ประมวลสารสนเทศพร้อมใช้ เรื่องการแปรร ูปกล้วยsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR 42.pdf · ช่วงการอพยพของคนไทยมาตั

IR 42

ประมวลสารสนเทศพรอมใช

เรอง การแปรรปกลวย

(Banana processing)

สานกหอสมดและศนยสารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กรมวทยาศาสตรบรการ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กรกฎาคม 2560

IR 42

ประมวลสารสนเทศพรอมใช

เรอง การแปรรปกลวย

(Banana processing)


กรมวทยาศาสตรบรการ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย


คานา

ประมวลสารสนเทศพรอมใช เรอง “การแปรรปกลวย (Banana processing)” ฉบบน สานกหอสมด

และศนยสารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลย กรมวทยาศาสตรบรการ ไดจดทาขนภายใตโครงการพฒนา

หองสมดดจทลดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยของประเทศ โดยมวตถประสงคเพอเผยแพรประมวล

สารสนเทศพรอมใชนใหผใชไดเขาถงสารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลยในรปแบบทเขาใจไดงายและ

สะดวกพรอมใช เอกสารประมวลพรอมใชฉบบนใหความรเกยวกบประวตของกลวย ความรทวไปเกยวกบ

กลวย การจาแนกกลวย การปลกกลวยเพอเปนการคาในประเทศไทย คณคาทางโภชนาการของกลวย การใช

ประโยชนจากกลวย คณภาพของกลวยและผลตภณฑจากกลวย กรรมวธการแปรรปกลวย และผลตภณฑจาก

กลวยแปรรป

คณะผจดทาหวงวา ประมวลสารสนเทศพรอมใชฉบบน จะเปนประโยชนตอผใชทสนใจศกษาคนควา

เกยวกบการแปรรปกลวย (Banana processing) โดยเอกสารฉบบเตมทใชในการเรยบเรยงประมวลสารสนเทศ

พรอมใชฉบบนไดรวบรวม จดเกบ และใหบรการ ณ บรเวณหองอานชน 1 และสามารถดาวนโหลดไดท

http://siweb.dss.go.th/repack/repack_list.asp

ศนยสารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลย



สารบญ หนา

บทคดยอ 1

คาสาคญ 1

1. บทนา 2

2. ประวตของกลวย 3

3. ความรทวไปเกยวกบกลวย 5

4. การจาแนกกลวย 10

5. การปลกกลวยเพอเปนการคาในประเทศไทย 15

6. คณคาทางโภชนาการของกลวย 19

7. การใชประโยชนจากกลวย 22

8. คณภาพของกลวยและผลตภณฑจากกลวย 26

9. กรรมวธการแปรรปกลวย 31

10. ผลตภณฑจากกลวยแปรรป 32

11. บทสรป 35

เอกสารอางอง 36

การแปรรปกลวย

(Banana processing)

บทคดยอ

กลวย (Banana) เปนพชลมลกขนาดใหญสามารถเจรญเตบโตไดดในทกภาคของประเทศไทย จดอยใน

วงศ Musaceae มชอวทยาศาสตรวา Musa sapientum L. มหลากหลายชนด แตสายพนธทนยมปลกเพอเปน

การคาในประเทศ มอย 3 ชนด คอ กลวยน าวา กลวยไข และกลวยหอม กลวยเปนผลไมทมคณประโยชนตอ

รางกาย เนองจากมคณคาทางโภชนาการสง และมสรรพคณชวยปองกนและรกษาโรคไดหลายชนด ซงนอกจาก

จะบรโภคสดแลว ยงสามารถนากลวยมาแปรรปเปนผลตภณฑชนดตางๆ เพอปองกนกลวยสดลนตลาด

ยกระดบราคาผลผลตไมใหตกตา ชวยยดอายการเกบรกษา สงเสรมการสรางผลตภณฑรปแบบใหม ทาให

สามารถเพมมลคาใหกบผลตภณฑทางการเกษตร กรมวทยาศาสตรบรการจงนาองคความรทางเทคโนโลย

อาหารมาใชในการศกษาวจยการแปรรปกลวยเลบมอนาง เพอพฒนาใหเกดผลตภณฑชนดใหมๆ และเพมมลคา

ใหกบผลตภณฑ จากการถายทอดเทคโนโลยสชมชนน ทาใหมการพฒนาและสงเสรมใหเกดหมบานแมขาย

วทยาศาสตรและเทคโนโลย ทเรยกวา “หมบานผลตภณฑกลวยแปรรป” อาเภอเมอง จงหวดชมพร เพอสงเสรม

ใหชมชนนาองคความรดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม มาใชประโยชนในการประกอบอาชพหลก

จนสามารถเปนแบบอยางใหแกหมบานและชมชนอนตอไป

คาสาคญ : กลวย; การแปรรปอาหาร; การแปรรปกลวย

Keywords : Banana; Food processing; Banana processing

1

การแปรรปกลวย

(Banana processing)

1. บทนา

กลวยเปนพชลมลกทคนไทยรจกกนด มกปลกกนแพรหลายทวทกภมภาคของประเทศไทย เนองจากม

สภาพภมอากาศทเหมาะสม ปลกงาย ใหผลผลตเรว และสามารถนาทกสวนของกลวยมาใชประโยชนไดตงแต

ใบ กาบ หวปล และผล (ดวงจนทร, 2557) ทงในรปของอาหาร ไมใชอาหาร พธกรรมตางๆ ในชวตประจาวน

และใชเปนยารกษาโรค ปจจบนกลวยทนยมปลกเพอเปนการคาในประเทศไทย มอย 3 ชนด คอ กลวยน าวา

กลวยไข และกลวยหอม โดยกลวยแตละชนดจะอดมไปดวยคณคาทางโภชนาการ หากรบประทานเปนประจา

จะสงผลใหเกดประโยชนตอรางกาย ทงน นอกจากการรบประทานผลสกของกลวยหรอนามาประกอบอาหาร

แลว ยงสามารถนามาแปรรปเปนผลตภณฑตางๆ เชน กลวยฉาบ กลวยตาก กลวยอบเนย ทอฟฟ แปงกลวย และ

กลวยในน าเชอมบรรจกระปอง เปนตน เพอชวยปองกนกลวยสดลนตลาด ทาใหสามารถยกระดบราคาผลผลต

ไมใหตกตา ชวยยดอายการเกบรกษา สงเสรมใหผประกอบการสรางผลตภณฑชนดใหมๆ ทมคณภาพออกส

ตลาดทงในประเทศและตางประเทศ สงผลใหสามารถเพมมลคาใหกบผลตภณฑทางการเกษตร และสรางรายได

มลคาสงใหกบประเทศ (สธดา, 2548)

กลวยเลบมอนางเปนกลวยทผบรโภคนยมรบประทาน และปลกกนมากในพนทภาคใตของประเทศ

ไทย โดยเฉพาะจงหวดชมพร กรมวทยาศาสตรบรการเลงเหนความสาคญของกลวยเลบมอนาง จงนาองคความร

ทางเทคโนโลยอาหารมาใชในการศกษาวจยการแปรรปกลวยเลบมอนาง เพอพฒนาใหเกดผลตภณฑชนดใหมๆ

และเพมมลคาใหกบผลตภณฑ ตวอยางผลตภณฑจากการแปรรปกลวยเลบมอนาง ไดแก แปงกลวย กลวยอบ

น ากลวยชนดพรอมดมและกงสาเรจรป แยมกลวย เยลลน ากลวยผสมน าผลไมชนดอน กลวยแผนกรอบ

กลวยมวนกรอบ ทองมวนกลวย กลวยอบผสมธญชาต กลวยทอดกรอบ คกกกลวย ขาวเกรยบกลวย และไอครม

กลวยเลบมอนาง จากการถายทอดเทคโนโลยสชมชนในครงน ทาใหมการพฒนาและสงเสรมใหเกดหมบาน

แมขายวทยาศาสตรและเทคโนโลย ทเรยกวา “หมบานผลตภณฑกลวยแปรรป” อาเภอเมอง จงหวดชมพร

(สานกเทคโนโลยชมชน, 2559) เพอสงเสรมใหชมชนนาองคความรดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม

มาใชประโยชนในการประกอบอาชพหลก จนเปนแบบอยางใหแกหมบานและชมชนอนๆ ซงจะนาไปส

การสรางรายได และสรางคณภาพชวตทดของคนในชมชนตอไป (สานกสงเสรมและถายทอดเทคโนโลย,

2560)

2

2. ประวตของกลวย

กลวยเปนผลไมชนดหนงทคนไทยรจกกนด และนยมบรโภคกนอยางแพรหลาย เนองจากเปนผลไม

คบานคเมองมาตงแตสมยโบราณ สามารถปลกไดทกพนททวภมภาคของประเทศ และใหผลผลตตลอดทงป

2.1 ถนกาเนดและการแพรกระจายของกลวย

กลวยจดเปนพชลมลกทชอบอากาศรอนชน มถนกาเนดอยทางเอเชยตะวนออกเฉยงใต ประกอบดวย

ทางเหนอของอนเดย พมา กมพชา ไทย ลาว จนตอนใต แถบหมเกาะอนโดนเซย เกาะบอรเนยว ฟลปปนส

และไตหวน ในประเทศเหลานจะพบกลวยพนเมองทไมมเมลด และปลกแบบปลอบปละละเลย ผลจาก

การเคลอนยายของประชากรเนองจากสญเสยผนดนในการทามาหากนในสมยโบราณ ทาใหเกดการอพยพ

ของประชากรจากเอเชยตอนใตไปยงหมเกาะตางๆ ในมหาสมทรแปซฟก ไดมการเอานาเสบยงอาหาร เชน

หนอกลวย และผลผลตทางการเกษตรชนดอนไปดวย สวนคาวา Banana นน มาจากรากศพทของภาษาใน

แอฟรกาตะวนตก และพบวาชาวยโรปกใชชอนเชนเดยวกน ซงเรยกตามชาวโปรตเกส สวนการแพรกระจาย

ของกลวยนนมการอางองถงกลวยในอนเดย เมอ 600 ปกอนครสตศกราช และเมอ 327 ปกอนครสตศกราช

พระเจาอเลกซานเดอรไดลมรสกลวยในอนเดยกพอพระทย จงนาไปปลกทางแถบตะวนตก สวนประเทศจนม

การทาสวนกลวยใน พ.ศ. 743 และแถบเมดเตอรเรเนยนไมมการปลกกลวยเลยจนกระทง พ.ศ. 1193 ในระหวาง

ทชาวอาหรบเดนทางคาขายกบแอฟรกาตะวนตก พบวามการปลกกลวยกนอยางแพรหลายแลว พ.ศ. 1945 นก

เดนเรอชาวโปรตเกสทองเทยวมาทแอฟรกาจงนากลวยไปยงหมเกาะคานาร ซงเปนเกาะเลกๆ ทางเหนอของกน

ทาใหมการแพรกระจายไปยงซกโลกตะวนตก และใน พ.ศ. 2059 นกบวชชาวโปรตเกสชอ Tomas de Berlanga

นากลวยจากหมเกาะคานารไปยงหมเกาะแครบเบยนของซานตาโดมงโก จงไดมการแพรกระจายไปยงแถบอนๆ

สวนในทวปอเมรกาเหนอและยโรปตะวนตกเรมรจกกลวยใน พ.ศ. 2409 (สธดา, 2548) ปจจบนพบวา กลวยม

การปลกและเจรญเตบโตไดดในแถบศนยสตร (Tropical) และบางพนทในแถบทมการปลกพชกงรอน

(Subtropical) โดยแหลงผลตกลวยทสาคญของโลก แบงออกเปน 2 กลม คอ กลมทผลตกลวยสาหรบใช

รบประทานเปนผลไม (Banana) ไดแก ประเทศในแถบละตนอเมรกา เชน ฮอนดรส คอสตารกา เอควาดอร

กวเตมาลา ฟลปปนส เปนตน และกลมทผลตพชตระกลกลวยเพอใชประกอบอาหารเปนแหลงคารโบไฮเดรต

หรอแปง หรอทเรยกวากลวยกลาย (Plantain) ไดแก ประเทศแอฟรกา และประเทศในกลมละตนอเมรกา

(มหาวทยาลยแมโจ, 2559)

2.2 กลวยในประเทศไทย (เบญจมาศ, 2559)

ประเทศไทยมการปลกกลวยกนมาชานาน กลวยทปลกมมากมายหลายชนด พนธกลวยทใชปลกใน

ประเทศไทยมาตงแตสมยโบราณนน มทงพนธพนเมองดงเดม และพนธทนาเขามาจากประเทศใกลเคยง กลวยท

รจกกนในสมยสโขทย คอ กลวยตาน และในปจจบนจงหวดสโขทยกยงมการปลกกลวยตานมากทสด แตกลบ

ไมพบกลวยตานในปา ทงๆ ทกลวยตานเปนกลวยปาชนดหนง มถนกาเนดอยทางตอนใตของประเทศอนเดย จน

และพมา ดงนน จงสนนษฐานวากลวยตานนาจะนาเขามาปลกในประเทศไทยตงแตสมยสโขทยตอนตน หรอ

3

ชวงการอพยพของคนไทยมาตงถนฐานทสโขทย ในสมยอยธยา เดอลาลแบร (De La Loub`ere) อครราชทตชาว

ฝรงเศสทเดนทางมาเมองไทยในรชสมยสมเดจพระนารายณมหาราช เมอ พ.ศ. 2230 ไดเขยนบนทกถงสงทเขา

ไดพบเหนในเมองไทยไววา ไดเหนกลวยงวงชาง หรอปจจบนเรยกวา กลวยรอยหว ซงสวนใหญปลกไวเพอเปน

ไมประดบ อกทง ยงมตานานเลากนวา มการคาขายกลวยตบ แสดงใหเหนวามการปลกกลวยเพอความสวยงาม

และเพอการบรโภคมานานแลว ตอมาเมอ พ.ศ. 2427 ในรชกาลท 5 แหงกรงรตนโกสนทร พระยาศรสนทร

โวหาร (นอย อาจารยางกร) ซงเปนปรมาจารยทางดานภาษาไทย ไดเขยนหนงสอ พรรณพฤกษากบสตวาภธาน

เพอเปนแบบเรยนภาษาไทยสาหรบใชในโรงเรยน กลาวถงชอของพรรณไมและสตวชนดตางๆ ทมอยใน

เมองไทย โดยเรยบเรยงเปนกาพยฉบง 16 เพอใหไพเราะและจดจาไดงาย ในหนงสอดงกลาวมขอความท

พรรณนาถงชอกลวยชนดตางๆ หลายชนด แสดงใหเหนถงความนยมในการปลกกลวยในสมยนน ทงนเนองจาก

พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ไดเสดจประพาสประเทศตางๆ หลายประเทศ จงไดมการนากลวย

บางชนดเขามาปลกในรชสมยของพระองค หลงจากทนกวชาการชาวตะวนตกไดเรมจาแนกชนดของกลวยตาม

ลกษณะทางพนธกรรม โดยใชจโนมของกลวยเปนตวกาหนดในการแยกชนดตามวธของซมมอนดส และ

เชบเฟรด จงกลาวไดวา กลวยทบรโภคกนอยในปจจบนมบรรพบรษอยเพยง 2 ชนด คอ กลวยปา (Musa

acuminata) และกลวยตาน (Musa balbisiana) กลวยทกาเนดจากกลวยปามจโนมทางพนธกรรมเปน AA สวน

กลวยทกาเนดจากกลวยตานมจโนม เปน BB และกลวยลกผสมของทง 2 ชนด มจโนมเปน AAB, ABB, AABB

และ ABBB นอกจากน ซมมอนดสยงไดจาแนกชนดของกลวยในประเทศไทยวา มอย 15 สายพนธ ตอมา

นกวชาการไทยไดศกษาคนควาเกยวกบพนธและชนดของกลวย คอ ใน พ.ศ. 2510 วฒนา เสถยรสวสด และ

ปวณ ปณศร มการรวบรวมพนธกลวยทพบในประเทศได 125 สายพนธ และจากการจาแนกกลมแลว พบวา ม

20 สายพนธ หลงจากนนในระหวาง พ.ศ. 2523-2526 เบญจมาศ ศลายอย และฉลองชย แบบประเสรฐ แหง

ภาควชาพชสวน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ไดทาการสารวจพนธกลวยในประเทศไทย และรวบรวมพนธไว

ทสถานวจยปากชอง จงหวดนครราชสมา โดยรวบรวมไดทงหมด 323 สายพนธ แตเมอจาแนกชนดแลว พบวา

มอยเพยง 59 สายพนธ หลงจากสนสดโครงการ ยงไดทาการรวบรวมเรอยมาจนถงปจจบน พบวามอย 71

สายพนธ รวมทงกลวยปาและกลวยประดบ แตไมนบรวมพนธกลวยทมการนาเขามาจากตางประเทศ ปจจบน

ประเทศไทยมการปลกกลวยกนทวทกภมภาค แตจงหวดทมการผลตเพอเปนการคา ไดแก จงหวดกาแพงเพชร

เพชรบร ประจวบครขนธ และชมพร (มหาวทยาลยแมโจ, 2559)

4

3. ความรทวไปเกยวกบกลวย (เบญจมาศ, 2548)

กลวยเปนพชลมลกขนาดใหญทคนไทยรจกกนดมาตงแตอดต เนองจากมการนามาใชประโยชนทง

บรโภคเปนอาหาร ใชสวนประกอบของกลวยในพธกรรมตางๆ ในชวตประจาวน กลวยจดอยในวงศ Musaceae

มชอวทยาศาสตรวา Musa sapientum L. และมชอสามญวา Banana มหลายชนด เชน กลวยน าวา กลวยน าไท

กลวยหอมทอง กลวยหอมเขยว กลวยไข กลวยตาน กลวยหกมก กลวยเลบมอนาง กลวยหน กลวยนาค กลวย

งาชาง เปนตน

3.1 อนกรมวธานของกลวย (สธดา, 2548)

อาณาจกร (Kingdom) : Plantae

ดวชน (Division) : Magnoliophyta

ชน (Class) : Liliophyta

อนดบ (Order) : Zingiberales

วงศ (Family) : Musaceae

สกล (Genus) : Musa

3.2 ลกษณะทางพฤกษศาสตรของกลวย

กลวยมลกษณะทางพฤกษศาสตรทสาคญ ดงน

(1) ลาตน กลวยมลาตนอยใตดน เรยกวา หว หรอ เหงา (Rhizome) ทหวมตา (Bud) ซงจะเจรญเปนตน

เกดหนอ (Sucker) หลายหนอ เรยกวา การแตกกอ โดยหนอทเกด หรอตนทเหนอยเหนอดนนนจรงๆไมใช

ลาตน แตจะเรยกวา ลาตนเทยม (Pseudostem) สวนนเกดจากการอดกนแนนของกาบใบ ทเกดจากจดเจรญของ

ลาตนใตดน กาบใบจะชกานใบ และใบ และทจดเจรญนจะมการเจรญเปนดอกหลงจากสนสดการเจรญของใบ

ซงใบสดทายกอนการเกดดอก เรยกวา ใบธง (ภาพท 1)

(ทมา : http://storyofbananas.blogspot.com/2014/05/blog-post_13.html)

ภาพท 1 ลกษณะของเหงากลวย (A) และใบธงของกลวย (B)

A

B

5

(ทมา : http://www.thaikasetsart.com/ขอมลของกลวย/)

(2) ดอก กลวยออกดอกเปนชอ (Inflorescence) ในชอดอกยงมกลมของชอดอกยอยเปนกลมๆ ระหวาง

กลมของชอดอกยอยแตละชอจะมกลบประดบ หรอทเรยกกนวา กาบปล (Bract) มสมวงแดงกนไว กลมดอก

เพศเมยอยทโคน และกลมดอกเพศผอยทปลาย เปนสวนทเรยกวา หวปล (Male bud) ระหวางกลมดอกเพศเมย

และดอกเพศผ มดอกกะเทย แตบางพนธกไมม ในชอดอกยอยแตละชอมดอกเรยงซอนกนอย 2 แถว ถาเปนดอก

เพศเมย ดอกเหลานจะเจรญตอไปเปนผล (ภาพท 2)

(3) ผล ผลกลวยเกดจากดอกเพศเมย ซงอยทโคน กลมของดอกเพศเมย 1 กลม เจรญเปนผล เรยกวา 1

หว ชอดอกเจรญเปน 1 เครอ ดงนน กลวย 1 เครออาจม 2-3 หว หรอมากกวา 10 หว โดยขนอยกบพนธกลวย

และการดแลรกษา (ภาพท 2)

(4) เมลด มลกษณะกลมเลก บางพนธมขนาดใหญ เปลอกหนา แขง มสดา เนอในเมลดมสขาว

ขยายพนธดวยการแยกหนอ หรอแยกเหงา มรสฝาด

(5) ราก เปนระบบรากฝอย แผไปทางดานกวางมากกวาทางแนวดงลก

(6) ใบ เปนใบเดยว เกดจากการกระจายสวนปลายของลาตนเวยนสลบซายขวาตางระนาบกน กานใบ

ยาว แผนใบกวาง เสนของใบขนานกน ปลายใบมน (ภาพท 3) มตงผวใบเรยบลน ใบมสเขยว ดานลางม ไขนวล

มแปงปกคลม เสนและขอบใบเรยบ ขนาดและความยาวของใบขนอยกบสายพนธ (ปญญา, 2553)

ภาพท 2 ลกษณะดอก (A) และผลของกลวย (B)

(ทมา : http://www.thaiarcheep.com)

(ทมา : http://www.thaihealth.or.th/Content/26225--"กลวย"%20พชประโยชนสารพดนก.html)

ภาพท 3 ลกษณะใบของกลวย

B

A

6

3.3 การขยายพนธกลวย (มหาวทยาลยแมโจ, 2559)

กลวยสามารถขยายพนธไดทงวธใชเมลด และวธไมใชเมลด โดยสามารถแบงออกเปน 3 วธ คอ

(1) การขยายพนธจากการใชเมลด กลวยกนไดบางตนมเมลด บางตนไมมเมลด เมลดของกลวย

สวนใหญเกดจากการผสมขามกบกลวยพนธอน ดงนน เมลดทไดอาจเกดจากการผสมขามจะกลายเปนลกผสม

ทาใหตนทไดไมตรงกบตนแมนก อกทง เมลดของกลวยมเปลอกหมเมลดทหนาและแขง ตองใชเวลานาน

มากกวาจะเพาะเมลดเปนตนได จงไมคอยนยมการเพาะเมลดกลวย ยกเวนกลวยนวลและกลวยผาทจาเปนตอง

เพาะเมลด เนองจากตนกลวยชนดนไมมการแตกหนอ

(2) การขยายพนธจากการใชหนอ กลวยมการแตกหนอจากตาขางของตนแม หนอกลวยม 3 แบบใหญๆ

(ภาพท 4) คอ

• หนอออน (Peeper) เปนหนอออนมาก เกดจากตนแมทยงมสวนประกอบตางๆ ไมครบ สวน

ของลาตนเลกมกจะออนแอ ไมเหมาะในการนาไปขยายพนธ

• หนอใบแคบ หรอ ใบดาบ (Sword sucker) เปนหนอทมใบเรยวเลก โคนหนอใหญ หรอมสวน

ของลาตนใหญ จงมอาหารสะสมมาก หนอชนดนนยมนาไปปลก เพราะจะไดตนทแขงแรง

• หนอใบกวาง หนอชนดนมโคนหนอ หรอลาตนเลก ใบคลโตกวาง ไมเหมาะทจะนาไปปลก

เพราะมอาหารสะสมในลาตนนอย ตนทปลกจากหนอชนดนจงไมแขงแรง

(3) การขยายพนธโดยการเพาะเลยงเนอเยอ (Tissue culture) วธนกาลงเปนทนยม เพราะเปนวธท

ขยายพนธใหไดจานวนมากในเวลาอนสน จากหนอทสมบรณ 1 หนอ อาจขยายไดถง 10,000 ตน ในเวลา 1 ป

วธนเหมาะสาหรบการปลกเพอการสงออก เนองจากการสงออกตองการจานวนตนปลกทมขนาดสมาเสมอ ปลก

พรอมๆ กนเปนจานวนมาก เพอใหมการเกบเกยวผลไดพรอมๆ กน และมน าหนกมากกวา 1 ตนขนไป สาหรบ

บรรจใสตขนสงในการสงออก เพราะการสงออกไปจาหนายในตางประเทศนน หากมจานวนนอยจะไมเพยงพอ

กบความตองการในการสงออก และไมคมกบการลงทน (ภาพท 5)

(ทมา : มหาวทยาลยแมโจ, 2559)

A B C

ภาพท 4 การขยายพนธกลวยโดยใชหนอออน (A) หนอใบแคบ (B) และ หนอใบกวาง (C)

7

3.4 การปลกและการดแลรกษากลวย

กลวยเปนพชทชอบอากาศรอนชน จงเหมาะสมกบการปลกในประเทศไทย ถาหากอณหภมตากวา 14

องศาเซลเซยส กลวยจะชะงกการเจรญเตบโต หรอมการเตบโตชาลง และการออกดอกและตดผลจะชาดวย

กลวยมลกษณะแผนใบใหญจงไมทนตอแรงลม เพราะใบจะตานลม ทาใหใบแตกได หากใบแตกมากจนเปน

ฝอย จะทาใหมการสงเคราะหอาหารไดนอย ตนไมเจรญเทาทควร โดยพนททมลมแรงมาก ควรปลกตนไมอน

ทาเปนแนวกนลมใหตนกลวย ดนทเหมาะสาหรบการปลกกลวย คอ ดนตะกอนธารน า หรอทชาวบานเรยกวา

ดนนาไหลทรายมล ซงเปนดนรวนทมความอดมสมบรณ มการระบายน า และการหมนเวยนอากาศด ถาดนเปน

ดนเหนยว ควรใสปยคอก จะทาใหดนรวนโปรงขน ซงการปลกและการดแลรกษากลวยอยางถกวธสามารถ

ทาได ดงน

(1) ระยะปลก กลวยเปนพชทมใบยาว หากปลกในระยะใกลกนมาก อาจทาใหใบเกยกน หรอซอนกน

ทาใหไดรบแสงแดดไมเพยงพอ และดแลลาบาก การกาหนดระยะปลกจงควรคานงถงเรองแสงแดด ความอดม

สมบรณของดน และความตองการของผปลกวาตองการปลกกลวยเพอเกบเกยวกครง (ภาพท 6) หากตองการ

เกบเกยวเพยงครงเดยวกอาจปลกถได แตถาตองการเกบเกยวหลายครงตองปลกใหหางกน เพอมพนทสาหรบ

การแตกหนอ

(2) การปลก ขดหลมใหมขนาดความกวาง 50 เซนตเมตร ลก 50 เซนตเมตร นาดนทขดไดกองตากไว

5-7 วน จากนนเอาดนชนบนทตากไวลงไปกนหลม ใสปยคอกหรอปยหมกทสลายตวแลว ใหสงขนมาประมาณ

20 เซนตเมตร คลกเคลาปยคอกหรอปยหมกกบดนชนบนทใสลงไป แลวจงเอาหนอกลวยทเตรยมไววางตรง

กลางหลม เอาดนลางกลบ รดน า และกดดนใหแนน ยอดของหนอควรสงกวาระดบดนประมาณ 10 เซนตเมตร

ควรหนรอยแผลของหนอใหอยในทศทางเดยวกน เพราะเมอโตเตมทและตดผล ผลจะเกดในทศทางทตรงกน

ขามกบรอยแผล และอยในทศทางเดยวกน แตหากเปนตนทเกดจากการเพาะเลยงเนอเยอ จะไมมทศทางของ

รอยแผล ในการวางตนจงจาเปนตองมทศทาง ถาพนทนนเปนดนเหนยวควรทาการยกรอง จะไดระบายน า และ

ปลกบนสนรองทง 2 ขาง และเพอใหการปฏบตงานทาไดงาย ควรวางหนอใหกลวยออกเครอไปทางกลางรอง


ภาพท 5 การขยายพนธกลวยโดยการเพาะเลยงเนอเยอ (Tissue culture)

8

(3) การกาจดหนอ เมอตนกลวยมอายได 4-6 เดอน จะเรมมการแตกหนอ หนอทเกดมาเรยกวา หนอตาม

(Follower) กลวยบางพนธทมหนอมาก ควรเอาหนอออกบาง เพอไมใหหนอแยงอาหารจากตนแม ควรเกบหนอ

ไว 1-2 หนอ เพอใหเปนตวพยงตนแมเมอมลมแรง และเพอเกบเกยวผลผลตในปตอไป (ภาพท 7) วธการกาจด

หนออาจใชเสยมทคมหรอมดแซะลงไป หรอใชมดตดหรอควานหนอทอยเหนอดน แลวใชน ามนกาด หรอสาร

กาจดวชพชหยอดทบรเวณจดเจรญ เพอไมใหมการเจรญเปนตน แตไมควรแซะหนอในระหวางการออกดอก

เพราะตนอาจกระทบกระเทอนได นอกจากการกาจดหนอแลว ควรตดใบทแหงออก เพราะถาทงไวอาจเปน

แหลงสะสมโรค ใน 1 ตน ควรเกบใบไวประมาณ 7-12 ใบ

(4) การใหปย กลวยเปนพชทตองการธาตอาหารมาก การตดผลจะมากหรอนอยขนอยกบอาหารและน า

ทไดรบ ดงนน ควรบารงโดยใสปยทงปยคอก และปยเคมตงแตเรมปลก ในระยะแรกควรใหปยทมไนโตรเจน

มากในชวง 2 เดอนแรก โดยใหปยยเรยเดอนละครง และเดอนท 3 และ 4 ใหปยสตร 15-15-15 ตนละ 1/2

กโลกรม สวนในเดอนท 5 และ 6 ใหใสปยสตร 13-13-21 ตนละ 1/2 กโลกรม

(5) การคายน กลวยบางพนธมผลดกมาก โดยมจานวนหวมากและผลใหญ ตนทมขนาดเลก หากไมค า

ไวตนอาจลม ทาใหเครอหกได เชน กลวยหอมทอง กลวยไข จาเปนตองคาบรเวณโคนเครอกลวยไว โดยใชไม

ไผหรอไมอนทมงาม (ภาพท 7)

(ทมา : http://kanchanapisek.or.th/

kp6/pictures30/l30-183.jpg)

(ทมา : https://www.technologychaoban.com/

news_detail.php?tnid=436)

ภาพท 6 ระยะปลกทเหมาะสมสาหรบการปลกกลวย

(ทมา : https://www.technologychaoban.com/

news_detail.php?tnid=684)

(ทมา : http://agt.snru.ac.th/topics/2079)

ภาพท 7 วธการกาจดหนอ (A) และการคายนตนกลวย (B)

A B

9

(6) การใหผล กลวยจะออกดอกเมออายตางกนตามชนดของกลวย เชน กลวยไข เรมออกดอกเมออาย

ประมาณ 5-6 เดอน กลวยหอมทองจะเรมออกดอกเมออายไดประมาณ 6-7 เดอน สวนกลวยน าวา และ

กลวยหกมกใชเวลานานกวา และผลจะแกในระยะเวลาทตางกน

(7) การคลมถง หากปลกกลวยเพอการสงออก ควรทาการคลมถง ถงทใชควรเปนถงพลาสตกสฟาขนาด

ใหญ และยาวกวาเครอกลวย เจาะรเปนระยะๆ และเปดปากถง เพอใหมอากาศถายเทได เพราะถาไมเจาะรและ

ปดปากถงอาจทาใหกลวยเนาได

4. การจาแนกกลวย (เบญจมาศ, 2548)

4.1 การจาแนกชนดของกลวย

กลวยจดอยในอนดบ (Order) Zingiberales ประกอบดวย 8 วงศ (Family) คอ

(1) Musaceae ไดแก กลวยทงหลาย

(2) Strelitziaceae ไดแก กลวยพด

(3) Heliconiaceae ไดแก กามกง ธรรมรกษา

(4) Lowiaceae ไดแก พชในสกล Orchidantha ซงไมมในประเทศไทย

(5) Costaceae ไดแก เอองหมายนา

(6) Zingiberaceae ไดแก ขงทงหลาย

(7) Marantaceae ไดแก คลา

(8) Cannaceae ไดแก พทธรกษา

โดยกลวยในวงศ Musaceae มทงกลวยกนได และกลวยประดบ สามารถแบงออกเปน 3 สกล (Genus)

คอ

(1) สกล Ensete เปนกลวยทไมมการแตกหนอ ขยายพนธโดยใชเมลด ในประเทศไทยม 2 ชนด

(Species) ไดแก กลวยผา (E. superba) และ กลวยนวล (ภาพท 8) กลวยญวน (E. glauca) กลวยในสกลน

ประเทศไทยไมมการนามาบรโภค แตในประเทศแถบทวปแอฟรกานาแปงทไดจากลาตนมาใชบรโภค

(2) สกล Musa เปนกลวยทมการแตกหนอ และนยมใชหนอในการขยายพนธ มทงกลวยกนได และ

กลวยประดบ แบงออกเปน 4 หม (Section) ไดแก

• หม Australimusa กลวยชนดนมชอดอกตง มถนกาเนดอยแถบทวปออสเตรเลย จนถงประเทศ

ฟลปปนส เสนใยของลาตนเทยมมความเหนยวมาก เหมาะสาหรบใชในการทาเชอก กระดาษ และทอเปนผา

• หม Callimusa สวนใหญเปนกลวยประดบ ในประเทศไทยมกลวยทหารพราน หรอกลวยเลอด

(Musa gracillis) ใบสเขยว มปนสมวง เมอโตเตมทสของปนอาจจางลง ชอดอกตง ผลมขนาดเลก ใชประดบ

เพราะมใบสวยงาม นอกจากน ยงมการนาเขากลวยกทล หรอรตกทล (Musa coccinea) จากประเทศอนโดนเซย

กลวยชนดนมใบประดบสแดงสดใส ชอดอกตง ใชเปนไมตดดอกไดเปนอยางด

10

• หม Rhodochlamys หรอเรยกกนวา กลวยบว ใชเปนไมประดบ มความสวยงามของชอดอกท

คลายดอกบว ใบประดบมสสวยงามและสดใส กลวยบวทมใบประดบสชมพอมมวง เรยกวา กลวยบวสชมพ

(Musa ornata) หากมใบประดบสสม เรยกวา กลวยบวสสม (Musa laterita) (ภาพท 8) ทง 2 สายพนธนเปนพนธ

พนเมองของประเทศไทยพบมากในภาคเหนอ รวมถงยงมการนาเขากลวยบวสมวงและสชมพออนจาก

ตางประเทศอกดวย

• หม Eumusa พบอยประมาณ 9-10 ชนด มทงกลวยปา และกลวยกนได ซงกลวยกนไดนนถอ

กาเนดมาจากกลวย 2 ชนดผสมกน คอ กลวยปา (Musa acuminata) กบกลวยตาน (Musa balbisiana) ผาน

ววฒนาการอนยาวนานนบหลายพนป กลวยปามถนกาเนดในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต สวนกลวยตานม

ถนกาเนดทางตอนใตของประเทศอนเดย หรอเอเชยใต ตอมาไดเกดการผสมพนธกนขนระหวางกลวยปากบ

กลวยตาน ทาใหเกดสายพนธกลวยลกผสมดงกลาว นอกจากน อาจเกดจากการกลายพนธ ทาใหเกดสายพนธ

มากกวา 100 สายพนธ และเกดการพฒนาจากกลวยทมเมลด เปนกลวยทไมมเมลด ทาใหกลวยทรบประทานกน

ในปจจบนไมมเมลด

(3) สกล Musella เปนกลวยทจดอยในสกลใหม ตนเตย คลายกลวยผา ลาตนเทยม มลกษณะพองเชนกน

แตมการแตกกอทเกดจากมมระหวางใบ มชอดอกตง และกลบใบประดบสเหลองสดใส ขนาดของดอกใหญ

เชน กลวยคนหมง (ภาพท 8)

A C

B

กลวยนวล กลวยบวสสม กลวยคนหมง

(ทมา : สานกงานหอพรรณไม สานกวจยการอนรกษปาไมและพนธพช, 2560)

ภาพท 8 กลวยในวงศ Musaceae 3 สกล คอ สกล Ensete (A) สกล Musa (B) และ สกล Musella (C)

11

4.2 การจาแนกกลมของกลวย

การจาแนกกลมของกลวยสามารถจาแนกได 2 วธ ไดแก

(1) การจาแนกกลมของกลวยตามวธการนามาบรโภค แบงไดเปน 2 ลกษณะ คอ

กลวยกนสด เมอกลวยสกสามารถนามารบประทานไดทนท โดยไมตองนามาทาใหสกดวย

ความรอน เพราะเมอสกเนอจะนม มรสหวาน เชน กลวยไข กลวยหอมทอง กลวยหอมเขยว

กลวยทตองนามาทาใหสกดวยความรอน กลวยเหลานมแปง เมอดบจะมแปงมาก เนอคอนขาง

แขง เมอสกกยงมสวนของแปงมากกวากลวยกนสด เนอจงไมคอยนม รสไมหวาน จงตองนามาตม เผา ปง เชอม

ถงจะอรอย และมรสชาตดขน เชน กลวยกลาย กลวยหกมก กลวยเลบชางกด

(2) การจาแนกกลมของกลวยตามลกษณะทางพนธกรรม

ในป พ.ศ. 2498 นกวชาการไดเรมจาแนกกลมของกลวยตามหลกวชาการสมยใหม ซงมการแยกกลม

ตามลกษณะทางพนธกรรมโดยใชจโนม (Genome) ของกลวยเปนตวกาหนด กลวยทบรโภคกนในปจจบนนม

บรรพบรษเพยง 2 ชนด ไดแก กลวยปา (Musa acuminata) และกลวยตาน (Musa balbisiana) กลวยทมกาเนด

จากกลวยปามจโนมเปน AA กลวยทมกาเนดจากกลวยตานมจโนมเปน BB สวนกลวยทเกดจากลกผสมของ

กลวยทง 2 ชนด จะมจโนมแตกตางกนไป การจาแนกกลวยวาจะอยในจโนมกลมใด นกวทยาศาสตรชาว

อเมรกน 2 คน คอ ซมมอนดส และเชบเฟรด (Simmonds and Shepherd) ไดเสนอใหใชลกษณะทางสณฐาน

วทยารวมทงหมด 15 ลกษณะ มาเปนเกณฑในการพจารณา ดงตารางท 1

ตารางท 1 ลกษณะทใชในการพจารณาใหคะแนนกลวยเพอแบงกลมกลวยตามลกษณะของจโนม

ลกษณะ M. acuminata (กลม A) M. balbisiana (กลม B)

สของกาบใบ มจดหรอปนสนาตาลหรอดา มจดจางๆ หรอไมมเลย

รองของกาบใบ ขอบกานใบตงหรอแผกางออก

มครบหรอปก

ขอบกานใบมวนเขาหากนจนชด

ไมมปก

กานชอดอก มขน เรยบ ไมมขน

กานดอก สน ยาว

โอวล (ไข) มไข 2 แถวในแตละชอง มไข 4 แถว แตไมสมาเสมอ

ไหลของกาบปล อตราสวน < 0.28 อตราสวน > 0.30

การมวนของกาบปล มวนไปขางหลง หลงจากดอกบาน กาบปลชตงขนเมอดอกบาน

รปรางของกาบปล Lanceolate หรอ Ovate แคบๆ Ovate กวาง

ปลาบของกาบปล แหลม (Acute) มน (Obtuse)

การซดของกาบปลดานใน ซดจากโคนไปถงปลาย สแดงสมาเสมอ

(ทมา : มหาวทยาลยแมโจ, 2559) 12

ตารางท 1 ลกษณะทใชในการพจารณาใหคะแนนกลวยเพอแบงกลมกลวยตามลกษณะของจโนม (ตอ)

ลกษณะ M. acuminata (กลม A) M. balbisiana (กลม B)

รอยแผลของกาบปล เปนโหนกเหนชดเจน โหนกไมเปนสน

กลบดอกตวผ ทปลายมรอยยนชดเจน ไมมรอยยน

สดอกตวผ ครมปนขาว สชมพออน

สดอกตวเมย สมคอนขางเหลอง ครม เหลองซดหรอชมพออน

สของกาบปล กาบปลดานนอกสแดง มวงเขม

หรอเหลอง สวนดานในสชมพ

มวงเขม และเหลอง

ดานนอกสมวงอมนาตาล

ดานในสแดงสด

ปจจบนกลวยในประเทศไทย สามารถจาแนกกลมตามจโนมได 8 กลม คอ

กลม AA เปนกลวยทมกาเนดมาจากกลวยปา ซงอาจเกดจากการผสมภายในชนดยอย

(Subspecies) หรอระหวางชนดยอย หรออาจเกดจากการกลายพนธ กลวยกลมนมกมขนาดเลก สวนใหญจะไมม

เมลด รสหวาน กลนหอม รบประทานสด ไดแก กลวยไข กลวยเลบมอนาง กลวยหอมจนทร กลวยไขทองรวง

(ภาพท 9) กลวยไขจน กลวยนานม กลวยไล กลวยสา กลวยหอม กลวยหอมจาปา กลวยทองกาบดา

กลม AAA เปนกลวยทมกาเนดคลายกบกลม AA แตไดมการเพมจานวนโครโมโซมขนเปน 3

เทา โดยมจานวนโครโมโซม 2n = 33 ผลจงมขนาดใหญกวากลมแรก รปรางผลเรยวยาว มเนอนม รสหวาน

กลนหอม รบประทานสด ไดแก กลวยหอมทอง (ภาพท 9) กลวยนาก กลวยครง กลวยหอมเขยว กลวยกงเขยว

กลวยหอมแมว กลวยไขพระตะบอง กลวยคลองจง

กลม BB ในประเทศไทยมแตกลวยตาน ซงเปนกลวยปาชนดหนง แตไมไดมถนกาเนดใน

ประเทศไทย รบประทานผลออนได โดยนามาใสแกงเผด ทาสมตา ไมนยมรบประทานผลแก เพราะมเมลดมาก

แตคนไทยและคนเอเชยสวนใหญรบประทานปลและหยวก ในประเทศไทยไมมกลวยกนไดในกลม BB แต

พบวามทประเทศฟลปปนส

กลม BBB เปนกลวยทมกาเนดมาจากกลวยตาน กลวยชนดนมแปงมาก เมอดบมรสฝาดมาก

เมอสกกยงมแปงมากจงไมคอยหวาน ขนาดผลใหญ เมอนามาทาใหสกดวยความรอน จะทาใหรสชาตดขน เนอ

เหนยวนม ไดแก กลวยเลบชางกด (ภาพท 9)


13

กลม AAB เปนกลวยลกผสมระหวางกลวยปากบกลวยตาน โดยมเชอของกลวยปา 2 ใน 3 และ

มเชอของกลวยตาน 1 ใน 3 กลวยชนดนมรสหวาน มแปงผสมอยบางในเนอ ทาใหมความเหนยว บางชนด

รบประทานสดได บางชนดตองทาใหสก กลวยในกลมน ไดแก กลวยน าฝาด กลวยนมสวรรค กลวยนวมอนาง

กลวยไขโบราณ กลวยทองเดช กลวยศรนวล กลวยขม กลวยนมสาว แตมกลวยกลม AAB บางชนดคลายกบ

กลม ABB คอ เนอจะคอนขางแขง มแปงมาก เมอสกเนอไมนม โดยอาจไดรบเชอพนธกรรมของกลวยปาทตาง

Subspecies กน จงทาใหลกษณะตางกน กลวยในกลมนเรยกวา Plantain subgroup ซงจะตองทาใหสกดวย

การตม ปง เผา เชนเดยวกบกลม ABB ไดแก กลวยกลาย กลวยงาชาง กลวยนวจระเข (ภาพท 9) กลวยหน

กลวยพมาแหกคก

กลม ABB เปนกลวยลกผสมระหวางกลวยปากบกลวยตานเชนกน แตมเชอของกลวยปาอย

นอยกวาเชอของกลวยตาน คอ มเชอของกลวยปาอยเพยง 1 ใน 3 และมเชอของกลวยตาน 2 ใน 3 เนอกลวยม

แปงมาก ขนาดผลใหญ ไมนยมรบประทานสด เนองจากผลสกรสไมหวานมาก บางครงมรสฝาด เมอนามาตม

ปง ยาง และเชอม จะทาใหรสชาตดขน กลวยในกลมน ไดแก กลวยหกมกเขยว กลวยหกมกนวล กลวยเปลอก

หนา กลวยสม กลวยนางพญา กลวยนมหม กลวยนาวา (ภาพท 9) สาหรบกลวยน าวาแบงออกเปน 3 ชนด ตามส

ของเนอ คอ น าวาแดง น าวาขาว และน าวาเหลอง คนไทยรบประทานกลวยน าวา ทงผลสด ตม ปง และนามา

ประกอบอาหาร นอกจากนยงมกลวยน าวาดา ซงเปลอกมสครงปนดา แตเนอมสขาว รสชาตอรอยคลายกลวย

นาวาขาว สาหรบกลวยตบ เหมาะทจะรบประทานผลสด เพราะเมอนาไปยาง หรอตมจะมรสฝาด

กลม ABBB เปนกลวยทเกดจากการผสมระหวางกลวยปากบกลวยตานเชนกน เปนกลวยทม

จานวนโครโมโซมมากเปน 4 เทา จงมผลขนาดใหญมาก กลวยในกลมนมอยชนดเดยว คอ กลวยเทพรส

(ภาพท 9) กลวยชนดนจะมเชอของกลวยปาอยเพยง 1 ใน 4 และมเชอของกลวยตานอย 3 ใน 4 มแปงมาก ผลท

สกงอมจะม รสหวาน นอกจากน บางครงมดอกเพศผหรอปล แตหากไมมดอกเพศผจะไมเหนปล และมผล

ขนาดใหญ ถามดอกเพศผ ผลจะมขนาดเลกกวา มหลายหวและหลายผล การมปลและไมมปลนเกดจากการกลาย

พนธแบบกลบไปกลบมาได ดงนน ในกอเดยวกนอาจมทงกลวยเทพรสมปล และไมมปล หรอบางครงม 2-3 ปล

ในสมยโบราณเรยกกลวยเทพรสทมปลวา กลวยทพรส

กลม AABB กลวยกลมนเกดจากการผสมระหวางกลวยปากบกลวยตาน โดยมเชอของกลวยปา

อยครงหนง และกลวยตานอกครงหนง มจานวนโครโมโซมเพมขนเปน 4 เทา ผลจงมขนาดใหญ กลวยในกลมน

มอยชนดเดยวในประเทศไทย คอ กลวยเงน รปรางคลายกลวยไข เมอสกผวสเหลองสดใส เนอผลสสม มแปง

มาก รบประทานผลสด

14

5. การปลกกลวยเพอเปนการคาในประเทศไทย (กรมวชาการเกษตร, 2559)

5.1 แหลงปลกกลวยทสาคญ

ปจจบนกลวยทนยมปลกเพอเปนการคาในประเทศไทย มอย 3 ชนด คอ กลวยน าวา กลวยไข และ

กลวยหอม โดยกลวยแตละชนดจะมแหลงปลกทสาคญ ดงน

(1) กลวยน าวา เปนกลวยทมการปลกกนอยางแพรหลายทวทกภาคของประเทศไทย (ภาพท 10)

สามารถทนทานสภาพดนฟาอากาศไดดกวากลวยพนธอนๆ การดแลรกษางาย และการใชประโยชนจากผล ตน

ใบ ดอก มากกวากลวยชนดอน ลาตนสงปานกลาง เมอสกรสชาตหวาน เนอแนน สเหลองออน สามารถจาแนก

เปนพนธตางๆ ไดแก กลวยน าวาแดง กลวยน าวาขาว กลวยน าวาเหลอง และกลวยน าวาคอม โดยแหลง

เพาะปลกทสาคญของกลวยนาวา คอ

กลวยไขทองรวง (กลม AA) กลวยหอมทอง (กลม AAA)

กลวยเลบชางกด (กลม BBB)

กลวยเทพรส (กลม ABBB) กลวยนาวา (กลม ABB)

กลวยนวจระเข (กลม AAB)


ภาพท 9 ตวอยางกลวยบางสายพนธทปลกในประเทศไทย

15

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ไดแก จงหวดเลย นครราชสมา

ภาคกลาง ไดแก จงหวดเพชรบร อางทอง นนทบร ประจวบครขนธ

ภาคเหนอ ไดแก จงหวดอตรดตถ นครสวรรค พษณโลก พจตร เชยงใหม สโขทย แมฮองสอน

ภาคใต ไดแก จงหวดสงขลา

(2) กลวยไข เปนกลวยทมการปลกกนทวไปเกอบทกภาคของประเทศ (ภาพท 11) มลกษณะลาตนสง

บาง สใบและกานใบสเหลองออนไมมนวล กาบใบมสน าตาลหรอสชอคโกแลต เครอเลก ผลมขนาดเลกเปลอก

บาง เมอสกมสเหลองเขม เนอแนน รสหวาน เจรญเตบโตไดดในทรม โดยแหลงเพาะปลกทสาคญของกลวยไข

คอ

ภาคเหนอ ไดแก จงหวดนครสวรรค ตาก กาแพงเพชร สโขทย

ภาคตะวนออก ไดแก จงหวดจนทบร ระยอง

ภาคกลาง ไดแก จงหวดเพชรบร กาญจนบร

(3) กลวยหอม เปนกลวยทมการปลกทวทกภาคของประเทศ (ภาพท 12) ทงพนธกลวยหอมทอง กลวย

หอมเขยว และกลวยหอมคอม มลกษณะลาตนใหญแขงแรง ผลยาวเรยว เปลอกหนา เมอสกเนอมรสชาตหอม

หวาน โดยแหลงเพาะปลกทสาคญของกลวยหอม คอ

(ทมา : https://www.technologychaoban.com/news_detail.php?tnid=684)

ภาพท 10 กลวยนาวาเปนกลวยทนยมปลกกนทวทกภาคของประเทศไทย

(ทมา : http://m.matichon.co.th/readnews.php?newsid=1441855587)

ภาพท 11 แหลงปลกกลวยไขทสาคญของประเทศไทย คอ ภาคเหนอ ภาคตะวนออก และภาคกลาง

16

ภาตใต ไดแก จงหวดชมพร สราษฏรธาน

ภาคกลาง ไดแก จงหวดเพชรบร สระบร นนทบร พระนครศรอยธยา ปทมธาน

ภาคเหนอ ไดแก จงหวดเชยงใหม

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ไดแก จงหวดหนองคาย

5.2 สถานการณการการผลตกลวย

(1) กลวยนาวา ป พ.ศ. 2552-2557 ประเทศไทยมพนทใหผลผลตกลวยนาวาอยระหวาง 82,265-201,096

ไร ผลผลตอยระหวาง 156,367-1,150,397 ตน ในป พ.ศ. 2557 พนทใหผลผลตรวมทงประเทศ 173,435 ไร

ผลผลตรวมทงประเทศ 1,150,397 ตน เมอเปรยบเทยบกบป พ.ศ. 2556 พบวา พนทใหผลผลตกลวยน าวาลดลง

รอยละ 85.20 และผลผลตเพมขนรอยละ 53.72 (ตารางท 2)

(2) กลวยไข ป พ.ศ. 2552-2557 ประเทศไทยมพนทใหผลผลตกลวยไขอยระหวาง 2,524-232,329 ไร

ผลผลตอยระหวาง 7,619-149,574 ตน ในป พ.ศ. 2557 พนทใหผลผลตรวมทงประเทศ 34,019 ไร ผลผลต

รวมทงประเทศ 149,574 ตน เมอเปรยบเทยบกบป พ.ศ. 2556 พบวา พนทใหผลผลตกลวยไขลดลงรอยละ 99.85

และผลผลตลดลงรอยละ 98.81 (ตารางท 2)

(3) กลวยหอม ป พ.ศ. 2552-2557 ประเทศไทยมพนทใหผลผลตกลวยหอมอยระหวาง 4,501-206,076

ไร ผลผลตอยระหวาง 17,548-214,213 ตน ในป พ.ศ. 2557 พนทใหผลผลตรวมทงประเทศ 33,330 ไร ผลผลต

รวมทงประเทศ 214,213 ตน เมอเปรยบเทยบกบป พ.ศ. 2556 พบวา พนทใหผลผลตกลวยหอมลดลงรอยละ

83.25 และผลผลตเพมขนรอยละ 18.36 (ตารางท 2)

(ทมา : http://bighealthyplant.com/กลวย-การปลกกลวย/กลวยหอมทอง/)

ภาพท 12 แหลงปลกกลวยหอมทสาคญของประเทศไทย คอ ภาคกลาง

ไดแก จงหวดเพชรบร สระบร พระนครศรอยธยา และปทมธาน

17

ตารางท 2 แสดงพนทใหผลผลตและผลผลตของกลวยนาวา กลวยไข และกลวยหอม ป พ.ศ. 2552-2557

พนทใหผลผลต

(ไร)

ผลผลต

(ตน)


(ไร)

ผลผลต

(ตน)


(ไร)

ผลผลต

(ตน)

2552 82,265 156,367 2,524 7,619 4,501 17,548

2553 201,096 789,629 33,376 83,735 24,964 97,954

2554 192,711 770,005 28,091 118,360 25,468 129,991

2555 177,867 712,568 214,507 130,585 206,076 177,305

2556 195,944 773,964 232,329 125,718 199,002 180,977

2557 173,435 1,150,397 34,019 149,574 33,330 214,213

กลวยนาวา กลวยไข กลวยหอม

ป

กลวยทปลกไดสวนใหญจะใชบรโภคภายในประเทศ ทงการบรโภคสดในลกษณะของผลไม และ

การแปรรปเปนผลตภณฑจากกลวยชนดตางๆ โดยการแปรรปมกอยในลกษณะของสนคา OTOP ประจาทองถน

ผลตขายในรปของของฝาก หรอซอไปทานเลน เชน กลวยฉาบ กลวยตาก กลวยอบ เปนตน

5.3 การสงออกกลวย

การคากลวยในตลาดโลกมประมาณ 8.8 ลานตน มลคาเฉลยปละไมตากวา 5,000 ลานดอลลาร

สหรฐอเมรกา ประเทศสงออกกลวยรายใหญของโลก ไดแก ประเทศเอกวาดอร เบลเยยม คอสตารกา โคลมเบย

เยอรมน และฟลปปนส สาหรบประเทศไทยกลวยทปลกไดสวนใหญจะใชบรโภคภายในประเทศ สวน

การสงออกกลวยและผลตภณฑจากกลวยยงมมลคาไมมากนกเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน ๆ ปจจบนจงม

การสงเสรมใหเกษตรกรปลกกลวยเพอการสงออกมากขน โดยกลวยและผลตภณฑจากกลวยเพอการสงออกท

สาคญของประเทศไทย มดงน

(1) กลวยสดแชเยน มปรมาณการสงออกมากทสดในบรรดากลวยและผลตภณฑจากกลวยทงหมด

กลวยทสงออกในลกษณะของกลวยสดแชเยน ไดแก

กลวยหอม ตลาดสงออกทสาคญ คอ ประเทศญปน และจน

กลวยไข ตลาดสงออกทสาคญ คอ ประเทศจน และฮองกง

กลวยนาวา ตลาดสงออกทสาคญ คอ ประเทศจน และฮองกง

(ทมา : กรมวชาการเกษตร, 2559)

18

(2) ผลตภณฑจากกลวย มการสงออกหลายประเภท ไดแก

กลวยแปรรปอยางงาย เชน กลวยอบแหง กลวยฉาบนาตาล เปนตน ซงมการควบคมคณภาพ

และความสะอาดในการผลตเปนอยางด เพอใหผลตภณฑไดมาตรฐาน ตลาดสงออกทสาคญ ไดแก ประเทศ

สหรฐอเมรกา จน และญปน

กลวยแปรรปบรรจกระปอง สวนใหญวตถดบทนามาใชแปรรป คอ กลวยนาวา และกลวยไข

สก นามาปอกเปลอก ฝานบาง ๆ แลวแชลงในน าเชอม นาไปบรรจกระปอง โดยในป พ.ศ. 2552 ประเทศไทย

สามารถสงออกกลวยแปรรปบรรจกระปองไดทงหมด 87.4 ตน มลคา 3.9 ลานบาท ตลาดสงออกทสาคญ ไดแก

ประเทศสหรฐอเมรกา และฝรงเศส

6. คณคาทางโภชนาการของกลวย

กลวยเปนผลไมทอดมไปดวยสารอาหารหลายชนดทมประโยชนตอรางกาย ทงโปรตน คารโบไฮเดรต

วตามน และเกลอแรตางๆ โดยคณคาทางโภชนาการของกลวยแสดงผลดงตารางท 3

ตารางท 3 แสดงคณคาทางโภชนาการของกลวย

คณคาทางโภชนาการ

หนวย กลวยไข1 กลวยนาวา1 กลวย

หอม1

กลวย

หกมก1

กลวยหอม

ของกลวยพนธตางๆ ประเทศ

สหรฐ

ปรมาณ ตอ 100 กรม อเมรกา2

พลงงาน กโลแคลอร 140 139 125 112 88

นา กรม 62.8 62.6 66.3 71.2 74.8

โปรตน กรม 1.5 1.1 0.9 1.2 1.2

ไขมน กรม 0.2 0.2 0.2 0.2 0.2

คารโบไฮเดรต กรม 32.9 33.1 29.8 26.3 -

กากอาหาร กรม 0.4 0.3 0.3 0.4 -

ใยอาหาร กรม 1.9 2.3 1.9 - -

เถา กรม 0.7 0.7 0.9 0.7 0.8

แคลเซยม มลลกรม 4 7 26 7 8

ฟอสฟอรส (มลลกรม) มลลกรม 23 43 46 48 28

เหลก (มลลกรม) มลลกรม 1.0 0.8 0.8 0.8 0.6

(ทมา : สนทรย, 2543)

19

ตารางท 3 แสดงคณคาทางโภชนาการของกลวย (ตอ)

คณคาทางโภชนาการ

หนวย กลวยไข1 กลวยนาวา1 กลวย

หอม1

กลวย

หกมก1

กลวยหอม

ของกลวยพนธตางๆ ประเทศ

สหรฐ

ปรมาณ ตอ 100 กรม อเมรกา2

เบตา-แคโรทน

(โปร-วตามนเอ)

ไมโครกรม 792 54 99 - -

ไทอะมน (วตามนบ 1) มลลกรม 0.03 0.04 0.04 0.08 0.04

ไรโบฟลาวน (วตามนบ 2) มลลกรม 0.05 0.02 0.07 0.11 0.05

ไนอะซน มลลกรม 1.4 1.4 1 0.8 0.7

วตามนซ มลลกรม 2 11 27 1 10

หมายเหต : 1 คอ ขอมลจากเอกสารของกองโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข พ.ศ. 2535

2 คอ ขอมลจากหนงสอเรอง กลวย กองคนควาและทดลอง กรมกสกรรม พ.ศ. 2511

จากตารางแสดงใหเหนวา กลวยเปนแหลงอาหารทใหพลงงานสง มแรธาตทมประโยชนตอรางกาย

หลายชนด มวตามนเอและวตามนซสง เมอเปรยบเทยบกลวยกบแอบเปลพบวา กลวยมปรมาณโปรตนมากกวา

4 เทา คารโบไฮเดรตมากวา 2 เทา ฟอสฟอรสมากกวา 3 เทา วตามนเอและธาตเหลกมากกวา 5 เทา วตามนและ

แรธาตอนๆ มากกวา 2 เทา รวมถงยงอดมไปดวยโพแทสเซยม (สธดา, 2548)

นอกจากน กองโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข ไดวเคราะหกลวยน าว าพบวา ม

สวนประกอบของโปรตนในปรมาณใกลเคยงกบน านมแมมาก (ตารางท 4) จงเหมาะสาหรบนามาเปนอาหาร

เสรมใหกบเดกทารกเปนอยางยง (เทว, 2531)

(ทมา : สนทรย, 2543)

20

ตารางท 4 แสดงสวนประกอบของกรดอะมโนและโปรตนในสวนทกนได 100 กรม

โปรตน (g) กลวนนาวา กลวยไข นมแม ไข

และกรดอะมโน (mg)

โปรตน 1.0 1.6 1.0 13.3

กรดอะมโนทงหมด 596 1169 1111 8533

กรดอะมโนทจาเปนทงหมด 216 514 522 4020

ไอโซลซน 28 55 64 465

ลซน 45 96 108 707

ไลซน 36 97 83 631

กรดอะมโนทมกามะถนเปนองคประกอบ

ทงหมด 12 21 36 489

เมทโอนน 3 9 16 243

ซสตน 9 12 20 246

กรดอะมโนทมสตรโครงสรางเปนวง 49 115 84 694

เฟนลอลานน 30 52 43 402

ไทโรซน 19 63 41 292

ทรโอนน 36 50 63 357

ทรพโตแฟน 18 26 25 193

วาลน 37 54 59 484

กรดอะมโนทไมจาเปน

อารจนน 31 71 49 626

ฮสตดน 31 159 30 192

อลานน 35 52 43 410

กรดแอสปาตค 69 103 102 1037

กรดกลตามค 66 113 189 1087

ไกลซน 34 54 27 245

โปรลน 31 47 94 312

ซรน 38 56 55 604

กรดอะมโนทมนอยทสด S-c* S-c S-c -

(ทมา : เทว, 2531) หมายเหต : S-c* คอ กรดอะมโนทมกามะถน

21

ดงนน การรบประทานกลวยเปนประจาสามารถชวยบารงรางกายใหแขงแรง และปองกนการเกดโรค

บางชนดได โดยการรบประทานกลวยจะใหผลดทสดคอ รบประทานตอนเชา เนองจากจะชวยใหระบบตาง ๆ

ในรางกายทางานไดด

7. การใชประโยชนจากกลวย (วชย, 2559)

กลวยมความผกพนกบวถชวตคนไทยมาชานาน นอกจากจะนามบรโภคเปนอาหารแลว ทกสวนของ

กลวยยงสามารถนามาใชประโยชนในดานตางๆ ไดดงน

(1) การใชประโยชนทางดานอาหาร ผลกลวยหลายชนดทนยมนามาใชประโยชนทางดานอาหาร

ไดแก

• กลวยหอม นยมบรโภคสด (ภาพท 13)

• กลวยนาวา มการใชประโยชนไดสงสด ตงแตผลกลวยดบทแกจดกใชประโยชนเปนกลวยฉาบ

ชนดแวน ชนดแผน (ภาพท 13) และแปงกลวย ผลกลวยหามแตยงไมสกกเปนกลวยปง และกลวยทอด ผลกลวย

สกกใชบรโภคสด แปรรปเปนกลวยบดเพอเปนอาหารเดก เปนสวนผสมของขนม เชน ขนมกลวย กลวยแผน

และทองมวนกลวย กลวยตาก/อบชนดผลหรอแผน ผลกลวยทงอมกใชทาเปนกลวยกวน

• กลวยไข นยมบรโภคสด และกลวยไขทหามเกอบสกจะนยมทากลวยเชอมทงเปยกและแหง

เพอการบรโภคในประเทศและสงออก กลวยไขทสกกทาขาวเมาทอด

• กลวยหกมก กลวยหกมกม 2 ชนด คอ หกมกเขยวใชทากลวยฉาบชนดแวนหรอแผน มลกษณะ

ปรากฏทดทอดแลวเนอมสเหลองและกรอบ กลวยชนทอด (French Fry Type) สวนกลวยหกมกขาวหรอเหลอง

จะนยมทากลวยปง/เผา

• กลวยเลบมอนาง นยมบรโภคสด และมบางใชทากลวยตาก/อบ (ภาพท 13)

• กลวยหนมลกษณะคลายกลวยหกมกเขยว ลกปอมสน และเนอแนน นยมใชทากลวยฉาบ

(ทมา : https://mahosot.com) (ทมา : http://www.thaitechno.net) (ทมา : http://www.thaiarcheep.com)

ภาพท 13 ประโยชนของกลวยทางดานอาหาร

22

(2) การใชประโยชนทางดานไมใชอาหาร ไดแก

• เศษเหลอจากการใชประโยชนทางดานอาหาร ไดแก เปลอกกลวย โดยเฉพาะเปลอกกลวยนาวา

สกทเหลอจากการทากลวยตาก/อบ และกลวยกวน ทางโรงงานแปรรปจะนาไปตากแหง และใชเปนเชอเพลงใน

การกวนผลไมแทนการใชฟน ซงใหไฟคอนขางแรงและสมาเสมอ เนองจากเสนใย/นาตาลในเปลอกกลวยสก

• เศษเหลอจากการเกษตร ไดแก ใบกลวย กานกลวย ตนกลวย และหนอกลวย สาหรบหนอ

กลวยใชทาพนธ ใบกลวยใชหอขนม (ภาพท 14) เชน ขาวตมผดไสกลวย ขาวเหนยวปงไสกลวย ขนมกลวย ใช

หอแหนม หมยอและปลาสม ใบกลวยยงใชทากระทงนาจม และกระทงขนมเขง

• กานกลวยและตนกลวยมการนาไปดงเปนเสนตากแหง เรยกวา เชอกกลวย แตกถกแทนทดวย

เชอกพลาสตก มการนากานกลวยและตนกลวยมาทาเปนเสนแลวถก/รอย/สานเปนประเปา ถาด และเสอ

(ภาพท 14)

กานกลวยและตนกลวย สวนหนงมการตมเยอเพอทากระดาษกลวย ยางกลวยเปนปญหาหนงใน

กระบวนการตมเยอ ดงนน เนอเยอกลวยทไดคอนขางหยาบ ไมอาจตเยอใหละเอยดและกระจายเยอใหสมาเสมอ

การฟอกและการยอมกเปนอกปญหาหนงในการทากระดาษกลวย กระดาษกลวยทไดจงมสคล าออกไปทาง

สนาตาลออน/แก

(3) การใชประโยชนในพธกรรมตางๆ และในชวตประจาวน (เบญจมาศ, 2548) ไดแก

• ในพธทางศาสนา เชน การเทศนมหาชาต และการทอดกฐน มกใชตนกลวยประดบธรรมาสน

และองคกฐน

• ในพธตงขนขาว หรอคาบชาครหมอตาแย สาหรบผหญงทตงครรภ และไปขอใหหมอตาแยทา

คลอดให จะตองใชกลวย 1 หว พรอมทงขาวสาร หมากพล ธปเทยนสาหรบการทาพธบชาครกอนคลอด และ

เมอคลอดแลวจะตองอยไฟกจะใชตนกลวยทาเปนทอนลอมเตาไฟ ปองกนการลามของไฟ

(ทมา : https://www.yaklai.com/wp-

content/uploads/2016/06/56626414_ml.jpg)

(ทมา : http://www.thaitambon.com/

product/039982040)

ภาพท 14 ประโยชนของกลวยทไมใชดานอาหาร เชน ใบตองใชหอขนม

และการผลตของใช ของทระลกจากเชอกกลวย

23

• ในพธทาขวญเดก เมอเดกอายได 1 เดอน กบ 1 วน มการทาขวญเดก และโกนผมไฟ จะมกลวย

1 หว เปนสวนประกอบในพธ

• ในพธแตงงาน มกมตนกลวย และตนออยในขบวนขนหมาก (ภาพท 15) รวมทงมขนมกลวย

และกลวยทงหวเปนการเซนไหวเทวดา และบรรพบรษ

• ในการปลกบาน เมอมพธทาขวญยกเสาเอกจะใชหนอกลวยผกมดไวทปลายเสารวมกบตนออย

(ภาพท 15) และเมอเสรจพธกจะมการลาตนกลวยและตนออยนน นามาปลกไวในบรเวณบาน จากนนประมาณ

1 ป หรอเมอปลกบานเสรจแลวพรอมอยอาศยกมกลวยไวกนพอด

• ในงานศพ ในสมยโบราณ มการนาใบตองมารองศพ กอนนาศพวางลงในโลง นอกจากน

ใบตองยงมบทบาทสาคญมากในพธกรรมตางๆ โดยการนามาทากระทงใสของ ใสดอกไม และประดษฐเปน

กระทง บายศร

• ในชวตประจาวน ใชใบตองในการหอผกสดและอาหาร เนองจากใบตองสดมความชน เมอนา

มาใชหอผกสดหรออาหาร ความชนจะชวยรกษาผกหรออาหารใหสดอยเสมอ อกทง ใบตองยงทนทานตอ

ความเยนและความรอน เมอนาใบตองหออาหารแลวเอาไปปง นง ตม ใบตองกจะไมสลายหรอละลายเหมอน

พลาสตก จงมอาหารหลายอยางทหอใบตองแลวนาไปนง เชน หอหมก ขาวตมผด ขนมกลวย ขนมตาล ขนม

ใสไส หรอเอาไปปง เชน ขาวเหนยวปง หรอนาไปตม เชน ขาวตมมด หรอขาวตมจม อาหารเหลานเมอนาไปตม

ปง หรอนงแลว ยงทาใหเกดความหอมของใบตองอกดวย สาหรบใบตองแหงนามาใชทากระทงเพอใสอาหาร

หอกะละแม มวนบหร โดยใบตองแหงกจะมกลนหอมเชนกน

(ทมา : http://www.weddingsquare.com/uploads/86428/

522506_3871932479704_1575198948_n.jpg)

(ทมา : https://www.gotoknow.org/posts/559085)

ภาพท 15 การใชกลวยในพธกรรมตางๆ เชน พธแตงงาน และพธยกเสาเอกบาน

24

(4) การใชประโยชนในดานสรรพคณทางยา (สนทรย, 2543) ไดแก

• แกทองผกเรอรง การรบประทานกลวยสกสามารถรกษาอาการทองผกได เนองจากในกลวยม

สารเพกตน (Pectin) ซงเปนเสนใยออนนม ชวยเพมกากอาหารในลาไส เมอกากอาหารมมากจะไปกระตนลาไส

ใหเกดการขบถายไดดขน

• แกทองเสย ใหรบประทานกลวยดบ เพราะในกลวยดบมสารรสฝาดชอ แทนนน (Tannin)

สารนชวยยบย งการเจรญเตบโตของเชอโรค ทาใหอาการทองเสยหายได

• แกอาการออนเพลย เนองจากกลวยใหคาพลงงานมาก อกทงมวตามนบารงรางกายหลายชนด

โดยเมอรางกายออนเพลยใหรบประทานกลวยน าวาสก จะรสกสดชนขน ประเทศจนใชกลวยดบทแกไปนงให

สก นามาตากแหง บดเปนผงใชเปนตวยาชกาลง

• ประจาเดอนขด แกไดโดยใชดอกกลวย 1 กามอ ลางใหสะอาด ตมกบนา 3 แกว ทงใหเดอด

ประมาณ 20 นาท รนนาดมวนละ 2 ครง ครงละ 1 แกว อาการประจาเดอนขดจะหายไป

• แกรอนใน โดยใชรากกลวยดบ 5-6 ราก ลางนาใหสะอาด หนเปนชนเลกๆ ใสนาลงไปจนทวม

ราก ตมใหเดอด 15 นาท แลวนานามาดมครงละ 1 แกว ทานวนละ 3-4 ครง หลงอาหาร จะชวยแกอาการรอนใน

• แกอาการปวดฟน นาเอารากกลวย 1 กามอ ลางนาใหสะอาด แลวนาไปตมกบนาใหเดอด

15 นาท เตมเกลอลงไปใหมรสเคมจด ทงไวใหเยน แลวนาน านนมาอมทกครงทรสกปวดฟน จะทาใหอาการ

ปวดฟนทเลาลง

• กาจดกลนปาก ใหรบประทานกลวยนาวาหรอกลวยสกชนดอน หลงจากตนนอนตอนเชาเปน

ประจา แลวคอยแปรงฟน กลนปากกจะทเลาลง

• มอลอกเปนขย หรอเปนผนแดง ใชเปลอกกลวยหอมถบรเวณทเปนขย ลอก หรอเปนผนแดง

บอยๆ เปนประจาทกวน มานานอาการนจะหายไป

• กระเพาะมกรดมากเกนไป ทาใหมอาการแสบ เจบหนาอก เรอบอยๆ ใหนาตนและใบแหงของ

กลวยมาเผาแลวบดเถาใหละเอยด ใชชงแบบชาดมทกวนวนละ 1 ชอนชา หลงอาหาร ขเถากลวยมฤทธเปนดาง

จะชวยลดกรดในกระเพาะอาหาร

• แกเคลดขดยอก นาใบกลวยออนมาองไฟใหรอนแลวนาไปพนบรเวณทเคลดขดยอก ทงไวสก

พกอาการจะหายไป

• ชวยใหผวสวย การรบประทานกลวยนาวาสกอยางนอยวนละ 3 ผล เปนประจา จะชวยใหผวม

นามนวล ผวไมแหง

• ใชในการหามเลอด หยดยางกลวยจากกาน หรอยอดหนอกลวยลงบนแผล เลอดเมอถกยาง

กลวยจะแขงตวและหยดไหล แตจะมอาการแสบเชนเดยวกบการใชทงเจอรไอโอดน

25

• ใชถอนพษง เมอถกงกดใหนาตนกลวยทตดยาวประมาณ 1 ฟต วางกดลงไปทบรเวณบาดแผล

ยางจากตนกลวยจะทาหนาทสมานแผล และสลายพษง กดไว 10-15 นาท จงเอาตนกลวยออก แผลทถกงกดจะ

ไมปวด และไมบวม

8. คณภาพของกลวยและผลตภณฑจากกลวย

8.1 คณภาพของกลวยสด (สานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต, 2548)

มาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต กลวย มาตรฐานเลขท มกอช.0006-2548 ไดกาหนดคณภาพ

ของกลวยสายพนธทผลตเปนการคาสาหรบบรโภคสดไวดงน

(1) ขอกาหนดเรองคณภาพ

(1.1) คณภาพขนตา กลวยทกชนคณภาพตองมคณภาพดงตอไปน เวนแตจะมขอกาหนดเฉพาะ

ของแตละชน และเกณฑความคลาดเคลอนทยอมใหมไดตามทระบไว

• เปนกลวยครบทงผล

• เนอแนน

• ลกษณะและคณสมบตตรงตามพนธ

• มความสด ผลไมเนาเสย ซงไมเหมาะสมในการบรโภค

• สะอาด ปราศจากสงแปลกปลอมทมองเหนได

• ไมมรอยชาทเดนชด

• ผลและขวผลมรปรางปกต ขวผลไมเสยหายจากเชอราหรอเหยวแหง

• ไมมศตรพชทมผลกระทบตอรปลกษณทวไปของผลผลต

• ไมมความเสยหายของผลผลตเนองจากศตรพช ยกเวนความเสยหายนนไมกระทบตอ

คณภาพการบรโภค

• ไมมเกสรแหงตดอย

• ไมมความเสยหายเนองจากอณหภมตา หรอสง

• ไมมความชนทผดปกตจากภายนอกบนผล ทงนไมรวมหยดนาทเกดหลงจากนาออก

จากหองเยน และจากการเกบรกษาในสภาวะปรบอากาศ

• ไมมกลนและรสชาตแปลกปลอม หรออยางใดอยางหนง

สาหรบกลวยทเปนหว และหวแบง ตองมขอกาหนดเพมเตม คอ ขวหวมสภาพสมบรณ รอยตด

ดานขวางเรยบ สะอาด ไมฉกขาด ไมมบาดแผลจากการตดแตงทมผลกระทบตอรปลกษณผลตผล นอกจากน

กลวยมความแกไดท คอ ผลทสามารถพฒนาเปนสกได หลงจากเกบเกยวจากตนโดยมความแกในระดบท

เหมาะสม ทงนเหมาะสมกบพนธและแหลงปลก คณภาพการรบประมานเปนทยอมรบของผบรโภค และผลอย

ในสภาพทยอมรบไดเมอถงปลายทาง

26

(1.2) การแบงชนคณภาพ แบงเปน 3 ชนคณภาพ คอ

• ชนพเศษ (Extra Class) ผลกลวยในชนนตองมคณภาพดทสด มลกษณะรปทรง ส และ

รสชาตตรงตามพนธ ผลไมมรอยตาหน ยกเวนมรอยตาหนผวเผนเพยงเลกนอย ซงไมสามารถมองเหนไดชดเจน

และไมมผลกระทบตอลกษณะโดยทวไปของผล คณภาพ คณภาพการเกบรกษา และการจดเรยงในบรรจภณฑ

• ชนหนง (Class I) ผลกลวยในชนนมคณภาพด มลกษณะรปทรง ส และรสชาตตรง

ตามพนธ ผลมตาหนดานส หรอรปรางผลไดเลกนอย ซงไมมผลกระทบตอลกษณะทวไปของผล คณภาพ

คณภาพการเกบรกษา และการจดเรยงในบรรจภณฑ ผวมตาหนไดเลกนอยจากการเสยดส หรออนๆ โดยรวมได

ไมเกน 2 ตารางเซนตเมตร (cm2) ของพนทผวทงหมด และตาหนดงกลาวตองไมมผลตอเนอกลวย

• ชนสอง (Class II) ชนนรวมกลวยทมคณภาพไมเขาชนทสงกวา แตมคณภาพขนตา

ดงขอ 1.1 มตาหนดานรปราง หรอสผดปกตไดบาง โดยกลวยยงคงลกษณะทสาคญ เชน คณภาพ และคณภาพ

การเกบรกษา ผวมตาหนอนเนองจากแผลเปนหรอการเสยดส ความเสยหายดงกลาว โดยรวมไมเกน 4 ตาราง

เซนตเมตร (cm2) ของพนทผวทงหมด และตาหนดงกลาวตองไมมผลตอเนอกลวย

(2) ขอกาหนดเรองขนาด

(2.1) ขนาดของกลวยหอมทอง และกลวยไข จะพจารณาจากนาหนกผล หรอความยาวผล หรอ

เสนผาศนยกลาง อยางใดอยางหนง ดงตารางท 5-6

ตารางท 5 แสดงรหสขนาดของกลวยหอมทอง

รหส

ขนาด

นาหนกผล

(กรม)

ความยาวผล

(เซนตเมตร)

เสนผาศนยกลาง


1 > 230 > 24 > 4.6

2 > 200-230 > 22-24 > 4.3-4.6

3 > 170-200 > 20-22 > 4.0-4.3

4 > 140-170 > 18-20 > 3.6-4.0

5 > 110-140 > 16-18 > 3.3-3.6

6 > 80-110 > 14-16 > 3.0-3.3

7 70-80 12-14 2.8-3.0

(ทมา : สานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต, 2548)

27

ตารางท 6 แสดงรหสขนาดของกลวยไข

รหส

ขนาด

นาหนกผล

(กรม)

ความยาวผล


เสนผาศนยกลาง


1 > 100 > 13 > 3.8

2 > 85-100 > 11-13 > 3.5-3.8

3 > 70-85 > 9-11 > 3.0-3.5

4 > 55-70 > 7-9 > 2.5-3.0

5 > 40-55 > 7 > 2.0-2.5

(2.2) วธการเลอกผลกลวยในการวดขนาดความยาวและเสนผาศนยกลาง

• กรณเปนหว ใหใชผลเดยว หรอผลใดผลหนงของผลคทอยกงกลางของหวแถวนอก

• กรณเปนหวแบงใหใชผลเดยวทตดกบรอยตดหว และอยแถวนอกของหวแบง กรณท

หวแบงนนมรอยตดสองขางใหใชคาเฉลยทวดจากผลทตดกบรอยตดหวทงสองขาง และอยแถวนอกของหวแบง

(2.3) วธวดขนาดของผลกลวย

• ความยาวของผลกลวย ใหวดจากสวนโคงดานนอกจากปลายผลถงฐานขวผล

• เสนผาศนยกลางของผลกลวย ใหวดจากสวนทกวางทสดของผลกลวย

• นาหนกผลกลวย ใหคานวณจากนาหนกผลกลวยทงหวหารดวยจานวนผลกลวย

(3) สารปนเปอน ใหเปนไปตามขอกาหนดในกฎหมายทเกยวของ และขอกาหนดของมาตรฐานสนคา

เกษตรและอาหารแหงชาต เรอง สารปนเปอน

(4) สารพษตกคาง ใหเปนไปตามขอกาหนดในกฎหมายทเกยวของ และขอกาหนดของมาตรฐานสนคา

เกษตรและอาหารแหงชาต เรอง สารพษตกคาง

8.2 คณภาพของผลตภณฑจากกลวย

(1) น ากลวย (Banana drink) เปนเครองดมทไดจากการนากลวยทอยในสกล Musa Linn. เชน

กลวยหอม กลวยเลบมอนาง อาจนาไปนงกอนปอกเปลอก แลวนาเนอกลวยมาตปนกบน า กรอง อาจมการปรง

แตงกลนรสและเตมสวนผสมอน เชน นาตาล กรดซทรก นานมถวเหลอง ชาเขยว นมผง ครมเทยม อาจเตม

สเตบไลเซอร นาไปฆาเชอโดยวธพาสเจอรไรซกอนหรอหลงบรรจ และตองเกบรกษาโดยการแชเยน มาตรฐาน

ผลตภณฑชมชน นากลวย มาตรฐานเลขท มผช.1483/2558 (สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม, 2558)

ไดกาหนดคณภาพของนากลวยไว ดงน

(ทมา : สานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต, 2548)

28

(1.1) ลกษณะทวไป ตองเปนของเหลวใสหรอขน อาจตกตะกอนเมอวางทงไว

(1.2) ส ตองมสดตามธรรมชาตของนากลวย และสวนประกอบทใช

(1.3) กลนรส ตองมกลนรสทดตามธรรมชาตของนากลวย และสวนประกอบทใช ไมมกลนรส

อนทไมพงประสงค เชน กลนแอลกอฮอล กลนรสเปรยวบด

(1.4) สงแปลกปลอม ตองไมพบสงแปลกปลอมทไมใชสวนประกอบทใช เชน เสนผม ดน

ทราย กรวด ชนสวนหรอสงปฏกลจากสตว

(1.5) วตถเจอปนอาหาร

• หามใชสสงเคราะหทกชนด

• หามใชวตถกนเสยทกชนด เวนแตกรณทตดมากบวตถดบใหเปนตามชนดและปรมาณ

ทกฎหมายกาหนด

• หากมการใชสารใหความหวานแทนนาตาล ใหใชไดตามชนดและปรมาณทกฎหมาย

กาหนด

(1.6) จลนทรย

• จลนทรยทงหมด ตองไมเกน 1 × 104 โคโลนตอตวอยาง 1 มลลลตร

• แซลโมเนลลา ตองไมพบในตวอยาง 25 มลลลตร

• สแตฟโลคอกคส ออเรยส ตองนอยกวา 10 โคโลนตอตวอยาง 1 มลลลตร

• บาซลลส ซเรยส ตองไมเกน 100 โคโลนตอตวอยาง 1 มลลลตร

• คลอสทรเดยม เพอรฟรงเจนส ตองไมเกน 100 โคโลนตอตวอยาง 1 มลลลตร

• ลสเทอเรย มอนอไซโทจเนส ตองไมพบในตวอยาง 25 มลลลตร

• โคลฟอรม โดยวธเอมพเอน ตองนอยกวา 2.2 ตอตวอยาง 100 มลลลตร

• เอสเชอรเชย โคไล ตองไมพบในตวอยาง 100 มลลลตร

• ยสตและรา ตองนอยกวา 100 โคโลนตอตวอยาง 1 มลลลตร

(2) กลวยอบ (Dried banana) เปนผลตภณฑทไดจากการนากลวยทงผลหรอกลวยทตดแตงเปนรปทรง

ตามตองการ มาทาใหแหงโดยใชความรอนจากแสงอาทตยหรอแหลงพลงงานอน อาจปรงแตงรสกอนหรอหลง

การทาใหแหงดวยสวนประกอบอน เชน น าผ ง หรอวตถปรงแตงกลนรสอนกได อาจตกแตง เคลอบ หรอ

สอดไสดวยสวนประกอบอน เชน ชอกโกแลต งา ผลไมกวน มาตรฐานผลตภณฑชมชน กลวยอบ มาตรฐาน

เลขท มผช.112/2558 (สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม, 2558) ไดกาหนดคณภาพของกลวยอบไว

ดงน

29

(2.1) ลกษณะทวไป ตองนม ไมแขงกระดาง ในภาชนะบรรจเดยวกนตองมรปทรงและขนาด

ใกลเคยงกน

(2.2) ส ตองมสทดตามธรรมชาตของกลวยอบและสวนประกอบทใช

(2.3) กลน ตองมกลนทดตามธรรมชาตของกลวยอบและสวนประกอบทใช ไมมกลนอนท

ไมพงประสงค เชน กลนอบ กลนหน กลนไหม

(2.4) กลนรส ตองมกลนรสทดตามธรรมชาตของกลวยอบและสวนประกอบทใช ไมมกลนรส

อนทไมพงประสงค



(2.6) วอเตอรแอกทวต ตองไมเกน 0.85 การทดสอบใหใชเครองวดวอเตอรแอกทวตทควบคม

อณหภมท (25±2) องศาเซลเซยส

หมายเหต วอเตอรแอกทวตเปนปจจยสาคญในการควบคมและปองกนการเสอมเสยของ

ผลตภณฑอาหาร ซงมผลโดยตรงตออายการเกบรกษาผลตภณฑ เนองจากคาวอเตอรแอกทวตเปนปจจยทช

ระดบปรมาณนาอสระทเชอจลนทรยใชในการเจรญเตบโต

(2.7) วตถเจอปนอาหาร หามใชสและวตถกนเสยทกชนด เวนแตกรณทตดมากบวตถดบให

เปนไปตามชนดและปรมาณทกฎหมายกาหนด

(2.8) จลนทรย

• จลนทรยทงหมด ตองนอยกวา 1 × 106 โคโลนตอตวอยาง 1 กรม

• แซลโมเนลลา ตองไมพบในตวอยาง 25 กรม

• สแตฟโลคอกคส ออเรยส ตองนอยกวา 10 โคโลนตอตวอยาง 1 กรม

• เอสเชอรเชย โคไล โดยวธเอมพเอน ตองนอยกวา 3 ตอตวอยาง 1 กรม

• ยสตและรา ตองนอยกวา 1 × 103 โคโลนตอตวอยาง 1 กรม

(3) แปงกลวย เปนผลตภณฑทไดจากการนาผลกลวยมาปอกเปลอก อาจนงหรอลวกกอนปอกเปลอก

หนเปนชนบาง ทาใหแหงโดยใชความรอนจากแสงอาทตยหรอแหลงพลงงานอน บดใหละเอยด รอนผาน

ตะแกรง มาตรฐานผลตภณฑชมชน แปงกลวย มาตรฐานเลขท มผช.1375/2550 (สานกงานมาตรฐาน

ผลตภณฑอตสาหกรรม, 2550) ไดกาหนดคณภาพของกลวยอบไว ดงน

(3.1) ลกษณะทวไป ตองเปนผงละเอยด แหง ไมจบตวเปนกอน

(3.2) ส ตองมสทดตามธรรมชาตของแปงกลวย

(3.3) กลน ตองมกลนทดตามธรรมชาตของแปงกลวย ปราศจากกลนอนทไมพงประสงค เชน

กลนอบ กลนหน

30



(3.5) ความชน ตองไมเกนรอยละ 12 โดยนาหนก

(3.6) จลนทรย ยสตและรา ตองไมเกน 500 โคโลนตอตวอยาง 1 กรม

นอกจากน ยงมมาตรฐานผลตภณฑชมชนทเกยวกบผลตภณฑจากกลวยอนๆ ไดแก มาตรฐาน

ผลตภณฑชมชน กลวยในน าผ ง มาตรฐานเลขท มผช.757/2548 และมาตรฐานผลตภณฑชมชน ซอสกลวย

มาตรฐานเลขท มผช.1223/2549

9. กรรมวธการแปรรปกลวย (วชย, 2559)

กลวยเปนผลผลตทางการเกษตรชนดหนงทปลกงาย ใหผลผลตจานวนมาก และสามารถนามาใช

ประโยชนไดทกสวน โดยผลสกนอกจากจะใชรบประทานเปนผลไมแลว ยงสามารถนามาปรงอาหารคาวหวาน

และแปรรปเปนผลตภณฑชนดตางๆ เทคโนโลยการแปรรปกลวยทงดานอาหาร และไมใชอาหาร สามารถสรป

ไดดงน

(1) การอบ/ตาก เปนการใชเทคโนโลยการอบแหง/ตากแหง อณหภมทใชไมเกน 70 องศาสเซลเซยส

เปนการระเหยนาออกนาตาลในกลวยจะเพมขน มการบมในขนตอนสดทายกอนนาสตลาด

(2) การทอด เปนการใชเทคโนโลยการระเหยน าออก โดยการทอดในน ามนทรอน อณหภมทใช

160-180 องศาเซลเซยส หากเปนกลวยดบมสวนประกอบเปนแปง การทอดทาใหแหงและกรอบ เชน กลวยฉาบ

หากเปนชนหนา จะกรอบนอกนมใน เชน กลวยทอด

(3) การปง เปนการใชความรอนตาในการปง ทาใหแปงกลวยสกและรอนระอ ภายในผวนอกจะแหง

แขง และเนอในนม อณภมความรอนทใชปงจะสงเกน 100 องศาเซลเซยส

(4) การตม/นง กลวยทหามจะนาไปตมในน ารอน หรอนงดวยไอน าจนสก และลอกเปลอกออกไดงาย

หากตม/นง จนสก จะใชกลวยตมผสมมะพราวคลกนาตาล

(5) การแปรรปเชอกกลวย จะใชมอ /เครอง ฉด/ดง กาบกลวยออกเปนเสน ตามยาวรมดวยกามะถนแลว

ตาก/อบ จนแหงสนท

(6) การทากระทงใบตอง จะเลอกใชใบกลวยทออน-แกปานกลาง ทมสภาพสมบรณมาทาความสะอาด

อาจอบ/นง/จมในนารอน ใหเสนใยออนตว แลวพบเปนกระทง อาจรมกามะถนแลวตากใหแหงสนท

31

10. ผลตภณฑจากกลวยแปรรป

10.1 การแปรรปกลวย (เบญจมาศ, 2548)

กลวยสามารถนามาแปรรปได 2 ลกษณะ คอ

(1) การแปรรปจากกลวยดบ

• กลวยอบเนย กลวยฉาบ หรอกลวยกรอบแกว โดยใชกลวยดบ เชน กลวยนาวา กลวยหอม

กลวยหกมก นามาฝานบางๆ ตามยาว หรอตามขวาง อาจจะผงลมสกคร หรอฝานลงกระทะทนทกได และทอด

ในกระทะทใสนามนทวม เมอชนกลวยสกจะลอย กตกขนและซบนามนดวยกระดาษฟาง จากนนอาจนาไปคลก

เนย เรยกวา กลวยอบเนย หรอฉาบใหหวานดวยการนาไปคลกกบน าตาลทเคยวจนเกอบแหงในกระทะ เรยกวา

กลวยฉาบ (ภาพท 16) หรอนาไปคลกในนาเชอม แลวเอาลงทอดอกครงอยางรวดเรว เรยกวา กลวยกรอบแกว

• แปงกลวย นากลวยดบมานงใหสก ปอกเปลอก หน และอบใหแหง แลวบดใหละเอยดเปนแปง

ใชทาขนมกลวย และบวลอย หรอผสมกบแปงเคกใชทาคกก ทาใหมกลนหอมของกลวย (ภาพท 16)

(2) การแปรรปจากกลวยสก

• นาผลไม นาเนอกลวยทสกมาหมกใสเอนไซมเพกทโนไลตก (Pectinolytic) ความเขมขน

0.01 เปอรเซนต เพอยอย และบมไวทอณหภม 45 องศาเซลเซยส นาน 1 ชวโมง จะไดนากลวยทใส

• เครองดมทมแอลกอฮอล ประเทศในทวปแอฟรกา เชน ยกนดา วรนดา บรรด คองโก และ

แทนซาเนย นยมนากลวยมาทาเครองดมทมแอลกอฮอลตา ในประเทศยกนดา เรยกเครองดมชนดนวา วาราก

(Waragi) ประเทศฝรงเศสนาเนอกลวยสกบดเหลวผสมกบน า และทาใหรอน 65-70 องศาเซลเซยส นาน 1

ชวโมง แลวทาใหเยนลงทอณหภม 40 องศาเซลเซยส ตอมาใสเอนไซมเพกทเนส (Pectinase) ทงไวนาน 24

ชวโมง ภายใตบรรยากาศทเพมคารบอนไดออกไซด นาสวนทเปนกากมาบด แลวนาสวนทเปนน ามาหมกดวย

เชอ Saccharomyces cerevisiae ทอณหภม 25 องศาเซลเซยส ภายใตบรรยากาศทมคารบอนไดออกไซด หรอ

ไนโตรเจน จะไดสราผลไมททาจากกลวย

(ทมา : http://www.smeleader.com/

ขายกลวยฉาบ-กลวย/)

(ทมา : http://www.chutamas.info/?p=1212)

ภาพท 16 ผลตภณฑจากการแปรรปจากกลวยดบ

32

• ไวนกลวย ทาจากกลวยสกเตมนาตาลหมกกบยสต จะไดไวนทมแอลกอฮอลประมาณรอยละ

11-12 เปนไวนทมรสชาตดชนดหนง (สนทรย, 2543)

• กลวยตาก นากลวยทสกงอมมาปอกเปลอก และนาไปตากแดด 1-2 แดด จากนนนามาคลง

เพอใหกลวยนม แลวนาไปตากอก 5-6 แดด หรอจนกวากลวยจะแหงตามตองการ (ในทกๆ วนทเกบ ใหนากลวย

ทงหมดมารวมกน นาหวานจากกลวยจะออกมาทกวน และกลวยจะฉา แลวนาไปตากแดด) ระวงอยาใหแมลงวน

ตอม สวนการตากอาจใชแสงอาทตย หรอเตาอบขนาดใหญทใชพลงงานแสงอาทตยหรอไฟฟา (ภาพท 17)

• กลวยกวน นากลวยสกงอมมาย แลวเคลากบนาตาลและกะท นาไปกวนในกระทะทไมเปน

สนม กวนทไฟออนๆ จนสกเหนยว ปนเปนกอนกลม หรอสเหลยม แลวหอดวยกระดาษแกว (ภาพท 17)

• ทอฟฟกลวย คลายกลวยกวน แตใสแบะแซ จงทาใหแขงกวากลวยกวน (ภาพท 17)

• ขาวเกรยบกลวย ใชกลวยสกผสมกบแปงและเกลอ อาจเตมนาตาลเลกนอยนวดแลวทาเปน

แทงยาวๆ นงใหสก เมอสกปลอยทงไวใหเยน ฝานเปนชนบางๆ ตากแดดใหแหง แลวนามาทอดรบประทาน

เปนอาหารวาง ขาวเกรยบกลวยนหากใชกลวยทมกลนจะทาใหหอม

นอกจากน ยงสามารถนาผล ปล และหยวกกลวย มาทาอาหารทงคาวและหวานได เชน กลวย

เชอม ขนมกลวย ขาวตมมด แกงเลยงหวปล ยาหวปล ทอดมนหวปล แกงหยวกกลวย เปนตน การแปรรปกลวย

สามารถชวยเกบรกษาผลผลตไวไดนานขน รวมถงชวยสรางผลตภณฑรปแบบใหมทมคณภาพ และเปนท

ตองการของตลาด สงผลใหสามารถเพมมลคาใหกบผลผลตทางการเกษตรอกดวย

(ทมา : http://arit.kpru.ac.th)

ภาพท 17 ผลตภณฑจากการแปรรปจากกลวยสก

(ทมา : https://khoku3.wordpress.com/

กลมผผลต-ผประกอบก/)

(ทมา : http://www.thaihof.org/main/

article/detail/2448)

33

10.2 การพฒนาผลตภณฑกลวยแปรรป (สานกเทคโนโลยชมชน, 2559)

กลวยเลบมอนางเปนกลวยทปลกกนมากในพนทภาคใตของประเทศไทย โดยเฉพาะจงหวดชมพร ผลม

ลกษณะคลายนวมอ เนอนม เมอสกมกลนหอมและมรสหวาน ประกอบกบมสารอาหารทสาคญ คอ

คารโบไฮเดรต โปรตน เกลอแร วตามนเอ และวตามนซ ทาใหเปนทนยมสาหรบผบรโภค กรมวทยาศาสตร

บรการ จงใชองคความรทางเทคโนโลยอาหารในการศกษาวจยแปรรปกลวยเลบมอนาง เพอพฒนาใหเกด

ผลตภณฑชนดใหมๆ และเพมมลคาใหกบผลตภณฑ ซงผลตภณฑจากการแปรรปกลวยเลบมอนาง (ภาพท 18)

ไดแก นากลวยพรอมดม นากลวยเลบมอนางหวานเขมขน เครองดมน ากลวยกงสาเรจรป แปงกลวยเลบมอนาง

กลวยเลบมอนางอบเนย กลวยเลบมอนางอบแหง กลวยเลบมอนางแผนบาง กลวยเลบมอนางทอดกรอบ

(รสปาปรกา รสบารบคว) คกกกลวยเลบมอนาง ขาวเกรยบกลวยเลบมอนาง กลวยเลบมอนางหย ทองมวน

กลวยเลบมอนาง แยมกลวยเลบมอนางผสมน าสมเขยวหวาน แยมกลวยเลบมอนางผสมสบปะรด

กลวยเลบมอนางในน าเชอม หรอในน ากะท บรรจในขวดแกวหรอกระปอง และไอครมกลวยเลบมอนาง

จากการถายทอดเทคโนโลยสชมชนนทาใหมการพฒนาและสงเสรมใหเกดหมบานแมขายวทยาศาสตร

และเทคโนโลย ทเรยกวา “หมบานผลตภณฑกลวยแปรรป” อาเภอเมอง จงหวดชมพร

(ทมา : http://www.dss.go.th/images/applied-research/2557/04-2557.pdf)

ภาพท 18 ผลตภณฑจากการแปรรปกลวยเลบมอนาง

34

11. บทสรป

คนไทยรจกใชประโยชนจากกลวยมาต งแตสมยโบราณ ไมวาจะบรโภคเปนอาหาร ใชประกอบ

พธกรรมตางๆ หรอใชประโยชนในงานดานอนๆ นบเปนผลไมชนดหนงทมคณประโยชนตอรางกาย เนองจาก

มคณคาทางโภชนาการสง และมสรรพคณชวยปองกนและรกษาโรคไดหลายชนด ซงนอกจากจะบรโภคสดแลว

ยงสามารถนากลวยมาแปรรปเปนผลตภณฑชนดตางๆ ไดมากมาย ในปจจบนมการพฒนาผลตกลวยเชง

อตสาหกรรมแปรรปมากขน ทาใหสามารถปองกนกลวยสดลนตลาด ยกระดบราคาผลผลตไมใหตกตา ชวยยด

อายการเกบรกษา สงเสรมการสรางผลตภณฑรปแบบใหมออกสตลาด เพอเพมมลคาใหกบผลตภณฑ และสราง

รายไดทดใหแกประเทศ ดวยเหตน กรมวทยาศาสตรบรการจงนาองคความรทางเทคโนโลยอาหารมาใชใน

การศกษาวจยการแปรรปกลวยเลบมอนาง ในจงหวดชมพร เพอพฒนาใหเกดผลตภณฑชนดใหมๆ และเพม

มลคาใหกบผลตภณฑ จากการถายทอดเทคโนโลยสชมชนน ทาใหมการพฒนาและสงเสรมใหเกดหมบาน

แมขายวทยาศาสตรและเทคโนโลย ทเรยกวา “หมบานผลตภณฑกลวยแปรรป” อาเภอเมอง จงหวดชมพร เปน

การสรางงาน สรางรายได และสรางคณภาพชวตทดใหกบคนในชมชนอกดวย

35

เอกสารอางอง

กรมวชาการเกษตร. กลวย. [ออนไลน] [อางถงวนท 18 พฤศจกายน 2559] เขาถงจาก :

http://www.doa.go.th/hort/images/stories/statushort/hy2557/banana.pdf

กรมวชาการเกษตร. ยทธศาสตรการพฒนาวจยกลวย พ.ศ. 2559-2563. [ออนไลน]

[อางถงวนท 21 พฤศจกายน 2559] เขาถงจาก :

www.doa.go.th/hortold/images/stories/strategyplanthort/strategybanana.doc

ดวงจนทร เฮงสวสด. กลวย...คณคาลนหว ผลไมดคสขภาพ. อาหาร, มกราคม-มนาคม, 2557, ปท 44, ฉบบท 1,

หนา 15-18. (แฟมประมวลสารสนเทศเฉพาะเรอง (CF 64), A17)

เทว โพธผละ. กลวยและผลตภณฑ. ยานาร, สงหาคม-กนยายน, 2531, ปท 38, ฉบบท 3, หนา 61-67.

(แฟมประมวลสารสนเทศเฉพาะเรอง (CF 64), A20)

เบญจมาศ ศลายอย. พนธกลวยเมองไทย. [ออนไลน] [อางถงวนท 21 พฤศจกายน 2559]

เขาถงจาก : http://www.eto.ku.ac.th/neweto/e-book/plant/tree_fruit/banathai.pdf

เบญจมาศ ศลายอย. กลวย. สารานกรมไทยสาหรบเยาวชนโดยพระราชประสงคในพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหว เลม 30, กรงเทพฯ : โครงการสารานกรมไทยสาหรบเยาวชนโดยพระราชประสงคใน

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว, 2548, หนา 170-197. (อางอง 039.95911055 ส 27 ล 30)

ปญญา ไพศาลอนนต. ลกษณะทวไป. กนกลวยชวยชวต, กรงเทพฯ : แบงคคอกบคส, 2553.

หนา 8-10. (615.32439 ป 113 2553)

มหาวทยาลยแมโจ. การผลตกลวย Musa spp.(Musaceae). [ออนไลน] [อางถงวนท 21 พฤศจกายน 2559]

เขาถงจาก : lms.mju.ac.th/courses/121/locker/1กลวย.doc

วชย หฤทยธนาสนต. การใชประโยชนและการแปรรปกลวย. [ออนไลน] [อางถงวนท 18 พฤศจกายน 2559]

เขาถงจาก : http://www.eto.ku.ac.th/neweto/e-book/plant/tree_fruit/fruit2.pdf

สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม. มาตรฐานผลตภณฑชมชน กลวยอบ มผช.112/2558. [ออนไลน]

[อางถงวนท 21 พฤศจกายน 2559] เขาถงจาก : http://tcps.tisi.go.th/pub/tcps0112_58(กลวยอบ).pdf

สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม. มาตรฐานผลตภณฑชมชน นากลวย มผช.1483/2558. [ออนไลน]

[อางถงวนท 21 พฤศจกายน 2559] เขาถงจาก : http://tcps.tisi.go.th/pub/tcps1483_58(นากลวย).pdf

สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม. มาตรฐานผลตภณฑชมชน แปงกลวย มผช.1375/2550. [ออนไลน]

[อางถงวนท 21 พฤศจกายน 2559] เขาถงจาก : http://tcps.tisi.go.th/pub/tcps1375_50.pdf

36

สานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต. มาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต กลวย

มกอช.0006-2548. [ออนไลน] [อางถงวนท 21 พฤศจกายน 2559] เขาถงจาก :

http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2548/00178655.PDF

สานกเทคโนโลยชมชน กรมวทยาศาสตรบรการ. การแปรรปกลวยเลบมอนางเพอสรางมลคาเพม. [ออนไลน]

[อางถงวนท 18 พฤศจกายน 2559] เขาถงจาก :

http://www.dss.go.th/images/applied-research/2557/04-2557.pdf

สานกสงเสรมและถายทอดเทคโนโลย สานกงานปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย. หมบานแมขาย

วทยาศาสตรและเทคโนโลย (หมบานแมขาย วท.) คออะไร. [ออนไลน]

[อางถงวนท 17 มนาคม 2560] เขาถงจาก :

http://www.clinictech.most.go.th/online/pages/scivillage_evaluate.asp

สธดา อญญะโพธ. กลวย ผลไมมากคณประโยชน. UPDATE, พฤศจกายน, 2548, ปท 20, ฉบบท 218,

หนา 45-56. (แฟมประมวลสารสนเทศเฉพาะเรอง (CF 64), A46)

สนทรย แสงสโสต. กลวย : ผลไมสารพดประโยชน. วารสารกรมวทยาศาสตรบรการ, พฤษภาคม, 2543,

ปท 48, ฉบบท 153, หนา 3-5. (แฟมประมวลสารสนเทศเฉพาะเรอง (CF 64), A47)

37

Documents

ประมวลสารสนเทศพร้อมใช้ เรื่องการแปรร ูปกล้วยsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR 42.pdf · ช่วงการอพยพของคนไทยมาตั