ผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตร

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 Effect of Project-Based Learning on Biology Achievement,

Scientific Process Skills and Attitude towards Science of Grade 11 Students

ลฏฟ ดอเลาะ Lutfee Dawloh

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสอนวทยาศาสตรและคณตศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of

Master of Education in Teaching Science and Mathematics Prince of Songkla University

2560 ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(1)

ผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตร

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 Effect of Project-Based Learning on Biology Achievement,

Scientific Process Skills and Attitude towards Science of Grade 11 Students

ลฏฟ ดอเลาะ Lutfee Dawloh

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสอนวทยาศาสตรและคณตศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of

Master of Education in Teaching Science and Mathematics Prince of Songkla University

2560 ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(2)

ชอวทยานพนธ ผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5

ผเขยน นายลฏฟ ดอเลาะ สาขาวชา การสอนวทยาศาสตรและคณตศาสตร _____________________________________________________________________________

อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก ......................................................................... (ผชวยศาสตราจารย ดร.ณฐวทย พจนตนต) อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม ........................................................ ................. (ดร.ณรงคศกด รอบคอบ)

คณะกรรมการสอบ ............................................ประธานกรรมการ (ดร.ณฐน โมพนธ) ..........................................................กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.ณฐวทย พจนตนต) ..........................................................กรรมการ (ดร.ณรงคศกด รอบคอบ) ………………………………………….………กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.สงหา ประสทธพงศ)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร อนมตใหนบวทยานพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสอนวทยาศาสตรและคณตศาสตร

.........................................................................

(รองศาสตราจารย ดร.ธระพล ศรชนะ) คณบดบณฑตวทยาลย

(3)

ขอรบรองวา ผลงานวจยนมาจากการศกษาวจยของนกศกษาเอง และไดแสดงความขอบคณบคคลทมสวนชวยเหลอแลว

ลงชอ................................................................(ผชวยศาสตราจารย ดร.ณฐวทย พจนตนต)

อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก

ลงชอ................................................................(นายลฏฟ ดอเลาะ)

นกศกษา

(4)

ขาพเจาขอรบรองวา ผลงานวจยนไมเคยเปนสวนหนงในการอนมตปรญญาในระดบใดมากอน และไมไดถกใชในการยนขออนมตปรญญาในขณะน

ลงชอ............................................................... .(นายลฏฟ ดอเลาะ)

นกศกษา

(5)

ชอวทยานพนธ ผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5

ผเขยน นายลฏฟ ดอเลาะ สาขาวชา การสอนวทยาศาสตรและคณตศาสตร ปการศกษา 2559

บทคดยอ

การวจยครงนเพอศกษาผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนเดชะปตตนยานกล กลมตวอยางในการวจยครงน คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5/6 โรงเรยนเดชะปตตนยานกล อ.เมอง จ.ปตตาน ทก าลงศกษาในภาคเรยนท 2/2559 จ านวน 35 คน ซงไดมาโดยการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) ใชวธการจบสลากโดยก าหนดใหหองเรยนเปนหนวยในการสม เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย แผนการจดการเรยนรแบบโครงงาน เรองการสงเคราะหดวยแสง แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา แบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณาการ 5 ทกษะ แบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร และแบบบนทกภาคสนาม โดยด าเนนการทดลองกลมตวอยางเดยวมการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน (The One-Group Pretest-Posttest Design) วเคราะหขอมลโดยหาคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบคาทชนดกล มตวอยางไมเปนอสระตอกน ( t-test dependent group) ผลการวจยพบวา 1. ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 2. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 3. เจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

(6)

Thesis Title Effect of Project-Based Learning on Biology Achievement, Scientific Process Skills and Attitude towards Science of Grade 11 Students

Author Mr. Lutfee Dawloh Major Program Teaching Science and Mathematics Academic Year 2016

ABSTRACT

This research aimed to study the effect of project- based learning on biology achievement, scientific process skills and attitude towards science of grade 11 students. The sample of the study was thirty-five students studying in grade 11/6 at Dechapattanayanukul School, Muang District, Pattani Province, Thailand, in the second semester of the 2016. The sample was selected by simple random sampling technique. The research instruments consisted of lesson plans designed based on project- based learning under the topic of photosynthesis, biology achievement test, scientific process skills test, attitude towards science test and researcher’s field-note. The experimental research was conducted using one group through pretest-posttest design. The data was analyzed by mean, standard deviation and t-test dependent group.

The results were shown as follows:

1. Students learning by project- based learning approach had the students mean score of the post-test on biology achievement higher than the pre-test mean score at the significant level of .01 2. Students learning by project- based learning approach had the students mean score of the post-test on scientific process skills higher than the pre-test mean score at the significant level of .01 3. Students learning by project- based learning approach had the students mean score of the post-test on attitude towards science higher than the pre-test mean score at the significant level of .01

(7)

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไดด ดวยความอนเคราะหอยางดยงจาก ผชวยศาสตราจารย ดร.ณฐวทย พจนตนต อาจารยทปรกษาวทยานพนธ และ ดร.ณรงคศกด รอบคอบ อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม ทกรณาถายทอดความร ใหค าปรกษา แนะน า ชวยเหลอ ตรวจแกไขขอบกพรอง ตลอดจนใหก าลงใจและตดตามความกาวหนาอยางตอเนอง จนท าใหวทยานพนธฉบบนส าเรจไดอยางสมบรณ ผวจยขอขอบคณเปนอยางสงไว ณ โอกาสน ขอขอบคณดร.ณฐน โมพนธ ประธานกรรมการสอบวทยานพนธและผชวยศาสตราจารย ดร.สงหา ประสทธพงศ กรรมการผทรงคณวฒสอบวทยานพนธทกรณาใหแนวคดและค าแนะน าในการแกไขขอบกพรองจนท าใหวทยานพนธฉบบนมความถกตองสมบรณยงขน

ขอขอบคณผเชยวชาญทกทาน ทใหความอนเคราะหในการตรวจสอบและประเมนเครองมอทใชในการวจย อกทงยงใหขอเสนอแนะตาง ๆ ในการสรางเครองมอวจยใหสมบรณยงขน

ขอขอบคณคณาจารยประจ าหลกสตร ทประสทธประสาทวชาความร ท าใหผวจยมความรความสามารถในการปฏบตการสอนและท างานวจยครงนใหส าเรจลลวงไดด และขอขอบคณพ ๆ เพอน ๆ สาขาการสอนวทยาศาสตรและคณตศาสตรทใหความชวยเหลอและคอยเปนก าลงใจตลอดมา

ขอขอบคณผบรหารและคณะครทกทานของโรงเรยนเดชะปตตนยานกล จงหวดปตตาน ทคอยอ านวยความสะดวกและใหความรวมมอในการเกบรวบรวมขอมลส าหรบการท าวจยครงนและขอขอบคณนกเรยนโรงเรยนเดชะปตตนยานกล จงหวดปตตาน ทมอบประสบการณทหลากหลายในการปฏบตหนาทในฐานะคร และเปนกลมตวอยางใหกบงานวจยครงน ขอขอบคณโครงการส ง เสร มการผลตคร ท ม ความ สามารถพเศษทางดานวทยาศาสตรและคณตศาสตร (สควค.) ภายใตการดแลของสถาบนสงเสรมวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) ทมอบทนการศกษาและทนสนบสนนการท าวทยานพนธ และเปดโอกาสใหผวจยไดกาวสวชาชพคร และใหการสนบสนนใหผวจยเปนครทมศกยภาพในดานตาง ๆ อยางดยง

ขอขอบคณสมาชกในครอบครวผวจยทหวงใย เปนก าลงใจ ชวยเหลอ และสนบสนนการศกษาแกผวจยเสมอมา ขอขอบคณเอกองคอลลอฮซบฮานาฮวาตาอาลาทท าใหการวจยในครงนประสบความส าเรจจนท าใหวทยานพนธฉบบนเสรจสมบรณ

และขอขอบคณอกหลายทานทใหความชวยเหลอทมไดกลาวถงมา ณ ทนดวย คณคาและประโยชนใด ๆ อนพงมจากงานวจยฉบบน ขอมอบใหเปนสงทดแทนแด

บดา มารดา และครอบครวทเลยงดและใหโอกาสทางการศกษาแกผวจย และพระคณคณาจารยทท าใหผวจยไดประสบการณอนทรงคณคายง

ลฏฟ ดอเลาะ

(8)

สารบญ หนา บทคดยอ (5) ABSTRACT (6) กตตกรรมประกาศ (7) สารบญ (8) รายการตาราง (10) รายการภาพประกอบ (12) บทท 1 บทน า 1 ความเปนมาของปญหาและปญหา 1 ค าถามวจย 4 วตถประสงคของการวจย 4 สมมตฐานของการวจย 4 ขอบเขตของการวจย 4 นยามศพทเฉพาะ 5 ความส าคญและประโยชนของการวจย 7 กรอบแนวคดของการวจย 7 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 9 การจดการเรยนรแบบโครงงาน 10 ผลสมฤทธทางการเรยน 36 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 39 เจตคตตอวทยาศาสตร 43 งานวจยทเกยวของ 50 3 วธด าเนนการวจย 58 แบบแผนการวจย 58 ประชากรและกลมตวอยาง 58 เครองมอทใชในการวจย 59 การด าเนนการรวบรวมขอมล 65 การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล 67 4 ผลการวจย 71 ผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตร 71 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน 77 ผลการบนทกภาคสนามของผวจย 80

(9)

สารบญ (ตอ) บทท หนา 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ 84 สรปผลการวจย 87 อภปรายผลการวจย 87 ขอเสนอแนะ 100 บรรณานกรม 101 ภาคผนวก 109 ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอ 111 ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการจดการเรยนร 114 ภาคผนวก ค เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 128 ภาคผนวก ง คณภาพของเครองมอการวจย 138 ประวตผเขยน 150

(10)

รายการตาราง

ตาราง หนา 1 บทบาทของผเรยนและครตามขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน 32 2 บทบาทของผเรยนและครตามขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน 33 3 จ านวนขอของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรอง การสงเคราะหดวยแสง ตามระดบพฤตกรมมการวดในแตละเนอหา 62 4 จ านวนขอของแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ในแตละทกษะขนบรณาการ 63 5 จ านวนขอค าถามและทศทางการวดของขอค าถามในแตละคณลกษณะของ เจตคตตอวทยาศาสตร 66 6 ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยากอนและหลงไดรบการจดการ เรยนรแบบโครงงาน 72 7 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนและหลงไดรบการจดการ เรยนรแบบโครงงาน 73 8 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร กอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน 74 9 เจตคตตอวทยาศาสตรกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน 75 10 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของเจตคตตอวทยาศาสตรกอนและหลง ไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน 76 11 ผลการการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยากอนและหลง ไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน 77 12 ผลการเปรยบเทยบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนและหลง ไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน 78 13 ผลเปรยบเทยบเจตคตตอวทยาศาสตรกอนและหลงไดรบการจดการเรยนร แบบโครงงาน 79 14 คาเฉลยการประเมนแผนการจดการเรยนรโดยผเชยวชาญ 139 15 คาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบเนอหา/จดประสงค (IOC) ของ แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา 141 16 คาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบเนอหา/จดประสงค (IOC) ของ แบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 143 17 คาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบนยามทตองการวด (IC) ของ แบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร 144

(11)

รายการตาราง (ตอ)

ตาราง หนา 18 คาความยาก (P) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบ วดผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา 145 19 คาความยาก (P) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบ วดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 147 20 คาสถตทดสอบท (t-test independent) ของคาเฉลยระหวางกลมสง และกลมต าและอ านาจจ าแนก (r) ของแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร 148

(12)

รายการภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา 1 กรอบแนวคดของการวจย 8 2 แนวทางการจดการเรยนรแบบโครงงานแบบ Guided project 28 3 แนวทางการจดการเรยนรแบบโครงงานแบบ Less-Guided project 28 4 แนวทางการจดการเรยนรแบบโครงงานแบบ Unguided project 29

1

บทท 1

บทน า

ความเปนมาของปญหาและปญหา ในปจจบนประเทศไทยไดกาวเขาสศตวรรษท 21 เปนสงคมทมการเปลยนแปลงทงในเรองการเมอง เศรษฐกจ วตนธรรม รวมทงสงแวดลอมในบรบทรอบตว และดวยการเปลยนแปลงของบรบทเศรษฐกจ และสงคมโลกจากการปฏวตดจทล การเปลยนแปลงสอตสาหกรรม 4.0 ท าใหทศทางการผลตและพฒนาก าลงคนของประเทศทวโลก ไดตงเปาหมายใหประชากรมทกษะ สมรรถนะ และความสามารถเฉพาะทางในศตวรรษท 21 ทสอดรบกบยค 4.0 ประเทศไทยจงก าหนดนโยบายการปรบเปลยนประเทศไปสไทยแลนด 4.0 สงผลดานการจดการศกษาตองผลตและพฒนาศกยภาพผเรยนดวยองคความรและทกษะทจ าเปนในศตวรรษท 21 สอดคลองกบเปาหมายทส าคญประการหนงของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564) ไดก าหนดยทธศาสตรทส าคญ คอ เตรยมคนใหมทกษะการด ารงชวตในโลกศตวรรษท 21 (ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ, 2559: 1, 5) และมความสอดคลองกบแผนพฒนาการศกษาของส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564) ทมเปาหมายขอหนงทไดก าหนดใหผเรยนทกระดบการศกษาไดรบการพฒนาขดความสามารถเตมตามศกยภาพทมอยในตวตนของแตละบคคล มคณลกษณะนสยพฤตกรรมทพงประสงคและอยอยางพอเพยง มองคความรทส าคญ และทกษะการเรยนรทเชอมโยงกบการท างานในศตวรรษท 21 (ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ, 2559: 14) การจดการศกษาของประเทศจงตงอยบนอดมการณของการศกษาตลอดชวตเพอใหผเรยนเกดการเรยนรตลอดชวต ซงการเรยนรตลอดชวตเปนกญแจส าคญทจะน าไปสการเรยนรในศตวรรษท 21 เพอการปรบตวใหอยในทองถน ประเทศชาต อาเซยนและระดบโลกได (พมพนธ เดชะคปต, 2558: 4) การพฒนาการศกษาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนสวนส าคญของการจดการศกษาในประเทศ เพราะเปนสวนหนงทจะท าใหผเรยนไดพฒนาตนอยางเตมศกยภาพ (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย , 2546: 2) ผทมความรวทยาศาสตรจะเปนผทสามารถเรยนรและด ารงชวตไดอยางเทาทนการเปลยนแปลงของสงคม มความเขาใจโลกธรรมชาตแล ะเทคโนโลยทมนษยสรางขน ชวยเพมขดความสามารถในการพฒนาเศรษฐกจและสามารถแขงขนกบนานาประเทศได (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2555 : 2-3) วทยาศาสตรยงชวยใหมนษยไดพฒนาวธคด มทกษะส าคญในการคนควาหาความร แกปญหาไดอยางเปนระบบ และสามารถตดสนใจโดยใชขอมลอยางมประสทธภาพ (กระทรวงศกษาธการ, 2551: 75) การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรจงตองเปนไปตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 สาระการเรยนรวทยาศาสตรทก าหนดใหผเรยนทกคนสามารถน าความรและกระบวนการทางวทยาศาสตรไปใชในการศกษาคนควาหาความร และมจตวทยาศาสตร (กระทรวงศกษาธการ, 2551: 7) แสดงใหเหนถงความส าคญทผเรยนตองมความรและทกษะกระบวนทางวทยาศาสตร ซงเปนทกษะท

2

ใชในการคนหาความรพรอมทงไดก าหนดใหผเรยนมจตวทยาศาสตรดวย ซงสอดคลองกบเปาหมายของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลยทก าหนดไววา ผเรยนจะตองเขาใจหลกการ ทฤษฎทเปนพนฐานวทยาศาสตร มทกษะทส าคญในการศกษาคนควาและคดคนทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย และผเรยนตองเปนคนทมจตวทยาศาสตร (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย , 2546: 2) เชนเดยวกบการก าหนดคณภาพของผเรยนทเมอจบชนมธยมศกษาปท 6 นอกจากความเขาใจในความรวทยาศาสตรแลว ผเรยนตองตระหนกถงการใชความรพนฐานเกยวกบวทยาศาสตรและกระบวนการทางวทยาศาสตรในการด ารงชวต และตองแสดงถงความสนใจ ความพอใจและเหนถงความส าคญและคณคาของความรวทยาศาสตรและเทคโนโลยในชวตประจ าวนดวย (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2556: 7) ดงนน ผเรยนจงตองไดเรยนรวทยาศาสตรทไมเพยงแคใหมความรในวทยาศาสตรและเทคโนโลยเทานน แตตองพฒนาทกษะกระบวนการแสวงหาความร โดยการจดการเรยนการสอนทเนนการเชอมโยงความรกบกระบวนการ เพอใหผเรยนฝกทกษะส าคญในการคนควาและสรางองคความร และจดกจกรรมการเรยนรทใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนรทกขนตอน ผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง มการท ากจกรรมดวยการลงมอปฏบตจรงอยางหลากหลาย (กระทรวงศกษาธการ , 2551: 75) รวมทงตองมการปลกฝงคณธรรม คานยมทดงามและคณลกษณะอนพงประสงค เพอใหนกเรยนเปนคนทมจตวทยาศาสตร สามารถน าวทยาศาสตรและเทคโนโลยไปใชใหเปนประโยชนทงตอตนเองและสงคม (ประสาท เนองเฉลม, 2558: 185) จากผลการประเมนคณภาพระบบการศกษาโดยโครงการประเมนผลนกเรยนนานาชาต (Programme for International Student Assessment: PISA) ของประเทศสมาชกองคกรเพอความรวมมอและพฒนาเศรษฐกจ (Organization for Economic Co-operation and Development: OECD) การประเมนมจดประสงคเพอส ารวจวาระบบการศกษาของประเทศไดเตรยมเยาวชนของชาตใหพรอมส าหรบการใชชวตและการมสวนรวมในสงคมในอนาคตเพยงพอหรอไม สามารถในการใชความรไปใชในชวตจรงไดดเพยงใดและรเรองวทยาศาสตรทเกยวกบชวตจรง สถานการณจรงหรอบรบทในโลกจรง (สนย คลายนล, 2555: 18) และประเมนนกเรยนวาสามารถท าอะไรไดบางกบความรทไดเรยนมาในบรบทตาง ๆ ทตองการสมรรถนะตาง ๆ น ามาใชในการตดสนใจ ซงนกเรยนยอมตองมความรพนฐาน ทงความรวทยาศาสตรและความรเกยวกบวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและตองการเจตคตทางวทยาศาสตรทดดวย (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2557: 227) ผลการประเมนปรากฏวานกเรยนไทยมผลการประเมนต าทกวชาในมาตรฐานวดนานาชาต เปนผลสะทอนใหเหนวาความรของผเรยนดานเนอหา ดานกระบวนการ รวมทงการไดมาของความรมสมรรถนะทต า เชนเดยวกบเจตคตของผเรยนแตละคนซงประกอบดวย ความสนใจวทยาศาสตร การเหนคณคาของวธการทางวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร (นนทวน นนทวนช, 2557: 40-41) รวมถงผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาตขนพนฐาน (O-NET) ของชนมธยมศกษาปท 6 ปการศกษา 2558 ในรายวชาวทยาศาสตร นกเรยนทวประเทศมคะแนนเฉลยไมถง 50% (33.40%) (สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต, 2559 : 1) แสดงใหเหนวาคณภาพของผเรยนหลงจบการศกษาวทยาศาสตรระดบมธยมปท 6 ไม เปนไปตามคณภาพของผเรยนทสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลยไดก าหนดไว (สถาบนสงเสรมการ

3

สอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2556: 7) ทงนสภาพปญหาทผวจยสงเกตเหนถงการเรยนการสอนวทยาศาสตรภายในโรงเรยนเดชะปตตนยานกล เนองดวยมกจกรรมของโรงเรยนคอนขางมาก สงผลใหมเวลาการเรยนนอย ครจงเนนเนอหาความรดวยวธการบรรยาย ถายทอดความรใหนกเรยนใหมากทสดและใหครบตามผลการเรยนรทก าหนดไว สวนผเรยนมหนาทเพยงคอยรบความรและทองจ าเนอหาใหมากทสด โดยผเรยนไมมโอกาสแสดงความสามารถของตนไดอยางเตมศกยภาพ ไมมโอกาสในการฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ผเรยนไมสามารถสมผสกบประสบการณการแสวงหาความรหรอคนพบความจรงดวยตนเอง จงท าใหนกเรยนคดวาวชาวทยาศาสตรเปนเรองทไกลตว และไมสามารถน าความรมาสมพนธกบการด ารงชวตประจ าวน นกเรยนเกดอาการเบอหนายกบการเรยนเพราะการจดกจกรรมการเรยนทขาดความนาสนใจ และไมเกดความพอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร สงผลใหนกเรยนเกดเจตคตตอวทยาศาสตรในทางทไมด และสงสมมากขนเรอย ๆ จนนกเรยนขาดแรงจงใจในการเรยน ซงจะมผลตอความใสใจ ความกระตอรอรนและความอดทนในการแสวงหาความร การศกษาหาความร การใชความร และจะสงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรไมสงตามเปาทก าหนดไว (ทศนา แขมมณ, 2556: 138-139; ละมย วงค าแกว, 2556: 100) การจดการเรยนรแบบโครงงานเปนวธการเรยนรหรอการจดสภาพการณของการเรยนการสอน เพอใหผเรยนไดคนควาเกยวกบสงใดสงหนงทตนสนใจหรออยากรค าตอบ โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรซงเปนกระบวนการทเปนขนตอน มการวางแผนและลงมอปฏบตตามแผนทไดวางไว โดยมผเชยวชาญเปนผใหค าปรกษา จนในทสดผเรยนจะเปนผคนพบค าตอบนน และเผยแพรองคความรทไดคนพบแกสาธารณชน (ลดดา ภเกยรต ,2544: 27; ทศนา แขมมณ, 2556: 139; ประสาท เนองเฉลม, 2558: 186) การเรยนรแบบโครงงานนกเรยนจะไดรบความรในเนอหาวชา ซงเปนผลจากการศกษาคนควาในการท าโครงงาน (สธน เสนาสวสด, 2549: 27) นกเรยนสรางความรหรอสงประดษฐดวยตนเองตามแนวทฤษฎการสรางความร ท าใหนกเรยนไดทงแนวคดหลกของสาระการเรยนร และสรางสรรคสงใหมในเชงความคดหรอการไดชนงาน โดยผานการสบเสาะหาความร ซงเปนกระบวนการในการเรยนร เรยกวาวธการทางวทยาศาสตร (พมพนธ เดชะคปต, 2553: 54; เทพกญญา พรหมขตแกว, 2557: 16) นอกจากนนกเรยนจะไดฝกใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและทกษะในการแสวงหาความร (สธน เสนาสวสด, 2549: 27) กลาวคอ การท าโครงงานวทยาศาสตรจะท าใหผเรยนฝกคด วเคราะหปญหาทสนใจ คดออกแบบส ารวจ ทดลองหรอประดษฐ มการวางแผนด าเนนงานเพอลงมอปฏบตไดอยางมขนตอนและมระบบ บนทกผล วเคราะหผล สรปผล เขยนรายงาน ซงกอใหเกดความงอกงามทางปญญา (เทพกญญา พรหมขตแกว, 2557: 14; อจฉรา เปรมปรดา, 2558: 103) นอกจากน การท าโครงงานยงไดสงเสรมและพฒนาเจตคตทดตอการปฏบตงานและเหนคณคาของการใชกระบวนการแกปญหาอนเปนการสรางลกษณะนสยจตพสยใหเกดกบผเรยน นกเรยนไดรบการกระตนใหมความสนใจในวทยาศาสตร มความอยากรอยากเหนเกยวกบวทยาศาสตร มความชนชมในผลงานของนกวทยาศาสตร ท าใหนกเรยนมเจตคตทดตอวทยาศาสตร (สธน เสนาสวสด, 2549: 27; วฒนา มคคสมน, 2554: 39)

4

จากเหตผลและความจ าเปนขางตน ผวจยจงสนใจจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนเดชะปตตนยานกล จงหวดปตตาน ค าถามวจย การจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานจะชวยใหผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนเพมขนหรอไมอยางไร วตถประสงคของการวจย 1. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา กอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงาน 2. เพอเปรยบเทยบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงาน 3. เพอเปรยบเทยบเจตคตตอวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงาน สมมตฐานของการวจย 1. ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยน 2. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยน 3. เจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยน ขอบเขตของการวจย

1. ประชากรและกลมตวอยาง 1.1 ประชากร คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2/2559 โรงเรยนเดชะปตตนยานกล อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน จ านวน 8 หองเรยน ไดแก ชนมธยมศกษาปท 5/1 ถงชนมธยมศกษาปท 5/8 รวมทงสน 262 คน

5

1.2 กลมตวอยาง คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5/6 ภาคเรยนท 2/2559 โรงเรยนเดชะปตตนยานกล อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน จ านวน 1 หองเรยน จ านวน 35 คน ซงไดมาโดยการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) ใชวธการจบสลากโดยก าหนดใหหองเรยนเปนหนวยในการสม 2. ขอบเขตเนอหา เนอหาในการท าวจย เปนเนอหาในรายวชาชววทยา เรอง การสงเคราะหดวยแสง กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ระดบชนมธยมศกษาปท 5 3. ระยะเวลาทใชในการวจย ผวจยด าเนนการวจยในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2559 เปนระยะเวลา 6 สปดาห จ านวน 18 ชวโมง 4. ตวแปรทศกษาในการวจยในครงน 4.1 ตวแปรอสระ ไดแก การจดการเรยนรแบบโครงงาน 4.2 ตวแปรตาม ไดแก 4.2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา 4.2.2 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 4.2.3 เจตคตตอวทยาศาสตร นยามศพทเฉพาะ การจดการเรยนรแบบโครงงาน หมายถง การจดสภาพการณของการเรยนการสอน เพอใหนกเรยนไดคนควาเกยวกบสงใดสงหนงทตนสนใจหรออยากรค าตอบ โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร เพอใหนกเรยนคนพบค าตอบและเขาใจเนอหาในเชงลกในเนอหาวชาชววทยาเรอง การสงเคราะหดวยแสง ด าเนนการจดการเรยนรแบบโครงงาน 5 ขน ประกอบดวย 1. การก าหนดปญหาหรอส ารวจความสนใจ ครมการปฐมนเทศวธการเรยนแบบโครงงานใหแกนกเรยน และเสนอสถานการณหรอตวอยางทเปนปญหาเกยวของกบเนอหาเรองการสงเคราะหดวยแสง และกระตนใหนกเรยนมความตองการศกษาในเรองใดเรองหนง จนนกเรยนไดหวขอเรองทจะท าโครงงาน เปนเรองทนกเรยนสนใจและอยากศกษาคนควาเพอหาค าตอบ และเกยวของกบเนอหาเรองการสงเคราะหดวยแสง 2. การวางแผนการท าโครงงาน นกเรยนก าหนดกรอบแนวคดและวางแผนการลวงหนาโดยเขยนเปนโครงรางโครงงานวทยาศาสตร ครใหค าแนะน า ชวยเหลอและใหขอเสนอแนะการวางแผนโครงงานของนกเรยนในทก ๆ ขนตอน 3. การด าเนนการท าโครงงาน นกเรยนลงมอท าโครงงานตามขนตอนทเขยนไวในโครงรางโครงงานวทยาศาสตร นกเรยนปฏบตการทดลองและเกบรวบรวมขอมล โดยทครคอยใหค าปรกษา คอยสงเกต ตดตามความกาวหนา อกทงแนะน าใหนกเรยนรจกสงเกต เกบรวบรวมขอมล บนทกผล ท าการแปลผลการทดลอง อภปรายผลและสรปผล ทงครและนกเรยนมการประชม อภปราย ปรกษากนอยางใกลชด จนนกเรยนมความเขาใจอยางลกซงในแนวคดทท าการทดลอง

6

4. การเขยนรายงาน นกเรยนเขยนรายงานโดยอธบายใหทราบถงรายละเอยดทงหมดของการท าโครงงาน ตงแตปญหาทศกษา วธด าเนนการศกษาคนควา ขอมลผลของการศกษา ตาง ๆ ทรวบรวมได ตลอดจนประโยชนและขอเสนอแนะจากการท าโครงงานใหอยในรปรายงาน โดยครใหค าแนะน า ตชม ถงการเขยนรายงาน

5. การเสนอโครงงาน นกเรยนเสนอความรหรอผลงานทไดศกษาคนควา การจดเสนอผลงานจะจดขนภายในชนเรยน เพอใหนกเรยนรวมชนไดทราบวธการและผลการคนควาของแตละกลม และแลกเปลยนความรซงกนและกน ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา หมายถง ความรความสามารถทางการเรยนวชาชววทยาเรอง การสงเคราะหดวยแสง ของนกเรยนทแสดงออกมาหลงจากไดรบการจดกจกรรมการเรยนรและการฝกฝนของนกเรยนระหวางการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงาน ผวจยวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาดวยแบบทดสอบทวจยสรางขนตามเนอหาชววทยาตามระดบความสามารถของบลม 4 ระดบ ไดแก 1. ความรความจ า 2. ความเขาใจ 3. การประยกตใช และ 4.วเคราะห ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หมายถง ทกษะทางความคดทนกเรยนใชเพอใหไดมาซงความรวทยาศาสตร ทกษะดงกลาวเปนพฤตกรรมทเกดขนจากการปฏบตและการฝกฝนความคด แลวน ามาใชในการศกษาคนควาการท าโครงงานใหส าเรจลลวง ผวจยวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนขนบรณาการ โดยใชแบบทดสอบทผวจยสรางขน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณาการประกอบดวย 5 ทกษะ ไดแก 1. ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร หมายถงความสามารถของนกเรยนทจะบอกวาปรากฏการณหนง ๆ มตวแปรใดคอตวแปรตน ตวแปรใดคอตวแปรตาม ตวแปรใดคอตวแปรควบคม 2. ทกษะการตงสมมตฐาน หมายถงความสามารถของนกเรยนทน าความร และประสบการณเดมเปนพนฐานในการคาดคะเนค าตอบลวงหนา โดยนกเรยนอธบายเปนขอความทแสดงถงความสมพนธระหวางตวแปรตนกบตวแปรตาม 3. ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ หมายถงความสามารถของนกเรยนทก าหนดความหมายของค าเฉพาะ เปนภาษาทเขาใจงาย ๆ ชดเจน ใหเขาใจตรงกน รวมทงระบสงทจะสงเกตเหนและวธการวดถงค าเฉพาะนนได 4. ทกษะการทดลอง หมายถงความสามารถของนกเรยนในการด าเนนตรวจสอบสมมตฐานโดยการทดลอง เรมตงแตการออกแบบการทดลอง การเลอกใชวสดอปกรณ การปฏบตการทดลองตามขนตอน และการบนทกผลการทดลอง 5. ทกษะการตความหมายขอมลและการลงขอสรป หมายถงความสามารถของนกเรยนในการบอกความหมายหรอบรรยายขอมลทไดจดกระท าแลว เชน ตาราง กราฟ แผนภมหรอรปภาพตาง ๆ รวมทงขอมลเชงสถต และยงสามารถสรปใหเหนถงความสมพนธของขอมลนนได

7

เจตคตตอวทยาศาสตร หมายถง ความคด ความรสก พฤตกรรมการรบรตอวทยาศาสตร ทนกเรยนแสดงออกมาทงในทางสนบสนนหรอตอตาน ซงเปนผลอนเนองมาจากการเรยนรและประสบการณของนกเรยน ผวจยวดเจตคตตอวทยาศาสตรก าหนดคณลกษณะของเจตคตตอวทยาศาสตรตามคมอวดและประเมนผลของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไดแก 1. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร 2. ศรทธาและซาบซงในผลงานทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย 3. เหนคณคาและประโยชนของวทยาศาสตรและเทคโนโลย 4. ตระหนกในคณคาและโทษของการใชเทคโนโลย 5. ตงใจเรยนวชาวทยาศาสตร 6. เรยนหรอเขารวมกจกรรมทางวทยาศาสตรอยางสนกสนาน 7. เลอกใชวธการทางวทยาศาสตรในการคดและปฏบต 8. ใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางมคณธรรม 9. ใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยโดยใครครวญไตรตรองถงผลดและผลเสย ความส าคญและประโยชนของการวจย 1. เพอเปนแนวทางใหครผสอนไดพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรเจตคตตอวทยาศาสตรโดยการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงาน 2. เพอเปนแนวทางใหครผสอนไดพฒนารปแบบการจดการเรยนรของตนใหเปนรปแบบการจดการเรยนรแบบโครงงาน 3. เพอน าผลการวจยไปเปนขอมลพนฐานในการพฒนารปแบบการจดการเรยนรวทยาศาสตรใหมประสทธภาพ กรอบแนวคดของการวจย การวจยในครงน ผวจยไดศกษาผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ดงภาพประกอบ 1

8

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดของการวจย

ตวแปรตน ตวแปรตาม

การจดการเรยนรแบบโครงงาน 5 ขนตอน ไดแก 1. การก าหนดปญหาหรอส ารวจความสนใจ 2. การวางแผนการท าโครงงาน 3. การด าเนนการท าโครงงาน 4. การเขยนรายงาน 5. การเสนอโครงงาน

1. ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา

2. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 3. เจตคตตอวทยาศาสตร

9

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาวจยเรอง ผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ผวจยไดศกษาคนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของ โดยน าเสนอตามรายละเอยดดงหวขอตอไปน 1. เอกสารทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบโครงงาน 1.1 ความหมายของการจดการเรยนรแบบโครงงาน 1.2 หลกการจดการเรยนรแบบโครงงาน 1.3 ลกษณะของการจดการเรยนรแบบโครงงาน 1.4 องคประกอบส าคญของการจดการเรยนรแบบโครงงาน 1.5 วตถประสงคของการจดการเรยนรแบบโครงงาน 1.6 ประเภทของการจดการเรยนรโดยใชโครงงาน 1.7 วธการจดการเรยนรแบบโครงงาน 1.8 แนวทางการจดการเรยนรแบบโครงงาน 1.9 การประเมนผลการจดการเรยนรแบบโครงงานของนกเรยน 1.10 บทบาทของผสอนและนกเรยน 1.11 สงทนกเรยนจะไดเรยนรจากการจดการเรยนรแบบโครงงาน 2. เอกสารทเกยวกบผลสมฤทธทางการเรยน 2.1 ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน 2.2 การวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 2.3 การสรางแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน 3. เอกสารทเกยวกบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 3.1 ความหมายของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 3.2 ประเภทของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 4. เอกสารเกยวกบเจตคตตอวทยาศาสตร 4.1 ความหมายของเจตคต 4.2 ลกษณะของเจตคต 4.3 องคประกอบของเจตคต 4.4 แนวทางการพฒนาเจตคต 4.5 การวดเจตคต 5. งานวจยทเกยวของ 5.1 งานวจยในประเทศ 5.2 งานวจยตางประเทศ

10

1. เอกสารทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบโครงงาน 1.1 ความหมายของการจดการเรยนรแบบโครงงาน การเรยนรโดยใชโครงงานเปนการเสรมสรางศกยภาพการเรยนรของแตละคนใหไดรบการพฒนาไดเตมขดความสามารถทมอยอยางแทจรง ท าใหผเรยนเกดการเรยนรด วยตนเอง ไดเรยนวธการเรยนร สามารถสรางองคความรไดดวยตนเอง รวมทงปลกฝงนสยรกการเรยนร อนจะน าไปสการเปนบคคลแหงการเรยนรไดในทสด (วราภรณ ตระกลสฤษด, 2551: 4) การเรยนรแบบโครงงานนใชโครงงานเปนศนยกลางการเรยนร หมายถง ผเรยนไดเรยนรผานการกระท ากจกรรมโครงงานรวมกนกบเพอน เพอใหบรรลเปาหมายตามจดประสงคของโครงงาน ท าใหสมาชกตองมการชวยเหลอกนในการท ากจกรรมเพอใหไดผลตามตองการ ฝกการแกปญหาทเกดขนภายในกลม เนนกระบวนการคด ตดสนใจ ปฏบตจรงเพอเรยนรวธการแกปญหา อนน าไปสความสามารถในการคดวเคราะห สอดคลองกบการใหความหมายของการจดการเรยนรแบบโครงงานของนกวชาการทางการศกษาอกหลายทานทไดใหความหมายการจดการเรยนรแบบโครงงานวา เปนการจดสภาพการณของการเรยนการสอนหรอวธการเรยนร โดยใหผเรยนไดรวมกนเลอกท าโครงงานทเกดจากความสนใจใครรของผเรยน เปนเรองทผเรยนอยากจะศกษาคนควาเกยวกบสงใดสงหนงหรอหลาย ๆ สงทสงสยและอยากรค าตอบใหชดเจน หรอตองการเรยนรในเรองนน ๆ ใหลกซงหรอมากขนกวาเดม โดยกระบวนการท าโครงงานวทยาศาสตรจะอยบนพนฐานของกระบวนการทางวทยาศาสตร โดยกระบวนการพนฐานทางวทยาศาสตร ม 5 ขนตอนไดแก ก าหนดปญหา ตงสมมตฐาน ออกแบบการทดลอง รวบรวมขอมลหรอท าการทดลอง และสรปผล อาจใชอปกรณหรอเครองมอตาง ๆ มาชวยในการศกษา เพอใหการศกษานนบรรลวตถประสงค เพอใหไดมาซงค าตอบหรอผลงาน ผเรยนจ าเปนตองฝกใชทกษะกระบวนการปญญาหลาย ๆ ดานรวมกน มการศกษาอยางเปนระบบ มขนตอนตอเนอง ตงแตการรวมกนส ารวจ สงเกต ก าหนดเรองทตนสนใจ ศกษาหาขอมลความรทจ าเปน วางแผนการศกษาอยางละเอยด ปฏบตงานตามแผนทไดวางไว จนไดขอสรปหรอผลสรปทเปนค าตอบในเรองนน เมอผเรยนไดคนพบความรใหม สงประดษฐใหมหรอวธการใหมแลว ผเรยนตองมการเขยนรายงานและน าเสนอตอสาธารณชน ซงการท าโครงงานของผเรยนจะอยภายใตค าแนะน า ปรกษา และดแลของผสอนหรออาจารยทปรกษา (ลดดา ภเกยรต, 2544: 27; พมพนธ เดชะคปต, 2553: 25; อภสทธ ธงไชย, 2554: 18; ทศนา แขมมณ, 2556: 139; ประสาท เนองเฉลม, 2558: 186) ดงนนกลาวโดยสรปไดวา การจดการเรยนรแบบโครงงานเปนวธการเรยนรหรอการจดสภาพการณของการเรยนการสอน เพอใหผเรยนไดคนควาเกยวกบสงใดสงหนงทตนสนใจหรออยากรค าตอบ โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรซงเปนกระบวนการทเปนขนตอน มการศกษาอยางเปนระบบ มการวางแผนอยางละเอยดและลงมอปฏบตตามแผนทไดวางไว โดยมครอาจารยหรอผเชยวชาญเปนผใหค าปรกษา จนในทสดผเรยนจะเปนผคนพบค าตอบนน และเผยแพรองคความรทไดคนพบแกสาธารณชน

11

1.2 หลกการจดการเรยนรแบบโครงงาน หลกการของโครงงานเปนการสบคนหาขอมลอยางลกตามหวขอเรองทเดกสนใจ ควรแกการเรยนร โดยปกตการสบคนจะท าโดยเดกกลม ๆ ทอยในชนเรยน หรอเดกทงชนรวมกน หรอบางโอกาสอาจเปนเพยงเดกคนใดคนหนงเทานน จดเดนของโครงงาน คอ ความพยายามทจะสบคนค าตอบจากค าถาม ไมวาค าถามนนจะมาจากนกเรยน จากครหรอจากนกเรยนและครรวมกนกตาม จดประสงคของโครงการคอการเรยนรเกยวกบหวเรอง มากกวาการเสาะแสวงหาค าตอบทถกตองเพอตอบค าถามทครเปนผถาม (นวลนอย เจรญผล, 2551: 29) สอดคลองกบทศนา แขมมณ (2556: 138-139) ทไดกลาวถงหลกการการจดการเรยนรแบบโครงงานวาตงอยบนพนฐานความเชอวาเปนกจกรรมทมบรบทจรงเชอมโยงอย ดงนนการเรยนรทเกดขนจงสมพนธกบความเปนจรง เปนการเรยนรทเปนประโยชนตอผเรยน เพราะสามารถน าไปประยกตใชในชวตจรงได และเปนการเปดโอกาสใหผเรยนไดเขาสกระบวนการสบสวน ซงเปนกระบวนการทผเรยนตองใชการคดขนสงทซบซอนขน จงเปนชองทางทดในการพฒนากระบวนการทางสตปญญาของผเรยน ผเรยนยงชวยกนผลตงานทเปนรปธรรมออกมาซงเปนสงทแสดงออกถงความรความคดของผเรยน และผลการวจยทางดานสตปญญาและการเรยนรไดชชดวาการเรยนรจะพฒนาขนหากความรและทกษะตาง ๆ สามารถแสดงออกใหเหนไดอยางชดเจน การจดการเรยนรแบบโครงงานผ เรยนตองแสดงผลงานตอสาธารณชน สามารถสรางแรงจงใจในการเรยนรและการท างานใหแกผเรยนได ซงแรงจงใจจะมผลตอความใสใจ ความกระตอรอรนและความอดทน ในการแสวงหาความร การศกษาความร และการใชความร หลกการและพนฐานความเชอดงกลาวยงสอดคลองกบหลกการความเชอพนฐานและหลกการปฏรปกระบวนการเรยนรของลดดา ภเกยรต (2552: 28) และวฒนา มคคสมน (2554: 39) คอ เชอมนในศกยภาพการเรยนรของผเรยนภายใตหลกการจดการเรยนรทยดผเรยนเปนส าคญและสอดคลองกบสภาพเปนจรงในทองถน กลาวโดยสรปคอ 1. ผเรยนไดเลอกเรองหรอประเดนปญหาทตองการจะศกษาดวยตนเอง 2. ผเรยนศกษาอยางลมลกลงไปในรายละเอยดของเรองนน ดวยกระบวนการคดและแกปญหาจนพบค าตอบทตองการ 3. ผเรยนหาวธการ ลงมอปฏบต เรยนรและเปนผสรางองคความรดวยตนเอง ดงนน ผเรยนจะไดประสบทงความลมเหลวและความส าเรจในการศกษา ตามกระบวนการแกปญหาของผเรยนเอง 4. ผเรยนไดบรณาการทกษะ ประสบการณ ความร สงแวดลอมรอบตวตามสภาพจรง ท าใหผเรยนไดมประสบการณตรงกบเรองทศกษาโดยการสงเกตอยางใกลชด จากแหลงความรเบองตนและสามารถน าความรไปใชจรง 5. ผเรยนไดแลกเปลยนเรยนรไดน าเสนอกระบวนการศกษาและผลงานตอคนอน 6. ความรใหมทไดจากกระบวนการศกษาและการแกปญหาของผเรยนเปนสงทผเรยนใชก าหนดประเดนศกษาขนใหม หรอใชปฏบตกจกรรมทผเรยนตองการ 7. ครไมใชผถายทอดความร หรอก าหนดกจกรรมใหผเรยนท า แตเปนผกระตนใหผเรยนใชภาษาหรอสญลกษณอน ๆ เพอจดระบบความคดและสนบสนนใหผเรยนใชความร ทกษะทมอยคดแกปญหาดวยตวเอง

12

กลาวโดยสรป การจดการเรยนรแบบโครงงาน เปนการจดการเรยนรทเชอมนในศกยภาพการเรยนรของผเรยนภายใตหลกการจดการเรยนรทยดผเรยนเปนส าคญโดย ผเรยนไดเลอกประเดนปญหาทตองการจะศกษาดวยตนเอง ศกษาอยางลมลกลงไปในรายละเอยดของเรองนน ดวยกระบวนการคดและแกปญหาจนพบค าตอบทตองการ ผเรยนสรางองคความรดวยตนเอง โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร จงไดฝกการใชทกษะตาง ๆ และผ เรยนยงตองมการน าเสนอกระบวนการศกษาและผลงานตอคนอน 1.3 ลกษณะของการจดการเรยนรแบบโครงงาน การจดการเรยนรแบบโครงงานมลกษณะของการเรยนรกลาวโดยสรปได ดงน (นวลนอย เจรญผล, 2551: 31; วราภรณ ตระกลสฤษด, 2551: 13; วโรจน ลวคงสถาพร, 2557: 48; เทพกญญา พรหมขตแกว, 2557: 16; สคนธ สนธพานนท, 2558: 119) 1. มความมงหมายทจะสอนเนอหาสาระทส าคญ เปาหมายของการเรยนรของผเรยน คอ ใหผเรยนไดเรยนรแนวคดหลกทตรงตามมาตรฐานการเรยนรของสาระการเรยนรวชาตาง ๆ 2. พฒนาทกษะศตวรรษท 21 โดยเนนการคดวพากษการแกปญหา ความรวมมอรวมใจและการสอสารในรปแบบทหลากหลายในการตอบค าถามน า และสรางสรรคงานทมคณภาพสง ผเรยนตองลงมอท ามากกวาการทองจ าขอมล ผเรยนตองใชทกษะการคดขนสงและเรยนรการท างานรวมกนเปนทมท าใหผเรยนไดเรยนรไปดวยกนในขณะทท าโครงงาน และในขณะทท าการสอสาร ผเรยนตองรบฟงผอนและถายทอดความคดของผเรยนใหผอนเขาใจไดอยางชดเจน อกทงผเรยนยงตองสามารถอานขอมลจากแหลงขอมลตาง ๆ ได รวมทงสามารถเขยนหรออธบายขอมลผานวธการทหลากหลายไดอยางชดเจนและท าการน าเสนอไดอยางมประสทธภาพ 3. ตองใชการสบเสาะหาความรเปนกระบวนการในการเรยนรและสรางสรรคสงใหม ผเรยนถามค าถาม คนหาค าตอบและลงขอสรป ท าใหเกดการสรางสรรคสงใหมในเชงความคดหรอการไดชนงาน ความรหรอสงทคนพบเปนประโยชนแกผเรยนและสามารถน าไปในชวตประจ าวนได 4. เปนการเรยนรทด าเนนการภายใตค าถามปลายเปด และเปนตวก าหนดขอบเขตประเดนขอโตแยง ความทาทายหรอปญหาทส าคญ การตงค าถามเปนการกระตนใหผเรยนท าโครงงาน ท าใหงานและการเรยนรของผเรยนมจดมงหมายและลมลก ทงน ค าถามควรจะเกยวของกบประเดนปญหาทเกดขนจรงและมความหมายตอผเรยน 5. สรางความตระหนกถงความจ าเปนทจะตองมความรเนอหาและทกษะทจ าเปน ในการจดประสบการณการเรยนแบบโครงงานมการจดล าดบของกระบวนการเรยนรทตางจากการเรยนรแบบดงเดม นนคอ ในหนวยการเรยนรทวไปทมการท าโครงงานเพมเขามาทายหนวยจะเรมจากการน าเสนอความรและแนวคดใหแกผเรยนกอน จากนนจงใหโอกาสผเรยนน าความรไปประยกตใช แตในทางกลบกน การจดประสบการณการเรยนรในแบบโครงงานนนจะเรมตนดวยการเหนผลตผลหรอการน าเสนอผลงานปลายทาง ซงจะท าใหผเรยนตระหนกถงความจะตองเรยนรและท าความเขาใจขอมลและแนวคดทเกยวของเพอน ามาใชในการท าโครงงานใหไดผลผลตหรอผลงานตามเปาหมายทตองการ

13

6. เปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงความคดเหน ผเรยนจะไดเรยนรทจะท างานดวยตนเองและแสดงความรบผดชอบเมอตนเองเลอกศกษาสงทสนใจ การทผเรยนมโอกาสเลอกสงทตองการศกษาและแสดงออกถงสงทไดเรยนรดวยตนเอง เปนการเพมการมสวนรวมในการเรยนรและการตดสนใจเกยวกบการท าโครงงาน 7. มกระบวนการทบทวนและสะทอนกลบ ผเรยนไดเรยนรทจะใหและรบขอเสนอแนะและความคดเหนจากครหรอเพอนรวมหอง เพอน าไปพฒนาคณภาพของผลงานทไดสรางสรรค มค าถามทเปดโอกาสใหผเรยนไดทบทวนความคดถงสงทไดเรยนรวามอะไรบางและมกระบวนการเรยนรอยางไร 8. ผชมสาธารณะเขามามสวนรวม ผเรยนน าเสนองานทไดศกษาใหแกผ อนนอกเหนอไปจากเพอนรวมชนและผสอน ดวยวธตาง ๆ อาจเสนอรายงานเปนรปเลม การอภปราย การจดนทรรศการ การจดท าเปนโปสเตอรซงกระบวนการนเปนการสงเสรมกระตนใหผเรยนพยายามท างานออกมาอยางมคณภาพและท าโครงงานใหมความนาเชอถอเพมขน 9. โรงเรยนและหองเรยน ถอเปนชมชนสงแวดลอมหนงของผเรยนและเปนแหลงการเรยนรทท าใหผเรยนไดเรยนรโดยตรง เรยนรถงความแตกตางระหวางบคคลทงในและนอกหองเรยน การเรยนรมไดถกจ ากดเพยงในหองเหลยม ๆ แคบ ๆ ทมครเปนผบงการก ากบการเรยนร ทกขนตอนการเรยนรจะกาวออกไปสโลกสงคมภายนอกหองเรยน นบเปนการเรยนรจากประสบกรณตรงทมคณคายง เพราะการจดประสบการณการเรยนรโดยใชโครงงาน ชวยสงเสรม สนบสนนการเรยนรดวยตนเอง ทงยงมปฏสมพนธกบผอนและสงคมเพมมากขน 10. การจดประสบการณในการเรยนรแบบโครงงาน ยงเปนวธการททาทายความร ความสามารถของครผสอน ทงในฐานะเปนผรวมงาน ผแนะน า ผใหความชวยเหลอและการเปนเพอน ทเรยกวาเปนกลยาณมตรของผเรยน ซงแตกตางจากบทบาทครในวธการสอนแบบดงเดมทครเปนผก าหนดและเปนผถายทอดความร วธการสอนแบบโครงงานน น าไปสการพฒนาการสอนทยดผเรยนเปนศนยกลางอยางแทจรงโดย ใหผเรยนไดเลอกเรยนรในสงทตนเองสนใจ ทงยงตองคนหาความรเอง โดยมไดหวงพงครผสอนแตเพยงอยางเดยว 11. การจดประสบการณแบบโครงงานมจดมงหมายของการพฒนาผเรยนในเรองความร ทกษะสงคม อารมณ จรยธรรม และความรสกถงสนทรยศาสตร ซงเปนเปาหมายของการพฒนาสตปญญา การพฒนาชวตและจตใจโดยมงใหผเรยนไดพฒนาความรความเขาใจโลกและสงคม สงแวดลอมทอยรอบตวและปลกฝงคณลกษณะการเปนผแสวงหาความร สงเสรมความรวมมอ รจกการชวยเหลอซงกนและกน อนเปนผลมาจากการท างาน การแกปญหา คนควาทดลองร วมกน เพอน าไปสการพฒนาความเขาใจอนดระหวางกนและการอยรวมกนอยางมความสขในสงคม ลกษณะของการเรยนรแบบโครงงานกลาวโดยสรป คอ มความมงหมายทจะสอนเนอหาสาระทส าคญพรอมทงไดพฒนาทกษะศตวรรษท 21 โดยนกเรยนตองใชการสบเสาะหาความรเปนกระบวนการในการเรยนรและสรางสรรคสงใหม ซงเปนการเรยนรทด าเนนการภายใตค าถามน า ท าใหนกเรยนตระหนกถงความจ าเปนทจะตองมความรเนอหาและทกษะทจ าเปน ทงนผเรยนไดมการแสดงความคดเหน มกระบวนการทบทวนและสะทอนกลบ และมผชมสาธารณะเขามามสวนรวมในสงทนกเรยนคนควา ทงนวธการจดการเรยนรแบบโครงงานยงเปนวธการททาทายความร ความสามารถ

14

ของครผสอน และนอกจากมจดมงหมายในการพฒนาผเรยนในเรองความรแลว ยงสามารถพฒนาผเรยนในดาน ทกษะสงคม อารมณ จรยธรรม และความรสกถงสนทรยศาสตรดวย 1.4 องคประกอบส าคญของการจดการเรยนรแบบโครงงาน องคประกอบส าคญในการจดการเรยนรแบบโครงงานมดงน (ทศนา แขมมณ, 2556: 139-140) 1. ผสอนและผเรยนมการอภปรายปญหาตาง ๆ รวมกน ผเรยนมการเลอกปญหาทตนสนใจทจะจดท าเปนโครงงาน 2. ผสอนมการชแจงหรอท าความเขาใจกบผ เรยนถงวตถประสงคในการท าโครงงาน ความคาดหวงตอการท าโครงงาน วธการและกระบวนการในการด าเนนการ รวมทงบทบาทของผเรยนและผสอน 3. ผเรยนมการรวมกนศกษาหาความรจากแหลงความรทหลากหลาย 4. ผเรยนมการรวมกนวางแผนการจดท าโครงงาน ซงมกประกอบดวยความเปนมาและความส าคญของประเดนปญหาทจะจดท าเปนโครงงาน วตถประสงคกระบวนการ หรอขนตอนในการด าเนนงาน แหลงทรพยากรและวสดตาง ๆ ทตองการ บทบาทหนาทของบคคลทรวมโครงงาน และการอภปรายผลการเรยนร ผสอนมการใหค าปรกษาแนะน า และใหความรทจ าเปนตอการท าโครงงานตามความจ าเปน 5. ผเรยนมการเขยนโครงงานและน าเสนอผสอน ผสอนอาจใหค าแนะน า และความชวยเหลอตาง ๆ ตามความจ าเปน ไมมากเกนไป และไมนอยเกนไป ผ สอนมการใหความเหนชอบในการท าโครงงานและชวยเหลออ านวยความสะดวกในดานตาง ๆ ตามความจ าเปน 6. ผเรยนมการด าเนนงานตามแผนงานทไดก าหนด จนกระทงสามารถผลตชนงานออกมาได ผสอนมบทบาทเปนผอ านวยความสะดวก ตดตามการท างานของผเรยนใหค าแนะน าและความชวยเหลอตามความจ าเปนและใหเสรมตามสมควร 7. ผสอนและผ เรยนมการน าผลงานของผ เรยน แสดงชแจงและรวมกนวพากษวจารณผลงาน 8. ผเรยนมการปรบปรงผลงานและเขยนรายงาน 9. ผเรยนมการน าผลงานออกแสดงตอสาธารณชน 10. ผสอนมการจดใหผเรยนน าผลงาน ประสบการณและขอมลทงหมดมาอภปรายแลกเปลยนเรยนรกน และสรปผลการเรยนรทไดรบจากการท าโครงงาน 11. ผสอนมการวดและประเมนผลทงดานผลผลต คอ ชนงานจากการท าโครงงาน และเนอหาความรทไดเรยนร กระบวนการและทกษะตาง ๆ ทไดพฒนาและเจตคตทเกดขน โดยสรปแลวองคประกอบส าคญของการจดการเรยนรแบบโครงงาน คอ นกเรยนมการเลอกปญหาทตนสนใจ โดยทครมการพดถงวตถประสงคในการท าโครงการ รวมทงบทบาทของผเรยนและผสอน จากนนผเรยนรวมกนศกษาหาความรในเรองทจะท าจากแหลงความรทหลากหลาย โดยมการรวมกนวางแผนการจดท าโครงการ มการเขยนโครงราง จากนนผเรยนมการด าเนนงานตามแผนงานทไดก าหนด จนกระทงสามารถผลตชนงานออกมาได แลวมการน าผลงานของผเรยนออกมา

15

แสดงและรวมกนแลกเปลยนความคดเหน จงมการปรบปรงผลงานและเขยนรายงาน สดทายมการวดและประเมนผลทงดานผลผลตและเนอหาความรทไดเรยนร กระบวนการและทกษะตาง ๆ ทไดพฒนา และเจตคตทเกดขน 1.5 วตถประสงคของการจดการเรยนรแบบโครงงาน การจดการเรยนรแบบโครงงาน เปนการจดสภาพการณเรยนรทเนนใหผเรยนท างานตามล าดบขนตอนตามแผนงานทวางไวอยางเปนระบบ การท างานตามโครงงานของตนเองนนอาจท าเปนรายบคคลหรอกลมกได โดยมนกการศกษาหลายทานไดกลาวถงวตถประสงคหลกของการจดการเรยนรแบบโครงงานกลาวโดยสรปไว ดงน (เพชรา วงศประไพโรจน, 2545: 1-2; สธน เสนาสวสด, 2549: 28-29; วฒนา มคคสมน, 2554: 39; สคนธ สนธพานนท, 2558: 119) 1. สงเสรมและพฒนากระบวนการคดของผเรยน รจกคดวเคราะห สงเคราะห คดประเมนคา คดวนจฉย อกทงยงสงเสรมการคดสรางสรรค และยงไดเรยนรเนอหาควบคไปกบกระบวนคด การแกปญหา การตดสนใจ รวมทงทกษะการสอสาร 2. เปดโอกาสใหผเรยนไดศกษาคนควาและเรยนรในเรองทผเรยนสนใจไดลกซงกวาการเรยนในหองเรยนตามปกต โดยผเรยนไดศกษาหาความรจากแหลงความรตาง ๆ ดวยตนเอง สามารถลงมอปฏบตกจกรรมไดดวยตนเอง และรจกสรปและท าความเขาใจกบสงทคนพบดวยตนเอง 3. เรยนรการท างานกลม ผเรยนไดรจกการท างานเปนทม ผเรยนจะตองรจกซงกนและกน รจกความสามารถ ความถนด ความสนใจของเพอนรวมงาน สามารถสรางความสมพนธระหวางผเรยนกบผเรยน ผเรยนกบคร และเรยนรการอยรวมกนอยางเปนประชาธปไตย 4. ผเรยนไดใชความรและประสบการณในการปฏบตงานตามความสามารถ ความสนใจและความถนด ซงเปนการเปดโอกาสใหผเรยนได พฒนาและแสดงความสามารถตามศกยภาพของตนเอง สรางความส านกและความรบผดชอบในการศกษาคนควาหาความรดวยตนเอง 5. เพอฝกการท างานอยางเปนระบบโดยใชกระบวนการแกปญหาตามระเบยบวธการทางวทยาศาสตร มาแกปญหา ประดษฐ คดคนหรอคนควาหาความรตาง ๆ 6. สงเสรมและพฒนาเจตคตทดตอการปฏบตงานและเหนคณคาของการใชกระบวนการแกปญหาอนเปนการสรางลกษณะนสยจตพสยใหเกดกบผเรยน กลาวโดยสรปแลววตถประสงคของการจดการเรยนรแบบโครงงาน เพอสงเสรมและพฒนากระบวนการคดของนกเรยน เปดโอกาสใหผเรยนไดศกษาคนควาและเรยนรในเรองทผเรยนสนใจไดอยางลกซง ผเรยนไดเรยนรการท างานกลม ยงเปดโอกาสใหผเรยนไดพฒนาและแสดงความสามารถตามศกยภาพ ฝกการท างานอยางเปนระบบโดยใชกระบวนการแกปญหาตามระเบยบวธการทางวทยาศาสตร และมการสงเสรมและพฒนาเจตคตในดานตาง ๆ

16

1.6 ประเภทของการจดการเรยนรโดยใชโครงงาน นกการศกษาหลายทานไดแบงประเภทของการจดการเรยนรแบบโครงงานไว ดงน พมพพนธ เดชะคปต (2553: 28-29) ไดแบงโครงงานตามเกณฑของผลทไดออกเปน 3 ประเภท ดงน 1. โครงงานส ารวจ เปนการส ารวจความรทมอยแลวในธรรมชาตหรอสภาพทเปนอยในปจจบน โดยมวตถประสงคเพอส ารวจและรวบรวมขอมลทเปนประเดนค าถาม แลวน าขอมลทไดจากการส ารวจนนมาจ าแนกใหเปนหมวดหม แลวน าเสนอในรปแบบตาง ๆ อยางมแบบแผน เพอใหเหนถงลกษณะหรอความสมพนธของเรองดงกลาวไดชดเจนยงขน โครงงานประเภทนผเรยนจะตองเกบรวบรวมขอมลดวยวธตาง ๆ เชน การสอบถาม การสมภาษณ ส ารวจ โดยใชเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล เชน แบบสงเกต แบบสอบถาม แบบสมภาษณ แบบบนทก ฯลฯ 2. โครงงานทดลอง เปนโครงงานทมวตถประสงคเพอศกษาเรองใดเรองหนงวาจะเกดอะไรขนเมอมการทดลองสงทจดกระท าขนคอ ตวแปรตน เพอศกษาวาจะมผลตอตวแปรทตองการศกษาหรอตวแปรตามอยางไร โดยมการควบคมตวแปรอน ๆ 3. โครงงานประดษฐ เปนโครงงานทมวตถประสงคคอ การน าความร ทฤษฎ หลกการหรอแนวคดมาประยกตใช โดยการประดษฐเปนเครองมอเครองใชตาง ๆ เพอประโยชนในการเรยนการท างาน หรอการใชสอยอน ๆ การประดษฐคดคนตามโครงงานนอาจเปนการประดษฐขนมาใหม โดยทยงไมมใครท า หรออาจเปนการปรบปรง และดดแปลงของเดมทมอยแลวใหมประสทธภาพสงขนกวาทเปนอย รวมทงการสรางแบบจ าลองตาง ๆ ในขณะทลดดา ภเกยรต (2544: 34) อภสทธ ธงไชย (2554: 18) และสคนธ สนธพานนท (2558: 118) ไดแบงประเภทของโครงงานวทยาศาสตรออกเปน 4 ประเภท ดงน 1. โครงงานประเภทส ารวจ เปนโครงงานทไมตองมการจดหรอก าหนดตวแปรและไมมการก าหนดตวแปร แตเปนการรวบรวมขอมลในภาคสนามหรอในธรรมชาตไดทนทหรอท าการเกบรวบรวมวสดตวอยางมาวเคราะหในหองปฏบตการ หรอจ าลองธรรมชาตขนในหองปฏบตการแลวสงเกตและศกษารวบรวมขอมลตาง ๆ แลวน าขอมลเหลานนมาจ าแนกเปนหมวดหมและน าเสนอในรปแบบตาง ๆ เพอใหเหนลกษณะหรอความสมพนธในเรองทตองการศกษาไดชดเจนมากยงขน หรอเปนการรวบรวมขอมลทก าลงศกษาเพอน ามาพฒนาหรอปรบปรงใหดขน ตวอยางเชน - โครงงานส ารวจความคดเหนในการพฒนาโรงเรยน - โครงงานส ารวจตวอยางพชสมนไพร - โครงงานส ารวจแหลงวทยาการในชมชน - โครงงานส ารวจคณภาพน าทงจากแหลงตางๆ - โครงงานการส ารวจประชากรและชนดของผเสอใน - โครงงานการส ารวจพฤตกรรมของปลาตนบรเวณปาชายเลน - โครงงานการส ารวจคณภาพน าในคลอง - โครงงานการส ารวจมลพษของอากาศบรเวณสะพานลอย ฯลฯ

17

2. โครงงานประเภทการทดลอง เปนโครงงานทตองท าการออกแบบการทดลองเพอศกษาผลของตวแปรใดตวแปรหนงทมผลตอตวแปรอกตวแปรหนงโดยทโครงงานประเภทนตองมการก าหนดตวแปรตนหรอเรยกวาตวแปรอสระ ในทางทฤษฎแลวอาจมตวแปรหลายตวแปรกไดทมผลตอตวแปรทจะศกษา แตในการทดลองดงกลาวนนผทท าการศกษาจะตองเลอกศกษาเพยงตวแปรเดยวเสยกอน และจะตองก าหนดใหตวแปรอน ๆ ทอาจมผลการศกษานน ๆ เปนตวแปรทจะตองท าการควบคมใหหมดทกตว เพอปองกนไมใหเกดการแทรกซอนของตวแปรแลวท าใหผลการศกษานนคลาดเคลอนไป หรอกลาวโดยสรปคอ ตองมการก าหนดตวแปรตน มการวดตวแปรตามและมการควบคมตวแปรอน ๆ ทอาจมผลตอการทดลอง ตวอยางเชน - โครงงานเปรยบเทยบการเจรญเตบโตของตนมะมวงระหวางปยหมกและปยวทยาศาสตร - โครงงานการเปรยบเทยบผลของสารเคมทมตอการพฒนาการทางกายและการเจรญเตบโตของหนขาว - โครงงานการศกษาผลของความเขมขนของผงซกฟอกทมตอพฤตกรรมของลกน า - โครงงานผลของความเขมขนของแสงทมตอการเจรญเตบโตของสาหรายหางกระรอก - โครงงานผลของความเขมขนของสารละลายควนบหร ทมตอการงอกของเมลดขาวโพด - โครงงานผลของความเขมสนามแมเหลกทมตอการเจรญเตบโตของสาหรายหางกระรอก ฯลฯ 3. โครงงานประเภทการพฒนาหรอการประดษฐ เปนโครงงานประเภทพฒนาหรอการประดษฐเครองมอ เครองใช หรออปกรณตาง ๆ ทน ามาใชประโยชนในการท างานโดยอาศยหลกการทางวทยาศาสตร สงประดษฐดงกลาวอาจเปนสงทคดคนมาใหมทงหมด หรอ เปนการดดแปลงมาจากของทมอยแลวกไดเพอปรบปรงใหมประสทธภาพกวาเดม หรอสรางแบบจ าลองเพออธบายแนวความคดบางอยางในการแกปญหาใดปญหาหนง โครงงานประเภทนมจดประสงคเพอการเสรมสรางความคดสรางสรรคจากการสงเกตการวเคราะหระบบการท างานสงของเครองใชตาง ๆ ทใชในชวตประจ าวน มงเนนใหผเรยนเกดแนวคดหรอพฒนาสงประดษฐทมอยหรอสรางงานใหม จดระบบงานใหม แลวใหมประสทธภาพใชประโยชนไดมากยงขน ตวอยางเชน - โครงการออกแบบเครองวดปรมาณออกซเจนอยางงาย - โครงงานสรางแบบจ าลองบานทใชพลงงานแสงอาทตย - โครงงานผลตเครองอบอาหารจากพลงงานแสงอาทตย - โครงงานพฒนาเครองฉดยาฆาแมลง - โครงงานพฒนาระบบดนและน าโครงงานพฒนาอปกรณการสอยผลไม - โครงงานประดษฐหนยนตเฝาประตบาน - โครงงานประดษฐกระดงไฟฟาไลกระรอกในสวนเงาะ

18

- โครงงานประดษฐสอการสอนวชาภาษาไทย - โครงงานประดษฐปนโตอเลกทรอนกส - แบบจ าลองการใชพลงงานความรอนในโรงเพาะเหด ฯลฯ 4. โครงงานประเภทการสรางทฤษฎหรอการอธบาย เปนโครงงานทน าเสนอแนวคดหรอทฤษฎใหม ๆ ซงอาจจะอยในรปของสมการ สตรหรอค าอธบาย โดยตงขอตกลงหรอกตกาขนมาเองแลวเสนอหลกการ แนวคด หรอทฤษฎตามกตกาหรอขอตกลงนน ๆ หรอเปนการขยายทฤษฎในรปแบบใหมทยงไมมผใดคดมากอน การท าโครงงานประเภทนผท าจะตองเปนผทมพนฐานความรในเรองนน ๆ เปนอยางด ตองศกษาเรองราวทเกยวของอยางมากมายจงจะสามารถสรางค าอธบายหรอทฤษฎนนไดเปนอยางดและมความนาเชอถอ และมกจะเปนโครงงานทางคณตศาสตรหรอวทยาศาสตรบรสทธมากกวา เชน - โครงงานทฤษฎการก าเนดของแผนดนไหวในประเทศไทย - โครงงานทฤษฎของเซต - โครงงานทฤษฎดาวเคราะหนอย - โครงงานทฤษฎการเกดโลก - โครงงานทฤษฎการเกดคลนความรอนในมหาสมทร ฯลฯ โดยสรปแลวประเภทของโครงงานวทยาศาสตรม 4 ประเภท ไดแก 1. โครงงานประเภทส ารวจ 2. โครงงานประเภทการทดลอง 3. โครงงานประเภทการพฒนาหรอการประดษฐ 4. โครงงานประเภทการสรางทฤษฎหรอการอธบาย 1.7 วธการจดการเรยนรแบบโครงงาน นกวชาการทางการศกษาหลายทานไดเสนอวธการจดการเรยนรแบบโครงงานวาประกอบดวยขนตอนตาง ๆ หลายขนตอน ดงน ภพ เลาหไพบลย (2542: 310) กลาววา การท าโครงงานวทยาศาสตรมขนตอนทส าคญดงน คอ 1. การคดปญหาหรอหวขอเรองทจะศกษา 2. การวางแผนการท าโครงงาน 3. การด าเนนการท าโครงงาน 4. การเขยนรายงาน และ 5. การแสดงผลงาน ในแตละขนตอนมรายละเอยดดงน 1. การคดปญหาหรอหวขอเรองทจะศกษา นกเรยนควรเปนผคดหวขอและเลอกหวขอเรองทจะศกษาดวยตนเองตามความสนใจและความอยากรของผเรยนเอง หรอครอยากเปนผก าหนดหวเรองไวหลายหวขอแลวใหผเรยนเลอกกได หวขอโครงงานทจะศกษานนควรเปนหวขอทเหมาะสมกบระดบความรความสามารถของผ เรยน สามารถหาเครองมออปกรณมาใชในการศกษาได มระยะเวลาในการท าใหส าเรจได ในการคดหวขอเรองนนผเรยนอาจไดแนวความคดมาจากเรองราวทเกยวของกบเรองทครสอน การคนควาเอกสารตาง ๆหรอจากไปชมงานแสดงโครงงานวทยาศาสตรกได 2. การวางแผนการท าโครงงาน ผเรยนจะตองวางแผนในการท าโครงงานโดยการเขยนโครงรางหรอเคาโครงของโครงงานเสนอตออาจารยทปรกษา เพอขอความเหนชอบและ

19

ค าแนะน า เปนการก าหนดปญหา วตถประสงค ขอบเขตของการศกษา วธด าเนนการประโยชนทจะไดรบ ส าหรบการเขยนและการจดล าดบหวขอโครงรางของโครงงานวทยาศาสตรควรประกอบดวย ชอโครงงาน ชอผท าโครงงาน ชออาจารยทปรกษาโครงงาน ทมาและความส าคญของโครงงาน วตถประสงคของการศกษาคนควา สมมตฐานของการศกษาคนควา วธด าเนนการ ประโยชนหรอผลทคาดวาจะไดรบและเอกสารอางอง ในการเขยนวธด าเนนการนน ผเรยนตองระบใหชดเจนวามแนวทางในการศกษาอยางไร การออกแบบการทดลอง วธการส ารวจขอมลหรอวธการประดษฐ จะตองใชหรอสรางวสดอปกรณอะไรบาง นอกจากน ควรระบวธการทจะใชในการวเคราะหขอมล และก าหนดระยะเวลาในการปฏบตงานในขนนตอนตาง ๆ จนเสรจสนการต าเนนงาน 3. การด าเนนการท าโครงงาน ผเรยนลงมอท าโครงงานโดยปฏบตตามแผนด าเนนงานทวางไวลวงหนา ซงเปนการปฏบตตามขนตอนของโครงงานทผานความเหนชอบของอาจารยทปรกษาแลว เปนการเกบรวบรวมขอมล การสรางหรอการประดษฐ หรอเปนการปฏบตการทดลอง แลวแตโครงงานประเภทใด อาจมการเปลยนแปลงหรอเพมเตมจากแผนงานทวางไวบางถาจะท าใหผลงานดขน เมอด าเนนการท าโครงงานครบถวนตามขนตอน ไดขอมลและวเคราะหขอมลแลว ตองแปลความหมายของขอมลและสรปผลการศกษาคนควา 4. การเขยนรายงาน เปนการเสนอผลงานของการศกษาคนควาเปนเอกสารเพออธบายใหผอนทราบรายละเอยดทงหมดของการท าโครงงาน ปญหาทศกษา วธด าเนนการศกษาคนควา ขอมลตาง ๆ ทรวบรวมได ผลของการศกษา ตลอดจนประโยชนและขอเสนอแนะตาง ๆ จากการท าโครงงาน วธการเขยนรายงานโครงงานวทยาศาสตรมแนวทางในการเขยน เชนเดยวกบการเขยนรายงานผลการวจยทางวทยาศาสตร ประกอบดวย ชอโครงงาน ชอผท าโครงงาน ชออาจารยทปรกษา บทคดยอ ทมาและความส าคญของโครงงานวตถประสงคของการศกษาคนควา สมมตฐาน วธด าเนนงาน ผลของการศกษาคนควา สรปผลของการศกษาคนควา ขอเสนอแนะ และเอกสารอางอง 5. การแสดงผลงาน เปนการเสนอผลงานทไดศกษาคนควาส าเรจแลวใหผอนไดรบรและเขาใจ อาจจดในรปแบบตาง ๆ เชน การจดนทรรศการ สาธตการแสดงประกอบการรายงานปากเปลาในการจดแสดงผลงานการท าโครงงานวทยาศาสตร อาจท าไดในหลายระดบ เชน การจดเสนอผลงานภายในชนเรยน การจดแสดงนทรรศการภายในโรงเรยนเปนการภายใน การสงผลงานเขารวมในงานแสดงหรอประกวดภายนอกโรงเรยนในระตบตาง ๆ เปนตนวา ระดบกลมโรงเรยน ระดบจงหวด ระดบเขตการศกษาและระดบชาต สธน เสนาสวสด (2549: 29-30) ไดเสนอวธด าเนนการท าโครงงานวทยาศาสตรมทงหมด 6 ขนตอน คอ 1. การไดมาของปญหาทจะท าโครงงาน 2. การศกษาคนควาจากเอกสารและแหลงขอมล 3. การจดท าเคาโครงของโครงงานวทยาศาสตร 4. การลงมอท าโครงงาน 5. การเขยนรายงาน และ 6. การน าเสนอและการแสดงผลงาน โดยมรายละเอยดดงน 1. การไดมาของปญหาทจะท าโครงงาน การท าโครงงานวทยาศาสตร เรมตนมาจากปญหา ค าถามหรอความสนใจในเรองตาง ๆ จากการสงเกตสงตาง ๆ 2. การศกษาคนควาจากเอกสารและแหลงขอมล รวมถงการขอค าปรกษาจากผเชยวชาญแหลงขอมลทส าคญอกแหลงหนง คอ การศกษาผลงานของโครงงานวทยาศาสตรหรอปญหาพเศษจากเอกสารรายงานหรอการแสดงนทรรศการโครงงานวทยาศาสตรจะชวยเพมพน

20

ประสบการณใหกบผเรยนในดานความร เทคนคและวธการทดลอง ผลของการศกษาทดลอง ตลอดจนขอจ ากด รวมทงขอเสนอแนะของการศกษาทดลอง ในการศกษาและวเคราะห โครงงานวทยาศาสตรมประเดนทตองพจารณา ดงน มลเหตจงใจและจดมงหมายในการท าโครงงาน การด าเนนการทดลอง ตวแปรทเกยวของ วสดอปกรณ กลมตวอยาง ความแปลกใหม ความคดสรางสรรค 3. การจดท าเคาโครงของโครงงานวทยาศาสตร การก าหนดกรอบแนวคดและวางแผนการทดลองลวงหนาเพอจะชวยใหสามารถมองเหนความเปนไปไดของการท าโครงงาน โดยทวไปการท าเคาโครงของโครงงานวทยาศาสตรมขนตอนทส าคญ ดงน คอ การคนควาเอกสารอางองการออกแบบการทดลอง โดยทวไปเคาโครงของโครงงานวทยาศาสตร ควรมองคประกอบตอไปน 1) ชอโครงงาน 2) ชอผท าโครงงาน 3) ชอทปรกษาโครงงาน 4) ทมาและความส าคญ 5) วตถประสงค 6) สมมตฐานและตวแปรตาง ๆ 7) วธด าเนนการ 8) แผนการปฏบตงาน 9) ผลทคาดวาจะไดรบ 10) เอกสารอางอง 4. การลงมอท าโครงงานประกอบไปดวย 1) การเตรยมการ 2) การลงมอปฏบต3) การวเคราะหและสรปผล 4) การอภปรายผลและขอเสนอแนะ 5. การเขยนรายงาน สวนน าประกอบดวย ชอโครงงาน ชอผท าโครงงาน ชอทปรกษา บทคดยอ บทน า ประกอบดวย ทมาและความส าคญของโครงงาน จดมงหมาย สมมตฐาน ตวแปร นยามศพท วธด าเนนการ ผลการศกษา สรปและขอเสนอแนะ บรรณานกรม 6. การน าเสนอและการแสดงผลงาน เพอแสดงออกถงผลผลตของความคด ความพยายามในการท างาน และเปนวธทท าใหผอนไดรบร เขาใจถงผลงานนน ซงอาจท าในรปแบบตาง ๆ กน เชน นทรรศการทจดแสดงและอธบายดวยค าพด การจดแสดงผลงานโดยไมมการอธบายประกอบการรายงานดวยค าพดตอทประชม วราภรณ ตระกลสฤษด (2551: 14-15) ไดกลาวถงขนตอนการเรยนรแบบโครงงานวามขนตอนการด าเนนกจกรรมในโครงงานออกได 4 ระยะดงน 1.ระยะเตรยมการวางแผนเขาสโครงการ 2. ระยะเรมตนโครงการ 3. ระยะด าเนนโครงการ และ 4. ระยะสรปและอภปรายผลโครงงาน โดยมรายละเอยดดงน 1. ระยะเตรยมการวางแผนเขาสโครงการ (Preliminary Planning) เปนระยะทผเรยนและครใชเวลาในการคนหาหวขอประเดนปญหาและเลอกหวขอประเดนปญหา ส าหรบท าโครงการ หวขอโครงงาน อาจจะมาจากผเรยนหรอครเปนผเสนอ โดยทวไปในระยะแรกทผเรยนยงไมมประสบการณ ครอาจจะเสนอหวขอทคดวาผเรยนนาจะสนใจ และมคณคาในการเรยนร โดยมเกณฑในการคดเลอกหวขอประเดนปญหา ดงตอไปนคอ 1.1 หวขอประเดนปญหา ควรจะมควานสมพนธเกยวของกบประสบการณในชวตประจ าวนของผเรยน อยางนอยสดผเรยนควรจะมควานคนเคยกบหวขอเพอผเรยนจะไดสามารถตงค าถามเกยวกบหวขอนน ๆ ได 1.2 มการสงเสรมทกษะและความรพนฐานทเพยงพอส าหรบการท าโครงานใหส าเรจ และควรบรณาการวชาตาง ๆ เขาไปในการท าโครงงาน เชน วทยาศาสตร สงคมศกษา ภาษาและศลปะมาประยกตใช เพอใหไดโครงงานทดและมคณภาพ

21

1.3 หวขอประเดนปญหาควรจะมคณคาเพยงพอ ทจะใหผเรยนไดใชเวลาในการศกษาคนควาอยางนอย 1 สปดาห 1.4 หวขอประเดนปญหาสามารถศกษาคนควา หรอทดสอบ ทดลองในโรงเรยนมากกวา ทไปท าทบาน กลาวคอ เนนการท างานเรยนรรวมกบผอน 2. ระยะเรมตนโครงการ (Getting Project Start) เมอหวขอประเดนปญหาไดรบการคดเลอกแลว ครมกจะเรมตนดวยการสรางแผนภมเครอขายการเรยนรหรอแผนภมความคด โดยใชเทคนคการระดมสมองเพอวางแผนในการศกษาและรวมกนตงค าถาม เพอคนหาค าตอบ ในระยะนมกจะเปนระยะทผเรยนทบทวน ประสบการณเดมเกยวกบหวขอหรอประเดนทก าลงศกษาอย 3. ระยะด าเนนโครงการ (Project in Progress) ระยะนประกอบดวยการศกษาคนควาโดยตรง มกจะมการศกษา หรอออกไปหาขอมลนอกชนเรยนเพอคนควาหาขอมลเกยวกบหวขอ เนอหา ขอมล เพอวางแผนจดกจกรรมการท าโครงงาน ซงอาจจะมการบรณาการองคความรหลายวชาเขาดวยกน เชน ศลปะตาง ๆ การวาด การปน การประดษฐ การกอสราง และความรทางวทยาศาสตร ในระยะนผเรยนจะไดรบความรและประสบการณใหมจากการศกษาในโครงการ มการทดสอบสมมตฐานและปรบปรงแกไขผลงานทท าในโครงการใหเปนผลส าเรจ ผเรยนมกจะใชเวลาท าโครงการในระยะนยาวนานกวาทกระยะ 4. ระยะสรปและอภปรายผลโครงงาน (Consolidating Project) ระยะนประกอบดวยการเตรยมการส าหรบน าเสนอผลการศกษาโครงงานในรปแบบตาง ๆ เชน การแสดงการจดนทรรศการ การสาธตเพอใหผปกครอง ครอาจารยและเพอน ๆ ไดชมผลงานและกจกรรมทจดขน เมอเสรจสนกจกรรมแลว ผเรยนและครจะรวมกนประเมนผลการเรยนรทไดจากโครงการและวางแผนเตรยมการส าหรบหรบศกษาในโครงการอนตอไป ลดดา ภเกยรต (2552: 28-42) กลาววา การท าโครงงานมขนตอนส าคญทงหมด 7 ขนตอน คอ 1. การเลอกหวเรองทจะท าโครงงาน 2. การวางแผนในการท าโครงงาน 3. การลงมอท าโครงงาน 4. การบนทกผลการปฏบตงาน 5. การเขยนรายงาน 6. การน าเสนอโครงงาน และ 7. การประเมนผลโครงงาน โดยมรายละเอยดดงน 1. การเลอกหวเรองทจะท าโครงงาน การเลอกหวขอเรองทจะท าโครงงานตองเปนเรองทผท าโครงงานสนใจ อยากศกษาคนควาเพอหาค าตอบ โดยมงไปทกระบวนการในการแสวงหาความร จากการหาวธการในการแกปญหา ผสอนควรพจารณาขอมลประกอบใหครอบคลม ขอมลและแหลงเรยนรตาง ๆ เพยงพอในการท าโครงงานนนไดหรอไม โครงงานท าอยางไรและยงยากหรอเกนความสามารถของนกเรยนหรอไม โดยผสอนจะตองพจารณาอยางรอบคอบ 2. การวางแผนในการท าโครงงาน เปนขนตอนในการเขยนแผนงานทคดไวลวงหนาวาจะท าอยางไร ชวงเวลาใด โดยเขยนเปนโครงรางหรอเคาโครงเสนอผสอน เปนการก าหนดแผนการอยางคราว ๆ เพอใหเขาใจถงการท างานอยางเปนล าดบขนไมสบสน โดยทวไปการเขยนแผนโครงงานประกอบดวยหวขอตาง ๆ ไดแก ชอโครงงาน ชอผท าโครงงาน ชออาจารยทปรกษาโครงงาน ทมาและความส าคญของโครงงาน วตถประสงคของการศกษา ขอบเขตของโครงงานทจะท าการศกษาสมมตฐานของการศกษา วธด าเนนงาน ประโยชนหรอผลทคาดวาจะไดรบจากการท าโครงงาน เอกสารอางองหรอบรรณานกรม

22

3. การลงมอท าโครงงาน เปนการด าเนนการตามแผนงานทวางไว โดยปฏบตตามขนตอนทเขยนไวในโครงรางหรอเคาโครงทผานการเหนชอบจากผสอน ทงน การปฏบตงานขนอยกบประเภทของโครงงาน โดยโครงงานประเภททดลอง นกเรยนควรตรวจสอบผลการทดลอง โดยการทดลองซ าเพอใหไดผลทแนนอน นกเรยนจะตองปฏบตงานอยางละเอยด ชดเจน เปนล าดบขนตอนตามทไดวางแผนไว 4. การบนทกผลการปฏบตงาน เมอท าการทดลองและไดผลของขอมลจากการวเคราะห ผเรยนจะตองท าการแปลผลการทดลองและสรปผลการทดลอง พรอมกบอภปรายผลของการศกษาคนควา การบนทกขอมลจะตองสอดคลองกบโครงงานทจดท า เชน การท าเปนตาราง แผนภมแทง แผนภมรปภาพ กราฟ เปนตน 5. การเขยนรายงาน การเขยนรายงานโครงงานเปนการน าเสนอผลจากการศกษาคนควาในรปแบบของรายงานเปนเอกสารเพอใหผอนเขาใจถงแนวคด วธการศกษา ผลทไดจากการศกษาโดยการเขยนรายงานตองใชภาษาทเขาใจงาย ชดเจน สน ตรงไปตรงมา และครอบคลมหวขอตาง ๆ ไดแก ชอโครงงาน ชอผท าโครงงาน ชออาจารยทปรกษา บทคดยอ ทมาและความส าคญ วตถประสงค สมมตฐาน วธการด าเนนการ ผลการศกษา สรปผลของการศกษา ขอเสนอแนะ เอกสารอางองและกตตกรรมประกาศ 6. การน าเสนอโครงงาน เปนการน าความรทไดจากการศกษาคนควาหรอทดลองมาใหผอนไดรบรรบทราบ โดยนกเรยนจะตองคดรปแบบการน าเสนอเอง โดยการเขยนเปนรายงานเอกสาร หรอรายงานปากเปลา หรอจดนทรรศการ ซงจะตองเลอกใหเหมาะสมกบโครงงาน หรอน าเสนอดวย โปรแกรม Power Point หรอน าเสนอในรปของแผงโครงงาน โดยมหวขอในการน าเสนอและเขยนบรรยายในแผงโครงงาน ดงน ชอผจดท า ชอทปรกษา ทมาของโครงงาน ชอโครงงาน ปญหาทตองการศกษา สมมตฐาน วธด าเนนการ ผลการทดลอง สรปผล ขอเสนอแนะ 7. การประเมนผลโครงงาน ควรท าการประเมนใหครบ 3 ขน ไดแก ขนการประเมนผลการเตรยมด าเนนงาน ขนการประเมนผลการด าเนนงาน และขนการประเมนผลโครงงาน โดยการประเมนมงเนนผลทเกดขนกบผเรยนมากกวา โดยจะตองวดใหครอบคลมเกยวกบตวผเรยนทก ๆ ดาน ทงกระบวนการท างาน ผลงานและความร ความรสกและทกษะทแสดงออก วฒนา มคคสมน (2554: 46-58) ไดกลาวถงขนตอนการจดการเรยนการสอนแบบโครงงานส าหรบเดกประกอบไปดวยระยะของโครงการ 3 ระยะใหญ ๆ 1. ระยะเรมตนโครงการ ครและเดกทกคนในกลมรวมกนก าหนดหวขอของโครงงาน หวขอโครงงานก าหนดขนจากความสนใจของเดกทงกลม หรอเดกสวนใหญ ซงครตองพจารณาตามเกณฑทก าหนดไวในเกณฑการเลอกหวขอโครงการ ครน าเรองนนมาอภปรายรวมกบเดก แลวรวมกนก าหนดเปนหวขอโครงการ 2. พฒนาโครงการ เปนขนตอนทเดกก าหนดปญหาทจะศกษา ตงสมมตฐานและลงมอทดสอบสมมตฐานหรอการออกไปศกษาความรเพอตรวจสอบสมมตฐานทตงไว ตามประเดนค าถามภายใตหวขอโครงการ ขนตอนนมงเนนใหเดกไดมประสบการณตรงกบสงของ เหตการณ บคคล หรอสถานททเปนแหลงความรเบองตน ครเปนผจดโอกาสใหเดกไดมประสบการณตรงกบ

23

แหลงความรเบองตนอยางใกลชด มโอกาสสงเกต สมผสจบตอง หรอใชประสาทสมผสในการศกษาอยางละเอยด เพอใหไดความรทจะตอบค าถามหรอตรวจสอบสมมตฐานทตงไว 3. รวบรวมสรป เปนขนท เดกรวบรวมผลงานท ไดศกษาตลอดโครงงาน ประเมนผลงานของตน และเลอกผลงานทจะน าเสนอใหกบบคคลอนเหนผลส าเรจจากการท างานของเขาและในขณะเดยวกนเมอเดกเบนความสนใจออกจากเรองรายทก าลงศกษาอยไปสเรองอน กเปนการบอกครถงความสนใจของเดกในหวขอโครงการใหมทจะศกษาตอไป สคนธ สนธพานนท (2558: 120) ไดกลาวถงขนตอนการท า โครงงานวามทงหมด 6 ขน คอ 1. ขนก าหนดปญหาหรอส ารวจความสนใจ 2. ขนก าหนดจดมงหมายในการเรยน 3. ขนวางแผนและวเคราะหโครงงาน 4. ขนลงมอปฏบตหรอแกปญหา 5. ขนประเมนผล และ 6.ขนสรป รายงานผลและเสนอผลงาน โดยมรายละเอยดดงน 1. ขนก าหนดปญหาหรอส ารวจความสนใจ ผสอนเสนอสถานการณหรอตวอยางทเปนปญหาและกระตนใหผเรยนหาวธการแกหรอใหผเรยนมความตองการเรยนรในเรองใดเรองหนง 2. ขนก าหนดจดมงหมายในการเรยน ผสอนตองแนะน าใหผเรยนก าหนดจดมงหมายใหชดเจนวาเรยนเพออะไร จะท าโครงงานนนเพอแกปญหาอะไร 3. ขนวางแผนและวเคราะหโครงงาน ผเรยนวางแผนแกปญหา ซงจะเปนโครงงานเดยวหรอกลมกได แลวเสนอแผนการด าเนนงานใหผสอนพจารณา ใหค าแนะน าชวยเหลอและเสนอแนะการวางแผนโครงงานของผเรยน ผเรยนจะตองเขยนโครงงานซงมองคประกอบดงน ชอโครงงาน หลกการและเหตผล วตถประสงค ชอผรบผดชอบ ทปรกษาโครงงาน สถานทด าเนนการ ระยะเวลาทด าเนนการ งบประมาณ วธด าเนนการ เครองมอเครองใช ผลทคาดวาจะไดรบ 4. ขนลงมอปฏบตหรอแกปญหา ใหผเรยนลงมอปฏบตหรอแกปญหาตามแผนการทก าหนดไวโดยมผสอนเปนทปรกษา คอยสงเกต ตดตาม แนะน าใหผเรยนร จกสงเกต เกบรวบรวมขอมล บนทกผลด าเนนการดวยความมานะ อดทน มการประชมอภปรายปรกษาหารอกนเปนระยะ ๆ ผสอนจะเขาไปเกยวของเทาทจ าเปน ผเรยนเปนผใชความคด ความรในการวางแผนและตดสนใจท าดวยตนเอง 5. ขนประเมนผล ผสอนตองแนะน าใหผเรยนรจกประเมนผลกอนด าเนนการ ระหวางด าเนนการ และหลงด าเนนการ คอ รจกพจารณาวากอนทจะด าเนนการมสภาพอยางไร ระหวางทด าเนนงานตามโครงงานนนยงมสงใดผดพลาด จะตองแกไขอะไรบาง มวธแกไขอยางไร เมอด าเนนการไปแลวผเรยนมแนวคดอยางไร มความพอใจหรอไม ผลของการด าเนนการตามโครงงานผเรยนไดความรและประโยชนอยางไร และสามารถน าความรนนไปพฒนาปรบปรงงานใหดขนไดอยางไร โดยใหผเรยนประเมนโครงงานของตนเองหรอเพอนรวมประเมน จากนนผสอนจงประเมนผลโครงงานตามแบบประเมน ซงผปกครองอาจจะมสวนรวมในการประเมนดวยกได 6. ขนสรป รายงานผลและเสนอผลงาน เมอผเรยนท างานตามแผนและเกบขอมลแลวตองท าการวเคราะหขอมล สรปและเขยนรายงานนเพอน าเสนอผลงาน ซงนอกเหนอจากรายงานเอกสารแลว อาจมแผนภม แผนภาพกราฟ แบบจ าลองหรอของจรงประกอบการน าเสนอ อาจวดและประเมนผลไดหลายรปแบบ เชน จดนทรรศการการแสดงละคร ฯลฯ

24

จากการศกษาขนตอนวธการจดการเรยนรแบบโครงงานของนกวชาการทางการศกษาหลายทานขางตน ผวจยไดท าการสรปขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงานส าหรบใชการวจยในครงน ไดเปน 5 ขนตอน ซงประกอบดวย 1. การก าหนดปญหาหรอส ารวจความสนใจ 2. การวางแผนการท าโครงงาน 3. การด าเนนการท าโครงงาน 4. การเขยนรายงาน และ 5. การเสนอโครงงาน โดยมรายละเอยดดงน

1. การก าหนดปญหาหรอส ารวจความสนใจ ผสอนเสนอสถานการณหรอตวอยางทเปนปญหาและกระตนใหผเรยนหาวธการแกหรอยวยใหผเรยนมความตองการเรยนรในเรองใดเรองหนง แลวนกเรยนไดหวขอเรองทจะท าโครงงานซงตองเปนเรองทผท าโครงงานสนใจ เปนเรองทนกเรยนอยากศกษาคนควาเพอหาค าตอบ แตโดยทวไปในระยะแรกทผเรยนยงไมมประสบการณ ครอาจจะเสนอหวขอทคดวาผเรยนนาจะสนใจ และมคณคาในการเรยนร โดยครจะตองพจารณาวาหวขอเรองทนกเรยนจะศกษาเปนไปตามเกณฑทก าหนดไวในเกณฑการเลอกหวขอโครงการหรอไม หรอสมควรทจะน ามาเปนหวขอในการท าโครงงานหรอไม เชน หวขอโครงงานทจะศกษานนควรเปนหวขอทหมาะสมกบระดบความรความสามารถของผเรยน สามารถหาเครองมออปกรณมาใชในการศกษาได มระยะเวลาในการท าใหส าเรจได ขอมลและแหลงเรยนรตาง ๆ เพยงพอในการท าโครงงานนนไดหรอไม และโครงงานท าอยางไรและยงยากหรอเกนความสามารถของนกเรยนหรอไม 2. การวางแผนการท าโครงงาน เปนการก าหนดกรอบแนวคดและวางแผนการลวงหนาเพอจะชวยใหสามารถมองเหนความเปนไปไดของการท าโครงงานแลวเสนอตอผสอน เพอใหผสอนพจารณาใหค าแนะน าชวยเหลอและขอเสนอแนะการวางแผนโครงงานของผเรยน เปนการก าหนดปญหา วตถประสงค ขอบเขตของการศกษา วธด าเนนการประโยชนทจะไดรบ ส าหรบการเขยนและการจดล าดบหวขอโครงรางของโครงงานวทยาศาสตรควรประกอบดวย 2.1 ชอโครงงาน ใหปญหาทสนใจ ควรเขยนเปนขอความทสน กระชบ ชดเจน สอความใหตรงกบงานทจะท า 2.2 ชอผท าโครงงาน บอกชอผรบผดชอบ หวหนาและสมาชกภายในกลม 2.3 ทมาและความส าคญของโครงงาน นกเรยนอธบายความเปนมาเกยวกบสภาพปญหาทสนใจวามความเปนมาอยางไร มเหตจงใจอะไรทท าใหสนใจ มหลกการหรอทฤษฎใดบางทเกยวของ เปนเรองทคดขนเองมาใหม หรอตอยอดจากโครงงานเดม เปนตน 2.4 วตถประสงคของการศกษาคนควา บอกวาจดท าโครงงานเพออะไร ท าไมจงตองท า ท าแลวจะไดผลดอยางไร จดประสงคจะตองสมพนธกบหลกการและเหตผล 2.5 สมมตฐานของการศกษา 2.6 วธด าเนนงาน วธด าเนนการ ระบใหชดเจนวา มแนวทางในการศกษาอยางไร การออกแบบการทดลอง วธการส ารวจขอมลหรอประดษฐ จะตองใชวสดอปกรณอะไรบางควรระบวธการทจะใชในการวเคราะหขอมล และก าหนดระยะเวลาในการปฏบตงานในขนตอนตาง ๆ 2.7 ประโยชนหรอผลทคาดวาจะไดรบจากการท าโครงงาน ใหบอกวาผลของการด าเนนการจะท าใหผเรยนสามารถแกปญหาไดอยางไร 2.8 เอกสารอางองหรอบรรณานกรม

25

3. การด าเนนการท าโครงงาน ผเรยนลงมอท าโครงงานตามขนตอนทเขยนไวในโครงรางหรอเคาโครงทผานความเหนชอบของอาจารยทปรกษาแลว เปนการเกบรวบรวมขอมล การสรางหรอการประดษฐ หรอเปนการปฏบตการทดลอง แลวแตโครงงานประเภทใด อาจมการเปลยนแปลงหรอเพมเตมจากแผนงานทวางไวบางเพอท าใหผลงานดขน มผสอนเปนทปรกษา คอยสงเกต ตดตาม แนะน าใหผเรยนรจกสงเกต เกบรวบรวมขอมล บนทกผล ท าการแปลผลการทดลองและสรปผลการทดลอง พรอมกบอภปรายผลและสรปผลการศกษาคนควาดวยความมานะ อดทน มการประชมอภปรายปรกษาหารอกนเปนระยะ ๆ ผสอนจะเขาไปเกยวของเทาทจ าเปน ผเรยนเปนผใชความคด ความรในการวางแผนและตดสนใจท าดวยตนเอง 4. การเขยนรายงาน เปนการเสนอผลการศกษาคนควาเปนเอกสารเพออธบายใหผอนทราบรายละเอยดทงหมดของการท าโครงงาน ปญหาทศกษา วธด าเนนการศกษาคนควา ขอมลตาง ๆ ทรวบรวมได ผลของการศกษา ตลอดจนประโยชนและขอเสนอแนะตาง ๆ จากการท าโครงงาน โดยการเขยนรายงานตองใชภาษาทเขาใจงาย ชดเจน สน ตรงไปตรงมา และครอบคลมหวขอตาง ๆ ลกษณะในการเขยนรายงานมหวขอดงน 4.1 ชอโครงงาน 4.2 ชอผท าโครงงาน 4.3 ชออาจารยทปรกษา 4.4 บทคดยอ 4.5 ทมาและความส าคญของโครงงาน 4.6 วตถประสงคของการศกษาคนควา 4.7 สมมตฐานของการศกษาคนควา 4.8 วธการด าเนนการ นกเรยนระบใหชดเจนวาออกแบบการทดลองอยางไร วธการส ารวจขอมลหรอวธการประดษฐมขนตอนอยางไร จะตองใชวสดอปกรณอะไรบาง ระบวธการทจะใชในการวเคราะหขอมล และก าหนดระยะเวลาในการปฏบตงานในขนนตอนตาง ๆ เปนตน 4.9 ผลการศกษาคนควา (เสนอผลการวจยรปแบบตาง ๆ เชน กราฟ ตาราง แผนภม เปนตน) 4.10 สรปผลของการศกษาคนควา ผลทไดเปนอยางไร ถาเปนโครงงานประเภททดลองผลทไดสนบสนนหรอคดคานสมมตฐานทตงไวอยางไร 4.11 ขอเสนอแนะ ขอแนะน าทควรปรบปรงตอไปเมอท าเรองท านองดงกลาวไปคนควาเพมเตม 4.12 เอกสารอางอง บอกชอหนงสอ เอกสาร และแหลงทมาตาง ๆ ของขอมลทน ามาใชในการท าโครงงาน 5. การเสนอโครงงาน เปนการเสนอความรหรอผลงานทไดศกษาคนควาส าเรจแลวใหผ อนไดรบรและเขาใจ อาจจดในรปแบบตาง ๆ เชน การจดนทรรศการ สาธตการแสดงประกอบ การรายงานปากเปลา น าเสนอดวยโปรแกรม Power Point หรอน าเสนอในรปของแผงโครงงาน การจดแสดงผลงานการท าโครงงานวทยาศาสตรอาจท าไดในหลายระดบ เชน การจดเสนอผลงานภายในชนเรยน การจดแสดงนทรรศการภายในโรงเรยนเปนการภายใน การสงผลงานเขารวม

26

ในงานแสดงหรอประกวดภายนอกโรงเรยนในระตบตาง ๆ เปนตนวา ระดบกลมโรงเรยน ระดบจงหวด ระดบเขตการศกษาและระดบชาต การน าเสนอโครงงาน มหวขอในการน าเสนอและเขยนบรรยายในแผงโครงงาน ดงน

5.1 ชอผจดท า 5.2 ชอทปรกษา 5.3 ทมาของโครงงาน 5.4 ชอโครงงาน 5.5 ปญหาทตองการศกษา 5.6 สมมตฐาน 5.7 วธด าเนนการ 5.8 ผลการทดลอง 5.9 สรปผล 5.10 ขอเสนอแนะ

1.8 แนวทางการจดการเรยนรแบบโครงงาน แนวทางการจดการเรยนรแบบโครงงานสามารถจดไดหลากหลายแนวทางโดยมนกการศกษาไดเสนอถงแนวทางไวอยางหลากหลาย ดงน กรมวชาการ (2544) แบงรปแบบของโครงงานโดยใชสาระการเรยนรตามหลกสตรเปนเกณฑในการแบง สามารถแบงได 2 รปแบบ คอ โครงงานตามกลมสาระการเรยนรของหลกสตรและโครงงานตามความสนใจของผเรยน โดยมรายละเอยดดงน 1. โครงงานตามกลมสาระการเรยนรของหลกสตร โครงงานรปแบบนเปนรายวชาหนงในหลกสตรโดยไดบรรจรายวชาโครงงานวทยาศาสตรไวในหลกสตร เชนกลมวชาบงคบเลอก หรอวชาเลอกเสร สวนหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544 ไดใหความส าคญกบกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานเพราะเปนกจกรรมทเนนผเรยนเปนศนยกลางและเปนการบรณาการความรเรยกวาการบรณาการแบบโครงงานจงก าหนดใหผเรยนไดฝกท าโครงงานอยางนอยปการศกษาละหนงโครงงาน การท าโครงงานตามหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544 สามารถท าไดตามกลมสาระการเรยนรทง 8 กลมไดแก ภาษาไทย คณตศาสตร วทยาศาสตร สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมสขศกษาและพลศกษา ศลปะ การงานอาชพและเทคโนโลยและภาษาตางประเทศ ตวอยางโครงงานตามกลมสาระการเรยนรของหลกสตร เชน - โครงงานภาษาไทย เรอง แมของฉน ส านวนภาษาไทยทเกยวกบสตว - โครงงานคณตศาสตรเรอง การชงน าหนกขยะในโรงเรยน การส ารวจราคาน ามนจากปมตาง ๆ คาใชจายในการเลยงดสตว เลยงสถตผมาศกษาดงานโรงเรยนวดดอนทอง เปนตน - โครงงานวทยาศาสตรเรองการส ารวจพช ผก ผลไมทองถนในจงหวดชมพร โลชนกนยงจากฟาทลายโจร ผกบงทะเลชวยลดความเคมของดน เปนตน

27

2. โครงงานตามความสนใจของผเรยน เปนโครงงานทเปดโอกาสใหผเรยนไดเลอกท าตามความถนดหรอความสนใจของผเรยนแตละคนหรอแตละกลมโดยใชความถนดหรอความสนใจของผเรยนเปนหลก ไมจ าเปนตองท าโครงงานใหสอดคลองตรงกบกลมสาระทเรยน นวลนอย เจรญผล (2551: 31) ไดกลาวถงแนวคดการจดการเรยนรโดยวธโครงงาน ไว 2 รปแบบ คอ 1. เปนวธการจดการเรยนรโดยผสอนเสนอแนะใหผเรยนศกษาเรองใดเรองหนงจากบางเนอหาในบทเรยน หรออาจเกดจากผเรยนเปนผน าเสนอเรองทตนสนใจจะศกษากได ผเรยนจะด าเนนการศกษาคนควา รวบรวมขอความรจากแหลงอยางอสระ โดยครผสอนจะตดตามผลงานวาผเรยนด าเนนการไปตามทวางแผนไวไดหรอไม ถามอปสรรค ครผสอนจะคอยแนะน าชวยหลอ เมอผเรยนสรปขอความรจากการศกษาไดแลว กจะท ารายงานและน าเสนอ โดยครผสอนจะเปนผประเมนหรออาจมการตกลงกนวาจะใหใครเปนผประเมนบาง เชน ประเมนตนเอง เพอนประเมนและครผสอนประเมน 2. เปนวธการจดการเรยนรทครผสอนจดท าแผนการจดการเรยนรหนวยการเรยนรหนงทใชเวลาประมาณ 15-30 ชวโมง โดยในชวง 3 ชวโมงแรกเปนชวงเตรยมการใหผเรยนไดตระหนกถงวธเรยนรโดยการจดท าโครงานทตนสนใจหรอถนด ครผสอนมอบหมายใหแตละกลมหาหวขอและประเดนทผเรยนสนใจจะศกษา เมอไดหวขอหรอชอโครงงานแลว จงก าหนดวตถประสงค ก าหนดวธด าเนนการ ลงมอปฏบตพรอมทงหาขอสรป เขยนรายงานและน าเสนอผลงาน โดยทกขนตอนจะอยในความดแลของอาจารยทปรกษา พมพนธ เดชะคปต (2553: 33-36) ไดเสนอแนวทางการจดการเรยนรแบบโครงงานตามระดบการใหค าปรกษาของคร หรอใชระดบความคดของผเรยนเอง ไดแก 1. Guided project เปนโครงงานประเภทผเรยนใชความคดในระดบนอย ๆ หรอครใหค าปรกษามาก โดยครเปนผรวบรวมขอมลเพอตอบปญหา ดงแผนผง ตอไปน 1. ก าหนดปญหา และ 2. ก าหนดวธ (ภาพประกอบ 2) 2. Less-guided project เปนโครงงานประเภททผเรยนใชความคดในระดบสงกวา ประเภท Guided project หรอครใหค าปรกษาระดบมากกวาประเภท Unguided project ครและผเรยน 1. รวมกนก าหนดปญหา และ 2. รวมกนก าหนดวธรวบรวมขอมลเพอตอบปญหา (ภาพประกอบ 3) 3. Unguided project เปนโครงงานทผเรยนใชระดบความคดสงกวาทง 2 ประเภทขางตน และครใหค าปรกษานอยทสด โดยผเรยน 1. ก าหนดปญหาเอง 2. ก าหนดวธการรวบรวมขอมลเพอตอบปญหาเอง และ 3. ก าหนดวธรวบรวมขอมลเพอตอบปญหาเอง (ภาพประกอบ 4)

28

ครก าหนดปญหา

ครออกแบบการรวบรวมขอมล

ก าหนดวธท ากจกรรม

นกเรยนปฏบตกจกรรมตามวธทก าหนด

ทกษะการสงเกต ทกษะการวด ทกษะการบนทกผล

ทกษะการตความหมายขอมล

ทกษะการสรปผล

ครและนกเรยนรวมกนระบปญหา

ครและนกเรยนรวมกนออกแบบการรวบรวมขอมลเพอหาค าตอบ

ก าหนดวธท ากจกรรม

นกเรยนใชเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล

ทกษะการสงเกต ทกษะการวด ทกษะการบนทกผล

ทกษะการตความหมายขอมล

ทกษะการสรปผล

ภาพประกอบ 2 แสดงแนวทางการจดการเรยนรแบบโครงงานแบบ Guided project

ทมา : พมพนธ เดชะคปต (2553: 34)

ภาพประกอบ 3 แสดงแนวทางการจดการเรยนรแบบโครงงานแบบ Less-guided project

ทมา : พมพนธ เดชะคปต (2553: 35)

29

นกเรยนระบปญหาตามความสนใจ

นกเรยนออกแบบการรวบรวมขอมลเพอหาค าตอบดวยตนเอง

นกเรยนใชเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล

ทกษะการสงเกต ทกษะการวด ทกษะการบนทกผล

ทกษะการตความหมายขอมล

ทกษะการสรปผล

ภาพประกอบ 4 แสดงแนวทางการจดการเรยนรแบบโครงงานแบบ Unguided project

ทมา : พมพนธ เดชะคปต (2553: 36)

สรปไดวาแนวทางการจดการเรยนรแบบโครงงานตามระดบการใหค าปรกษาของคร หรอใชระดบความคดของผเรยนเอง ไดแก 1. Guided project 2. Less-guided project 3. Unguided- project โดยการวจยในครงนผวจยไดจดการเรยนรแบบโครงงานตามแนวทาง Less-guided project เปนโครงงานประเภททครและผเรยนรวมกนก าหนดปญหา และรวมกนก าหนดวธรวบรวมขอมลเพอตอบปญหา (ภาพประกอบ 3) 1.9 การประเมนผลการจดการเรยนรแบบโครงงานของผเรยน วฒนา มคคสมน (2554: 59-60) ไดกลาวถงการประเมนผลการจดการเรยนรแบบโครงงานอย 3 สวน ไดแก 1. การประเมนพฒนาการของผเรยน กระบวนการประเมนผลเปนกระบวนการสงเกตพฤตกรรมทเกดขนตลอดเวลา ในการจดกจกรรมตามกระบวนการเรยนการสอน ใชการบนทกค าพด และเกบรวบรวมผลงานเดก มงเนนทความตองการการชวยเหลอและการประสบผลส าเรจของผเรยนแตละคน ไมใชการประเมนผลทมงใหคะแนนจากผลกการท างาน และจดล าดบทเปรยบเทยบในกลม 2. การประเมนโครงงาน เปนการทคณครตอบค าถามไดวาโครงการทไดรวมมอกบเดก ๆ คนหาค าตอบจนส าเรจนนมคณคาเพยงใด เปนโครงงานทดหรอยง โดยใชหลกการ 9 ประการดงน

30

2.1 เดกศกษาเรองใดเรองหนงอยางลมลกไปในรายละเอยดของเรองนนดวยกระบวนการคดและการแกปญหาของเดกเอง จนพบค าตอบทตองการหรอไม 2.2 เรองทศกษาก าหนดโดยเดกเองหรอไม 2.3 ประเดนทศกษาหรอปญหา เกดจากขอสงสยของเดกเองหรอไม 2.4 เดกมโอกาสไดมประสบการณตรงกบเรองทศกษา โดยการสงเกตอยางใกลชดจากแหลงความรเบองตนหรอไม 2.5 ระยะเวลาการสอนยาวนานอยางเพยงพอตามความสนใจของเดกหรอไม 2.6 เดกไดประสบทงความลมเหลวและความส าเรจในการศกษาตามกระบวนการแกปญหาของเดกเองหรอไม 2.7 ความรใหมทไดจากกระบวนการศกษาและการแกปญหาของเดก เปนสงทเดกใชก าหนดประเดนศกษาขนใหม หรอใชปฏบตกจกรรมทเดกตองการหรอไม 2.8 เดกไดน าเสนอกระบวนการศกษา และผลงานตอคนอนหรอไม 2.9 ครไมใชผถายทอดความร หรอก าหนดกจกรรมใหเดกท า แตเปนผกระตนใหเดกใชภาษาหรอสญลกษณอน ๆ เพอจดระบบความคด และสนบสนนใหเดกใชความรทกษะทมอยคดแกปญหาดวยตวเองใชหรอไม ทงน ในสวนของการประเมนโครงงานจะตองใหผเรยนไดประเมนโครงงานของตน และผสอนประเมนโครงงานของผเรยน ส าหรบการประเมนโครงงานของผเรยน ผสอนตองแนะน าใหผเรยนรจกประเมนผลกอนด าเนนการ ระหวางด าเนนการ และหลงด าเนนการ คอ รจกพจารณาวากอนทจะด าเนนการมสภาพเปนอยางไร มปญหาอยางไร ระหวางด าเนนงานตามโครงงานนนยงมสงใดผดพลาดหรอมขอบกพรองอยตองแกไขอะไรอกบาง มวธแกไขอยางไร เมอด าเนนการไปแลวผเรยนมแนวคดอยางไร มความพงพอใจหรอไม ผลของการด าเนนการตามโครงงาน ผเรยนไดความรอะไร ไดประโยชนอยางไร และสามารถน าความรไปพฒนาปรบปรง ใหดขนหรอน าความรนนไปใชในชวตประจ าวนอยางไร โดยผเรยนประเมนโครงงานของตนเองหรอใหเพอนรวมงานประเมน ผปกครองอาจจะรวมประเมนกได ในสวนของการประเมนโครงงานของผสอน ควรเปนการประเมนตามสภาพจรง คอ ผสอนจะตองสงเกตพฤตกรรมการท างานของผเรยนตลอดระยะเวลาทท าโครงงาน ไมประเมนผลส าเรจงานเทานน แตประเมนขนตอนกระบวนการท างานดวย ผสอนตองกระตนใหผเรยนไดแสดงออก ไดใชความคดในการวเคราะหปญหา พจารณาทางเลอก ประเมนทางเลอกและแนวทางแกปญหา คดวางแผนและด าเนนการตามแผน สงทผเรยนศกษาคนควาท าโครงงานจะตองเปนสงทมความหมายตอผเรยน ผเรยนสามารถน าความรไปใชไดอยางสรางสรรค ผสอนสงเกตพฤตกรรมในระหวางท าโครงงานเกยวกบการแสดงออกดานคณธรรมจรยธรรม มความอดทน อดกลน ซอตรง เทยงธรรม รอบคอบมความรบผดชอบตอตนเองและผอน มทกษะในการคด มทกษะในการศกษาคนควา มทกษะในการใชภาษา มทกษะในการจดการอยางเปนระบบเปนขนตอน ท างานอยางมเปาหมาย ท างานรวมกบผอนได มความรอบรในวชาทศกษาอยางถกตอง รวธการเรยนรและมนสยใฝเรยนรอยางตอเนอง รายการทควรประเมนจะตองประเมนทงทกษะความรในวชาทเรยน ทกษะดานความคด ทกษะสวนบคคล คณลกษณะสวนบคคลและทกษะภาคปฏบต ในสวนการประเมนโครงงาน

31

ผสอนสามารถประเมนโครงงานไดจากผลงาน ชนงาน รายงาน การสอบปากเปลา โปสเตอร การจดนทรรศการ ประเมนจากสมดบนทกหรอแฟมสะสมงานของผเรยน เปนตน (สคนธ สนธพานนท, 2558: 121-122) 3. การวดการเหนคณคาในตนเอง วตถประสงคหลกของการจดการเรยนรแบบโครงงานประการหนงคอ การเสรมสรางการเหนคณคาในตนเอง โดยไดจากการสงเกตพฤตกรรมของเดกภายใตสถานการณการจดการเรยนการสอน โดยใชแบบวดการเหนคณคาในตนเองดานวชาการ เชนแบบวดพฤตกรรมการเหนคณคาในตนเอง ของคเปอรสมทและกลเบรต กลาวโดยสรปแลวการประเมนการจดการเรยนรแบบโครงงานตองประเมน 3 สวน ไดแก 1.การประเมนพฒนาการของผเรยน 2. การประเมนโครงงาน และ 3. การวดการเหนคณคาในตนเอง 1.10 บทบาทของผสอนและผเรยน วราภรณ ตระกลสฤษด (2551: 23-24) ไดกลาวถงบทบาทของผสอนทส าคญในการจดการออกแบบการเรยนรแบบโครงงาน 1. บทบาทหนาทแรกของครผสอน คอ จะตองก าหนดงาน หรอสงทตองการใหผเรยนกระท าเพอใหเกดการเรยนร และน าเสนอแจงใหผเรยนไดรบทราบวา ครผ สอนตองการอะไรจากการเรยนในครงน โดยการก าหนดงานนตองใหสอดคลองกบวตถประสงค หรอตรงตามเปาหมายของการเรยนรทตองการใหผเรยนทกคนไดบรรลและเกดการเรยนร 2. เปนความรบผดชอบของครผสอนทจะตองออกแบบกจกรรมใหด เพอชวยใหผเรยนไดคนพบและไดรบประโยชนจากการเรยนรในการท าโครงงานรวมกนในทม เพอเพมศกยภาพในการเรยนรซงกนและกนภายในกลม 3. การมอบหมายหรอการชแจง ครตองท าใหผเรยนทกคนรและเขาใจไดทกคนวา สงใดผเรยนจะตองเรยนรและตองท ากจกรรมตามทครตงจดมงหมายไวใหไดทกคน 4. กจกรรมการเรยนการสอนทครจดขน จะตองวางแผนเพอชวยใหผเรยนไดรบการอ านวยความสะดวก และเออใหกจกรรมกลมหรอการท าโครงงานประสบความส าเรจ 5. บอกเกณฑการประเมนผลการเรยนรโดยชแจงใหผเรยนเขาใจอยางชดเจนวาเขาจะถกประเมนโดยใคร โดยวธการใดบาง ทงในแงทกษะยอยและการประเมนกลมโดยรวม นนคอ ครตองมเกณฑชวดในการประเมน ซงครตองแจงใหผเรยนไดรบทราบขอมลทกอยางทเกยวกบการเรยนการสอนและการประเมนผลทงหมด 6. มการใหความรหรอขอมลพนฐานทจ าเปนแกผเรยน เพอเปนเครองมอในการแสวงหาความรและวางแผนการท ากจกรรม โครงงานรวมกนกบเพอนภายในกลมอยางมประสทธภาพ ไดผลตรงตามเปาหมายทตงไว นอกจากนนแลวครยงตองตระหนกถงวธการสอนใหผเรยนไดรถงกระบวนการกลม โคยครตองสอนทกษะและกระบวนการกลมใหแกผเรยนเพอใหผเรยนมความรและความเขาใจ สามารถไปท างานรวมกลมกนไดอยางด โดยฝกและสอนเกยวกบการท างานเปนทมในเรองของการท างานเปนทม เชน ภาวะผน า การตดตอสอสารภายในกลม บทบาทสมาชกกลม การแกไขปญหาและขอขดแยงภายในกลม

32

ธรชย ปรณะโชต (2544: 74-75) ไดเสนอตารางแสดงการเปรยบเทยบบทบาทของผเรยนและครในขนตอนตาง ๆ เพอครและผเรยนใหเขาใจถงกระบวนการเรยนการสอนโดยการใชรปแบบการจดการเรยนรไดชดเจนยงขน (ตาราง 1)

ตาราง 1 บทบาทของผเรยนและครในขนตอนของการท าโครงงาน

ขนตอนการท าโครงงาน บทบาทของผเรยน บทบาทของคร 1. การคดและเลอกหวขอเรองหรอปญหา

1. สมผสกบสถานการณทเปนปญหา 2. ตระหนกถงปญหา 3. สนใจทจะคนควาหาค าตอบ 4. อภปรายและสนทนากบครหรอเพอน ๆ

กระตนใหผ เรยนสนใจทจะท าโครงงาน โดยจดกจกรรมตาง ๆ ท จะช วยใหผ เ ร ยนสมผ สกบปญหาเพอทผ เรยนจะไดมองปญหา

2. การวางแผนในการท าโครงงาน

1. ก าหนดขอบเขตของปญหา 2. ตงวตถประสงค 3. ศกษาเอกสาร 4. ตงสมมตฐาน 5. ออกแบบการทดลองและก าหนดตวแปร

ใหค าปรกษาแกผ เรยนในการวางแผนท าโครงงาน เชน ใหความคดเหนในเรองความเปนไปไดของโครงงานชแนะแหลงความรตาง ๆ ตชมแผนงานในการท าโครงงานทงหมดของผเรยน

3. การลงมอท าโครงงาน 1. สราง จดหาเครองมอ 2. ทดลอง รวบรวมขอมล 3. วเคราะหขอมลและแปลความหมายขอมล

1. อ านวยความสะดวกแกผเรยน 2. ตดตามการท างานผเรยนทกระยะ 3. ใหก าลงใจผเรยนในการท างาน 4. ชวยแกปญหาตาง ๆ เมอจ าเปน 5. ใหขอตชม วธวเคราะหและแปลผลการวเคราะห

4. การสรปผลการศกษาและการเขยนรายงาน

1. สรปขอคนพบ 2. เขยนรายงานโครงงาน

แนะน าและใหขอตชมการเขยนรายงานโครงงานของผเรยน

5. การแสดงผลงาน เสนอผลการศกษาในรปแบบตาง ๆ 1. จดกจกรรมเพอใหโอกาสผเรยนไดแสดงผลงาน 2. สงผลงานของผเรยนเขารวมแสดงหรอประกวด 3. ประเมนผลการท าโครงงานของผเรยน

33

ดวงพร อมแสงจนทร (2554: 52) ไดน าเสนอตารางแสดงบทบาทของผเรยนและครตามขนตอนการจดการเรยนแบบโครงงาน รายละเอยดดงน (ตาราง 2)

ตาราง 2 บทบาทของผเรยนและครตามขนตอนการจดการเรยนแบบโครงงาน

ขนตอนของการจดการเรยนรแบบโครงงาน

บทบาทของผเรยน บทบาทของคร

1. ขนน าเสนอ เสนอแนวคด เลอกและก าหนดหวขอโครงงาน

จดใหมการปฐมนเทศวธการเรยนแบบโครงงานเพอใหรถงหลกการ วตถประสงค ประโยชน ตวแปร ปจจยส าคญในการท าโครงงานปญหาและอปสรรคตาง ๆ ทอาจเกดขน

2. ขนวางแผน 1. เสนอแนวทางออกแบบการท าโครงงาน 2. วางแผนรวมกนในการเรยนรแบบโครงงาน 3. ศกษาคนควาเอกสารเพมเตมจากแหลงเรยนรตางๆ 4. เสนอเคาโครงยอของโครงงานตอครทปรกษา

ใหค าปรกษาในการด าเนนงานของผเรยนทกขนตอน

3. ขนปฏบต 1. ลงมอปฏบตโครงงานตามขนตอนทวางแผน 2. รวบรวมผลการท าโครงงาน 3. เสนอแนวทางแกไขปรบปรงผลการท าโครงงาน 4. เขยนรายงานหรอน าเสนอผลงานโครงงานตอผสอน 5. แสดงผลงานตอสาธารณชน

ตดตามสอบถามความกาวหนาและดและการท าโครงงานของผเรยนอยางใกลชด

4. ขนประเมนผล ประเมนผลการเรยนรแบบโครงงานของตนเอง

1. สงเกตและประเมนผลการท ากจกรรมของผเรยน 2. สรปการท างานและเสนอแนะการท างานของผเรยนแตละกลม

34

1.11 สงทผเรยนจะไดเรยนรจากการจดการเรยนรแบบโครงงาน ประโยชนของการจดการเรยนรแบบโครงงานจะท าใหผเรยนฝกคด วเคราะหปญหาทสนใจ คดออกแบบส ารวจ ทดลองหรอประดษฐ มการวางแผนการด าเนนงานเพอลงมอปฏบตไดอยางมขนตอนและมระบบ บนทกผล วเคราะหผล สรปผล เขยนรายงาน ตลอดจนเสนอผลงานและแสดงผลงานของโครงงานวทยาศาสตรภายใตการแนะน าของครทปรกษา การท ากจกรรมดงกลาวจะชวยพฒนาสงเสรมใหผเรยนมทกษะการคดวเคราะห การคดสรางสรรค สามารถคดเปนท าเปนและเมอเกดปญหาสามารถแกปญหาได ผลการศกษาคนควาของผเรยนอาจขยายไปถงขนน าความรไปขนแกปญหาวทยาศาสตรและเทคโนโลยในทองถน สงผลตอการพฒนาคณภาพชวตของตนเองและชมชนได ผเรยนยงไดฝกทกษะเกยวกบขอมลขาวสาร การสอสารและเทคโนโลย ผเรยนจะสามารถเขาถงและจดการกบขอมลในรปแบบตาง ๆ สามารถท าการสอสารไดอยางมประสทธภาพ และทส าคญผเรยนยงไดฝกการใชทกษะชวตและการประกอบอาชพ ผเรยนจะสามารถท างานเปนทม มภาวะผน าและมความรบผดชอบ (ทพยวรรณ สดปฐม, 2550: 39 และเทพกญญา พรหมขตแกว, 2557: 14) นอกจากนมนกการศกษาอกหลายทานทไดกลาวถงสงทนกเรยนจะไดรบจากการจดการเรยนรแบบโครงงานดงน สธน เสนาสวสด (2549: 27) ไดกลาววาโครงงานวทยาศาสตรท าใหผเรยนมการเปลยนแปลงในวธการคดและการกระท า ดงน 1. ผเรยนจะไดรบความรในเนอหาวชาซงเปนผลจากการคนควาในการท าโครงงาน 2. ผเรยนจะไดฝกใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและทกษะในการแสวงหาความร มความสามารถในการถายโยงการเรยนรของกระบวนการแกปญหาไปใชในการแกปญหาอน ๆ และเปนการพฒนาความสามารถในการแกปญหาของผเรยน 3. ผเรยนไดรบการกระตนใหมความสนใจในวทยาศาสตรมความอยากรอยากเหนเกยวกบวทยาศาสตร มความชนชมในผลงานของนกวทยาศาสตร ท าใหผ เรยนมเจตคตทดตอวชาวทยาศาสตร 4. ผเรยนไดรบการสงเสรมใหมการคดอยางอสระ การคดอยางพนจพเคราะหมความเชอมนในตนเอง เปนการชวยพฒนาผเรยนแตละคนใหถงจดสงสด 5. เปนการชวยท าใหหลกการทางวทยาศาสตรมความหมายมากขนและท าใหผเรยนมประสบการณในการใชเครองมอและเทคนคทางวทยาศาสตร 6. เปนการชวยใหผเรยนไดใชเวลาวางใหเปนประโยชนและมคณคา สคนธ สนธพานนท (2558: 122-123) ไดกลาวถงประโยชนของการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงาน ดงน 1. เปนการสอนทมงใหผเรยนมบทบาท มสวนรวมในการจดกระบวนการเรยนร ไดปฏบตจรง คดเอง ท าเองอยางละเอยดรอบคอบ อยางเปนระบบ ใชทกษะการคดอยางมวจารณญาณและคดแกปญหา (Thinking & Problem solving) 2. ผ เรยนรจกวธแสวงหาขอมล มทกษะดานคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศ (Computing & Media Literacy) และยงมทกษะในการสอสารขอมลสารสนเทศและ

35

รเทาทนสอ (Communication Information & Media Literacy) สรางองคความรและสรปความรไดดวยตนเองมทกษะในการแกปญหา (Problem solving) มทกษะกระบวนการเคลอนไหวรางกาย 3. ผเรยนไดฝกความเปนประชาธปไตย รบฟงความคดเหนซงกนและกน มการยอมรบในความรความสามารถซงกนและกนรจกท างานรวมกน (Collaboration Teamwork) แลกเปลยนความร และประสบการณซงกนและกน 4. ฝกลกษณะนสยทดใหแกผเรยนในการท างาน เชน การสงเกต ความรบผดชอบ ความซอตรง ความเอาใจใส ความขยนหมนเพยร เปนคนมเหตผล รจกพงพาตนเอง ใชเวลาวางใหเปนประโยชน 5. ผเรยนเกดความคดรเรมสรางสรรค (Creativity Innovation) และน าความรความคดหรอแนวทางทไดไปใชในการแกปญหาในชวต หรอในสถานการณอน ๆ ได 6. การท ากจกรรมในโครงงานในเปนการสรางประสบการณตรง เปนพนฐานทกษะอาชพและทกษะการเรยนร (Career & Learning Self-reliance) และยงสงผลใหผเรยนมทกษะความเขาใจตางวฒนธรรมและกระบวนทศน (Cross-cultural understanding) และตลอดเวลาของการท ากจกรรมผเรยนยงไดใชทกษะการอาน (Reading) การเขยน (Writing) และการคดค านวณ (Arithmetic) Fernando (2011: 87-88) ไดกลาวถงประโยชนของการจดการเรยนรแบบโครงงานทไดรบมากกวาการจดการเรยนรแบบดงเดม ดงน 1. สนบสนนใหนกเรยนไดมสวนรวมในกระบวนการเรยนรอยางกระตอรอรน 2. เปดโอกาสใหนกเรยนไดแกปญหาในสงทสงสยดวยตนเอง ซงมประสทธภาพมากกวาการแกปญหาโดยคร 3. สนบสนนใหเกดการพฒนาการคดวเคราะห 4. เพมความพอใจในประสบการณเรยนรของนกเรยนและสนบสนนใหมเจตคตตอวชาทเรยนไดดมากขน 5. ใหนกเรยนมสมรรถนะทางดานวชาการในวชาคณตศาสตร วทยาศาสตรและเทคโนโลย 6. เตรยมตวนกเรยนส าหรบในการเผชญตอบรบทการท างาน 7. สนบสนนใหนกเรยนไดเกดการเรยนรไดตนเอง 8. ชวยพฒนาทกษะการสอสารทงการเขยนและการพด 9. ชวยแกปญหารปแบบการเรยนรทแตกตางกนของนกเรยน กลาวโดยสรปแลวประโยชนของการจดการเรยนรแบบโครงงานผ เรยนจะไดรบความรในเนอหาวชา ฝกใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและทกษะในการแสวงหาความร ผเรยนยงไดรบการกระตนใหมความสนใจในวทยาศาสตร ไดใชทกษะการคดอยางมวจารณญาณและคดแกปญหา อกทงยงไดฝกความเปนประชาธปไตย รบฟงความคดเหนซงกนและกน รจกท างานรวมกน แลกเปลยนความรและประสบการณซงกนและกน ฝกลกษณะนสยทดใหแกผ เรยน เปนพนฐานทกษะอาชพและทกษะการเรยนร สงผลใหผเรยนมทกษะความเขาใจตางวฒนธรรมและกระบวนทศน

36

2. เอกสารเกยวกบผลสมฤทธทางการเรยน 2.1 ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน นกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของผลสมฤทธทางการเรยนไวดงน ภพ เลาหไพบลย (2542: 295) ใหความหมายวา คอ พฤตกรรมทแสดงออกถงความสามารถในการกระท าสงหนงสงใดไดจากทไมเคยกระท าไดหรอกระท าไดนอยกอนทจะม การเรยนรซงเปนพฤตกรรมทสามารถวดได ปราณ กองจนดา (2549: 42) ใหความหมายถงผลสมฤทธทางการเรยนวาเปนความสามารถหรอผลส าเรจทไดรบจากการจดกจกรรมการเรยนการสอน ซงเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมและประสบการณเรยนรทางดานพทธพสย จตพสย และทกษะพสย และยงไดจ าแนกผลสมฤทธทางการเรยนไวตามลกษณะของวตถประสงคของการเรยนการสอนทแตกตางกน อมพวา รกบดา (2549: 37) กลาววา ผลสมฤทธ ทางการเรยน หมายถง ความสามารถของบคคลทมความแตกตางกนหลงจากการไดเรยนรหรอไดรบการอบรม สงสอน ตลอดจนความพยายามทจะฝกฝนจนเกดทกษะทตองการ ความสนใจ และความถนดของแตละบคคลหลงจากไดรบการจดการเรยนร บญชม ศรสะอาด (2553: 56) ใหความหมายวาถงผลสมฤทธทางการเรยนวาเปน ความรความสามารถของบคคลในดานวชาการ ซงเปนผลจากการเรยนรในเนอหาสาระ และตามจดประสงคของวชาตาง ๆ ทเรยนในโรงเรยน วทยาลย มหาวทยาลย หรอสถาบนการศกษาตาง ๆ ยหฤษฎ เลศอนนตกร (2554: 10) ไดกลาววาผลสมฤทธทางการเรยน คอ ระดบความส าเรจท ไดจากความสามารถทางรางกายหรอสมอง ซ งอาจพจารณาไดจากคะแนนทก าหนดใหหรอคะแนนทไดจากงานทผ สอนมอบใหหรอท งสององคประกอบทมความสมพนธผลสมฤทธทางการเรยน จากการใหความหมายของผลสมฤทธทางการเรยนของนกการศกษาหลายทานพอสรปไดคอ ความร ความสามารถของนกเรยนทแสดงออกมาหลงจากไดรบการจดกจกรรมการเรยนรและการฝกฝนหลงไดรบการจดกจกรรมการเรยนร ความรความสามารดงกลาว เปนพฤตกรรมดานสตปญญาหรอดานความรความคดทตรงตามจดมงหมายทวางไวในกจกรรมการเรยนร และสามารถวดโดยเครองมอวดได 2.2 การวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร การวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรในทางดานความร ดานวชาการ ตามแนวทางของ คอฟเฟอร เพอประเมนผลการเรยนวชาวทยาศาสตรดานสตปญญาหรอดานความรความคด ใหวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรจากพฤตกรรม 4 ดาน และมงหวงใหเกดผลสมฤทธทางการเรยน ดงน (กระทรวงศกษาธการ, 2545: 46-51)

37

1. พฤตกรรมดานความร หมายถง พฤตกรรมทแสดงวาผเรยนมความจ าในเรองตาง ๆ ทไดรบรจากการคนควาดวยกระบวนการทางวทยาศาสตร ซงความรทควรวดและประเมนผลจ าแนกเปน 9 ประเภท ไดแก 1.1 ความรเกยวกบความจรงซงมอยแลวในธรรมชาต สามารถสงเกตไดโดยตรงและทดลองแลวจะไดผลเหมอนเดมทกครง 1.2 ความรเกยวกบมโนทศน เปนการน าความรทเกยวกบความจรงหลาย ๆ สวนทมความเกยวของกนมาผสมผสานเปนความรใหม 1.3 ความรเกยวกบหลกการและกฎวทยาศาสตร เปนหลกอางองซงไดมาจากการน ามโนทศนหลาย ๆ มโนทศน ทเกยวของกนมาผสมผสานอธบายเปนความรใหม 1.4 ความรเกยวกบขอตกลง เปนการตกลงรวมกนของนกวทยาศาสตรในการใชอกษรยอและเครองหมายตาง ๆ แทนค าพดเฉพาะ 1.5 ความรเกยวกบขนตอนของปรากฏการณสงทเกดขนเองในธรรมชาตทมการเกดขนหมนเวยนซ า ๆ กนจนกลายเปนวฏจกรทนกวทยาศาสตรสามารถอธบายถงขนตอนของปรากฏการณเหลานนได 1.6 ความรเกยวกบเกณฑในการแบงประเภทของสงตาง ๆ ในธรรมชาตตองมมาตรฐานส าหรบการแบงประเภท ซงผทศกษาดานวทยาศาสตรควรจะร 1.7 ความร เกยวกบเทคนคและกรรมวธทางวทยาศาสตร เน นเฉพาะความสามารถทจะบอกถงสงทนกเรยนรเทานน และความรนไดมาจากการอานหนงสอ หรอการบอกเลาของคร ไมใชความรทไดมาจากกระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร 1.8 ความรเกยวกบศพททางวทยาศาสตร ศพทวทยาศาสตรทวาดวยนยามตาง ๆ และการใชศพทเฉพาะทางวทยาศาสตร 1.9 ความรเกยวกบทฤษฎ ขอความทใชอธบายและท านายปรากฏการณตาง ๆ เชน ทฤษฎอะตอม และทฤษฎววฒนาการ 2. พฤตกรรมดานความเขาใจ หมายถง พฤตกรรมทแสดงวาผเรยนไดใชความรทสงกวาความรความจ าซงแบงเปน 2 ประเภท คอ 2.1 ความเขาใจขอเทจจรง วธการ กฎเกณฑ หลกการ และทฤษฎตาง ๆ เปนพฤตกรรมทผเรยนตองบรรยายในรปแบบใหมทแตกตางจากทเคยเรยนมา เมอผเรยนไดเรยนเรองใดเรองหนงมา และเมอไดรบขอมลของอกสงหนงทมลกษณะคลายคลงกนกสามารถอธบายสงนนได 2.2 ความเขาใจเกยวกบการแปลความหมายของขอเทจจรง หลกการและทฤษฎทอยในรปของสญลกษณหนงไปเปนอกรปหนง 3. พฤตกรรมดานกระบวนการทางวทยาศาสตร หมายถง พฤตกรรมทผเรยนแสวงหาความรและแกปญหาดวยกระบวนการทางวทยาศาสตร ด าเนนการโดยใชวธการทางวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตทางวทยาศาสตร 4. พฤตกรรมดานการน าความรและกระบวนการทางวทยาศาสตรมาใช หมายถง พฤตกรรมทนกเรยนน าความร มโนทศน หลกการ กฎ ทฤษฎ รวมทงวธการทางวทยาศาสตรไปใชในการแกปญหาในสถานการณใหมได

38

ในขณะทชวลต ชก าแพง (2550: 90-91) ไดกลาววา การวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร สามารถวดไดจากล าดบขนพฤตกรรมของกระบวนการทางปญญาในจดมงหมายทางการศกษาดานพทธพสยของบลม ทมาปรบปรบปรงใหม มล าดบขน 6 ขน ซงสามารถอธบายดงน 1. ความรความจ า หมายถง ความสามารถในการระลกได แสดงรายการได บอกได ระบได บอกชอไดของขอมลหรอของสนเทศ 2. ความเขาใจ หมายถง มความเขาใจในการแปรความหมายและสามารถอธบายได เชน สรป อางอง 3. การประยกตใช หมายถง ความสามารถในการน าความรไปใชในการแกปญหากบสถานการณจรง 4. วเคราะห หมายถง ความสามารถในการแยกแนวคดหลกทซบซอนออกเปนสวน ๆ ใหเขาใจงาย เชน เปรยบเทยบ อธบายลกษณะ การจดการ 5. ประเมนคา หมายถง ความสามารถในการตรวจสอบ วจารณ ตดสนใจเลอก 6. คดสรางสรรค หมายถง ความสามารถในการออกแบบ วางแผน ผลต กลาวโดยสรปแลวการวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร สามารถวดไดจากล าดบขนพฤตกรรมดานพทธพสยของบลม ทมาปรบปรบปรงใหม มล าดบขน 6 ขน ไดแก 1. ความรความจ า 2. ความเขาใจ 3. การประยกตใช 4. วเคราะห 5. ประเมนคา และ 6. คดสรางสรรค ในการวจยในครงน ผวจยไดวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาตามจดมงหมายทางการศกษาดานพทธพสยตามระดบความสามารถของบลม 4 ระดบ ไดแก 1. ความร ความจ า 2. ความเขาใจ 3. การประยกตใช 4. วเคราะห เนองจากนกเรยนสามารถตอบค าถามแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาได จากความรความสามารถทนกเรยนไดประยกตมาจากการท าโครงงานของนกเรยน 2.3 การสรางแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เปนแบบทดสอบทใชในการวดระดบความรความสามารถของนกเรยนหลงจากไดรบการจดกจกรรมการเรยนร หรอไดฝกฝนหลงจากไดรบการจดกจกรรมการเรยนร โดยมจดประสงคเพอตองการทราบวานกเรยนไดมความร ความสามารถดานวชาการใดบาง เมอนกเรยนผานการเรยนมา ตรงกบจดประสงคการเรยนรทก าหนดไวในระดบใด โดยขนตอนของการสรางและพฒนาแบบทดสอบผลสมฤทธ ดงน (ศรชย กาญจนวาส, 2552: 173-190) 1. ก าหนดจดมงหมายของการสอบโดยตองสอดคลองกบจดมงหมายของการเรยนรและจดมงหมายของหลกสตร 2. ออกแบบการสรางแบบทดสอบ เปนการก าหนดรปแบบ ขอบเขต และแนวทางการสราง เพอใหไดมาซงขอสอบทมคณภาพ ประกอบดวย 2.1 การก าหนดรปแบบของแบบทดสอบ ไดแก แบบสอบองกลม แบบสอบขอเขยน แบบสอบเสนอค าตอบ แบบสอบความเรว และแบบสอบเปนกลม 2.2 การสรางแผนผงการทดสอบ เพอใหจดมงหมายการเรยนรกจกรรมการเรยนการสอนและการสรางแบบทดสอบมความสมพนธกน

39

2.3 การสรางผงขอสอบ เพอเสนอรายละเอยดของการทดสอบแตละครงวาจะวดเนอหาอะไร และจะวดจดมงหมายของการเรยนรอะไร ขอบเขตของเนอหาวชา ตลอดจนการก าหนดน าหนกความส าคญหรอสดสวนขอสอบส าหรบวดพฤตกรรมทตองการทดสอบแตละครง 3. เขยนขอสอบ โดยผเขยนจ าเปนตองมความรในเนอหาวชาเปนอยางด และตองมความรในเทคนคการเขยน โดยมล าดบขนตอนการเขยนดงน 3.1 ก าหนดแบบแผนขอสอบ แลวน ามารางขอสอบ 3.2 ทบทวนรางขอสอบโดยผเขยนขอสอบและโดยผเชยวชาญ 3.3 บรรณาธการขอสอบ โดยการปรบปรงขอบกพรอง รวมทงขดเกลา ขอความ และภาษาใหเหมาะสมกบผเรยน 4. ทดลองใชขอสอบและวเคราะหขอสอบ ไมควรใชกลมตวอยางทแตกตางจากกลมเปาหมายอยางสดขว เมอทดลองใชแลว น ามาวเคราะหและคดเลอกขอสอบ โดยการหาความยากและอ านาจจ าแนกทเหมาะสม น าขอสอบมารวมกนเปนแบบทดสอบ และท าการวเคราะหแบบทดสอบ โดยการหาความเทยงและความตรง แลวน าแบบทดสอบไปใช จากขนตอนการสรางแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ผสรางตองมความเขาใจจดมงหมายของการเรยนร ตองมความรในเนอหาเปนอยางด ตองมการก าหนดรปแบบ ขอบเขต และแนวทางการสรางขอสอบ และตองมการทดลองใชขอสอบและวเคราะหขอสอบดวย เพอใหไดมาซงขอสอบทมคณภาพกอนทจะน าไปใชจรงกบกลมตวอยาง 3. เอกสารทเกยวกบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เปนทกษะทางสตปญญาทตองใชกระบวนการคดทงการคดขนพนฐานและการคดทซบซอนในระดบทสงขน หรอพดไดวาเปนความช านาญและความสามารถในการใชกระบวนการคดซงนกวทยาศาสตรหรอผทใชวธการทางวทยาศาสตรน ามาใชในการศกษาคนควาสบเสาะหาความร หรอหาวธการตาง ๆ ในการแกปญหา 3.1 ความหมายของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรมความหมายตางกนตามทนกการศกษาไดใหความหมายดงตอไปน ภพ เลาหไพบลย (2542: 14) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ของนกวทยาศาสตร คอ วธการหนงทไดมาซงความรทางวทยาศาสตร คอ การคนควาทดลอง ในขณะทท าการทดลองผทดลองมโอกาสฝกฝนทงในดานการปฏบตและพฒนาดวยความคดดวย เชน ฝกการสงเกต การบนทกขอมล การตงสมมตฐานและการท าการทดลอง เปนตน พฤตกรรมทเกดขนจากการปฏบตและฝกฝนความคดอยางมระบบน เรยกวา ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรซงเปนกระบวนการทางปญญา

40

ประสาท เนองเฉลม (2558: 60) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เปนพฤตกรรมทเกดจากทกษะการคดทนกวทยาศาสตรและผน าวธการทางวทยาศาสตรมาใชแกปญหาโดยการลงมอปฏบตทางวทยาศาสตรจนเกดความช านาญและความคลองแคลว อจฉรา เปรมปรดา (2558: 103) ไดใหความหมายทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรวา เปนพฤตกรรมทเกดขนเนองจากไดรบการฝกฝน การคดอยางมเหตผลและมระบบซงเกดจากกรระบวนการทางปญญา การฝกฝนและการปฏบตดวยกระบวนการสงเกต การจ าแนกประเภท การวด การตความหมายขอมล ลงขอสรปและทดลองซงกอใหเกดความงอกงามทางปญญา Sinan (2011: 283) ทกษะทางความคดทนกวทยาศาสตรใชในการสรางองคความร น ามาใชในการแกปญหาและก าหนดผลลพธ นกวทยาศาสตรจะด าเนนการสบสวนสอบสวนโดยน าทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรในการคนพบความรทางวทยาศาสตร Fulya (2013: 1182) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เปนทกษะทกอใหเกดการเรยนร ความสามารถทใชในการวจย ท าใหนกเรยนตนรในสภาพแวดลอมแหงการเรยนร พฒนาความรบผดชอบในการเรยนร นกวทยาศาสตรจะใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรในการด าเนนการสบสวนเพอคนพบความรทางวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนหนทางและวธการทนกวทยาศาสตรใชในการเขาถงขอมลและจดการขอมลนน กลาวโดยสรปคอ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร คอ ทกษะทางสตปญญาทตองใชกระบวนการคดทงการคดขนพนฐานและการคดทซบซอนทมาใช ในการศกษาคนควาสบเสาะหาความร หรอหาวธการตาง ๆ ในการแกปญหาตาง ๆ แลวไดมาซงความรทางวทยาศาสตร ทกษะดงกลาวเกดขนไดเนองจากการฝกฝนทงในดานการปฏบตและพฒนาดวยความคดจนเกดความช านาญและความคลองแคลว 3.2 ประเภทของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนทกษะทางสตปญญาทตองใชกระบวนการคดทงการคดขนพนฐานและการคดทซบซอน มาใชเพอใหไดมาซงความรทางวทยาศาสตร อกทงทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนหนงในผลลพธหลกทเกดจากการเรยนการสอนวทยาศาสตร เปนทกษะพนฐานทใชในกระบวนการทางวทยาศาสตร และนกวทยาศาสตร ใชทกษะเหลานในการสบเสาะเกยวกบโลกธรรมชาต (Kruea-In, 2014: 1324) โดยสมาคมอเมรกนเพอความกาวหนาทางวทยาศาสตร American Association for the Advancement of Science-AAAS และนกการศกษาหลายทาน ไดกลาวถงประเภทของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรวาไดแบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน (Basic Science Process Skill) ม 8 ทกษะ และทกษะขนบรณาการ (Intergraded Science Process Skill) ม 5 ทกษะ รวมทงหมด 13 ทกษะ (ภพ เลาหไพบลย, 2542: 14-28 ลดดา ภเกยรต, 2544: 292 และ ประสาท เนองเฉลม, 2558: 61-82) ดงน

41

1. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน (Basic Science Process Skill) ม 8 ทกษะ ไดแก 1.1 ทกษะการสงเกต เปนการใชประสาทสมผสทง 5 คอ ตา ห จมก ผวกายและลน หรออยางใดอยางหนงในการส ารวจวตถ หรอปรากฎการณตาง ๆ ในธรรมชาตหรอจากการทดลอง เพอคนหารายละเอยดตาง ๆ ของขอมลหรอสงทสงเกตขณะนน 1.2 ทกษะการลงความเหนจากขอมล เปนกาอธบายเพมเตมเกยวกบผลหรอขอมลทไดจากการสงเกตโดยอาศยความรเดม ประสบการณเดมมาชวยหรอเพมเตมความคดเหนสวนตวลงไปดวยอยางมเหตมผล เปนการอธบายหรอตอบเกนขอมลทสงเกตได 1.3 ทกษะการจ าแนกประเภท เปนการแบงพวกหรอจดจ าแนกหรอเรยงล าดบวตถหรอปรากฏการณตาง ๆ ทตองการศกษาออกเปนหมวดหม มระบบในการจดเกบ ท าใหสะดวก รวดเรวและงายตอการศกษาคนควา โดยการหาลกษณะหรอคณสมบตรวมบางประการหรอหาเกณฑความเหมอน หรอความตางหรอความสมพนธอยางใดอยางหนงมาเปนเกณฑ 1.4 ทกษะการวด เปนความสามารถในการเลอกใชเครองมอไดถกตองวาจะใชวดอะไรและใชเครองมอนนกระท าการวดหาปรมาณของสงตาง ๆ เชน ความกวาง ความสง ความหนา น าหนก ปรมาตร เวลา และอณหภม ออกมาเปนตวเลขไดถกตองและรวดเรวโดยมหนวยก ากบ ตลอดจนสามารถอานคาทวดไดอยางถกตองและใกลเคยงความเปนจรง 1.5 ทกษะการใชตวเลข เปนการนบจ านวนของวตถและการน าคาของตวเลขทไดจากการวดและการนบมาจดกระท าใหเกดคาใหม โดยการน าตวเลขนนมา บวก ลบ คณ หาร เพอน าเอาคาใหมทค านวณไดมาสอความหมายใหเขาใจ ชดเจน และเหมาะสมยงขน 1.6 ทกษะการพยากรณ เปนการท านายหรอการคาดเดาคะเนค าตอบโดยใชขอมลทไดจากการสงเกตประสบการณทเกดซ าบอย ๆ หรอหลกการ หรอทฤษฎหรอกฎเกณฑตาง ๆ มาชวยหาค าตอบเรองนน ๆ การพยากรณจะแมนย ามากนอยเพยงใดขนอยกบผลทไดจากการสงเกตทรอบคอบ การวดทถกตองแมนย า การบนทกทเปนจรงและการจดกระท าขอมลทเหมาะสม 1.7 ทกษะการหาความสมพนธระหวางสเปสกบสเปสและสเปสกบเวลา เปนความสามารถในการหาความสมพนธระหวางวตถ 2 มต กบ 3 มต รวมทงความสมพนธระหวางต าแหนงทอยของวตถหนงกบอกวตถหนง และการหาความสมพนธระหวางสเปสของวตถทเปลยนไปกบเวลา หรอการเปลยนต าแหนงทอยของมนกบเวลา 1.8 ทกษะการจดกระท าและสอความหมายของขอมล การจดกระท าขอมลเปนการน าขอมลดบมาจดล าดบหรอจ าพวกหรอหาความถ หรอหาความสมพนธหรอค านวณใหม สวนการสอความหมายของขอมลเปนการใชภาษาพดหรอทาทางการสอสารตดตอกบผอนเพอใหผอนเขาใจสงทตองการสอไดอยางชดเจนและรวดเรว

42

2. ทกษะขนบรณาการ หรอ ทกษะเชงซอน (Intergraded Science Process Skill) ม 5 ทกษะ ไดแก 2.1 ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร การก าหนดตวแปร เปนการบงชตวแปรตน ตวแปรตามและตวแปรทจะตองควบคมในการทดลองใด ๆ สวนการควบคมตวแปร เปนการควบคมตวแปรอน ๆ นอกเหนอจากตวแปรตนแลวซงอาจมผลตอตวแปรตามใหเหมอน ๆ กนเสยกอนจงจะท าการทดสอบหรอทดลองตอไป 2.2 ทกษะการตงสมมตฐาน เปนการคาดคะเนค าตอบของปญหาอยางมเหตมผล หรอการบงบอกความสมพนธของตวแปรอยางนอย 2 ตว กอนทจะท าการทดลองจรง ๆ โดยอาศยทกษะการสงเกต ประสบการณหรอความรเดมเปนพนฐาน ซงสมมตฐานนนอาจจะผดหรอถกกไดและสมมตฐานทดจะเปนค าตอบทไดคดไวลวงหนา โดยมการกลาวไวเปนขอความทบงบอกความสมพนธระหวางตวแปรตนกบตวแปรตาม และสามารถใชเปนแนวทางในการออกแบบการทดลองเพอด าเนนการทดลองพสจนสมมตฐานนนวาถกหรอผด ยอมรบหรอไมยอมรบสมมตฐานนน ๆ ซงจะทราบไดภายหลงจากทไดท าการทดลองเสรจเรยบรอยแลว 2.3 ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ เปนการใหความหมายของค าหรอขอความตาง ๆ ทใชในการทดลองทสามารถสงเกต ตรวจสอบ หรอท าการวดไดและจะตองก าหนดใหเปนทเขาใจตรงกนเสยกอน ดงนนกอยการทดลองใด ๆ จงจ าเปนตองมการก าหนดความหมายของตวแปรนน ๆ เสยกอน 2.4 ทกษะการทดลอง เปนกระบวนการปฏบตการเพอหาค าตอบจากสมมตฐานทไดตงใจไวในการทดลองซงประกอบดวยขนตอนตาง ๆ 3 ขนตอน คอ 1. การออกแบบการทดลอง 2. การปฏบตการทดลอง 3. การบนทกผลการทดลอง อาจกลาวไดวาทกษะการทดลองเปนทกษะทรวบรวมเอาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทงหมดหรอเกอบทงหมดมาใช 2.5 ทกษะการตความหมายขอมลและการลงขอสรป การตความหมาย เปนการแปลความหมายหรอบรรยายลกษณะของขอมลทมอยเพอคนอน ๆ ไดเขาใจวาในการทดลองเรองนน ๆ ไดผลออกมาอยางไร เปนไปตามสมมตฐานทตงไวหรอไมอยางไร ซงอาจจะตองใชทกษะอน ๆ เชน การสงเกต การวด การค านวณมาชวยดวย สวนการลงขอสรป เปนการสรปความสมพนธของขอมลทงหมด เชน การอธบายความสมพนธระหวางตวแปรบนกราฟ เปนตน การสอนวทยาศาสตรใหเกดประสทธภาพนน ครตองใหความส าคญกบกระบวนการแสวงหาความรวทยาศาสตรไมนอยไปกวาเนอหาวชา ครตองตระหนกวาเนอหาวชาวทยาศาสตรมมากเกนกวานกเรยนจะเรยนรไดหมด และยงมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา หากนกเรยนไดฝกฝนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรจะท าใหนกเรยนมทกษะกระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตรซงสามารถน าไปศกษาหาความรใหม ๆ ได (พนธ ทองชมนม, 2547: 20) หรออาจกลาวไดวาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนเครองมอส าคญในการแสวงหาความรทางวทยาศาสตรและเปนสงทจ าเปนในการเรยนวทยาศาสตร (บญญต ช านาญกจ, 2542: 50) และถานกเรยนสามารถประสานระหวางความรวทยาศาสตรและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรจะท าใหนกเรยนมความเขาใจวทยาศาสตรอยางลกซง (Sinan, 2011: 285) และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนหนงในปจจยทสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน (Sinan, 2011: 291) นกเรยนสามารถเขาถง

43

ขอมลอยางมากมายโดยใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ขอมลทมมหาศาลในปจจบน เปนไปไมไดเลยทนกเรยนจะรบความรผานการถายทอดจากครเพยงอยางเดยว ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรจงเปนเครองมอส าคญทนกเรยนตองไดรบการฝกฝนเพอเขาถงขอมลความรทมมากและเขาใจถงการศกษาวทยาศาสตร (Fulya, 2013: 1181) โดยทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรนนมทงหมด 13 ทกษะ ไดแก ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน (Basic Science Process Skill) ม 8 ทกษะ ไดแก ทกษะการสงเกต ทกษะการลงความเหนจากขอมล ทกษะการจ าแนกประเภท ทกษะการวด ทกษะการใชตวเลข ทกษะการพยากรณ ทกษะการหาความสมพนธระหวางสเปสกบสเปสและสเปสกบเวลา ทกษะการจดกระท าและสอความหมายของขอมล และทกษะขนบรณาการ ( Intergraded Science Process Skill) ม 5 ทกษะ ไดแก ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร ทกษะการตงสมมตฐาน ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ ทกษะการทดลอง ทกษะการตความหมายขอมลและการลงขอสรป ในการวจยครงนผวจยเสนอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณาการ ( Intergraded Science Process Skill) ซงเปนทกษะทเหมาะส าหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายและอาจกลาวไดวาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณาการนเปนทกษะทรวบรวมเอาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐานทงหมดหรอเกอบทงหมดมาใช ประกอบดวย 5 ทกษะ ไดแก 1. ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร 2. ทกษะการตงสมมตฐาน 3. ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ 4. ทกษะการทดลอง 5. ทกษะการตความหมายขอมลและการลงขอสรป 4. เอกสารเกยวกบเจตคตตอวทยาศาสตร 4.1 ความหมายของเจตคต นกวชาการทางการศกษาหลายทานไดเใหความหมายของเจตคตไดอยางหลากหลาย ดงน สรางค โควตระกล (2541: 336) ใหความหมายเจตคตวา เปนอชฌาสย หรอแนวโนมทมอทธพลตอพฤตกรรมตอบตอสงแวดลอมหรอสงเรา ซงอาจเปนไดทงคน วตถ สงของหรอความคด อาจจะเปนทางบวกหรอทางลบกได ถาบคคลมเจตคตทางบวกตอสงใด กจะมพฤตกรรมทจะเผชญกบสงนนถามเจตคตทางลบตอสงใดกจะหลกเลยง โรซวรรณา เซพโฆลาม (2551: 48) เจตคต หมายถง ความรสกของบคคลในการตอบสนองตอสงหนง โดยอาจจะแสดงความรสกดานบวกหรอดานลบ ชอบหรอไมชอบ สนบสนนหรอตอตาน อจฉรา เปรมปรดา (2558: 118) เจตคตหมายถง ความรสก ความคด ทาท ซงเปนเรองเกยวกบอารมณของบคคลทมตอสงใดสงหนง ท เปนตวกระตนใหบคคลแสดงพฤตกรรมตอบสนองตอสงนนอกมาในทางบวก ทางลบ หรอเปนกลางกได

44

ส าหรบเจตคตตอวทยาศาสตรมผใหความหมายทหลากหลาย ดงน อญชล นพภาภาคย (2543: 25) ไดกลาวถงความหมายของเจตคตตอวทยาศาสตรคอ ความรสก ความคด ความเชอและพฤตกรรมการรบรคณลกษณะของนกวทยาศาสตร ศรทธาในอาชพวทยาศาสตรและผลงานทางวทยาศาสตร มความสนใจและชอบกจกรรมตาง ๆ ทเกยวของกบวทยาศาสตร ชอบเรยนวชาวทยาศาสตร เหนความส าคญและประโยชนของวทยาศาสตรรวมถ งใชความรทางวทยาศาสตรอยางมคณธรรม สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2552 : 15) กลาววาเจตคตตอวทยาศาสตรเปนความรสกของบคคลตอวทยาศาสตร ซงเปนผลจากการเรยนรวทยาศาสตรโดยผานกจกรรมทหลากหลาย ความรสกดงกลาว เชน ความพอใจ ความศรทธา ความซาบซงในวทยาศาสตร เหนคณคาและประโยชน ตระหนกในคณและโทษ ความตงใจเรยนและเขารวมกจกรรมทางวทยาศาสตร การเลอกใชวธทางวทยาศาสตร ในการคดและปฏบต การใชความรทางวทยาศาสตรอยางมคณภาพโดยใครครวญ ไตรตรองถงผลดและผลเสย Jonathan (2003: 1053) ใหความหมายเจตคตตอวทยาศาสตรวาเปนความรสก ความเชอ และการเหนคณคาตอสงทเปนผลมาจากความกาวหนาทางวทยาศาสตร หรอผลกระทบของวทยาศาสตรและนกวทยาศาสตรตอสงคม Anwer (2012: 3) ใหความหมายเจตคตตอวทยาศาสตรวา เปนแนวโนมทจะคด รสก หรอกระท าตอสงหนงสงใด ทงในเชงบวกและเชงลบ หรอเปนความโนมเอยงในการประเมนตอสงใดสงหนง ทงคน การกระท า สถานการณ หรอขอเสนอทเกยวของการการเรยนรวทยาศาสร กลาวโดยสรปไดวา เจตคตตอวทยาศาสตร คอ ความคด ความรสก พฤตกรรมการรบรตอวทยาศาสตร ทนกเรยนแสดงออกมาทงในทางสนบสนนหรอตอตาน ซงเปนผลอนเนองมาจากการเรยนรและประสบการณของนกเรยน 4.2 ลกษณะของเจตคต นกการศกษาหลายทานไดกลาวถงลกษณะของเจตคตไว ดงน สรางค โควตระกล (2541: 367) ไดสรปลกษณะทส าคญของเจตคตดงน 1. เจตคตเปนสงทเรยนร 2. เจตคตเปนแรงจงใจทจะท าใหบคคลกลาเผชญกบสงเราหรอหลกเลยง ดงนนเจตคตจงมทงทางบวกและทางลบ 3. เจตคตประกอบดวย องคประกอบ 3 อยาง คอ องคประกอบเชงความรสกอารมณ องคประกอบเชงปญญาหรอการรคด องคประกอบเชงพฤตกรรม 4. เจตคตเปลยนแปลงไดงาย การเปลยนแปลงเจตคตอาจจะเปลยนแปลงจากบวกเปนลบ หรอจากลบเปนบวก ซงบางครงเรยกวา การเปลยนเปลงทศทางของเจตคต หรอจะเปลยนเปลงความเขมขนหรอความมากนอย เจตคตบางอยางอาจจะหยดเลกไปได

45

5. เจตคตเปลยนแปลงตามสงคมทบคคลนนเปนสมาชกเนองจากสงคมหนง ๆ อาจจะมคานยมทเปนอดมการณพศษเฉพาะ ดงนนคานยมเหลานจะมอทธพลตอเจตคตของบคคลทเปนสมาชกในกรณทตองการเปลยนเจตคตจะตองเปลยนคานยม 6. สงคมประกต มความส าคญตอพฒนาการเจตคตโดยเฉพาะเจตคตตอความคดและหลกการทเปนนามธรรม อจฉรา เปรมปรดา (2558: 119) กลาววาเจตคตมลกษณะดงน 1. เจตคตเปนสงทเกดจากการเรยนรหรอเกดจากประสบการณของแตละบคคล 2. เจตคตเปนแรงจงใจทมอทธพลตอความคดและการกระท าของบคคลเปนตวก าหนดแนวทางใหบคคลนนจะมทาทตอสงนนในทางบวกหรอทางลบ 3. เจตคตประกอบดวยองคประกอบ 3 อยาง คอ องคประกอบเชงความรสกอารมณ องคประกอบเชงปญญาหรอการรคดและองคประกอบเชงพฤตกรรม 4. เจตคตเปนสภาพของจตใจทมแนวโนมคอนขางถาวร เนองมาจากอทธพลของประสบการณสงแวดลอมและการเรยนรแตกอาจมการเปลยนแปลงได โดยสรปแลวลกษณะทส าคญของเจตคตเปนสงทเกดจากการเรยนร เปนสงทใชเปนแรงจงใจทจะท าใหบคคลกลาเผชญกบสงเราหรอหลกเลยง เปนสภาพของจตใจทมแนวโนมคอนขางถาวร แตมการเปลยนแปลงไดตามชมชน สงคม คานยมหรอ อทธพลของประสบการณสงแวดลอมและการเรยนร โดยเจตคตประกอบดวย องคประกอบเชงความรสกอารมณ องคประกอบเชงปญญาและองคประกอบเชงพฤตกรรม 4.3 องคประกอบของเจตคต อจฉรา เปรมปรดา (2558: 122) ไดแบงองคประกอบของเจตคตวาม 3 ประการ คอ 1. ดานสตปญญา ประกอบไปดวย ความร ความคด และความเขาใจ โดยบคคลใดจะมเจตคตตอสงใดไดบคคลนนจะตองมความรความเขาใจในสงนนกอน เพอใช เปนตวก าหนดทศนคตของแตละบคคลนนดวย 2. ดานความรสก หมายถง ความรสกหรออารมณ ของคนใดคนหนงทมตอสงใดสงหนง มกจะคลอยตามองคประกอบทางดานปญญาตามขอมลทเรารหรอรสกชอบหรอไมชอบ พอใจหรอไม ส าคญหรอไม ดหรอเลว ซงเทากบเกดอารมณหรอความรสกตอสงนน แตบางครงขอมลทรอาจไมสามารถมอทธพลเหนอความรสกได 3. ดานพฤตกรรม เปนแนวโนมของการจะกระท า หรอจะแสดงพฤตกรรมซงเปนดานสดทายทรวมตวมาจากความรและความรสกทมตอสงหนงสงใด จนท าใหเกดความโนมเอยงท จะปฏบตหรอตอบสนองตอสงนน ในทศทางทสนบสนน คลอยตาม หรอขดแยงตามความรและความรสกทเปนพนฐานนน

46

Jonathan (2003: 1054) ไดท าการรวบรวมองคประกอบทจะท าการวดเจตคตตอวทยาศาสตร ดงน 1. ความรสกตอครวทยาศาสตร 2. ความกงวลตอวทยาศาสตร 3. คณคาของวทยาศาสตร 4. ความภาคภมใจในตนเองเกยวกบวทยาศาสตร 5. แรงบนดาลใจทมตอวทยาศาสตร 6. ความสนกเพลดเพลนตอวทยาศาสตร 7. เจตคตตอวทยาศาสตรของเพอนรวมงาน 8. เจตคตตอวทยาศาสตรของพอแม 9. ธรรมชาตของหองเรยนวทยาศาสตร 10 ความส าเรจในวทยาศาสตร 11 ความกลวตอความลมเหลวในวทยาศาสตร สรปแลวองคประกอบของเจตคตม 3 ดาน ไดแก 1.ดานสตปญญา 2. ดานความรสก 3. ดานพฤตกรรม 4.4 แนวทางการพฒนาเจตคต การพฒนาเจตคตทดตอวทยาศาสตรใหเกดขนในตวผเรยนเปนหนงเปาหมายส าคญของการจดการเรยนรวทยาศาสตร โดยทบวงมหาวทยาลยไดเสนอแนวทางในการพฒนาเจตคตตอวทยาศาสตร ดงน (อญชล นพภาภาคย, 2543: 27) 1. เปดโอกาสใหนกเรยนไดฝกประสบการณ เพอการเรยนรอยางเตมท โดยเนนวธการเรยนรจากการปฏบต ซงนกเรยนจะไดมโอกาสใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรมากขน 2. มอบหมายใหท ากจกรรมการเรยนวทยาศาสตร โดยเฉพาะการเรยนโดยการปฏบต ควรไดท างานเปนกลมเพอฝกการท างานรวมกบผอน ไดฟงความคดเหนของผอน ฝกความรบผดชอบตองานทไดรบหมอบหมาย ในขณะทนกเรยนท างานครตองดแลหรอใหความชวยเหลอบางอยาง และสงเกตพฤตกรรมนกเรยนไปดวย 3. การใชค าถามหรอการสรางสถานการณเปนการชวยกระตนใหนกเรยนสามารถสรางเจตคตตอวทยาศาสตรทดได 4. ในขณะท าปฏบตการควรน าหลกจตวทยาการศกษาในรปตาง ๆ เพอใหไดฝกประสบการณหลาย ๆ ทาง ไดแก กจกรรมทมการเคลอนไหว การจดสถานการณทแปลกใหม การใหความเอาใจใสของคร เปนตน สงเหลานจะเปนพลงส าคญสวนหนงตอการพฒนาเจตคตได 5. ในการสอนแตละครงพยายามสอดแทรกลกษณะเจตคตแตละลกษณะตามความเหมาะสมของเนอหา ของบทเรยนและวยของนกเรยน จะท าใหมการพฒนาเจตคตนน ๆ 6. น าตวอยางทเกดขนในชวตประจ าวนซงเปนปญหาสงคม และใหนกเรยนชวยกนคดเพอหาทางแกปญหาดงกลาว หลงจากไดมการสรปแลว ครควรอภปรายเพอชใหนกเรยนเหนวาทกขนตอนจะมลกษณะของเจตคตตอวทยาศาสตร ซงนกเรยนสามารถน าไปพฒนาตนเองได

47

7. เสนอแนะแบบอยางของผทมเจตคตตอวทยาศาสตร ซงนกเรยนอาจจะศกษาหรอเลยนแบบได เชน นกวทยาศาสตร คร บดามารดา เพอนนกเรยน เปนตน Jonathan (2003: 1067) ไดกลาววา หองเรยนของนกเรยนเปนตวแปรส าคญทสงผลท าใหเจตคตตอวทยาศาสตรเปลยนแปลง โดยรบแบบการสอนทด าเนนการสอนอยางมประสทธภาพ ดงน 1. แจงจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบอยางชดเจน 2. แจงก าหนดการและแผนการสเปาหมายอยางชดเจน 3. มการทบทวนบทเรยนและแสดงบทเรยนกอนทจะเรยนอยางคราว ๆ 4. ชวยเหลอนกเรยนโดยผสานความรกบประสบการณของตนเองและความรเดม 5. ออกแบบการสอนทมบรบททางสงคมเขารวมดวย เพอใหนกเรยนรสกยอมรบ เปนหวงถงคณคาตอสงทก าลงเรยน 6. ควรตระหนกถงความแตกตางในการเรยนรหรอการมสวนรวมในกระบวนการเรยนรของนกเรยน โดยการใชตวอยาง การใชภาพประกอบหรอการอธบายทหลากหลายรปแบบ และใหนกเรยนไดมโอการเลอกรปแบบเหลาน เพอใหตนเองไดมสวนรวมในการเรยนรมากขน 7. เตมใจทจะค านงถงสถานการณรอบตวนกเรยนและคอย ๆ ปรบเปลยน น าสโครงสรางการเรยนรของนกเรยน 4.5 การวดเจตคต การวดเจตคตอาจท าไดดวยวธการทหลากหลาย ลวน สายยศ และองคณา สายยศ (2543: 60-63) ไดกลาวถงการวดเจตคตไววา วธการวดผทมพฤตกรรมดานเจตคตตอวทยาศาสตรทนยมใช มอย 5 ชนด 1. สงเกตโดยใชแบบสงเกตทวไป เปนการเฝาดสงหนงสงใดอยางมจดหมาย สงส าคญตองเตรยมขอรายการทจะถามไวอยางด ขอรายการนนตองเขยนเนนความรสกทสามารถวดได 2. วดดวยแบบวดทเปนมาตราประมาณคา 3. ประเมนดวยแบบประเมนตนเอง 4. การสมภาษณ เปนการพดคยกนอยางมจดมงหมาย การวดเจตคตดวยวธนตองเตรยมขอรายการทจะถามไวอยางด ขอรายการนนตองเขยนเนนความรสกทสามารถวดได 5. การรายงานขอมลเกยวกบตนเอง เปนวธทใหผถกสอบวด แสดงความรสกออกมาอยางตรงไปตรงมา โดยมสงเราเปนขอค าถาม แบบทดสอบหรอมาตรวดทนยมใชกนมแนวทางของ 1) วธของเทอรสโตน 2) วธของลเครท 3) วธของออสกด เปนตน Jonathan (2003: 1057) ไดกลาววา โดยทวไปแลวการวดเจตคตตอวทยาศาสตรจะวดโดยการใชแบบสอบถามทเปนแบบวดแบบมาตราประมาณคาของ ลเครท นกเรยนจะถกถามโดยใหขอความแลวนกเรยนแสดงความเหนถงขอความนน เชน - วทยาศาสตรเปนเรองสนก - ฉนอยากเปนนกวทยาศาสตรในอนาคต - ฉนรสกชอบวทยาศาสตร

48

นกเรยนจะอานขอความแลวแสดงความรสกวาชอบหรอไมชอบ เหนดวยหรอไมเหนดวย ซงจะเปนสงสะทอนเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนผานขอความเหลาน ผวจยไดใชวธวดของลเครท โดยมาตรวดแบบวดเจตคตวดโดยใชขอความเกยวกบเรองใดเรองหนง สอบถามความคดเหนของบคคลทมตอเรองนนแลวใหบคคลนนแสดงความรสกตอขอความดงกลาว การตอบสนองขอความนนอาจเปนไปไดทงเหนดวยและไมเหนดวยกบขอความนนหรอแสดงความไมแนใจกบขอความนน ขนตอนการสรางแบบวดเจตคต มดงน 1. ใหความหมายของเจตคตตอวทยาศาสตรทแจมชด 2. สรางขอความใหครอบคลมลกษณะทส าคญ ๆ ใหครบถวนทกแงมม โดยใหมขอความทแสดงคณคาทงทางดานบวกและดานลบ โดยขอความทสรางขนควรมลกษณะดงน 2.1 เปนขอความสน ๆ มความเปนปรนย (มความหมายแนนอนไมคลมเครอ) 2.2 ควรเปนขอความทเปนปจจบน 2.3 ไมควรใชขอความปฏเสธซอนปฏเสธ 2.4 ไมควรใชขอความทมแนวโนมวาคนสวนใหญจะเหนดวยหรอไมเหนดวย 2.5 หลกเลยงขอความทเปนขอเทจจรงของเรองนน ๆ เพราะจะเปนการถามขอเทจจรงไมใชความคดเหน 2.6 เนนขอความทวดไดเปนสวนตวมากกวาขอความทวไป เชน “ฉนไดรบประโยชนจากการเขารวมโครงงานวทยาศาสตร” ซงตางจากขอความทวไปวา “กจกรรมวทยาศาสตรมประโยชน” 3. ก าหนดระดบ (Rating Scale) ของการตอบสนองในแตละขอความทเหนดวย และไมเหนดวยโดยแบงออกเปน 5 ระดบ คอ 1. เหนดวยอยางยง (Strongly agree) 2. เหนดวย (agree) 3. ไมแนใจ (uncertain) 4. ไมเหนดวย (disagree) 5. ไมเหนดวยอยางยง (strongly disagree) 4. ก าหนดคะแนนเปนคาประจ าระดบของแตละระดบความคดเหน ขอความเชงบวก (Positive) ให 1 คะแนน เมอตอบวา ไมเหนดวยอยางยง 2 คะแนน เมอตอบวา ไมเหนดวย 3 คะแนน เมอตอบวา ไมแนใจ 4 คะแนน เมอตอบวา เหนดวย 5 คะแนน เมอตอบวา เหนดวยอยางยง

49

ขอความเชงลบ (Negative) ให 1 คะแนน เมอตอบวา เหนดวยอยางยง 2 คะแนน เมอตอบวา เหนดวย 3 คะแนน เมอตอบวา ไมแนใจ 4 คะแนน เมอตอบวา ไมเหนดวย 5 คะแนน เมอตอบวา ไมเหนดวยอยางยง 5. ใหผตอบอานขอความทก าหนดขนในแตละขอ แลวแสดงความรสกวาเหนดวยกบขอความนนมากนอยเพยงใดหรอระดบใด การทจะหาวาบคคลใดมเจตคตเปนอยางไร กใชวธรวมน าหนกหรอคะแนนการตอบทกขอความของแตละคน ถาน าหนกรวมจากการตอบขอความทงหมดมคาสงแสดงวาระดบเจตคตบคคลนนตอสงนนเปนไปในลกษณะพอใจหรอคลอยตาม แตถาไดคะแนนหรอน าหนกรวมต าแสดงวาบคคลนนมเจตคตไมดตอสงนนหรอมความรสกไมพอใจ คดคานสงนน การวจยครงนผวจยสรางแบบวดเจตตคตตอวทยาศาสตรโดยสรางขอค าถามทประกอบไปดวยคณลกษณะของเจตคตตอวทยาศาสตรตามโครงสรางของพฤตกรรมดานเจตคต ตามคมอวดและประเมนผลของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไวดงน 1. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร 2. ศรทธาและซาบซงในผลงานทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย 3. เหนคณคาและประโยชนของวทยาศาสตรและเทคโนโลย 4. ตระหนกในคณคาและโทษของการใชเทคโนโลย 5. ตงใจเรยนวชาวทยาศาสตร 6. เรยนหรอเขารวมกจกรรมทางวทยาศาสตรอยางสนกสนาน 7. เลอกใชวธการทางวทยาศาสตรในการคดและปฏบต 8. ใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางมคณธรรม 9. ใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยโดยใครครวญไตรตรองถงผลดและผลเสย

50

5. งานวจยทเกยวของ 5.1 งานวจยในประเทศ พทกษ เชยงนอก (2540: 99-106) ไดศกษาองคประกอบทเกยวของกบการท าโครงงานวทยาศาสตรขอผเรยนระดบมธยมศกษาตอนตนในโรงเรยนสงกดกรมสามญศกษา จงหวดนครราชสมา โดยมวตถประสงคเพอศกษาองคประกอบทสงผลในการจดท าโครงงานวทยาศาสตร 4 ดาน คอ ดานตวผเรยน ดานอาจารยทสอนวชาวทยาศาสตรหรออาจารยทปรกษาโครงงานวทยาศาสตร ดานผบรหารโรงเรยน ดานสภาพแวดลอมภายในและภายนอกโรงเรยนและเพอเปรยบเทยบองคประกอบทสงผลตอการท าและไมท าโครงงานวทยาศาสตร มผลการทดลอง ดงน 1. ความเหนเกยวกบองคประกอบดานตวผเรยน เชน อาย เพศ เกรดเฉลย มผลท าใหผเรยนท าและไมท าโครงงานระดบปานกลาง 2. ผเรยนโดยสวนใหญมความเหนวาองคประกอบดานอาจารยทสอนวทยาศาสตรหรออาจารยทปรกษาโครงงานมผลท าใหผเรยนท าและไมท าโครงงานในระดบสง 3. ผเรยนโดยสวนใหญมความเหนวาองคประกอบสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนมผลท าใหผเรยนท าหรอไมท าโครงงานในระดบกลาง 4. ผเรยนโดยสวนรวมมความเหนวาองคประกอบสภาพแวดลอมภายนอกโรงเรยนมผลท าใหผเรยนท าหรอไมท าโครงงานในระดบกลางถงระดบนอย 5. ผเรยนโดยสวนรวมมความเหนเกยวกบองคประกอบทสงผลในการจดท าโครงานวทยาศาสตรมากทสด 3 อนดบไดแก 1) การสนบสนนของอาจารยทสอนวชาวทยาศาสตรหรออาจารยทปรกษาโครงงานโดยการแนะน าใหค าปรกษาและค าชแนะตาง ๆ 2) มความรความสามารถ ความสนใจและประสบการณตาง ๆ เกยวกบขนตอนตาง ๆ ในการท าโครงงานวทยาศาสตร 3) ความสนใจความกาวหนาทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย 6. ผเรยนโดยสวนรวมมความเหนเกยวกบองคประกอบทสงผลตอการไมท าโครงานวทยาศาสตรมากทสด 4 อนดบไดแก 1) การไมสนใจ ไมถนด ไมมเวลาในการท าโครงงานวทยาศาสตร เพราะตองเรยนพเศษในตอนเยน 2) ขาดการสนบสนนจากผปกครองและผเรยนยากจน 3) อาจารยใหค าแนะน า ค าปรกษา และค าชแนะตาง ๆ นอยและไมทวถง 4) โรงเรยนไมมการจดการสอนวชาเลอกเสร สรางค ตระกลราษฏร (2547: 80-85) ไดวจยเชงทดลอง เรอง การเปรยบเทยบผลการเรยนรทางวทยาศาสตรของผ เรยนชนประถมศกษาปท 5 ระหวางการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตรกบการสอนแบบปกต เพอศกษาและเปรยบเทยบผลการเรยนรทางวทยาศาสตร 3 ดาน คอ ความรทางวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของผเรยนชนประถมศกษาปท 5 ซงไดรบการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตรกบการสอนแบบปกต พบวาความรทางวทยาศาสตรของผเรยนเรองการสบพนธของพชดอก การขยายพนธพชแบบไมอาศยเพศ การถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของคนในครอบครวและเรองพฤตกรรมของสตวทตอบสนองตอสงแวดลอม ของผเรยนทไดรบการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตร หลงเรยนสงกวากอนเรยนและสงกวาการสอนแบบปกต อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 เนองจากเนอหาทผวจยน ามาใชในการทดลองครงนเปนเรองเกยวกบธรรมชาตแวดลอมซงเปนเรองใกลตวผเรยน ผเรยนสามารถศกษาคนควาไดจากแหลงการเรยนรของจรงตลอดเวลาเมอตองการ ทงแหลงการเรยนรภายในโรงเรยน แหลงการเรยนรบรเวณรอบ ๆ โรงเรยน แหลงการเรยนรทบานของผเรยนเองและลงมอศกษาคนควาดวยตนเอง ในเรองทผเรยนสนใจเกดความรความเขาใจไดด ท าใหการเรยนรบรรลไดตามวตถประสงค

51

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของผเรยนทไดรบการสอบแบบโครงงานวทยาศาสตรสงกวาผเรยนทไดรบการสอนแบบปกตทง 5 ทกษะ คอ ทกษะการจดกระท าและการสอความหมายจากขอมล ทกษะการลงความเหนจากขอมล ทกษะการตงสมมตฐาน ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปรและทกษะการทดลอง อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 เนองมาจากทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรสามารถฝกใหเกดขนไดจากการปฏบตกจกรรม โดยเฉพาะการท าโครงงานวทยาศาสตรทผเรยนท าโดยมความสนใจและตองการเรยนรอยแลวยอมสงผลใหมการฝก และสรางทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรใหเกดขนไดดและสามารถน าไปใชในการแสวงหาความรอน ๆ ได เปรยบเทยบเจตคตตอวทยาศาสตรของผเรยนทไดรบการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตรกบการสอนแบบปกตพบวาเจตคตตอวทยาศาสตรของผเรยนตอวทยาศาสตร พฤตกรรมทแสดงออก ความชอบ ความสนใจ ความประทบใจ อยากรอยากศกษา เหนคณคาและประโยชนของวทยาศาสตร ทไดรบการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน และสงกวาการสอนแบบปกตอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 เนองมาจากการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตร เปนการสอนทใหผเรยนเลอกปฏบตเรองทตนเองสนใจ มการวางแผนการปฏบตงานดวยตนเองศกษาคนควาตามศกยภาพทมอยและไดแสดงความรความสามารถของตนเองอยางเตมความสามารถ มอสระในการเรยนร ซงมผลตอการพฒนาเจตคตตอวทยาศาสตร สธน เสนาสวสด (2549 : 81-83) ท าการวจยเรอง การศกษาการท าโครงงานวทยาศาสตรเรองสงแวดลอมตามแนวคนสตรคชนนซม โดยมวตถประสงคของการวจย เพอศกษากระบวนการเรยนร ความรความเขาใจเรองสงแวดลอม และการใชกระบวนการทางวทยาศาสตรของผ เรยนจากการท าโครงงานวทยาศาสตรตามแนวคอนสตรคชนนซม โดยศกษากบผ เรยนชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท1 ปการศกษา 2546 โรงเรยนหาดใหญรฐประชาสรรค อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลาจ านวน 32 คน ในวชาโครงงานวทยาศาสตร ผลการวจยพบวา คะแนนเฉลยของกระบวนการเรยนรของผเรยนอยในระดบดมากทง 4 ดาน คอ ดานการแลกเปลยนความเหน การท างานรวมกบผอน ความรบผดชอบ และความกลาแสดงออก นอกจากนผเรยนยงมความรความเขาใจเรองสงแวดลอม ประกอบดวย ปญหาสงแวดลอม วธการแกปญหาสงแวดลอม ประโยชนของปาไม และการอนรกษทรพยากรธรรมชาต อกทงในแงของการใชกระบวนการทางวทยาศาสตรในการท าโครงงานวทยาศาสตร พบวาผเรยนไดใชกระบวนการทางวทยาศาสตร ประกอบดวย การตงปญหา การตงสมมตฐาน การออกแบบการทดลอง การอภปรายและสรปผล และสามารถสรปผลการวจยไดวา การใหผเรยนท าโครงงานวทยาศาสตรเรองสงแวดลอมตามแนวคอนสตรคชนนซม ท าใหผเรยนมกระบวนการการเรยนรอยในลกษณะทพงประสงค มความร ความเขาใจเรองสงแวดลอมและใชกระบวนการทางวทยาศาสตรในการท าโครงงานวทยาศาสตร สพรรณ พรพทธชย (2551 : 149) ไดศกษาอทธพลของการสอนวชาโครงงานวทยาศาสตรโดยใชเทคนคซมเพลกซทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เจตคตทางวทยาศาสตร และความคดสรางสรรค ของผเรยนระดบประถมศกษา เพอศกษาลกษณะ วเคราะหอทธพลและประเมนความพงพอใจของการสอนวชาโครงงานวทยาศาสตรดวยการใชเทคนคซมเพลกซ ไดขอสรปดงน การสอนวชาโครงงานวทยาศาสตรโดยใชเทคนคซม -เพลกซซงประกอบดวย 8 ขนตอน คอ 1) การคนพบปญหา 2) การพบความจรง 3) การก าหนดปญหา

52

4) การตงสมมตฐาน 5) การเลอกด าเนนการและการประเมนผล 6) การวางแผนปฏบต 7) การน าเสนอความคดและ 8) การปฏบต กลมทดลองมผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เจตคตทางวทยาศาสตร และความคดสรางสรรคของผเรยนระดบประถมศกษาปท 5 โรงเรยนกรงเทพครสเตยนวทยาลย สงขนกวาเดม สวนคาของขนาดอทธพลของตวแปรผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร เจตคตทางวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และความคดสรางสรรคแสดงผลตางของคาเฉลยอยในระดบมาก ทชดเจนอยางมากคอดานความคดสรางสรรคของกลมทดลอง มคะแนนหลงการทดลองสงกวากอนการทดลองมาก ดงนนการสอนวชาโครงงานวทยาศาสตรโดยใชเทคนคซมเพลกซนนสามารถเปนทางเลอกทางหนงทผสอนสามารถน าไปใชในการจดกจกรรมตาง ๆ สวนวธการสอนทตางกนไมมผลท าใหทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและความคดสรางสรรคของกลมทดลองและกลมควบคมแตกตางกน การสอนโครงงานวทยาศาสตรแบบปกตของกลมควบคม มทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และความคดสรางสรรคทสงขน แสดงวาวธการสอนโครงงานแบบปกตสามารถชวยพฒนาทกษาะดานเหลานใหกบผ เรยนไดเชนกน อกทงครและผ เรยนทกคนไดรบประโยชนและมความพงพอใจกบโครงงานวทยาศาสตรโดยใชเทคนคซมเพลกซ ดวงพร อมแสงจนทร (2554: 113) ไดท าการวจยเรอง การพฒนาปรชญาเศรษฐกจพอเพยงกบการพฒนาเศรษฐกจของประเทศและความสามารถในการแกปญหาตามขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงานของผเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ซงเปนการวจยเชงทดลองโดยมแบบแผนการวจยกลมเดยวสอบกอนและสอบหลง เพอเปรยบเทยบผลการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน ศกษาพฤตกรรมความสามารถในการแกปญหา ศกษาความสามารถในการท าโครงงานและความคดเหนของผเรยนเมอจดการเรยนรแบบโครงงาน สรปผลและอภปรายผลการท าวจยดงน ผเรยนมผลการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญเพราะการจดการเรยนรแบบโครงงานท าใหผเรยนมความสนใจใครรของตวผเรยนเองจากประเดนปญหาทตนสรางไวและลงมอคนควาหาค าตอบในสงทตนเองอยากร มการวางแผนอยางเปนระบบตามกระบวนการทางวทยาศาสตร ท าใหเกดการเรยนรดวนตนเองจนสรปค าตอบในเรองนน ๆ และเสนอผลงาน ผเรยนไดรบการฝกคณลกษณะทพงประสงคควบคไปกบการสรางองคความร เชน การท างานอยางเปนระบบ การมความรบผดชอบ ตงใจท างานและมความพยายามทจะเอาชนะอปสรรคเปนตน พฤตกรรมโดยรวมเหลานท าใหผลการเรยนรของผเรยนสงขนอยางมนยส าคญ ในดานผลของพฤตกรรมความสามารถในการแกปญหาโดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง เพราะวาเมอผเรยนตองเผชญปญหาดวยตนเองและแกไขปญหาดวยตนเองผเรยนไมสามารถคดหาแนวทางการแกปญหาดวยตนเองได เนองจากผเรยนไมคนเคยกบเรยนเชนน ผเรยนขาดประสบการณทตองเปนผแสวงหาความรดวยตนเอง ขาดโอกาสในการปฏบตการแกปญหา ท าใหทกษะการแกปญหาไมไดรบการพฒนา แตในเรองความสามารถในการท าโครงงานโดยภาพรวมของผเรยนอยในระดบสง เพราะการจดการเรยนรแบบโครงงานเปนกจกรรมโดยใชกระบวนการกลม สมาชกผเรยนภายในกลมปฏสมพนธรวมกนทงในดานการกระท า ความรสก ความคด รวมกนตดสนใจ มการตดตอสอสาร สนบสนนและสงเสรมกนในทางบวก สงเหลานท าใหการท าโครงงานประสบผลส าเรจ ในดานความคดเหนของผเรยนทงดานการจดการเรยนร ดานบรรยากาศการเรยนรและดานประโยชนทไดรบ อยในระดบทผเรยนเหนดวยมากทสด

53

วภาดา บรรทมพร (2554 : 115-117) ไดศกษา ผลของการจดการเรยนร แบบโครงงานทมตอการพฒนานกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โดยมกรอบเนอหาในการศกษา คอ เรอง กระบวนการสงเคราะหดวยแสง มวตถประสงคของการวจย ดงนคอ 1) เ พอพฒนาการคดอยางมวจารณญาณของผเรยนกลมเกง กลมปานกลางและกลมออน 2) เพอพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของผเรยนกลมเกง กลมปานกลางและกลมออน 3) เพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนกลมเกง กลมปานกลางและกลมออน 4) เพอศกษาผลการใชการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนกลมเกง กลมปานกลางและกลมออน จากผลการจดการเรยนรแบบโครงงานนสามารถตอบสนองวตถประสงคในขอท 1 ไดคอ ชวยใหผเรยนเกดการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณสงขน นอกจากนยงสามารถตอบวตถประสงคในขอท 2 คอ การจดการเรยนรแบบโครงงานชวยใหผเรยนเกดการพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรสงขน ในวตถประสงคขอท 3 การจดการเรยนรแบบโครงงานชวยใหผเรยนเกดการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนสงขนและในขณะเดยวกนผวจยไดทราบถงผลการจดการเรยนรแบบโครงงานสงผลใหผเรยนเกดการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และผลสมฤทธทางการเรยนได มารยะห มะเซง (2556: 123) ไดศกษาผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตรของผเรยนชนมธยมศกษาปท 2 และศกษาการพฒนากระบวนการจดการเรยนรแบบโครงงานของครวทยาศาสตร โดยมวตประสงคการศกษา คอ 1) เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของผเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานกบเกณฑรอยละ 60 2) เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของผเรยนชนมธยมศกษาปท 2 กอนกบหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน 3) เพอเปรยบเทยบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของผเรยนชนมธยมศกษาปท 2 กอนกบหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน 4) เพอเปรยบเทยบเจตคตตอวทยาศาสตรของผเรยนชนมธยมศกษาปท 2 กอนกบหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน 5) เพอศกษาพฤตกรรมการเรยนรของผเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน 6) เพอศกษาความรและความเขาใจของครวทยาศาสตรตอการจดการเรยนรแบบโครงงานมผลการวจย ดงน ผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน เนองจากการจดการเรยนรแบบโครงงานเปนการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลาง ผเรยนไดเลอกศกษาในสงทตนสนใจ และเปนเรองใกลตวผเรยนทพบเจอในชวตประจ าวน ผเรยนไดคนพบปญหา รวมกนวางแผนเพอหาวธการหาค าตอบ ไดแลกเปลยนความร แสดงความเหน มความกระตอรอรนมากขน เปนการเรยนในรปแบบทไมไดเนนใหผเรยนทองจ าเนอหาวชาแตเพยงอยางเดยว ผเรยนรจกใชวธการสบคนหาค าตอบโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรตงแตทกษะขนพนฐานจนถงทกษะขนสงและพฤตกรรมตาง ๆ ทเกดขนระหวางการเรยนผานประสบการณนท าใหมการเปลยนแปลงเจตคตตอวทยาศาสตรไปในทางทดขน วราล สรปยธรรม (2557: 58-60) ไดวจยเรอง การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการคดแกปญหาของผเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โดยใชการจดการเรยนรแบบโครงงาน โดยมวตประสงคดงน คอ 1) เพอพฒนาแผนการจดการเรยนรแบบโครงงานของผเรยนชนมธยมศกษา

54

ปท 6 เรอง การปลกพชไรดนใหมคณภาพ 2) เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนชนมธยมศกษาปท 6 เรอง การปลกพชไรดน กอนและหลงการจดการเรยนรแบบโครงงาน 3) เพ อเปรยบเทยบทกษะการคดแกปญหาของผเรยนชนมธยมศกษาปท 6 เรอง การปลกพชไรดน กอนและหลงการจดการเรยนรแบบโครงงาน สรปผลการวจยไดดงน 1) แผนการจดการเรยนรแบบโครงงานของผเรยนชนมธยมศกษาปท 6 เรอง การปลกพชไรดน ในภาพรวมมคณภาพอยในระดบดมาก เนองมาจากแผนการจดการเรยนรแบบโครงงานทสรางขนมกระบวนการสรางตามขนตอนอยางเปนระบบและวธทเหมาะสม 2) ผเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทเรยนโดยการจดการเรยนรแบบโครงงาน เรอง การปลกพชไรดน มผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ซงเปนไปตามสมตฐานทตงไว เนองมาจากการจดการเรยนการสอนแบบโครงงาน เปนกระบวนการเรยนรทเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณตรง โดยการศกษา คนควา สบคนจากแหลงความรตาง ๆ ตามระดบความสามารถ มการวางแผนพรอมลงมอปฏบตตามแผนทก าหนดไว เพอใหไดมาซงค าตอบและองคความรดวยตวผเรยนเอง โดยมครเปนทปรกษาและอ านวนความสะดวก 3) ผเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทเรยนโดยการจดการเรยนรแบบโครงงาน เรอง การปลกพชไรดน มทกษะการคดแกปญหาหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 เนองมาจากการจดการเรยนการสอนแบบโครงงานนนผเรยนสามารถถายโยงการเรยนรกระบวนการแกปญหา จากการทผเรยนไดลงมอคนควาท ารายงานดวยตนเองโดยตลอด โดยมครเปนเพยงทปรกษาและแนะน า ถาผเรยนมโอกาสกระท าเชนนหลาย ๆ ครง นกจตวทยาการศกษาเชอวา ผเรยนจะเกดการเรยนรในกระบวนการดงกลาวซงเปนกระบวนการแกปญหา หรอกระบวนการแสวงหาค าตอบของปญหาทสงสย จนท าใหสามารถปรบใชกระบวนการดงกลาวนในการแกปญหาอนไดดวย รงนภา เหมแดง (2558: 67-69) ไดท าการวจยเพอศกษาความกาวหนาทางการเรยนของผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของผเรยนผานกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานเปนฐาน เรอง สารชวโมเลกล โดยมวตถประสงคของการวจยดงน 1) เพอศกษาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรระหวางเรยนเรองสารชวโมเลกล ทง 13 ทกษะของผเร ยน 2) เพอศกษาความกาวหนาทางการเรยนของผลสมฤทธทางการเรยน และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของผเรยน โดยการศกษาความกาวหนา 5 แบบ คอ แบบแตละชนเรยน แบบแตละรายบคคล แบบแตละเนอหา แบบแตละรายขอและแบบตามระดบพฤตกรรมของบลม 3) เพอเปรยบเทยบคะแนนกอนเรยนและหลงเรยนของผลสมฤทธทางการเรยน กบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและ 4) เพอหาความสมพนธระหวางผลสมฤทธทางการเรยนกบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ผลการวจยพบวา คะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรระหวางเรยนเรองสารชวโมเลกลมคะแนนประเมนผานเกณฑรอยละ 70 ของคะแนนเตม ผเรยนทเรยนดวยการเรยนรแบบโครงงานเปนฐานมผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 มทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทระดบ .05 และผลสมฤทธทางการเรยนกบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรมความสมพนธกนจรง ส าหรบการศกษาความกาวหนาทง 5 แบบ มคะแนนความกาวหนาระดบสง

55

5.2 งานวจยตางประเทศ Michael (2005: 65) ไดศกษาในหวขอเรอง การจดการเรยนรแบบโครงงาน ความสามารถทางการสบคนผานสงประดษฐแหงการเรยนร โดยการวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาวา ผเรยนทมความสามารถแตกตางกนมการสรางสอสงประดษฐทแสดงถงการเรยนรภายใตสภาพแวดลอมการเรยนรแบบโครงงาน โดยมผเขารวมวจยจ านวน 61 คน ของผเรยนเกรด 8 เปนการเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง มการรวบรวมขอมลโดยการสมภาษณ การสงเกตและจากการวเคราะหสงประดษฐ ผลการวจยแสดงใหเหนวาสงประดษฐทเกดจากการเรยนรสามารถสะทอนใหเหนถงความสามารถทแตกตางของผเรยน และสงประดษฐทสรางขนสามารถเปนตวแทนทบอกถงความร ไมวาจะเปนความรระบบ ความรคด และความรอภปญญา และการจดการเรยนรแบบโครงงานยงฝกใหผเรยนเกดความสามารถในการตดสนใจในเรองของความสามารถของตนเอง แหลงทรพยากรและการวางแผนได Ling (2010: 961) กลาวในงานวจยวา การจดการเรยนรแบบโครงงานเปนรปแบบการจดการเรยนรทมประสทธภาพส าหรบนกเรยนทจะกระตนใหมการเรยนรดวยตนเอง แตอยางไรกตามเปนเรองยากทจะมการจดการเรยนแบบโครงงานส าหรบคร ถาการวดและประเมนผลยงวดทจ านวนเนอหาทมากเกนไป และในการศกษาในคร งนผวจย ไดจดตงทมทประกอบดวยครในเนอหาวชาและครคอมพวเตอรเพอรวมกนจดกจกรรมการเรยนแบบโครงงาน การวจยครงนด าเนนการเปนเวลา 2 ป เพอตรวจสอบวาถงความเปนไปไดในการจดการเรยนรแบบโครงงาน ในหนงปแรกส าหรบนกเรยนเกรด 10 และปท 2 ส าหรบนกเรยนเกรด 12 โดยผลการวจยแสดงใหเหนวา การจดการเรยนแบบโครงงานสามารถท าไดและมความเหมาะสมส าหรบการจดการศกษาระดบน และครผสอนประสบความส าเรจในการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงาน อกทงตลอดระยะเวลาการส ารวจพบวานกเรยนมความสนกกบกจกรรมการเรยนรแบบโครงงาน Meredith (2011: 893) ท าการตรวจสอบถงผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานของครตามหลกสตรการจดการเรยนรแบบโครงงาน โดยท าการรวบรวมขอมลจากการสมภาษณคร การบนทกวดโอในขณะทจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงาน และแบบสอบถาม ผวจยพบวา ระหวางการเปลยนแปลงการรบรของครผสอนและความคดทเกดขนทเกยวกบการสอนแบบโครงงานและเหตผลเกยวกบโครงงานของครเรมทจะมการเปลยนแปลง มความสอดคลองและมความเขากนไดกบเปาหมายของคร นนคอ ความตองการทจะเหนนกเรยนประสบความส าเรจ Chun (2012: 3) ท าการวจยเร องการจดการเรยนร แบบโครงงานแบบการเลานทานดจทล โดยท าการวจบแบบการทดลองเบองตน โดยมกลมตวอยาง 117 คน แบงเปนกลมทดลอง 60 คน จดการเรยนการสอนแบบโครงงาน และ กลมควบคม 57 คน จดการสอนแบบดงเดม ผลการทดลองแสดงใหเหนวาการจดการเรยนรแบบโครงงานแบบการเลานทานดจทล ท าใหนกเรยนมแรงจงใจและแรงกระตนทจะเรยนรวทยาศาสตรเพมขน สมรรถภาพดานการแกปญหาเพมขนและผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนเพมสงขนเชนกน Han (2012: 1080) การวจยในครงนมวตถประสงคเพอส ารวจการมสวนรวมของผเรยนทมระดบสมรรถนะทแตกตางกนและปจจยทสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรทเรยนดวยการจดการเรยนรแบบโครงงานโดยใชแนวคด วทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรมและคณตศาสตร

56

เนองดวยการจดการเรยนรดวย STEM PBL ไดเขาไปมบทบาทในหลายโรงเรยนและมคณครในโรงเรยนไดเขารวมการพฒนาการจดการเรยนร STEM PBL จงมการตรวจสอบถงผลลพธทเกดขน ผเขารวมท าการวจยคอผเรยนในมธยมปลายจ านวน 836 จาก 3 โรงเรยนไดท าการประเมนความรและทกษะ โดยใชแบบประเมน TAKS จากนนไดท าการวเคราะหขอมลโดยสรางแบบจ าลองทางสถตเพอวเคราะหขอมลของคะแนนสอบ TAKS เพอเปนขอมลทจะท าการศกษาตอไปในระยะยาว ผลการวเคราะหขอมลแสดงใหเหนวา การจดการเรยนรแบบโครงงานท าใหผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนสง ไมวาผเรยนจะมภมหลงเปนเชนไรและระดบความสามารถระดบใด และมผลประโยชนแกโรงเรยนอยางมากทจะลดชองวางระหวางผลสมฤทธของผเรยนทมความสามารถต าและสง Kristin (2012: 18-30) ท าการส ารวจการจดการเรยนรแบบโครงงานในการสอนเรองววฒนาการ วชาชววทยา เพอน าไปเปนขอมลส าหรบการปฏรปการเตรยมการสอนของคร โดยขอมลไดจากการวเคราะหทไดจากครผสอนวชาชววทยา เรอง ววฒนาการ ผานการสอนโดยวธการจดการเรยนรแบบโครงงาน สรปไดวา การจดการเรยนรแบบโครงงานท าใหนกเรยนไดมสวนรวมในการเรยนรดานพทธปญญามากขน ครผสอนไดแนะน าวาการจดการเรยนรควรทจะใหนกเรยนไดมสวนรวมในการเรยนมากทสด โดยใหนกเรยนเปนศนยกลางและขอปฏบตตาง ๆ ทครมอบใหนกเรยน ตองอยในแนวทางทนกเรยนสามารถสรางความรไดดวยตนเอง ซงการจดการเรยนรแบบโครงงานประกอบดวยหลกการหลายประการ เชน การรวมมอกน การควบคมตนเอง การจดการตอมมมองทแตกตาง เหลานท าใหนกเรยนมสวนรวมใหเกดการเรยนรดานพทธพสยมากขน Yilmaz (2013: 9) ไดท าการส ารวจผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตร โดยมวตถประสงคเพอตรวจสอบถงผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและเจตคตตอวชาวทยาศาสตรในหนวยการเรยนรเรองเสยง และเพอเปรยบเทยบถงประสทธภาพของการจดการเรยนรแบบโครงงานเมอเทยบกบการจดการเรยนรแบบดงเดม โดยการวจยในครงนผวจยไดด าเนนการทดลองกบนกเรยนชนเกรด 5 จ านวน 44 คน โรงเรยนรฐแหงหนงทางใตตอนเหนอของประเทศตรก ป 2011-2012 จากนนแบงนกเรยนออกเปน 2 กลม โดยมกลมทดลอง 22 คนและกลมควบคม 20 คน และเมอมการทดสอบหลงการจดการเรยนรทงสองแบบผลปรากฏวา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนเพมขนอยางมนยส าคญเมอเทยบกบกลมควบคม แตส าหรบเจตคตของนกเรยนไมมกา รเปลยนแปลง Karaçalli (2014: 18) ไดศกษาผลของโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยน เจตคตและความคงทนของความร ในวชา “ไฟฟาในชวตของเรา” โดยมวตถประสงคเพอวเคราะหผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานตอผลสมฤทธทางการเรยน เจตคตและความคงทนของความร ในเนอหาทเกยวของกบ “ไฟฟาในชวตของเรา” ของผเรยนชนเกรด 4 ของหลกสตรวทยาศาสตร การวจยครงนไดด าเนนการวจยแบบกงทดลองมการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนใหกบผเรยนกลมทดลองและกลมควบคม น าเครองมอทใชในการวดไปใชทดสอบกอนและหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานและกลมควบคม และน าผลไปวเคราะห พบวา ผลการประเมนของผเรยนทไดรบการเรยนแบบโครงงานสามารถสรางองคความรดวนตนเอง และสามารถประเมนถงการเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนรของตนเองผานการเรยนรแบบโครงงานใน เมอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและ

57

ความคงทนแลวพบวากลมทดลองมคะแนนสงกวากลมควบคมอยางมนยส าคญแตเมอเปรยบเทยบดานเจตคตระหวางกลมทดลองและกลมควบคมแลวพบวาไมมความแตกตางกน Wurdinger (2014: 279) ไดวจยเรอง การเสรมสรางทกษะชวตของผเรยนผานการจดการเรยนรแบบโครงงานเพอทดสอบการจดการเรยนรแบบโครงงานสามารถพฒนาท กษะชวตไดหรอไม โดยมกลมทดลอง คอ ผเรยนทลงทะเบยนเรยนวชาโครงงาน โดยมแบบส ารวจจ านวน 35 ค าถาม ใหผเรยนท าทงกอนและหลงการจดเรยนรแบบโครงงาน ผเรยนไดท าการประเมนทกษะชวตจากแบบประเมนโดยใช Likert scale รวมถงการสมภาษณผเรยนเพอสอบถามมมมองทมตอการจดการเรยนรแบบโครงงาน จากนนใชสถตทดสอบความแตกตางระหวางการส ารวจกอนเรยนและหลงเรยน ทงในเรองของการบรหารเวลา การก าหนดตนเอง การมสวนรวมในการท างานและจรรยาบรรณในการท างาน แตพบวาทกษะการแกปญหาและความคดสรางสรรคไมมความแตกตางระหวางกอนและหลงเรยน แตอยางไรกตามทกษะชวตโดยรวมของผเรยนเพมขน และจากการสมภาษณผเรยนพบวาการจดการเรยนรแบบโครงงานชวยใหผเรยนไดปฏบตและพฒนาทกษะการใชชวต Ibrahim (2015: 469) ไดท าการวจยเรองผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานตอผลสมฤทธทางการเรยนและความเช อในสมรรถนะของตนเองตอการสอนวทยาศาสตร โดยมวตถประสงคเพอตรวจสอบถงผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานตอผลสมฤทธทางการเรยนและรวมทงความเชอของนกเรยนตอสมรรถภาพของตนเองเกยวกบการสอนวทยาศาสตร โดยท าการสมไดกลมตวอยาง 33 คน และไดด าเนนการสอนโดยวธการสอนแบบโครงงานและกลมตวอยางอก 33 คน สอนดวยวธดงเดม ผลการทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (STTAT) และแบบวดความเชอตอสมรรถภาพของตนเอง (SEBS) ผลการวจยปรากฏวากลมทไดรบการสอนแบบโครงงานมผลการทดสอบและผลการวดทดกวากลมทดลอง และมความเหนและมมมองในเชงบวกตอการจดการเรยนรแบบโครงงาน Jolanta (2015: 788) ไดศกษาความเหนของอาจารยตอขอดและขอเสยของการจดการเรยนรแบบโครงงานในระดบมหาลย โดยผลการอภปรายขอมลแสดงใหเหนถงความรสกหรอเจตคตเชงบวกตอการจดการเรยนรแบบโครงงาน เพราะสามารถพฒนานกเรยนถงสมรรถภาพดานตาง ๆ สรางเงอนไขในการตระหนกถงตนเอง และมการพฒนาตนเองอยางตอเนอง Tatiana (2015: 1489) ไดท าการศกษาถงผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานตอความสามารถในการรบความกดดนและการปรบตวในการด ารงชวตอยทามกลางสภาพแวดลอมทเปนสงคมพหวฒนธรรม และโลกแหงโลกาภวตน โดยผวจยไดท าการวเคราะหและอภปรายวาประสบการณทนกเรยนไดรบจากการจดการเรยนรแบบโครงงานท าใหนกเรยนสามารถน าไปใชในการรบมอกบการใชชวตไดด ท าใหนกเรยนเปนผมทกษะการสอสารระหวางวฒนธรรมได สามารถพชตตออปสรรคการสอสารและเปนผทมความเชยวชาญและเปนคนทมความอดทนสงขนและพรอมทจะท างานและด ารงชวตอยทามกลางสงคมพหวฒนธรรมได

58

บทท 3 วธด าเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตร เรอง การสงเคราะหดวยแสง ดวยการจดการเรยนรแบบโครงงาน ซงผวจยไดก าหนดวธด าเนนการวจยดงน 1. แบบแผนการวจย 2. ประชากรและกลมตวอยาง 3. เครองมอทใชในการวจย 4. การด าเนนการรวบรวมขอมล 5. การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล

1. แบบแผนการวจย การวจยครงนผวจยใชแบบแผนการทดลองเบองตน (Pre-experimental Designs) แบบศกษากลมตวอยางเดยวมการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน (The One-Group Pretest-Posttest Design) (วรรณ แกมเกต, 2555: 139) ซงมรปแบบดงน

โดยท E หมายถง กลมทดลอง ( Experimental group) O1 หมายถง การวดกอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน ไดแก ทดสอบ ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทดสอบทกษะกระบวนการทาง วทยาศาสตรและวดเจตคตตอวทยาศาสตร X หมายถง การจดการเรยนรแบบโครงงาน O2 หมายถง การวดหลงการจดการเรยนรแบบโครงงาน ไดแก ทดสอบ ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทดสอบทกษะกระบวนการทาง วทยาศาสตรและวดเจตคตตอวทยาศาสตร 2. ประชากรและกลมตวอยาง 2.1 ประชากร คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2/2559 โรงเรยนเดชะปตตนยานกล อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน จ านวน 8 หองเรยน ไดแก ชนมธยมศกษาปท 5/1 ถงชนมธยมศกษาปท 5/8 รวมทงสน 262 คน

E O1 X O2

59

2.2 กลมตวอยาง คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5/6 ภาคเรยนท 2/2559 โรงเรยนเดชะปตตนยานกล อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน จ านวน 1 หองเรยน จ านวน 35 คน ซงไดมาโดยการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) ใชวธการจบสลากโดยก าหนดใหหองเรยนเปนหนวยในการสม 3. เครองมอทใชในการวจย 3.1 เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย 2 สวน คอ 1. เครองมอทใชในการจดการเรยนร คอ แผนการจดการเรยนรแบบโครงงาน เรองการสงเคราะหดวยแสง จ านวน 1 แผน 18 ชวโมง มคาประเมนคณภาพของแผนการจดการเรยนรโดยผเชยวชาญมคาความสอดคลองเฉลยเทากบ 4.64 และคาเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 0.18 เมอเทยบกบเกณฑแลวอยในเกณฑทเหมาะสมมากทสด 2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 2.1 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน วชาชววทยา รหสวชา ว30243 เรอง การสงเคราะหดวยแสง เปนแบบทดสอบแบบปรนย ชนดเลอกตอบ (Multiple Choice) 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ มคาความยาก (Difficulty) ระหวาง 0.30-0.77 และมคาอ านาจจ าแนก (Discrimination) ระหวาง 0.26-0.69 และคาความเทยง (Reliability) เทากบ 0.83 2.2 แบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณาการ 5 ทกษะ เปนแบบทดสอบแบบปรนย ชนดเลอกตอบ (Multiple Choice) 4 ตวเลอก จ านวน 20 ขอ มคาความยาก (Difficulty) ระหวาง 0.37-0.73 และมคาอ านาจจ าแนก (Discrimination) ระหวาง 0.25-0.88 และคาความเทยง (Reliability) เทากบ 0.74 2.3 แบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร เปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบของลเครท จ านวน 21 ขอ พจารณาความมอ านาจจ าแนกของขอค าถาม โดยการเปรยบเทยบคาเฉลยระหวางกลมสงและกลมต า ค านวณคาท (t-test independent) พจารณาความมนยส าคญของคาททระดบ α = .05 (P<.05) แสดงวาขอค าถามนนมอ านาจจ าแนก มคาความเทยง (Reliability) เทากบ 0.88 2.4 แบบบนทกภาคสนาม 3.2 วธสรางและพฒนาเครองมอและการหาคณภาพเครองมอทใชในการวจย 3.2.1 แผนการจดการเรยนรแบบโครงงาน เรอง การสงเคราะหดวยแสง จ านวน 1 แผน 18 ชวโมง ผวจยไดด าเนนการสรางตามขนตอน ดงน 1. ศกษาหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 และหลกสตรสถานศกษาของโรงเรยนเดชะปตตนยานกล ในดานหลกการ จดมงหมาย โครงสราง การจดหลกสตร การจดเวลาเรยน การจดการเรยนร สอการเรยนร และการวดผลประเมนผลการเรยนร วชาชววทยาระดบชนมธยมศกษาปท 5

60

2. ศกษาเอกสารและหนงสอทเกยวของกบหลกการ ทฤษฎ วธการและเทคนคการเขยนแผนการจดการเรยนรแบบโครงงาน 3. ก าหนดเนอหาทจะใชในการวจย ไดแกเรอง การสงเคราะหดวยแสง 4. ศกษาเอกสารและต าราเรยนจากแบบเรยนของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมถงหนงสอคมอของส านกพมพตาง ๆ ทเกยวของกบเนอหา เรอง การสงเคราะหดวยแสง 5. วเคราะหเนอหา ความคดรวบยอด และผลการเรยนรของเนอหา เรอง การสงเคราะหดวยแสง 6. สรางแผนการจดการเรยนรโดยประกอบดวยหวขอส าคญ ดงน 1) ผลการเรยนร 2) สาระส าคญ 3) จดประสงคการเรยนร 4) สาระการเรยนร 5) สอการเรยนร 6) กระบวนการจดการเรยนรแบบโครงงาน 5 ขนตอน ไดแก (1). การก าหนดปญหาหรอส ารวจความสนใจ (2). การวางแผนการท าโครงงาน (3). การด าเนนการท าโครงงาน (4). การเขยนรายงาน (5). การเสนอโครงงาน 7) การวดผลและประเมนผล 7. น าแผนการจดการเรยนร เสนอตออาจารยทปรกษาวทยานพนธเ พอตรวจสอบความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนร แลวน าจดบกพรองและค าแนะน ามาแกไข 8. น าแผนการจดการเรยนรทแกไขปรบปรงแลว เสนอตอผเชยวชาญ จ านวน 5 ทาน ไดแก 1. ผเชยวชาญดานการวดและประเมนผลการศกษา มคณวฒระดบปรญญาเอกจ านวน 1 ทาน 2. ผเชยวชาญดานหลกสตรและการสอน มคณวฒระดบปรญญาโทขนไปจ านวน 2 ทาน 3. ครเชยวชาญดานการสอนในโรงเรยน มความเชยวชาญดานการจดการเรยนการสอนและมต าแหนงครช านาญการพเศษขนไป จ านวน 2 ทาน ประเมนและตรวจสอบความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนร โดยใหประเมนในดานตาง ๆ เชน จดประสงค เนอหา กจกรรมการเรยนร เวลาเรยน และการวดและประเมนผล โดยการประเมนเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบตามวธของลเครท ซงมระดบเกณฑคณภาพของแผนการจดการเรยนรในดานตาง ๆ ดงน 5 หมายถง มความสอดคลอง/เชอมโยง/ครอบคลม/เหมาะสม มากทสด 4 หมายถง มความสอดคลอง/เชอมโยง/ครอบคลม/เหมาะสม มาก 3 หมายถง มความสอดคลอง/เชอมโยง/ครอบคลม/เหมาะสม ปานกลาง 2 หมายถง มความสอดคลอง/เชอมโยง/ครอบคลม/เหมาะสม นอย 1 หมายถง มความสอดคลอง/เชอมโยง/ครอบคลม/เหมาะสม นอยทสด

61

9. น าคะแนนประเมนแผนการจดการเรยนรทผเชยวชาญประเมน แลวน าความคดเหนของผเชยวชาญมาหาคาเฉลย ( x ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และแปลความหมายโดยใชเกณฑ ดงน ระดบคะแนนเฉลย เกณฑการประเมน 4.50-5.00 มคณภาพอยในระดบ เหมาะสมมากทสด 3.50-4.49 มคณภาพอยในระดบ เหมาะสมมาก 2.50-3.49 มคณภาพอยในระดบ เหมาะสมปานกลาง 1.50-2.49 มคณภาพอยในระดบ เหมาะสมนอย 1.00-1.49 มคณภาพอยในระดบ เหมาะสมนอยทสด โดยการประเมนคณภาพของแผนการจดการเรยนรโดยผเชยวชาญมคาความสอดคลองเฉลยเทากบ 4.64 และคาเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 0.18 เมอเทยบกบเกณฑแลวอยในเกณฑทเหมาะสมมากทสด 10. น าแผนการจดการเรยนร ทปรบปรงตามค าแนะน าของผเชยวชาญแลวเสนอตออาจารยทปรกษาวทยานพนธ และอาจารยทปรกษาวทยานพนธรว ม ตรวจสอบความเหมาะสมอกครงแลวน าไปใชกบกลมตวอยาง 3.2.2 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา รหสวชา ว30243 เรอง การสงเคราะหดวยแสง เปนแบบปรนย ชนดเลอกตอบ (Multiple Choice) 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ โดยมขนตอนการสรางเครองมดงน 1. ศกษาเนอหาเรอง การสงเคราะหดวยแสง จากแบบเรยนของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมถงหนงสอคมอของส านกพมพตาง ๆ 2. สรางตารางวเคราะหเนอหาและพฤตกรรมทตองการวดหรอพมพเขยวทดสอบ (Test Blueprint) โดยพฤตกรรมทตองการวดเปนดานพทธพสย (Cognitive Domain) ตามระดบความสามารถของบลม (Bloom’s Taxonomy) ผวจยไดก าหนดระดบพฤตกรรมทตองการวดไว 4 ระดบ ไดแก 1. ความรความจ า 2. ความเขาใจ 3. การน าไปใช 4. การวเคราะห (ตาราง 3) 3. ออกแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนใหครอบคลมตามตารางวเคราะหเนอหาและพฤตกรรมทตองการวดทสรางไวจากขอ 2.2 (ตาราง 3) ออกแบบทดสอบเปนแบบปรนย ชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 40 ขอ (ใชจรง 30 ขอ) 4. น าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนเรอง การสงเคราะหดวยแสง ทสรางขนไปใหผเชยวชาญจ านวน 5 ทาน ไดแก 1. ผเชยวชาญดานหลกสตรและการสอน มคณวฒระดบปรญญาโทขนไปจ านวน 1 ทาน 2. ผเชยวชาญดานเนอหาวทยาศาสตร มความเชยวชาญเรองการสงเคราะหดวยแสงและมคณวฒปรญญาเอก 2 ทาน 3. ครเชยวชาญดานการสอนในโรงเรยนซงมต าแหนงครช านาญการพเศษขนไป 2 ทาน ตรวจสอบความตรงของเนอหารายขอ (Item Content Validity) เพอพจารณาตรวจสอบความสอดคลองระหวางขอค าถามกบเนอหา แลวน าผลการตรวจสอบความสอดคลองระหวางขอค าถามกบเนอหามาค านวณหาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบเนอหา/จดประสงค (Index of Item Objective Congruence: IOC) คดเลอกขอค าถามท

62

ตาราง 3 จ านวนขอของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรอง การสงเคราะหดวยแสง ตามระดบพฤตกรรมทตองการวดในแตละเนอหา

เนอหา ระดบพฤตกรรมทตองการวด

รวม ความ จ า

ความเขาใจ

การน าไปใช

การวเคราะห

1. การคนควาทเกยวกบการสงเคราะหดวยแสง 1 1 1 1 4 2. กระบวนการสงเคราะหดวยแสง - โครงสรางของคลอโรพลาสต - สารสในปฏกรยาแสง - ปฏกรยาแสง - การตรงคารบอนไดออกไซด

- - - - - 1 1 - - 2 1 1 1 1 4 1 1 2 3 7 1 1 2 3 7

3. โฟโตเรสไพเรชน - 1 - 1 2 4. กลไกการเพมความเขมขนของพช C4 - โครงสรางของใบพช C3 และใบพช C4 - วฏจกรคารบอนของพช C4

- - - - - 1 1 - - 2 1 1 1 1 4

5. กลไกการเพมความเขมขนของพช CAM 1 1 1 1 4 6. ปจจยบางประการทมผลตออตราการสงเคราะหดวยแสง

- 1 - 1 2

7. การปรบตวของพชเพอรบแสง - 1 - 1 2

รวม 8 11 8 13 40 มคาดชนความสอดคลอง IOC ตงแต 0.60-1.00 สวนขอสอบทมคาดชนความสอดคลอง IOC นอยกวา 0.60 ผวจยจะตดทง หรอแกไขใหตามน าแนะน าของผเชยวชาญ 5. น าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนเรอง การสงเคราะหดวยแสง ทมขอค าถามทไดจากการคดเลอกและปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทไมใชกลมตวอยางและผานการเรยนเรองการสงเคราะหดวยแสง จ านวน 40 คน 6. หลงจากทดลองใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนเรอง การสงเคราะหดวยแสง น ามาตรวจและใหคะแนนแลวน าคะแนนมาวเคราะหแบบทดสอบรายขอ คอ หาคาระดบความยาก (P) และอ านาจจ าแนก (r) 7. คดเลอกขอสอบทคาความยาก (P) มคาระหวาง 0.30-0.77 และคาอ านาจจ าแนก (r) มคาระหวาง 0.26-0.69 คดเลอกใหไดจ านวน 30 ขอ แลวน าไปจดท าเปนฉบบพมพแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา 8. น าแบบทดสอบไปหาคาความเทยง (Reliability) ของแบบทดสอบ แบบความสอดคลองภายใน โดยใชวธของ Kuder - Richardson โดยใชสตร KR-20 (วรรณ แกมเกต, 2555: 232) ซงมคาเทากบ 0.83

63

9. น าแบบทดสอบไปทดสอบกบกลมตวอยาง 3.2.3 แบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ผวจยไดด าเนนการสรางตามขนตอน ดงน 1. ผวจยศกษาแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรซงสรางโดยยดกรอบความคดเหนของทางสมาคมเพอความกาวหนาทางวทยาศาสตรของสหรฐอเมรกามาเปนแนวทางในการสรางแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณาการทง 5 ทกษะ ไดแก 1. ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร 2. ทกษะการตงสมมตฐาน 3. ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ 4. ทกษะการทดลอง 5. ทกษะการตความหมายขอมลและการลงขอสรป 2. สรางแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 5 ทกษะ ซงเปนแบบปรนยแบบเลอกตอบ (Multiple Choice) 4 ตวเลอก จ านวน 25 ขอ (ใชจรง 20 ขอ) ตามตาราง 4

ตาราง 4 จ านวนขอของแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรในแตละทกษะขนบรณาการ

ประเภทของทกษะ จ านวนขอ ขอท 1. ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร 5 1, 8, 14, 18 และ 23 2. ทกษะการตงสมมตฐาน 5 2, 5, 16, 19 และ 24 3. ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ 5 6, 11, 13, 17 และ 25 4. ทกษะการทดลอง 5 3, 7, 9, 12, และ 21 5. ทกษะการตความหมายขอมลและการลงขอสรป 5 4, 10, 15, 20 และ 22

3. น าแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทง 5 ทกษะ ทสรางขนเสนอผเชยวชาญ 5 ทาน 1. ผเชยวชาญดานหลกสตรและการสอน มคณวฒระดบปรญญาโทขนไปจ านวน 1 ทาน 3. ผเชยวชาญดานเนอหาวทยาศาสตร มความเชยวชาญเรองการสงเคราะหดวยแสงและมคณวฒปรญญาเอก 2 ทาน 4. ครเชยวชาญดานการสอนในโรงเรยนซงมต าแหนงครช านาญการพเศษขนไป 2 ทาน เพอค านวณหาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบเนอหา/จดประสงค (Index of Item Objective Congruence: IOC) คดเลอกขอค าถามทมคาดชนความสอดคลอง IOC ตงแต 0.60-1.00 สวนขอสอบทมคาดชนความสอดคลอง IOC นอยกวา 0.60 ผวจยจะตดทง หรอแกไขใหตามน าแนะน าของผเชยวชาญ 4. น าแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทง 5 ทกษะ ทมขอค าถามผานการคดเลอกและปรบปรงแกไขไปทดลองใชกบนกเรยนทไมใชกลมตวอยางจ านวน 40 คน 5. หลงจากทดลองใช น ามาตรวจและใหคะแนนแลวน าคะแนนมาวเคราะหแบบทดสอบรายขอ คอ หาคาระดบความยาก (P) และอ านาจจ าแนก (r) 6. คดเลอกขอสอบทมคาความยาก (P) มคาระหวาง 0.37-0.73 และคาอ านาจจ าแนก (r) มคาระหวาง 0.25-0.88 (วรรณ แกมเกต, 2555: 222-223) คดเลอกใหไดจ านวน 20 ขอ

64

7. น าแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทง 5 ทกษะไปหาคาความเทยง (Reliability) ของแบบทดสอบ แบบความสอดคลองภายใน โดยใชวธของ Kuder - Richardson โดยใชสตร KR-20 (วรรณ แกมเกต, 2555: 232) มคาเทากบ 0.74 8. น าแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทง 5 ทกษะไปทดสอบกบกลมตวอยาง 3.2.4 แบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร ผวจยไดด าเนนการสรางตามขนตอน ดงน 1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบเจตคตตอวทยาศาสตร 2. สรางแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตรทมลกษณะแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ ตามแบบของลเครท ซงประกอบดวยขอความเชงบวกหรอนมาน (Positive) และขอความเชงลบหรอนเสธ (Negative) จ านวน 27 ขอ ผวจยสรางขอความตามโครงสรางของพฤตกรรมดานเจตคตตอวทยาศาสตรตามคมอวดและประเมนผลของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (ตาราง 5) นกเรยนตอบขอความโดยบอกใหทราบถงปรมาณของความรสก ความคดเหน และพฤตกรรมตอขอความนนวาเหนดวยหรอไมเหนดวยมากนอยเพยงใด โดยใชเกณฑการใหคะแนนดงน ขอความเชงบวก (Positive) ให 1 คะแนน เมอตอบวา ไมเหนดวยอยางยง 2 คะแนน เมอตอบวา ไมเหนดวย 3 คะแนน เมอตอบวา ไมแนใจ 4 คะแนน เมอตอบวา เหนดวย 5 คะแนน เมอตอบวา เหนดวยอยางยง ขอความเชงลบ (Negative) ให 1 คะแนน เมอตอบวา เหนดวยอยางยง 2 คะแนน เมอตอบวา เหนดวย 3 คะแนน เมอตอบวา ไมแนใจ 4 คะแนน เมอตอบวา ไมเหนดวย 5 คะแนน เมอตอบวา ไมเหนดวยอยางยง 3. น าแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตรไปใหผเชยวชาญ จ านวน 5 ทาน ไดแก 1. ผเชยวชาญดานการวดและประเมนผลการศกษาซงมคณวฒปรญญาเอกจ านวน 1 ทาน 2. ผเชยวชาญดานหลกสตรและการสอน มคณวฒระดบปรญญาโทขนไปจ านวน 2 ทาน 3. ครเชยวชาญดานการสอนในโรงเรยนซงมต าแหนงครช านาญการพเศษขนไป 2 ทาน เพอตรวจสอบคณภาพเครองมอดานความตรงเชงเนอหา โดยตรวจสอบความสอดคลองระหวางขอค าถามกบนยามทตองการวด (Index of Consistency: IC) แลวคดเลอกแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตรทมคาดชนความสอดคลองตงแต 0.60 ขนไป 4. น าแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตรทปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทไมใชกลมตวอยาง จ านวน 40 คน เพอน าขอมลทไดมาตรวจสอบคณภาพของขอค าถามเกยวกบอ านาจจ าแนกของแบบสอบถามเปนรายขอ โดยการพจารณาวาขอค าถามขอนนสามารถจ าแนกกลมสงและกลมต าออกจากกนหรอไม ใชวธเปรยบเทยบความแตกตาง

65

ของคาเฉลยระหวางกลมสงและกลมต า โดยค านวณคาท (t-test independent) จากนนพจารณาจากความมนยส าคญของคาท (t-test independent) ทระดบ = .05 (P<.05) แสดงวาขอนนมอ านาจจ าแนก (วรรณ แกมเกต, 2555: 224) และหาคาความเทยงของแบบวดเจตคต โดยใชวธหาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) มคาเทากบ 0.88 5. น าแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตรจ านวน 20 ขอ ไปใชกบกลมตวอยาง 3.2.5 แบบบนทกภาคสนาม แบบบนทกพฤตกรรมการเรยนร ของนกเรยนท มล กษณะปลายเปดส าหรบใหผวจยใชบนทกเหตการณหรอพฤตกรรมของนกเรยนขณะท าการจดการเรยนรของผวจยทเกดขนในแตละขนตอน โดยจดบนทกเหตการณทวไป เหตการณทส าคญและสอดแทรกความคดเหน เพอเปนขอมลในการสะทอนผลการจดการเรยนร 4. การด าเนนการรวบรวมขอมล การวจยครงน ผวจยด าเนนการทดลองและเกบรวบรวมขอมลในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2559 ระยะเวลา 18 ชวโมง 1. ท าการวดกอนการจดการเรยนรแบบโครงงานกบกลมตวอยาง ดวยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา แบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร โดยแบบทดสอบทผวจยสรางขนไดผานการตรวจสอบคณภาพแลว 2. ด าเนนการจดการเรยนรแบบโครงงานกบกลมตวอยาง ตามแผนการจดการเรยนรแบบโครงงานเรอง การสงเคราะหดวยแสง พรอมทงบนทกการจดการเรยนรทกครงหลงการจดกจกรรมแตละขนตอน โดยใชแบบบนทกภาคสนาม 3. เมอจดกจกรรมการเรยนรครบ 18 ชวโมง ท าการวดหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานกบกลมตวอยาง โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา แบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร ซงเปนฉบบเดยวกนกบการทดสอบกอนการจดการเรยนร 4 น าคะแนนท ไดจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววท ยา แบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร ทงกอนเรยนและหลงเรยนมาตรวจใหคะแนนตามเกณฑทก าหนด และน าขอมลมาวเคราะหโดยใชวธการทางสถต และน าขอมลทบนทกภาคสนามประมวลในรปความเรยง

66

ตาราง 5 จ านวนขอค าถามและทศทางการวดของขอค าถามในแตละคณลกษณะของเจตคตตอวทยาศาสตร

คณลกษณะของเจตคตตอวทยาศาสตร จ านวนขอ ขอท ทศทางการวด

1. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร 3 1 2 3

นมาน (+) นเสธ (-) นมาน (+)

2. ศรทธาและซาบซงในผลงานทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย

3 4 5 6

นมาน (+) นเสธ (-) นเสธ (-)

3. เหนคณคาและประโยชนของวทยาศาสตรและเทคโนโลย

3 7 8 9

นมาน (+) นเสธ (-) นมาน (+)

4. ตระหนกในคณคาและโทษของการใชเทคโนโลย 3 10 11 12

นมาน (+) นเสธ (-) นเสธ (-)

5. ตงใจเรยนวชาวทยาศาสตร 3 13 14 15

นมาน (+) นเสธ (-) นมาน (+)

6. เรยนหรอเขารวมกจกรรมทางวทยาศาสตรอยางสนกสนาน

3 16 17 18

นมาน (+) นเสธ (-) นเสธ (-)

7. เลอกใชวธการทางวทยาศาสตรในการคดและปฏบต 3 19 20 21

นมาน (+) นเสธ (-) นมาน (+)

8. ใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางมคณธรรม

3 22 23 24

นมาน (+) นเสธ (-) นเสธ (-)

9. ใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยโดยใครครวญไตรตรองถงผลดและผลเสย

3 25 26 27

นมาน (+) นเสธ (-) นมาน (+)

67

5. การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล 5.1 การวเคราะหขอมล 5.1.1 การวเคราะหผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ไดแก 1. การวเคราะหคาเฉลย ( x ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา 2. การวเคราะหคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนชววทยากอนเรยนและหลงเรยน โดยใชสถตคาท (t-test dependent) เพอวเคราะหความแตกตางระหวางคาเฉลย ( x ) ของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนชววทยากอนเรยนและหลงเรยนทเรยนดวยการจดการ เรยนรแบบโครงงาน 5.1.2 การวเคราะหทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ไดแก 1. การวเคราะหคาเฉลย ( x ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2. การวเคราะหทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนและหลงเรยน วเคราะหโดยใชสถตคาท (t-test dependent) เพอวเคราะหความแตกตางของคาเฉลย ( x ) ของคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรระหวางกอนและหลงการจดการเรยนรแบบโครงงาน 5.1.3 การวเคราะหเจตคตตอวทยาศาสตร ไดแก 1. การวเคราะหคาเฉลย ( x ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของคะแนนเจตคตตอวทยาศาสตร 2. การวเคราะหเจตคตตอวทยาศาสตรกอนและหลงเรยน วเคราะหโดยใชสถตคาท (t-test dependent) เพอวเคราะหความแตกตางของคาเฉลย ( x ) ของคะแนนเจตคตตอวทยาศาสตรระหวางกอนและหลงการจดการเรยนรแบบโครงงาน 5.2 สถตทใชในการวจย มดงน 5.2.1 สถตทใชในการหาคณภาพเครองมอ ไดแก 1. ความตรงเชงเนอหา (Content Validity) ของขอสอบโดยค านวณจากสตร (วรรณ แกมเกต, 2555: 221)

N

RIOC

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลองระหวางขอสอบกบจดประสงคหรอเนอหา R แทน ผลรวมของคะแนนผลการตดสนของผเชยวชาญทงหมด N แทน จ านวนผเชยวชาญ เกณฑการตดสนความสอดคลองของขอค าถามกบเนอหาหรอจดประสงค ถา IOC > 0.60 ถอวาขอค าถามนนวดไดสอดคลองกบเนอหาหรอจดประสงค ถา IOC ≤ 0.60 ถอวาขอค าถามนนไมสอดคลองกบเนอหาหรอจดประสงค

68

2. ความตรง (Validity) ของขอค าถามในแบบวดเจตคตโดยค านวณจากสตร

N

RIC

เมอ IC แทน ดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบนยาม R แทน ผลรวมของคะแนนผลการตดสนของผเชยวชาญทงหมด N แทน จ านวนผเชยวชาญ เกณฑการตดสนความสอดคลองของขอค าถามกบเนอหาหรอจดประสงค ถา IC > 0.60 ถอวาขอค าถามนนวดไดสอดคลองกบนยาม ถา IC ≤ 0.60 ถอวาขอค าถามนนวดไดไมสอดคลองกบนยาม 3. คาความยาก (Difficulty) ของขอสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา และแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรโดยค านวณจากสตร (วรรณ แกมเกต, 2555: 222)

T

RP

เมอ P แทน คาความยากของขอสอบ R แทน จ านวนนกเรยนทตอบถกในแตละขอ T แทน จ านวนนกเรยนทเขาสอบทงหมด 4. คาอ านาจจ าแนก (Discrimination) ของขอสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาและแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรโดยค านวณจากสตร (วรรณ แกมเกต, 2555: 223)

LH

LH

norn

RRr

เมอ r แทน คาอ านาจจ าแนกรายขอ RH แทน จ านวนนกเรยนทตอบถกขอนนในกลมสง RL แทน จ านวนนกเรยนทตอบถกขอนนในกลมต า nH แทน จ านวนคนในกลมสง nL แทน จ านวนคนในกลมต า

69

5. คาอ านาจจ าแนก (Discrimination) ของขอค าถามวดเจตคตตอวทยาศาสตรค านวณคา t-test independent ส าหรบทดสอบอ านาจจ าแนกโดยใชสตร (วรรณ แกมเกต, 2555: 224)

L

L

H

H

LH

n

S

n

S

XXt

22

เมอ HX และ LX แทน คะแนนเฉลยของกลมสง และกลมต า 2

HS และ 2

LS แทน ความแปรปรวนของคะแนนกลมสงและกลมต า Hn และ Ln แทน จ านวนคนในกลมสงและกลมต า พจารณาความมนยส าคญของคา t ทระดบ = .05 (P<.05) 6. คาความเทยง (Reliability) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาและแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรแบบความสอดคลองภายใน โดยใชวธของคเดอร-รชารดสน โดยใชสตร KR-20 (วรรณ แกมเกต, 2555:232) ค านวณจากสตร KR-20 ของคเดอร-รชารดสน (Kuder-Richardson: KR-20)

21

1:20

t

iitt

S

qp

k

krKR

เมอ rtt แทน คาความเทยงแบบสอดคลองภายใน k แทน จ านวนขอของแบบทดสอบ pi แทน สดสวนของนกเรยนทตอบถกในแตละขอ qi แทน สดสวนของนกเรยนทตอบผดในแตละขอ (1- pi) 2

tS แทน คาความแปรปรวนของคะแนนจากแบบทดสอบทงฉบบ 7. คาความเทยง (Reliability) ของแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร แบบความสอดคลองภายใน โดยใชวธสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) (วรรณ แกมเกต, 2555: 233)

2

2

11

t

i

S

S

k

k

เมอ k แทน จ านวนขอสอบ 2

iS แทน ความแปรปรวนของคะแนนรายขอ 2

tS แทน ความแปรปรวนของคะแนนจากแบบทดสอบทงฉบบ

70

5.2.2 สถตพนฐาน ไดแก 1. คาเฉลย (Mean) ของขอมลทไดจากกลมตวอยาง ค านวณโดยสตร(วรรณ แกมเกต, 2555: 321)

n

X

X

n

i

i 1

เมอ X แทน คาคะแนนเฉลยของขอมลทไดจากกลมตวอยาง

n

i

iX1

แทน ผลรวมของคะแนนทงหมดของคะแนนจากกลมตวอยาง

n แทน จ านวนขอมลทงหมดในกลมตวอยาง 2. คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) ค านวณจากสตร (วรรณ แกมเกต, 2555: 325)

1

)(

..

2

1

n

XX

DSi

n

i

เมอ S.D. แทน คาสวนเบยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยาง n แทน จ านวนขอมลทงหมดในกลมตวอยาง

2

1

)( XX i

n

i

แทน ผลรวมของผลตางระหวางคะแนนแตละตวกบคาเฉลย

ก าลงสอง 5.2.3 สถตทใชทดสอบสมมตฐาน ไดแก 1. การทดสอบความแตกตางระหวางคาเฉลยทไดจากกลมตวอยางสองกลมทไมเปนอสระตอกน (t-test dependent Sample) (วรรณ แกมเกต, 2555: 349)

1

22

n

DDn

nDt

df = n-1

เมอ D แทน ความแตกตางระหวางคะแนนแตละค n แทน จ านวนคของกลมตวอยาง

71

บทท 4 ผลการวจย

การวจยในครงน ผวจยไดศกษาผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โดยผวจยน าเสนอผลการวจยตามหวขอตอไปน 1. ผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตร 2. ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน 3. ผลการบนทกภาคสนามของผวจย โดยมรายละเอยดแตละหวขอดงน

1. ผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตร

จากการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ในรายวชาชววทยา (ว30243) หนวยการเรยนร เรอง การสงเคราะหดวยแสง ทกษะกระบวนการทางวท ยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5/6 ทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานมดงน 1.1 ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน ผวจยไดด าเนนการทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ดวยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา หนวยการเรยนรเรอง การสงเคราะหดวยแสง (คะแนนเตม 30 คะแนน) ทผวจยสรางขนและไดผานขนตอนการตรวจสอบคณภาพเครองมอโดยผเชยวชาญและผานการทดลองใชแลว ท าการทดสอบกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานใหกบกลมตวอยาง สมฤทธทางการเรยนชววทยาปรากฏดงตาราง 6 ตาราง 6 ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยากอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน

72

คนท ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา

คนท ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา

กอนเรยน หลงเรยน กอนเรยน หลงเรยน 1 7 21 19 6 11 2 9 19 20 5 10 3 8 13 21 6 15 4 7 21 22 10 23 5 8 17 23 10 14 6 13 21 24 11 10 7 10 15 25 7 19 8 9 14 26 5 11 9 11 15 27 14 13 10 13 21 28 12 15 11 10 24 29 8 13 12 11 10 30 12 12 13 8 12 31 8 26 14 11 11 32 11 17 15 12 17 33 9 22 16 8 15 34 8 24 17 12 15 35 9 10 18 8 16

คาเฉลย ( x ) 9.31 16.07 คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) 2.32 4.62

จากตาราง 6 แสดงผลสมฤทธทางการเรยนชววทยากอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนกลมตวอยางทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน พบวาผลสมฤทธทางการเรยนมคาเฉลยเทากบ 9.31 จากคะแนนเตม 30 คะแนน คดเปนรอยละ 31 มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 2.32 และเมอพจารณาเปนรายบคคลพบวานกเรยนทไดคะแนนมากทสดเทากบ 14 คะแนน คดเปนรอยละ 46.7 และนกเรยนทไดคะแนนนอยทสดเทากบ 5 คะแนน คดเปนรอยละ 16.7 ไมมนกเรยนคนใดทมคะแนนผานรอยละ 50 ส าหรบผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนมคาเฉลยเทากบ 16.07 จากคะแนนเตม 30 คะแนน คดเปนรอยละ 53.5 มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 4.62 และเมอพจารณาเปนรายบคคลพบวา นกเรยนทไดคะแนนมากทสดเทากบ 26 คะแนน คดเปนรอยละ 86.7 และนกเรยนทไดคะแนน

73

นอยทสดเทากบ 10 คะแนน คดเปนรอยละ 33.3 และนกเรยนทมคะแนนผานรอยละ 50 มจ านวน 21 คน คดเปนรอยละ 60 1.2 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน ผวจยไดด าเนนการทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ดวยแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร (คะแนนเตม 20 คะแนน) ทผวจยสรางขนและไดผานขนตอนการตรวจสอบคณภาพเครองมอโดยผเชยวชาญและผานการทดลองใชแลว ทดสอบกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานกบกลมตวอยาง ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรปรากฏดงตาราง 7 ตาราง 7 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน

คนท ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

คนท ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

กอนเรยน หลงเรยน กอนเรยน หลงเรยน 1 8 12 19 2 11 2 12 15 20 7 10 3 4 12 21 8 13 4 12 17 22 7 13 5 11 12 23 3 9 6 13 7 24 5 10 7 7 12 25 11 13 8 10 10 26 7 12 9 8 15 27 5 16 10 12 12 28 7 11 11 7 14 29 5 8 12 6 16 30 5 7 13 11 14 31 10 12 14 5 8 32 7 15 15 8 15 33 12 11 16 11 15 34 15 16 17 9 13 35 10 10 18 6 16

คาเฉลย ( x ) 8.17 12.34

คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) 3.08 2.72

74

จากตาราง 7 แสดงทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนกลมตวอยางท ไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน พบวาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนเรยนมคาเฉลยเทากบ 8.17 จากคะแนนเตม 20 คดเปนรอยละ 40.86 มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 3.08 และเมอพจารณาเปนรายบคคลพบวา นกเรยนทไดคะแนนมากทสดเทากบ 15 คะแนน คดเปนรอยละ 75 และนกเรยนทไดคะแนนนอยทสดเทากบ 2 คะแนน คดเปนรอยละ 10 นกเรยนทมคะแนนผานรอยละ 50 มจ านวน 13 คน คดเปนรอยละ 37.14 ส าหรบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนมคาเฉลยเทากบ 12.34 จากคะแนนเตม 20 คะแนน คดเปนรอยละ 61.71 มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 2.72 และเมอพจารณาเปนรายบคคลพบวา นกเรยนทไดคะแนนมากทสดเทากบ 17 คะแนน คดเปนรอยละ 85 นกเรยนทไดคะแนนนอยทสดเทากบ 7 คะแนน คดเปนรอยละ 35 นกเรยนทมคะแนนผานรอยละ 50 มจ านวน 30 คน คดเปนรอยละ 85.71 เมอพจารณาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร แยกในแตละทกษะขนบรณาการ ของนกเรยนกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน ผลปรากฏดงตาราง 8 ตาราง 8 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร กอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน

ประเภททกษะ คะแนนเตม กอนเรยน หลงเรยน

x S.D. x S.D. 1. ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร 4 1.57 0.92 2.34 0.91 2. ทกษะการตงสมมตฐาน 4 1.49 1.07 1.60 0.91 3. ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ 4 1.34 0.87 2.57 1.20 4. ทกษะการทดลอง 4 2.26 1.15 3.31 0.87 5. ทกษะการตความหมายขอมลและการลงขอสรป 4 1.51 0.85 2.51 0.85 ภาพรวมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 20 8.17 3.08 12.34 2.72

จากตาราง 8 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนกลมตวอยางทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน ในแตละทกษะขนบรณาการ 5 ทกษะ พบวาภาพรวมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนเรยนมคาเฉลยเทากบ 8.17 จากคะแนนเตม 20 คะแนน มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 3.08 เมอพจารณาในแตละทกษะพบวา ทกษะการทดลองมคาเฉลยสงสดเทากบ 2.26 จากคะแนนเตม 4 คะแนน มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 1.15 และทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการมคาเฉลยต าสดเทากบ 1.34 จากคะแนนเตม 4 คะแนน มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.87 ภาพรวมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนมคาเฉลยเทากบ 12.34 จากคะแนนเตม 20 คะแนนมคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 2.72 และเมอพจารณาในแตละทกษะพบวาทกษะการทดลองมคาเฉลยสงสดเทากบ 3.31 จากคะแนนเตม 4 คะแนน มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.87 และทกษะการตงสมมตฐานมคาเฉลยต าสดเทากบ 1.60 จากคะแนนเตม 4 คะแนน มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.91

75

1.3 เจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน ผวจยไดด าเนนการวดเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนดวยแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร วดกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน แบบวดเจตคตตอวทยาศาสตรไดผานขนตอนการตรวจสอบคณภาพเครองมอโดยผเชยวชาญและผานการทดลองใชแลว และนกเรยนมเจตคตตอวทยาศาสตรเปนดงตาราง 9 ตาราง 9 เจตคตตอวทยาศาสตรกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน

คนท เจตคตตอวทยาศาสตร

คนท เจตคตตอวทยาศาสตร

กอนเรยน หลงเรยน กอนเรยน หลงเรยน

1 3.52 3.48 19 3.1 3.29 2 3.71 4.05 20 3.57 3.48 3 3.90 3.38 21 3.62 3.19 4 3.81 4.33 22 3.86 3.48 5 3.48 4.10 23 3.48 3.90 6 3.81 4.00 24 3.57 3.43 7 3.48 3.76 25 3.86 3.90 8 3.81 3.90 26 3.48 3.57 9 4.05 4.00 27 2.76 3.71 10 4.76 4.76 28 3.52 3.81 11 4.29 4.38 29 3.76 4.05 12 3.67 3.52 30 3.38 3.86 13 3.67 4.43 31 4.1 4.57 14 3.29 3.62 32 3.52 3.38 15 4.00 4.48 33 3.62 4.00 16 3.67 3.38 34 3.71 3.76 17 3.05 3.52 35 3.62 3.71 18 3.29 3.52

คาเฉลย ( x ) 3.65 3.82

คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) 0.36 0.39 จากตาราง 9 แสดงเจตคตตอวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยน ของนกเรยนกลมตวอยางทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน พบวาคะแนนเจตคตตอวทยาศาสตรกอนเรยนมคาเฉลยเทากบ 3.65 จากคะแนนเตม 5 คดเปนรอยละ 73.01 มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.36

76

และเมอพจารณาเปนรายบคคลพบวานกเรยนทไดคะแนนมากทสดเทากบ 4.76 คะแนน คดเปนรอยละ 95.24 และนกเรยนทไดคะแนนนอยทสดเทากบ 2.76 คะแนน คดเปนรอยละ 55.58 ส าหรบคะแนนเจตคตตอวทยาศาสตรหลงเรยนมคาเฉลยเทากบ 3.82 จากคะแนนเตม 5 คะแนน คดเปนรอยละ 76.30 มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.39 และเมอพจารณาเปนรายบคคลพบวานกเรยนทไดคะแนนมากทสดเทากบ 4.76 คะแนน คดเปนรอยละ 95.24 และนกเรยนทไดคะแนนนอยทสดเทากบ 3.19 คะแนน คดเปนรอยละ 63.81 เมอพจารณาเจตคตตอวทยาศาสตรในแตละคณลกษณะของเจตคตตอวทยาศาสตร กอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน ผลปรากฏดงตาราง 10 ตาราง 10 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของเจตคตตอวทยาศาสตรกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน

คณลกษณะของเจตคตตอวทยาศาสตร

เจตคตตอวทยาศาสตร

กอนเรยน หลงเรยน

x S.D. x S.D.

1. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร 3.81 0.61 4.13 0.48

2. ศรทธาและซาบซงในผลงานทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย 3.83 0.61 4.02 0.67

3. เหนคณคาและประโยชนของวทยาศาสตรและเทคโนโลย 3.76 0.67 3.86 0.58

4. ตระหนกในคณคาและโทษของการใชเทคโนโลย 3.61 0.58 3.79 0.74

5. ตงใจเรยนวชาวทยาศาสตร 3.32 0.52 3.59 0.62

6. เรยนหรอเขารวมกจกรรมทางวทยาศาสตรอยางสนกสนาน 3.79 0.57 3.93 0.47

7. เลอกใชวธการทางวทยาศาสตรในการคดและปฏบต 3.61 0.53 3.84 0.62

8. ใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางมคณธรรม 3.54 0.63 3.59 0.76 9. ใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยโดยใครครวญไตรตรองถงผลดและผลเสย

3.57 0.68 3.67 0.81

เจตคตตอวทยาศาสตร 3.65 0.36 3.82 0.39 จากตาราง 10 แสดงคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของเจตคตตอวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน ในแตละคณลกษณะของเจตคตตอวทยาศาสตร พบวา ภาพรวมเจตคตตอวทยาศาสตรกอนเรยนมคา เฉลยเทากบ 3.65 จากคะแนนเตม 5 มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.36 เมอพจารณาในแตละคณลกษณะของเจตคตตอวทยาศาสตรพบวา ดานศรทธาและซาบซงในผลงานทางวทยาศาสตรมคาเฉลยมากทสด เทากบ 3.38 จากคะแนนเตม 5 คะแนน มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.61 และดานตงใจเรยนวชาวทยาศาสตรมคาเฉลยนอยทสด เทากบ 3.32 จากคะแนนเตม คะแนน มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.52

77

ภาพรวมเจตคตตอวทยาศาสตรหลงเรยนมคาเฉลยเทากบ 3.82 จากคะแนนเตม 5 มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.39 เมอพจารณาในแตละคณลกษณะของเจตคตตอวทยาศาสตรพบวา ดานความพอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตรมคาเฉลยมากทสด เทากบ 4.13 จากคะแนนเตม 5 คะแนน มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.48 และดานตงใจเรยนวชาวทยาศาสตรและดานการใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางมคณธรรมมคาเฉลยนอยทสด เทากนทคะแนน 3.59 จากคะแนนเตม 5 คะแนน มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.62 และ 0.76 ตามล าดบ 2. ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน จากการศกษาเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5/6 กอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานมดงน 2.1 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา กอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน ผวจยไดใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรอง การสงเคราะหดวยแสง ทดสอบกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน น าขอมลมาวเคราะหความแตกตางระหวางคาเฉลยของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนชววทยากอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน โดยใชสถตคาทชนดกลมตวอยางไมเปนอสระตอกน ผลการวเคราะหปรากฏดงตารางท 11 ตาราง 11 ผลการการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยากอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน

การทดสอบ n คะแนนเตม x S.D. t-test p-value กอนเรยน 35 30 9.31 2.32 7.847** .000 หลงเรยน 35 30 16.07 4.62

**p < .01 จากตาราง 11 แสดงผลการการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยากอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน พบวาผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานสงกวากอนไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

78

2.2 ผลการเปรยบเทยบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร กอนและหลงการจดการเรยนรแบบโครงงาน ผวจยไดใชแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทดสอบกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน น าขอมลมาวเคราะหความแตกตางของคาเฉลยของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน โดยใชสถตคาทชนดกลมตวอยางไมเปนอสระตอกน ผลการวเคราะหปรากฏดงตาราง 12 ตาราง 12 ผลการเปรยบเทยบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน

ประเภทของทกษะ การทดสอบ คะแนน

เตม x S.D. t-test p-value

1. ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร

กอนเรยน 4 1.57 0.92 3.431** .001 หลงเรยน 4 2.34 0.91

2. ทกษะการตงสมมตฐาน กอนเรยน 4 1.49 1.07 .520 .304 หลงเรยน 4 1.60 0.91

3. ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ

กอนเรยน 4 1.34 0.87 5.059** .000 หลงเรยน 4 2.57 1.20

4. ทกษะการทดลอง กอนเรยน 4 2.26 1.15 4.793** .000 หลงเรยน 4 3.31 0.87

5. ทกษะการตความหมายขอมลและการลงขอสรป

กอนเรยน 4 1.51 0.85 5.323** .000 หลงเรยน 4 2.51 0.85

ภาพรวมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

กอนเรยน 20 8.17 3.08 6.980** .000 หลงเรยน 20 12.34 2.72

**p < .01 จากตาราง 12 แสดงผลการเปรยบเทยบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน พบวาภาพรวมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานสงกวากอนไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และเมอพจารณาประเภทของทกษะ พบวาทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ ทกษะการทดลองและทกษะการตความหมายขอมลและการลงขอสรป มคะแนนเฉลยหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานสงกวากอนไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 แตทกษะการตงสมมตฐานไมแตกตางกน

79

2.3 ผลการเปรยบเทยบเจตคตตอวทยาศาสตรกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน ผวจยไดใชแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร วดกอนเรยนและหลงเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน น าขอมลมาวเคราะหความแตกตางของคาเฉลยของคะแนนเจตคตตอวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน โดยใชสถตคาทชนดกลมตวอยางไมเปนอสระตอกน ผลการวเคราะหปรากฏดงตาราง 13 ตาราง 13 ผลเปรยบเทยบเจตคตตอวทยาศาสตรกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน

คณลกษณะของเจตคตตอวทยาศาสตร การทดสอบ x S.D. t-test p-value 1. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร

กอนเรยน 3.81 0.61 2.626** .006 หลงเรยน 4.13 0.48

2. ศรทธาและซาบซงในผลงานทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กอนเรยน 3.83 0.61 1.905* .033 หลงเรยน 4.02 0.67

3. เหนคณคาและประโยชนของวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กอนเรยน 3.76 0.67 .839 .204 หลงเรยน 3.86 0.58

4. ตระหนกในคณคาและโทษของการใชเทคโนโลย

กอนเรยน 3.61 0.58 1.276 .105 หลงเรยน 3.79 0.74

5. ตงใจเรยนวชาวทยาศาสตร กอนเรยน 3.32 0.52 2.880** .003 หลงเรยน 3.59 0.62

6. เรยนหรอเขารวมกจกรรมทางวทยาศาสตรอยางสนกสนาน

กอนเรยน 3.79 0.57 1.314 .099 หลงเรยน 3.93 0.47

7. เลอกใชวธการทางวทยาศาสตรในการคดและปฏบต

กอนเรยน 3.61 0.53 2.215* .034 หลงเรยน 3.84 0.62

8. ใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางมคณธรรม

กอนเรยน 3.54 0.63 .325 .374 หลงเรยน 3.59 0.76

9. ใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยโดยใครครวญไตรตรองถงผลดและผลเสย

กอนเรยน 3.57 0.68 .721 .238 หลงเรยน 3.67 0.81

ภาพรวมเจตคตตอวทยาศาสตร กอนเรยน 3.65 0.36 3.025** .005 หลงเรยน 3.82 0.39

*p < .05, **p < .01 จากตาราง 13 แสดงผลการเปรยบเทยบเจตคตตอวทยาศาสตรกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน พบวาเจตคตตอวทยาศาสตรหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานสงกวากอนไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

80

และเมอพจารณาในแตละคณลกษณะของเจตคตตอวทยาศาสตร พบวา ดานความพอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร และดานความตงใจเรยนวชาวทยาศาสตร มคะแนนเฉลยหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานสงกวากอนไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ส าหรบดานความศรทธาและซาบซงในผลงานทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย และเลอกใชวธการทางวทยาศาสตรในการคดและปฏบต มคะแนนเฉลยหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานสงกวากอนไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ในขณะทคณลกษณะของเจตคตตอวทยาศาสตรดานอน ๆ ไมแตกตางกน 3. ผลการบนทกภาคสนามของผวจย จากการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานใหกบกลมตวอยาง ตามแผนการจดการเรยนรแบบโครงงาน ผวจยไดสงเกตและบนทกเหตการณในแตละขนตอนของการจดการเรยนรแบบโครงงาน ลงในแบบบนทกภาคสนาม น าขอมลทบนทกภาคสนามมาประมวลในรปความเรยง โดยแยกเปนขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน 5 ขนตอน ไดแก 1. การก าหนดปญหาหรอส ารวจความสนใจ 2. การวางแผนการท าโครงงาน 3. การด าเนนการท าโครงงาน 4. การเขยนรายงาน และ 5. การเสนอโครงงาน ผลการประมวลมรายละเอยดดงน กอนทครจะน านกเรยนเขาสการจดการเรยนรแบบโครงงาน ครและนกเรยนไดรวมกนอภปรายเกยวกบกระบวนไดมาซงความรทางวทยาศาสตร ผานเรองการคนควาทเกยวของกบการสงเคราะหดวยแสง นกเรยนสวนใหญแสดงความสนใจ ความกระตอรอรน และตระหนกถงความส าคญของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรท าใหไดมาซงความรวทยาศาสตรตาง ๆ ขนท 1 การก าหนดปญหาหรอส ารวจความสนใจ ในขนน ครไดเปดวดโอเรอง กระบวนการสงเคราะหดวยแสง และรวมกนอภปรายกบนกเรยนถงภาพรวมของกระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพช จากนนครมอบหมายใหนกเรยนแตกลมรวมกนคดหวขอทจะน าไปท าโครงงาน ซงจะตองมความเกยวของกบเรองกระบวนการสงเคราะหดวยแสง ถงแมวานกเรยนเกอบทกกลมยงไมสามารถคดหาหวขอเรองทจะน าไปท าโครงงานไดทนท แตเมอครเสนอสถานการณหรอตวอยางทเปนปญหาทเกยวกบการสงเคราะหดวยแสง โดยครไดยวยใหนกเรยนสงสยเกยวกบผลของตวแปรตาง ๆ ทเกยวของกบกระบวนการสงเคราะหดวยแสง เชน แสง น า คารบอนไดออกไซด แปง ออกซเจน มผลตอกระบวนการสงเคราะหดวยแสงอยางไร ท าใหนกเรยนหลายกลมเรมมความคดรเรมทจะท าโครงงานได และแสดงความคดเหนทจะศกษา เลอกเรองทสนใจไดอยางหลากหลาย เชน บางกลมจะศกษาวา ถาพชไมไดรบแกสคารบอนไดออกไซด จะมผลตอกระบวนการสงเคราะหดวยแสงอยางไร บางกลมเสนอวา อณหภมจะมผลตอการสงเคราะหดวยแสงหรอไม บางกลมเสนอวา ระหวางพชทไดรบแสงตลอดเวลา ไดรบแสงบางเวลา และไมไดรบแสงเลย พชเหลานนจะเปนอยางไร บางกลมเสนอวา นอกจากแสงสขาวแลว แสงสใดทสามารถท าใหการสงเคราะหดวยแสงเกดขนไดดกวา บางกลมรวมกนอภปรายกบเพอนภายในกลมแลว แตกยงไมสามารถตกลงถงปญหาหรอหวขอทจะน ามาท าโครงงาน ครจงมอบหมายใหนกเรยนกลมดงกลาวกลบไปท าเปนการบาน แลวน ามาเสนอกบครกอนถงคาบถดไป เมอนกเรยนสามารถเสนอถงปญหา

81

หรอค าถามทจะน ามาเปนโครงงานแลว จากนนนกเรยนแตละกลมเขยนทมาและความส าคญของโครงงานลงในใบงานทครแจก ซงนกเรยนกสามารถอธบายความเปนมาเกยวกบสภาพปญหาทสนใจวามความเปนมาอยางไรได ขนท 2 การวางแผนการท าโครงงาน ในขนน ครใหนกเรยนไดวางแผนวาสงทเปนปญหาทนกเรยนแตละกลมสนใจทจะหาค าตอบนน มแผนการในการหาค าตอบอยางไรบาง โดยครใหนกเรยนวางแผนการท าโครงงานผานการเขยนเคาโครงโครงงาน ซงครไดมอบหมายใหนกเรยนแตละกลมคดเคาโครงโครงงาน และมหวขอตาง ๆ ตามใบงานทครไดแจกไว นกเรยนแตละกลมมการตงชอโครงงาน นกเรยนหลายกลมทราบวากลมของตนเองจะศกษาประเดนปญหาใด ซงมากจากการความเปนมาของปญหาทนกเรยนแตละกลมก าหนดไว แตยงไมสามารถตงชอโครงงานไดตามหลกทถกตอง และเนองจากครไดมอบหมายใหนกเรยนไดท าโครงงานทดลอง ครจงสรปแนวทางการตงชอโครงงานใหสอดคลองกบสงทตนตองการทจะศกษา และเนนใหนกเรยนตงชอโครงงานทบอกความสมพนธระหวางตวแปรตนและตวแปรตาม นกเรยนไดเขยนวตถประสงคของการศกษาได เพราะมาจากความตองการของนกเรยนทอยากรค าตอบในเรองนน แตนกเรยนหลายกลมยงไมสามารถบอกหรอคาดเดาค าตอบทอาจจะเกดขนได ครจงใหนกเรยนกลบทบทวนความรทเกยวของกบชอโครงงานของตน หรอจากความรเนอหาทตนไดท าการศกษามากอนหนา ซงสามารถน ามาเขยนคาดเดาค าตอบลวงหนาหรอก าหนดสมมตฐานได แตอยางไรกตามนกเรยนกยงไมสามารถเขยนสมมตฐานใหตรงตามหลกการทถกตองได ครจงท าการแกไขการตงสมมตฐานใหเหมาะสมเปนรายกลม นกเรยนไดรวมกนระดมความคดระหวางสมาชกภายในกลม เพอท าการวางแผนส าหรบการด าเนนงานการท าโครงงานของตน โดยเฉพาะการออกแบบการทดลอง เรมแรกนกเรยนหลายกลมไมสามารถระบวากลมของตนเองจะเรมตนท าสงใดกอนและหลง ครจงใหนกเรยนทบทวนถงหวขอเรอง จดประสงคและสมมตฐาน แลวใหนกเรยนสบคนวาจะเรมด าเนนการอยางไร เมอนกเรยนไดรบมอบหมายใหสบคนเกยวกบวธการทดลองแลว จงมาปรกษาความเปนไปไดในการทดลองกบคร ซงนกเรยนสามารถสบคนและอธบายวธการด าเนนการด าเนนงานของตนไดอยางเหมาะสม และสามารถมองเหนถงความเปนไปไดของโครงงาน นกเรยนสามารถบอกวธการก าหนดตวแปรตน และการวดตวแปรตาม และวธการควบคมตวแปรควบคม เพอใหไดมาซงค าตอบทนกเรยนสงสยไดในทสด ขนท 3 การด าเนนการท าโครงงาน ในขนน นกเรยนลงมอท าโครงงานตามขนตอนทเขยนไวในเคาโครงโครงงาน ซงนกเรยนจะตองปฏบตการทดลองตามวธการด าเนนการทดลองในเคาโครง นกเรยนแตละกลมไดปรกษากบสมาชกภายในกลมเพอแบงงานและหมอบหมายหนาท นกเรยนทไดรบหมอบหมายใหเตรยมอปกรณ กจะเตรยมอปกรณ นกเรยนเลอกอปกรณทเหมาะสมกบการทดลองของตนเอง โดยทสมาชกกลมไดท าการหารอภายในกลมวาอปกรณทจ าเปนทใชในการทดลองมอะไรบาง และถาไมมอปกรณดงกลาวจะสามารถใชอยางอนแทนไดหรอไม กอนทจะหาขอสรปแลวมาปรกษาครวาเหมาะสมหรอไมเพอเรมการทดลอง นกเรยนสามารถอธบายใหเพอนและครทราบไดวาอปกรณแตละชนมความส าคญอยางไร นกเรยนบางกลมไดอธบายวาเพอก าหนดใหตวแปรตนใหเปนไปตามทวางไว

82

เชน การศกษาของนกเรยนจะศกษาผลของกาซคารบอนไดออกไซดทมตอการสรางแปงในใบ นกเรยนจงใสสาร NaHCO3 ในชดการทดลองท 1 เพอใหมคารบอนไดออกไซดทเพยงพอ และ ใสสาร KOH ในชดการทดลองท 2 เพอใหไมมคารบอนไดออกไซด หรอ เพอวดตวแปรตามทเปนผลเนองจากตวแปรตน เชน นกเรยนกลมหนงไดศกษาวาความยาวคลนของแสงจะมผลท าใหอตราการสงเคราะหดวยแสงเปนอยางไร นกเรยนจงวดอตราการสงเคราะหดวยแสงดวยการสงเกตการเคลอนทของน าในหลอดทเตรยมไวในชดการทดลอง ซงจะแสดงใหเหนวาเมอน าในหลอดเคลอนทไดมาก จะมอตรา การสงเคราะหดวยแสงมาก เพราะแสดงใหเหนวาพชมการผลตกาซออกซเจนซงเปนผลผล ตจากกระบวนการสงเคราะหดวยแสง กาซออกซเจนทพชผลตนจะเพมมาขนและกจะผลกใหน าเกดการเคลอนทไปขางหนา ทงนนกเรยนยงไดวางแผนถงรปแบบการเกบรวบขอมล เพองายตอการบนทกขอมลของผลการทดลอง นกเรยนแตละกลมจะมาปรกษาเกยวกบการออกแบบการเกบรวบรวมขอมลจากผลการทดลองทนกเรยน ในขณะทนกเรยนท าการทดลอง ครจะมบทบาทเปนทปรกษา คอยสงเกต ตดตาม แนะน า ใหนกเรยนรจกสงเกตสงทก าลงเกดขน เกบรวบรวมขอมล บนทกผล ท าการแปลผลการทดลอง พรอมกบอภปรายผลและสรปผลการศกษาคนควาดวยความมานะ อดทน นกเรยนบางกลมประสบปญหาระหวางการทดลองทหลากหลายรปแบบ ซงครไดสงเกตวานกเรยนสามารถใชความรทเกยวของ วางแผนแกปญหาไดอยางราบรนดวยตนเอง และมนกเรยนบางคนทมทางเลอกในการแกปญหาแลวมาปรกษาครเ พอตดสนใจเลอกทางเลอกในการแกปญหาทเหมาะสมทสด นอกจากน ในระหวางการท าการทดลองนกเรยนจะมความตนรอยตลอดเวลา มการสนทนาระหวางสมาชกในกลมวาผลการทดลองทออกมานน เปนผลเนองจากอะไร นกเรยนมกจะพยายามเชอมโยงความรทตนมกบสงทเกดขนรอบ ๆ ตว อธบายใหเพอนและสมาชกในกลมฟงถงความเปนไปไดของเหตผลของผลการทดลองและบอยครงทจะมาปรกษาคร ขนท 4 การเขยนรายงาน ในขนน เปนการเสนอผลงานเปนรายงานเพออธบายใหผอนทราบรายละเอยดทงหมดของการท าโครงงาน ปญหาทศกษา วธด าเนนการศกษาคนควา ขอมลตาง ๆ ทรวบรวมได ผลของการศกษา ตลอดจนประโยชนและขอเสนอแนะตาง ๆ จากการท าโครงงาน เมอถงคาบเรยน แตละกลมจะมตวแทนมาปรกษาเกยวกบการท ารายงาน เชน ภายในเลมของรายงานควรมองคประกอบส าคญอะไรบาง แตละหวขอมเนอหาส าคญอะไรบาง และครไดใหนกเรยนปรกษาหารอระหวางสมาชกภายในกลมวาจะแบงกนท ารายงานอยางไร หวหนากลมไดแบงงานใหสมาชกแตละคนท าสวนตาง ๆ ของโครงงาน เชน ทมาและความส าคญ ตารางบนทกผลและใสผลการทดลองในตาราง สรปผลการทดลอง เปนตน ในการท ารายงานนนนกเรยนไดท าทบานของนกเรยน เพราะนกเรยนตองใชโปรแกรมคอมพวเตอร และมการปรกษาหารอระหวางสมาชกภายในกลมและครผานเฟสบค นกเรยนไดเขยน วธการด าเนนการ โดยระบชดเจนวาออกแบบการทดลองอยางไร โดยเฉพาะผลของการศกษาคนควา เปนอยางไร โดยทนกเรยนไดเสนอผลการทดลองในรปแบบตาง ๆ เชน รปภาพ กราฟ ตาราง แลวปรนออกมาใหครดผลการทดลอง เพอปรกษาและขอค าแนะน าถงความความถกตองของการบนทกผลและการเสนอผลการทดลอง ซงระหวางทนกเรยนมาปรกษานน ครจะมการซกถามเพอตรวจสอบความเขาใจของผลการทดลองทได ซงนกเรยนสามารถอภปรายระหวางสมาชกกลมและคร

83

เปนอยางด นอกจากน ในระหวางการท ารายงาน นกเรยนไดท าการสบคนความรเพมเตมทเกยวของกบเรองโครงงานของตนเอง เพอน าความรนนมาอธบายผลการทดลองของกลมตนเอง ท าใหนกเรยนมความรสกถงความจ าเปนทจะตองสบคนใหลกเพยงพอ เพราะไมเชนนน นกเรยนไมสามารอธบายไดวาท าไมผลการทดลองของตนถงออกมาเปนเชนนน และเมอนกเรยนสามารถหาค าอธบายนกเรยนจะมการสนทนาระหวางเพอนและครถงผลการทดลองทเกดขนเพอหาขอสรปเพอจะน าไปเขยนลงในเลมโครงงาน นกเรยนไดแสดงออกถงความภมใจและรสกไดวาตนเองมบทบาททส าคญทท าใหโครงงานของตนประสบความส าเรจ และสามารถหาค าตอบมาอธบายขอสงสยผานกระบวนการทางวทยาศาสตรผานการท าโครงงานเชงทดลอง ขนท 5 การเสนอโครงงาน ในขนน นกเรยนเตรยมพรอม น าเสนอความรหรอผลงานทไดศกษาคนควาส าเรจแลวเพอน ๆ สมาชกกลมอน ๆ ไดรบรและเขาใจถงโครงงานของตนเอง โดยครก าหนดใหนกเรยน น าเสนอดวยโปรแกรม Power Point หรอน าเสนอในรปของแผงโครงงานกได สมาชกทกคนภายกลมมบทบาทในการน าเสนอในประเดนทแตกตางกน เชน บางคนน าเสนอทมาของปญหา บางคนไดน าเสนอวธการด าเนนงาน บางคนไดน าเสนอสรปและอภปรายผล บรรยากาศภายในหองเรยน ในระหวางการน าเสนอนนเปนไปดวยบรรยากาศแหงการเรยนร กลมนกเรยนทนงฟงเพอนน าเสนอจะตงใจอยางมาก เพอท าความเขาใจถงรายละเอยดตาง ๆ ของโครงงานเพอนตางกลม นกเรยนมค าถาม และถามประเดนตาง ๆ ทตนสนใจหรอสงสย มการตงขอสงเกตตาง ๆ ถงวธการทดลองและผลการทดลองทได และตองการใหเพอนอธบายเหตผลทไดผลการทดลองดงกลาว ส าหรบนกเรยนทน าเสนอ สามารถน าเสนอไดดวยความเขาใจจรง ในสวนของการน าเสนอวธการทดลอง และการด าเนนการทดลองนน นกเรยนน าเสนอในลกษณะการเลาเรองราว สามารถบอกขนตอนวธการด าเนนการไดอยางคลองแคลว เนองจากเปนการน าเสนอในสงทนกเรยนไดปฏบตจรงดวยตนเองทงหมด อกทงยงสามารถตอบค าถามตาง ๆ ทเพอนสงสยไดอยางมนใจ บางครงนกเรยนจะมการปรกษาระหวางสมาชกกอนทจะมการตอบค าถาม นกเรยนสามารถน าบทเรยนเรองการสงเคราะหดวยแสงทเปนเนอหาหลกเชอมโยงกบการท าโครงงานของตนเองซงแสดงออกถงความรทลกซงในเรองทกลมตนศกษา และแสดงใหเหนถงความเขาใจในบทเรยนไดด เมอนกเรยนทกกลมไดน าเสนอโครงงานเสรจแลว ผวจยสงเกตวา นอกจากนกเรยนมความเขาใจค าตอบขอสงสยทเปนหวขอโครงงานของตนแลว นกเรยนไดเรยนรรายละเอยดโครงงานจากการน าเสนอของเพอนตางกลมดวย มการทบทวนและสะทอนกลบเพราะนกเรยนมการถามเรองทสงสย ไดรบขอเสนอแนะและความคดเหน เปดโอกาสใหนกเรยนไดทบทวนวาสงทตนเองไดเรยนรตลอดระหวางการท าโครงงานนนมอะไรบาง ผานการเรยนรอยางไร พฤตกรรมเหลานแสดงออกใหเหนระหวางทนกเรยนก าลงน าเสนอโครงงานภายในหองเรยนทผวจยไดออกแบบไว

84

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลองเบองตน (Pre-experimental Designs) เพอศกษาผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนเดชะปตตนยานกล

วตถประสงคของการวจย

1. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา กอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงาน 2. เพอเปรยบเทยบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงาน 3. เพอเปรยบเทยบเจตคตตอวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงาน

สมมตฐานของการวจย

1. ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยน 2. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยน 3. เจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยน

ขอบเขตของการวจย

1. ประชากรและกลมตวอยาง 1.1 ประชากร คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2/2559 โรงเรยนเดชะปตตนยานกล อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน จ านวน 8 หองเรยน ไดแก ชนมธยมศกษาปท 5/1 ถงชนมธยมศกษาปท 5/8 รวมทงสน 262 คน 1.2 กลมตวอยาง คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5/6 ภาคเรยนท 2/2559 โรงเรยนเดชะปตตนยานกล อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน จ านวน 1 หองเรยน จ านวน 35 คน ซงไดมาโดยการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) ใชวธการจบสลากโดยก าหนดใหหองเรยนเปนหนวยในการสม

85

2. ขอบเขตเนอหา เนอหาในการท าวจย เปนเนอหาในรายวชาชววทยา เรอง การสงเคราะหดวยแสง กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ระดบชนมธยมศกษาปท 5 3. ระยะเวลาทใชในการวจย ผวจยด าเนนการวจยในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2559 เปนระยะเวลา 6 สปดาห จ านวน 18 ชวโมง 4. ตวแปรทศกษาในการวจย 4.1 ตวแปรอสระ ไดแก การจดการเรยนรแบบโครงงาน 4.2 ตวแปรตาม ไดแก 4.2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา 4.2.2 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 4.2.3 เจตคตตอวทยาศาสตร

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย 2 สวน คอ 1. เครองมอทใชในการจดการเรยนร คอ แผนการจดการเรยนรแบบโครงงาน เรองการสงเคราะหดวยแสง จ านวน 1 แผน 18 ชวโมง มคาประเมนคณภาพของแผนการจดการเรยนรโดยผเชยวชาญมคาความสอดคลองเฉลยเทากบ 4.64 และคาเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 0.18 เมอเทยบกบเกณฑแลวอยในเกณฑทเหมาะสมมากทสด 2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก 2.1 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน วชาชววทยา รหสวชา ว30243 เรอง การสงเคราะหดวยแสง เปนแบบทดสอบแบบปรนย ชนดเลอกตอบ (multiple choice) 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ มคาความยาก (Difficulty) ระหวาง 0.30-0.77 และมคาอ านาจจ าแนก (Discrimination) ระหวาง 0.26-0.69 และคาความเทยงเทากบ 0.83 2.2 แบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณาการ 5 ทกษะ เปนแบบทดสอบแบบปรนย ชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 20 ขอ มคาความยาก (Difficulty) ระหวาง 0.37-0.73 และมคาอ านาจจ าแนก (Discrimination) ระหวาง 0.25-0.88 และคาความเทยงเทากบ 0.74 2.3 แบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร เปนแบบมาตราสวนประมาณคา (rating scale) 5 ระดบของลเครท จ านวน 21 ขอ พจารณาความมอ านาจจ าแนกของขอค าถาม โดยการเปรยบเทยบคาเฉลยระหวางกลมสงและกลมต า ค านวณคาท (t-test independent) พจารณาความมนยส าคญของคาททระดบ α = .05 (P<.05) แสดงวาขอค าถามนนมอ านาจจ าแนก และคาความเทยงมคาเทากบ 0.88 2.4 แบบบนทกภาคสนาม

86

การด าเนนการรวบรวมขอมล

การวจยครงน ผวจยด าเนนการทดลองและเกบรวบรวมขอมลในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2559 ระยะเวลา 18 ชวโมง 1. ท าการวดกอนการจดการเรยนรแบบโครงงานกบกลมตวอยาง ดวยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา แบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร โดยแบบทดสอบทผวจยสรางขนไดผานการตรวจสอบคณภาพแลว 2. ด าเนนการจดการเรยนรแบบโครงงานกบกลมตวอยาง ตามแผนการจดการเรยนรแบบโครงงานเรอง การสงเคราะหดวยแสง พรอมทงบนทกการจดการเรยนรทกครงหลงการจดกจกรรมแตละขนตอน โดยใชแบบบนทกภาคสนาม 3. เมอจดกจกรรมการเรยนรครบ 18 ชวโมงแลว ท าการวดหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานกบกลมตวอยาง โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา แบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร ซงเปนฉบบเดยวกนกบการทดสอบกอนการจดการเรยนร 4 น าคะแนนท ไดจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนช ววทยา แบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร ทงกอนเรยนและหลงเรยนมาตรวจใหคะแนนตามเกณฑทก าหนด และน าขอมลมาวเคราะหโดยใชวธการทางสถต และน าขอมลทบนทกภาคสนามประมวลในรปความเรยง

การวเคราะหขอมล

ผวจยน าขอมลทเกบจากเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล มาท าการวเคราะหขอมลตามขนตอน ดงตอไปน 1. การวเคราะหผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา 1.1 วเคราะหคาเฉลย ( x ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา 1.2 วเคราะหคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนชววทยากอนเรยนและหลงเรยน โดยใชสถตคาท (t-test dependent) เพอวเคราะหความแตกตางระหวางคาเฉลย ( x ) ของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนชววทยากอนเรยนและหลงเรยนทเรยนดวยการจดการเรยนรแบบโครงงา 2. การวเคราะหทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2.1 วเคราะหคาเฉลย ( x ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 2.2 วเคราะหทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนและหลงเรยน วเคราะหโดยใชสถตคาท (t-test dependent) เพอวเคราะหความแตกตางของคาเฉลย ( x ) ของคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรระหวางกอนและหลงการจดการเรยนรแบบโครงงาน

87

3. การวเคราะหเจตคตตอวทยาศาสตร 3.1วเคราะหคาเฉลย ( x ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของคะแนนเจตคตตอวทยาศาสตร 3.2 วเคราะหเจตคตตอวทยาศาสตรกอนและหลงเรยน วเคราะหโดยใชสถตคาท (t-test dependent) เพอวเคราะหความแตกตางของคาเฉลย ( x ) ของคะแนนเจตคตตอวทยาศาสตรระหวางกอนและหลงการจดการเรยนรแบบโครงงาน

สรปผลการวจย

การวจยครงนผวจยศกษาผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนเดชะปตตนยานกล สรปผลการวจย ดงน 1. ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 2. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 3. เจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

อภปรายผลการวจย

การวจยเรองผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนเดชะปตตนยานกล ผวจยน าเสนอการอภปรายผลตามหวขอ ดงตอไปน

1. ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยน จากผลการวจย พบวา คาเฉลยของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน กอนเรยนมคาเฉลยเทากบ 9.31 จากคะแนนเตม 30 คะแนน มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 2.32 หลงเรยนมคาเฉลยเทากบ 16.07 จากคะแนนเตม 30 คะแนน มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 4.62 และเมอท าการทดสอบความแตกตางคาเฉลยของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาระหวางกอนและหลงไดรบการจดการเรยนร แบบโครงงานแลว พบวาคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานสงกวากอนไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 เนองจาก การจดการเรยนรแบบโครงงานเปนการจดการเรยนรทเชอมนในศกยภาพการเรยนรของผเรยน ภายใตหลกการจดการเรยนรทยดผเรยนเปนส าคญ โดยผเรยนจะไดรบความรในเนอหาวชาผานกระบวนการสบเสาะ คนหาขอมลอยางลกลงไปในรายละเอยดตามหวขอทนกเรยนสนใจ ผเรยนยงไดลงมอปฏบต หาวธการ

88

เรยนรและเปนผสรางองคความรดวยตนเองผานกระบวนการทางวทยาศาสตร ซงจะท าใหนกเรยนไดฝกคดและแกปญหาผานกระบวนการแกปญหาของผเรยนเอง นกเรยนยงมการแลกเปลยนเรยนร ไดรบขอเสนอแนะและขอคดเหนระหวางกลม ท าใหนกเรยนเกดกระบวนการทบทวนและสะทอนกลบ นกเรยนมการซกถามประเดนทสงสยในขณะทก าลงท าโครงงานหรอการน าเสนอ ท าใหนกเรยนไดมโอกาสทบทวนถงความรทไดเรยนรวามอะไรบาง และสะทอนความรออกมาผานการตอบค าถาม นอกจากน นกเรยนยงมการแสดงพฤตกรรมอน ๆ ระหวางการท าโครงงาน เช น แสดงความกระตอรอรน ความอดทน มความเอาใจใส และขยนหมนเพยร เปนตน (ลดดา ภเกยรต, 2552: 28; และวฒนา มคคสมน, 2554: 39; ทศนา แขมมณ, 2556 : 138-139; สคนธ สนธพานนท, 2558: 122-123) การจดการเรยนรแบบโครงงาน เปนการจดการเรยนรทเชอมนในศกยภาพการเรยนรของผเรยน ภายใตหลกการจดการเรยนรทยดผเรยนเปนส าคญ โดยผเรยนไดเลอกประเดนปญหาทตองการจะศกษาดวยตนเอง ศกษาอยางลมลกลงไปในรายละเอยดของเรองนน ดวยกระบวนการคดและแกปญหา จนพบค าตอบทตองการ ผเรยนสรางองคความรดวยตนเอง โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร จงไดฝกการใชทกษะตาง ๆ และผ เรยนยงตองมการน าเสนอกระบวนการศกษาและผลงานตอคนอน ในระหวางทผเรยนไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานซงประกอบดวย 5 ขนตอนไดแก 1. การก าหนดปญหาหรอส ารวจความสนใจ นกเรยนไดรวมกนอภปรายถงภาพรวมของกระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพช และรวมกนคดหวขอทจะน าไปท าโครงงาน นกเรยนหลายกลมมความคดรเรมทจะท าโครงงานจากการรวมกนอภปรายภาพรวมของกระบวนการสงเคราะหดวยแสง และแสดงความคดเหนทจะศกษา เลอกเรองทสนใจไดอยางหลากหลาย เชน บางกลมจะศกษาวา ถาพชไมไดรบแกสคารบอนไดออกไซด จะมผลตอกระบวนการสงเคราะหดวยแสงอยางไร บางกลมเสนอวา อณหภมจะมผลตอการสงเคราะหดวยแสงหรอไม บางกลมเสนอวา ระหวางพชทไดรบแสงตลอดเวลา ไดรบแสงบางเวลาและไมไดรบแสงเลย พชเหลานนจะเปนอยางไร บางกลมเสนอวา นอกจากแสงสขาวแลว แสงสใดทสามารถท าใหการสงเคราะหดวยแสงเกดขนไดดกวา เมอนกเรยนสามารถเสนอถงปญหาหรอค าถามทจะน ามาเปนโครงงานแลว จากนนนกเรยนแตละกลมเขยนทมาและความส าคญของโครงงานลงในใบงานทครแจก ซงนกเรยนกสามารถอธบายความเปนมาเกยวกบสภาพปญหาทสนใจวามความเปนมาอยางไรได 2. การวางแผนการท าโครงงาน ครใหนกเรยนวางแผนการท าโครงงานผานการเขยนเคาโครงโครงงาน นกเรยนไดรวมกนระดมความคดระหวางสมาชกภายในกลม เพอท าการวางแผนการด าเนนงานการท าโครงงาน โดยเฉพาะการออกแบบการทดลอง นกเรยนสบคนวาจะเรมด าเนนการอยางไร มาปรกษาความเปนไปไดในการทดลองกบคร ซงนกเรยนสามารถสบคนและอธบายวธการด าเนนการด าเนนงานของตนไดอยางเหมาะสม และสามารถมองเหนถงความเปนไปไดของโครงงาน นกเรยนสามารถบอกวธการก าหนดตวแปรตน และการวดตวแปรตาม และวธการควบคมตวแปรควบคม เพอใหไดมาซงค าตอบทนกเรยนสงสยไดในทสด 3. การด าเนนการท าโครงงาน ในขนน นกเรยนลงมอท าโครงงานตามขนตอนทเขยนไวในเคาโครงโครงงาน นกเรยนแตละกลมไดปรกษากบสมาชกภายในกลมเพอแบงงานและหมอบหมายหนาท มการอภปรายรวมกนถงวธการทดลองและเหตผลในแตละขนตอนวาท าไปเพออะไร นกเรยนยงไดมการวางแผนถงรปแบบการเกบรวบขอมล เพองายตอการบนทกขอมลผลการทดลอง ในขณะทนกเรยนท าการทดลอง

89

นกเรยนสงเกตสงทก าลงเกดขน เกบรวบรวมขอมล บนทกผล ท าการแปลผลการทดลอง พรอมกบอภปรายผลและสรปผลการศกษาคนควาดวยความมานะ อดทน นกเรยนบางกลมประสบปญหาระหวางการทดลองทหลากหลายรปแบบ ซงครไดสงเกตวานกเรยนสามารถใชความรทเกยวของ วางแผนแกปญหาไดอยางราบรนดวยตนเอง ในระหวางการท าการทดลองนกเรยนจะมความตนรอยตลอดเวลา มการสนทนาระหวางสมาชกในกลมวาผลการทดลองทออกมานน เปนผลเนองจากอะไร นกเรยนมกจะพยายามเชอมโยงความรทตนมทเกยวของกบกระบวนการสงเคราะหดวยแสงกบผลการทดลองทออกมาหรอสงทเกดขนรอบ ๆ ตว อธบายใหเพอนและสมาชกในกลมฟงถงความเปนไปไดของเหตผลของผลการทดลอง 4. การเขยนรายงาน หวหนากลมไดแบงงานใหสมาชกแตละคนท าสวนตาง ๆ ของโครงงาน เชน ทมาและความส าคญ ตารางบนทกผลและใสผลการทดลองในตาราง สรปผลการทดลอง เปนตน ในการท ารายงานนนนกเรยนมการปรกษาหารอระหวางสมาชกภายในกลมและคร นกเรยนไดเสนอผลการทดลองในรปแบบตาง ๆ เชน รปภาพ กราฟ ตาราง ซงนกเรยนสามารถอภปรายระหวางสมาชกกลมและครถงความหมายชองผลการทดลองเปนอยางด นอกจากน ในระหวางการท ารายงาน นกเรยนไดท าการสบคนความรเพมเตมทเกยวของกบเรองโครงงานของตนเอง เพอน าความรนนมาอธบายผลการทดลองของกลมตนเอง ท าใหนกเรยนมความรสกถงความจ าเปนทจะตองสบคนใหลกเพยงพอ เพราะไมเชนนน นกเรยนไมสามารอธบายไดวาท าไมผลการทดลองของตนถงออกมาเปนเชนนน และเมอนกเรยนสามารถหาค าอธบายนกเรยนจะมการสนทนาระหวางเพอนและครถงผลการทดลองทเกดขน นกเรยนเกดความสนกสนานเมอไดอภปรายรวมกนถงผลการทดลองทไดจากการทดลองดวยตนเอง นกเรยนยงแสดงออกถงความภมใจและรสกไดวาตนเองมบทบาททส าคญทท าใหโครงงานของตนประสบความส าเรจ และ 5. การเสนอโครงงาน บรรยากาศภายในหองเรยน ในระหวางการน าเสนอนนเปนไปดวยบรรยากาศแหงการเรยนร กลมนกเรยนทนงฟงเพอนน าเสนอจะตงใจท าความเขาใจถงรายละเอยดตาง ๆ ของโครงงานเพอนตางกลม มการถามประเดนตาง ๆ ทตนสนใจหรอสงสย ส าหรบนกเรยนทน าเสนอ สามารถน าเสนอไดดวยความเขาใจจรง สามารถตอบค าถามตาง ๆ ทเพอนสงสยไดอยางมนใจ นกเรยนสามารถน าบทเรยนเรองการสงเคราะหดวยแสงทเปนเนอหาหลกเชอมโยงกบการท าโครงงานของตนเองซงแสดงออกถงความรทลกซงในเรองทกลมตนศกษา และแสดงใหเหนถงความเขาใจในบทเรยนไดด เมอนกเรยนทกกลมไดน าเสนอโครงงานเสรจแลว ผวจยสงเกตวา นอกจากนกเรยนมความเขาใจค าตอบขอสงสยทเปนหวขอโครงงานของตนแลว นกเรยนไดเรยนรรายละเอยดโครงงานจากการน าเสนอของเพอนตางกลมดวย มการทบทวนและสะทอนกลบเพราะนกเรยนมการถามเรองทสงสย ไดรบขอเสนอแนะและความคดเหน เปดโอกาสใหนกเรยนไดทบทวนวาสงทตนเองไดเรยนรตลอดระหวางการท าโครงงานนนมอะไรบาง ผานการเรยนรอยางไร พฤตกรรมเหลานแสดงออกใหเหนระหวางทนกเรยนก าลงน าเสนอโครงงานภายในหองเรยนทผวจยไดออกแบบไว โดยสรปแลวผวจยไดขอสงเกตวาการจดการเรยนรแบบโครงงาน นกเรยนตองท าการสบคนขอมลเพอน ามาใชในการท าโครงงานใหส าเรจลลวงไดด ตงแตการสบคนขอมลเพอหาสงทตนสงสยและสนใจทจะน ามาท าโครงงาน จนไปถงการสบคนขอมลเพอหาขอสรปและอภปรายผลโครงงานของตน นอกจากนผวจยยงไดสงเกตถงการแสดงออกพฤตกรรมตาง ๆ ทกอใหเกดการเรยนร เขาใจในบทเรยน ซงมผลท าใหนกเรยนมผลสมฤทธการเรยนชววทยาวทยาสงขน

90

การจดการเรยนรแบบโครงงาน ผเรยนจะตองท าการสบคนความรจากแหลงตาง ๆ อยางอสระ เพอน าความรทเกยวของมาใชในการท าโครงงาน และด าเนนการใหส าเรจลลวงไดอยางด ถานกเรยนไมมความรทเกยวของกบโครงงานของตน โครงงานนนอาจไมประสบความส าเรจได ดงนนนกเรยนจงตองมการสบคนขอมลทเกยวของ น ามาใชตงแตเรมตนการท าโครงงาน การหาหวขอโครงงาน นกเรยนจะตองมชดความรหนงทมากพอใหเกดขอสงสยในเนอหา จนขอสงสยหรอปญหาไดกลายมาเปนหวขอในการท าโครงงาน นกเรยนตองสบคนความรเพมเตมแลวน ามาปรกษากบครและแลกเปลยนความคดเหนระหวางสมาชกภายในกลมเพอก าหนดสมมตฐานทเปนไปไดของโครงงาน หรอแมกระทงการสบคนความรเพอน ามาใชในการออกแบบการทดลอง ในระหวางทท าการทดลอง นกเรยนจะพบกบปญหาทหลากหลาย นกเรยนสามารถใชความรทครและนกเรยนรวมกนอภปรายในหองเรยนมาแกปญหาอยางเหมาะสม หาทางออกทดทสดเมอพบปญหาทก าลงเผชญอย เมอนกเรยนไดผลการทดลองนกเรยนมการอภปรายผลการทดลองของตน มการคนหาเอกสารและท าความเขาใจและหาความสมเหตสมผลของผลการทดลองกอนทจะน าเสนอใหเพอนตางกลมไดรบรถงผลการทดลองของตนเอง ซงกระบวนการดงกลาว ท าใหผเรยนไดสรางองคความรดวยตนเอง เพราะนกเรยนไดสรางความเขาใจในเนอหาดวยตนเอง ไดมโอกาสศกษาคนควาและลงมอปฏบตดวยตนเอง เมอประสบปญหานกเรยนกจะแกปญหาดวยตนเอง และไดรบโอกาสใหมประสบการณตรงในกระบวนการแสวงหาความรทกขนตอน นกเรยนจงมความรความเขาใจในวทยาศาสตรทแทจรงและท าใหนกเรยนเกดความรความเขาใจในบทเรยนจงท าใหผลสมฤทธทางการเรยนสงขน สอดคลองกบแนวคดของ ศรชย กาญจนวาส (2543: 63) ทกลาววา การจดการเรยนรแบบโครงงานเนนผเรยนเปนส าคญ นกเรยนมบทบาทในการสรางองคความรความเขาใจใหมดวยตนเอง มากกวาการสงผานหรอถายทอดมากจากคร และสอดคลองกบ วราล สร (2557: 60) ทไดกลาววา การจดการเรยนรแบบโครงงาน เปนกระบวนการจดการเรยนรทเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณตรง โดยการศกษา คนควา สบคนจากแหลงเรยนรตาง ๆ ตามระดบความสามารถ เพอใหไดมาซงค าตอบและองคความรดวยตวผเรยนเอง และยงสอดคลองกบแนวคดของวภาดา บรรทมพร (2554 : 109, 111) กลาววา การทมการจดการเรยนรแบบโครงงานทเนนผเรยนเปนส าคญนน นกเรยนมการสบเสาะหาความรไดดวยตนเอง เปนการพฒนากระบวนการคดขนสง นกเรยนมบทบาทเปนผปฏบต วางแผนและออกแบบวธการในการแสวงหาความร เพอคนพบขอความรตาง ๆ เพอแกปญหาทเกดขนไดดวยตนเอง และสอดคลองกบทศนา แขมมณ (2556: 138-139) กลาววา การจดการเรยนรแบบโครงงาน ผเรยนไดเขาสกระบวนการสบสวน น ามาใชในการผลตงานทเปนรปธรรมออกมา ซงแสดงออกถงความรความคด และสามารถน ามาอภปรายแลกเปลยนและวพากษวจารณได ท าใหนกเรยนไดพฒนาทกษะกระบวนการสบสวนและสามารถดงศกยภาพตาง ๆ ทมอยในตวของผเรยนออกมาใชประโยชนดวย ในระหวางการจดเรยนรแบบโครงงาน นกเรยนไดแสดงพฤตกรรมตาง ๆ ทกอใหเกดการเรยนรและเขาใจบทเรยนท าใหนกเรยนมผลการเรยนทสงขน นกเรยนไดศกษาคนควาในสงทตนสนใจ ซงมาจากความสงสยทอยากจะคนหาค าตอบผานประสบการณตรง ท าใหนกเรยนมความกระตอรอรนและแสดงความอยากรค าตอบทตนสงสย นกเรยนสบคนความรทเกยวของไดอยางอสระ เมอสบคนแลวท าใหนกเรยนมความกลาทจะซกถามในเรองทสงสย แลกเปลยนความเหน แสดง

91

ความรความเขาใจผานการอภปรายรวมกนกบสมาชกกลมหรอตางกลมหรอกบคร เพมความเขาใจในเรองทตนสงสยและอยากรค าตอบไดด นกเรยนไดเกบเกยวความรไดตลอดเวลา และไดความรความเขาใจไดดยงขน นกเรยนไดลงมอปฏบตจรงดวยตนเอง ท าใหมความใจจดใจจอกบสงทก าลงประสบกบตนเองอยตลอดเวลา มการตนรอยตลอดเวลา นอกจากน นกเรยนมการสงเกต มเหตมผล รจกพงพาตนเอง อดทน ขยนหมนเพยร และมความรบผดชอบ ลกษณะนสยเหลาน มความจ าเปนทตองน ามาใชในการแสวงหาความร ศกษาและใชความรระหวางทท าโครงงาน ซงจะท าใหโครงงานของตนบรรลผลไดตามวตถประสงค พฤตกรรมของนกเรยนทผวจยสงเกตนเปนองคประกอบส าคญของกระบวนการเรยนรของนกเรยน ทจะท าใหนกเรยนไดเรยนรอยางมประสทธภาพมากขน สอดคลองกบแนวคดของของ สธน เสนาสวสด (2549 : 74-76) กลาววา การทนกเรยนมการแลกเปลยนประสบการณท าใหผเรยนเกดการเรยนรรวมกนและเกดการเชอมโยงความรความคดตลอดเวลา และเมอนกเรยนรจกบทบาทของตนเองและรบผดชอบบทบาทนน มความสนใจ ปรบตวใหความส าคญและมสวนรวมในการท าโครงงานท าใหนกเรยนเกดการสรางความรได และดวยการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานน นกเรยนจะมกระบวนการเรยนร เชน การแลกเปลยนความเหน การท างานรวมกบผอน ความรบผดชอบ และความกลาแสดงออก ทอยในระดบดมากสอดคลองกบ ดวงพร อมแสงจนทร (2554: 114-115) ทไดกลาววา การทนกเรยนตองมสวนรวมรบผดชอบในการเรยนวาตองเรยนรสงใด เพออะไร และโดยวธการอยางไร ท าใหนกเรยนไดรบประสบการณตรง เกดการเรยนร สามารถสะทอนความรและทกษะผานการปฏบตงาน จนเกดองคความรใหมไดดวยตนเอง โดยองคความรทเกดขนนยอมมความคงทนถาวร สามารถจดจ าไดนาน ซงการทนกเรยนไดแสวงหาความรอยางมระเบยบแบบแผนดวยตนเองเชนน จงเปนการเรยนรทมความหมายตอนกเรยนอยางแทจรง นอกจากน นกเรยนไดรบการฝกคณลกษณะทพงประสงคควบคไปกบการสรางองคความร เชน การท างานอยางเปนระบบ การมความรบผดชอบ ตงใจท างานและมความพยายามทจะเอาชนะอปสรรค พฤตกรรมโดยรวมเหลานนท าใหผลการเรยนรของผเรยนสงขนและยง สอดคลองกบแนวคดของลดดา ภเกยรต (2554: 19-20) นกเรยนเรยนรและปฏบตดวยตนเองท าใหเกดการพฒนาความคดอยางอสระ ดงนนองคความรทถกสรางขนจงมความหมายตอนกเรยน จะอยคงทนไมลมงายและเปนรากฐานใหสามารถสรางความรใหม ๆ ไดอยางไมมทสนสด จากผลการวจยดงกลาว สอดคลองกบงานวจยของ สรางค ตระกลราษฎร (2547 : 80-81) ไดท าการศกษาเรอง การเปรยบเทยบผลการเรยนรทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ระหวางการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตรกบการสอนแบบปกต ซงผลการทดลองเกยวกบผลการเรยนรทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตร อยในระดบปานกลางและ ความรทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนและสงกวาการสอนแบบปกต อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สอดคลองกบงานวจยของ ดวงพร อมแสงจนทร (2554: 114) ท าการวจยเรอง การพฒนาผลการเรยนรเรอง หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ และความสามารถในการแกปญหาตามขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงานของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 พบวา ผลการเรยนรเรอง หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบการพฒนาเศรษฐกจของประเทศของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทไดรบการเรยนรแบบโครงงาน หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางม

92

นยส าคญทางสถตทระดบ .05 และยงสอดคลองกบงานวจยของ มารยะห มะเซง (2556 : 124-126) ไดศกษา ผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ซงผลการศกษาเกยวกบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร พบวา จากการทดสอบเปรยบเทยบคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนกบเกณฑรอยละ 60 พบวาคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนไดมากกวาเกณฑรอยละ 60 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานมคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 เชนเดยวกบงานวจยของ สอดคลองกบงานวจยของ ศรวรรณ หะมงมะ (2557: 113) ศกษา ผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ความพงพอใจตอการจดการเรยนจดการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ในสงคมพหวฒนธรรม ซงผลการวจยเกยวกบผลสมฤทธทางการเรยน พบวา ผลสมฤทธททางการเรยนของนกเรยนในสงคมพหวฒนธรรมหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานสงกวากอนการจดการเรยนรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และยงสอดคลองกบงานวจยของนรฎา ดอเลาะ (2558: 76) ศกษาผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ซงผลการศกษาเกยวกบผลสมฤทธทางการเรยน พบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน มผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 นอกจากน ยงสอดคลองกบงานวจยของ ซฟวน เจะแต (2559 : 115) ไดท าการศกษาผลของการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และความพงพอใจตอการจดการเรยนรวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ซงผลการศกษาเกยวกบผลสมฤทธทางการเรยน พบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานมผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ผลการวจยสรปไดวา ผลสมฤทธทางการเรยนชววทยาของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว

2. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยน จากผลการทดลอง พบวา คาเฉลยทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน กอนเรยนมคาเฉลยเทากบ 8.17 จากคะแนนเตม 20 คะแนน มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 3.08 หลงเรยนมคาเฉลยเทากบ 12.34 จากคะแนนเตม 20 คะแนน มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 2.72 และเมอท าการทดสอบความแตกตางคาเฉลยทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนระหวางกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน พบวาคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานสงกวากอนไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 เนองจากการจดการเรยนรแบบโครงงาน นกเรยนจะตองลงมอปฏบตและคนควาหาค าตอบในสงทนกเรยนตงค าถามขนมา

93

ผานกระบวนการทางวทยาศาสตร ประกอบดวย การตงปญหา การตงสมมตฐาน การออกแบบการทดลอง การอภปรายและสรปผล (สธน เสนาสวส, 2549: 81-83) กระบวนการดงกลาว แทรกอยในขนตอนการจดการเรยนรแบบโครงงาน 5 ขนตอน ไดแก 1. การก าหนดปญหาหรอส ารวจความสนใจ 2. การวางแผนการท าโครงงาน 3. การด าเนนการท าโครงงาน 4. การเขยนรายงาน 5. การเสนอโครงงาน นกเรยนจะตองลงมอปฏบตและคนควาหาค าตอบในสงทนกเรยนตงค าถาม ผานกระบวนการทางวทยาศาสตร จนคนพบค าตอบทเปนขอสรปดวยตนเอง ซงในระหวางทนกเรยนไดสมผสถงประสบการณการเรยนรแบบโครงงาน นกเรยนจะตองใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรมาใชเพอใหโครงงานของตนประสบความส าเรจได สงผลใหนกเรยนมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรเพมขน สอดคลองกบแนวคดของ ภพ เลาหไพบลย (2542: 14) วาพฤตกรรมทเกดจากการปฏบตและฝกฝนความคดอยางมระบบเรยกวา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เปนกระบวนการทางปญญาทไดมาซงความรทางวทยาศาสตร ดงนน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรจะเปนเครองมอทจ าเปนในการแสวงหาความร หากไดรบการฝกฝนอยเสมอกจะเกดทกษะทเพมขน เชนเดยวกบสรางค ตระกลราษฏร (2547 : 80-85) กลาววา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรสามารถฝกใหเกดขนไดจากการปฏบตกจกรรม โดยเฉพาะการท าโครงงานวทยาศาสตร ทผเรยนท า โดยมความสนใจและตองการเรยนรอยแลว ยอมสงผลใหมการฝกและสรางทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรใหเกดขนไดด และสามารถน าไปใชในการแสวงหาความรอน ๆ ได และยงสอดคลองกบ อรรตน เจรญพรทพย (2550: 75) ทไดกลาววา การจดการเรยนรแบบโครงงานนนสามารสงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรใหสงขนได เนองจากการจดประสบการณแบบโครงงานมงเนนผเรยนเปนส าคญ เปนการเรยนรทสงเสรมใหเดกไดเรยนรในสงทตนสนใจ เปดโอกาสใหเดกไดรวมกนคดในการก าหนดหวเรองโครงการ และเครอขายการเรยนรในโครงการ เดกไดท ากจกรรมรวมกน พดคยแลกเปลยนความคดเหน และน าเสนอประสบการณ เพอใหเกดการพฒนาดานกระบวนการคดดานสตปญญา กลาวสรปไดวา การจดการเรยนรแบบโครงงาน แสดงใหเหนวานกเรยนแตละกลมไดลงมอปฏบตดวยตนเอง คนพบความรดวยตนเอง โดยใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรในการท าโครงงานและไดค าตอบทเปนขอสรป สงผลใหนกเรยนมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรเพมขน ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ขนบรณาการ 5ทกษะ ไดแก 1. ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร 2. ทกษะการตงสมมตฐาน 3. ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ 4. ทกษะการทดลอง 5. ทกษะการตความหมายขอมลและการลงขอสรป และเมอพจารณาในแตละทกษะ พบวาคะแนนทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ ทกษะการทดลองและทกษะการตความหมายขอมลและการลงขอสรป มคะแนนเฉลยหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานสงกวากอนไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 แตกลบพบวา ทกษะการตงสมมตฐานมคะแนนเฉลยระหวางกอนและหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานไมแตกตางกน - ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร การจดการเรยนรแบบโครงงาน นกเรยนเรมตนดวยความสงสย และก าหนดประเดนปญหา ซงครและนกเรยนไดรวมกนอภปรายเกยวกบความหมายของค าวาตวแปร และยกตวอยางถงเหตการณหนง ๆ วาจะตองมสงหนงเปนเหต และสงหนงเปนผล และผลทเกดอาจมาจากหลายสาเหตกเปนได การอภปรายกเพอใหนกเรยนสามารถบ งช

94

วาในประเดนปญหาทกลมตนเองจะศกษานน มตวแปรใดคอตวแปรตน ตวแปรใดคอตวแปรตาม และตวแปรใดคอตวแปรควบคม ครใหตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอประเดนปญหาของกลมตนเอง พรอมทงบอกตวแปรตน และตวแปรตาม และใหบอกตวแปรทอาจสงผลการทดลอง ใหกบกลมอน ๆ ไดทราบจากนนครไดมอบหมายใหแตละกลมเขยน ทมาของปญหา ชอเรอง พรอมทงระบตวแปรทเกยวของ วตถประสงคและสมมตฐาน ลงในใบงานทครแจกไว กจกรรมดงกลาว มสวนท าใหนกเรยนมทกษะการก าหนดและควบคมตวแปรสงขนได - ทกษะการตงสมมตฐาน เมอนกเรยนไดรบมอบหมายใหท าใบงาน เพอระบชอโครงงาน ระบตวแปรตาง ๆ และสมมตฐานการศกษา โดยครไดยกตวอยางการตงสมมตฐานวาเปนการคาดคะเนถงความสมพนธระหวางตวแปรตนและตวแปรตามในโครงงานของกลมตนเอง ครสอบถามแตละกลมใหแนใจวาทราบตวแปรตนและตวแปรตามของตนเองแลว จากนนครใหนกเรยนลองคาดคะเนค าตอบวา ถานกเรยนก าหนดตวแปรตนเปนคาตาง ๆ จะสงผลใหตวแปรตามทนกเรยนศกษาเปลยนไปตามตวแปรตนอยางไร เชน บางกลมศกษาผลของอณหภมตออตราการสงเคราะหดวยแสง ครจงยกตวอยางการคาดคะเนความสมพนธระหวางอณหภม (ตวแปรตน) และอตราการสงเคราะหดวยแสง (ตวแปรตาม) โดยตงสมมตฐานไววา ถาอณหภมมผลตออตราการสงเคราะหดวยแสง ดงนนเมออณหภมสงขนจะสงผลใหอตราการสงเคราะหดวยแสงสงขนตาม จากนนครไดมอบหมายให นกเรยนแตละกลมตงสมมตฐานลงในใบงานดวย ครไดท าการตรวจสอบการตงสมมตฐาน บางกลมไมไดเขยนไว ครจงเรยกตวแทนกลม และอธบายวธการตงสมมตฐาน นกเรยนบางคนไมแนใจถงค าตอบทจะเกดขน จงไมสามารถตงสมมตฐานได ครจงยกตวอยางสมมตฐานใหนกเรยนและใหไปสบคนถงค าตอบทนาจะเกดขนเมอก าหนดตวแปรตนเปนคาตาง ๆ จนในทสดนกเรยนสามารถตงสมมตฐานของกลมตนเองได นกเรยนหลายคนไมไดตงสมมตฐานตามหลกการตงสมมตฐานทถกตอง เพราะนกเรยนไมไดคาดคะเนความสมพนธระหวางตวแปรตนและตวแปรตาม แตนกเรยนน าตวแปรควบคมอน ๆ ทนอกเหนอจากตวแปรตนและตวแปรตามของตนเองมาบอกความสมพนธ ซงจะท าใหนกเรยนไมสามารถคนพบค าตอบทนกเรยนสงสยได เพราะสมมตฐานทดจะน ามาซงแนวทางการออกแบบการทดลองได และเนองจากการตงสมมตฐานตองอาศย การสงเกต ความรและประสบการณเปนฐาน น ามาอธบายความสมพนธระหวางตวแปรตาง ๆ และตองฝกใหนกเรยนไดลองอธบายความสมพนธของตวแปรตาง ๆ ใหมากขนและครไมไดสงเสรมลงไปในกจกรรมอยางเขมขนจงท าใหทกษะการตงสมมตฐานของนกเรยนไมสงขนเทาทควร - ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ ในขนตอนการวางแผนการทดลอง นกเรยนจะตองท าเคาโครงโครงงาน เพอออกแบบการทดลอง จะมครคอยกระตนและสอบถามเกยวกบการหาวธการทดลองและเลอกอปกรณทเหมาะสมทสามารถท าได สมาชกกลมและตางกลมมการสนทนาและอภปรายรวมกน ถงวธการทดลอง วาควรท าอยางไร เนองดวยเหตผลใดถงท าเชนนน โดยเฉพาะ การออกแบบชดการทดลองเพอใหเปนไปตามตวแปรตนทแตละกลมก าหนดไว และการวดตวแปรตาม วาจะวดหรอลงมอปฏบตอยางไร เชน นกเรยนกลมหนง ศกษาผลของกาซคารบอนไดออกไซดทมตอการสรางแปงในใบ นกเรยนจงใสสาร NaHCO3 ในชดการทดลองท 1 เพอใหมกาซคารบอนไดออกไซดทเพยงพอ และ ใสสาร KOH ในชดการทดลองท 2 เพอก าจดกาซคารบอนไดออกไซด และการวดแปงในใบโดยทดสอบดวยสารละลายไอโอดน แลวสงเกตการเปลยนส เปนตน การทครกระตนใหนกเรยน

95

ไดรวมพดคย อภปราย ถงวธการทดลองและใหนกเรยนไดอธบายความหมายของสงทตาง ๆ ทเกยวของกบการทดลอง ท าใหนกเรยนไดฝกทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ และท าใหทกษะดงกลาวมคะแนนสงขน - ทกษะการทดลอง ในการท าโครงงานนน เมอนกเรยนระบปญหา ตงสมมตฐานแลว นกเรยนจะตองออกแบบการทดลองเพอตรวจสอบสมมตฐาน หรอคนหาค าตอบของปญหา โดยใชเครองมอตาง ๆ ทเหมาะสม น ามาออกแบบชดการทดลองทสามารถก าหนดตวแปรตน ใหเปนไปตามนยามเชงปฏบตการได และหาวธควบคมตวแปรควบคม และวธวดตวแปรตามของการทดลอง บางครง วสดอปกรณไมมหรอมไมครบ นกเรยนจะตองหาอปกรณอน ๆ ทสามารถทดแทน และไมสงผลกระทบตอการทดลองของนกเรยน อกทง เมอนกเรยนไดออกแบบการทดลองอยางเหมาะสมและเรมลงมอด าเนนการทดลองแลว นกเรยนไดทบทวนและอภปรายถงขนตอนวธการแตละขนตอน บางครง นกเรยนตงค าถามระหวางสมาชกกลม เชน ขนตอนแตละขนตอนส าคญอยางไร ซงค าตอบกเปนไปในทางทจะก าหนดและควบคมตวแปร แสดงถงความเขาใจถงการออกแบบการทดลองของตนเองได ทงนระหวางทมการทดลองนกเรยนยงตองสงเกต วดคาการเปลยนแปลงตาง ๆ บนทกขอมลไดอยางเหมาะสม กระบวนการดงกลาว นกเรยนเปนผลงมอปฏบตเองทกขนตอน ครมหนาทแคเพยงแนะน า ใหความชวยเหลอ อ านวยความสะดวกในดานเครองมอ หาอปกรณตาง ๆ และรวมกนสนทนาและอภปรายกบนกเรยนเปนระยะ ๆ ท าใหทกษะการทดลองของนกเรยนเพมสงขน - ทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรป ในระหวางการท าโครงงาน นกเรยนมโอกาสไดจดกระท าขอมลทไดจากผลการทดลองใหอยในรปแบบตาง ๆ เชน การเปรยบเทยบการเปลยนแปลงโดยใชภาพ ตวเลข คาเฉลย ตาราง กราฟ ลงในรายงาน และยงไดฝกใหมการตความจากขอมล โดยทสมาชกในกลมแตละกลม มการปรกษาแลกเปลยนความเหนระหวางกน เพออธบายความหมายของขอมลใหแกครและสมาชกกลมอน ๆ เขาใจอยางถกตอง ทงขณะทตนก าลงท าการทดลองอย ท ารายงาน หรอขนตอนการน าเสนอ การทนกเรยนแตละกลมมขอมลจากผลการทดลองทแตกตางตางกน น ามาซงการตความหมายขอมล เพอใหไดขอสรปถงผลการทดลองของตน และแลกเปลยนความรระหวางการน าเสนอ แลวฝกการตความหรอบรรยายความหมายของขอมลเชนน ท าใหนกเรยนมทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรปสงขน ผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรในครงน สอดคลองกบการวจยของ สรางค ตระกลราษฎร (2547 : 81-82) ศกษาเรอง การเปรยบเทยบผลการเรยนรทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ระหวางการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตรกบการสอนแบบปกต ซงผลการทดลองเกยวกบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตร อยในระดบปานกลาง และ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตรสงกวาการสอนแบบปกตทง 5 ทกษะ คอ ทกษะการจดกระท าและการสอความหมายจากขอมล ทกษะการลงความเหนจากขอมล ทกษะการตงสมมตฐาน ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปรและทกษะการทดลอง อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สอดคลองกบ อรรตน เจรญพรทพย (2550: 74) ศกษาผลของประสบการณแบบโครงงานทมตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ของเดกปฐมวย ผลการวจยพบวา ทกษะ

96

กระบวนการทางวทยาศาสตรของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณแบบโครงงานหลงการเรยนสงกวากอนการเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณแบบโครงการหลงเรยนสงกวาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณแบบปกตอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และยงสอดคลองกบ มารยะห มะเซง (2556: 128) ไดศกษา ผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ซงผลการศกษาเกยวกบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร พบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานมคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สอดคลองกบ ศรวรรณ หะมงมะ (2557: 113) ผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ความพงพอใจตอการจดการเรยนจดการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ในสงคมพหวฒนธรรม ซงผลการวจยเกยวกบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร พบวา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนในสงคมพหวฒนธรรมหลงการจดการ เรยนรแบบโครงงานสงกวากอนการจดการเรยนร อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 สอดคลองกบนรฎา ดอเลาะ (2558: 81) ศกษาผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ซงผลการศกษาเกยวกบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร พบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน มทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และสอดคลองกบการวจยของ รงนภา เหมแดง (2558 : 67-69) ไดท าการวจยเพอศกษาความกาวหนาทางการเรยนของผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของผเรยนผานกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานเปนฐาน เรอง สารชวโมเลกล ผลการวจยทเกยวของกบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร พบวา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทระดบ 0.05 และสอดคลองกบ ซฟวน เจะแต (2559: 119-121) ศกษาผลของการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และความพงพอใจตอการจดการเรยนรวชาฟสกส ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ซงผลการศกษาเกยวกบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรพบวา นกเรยนท ไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ผลการวจยสรปไดวา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว

97

3. เจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยน จากผลการทดลอง พบวา คาเฉลยของคะแนนเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงาน กอนเรยนมคาเฉลยเทากบ 3.65 จากคะแนนเตม 5 คะแนน มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.36 หลงเรยนมคาเฉลยเทากบ 3.82 จากคะแนนเตม 5 คะแนน มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.39 และเมอท าการทดสอบความแตกตางคาเฉลยของคะแนนเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนระหวางกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานแลว พบวาคะแนนเจตคตตอวทยาศาสตรหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานสงกวากอนไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 เนองจาก การจดการเรยนรแบบโครงงาน เปนการเรยนทนกเรยนไดศกษาในสงทตนสนใจ นกเรยนถามค าถาม ตงประเดนปญหา และลงมอคนควาเพอตอบค าถามทสงสยดวยตนเอง และลงขอสรป นกเรยนไมไดเรยนดวยรปแบบการสอนเดมทเนนทองจ า ไมไดลงมอปฏบต นกเรยนจงรสกเบอหนาย ไมพอใจ และไมชอบวทยาศาสตร จงมเจตคตตอวทยาศาสตรทางลบ และดวยการจดการเรยนรดวยลกษณะทตองใชการสบเสาะหาความรเชนโครงงานน นกเรยนจะตองประสบกบการแสวงหาความรดวยตนเองมากขน มอสระในการเรยนรมากขน สามารถแสดงความรความสามารถของตนเองอยางเตมความสามารถ แสดงความสนใจ อยากรความจรงวทยาศาสตร อยากรอยากคนหาค าตอบแบบไมมทสนสด ซงการทนกเรยนไดท างานทตนเองสนใจ มอสระในการท างานไดเคลอนไหวรางกาย อยากเรยน มความสข สนกสนาน ในการเรยนและสบคนความรโดยวธการทหลายหลาย ทงในหองเรยน นอกหองเรยน ท าใหนกเรยนเกดความชอบและสนใจในวชาวทยาศาสตร ซงมผลตอการพฒนาเจตคตตอวทยาศาสตร สอดคลองกบ สรางค ตระกลราษฎร (2547: 83) ทไดกลาววา การจดการเรยนรแบบโครงงาน นกเรยนเลอกปฏบตเรองทตนสนใจ มการวางแผนการปฏบตงานดวนตนเอง ศกษาคนควาตามศกยภาพทมอย และไดแสดงความรความสามารถของตนเองอยางเตมความสามารถ และยงพบวานกเรยนไดแสดงออกถงพฤตกรรมตาง ๆ เชน ความชอบ ความสนใจ ความประทบใจ อยากรอยากศกษา เหนคณคาและประโยชนของวทยาศาสตร การสอนแบบโครงงานวทยาศาสตรจงมผลตอการพฒนาเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยน เชนเดยวกบ มารยะห มะเซง (2556: 130) ทไดกลาววา การจดการเรยนรแบบโครงงานเปนการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลาง โดยทนกเรยนไดท าโครงงานผานประสบการณทดลองดวยตวนกเรยนเอง โดยผเรยนไดเลอกศกษาในสงทตนสนใจ และเปนเรองใกลตวผเรยน ทพบเจอในชวตประจ าวน ผเรยนไดคนพบปญหา รวมกนวางแผนเพอหาวธการหาค าตอบ ผเรยนรจกใชวธการสบคนหาค าตอบโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร ตงแตทกษะขนพนฐานจนถงทกษะขนสง และยงท าใหนกเรยนมพฤตกรรมทพงประสงคหลายประการ เชน การใหความรวมมอ มความกลาแสดงความคดเหน ยอมรบความเหนของผอน ไดแลกเปลยนความร มความกระตอรอรนในการเรยน และมความสนกสนานในการเรยน พฤตกรรมเหลาน ท าใหมการเปลยนแปลงเจตคตตอวทยาศาสตรไปในทางทดขน และกลธดา สายพรหม (2556 : 23) ไดกลาวอกวา การสรางบรรยากาศหรอสภาพแวดลอมทเอออ านวยตอการพฒนาสการวเคราะหปญหาดวยเหตผลตามหลกวทยาศาสตร เปนตวแปรทส าคญมากตวหนง ทท าใหบคคลจะมเจตคตตอวทยาศาสตรและมเจตคตทางวทยาศาสตรได นอกจากน นยนา ฉางวางปราง (2545: 111) ยงไดกลาววา โครงงานวทยาศาสตรชวยพฒนาเจตคตท

98

ดตอวทยาศาสตรและความสนใจในวทยาศาสตร นนคอนกเรยนจะเกดความรกและเขาใจวทยาศาสตร รกการคนควา ใฝหาความรอยเสมอ เมอพจารณาเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนในแตละคณลกษณะของเจตคตตอวทยาศาสตร พบวาคณลกษณะเหลาน ไดแก ดานความพอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (คณลกษณะขอท 1) และดานความตงใจเรยนวชาวทยาศาสตร (คณลกษณะขอท 5) มคะแนนเฉลยหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานสงกวากอนไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ส าหรบดานความศรทธาและซาบซงในผลงานทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย (คณลกษณะขอท 2) และเลอกใชวธการทางวทยาศาสตรในการคดและปฏบต (คณลกษณะขอท 7) มคะแนนเฉลยหลงไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานสงกวากอนไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 เนองจาก ในระหวางการจดการเรยนรแบบโครงงาน นกเรยนไดประสบกบสถานการณตาง ๆ ทท าใหมโอกาสใชกระบวนการแกปญหา ไดสมผสกบประสบการณทแปลกใหมและเราใจ ไมท าใหนกเรยนรสกถงความนาเบอ นกเรยนมความยากรอยากเหน มความกระตอรอรนอยตลอดเวลา ท าใหนกเรยนพอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร และดวยการจดการเรยนรแบบโครงงาน แตกตางจากรปแบบการเรยนแบบทวไปทเนนบรรยาย นกเรยนตงใจเรยนวทยาศาสตรมากขน นกเรยนมคณลกษณะเจตคตดานการเลอกใชวธการทางวทยาศาสตรในการคดและปฏบตทดขน เนองจาก นกเรยนตองลงมอท าโครงงาน ผานกระบวนการทางวทยาศาสตร จนไดมาซงองคความรทสามารถตอบค าถามทนกเรยนสงสยได ท าใหนกเรยนตระหนกถงความส าคญของวธการทางวทยาศาสตร และมประโยชนตอตวเองถาเลอกใชวธการทางวทยาศาสตรในการคดและปฏบตในโอกาสตอไป อกทงดวยผลลพธทเกดขนจากการลงมอท าโครงงาน ไมวาจะเปนความรทไดระหวางการทดลอง และสงทคนพบหลงจากการทดลอง ท าใหนกเรยนรสกศรทธาและซาบซงในผลงานทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยมากขนเชนกน การเปลยนแปลงเจตคตตอวทยาศาสตรทดขนของนกเรยนตามคณลกษณะตาง ๆ ขางตนนน สอดคลองกบแนวความคดเกยวกบการเปลยนแปลงเจตคตของ อญชล นพภาภาคย (2543: 22) ทไดกลาววา การจดสถานการณใหม สรางแรงจงใจ หรอโดยการพยายามใหขอเทจจรงในเรองเหลานใหม ดวยเหตผล การกระท า หรอการจดสภาพแวดลอมทางสงคม และจดใหมการรวมสมพนธกบบคคลทมเจตคตทพงปรารถนา อาจจะชวยใหเกดการเปลยนแปลงเจตคตของคนได และสอดคลองกบแนวคดของลวนสายยศ และองคณา สายยส (2541 : 12) ทไดกลาววา ความรสกทชนชอบเมอเกดขนกบสงใดแลว กระแสการรบรของจตจะเรมจากการสมผส ถาเกดความรสกทดขนกจะแสดงการตอบสนอง นนคอ เกดความสนใจ แลวถาเหนวาสงนนมคณคา มความส าคญ กน ามายดตด ในทสดกจะแสดงออกเปนลกษณะนสยประจ าตวของแตละบคคล ในขณะทคณลกษณะของเจตคตตอวทยาศาสตรดานอน ๆ ไดแก 1. เหนคณคาและประโยชนของวทยาศาสตรและเทคโนโลย (คณลกษณะขอท 3) 2. ตระหนกในคณคาและโทษของการใชเทคโนโลย (คณลกษณะขอท 4) 3. เรยนหรอเขารวมกจกรรมทางวทยาศาสตรอยางสนกสนาน (คณลกษณะขอท 6) 4. ใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางมคณธรรม (คณลกษณะขอท 8)

99

5. ใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยโดยใครครวญไตรตรองถงผลดและผลเสย (คณลกษณะขอท 9) เมอท าการเปรยบเทยบคะแนนเฉลยระหวางกอนและหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานพบวาไมมความแตกตางกน จากแนวความคดการพฒนาเจตคตตอวทยาศาสตร ของ Klausmeir (อางใน รอฮานง เจะดอเลาะ, 2555: 67-68) ไดกลาววา ในการสอนแตละครง ครควรมงเนนการพฒนาเจตคตตอวทยาศาสตรใหแกนกเรยนทละลกษณะ และกระตนใหนกเรยนสนใจในความกาวหนาทางวทยาศาสตรเพอใหเกดความคดรเรม สรางสรรคและเกดความรทจะน าไปใชในการแกปญหาอน ๆ รอบตวทนกเรยนก าลงประสบปญหาอย ความรดานความกาวหนาทางวทยาศาสตรเหลานอาจจะไดจากโทรทศน วทย หนงสอพมพ ตลอดจนสอตาง ๆ เนองดวย ผวจยยงขาดการจดสถานการณ และสงแวดลอม เพออ านวยใหนกเรยนไดพฒนาเจตคตตามแนวทางการพฒนาดงกลาว หรออาจมการสงเสรมทไมเพยงพอ ท าใหมคณลกษะของเจตคตตอวทยาศาสตร 5 ดาน ภายหลงการจดการเรยนรแบบโครงงานไมสงขนเทาทควร ผลของการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอเจตคตตอวทยาศาสตรในครงน สอดคลองกบการวจยของ ศรนวล นาคแท (2544 : 91) ไดศกษาผลของวธการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตรตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ซงผลการทดลองทเกยวของกบเจตคตตอวทยาศาสตร พบวา เจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนหลงวธการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตรสงกวากอนวธกา รสอนแบบโครงงานวทยาศาสตร อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และสอดคลองกบ นยนา ฉางวางปราง (2545: 105) ท าการศกษา ผลของกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรทมตอผลสมฤทธทางการเรยน วชาวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ซงผลวจยเกยวกบเจตคตตอวทยาศาสตรพบวา เจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนในโรงเรยนขนาดเลก ขนาดกลาง ขนาดใหญและโดยรวมทกขนาดโรงเรยน หลงไดรบการสอนโดยใชกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรสงกวากอนไดรบการสอน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001 และสอดคลองกบงานวจยของ สรางค ตระกลราษฎร (2547 : 81,82) ศกษาเรอง การเปรยบเทยบผลการเรยนรทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ระหวางการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตรกบการสอนแบบปกต ซงผลการทดลองเกยวกบเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตร อยในระดบด และ เจตคตตอวทยาศาสตร พฤตกรรมทแสดงออก ความชอบ ความสนใจ ความประทบใจ อยากรอยากศกษา เหนคณคาและประโยชนของวทยาศาสตรทไดรบการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน และสงกวาการสอนแบบปกต อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 นอกจากน ผลการทดลองยงสอดคลองกบงานวจยของ มารยะห มะเซง (2556: 123) ไดศกษา ผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ซงผลการศกษาเกยวกบเจตคตตอวทยาศาสตรพบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรแบบโครงงานมเจตคตตอวทยาศาสตรทง 5 ดาน ไดแก ความคดเหนทวไปตอวทยาศาสตร การเหนความส าคญของวทยาศาสตร ความสนใจในวทยาศาสตร การนยมชมชอบตอวทยาศาสตร และการแสดงออกหรอมสวนรวมในกจกรรมวทยาศาสตร อยในระดบสง

100

ผลการวจยสรปไดวา เจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว

ขอเสนอแนะ

1.ขอเสนอแนะเพอน าผลการวจยไปใช 1.1 จากผลการทดลองพบวา การจดการเรยนรแบบโครงงานสงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตรสงขน ดงนน ควรสงเสรม และสนบสนนครผสอนหรอผมสวนเกยวของกบการจดกจกรรมการเรยนรของนกเรยนใชรปแบบการจดการเรยนรแบบโครงงาน เพอพฒนาพฤตกรรมการเรยนรทงพทธพสย ทกษะพสยและจตพสยของผเรยนในดานดงกลาว

1.2 ครผสอนควรวางแผนกอนการจดการเรยนรแบบโครงงานใหรอบคอบ กอนทจะด าเนนการตามแผน เพอใหการด าเนนกจกรรมเปนไปอยางราบรน เมอมปญหาในระหวางการด าเนนกจกรรม ผสอนสามารถแกปญหาทเหมาะสมและรวดเรว

1.3 ระยะเวลาของการด าเนนกจกรรมในแตละขนตอน จะตองยดหยน นกเรยนอาจตองท าโครงงานในชวงเวลาอน ๆ ทไมใชคาบเรยนปกต และโครงงานบางเรองอาจตองใชระยะเวลาในการเกบและรวบรวมขอมล

1.4 ในการจดการเรยนรแตละครง ครควรมงเนนการพฒนาเจตคตตอวทยาศาสตรใหแกนกเรยนไปทละคณลกษณะใหครบถวน ตามความเหมาะสมของเนอหา บทเรยน และสภาพแวดลอม เพอใหมการพฒนาเจตคตครบทกคณลกษะ

1.5 ครควรออกแบบกจกรรมใหนกเรยนฝกและสรางทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณาการใหครบ ทง 5 ทกษะ 2.ขอเสนอแนะเพอท าการวจยในครงตอไป

2.1 ควรมการวจยเกยวกบการจดการเรยนรแบบโครงงาน ทสามารถใหนกเรยนท าโครงงานประเภทส ารวจ ประเภททดลอง ประเภทการประดษฐ เพอใหผลงานทไดมความหลากหลายทงเชงความคดและชนงาน 2.2 การสรางเครองมอเพอวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตร อาจวดในรปแบบทหลากหลาย เชน แบบทดสอบ แบบบนทกการสงเกต หรอการสมภาษณ

2.3 ควรมการวจยเกยวกบผลการจดการเรยนรแบบโครงงาน ทมตอพฤตกรรมการเรยนรดานทกษะพสย ดานอน ๆ เชน ทกษะการคดอยางมวจารณญาณและและทกษะคดแกปญหาและพฤตกรรมการเรยนรดานจตพสย ดานอน ๆ เชน เจตคตทางวทยาศาสตร หรอ จตวทยาศาสตรเปนตน

101

บรรณานกรม

กรมวชาการ. (2544). การจดกระบวนการเรยนรทผเรยนเปนส าคญ. กรงเทพฯ: โรงพมพศาสนา.

กระทรวงศกษาธการ. (2545). แนวทางการวดและประเมนผลในชนเรยนกลมสาระการเรยนร วทยาศาสตรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544. กรงเทพฯ: ครสภา ลาดพราว.

______. (2551). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: ครสภา ลาดพราว.

กลธดา สายพรหม. (2556). การสอสารวทยาศาสตรกบการมเจตคตตอวทยาศาสตรและเจตคตทาง วทยาศาสตรของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย. วารสารการศกษาไทย, 10(97), 22-26.

ชนาธป พรกล. (2543). รปแบบการจดการเรยนรการสอนทผเรยนเปนศนยกลาง. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ชวลต ชก าแพง. (2551). การประเมนการเรยนร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: เดอนตลา.

ชยวฒน สทธรตน. (2552). นวตกรรมการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ. กรงเทพฯ: แดเนกซ อนเตอรคอรปอเรชน.

ซฟวน เจะแต. (2559). ผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะ กระบวนการทางวทยาศาสตร และความพงพอใจตอการจดการเรยนรวชาฟสกสของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 6. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

ณพฐอร บวฉน. (2559). สภาพการจดการเรยนการสอนรายวชาวทยาศาสตรเพอคณภาพชวต หมวด วชาศกษาทวไป. วไลยอลงกรณในพระบรมราชปถมภ, 11(2), 97-109.

ดวงพร อมแสงจนทร. (2554). การพฒนาผลการเรยนร เรอง หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบ การพฒนาเศรษฐกจของประเทศและความสามารถในการแกปญหาตามขนตอนการจดการ เรยนรแบบโครงงานของผเรยนชนมธยมศกษาปท 5. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยศลปากร).

ทพยวรรณ สดปฐม. (2550). โครงงานวทยาศาสตรเกดจากใคร. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตร และเทคโนโลย, 36(151), 39.

ทศนา แขมมณ. (2556). ศาสตรการสอน: องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทม ประสทธภาพ. พมพครงท 17. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

102

เทพกญญา พรหมขตแกว. (2557). ความรเบองตนเกยวกบการจดการเรยนรแบบโครงงาน. สถาบน สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 42(188), 14-17.

ธระชย ปรณโชต. (2544). โครงงานวทยาศาสตร: การวจยเบองตน การเรยนการสอนทเนนผเรยน เปนส าคญ: แนวคด วธและเทคนคการสอน. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

นพคณ แดงบญ. (2552). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และเจตคตวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมวทยาศาสตร. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ).

นนทวน นนทวนช. (2557). การประเมนการรเรองวทยาศาสตรของ PISA 2015. สถาบนสงเสรมการ สอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 42(186), 40-41.

นยนา ฉางวางปราง. (2545). ผลของกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรทมตอผลสมฤทธทางการเรยน วชาวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตรของ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

นรฎา ดอเลาะ. (2558). ผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

บญชม ศรสะอาด. (2553). การวจยเบองตน. พมพครงท 8. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน.

บญญต ช านาญกจ. (2542). กระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร. นครสวรรค: สถาบนราช ภฏนครสวรรค.

ประสาท เนองเฉลม. (2558). การเรยนรวทยาศาสตรในศตวรรษท 21. กรงเทพฯ: แอคทฟพรนท.

ปราณ กองจนดา. (2549). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรและทกษะการคดเลขในใจของนกเรยนทไดรบการสอนตามรปแบบซปปาโดยใชแบบฝกหดทเนนทกษะการคดเลขในใจกบนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชคมอคร. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต,มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา).

ผดงยศ ดวงมาลา. (2530). การสอนวทยาศาสตร ระดบมธยมศกษา. ปตตาน: มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

พวงรตน ทวรตน. (2529). การสรางและพฒนาแบบทดสอบผลสมฤทธ. กรงเทพฯ: ส านกทดสอบ ทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

103

พมพนธ เดชะคปต, พเยาว ยนดสข และราเชน มศร. (2553). การสอนคดดวยโครงงาน: การเรยน การสอนแบบบรณาการ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

______. (2558). การจดการเรยนรในศตวรรษท 21. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พทกษ เชยงนอก. (2540). องคประกอบเกยวของกบการท าโครงงานวทยาศาสตรของผเรยนระดบ มธยมศกษาตอนตน ในโรงเรยนสงกดกรมสามญศกษา จงหวดนครราชสมา. (วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยเชยงใหม).

พนธ ทองชมนม. (2547). การสอนวทยาศาสตรระดบประถมศกษา. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

ภพ เลาหไพบลย. (2542). แนวการสอนวทยาศาสตร. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: โรงพมพไทยวฒนาพานช.

มารยะห มะเซง. (2558). ผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยน วทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตรของผเรยน ชนมธยมศกษาปท 2. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

ยหฤษฎ เลศอนนตกร. (2554). ปจจยทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการศกษาของนกศกษา คณะเศรษฐศาสตร (ภาคพเศษ) มหาวทยาลยเชยงใหม. (รายงานวจยคณะเศรษฐศาสตร, มหาวทยาลยเชยงใหม).

รอฮานง เจะดอเลาะ. (2555). ผลการจดการเรยนรแบบสบเสาะหาความรทมตอผลสมฤทธทางการ เรยนวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตร ของ นกเรยนในสงคมพหวฒนธรรม. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

รสราญ อะหล. (2553). ปจจยทมอทธพลตอการคดขนสงในวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชน มธยมศกษาปท 3 ในจงหวดสงขลา. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

รงนภา เหมแดง. (2558). ความกาวหนาทางการเรยนของผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะ กระบวนการทางวทยาศาสตรของผเรยนผานกจกรรมการเรยนรแบบโครงงานเปนฐาน เรองสารชวโมเลกล. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยอบลราชธาน).

โรซวรรณา เซฟโฆลาม. (2551). ผลการจดการเรยนรตามแนวคดวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงคม ตอผลสมฤทธทางการเรยน การเรยนรแบบรวมมอและเจตคตของผเรยนชนมธยมศกษาปท 1. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

104

ลดดา ภเกยรต. (2544). โครงงานเพอการเรยนร: หลกการและแนวทางการจดกจกรรม. กรงเทพ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

______. (2552). การสอนแบบโครงงานและการสอนแบบใชวจยเปนฐาน: งานทครประถมท าได. กรงเทพฯ: สาฮะแอนดซนพรนตง.

ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. (2541). เทคนคการสรางและสอบขอสอบความถนดทางการเรยน. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน.

วราภรณ ตระกลสฤษด. (2551). แนวทางการจดการเรยนรแบบโครงงาน. กรงเทพฯ: เอมไอทพรนตง.

วราล สรปยธรรม. (2557). การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการคดแกปญหาของผเรยน ชนมธยมศกษาปท 6 โดยใชการจดการเรยนรแบบโครงงาน. (วทยานพนธปรญญา มหาบณฑต, สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาคณทหารลาดกระบง).

วฒนา มคคสมน. (2554). การสอนแบบโครงการ. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วจารณ พานช. (2555). วถสรางการเรยนรเพอศษยศตวรรษท 21. กรงเทพฯ: มลนธสดศรสฤษดวงศ.

วภาดา บรรทมพร. (2554). ผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอการพฒนาผเรยนชน มธยมศกษาปท 1. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน).

วเชยร เกตสงห. (2538). การวจยปฏบตการ. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

วโรจน ลวคงสถาพร. (2557). การเรยนรผานโครงงาน. วารสารวชาการ, 17(1), 44-54.

ศรนวล นาคแท. (2544). ไดศกษาผลของวธการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตรตอทกษะกระบวนการ ทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6. (วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

ศรชย กาญจนวาส. (2552). ทฤษฎการทดสอบแบบดงเดม. พมพครงท 6. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ มหาวทยาลย.

ศรวรรณ หะมงมะ. (2557). ผลการจดการเรยนรแบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยน วทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ความพงพอใจตอการจดการเรยนจดการ เรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ในสงคมพหวฒนธรรม. (วทยานพนธปรญญา มหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

105

สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต. (2559). สรปผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาตขน พนฐาน (O-NET) ชนมธยมศกษาปท 6 ปการศกษา 2558. สบคนเมอ 18 ตลาคม 2559, สบคนจาก http://www.onetresult.niets.or.th.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2546). คมอวดผลประเมนผลวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย.

______. (2555). ครวทยาศาสตร มออาชพ: แนวทางสการเรยนการสอนทมประสทธผล. กรงเทพฯ: อนเตอรเอดดเคชนซพพลายส.

______. (2556). คมอการใชหลกสตรวทยาศาสตรชวภาพ ชนมธยมศกษาปท 4-6. สบคนเมอ 30 ตลาคม 2559, สบคนจาก http://www.ipst.ac.th/files/curriculum2556.

______. (2557). ผลการประเมน PISA 2012 คณตศาสตร การอาน และวทยาศาสตร นกเรยนร อะไรและท าอะไรไดบาง. กรงเทพฯ: อรณการพมพ.

ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. (2559). แผนพฒนาการศกษาของส านกงานปลดกระทรวง ศกษาธการ ฉบบ 12 (พ.ศ. 2560-2564). สบคนเมอ 30 ตลาคม 2559, สบคนจาก http://www.moe.go.th/moe/th/news.

สธน เสนาสวสด. (2549). การศกษาการท าโครงงานวทยาศาสตรเรองสงแวดลอมตามแนวคอน สตรคชนนซม. (วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร).

สพรรณ ชาญประเสรฐ. (2557). Active learning การจดการเรยนรในศตวรรษท 21. สถาบนการ สอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 42(188), 3.

สพรรณ พรพทธชย. (2551). อทธพลของการสอนวชาโครงงานวทยาศาสตรโดยใชเทคนคซมเพลกซ ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เจตคตทาง วทยาศาสตร และความคดสรางสรรค ของผเรยนระดบประถมศกษา. (วทยานพนธปรญญา มหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย).

สคนธ สนธพานนท. (2558). การจดการเรยนรของครยคใหมเพอพฒนาทกษะของผเรยนในศตวรรษ ท 21. กรงเทพฯ: 9119 เทคนคพรนตง.

สชาต ประสทธรฐสนธ. (2532). การวจยทางสงคมศาสตร. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

สนย คลายนล. (2555). การศกษาวทยาศาสตรไทย: การพฒนาและภาวะถดถอย. สมทรปราการ: แอดวานสพรนตงเซอรวส.

106

สรางค ตระกลราษฏร. (2547). การเปรยบเทยบผลการเรยนรทางวทยาศาสตรของผเรยนชน ประถมศกษาปท 5 ระหวางการสอนแบบโครงงานวทยาศาสตรกบการสอนแบบปกต. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม).

สรางค โควตระกล. (2541). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

อรรตน เจรญพรทพย. (2550). ผลของประสบการณแบบโครงงานทมตอทกษะกระบวนการทาง วทยาศาสตร ของเดกปฐมวย. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

อภสทธ ธงไชย. (2554). โครงงานเทคโนโลยคออะไร. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและ เทคโนโลย, 39(172), 18-23.

อจฉรา เปรมปรดา. (2558). ผลของการใชเกมและการสอนแบบวฏจกรการเรยนร 5 ขน (5Es) ประกอบการเรยนการสอนวทยาศาสตรในสงคมพหวฒนธรรมทมตอผลสมฤทธทางการ เรยน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตดานพหวฒนธรรม เรองระบบ รางกายมนษยของผเรยนชนมธยมศกษาปท 2. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

อญชล นพภาภาคย. (2543). การพฒนาแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตรของผเรยนชนมธยมศกษา ตอนตน. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

อมพวา รกบดา. (2549). ผลการจดการเรยนรตามแนวคดวทยาศาสตร เทคโนโลย และสงคม ตอผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถในการคดแกปญหาและความพงพอใจของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 5. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร).

Anwer, M., Igbal, H. M. (2012). Students’ Attitude towards Science: A Case of Pakistan. Pakistan Journal of Social and Clinical Psychology, 10(1), 3-9.

Chun, M. H., Gwo, J. H. and Iwen, H. (2012). A Project-based Digital Storytelling Approach for Improving Students’ Learning Motivation, Problem-Solving Competence and Learning Achievement. Educational Technology and Society, 15(4), 368-379.

Fulya, Z., Yusuf, Z. and Fatih, S. (2013). Examining secondary school students’ scientific process skill in term of some variables. Social and Behavioral Sciences, 106(1), 1181-1189.

Fernando, M., Luis, C. H. and Santiago, D. P. (2011). Project-Based learning and Rubrics in the Teaching of Power Supplies and Photovoltaic Electricity. IEE Transactions on Education, 54(1), 87-96.

107

Han, S., Capraro, R. and Capraro, M. M. (2012). How Science, Technology, Engineering, and Mathematics (STEM) Project-Based Learning (PBL) Affects High, Middle, and Low Achievers Differently: The Impact of Student Factors on Achievement. Science and Mathematics Education, 13(2), 1080-1113.

Ibrahim, B., Yunus, K. and Yusuf, A. (2015). The Effects of Project Based Learning on Undergraduate Students’ Achievement and Self Efficacy Beliefs Towards Science Teaching. Mathematics, Science and Technology Education, 11(3), 469-477.

Jolanta, L. and Asta, R. (2015). Project-Based Learning at University: Teaching Experiences of Lecturers. Social and Behavioral Science, 197(1), 788–792.

Jonathan, O. (2003). Attitudes towards science: a review of the literature and its implicant. International Journal of Science Education, 25(9), 1049-1079.

Karaçalli, S. and Korur, F. (2014). The Effects of Project-Based Learning on Students' Academic Achievement, Attitude, and Retention of Knowledge: The Subject of “Electricity in Our Lives”. School Science and Mathematics, 114(5), 224-235.

Kristin, C., Gayle, B. and Meredith, P. R. (2012). Preparing Biology Teachers to Teach Evolution in a Project-Based Approach. Science educator, 21(21), 18-30.

Ling, C. C. and Greg, C. L. (2010). A Team-Teaching Model for Practicing Project-Based Learning in High School: Collaboration Between Computer and Subject Teachers. Computers and Education, 55(1), 961–969.

Meredith, P. R., Dionne, C. (2011). First Year Implementation of a Project-Based Learning Approach: The Need for Addressing Teachers’ Orientations in The Era of Reform. Science and Mathematics Education, 9(1), 893-917.

Michael, M. G. and Robert, B. M. (2005). Project-Based Learning in a Middle School: Tracing Abilities through the Artifacts of Learning. Technology in Education, 35(1), 65-98.

Kruea-In, N. and Thongperm, O. (2014). Teaching of Science Process Skills in Thai Context: Status, Supports and Obstacles. Social and Behavioral Science, 141(1), 1324-1329

Sinan, O. (2012). Student’ Science Process Skills within a Cognitive Domain Framework. Journal of Mathematics, Science&Technology Education, 8(4), 283-292.

108

Tatiana, V., Tatiana, K. and Irina, K. (2015). Learning to Live in a Global World: Project- Based Learning in Multicultural Student Groups as a Pedagogy of Tolerance Strategy. Social and Behavioral Sciences, 191(1), 1489–1495.

Wurdinger, S. and Qureshi, M. (2014). Enhancing College Students’ Life Skills through Project Based Learning. Innovation High Education, 40(1), 279–286.

Yilmaz, C. and Nihal, T. (2013). An Investigation of the Effect of Project-Based Learning Approach on Children’s Achievement and Attitude in Science. Science and Technology, 3(2), 9-17

109

ภาคผนวก

110

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอ ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการจดการเรยนร ภาคผนวก ค เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ภาคผนวก ง คณภาพของเครองมอการวจย

111

ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอ

112

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย รายชอผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจย เรอง ผลของการจดการเรยนร

แบบโครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5

แผนการจดการเรยนรแบบโครงงาน เรอง การสงเคราะหดวยแสง 1. ดร.ณฐน โมพนธ อาจารยภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

2. ดร.มฮด แวดราแม อาจารยภาควชาประเมนผลและวจยทางการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

3. อาจารยศภกาญจน บวทพย อาจารยภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

4. ครกลวรา เตมรตน คร ช านาญการพเศษ โรงเรยนเดชะปตตนยานกล อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน

5. ครอาดละห เจะแม คร ช านาญการพเศษ โรงเรยนบานวงส าราญ อ าเภอยะหา จงหวดยะลา แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา เรอง การสงเคราะหดวยแสง 1. ผศ. ดร. อสระ อนตะนย อาจารยภาควชาวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร

2.ดร.แววฤด แววทองรกษ อาจารยภาควชาวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร

3. ผศ.ชมนา จกรอาร อาจารยโรงเรยนสาธต มหาวทยาลยสงขลานครนทร

4. อาจารยจนทรดา พทกษสาล อาจารยโรงเรยนสาธต มหาวทยาลยสงขลานครนทร

5. ครทศพล เพชรอไร ครช านาญการ โรงเรยนเดชะปตตนยานกล อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน

113

แบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณาการ 5 ทกษะ 1. ผศ. ดร. อสระ อนตะนย อาจารยภาควชาวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร

2.ดร.แววฤด แววทองรกษ อาจารยภาควชาวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร

3. ผศ.ชมนา จกรอาร อาจารยโรงเรยนสาธต มหาวทยาลยสงขลานครนทร

4. อาจารยจนทรดา พทกษสาล อาจารยโรงเรยนสาธต มหาวทยาลยสงขลานครนทร

5. ครทศพล เพชรอไร ครช านาญการ โรงเรยนเดชะปตตนยานกล อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน แบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร 1. ดร.ณฐน โมพนธ อาจารยภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

2. ดร.มฮด แวดราแม อาจารยภาควชาประเมนผลและวจยทางการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

3. อาจารยศภกาญจน บวทพย อาจารยภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

4. ครกลวรา เตมรตน คร ช านาญการพเศษ โรงเรยนเดชะปตตนยานกล อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน

5. ครอาดละห เจะแม คร ช านาญการพเศษ โรงเรยนบานวงส าราญ อ าเภอยะหา จงหวดยะลา

114

ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการจดการเรยนร

115

แผนการจดการเรยนรแบบโครงงาน หนวยการเรยนร ท 2 เรอง การสงเคราะหดวยแสง เรอง การสงเคราะหดวยแสง รหส ว 30243 ชววทยาเพมเตม กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2 เวลา 18 ชวโมง จ านวน 1.5 หนวยกต ผสอน นายลฏฟ ดอเลาะ โรงเรยนเดชะปตตนยานกล

1. มาตรฐานการเรยนร / ผลการเรยนร

1.1 มาตรฐานการเรยนร ว 1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวตความสมพนธของโครงสราง และหนาทของระบบตางๆ

ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต

ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวา วทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม มความเกยวของสมพนธกน

1.2 ผลการเรยนร - สบคนขอมล วเคราะหและสรปผลการคนควาของนกวทยาศาสตรในอดตเกยวกบการ

สงเคราะหดวยแสง - สบคนขอมล อธบาย และสรปขนตอนทส าคญของกระบวนการสงเคราะหดวยแสง - สบคนขอมล อธบาย อภปราย การเกดโฟโตเรสไพเรชน กลไกการเพมความเขมขนของ

คารบอนไดออกไซดในพช C4 และพช CAM 2. สาระส าคญ / ความคดรวบยอด

- นกวทยาศาสตรในอดตไดมการคนควาเกยวกบการสงเคราะหดวยแสงจนสรปไดวา แกสคารบอนไดออกไซดและน าเปนวตถดบทส าคญในการสงเคราะหดวยแสงของพช โดยพชจะใชแสงในกระบวนการสงเคราะหดวยแสงไดผลผลต คอ แกสออกซเจนและน าตาล

- แหลงสงเคราะหดวยแสงภายในเซลลพชอยทคลอโรพลาสต - การสงเคราะหดวยแสงประกอบดวย ปฏกรยาแสงและปฏกรยาการตรงคารบอนไดออกไซด - ปฏกรยาแสงเปนการเปลยนรปพลงงานแสงใหเปนพลงงานเคมในรป ATP และ NADPH - ปฏกรยาการตรงคารบอนไดออกไซด เปนปฏกรยาทเกดตอเนองจากปฏกรยาใชแสงเพอ

เปลยนคารบอนไดออกไซดใหเปนสารประกอบคารโบไฮเดรตโดยใช ATP และ NADPH จากปฏกรยาใชแสง

- พชโดยทวไปสรางสารประกอบคารบอนทเสถยรชนดแรกเปนสารทมคารบอน 3 อะตอม คอ PGA ในวฏจกรคลวน เรยกพชกลมนวาพช C3

- พช C4 จะสรางสารชนดแรกทเกดจากการตรง CO2 ดวย PEP เปนสารประกอบคารบอน 4 อะตอม คอ OAA

116

- CAM ตรง CO2 ดวย PEP ในเวลากลางคน เปนกรดมาลก (Malic Acid) ไปเกบสะสมไวในแวควโอล เมอเรมมแสงในเวลากลางวนจะมการเคลอนยายกรดมาลกออกจากแวควโอล เพอท าปฏกรยาปลอย CO2 ออกจากกรดมาลก (Decarboxylation) เขาสกระบวนการตรง CO2 ในวฎจกรคลวนตามปกต

- โฟโตเรสไพเรชน (photorespiration) เปนกระบวนการทเกดขนจากการตรงออกซเจนของเอนไซมรบสโก (Rubisco) ในกระบวนการนจะเกดการสลายของสารอนทรยไดเปนคารบอนไดออกไซด 3. จดประสงคการเรยนร

ดานความร (K) 3.1 สบคนขอมล วเคราะห และสรปผลการคนควาของนกวทยาศาสตรในอดตเกยวกบการสงเคราะห

ดวยแสง 3.2 สบคนขอมล อธบาย และสรปขนตอนทส าคญของกระบวนการสงเคราะหดวยแสง 3.3 สบคนขอมลและอธบายเกยวกบโครงสรางของคลอโรพลาสต 3.4 สบคน อภปราย และสรปปฏกรยาใชแสงของพชได 3.5 สบคนขอมล อธบาย และสรปขนตอนตาง ๆ ในปฏกรยาการตรงคารบอนไดออกไซด 3.6 สบคนขอมล อธบาย และอภปรายการตรงคารบอนไดออกไซดของพช C3, C4 และ CAM 3.7 สบคนขอมลและอธบายเกยวกบการเกดโฟโตเรสไพเรชน

ดานกระบวนการ (P) 3.8 สบเสาะหาความร โดยใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

ดานเจตคตทางวทยาศาสตร (A) 3.9 ใฝเรยนร 3.10 มงมนในการท างาน

4. สาระการเรยนร การคนควาทเกยวของกบการสงเคราะหดวยแสง

ในป 1648 Jean Baptiste Van Helmont นกเคมชาวเบลเยยมไดตพมพผลงานของเขาซงเขาไดปลกตนหลวในกระถางดน โดยรดน าเพยงอยางเดยว ภายหลงจากการปลก 3 ป พบวาตนหลวมน าหนกเพมขนมากมาย ในขณะทดนทใชปลกมน าหนกลดลงเลกนอย เขาจงสรปวาน าหนกของพชทเพมขนมาจากน าทรด ในป 1772 Joseph Priestley ไดท าการทดลองโดยจดเทยนไขไวในครอบแกวทมผลท าใหหนตาย แตเมอปลกพชไวในครอบแกวเปนระยะเวลาหนง พบวาอากาศในครอบแกวจะกลายเปนอากาศดได

Jan Ingent Housz ไดทดลองตอจาก Priestley และพบวาเฉพาะพชสเขยวทมแสงเทานนทสามารถเปลยนอากาศเสยเปนอากาศดได ในป 1804 Theodore de Saussure พบวา น ามบทบาทส าคญในการสงเคราะหดวยแสง เขาไดอธบายสรปปรากฏการณของการสงเคราะหดวยแสงวา กระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพชจะเกดขนไดตองอาศยคารบอนไดออกไซด น า และแสงสวาง

117

ในป 1930 C.B. Van Niel พบวา แบคทเรยสมวงพวกก ามะถนและแบคทเรยสเขยวสามารถสงเคราะหดวยแสงไดโดยใชไฮโดรเจนซลไฟด กาซไฮโดรเจน หรอสารประกอบอนทรยอน ๆ แทนน าได ในป 1932 Robin Hill น าคลอโรพลาสตทสกดจากผกโขมมาผสมกบน า แลวแบงการทดลองเปน 2 ชด ชดหนงเตมเกลอเฟอรก อกชดหนงไมเตมเกลอเฟอรก และใหแสงทงสองการทดลอง ผลการทดลองชดท 1 เกดเกลอเฟอรสและแกสออกซเจนและชดท 2 ไมพบวามแกสออกซเจน ซงตอมาคนพบวาเกลอเฟอรกเปลยนเปนเกลอเฟอรสไดเพราะไดรบอเลกตรอนจากการแตกตวของน าและปลอยแกสอออกซเจนออกมาในขณะเดยวกน ในป 1951 Daniel Arnon และคณะ ไดท าการทดลองสบเนองจากการทดลองของฮลล พบวา เมอคลอโรพลาสตไดรบพลงงานแสงจะมตวรบอเลกตรอน คอ เกลอเฟอรกและ NADP++ ADP + Pi ท าใหน าแตกตวใหอเลกตรอนและแกสออกซเจนออกมาได ดงนนจากการทดลองของฮลลและอารนอน แสงเปนปจจยส าคญในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง เนองจากท าใหเกดปฏกรยาใชแสงแลวไดแกสออกซเจน และในการทดลองของอารนอน แกสคารบอนไดออกไซดเปนอกปจจยหนงทส าคญ แมไมมแสง แตถามคารบอนไดออกไซดทเปนสารตงตนของผลตภณฑทมากเกนพอ และม NADPH + ATP จะท าใหปฏกรยาด าเนนไปไดและไดผลตภณฑทเกดขน คอ น าตาล จากการศกษาคนควาของนกวทยาศาสตรในเรองการสงเคราะหดวยแสงทกลาวมานน สรปไดวา พชจ าเปนตองใชแสง แกสคารบอนไดออกไซด และน า ในการสรางอาหาร เพอใหไดผลตภณฑ คอ น าตาล โครงสรางของคลอโรพลาสต คลอโรพลาสตของพชสวนใหญจะมรปรางกลมร พบไดมากในเซลลของใบ แตละเซลลจะมคลอโรพลาสต มากนอยแตกตางกนไปขนกบชนดของเซลลและชนดของพช คลอโรพลาสตมโครงสราง

เมอศกษาคลอโรพลาสตดวยกลองจลทรรศนอเลกตรอนพบวา คลอโรพลาสต ประกอบดวยเยอหม 2 ชน ภายในมของเหลวเรยกวา stroma ซงมเอนไซมทจ าเปนส าหรบการสงเคราะหดวยแสง เอนไซมบางชนดใชในปฏกรยาแสง บางชนดใชในการตรงคารบอนไดออกไซด และม thylakoid ซงเปนเยอทมสวนทพบเหมอน ถงทบซอนเปนชน ๆ แตละชนเรยกวา granum และเยอสวนทไมทบซอนกนอยระหวางกรานม เรยกวา stroma lamella ภายในไทลาคอยดมลกษณะคลายถงมชองเรยกวา lumen ซงมของเหลวทประกอบดวยเอนไซมตาง ๆ อยภายใน สารสทงหมดรวมทงคลอโรฟลลจะอยบนเยอไทลาคอยดซงเปนบรเวณทมการดดรบพลงงานแสงมาใชในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง นอกจากนภายในคลอโรพลาสตยงม DNA RNA และไรโบโซมอยดวย ท าใหคลอโรพลาสตสามารถจ าลองตวเองได และผลตโปรตนไวใชในคลอโรพลาสตไดเองคลายกบไมโทคอนเดรย ปฏกรยาการใชแสง

ปฏกรยาการใชแสงเปนปฏกรยาทพชรบพลงงานแสงมาใชสรางสารอนทรยพลงงานสง 2 ชนด คอ ATP และ NADPH โดยใช H2O เขารวมปฏกรยา และได O2เปนผลตผลพลอยได

กระบวนการสงเคราะหดวยแสงเกดขนทคลอโรพลาสตซงมสารสหรอรงควตถฝงตวอยในกลมของโปรตนบนเยอไทลาคอยด สารสจะมหลายชนด เชน Chlorophyll Carotenoid Phycobilin และ

118

Bacteriochlorophyll ซงจะท าหนาทรบพลงงานจากแสง โดยแสงมความยาวคลนแตกตางกน พชและสาหรายเปนสงมชวตประเภทยคารโอต จะพบรงควตถตาง ๆ อยในคลอโรพลาสต สวนสงมชวตประเภทโพรคารโอตจะพบรงควตถตาง ๆ อยในเยอหมเซลลหรอองคประกอบอน ๆ ทเปลยนแปลงมาจากเยอหมเซลล ในพชและสาหรายสเขยวมคลอโรฟลล 2 ชนด คอ คลอโรฟลลเอ และคลอโรฟลลบ นอกจากคลอโรฟลลแลวยงมแคโรทนอยดซงพบในสงมชวตทกชนด และพบวาในสาหรายสแดงและไซยาโนแบคทเรยมไฟโคบลนดวย ดงนนการทใบไมมสแตกตางกนเกยวของกบปรมาณสารสทตางกน แคโรทนอยดเปนสารประกอบประเภทลพดซงประกอบดวยสารส 2 ชนด คอ แคโรทน เปนสารสแดงหรอสสม และแซนโทฟลลเปนสารสเหลองหรอสน าตาล แคโรทนอยดมอยในสงมชวตทกชนดทสงเคราะหดวยแสงได ไฟโคบลนมในสาหรายสแดงและไซยาโนแบคทเรย ประกอบดวยสารส 2 ชนดคอ ไฟโคอรทรน เปนสารสแดงแกมน าตาล และไฟโคไซยานน เปนสารสเขยวแกมน า เงน กลมสารสเหลานฝงตวอยในกลมของโปรตนบนเยอไทลาคอยด ท าหนาทรบพลงงานแสงแลวสงตอไปตามล าดบจนในทสดใหคลอโรฟลลเอโมเลกลพเศษ ทเปนศนยกลางปฏกรยาของระบบแสง กลมสารสทท าหนาทรบและสงพลงงานแสงเหลานเรยกวา แอนเทนนา ซงประกอบดวยสารสตาง ๆ ประมาณ 350 โมเลกล แตละโมเลกลจะรบพลงงานแสงแลวสงตอตามล าดบไปยงคลอโรฟลลเอทเปนศนยกลางปฏกรยา แอนเทนนาและศนยกลางปฏกรยาจะฝงตวอยในกลมของโปรตนทเยอไทลาคอยด ซงจะมตวรบอเลกตรอนทรบอเลกตรอนจากศนยกลางปฏกรยารวมอยดวย เรยกกลมของโปรตน สารสตวรบอเลกตรอนนวา ระบบแสง (photosystem; PS) ซงในพชชนสงมระบบแสง 2 ชนด คอ ระบบแสง 1 และระบบแสง 2 ระบบแสง 1 ระบบแสง 2 และโปรตนหลายชนดทอยบนเยอไทลาคอยดนจะท าหนาทรบและถายทอดอเลกตรอนจากโมเลกลหนงไปยงอกโมเลกลหนง จนกระทงถงคลอโรฟลลเอโมเลกลพเศษทเปนศนยกลางปฏกรยาของระบบแสง พลงงานดงกลาวจะกระตนใหอเลกตรอนของคลอโรฟลลเอทเปนศนยกลางปฏกรยา มพลงงานสงขนและถายอเลกตรอนทมระดบพลงงานสงนไปยงตวรบอเลกตรอน ท าใหเกดการสรางพลงงานเคม การถายทอดอเลกตรอนดงกลาวขางตน เกดขนได 2 ลกษณะ คอ การถายทอดอเลกตรอนแบบไมเปนวฏจกร (Non-cyclic electron transfer) และการถายทอดอเลกตรอนแบบเปนวฏจกร (Cyclic electron transfer) ปฏกรยาการตรงคารบอนไดออกไซด

เกดตอเนองจากปฏกรยาใชแสงเพอเปลยนคารบอนไดออกไซด (ตรง CO2 ใหเปนสารประกอบคารโบไฮเดรตโดยใช ATP และ NADPH จากปฏกรยาใชแสงเปนแหลงพลงงาน การเกดกระบวนการนนจะเกดเปนวงจร กระบวนการเกดเปนวงจรเรยกวา วฎจกรคลวน (Calvin Cycle) ตามชอของผคนพบ คอ M. Calvin

วฏจกรของคลวน แบงออกเปนขนตอนส าคญๆ 3 ชวง คอ Carboxylation, Reduction และ Regeneration

ชวงท 1 คารบอกซ เลชน (Carboxylation) หรอการตรงคารบอน (Carboxylation) โดยคารบอนไดออกไซดเขาสวฏจกรคลวน ดวยการท าปฏกรยากบ RuBP ทมคารบอน 5 โดยมเอนไซมไรบ

119

โลสบสฟอสเฟต คารบอกซเลต ออกซเจเนส หรอทเรยกทเรยกยอ ๆ วา Rubisco enzyme เปนตวเรงปฏกรยา ไดสารประกอบใหมทไมอยตวมคารบอน 6 อะตอม แลวสลายให PGA 2 โมเลกล แตละโมเลกลของ PGA มคารบอน 3 อะตอม และฟอสเฟต 1 หม จงเปนสารอนทรยทอยตวชนดแรกทเกดจากการตรงคารบอนไดออกไซด ดงนนถาเรมจาก RuBP 6 โมเลกล รวมตวกบคารบอนไดออกไซด 6 โมเลกล จะได PGA 12 โมเลกล

ชวงท 2 เปนการรดวซคารบอน (Carbon reduction phase) เปนปฏกรยาทมการรดวส PGA ไปเปนสารประกอบคารโบไฮเดรตทประกอบดวย คารบอน 3 อะตอมกบ 1 หมฟอสเฟต คอ Phosphoglyceraldehyde (PGAL) โดยอาศยพลงงานจาก ATP และ NADPH

ชวงท 3 ปฏกรยาการสราง RuBP หรอปฏกรยารเจเนอเรชน เปนปฏกรยาการสราง RuBP ขนมาใหม โดยคารบอน 30 อะตอม จาก G3P 10 โมเลกล จะเรยงตวกนใหมเปนไรบโลสฟอสเฟต 6 โมเลกล แลวมการเตมหมฟอสเฟตอก 2 หม จาก ATP ให G3P กลายเปน RuBP 6 โมเลกล ซงจะไปเรมตนวฏจกรคลวน เพอตรง CO2 และกลายเปน G3P อก การตรงคารบอนไดออกไซดของพชC3, C4 และ CAM พช C3 การตรง CO2 ในวฎจกรคลวนเกดสารอนทรยทอยตวชนดแรก คอ PGA ซง ประกอบดวย คารบอน 3 อะตอม กบ 1 หมฟอสเฟต จงเรยกการตรง CO2 โดยวธนวา วถ C3 (C3- pathway) และเรยกพชพวกนวา พช C3 (C3- plant) เปนพชทมเยอหมทอล าเลยงน าและอาหาร (Bundle sheath) ไมมคลอโรพลาสต ตวอยาง เชน ขาวเจา ขาวสาล ถว และพชทว ๆ ไป พชพวกนจะมการตรงคารบอนไดออกไซดทเนอใบชนมโซฟลล (Mesophyll) และกระบวนการสงเคราะหดวยแสงเกดทเนอใบชนมโซฟลลเพราะทเยอหมทอล าเลยงน าและอาหารไมมคลอโรพลาสต ในปฏกรยานตองใชเอนไซม Ribulose Bisphosphate Carboxylase /Oxygenase (Rubisco) เปนสารเรงปฏกรยา เอนไซมนนอกจากเรงปฏกรยาการตรง CO2 ดวย RuBP แลวยงสามารถเรงปฏกรยาการตรง O2 ดวย RuBP ไดดวย ท าใหการตรง CO2 ของพช C3 หลายชนดลดลง เนองจากม O2 แขงขนกบ CO2 ในการเขารวมกบ RuBP อตราการสงเคราะหดวยแสงของพชจงลดลง พช C4 กลไกการตรงคารบอนดวยการสงเคราะหดวยแสงแบบ C4 (C4 Photosynthetic Cabon Fixation) ซงพบในพชเขตรอนหลายชนด ไดแก ออย ขาวโพด ขาวฟาง และพชตระกลหญา จากการศกษาของ Hatch และ Slack พบวา พชในกลมดงกลาวสามารถท าการสงเคราะหดวยแสงไดด แมจะม CO2 นอยมาก เขาคดวานอกจาก RuBP แลว นาจะมสารชนดอนทใชตรง CO2 ได จงท าใหพชเหลานสงเคราะหดวยแสงไดดกวาพชชนดอน ๆ จากการทดลองจนสามารถสรปขนการตรง CO2 ทเรยกวา Hatch-Slack Pathway หรอ C4-dicarboxylic acid pathway ซงเกดในเซลลมโซฟล (Mesophyll Cell) ดงน เรมจากการตรง CO2 ดวยสารประกอบคารบอน 3 อะตอมกบ 1 หมฟอสเฟต คอ Phosphoenolpyruvic Acid (PEP) ไดเปน Oxaloacetic Acid (OAA) ซงมคารบอน 4 อะตอม และเปลยนตอไปเปน Malic Acid หรอ Aspartic Acid ขนอยกบชนดของพช โดยใช NADPH +H+ OAA + NADPH + H+ Malic Acid + NADP+ Malic Acid จะเปลยนเปน Pyruvic Acid และ CO2 Malic Acid + NADP+ Pyruvic Acid + CO2 + NADPH +H+

120

Pyruvic Acid จะเปลยนเปน PEP โดยใช ATP สวน CO2 จะเขารวมกบ RuBP ใน Chloroplast ของเซลลบนเดลชท (Bundle Sheath Cell) ในวฎจกรคลวนตอไป เนองจากสารชนดแรกทเกดจากการตรง CO2 ดวย PEP เปนสารประกอบคารบอน 4 อะตอม คอ OAA จงนยมเรยกการตรง CO2 วธนวา C4 - pathway และเรยกพชพวกน วา พช C4 (C4 - plant) พช CAM (Crassulacean Acid Metabolism Pathway) พบในพชทะเลทราย ตระกล Crassulaceae เชน กหลาบหนและพชในสกลอน ๆ เชน กระบองเพชร สบปะรด วานลา พชชนดนจะเจรญอยในทแหงแลง (Xerophyte) มโครงสรางตาง ๆ ทเหมาะในการด ารงชพในสภาพแวดลอมทไมเหมาะสม เชน สภาพอณหภม และสภาพพนททขาดน า เปนตน พชเหลานจะมการปรบตวโดยการลดรปของปากใบ เพอปองกนการสญเสยน าและปากใบจะปดในเวลากลางวน เปดเวลากลางคน CO2 จะเขาสใบทางปากใบไปทเซลลมโซฟล มการตรง CO2 ดวย Phosphoenolpyruvic Acid (PEP) ได Oxaloacetic Acid (OAA) และเปลยนไปเปนกรดมาลก (Malic Acid) ไปเกบสะสมไวในแวควโอล เมอเรมมแสงในเวลากลางวนปากใบจะปด และมการเคลอนยายกรดมาลกออกจากแวควโอล เพอท าปฏกรยาปลอย CO2 ออกจากกรดมาลก (Decarboxylation) เขาสกระบวนการตรง CO2 ในวฎจกรคลวนตามปกต จะเหนไดวากระบวนการ CAM - pathway พชจะปดปากใบในเวลากลางวนท าใหมความเขมขนของ CO2 สงมาก อตราการหายใจดวยแสงจงลดลงต ามาก และการตรง CO2 ดวย PEP เกดในเวลากลางคน เนองจากในเวลากลางวนมแสง กรดมาลกทปลอยออกจากแวควโอลจะยบยงการท างานของเอนไซมทกระตนการตรง CO2 ดวย PEP สวนในเวลากลางคนไมมแสง กรดมาลกจะไมยบยงการท างานของเอนไซมทกระตนการตรง CO2 ดวย PEP จงท างานไดตามปกต เนองจากการตรง CO2 ดวย PEP ของพชบรเวณแหงแลง หรอทะเลทราย พบครงแรกในพชตระกล Crassulaceae จงเรยกพชพวกนวา Crassulacean Acid Metabolism Plant หรอ พช CAM โฟโตเรสไพเรชน (photorespiration) เปนกระบวนการทเกดขนจากการตรงออกซเจนของเอนไซมรบสโก (Rubisco) ซงเปนเอนไซมทท าหนาทในการตรงคารบอนไดออกไซด (carboxylation) ในวฏจกรคลวน และจะท างานเมอไดรบการกระตนจากแสง ในกระบวนการเกดโฟโตเรสไพเรชนนจะเกดการสลายของสารอนทรยไดเปนคารบอนไดออกไซด ซงคลายคลงกบกระบวนการหายใจ ( respiration) ทมการสลายสารอนทรยเปนคารบอนไดออกไซดและน าโดยการใชออกซเจน

เมอพชตรงออกซเจนดวย RuBP ท าให RuBP ถกสลายเปน phosphoglycerate (PGA) 1 โมเลกล และสารประกอบคารบอน 2 อะตอม 1 โมเลกล โดย PGA ถกน าไปใชในกระบวนการตาง ๆ สวนสารประกอบคารบอน 2 อะตอมนจะถกเปลยนกลบไปเปน RuBP อกครงหนงโดยใชคารบอน 2 อะตอมนจ านวน 3 โมเลกล เปลยนไปเปน RuBP ซงเปนสารทมคารบอน 5 อะตอม 1 โมเลกล อก 1 อะตอมของคารบอนจะถกปลดปลอยในรปของแกสคารบอนไดออกไซด 1 โมเลกล

121

5. สมรรถนะของผเรยน 5.1 ความสามารถในการคด 5.2 ความสามารถในการสบคน

6. คณลกษณะอนพงประสงค 6.1 ใฝเรยนร 6.2 มงมนในการท างาน

7. จดเนนการพฒนาผเรยน / นโยบาย คณลกษณะ มงมนในการศกษาและการท างาน ใฝเรยนร ใฝด ความสามารถและทกษะ แสวงหาความรดวยตนเอง ใชเทคโนโลยเพอการเรยนร มทกษะการคดชนสง ทกษะชวต ทกษะการสอสารอยางสรางสรรคตามชวงวย นโยบาย การเตรยมความพรอมสประชาคมอาเซยน การใชกระบวนการจดการเรยนรโดยใชบนได 5 ขน

8. อตลกษณ / เอกลกษณ 8.1 อตลกษณ: เรยนด วนยเดน บ าเพญประโยชน 8.2 เอกลกษณ: มความเปนประชาธปไตย มวนย และสามารถศกษาตอได

9. ชนงาน / ภาระงาน 9.1 เคาโครงโครงงาน 9.2 รายงานโครงงาน 9.3 ใบงาน 9.4 ทดสอบ

10. สอการเรยนร 10.1 หนงสอแบบเรยน สสวท. รายวชาเพมเตมชววทยา เลม 3 10.2 คมอ วชาชววทยา 10.3 เอกสารการเรยนส าหรบนกเรยน 10.4 Power Point 10.5 อนเทอรเนต (website: YouTube, Facebook, Google และอนๆ)

11. กระบวนการจดการเรยนร การน าเขาสบทเรยน 1. ครน าเขาสบทเรยนโดยตงประเดนในการอภปรายวา “กระบวนการสงเคราะหดวยแสงมความส าคญตอการด ารงชวตของสงมชวตอยางไร” (แนวการอภปราย กระบวนการสงเคราะหดวยแสงเปนการสรางอาหารของพช ซงจดวาเปนแหลงอาหารของสงมชวตอน ๆ ทไมสามารถสรางอาหารเองได)

122

การด าเนนกจกรรม ขนท 1 การก าหนดปญหาหรอส ารวจ 1. ครถามนกเรยนวาวทยาศาสตรเปนศาสตรทศกษาเกยวกบอะไร และกระบวนการไดมาซงความรทางวทยาศาสตรนนเปนอยางไร (นกเรยนตอบตามประสบการณเดม และครควรพยายามสรปวา วทยาศาสตรเปนวชาทศกษาเกยวกบปรากฏการณตาง ๆ ทเกดขนของสงมชวตและสงแวดลอม โดยการศกษานนมวตถประสงค เพอพสจน ตรวจสอบหาความจรงโดยอาศยกระบวนการตาง ๆ จนสามารถตอบค าถามขอสงสยทเกดขน ดงนนขอมลทไดมานนจะตองผานการทดลอง ศกษาคนควาโดยนกวทยาศาสตร) 2. จากนนครกลาววาในอดตนกวทยาศาสตรมความสงสย แลวมการศกษา ทดลองและคนควา จนกระทงไดขอสรปทเปนความรอยางเปนระบบอยางตอเนองมาจนถงปจจบน เพอเชอมโยงเขาสการคนควาของนกวทยาศาสตรในอดตทเกยวของกบการสงเคราะหดวยแสง 3. ครใหนกเรยนศกษาและวเคราะหการศกษาของนกวทยาศาสตรแตละทานเปนล าดบ (1. การทดลองของ Jean Baptiste Van Helmont 2. การทดลองของ Joseph Priestley 3. การทดลองของ Jan Ingent Housz และ Theodore de Saussure 4. การทดลองของ Van Niel, Sam Ruben และ Matin Kamen 5. การทดลองของ Robin Hill 6. การทดลองของ Daniel Arnon) เพอชใหนกเรยนเหนวาประวตการคนควาและศกษาเกยวกบการสงเคราะหดวยแสงของพชส าคญมาก เพราะท าใหนกเรยนรกระบวนการทางวทยาศาสตรทนกวทยาศาสตรใชในการศกษาหาความร 4. ในขณะทนกเรยนก าลงศกษาและวเคราะหการศกษาของนกวทยาศาสตร ครตงค าถามเพอใหนกเรยนรวมกนอภปรายในแงของกระบวนการทางวทยาศาสตรทนกวทยาศาสตรเหลานใชในการคนหาความร ตงแต การตงประเดนปญหา การตงสมมตฐาน การออกแบบการทดลอง ด าเนนการทดลอง จนไดขอมลการทดลองแลวแปลความหมายจากขอมล สรปผลการทดลองจากขอมล เพอใหนกเรยนสามารถคนเคยกบการตงสมมตฐาน การออกแบบการทดลอง เกบผมการทดลอง แปลความหมาย วเคราะหและสรางขอสรป จากผลการทดลองของนกวทยาศาสตรแตละคน 5. ครและนกเรยนรวมกนทบทวนวธการคนควาหาความรทางวทยาศาสร เชนเดยวกบนกวทยาศาสตรใชในการศกษาหาความรเกยวกบการสงเคราะหดวยแสง โดยครกลาววา “การศกษาคนควาความรเกยวกบการสงเคราะหดวยแสงนน นกวทยาศาสตรไดใชกระบวนการทางวทยาศาสตร ซงเมอนกเรยนพบสงทสนใจ หรอสงทเปนปญหา นกเรยนจะใชกระบวนการทางวทยาศาสตรในการคนหาความจรงอยางไร (แนวการอภปราย 1. การสงเกต 2.การตงปญหา 3. การรวบรวมขอมล 4. การตงสมมตฐาน 5. การทดสอบสมมตฐานหรอการทดลอง 6. การสรปผล) 6. ครทบทวนความรเกยวกบการทดลองของนกวทยาศาสตรในอดตเพอใหนกเรยนสรปไดวา การสงเคราะหดวยแสง ม 2 กระบวนการ (1.กระบวนการสราง ATP และ NADPH กระบวนการนตองใชแสง เรยกวา ปฏกรยาแสง 2.กระบวนการสรางน าตาลซงเปนกระบวนการทเกดขนตอเนองจากปฏกรยาทใชแสง โดยใชแกสคารบอนไดออกไซดเปนสารตงตนรวมกบ NADPH และ ATP ปฏกรยานเรยกวาการตรงคารบอนไดออกไซด) 7. ครใหนกเรยนดวดโอเรองเกยวกบการสงเคราะหดวยแสงของพช จากนนครอภปรายภาพรวมเกยวกบการสงเคราะหดวยแสงของพช พรอมทงส ารวจความสนใจของนกเรยน

123

8. จากนนครใหนกเรยนเสนอเรองทตนสนใจจะศกษาหรอครอาจจะตงค าถามน าหรอเสนอปญหาทเกยวของกบเรองการสงเคราะหดวยแสงซงจะน าไปเปนหวขอในการท าโครงงานของนกเรยน ตวอยางค าถามน าหรอปญหา - กระบวนการสงเคราะหดวยแสงเกดขนทสวนใดของใบ - การสงเคราะหดวยแสงมกระบวนการอยางไร - พชน าพลงงานแสงไปใชในกระบวนการสงเคราะหดวยแสงอยางไร - พชน าแกสคารบอนไดออกไซไปใชในกระบวนการสงเคราะหดวยแสงอยางไร - คลอโรฟลลและน ามบทบาทอยางไรในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง - เพราะเหตใดใบไมจงมหลากหลายส และการทใบไมมหลากหลายสนผลตอการสงเคราะหดวยแสงหรอไม อยางไร - สารสในพชมสอะไรบาง แตละสารสสามารถน าพลงงานแสงมาเปลยนเปนพลงเคมในสารอนทรยไดทกสารสหรอไม - สารสชนดใดในพชมบทบาทในการสงเคราะหดวยแสง - สารสมการดดกลนแสงอยางไร และสารสตางๆ ดกลนแสงไดเหมอนกนหรอไม - เมอสารสดดพลงงานแสงไวมกระบวนการอยางไร จง เปลยนเปนพลงงานเคมในสารอนทรย? - ปรมาณคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศถามมากหรอนอยเกนไปจะมผลตอการตรงคารบอนไดออกไซดของพชอยางไร - เมอมความเขมของแสงสง จะมผลอยางไรตอการสงเคราะหดวยแสงของพช C3 และ C4 - พชชนดเดยวกนทปลกกลางแจงกบปลกในทรมจะมการเจรญเตบโตทแตกตางกนหรอไม - ในการวดอตราการสงเคราะหดวยแสงสามารถวดไดจากอะไร - สภาพแวดลอมของพชมผลตอการสงเคราะหดวยแสงหรอไม อยางไร - ความเขมของแสงมผลตออตราการสงเคราะหดวยแสงหรอไม อยางไร - อณหภมมผลตอการสงเคราะหดวยแสงอยางไร - พชในทแจงและทรมมการปรบตวเพอรบแสงอยางไร 9. ครใหนกเรยนเสนอเรองทตนสนใจจะศกษา ซงจะน าไปเปนหวขอในการท าโครงงาน ครพจารณาหวขอทนกเรยนแตละกลมเลอกวาเรองดงกลาวเหมาะแกการท าโครงงานหรอไม (โครงงานประเภททดลอง ) เหมาะกบความสามารถของนกเรยนทจะท าโครงงานนนใหส าเรจไดหรอไม ครและนกเรยนแตละกลมชวยกนเลอกหวขอทเหมาะสมทสด โดยใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนและอภปรายเหตผลวา ท าไมจงเลอกเรองนน ามาเปนหวขอในการท าโครงงาน 10.เมอแตละกลมเลอกหวขอโครงงานทเปนตวแทนกลมในการท าโครงงาน โดยหวขอโครงงานไดผานความเหนชอบจากทกคนภายในกลมและผานความเหนชองจากคร

124

ขนท 2 การวางแผนการท าโครงงาน 1.ครใหนกเรยนวางแผนการท าโครงงานอยางคราวๆ โดยใหนกเรยนเขยนในรปแบบเคาโครงโครงงาน ซงประกอบดวยหวขอดงน (1) ชอโครงงาน (ใหปญหาทสนใจ ควรเขยนเปนขอความทสน กระชบ ชดเจน สอความใหตรงกบงานทจะท า) (2) ชอผท าโครงงาน (บอกชอผรบผดชอบ ใครเปนหวหนา ผรวมงานมใครบาง) (3) ทมาและความส าคญของโครงงาน (นกเรยนอธบายความเปนมาเกยวกบสภาพปญหาทสนใจวามความเปนมาอยางไร มเหตจงใจอะไรทท าใหสนใจ มหลกการหรอทฤษฎใดบางทเกยวของ เปนเรองทคดขนเองมาใหม หรอตอยอดจากโครงงานเดม เปนตน) (5) วตถประสงคของการศกษาคนควา (บอกวาจดท าโครงงานเพออะไร ท าไมจงตองท า ท าแลวจะไดผลดอยางไร จดประสงคจะตองสมพนธกบหลกการและเหตผล) (6) สมมตฐานของการศกษา (7) วธด าเนนงาน (ระบใหชดเจนวา มแนวทางในการศกษาอยางไร การออกแบบการทดลอง วธการส ารวจขอมล จะตองใชวสดอปกรณอะไรบางควรระบวธการทจะใชในการวเคราะหขอมล และก าหนดระยะเวลาในการปฏบตงานในขนตอนตางๆ (8) ประโยชนหรอผลทคาดวาจะไดรบ (ใหบอกวาผลของการด าเนนการจะท าใหผเรยนสามารถแกปญหาไดอยางไร) (10) เอกสารอางองหรอบรรณานกรม 2. ครอธบายการตงวตถประสงค โดยมหลกวา “ตองการศกษาหรอรอะไรแลวกเขยนลงไป โดยใหสอดคลองกบสงทตองการศกษาหรอทดลองตองเขยนใหชดเจน ไมเยนเยอ จ านวนขอตองไมมาก” 3. ครอธบายการตงสมมตฐาน วาเปนการคาดคะเนค าตอบลวงหนากอนการทดลอง แลวใหนกเรยนชวยกนตงสมมตฐานของการทดลองของแตละกลม ครตรวจสอบการตงสมมตฐานของทกกลม 4. จากนนครอธบายความหมายของตวแปรตน ตวแปรตาม ตวแปรควบคม พรอมทงยกตวอยางใหนกเรยน แลวใหนกเรยนแตละกลมก าหนดตวแปรตน ตวแปรตาม ตวแปรควบคม ของการทดลองของกลมของตนเองน าเสนอคร 5. ครอธบายการออกแบบการทดลอง ระบการใชวสด อปกรณ การก าหนดวธการทดลอง และก าหนดขนตอนการทดลอง แลวใหแตละกลมออกแบบการทดลองเสนอครพจารณา 6. ในระหวางทนกเรยนท าการออกแบบการทดลอง โดยครใหเวลานกเรยนในการคนควาดวยตนเองนอกหองเรยนแลวน ามารวมกนสนทนาถงวธการของนกเรยนและพจารณาความเปนไปได ทงในแงของการไดผลการทดลองและความพรอมของอปกรณเปนตน 7 ในระหวางนครใหนกเรยนศกษากระบวนการสงเคราะหดวยแสงจากหนงสอแบบเรยนเพอน าความรทไดจากการศกษาไปใชในระหวางการทดลองของนกเรยนตอไป เพอใหเกดการอภปรายระหวางนกเรยนและคร โดยครใช power point อธบายเพมเตมเรองกระบวนการสงเคราะหดวยแสง ตามประเดนตอไปน

125

- แหลงสงเคราะหดวยแสงภายในเซลลพช - ปฏกรยาแสงและปฏกรยาการตรงคารบอนไดออกไซด

8. นกเรยนแตละกลมเขยนหวขอตางๆ ในการวางแผนการท าโครงงานลงในใบกจกรรมเคาโครงโครงงานใหครบ โดยครจะส ารวจความถกตองของเคาโครงพรอมทงอธบายในการเขยนเคาโครงโครงงานในสวนทนกเรยนยงสงสย แลวใหนกเรยนสรปการวางแผนการทดลองของแตละกลมบนกระดาษแผนใหญ เพอน าเสนอการวางแผนโครงงาน 9. นกเรยนแตละกลมน าเสนอเคาโครงโครงงานหนาชนเรยน ดวยกระดาษแผนใหญ ทนกเรยนวาดรปแบบการวางแผนการทดลอง 10. ครและนกเรยน รวมกนอภปราย เสนอแนะเพมเตม แผนการปฏบตงานเพอปรบปรงใหเหมาะสมมากยงขน ขนท 3 การด าเนนการท าโครงงาน 1. นกเรยนแตละกลมแบงงานและหนาทใหชดเจนกอนลงมอท าโครงงาน 2. นกเรยนแตละกลมเตรยมความพรอมของวสดอปกรณ เครองมอตางๆ ทเกยวกบการท าโครงงานประเภทการทดลองของแตละกลม 3. ครใหค าแนะน าเกยวกบการปฏบตงานและความปลอดภยในการใชเครองมอการเกบรวบรวมขอมล และคอยชวยเหลอใหค าแนะน าเปนระยะ 4. นกเรยนแตละกลมลงมอปฏบตโครงงาน โดยด าเนนการทดลองตามแผนทไดก าหนดไวในเคาโครงโครงงาน โดยมครคอยใหค าปรกษาและแนะน าชวยเหลออยางใกลชด 5. ครคอยสงเกตกระบวนการทดลองของนกเรยนแตละคนและท าการบนทกเปนระยะ 6. นกเรยนบนทกผลการทดลอง วเคราะหผลการทดลอง และอภปรายผลการท าโครงงาน สรปการท าโครงงาน 7. ในระหวางทนกเรยนด าเนนการท าโครงงาน ครใหนกเรยนศกษากระบวนการสงเคราะหดวยแสงเพมเตมตอจากเรองทแลว จากหนงสอแบบเรยนเพอน าความรทไดจากการศกษาไปใชวเคราะหผล และอภปรายผลการทดลอง โดยครใช power point อธบายเพมเตมเรองกระบวนการสงเคราะหดวยแสง ตามประเดนตอไปน - แหลงสงเคราะหดวยแสงภายในเซลลพช

- ปฏกรยาแสงและปฏกรยาการตรงคารบอนไดออกไซด - ปฏกรยาการตรงคารบอนไดออกไซดของพชกลมนวาพช C3 พช C4 และ CAM - การเกดโฟโตเรสไพเรชน

8. นกเรยนแตละกลมรวบรวมขอมลจากผลการทดลองมาจดกระท าขอมล และวเคราะหขอมลตามแผนทวางไว แลวน าผลมาแปลความหมายและวเคราะหขอมลมาสรปเปนผลการทดลองในรปแบบตางๆ เชน ตาราง แผนภม กราฟ เปนตน โดยครจะเปนผชแนะเพอแนวทางในการน าเสนอขอมล 9. เมอนกเรยนไดขอมลจะตองอภปรายผลการทดลอง โดยการสบคนเอกสารอางองเพมเตม เพอเปนแนวทางในการอภปรายผลการทดลอง

126

ขนท 4 การเขยนรายงาน 1. นกเรยนจะตองน าผลการวเคราะหขอมลและสรปเปนผลการศกษาแลว ใหครตรวจความถกตองของขอมล เพอท าการปรบแกเพมเตมแกไขขอมลกอนท ารปเลมรายงาน โดยการเขยนรายงานมหวขอดงน (1) ชอโครงงาน (2) ชอผท าโครงงาน (3) ทมาและความส าคญของโครงงาน (4) วตถประสงคของการศกษาคนควา (5) สมมตฐานของการศกษาคนควา (6) วธการด าเนนการ (7) ผลของการทดลอง (8) สรปผลของการทดลอง (9) เอกสารอางอง 2. เมอครท าการตรวจขอมลของรายงาน นกเรยนสามารถจดท าเปนรายงานโครงงานฉบบสมบรณ ขนท 5 การเสนอโครงงาน 1. นกเรยนแตละกลมน าเสนอโครงงานหนาชนเรยนโดยใชกระดาษแผนใหญและมหวขอส าคญ เชน ชอโครงงาน สมมตฐาน วธการด าเนนงาน ผลการทดลอง และสรปผลการทดลอง จากนนนกเรยนแลกเปลยนขอมลความรจากการน าเสนอโครงงานของนกเรยนแตกลม 2.ครและนกเรยนรวมกนสรปความรของแตละกลม และรวมกนอภปรายเชอมโยงโครงงานแตละกลมกบสาระการเรยนร เรอง การสงเคราะหดวยแสง พรอมทงเพมเตมเนอหาใหครอบคลมจดประสงคการเรยนร และถามตอบเพมเตมแตละกลม การสรปกจกรรมการเรยนร 1. นกเรยนและครรวมกนสรปความรตามสาระการเรยนร เรองการสงเคราะหดวยแสง สรปความส าคญของการท าโครงงานวทยาศาสตร การไดมาซงความรวทยาศาสตรและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

127

12. การวดและประเมนผล สงทวดผล วธวดผล เครองมอ เกณฑการ

ประเมนผล 1. ความร -ทดสอบกอนเรยนและ

หลงเรยน -ใบงาน และใบกจกรรมทไดรบมอบหมาย

-แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน -แบบประเมนใบงาน และใบกจกรรม

-ผานเกณฑรอยละ 60 -ผานเกณฑรอยละ 60

2. ทกษะกระบวนการ

-ทดสอบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยน

-แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

-ผานเกณฑรอยละ 60

3. คณลกษณะ

-วดเจตคตตอวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยน

-แบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร

-ผานเกณฑในระดบด

13. เกณฑและเครองมอประเมนผล

เกณฑการวดผล แบบทดสอบและใบกจกรรม 80 % ขนไป หมายถง ดมาก 70-79% หมายถง ด 60-69% หมายถง ปานกลาง 50-59% หมายถง พอใช 50% หมายถง ตองปรบปรง

128

ภาคผนวก ค เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

1. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา เรอง การสงเคราะหดวยแสง 2. แบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ขนบรณาการ 3. แบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร 4. แบบบนทกภาคสนามของผวจย

129

ตวอยางแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา เรอง การสงเคราะหดวยแสง 1. กระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพชเกดขนทใด ก. คลอโรฟลล ข. ไซโทพลาสซม ค. คลอโรพลาสต ง. ลวโคพลาสต

2. กระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพชเกดขนในเวลาใด ก. กลางวนเทานน ข. ตลอดเวลาทมแสงสวาง ค. กลางคนนอยกวากลางวน ง. เฉพาะเวลากลางวนทมแดดจด

3. ภาพการทดลองของแซมรเบนและมารตนคารเมน ในการทดลองนใชเพอพสจนวา ออกซเจนทเกดจากการสงเคราะหดวยแสงนน มาจากขอใด

ก. CO2 ข. H2O ค. อากาศ ง. ทง ก, ข และ ค

4. สวนใดของคลอโรพลาสตมเอนไซมทจ าเปนส าหรบสงเคราะหดวยแสง ก. กรานม (granum) ข. สโตรมา (stroma) ค. ลาเมลลา (lamella) ง. คลอโรฟลล (chlorophyll)

5. ขอใดบอกถงลกษณะของไทลาคอยดไดถกตอง ก. ไทลาคอยด คอ ของเหลวทอยภายในคลอโรพลาสต ข. ไทลาคอยด คอ เยอทพบเหมอนเปนถงทอยภายในคลอโรพลาสต ค. ไทลาคอยทซอนทบหลาย ๆ ชนเรยกวา กรานม ง. ถกตองทง ขอ ข และ ค

130

6. สารสชนดใดทพบในสงมชวตทกชนดทสงเคราะหดวยแสงได ก. ไฟโคบลน ข. แคโรทนอยด ค. คลอโรฟลล บ ง. คลอโรฟลล เอ

7. เมอสองไฟตรงไปยงสารละลายคลอโรฟลล แถบคลนแสงทสะทอนออกมาจากสารละลายนนมากทสด คอคลนแสงใด ก. สม ข. แดง ค. น าเงน ง. เขยว

8. ขอใดถกตอง ก. Plastids ทกชนดม Chlorophyll เปนองคประกอบ ข. สาหรายสเขยวแกมน าเงนม Chlorophyll ใน Chloroplast ค. สงมชวตทกชนดทสงเคราะหดวยแสงไดม Carotenoid เปนองคประกอบ ง. สงมชวตทกชนดทสงเคราะหดวยแสงไดม Chloroplast เปนองคประกอบ

9. ก าหนดให 1).น า 2).NADP+ 3). ระบบแสงท1 4). ระบบแสงท2 ล าตบขนของการถายทอดอเลกตรอนในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง ขอใดถกตอง ก. 1 2 3 4 ข. 1 4 3 2 ค. 1 3 4 2 ง. 3 1 4 2

10. ในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง น ามความส าคญอยางไร ก. รวมกบคารบอนไดออกไซดเพอสราง C6H12O6 ข. สลายตวใหอเลกตรอนแกระบบแสง 2 และ ปลอย O2 ค. สลายตวใหอเลกตรอนและโปรตอนแกระบบแสง 1 และปลอย O2 ง. ไฮโดรเจนทไดจากการสลายตวจะรวมกบ RuBP ไดน าตาล G3P

131

ตวอยางแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ขนบรณาการ จากสถานการณและภาพขางลางจงใชตอบค าถามขอท 1-2 เมอนกเรยนท าการทดลองเพอหาค าตอบวา น าหนกของตนไมทเจรญเตบโตมาจากดนหรอไม นกเรยนจงออกแบบการทดลองโดยปลกตนหลว ทมน าหนก 5 ปอนด ลงในถงใบใหญทบรรจดนหนก 200 ปอนด ปลกไวเปนเวลา 5 ป โดยปดฝาดนและรดน าดวยน าฝนตลอดเวลา 5 ป แลวน าตนหลวและดนในถงมาชงน าหนก เพอเปรยบเทยบน าหนกกอนการทดลองและหลงการทดลองดงภาพ 1 และ 2 ภาพท 1 เปรยบเทยบขนาดของตนหลวเมอเรมการทดลองและหลงจากการทดลอง ภาพท 2 กราฟเปรยบเทยบน าหนกของดนและตนหลวเมอเรมทดลองและหลงการทดลอง 1. จากการทดลอง นกเรยนควรตงสมมตฐานการทดลองนวาอยางไร ก. ถาน าหนกของตนหลวทเจรญเตบโตมาจากดนแลว น าหนกของดนในถงใบใหญจะตองลดลง ข. ถาน าหนกของตนหลวทเจรญเตบโตมาจากดนแลว น าหนกของดนในถงใบใหญจะตองเพมขนดวย ค. ถาน าหนกของตนหลวทเจรญเตบโตมาจากดนแลว น าหนกของดนในถงใบใหญไมมการเปลยนแปลง ง. ถาน าหนกของตนหลวทเจรญเตบโตไมไดมาจากดนแลว ดงนนน าหนกของตนหลวมากจากน าฝนทรด

2. ขอใดแปลความหมายขอมลจากผลการทดลองไดถกตอง ก. น าหนกของดนหลงการทดลองสงกวากอนการทดลอง ข. น าหนกของตนหลวหลงการทดลองไมมการเปลยนแปลง ค. น าหนกของดนกอนการทดลองสงกวาหลงการทดลอง ง. น าหนกของตนหลวหลงการทดลองสงกวากอนการทดลอง

132

จากสถานการณและภาพขางลางจงใชตอบค าถามขอท 3-5 นกเรยนคนหนงชงสาหรายหางกระรอกใหมน าหนกเทา ๆ กน ใสในขวดรปชมพขนาด 250 ลกบากศกเซนตเมตร ใสน าประมาณ 200 ลกบากศกเซนตเมตรแลวเตมสารละลายบรอมไธมอลบลซงมสฟาเขมลงไปประมาณ 2 ลกบากศกเซนตเมตร น าขวดหนงไปตงไวในทมด อกขวดหนงไปตงในทมแสงเปนเวลา 24 ชวโมง ดงภาพ

นกเรยนคนนตงสมมตฐานการทดลองวา “ถาแสงจ าเปนตอการสงเคราะหดวยแสงแลว พบวาพชจะตองใช CO2 ในการสงเคราะหดวยแสง ดงนนเมอน าขวดทตงไวในทมแสง แลววดปรมาณ CO2 ทเหลอในขวดรปชมพดวยสารละลายบรอมไธมอลบล หลงจาก 24 ชวโมงผานไปแลว จะพบวาสของสารละลายบรอมไธมอลบลจะไมเปลยนแปลง” เมอผานไป 24 ชวโมงแลว พบวาขวดทตงในทมดเปลยนจากสฟาเขมเปนสเขยวแกมเหลอง สวนขวดทตงอยในทมแสงไมพบการเปลยนแปลงของส

3. จากการทดลอง ขอใดคอตวแปรอสระ ก. ปรมาณ CO2 ข. การสงเคราะหดวยแสง ค. สของสารละลายสารละลายบรอมไธมอลบล ง. แสงสวาง

4. เพราะเหตใดการทดลองน ผทดลองไดใสสารละลายบรอมไธมอลบลลงในขวดรปชมพ ก. เพอเรงใหสาหรายหางกระรอกสงเคราะหดวยแสงมากขน ข. เพอทดสอบปรมาณ CO2ในขวดรปชมพ ค. เพอวดปรมาณออกซเจนทใชในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง ง. เพอปองกนไมใหน าหนกของสาหรายหางกระรอกเปลยนแปลง

133

5. จากสมมตฐานการทดลองนกเรยนจะสรปผลการทดลองวาอยางไร ก. ในทสวาง พชใช CO2 ในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง ท าใหปรมาณ CO2ในขวดรปชมพไมเปลยนแปลง ข. ในทสวาง พชใช CO2 ในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง ท าใหปรมาณ CO2ทเหลอในขวดรปชมพจงลดนอยลง ค. ในทมด พชใช CO2 ในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง ท าใหปรมาณคารบอนทเหลอในขวดรปชมพจงนอยลง ง. ในทมด พชไมสามารถเกดกระบวนการสงเคราะหดวยแสงได ท าใหปรมาณ CO2 นอยลง

จากสถานการณและภาพขางลางจงใชตอบค าถามขอท 6-7 นกวทยาศาสตรไดท าการทดลองโดยน าเซลลสาหรายสเขยวชนดหนงวางลงบนสไลด 3 แผน จากนนเตมแบคทเรยทตองการ O2 ซงเคลอนทไดลงไป แลวน าสไลดแตละแผนแยกไปใสในกลองปดสนท (อากาศเขาไมได) ใหสาหรายในแผนสไลด ก. เจรญในทมแสง สวนแผนสไลด ข. และ ค. เจรญในทมดโดยใหสภาพแสงขาวและแสงสแดงตรงต าแหนงตางๆ ในแผนสไลด ข. ค. ไดผลการทดลองดงภาพ ก. ข. ค. โดยผทดลองสรปผลการทดลองวา “เซลลสาหรายเกดกระบวนการสงเคราะหดวยแสงไดเมอสาหรายไดรบแสงสขาวหรอแสงสแดง”

6. จากการทดลอง ขอใดก าหนดนยามความหมายเชงปฏบตการของ “กระบวนการสงเคราะหดวยแสง” ไดครอบคลม ก. เปนกระบวนการสรางอาหารของของสาหรายสเขยว ข. เปนกระบวนการน าพลงงานแสงมาสรางอาหาร วดไดโดยการตรวจปรมาณ O2 ทสาหรายสเขยวผลตออกมาได ค. เปนกระบวนการน าพลงงานแสงมาตรง CO2 สรางเปนอาหารของสาหรายสเขยว สามารถวดไดโดยการตรวจปรมาณ O2 ซงเปนผลพลอยไดจากกระบวนการสงเคราะหดวยแสง ง. เปนกระบวนการน าพลงงานแสงมาตรง CO2 สรางเปนอาหารของสาหรายสเขยว วดไดโดยการตรวจปรมาณ O2 และ CO2 ซงเปนผลพลอยไดจากกระบวนการสงเคราะหดวยแสง

134

7. เพราะเหตใดผทดลองจงเตมแบคทเรยทตองการ O2 ลงบนสไลดแตละแผน ก. เพอเพม O2 ใหแกสาหรายสเขยว ข. เพอทดสอบบรเวณการเกดกระบวนการสงเคราะหดวยแสงดวยแสง ค. เพอปองกนการเกดโฟโตเรสไพเรชนของสาหรายสเขยว ง. เพอใหการสงเคราะหดวยแสงด าเนนไดถงแมวาในสารหรายสเขยวจะขาดแสง จากสถานการณและภาพขางลางจงใชตอบค าถามขอท 8-9 นกเรยนน าพชขนาดเลกชนดเดยวกน จากแหลงเดยวกนจ านวน 2 ตน มาทดลอง โดยตน ก. ใหไดรบแสงเตมท สวนตน ข. ใหไดรบแสงร าไร หลงจากนนน าใบพชจากทงสองตนมาหาพนทผวของใบในระยะเวลาตางๆ พบวาผลการทดลองเปนดงกราฟขางลาง 8. นกเรยนจะนยามเชงปฏบตการ “พนทผวใบ” วาอยางไรจงจะเหมาะสมกบการทดลอง ก. พนทผวใบเฉพาะดานหลงของใบจ านวน 1 ใบ ข. พนทผวใบเฉพาะดานหลงของใบทงตน ค. พนทผวใบรวมทงดานทองใบและหลงใบของใบทงตน ง. พนทผวใบรวมทงดานทองใบและหลงใบของใบจ านวน 5-10 ใบมาเฉลยกน

9. เมอเวลาผานไปพบวาพนทผวใบของพชตน ก. และ ข. มความแตกตางกน เปนผลเนองจากอะไร ก. ชนดของพช ก. และ ข. แตกตางกน ข. พชชนด ก. และ ข. เกบจากแหลงตางกน ค. การไดรบแสงของพช ก. และ ข. แตกตางกน ง. ระยะเวลาทวดพนทผวของพช ก. และ ข. ไมตรงกน

135

10. ในการทดลองเรองการสงเคราะหดวยแสง นกเรยนคนหนงทดลองกบตนชบา โดยใชพาราฟนเหลวฉาบทงหนาใบและหลงใบทงหมดทกใบ จากนนน าไปรบแสงเปนเวลาครงวน แลวเดดใบมาทดสอบแปง พบวาไมมแปงในใบ จงสรปผลการทดลองวา พชไมสามารถสงเคราะหแสงไดเพราะพชไมสามารถรบ CO2 ได ขอใดตอไปนตงสมมตฐานสอดคลองกบการทดลองไดถกตอง ก. ถาพชรบ CO2 ทางรปากใบเพอใชในการสงเคราะหดวยแสงแลว ดงนนถาปดรปากใบ พชจะไมสามารถสรางแปงได ข. ถาปดรปากใบจะท าใหพชไมสามารถรบ O2 ดงนนจะสงผลใหพชไมสามารถสรางแปงได ค. ถาการสงเคราะหดวยแสงไมมน าทเพยงพอ ดงนนจะไมพบแปงเมอน าใบมาทดสอบแปง ง. ถาคลอโรพลาสตหมดสภาพทจะรบแสงแลว ดงนนจะไมพบแปงเมอน าใบมาทดสอบแปง

136

ตวอยางแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร ค าชแจง

1.แบบวดเจตคตนสรางขนเพอวดระดบเจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยน 2. ใหนกเรยนเขยนเครองหมาย( / ) ลงในชองวาง เหนดวยอยางยง เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย และไมเหนดวยอยางยง ใหตรงกบความรสกของตวนกเรยนมากทสด

ขอความ

ระดบความคดเหน

เหนด

วยอย

างยง

เหนด

วย

ไมแน

ใจ

ไมเห

นดวย

ไมเห

นดวย

อยาง

ยง

1.ถาขาพเจาไดรบมอบหมายใหคนควาเรองเกยวกบวทยาศาสตร ขาพเจาจะพยายามหลกเลยง

2.ขาพเจามความสขเมอไดท าการทดลองเกยวกบวทยาศาสตร 3.ขาพเจารสกชนชมเมอไดทราบขาวการคดคนประดษฐสงใหมจากความรวทยาศาสตร

4.ขาพเจาคดวาผลงานวทยาศาสตรไมไดท าใหประเทศชาตเจรญกาวหนา

5.ผลงานทางวทยาศาสตรเปนสงทไมมประโยชนตอขาพเจา 6.ความกาวหนาของวทยาศาสตรและเทคโนโลยท าใหประเทศชาตเจรญขน

7. ขาพเจาสามารถด ารงชวตอยอยางสะดวกสบายได ถงแมไมมวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาเกยวของกบชวตประจ าวน

8. ขาพเจาคดวาวทยาศาสตรและเทคโนโลยท าใหเกดการพฒนาในดานตาง ๆ ทมประโยชนตอมนษยมากมาย

9. ขาพเจามกใชเทคโนโลยตาง ๆ โดยไมตองค านงถงความเหมาะสมของสถานทและเวลา

10. วชาวทยาศาสตรเปนวชาทขาพเจาชอบศกษา

137

ตวอยางแบบบนทกภาคสนามของผวจย

แบบบนทกภาคสนามของผวจย

การจดการเรยนรแบบโครงงาน เรอง การสงเคราะหดวยแสง

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนเดชะปตตนยานกล

ค าชแจง แบบบนทกภาคสนามของผวจย ส าหรบใหผวจยใชบนทกเหตการณหรอพฤตกรรมของนกเรยนขณะท าการจดการเรยนรของผวจยทเกดขนในแตละขนตอน โดยจดบนทกเหตการณทวไป เหตการณทส าคญและสอดแทรกความคดเหน เพอเปนขอมลในการสะทอนผลการจดการเรยนร วนทบนทก............................. เวลา................................. ชอผบนทก.......................... ขนท 1. การก าหนดปญหาหรอส ารวจความสนใจ

............................................................................................................................. ...................................

............................................................................................................................. ...................................

...................................................................... ..........................................................................................

............................................................................................................................. ...................................

................................................................................................................................. ...............................

................................................................................................... .............................................................

............................................................................................................................. ...................................

.............................................................................................................................................................. ..

............................................................................................................................. ...................................

............................................................................................................................. ...................................

.............................................................. ..................................................................................................

............................................................................................................................. ................................... ลงชอ..................................................

( นายลฏฟ ดอเลาะ )

ผวจย

138

ภาคผนวก ง คณภาพของเครองมอการวจย

139

ผลการประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนร ตาราง 14 คาเฉลยการประเมนแผนการจดการเรยนรโดยผเชยวชาญ

รายการประเมน ผลการประเมนของผเชยวชาญ

(คนท) เฉลย S.D.

1 2 3 4 5

1. มาตรฐานการเรยนร 1.1 สอดคลองกบสาระส าคญ 5 5 5 4 5 4.80 0.45 1.2 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร

5 5 5 4 5 4.80 0.45

เฉลย 4.80 2. ผลการเรยนร 2.1 สอดคลองกบสาระส าคญ 5 5 5 4 5 4.80 0.45 2.2 ประเมนผลได 5 5 5 4 5 4.80 0.45 2.3 ความชดเจน เขาใจงาย 5 5 5 4 5 4.80 0.45

เฉลย 4.80 3. จดประสงคการเรยนร 3.1 สอดคลองกบเนอหา 5 5 5 4 4 4.60 0.55

3.2 สอดคลองกบผลการเรยนร 5 5 5 4 5 4.80 0.45

3.3 มความชดเจนเรองของภาษาทใช 5 4 5 4 5 4.60 0.55 เฉลย 4.67

4. สาระการเรยนร 4.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร

5 5 5 4 5 4.80 0.45

4.2 ใจความถกตอง 5 5 5 4 5 4.80 0.45

4.3 มความชดเจน นาสนใจ 5 5 4 4 5 4.60 0.55

4.4 เวลาเรยนเหมาะสมกบเนอหา 5 4 5 4 4 4.40 0.55 เฉลย 4.65

140

รายการประเมน ผลการประเมนของผเชยวชาญ

(คนท) เฉลย S.D. 1 2 3 4 5

5. กจกรรมการเรยนร 5.1 สอดคลองกบผลการเรยนร 5 5 4 4 5 4.60 0.55 5.2 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร 5 5 4 4 5 4.60 0.55 5.3 เรยงล าดบกจกรรมไดเหมาะสม 5 5 5 4 5 4.80 0.45 5.4 ระยะเวลาแตละขนตอนเหมาะสม 5 4 4 4 5 4.40 0.55 5.5 เนนการใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

5 5 5 4 5 4.80 0.45

5.6 เปดโอกาสใหผเรยนไดมสวนรวมในการจดกจกรรมการเรยนร

5 5 5 4 5 4.80 0.45

5.7 สอดคลองกบรปแบบกจกรรมการเรยนรแบบโครงงาน

5 5 4 4 5 4.60 0.55

เฉลย 4.66 6. สอ/ แหลงเรยนร 6.1 สอดคลองกบสาระการเรยนร 5 5 5 4 4 4.60 0.55 6.2 สอดคลองกบกจกรรมของผเรยน 5 5 4 4 4 4.40 0.55 6.3 ผเรยนมสวนรวมในการใชสอ 5 5 5 4 5 4.80 0.45 6.4 เหมาะสมกบวยและวฒภาวะของผเรยน

5 5 5 4 5 4.80 0.45

เฉลย 4.65 7.การวดและประเมนผล 7.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร 4 5 4 4 5 4.40 0.55 7.2 สอดคลองกบสาระการเรยนร 4 5 4 4 5 4.40 0.55 7.3 สอดคลองกบขนตอนการจดกจกรรมการเรยนร

4 4 4 4 5 4.20 0.45

7.4 เหมาะสมกบวยและวฒภาวะของผเรยน

4 5 5 4 4 4.40 0.55

เฉลย 4.35 เฉลยทงหมด 4.64

ตาราง 14 (ตอ)

141

คาดชนความสอดคลอง (IOC) ระหวางขอค าถามกบเนอหา/จดประสงค ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

ตาราง 15 คาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบเนอหา/จดประสงค (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา

ขอค าถามขอท คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

รวม IOC การ

พจารณา 1 2 3 4 5 1. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

2. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

3. +1 +1 0 +1 +1 4 0.80 ผาน

4. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

5. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

6. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

7. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

8. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

9. 0 0 +1 +1 +1 3 0.60 ผาน

10. 0 +1 +1 +1 +1 4 0.80 ผาน

11. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

12. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

13. 0 +1 0 +1 +1 3 0.60 ผาน

14. +1 +1 0 +1 +1 4 0.80 ผาน

15. +1 +1 +1 0 +1 4 0.80 ผาน

16. +1 +1 +1 1 +1 5 1.00 ผาน

17. +1 +1 +1 0 +1 4 0.80 ผาน

18. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

19. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

20. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

142

ขอค าถามขอท คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

รวม IOC สรปผล 1 2 3 4 5

21. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

22. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

23. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

24. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

25. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

26. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

27. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

28. +1 0 +1 -1 +1 2 0.40 ไมผาน

29. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

30. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

31. 0 +1 +1 +1 +1 4 0.80 ผาน

32. +1 +1 +1 +1 0 4 0.80 ผาน

33. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

34. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

35. +1 0 +1 +1 +1 4 0.80 ผาน

36. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

37. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

38. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

39. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

40. +1 +1 0 +1 +1 4 0.80 ผาน

ตาราง 15 (ตอ)

143

คาดชนความสอดคลอง (IOC) ระหวางขอค าถามกบเนอหา/จดประสงค ของแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

ตาราง 16 คาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบเนอหา/จดประสงค (IOC) ของแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

ขอค าถามขอท คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

รวม IOC การ

พจารณา 1 2 3 4 5 1. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 2. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 3. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 4. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 5. +1 +1 +1 +1 0 4 0.80 ผาน 6. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 7. 0 +1 0 +1 +1 3 0.60 ผาน 8. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 9. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 10. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 11. +1 +1 -1 +1 +1 3 0.60 ผาน 12. +1 +1 0 +1 +1 4 0.80 ผาน 13. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 14. -1 +1 +1 +1 +1 3 0.60 ผาน 15. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 16. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 17. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 18. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 19. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 20. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 21. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 22. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 23. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 24. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 25. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 26. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน

144

ตาราง 17 คาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบนยามทตองการวด (IC) ของแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร

ขอค าถามขอท คะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

รวม IC การ

พจารณา 1 2 3 4 5 1. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 2. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 3. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 4. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 5. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 6. 0 +1 +1 +1 +1 4 0.80 ผาน 7. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 8. +1 +1 +1 +1 0 4 0.80 ผาน 9. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 10. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 11. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 12. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 13. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 14. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 15. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 16. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 17. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 18. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 19. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 20. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 21. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 22. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 23. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 24. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 25. +1 0 +1 +1 +1 4 0.80 ผาน 26. +1 +1 +1 +1 +1 5 1.00 ผาน 27. +1 +1 0 +1 0 3 0.60 ผาน

145

คาความยาก (P) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบ วดผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา

ตาราง 18 คาความยาก (P) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา

ขอท คา

ความยาก(P) แปลผล

คา อ านาจจ าแนก(r)

แปลผล ผลการพจารณา

1 0.77 คอนขางงาย 0.40 ด คดไว 2 0.50 ปานกลาง 0.26 พอใช คดไว 3 0.37 คอนขางยาก 0.26 พอใช ตดทง 4 0.37 คอนขางยาก 0.57 ด คดไว 5 0.47 ปานกลาง 0.37 พอใช คดไว 6 0.50 ปานกลาง 0.37 พอใช คดไว 7 0.50 ปานกลาง 0.69 ดมาก คดไว 8 0.60 คอนขางงาย 0.37 พอใช คดไว 9 0.47 ปานกลาง 0.04 คอนขางต า ตดทง 10 0.37 คอนขางยาก 0.68 ดมาก คดไว 11 0.40 ปานกลาง 0.37 พอใช คดไว 12 0.53 ปานกลาง 0.37 พอใช คดไว 13 0.53 ปานกลาง 0.58 ด คดไว 14 0.70 คอนขางงาย 0.60 ดมาก คดไว 15 0.60 คอนขางงาย 0.59 ด คดไว 16 0.53 ปานกลาง 0.27 พอใช คดไว 17 0.30 คอนขางยาก 0.46 ด คดไว 18 0.53 ปานกลาง 0.37 พอใช คดไว 19 0.30 คอนขางยาก 0.46 ด คดไว 20 0.33 คอนขางยาก 0.03 คอนขางต า ตดทง 21 0.40 ปานกลาง 0.26 พอใช ตดทง 22 0.73 คอนขางงาย 0.50 ด คดไว 23 0.47 ปานกลาง 0.48 ด คดไว 24 0.33 คอนขางยาก 0.36 พอใช ตดทง 25 0.43 ปานกลาง 0.47 ด คดไว

146

ขอท คา

ความยาก(P) แปลผล

คา อ านาจจ าแนก(r)

แปลผล ผลการพจารณา

26 0.37 คอนขางยาก 0.47 ด คดไว 27 0.53 ปานกลาง 0.38 พอใช คดไว 28 0.90 งายมาก -0.12 ต ามาก ตดทง 29 0.57 ปานกลาง 0.59 ด คดไว 30 0.43 ปานกลาง 0.38 พอใช คดไว 31 0.60 คอนขางงาย 0.38 พอใช คดไว 32 0.43 ปานกลาง 0.37 พอใช คดไว 33 0.43 ปานกลาง 0.69 ดมาก คดไว 34 0.23 คอนขางยาก 0.03 คอนขางต า ตดทง 35 0.13 ยากมาก 0.12 คอนขางต า ตดทง 36 0.47 ปานกลาง 0.38 พอใช คดไว 37 0.73 คอนขางงาย 0.39 พอใช คดไว 38 0.40 ปานกลาง -0.06 ต ามาก ตดทง 39 0.50 ปานกลาง 0.27 พอใช คดไว 40 0.20 คอนขางยาก 0.12 คอนขางต า ตดทง

** คาความเทยง มคาเทากบ 0.83

ตาราง 18 (ตอ)

147

คาความยาก (P) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบ วดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

ตาราง 19 คาความยาก (P) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

ขอท คา

ความยาก(P) แปลผล

คา อ านาจจ าแนก(r)

แปลผล ผลการพจารณา

1 0.47 ปานกลาง 0.38 พอใช คดไว 2 0.63 คอนขางงาย -0.13 ต ามาก ตดทง 3 0.50 ปานกลาง 0.50 ด ตดทง 4 0.70 คอนขางงาย 0.38 พอใช คดไว 5 0.80 งายมาก 0.00 คอนขางต า ตดทง 6 0.37 คอนขางยาก -0.38 ต ามาก ตดทง 7 0.30 คอนขางยาก -0.25 ต ามาก ตดทง 8 0.40 ปานกลาง 0.38 พอใช คดไว 9 0.63 ปานกลาง 0.38 พอใช คดไว 10 0.37 คอนขางยาก 0.50 ด คดไว 11 0.60 คอนขางงาย 0.38 พอใช คดไว 12 0.57 ปานกลาง 0.50 ด คดไว 13 0.43 ปานกลาง 0.63 ดมาก คดไว 14 0.73 คอนขางงาย 0.25 พอใช คดไว 15 0.90 งายมาก 0.25 พอใช ตดทง 16 0.57 ปานกลาง 0.88 ดมาก คดไว 17 0.70 คอนขางงาย 0.38 พอใช คดไว 18 0.40 ปานกลาง 0.25 พอใช คดไว 19 0.57 ปานกลาง 0.38 พอใช คดไว 20 0.53 ปานกลาง 0.88 ดมาก คดไว 21 0.73 คอนขางงาย 0.63 ดมาก คดไว 22 0.70 คอนขางงาย 0.38 พอใช คดไว 23 0.37 คอนขางยาก 0.63 ดมาก คดไว 24 0.53 ปานกลาง 0.63 ดมาก คดไว 25 0.53 ปานกลาง 0.88 ดมาก คดไว 26 0.67 คอนขางงาย 0.50 ด คดไว

** คาความเทยง มคาเทากบ 0.74

148

อ านาจจ าแนก (r) ของแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร ตาราง 20 คาสถตทดสอบท (t-test independent) ของคาเฉลยระหวางกลมสงและกลมต าและอ านาจจ าแนก (r) ของแบบวดเจตคตตอวทยาศาสตร

ขอท กลมสง กลมต า

t-test p-value ผลการพจารณา เฉลย S.D. เฉลย S.D.

1 3.64 0.92 3.27 0.65 1.069 .298 ตดทง 2 4.45 0.93 3.18 0.87 3.300 .004 คดไว 3 4.73 0.47 3.73 0.90 3.258 .005 คดไว 4 4.45 0.69 3.36 1.29 2.481 .022 คดไว 5 4.82 0.40 3.18 1.25 4.129 .001 คดไว 6 4.91 0.30 3.73 0.79 4.655 .000 คดไว 7 4.82 0.40 3.64 0.67 4.985 .000 คดไว 8 3.73 0.90 2.82 0.75 2.565 .018 คดไว 9 4.18 0.75 3.73 0.79 1.387 .181 ตดทง 10 4.82 0.40 4.00 0.63 3.614 .002 คดไว 11 3.55 0.82 3.36 1.21 .413 .684 ตดทง 12 3.64 1.21 2.64 0.81 2.284 .033 คดไว 13 4.45 0.52 3.27 0.65 4.716 .000 คดไว 14 3.91 0.94 3.00 0.89 2.319 .031 คดไว 15 4.64 0.50 3.73 0.65 3.676 .001 คดไว 16 4.64 0.50 3.82 0.60 3.451 .003 คดไว 17 4.55 0.52 3.18 0.60 5.669 .000 คดไว 18 4.73 0.47 3.27 0.65 6.047 .000 คดไว 19 4.55 0.69 3.36 0.67 4.070 .001 คดไว 20 2.45 0.69 2.64 0.81 -.568 .576 ตดทง

149

ขอท กลมสง กลมต า

t-test p-value ผลการพจารณา เฉลย S.D. เฉลย S.D.

21 4.18 0.60 3.36 0.67 3.000 .007 คดไว 22 4.45 0.69 3.64 0.81 2.556 .019 คดไว 23 3.45 1.63 2.91 1.45 .829 .417 ตดทง 24 4.36 1.21 3.09 1.38 2.308 .032 คดไว 25 4.00 0.77 3.36 1.21 1.472 .156 ตดทง 26 3.91 0.83 3.09 0.83 2.308 .032 คดไว 27 4.64 0.92 3.64 0.92 2.537 .020 คดไว

** คาความเทยง มคาเทากบ 0.88

ตาราง 20 (ตอ)

150

ประวตผเขยน

ชอ – สกล นายลฏฟ ดอเลาะ รหสประจ าตวนกศกษา 5820120655 วฒการศกษา

วฒ ชอสถาบน ปทส าเรจการศกษา วทยาศาสตรบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ 2558

ทนการศกษา ทนโครงการสงเสรมการผลตครทมความสามารถพเศษทางวทยาศาสตรและคณตศาสตร (สควค.) ระดบปรญญาโท โดย สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.)

ขอมลการเผยแพรผลงาน

ลฏฟ ดอเลาะ, ณฐวทย พจนตนต และณรงคศกด รอบคอบ. 2560. “ผลของการจดการเรยนรแบบ โครงงานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนชววทยา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและ เจตคตตอวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5” การประชมวชาการระดบชาต ศกษาศาสตรวจย เรอง “นวตกรรมการศกษาเพอ Thailand 4.0 (Innovative Education for Thailand 4.0)” 26 กรกฎาคม 2560 ณ โรงแรมหรรษา เจบ หาดใหญ สงขลา