(1)

การประเมนความเสยงตอสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

จากการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยมในรานซอมขนาดเลก เขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา

Health Risk Assessment of Electric Appliance Repairers from Exposure Lead, Cadmium and Chromium at Small Repair Shops: A Case Study

in Hat Yai City Municipality, Songkhla Province, Southern Thailand

อรอนงค คงสวสด Onanong Kongsawat

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการสงแวดลอม

มหาวทยาลยสงขลานครนทร A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the

Degree of Master of Science in Environmental Management Prince of Songkla University

2560 ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(2)

ชอวทยานพนธ การประเมนความเสยงตอสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส จากการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยมในรานซอมขนาดเลก เขตเทศบาล นครหาดใหญ จงหวดสงขลา

ผเขยน นางสาวอรอนงค คงสวสด สาขาวชา การจดการสงแวดลอม

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร อนมตใหนบวทยานพนธฉบบน เปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการสงแวดลอม

อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก ……………………………………………..…....... (ดร.ดษฎ หมนหอ)

คณะกรรมการสอบ ……………………………………..........…...ประธานกรรมการ (ดร.พรพฒน โกศลศกดสกล) …………………………..........................................กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.แพทยหญงพชญา พรรคทองสข) …………………………..........................................กรรมการ (ดร.พฒนศกด ค ามณจนทร) …………………………..........................................กรรมการ (ดร.ดษฎ หมนหอ) …………………………..........................................กรรมการ (ดร.นายแพทยปรชญะพนธ เพชรชวย)

อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม …………………………………………….…........ (ดร.นายแพทยปรชญะพนธ เพชรชวย)

…..............…….………………..…….…….……. (รองศาสตราจารย ดร.ธระพล ศรชนะ)

คณบดบณฑตวทยาลย

(3)

ขอรบรองวา ผลงานวจยนมาจากการศกษาวจยของนกศกษาเอง และไดแสดงความขอบคณบคคล ทมสวนชวยเหลอแลว ลงชอ ........................................................ (ดร.ดษฎ หมนหอ) อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก ลงชอ ........................................................ (ดร.นายแพทยปรชญะพนธ เพชรชวย)

อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม ลงชอ ........................................................ (นางสาวอรอนงค คงสวสด) นกศกษา

(4)

ขาพเจาขอรบรองวา ผลงานวจยนไมเคยเปนสวนหนงในการอนมตปรญญาในระดบใดมากอน และไมไดถกใชในการยนขออนมตปรญญาในขณะน ลงชอ………………………………………………………........... (นางสาวอรอนงค คงสวสด) นกศกษา

(5)

ชอวทยานพนธ การประเมนความเสยงตอสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณ อเลกทรอนกส จากการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยมในรานซอมขนาดเลก เขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา

ผเขยน นางสาวอรอนงค คงสวสด สาขาวชา การจดการสงแวดลอม ปการศกษา 2559

บทคดยอ

การศกษาครงนเปนการประเมนความเสยงตอสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟา

และอปกรณอเลกทรอนกสจากการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยมในอากาศของรานซอมขนาดเลก เขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา ผลการศกษาพบวาคาความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยม เทากบ 0.00800 – 0.02953 mg/m3, 0.00003 – 0.00010 mg/m3 และ 0.00010 – 0.00768 mg/m3 ตามล าดบ ซงมคาไมเกนเกณฑมาตรฐานความเขมขนท NIOSH (National Institute for Occupational Safety and Health) และ American Conference of Governmental Industrial Hygiene (ACGIH) ก าหนด

การประเมนความเสยงตอการเกดโรคอนทไมใชมะเรง (Non-cancer Risk) ของตะกว แคดเมยม และโครเมยม โดยการค านวณคา HQ (Hazard Quotient) พบวาคา HQ นอยกวา 1แสดงใหเหนวาปรมาณของตะกว แคดเมยม และโครเมยมในอากาศนน ไมสงผลกระทบตอสขภาพอนามยหรอไมอยในเกณฑทเสยงตอความเปนพษของโลหะหนกดงกลาว สวนคาดชนความเสยง (Hazard Index: HI) พบวามคา HI นอยกวา 1 แสดงวาชางซอมเครองใชไฟฟาไมมความเสยงตอการเกดโรคอนทไมใชมะเรงอยางมนยส าคญ

ส าหรบความเสยงตอการเกดโรคมะเรง (Cancer Risk) เนองจากการสดหายใจเอาสารแคดเมยมและโครเมยมเขาสรางกาย พบวาคาความเสยงทกอใหเกดมะเรงเปนการค านวณคาความเสยงตลอดชวต (Lifetime Cancer Risk) ของแคดเมยม และโครเมยม มคาอยในชวง 5.60 x 10-6- 2.03 x 10-4

และ 1.00 x 10-7- 3.61 x 10-5 ตามล าดบ แสดงวามความเสยงทอาจเปนไปไดอยางมนยส าคญ

(6)

Thesis Title Health Risk Assessment of Electric Appliance Repairers from Exposure Lead, Cadmium and Chromium at Small Repair Shops: A Case Study in Hat Yai City Municipality, Songkhla Province, Southern Thailand

Author Miss Onanong Kongsawat Major Programs Master of Science of Environmental Management Academic Year 2016

Abstract

This study monitors concentrations of lead, cadmium and chromium in indoor air samples from small electrical/electronic repair shops in Songkhla Province, Southern Thailand. A health risk assessment was also conducted to assess the risks owing to lead, cadmium and chromium in the indoor air of the shops. Indoor air contents of lead, cadmium and chromium varied between 0.00800 – 0.02953 mg/m3, 0.00003 – 0.00010 mg/m3 and 0.00010 – 0.00768 mg/m3 respectively. Levels of the selected heavy metals in all indoor air samples were lower than the established safe levels recommended by NIOSH (National Institute for Occupational Safety and Health) and American Conference of Governmental Industrial Hygiene (ACGIH).

The indoor air concentrations were used to evaluate non-cancer and cancer risk assessment by calculating the hazard quotient (HQ) and lifetime cancer risk 5.60 x 10-6- 2.03 x 10-4 and 1.00 x 10-7-3.61 x 10-5 respectively. Non-cancer risk assessment revealed that the electric appliance repairers do not pose non-cancer risk from inhalation exposure. Conversely, the probabilities of cancer risk due to cadmium and chromium are significant.

(7)

กตตกรรมประกาศ

ผวจยขอขอบพระคณ ดร.ดษฎ หมนหอ อาจารยทปรกษาวทยานพนธ และ ดร.นายแพทยปรชญะพนธ เพชรชวย อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม ผทคอยชแนะแนวทางความคดใหกบผวจยคอยชวยเหลอตดตามการท าวจยมาโดยตลอด ผวจยขอขอบคณผทเกยวของทกทานทท าใหการวจยนส าเรจลลวงตามวตถประสงคไปไดดวยด และคอยใหก าลงใจแกผวจยมาโดยตลอด ผวจยทราบซงในความกรณาของทานทงสองและขอขอบพระคณเปนอยางสง ไว ณ โอกาสนดวย สดทายนผวจยขอขอบคณครอบครว ผมอบโอกาสทางการศกษาซงเปนสมบต อนล าคาส าหรบผวจย ผทคอยเปนก าลงใจส าคญท าใหงานวจยนส าเรจลลวง และเพอนรวมการศกษาในการรวมกนท าวจยและคอยใหก าลงใจทดตอกนเสมอมา

อรอนงค คงสวสด

(8)

สารบญ

หนา บทคดยอ (5) Abstract (6) กตตกรรมประกาศ (7) สารบญ (8) รายการตาราง (11) รายการภาพ (13) บทท 1 บทน า 1 1.1ความส าคญและทมาของงานวจย 1 1.2 การตรวจเอกสาร 3 1.2.1 เครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส 3 1.2.2 การซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส 8 1.2.3 องคประกอบของผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส 16 1.2.4 โลหะหนก 22 1.2.5 คามาตรฐานความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยม ในสถานประกอบการ

29

1.2.6 การประเมนความเสยง 33 1.2.7 งานวจยทเกยวของ 38 1.3 วตถประสงคของงานวจย 40 1.4 ขอบเขตของงานวจย 40 1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 41 บทท 2 วธการด าเนนการวจย 42 2.1 วสด อปกรณ และสารเคมทใช 42 2.1.1 วสดและอปกรณ 42 2.1.2 สารเคมทใช 43

(9)

สารบญ (ตอ)

หนา 2.2 วธการด าเนนการวจย 43 2.2.1 การเกบรวบรวมขอมล 43 2.2.2 การส ารวจพนททท าการศกษา 43 2.2.3 การปรบเทยบเครองมอ 47 2.2.4 การเกบตวอยางอากาศประเภทตดตวบคคล 47 2.2.5 การเตรยมตวอยางและการวเคราะหความเขมขนของตะกว แคดเมยม

และโครเมยมในตวอยางอากาศ 49

2.2.6 การควบคมคณภาพของการวเคราะหตวอยาง 50 2.2.7 การเกบแบบสอบถาม 50 2.2.8 การประเมนการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยมทางการหายใจ 51 2.2.9 การประเมนความเสยงตอสขภาพ 51 2.2.10 การวเคราะหขอมลทางสถต 52 2.2.8 การวเคราะหขอมล สรปผล และรายงานผลการวจย 52 บทท 3 ผลการวจยและอภปรายผลการวจย 53 3.1 สภาพทวไปของรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส 53 3.2 ขอมลทวไปและพฤตกรรมของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณ

อเลกทรอนกส

54

3.2.1 ขอมลทวไปของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส 54 3.2.2 พฤตกรรมของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกณอเลกทรอนกส 56 3.2.3 การจดการสภาพแวดลอมในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกณ

อเลกทรอนกส 58

3.2.4 การสงเกตพฤตกรรมสภาวะสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณ

อเลกทรอนกส ในวนเกบตวอยางครงท 1, 2 และ 3

58

3.3 ระดบความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยมในตวอยางอากาศ 60

3.3.1 ระดบความเขมขนของตะกวในตวอยางอากาศ 60 3.3.2 ระดบความเขมขนของแคดเมยมในตวอยางอากาศ 62

(10)

สารบญ (ตอ)

หนา 3.3.3 ระดบความเขมขนของโครเมยมในตวอยางอากาศ 65 3.4 การประเมนการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยมทางการหายใจ 67

3.5 การประเมนความเสยงตอสขภาพจากการไดรบตะกว แคดเมยม และโครเมยม 69

3.5.1 การประเมนความเสยงตอสขภาพทไมกอใหเกดมะเรง 69

3.5.2 การประเมนความเสยงตอสขภาพทกอใหเกดมะเรง 70

บทท 4 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 76

4.1 สภาพทวไปของรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณเลกทรอนกส 76

4.2 ขอมลทวไปและพฤตกรรมของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส 77 4.3 ระดบความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยมในตวอยางอากาศ

ทเกบประเภทตดกบตวชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสอเลกทรอนกส

78

4.4 การประเมนความเสยงดานสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

79

4.5 มาตรการและแนวทางการแกไขปองกนความเสยง 81

บรรณานกรม 83

ภาคผนวก ก 88

ภาคผนวก ข 96

ประวตผวจย 103

(11)

รายการตาราง

หนา ตารางท 1-1 อายการใชงานเฉลยของเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส 6

ตารางท 1-2 สดสวนของวสดทเปนองคประกอบหลกของโทรทศนทใชจอภาพ แบบ LCD

17

ตารางท 1-3 สดสวนของวสดหลกทเปนองคประกอบของตเยนขนาด 6Q และขนาด 10 Q

17

ตารางท 1-4 สดสวนเฉลยของวสดหลกทเปนองคประกอบหลกของเครองซกผา 18

ตารางท 1-5 สดสวนเฉลยของวสดหลกทเปนองคประกอบหลกของเครองปรบอากาศ 19

ตารางท 1-6 สดสวนของวสดทเปนองคประกอบของคอมพวเตอรสวนบคคล (รวมจอ แสดงผล: Monitor/VDU; Visual Display Unit)

20

ตารางท 1-7 สดสวนของวสดทเปนองคประกอบหลกของโทรศพทมอถอ 21

ตารางท 1-8 คามาตรฐานความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยม ในสถาน ประกอบการ

32

ตารางท 2-1 ขอมลรานซอมเครองใชฟาและอปกรณอเลกทรอนกสในเขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา จากการส ารวจครงท 1

45

ตารางท 2-2 ขอมลรานซอมเครองใชฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทอาสาเขารวม โครงการวจย

46

ตารางท 3-1 สภาพทวไปของรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส 53

ตารางท 3-2 ขอมลทวไปของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส 54

ตารางท 3-3 พฤตกรรมของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส 56

ตารางท 3-4 การจดการสภาพแวดลอมในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณ

อเลกทรอนกส

58

ตารางท 3-5 พฤตกรรมสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

ในวนทท าการเกบตวอยางอากาศครงท 1, 2 และ 3

59

(12)

รายการตาราง (ตอ)

หนา ตารางท 3-6 ระดบความเขมขนของตะกวในตวอยางอากาศ 60

ตารางท 3-7 ระดบความเขมขนของแคดเมยมในตวอยางอากาศ 63

ตารางท 3-8 ระดบความเขมขนของโครเมยมในตวอยางอากาศ 65

ตารางท 3-9 คาการสมผส (ADI) ตะกว แคดเมยม และโครเมยม 68

ตารางท 3-10 การประเมนความเสยงตอสขภาพทไมกอใหเกดมะเรง 70

ตารางท 3-11 การประเมนความเสยงตอสขภาพทกอใหเกดมะเรง 72

(12)

รายการภาพ

หนา ภาพท 1-1 รปแบบวงจรของผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส ของประเทศไทย

5

ภาพท 1-2 หลอดแกวจอภาพชนด CRT 7 ภาพท 1-3 หวแรงปน 9 ภาพท 1-4 หวแรงแช 10 ภาพท 1-5 ขนตอนการปฏบตงานในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณ

อเลกทรอนกส 11

ภาพท 1-6 การรบเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทช ารดเสยหายจากลกคา 12 ภาพท 1-7 การตรวจสอบสภาพการช ารดเสยหายในเบองตน 13 ภาพท 1-8 การถอดชนสวนของเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสเพอรอซอม

จดทช ารด 13

ภาพท 1-9 แผงวงจรอเลกทรอนกสถกแยกชนสวนในขณะซอมสวนทช ารด 14 ภาพท 1-10 การด าเนนการเปลยนอะไหลเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทม

ความช ารด 15

ภาพท 1-11 การประกอบเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทด าเนนการ ซอมแซมแลวเสรจ

16

ภาพท 1-12 แผนผงการเขาสรางกายของโลหะหนกและการก าจดโลหะหนกออก สรางกาย

23

ภาพท 2-1 การส ารวจรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส ครงท 2 44 ภาพท 2-2 ชดอปกรณเกบตวอยางอากาศแบบตดกบตวบคคล 48

ภาพท 2-3 การเกบตวอยางอากาศแบบตดกบตวบคคล 49 ภาพท 2-4 เครอง ICP-OES Perkin Elmer Optima 4300 DV 49 ภาพท 3-1 คาความเขมขนเฉลยของตะกวในตวอยางอากาศ 61

ภาพท 3-2 คาความเขมขนเฉลยของแคดเมยมในตวอยางอากาศ 64

ภาพท 3-3 คาความเขมขนเฉลยของโครเมยมในตวอยางอากาศ 66

(12)

รายการภาพ (ตอ)

หนา ภาพท 3-4 คา cancer risk ของแคดเมยม 74

ภาพท 3-5 คา cancer risk ของโครเมยม 75

บทท 1

บทน ำ

1.1 ควำมส ำคญและทมำของงำนวจย

ปจจบนประเทศไทยมความเจรญกาวหนาทางดานเศรษฐกจ วทยาศาสตร และเทคโนโลยอยางรวดเรว สงผลใหเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส เชน โทรทศน พดลม ตเยน เครองปรบอากาศ คอมพวเตอร และโทรศพทมอถอ ฯลฯ กลายมาเปนสวนหนงในชวตประจ าวนเนองจากวถชวตของคนไทยในยคปจจบนตองอาศยเทคโนโลยสมยใหมเพอตอบสนองความสะดวกสบายใหกบตนเอง ความตองการบรโภคเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสจงเพมขนอยางไมหยดยง และยงกอใหเกดปญหาการปนเปอนของสารมลพษทางสงแวดลอมตางๆ โดยเฉพาะอยางยงปญหาการปนเปอนของโลหะหนก ซงถอวาเปนปญหาทส าคญของประเทศทก าลงพฒนา (สจตรา วาสนาด ารงด และ ปเนต มโนมยวบลย, 2555; สพตรา วเศษสข, 2549) มการรายงานพบสารอนตรายมากกวา 1,000 ชนด ในขยะอเลกทรอนกส เชน สารหนวงไฟประเภทโบรมน (Brominated Flame Retardants; BFRs) และโลหะหนก ไดแก ตะกว แคดเมยม และโครเมยม ฯลฯ โดย 40% ทพบสวนใหญเปนสารตะกว (อรวรรณ พพสทธ และศลพร แสงกระจาง, 2553)

ในป พ.ศ. 2555 ประเทศไทยมปรมาณของเสยอนตรายเกดขนประมาณ 4.71 ลานตน เปนซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส (Waste from Electrical and Electronic Equipment; WEEE) จ านวน 359,070 ตน และของเสยอนตรายประเภทอนๆ เชน แบตเตอร หลอดไฟ และภาชนะบรรจสารเคม รวมกนอกประมาณ 353,700 ตน (กรมควบคมมลพษ , 2555) ขยะจากเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสจดเปนขยะอนตราย ซงมสารอนตรายโดยเฉพาะธาตโลหะหนก ไดแก ตะกว แคดเมยม และโครเมยม ขยะอนตรายเหลานหากไมมการจดการทดอาจสงผลใหมการปนเปอนของสารพษไปสสงแวดลอมและสงผลกระทบตอมนษยโดยตรง

เครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสประกอบดวยวสดหลายชนด ซงสวนมากเปนโลหะหนก เชน สารตะกว (Lead; Pb) เปนสารประกอบหลกในลวดบดกร จอมอนเตอร เครองคอมพวเตอร และโทรทศน สารแคดเมยม (Cadmium; Cd) พบในชนสวนอเลกทรอนกส เชน วสดกงตวน า อปกรณตรวจจบอนฟาเรด และจอมอนเตอร สวนโครเมยม (Chromium; Cr) ใชผสมกบโลหะท าใหเกดความแขงแรงมความเหนยวทนทานไมเปนสนม อปกรณเครองใชไฟฟาตางๆ สวนใหญจะมแผงวงจรอเลกทรอนกสเปนสวนประกอบ เมอเกดการช ารดจะตองมการน าไปซอมแซมทรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทตงอยในชมชนนน (สมศกด ศรภกด, 2544) ผปฏบตงานมกไดรบสารโลหะ

2

29

หนกเขาส รางกายจากการสดดมไอโลหะขณะควบคมการหลอมโลหะและการบดกร สวนเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทซอมแซมไมไดจะถกทงไปกบขยะชมชน บางสวนทมขนาดเลกโดยเฉพาะเศษบดกร ไดตกหลนอยรอบบรเวณรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสดงกลาว (สมศกด ศรภกด, 2544) ชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส จงมความเสยงตอการไดรบสารโลหะหนกทปนเปอนอยในอากาศและฝนเขาสรางกาย (แสงโฉม เกดคลาย, 2547)

มนษยมโอกาสรบสารโลหะหนกเขาสรางกายและกอใหเกดการปนเปอนในสงแวดลอม เชน พช สตว ดน ดนตะกอน น า อากาศ และฝน (Foroughi et al., 2011) อากาศเปนตวกลางทางสงแวดลอมทสามารถบอกใหทราบถงปรมาณการแพรกระจายของสารปนเปอนทอยในสงแวดลอม โดยทวไปมนษยสามารถรบสมผสโลหะหนกทปนเปอนอยในอากาศเขาไปในรางกายทางระบบทางเดนหายใจ (Leung et al., 2008; อจฉรา พมฉตร, 2549) ซงโลหะหนกสวนใหญจะเขาสรางกายโดยการหายใจ (Dahal et al., 2008) แมวาจะมการสมผสปรมาณเลกนอยแตท าใหเกดอนตรายได โลหะหนกพวกนสลายตวไดยากเปนอนตรายตอมนษยและเกดการปนเปอนในสงแวดลอม ซงความเปนพษของโลหะหนกจะขนอยกบแตละชนดของโลหะหนก (ปณยนช รธรโก, 2551; Babu et al., 2007) โลหะหนกเมอเขาสรางกายของมนษยจะสงผลตอสขภาพแตกตางกนออกไป สารพษเหลานเมอสะสมอยในรางกายจนถงระดบหนงกจะแสดงอาการออกมาใหเหน เชน ตะกวหากไดรบตะกวสะสมเรอรงจะสงผลตอระบบประสาทสวนกลางและสมอง ตะกวจะไปสะสมทกระดกแคดเมยมถกจดวาเปนสารกอมะเรงในมนษย ท าใหเกดโรคระบบทางเดนหายใจ ระยะยาวจะไปสะสมทกระดกท าใหกระดกผ สวนโครเมยมท าใหเกดโรคระบบทางเดนหายใจ ถาไดรบเปนเวลานานๆ จะท าใหเปนมะเรงผวหนง (อรวรรณ พพสทธ และศลพร แสงกระจาง, 2553)

พนทเขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา เปนเขตเมองทมความเจรญมบานเรอน และประชาชากรอาศยจ านวนมาก และยงเปนศนยกลางทางธรกจการคาและการบรการของภาคใตอกดวย จงท าใหมจ านวนบานเรอน หอพก และหนวยงานตางๆ มากมาย ประชาชนมทงภมล าเนาเดมในเขตเทศบาลนครหาดใหญ และกลมประชากรแฝง ไดแก กลมผประกอบการ บคลากรภาครฐ เอกชน และนกศกษาทมาอาศยอยจ านวนมาก โดยเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสเปนอกปจจยหนงทตอบสนองความตองการของประชาชนในยคปจจบนรวมทงประชาชนทอาศยในเขตเทศบาลนครหาดใหญดงกลาว เครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสแตละประเภทจะมอายการใชงานทแตกตางกน เมอใชงานไประยะเวลาหนงจะเสยช ารดและตองซอมแซม ท าใหรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสเปนอกกจการหนงทเปนทตองการของประชาชนในเขตเทศบาลนครหาดใหญ จากขอมลของส านกงานเทศบาลนครหาดใหญเกยวกบการตอใบอนญาตประกอบกจการทเปนอนตรายตอสขภาพ คอการซอมเครองใชไฟฟา พบวาจ านวนรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสมจ านวนการตอใบอนญาตไมลดลงจากปกอนๆ (ส านกการสาธารณสขและสงแวดลอม เทศบาลนคร

3

29

หาดใหญ, 2557) นอกจากนจากการส ารวจและสอบถามขอมลจากผปฏบตงานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส พบวาในการปฏบตงานสวนใหญผปฏบตงานไมไดค านงถงความปลอดภยในสขภาพอนามยแตอยางใด

ดวยเหตผลดงกลาวขางตนจะเหนไดวาผประกอบอาชพชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส โดยเฉพาะอยางยงในรานซอมขนาดเลก มความเสยงทจะไดรบอนตรายจากโลหะหนก เชน ตะกว แคดเมยม และโครเมยมจากการปฏบตงาน เนองจากรานซอมขนาดเลกสวนใหญชางซอมจะไมสวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล (Personal Protective Equipment; PPE) และระบบระบายอากาศภายในรานสวนใหญไมเปนระบบมาตรฐาน ระบายอากาศโดยพดลมและอาศยลมจากธรรมชาต ผวจยจงมความสนใจทจะประเมนความเสยงตอสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสจากการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยม ในรานซอมขนาดเลก เขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา ทงนหนวยงานภาครฐ ทงสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถนทเกยวของ รวมทงหนวยงานภาคเอกชน สามารถน าขอมลจากงานวจยนไปใชเปนแนวทางในการเฝาระวง ปองกน และแกไขปญหาการปนเปอนของโลหะหนกในสถานประกอบการและปญหาสขภาพอนามยได

1.2 กำรตรวจเอกสำร

1.2.1 เครองใชไฟฟำและอปกรณอเลกทรอนกส เครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส คอ อปกรณทเปลยนพลงงานไฟฟาเปน

พลงงานรปตางๆ ทตองการ เชน พลงงานความรอน พลงงานเสยง พลงงานกล และพลงงานเคม ซงเราสามารถน าพลงงานทเปลยนแปลงจากพลงงานไฟฟาไปใชใหเกดประโยชนในชวตประจ าวนได

ผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส แบงประเภทตามระเบยบวาดวยเศษเหลอทงของผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกสเปน 10 ประเภท (นนญา พนธเจรญ, 2546) ดงน

1) เครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสในครวเรอนขนาดใหญ เชน ตเยน เครองท าความเยน เครองซกผา และเครองลางจาน ฯลฯ

2) เครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสในครวเรอนขนาดเลก เชน เครองดดฝน เตารด เครองปงขนมปง และมดโกนไฟฟา ฯลฯ 3) อปกรณไอท เชน คอมพวเตอร เมนเฟรม โนตบค เครองสแกนภาพเครองโทรสาร โทรศพท และโทรศพทมอถอ ฯลฯ

4

29

4) เครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสส าหรบผบรโภค เชน วทย โทรทศน เครองบนทกวดโอ และเครองดนตรทใชไฟฟาฯลฯ

5) อปกรณใหแสงสวาง เชน หลอดไฟฟลออเรสเซนต และหลอดโซเดยม ฯลฯ 6) ระบบอปกรณเครองมอการแพทย เชน เครองเอกซเรย ฯลฯ 7) เครองมอวดหรอควบคมตางๆ เชน เครองจบควน และเครองควบคม

อณหภม ฯลฯ 8) ของเลน เชน เกมสบอยสของเลนทใชไฟฟา หรออเลกทรอนกส ฯลฯ 9) เครองมอไฟฟาและอเลกทรอนกส เชน สวาน และเลอยไฟฟา ฯลฯ 10) เครองจ าหนายสนคาอตโนมต เชน เครองจ าหนายเครองดมอตโนมต

1.2.1.1 วงจรของผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส วงจรของผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสเปนแหลงก าเนดขยะอเลกทรอนกสทสงผลกระทบตอสงแวดลอมไดหลากหลายทาง เรมตงแตสนคาจะไปสผบรโภคทางการสงออก การจ าหนาย และการบรโภคสนคา เมอสนคาช ารดจะท าการซอมแซมทรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสหรอทงในทองถนนน หนวยงานทองถนอาจจะเกบรวบรวมไวเองหรอมผรบซอของเกามารบซอไปสงทโรงงานรไซเคล ซงโรงงานรไซเคลกจะน าชนสวนทสามารถ รไซเคลไดไปผลตใหมหรอสงออก และสวนทไมสามารถรไซเคลไดกจะถกสงไปก าจดดวยวธฝงกลบและเผาท าลายท าใหเกดสารพษตกคางในแหลงน าใตดนและเกดควนพษในสภาพแวดลอมใกลเคยง ดงแสดงไวในภาพท 1-1

5

29

ของเสยจากการผลต

ขยะอเลกทรอนกส

ของเสยจากการรไซเคล

วตถดบ

ลกลอบทง

ของเสย

สนคา สนคา สนคา

หมายเหต: อปท. หมายถง องคกรปกครองสวนทองถน

ภำพท 1-1 รปแบบวงจรของผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสของประเทศไทย ทมา: กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2551

สารพษซมลง

แหลงน าใตดน

รานซอมเครองใชไฟฟา

สารพษซมลงแหลงน าใตดน ควนพษสสงแวดลอม

ขยะอนตราย

ขยะอเลกทรอนกส

ขยะอเลกทรอนกส

บรษทฝงกลบ โรงงานเผาขยะ

ขยะอเลกทรอนกส

ของเสย

จากการผลต

บรษทก าจดขยะ อปท. เกบรวบรวม

โลหะมคา

ชนสวนใชได

โรงงานรไซเคล ผรบซอของเกา

ของเสยจากการผลต

น าเขาขยะอเลกทรอนกส

ขยะอเลกทรอนกส

วตถดบ น าเขา สงออก

สงออก

สนคา

ผผลต ตวแทน ผบรโภค

ควนพษสสงแวดลอม

สงออกขยะอเลกทรอนกส

6

29

อายการใชงานของเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสแตละประเภทมอายสนลง เชน คอมพวเตอรมอายการใชงานเฉลย 7 ป แตผบรโภคใชงานเพยงปกวาๆ เนองจากผบรโภคตองการเปลยนสนคาใหทนกบเทคโนโลยทพฒนาไปอยางรวดเรว ท าใหผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสเหลานกลายเปนขยะอเลกทรอนกสเรวขน ซงผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสแตละประเภทมอายการใชงานเฉลย ดงแสดงในตารางท 1-1

ตำรำงท 1-1 อายการใชงานเฉลยของเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

ผลตภณฑ อำยกำรใชงำนเฉลย (ป)

โทรทศน 18

ตเยน 14

เครองซกผา 12

เครองปรบอากาศ 10

เครองคอมพวเตอร 7

จอคอมพวเตอรแบบ Cathode ray tube (CRT) 9

โทรศพทมอถอ 2

ทมา: สดารช สงหโกวนทร, 2548

1.2.1.2 สารพษทพบในเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส เครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสมสารอนตรายหลายชนดโดยเฉพาะธาตโลหะหนก เชน ตะกว แคดเมยม โครเมยม ปรอท สารหน และเบรลเล ยม เปนตน โลหะหนกเหลานเปนขยะอนตรายทสลายตวไดยาก โดยเฉพาะตะกวทมอยมากในแผงวงจรอเลกทรอนกส (Printed circuit board; PCB) ซงมตะกวประมาณ 50 กรมตอตารางเมตร สวนหลอดภาพรงสแคโทด (Cathode ray tubes; CRTs) ของจอคอมพวเตอร 1 เครอง พบตะกวประมาณ 0.4 กโลกรม และโทรทศน 1 เครอง พบตะกวประมาณ 2 กโลกรม โดย 70% ของโลหะหนกทงหมดเกดจากขยะจอมอนเตอรเครองคอมพวเตอรและโทรทศนชนดทเปน CRT และ 40% ของโลหะหนกทพบเปนตะกว แหลงทส าคญของโลหะหนก คอ หลอดแกวจอภาพชนด CRT ดงแสดงในภาพท 1-2

7

29

นอกจากสารทกลาวมาขางตนซงจะพบในปรมาณทมากแลว ยงมสารพษอนๆ ทพบได เชน โพลโบรมเนตเตด ไดฟนล อเทอร (Polybrominated diphenyl ether; PBDEs), โพลไวนลคลอไรด (Polyvinyl chloride; PVC), โนนลฟนอล (Nonylphenol; NP), ไตรฟนลฟอสเฟต (Triphenyl phosphate; TPP) และโพลคลอรเนทเตดแนฟทาลน (Polychlorinated Naphthalene; PCNs) สารแตละชนดทพบไดนเปนอนตรายตอคณภาพชวตและสงแวดลอม อาจรวไหลลงสแหลงดนและน า ปนเปอนในอากาศ สามารถสะสมไดในสงแวดลอมและสงผลตอสขภาพอนามยของประชาชนได (วระพล วงษประพนธ, 2553; อรวรรณ พพสทธ และศลพร แสงกระจาง, 2553; ชมพนท พรหมภกด, 2555) ตวอยางของสารพษส าคญทพบในเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส ไดแก - ตะกว เปนสวนประกอบในการบดกรแผนวงจรพมพ เปนสารประกอบหลกในลวดบดกร จอมอนเตอร CRT และแบตเตอร - แคดเมยม พบในแผนวงจรพมพ ตวตานทาน ชนสวนอเลกทรอนกส เชน วสดกงตวน า (Semiconductors) อปกรณตรวจจบอนฟาเรด (Infrared detectors) และจอมอนเตอร CRT

ภำพท 1-2 หลอดแกวจอภาพชนด CRT ทมา: อรวรรณ พพสทธ และศลพร แสงกระจาง, 2553

Inner Magnetic Shield

Panel Glass

Phosphor

Screen

Frame Funnel Glass

Shadow Mask

Electron Beam

Electron Gun

8

29

- โครเมยม ใชในการปองกนการกดกรอนของแผนโลหะเคลอบสงกะสผสมกบโลหะ ท าใหเกดความแขงแรงมความเหนยวทนทาน - ปรอท พบในตวตดความรอน สวตซ หลอดฟลออเรสเซนต และมอนเตอร LCD (Liquid crystal display) - เบรลเลยม ใชในแผนวงจรหลก และคอนเนคเตอรของอปกรณอเลกทรอนกส - พลวง ใชเปนสารหนวงไฟในอตสาหกรรมการผลตอปกรณอเลกทรอนกสหลายชนด - สารหน ใชในแผงวงจร - แบเรยม ใชในแผนหนาของหลอดรงสแคโทด - สารหนวงไฟประเภทโบรมน ใชเปนสวนผสมในอปกรณอเลกทรอนกสหลายชนด เพอท าใหการตดไฟชาลงในกรณทเกดไฟไหม พบมากในแผงวงจร สายเคเบล และพลาสตกหมอปกรณอเลกทรอนกส สารในกลมน ไดแก โพลโบรมเนตเตด ไดฟนล อเทอร (PBDEs) และ Polybrominated biphenyls (PBBs) - โพลไวนลคลอไรด (PVC) เปนพลาสตกทใชในชนสวนอปกรณอเลกทรอนกส และใชเพอท าเปนฉนวนหมสายไฟและสายเคเบลตาง ๆ - ไตรฟนลฟอสเฟต (TPP) เปนสารหนวงไฟในกลมออรแกโนฟอสฟอรสใชในการผลตเคสของมอนเตอรคอมพวเตอร - โนนลฟนอล (NP) เปนสารลดแรงตงผวทใชในอตสาหกรรมพลาสตกบางชนด - โพลคลอรเนทเตดแนฟทาลน (PCNs) ใชเคลอบสายไฟเพอเพมความเปนฉนวน เปนสารเตมแตงในยางและพลาสตก และใชเปนสารหนวงไฟ 1.2.2 กำรซอมเครองใชไฟฟำและอปกรณอเลกทรอนกส การซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส คอ การใหบรการตรวจเชคและซอมเครองใชไฟฟาทไมสามารถใชงานไดตามปกต เชน โทรทศน ตเยน เครองซกผา เครองเสยง เครองเลนวดโอ หมอหงขาวไฟฟา พดลม เตารด กระตกตมน ารอน เปนตน ใหสามารถใชงานไดตาม ปกต การรบซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสมจดทผปฏบตงานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสใชในการนงท างานซอมแซมบอยทสด ผปฏบตงานเปนคนท างานทมหนาทโดยตรงในการบดกรซอมอปกรณเครองใช ไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส การบดกรเปนหวใจส าคญของการประกอบวงจรอเลกทรอนกส เปนการประสานโลหะสองชน ชนดเดยวกนหรอตางชนดกน โดยใชโลหะชนดเดยวกนหรอตางชนดกนกบชนงานเปนตวประสานใหเชอมตอกน การประสานท าไดโดยการท าใหโลหะบดกรถกหลอมเหลวดวย

9

29

ความรอนยดเกาะตดกบพนผวงาน โดยการยดเกาะระหวางชนงานกบโลหะบดกรเกดจากการทอะตอมบางตวของโลหะบดกรแพรเขามาในอะตอมของชนงานนนๆ ท าใหเกดการยดเหนยวกนระหวางอะตอมของชนงานกบอะตอมของโลหะบดกรดวยพนธะโลหะ (Metallic bond) โลหะบดกร โดยทวไปจะใชตะกวบดกร ซงเปนวสดทส าคญมากในการบดกร ตะกวบดกรจะมสวนผสมระหวางดบกและตะกว และจะมฟลกซงกนการเกดออกไซดของโลหะซงเปน อปสรรคในการเชอมตอในระหวางการบดกร ถาใชตะกวไมดท าใหคณภาพงานทไดไมด ไมมคณภาพ ท าใหบดกรยาก (วระพล วงษประพนธ, 2553) หวแรงบดกรทใชในงานบดกรดานอเลกทรอนกสสวนใหญ มกจะเปนหวแรงทสรางความรอนจากพลงงานไฟฟา เพอความสะดวกในการใชงานซงเรยกวา หวแรงบดกรไฟฟา(Electric soldering iron) โดยทวไปจะม 2 ชนดคอ หวแรงปน (ภาพท 1-3) และหวแรงแช (ภาพท 1-4)

ภำพท 1-3 หวแรงปน (Electric soldering gun) ทมา: ประดษฐ บตรศร, 2551

หวแรงชนดนเปนประเภททใชความรอนสงและรวดเรว โดยการท างานของหวแรงชนดนจะใชหลกการของหมอแปลงไฟฟาคอ แปลงแรงดนไฟบานใหเปนไฟฟาแรงดนต า แตจายกระแส ไดสง ภายในตวหวแรงจะมลกษณะเปนหมอแปลงไฟฟามขดลวด 3 ชด พนอยบนแกนเหลกโดยชดปฐมภมจะพนดวยลวดเสนเลกจ านวนรอบมากๆ น าไปตอเขากบปลกไฟบาน 220 V ดานชดทตยภมจะม 2 ขด คอ ขดเสนลวดเลก พนใหไดแรงดนไฟฟาประมาณ 2.2 โวลต เพอใชจดหลอดไฟขนาดเลกเพอแสดงการท างาน และอกขดจะพนดวยลวดเสนใหญโดยพน 5-6 รอบ เพอใหไดกระแสสงมากและตอเขากบชดปลายหวแรง เพอสรางความรอนในการบดกร การปด-เปดการท างานจะใชสวตช ลกษณะคลายไกปนในการเปด-ปดการใหความรอนในขณะใชงาน หวแรงชนดนไมเหมาะแกการบดกรงาน

10

29

อเลกทรอนกส เนองจากใหความรอนสงมากและไมสม าเสมออาจกอใหเกดความเสยหายกบอปกรณและลานทองแดงบนแผนวงจร

ภำพท 1-4 หวแรงแช หวแรงแช (Electric soldering) ทมา : ประดษฐ บตรศร, 2551

หวแรงชนดนเมอตองการใชงานจะเสยบปลกทงไวใหรอนตลอดเวลา เพราะไมมสวตชปด-เปด แบบหวแรงปน โดยมากจะตองเสยบเขากบปลกไฟฟาตลอดจนงานจะเสรจเนองจากเมอเสยบใหมจะตองรอเปนเวลานานพอควรหวแรงจงจะรอนถงระดบใชงาน โครงสรางภายในจะเปนเสนลวดความรอนพนอยบนฉนวนทหอหมดวยไมกา มขอตอส าหรบเชอมตอกบปลายหวแรง ความรอนทเกดขนจะเกดจากกระแสทไหลผานขดลวดความรอนทบรเวณปลายหวแรงและ ถายเทไปยงสวนปลายหวแรงทใชส าหรบบดกร หวแรงนมกนยมใชในงานประกอบวงจรเพราะใหความรอนคงท เลอกขนาดไดมากและมปลายหวแรงใหเลอกใชหลายแบบ โดยมตงแตขนาด 6-250 วตต แตทใชในงานอเลกทรอนกสจะใชขนาด 15-30 วตต ซงใหความรอนไมสงมากนกเหมาะกบการบดกรอปกรณบนแผนวงจรพมพ หวแรงชนดนปลายท าดวยทองแดงหรอทองแดงชบแขง โดยการใชไฟฟาผานไปยงปลายทองแดงเพอท าใหเกดความรอนเพยงพอทสามารถจะละลายตะกวบดกรได ส าหรบกระบวนการซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสนน จากการลงพนทส ารวจขอมลกระบวนการท างานของผประกอบการในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสในเขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา พบวากระบวนการปฏบตงานไมยงยากและไมมความซบซอน โดยมขนตอนการปฏบตงานดงแสดงในภาพท 1-5

11

29

ภำพท 1-5 ขนตอนการปฏบตงานในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส ทมา: กตตชย จางเกตทอง. 2557. สมภาษณ (27 พฤศจกายน 2557). ชางซอมเครองใชไฟฟา. ราน 179.

เทศบาลนครหาดใหญ, สงขลา, ประเทศไทย 1) ขนตอนการรบงานจากลกคา ขนตอนนเปนการรบเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทช ารดจากลกคาหรอผใชบรการ (ภาพท 1-6) จากการส ารวจรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส พบวา

กระบวนกำรปฏบตงำนในรำนซอมเครองใชไฟฟำและอปกรณอเลกทรอนกส

1. ขนตอนการรบงานจากลกคา (การรบเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทช ารด)

2. ขนตอนการส ารวจสภาพปญหาและจดทช ารดเสยหาย

3. ขนตอนการถอดชนสวนเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

5. ขนตอนการเปลยนอะไหล

4. ขนตอนการเชอม บดกร หลอมโลหะ

7. ขนตอนการตรวจสอบสภาพความเรยบรอยของชนงาน

8. ขนตอนการสงมอบงานใหกบลกคา

6. ขนตอนการประกอบชนงาน

12

29

รปแบบการบรการของรานในการรบเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทเสยหายจากลกคาม 2 สองรปแบบ คอ - ลกคาน าเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทช ารดเสยหายมาสงทราน - ชางซอมจะไปรบเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทช ารดเสยหายจากบานเรอนของลกคาและน ามารวบรวมไวทราน หลงจากนนทางรานจะจดล าดบการซอมโดยเรยงตามล าดบการสงและรบมาจากลกคา แลวท าการส ารวจสวนทช ารดเสยหายเพอพจารณาการซอมแซมตอไป

ภำพท 1-6 การรบเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทช ารดเสยหายจากลกคา ทมา: ปเนต มโนมยวบลย และคณะ, 2552

2) ขนตอนการส ารวจสภาพปญหาและจดทช ารดเสยหาย ชางผปฏบตงานจะท าการตรวจสอบสภาพการช ารดของเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส เพอพจารณาความช ารดเสยหายในเบองตน พจารณารปแบบและขนตอนในการซอมแซมสวนทเสยหาย (ภาพท 1-7)

13

29

ภำพท 1-7 การตรวจสอบสภาพการช ารดเสยหายในเบองตน ทมา: ปเนต มโนมยวบลย และคณะ, 2552

3) ขนตอนการถอดชนสวนเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส หลงจากการตรวจสอบในเบองตนแลว ผปฏบตงานซอมจะท าการถอดชนสวนของเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสแตละสวนออก เพอตรวจสภาพภายในอยางละเอยดและพจารณาการซอมบ ารงใหตรงจด หากไมมความเสยหายของระบบวงจรหรอแผงอเลกทรอนกสจะท าการส ารวจชนสวนอะไหลทมความเสยหายและท าการเปลยนอะไหลใหม หากมความเสยหายของแผงวงจร หรอเกดการช ารดของชนสวนจะด าเนนการในขนตอนตอไป (ภาพท 1-8)

ภำพท 1-8 การถอดชนสวนของเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสเพอรอซอมแซมจดทช ารด ทมา: ปเนต มโนมยวบลย และคณะ, 2552

14

29

4) ขนตอนการเชอม บดกร หลอมโลหะ (ภาพท 1-9) เปนขนตอนทมความเสยงตอการรบสมผสไอควน (Fumes) ของแคดเมยม โครเมยม และตะกว เนองจากชางผปฏบตงานจะตองปฏบตงานโดยมการเชอม และบดกร โดยในบางชนงาน จะมขนตอนการหลอมโลหะดวย กระบวนการดงกลาวสงผลใหเกดการไอควนของสารและเกดการฟงกระจายในทปฏบตงาน จากการส ารวจพบวาชางผปฏบตงานสวนใหญไมมการสวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล (PPE) โดยใหเหตผลวามการปฏบตงานในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสมาเปนระยะเวลานาน แตยงไมเคยปรากฏวามอาการเจบปวยเนองจากการปฏบตงาน ซงสงผลอนตรายตอสขภาพอนามยของชางผปฏบตงานมากยงขน

ภำพท 1-9 แผงวงจรอเลกทรอนกสถกแยกชนสวนในขณะซอมสวนทช ารด ทมา: ปเนต มโนมยวบลย และคณะ, 2552

5) ขนตอนการเปลยนอะไหล (ภาพท 1-10) เครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทไมมความเสยหายในสวนของแผงวงจรไฟฟาหรอแผงอเลกทรอนกส ชางผปฏบตงานจะท าการตรวจสอบและด าเนนการจดเปล ยนชนสวนอะไหลใหมเพอใหสามารถใชงานได โดยสวนใหญพนทของการปฏบตงานของรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสจะมพนทไมกวางขวางนก การปฏบตงานจะอยในพนทและบรเวณใกลเคยงกน ดงนนในขณะปฏบตงานในพนททแมจะไมไดท าการเชอมหรอบดกร ชางผปฏบตงานกมโอกาสสมผสไอควน (Fumes) หรอฝนโลหะ เชน ตะกว โครเมยม และแคดเมยม ทมการฟงกระจายและเกดการสะสมในพนทปฏบตงานได

15

29

นอกจากนชนงานบางสวนทผานการเชอม การบดกร หรอการหลอมโลหะแลวเสรจ จะน าเขาสกระบวนการเปลยนอะไหลตอเนองกนไป เพอใหเกดความสมบรณของชน งานตามความตองการของลกคามากทสด

ภำพท 1-10 การด าเนนการเปลยนอะไหลเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทมความช ารด

ทมา: ปเนต มโนมยวบลย และคณะ, 2552

6) ขนตอนการประกอบชนงาน หลงจากชางผปฏบตงานด าเนนการซอมแซมความเสยหายและจดช ารดทกจดแลวเสรจ จะด าเนนการประกอบชนสวนของเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสใหเขาสรปแบบเดม เพอเตรยมความพรอมในการทดสอบประสทธภาพการใชงานตอไป (ภาพท 1-11)

16

29

ภำพท 1-11 การประกอบเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทด าเนนการซอมแซมแลวเสรจ ทมา: ปเนต มโนมยวบลย และคณะ, 2552

7) ขนตอนการตรวจสอบสภาพความเรยบรอยของชนงาน ชางผปฏบตงานจะน าเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทผานการซอมแซมเรยบรอยแลว มาท าการทดสอบการใชงานและตรวจสอบสภาพของเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสอกครง เพอเปนการยนยนประสทธภาพการใชงานกอนถงมอลกคา 8) ขนตอนการสงมอบงานใหกบลกคา เปนขนตอนการสงมอบเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทผานการซอมแซม การทดสอบการใชงาน และการตรวจสอบสภาพเรยบรอยแลวใหแกลกคาผใชบรการ

1.2.3 องคประกอบของผลตภณฑเครองใชไฟฟำและอเลกทรอนกส

1.2.3.1 โทรทศน (Television) โทรทศน เปนอปกรณไฟฟาและอเลกทรอนกสชนดหนงทมความส าคญ และอยคกบมนษยมานาน อดตเปนโทรทศน CRT และเปลยนมาเปนโทรทศนทใชจอภาพแบบพลาสมา และจอภาพผลกเหลว หรอทเรยกจอภาพ LCD ซงไดรบความนยมในปจจบน โดยปกตโทรทศนมองคประกอบทส าคญ ไดแก แกวทงดานนอกและดานในของหลอดภาพรงสแคโทด เหลกยดและเหลกควบคมรงส สารฉาบเรองแสง ปนอเลกตรอนท าจากแกว และเหลกกลาไรสนม PCB และพลาสตกครอบ ดงแสดงในตารางท 1-2

17

29

ตำรำงท 1-2 สดสวนของวสดทเปนองคประกอบหลกของโทรทศนทใชจอภาพแบบ LCD

วตถดบหลก สดสวนของวตถดบ (รอยละโดยน ำหนก)

เหลก 47

พลาสตก 22

แหลงก าเนดแสง back light 12

แกวทเคลอบฟลมทมสวนผสมของ Indium tin oxide

7

อะลมเนยม 5

แผงวงจรไฟฟา 4

ตะกว 3

ทมา: กรมควบคมมลพษ, 2551

1.2.3.2 ตเยน (Refrigerator) ตเยน เปนเครองใชไฟฟาทมความส าคญประเภทหนง สวนใหญทกครวเรอน

ตองมไวประจ าบาน เพอการเกบถนอมอาหารไมใหมการเนาเสยจากแบคทเรย ตเยนเปนเครองใชไฟฟาซงมสวนประกอบหลก ไดแก ฉนวนกนความรอนเพอไมใหความรอนเขามาในตเยนตวท าความเยน และโลหะตางๆ ดงแสดงในตารางท 1-3 ตำรำงท 1-3 สดสวนของวสดหลกทเปนองคประกอบของตเยนขนาด 6 Q และขนาด 10 Q

วตถดบหลก น ำหนกเฉลยของตเยน ขนำด 6 Q (1 ประต) รอยละโดยน ำหนก

น ำหนกเฉลยของตเยน ขนำด 10 Q (2 ประต)

รอยละโดยน ำหนก เหลก 40 – 45 45 – 53 โพลยรเธน 8 – 12 6.5 – 8.0 พลาสตกอนๆ 20 – 27 12 – 16 ทองแดง 3 – 5 5 – 6 อะลมเนยม 2 – 3 1 – 3 ตะกว 0.02 – 0.03 0.02 – 0.03 แกว 1.40 - 1.50 1.40 - 1.50

18

29

ตำรำงท 1-3 สดสวนของวสดหลกทเปนองคประกอบของตเยนขนาด 6 Q และขนาด 10 Q (ตอ)

วตถดบหลก น ำหนกเฉลยของตเยน ขนำด 6 Q (1 ประต) รอยละโดยน ำหนก

น ำหนกเฉลยของตเยน ขนำด 10 Q (2 ประต)

รอยละโดยน ำหนก ส 0.70 – 0.80 0.70 – 0.80 สารหลอเยน 0.67 – 0.71 0.67 – 0.71 น ามนหลอลน 0.30-0.4 0.30-0.4 อน ๆ 1.02 – 1.04 1.02 – 1.04

ทมา: กรมควบคมมลพษ, 2551

1.2.3.3 เครองซกผา (Washing Machine) เครองซกผาเปนเครองใชไฟฟาในครวเรอนทใชกนอยางแพรหลายเปนเครองใชไฟฟาขนาดใหญทมสดสวนปรมาณของเหลก ทองแดง อลมเนยม และพลาสตกในปรมาณทสง ขนอยกบชนดและปรมาณของวสดทใชในการผลตเครองซกผานน อยางไรกตามสดสวนของวสดหลกทเปนองคประกอบของเครองซกผาจะคลายกน มการใชชนสวนและวตถดบคดเปนรอยละโดยน าหนก ดงแสดงในตารางท 1-4

ตำรำงท 1-4 สดสวนเฉลยของวสดหลกทเปนองคประกอบหลกของเครองซกผา

วตถดบหลก รอยละโดยน ำหนก เหลกและเหลกกลา 42.49 – 73.7 อะลมเนยม 3.00 – 4.50 ทองแดง 2.00 – 4.00 ยาง ~ 1.90 พลาสตกอนๆ 17.80 – 36.00 กระจก ~ 1.89 ปน ~ 20.80 ไม ~ 3.22 อนๆ 0.10 – 4.00

ทมา: กรมควบคมมลพษ, 2551

19

29

1.2.3.4 เครองปรบอากาศ (Air Conditioner) เครองปรบอากาศ เปนเครองใชไฟฟาทมการใชงานสง เครองปรบอากาศ มหลายชนดทนยมใชกน ปจจบนจะเปนแบบแยกสวนเหนไดทวไปตามทพกอาศยและส านกงานมทงแบบตดผนง แบบตงพน และแบบแขวนเพดาน สดสวนของวสดทใชในการผลตเครองปรบอากาศจะแตกตางกนไปตามผผลต โดยทวไปจะประกอบดวยเหลก ทองแดง พลาสตก และอะลมเนยม ดงแสดงในตารางท 1-5

ตำรำงท 1-5 สดสวนเฉลยของวสดหลกทเปนองคประกอบหลกของเครองปรบอากาศ

วตถดบหลก รอยละโดยน ำหนก เหลก 32 – 55 พลาสตก 11 – 35 ทองแดง 4 – 17 อะลมเนยม 2 – 7 อนๆ (รวมน ามนหลอลนและสารท าความเยน)

10

ทมา: กรมควบคมมลพษ, 2551 1.2.3.5 คอมพวเตอร (Computer) คอมพวเตอร เปนอปกรณไฟฟาและอเลกทรอนกสชนดหนงทมความส าคญมากในปจจบน ส าหรบประเทศไทยมคอมพวเตอรเฉลย 1-2 เครองตอครวเรอน คอมพวเตอรสามารถแยกไดหลายประเภท ไดแกคอมพวเตอรสวนบคคล (Personal Computer) และคอมพวเตอรแบบพกพา เชน แลปทอป (Laptop) หรอโนตบค (Notebook) ซงเครองคอมพวเตอรแตละชนดมองคประกอบหลกคลายคลงกน เชน จอภาพ แผงวงจร ระบบจายไฟ หนวยความจ า หนวยเกบขอมลส ารอง และหนวยประมวลผลกลาง เปนตน สดสวนของวสดทเปนองคประกอบของคอมพวเตอรสวนบคคล ดงแสดงในตารางท 1-6

20

29

ตำรำงท 1-6 สดสวนของวสดทเปนองคประกอบของคอมพวเตอรสวนบคคล (รวมจอ แสดงผล: Monitor/VDU; Visual Display Unit)

ช นสวน รอยละโดยน ำหนก

พลาสตก 10.90 – 22.99

แกว 24.88

โลหะ 50.91 – 60.64

ตะกว 6.30

อะลมเนยม 14.17

เหลก 20.47

ทองแดง 6.92

นกเกล 0.85

สงกะส 2.20 โคบอลต 0.01 แคดเมยม 0.01 สารอน ๆ 0.78

ทมา: กรมควบคมมลพษ, 2551 1.2.3.6 โทรศพทเคลอนท โทรศพทเคลอนทหรอโทรศพทมอถอ เปนอปกรณสอสารทมการใชงานเพมสงขนในประเทศไทย โทรศพทมอถอมอายการใชงานเฉลยประมาณ 2 ป และประกอบไปดวยวสดหลากหลายชนดรวมทงโลหะทมคา เชน ทองค า เงน และแพลเลเดยม วสดทเปนองคประกอบของมอถอ ดงแสดงในตารางท 1-7

21

29

ตำรำงท 1-7 สดสวนของวสดทเปนองคประกอบหลกของโทรศพทมอถอ

สำรเคม รอยละโดยน ำหนก ช นสวนทพบ วสดทเปนสวนประกอบหลก

พลาสตก ~ 40 ฝาครอบ และแผงวงจร แกวและเซรามกส ~15 หนาจอแสดงผลผลกเหลว (LCD) ทองแดง

~15 แผงวงจร สายไฟ จดเชอมตอสญญาณ

และแบตเตอร อะลมเนยม

~ 3 ฝาครอบและแบตเตอร

เหลก ~3 ฝาครอบ อปกรณอดประจ และแบตเตอร ดบก ~1 แผงวงจร สดสวนทเปนองคประกอบรอง (นอยกวำ 1% โดยน ำหนก) โบรมน

แผงวงจร

โครเมยม

ฝาครอบ

ตะกว

แผงวงจร ผลกเหลว

จอแสดงผลผลกเหลว

ทองค า

แผงวงจร

โลหะเงน

แผงวงจรและปมสมผส

แพลเลเดยม

แผงวงจร

สารหน

หลอดไฟ

แบเรยม

แผงวงจร

เบรลเลยม

จดเชอมตอสญญาณ

โลหะมคำชนดอนๆ นอยกวำ 0.1%

ทมา: กรมควบคมมลพษ, 2551

22

29

1.2.4 โลหะหนก

โลหะหนก คอ กลมธาตทมความถวงจ าเพาะมากกวา 4 ขนไป สวนใหญเปนธาตอยในกลม Transition metals ซงเปนพษตอสงมชวต โลหะหนกเปนสารทคงตว ไมสามารถสลายตวไดในกระบวนการธรรมชาต แตลกษณะทางเคมจะเปลยนไป ความเปนพษของโลหะหนกจะขนอยกบรปแบบของโลหะ โลหะหนกมทงหมด 22 ชนด ไดแก ทองแดง เงน ทองค า ทองค าขาว สงกะส ตะกว ดบก โครเมยม ทงสเตน แคดเมยม ปรอท บสมส พลวง ไททาเนยม แทนทาลม โคบอลต ยเรเนยม นเกล แมงกานส โมลเดยม และเบอรมสเนยม สวนใหญโลหะหนกจะมประโยชนตอกจกรรมของมนษยเพราะถกน ามาใชในอตสาหกรรม เกษตรกรรม และยารกษาโรค เปนตน โลหะหนกเปนสารพษเนองจากรางกายไมสามารถเผาผลาญและสะสมตวในเนอเยอออนได โลหะหนกแมวาจะมปรมาณในรางกายเพยงเลกนอยในระดบทไมกอใหเกดพษ แตกกอใหเกดผลเสยหายตอรางกายหลายประการ เพราะโลหะหนกจะเขาไปรบกวนการท างานของแรธาตตางๆในรางกายปกตแรธาตเหลานจะชวยเรงปฏกรยาการท างานของระบบตางๆ ในรางกาย เชน การสรางพลงงาน การใชสารอาหาร และการสรางฮอรโมน เปนตน สงผลใหระบบการท างานตางๆ ของรางกายหยดชะงกไป นอกจากนนโลหะหนกกยงเปนอนตรายตอผนงเซลล เมออยบนผนงเซลล ท าใหเกดเสยสมดลของประจไฟฟา เกดการท าลายผนงเซลล เซลลจงถกท าลายกอใหเกดความผดปกตในการแบงตวของเซลล เปนตวการกอใหเกดอนมลอสระท าใหหลอดเลอดอกเสบ ผนงหลอดเลอดขรขระ เกดความไมเรยบของพนผวท าใหเกดหลอดเลอดแขง หรอลมเลอดอดตนตามมา เปนตน โลหะหนกจะเขาสรางกายมนษยผานทางอาหาร น า อากาศ หรอผานทางการดดซมทางผวหนงจากการสมผสในกระบวนการผลตทางอตสาหกรรม กระบวนการผลตทางเภสชกรรม การท าเกษตรกรรม หรอท าเลทตงทอยอาศย โลหะหนกสวนใหญจะถกขบออกทางปสสาวะ โลหะหนกบางชนดในรปสารประกอบอนทรย เชน Methylmercury จะถกดดซมกลบไดอกโดยผานตบเขาสน าดไปยงล าไส (Enterohepatic circulation) จงท าใหสามารถอยในรางกายไดนานขน นอกจากนโลหะหนกยงอาจถกขบออกทางน านม ผม เลบ และการหลดลอกของผวหนง (มธรส รจรวฒน และจฑามาศ สตยาววฒน, 2549) ดงแสดงในภาพท 1-12

23

29

ภำพท 1-12 แผนผงการเขาสรางกายของโลหะหนกและการก าจดโลหะหนกออกสรางกาย ทมา: สภาวศวกรแหงประเทศไทย, 2545

อาการแบบเฉยบพลน (Acute Poisoning)

โลหะหนกเขาสรางกาย

ทางผวหนง (Dermal Contact)

เขาสกระแสโลหต

เกบสะสม (Storage)

ถกก าจดพษโดยตบและไต

ถกขบออกจากรางกาย เชน

- ลมหายใจ

- ปสสาวะ

- อจจาระ

- เหงอ

- น าตา

- ผม

- เลบ

ปรากฏและแสดงอาการ (Sign and Symptom)

ท าอนตรายอวยวะตางๆ (Target Organ)

การหายใจ (Inhalation)

Inhalการกน (Ingestion)

อาการแบบเรอรง (Chronic Poisoning)

24

29

โลหะหนกกอให เกดปญหามลพษตอส งแวดลอม เนองจากไมสลายตวโดยกระบวนการทางธรรมชาต ท าใหสามารถรวมตวกบสารประกอบอนทรย และเขาสสงมชวตตางๆ เมอเขาไปสะสมจ านวนมากๆ สงมชวตจะตอบสนองตอโลหะหนกไดแตกตางกนไป ระดบความเปนพษของโลหะหนกจะขนอยกบคณสมบตความเปนพษของโลหะหนกแตละชนด ขนาด หรอปรมาณ ทไดรบ อาย น าหนก และความตานทานของสงมชวตแตละชนด (กมลพรรณ ไชยทอง, 2552) โลหะหนกทส าคญมดงตอไปน

1.2.4.1 ตะกว (Lead)

ตะกวเปนโลหะสเทาเงน มความออนตว เหนยว สามารถดดหรอขนรปงาย ตะกวมเลขอะตอมล าดบท 82 เปนธาตท 5 ของหม IV A ในตารางธาต จดเปนโลหะ น าหนกอะตอม 207.19 Atomic mass unit (amu) จดหลอมเหลว 327 องศาเซลเซยส จดเดอด 1,737 องศาเซลเซยส เลขออกซเดชนสามญคอ +2, +4 ตะกวไดถกน ามาใชประโยชนมากมาย เนองจากเปนสารทน ามาท าใหบรสทธไดงาย และมสมบตทออน ทนตอการผกรอนไดด ตะกวมกระจายอยทวไปในธรรมชาต ทเปลอกโลกมเฉลยประมาณ 10-15 มลลกรม/กโลกรม ตะกวทปรากฏเปนธาตอสระในธรรมชาตมนอยมาก (สทธชย ตนธนะสฤษด, 2549) ตะกวทน ามาใชในอตสาหกรรมม 2 ประเภท คอ ตะกวอนนทรย ไดแก โลหะตะกว ใชผสมในแทงโลหะผสมหรอผงเชอมบดกรโลหะ เปนตน สวนตะกวอนทรย ไดแก ตะกวเตทตระเอทธล และตะกวเตทตระเมทธล ซงตะกวทงสองชนดน ใชผสมในน ามนเบนซนเพอท าใหเครองยนตเดนเรยบ ตะกวเปนสารประกอบหลกในลวดบดกร และจอมอนเตอร CRT (อรวรรณ พพสทธ และศลพร แสงกระจาง, 2553)

กลไกการกอโรคของตะกว ตะกวท าใหเกดอนตรายอยางรนแรง มผลตอหลายระบบของรางกาย

โดยตะกวจะเขาไปรบกวนการท างานของเอนไซมตางๆ ในรางกาย รบกวนการท างานของไมโตคอนเดรย ซงเปนสวนทสรางพลงงานใหกบเซลล และรบกวนการสรางสารสอประสาทในเซลล โดยจะมผลตอการสรางเมดเลอดในรางกาย การท างานของระบบประสาท ไต ระบบทางเดนอาหาร ระบบสบพนธ และระบบหมนเวยนโลหต ตะกวจะเขาสรางกายได 2 ทาง คอ การหายใจ และการกนเขาทางปาก สวนใหญการไดรบตะกวทางการหายใจ มกพบไดบอยในโรงงานอตสาหกรรมโดยเกดจากการหายใจเอาไอควน (Fumes) ของตะกวเขาไป เนองจากไอควนของตะกวมโมเลกลเลกจงดดซมผานปอดไดอยางรวดเรว การไดรบตะกวจากการกนมกจะไมไดเกดจากการท างานในโรงงานอตสาหกรรม แตพบไดบอยในเดก ซงเดกจะดดซมตะกวไดดกวาผใหญ

25

29

หลงจากเขาสรางกายตะกวจะเขาไปในกระแสเลอด โดยรอยละ 99 จะเขาไปเกาะกบเมดเลอดแดง ตะกวยงสามารถผานรกเขาสทารกในครรภมารดา และผาน Blood brain barrier ผานเขาสสมองไดดวย เมอมระดบตะกวในกระแสเลอดจ านวนมาก ตะกวจะเขาไปสะสมในกระดก เมอระดบตะกวในกระแสเลอดต าลงตะกวกจะสามารถออกจากกระดกเขาสกระแสเลอดอกครง ในคนทมตะกวเกบสะสมในกระดกปรมาณมากเมอรางกายเกดภาวะบางอยาง เชน ภาวะไทรอยดสง หรอเรมมภาวะกระดกพรนท าใหเกดการปลอยตะกวออกมาจากกระดกเปนปรมาณมากท าใหเกดภาวะพษตะกวได คาครงชวตของตะกวในเนอเยอมระยะเวลาประมาณ 1–2 เดอน แตคาครงชวตของตะกวในกระดกกลบมระยะเวลาถง 1–10 ป สวนใหญประมาณรอยละ 70 ของตะกวจะถกขบทางปสสาวะ สวนนอยจะถกขบทางอจจาระ และสวนทเหลอมการขบออกทางเสนผม เลบ และขบทางเหงอเลกนอย (ววฒน เอกบรณะวฒน และสทธพฒน วงศวทยวโชต, 2556)

อาการแบบเฉยบพลน (Acute poisoning) เกดจากการไดรบตะกวเขาไปในรางกายปรมาณมาก (สวนใหญเกดจากการกน)

อาการทเกดขนจากการไดรบตะกว ไดแก คลนไส อาเจยน ปวดทองรนแรง เลอดจาง ตบอกเสบเฉยบพลน และมอาการสมองอกเสบฉบพลน

อาการแบบเรอรง (Chronic poisoning) อาการทวไปของผท ไดรบตะกวสะสมมาเปนระยะเวลานาน ไดแก

ออนเพลย ไมมแรง เบออาหาร นอนไมหลบ น าหนกลด ปวดตามกลามเนอตามขอ อาการทางระบบทางเดนอาหาร ไดแก ปวดเกรงทอง ทองผก อาการทางระบบประสาทสวนกลาง ไดแก สมาธไมด ปวดหว สน เดนเซ ซม ชก โคมา พฤตกรรมเปลยนไป อาการทางระบบประสาทสวนปลาย ไดแก ปลายประสาทอกเสบ ท าใหเกดขอมอตก (Wrist drop) อาการทางระบบโลหต ไดแก ภาวะโลหตจาง และอาการทางระบบสบพนธ ไดแก ท าใหเปนหมน ท าใหคลอดกอนก าหนด และพฒนาการของสมองเดกไมด นอกจากนตะกวยงท าใหทอกรวยไตอกเสบ และเกดพงผดทไต (ววฒน เอกบรณะวฒน และสทธพฒน วงศวทยวโชต, 2556)

วธการปองกน

การปองกนอนตรายจากสภาพแวดลอม เชน ลดปรมาณตะกวทฟงกระจายในบรเวณท างาน โดยตดตงระบบระบายอากาศเฉพาะท เกบรวบรวมฝน ไอควน (Fumes) และก าจดใหถกวธ การรกษาความสะอาดของบรเวณท างานจะชวยลดปรมาณการสมผสของคนงาน การสวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล (PPE) เมอตองท างานสมผสกบตะกวในรปแบบตางๆ จดใหม

26

29

หองน าท าความสะอาดรางกาย ใหคนงานรกษาอนามยสวนบคคล เชน ลางมอกอนกนอาหาร หามดมน าและสบบหรในสถานทท างาน มการตรวจวดปรมาณตะกวในบรรยากาศการท างานเปนประจ า และมการตรวจสขภาพประจ าป หรอคนทเสยงมากตองตรวจสขภาพทกๆ 6 เดอน รวมถงตองมการตรวจหาปรมาณตะกวในเลอดและในปสสาวะ (วทยา อยสข, 2549)

1.2.4.2 แคดเมยม (Cadmium) แคดเมยมเปนแรโลหะสเงนขาว ออนตว เปนมนเงา หรอเปนผงเมดละเอยด

สเทามเลขอะตอมหมายเลข 48 เปนธาตท 2 ของหม IIB ในตารางธาต เปนโลหะน าหนกอะตอม 112.40 amu จดหลอมเหลว 321 องศาเซลเซยส จดเดอด 767 องศาเซลเซยส เลขออกซเดชนสามญ + 2 แคดเมยมในธรรมชาตพบในรปแบบของสารประกอบซลไฟดซงจะพบร วมกบสงกะสและทองแดง ไดรบเขาสรางกายจากการท าเหมองแร และการหลอมสงกะส ทองแดง ตะกว แคดเมยมถกใชในการชบโลหะดวยคณสมบตตานทานการกดกรอนของมน เกลอโลหะของมนถกใชในการท าเมดสและการคงรปพลาสตก แคดเมยมอลลอยดถกใชในการประสาน การเชอม และในแบตเตอรชนดนกเกล -แคดเมยม ตวประสานแคดเมยมในทอน า และเมดสแคดเมยมในเครองปนดน เผาสามารถเปนแหลงของการปนเปอนของน าและอาหารทมความเปนกรด แคดเมยมพบในชนสวนอเลกทรอนกส เชน วสดกงตวน า (Semiconductors) และอปกรณตรวจจบอนฟาเรด (Infrared detectors) และจอมอนเตอร CRT (อรวรรณ พพสทธ และศลพร แสงกระจาง, 2553)

กลไกการกอโรคของแคดเมยม การหายใจเขาไปกอใหเกดพษอยางนอย 60 เทาของการกน ไอควน

(Fumes) และฝนอาจจะกอใหเกดภาวะปอดอกเสบ (Delayed chemical pneumonitis) และเปนผลใหปอดบวมน าและเลอดออกในปอด การกนเขาไปท าใหระคายเคองทางเดนอาหาร เมอมการดดซมแคดเมยมจะรวมตวกบ metallothionein และกรองผานไตทซงจะเกดการท าลายทอไต แคดเมยมสามารถเขาสรางกายทง 3 ทาง คอ โดยการหายใจ กน หรอถกดดซมเขาทางผวหนง และถกก าจดออกจากรางกายทางปสสาวะ อจจาระ เสนผม เหงอ และเลบ แคดเมยมมคาครงชวต 10-30 ป ทงนการหายใจเอาไอควนเขาไปในระหวางการท างาน จะเกดอาการระคายเคองตอเยอเมอก เยอบตาง ๆ ซงจะเปนอนตรายตอปอด อาจจะถงตายได แคดเมยมจะผานเขาไปสกระบวนการไหลเวยนของโลหตแลวจะไปท าลายตบและไต แคดเมยมสวนหนงจะไปเคลอบอยตามเหงอกและฟนเปนวงแหวนลางไมออก (วทยา อยสข, 2549; ววฒน เอกบรณะวฒน และสทธพฒน วงศวทยวโชต, 2556)

27

29

อาการแบบเฉยบพลน (Acute poisoning) ความเปนพษเฉยบพลนของแคดเมยม ถาไดรบสงถง 326 มลลกรมจาก

อาหารและน าดม จะมอาการปวดหว ปวดทองอยางแรง เสมหะมาก อาเจยน และทองเดน ถาไดรบ 350 มลลกรมถง 1 กรมจากอาหารและน าดม ท าใหเกดอาเจยน และลมลงทนท อาจจะถงชวตไดภายใน 24 ชวโมง หรอ 1-2 สปดาห ระหวางนตบและไตจะถกท าลาย ถาไดรบแคดเมยมจากอากาศ 100 มลลกรม/ลกบาศกเมตร นาน 30 นาท หรอ 8 มลลกรม/ลกบาศกเมตร นาน 4 ชวโมง จะเจบบรเวณหนาอก เสมหะมาก อาเจยน และอาจถงชวตในทสด กรณสมผสทางลมหายใจจะท าใหเกดภาวะปอดบวมและปอดอกเสบ (สทธชย ตนธนะสฤษด, 2549) นอกจากนยงท าใหเกดความดนเลอดสง ซ งอาจเกดการคงของโซเดยม หลอดเลอดหดตว และการมปรมาณเรนนมากเกนไป (Hyperreninemia) แตการศกษาในสตวทดลองทดมน าทปนเปอนดวยแคดเมยมในขนาด 10 และ 50 สวนในลานสวน เปนเวลา 6 เดอน พบวามปรมาณของแคดเมยมสะสมใน ไต หวใจ ตบ และหลอดเลอด รวมทงความดนเลอดซสโตลก (Systolic pressure) จะสงขน (มธรส รจรวฒน และจฑามาส สตยาววฒน, 2549)

อาการแบบเรอรง (Chronic poisoning) ถาไดรบแคดเมยมปรมาณ 30-40 มลลกรมตอวน เปนเวลานานๆ จะม

ผลเสยโดยตรงกบโครงสรางของกระดก โดยจะไปลดการสะสมของธาตแคลเซยมขณะทมการสรางและซอมแซมกระดก และไมมการสะสมของ Collagen ในกระดก แคดเมยมเปนตวการท าใหเอนไซม Lysyl oxidase หมดสภาพ จงท าใหกระดกผกรอนเสยรปแบบ หลงจากนนจะเกดอาการเจบปวดมาก เหมอนกบโรคอไต-อไต (Itai-Itai) ในประเทศญปน ถาไดรบแคดเมยม 170-500 ไมโครกรม/วน เปนเวลานานจะเกดโรคโลหตจาง ความดนโลหตสง แคดเมยมจะสงผลเสยตอการท างานของรางกายทกระบบ เชน ในไตหากไดรบในปรมาณ 0.6-1 มลลกรม/วน จะท าใหไตผดปกต ท าใหการขบถายโปรตนออกจากรางกายมากเกนไป (Proteinuria) ปอด ตบ ตบออน และระบบทางเดนอาหารจะถกท าลาย (Novelli et al., 1999) ระบบเมตาบอลซมของธาตเหลก สงกะส และทองแดงผดปกตในปรมาณ 100-500 มลลกรม แคดเมยมลดการสงเคราะหโปรตนในระบบสบพนธ จะท าลายการท างานของลกอณฑะ (Gao et al., 2007) โดยการลดการสรางดออกซไรโบนวคลอก (สทธชย ตนธนะสฤษด, 2549)

วธการปองกน

การปองกนอนตรายของแคดเมยมจากสภาพแวดลอม เชน ลดปรมาณฝนทฟงกระจายในบรเวณท างาน โดยตดตงระบบระบายอากาศเฉพาะทเกบรวบรวมฝน ไอควน (Fumes) และก าจดใหถกวธ การรกษาความสะอาดของบรเวณท างานจะชวยลดปรมาณการสมผสของคนงาน

28

29

การสวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล (PPE) เมอตองท างานสมผสกบแคดเมยมในรปแบบตางๆ จดใหมหองน าท าความสะอาดรางกาย ใหคนงานรกษาอนามยสวนบคคล เชน ลางมอกอนกนอาหาร หามดมน าและสบบหรในสถานทท างาน มการตรวจวดปรมาณแคดเมยมในบรรยากาศการท างานเปนประจ า ตลอดจนมการตรวจสขภาพประจ าป (วทยา อยสข, 2549)

1.2.4.3 โครเมยม (Chromium) โครเมยมมเลขอะตอมหมายเลข 24 เปนธาตแรกของหม VIB ในตารางธาต

จดเปนธาตโลหะและโลหะทรานซชน น าหนกอะตอม 51.996 amu จดหลอมเหลว 1,875 องศาเซลเซยส จดเดอด 2,199 องศาเซลเซยส เลขออกซเดชนสามญ +2 , + 3 และ + 6 สถานะเปนของแขง สเงนมนวาว ไมมกลน สามารถตขนรปได โครเมยมพบในธรรมชาต เชน แรโครไมต เปนออกไซดทผสมระหวางโครเมยมกบเหลก พบในประเทศรสเซย ตรก เปนตน โครเมยมเปนองคประกอบทส าคญในการท าโลหะผสมท าใหมความแขง มความเหนยว และทนทาน ปองกนโลหะไมใหเกดสนม และทนตอการผกรอน โครเมยมบรสทธใชในการชบโครเมยมดวยไฟฟา ใชท าเหลกกลาสแตนเลส ท ามาจากโลหะผสมของเหลกกลา และนกเกล โครเมยมยงใชในการท าสารประกอบโครเมตของตะกว สงกะส และแบเรยม ซงใชในการท าสตาง ๆ ใชในการท าพรม น ามนยาง และใชในอตสาหกรรมเครองปนดนเผา อตสาหกรรมการฟอกหนง ยอมขนสตว เปนตน (วทยา อยสข, 2549; สทธชย ตนธนะสฤษด, 2549) โครเมยมใชผสมกบโลหะท าใหเกดความแขงแรง เหนยวทนทาน ท าใหโลหะไมเปนสนมทนตอการผกรอน (อรวรรณ พพสทธ และศลพร แสงกระจาง, 2553)

กลไกการกอโรคของโครเมยม โครเมยมจะถกดดซมหลงจากการกน หายใจ หรอสมผส โดยโครเมยมเฮกซะวาเลนซ

จะเขาสเซลลและเปลยนเปนโครเมยมไตรวาเลนซ หลงจากนนไตรวาเลนซจะจบกบโปรตนและกรดนวคลอก โดยปกตโครเมยมจะไมสะสมในเนอเยอ นอกจากรปทไมละลายน าและไดจากทางการหายใจจะสามารถสะสมอยในปอดได การขบออกจากรางกายนนผานทางไต สวนมากโครเมยมถกก าจดจากรางกายทางปสสาวะโดยมคาครงชวตประมาณ 15-41 ชวโมง (ววฒน เอกบรณะวฒน และสทธพฒน วงศวทยวโชต, 2556)

อาการแบบเฉยบพลน (Acute poisoning) ขนกบการเขาสรางกาย หากเปนการสดหายใจ ท าใหเกดการระคายเคอง

ภายในจมกมรอยแผลเปนหยอมๆ หายใจขด เกดอาการไอ จาม น ามกไหล อาจเกดหอบหดทนท หรอมภาวะปอดบวมได อาจท าใหชองจมกโหว (Perforation of nasal septum) ทงนโครเมยมไปท าอนตรายตอเยอเมอก กดท าลายเนอเยอทเปนผนงกนจมกทะล และแผลสามารถขยายตอไปจนถง

29

29

กระดกออนของจมก การไดรบทางปาก ท าใหมอาการคลนไส อาเจยน ปวดทอง เปนอนตรายตอกระเพาะอาหารและล าไส ไตวายเสยชวตได การไดรบทางผวหนง เกดการอกเสบทผวหนง (Dermatitis) ตรงบรเวณทสมผสกบโครเมยม เชน บรเวณโคนนวมอมลกษณะเปนแผลลก และไมรเจบ (Chrome ulcer) ซงถาปลอยทงไวอาจจะตองตดนวทง (วทยา อยสข, 2549)

อาการแบบเรอรง (Chronic poisoning) เมอโครเมยมเขาสระบบทางเดนหายใจเปนเวลานาน จะมการระคายเคอง

และท าลายเยอเมอก สวนในระบบทางเดนอาหารเมอโครเมยมสะสมในปรมาณทมาก ท าใหเกดอาการคลนไส อาเจยน มนงง ระบบทางเดนอาหารอกเสบ กระเพาะอาหารอกเสบ เปนแผลทล าไสเลก และส าไสใหญอกเสบ (วทยา อยสข, 2549)

วธการปองกน

การปองกนอนตรายจากสภาพแวดลอม เชน ลดปรมาณฝนละออง ไอควน (Fumes) ของโครเมยมทฟงกระจายในบรเวณท างาน ตดตงระบบระบายอากาศเฉพาะท เกบรวบรวมไอควน ละอองฝน และก าจดใหถกวธ การรกษาความสะอาดของบรเวณท างานจะชวยลดปรมาณการสมผสของคนงาน การสวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล (PPE) เมอตองท างานสมผสกบโครเมยมในรปแบบตางๆ จดใหมหองน าท าความสะอาดรางกาย ใหคนงานรกษาอนามยสวนบคคล เชน ลางมอกอนกนอาหาร หามดมน า และสบบหรในสถานทท างาน มการตรวจวดปรมาณโครเมยมในบรรยากาศการท างานเปนประจ า และหามคนงานทเปนโรคบางชนดท างานทตองสมผสกบโครเมยม มการตรวจสขภาพประจ าป มการตรวจเลอด ตรวจปสสาวะของคนงานหาสารโครเมยม ตรวจสมรรถภาพการท างานของปอด เอกซเรยปอด ตลอดจนมการสงเกตอาการของคนงานทผดปกตไป (วทยา อยสข, 2549)

1.2.5 คำมำตรฐำนควำมเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยม ในสถำนประกอบกำร

1.2.5.1 คามาตรฐานความเขมขนของตะกวในสถานประกอบการ มาตรฐานความปลอดภยในการท างานส าหรบประเทศไทย ปรมาณความเขมขนของตะกวในสถานประกอบการเปนไปตามประกาศของกระทรวงมหาดไทย ซงไดก าหนดปรมาณความเขมขนเฉลยตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง (TWA) ไวเทากบ 0.20 mg/m3

สวนในหนวยงานตางประเทศไดก าหนดคามาตรฐานปรมาณความเขมขนของตะกวในสถานประกอบการไวดงน

30

29

- National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH) ไดก าหนดปรมาณความเขมขนเฉลยตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง (TWA) เทากบ 0.05 mg/m3

- American Conference of Governmental Industrial Hygiene (ACGIH) ไดก าหนดปรมาณความเขมขนเฉลยตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง (TWA) เทากบ 0.05 mg/m3

- The Occupational Safety and Health Administration (OSHA) ไดก าหนดปรมาณความเขมขนเฉลยตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง (TWA) เทากบ 0.05 mg/m3

1.2.5.2 คามาตรฐานความเขมขนของแคดเมยมในสถานประกอบการ

มาตรฐานความปลอดภยในการท างานส าหรบประเทศไทย ปรมาณความเขมขนของแคดเมยมในสถานประกอบการเปนไปตามประกาศของกระทรวงมหาดไทย ซงไดก าหนดปรมาณความเขมขนเฉลยตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง (TWA) ไวเทากบ 0.20 mg/m3

และคาปรมาณความเขมขนสงสดทยอมใหมได (Ceiling) เทากบ 0.60 mg/m3 สวนในหนวยงานตางประเทศไดก าหนดคามาตรฐานปรมาณความเขมขนของแคดเมยมในสถานประกอบการ ไวดงน

- American Conference of Governmental Industrial Hygiene (ACGIH) ไดก าหนดปรมาณความเขมขนเฉลยตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง (TWA) เทากบ 0.002 mg/m3

- The Occupational Safety and Health Administration (OSHA) ไดก าหนดปรมาณความเขมขนเฉลยตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง (TWA) เทากบ 0.005 mg/m3

1.2.5.3 คามาตรฐานความเขมขนของโครเมยมในสถานประกอบการ มาตรฐานความปลอดภยในการท างานส าหรบประเทศไทย ปรมาณความเขมขนของโครเมยมในสถานประกอบการเปนไปตามประกาศของกระทรวงมหาดไทย ซงไดก าหนดปรมาณความเขมขนเฉลยตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง (TWA) ไวเทากบ 1.00 mg/m3

และคาปรมาณความเขมขนสงสดทยอมใหมได (Ceiling) เทากบ 0.10 mg/m3 สวนในหนวยงานตางประเทศไดก าหนดคามาตรฐานปรมาณความเขมขน

ของโครเมยมในสถานประกอบการ ไวดงน

31

29

- National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH) ไดก าหนดปรมาณความเขมขนเฉลยตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง (TWA) เทากบ 0.50 mg/m3 - American Conference of Governmental Industrial Hygiene (ACGIH) ไดก าหนดปรมาณความเขมขนเฉลยตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง (TWA) เทากบ 0.50 mg/m3

- The Occupational Safety and Health Administration (OSHA) ไดก าหนดปรมาณความเขมขนเฉลยตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง (TWA) เทากบ 0.50 mg/m3 และคาปรมาณความเขมขนสงสดทยอมใหมได (Ceiling) เทากบ 0.10 mg/m3

คามาตรฐานความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยม ในสถานประกอบการของแตละหนวยงาน สามารถสรปไดดงตารางท 1-8

32

29

ตำรำงท 1-8 คามาตรฐานความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยมในสถานประกอบการ

ชนดของสำรเคม ปรมำณควำมเขมขนของสำรเคมทยอมใหมไดในสถำนประกอบกำร (mg/m3)

ประกำศกระทรวงมหำดไทย NIOSH ACGIH OSHA TWA Ceiling TWA STEL TWA STEL TWA Ceiling

1) Pb (ตะกว) 0.20 - 0.05 - 0.05 - 0.05 - 2) Cd (แคดเมยม) 0.20 0.60 - - 0.01 - 0.005 - 3) Cr (โครเมยม) 1.00 0.10 0.50 - 0.50 - 0.50 0.10

ทมา: ววฒน เอกบรณะวฒน และสทธพฒน วงศวทยวโชต, 2556; Agency for Toxic Substances and Disease Registry (ATSDR), 2013 หมายเหต 1. TWA (Time Weighted Average) คอ คาปรมาณความเขมขนเฉลยตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมงตอวน 2. STEL (Short Term Exposure Limit) คอ คาปรมาณความเขมขนสงสดในชวงเวลาจ ากด ซงปกตในเวลา 15 นาท และไมควรเกดขน

มากกวา 4 ครง/วน 3. Ceiling คอ คาปรมาณความเขมขนสงสดทยอมใหมได

32

33

29

1.2.6 กำรประเมนควำมเสยง 1.2.6.1 ความหมาย ความเสยง (Risk) หมายถง ลกษณะของสถานการณหรอการกระท าใดๆ ทมผลลพธมากกวา 1 อยาง โดยผลลพธทวานไมสามารถบอกไดแนนอนวาจะเกดขนหรอไมและอยางนอยหนงในผลลพธนนไมพงประสงค ดงนนจงสรปไดวาความเสยงจะตองประกอบดวย 2 องคประกอบ คอ “ไมแนนอน” และ “ไมพงประสงค” ซงค าวา “ไมแนนอน”หมายความวาไมสามารถบอกไดดวยความมนใจวาจะเกดเหตการณทก าลงสนใจหรอไม แตสามารถบอกไดแตเพยงโอกาสของการเกดโดยบอกในรปของความนาจะเปน (Probability) แตไมสามารถบอกไดวาเหตการณนนจะเกดขนหรอไม แตสามารถก าหนดในเชงปรมาณไดวาหากต ากวาหนงเหตการณนนจะไมเกดแนนอน แตถามคาถงหนงหรอมากกวาเหตการณนนจะเกดขนแนนอน และค าวา “ไมพงประสงค”หมายความวาเหตการณหรอผลทเกดขนนนเปนสงทเราไมตองการหรอไมพงประสงค (พงศเทพ ววรรธนะเดช, 2547) การประเมนความเสยง (Risk Assessment) หมายถง กระบวนการประเมนโอกาสทจะเกดความเปนพษตอสขอนามยของมนษยจากการไดรบสารเคม ผลการประเมนความเสยงเปนขอมลทผบรหารความเสยง (Risk Manager) ใชประกอบการตดสนใจกอนด าเนนการตางๆ เพอลดการปนเปอนของสารเคมในสงแวดลอม (น า อากาศ ดน และอาหาร) ใหอยในระดบทปลอดภย การรวบรวมและวเคราะหขอมลทางวทยาศาสตร ตลอดจนสรปผลการประเมนความเสยงกระท าโดยผวเคราะหความเสยง (ศนยวจยและฝกอบรมดานสงแวดลอม, 2553) การประเมนความเสยง (Risk Assessment) เปนกระบวนการศกษาอยางเปนระบบเพอพรรณนาและวดความเสยงทมความสมพนธกบสงคมคาม กระบวนการ การกระท า หรอเหตการณใดๆ ถอไดวาการประเมนความเสยงเปนเครองมออยางหนงในทางการว จยทจะตอบค าถามบางประเดน โดยวตถประสงคแลวตองการทจะตอบค าถามวาความเสยงมความสมพนธกบสงคกคามอยางไรและเสยงมากนอยเพยงใด โดยบอกเปนความนาจะเปน ในการประเมนความเสยงเปนการศกษาเชงปรมาณทสามารถตรวจวดตวแปรตางๆ ออกมาเปนตวเลขได การประเมนความเสยง แบงเปน 2 สาขาวชา คอ การประเมนความเสยงดานสงแวดลอมหรอระบบนเวศวทยา (Environmental or Ecological Risk Assessment) เปนการประเมนผลกระทบจากมลพษทางสงแวดลอมทมผลตอระบบนเวศวทยา มความสมพนธแบบหวงโซอาหาร ซงเปนเรองทมความซบซอนและตองอาศยขอมลจ านวนมากจงท าไดคอนขางยาก และการประเมนความเสยงดานสขภาพ (Health Risk Assessment) เปนการศกษาผลกระทบจากสงแวดลอมตอสขภาพของมนษยซงท าไดงายกวา (พงศเทพ ววรรธนะเดช, 2547)

34

29

1.2.6.2 การประเมนความเสยงดานสขภาพ สามารถแบงตามลกษณะการศกษาออกเปน 2 กลมใหญๆ คอ

(1) การประเมนความเสยงเชงปรมาณ (Quantitative Risk Assessment) เปนการมงเนนศกษาทอาศยหลกการทางวทยาศาสตรเปนพนฐาน ไดแก เนนกระบวนการทางวทยาศาสตรทสามารถตรวจวดคาตวแปรตางๆ เปนตวเลขโดยอาศยเครองมอทางวทยาศาสตรหรอทดสอบตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการสามารถอธบายโดยใชหลกเหตและผล สามารถทดลองหรอท าซ าได เปาหมายสดทายจะใชเปนขอมลน าเขาในการประเมนความเสยงเชงคณภาพตอไป (2) การประเมนความเสยงเชงคณภาพ (Qualitative Risk Assessment) เปนการมงเนนอธบายปรากฏการณเชงสงคมศาสตรและมานษยวทยา อาศยการเกบขอมลโดยการสมภาษณแบบเจาะลก การสมภาษณเฉพาะกลม รวมกบเทคนคการศกษาแบบอนๆ เชน การศกษาแบบมสวนรวม เปนตน จะไมเนนการตรวจวดทางคณตศาสตร การเกบขอมลเชงตวเลขหรอการวเคราะหทางสถต แตการประมาณความเสยงเชงคณภาพจะเนนความหลากหลายและความครอบคลมของขอมล เปนการเสนอผลใหเหนแงมมหลายๆ ดานของกลมตวอยาง การประเมนความเส ยงท งเชงปรมาณและเชงคณภาพแตกตางกนคอนขางมาก แตไมไดหมายความวาการประเมนความเสยงทง 2 กลมจะตองแยกกนโดยเดดขาดแตจะตองท าควบคกนไป ท าใหผลการศกษามความนาเชอถอและสามารถน าไปสการแกปญหาไดตรงจดกวาการใชการประเมนเพยงวธใดวธหนง (พงศเทพ ววรรธนะเดช, 2547) 1.2.6.3 ขนตอนการประเมนความเสยง สภาวจยแหงชาตของสถาบนวทยาศาสตรแหงชาตประเทศสหรฐอเมรกา ไดเสนอรปแบบการประเมนความเสยง ซงไดรบการยอมรบจากหนวยงานตางๆ ในประเทศสหรฐอเมรกา รวมทงองคกรพทกษสงแวดลอม (United States Environmental Protection Agency; US EPA) โดยขนตอนการประเมนความเสยงประกอบดวยขนตอนหลก 4 ขนตอน ดงน 1. การประเมนสงคกคาม

(Hazard Identification) 2. การประเมนการสมผส

(Exposure Assessment) 3. การประเมนขนาดสมผสกบการตอบสนอง

(Dose-response Assessment) 4. การอธบายลกษณะความเสยง

(Risk Characterization)

เชงคณภาพ (Qualitative)

เชงปรมาณ (Quantitative)

35

29

(1) การประเมนสงคกคาม (Hazard Identification) ศกษาเพอทจะตอบค าถามวาสงคกคามทสนใจมความสมพนธกบผลกระทบดานสขภาพหรอไม (พงศเทพ ววรรธนะเดช , 2547) ศกษาดวาสารเคมนนเกยวของหรอเปนสาเหตของผลเสยหายทเกดขนหรอไม หรอสารเคมนนกอใหเกดผลเสยหายตอสขภาพอยางไร โดยดขอมลจากการศกษาทางระบาดวทยาในคน การทดลองในสตว การศกษาในเซลลหรอเนอเยอเพาะเลยง และจากความสมพนธของโครงสรางทางเคมกบฤทธทแสดงออกมา (บรรจง วทยวรศกด, 2555)

(2) การประเมนการสมผส (Exposure Assessment) เปนการหาขนาดของสงคกคามทมนษยไดรบกอนหรอหลงมาตรการการควบคมสงคกคาม (พงศเทพ ววรรธนะเดช, 2547)ศกษาดวาการไดรบสารเคมเกดขนอยางไรในเงอนไขตางๆ กน โดยดวาประชากรกลมไหนทไดรบสารเคมนน เสนทางทสารเคมเขาสรางกาย ปรมาณความมากนอยของการไดรบสารเคมในเงอนไขตางๆ กน (ปรมาณ ความถ และระยะเวลาของการไดรบสารเคม) เพอประเมนการไดรบสารเคมมากนอยเพยงใด และจ านวนคนทคาดวาจะไดรบสารเคมนน (บรรจง วทยวรศกด, 2555) (3) การประเมนขนาดสมผสกบการตอบสนอง (Dose - response Assessment) หาความสมพนธระหวางขนาดของการสมผสกบโอกาสของการเกดผลเสยดานสขภาพ ผลลพธสดทายน าไปสการหาคามาตรฐานทปลอดภยในมนษย (พงศเทพ ววรรธนะเดช, 2547) ศกษาผลเสยหายทเกดขนวามความสมพนธกบปรมาณความมากนอยของการสมผสสารอยางไร ถาเปนผลการทดลองในสตวจะโยงมายงผลการศกษาในคน การตอบสนองของรางกายตอสารมลพษสามารถแบงออกเปน 2 ประเภท คอ - การตอบสนองตอสารทไมใชสารกอมะเรง รางกายจะเรมมการตอบสนองใหเหนไดเมอมปรมาณสารมลพษทรางกายสมผสสงถงจดๆ หนงทเรยกวา “Threshold” - การตอบสนองตอสารกอมะเรง รางกายตอบสนองใหเหนได แมจะไดรบปรมาณสารกอมะเรงเพยงเลกนอย โดยถอหลกการทวาแมจะเกดการเปลยนแปลงขนในเซลลเพยงเซลลเดยวกสามารถพฒนาไปเปนเซลลมะเรง ดงนนจงไมมจด Threshold ใหเหนแตอาศยคา Cancer Potency Factor (CPF) เปนคาความลาดชน (Slope) ของกราฟการตอบสนองตอสารกอมะเรง ใชเปนดชนบอกความสามารถในการกอมะเรงของสารนน (บรรจง วทยวรศกด, 2555)

(4) การอธบายลกษณะความเสยง (Risk Characterization) เปนการพรรณนาลกษณะทางธรรมชาตและขนาดของความเสยงในมนษยซงจะตองรวมเอาความไมแนนอน (Uncertainties) เขาไปดวย ผลลพธสดทายทตองการคอ การตอบค าถามวาสงทคกคามใดๆ จะกอใหเกดผลกระทบตอสขภาพของมนษยมากนอยเพยงใด ซงจ าเปนจะตองอาศยองคความรทไดจาก 3 ขนตอนขางตน (พงศเทพ ววรรธนะเดช, 2547)

36

29

1.2.6.4 การประเมนความเสยงดานสขภาพจากการไดรบโลหะหนกในปรมาณนอยเปนเวลานาน ในการประเมนความเสยงดานสขภาพทไมกอใหเกดมะเรงจากการไดรบโลหะหนกในปรมาณนอยเปนเวลานาน ใชคาสดสวนความเสยงอนตราย หรอ Hazard Quotient (HQ) ซงค านวณจากสมการท 1-3 (US EPA, 1989; Kofi, 2002; พงศเทพ ววรรธนะเดช, 2547)

สตรการค านวณหาปรมาณโลหะหนกทไดรบจากการหายใจในอากาศทมการปนเปอน

เมอ ADI คอ ปรมาณโลหะหนกทไดรบจากการหายใจ (mg/kg BW/day) CA คอ ความเขมขนเฉลยของโลหะหนกในอากาศ (mg/ m3) ET คอ เวลาในการสมผส (hr/day) IR คอ อตราการหายใจ (m3/hr) EF คอ ความถในการสมผส (day/year) EP คอ ระยะเวลาทสมผส (year) BW คอ น าหนกของรางกาย (kg) AT คอ ระยะเวลาทใชในการเฉลย (day)

สตรการหาความเสยงทไมกอใหเกดมะเรงทไดรบจากการหายใจ (Hazard Quotient; HQ) เมอ

เมอ HQ คอ คาความเสยง (Hazard Quotient) CA คอ ความเขมขนเฉลยตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง/วน ของโลหะ

หนกในอากาศ (mg/ m3) TLV- TWA คอ คามาตรฐานปรมาณความเขมขนเฉลยตลอดระยะเวลาการท างานปกต

8 ชวโมง/วน (Threshold Limit Value -Time Weighted Average) หากคา HQ <1 แสดงวา ปรมาณของโลหะหนกในอากาศนน ไมสงผลกระทบตอสขภาพ

อนามย หรอ ไมอยในเกณฑทเสยงตอความเปนพษของโลหะหนก

ADI (Average Daily Intake) = CA x IR x ET x EF x EP BW x AT

สมการท 1

HQ = CA TLV - TWA

สมการท 2

37

29

สตรการหาดชนความเสยง (Hazard Index; HI)

หากคา HI < 1 แสดงวา ความเสยงไมมนยส าคญ

ส าหรบการประเมนคาความเสยงตอการเกดมะเรงจากการหายใจ สามารถหาไดจากคา Slope Factor (SF) หมายถง คาความเปนพษทใชในการประเมนความเปนพษของสารกอมะเรง ไดแก แคดเมยม และโครเมยม สวนตะกวไมมคา Unit Risk Factor เนองจากไมใชเปนสารกอมะเรง โดยสามารถค านวณ Slope Factor ไดจากสมการท 4 (US EPA, 1989) สตร Slope Factor ของสารกอมะเรง

เมอ SF คอ Slope Factor ของสารกอมะเรง (mg/kg/day)-1 URF คอ Unit Risk Factor (µg/m3)-1 ;

ส าหรบแคดเมยมอยท 1.8 10-3 (US EPA, 1985)

ส าหรบโครเมยมอยท 1.2 10-2 (US EPA, 1991a) BW คอ น าหนกรางกายผใหญ (kg) CF คอ Conversion Factor; 1,000 (µg/mg) IR คอ อตราการหายใจของมนษย; 20 (m3/day) AR คอ Absorption Rate; 1

HI = ผลรวมของ HQ ของโลหะหนกทศกษาแตละตว (Pb, Cd และ Cr) สมการท 3

SF = URF x BW x CF IR x AR

สมการท 4

38

29

การค านวณความเสยงทกอใหเกดมะเรงเปนการค านวณความเสยงตลอดชวต (Lifetime Cancer Risk) ดงสมการท 5 (US EPA,1989)

สตรการค านวณความเสยงตอการเกดมะเรงตลอดชวต

เมอ ADI คอ ปรมาณโลหะหนกทไดรบจากการหายใจ (mg/kg BW/day) SF คอ Slope Factor ของสารกอมะเรง (mg/kg/day)-1

หากคา Lifetime cancer risk ≤ 1 10-6 แสดงวาสถานการณยงไมมความเสยง (US EPA, 1991b) 1.2.7 งำนวจยทเกยวของ

เจรญศกด งามไตรไร (2545) ไดศกษาการประเมนความเสยงตอการเกดมะเรงจากการไดรบตะกว แคดเมยม และโครเมยมของชางพนส ในบรรยากาศภายในสถานประกอบการพนสรถยนตในเขตเทศบาลนครหาดใหญ โดยมการเกบตวอยางอากาศแบบตดตวกบบคคล พบวาสถานประกอบการพนสรถยนตจ านวน 30 แหง มความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยม อยในชวง 0.05-5.75, 0.001-5.74 และ 0.26-3.08 ug/m3 ตามล าดบ ซงคาทงหมดไมเกนเกณฑมาตรฐานคณภาพอากาศในบรรยากาศการท างานของกระทรวงมหาดไทย เมอมาค านวณความเสยงตอการเปนโรคมะเรงจากการหายใจเอาแคดเมยมและโครเมยมเขาสรางกายของชางพนส พบวาชางพนสมความเสยง 1.4 คนตอประชากร 100,000 คน และ 3.2 คนตอประชากร 10,000 คน ตามล าดบ สวนตะกวไมใชสารกอมะเรงจงไมกอใหเกดความเสยงตอการเกดโรคมะเรง นอกจากน จากการศกษายงพบวาชางพนสบางคนมพฤตกรรมทเสยงตอการไดรบโลหะหนกเขาสรางกายจากการท างาน ซงสามารถแกไขไดดวยการใหสขศกษาในการท างาน พรทพย เทยนทองด และสายใจ พนจเวชการ (2548) ท าการพฒนารปแบบระบบการเฝาระวงโรคพษตะกวในนคมอตสาหกรรม ในพนทจงหวดพระนครศรอยธยาและจงหวดปทมธาน โดยเนนอตสาหกรรมทมการใชสารตะกว ไดแก โรงงานผลตแผงวงจรไฟฟาและอเลกทรอนกส ผลตประกอบชนสวนอเลกทรอนกสและชนสวนอปกรณเครองใชไฟฟา ประกอบเครองรบโทรทศนส ผลตเครองรบโทรศพท ผลตและประกอบเครองเลนแถบภาพ จ านวน 13 แหง ในทง 2 จงหวด จากการวเคราะหขอมลผลการตรวจวดความเขมขนของสารตะกวในสภาพการท างาน และปรมาณของ

Lifetime cancer risk = ADI SF

สมการท 5

39

29

สารตะกวในเลอดของคนงาน พบวา ความเขมขนของสารตะกวในอากาศบรเวณท างานทงหมด 47 จด ไมเกนคามาตรฐานตามประกาศของกระทรวงมหาดไทย คอ 0.2 mg/m3 Jarosinska และคณะ (2004) ไดประเมนการสมผสตะกวและปจจยเสยงของเดกในพนททมโรงงานอตสาหกรรมหนาแนนของเมอง Silesia ประเทศโปแลนด โดยท าการวเคราะหจากขอมลทบนทกจ านวน 11,877 ราย ในระหวางป ค.ศ. 1993 -1998 จากการศกษาพบวาระดบตะกวในอากาศมปรมาณลดลงและอยในเกณฑต ากวามาตรฐานทก าหนด สวนคาเฉลยระดบตะกวในเลอด เทากบ 6.3 ug/dl (พสย 0.6 - 48 ug/dl) ซงอยในเกณฑทต ากวามาตรฐาน ส าหรบเดกมากกวารอยละ 13 มระดบตะกวในเลอดเกนเกณฑมาตรฐานทก าหนดไว คอ มากกวา 10 ug/dl โดยพบวาการเลนนอกบานของเดกเปนปจจยทมความสมพนธกบระดบตะกวในเลอด Lennart และคณะ (2007) ไดศกษาการสมผสแคดเมยมจากการบรโภคพชและผกในประชากรของประเทศสวเดน จ านวน 492 คน ทอาศยอยใกลกบโรงงานผลตแบตเตอรซงไดปดกจการไปแลว โดยไดท าการศกษาปรมาณของแคดเมยมในปสสาวะ ความเขมขนของแคดเมยมในตวอยางดนทใชในการปลกแครอทและมนฝรงจากจ านวน 37 สวน และขอมลบคคลเกยวกบการสมผสสารแคดเมยมในสงแวดลอม ผลการศกษาพบวา การสมผสแคดเมยมจากการบรโภคผกพนบานและมนฝรงในผหญงทมอายไมเกน 30 ป ตลอดจนการมพฤตกรรมสบบหรมากกวาหนงซองทกวนเปนเวลาอยางนอย 10 ป มความสมพนธกบความเขมขนของสารแคดเมยมในปสสาวะ และปรมาณของแคดเมยมในปสสาวะมความสมพนธอยางมนยส าคญตอปรมาณความเขมขนของแคดเมยมในสงแวดลอม โดยดนทใชปลกแครอทและมนฝรงทอยใกลทตงโรงงานผลตแบตเตอรมคาความเขมขนของสารแคดเมยมในปรมาณสง ซงสงผลใหการบรโภคแครอทและมนฝรงดงกลาวท าใหไดรบสารแคดเมยมเพมขนประมาณ 18% - 38% Martin และ Arthur (2011) ไดตรวจวดการปนเปอนของแคดเมยม ตะกว และสงกะสภายในอาคารและนอกอาคารบานเรอนในพนทยานโรงหลอมโลหะในเมอง Torreon ประเทศเมกซโก โดยท าการเกบตวอยางอากาศทงภายในอาคารและภายนอกอาคารในพนทรอบโรงหลอมโลหะในระยะ 100 กโลเมตร ผลการศกษาพบวา อากาศภายในอาคารมคาความเขมขนของแคดเมยม ตะกว และสงกะส เทากบ 0.7 - 12.6, 65 - 705 และ 30 - 790 ng/m3 ตามล าดบ ส าหรบตวอยางอากาศภายนอกอาคารมคาความเขมขนของสารแคดเมยมอยท 4.2 - 56.2 µg/g คาเฉลยเทากบ 12.6 µg/g ความเขมขนของตะกวอยท 150 - 14,365 µg/g คาเฉลยเทากบ 880 µg/g และคาความเขมขนของสงกะสอยท 509 - 16,483 µg/g คาเฉลยเทากบ 2,451 µg/g โดยคาความเขมขนสงสดจะอยในพนทใกลโรงหลอมโลหะและคอยๆ ลดลงตามระยะหางออกไปจากโรงหลอมโลหะ นอกจากน คาความเขมขนของแคดเมยม ตะกว และสงกะสในอากาศภายนอกอาคารยงมความสมพนธกบทศทางลมอกดวยกลาวคอ ฝงทลมพดไปจะมความเขมขนสง จากผลการศกษาสรปวาความเขมขนของสาร

40

29

แคดเมยม ตะกว และสงกะสทตรวจพบมคาระดบความเขมขนทสงผลกระทบตอสขภาพอนามยของมนษยได Perihan (2012) ไดท าการประเมนความเสยงตอสขภาพจากการไดรบโลหะหนกในฝนภายในอาคารจากเมอง Istanbul ประเทศตรก พบวาคาความเขมขนของ ทองแดง (Cu), ตะกว (Pb), แคดเมยม (Cd), สงกะส (Zn), โครเมยม (Cr), แมงกานส (Mn), โคบอลต (Co) และ นกเกล (Ni) ในฝนภายในบานและส านกงาน อยในชวง 62 - 1800, 3 - 200, 0.4 - 20, 210 - 2800, 2.8 - 460, 8 - 1300, 2.4 - 25 และ 120 - 2600 ug/g ตามล าดบ จากการประเมนการสมผสโลหะหนกทางการกนและหายใจและความเสยงพบวาระดบความเสยงทกอใหเกดมะเรงของโครเมยมในผใหญและเดก เทากบ 3.7×10−5 และ 2.7×10−5 ตามล าดบ ซง US EPA ไดก าหนดไวตองไมเกน 1×10−6 สวนโลหะหนกทไมกอใหเกดมะเรงจะน ามาค านวณหาคาความเสยงและดชนความเสยง ซงการศกษาในครงนมดชนความเสยงนอยกวา 1 แสดงวาความเสยงไมมนยส าคญ 1.3 วตถประสงคของงำนวจย 1.3.1 เพอศกษาปรมาณความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยมในอากาศในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส 1.3.2 เพอประเมนความเสยงดานสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส จากการรบสมผส ตะกว แคดเมยม และโครเมยมในอากาศ 1.4 ขอบเขตของงำนวจย 1.4.1 ส ารวจรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทงหมดทอยในเขตเทศบาล นครหาดใหญ จงหวดสงขลา 1.4.2 ท าการคดเลอกรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสเพอเขารวมโครงการวจย โดยคดเลอกเฉพาะรานทมชางซอมเพยงคนเดยว และคดเลอกแบบอาสาสมคร (Voluntary Selection) จากรานทมชางซอมเพยงคนเดยว ซงเปนการคดเลอกกลมตวอยางจากสมาชกทอาสาเขามามสวนรวมในงานวจยดวยความเตมใจ 1.4.3 ส ารวจรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส (Walk-through Survey) ทเขารวมโครงการวจย ซงมรานซอมทเขารวมทงหมด 17 ราน

41

29

1.4.4 ด าเนนการเกบตวอยางอากาศแบบตดตวบคคล (Personal Sampling) ในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทเขารวมโครงการวจย ซงท าการเกบตวอยางในระหวาง วนท 10 – 12 มนาคม พ.ศ. 2559 รวมทงสน 3 วน

1.4.5 ท าการวเคราะหหาปรมาณความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยม ในตวอยางอากาศภายในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

1.4.6 ท าการประเมนการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยม โดยการหายใจ รวมทงการประเมนความเสยงดานสขภาพของซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

1.4.7 เสนอแนวทางการเฝาระวง ปองกน ควบคม และแกไขการปนเปอนของโลหะหนกและปญหาสขภาพอนามยเนองจากการปฏบตงานในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

1.5 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1.5.1 ไดขอมลระดบการสมผสทางการหายใจของโลหะหนก ไดแก ตะกว แคดเมยม และโครเมยมในอากาศภายในอาคารจากรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส 1.5.2 สามารถน าขอมลความเสยงดานสขภาพจากการวจยนไปใชในการวางแผน เฝาระวง ปองกน ควบคม และแกไขปญหาการสมผสโลหะหนกทางการหายใจเอาอากาศภายในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสเขาสรางกาย และปญหาสขภาพอนามยได

บทท 2

วธการด าเนนการวจย

การศกษาปรมาณความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยม ในอากาศภายใน

รานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสในเขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา เปนการวจยเชงพรรณนา โดยมวธการด าเนนการวจยดงน

2.1 วสด อปกรณ และสารเคมทใช

2.1.1 วสดและอปกรณ 2.1.1.1 วสดและอปกรณส าหรบเกบตวอยางอากาศ

1) Personal Pump (ปมดดอากาศ) 2) กระดาษกรองแบบ Cellulose ester membrane (ขนาดรพรน 0.8 ไมครอน

และเสนผาศนยกลาง 37 มลลเมตร) 3) สาย Tygon

4) ตลบกรอง

2.1.1.2 วสดและอปกรณส าหรบยอยตวอยางในหองปฏบตการ 1) เตาอบไมโครเวฟ 2) ขวดตวงปรมาตร (Volumetric flask) ขนาด 25 มลลลตร 3) ปเปต (Pipet) ขนาด 2 และ 10 มลลลตร 4) บกเกอร (Beaker)

2.1.1.3 วสดและอปกรณส าหรบวเคราะหตวอยางในหองปฏบตการ 1) เครอง Inductively coupled plasma atomic emission spectroscopy

(ICP-AES) 2 ) ขวดตวงปรมาตร (Volumetric flask) ขนาด 10, 25, 100 และ 25 มลลลตร 3) ไมโครปเปต (Micropipet) ขนาด 100-500 ไมโครลตร 4) บกเกอร (Beaker)

43

2.1.2 สารเคมทใช 1) สารละลายมาตรฐานตะกว (Lead standard solution) 2) สารละลายมาตรฐานแคดเมยม (Cadmium standard solution) 3) สารละลายมาตรฐานโครเมยม (Chromium standard solution)

4) กรดไนตรก (HNO3) 5) กรดเปอรคลอรก (HClO4) 6) แกสอารกอน 7) น าปราศจากไอออน (Deionized water)

2.2 วธการด าเนนการวจย งานวจยนเปนการศกษาปรมาณความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยม ในอากาศภายในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสในเขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา รวมถงการประเมนความเสยงดานสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสจากการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยมทางการหายใจ ซงไดก าหนดขนตอนในการด าเนนการวจยออกเปน 11 ขนตอน ดงมรายละเอยดดงน 2.2.1 การเกบรวบรวมขอมล ด าเนนการเกบรวบรวมขอมลตางๆ จากเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการศกษา ครงน เพอน าไปใชประกอบรวมกบขอมลปฐมภมในการประเมนการรบสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยม ทางการหายใจ ตลอดจนการประเมนความเสยงดานสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส 2.2.2 การส ารวจพนททท าการศกษา ผวจยท าการส ารวจ (Walk-through Survey) รานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสในเขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา จ านวน 2 ครง โดยครงท 1 ไดท าการส ารวจ เมอวนท 27 พฤศจกายน พ.ศ. 2557 เพอเกบขอมลกระบวนการท างานของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส และคดเลอกรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทเขารวมโครงการวจย สวนการส ารวจครงท 2 (ภาพท 2-1) เปนการเกบขอมลภาคสนามและก าหนดจดเกบ

44

ตวอยางอากาศภายในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทเขารวมโครงการวจย โดยชวงเวลาทท าการส ารวจ คอ วนท 10– 31 มกราคม พ.ศ. 2558 การคดเลอก (Selection) รานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทเขารวมโครงการวจย จะใชวธการคดเลอกแบบอาสาสมคร (Voluntary Selection) ซงเปนการคดเลอกกลมตวอยางจากสมาชกทอาสาเขามามสวนรวมเปนหนวยตวอยางดวยความเตมใจ (นงลกษณ วรชชย, 2543)

ภาพท 2-1 การส ารวจรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส ครงท 2 จากการส ารวจครงท 1 พบวามรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสในเขตพนทเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา จ านวน 32 ราน ดงน (ตารางท 2-1) รานซอมทมชางประจ า 1 คน จ านวน 17 ราน รานซอมทมชางประจ า 2 คน จ านวน 12 ราน รานซอมทมชางประจ า 3 คน จ านวน 2 ราน รานซอมทมชางประจ า 4 คน จ านวน 1 ราน

45

ตารางท 2-1 ขอมลรานซอมเครองใชฟาและอปกรณอเลกทรอนกสในเขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา จากการส ารวจครงท 1

รหสราน จ านวนชางผปฏบตงาน (คน) 01 1 02 1 03 1 04 2 05 2 06 2 07 1 08 3 09 4 10 1 11 1 12 1 13 2 14 3 15 2 16 1 17 2 18 1 19 1 20 2 21 2 22 1 23 2 24 1 25 1

46

ตารางท 2-1 ขอมลรานซอมเครองใชฟาและอปกรณอเลกทรอนกสในเขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา จากการส ารวจครงท 1 (ตอ)

รหสราน จ านวนชางผปฏบตงาน (คน) 26 2 27 1 28 1 29 1 30 2 31 1 32 2

จากการส ารวจครงท 2 พบวามรานซอมเครองใชไฟฟาอปกรณอเลกทรอนกสทอาสาสมครเขารวมโครงการวจยจ านวน 20 ราน (ตารางท 2-2)

ตารางท 2-2 ขอมลรานซอมเครองใชฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทอาสาเขารวมโครงการวจย

รหสราน จ านวนชางผปฏบตงาน (คน)

01 1 02 1 03 1 05 2 07 1 09 4 10 1 11 1 12 1 16 1 18 1 19 1

47

ตารางท 2-2 ขอมลรานซอมเครองใชฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทอาสาเขารวมโครงการวจย (ตอ)

รหสราน จ านวนชางผปฏบตงาน (คน)

21 2 22 1 24 1 25 1 27 1 28 1 29 1 31 1

เพอท าการเลอกกลมตวอยางใหเหมาะสมส าหรบการประเมนความเสยงดานสขภาพของชาง

ทปฏบตงาน เกณฑทใชในการเลอกชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส คอ เลอกราน

ซอมขนาดเลกทมชางประจ าเพยงคนเดยว เพราะชางซอมจะปฏบตงานเพยงคนเดยวตลอดระยะเวลา

การท างานแตละวนเชนเดยวกนทกราน ดงนนมขนาดกลมตวอยางส าหรบการศกษาครงน จงมจ านวนทงหมด

17 คน และท าการเกบตวอยางอากาศประเภทตดกบตวบคคล ทงหมด 3 ซ า

2.2.3 การปรบเทยบเครองมอ

ปมดดอากาศ (Personal Pump) ทใชส าหรบเกบตวอยางอากาศประเภทตดตวบคคล

จะตองท าการปรบเทยบความเทยงตรงของอตราการไหลของอากาศดวยเครอง Calibrator ทกครง

กอนจะท าการเกบตวอยางอากาศ โดยอตราการไหลของอากาศมความคลาดเคลอนไดไมเกนรอยละ 5

2.2.4 การเกบตวอยางอากาศประเภทตดกบตวบคคล

เพอประเมนความเสยงดานสขภาพของชางทปฏบตงาน การเกบตวอยางอากาศ

ประเภทตดกบตวบคคล ส าหรบหาปรมาณความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยม ในตวอยางอากาศ

ไดด าเนนการตามวธการของ NIOSH Method 7082 (NIOSH, 1994a), 7048 (NIOSH, 1994b)

และ 7024 (NIOSH, 1994c) ตามล าดบ ซงมวธการโดยยอดงน น าตวปมดดอากาศไปตดกบตวชาง

48

ซอมทระดบเอว สวนชดตลบกรองทมกระดาษกรองแบบ Cellulose ester membrane (ขนาดรพรน

0.8 ไมครอน และเสนผาศนยกลาง 37 มลลเมตร) ซงตอกบปมดดอากาศโดยใชสาย Tygon (ภาพท 2-2)

จะใชทหนบ (Clip) หนบเอาไวทบรเวณคอปกเสอของคนงานในลกษณะหอยลงเหมอนจมกของคน

(Breathing Zone) (ภาพท 2-3) จากนนท าการเปดสวทซปมดดอากาศทอตราการไหลของอากาศ

1.5 ลตรตอนาท เปนเวลา 8 ชวโมง เมอท าการเกบตวอยางอากาศครบ 8 ชวโมงเรยบรอยแลว ใหใส

ชดตลบกรองซงมกระดาษกรองอยในถงซบลอค และแชในกลองโฟมทมน าแขงเพอเปนการรกษาสภาพ

ตวอยาง หลงจากนนใหเกบตวอยางทงหมดไวในหองเยนทอณหภม -20 oC จนกวาจะท าการวเคราะห

หาปรมาณความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยม ในตวอยางอากาศตอไป

ภาพท 2-2 ชดอปกรณเกบตวอยางอากาศประเภทตดกบตวบคคล

กระดาษกรอง Personal Pump

สาย Tygon ตลบกรอง

49

ภาพท 2-3 การเกบตวอยางอากาศประเภทตดกบตวบคคล 2.2.5 การเตรยมตวอยางและการวเคราะหปรมาณความเขมขนของตะกว แคดเมยม

และโครเมยมในตวอยางอากาศ ด าเนนการวเคราะหหาปรมาณความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยม

ในตวอยางอากาศ ตามวธของ NIOSH Method 7300 (NIOSH, 2003) ซงมวธการโดยยอคอ ท าการ

เตรยมตวอยางโดยน ากระดาษกรองทผานการเกบตวอยางแลวมายอยดวยกรดไนตรก (HNO3) และ

กรดเปอรคลอรก (HClO4) เขมขน จากนนท าการเจอจางตวอยางทยอยแลวดวยน าปราศจากไอออน

(Deionized water) เพอปรบปรมาตรใหได 25 มลลลตร น าสารละลายทไดมาวเคราะหหาปรมาณ

ความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยม โดยใชเครอง Inductively coupled plasma optical

emission spectrometry (ICP-OES) Perkin Elmer Optima 4300 DV (ภาพท 2-4)

ภาพท 2-4 เครอง ICP-OES Perkin Elmer Optima 4300 DV

50

2.2.6 การควบคมคณภาพของการวเคราะหตวอยาง

การควบคมคณภาพของการวเคราะหตวอยางในการศกษาครงน ไดท าการควบคม

คณภาพทงในภาคสนามและในหองปฏบตการ ดงน

- Field blank sample เปนการตรวจสอบการปนเปอนของ ตะกว แคดเมยม และ

โครเมยม ในระหวางการเกบตวอยางอากาศภาคสนาม โดยมวธการคอ น ากระดาษกรองแบบ Cellulose

ester membrane (ขนาดรพรน 0.8 ไมครอนและเสนผาศนยกลาง 37 มลลเมตร) ใสในตลบกรอง

แลวน าเอาไปดวยตอนทไปเกบตวอยางภาคสนามโดยไมท าการเกบตวอยาง หลงจากนนใหน ามาวเคราะห

หาปรมาณความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยม ทหองปฏบตการพรอมกบตวอยางอากาศ

ทท าการเกบ น าคาทไดมาลบกนจะไดคาปรมาณความเขมขนจรง

- Lab blank sample เปนตรวจสอบการปนเปอนของตะกว แคดเมยม และโครเมยม

เนองจากการปนเปอนของเครองมอทใชในการวเคราะหในหองปฏบตการ โดยท าการวเคราะห Lab

blank sample จ านวน 1 ตวอยาง ในทก 10 ตวอยางจรง และท าการวเคราะห เชนเดยวกบตวอยาง

อากาศทเกบมาจรงทกขนตอน

2.2.7 การเกบแบบสอบถาม

ในการศกษาครงน ทกครงทมการเกบตวอยางอากาศประเภทตดกบตวบคคลคณะผวจยตองมการสงเกตการณและการสมภาษณชางซอมประจ ารานรวมดวย ทงนเพอเปนการเกบขอมลตางๆ โดยใชแบบสอบถาม จ านวน 2 ชด ซงประกอบดวย 2.2.7.1 แบบสอบถามชดท 1 สภาพทวไปของรานซอมเครองใชฟา 2.2.7.2 แบบสอบถามชดท 2 สขศาสตรสวนบคคล ไดแก 1) ขอมลทวไปของชางซอม 2) พฤตกรรมสวนบคคล 3) การจดการสภาพแวดลอมในรานซอมเครองใชไฟฟา 4) การสงเกตพฤตกรรม

51

2.2.8 การประเมนการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยมทางการหายใจ

ท าการประเมนการสมผสโลหะหนกทง 3 ชนด คอ ตะกว แคดเมยม และโครเมยม ทางการหายใจ โดยการค านวณ ADI (Average Daily Intake)

สตรการค านวณหาปรมาณโลหะหนกทไดรบจากการหายใจในอากาศทมการปนเปอน ADI (Average Daily Intake) = CA x IR x ET x EF x EP

BW x AT เมอ ADI คอ ปรมาณโลหะหนกทไดรบจากการหายใจ (mg/kg BW/day) CA คอ ความเขมขนเฉลยของโลหะหนกในอากาศ (mg/ m3) ET คอ เวลาในการสมผส (hr/day) IR คอ อตราการหายใจ (m3/hr) EF คอ ความถในการสมผส (day/year) EP คอ ระยะเวลาทสมผส (year) BW คอ น าหนกของรางกาย (kg) AT คอ ระยะเวลาทใชในการเฉลย (day)

2.2.9 การประเมนความเสยงดานสขภาพ

ท าการประเมนความเสยงดานสขภาพทไมกอใหเกดมะเรงเนองจากการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยม ทางการหายใจ โดยการค านวณ HQ (Hazard Quotient) และ HI (Hazard Index) ส าหรบการประเมนความเสยงตอสขภาพทกอใหเกดมะเรงจากการหายใจเอาแคดเมยมและโครเมยมเขาสรางกาย ท าโดยค านวณ Slope Factor และ Lifetime cancer risk

สตรการหาความเสยงทไมกอใหเกดมะเรงทไดรบจากการหายใจ (Hazard Quotient; HQ) HQ = CA TLV – TWA เมอ HQ คอ คาความเสยง (Hazard Quotient) CA คอ ความเขมขนเฉลยตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง/วน ของโลหะ

หนกในอากาศ (mg/ m3) TLV- TWA คอ คามาตรฐานปรมาณความเขมขนเฉลยตลอดระยะเวลาการท างานปกต

8 ชวโมง/วน (Threshold Limit Value -Time Weighted Average)

52

สตรการหาดชนความเสยง (Hazard Index; HI) HI = ผลรวมของ HQ ของโลหะหนกทศกษาแตละตว (Pb, Cd และ Cr) สตร Slope Factor ของสารกอมะเรง Slope Factor = URF x BW x CF IR x AR เมอ SF คอ Slope Factor ของสารกอมะเรง (mg/kg/day)-1 URF คอ Unit Risk Factor (µg/m3)-1 ;

ส าหรบแคดเมยมอยท 1.8 10-3 (US EPA, 1985)

ส าหรบโครเมยมอยท 1.2 10-2 (US EPA, 1991a) BW คอ น าหนกรางกายผใหญ (kg) CF คอ Conversion Factor; 1,000 (µg/mg) IR คอ อตราการหายใจของมนษย; 20 (m3/day) AR คอ Absorption Rate; 1

สตรการค านวณความเสยงตอการเกดมะเรงตลอดชวต

Lifetime cancer risk = ADI SF เมอ ADI คอ ปรมาณโลหะหนกทไดรบจากการหายใจ (mg/kg BW/day) SF คอ Slope Factor ของสารกอมะเรง (mg/kg/day)-1 2.2.10 การวเคราะหขอมลทางสถต

การศกษาครงนใชโปรแกรมส าเรจรป SPSS เวอรชน 17 ในการวเคราะหขอมลทางสถต

โดยสถตทใชไดแก รอยละ (Percent) คาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

2.2.11 การวเคราะหขอมล สรปผล และรายงานผลการวจย

เปนการน าขอมลทไดมาท าการวเคราะห สรป และรายงานผล ตลอดจนเสนอแนะแนวทางการเฝาระวง ปองกน ควบคมและแกไขปญหาการปนเปอนของตะกว แคดเมยม และโครเมยมภายในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

บทท 3

ผลการวจยและอภปรายผลการวจย

ผลการศกษาการประเมนความเสยงดานสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสจากการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยม ในรานซอมขนาดเลก เขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา มดงน

3.1 สภาพทวไปของรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

จากการส ารวจรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส ในเขตเทศบาล

นครหาดใหญ จงหวดสงขลา ซงเปนรานทอาสาเขามามสวนรวมเปนหนวยตวอยางดวยความเตมใจ

จ านวน 17 แหง พบวารานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทงหมดเปนสถาน

ประกอบการขนาดเลก สวนใหญตงอยในเขตชมชน โครงสรางอาคารเปนอาคารชนเดยว มการระบาย

อากาศภายในอาคารโดยลมธรรมชาต จ านวน 14 แหง (รอยละ 82.4) ฝาผนงมการทาส จ านวน

11 แหง (รอยละ 64.7) อาคารสวนใหญ คอ จ านวน 9 แหง อาย 11-20 ป (รอยละ 52.9) และสวน

ใหญ คอ จ านวน 8 แหง ท าความสะอาดรานซอมทกวน (รอยละ 47.0) ดงแสดงในตารางท 3-1

ตารางท 3-1 สภาพทวไปของรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

สภาพทวไป รายละเอยด จ านวน (แหง) รอยละ การระบายอากาศ

ภายในอาคาร ลมธรรมชาต 14 82.4

พดลม 3 17.6

สภาพฝาผนงหอง ไมทาส 6 35.3

ทาส 11 64.7 อายของตวอาคาร 1-10 ป 6 35.3 11-20 ป 9 52.9 21-30 ป 2 11.8

ความถในการท าความสะอาดพนหอง

1 ครง/สปดาห 2 11.8 2 ครง/สปดาห 2 11.8 3 ครง/สปดาห 5 29.4 7 ครง/สปดาห 8 47.0

54

3.2 ขอมลทวไปและพฤตกรรมของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

3.2.1 ขอมลทวไปของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

การส ารวจรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส ด าเนนการโดยใช

แบบสอบถามสมภาษณชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส จ านวน 17 คน พบวาเปน

เพศชาย จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 100 ระดบการศกษาของชางซอมทพบมากทสด คอระดบ

ประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) จ านวน 6 คน (รอยละ 35.3) ระดบมธยมศกษาตอนปลาย/

ประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) จ านวน 5 คน (รอยละ 29.4) ระดบมธยมศกษาตอนตน จ านวน 3 คน

(รอยละ 17.6) ระดบประถมศกษา จ านวน 2 คน (รอยละ 11.8) และระดบปรญญาตร จ านวน 1 คน

(รอยละ 5.9) ชางซอมมอายอยในชวง 41-50 ป จ านวน 7 คน คดเปนรอยละ 41.2 เคยท างานในราน

ซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทอนมากอนจ านวน 15 คน คดเปนรอยละ 88.2 เคย

ท างานในโรงงานอตสาหกรรมทตองสมผสกบโลหะหนกมากอน จ านวน 5 คน คดเปนรอยละ 29.4 สวนใหญ

คอ จ านวน 13 คน ท างานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสเปนเวลา 1-10 ป คดเปน

รอยละ 76.6 ใชรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสเปนทอยอาศยจ านวน 7 คน คด

เปนรอยละ 41.2 ไมมโรคประจ าตว จ านวน 12 คน คดเปนรอยละ 70.6 มโรคประจ าตว ไดแก

โรคเบาหวาน โรคความดนโลหต โรคหอบ และโรคภมแพ จ านวน 5 คน คดเปนรอยละ 29.4 และ

ไมเคยตรวจสขภาพประจ าป จ านวน 16 คน คดเปนรอยละ 94.1 ดงแสดงในตารางท 3-2

ตารางท 3-2 ขอมลทวไปของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

ขอมลทวไป รายละเอยด จ านวน (คน) รอยละ

เพศ หญง 0 0

ชาย 17 100

การศกษา ประถมศกษา 2 11.8

มธยมศกษาตอนตน 3 17.6

มธยมศกษาตอนปลาย/ปวช. 5 29.4

ปวส. 6 35.3

ปรญญาตร 1 5.9

55

ตารางท 3-2 ขอมลทวไปของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส (ตอ)

ขอมลทวไป รายละเอยด จ านวน (คน) รอยละ

อาย 31-40 ป 6 35.3

41-50 ป 7 41.2

51-60 ป 4 23.5

ท างานรานซอมเครองใชไฟฟาฯ

ทอนมากอน

เคยท า 15 88.2

ไมเคยท า 2 11.8

ท างานในโรงงานอตสาหกรรม

ทตองสมผสกบโลหะหนกมากอน

เคยท า 5 29.4

ไมเคยท า 12 70.6

ระยะเวลาการท างานในสถาน

ประกอบการน

1-10 ป 13 76.6

11-20 ป 4 23.5

ใชสถานประกอบการเปนทอย

อาศย

ใช 7 41.2

ไมใช 10 58.8

โรคประจ าตว มโรคประจ าตว 5 29.4

ไมมโรคประจ าตว 12 70.6

การตรวจสขภาพประจ าป ตรวจ 1 5.9

ไมตรวจ 16 94.1

56

3.2.2 พฤตกรรมของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกณอเลกทรอนกส

จากการส ารวจพฤตกรรมของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

จ านวน 17 คน พบวา มท าความสะอาดมอกอนรบประทานอาหารบางครง จ านวน 5 คน คดเปน

รอยละ 70.6 ลางมอดวยน าประปา 9 คน คดเปนรอยละ 52.9 ลางมอดวยน าบาดาล จ านวน 8 คน

คดเปนรอยละ 47.1 ลางมอดวยน าเปลาอยางเดยว จ านวน 2 คน คดเปนรอยละ 11.8 ชางซอมสวน

ใหญ คอ จ านวน 10 คน จะรบประทานอาหารทปรงเอง คดเปนรอยละ 58.8 ใชมอในการรบประทาน

อาหารโดยไมใชชอน จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 5.9 สวนใหญ คอ จ านวน 15 คน ดมน าทบรรจ

ขวด คดเปนรอยละ 88.2 และมรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสไมมการจดสถานท

รบประทานอาหารแยกจากสถานทท างาน จ านวน 2 แหง คดเปนรอยละ 11.8

ปจจบนชางซอม มการสบบหร จ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 47.1 ไมลางมอกอนสบ

บหร จ านวน 5 คน คดเปนรอยละ 62.5 มการดมแอลกอฮอล จ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 47.1

ดมแอลกอฮอลเปนประจ าทกวน จ านวน 5 คน คดเปนรอยละ 62.5 ชางซอมมการใชเครองส าอาง

จ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 17.6 และสวมรองเทาทกครงขณะปฏบตงาน จ านวน 17 คน ดงแสดงใน

ตารางท 3-3

ตารางท 3-3 พฤตกรรมของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกณอเลกทรอนกส

พฤตกรรม รายละเอยด จ านวน (คน) รอยละ

ท าความสะอาดมอกอน

รบประทานอาหาร

บางครง 5 29.4

ทกครง 12 70.6

แหลงน าทใชท าความ

สะอาดมอ

น าประปา 9 52.9

น าบาดาล 8 47.1

การท าความสะอาดมอ น าเปลาอยางเดยว 2 11.8

น าเปลาและสบ 9 52.9

บางครงใชน าเปลาอยางเดยวแตบางครงใชน าเปลาและสบ

6 35.3

57

ตารางท 3-3 พฤตกรรมของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกณอเลกทรอนกส (ตอ)

พฤตกรรม รายละเอยด จ านวน (คน) รอยละ

ลกษณะอาหารทรบประทาน

สม าเสมอ

ปรงดวยตนเอง 10 58.8

อาหารส าเรจรป 7 41.2

อปกรณทใชเวลารบประทานอาหาร มอ 1 5.9

ชอน 16 94.1

แหลงน าทใชในการบรโภค น าดมบรรจขวด 15 88.2

น าบาดาล 1 5.9

น าประปา 1 5.9

การจดสถานทรบประทานอาหาร

แยกจากสถานทท างาน

ม 15 88.2

ไมม 2 11.8

การสบบหรในปจจบน สบ 8 47.1

ไมสบ 9 52.9

การลางมอกอนสบบหร ลางมอ 3 37.5

ไมลางมอ 5 62.5

การดมแอลกอฮอลในปจจบน ดม 8 47.1

ไมดม 9 52.9

ความถในการดมแอลกอฮอล บางวน 3 37.5

ทกวน 5 62.5

การใชเครองส าอาง ใช 3 17.6

ไมใช 14 82.4

การสวมรองเทาขณะปฏบตงาน สวมทกครง 17 100

58

3.2.3 การจดการสภาพแวดลอมในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

จากการส ารวจสภาพแวดลอมในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

จ านวน 17 แหง พบวา มการกวาดรวบรวมเศษเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทตกหลนบน

พนในรานซอมไวรอก าจด จ านวน 14 แหง คดเปนรอยละ 82.4 และกวาดใสถงขยะเทศบาล จ านวน

3 แหง คดเปนรอยละ 17.6 การจดการกบอปกรณทช ารด เชน แผงวงจร และจอภาพ เปนตน โดย

น าไปขายของเกา จ านวน 12 แหง คดเปนรอยละ 70.6 ทงถงขยะเทศบาล จ านวน 3 แหง คดเปน

รอยละ 17.6 และเกบไวแยกเอาชนสวน จ านวน 2 แหง คดเปนรอยละ 11.8 สวนการก าจดขยะ

อเลกทรอนกสและเศษอปกรณของรานซอม โดยการน าไปทงในถงขยะเทศบาลจ านวน 14 แหง คด

เปนรอยละ 82.4 น าไปขายของเกา จ านวน 3 แหง คดเปนรอยละ 17.6 ดงแสดงในตารางท 3-4

ตารางท 3-4 การจดการสภาพแวดลอมในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

สภาพแวดลอม รายละเอยด จ านวน (แหง) รอยละ

เศษเครองใชไฟฟาและอปกรณ

อเลกทรอนกสทตกหลนบนพน

ในรานซอม

กวาดใสถงขยะเทศบาล 3 17.6

กวาดรวบรวมไวรอก าจด 14 82.4

การจดการกบอปกรณทช ารด เชน

แผงวงจร และจอภาพ เปนตน

เกบไวแยกเอาชนสวน 2 11.8

ขายของเกา 12 70.6

ทงในถงขยะเทศบาล 3 17.6

การก าจดขยะอเลกทรอนกส และเศษอปกรณของรานซอม

ทงในถงขยะเทศบาล 14 82.4

ขายของเกา 3 17.6

3.2.4 พฤตกรรมสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสในวนทท า

การเกบตวอยางอากาศ ครงท 1, 2 และ 3

จากการส ารวจพฤตกรรมสขภาพ (Health Behavior) ของชางซอมเครองใชไฟฟาและ

อปกรณอเลกทรอนกส จ านวน 17 คน ในวนทท าการเกบตวอยางอากาศ ครงท 1, 2 และ 3 พบวา ชาง

ซอมสวนใหญมเสนผม, หนาและผวหนง, เลบมอ, เลบเทา, เสอผา และรองเทา ทอยในเกณฑทสะอาด

59

ชางซอมสวนใหญ คอ จ านวน 12 คน (รอยละ 70.6), จ านวน 14 คน (รอยละ 82.4) และ จ านวน

13 คน (รอยละ 76.5) จะไมใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล (Personal Protective Equipment;

PPE) ในวนทท าการเกบตวอยางอากาศ ครงท 1, 2 และ 3 ตามล าดบ ดงแสดงในตารางท 3-5

ตารางท 3-5 พฤตกรรมสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสในวนทท าการเกบ

ตวอยางอากาศ ครงท 1, 2 และ 3

ประเดน

พฤตกรรม

การเกบตวอยางอากาศ

ครงท 1 ครงท 2 ครงท 3

จ านวน

(คน)

รอยละ จ านวน

(คน)

รอยละ จ านวน

(คน)

รอยละ

เสนผม สะอาด 16 94.1 15 88.2 16 94.1

ไมสะอาด 1 5.9 2 11.8 1 5.9

หนาและผวหนง สะอาด 15 88.2 15 88.2 13 76.5

ไมสะอาด 2 11.8 2 11.8 4 23.5

เลบมอ สะอาด 12 70.6 13 76.5 14 82.4

ไมสะอาด 5 29.4 4 23.5 3 17.6

เลบเทา สะอาด 13 76.5 15 88.2 15 88.2

ไมสะอาด 4 23.5 2 11.8 2 11.8

เสอผา สะอาด 16 94.1 14 82.4 16 94.1

ไมสะอาด 1 5.9 3 17.6 1 5.9

รองเทา สะอาด 17 100 16 94.1 15 88.2

ไมสะอาด 0 0 1 5.9 2 11.8

การใชอปกรณ

ปองกนอนตราย

สวนบคคล (PPE)

ใชผาปดจมก 5 29.4 3 17.6 4 23.5

ไมใช PPE 12 70.6 14 82.4 13 76.5

60

3.3 ระดบความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยมในตวอยางอากาศ

3.3.1 ระดบความเขมขนของตะกวในตวอยางอากาศ

จากการเกบตวอยางอากาศแบบตดกบตวชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณ

อเลกทรอนกส (Personal air sampling) จ านวน 17 คน ในขณะทชางซอมปฏบตงานตามปกต

จ านวน 3 ครง รวมถงผลการวเคราะหคาความเขมขนของตะกวในตวอยางอากาศ พบวาคาความ

เขมขนเฉลย คาความเขมขนเฉลยต าสด และคาความเขมขนเฉลยสงสดของตะกว เทากบ 0.0048 +

0.008, 0.00800 + 0.006 และ 0.02953 + 0.050 mg/m3 ตามล าดบ ดงแสดงในตารางท 3-6 และ

ภาพท 3-1

ตารางท 3-6 ระดบความเขมขนของตะกวในตวอยางอากาศ

รหสชางซอม ความเขมขนของตะกว (mg/m3) ความเขมขนเฉลยของตะกว

(mg/m3) ครงท 1 ครงท 2 ครงท 3 P01 0.00270 0.00040 0.00170 0.00160 + 0.001 P02 0.00200 0.00240 0.00240 0.00227 + 0.000 P03 0.00330 0.00070 0.00490 0.00297 + 0.002 P04 0.00070 0.00060 0.06800 0.02310 + 0.039 P05 0.00060 0.00060 0.00270 0.00130 + 0.001 P06 0.00060 0.00130 0.08670 0.02953 + 0.050 P07 0.00490 0.00170 0.00420 0.00360 + 0.002 P08 0.00130 0.00220 0.00730 0.00360 + 0.003 P09 0.00020 0.00040 0.00750 0.00270 + 0.004 P10 0.00070 0.00180 0.00510 0.00253 + 0.002 P11 0.00120 0.00150 0.00270 0.00180 + 0.001 P12 0.00050 0.00050 0.00300 0.00133 + 0.001

61

คาคว

ามเข

มขนข

องตะ

กว (m

g/m

3 ) ตารางท 3-6 ระดบความเขมขนของตะกวในตวอยางอากาศ (ตอ)

รหสชางซอม ความเขมขนของตะกว (mg/m3) ความเขมขนเฉลยของตะกว

(mg/m3) ครงท 1 ครงท 2 ครงท 3 P13 0.00020 0.00020 0.00360 0.00133 + 0.002 P14 0.00800 0.00200 0.01400 0.00800 + 0.006 P15 0.00240 0.00040 0.00440 0.00240 + 0.002 P16 0.00030 0.00050 0.00240 0.00107 + 0.001 P17 0.00110 0.00020 0.00180 0.00103 + 0.001

หมายเหต: คาความเขมขนของตะกวในอากาศของชางซอม P04 และ P06 จากการเกบตวอยาง

ครงท 3 สงกวา ครงท 1 และ 2 มาก เนองจากในวนทท าการเกบตวอยางครงท 3 นน เปนวนทชาง

ซอม P04 และ P06 มการซอมโทรทศนมากกวาวนอนๆ ชางซอมจะใชตะกวบดกร ซงตะกวบดกร

เปนวสดทส าคญมากส าหรบการบดกร จะถกหลอมเหลวดวยความรอน เพอประกอบวงจร

อเลกทรอนกสของโทรทศนทเกดการช ารด จงท าใหคาความเขมขนของตะกวในอากาศมคาสงกวา

ครงท 1 และ 2

ภาพท 3-1 คาความเขมขนเฉลยของตะกวในตวอยางอากาศ

รหสชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

62

เมอน าคาความเขมขนของตะกวในตวอยางอากาศมาเปรยบเทยบกบมาตรฐานความ

ปลอดภยในการท างาน ตามประกาศของกระทรวงมหาดไทย ซงไดก าหนดปรมาณความเขมขนเฉลย

ของตะกวตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง (TWA) ไวเทากบ 0.20 mg/m3 พบวามคาไม

เกนเกณฑมาตรฐานในทกตวอยาง และเมอน ามาเปรยบเทยบกบมาตรฐานของ National Institute

for Occupational Safety and Health (NIOSH), American Conference of Governmental

Industrial Hygiene (ACGIH) และ Occupational Safety and Health Administration (OSHA)

ซงไดก าหนดปรมาณความเขมขนเฉลยของตะกวตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง (TWA) ไว

เทากบ 0.05 mg/m3 พบวามคาไมเกนเกณฑมาตรฐานในทกตวอยาง อยางไรกตาม ถงแมวาความ

เขมขนเฉลยของตะกวในตวอยางอากาศจะไมเกนเกณฑคามาตรฐาน แตหากชางซอมหายใจเอาไอควน

ของตะกวเขาไปในขณะทท าการบดกรชนงานเปนประจ า สารตะกวกจะเกดการสะสมในรางกาย และ

แสดงอาการออกมาใหเหนได

3.3.2 ระดบความเขมขนของแคดเมยมในตวอยางอากาศ

จากการเกบตวอยางอากาศแบบตดกบตวชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณ

อเลกทรอนกส (Personal air sampling) จ านวน 17 คน ในขณะทชางซอมปฏบตงานตามปกต

จ านวน 3 ครง รวมถงผลการวเคราะหคาความเขมขนของแคดเมยมในตวอยางอากาศ พบวาคา

ความเขมขนเฉลย คาความเขมขนเฉลยต าสด และคาความเขมขนเฉลยสงสดของแคดเมยม อยในชวง

0.00007 + 0.00002, 0.00003 + 0.00002 และ 0.00010 + 0.00009 mg/m3 ตามล าดบ ดงแสดง

ในตารางท 3-7 และภาพท 3-2

63

ตารางท 3-7 ระดบความเขมขนของแคดเมยมในตวอยางอากาศ

รหสชางซอม ความเขมขนของแคดเมยม (mg/m3) ความเขมขนเฉลยของแคดเมยม

(mg/m3) ครงท 1 ครงท 2 ครงท 3 P01 0.00002 0.00006 0.00002 0.00003 + 0.00002 P02 0.00001 0.00002 0.00020 0.00008 + 0.00011 P03 0.00001 0.00001 0.00022 0.00008 + 0.00012 P04 0.00003 0.00002 0.00017 0.00007 + 0.00008 P05 0.00006 0.00002 0.00012 0.00007 + 0.00005 P06 0.00008 0.00002 0.00014 0.00008 + 0.00006 P07 0.00004 0.00002 0.00020 0.00009 + 0.00010 P08 0.00001 0.00002 0.00008 0.00004 + 0.00004 P09 0.00003 0.00003 0.00020 0.00009 + 0.00010 P10 0.00002 0.00005 0.00008 0.00005 + 0.00003 P11 0.00008 0.00003 0.00002 0.00004 + 0.00003 P12 0.00002 0.00002 0.00010 0.00005 + 0.00005 P13 0.00002 0.00001 0.00020 0.00008 + 0.00011 P14 0.00003 0.00007 0.00020 0.00010 + 0.00009 P15 0.00004 0.00004 0.00010 0.00006 + 0.00003 P16 0.00003 0.00001 0.00010 0.00005 + 0.00005 P17 0.00002 0.00003 0.00020 0.00008 + 0.00010

64

คาคว

ามเข

มขนข

องแค

ดเมย

ม (m

g/m

3 )

รหสชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

ภาพท 3-2 คาความเขมขนเฉลยของแคดเมยมในตวอยางอากาศ

เมอน าคาความเขมขนของแคดเมยมในตวอยางอากาศมาเปรยบเทยบกบมาตรฐาน

ความปลอดภยในการท างาน ตามประกาศของกระทรวงมหาดไทย ซงไดก าหนดปรมาณความเขมขน

เฉลยของแคดเมยมตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง (TWA) ไวเทากบ 0.20 mg/m3 พบวา

มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานในทกตวอยาง หากน ามาเปรยบเทยบกบมาตรฐานของ ACGIH และ

OSHA ซงไดก าหนดปรมาณความเขมขนเฉลยของแคดเมยมตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง

(TWA) เทากบ 0.002 mg/m3 และ 0.005 mg/m3 ตามล าดบ กพบวามคาไมเกนเกณฑมาตรฐานใน

ทกตวอยางเชนกน

ถงแมวาระดบความเขมขนของแคดเมยมในตวอยางอากาศในการศกษาครงนจะม

คานอย แตหากชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสหายใจเอาไอควนของแคดเมยมเขา

ไปในระหวางการท างานเปนเวลานานๆ แคดเมยมจะเกดการสะสมในรางกาย และอาจกอใหเกดโรค

อไตอไต (Itai-itai disease) หรอกอใหเกดเปนมะเรงได

0.0

00

03

0.0

00

08

0.0

00

08

0.0

00

07

0.0

00

07

0.0

00

08

0.0

00

09

0.0

00

04

0.0

00

09

0.0

00

05

0.0

00

04

0.0

00

05

0.0

00

08

0.0

00

10

0.0

00

06

0.0

00

05

0.0

00

08

0.00000

0.00002

0.00004

0.00006

0.00008

0.00010

0.00012

P01 P02 P03 P04 P05 P06 P07 P08 P09 P10 P11 P12 P13 P14 P15 P16 P17

65

3.3.3 ระดบความเขมขนของโครเมยมในตวอยางอากาศ

จากการเกบตวอยางอากาศแบบตดกบตวชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณ

อเลกทรอนกส (Personal air sampling) จ านวน 17 คน ในขณะทชางซอมปฏบตงานตามปกต

จ านวน 3 ครง รวมถงผลการวเคราะหคาความเขมขนของโครเมยมในตวอยางอากาศ พบวาความ

เขมขนเฉลย คาความเขมขนเฉลยต าสด และคาความเขมขนเฉลยสงสดของโครเมยม มคาระหวาง

0.002 + 0.002, 0.00010 + 0.0 และ 0.00768 + 0.00590 mg/m3 ตามล าดบ ดงแสดงในตาราง

ท 3-8 และภาพท 3-3

ตารางท 3-8 ระดบความเขมขนของโครเมยมในตวอยางอากาศ

รหสชางซอม ความเขมขนของโครเมยม (mg/m3) ความเขมขนเฉลยของ

โครเมยม (mg/m3) ครงท 1 ครงท 2 ครงท 3 P01 0.00033 0.003567 0.00033 0.00141 + 0.00187 P02 0.00031 0.007199 0.00031 0.00260 + 0.00398 P03 0.00029 0.00027 0.00029 0.00029 + 0.00001 P04 0.00014 0.002136 0.00014 0.00081 + 0.00115 P05 0.00100 0.001168 0.00100 0.00105 + 0.00010 P06 0.00067 0.004211 0.00067 0.00185 + 0.00204 P07 0.00020 0.005803 0.00020 0.00207 + 0.00324 P08 0.00083 0.004119 0.00083 0.00193 + 0.00190 P09 0.01109 0.00086 0.01109 0.00768 + 0.00590 P10 0.00016 0.006575 0.00016 0.00230 + 0.00370 P11 0.00047 0.003013 0.00047 0.00131 + 0.00147 P12 0.00666 0.001819 0.006659 0.00505 + 0.00279 P13 0.00010 0.00010 0.00010 0.00010 + 0.0 P14 0.00009 0.00037 0.00009 0.00018 + 0.00016 P15 0.00561 0.00071 0.005606 0.00397 + 0.00283 P16 0.00368 0.00026 0.003675 0.00254 + 0.00197 P17 0.00020 0.00092 0.00020 0.00044 + 0.00042

66

คาคว

ามเข

มขนข

องโค

รเมยม

(mg/

m3 )

รหสชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

0.0

01

41

0.0

02

60

0.0

00

29

0.0

00

81

0.0

01

05

0.0

01

85

0.0

02

07

0.0

01

93

0.0

07

68

0.0

02

30

0.0

01

31

0.0

05

05

0.0

00

10

0.0

00

18

0.0

03

97

0.0

02

54

0.0

00

44

0.00000

0.00100

0.00200

0.00300

0.00400

0.00500

0.00600

0.00700

0.00800

0.00900

P01 P02 P03 P04 P05 P06 P07 P08 P09 P10 P11 P12 P13 P14 P15 P16 P17

หมายเหต: คาความเขมขนของโครเมยมในอากาศของชางซอม P09 จากการเกบตวอยาง ครงท 1

และ 3 สงกวาการเกบตวอยาง ครงท 2 และรานซอมอนๆ มาก เนองจากในวนทท าการเกบตวอยาง

ครงท 1 และ 3 นน เปนวนทชางซอม P09 มการซอมเครองซกผามากกวาวนอนๆ และมการใช

โครเมยมในการปองกนการกดกรอนของแผนโลหะของเครองซกผาทท าการซอม จงท าใหคาความ

เขมขนของโครเมยมในอากาศมคาสงกวาการเกบตวอยาง ครงท 2 และรานซอมอนๆ

ภาพท 3-3 คาความเขมขนเฉลยของโครเมยมในตวอยางอากาศ

เมอน าคาความเขมขนของโครเมยมในตวอยางอากาศ มาเปรยบเทยบกบมาตรฐาน

ความปลอดภยในการท างาน ตามประกาศของกระทรวงมหาดไทย ซงไดก าหนดปรมาณความเขมขน

เฉลยของแคดเมยมตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง (TWA) ไวเทากบ 1.0 mg/m3 พบวาม

คาไมเกนเกณฑมาตรฐานในทกตวอยาง และเมอน ามาเปรยบเทยบกบมาตรฐานของ NIOSH, ACGIH

และ OSHA ซงไดก าหนดปรมาณความเขมขนเฉลยของแคดเมยมตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8

ชวโมง (TWA) ไวเทากบ 0.5, 0.5 และ 0.10 mg/m3 ตามล าดบ พบวามคาไมเกนเกณฑมาตรฐานใน

ทกตวอยาง แมวาคาความเขมขนของโครเมยมจะมคาไมเกนเกณฑทมาตรฐานก าหนด แตกอาจสงผล

กระทบตอสขภาพ เชน กอใหเกดมะเรงไดหากชางซอมไดรบเขาสรางกายเปนเวลานานๆ

67

3.4 การประเมนการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยมทางการหายใจ

ท าการประเมนการสมผสโลหะหนกทง 3 ชนด คอ ตะกว แคดเมยม และโครเมยม

ทางการหายใจ โดยการค านวณคา ADI (Average Daily Intake) (US EPA, 1989; Kofi, 2002;

พงศเทพ ววรรธนะเดช, 2547)

สตร การค านวณหาปรมาณโลหะหนกทไดรบจากการหายใจ

เมอ ADI คอ ปรมาณโลหะหนกทไดรบจากการหายใจ (mg/kg BW/day) CA คอ ความเขมขนเฉลยของโลหะหนกในอากาศ (mg/ m3) ET คอ เวลาในการสมผส (hr/day) IR คอ อตราการหายใจ (m3/hr) EF คอ ความถในการสมผส (day/year) EP คอ ระยะเวลาทสมผส (year) BW คอ น าหนกของรางกาย (kg) AT คอ ระยะเวลาทใชในการเฉลย (day)

เมอน าคาความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยมในอากาศ มาค านวณการสมผส

ตะกว แคดเมยม และโครเมยม ทไดรบทางการหายใจ พบวา คา ADI ของชางซอม จ านวน 17 คน มคา

อยในชวง 0.000051 - 0.005449, 0.000001 - 0.000039 และ 0.000011 - 0.003006 mg/kg BW/day

ตามล าดบ (ตารางท 3-9)

ADI (Average metal daily intake) = CA x IR x ET x EF x EP BW x AT

68

ตารางท 3-9 คาการสมผส (ADI) ตะกว แคดเมยม และโครเมยมของชางซอม

รหสชางซอม

คา ADI

(mg/kg BW/day)

ตะกว แคดเมยม โครเมยม

P01 0.000398 0.000007 0.000350 P02 0.000400 0.000014 0.000458 P03 0.000872 0.000023 0.000085 P04 0.003955 0.000012 0.000139 P05 0.000727 0.000039 0.000587 P06 0.005449 0.000015 0.000341 P07 0.000922 0.000023 0.000530 P08 0.000075 0.000001 0.000040 P09 0.001057 0.000035 0.003006 P10 0.000566 0.000011 0.000514 P11 0.000292 0.000006 0.000212 P12 0.000147 0.000006 0.000558 P13 0.000152 0.000009 0.000011 P14 0.000141 0.000018 0.000032 P15 0.000116 0.000003 0.000191 P16 0.000305 0.000014 0.000723 P17 0.000051 0.000004 0.000022

69

3.5 การประเมนความเสยงดานสขภาพจากการไดรบตะกว แคดเมยม และโครเมยม

3.5.1 การประเมนความเสยงดานสขภาพทไมกอใหเกดมะเรง

ผวจยไดประเมนความเสยงดานสขภาพทไมกอใหเกดมะเรง โดยการค านวณคาความเสยง (Hazard Quotient; HQ) และ ดชนความเสยง (Hazard Index; HI) จากสมการ

เมอ HQ คอ คาความเสยง (Hazard Quotient) CA คอ ความเขมขนเฉลยตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง/วน ของโลหะหนกใน อากาศ (mg/ m3) TLV- TWA คอ คามาตรฐานปรมาณความเขมขนเฉลยตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง/วน

(Threshold Limit Value -Time Weighted Average) ของตะกว แคดเมยม และโครเมยมในอากาศ มคาเทากบ 0.05, 0.01 และ 0.05 mg/m3 ตามล าดบ

หากคา HQ <1 แสดงวา ปรมาณของโลหะหนกในอากาศนน ไมสงผลกระทบตอสขภาพ

อนามย หรอ ไมอยในเกณฑทเสยงตอความเปนพษของโลหะหนก

หากคา HI < 1 แสดงวา ความเสยงไมมนยส าคญ

จากการค านวณคาความเสยง (HQ) ของตะกว แคดเมยม และโครเมยม พบวามคา

อยในชวง 0.0160 - 0.0594, 0.0030 - 0.0100 และ 0.0002 - 0.0154 ตามล าดบ ซงคาความเสยง

(HQ) ของตะกว แคดเมยม และโครเมยม ของชางซอมทง 17 คนนน มคานอยกวา 1 (ตารางท 3-10)

แสดงวาปรมาณของตะกว แคดเมยม และโครเมยมในอากาศในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณ

อเลกทรอนกส ไมสงผลกระทบตอสขภาพอนามยของชางซอม หรอไมอยในเกณฑทเสยงตอความเปน

พษของตะกว แคดเมยม และโครเมยม

HI = ผลรวมของ HQ ของโลหะหนกทศกษาแตละตว (Pb, Cd และ Cr)

HQ = CA TLV - TWA

70

ส าหรบคาดชนความเสยง (HI) พบวา มคาอยระหวาง 0.0264 - 0.6023 ซงมคานอย

กวา 1 แสดงวา ความเสยงไมมนยส าคญ ดงแสดงไวในตารางท 3-10

ตารางท 3-10 การประเมนความเสยงดานสขภาพทไมกอใหเกดมะเรง

รหสชางซอม คา HQ

คา HI ตะกว แคดเมยม โครเมยม

P01 0.0320 0.0030 0.0028 0.0378 P02 0.0454 0.0080 0.0052 0.0586 P03 0.0594 0.0080 0.0006 0.0680 P04 0.4620 0.0070 0.0016 0.4706 P05 0.0260 0.0070 0.0021 0.0351 P06 0.5906 0.0080 0.0037 0.6023 P07 0.0720 0.0090 0.0041 0.0851 P08 0.0720 0.0040 0.0039 0.0799 P09 0.0540 0.0090 0.0154 0.0784 P10 0.0506 0.0050 0.0046 0.0602 P11 0.0360 0.0040 0.0026 0.0426 P12 0.0266 0.0050 0.0101 0.0417 P13 0.0266 0.0080 0.0002 0.0348 P14 0.0160 0.0100 0.0004 0.0264 P15 0.0480 0.0060 0.0079 0.0619 P16 0.0214 0.0050 0.0051 0.0315 P17 0.0206 0.0080 0.0009 0.0295

3.5.2 การประเมนความเสยงดานสขภาพทกอใหเกดมะเรง

การประเมนความเสยงดานสขภาพทกอใหเกดมะเรง สามารถหาไดจากคา Slope Factor (SF) ซงหมายถง คาความเปนพษทใชในการประเมนความเปนพษของสารกอมะเรง ไดแก แคดเมยม และโครเมยม สวนตะกวไมมคา Unit Risk Factor เนองจากไมใชเปนสารกอมะเรง เมอไดคา Slope Factor (SF) แลว ใหน ามาค านวณความเสยงทกอใหเกดมะเรง ซงเปนการค านวณความเสยงตลอดชวต (Lifetime Cancer Risk) (US EPA, 1989) ดงสมการ

71

สตร Slope Factor ของสารกอมะเรง ไดแก แคดเมยม และโครเมยม

เมอ SF คอ Slope Factor ของสารกอมะเรง (mg/kg/day)-1 URF คอ Unit Risk Factor (µg/m3)-1 ;

ส าหรบแคดเมยมอยท 1.8 10-3 (US EPA, 1985)

ส าหรบโครเมยมอยท 1.2 10-2 (US EPA, 1991a) BW คอ น าหนกรางกายผใหญ (kg) CF คอ Conversion Factor; 1,000 (µg/mg) IR คอ อตราการหายใจของมนษย; 20 (m3/day) AR คอ Absorption Rate; 1

สตร การค านวณความเสยงตอการเกดมะเรงตลอดชวต

เมอ ADI คอ ปรมาณโลหะหนกทไดรบจากการหายใจ (mg/kg BW/day) SF คอ Slope Factor ของสารกอมะเรง (mg/kg/day)-1

US EPA ไดก าหนดคา Lifetime cancer risk ไวท ≤ 1 10-6 หมายถง สถานการณยงไมมความเสยง (US EPA, 1991b) สวน NIOSH ก าหนดคา Lifetime cancer risk

ไวท ≤ 1 10-4 แสดงวาสถานการณยงไมมความเสยง (NIOSH CIB 68, 2017) และ ATSDR

ก าหนดคา Lifetime cancer risk อยในชวง 1 10-6 - 1 10-4 ถอเปนคาความเสยงทยอมรบได

หากมคามากกวา 1 10-4 แสดงวาเปนคาความเสยงทไมสามารถยอมรบได (ATSDR, 2001) จากการประเมนคาความเสยงตอการเกดมะเรงจากการหายใจเอาแคดเมยมและโครเมยม

เขาสรางกาย โดยการค านวณ Slope Factor พบวา Slope Factor ของแคดเมยม และโครเมยมมคาอยระหวาง 4.95-9.45 และ 33-63 (mg/kg/day)-1 ตามล าดบ

SF = URF x BW x CF IR x AR

Lifetime cancer risk = ADI SF

72

คาความเสยงการเกดมะเรงของแคดเมยม มคาอย ในชวง 5.60 x 10-6- 2.03 x 10-4

(ตารางท 3-11 และ ภาพท 3-4) อธบายไดวากลมตวอยางมโอกาสเกดโรคมะเรง 5.60 คน ใน 1,000,000 คน ถง 2.03 คน ใน 10,000 คน เมอน าคาทไดเปรยบเทยบกบเกณฑทยอมรบไดตาม

มาตรฐาน NIOSH ของแคดเมยม คอ ≤ 1 10-4 พบวามชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส จ านวน 6 คน (จากกลมตวอยางทงหมด 17 คน) ทมคาเกนเกณฑทสามารถยอมรบได ซงจะตองหามาตรการในการปองกนและแกไขความเสยงทเกดขนอยางเรงดวน

สวนคาความเสยงการเกดมะเรงของโครเมยม มคาอยในชวง 1.00 x 10-7 - 3.61 x 10-5 (ตารางท 3-11 และ ภาพท 3-5) อธบายไดวา กลมตวอยางมโอกาสเกดโรคมะเรง 1 คน ใน 10,000,000 ถง

3.61 คน ใน 100,000 คน เมอน าคาทไดเปรยบเทยบเกณฑทยอมรบได คอ ≤ 1 10-4 พบวาชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส จ านวนทงหมด 17 คน มคาไมเกนเกณฑทยอมรบได ซงแสดงวาเปนคาความเสยงทยอมรบได

ตารางท 3-11 การประเมนความเสยงดานสขภาพทกอใหเกดมะเรง

รหสชางซอม คา SF คา Cancer risk แคดเมยม โครเมยม แคดเมยม โครเมยม

P01 5.67 37.80 4.23 x 10-5 4.20 x 10-6 P02 7.20 48.00 1.01 x 10-4 5.50 x 10-6 P03 7.20 48.00 1.69 x 10-4 1.00 x 10-6 P04 5.76 38.40 6.90 x 10-5 1.70 x 10-6 P05 5.04 33.60 1.97 x 10-4 7.00 x 10-6 P06 9.45 63.00 1.39 x 10-4 4.10 x 10-6 P07 4.95 33.00 1.14 x 10-4 6.40 x 10-6 P08 6.75 45.00 5.60 x 10-6 5.00 x 10-7 P09 5.76 38.40 2.03 x 10-4 3.61 x 10-5 P10 6.30 42.00 7.05 x 10-5 6.20 x 10-6

73

ตารางท 3-11 การประเมนความเสยงดานสขภาพทกอใหเกดมะเรง (ตอ)

รหสชางซอม คา SF คา Cancer risk แคดเมยม โครเมยม แคดเมยม โครเมยม

P11 5.22 34.80 3.38 x 10-5 2.50 x 10-6 P12 7.65 51.00 4.23 x 10-5 6.70 x 10-6 P13 7.38 49.20 6.76 x 10-5 1.00 x 10-7 P14 5.58 37.20 9.86 x 10-5 4.0 x 10-7 P15 5.85 39.00 1.69 x 10-5 2.3 x 10-6 P16 4.95 33.00 7.05 x 10-5 8.70 x 10-6 P17 5.67 37.80 2.25 x 10-5 3.00 x 10-6

74

รหสชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

ภาพท 3-4 คา Cancer risk ของแคดเมยม

คา C

ance

r risk

74

75

รหสชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

ภาพท 3-5 คา Cancer risk ของโครเมยม

คา C

ance

r risk

75

บทท 4

สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

จากการศกษาวจยการประเมนความเสยงดานสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสจากการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยม ในรานซอมขนาดเลก เขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา โดยท าการคดเลอกรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสเพอเขารวมโครงการวจยแบบอาสาสมคร (Voluntary Selection) จ านวน 17 แหง เพอด าเนนการเกบตวอยางอากาศประเภทตดกบตวบคคล (Personal Air Sampling) ซงเปนการเกบตวอยางอากาศทระดบการหายใจ (Breathing Zone) ของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส ทงหมด 17 คน จ านวน 3 ครง พรอมทงใชแบบสอบถามส ารวจสภาพแวดลอมของรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสและสมภาษณชางซอม ซงวตถประสงคของการวจย ครงน มดงน 1) เพอศกษาปรมาณความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยมในอากาศในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส 2) เพอประเมนความเสยงดานสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส จากการรบสมผส ตะกว แคดเมยม และโครเมยมในอากาศ จากการศกษาวจยสามารถสรปผลการวจยและขอเสนอแนะได ดงน 4.1 สภาพทวไปของรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส ลกษณะรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทพบทวไปในเขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา เปนสถานประกอบการขนาดเลก ซงเปนกจการในครวเรอน นอกจากนรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสสวนใหญตงอยในเขตชมชนเพราะมบานเรอนและประชาชนอาศยอยจ านวนมาก ท าใหสะดวกและงายตอการมาใชบรการของลกคาทจะมาซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส โครงสรางอาคารสวนใหญเปนอาคารชนเดยวกงหองแถว โดยสวนใหญอาคารจะมอาย 11-20 ป (รอยละ 52.9) และการระบายอากาศภายในรานซอมสวนใหญเปนแบบระบายตามธรรมชาต (รอยละ 82.4) ฝาผนงทง 2 ดานจะตดกบหองแถวอน ไมมหนาตาง อากาศจะระบายออกไดเฉพาะประตหนารานเทานน ท าใหการระบายอากาศไมดพอ ท าใหเกดการฟงกระจายของตะกว แคดเมยม และโครเมยม ในรานซอมเนองจากการปฏบตงานในขนตอน

77

การเชอม บดกร หลอมโลหะ หรอขนตอนอนๆ ทเสยงตอการไดรบสารตะกว แคดเมยม และโครเมยม เขาสรางกาย นอกจากน ยงพบวาเจาของรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสไมเหนความส าคญในการปองกนผลกระทบของตะกว แคดเมยม และโครเมยมทจะเกดขนตอสขภาพ 4.2 ขอมลทวไปและพฤตกรรมของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส จากการสมภาษณชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส จ านวน 17 คน พบวา ทงหมดเปนเพศชาย มอายระหวาง 41-50 ป สวนใหญจบการศกษาระดบ ปวส. เคยท างานในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทอนมากอน โดยเฉลย 4 -12 ป และบางคนเคยท างานในโรงงานอตสาหกรรมทตองสมผสกบโลหะหนกมากอน โดยเฉลย 2 – 6 ป ชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสสวนใหญไมเคยตรวจสขภาพประจ าป (รอยละ 94.1) แสดงใหเหนถงการขาดการตระหนกและการเฝาระวงสขภาพของชางซอมเอง ชางซอมบางคนมโรคประจ าตว (รอยละ 29.4) ไดแก โรคเบาหวาน โรคความดนโลหต โรคหอบ และโรคภมแพ และบางคนใชรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสเปนทพกอาศยดวย ซงท าใหมโอกาสเสยงทจะไดรบสารตะกว แคดเมยม และโครเมยมเขาสรางกายมากยงขน พฤตกรรมการปฏบตงานของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส เปนปจจยหนงทสงผลถงความเสยงทชางซอมจะไดรบสารตะกว แคดเมยม และโครเมยม เขาสรางกายทางระบบทางเดนหายใจ โดยพบวา ชางซอมสวนใหญจะไมใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล (Personal Protective Equipment; PPE) เชน ไมมการใชหนากากปดจมกอยางสม าเสมอ ซงจะเหนไดจากการเกบตวอยางอากาศครงท 1 , 2 และ 3 ทชางซอมไมใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลรอยละ 70.6, 82.4 และ 76.5 ตามล าดบ สงผลใหชางซอมสดหายใจเอาสารตะกว แคดเมยม และโครเมยมเขาสรางกายได และชางซอมบางคนใชเพยงผาปดจมก ซงไมมประสทธภาพเหมอนกบหนากากกรองสารเคม ทตวกรองสามารถลดปรมาณของสารตะกว แคดเมยม และโครเมยม ทชางซอมไดรบเขาสรางกายได นอกจากน ชางซอมบางคนท าความสะอาดมอกอนรบประทานอาหารบางครง และไมมการจดสถานทรบประทานอาหารแยกจากสถานทท างาน (รอยละ 11.8) สวนพฤตกรรมเสรมอนๆ ทมความเสยงในการไดรบสารตะกว แคดเมยม และโครเมยมเขาสรางกาย เชน พฤตกรรมการสบบหร (รอยละ 47.1) และการไมลางมอกอนสบบหรในเวลาท างาน (รอยละ 62.5) ซงผชางซอมสวนใหญไมไดค านงถงความปลอดภยในสขภาพอนามยแตอยางใด ส าหรบการจดการสภาพแวดลอมของรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสกเปนอกปจจยหนงทสงผลถงความเสยงทชางซอมจะไดรบสารตะกว แคดเมยม และโครเมยมเขาสรางกายทางระบบทางเดนหายใจ กลาวคอ เศษเครองใชไฟฟาและอปกรณ

78

อเลกทรอนกสทตกหลนบนพนในรานซอมนน สวนใหญจะมการกวาดรวบรวมไวในรานเพอการรอก าจด (รอยละ 82.4) ซงสงผลใหชางซอมมความเสยงทจะไดรบสารตะกว แคดเมยม และโครเมยมจากการฟงกระจายภายในรานซอมเพมขน 4.3 ระดบความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยมในตวอยางอากาศทเกบประเภทตดกบตวชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส ผลการเกบตวอยางอากาศประเภทตดกบตวชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส จ านวน 17 คน จ านวน 3 ครง และผลการวเคราะหความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยมในอากาศ สามารถสรปได ดงน 1. ระดบความเขมขนของตะกวในอากาศมคาเฉลย และคาเฉลยรวม อยระหวาง 0.00800 – 0.02953 และ 0.0048 + 0.008 mg/m3 ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานของกระทรวงมหาดไทย ซงก าหนดปรมาณความเขมขนเฉลยของตะกวตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง (TWA) ไวท 0.20 mg/m3 และเกณฑคามาตรฐานของ NIOSH, ACGIH และ OSHA ซงก าหนดไวท 0.05 mg/m3 พบวา มคาไมเกนคามาตรฐานในทกตวอยาง โดยจากการศกษาครงนตะกวจะพบไดจากสวนประกอบในการบดกรแผนวงจรพมพ เปนสารประกอบหลกในลวดบดกร และจอมอนเตอร CRT และระดบความเขมขนของตะกวในอากาศจะมากขนอยกบปจจยตางๆ ไดแก ปรมาณเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทท าการซอม การระบายอากาศในรานซอม และการก าจดเศษชนงานในรานซอม เปนตน

2. ระดบความเขมขนของแคดเมยมในอากาศ มคาเฉลย และคาเฉลยรวม อยในชวง 0.00003 – 0.00010 และ 0.00007 + 0.00002 mg/m3 ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานของกระทรวงมหาดไทย ซงก าหนดปรมาณความเขมขนเฉลยของแคดเมยมตลอดระยะเวลาการท างานปกต 8 ชวโมง (TWA) ไวท 0.20 mg/m3 และเกณฑคามาตรฐานของ ACGIH และ OSHA ซงก าหนดไวท 0.002 และ 0.005 mg/m3 ตามล าดบ พบวา มคาต ากวาคามาตรฐานในทกตวอยาง แมวาระดบความเขมขนของแคดเมยมในอากาศจะมคาไมเกนเกณฑทมาตรฐานก าหนด แตหากไดรบในปรมาณนอยๆ เปนเวลานานกมการสะสมในรางกาย และอาจสงผลกระทบตอสขภาพได ซงแคดเมยมสามารถพบไดจากแผนวงจรพมพ ตวตานทาน ชนสวนอเลกทรอนกส เชน วสดกงตวน า และจอมอนเตอร เปนตน หากชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสมการสบบหรจะท าใหมโอกาสไดรบแคดเมยมเพมขนดวย เนองจากแคดเมยม 1 มวน มแคดเมยมปรมาณ 1 – 2 ไมโครกรม (Friberg et al., 1986)

79

3. ระดบความเขมขนของโครเมยมในอากาศมคาเฉลย และคาเฉลยรวม ระหวาง

0.00010 – 0.00768 และ 0.002 + 0.002 mg/m3 ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานของ

กระทรวงมหาดไทย ซงก าหนดปรมาณความเขมขนเฉลยของแคดเมยมตลอดระยะเวลาการท างานปกต

8 ชวโมง (TWA) ไวท 1.0 mg/m3 และเกณฑคามาตรฐานของ NIOSH, ACGIH และ OSHA ซงก าหนด

ไวท 0.5 mg/m3 พบวา มคาไมเกนคามาตรฐานในทกตวอยาง ซงโครเมยมจะพบไดในการใชปองกนการ

กดกรอนของแผนโลหะ ใชผสมกบโลหะท าใหเกดความแขงแรงมความเหนยวทนทาน และการสบบหร

จะท าใหมโอกาสไดรบโครเมยมเพมขน เนองจากบหร 1 กรม มโครเมยมปรมาณ 2.56 ไมโครกรม (Friberg

et al., 1986)

4.4 การประเมนความเสยงดานสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส การประเมนความเสยงดานสขภาพทไมกอใหเกดมะเรงจากการไดรบสารตะกว แคดเมยม และโครเมยม ท าโดยค านวณคาความเสยง (Hazard Quotient; HQ) และ ดชนความเสยง (Hazard Index; HI) ของตะกว แคดเมยม และโครเมยมในอากาศ ซงพบวาคาความเสยง (HQ) มคาอยในชวง 0.0160 - 0.0594, 0.0030 - 0.0100 และ 0.0002 - 0.0154 ตามล าดบ จะเหนไดวาคาความเสยง (HQ) ทกคาของกลมตวอยางมคานอยกวา 1 แสดงวาปรมาณของตะกว แคดเมยม และโครเมยมในอากาศทนนไมสงผลกระทบตอสขภาพอนามย หรอไมอยในเกณฑทเสยงตอความเปนพษของตะกว แคดเมยม และโครเมยม สวนคาดชนความเสยง (HI) มคาอยระหวาง 0.0264 - 0.6023 ซงมคานอยกวา 1 แสดงวา ความเสยงไมมนยส าคญ แมวาคาความเสยง (HQ) และคาดชนความเสยง (HI) ของชางซอม จ านวนทงหมด 17 คนนนจะไมเกนเกณฑทก าหนด แตหากไดรบสารตะกว แคดเมยม และโครเมยมในปรมาณนอยๆเปนเวลานาน กจะสงผลกระทบตอสขภาพได เชน หากไดรบตะกวเปนเวลานานจะออนเพลย ไมมแรง ปวดตามกลามเนอตามขอ ปลายประสาทอกเสบท าใหเกดขอมอตก และเกดภาวะโลหตจางได สวนแคดเมยมหากไดรบปรมาณนอยๆเปนเวลานานจะมผลเสยโดยตรงกบโครงสรางของกระดก ท าใหกระดกผกรอนเสยรปแบบจากนนจะเกดอาการเจบปวดมากเหมอนกบโรคอไต – อไต ในประเทศญปน เปนตน และโครเมยมหากไดรบปรมาณนอยๆ เปนเวลานาน กจะมอาการระคายเคองและท าลายเยอเมอก เปนตน ดงนนชางซอมจงควรปองกนตนเอง เชน สวมใสหนากากกรองสารเคม เพอปองกนไมใหสารตะกว แคดเมยม และโครเมยม เขาสรางกายได

80

การประเมนความเสยงดานสขภาพทกอใหเกดมะเรงเนองจากการหายใจ เอาแคดเมยมและโครเมยมเขาสรางกาย ท าโดยการค านวณ คา Slope Factor (SF) และความเสยงทกอใหเกดมะเรง (Lifetime Cancer Risk) ซงผลการศกษามดงน

1. คาความเสยงดานสขภาพทกอใหเกดมะเรงของแคดเมยม มคาอยในชวง 5.60 x 10-6

- 2.03 x 10-4 แสดงวาชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสมโอกาสเกดโรคมะเรง 5.60 คน ใน 1,000,000 คน ถง 2.03 คน ใน 10,000 คน เมอน าคาทไดเปรยบเทยบเกณฑมาตรฐานของ

NIOSH ซงก าหนดคาไวท ≤ 1 10-4 พบวาชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส จ านวน 6 คน (จากกลมตวอยางทงหมด 17 คน ) ทมคาเกนเกณฑทสามารถยอมรบได ซงในกลมชางซอมเหลานตองเรงหามาตรการในการปองกนและแกไขความความเสยงจากการไดรบแคดเมยม ยกตวอยางเชน ลดปรมาณการฟงกระจายของไอควน (Fumes) ทเกดขนในบรเวณการท างานโดย ตดตงระบบระบายอากาศเฉพาะทและท าการก าจดเศษชนงานใหถกวธ สวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล เชน หนากากปองกนสารเคมในขณะทท างานสมผสกบสารแคดเมยม รกษาสขอนามยสวนบคคล และควรมการตรวจสขภาพเปนประจ าทกป เปนตน

2. คาความเสยงดานสขภาพทกอใหเกดมะเรงของโครเมยม มคาอย ในชวง 1.00 x 10-7

- 3.61 x 10-5 แสดงวาชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสมโอกาสเกดโรคมะเรง 1 คน ใน

10,000,000 ถง 3.61 คน ใน 100,000 คน เมอน าคาทไดเปรยบเทยบเกณฑมาตรฐานของ NIOSH ซง

ก าหนดคาไวท ≤ 1 10-4 พบวาชางซอมทงหมด 17 คน มคาอยในไมเกนมาตรฐาน แมวาคาความ

เสยงดานสขภาพทกอใหเกดมะเรงของโครเมยมจะมคาไมเกนเกณฑมาตรฐานของ NIOSH แตถาหากไดรบ

โครเมยมเปนเวลานานๆ กจะเกดการสะสมในรางกาย และสงผลกระทบตอสขภาพอนามยได ซง

โครเมยมบวก 6 (Cr+6) ถกจดใหเปนสารทมอนตรายมาก มความเปนพษรนแรงกวาโครเมยมบวก

3 (Cr+3) มากกวารอยเทา หากไดรบเขารางกายเพยงเลกนอยจะมการสะสมท าใหเกดพษเรอรง และ

เกดมะเรงในอวยวะตางๆ ตามมา จงควรมการใหสขศกษาเพอใหความรถงพษของสารโครเมยมทเกด

จากการซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส โดยการวเคราะหคาความเสยงดานสขภาพท

กอใหเกดมะเรงของโครเมยมในครงน ไดท าการเกบตวอยางอากาศ และวเคราะหโครเมยมในอากาศ

ในรปของ total Cr ซงเปนคารวมของสารโครเมยมทงหมด

81

4.5 มาตรการและแนวทางการแกไขปองกนความเสยง

4.5.1 การควบคมทชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส เปนการปองกนไมใหสารตะกว แคดเมยม และโครเมยมเขาสรางกาย ไดแก - การสวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล (PPE) เมอตองท างานสมผสกบสารเคมในรปแบบตางๆ โดยเฉพาะอยางยง หนากากปองกนสารเคมทสามารถปองกนการหายใจเอาตะกว แคดเมยม และโครเมยมในอากาศเขาสรางกาย - ชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสควรมการแยกชดทใชใสท างานกบชดปกตเพอปองกนการปนเปอนสารตะกว แคดเมยม และโครเมยม - ชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสควรมการรกษาอนามยสวนบคคล เชน ลางมอกอนกนอาหาร หามดมน าและสบบหรในสถานทท างานเพอลดการปนเปอนทจะไดรบสารตะกว แคดเมยม และโครเมยมเขาสรางกาย - มการตรวจสขภาพตามปจจยเสยงทอาจจะไดรบสมผสสารตะกว แคดเมยม และโครเมยม อยางนอยปละ 1 ครง 4.5.2 การควบคมททางผาน ไดแก - การปองกนอนตรายจากสภาพแวดลอม เชน ลดปรมาณตะกว แคดเมยม และโครเมยมทฟงกระจายในบรเวณท างาน โดยตดตงระบบระบายอากาศเฉพาะท ท าการเกบรวบรวมฝน ไอควน (Fumes) และมการก าจดทถกวธ - การรกษาความสะอาดของบรเวณท างานจะชวยลดปรมาณการสมผสสารตะกว แคดเมยม และโครเมยม - การแยกสถานทรบประทานอาหารออกจากสถานทท างาน 4.5.3 การควบคมทแหลงก าเนด ไดแก - วางแผนการปฏบตงานในขนตอนบดกร เชอม หรอหลอมโลหะ โดยการศกษาสภาพการช ารดของเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสกอนทจะท าการบดกร เชอม หรอหลอมโลหะ เพอลดระยะเวลาการสมผสสารตะกว แคดเมยม และโครเมยม

82

4.5.4 มาตรการอนๆ ในการปองกนความเสยง ไดแก - หนวยงานทเกยวของควรใหสขศกษา มการประชาสมพนธ เพอใหเกดความตระหนกและความรถงพษของสารตะกว แคดเมยม และโครเมยม และเกดจตส านกทดในการปองกนตนเองจากการไดรบสารตะกว แคดเมยม และโครเมยมเขาสรางกายได - หนวยงานทเกยวของควรมการตดตามดแลในเรองน และควรน าขอมลทไดจากการวจยนไปเปนแนวทางในการก าหนดมาตรการปองกนแกไขส าหรบรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส ตลอดจนเพอใชในการตรวจประเมนรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส ใหเปนรานทมมาตรฐานความปลอดภย - หนวยงานทเกยวของควรมการตรวจวดปรมาณตะกว แคดเมยม และโครเมยมในอากาศของรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส และตรวจสขภาพรางกายของชางซอม อยางนอยปละ 1 ครง เพอเปนการตดตามและเฝาระวงโอกาสทชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสจะไดรบสารพษดงกลาวเขาสรางกาย

83

บรรณานกรม

กมลพรรณ ไชยทอง. 2552. ประสทธภาพของสาหรายไสไกในการดดซบโลหะหนกในระบบการเลยงกง.

วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาการวทยาศาสตรการประมง. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

กตตชย จางเกตทอง. 2557. สมภาษณ (27 พฤศจกายน 2557). ชางซอมเครองใชไฟฟา. ราน 179. เทศบาลนครหาดใหญ, สงขลา, ประเทศไทย. กรมควบคมมลพษ. 2551. คมอการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส. กระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ประเทศไทย. กรมควบคมมลพษ. 2555. รายงานสถานการณมลพษของประเทศไทย ป 2555. กระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. ประเทศไทย. ชมพนท พรหมภกด. 2555. แนวทางการรบมอปญหาขยะอเลกทรอนกสในประเทศไทย . ส านก

วชาการ ส านกงานเลขาธการวฒสภา. เจรญศกด งามไตรไร. 2545. ศกษาการประเมนความเสยงตอการเกดมะเรงจากการไดรบตะกว

แคดเมยม และโครเมยมของชางพนส ในบรรยากาศภายในสถานประกอบการพนสรถยนตในเขตเทศบาลนครหาดใหญ. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการสงแวดลอม. มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

นนญา พนธเจรญ. 2546. เรองวน ๆ ของอ-เวสต. เมอปลาจะกนดาว 3. ชมรมนกขาวสงแวดลอม. นงลกษณ วรชชย. 2543. พรมแดนความรดานการวจยและสถต. ชลบร: วทยาลยการบรหารรฐกจ

มหาวทยาลยบรพา. บรรจง วทยวรศกด. 2555. พษวทยางานอาชพ. คณะการจดการสงแวดลอม. มหาวทยาลยสงขลานครนทร. ประดษฐ บตรศร. 2551. หวแรงบดกรประหยดพลงงาน.วทยาลยการอาชพบงกาฬ. อาชวศกษา

จงหวดหนองคาย ส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ. ปเนต มโนมยวบลย, โทมส ลงควสท และนาโอโกะ โทโจ. 2552. หลกการขยายความรบผดชอบของ

ผผลตในบรบทของประเทศก าลงพฒนา. การจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสในประเทศไทย. กรงเทพมหานคร.

ปณยนช รธรโก. 2551. ภยจากขยะอเลกทรอนกส. วารสารหาดใหญวชาการ 6(1): 99-108. พงศเทพ ววรรธนะเดช. 2547. การประเมนความเสยงดานสขภาพ. ภาควชาเวชศาสตรชมชน คณะ

แพทยศาสตร, มหาวทยาลยเชยงใหม. นนทบร. 245 หนา.

83

บรรณานกรม (ตอ) พรทพย เทยนทองด และสายใจ พนจเวชการ. 2548. การศกษาเพอพฒนารปแบบระบบการเฝาระวง

โรคพษตะกว ในนคมอตสาหกรรม ในพนทจงหวดพระนครศรอยธยา และจงหวดปทมธาน. วารสารการสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม. 28 มธรส รจรวฒน และจฑามาศ สตยาววฒน. 2549. พษวทยาสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร : บรษท

ทรนต พบลชชง จ ากด. ววฒน เอกบรณะวฒน และสทธพฒน วงศวทยวโชต. 2556. พษวทยาอาชพ. พมพครงท 3. ชลบร:

สมมาอาชววะ. 292 หนา. วทยา อยสข. 2549. อาชวอนามยและความปลอดภย. ภาควชาอาชวอนามยและความปลอดภย

คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล. กรงเทพมหานคร. 87-99. วระพล วงษประพนธ. 2553. ผลของการเรยนรแบบมสวนรวมดวยกระบวนการกลมในการเสรมสราง

ความรเจตคต และการปฏบตตนในการปองกนการปนเปอนสารตะกวของผปฏบตงานและสภาพแวดลอมในการท างานรานซอมเครองใชไฟฟา และอปกรณอเลกทรอนกส จงหวดนครราชสมา.วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต สาขาวชาสงแวดลอมศกษา. มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ศนยวจยและฝกอบรมดานสงแวดลอม กรมสงเสรมคณภาพส งแวดลอม และส านกงานสาธารณสข จงหวดสพรรณบร. 2553. รายงานฉบบสมบรณโครงการประเมนความเสยงและคาความปลอดภยของสารหนในพนทอ าเภอดานชาง จงหวดสพรรณบร.

สภาวศวกรแหงประเทศไทย. 2545. เอกสารวชาการหมวดท 5 ความปลอดภยและสภาพแวดลอมในการท างาน. กรงเทพมหานคร. 32 หนา.

สทธชย ตนธนะสฤษด. 2549. ความรเบองตนเกยวกบคณภาพน า. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 239 หนา.

สจตรา วาสนาด ารงด และ ปเนต มโนมยวบลย. 2555. การจดการขยะอเลกทรอนกส. ศนยความเปน เลศดานการจดการสารและของเสยอนตราย. จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สดารช สงหโกวนท. 2548. ขยะอเลกทรอนกสภยมดทรอวนกอตว. เสนทางสเขยว: 18-23. สพตรา วเศษสข. 2549. ขยะอเลคทรอนกสอนตรายทคณชวยได. วารสารสงแวดลอม สถาบนวจย ภาวะแวดลอม จฬาลงกรณมหาวทยาลย. 10(1) : 43-47. สมศกด ศรภกด. 2544. การเปรยบเทยบปรมาณตะกวในกลมผปฏบตงานซอมอปกรณ เครองใชไฟฟาและ อเลกทรอนกสกบผปฏบตงานในการผลตแบตเตอร. วทยานพนธปรญญา สาธารณสขศาสตรมหาบณฑต สาขาอนามยสงแวดลอม. มหาวทยาลยขอนแกน.

84

83

บรรณานกรม (ตอ) แสงโฉม เกดคลาย. 2547 แนวทางการวนจฉยเพอการรายงานโรคจากการประกอบอาชพและ สงแวดลอม. พมพครงท 1. ส านกระบาดวทยา กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข:22-33. ส านกการสาธารณสขและสงแวดลอม เทศบาลนครหาดใหญ. 2557. รายงานผลการพฒนาสขาภบาล และการออกใบอนญาตสถานประกอบการในเขตเทศบาลทตองควบคมตามกฎหมาย. เทศบาลนครหาดใหญ. สงขลา, ประเทศไทย. อจฉรา พมฉตร. 2549. วธการจดเกบสารเคม. วารสารกรมวทยาศาสตรบรการ. http://thaienvironment.net. (สบคนเมอ 1 กรกฎาคม 2557) อรวรรณ พพสทธ และศลพร แสงกระจาง. 2553. ความเปนพษของขยะอเลกทรอนกส. วารสาร พษวทยาไทย, 25(1): 67-76. Agency for Toxic Substances and Disease Registry (ATSDR), 2013, Toxicological. (สบคนเมอวนท 20 มถนายน 2557). Babu, B. R., Parande, A. K. and Basha, C. A. 2007. Electrical and electronic waste: a

global environmental problem. Waste Management & Research, 25: 307-18. Dahal, BM., Fuerhacker, M., Mentler, A., Karki, K.B., Shrestha, R.R. and Blum, W.E. 2008. Arsenic contamination of soils and agricultural plants through irrigation water in Nepal. Environmental Pollution. 155: 157-163. Friberg, L. Nordberg, G.F. Vouk, V.B. eds. 1986. Handbook of the toxicology of metals.

Vol. II. Amsterdam, Elsevier, pp. 130–184. Foroughi, M., Najafi, P. and Toghiani, S. 2011. Trace elements removal from waster

water by Ceratophyllum demersum. Journal of Applied Sciences & Environmental Management, 15(1): 197-201.

Gao, Z., L. Wang, T. Qi, J. Chu and Y. Zhang. 2007. Synthesis, characterization, and cadmium(II) uptake of iminodiacetic acid-modified mesoporous SBA-15. Colloids and Surfaces A: Physicochemical and Engineering Aspects. 304: 77-81. Jarosinska, D., S. Pedada and W.J. Rogan. 2004. Assessment of Lead Exposure and ssociated Risk Factors in Urban Children in Silesia Poland. Environmental 95(2) : 133-142. Kofi, A.D. 2002. Public Health Risk Assessment for Human Exposure to Chemicals;

Environmental Pollution. Vol. 6. Kluwer Academic Publishers, London.

85

83

บรรณานกรม (ตอ) Lennart, H., Bodil, P., Lars, B., Kierstin, P.G., I, O. and Lars, J. 2007. Cadmium exposure

pathways in a population living near a battery plant. Science of the Total Environment. 373: 447–455.

Leung, A. O. W., Duzgoren-Aydin, N. S., Cheung, K. C. and Wong, M. H. 2008. Heavy metals concentrations of surface dust from e-waste recycling and its human health implications in Southeast China. Environmental Science & Technology, 42(7): 2674-2680.

Martin, F.S..J. and Arthur R.F. 2011. Metal-contaminated indoor and outdoor housedust from aneighborhood Smelter area in Torreon, Mexico. Procedia Environmental Sciences. 4: 134–137.

National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 1994a. NIOSH Manual of Analytical Methods (NMAM), Method No. 7082, 4th ed., NIOSH, Cincinnati, OH, the United States.

National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 1994b. NIOSH Manual of Analytical Methods (NMAM), Method No. 7048, 4th ed., NIOSH, Cincinnati, OH, the United States.

National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 1994c. NIOSH Manual of Analytical Methods (NMAM), Method No. 7024, 4th ed., NIOSH, Cincinnati, OH, the United States.

National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 2003. NIOSH Manual of Analytical Methods (NMAM), Method No. 7300, 4th ed., NIOSH, Cincinnati, OH, the United States.

National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 2017. Current Intelligence Bulletin 68 : NIOSH Chemical Carcinogen Policy. Department of Health and human service.Centers for Disease Control and Prevention National Institute for Occupational Safety and Health.

86

83

บรรณานกรม (ตอ) Novelli, E.L.B., Lopes, A.M., Rodrigues, A.S., Novelli, J.L.V.B. and Ribas, B.O. 1999. Superoxide radical and nephrotoxic effect of cadmium exposure. International Journal of Environmental Health Research. 9: 109 -11 Perihan, B.K.K. 2012. Determination of heavy metals in indoor dust from Istanbul, Turkey: Estimation of the health risk. Environment International. 50: 47–55. Yamanae, T. 1973. Statistics: An Introductory Analysis. 3rd ed. New York :Harper & Row Publishers, Inc. United States Environmental Protection Agency (US EPA). 1985. Development of statistical distributions or ranges of standard factors used in exposure assessments. Office of Research and Development. Washington, D.C. United States Environmental Protection Agency (US EPA). 1989. Risk assessment guidance for. Volume I - Human Health Evaluation Manual (part A). Office of Research and Development. Washington, D.C. United States Environmental Protection Agency (US EPA). 1991a. Human health evaluation manual, supplemental guidance Superfund. Standard default exposure factors. Office of Research and Development. Washington, D.C. United States Environmental Protection Agency (US EPA). 1991b. Risk assessment guidance for. Volume I - Human Health Evaluation Manual Development of Risk-based Preliminary Remediation Goals. Office of Research and Development. Washington, D.C.

87

ภาคผนวก ก

แบบสอบถามการเกบตวอยางงานวจย

89

แบบสอบถามท 1: การเกบตวอยางอากาศภายในอาคาร

รหสตวอยาง: ………………………………………………... ทอยสถานทเกบตวอยาง: ………………………………………………... สถานทเกบตวอยาง: ………………………………………………... วนทเกบตวอยาง: ………………………………………………………… รายละเอยดของทเกบตวอยางอากาศ: 1. การระบายอากาศภายในหอง: (........) ลมธรรมชาต (........) เครองปรบอากาศ (........) พดลม (........) อนๆ ระบ…………………………………………… 2. สภาพฝาผนงหอง (........) ไมทาส (........) ทาส ส………….................... สภาพของสทาผนงหอง…………………………………… 3. ความถในการท าความสะอาดพนหอง: ……………………ครง/สปดาห 4. อายของตวอาคาร: …………………………ป 5. ความหนาแนนของการจราจรภายนอกอาคาร: (........) สง (........) ปานกลาง (........) นอย 6. ปรมาณเครองใชไฟฟาทซอมในแตละวน (........) ตเยน............... เครอง (........) เครองซกผา.............. เครอง (........) โทรทศน............... เครอง (........) คอมพวเตอร............... เครอง (........) อนๆ ระบ...................................................................... 7. จ านวนโรงงานอตสาหกรรมทตงอยใกลกบอาคารทเกบตวอยางพรอมระบชนดของโรงงาน: ……………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………..

90

แบบสอบถามท 2: สขศาสตรสวนบคคล วนท………เดอน……….ป…………. (ส าหรบการสมภาษณ)

ค าชแจง: แบบสอบถามม 4 ตอน กรณาท าเครองหมายถก ( / ) หนาขอความทตรงประเดนมากทสด ตอนท 1: ขอมลทวไปของผใหสมภาษณ 1. ชอสถานประกอบการ......................................................................

2. ทอยสถานประกอบการ………………หม…………….ต าบล……………………อ าเภอ…………………….. จงหวด……………………….………

3. ชอ…………………………………นามสกล………………………………………

4. อาย (ถงปจจบน)………..…ป…………เดอน (วน เดอน ป เกด…………………………)

5. สวนสง………………………………เซนตเมตร

6. น าหนก……………………………...กโลกรม

7. เพศ 7.1 (........) ชาย 7.2 (…….) หญง

8. การศกษา 8.1 (........) ประถมศกษา 8.2 (…….) มธยมศกษาตอนตน 8.3 (........) มธยมศกษาตอนปลาย/ปวช. 8.4 (…….) ปวส. 8.5 (…….) ปรญญาตร 8.6 (…….) อนๆ ระบ…………………

9. สถานภาพในสถานประกอบการ 9.1 (........) เจาของกจการ 9.2 (........) ลกจาง 9.3 (........) ฝกงานชวคราว 9.4 (........) อนๆ ระบ................................ 10. คณเคยท างานในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทอนมากอนหรอไม 10.1 (........) ไมเคยท า 10.2 (…….) เคยท า ระยะเวลา……....ป………เดอน

91

11. คณเคยท างานในโรงงานอตสาหกรรมทตองสมผสกบโลหะหนก (เชน โรงงานผลตเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส, โรงงานผลตส หรอโรงงานผลตแบตเตอร ฯลฯ) มากอนหรอไม 11.1 (........) ไมเคยท า 11.2 (…….) เคยท า ระยะเวลา……....ป………เดอน

12. การใชสถานประกอบการเปนทอยอาศย 12.1 (........) ใช 12.2 (........) ไมใช

13. ผทอยอาศยในสถานประกอบการ 13.1 (........) ม คนชรา(อาย 60 ปขนไป ) จ านวน............... คน วยแรงงาน (อาย 15 - 59 ป ) จ านวน................ คน เดก (อาย 1 – 14 ป) จ านวน................ คน ทารก (อาย แรกเกด - ‹1 ป) จ านวน................ คน หญงตงครรภ จ านวน................ คน 13.2 (........) ไมม

14. คณท างานในสถานประกอบการนเปนเวลา...............ป................เดอน....................วน

15. คณท างานในสถานประกอบการนเฉลย ..........................................ชวโมง/วน

16. คณท างานในสถานประกอบการนเฉลย.............................วน/สปดาห หรอ ......................วน/ป

17. คณมโรคประจ าตวหรอไม 17.1 (........) ม ระบ.................................. 17.2 (........) ไมม

18. การตรวจสขภาพประจ าป 18.1 (........) ม ระบ.................................. 18.2 (........) ไมม ตอนท 2: หมวดพฤตกรรมสวนบคคล 19. ท าความสะอาดมอกอนรบประทานอาหารหรอไม 19.1 (........) ไมเคย (ถาเลอกขอนใหขามไปท าขอ 21) 19.2 (........) บางครง 19.3 (........) ทกครง

92

20. แหลงน าทใชท าความสะอาดมอ 20.1 (........) น าจากคลอง ระบ ชอ………….……… 20.2 (........) น าบอตน 20.3 (........) น าบอบาดาล 20.4 (........) น าฝน 20.5 (........) น าประปา 20.6 (........) อนๆ ระบ…………………

21. ท าความสะอาดมอโดย 21.1 (........) น าเปลาอยางเดยว

21.2 (…….) น าเปลาและสบ 21.3 (…….) บางครงใชน าเปลาอยางเดยว แตบางครงใชน าเปลาและสบ 21.4 (........) อนๆ ระบ……………………………………………..……………

22. อปกรณทใชเวลารบประทานอาหาร 22.1 (........) มอ 22.2 (…….) ชอน 22.3 (…….) บางครงใชมอ แตบางครงใชชอน 22.4 (........) อนๆ ระบ………………… 23. ลกษณะอาหารทรบประทานสม าเสมอ

23.1 (........) ปรงดวยตนเอง 23.2 (........) อาหารส าเรจรป แหลงทมา ระบ…………………..

24. แหลงน าทใชในการบรโภค 24.1 (........) น าดมบรรจขวด 24.2 (........) น าบอตน 24.3 (........) น าบาดาล 24.4 (........) น าฝน 24.5 (........) น าประปา 24.6 (........) อนๆ ระบ…………………

25. มการจดสถานทรบประทานอาหารแยกจากสถานทท างานหรอไม . 25.1 (........) ม 25.2 (........) ไมม

26. ปจจบนคณสบบหรหรอไม (ถาไม ขามไปท าขอ 28) 26.1 (........) ไม 26.2 (........) ใช จ านวน……….มวน/วน คณสบมาเปนระยะเวลานาน ..............ป…..……เดอน

27.หลงจากปฏบตงานคณลางมอกอนสบบหรหรอไม 27.1 (........) ใช 27.2 (........) ไมใช

93

28. คณเคยสบบหรหรอไม 28.1 (........) ไม

28.2 (…….) ใช จ านวน....…….มวน/วน คณเคยสบมาเปนระยะเวลานาน...……..ป…………เดอน หรอเลกมาแลว………….ป………….เดอน

29. ปจจบนคณดมแอลกอฮอลหรอไม (ถาไม ขามไปท าขอ 31) 29.1 (........) ไม 29.2 (........) ใช

30. คณดมแอลกอฮอลบอยแคไหน 30.1 (........) บางเวลา คณดมมาเปนระยะเวลานาน ………ป……..เดอน 30.2 (........) ประจ า คณดมมาเปนระยะเวลานาน ………ป……..เดอน

31. คณเคยดมแอลกอฮอลหรอไม 31.1 (........) ไม 31.2 (........) ใช ชนดของแอลกอฮอล………..……คณเคยดมมาเปนระยะเวลานาน………ป……..เดอน หรอเลกมาแลว………….ป………….เดอน 32. ปกตคณสวมรองเทาขณะปฏบตงานหรอไม 32.1 (........) ประจ า 32.2 (…….) บางครง 32.3 (........) ไมเคย 32.4 (........) อนๆ ระบ…………………

33. คณใชเครองส าอางหรอไม (ถาไม ขามไปท าขอ 35) 33.1 (........) ไม 33.2 (........) ใช ระบชนดเครองส าอาง………………………..……………………………..

34. คณใชเครองส าอางบอยแคไหน 34.1 (........) บางเวลา คณใชเครองส าอางมาเปนระยะเวลานาน ………ป……..เดอน ระบชนดเครองส าอาง:…………………………………………….

34.2 (........) ประจ า คณใชเครองส าอางมาเปนระยะเวลานาน ………ป……..เดอน ระบชนดเครองส าอาง:…………………………………………….

94

35. คณเคยใชเครองส าอางหรอไม 35.1 (........) ไม 35.2 (........) ใช คณเคยใชเครองส าอางมาเปนระยะเวลานาน ………ป……เดอน ระบชนดของเครองส าอาง……………………………………………………………… หรอเลกใชแลว……....ป………เดอน (ระบชนดเครองส าอาง……………….………………)

สวนท 3: การจดการสภาพแวดลอมในสถานประกอบการ 36. เศษเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทตกหลนบนพนในสถานประกอบการ 36.1 (........) กวาดทงหนาราน 36.2 (........) กวาดรวบรวมไวรอก าจด 36.3 (........) อนๆ ระบ..............................

37. การจดการกบอปกรณทช ารด เชน แผงวงจร จอภาพ เปนตน 37.1 (........) เกบไวแยกเอาชนสวน 37.2 (........) ขายของเกา 37.3 (........) ทงในถงขยะเทศบาล 37.4 (........) อนๆ ระบ..............................

38. การก าจดขยะอเลกทรอนกสและเศษอปกรณของสถานประกอบการ 38.1 (........) เผา 38.2 (........) ฝง 38.3 (........) ทงในถงขยะเทศบาล 38.4 (........) อนๆ ระบ.............................. สวนท 4: การสงเกตพฤตกรรม 39. สภาวะสขภาพของผเขารวมโครงการวจย

ขอสงเกต สะอาด ไมสะอาด 39.1 เสนผม 39.2 หนาและผวหนง 39.3 เลบมอ 39.4 เลบเทา 39.5 เสอผา 39.6 รองเทา 39.7 อนๆ ระบ…………………

95

40. การใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 41. กจกรรมของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสในวนทท าการเกบตวอยาง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 41. พฤตกรรมอนๆ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ภาคผนวก ข

ขอมลการค านวณ

การค านวณหาคา ADI ของตะกว แคดเมยม และโครเมยม

รหสตวอยาง

CA ตะกว

(mg/m3)

CA แคดเมยม (mg/m3)

CA โครเมยม (mg/m3)

IR (m3/day)

ET (hr/day)

EF (day/year)

EP (Year)

BW (Kg)

AT (day)

ADI ตะกว

(mg/kg BW/day)

ADI แคดเมยม (mg/kg

BW/day)

ADI โครเมยม (mg/kg

BW/day) P01 0.00160 0.00003 0.00141 20 8 250 10 63 25550 0.000398 0.000007 0.000350

P02 0.00227 0.00008 0.00260 20 8 250 9 80 25550 0.000400 0.000014 0.000458

P03 0.00297 0.00008 0.00029 20 8 250 15 80 25550 0.000872 0.000023 0.000085

P04 0.02310 0.00007 0.00081 20 8 250 7 64 25550 0.003955 0.000012 0.000139

P05 0.00130 0.00007 0.00105 20 8 250 20 56 25550 0.000727 0.000039 0.000587

P06 0.02953 0.00008 0.00185 20 9 250 11 105 25550 0.005449 0.000015 0.000341

P07 0.00360 0.00009 0.00207 20 8 250 9 55 25550 0.000922 0.000023 0.000530

P08 0.00360 0.00004 0.00193 20 8 250 1 75 25550 0.000075 0.000001 0.000040

P09 0.00270 0.00009 0.00768 20 8 250 16 64 25550 0.001057 0.000035 0.003006

97

การค านวณหาคา ADI ของตะกว แคดเมยม และโครเมยม (ตอ)

รหสตวอยาง

CA ตะกว

(mg/m3)

CA แคดเมยม (mg/m3)

CA โครเมยม (mg/m3)

IR (m3/day)

ET (hr/day)

EF (day/year)

EP (Year)

BW (Kg)

AT (day)

ADI ตะกว

(mg/kg BW/day)

ADI แคดเมยม (mg/kg

BW/day)

ADI โครเมยม (mg/kg

BW/day) P10 0.00253 0.00005 0.00230 20 8 250 10 70 25550 0.000566 0.000011 0.000514 P11 0.0018 0.00004 0.00131 20 8 250 6 58 25550 0.000292 0.000006 0.000212 P12 0.00133 0.00005 0.00505 20 8 250 6 85 25550 0.000147 0.000006 0.000558 P13 0.00133 0.00008 0.00010 20 8 250 6 82 25550 0.000152 0.000009 0.000011 P14 0.0008 0.0001 0.00018 20 8 250 7 62 25550 0.000141 0.000018 0.000032 P15 0.0024 0.00006 0.00397 20 8 250 2 65 25550 0.000116 0.000003 0.000191 P16 0.00107 0.00005 0.00254 20 8 250 10 55 25550 0.000305 0.000014 0.000723 P17 0.00103 0.00008 0.00044 20 8 250 2 63 25550 0.000051 0.000004 0.000022

98

การค านวณหาคา HQ ของตะกว แคดเมยม และโครเมยม และคา HI

รหสตวอยาง

CA ตะกว

(mg/m3)

CA แคดเมยม (mg/m3)

CA โครเมยม (mg/m3)

TWA

ตะกว

HQ

ตะกว

TWA

แคดเมยม

HQ

แคดเมยม

TWA

โครเมยม

HQ

โครเมยม HI

P01 0.00160 0.00003 0.00141 0.05 0.0320 0.01 0.0030 0.5 0.0028 0.0378

P02 0.00227 0.00008 0.00260 0.05 0.0454 0.01 0.0080 0.5 0.0052 0.0586

P03 0.00297 0.00008 0.00029 0.05 0.0594 0.01 0.0080 0.5 0.0006 0.0680

P04 0.02310 0.00007 0.00081 0.05 0.4620 0.01 0.0070 0.5 0.0016 0.4706

P05 0.00130 0.00007 0.00105 0.05 0.0260 0.01 0.0070 0.5 0.0021 0.0351

P06 0.02953 0.00008 0.00185 0.05 0.5906 0.01 0.0080 0.5 0.0037 0.6023

P07 0.00360 0.00009 0.00207 0.05 0.0720 0.01 0.0090 0.5 0.0041 0.0851

P08 0.00360 0.00004 0.00193 0.05 0.0720 0.01 0.0040 0.5 0.0039 0.0799

P09 0.00270 0.00009 0.00768 0.05 0.0540 0.01 0.0090 0.5 0.0154 0.0784

99

การค านวณหาคา HQ ของตะกว แคดเมยม และโครเมยม และคา HI (ตอ)

รหสตวอยาง

CA ตะกว

(mg/m3)

CA แคดเมยม (mg/m3)

CA โครเมยม (mg/m3)

TWA

ตะกว

HQ

ตะกว

TWA

แคดเมยม

HQ

แคดเมยม

TWA

โครเมยม

HQ

โครเมยม HI

P10 0.00253 0.00005 0.00230 0.05 0.0506 0.01 0.0050 0.5 0.0046 0.0602

P11 0.0018 0.00004 0.00131 0.05 0.0360 0.01 0.0040 0.5 0.0026 0.0426

P12 0.00133 0.00005 0.00505 0.05 0.0266 0.01 0.0050 0.5 0.0101 0.0417

P13 0.00133 0.00008 0.00010 0.05 0.0266 0.01 0.0080 0.5 0.0002 0.0348

P14 0.0008 0.0001 0.00018 0.05 0.0160 0.01 0.0100 0.5 0.0004 0.0264

P15 0.0024 0.00006 0.00397 0.05 0.0480 0.01 0.0060 0.5 0.0079 0.0619

P16 0.00107 0.00005 0.00254 0.05 0.0214 0.01 0.0050 0.5 0.0051 0.0315

P17 0.00103 0.00008 0.00044 0.05 0.0206 0.01 0.0080 0.5 0.0009 0.0295

100

การค านวณหาคา SF และ cancer risk ของแคดเมยมและโครเมยม

รหสตวอยาง

ADI ตะกว (mg/kg

BW/day)

ADI แคดเมยม (mg/kg

BW/day)

ADI โครเมยม (mg/kg

BW/day)

URF

แคดเมยม

(g/m3)-1

CF

(g/mg)

BW

(kg)

IR

(m3/day)

AR SF

แคดเมยม

(mg/kg/

day)-1

URF

โครเมยม

(g/m3)-1

SF

โครเมยม

(mg/kg

/day)-1

cancer risk

แคดเมยม

cancer risk

โครเมยม

P01 0.000398 0.000007 0.000350 0.00180 1000 63 20 1 5.67 0.012 37.80 0.0000423 0.0000042

P02 0.000400 0.000014 0.000458 0.00180 1000 80 20 1 7.20 0.012 48.00 0.0001014 0.0000055

P03 0.000872 0.000023 0.000085 0.00180 1000 80 20 1 7.20 0.012 48.00 0.0001691 0.0000010

P04 0.003955 0.000012 0.000139 0.00180 1000 64 20 1 5.76 0.012 38.40 0.0000690 0.0000017

P05 0.000727 0.000039 0.000587 0.00180 1000 56 20 1 5.04 0.012 33.60 0.0001973 0.0000070

P06 0.005449 0.000015 0.000341 0.00180 1000 105 20 1 9.45 0.012 63.00 0.0001395 0.0000041

P07 0.000922 0.000023 0.000530 0.00180 1000 55 20 1 4.95 0.012 33.00 0.0001141 0.0000064

P08 0.000075 0.000001 0.000040 0.00180 1000 75 20 1 6.75 0.012 45.00 0.0000056 0.0000005

P09 0.001057 0.000035 0.003006 0.00180 1000 64 20 1 5.76 0.012 38.40 0.0002029 0.0000361

101

การค านวณหาคา SF และ cancer risk ของแคดเมยมและโครเมยม (ตอ)

รหสตวอยาง

ADI ตะกว (mg/kg

BW/day)

ADI แคดเมยม (mg/kg

BW/day)

ADI โครเมยม (mg/kg

BW/day)

URF

แคดเมยม

(g/m3)-1

CF

(g/mg)

BW

(kg)

IR

(m3/day)

AR SF

แคดเมยม

(mg/kg/

day)-1

URF

โครเมยม

(g/m3)-1

SF

โครเมยม

(mg/kg

/day)-1

cancer risk

แคดเมยม

cancer risk

โครเมยม

P10 0.000566 0.000011 0.000514 0.00180 1000 70 20 1 6.30 0.012 42.00 0.0000705 0.0000062

P11 0.000292 0.000006 0.000212 0.00180 1000 58 20 1 5.22 0.012 34.80 0.0000338 0.0000025

P12 0.000147 0.000006 0.000558 0.00180 1000 85 20 1 7.65 0.012 51.00 0.0000423 0.0000067

P13 0.000152 0.000009 0.000011 0.00180 1000 82 20 1 7.38 0.012 49.20 0.0000676 0.0000001

P14 0.000141 0.000018 0.000032 0.00180 1000 62 20 1 5.58 0.012 37.20 0.0000986 0.0000004

P15 0.000116 0.000003 0.000191 0.00180 1000 65 20 1 5.85 0.012 39.00 0.0000169 0.0000023

P16 0.000305 0.000014 0.000723 0.00180 1000 55 20 1 4.95 0.012 33.00 0.0000705 0.0000087

P17 0.000051 0.000004 0.000022 0.00180 1000 63 20 1 5.67 0.012 37.80 0.0000225 0.0000003

102

103

ประวตผเขยน

ชอ สกล นางสาวอรอนงค คงสวสด รหสประจ ำตวนกศกษำ 5510920030 วฒกำรศกษำ วฒ ชอสถำบน ปทส ำเรจกำรศกษำ วทยาศาสตรบณฑต มหาวทยาลยวลยลกษณ 2554 (อนามยสงแวดลอม)

ทนกำรศกษำ - ทนอดหนนเพอวทยานพนธ บณฑตวทยาลยปงบประมาณ พ.ศ. 2556

ต ำแหนงและสถำนทท ำงำน นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ ส านกงานสาธารณสขจงหวดสงขลา

กำรตพมพเผยแพรผลงำน

การประชมวชาการระดบชาต “นอรทเทรนวจย” ครงท 3 ประจ าปการศกษา 2559 “วจยเพมมลคา พฒนาเศรษฐกจ” กำรประเมนควำมเสยงตอสขภำพของชำงซอมเครองใชไฟฟำและอปกรณอเลกทรอนกสจำกกำรสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยมในรำนซอมขนำดเลก เขตเทศบำลนครหำดใหญ จงหวดสงขลำ วนศกรท 26 พฤษภาคม 2560 ณ วทยลยนอรทเทรน จงหวดตาก