกลๆ ตนเพอจะไดชวยตอบค าถาม ง. แนะน าใหแขกทราบวาหองน าอยตรงไหนดวยใบหนายมแยม

13. เมอผปวยไมเขาใจวธกนยาจงสอบถาม ซมยยะห ซงเปนเจาหนาทอนามย ถานกเรยนเปน ซมยยะห นกเรยนจะท าอยางไร ก. บอกใหอานวธกนทซองยาเอง

ข. บอกวาอธบายแลวคณกจ าบางซคะ ค. บอกใหถามเจาหนาทคนอนเพราะตนก าลงยง ง. เปดโอกาสใหผปวยถามและอธบายวธกนยาใหฟง

14. เมอนกเรยนลงแขงขนฟตบอลระหวางโรงเรยน ขณะทแยงลกบอลอกฝายผลกนกเรยนลมลง แตกรรมการไมเหน นกเรยนจะท าอยางไร

ก. ลกขนโวยวายกบกรรมการ ข. ลกขนไปตอยเพอนคนนนทนท ค. เลนตอเพราะไมอยากถวงเวลาในการแขงขน ง. เลนตอไปเพราะไมอยากผดใจกนกบฝายตรงขาม

15. ในการแขงขนบาสเกตบอล เมอหมดเวลาครงแรกทมของของฮารนมคะแนนตามหลงคแขงอย 10 คะแนน เมอตองลงแขงขนในครงหลง ฮารนในฐานะหวหนาทมควรท าอยางไร ก. สบเปลยนเอาผเลนทเลนไมดออก

ข. บอกใหผเลนทเลนไมดตงใจเลนใหเตมท ค. ปรกษาผควบคมทมและขอใหผเลนทกคนมโอกาสแกตว ง. ใหก าลงใจลกทมและขอใหรวมมอกนอยางเตมทถงจะแพกไมเปนไร

192

ภาคผนวก ง คณภาพของแบบทดสอบ

1. แบบวดผลสมฤทธทางการเรยน 2. แบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม

193

ดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน ขอสอบ ขอท

คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ ∑R คา IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5

1 +1 0 -1 +1 +1 2 0.40 2 0 +1 -1 +1 +1 2 0.40 3 -1 +1 0 +1 +1 2 0.40 4 -1 +1 +1 +1 +1 3 0.60 5 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 6 0 +1 +1 +1 +1 4 0.80 7 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 8 0 -1 +1 +1 +1 2 0.40 9 0 +1 +1 +1 +1 4 0.80

10 +1 0 +1 +1 +1 4 0.80 11 -1 +1 0 +1 +1 2 0.40 12 0 +1 +1 +1 +1 4 0.80 13 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 14 0 +1 +1 +1 +1 4 0.80 15 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 16 +1 +1 0 +1 +1 4 0.80 17 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 18 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 19 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 20 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 21 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 22 +1 +1 +1 0 +1 4 0.80 23 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 24 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 25 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00

194

ดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน (ตอ) ขอสอบ ขอท

คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ ∑R คา IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5

26 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 27 0 +1 +1 +1 +1 4 0.80 28 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 29 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 30 0 +1 +1 +1 +1 4 0.80 31 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 32 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 33 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 34 0 +1 +1 +1 +1 4 0.80 35 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 36 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 37 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 38 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 39 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 40 +1 +1 -1 +1 +1 3 0.60 41 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 42 +1 +1 0 +1 +1 4 0.80 43 +1 +1 0 +1 +1 4 0.80 44 +1 +1 0 +1 +1 4 0.80 45 +1 +1 0 +1 +1 4 0.80 46 0 +1 0 +1 +1 3 0.60 47 +1 +1 0 +1 +1 4 0.80 48 +1 +1 0 +1 +1 4 0.80 49 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 50 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00

195

ดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน(ตอ) ขอสอบ ขอท

คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ ∑R คา IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5

51 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 52 +1 +1 +1 0 +1 4 0.80 53 0 +1 +1 +1 +1 4 0.80 54 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 55 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 56 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 57 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 58 0 +1 +1 +1 +1 4 0.80 59 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 60 0 +1 +1 +1 +1 4 0.80 61 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 62 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 63 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 64 +1 +1 0 +1 +1 4 0.80 65 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 66 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 67 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 68 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 69 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 70 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 71 0 +1 +1 +1 +1 4 0.80 72 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 73 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 74 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 75 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00

196

ดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน (ตอ) ขอสอบ ขอท

คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ ∑R คา IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5

76 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 77 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 78 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 79 0 +1 +1 +1 +1 4 0.80 80 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 81 +1 +1 0 +1 +1 4 0.80 82 0 +1 0 +1 +1 3 0.60 83 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 84 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 85 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 86 -1 +1 +1 +1 +1 3 0.60 87 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 88 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 89 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 90 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00

197

ดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม ขอสอบ ขอท

คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ ∑R คา IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5

1 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 2 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 3 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 4 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 5 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 6 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 7 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 8 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 9 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00

10 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 11 +1 0 +1 +1 +1 4 0.80 12 +1 0 +1 +1 +1 4 0.80 13 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 14 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 15 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 16 +1 0 +1 +1 +1 4 0.80 17 +1 +1 +1 -1 +1 3 0.60 18 +1 +1 +1 -1 +1 3 0.60 19 +1 0 +1 +1 +1 4 0.80 20 +1 +1 +1 -1 -1 1 0.20 21 +1 +1 +1 0 -1 2 0.40 22 +1 +1 +1 0 -1 2 0.40 23 +1 +1 +1 -1 -1 1 0.20 24 +1 0 +1 0 -1 1 0.20 25 +1 +1 +1 0 -1 2 0.40

198

ดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม (ตอ) ขอสอบ ขอท

คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ ∑R คา IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5

26 +1 +1 +1 0 -1 2 0.40 27 +1 +1 +1 0 -1 2 0.40 28 +1 0 +1 0 -1 1 0.20 29 +1 +1 +1 0 -1 2 0.40 30 +1 +1 +1 -1 -1 1 0.20 31 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 32 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 33 +1 0 +1 +1 +1 4 0.80 34 +1 +1 +1 -1 -1 1 0.20 35 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 36 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 37 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 38 +1 +1 +1 +1 -1 4 0.80 39 +1 0 +1 +1 +1 4 0.80 40 +1 +1 +1 0 +1 4 0.80 41 +1 0 +1 +1 +1 4 0.80 42 +1 +1 +1 +1 -1 3 0.60 43 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 44 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 45 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 46 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 47 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 48 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 49 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 50 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00

199

ดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม (ตอ) ขอสอบ ขอท

คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ ∑R คา IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5

51 +1 +1 +1 0 +1 4 0.80 52 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 53 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 54 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 55 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 56 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 57 +1 0 +1 +1 +1 4 0.80 58 +1 0 +1 -1 -1 0 0.00 59 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 60 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 61 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 62 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 63 +1 0 +1 +1 +1 4 0.80 64 +1 0 +1 +1 +1 4 0.80 65 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 66 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 67 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 68 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 69 +1 +1 +1 +1 -1 3 0.60 70 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 71 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 72 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 73 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 74 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 75 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00

200

ดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบวดคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม (ตอ) ขอสอบ ขอท

คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ ∑R คา IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5

76 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 77 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 78 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 79 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 80 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 81 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 82 +1 0 +1 +1 +1 4 0.80 83 +1 0 +1 0 +1 3 0.60 84 +1 0 +1 -1 +1 2 0.40 85 +1 +1 +1 0 +1 4 0.80 86 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 87 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 88 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 89 0 +1 +1 +1 +1 4 0.80 90 +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00

201

ผลการวเคราะหคณภาพเครองมอแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

ท คาความยากงาย (p) คาอ านาจจ าแนก (r)

1 0.23 0.20

2 0.80 0.40

3 0.47 0.27

4 0.57 0.47

5 0.75 0.60

6 0.63 0.33

7 0.77 0.47

8 0.57 0.20

9 0.67 0.53

10 0.40 0.20

11 0.70 0.53

12 0.73 0.47

13 0.60 0.33

14 0.30 0.27

15 0.77 0.53

16 0.53 0.27

17 0.37 0.27

18 0.57 0.33

19 0.67 0.40

20 0.80 0.47

21 0.63 0.53

22 0.87 0.53

23 0.60 0.40

24 0.57 0.33

25 0.97 0.67

202

ท คาความยากงาย (p) คาอ านาจจ าแนก (r)

26 0.70 0.33

27 0.53 0.27

28 0.77 0.40

29 0.20 0.13

30 0.77 0.47 คาความเชอมนเทากบ 0.762

203

ผลการวเคราะหคณภาพเครองมอคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคม

ท คาอ านาจจ าแนก (r)

1 0.41

2 0.36

3 0.37

4 0.39

5 0.62

6 0.49

7 0.50

8 0.49

9 0.42

10 0.44

11 0.66

12 0.39

13 0.57

14 0.41

15 0.68

16 0.36

17 0.61

18 0.44

19 0.74

20 0.50

21 0.48

22 0.36

23 0.69

24 0.61

25 0.51

204

ท คาอ านาจจ าแนก (r)

26 0.61

27 0.37

28 0.50

29 0.52

30 0.51

คาความเชอมนเทากบ 0.921

205

ประวตผเขยน

ชอ-สกล นอบณรอว บอราเฮง รหสประจ าตวนกศกษา 5520120301 วฒการศกษา วฒ ชอสถาบน ปทส าเรจการศกษา ชะรอะฮ (กฎหมายอสลาม) มหาวทยาลยอสลามยะลา 2549 ประกาศนยบตรวชาชพคร มหาวทยาลยอสลามยะลา 2553

ทนการศกษา

ทนอดหนนวจยเพอวทยานพนธ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร ทนอดหนนวจย สถานวจยพหวฒนธรรมศกษาเพอการศกษาทย งยน (สพย.) คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

ต าแหนงและสถานทท างาน รองผอ านวยการฝายหลกสตรและการสอนโรงเรยนอล-กรอานและภาษากาลามลลอฮ

ต าบลยาม อ าเภอยะหรง จงหวดปตตาน สงกดส านกงานการศกษาเอกชนจงหวดปตตาน

การตพมพเผยแพรผลงาน

นอบณรอว บอราเฮง คณตา นจจรลกล และชดชนก เชงเชาว. 2558. ผลของการสอนแบบบรณาการดวยการสอนแบบหองเรยนกลบดาน สอประสม และนวตกรรมคณลกษณศกษาดานทกษะทางสงคมทมตอพฤตกรรมและผลสมฤทธทางการเรยนสาระการเรยนรศาสนประวตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1. วารสารอล-นร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยฟาฎอน. ปท 11 ฉบบท 20 ประจ าเดอนมกราคม – มถนายน พทธศกราช 2559. (รอตพมพ)