538
Yuse Chichame Aarmauri Yamaram Chicham El Nuevo Testamento de nuestro Señor Jesucristo en el idioma Achuar-Shiwiar

Achuar bible new testament

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Achuar bible   new testament

Yuse Chichame AarmauriYamaram Chicham

El Nuevo Testamentode nuestro Señor Jesucristo

en el idiomaAchuar-Shiwiar

Page 2: Achuar bible   new testament

El Nuevo Testamentode nuestro Señor Jesucristo

en el idiomaAchuar-Shiwiar

Primera edición, 1981Segunda edición, 1994Tercera edición, 2008

Publicado por© LA LIGA BIBLICA 2008

Usted es libre de copiar, distribuir y comunicar públicamentela obra bajo las condiciones siguientes:

· Reconocimiento. Debe reconocer los créditos de la LigaBíblica (pero no de una manera que sugiera que tiene suapoyo o apoyan el uso que hace de su obra).· No comercial. No puede utilizar esta obra para nescomerciales.· Sin obras derivadas. No se puede alterar, transformar ogenerar una obra derivada a partir de esta obra.

Page 3: Achuar bible   new testament

CONTENIDO

Yamaram Chicham Mateo Aarmauri · · · · · · · · · · · · · · · · · · (Mat.) · · · · · · · · · · · · · · · 5Yamaram Chicham Marcosa Aarmauri · · · · · · · · · · · · · · · · · (Marc.) · · · · · · · · · · · · · · 75Yamaram Chicham Lucasa Aarmauri · · · · · · · · · · · · · · · · · · (Luc.) · · · · · · · · · · · · · · · · 115Yamaram Chicham Juanku Aarmauri · · · · · · · · · · · · · · · · · · (Juan) · · · · · · · · · · · · · · · 186Cristo Nuiniatiri Ainau Turamuri (Hechos) · · · · · · · · · · · · · (Hech.) · · · · · · · · · · · · · · 237Romanam Papin Akuptukmauri · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (Rom.) · · · · · · · · · · · · · · · 300Corintonam Papin Eemak Akkuptukmauri · · · · · · · · · · · · · (1.Cor.) · · · · · · · · · · · · · · 330Corintonam Papin Ataksha Akuptukmauri · · · · · · · · · · · · · (2.Cor.) · · · · · · · · · · · · · · 360Gálatas Ainaun Papin Akuptukmauri · · · · · · · · · · · · · · · · · · (Gal.) · · · · · · · · · · · · · · · · 378Efesonam Papin Akuptukmauri · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (Efes.) · · · · · · · · · · · · · · · 389

· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (Fil.) · · · · · · · · · · · · · · · · 399Colosasnum Papin Akuptukmauri · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (Col.) · · · · · · · · · · · · · · · · 406Tesalónicanam Papin Eemak Akuptukmauri · · · · · · · · · · · (1.Tes.) · · · · · · · · · · · · · · 413Tesalónicanam Papin Ataksha Akuptukmauri · · · · · · · · · · (2.Tes.) · · · · · · · · · · · · · · 419Timoteon Papin Eemak Akuptukmauri · · · · · · · · · · · · · · · · (1.Tim.) · · · · · · · · · · · · · 423Timoteon Papin Ataksha Akuptukmauri · · · · · · · · · · · · · · · (2.Tim.) · · · · · · · · · · · · · 431Titon Papin Akuptukmauri · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (Tito) · · · · · · · · · · · · · · · · 437Filemónkan Papin Akuptukmauri · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (Filem.) · · · · · · · · · · · · · · 441Hebreos Ainamunam Papin Akuptukmauri · · · · · · · · · · · · · (Hebr.) · · · · · · · · · · · · · · 443Santiago Papin Akupkamuri · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (Sant.) · · · · · · · · · · · · · · · 465Pedro Papin Eemak Akupkamuri · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (1.Ped.) · · · · · · · · · · · · · · 473Pedro Papin Ataksha Akupkamuri · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (2.Ped.) · · · · · · · · · · · · · · 481Juan Papin Eemak Akupkamuri · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (1.Juan) · · · · · · · · · · · · · 486Juan Papin Ataksha Akupkamuri · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (2.Juan) · · · · · · · · · · · · · 493Juan Papiin Ukunam Akupkamuri · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (3.Juan) · · · · · · · · · · · · · 494Judas Papin Akupkamuri · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (Jud.) · · · · · · · · · · · · · · · 496Jesucristo Juankun wantintukmauri (Apocalipsis) · · · · · · (Apoc.) · · · · · · · · · · · · · · 499Chicham yumtin ainia nu tenap nekaatin · · · · · · · · · · · · · · Glosario) · · · · · · · · · · · · 533

Page 4: Achuar bible   new testament
Page 5: Achuar bible   new testament

5

a 1.5 (Josué 2.1;6.17; Hebr. 11.31; Sant. 2.25) b 1.5 (Rut 4.13-17) c 1.6 (2.Sam. 12.24)

Jesucristo Abrahama wearintai(Luc. 3.23-38)

1 1Ju papikia Jesucristo pachisaraarmawaitai. Jesucristo Davidta

weari ayayi. Tura Davidcha Abrahamaweari ayayi. Tura Abrahama weari ainau,tura Davidta weari ainau naaringkia jupapinum aarmawaitai.

2Abraham Isaacan yajutmarmiayi. TuraIsaac Jacobon yajutmarmiayi. Tura JacobJudán tura Judá yachí ainaunchayajutmarmiayi. 3Tura Judá Tamarannuwatak, ni uchirin Faresan tura chikichuchirin Zara naartinun yajutmarmiayi.Tura Fares Esroman yajutmarmiayi.4Tura Esrom Araman yajutmarmiayi.Tura Aram Aminadaban yajutmarmiayi.

miayi. Tura Naasón Salmónkanyajutmarmiayi. 5Tura Salmón Rahabannuwatak Boozan yajutmarmiayi.a Tura

miayi. Tura Obed Isaín yajutmarmiayi.b6Tura Isaí apu Davidtan yajutmarmiayi.Davidka Israela apuri ayayi. Tura DavidUríasa nuwarin nuwatak, ni uchirinSalomónkan yajutmarmiayi.c

7

miayi. Tura Roboam Abíasanyajutmarmiayi. Tura Abías Asanyajutmarmiayi. 8Tura Asa Josafatanyajutmarmiayi. Tura Josafat Joramanyajutmarmiayi. Tura Joram Oseasan

yajutmarmiayi. 9Tura Oseas Jotamanyajutmarmiayi. Tura Jotam Acazanyajutmarmiayi. Tura Acaz Ezequíasanyajutmarmiayi. 10Tura EzequíasManasésan yajutmarmiayi. Tura ManasésAmónkan yajutmarmiayi. Tura AmónJosíasan yajutmarmiayi. 11Tura JosíasJeconíasan tura Jeconíasa yachí ainaunyajutmarmiayi. Tura Babilonianmayaapuri Israel ainaun nepetkau asamtai,Israel ainaun achikiar Babilonianamjukiarmiayi.

12Tura Jeconías nuni pujus Salatielanyajutmarmiayi. Tura Salatiel Zorobabelanyajutmarmiayi. 13Tura ZorobabelAbiudan yajutmarmiayi. Tura AbiudEliaquiman yajutmarmiayi. TuraEliaquim Azoran yajutmarmiayi. 14TuraAzor Sadócan yajutmarmiayi. Tura SadócAquiman yajutmarmiayi. Tura AquimEliudan yajutmarmiayi. 15Tura EliudEleazaran yajutmarmiayi. Tura EleazarMatánan yajutmarmiayi. Tura MatánJacobon yajutmarmiayi. 16Tura JacobJosén, Marí aishrin yajutmarmiayi.Marísha Jesúsan jurermiayi. Tura JesúskaYus akupkamu asamtai Mesíasinaikiamuitai.

17Tura Jesúsa weari Abrahamnumianángkamas Davidnum jeatak catorce (14)weari inaikiamu armiayi.mia nángkamas Israel ainau Babilonianamachikmau jeakuri catorce (14) wearishainaikiamu armiayi. Nuni nángkamas

Yamaram Chicham Mateo Aarmauri

Page 6: Achuar bible   new testament

6

d 1.18 (Luc. 1.27-38) e 1.21 (Luc. 1.31) f 1.23 (Isa. 7.14) g 1.25 (Luc. 2.21)h 2.6 (Miq. 5.2)

Mesíasjai mash irumram ataksha catorce(14) weari inaikiamu armiayi.

Jesucristo akiinamuri etserkamuri(Luc. 2.1-7)

18Jesucristo tu akiinamiayi. Jesúsanukuri Marín nuwatkataj tusa, José niinchichasmiayi. Tu chichasar kanakarpujuinai, Yuse Wakani kakarmarijai Maríjaprukmiayi.d 19Marí japrukamtai, Josénuna nekaa, pengker nintintin asa, aintsainau nuna nekaawarai tusa, takamtaikuuk inaisatas wakerimiayi. 20Tu nintimiaspujamtai, Yuse awemamuri Josénkaranam wantintukmiayi. Tura chicharak:—Joséya Davidta weariya, ame

mek natsaamtsuk jeemin jukita. YuseWakani aitkamu asa japruki. 21Turaasamtai uchin jurertatui. Turamtai nuuchikia aints ainaun tunaanumiauwemtikratin asamtai, nu uchikia Jesúsinaikiatatme, —timiayi. Nuna naaringkiaUwemtikiartin taku tawai.e

22Nu turunatnunka yaanchuik Yusechichamen etserin aarmia nunisangumikmiayi. Nu aarmauka nuwaitai:

23“Antuktaram. Nawan aintsjai tumichujapruktinuitai. Tura asa uchin jurertinuitai.Tura uchin Emanuel inaikiatnuitai.” Nunata nuka “Yus iijai pujawai” taku tawai.f

24Turamtai José shintar, Yuse awemamuritimiaun miatrusang umikmiayi. Tura Marínni jeen jukimiayi. 25Tura uchi eemkauriakiintsaing, ni jeen jukiyat, nijaingkiatumatsuk pujus, Marí uchin jurermiayi. Turauchin jurer, naarin Jesúsan inaikiamiayi.g

Nekau ainau irasmauri

2 1Herodes Judea nungkanam apupujai, Jesús Belén yaktanam Judea

nungkanam akiinamiayi. Jesús akiinau

asamtai,numanini jiinkiar Jerusalénnumjearmiayi. Tura apu Herodes pujamunamjear, 2Herodesan iniinak:—¿Judío apuri akiina nusha tuning

puja? Iikia tsaa taakmanumaniniangkuaji wainkau asar, apu akiinayitusar: Ameka Apu wajastatme titasarwiniji, —tiarmiayi.

3Tinamtai apu Herodes nuna antuk:Wikitjai apunka tusa,miayi. Turamtai Jerusalénnum

miayi. 4Tura asaramtai apu Herodeskasacerdote juuntri ainaun mash untsuk,tura Moisésa chichame nuikiartinainauncha mash irur:—¿Tuning akiinatnuita Cristoa? —tu

iniasmiayi. 5Tu iniam, Yuse chichamenetserin tu aarmau asamtai aiminak:—Belén yaktanam Judá nungkanam

nuni akiinatnuitai. Cristo akiinatniuripachis aarmauka nuwaitai:

6 Yus chichaak: “Judá nungkanamyakat Belén tutai mianchaukaachatnuitai. Antsu nu yaktanamjuun apu akiinatnua nuka Israelaweari ainaun inartinuitai. Turaasamtai nu yaktaka chikichyakat Judá nungkanam aa nunanangkamasang juun atinuitai,”

Yus timiayi. Tu aarmawaitai, —tusaraimkarmiayi.h

7Tu aiminamtai, apu Herodes nekatajtusa, nekau ainaun tsaa taakmanumaniniwiniarmia nunaka akanak juki:—¿Angkuajisha nekasrumsha warutia

wainkamarume? —tu iniasmiayi. 8Turanuna nekaa, Belén yaktanam awemak:—Nuni wetaram. Turaram uchi

pujatsuash tusaram, tenapkesrumnekaataram. Tura wainkaram umisrum

1 2

Page 7: Achuar bible   new testament

7

i 2.15 (Os. 11.1)

waketkiram winasha ujatkataram.Turakrumin wisha wena uchin: Amekaapu wajastatme, titasan wakerajai,—anangkak timiayi.

9-10Apu Herodes tu akatramu asar,nekau ainau apu jeenia jiinkiar,Belénnum wearmiayi. Tura jinta weenak,

mia nunaka ataksha wainkarmiayi. Turanuna wainkar nukap warasarmiayi. Turauchi pujamunam tupnik angkuaji ketunjiisar, nuke wear jean wainkarmiayi.11Tura jean wainkar nuni wayaawar, uchinukuri Maríjai pujuinaun wainkarmiayi.Tura wainkar tikishmatrar:—Ameka apu atatme, —tiarmiayi. Tura

kichik kichik ni kajurin urakar, nikajurinia kurin,man, nunia shirikpin mirra tutain uchinsusarmiayi. 12

tai, Yus nu nekau aints ainaun karanamchicharak:—Judío apuringkia ujatsuk, tupnik

atumi nungkari waketkitaram, —timiayi.Tu timiau asar,rin waketkiarmiayi.

Egipto nungkanam wemauri13Nekau ainau waketkiaramtai, Yuse

awemamuri Josén karanam aneachmauwantintukmiayi. Tura chicharak:—Joséya nantakta. Tura nantakim uchi

nukurijai jukim, Egipto nungkanam weta.Apu Herodes uchin eak maatas wakerauasamtai turata. Tura nuni pujakmin,waketkita tusan ujaktatjame, —timiayi.

14Tamati Josésha wári nantaki, uchinnukurijai juki, kashi Egipto nungkanamwearmiayi. 15Tura Egiptonam jear:Herodes jakamtai waketkimi tusarnakasarmiayi. Nu turatnunka pachisyaanchuik Yus ni chichamen etsernunaamtikramiayi. Yus nuna miatrusang

umikti tusa turamiayi. Nu aarmaukanuwaitai: “Egipto nungkanmaya winaUchirun untsukmiajai.”i

Uchi ainau maamuri16Apu Herodes nekau ainaun taarti tusa

naka nakaka ni tacharamtai, winaanangkrua tusa, nukap kajekmiayi. Turanekau ainaun: ¿Angkuajin warutiawainkamarume? nuwik tu iniasu asa,nuna paan nekaa, ni suntarin akupak:“Uchi aishmang yamai akiinau ainau turayamai wekaarau ainausha, tura yamaichicharu ainausha, tres musach jeatakBelén yaktanam pujuinau,chu pujuinausha mash amuktaram,” tusaakupkamiayi. 17Tu akatramu asar, uchiainaun mash maawarmiayi. Nu uchiainaun maamurin pachis Yuse chichamenetserin Jeremías yaanchuik aarmia nunamiatrusarang umikiarmiayi. Nuaarmauka nuwaitai:

18“Ramá yaktanam nuwa kakarjuutmau antuukatnuitai. Nuwa juutupuja nuka Raquelaitai. Ni uchiri mashamutkamu asa, jikiamak kakar juutui.Antsu jikiamtsuk asata tinamaitiatantatsui.” Tu aarmawaitai. Nu aarmaukaapu Herodeska akiintsaing, ukunamatiniun pachis aarmawaitai.

19Tura apu Herodes jakamtai, JoséEgiptonam pujai, Yuse awemamurinayaimpinmaya ataksha tari, karanamwantintuk chicharak:

20“Joséya nantakta. Uchin maataswakerimia nuka yanchuk jakau asamtai,uchi nukurijai jukim Israel nungkanamwaketkita,” timiayi.

21Tamati José nantaki uchin nukurijaijuki, Israel nungkanam waketkimiayi.22Tura nuni jear, ni apari jakau asamtai,Herodesa uchiri Arequelao naartin Judeanungkanam aints ainaun inawai tamaun

2

Page 8: Achuar bible   new testament

8

j 2.23 (Luc. 2.39) k 3.1 (Juan 1.6-8) l 3.2 (Mat. 4.17) m 3.3 (Isa. 40.3) n 3.7 (Luc. 3.7)o 3.10 (Mat. 7.19) p 3.11 (Hech. 1.5)

antuk, José nuni wetan shamiayi. Turakaranam: Israel nungkanam weeptimiaun antuku asa, Galilea nungkanamwemiayi. 23Tura Galilea nungkanampujustas, Nazaret yaktanam wemiayi. Nuturunamuka yaanchuik Yuse chichamenetserin timiaun miatrusang umikmiayi.Nu Jesúsan pachis timiauka nuwaitai:“Nazaretnumia aintsuitai tiartinuitai.”j

Imiakratin Juanku etserkamuri(Marc. 1.1-8; Luc. 3.1-9, 15-17; Juan 1.19-28)

3 1Jesús tuke Nazaretnum pujamtai,imiakratin Juan Judea nungkanam

taa, numi atsamunam Yuse chichamenetsermiayi.k

2Tura aints ainaun chicharak:—Yus aints ainaun nayaimpinmaya

inartin kinta jeau asamtai, atumi tunaariinaisaram tuke Yus nemarkataram,—timiayi.l

3Yaanchuik Juankun pachis Yusechichame etserin Isaías aarmia nunamiatrusang umikmiayi. Nu aarmaukanuwaitai:Numi atsamunam aints taa kakar

chichaak:“Aints ainau apu wekaasatniun jintan

tupin iwiarina nunisrumek atumi nintiiwiarataram,” timiayi. Tu aarmawaitai.m

4Juan kamiyu uren kachumnuyayi. Turapeetirincha nuwap najanamun peeyayi.Tura manchincha yuyayi. Tura wapasayumirincha uminuyayi. 5Tura Yusechichamen etsermatai, Jerusalénnumiaaints ainau, tura Judea nungkanmayaainausha,chu pujuinausha untsuri Juan etsermaunantukartas kaunkarmiayi. 6Tura aintsainau: Yus wína tunaarun sakturat tusar nitunaarin etserkaramtai, Juan nu aintsainaun Jordánnum imaimiayi.

7Turamtai fariseo ainau, tura saduceoainausha untsuri Juan aints ainaunimiaamun jiisartas kaunkarmiayi. Turakaunkaramtai, Juan nu aints ainaunchicharak:—Atumka napia tumau ainarmincha

¿yaachia atumin mairam uwemratatrumeturamiarume? Atumka nangkamrum:Wisha mainka uwemrainjapi, tura Yuskawinaka wait wajaktinnaka suruschaintapi¿tu nintimsarmesha pujarme?n8

krumka, atumi tunaaringkia inaisaramukuktaram. 9Atumka nangkamrum: IikiaAbrahama uchirinji, tura asar Yuseaintsri ainiaji tarume. Antsu wikiatajarme: Yuska ju kaya tepa junaka juki:Juka Abrahama weari ati tusa, ningkiwakerakka turamnawaitai. 10Atumkanumi nerechua nunisketrume. Tura aintsjachan juki numi nerechun ajak nunakanawen charur epeawai. Yuska nuaintsua nunisketai. Atumi tunaari inaitnakitakrumka,trume.o 11Atumi tunaari inaisaram Yusumirkataram tusan, wikia aya entsanmakimiajrume. Antsu wína ukurun winitatanuka wína nangkatusang kakaram atatui.Wikia mianchau asan, natsaamakun nisapatrin takuschatnuitjai. Yuse Wakani

trume. Antsu Yus umirchauainautirminka ji kajintrashtinnumjapramatatrume.p 12Niisha Yusnauainaun, tura Yusen umirchau ainaunchaakantratnuitai. Aints trigon pakawanunisang turatnuitai. Trigo jingkiajincha,tura saapencha akankatas pear su suumpui jingkiajinak juwawai tura jeanamukuawai. Antsu saapen epeawai. Yuscha

nuitai. Antsu niin umirchau ainaunka ji

2 3

Page 9: Achuar bible   new testament

9

q 4.1 (Hebr. 2.18;4.15) r 4.4 (Deut. 8.3) s 4.6 (Sal. 91.11-12) t 4.7 (Deut. 6.16)u 4.10 (Deut. 6.13)

kajintrashtinnum japatnuitai, —Juanetserak timiayi.

Jesúsa maimuri(Marc. 1.9-11; Luc. 3.21-22)

13Nunia Jesús Galilea nungkanmayajiinki, Jordán entsanam wína imiatti tusaJuankun werimiayi. 14Tura wainiat JuanJesúsan imaichmin nekapeak chicharak:—Ame nekasam wína imiatmin ayatum

¿wína imiatit tusam winam? —timiayi.15Tu iniam Jesús ayaak:—Ja ai, yamaikia imiatia. Yus

turataram turamin asamtai, nuka mashumikminuitji, —timiayi. Tamati JuanJesúsan imaimiayi. 16Tura imiaim, Jesúsentsanmaya jiinki, nayaim uranniunwainkamiayi. Turamtai Yuse Wakaniyapangma tumau Jesúsa muukenwinitmiayi. 17Turamtai nayaimpinmayachichaman antukarmiayi. Nu chichamkanuwaitai.—Juka wína Uchiruitai,

tai. Niin pengker nintimtusan pujajai,—Yus timiayi.

Jesúsa nekapsamuri(Marc. 1.12-13; Luc. 4.1-13)

4 1Yuse Wakani Jesúsan engkemtuauasa,

jai nekapnaisati tusa akupkamiayi.q2Tura akupkamu asa, nu nungkanam

cuarenta (40) kinta ijiarma pujusyaparmiayi. 3Tura timiá tsukamakpujamtai, Satanás nuna wainak: Watska,wína chichamrun umirtukchatpiash tusa,Jesúsan nekapsatas chicharak:—Nekasam Yuse Uchiritkumka

¿waruka nangkamisha yaparushapujame? ¿Warukaya kaya tepa ju jukimyuwatasam pang najantsume? —timiayi.4Tamaitiat Jesús ayaak:

—Atsa, turashtatjai. Yuse chichame tuaarmawaitai: “Aints aya yutanak yutanaknintimtinauka tukeka pujuschartinuitai.Antsu Yuse chichamen nintimtinaukanekasar tuke pujusartinuitai,” —timiayi.r

5Nuniangka Satanás Jesúsan ayas,pengker yaktanam Jerusalén tutainumumamiayi. Tura Yus seatai juun jea yakíwajakmanum iwiak, 6ataksha nekapsataschicharak:—Nekasam Yuse Uchiritkumka,

kim yakiiya ayaarta. Yuse chichamesha tuaarmawaitai: “Yus ni awemamuri irununamin waitmakarti tusa inartinuitai.Turamtai nawemin kayan tukumkai tusar,Yuse awemamuri ainau ni uwejejaiachirmakartatui” tu aarmau asamtai,tsekengkim yakiiya ayaarta, —timiayi.s

7Tamaitiat Jesús ayaak:—Atsa, turashtatjai. Chikich aarmausha

tu aarmawaitai: “Atumi Yusri atumiApuri asamtai,rum wakerukairap,” —timiayi.t

8Tamati nunia Satanás Jesúsan atakshaayas, mura nekas juunnum iwiakmiayi.Tura nuni mash nungka aa nuna, tura nunungkanmaya yakat ainauncha, nekaspengker aa nunasha mash inaktusmiayi.9Tura Satanás chicharak:—Ju nungka ainau mash winaruitai.

Turayatun tikishmatruram: Ameka wínaApuruitme turutkumningkia, junakamash aminu ati tusan susatatjame,—anangkak timiayi.

10Tamaitiat Jesús ayaak:—Satanása weta. Yuse chichame tu

aarmawaitai: “Atumi Yusri atumi Apuriasamtai: Ameketme Apum titaram.Turaram atumi Yusri nuke umirkataram,”—timiayi.u

11Tamati Satanás Jesúkama tujintak ukukmiayi. Turamtai Yuse

3 4

Page 10: Achuar bible   new testament

10

v 4.11 (Hebr. 1.14) w 4.12 (Mat. 14.3; Marc. 6.17; Luc. 3.19-20) x 4.13 (Juan 2.12)y 4.16 (Isa. 9.1-2) z 4.17 (Mat. 3.2)

awemamuri nayaimpinmaya Jesúsankakamtikrartas kautkarmiayi.v

Jesús Galilea nungkanam wekaasamuri(Marc. 1.14-15; Luc. 4.14-15)

12Imiakratin Juankun achikiarkársernum engkewaramtai, Jesús Galileanungkanam waketkimiayi.w

13Tura Nazaretnum jea, nuningkiapujuschamiayi, antsu nunia jiinkiZabulón nungkanam, tura Neftalínungkanmasha Capernaum yaktanamjuun kucha yantamen pujustas wemiayi.x

14Tura asa yaanchuik Yuse chichamenetserin Isaías naartin nu nungkanmayaainaun pachis aarmia nunakamiatrusang umikmiayi. Nu aarmaukanuwaitai:

15 “Yaanchuik Israela uchiri Zabulónnaartinu weari ainausha nuniaNeftalí weari ainausha juunkucha yantamen puju armiayi.Nu nungkasha Galilea tutayi.Nuni Israelchau ainau untsuripujusar, Jordán entsa majinchauntsuri pujuinawai. 16Nuniaaints ainau tunau asar, teenampujuinawa nunisarang pujúarmiayi. Tura nuni pujuinauyamaikia uwemratin chichamanantukar,nawa nunisarang pujusarmiayi.

rang teenam pujuinayat, nupaaniunka wainkarmiayi.”

Tu aarmawaitai.y17Nunia Jesús Yuse chichamen etsertan

nangkamamiayi. Tura chichaak:—Yus nayaimpinmaya aints ainaun

inartin kinta jeatak wajasi. Tura asamtaiatumi tunaari inaisaram tuke Yusnemarkataram, —timiayi.z

Namakan achiun untsukmauri(Marc. 1.16-20; Luc. 5.1-11)

18Jesús Galilea nungkanam juun kuchakaanmatkarin wekaas, namakan achiunjimiaran wainkamiayi. Nuka namakanachikiartas reden juun kuchanamujungkarmiayi. Nu aintsu naaringkiaSimón Pedroyayi. Nuna yachí naaringkiaAndrésuyayi. 19Tura Jesús nu aintsunwainak chicharak:—Wína nemartustaram. Tura namak

achiarme nutiksarmek aints ainau winachichamur ujakmintrum, —timiayi.

20Tamati nuna antukar, ni rederinjapawar ukukiar, Jesúsjai tsaniasarwearmiayi.

21Tura arakchichu wekaasar, juunZebedeo naartiniun ni uchiri Santiagojai,tura Juanjai ni rederin kanunam apainakpujuinaun wainkamiayi. Tura wainakJesús chicharak:—Wína nemartustaram, —timiayi.

22Tamati Santiagosha, tura Juansha ayutusar, kanunmaya jiinkiar ni aparinkaukukiar,miayi.

Jesús aintsun untsurin nuiniarmauri(Luc. 6.17-19)

23Tura Jesús Galilea nungkanamwekaas, chikich chikich yaktanam iruntaijeanam waya,miayi. Tura nuiniak: Yus aints ainaun tuinartinuitai tusa, Yusnum uwemratinchichaman etserkamiayi. Tura aintssungkurmakar pujuinaun,nak pujuinauncha mash tsuwarmiayi.24Tura asamtai Siria nungkanampujuinausha Jesús tsuwakratmaunnekawarmiayi. Tura nuna nekawar,jainauncha tura sungkurintin ainauncha,

4

Page 11: Achuar bible   new testament

11

a 5.5 (Sal. 25.9;37.11) b 5.8 (Sal. 15.1-2;24.3-4) c 5.10 (1.Ped. 3.14)d 5.11 (1.Ped. 3.14;4.14) e 5.12 (Hech. 7.52)

tura najaiminak pujuinauncha, turaiwianchrintin ainauncha, tura waurinakpujuinauncha, tura wekaichau ainaunchaJesúsnum itaarmiayi. Tura itaaramtaiJesús nu aints ainaun tsuwarmiayi.

25Tura asamtai Galilea nungkanmayaainau, tura Decápolis yaktanmayaainausha, tura Jerusalén yaktanmayaainausha, tura Judea nungkanmayaainausha, tura Jordán entsa amajinpujuinausha untsuri Jesúmiayi.

Jesús muranam aints ainaun nuiniarmauri

5 1Aints timiá untsuri kaunkaruasaramtai, Jesús nu aints ainaun

ukuki, mura waka nuni keemsamiayi.Turamtai ni nuiniatiri ainausha nuniwakaar, nijai tsaniasar keemsarmiayi.2Tura keemsaramtai, Jesús nuiniatannangkamamiayi.

Aints warastinun pachis etserkamuri(Luc. 6.20-23)

3Nunia Jesús ni nuiniatirin nuiniak:“Aints ainau: Iikia nekasar Yuse Wakani

yuumaji, tu nintimsar pujuinauka Yusnumtuke pujusartin asar warasartinuitai.

4Tura ni tunaarin nintimsar wakemesekar juutinak pujuinauka Yus ni

tai.5Tura jampechu ainaun Yus yamaram

nungkanam pujusarti timiau asarwarasartinuitai.a

6Tura yaparinawa nunisarang turakitaminawa nunisarang Yuse wakeramurinnajanawartas wakerinauka, Yus turuwartitusa yaingmau asar warasartinuitai.

7Tura chikich ainaun wait anentinainaunka Yuscha niincha nunisang waitanentamu asar warasartinuitai.

8Tura péngke nintintin ainau Yusnumjear,tai.b

9Tura aints chikich ainaun: Maanitsukasataram tinu ainaunka pachis Yus: Wína

tai.10Tura aints Yuse wakeramurin

tsuk Yusnum pujusartin asarwarasartinuitai.c

11Atumka wína umirtuku asakrumin,aints ainau atumin jiyatminak, tura paséawajtaminak, atumin pachitmasar

nuitrume.d 12Yaanchuik atumakiintsurmining, Yuse chichamen etserinainauncha nunisarang pasé awajinarmiayi. Tura asar atumnasha nunisarangpasé awajtaminamtaisha, atumshanunisrumek wait wajau asaram,pinam Yusnum pujustinuitrume. Turaasaram pengker nintimsaram pujustaram.Tura nukap warastaram,” Jesús timiayi.e

Weea tumawaitrume tusa nuikiartamuri(Marc. 9.50; Luc. 14.34-35)

13Nunia Jesús ataksha nuiniak:“Atumka weea tumawaitrume. Weesha

tuke wakeruktinuitai. Tura wee

nuita? Wee michumangka, waríkshaitiurkachmin asamtai, aints ainau nunaaanum aints wekaatainum japawarukukmiaun nawejai najainawai. Turamuasaramtai atumsha Yus umirtsukpujakrumningkia, Yuska atumin weemichu aanum japamua nunisang japramaukurmaktinuitrume.

14“Atumka ju nungkanam paaniuanunisrumek pujau asaram, aints ainaunpaan nintimtikratnuitrume. Atumka

4 5

Page 12: Achuar bible   new testament

12

f 5.14 (Juan 8.12;9.5) g 5.16 (Marc. 4.21-23; Luc. 8.16-17; 11.33; 1.Ped. 2.12)h 5.18 (Luc. 16.17) i 5.22 (Ex. 20.13; Lev. 24.17; Deut. 5.17) j 5.26 (Yus tunau jiistin kintajeatsaing, atumi tunaaringkia inaisaram tsangkutrurta titaram, taku timiayi.)

nuitrume. Tura asamtai atumsha yaktanunisrumek anumkachminuitrume.f15

maka engkeenatsui, antsu yakí kentsarjeanam pujuinaun mash paanwainmamtikinawai. 16

mek nekas pengker aa nu turau asaram,aints ainau atumi pengker pujamurminwaitmakar, Yuska juuntaitai tiarat, tunintimsaram pujustaram,” Jesústimiayi.g

Moisésa chichamen pachis etserkamuri17Nunia Jesús ataksha nuiniak:“Atumka wína pachitsaram: Nuka

Moisésa chichamen sakartas taawitai,tuuka nintimrairap. Tura Yuse chichamenetserin ainau aarmaurincha sakartastaawitai, tuuka nintimrairap. Wikianunaka turashtatjai. Antsu Moisésaaarmaurin tura Yuse chichame etserinainau aarmaurincha nekasan umiktasantaawitjai. 18Nunasha tajarme:sha tura nungkasha meseatsaing, Moisésaaarmauringkia pengké kichkishayapaijnaiyashtinuitai. Antsu mashaarmawa nunisang umiktinuitai.h 19Turaaints Moisésa chichamen pengkétuupchincha pachischauka, tura chikichainaun nuiniak:nuitrume tauka Yusnum jea, nekasmianchau atinuitai. Antsu Moisésaaarmauringkia umirak, tura chikich aintsainaun nuiniak:ram tauka Yusnum jea nekas juunatinuitai. 20Nunia atumka fariseo ainautura Moisésa chichamen nuikiartinainausha nangkamasrumek pengkerpujachkurmeka, Yuse pujutirinkawayaashtinuitrume,” Jesús timiayi.

Kajernaikiamun pachis etserkamu(Luc. 12.57-59)

21Nunia Jesús ataksha nuiniak:“Yaanchuik juun ainau Moisésa

chichamen etserinak: Aints maawairap.Antsu aintsun maunaka yapaijkiartinuitaitiarmiayi. Nu tamauka antukmiarume.22Tura wainiatnak wikia atumin tajarme:Aints ni yachiin kajerak pujakka, waitwajaktiniun jukitnuitai. Tura ni yachiinsuwirpiaku jiis,naka junia apu ainausha wait wajaktiniunsusartinuitai. Tura aints kichan kajerak

num engkema tuke wait wajaktinuitai.i23“Atumka Yus maaketai titasrum,

Yusen waring achat susatasrumsha ni jeenwayaakrumningkia, nuni wayaaram,atumi yachí kajertaminak pujuinauaneakrumka, 24Yus susatasrum wakerarmenuka ukukrum, atumi yachí jiistaram.Tura nijai chichasrum tsangkurnairataram.Nuniangka waketkiram, Yus susatasrumwakerarme nuka Ni susataram.

25“Atumka tumaashitkurmeka, chikichaints atumin: Akirkata tusa,nam jeetamiartas achirmakaramtaikia,nijai tsaniasrum jinta weakrum chichamiwiarataram. Nu turachkurmeka, apuachirmak suntar ainaun akupturmak: Juaints kársernum engkeataram titinuitai.26Nekasan tajarme: Atumi tumaashrimash metek akiimiatsuk pujakrumka,nuniangka pengké jiinkishtinuitrume,”Jesús timiayi.j

Aishrinuka takaschatnuitai timiauri(Marc. 9.43,47)

27Nunia Jesús ataksha nuiniak:“Yaanchuik juun ainau chichaman

5

Page 13: Achuar bible   new testament

13

k 5.27 (Ex. 20.14; Deut. 5.18) l 5.30 (Mat. 18.8-9) m 5.32 (Mat. 19.9; Marc. 10.11-12;Luc. 16.18; 1.Cor. 7.10-11) n 5.35 (Lev. 19.12) o 5.37 (Mat. 23.16-22; Sant. 5.12)

etserinak:rap,’ tinamuka antukmiarume.k 28Turawainiatnak wikia atumin tajarme: Aintsnuwan jiis, nijai tsanitan wakerau asa, ninintijai yanchuk tunaun turawai.

29“Tura asamtai atumi jiisha atumintunau nintimtikramataikia, atumi jii

mek tunaarum japaram ukuktaram. Jiikichik mengkakau wainiatrumek,nayaimpinam tuke pujustinka timiápengkeraitai. Antsu mai jiintukkanamangmesha pengker ayat,tinnum engkematnuka nekas pengképaseetai. 30Tura untsur uwejmijai tunautakastasrum wakerakrumka, tunautakasai tusaram, atumi uweje metcharawa nunisrumek tunaarum japaramukuktaram. Uwej kichik met charukmauwainiatrumek, nayaimpinam tukepujustinka timiá pengkeraitai. Antsunamangmeka pengker ayat, mai

nuka nekas paseetai,” Jesús timiayi.l

Nuwa japamun pachis etserkamuri31Nunia Jesús ataksha nuiniak: “Tura

yaanchuik juun ainau etserinak: ‘Aintsnuwarin ukuktias wakerakka, papin aar:Nuwarun ukuajai tusa, nu papinkanuwarin susatnuitai,’ tinu armiayi.32Antsu wikia tajarme: Nuwari kichjaipujachu wainiat, aints ni nuwarinukuakka, chikich aintsun ninumkamtai,nu aintska nuwarin ukukin asa, nuwarintunau takamtikui. Tura nuwa japamunnuwatkausha nunisang tunau wajawai,”Jesús timiayi.m

Yusjai tajai nangkamrikia tichatnuitai33Nunia Jesús ataksha nuiniak:

“Yaanchuik juun ainau etserinak:

‘Atumka ii Apuri naarin pachisrum:Yusjai tajai, nunaka turatatjai, tarumenuka umitskeka inaisairap,’ tinu armiayi.Nu tamauka antukmiarume. 34Turawainiatnak wikia atumin tajarme:Nangkamrumka Yusjai tajai, pengkétiirap. Yusjai tajai, nayaimpinmasha tukenunisang au asamtai, wisha nunisnakwaitrutsuk chichaajai takurmeka,nayaimpisha Yuse pujutiri asamtai nushatiirap. 35Tura Yusjai tajai, ju nungkashatuke nunisang au asamtai, wishawaitrutsuk chichaajai takurmeka, junungkancha Yus wainu asamtai nukatiirap. Tura Jerusalén yaktashapachisrum: Jerusalén nekas Juun Apuyaktari asamtai, wisha waitrutsukchichaajai, Yusjai tajai tiirap.n 36Atumkajemperuktaj takurmesha, atumkekajemperukchatnuitrume. Tura atumi

mek nusha turachminuitrume. Turaatumi muuken pachisrum: Nekasnakwaitrutsuk Yusjai tajai tiirap. Turaasaram atumek nintimsaram: Wiwakeraknaka nuna turatatjai titasrum:Yusjai tajai tiirap. 37Tura atuminininminamtaikia:krumka tupnik: Ja ai titaram. Antsu atsatitasrum wakerakrumka tupnik: Atsatitaram. Nuna nangkamasrumek: Yusjaitajai takurmeka nuka paseetai,” Jesústimiayi.o

Yapaijkiatnun pachis etserkamu(Luc. 6.29-30)

38Nunia Jesús ataksha nuiniak:“Yaanchuik juun ainau Moisésa chichamenetserinak:ramtaikia, amesha nunismek yapaijkum nijii mesturta. Tura ni ijutminak naiminakartamkamtaikia, amesha nunismek

5

Page 14: Achuar bible   new testament

14

p 5.39 (Lam. 3.30) q 5.44 (Rom. 12.14) r 5.46 (1.Juan 4.21) s 5.48 (Deut. 18.13)t 6.1 (Mat. 23.5-7)

yapaijkum ni naisha akarkata,’ tinu armiayi.Atumka nu etsermau antukmiarume.39Antsu wikia atumin tajarme: Pasé aintsainau yapaijtsuk asataram. Antsu aintsatumi yapiin awaturminamtaisha, atumka

kataram.p 40Aints tumaashnum akirkatatusa, atumi wejmakri jurutramataikia,

kataram. 41Tura aints atumin inatmak: ‘Jumermaka kichik kilómetro entsatrukta,’turamataikia, jimiarchik kilometroshapengker nintimsaram nuka entsatkataram.42Tura aints:kia, ni yuumamuri surittsuk susataram.Tura aints atumin:trukta turamataisha, surittsuk ikiastaram,”Jesús timiayi.

Nemasem aneeta timiauri(Luc. 6.27-28, 32-36)

43Nunia Jesús ataksha nuiniak:“Yaanchuikia aints ainau chichainak:‘Ame irutkamurmek aneeta. Antsunemasmeka suwirpiaku jiista,’ tinuarmiayi. Atumka nu tamau antukmiarume.44Antsu wikia tajarme: Atumi nemaseainau aneetaram. Tura atumin paséchichartaminamtaisha, Yus yainmaktititaram. Tura atumin suwirpiakujiirminamtaisha pengker awajsataram.Tura atumin jiyatminamtaisha, tura paséawajtaminamtaisha, nu aints pachisrumYus seattiaram.q 45Tu pujakrumka atumiApaachiri nayaimpinam puja nunawakeramuri umiu asaram, nekasrum niuchiri ainiarme. Yus aints ainaun mashwait anentau asa,sha, tura pengke aints ainamunmasha tsaatsantrati tusa tuke tsangkatawai. TuraYusen umirin ainamunmasha, tura Yusenumirchau ainamunmasha yumi jiturti tusa

yumincha tuke akupawai. 46Tura asamtaiatumin anenminak pujuinau nukeaneakrumningkia, ¿Yus atumin:‘Nekasrum pengke aintsuitrume,tuak? Atsa. Antsu kuikian juu ainau tunauainayat, niin aneenauncha nunisaranganeenawai.r 47Tura atumi weariainaujaing chichaakrumka ¿Yusenumirchau ainau nuna nangkamasrumekpengker nintimsarmek pujaram? Atsa,Yusen umirchau ainausha ni weariainaujai chichainawai. 48Tura asamtaiatumi Apaachiri nayaimpinam puja nujaimetek nekas pengker ataram,” Jesústimiayi.s

Pengker aa nu turataram timiauri

6 1Nunia Jesús ataksha nuiniak:“Atumka: Aints ainau wína pengker

turamurun wainkarat tu nintimsarmekapengker aa nuka turuwairap. Tunintimsaram chikich ainaun pengkerawajsamin wainiat, atumi Apaachirinayaimpinam puja nuka atuminpengkerka awajtamsashtinuitrume.t

2“Tura asamtai yuuminak pujuinauyaingkrumsha, chikich ainausha antukarattusaram etserkairap. Antsu aints ainauwina mash jiirsar: Pengke aintsuitme,turutiarat tu nintimsar, iruntai jeanamwajasar tura jinta wekaasar: Yuuminakpujuinaun yayaajai, tusar etserinawai.Antsu wikia nekasan tajarme: Chikichainau nuna jiisar: Nuka pengke aintsuitaitinau asaramtai, Yuska nu aintsnakapengkerka awajsashtinuitai. 3Tura asamtaiyuuminak pujuinaun yuumamurisusamsha: ‘Yuumamurin susamjai,’ tutsuk,aints kichkisha ujakairap. 4Antsutakamtaik uukrum chikich ainauyuumamuringkia susataram.ningkia atumi Apaachiri mash aintsun

5 6

Page 15: Achuar bible   new testament

15

u 6.6 (Luc. 18.10-14) v 6.13 (1.Cor. 10.13) w 6.15 (Mat. 18.23-35; Marc. 11.25-26)

wainua nuka atum turamuncha wainak,atumin pengker awajtamsatnuitrume,”Jesús timiayi.

Yus seatai nuikiartamu(Luc. 11.2-4)

5Nunia Jesús ataksha nuiniak: “TuraYus seakrum, anangkartin ainau Yusenseaina nunisrumka Yuska seairap.Anangkartin ainau wina jiirsarat tusar,iruntai jeanmasha tura aints untsuriwekaatainmasha wajasar Yusenseainawai. Nekasan tajarme: Aints nunajiisar: Nekas pengke aintsuitai, tunintimtinau asaramtai, tu seau ainaunkaYuska pengkerka awajsachartinuitai.6Tura Yus seakrum, aints atsamunmashaatumi kanutirincha atumek pujusrum,atumi Apaachiri Yus seataram.ningkia atumi Apaachiri mash aintsunwainua nuka atum turamuncha wainak,atumin pengker awajtamsatatrume.u

7“Yus seakrum nangkamrum nukapchichaj pujuirap. Nuka Yusen nekachuainau tuminawai. Nuka ningki nintimsar:Wikia nukap chichaamtaikia Yuskaanturtawapi, tu nintiminawai. 8Antsu nuaints ainau Yusen seainawa nunisrumkaYuska seairap. Atumka seatsrumning,atumi Apaachiri Yus atum yuumamunchamash nekawai. 9Tura asamtai atumkaYus tu seataram:

Ii Apaachiri Yus,nayaimpinam pujame nuii nekas Apaachirinme. Aints mash

amin naarmin pachisar:Ameketme pengkeramturamiarti.

10 Ame aints inartin kinta wári jeati.Ame wakeramuram nayaimpinmasha

tura nungkanmasha tuke ati.11 Ju kintaka ii yutairi yuumaji nu

sukartusta.

12 Tura chikich aintsiin pasé awajtamsaru ainautsangkurau akurningkia,ii tunaarisha iincha nunismek

tsangkukratkata.13 Tura tunaanum jearai tusamjapkartuam ukukratkiip,

tukta. Maaketai.Tu Yuska seataram.v

14“Nuniasha tajarme: Atumin paséawajtaminausha tsangkurakrumningkia,atumi Apaachiri nayaimpinam puja nushanunisang atumin tsangkutramratatrume.15Antsu atumin pasé awajtaminaushatsangkurchakrumningkia, atumi Apaachiri

tramrashtatrume,” Jesús timiayi.w

Ijarmar pujustinun pachis etserkamu16Nunia Jesús ataksha nuiniak: “Ataksha

tajarme:sha wake mesekairap. Anangkartin ainau:Aints wína jiirsar: Ijarmayapi turutiarattusar tuminawai. Tura asamtai wikianekasan tajarme: Chikich aints: Pengkeaintsuitai tu nintimtursarat tusar,ijarmawar pujuinaunka Yuska pengkerkaawajsashtinuitai. 17-18Antsu atumkaijarmaram pujakrumsha, aints nekarawaitusaram, atumi yapi nijarum pengkertemashmiartaram. Aints ijarmayapiturutiarai tusaram nuka turataram.Chikich aintska nekarminachu wainiat,atumi Apaachiri Yus mash aa nuna nekauasa, atumin pengker awajtamsatatrume,”Jesús timiayi.

Kuikiartin wajastaj tu nintimtsukasataram timiauri

(Luc. 12.33-34)19Nuniasha Jesús ataksha chichaak:

“Wikia nunasha tajarme: Ju nungkanam

6

Page 16: Achuar bible   new testament

16

x 6.20 (Sant. 5.2-3)

warinchu ainau sengka wári mesratinasaramtai,tin asaramtai, tura kasa ainau jeawayaawar kasamkartin asaramtai, kuikkiaungkairap. 20-21Antsu nayaimpinmakawarinchu atsuinau asaramtai nuningkiamamurchatnuitrume,sha mengkakashtinuitai. Tura kasa ainaukasamkartas wayaachartinuitai. Turaasamtai atumka nukap wakerarme nukaatumi nintijai tuke nintimsaram pujarme.

nam jeataj? tu nintimsaram pujustaram,”Jesús timiayi.x

Aintsu jiingkia kantii kapaawanunisketai timiauri

(Luc. 11.34-36)22-23Nunia Jesús ataksha nuiniak:

tai. Atumi jii pengkeraitmataikia, paanwainmaktinuitrume. Antsu atumi jiipaseetmataikia,trume. Atum waintrume nuka atuminintijai nintimu wearme. Atumi ninti

trume. Antsu atumi jiingkia pengker ayat,atumi ninti paseetmataikia, atumsha

wearme. Atum tu nintimsarampujakrumka, nekasrum timiá pasépujarme,” Jesús timiayi.

Apu jimiar tenap umirkashtinuitai timiauri(Luc. 16.13)

24Nunia Jesús ataksha nuiniak: “Apujimiar metek nintimtsuk pujuinaunka

wai. Antsu kichnaka nakitak, kichananeetnuitai. Tura kichkin umirakkichnaka pachischatnuitai. Tura asamtaiatumka warinchu ainau aneakrumka, ayanuke aneetaram. Tura Yus aneakrumka,

aya Yusek aneetaram. Antsu maianeakrumka nuka yumtinuitai,” Jesústimiayi.

Yus ni uchirin wainui(Luc. 12.22-31)

25Nunia Jesús ataksha nuiniak: “Turaasamtai tajarme: Warinak yuwataj, turawarinak umurtaj, tura warinak entsartajtusaram, nuke nintimsarmeka pujusairap.Yus tuke iwiaaku pujustaram tusa,pujutan suramu asa, atumi yutairincha,tura atumi entsatirincha suramsatatrume.26Chingki yakí nanamin ainau itiurpujuinawa tusaram nintimrataram. Nukaaraknaka arainatsui. Tura arakan juukarjeanmasha ukuinatsui. Tu pujuinauwainiat, atumi Apaachiri nayaimpinampuja nuka ni yuwatniurin suwawai. Yusatumin chingkin nangkamasang nukapanenmau asa ¿atum yuumamunka itiursuramsashting? 27Tura untsuri kintapujustaj takurmesha kichik horakshainangkakchamnawaitrume.

28“Tura ¿warukaya atumi entsatiripachisrum: Warinak entsartaj tusaram,nangkamrumsha nintimsarmeshapujarme? Yangkur ainau nangkamiaryangkurkar wajainau nintimrataram.Nuka takakminatsui. Tura uruchnashakutaminatsui. 29Tura apu Salomónyaanchuik pujumia nuka entsatirin timiápengker entsariat, yangkura nuniskekatimiá pengkerka iwiarmamrachmiayi,tusan tajarme. 30Nupaa ainau yamaikiashiiram au waininayat, kashin aintscharukar jinum epeawartinun wainiat,Yuska shiirman iwiarmamtikin asa,atumnasha yangkuran nangkamasangentsatincha shiirman suramsatnuitrume.Tura asamtai ¿warukaya Yuska nekasrumnintimtsurme? 31Tura asaram warinakyuwataj, tura warinak umurtaj, tura

6

Page 17: Achuar bible   new testament

17

y 6.34 (1.Ped. 5.7)

warinak entsartaj tusaram napchaunintimtsuk asataram. 32Yusen nekachu

wai. Antsu atumi Apaachiri nayaimpinampuja nuka atumi yuumamurmin mashnekau asamtai, tuuka nintimtsukasataram. 33Antsu Yuse wakeramuri turani nekas pengker awajtamsamuri nuwáeemkaram nintimrataram.ningkia atumi yuumamurin mashsuramsatatrume. 34Tura asamtai kintatsawaatsaing eemkaram: ¿Kashin wiwarukatjak? tuuka nintimtsuk asataram.Kashin yumtin atin wainiatrum,kia nintimtsuk pujustaram. Chikich kintayumtin amataikia, Yuska winaka waitui,tu nintimsaram pujustaram,” Jesústimiayi.y

Chikich ainau pachisrum paseeka chichartsuk asataram(Luc. 6.37-38, 41-42)

7 1Nunia Jesús ataksha nuiniak: “Yuswínaka wait wajaktiniun surusai

tusaram, chikich aints pachisrum paséchichakairap. 2Atumka chikich ainaupachisrum pasé chichaakrumningkia,

nuitrume. Tura atum chikich ainaupengker awajkurminkia Yuscha nunisangatumin pengker awajtamsatatrume. 3Turachikich aints tunaun jumchik takauasamtai,trumsha ¿waruka nu aintcha tunaawaitaitarume?krumka, aints ni jiin tsetsee juun engketuwainiat, nunaka waintsuk chikich aintsujiin tsetseen tuupchin engketun wainak,nuna jiij pujurua tumawaitrume. 4Turaatumi tunaari nukap aa nu nintimtsukpujayatrum ¿chikicha tunaari jumchik aanuka pachisrumsha atumsha itiurchichastarmek? Tu pujakrumka aints ni

jiin tsetsee juun engketun wainiat,nunaka waintsuk, chikich aintsu jiintsetseen tuupchin engketun wainak:‘Tsetsee jiimin engketun ashiitjai. Waitaneasam tsangkatrukta,’ tu chichaawatumawaitrume. 5Tu chichaakrumkachikich ainau anangkuram: ‘Auka péngkeaintsuitai turutiarat,’ tu nintimsarampujarme. Tura asaram nuwá eemkaramatumi tunaari nukap aa nu inaisaram,nuniangka paan nintimraram, chikichaints chicharkuram: Tunaari jumchik aanuna inaisati tusaram chichastinuitrume.Tu pujakrumka aints nuwá eemak nijiinian tsetsee juuntan ashii japa, nuniapaan jiimias, chikich aintsu jiinia tsetseetuupchin ashiawa tumawaitrume.

6“Nuniangka ataksha tajarme: AintsYuse chichamen nakitinauka Yusechichamengka ujakairap. Antsu nu aintsainau Yuse chichame ujaakrumningkia,nuka atumin kajertamkatnuitrume. Nuaints ainau yawaa kajeawa nunisarangainawai. Yawaa kajeu yutan pengker aanunaka suamaitiat, aintsun esaitaswakerawai. Tura Yuse chichamenantutan nakitinau kúchia nunisarangainawai. Kúchi nintinchau asar, shaakunnajarar tsuringmin ainawai. Tura asamtai

nuitai,” Jesús timiayi.

Yus tuke seataram timiauri(Luc. 11.9-13;6.31)

7-8Nunia Jesús ataksha chichaak: “Aintswarinak seamina nunaka juwinawai.Tura warinak eaina nunasha waininawai.Tura wináwai. Tura asamtai tuke Yus seataram.Turakrumningkia atumi yuumamurminsuramsatnuitrume.rin nekaatasrum wakerakrumningkia,Yuska nunasha nekamtikramatnuitrume.

6 7

Page 18: Achuar bible   new testament

18

z 7.11 (Juan 14.13-14;15.7,16;16.23-24) a 7.12 (Luc. 6.31) b 7.13 (Sal. 1.6)c 7.15 (1.Juan 4.1-3) d 7.20 (Mat. 3.10;12.33; Luc. 3.9)

krumningkia, Yuska waitinuratramtinuitrume.

9“Nusha nintimrataram. ¿Yaachiauchiri yaparak yurumkan seamaitiatkayan sua? 10Tura ¿yaachia uchirinamakan seamaitiat napin sua? 11Atumkatunau ayatrumek, nekasrum atumi uchiripengker aa nuke suwarme. Atumka Yusseakrumningkia ¿atumi Apaachirinayaimpinam puja nu nekas pengker asa,itiur suritramkating?z

12

rat tusaram nu wakerau asaram, atumshanunisrumek chikich aints ainaushapengker awajsataram. Nu chichamnakaMoiséscha, tura yaanchuik Yusechichame etserin puju armia nusha mashumiktaram tusar aararmiayi,” Jesústimiayi.a

Waiti tuupchin pachis etserkamuri(Luc. 13.24)

13-14Nunia Jesús ataksha chichaak:“Wikia ataksha tajarme: Yusnumpujustasrum wakerakrumka, waitituupchinam wayaataram. Waiti tuupichasamtai, aints ainau nuni wayaawar, jintatsererchinam tuke iwiaaku pujustinnumweenauka untsurinchuitai. Antsu chikichwaiti wangkaram asamtai, aints nuniwayaawar, tungkajin jintanam waitwajaktinnum jeartinka untsurintai,”timiayi.b

Anangkartin ainaun pachis etserkamuri(Luc. 6.43-44)

15Nunia Jesús ataksha chichaak: “Wikianunasha tajarme: Wait chichaman etserinainau nangkamiar: Wikia Yusechichamen etsernuitjai tinauka winaanangkruwai tusaram aneartaram. Nuka

uwijaya nunisarang winitraminayat,yawaa kajeawa nunisarang atuminmestamrartas winitramiartinuitai.c16Atumka numi neré jiisrum: ¿Warínumita? tusaram nekaatnuitrume. Turaasaram nu aints ainau turamurishajiisrum: ¿Warí aintski? tusaramnekaatnuitrume. Numi jangkirtinchajiisrum,waitrume. Tura higo ainaunarajnumianka juukchamnawaitrume.17Numi nekas pengker ainia nuka nerenpengkeran nerenawai. Antsu numi paséainauka neren paseen nerenawai. 18Turanumi pengker ainauka paseenakanerenatsui. Tura numi pasé ainaukapengkernaka nerenatsui. 19Tura numinere pasé amataikia, aints ainau numinajakar kanawen jinum epeenawai. 20Turaaints ainau numi neren jiisar: ¿Warínumiki? tusar nekainawa nunisrumekatumka aints ainau turamurisha jiisrum:¿Warí aintski? tusaram nekaatnuitrume,”Jesús timiayi.d

Aints mash nayaimpinmakajeachartinuitai timiauri

(Luc. 13.25-27)21Nunia Jesús ataksha chichaak: “Wikia

nunasha tajarme: Aints ainau nangkamiar:‘Apurua, Apurua,’ turutinauka mash Yusepujutirin nayaimpinmaka jeachartinuitai,antsu wina Apaachir nayaimpinam pujanuna wakeramurin najanin ainauka nipujutirin jeartinuitai. 22Nungka amukatinkinta jeamtai,tinak: ‘Apurua, Apurua, iikia aminpachisar ami chichamim etsernuyaji, turaami naaram pachisar aintsnumia iwianchainau jiirnuyaji. Tura ami kakarmarmijaiwainchati takatcha takakmasmiaji,’turutiartinuitai. 23Tura wainiatnak wikia

7

Page 19: Achuar bible   new testament

19

e 7.23 (Sal. 6.8) f 7.28 (Marc. 1.22; Luc. 4.32) g 8.4 (Lev. 14.3-13)

ayaakun:jarme. Tunau takau ainautiram,winíangka jiinkiram wetaram,’titinuitjai,” Jesús timiayi.e

Jea jimiar jeamkamun pachis etserkamuri(Marc. 1.22; Luc. 6.47-49)

24Nunia Jesús ataksha chichaak: “Wikianunasha tajarme. Aints wína chichamrunantuk, tura miatrusang umirtak pujaukaaints jea jeamtan nekau nungka pisuamanum jea jeamkamua tumawaitai.25Tura yumi nukap jituriat, tura entsashanujangkruayat, tura nasesha kakarmannasentiat, nu jea nungka pisunamjeamkamu asamtai, yumpungtatkamatujinkatnuitai. 26Tura aints wínachichamrun antukiat, umirtutsuk pujaukaaints nintinchau jean yaikminam jeamuatumawaitai. 27Tura yumi nukap jitak,entsasha nujangkrak, tura nasesha

nuitai. Turamtai nu jeakamengkakatnuitai,” —timiayi.

28-29Tura chichas umisamtai, Moisésachichame nuikiartin ainaujai metekchau,antsu Yuse kakarmarijai nuikiartauasamtai, aints Jesúsa chichamenantukaruka nukap nintimrarmiayi.f

Kuchapruku tsuwarmauri(Marc. 1.40-45; Luc. 5.12-16)

8 1

tai, aints ainau untsurinemariarmiayi. 2Turinai aintskuchapruku tari, Jesús wekaamunamtikishmatar seak:—Apuru, ame wakerutakmeka wína

tsuwaramnawaitme, —timiayi.3Tamati Jesús ni uwejejai kuchapruku

namangken takas:—Ja ai, wakerajme. Pengker wajasta,

—timiayi. Tamati nu tamaujai metek

tsaar pengker wajasmiayi. 4TuramtaiJesús chicharak:—Antukta. Ami turunamuram pengké

etserkaip. Antsu sacerdotenam weta.Nuni weme namangkem pengkertsuwamaru asam inakmasta. Tura aintsainau mash pengker wajasmaurunnekaawarat tusam, Moisés tímianunismek turata, —timiayi.g

Apu inatiri tsuwaramuri(Luc. 7.1-10)

5Tura ukuki, Capernaum yaktanamjeamtai, Romanmaya kapitán tari,Jesúsan seak:

6—Apuru, wína inatir jaawai. Pengkénantakchamin kakarman najaimiakjearun juutu tepawai, —timiayi.

7Tamati Jesús chicharak:—Wikia tsuwartasan winitatjai,

—timiayi.8-9Tamaitiat kapitán ayaak:—Apuru, wikia judíochu asan, ameka

wína jearun wayaata tichamin nintimjai.Wikia suntara apuri umirnuitjai. Turawikia suntar ainaun inau asan, kichan:Weta, tama nusha weawai. Tura kichan:Winiti, tama nusha winawai. Tura winainatirun takatan inamka, miatrusarangumirtinawai. Tura asamtai ameshanunismek apu asam, juni wajasamchichaamning inatirka tsaartatui,—timiayi.

10Tamati Jesús nuna antuk, nukapnintimias niin nemarinaun chicharak:—Nekasan tajarme. Ju aintsua

nunisarang Yus nekas tujinkachuitaitinaunka kichkisha wainkachuitjai.11Nunasha tajarme: Israel ainau untsuritsaa taakmanumanini,maninisha Yuse pujutirin nayaimpinamkaunkar Abrahamjai, tura Isaacjai, turaJacobjaisha iruntrar yuwaartinuitai.

7 8

Page 20: Achuar bible   new testament

20

h 8.12 (Mat. 22.13;25.30; Luc. 13.28-29) i 8.17 (Isa. 53.4)

12Antsu Israela weari ainau Yusepujutirin wayaamin ainayat, wínanekasampita turutchau asar, nekasarteenam japar ukukmiawa nunisarangwait wajakartinuitai. Tura asar nunijuutinak, nain esainiar katertinakmatsamiartinuitai, —Jesús timiayi.h

13Tura kapitanin chicharak:—Jeemin yamaikia waketkita. Ame

wína inatir nekasampi tsuwartinuitmeturutu asakmin nuke ati tajame, —Jesústimiayi. Tamati ni tamaujai metekkapitani inatiri pengker wajasmiayi.

Jesús Pedro tsatsarin tsuwarmauri(Marc. 1.29-31; Luc. 4.38-39)

14Nunia Pedro jeen waya, Jesús Pedrotsatsarin tsuweak peaknum tepaunwainkamiayi. 15Tura nu nuwan wainakJesús uwejen achikiam, tsuweamurinmichatramiayi. Tura michatar wajaki,irasartas taarun yurtan nangkamamiayi.

Jau ainaun untsuri tsuwarmauri(Marc. 1.32-34; Luc. 4.40-41)

16Tsaa jeamtai iwianchrintin ainaun,tura jau ainauncha untsuri Jesúsnumitaarmiayi. Tura itarim Jesús ayachichasang iwianch ainaun jiikmiayi.Tura jau ainau itamuncha mashtsuwarmiayi. 17Yuse chichame etserinIsaías yaanchuik chichaak: “Ii

cha ningki jurutramkimiaji,” tímia nunaumiktas Jesús aints ainaun tsuwarmiayi.i

Jesúsan nemartan wakerinaun chicharkamuri(Luc. 9.57-62)

18Aints ainau timiá untsuri tentakaram,Jesús ni nuiniatiri ainaun akatar akupak:—Tumajin katingmi tusaram kanu

umistaram, —timiayi. 19Tamati Moisésa

chichame nuikiartin tari Jesúsanchicharak:—Nuikiartinu, ame tuning wekaasatme

nunisha amin nemarsatjame, —timiayi.20Tamati Jesús ayaak:—

wai. Tura chingki ainausha keemtairinkeemsar kaninawai. Antsu wikia Yusakupkamutiatnak, aints ayatunkanurmintruka atsawai, —timiayi.

21Nunia chikich nemarnuri Jesúsanchicharak:—Apuru, jeemin waketkita tusam

tsangkamrukta. Antsu wína aparjakamtai, iwiarsan umisan nuniangkaamincha nemarsatjame, —timiayi.

22Tamati Jesús ayaak:—Atsa, wina umirtukcharu ainau

jakawa nunisarang pujuinau asar, niweari jakaramtai iwiarsarti. Antsu amekayamaik wína nemartusta, —timiayi.

Kucha tamparaun miaku awajsamuri(Marc. 4.35-41; Luc. 8.22-25)

23

ramtai, ni nuiniatiri ainau nijai tsaniasarengkemawar kuchan katiniarmiayi. 24Turakatinai nase kakarman nasenmiayi. Timiánasenmatai, yumi kanunam yaranakpiakmiayi. Turamaitiat Jesúska kanurtepemiayi. 25Kanuramtai Jesúsan shintinak:—Apurua, uwemtikiarturta. Ukantatji,

—tiarmiayi.26Tinamtai Jesús ayaak:—¿Waruka timiatcha shamarme? ¿Waruka

Yus nekasampita tutsuksha?—timiayi.Nunia nantaki nasencha tura kucha

tamparauncha chicharkamiayi.Turamtai nasesha, tura kuchasha

miaaku wajasmiayi. 27Turamtai kanunamengkemrar pujuinau nintiminak:—¿Ausha warí aints asamtaiya nasesha

tura tampaasha umirinawa?—tunaiyarmiayi.

8

Page 21: Achuar bible   new testament

21

Iwianch jiikir kuchinam engkeamuri(Marc. 5.1-20; Luc. 8.26-39)

28Nunia Jesús ni nuiniatiri ainaujai kuchankatingkiar, tumajin jear Gadara nungkanamnujamkar kanunmaya jiinkiaramtai, jimiaaints jakau iwiartainumia jiinkiar Jesúsnumwiniarmiayi. Numai iwianchrintin timiákajeu asamtai,nasha shamiarmiayi. 29Tura asaramtai nujimia iwianchrintin kakarar untsuminak:—Jesúsa, Yuse uchiriya ¿waruka iincha

waitkartuktasmesha winame? Ii waitwajaktin kinta jeatsaing, ¿waruka iinchawait wajaktinnum akupkartuktasmeshajunisha winame? —tiarmiayi.

30Tinamtai arakchichu kúchi untsurishushungminak wajaarmiayi. 31

tai iwianch ainau nu aintsu namangkeniaJesúsan seainak:—Ju aintsnumia jiikratkumka, au

tukta, —tiarmiayi.32Tinamtai Jesús ayaak:—Ayu, nuni engkemataram, —tamati

iwianch ainau nu aintsnumia jiinkiarkuchinam engkemawaramtai, kúchiainau wakenam mash pisarar, kuchanamayangkar kajingkiarmiayi.

33Tuminamtai kuchi wainin nunawainkar, shamkar ampukiar yaktanamjear, ni wainkamurin, tura iwianchrintinturunamurincha mash etserkarmiayi.34Tura etserinamtai, nunia aints ainaumash ni yaktarinia jiinkiar, Jesúsnumjear niincha jiisar chicharinak:—Wait aneasam, ii nungkarinia jiinkim

weta, —tusar Jesúsan searmiayi.

Pimpirun tsuwarmauri(Marc. 2.2-12; Luc. 5.17-26)

9 1Tu tinam Jesús nunia aints ainaunukuki, kanunam engkema tumajin

kating ni pujamu yaktanam wemiayi.2Tura nuni jeamtai aints pimpirun Jesús

pujamunam itaarmiayi. Tura pimpirunitaarmia nuka:tatua, tu nintiminau asaramtai, Jesúsnuna nekaa pimpirun chicharak:—Natsachi, napchauka nintimtsuk

asata.muitme, —timiayi.

3Tamati Moisésa chichame nuikiartinainau nu chichaman antukar napchaunintiminak: “¿Juka nangkami Yusetjaitumamtsuash? Nu titinka paseetai,” tunintimrarmiayi. 4

tai, Jesús nuna nekau asa chicharak:—

mesha pujarme? 5¿Warí timiáyumtinuita?muitme titin yumtinkai? Antsu nuturachkursha pimpirun: ¿Wajakimwekaasata titinka yumtinkai? 6Wikiaaints ayatnak Yus akuptuku asamtai, ju

nuitjai. Tura wi turamnawaitjai tusanyamaikia nekamtikiatjarme, —timiayi.Tura pimpirun chicharak: —Amin

tajame:Nantakim tampuram jukim jeemin

waketkita, —timiayi.7Tamati pimpiru wajaki ni jeen

waketkimiayi. 8Tura waketkiamtai Yus nikakarmarin aintsun susau asamtai, nunawainkaru asar shaminak: Yus juuntaitaitiarmiayi.

Jesús Mateon untsukmauri(Marc. 2.13-17; Luc. 5.27-32)

9Jesús nunia jiinki jinta weak winashawaitkamiayi. Wikia Mateowaitjai. Wikiaapu akupkamu asan, apu akitinamkeemsan, aints ainau kuikiarin apunsusatasan juyajai. Wi turamtai Jesúsnangkamak wína waitak:—Wína nemartusam wina nuiniatir ata,

—turutmiayi.Turutmatai wikia: Ayu tusan wajakin

Jesúsan nemarkamiajai.

8 9

Page 22: Achuar bible   new testament

22

j 9.11 (Luc. 15.1-2) k 9.13 (Mat. 12.7) l 9.17 (Josué 9.4) m 9.17 (Nu nuikiartutaichichaman etserak, yamaram chichaman wi nuiniarja nunaka arut chichamjaingkiapachimrachminuitai taku timiayi.)

10Tura asan wi Jesúsan: Yuwita tusanwína jearun jeemiajai. Turamtai wínajearun yuwinak pujuinai, Jesúsjaitsaniasar kuikian juu ainau untsuri, turajudío umirkatin chichaman umikchauainausha, tura Jesúsa nuiniatiri ainaushanijai iruntrar yuwaarmiayi. 11Yuwaarumisaramtai, fariseo ainau wína jearunJesús iruntramunam yuwaun wainkaruasar, Jesúsa nuiniatiri ainaun iniinak:—¿Atumin nuitamin warukaya kuikian

juu ainaujai iruntrar yuwawa? Tura¿waruka judío umirkatin chichamanumikchau ainaujai iruntrarsha yuwawa?—tiarmiayi.j

12Tu tinam Jesús nuna antuk aimiak:—

nunka yuuminatsui. Antsu najaiminakpujuinauka tsuwakratnun yuuminawai.13Wikia pengke aintsuitjai tinaunka:Nintimaurum yapajiataram titasnakatachawitjai, antsu tunaawitjai tinaun:

ram titasan tawitjai. Tura asamtaiatumsha werum Yuse chichame aarmawanu nekaaram, nunaka taku tawai tusaramnuimiartaram. Nu chichamka nuwaitai.Yus chichaak: ‘Tangku ainauka maaramwina surustaram tusanka wakeratsjai.Antsu aints ainau wait anentrataramtusan wikia wakerajai,’ timiayi. Tuaarmawaitai, —Jesús timiayi.k

Ijarmar pujustin pachisarJesúsan iniasmauri

(Marc. 2.18-22; Luc. 5.33-39)14Tura Imiakratnu Juanku nuiniatiri

Jesúsan jeariar iniinak:—Iikia Juanku nuiniatiri ainautikia

fariseo ainaujai metek Yus nintimramitusar ijarmar yutsuk pujaji. ¿Antsu ami

nuiniatirmeka waruka ijarminatsua?—tiarmiayi.

15

mun etserkamiayi. Tura etserak:—Aints yamai nuwan nuwatak ni

amikrijai tsanias pujamtai ¿ni amikriijarmawar wake mesekar pujusarminkai?Atsa, antsu aints yamai nuwannuwatkaun jukiartin kinta jeamtai,nuniangka ni amikri wake mesekarijarmawartinuitai. Wikia wína nuiniatirainaujai iruntran pujamtai, nukaijarminatsui. Antsu wína jurukiaramtai,nuniangka ijarmawartinuitai.

16“Chikich chichamsha antuktaram:Wejmak arut jaankamtai, ju nungkanamaints kichkisha tarachin yamarmannujtuk aparchamnawaitai. Nu turamkanunia nijaram, yamaram tarach seturtuupich wajayi. Tura asa arutrichingkiana, nuna nangkamasang nukapjaankatnuitai. 17Umuti vino tutai yamaikariauka nuwap aparmau mamurunamyarakchatnuitai. Nu turamka, vino kariakwapakrak nuwap aparmaun pujkatnuitai.

tai, tura vino ukaratnuitai. Antsu vinoyamaram aa nu nuwap najanamuyamarmanam kantsejai kantsermanumyaraktinuitai. Turamka vino yamaramayat, nuwapen pujkashtinuitai, tura vinoukarashtinuitai,” Jesús timiayi.l m

Jairo nawantri inankimuri tura chikich nuwasha tsuwarmauri

(Marc. 5.21-43; Luc. 8.40-56)18Jesús chichaak pujai, judío juuntri

taa, Jesúsan wainak tikishmatramiayi.Tura seak:—Nawantur yamai jakaun ukukjai.

Tura wainiatum ame winim uwejmijai ni

9

Page 23: Achuar bible   new testament

23

n 9.34 (Mat. 10.25;12.24; Marc. 3.22; Luc. 11.15) o 9.35 (Mat. 4.23; Marc. 1.39; Luc. 4.44)

antingmaka iwiaaku pujustatui,—timiayi.

19Tamati Jesús: Ayu tusa wári wajaki,ni nuiniatiri ainautijai tsaniasar judíojuuntrijai wemiaji. 20Jinta wearin nuwadoce (12) musach numpan nangkantsukpujumia nuka Jesúsa wejmakrinantingtas tuntupenini winitmiayi. 21Turawejmakrin antingnaka pengkerapiwajasainja, tu nintimias wejmakrinantimiakmiayi. 22Tura antingkiam Jesúspajas jiis nuwan wainak:—Nawantru, napchau nintimtsuk asata.

Ameka wína nekasampita turutu asampengker wajasume, —timiayi.Nu tamaujai metek nu nuwaka

tsaarmiayi.23Tura pengker wajasamtai, Jesús judío

juuntri jeen jea, aints nuni pujuinau wakemesekar nangkun umpuinaun wainak,tura untsuminak juutinak pujuinaunwainak, 24nu aints ainaun chicharak:—Mash jiinkitaram. Nuwachikia

jakachi, antsu kanuri, —timiayi.Tamati aints ainau: “Nangkami tawai,”

tusar wishikiarmiayi. 25Antsu Jesús aintsainaun jiiki nuwawach tepamunam wayauwejen achirkam nuwachikianantakmiayi. 26Nuwawach jaka nantakinasamtai, nu nungkanmaya ainau nunapachisar untsuri etserkarmiayi.

Jesús wainmichun jimiaran tsuwarmauri27Tura nuwachin inanki ukuki, jinta

wekai aints wainmichu jimiar Jesúsannemarsar weenak:—Apu Davidta weariya, wait

anengkratkata, —tu untsuminaunantukmiayi.

28Tu untsuminaun wainiat Jesúsjeanam wayaamiayi. Tura jeanamwayaamtai,ram Jesús chicharak:

—¿Atumka nekasampi iincha pengkertsuwarmartatji turutrumek? —tu iniamaiminak:—Ja ai, Apuru, —tiarmiayi.29Tinamtai Jesús nu aintsu jiin antintak

chicharak:—Atum nekasampita turutu asaram,

pengker wainmaktaram, —timiayi.30Tamati pengker wajasar paan

wainmakaramtai, Jesús akatar akupak:—Pengké kichkisha etserkairap,

—timiayi.31Tamaitiat jeanmaya jiinkiar, nu

nungkanmaya ainaun mash Jesúsaturamurin pachisar etserkarmiayi.

Aints chichachun tsuwarmauri32Nunia jiinkiaramtai, aints chichachun

iwianchrukun Jesúsnum itaarmiayi.33Tura itaaramtai Jesús iwianchin jiikiakupkau asamtai, nu chichachu aintschichatan nangkamamiayi. Tura asamtaiaints ainau nuna wainkar nintimrar:—Israel nungkanam pujautikia nu

turamuka kichkisha wainchawaitji,—tiarmiayi.

34Tinau waininayat fariseo ainauchichainak:—Iwianchi apuri kakarmarijai

iwianchin jiiki akupawai, —tiarmiayi.n

Jesús aints ainaun wait anentramuri35Jesús wekaa wekaaka chikich chikich

yakat juunnumsha, tura tuupchinmashairuntai jeanam waya, nuni aints ainaunnuiniarmiayi. Tura Yus aints ainaun tuinartinuitai tusa, Yusnum uwemratinchichaman etserkamiayi.tin ainaun, tura najaiminak pujuinaunchatsuwarmiayi.o

36Tura uwijaya nunisarang pujuinauasaramtai, uwija wainin atsawanunisarang wait wajainauncha, tura

9

Page 24: Achuar bible   new testament

24

p 9.36 (Marc. 6.34) q 9.38 (Luc. 10.2) r 10.4 (Hech. 1.13) s 10.10 (1.Cor. 9.14;1.Tim. 5.18) t 10.14 (Hech. 13.51-52)

kuntuchu nintimsar pujuinauncha Jesúswainkau asa, wait anentramiayi.p

37Tura aints ainaun wait anentak ninuiniatiri ainautin chichartamak:—Ju aints ainau nekasar trigo

tsamakua nunisarang ainawai. Turajuuktin kinta jeau waininayat, juukartinjumchik ainawa nunisarang Yusechichame etserin jumchik ainawai.38Tura asamtai Yus ni chichamen etserinainaun akupkati tusaram Yus seataram,—Jesús turammiaji.q

Jesús ni nuiniatirin inaikiamuri(Marc. 3.13-19; Luc. 6.12-16)

10 1Tura Jesús ni nuiniatiri doce(12) ainautin untsurmak:

“Iwianchrintin jiirkiram akupkataram,tura sungkurintin ainausha,nak pujuinausha mash tsuwartaram,”tusa ni kakarmarin suramsamiaji.

2

kia nuwaitji: Simón chikich naari PedronJesús inaikiamiayi, tura Pedro yachíAndrés, tura Zebedeo uchiri Santiago,tura Santiago yachí Juan, 3tura Felipe,tura Bartolomé, tura Tomás, tura wi,kuikian juyaja nuwaitjai. Tura Alfeouchiri Santiago, tura Tadeo, 4tura Simónyaanchuik mesetan najanin amia nu, turaJudas Iscariote, Jesúsan ukunam anangkasurukmia nuwaitai. Ainchik:nuitjarme tusa Jesús inaitamkamiaji.r

Jesús ni nuiniatirin akatar akupkamuri(Marc. 6.7-13; Luc. 9.1-6)

5Tura Jesús ni nuiniatiri doce (12)ainautin chichartamak:“Judíochu nungkarin wekaasairap.

Tura Samaria yaktanmasha weerap.6Antsu Israel ainau uwija mengkakawanunisarang pujuinamunam wína

chichamur etserkatasrum wetaram. 7Turawerum: Yus yamaikia nayaimpinmayaaints ainaun inartin kinta jeayi tusarametserkataram. 8Turaram jau ainaushatsuwartaram. Tura jakau ainaushainankitaram. Tura kuchaprintin ainaushatsuwartaram. Tura iwianchrintinainausha jiirkitaram. Yuse kakarmariakikchaujai jukin asaram akikchaujaiturataram.

9“Tura jinta weakrum, kuik engkearamjukirap. Kurisha, tura jiru kuikiashajukirap. 10Tura pitakrumsha jukirap.

ram. Tura sapatrumsha takutsuk turawaisha takutsuk aintsarmek wetaram.Atumka Yuse chichame takau asakrumin,

trume.s11“Tura asaram chikich yaktanam

werum: ¿Yaachia juni pengke nintintinpuja? tusaram nekaataram. Turanekaaram nu yaktanmasha pujusrum,12nu aintsu jeen wayaaram nuning tukepujustaram. 13Tura asakrumin nu jeanampengke nintintin pujamtaikia atum:‘Pengker pujustaram,’ tarume nunisang

tai. Antsu nu jeanam pasé nintintin

taikia: Yus atumin pengkerkaawajtamsashtatui titaram. 14Tura atumin:Juni wayaawairap turaminamtaikia, tura

kia, nu jeanmayangka tura nuyaktanmayangka jiinkiram ukuktaram.Tura ukuakrum atumi nawe japirum: Nuaints ainaun Yus jiisti tusaram, aintsainau mash nekamtikiataram.t

15“Nekasan tajarme: Wait wajakartinkinta jeamtai, yaanchuik Sodomayaktanam pujuinau, tura Gomorra

9 10

Page 25: Achuar bible   new testament

25

u 10.15 (Gén. 19.24-28; Mat. 11.24; Luc. 10.4-12) v 10.16 (Luc. 10.3)w 10.20 (Marc. 13.9-11; Luc. 12.11-12;21.12-15) x 10.22 (Mat. 24.9; Marc. 13.12-13;Luc. 21.16-19) y 10.25 (Mat. 9.34;12.24; Marc. 3.22; Luc. 6.40;11.15) z 10.26 (Marc. 4.22;Luc. 8.17)

yaktanam pujuinausha tunau asar, waitwajakarmia nuna nangkamasarang nuyaktanam pujuinausha nukap waitwajakartin ainawai,” Jesús turammiaji.u

Yusen umirkaru ainaunkanakitrartinuitai timiauri

16Nunia ataksha iin chichartamak:“Aneartaram. Wisha atumin uwijayanunisrumek arumin,nam akupajrume. Tura asaram napianunisrumek nintip ataram. Turayapangma nunisrumek chikich ainau paséawajtsuk asataram.v 17Aints ainau atuminachirmakar,tinuitai. Turinamtai iruntai jeaainamunam numijai awatamrartinuitai.Tura asaramtai wainkataram. 18Tura wínaumirtin asakrumin, romano apuriainausha, tura atumi apuri ainaushaatumin wait wajaktiniun suramsarat tusarjuramkiartinuitai. Tura asaramtai judíoapuri ainau, tura judíochu apuri ainaushawína pachitsaram ujaktinuitrume. 19Tura

kar, apu ainamunam juraminamtaikia¿itiurak chichaktaj? tura ¿warintukaiktaj? tuuka nintimrairap. Antsuaneachmau Yus chichamtikramkatatrume.20Tura asaram atumka chichaakrumsha

trume, antsu atumi Apaachiri Wakaniatumin chichamtikramkatatrume.w

21“Aints ainau ni yachiin waininayat:Maawarat tusar surukartinuitai. Nuniauchirtin ainausha ni uchirin waininayat:Maawarat tusar surukartinuitai. Nuniashachikich aints ni aparin waininayat:Maawarat tusar surukartinuitai.22Atumka wina aintsur asakrumin, aints

ainau atumin mash kajertamkartinuitai.Antsu tunaun nepetkaram jakarmeka,atumka tuke Yusnum pujustinuitrume.x

23“Chikich yaktanmaya ainau atuminmantamawartas wakerutminamtaikia,chikich yaktanam tupikiaktaram. AtumkaIsrael yakat ainamunam wína chichamuretserat umiatsrumning,nak Yus akupkamu asan atakshataratnuitjai. Wi taja nuka nekasaintai.

24“Nuniasha tajarme: Aintsu nuiniatiri ninuikiartinaka nangkakashtinuitai. Tura

tai. 25Aints nuikiartiniun nakitinamtaikia,ni nuiniatirincha nakitrartinuitai. Turaaints inakratnuncha nakitinamtaikia, niinatiri ainauncha nakitrartinuitai. Turaasamtai wína pachitsar aujmatrinak:Iwianchi apurintai tinauka wína umirtinainauncha nunisarang aujmatinak paséchichasartinuitai,” Jesús turammiaji.y

¿Yaachia shamkatnuitji? timiauri(Luc. 12.2-7)

26

mak: “Tura asamtai aints ainaushamkairap.cha ukunam paan nekaawartinuitai. Tura

nun waininayat, ukunam paannekaawartinuitai.z

27“Wikia kashi atumin shishkamsannekamtikiamiajrume nuka, aints ainaumash antukarti tusaram, tsawaisha paanetserkataram. 28

namtaisha shamkairap. Atuminamangkenka mantaminayat, atumiwakaninka maachartinuitai. Antsu Yuskani umirchau ainau namangkencha, turawakanincha ji kajintrashtinnum tuke

10

Page 26: Achuar bible   new testament

26

a 10.33 (2.Tim. 2.12) b 10.39 (Mat. 16.24-25; Marc. 8.34-35; Luc. 9.23-24;17.33;Juan 12.24-25) c 10.40 (Luc. 10.16; Juan 13.20)

chumpiatin asamtai,taram.

29“Atumka chingki jimiarchik kichikjiru kuikiajai sumakminuitrume. Chingkitimiá akikchau sumakminun wainiat,atumi Apaachiri surimiamtaikia, chingkikichkisha nungká ayaarchamnawaitai.30-31

masang timiá anenmau asa, atumi intashiwarutmak awa tusa nekapmarmawaitai.Tura asamtai atumin mantamawartaswakerutminamtaisha shamtsukasataram,” Jesús turammiaji.

Wikia Jesúsnawaitjai titaram timiauri(Luc. 12.8-9)

32Nunia ataksha iin chichartamak:“Nunasha tajarme: Aints ainau wínapachitsar aints antinamunam: WikiaJesúsnawaitjai taunka wisha nunisnak wínaApaachirun nayaimpinam pujaun ujaakun:Juka wína aintsruitai titinuitjai. 33Antsuaints chikich ainau antinamunam wínapachitsar: Wikia Jesúsnauchuitjai taunka

nam pujaun ujaakun: Juka wínaaintsruchuitai titinuitjai,” Jesús turammiaji.a

Jesús aints ainaun akankatnuitjai timiauri(Luc. 12.51-53;14.26-27)

34

mak: “Atumka wína pachitsaram: Junungkanam pujuinau maanitsuk pengkernintimtunisar angkan pujusarat tusatamiayi, tuuka nintimsairap. Wikia junungkanam tau asamtai, aints ainaumaanikiartinuitai. 35Wi tau asamtai, aintsni aparijai kajernaikiartinuitai, turanuwasha ni nukurijai kajernaikiartinuitai.

tinuitai. 36Tura asamtai aints ainau niwearijai nemasnaikiartinuitai.

37“Aints ni aparincha, tura nukurinchawína nangkatusang aneauka wína aintsurachatnuitai. Tura aints ni uchirincha,tura ni nawantrincha wína nangkatusanganeauka wína aintsur achatnuitai. 38Turaaints wína nemartustas wakerayat, wait

tai. 39Nunasha tajarme: Aints wínaumirtukiat, jatan shamak wína pachitas:

katnuitai. Antsu wína umirtukukamaawarmaitiat,nuitai,” Jesús turammiaji.b

Yus ni aintsrin pengker awajsatnuri(Marc. 9.41)

40Nunia Jesús ataksha chichartamak:“Nunasha tajarme: Wína umirtukuasakrumin, atumin anturtaminaukawinasha anturtinawai. Tura winashaanturtinauka wína akuptukunchaanturinawai.c

41“Aints Yuse chichamen etsernun Yusakupkamu asamtai, ni jeen wayaatitaunaka Yus ni chichamen etsernunpengker awaja nunisang nu aintsunpengker awajui. Tura aints chikich aintspengke nintinnun: Jearun wayaatataunaka Yus pengke nintinnun pengkerawaja nunisang nu aintsun pengkerawajui. 42Tura aints mianchaun wainiat,wina nemartin asamtai, nu aintsun yuminshikirak aramtaikia, Yus nu aintsnashanekas pengker awajsatnuitai,” Jesústurammiaji.

Imiakratin Juan ni nuiniatirin akupkamuri(Luc. 7.18-35)

11 1Jesús ni nuiniatiri doce (12)ainautin nuikiartutai chichaman

akatamar umisu asa, nunia jiinki nunungkanam yakat ainamunam aints

10 11

Page 27: Achuar bible   new testament

27

d 11.10 (Mal. 3.1) e 11.15 (Mal. 4.5; Mat. 17.10-13; Marc. 9.11-13)

ainaun nuiniartas tura Yuse chichamenetserkatas wemiayi.

2Imiakratin Juan kársernum engkeamupujus, Cristo turamurin pachis chichamanantuku asa, ni nuiniatirin chicharak:—

taram, —tusa akupkamiayi. 3Akupkamuasar Jesúsan jeariar iniinak:—¿Yus uwemtikiartinun akupkatnuitjai

tímia nuka amekitam?ningkia chikichash nakastaij?—tiarmiayi.

4Tinamtai Jesús ayaak: “Atumkawaketkiram atum wainkarume turaantukmarume nuka Juan mashujaktaram. 5Tura ujaakrum: Wainmichuainau paan ataksha wainminawai. Turawekaichau ainausha ataksha wekainawai.Tura kuchaprintin ainausha tsaararpengker wajainawai. Tura antichuainausha paan antinawai. Tura jakauainausha ataksha nantakiar iwiaakupujuinawai. Tura mianchau ainaunchaYusnum uwemratin chichaman ujaawaititaram. 6Aints wína turamurun wainkar,nekasampita turutin ainauka nekasarwarasartinuitai tusaram Juan ujaktaram,”Jesús timiayi.

7

ramtai, Jesús aints nuni juwakaru ainaun

miayi. Tura etserak: “Aints atsamunamJuan wainkatasrum ¿warukawemiarume? Karis nase umpuam, mai wemai we waja nunisang ¿aints tu pujauwainkatasrumek wemiarum? Atsa.8Turachkurmesha ¿aints wejmakanshiirman akikian entsaru wainkatasrumekwemiarum? Atsa. Aints wejmakanakikian entsaruka apu jeen pujuinawai.9¿Tura warí wainkatasrumea wemiarum?Atumka nekasrum Yuse chichamenetserin wainkatasrum wemiarume. Tura

Juan wainkaram, chikich aints Yusechichamen etsernun nangkamasangpengke aints wainkamiarume. 10Juankunpachis yaanchuik Yuse chichame etserinaarmia nuka nuwaitai: ‘Nintimrataram.Yus Mesíasan chicharak:ning jintimin iwiarati tusan, wínaakupamurun eemkan akupajai timiayi.’Tu aarmawaitai.d

11“Nekasan tajarme: Yuse chichameetserin ju nungkanam puju armia nukakichkisha Juankun nangkamaskaatsumiayi. Antsu yamaikia Yuse umirin

tin asar, Juankun nangkamasarang Yusepujutirin jeaartin ainawai, tajarme.

12“Nuniasha tajarme: Imiakratin Juanaints ainaun Yus inartinun pachischichaman etsermia nuni nangkamsar,yamaisha nunisarang kajeu ainausha nuchichaman pengké nakitinawai. Turakajeu ainau nu chichamnaka nakitinauasar, chikich ainausha Yusnum jeachartitusar suriminawai. 13Yaanchuik Juanakiintsaing, Yuse chichame etserin ainautura Moiséscha: Yus aints ainaun tuinartinuitai tusar etserkarmiayi. 14Turaasaramtai yaanchuik Yuse chichameetserin: ‘Cristo taatsaing, Elías eemaktatinuitai,’ timiayi. Tura nu chichamannekaatasrum wakerakrumka: JuankaElíasa tumawaitai titinuitrume. 15Juchichaman antinauka nintimrarti.e

16“Junia aints ainau itiur nintiminawanunaka nekamtikiatjarme. Junia aintsainau uchia nunisarang nintiminawai.Uchi ainau ni amikrijai nakurusmi tusar

nak: 17‘Iikia nangkuwach umpuarnisha¿waruka yaamtsurme? Tura nangkamirnakurusmi tusar, aints jakamunamnampearnisha ¿waruka juuttsurme?’ Uchitu nintimina nunisrumek pujarme. 18Juan

11

Page 28: Achuar bible   new testament

28

f 11.22 (Am. 1.9-10) g 11.24 (Gén. 19.24-28; Mat. 10.15; Luc. 10.12)h 11.27 (Juan 1.18;10.14-16)

pangnaka yutsuk, tura vinoncha umutsukpujamtai, atumka ni chichame antutnakitau asaram: Iwianchrinuitai tarume.19Tura wikia Yus akupkamutiatnak,chikich aintsua nunisnak yutanchapachitsuk yuwan, tura umutnashapachitsuk umin asamtai, wína nakitrinainau:wai. Tura tunaarintin ainau amikrintai,tura kuikian juu ainau amikrintaiturutinawai. Tura waininayat Yusenumirin ainau Yuse nekamtairin jukinasar: ¿Warukaya nunasha tinawa? tusarnekainawai,” Jesús timiayi.

Pasé yaktanmaya ainaun chicharkamuri(Luc. 10.13-15)

20Nuniangka Jesús chikich chikichyaktanam Yuse kakarmarijai wainchataitakatan untsuri takasu waininayat, nuyaktanmaya ainau ni tunaarininaisacharu asaramtai, Jesús nu aintsainaun chicharkamiayi. Tura chicharak:

21“Corazín yaktanmaya ainautirmin,Betsaida yaktanmaya ainautirminchaaneartaram tajarme. Atumka nukap waitwajaktinuitrume. Tiro yaktanmaya ainau,tura Sidón yaktanmaya ainausha Yusenumirchau ainayat, Yuse kakarmarijaiwainchati takatan atum wainkamiarumenunaka wainkachariat, nu wainkarkiayaanchuik: Yus tunaarun japitrurti tusar,entsatin pushun entsarar, tura muukenyukuujai yukuarar Yusnum uweminarmiayi. 22Tura atumsha wainchatitakatcha wainkayatrumek, atumi tunaariinait nakitau asaram, tunau jiistin kintajeamtai, atumka Tironmaya ainau, turaSidónnumia ainau nangkamasrumeknukap wait wajaktinuitrume.f

23

mincha tajarme: Atumka

anangmamkuram: Iikia nayaimpinampujustatjiapi, ¿tu nintimsarmek pujaram?Antsu atumka jakau matsamtainummengkakatnuitrume tajarme. Sodomayaktanmaya ainau Yuse kakarmarijaiwainchati takatan wainkachu ainayat,nuna wainkaramtaikia, ni yaktariyumpuntsuk yamaisha tuke atinuyayi.24Tura asamtai tajarme: Tunau ainaujiistin kinta jeamtai, atumka Sodomayaktanmaya ainau nangkamasrumeknukap wait wajaktinuitrume,” Jesústimiayi.g

Wini winiram ayamsataram timiauri(Luc. 10.21-22)

25Nuniangka Jesús Yusen seak:“Apaachiru, ameka mash nayaimpinmayaainau Apurinme.maya ainau Apurinme. Tura asam aintsningki nintimsar:jai,’ tinauka ju chichaman nekaachartitusam uukuitme. Antsu uchia nunisarangnintiminau ju chichaman paannekaawarti tusam nekamtikiawaitme.Tura asakmin maaketai tajame. 26

chiru, tu ati tau asakmin, maaketaitajame,” timiayi.

27Tura Yusen sea umis, ataksha aintsainaun chicharak: “Wína Apaachir mashaa nuna wina surusmiayi. Aints kichkisha

tsui. Tura wína Apaachir itiurak awatusarsha nunasha nekainatsui. Antsu YuseUchiri asan, tu awai tusan paan nekajai.Tura aints ainaun: Wína Apaachirka tuawai tusan,naka nekamtikiatnuitjai.h

28“Mash pimpikniutirmesha, turaitiurkachmin pujautirmesha winiwinitaram. Turakrumningkia wikiaayamtiksatatjarme. 29-30Wikia pengké

11

Page 29: Achuar bible   new testament

29

i 11.29 (Juan 14.15; 1.Juan 5.1-3) j 12.4 (Lev. 24.9; 1.Sam. 21.1-6) k 12.5 (Núm. 28.9-10)l 12.7 (Mat. 9.13) m 12.11 (Luc. 14.5)

kajechu asan, miajuitjai tumamtsukpujajai. Tura asamtai wini winiramnuimiartaram. Tura wína chichamrun

tai. Tura wína takatrun takainaukaitiurkachmin ainawai,” Jesús timiayi.i

Ayamtai kintati trigo majurar yuwamuri(Marc. 2.23-28; Luc. 6.1-5)

12 1Ayamtai kinta tsawaaramtai,Jesús ni nuiniatirijai aja japen

nangkaaminak, ni nuiniatiri ainautiyaparakur trigo jingkiajin achikiarmajurar yukir wemiaji. 2Turarin fariseoirunu nuna wainkar, Jesúsan chicharinak:—Jiisia, Moisés ayamtai kintati

takakmasairap tusa,yat, ami nuiniatiram ainau aunkaaitkinawai, —tiarmiayi. 3Tinamtai Jesúschicharak:—¿Waruka tuusha chichaarme?

¿Yaanchuik apu Davidta turamuripachisrum aujchaukitrum? Nuka niaintsri ainaujai tsukaminak, 4Yus seatijuun jeanam wayaawar, Yus inaktustinpang aya sacerdote yutairi asamtai,chikich aintska nunaka yuwachminunwainiat, Davidcha nuna yuwak ni aintsriainauncha susamiayi.j

5¿Atumsha Moisés umirkatinchichaman aarmia nuka aujchaukitrum?Sacerdote ainauka ayamtai kintati Yusseatai juun jeanam ayamtsuk takainauwainiat, Yuska nuna pachis tunaawitaitatsui.k 6Tura asamtai nekasan tajarme:Atumka Yus seatai juun jean nintimtarme

satnuitrume. 7Yuse chichamesha tuaarmawaitai. Yus chichaak: ‘Tangkuainauka maaram wina surustaramtusanka wakeratsjai. Antsu aints ainau

jai,’ timiayi. Nu aarmauantukuitkurmeka, aints tunau takachuainaun:trume.l 8Wi aints ayatun Yus akupkamuasan, ayamtai kintati tu pujusarti tusan,aints ainaun inartinuitjai, —Jesústimiayi.

Uwejen mutchaun tsuwarmauri(Marc. 3.1-6; Luc. 6.6-11)

9Nunia jiinki, Jesús iruntai jeanamwayaamiayi. 10Tura nuni waya, aintsuwejen mutchaun wainkamiayi. Turamtaifariseo ainau: Ju aintsun tsuwaramtaikia,nuka tunau wajasi timi, tu nintimsarJesúsan iniinak:—¿Ayamtai kintati aints tsuwartin

pengkerkai? —tiarmiayi.11Tu iniinam Jesús aimiak:—

kia atum ainautirmesha ayamtai kintatiashiitai tusarmeka wechaintrumek?

trume tajarme.m 12Tura aints uwijannangkamasketai. Tura asamtai ayamtaikintati aints wait anentamuka nekaspengkeraitai, —timiayi.

13Nunia uwejen mutchau aintsunchicharak:—Uwejem kutsmarta, —timiayi.Tamati ni uwejen kutsmaramtai,

chikich uwejejai metek pengkerwajasmiayi. 14Turamtai fariseo ainau

nak: Jesús maami tusar chichamannajatiarmiayi.

Isaías Jesúsan pachis timiauri15Turinamtai Jesús nuna nekaa, nunia

jiinki weai,miayi. Turinamtai jainauncha mashtsuwarmiayi. 16Tura aints ainaun akatar

11 12

Page 30: Achuar bible   new testament

30

n 12.24 (Mat. 9.34;10.25)

akupak: “Wi turamurka aints kichkishanekaawarai tusaram,rap,” timiayi. 17Jesúsa turamuringkiayaanchuik Yuse chichame etserin Isaíasaarmia nunisang umikmiayi. Nuaarmauka nuwaitai:

18Yus chichaak: “Juwaitai wína inatir,wi akupkamiaja nuka wína aneetiruitai.Tura asan niin wainkan waraajai. Ninintin Wakantrun engketatatjai. Wituramu asa, mash nungkanmaya ainaunuwemratin chichaman etserkatnuitai.Tura nu chichaman umirkaru ainaunuwemtikratnuitai. Tura nu chichamanumikchau ainaunka uwemtikrashtinuitai.

19“Wína inatirka aints ainaunjiyakchatnuitai. Tura anturtuktaramtusangka untsumkashtinuitai. Turaasamtai jintanam wekainausha nietsermataisha anturkachartinuitai.

20“Tunau jiistin kinta jeatsaing,kakaichau ainaun yaingtinuitai, tura niinjumchikesh umirinak pujuinaunkajapashtinuitai. 21Turatin asamtai mashnungkanmaya ainau niin pachisar: Wáritati tusar nakasartinuitai.tai.

Jesúsan pachisar: Satanása kakarmarijai takaawai timiauri

(Marc. 3.20-30; Luc. 11.14-23;12.10)22Nunia aints iwianchrinun Jesús

pujamunam itaarmiayi. Nu aintskawainmichu tura chichachuyayi. Turaitarim Jesús niin tsuwarmiayi.ram niisha paan wainmak, chichatnashapaan chichakmiayi. 23Tura pengkerwajakiamtai, aints ainau nuna wainkarmash nintimrar: “¿Davidta wearin pachisYuse chichame etserin: Uwemtikiartintatinuitai tiarmia nuchawashi?” tiarmiayi.

24Tinamtai fariseo ainau nuna antukarchicharnainak:

—Juka iwianchi apuri Beelzebúnumirnuitai. Tura asa nuna kakarmarijaiaintsu iwianchrin jiiru weawai, —tunintimrarmiayi.n

25Tu nintiminamtai, Jesús nuna nekauasa chicharak:—Nintimrataram.

maya apu ainau kajernaikiar kanakarpujusar maaninamtaikia, nu nungkankawári mesratnuitai. Tura aints ainauchikich yaktanam, tura chikich jeanamiruntrar kajernaikiar pujuinauka, nu

tinuitai. 26Tura ¿itiurak Satanásakakarmarijaingkia Satanása inatiri ainaunjiiki akupkatnuita?nuitai. Antsu atumka wina pachitsaram:Nuka Satanása kakarmarijai iwianchainaun jiiru weawai turutrume nukanekaschawaitai. Nuka nekasainmatikia,Satanáska ningki nepetmamkatnuitai.Tura nuka nekasainmatikia, Satanásakakarmari wári mengkakatnuitai.27Atumka wína pachitsaram: NukaBeelzebú naartinu kakarmarijai aintsuiwianchrin jiiru weawai turutrume. Antsunuka nekasainmatikia ¿atumi nuiniatiriainau yana kakarmarijia iwianch ainaunjiiru weenawa? ¿Atumka nusha Satanásakakarmarijai iwianch ainaun jiiruweenawai tatsurmeash? Tura nisha:Satanása kakarmarijai turichuitji tinauasaramtai ¿itiurak winasha: Satanásakakarmarijai turawai turutiaram?Atumka tau asaram nuwaarme. 28Antsuwikia Yuse kakarmarijai iwianch ainaunjiikin asamtai,ram: Yuska aints ainaun tu inawaitusaram nekaamnawaitrume.

29“Aints nekas kakaram aa nuka jeawaitirin naka pujamtai ¿nu aintsjingkiatskeka, ni jeen wayaar waririjurukminkai? Atsa, antsu nu aints

12

Page 31: Achuar bible   new testament

31

o 12.30 (Marc. 9.40) p 12.33 (Mat. 7.20) q 12.34 (Mat. 3.7;15.18;23.33)r 12.39 (Mat. 16.1,4; Luc. 11.16,29) s 12.41 (Jon. 3.3-5; Luc. 11.30)

jingkiar wariri jurukminuitai. Turaasamtai Satanás jingkiatskeka ninu aanuka jurukchamnawaitai.

30

tai. Tura wína yaintsuk pujauka aints

karti tusa, japua nunisang iwianchinyayaawai.o

31“Tura asamtai atumin tajarme: Aintsu

ratnuitai. Tura Yusen pachisar pasé

tai. Antsu Yuse Wakanin pachisar pasé

tai. 32Tura wi aints ayatun, Yus akuptukuwaitinayat,namtaisha, nu tunaunashatsangkuratnuitai. Antsu Yuse Wakaninpachisar pasé chichainaunka yamaisha

nuitai,” Jesús timiayi.

Numi jiisar nerekuashi tusarnekaatnuitai timiauri

(Luc. 6.43-45)33Nunia ataksha Jesús chichaak:

“Nunasha tajarme: ¿Numi jiisrumnerekuashi?trume. Numi tenap piantramka pengkernereeyi. Antsu numi piantrachmaukamianchaun nereeyi.trume.p 34Atumka napi uchiriya tumauasaram ¿itiurak pengker aa nushachichastarme? Aints ni nintijai nintiminanunaka páchitsuk chichainawai.q

35“Aints pengker aa nuna nintimu asa,nekas pengker aa nunak chichaawai.Tura aints pasé aa nuna nintimu asa paséaa nunak chichaawai. 36Nunasha tajarme:Tunau jiistin kinta jeamtai,miar chichau armia nu chichamnakamash Yusen paan ujakartin ainawai.

37Tura asamtai atumsha pengker aa nuchichaakrumningkia, Yuska atuminpengker awajtamsatnuitrume. Antsu pasé

trume,” Jesús timiayi.

Pasé aints ainau: Wainchatitakat jiismi timiauri

(Marc. 8.12; Luc. 11.29-32)38Tamati fariseo ainau, tura Moisésa

chichame nuikiartin ainausha Jesúsanchicharinak:—Nuikiartinu, ame wainchati takat

turata tusar, iikia wainkatasar wakeraji,—tiarmiayi.

39Tinamtai Jesús aimiak:—Junia pasé nintintin ainau Yusen

umirchau ainayat, wainchati takatanwainkartas wakerinawai. Tura wainiatunwainchati takatnaka turashtatjai. AntsuYuse chichame etserin Jonás turunamia

nuitai.r40“Jonás kampatam kinta tsawaisha

tura kashisha juun namaka ampujenengkema, jakawa nunisang pujumianunisnak wikia Yus akupkamutiatnakaints asan, jakan kampatam kintatsawaisha tura kashisha iwiarsamunamtepestinuitjai. 41Jonás Nínive yaktanamYuse chichamen etsermatai, nunia aintsainau ni tunaarin mash inaisarmiayi. WiJonásan nangkamasnak pujai waitinayat,junia aints ainau wi etsermaurunkaantinatsui. Tura Yus tunau jiistin kintajeamtai, Nínive yaktanmaya jakaru ainaunantakiar, yamai pujuinaun pachisarYusen:tai.s

42

kan ni nekamtairin susamu asamtai,chikich nungkanmaya apu nawantri

12

Page 32: Achuar bible   new testament

32

t 12.45 (2.Ped. 2.20) u 13.2 (Luc. 5.1-3)

arakia Salomónka chichamen antuktastarimiayi.nak ai waitinayat, junia nungkanmayaainau wi etsermaunaka antinatsui. AntsuYus tunau ainaun jiistin kinta jeamtai, nunuwaka jakamunmaya nantaki, yamaipujuinaun pachis Yusen ujaak: Nu aintsainau tunau ainawai titinuitai,” Jesústimiayi.

Iwianch jiinkisha atakshawaketnuitai timiauri

(Luc. 11.24-26)43Tura Jesús ataksha chichaak:—Iwianch aintsnum engkema pujuu

nunia jiinkin asa, aints atsamunamwekaas nuni ayamsatatkama tujintak:Ataksha waketkitaj tu nintimratnuitai.44Tura asa chichaak: Wi jiinkimiaja nuniwaketkitjai tusa nu aintsnum waketki, jeaitarka tumaun pakuichau pengkeriwiaramua nunisang nu aintsu nintinwainak, 45nunia waketki, chikich siete(7) iwianchin niin nangkamasarang timiápasé ainaun juki, tura nujai nu aintsunintin engkemawartinuitai.tuam nu aintska nuwik pasé pujumianuna nangkamasang pasé pujustinuitai.Tura asamtai junia nungkanmaya ainauwína nakitrinau asar, yaanchuik pasépuju armia nuna nangkamasarang timiápasé pujusartin ainawai, —Jesús timiayi.t

Jesúsa nukuri ni yachí ainaujai tarimuri(Marc. 3.31-35; Luc. 8.19-21)

46Jesús aints ainaun nuiniak pujai, ninukuri ni yachí ainaujai tariarmiayi. Turatariar aanum wajasar Jesúsan aujsartaswakeriarmiayi. 47

tai, chikich aints Jesúsan ujaak:—Nukuram yachim ainaujai aanum

wajasar,wai, —timiayi.

48Tamaitiat Jesús nu aintsun chicharak:—¿Yaa ainawa wína nukursha, tura

wína yatsursha? —timiayi.49Tu iniam aimkacharamtai, ni

nuiniatiri ainaun inakmas:—Juka wína yatsur tura wína nukur

ainawai. 50

pinam puja nuna wakeramurinumirinauka wína yatsur nunia wínaumaar nunia wína nukur ainawai,—Jesús timiayi.

Arakan pachis nuikiartamu(Marc. 4.1-9; Luc. 8.4-8)

13 1Nu kintati Jesús jeanmaya jiinki,

miayi. 2Tura aints untsuri kautkaram,

tai, aints ainau kucha kaanmatkarinwajasarmiayi.u

3Turinamtai untsuri nuikiartutaichichamjai aints ainaun nuiniartaschicharak:“Anturtuktaram.

tas ni jeenia jiinkimiayi. 4Tura araktsaamam,miayi. Jintá kakeekamtai, chingkikautkar jingkiajin yuwaarmiayi. 5Chikichjingkiaji kayanam nungka jumchikamanum kakeekamiayi. Tura kakeaknungka jumchik ayat kakarmachutsapaimiayi. 6Tura tsapaiyat, tsaa yakíwaakak sukuam kaarmiayi.“Tura kangkape atsau asamtai

jakamiayi. 7Chikich jingkiajisha jangkiamanum kakeekamiayi. Jangki tsakarpempearam, araksha nerekchamiayi.8

num kakeekamiayi. Tura nekas pengkertsapai nerekmiayi. Chikich jingkiaji cien(100) nerekmiayi, tura kitcha sesenta(60) nerekmiayi, tura kitcha treinta (30)jingkiajin nerekmiayi. 9Aints ainautiram

12 13

Page 33: Achuar bible   new testament

33

v 13.12 (Mat. 25.29; Marc. 4.25; Luc. 8.18;19.26) w 13.15 (Isa. 6.9-10; Juan 12.39-40;Hech. 28.26-27) x 13.16 (Luc. 10.23-24)

ju chicham antukrum nintimrataram,”Jesús timiayi.

¿Jesús waruka nuikiartamuncha etserkamiayi?

(Marc. 4.10-12; Luc. 8.9-10)10Chichas umisamtai ni nuiniatiri

ainauti Jesús chicharkur:—¿Waruka aints ainausha nuikiartutai

chichamsha ujaa weame? —timiaji.11Takurin Jesús iin chichartamak:—Yus nayaimpinmaya aints ainaun

itiur inartinuita tusar, chikich ainau paannekaachmin wainiatrum, atumka paannekamtikiamuitrume. 12Tura asamtaiYuse chichamen antinak nekasar pengkernintinam ukusar, nukap nintimrarpujuinaunka chikich chichamnasha nuna

tai. Antsu chikich ainau wina chichamrunjumchik antinayat, antutan nakitinauasar, jumchik antukarmia nuka atakshawári kajinmakiartinuitai.v

13“Tura asamtai nu aints ainau wínachichamrun paan nekatan nakitinau asar,ni jiijaingkia paan waininayat,chua nunisarang ainawai. Turaantutnasha antinayat jampekuanunisarang:kamawar yuumatinawai. Turinauasaramtai, nu aints ainaun wikia ayanuikiartutai chichaman ujainajai. 14Nuaints ainaun pachis Yuse chichame

tai. Nu aarmauka nuwaitai. “Yus Isaíasanchicharak:

‘Nu aints ainau jiisam chicharkata:Atumka paan antayatrumekantukchatnuitrume. Tura paanwainmatcha wainmayatrumeknekaashtinuitrume. 15Nu aintsainau katsuram nintintin asar,

kuwishi epekua nunisarangantukartatkamawar tujintinawai.Tura wainmichua nunisarang

wai. Tu ainiachkungka paannekaawarminuitai. Tura nekasarantukarminuitai. Tura nintijaipaan nintimsar ni tunaarininaisaramtaikia, wikia nu aintsainaun uwemtikratnuitjai,’

Yus Isaíasan timiayi.w16-17“Nekasan tajarme: Yaanchuik Yuse

chichame etserin ainau, tura pengké aintsainau untsuri atum waintrume nunasha

miayi. Tura atum antuwearme nunashaantukartas wakerinayat antukcharmiayi.Tura atumka wi turamu wainkau asaram,tura wína chichamur antuku asaram,nekasrum warastinuitrume,” Jesústurammiaji.x

Arak tsaamramun taja nunakatakun tajai tusa etserkamuri(Marc. 4.13-20; Luc. 8.11-15)

18

mak: “Yamaikia nuikiartutai chichamjaiarak tsaamramun pachisan wi takun tajaitamati anturtuktaram. 19Yus aints ainaunnayaimpinmaya inartinun pachisaretsermaun antinayat ¿warina takua tawa?tusar, tenapka nekainachu asaramtai,iwianch tari, ni antukmaurin nintinukuscharti, antsu wári kajinmakiarti tusakajinmamtikui. Nu aintska árak jintakakeekaun chingki kautkar yuwamuanunisketai. 20-21

mia nuka chikich aintsua nunisarangainawai. Nu nangkamtaik nu aints ainauYuse chichamen pengker nintimsarantinayat, nuniangka itiurkachminamatai, Yusen nakitin ainau wishikinam,

13

Page 34: Achuar bible   new testament

34

y 13.31 (Yuse aintsri ainausha mianchau ainayat, mostaza nunisarang nukap yujarartinuitai,taku timiayi.)

Yuse chichamen umirkachmin nintiminakumirtan wári inainawai. Tura asar árakkayanam kakeekamia nunisarangainawai. 22

mia nuka chikich aintsua nunisarangainawai. Nuka Yuse chichamen paanantinayat, ju nungkanmaya aa nunanintiminawai. Tura kuikiartin wajastaj tunintimsar, Yuse chichamen nintimtsukpujuinawai. Tura asar árak jangkiamanum kakeekamia nuka pengkénerekchatnuitai. 23Antsu árak pengkenungkanam kakeekamia nuka chikichaintsua nunisarang ainawai. Nu aintsainau Yuse chichamen antukar nintinamukuinawai. Tura miatrusarang umirinak,Yusen nintimsar pujuinawai. Tura asarcien (100), tura kitcha sesenta (60), turakitcha treinta (30) nerekua nunisarangainawai,” Jesús turammiaji.

Nupaa trigojai pachimramunpachis nuikiartamuri

24Nunia Jesús chikich nuikiartutaichichaman nuitamak: “Yus aints ainaunnayaimpinmaya inartinka aints ni ajarintrigon pengkeran araamua nunisketai.25Tura aints ainauka mash kaninamtai,ajartinu nemase kashi tari, nu ajanamnupaa jingkiajin trigoa nunisang tsapaititusa araamiayi.miayi. 26-27Tura trigo tsapaamtai,nupaasha tsapaimiayi. Tura nupaatsapaamtai, aja takau ainau nunawainkar, ajartinun weriar iniinak: ‘Apua¿ameka pengke trigo araachmakum?¿Tura nupaasha pasé aa nusha itiuraktsapaiya?’ tiarmiayi. 28Tu iniinam ajartinaimiak: ‘Wína nemasur aitkayi,’ timiayi.Tamati ni inatiri ainau ataksha iniinak:‘¿Tura nu nupaa pasé aa nuka warukauwertaram tatsume?’ 29Tu iniinam nuka

aimiak: ‘Atsa, turuwairap. Nupaa

ram. 30Mai metek tsakararti tajarme.Tura mai metek tsakaramtai, juuktinkinta jeamtai, chikich ajan takau ainaunakupkan: Nupaa eemkar uwerar irumrarjingkiawar epeewarti. Nuniasha trigonjuukar chumpiwar, jeanam ukusartitusan akupkatatjai,’ ajartin timiayi.”Jesús tu nuikiartutai chichamjai iinnuitamramiaji.

Mostaza jingkiaji pachis etserkamuri(Marc. 4.30-32; Luc. 13.18-19)

31-32Nunia Jesús ataksha chikichnuikiartutai chichaman ujatmak:“Yuse aintsri itiur yujainawa tusan,

chikich nuikiartutai chichamnashanekamtikiatjarme. Anturtuktaram. Mostazajingkiaji chikich jingkiaji nangkamasangtuupchitai. Aints nuna ni ajarin araam,tsapai tura tsakar chikich arakannangkamasang numia nunisang juunwajaayi. Tura kanawe timiá saram asamtai,chingki yakiiya kaunkar, mostaza kanawenpasungminawai,” Jesús turammiaji.y

Pang pachimtain pachis etserkamuri(Luc. 13.20-21)

33Nunia ataksha chikich nuikiartutaichichaman ujatmak:“Nuwa pangkan najanatas trigo sairin

nekapmar, pang pachimtaijai pachimui.Yus aints ainaun nayaimpinmaya inanuka nu nuwa turawa nunisang turawai,”turammiaji.

Jesús nuikiartamun untsuriaints ainaun ujakmau

(Marc. 4.33-34)34Jesús nuikiartutai chichaman untsuri

aints ainaun nuinimiayi.

13

Page 35: Achuar bible   new testament

35

z 13.44 (Nu kajuka Yusnum pujustinua tumawaitai. Yusnum pujustinka mash nungkanam aanuna nangkamasang timiá pengkeraitai, taku timiayi.)

tai chichamchaujaingkia aints ainaunnuinichmiayi. 35Jesús aints ainaun tunuiniaru asa, yaanchuik Yuse chichameetserin aarmaurin miatrusang umikmiayi.Nu aarmauka nuwaitai:“Aints ainaun nuikiartutai chichamjai

ujaktinuitjai. Yus nu nangkamtaik

minun wainiatnak, wikia aints ainaunchichasan nekamtikiatnuitjai,” tuaarmawaitai.

Nupaa trigojai pachimramun pachis taku tawai tusa etserkamuri

36Jesús aints ainaun ukuki, jeawayaamtai, ni nuiniatiri ainautisha jeawayaar Jesús chicharkur: “Nupaa trigojaipachimramu ajanam araamu nuikiartutaichichamka nuwaitai tusam ujakratkata,”timiaji.

37Takurin Jesús iin airmak:“Ayu, anturtuktaram. Wikia aints

ayatun Yus akupkamu asan, aints trigojingkiajin araawa nunisketjai. 38Turaajan pachisan taja nunaka mashnungkanmaya ainaun takun tajai. Turatrigo jingkiaji taja nunaka Yusennekasampita tinu ainaun takun tajai.Antsu nupaa pasé aa nuna pachisan tajanunaka Satanásan umirkaru ainaun takuntajai. 39Aints nupaan pasé araamia nunapachisan taja nunaka Satanásan takuntajai. Tura trigon juukmaun pachisan tajanunaka nungka amuamunam Yus aintsainaun mash irurmanum ni takatrinjiistin takun tajai. Tura ajan takau ainaunpachisan taja nunaka Yuse awemamuriainau aints pasé ainaun, tura pengkerainauncha irurtinuitai takun tajai.40-41Wikia aints ayatun Yus akupkamuasan, Yuse awemamuri ainaun akupkan,chikich aintsun tunau takamtikin ainaun,

tura tunau takau ainauncha mash irurartitusan awematnuitjai. Ajan takau ainaunupaan yaruakar keemakartas jinumjapinawa nunisarang Yuse awemamuriainau tunau ainaun irurartinuitai.Nungka amuamunam tu atinuitai. 42Turatunau ainaun ji tuke kajintrashtinnumchumpiawaram, nuni wait wajainak

tinuitai. 43Tura Yuse wakeramuriumirkaru ainau ni Apaachiri Yusepujutirin jear, tsaa jiitsumir tsantuanunisarang pujusartinuitai. Atumka wi

ram,” Jesús turammiaji.

Kuri uukmaun pachis etserkamuri44Nunia Jesús ataksha iin nuitamak:

“Yusnum pujustinun pachis chikichnuikiartutai chicham antuktaram.Yusnum pujustinka kuri kajunamchumpiar nungka taimunam uukmawatumawaitai. Tura asamtai nu kajunuukmia nuka jakamtai, chikich aintsnungkan tai kajun aneachmaun wainakurak jiis waras, nunia ataksha epeninungkajai yukuar ni jeen waketki, ninuaa nuna mash suruk, nunia kuikianchamash irur, nu kuikiajai ajanka sumawai.Tura ajan sumaku asa, nu kajukaniinuitai,” Jesús turammiaji.z

Shaak akikian pachis etserkamuri45Nunia Jesús ataksha nuitamak:

“Kichnasha tajarme: Yusnum pujustinpachisrum chicham antuktaram. Aintsshaakun sumin shaak nekas akik shiiramwawiknumia jukimun eaktinuitai. 46Turawekaa wekaaka kichik shaakun timiáakikian wainak, sumaktatkama kuikiarijeachu asamtai, ninu aa nunaka mashsuruk, nujai nu shaakun sumaktinuitai.

13

Page 36: Achuar bible   new testament

36

a 13.52 (Atumsha wína chichamur paan antuku asaram, nu aintsua nunisrumek yaanchuikantukmiarume nusha, tura yamai antukurme nusha chikich ainau nuiniartaram, taku timiayi.)b 13.57 (Juan 4.44)

Nu shaakun timiá akikian aints wakerina

naka nekasar wakerukartinuitai,” Jesústurammiaji.

Reden pachis etserkamuri47Nunia Jesús ataksha iin nuitamak:

“Kichnasha tajarme: Yusnum pujustinka redsarma tumawaitai. Kuchanam redennangkimiawar namaknasha mash pachitsukachiinawai. 48Nunia red piakamtai,

nam tuksar, namakan jiisar, pengker ainaunchangkinnum chumpinawai. Antsu yuchataiainaun kuchanam japinawai. 49Nungkaamumanum aints namakan achiinawanunisarang Yuse awemamuri tunaunintintin ainaun akankar, tura pengkenintintin ainauncha akankar irurartinuitai.50

num chumpiawaram, nuni wait wajainak

nuitai,” Jesús turammiaji.

Yaanchuik antukmiarume tura yamai antukurme nusha nuiniartaram

51Nunia ni nuiniatiri ainauti ininmak:—¿Atumsha wi etserkaja nu paantak

antukuram? —turammiaji.Tu ininmamtai:—Ja ai, Apuru, —timiaji.52

mak:—Yus aints ainaun nayaimpinmaya

inawa nuna pachis Yuse chichame nekauchichaman nuimiaru asa, chikich ainaunnuiniartas wakerakka, jeenua tumawaitai.Jeentin ni aintsrin yuumamurin suwak,yaanchuik sumakmia nuna, tura yamai

jai metek suawai, —Jesús turammiaji.a

Jesús Nazaretnum pujusmauri(Marc. 6.1-6; Luc. 4.16-30)

53Nu nuikiartutai chichaman mash umis,Jesús nunia jiinki, 54ni tsakarmaurinwemiayi. Tura nuni jea, iruntai jeanamwaya,miayi. Tura nuininam aints ainau untsuriJesúsa chichamen antukar nintiminak:—¿Junasha yáki ni nekamtairincha

nuiniaria? ¿Wainchati takatan turatitusasha, yáki kakarmarincha susaya?55¿Juka tau takakminu uchirinchukai?¿Ni nukuri Maríchukai? ¿Tura ni yachíSantiago, tura José, tura Simón, turaJudas naartinchaukai? 56Ni umaji iijaipujuinauka mash wainiaji. ¿Tuniana

cha juwawa? —tunaiyarmiayi.57Tura asar Jesúsan suwirpiaku jiinak

pachischarmiayi. Pachischaram Jesúschicharak:—Yuse chichame etsernun aints mash

anturinawai. Antsu ni nungkarin

tsui, —timiayi.b58

pita tichau asaramtai, Jesús nuningkiawainchati takatnaka untsurinkaturachmiayi.

Imiakratin Juankun maamuri(Marc. 6.14-29; Luc. 9.7-9)

14 1Jesúsan pachisar untsurichichainamtai, Galilea apuri

Herodes nu chichamnasha antukmiayi.2Tura asa ni inatiri ainaun chicharak:“Nekas Imiakratin Juankuitai. Nukajakayat jakamunmaya nantakin asa, Yusekakarmarijai wainchati takatantakaawai,” ningki nintimias timiayi.

13 14

Page 37: Achuar bible   new testament

37

c 14.3 (Mat. 4.12; Luc. 3.19-20)

3-5Herodes ni yachí Felipe iwiaakupujaun wainiat,miayi. Nu nuwaka Herodías naartinuyayi.Tura asamtai Juan apu Herodesanchicharak: “Yachim iwiaaku pujauwainiatum, ni nuwari nuwatkamiamenunaka Yus surimiawai,” timiayi. Tamatiapu Herodes: Turutam tusa, Juankunmaatas wakerayat,nak: “Juan nekas Yus akupkamu asa,Yuse chichamen etserui,” tinu asaramtai,Herodes aints ainaun shamak: Juankunmaataj tutsuk ni suntari ainaun akupak:“Aya achikrum kársernum engkeataram,”tama suntar ainau Juankun achikiarkársernum engkewarmiayi.c

6Turuwaramtai apu Herodesa akiinamurikinta tsawaaramtai, Herodes: Jiiritaramtusa, ni aintsri ainaun untsukmau asar,mash Herodes pujamunam iruntraramtai,

miayi. Tura jiaamak apu Herodesan timiápengker awajam, 7nuka nawantanchicharak: “Yusjai nekasan tajame: Waringachat ame seatkumningkia, nunakanekasan surittsuk susatatjame,” timiayi.8Tamati ni nukurin weri:—¿Warinak seataj? —tu iniam, tu tita

tusa akatramu asa, nu nawanka apuHerodesan weri:—Imiakratin Juanku muuke puwatnum

engkeam surusta, —timiayi.9Tama nuna antuk, apu Herodes wake

mesekiat,nam Yusjai tajai tinu asa, ayu timiayi.10Tura ni suntarin akatar akupak:—Juanku muuke akakrum itataram,

—tama suntar ainau kársernum weriarmuuken akakar, 11puwatnum engkewarnawantan susarmiayi. Tura susam nawanpuwatun juki nukurin susamiayi.

12Turamtai Juanku nuiniatiri ainaukaunkar ni namangken jukiar, aints

iwiartainum iwiarsarmiayi. Nunaturuwar Jesúsan ujakartas wearmiayi.

Jesús cinco warang aintsun yuramuri(Marc. 6.30-44; Luc. 9.10-17; Juan 6.1-14)13Jesús Galilea nungkanam pujus, Juan

maamun chichaman antuk kanunamengkema, ningki aints atsamunamwemiayi. Weamtai aints ainau nunanekaawar, kucha yantamen Jesúsnujamkatnunam wearmiayi. 14Tura nunijearamtai, Jesús nujamak aints timiáuntsurin wainak wait anentramiayi. Turaasa jaun itaarmia nuna tsuwarmiayi.15Tsaa akaamtai, ni nuiniatiri ainautiJesús chicharkur:—Tsaa akaawai. Juni aintsu pujutiri

atsau asamtai, yakat arakchichuamaunum werum, yurumak sumaataramtusam aints ainau akupkarta, —timiaji.

16Tu takurin Jesús chichartamak:—Ju aints ainauka wecharminuitai.

Antsu atumek ni yuwatniuri susataram,—turammiaji.

17Turammatai iikia chicharkur:—Pang iinuka ju uwejchik nuke

arutramji. Namaksha jimiarchik nukearutramji, —timiaji.

18Tu takurin Jesús chichartamak:—Nuka wína surustaram, —

miaji.19Tura aints ainau chirichrinam

pujusarat tusa akatram,nam pujusaramtai, Jesús pangkan juuwejchik takus, tura namaknashajimiarchik takus nayaimpinmaninipangkai jiimias, Yusen maaketai timiayi.Nunia pangkan puuk, ni nuiniatiriainautin suramsamtai, iisha aints ainaumash susarmiaji. 20-21Tura susaram mashyuwaar tutuararmiayi. Nuna yuwarukanuwa ainausha, tura uchi ainaushanekapmatsuk aishmangkuk aishmangkuk

14

Page 38: Achuar bible   new testament

38

cinco warang (5,000) yuwarmiayi. Turayuwaar umisaramtai, ampintrausha doce(12) changkin chumpiar jukimiaji.

Jesús kucha japen nawejai wekaasamuri(Marc. 6.45-52; Juan 6.16-21)

22Nunia Jesús ni nuiniatiri ainautinchichartamak: “Kanunam engkemaramkatingkrum eemajataram. Wikia aintsainaun aujsan umisan winitatjai,”turammiaji. 23Tura aints ainaun aujasukuki, ningki Yusjai chichastas muranamwakamiayi. Tura kashi japeng ningkiYusen seak pujai, 24kanuka kucha japenwemiayi. Tura weai, nase nujinmaninikakar nasenmatai, kucha tamparamurichaker chaker wajamtai, kanu ukantiaswakerimiayi. 25Atash shinutnak wajai,Jesús juun kuchanam nungkanmanunisang nawejai najamas wekaaswinimiayi. 26Jesús winamtai, ni nuiniatiriainauti nu wainkar shamakur kakararchichaakur:—Wakanchawashi, —tunaimiaji.27Tu takurin Jesús chichartamak:—Kakaram wajastaram. Wiitjai

shamrukairap, —turammiaji.28Tama Pedro chicharak:—Apuru, nekasam ametkumka, ame

wekaame ani winasha winita turutta,—timiayi.

29Tama Jesús ayaak:—Ayu, winita, —timiayi.Tama Pedro kanunmaya jiinki,

kuchanam nawejai najamas wekaas,Jesúsnum jeatas wemiayi. 30Turayat nasekakaram nasentun wainak Pedrokashamkamiayi. Tura shamau asa,kuchanam wayaak untsumak:—Apuru, uwemtikrurta, —timiayi.31Nu tamaujai metek Jesús ni uwejen

achik chicharak:—¿Waruka nekasampita turutsume?

tsume? —timiayi.

32Tura Jesús Pedrojai kanunamengkemawaramtai,miayi. 33Turamtai ni nuiniatiri ainautiJesús naka tikishmatrar:—Nekasam Yuse Uchirinme, —timiaji.

Jesús jau ainaun tsuwarmauri(Marc. 6.53-56)

34Tura juun kuchan katingkiar,ret nungkanam nujamkamiaji. 35Turanujamkakrin nunia aints ainau nunawainkar: “Auka Jesúsaitai,” tusar nunanekaawar, nu nungkanmaya ainaushamash nekaawarat tusar chichamanakupkaramtai,nam itaarmiayi. 36Tura asaramtai jauainau Jesúsan seainak: “Wejmakrumininukmaurinak antingtasan wakerajai.Nu tsangkatrukta,” tiarmiayi. Tura nunaantingkiaruka mash tsaararmiayi.

¿Aintsu tunaari warutmak awa?tusa etserkamuri

(Marc. 7.1-23)

15 1Tura fariseo ainau Moisésachichame nuikiartin ainaujai

Jerusalénnumia tariar, Jesúsan iniinak:2—Ami nuiniatiram ainau ¿waruka

yaanchuik ii juuntrin akupkamuumirtsuksha uwejen ikimiatskeshayuwinawa? —tiarmiayi. 3Tinamtai Jesúsaimiak:—Yus: Wína chichamur umirtuktaram

tusa, atumin akupturmakmia nu umirtsuk

sha juun ainau tinu armia nushaumirume? 4Yus chichaak: ‘Aparmeshatura nukurmesha pengker awajsataram.Tura aints ni aparincha,cha pachis pasé chichaamtaikia, nuaintsnaka maawarti,’ Yus timiayi. 5Antsuatumka chichaakrum: Aints ni aparincha,tura ni nukurincha chicharak: ‘Wikiawinar aa nunaka mash Yusen susamjai.Tura asan atumin susatasan wakerayatun

14 15

Page 39: Achuar bible   new testament

39

d 15.14 (Luc. 6.39) e 15.18 (Mat. 12.34)

yamaikia tujintajai.’ 6Tu tinu ainauka niaparincha, tura ni nukurincha yaaitsukpujusartinuitai tarume. Tu tinu asaramatumi juuntri tinu armia nu umiktasrum,Yus winia chichamur umirtuktaram tímianuka inaiyarme. 7Waitrin ainautiram,yaanchuik Yuse chichame etserin Isaíasatumin pachis aarmia nuka nekasaintai.Nu aarmauka nuwaitai:

8Yus chichaak: ‘Nu aints ainauka ayachichasarang: Ameketme juuntamturutinawai. Antsu nintijai yajanintimsar, wínaka nintimturinatsui.

9Tura aintsu akupamurinak nuininayatwínaka nangkamiar: Ameketme juuntamturutinawai,’ timiayi. Isaías tu aarmiayi,—Jesús timiayi.

10Nunia fariseo ainaujai tura Moisésachichamen nuikiartin ainaujaisha chichasumis, ataksha aints ainaun untsukchicharak:—Anturtuktaram. Tura wi taja nuka

nekaataram. 11Aintsu jangken waringachat waya nujaingkia tunaukawajaschatnuitai. Antsu aintsu nintinia

tikui, —Jesús timiayi.12Tama ni nuiniatiri ainauti Jesús

aujsatasar tarir chicharkur:—¿Fariseo ainau chicharkum tame

nuna antukar kajertamina nu nekamek?—timiaji.

13Tu tama Jesús iin airmak:—Ja ai, nekajai. Nuka wína Apaachir

nayaimpinam puja nuna aintsrinchuasaramtai, nupaa kangkaptuk uwerarjapatnua nunisarang artinuitai. 14

taram. Nuka wína chichamrun umitannakitinau asar, aints wainmichuanunisarang ainawai. Aints wainmichuayat,tas wakera nunisarang ainawai. Aintswainmichu chikich wainmichun jintan

inaktustas wakerayat, jinta weenak maiwaanam iyaartinuitai, —turammiaji.d

15Turammatai Pedro Jesúsan chicharak:—Aintsu jangken waring achat waya

nujaingkia tunauka wajaschatnuitai, tamenuka ¿warí pachismea tame? Nuka paanujakratkata, —timiayi.

16Tama Jesús chichartamak:—¿Atumka nuka nekatsrumek? 17Aints

yurumkan yuwamu jangkenamwayaangka nintinam wayaachu asamtaitunauka wajatsui. Tura wakenam wayauasa, nuniangka ataksha jiini. ¿Nukanintimtsurmek? 18Antsu aintsu chichameni jangkenia jiina nuka nintinia jiinkinasa, nuka aintsun tunau awajmamtikui.e

19“Tunau nintimtai ainauka aintsunintinia jiinui. Tura aints maatnusha,tura aishrintin wakeruktincha, turanuwentin wakeruktincha,nusha, tura kasamkatnusha, turaanangkartuatnusha, tura Yusen pachis,

cha nintinmaya jiinu asa, 20aintsun tunauawajmamtikui. Antsu ikimiatsuk yutayuwatniuka aintsu nintin tunauawajmamtiktsui, —Jesús turammiaji.

Chikich nungkanmaya nuwa Jesúsan nekasampita timiauri

(Marc. 7.24-30)21Jesús ni nuiniatiri ainaujai nu

nungkanmaya jiinki, chikich nungkanamTiro yaktanam, tura Sidón yaktanmashawemiayi. 22Tura nuni jea, Canaánnumianuwa judíochutiat, Jesúsan jiistas tariuntsuak:—Apu Davidta weariya, wait anentrurta.

tuamu asa, nukap wait wajawai, —timiayi.23Tamaitiat Jesúska aimtsuke

wajamiayi. Turamtai ni nuiniatiri ainautitarir chicharkur:

15

Page 40: Achuar bible   new testament

40

f 15.27 (Nu chichamka Israel ainau Yuse aintsri asaramtai, Israel ainaun yaingtinka inaitsukwinasha yainkata, taku timiayi.)

—Iin nemartamas untsumkinij wajajuka akupkata, —timiaji.

24Tu takurin Jesús nuwan chicharak:—Israel ainau uwija mengkakawa

nunisarang pujuinau asaramtai,mak wína Yus akuptukmiayi, —timiayi.

25Tama nu nuwaka Jesúsan nakatikishmatar seak:—Apuru, yainkata, —timiayi.26Tu seamaitiat Jesús nuikiartutai

chichamjai ayaak:—Uchi pangkan yuwinau atankir

yawaa uchiri suamuka napchawaitai,—timiayi.

27Tamaitiat nu nuwaka ayaak:—Nekasam tame, Apuru. Antsu uchi

yutairi misa wamketin ayaarunka yawaauchiri nekasar yuwinawai, —timiayi.f

28Tama Jesús chicharak:—Nuwachi, wína nekasampita turutu

asam, ame wakerame nunisang ati,—timiayi.Tama nu chichaamujai metek ni

nawantri pengker wajasmiayi.

Jesús jau ainaun untsuri tsuwarmauri29Jesús nu nungkanmaya jiinki, Galilea

nungkanam wekaas, juun kuchayantamen nangkamaki, mura waka nunikeemsamiayi. 30Turamtai aintswekaichau ainauncha, tura wainmichuainauncha, tura chichachu ainauncha,tura uweje kupirkamu ainauncha, turachikich najaiminak pujuinauncha Jesúspujamunam itaar, nawen ayaamsarpujsarmiayi. Nu jau ainaun itaaramtai,Jesús mash tsuwarmiayi. 31Turamtaiaints ainau nuna wainkar chichachuainausha chichainamtai, tura uwejekupirkamu pengker wajainamtai, tura

tai, tura wainmichu ainausha pengker

wainminamtai, nuna mash wainkarnintimrarmiayi. Tura Israel ainau Yusrinekas kakarmaitai tiarmiayi.

Jesús cuatro warang ainaun yuramuri(Marc. 8.1-10)

32Nunia Jesús ni nuiniatiri ainautinuntsurmak mash irutmar chichartamak:—Ju aints ainaun wait anentajai.

Kampatam kinta wijai iruntrar pujuinauasar, yutancha yutsuk pujuinawai. Turaasar jinta weenak, tsukarijai juwikcharaitusan, yurtsuk ni jeen awematnakanakitajai, —turammiaji.

33Turamatai ni nuiniatiri ainautichicharkur:—Tura juni aints atsamunmasha aints

timiá untsuri yuratasrisha ¿tuniangyurumkasha sumaktaij? —timiaji.

34Tu takurin Jesús ininmak:—¿Pangsha warutma takakrume? —tu

ininmamtai iikia aimkur:—Siete (7) takakji, namakchisha

jumchik takakji, —timiaji.35Tu takurin aints ainaun chicharak:—Nungkanam mash pujustaram,

—tai, 36Jesús pangkan siete (7) amia nunatakus, tura namaknasha takus, Yusenmaaketai tusa, pangkan puuk ninuiniatiri ainautin suramsamiaji.Turamtai iisha aints ainau kichik kichikmash susamiaji. 37Turakrin mashyuwaar tutuararmiayi.muri changkin siete (7) amia nunichumpiamiaji. 38Tura nuna yuwaarukanuwa ainausha tura uchi ainaushanekapmatsuk,kuk cuatro warang (4,000) armiayi.39Nunia Jesús nu aintsun: Weajai tusakanunam engkema Magdala nungkanamwemiayi.

15

Page 41: Achuar bible   new testament

41

g 16.1 (Mat. 12.38; Luc. 11.16) h 16.4 (Mat. 12.39; Luc. 11.29) i 16.5 (Luc. 12.1)j 16.9 (Mat. 14.17-21) k 16.10 (Mat. 15.34-38)

Fariseo ainau saduceo ainaujai: Wainchati takat wainkatasar wakeraji timiauri

(Marc. 8.11-13; Luc. 12.54-56)

16 1Jesús nuni jeamtai, fariseo ainausaduceo ainaujai iisha nekaatai

tusar taarmiayi. Tura taar Jesúsanseainak:—Nayaimpinmaya kakarmarijai

wainchati takat turata. Iisha wainkatasarwakeraji, —tiarmiayi.g

2Tu tinam Jesús ayaak:krum: ‘Tsaa jeaak nayaim kapantinwajasamtai, kashin kinta pengkertsawartatui,’ tinuitrume. 3

kuram: ‘Mukunit nukap au asamtai, turanayaim kapantin wajasamtai yumijiturtatui,’ tinuitrume. Nayaim jiisrumka:

trume. Antsu wi turaja nukawainkayatrumek,ramatas wakera nuka nintimtsurme.4Junia pasé nintintin ainau Yusenumirchau ainayat, wainchati takatanwainkartas wakerinawai.nak wainchati takatnaka turashtatjai.Antsu Jonása turunamuriya tumau

nuitai,” tusa ukuki tumajin katingmiayi.h

Fariseo ainau pasé nintimaurinpachis etserkamuri

(Marc. 8.14-21)5Tura Jesús ni nuiniatiri ainautijai

tumajin katingkiar, pang kajinmakirjukichmiaji.i 6

mak:—Fariseo pang pachimtairi jurukirap,

tura saduceo pang pachimtairishajurukirap, —turammiaji.

7Turamkurin ni nuiniatiri ainautichicharnaiyakur:

—jiash, —tunaimiaji.

8Tu chichaakur pujarin Jesús nunaantuk iin chichartamak:—¿Waruka pang kajinmakmiau

pachisrumsha chichaarme? ¿Warukawína chichamrusha nintimtsukshapujarme? 9¿Pang cinco (5) amia nujaicinco warang (5,000) aints yuramukanuka aneaktsurmek? Tura ampintramuri¿warutam changkina jukimiarume nushaaneaktsurmek?j

10“¿Nuniasha pang siete (7) amia nujaicuatro warang (4,000) aints yuramukanuka aneaktsurmek? ¿Tura ampintramuriwarutam changkina jukimiarume nukaaneaktsurmek?k

11“¿Waruka wína chichamurnintimtsuksha pujarme? Fariseo pangpachimtairi jurukirap, tura saduceo pangpachimtairisha jurukirap, taja nuka wikiapangnaka tatsujrume, —Jesústurammiaji.

12Turammatai ni nuiniatiri ainauti paannintimrar: “Pang pachimtai pachiskaturamtsuji, antsu fariseo ainau, turasaduceo ainauka anangkartin asaramtai,ni nuikiartamuka anturkairap tusaturamji,” tusar nekaamiaji.

Pedro Jesúsan: Mesíasaitme timiauri(Marc. 8.27-30; Luc. 9.18-21)

13Nunia Jesús ni nuiniatiri ainautijai

nam Jesús iin ininmak:—Wikia aints ayatun Yus akupkamu

asan, chikich aints ainau wína pachitsar:¿Warí aintsuita turutinawa? —tuininmasmiaji.

14Tu iningkratmatai aimkur:—Chikich ainau amin pachitmasar:

Imiakratin Juankun maawarmia

16

Page 42: Achuar bible   new testament

42

l 16.16 (Juan 1.49;6.68-69) m 16.18 (Pedroka kaya taku tawai.) n 16.19 (Juan 20.23)o 16.21 (Mat. 17.23;20.19;27.63; Marc. 8.31;9.31;10.33-34; Luc. 9.22;18.31-32)p 16.25 (Mat. 10.38-39; Luc. 14.27)

nuchawashi turaminawai. Tura chikitchaElíaschawashi turaminawai. Turachikitcha:wai, antsu nuchawaitkusha, chikichyaanchuik Yuse chichame etserinpujumia nuwashi turaminawai, —timiaji.

15Tu tinu asakrin Jesús atakshaininmak:—

trume? —turammiaji.16Tu iniam Simón Pedro aimiak:—Ameka Mesíasaitme. Yus tuke

iwiaaku puja nuna Uchirinme, —timiayi.l17Tama Jesús chicharak:—Nekasam tame, Jonása uchiri

Simónka. Aints kichkisha aminka nunakanekamtikramacharmayi, antsu winaApaachir nayaimpinam puja nu aminnekamtikramau asamtai tame. Ameturutin asakmin,ramsati tajame. 18Tura nunasha tajame:Ameka kaya tumau asakmin Pedroinaikiamuitme.m Tura aints ainau kayapisujai jean jeamina nunisnak wínanekasampita turutin ainauka wína aintsurarti tusan inaikiatnuitjai. Tura Yusenemase ainausha tuke mengkakatnunam

tin ainayat, niin nepetkartatkamawarpengké tujinkartinuitai.

19Tura asamtai ameka aints waiti

nam pujuinau wína chichamur

ningkia, aints ainau nu chichamannekasampita tinauka nayaimpinmashajeartinuitai. Tura nayaimpishayawikmawa nunisang au asamtai, junungkanam nu chichaman nekasampita

tin ainawai, —Jesús timiayi.n

20

tamak:—Wína pachitsaram: Auka Mesíasaitai

tusarmeka aints kichkisha ujakairap,—turammiaji.

Jesús ni jakatniurin pachis etserkamuri(Marc. 8.31-9.1; Luc. 9.22-27)

21Nu kintati Jesús ni nuiniatiri ainautin

mamiayi. Tura ujatmak:—Wikia Jerusalénnum wetin ajai. Tura

nuni wi jeamtai, judío juuntri ainau, turasacerdote juuntri ainausha, tura Moisésachichame nuikiartin ainausha nukap waitwajakti tusar, wína mantuwartatui. Turawainiatnak kampatam kinta jakantepayatun, ataksha nantaktatjai, —miaji.o

22Tama Pedro Jesúsan akanak jukichicharak:—Apuru, Yus surimramkati. Aminka

nunaka turutmacharti, —timiayi. 23PedroSatanása nunisang chichau asamtai, JesúsPedron ayanmatar chicharak:—Satanása weta. Ameka winaka itit

awajtame. Ameka Yuse wakeramuringkianintimtsume, antsu aints wakerina nukenintimme, —timiayi.

24

tamak:—Aints wína nemartustas wakerakka ni

wakeramurinka inais,waitjai tusa, aya wínak nemartusti. Turawína nemartakka, aints ni krusrinjuwawa nunisang ni jakatniurinshamtsuk wínak nemartusti. 25Aintsningki nintimias: Wikia jakashtatjai taukajakatnuitai. Antsu aints wína anentakjakatata nuka jakayat tuke iwiaakupujustinuitai.p

16

Page 43: Achuar bible   new testament

43

q 16.27 (Sal. 62.11-12; Eze. 33-20; Mat. 25.31; Rom. 2.6) r 17.5 (Mat. 3.17; 2.Ped. 1.17-18)s 17.12 (Mal. 4.5) t 17.13 (Mat. 11.14; Marc. 9.11-13)

26“Nintimrataram. Aints ju nungkanamaa nuna mash sumak, pengké yuumatsukpujayat,kia, ¿itiurak tuke iwiaakusha pujusting?Tura aints nekas uwemratas wakerakka,tura tuke Yusnum pujustas wakerakka

nuita? 27Wisha aintsutiatnak Yusakupkamu asan, wína Apaachirukakarmarijai winakun,rijai winakun, aints ainaun mash nituramurijai metek pengker ainaunchapengker awajsartinuitjai, tura tunauainauncha wait wajaktinnashasusartinuitjai.q

28“Nekasan tajarme: Wikia aints ayatunYus akupkamu asan, Yuse kakarmarijaiaints ainaun inartatja nunaka wijai junitsaniasar pujuinauka jatsuk waitkartatui,—Jesús turammiaji.

Jesúsa yapaijmiamamuri(Marc. 9.2-13; Luc. 9.28-36)

17 1Seis (6) kinta nangkamaramtai,Jesús Pedroncha,

cha, tura ni yachiin Juannasha akanakjuki, mura juunnum wakarmiayi. 2Turawakaarai, Jesús aneachmau yapaijmiamajiitsumir wajaun wainkarmiayi. Turayapiisha tsaa tsantua nunisang turaentsatirisha nekas puju tsaa tsantuanunisang jiitsumir amiayi. 3NuniaMoisésnasha, tura Elíasnasha, Jesúsjaichichainaun wainkarmiayi. 4Nunawainak Pedro Jesúsan chicharak:—Apuru, juni ii pujustincha nekas

pengkeraitai. Ame wakerakminkia,kampatam jeawach jeamkami, kichikaminu, tura kitcha Moisésnau, tura kitchaElíasnau ati, —timiayi.

5Pedro tu chichaak wajai, yurangkimnekas puju winimiayi. Turamtai

mikinnum wajainai, nu yurangminmayachichaun antukarmiayi. Yus niinchicharak:—Juka wína Uchiruitai, wína

aneetiruitai. Junaka pengker nintimtusanpujajai. Juka nekasrum anturkataram,—timiayi.r

6—Yus tamati nu chichaman antukar,Jesúsa nuiniatiri ainau nukap shaminakpinakumrar tepesarmiayi. 7TuminamtaiJesús taa, ni nuiniatiri namangken antingchicharak:—Shamkairap, antsu wajaktaram,

—timiayi.8Tama pangkainiar jiisar, aya Jesúsnak

wainkarmiayi.9Nunia muranmaya kuankiar, Jesús ni

nuiniatiri ainaun akatar akupak:—Aints ayatun Yus akupkamu asan,

wikia jakamunmaya nantaatsain atumwaitkarume nuka pengké etserkairap,—timiayi.

10Tama ni nuiniatiri ainausha Jesúsaniniinak:—¿Moisésa chichame nuikiartin

ainausha warukaya Mesíaska taatsaing,Elías eemak tatinuitai tinawa?—tiarmiayi.

11Tu tinam Jesús aimiak:—

nuitai. 12Tura wisha atumin tajarme:Elíaska yaanchuik tamiayi.yat aints ainau: Juwaapita tusar pengkénekaacharmiayi. Antsu pasé asar, niinpasé awajsartas wakeriarmia nunakamash turuwarmiayi. Tura wínaka Yusakuptuku waitinayat aints asamtai,winasha nunisarang wait wajakti tusar,pasé awajtukartatui, —Jesús timiayi.s

13Tama ni nuiniatiri ainau nintimsar:Imiakratin Juankun pachisampi tawatusar nekaawarmiayi.t

16 17

Page 44: Achuar bible   new testament

44

u 17.21 (Mat. 21.21; Marc. 11.23) v 17.23 (Mat. 16.21;20.19;27.63)

Jesús uchinmaya iwianch jiikmiauri(Marc. 9.14-29; Luc. 9.37-43)

14

tai, aints tari Jesúsan nakatikishmatramiayi. Tura chicharak:

15—Apuru, uchir wait anentrata. Nukapwait wajawai. Tuke wichi wajaki,nuniangka ji kapaamunam ayaaweawai.Tura entsanmasha pe ayaaweawai.16Tura asamtai ami nuiniatiram ainaunuchirun tsuwatrurarat tusan itarmiajai.Turayat tujinkari, —timiayi.

17Tama Jesús chicharak:—Maj, Yus nintimchau asaram,

winasha nekasampita turutaram tusanka¿warutam musachik atumjaisha pujustaj?Tura tupin nintimrataram tusanka

rume? Watska, uchi itartitaram,—timiayi.

18Tama uchin itarim, Jesús uchinamangkenia iwianchin jiiki jiyakakupkamiayi. Turam nu uchikia pengkerwajasmiayi.

19Turamtai jumchik arus ni nuiniatiriainauti Jesúsjai kanakar iik pujusar Jesúschicharkur:—

marsha tujinkamji? —timiaji.20Tu takurin Jesús chichartamak:—Yus miatrusrumek nintimtachu

asaram, iwianch jiiktatkamaramtujintarme. Nekasan tajarme: Mostazajingkiaji timiá tuupich ayat nuka tsapai,chikich nupaa nangkamasang nekas juunwajaayi. Atumsha mianchau ayatrumek,winaka nintimtursaram: Nekasamtujinkachuitme turutkurminkia, witurataram tinu asamtai, mura nekas juunwainkaram, nu mura chicharkuram: ‘Junimengkakam ataksha atu tsapuitia,’takurminkia turunamnawaitai. Aints

wína: Nekasampi tujinkachuitmeturutuka ni tujinkamuringkia pengkéatsutnuitai. 21Antsu ijiarmaram Yusnukap seatkuram nu iwianch ainaujiiktinuitrume, —turammiaji.u

Jesús ataksha ni jakatniurinpachis etserkamuri

(Marc. 9.30-32; Luc. 9.43-45)22Nunia jiinkir Galilea nungkanam

iruntrar wekaasar, Jesús ni nuiniatiriainautin chichartamak:—Wikia Yus akupkamutiatnak aints

asamtai, aints ainau wína mantuwartasachirkartatui. 23Tura maamaitiatnakkampatam kinta tepayatun atakshanantaktatjai, —turammiaji.vTuramin asamtai ni nuiniatiri ainauti nu

chicham antukar nukap wake mesekmiaji.

Yuse jee iwiarami tusar akiimiakmauri24Nunia jiinkir Jesús ni nuiniatiri

ainautijai Capernaum yaktanam jeamiaji.Tura nuni jearin, Yus seatai juun jeaiwiarami tusar kuikian juu ainau Pedronjiisar iniinak:—¿Yuse jee iwiaratnun akiimina

piash? —tiarmiayi.25Tu iniinam Pedro:—Ja ai, —timiayi.Tura jea waya chichaatsaing, Jesús niin

chicharak:—Simónka ¿amesha itiur nintime?

¿Junia apu ainausha yana kuikiarinajuwinawa? ¿Ninu aintsri kuikiarinakjuriina? ¿Antsu turachkungka chikichaintsu kuikiarinak juriina? —timiayi.

26Tu iniam Pedro aimiak:—Nekasar chikich ainau kuikiarin

juriinawai, —tamati Jesús chicharak:—Nekasam tame.

tikia akiimiakchatnuitji. 27Antsu iin

17

Page 45: Achuar bible   new testament

45

w 18.1 (Luc. 22.24) x 18.5 (Marc. 10.15; Luc. 18.17) y 18.9 (Mat. 5.29-30)z 18.11 (Luc. 19.10)

kajertamkarai tusar akiimiakmi. Ametsau jukim kuchanam weta. Turanangkimiam namak nu nangkamtaiktsaun yuwa nu wakemim, jangkeiwiankam kuik engketu wainkatatme. Nukuik jukim, Yus seatai jeanam weme,jean iwiararti tusam, aminusha turawinarusha ati tusam akiimiakta, —Jesústimiayi.

Yaachita chikich ainaunnangkamaskesha timiauri

(Marc. 9.33-37; Luc. 9.46-48)

18 1Nu kintati ni nuiniatiri ainautiJesús tarir chicharkur:

—¿Yuse pujutiri nayaimpinmaka aintsainau jeartinua nuka chikich ainaunnangkamasarkesha ya ainia? —timiaji.w

2Tu iniam Jesús uchin untsuk japenawajas ni nuiniatiri ainautin 3

mak:—Nekasan tajarme: Atumi nintimtairi

yapajiaram uchia nunisrumek wínanintimturchakrumka, Yuse pujutirinnayaimpinmaka jeashtinuitrume. 4Turaasamtai aints miajuitjai tutsuk, antsu juuchia nunisang nintimturas pujaukachikich ainaun nangkamasang Yusepujutirin jeatnuitai. 5Aints wínanintimturas pujauka ju uchia nunisangaints mianchau ainaun nekas pengkerawajuka winasha nunisang pengkerawajtawai, —Jesús turammiaji.x

Tunaanum jeai tusaram aneartaram(Marc. 9.42-48; Luc. 17.1-2)

6Nunia Jesús nuikiartutai chichamjaiiin nuitamak: “Tura aints uchin wína

taikia, nuna turashti tusar, tunautakamtiknu kuntujen kaya juuntanjingkiatawar,

taikia, timiá pengker atinuitai.7Chikichan tunau takamtikin ainaukatuke irunui. Antsu tunau takamtikinainau tuke wait wajakartin ainawai.

8“Tura asamtai atumi uweje tunautakamtikramataikia, ataksha tunautakasai tusaram, atumi uweje metcharawa nunisrumek tunaarum japaramukuktaram.meka, atumi nawe met charawanunisrumek tunaarum japaramukuktaram. Nekasrum kichik uwejjai,tura kichik nawejaisha tuke iwiaakupujustinnum jeatin timiá pengkeraitai.Antsu mai uwejtuk, tura mai nawentuk jikajintrashtinnum jeatnuka timiá paseetai.9Tura atumi jiijaisha tunau aa nujiiakrumka, atumi jii kuinua nunisrumektunaarum japaram ukuktaram. Nekasrumkichik jiijai tuke iwiaaku pujustinnumjeatnuka timiá pengkeraitai. Antsu maijiintuk ji kajintrashtinnum jeatnuka timiápaseetai,” Jesús turammiaji.y

Uwija mengkakaun pachis nuikiartamuri(Luc. 15.3-7)

10Nunia Jesús ataksha iin nuitamak:“Tura asamtai atumin tajarme: Yuseawemamuri aints mianchau ainaunwainin asar, wína Apaachir nayaimpinampuja nuna nakaj pujuinawai. Tura asaratumi turamurincha wína Apaachirnashaujainawai. Tura asaramtai mianchauainau ju uchia nunisarang pujuinaukanakitrairap. 11Wisha aints ayatun Yusakuptuku asamtai, aints mengkakaruainaun uwemtikratasan tamiajai.z

12“Nintimrataram. Aints cien (100)uwijartin ayat,tai, chikich noventa y nueve (99)mengkakacharu ainau muranampujusarat tusa ukuki, kichik mengkakaun

17 18

Page 46: Achuar bible   new testament

46

a 18.18 (Mat. 16.19; Juan 20.23)

wainkataj tusa eawai. 13Tura nu uwijamengkakaun wainak nukap waraawai.Antsu chikich noventa y nueve (99)mengkakacharu ainaun wainkangkamiatruska waraatsui. 14Tura atumiApaachiri nayaimpinam puja nushanunisang aints mianchau kichkishamengkakarti tusangka wakeratsui,” Jesústurammiaji.

¿Cristo nemarin itiuraktsangkuratnuita? timiauri

(Luc. 17.3-4)15Nunia ataksha Jesús iin nuitamak:

“Aints Yusen nemarin amin paséawajtamatikia, amek ningki akankamchichasta. Tura nijai chichaakum, ni paséturamuri ujakta.kamtaikia, nu aintska uwemrati tusamyaingkume. 16

chamtaikia, aints kichik turajimiarchiksha jukim, ataksha jiistasrumweritaram. Tura chichaman paan nekaatitusaram iruntraram chicharkataram.17Tura pengké anturtamkachamtaikia,Yuse aintsri iruntramunam nu aintspachisrum chicharkataram. Tura nunichicharmaitiat, tuke antukchamtaikia,nuka Yusen umirkachua nunisketaitusaram,tai, tu nintimsaram inaisataram.

18“Nekasan tajarme: Atumka ju

krumningkia, nayaimpinmasha nitunaarisha tsangkuratnuitai. Tura ju

chakrumningkia, nayaimpinmasha nitunaarinka tsangkurashtinuitai.a

19-20“Ataksha tajarme:sha, tura kampatmaksha wínanintimtursar iruntrar pujuinamtaikia,wisha nijai tsaniasan pujustinuitjai. Turaasamtai ju nungkanmasha wína

nintimtursaram pujautirmeka,sha metek nintimsaram pujusrum wína

ningkia, atum searme nunaka mashumiktinuitai,” Jesús turammiaji.

21Tama nunia Pedro Jesúsan weriiniak:—Apuru, wína yatsur pasé awajtus

pujamtaisha ¿warutmanak tsangkurataj?¿Sietenkeash tsangkurataj? —timiayi.

22Tu iniam Jesús ayaak:—Atsa. Sietik tsangkurata tatsujme,

antsu pachitsuk tsangkurata tajame,—timiayi.

Aints tsangkukratan nakitaunpachis nuikiartamu

23Nunia Jesús ataksha nuitamak: “Turaasamtai Yus aints ainaun nayaimpinmayainawa nuka junia apua tumawaitai. Nuapuka ni inatiri ainaun untsuk:num akirkataram,’ timiayi. 24Turauntsuam,miaun itaarmiayi. Nuka pengkéakiimiakchamniaun tumashmiamiayi.25Tura itaaram nu aints ni tumashrinakiimiaktatkama tujinkau asamtai, nuapuka chikich inatiri ainaun chicharak:‘Tumashrin akiimiakti tusaram, nuwartuktura uchirtuk, tura warinchurtuk mashsurutkataram,’ timiayi. 26Tama nuaintska apurin nakaj tikishmatar: ‘Apuru,wait aneasam nakarsata. Tumashnumkamash akiktatjame,’ timiayi. 27Tama nuaintsun wait anentar tumashrin mashtsangkur: ‘Akirtsuksha weta,’ tusa inatirinangkan akupkamiayi.

28“Akupamu asa, nu aintska jiinki,aneachmau ni apuri inatirin kichanwainkamiayi. Tura wainak, nu aintskajumchik tumashmiau asamtai, tsekengkisuwenam achik chicharak: ‘Tumashmiamenuka yamaik akirkata,’ timiayi. 29Tama nu

18

Page 47: Achuar bible   new testament

47

b 19.4 (Gén. 1.27;5.2) c 19.6 (Gén. 2.24) d 19.9 (Mat. 5.31-32)

aintska tikishmatar: ‘Wait aneasamnakarsata. Tumashnumka mashakiktatjame,’ timiayi. 30Tamaitiatpachischamiayi, antsu wait anentsuk nuaintsun juki: ‘Tumashnum mash akiimiakjiinkiti,’ tusa kársernum engkeamiayi.31Turamtai nu apu inatiri chikich ainaununa wainkar napchau nintimrarmiayi.Tura apurin weriar, nu aintsu turamurinmash ujakarmiayi. 32Mash ujakaram,apuka nuna antuk, nu aints utitaram tusa,ni aintsrin akupkamiayi. Tura itaaramtai,nu aintsun chicharak: ‘Netsetme. Wínawait anentrurta turutu asakmin,num mash akirtsuk asata tusaninaisamjame. 33¿Wi amin wait anentajme

sha waruka wait anentsuksha waitkame?’timiayi. 34Tura nu aintsun kajerak suntarinuntsurak: ‘Juka achikrum tumashrinakiimiakchau asamtai, tuke wait wajaktitusaram awatrataram,’ tusa ni aintsrinakatar akupkamiayi,” Jesús turammiaji.35Nunia inangnamunam chichaak:—Atumnasha tajarme: Nu aintsua

nunisrumek atumi yachí ainau tukenapchau nintimtusrum tsangkurtsukpujakrumningkia, nu apua nunisang wínaApaachir nayaimpinam puja nukaatumnasha tsangkutramrashtinuitrume,—Jesús turammiaji.

Nuwa japashtinun pachis etserkamuri(Marc. 10.1-12; Luc. 16.18)

19 1Jesús nuna tina ukuki Galileanungkanmaya jiinki, Jordán

entsa amajin Judea nungkanam wemiayi.2Tura nuni jeamtai, aints untsuri Jesúsannemarkarmiayi. Turinamtai Jesús jauainauncha tsuwarmiayi. 3Tura fariseoainau Jesúsan nekapsartas iniinak:—¿Aints ni nuwarin pachitsuk japa

ukukminkai? —tiarmiayi.

4Tu iniinam Jesús ayaak:—Atsa.

ringkia aujchaukitrum? Tu aarmawaitai:‘Nu nangkamtaik Yus aishmangnasha,tura nuwancha najanamiayi.’b

5“Tura nusha aarmawaitai: ‘Turaasamtai aishmang ni aparincha, tura ninukurincha ukuki, nuwarijai tsaningjimiaraitiat kichkia nunisang atinuitai.’6Tu aarmau asamtai, jimiar ayat kichkianunisketai. Tura Yus tu tinu asamtai,aints kichkisha nuwarin japashtinuitai,

nuitai, —Jesús timiayi.c7Tama chicharinak:—Tura Moisés chichaak: Aints papin

aar: Nuwarun ukuajai tusa, nuna nuwarinnu papin susa ukuktinuitai ¿waruka nukatimiayi? —tiarmiayi.

8Tu tinam Jesús aimiak:—Atumi nintijai timiá katsuram

nintimu asakrumin, Moisés nunakatsangkatramkamiarume. Antsu nunangkamtaikia nuniska achamiayi. 9Turaasamtai atumin tajarme: Aints ni nuwarinkichjai pujachu wainiat, niin ajapa ukukichikich nuwan nuwatkungka, tunauwajastinuitai. Tura aints nuwanajapamun nuwatkungka, nusha nunisangtunau wajastinuitai, —Jesús timiayi.d

10Tama ni nuiniatiri ainauti Jesúschicharkur:—

matikia, nuwasha nuwatkachminuitai,—timiaji.

11Tu takurin Jesús airmak:—Nuwan nuwatsuk pujustin pachis

chichamnaka aints mash antukminkaainatsui. Antsu Yus nekamtikiamuainauka ju chichaman antukmin ainawai.12

sha akiinawaru ainawai. Tura kitchauchin yajutmarchami tusar kaamtikiamu

18 19

Page 48: Achuar bible   new testament

48

e 19.19 (Ex. 20.12-16; Lev. 19.18; Deut. 5.16-20)

ainawai. Antsu kitcha Yuse takatrintakakmasartas nuwan tuke nuwatsukpujuinawai. Ju chichaman antukarminainauka antukarti tajarme, —turammiaji.

Uchi ainau wini winiarti timiauri(Marc. 10.13-16; Luc. 18.15-17)

13Nunia aints ainau uchi irunun itariar,Jesúsan seainak:—Ame uchi muuken achikiam Yus

seatrita, —tusar itariarmiayi. Tinamtai ninuiniatiri ainauti chicharkur:—¿Waruka apusha waitkarme?

—timiaji. 14Tu tarin wainiat Jesúschichartamak:—Uchi irunu wini winiarat tusaram

tsangkatruktaram. Aints ju uchianunisarang nintimsar pujuinauka Yusepujutirin nayaimpinam jeartinuitai. Turaasaramtai suritrukairap, —turammiaji.

15

sha achik, Yusen seati umis, nuniangkajiinki wemiayi.

Natsa kuikiartin Jesúsjai chichasmauri(Marc. 10.17-31; Luc. 18.18-30)

16Nunia natsa Jesúsan jiistas jearichicharak:—Nuikiartinu, nekas pengkeraitme.

Tura asakmin iniajme:kashtinun jukitasnasha ¿warí pengker aanuna takakmasminuitja? Nu ujatkata,—timiayi.

17Tama Jesús ayaak:—¿Waruka pengkeraitme turutme?

Nekas pengker aa nuka kichkitai. NukaYusketai. Ameka tuke iwiaaku pujusmitakumka Yus:taram tímia nuka miatrusmek umirkata,—timiayi.

18Jesús tama nu natsaka iniak:—¿Tu chichama nekas umiktinuita?

—tama Jesús ayaak:

—Nu umiktin chichamka nuwaitai:Mangkartuwairap. Tura tsanirmawairap.Tura kasamkairap. Tura aints kichkishapachisrum tsanurairap. 19Tura aparmeshatura nukurmesha umirkataram. Turaatumi namangke anearme nunisrumekchikich aints ainausha aneetaram, tuaarmawaitai, —timiayi.e

20Jesús tama nu natsa chicharak:—Ame tame nunaka uchiwach asanak

tuke mash umikuitjai. ¿Nuniasha warinaumiktinuitja? —timiayi. 21Tu iniam Jesúsayaak:—Nekas pengker ata takumka, ame

wariram aa nu mash surukta. Turakuikian yuuminau susata. Nunia wínanemartusta.nam yuumatsuk pujustinuitme, —timiayi.

22Jesús tama nu natsaka nuna antuk,nekas kuikiartin asa, kuikiarin aneakwake mesek nunia jiinki wemiayi.

23Tura ukukim Jesús ni nuiniatiriainautin chichartamak:—Nekasan tajarme: Kuikiartin ainau Yus

pujamunam wayaawartatkamawar nekasartujinkartinuitai. 24Ataksha tajarme:¿Kamiyusha juun asa,naukai? Atsa, nuka pengké yumtinuitai. Turakuikiartinka Yus pujamunam wayaatnukatimiá yumtinuitai, —turammiaji.

25Tu turamin asamtai ni nuiniatiri ainautinu antukar nukap nintimrar chicharkur:—Tu amataisha ¿yaachik nuniasha

uwemramnawaita? —timiaji. 26Tu iniamJesús mash jiimias chichartamak:—Aints ningki nintimsangka

uwemrachminuitai. Antsu Yuska pengkétujinkachu asa,nuitai, —turammiaji.

27Turammatai Pedro chicharak:—Apuru, iinu amia nuka mash ukukir,

ame nemarkamiaji. ¿Iincha waringarutramtaij? —timiayi.

19

Page 49: Achuar bible   new testament

49

f 19.28 (Mat. 25.31) g 19.30 (Mat. 20.16; Marc. 10.31; Luc. 13.30)

28Tu iniam Jesús ayaak:—Nekasan tajame: Ukunam ju nungka

aa nuka mash yamaram najanatin awai.Nuniangka wikia aints ayatun, Yusakupkamu asan, mash aints ainauninartinuitjai. Tura wikia juun apukeemtairin keemsamtai, atumsha wínanemartuku asaram, Israela uchiri doce(12) amia nuna weari ainau inartasrum,atumsha nunisrumek apu keemtairindoce (12) atinua nuni keemsatnuitrume.f

29Tura aints ainau wína anentu asar, nijeencha ukukiar, tura yachiincha, turaumajincha, tura aparincha,cha, tura uchirincha, tura nungkarinchaukukin asar,masarang untsuri wainkartin ainawai,tura ukunmasha pujut nangkankashtinunjukiartin ainawai. 30Aints untsuri ningkinintimsar:masketjai tinu ainau nu kinta jeamtaimianchau artinuitai. Tura yamaimianchau ainauka ukunam chikichainaun nangkamasarang artinuitai,—Jesús timiayi.g

Aja takau ainaun pachis nuikiartamu

20 1Nunia Jesús ataksha nuitamak:

maya inawa nuka ajartinua tumawaitai.Uva yurangke tsamaramtai, ajartin uvayurangken juuktas, aints ainaun ipiaataskashik jiinkimiayi. 2Tura jiinki aintsainaun wainak: ‘Ju kinta wína ajaruntakakmastaram tusan, kichik kuikdenario tutain akiktatjarme,’ tama niisha‘ayu’ tusar ajanam takakmasartaswearmiayi. 3Tura nuni wearamtai, tsaayakí wajasai, ataksha jiinki yaktanamweak, jea aarin nangkamiar wajainaunwainak chicharak: 4‘Atumsha wínaajarun werum, uva yurangke juwaakrumyainkataram. Turakrumningkia atumi

takatrin metek akiktatjarme,’ tama nushanunisarang ‘ayu,’ tusar takakmasartaswearmiayi. 5Wearamtai tsaa tupinwajasamtai, nunia tsaa yantantiamtai,ajartin ataksha jiinki aints ainaun:‘Atumsha takakmastaram,miayi. 6Nunia tsaa nungka wajasai,ataksha ajanmaya jiinki yaktanam we,nuni aints nangkamiar wajainaunwainak:sha wajarme?’ tu iniasmiayi. 7Tu iniamaiminak: ‘Maj,chu asaramtai takakmatsji,’ tinamtaiajartin chicharak: ‘Atumsha wína ajarunwerum takatur yainkataram.ningkia atumi takatrincha metekakiktatjarme,’ tama nusha nunisarangajanam wearmiayi.

8“Kintamramtai ajartin ajan wainiununtsuk: ‘Ajan takau ainau untsukamakikiarta.mawaru ainau nuwá eemkam akikiarta,tura kashik nangkamawaru ainaukainangnamunam akikiarta,miayi. 9Tama ajan takau ainaun untsuk,angkuanmatai nangkamawaru ainaunnuná eemak kichik kichik kuikian denariotutain akikmiayi. 10Nuniasha takatankashik nangkamawaru ainau: Iiyá takatkanangkamau asakrin, ¿iincha nukapakirmakchatjiash? tu nintiminau wainiat,chikich ainaun akikmia nunisang nu aintsainauncha kichik kuikianak akikmiayi.11Tura nunak jukiaru asar, napchaunintimrar ajartinun jiisartas weriarmiayi,tura jeariar ajartinun jiyainak: 12‘¿Warukaaitkame? Uku takakmasaru ainau ayakichik uranak takakmasaru wainiatmesha¿warukaya meteksha akikratkame? Antsuiikia kintajai metek tsaa sukutmauwainiatur takakmakur wait wajakmaji,’ tujiyakarmiayi. 13Tinamtai ajartin nuaintsun chicharak: ‘Sairua, wikia aminka

19 20

Page 50: Achuar bible   new testament

50

h 20.16 (Mat. 19.30; Marc. 10.31; Luc. 13.30) i 20.19 (Mat. 16.21;17.23;27.63)j 20.27 (Luc. 22.25-26)

pengké kasartsujme. Kichik denarioakiktatjame, wi tama ¿ameka ayutichamkum? 14Pai, kuikiaram jukim weta.Tura wi ukunam takakmasaru ainaunamijai metek akiktasan wakerajai. 15Winakuikiar asamtai, wi wakeramurunturamnawaitjai. Wikia pengker asan,

sha ¿waruka winasha suwirpiakujiirsamsha napchau nintimtursamshapujame?’ timiayi,” Jesús turammiaji.

16Jesús nu nuikiartamun iin nuitamak:“Yuse aintsri ainausha aja takakminuanunisarang ainawai. Eemkar Yusennemarkaru ainau ukunam nayaimpinamjeartinuitai. Tura ukunam Yusen

nam jeartinuitai,” taku turammiaji.h

Jesús ni jakatniurin ataksha etserkamuri(Marc. 10.32-34; Luc. 18.31-34)

17Jesús Jerusalénnum jinta wekaak, ni

mak:18—Anturtuktaram. Jerusalénnum

weaji. Tura Yus akupkamutiatnak aintsasan, sacerdote juuntri ainamunam turaMoisésa chichame nuikiartin ainamunamwína surutkar: Maataram turutiartatui.19Tura romano ainau wína wishikrurar,nunia katsumrukar numi winangmanummaawarti tusar surutkartatui. Turamantuwaramtai kampatam kinta jakantepayatun ataksha nantaktatjai, —miaji.i

Santiago nukuri Jesúsan seamuri(Marc. 10.35-45)

20Nunia Zebedeo uchiri Santiago, nuniaJuansha ni nukurijai Jesúsnum jear, ninukuri Jesúsan seatas tikishmatramiayi.21Turamtai Jesús iniak:

—tame? —timiayi. Tu iniam ni ayaak:—Wi wakeramurka nuwaitai: Ami

pujutrumin Apu pujakminkia wína uchirkichka ami untsurumnini pujus, kitchamenarminini pujus, mai apu arti tusanseajme, —timiayi.

22Tamaitiat Jesús Santiagon, turaJuannasha chicharak:—Atumka wína seatrume nuka

warimpita tusaram nekatsrume. ¿Wi waitwajaktatja nunisrumeash atumsha waitwajaktaram? —tu iniam:—Ja ai, turunamnawaitji, —tiarmiayi.23Tu aimkaramtai, Jesús chicharak:—Nekasrum tarume. Wi wait

wajaktatja nunisrumek atumsha waitwajaktinuitrume.nisha, tura wína menarninisha atumkeemsatnunka tsangkatkashtinuitjarme.Antsu wína Apaachir nuni keemsartinuntsangkatkamu ainauk keemsartinainawai, —timiayi.

24Jesús tama chikich diez (10)nuiniatiri ainauti nu antukar, Santiagoshatura Juansha kajerkamiaji. 25Turakajerakrin Jesús ni nuiniatiri ainautinmash untsurmak, irutmar chichartamak:—Atumka nekarme:

maya apu ainau ni aintsrin akatrar peakupinawai. Tura ni juuntri ainaushamiajuitjai tusar, ni aintsri ainauncha tukeinarartas wakerinawai. 26Antsu atumkanuka turashtinuitrume. Tura chikichainau nangkakatasrum wakerakrumka,chikich aintsu inatiria nunisrumekatinuitrume. 27Tura apu wajastasrumwakerakrumka, chikich ainau umirinatinuitrume.j

28“Wikia Yus akupkamutiatnak aintsasan, aints ainau wina yainkarat tusankatachamiajai, antsu aints ainaun yaingtaj

20

Page 51: Achuar bible   new testament

51

k 20.28 (Luc. 22.27; Juan 13.12-15) l 21.5 (Zac. 9.9)

tusan taawitjai. Tura aintsun untsuriangkanmamtikiawartasan mantuwartitusan taawitjai, —Jesús turammiaji.k

Wainmichun jimiar tsuwarmauri(Marc. 10.46-52; Luc. 18.35-43)

29Jesús Jericó yaktanmaya jiinmatai,aints untsuri niin nemarkarmiayi. 30Nuniwekaamunam aints wainmichu jimiarjinta yantamen keemsar, Jesús winawaitamaun antukar untsuminak:—Apurua, Davidta weariya, iincha wait

anengkratkata, —tiarmiayi.31Tu untsuminamtai aints irunu niin

jiyainak: Itatkataram tinamaitiat nunanangkamasarang kakar untsuminak:—Apurua, Davidta weariya, iincha wait

anengkratkata, —tiarmiayi.32Miatrusar untsumkaramtai, Jesús

nuni wajas, wainmichun mai winiartitusa untsukmiayi. Tura iniak:—¿Itiurtukat tusarmea wakerutarme?

—timiayi.33Tamati aiminak:—Apuru, wainmachkur wainmaktasar

wakeraji, —tiarmiayi.34Tinamtai Jesús wait anentar ni jiin

antinkamiayi.karmiayi. Tura Jesúsan nemarkarmiayi.

Jesús Jerusalénnum wemauri(Marc. 11.1-11; Luc. 19.28-40; Juan 12.12-19)

21 1Jesús ni nuiniatiri ainautijaiJerusalénnum weakur Betfagé

yaktanam jeamiaji. Nu yaktaka OlivoMuranam yaatkauyayi. Tura nuni jear,Jesús ni nuiniatiri jimiaran akupak:

2—Atunini yaktachinam werum, nunijearam burro juun jingkiamu, tura uchiriyama tsakamach wainkatatrume. Nuwainkaram atiaram mai itataram. 3Nuturakrumin aints kichkisha ininminak:‘¿Warukaya atiarme?’ turaminamtaikia:

‘Ii Apuri yuumau asamtai juwaji. Turawári wainkitatui,’ titaram, —Jesústimiayi.

4Yuse chichame etserin yaanchuik Jesúsanpachis tímia nunaka miatrusnak umiktaj tusa,nunaka timiayi. Ni timiauri tu aarmawaitai:

5“Sión yaktanmaya ainau antukarattusaram titaram: Jiistaram. Atumi Apuriwikia miajuitjai tumamtsuk, burrochinamkeemas winitramui. Nuka apua nuniskawinitramtsui, antsu burro uchiriwarinchu jutainum keemas winitramui,”tu aarmawaitai.l

6Tura akupkamu asar ni nuiniatiri wear,Jesús tímia nunisarang turuwarmiayi. 7Turayaktanamwear burron wainkar, uchirtukmai jukiar Jesúsnum itaar, ni wejmakrinaimiakar burronam awantsarmiayi.ramtai Jesús keemsamiayi. 8Tura jintaweamtai, aints untsuri jintanamwajainau: IiApurinme tiartas, ni wejmakrin aimiakar,jinta japen burro wetinnum aitkarmiayi.Chikich ainausha chapi nukea tumauncharukar jintanam aitkarmiayi. 9Tura eemkarwearmia nusha tura uku winiarmia nushawarainak Jesúsan pachisar untsumiarmiayi.Tura untsuminak:—Ii juuntri Davidta weari nekas

juuntaitai. Yus akupkamu winá nukanekas pengkeraitai. Yus nayaimpinampuja nuka nekas juuntaitai, —tiarmiayi.

10Tura Jesús Jerusalénnum jeamtai,aints mash taetet wajainak inintrinak:—¿Ausha yaachita? —tiarmiayi.11Tu inintrinamtai chikich aints aiminak:—

tai. Nazaret yaktanmayaintai. TuraGalilea nungkanmayaintai, —tiarmiayi.

Yuse jeengka kasa jeenchuitai timiauri(Marc. 11.15-19; Luc. 19.45-48; Juan 2.13-22)

12Jesús Yus seatai juun jeanam waya,aints ainau nuni surinak tura suminak

20 21

Page 52: Achuar bible   new testament

52

m 21.16 (Sal. 8.2) n 21.22 (Mat. 17.20)

wajainaun aanum jiiki akupkamiayi.

miayi. Tura kayuk suwen surinauntutangkrincha ayanturmiayi. 13Turachicharak:—Yuse chichame tu aarmawaitai. Yus

chichaak: ‘Wína jearka Yus seatai jeaitai,’tu aarmau wainiatrum atumka kasa aintsjuni kuikian kasamkarat tusaramtsangkatkarume, —Jesús timiayi.

14Nuna tura inais nuni wajai,chu ainau tura wekaichau ainaushawayaawaramtai, Jesús mash tsuwarmiayi.15Turamtai sacerdote juuntri ainausha,tura Moisésa chichame nuikiartinainausha Jesús wainchati takatan turaunwainkar, tura uchi ainau Yuse jeenwayaawaru asar: Juun apu Davidta wearinekas juuntaitai tu untsuminamtaiJesúsan kajerkarmiayi. 16Tura iniinak:—¿Ju uchi tina nu antamek?

—tiarmiayi.Tu tinam Jesús ayaak:—Ja ai, antajai. ¿Atumka Yuse

chichame juna pachis aarmawa nukaaujchaukitrum? Tu aarmawaitai. DavidYusen chicharak:

‘Uchi ainau tura kuwirach ainausha

sartas maaketai turamiarti tusamtsangkatu weame,’ timiayi.

Tu aarmawaitai, —Jesús timiayi.m17Nuna tusa ukuki, Jerusalénnumia

jiinki, Betania yaktanam we nunikanurmiayi.

Jesús higueran yumingkramuri(Marc. 11.12-14, 20-26)

18Kashin tsawaar, Jesús Jerusalénnumwetaj tusa jinta weak yaparmiayi. 19Turanumi higuera tutain jinta yantamenwajaun wainak, neren akarmaktaj tusawerimiayi. Turamaitiat nukak nukak

nerenchaun wainkamiayi. Tura numinchicharak:—Ameka tuke nerechu atatme,

—timiayi.Tu tinu asamtai nu tamaujai metek

numikia kukarmiayi. 20Turamtai ninuiniatiri ainauti nu wainkar Jesúschicharkur:—¿Warukaya kakarmachusha kukari?

—timiaji.21Tu iniam Jesús chichartamak:—Nekasan tajarme: Yus nekasrum

nintimtakrumka tura: Nekasash turat, tunintimtsuk pujakrumka, higueran aitkajaaintsarmek atumsha ainkamnawaitrume.Tura ju murasha chicharkuram: ‘Juniwajatsuk juun entsanam ayangta,’takurmeka nusha turamnawaitrume.22Tura Yus nekas turuatatuapi, tunintimsaram seakrumningkia, nunakamash turuatnuitai, —turammiaji.n

¿Yáki Jesúsan ni kakarmarin susaya?(Marc. 11.27-33; Luc. 20.1-8)

23Nunia Yus seatai juun jeanam waya,Jesús aints ainaun nuiniak pujamtai,sacerdote juuntri ainau, tura judío juuntriainausha Jesúsan tariar chicharinak:—

jiya aitkame? ¿Tura yaachia aitkatatusasha amincha akuptamkama?—tiarmiayi.

24Tu iniinam Jesús aimiak:—

rume. Nu aimkakrumningkia, yakiwinasha akuptukma tusan nunashaujaktatjarme. 25Watska ¿yáki Juankunaints imaita tusasha akupkaya? ¿Yuseashakupkaya? ¿Turachkusha aintsuashakupkaya? —tu iniam mai nuwamtakchicharnainak:—¿Iisha warintajik? Yus akupkamuitai

takurningkia ¿waruka ni nekasampita

21

Page 53: Achuar bible   new testament

53

o 21.32 (Luc. 7.29-30)

tichamiarume? iincha turami tusartichamnawaitji. 26

tai takurningkia, aints mash: Juan Yusakupkamuitai tinau asar,rai tusar shamaji, —tunaiyarmiayi.

27Tura Jesúsan aiinak:—¿Juan aints ainau imaita tusasha yáki

akupkaya? tusarsha iikia nekatsji,—tiarmiayi.Tinamtai Jesús aimiak:—Ayu, tu tau asakrumin, yáki wina

akuptukia tusancha, wisha nunisnakatumnasha ujakchatatjarme, —timiayi.

Uchi jimiaran pachis timiauri28Tura Jesús ataksha chicharak:—

ram. Aintsu uchiri jimiar pujú armiayi.Tura asaramtai nu aintska uchirinkichkin chicharak: ‘Uchiru, ajarun wemeuva yurangke juuta,’ tusa akupkamiayi.29Tu akupam uchiri ayaak: ‘Atsa,nakimiajai,’ tayat atak nintimiar ajanamwemiayi. 30Turamtai chikich uchirinnunasha nunisang: ‘Amesha ajarun wemeuva yurangke juuta,’ tamati nuka: ‘Ayuapaachi, wetajai,’ tayat wechamiayi. 31Nuuchi jimiaran pachisan taja nuna ¿tua niapari wakeramurin umirkamia? —tuiniam aiminak:—Eemak nakimiajai tayat, nunia

wemia nuwaitai, —tiarmiayi.Tinamtai Jesús chicharak:—Nekasan tajarme: Kuikian juu ainau,

tura kungkatip ainausha ni tunaarinmash inaisar, atumin nangkamasarangYuse pujutirin wayaawartin ainawai.32Imiakratin Juan chichaak: ‘Pujutrum tuyapajiaram uwemratnuitrume,’ tusaatumin nuitamratas winitramuwainiatrum nekasampita tichamiarume.Antsu kuikian juu ainau tura kungkatipainausha Juanku chichamen antukar

nekasampita tiarmiayi. Atumka nukanekayatrumek, ni umirkatasrumka atumitunaaringkia inaisachmiarume, —Jesústimiayi.o

Pasé takau ainaun pachis nuikiartamu(Marc. 12.1-12; Luc. 20.9-19)

33Nunia Jesús ataksha aints ainaunnuiniak:ram: Aints uva naekrin ni ajarinaraamiayi. Tura ajanka wenurmiayi. Turauva yumiri juutai nu ajanmaknajanamiayi. Tura ajan wainkatnunwenurmaunum yakí wajatirinnajatamiayi. Tura mash pengker iwiar,aints ainaun eak: ‘Ajar waitruktaram,’tusa ukuki, chikich nungkanam wemiayi.34Tura juuktin kinta jeamtai, ni inatiriainaun akatar akuptak: ‘Yamaikia werum,ajarun takau ainau uva yumiri winar aanunaka akupturkarti,’ tawai tita tusaakupkamiayi. 35Akuptukmaitiat ajantakau ainau ajartinu inatiri ainaunachikiar, kichnaka katsumkar, turakichnasha maawar, tura kichnashakayajai tukuarmiayi. 36Turinamtai ajartinataksha ni inatirin nuna nangkamasanguntsurin akuptukmiayi. Akuptukmaitiatnu ajan takau ainau nunisarangturuawarmiayi.

37“Nuna turuawaramtai nuniangka:

piash,’ tu nintimias ni uchirinakupkamiayi. 38

yat, ajan takau ainau ajartinu uchirinwainkar chicharnainak: ‘Auka ajartinuuchirintai. Apari jakamtai, ju ajaka ninuatatui. Watska maatai. Au maarkia ajakaiinu achaintak,’ tunaiyarmiayi. 39Turaajartinu uchirin achikiar ajanmaya jiikiarmaawarmiayi,” Jesús timiayi.

40Tura nu nuikiartamun antukaruainaun iniak:

21

Page 54: Achuar bible   new testament

54

—¿Atumsha itiur nintimrume? ¿Ajartintaa, nu ajan takau ainaun itiurkatnuita?—timiayi.

41Tu iniam aiminak:—Nu aints timiá pasé asaramtai, wait

anentsuk maawartinuitai. Nunia nuajartin chikich ajan takau ainaun eak:‘Ajar waitruktaram. Tura juuktin kintajeamtai, winar aa nuka surustaram,’ tusaajarin takakmasarti tusa akupkatnuitai,—tiarmiayi.

42Tinamtai Jesús chicharak:—Nekasrum tarume. ¿Nu pasé aints

ainau pachisrum atumka Yuse papirinaujchaukitrum? Tu aarmawaitai:‘Jeamin ainau kaya jean jeamkar,

chikich kayan wainkar chichainak: Jukayaka paseetai tusar japawarmiayi.Japinau wainiat Yuska: Nu kayaka timiápengkeraitai timiayi. Apu Yus nunakawakeruku asamtai, iisha nu nintimsarpujaji.’ Tu aarmawaitai. 43Tura asamtaitajarme: Yusnum tuke pujustinka atuminsuritramak, chikich nungkanmaya ainau

muitai. 44Aints ainau nu kaya nekas

tinuitai. Tura nu kaya aintsnumayaarkungka, nu aintsun tsairtinuitai,—Jesús timiayi.

45Tama sacerdote juuntri ainau, turafariseo ainausha Jesús nuikiartamunantukar: Iin pachitmas turamji tusarnintimrarmiayi. 46Tura yamaik achiktaitinayat, chikich aints ainau Jesúsanpachisar: Yus akupkamu asa, nuchichamnaka etserui tinau asaramtai,shamkar inaisarmiayi.

Nuwa nuwatkamu estan pachisnuikiartutai chicham

(Luc. 14.15-24)

22 1

tai chichamjai etsertannangkamamiayi. Tura chichaak:

2—Yus aints ainaun inawa nuka juniaapua nunisketai. Apu uchiri nuwannuwatkatin asamtai, estan najanamiayi.3Tura ni inatiri irunun aints ainauuntsukarti tusa akupkamiayi.tiat nakiararmiayi. 4Ataksha chikichinatiri ainaun akatar akupak: Atakshawerum untsukmau ainau ujatruktaram:Waaka ainausha mau asar, tura tangkujaerusha mau asar, atum yuwatinyanchuk mash umismawaitai. Turaasamtai nuwenmaunum winiarti, tawaititaram timiayi. 5Tamaitiat untsukmauainau nakiararmiayi. Antsu chikich niajarin jiistas wemiayi. Tura kitchasumatinam wemiayi. 6Tura chikichainauka apu inatiri ainaun achikiar paséawajsarmiayi,miayi. 7Turinamtai apu nuna antuk kajek,ni suntari ainaun chicharak: ‘Winaaintsrun mau irunu mash maataram. Turani jeesha mash keematkataram,’ tusaakupkamiayi. 8Ni suntari ainaunakupkam jiinkiaramtai, nunia ni inatiriainaun ataksha chicharak: ‘Nuwenmauesta mash umismawaitai. Antsu nuwikuntsukmau ainauka pasé aints asarwinicharmin ainawai. 9Tura asaramtaiyakta jinti ainamunam werum, aintsatum wainmauka: Nuwenmaunumwiniarti tusaram untsuktaram,’ timiayi.10Tama ni inatiri ainau jiinkiar, yaktajintin wekajinaun pasé ainauncha turapengker ainauncha mash untsukarmiayi.Tura asar apu jeen piakarmiayi.

11Jea piakaramtai nu apuka untsukmauainaun jiistaj tusa wayaamiayi. Nuniwaya jiis, aints nuwenkur entsatinkaentsatsuk pujaun wainkamiayi. 12Tura nuaintsun chicharak: ‘Sairua ¿warukanuwenkur entsati entsatskesha junishawayaame?’ timiayi. Tamaitiat nu aintskaaimtsuke pujumiayi. 13Turamtai apuyurumkan surin ainaun untsuk: ‘Jukaachikrum, nawencha tura uwejencha

21 22

Page 55: Achuar bible   new testament

55

p 22.13 (Mat. 8.12;25.30; Luc. 13.28) q 22.23 (Hech. 23.8) r 22.24 (Deut. 25.5)

jingkiaram aanum jiikrum, tee amanumjapataram. Nuni juutak, tura nainkatertak nintimratatui,’ timiayi.p

14Nu nuikiartutai chichaman wi tajanuka: ¿Warina takua tawa? tusaramyamaikia nekaataram. Aints untsurinayaimpinam wayaawarti tusa Yusuntsukmau ainayat jumchik wayaawartinainawai, —Jesús timiayi.

¿Juun apu akikchatnukai? timiauri(Marc. 12.13-17; Luc. 20.20-26)

15Tama fariseo ainau nuna antukar,nunia jiinkiar kanakar pujusar,chichaman najatawar: Aints ainau Jesúsachichamen antukar: Nunaka timiayi tusartsanumrarmi, tu nintimtiarmiayi. 16Turani aintsri ainausha tura apu Herodesanemarin ainausha Jesús iniam, ¿nishawarintintak? tusar, ni chichamenanturkar,miayi. Tura akupkamu asar, Jesúsanjeariar chicharinak:—Nuikiartinu, ameka nekas chicham

chichaame. Iikia nuka nekaji. Chikichainauka antutsuk, ameka nekasam Yusejinti tu awai tusam tupin nuikiartame.

sarat tusamka ameka pachiatsme. 17Turaasakmin itiur nintime tusar, nekaatasartaji. ¿Apu César ni aintsrin akupak: Kuikirumrataram tamati,tin pengkerkai? ¿Antsu akiimiatsukpujustinka timiá pengkerkai?sar wakeraji, —tiarmiayi.

18

cha nekau asa chicharak:—Anangkartin ainautiram ¿waruka

sha wakerarme? 19Watska, apu Césarakiktin kuik itataram, —timiayi.Tama nu kuikian itaarmiayi. 20

tai nuna jiis, Jesús iniak:

—¿Jusha yana yapiya nakumkamuita?Tura ¿yana naariya aarmawaita?—timiayi.

21Tu iniam aiminak:—Apu Césarnawaitai, —tiarmiayi.Tinamtai Jesús chicharak:—Tu tinu asaram, juun apu Césarnau

aa nuka ni susataram. Tura Yusnau aanuka Yus susataram, —timiayi.

22

miayi. Tura Jesúsan ukukiarwaketkiarmiayi.

¿Aints jakau nantaktinuashi? timiauri(Marc. 12.18-27; Luc. 20.27-40)

23Nu kintati saduceo ainau: Aintsjakamunmaya nantakchatnuitai, tinuainauka Jesúsan tariarmiayi.q Tura Jesúswarintintak tusar chicharinak:

24—Nuikiartinu, Moisés chichamanaarmia nu chichamka nuwaitai: ‘Aintsuchin yajutmatsuk jakamtaikia, yachíuchin yajutmartas wajerin nuwatkati.Tura uchin yajutmarka nuka ni yachíjakau uchiriya nunisang atinuitai,’ tuaarmawaitai.r

25Ayu, juni iijai iruntrar siete (7)yachintin pujú armiayi. Tura eemkaurinuwan nuwatak, uchin yajutmatsukjakamtai, chikich yachiisha wajerinnuwatkayat, 26nusha nunisang uchinyajutmatsuk jakamiayi. Tura nushanunisang jakamtai, chikich yachí wajerinnuwatkayat, nusha nunisang uchinyajutmatsuk jakamiayi. Tura kitchakitcha siete (7) yachintin nu nuwannuwatinayat, mash uchin yajutmatsukkajingkiarmiayi. 27Nunia nuwashaukunam jakamiayi. 28Tura nu siete (7)yachintin mash nu nuwan nuwatkaruasar ¿jakamunmaya nantakiar nu nuwakayana nuwariya atinuita? —tuiniasarmiayi.

22

Page 56: Achuar bible   new testament

56

s 22.32 (Ex. 3.6) t 22.37 (Deut. 6.5) u 22.39 (Lev. 19.18) v 22.40 (Luc. 10.25-28)

29Tu iniinam Jesús ayaak:—Yuse chichame nekachu asaram, tura

Yuse kakarmarisha wainkachu asaram,jakamunmaya nantaktin atsawai takurampe nuwaarme. 30Nintimrataram.Jakamunmaya nantakiaru ainaukanuwanka nuwatkachartinuitai. Turanuwasha aintsun ninumkachartinuitai.Antsu Yuse awemamuri nayaimpinampujuina nunisarang nuwartichu artinuitai.31Tura ¿Yus jakau ainau nantakiartinunpachis turammia nuka aujchaukitrum?Yus chichaak: 32‘Abrahama Yusrinkawiitjai. Tura Isaaca Yusrinka wiitjai. TuraJacobo Yusrinka wiitjai,’ timiayi. TuraYus nu aints yaanchuik jakaru ainayat,tuke iwiaaku ainawai timiayi. Tu tinuasamtai, Yuska jakau ainau Yusrintaitarume nuka tuchuitai. Antsu tukeiwiaaku ainau Yusrintai, —Jesús timiayi.s

33Tama aints ni nuikiartamun antukarnukap nintimrarmiayi.

Chicham umiktin nekas pengkeraa nuna pachis etserkamuri

(Marc. 12.28-34)34Jesús saduceo ainaun itatmamtikiau

asamtai, fariseo ainau nuna antukariruntrarmiayi. 35Turuwar kichik fariseoMoisésa chichamen nuikiartin asa,Jesúsan nekapsatas yuumatkat tusainiastas werimiayi. Tura Jesúsan jeariiniak:

36—Nuikiartinu ¿chicham umiktinchikich chichaman nangkamasang pengkeraa nuka tuni aarmawaita? —timiayi.

37Tu iniam Jesús ayaak:—Chikich umiktin chicham ainia nuna

nangkamasang nuná eemak umiktinkajuwaitai: ‘Ami Yusrum aminu Apuramasamtai, tuke nintimaurumjai aneen ata.Tura asam tuke inaitsuk Yus nintimsamaneeta.’t

38Juka chikich umiktin chicham ainianuna nangkamasketai. Nuwá eemkarumiktinka juwaitai. 39Tura chikichchicham jujai metek tausha juwaitai:‘Ami namangkem aneame nunismekchikich aints ainausha aneeta.’u

40Ju jimiar umiktin chichamumirkamka,mia nusha, tura yaanchuik Yusechichame etserin ainau tiarmia nushapachitsuk umirkatnuitrume, —Jesústimiayi.v

¿Mesíascha yana wearinta? timiauri(Marc. 12.35-37; Luc. 20.41-44)

41Tura fariseo ainau tuke iruntrarpujuinai, 42Jesús iniak:—¿Yuse chichame etserin ainau Yus

akupkatnun Mesías tutain pachisaraararmia nuka yana weariya atinuita?¿Atumsha warintrume? —timiayi.Tu iniam aiminak:—Mesíaska Davidta weari atinuitai,

—tiarmiayi.43Tinamtai Jesús chicharak:—Tura Yuse Wakani tu aamtikramu

asa, Davidcha papinum aak: ¿Yusakupkatnun Mesíasan warukaya Apurutimiayi? Mesías ni Apuri asamtai nunakatimiayi. Tura papinum aak:

44Apu Yus wína Apurun chicharak:‘Juni wína untsurunini apu keemtainumkeemsam nakarsata. Tura nakarkumin

jai,’ timiayi.45Davidka Yus akupkatnun Mesíasan

pachis:sha ¿waruka Davidta uchirintai tarume?—tu iniasmiayi.

46Tu iniamaitiat, aints kichkishaaimkacharmiayi. Tura nuniangka aintskichkisha Jesúsan nekapsartas chichamanpengké iniascharmiayi.

22

Page 57: Achuar bible   new testament

57

w 23.7 (Mat. 6.1) x 23.12 (Mat. 20.26-27; Marc. 9.35;10.43-44; Luc. 14.11;18.14;22.26;Sant. 4.6; 1.Ped. 5.5)

Fariseon tura Moisésa chichame nuikiartin ainauncha Jesús chicharkamuri

(Marc. 12.38-40; Luc. 11.37-54;20.45-47)

23 1Nunia Jesús ni nuiniatiriainautin tura chikich aints

ainauncha chicharak:2—Moisésa aarmauri nuikiartin

ainausha, tura fariseo ainausha: ¿Moisésaaarmauri warina takua tawa? tusarnekamtikin ainawai. 3Tura asaramtai nitimiauri mash umirkuram atuminturamina nuka mash turataram. Antsu nitimiaurin ningki umitsuk pujuinamtaisha,ni pujuina nunisrumka pujusairap. 4Nichikich ainaun: Nu chicham umirkataramtinayat,wai. Tura asar aints chikich ainaun: Jumeram aa juka entsastaram tinayat,kichik uwejejaisha yaiitan nakitinawai.5Antsu tuke mash wína jiirsarat tusar, niturina nunaka turinawai. Turinau asar,Yuse chichame aarmaurincha sarman ninijajin nujkar, tura ni kunturinchajingkiawar wekainawai. Tura ni

rang sarman entsainawai. 6Turamiajuitjai tusar,masha apu keemtairin keemsartaswakerinawai. Tura iruntai jeanmashawayaawar, keemtai pengkernumkeemsartas wakerinawai. 7Tura jintaingkungkar, chikich ainausha mash: Wínajiirsar aujtusarat tusar, tura nuikiartinuturutiarti tusar wakerinawai.w

8Tura mash aints ainau atumi yachiiyanunisarang asaramtai: Nuikiartinuturutiarat tuuka nintimsairap. Atuminnuitamnuka kichkitai. 9Tura nuikiartinainau kichkisha: Apaachi tiirap. AtumiApaachiri kichkitai: Nayaimpinam pujanuketai. 10Tura Apuru turutiarat tusaram

wakerukairap. Atumi ApuringkiaCristoketai. 11

kuka mash chikich ainau inatiri atinuitai.12Tura asamtai aints ningki nintimias

waitai tawai. Antsu mianchawaitjaitumamunka Yuska miajuitai tawai.x

13“Maj, Moisésa chichame nuikiartinainautiram, fariseo ainautirmeshaaneartaram. Atumka anangkartin asaram,chikich aints uwemrarai tusaram, turachikich aints nayaimpinam wayaawaraitusaram, waiti epenmiawa nunisketrume.Tura atumka nayaimpinam wayaashtinasaram, chikich ainausha wayaawaraitusaram suritarme.

14“Maj, Moisésa chichame nuikiartinainautiram, fariseo ainautirmeshaaneartaram. Atumka anangkartin asaram,waje jee atantin aiyatrumek, aints ainauwína pengker nintimtursarat tusaram,Yus seakrum saram seaarme. Turaasaram nukap wait wajaktinuitrume.

15“Maj, Moisésa chichame nuikiartinainautiram, fariseo ainautirmeshaaneartaram. Atumka anangkartin asaram,chikich aints wína nemartusarat tusaram,yaja nungkanmasha arák wekainuitrume.Tura atumin nemartamsaruka atuminnangkamasarang ji kajintrashtinnumengkemawar wait wajakarti tusarampasemamtikrume.

16“Atumka aneartaram. Chikich aintsnuinin ayatrumek Yuse chichamenintimtichu asaram wainmichuatumawaitrume. Atumka nuikiartakrum:‘Aints: Yusjai tajai, Yuse jeen pachisan:Nunaka wikia turatatjai tayat, nunakaumitsuk ukukminuitai’ tarume. AntsuYusjai tajai titas, Yuse jee kuri aa nunapachis: ‘Ju kurikia Yus susamu asamtai,wikia nuna turatatjai tauka nunaka

23

Page 58: Achuar bible   new testament

58

y 23.22 (Mat. 5.34-35)

miatrusang umiktinuitai’ tarume.17Nintinchau asaram, wainmichuatumawaitrume. Kuri Yuse jeen pujsamuaa nuka mash Yusnawaitai. Tura asamtaikuri Yuse jeen nangkamasketai, tuukanintimtsuk pujusminuitrume tajarme.18Tura atumsha chichaakrum: ‘Aintstangku epeatniun pachis: Nekasannunaka turatatjai, Yusjai tajai tayatrum,nu chichamka umitsuk ukukminuitrume,’tarume. Antsu tangku Yus susatniunpachis chichaakrum: ‘Yusjai tajai: Tangkuepetinam patasmau asamtai, nunaka

mek umiktinuitrume,’ tarume. 19Tu tinuasaram wainmichua tumawaitrume.Tangku Yus susamu aa nuka Yusnawaitai.

tai. Tura asamtai tangku Yus susamutangku epetin nangkamasketai, tuukanintimtsuk pujusminuitrume tajarme.20Nintimrataram. Aints chichaak: ‘Yusejeen tangku epetin tuke au asamtai,wikia nunaka turatatjai, Yusjai tajai,’tauka nuka tangku epetinka pachiskatatsui, antsu tangku epetinam patasmauasamtai, nunasha pachis tawai. 21Turaaints Yuse jeen pachis chichaak: ‘Yuse jeetuke au asamtai, wikia nunaka turatatjai,Yusjai tajai,’ tauka Yuse jeenkeka pachistatsui, antsu Yus ni jeen tuke au asamtai,Yusnasha pachis tawai. 22Tura aintsnayaimpin pachis chichaak: ‘NayaimYuse pujutiri asamtai, wikia nunakaturatatjai, Yusjai tajai,keka pachiska tatsui, antsu Yusnashapachis tawai.y

23“Maj, Moisésa chichame nuikiartinainautiram, fariseo ainautirmeshaaneartaram. Atumi ajarinia árak mentatutain, tura chikich áraksha anís tutain,tura chikich áraksha cominos tutain timiátuupich au wainiatrum, diez (10)

juukrum kichik Yus susatasrumakanuwearme. Nuka tuke inaitsukturataram.rumek chikich chichaman Yus umiktaramtímia nuka umiatsrume. Nekas Yusnintimtustincha, tura chikich aints waitanentratnusha, tura nekas pengker aa nuturatnusha umiktinuitrume. 24Atumchikich aints ainausha nuiniayatrumek,Yuse chichamen nintimtichu asaramwainmichua tumawaitrume. Tura asaramatumi umutiri teté tuupich engketuwainkuram, nuna umurai tusaramjaprume. Antsu kamiyu nekas juunwainiatrumek,trume.

25“Maj, Moisésa chichame nuikiartinainautiram, nunia fariseo ainautirmeshaaneartaram. Atumka anangkartin asaram,aints piningkia nitkari nijatsuk, turapuwatu nitkarisha nijatsuk, ayapatatkeng nijarmawa tumawaitrume.Tura aints wina jiirsar: Auka pengkeaintsuitai, turutiarat tu nintimsarampujayatrum, atumi nintin tunau piakuasamtai, kichnau aa nu timiá wakerarauasaram, pachitsuk kasamrume. 26Fariseoainautiram, atumka wainmichua tumauasaram, atumi tunaari nintimtsurme.Piningkia nitkari, tura puwatu nitkarishanijarmawa nunisrumek nuwá eemkaram

ram. Turakrumningkia aints ainau atumipujutrin wainkar: Juka nekas pengkeaintsuitai turamiartinuitai.

27“Maj, Moisésa chichame nuikiartinainautiram, fariseo ainautirmeshaaneartaram. Atumka anangkartin asaram,jakau iwiartaiya tumawaitrume. Jakauiwiartai aari nekas shiiram at tusariwiarin armiayi. Antsu aints iwiartainitkarinka jakau ukunchi piakuitai, turajakau namangke kauru piakuitai.

23

Page 59: Achuar bible   new testament

59

z 23.33 (Mat. 3.7;12.34)

28

trume. Aints ainau atumi pujutrinwainkar: Pengke aintsuitai,masar pujuinawai. Tura wainiatrumekatumi nintin tunau piaku asamtai, aintsainau tuke anangkuwearme.

29“Maj, Moisésa chichame nuikiartinainautiram, fariseo ainautirmeshaaneartaram.Atumka anangkartin asaram,

yaanchuik atumi juuntri Yuse chichameetserin ainaun mau wainiatrumek, nuiwiarsamu pengker nintimsaramiwiaruwearme. Tura pengke aints ainaunyaanchuik mau wainiatrumek, nuiwiarsamu ainausha nekas shiiram attusaram iwiaruwearme. 30

rum chichaakrum: ‘Iikia ii juuntrijaipujuwaitkurkia, iikia Yuse chichameetserin ainau maawarti tusarkiayaingchatnuyaji,’ tarume. 31Tu tayatrumYuse chichame etsernun maawarmianunisrumek turin asakrumin: Nijai metekainawai tusar, paan nekarmawartinainawai. 32Watska, atumi juuntri jakaruainau nangkamawarmia nuka atumkaumiktaram.” Jesús ni jakatniurin pachistumammiayi.

33Nunia ataksha chicharak:“Atumka napia tumawaitrume. Tu

pujau asaram ¿Yus aints ainaun jikajintrashtinnum akupamtaisha itiurakuwemratrume?z

34“Tura wainiatun wikia atumin Yusechichame etserin ainaun, tura Yusechichame nekau ainauncha, tura Yuse

tatjarme. Turamaitiatrum chikich

trume. Tura chikich ainausha iruntaijeanam awatratnuitrume. Tura chikichyaktanam tupikiakiaramtaisha atumkapapeektinuitrume. 35Turatin asaram, wait

wajaktinuitrume. Nu nangkamtaik Caínni yachí Abel péngke aintsun wainiatmaamiayi. Nuniasha ukunam Berequíasauchiri Zacarías naartin Yuse jeen tangkuepetinam ayaamas wajaun waininayatmaawarmiayi. Tura atumi juuntri péngkeaints ainau numpen ukararu asaramtai,atumsha nunisrumek turatin asaram waitwajaktinuitrume. 36Tura atumi weariyamai iwiaaku ainausha wait wajakartinainawai. Nunaka nekasan tajarme,” Jesústimiayi.

Jesús Jerusalénnum pujuinaunaneak juutmiauri

(Luc. 13.34-35)37Nunia Jesús Jerusalénnumia aints

ainaun chicharak:—Jerusalénnumia ainautirmin tajarme:

Atumka Yuse chichame etserin mainaiyarume. Tura Yus wína chichamuretserkataram tusa, akupturmakuwainiatrumek,rume. Atash ni uchirin nanapejaitektuktas untsuawa nunisnak:ram tusan ¿wikia warutmakuntsuyajrum? Turai wainiatrumeknakitrinuyarme. 38-39Antsu wiukukmiaka, atumi yaktaringkia itiarakatinuitai. Tura asamtai aneartaram.Nunasha nekasan tajarme. Atumka: Yusakupkamu wináuka nekas pengkeraitaitutsuk pujakrumka, wínaka pengkéwaitkashtinuitrume, —Jesús timiayi.

Yus seatai juun jea yumpunkatnunpachis etserkamuri

(Marc. 13.1-2; Luc. 21.5-6)

24 1Jesús Yus seatai jeanmaya jiinkiweai, ni nuiniatiri ainauti tarir,

Yus seatai jea jiisar: Juka nekasjuuntapita tusar, Jesús inaktusmiaji.2Takurin Jesús iin chichartamak:

23 24

Page 60: Achuar bible   new testament

60

a 24.13 (Mat. 10.19-22) b 24.19 (Luc. 17.31)

—Nekasan tajarme: Ju waintrume jukaukunmaka mash yumpunkatnuitai. Turayumpunkamtai kaya kichkisha chikichkayanmasha patamkashtinuitai, —miaji.

Nungka mesertinun pachisar etserkamu(Marc. 13.3-23; Luc. 21.7-24;17.22-24)

3Nunia olivo muranam weri, nuni Jesúswaka keemsamtai, ni nuiniatiri ainautishanuni jearir, nijai kanakar pujusar iniakur:—¿Ju jea yumpunkatnusha warutik at,

tura ame tatintrumsha warutik at? Turaju nungka amukatin kinta jeatakwajasamtaisha, nekas jeatak wajasitusarsha ¿itiurak nekaataij? Tu atinuitaitusam ujakratkata, —timiaji.

4Takurin Jesús chichartamak:—Aints kichkisha wína anangkruwai

tusaram aneartaram. 5Aints untsurichichainak: ‘Wiitjai Mesíasaitjai, Yusakupkamuitjai,’ tusar aints untsurianangmawartinuitai. 6Turinamtai

sha, tura mesetan najaninawai tamauantakrumsha shamkairap. Nungkameseatsaing maaniamuka untsuriartinuitai. Antsu nungka mesertinkatewarikia achatnuitai. 7Aints ainau

wartinuitai. Tura apu ainaushakajernaikiar mesetan najanawartinuitai.Nuniasha tsukasha nukap atinuitai. Turasungkur jatai ainausha yujarartinuitai.Nuniasha uusha untsuri uurkatnuitai.Nuka chikich chikich nungkanmashaturunatnuitai. 8Antsu nu turunatniunnangkamawar,yat, nuna nangkamasarang wait

tai.9“Nunia atumnasha achirmakar pasé

awajtamsarat tusar surutmakartinuitai.

Tura mantamawartinuitai. Tura wínaumirtau asakrumin, aints ainau mashkajertamkartinuitai. 10Nu kinta jeamtai,

tai, tura mai nuwamtak kajernaikiar:Achiktaram tusar surunikiartinuitai.11Tura anangkartin ainau untsuriwaitrinak: Wikia Yuse chichamenetsernuitjai tusar, aintsun untsurintsanurartinuitai. 12Tura tunau nukap atinasamtai,nuitai. 13Antsu aints ainau Yusen tukeinaitsuk umirkaruka uwemrartinuitai.a

14“Yus aints ainaun inartinuitai tusarYusnum uwemratin chichaman mashnungkanmaya ainau nekaawarat tusaretserkartinuitai. Turinamtai nuniangkanungka amukatin kinta jeatnuitai.

15“Aints ju chichaman aujinaukanintimrarti: Yuse chichame etserin Danielnaartin nekas pasemamtikiartinun pachisnunia aints ainaun mesratniuncha pachisaarmiayi. Nu pasemamtikiartin Yus seataijuun jeanam wayaamtai, 16aints Judeanungkanam pujuinauka muranamtupikiakiartinuitai. 17

kiartin asar, aints jea jimia patajeamkamunam yakí pujauka wári kuanakwaririncha jutsuk tupikiakiartinuitai.18Tura ajanam takakminausha jeanmashawaketsuk, tura entsatirincha jutsuk wáritupikiakiartinuitai. 19Nu wait wajaktinkinta jeamtai, nuwa jamtin ainausha turakuwirchin muntsak pujuinausha nukap

jai,” Jesús timiayi.b20-21Nunia ataksha chicharak:“Nu tupikiakiartin kinta yumanch

achati tusaram, tura ayamtai kinta achatitusaram Yus seataram. Maj, nu kintatiaints ainau nukap wait wajakartinuitai.

yangka timiá wait wajamuka atsuyayi.

24

Page 61: Achuar bible   new testament

61

c 24.25 (2.Tes. 2.9) d 24.28 (Luc. 17.23-24, 37; Apoc. 19.17-18) e 24.29 (Apoc. 6.12-13)f 24.30 (Apoc. 1.7) g 24.31 (1.Tes. 4.15-17) h 24.37 (Gén. 6.5-8)

Tura ukunmasha ataksha timiá waitwajaktinka atsutnuitai. 22Tura asamtai nuwait wajaktinaka Yusek: Ainik ati tusaamuktinuitai. Nuna turachmataikia aintskichkisha uwemrachminuitai. Antsu Yusni aintsri uwemrartin ainaun aneau asa,nu wait wajaktinaka amuktinuitai.

23

nak: ‘Jiista, juwaitai Mesías,’turaminamtaikia tura: ‘Ani Mesíaspujawai,’ turaminamtaisha anturkairap.24Aints untsuri anangkraminak:Mesíasaitjai tusar wantinkartinuitai.Chikich ainausha anangkraminak: Yusakupkamu asan,jai turamiartinuitai. Tura aints ainaunanangkataj tusar,sha, tura aints wainchati takatnashatakasar, Yuse aintsri ainaun anangkaminamataikia anangkawartinuitai. 25Nu aintsainau atumin anangkramawarai tusan,eemkin yamaik ujaajrume.c

26

minak: ‘Jiistaram, Mesías ani aintsatsamunam pujawai,’ turaminamtaishanuka jiisairap. Tura: ‘Jiistaram, juni jeatesaamunam uumak pujawai,’turaminamtaisha nuka anturkairap. 27Wiaints ayatun Yus akupkamu asan, peemnewarat tsantar tsaa taakmanumanini,

nam wainta nunisnak paanwantinkatnuitjai. 28Jakau tepamunamchiwiang kautinawai,” Jesús turammiaji.d

Jesús ni tatintrin pachis etserkamuri(Marc. 13.24-37;

Luc. 21.25-33;17.26-30, 34-36)29Nunia ataksha iin chichartamak:“Nu wait wajaktiniun wi etserja nu

nangkamaramtai,nuitai. Tura nantusha kajintratnuitai. Yaa

tai. Tura nayaimpinam muchichuainausha muchitrartinuitai.e

30“Nunia aints ayatun, Yus akupkamuasan wi wantinmatai,maya ainau ni wait wajaktintrinshaminak juutiartinuitai.jai Yuse kakarmarijai, nunia Yusepaaniurijai nayaimpinmaya winamtai,wínaka paan waitkartinuitai.f 31Nunia wiwinakun, wína umirtukaru ainaun wiuwemtikrartasan wakerau asan, wínaawemamur ainaun akupkan: Pupunkakaram pupuntruataram tusan, mash

nuitjai.g32“Numi higuera tutai nintimrataram:

Numi tsaraptur ataksha nukarmatai junungkanam pujuinautiram: ‘Esat jeatakwajasi,’ tarume. 33Tura atumsha witajarmena nusha mash wainkurmeka:‘Tatintri jeatak wajasi,nawaitrume. 34Nekasan tajarme: Wi tajanunaka mash umiatsaing, aints juni

nuitai. 35Nayaimpisha tura nungkashamengkakartinuitai.ruka pengké mengkakashtinuitai.

36“Tura nu turunatin kinta warutik attusarka aints kichkisha nekainatsui. Yuse

tsui. Wisha Yuse Uchiri ayatnak nekatsjai.Antsu wína Apaachiruk nuke nekawai.

37“Wi tatin kintar jeamtai, yaanchuikNoé pujumia nuni aints ainau pasé pujuarmia nunisarang pujusartinuitai.h 38Nukintati yumi jitatsaing, aints ainau Yusennintimtsuk yutancha yuj, tura umutinchaumuj puju armiayi.miayi. Tura nawantrincha aintsunninumkarat tusar surin armiayi. Tumajpujuinai,

24

Page 62: Achuar bible   new testament

62

i 24.39 (Gén. 7.6-24) j 24.44 (Luc. 12.39-40)

miayi. 39Tura waininayat, nu aints

tai, nujang aneachmau mash amukmiayi.Wi tatin kintasha nunisang atinuitai.i

40“Nu kinta jeamtai, jimia aints ajanamtsaniasar takakminamtaisha kichikjukitnuitai, antsu kichka juwaktinuitai.41Nuwasha jimiar tsaniasar trigojingkiajin nekenak pujuinauncha kichikjukitnuitai, antsu kichka juwaktinuitai.

42“Turunatin asamtai, atumka winakakajinmatrutsuk: ¿Apuru tatintri warutikat? tusaram nekachu asaram aneartaram.43Nusha nintimrataram: Jeeniuka kasa

kungka kanutsuk anear, kasartukai tusa,tura jearun wayaawai tusa nakastinuitai.44Tura wikia aints ayatun, Yus akupkamuasan, aneachmau tatin asamtai, atumshanunisrumek anearum pujustaram,” Jesústurammiaji.j

Aintsu inatiri jimiaran pachis etserkamuri(Luc. 12.41-48)

45

mak:

taram. Aints arák irastas wetanak wajak:Wína jearun pujuinau yurumatin jeamtai¿yáki ni yuwatniurin susat? tusa aintsuneawai. Tura nekas pengker umiun, turapaan nintimniun eak: Nu turati titinuitai.46Nu aintsu inatiri ni takatrin miatrusangumirak pujamtaikia, ni inamin taa nunawainak, ni inatirin waramtiksatnuitai.47Nekasan tajarme: Nu aintsu inatiri niapurin miatrusang umirmau asa, mash

tai. 48Antsu takatan wainin pasé aintsasa: Apurka wárikia tachatnuitai, tunintimias pujakka, 49chikich takauainaun pasé awajak, tura nampekuainaujai iruntrar yutancha nukap yuwar,

tura umutincha nukap umurar niishanampea nampeaka, 50¿ni apuri waríkintatik tat? tura ¿warí uratik tat? tusanekachu asamtai, aneachmau tari niinatirin nakachmaun wainak, 51

tin ainau ji kajintrashtinnum waitwajakarti tusa akupawa nunisang nu paséaintsun nuni akupkatnuitai. Turamtaipasé ainau nuni engkemawar, waitwajainak juutinak, tura nai katertinakmatsamsartinuitai,” Jesús turammiaji.

Nawan diez amia nuna pachis nuikiartamu

25 1Nunia Jesús ataksha iinnuitamak:

nam jeatnuka nunisketai tusan, junuikiartutai chichaman ujaajrume:‘Umaar nuwan nuwatmatai jiistai,’ tusarni umaji diez (10) armia nuka untsukmauasar, namparingkian takusar: ‘Umaarnakastai,’ tusar wearmiayi. 2-4Tura nawancinco (5) irunuka umikcharu asar,namparingkian takusar weenayat olivomachari amukamtai, ataksha yarakmitutsuk kajinmakiar aintsarang wearmiayi.Antsu chikich nawan cinco (5) irunukajinmakcharu asar, namparingkianumisar, olivo macharin mutinam yarakartakuarmiayi. 5Tura nákainak umaji wáritachau asamtai, kari nepetinam mashkanurarmiayi. 6Nunia kashi japeng aintsuntsumak: ‘Pai, nuwan nuwatkatnukawinawai. Jiinkiram ingkungtaram,’timiayi. 7Tamati umaji irunu nunaantukar wári nantakiar, namparingkiankeematan umisarmiayi. 8Nunia nawancinco (5)kiaru asar, chikich nawan cinco (5)kajinmakcharu ainaun seainak:‘Kaichirua, winasha olivo macharijumchiksha yaratruktaram.kri kajinui,’ tiarmiayi. 9Tu seainamaitiatchikich kajinmakcharu ainau aiinak:

24 25

Page 63: Achuar bible   new testament

63

k 25.12 (Luc. 13.25) l 25.13 (Luc. 12.35-40)

‘Atsa, japchirin japchirin yarakrikia,iincha jeartamkashtatji. Tura atumnaushawári kajintratatui. Nekasrum sumatinamwerum nuni sumaataram,’ tiarmiayi.10Tinam cinco (5) nawan irunu olivomacharin sumakartas wearai, ukunamnuwan nuwatkatin amia nuka tamiayi.Taamtai nawan kajinmakcharu ainaukanijai jeanam wayaawaramtai waitinepeniarmiayi. 11Turuawarai chikichnawan olivo macharin sumakartaswearusha taar: ‘Apurua, Apurua, waitiuratrita,’ tiarmiayi. 12Tinamaitiat jeentinnitkaya ayaak: ‘¿Yaachitrume atumsha?Nekasan tajarme: Atumin pengkénekatsjarme,’ timiayi, —Jesústurammiaji.k

13Nu nuikiartuti chichamnasha pachisataksha iin chichartamak:—Atumsha winasha kajinmatrutsuk,

atumi Apuri tatintri ¿warutik at?tusarmeka nekachu asaram aneartaram,—turammiaji.l

Kuik suwamu pachis nuikiartamu(Luc. 19.11-27)

14Ataksha Jesús iin nuitamak: “Yusaints ainaun inawa nuka kuikiartinuanunisketai. Kuikiartin arák nungkanamwetas, ni inatiri ainaun untsuk, nikuikiarin kichik kichik akantuksusamiayi. 15

kan susa, tura kichnasha jimiawarangkan susa, tura kichnasha kichikwarangkan susa: ‘Ju kuikiajai sumakrum,tura surukrum kuik kiaungkataram,’ tusaukuki, chikich nungkanam yaja wemiayi.16Tura nu aintsu inatiri kuikian cincowarang jukimia nuka nu kuikiajai sumaktura suruk takaa takaaka, ataksha kuikiancinco warangkan juki irurmiayi. 17

cha nunisang kuikian jimia warangkanjukimia nuka nu kuikiajai sumak, tura

suruk takaa takaaka, ataksha kuikianjimia warangkan juki irurmiayi. 18Antsuchikich aints kichik warangkan jukimianuka ni apuri kuikiarin waa taimunamuuk inaisamiayi.

19“Tura nukap arus ni apuri atakshajeamiayi. Tura jea ni inatiri ainaununtsuk: ‘¿Kuikian wi susamiajrume nushaitiurkamiarume?’ tu iniasmiayi. 20Tuiniam nu nangkamtaik cinco warangkanjukimia nuka nuna wangtak: ‘Pai apuru,kuik cinco warang surusmiame nunaataksha cinco warangkan kiaungkajai.Juna kiauntukjame ju jukita,’ timiayi.21Tamati ni apuri chicharak: ‘Ayu,maaketai. Nekasam pengker takatrusume.Tura nekasam miatrusmek umirtukume.Wikia jumchik susamiajme nujai pengkertakakmasume. Tura asakmin nunanangkamasnak nukap susatatjame.Jearun wayaata. Tura wayaam wijainukap warasta,’ timiayi. 22Nunia chikichinatiri jimia warangkan jukimia nushanunisang apurin wangtak: ‘Pai apuru,kuik jimia warang surusmiame nunaataksha jimia warangkan kiaungkajai.Juna kiauntukjame ju jukita,’ timiayi.23Tamati ni apuri nu aintsnasha nunisangchicharak: ‘Ayu, maaketai. Nekasampengker takatrusume. Tura nekasammiatrusmek umirtukume. Wikia jumchiksusamiajme nujai pengker takakmasume.Tura asakmin nuna nangkamasnak nukapsusatatjame. Jearun wayaata. Turawayaam wijai nukap warasta,’ timiayi.

24

kan nunak jukimia nuka tari, ni apurinchicharak: ‘Apuru, ameka nekasamkakaram takamtikin asam,tum: Juurtuktaram tinu asakmin, wishanunaka nekau asan, 25shamakun amikuikiarmin nungkan tain uukmiajai. Paijuwaitai. Ame surusmiame ju jukita,’

25

Page 64: Achuar bible   new testament

64

m 25.28 (Mat. 13.12; Marc. 4.25; Luc. 8.18) n 25.30 (Mat. 8.12;22.13; Luc. 13.28)o 25.31 (Mat. 16.27;19.28;25.31) p 25.36 (Hebr. 3.13)

timiayi. 26Tamati ni apuri chicharak:‘Maj, ameka paseetme. Tura nakitme. Wiarakan araachiatnak: Juurtuktaram tajanuka nekayatmesha, 27¿waruka kuikirumtainum kuikiarka ukurtuschamiame?Turakminkia chikich aints ainau winakuikiarjai takakminamtai, wisha ataksha

masnak nukap jukimnawaitjai. 28-29Aintsnekas nukap takakmasu asa nukaptákakui. Tura nukap takakmasu asa, nunanangkamasang nukap jukitnuitai. Turaasa ampirtinuitai. Antsu tákakchaukatakatan jumchiksha nakitau asamtai,jumchik tákaka nuka juruktinuitai. Turaasamtai ju aintsu kuikiari jurukrum,chikich aints diez (10) warangkan takakususataram.m 30Antsu ju takatan umichuaints jukiram, aanum tee amaunumjapataram. Nuni wait wajak nain esaikatertak juutinuitai,’ apu timiayi.” Jesúsnu nuikiartutai chichaman nuitamakturammiaji.n

Nungka meseamunam aints ainau akankatnun pachis etserkamuri

31Jesús ataksha iin nuitamak:“Wikia aints ayatun, Yus akupkamu

asan, Yuse awemamuri ainau winatentatkaramtai, wi winaknaka apuwajasan, Yuse keemtairin nekas juunnumkeemsatnuitjai.o

32-33“Turamtai mash nungkanmayaainau wini winíar iruntrartinuitai.Turinamtai uwija wainin uwija ainaunkauntsurinini mash irur, tura chipuainaunka menanmanini mash irur akanuanunisnak wína aintsur ainauncha, tura

nuitjai. 34Tura Apu asan, winauntsurunini wajainaun chicharkun: ‘WínaApaachir atumin pengker awajtamsau

asamtai, atumka winitaram. Yus nungkannajanak atum pujustinaka yaanchuikumismawaitai. 35Wi tsukamamtaisha,atum yuwatniur surusmiarume. Tura wikitamamtaisha, wína umutirshasurusmiarume. Tura wi jeenchauwekaamtaisha, atumi jeen jeetiram: Iijaipujusmi turutmiarume. 36Tura entsatiratsamtaisha atumka surusmiarume. Wijaakun tepamtaisha, wína jiirsatasrumwinitrimiarume. Tura wína achirkarkársernum engketawaramtaisha, atumkawiniram jiirsamiarume,’ titinuitjai.p

37“Wi tamati nusha inintinak: ‘Apuru¿warutia yaparakmincha yuramiajme?¿Tura warutia kitamamnisha umutinchaaarmiajme? 38

cha, ii jeen pujusta timiaji? ¿Turaentsatiram yuumamnisha warutiasusamiajme? 39Tura jaakum tepamnisha,

namtaisha, ¿warutia amin jiistasrishawinimiaji?’ 40Turutinamtai wikia Apuasan ayaakun: ‘Nekasan tajarme: Wínayatsur mianchau irunu juni wajaina nunakichkinak wait anentakrum nu turutauasaram, nekasrum wína anentu asaramturamiarme,’ titinuitjai.

41“Tura Apu asan, wína menarniniwajainaun chicharkun: ‘Pasé takauainautiram, wini iruntsuk juniajiinkiram, tuke ji kajintrashtinnumwetaram. Satanás ni awemamuriainaujai tuke wait wajaktin umismanumnujai iruntrataram. 42

sha, atumka wínaka yurtuachmiarume.Tura wi kitamamtaisha umutishaaatrachmiarume. 43Tura wi jeenchauwekaamtaisha atumka: Iijai pujusmiturutchamiarume. Tura wi entsatirunyuumamtaisha,rume. Wi jaakun tepamtaisha, tura wína

25

Page 65: Achuar bible   new testament

65

q 26.7 (Luc. 7.37-38)

sha, atumka jiirsachmiarume,’titinuitjai. 44Wi tamati nusha inintinak:‘Apuru, ame tsukamamnisha, tura amekitamamnisha,cha, tura entsatiram yuumamnisha, turajaamnisha,nisha ¿warutia wisha yaaitskeshapachischamiajme?’ turutiartinuitai.45Turutinamtai wikia Apu asan ayaakun:‘Nekasan tajarme, ju mianchau ainaujuni wajaina ju wait anentsukyaingchau asaram, nekasrum winashaumirtukchamiarume,’ titinuitjai. 46Nuaints tuke wait wajakartinnumweartinuitai. Antsu wini wayaataramtimiau ainauka tuke Yusnum iwiaakupujustinnum wayaawartinuitai,” Jesústurammiaji.

Jesús maatasar chicham najatamuri(Marc. 14.1-2; Luc. 22.1-2; Juan 11.45-53)

26 1Jesús nu nuikiartutaichichaman mash umis, ni

mak:2—Atumsha nekarme: Pascua esta

jeatin jimiarchik kinta wajasi. Nunia wiYus akupkamutiatnak aints asamtai,numi winangmanum mantuwartasachirkar surutkartatui, —turammiaji.

3Nu kintati sacerdote juuntri ainau,tura Moisésa chichame nuikiartinainausha, tura judío juuntri ainausha,sacerdote apuri Caifása jeen kaunkar, jeaaarin iruntrarmiayi. 4Tura nuni iruntrarJesúsan anangkawar achikiar maawarattusar chichaman najatiarmiayi. 5Turachicharnainak:—Aints untsuri iruntrar jiyaaninak

maanitan wakerukarai tusar, estakintatikia turachminuitai, —miayi.

Nuwa Jesúsan kungkutijai ukatramuri(Marc. 14.3-9; Juan 12.1-8)

6Jesús Betania yaktanam we, Simónkajeen pujumiayi. Nu Simónka yaanchuikkuchapruk pujutiat nuniangka tsaarmiayi.7Tura nuni pujai nuwa taa, muti kayaalabastro tutai najanamunam kungkutinekas akikian engkea itiamiayi. TuraJesús misanam yuwatas pujamtai, Jesúsamuuken nu kungkutijai mashukatramiayi.q

8Turamtai Jesúsa nuiniatiri ainauti nuwainkar kajerakur chicharnaiyakur:—¿Waruka kungkuti timiá akiknasha

nangkamisha ajapua? 9Au surukrikiakuik nukap jukir, ¿kuikiartichu ainaususamka pengkerchaukai? —tunaimiaji.

10Tu takurin Jesús nuna antuk iinchichartamak:—¿Waruka ju nuwasha kajerarme?

Wína aitkara juka nekas pengkeraitkarayi. 11Kuikiartichuka tuke atumjaipujuinawai. Antsu wikia atumjaingkiatukeka pujuschatatjai. 12Ju nuwaka

run umistas, iwiaaku pujaing ukatruri.13Nekasan tajarme: Mash nungkanamYusnum uwemratin chichamanetserinauka tuke ju nuwa turamurinchaetserkartinuitai. Tura asaramtai juturamunka pengké kajinmakchartinuitai,—Jesús turammiaji.

Judas Jesúsan surukmauri(Marc. 14.10-11; Luc. 22.3-6)

14Tamati Jesúsa nuiniatiri doce (12)ainamunmaya kichik Judas Iscariotenaartin Jesúsan anangka suruktaj tusa,sacerdote juuntri ainaun chichastaswemiayi. 15Tura nuni jea chicharak:—Wi Jesúsan achikian atumin

surukamtaikia ¿warutmak akirkaintrum?

25 26

Page 66: Achuar bible   new testament

66

r 26.17 (Ex. 12.1-15) s 26.23 (Sal. 41.9) t 26.28 (Ex. 24.8; Jer. 31.31) u 26.31 (Zac. 13.7;Marc. 14.28;16.7)

—tu iniam treinta (30)karmiayi. 16Nu akikiam Judas: ¿ItiurakJesúsan anangkan surukaintaj? tunintimias pujumiayi.

Jesús Pascua estatin yuwamuri(Marc. 14.12-25; Luc. 22.7-23; Juan 13.21-30;

1.Cor. 11.23-26)17Pang pachimrachmau yuwatin esta

nu kinta atin asamtai, ni nuiniatiriainauti Jesús iniakur:—¿Pascua estati ame yuwatin tuni

umismi tusamea wakerame? —timiaji.r18Tu iniam Jesús iin chichartamak:—Juun yaktanam wetaram. Tura nuni

werum, nunia aints wainkaram ni jeenwayaaram: ‘Iin nuitamin amin chichamanakupturmak: Wína kintar jeatak wajasi.Tura asan wina nuiniatir ainaujai Pascuaestatin ami jeemin yuwatasan wakerajaituramui,’ titaram, —turammiaji.

19Turammatai ni nuiniatiri ainautiweri, Jesús tímia nunisrik Pascuaestatin yuwatin umismiaji.20Kintamatai Jesús ni doce (12)

nuiniatiri ainautijai misanam yuwatasarkeemsamiaji. 21Tura yuwakur pujarinJesús iin chichartamak:—Anturtuktaram, nekasan tajarme:

Kichik aints atumniang wína anangkruasurutkatatui, —turammiaji.

22Turammatai nu antukar wakemesekar nintimrar, kichik kichik iniakur:—Apuru ¿wiyashitaj? —timiaji.23Tu iniam Jesús chichartamak:—Wi nu tachaunumak tsaniasan

yuwaja juwaitai. Ju wína anangkruasurutkatatui.s 24Wi Yus akupkamutiatnakaints asan, Yuse chichame aarmaunmiatrusnak umiktinuitjai. Turayatnakwína surutkatnunka nukap waitanentajai. Ju aintska akiinachuitkungka

wait wajakchamin ayat, akiinau asanukap wait wajaktinuitai, —turammiaji.

25Turammatai Judas ni nekas suruktinayat iniak:—Nuikiartinu ¿nusha yaita? ¿Wikaitaj?

—timiayi.Tu iniam Jesús ayaak:—Ja ai, ametme, —timiayi.26Tura yuwakur pujarin Jesús

yurumkan achik Yusen maaketai timiayi.Nunia puuk ni nuiniatiri ainautinsuramak:—Ju yuwataram.

krua tumawaitai, —turammiaji.27Tura piningnasha achik, Yusen

maaketai tusa, ni nuiniatiri ainautinsuramak:—Jusha mash umurtaram. 28Juka wína

numparua tumawaitai.tai, untsuri aints ainau tunaarin sakartajtusan numpartatjai. Tura wina numparnumparamtai, yamaram chichaman wietserkaja nunaka nekasan umiktatjai.t

29Yamaikia atumin ujaajrume: Wikia juuva yumirin yamaikikia atakshaumurchatatjai. Antsu wína Apaachirupujutirin jean atumjai iruntran, nuni uvayumirin nekas yamarman umurtinuitjai,—turammiaji.

Pedron: Wína natsantrurtatmetusa ujakmauri

(Marc. 14.26-31; Luc. 22.31-34;Juan 13.36-38)

30Tura kanta kantamar umisar, OlivoMuranam wemiaji. 31Tura nuni jearinJesús iin chichartamak:—Ju kashia juwi atum wína mash

natsantrurtatrume. Yuse chichamenunaka pachis tu aarmawaitai: ‘Uwijawainiun maawartinuitai. Turamtai uwijairunu tupikiarartinuitai.’u 32Antsu jakan

26

Page 67: Achuar bible   new testament

67

v 26.46 (Hebr. 5.7)

ning wiyá eemkitatjai, —turammiaji.33Turammatai Pedro Jesúsan

chicharak:—Mash amin natsantraminamtaisha,

wikia pengké natsantrashtatjame,—timiayi.

34Tamaitiat Jesús ayaak:—Nekasan tajame: Ju kashia juwi atash

shinatsaing, ame kampatam waitrakumwína pachitsam:waitjai tusam uurtuktatme, —timiayi.

35Tamaitiat Pedro chicharak:—Atsa, amin mantaminamtaisha wikia:

Iijai jakami tau asan nekasan nunakatichatatjai, —timiayi. Pedro tamati,chikich ainautisha nunisrik timiaji.

Jesús arakmau Getsemanítutainum Yus seamuri

(Marc. 14.32-42; Luc. 22.39-46)36Tura numi arakmau Getsemaní

tutainum wemiaji. Tura nuni jearin, Jesúsni nuiniatiri ainautin chichartamak:—Juni pujusrum nakarsataram.

Turakrumin wikia auni Apaachirunaujsatasan weajai, —turammiaji.

37Tura Pedroncha, tura Zebedeouchirin mai ayas juki, arakchichu wear,Jesús napchau nintimias wakemesekmiayi. 38Tura chicharak:—

jai. Atumsha wijai pujusrum kanutsukasataram, —timiayi.

39Tura arakchichu we,mar tepes, Yusen seak: “Apaachi, amewakerakmeka, wi wait wajaktinkatsangkamrukaip.murka achati, antsu ame wakerame nukeati,” Jesús timiayi.

40Tura ni nuiniatiri pujuinamunamwaketki taa, kanú tepeenaun wainak,Pedron shintar chicharak:

—¿Atumka kichik horaksha wijaikanutsuk pujutka tujintarmek? 41Tunaunepetukai tusaram, kanutsuk Yus seataram.Atumi nintijai nintimsaram: Tunaanakanepetkatatjai tayatrumek, atumkeka tunaunepetkashtatrume, —Jesús timiayi.

42Tura ataksha we Yusen seak:“Apaachi,meka, ame wakeramuram miatrusmekumikta,” timiayi.

43Nunia waketki, ni nuiniatiri ainaunataksha kari nepetinam, kanú tepeenaunwainkamiayi. 44Kaninamtai Jesús jiisukuki, ataksha Yusen seatas we, nuwikYusen seamia nunisang ataksha seamiayi.45Tura sea umis, ni nuiniatiri ainauti

mak:—¿Yamaikia tuke kanurtasrum tura

ayamratasrum wakerarmek? Wikia Yusakupkamutiatnak aints asamtai,tin ainamunam wína surutkartin horayanchuk jeayi. 46Nantaktaram. Wínasurutkatnuka yanchuk winitrawai. Nijaiingkiunikmi, —Jesús turammiaji.v

Jesús achikiar jukimuri(Marc. 14.43-50; Luc. 22.47-53; Juan 18.2-11)

47Jesús tuke chichaak wajai, Judas ninuiniatiritiat Jesúsan anangka suruktastarimiayi. Tura nijai wininauka saapintakusar, tura numin takusar winiarmiayi.Nu aints ainauka sacerdote juuntri ainau,tura judío juuntri ainausha akupkamuarmiayi. 48Kauninamtai Jesúsnumjeainatsaing Judas nu aints ainaunchicharak:—Wi juwaitai tusan mejeetatjai.

Turamtai achikrum jukitaram, —timiayi.49Tu tinu asa, Jesús wajamunam jea

Jesúsan mejeak:—Nuikiartinu winajai, —timiayi.

50Tamati Jesús chicharak:

26

Page 68: Achuar bible   new testament

68

w 26.56 (Luc. 19.47) x 26.61 (Juan 2.19)

—Amiku, ame wina achirkatasamwiname nuka yamaikia achirkata,—timiayi.Tamati kautkaru ainau Jesúsan tap

achikiar metawarmiayi.51Metawaramtai Jesúsa nuiniatiri

kichik ni saapirin kuinak sacerdote

miayi. 52Turamtai Jesús ni nuiniatirinchicharak:—Saapiram engketirin engkeata.

Saapijai maanin ainauka saapijai jakartinainawai. 53Wi wakeraknaka, wínaApaachirun seamka,muri ainaun untsuri warangkan uchirayamruktaram tusa akupturkamnawaitai.¿Nuka nekatsmek? 54

run tu seanka, ¿yamai wi jakatniunpachisar Yuse chichame etserinyaanchuik aararmia nunaka itiurakumiktaj? —timiayi.

55Nunia Jesús nu aints ainaunchicharak:—¿Waruka kasa aints achiktasrum

winitua nunisrumsha, saapisha turanumisha takusrumsha tarutniurme?Wikia kashincha kashincha Yus seataijuun jeanam atumjai pujusan aintsainaun nuininuyajai. Tura waitiatrumnuningkia achirkachmarume. 56Turayaanchuik Yuse chichame etserinaararmia nu umiktasrum aitkararme,—timiayi.wTamati ni nuiniatiri ainautikia mash

Jesúska ukukir tupikiakmiaji.

Sacerdote juuntri pujamunam jukimuri(Marc. 14.53-65; Luc. 22.54-55, 63-71;

Juan 18.12-14, 19-24)57Antsu Jesúsan achikiaru ainau

sacerdote apuri Caifás naartinu jeenumaarmiayi.tin ainau, tura judío juuntri ainausha

nuni iruntrarmiayi. 58Tura Jesúsanayasar weenamunam Pedrosha ukunemas sacerdote apuri jeen jeamiayi.Tura jeanmaka waaitsuk wenuknumakwaya ¿Jesúsan itiurkarting? tusa, Yusseati jea wainujai tsanias pujusmiayi.

59Nunia sacerdote juuntri ainau, turajudío apuri ainaujaisha mash iruntrar:Nekas Jesús tunau turayi tiarat tusar,chichaman tsanumin ainaun eakarmiayi.

miayi. 60Aints untsuri Jesúsantsanuminayat,miayi. Nunia nukap arus inangnamunamjimia aints taar, 61etserinak:—Ju aintska chichaak: ‘Yus seatai juun

jean yumpungnasha, ataksha kampatamkintatik jeamkamnawaitjai,mayi, —Jesúsan tsanuminak tiarmiayi.x

62Tinamtai sacerdote apuri wajakiJesúsan chicharak:—¿Waruka airtsume?

sar etserturmina nuka warimpita?—timiayi.

63Tamaitiat Jesúska aimkachmiayi.Tura aimtsuk wajamtai, sacerdote apuriataksha chicharak:—Yus nekas iwiaaku puja nuna naarin

pachisan nekasan tajame: WaitruakminkaYus jiirmastatui. Wi iniastatjame nukayamaikia ujatkata:tam? ¿Yuse Uchirintam? —tu iniasmiayi.

64Tu iniam Jesús ayaak:—Ja ai, ame tame nuka nuwaitjai. Tura

asan nunasha tajame: Aints ayatun Yusakupkamu asan, nekas kakaram aa nunauntsurinini keemsan,maya yurangmijai winamtai, winakawaitkatnuitrume, —timiayi.

65Tamati sacerdote juuntri nuna antukkajerak wejmakrin japiki jaak:—Pai, ju aintska Yusen pachis: Nuna

Uchirinjai nangkami tinu asa pasé

26

Page 69: Achuar bible   new testament

69

y 26.68 (Isa. 50.6)

chichasi. ¿Tura warí chicham antuktasriknakastaij? Atumsha Yusen pachis paséchichaamuka antukurme. 66¿Itiurnintimtarme? —tu iniam mash aiminak:—Juka Yuse Uchirinjai tinu asamtai

maawarti, —tiarmiayi.67Tura yapiin usukrarmiayi. Tura

awatrarmiayi. Tura tarachjai jiinjingkiatawar yapiin awatinak turawishikinak:

68—¿Ame Mesíaskitam? Watska, amenekamin akumka ¿yáki aitkara? tusamnekaata, —tiarmiayi.y

Pedro: Jesúsnaka wainchajai timiauri(Marc. 14.66-72; Luc. 22.56-62;

Juan 18.15-18, 25-27)69Jesúsan awatinamtai, Pedroka aanum

wajai, nuwa sacerdote inatiri amia nutari Pedron wainak chicharak:—Amesha Galileanmaya aints Jesús

naartinjai wekainuyame nuwaapitme,—timiayi.

70Tamaitiat Pedro mash aintsantinamunam chichaak:—Atsa, antsu ame turutme nunaka

pengké nekatsjai, —timiayi.71Nunia jiinkitas waitinam wajamtai,

chikich nuwa nuni wajainaun chicharak:—Ju aintska Nazaretnumia Jesúsjai

wekainuyayi, —timiayi.72Tamaitiat Pedro ataksha kakar

chicharak:—Atsa, Yusjai tajai: Nu aintsnaka

pengké wainchawaitjai, —timiayi.73Tamati jumchik arus nuni wajainau

Pedron tariar chicharinak:—Galileanmaya aintsua nunismek

chichau asakmin, nekasmeapi ameshaaujai wekainuyame tusar nekaji,—tiarmiayi. 74Tinamaitiat Pedro aimiak:—Wikia nekasan Yusjai tajarme: Nu

aintsnaka pengké wainchawaitjai. Yusjai

tajai, waitchawaitjai, —nangkamiwaitrak timiayi.Nu tamaujai metek atash shinimiayi.

75Atash shinamtai, Jesús tímia nunakaPedro nintimramiayi. “Atash shinatsaing,ame kampatam waitrakum wínapachitsam: Nu aintsnaka wainchawaitjaitusam uurtuktatme,” Jesús tinu asamtai,Pedro nu chichaman nintimiar, nuniajiinki kakar juutmiayi.

Pilato pujamunam jukimuri(Marc. 15.1; Luc. 23.1-2; Juan 18.28-32)

27 1Tura tsawaarai sacerdote juuntriainau judío apuri ainaujai mash:

tas iruntrarmiayi. 2Tura chichamannajanawar Jesúsan jingkiawar, romanoapuri Pilato pujamunam jeeniarmiayi.

Judasa jakamuri3Judas Jesúsan surukmia nuka Jesúsan

maatai tinamun antuk napchau nintimias,sacerdote juuntri irunu judío apuriirunujai pujuinamunam taa, treinta (30)kuikian wainkimiayi. 4Tura chicharak:—

tun: Achiktaram tusan suruku asan,tunaun turajai, —timiayi.Tamaitiat aiminak:—¿Iisha itiurkatjik? Amek nintimrata,

—tiarmiayi.5Tinamtai Judas Yus seatai juun

jeanam nu kuikian nangkimiá japa ukuki,nunia jiinki we, naekjai kuntujenjingkiama, nunia tsekengki nema iyaarjakamiayi.

6Judas kuikian Yus seatai jeanam japaukukin asamtai, sacerdote juuntri ainaunu kuikian jukiar chicharnainak:—Ju kuikiajai aints maataram tusa

suruku asamtai, kuik engketinamengkeachminuitai, —tunaiyarmiayi.

26 27

Page 70: Achuar bible   new testament

70

z 27.8 (Hech. 1.18-19) a 27.10 (Zac. 11.12-13)

7Tura chikich nungkanmaya ainau juyaktanam jakaramtai, nuni iwiarsamitusar, nu kuikiajai nungka Nuwe Najantaitutain sumakarmiayi. 8Tura aintsmaataram tusar, kuik jukimujai nunungkan sumakaru asaramtai, yamaishatuke ‘Numpa Nungka’ tinawai.z

9Nu nungka sumaktinun pachisyaanchuik Yuse chichame etserinJeremías naartin eemak aarmia nunakamiatrusang umikmiayi. Nu aarmaukanuwaitai: 10“Israela weari ainau treinta(30) kuikian akiimiaktinuitai timiau asar,nu kuikian jukiar, Apu Yus tímianunisarang nujai Nuwe Najantai nungkansumakarmiayi,” tu aarmawaitai.a

Pilato Jesúsan iniasmauri(Marc. 15.2-5; Luc. 23.3-5; Juan 18.33-38)11Tura Jesúsan jukiar, romano apuri

Pilato pujamunam jeeniaramtai, nukaJesúsan iniak:—¿Nekasmek judío apurintam? —tu

iniam Jesús ayaak:—Ame turutme nuka nekasam tame,

—timiayi.12Tamati sacerdote juuntri ainau, tura

maitiat aimtsuk wajamiayi. 13TuramtaiPilato iniak:—

mina nuka antatsmek? —timiayi.14Tamaitiat Jesús pengké aikchamiayi.

Tura asamtai romano apuri nukapnintimias: ¿Warinak titaj? takushanintimrachmiayi.

Pilato Jesúsan maawartitusa tsangkamkamuri

(Marc. 15.6-20; Luc. 23.13-25;Juan 18.38-19.16)

15Tura Pascua esta jeatak wajai,musachjai metek romano apuri aints

achikmau kársernum engketun kichikjiiki akupnuyayi. ¿Tura yáki jiinkit? tuiniam: Nu aintska jiikim akupkata tuseainamka jiiki akupnuyayi. 16Nukársernum aints juun tunau Barrabásnaartin engketu asamtai, nu aintsuturamurin aints mash nekaawarmiayi.17Tura asamtai Pilato nu aints iruntraruniniak:—¿Yana jiikit tusarmea wakerarme?

¿Barrabásnash jiikin akupkataj? Antsu nunakitakrumningkia, ¿Jesús Mesíasaitaitina nunash jiikin akupkataj? —timiayi.

18Sacerdote juuntri ainau Jesúsannangkamiar suwirpiaku jiinak niinitaarmia nunaka nekau asa, Pilato nunatimiayi.

19Tura Pilato chichaman nekaatasinintrak pujai, ni nuwari aishrinchichaman akuptak: “Nu aintska nekas

taisha ameka pachinkaip. Kashi nuaintsun pachis mesekran ipiatrukmayi,”timiayi.

20Tura sacerdote juuntri ainau, turajudío apuri ainausha aints irununakatinak:—Barrabásan jiikti, antsu Jesúsan

maawarti titaram, —tu chichaarmiayi.21Tinamtai romano apuri ataksha iniak:—Ju jimiar aints pachisrum ¿yanak

akupkataj? ¿Atumsha warintrume? —tuiniam:—Barrabás jiikim akupkata, —tiarmiayi.22Tinamtai Pilato ataksha iniak:—¿Tura Jesúsan Mesíasaitai tina

nunasha itiurkatjak? —timiayi.Tu iniam mash aiminak:—Numi winangmanum ajinkam maata,

—tiarmiayi.23Tinamtai Pilato chicharak:—¿Warí tunauna turini? —

tiat ataksha kakarar chichainak:

27

Page 71: Achuar bible   new testament

71

b 27.25 (Hech. 5.28) c 27.26 (Hech. 3.14) d 27.35 (Sal. 22.18) e 27.40 (Mat. 26.61;Juan 2.19)

—Numi winangmanum ajinkam maata,—tiarmiayi.

24Tura aints ainau Pilaton pachítsuktimiá kakarar chichakaramtai, Pilato

miayi. Tura yumin itaaramtai, aints ainaumash jiiminai ikimiak:—Ju aints nekas tunaarinchau

maatniunka wikia pachinkashtatjai.Nuka atumnawaitai. Tura atumka junekaataram tusan, uwejrun ikimiajai,—timiayi.

25Tamati aints ainau mash aiminak:—Iikia ii weatak ju aints maamuka

jiistatji. Tura asamtai nu aintsu numpenumparamtai, iisha ii weari ainaushawiasmamtikiatatji, —tiarmiayi.b

26Tinamtai Pilato Barrabámia jiiki akupkamiayi. Tura suntar ainauJesúsan katsumkarat tusa, tura numi

miayi.c27Akupkamtai suntar ainau ni

pujutirin Jesúsan jukiar, ni wajamunamsuntar ainau mash irunturarmiayi.28Tura wejmakrin aitkar wishikinak,yamaikia apu ati tusar, apu wejmakrinkapantakun antsrarmiayi. 29Turatsengkrutin jangkin najatawartsengkrumtikiar tura nangkia tumaunkarisan untsurinini taksarmiayi. Nunia

trar:—Judío apuriya, pengker pujusta,

—tiarmiayi.30Tura usukrarmiayi. Tura karisan

jurukiar muuken awatiarmiayi. 31Nunaturuwar wishikrar umisar, apuwejmakrin aitkar, ni wejmakrinataksha antsrarmiayi. Tura numiwinangmanum maatai tusar Jesúsanjukiarmiayi.

Numi winangmanum maamuri(Marc. 15.21-32; Luc. 23.26-43;

Juan 19.17-27)32Tura Jesúsan jukiar jinta weenak,

Cirene nungkanmaya aintsun Simónnaartinun wainkar, Jesúsa krusrinnanarsat tusar achikiarmiayi.

33Nunia mura Gólgota tutainumwearmiayi.kia muuk ukunch taku tawai. 34Tura nunijear, najaimiashti tusar, umuti vinotutain yapaujai pachimrar umurat tusarsusarmiayi. Jesús suamaitiat nunanekapes nakitak umurchamiayi.

35Turamtai numi winangmanum jinkarumisar, yakí takuiniar nenaawar suntarainau nakuruti suerten tutain nakurinak:¿Yáki iin nepetamak Jesúsa entsatirinjukit? tusar nakurusarmiayi.d 36Tura:Nakasmi tusar, Jesúsan jiij pujuriarmiayi.37Tura aints ainau: ¿Waruka maamuita?tu inintrinauka mash nekaawarat tusartatangkan aarar, Jesúsa muuke yakinininumi winangmanum nujtukarmiayi. Nuaarmauka nuwaitai: “Juka Jesúsaitai,judío apurintai.”

38Nuniasha kasa aintsun jimiaran,kichik Jesúsa untsurinini, tura kichnasha

num nenaawarmiayi. 39Turuwaramtaiaints ainau nangkaaminak Jesúsan

nak:40—¿Ame Yus seati juun jean

yumpungtatjai, turan kampatam kintatiataksha jeamkatatjai tichamkum?Watska, yamaikia amek uwemrata. YuseUchirinkumka, numinmaya kuankita,—tiarmiayi.e

41Sacerdote juuntri ainau, tura Moisésachichame nuikiartin ainausha, tura

27

Page 72: Achuar bible   new testament

72

f 27.43 (Sal. 22.7-8) g 27.46 (Sal. 22.1) h 27.56 (Luc. 8.2-3)

fariseo ainausha, tura judío apuriainausha mash Jesúsan wishikinak, mainuwamtak chicharnainak:

42—Chikich ainaun uwemtiknuyayi,antsu ningki uwemratatkama tujintawai.Israela apurinkungka, nekas numinmayakuankiamtaikia, iikia nekasampita tiinji.43Yusnaka nekas nintimnuyayi.¿Nangkami wikia Yuse Uchirinjaitichamasha? Watska, Yus nekaswakerakka, yamaikia uwemtikrati,—tiarmiayi.f

44Kasa aintcha nijai metek ajintamukanunisang Jesúsan pasé chicharkamiayi.

Jesúsa jakamuri(Marc. 15.33-41; Luc. 23.44-49; Juan 19.28-30;

Hebr. 9.1-10.22)45Tsaa tupin wajasamtai, mash nungka

te wajasmiayi. Tura kampatam horanangkamaramtai, tsaa yantanti atakshatsantramiayi. 46Turamtai Jesús hebreochichamejai kakar untsumak:—Elí, Elí, lema sabactani, —timiayi.

Nuka ii chichamejai “Yusru, Yusru¿waruka ajapruamsha ukurme?” takutimiayi.g

47Tamati aints nuni wajainau nunaantukar:—Antuktaram. Yuse chichame etserin

Elías yaanchuik pujumia nu tati tusauntsuawai, —tiarmiayi.

48Tinamtai aints kichik ampuki we,vino churiniun uruchjai chupir sapapjaiiju, mukunat tusa áapamiayi. 49Turamtaichikich aints ainau chicharinak:—Inaisata.

piash? Nu wainkami, —tiarmiayi.50Tinamtai Jesús ataksha kakar

untsumak nuniangka jakamiayi. 51Jesúsjakamtai, Yus seatai juun jeanamaparmau netimia nu ningki yakíya tseujaankamiayi. Tura nungka uurkamiayi.

miayi. 52Tura aints iwiartai ainaushaningki urankaru asaramtai, Yuse umirinjakaru ainau untsuri nantakiarmiayi.53Tura kampatam kinta nangkamarai,Yus Jesúsan eemak inankiamtai, nujakaru ainau iwiarsamunmaya jiinkiar,

ramtai, aints untsuri niin wainkarmiayi.54Jesús jakamtai nungka uurmatai,

suntar ainau Jesúsan nakarmia nusha,tura ni kapitangkrisha nuna wainkar,tura chikich shamrumtin amia nunashawainkar shamkarmiayi. Tura shaminak:—Juka nekas Yuse Uchiri ayayi,

—tiarmiayi.55Tura nuwa ainau untsuri arák jiij

wajatiarmiayi. Nu nuwa ainau Galileanungkanmaya taar, Jesúsan nemarsaryaingkiarmiayi. 56Nu nuwa irunuMagdalanmaya Maríjai, tura José nukuriMaríjai, tura Zebedeo nuwarijai nuniwajaarmiayi.h

Jesúsa iwiarsamuri(Marc. 15.42-47; Luc. 23.50-56; Juan 19.38-42)

57Kintamati Arimateanmaya aintskuikiartin José naartin tamiayi. NushaJesúsan nemarnuyayi. 58Tura Pilatonamwe, Jesúsa namangken iwiarsatasiniimiayi. Tamati Pilato: Susataram tusachichaman akuptukmiayi. 59Turamtai JoséJesúsa namangken juki, tarach yamarmajaikangkarmiayi. 60Tura ni iwiarsatnunampampa taimu yamarmanam iwiarsamiayi.Tura nuni iwiaras umis, waiitirin kayajuun najanamujai epenmiayi. 61Turamtainuni Magdalanmaya Marí chikich Maríjaiiwiarsamun nákainak jiij pujuriarmiayi.

Suntar ainau Jesús iwiarsamun nakasmauri62Kashin tsawaar, ayamtai kinta

kintamaunum sacerdote ainau fariseo

27

Page 73: Achuar bible   new testament

73

i 27.63 (Mat. 16.21;17.23;20.19)

ainaujai Pilaton jiisartas weriarmiayi.63Tura chicharinak:—Apua, nu wait chichaman etserin

yaanchuik iwiaaku pujak chichaak: ‘Wijakan kampatam kinta tepayatun atakshanantaktatjai,’ tinuyayi.i

64“Tu tinu asamtai ni nuiniatiri ainaukashi tariar, ni namangken kasamkaraitusam, kampatam kinta suntarumiwiarsamun wainkarti tusam akupkarta.Nu turachkumningkia, ni namangkenkasamkar, aints ainau anangminak:‘Nekas jakamunmaya nantakni,’ tiaraitusam turata. Nu chichamjaingkia aintsainaun yaanchuik anangmawarmia nunanangkamasarang anangmawartinuitai,—tiarmiayi.

65Tinamtai Pilato aimiak:—Atum wakerakrumka aints ainau

iwiarsamun urakarai tusaram suntarainau atumek akupkataram, —timiayi.

66Tamati ayu tusar weriar, iwiarsamunurakarai tusar, epentairin kayanajanamun sentajai kantserar, apuaarmaurin sello tutaijai nujtukarmiayi.Tura suntar ainau iwiarsamun wainkarattusar ukurkiarmiayi.

Jesúsa nantakmiauri(Marc. 16.1-8; Luc. 24.1-12; Juan 20.1-10)

28 1

ramtai, tumíng kintati kashikMagdalanmaya Marí chikich Maríjaiiwiarsamun jiisartas wearmiayi. 2Turaweenai nungka kakarman uurkamiayi.

pinmaya tari, epenmiaurin kaya ututunurak nuni keemsamiayi. 3

muri peema timianu paan tsantramiayi.Tura ni entsatiri nekas puju jiitsumiramiayi.

4Tumamtai suntar ainau nuna wainkarshaminak kura kura wajaarmiayi. Tura

jakawa nunisarang ayaarar nungkanamtepesarmiayi. 5

muri nuwa taaru ainaun chicharak:—Shamrukairap. Atumka nekasrum

Jesús numi winangmanum maawarma nuearme tusan nekajrume. 6Juningkiatepatsui. Jakayat ni tímia nunisangnantakni. Ni iwiarsamuri jiistaram.7Turaram wári werum ni nuiniatiri ainaujiisrum: ‘Jesús jakayat jakamunmayanantakni. Tura atum weatsrumning, niyáeemak Galilea nungkanam wetatui. Turaasamtai nuni weriram wainkatatrumetawai, ni ujatruktaram.’ Nunak tajarme,—timiayi.

8Tamati nu nuwa ainau shaminayat,nukap warasar iwiarsamun ukukiar:Jesúsa nuiniatiri ainau ujakmi tusarampukiar waketkiarmiayi. 9WaketinaiJesús wantintukmiayi. Tura wantintuk:—¿Pujarmek? —tamati, Jesúsan tariar

tikishmatrar nawencha takarsar:—Ameketme juuntam, —tiarmiayi.

10Tinamtai Jesús chicharak:—Shamrukairap. Yamaikia werum

wína yatsur ainau ujatruktaram:nam wearti. Tura nuni jear wína

ram, —timiayi.

Suntar ainau etserkamuri11Nuwa ainau waketkiaramtai, suntar

iwiarsamu wainin ainau yaktanam wear,sacerdote juuntri ainaun ni wainkamurinmash ujakarmiayi. 12Ujakaram niishanuna antukar ¿itiurkamnawaita? tusar,judío juuntri ainaun jiisartasweriarmiayi. Tura chichasar umisarmetek nintimrar, suntar ainaun kuikiannukap susar chicharinak:

13—Anturtuktaram. Aints ininminamtaitu ujaakrum: Kashi ii kanakur teparin, ninuiniatiri ainau tariar Jesúsa namangken

27 28

Page 74: Achuar bible   new testament

74

j 28.16 (Mat. 26.32; Marc. 14.28)

kasamkar jukiari, anangkuram titaram.14Turakrumningkia juun apu Pilato nuchichaman antuk,sarai tusar, ii weri chichamka iwiaratatji,—tiarmiayi. 15Tinamtai suntar ainau ayutusar kuikian jukiar, judío juuntri tinanunisrik titai tusar wearmiayi. Tura asarjudío ainau yamaisha tuke nunisarang tuetserin ainawai.

Jesús ni nuiniatiri ainaunakatar akupkamuri

(Marc. 16.14-18; Luc. 24.36-49;Juan 20.19-23)

16Nunia Jesúsa nuiniatiri once (11)ainauti Galileanam wemiaji. Tura Jesúsnu muranam wakataram timiau asar,nuni wakamiaji.j

17Tura Jesús wainkar tikishmatrar:“Ameketme juuntam,” timiaji. Antsuchikich ainausha: ¿Nekasash Jesúsai? tu

nintimrarmiayi. 18Tuminamtai Jesús ninuiniatiri ainauti wajainamunamtejuwach taa iin chichartamak:—Yus wína chichartak: Nayaimpinam

tura nungkanmasha wína kakarmarjaimash ainia nu inarta turutmiayi.19Turutin asamtai, mash nungkaainamunam werum, wína nuiniatirwajasarti tusaram,ram. Tura wína Apaachiru Yuse naaripachisrum, tura Yuse Uchiri naaripachisrum, tura Yuse Wakani naaripachisrum aints ainau imiaitaram.20

miajrume nuka chikich aints ainaumiatrusarang umirkarat tusaramnuiniartaram. Tura nusha kajinmakirap:Nungka amuachmataikia wikia kintajaimetek, kashincha kashincha tukeatumjai tsaniasan pujustinuitjai tajarme,—Jesús akatamak turammiaji.

28

Page 75: Achuar bible   new testament

75

a 1.3 (Isa. 40.3; Mal. 3.1) b 1.8 (Juan 1.6-8, 32-34; Hech. 1.5) c 1.11 (Mat. 17.5;Marc. 9.7)

Imiakratin Juan YuseChichamen etserkamuri

(Mat. 3.1-12; Luc. 3.1-9, 15-17; Juan 1.19-28)

1 1Yuse Uchiri Jesucriston pachis

miayi.2Yaanchuik imiakratin Juan akiintsaing,

Yuska niin pachis ni chichamen etsernun

miayi. Nu aarmauka nuwaitai:“Nintimrataram. Yus chichaak: Ami

wetintrumin weti tusan, tura ami jintiminiwiarati tusan, wína akupamurun eemkanakupajai,” timiayi.

3Nisha numi atsamunam taa aintsainaun chicharak:niun jintan tupin iwiarina nunisrumekatumi nintisha iwiarataram.” Tuaarmawaitai.a

4Yaanchuik aarmawa nunisang Juannumi atsamunam aints ainaun entsanamimaimiayi, tura chicharak:—Wína tunaarun Yus sakturati

tusaram, atumi nintimauri yapajiataram.Tu nintimraram maaitaram, —timiayi.5Tura Yuse chichamen etserkau asamtai,

tai tusar, Juan pujamunam wearmiayi.Tura Jerusalén yaktanmayasha aintsuntsuri kaunkarmiayi. Tura Jordánentsanam taar ni tunaarin etserkaramtai,Juan nu aints ainaun imaimiayi.

6Juan kamiyu uren kachumnuyayi.Peetirincha nuwap najanamun peeyayi. Turamanchincha yuyayi.cha uminuyayi. 7Tura aints ainaun ujaak:“Wína ukurun winá nuka nekas wína

nangkatusang kakaram atatui. Wikia nekasanmianchau asan, tsuntsumruan sapatrijingkiamurin atiataj tayatun, natsaamau asanatiachminuitjai. 8Wikia aya entsanmakimiajrume, antsu ningkia Yuse Wakani atuminintin engketramatnuitrume,” Juan timiayi.b

Jesúsa maimuri(Mat. 3.13-17; Luc. 3.21-22)

9Juan aints ainaun imiaak pujai, JesúsNazaret yaktanmaya Galilea nungkanmayajiinki: Jordán entsanamwína imiatti tusaJuankun werimiayi. 10Tura maai entsanmayajiinki, nayaim uranniun wainkamiayi. TuraYuse Wakani yapangma tumau ni muukenwinaun wainkamiayi. 11

maya chichaman antukmiayi. Nu chichamkanuwaitai:“Ameka wína uchiruitme, wína

anetiruitme. Amin pengker nintimtusanpujajme,” timiayi.c

Jesúsan nekapsamuri(Mat. 4.1-11; Luc. 4.1-13)

12Nunia Yuse Wakani Jesúsan aintsatsamunam ayamiayi. 13Nuni pachimpujuinamunam cuarenta (40) kintaiwianchi apuri Satanásjai nekapnaisatas

Yamaram Chicham Marcosa Aarmauri

Page 76: Achuar bible   new testament

76

d 1.15 (Mat. 3.2;4.17) e 1.22 (Mat. 7.28-29)

pujumiayi. Turamtai Yuse awemamuriainau Jesúsan wainkartas tariarmiayi.

Jesús Galilea nungkanam nitakatrin nangkamamuri

(Mat. 4.12-17; Luc. 4.14-15)14Suntar ainau Juankun achikiar,

kársernum engkewaramtai, Jesús: Yusaints ainaun tu inartinuitai tusa, Yusnumuwemratin chichaman etserkatas Galileanungkanam tamiayi. 15Tura chichaak:“Yuse kintari jeayi. Tura ni aintsri inartinkinta jeatak wajasu asamtai, yaanchuikpasé nintimtaingkia yapajiaram, Yusnumuwemratin chicham nekasampita tusaramumirkataram,” Jesús timiayi.d

Namakan achiu ainaun untsukmauri(Mat. 4.18-22; Luc. 5.1-11)

16Jesús Galileanam juun kuchakaanmatkarin wekaas, namakan achiunSimón naartinun ni yachí Andrésjai nunipujuinaun wainkamiayi. 17Tura wainakchicharak:—Wína nemartustaram. Turaram

namak achiarme nunisrumek aints ainauwína chichamur ujakmintrum, —timiayi.

18Tamati nuna antukar arutsuk ni rederinjapawar ukukiar Jesúsan nemarkarmiayi.

19

rin arakchichu wekaas, Zebedeo uchirinSantiagon ni yachí Juanjai kanunamengkemsar rederin apainak pujuinaunwainkamiayi. 20Tura wainak:“Wína nemartustaram,” tusa untsukmiayi.

Tamati ni aparin tura ni aintsri ainaunchakanunam ukukiar Jesúsan nemarkarmiayi.

Jesús iwianchin aintsnumiajiiki akupkamuri

(Luc. 4.31-37)21Nunia Capernaum yaktanam

jearmiayi. Tura ayamtai kinta asamtai,

Jesús iruntai jeanam waya, aints ainaunYuse chichamen nuiniarmiayi. 22Turanuiniamtai aints ainau ni chichamenantukar nintiminak: “Juka Moisésa

sang iincha Yuse kakarmarijai timiápengker nuitamji,” tiarmiayi.e

23Nu iruntai jeanam aints iwianchrintinpujus kakar untsumak:

24—Nazaretnumia Jesúsa ¿warukayaiincha amukratkatasmesha winame?Wikia nekajme. Yus akupkamuitme.Nekasam pengké tunaarinchau aanuwaitme, —tu jiyakmiayi.

25Tamati Jesús iwianchin kakarchicharak:—Chichatsuk asata. Tura ju aintska

ukuktia, —timiayi.26Tama iwianchkia nu aintsnaka kura

kura awajki, kakar untsumak jiinkimiayi.27Tura jiinkiamtai aints ainau nunawainkar nintimrar mai nuamtakiniininak:—¿Ausha waringki? ¿Ju yamaram

chichamsha waringki? Juka timiákakaram asa, iwianch ainaun jiikiakupawapi. Tura akupamu asar, niinchaumirinawapi, —tunaiyarmiayi.

28

nam Jesúsa turamurin pachisaretserkarmiayi.

Jesús Pedro tsatsarin tsuwarmauri(Mat. 8.14-15; Luc. 4.38-39)

29Nunia iruntai jeanmaya jiinkiar JesúsSimónjai, nunia Andrésjai Simónka jeenwayaawarmiayi. Santiagosha turaJuansha Jesúsan nemariarmiayi. Nujeaka Simónka pujutiri, tura yachíAndrésu pujutiri ayayi. 30Jesús jeawayaamtai: Simónka tsatsari tsuweakpeaknum tepawai tusar ujakarmiayi.31Tura ujakaram Jesús ni tepamunam

1

Page 77: Achuar bible   new testament

77

f 1.39 (Mat. 4.23;9.35)

weri, uwejen tap achik inankimiayi.Turamtai tsuweamuri karmachumichatramiayi. Tura michatar wajakiirasartas taarun yuramiayi.

Untsuri aints ainaun pengker tsuwarmauri(Mat. 8.16-17; Luc. 4.40-41)

32Tsaa nungkáwajasai, jau ainauncha turaiwianchrintin ainaunchamash Jesúsanitariarmiayi. 33Tura Jesús pujamunamwaiti

miayi. 34Tura kaunkaramtai Jesúsnajaiminauncha untsuri tsuwarmiayi. Turaiwianchrintin ainauncha iwianchnasha untsurijiirkimiayi. Tura iwianch ainau Jesúsanpachisar: Juka Yuse Uchirintai tusar nekainauasaramtai, ni naarin pachisar chichakarai tusa:—Chichatsuk jiinkitaram, —timiayi.

Judío iruntai jeanam Yusechichame etserkamuri

(Luc. 4.42-44)35Nunia kashin tsawaatsaing Jesús

nantakmiayi. Tura jeanmaya jiinki aintsatsamunam Yusen seatas wemiayi.36Turamtai Simón ni amikri ainaujai¿tuning puja?miayi. 37Tura Jesúsan wainkar:—Amin mash eatminawai, —tiarmiayi.38Tinamtai Jesús chicharak:—Chikich chikich yaktanam tejuwach

ainamunamYuse chichame etserkatasarweartai. Nuna turatasan taawitjai,—timiayi.

39Nunia Galilea nungkanammash iruntai

kiak wekaikinij, tura iwianch ainauncha jiikiakupkamaikiak wekaimiayi.f

Jesús aints kuchaprinun tsuwarmauri(Mat. 8.1-4; Luc. 5.12-16)

40Nunia aints kuchaprintin Jesúsanseatas tarimiayi. Tura taa tikishmatarseak:

—Ame wakerutakmeka namangkrushatsuwaramnawaitme, —timiayi.

41Tamati Jesús wait anentar uwejejai ninamangken takaras chicharak:—Ja ai, wakerajme. Pengker wajasta,

—timiayi.42Tamati nu tamaujai metek tsaar

pengker wajasmiayi. 43-44Turamtai Jesúsakatak:—Antukta. Ameka juka kichkisha

etserkaip. Antsu sacerdotenam weta.Tura nuni weme namangkem inakmasta.Tura pengker wajasu asam, aints ainaupengker wajasmaurumin nekaawarattusam, Moisés tímia nunismek turata,—Jesús tusa akupkamiayi.

45Tamaitiat ni Jesúsnumia jiinki niturunamurin pachitsuk aints ainaun mashujakmiayi. Tura nuna mash antukaruasaramtai, Jesús kichik yaktanmashapaan wainkaram wayaatatkamatujinkamiayi. Antsu yakta aarin aintsatsamunam pujumiayi. Turamtai mashyaktanmaya aints ainau jiinkiarJesúsnum taarmiayi.

Jesús pimpirun tsuwarmauri(Mat. 9.1-8; Luc. 5.17-26)

2 1Jumchik kinta nangkamaramtai,Jesús ataksha Capernaum yaktanam

jeamiayi. Tura jeamtai aints ainau niamikri jeen pujaun nekaawarmiayi. 2Turaasaramtai aints untsuri jeanam wárikautkarmiayi. Tura jeanam kakpiakaramtai, waaitinmasha wayaachminangkanchauyayi. Tura Jesús Yusechichamen nu aints ainaun ujaakpujurmiayi. 3Tura ujaak pujai, cuatroaints pimpirun tampumruwar itaarmiayi.

4Tuminamtai aints untsuri jeanamiruntraru asaramtai,mar tujinkar jea yakí wakaar patanurakar, pimpirun tampunam engketun

1 2

Page 78: Achuar bible   new testament

78

Jesús pujamunam yakiya itararmiayi.5Tura nu cuatro aints pimpirun akupinak:Jesús nekasampi tsuwartatua, tunintimraru asaramtai, Jesús nuna nekaa,pimpirun chicharak:—Natsachi,

muitme, —timiayi.6Tamati Moisésa chichamen nuikiartin

ainau nuna antú pujuarmiayi. Tura ninintijai nintiminak: 7“¿Jusha warukatuusha chichaawa? ¿Ningki Yusetjaitumamtsuash? ¿Yusek tunaunakasakarminchaukai?” tu nintimrarmiayi.8Tuminamtai Jesús ni nintimaurinnekaamiayi. Tura chicharak:—¿Waruka tuusha nintimsarmesha

pujarme? 9¿Warí timiá yumtinuita? ¿Ami

kai? Antsu nu tachakrisha pimpiru:¿Wajakim wekaasata titin yumtinkai?10Tura wikia aints ayatun Yus akupkamuasan, ju nungkanam aints ainau tunaurintsangkuratnuitjai.jai tusan, yamaikia nekamtikiatjarme,—timiayi.Tura pimpirun chicharak:11—Amin tajame: Nantakim tampuram

jukim jeemin waketkita, —Jesús timiayi.12Tamati nu tamaujai metek aints ainau

mash jiminai, pimpiru wajaki tampurinjuki jiinkimiayi. Turamtai aints ainaumash nintiminak:—Yus nekas kakarmaitai. Ju turamuka

pengké kichkisha wainchawaitji,—tiarmiayi.

Jesús Levín wína nuiniatir ata timiauri(Mat. 9.9-13; Luc. 5.27-32)

13Jesús jeanmaya jiinki, ataksha kuchakaanmatkarin wekaimiayi. Tura asamtai

miayi. 14Nunia ukuki, apu akitinamnangkamak, Alfeo uchiri Leví naartinunnuni pujaun wainkamiayi. Nuka romanoapuri akatramu asa, aints ainau apun

akikiarti tusa kuikian juyayi. Tura Levínwainak Jesús chicharak:—Wína nuiniatir ata, —tama Leví ayu

tusa wajaki ni takatrinka mash ukukiJesúsan nemarsamiayi.

15Tura Leví Jesúsan: Yuwita tusa ni jeenjeemiayi. Turamtai Jesús nuni yuwakpujai, kuikian juu untsuri, tura chikichtunaarintin ainausha untsuri nijai iruntrarmisanam yuwiarmiayi. Ni nuiniatiriainausha Jesúsjai tsaniasar wekajiarmianusha untsuri nuni yuwaarmiayi. 16TuraJesús kuikian juu ainaujai, tura chikich

tai, fariseo ainausha, tura Moisésachichame nuikiartin ainausha nunawainkar, Jesúsa nuiniatiri ainaun iniinak:—¿Maj atumi nuitamin waruka kuikian

juu ainaujai tura chikich tunaarintinainaujaisha yuwawa? —tiarmiayi.17Tinamtai Jesús nuna antuk aimiak:—

nunka yuuminatsui. Antsu najaiminakpujuinau tsuwakratnun yuuminawai.Wikia pengke aintsuitjai tinaunka: Pasénintimaurum yapajiataram titasnakatachawitjai, antsu tunaawitjai tinaun:Pasé nintimaurum yapajiaram Yusumirkataram titasan tawitjai, —timiayi.

Ijarmatin pachisar Jesúsan iniasmauri(Mat. 9.14-17; Luc. 5.33-39)

18Juanku nuiniatiri ainau, tura fariseonuiniatiri ainausha Yus seami tusaryutsuk pujuarmiayi. Turinamtai chikichaints ainau tariar, Jesúsan iniinak:—Juanku nuiniatiri tura fariseo

nuiniatiri ainausha ijarmawar yutsukYusen seainawai. ¿Antsu ami nuiniatiram

sha pujuinawa? —tiarmiayi.19Tu iniinam Jesús nuikiartamun

nuikiartak:—¿Aints yamai nuwan nuwatkau ni

untsukmau ainaujai iruntrar pujuinauka

2

Page 79: Achuar bible   new testament

79

g 2.22 (Tura asa yamaram chicham umirkurmeka, arut chicham etsermauka inaisatnuitrume,taku timiayi.) h 2.28 (Gén. 2.2-3; Ex. 20.8-11; Lev. 19.3)

yutsukek pujuina? Atsa,tsui. Antsu aints nuwan nuwatak niuntsukmau ainaujai pujamtai, untsukmauainau warainak yutanka yutsukkapujuschartinuitai. 20Antsu aints nuwanyamai nuwatkamun jukiartin kintajeamtai, nuniangka untsukmau ainauwake mesekar ijarmawartinuitai. Wikiawína nuiniatir ainaujai pujamtai, nusha

tin ainawai. Antsu wína jurukiaramtai,nuniangka ijarmawartinuitai, —timiayi.

21Nunia Jesús yamaram chichaman ninuiniarmia nuna pachis ataksha etserak:“Wejmak arut jaankamtai, ju nungkanamaints kichkisha tarachin yamarmannujtuk apainatsui. Antsu nu turamka,nunia nijaram yamaram tarach seturtuupich wajaayi, tura asa arutrinchingkiana nuna nangkamasang nukapjaankatnuitai. 22Nuniangka amuti, vinotutai, yamai kariauka nuwap aparmaumamurunmaka yarakchatnuitai. Nuturamka vino kariak wapakrak nuwapaparmaunaka pujkatnuitai. Tura vinoukaratnuitai, tura nuwap aparmaushapasemartinuitai. Antsu vino yamaram aanu nuwap aparmau yamarmanamyaratayi,” Jesús timiayi.g

Ayamtai kintati trigo majurar yuwamuri(Mat. 12.1-8; Luc. 6.1-5)

23Chikich ayamtai kintati Jesús ni

nak, ni nuiniatiri trigo jingkiajin achikiarmajurar yukiar wearmiayi. 24Turinamtaifariseo nuna wainkar, Jesúnak:—Ayamtai kintati Moisés takakmatsuk

asataram tusa surimkau wainiatcha¿warukaya ami nuiniatirmeka aitkinawa?—tiarmiayi.

25Tinamtai Jesús aimiak: —¿Atumka iijuuntri Davidta turamuri pachisrum YusePapiri aujchaukitrum? ¿Nuka yurumkanyuumak ni aintsri ainaujai tsukaminakturuwarmia nuka aujchaukitrum?26Sacerdote apuri, Abiatar naartin pujai,David Yus seatai juun jeanam waya, nuniYus inaktustin pang Yus susamu, ayasacerdote yutairi au wainiat, nishasacerdotechutiat yuwamiayi. Tura nijaiwekainauncha: Yuwataram tusasusamiayi. Antsu Yus nu turamu pachiskatunaawitai tichamiayi, —timiayi.

27Tura ataksha chicharak:—Yus ayamtai kinta aints ainau

ayamrarti tusa najanamiayi. Antsu aintsainau wait wajakarti tusangka, Yusayamtai kintanka najanachmiayi. 28Wiaints ayatun Yus akupkamu asan, aintsainaun ayamtai kintati tu pujusarti tusaninartinuitjai, —Jesús timiayi.h

Uwejen mutchaun tsuwarmauri(Mat. 12.9-14; Luc. 6.6-11)

3 1Chikich ayamtai kintati Jesúsataksha iruntai jeanam wayaamiayi.

Tura nuni waya, aints uwejen mutchaunwainkamiayi. 2Turamtai fariseo ainauJesúsan jiisar: Ayamtai kintati ju aintsuntsuwaramtaikia, Jesús tunau wajasi timi,tu nintimsar jiij pujuriarmiayi.3Tuminamtai Jesús uwejen mutchaunchicharak:—Wajakim japen wajasta, —timiayi.

4Tura nu aints japen wajasamtai, Jesúsaints ainaun iniak:—¿Ayamtai kintatisha pengker aa nuka

turatnukai? ¿Nu turachkursha pasé aanuka turatnukai? ¿Tura ju kintatishaaints jakashti tusarsha uwemtikratnukai?¿Nu turachkursha ju kintatisha aintsmaatnukai? ¿Atumsha itiur nintimrume?

2 3

Page 80: Achuar bible   new testament

80

i 3.9 (Marc. 4.1; Luc. 5.1-3) j 3.19 (Hech. 1.13) k 3.22 (Mat. 9.34;10.25)

—Tu iniamaitiat Jesúsan aitskepujuarmiayi. 5Tura nu aints pasénintintin asaramtai, Jesús mash jiiskajerak wake mesekmiayi. Tura uwejenmutchaun chicharak:—Uwejem kutsmarta, —timiayi. Tama

uwejen kutsmar pengker wajasmiayi.6Turamtai fariseo ainau jiinkiar, arutsukHerodesa nemarin ainaujai iruntrar:

miayi.

Aints Jesúsnum untsuri kaunkamuri7Nunia Jesús ni nuiniatiri ainaujai

kucha kaanmatkarin wemiayi. TuramtaiGalilea nungkanmaya ainau untsuriJesúsan nemariarmiayi. 8Tura Judeanungkanmayasha, tura Jerusalényaktanmayasha,mayasha, tura Jordán entsa majiniasha,tura Tiro yaktanmayasha, tura Sidónyaktanmayasha aints untsuri Jesúswainchatai takat turamun nekaawaruasar, Jesúsnum kaunkarmiayi. 9-10Jesúsuntsuri aintsun tsuwaru asamtai, jauainau mash: Jesús antingmi tusarshitanikiar wajarmiayi. Aints untsurikautkaram, chanuntawarai tusa, Jesús ninuiniatiri ainaun: Kanu umistaram tusaakupkamiayi.i

11Tura iwianchrintin ainau Jesúsanwainkar, naka tikishmatrar untsuminak:—Ameka nekasam Yuse Uchirinme,

—tiarmiayi.12Tinamtai Jesús iwianch ainaun

surimiak:—Nuka pengké etserkairap, —tusa

chicharkamiayi.

Jesús ni nuiniatiri inaikiamuri(Mat. 10.1-4; Luc. 6.12-16)

13Nunia Jesús mura waka: Aints wínanuiniatir arti tusa, aints ainaun ni

wakerimia nuna untsukmiayi. Turauntsukaram Jesúsan tariarmiayi. 14Turaasamtai doce (12) aints irunun nijaiwekaasarat tusa, tura Yuse chichamenetserkarat tusa akupkatas inaikiamiayi.15Tura jau ainauncha tsuwararat tusa,tura iwianchrintin ainauncha iwianchrinjiirkiar akupkarat tusa, Jesús ni nuiniatiriainaun ni kakarmarin susamiayi. 16Nudoce (12) aintsu naaringkia nu ainawai:Simón, chikich naari Pedron Jesúsinaikiamiayi. 17Nuniasha Zebedeo uchiriSantiago, nuna yachí Juanjai, maiBoanerges inaikiamiayi. Nuka “ipiamtatumau ainiarme” taku tawai. 18NuniaAndrésnasha, nunia Felipencha, nuniaBartoloméncha, nunia Mateoncha, nuniaTomásnasha, nunia Alfeo uchirinSantiagoncha, nunia Tadeoncha, nuniaSimón yaanchuik mesetan najanin amianu, 19nunia Judas Iscariotencha: Winanuiniatir ata tusa Jesús inaikiamiayi.Antsu nu Judaska ukunam Jesúsananangka surukmiayi.j

Jesúsan pachis pasé chichasmauri(Mat. 12.22-32; Luc. 11.14-23;12.10)

20Tura jeanam waketkiaramtai, aintsainau ataksha kaunkaru asaramtai, Jesúsni nuiniatiri ainaujai yuwartatkamawartujinkarmiayi. 21Turinamtai Jesúsawearisha nuna nekaawar: ¿Waurtsuash?tu nintimsar Jesúsan jukiartastariarmiayi.

22Turinamtai Moisésa chichamennuikiartin ainau Jerusalénnumia taarpasé chicharinak:—Iwianchi apuri Beelzebú kakarmarijai

iwianch ainaun jiiru weawai,—tiarmiayi.k

23Tu tinamtai, Jesús nu aints ainaunwinitaram tusa untsukmiayi. Turanuikiartutai chichaman nuiniak:

3

Page 81: Achuar bible   new testament

81

l 4.1 (Marc. 3.9-10; Luc. 5.1-3)

“¿Iwianchi apuri Satanáska itiurningkisha japmamating? 24

ram. Chikich nungkanmaya apu ainau

taikia, nu nungkaka wári mesertinuitai.25Tura aints ainau kichik jeanmashairuntrar kajernaikiar pujuinakka nujeancha wári ukukiartinuitai. 26TuraSatanás ni inatiri ainaujai kajernaikiarmaaninakka ¿itiur tukesha pujusarting?Nekasar amunikiartinuitai.

27“Nintimrataram. Aints nekas kakaramni jeen pujamtaikia, jeentin jingkiatskekani waririn ainia nunaka pengké kichkishakasarkachartinuitai. Antsu jeeniunjingkiawar waririn jurukiartinuitai.

28“Nekasan tajarme: Aintsu tunaariainia nunaka mash tsangkuratnuitai. TuraYusen pachisar pasé chichaamunchatsangkuratnuitai. 29Antsu Yuse Wakaninpachisar pasé chichainaunka pengkétsangkurashtinuitai, antsu nu aintskatuke wait wajakartinuitai,” Jesús timiayi.30Jesús iwianchrinuitai tinu asaramtainunaka timiayi.

Jesúsa nukuri ni yachí ainaujai tarimuri(Mat. 12.46-50; Luc. 8.19-21)

31Nunia Jesúsa yachí ainau ni nukurijaiJesús pujamunam taarmiayi. Tura aanumwajasar, Jesús untsutruta tusar, chikichaintsun akupkarmiayi. 32Turinamtai aintsniin tentewarmia nu Jesúsan chicharinak:—Nukuram yachim ainaujai aanum

wai, —tiarmiayi.33Tu tinam Jesús chicharak:—¿Yaa ainawa wína nukursha tura

wína yatsursha? —timiayi.34Tu iniam aimkacharamtai, niin

tentewarmia nuna jiis chicharak:—Juka wína yatsur ainawai. Tura wína

nukur ainawai. 35

rin umirinauka wína yatsur tura wínaumaar tura wína nukur ainawai, —Jesústimiayi.

Arakan pachis nuikiartamu(Mat. 13.1-9; Luc. 8.4-8)

4 1Jesús ataksha kucha kaanmatkarin

miayi. Aints untsuri iruntraramtai,kanunam engkema pujamtai, aints ainaukucha kaanmatkarin pujusarmiayi.l

2Turinamtai Jesús nuikiartutaichichaman untsuri ujakmiayi. Tura aintsainaun nuiniartas chicharak:

3“Anturtuktaram. Aints arakantsaamratas jiinkimiayi. 4Tura tsaamam,araka jingkiaji jinta kakeekamtai, chingkiyakiiya kautkar yuwarmiayi. 5Chikicharaka jingkiaji kayanam nungka jumchikamanum kakeekamiayi. Tura kakeeknungka jumchik ayat kakarmachutsapaimiayi. 6Antsu tsapaiyat tsaasukuam kaarmiayi. Tura kangkape atsauasamtai jakamiayi. 7Chikich araka

miayi. Tura jangki pempearam arakshanerekchamiayi. 8Chikitcha nungkapengkernum kakeekamiayi. Tura tsapaipengker nerekmiayi. Tura nu árakkatreinta (30), tura kitcha sesenta (60), turakitcha cien (100) nerekmiayi. 9Aintsainautiram, ju chicham antukrumnintimrataram,” Jesús timiayi.

¿Waruka Jesús nuikiartamuncha etserkamiayi?

(Mat. 13.10-17; Luc. 8.9-10)10Nunia aints untsuri jiinkiaramtai,

Jesúsjai juwakarmia nu tura ni nuiniatiriainausha Jesúsan iniinak:tai chichamsha warimpita?” tiarmiayi.11Tu tinam Jesús aimiak: “Yus aintsainaun itiur inartinuita tusar, chikich

3 4

Page 82: Achuar bible   new testament

82

m 4.12 (Isa. 6.9-10) n 4.21 (Mat. 5.15; Luc. 11.33) o 4.22 (Mat. 10.26) p 4.23 (Mat. 5.15;Luc. 11.33) q 4.25 (Mat. 13.12;25.29; Luc. 19.26)

aints ainau paan nekaacharminwainiatrum,muitrume. Antsu Yusen umirtannakitinauka nuikiartutai chichamakujakmawaitai. 12Nuka Yusen umirtannakitinau asar, ni jiijaingkia paanwaininayat, wainmichua nunisarangwajasarti tusan, tura antutnashaantinayat nekaacharti tusan, ni tunaurintsangkurai tusan tu ujakarjai,” Jesústimiayi.m

Arak tsaamramu taja nunakatakun tajai tusa etserkamuri(Mat. 13.18-23; Luc. 8.11-15)

13Jesús ataksha chicharak: “¿Junuikiartutai chichamka wi taja jukawarinkung taj tusaram nekatsrumek? Ju

tai chichamsha mashcha nekaatrumek?14Aints arakan tsaamramia nuka Yusechichamen etsernua nunisketai. 15Turaárak jinta kakeeramia nuka chikichaintsua nunisarang ainawai. Nukachichaman antinayat, iwianchi apuriSatanás naartin wári tari,naka ni nintinian jurawai. 16-17Chikichárak kayanam kakeeramia nuka chikichaintsua nunisarang ainawai. Nuka Yusechichamen antukar, warasar wáriumirinawai. Antsu árak kayanamkakeeramia nuka, kangkape atsauasamtai,nawai. Tura itiurkachmin amatai turaYusen nakitin ainau wishikinam, Yusechichamen umirkachmin nintiminakumirtan wári inainawai. 18Tura árakjangki amanum kakeeramia nuka chikichaintsua nunisarang ainawai. Nu aintsainausha Yuse chichamen antinawai.19Tura paan antinayat ju nungkanmayaaa nuna nintiminawai. Tura kuikiartin

wajastaj tu nintimsar, mash iruna nunawakerinawai. Tura asar Yuse chichamennintimtsuk pujuinawai. Jangki amanumárak kakeeramia nuka nerekchatnuitai.Nu aintska jangki amanum árakkakeerawa nunisarang ainawai. 20Antsuárak pengke nungkanam kakeeramianuka chikich aintsua nunisarang ainawai.Nuka Yuse chichamen antukar pengkerumirinawai. Tura asar chikich aints ainautreinta (30), tura kitcha sesenta (60), turakitcha cien (100) nerekua nunisarangainawai,” Jesús timiayi.

Kantiin keemakmaun pachis nuikiartamu(Luc. 8.16-18)

21Ataksha Jesús chikich nuikiartamunetserak: “¿Aints kichkisha kantii keemak itaamuitsnum engkeawak? Atsa, tura paan atitusa, ¿peakawamketin pujsatnukai? Atsa,antsu paan ati tusa, yakí kentsatnuitai.n 22Turayamai uukmau aa nunaka ukunammash paaninakmastinuitai. Tura yamai nekaachmin ainia

tai.o 23Aints ainautiram, ju chicham antukrumnintimrataram,” Jesús timiayi.p

24Tura ataksha chicharak: “Atum antuwearme nu nintimrataram. Yuse chichame

trume. Antsu Yuse chichame nukapantukakrumningkia, Yuska atumin nunanangkamasang nukap nekaataram tusanekamtikramatnuitrume. 25Tura asamtai Yusechichamen nekas pengker nintimtusarpujuinaunka Yuska nuna nangkamasang paannekamtikiatnuitai. Antsu Yuse chichamennintimtachunka antukmaurin kajinmamtikui,”Jesús timiayi.q

Arak tsapaamun pachis nuikiartamu26Nunia Jesús ataksha chicharak: “Yus

aints ainaun inawa nuka aints arakan

4

Page 83: Achuar bible   new testament

83

tsaamua nunisketai. Aints arakanarakmak tsaamui. 27Tura arak tsaamrarumisam, kanaisha tura iwiaisha kashishatura tsawaisha árak tuke tsakaawai. Turaitiur tsakaawa tusangka nekatsui. 28Araknungkanam tsaamram, ningki pengkertsapaayi. Tura tsapai nukarui, nuniachiikruk árakka katsuawai. 29Tura mashkatsuaramtai, juuktin kinta jeayi tusar,aints ainau arakan juwinawai,” Jesústimiayi.

Mostaza jingkiaji pachis nuikiartamu(Mat. 13.31-32; Luc. 13.18-19)

30Ataksha Jesús chicharak: “¿Yuseaintsri ainau itiur yujainawa? tusan,nuikiartutai chichamjai nuiniartajrume.Anturtuktaram. 31Mostaza jingkiajiyatumawaitai. Nuka chikich araka

tai. 32Antsu nuka araam tsapai, chikicharakan nangkamasang juuntaitai. Turakanawe saram tsakaramtai, nuna

minawai,” Jesús timiayi.

Jesús nuikiartamun ni nuiniatiriainaun nekamtikiamuri

(Mat. 13.34-35)33-34Tura nuna antukmin ainau

nekaawarti tusa, Jesús nuikiartutaichichamchaujaingkia aints ainaunkapengké ujakchamiayi. Antsu ni nuiniatiriainaujai kanakar pujusar: Nuna takuntajai tusa, nuikiartutai chichamannekamtiknuyayi.

Jesús kucha tamparaunmiaaku awajsamuri

(Mat. 8.23-27; Luc. 8.22-25)35Chikich kintati kiarai Jesús ni

nuiniatiri ainaun chicharak:—Atumajin katingtai, —timiayi.36Tamati ayu tusar, aints ainaun

ukukiar kanunam engkemawar, Jesúsan

jukiar katingkiarmiayi. Turinamtaichikich aints ainausha kanunamengkemawar wearmiayi. 37Tura katinainasesha nukap nasentan nangkamamiayi.Tura yumi kanunam yaranak ukantiaswajamiayi. 38Turai Jesús kanu tatangkenkanur tepemiayi. Kanuru asamtai Jesúsanshintinak:—Nuikiartinua, ukantiatji. ¿Ameka

nuka pachiatsmek? —tiarmiayi.39Tinamtai Jesús nantaki nasen

chicharkamiayi. Tura kucha tamparaunchicharak:—Miaaku asata, —timiayi.Tama nasesha majanmiayi. Tura

kuchasha miaaku wajasmiayi. 40TuramtaiJesús ni nuiniatiri ainaun chicharak:—¿Waruka timiatcha shamarme?

¿Waruka wína nintimturtsurme?—timiayi.

41Tama timiá shaminak:—¿Ausha warí aints asamtaiya nasesha,

tura tampaasha umirinawa? —tiarmiayi.

Iwianch jiikir kuchinam engkeamuri(Mat. 8.28-34; Luc. 8.26-39)

5 1Kucha atumajin katingkiar Gerasanungkanam nujamkarmiayi. 2Tura

nuni nujamkar Jesús kanunmayajiinkiamtai, aints iwianchrintin jakauiwiartainumia waurki winimiayi. 3Nuiwianchrinnuka jakau iwiartainum tukepujuyayi.tatkamawar tujinkarmiayi. 4Tura timiákakaram asamtai,niauka atsuyayi. Jirujai nawencha turauwejencha jingkiatamaitiat tukenepetmakmiayi. Tura ataksha jirujaijingkiawarmaitiat, ataksha putirkajatsurinuyayi. 5Tura tuke tsawaisha, turakashisha aints jakau iwiartainum turamuranmasha kayajai tukumakmaikiakwekainuyayi. 6Tura Jesúsan arák winaunwainak,miayi. 7-8Tikishmatram Jesús chicharak:

4 5

Page 84: Achuar bible   new testament

84

—Iwianchia, ju aintsnumia jiinkitatajame, —timiayi. Tama iwianchkiaaintsnumia kakar chicharak:—Jesúsa, Yus yakí puja nuna Uchiriya,

¿waruka winasha tarutniume? Yusjaitajame: Winaka waitkaip, —tu jiyamiayi.9Tu untsumkamtai Jesús iniak:—¿Amesha yaachitme? —tu iniam nu

aintsu namangken engkemau aimiak:—Untsuri asar, wikia untsuri

naartinuitjai, —timiayi.10Tura iwianch ainau nu nungkanmaya

akuptukai tusa, Jesúsan nukap seamiayi.11Nu muranmasha ayaamsar kuchiuntsuri shushungminak wajaarmiayi.12Tura asaramtai iwianch ainau Jesúsanchicharinak:—Au kuchinam engkemataram tusam

akupkartukta, —tu searmiayi.13

miayi. Turamtai iwianch ainau nuaintsnumia jiinkiar,waramtai, nuka wakenam pisarar,kuchanam ayangkar, kijiakar mashkajingkiarmiayi. Nu kuchikia jimiawarang achayawash.

14Tuminamtai kuchi wainin ainau nunawainkar ampukiar wear, yaktanampujuinauncha tura ajanam pujuinaunchakuchi turunamurin etserkarmiayi. Turaasamtai aints ainau: Nekaami tusar nuyaktanmaya jiinkiarmiayi. 15Tura jiinkiarJesúsnum taar, aints nuwik iwianchrintinpujuya nu pengker wajas wejmakanentsar, pengker nintimias pujaun wainkarshamkarmiayi. 16

ruku pujuun turunamuncha, tura kuchiturunamuncha wainkaru ainau mashetserkarmiayi. 17Tura asamtai nunia aintsainau: Jesús ii nungkarinia jiinkiti tusarsearmiayi.

18Tu seainam, Jesús ayu tusa wetaskanunam engkemamiayi. Engkemamtainuwik iwianchrintin pujuya nukapengker wajasu asa, Jesúsan chicharak:

—Wisha winitjai, —tusa iniimiayi. 19Tuiniamaitiat Jesús surimiak:—Atsa, antsu jeemin waketkim Apu

Yus amin wait anentramra nuka, amiwearam mash ujakarta, —timiayi.

20Tama nu aintska ayu tusa, Decápolisnungkanam waketki, Jesús niin pengkerawajsamurin etserkamiayi. Turamtai nunungkanmaya ainau nuna antukar mashnukap nintimrarmiayi.

Jairo nawantri inankimuri,tura chikich nuwasha tsuwarmauri

(Mat. 9.18-26; Luc. 8.40-56)21Jesús ataksha kanujai katingkiamtai,

aints untsuri nijai iruntrarmiayi. Tura kuchakaanmatkarin iruntraramtai, Jesús nuniwajasmiayi. 22Tura nuni wajamtai, iruntaijea wainu apuri, Jairo naartin tamiayi. Turataa Jesúsan wainak pinakumar tepesmiayi.23Tura pinakumar Jesúsan nukap seak:—Wína nawantur jarutui. Tura asamtai

wait aneasam wári winita. Tura tsaarpengker pujusat tusam, uwejmijaiantintrukta, —timiayi.

24Tama Jesús nijai wemiayi. Weamtaiaints untsuri niin nemarkiar Jesúsnakateawar wearmiayi. 25

nam nuwa doce (12) musach numpannangkaantsuk numpamia nushapachinkamiayi. 26Nuka tsuwakratin

tsuk nukap wait wajayayi. Tura kuikiarinmash japiat pengké tsuwamichuyayi.27-28Nu nuwaka Jesúsa turamurin antukuasa, tuntupenini taa: “Wejmakrinantingnaka pengkerapi wajasaintja,” tunintimias Jesúsa wejmakrin antingmiayi.29

miayi. Numpamuri nangkankau asa,pengker nekapramiayi. 30Turamtai Jesúsni kakarmarijai nu nuwa tsuwarmaurinnekapmamramiayi. Tura nekaa pajas jiis:—¿Yáki wejmakrun antinkama? —tu

inintrimiayi.

5

Page 85: Achuar bible   new testament

85

r 6.4 (Juan 4.44)

31Tu iniam ni nuiniatiri ainau Jesúsanchicharinak:—Aints timiá untsuri amin etenmawaru

wainiatmesha ¿waruka yáki antinkamatame? —tiarmiayi.

32Tinamaitiat Jesús aints ainaun: ¿Yákiantinkama? tusa mash jiimsamiayi.33Turamtai nu nuwaka ni numpenangkankau asamtai, shamak kuraimiayi.Tura Jesús wajamunam tikishmatramiayi.Tura tikishmatar ni turunamurin Jesúsanmash paan ujakmiayi. 34Turamtai Jesúschicharak:—Nawantru, wína nekasampita turutu

asam, pengker wajasume. Pengkernintimsam weta. Numpem yamaikianumparchatatui, —timiayi.

35Tu chichaak wajai, Jairo aintsri ainautariar chicharinak:—Nawantrumka yanchuk jakayi.

Nuikiartin nemarkini awajip, —tiarmiayi.36Tu tinamtai Jesús ni tiarmia nuna

antayat, iruntai jea wainu apurinchicharak:—Shamkaip, antsu nekasampita tusam

wína nintimtursata, —timiayi.37Tura untsuri aints: Iijai jiismi

tinamaitiat, Jesús surimkamiayi. AntsuPedron, nunia Santiagoncha, nuniaSantiago yachí Juannasha: Wijaiwayaawarti tusa tsangkatkamiayi. 38Turairuntai jea wainu apuri jeen jear, aints

miayi. 39Tura Jesús jeanam waya, nunajiis:—¿Waruka timiá juutusha pujarme?

Nuwachikia jakachi, antsu kanuri,—timiayi.

40Tamaitiat Jesúsan: Nangkami tawaitusar wishikiarmiayi. Tinamtai Jesúsaintsnaka mash aanum jiir akupkamiayi.Antsu aparincha, tura nukurincha, turanijai taaruncha: Iijai wayaami tusa

nuwawach tepamunam wayaawarmiayi.41Tura nuwachi uwejen achirak:—Talita kum, —timiayi. Nuka ii

chichamejaingkia: “Nawantru, nantaktiatajame,” taku tawai.

42

miayi. Tura nantaki wekaasamiayi. Nukadoce (12) musachrinuyayi. Tura asamtai

miayi. 43Tura Jesús chicharak:—Ju aitkamuka aints kichkisha pengké

ujakairap, —timiayi. Nuniasha:—Nuwawach yurataram, —timiayi.

Jesús Nazaretnum pujusmauri(Mat. 13.53-58; Luc. 4.16-30)

6 1Jesús nunia jiinki Nazaret yaktanamni tsakarmaurin wemiayi. Tura

weamtai,miayi. 2Tura ayamtai kinta jeamtai,iruntai jeanam waya, aints ainaunnuiniatan nangkamamiayi. Turanuininam aints untsuri Jesúsa chichamenanturkar nintiminak:—¿Junasha yáki ni nekamtairincha

nuiniaria? ¿Wainchatai takatan turatitusasha yáki kakarmarincha susaya?3¿Juka tau takakminchaukai? ¿Maríuchirinchukai? ¿Tura ni yachí Santiago,nunia José, nunia Judas, nunia Simónnaartinchaukai? Ni umajisha iijaipujuinauka wainiaji, —tiarmiayi. Turaasar Jesúsan suwirpiaku jiinakpachischarmiayi. 4Tura pachischaramJesús chicharak:—Aints ainau Yuse chichame etsernun

mash anturinawai. Antsu ni nungkarinpujuinausha, tura ni weari ainaushaanturinatsui, —timiayi.r

5Aints pachischarmau asa, Jesús ninungkarinka Yuse kakarmarijaingkiawainchatai takatan turachmiayi. Antsu jauainaun jumchik ni uwejejai achik

5 6

Page 86: Achuar bible   new testament

86

s 6.11 (Luc. 10.4-11; Hech. 13.51)

tsuwarmiayi. 6Tura ¿warukaya wínakanekasampita turutinatsua? tu nintimramiayi.

Jesús Yuse chichame etserutaramtusa ni nuiniatirin akupkamuri

(Mat. 10.5-15; Luc. 9.1-6)

nam aints ainaun Yuse chichamennuiniak wekaimiayi. 7Tura nuni wekaasni nuiniatiri doce (12) amia nuna untsuk:—Jimiarchik jimiarchik werum, Yuse

chichame etserutaram, —timiayi. Turaiwianch ainaun nepetkarat tusa, nikakarmarin susamiayi. 8Tura chicharak:—Jinta weakrumsha pang nunia

pitakrumsha jukirap. Tura uyuntruminkuikiasha engketsuk wetaram. Antsuaintsarmek wai takusrum wetaram. 9Turasapat wampuwach wejkaram, wejmak kichikentsarum wetaram. 10Tura chikich yaktanamwerum nuni pujusrum, jea wayaarmeka tukenuning kanurtaram. 11Antsu chikichyaktanam werum, aints nuni pujuinau nijeen suritraminak: Juni wayaawairapturaminamtaikia, tura atumi chichamenantutan nakitinamtaikia, nunia jiinkuramatumi nawe japimiarum nu yaktakaukuktiaram. Turaram ju aints ainaun Yusjiisti tusaram, mash nuna nekaawartitusaram turataram, —Jesús timiayi.s

12Tamati Jesúsa nuiniatiri ainauJesúsan ukukiar wekaasar: Aints ainau nipasé nintimaurin yapajiawarti tusar Yusechichamen etserkarmiayi. 13Nunia aintsainamunmaya iwianchin untsuri jiikiarakupkarmiayi. Tura jau ainauncha olivomacharijai yakarar tsuwararmiayi.

Imiakratin Juankun maamuri(Mat. 14.1-12; Luc. 9.7-9)

14Jesúsa naarin pachisar aints mashetserinau asaramtai, apu Herodeschanuna antukmiayi. Tura chichaak:

—¿Imiakratin Juan jakamunmayanantakchayash? Tura asa nu wainchatitakatan takaawai, —timiayi.

15Antsu chikich ainau:—Yuse chichame etserin Elíasaitai,

—tiarmiayi. Tura chikich ainaushachichainak:—Atsa, yaanchuik Yuse chichamen

etserin pujuarmia tumawaitai, —yarmiayi.

16Tu tinamtai Herodes nuna antuk:—Atsa, nuka nekas Juankuitai. Wi

nuwik muuken akarkataram tusan,aintsun akuptukmiaja nuka nekasampiataksha jakamunmaya nantaki, —timiayi.

17-19Herodeska ni yachí Felipen iwiaakupujau wainiat,miayi. Nu nuwaka Herodías naartinuyayi.Tura asamtai Juan apu Herodesanchicharak: “Yachim iwiaaku pujauwainiatum, ni nuwari nuwatkamiamenunaka Yuska surimiawai,” timiayi.Nuna tama nu nuwaka, Herodías

naartin, nuna antuk Juankun kajerkamiayi,tura maawarat tusa wakerimiayi. Turawainiat apu Herodes surimkamiayi. Antsu:“Juan achikrum kársernum engkeataram,”tusa ni suntarin akupkamiayi. 20Juannekas pengke aints asa, nunia Yusenmiatrusang umirkau asamtai, Herodesnuna nekau asa, Juankun shammiayi. Turaasa ni nuwarin pachischamiayi. TuraJuanku chichamen pengker nintimiasanturkamiayi. Tura Juanku etsermaurinantayat:miayi. 21Turamtai nu nuwaka Herodíasnaartin:waintja? tu nintimias pujai, apu Herodesaakiinamuri kinta jeamiayi. TuramtaiHerodes juun ainauncha, tura suntaraapuri ainauncha,maya kuikiartin ainauncha: Mashyuwitaram tusa chichaman akupkamiayi.

6

Page 87: Achuar bible   new testament

87

t 6.34 (Mat. 9.36)

22Mash iruntrar yuwinai, Herodíasanawantri ningki waya yaamramiayi. Turayaamak apu Herodesan pengkerawajsamiayi. Tura nijai tsaniasar yuwinakpujuinauncha pengker awajsamiayi. Turaasamtai apu nu nawantan chicharak:—Ame warí wakerame nuka pachitsuk

seattia. Turakminka susatatjame. 23WiYusjai nekasan tajame: Ame waring achatmash seatkumningkia, nunaka nekasansuritkashtatjame.minkia japen akankan susatatjame,—timiayi. 24Tama Herodíasa nawantrijiinki ni nukuri pujamunam waya iniak:—¿Warinak seataj? —timiayi.Tu iniam nukuri chicharak:—Imiakratin Juanku muuken wakerajai

tita, —timiayi.25Tama nu nuwachikia wári waketki,

apu Herodesan chicharak:—Imiakratin Juanku muuke puwatnum

engkeam yamaik surusta tusan wakerajai,—timiayi.

26

miayi. Turayat: Yusjai nekasan tajametinu asa, tura ni untsukarmau ainau mashnuna antukaru asaramtai,kama yuumatkamiayi. 27Tura ni suntarinwári untsuk:—Juanku muuke akakam itata, —tusa

akupkamiayi. 28Turamtai suntarkársernum we, Juanku muuken chik akakpuwatnum engkea itamiayi, tura pai tusanawantan susamiayi. Tura susam nawanpuwatun juki nukurin susamiayi.

29Turamtai Juanku nuiniatiri ainau:Juankun maawari tamaun antukar tariar,ni namangken iwiarsatai tusar jukiarmiayi.

Jesús aints cinco warang yuramuri(Mat. 14.13-21; Luc. 9.10-17; Juan 6.1-14)30Jesús akupkamu ainau Jesúsnum

ataksha iruntrarmiayi. Tura ni turamurin,

tura aints ainaun nuiniarmaurinchaJesúsan mash ujakarmiayi. 31Tura aintsuntsuri nijai chichasartas kauninamtai,nisha angkan pujusartatkamawartujinkarmiayi. Tura yuwartatkamawartujinkarmiayi. Tura asaramtai Jesús ninuiniatiri ainaun chicharak:—Aints atsamunam iijai wemi. Auni

jumchik ayamrami, —timiayi. 32TuraJesús ni nuiniatiri ainaujai kanunamengkemawar aints atsamunamwearmiayi. 33Tura weenamtai aintsuntsuri jiisar:tai,” tusar ampukiar chikich chikichyaktanmaya jiinkiar, eemkiar Jesúsnujamkatnunam jear nakasarmiayi.34Tuminamtai Jesús nujamak kanunmayajiinki, aints untsuri uwijaya nunisarangpujuinaun wainkamiayi. Tura ni waininatsurmawa nunisarang ainamtai waitanentramiayi.miayi.t

35Tsaa akaamatai, ni nuiniatiri Jesúsantariar chicharinak:—Yanchuk tsaa akaawai, antsu juni

aintsu pujutiri pengké atsawai. 36Turaasamtai ju aints ainau wári akupkam,

munam yurumkan sumakarat tusamakupkarta, —tiarmiayi.

37Tinamtai Jesús ayaak:—Atumek ni yutairi susataram,

—timiayi.Tama niisha aiminak:—Amesha ju aints ainau yuratin ¿jimia

pachak kuikiajai yurumak sumaataramtamek? —tiarmiayi.

38Tinamtai Jesús iniak:—¿Pang warutma takakrume?

Jiistaram, —timiayi.Tamati niisha nekapmarar:—Pangka cincoitai. Tura namaksha

jimiarchikitai, —tiarmiayi.

6

Page 88: Achuar bible   new testament

88

39Tinamtai Jesús: Aints ainau angkanangkan chirichrinam pujusarti tusaakatram, 40aints kichik pachak junini,tura chikich pachaksha atunini pujusar,tura cincuenta (50) cincuenta (50)kanakar pujusarmiayi. 41

tai, Jesús pangkan cinco (5) achik, nunianamaknasha jimiarchik takus,manini jiimias Yusen maaketai timiayi.Tura pangkan puuk, ni nuiniatiri ainaunsusa, nunia namaknasha puuk: Aints mashsusataram tusa, ni nuiniatiri ainaunsusamiayi. 42Tura susaram mash yuwaartutuararmiayi. 43-44Nuna yuwaruka nuwaainausha,tsuk aishmangkuk aishmangkuk cincowarang yuwaarmiayi. Tura yuwaarumisar, pang ampintrauncha tura namakampintrauncha changkin doce (12) amianuni chumpiawar jukiarmiayi.

Jesús kucha japen nawejai wekaasamuri(Mat. 14.22-27; Juan 6.16-21)

45Nunia ni nuiniatiri ainaun chicharak:“Kanunam engkemaram katingkrumtumajin Betsaida yaktanam eemajataram.

jai,” timiayi. 46Tura aints ainaun aujasumis, ningki Yusjai chichastas muranamwakamiayi. 47Tura kashi aing, Jesúsningki kukarnum wajai, kanu juun kuchajapen wemiayi. 48Tura nase nujinmaninikakar nasenmatai, Jesúsa nuiniatiri ainaukawi kawinmaka pimpikiarmiayi.Tuminamtai Jesús muranam wajas nunawainkamiayi. Tura atash shinutnak wajai,Jesús juun kuchanam nungkanmanunisang nawejai najamas wekaas, aintsnangkamaktias wea nunisang wemiayi.49Tura Jesús juun kuchanam winamtai,ni nuiniatiri ainau nuna wainkar:¿Wakanchawashi?karmiayi. 50Tura nuna wainkar mashnukap shamkarmiayi. Tuminamtai Jesúschicharak:

—Kakaram wajastaram. Wiitjai,shamrukairap, —timiayi.

51Tura Jesús kanunam engkemamtai,nasengka nangkamarmiayi. Turamtai ninuiniatiri ainau nukap nintimrarshamkarmiayi. 52Antsu nintinchau asar,aints timiá untsuri pangkan yuwinakmash tutuararmia nunaka nintimtsuk:Jesúska pengké tujinkachuitaiticharmiayi.

Jesús Genesaretnumia ainau tsuwarmauri(Mat. 14.34-36)

53

ret nungkanam nujamkarmiayi. Turanuni nujamkar, kanun jingkiawarmiayi.54Tura kanunmaya jiinkiaramtai, nuniaaints ainau Jesúsan wainkar: AukaJesúsaitai tusar nekaawarmiayi. 55Turachikich ainau: Jesús iinu nungkarin tayitinamun antukar,war Jesús pujamunam itaarmiayi. 56TuraJesús wekaasamia nuni yakat tuupichainamunam,sha, tura aints ajanam pujuinamunmashajau ainaun itaar jintanam pujsarmiayi.Tura ni wejmakri ninukmaurin antingtajtusar, Jesúsan searmiayi. Tura nunaantingkiaruka pengker wajasarmiayi.

¿Aintsu tunaari warutmak awa?(Mat. 15.1-20)

7 1Fariseo ainausha, tura Moisésachichame nuikiartin ainausha

Jerusalénnumia Jesúsan tariarmiayi.2Tura Jesúsa nuiniatiri ainau uwejenkijmiatsuk yutan yuwinaun wainkar:Nuka paseetai tiarmiayi. 3Fariseo ainautura chikich judío ainausha mash nijuuntri tuke nuiniarmau asar,chau pujusartas tu pujutayi tusar, nukapkijmiarar yuwinawai. 4Tura sumatinmayawaketkiar, nekasar pakuichau wajastajtusar, maatskeka yuwashtinuitji tuweenawai. Nunia pining ainaun, tura

6 7

Page 89: Achuar bible   new testament

89

muits ainauncha, tura jirumangainauncha,nuitai tinawai. Tura judío ainau chikichturamurin untsuri tu nuiniarmau asar,nunaka tuke mash umirinawai. 5Turaasar fariseo ainau, tura Moisésa chichamenuikiartin ainausha Jesúsan iniinak:—¿Ami nuiniatiram ainau waruka ii

tsua? ¿Tura waruka kijmiatskeshayuwinawa? Nuka tunaawitai,—tiarmiayi.

6Tinamtai Jesús aimiak:—Waitrin ainautiram, yaanchuik Yuse

chichame etserin Isaías aarmia nunakaatumin pachitmas nekas tu aarmiayi:Yus chichaak: ‘Nu aints ainauka

nangkamiar aya chichasarang wínaka:Ameketme juuntam turutinawai. Antsu ni

natsui.7Nangkamiar Yus juuntaitai tinayat,

tura aintsu chichamen nuininayat: Yusechichamen nuiniaji tinawai,’ Yus timiayi.Tu aarmawaitai. 8Tura atumka Yusechichame inaisaram, aintsu chichameatumi juuntri tinu aarmia nu umirume.

9

tai tusaram, Yus wína chichamurumirtuktaram tusa akupkamia nukainaisarume. 10Moisés nekas chichaak:‘Aparam tura nukurmesha pengkerawajsataram. Tura aints ni aparincha

taikia, nu aintsnaka maawarti,’ timiayi.11Antsu atumka chichaakrum: Aints niaparincha tura ni nukurincha chicharak:‘Winar aa nuka corbánaitai,’ tawai. NukaYus susamuitai taku tawai. Tura Yussusamu asamtai, atumin susatasanwakerayatun, susatatkaman tujintajai tanuka, 12ni aparin tura ni nukurinchayaingtas wakerau wainiatrumek atumkasuritu wearme. 13Tura asaram, atumijuuntri ainau tinu armia nu chichamka

nekas umirkatnuitai takayatrum Yusechichamengka umirtsuk pujusminuitjitarume.mek, nu chichamka Yuse chichamenangkamasrumek umirume tajarme,—Jesús fariseo ainaun tura Moisésachichame nuikiartin ainauncha timiayi.

14Nunia Jesús aints ainaun atakshauntsuk:—Mash wína anturtuktaram. Tura wi

taja nuka nekaataram. 15Aintsu jangkenwaring achat waya nujaingkia tunaukawajaschatnuitai. Antsu aintsu nintinia

tikui. 16Aints ainau ju chichaman antukarnintimrarti, —timiayi.

17Nunia aints ainaun ukuak, jeawayaamtai ni nuiniatiri ainau Jesúsaniniinak:—¿Ju nuikiartutai chichamsha

warimpita? —tiarmiayi. 18-19Tu iniinamJesús aimiak:—¿Atumka nuka nekatsrumek? Aints

yurumkan yuwamu jangkenamwayaangka, nintinam wayaachu asamtai,nujaingkia tunauka wajaschatnuitai.Antsu wakenam waya,tai, —timiayi.Tu tinu asa, yurumkaka waring achat

mash pachitsuk yuwamnawaitai, Jesústimiayi. 20Tura ataksha chichaak:—Aintsu nintinia jiina nuka aintsun

tunau awajmamtikui. 21Tunau nintimtaiainauka aintsu nintinia jiinui. Nuniangkanatsanpiaku nintimratnusha, turatsanirmatnusha, tura kasamkatnusha, turaaints maatnusha, 22

tincha, tura nuwentin wakeruktincha, turakichnau aa nu wakeruktincha, tura pasé aanu turatnusha, tura anangkartuatnusha,tura ni wakeramurin tuke nintimratnusha,tura chikich ainaun suwirpiaku jiistincha,tura Yusen pachis nunia aintsun pachisarpasé chichastincha, tura nangkamiar: Wikiamiajuitjai tumamtincha, tura nintimchamu

7

Page 90: Achuar bible   new testament

90

u 7.28 (Nu chichamka Israel ainau Yuse aintsri asaramtai, Israel ainaun yaingtinka inaitsukwinasha yainkata taku timiayi.)

turatnusha nuka mash aintsu nintinia jiinui.23Nu tunau ainauka mash aintsu nintiniajiinu asar, aintsun tunau awajmamtikui,—Jesús timiayi.

Chikich nungkanmaya nuwa Jesúsan nekasampita timiauri

(Mat. 15.21-28)24Nunia Galilea nungkanmaya jiinki,

Jesús chikich nungkanam Tiro yaktanam,tura Sidón yaktanmasha wemiayi. Turanuni jea, jeanam waya nuni pujus, nunungkanmaya ainau: Pujamurunnekarawarai tusa nakitmiayi. Turayatanumkatatkama tujinkamiayi. 25Tura nunungkanmaya nuwa: Jesús tayi tamaunantuk, arumak Jesúsan weri, ni naweninipinakumar tepesmiayi. Tura nu nuwanawantri iwianchrinuyayi. 26Nu nuwakaSirofenicia nungkanmaya asa judíochuayayi. Tura Jesúsan seak:—Wait aneasam, nawantrunia iwianch

jiiktia, —timiayi. 27Tamaitiat Jesúsnuikiartutai chichamjai chicharak:—Uchi pangkan yuwinau atankir

yawaa uchiri suamuka napchawaitai.Tura asamtai uchiá eemkar yuwaartitusam tsangkatkata, —timiayi.

28

tutai chichamjai ayaak:—Apuru, nekasam tame. Tura uchi

yutairi misa wamketin ayaaramtaikia,nekasar yawaa uchiri yuwinawai,—timiayi.u 29Tamati Jesús chicharak:—Tu tinu asam, pengker nintimsam

waketkita. Nawantrumniangka iwianchyanchuk jiinkini, —timiayi.

30

miayi. Tura ni jeen waketki, iwianchnawantrinia jiinkin asamtai, nawantrinpeaknum pengker nintimias tepaunwainkamiayi.

Jesús antichun turachichachun tsuwarmauri

31Nunia Jesús ataksha Tiro yaktanmayajiinki, Sidón yaktan nangkaiki, Decápolisnungkanam wekaas, Galilea kuchanamwemiayi. 32Nuni aints antichu, tura tenapchichachu pujumiayi. Tura nu aintsunJesús tsuwarat tusar itaarmiayi. Turaitaar:—Uwejmijai antingta, —tusar

searmiayi. 33Tu seainam, Jesús nuaintsnasha akanak juki, tsaranchikijaikuwishin mai inurkamiayi. Nuniatsaranchikin usukir, nu aintsu inajinantinkamiayi. 34Tura nayaimpinmaninijiimias wait anentak mayairuk: “Efata,”timiayi. Nuka “uraita” taku tawai.

35Nu tamaujai metek kuwishi uraninasamtai, nu aintska pengker antukmiayi.Tura ni inaji wewe ayat pengkerwajasamtai paan chichakmiayi. 36

tai aints irunun Jesús chicharak:—Ju aintsu turunamuri kichkisha

etserkairap, —tu akatramiayi. Tamaitiataints ainau pachischarmiayi. Antsu nunanangkamasarang untsurin ujakarmiayi.37Tu ujakaram, aints ainau nuna antukarnukap nintimrar:—Tuke mash pengker turayi. Antichu

ainauncha antumtikiayi. Tura chichachuainauncha chichamtikiayi, —tiarmiayi.

Cuatro warang ainaun yuramuri(Mat. 15.32-39)

8 1Chikich kintati aints timiá untsuriiruntrar pujuinamtai, ni yutairi

atsumiayi. Tura asamtai, Jesús ninuiniatiri ainaun untsuk mash irurchicharak:

2—Ju aints ainaun wait anentajai.Kampatam kinta wijai iruntrar pujuinau

7 8

Page 91: Achuar bible   new testament

91

v 8.12 (Mat. 12.38-39; Luc. 11.16, 29) w 8.15 (Luc. 12.1)

asar yutsuk pujuinawai. 3Tura ju aintsarakia kaunkaru asar, jinta weenaktsukarijai juwikcharai tusan, yurtsuk nijeen wematnaka nakitajai, —timiayi.

4Tamati ni nuiniatiri ainak:—¿Tura juni aints atsamunmasha ju

aints yuratasrisha tuning yurumkashasumaktai? —tiarmiayi.

5Tinamtai Jesús chicharak:—¿Pang warutma takakrume? —tu

iniam:—Siete (7) takakji, —tiarmiayi.6Tinamtai Jesús aints ainaun

chicharak:—Nungkanam pujustaram, —timiayi.

Tura pangkan siete (7) amia nuna takus,Yusen maaketai tusa, pangkan puuk ninuiniatiri ainaun:—Ju aints ainau mash susataram,

—tusa susamiayi. Turamtai niisha aintsirunun mash susarmiayi. 7Nunianamaknasha jumchik wainkarmianunasha Jesús takus, Yusen maaketaitusa: Aints ainau mash susarat tusa, ninuiniatiri ainauncha susamiayi. 8

tai mash yuwaar tutuararmiayi. Turaampintramurin changkin siete (7) amianuni chumpiwar pasuiniarmiayi. 9Turanuna yuwaaruka cuatro warang armiayi.Tura yuwaar umisaramtai, Jesús nu aintsainaun: Atumi jeen waketkitaram tusaakupkamiayi. 10Nunia ni nuiniatiriainaujai kanunam engkemrar, Dalmanutanungkanam wearmiayi.

Fariseo ainau: Wainchatai takat wainkatasar wakeraji timiauri

(Mat. 16.1-4; Luc. 12.54-56)11Jesús nuni jeamtai, fariseo ainau

tariar, iisha nekaatai tusar Jesúsanchicharinak:—Yus nayaimpinam puja nuna

kakarmarijai wainchatai takat turata.

Iisha nu wainkatasar wakeraji,—tiarmiayi. 12Tinamtai Jesús napchaunintimias mayairuk:—¿Waruka ju aints ainauka Yuse

tas wakerinawa? Nekasan atumin tajarme:Nuka pengké wainkashtatrume, —timiayi.v

13Nunia fariseo ainaun ukuki, atakshakanunam engkema tumajin katingmiayi.

Fariseo ainau pasé nintimaurinpachis etserkamuri

(Mat. 16.5-12)14Tura yutan sumatnasha kajinmakiaru

asar,yayi. 15Turinamtai Jesús ni nuiniatiriainaun chicharak:—Fariseo pang pachimtairi jukii

tusaram, tura Herodesa aintsri pangpachimtairi jukii tusaram wainkataram,—timiayi.w

16

nak:—

jiash? —tunaiyarmiayi.17Tunainamtai nuna nekaa Jesús

chicharak:—¿Warukaya pang atsawai

tunaiyarme? ¿Yamaisha tuke nintimuweatsrumek? ¿Tura asaram nekatsrumek?¿Atumi nintinkia mengkakaukai? 18Turaatumi jii au wainiatrumsha ¿warukayawainmatsrume? ¿Tura atumi kuwishi auwainiatrumsha warukaya antatsrume?¿Atumka aneaktsurmek? 19Wi pangkancinco (5) puuran, cinco warang aintsunyuramtai ¿ampintrau warutam changkinajukimiarume? —tu iniam:—Doce (12) changkin jukimji,

—tiarmiayi.20Tinamtai Jesús ataksha chicharak:—Tura wi pangkan siete (7) puuran,

cuatro warang aintsun yuramtai,

8

Page 92: Achuar bible   new testament

92

x 8.31 (Mat. 17.23;20.19;27.63; Marc 9.31; 10.33-34)

tramurisha waruta changkinajukimiarume? —tu iniam:—Siete (7) changkin jukimji,

—tiarmiayi.21Tinamtai Jesús chicharak:—Wikia pang pachimtai pachisnaka

chichaatsjai. ¿Tura wainiatrumshawaruka nintimu weatsrume? —timiayi.

Jesús wainmichun wainmamtikiamuri22Nunia Betsaida yaktanam jearamtai,

wainmichun tsuwarat tusar, Jesúsnumitaarmiayi, tura Jesúsan chicharinak:“Antingta,” tusar searmiayi. 23TurinamtaiJesús wainmichu uwejen tap achik,yaktanmaya jiiki ayamiayi. Nunia niuwejen usukir, mai uwejejai wainmichujiin antintak: “¿Wainmamek?” tuiniasmiayi. 24Tu iniam pangkai jiimias:—Aintsun wainiatun numi wekainawa

tumaun wainjai, —timiayi.25

chu jiin ataksha antinkamiayi. Turaantinkam ataksha pangkai jiimias,

miayi. 26Paan wainmakamtai, Jesúschicharak:—Yaktanmaka waitsuk, tura aintcha

kichkisha ujatsuk, jeemin tupnikwaketkita, —tusa akupkamiayi.

Pedro Jesúsan: Mesíasaitme timiauri(Mat. 16.13-20; Luc. 9.18-20)

27Nunia ni nuiniatirijai yakat CesareaFilipos tutainum jintá weenak, Jesús ninuiniatiri ainaun iniak:—Tura aints ainau wína pachitsar:

¿warí aintsuita turutinawa? —tuiniasmiayi.

28Tu iniam aiminak:—Chikich ainauka:

washi turaminawai. Tura chikichainauka: Elíaschawashi turaminawai.

Tura chikich ainauka: Yaanchuik Yusechichamen etserin irunmia nuwaashituraminawai, —tiarmiayi.

29Tu tinam Jesús iniak:—

trume? —timiayi.Tu iniam Pedro ayaak:—Ameka Mesíasaitme.

muitme, —timiayi.30Tamati Jesús chicharak:—Nuka pengké etserkairap, —timiayi.

Jesús ni jakatniurin pachis etserkamuri(Mat. 16.21-28; Luc. 9.22-27)

31Nunia ataksha ni nuiniatiri ainaunnuiniak:—Wikia Yus akupkamutiatnak aints

asan, nukap wait wajaktatjai. Wituramtai judío juuntri ainau, turasacerdote juuntri ainausha, tura Moisésachichame nuikiartin ainausha wínanakitrinak mantuwartatui. Turayatnakkampatam kinta jakan tepayatun atakshanantaktatjai, —timiayi.x

32Paan etseru asamtai, Pedro Jesúsanakanak juki: “Tuuka chichatsuk asata,”tusa chicharkamiayi. 33Turamtai Jesúschikich nuiniatiri ainaun ayanmatar jiis,Pedronka jiitsuk chicharak:—Satanása weta.

muringkia nintimtsume, antsu aints ainauwakerina nuke nintime, —timiayi.

34-35Nunia aints ainaun mash untsuk,tura ni nuiniatirincha mash untsukchicharak:—Aints wína umirtuktas wakerakka, ni

wakeramurinka inais, tura wikiamianchawaitjai tusa, aints ni krusrinjuwawa nunisang ni jakatniurinshamtsuk wínak nemartusti. Aints ningkinintimias: Wikia jakashtatjai taukajakatnuitai. Antsu aints wína anentu asa,tura uwemratin chichaman aneau asa,

8

Page 93: Achuar bible   new testament

93

y 8.34 (Mat. 10.38-39; Luc. 17.33; Juan 12.24-25) z 9.4 (Marc. 9.2-7; Luc. 9.28-35;1.Ped. 1.17-18) a 9.8 (Mat. 3.17; Marc. 1.11; Luc. 3.22) b 9.13 (Mal. 4.5; Mat. 11.14)

jakatata nuka jakayat tuke iwiaakupujustinuitai.y

36Nintimrataram. Aints ju nungkanamaa nunaka mash sumak pengkéyuumatsuk pujayat, ni wakani tuke

sha pujusting? 37Tura aints nekasuwemratas wakerakka, tura tuke Yusnumpujustas wakerakka, ¿warutam kuikianakakiimiak uwemratnuita? 38Aints wínanatsantrinak, tura wína chichamrunchanatsantinamtaikia, wi Yus akupkamu asan,

rijai winakun, tura ni awemamuri ainaujaitsaniasan paaniunam winakun, wínanatsantrurmia nuna pachisan: Nuka wínaaintsruchuitai titinuitjai, —Jesús timiayi.

9 1Nunia ataksha ni nuiniatirinchicharak:

—Nekasan tajarme: Aints juni wijaitsaniasar pujuinauka Yus ni kakarmarijaini aintsri ainaun inartata nunaka jatsukwainkartatui, —timiayi.

Jesúsa yapaijmiamamuri(Mat. 17.1-13; Luc. 9.28-36)

2Tura seis (6) kinta nangkamaramtai,Jesús Pedron nunia Santiagoncha, nuniaJuannasha akanak juki, mura juunnumwakarmiayi. Tura wakarai, aneachmauJesús yapaijmiama jiitsumir wajasunwainkarmiayi. 3Tura ni wejmakrinchajiitsumir aun wainkarmiayi.nam wejmak timiá pújuka atsawai. 4NuniElías tura Moiséscha Jesúsan wantintuknijai chichaun wainkarmiayi.z

5-6Tura nuna wainkar Jesúsa nuiniatirishamkarmiayi.jak? tusa nintimrachmiayi. Tura asaJesúsan chicharak:—Nuikiartinu, juni ii pujustincha nekas

pengkeraitai. Juni kampatam jeawach

jeamkami, kichka aminu, tura kitchaMoisésnau, tura kitcha Elíasnau ati,—timiayi. 7Tamati yurangkim mikinwajasmiayi. Tura mikinnum wajainai,yurangminmaya Yus chicharak: “Jukawína uchiruitai, wína aneetiruitai. Jukanekasrum anturkataram,” timiayi. 8TamaJesúsa nuiniatiri pangkainiar jiisar, ayaJesúsnak wainkarmiayi.a

9Tura muranmaya kuankiar, Jesús ninuiniatiri ainaun akatar akupak:—Wikia aints ayatun Yus akupkamu

asan, jakamunmaya nantaatsaing atum

rap, —timiayi. 10Tamati miatrusarangumikiarmiayi. Antsu mai nuwamtak:—¿Jakamunmaya nantaktincha

warimpita? —tu ininisarmiayi. 11TuraJesúsan iniinak:—Moisésa chichame nuikiartin

ainausha ¿warukaya Mesíaska taatsaing,Elías eemak tatinuitai tinawa?—tiarmiayi.

12Tu iniinam Jesús aimiak:—

nuitai. ¿Yus akupkamun pachis Yusechichame itiur aarmawaita? Nukap waitwajaktinuitai. Tura niin suwirpiaku jiisarnakitrartinuitai. ¿Tu aarchamukai?13Tura wisha atumin tajarme: Elíaskayaanchuik tamiayi. Tura waininayat aintsainau Yuse chichame aarmawanunisarang niin nekasar pasé awajsartaswakeriarmia nunaka mash turuwarmiayi,—Jesús timiayi.b

Iwianch uchinmaya jiikmiauri(Mat. 17.14-21; Luc. 9.37-43)

14Tura muranmaya kuankiarwaketkiar,munam jear, aints untsuri niintenteawar wajainaun wainkarmiayi.

8 9

Page 94: Achuar bible   new testament

94

Tura Moisésa chichame nuikiartinainausha Jesúsa nuiniatiri ainaujaichichainaun wainkarmiayi. 15TuraJesús winamtai, aints ainau niin

sar Jesús chichasmi tusar ampukiarwearmiayi. 16Turinamtai Jesúschicharak:—¿Warimpia aujaisha chichaarme?

—timiayi.17Tu iniinam chikich aints nuni wajau

ayaak:—Nuikiartinu, uchir iwianchrintin asa

chichachuitai. Tura asamtai aminitiarjame. 18Tura iwianch uchirunengkemtua nungkanam ujuweawai. Turajangkenia sauran itaweawai. Tura nain teesaweawai. Tura asa pimpi pimpiwajaweawai. Turamtai ami nuiniatirminuchirun iwianchrin jiitrukiarat tusansearmajai. Turamaitiat tujintrutkari,—timiayi.

19Tama Jesús chicharak:—Maj, Yus nintimtichu ainautiram:

¿Winasha nekasampita turutaramtusancha warutam musachik atumjaishapujustaj? ¿Tura warutam musachikatumniasha nakastajrume? Uchikiaitartitaram, —timiayi.

20Tamati uchin itariarmiayi. Turaitaramtai iwianch Jesúsan wainak,uchin wewerkaja jakramiayi. Turamtaiwichiptur nungkanam ayaarmiayi.Tura nungkanam tepes, mai yanta maiyanta wajak, sauran jangkeniaitakmiayi. 21Turamtai Jesús uchiaparin iniak:—

mia? —tu iniam:—Uchichik ainkawaitai. 22Tura asamtai

maataj tusa, jinum tura entsanam untsuriujuinuitai.kumka, wait anentrurta tura yaingta,—timiayi.

23Tama Jesús ayaak:

—¿Waruka tujintachkumka yaingtaturutme? Aints Yusen nekasampita taukamash tujinkachminuitai, —timiayi.

24Tura uchi apari Jesúsan kakarchicharak:—Nekasan amin nintimtajme. Yus

tujinkashtimpiash tayatun, amin nunanangkamasnak nekasampita titasanyainkata tajame, —timiayi.

25

tai, Jesús nuna wainak iwianchin jiyak:—Iwianchi, ameka ju uchi jampeku

tura chichachu awajsau asam, ninamangkenia jiinkimka, nuniangkaataksha engkemawaip, —timiayi.

26Tamati iwianch uchin wewerkaja,ataksha wewerkaja untsuri jakramiayi.Tura nuniangka untsumak jiinkimiayi.Tura jiinkiamtai uchikia jakawa nunisangtepesmiayi. Turamtai aints untsuri:Jakayi tiarmiayi. 27Tinamtai Jesús uchiuwejen tap achik inankimiayi. Turamtaiuchikia nantaki wajasmiayi.

28Turamtai ni nuiniatiri ainau Jesúsjaijeanam wayaawar, kanakar pujusarJesúsan iniinak:—

marsha tujinkamji? —tiarmiayi.29Tu iniinam Jesús aimiak:—

krumka, Yus seatkuram jiiktinuitrume,—timiayi.

Jesús ataksha ni jakatniurinpachis etserkamuri

(Mat. 17.22-23; Luc. 9.43-45)30Nunia jiinkiar Galilea nungkanam

nangkamakiar wearmiayi. Tura weenakJesús chikich aints ainau wi pujamurunnekarawarai tusa nakitmiayi. 31Turawekaasar Jesús ni nuiniatirin ainaunnuiniak:—Wikia Yus akupkamutiatnak aints

asamtai, wína mantuwartas aints ainauachirkartatui. Tura maamaitiatnak

9

Page 95: Achuar bible   new testament

95

c 9.31 (Mat. 16.21;20.19;27.63; Marc. 8.31;10.33-34; Luc. 9.22;18.31-33) d 9.34 (Luc. 22.24)e 9.35 (Mat. 20.26-27;23.11; Marc. 10.43-44; Luc. 22.25-26) f 9.37 (Mat. 10.40; Luc. 10.16)g 9.40 (Mat. 12.30; Luc. 11.23)

kampatam kinta tepayatun atakshanantaktatjai, —timiayi.c

32Tamati nu chichamnaka antinayat¿warinkung taj?miayi. Tura nekainachiat ¿waringki?tusar iniasartatkamawar arantukarmiayi.

¿Yaachita chikich ainaun nangkamaskesha? timiauri(Mat. 18.1-5; Luc. 9.46-48)

33Nunia Capernaum yaktanamjearmiayi. Tura Jesús jea pujus ninuiniatiri ainaun iniak:—

rume? —timiayi.34Tamaitiat jinta weenak: ¿Yaachita

chikich ainaun nangkamaskesha? tiaruasar natsaaminak aimkacharmiayi.d35Aimkacharamtai Jesús keemas ninuiniatiri doce (12) amia nuna:ram tusa untsukmiayi. Turakaunkaramtai chicharak:—Aints nekas juun wajastas wakerakka,

uchia nunisang nintimrati, tura mashaints ainau inatiri ati tajarme, —timiayi.e

36Tura uchin wainak japen pujsamiayi.Tura uchin minakas ni nuiniatiri ainaunchicharak:

37—Aints winia nintimturas pujauka juuchia nunisang aints mianchau ainaunpengker awajuka winasha nunisangpengker awajtawai. Tura wína pengkerawajtauka, wína akuptukmia nunashanunisang pengker awajui, —timiayi.f

Aints iin nakitramachkungkaiincha yainmaktinuitji

(Mat. 10.42; Luc. 9.49-50)38Tama Juan Jesúsan chicharak:—Nuikiartinu, chikich aints amin

naarmin pachis iwianchin jiiki akupausha

wainkamji. Tura iijai tsanias wekaachuasamtai, iwianch jiikim akupkaip tusarsuritkamji, —timiayi.

39Tamaitiat Jesús chicharak:—Antsu suritkairap. Aints wína naarun

pachis wainchati takatan turakka, wínapachitas pasé chichakchatnuitai. 40Aints

nuitji.g41Nekasan tajarme: Atum wína

umirtuku asakrumin, aints yumiamurtinun atumin suramsamtaikia, Yusnu aintsnaka nekas pengker awajsatatui,—Jesús timiayi.

Tunaanum jeairam tusaramaneartaram timiauri

(Mat. 18.6-9; Luc. 17.1-2)42Nunia ataksha chichaak: “Uchi wína

matikia, nuna turashti tusar, tunautakamtiknu kuntujen kaya juuntanjingkiatawar,taikia, timiá pengker atinuitai. 43Atumi

krumka, tunau takasai tusaram, atumiuweje met charawa nunisrumektunaarum japaram ukuktaram. Nekasrumkichik uwejmijai juni pujusrum, nuniajakaram nayaimpinam wetinka timiápengkeraitai. Antsu ji kajintrashtinnummai uwejtuk jeatnuka nekas paseetai.44Nuningkia akasha jakachartinuitai.Tura jisha tuke kajintrashtinuitai. 45Turatunaanum wekaakurmeka, atumi nawecharawa nunisrumek tunaarum japaramukuktaram. Nekasrum kichik nawejaijuni pujusrum,nam wetinka timiá pengkeraitai. Antsu jikajintrashtinnum mai nawentuk jeatnukanekas paseetai. 46Nuningkia akasha

9

Page 96: Achuar bible   new testament

96

h 9.50 (Mat. 5.13; Luc. 14.34-35) i 10.6 (Gén. 1.27;5.2) j 10.9 (Gén. 2.24; Mal. 2.14-16)k 10.12 (Mat. 5.32; 1.Cor. 7.10-11) l 10.15 (Mat. 18.3; Luc. 18.17)

jakachartinuitai. Tura jisha tukekajintrashtinuitai. 47Tura atumi jiishaatumin tunau nintimtikramataikia, atumijii kuinkawa nunisrumek tunaarumjaparam ukuktaram. Nekasrum kichikjiijai Yuse pujutirin jeatnuka timiápengkeraitai. Antsu ji kajintrashtinnummai jiintuk jeatnuka nekas paseetai.48Akasha nuningkia jakachartinuitai.Tura jisha tuke kajintrashtinuitai.

49“Tura asamtai nuni engkemawaruainauka mash jinum epenawartinuitai.50Weesha nekas pengkeraitai. Tura weeshamichumarka, ¿itiur ataksha yapakting?Kuntinu namangke kaurai tusaram, weejaiyakaarme nunisrumek atumsha mengkakaitusaram, pengker nintimtunisrummaanitsuk pujustaram,” Jesús timiayi.h

Nuwa japashtinun pachis etserkamuri(Mat. 19.1-12; Luc. 16.18)

10 1Jesús Capernaum yaktanmayajiinki,

maki, Jordán entsa tumajin katingmiayi.Tura nuni pujai, aints untsuri ataksha nipujamunam iruntrarmiayi. TurinamtaiJesús tuke turin asa, aints ainaun atakshanuinimiayi. 2Turamtai fariseo ainauJesúsan jeariar nekapsartas iniinak:—¿Aints ni nuwarin pachitsuk ajapa

ukuktinkai? —tiarmiayi. 3Tu iniinamJesús chicharak:—¿Moisés nuna pachischa warí

chichamna akupkamia? —timiayi.4Tama chicharinak:—Moisés chichaak: ‘Aints papin aar:

Nuwarun ukuajai tusa, nuwarin nu papinsusa ukuktinuitai,’ tusa tsangkamkamiayi,—tiarmiayi.

5Tinamtai Jesús ayaak:—Atumi nintijai timiá katsuram

nintimsaram pujau asakrumin, Moisés

nunaka tsangkamkamiayi. 6Antsu nunangkamtaik Yus mash najanamia nuniaishmangnasha tura nuwanchanajanamiayi.i

7Tura asamtai aishmangka niaparincha, tura ni nukurincha ukuki, ninuwarijai tsaningtinuitai. 8Turaaishmang ni nuwarijai jimiaraitiatkichkia nunisang atinuitai. 9Yus tu tinuasamtai,tai, —timiayi.j

10Tura ataksha jeanam wayaawar, ni

tas Jesúsan iniasarmiayi. 11Tu iniinamJesús chicharak:—Aints ni nuwarin ajapa ukuki, nunia

chikich nuwan nuwatkungka, eemaknuwatkamia nuna ukukin asa tunauturawai. 12Tura nuwasha aishrin ajapaukuki, nunia chikich aintsun ninumkauasa, nusha nunisang tunau turawai,—Jesús timiayi.k

Jesús: Uchi ainau wini winiarti timiauri(Mat. 19.13-15; Luc. 18.15-17)

13Tura aints ainau Jesúsan: Uchintakasat tusar itariarmiayi. Turinamtai ninuiniatiri ainau nu aints ainaun jiyainak:—¿Waruka aitkarme? —tiarmiayi.

14Tinamtai Jesús nuna antuk kajekmiayi.Tura chicharak:—Uchi ainau wini winiarti tusaram

tsangkatruktaram. Aints ju uchianunisarang nintimsar pujuinauka Yusepujutirin jeartin ainawai. Tura asaramtaisuritrukairap. 15Nekasan tajarme: AintsYuse pujutirin wayaawartas wakerinaukaju uchia nunisarang nekasampita turutinainauka Yuse pujutirin jeartin ainawai,—Jesús timiayi.l

16Tura uchi ainaun minakas muukenachik:

9 10

Page 97: Achuar bible   new testament

97

m 10.19 (Ex. 20.12-16; Deut. 5.16-20)

—Yus yainmakarti, —timiayi.

Kuikiartin Jesúsjai chichasmauri(Mat. 19.16-30; Luc. 18.18-30)

17Nunia Jesús ataksha jiinki weai, aintsampuki tarimiayi. Tura tari tikishmatarJesúsan aujak:—Nuikiartinu, ameka pengkeraitme.

Tura asakmin iniajme:kashtinun jukitasnasha warinakitiurkataj? nu ujatkata, —timiayi.

18Tama Jesús chicharak:—¿Waruka winasha pengkeraitme

turutme? Nekas pengker aa nukakichkitai. Nuka Yusketai. 19Yus aintsainaun: Wína chichamur umirtuktaram,tímia nuna chichamengka amekanekame. Nu aarmauka nuwaitai:Mangkartuwairap, tura tsanirmawairap,tura kasamkairap, tura chikich aintchatsanurairap, tura anangkawairap, tura

ram, tu aarmawaitai, —timiayi.m20Tama nu aintska chicharak:—Nuikiartinu, ame tame nunaka

uchiwach asanak tuke mash umikuitjai,—timiayi.

21Tama Jesús niin jiis aneemiayi, turachicharak:—Kichik chicham umikchau asam,

yamaikia waketkim, ami wariram aa numash surukam, kuikian yuuminau susata.Turakum nekasam nayaimpinamyuumatsuk pujustinuitme. Nunia wínanemartustasam winita, —timiayi.

22

tin asa, nukap wake mesekmiayi. TuraJesúsan ukukmiayi.

23Tura ukukim Jesús niin tentakarmaunmash jiis, ni nuiniatiri ainaun chicharak:—Kuikiartin ainau ni kuikiarin

aneenau asar, Yus umirtan nekasaryuumatinawai, —timiayi.

24Tama ni nuiniatiri ainau nunaantukar nukap nintimrarmiayi. Turaasaramtai Jesús ataksha chicharak:—Uchir ainautiram anturtuktaram. Ni

kuikiarinak nintimtinauka Yusenumirtan nekasar yuumatinawai.25

kai? Atsa, nuka pengké yumtinuitai.Tura kuikiartinka Yus pujamunamwayaatnuka timiá yumtinuitai,—timiayi.

26Tama nuna antukaru ainau nukapshamkarmiayi, tura iniinak:—¿Tu amataisha yaachik nuniasha

uwemramnawaita? —tiarmiayi.27Tu iniinam Jesús mash jiis chichaak:—Aints ningki nintimsangka

uwemrachminuitai. Antsu Yuska pengkétujinkachu asa,nuitai, —timiayi.

28Tama Pedro Jesúsan chicharak:—Iinu amia nuka mash ukukir ame

nemarkamiaji, —timiayi.29Tama Jesús ayaak:—Nekasam tame. Antsu wikia atumin

tajarme: Aints wína anentu asa, Yusnumuwemratin chichaman etserkatas nipujutirin ukuki, tura yachiincha, turaumajincha, tura nukurincha, turaaparincha, tura uchirincha, turaajarincha ukuki, 30iwiaaku pujus ni

nuitai. Tura yachiincha, tura umajincha,tura nukurincha, tura uchirincha kichikpachak wainkatnuitai, tura ajarinchauntsuri wainkatnuitai. Turamtai Yusen

tai. Nunia jaka nantaki Yusnum tukeiwiaaku pujustinuitai. 31Tura aintsuntsuri ningki nintimsar:jai tinu ainauka nu kinta jeamtai,ukunam mianchau artinuitai. Turayamai mianchau ainauka ukunam

10

Page 98: Achuar bible   new testament

98

n 10.31 (Mat. 19.30;20.16; Luc. 13.30) o 10.34 (Mat. 16.21;17.23;27.63; Marc. 8.31;9.31;Luc. 9.22) p 10.38 (Luc. 12.50) q 10.44 (Mat. 23.11; 20.25-28; Marc. 9.35; Luc. 22.25-27;Juan 13.12-15)

chikich ainaun nangkamasarang pengkerpujusartinuitai, —Jesús timiayi.n

Jesús ni jakatniurin pachisataksha etserkamuri

(Mat. 20.17-19; Luc. 18.31-34)32

num wetai tusar, jinta wekaasar, Jesúseemak weamtai, ni nuiniatiri ainaunintimrarmiayi. Tura chikich ainaunemarinayat shamkarmiayi. Tura ninuiniatiri ainaun kanak pujas Jesús niturunatnurin ujakmiayi. 33Tura ujaak:—Anturtuktaram. Jerusalénnum weaji.

Wikia Yus akupkamutiatnak aints asan,sacerdote juuntri ainamunam, tura Moisésachichame nuikiartin ainamunam wínasurutkaramtai, maataram tusar judíochuainamunam surutkartatui. 34

rar, tura usukrurar, tura katsumrukar wínamantuwaramtai kampatam kinta jakantepayatun ataksha nantaktatjai, —timiayi.o

Santiago Juanjai Jesúsan seamuri(Mat. 20.20-28)

35Nunia Zebedeo uchiri SantiagoJuanjai Jesúsan jeariar chicharinak:—Nuikiartinu, ¿ii seatatji nuka ame

nutiksamek turamnaukitam? —tiarmiayi.36Tu iniinam Jesús chicharak:—

tarme? —timiayi.37Tu iniam aiminak:—Ami pujutirmin Apu pujakminkia,

iisha apu naamkar amijai tsaniasar amiuntsurumninisha, tura menarmininishapujustasar wakeraji.tukta, —tiarmiayi.

38Tinamtai Jesús ayaak:—Atum wína seatrume nuka warimpita

tusaram nekatsrume. ¿Wi wait wajaktatja

nunisrumeash atumsha wait wajaktaram?—tu iniasmiayi.p

39Tu iniam aiminak:—Ja ai, turunamnawaitji, —tiarmiayi.Tu tinam Jesús chicharak:—Nekasrum tarume. Wi wait wajaktatja

trume. 40Antsu wína untsuruninisha, turawína menarninisha atum keemsatnunkatsangkatkashtinuitjarme. Antsu Yus nunikeemsartinun tsangkatkamu ainaukkeemsartin ainawai, —timiayi.

41Tamati chikich diez (10) nuiniatirinuna antukar,sha kajerkarmiayi. 42Turinamtai Jesús ninuiniatirin mash untsuk irur chicharak:—Mash nungkanmaya apu ainau ni

aintsrin akatrar pe akupinawai. Tura nijuuntri ainausha miajuitjai tusar, ni aintsriainauncha tuke inarartas wakerinawai.Atumsha nuka nekarme. 43Antsu atumkanuka turashtinuitrume. Tura chikich ainaunangkakatasrum wakerakrumka, mashaintsu inatiria nunisrumek atinuitrume.44-45Nintimrataram.tiatnak aints asan, aints ainau wínayainkarat tusanka tachamiajai, antsu aintsainaun yaingtaj tusan taawitjai. Nuniashaaints ainau wína mantuwarat tusan, aintsainaun untsurin angkanmamtikiawartasantaawitjai. Tura asamtai aints apu wajastaswakerakka, mash aints ainau inatiriatinuitai, —Jesús timiayi.q

Jii kusurun Bartimeonaartinun tsuwarmauri

(Mat. 20.29-34; Luc. 18.35-43)46Nunia Jesús ni nuiniatiri ainaujai

Jericó yaktanam jearmiayi. Tura nuniajiinkiar, aints untsuri Jesúmiayi. Tura jinta weenai, aints

10

Page 99: Achuar bible   new testament

99

wainmichun, Timeo uchiri Bartimeonaartinun jinta yantamen pujaunwainkarmiayi. Nu aintska tuke aintsnangkaaminaun kuikiarin seauyayi.47Turinamtai nusha: Nazaretnumia Jesúswinawai tamaun antuk untsumak:—Jesúsa, Davidta weariya, wína wait

anentrurta, —timiayi.48Tu untsumatai aints ainau untsuri:—Itatkata, —tiarmiayi. Tinamaitiat

nuna nangkamasang kakar untsumak:—Davidta weariya, wait anentrurta,

—timiayi.49Tamati nuna Jesús antuk wajas:—Untsuktaram, —timiayi. Tama jii

kusurun untsukar:—Pengker nintimsam wajakta. Jesús

untsurmawai, —tiarmiayi.50Tinamtai nisha tsekengki wajaki,

punchurin japa ukuki, Jesúsnumwinimiayi. 51Tura winamtai Jesús iniak:—¿Itiurtukat tusamea wakerutame?

—timiayi. Tu iniam wainmichu aimiak:—Nuikiartinu,

tasan wakerajai, —timiayi.52Tama Jesús chicharak:—Ayu, yamaikia weta.

pita turutu asam, pengker wajasume,—timiayi.Nu chichamuik paan wainmakmiayi.

Tura Jesúsan nemarkamiayi.

Jesús Jerusalénnum wemauri(Mat. 21.1-11; Luc. 19.28-40; Juan 12.12-19)

11 1Nunia Jerusalén yaktanamarakchichu wear,

masha, tura Betania yaktanmashaarakchichu Olivo Mura tutainum jeatakwajasar, Jesús ni nuiniatirin jimiaranakupkamiayi. 2Tura chicharak:—Atunini yaktachinam wetaram. Tura

nuni jearam,trume. Nuka entsakrachawaitai. Nuatiaram juni itataram. 3Tura ininminak:¿waruka atiarme? turaminamtaisha: Apu

yumau asamtai juwaji. Tura wáriwainkitatui titaram, —Jesús timiayi.

4Tama ayu tusar wearmiayi. Tura wearburron jinta yantamen jea waiitiriyantamen jingkiamun wainkarmiayi.Tura wainkar atiwarmiayi.

5Turinamtai aints nuni pujuinauchicharinak:—¿Warukaya burrosha atiarme?

—tiarmiayi.6Tinamtai Jesús tímia nunisarang

ujakaram suritkacharmiayi. 7Turinamtaiburron jukiar Jesúsnum jear, niwejmakrin aimiakar Jesús keemsati tusarawantsam keemsamiayi. 8Tura Jesús jintaweamtai: Iinu Apurinme tiartas, aintsuntsuri ni wejmakrin aimiakar jinta japenaitkarmiayi. Chikich ainausha chapinukea tumaun charukar jintanamaitkarmiayi. 9Tura Jesúsjai eemkiarwearmia nusha, tura ukunam winiarmianusha warasar untsuminak:—Yus juuntaitai. Yus akupkamu winá

nuka nekas pengkeraitai. 10Ii juuntriDavid aints ainaun inarmia nunisang jukaaints ainaun inartatui. Yus nayaimpinampuja nuka nekas juuntaitai, —tiarmiayi.

11Nunia Jesús Jerusalénnum jea, Yusseatai juun jeanam wayaamiayi. Turamash jiis umis, kintamrai tusa, ni doce(12) nuiniatiri ainaujai Betania yaktanamwearmiayi.

Jesús higuera numin yumingkramuri(Mat. 21.18-19)

12Kashin tsawaar Betanianmayajiinkiar, Jesús jinta weak yaparmiayi.13Tura numi higuera tutain arák wajaunwainak: Nerekchayash tusa, jiistaswerimiayi. Turayat higuera neretirijeachu asamtai, aya nukak nukaknerenchaun wainkamiayi. 14Turahigueran chicharak:—Tuke nerechu atatme, tura asakmin

10 11

Page 100: Achuar bible   new testament

100

r 11.23 (Mat. 17.20) s 11.26 (Mat. 6.14-15)

tui, —timiayi. Tamati ni nuiniatiri ainaununa antukarmiayi.

Yuse jeengka kasa jeenchuitai timiauri(Mat. 21.12-17; Luc. 19.45-48; Juan 2.13-22)

15Nunia Jerusalén yaktanam jearmiayi.Tura jear, Jesús Yus seatai juun jeanamwaya, aints nuni surinak, tura suminakwajainaun wainak, mash aanum jiikiakupkamiayi. Tura kuikian yapajinakpujuinau misarin tura kayuk suwensurinau tutangkrincha yanturmiayi.16Tura Yus seatai juun jeanam warinchuentsaakinaun: Juningkia aitkawairap tusasuritkamiayi. 17Tura chikich ainaunnuiniak:—Yus chichaak: “Wína jearka mash

nungkanmaya aints ainau Yus seataijeaitai,” timiayi. Tu aarmau wainiatrum,atumka aints kuikian juni kasamkartitusaram tsangkatkarume, —Jesús timiayi.

18Tamati aints ainau Jesúsa chichamenantukar nukap nintimraru asaramtai,sacerdote juuntri ainausha, tura Moisésachichame nuikiartin ainausha nunaantukar Jesúsan shaminak: ¿Jesús itiurakmaawaintai?miayi. 19Nunia kintamramtai Jesús juunyaktanmaya jiinkimiayi.

Higuera kukarun wainkamuri(Mat. 21.20-22)

20Kashin tsawaar jinta weenak, numi

nak, kangkaptuk kukarun wainkarmiayi.21

mau nintimias Jesúsan chicharak:—Nuikiartinu jiisia. Ame higuera tuke

nerechu atatme timiame nuka yanchukkangkaptuk jakayi, —timiayi.

22Tama Jesús chicharak:—Tuke Yus nintimsaram nekasampita

titaram. 23Nekasan tajarme. Yuska

pengké tujinkachuitai, aints tu nintimiaspujakka, tura Yuska nunaka nekasturatatui, tu nintimias pujakka: ‘Ju murawaja juka juni wajatsuk antsu juunkuchanam ayangti,’ tamaka nekasturunamnawaitai.r

24Tura asamtai tajarme: Yus seakrumka,wi seaja nunaka nekas surustatuapi, tunintimsaram seakrumningkia, mashsuramsatatrume. 25Tura Yus seakrumka

sha, atumi Apaachiri Yus nayaimpinam

trurti tusaram tsangkurnairataram.26

kia, atumi Apaachiri nayaimpinam puja

trume, —Jesús timiayi.s

¿Jesúsan yáki kakarmarinchasusaya? timiauri

(Mat. 21.23-27; Luc. 20.1-8)27Nunia ataksha Jerusalénnum

wearmiayi. Tura nuni jear, Jesús Yusseatai juun jeanam wayaamtai, sacerdotejuuntri ainausha tura Moisésa chichamenuikiartin ainausha, tura judío juuntriainausha Jesúsan tariarmiayi. 28Turachicharinak:—

jia aitkame? ¿Tura yaachia aitkatatusasha amincha akuptamkama? —tuiniasarmiayi.

29Tu iniinam Jesús aimiak:—

rume. Nu aimkakrumningkia yákiwinasha akuptukma tusan nunashaujaktatjarme. 30Watska. ¿Yáki Juankunaints imaita tusasha akupkaya? ¿Yuseashakupkaya? Turachkusha ¿aintsuashakupkaya? Nu airkataram, —timiayi.

31

nak:

11

Page 101: Achuar bible   new testament

101

—¿Iisha warintajik? Yus akupkamuitaitakurningkia ¿waruka ni nekasampitatichamiarume? iincha turami tusartichatnuitji. 32Antsu aints akupkamuitaitakurningkia, aints mash: Juan Yusakupkamuitai tinau asar,rai tusar shamaji, —tunaiyarmiayi.33Tura asar Jesúsan ainak:—Juankun imiakratia tusasha yáki

akupkaya tusarsha iikia nekatsji,—tiarmiayi. Tinamtai Jesús chicharak:—Tu tau asakrumin,

kia tusancha, wisha nunisnakujakchatatjarme, —timiayi.

Pasé takau ainaun pachis nuikiartamuri(Mat. 21.33-46; Luc. 20.9-19)

12 1Nunia Jesús nuikiartamun aints

miayi. Tura chicharak:“Aints uva naekrin ajanam araamiayi.

Tura kasamkarai tusa wenurmiayi. Turanu ajanam kayan juki, uva yumiri jutainnajanamiayi. Tura ajan wainkatnunwenurmaunum yakí wajatirinnajatamiayi. Tura aints ainaun eak: Ajarwaitruktaram tusa ukuki, chikichnungkanam arák wemiayi. 2Tura juuktinkinta jeamtai, ni inatirin akupak:Yamaikia ajarun takau ainaun: Uvajuukrum akankaram winar aa nunakaakupturkarti tawai tita tusa akupkamiayi.3Akuptukmaitiat nu ajan takau ainauajartinu inatirin achikiar katsumkarmiayi.

miayi. 4Turinamtai ajartin atakshachikich inatirin akupkamtai, nushaajanam jeamtai, ni muukencha awatrarpasé chichasarmiayi. 5Turinamtai ajartinataksha chikich inatirin akupkamianunaka maawarmiayi. Turinamtai

miayi. Tura akupkamu waininayat ajantakau ainau chikich ainauncha awatrar,antsu kichnaka maawarmiayi. 6

tai ajartinu aintsri kichik nijai tsaniaspujumiayi. Nuka ni aneamuri uchiriayayi.piash, tu nintimias ni uchirinakupkamiayi. 7

yat, nu aja takau ainau ajartinu uchirinwainkar chicharinak: ‘Auka ajartinuuchirintai. Ni apari jakamtai, ju ajakaninu atatui. Watska, maatai. Au maarkiaajaka iinu achaintak,’ tiarmiayi. 8Turaajartinu uchirin achikiar maawar,namangkencha ajanmaya jiikiariwiartsuk ajapawarmiayi.

9

nuita? ¿Atumsha itiur nintimrume?Niisha taa nu aja takau ainaun mashmaatnuitai. Tura ajarincha chikich ainautakakmasarti tusa susatnuitai.

10¿Atumka Yuse chichame aarmawa nuaujchaukitrum? Tu aarmawaitai:‘Jeamin ainau kaya jean jeamkar,

chikich kayan wainkar chichainak: Jukayaka paseetai, tusar japawarmiayi.Japinau wainiat Yuska: Nu kayaka timiápengkeraitai timiayi. 11Apu Yus nunawakerau asamtai, iisha nu nintimsarpujaji,’ tu aarmawaitai,” Jesús timiayi.12Tamati nu nuikiartamun iin pachitmasturamji tu nintimsar, sacerdote juuntriainau, tura Moisésa chichame nuikiartinainausha, tura judío juuntri ainausha:Jesús achiktai tu nintiminayat, aintsainau shaminau asar, Jesúsan ukukiarwearmiayi.

¿Juun apu akikchatnukai? timiauri(Mat. 22.15-22; Luc. 20.20-26)

13Nunia fariseo ainaun tura Herodesaaintsri ainaun akupinak: Jesús iniam¿niisha warintintak?ram. Nunia nekaaram tsanumrataramtusar akupkarmiayi. 14TurinamtaiJesúsan jeariar chicharinak:—Nuikiartinu, ameka nekas chicham

chichaame. Iikia nuka nekaji. Tura

11 12

Page 102: Achuar bible   new testament

102

t 12.23 (Hech. 23.8)

chikich ainau chichaina nuka antutsuk,ameka nekasam Yuse jinti tu awai tusamtupin nuikiartame. Tura aints ainau wínapengker nintimtursarti tusamkapachiatsme. Tura asakmin ¿itiur nintime?tusar nekaatasar taji. Juun apu César niaintsrin akupak: Kuik irumrataramtamati,kai? ¿Nu akiimiaktajiash? ¿Turachkurshasurimkatjiash? Nu nekaatasar wakeraji,—tiarmiayi.

15Tu tinam, Jesús ni pasé nintimaurinnekaru asa chicharak:—¿Waruka winasha anangkruaram

nekaprustasrumsha wakerutarme? Kuikitataram. Wisha jiistaj, —timiayi.

16Tama kuikian itariaram Jesús kuikianjiis chicharak:—¿Jusha yana yapiya nakumkamuita?

¿Tura yana naariya aarmawaita? —tuiniam:—Juun apu Césarnawaitai, —tiarmiayi.17Tinamtai Jesús ayaak:—Tu tinu asaram, juun apu Césarnau

aa nuka ni susataram. Tura Yusnau aanuka Yus susataram, —timiayi. Tamati ni

miayi.

¿Aints jakau nantaktinuashi? timiauri(Mat. 22.23-33; Luc. 20.27-40)

18Nunia saduceo ainau Jesúsachichamen nekaawartas tariarmiayi.Saduceo ainauka:maya nantakchatnuitai tinawai. TuraJesús warintintak tusar niin tariarchicharinak:

19—Nuikiartinu, Moisés chichamanaarmia nu chichamka nuwaitai: Aintsuchin yajutmatsuk jakamtaikia, ni yachíuchin yajutmartas wajerin nuwatkati.Tura uchin yajutmarka, nuka ni yachíjakau uchiriya nunisang atinuitai, tu

aatramramiaji. 20Ayu, juni iijai iruntrarsiete (7) yachintin puju armiayi. Turaeemkauri nuwan nuwatak, uchinyajutmatsuk jakamtai, 21jakau yachíwajerin nuwatkayat nusha nunisanguchin yajutmatsuk jakamiayi. Tura jakauasamtai, chikich yachiisha wajerinnuwatak,tsuk jakamiayi. 22Turamtai kitcha kitchasiete (7) yachintin amia nu nuwannuwatinayat, mash uchin yajutmatsukkajingkiarmiayi. Nunia ukunam nuwashajakamiayi. 23Tura nu siete (7) yachintinmash nu nuwan nuwatkaru asar,jakamunmaya nantakiar ¿nu nuwakayana nuwariya atinuita? —tuiniasarmiayi.t

24Tu iniinam Jesús ayaak:—Yuse chichame nekachu asaram,

tura Yuse kakarmarisha wainchauasaram, jakamunmaya nantaktinatsawai, takuram pe nuwá wearme.25Jakamunmaya nantakiaru ainaukanuwanka nuwatkachartinuitai. Turanuwasha aintsun ninumkachartinuitai,antsu Yuse awemamuri nayaimpinampujuina nunisarang nuwartichuartinuitai. 26Tura jakamunmayanantaktin pachisrum nekaatasrumwakerakrumka ¿atumka jakaru ainaun

kitrum? Numi jangkirtin kapaarmia nuniYus Moisésan chicharak: “AbrahamaYusrinka wiitjai. Tura Isaaca Yusrinkawiitjai. Tura Jacobo Yusrinka wiitjai,”timiayi. Nu aints yaanchuik jakaruainayat, tuke iwiaaku ainawai, Yustimiayi. 27Tu tinu asamtai, Yuska jakauainau Yusrintai tarume nuka tuchuitai,antsu tuke iwiaaku ainau Yusrintai.Atumka jakau ainau nantakchartinuitaitinu asaram pe nuwá wearme, —Jesústimiayi.

12

Page 103: Achuar bible   new testament

103

u 12.31 (Deut. 6.4-5) v 12.34 (Mat. 22.35-40; Luc. 10.25-28)

Chicham umiktin nekas pengkeraa nuna pachis etserkamuri

(Mat. 22.34-40)28Nunia Moisésa chichame nuikiartin

Jesús saduceo ainaujai chichaamunanumak antuku asa, tura Jesús nekaspengker aimkau asamtai, Jesúsan iniak:—¿Chicham umiktin chikich

chichaman nangkamasang nekas pengkeraa nusha tuwaita? —timiayi. 29Tu iniamJesús ayaak:—Umiktin chicham nuwá eemkar

umiktinka juwaitai: ‘Israel ainautiram,antuktaram. Ii Yusri kichkitai. Nuka iinuApurintai. 30Tura ami Yusrum amiApuram asamtai, tuke nintimaurumjaianen ata. Tura asam tuke inaitsuk Yusnintimsam aneeta. Tura Yus amikakarmarmijai tuke umirkata.’ 31Turajunajai metek tausha juwaitai: ‘Aminamangkem aneame nunismek chikichaints ainausha aneeta.sang chicham umiktin pengké atsawai,—timiayi.u

32Tamati Moisésa chichame nuikiartinJesúsan chicharak:—Ayu nuikiartinu, Yus kichkitai, tura

asamtai chikich Yuska atsawai tame nukanekasaintai. 33Tura Yus tuke nintijaianeakrikia, tura tuke Yus nintimsarpujakrikia, tura ii kakarmarijai Yus tukeumirkurkia, tura chikich ainausha iinamangkea nunisrik aneetnuitji tamenuka nekas pengkeraitai. Tura iinu

kia mianchawaitai, —timiayi.34Tura ni pengker aimkau asamtai,

Jesús nuna antuk chicharak:—Tuke Yusnum pujustaj takumka, tuke

tu nintimsam pujusta, —timiayi. Tamatiaints mash nintimrar iniasartatkamawararantukarmiayi.v

¿Mesíascha yana wearinta? timiauri(Mat. 22.41-46; Luc. 20.41-44)

35Jesús Yus seatai juun jeanam aintsainaun nuiniak:—Moisésa chichame nuikiartin ainau

Yus akupkatnun Mesías tutain pachisar¿waruka Davidta wearintai tinawa?36Davidcha, Yuse Wakani tu aartayaanchuik timiau asa, nuka papinum aak:‘Apu Yus wína Apurun chicharak: Juni

wína untsurunini apu keemtainumpujusam nakarsata. Tura nakarkumin aminemasem ainaun mash nepetkatatjai,’timiayi. 37Davidka Yus akupkatnunMesíasan pachis: Wína Apuruitai tinu

tai tarume? —timiayi.Jesús tu chichaamtai, aints mianchau

ainau kaunkarmia nuka mash warawaratni chichamen antukarmiayi.

Moisésa chichame nuikiartinainaun pachis etserkamuri

(Mat. 23.1-36; Luc. 11.37-54;20.45-47)38Jesús aints ainaun nuiniak:—Moisésa chichame nuikiartin ainau

wainkataram. Ni entsatirin sarmanentsarar: Wisha nekasan papi nekauaintsuitjai tusar, jampesarang yaktanamwekajinak: Wína jiirsar aujtusarat, tunintimsar wekajin armayi. 39Tura iruntaijeanam wayaawar, wína jiirsarat tusar,keemtai nekas pengkernum keemsartaswakerinawai. Tura esta najanmaunumsha eemkar keemsar yuwartaswakerinawai. 40Tura waje jeencha atantinainayat anangminak wína: Pengkeaintsuitai turutiarat tusar, aya jangkejaiYusen sarman seainawai. Tuminauasaramtai,sarang niin nukap wait wajaktiniunsusartinuitai, —Jesús timiayi.

12

Page 104: Achuar bible   new testament

104

w 13.11 (Mat. 10.17-20; Luc. 12.11-12)

Waje kuikiarin Yusen mash susamuri(Luc. 21.1-4)

41Jesús Yus seatai juun jeanam kuikengketi kajurin nakaj pujumiayi. Tura nukuik engketinam aints ni kuikiarinengkeenaun wainkamiayi. Turamtaikuikiartin untsuri tariar, ni kuikiarinnukap engkewarmiayi. 42Turinamtai wajekuikiartichu tari, jiru kuikian jimiaranengkeamiayi. 43Tura engkeamtai, Jesúsnuna wainak, ni nuiniatiri ainaun untsuk:—Nekasan tajarme: Ju wajeka nekas

kuikiartichutiat, mash aints ainaunnangkamasang nukap engkeayi.44

nak engkeenawai. Antsu ju wajeka ninuaa nunaka mash ampitsuk engkeayi,—Jesús timiayi.

Jesús Yus seatai jea yumpungtinunpachis timiauri

(Mat. 24.1-2; Luc. 21.5-6)

13 1Jesús Yus seatai juun jeanmayajiinkiamtai, kichik nuiniatiri

chicharak:—Nuikiartinu jiista.

pita, tura Yuse jee juuntapita, —timiayi.2Tamati Jesús ayaak:—¿Ju jea kaya jeamkamuka juuntak

jiam? Ju wainme juka ukunmaka mashyumpunkatnuitai, tura kaya kichkishachikich kayanmasha patamkashtinuitai,—Jesús timiayi.

Nungka mesratnun pachis etserkamuri(Mat. 24.3-28; Luc. 21.7-24;17.22-24)

3Nunia Olivo Muranam wear, Yusseatai juun jea arakchichu amanum jear,Jesús mura waka keemsamiayi. Turakeemsamtai, Pedro nunia Santiago, nuniaJuan, nunia Andrés Jesúsjai kanakarkeemsar Jesúsan iniinak:

4—¿Juun jea yumpunkatnusha warutikat? Tura nu turunatin kinta jeatakwajasamtaisha ¿waring wantinkatnui?—tiarmiayi.

5-6Tu tinam Jesús ayaak:—Aints untsuri chichainak: Wiitjai Yus

akupkamuitjai tusar, aintsun untsurianangkawartinuitai. Tura asamtai aintsainau wina anangkruwarai tusaramaneartaram.

7-8“Aints ainau chikich nungkanmayaainaujai maaniawartinuitai. Tura apuainausha kajernaikiar mesetannajanawartinuitai. Nuniasha chikichchikich nungkanam uusha untsuriuurkatnuitai. Tura tsukasha nukapatinuitai.ramtai, nuna nangkamasang wait

tinuitai. Tura asamtai maaniamu chichamantakrumsha, tura meset atatui tamauantakrumsha shamkairap. Nungkameseatsaing maaniamu untsuri artinuitai.Antsu nungka mesertinka tewarikiaachatnuitai.

9“Tura ii juuntri iruntramunam atuminjuramkiartinuitai.sha awatamrartinuitai. Tura wína aintsurasakrumin,masha, tura romano apuri ainamunmasha

tai. Tura asaramtai aneartaram. 10Turanungka meseatsaing, uwemratin

nam etserkartinuitai. 11Tura atuminachirmakar,namtai shamkairap. Tura chichastinjeatsaing ¿warinak titaj?rap. Tura chichastin amatai, Yus atuminchichamtikramkatnuitrume. Tura atumeknintimsarmeka chichakchatnuitrume,

ramkatata nuke chichaktinuitrume.w

12 13

Page 105: Achuar bible   new testament

105

x 13.13 (Mat. 10.22) y 13.16 (Mat. 24.17-18; Luc. 17.31) z 13.25 (Apoc. 6.12-13)

12“Nu kinta jeamtai, aints ni yachiinwainiat: Maawarat tusar surukartinuitai.Tura chikich ainausha ni uchirin:rat tusar surukartinuitai.Tura chikichainausha ni aparincha,cha kajerinak: Maawarat tusarsurukartinuitai. 13Tura wína aintsurasakrumin,kartinuitrume. Antsu aints Yusen tukeumirkaruka uwemrartinuitai.x

14“Aints ju chichaman aujinaukanintimrarti. Yaanchuik Yuse chichameetserin Daniel naartin papinum aak,nekas pasemamtikiartinun pachisaarmiayi. Nu pasemamtikiartin Yus seataijuun jeanam wayaachmin ayat nuniwayaamtai, Judea nungkanampujuinauka muranam tupikiakiartinuitai.15Tura wári tupikiakiartin asar, aints jeajimia pata jeamkamunam yakí patanampujuinauka wári kuankinak, waririnchajutsuk tupikiakiartinuitai. 16Tura ajanamtakakminausha jeanam waketsuk

tai.y17“Nu wait wajaktin kinta jeamtai,

nuwa jamtin ainauka tura kuwirchinmuntsak pujuinausha nukap waitwajakartin asaramtai wait anentinajai.18-19Nu nangkamtaik Yus nungkannajanamunmayangka timiá waitwajamuka atsuyayi. Tura ukunmasha

tai. Tura asamtai nu wait wajaktinyumanch nantuti turunashti tusaram Yusseataram. 20Nu wait wajaktinaka Yusek:Ainik ati tusa amuktinuitai. Nuturachmataikia, aints kichkisha pengkéuwemrashtinuitai. Antsu Yus ni aintsriuwemrartin ainaun aneau asa, nu waitwajaktinaka amuktinuitai.

21

nak: Jiista, juwaitai Mesías

turaminamtaikia, tura chikich aintsanangkraminak: Jiistaram, ani pujawaituraminamtaisha anturkairap. 22Antsuaints untsuri anangkraminak: WiitjaiMesías tusar wantinkartinuitai. Turachikich ainausha: Yus akupkamu asan,Yuse chichamen etsernuitjai,minak turamtiartinuitai. Nusha aintsainaun anangkawartas aints wainchatitakatnasha,sha turuwar, Yuse umirin ainaun

wartinuitai. 23Nu aints ainau atuminanangkramawarai tusan, eemkin yamaikujaajrume. Atumka aneartaram,” Jesústimiayi.

Jesús ni tatintrin pachis etserkamuri(Mat. 24.29-35, 42-44; Luc. 21.25-36)

24Jesús tuke chichaak:“Nu wait wajaktiniun wi etserja nu

tai. Tura nantusha kajintratnuitai. 25Yaa

tai. Tura nayaimpinam muchichuainausha muchitkartinuitai.z

26“Tura wi aints ayatun, Yus akupkamuasan, nayaimpinmaya yurangmijai Yusekakarmarijai nunia Yuse paaniurijaiwinamtai, wínaka paan waitkartinuitai.27Tura wína awemamur ainaun akupkan,

san wakerau asan, mash nungkanmayantura nayaimpinmayancha irurat tusanakupkartinuitjai.

28“Numi higuera tutai nintimrataram.Numi tsaraptur ataksha nukarmatai, junungkanam pujuinautiram: Esat jeatakwajasi tarume. 29Tura asaram wi tajarmenuka mash wainkarmeka, atumsha:

waitrume. 30Nekasan tajarme: Wi tajanunaka mash umiatsaing, aints nuni

13

Page 106: Achuar bible   new testament

106

a 13.37 (Mat. 25.1-13; Luc. 12.36) b 14.3 (Luc. 7.37-38)

iwiaaku pujuinauka jakachartinuitai.31

kartinuitai. Antsu wína chichamrukapengké mengkakashtinuitai.

32“Tura nu turunatin kinta warutik attusanka, aints kichkisha nekainatsui.Yuse awemamuri ainausha nunakanekainatsui. Wisha Yuse Uchiri ayatnaknekatsjai. Antsu wína Apaachiruk nukenekawai.

33“Tura asamtai aneartaram, turawainkataram. Nu kinta warutik attusaram nekachu asaram, Yus tukesearam pujustaram. 34Tura wikia juniaapua nunisketjai. Apu arák irastaswetas, ni inatiri ainaun untsuk, kichikkichik ni takatrin akanak suawai. Turajea wainuncha: Jear tenapkesamwaitrukta tusa ukuawai. 35Atumshanunisrumek winaka kajinmatrutsuk:¿Apuru tatintri warutik at? tusaramnekachu asaram aneartaram.ramtaiyash tat? tusaram tura: ¿Japkeashtat? tusaram tura: ¿Atash shinayash tat?tusaram tura: ¿Kashikiash tat? tusaramanearum pujustaram. 36Tu nintimtsukpujakrumningkia,mau taa, atum kanurua nunisrumek

taram. 37Wi atumin tajarme nunakamash aintsun ju chichamnashaantumtikun tajarme:ram,” Jesús timiayi.a

Jesús maatasar chicham najatamuri(Mat. 26.1-5; Luc. 22.1-2; Juan 11.45-53)

14 1Pascua esta tura pang pachimrachmau yuwatin esta

jimiarchik kinta ai, sacerdote juuntriainau, tura Moisésa chichame nuikiartinainausha Jesúsan anangkawar achikiar,maawarat tusar mesetan najatiarmiayi.2Tura chichainak:

—nak maanitan wakerukarai tusar, estakintatikia turachminuitai, —miayi.

Nuwa Jesúsan kungkutijai ukatramuri(Mat. 26.6-13; Juan 12.1-8)

3Jesús Betania yaktanam we, Simónkajeen misanam yuwak pujumiayi. NuSimónka yaanchuik kuchapruk pujuutiat,nuniangka tsaarun waininayat tukeKuchapruku Simón inaikiamuyayi. TuraJesús nuna jeen pujai, nuwa taa mutikaya alabastro tutainum kungkutinengkea itamiayi. Nu kungkutikia nekasakik ayayi. Tura muti taparin intakar,Jesúsa muuken nu kungkutijai mashukatramiayi.b

4Turamtai aints irunu nuna wainkar nunuwan kajerinak:—¿Waruka kungkuti timiá akiknasha

nangkamisha ajapua? 5Kichik musachtakakmasar nu kuik jukir ju kungkutikiasumakminuitai. Tura ju surukrikia, ¿nukuik jukir kuikiartichu ainau susamkapengkerchaukai? —tunaiyarmiayi.Tura nuwan kajerkar jiyakarmiayi.6Tinamtai Jesús chicharak:—Inaisataram. ¿Waruka ju nuwasha

kajerarme? Wína aitkara juka nekaspengker aitkarayi. 7Kuikiartichuka tukeatumjai pujuinawai. Atum wakerakrumkani tuke pengker awajsatnuitrume. Antsuwikia atumjaingkia tukeka pujuschatatjai.8Ju nuwaka ni wakeramurin mash umiki.Tura asa wi iwiarnatnurun umistas,iwiaaku pujaing wína namangkrunkungkutijai ukatruri. 9Nekasan tajarme:Aints ainau kajinmakiarai tusan, mashnungkanam Yusnum uwemratin

rincha tuke etserkartinuitai, —Jesústimiayi.

13 14

Page 107: Achuar bible   new testament

107

c 14.12 (Ex. 12.1-27) d 14.25 (Jer. 31.31)

Judas Jesúsan surukmauri(Mat. 26.14-16; Luc. 22.3-6)

10Nunia Jesúsa nuiniatiri doce (12)ainamunmaya kichik Judas Iscariotenaartin: Jesúsan anangkan suruktaj tusa,sacerdote juuntri ainaun chichastaswerimiayi. 11Turamtai nu aints ainauwarasar: Ayu, ame tame nuka turata. Nuturakminka kuik akiimiaktatji tiarmiayi. Tutinamtai Judas: ¿Itiurak Jesúsan anangkansurukaintaj? tu nintimias pujumiayi.

Jesús Pascua estati yuwamuri(Mat. 26.17-29; Luc. 22.7-23; Juan 13.21-30;

1.Cor. 11.23-26)12Pang pachimrachmau yuwatin esta

nu kinta atin asamtai, tura uwija maatinasamtai, ni nuiniatiri Jesúsan iniinak:—Pascua estati yuwatin ¿tuni umismi

tusamea wakerame? —tiarmiayi.c13Tu iniinam Jesús ni nuiniatiri

jimiaran akatar akupak:—Juun yaktanam wetaram. Tura nuni

jearam, aints muitsan yumin shikik yanasweau wainkatatrume. Turaram nu aintsnemarsataram. 14Tura ni jeen wayaamtai,nuni atumsha wayaaram,kuram: Iin nuitamin amin chichamanakupturmak: ¿Wína nuiniatir ainaujaiPascua estati yuwatniusha jea tesaamusha tuwaita? turamui titaram.15Takurmin nu jeentin pata yakíamaunum jea tesaamun yanchukumismaun inakturmastatrume. Nuni iiyuwatin umistaram, —timiayi.

16Tamati ni nuiniatiri ayu tusar jiinkiarjuun yaktanam jear, Jesús tímianunisarang wainkarmiayi. Tura asar nuniPascua estati yuwatniun umisarmiayi.

17Kiarai Jesús taa ni doce (12)nuiniatiri ainaujai iruntrarmiayi. 18Turanuni yuwinak pujuinai, Jesús chicharak:

—Nekasan tajarme: Kichik aints wijaiyuwa juka wína anangkrua surutkatatui,—timiayi.

19Tamati nuna antukar wake mesekarnintimrar kichik kichik:—¿Wiyashitaj? ¿Wiyashitaj?

—tiarmiayi.20Tu iniinam Jesús ayaak:—Wi nu tachaunumak tsaniasan

yuwaja juwaitai. Juka wína anangkruasurutkatatui. 21

nak aints asan, aatramua nunisnakjakatniunam weajai. Turayatnak wínaanangkrua surutkatnunka nukap waitanentajai. Ju aintska akiinachuitkungka,wait wajakchamin ayat akiinau asa,nukap wait wajaktinuitai, —timiayi.

22Tura yuwinak pujusar, Jesús Yusenmaaketai tusa, yurumkan achik puurak:—Ju yuwataram.

krua tumawaitai, —timiayi.23Tura piningnasha achik, Yusen

ataksha maaketai tusa, ni nuiniatiriainaun susamiayi. Tura susaram mashamurarmiayi. 24Amuraramtai Jesúschicharak:—Juka wína numparua tumawaitai.

tatjai. Tura wína numpar numparamtai,yamaram chichaman wi etserkaja nunakamash umiktatjai. 25Nekasan tajarme: Wikiaju uva yumirin juni ataksha amurchatatjai.Antsu Yuse pujutirin jean, ataksha nekasyamarman amurtinuitjai, —Jesús timiayi.d

Pedron: Wína natsantrurtatmetusa ujakmauri

(Mat. 26.30-35; Luc. 22.31-34; Juan 13.36-38)26Tura kantan kantamawar umisar,

Olivo Muranam wearmiayi. 27Tura nunijear Jesús chicharak:—Ju kashia juwi atum wína mash

natsantrurtatrume. Yuse chichame nekas

14

Page 108: Achuar bible   new testament

108

e 14.27 (Zac. 13.7) f 14.28 (Mat. 28.16; Marc 16.7) g 14.42 (Hebr. 5.7)

tu aarmawaitai:tinuitai. Turamtai uwija irunutupikiartinuitai.’e 28Antsu jakan nantakinGalilea nungkanam weatsrumning, wiyáeemkitatjai, —timiayi.f

29Tamati Pedro chicharak:—Mash amin natsantraminamtaisha,

wikia pengké natsantrashtatjame,—timiayi.

30Tamaitiat Jesús ayaak:—Nekasan tajame: Yamai ju kashia

juwi atash jimiaran shinatsaing wínapachitsam kampatam waitrakum: Nuaintsnaka wikia wainchawaitjai tusamuurtuktatme, —timiayi.

31Tamati Pedro kakar chicharak:—Atsa, amin mantaminamtaisha wikia:

Iijai jakami tau asan, amincha pengkénatsantrashtatjame, —timiayi. Pedrotamati chikich nuiniatiri mashnunisarang tiarmiayi.

Jesús arakmau Getsemanítutainum Yus seamuri

(Mat. 26.36-46; Luc. 22.39-46)32Nunia numi arakmau Getsemaní

tutainum wearmiayi. Tura nuni jear,Jesús ni nuiniatiri ainaun chicharak:—Juni pujusrum nakarsataram.

Turakrumin wikia Apaachirun aujsatasanweajai, —timiayi.

33Tura Pedroncha, nunia Santiagoncha,nunia Juannasha ayas juki, arakchichuwear, Jesús wake mesek napchaunintimramiayi. 34Tura chicharak:—Timiá napchau nintimran jata

nekapeajai. Juni wijai pujusrum kanutsukasataram, —timiayi.

35Tura arakchichu we,mar tepes Yusen seak:—Apaachiru, ame wakerakmeka, wi

wait wajaktinka tsangkatrukaip. 36

chi, mash tujinkachuitme. Ame

wakerakmeka wi wait wajaktinkatsangkamrukaip.murka achati, antsu ame wakerame nukeati, —Jesús timiayi.

37Tura waketki ni nuiniatiri kanútepeenaun wainkamiayi. Tura Pedronshintartas chicharak:—Simónka ¿kanamek? ¿Kichik

horaksha kanutsuk iwiastatkamarmekatujintarmek? 38Tunau nepetukai tusaram,kanutsuk Yus seataram. Atumi nintijainintimsaram, tunaanaka nepetkatatjaitayatrumek, atumkeka tunaukanepetkashtatrume, —timiayi.

39Tura Jesús ataksha we, seamianunisang Yusen seamiayi. 40Nuniawaketki, ni nuiniatiri ainau ataksha karinepetinam, kanú tepeenaun wainkaram,nuka kuraat shintarar: ¿Warintinjik?tinaksha nintimracharmiayi. 41

tai Jesús ataksha we Yusen sea, turawaketki ni nuiniatiri irunun chicharak:—¿Yamaikia tuke kanurtasrum tura

ayamratasrum wakerarmek? Maaketai.Wi Yus akupkamutiatnak aints asamtai,tunaarintin ainamunam wina surutkartinhora yanchuk jeayi. 42Nantaktaram. Wínasurutkatnuka yanchuk winitrawai. Niijaiingkiunikmi, —Jesús timiayi.g

Jesús achikiar jukimuri(Mat. 26.47-56; Luc. 22.47-53; Juan 18.2-11)

43Jesúska tuke chichaak wajai, Judas ninuiniatirintiat, Jesúsan anangka suruktastarimiayi. Tura aints untsuri nijaiwininauka saapin takusar tura numinchatakusar winiarmiayi. Nu aints ainaukasacerdote juuntri ainausha, tura Moisésachichame nuikiartin ainausha, tura judíojuuntri ainausha akupkamu asarwiniarmiayi. 44Tura wininamtaiJesúsnum jeainatsaing, Judas nu aintsainaun chicharak:

14

Page 109: Achuar bible   new testament

109

h 14.49 (Luc. 19.47) i 14.58 (Juan 2.19)

—Wainkataram. Wi juwaitai tusanmejeastatjai. Turamtai awaapita tusaramachikrum metataram, tura jukitaram,—timiayi. 45Tura taa wári Jesúsan jearimejeak:—Nuikiartinu, winajai, —timiayi.

46Tamati kautkaru ainau Jesúsan tapachikiar metawarmiayi.

47Tura metawaram Jesúsa nuiniatirikichik ni saapirin kuinak, sacerdote apuriinatirin kuwishin met charutkamiayi.48Turamtai Jesús sacerdote aintsri ainaunchicharak:—¿Waruka kasa aints achiktasrum

winitua nunisrumsha, saapisha turanumisha takusrumsha tarutniurme?49Wikia kashincha, kashincha Yus seataijuun jeanam atumjai pujusan aintsainaun nuininuyajai. Tura wainiatrumnuningkia achirkachmarume. Tura Yusechichame wína pachitas aarmawa nuumiktasrum aitkararme, —Jesús timiayi.h

50Tamati ni nuiniatiri ainau mashJesúsnaka ukukiar tupikiakiarmiayi.51Tura natsa ni sekmatirin penumar,Jesúsjai tsanias wajasmiayi. Turamtaisuntar ainau nu natsanka achikiartastariarmiayi. 52Tura achinam,rin ajapa ukuki misu tupikiakmiayi.

Sacerdote apuri pujamunam jukimuri(Mat. 26.57-68; Luc. 22.54-55, 63-71;

Juan 18.13-14, 19-24)53Nunia Jesúsan sacerdote apuri jeen

umaarmiayi. Tura sacerdote juuntriainausha, tura judío apuri ainausha, turaMoisésa chichame nuikiartin ainaushanuni iruntrarmiayi. 54TurinamtaiPedrosha uku nemaras, sacerdote apurijeen jeamiayi. Tura jeanmaka waaitsukwenuknumak waya, aanum Yus seataijean wainin ainaujai pachinak jiinayamak pujumiayi.

55Turai sacerdote juuntri ainau judíoapuri ainaujai mash iruntrar: Jesús nekasjuun tunau turayi tiarat tusar, chichamantsanumin ainaun eakarmiayi. Turachicharinak:—Nu warintimpi tusar nakasmi. Tura

nu antukrikia ninu chichamejaimaatnuitji, —tinayat aints nuna tiarat

miayi. 56Tuminai aints untsuri Jesúsantsanuinak wait chichaman etserinayat,yapajiasarang yapajiasarang chichainakmetekka chichascharmiayi. 57Nuniachikich ainau wajakiar tsanuinak:

58—Ju aintsu timiauri iisha antukmaji.Ju chichaak: ‘Yus seatai juun jean aintsainau jeamkarmia nuna yumpungnasha,nunia ataksha chikich jean aintskajeamchamu wainiatnak kampatamkintatik jeamkatatjai’ tau antukmaji,—tiarmiayi.i

59

charmiayi.60Tu chichainamtai, sacerdote apuri

japen wajas Jesúsan iniak:—¿Aimkatatkamam tujintamek? ¿Amin

pachitmasar etserturmina nukawarimpita? —timiayi.

61Tamaitiat Jesús aimkachmiayi. Turaaimtsuk wajamtai, sacerdote apuriataksha chicharak:—¿Nekasmek Mesíasaitam? ¿Nekas

pengker aa nuna Uchirinkitam? —tuiniasmiayi.

62Tu iniam Jesús ayaak:—Ja ai, ame tame nuka nuwaitjai.

Aints ayatun Yus akupkamu asan, nekaskakaram aa nuna untsurinini keemsan,nunia nayaimpinmaya yurangmijaiwinamtai, wínaka waitkatnuitrume,—timiayi.

63Tamati sacerdote juuntri nuna antuk,kajek wejmakrin japiki jaak:

14

Page 110: Achuar bible   new testament

110

—Pai ¿warí chicham antuktasriknakastaij? 64Atumsha Yusen pachis paséchichaamuka antukurme. ¿Itiurnintimtarme? —tu iniam mash aiminak:—Maawarti, —tiarmiayi.65Tura kichik kichik Jesú

miayi. Tura ni jiin tarachjai jingkiatawaryapiin awatinak:—Watska ¿yáki aitkara? tusam

nekaata, —tiarmiayi. Turinai Yus seataijean wainin ainausha Jesúsa yapiinawatiarmiayi.

Pedro nu aintsnakawainchawaitjai timiauri

(Mat. 26.69-75; Luc. 22.56-62;Juan 18.15-18, 25-29)

66Pedroka aanum pujaun nuwatarimiayi. Nu nuwaka sacerdote apuriinatiri ayayi. 67Tura nusha Pedron jiinayamak pujaun wainak:—Amesha Nazaretnumia Jesúsjai

tsaniasam wekainuyame nuwaapitme,—timiayi.

68Tamaitiat Pedro aimiak:—Atsa,

waitjai, ame tame nunaka nekatsjai,—timiayi. Nunia wenurmanumia jiinkitasweamtai, atash shinimiayi. 69Atashshinamtai, nu nuwasha Pedron atakshawainak nuni pujuinaun chicharak:—Juwaapita ni aintsri, —timiayi.70Tamaitiat Pedro ataksha:—Atsa, nuchawaitjai, —timiayi. Tamati

jumchik arus nuni wajainau atakshaPedron chicharinak:—

yame. Galileanmaya aints asam, nuniaaintsua nunismek chichaame, —tiarmiayi.

71Tinamaitiat Pedro kakar chicharak:—Nangkamrum tarume. Yusjai tajai:

Atum nu aints pachisrum chichaawearmenunaka nekatsjai, —waitrak timiayi.

72Tamati ataksha atash shinamtai,Pedro Jesúsa timiaurin nintimramiayi.

Jesúsa timiauringkia nuwaitai: “Atashjimiaran shinatsaing, wína pachitsam: Nuaintsnaka wainchawaitjai tusam, amekakampatam waitrakum uurtuktatme.”Tura Pedro nu chichaman nintimiarkakar juutmiayi.

Pilato pujamunam jukimuri(Mat. 27.1-2, 11-14; Luc. 23.1-5;

Juan 18.28-38)

15 1Tura tsawaarai sacerdote juuntriainau judío juuntri ainaujai tura

Moisésa chichame nuikiartin ainaujaitura chikich judío apuri ainaujaichichaman nekaawartas iruntrarmiayi.Tura chichaman najanawar, Jesúsanjingkiawar jukiar Pilato pujamunamjeeniarmiayi. 2Jeeniaramtai PilatoJesúsan chicharak:—¿Nekasmek judío apurintam? —tu

iniam Jesús ayaak:—Ame turutme nuka nekasam tame,

—timiayi.3Tamati sacerdote juuntri ainau

chichaman untsuri tsanumriarmiayi. 4Tutsanuminamtai Pilato ataksha iniak:—¿Aimtaka nakitamek? ¿Amin

chichaman untsuri aujmatramina nukaantatsmek? —timiayi. 5Tamaitiat Jesúsaikchamiayi. Tura aitsuk wajamtai Pilatonintimramiayi.

Pilato Jesúsan maawartitusa tsangkamkamuri

(Mat. 27.15-31; Luc. 23.13-25;Juan 18.38-19.16)

6Tura Pascua esta jeatak wajasai,romano apuri tuke kichik aints achikmaukársernum engketun jiiki akupnuyayi.Tura aints ainau: Nu aints jiikimakupkata tu seainamka, jiiki akupnuyayi.7Nu musachti kichik aints Barrabásnaartin chikich aintsjai mesetannajanawar aintsun mau asar, kársernumengkeamu pujuarmiayi. 8Tura asamtai

14 15

Page 111: Achuar bible   new testament

111

j 15.15 (Hech. 3.14) k 15.21 (Rom. 16.13) l 15.28 (Isa. 53.12)

nak:—Ii seakrinkia musachjai metek kichik

aints karsernumia jiikim akupnuyamenunismek ataksha ju esta kintati turata,—tiarmiayi. 9-10Sacerdote juuntri ainauJesúsan suwirpiaku jiinak, nangkamiarachikiar itaarun Pilato nekau asa, aintsainaun chicharak:—Judío apurin jiikin akupkatjai. ¿Nu

wakerarmek? —timiayi. 11Tu tinamsacerdote juuntri irunu aints ainaunkichik kichik weriar akatrar akupinak:—Barrabásan jiiki akupkati titaram,

—tiarmiayi. Tu tinam aints ainaununisarang tiarmiayi. 12

tai, Pilato ataksha chicharak:—¿Tura Jesús, atum judío apurintai tu

wearme nunasha itiurkatjak? —timiayi.13Tu iniam ataksha kakarar chichainak:—Numi winangmanum ajinkam maata,

—tiarmiayi.14Tu tinamtai Pilato chichaak:—¿Waruka? ¿Warí tunauna turini?

—tu iniam nuna nangkamasarangkakarar untsuminak:—Numinam ajinkam maata,

—tiarmiayi.15Tinamtai aints ainau wína pengker

nintimtursarat tusa, Pilato Barrabásankarsernumia jiiki akupkamiayi. Turasuntar ainau Jesúsan katsumkarat tusa,tura numi winangmanum ajinkarti tusaakupkamiayi.j

16Suntar ainau akupkamu asar, Jesúsanni pujutirin jukiarmiayi. Tura chikichsuntar ainaun mash untsukarmiayi. 17Turamash kaunkaramtai, apu wejmakrinkapantaku amia nuna antsrarmiayi. Tura

tikiarmiayi. 18Nunia wishikinak:—Judío apuriya, pengker pujusta,

—Jesúsan tiarmiayi.

19Tura Jesúsa muuken sapapjaiawatiarmiayi, nunia usukrarmiayi. Turawishikrami tusar tikishmatrarmiayi.20Tura Jesúsan wishikrar umisar, apuwejmakrin aitkar, ni wejmakrin atakshaantsrarmiayi. Tura numi winangmanummaatai tusar jukiarmiayi.

Numi winangmanum maamuri(Mat. 27.32-44; Luc. 23.26-43; Juan 19.17-27)

21Nunia Jesúsan jukiar, jinta weenak,Cirene nungkanmaya aintsun Simón

miayi. Nuka Alejandro nunia Rufo apariayayi. Simón ajanmaya winamtai, Jesúsakrusrin nanarsat tusar achikiarmiayi.k

22Nunia Jesúsnasha, mura Gólgotatutainum jukiarmiayi. Gólgotaka iichichamejaingkia muuk ukunch takutawai. 23Tura nuni jear, najaimiashtitusar, amuti vino mirrajai pachimraramurat tusar Jesúsan susarmiayi.Turamaitiat amurchamiayi.

24-25Tsaa yakí wakamtai, nuni numiwinangmanum Jesúsan nenawar umisar,suntar ainau nakuruti suerte tutainnakurinak: ¿Yáki iin nepetamak Jesúsaentsatirin jukit? tusar nakurusarmiayi.26Tura aints ainau: ¿Waruka maamuita?tu inintrinauka nekaawarat tusar, tatang

miayi. Nu aarmauka nuwaitai: “Judíoapurintai.” 27Nunia kasa aintsun jimiaranchikich Jesúsa untsurinini,sha Jesúsa menarininisha numiwinangmanum nenaawarmiayi. 28Nuturunamuri Yuse chichame aarmawanunisang umikmiayi. Yuse chichameJesúsan pachis tu aarmawaitai: “Tunauaintsua nunisarang wainkarmiayi.”l

29Tura aints ainau nangkaaminakJesúsan wishikinak, muuken pearar paséchicharinak:

15

Page 112: Achuar bible   new testament

112

m 15.30 (Marc. 14.58; Juan 2.19) n 15.34 (Sal. 22.1) o 15.41 (Luc. 8.2-3)

—Jiisia ¿amesha Yus seatai juun jeanyumpungtatjai, tura ataksha kampatamkintati jeamkatatjai tichamkum?30Watska, yamaikia numinmaya kuankimuwemrata, —tiarmiayi.m

31Sacerdote juuntri ainausha, turaMoisésa chichame nuikiartin ainaushawishikinak,nak:—Chikich ainaun uwemtiknuyayi,

antsu ningki uwemratatkama tujintawai.32¿Mesíasashi? ¿Tura Judío apuriyashi?Watska,kia, iisha nu wainkar nekasampita timi,—wishikinak tiarmiayi.Tura kasasha Jesúsjai jintamusha

nunisang timiayi.

Jesúsa jakamuri(Mat. 27.45-56; Luc. 23.44-49; Juan 19.28-30;

Hebr. 9.1-10.22)33Tsaa tupin wajasai, mash nungka tee

kajintramiayi. Nunia kampatam horanangkamaramtai, tsaa yantanti atakshatsantramiayi. 34Turamtai Jesús kakaruntsumak:—Elí, Elí, lema sabactani, —timiayi.

Nuka ii chichamejaingkia: “Yusru, Yusru¿waruka japruamsha ukurme?” takutimiayi.n

35Jesús nuna tamati, aints nuniwajainau nuna antukar:—Antuktaram, Elíasan untsuawai,

—tiarmiayi.36Tinamtai aints kichik ampuki we,

vino churiniun uruchjai chupir, sapapjaiiju mukunat tusa aapamiayi. Nuna susachicharak:—Turustaram. ¿Elías taa, niin kuaki

jukishtimpiash? Nu wainkami, —timiayi.37Tinamtai Jesús kakar untsumak

jakamiayi. 38Tura jakamtai Yus seataijuun jeanam aparmau netimia nu ningki

yakiya tseu jaankamiayi. 39Jesús kakaruntsumak jakamtai, suntara kapitantriJesúsan jiij wajamia nuka:—Juka nekas Yuse Uchiri ayayi,

—timiayi.40Tura nuwa ainausha arák wajasar,

Jesús maamun jiisarmiayi. Nu nuwairunujai Magdalanmaya Marí, turaSantiago nunia José nukuri Marísha, turaSalomésha wajasarmiayi. 41Jesús Galileanungkanam yaanchuik pujamtai, nu nuwaainau Jesúsan nemarsar yaingkiarmiayi.Nunia jiinkiar niin Jerusalénnum nemarsarchikich nuwa irunujai taarmiayi.o

Jesúsa iwiarsamuri(Mat. 27.57-61; Luc. 23.50-56; Juan 19.38-42)

42-43Kiarai ayamratin kinta jeatakwajasamtai, Arimateanmaya aints, Josénaartin, judío juuntri chicharin ayat,shamtsuk Pilato jeen waya, Jesúsanamangken iwiarsataj tusa werimiayi.Nuka Yus aints ainaun inarti tusa tukenakauyayi. 44Tura iniam Pilato chicharak:—¿Yanchkek jakama? 45—tu iniam

kapitán aimiak:—Ja ai, apuru, yanchuk jakami,

—tamati, Jesúsa namangken José jukititusa tsangkatkamiayi. 46Turamtai Josétarach lino najanamun sumak, Jesúsanamangken numinmaya kuaki tarachjaikangkarmiayi. Tura waa pampataimunam iwiarsamiayi. Tura iwiarasumis waitiri kaya juun najanamujaiepenmiayi. 47Turamtai MagdalanmayaMarí, José nukuri Maríjai ¿tuningiwiarsarat? tusar jiij wajatiarmiayi.

Jesúsa nantakmiauri(Mat. 28.1-10; Luc. 24.1-12; Juan 20.1-10)

16 1Ayamtai kinta nangkamaramtai,Magdalanmaya Marí, tura

Santiago nukuri Marísha, tura Salomésha,

15 16

Page 113: Achuar bible   new testament

113

p 16.7 (Mat. 26.32; Marc. 14.28) q 16.15 (Mat. 28.19; Hech. 1.8)

Jesúsa namangken yakaarami tusarkungkutin sumakarmiayi. 2Tura tumingtitsaa yama jiinai, iwiarsamunamwearmiayi. 3Tura weenak chichainak:—¿Iwiarsamu epenmiaun kaya juun

ututkamusha yajaing uraktaij? —yarmiayi.

4Tura nuni jear iwiarsamun jiisar, kayajuunjai waan epeniarmia nuna urankaunwainkarmiayi. 5Tura iwiarsamunamwayaawar, ni wajainamunam untsurinininatsa entsatin pújun sarman entsarpujaun wainkarmiayi. Tura wainkarshamkarmiayi. 6Shaminamtai nushachicharak:—Shamrukairap. Nazaretnumia Jesús

numi winangmanum maawarma nuearme. Nuka jakayat nantakni. Juningkiatepatsui. Ni iwiarsamuri jiistaram. 7Turawerum ni nuiniatiri ainau jiisrum: ‘Atumweatsrumning, niyá eemak Galilea

ram. Tura atum weriram, Jesús atumin

trume, tura Pedrosha ujatruktaram,’—Yuse awemamuri timiayi.p

8Tamati nuwa ainau nuna antukarshaminak kurainak, iwiarsamunmayajiinkiar ampukiar waketkiarmiayi. Turatimiá shamkaru asar, jinta wekajinaunwainkarsha,miayi.

Jesús MagdalanmayaMaríjai wainaikiamuri

(Juan 20.11-18)9Jesús tumingti kashik jaka nantaki,

Magdalanmaya Marín nuná eemakwantintukmiayi. Nu Marínaka yaanchuikiwianchrin siete (7) jiirkimiayi. 10Jesúswantintukam, Marísha nuwik Jesúsjaitsaniasar wekaasarmia nuna jiistaswemiayi. Tura wake mesekar juutu

pujuinaun wainak ni wainkamurin mashujakmiayi. 11Tura: “Jesús iwiaakuitai,wisha wainkajai” tu ujaamaitiat,nekasampita pengké ticharmiayi.

Ni nemarnurin jimiaranJesús wantintukmauri

(Luc. 24.13-35)12Nunia jimiar aints tsaniasar wekainai,

Jesús wantinkamiayi. 13Turamtai nishaJesúsan wainkaru asar, waketkiar ninuiniatiri ainaun ujainamaitiat, nushanunisarang nekasampita ticharmiayi.

Jesús ni nuiniatiri ainaun akatramuri(Mat. 28.16-20; Luc. 24.36-49; Juan 20.19-23)

14Jumchik arus, ni nuiniatiri once (11)misanam yuwinak pujuinai, Jesúswantintukmiayi, tura chikich ainau niinjaka nantaknun wainkarmia nunatimiaurin nekaschawaitai tinu asaramtaichicharak:—¿Waruka nekasampi jakamunmaya

nantaki turutsurme? ¿Tura warukayatimiá nintimturtsurme? —Jesús timiayi.15Tura akatak:—Mash nungkanam wetaram. Tura

werum Yusnum uwemratin chichammash aints ainau ujaktaram.q

16Aints nu uwemratin chichamannekasampita tinauka mainiar uwemrartinainawai. Antsu nu uwemratin chichamannekaschawapita tinauka tuke waitwajakartin ainawai. 17Tura wína

jai inakmamuncha turuwartinuitai. Turawi akupkamu asar, wína naarun pachisar,iwianch ainaun jiikiar akupkartinuitai.Tura chikich aintsu chichamen nekachuainayat, niish niish chichasartinuitai.18Tura aneachmau napin achikiariatjakachartinuitai. Tura amuti jatainamurarsha jakachartinuitai. Nunia jau

16

Page 114: Achuar bible   new testament

114

r 16.19 (Hech. 1.9-11)

ainaun ni uwejejai antingkiaramtsaarartinuitai, —Jesús timiayi.

Jesús nayaimpinam wakamuri(Luc. 24.50-53)

19Nunia ni nuiniatiri ainaun aujasumisamtai, Yus ii Apuri Jesúpinam iwiakmiayi. Tura iwiakam ni

Apaachiri Yuse untsurinini keemsamiayi.r20Turamtai ni nuiniatiri ainau waketkiar,mash nungkanam Yuse chichamenetserkarmiayi. Tura asaramtai aints ainauYuse chichamen nekasaintai tiarti tusa, iiApurisha wainchatai takatnashaturuwarti tusa takamtiksamiayi.Maaketai.

16

Page 115: Achuar bible   new testament

115

a 1.4 (Hech. 1.1-2)

Lucas Teó lon chichaman akuptukmauri

1 1-3Wína aneetir Teó lo: Aints ainauJesú

rau asar, tura chikich aints untsuriujakarmau asar: Miatrusnak aartajtiarmiayi. Tura asaramtai wisha nunisnaknu nangkamkenia nangkaman, Jesúsanpachisan mash nekaan,nak aatratasan nintimtinuyajme. 4Tura

rarmia nuna tenap nekamtikiatasanaatjame.a

Imiakratin Juan akiinatniunpachis etserkamuri

5Yaanchuik Herodes Judea nungkanamapu pujai, nu nungkanam sacerdoteZacarías naartin pujuyayi. Nuka Abíasainaujai Yus seatai juun jeanam iruntrartakakmin armiayi. Tura Zacaríasa nuwariElisabet naartinuyayi. Nuka yaanchuiksacerdote juuntri Aarón naartinu weariayayi. 6Zacaríascha, tura Elisabetcha mainekasar Yusen pengker umirin armiayi.Tura Yus umirkatin chichaman mashmiatrusarang umirin armiayi. Turaasaramtai aints kichkisha niin pachisarkapaseeka chicharchau armiayi. 7TuraElisabet kaa asa uchinka jurechuyayi.

miayi.8-9Tura sacerdote Zacaríasjai takau

ainau takakmasartin jeau asamtai,

Zacaríascha chikich sacerdote ainaujainuni jear, Zacarías Yuse jeen wayakungkutin keemakat tusar akupkarmiayi.10Turinamtai Zacarías Yus seatai juunjeanam ningki waya, nuni kungkutinkeemakamtai, aints mash aanumwajainau Yusen searmiayi. 11Tura Yusenseainamtai, Zacarías kungkutin keemakwajai,nini Yuse awemamuri aneachmauwantintukmiayi. 12Tura wantintukam

miayi. 13Turamtai Yuse awemamurichicharak:—Zacaríasa shamrukaip. Yuska ami

seamurmin anturtamkayi. NuwaramElisabet uchin jurertatui. Turamtai nuuchikia Juan inaikiatatme. 14-15Amiuchiram akiinatnua nuka Yusenmiatrusang umirkatin asa, chikichainaunka nangkakatnuitai. Tura niakiinamtai,nuitme. Turamtai aints ainau untsuriwarasartinuitai. Ami uchiram vínoncha,tura amuti kariaunasha amurchatnuitai.Tura ni akiintsaing, Yuse Wakaningkia ninintin engkemtuatnuitai. 16Tura asamtaini tsakar Yuse chichamen etsermatai,Israel ainau untsuri ni Yusri wakeramurinataksha umirkartinuitai. 17YaanchuikYuse chichame etserin Elías naartinunintin Yuse Wakani engkemtuamu asa,Yuse kakarmarijai aints ainaun Yusechichamen ujakmia nunisang ami

Yamaram Chicham Lucasa Aarmauri

Page 116: Achuar bible   new testament

116

b 1.17 (Mal. 4.5-6) c 1.20 (Dan. 9.21; Hebr. 1.14) d 1.27 (Mat. 1.18) e 1.31 (Mat. 1.21;Luc. 2.21) f 1.32 (Isa. 9.7)

uchiram ni Apuri taatsaing, Yusechichamenka etserkatnuitai. Tura juunainau ni uchirijai pengker nintimtunisarpujusarat tusa, tura Yuse chichamenumirtan nakitin ainausha Yusenmiatrusarang umirkarat tusa, tura aintsainau ni nintin iwiarar, ni Apuri tatintrinnakasarat tusa,nuitai, —Yuse awemamuri timiayi.b

18Tamati Zacarías iniak:—Wisha juuntach asan, nuwarsha

juuntach asamtai ¿ame tame nunakanekasampi turunatatua itiur titajak?—timiayi.

19Tu iniam Yuse awemamuri ayaak:—Wikia Gabrielaitjai. Yuse inatirinjai.

Tura asan wína akuptukamtai, wikiapengke chichaman ami uchiramakiinatniun pachisan amin ujaktasantarijme. 20Tura wi taja nuka nekasampitaturutchau asam, ami uchiram akiintsaingchichachu atatme. Tura uchiramakiinamtai, ataksha chichaktatme. Niakiinatin kinta jeamtai, wi taja nunakaYuska miatrusang umiktinuitai,—timiayi.c

21Tu chichaamtai aints ainau aanumnakainak wajainau: ¿Waruka taatsua? tunintimrarmiayi. 22Tu nintimrarwajainamtai, Zacarías jiinki, aints ainaunujaktatkama yumatkamiayi. Tura

miayi. Turamtai aints ainau nintimrar:“Yuse jeen wajamtai ¿warintsukwantintuka?” tiarmiayi.

23Tura Yuse jeen takakmastin kintaamukamtai,miayi. 24Tura waketkiamtai jumchik arusni nuwari Elisabetka japrukmiayi. Turajapruk cinco (5) nantu jeanmayangkajiintsuk pujumiayi. 25Tura jeanam pujusnintimias: “Yamaikia aints ainau: Juka

uchin jurechuitai turutiarai tusa Yuskaaitkarayi,” timiayi.

Jesús akiinatin pachisar etserkamu26Seis (6) nantu nangkamaramtai, Yus

ni awemamurin Gabriel naartiniunGalilea nungkanam Nazaret yaktanamakupkamiayi. 27Nu yaktanmaka nawanaintsjai tumichu Marí naartin pujuyayi.Nu nawannaka aints José naartin: Winuwatkamjinam tusa chichas ukukmiayi.Joséka apu Davidta weari ayayi.d

28

nam waya chicharak:—María, Yuse aneetiriya ¿pujamek?

Apu Yus amincha pengker nintimturmauasamtai winitjame. Yuska amin chikichnuwa ainaun nangkamasang timiápengker awajtamui, —timiayi.

29Tamati Marísha Yuse awemamurinwainak: ¿Warukang turuta? tusanintimramiayi. 30

muri chicharak:—María shamkaip. Yus aminka

pengker nintimturmawai. 31Antukta. Amejapruktatme. Tura japrukam uchijurertatme. Tura jureram nu uchikiaJesús inaikiatatme.e

32-33Yus yakí puja nuka nuna pachis:Wina uchiruitai titin asamtai, chikichaints ainaun nangkamasang pengkeratinuitai. Tura Yuska yaanchuik atumijuuntrin Davidtan apu ati tusa, pengkerawajsamia nunisang ami uchirminchajuun Apu ati tusa pengker awajsatnuitai.Tura Israel ainautirmin tuke inarti timiauasa,kashtinuitai, —timiayi.f

34Tamati nuna antuk Marí chicharak:—Wikia aintsjai tsanirmichu asan ¿itiur

uchincha jurertajak? —tu iniasmiayi.35Tu iniam Yuse awemamuri ayaak:

1

Page 117: Achuar bible   new testament

117

g 1.38 (Mat. 1.18) h 1.53 (Sal. 113.5-8)

—Yuse Wakani tarutmitatui. Turayurangmia nunisang Yuse kakarmarijaiamin tarutmiamtai japruktatme. Turaasamtai uchi akiinatata nuka nekas

tai. 36-37Yuska pengké tujinchau asamtai,ami kana kaim Elisabetcha juunchitiatjapruki. Aints ainau niin pachisar:Uchinka jurerchatnuitai tinamaitiat, nijaprukmauringkia seis nantu awai,—timiayi.

38Tamati Marí chicharak:—Ayu, wikia Yuse inatirinjai. Ame

wína turutme nunisang Yuse wakeramuriati —timiayi.Tamati Yuse awemamuri niin

ukukmiayi.g

Marí Elisabetnum irasmauri39-40Jumchik arus, Marí Elisabetan

jiistaj tusa, Judea nungka murarin wáriwemiayi. Tura Zacarías pujamunamwaya, Elisabetan: ¿Pujamek? timiayi.41Tamati Elisabet nuna antamtai, uchiampujnum engketu muchitkamiayi.Turamtai Yuse Wakani Elisabeta nintinpiatkamiayi. 42Tura nintin piatkamu asa,Marí japrukmauri nekaa Elisabet kakarchicharak:—Yus chikich nuwa ainaun nuna

nangkamasang aminak timiá pengkerawajtamsau asa, ami uchiram akiinatatanunasha nekas pengker awajsatnuitai.43Kairu, wikia mianchau aisha, wínaUwemtikrurtinu nukuri ayatmeshawinasha jiirsatasmesha tarutniume.44Ame wína aujtakmin, uchi nuna antukwaraak ampujrunia muchitkayi. 45Apu

tua tinu asakmin, Yus aminkawaramtikramsatatui, —Elisabet timiayi.

46Tama Marí chicharak:“Wikia tuke nintirjai

Yuska timiá juuntapita tajai.47 Tura Yuska wína Uwemtikrurtin

asamtai,nukap waraajai.

48-49 Wikia ni inatiri mianchau aing,Yus timiá juun aa nukani wakeramurin umiktaswinaka pengker awajtusi.Tura asamtai yamai nangkamasangmash nungkanmaya ainauwina pachitsar:Yuska nekas pengker awajsayituke turutiartinuitai. Yuse naarin

pachisannekas pengkerapita tajai.

50 Yuska niin umirkartas wakerinainaunka

tuke inaitsuk wait anentratnuitai.51 Nuka timiá kakaram asa,chikich ainau tujintina nunashaningki turamiayi.Antsu ningki nintimsar:Wikia miajuitjai tumaminaunkanepetkamiayi.

52 Nunia inakratin ainaunchanepetkamiayi.Tura mianchau ainauinakratin arti tusapengker awajsamiayi.

53 Yuuminak pujuinaunchayuumamurin nukap susamiayi.Antsu kuikiartin ainaunkaaintsangsha pujusarti tusa inaisamiayi.h

54-55 Yaanchuikia ii juuntri ainauncha,tura Abrahamnasha, tura ni weari

ainaunchanunaka wi turatatjai tímia nunisangIsrael ainautin Yuse inatiri asakrin,tuke inaitamtsuk wait anentramak

yainmakaruitji,” Marí timiayi.56Tura Maríkia Elisabetjai kampatam

nantun pujus,miayi.

1

Page 118: Achuar bible   new testament

118

Imiakratin Juanku akiinamuri57Nunia ni jurertin kinta jeamtai,

Elisabet uchin aishmangkun jurermiayi.58Tura Yus Elisabetan wait anentak uchinsusau asamtai, ni weari ainausha, tura niirutramu ainausha nuna nekaawar, níjaiiruntrar warasarmiayi. 59Uchi akiinamuriocho kinta nangkamaramtai, nu kintatuke ni nuwapchirin charuktin kintaasamtai, aints ainau uchi jiistai tusar,tura naari inaikiami tusar, Zacaríasa jeenkaunkarmiayi. Tura asar ni aparinakZacaríasan inaikiartas wakeriarmiayi.60Tura wainiat ni nukuri aints ainaunchicharak:—Atsa, ni naaringkia Juan atatui,

—timiayi.61Tamati iniinak:—¿Warukaya Juan ati tame? Ami

wearam nu naartinka kichkisha atsawai,—tiarmiayi.

62Tura Zacarías chichakchaminasamtai, aints irunu aya uwejejai uchininakmasar: ¿Uchi warí inaikiatasmeawakerame? tusar ni aparin iniasarmiayi.63Tu iniinam uchi apari uwijmiak: Tatangaatai tepaun nu surustaram tusa, ayauwejejai inakmasmiayi. Tura susam: Uchinaaringkia Juankuitai, tu aarmiayi. Tuaaramtai nuna wainkar: ¿Warukayauchincha tuusha inaiyawa?miayi. 64Tinamtai Zacaríaska chichachuayat nuniangka chichakmiayi. Tura:—Yuska nekas pengkerapita, —timiayi.

65Tamati nijai irutraru ainauka nunawainkar mash shamkarmiayi. Tura Judeanungka murarinia ainau mash Zacaríasaturunamurin pachisar etseriarmiayi.66Tinamtai nu etsermaun antukar, nukapnintimrar mai nuwamtak iniininak:—¿Nu uchisha nampuarsha warukuk

ati? —tunaiyarmiayi. Yus nekas uchin

miayi.

Zacaríasa kantari67Nuniangka Zacarías, Yuse Wakani

piatkamu asa, tura Yus tita timiau asachichaak:

68 “Israel ainautiiinu Apuri Yuska maaketai tiarmi.Ni uchiri ainiaji.

miarji.69 Ii yaanchuik juuntri DavidYuse inatiri asamtai,ni weari ainautinYus iin Uwemtikramratin nekas

kakaram aa nuna akupturmakji.70 Yaanchuik Yuse chichame etserinnekas pengker armia nuYuse wakeramurin juna pachisar

nekamtikramawarmiaji.71 Ii nemase ainauncha,tura iin kajertaminak pujuinauncha

nepetak uwemtikramratnuitji.72 Yuska yaanchuikii juuntri ainaun chicharak:

jarme,tura nekasan atumin pengker

awajsatnuitjarme,timiaja nunaka pengké inaitsuk

umiktinuitjai,’ timiayi.73-75 Ii yaanchuik juuntrin Abrahaman

Yuska chicharak:‘Wikia nekasan tajame:Ami wearam ainaunemasen nepetkan atumniaka

uwemtikratnuitjarme.Wi turamtai atumka iwiaaku

pujusrum,shamtsuk pengké tunaarinchau

nuitrume,’ timiayi.Iisha Abrahama weari asakrin,Yus niin tímia nunakaiin pachitmas timiayi.

76 Tura uchiru amincha tajame:

1

Page 119: Achuar bible   new testament

119

i 1.76 (Mal. 3.1) j 1.78 (Isa. 9.2)

Yus nekas yakí puja nukaaminka: Wína chichamur etsernuitme

turamtinuitai. Tura Apu tatintriiwiarata tusa,

ame eemkir akupkamuitme.i77 Tura Israel ainauYuse chichame ujaakum:Atumi tunaari tsangkuramu asaram

uwemramnawaitrume titinuitme.78-79 Aints ainautikia jakatin asar,

teenam pujakur tsawaarti tusarnakaji nunisrik ii Apuri tatintrinakaji.

Tura asakrin ii Yusri timiá waitanentramau asa, tsaa jiinuanunisang wantinturmak

iincha uwemtikramratnuitji.

ram pujustaram tusanintimtikramratnuitji,” tuZacarías timiayi.j

80Turamtai uchisha Yusen nintimkitsakarmiayi.katin kinta jeatsaing, aints atsamunampujuyayi.

Jesúsa akiinamuri(Mat. 1.18-25)

2 1Juan akiinamia nu musachtiromano juun apuri Augusto naartin

mash nungka ainamunam aints ainaunaarin papinum aatrarti tusa, chichamanakupkamiayi. 2Nu nekapmartinnakayaanchuik turushtain, yamai turuwartitusa inamramiayi. Tura Siria nungkanamapu Cirenio pujai turuwarmiayi. 3Turajuun apu akupkamu asar, aints ainaumash ni weari yaanchuik puju armia nunini naarin aamtikrartas wearmiayi.

4Tura asaramtai Josésha Galileanungkanam pujau, Nazaret yaktanmayajiinki, Judea nungkanam yakat Belénnumwemiayi. Joséka apu Davidta weari asa,

David akiinamu yaktanam, Belénnumweak, Marín ayas, 5

tas wearmiayi. Tura Marí Joséjaitumachiat, Yuse kakarmarijai japruku asajamtinuyayi. 6Tura nuni Belénnumpujuinai, Marí jurertin kinta jeamiayi.7Turamtai uchin eemkaurin jurermiayi.Tura tarachjai pempearmiayi. Antsuiraakur kanutai jea angkanchau asamtai,uchin tangku ayurtainum tuksamiayi.

Yuse awemamuri wantinkamuri8Marí uchin jererai, Belén yaktanam

arakchichu uwija wainin kashi tangkurinwaininak aanum pujuarmiayi. 9Tura aanumpujuinai, Yuse awemamuri nayaimpinmayawantinmatai, uwija wainin pujuinamunamYuse paaniuri tsantramiayi. Turamtai nunawainkar nukap shamkarmiayi. 10Turashaminamtai Yuse awemamuri chicharak:“Shamrukairap. Antuktaram. Aints

ainau mash nukap warasarat tusan, nekaspengker chichaman ujaktasan winitjarme.11Yaanchuik apu David akiinamia nuyaktanam yamai kashia juwi atuminUwemtikramratin akiinturmarume. Nukaatumi Apuri Mesíasaitai. 12Tura asamtaiatum werum yaktanam jearam, uchi

mau tepau wainkatatrume. Turawainkaram nekasrum: Juwaapitatitatrume,” Yuse awemamuri timiayi.

13Nu tamaujai metek nayaimpinmaya Yuseawemamuri untsuri kaunkarmiayi. Tura mashiruntrar Yus juuntaitai tusar chichainak:

14“Yus nayaimpinam puja nuka nekaskakarmaitai. Tura mash nungkanampujuinaun Yuska pengker awajsataswakerau asamtai, nekasar pengkernintimsar angkan pujusarti,” tiarmiayi.

15

pinam waketkiaramtai, uwija wainin mainuwamtak chicharnainak:

1 2

Page 120: Achuar bible   new testament

120

k 2.21 (Lev. 12.3; Mat. 1.25; Luc. 1.31) l 2.24 (Lev. 12.6-8)

—Watska, Belénnum weartai. Turachichaman Apu Yus iin nekamtikramajinu nekaatai, —tiarmiayi.

16Nuna tiar wári yaktanam wear, nunieakar Maríncha, tura Joséncha pujaunwainkarmiayi, tura uchincha tangkuayurtainum tepaun wainkarmiayi. 17Turauchin wainkaru asar, Yuse awemamuri

miayi. 18Etserkaramtai uwija wainu

miayi. 19Tura Maríkia uwija wainutimiaurin antuku asa,chamin nintimiayi. 20Tura uwija waininainau uwija matsatmaunum waketkiar,Yuse awemamuri uchin pachis tímianunisarang wainkaru asar,rincha tura ni wainkamurincha nintimsar:“Yuska nekas juuntapita,” tiarmiayi.

Jesús Yuse jeen itamuri21Uchi akiinamuri ocho (8) kinta

nangkamaramtai,miayi. Tura Marí japratsaing, Yuseawemamuri tu inaikiataram, tinuasamtai, uchin Jesúsan inaikiarmiayi.k

22-23Moisés yaanchuik chichamanakupak: Uchi eemkauri tuke Yusnauatinuitai, tu aarmiayi. Nunia nuwa uchinjureru cuarenta (40)mataikia Yuse jeen wayaachmin amiayi.Nu kinta nangkamaramtai, Marí niaishrijai Yuse chichame aarmawanunisarang Jerusalénnum Yus seatai juunjeanam Jesúsan itaarmiayi. 24TuraMoisés yaanchuik chichaman akupak:Nuwa aishmangkun jurerka, yampitsanjimiaran Yusen susaarti, tura yampitsatsamtaikia yapangman jimiaran susaarti,

miayi.l25-27Nu kintati Marí ni aishrijai uchin

itaar: Moisés aarmia nunisrik umiktai

tusar,miayi. Tura wayaawaramtai, nekaspengke aints Simeón naartin, Yuseumirkau Jerusalénnum pujú asa, YuseWakani: Yus seatai juun jeanam wetatimiau asa nuni wemiayi. Nuka Yus Israelainaun uwemtikrartinun nakauyayi. TuraYuse Wakani ni nintin engkemtuamu asa:Apu Yus Mesíasan akupkatata nukawaintsukka jakashtatme tusa, yaanchuiknekamtikiamu asa, nu kintati Yus seataijuun jeanam wayaamiayi. 28Tura wayauchin wainak juki minakas Yusenmaaketai tusa seak:

29—Apuru, yamaikia jaaknasha nekasanpengker nintimsan jakatatjai. Ameturutmiame nuka miatrusmek umikume.

30-31Mash nungkanmaya ainaunuwemtikratnunka yamaikia nekasan wínajiirujai wainkajai.

32Chikich nungkanmaya ainau teenampujuinau asar, paaniunam pujusarti tusaju uchikia uwemtikratnuitai. Tura Israel

nuitji. Turatin asamtai ju uchinkawainkau asan, yamaikia jaaknashapengker nintimsan jakatatjai, —timiayi.

33Simeón uchin pachis tu chichaamtai,Josésha tura Jesúsa nukurisha nunaantukar nukap nintimrarmiayi. 34Turauchin chichas umis: Atumnasha Yusyainmakarti timiayi. Nunia Marínchicharak:—Nintimrata,

jai wainchati takatan turamtai, 35Israelainausha untsuri niin nakitrartinuitai.Antsu ju uchi pengker nintimtusar

satnuitji. Uchirmin nakitinamtai, aintsainau kichik kichik itiur nintiminawanuka paan nekaatnuitme. Tura nangkijai

tai, —tu ujak Simeón Marín ukukmiayi.

2

Page 121: Achuar bible   new testament

121

m 2.39 (Mat. 2.23) n 2.42 (Ex. 12.1-27; Lev. 23.5-6)

36-37Nunia nuwa juuntach ochenta ycuatro (84) musachrintin, Yusen pachisaints ainaun ujaya nuka, Ana naartinnuni pujuyayi. Nu nuwaka Fanuélanawantri ayayi, tura Jacobo uchiri Asernaartinu weari ayayi. Nuka yamaitsakaru aintsun ninumak, siete (7)musach nijai tsanias pujus wajemamiayi.Tura wajema pujus, Yus seatai juunjeanam tsawaisha, tura kashisha tukejiintsuk Yusen seak pujuyayi. Turayurumkanka yutsuk ijiarma pujus, Yusentuke seayayi. 38Tura Ana tuke Yuse jeenpujusu asa, Jesúsan wainak, Yusenmaaketai timiayi. Tura Jerusalénnumiaainaun Yus uwemtikrarti tusar nakainaunnu uchin pachis: “Nekasar ii ainautinkaUwemtikramratin tatatui tusar nakajinuka nuwaitai,” tusa chichasmiayi.

39

rang umirkau asar, Josésha tura Maríshauchirijai Galilea nungkanam ni pujutirinNazaret yaktanam waketkiarmiayi.m

40Tura nuni pujuinai, Yus Jesúsanpengker awajmau asa tsakaki wemiayi.Tura kakaram wajaki, Jesús nekatnashapengker nekaki tsakamiayi.

Jesús Yuse jeen wemauri41Musachjai metek Pascua esta jeatak

wajamtai, José Jesúsa nukurijaiJerusalénnum weu armiayi. 42Tura Yustuke turataram tusa aamtikramu asamtai,Jesús doce (12) musach aun ayasarwearmiayi.n

43Tura nuni jear, estan inangkarartaspujusar, esta nangkamaramtai, ninukuri Joséjai waketinai, Jesúskawaintsachmak Jerusalénnum juwakmiayi.44Antsu José tura Marísha: “Eemkarweenamunam wechayash,” tu nintimsar,

miayi. Tura jinta weenak ni weari

ainamunmasha eainaksha, tura niwaintairi ainamunam eainaksha,45wainkartatkamawar wainkacharmiayi.Tura Jerusalénnum eakmi tusar atakshawaketrukiarmiayi.

46Tura kampatam kinta waintsukwaintsuk Yus seatai juun jeanamwayaawar, nuni Moisésa chichamenuikiartin ainau chichamen antuk, turaniisha inintrak nuni pachiinak pujaunJesúsan wainkarmiayi. 47Tura Jesúsachichamen anturkarmia nuka mash:“Nekasampi nekawa, tura aimtancha nekaspengkerapi aimua,” tu nintimsarmiayi.48Tuminamtai José Maríjai Jesús tumapujaun wainkar, nusha nunisarang nukapnintimrarmiayi. Tura nukuri chicharak:—Uchirua ¿warukaya juwakmame?

kakmin eaknij awajame, —timiayi.49Tama Jesús chicharak:—¿Waruka winasha eatrume? ¿Wikia

mek? —timiayi.50Tamaitiat ¿warukakung taj? tusar

pengké nekaacharmiayi.51-52Nunia Jesús ni nukurijai tura

Joséjai Nazaretnum waketkiarmiayi. Turani jeen jear, Jesús Joséncha, tura ninukurincha tuke umirnuyayi. Tura Jesústsakaki wemiayi, tura nekaki tsakamiayi.Turamtai Yuscha Jesúsan pengkernintimtimiayi. Tura aints ainausha niinpengker nintimtiarmiayi. Tura Marí JesúsJerusalénnum wekaasamunka mashkajinmatsuk ni nintin ukusmiayi.

Imiakratin Juanku etserkamuri(Mat. 3.1-12; Marc. 1.1-8; Juan 1.19-28)

3 1Juun apu Tiberio quince (15) musachromano apuri pujamtai, Judea

nungkanam Poncio Pilato apu pujuyayi.Tura Galilea nungkanam Herodes apu

2 3

Page 122: Achuar bible   new testament

122

o 3.3 (Juan 1.6-8) p 3.6 (Isa. 40.3-5) q 3.7 (Mat. 3.7;12.34;23.33)r 3.9 (Mat. 3.10;7.19)

pujuyayi.nam, tura Traconite nungkanmasha apupujamtai, Abilinia nungka apuri Lisaniasnaartin pujuyayi. 2Tura nu musachti AnásCaifásjai sacerdote apuri pujuarmiayi. Numusachti Zacaríasa uchiri Juan aintsatsamunam ningki pujamtai Yus nijaichichasmiayi. 3Tura Yus akupkamu asa,Juan Jordán entsa yantamen yakatamaunum wekaas, tsupias pujuinaunchicharak: “Atumka: Yus wína tunaarunsakturat tusaram, atumi pasé nintimtairiyapajiaram maitiaram,” timiayi.o

4Yaanchuik Juan akiintsaing, Yusechichame etserin Isaías naartin Juankunpachis aarmia nunaka miatrusangumikmiayi. Nu aarmauka nuwaitai.“Numi atsamunam aints taa kakar

chichaak: Apu wekaasatniun jintan tupin

ram. 5Jinta wake amatisha, nungkanyaruakar pakamina nunisrumek atuminintisha iwiarataram. Tura mura ainaunchayumpuarar pakamina nunisrumekturataram. Tura jinta tuniaru ainaunchatupin ati tusar, iwiarina nunisrumekturataram. Tura jinta japaku amataishapaka ati tusar, iwiarina nunisrumek atuminintisha iwiarataram. 6Tura asakruminmash nungkanmaya ainautirmin Yus

tata nu wainkatnuitrume.” YaanchuikIsaías Juankun pachis tu aarmiayi.p

7Tura Juan aints ainaun imiaamtai,aints untsuri pachitsuk: Winasha imiattitusar taarmia nuna Juan chicharak:“Atumka napia tumau pasé ayatrumek¿yaachia atumin maairam uwemratatrumeturamiarume? Atumka nangkamrum:Wisha mainka uwemrainjapi, tura Yuska

pita ¿tu nintimsarmek pujaram?q

8

krumka, nekasrum atumi pasénintimtairingkia yapajiataram. Atumkanangkamrum: Iikia Abrahama weari asar,Yuse aintsrinji tiirap. Antsu wikia atumintajarme: Yuska ningki wakerak ju kayatepa juna juki, juka Abrahama weari artitusa, ningki wakerakka najanamnawaitai.9Atumka numi nerechua nunisketrume.Tura aints jachan juki, numi nerechunaják nuna kanawen charuk jinum epeawai.Yuska numi kanawen epeawa nunisketai.Atumi tunaari inait nakitakrumka, atumkawait wajaktinuitrume,” timiayi.r

10Tamati aints ainau nuna antukarJuankun iniinak:—¿Tura iisha imiaimu asar warukatjik?

—tiarmiayi.11Tu tinam Juan aimiak:—Aints wejmakri jimiar amataikia,

chikich wejmakrinchaun kichik susati.Tura yurumkan takaku yurumkanyuumaun susati, —timiayi.

12Tamati nunia kuikian juu ainaushaJuan imiatit tusar jiisartas weriar iniinak:—Nuikiartinu, ¿wisha warukatjak?

—tiarmiayi.13Tu tinam Juan aimiak:—

masrumka jukirap, —timiayi.14Tama suntar ainausha tariar Juankun

iniinak:—Juunta ¿wisha warukatjak? —tu

iniinam Juan aimiak:—Atumka chikich ainausha awaakaram

ninu aa nuka atankirap. Tura tsanumrairap.Tura atumi apuri akirmina nuke jukiram:Maaketai tusaram, nuna nangkamasrumkawakerutsuk asataram, —timiayi.

15Tu chichaamtai aints ainau nintiminak:“¿Juka Mesíaschaukai? ¿Yus aints ainaunuwemtikrat tusan akupkatatjai tímia

3

Page 123: Achuar bible   new testament

123

s 3.20 (Mat. 14.3-5; Marc. 6.17-18) t 3.22 (Mat. 17.5; Marc. 9.7; Luc. 9.35)

nuchaukai?miayi. 16Juan tu iniam, nuna antuk aintsainaun mash chicharak: “Wikia ayaentsanmak imiajrume. Antsu wína ukurunwinitata nuka Yuse Wakani atumin nintinjiya tumaun engketramatatrume. TuraYusen umirchau ainautirmin ji tukekajintrashtinnum japramatnuitrume. Nukawína nangkatusang kakaram atatui. Ninekas timiá kakaram asamtai wikiamianchau asan, tsuntsumruan sapatrijingkiaamurin atiataj tayatun, natsaamauasan atiachminuitjai. 17Niisha Yusenumirkau ainauncha, tura Yusen umirchauainauncha aints trigon pakawa nunisangakankatnuitai. Trigo jingkiajincha nuniasaapencha akankartas su su umpuiniarjuwinawai. Tura jingkiajinak jeanamukuinawai. Antsu saapen jinum epeenawai.Yuscha nunisang niin umirinaunaka ni jeenjukitnuitai. Antsu niin umirchau ainaunka jikajintrashtinnum japatnuitai,” Juan timiayi.

18Yusnum uwemratin chichaman Juanaints ainaun ujaak: Nekasrum Yus tukenintimrataram tusa nukap chicharkamiayi.19Tura apu Herodes ni yachí Felipe nuwarinHerodías naartinun kasamak nuwatkauasamtai, tura chikich tunaunasha turauasamtai, Juan Herodesan chicharkamiayi.20Tamaitiat Herodes Juanku chichamenkaanturtsuk, chikich tunaunasha untsurituramiayi. Tura ni suntarin akupak: Juanachikrum kársernum engkeataram timiayi.s

Jesúsa maimuri(Mat. 3.13-17; Marc. 1.9-11)

21Nuna turatsaing Juan kársernumachikcham pujus, tura nu nungkanmayaainaun untsurin imiaak pujus, Jesúsnashaimaimiayi. Tura Jesús imiaim, Yusen seakpujai, nayaim uranniun wainkamiayi.22Turamtai Yuse Wakani yapangmatumau Jesúsa muuken paan winitmiayi.

miayi. Yus uchirin chicharak:—Ameka wína Uchiruitme, wína

aneetiruitme. Amin pengker nintimtusanpujajme, —timiayi.t

Jesúsa yaanchuik weari ainaunaari inaikiamuri

(Mat. 1.1-17)23Jesús treinta (30) musach pujus, Yuse

chichamen etsertan nangkamamiayi.Turamtai aints ainau nangkamiar: JesúsJosé uchirintai tu nintimtusarmiayi.Jesúsa apachri Elí naartinuyayi. 24ElíMatata uchiri ayayi. Nunia Matat Levíuchiri ayayi. Nunia Leví Melqui uchiriayayi. Nunia Melqui Jana uchiri ayayi.Nunia Jana José uchiri ayayi. 25NuniaJosé Matatíasa uchiri ayayi. NuniaMatatías Amósa uchiri ayayi. Nunia AmósNahúma uchiri ayayi. Nunia Nahúm Esliuchiri ayayi. Nunia Esli Nagaiya uchiriayayi. 26Nunia Nagai Maata uchiri ayayi.Nunia Maat Matatíasa uchiri ayayi. NuniaMatatías Semeiya uchiri ayayi. NuniaSemei Joseca uchiri ayayi. Nunia JosecJudá uchiri ayayi. 27Nunia Judá Joanánauchiri ayayi. Nunia Joanán Resa uchiriayayi. Nunia Resa Zorobabela uchiriayayi. Nunia Zorobabel Salatiela uchiriayayi. Nunia Salatiel Neri uchiri ayayi.28Nunia Neri Melqui uchiri ayayi. NuniaMelqui Adi uchiri ayayi. Nunia AdiCosama uchiri ayayi. Nunia CosamElmadama uchiri ayayi. Nunia ElmadamEra uchiri ayayi. 29Nunia Er Josué uchiriayayi. Nunia Josué Eliezera uchiri ayayi.Nunia Eliezer Jorimia uchiri ayayi. NuniaJorim Matata uchiri ayayi. 30Nunia MatatLeví uchiri ayayi. Nunia Leví Simeónkauchiri ayayi. Nunia Simeón Judá uchiriayayi. Nunia Judá José uchiri ayayi.Nunia José Jonamka uchiri ayayi. Nunia

3

Page 124: Achuar bible   new testament

124

u 4.9 (Sal. 91.11-12)

Jonam Eliaquima uchiri ayayi. 31NuniaEliaquim Melea uchiri ayayi. Nunia MeleaMena uchiri ayayi. Nunia Mena Matatauchiri ayayi. Nunia Matata Natánka uchiriayayi. 32Nunia Natán Davidta uchiriayayi. Nunia David Isaí uchiri ayayi.Nunia Isaí Obeda uchiri ayayi. NuniaObed Booza uchiri ayayi. Nunia Booz Salauchiri ayayi. Nunia Sala Naasónka uchiriayayi. 33Nunia Naasón Aminadaba uchiriayayi. Nunia Aminadab Arama uchiriayayi. Nunia Aram Esroma uchiri ayayi.Nunia Esrom Faresa uchiri ayayi. NuniaFares Judá uchiri ayayi. 34Nunia JudáJacobo uchiri ayayi. Nunia Jacob Isaacauchiri ayayi. Nunia Isaac Abrahama uchiriayayi. Nunia Abraham Taréa uchiri ayayi.Nunia Taré Nacora uchiri ayayi. 35NuniaNacor Seruga uchiri ayayi. Nunia SerugRagauwa uchiri ayayi. Nunia RagauPelegka uchiri ayayi. Nunia Peleg Heberauchiri ayayi. Nunia Heber Sala uchiriayayi. 36Nunia Sala Cainánka uchiri ayayi.Nunia Cainán Arfaxada uchiri ayayi.Nunia Arfaxad Sema uchiri ayayi. NuniaSem Noé uchiri ayayi. Nunia NoéLamecka uchiri ayayi. 37Nunia LamecMatusalénka uchiri ayayi.lén Enoca uchiri ayayi. Nunia EnocJareda uchiri ayayi. Nunia JaredMahalaleela uchiri ayayi. NuniaMahalaleel Cainánka uchiri ayayi.38Nunia Cainán Enósa uchiri ayayi. NuniaEnós Seta uchiri ayayi. Nunia Set Adánkauchiri ayayi. Tura Adánnaka Yusnajanamiayi.

Jesúsa nekapsamuri(Mat. 4.1-11; Marc. 1.12-13)

4 1

tai, Yuse Wakani ni nintinengkemtuau asa, aints atsamunam wetatusa Jesúsan ayamiayi. 2Tura nuni

pujamtai Satanás: Watska, tunauturuwaintash tusa nekapsatas tarimiayi.Turamtai Jesús cuarenta (40) kintayurumkan yutsuk pujau asa yaparmiayi.3Timiá tsukamak pujamtai Satanáschicharak:—Nekasam Yuse Uchiritkumka, ju kaya

tepa au jukim, kaya wainiatmek pangnajanata, —timiayi.

4Tamati Jesús ayaak:—Atsa, turashtatjai. Yuse chichame tu

aarmawaitai: ‘Aints aya yutanak yutanaknintimtinauka tukeka pujuschartinuitai.Antsu Yuse chichamen nintimtinaukanekasar tuke pujusartinuitai,’ —timiayi.

5Tura Jesúsan ayas, mura juunnumiwiakmiayi. Tura nuni pujus, mashnungka ainaun inaktusmiayi. 6-7Turamash inaktus umis chicharak:—Ju nungkaka mash wainme juka,

tura ni apuri ainausha, tura warinchunekas pengker ainia nuka winaruitai.Tura wi wakeraknaka kichan nunakamash susatnuitjai.truram: Wína apuruitmeturutkumningkia, junaka mash aminu atitusan susatjame, —anangkak timiayi.

8Tamaitiat Jesús ayaak:—Satanása weta. Yuse chichame tu

aarmawaitai: ‘Atumi Yusri atumi Apuriasamtai: Ameketme Apum titaram.Turaram atumi Yusri nuke umirkataram,’—timiayi.

9-11Nuniasha Jesúsan Satanás ayas,Jerusalén yaktanam umamiayi. Tura Yusseatai juun jea, yakí wajakmaunumiwiak, ataksha nekapsatas chicharak:—Yuse chichame tu aarchamukai: ‘Yus ni

awemamuri irunun amin waitmakarat tusainatmartatui. Tura nawemin kayan tukumkaitusar, ni uwejejai achirmakartatui,’ tu aarmauasamtai, nekasam Yuse Uchiritkumka, watska,yakiiya tsekengkim ayaarta,—timiayi.u

3 4

Page 125: Achuar bible   new testament

125

v 4.19 (Isa. 61.1-2) w 4.24 (Mat. 13.57; Marc. 6.4; Juan 4.44) x 4.26 (1.Rey. 17.8-16)

12Tamaitiat Jesús ayaak:—Atsa, turunashtatjai.

sha tu aarmawaitai: ‘Atumi Yusri atumiApuri asamtai,rum wakerukairap,’ —timiayi.

13Tu tau asamtai, Satanás Jesúsannepetkatatkama pengké tujintak: Chikichkintati ataksha nekapsami, tusa Jesúsanukukmiayi.

Jesús ni takatrin nangkamamuri(Mat. 4.12-17; Marc. 1.14-15)

14

jai Galilea nungkanam waketkimiayi.Tura nuni jeamtai, nu nungkanmayaainauka niin pachisar chichasarmiayi.15Tuminamtai Jesús nuni chikich chikichyaktanam wekaas, iruntai jeanam waya,aints ainaun nuiniarmiayi. Turamtai nichichamen antukarmia nuka untsuri niinpachisar pengker chichasarmiayi.

Jesús Nazaretnum pujusmauri(Mat. 13.53-58; Marc. 6.1-6)

16Tura Jesús Nazaret yaktanam nitsakarmaurin wemiayi. Tura tuke turinasa, ayamtai kintati iruntai jeanam waya,Yuse chichamen aujsatas wajakmiayi.17Turamtai yaanchuik Yuse chichameetserin Isaíasa aarmaurin susarmiayi.Tura susaram Jesús nuna urak nuaarmaunka wainkamiayi. Tura aujak:

18—Yuse Wakani wini pujurtawai. Turaasa wínaka: Nekas mianchau ainaun

miayi. Tura jingkiamua nunisarangpujuinausha: Angkan pujustaram tita tusaakuptukmiayi. Tura wainmichun jiimtiksatatusa akuptukmiayi, tura pasé awajtamu

miayi. 19Tura yamaikia Apu Yus aints ainaunwait anentawai tusam, etserkata tusaakuptukmiayi. Isaías tu aarmiayi, —timiayi.v

20Tura nu aarmaun aujas umis papinnukukmiayi. Tura iruntai jean wainiunpapin wangtuki keemsamiayi.tai aints nuni ketinauka mash niin jiijamwajiarmiayi. 21Tuminamtai Jesúschicharak:—Yuse chichame yamai antukurme

nuka aarmawa nunisnak ju kintakaumikjai, —timiayi. 22Tamati aints ainaumash Jesúsa pengker chichaamurinantukaru asar, niin pachisar pengkerchichasarmiayi.nainak:—¿Juka José uchirinchukai?

—tiarmiayi.23Tu tinam Jesús chicharak:—Junia aints ainau: ‘Tsuwakratnu,

amek tsuwarata,’ tina nunisrumek:Capernaum yaktanam wainchatai takatturamiame nunismek junisha turata¿atumsha turutiatrumek? 24Tura nekasantajarme: Yuse chichame etserin ninungkarin taa,tisha, pengké anturinatsui.w 25Atumshawi wear ayatrum, wína chichamurantutka nakitarme. Tura asan tajarme:Yaanchuikia Yuse chichame etserin Elíasnaartin pujai, kampatam musach nuniajapchiri yumi jitachu asamtai, Israelnungkanam aints ainau mash tsukajainukap waitnasarmia nuni waje untsuriiruniarmiayi. 26Waje untsuri atuminungkarin iruninau wainiat, Yus Elíasannu waje ainaun yaingti tusangkaakuptukchamiayi,maya wajen Sarepta yaktanam Sidón

miayi.x 27Tura Yuse chichamen etserinEliseo pujai, Israel nungkanamkuchaprintin untsuri iruniarmiayi. Antsunu nungkanmak kuchaprintin untsuriiruninau wainiat, Yus nu aints ainaunkamashkia tsuwarchamiayi. Antsu Siria

4

Page 126: Achuar bible   new testament

126

y 4.27 (2.Rey. 5.1-14) z 4.32 (Mat. 7.28-29)

nungkanmaya aintsun Naamán naartinunnunak tsuwarmiayi, —Jesús timiayi.y

28Tamati iruntai jeanam pujuinau nuchichaman antukar, Jesúsan nukapkajerkarmiayi. 29Tura wajatkiar, Jesúsanyaktanmaya jiikiar, mura arakchichuamanum iwiakar: “Wakenam shitakarujuartai,” tusar jukiarmiayi. 30

tiat Jesús ni wininamunmak japentemraktaj jiinki wemiayi.

Jesús iwianchin aintsnumiajiiki akupkamuri(Marc. 1.21-28)

31Tura Galilea nungkanam Capernaumyaktanam jeamiayi. Tura nuni pujus,ayamtai kintati tuke turin asa, nuni aintsainaun nuiniarmiayi. 32Tura Yusekakarmarijai aints ainaun nuinauasamtai, nuna antukaru ainau nintimrar:Nuka Yuse kakarmarijai iincha timiápengker nuitamji tiarmiayi.z

33Chikich kintati Jesús iruntai jeanamwayaamtai, aints iwianchrintin nuniengkema pujus, Jesúsan kakar chicharak:

34—Nazaretnumia Jesúsa ¿warukaiincha amukratkatasmesha winame?Wikia nekajme.muitme. Nekasam pengké tunaarinchauaa nuwaitme, —tu jiyakmiayi.

35Tamati Jesús iwianchin kakarchicharak:—Chichatsuk asata. Tura ju aintska

ukukta, —timiayi.Tama iwianchkia aintsnumia jiinak,

nungkanam peet nangkimiamiayi.Turayat jumchiksha najuarchamiayi.36Turamtai aints ainau nuna wainkarshamkar chichainak:—¿Juna chichamesha waringki?

Chichamenka iwianchka anturinawapi.Ju aintska Yuse kakarmarijai iwianchainaun jiiki akupawapi. Tura akupamu

asar niincha umirinawai, —miayi. 37Tura nu nungkanam pujuinau

miayi.

Jesús Pedro tsatsarin tsuwarmauri(Mat. 8.14-15; Marc. 1.29-31)

38Nunia iruntai jeanmaya jiinki, JesúsSimónka jeen wayaamiayi. Tura jeawayai Simónka tsatsari nukaptsuwemiayi. Tura asamtai:—Tsuwatrurta, —tiarmiayi. 39Tinamtai

nam weri tsuntsumrua: Tsuweamurammichatrata,miayi. Tura wári wajaki irasartas taarunyuramiayi.

Aints untsuri tsuwarmauri(Mat. 8.16-17; Marc. 1.32-34)

40Tsaa nungka wajasai, aints ainau niweari sungkurintin ainaun Jesúsanitariarmiayi. Tura itarim kichik kichik niuwejejai anting Jesús tsuwarmiayi.41Tura iwianchrintin ainaun iwianchrinjiirki japruamiayi. Turamtai iwianchainau jiinkiar untsuminak:—Ameka Yuse Uchirinme, —tiarmiayi.Tura niisha: Jesúska Mesíasaitai, Yus

akupkamuitai tusar nekainau asaramtai,Jesús: Itatkataram tusa kakar chicharkamiayi.

Iruntai jeanam Yuse chichame etserkamu(Marc. 1.35-39)

42Kashin kashik tsawaarak, Jesús nuyaktanmayangka jiinki, aints atsamunamwemiayi. Turamtai aints ainau eakar nipujamunam jeariarmiayi. Tura jear:Waketkip, antsu iijai tuke pujusmi, tusartuke pujsartas wakeriarmiayi. 43

tiat Jesús chichaak:—

nawaitjai. Antsu Yus chikich yakat

4

Page 127: Achuar bible   new testament

127

a 4.44 (Mat. 4.23;9.35) b 5.3 (Mat. 13.1-2; Marc. 3.9-10;4.1) c 5.6 (Juan 21.3, 6)

ainamunam wína chichamur etserkatatusa akuptuku asamtai, wisha wenanunia aints ainauncha: Yuska aintsainaun inartas wakera nu chichamanetserkatatjai, —timiayi.

44Tura nuna tusa ukuak, Galileanungkanam wekaas, chikich chikichyaktanam iruntai jeanam waya, Jesústuke Yuse chichamen etserkamaikiakwekaimiayi.a

Namak untsuri achikmauri(Mat. 4.18-22; Marc. 1.16-20)

5 1Chikich kintati Jesús juun kucha

karin aints ainaun nuiniak wajai, aintstimiá untsuri Yuse chichamen antukartaswakerinak Jesúsnum kawengkar kaewajasarmiayi. 2Tuminamtai Jesús jimiakanu kucha kaanmatkarin tepaunwainkamiayi. Kanurtin ainau rederinnijarartas jiinkiaru asaramtai, kanukamai angkan nanatiarmiayi. 3

tai Jesús Simónka kanurin engkema:Jumchik japen nanaastajai, tamati Simónutsukmiayi.tai, Jesús kanunam keemas aintskaanmatkanam pujuinaun Yusechichamen nuiniarmiayi.b 4Tura nuiniarumis Simónkan chicharak:—Kanu kucha kunarin jukim, namak

achiktasam rederam ujungta, —timiayi.5Tamaitiat Simón ayaak:—Nuikiartinu, namak achiktai tusar,

kashi rede ujua ujuaka tsawaayaturkichkisha achikchaji. Antsu ame turutuasakmin ujungtajai, —timiayi.

6Tura reden japen kunanam ujungkar,namak untsuri chumpimiau asamtai,redcha jaankamiayi.c 7Tura ningkikiajiiktatkamawar tujintinak, ni amikrichikich kanunam engketinaun:ram tusar uwejejai untsukarmiayi.

Turinamtai niisha tariar, kanunamnamakan met chumpiawar, kanuka maiyarantanak wajasarmiayi. 8-9Namak timiáuntsuri kanunam chumpiamu wainkar,Simón ni amikri ainaujai shamkarmiayi.Tura Simón Pedro Jesúsan tikishmatar:—Apuru, wikia nekas tunau asamtai

¿itiurak wijaisha pujustam? Waitaneasam ukurkita, —timiayi. 10TamatiJesús Simónkan chicharak:—Shamrukaip. Yamai nangkamsamek

namakka achitsuk: Aints ainau Yusnauarti tusam, Yuse chichame etserkum aintsachiu atatme, —timiayi. Tura Zebedeouchiri Santiagosha, tura Juansha,Simónjai kanunam engkemawarpujuarmia nusha mash shamkarmiayi.

11Tura nuka mash ni kanurinkakukarnum ukukiar, ni rederincha mashukukiar, Jesúmiayi.

Jesús aints kuchaprinun tsuwarmauri(Mat. 8.1-4; Marc. 1.40-45)

12Nunia Jesús chikich yaktanam wenuni pujai, aints kuchaprintin tari,Jesúsan wainak, ni muuke nungkaantitnak tsuntsumrua, nunia pangkai jiisJesúsan chicharak:—Apuru,

nawaitme, —timiayi.13Tama Jesús ni uwejejai ni namangken

takaras chicharak:—Ja ai, wakerajme. Pengker wajasta,

—timiayi.Tama nu aintska nu tamaujai metek

tsaar pengker wajasmiayi.14Tura pengker wajasamtai Jesús

chicharak:—Ame turunamuram pengké etserkaip.

Antsu sacerdotenam weta. Tura nuniweme namangkem pengker tsuwamaruasam inakmasta. Tura aints ainau mash

4 5

Page 128: Achuar bible   new testament

128

pengker wajasmaurum nekaawarattusam, Moisés tímia nunismek turata,—timiayi.

15Tamaitiat Jesúsa turamurin pachisaraints ainau nukap chichasarmiayi.Tuminamtai ni chichamen anturkartasaints untsuri kautkarmiayi.rintin ainausha tsuwaamartai tusaruntsuri kautkarmiayi. 16TuminamtaiJesús aints atsamunam we, nuni niApaachirin seamiayi.

Jesús pimpirun tsuwarmauri(Mat. 9.1-8; Marc. 2.1-12)

17Chikich kintati Jesús aints ainaunnuiniak pujai fariseo ainauka, turaMoisésa chichame nuikiartin ainausha,tura Galilea nungkanmaya tura Judeanungkanmaya tura Jerusalénnumiakaunkaru ainauka Jesúsa chichamen antúpujuinai, Jesús Yuse kakarmarijai jauainaun tsuwarmiayi. 18Turamtai aintsainau tariar,war itaarmiayi. Tura Jesús pujamunamwayaawartas wakerinayat, 19jeanam aintsuntsuri piaku asamtai,mawar tujinkarmiayi. Tura asar jea yakípata amanum wakar, patan urakar, aintsainau kak piak pujuinamunam Jesúswajamunam pimpirun tampunamengketun yakiya itararmiayi. 20Turapimpirun itaarmia nuka: Jesús nekasampitsuwartatua, tu nintiminau asaramtai,Jesús nuna nekaa pimpirun chicharak:—Aishmangkua, tunaarum mash

tsangkuramuitme, —timiayi.21Tamati Moisésa chichame nuikiartin

ainausha, tura fariseo ainausha ninintijai:kai? ¿Nangkami ningki Yusetjaitumamtsuash? ¿Yuschautiat Yusetjaitumama ausha warí aintsuita? tunintimtusarmiayi.

22Tu nintiminamtai, Jesúska ninintimaurin nekau asa chicharak:

—¿Waruka tuusha nintimrume?23¿Warí timiá yumtinuita? ¿Tunaarumtsangkuramuitme, titin yumtinkai? Antsunu tachakrisha pimpiru: ¿Wajakimwekaasata titin yumtinkai? 24Wikia aintsayatun Yus akupkamu asan,nam pujuinau tunaarin tsangkuratnuitjai.Tura wi turamnawaitjai tusan yamaikianekamtikiatjarme, —timiayi. Nuniapimpirun chicharak:—Amin tajame nantakim tampuram

jukim jeemin waketkita, —timiayi.25Tama nu tamaujai metek aints mash

jiiminai, pimpiru wajaki tampurin juki:Yus kakarmaitai tusa,miayi. 26Turamtai nuna mash jiijpujuinauka nintimrar: Yuska kakarmaitai,tusar shamkarmiayi. Tura shaminak:—Yamaikia aintsti tujintamu

tsuwaruka wainkaji, —tiarmiayi.

Jesús Levín wina nuiniatir ata timiauri(Mat. 9.9-13; Marc. 2.13-17)

27Nunia jiinki Jesús jinta weak apuakitinam jea nangkamak, aints Levínaartinun, chikich naari Mateo, nunipujaun wainkamiayi. Nuka romano apuriakatramu asa, aints ainau apun akikiarattusa kuikian juuyayi. Tura Levín wainakchicharak:—Wína nuiniatir ata, —Jesús timiayi.28Tamati Leví: Ayu tusa wajaki ni

takatrinka mash ukuki, Jesúmiayi.

29Nunia estan najana, kuikian ju ainauJesúsan wainkarat tusa untsukmiayi. Turauntsukmau asar, kuikian ju ainau untsuri,tura chikich aints ainausha, tura Jesúsanuiniatiri ainausha niijai iruntrarmisanam yuwinak pujuarmiayi.30Turinamtai fariseo ainausha, turaMoisésa chichame nuikiartin ainaushaJesúsa nuiniatiri ainaun iniinak:—Maj ¿waruka atumsha kuikian juu

ainaujaisha tura chikich tunaarintin

5

Page 129: Achuar bible   new testament

129

d 5.30 (Luc. 15.1-2) e 5.39 (Chikich aints ainauka yamaram chichamnasha antutannakitinawai, taku timiayi.)

ainaujaisha iruntrarmesha yuwarme?¿Tura waruka niijai iruntrarmeshaamutisha amarme? —tiarmiayi.d

31Tu tinam Jesús aimiak:—

nunka yuuminatsui. Antsu najaiminakpujuinauka tsuwakratnun yuuminawai.32Wikia péngke aintsuitjai tinaunka: Pasé

ram titasnaka tachawitjai. Antsutunaawaitjai tinaun:ram titasan tawitjai, —timiayi.

Ijarmatin pachisar Jesúsan iniasmauri(Mat. 9.14-17; Marc. 2.18-22)

33Jesús tamati fariseo ainau turaMoisésa chichamen nuikiartin ainaushaataksha iniinak:—Juanku nuiniatiri ainausha, tura ii

nuiniatiri ainausha nukap ijarmawaryutsuk Yusnaka seainawai. ¿Antsu aminuiniatiram ainau waruka tuke yuwinaktura aminak pujuinawa? —tiarmiayi.

34Tu tinam Jesús nuikiartamun etserak:—¿Aints yamai nuwan nuwatkau ni

untsukmau ainaujai iruntrar pujuinamtai,yutsukek pujuina? 35Atsa, antsu aintsyamai nuwan nuwatkamun jukiartinkinta jeamtai, nuniangka untsukmauainau wake mesekar ijarmawartinuitai.Wína nuiniatirka wijai pujuinau asar,yamaikia ijarmawarka pujuinatsui. Antsuwína jurukiaramtai, nuniangkaijarmawartinuitai, —Jesús timiayi.

36Nunia chikich nuikiartutai chichamannuiniarmiayi. Tura chicharak:—Aints kichkisha wejmak yamarman

charuk arutchinam nujtinatsui. Antsuaints nuna turakka, wejmakri yamaramaa nuna mesramnawaitai. Tura arutwejmaksha yamarmajaingkia tenapnujtukchamnawaitai. 37Nuniasha amuti

vino tutai yamai kariauka nuwap

waitai. Nu turamka vino kariak

tai. Tura asa vinosha ukaratnuitai, turanuwap aparmausha pasemartinuitai.38Tura asamtai vino yamai kariauka

nuitai. Nu turamka mai metekmeserchatnuitai. Tura asamtai yamaramchicham umirkurmeka, arut chichametserkamuka inaisatnuitrume. 39Turaaints vino arut najanamun uminainauka yamarman nakitinawai. Turanakitinak: ‘Vino arut najanamuka timiápengkeraitai’ tinawai, —Jesús timiayi.e

Ayamtai kintati trigo majurar yuwamuri(Mat. 12.1-8; Marc. 2.23-28)

6 1

tai, Jesús ni nuiniatiri ainaujai ajajapeng nangkaminak, ni nuiniatiri ainauyaparinak trigo jingkiajin achikiarmajurar yukiar wearmiayi. 2Turinamtaifariseo nuna wainkar chicharinak:—Ayamtai kintati takakmaschatnuitai

tusa Moisés surimkau wainiatrumsha¿warukaya aitkarme? —tiarmiayi.

3Tinamtai Jesús chicharak:—¿Yaanchuik apu Davidta turamuri

pachisrum aujchaukitrum? Nuka ni

tai, 4Yus seatai juun jeanam ningkiwaya, Yus inaktustin pang ayasacerdote yutairi asamtai, chikichaintska yuwachminun wainiat,Davidcha nuna yuwak ni aintsrinchasusamiayi. Antsu Yuska nu turamunpachiska tunaawitai pengké tichamiayi.Tura wína nuiniatirsha nunisarangtunaanaka takaschari. 5Wi aints ayatunYus akupkamu asan, aints ainaun

5 6

Page 130: Achuar bible   new testament

130

f 6.5 (Ex. 20.8-11) g 6.16 (Hech. 1.13)

ayamtai kintati tu pujusarti tusaninartinuitjai, —timiayi.f

Uwejen mutchaun tsuwarmauri(Mat. 12.9-14; Marc. 3.1-6)

6Chikich ayamtai kintati Jesús iruntaijeanam waya, aints ainaun nuiniak pujai,aints untsur uwejen mutchau nunipujumiayi. 7Turamtai Moisésa chichamenuikiartin ainausha, tura fariseoainausha: Jesús ayamtai kintati ju aintsuntsuwaramtaikia iikia: Tunau wajasi timitusar, jiij pujuriarmiayi. 8TuminamtaiJesús ni nintimaurin nekau asa, uwejenmutchaun chicharak:—Wajakim japen wajasta, —tama nu

aintska wajaki japen wajasmiayi. 9Turajapen wajasamtai, Jesús aints jiijpujuinam chicharak:—Wi atumin iniastajrume: ¿Ayamtai

kintatisha pengker aa nuka turatnukai?¿Nu turachkursha nu kintati pasé aa nukaturatnukai? Tura ¿nu kintatisha aintsjakashti tusar uwemtikratnukai? Nuturachkursha ¿nu kintatisha aintsmaatnukai? ¿Atumsha itiur nintimrume?—tu iniamaitiat Jesúsan aitskepujuarmiayi.

10Tuminamtai Jesús niin tentewarpujuarmia nuna mash jiis, uwejenmutchaun chicharak:—Uwejem kutsmarta, —timiayi.Tama ni uwejen kutsmar, nuniangka

pengker wajasmiayi. 11Nu aints pengkerwajasamtai, fariseo ainau kajerinak:¿Jesús itiurkatjik? tusar mai nuwamtakchichasarmiayi.

Jesús ni nuiniatiri ainaun inaikiamuri(Mat. 10.1-4; Marc. 3.13-19)

12Chikich kintati Jesús Yusen seatasmura waka, nu kashi Yusen seaseakakanutsuk tsawaarmiayi. 13Tura tsawaar

ni nuiniatiri ainaun mash untsuk, nuaints ainamunmaya aya doce (12) aintswi akupkatin arti tusa Jesús inaikiamiayi.14Nu aintsu naaringkia nu ainawai:Simón chikich naarin Pedron Jesúsinaikiamiayi, nunia Pedro yachi Andrés,nunia Santiago, nunia Juan, nunia Felipe,nunia Bartolomé, 15nunia Mateo, nuniaTomás, nunia Alfeo uchiri Santiago,nunia Simón yaanchuik mesetan najaninamia nu, 16nunia Santiago uchiri Judas,nunia chikich Judas Iscariote naartin,ukunam Jesúsan anangka surukmia nuna:Wi akupkatin arti tusa Jesúsinaikiamiayi.g

Jesús aints untsurin nuiniarmauri(Mat. 4.23-25)

17Nunia Jesús ni nuiniatiri ainaujaimuranmaya kuankiar paka nungkanampujuarmiayi. Tura nuni pujuinamtai, Judeanungkanmaya ainausha, tura Jerusalényaktanmaya ainausha, tura juun entsayantamenia Tironmaya tura Sidónnumiaainausha untsuri: Jesúsa chichame antuktaitusar, tura tsuwarat tusar kaunkarmiayi.18Tura kaunkaramtai nu aints ainauntsuwarmiayi. Iwianchrintin ainaunchaiwianchri jiirki akuptukam pengkerwajasarmiayi. 19Jesús ni kakarmarijai aintsainaun timiá untsuri tsuwaru asamtai, aintsmash niin antingtai tusar wakeriarmiayi.

¿Ya aints ainauna Yuscha waramtiksatnuita? timiauri

(Mat. 5.1-12)20Tura aints ainaun tsuwar umis Jesús

ni nuiniatiri ainaun jiis chicharak:“Atumka kuikiartichutiatrum: Yusnum

pujustin asaram warastinuitrume.21

mek, ukunmaka tsukamtsuk pujustinasaram warastinuitrume.

6

Page 131: Achuar bible   new testament

131

h 6.22 (1.Ped. 4.14) i 6.29 (Rom. 12.14) j 6.31 (Mat. 7.12)

“Yamaikia juutu pujayatrumek,

trume.22“Wikia aintsutiatnak, Yus akupkamu

asamtai, atumka wína nekasampitaturutu asaram,sha, tura iruntai jeanmaya jiirmakiarjapraminamtaisha,minamtaisha, tura atumi naarin pachisar

trume.h23“Junia nungkanmaya pasé aintsu

juuntri ainau yaanchuik Yuse chichameetserin ainaun pasé awajiarmianunisarang atumin pasé awajtaminauasaramtai, atumsha nayaimpinamYusnum pujustin asaram, pengkernintimsaram pujustaram. Tura nukapwarastaram.

24“Antsu kuikiartin ainautirmin waitanentajrume.mek, ukunmaka wait wajaktinuitrume.

25“Yamaikikia pengké yuumatsukpujajai tu nintimiatrumek, ukunmakayuumaktinuitrume. Tumaktin asakruminwait anentajrume.“Yamaikikia wishiayatrumek

trume. Tumaktin asakrumin waitanentajrume.

26“Yaanchuik nangkamiar: Wikia Yusechichame etsernuitjai tinu ainaunka

miayi. Yamaisha nunisarang aintsainausha mash atumin pachitmasarpengker chichartaminamtaikia, atumshawainkataram tajarme,” Jesús timiayi.

Ii nemase aneetnuitji timiauri(Mat. 5.38-48; 7.12)

27Nunia Jesús ataksha chichaak:“Wína chichamur anturtakrum

pujautirmin nunasha tajarme: Atumi

nemase aneetaram.minamtaisha pengker awajsataram.28

sha: Yus yainmakti titaram. Tura atuminkatsekraminamtaisha, nu aintspachisrum: Yus yaingti tusaramseattiaram. 29Antsu atumi yapiinawataminamtaisha atumka kajertsuk:

taram. Tura atumi wejmakrinjurutramataikia, atumi punchurisha jukititusaram tsangkatkataram.i

30“Aints ni yuumak seatminamtaishaawangturkita tutsuk susataram. 31Aintswína pengker awajtusat tusaram wakerauasaram, atumsha nunisrumek chikichaints ainausha pengker awajsataram.j

32“Tura atumin pengker awajtaminauknuke aneakrumka, nekasrum pengker aanuka turatsrume. Pasé aints ainaushanunisarang niin pengker awajina nunakaneenawai. 33Tura atumin pengker

meka, nekasrum pengkerkanintimtsurme. Pasé aints ainaushanunisarang niin pengker awajina nunakpengker awajinawai. 34Tura nu ikiatsataturaminamtaisha,tuapi tu nintimtusrum suakrumka,nekasrum pengkerka nintimtsurme. Paséaints ainausha nunisarang: Awangturkitatusar, chikich pasé ainauncha sunainainawai. 35Yus nekas anengkratchauainaun, tura pasé aints ainauncha mashwait anentau asamtai, atumi nemaseainausha aneetaram tura pengkerawajsataram.taisha: Nekas awangturkitatuapi tuukanintimtsuk susataram. Turakrumningkia

trume. Tura Yus nekas yakí puja nunauchiri atinuitrume. 36Atumi ApaachiriYus aints ainaun mash wait anentawa

6

Page 132: Achuar bible   new testament

132

k 6.37 (Rom. 2.1) l 6.39 (Mat. 15.14) m 6.40 (Juan 13.16;15.20)

nunisrumek atumsha chikich ainaushawait anentrataram,” Jesús timiayi.

Chikich aints pachisrumaujmatkairap timiauri

(Mat. 7.1-5)37Nunia ataksha Jesús chichaak:“Yus winaka wait wajaktiniun surusai

tusaram, chikich ainau pachisrumpaseetai tiirap. Tura Yus winasha jinumakuptukai tusaram, chikich aintchapachisrum: Nu aintsun Yus jinumakupkati tiirap. Antsu tsangkurataram.Turakrumningkia Yuscha nunisangatumnasha tsangkutramratnuitrume.k

38“Chikich ainau yuumamurishasusataram. Turakrumningkia Yuska atumyuumamuncha suramsatatrume. Atumkachikich ainaun surittsuk suwakrumpengker nekapmarum,masang nukap ati tusaram, aintsupitakrin chumpiraram shitaram, nuniaataksha chumpiraram, aints ainau suarmenunisang Yuska atum yuumakrumnishaturutmatnuitrume,” Jesús timiayi.

39Nunia ataksha chikich nuikiartutaichichaman nuiniak:

chun jintanam wekaasati tusarwekaastinkai? ¿Mai metek waanamayarcharaintak?l 40Nuimiausha ninuiniamurin nangkamaskeka achatnuitai.

rijai metek nekaamnawaitai.m41“Tura atumi tunaari nukap aa nu

nintimtsuk pujakrumka, chikich aintsutunaari jumchik aa nu wainiatrumek¿itiur nusha pachisrum chichastarmek?

krumka, aints chikich aintsu jiin tsetseetuupich engketu wainiatrum paanwainua tumawaitrume. Antsu aints ni jiintsetsee juun engketunka wainchawa

tumawaitrume. 42Tsetsee juun atumi jiinengketu wainchayatrumek, atumi yachíchicharkuram: ‘Yatsuru, tsetsee jiiminengketun ashiirtajme, wait aneasamtsangkamkata’ ¿itiur nusha titarmek?Anangkartin ainautiram, nuwá eemkaram

mek atumi tunaaringkia japaram,nuniangka paan jiimua nunisrumekchikich aintsun ni tunaaringkiapachisrum chichastinuitrume,” Jesústimiayi.

Numi nere jiisrum pengkerashi tusaram nekaamnawaitrume timiauri

(Mat. 7.17-20;12.34-35)43-44Nunia Jesús tuke nuikiartak: “Ju

nungkanmaya ainau numi neren jiisar,¿warí numita? tusar nekainawai. Numijangkirtin amataikia, higuera nerenkajuwinatsui. Tura narajnumiangka uvanerenka juwinatsui. Tura asamtai numi

tsui. Tura numi napchau ainaukapengkernaka nereenatsui. 45Aintsainausha nunisarang ainawai: Pengkenintintin ainauka pengker aa nunachichainawai. Tura pasé nintintinainauka pasé aa nuna chichainawai.Nekas paan nekaamnawaitai: Aintswarina nintimias pujawa nuka ni nintinpiatkamu asa,wai,” Jesús timiayi.

Jea jimiar jeamkamun pachis etserkamu(Mat. 7.24-27)

46Nunia Jesús ataksha chichaak: “Witaja nuka umiachiatrumsha ¿warukaApurua Apurua turutrume? 47Aints winiwininauka wína chichamrun antinak,tura umirtinak pujuinauka ¿ya aintsuatumawaita? tusan nekamtikiatjarme.48

6

Page 133: Achuar bible   new testament

133

mua tumawaitai. Tura nukap taimuasamtai, entsa nukap nujangkrak, nujangnukap ukatmaitiat, nungka pisu amanumjea jeamkamu asamtai, yumpungtatkamatujinkatnuitai. 49Antsu chikich aints wínachichamrun anturtukiat umirtutsukpujakka, aints yaikminam patatek jeajeamkamua tumawaitai. Tura asamtaientsa nukap nujangkrak, nujang nukapukatam, jea pukuktinuitai, tura tukeiwiarachmin atinuitai,” Jesús timiayi.

Suntara apuri inatiri tsuwaramuri(Mat. 8.5-13)

7 1Jesús aints ainaun nuiniar umisukuki Capernaum yaktanam

wemiayi. 2Nuni Romanmaya kapitánpujumiayi. Nuna inatiri jatanak wajastepemiayi. Nuka nekas ni aneetiri inatiriayayi. 3Turamtai Jesúsan pachisarchichainaun antuk, kapitán judío juuntriainaun chicharak:—Jesúsnum werum: Kapitani inatiri

jaawai. Tura wait aneas, inatiruntsuwatriti tawai titaram, —miayi. 4-5Tamati Jesúsan weriar nukapseainak:—

yaintiat, ii ainautinka pengkernintimturmaji. Tura asa ii iruntai jearinjeartamkamiaji. Tura asamtai ni inatirijaak tepa nu tsuwaram ukuita,—tiarmiayi.

6Tinamtai Jesús: Ayu tusa nijaiwemiayi.tai, kapitán ni amikri ainaun akatar:“Nijai ingkiunikrum tu titaram,” tusaakupkamiayi. Tura akupkamu asar,Jesúsan chicharinak: “Apuru,trurta. Kapitán chichaman akupturmak:Wikia judíochu asan, jearun wayaatatichamin nintimjai. 7Tura wikiamianchau asan amin jiistatkamannatsaamajai. Tura wainiatum wína inatirpachisam: Pengker wajasti takumningkia

nuka pengker wajastatui. 8Wikia nekasansuntara apuri umirnuitjai. Tura suntarainaun inau asan, kichan weta tamanusha weenawai. Tura kichan winitatama nusha wininawai. Tura wi inatiruntakatan inam, nusha miatrusarangumirtinawai. Tura amesha nunismek Apuasam juni wajasam chichaamning inatirtsaartatui tawai titaram,” Jesúsantiarmiayi.

9Tinamtai Jesús nuna antuk nu aintsuchichamen nintimias niin nemarinaunchicharak:—Nekasan tajarme: Juni Israela

nungkarin pujuinauka nu aintsuanunisarang: Yus tujinkachuitai tinaunakakichkisha wainkachuitjai, —timiayi.

10Tamati kapitán akupkamu ainau nijeen waketkiar, kapitani inatiri yanchukpengker wajasun wainkarmiayi.

Waje uchiri jakau inantukmiauri11Jumchik arus Jesús ni nuiniatiri ainaujai,

tura chikich aints untsuri ainaujai tsaniasarchikich yaktanam Naín tutainum wearmiayi.12Tura nu yaktanam jeatak wajasar, aintsjakaun iwiarsartas weenaun wainkarmiayi.Nu jakau nukuringkia wajeyayi. Turauchirisha jakamia nukeyayi. Turamtaijakaun iwiarsatai tusar, nu yaktanmayaainau untsuri nemarsarmiayi. 13TurinamtaiJesús nu wajenka wainak wait anentar:—Juutip, —timiayi.14Tura jakau engkermaun antiamtai,

jakaun nanaakinauka wajasarmiayi.Nunia jakaun chicharak:—Natsachi, nantakta tajame, —timiayi.15

miayi. Tura nantaki chichaamtai, Jesúsnukurin chicharak: “Uchiram jukita,”timiayi. 16Jesús nuna tamati, nunawainkaru ainauka mash shamkarmiayi.Tura Yus juuntaitai tusar chichainak:—Yuse chichame etserin nekas juun

wantinturmakji. Tura Yus ni aintsri

6 7

Page 134: Achuar bible   new testament

134

n 7.27 (Mal. 3.1)

makji, —tiarmiayi.17Tura Judea nungkanmaya ainausha,

tura nuna nangkamasarang timiá arákpujuinausha Jesúsa turamurin mashnekaawarmiayi.

Imiakratin Juan chichamnekaataram tusa akupkamuri

(Mat. 11.2-19)18Juanku nuiniatiri ainau Jesús aints

sha ujakarmiayi. Tura ujakam nushaantuk ni nuiniatirin jimiaran untsuk:19Atumka Jesúsnum werum chichaakrum:¿Yus uwemtikiartinun akupkatnuitjaitímia nuka amekitam?ningkia chikichash nakastaij? tuiniastaram, tusa akupkamiayi. 20Turaakupkam niisha Jesúsan weriar, nunijeariar chicharinak:—Imiakratin Juan iin akatamar: ¿Yus

uwemtikiartinun akupkatnuitjai tímianuka amekitam? ¿Amechuitkumningkiachikichash nakastaij? tu iniastaram tusaakuptamkaji. Nu nekaatasar wakeraji,—tiarmiayi.

21Juanku nuiniatiri ainau nuni jearai,Jesús jau ainauncha tura najaiminakpujuinauncha untsuri tsuwarmiayi.Iwianchrintin ainauncha iwianchrin jiirkiakupkamiayi. Tura wainmichu ainaunchauntsuri wainmamtikiamiayi. 22Tura asaJuanku nuiniatirin Jesús chicharak:—Waketkiram atum wainkarume tura

antukurme nuka Juan mash ujaktaram.Tura ujaakrum wainmichu ainau paanataksha wainminawai, tura wekaichauainausha ataksha wekainawai, turakuchaprintin ainausha tsaarar pengkerwajainawai, tura antichu ainausha paanantinawai, tura jakau ainausha atakshanantakiar iwiaaku pujuinawai, tura

mianchau ainauncha Yusnum uwemratinchichaman ujaawai titaram. 23Aints wínaturamurun wainkar, tuke inaitsuknekasampita turutin ainauka nekasarwarasartinuitai, tawai tusaram Juanujaktaram, —timiayi.

24

tai, Jesús nuni juwakaru ainaun Juankunpachis nuikiartutan nangkamamiayi.Tura nuikiartak:—Aints atsamunam Juan wainkatasrum

¿waruka wemiarume? Karis naseumpuam mai we, mai we waja nunisang¿aints tu pujau wainkatasrumekwemiarum? Atsa. 25Turachkurmesha

tasrumek wemiarum? Atsa. Antsuwejmakan timiá shiirman akikianentsarinauka apu jeen pujuinawai.Atumsha nuka nekarme. 26Tura ¿waríwainkatasrumea wemiarume? NekasrumYuse chichame etserin wainkatasrumwemiarume. Tura Juan wainkaram,chikich Yuse chichame etserin ainau

rume. 27Juankun pachis yaanchuik Yusechichame etserin aarmia nuka nuwaitai:‘Nintimrataram. Yus Mesíasan chicharak:Ame weatsmining jintimin iwiarati tusan,wína akupamurun eemkan akupajaitimiayi,’ tu aarmawaitai.n

28Nekasan tajarme: Yuse chichamenetserin ju nungkanam puju armia nukakichkisha Juankun nangkamaska pengkéatsumiayi. Antsu yamaikia Yuse umirin

tin asar, Juankun nangkamasarang nuwáeemkar Yuse pujutirin jeartin ainawaitajarme.

29Tura Juanku chichamen antukaruainau, kuikian ju ainausha, tura chikichaints ainausha imiakratin Juan imiaimuasar, mash Yus nekas pengkeraitai

7

Page 135: Achuar bible   new testament

135

o 7.30 (Mat. 21.32) p 7.38 (Mat. 26.7; Marc. 14.3)

tiarmiayi. 30Antsu fariseo ainausha, turaMoisésa chichame nuikiartin ainaushaJuan imiaichmau asar, Yus niin pengker

miayi, —Jesús timiayi.o31Tura Juanku chichamen pachischaru

asaramtai, Jesús nu aints ainaunchicharak: “Junia aints ainau, itiurnintiminawa nuna nekamtikiatjarme.32Junia aints ainau uchia nunisarangnintiminawai. Uchi ainau ni amikrijai

nam chicharnainak: ‘Iikia nangkuwachumpuarnisha ¿waruka yaamtsurme?tunainawai. Tura nangkamir nakurusmitusar, aints jakamunam nampearnisha¿waruka juuttsurme? Uchi tu nintiminanunisrumek pujarme. 33Juan taa,pangnaka yutsuk, tura vinoncha umutsukpujamtai, atumka ni chichame antutnakitau asaram: Iwianchrinuitai tarume.34Tura wikia Yus akupkamutiatnak,chikich aintsua nunisnak yutanchapachitsuk yuwan, tura umutnashapachitsuk umin asamtai, wina nakitrinasaram, wina pachitsaram: Ushuitai turanampewitai turutrume, tura tunaarintinainau amikrintai, tura kuikia juu ainauamikrintai turutrume. 35Tura waininayatYusen umirin ainau Yuse nekamtairinjukin asar ¿warukaya nunasha tinawa?tusar nekainawai, —Jesús timiayi.

Fariseo Jesúsan: Yuwita tusa untsukmauri36Fariseo aints yuwita tusa untsukmau

asa, Jesús fariseo jeen waya, misanamyuwataj tusa keemsamiayi. 37Tura yuwakpujai, nu yaktanmaya tunau nuwa: Jesúsfariseo jeen yuwatas weyi tamaun antuk,kungkuti muti alabastro tutainum engkeatakus fariseo jeen wayaamiayi. 38Turawaya,kiak Jesúsa nawenini pujuras, nawen ni

neaikirijai nijaramiayi. Nunia intashijainawen japiramiayi. Tura Jesúsan timiáaneau asa, nawen mejeas kungkutijaiukatramiayi.p

39Turamtai fariseo aints Jesúsan yuwitatusa untsukmia nu nuwa turamurinwainak ningki nintimias: Juka nekas Yusechichame etsernuitkungka ¿ju nuwa ninawen takaa nuna warí nuwaki? tusanekaawaintai. ¿Juka nekas tunaunuwachukai? tu nintimramiayi. 40Tunintimias pujamtai, Jesús ni nintimaurinnekau asa chicharak:—Simónka, amin chichaman titasan

wakerajme, —Jesús tama niisha ayaak:—Ayu turuttia, nuikiartinu, —timiayi.41Tama Jesús chicharak:—

mawarmiayi. Kichik cinco pachak (500)kuikian tumashmamiayi. Chikitcha ayacincuenta (50) kuikian tumashmamiayi.42Tura akiimiaktin kinta jeamtai, mai

miayi. Turinamtai kuikian ikiasu nuaintsu tumashrin mai metek nangkamisakarti tusa inaisamiayi. Tura asamtai¿amesha nu aints jimiar pachismeshaitiur nintimme?mawaru ainau mai metek tumashnumakirkairap timiau asar, tu aintsna nekastimiá anea? —timiayi.

43Tu iniam Simón aimiak:—¿Kuikian nukap tumashmamia

nuchawashi? —timiayi. Tamati Jesúsayaak:—Nekasam tame, —timiayi.44Tura nu nuwan jiis Jesús Simónkan

ataksha chicharak:—Wi ami jeemin wayaamtai, ii jeakrin

tuke turina nunismek nawer nijartinkayaratrukchamame. ¿Antsu ju nuwaturamuka waintsumek? Juka nawerun nineaikirijai nijatruri, tura ni intashijai

7

Page 136: Achuar bible   new testament

136

q 8.3 (Mat. 27.55-56; Marc. 15.40-41; Luc. 23.49)

japitruri. 45Wi jeemin wayaamtai, ameka

mame. Antsu ju nuwaka nawerun tukeinaitsuk mejentrusi.

46Wi jeemin wayaamtai, pengkerawajtustasmeka olivo macharijaingkiamuukruka ukatrurchamame. Antsu jukanawerun kungkutijai ukatruri. 47Juturutau asamtai tajame: Juka wína nukapanentu asamtai, ni tunaari nekas nukapaa nuka mash tsangkuramuitai. Antsutunaar jumchik awai ta nuna tunaarijumchik tsangkuramu asa, nuka Yusenjumchik aneawai, —Jesús Simónkantimiayi.

48Nuniangka nuwan chicharak:—

muitme, —timiayi.49Tamati Jesúsjai tsaniasar yuwiarmia

nuka nintimsar:—¿Jusha ya asa, aints ainau tunaarin

tsangkuratnuita? —tunaiyarmiayi.50Nuna tinamtai Jesús nuwan

chicharak:—Ame wina uwemtikrurtinuitme, tu

nintimturu asam uwemrawaitme.Pengker nintimsam weta, —timiayi.

Nuwa ainau Jesúsan yaingmauri

8 1Nunia Jesús ni nuiniatiri doce amianujai untsuri yakat ainamunam

tin chichaman etserak: Aints ainau Yusentu umirkartinuitai tusa etserkiwekaimiayi. 2Turamtai nuwa ainaushaJesúsan nemariarmiayi. Nu nuwaainausha Jesús yaanchuik tsuwarmauasar, chikich iwianchrintin pujuutiatiwianchrin jiirkir akuptukmau asar,Jesúsan nemariarmiayi. MagdalanmayaMarísha iwianchrin siete (7) jiirkimianusha Jesúsjai tsanias wekaimiayi.3

yayi. Nu Cuzaka apu Herodesa jeenwainuyayi. Chikich nuwa Susananaartinuyayi. Chikich nuwa ainausha

rincha, tura ni nuiniatiri yuumamurinchasumarkar yaingkiarmiayi.q

Arak pachisar nuikiartamu(Mat. 13.1-9; Marc. 4.1-9)

4Untsuri yaktanmaya ainau Jesúsanjiisartas kautkarmiayi. Tura kautkaram,nuikiartutai chichamjai etsermiayi, turaetserak: 5“Anturtuktaram. Aints arakantsaamratas wemiayi. Tura tsaamam,araka jingkiaji jintanam kakeekamiayi.Tura jintanam kakeekau asamtai, aints

miayi. Tura chingki ainau yakiya kautkarjingkiajin yuwaarmiayi. 6Chikich

miayi. Tura tsapaiyat nungka mujukashasamtai kaarmiayi. 7Chikich jingkiajishajangkinam kakeekamiayi.sha jangkijai mai metek tsapain asarpempearam jakamiayi. 8Tura chikichjingkiajisha nungka pengkernumkakeekamiayi. Tura tsapai jingkiajikichkitiat cien (100) nerekmiayi,” Jesústimiayi.Tura ataksha kakar chichaak: “Aints

ainautiram, ju chicham antukrumnintimrataram,” timiayi.

¿Jesús waruka nuikiartamun etserkamia?(Mat. 13.10-17; Marc. 4.10-12)

9Tamati ni nuiniatiri ainau Jesúsaniniinak: “¿Ju nuikiartamu tame nushawarí pachismea tame?” tiarmiayi. 10Tutinam Jesús aimiak: “Yus aints ainaunitiur inawa tusan, chikich aints ainaupaan nekaachmin wainiatrum, atumkapaan nekamtikiamuitrume. Antsu chikichaints ainau wína chichamrun antutan

7 8

Page 137: Achuar bible   new testament

137

r 8.10 (Isa. 6.9-10) s 8.17 (Mat. 5.15-16; Marc. 4.21-23; Luc. 11.33)t 8.18 (Mat. 13.12;25.29; Luc. 19.26)

nakitinau asar, ni jiijaingkia paanwaininayat, wainmichua nunisarangwajasarti tusan, tura antutnashaantinayat, nekaawartatkamawartujinkarti tusan, aya nuikiartutaichichaman ujainajai,” Jesús timiayi.r

Arak tsaamramun taja nunakatakun tajai tusa etserkamuri(Mat. 13.18-23; Marc. 4.13-20)

11Nunia ataksha etserak: “Wi áraktsaamramu taja nuka takuampi tawatusaram nekaataram. Arakan taja nukaYuse chichamen takun tajai. 12Tura árakjintanam kakeekamia nu jintaka aintsunintiya nunisketai. Nu aints ainauchichaman antukar Yus nekasampitatiarai tusa, tura uwemrarai tusa, Satanásnu chichaman nintinian jurawai. 13Turaarak kayanam kakeekamiayi taja nukachikich aintsu nintiya nunisarangainawai. Chikich aints ainau Yusechichamen pengker antukar, nekasampitatusar warainawai. Antsu itiurkachminamataikia, Yuse chichamen umirtaninainawai. Tura asar árak kayanamkakeekamia nuka kangkape atsauasamtai,nawai. 14Tura arak jangkinamkakeekamiayi taja nuka chikich aintsunintiya nunisarang ainawai. Nu aintsainauka Yuse chichamenka paanantinayat, ju nungkanmaya ainaunintimina nunisarang nintiminawai. Turakuikian nukap wakerinak, tura nakurutantuke nintiminak Yuse chichamenkanintimtsuk pujuinawai. Tura asar árakjangkinam kakeekamia nunisarangainawai. Jangkinam árak kakeekaukanerekchamin ainawai. 15Tura árakpéngke nungkanam kakeekamia nukachikich aintsu nintiya nunisarang

ainawai. Nu aints ainauka nekasarpengke nintintin asar, Yuse chichamenantukar nintin ukuinawai, tura tukeinaitsuk miatrusarang umirinawai. Turaasar cien (100) nerekua nunisarangainawai,” Jesús timiayi.

Kantiin keemakmaun pachis nuikiartamu(Marc. 4.21-25)

16Nunia chikich nuikiartamun Jesúsetserak: “Aints kichkisha kantiin keemaknukukchatnuitai. Tura peaka wamketinkapuusashtinuitai. Antsu aints jeanamwaiina nuka paan wainkarat tusa yakíkentsatnuitai. 17Tura yamai uukmau aa

tai, tura yamai nekaachmin ainia nunakaukunam mash paan nekawartinuitai.s

18“Yuse chichamen nekas pengkernintiminak pujuinaunka Yuska nunanangkamasang paan nekamtikiatnuitai.Antsu Yuse chichamen nintimtachunka niantukmaurin kajinmamtikui. Turaasamtai nekasrum pengker antuktaram,”Jesús timiayi.t

Jesúsa nukuri ni yachí ainaujai tarimuri(Mat. 12.46-50; Marc. 3.31-35)

19Jesús nuna tusa nuikiartak pujai, ninukuri ni yachí ainaujai taarmiayi. Turaaints timiá untsuri Jesúsnum iruntraruasaramtai, Jesúsan jiisartatkamawartujinkarmiayi. 20Tura asaramtai Jesúsanujainak:—Nukuram yachim ainaujai aanum

wajasar,wai, —tiarmiayi. 21Tinamaitiat Jesúschicharak:—Aints Yuse chichamen antukar

umirinak pujuinauka wína nukur turawína yatsur tura wína umaar ainawai,—timiayi.

8

Page 138: Achuar bible   new testament

138

Kucha tamparaun miaku awajsamuri(Mat. 8.23-27; Marc. 4.35-41)

22Chikich kintiati Jesús ni nuiniatiriainaujai kanunam engkemawar:—Atumajin katingtai, —timiayi.

Tamati ayu tusar katiniarmiayi. 23Turakatinai Jesúska kanunam kanurtepemiayi. Turamtai aneachmau nasekakar nasenmatai, yumi kanunamyaranak ukantanak wajasmiayi.24Tumamtai Jesúsan shintinak:—Apurua, apurua, ukantatji,

—tiarmiayi.Tinamtai Jesús nantaki, nasencha tura

kuchancha chicharkamiayi.tai nasesha majaanmiayi. Nuniakuchasha miaaku wajasmiayi. 25Turamtaini nuiniatiri ainaun chicharak:—

tsurme? —timiayi.Tamati niisha shamkar nukap nintimrar:—¿Ausha warí aints asamtaiya nasesha,

tura tampaasha umirinawa? —miayi.

Iwianch jiikir kuchinam engkeamuri(Mat. 8.28-34; Marc. 5.1-20)

26Nunia Galilea nungka tumajinkatingkiar,miayi. 27Tura nujamkaramtai Jesúskanunmaya jiinai, nu yaktanmaya aintstarimiayi. Nu aintska nukap musachiwianchrintin pujuyayi. Tura misu pujus,

num pujuyayi. 28-29Iwianch nu aintsunataksha ataksha achik nepetnuyayi. Turaasamtai uwejencha, tura nawencha jirujaijingkiamaitiat, niisha jiruncha tsuriauasamtai,miayi. Turinamtai iwianch nu aintsunjukiar, aints atsamunam umaarmiayi.Tura asamtai Jesús nu aintsun wainak,

tuau ainaun chicharak:

—Jiinkiram ju aintska ukuktiaram,—timiayi. Tamati nu aintska Jesúsantikishmatar kakar chicharak:—Jesúsa, Yus yakí puja nuna uchiriya

¿warukaya winasha tarutniume? Waitaneasam winaka waitkaip, —timiayi.30Tamati Jesús iniak:—¿Amesha yaachitme? —tu iniam

tuau asar aiminak:—Ii naaringkia untsurintai, —tiarmiayi.

31Tura iwianch ainau Jesúsan seainak:—Juun waanmaka akupkartukaip,

—tiarmiayi. 32Nu muranmasha kuchi

tai, iwianch ainau Jesúsan seainak:—Au kuchinam engkemataram tusam

akupkartukta, —tiarmiayi. Tu seainamJesúska ayu tusa tsangkatkamiayi.33Turamtai iwianch ainau nu aintsnumiajiinkiar, kuchinam engkemawaramtai,kuchi ainau wakenam mash pisarar,

miayi.34Tuminamtai kuchi wainin nuna

cha, tura ajanam pujuinauncha kuchiturunamuncha etserkarmiayi. 35Turaetserinamtai aints untsuri nu yaktanmayajiinkiar: Jiimi tusar Jesúsnum jear, aintsnuwik iwianchrintin pujuya nu pengkerwajas wejmakan entsar, pengkernintimias Jesúsa nawenini pujaunwainkar shamkarmiayi. 36Tura nuwikiwianchrintin pujuya nuna pengkerpujaun wainkaru asar, yamai taarunchaujakarmiayi. 37Tu ujakaram Gerasanungkanmaya aints kaunkarmia nushamash nukap shamkar Jesúsan seainak:—Wait aneasam ii nungkarinia jiinkim

weta, —tiarmiayi. Tu tinam Jesús ayu tusawetas kanunam engkemamiayi. 38Turamtainuwik iwianchrintin pujuya nuka pengkerwajasu asa Jesúsan chicharak: Wishawinitjai tu iniamaitiat Jesús chicharak:

8

Page 139: Achuar bible   new testament

139

39—Atsa, antsu jeemin waketkim, Yusamin nekas pengker awajtamsau asamtai,mash aints ainau ujakarta, —timiayi.Tama: Ayu tusa waketki, Jesús niin

pengker awajsamurin nu yaktanmayaainaun mash ujakmiayi.

Jairo nawantri inankimuri,tura chikich nuwasha tsuwarmauri

(Mat. 9.18-26; Marc. 5.21-43)40Jesús katiamtai Galileanmaya ainau

mash: Ni tati tusar nakainau asar, niinwainkar warasarmiayi. 41-42Turai iruntaijea wainu apuri Jairo naartin tamiayi. Ninawantri kichik doce (12) musachrintinamia nuka jatanak wajasamtai, nuka tariJesús wajamunam tikishmatar:—Wait aneasam wína jearun winita,

—timiayi.Tamati Jesús: Ayu tusa weai, aints

untsuri nemarkar niin teawarmiayi.43Nu aints ainamunam nuwa doce (12)

musach numpan nangkantsuk numpamianusha pachinkamiayi.nun untsuri jiiutiat, kuikiarin mashamuaksha tsuwamichuyayi. 44Turatuntupenini tari, Jesúsa wejmakrininukmaurin antingmiayi. Tura antingnumpamurinka nangkankamiayi.

45Turamtai Jesús inintrak:—¿Yáki wína antinkama? —timiayi.Tu iniamaitiat mash:—Pengké antingchajme, —tinamtai

Pedro chicharak:—Nuikiartinu, amin aints timiá untsuri

etenmawaru asar ¿yáki aminchaantinmakma?nuitai, —timiayi.

46Tamati Jesús ayaak:—Atsa, nekas wína kichik antinkau

asamtai, wína kakarmarjai tsuwarjaitusan nekajai, —timiayi.

47Tama nu nuwasha: Nekarayapi tusakurangki tari, Jesús wajamunamtikishmatramiayi. Tura aints mash

antinamunam warukang antingma turaitiurak pengker wajasma tusa ujakmiayi.48Tu ujaam Jesús chicharak:—Nawantru, wína nekasampita turutu

asam, nekasam pengker wajasume. Pengkernintimsam yamaikia weta, —timiayi.

49Tu chichaak wajai, Jairo aintsri nijeenia tari apurin chicharak:—Nawantrumka yanchuk jakayi.

Nuikiartin nemarkini awajip, —timiayi.50Tamati Jesús nuna antuk chicharak:—Shamkaip, antsu nekasampita tusam,

wína nintimtursata. Turakminkanawantrumka pengker wajastatui, —timiayi.

51Tura jeanam jear, Jesús untsuri aintsainau jeanam wayaawartas wakerinauwainiat, aya Pedron, nunia Santiagoncha,nunia Juannasha, nunia nuwachiaparincha, nunia nukurincha wayaawartitusa tsangkatkamiayi. 52Tura jeanamwayaawar, untsuri juutkamaikiakuntsuminaun wainkarmiayi. Tura Jesúsnu aints ainaun wainak chicharak:—Juutsuk asataram. Nu nuwachikia

jakachi antsu kanuri, —timiayi.53Tau wainiat nuwawach nekas jakau

asamtai, nuna nekawaruka: ¿Warukakungtaj? tusar wishikiarmiayi. 54TurinamaitiatJesús jakau uwejen achik kakar chicharak:—Nawantru nantaktia, —timiayi.55Tama ni wakani ataksha engkemtuamu

asa, niisha jakayat ataksha nantakmiayi.Nantakiamtai Jesús: Ayurataram timiayi.56Jairo nawantri jakayat nantakiamtai, ni

ramtai, Jesús chicharak:—Ju aitkamuka aints kichkisha pengké

ujakairap, —timiayi.

Jesús ni nuiniatiri ainaunakatar akupkamuri

(Mat. 10.5-15; Marc. 6.7-13)

9 1Chikich kintati Jesús ni nuiniatiridoce (12) amia nuna untsuk wina

chichamrujai iwianchrintin ainaun

8 9

Page 140: Achuar bible   new testament

140

u 9.5 (Luc. 10.4-12; Hech. 13.51) v 9.8 (Mat. 16.14; Marc. 8.28)

iwianchrin jiirkiarti, tura jau ainaunchatsuwararti tusa, ni kakarmarin susamiayi.2Tura Yus aints ainaun tu inawai titaram,tura jau ainausha tsuwartaram tusaakatar akupkamiayi. 3Tura chicharak:—Jinta wekaakurmesha aintsarmek

wetaram. Waisha takutsuk,sha takutsuk, tura yurumkasha takutsuk,tura kuikiasha takutsuk wekaasataram.Tura wejmakrumsha jimiarka takutsukwekaasataram. 4Tura chikich yaktanamwerum aints: Iijai pujusmi tamati, nuniwayaaram nu aintsjai pujustaram. Tura nuyaktanmasha pujusrum,meka nuni tuke kanurtaram. 5Turaatumin:namtaikia, nu yaktanmayangka jiinkiramukuktiaram. Tura ukuakrum atumi nawejapimiarum: Ju aints ainaun Yus jiistitusaram,ram, —tusa Jesús ni nuiniatirin akupaktimiayi.u

6Tamati nunia jiinkiar mash yakatainamunam Yusnum uwemratinchichaman etserkiar wearmiayi. Tura jauainauncha tsuwararmiayi.

Herodes Jesúsan pachis yákitusa nekaatas wakeramuri

(Mat. 14.1-12; Marc. 6.14-29)7Aints ainau Jesúsa turamurin pachisar

etserkaru asaramtai, apu Herodes nunaantuk nukap nintimramiayi. Chikich aintsainauka Jesúsan pachisar:—Juan jakamunmaya nantaki

wekaawai, —tiarmiayi. 8Chikichainausha chichainak:—Elías yaanchuik Yuse chichame

etserin pujumia nuka ataksha wantinakwekaawai, —tiarmiayi. Tura chikichainausha chichainak:—Atsa, chikich aints Yuse chichame

etserin yaanchuik pujumia nuka

jakamunmaya nantaki wekaawai, —tusarpachimian chichaarmiayi.v

9Tu tinamtai Herodes nuna antuk:—Wikia Juanku muuken akaktaram

timiajai. ¿Tura nu aintsun pachisar nukapchichaina nusha yáki? —tu nintimu asaJesúsan jiistas wakerimiayi.

Jesús cinco warang aintsun yuramuri(Mat. 14.13-21; Marc. 6.30-44; Juan 6.1-14)10Nunia Jesús akupkamu ainau ataksha

Jesúsnum waketkiar, ni turamurinujakarmiayi. Tura kaunkaramtai Jesúsniin mash yaruak, aints atsamunamBetsaida yaktanam arakchichu amanumwearmiayi. 11Turinamtai Jesús nu aintsainaun aujas: Yus aints ainaun tu inawaitusa nuiniarmiayi. Tura jau ainaunchatsuwarmiayi.

12Tura tsaa akaamtai, ni nuiniatiri doce(12) irunmia nuka Jesúsan tariarchicharinak:—Juni aintsu pujutiri aya atsau

asamtai, yakat arakchichu amanum aintspujamunam yurumkan sumakarat tusam,tura nuni kanurarat tusam, aints ainauakupkarta, —tiarmiayi. 13Tinamtai Jesúsayaak:—Atumek ni yutairi susataram,

—tamati ni nuiniatiri chicharinak:—Pang iinuka ju uwejchik arutramji.

Namaksha jimiarchik arutramji. Antsuiikia yurumak sumatskesha ¿itiurak juaints ainausha yuratjik? —tiarmiayi.

14Aishmang cinco warang iruntraruasaramtai nunaka tiarmiayi. TinamtaiJesús ni nuiniatiri ainaun chicharak:—Atumka aints cincuenta, (50)

cincuenta (50) kanákrum pujustaramtusaram chichastaram, —timiayi.

15Tamati ni tímia nunisarang mashpujusarmiayi. 16Mash pujusaramtai, Jesúspangkan ju uwejchik takus, tura

9

Page 141: Achuar bible   new testament

141

w 9.19 (Mat. 14.1-2; Luc. 9.7-8) x 9.22 (Mat. 17.23;20.19; Marc. 10.33-34; Luc. 18.31-33)y 9.27 (Mat. 10.38-39; Luc. 17.33; Juan 12.24-25)

namaknasha jimiarchik takus,manini pangkai jiimias, Yusen maaketaitimiayi. Nunia pangkan puuk ni nuiniatiriainaun susam, nusha aints ainaun mashsusarmiayi. 17Tura susaram mash yuwaartutuararmiayi. Tura yuwaar umisarampintraun doce (12) changkinanchumpiawarmiayi.

Pedro Jesúsan: Mesíasaitme timiauri(Mat. 16.13-19; Marc. 8.27-29)

18Chikich kintati aints atsamunam ninuiniatirijai iruntrar pujuinau asar, JesúsYusen sea umis iniak:—Aints ainau wína pachitsar ¿warí

aintsuita turutinawak? —tu iniasmiayi.19Tu iniam aiminak:—Chikich ainau amin pachitmasar:

Imiakratin Juankun maawarmianuwaashi turaminawai. Tura chikitchaElíasashi turaminawai. Tura chikitchaYuse chichame etserin yaanchuikpujumia nuka jakamunmaya nantakiwekaatsuash turaminawai, —tiarmiayi.w

20Tinamtai Jesús ataksha iniak:—

trume? —timiayi.Tu iniam Pedro ayaak:—Ameka Mesíasaitme.

muitme, —timiayi.

Jesús ni jakatniurin pachis etserkamuri(Mat. 16.21-28; Marc. 8.31-9.1)

21Pedro tamati Jesús chicharak:—Nuka pengké etserkairap, —timiayi.22Nunia ataksha chicharak:—Yus akupkamutiatnak aints asan,

nukap wait wajaktatjai. Wi turamtaijudío juuntri ainau, tura sacerdotejuuntri ainausha, tura Moisésachichamen nuikiartin ainausha wínanakitrinak mantuwartatui.

nak kampatam kinta jakan tepayatunataksha nantaktatjai, —timiayi.x

23Nunia mash aints ainaun chicharak:—Aints wína nekas umirtuktas

wakerakka, ni wakeramurin inais,mianchawaitjai tusa, aints ni krusrinjuwawa nunisang ni jakatniurinkashamtsuk kintajai metek wina nemartusti.24Tura asamtai aints ningki wakerak:Wikia jakashtatjai tauka jakatnuitai.Antsu aints wína anentak jakatata nukajakayat tuke iwiaaku pujustinuitai.25Nintimrataram: Aints ju nungkanam aanuna mash sumak, pengké yuumatsukpujayat,kia, ¿itiurak tuke iwiaakusha pujusat?26Aints wína natsantrinak, tura wínachichamruncha natsantinamtaikia, wiaintsutiatnak Yus akupkamu asan, wínaApaachiru kakarmarijai winakun, tura niawemamuri ainaujai paaniunamwinakun, wína natsantrurmia nunapachisan: Nuka wína aintsruchuitaititinuitjai. 27Tura nekasan tajarme: Aintsjuni wijai tsaniasar pujuinauka, Yus nikakarmarijai ni aintsri ainaun inartatanunaka jatsuk wainkartinuitai, —Jesústimiayi.y

Jesúsa yapaijmiamamuri(Mat. 17.1-8; Marc. 9.2-8)

28Nunia chikich semantin Jesús Yusenseatas Pedroncha, nunia Santiagoncha,

miayi. 29Tura Jesús Yusen seak wajai, niyapi aneachmau yapajmiama jiitsumirwajasmiayi. Ni entsatirisha nunisangnekas puju jiitsumir amiayi. 30Turamtaiaints jimiar Jesúsan wantintukar nijaichichainaun wainkarmiayi. NukaMoisésayayi. Tura chikitcha Elíasayayi.31Nusha paaniunam jiitsumir

9

Page 142: Achuar bible   new testament

142

z 9.35 (Mat. 3.17; Marc. 1.11; Luc. 3.22; 2.Ped. 1.17-18) a 9.46 (Luc. 22.24)

wajaarmiayi. Tura Jesúsjai chichainakJerusalénnum ni waitnas jakatniurinpachisar chichaarmiayi. 32TuminamtaiPedro ni tsaniakmaurijai kari nepetinamkanuru asar, kuraat shintarar, Jesúsanjimiá aintsjai wajaun wainkarmiayi.33Tura nu aints jimiar Jesúsan ukukiarwearamtai, Pedro Jesúsan chicharak:—Nuikiartinu, ii juni pujustincha nekas

pengkeraitai. Juni kampatam jeawachjeamkarmi, kichka aminu, nunia kichkaMoisésnau, nunia kichka Elíasnau ati,—timiayi.Antsu ni tímia nunaka tenapka

nintimtsuk timiayi. 34Pedro tu chichaakpujai yurangkim mikin wajasmiayi.Turamtai shamkarmiayi. 35Turayurangminmaya chichaun antukarmiayi.Yus chichaak: “Juka wína uchiruitai,wína aneetiruitai. Juka nekasrumanturkataram,” —timiayi.z

36Yus tamati nu chichaamun antukarumisar, aya Jesúsnak ningki wajaunwainkarmiayi. Tura ni wainkarmia

miayi.

Uchinmaya iwianch jiikmiauri(Mat. 17.14-21; Marc. 9.14-29)

37Kashin tsawaarar Jesús ni nuiniatiriainaujai muranmaya taar, untsuri aintsjaiingkunikiarmiayi. 38Nu aintsnumia kichikjiintuki, Jesúsan kakar chicharak:—Nuikiartinu, wait aneasam uchir

jiitrusta. Uchirsha juuchikitai. 39Iwianchuchirun engkemtua kakar untsumtikuweawai. Tura wichiptur wajasti tusa turajangken sauran kapukja apaati tusa, paséawajuweawai.tsui. 40Turamtai ami nuiniatirminiwianchrin jiirkit tusan seamjai.tiat tujintrutkari, —timiayi.

41Tamati Jesús chicharak:

—Maj, Yus nintimchau asaram,winasha nekasampita turutiaram tusanka¿warutam musachik atumjaisha pujustaj?Tura tupin nintimrataram tusanka

rume? Watska, uchiram juni itata,—timiayi.

42Tama uchin itaaramtai, iwianchuchin nungka ujuar, wewerkajajakramiayi. Turamtai Jesús iwianchinkakar chicharkamiayi. Nunia uchinpengker awajas ni aparin awangtukmiayi.43Turamtai nuna wainkaru ainaukanukap nintimrar: Yuska nekas juuntapitatiarmiayi.

Jesús ni jakatniurin pachisataksha etserkamuri

(Mat. 17.22-23; Marc. 9.30-32)

Aints mash ni turamurin nintimsarpujuinai, Jesús ni nuiniatiri ainaunchicharak:

44—Wi tajarme nuka pengker antukrumkajinmatsuk asataram. Wikia Yusakupkamu ayatnak aints asamtai, paséaints ainamunam surutkartinuitai,—timiayi.

45Antsu ni nuiniatiri ainau paannekaawarai tusa surimkau asamtai, Jesústímia nuna ¿warinkung taj? tusarkanekaacharmiayi. Tura waringki tusariniasartatkamawar arantukarmiayi.

Yaachita chikich ainaunnangkamaskesha timiauri(Mat. 18.1-5; Marc. 9.33-37)

46Nunia Jesúsa nuiniatiri ainau mainuwamtak:—

maskesha? —tunaiyarmiayi.a47Tu tinam Jesús ni nintimaurin nekaru

asa, uchin juki nijai tsanias wajas, 48ninuiniatirin chicharak:

9

Page 143: Achuar bible   new testament

143

b 9.48 (Mat. 10.40; Luc. 10.17; Juan 13.20)

—Aints wína anentuka ju uchi aimianchauchin wainiat pengkerawajkungka, winasha nunisang pengkerawajtawai. Tura wína pengker awajtaukawína akuptukmia nunasha nunisangpengker awajui. Atumek nintimsarmeka:Juka nekas mianchawaitai tarume jukamash aints ainaun nangkamasketai,—Jesús timiayi.b

Aints iin nakitramachkungkaiincha yainmaktinuitji

(Marc. 9.38-40)49Tamati Juan Jesúsan chicharak:—Nuikiartinu, chikich aints amin

naarmin pachis iwianchin jiiki akupaushawainkamji. Tura iijai tsanias wekaachuasamtai, iwianch jiikim akupkaip tusarsuritkamji, —timiayi.

50Tamaitiat Jesús chicharak:—Antsu suritkairap.

machkungka iincha yainmaktinuitji,—timiayi.

Santiagon nunia Juannasha chicharkamuri51Jesús nayaimpinam waketkitnuri

jeatak wajasamtai,num wetan wakerimiayi. 52Tura Samarianungkanam wekaak, ni nuiniatiri ainaunkanurtintrin eakarat tusa, yaktanameemki akupkamiayi. 53Jesús akupkamuwaininayat, Samarianmaya aints ainauJesúsan pachisar:num wetatui tusar, nuna nekainau asar:Juningkia kanurchatatrume tusarsuritkarmiayi. 54Tura suritinam Jesúsanuiniatiri Santiago tura Juansha nunaantukaru asar, Jesúsan iniinak:—Apuru, ¿Yus jiin nayaimpinmaya

akupak, Samarianmaya ainaun amukattusar seatjiash? —tiarmiayi.

55Tu tinam Jesús niin jiis kakarchicharak:

—¿Atumi ninti warukuki tusarmekanekaamatsrumek? Wikia aintsutiatnak Yusakupkamu asan,naka tachamiajai. Antsu aints ainaunuwemtikratasan tawitjai, —timiayi.

56Nuniangka chikich yaktanamwearmiayi.

Jesúsan nemartanwakerinaun chicharkamuri

(Mat. 8.19-22)57Jinta weenai, chikich aints Jesúsan

chicharak:—Apuru, ame tunia wekaasatatme

nunisha amin nemarsatasan wakerajme,—timiayi.

58Tama Jesús ayaak:—

wai. Chingki ainausha pasungminawai.Antsu wikia Yus akupkamutiatnak aintsasan, kanurmintruka atsawai. Turaasamtai wijai wekaakmeka waitwajakainme, —timiayi.

59Nunia chikich aintsnasha chicharak:—Nemartusta, —timiayi.Tamati chicharak:—Ayu Apuru, turayat wína apar

jakamtai, iwiarsan umisan nuniangkaaminka nemarsatatjame.trukta, —timiayi.

60Tamati Jesús ayaak:—Atsa, wína umirtukcharu ainau

jakawa nunisarang pujuinau asar, niweari jakamtai iwiarsarti. Antsu amekaYus umirkatin warukuita tusam etserkata,—timiayi.

61Tama nunia chikich aints Jesúsanchicharak:—Apuru, amin nemarsatasan

wakerajme. Tura wína jearun waketkin,wína aintsur ainaun: Weajai tusan aujsanukukin, nuniangka amin nemarsatjame,—timiayi.

9

Page 144: Achuar bible   new testament

144

c 10.2 (Mat. 9.37-38) d 10.3 (Mat. 10.16) e 10.7 (1.Cor. 9.14; 1.Tim. 5.18)f 10.11 (Luc. 9.3-5; Hech. 13.51) g 10.12 (Gén. 19.24-28; Mat. 10.15; 11.24; Marc. 6.8-11;Luc. 9.3-5)

62Tamati Jesús ayaak:—Waaka nungka tsaitin japiinamtai,

waakartin nungkan tsaikmaikiakwekaayat, tuntupenini jiimkungka, nutakatan pengkerka umikchamnawaitai.Tura asamtai aints Yuse chichamenetsertan wakerayat,min nekapeakka, Yus aints ainaun inawanuna takatrinka takaschamnawaitai,—timiayi.

Jesús setenta y dos (72)aintsun akupkamuri

10 1Nunia Jesús chikich aintssetenta y dos (72)

naun wainak:—Mash yakat ainamunam wi wetatja

nuni jimiarchik jimiarchik tsaniasrumeemajataram, —tusa akupkamiayi.

2Tura chicharak:“Nekasan tajarme: Nu aints ainau trigo

yanchuk tsamakua nunisarang ainawai.Tura juuktin kinta jeau waininayat,juukartin jumchik irunua nunisarangYuse chichamen etserin ainaushajumchik asaramtai, Yus ni chichamenetserin ainaun wári akupkat tusaram Yusseataram.c

3“Tura atumsha wetaram. Atum uwija

nak, wisha aints juun yawaayanunisarang pujuinamunam akupajrume.d4Tura kuikiasha takutsuk, tura yutaishaentsatsuk, tura sapatcha takutsukwetaram. Tura jinta wekaakuram, aintsainaujai aujmatnaitsuk asataram. 5Turajeanam wayaakrum:tirminka Yus atumin pengkerawajtamsarti titaram. 6Nu takurmin nujeanam pujuinau pengker nintimsarpujuinamtaikia, nu jeanam pujuinaunaka

Yuska pengker awajsatatui. Antsu nujeanam pujuinau pengker nintimtsukpujuinamtaikia, Yuska pengkerkaawajsashtatui. 7Tura jeanam wayaarumenuning kanurtaram. Antsu chikichchikich jeanmaka kanukni wajairap. Turatakakminauka tuke akiktin asaramtai,

ram. Tura amutincha suramina nukeamurtaram.e

8“Atumka chikich yaktanamjeakrumka, jeentin atumin wayaataramtusa juraminamtaikia, nu jeanmaya yutansuramina nuke yuwataram. 9Jauainausha tsuwartaram. Nunia Yus atumininatmartas wakerawai titaram. 10Turachikich yaktanam jeakrumin, atum

kia, jinta wajasrum titaram: 11‘Chicham iietserji nu antut nakitau asakrumin, atuminungkari ii nawen nujata nu japimiarar,atumin japar ukuaji. Antsu Yus atumininatmartas wakerawai tajirme nuchichamka aneaku ataram,’ tusaram nuyaktanmayangka jiinkiram ukuktiaram.f

12“Tura wait wajaktin kinta jeamtai,yaanchuik Sodoma yaktanam pujuinautunau asar, nukap wait wajakarmia nuna

sha timiá wait wajakartin ainawaitajarme,” Jesús timiayi.g

Yusen umirchau ainauyaktarin pachis etserkamuri

(Mat. 11.20-24)13Nunia Jesús ataksha chicharak:“Nu yaktanmaya ainau titaram: Corazín

yaktanmaya ainautirmin, Betsaidayaktanmaya ainautirmincha aneartaramtajarme.trume. Tiro yaktanmaya ainau, tura

9 10

Page 145: Achuar bible   new testament

145

h 10.14 (Am. 1.9-10) i 10.16 (Mat. 10.40; Marc. 9.37; Luc. 9.48; Juan 13.20)j 10.18 (Isa. 14.12-15; Apoc. 12.9) k 10.20 (Sal. 91.13) l 10.22 (Juan 3.35)

Sidón yaktanmaya ainausha Yusenumirchau ainayat, Yuse kakarmarijaiwainchati takatan atum wainkamiarumenuna wainkachariat nu wainkarkia,yaanchuik ni nintimaurin yapajiawar Yustunaarun japitrurti tusar, entsatin pushunentsarar, tura muuken yukuujai yukuarar,Yusnum uwemin armiayi. 14Tura

mek, atumi tunaari inait nakitau asaram,tunau ainau jiistin kinta jeamtai, atumkaTiro yaktanmaya ainausha, tura Sidónyaktanmaya ainausha nangkamasrumeknukap wait wajaktinuitrume.h

15

mincha wikia tajarme: Atumkaanangmamkuram: ‘Iikia nayaimpinampujustatjiapi,’ ¿tu nintimsarmek pujaram?Antsu atumka jakau matsamtainummengkakatnuitrume tajarme, —Jesústimiayi.

16Nunia ni nuiniatirin ataksha chicharak:“Atum wína umirtuku asakrumin,

atumin anturtaminauka winashaanturtinawai.nauka winasha nakitrinawai. Tura wínanakitrinauka wína akuptukunchanunisarang nakitinawai,” Jesús tuchicharak ni aintsri ainaun akupkamiayi.i

Setenta y dos (72) aints waketkimuri17Nu setenta y dos (72) aints Jesús

akupkamu asar, Yuse chichamen etserkarwaketkiar Jesúsnum kaunkar warasarchicharinak:—Apuru, iikia ami naaram pachisar

iwianch ainau jiikir akupamsha iinchaumirtamkamji, —tiarmiayi.

18Tu tinam Jesús chicharak:—Nekasrum tarume. Wisha nunisnak

Satanásan nayaimpinmaya charpianunisang akaikinun wainkamiajai.j

19Tura asan atumi nemase Satanásnepetkataram tusan, atum aneachmaunapi nájakrumsha,sha najaimiatsuk pujusmintrum tusan,wína kakarmarun susamjarme. 20Turawainiatrum iwianch ainau atuminumirtaminamtaisha warasairap. Antsuatumi naari nayaimpinam aarmauasamtai warastaram, —timiayi.k

Jesúsa waraamuri(Mat. 11.25-27;13.16-17)

21Nuniangka Yuse Wakani Jesúsanintin waramtikmau asa Yusen seak:—Apaachiru, maaketai tajame. Ameka

mash nayaimpinmaya ainau Apurinme.Tura mash nungkanmaya ainauApurinme. Tura asam aints ningkinintimsar: Wikia nekau aintsuitjaitinauka ju chichaman nekaacharti tusamuukuitme. Antsu uchichia nunisarangnintiminau ju chichaman paannekaawarti tusam nekamtikiawaitme.Apaachiru, nekasam tu ati tau asakminmaaketai tajame, —timiayi.

22Nunia Yusen sea umis atakshachichaak:—Wina Apaachir mash aa nuna wina

surusmiayi. Aints kichkisha Yuse Uchiriitiurak a tusarka nekainatsui. Tura wínaApaachir itiurak a tusarsha nunashanekainatsui. Antsu wikia Yuse Uchiriasan, tu awai tusan, paan nekajai. Turaaints ainaun: Wina Apaachirka tu awaitusan, wi nekamtikiatasan wakeraknakanekamtikiamnawaitjai, —Jesús timiayi.l

23-24Nunia nu chichaman ujak ukuki, ninuiniatiri ainaunak chicharak: “Nekasantajarme: Yaanchuik Yuse chichameetserin ainau, tura apu ainau untsuriatum waintrume nunasha wainkartaswakerinayat wainkacharmiayi. Tura

10

Page 146: Achuar bible   new testament

146

m 10.28 (Mat. 22.35-40; Marc. 12.28-34) n 10.39 (Juan 11.1)

atum antuwearme nunasha antukartaswakerinayat antukcharmiayi. Turaatumka wi turamu wainkau asaramnekasrum warastinuitrume, —Jesústimiayi.

Samarianmaya aintsunpachis nuikiartamuri

25Nunia Moisésa chichame nuikiartinJesúsan tari, warintintak tusa, nekapsataschicharak:—

nun jukitaj tusancha, warinakturuwaintaj? —timiayi.

26Tu iniam Jesús ayaak:—Moisésa aarmaurisha ¿warintua

aarmawaita? ¿Nu aujkumsha itiurnintimme? —timiayi.

27

tin aimiak:—Nekas tu aarmawaitai: ‘Yusrum

aminu apuram asamtai, nekasam aminintimjai tuke aneen ata, tura amikakarmarmijai tuke aneen ata, tura aminintimaurumjaisha tuke aneen ata. Turaami namangkem aneame nunismekchikich ainausha aneen ata,’ tuaarmawaitai, —timiayi.

28Tamati Jesús chicharak:—Pengker aimkame. Nu chicham

umirkumka, Yusnum tuke iwiaakupujustinuitme, —timiayi.m

29Tama Moisésa chichamen timiatruskaumirkachu asa, nu aintska Jesúsan iniak:—¿Chikich aintcha itiur aneetnuitji?

—timiayi.30Tu iniam Jesús chicharak:—Wi nuikiartamu etsermatai, ame

anturtukam nekaata. Judío aintsJerusalénnumia jiinki, Jericó yaktanamjeatas jinta weak, kasa aints ainaujaiingkunik nu aints katsú katsumka niwaririncha, tura entsatirincha mash

atankiarmiayi. Tura jakawa nunisangkajinmakamtai, nu aintsun jintayantamen japawar ukukiarmiayi.31Turamtai jumchik arus sacerdote nujinta weak, nu aintsun wainak aya ikiangjiis ukukmiayi. 32Nunia jumchik arussacerdote yaintrisha, Levita tutai, nu jintaweak, nuni aints jinta yantamen tepaunwainkayat, nusha nunisang tupniknangkaikimiayi. 33Nunia Samarianmayaaints nu jintak winimiayi. Tura nuaintsun wainak wait anentramiayi.34Tura olivo macharijai tura vinojai nicharurmaurin yakaramiayi. Turatarachjai penuntramiayi.tairin kenas juki, irau kanutinam jeatenap wainkamiayi. 35Kashin tsawaarwetas jeeniun jimia kuikian suwak: ‘Pai,ju aintska pengker waitrukta. Tura jujeachamtaikia, waketkun ni tumashrinkaakiimiaktatjai,’ timiayi. 36Ayu watska.¿Ju kampatam aints pachismesha itiurnintimme? ¿Tu aintsua kasa ainaukatsumkamuncha ni namangkea nunischaaneemiayi? —Jesús timiayi.

37

tin aimiak:—Katsumkamun wait anentramia

nuwaitai, —timiayi. Tamati Jesúschicharak:—Nekasam tame. Amesha nunismek

turata, —timiayi.

Marta kai Maríjai pujamunam jeamuri38Nunia Jesús jinta weak, chikich

yaktanam jeamiayi. Tura nu yaktanmayanuwa, Marta naartin Jesúsan: Jearunwayaata, tusa untsukmiayi. 39Marta kaiMaríkia nu jeanmak pujau asa, Jesúsanayaamrus ni chichamen antúpujurmiayi.n 40Antsu Martaka ni takatrintimiá nintimtau asa, Jesúsan jiischicharak:

10

Page 147: Achuar bible   new testament

147

o 11.13 (Juan 14.13-14;15.7,16;16.23-24; 1.Juan 3.21-22;5.14-15)

—Apurua, ¿wína kair takatan winákwinák inaitursa juka nintimtsumek?Amesha yaiita tita, —timiayi.

41Tamaitiat Jesús ayaak:—Maj, Marta, takatrum timiá untsuri

aa nuke nintimtame. 42Turayatum kichikaa nuke yuumatame. Maríkia antú pujajuka nekas pengker aa nuna turawai.Tura asamtai antukchati tusan pengkésurimkashtatjai, —timiayi.

Yus tu seataram tusa nuikartamuri(Mat. 6.9-15;7.7-11)

11 1Chikich kintati Jesús aintsatsamunam Yusen seak

pujumiayi. Tura sea umisamtai, ninuiniatiri kichik Jesúsan chicharak:—Apuru, imiakratin Juan ni nuiniatiri

ainaun nuiniarmia nunismek Yus seatnuikiarturta, —timiayi.

2Tama Jesús chicharak:—Yus seatasrum wakerakrumka tu

seataram:‘Ii Apaachiri Yus, nayaimpinam pujame

nu ii nekas Apaachirinme.Aints mash amin naarmin pachisar:

Ameketme pengkeram turamiarti.Ame aints inartin kinta wári jeati.Ame wakeramuram nayaimpinmasha,

tura nungkanmasha tuke ati.3Ju kintaka ii yutairi yuumaji nu

sukartusta.4

saru ainau tsangkurau akurningkia, iitunaarisha nunismek tsangkukratkata.Tura tunaunum jearai tusam japkartuamukukratkiip, antsu iwianchnumiauwemtikiartukta. Maaketai.’ Tu Yuskaseataram, —timiayi.

5-6Nunia ataksha ni nuiniatiri ainaunchicharak:—Aints ni amikrin itiurkamnawaita

tusar nintimrarmi. Atumsha amikrintin

akurmeka, amikrum kashi japeng yajayairastas taamtai, chikich amikrumi jeenweakrum, waiti kiramunam jearamchicharkuram: ‘Amikchi, aints arakiaaneachmau wina jearun irastas tayi. Turawainiatun yuwatniuri winaruka pengkéatsau asamtai, pang kampatmachiktsangkatrukta’ tu seamaitiat, 7atumiamikri waiti kiramunam chichartamak:‘Wina waittsuk asata. Jearka kiramuitai.Tura uchirsha wijai mash kanurartepeenawai. ¿Tura asaramtai wisha

tash? Atsa. 8Antsu nekasan tajarme: Nuka

tas nantaachmataikia, atumka nekasrumyuumakrum seaj pujakrumningkia,yuumamurmin suramsatnuitrume.9-10Aints warina seamina nunakajuwinawai, tura warina eainawa nunakawaininawai. Tura winajai tinaunkawaitincha uratinawai. Tura asamtai wikiaatumin tajarme: Yus tuke seataram.Turakrumningkia yuumamurminchasuramsatatrume. Tura Yuse wakeramurinnekaatasrum wakerakrumningkia, Yuskanunasha nekamtikramatatrume. Tura Yus

kia, Yuska waitin uratramtinuitrume.11

ram: ¿Yaachia uchiri yaparak yurumkanseamaitiat, yurumkanka sutsuk kayansua? ¿Tura yaachia uchiri namakanseamaitiat, namaknaka sutsuk napin sua?12¿Tura yaachia uchiri nujintanseamaitiat titingkin sua? 13Atumka tunauayatrumek, nekasrum atumi uchiripengker aa nuke suarme. Atumka tuketurau asakrumin,kia, atumi Apaachiri nayaimpinam pujanuka nekas timiá pengker asa ¿niWakanin nekas pengker aa nunaka itiursuritramkating? —Jesús timiayi.o

10 11

Page 148: Achuar bible   new testament

148

p 11.15 (Mat. 9.34;10.25) q 11.16 (Mat. 12.38;16.1; Marc. 8.11) r 11.23 (Mat. 12.30;Marc. 9.40) s 11.26 (2.Ped. 2.20)

Jesúska iwianchi kakarmarijai iwianchnaka akupawai timiauri

(Mat. 12.22-30; Marc. 3.20-27)14Nuna tusa ukuki, aints iwianch

engkemtuam chichachu pujaun wainak,Jesús iwianchin jiiki akupkamiayi. Turaiwianch jiinkiamtai, chichatnasha paanchichakmiayi. Turamtai nuna wainkaruainauka nintimrarmiayi. 15Antsu chikichaints ainau chichainak:—Juka iwianchi apuri Beelzebú

kakarmarijai iwianch ainaun jiikiakupuweawai, —tiarmiayi.p

16Tinamtai chikich ainausha nekas Yusakupkamuashi tusar, Jesúsan nekapsartasYuse kakarmarijai wainchatai takatturata tusar iniasarmiayi.q 17Tu iniinamJesús tu nintiminaun nekau asachicharak:“Nintimrataram. Chikich nungkanmaya

apu ainau kajernaikiar kanakar pujusarmaaninamtaikia, nu nungkaka wárimesertinuitai. Tura chikich jeanamiruntrar kajernaikiar pujuinauka nujeancha wári ukukiartinuitai. 18TuraSatanáscha nunisang ni inatirijaikajernaikiar maaninamtaikia ¿niinatirisha itiurak tuke Satanásnashaumirkarting?ram: Nuka Beelzebú kakarmarijaiiwianch ainaun jii weawai, turutuasakrumin nunaka tajarme. 19Antsu nunekasainmatikia ¿atumi nuiniatiri ainauyana kakarmarijia iwianch ainaun jiikiarakupinawa? Tura nisha Satanásakakarmarijai turichuitji tinu asaramtai,

wai. 20Antsu wikia Yuse kakarmarijaiiwianch ainaun jiikin asamtai, atumshapaan nintimsaram: Yuska aints ainaun tuinawai tusaram nekaamnawaitrume.

21“Aints nekas kakaram aa nuka saapintakus ni jeen nakaj pujamtai, ni jeen waririnukusmaunaka kasarkachartinuitai. 22Antsu nuaintska saapin takaku asa, ningki nintimias:Aints ainaun saapijai mash nepetkatatjai tauwainiat, nu aintsun nangkamasang kakaramaa nuka winák, niin nepetki saapirin juruki,nunia waririn yarurak jiinki,rin chikich ainaun suawai.

23“Tura asamtai amikruchuka wínanemasruitai. Tura wína yaintsuk pujaukaaints araka jingkiajin irumtsuk, antsumengkakarti tusa, ajapua nunisangiwianchin yayaawai,” Jesús timiayi.r

Iwianch aintsnumia jiinkisha waketkitnuitai timiauri

(Mat. 12.43-45)24Nunia Jesús ataksha nuikiartak:“Iwianch aintsnum engkema pujuu, nunia

jiinkin asa, aints atsamunamwekaayat, nuniayamsatatkama tujintak ataksha waketkitasaintsun eaknij wajatnuitai. Tura pengkerpujusminun wainchaka nintimias: Aintsnumpujayatun wi jiinkimiaja nuni atakshawaketkitjai titinuitai. 25Tura ataksha waketki,nu aintsu nintin wainak angkan japimkamushiiram iwiaramua nunis atun wainkatnuitai.26Tura nuna wainak, ataksha chikichiwianchin siete (7) niin nangkamasang pasé

wartinuitai. Tura iwianch ainau nu aintsunintin engkemtuamka, nuwik pasé pujumianuna nangkamasang pasé nintimiaspujustinuitai. Tura asamtai iwianch atumininti engkemawai tusaramwainkataram,”Jesús timiayi.s

¿Nekas warastin warimpita? timiauri27Aints iruntramunam Jesús chichaak

wajai, nuwa kichik Jesúsan kakarmanchicharak:

11

Page 149: Achuar bible   new testament

149

t 11.29 (Mat. 16.4;12.39; Marc. 8.12) u 11.30 (Jon. 3.3-5; Mat. 12.41)v 11.33 (Mat. 5.15-16; Marc. 4.21; Luc. 8.16; 1.Ped. 2.12)

—Nukuram amin juretmarmia nukamumuntstamka tsakatmarmaru asa nekaswarastinuitai, —timiayi.

28Tamaitiat Jesús ayaak:—Antsu Yuse chichamen antukar

masarang timiá warasartinuitai tajame,—timiayi.

Pasé aints ainau wainchataitakat jiismi timiauri

(Mat. 12.38-42; Marc. 8.12)29Aints ainau untsuri kautkaram, Jesús

chicharak:“Aints yamai pujuinauka pasé ainawai.

Tura Yusen umirchau ainayat wainchatitakatan wainkartas wakerinawai. Antsuyaanchuik Jonás turunamia nunisarangwainchati takatnaka wainkartinuitai.t30Yus Jonásan chicharak: Nínivenmayaaints ainau uwemtikrarti tusa, akupkamia

rartasan aintsutiatnak Yusakupkamuitjai.u

31-32“Jonás Nínive yaktanam Yusechichamen etsermatai, nunia aints ainauni tunaurin mash inaisarmiayi. WiJonásan nangkamasnak pujai waitinayat,junia aints ainau wi etsermaurunantinatsui. Antsu Yus tunau jiistin kintajeamtai, Nínive yaktanmaya jakaru ainaunantakiar, yamai pujuinaun pachisarYusen:tai. Nuniasha yaanchuik Yus Salomónkanni nekamtairin nukap susamu asamtai,chikich nungkanmaya apu nawantriarakia Salomónka chichamen antuktastarimiayi.nak ai waitinayat, junia nungkanmayaainau wi etsermaunaka antinatsui. AntsuYus tunau ainaun jiistin kinta jeamtai, nunuwaka jakamunmaya nantaki, yamai

pujuinaun pachis Yusen ujaak: Nu aintsainauka tunau ainawai titinuitai,” Jesústimiayi.

Paaniun pachis timiaurin(Mat. 5.15;6.22-23)

33Nunia Jesús ataksha nuikiartak:“¿Aints kantiin akaa chingnanam

uuktinkai? Atsa, aints kichkisha nunakaturinatsui, antsu jeanam wayaawaruainau paan wainmakarti tusar yakíkentsartinuitai.v

34“Atumi jiingkia kantii kapaawanunisketai. Atumi jii pengkeraitmatikia,paan wainmaktinuitrume. Antsu atumi jiipaseetmatikia, teenam pujuinawanunisketrume. 35Tura asaram aneartaram.Atumi nintijai paan nintimuwearme nunitee achati tusaram wainkataram. 36Atuminintijai tunau nintimtsuk antsu nekaspaan nintimsaram pujakrumka, aints

trume. Tura asakrumin aints ainau mash

tinuitai,” Jesús timiayi.

Jesús fariseo ainaun tura Moisésa chichame nuikiartin ainauncha chicharkamuri

(Mat. 23.1-36; Marc. 12.38-40; Luc. 20.45-47)37Chichas umisamtai, fariseo aints

Jesúsan jearun yuwita tusa untsukmiayi.Turamtai Jesús jeanam waya, misanamyurumkan yuwatas keemsamiayi. 38Turajudío ainau nangkamiar: Yus pengkerawajsatai tusar, tuke kijmiararyuwatnuitji tu nintiminau wainiat,Jesúska kijmiatsuk pujamtai, fariseo nunawainak: Maj ¿waruka aitkawa? tunintimramiayi. 39Tu nintimmatai Jesúschicharak:—Fariseo ainautirmeka, atumka pining

tura puwat aya patatkeng nijarmawa

11

Page 150: Achuar bible   new testament

150

w 11.51 (Gén. 4.8)

tumawaitrume. Antsu atumi nintinkiatunau piaku asamtai, kasamtashakasamuwearme. Tura pasé aa nuka mashturuwearme. 40

trume. ¿Yuska aintsu namangken iiwainji nuna najanachmakia? ¿Tura aintsu

kia? 41Tura asamtai atumka pengkernintimsaram chikich ainau waitanentakrum ni yuumamuri susataram.Antsu: Uwejrun kijmiarnaka nekasanYusen pengker awajsatatjapi tuukanintimrashtinuitrume.

42“Maj, fariseo ainautiram aneartaram.Atumi ajarinia árak menta tutain, turachikich áraksha ruda tutain, tura chikichyurumak pachimtai irunusha timiátuupich wainiatrum diez (10) juukrum,kichik Yus susatasrum akanuwearme.Nuka tuke inaitsuk turataram. Antsutunaarinchau pujutka, tura Yus aneetkapachiatsrume. Tura asaram nushaturataram tusan tajarme.

43“Maj, fariseo ainautiram aneartaram.Atumka miajuitjai tusaram, iruntaijeanmasha wayaaram, apu keemtainumtimiá pengkernumsha keemsatasrumwakerarme. Tura jinta wekaakuram, aintsainausha mash: Wína jiirsar aujtusarattusaram wakerarme.

44“Maj, atumka aneartaram tajarme.Atumka jakau iwiarsamu wainchatiyatumawaitrume. Tura asaram aints

wai. Tura aints ainausha nunisarangatumi chichamen antinayat, itiurnintimrume tusarka nekainatsui,” Jesústimiayi.

45Tamati Moisésa chichame nuikiartinkichik nuna antuk chicharak:—Nuikiartinu, ame tu chichaakmeka,

iin pachikratsam: Atumka pasé ainiarmetusam tukartakum tame —timiayi.

46Tama Jesús ayaak:—Atumsha Moisésa chichame nuikiartin

asaram aneartaram tajarme. Atumka aintschikich ainaun: Nekas meram aa nukaentsaktaram tayatrum, kichik uwejmijaishayaiit nakitawa nunisketrume. Tura asaramatumek nintimsaram chicham pengkéumikchamin akupkaram atumshaumiachiatrum chikich ainau: Ju chichamkapachitsuk umiktaram tuwearme.

47“Atumi juuntri ainau Yuse chichamenetsernun maawarmia nuna iwiarsamurishiiram ati tusaram iwiaruwearme. Turaasaram aneartaram. 48Atumi juuntri Yusechichamen etsernun mau wainiatrumek,atumka nu iwiarsamu shiiram iwiarauasaram, atumi juuntri turuwarmia nukapengkeraitai tarume.

49“Tura asakrumin Yus mash nekawanuka atumin pachis ju chichamnakaaamtikramiayi. Yus chichaak: ‘Wínachichamrun etserin ainaun, wínachichamrun akatran: Tu etserkataramtusan aints ainaun akupkatnuitjai. Wituramtai chikichnaka maawartinuitai.

tinuitai,’ timiayi. 50Tu aarmau asamtai nunangkamtaik Yuse chichamen etserinainaun maamurin, tura yamai kintatisha

rincha pachis, Yus yamai pujautirminininmastinuitrume. 51Nu nangkamtaikAbelan ni yachí maamiayi, tura chikichYuse chichamen etserin ainaunchamaawarmiayi, tura Zacaríasnasha Yusejeen ayaamas tangku epetinam takakmakpujaun maawarmiayi. Nu aints ainaumaamurin pachis yamai pujautirminYuska ininmastinuitrume tajarme.w

52

mincha: Aneartaram tajarme. Aints ni jeenepeni, aints ainau nuni wayaacharti tusa,

11

Page 151: Achuar bible   new testament

151

x 12.1 (Mat. 16.6;8.15) y 12.2 (Mat. 10.26; Marc. 4.22; Luc. 8.17) z 12.9 (2.Tim. 2.12)a 12.10 (Marc. 3.29)

trume. Tura asaram atumkanayaimpinmaka wayaashtinuitrume. Turaaints ainau nayaimpinam wayaatnunnekaawartas wakerinauka nekaachartitusaram suritarme,” Jesús timiayi.

53-54Jesús nuna tamati, Moisésachichamen nuikiartin ainau, tura fariseoainausha kakarman kajerkarmiayi. Turasuwirpiaku jiisar tsanumratai tusar:¿Waring chichakaintai? tusar untsuriinintriarmiayi.

Pasé nintiminaun pachis etserkamuri

12 1Nunia aints untsuri warangkaunkaru asar, nawen mai

najatnai wajaarmiayi. Turinamtai Jesúsni nuiniatiri ainaun chicharak:“Fariseo ainau nangkamiar: Nekas

chicham nuikiataji tinayat anangkartinainawai.taiya nunisarang ainawai. Pang

ram pangkan mangkamtikui. Tumamtaipang apu ayat nitkangka tantaayaintai.x2Aintsu chichamesha nunisarang ainawai.Yamai chicham uukar chichakmaunchaukunam paan nekaawartinuitai. Tura

nun waininayat, ukunam paannekaawartinuitai.y

3“Tura asamtai kashi teetichichawearme nunaka tsawai mash paannekaawartinuitai. Tura atumi kanutirinpujusrum, yaitasrum chichawearmenunasha aints mash paan nekawarti tusar,aanum etseerartinuitai,” Jesús timiayi.

¿Yanak shamkartinuita? timiauri(Mat. 10.26-31)

4Nunia Jesús ataksha chicharak:“Amikur ainautirmin atumin tajarme:

namtaisha shamkairap. Atuminmantaminayat, atumi wakaninkamaachartinuitai. 5Tura yáki nekasrumshamkatnuitrume tusan ujaktajrume.Atum jakaram ji kajintrashtinnum

taram.6“Atumka chingki cinco (5) ainia nusha

trume. Tura wainiat Yuska nu chingkinkakichkisha pengké kajinmatsui. 7Turaatumin untsuri chingkin nangkamasangYuska timiá anenmau asa, atumi intashiwarutmak awa tusa nekapmarmawaitai.Tura asamtai atumin mantamawartaswakerutminamtaisha shamtsukasataram,” Jesús timiayi.

Tunau pengké tsangkurashtinunpachis timiauri

(Mat. 10.32-33;12.32;10.19-20)8Nunia Jesús ataksha chichaak:“Nunasha tajarme: Aints wína pachitas

chikich aints antinamunam: Wikia

nak Yus akupkamu asan, Yuseawemamuri antinamunam: Nuka wínaaintsruitai titinuitjai. 9Antsu aints wínapachitas chikich aints antinamunam:Wikia Jesúsnauchuitjai taunka wisha

nam: Nuka wína aintsruchuitaititinuitjai.z

10“Tura wikia aintsutiatnak Yusakupkamu asan, wína pachitsar paséchichainaunaka tsangkuratnuitjai. Antsu

naunka pengké tsangkurashtinuitjai.a11-12“Atumka wina aintsur asakrumin,

masha, tura tunau nekatinmasha, turaapu ainamunmasha juraminamtaikia,

11 12

Page 152: Achuar bible   new testament

152

b 12.11 (Marc. 13.9-11; Luc. 21.12-15)

tura atumin ininminamtaisha, Yuse

ramkatnuitrume. Tura asamtai ¿warintukaimkataj? tura ¿warintuk chichaktaj?tuuka nintimrairap,” Jesús timiayi.b

Kuikiaka nintimsashtinuitai timiauri13Jesús aints untsuri iruntramunam

chichaak pujamtai, aints Jesúsan tarichicharak:—Nuikiartinu, wína apar jakau

asamtai, wína yatsur aparu kuikiarinakanak surusti tusam chichartusta,—timiayi.

14Tamati Jesús chicharak:—

tai ¿yaachia ame susata tita tusashainaitukma? —timiayi. 15Nunia aintsainaun mash nuiniartas chicharak:—Aneartaram. Aints kuikiartin tura

untsuri warirtin pujayat tukekapujuschamnawaitai. Tura asamtai atumkakuikiartin wajastasan wakerajai tuukanintimsairap, —timiayi.

16Nunia nuikiartutai chichamannuikiartak:“Aints kuikiartin arakan ni ajarinian

nukap juukmiayi. 17Tura juuk nukap auasamtai: ¿Itiurkatjak? ¿Tura tuningukustaj? tu nintimmiayi. 18Nunia nukapnintimias: ‘Yamaikia nekasan nintimrajai.Jea árak ukutai nekas tuupich asamtai,nunaka yumpungkan, nekas nampurmanjeamkatjai. Tura nuna jeamkanyurumkan juukan, tura araknashajuukan, tura warinchurnasha juukan,nuni mash matsaran, 19

tsuk pujusan, tura nukap yuwan, turanukap umuran, tura nukap nakurusanuntsuri musach pengké yuumatsukpujustatjai,’ tu nintimramiayi. 20Tunintimmatai Yus chicharak: ‘Amekanintinchawaitme. Ju kashiti jakatatme.

¿Turakmin warinchurmesha ameukusmame nusha yanawa atata?’ timiayi.21

nak nukap ukuinayat, Yusnakanintimtinachu asar, nu aintsuanunisarang ainawai,” Jesús timiayi.

Yus ni uchiri yuumamurinnekawai timiauri

(Mat. 6.25-34)22Nunia ni nuiniatiri ainaun Jesús

ataksha chicharak:“Nunasha tajarme: ¿Warí yuwanak

pujustaj, tura warinak entsartaj? tusaram,nuke nintimsarmeka pujusairap. 23Yustuke iwiaaku pujustaram tusa pujutansuramu asa, tura atumi namangkennajanau asa, atumi yutairincha turaatumi entsatirincha suramsatatrume.24Chingki ainau jiisrum: ¿Itiurpujuinawa? tusaram nintimrataram.Nuka araknaka arainatsui. Tura arakanjuukar jeanmasha ukuinatsui. Tupujuinau wainiat, Yus ni yuwatniurinsuwawai.masang timiá anenmau asa ¿atumiyuumamurincha itiur suramsashting?25Tura wikia untsuri kinta pujustajtakurmesha,chamnawaitrume. 26Nuturunatatkamaram tujintayatrumsha¿warukaya yuta pachisrumsha, tura

sha pujarme?27

kar wajainau nintimrataram. Nukatakakminatsui. Tura uruchnashakutaminatsui. Tura apu Salomónyaanchuik pujumia nuka entsatirin timiápengker entsariat, yangkura nuniskapengkerka iwiarmamrachmiayi tusantajarme. 28Nupaa ainausha yamaikikiashiiram ainayat, kashin tsawaar aints

12

Page 153: Achuar bible   new testament

153

c 12.38 (Marc. 13.34-36) d 12.40 (Mat. 24.43-44;25.1-13; 1.Tes. 5.2; 2.Ped. 3.10)

ainau charukar jiinum epeawartinunwainiat,tikin asa, atumnasha entsatincha nuna

trume. Tura asamtai ¿warukaya Yuskanekasrum nintimtsurme? 29-30Yusennintimtichu ainau mash nungkanampujuinauka tuke inaitsuk: ¿Warinakyuwataj tura warinak amurtaj? tusar tukenintimsar pujuinawai. Antsu atumkatuuka nintimtsuk asataram. AtumiApaachiringkia atumi yuumamurinpachis mash nekau asamtai, atumiyutairisha, tura atumi amutirishapachisrum napchau nintimtsuk asataram.31Antsu Yuse wakeramuri nekasrumnintimrataram. Turakrumningkia atumiyuumamurincha mash suramsatatrume,”Jesús timiayi.

Nayaimpinmaka yuumatsuk pujustinuitrume timiauri

(Mat. 6.19-21)32Nunia ataksha Jesús chichaak:“Wína aintsur ainautirmeka shamtsuk

asataram. Atumka jumchik aruminwainiat, atumi Apaachiri nekas: Wijaipujustaram tusa wakerutmarme. 33Turaasamtai atumnau aa nuka surukrumyuuminak pujuinau susataram. Turakrum

tin asaramtai, tura entsatirammamurchatin asaramtai: Nekasannayaimpinam jeatasan wakerajai, tunintimsaram pujustaram. 34Atum waríwakerarme nuka tuke atumi nintijainintimsaram pujustatrume,” timiayi.

Atumi Apuri tuke aneakrumpujustaram timiauri

35-36Nunia ataksha chicharak:“Ju nuikiartamusha nintimrataram.

Apu aints nuwenmaun jiistaj tusa

weamtai, ni inatiri pengker umiu asa,jeanam pujus: Apur estanmaya taawaiiti uratrita tamati, waiitin wáriuratiasan wakerajai, tu nintimias kantiinkeemak nakaj pujawai. Atumka nu aintsuinatiriya nunisrumek atumi Apuri tatintrinakasrum pujustaram. 37Nu aintsu apuriwaketki taa, ni inatirin kanutsuk iwiajpujaun wainak waramtiksatnuitai.Nekasan tajarme: Nuka jea waya, niwejmakrin aik yapajia, ni inatiri ainaunchicharak: Misanam pujustaram tusa, niyutairin susatnuitai. 38Apu kashi japengwinak, turachkusha tsawaarai winak, niinatiri iwiaj pujaun wainak nekaswaramtiksatnuitai.c

39“Nusha nintimrataram: Jeenniuka

kungka, kanutsuk iwiaj pujus anear:Kasartukai tusa, tura jearun wayaawaitusa nakastinuitai. 40Wi aints ayatun Yusakupkamu asan, wisha nunisnakaneachmau tatin asamtai, atumshaanearum pujustaram,” Jesús timiayi.d

Aintsu inatiri jimiaran pachis etserkamu(Mat. 24.45-51)

41Tamati Pedro iniak:—Apuru ¿ju nuikiartamu etserme nuka

iin tukartakmek tam? Turachkumsha¿aints ainau mash nekaawarat tusamektam? —timiayi.

42Tu iniam Jesús aimiak:“Ju nuikiartamusha nintimrataram.

Atumka takatan wainua tumawaitrume.Aints arák irastas wetanak wajak: Wínajearun pujuinau yurumatin jeamtai, ¿yákini yuwatniurin susat tusa aintsun eawai.Nekas pengker umiaun tura paannintimniun eak: Nu turati titinuitai. 43Nuaintsu inatiri ni takatrin miatrusang umikpujamtai, inamin taa nuna wainakinatirin waramtiksatnuitai. 44Nekasan

12

Page 154: Achuar bible   new testament

154

e 12.50 (Marc. 10.38)

tajarme: Ni inatiri miatrusang umiuasamtai, ni inakratin mash ninu aa nunawainin ati tusa inaikiatnuitai. 45Antsutakatan wainin pasé aints asa: Apurkawárikia tachatatui, tu nintimias pujakka,chikich takau ainauncha, tura nuwaainauncha pasé awajak, tura yutanchanukap yuj, tura amutincha nukap amujnampea nampeaka ni apuri tatintrinakachmau asa, 46ni apuri aneachmautari, inatirin nakachmaun wainak,chikich chichaman umichu ainaujaimetek wait wajaktiniun susatnuitai.

47

murinka pengker nekayat umikchangkaiwiaaku pujus nukap wait wajaktinuitai.48

cha antukchau asa, napchau takakmakpujaksha iwiaaku pujus jumchik waitwajaktinuitai. Yus aints ainaun nukapsusau asa ataksha: ¿Nusha itiurkamame?tusa ukunam iniastinuitai. Tura ni uchiriainaun ni nekamtairin nukap susau asaataksha: ¿Nusha itiurkamame? tusanunisang ukunam iniastinuitai,” Jesústimiayi.

Jesús aints ainaun akankatnuitjai timiauri(Mat. 10.34-36)

49Ataksha Jesús chichaak: “Aints ainauwína umirtukarti tusan wakerakuntaawitjai. Tura asan yamaikia wínaumirtukarat tusan wakerajai. 50Wikianukap wait wajaktatjai. Tura nu waitwajaktinka wári jeat tusan wakerajai.e51Atum wína pachitsaram: Aints ainaumash pengker nintimtunisar maanitsuk

mek? Antsu wikia tajarme: Junungkanam tau asamtai aints ainaukakanakartinuitai. 52Yamai nangkamaskichik jeanam cinco (5) aints pujuinaukanakartinuitai. Kampatam wína

umirtukcharu ainauka chikich jimiaranwína umirtukaru ainaun kajeriartinuitai.Turachkusha wína jimiar umirtukcharuainauka kampatam wína umirtukaruainaun kajeriartinuitai. 53Tura asaraintska ni uchirin nakitrartinuitai. Turauchisha ni aparincha nakitrartinuitai.

cha nakitrartinuitai. Tura nawantrisha ninukurincha nakitrartinuitai. Tura chikichnuwasha ni najatin nakitrartinuitai. Turanajatisha ni tsatsarincha nakitrartinuitai,”Jesús timiayi.

Kinta tu tsawaartatui tusa timiauri(Mat. 16.1-4; Marc. 8.11-13)

54Nunia aints ainaun chicharak:—Junia aints ainautiram, tsaa

akaamunmanini yumi kajintramtai, yumijiturtatui tusaram nekarme. Takurminatum tarume nunisang jitawai. 55Turasurnumia nasenmataikia, esat atatuitarume. Takurmin atum tarume nunisangesatrawai. 56Anangkartin ainautiram,nayaim jiisrum yumi jiturtincha nuwáeemkaram nekayatrumsha, ju kintati wichichaman atumin ujaajrume jukapachisrum: ¿Warina takua tawa tusaramwaruka nintimtsurme? —Jesús timiayi.

Kársernum engkeatnunpachis nuikiartamuri

(Mat. 5.25-26)57Nunia ataksha Jesús chicharak: “Tura

atum nekas pengker pujustinunpachisrumsha ¿waruka atumeknekartsurme? 58

meka, chikich aints atumin: Yamaikakirkata tusa tukumramak: Antsu

tatui tamatikia, apu pujamunamjeetamiartas, nijai tsaniasrum jintaweakrum, apu jeenkia jeetamtsaing,

12

Page 155: Achuar bible   new testament

155

f 12.59 (Yus tunau jiistin kinta jeatsaing, atumi tunaaringkia inaisaram tsangkutrurta titaram,taku timiayi.) g 13.9 (Jesús: Aints wína chichamrun umirtutsuk pujauka numi higueraneretsuk wajawa nunisketai, taku timiayi.)

chicham iwiarataram. Nu turachkurmeka,apu achirmak suntar ainaun akupturmak:Ju aintska kársernum engkeataramtitinuitai. 59Tura nekasan tajarme: Atumitumaashri mash metek akiimiatsukpujakrumka,nuitrume,” Jesús timiayi.f

Atumi nintimauri yapajiachkurmekawait wajaktinuitrume

13 1Nu kintati aints ainau Jesúsujaktai tusar tariarmiayi. Tura

ujainak: Galilea nungkanmaya ainauwaaka uchirin Yus susatai tusar mainakpujuinai, apu Pilato ni suntarin akupkam,nu aints ainaun maawar, nunia ni

rarmiayi. Nuna pachisar Jesúsanujakarmiayi. 2Tu ujainam Jesúschicharak:—¿Atumka itiur nintimrume? ¿Atum

nintimsarmeka: Nu aints jakaarukachikich Galileanmaya ainaun nunanangkamasarang timiá tunaarintinasaramtai maawari tarumek? 3¡Atsa!

meka, atumsha nunisrumekjakatnuitrume tusan tajarme. 4Turayaanchuik Siloénam yakí wajatiri kayanajanamu “torre” tutai ningki yumpunakayaaramtai ¿dieciocho (18) aintsjakaarmia nuka Jerusalénnumia ainaununa nangkamasarang timiá tunaarintinasar jakarmiayi tarumek? 5¡Atsa! Antsuatumi nintimauri yapajiachkurmeka,atumsha nunisrumek jakatnuitrume tusantajarme, —Jesús timiayi.

Numi higuera tutain pachis nuikiartamuri6Nunia Jesús ataksha nuikiartamun

etserak:

—Aints ni ajarin numi higuera tutainaraamiayi. Tura nukap musach arus:Nerekchayash tusa jiistas werimiayi. Turawainiat nerekchamiayi. Atakshajiimaitiat atsumiayi. Nunia atakshajiimaitiat atsumiayi. 7Tura nunia ajanwainiun chicharak: ‘Antukta. Musachjaimetek nereatsuash tusan jiistasan tarijai.Turayatun wainkachjai. Yamaikia ajakta.¿Warukang nangkamnasha wajasat?’timiayi. 8Tamati ajan wainin ni apurinchicharak: ‘Atsa apuru, ju musachkekawajasti. Yamaikia nu numi nantujenaangtuan, tangku ijiincha matsatratjai.9Turamka nerekchatpiash. Antsu tukenereachmataikia, nuniangka ajaktatme,’timiayi.g

Ayamtai kintati Jesús nuwapunuapan tsuwarmauri

10Nunia chikich ayamtai kintati Jesúsiruntai jeanam waya, aints ainaunnuiniak pujumiayi. 11Nunia aints ainauiruntramunam nuwasha pujumiayi. Nu

tuamu asa, dieciocho (18) musach punuswekainuyayi. Tura asa nakuintanchapengké yuumatnuyayi. 12Tu pujamtaiJesús nu nuwan wainak untsuk:—Umaaru, punusam wekaayatum

yamaikia angkan wajasume, —timiayi.13Nuna tusa uwejejai nuwan takasmiayi.Turam nuwasha nakuinia tupinwajasmiayi. Tura pengker wajas, Yusjuuntaitai timiayi. 14Tura Jesús nunuwanka ayamtai kintati tsuwaruasamtai, iruntai jea juuntri kajek aintsainaun chicharak:—Seis kinta aa nu takakmastinuitai. Nu

kintati tsuwaamartaj tusaramtatinuitrume. Antsu ayamtai kintati

12 13

Page 156: Achuar bible   new testament

156

h 13.21 (Yuse aintsri ainausha mash nungka ainamunam tu yujartin ainawai, taku timiayi.)i 13.25 (Mat. 25.11-12) j 13.27 (Sal. 6.8)

trume, —tusa Jesúsan antumtikiaktimiayi.

15Tamati apu Jesús chicharak:—Chicham umichu ainautiram,

sha ¿ayamtai kintati atumi waakarisha,tura atumi burrorisha yumin aartajtusaram atiaram juwatsrumek? 16Junuwaka Abrahama weari ayat, iwianchengkemtuamu asa, dieciocho (18)musach tuke jingkiamua nunisang punuswekaju asamtai, ayamtai kintati pengkerwajasti tusanka ¿warukanak aitkashtaja?—timiayi.

17Jesús nuna tamati, ni nemase ainaunatsaararmiayi. Tura chikich aints ainaumash Jesúsa pengker turamurin wainkarwarasarmiayi.

Mostaza jingkiaji pachis nuikiartamuri(Mat. 13.31-32; Marc. 4.30-32)

18Nunia Jesús ataksha etserak:—¿Atumsha itiur nintimrume? Yuse

aintsri itiur yujainawa tusan, atuminujaktinuitjarme. 19Anturtuktaram. Yuseaintsri ainau mostaza jingkiajiyanunisarang ainawai. Aints mostazajingkiajin ni ajarin araam, nuka tsapainunia tsakar, nunia nekas juun wajaayi.Tura kanaji timiá saram asaramtai,nanamtin ainau mostazan kanajinpasungminawai, —Jesús timiayi.

Pang pachimtai pachisar etserkamuri(Mat. 13.33)

20

tamun etserak:—Yuse aintsri ainau itiur yujainawa

tusan ujaktinuitjarme. 21Yuse aintsriainau pang pachimtaiya nunisarangyujainawai. Pang pengker at tusa, nuwa

pang pachimtaijai pangkan pachimui.Turam mash wapakrawai, —timiayi.h

Waiti tuupchin pachis etserkamuri(Mat. 7.13-14;21-23)

22Nunia Jesús Jerusalénnum jeataj tusa,yakat juunnasha tura tuupchinchanangkaatsuk kichik kichik yaktanamaints ainaun nuiniaki wemiayi. 23Turaweamtai, aints Jesúsan iniak:—Apuru ¿Yusnum uwemratin ainia nu

jumchikiashi? —timiayi. Tu iniam Jesúsaimiak:

24—Nekasam tame. Yus pujamunampujustasrum wakerakrumka, waiti

taram. Antsu aints untsuri nuniwayaawartas wakerinayat,kamawar tujinkartinuitai tajarme.25Jeentin waitin epeniamtai, atumshaaanum wajasrum, waiti awatkuram:‘Apurua uratrita,’ takurmincha, atuminairmak: ‘¿Tuniantskitrum? Wikiawainchawaitjarme,’ turamtinuitrume.i

26“Turamatai atum chicharkuram:‘Antsu iisha amijai iruntrar yurumakyuwakur, tura amuti amakur pujuyaji.¿Tura waruka nekartsume? Ii yaktarinwekaasam,nuyame,’ titinuitrume. 27Atum takurminjeentin atumin airmak: ‘Ataksha tajarme:¿Atumsha tuniantskitrum? ¿Wikiawainchawaitjarme tajarme nuka warukaantatsrume? Tunau takau ainautirammash winingkia winitsuk waketkitaram,’atumin turamtinuitrume.j

28“Tura jeentin turamu asamtaiAbrahamsha, tura Isaacsha, turaJacobsha, tura Yuse chichamenyaanchuik etserin ainausha mash Yuspujamunam pujuinau wainkaram, antsuatumka aanum japamu pujusrum nukap

13

Page 157: Achuar bible   new testament

157

k 13.29 (Mat. 8.11-12;22.13;25.30) l 13.30 (Mat. 19.30;20.16; Marc. 10.31)m 14.5 (Mat. 12.11)

juutkuram naim esairam katertakrumkanaktinuitrume. 29Tura judíochu ainautsaa taakmanumaninisha, tura tsaapajeninisha, tura tsaa jeamunmaninishatura atu pajeninisha, mash metek

tai.k30Tura yamai mianchau ainausha

masarang artinuitai. Tura: Wikia chikichainaun nangkamasketjai tumamin ainauukunam mianchau artinuitai,” Jesústimiayi.l

Jerusalénnum pujuinaun aneak juutmiauri(Mat. 23.37-39)

31Nunia nu kintati fariseo ainaujumchik Jesúsan tariar chicharinak:—Apu Herodes amin mantamatas

wakerawai. Tura asamtai juniangkajiinkim yajá nungkanam weta,—tiarmiayi.

32Tu tinam Jesús chicharak:—Yamaikia weriram nu pasé nintintin

ujaakrum: Antukta, wikia yamaisha, turakashincha jumchik kinta pujusan,iwianch ainaun jiikin akupkatatjai. Turajau ainauncha tsuwartatjai. Tura wínakintar jeamtai inaisatatjai, tawai titaram.33Turayat Yuse chichamen etserin ainaunchikich nungkanmaka maacharmiayi,

miayi. Winasha nunisarang Jerusalénnummantuwartin asaramtai, jumchik kintaarusan nuni jeatatjai.

34“Jerusalénnumia ainautirmin tajarme:Atumka Yuse chichamen etserin mainaiyarume. Tura Yus wína chichamuretserkataram tusa, akupturmakuwainiatrumek, kayajai tukurammainuyarme. Atash ni uchirin nanapejaitektuktas untsuawa nunisnak: ¿Yusnum

rum? Tura wainiatrum nakitrinuyarme.35Antsu wi jakamtai atumka:muka nekas pengkeraitai tutsukpujakrumka,nuitrume. Wi ukukmiaka, atumi yaktariitarak atinuitai. Tura asamtai aneartaramtajarme,” Jesús timiayi.

Jesús aints jaun tsuwarmauri

14 1-2Nunia chikich ayamtai kintatifariseo juuntri Jesúsan yuwita

tusa untsuam, Jesús ni jeen wemiayi.Tura nuni jea, aintsu namangken imiurunwainkamiayi. Turamtai chikich fariseoirunu ¿itiurkanpi?miayi. 3Tuminamtai Jesús Moisésachichamen nuikiartin ainauncha turafariseo ainauncha iniak:—¿Atumsha itiur nintimrume?

tai kintati aints tsuwarminkai?¿Turachkusha tsuwarchamnaukai?—timiayi.

4Tamati aimtsuk pujuarmiayi. TuminaiJesús jaun takas tsuwarmiayi. Nunia:Jeemin waketkita tusa akupkamiayi.5Nunia fariseo ainaun Jesús chicharak:—Atumi uchiri tura atumi waakarisha

nungka taimunam ayaaramtai, ¿ayamtai

kitrum? —timiayi.m6Tu tamaitiat aimkartatkamawar

pengké aimkacharmiayi.

Nuwenmanum untsukmauainaun pachis etserkamuri

7Tura nu jeanam untsukmau ainau wikiamiajuitjai tusar,num keemsartas wakerinamtai, Jesús nunawainak nu aints ainaun nuiniak:

8-9—Aints atumin nuwa nuwatmanumuntsurmakaramtaikia, keemtai nekas

13 14

Page 158: Achuar bible   new testament

158

n 14.11 (Mat. 23.12; Luc. 18.14;22.26)

pengkernumka keemsairap. Keemtainekas pengkernum keemsakrumningkia,chikich aints atumin nangkatamsang juuntaamtai, atumin untsurmakma nukatarutmi chichartamak: ‘Ju aints junikeemsati tusam wajaktia,’ turamataiatumka natsaarum wajakrum, nukeemtainkia ukukrum, chikich keemtaimianchau amanum keemsatnuitrume.10Antsu nuna turunawai tusaram, aintsatumin untsurmakaramtaikia, keemtaimianchau amanum keemsataram. Nunikeemsakrumningkia, atumin

mak: Amikru, au nekas pengkerkeemtainum keemsata turamtinuitrume.Turamu asamtai chikich untsukmauainau nuna antukar: Juka nekas pengkeaintsuitai turamiartinuitai. 11Turaasamtai aints ningki nintimias: Wikiamiajuitjai taunka Yuska: Mianchawaitaitawai. Antsu aints: Mianchawaitjaitumamunka Yuska: Miajuitai tawai,—Jesús timiayi.n

12Nunia niin untsukmaurin chicharak:—Ameka aints ainau yuwitaram tusam

untsuktasmeka, niisha winasha iiksanguntsurkami tusamka, amikrumsha, nuniayachim ainausha, nunia chikich wearamainausha, nunia amijai patasar kuikiartinirunusha: Wina jearun yuwita tusamkauntsukaip. Ame nu aints miaju ainaununtsuamka, niisha amincha nunisarangyuwita tusar untsurminamtaikia, niyutairingkia akiimiakmawa nunisangatinuitai. 13Antsu yuwitaram tusam, aintsainau untsuktasam wakerakmeka,kuikiartichu ainausha, nunia uwejemutchau ainausha, nunia wekaichauainausha, nunia wainmichu ainaushayuwitaram tusam untsukta. 14Nuturakminka niisha akirmakchartinuitai.Antsu pengke aints ainau jakamunmaya

nantakiartin kinta jeamtai, Yus aminkaakirmaktinuitai.nuitme, —Jesús timiayi.

Yuta yuwamu esta pachisar nuikiartamu(Mat. 22.1-10)

15Tamati chikich aints nu misanamyuwak pujus Jesúsan chicharak:—Yus pujamunam yutan yuwinauka

nekasar warainawai, —timiayi.16Tamati Jesús nuikiartutai chichaman

etserak:—Antukta. Aints estan najanatas nu

kintati yuwitaram tusa, aintsun untsurinchichaman akuptukmiayi. 17Tura mashumisamtai, ni inatirin akupak: ‘Yamaikiawinitaram. Yanchuk mash umismawaitai,tawai tita,’ tusa untsukmau ainamunamakupkamiayi. 18Turamaitiat untsukmauainau mash:trurta, wikia winichmin nekapeajai,’tusar apu inatirin ujakarmiayi. Tura nunangkamtaik untsukmauka chicharak:‘Ajan yamai sumaku asan, jiitaj tusanwetatjai. Wait aneas tsangkutrurti tawaitita,’ timiayi. 19Tura chikitcha chicharak:‘Wikia waakan diez (10) sumarmaku asan¿jimiarchik jimiarchik apatkan itiurwekaasaintak? tusan nekapsatasanweajai. Tura asan winichminuitjai. Waitaneas tsangkutrurti tawai tita,’ timiayi.20Tura chikitcha chicharak: ‘Wikiapengké yamai nuwan nuwatkau asanwinichmin nekapeajai,’ timiayi. 21Tutinam apu inatiri waketki, ni apurin jeani timiaunaka mash ujakmiayi. Tu ujaam,apu kajek ni inatirin ataksha chicharak:‘Yamaikia yaktanam tungkajin jintaainamunam, tura jinta tsererchinmashawári weme, nuni kuikiartichu ainausha,tura uweje mutchau ainausha, turawainmichu ainausha, tura wekaichauainausha, mash juni ikiankata tusa

14

Page 159: Achuar bible   new testament

159

o 14.24 (Yus aints ainaun wini winitaram tusa untsuamaitiat anturkarchatnun pachis nunakatimiayi.) p 14.27 (Mat. 16.24; Marc. 8.34-35; Luc. 9.23; Juan 12.24) q 14.35 (Atumsha wínaumirtutsuk pujakrumka, winaka nemartuschatnuitrume taku timiayi.)

akupkamiayi. 22Tura akupkam, inatiriayu tusa we, aints ainaun ikiankau asa,apurin weri chicharak: ‘Apuru, ameturutmiame nunaka miatrusnak umikjai.

tai,’ timiayi. 23Tamati apu chicharak:‘Ayu, yamai ataksha jiinkim, jintatsererchinam weme,munmasha weme, aints irunu wainkamnusha untsukam juni itata. Wína jearpiakat tusan wakerajai, apu timiayi.Nunia ni inatiri ainaun atakshachicharak: 24Wikia nekasan atumintajarme: Aintsun eemkan untsukarmaja

nuitai,’ timiayi, —Jesús timiayi.o

Jesús ni aintsri ainau pujustintrinpachis etserkamuri

(Mat. 10.37-38)25Nunia aints untsuri Jesú

miayi. Tuminamtai pajas jiis, Jesús nuaints ainaun chicharak: 26“Aints niaparincha, tura nukurincha, turanuwarincha, tura uchirincha, turayachiincha,masarang aneau asa, tura winashanemartak wait wajatan nakitajai taukawínaka nemartuschatnuitai. 27Tura aintswína nemartustas wakerayat,rai tusa shamak nemartutan nakitakkawínaka nemartuschatnuitai.p

28“Atum ainautiram, juun jea kayajaijeamkatasrum wakerakrumka, nukanángkamtsuk ¿kuikian warutmakjapawaintaj? ¿Kuikiar jeatpiash? tunintimsaram jeamu wearme. 29Aintsnuna nintimtsuk waurtus jean jeamkatasnangkamayat, antsu kuikiarin amuak,jean jeamtan umitsuk inaisamtaikia,aints ainau nuna wainkar wishikinak:

30‘Jiistaram. Ju aintska jean jeamkatasnangkamayat umiktatkama tujinkayi,’tiartinuitai. 31Chikitcha nintimrataram:Apu chikich nungkanmaya apurijaimesetan najanatas wakerak maanitannangkamtsaing, ni suntari ainaun mashirumrar diez warang (10,000) amataikia,chikich apu veinte warang (20,000)suntarjai winawa nuna nepetkainjashtusa nintimui. 32Tura nepetkachminnekapeak, wína nepetukai tusa, ninemasen arák pujaunak: Maaniachmitusa chichaman akupawai. 33Atumainautirmesha nunisrumek, wínanemartustasrum wakerayatrum, atumnauaa nu mash inait nakitakrumka, winakanemartuschatnuitrume,” Jesús timiayi.

Weea tumawaitrume tusa nuikiartamuri(Mat. 5.13; Marc. 9.50)

34Nunia Jesús ataksha nuikiartamunetserak: “Weeka nekas pengkeraitai. Tura

nuita? 35Wee michumangka, árakpengker tsapait tusar,sha iwiarashtinuitai, tura numi pengkertsakarti tusar,nuitai. Antsu waríksha itiurkachminasamtai, aya japatnuitai. Aints juchichamnaka antukar nintimrarti,” Jesústimiayi.q

Uwija mengkakaun pachis nuikiartamuri(Mat. 18.10-14)

15 1Jesús chichaamtai, kuikian juu

tin ainausha mash antukmi tusarkautkarmiayi. 2Tura asaramtai fariseoainausha, tura Moisésa chichamenuikiartin ainausha Jesúsan pachisaraujmatinak:

14 15

Page 160: Achuar bible   new testament

160

r 15.2 (Mat. 9.10-11; Luc. 5.29-30) s 15.7 (Juan 10.1-16; Hebr. 13.20)

—Auka tuke tunaarintin ainaunpengker awajui. Tura tuke nijai iruntraryuweenawai, —tunaiyarmiayi.r

3Tu aujmatinam Jesús nuna antuknuikiartutai chichaman uwija wainiunpachis etserkamiayi. Tura etserak:4“Atum ainautiram nintimrataram. Aints

kam, noventa y nueve (99) uwijamatsatunka ukuki, uwijarin mengkakauneaktas werawapi. 5Tura we uwijarinwainak, yakajin wangkeas nukapwaraawai. 6Tura ni jeen waketki, niamikri ainaun, tura ni irutkamurinchaikiaanak untsuk: ‘Uwijar mengkakaunwainkajai.ram,’ tawai. 7Tura Yuscha nunisang aintsnoventa y nueve (99) wina tunaarukaatsawai tinaun wainkangka miatruskawaraatsui. Antsu kichik tunaarintin ninintimaurin yapajia Yusen: tsangkutrurtatamatikia, Yuska nu aintsun wainak,kichik au wainiat, noventa y nuevenangkamasang warastinuitai tajarme,”Jesús timiayi.s

Kuik mengkakamun pachis nuikiartamuri8Tura ataksha chicharak:“Chikich nuikiartutai chichamnasha

tajarme: Nuwa diez (10) kuikian takakununia kichik mengkakamtai, wainkatajtusa kantiin keemak, jean mash japimiaknu kuikianka eawai. 9Tura kuikiarinwainak ni amikri ainauncha untsuk, turani irutkamurincha untsuk: ‘Kuikianmengkakmaja nunaka wainkajai. Turaasamtai wijai warastaram,’ tawai. 10Turaasamtai tajarme: Kichik tunaarintin ninintimaurin yapajia Yusen tsangkutrurtatamatikia, Yuse awemamuri ainau nuaintsun wainkar, nuwa kuik mengkakaun

wai,” Jesús timiayi.

Aints ni uchirin tsangkuramunpachis etserkamuri

11Nunia Jesús ataksha nuikiartutaichichaman etserak:“Aints jimia uchirtin pujumiayi. 12Tura

ekeri amia nu ni aparin chicharak:‘Apaachia, ame jakaakmin kuikiar winaratata nu yamaik surusta,’ timiayi. Tuseam ni apari: Ayu tusa, japen akantukninu aa nuna susamiayi. 13Tura jumchikkinta nangkamaramtai, nu natsaka ninuaa nuna mash suruk, kuikiarin chumpiachikich nungkanam yajá wemiayi. Turachikich nungkanam we nuni jea,nangkami pujus ni wakeramurijaikuikiarin mash amukmiayi. 14Turakuikiari mash amukamtai,masha tsuka asamtai, nisha yuwatatkamayuumakmiayi. 15Tura asa: Takatan eaktajtusa, aints kuchirtinnum jeamtai, nuaintska: Kuchir waitrukta tusa natsanakupkamiayi. 16Tura kuchin yurinpujuinamunam jea, yaparak kuchiyutairincha yuwatas wakerau wainiatsuritinak pengké susacharmiayi. 17Turasuritinam wake mesek nintimias: ¿Winaaparu jeen ni inatirisha warutmakpujuina? ¿Tura yutairisha warutmakampinu wea? Antsu wikia juni tsukajaiwait wajajai. 18Tura wína aparunwaketkin titatjai: ‘Apaachi, wikia Yusjaitura amijaisha tunau wajasjai. 19Turaasan yamaikia ami uchiram wajatnakanatsaamajai. Antsu ami inatiramtakakmina nunisnak wisha takakmastajaititatjai, tu nintimramiayi. 20Nunia niapari jeen waketkimiayi.“Turamtai ni apari uchirin winaun

wainak wait anentramiayi. Tura ampukiweri uchirin minakas mejeasmiayi.21Turam nu natsa aparin chicharak:‘Apaachi, wikia Yusjai tura amijaisha

15

Page 161: Achuar bible   new testament

161

t 15.32 (Aints ni tunaarin inais, Yusen tsangkutrurta tamatikia, Yuscha waraawai takutimiayi.)

tunau wajasjai. Tura asan yamaikia amiuchiram wajatnaka natsaamajai,’ timiayi.

22“Tamaitiat apari ni inatirin chicharak:‘Wári wejmak nekas shiiram aa nuantsrami tusaram itataram. Turauwejnum wetaisha wemamtikiamitusaram itataram. Nunia sapatchawemamtikiami tusaram itataram.23Nunia waaka uchiri nekas apu aa numaataram.ram. Turar iruntrar yuwar nunianakurusmi. 24Juka wína uchir jakawanunisang pujuyayi. Antsu yamaikiaataksha iwiaakun wainkajai. Jukamengkaturkamiayi timiaja nunakayamaikia wainkajai,’ timiayi. Tu tinamuasar estan najanawarmiayi.

25“Tura jeanam nakurinak pujuinai, nuaintsu uchiri eemkaurisha ajanamtakakmak pujumiayi. Tura takatan umistaa, nangku umpuamuncha antuk, nuniaarawir tuntuyamuncha antuk, turayaaminauncha antuk: Jiitaj tusatarimiayi. 26Tura tari anumak wajas, niapari inatirin untsuk: ‘¿Warukaaitkinawa?’ tusa iniasmiayi. 27Tu iniamnusha chicharak: ‘Yachim tayi. Turayachim jatsuk tau asamtai, aparamwaaka uchiri nekas apu aa nu maataramturamji. Tamati esta najankur aitkaji,’timiayi. 28Tu ujaam uchiri kajek jeawaaitnasha nakitmiayi. Turamtaiaparisha ni uchirin weri chicharak:‘Uchirua wayaata. Tura wayaam yachimjiista,’ timiayi. 29Tamaitiat uchiri ayaak:‘Apaachia anturtukta. ¿Wikia aminkamiatrusnak umirkun ami inatirmeanunisnak tuke takakmakun warutammusachik pujaja? Nusha ameshanekarme. Turayatum ameka: Amikrumjaiesta najanataram tusamka, chipu uchirikichkisha suruweatsme. 30Antsu aminu

tip ainaujai tura ni wakeramurijai mashamukusha ¿waruka waaka uchiri apu aanusha maamsha aitkame?’ kajes timiayi.31Tamaitiat apari chicharak: ‘Uchiru,ameka wijai tuke pujame. Tura winar aanuka mash aminuitai. 32Yachimka jakawanunisang pujuya nu yamaikia iwiaakuataksha tayi. Nuka mengkaturkamiayitimiaja nunaka yamaikia wainkajai. Turaasamtai nekasar esta najankur warastinuitji,’ uchirin timiayi.”Jesús tusa nu nuikiartutai chichaman

nuikiartimiayi.t

Jea wainiun pachis nuikiartamu

16 1Nunia Jesús ni nuiniatiri ainaunchikich nuikiartamun nuiniak:

“Aints kuikiartin ni inatirin: ‘Jearwaitrukta,’ tusa ukukmiau waininayataints ainau kuikiartinun ujainak: ‘Jeeminwainuka kuikiarmin nangkami japui,’tiarmiayi. 2Tu tinam ni jeen wainunchauntsuk: ‘¿Amincha pachitmasar warinaturaminawa? Yamaikia wina jear wainukaachatatme. Tura asamtai ¿wína kuikiarjaisurukmausha itiurkamame? tusam nuaaram surusta’ timiayi. 3Tamati ningkinintimias: ‘Maj, apur takatrun jurutrauasamtai, ¿wisha itiurkatjak? Tura wínakakarmar atsau asamtai, nungkatautnasha takakmaschamnawaitjai. Tura

ram tusan seamkinij wajatnakanatsaamajai. 4Tura yamaikia nunakaturatatjai. Wina takatur atsau asamtai,aints ainau wína jearun pujuita turutiartitusan, yamaikia nintimratjai’ timiayi. 5Tunintimias ni apurin tumaashmiakaruainaun mash kichik kichik winitaram tusauntsukmiayi. Tura eemak jearmia nunachicharak: ‘¿Wína apur warutma

15 16

Page 162: Achuar bible   new testament

162

u 16.12 (Mat. 25.21-30; Luc. 19.13-27) v 16.13 (Mat. 6.24) w 16.16 (Mat. 11.12-13)x 16.17 (Mat. 5.18)

tumashitme?’ timiayi. 6Tu iniam nishaaimiak: ‘Olivo macharin cien (100) tarruntumashmiamjai,’ timiayi. Tamati kuikianwainin chicharak: ‘Pai, ju papikiatumaashrum aarmawa juka jukim, wárikeemsam chikich papinum: Cincuenta(50) tarrun tumashmiamjai tusamaatrurta,’ timiayi. 7Nuna tusa ukuki,chikich aints taamtai: ‘¿Amesha warutamtumaashitme?’ tu iniam, nusha aimiak:‘Trigon cien (100)jai,’ tamati, nunasha chicharak: ‘Pai, jupapikia tumaashrum aarmawa juka jukim,chikich papinum: Ochenta (80) sakannunak tumaashmiamjai tusam aatrurta,’timiayi. 8Nunia jean wainu apuri nunanekaa chichaak: ‘Timiá anangkartinkatimiá nintipiapi awita,’ timiayi.”Jesús nu nuikiartamun umis paan etserak:“Yusen umirchau ainau Yuse uchiri

ainau nangkamasarang nintip ainawai.9Kuikian wakerinauka tuke tunau takauainawai. Tura asamtai tajarme: Atumka

ram. Turaram atumi kuikiari amukamtaiYus: Wína jearun tuke pujustaram tusaatumin juramkitnuitrume.

10“Aints jumchik takakiat nujai pengkeraa nuna turakka, nukap tákaka nujai metekturatnuitai. Antsu aints jumchik tákakanujai pengker aa nuna turachkungka,nukap tákaka nujaisha pengker aa nunakaturashtinuitai. 11

maya kuikiartin ainau chikichananangkinawa nunisrumek pujakrumka¿nayaimpinam nekas pengker pujustintakatcha itiurak takakmastaram? 12Tura

krumningkia ¿Yus atumin suramsataswakera nunaka itiur suramsatrume?u

13“Apu jimiar metek nintimtsukpujuinaunka aints kichkisha umirkartatkama

tujintinawai. Antsu kichnaka nakitinak kichananeeniartinuitai. Tura kichkin umirinak,kichnaka pachischartinuitai. Tura asamtaiatumka warinchu ainau aneakrumka ayanuke aneetaram. Antsu Yus aneakrumka ayaYusek aneetaram. Antsumai aneakrumkanuka yumtinuitai,” Jesús timiayi.v

14Tamati fariseo ainau nuna antukar,kuikian tuke aneenau asar, Jesúsanwishikrarmiayi. 15Tuminamtai Jesúschicharak:“Atumka wína pengke aintsuitme

turutiarat tusaram, aints ainau anangkuwearme.rume. Tura asa aints ainau nekasarwínaka:naunka Yuska nakitawai,” Jesús timiayi.

Yaanchuik Yuse chichame etserkamun tura yamai etserkamuncha pachis timiauri

16Nunia Jesús ataksha etserak:“Juan Yuse chichamen etsertsaing,

aints ainau Moisésa chichamen antukuarmiayi. Tura yaanchuik Yuse chichamenetserin ainau etseriarmia nunasha antukuarmiayi. Tura Juan taa, Yus itiur pujawatusa, yamaram chichaman etsertannangkamamiayi. Tura nu chichamnashayamaisha tuke etserjai. Tura asamtaiaints ainau Yus pujamunam pachitsukwayaatasar wakerinawai.w

17“Tura nayaimpisha tura nungkashameseatsaing, Moisésa aarmauringkiapengké tuupchiksha yapaijniashtinuitai.Antsu mash aarmawa nunisangumiktinuitai,” Jesús timiayi.x

Nuwa japashtinun pachis etserkamu(Mat. 19.1-12; Marc. 10.1-12)

18Nunia Jesús ataksha chichaak:“Aints ni nuwarin ajapa ukuki kichan

nuwatkungka, nekas tunau wajawai. Tura

16

Page 163: Achuar bible   new testament

163

y 16.18 (Mat. 5.32; 1.Cor. 7.10-11)

aints nuwan ajapamun nuwatkaushanunisang tunau wajawai,” timiayi.y

Jimia aints jakamurin pachis etserkamu19Tura Jesús ataksha chikich

chichaman etserak:“Aints kuikiartin wejmakan akikian

entsar shiirman pujuyayi. Tura kintajaimetek estan najanak nakuru pujuyayi.20Tura chikich aints kuikiartichu Lázaronaartin kuchaprintin asa, kuikiartinu jeeaarin ayaamas pujuyayi. 21Tura timiáyaparau asa, kuikiartin yuwamumisanmaya kakeekaun yuwataswakerimiayi. Tuma pujaun yawaa ainauni kuchaprin nukatrarmiayi. 22Turakintari jeamtai, kuikiartichuka jakamiayi.Tura jakamtai, Yuse awemamuri tariar,ni wakani Abrahamjai tsanias pujustitusar,num jukiarmiayi. Kuikiartichu jakau ai,kuikiartincha ukunam jakamiayi. Turajakamtai namangken iwiarsarmiayi.

23Tura kuikiartinu wakaningkia tunauainau wait wajainamunam jeamiayi. Turanuni jea, nukap waitnas pujus pangkaijiimias,miayi, tura Lázaroncha nijai tsaniaspujaun wainkamiayi. 24Tura wainakkakar untsuak: ‘Apaachiru Abraham, waitanentrurta.kata. Wikia juni ji kajintrashtinnumwaitnasan pujajai. Tura asamtai junitaruti, tura tsaranchikijai yumin chupirinairun jumchikia michatmamtikrutati,’timiayi. 25Tamaitiat Abraham ayaak:‘Uchiru nintimrata. Ameka iwiaakupujakum, yuumatsuk wait wajatsukpujuyame. Antsu Lázaroka nukap waitwajaj pujuyayi, tura yamaikia juniayamui. Tura ame atak iiksamek waitwajame. 26Tura mura waach juunwakachmin asamtai, junia atumin

winitramiartatkamawar tujintraminawai,tura atumniasha juni winiartatkamawartujintinawai,’ Abraham timiayi.

27Tamati kuikiartin ataksha chicharak:‘Antsu Apaachiru Abrahama waitaneasam,kata tusan tajame. 28Nuni wína yatsurcinco (5) pujuinawai. Niisha juni waitwajamunam winicharti tusan ujakattusan tajame,’ timiayi. 29TamaitiatAbraham chicharak:cha tura yaanchuik Yuse chichamenetserin aarmaurincha takakinawai. Nunaantukar umirkarti,’ timiayi. 30Tamatikuikiartin Abrahaman ayaak: ‘ApaachirAbrahama nekasam tame. Antsu aintsjakamunmaya nantaki, nuni wechichaman etsermataikia, ni tunaarininaisar nintin yapajiawarchaintash’timiayi. 31Tamaitiat Abraham ayaak:‘Antsu Moisésa aarmaurincha turayaanchuik Yuse chichame etserin ainauaarmaurincha antinachkungka, aintsjakau nantaki weaun waininayat, niinnekasampita tichartin ainawai,Jesús nu chichaman etserkamiayi.

Tunaanum jeai tusaramaneartaram timiauri

(Mat. 18.6-7;21-22; Marc. 9.42)

17 1Jesús ni nuiniatiri ainaunchicharak:

“Chikichan tunaun takamtikin ainaukatuke irunui. Antsu tunaun takamtikinainauka nukap wait wajakartin ainawai.2Tura aints uchin tunau takamtikmatikianuna turashti tusar, tunau takamtiknukuntujen kaya juuntan jingkiatawar, juunkunanam ujungkaramtaikia, timiá pengkeratinuitai. 3Nekasrum chikich ainauntunaun takamtiksai tusaram wainkataram.“Chikich aints Yusen umirkau atumin

16 17

Page 164: Achuar bible   new testament

164

kataram. Tura niisha tunaartsangkutrurta turaminamtaikia,rataram. 4Kichik kintatik tunaun siete (7)túrumtikramayat ataksha: ‘Tunaartsangkutrurta, ataksha turashtatjame,’tusa siete (7) tarutrami turammataikia,tuke tsangkurataram,” Jesús timiayi.

Yusen nekasampita tusar nintimtinauka tujintinatsui timiauri

5Tamati Jesúsa nuiniatiri ainau niinchicharinak:—Apuru, iikia Yus nekasampita tusar

nintimtaji. Tura nuna nangkamasriknintimtustincha yaimkartukta,—tiarmiayi.

6Tu tinam ni Apuri chicharak:—

kai? Turayat nuka tsapai, nekas chikichnupaa nangkamasang juun ayi. Atumshamianchau ayatrumek,ram: Nekasam tujinkachuitmeturutkurminkia, wi: Turataram tinuasamtai,kuram: Junia kangkaptuk kuimiakam,ataksha juun entsa japen wajastatakurminkia nekas turunamnawaitai,—Jesús timiayi.

Yuse inatiri ainaun pachis etserkamuri7Nunia Jesús ataksha chicharak:“Atumi inatiri waaka ainaujai nungkan

tsaiinak wekaa wekaaka, tura chikichinati waakan wainuka ni takatrin umisarjeanam taaramtai,kuram: ‘Winita, tura keemsam yuwita’timinkitrum? 8Atsa, antsu atumi inatirichicharkuram: ‘Yurumak inarturata. Turawajasam, wi yuwatniursha tura wiamurtincha surusminam umista. ¿Wiyáyuwamtai,num,’ tichaintrumek? 9Atumi inatiriatumin miatrusarang umirtaminak yutanyurtamawaramtaisha atumka: Maaketai,pengker umikume pengké tatsurme.

10Tura Yus turamia nuka mash umisrum:‘Nekasan Yusen pengker umirkajai’atumsha tichamnawaitrume, antsu atumiApuri turamin asamtai: ‘Iikia ni inatiriasar, iin turammiaji nuke umirkaji, turaasar mianchawaitji’ titinuitrume,” Jesústimiayi.

Jesús diez kuchaprintinainaun tsuwarmauri

11Jesús Jerusalénnum wetas Galileanungkanmaya jiinki, Samaria nungkanamnangkamakmiayi. 12Tura chikichyaktanam jeamtai, kuchaprintin diez (10)irunmia nuka arák wajasar, 13untsuminak:—Nuikiartinua Jesúsa,

kata, —tiarmiayi.14Tu tinam Jesúscha niin wainak:—Atum sacerdote pujamunam wetaram.

Turakrumin ni jiirmasti, —timiayi.Tamati ayu tusar, sacerdoten jiitasar

wekamawar, jinta weenak pengkerwajasarmiayi. 15Tura kichik kuchaprintinni pengker wajasmaurin wainak kakarchichaak: Yus juuntaitai tusa, nunianingki waketki ataksha Jesúsan tarimiayi.16Nuka Samarianmaya aintsuyayi. TuraJesúsan tari tikishmatar tsuntsumruanungkan antitak wajas Jesúsan maaketaitimiayi. 17Tumamtai Jesús chicharak:—¿Pengker wajasaruka diezchaukai?

¿Chikich nueve (9) aintcha warukawarma?18¿Ju chikich nungkanmaya aintska jukekYus juuntaitai titas waketki taj? —timiayi.

19Tura nu aints tikishmarun chicharak:—Wajakim weta. Wína nekasampita

turutu asam pengker wajasume,—timiayi.

Jesús ni tatintrin pachis etserkamuri(Mat. 24.23-28, 36-41)

20Fariseo ainau Jesúsan iniinak:—¿Yuska ju nungkanmaya ainaun

inartin kinta warutik at? —tiarmiayi. Tutinam Jesús aimiak:

17

Page 165: Achuar bible   new testament

165

z 17.24 (Mat. 24.26-27) a 17.26 (Gén. 6.5-8) b 17.27 (Gén. 7.6-24)c 17.30 (Gén. 18.20-19.25) d 17.31 (Mat. 24.17-18; Marc. 13.15-16) e 17.32 (Gén. 19.26)f 17.33 (Mat. 10.39;16.25; Marc. 8.35; Luc. 9.24;17.33; Juan 12.25) g 17.37 (Mat. 24.28;Apoc. 19.17-18)

—Yus aints ainaun inartin kintakapaanka nekaachminuitrume. 21TuraYuska yamaisha tuke atumjai pujauasamtai, aints ainau nangkamiar: Yuskajuni pujawai, tura anisha pujawaitichamnawaitai, —timiayi.

22Nunia ni nuiniatiri ainaun chicharak:—Wikia aintsutiatnak Yus akupkamu

asamtai, atumsha winasha pachitsaram,kichik kintaksha wainkatasar wakerajititinuitrume. Turayatrum winakawaitkashtinuitrume. 23Chikich aintchanangkamiar chichartaminak: Juni pujawaitura ani pujawai turaminau wainiatrumeknuni werirap. Tura nu aints ainaushanemarkairap. 24Wikia aintsutiatnak Yusakupkamu asan, wi tatin kintar jeamtai,peem newarat tsantak nayaim mash paanwajawa nunisnak wi winamurka nekaspaan atinuitai.z 25Tura nu kinta jeatsaing,wi ju nungkanam pujusan nukap waitwajaktatjai. Turamtai junia aints ainauwinaka nakitrurartatui. 26Wi tatin kintarjeamtai, yaanchuik Noé pujamunam aints

nuitai.a 27Nu aints ainau Yusennintimtsuk yutancha yuj, tura umutnashaumuj puju armiayi. Tura nuwannuwatnaikiarmiayi. Tura nawantrinchaaintsun ninumkati tusar surin armiayi.Tuma pujuinai kintari jeamtai, Noé juunkanunam engkemamiayi. Turamtainujang aneachmau aints ainaun mashamukmiayi.b 28Tura yaanchuik aints Lotnaartin pujus, nu yaktanmaya ainaushanunisarang Yusen nintimtsuk yutancha yuarmiayi, tura umutnasha umin armiayi,tura waririncha sumin armiayi, tura surinarmiayi, tura yurumkancha arau armiayi,tura jeancha jeamin armiayi. 29Tura Lot

Sodoma yaktanmaya jiinkiamtai, Yusyakiya kayan jiya tumaun kapainaunazufrejai pachimramun akupak, nu aintsainaun mash amukmiayi. 30Tura asamtaiaints ainau winasha nintimturtsukpujuinamunam wi tatin kintarshanunisang aneachmau atinuitai.c

31“Nu kinta jeamtai, aints jea jimia patajeamkamunam yakí pujauka wári kuanakwaririncha jutsuk tupikiaktinuitai. Turaaints ajanam takakmausha ni jeen waketsuktupikiaktinuitai.d 32Lota nuwari turunamurinintimrataram.e 33Aints ju nungkanam aanunaka nintimias tuke iwiaaku pujustaswakerayat tuke mengkakatnuitai. Antsuaints wína umirtuku asa, niin mainamsha,jakayat ataksha nantaki tuke iwiaakupujustinuitai.f

34“Nunasha tajarme: Nu kintati kashi jimiaaints kichik peaknumak kanú tepeenaunchakichik jukitnuitai,tai. 35Tura nuwasha jimiar tsaniasar trigojingkiajin nekenak pujuinauncha kichikjukitnuitai, antsu kichka juwaktinuitai.36Tura aishmangsha jimiar ajanam tsaniasartakakminamtaisha kichik jukitnuitai, antsukichka juwaktinuitai,” Jesús timiayi.

37Tamati nuna antukar:—Apuru ¿nusha nekascha tuning

turunatnuita? —tiarmiayi.Tu tinam Jesús ayaak:—

wai, —timiayi.g

Aints ainau tuke yawetsukYusen searti timiauri

18 1Aints ainau tuke yawetsukYusen searti tusa, Jesús ataksha

nuikiartamun etserkamiayi. 2Turanuikiartak:

17 18

Page 166: Achuar bible   new testament

166

h 18.14 (Mat. 6.5;23.12; Luc. 14.11) i 18.17 (Mat. 18.3)

—Chikich yaktanam apu chichamaniwiarin pujuyayi. Nuka Yusnakashamchauyayi. Tura aints ainaunchapachichuyayi. 3Tura nu yaktanmashanuwa waje pujuyayi. Niisha chichamaniwiarniun jiistas weri chicharak: ‘Waitaneasam, aints wína pasé awajtusuchicharkata,’ tusa waketru pujuyayi. 4Nunuwaka chichaman iwiarniun tukewaketru pujurmasha yaiitnashanakitmiayi. Tura waje nukap waketramuasa, nuka nintimias: ‘Wisha Yusenshamachiatnak, aints ainaunchapachichutiatnak, 5nu nuwaka tuke wínawaitkangka turutu asamtai, atakshawinamtai kajertukai tusan yaingtajai’timiayi, —Jesús timiayi.

6Nu nuikiartamun etsertan umis, iiApuri ataksha chichaak:—¿Nu chichaman iwiarin pasé ayat

tímia nuka antukurmek? 7Tura Yuseaintsri ainau tsawaisha, tura kashishaYusen sea seamka, Yus nu chichamaniwiarniun nangkamasang pengker asa ¿niaintsri ainaun anturtsuk inaisatniukai,tura yaitsuk inaisatniukai? 8Atsa, antsuwári yaingtinuitai tajarme. Tura wikiaaintsutiatnak Yus akupkamu asan,ataksha ju nungkanam winaknaka ¿aintsainau wina nekasampita turutinaunkawainkatjash? —Jesús timiayi.

Jimia aints Yusen seamuri9Tura aints ainau: Wikia pengkeraitjai

tumamsar, antsu chikich aints paséainawai, tu nintiminaun wainak, Jesúschikich nuikiartamun nuikiartak:

10—Aints kuikian juu tura fariseoaintcha mai Yusen seartas Yus seatai juunjeanam wayaawarmiayi. 11Tura fariseowajaki nuwá eemak Yusen seak: ‘Yusru,wikia tunau ainaujai metekchawaitjai.Kasamtancha pengké kasamchawaitjai.

Tura nuwajaisha tsanirmichuitjai. Antsuaints kuikian juu waja auka wijaingkiametekchawaitai. Tura asan maaketaitajame. 12Tumingjai metek jimia kintanyutsuk ijiarmaan aminka seaweajme,’ningki nintimias tu seamiayi. 13Tu seam,aints kuikian juu arák wajas, natsaamaktsuntsuma pangkaisha jiimtsuk, wakemesek netsepen uwejejai awatkamaikiak:‘Yusru, wikia tunau asamtai, waitanentrurta,’ tu Yusen seamiayi. 14Turawikia tajarme: Aints kuikian juu tu seam,Yus ni tunaarin tsangkuramu asa,pengker nintimias ni jeen waketkimiayi.Antsu fariseoka nangkami:raitjai tinu asamtai, Yuska niinkatsangkurachmiayi. Tura asamtai tajarme:Aints ningki nintimtumasang: Wikiamiajuitjai taunka Yuska:waitme tawai. Tura nekas mianchawaitjaitumamunka Yuska: Ameka nekasammiajuitme tawai, —Jesús timiayi.h

Uchi ainau wini winiarti timiauri(Mat. 19.13-15; Marc. 10.13-16)

15Tura aints ainau: Jesús uchin takasattusar itariarmiayi. Turinamtai Jesúsanuiniatiri ainau nuna wainkar: Uchiitairap tusar surimiarmiayi. 16TinamtaiJesús niin untsuak:—

truktaram. Aints ju uchia nunisarangnekasampita turutin ainauka Yuse pujutirinjeartinuitai. Tura asaram suritrukairap.17Nekasan tajarme: Aints Yuse pujutirinwayaawartas wakerinauka uchi nekasaritiurkachmin nintimtsuk pujuinau asar nuniwayaawartinuitai, —Jesús timiayi.i

Kuikiartin Jesúsjai chichasmauri(Mat. 19.16-30; Marc. 10.17-31)

18Apu ainau iruntramunam kichik apuJesúsan chicharak:

18

Page 167: Achuar bible   new testament

167

j 18.20 (Ex. 20.12-16; Deut. 5.16-20) k 18.33 (Mat. 16.21;17.23;27.63; Marc. 8.31;9.31;Luc. 9.22)

—Nuikiartinu, nekas pengkeraitme.Tura asakmin iniajme:kashtinun jukitasnasha warinakitiurkataj? nu ujatkata, —timiayi.

19Tama Jesús ayaak:—¿Waruka winasha pengkeraitme

turutme? Nekas pengker aa nukakichkitai. Nuka Yusketai. 20Tura asamtaiYus wína chichamur umirtuktaram tímianuka nekame. Nu aarmauka nuwaitai:‘Tsanirmawairap, tura mangkartuwairap,tura kichnau aa nuka kasamkairap, turaaints kichkisha pachisrum tsanumrairap.Tura aparmesha, tura nukurmeshaumirkataram,’ tu aarmawaitai, —Jesústimiayi.j

21Tamati nu aintska chicharak:—Ame tame nunaka uchiwach asanak

tuke mash umikuitjai, —timiayi.22Tama Jesús nuna antuk ayaak:—Kichik chicham umikchau asam,

nusha turata: Ami wariram aa nushamash surukam, yuuminau susata. Nunianemartusta.nam yuumatsuk pujustinuitme, —Jesústimiayi.

23Tamati nuna antuk nekas kuikiartinasa, nukap wake mesekmiayi. 24Wakemesekamtai Jesús nuna wainak chichaak:—Kuikiartin ni kuikiarin aneenau asar,

Yus pujamunam wayaawartatkamawarnekasar tujintinawai. 25¿Kamiyushaakusha jiin wayaamnaukai? Atsa, nukapengké yumtinuitai. Tura kuikiartinainausha nunisarang Yus pujamunamwayaatnuka pengké yumtinuitai, —Jesústimiayi.

26Tamati aints nuna antukaru ainauchicharinak:—Tu amataisha ¿yaachik nuniasha

uwemramnawaita? —tiarmiayi.27Tu tinam Jesús ayaak:

—Aints ningki nintimsangka pengkéuwemrachminuitai. Antsu Yuska pengkétujinkachuitai, —timiayi.

28Tamati Pedro chicharak:—Apuru, ii ainautikia iinu amia nuka

mash ukukir, ame nemarsamiaji,—timiayi. 29Tamati Jesús ayaak:—Nekasam tame. Antsu wikia atumin

tajarme: Aints Yusen umirkatas nijeencha, tura nuwarincha,cha, tura umajincha, tura aparincha, turanukurincha, tura uchirincha ukuakka,30ju nungkanam pujus ni ukukmia nunanangkamasang untsurin wainkatnuitai.Nuniangka jaka nantaki, tuke Yusnumiwiaaku pujustinuitai, —timiayi.

Ni jakatniurin pachis ataksha etserkamuri(Mat. 20.17-19; Marc. 10.32-34)

31Jesús ni nuiniatirin doce (12) amianuna akanak juki, nunia chicharak:—Yamaikia Jerusalénnumweaji. Tura wi

aintsutiatnak Yus akupkamu asamtai,yaanchuik Yuse chichamen etserin ainauwína pachitsar aatrurarmia nunisnakumiktatjai. 32Tura romano ainamunamwínasurutkaramtai, wína wishikrinak nunia paséchichartinak usukrurartatui. 33

kar nunia mantuwartatui. Tura mantuwaruwainiatnak, kampatam kinta jakan tepayatun,ataksha nantaktatjai, —timiayi.k

34Paan etserkau waininayat, ni nuiniatiriainau nu chichamnaka nekaawartatkamawarpengké nekaacharmiayi. Tura Jesúsachichamen antinayat: Nekas nunaapi takutawa tusar nintimracharmiayi.

Jesús Jericónmaya aintsun wainmamtikiamuri

(Mat. 20.29-34; Marc. 10.46-52)35Jericó yaktanam jeatas jintá weak,

Jesús wainmichun jinta yantarin pujaun

18

Page 168: Achuar bible   new testament

168

l 19.10 (Mat. 18.10-11)

wainkamiayi.minau kuikiarin tuke seauyayi. 36Turaaints untsuri nangkaaminamtai, nunaantuk: Yaachita, tu inintrusmiayi. 37Tuiniam:—Nazaretnumia Jesús nangkaamawai,

—tiarmiayi. 38Tu tinam, nuna antukuntsumak:—Jesúsa, Davidta weariya, wína wait

anentrurta, —timiayi.39Tu untsuam eemkar wearmia nuka

jiyainak:—Itatkata, —tiarmiayi. Tinamaitiat

nuna nangkamasang kakar untsumak:—Davidta weariya, wait anentrurta,

—timiayi. 40Tu untsuam, Jesús nuniwajas:—Au juni itataram, —tusa, akupkam

wainmichun itaaramtai, Jesús iniak:41—¿Itiurtukat tusamea wakerutame?

—timiayi. Tu iniam wainmichu aimiak:—Apuru, wainmachkun wainmaktasan

wakerajai, —timiayi.42Tamati Jesús chicharak:—Paan jiimtia. Ame wína nekasampita

turutu asam, pengker wajasume,—timiayi.

43Nu chichamuik paan wainmakmiayi.Tura asa Yus juuntapita tusa Jesúsannemarsamiayi.ruka mash: Yus juuntapita tiarmiayi.

Jesús Zaqueojai chichasmauri

19 1Nunia Jesús Jericó yaktanamwaya wekakinij wajamiayi. 2Nuni

kuikiartin Zaqueo naartin pujumiayi.Nuka aintsu kuikiari juu apuri ayayi.3Zaqueoka Jesúsan wainkatas wakerayatsutarach asa, aints untsuri Jesúsanjiisartas kawengkaramtai, wainkatatkamapengké wainkachmiayi. 4Tura Jesús nujintanam nangkamaktin asamtai, Zaqueojiistaj tusa eemak ampuki we numinam

wakamiayi. 5Tura numinam keemasnakaj pujamtai, Jesús nuke nangkamak,pangkai jiis chicharak:—Zaqueowa, wári tarata. Yamaikia

jeemin kanurtasan winajai, —timiayi.6Tamati Zaqueo wári tara pengker

nintimias Jesúsan ni jeen jeemiayi.7Turamtai aints ainau nuna wainkar:—Maj, auka nekas tunau aintsu jeen

wayaayi, —tusar aujmatiarmiayi. 8Turajea waya pujamtai, Zaqueo wajakiJesúsan chicharak:—Apuru anturtukta. Kuikian tákakja

nuna japen akankan kuikiartichu ainaunsusatjai. Tura aints ainaun anangkan,kuikiarin kichik kasamkamun atakshacuatron awangtukiartajai, —timiayi.

9Tamati Jesús chicharak:—Ayu, turata.

ram yamaikia uwemrau asaram,yaanchuiksha nangkamrum Abrahamawearinji tinuyarme. Antsu yamaikianekasrum Abrahama weari wajasurme.10Wisha aintsutiatnak Yus akupkamuasan, mengkakaru ainaun eakan, Yusnumuwemtikrataj tusan taawitjai, —Jesústimiayi.l

Kuikian pachis nuikiartamu(Mat. 25.14-30)

11Jesús Jerusalénnum jeatak wajasuasamtai, aints ainau ni etsermaurinantukaru ainau nintiminak:num jea, wári aints ainaun inatannangkamatatui, tu nintimrarai tusa,chikich nuikiartamun etserkamiayi.12Tura nuikiartak:—Aints chikich ainaun nangkamasang

juun asa,nam wemiayi. 13Tura nu nungkanamweatsaing, ni inatirin diez (10) amianuna untsuk, kuik jimia pachak kintatakakmasmaun akiimiakminun kichik

18 19

Page 169: Achuar bible   new testament

169

m 19.17 (Luc. 16.10) n 19.26 (Mat. 13.12; Marc. 4.25; Luc. 8.18)

kichik susa chicharak: ‘Kuikiar yujartitusaram, ju kuikiajai takakmajataram.Tura wi taamtai wangturkimnuram’ tusaukuki, chikich nungkanam wemiayi.14Turamtai ni nungkarinia ainau nuaintsun nakitinau asar,maya apun ujakarti tusar: Nu aintska iiapuri ati tutaka nakitaji titaram, tusaraints ainaun akupkarmiayi.

15“Tinamaitiat nu aints apu naamkauasa, ataksha ni nungkarin tamiayi. Turataa ni inatiri ainaun: ¿Kuikian warutmakkiaungkara? tusa nekaatas untsukmiayi.16Apu untsukam, ni inatiri kichik taachicharak: ‘Ami kuikiarmijai takakmasuasan, mash irumram jimia warang kinta

jame, nu jukita,’ timiayi. 17Tamati apuchicharak: ‘Ayu, maaketai. Nekasampengker takakmasume. Wikia jumchiksusamiajme nujai wi timiaja nunismekpengker takakmasu asakmin, diez (10)

jame,’ timiayi.m18“Nuna tusa ukukiamtai, kitcha tari

chicharak: ‘Apuru, ame kuik surusmiamenujai takakmau asan, mash irumramkichik warang kinta takakmasmauakiimiakminun kiauntukjame,’ timiayi.19Tamati nu aintsnasha apu chicharak:‘Ame cinco (5) yakat ainia nu wainin atatusan inaikiatjame,’ timiayi.

20-21“Nuna tusa ukukiamtai, chikitchatari chicharak: ‘Apuru, ameka nekasamkakaram takamtikin asam, tura kuikukuschayatum achiu asam, tura árakaraachiatum juutrukta tinu asakmin,wisha nunaka nekau asan aminshamakun, ami kuikiarmin panuijai ijaanukusmiajai. Pai, kuikiarmeka,’ timiayi.22Tamati apu chicharak: ‘Maj, amekanakitme. Ame turutme nunisketjai. Wikakarman takamtikin asan, tura kuikian

ukuschayatun achiu asan, tura arakanaraachiatnak: Juutrukta taja nukanekayatmesha 23

num kuikiarka ukutruschamiame?Turakminka chikich aints ainau winakuikiarjai takakminamtai, wi atakshatana,masnak nukap jukimnawaitjai,’ timiayi.24Nunia aints nuni wajainaun chicharak:‘Kuikian takaka nu jurukrum, chikichaints jimia warang kinta takakmasmauakiimiakminun kiaunkamia nususataram,’ timiayi. 25Tamati nu aintsainau apurin chicharinak: ‘Apuru ¿juaints yanchuk timiá untsuri takakushawarukarik ataksha susatji?’ tiarmiayi.26Tu tinam apu aimiak: ‘Aints nukaptakakmasuka nukap takakui. Tura nukaptakakmasu asamtai, nuna nangkamasriksusatnuitji. Antsu tákakchauka takatanpengké nakitau asamtai, jumchik tákakanuka juruktinuitai.n 27Tura wína nemasurainau: Apu wajaschati tusar nakitruruasaramtai, yaruakrum mash juniitataram. Tura itaram wisha jiiaingmaataram,’ apu timiayi,” Jesús tusa ni

miayi.

Jesús Jerusalénnum wemauri(Mat. 21.1-11; Marc. 11.1-11; Juan 12.12-19)

28Nuna tusa umis, Jesús nunia jiinkiJerusalénnum wemiayi. 29Tura weaweaka Betfagé yaktanmasha, tura Betaniayaktanmasha arakchichu mura Olivo

rin jimiaran akupak:30—Atunini yaktachinam arakchichu aa

nuni werum,chau jingkiamuwainkatatrume. Tura nuwainkaram atiaram juni itataram. 31Tura¿waruka aitkarme? turaminamtaisha, ‘Apuyumau asamtai juwaji’ titaram,—timiayi.

19

Page 170: Achuar bible   new testament

170

o 19.48 (Mat. 26.55)

32Tamati ni nuiniatiri ayu tusar wear,Jesús tímia nunisarang wainkarmiayi.33Tura burron wainkar atinamtai,burrortin chicharinak:—¿Waruka burrosha atiarme?

—tiarmiayi.34Tu tinam aiminak:—Apu yumau asamtai juwaji,

—tiarmiayi.35Tura burron jukiar Jesúsnum itaar, ni

wejmakrin aimiakar, burronam awantsarJesúsan kentsarmiayi. 36Turinamtai Jesúsburronam keemas weamtai, jintawetinnum aints ainau: Ii Apurinme

nam aitkarmiayi. 37Tura ni nemarinainau untsuri Jesúsjai tsaniasar OlivoMuranmaya wangkenmanum arakchichuwekaasar, Jesús aints ainau wainchataitakatan mash turaun wainkaru asar, nuna

miayi. 38Tura:—Yus akupkamu winá nuka nekas ii

Apurintai. Tura Yus nayaimpinam pujanuka nekas juuntapita, —tiarmiayi.

39Tinamtai fariseo untsurinchau nuaintsnumak pachinkar wajarmia nukaJesúsan chicharinak:—Nuikiartinu, amin nemartamina nuka

itatkataram tusam chicharkata,—tiarmiayi.

40Tinamaitiat Jesús ayaak:—Ju aints ainau itatkaramtaikia, kaya

ainausha untsumkartatui, —timiayi.41Tura Jerusalénnum jeatak wajas, nu

yaktan ukunam suntar ainau amukartinasaramtai, Jesús nuna nekau asajuutmiayi. 42Tura chichaak: —num pujuinautiram, atumi kintarijeatsaing, angkan pujustiniun sukartinnekaataram tusan wakerin ayajai.Turayat yamaikikia uukmawa nunisangasamtai, nekaatatkamaram tujintarme.

43

nuitrume. Nu kinta jeamtai, atuminemase ainau kaunkar, atumi yaktarintentakar,jai wenurartinuitai. 44Yuska atuminuwemtikramratas iraawa nunisangtarutramin wainiatrum, atumkanintinchau asakrumin, atumi uchirinchamaawar, tura atumnasha mantamawar,yakat kayajai jeamkamu waininayatmash yumpungkartinuitai, —Jesústimiayi.

Yuse jeengka kasa jeenchuitai timiauri(Mat. 21.12-17; Marc. 11.15-19; Juan 2.13-22)

45Nunia Jesús Yus seatai juun jeanamwaya, tangku ainaun Yusen susartassurinaun wainak,miayi. 46Tura chicharak:—Yuse chichame yaanchuik tu

aarmawaitai. Yus chichaak: ‘Wína jearkaYus seatai jeaitai,’ tu aarmau wainiatrum,atumka kasa aints juni kuikiankasamkarti tusaram tsangkatkarume,—timiayi.

47Nunia Jesús Yus seatai jeanam waya,aints ainaun kintajai metek Yusechichamen nuiniarmiayi. Turamtaisacerdote juuntri ainausha, tura Moisésachichame nuikiartin ainausha, tura judíojuuntri ainausha mash iruntrar: “¿ItiurakJesús maawaintai?” tu nintimrarmiayi.48Tu nintiminayat, aints mash Jesúsachichamen pengker nintimsar anturinauasaramtai, maawartatkamawararantukarmiayi.o

¿Yáki Jesúsan ni kakarmarin susaya?(Mat. 21.23-27; Marc. 11.27-33)

20 1Chikich kintati Jesús Yus seataijeanam waya, aints ainaun

Yusnum uwemratin chichaman nuiniakpujamtai, sacerdote juuntri ainau, tura

19 20

Page 171: Achuar bible   new testament

171

Moisésa chichame nuikiartin ainausha,tura judío juuntri ainausha Jesúsantariar, 2chicharinak:—

jia aitkame? ¿Tura yaachia aitkatatusasha amincha akuptamkama? Iikia nunekaatasar wakeraji. Nu ujakratkata,—tiarmiayi.

3Tu tinam Jesús aimiak:—Wisha atumnasha kichik chichaman

iniastasan wakerajrume. Nu airkataram.4Watska. ¿Yáki Juankun aints imaitatusasha akupkaya? ¿Yuseash akupkaya.Turachkusha aintsuash akupkaya?—timiayi.

5

nak:—¿Iikia warintajik?

tai takurningkia, ¿waruka niinnekasampita tichamiarume? iinchaturami tusar tichamnawaitji. 6Antsu aintsakupkamuitai takurningkia, aints mash:Juan Yus akupkamuitai tinau asar, iinkayajai tukurmiar mantamawarai tusarshamaji, —tunaiyarmiayi. 7Tura Jesúsanaiinak:—¿Juan aints ainaun imaita tusasha

yáki akupkaya? tusarsha iikia nekatsji,—tiarmiayi. 8Tu tinam Jesús chicharak:—Ayu, tu tau asakrumin, yáki wina

akuptukia tusancha, wisha nunisnakatumnasha ujakchatatjarme, —timiayi.

Tunau takau ainaun pachis nuikiartamuri(Mat. 21.33-44; Marc. 12.1-11)

9Nunia Jesús aints ainaun chikichnuikiartamun nuiniak:—Aints ni ajarin uva naekrin

araamiayi. Tura araa umis, aints ainautakartusarti tusa ukukmiayi. Tura tatsukarák puja pujakka, 10juuktin kintajeamtai, ni inatirin akatar akuptak:‘Yamaikia weme, ajarun takau ainauujaakum: Ajartin chichaman akupturmak:Uva yumiri winar aa nunaka akupturkarti

tawai tita,’ timiayi. Tura akuptukmaitiat

kar, uva yumirinka sutsuk akupkarmiayi.11Turawaramtai ajartin ataksha chikichinatirin akuptukmaitiat, nu aintsnashanunisarang katsekar, nunia katsumkaruva yumirinka sutsuk akupkarmiayi.12Nuna turuwaramtai, ajartin atakshachikich inatirincha akuptukmaitiat,nunasha nunisarang charu charunajanawar ajanmaya jiikiarmiayi.

13“Turinamtai nuniangka ajartinnintimias: ‘¿Yamaisha itiurkainjak?Yamaikia wína uchirun aneetirunakuptuktajai. Niin wainkar nekasaranturkachartimpiash,’ timiayi. 14Turaapari akupkamu waininayat, ajan takau

nainak: ‘Ni apari jakamtai, ju ajakauchirinu atinuitai. Watska, maatai. Jumaarkia, nuniangka ju ajaka iinuachaintak,’ tunaiyarmiayi. 15Tura ajartinuuchirin achikiar, ajanmayan jiikiarmaawarmiayi,” Jesús timiayi.Nunia nu nuikiartamun antukaru

ainaun iniak:—¿Atumsha itiur nintimrume? ¿Ajartin

taa nu takau ainaun itiurkatnuita?16Niisha taa, nu pasé takau ainaunmaatnuitai. Nunia chikich aints ainauneak:tai, —Jesús timiayi.

nak:—Atsa, pengké turachminuitai,

—tiarmiayi.17Tu tinam Jesús nuna antuk nu aints

ainaun pangkai jiis ayaak:—¿Tura Yuse chichame etserin ainau

aararmia nuna warina takua tawatusarmeka nintimtsurmek? Nu aarmaukanuwaitai: ‘Jeamin ainau kaya jeanjeamkar,nak: Ju kayaka paseetai tusarjapawarmiayi. Japinau wainiat Yuska:

20

Page 172: Achuar bible   new testament

172

p 20.25 (Rom. 13.6-7) q 20.33 (Hech. 23.8)

Nu kayaka timiá pengkeraitai timiayi.’18Tu aarmau asamtai, aints ainau nu kayanekas pengker aa nunaka tukumkarkupinartinuitai. Tura nu kaya aintsnumayaarkungka, nu aintsun tsairtinuitai,—Jesús timiayi.

19Tama sacerdote juuntri ainau, turaMoisésa chichame nuikiartin ainausha nunuikiartamun antukar: Iin pachitmasturamji tusar Jesúsan kajerinak: Yamaikachiktai tu nintimtinayat, aints ainaunshaminau asar achikcharmiayi.

¿Juun apu akikchatnukai? timiauri(Mat. 22.15-22; Marc. 12.13-17)

20Tura Jesús romano apurin suruktai tunintiminak, chichaman najatawar, Jesústsanurtai tusar, aints ainaun eakar: Nukaiikia pengke aintsuitji tinayat, Jesúsiniam, niisha warintintak tusar, nichichamen anturkar, nuna jukiarat tusarakupkarmiayi. 21Tura akupkamu asar,Jesúsan jeariar chicharinak:—Nuikiartinu, ameka nekas chicham

chichaame. Iikia nuka nekaji, tura aintsainau wína pengker nintimtursarat tuukanintimtsuk pujame, tura nekasam Yusejinti tu awai tusam, tupin nuikiartame.22Tura asakmin ¿itiur nintime? tusarnekaatasar wakeraji. Juun apu César niaintsrin akupak: Kuik irumrataram tamati¿ii kuikiarin akiimiaktin pengkerkai?

kai? Nu nekaatasar wakeraji, —tiarmiayi.23Tu iniinam Jesús ni pasé nintimaurin

nekaru asa chicharak:—¿Waruka anangkruaram winasha

nekaprustasrumsha wakerutarme?24Watska, kuik inaktursataram, —timiayi.Tura inaktusam Jesús chicharak:—¿Jusha yana yapiya nakumkamuita?

¿Tura yana naariya aarmawita?—timiayi.

Tu iniam ainak:—Apu Césarnawaitai, —tiarmiayi.25Tinamtai Jesús chicharak:—Tu tinu asaram, juun apu Césarnau

aa nuka ni susataram. Tura Yusnau aanuka Yus susataram, —timiayi.p

26Aints mash antinamunam nunatamati, nu chichaman antukaru ainau ni

miayi. Antsu nintimrar chichatsukwajasarmiayi.

¿Aints jakau nantaktinuashi? timiauri(Mat. 22.23-33; Marc. 12.18-27)

27Nunia saduceo ainau: Aints jakaukajakamunmaya nantakchatnuitai tinu asar,chichaman nekaawartas tariarmiayi. TuraJesús warintintak tusar chicharinak:

28—Nuikiartinu, Moisés chichamanaarmia nu chichamka nuwaitai: ‘Aintsuchin yajutmatsuk jakamtaikia, ni yachí

nuitai. Tura uchin yajutmarka, nuka niyachí jakau uchiriya nunisang atinuitai,’tu aarmawaitai. 29Ayu, juni iijai iruntrarsiete (7) yachintin pujuarmiayi. Turaeemkauri nuwan nuwatak, uchinyajutmatsuk jakamtai, 30jakau yachíwajerin nuwatkayat, nusha nunisanguchin yajutmatsuk jakamiayi. 31Turanusha nunisang jakamtai, chikichyachiisha wajerin nuwatak, turachikitcha chikitcha siete (7) yachintin nunuwan nuwatinayat, mash uchinyajutmatsuk kajingkiarmiayi. 32Nunianuwasha ukunam jakamiayi. 33Tura nusiete (7) yachintin mash nu nuwannuwatkaru asar ¿jakamunmaya nantakiarnu nuwaka yana nuwariya atinuita? —tuiniasarmiayi.q

34Tu iniinam Jesús ayaak:—

kiatin ainawai. 35Tura Yusen umirin

20

Page 173: Achuar bible   new testament

173

r 20.38 (Ex. 3.6)

ainau jakaar ju nungkanka ukukiar,nuniangka jakamunmaya nantakiar,ataksha jakachartin ainawai. AntsuYusnum tuke pujuinau asar, nuwankanuwatkachartinuitai. Nunia nuwashaaintsun ninumkachartinuitai. 36Antsu

chu artinuitai. Tura jakamunmayanantakiaru asar, Yuse uchiri artinuitai.37Tura jakaru ainaun pachis Moiséscha tuawai tusa, iin nekamtikramamiaji. Turaaints atsamunam numi jangkirtinkapaayat kajintsuk wajamtai, Apu YusMoisésan chicharak: ‘Abrahama Yusrinkawiitjai. Tura Isaaca Yusrinka wiitjai. TuraJacobo Yusrinka wiitjai,’ timiayi. 38Turaaintsu wakani tuke jakachartin asaramtai,Yuska jakau ainau Yusrinchuitai, antsuiwiaaku ainau Yusrintai. Yuska aintsjakaru ainaun mash iwiaakua nunisangjiiawai, —Jesús timiayi.r

39Tamati Moisésa chichame nuikiartinainau chicharinak:—Nekasam pengker tame, —tiarmiayi.40Tura nuniangka iniasartatkamawar

arantukarmiayi.

¿Mesíascha yana wearinta? timiauri(Mat. 22.41-46; Marc. 12.35-37)

41Nunia Jesús nu aints ainaun iniak:—Aints ainau Yus akupkatniun, Mesías

tutain pachisar ¿waruka Davidta wearintaitinawa? 42Davidcha Yuse chichamenSalmo tutainum ningki tu aarmiayi:Apu Yus wína Apurun chicharak:

num keemsam nakarsata.43Tura nakarkumin ami nemasem

ainaun mash nepetkatatjai,’ timiayi.44Davidka Mesíasan pachis: WinaApuruitai tinu wainiatrumsha ¿warukaMesíaska Davidta uchirintai tarume?—timiayi.

Moisésa chichame nuikiartinainau chicharkamuri

(Mat. 23.1-36; Marc. 12.38-40; Luc. 11.37-54)45Tura mash aints antinamunam Jesús

ni nuiniatiri ainaun chicharak:46—Moisésa chichame nuikiartin ainau

wainkataram. Niisha nekau aintsuitjai tusar,entsatirin sarman entsarar jampesarangwekajin armiayi. Tura yaktanamwekainak:Wína jiirsar aujtusarat tusar wekainawai.Tura iruntai jeanmasha keemtai nekaspengkernum keemsartas wakerinawai. Turaesta amanumsha eemkar keemsar yuwartaswakerinawai. 47Tura waje jeen atantinainayat anangminak wína pengke aintsuitaiturutiarat tusar, aya jangkejai Yusen sarmanseainawai. Tuminau asaramtai, Yus chikichainaun nangkamasang niin nukap waitwajaktiniun susartinuitai, —Jesús timiayi.

Waje ni kuikiarin Yusen mash susamuri(Marc. 12.41-44)

21 1Jesús Yus seatai juun jeanamwaya,kuikiartin ainau kuik engketinam

kuikiarin engkeenaun wainkamiayi. 2Turawaje kuikiartichu jimia jiru kuikian engkeaunwainkamiayi. 3Tura nuna wainak aintsainaun chicharak:—Nekasan tajarme:

tiat, chikich aints ainaunmash nangkamasangnukap engkeayi. 4Chikich aints ainaukanekasar kuik ampirmaurinak engkeenawai.Antsu ju wajeka ninu aa nunakamashampitsuk engkeayi, —Jesús timiayi.

Yus seatai juun jea yumpungtinunpachis etserkamuri

(Mat. 24.1-2; Marc. 13.1-2)5Chikich aints ainau Yus seatai juun

jeanam wajasar, kaya ainaun shiirmaniwiarinaun jiisar, tura warinchu shiirmanYus susamun jiisar chicharnainak:

20 21

Page 174: Achuar bible   new testament

174

s 21.14 (Mat. 10.17-20; Luc. 12.11-12) t 21.16 (Mat. 10.21)

—Yus seatai juun jea juka shiirmapita,—tunaiyarmiayi. Tu tinamtai Jesúschicharak:

6—Ju mash waintrume juka ni kintarijeamtaikia mash yumpunkatnuitai. Turayumpunkamtai, kaya kichkisha chikichkayanmasha patamkashtinuitai, —Jesústimiayi.

Nungka mesertin pachisar etserkamu(Mat. 24.3-28; Marc. 13.3-23)

7Jesús tamati nunia iniinak:—Nuikiartinu ¿nusha warutik ati? Tura

nu turunatin kinta jeatak wajasamtaisha¿waring wantinkatnui? —tiarmiayi.

8Tu tinam Jesús chicharak: —Winaanangkruwarai tusaram, aneartaram.Aints untsuri nangkamiar: ‘Wiitjai Yusakupkamuitjai,’ tiartinuitai. Tura:‘Nungka yumpunkatin yamaikia jeayi,’tiartinuitai. Tu tinamtaisha nu aintskanemarkairap. 9Tura maaniamu atatui,tura mesetan najaninawai tamauantakrumsha shamkairap. Nusha eemakturunatnuitai. Antsu nungka mesertinkatewarikia achatnuitai, —timiayi.

10Nunia Jesús tuke chicharak:“Aints ainau chikich nungkanmaya

ainaujai maaniawartinuitai. Tura apuainausha kajernaikiar mesetannajanawartinuitai. 11Nunia uusha untsuriuurkatnuitai, tura tsukasha nukapatinuitai,tinuitai. Nayaimpinmayasha shamrumtinwantinkartinuitai. Tura asamtai Yusekakarmarin aints ainau wainkartinuitai.

12“Tura nuka jeatsaing, atumin

nuitai. Tura chicham nekarami tusar,iruntai jeanmasha juramkiartinuitai.

tai. Tura engketmawarsha wína aintsurasakrumin, judío apuri ainamunmasha,

tura romano apuri ainamunmasha atuminjuramkiartinuitai. 13Tura nunijuraminamtaisha, wína pachitsaramchichaktinuitrume. 14-15Tura atuminemase: Waitaitai turamiarai tusan, wína

nuitjarme. Tura asamtai atumin apunamjuraminamtai, apu ininmamtaisha¿itiurak aimkataj? tusarmeka, nuwáeemkarmeka nintimsairap.s

16“Atumi aparisha, tura atumiyachiisha, atumi weari ainayat, turaatumi amikrisha nunisarang atumin

nuitai. Tura chikich ainautirminchamantamawartinuitai.t 17Tura wínaaintsur asakrumin, aints mash atuminkajertamkartinuitai. 18

naun wainiat, Yus atumi intashin

nuitrume. 19Tura asaram waitwajayatrumek, tuke inaitutsuk wínaumirtakrum pujakrumka,kashtin jukitnuitrume.

20“Ju yakat Jerusalénnaka suntar ainautenteawaramtai,sha, wáriapi ju yaktan yumpungkartatuatusaram nekaataram. 21Nu yaktanyumpungkartin asaramtai,nam pujuinauka muranam anumkartastupikiakiartinuitai.num pujuinauka juniangkajiinkiartinuitai. Tura ajanam takakminak

nuitai. 22Nu kintati Yuse chichameaarmawa nunisang mash umiktas niinumirchau ainaun Yus wait wajaktiniunsusartinuitai. 23Tura Yuska ju nungkanampujuinaunka nukap wait wajaktiniunsusatin asamtai, nuwa jamtin ainaunka,tura uchin muntsak pujuinaunka waitanentinajai. 24Junia aints ainaun untsurinmesetnum maawartin ainawai. Tura

21

Page 175: Achuar bible   new testament

175

u 21.25 (Apoc. 6.12-13) v 22.1 (Ex. 12.1-27)

chikich aints ainau achikiar metawarmash nungkanam jukiartin ainawai. Turajudíochu ainau Jerusalénnum taar, juyaktan yumpungkar mesrartinuitai. Yustsangkamkamu asamtai turuwartinuitai.Antsu Yus nuke ati tamati, nuniangkainaisartinuitai,” Jesús timiayi.

Ni tatintrin pachis etserkamuri(Mat. 24.29-35, 42-44; Marc. 13.24-37)

25Nunia Jesús ataksha etserak:“Nuniangka tsaanmasha,

masha, tura yaanmasha aints pengkéwainchati wantinkartinuitai. Tura juunentsa kakar tamparuktinuitai. Tura mash

rincha antukar, pachimian nintimrarnukap shamkartinuitai.u

26“Tura nayaimpinam tuke muchichuainausha muchitrartinuitai. Tura asamtaiaints ainau nuna wainkar: Nungkakayamaikia meseawapi tusar, nukapshaminak mayajin tak enerar jakawanunisarang tepesartinuitai. 27Nunia wikiaaintsutiatnak Yus akupkamu asan, Yusekakarmarijai yurangmijai winamtai,wínaka paan waitkartinuitai. 28Nuturunatin wainkatin asaram kakaramwajastaram.tin wári tatin asamtai, pengkernintimsaram pujustaram,” Jesús timiayi.

29Nunia nunasha takun tajai tusa,nuikiartamun nuikiartak:“Numi higuera tutai tura chikich numi

ainausha nintimrataram. 30Numitsaraptur nangkamar nukarmatai,atumka: Esat jeatak wajasi tusaramnekarme. 31Tura asaram wi tajarme nukamash wainkurmeka,mek: Yus aints ainaun inartin kinta jeatakwajasi tusaram nekaamnawaitrume.

32“Nekasan tajarme, nunaka mashumiatsaing, aints ju nungkanam iwiaaku

pujuinauka pengké jakarchatnuitai.33Nayaimpisha,kartinuitai. Antsu wína chichamrun tajanuka umitskeka inaisashtinuitjai.

34-35“Mash nungkanmaya ainau nukinta wári jeatatuapi tusarka, nunakanintimtsuk pujuinai, nu kintakaaneachmau tsawaartinuitai. Antsu atumpasé aa nu turakrumka, tura nampetwakerakrumka, tura ju nungkanamsumin ainia nu nintimsaram pujakrumka,paan nintimsaram pujustatkamaramtujintarme.kai tusaram, anearum pujustaram. 36TuraYusen umirchau ainau turunatnurin mashiisha turunawai tusaram, Yus tukeseataram. Tura aintsutiatnak Yusakupkamu asan ataksha wi winamtai,atumsha wijai pujusmi tusaram, Yuskatuke seataram, tura anearum pujustaramtusan tajarme,” Jesús timiayi.

37Jesús tsawai Yus seatai jeanam wayaaints ainaun nuinimiayi. Tura kashitiOlivo Muranam pujustas, Jerusalénnumiajiinkimiayi. 38Tura tuke tumin asamtai,aints ainau Jesúsa chichamen antukartasYus seatai jeanam kashik tariarmiayi.

Jesúsan maawartas chicham najatamuri(Mat. 26.1-5, 14-16; Marc. 14.1-2, 10-11;

Juan 11.45-53)

22 1Pascua esta tura pang pachimrachmau yuwatin esta jeatak

wajasmiayi.v2Tura asamtai sacerdote juuntri

ainausha,tin ainausha Jesúsan anangkawarachikiar maawarat tusar chichamannajatiarmiayi. Tura Jesúsan maatasarwakerinayat, aints ainaun shamiarmiayi.

3Nuniangka Judas Iscariote Jesúsanuiniatiri wainiat, iwianchi apuri Satanásni nintin engkemtuamiayi. 4Satanás

21 22

Page 176: Achuar bible   new testament

176

w 22.20 (Jer. 31.31)

engkemtuam, Judas sacerdote juuntriainamunam, tura Yus seatai wainin ainauiruntrar pujuinamunam we: Jesúska tuachikminuitai tusa etserkamiayi. 5Tuetsermatai, nuna antukar warainak:—Ame anangkakminkia akiimiaktatji,

—tiarmiayi. 6Tu tinam Judas: Ayu tusa¿aints atsamunam itiur akankanaksurukaintaj? tu nintimiayi.

Pascua estati yuwamuri(Mat. 26.17-29; Marc. 14.12-25;Juan 13.21-30; 1.Cor. 11.23-26)

7Pang pachimrachmau yuwatin estanu kinta jeau asamtai, nu esta Pascuatutainum uwija uchirin maawar yuarmiayi. 8Tura asamtai Jesús Pedroncha,tura Juannasha akupak:—Atum werum Pascua estati yuwatin

umistaram, —timiayi.9Tamati niisha iniinak:—¿Pascua estati yuwatniusha tunia

umisarti tusamea wakerame?—tiarmiayi.

10Tu tinam Jesús aimiak:—Juun yaktanam werum, nuni jearam

aints muitsan yumin shikik yanas weauwainkaram nu aints nemarsataram. Nuaints jeanam wayaamtai, 11jeentinwainkaram: ‘Ii nuitamin amin chichamanakupturmak: ¿Wina nuiniatir ainaujaiPascua estati yuwatin jea tesaamushatuniinta? turamui,’ titaram. 12Takurminjeentin pata yakí amanum jea tesaamun

trume. Nuni ii yuwatin umistaram,—Jesús timiayi.

13Tamati ayu tusar wear, Jesús tímianunisarang wainkarmiayi. Tura wainkarnuni Pascua estati yuwatniunumisarmiayi.

14Yurumak yuwatin jeamtai, Jesús ninuiniatiri ainaujai misanam yuwartas

keemsarmiayi. 15Mash keemsaramtai,Jesús chicharak:—Wína mantinatsaing, nekasan

atumjai iruntran, ju estatin yurumkanyuwatasan nukap wakerinuyajai.16Yamaikia atumjai ju estati yuwajajunaka ataksha yuwashtatjai. Antsu Yusepujutirin jean, mash umisan nuni atakshaatumjai iruntran yuwatnuitjai, —timiayi.17-18Nuna tina piningkian achik, Yusenmaaketai tusa, ni nuiniatiri ainaun suak:—Ataksha ju nungkanam uva yumirin

amurchatnuitjai. Antsu Yuse pujutirinjean ataksha amurtinuitjai tajarme. Turaasamtai ju pining jukiram sunaisaramamurtaram, —timiayi.

19Nunia yurumkan achik, Yusenmaaketai tusa, nunia puurak, ni nuiniatiriainaun suak:—Juka wína namangkrua tumawaitai.

Atumin uwemtikratin asamtai, winakamantuwartatui. Turutawartin asaramtai,wina nintimtursaram yuwataram,—timiayi.

20Tura yutan umisaramtai, Jesúspiningkian ataksha achik chicharak:—Ju piningnum amuti yarakmau wína

numparua tumawaitai.tai, atumin uwemtikratasan wínanumparka numpartatui. Tura wi jakan,yamaram chichaman etsernuyaja nunakamash umiktatjai.w

21Tura wína surutkatin wijai tsanias jumisanam ni uwejejai yurumkan achikyuwawai. 22Wikia aintsutiatnak Yusakupkamu asan, Yuse wakeramurinmiatrusnak umiktinuitjai. Turayatnakwína anangkrua surutkatniunka nukapwait anentajai, —Jesús timiayi.

23Tamati nuna antukar ni nuiniatiriainau:—¿Ni suruktincha yáki at? —

miayi.

22

Page 177: Achuar bible   new testament

177

x 22.24 (Mat. 18.1; Marc. 9.35; Luc. 9.46) y 22.27 (Juan 13.12-15)z 22.30 (Mat. 19.28;25.31) a 22.35 (Mat. 10.9-10; Marc. 6.8-9; Luc. 9.3;10.4)b 22.37 (Isa. 53.12)

¿Yáki chikich ainaun nangkamaskesha atinuita? timiauri

(Mat. 20.25-28; Marc. 10.42-45)24Nunia Jesúsa nuiniatiri ainau

chicharnainak:—¿Yáki iin nangkatamsangsha ati?

—tunaiyarmiayi.x25Tu tunainamtai Jesús chicharak:—Ju nungkanmaya apu ainauka ni

aintsri ainaun akatrar pe akupin armiayi.Tura aintsu akupin ainaun pachisar:‘Pengker turinuitai,’ tinawai. 26Antsuatumka tuuka nintimrashtinuitrume. Atum

mek atinuitrume. Tura inakratinakurmesha miajuitjai tumamtsuk, antsuaintsu inatiria nunisrumek atinuitrume.27Nintimrataram. Aints misanam yuwakpujau, tura chikich aints ainaun yutan sua

kuita? Yuta yuwa nu nekasnangkamakuitai, antsu wikia aintsuinatiria nunisnak atumjai iruntran pujajai.y

28“Wi wait wajamtaisha atumsha tukewijai iruntraram pujuyarme. 29Turaasakrumin apu atiniun wína Apaachir

sha tsangkatkatnuitjarme. 30Tura wínapujutirun pujusrum wijai yuwatnuitrume,tura wijai umurtinuitrume. Tura apukeemtairi doce (12) ainamunampujusrum, Israela weari inartinuitrume,”Jesús timiayi.z

Pedron: Wína natsantrurtatme timiauri(Mat. 26.31-35; Marc. 14.27-31; Juan 13.36-38)

31Nunia Apu Jesús Simón Pedronchicharak:—Simónka wainkata. Aints trigo

jingkiajin juuk pakar peawa nunisang

ratas Yusen iniasi. 32Tura wainiatnakwikia amin pachisan: Ame tukeinaitutsuk wina nekasampita turutminamtusan Yusen seatmiajme. Tura atakshawina umirtukam wína umirtin ainaukakamtikrarta, —Jesús timiayi.

33Tamati Simón ayaak:—Apuru,

sha, wisha nunisnak amijai tsaniasanengkematatjai.taisha, winasha mantuwarat tusanwakerajai, —timiayi.

34Tamaitiat Jesús chicharak:—Pedro, nekasan tajame: Yamaik atash

shinatsaing, wina pachitsam: Nu aintsnakawainchawaitjai tusam, ameka kampatamwaitrakum uurtuktatme, —timiayi.

Nekaprustin jeatak wajasi timiauri35Nunia Jesús ataksha ni nuiniatiri

ainaun iniak:—¿Wi yaanchuik yurumak entsatsuk,

nunia kuikiasha takutsuk, tura sapatchatakutsuk wetaram tusan akupkamiajrumenuni yuumakmakiarum? —Tu iniamaiminak:—Atsa, pengké yuumakchamiaji,

—tiarmiayi.a36Tinamtai Jesús chicharak:—Antsu yamaikia yurumkan takakuka

nuka takusti. Tura kuikiancha nunisangtakusti. Tura saapin takakchauka niwejmakrin suruk, saapin sumaktitajarme. 37Yuse chichame etserinyaanchuik aararmia nunaka mashumiktin asamtai, ju aarmauka: ‘Pasé aintsainaujai maawarmiayi,’ wína pachitasaarmawa junaka umikiartatui, —timiayi.b

38

nak:

22

Page 178: Achuar bible   new testament

178

c 22.46 (Hebr. 5.7)

—Apuru, juni saapikia jimiar takakji,—tinamtai, Jesús ayaak:—Ayu, maaketai, nuke ati, —timiayi.

Jesús arakmau Getsemanítutainum Yus seamuri

(Mat. 26.36-46; Marc. 14.32-42)39Nunia Jesús jiinki, tuke tumin asa,

Olivo Muranam wemiayi. Ni weamtainuiniatiri ainausha nemarkarmiayi.40Tura mura wakaar, Jesús nuiniatirinchicharak:—Tunau nepetukai tusaram Yus

seataram, —timiayi.41

num Jesús ai arakchichu wemiayi. Turawe Yusen seak:

42—Apaachi, ame wakerakmeka, wiwait wajaktinka tsangkamrukaip. Antsuwi wakeraja nuka achati, antsu amewakerame nuke ati, —timiayi.

43

maya Jesúsan kakamtikratas tarimiayi.44Tura Jesús ni wait wajaktintrinchanintimias shamak nuna nangkamasangkakar Yusen seak, seekirisha numpatumau nungká kitaamiayi.

45Tura Yusen sea umis wajaki, ninuiniatiri ainaun jiistas werimiayi. Turamtimiá wake mesekar napchau nekapinak,kari nepetinam kanú tepearmiayi.46Kaninamtai nuna wainak Jesúschicharak:—¿Waruka kanusha teparme? Tunau

nepetukai tusaram nantakrum Yusseataram, —timiayi.c

Jesúsan achikiar jukimuri(Mat. 26.47-56; Marc. 14.43-50; Juan 18.2-11)

47Jesús tuke chichaak wajai, aintsuntsuri tariarmiayi. Tura Jesúsa nuiniatiriJudas niyá eemkak Jesúsan mejeastastarimiayi. 48Turamtai Jesús chicharak:

—Judasa, wikia Yus akupkamuayatnak, aints akiinai waitiatmek ¿wínamejentsam surutam? —timiayi.

49Tamati Jesúsjai pujuarmia nuka nunawainkar:—Apuru ¿saapijai maaniktajiash?

—tiarmiayi.50Tura aints Jesúsjai wajau saapirin

kuinak, sacerdote apuri inatiri kuwishinuntsurinini met charutkamiayi. 51

tai Jesús chicharak:—Maaketai, inaisataram, —timiayi.

Nunia nu aintsu kuwishin ataksha nujtukpengker najanamiayi. 52Nunia sacerdotejuuntri ainau, tura Yus seatai waininainausha, tura judío apuri ainaushaJesúsan achikiartas taarmia nunachicharak:—¿Waruka kasa aints achiktasrum

winitua nunisrumsha saapisha, turanumisha takusrumsha tarutniurme?53Wikia kashincha kashincha Yus seataijuun jeanam atumjai tuke pujusan aintsainaun nuininuyajai. Tura wainiatrumshanuni achirkachmarume. Turayatrum tuketeenam puja nuna inatiri asaram, nikakarmarijai yamai kintati aitkararme,—Jesús timiayi.

Pedro Jesúsnaka wainchajai timiauri(Mat. 26.57-58, 69-75; Marc. 14.53-54, 66-72;

Juan 18.12-18, 25-27)54Nunia Jesúsan achikiar metawar

sacerdote apuri jeen umaarmiayi.tai Pedrosha ukunam yaitas nemarkiwemiayi. 55Tura nuni weri, sacerdote inatiriainau aanum jin yaminak pujuinamtai,Pedrosha nu aints ainaujai pachinakkeemsamiayi. 56Tura nuni pujamtai, nuwasacerdote inatiri, Pedron jin ayamak pujaunwainak tari jiij wajatmiayi. Tura chicharak:—Ju aintska Jesúsjai wekainuyayi,

—timiayi.

22

Page 179: Achuar bible   new testament

179

57Tamaitiat Pedro aimiak:—Atsa nuwachi, nangkami tame. Nu

aintsnaka wainchajai, —timiayi.58Tamati jumchik arus chikich aintcha

niin wainak:—Amesha au aintsjai pachitkauyame,

—timiayi.Tamaitiat Pedro aimiak:—Atsa aishmangku, wichawaitjai,

—timiayi.59Tura kichik hora nangkamaramtai,

chikich aints nuni iruntrar pujuinaunchicharak:—Juka nekas aujai wekainuyayi. Juka

nekas Galilea nungkanmaya aintsuitai,—timiayi.

60Tamaitiat Pedro aimiak:—Aishmangku ¿warintsuk turutrum?

nunaka nekatsjai, —timiayi.Tura chichaak pujai atash shinimiayi.

61Atash shinamtai, Apu Jesús Pedronayanmatar jiij wajatmiayi. Turamtai

miayi. Ni timiauringkia nuwaitai: Atashshinatsaing, nu aintsnaka wainchawaitjaitusam, ameka kampatam waitrakumuurtuktatme. 62Nu timiau asa, Pedronuna nintimias jiinki kakar juutmiayi.

Jesúsan wishikramuri(Mat. 26.67-68; Marc. 14.65)

63Aints Jesúsan wainkarmia nukawishikrami tusar awatiarmiayi. 64TuraJesúsa jiinka tarachjai jingkiatawarawatinak:—Watska, ame ¿yáki aitkara? tusam

jiitsuk nekaata, —tiarmiayi. 65Tura

miayi.

Judío apuri iruntramunam jukimuri(Mat. 26.59-66; Marc. 14.55-64;

Juan 18.19-24)66Tsawaaramtai judío juuntri ainau,

tura sacerdote juuntri ainausha, tura

Moisésa chichame nuikiartin ainaushamash iruntrar chicham nekaaratai tusar,Jesúsan judío apuri iruntramunamumaarmiayi. Tura nuni jeeniar iniinak:

67—¿Nekasmek Mesíasaitam? ¿Yusakupkatnuitjai tímia nukítam? Nu paanetserkata, —tiarmiayi.Tu iniinamaitiat Jesús ayaak:—Wikia nekasan Mesíasaitjai

tamatisha, atumsha nekasampitaturutchatatrume. 68Tura wi atumininiamsha, winaka airkashtatrume. 69Turawikia aintsutiatnak Yus akupkamu asan,jumchik arusan Yus nekas kakaram aanuna untsurinini pujustatjai, —timiayi.

70Tamati mash iniinak:—¿Nekasmek ame Yuse Uchirintam?

—tiarmiayi.Tu tinam Jesús aimiak:—Ja ai, atum wína turutrume nuka

nuwaitjai, —timiayi.71Jesús tamati chicharinak:—Pai, ii antarin nuwaitjai ningki

tumamusha ¿warí chicham antuktasriknakastaij? —tunaiyarmiayi.

Pilato pujamunam jukimuri(Mat. 27.1-2, 11-14; Marc. 15.1-5;

Juan 18.28-38)

23 1Nunia mash wajakiar Jesúsanromano apuri Pilato pujamunam

jeeniarmiayi. 2Tura Pilatonam jeeniartsanuminak:—Ju aintska ii aintsri ainaun pachimian

nintimrarti tusa chicharu anturkamji.

waitji tau anturkamji. Tura wiitjaiMesíasaitjai tau anturkamji. Nuka judíoainauti apurinjai taku tawai, —tiarmiayi.

3Tu tinam Pilato Jesúsan iniak:—¿Nekasmek judío apurintam?

—timiayi.Tama Jesús ayaak:—Ame turutme nuka nekasam tame,

—timiayi.

22 23

Page 180: Achuar bible   new testament

180

d 23.12 (Hech. 4.27)

4Tamati Pilato sacerdote juuntriainaun, tura aints iruntrarun chicharak:—Ju aintsu tunaarinka kichkisha

nekaarachjai, —timiayi.5Tamaitiat nuna nangkamasarang

kakarar chicharinak:—Antsu juka mash judío nungkanmaya

ainaun nuiniak: Atumka apu umirtsukasataram tusa tsanumnuyayi. YanchukGalilea nungkanam nangkama tsanutsanumka junisha tamayi, —tiarmiayi.

Jesúsan apu Herodesnum jeemiauri6Tu tinamtai Pilato nuna antuk iniak:—

kai? —timiayi. 7Tu iniam:—Ja ai, —tinamtai, apu Herodes

chichaman nekaati tusa, Pilato JesúsanHerodesnum akupkamiayi. HerodeskaGalilea apuri ayayi.num irastas taa, nu kintati nunipujumiayi. 8Tura Herodes yaanchuikJesúsan pachisar chichainamun antukuasa, Jesús aints wainchatai takatanturamtai,miayi. Tura asa Jesúsan jeeniaramtai,Herodes niin wainak warasmiayi. 9Turainintramun untsurin iniasmiayi. Turawainiat Jesúska pengké aitsuk wajamiayi.10Herodes Jesúsan iníamtai, sacerdotejuuntri ainau tura Moisésa chichamenuikiartin ainausha antú wajarmiayi.Tura Jesús aimtsuk wajamtai, niishanangkamiar chichaman najatinak nukaptsanumiarmiayi. 11

cha ni suntari ainaujai iruntrar Jesúsan:Ainusha tusar wishikinak, apu entsatirinshiirman antsrarmiayi. Nunia Herodes:Ataksha Pilatonam waketkiti tusaJesúsan akupkamiayi. 12YaanchuikkiaHerodeska Pilatojaingkia kajernaikiarwainaitsuk puju ainayat, nu kintatiamikmawarmiayi.d

Pilato Jesúsan maawarti tusa tsangkamkamuri

(Mat. 27.15-26; Marc. 15.6-15;Juan 18.39-19.16)

13Nunia Jesúsan ataksha itarim, Pilatosacerdote juuntri ainaun, tura judíojuuntri ainauncha, tura chikich aintsainauncha mash irurmiayi. 14Nunia juunainaun chicharak:—Atumka ju aints: Apu umirtsuk

asataram tusa, aints ainaun tsanuyayitusaram wini itaarume. Tura wainiatunatumsha antarmin, wi iniaknasha juaintsu tunaarin pachisrum chichaawearme nunaka nekaratatkaman pengkétujinkajai. 15Herodescha nunisang nitunaarincha nekarachu asa, ataksha juniakupturmakji. Tura asamtai ju aintsnakamaawarti tichamnawaitjai. Atumshanusha nekarme. 16Tura asan tajarme:

tatjai, —Pilato timiayi.17Musachjai metek Pascua esta

jeamtai,mia jiiki akupnuyayi. Tura asa aintsainaun iniak:—¿Ju aintsnaka jiikin akupkatjash?

—timiayi. 18Tamaitiat aints mashiruntrar kakarar chichainak:—Atsa, juka nakitaji. Antsu Barrabás

akupkata, —tiarmiayi.19Nu Barrabáska romano apurin

umirtan nakitak, Jerusalén yaktanamchikich aints irunujai mesetan najana,aintsun mau asa kársernum engkeamupujuyayi. 20Tura asamtai Pilatoka aintsainaun ataksha chicharak:—Antsu nekasnaka Jesúsan akupkatjai,

—timiayi. 21Tau waininayat nunanangkamasarang kakarar chicharinak:—Atsa, antsu numi winangmaunum

ajinkam maata, —tiarmiayi.

23

Page 181: Achuar bible   new testament

181

e 23.25 (Hech. 3.14) f 23.30 (Apoc. 6.16) g 23.34 (Isa. 53.12) h 23.34 (Sal. 22.18)i 23.35 (Sal. 22.7)

22Nunia Pilato ataksha aints ainaunchicharak:—¿Waruka? ¿Warí tunauna turini? Ju

aintsun maawarti tusanka, ni tunaarinkapengké nekarachjai. Tura asan suntarawatraramtai, nuniangka akupkatatjai,—timiayi.

23Tamaitiat tuke kakarar chicharinak:—Juka numi winangmaunum ajinkam

maata, —tusar wakerinau asar, Pilatonkanepetkarmiayi. 24Tinamtai Pilatoka:—Ayu,

maunum ajinkar maawarti, —tusa aintsainau seainam tsangkamkamiayi. 25Antsumesetan najanin tura mangkartinakupkata tinau asaramtai, Pilato nuaintsun karsernumia jiiki akupkamiayi.Tura: Aints ainau ni wakeramurinturuwar, Jesúsnaka maawarti tusatsangkamkamiayi.e

Numi winangmanum maamuri(Mat. 27.32-44; Marc. 15.21-32;

Juan 19.17-27)26Nunia Jesúsan jukiar jinta weenak,

Cirene nungkanmaya Simón naartiniunajanmaya winaun wainkar, suntar ainauniin achikiar, numi winangmaun yanasJesúmiayi.

27Turinamtai aints ainau untsuri jiistaitusar nemariarmiayi. Tura nuwashauntsuri Jesúsan wainkar, napchaunintimrar juutiarmiayi, tura wakemesekar untsumkiar Jesúmiayi. 28Tuminamtai Jesús nuwa irununjiis chicharak:—Jerusalénnumia nuwa ainautiram,

wína anenkurmeka juutirap. Antsuatumek nintimtumasrum, tura atumiuchiri nintimsaram juutiaram. 29Atumwait wajaktin kintaka jeartinuitai. Nu

kinta jearamtai, aints ainau chichainak:Nuwa kaa ainau, uchin jurechu asar, turauchin munchau ainausha chikich nuwaainaun nangkamasarang warasartinainawai, tiartinuitai. 30Tura nukap waitwajainau asar, nu kintati aints ainaumuran chicharinak: ‘Mura ainautiram,yakíya ayaarum iin tukukratkataram,’tiartinuitai.f 31Tura asamtai wikia pengkétunaarinchautiatnak, timiá wait wajauasamtai, tunaarintin ainawa winanangkamasarang wait wajakartinainawai, —Jesús timiayi.

32Turamtai mangkartin ainaun jimiaranJesúsjai maami tusar jukiarmiayi. 33Turamura muuk ukunch tutainum jear, suntarainau Jesúsan numi winangmanumajinkar yakí nenaawar, mangkartinaintsnasha nunisarang Jesúsa untsurinini,

manum ajinkar nenaawarmiayi.34Turinamtai Jesús Yusen seak:—Apaachi, ju aints aitkarinia juka

nintiminachu asaramtai tsangkurarta,—timiayi.gTamati Jesúsa entsatirin jurukiar,

suntar ainau ¿Yáki juna jukit? tusarnakuruti “suerte” tutain nakuriarmiayi.h35Turinamtai aints irunuka Jesúsan jiijwajatiarmiayi. Tura judío juuntri ainauwishikinak:—Chikich ainaun uwemtiknuyayi.

Nekas Yus akupkamuitkungka ningkiuwemrati, —tiarmiayi.i

36

nak, vino churiniun mukunat tusaraapawarmiayi. 37Tura chicharinak:—Ame nekasam judío apurinkumka

amek uwemrata, —tiarmiayi.38Tura Jesúsa muuken yakinini griego

chichamjai, tura romano chichamjai, turahebreo chichamjai tatangnum aarmaun

23

Page 182: Achuar bible   new testament

182

j 23.46 (Sal. 31.5; Hech. 7.59) k 23.49 (Luc. 8.2-3)

numi winangmanum nujtukarmiayi. Nuaarmauka nuwaitai: Juka judío apurintai.

39Mangkartin aints nuni netimia nukaJesúsan jiyaak:—Ame Yus akupkamu Mesíasaitkumka,

watska amek uwemrata. Tura iinchauwemtikiarturta, —timiayi.

40Tamati kichka ni tsaniakmaurinchicharak:—Ameka jakatin kinta jeau wainiatmek

¿Yus tuke shamatsum? 41Iikia nekasartunau asar wait wajakminuitji. Tura asarii tunaari akiimiakur waitnaji. Antsu juaintska tunaunaka pengké kichkishaturichuitai, —timiayi.

42Nunia Jesúsan chicharak:—Jesúsa, ami pujutirmin jeam, aints

inau wajasam kajinmatrukiip, —timiayi.43Tama Jesús ayaak:—Nekasan tajame, yamai kintaka Yuse

umirin jakaru matsatmanum wijaipujustatme, —timiayi.

Jesúsa jakamuri(Mat. 27.45-56; Marc. 15.33-41;

Juan 19.28-30)44Tsaa tupin wajasamtai, mash nungka

tee wajasmiayi. Tura kampatam horanangkamaramtai, tsaa yantanti atakshatsantramiayi. 45Tsaa mushatmaramtai,Yus seatai juun jeanam aparmau netimianu ningki yakiya tseu jaankamiayi.46Turunamtai Jesús kakar untsumak:—Apaachia, wína wakantruka ame

waitrukta, —kamiayi.j

47Turamtai suntara kapitangkri Jesúsajakamurin wainak, Yus juuntapita tusachichaak:—

chauyayi, —timiayi.48Jesús jakamtai, aints ainau nuna

wainkar, mash napchau nintimsar

netsepen awatmaminak:miapi ju aintsun maawari,”tunaiyarmiayi. 49Tura Jesúsan wainkaru

maya niin nemarkarmia nusha arákwajasar jiij wajatiarmiayi.k

Jesúsa iwiarsamuri(Mat. 27.57-61; Marc. 15.42-47; Juan 19.38-42)

50-52Jesús jakamtai, aints José naartinpengke aints asa, Pilaton weri:—Jesúsa namangke surusta, —tusa

seamiayi. Nuka judío nungkanmayaArimatea yaktanmaya aintsuyayi. Josékajudío juuntri chicharin ayat, judío apuriiruntramunam mash Jesús maatai tiarmianunaka pengké nakitmiayi. Antsu Yusaints ainaun inarti tusa nakauyayi.53Pilato Josén:—Jesúsa namangke jukita, —tamati,

José we Jesúsa namangken numinmayakuaki, tarachjai kangkarmiayi. Nunia

miayi. Nu iwiartainum aints kichkishaiwiarsachmauyayi. 54Tura kashintsawaarka ayamtai kinta atin asamtai,kintamrai tusa José Jesúsa namangkenwári iwiarsamiayi.

55Tura iwiarsamtai Galileanmaya nuwaainau Jesúsan nemarsarmia nushaiwiarsamunam wear: ¿Jesúsa namangkentuning iwiarsarma?miayi. 56Tura jiisar ni jeen waketkiar,Jesúsa namangke chikich kintati

miayi.

Jesúsa nantakmiauri(Mat. 28.1-10; Marc. 16.1-8; Juan 20.1-10)

Tura nu kintati aints kichkishatakakmascharti Moisés tu aarmauasamtai,miayi.

23

Page 183: Achuar bible   new testament

183

l 24.6 (Mat. 16.21;17.22-23;20.18-19; Marc. 8.31;9.31;10.33-34; Luc. 9.22;18.31-32)

24 1Tuming kintati kashik nu nuwaainauka kungkuti pachimramun

jukiar, chikich nuwa irunujai tsaniasar,Jesús iwiarsamunam wearmiayi. 2Turanuni jear kaya juuntan iwiarsamu waarin

miayi.3Tura wayaawariat ii Apuri Jesúsa

namangkenka wainkacharmiayi. 4Turawainkacharu asar: Warukatjik tusarshamkarmiayi. Tura shaminak, Yuseawemamuri jimia aintsua tumaunentsatin pujun winchaan jiischamniaunentsarun wainkarmiayi. 5Nuna wainkarnukap shamkar tsuntsumawaramtai, Yuseawemamuri chicharinak:—Jesús iwiaaku pujausha ¿waruka

iwiarsamusha jiarme? 6-7Juningkiatepatsui. Antsu jakamunmaya nantaki.

tamak: ‘Wikia Yus akupkamu waitinayat,

tinuitai. Tura numinam ajinkarmantuwaramtai, kampatam kinta jakantepayatnak nantaktinuitjai,’ ¿ni tímianuka nintimtsurmek? —tiarmiayi.l

8

miayi. 9Nunia iwiarsamunmayawaketkiar, Jesúsa nuiniatiri once (11)amia nuna wainkar, tura chikichirununcha wainkar, nu turunamun mashetserkarmiayi. 10Jesúsa nuiniatirinujakaru ainauka nu ainawai:maya Marí, nunia Juanasha, nuniaJacobo nukuri Marísha, tura chikich

miayi. 11Tura nuwa irunu tinaunantukariat, Jesúsa nuiniatiri ainaunekasampita tutsuk: Nangkamiarwaurinak tinatsuash, tu nintimrarmiayi.

12Antsu Pedro jiinki iwiarsamunamampuki wemiayi. Tura nuni jea tekenajiikma tarachik tepaun wainkamiayi.

Tura wainak nukap nintimiar jeanamwaketkimiayi.

Emaús jintanam Jesús wantinkamuri(Marc. 16.12-13)

13Nu kintati Jesúsa nemarnuri jimiarEmaús yaktanam wearmiayi. Nu yakatJerusalénnumia once (11) kilómetrosayayi. 14

tak Jesús turunamun pachisarchichaarmiayi. 15Tura chichakiar weenai,Jesús wantintuk nuni pachinak nijaitsanias wekaasamiayi. 16Tura Jesúswantinkaun ni namangkencha paanwaininayat, Jesúsapita tusarkanekaacharmiayi. 17Tura nekaacharamJesús nijai tsanias jinta weak chicharak:—¿Jinta weakrumsha, warí

chichakrumsha wearme? ¿Tura warukatimiá wake mesekrumsha wearme?—timiayi.

18Tu iniam aints Cleofas naartin ayaak:—Jerusalénnum turunamunka aints

ainau mash nekainawai. ¿Amekek nuchicham antichumka pachitkam?—timiayi. 19Tamati Jesús chicharak:—¿Waruka? ¿Warí chichama awa?

—timiayi.Tu iniam aiminak:—

muri taji. Nisha Yuse chichame etserinasa, Yuse kakarmarijai chichauyayi. TuraYus wainmamunmasha tura aints mashwainminamunmasha wainchatai takatantakauyayi. 20-21Tura waininayat sacerdotejuuntri ainau, tura judío juuntri ainaushachichainak: Tunau takasu asamtai jakatitusar, tura numi winangmanum maawartitusar, romano apurin surukarmayi. Turani maamuri yamaikia kampatam kintanangkamari. Antsu iikia Israel ainautin

miaji. 22-23Antsu nuwa ainau iijai iruntrar

24

Page 184: Achuar bible   new testament

184

nam wear, Jesúsa namangkenwainkartatkamawar wainkachari. Turawainkacharu asar, ii pujamunam taarchichainak: Iikia iwiaayatrik karanmanunisrik Yuse awemamuri wainkaji. Turanuka: Jesúska iwiaakui tusa ujatmakji.Nuwa tu ujatminamtai iisha shamkamji.24Tu etserkaru asaramtai, iijai iruntrarpujuinausha iwiarsamunam wear, nuwatiarmia nunisarang wainkari. AntsuJesúsnaka wainkachari, —tiarmiayi.

25Tu tinam Jesús chicharak:—Nintinchau ainautiram ¿yaanchuik

Yuse chichame etserin ainau tiarmianusha waruka nekasampita tutsukshapujarme? 26¿Mesíasan pachisar aararmianuka nekaschaukai? Yus akupkamutiatnayaimpinmaka watsuk ¿nekas waitwajakchatnukai? —timiayi.

27Tura Moisés niin pachis aarmia nunanangkamsang, tura Yuse chichamenetserin aararmia nusha taku tiarmiayitusa, Jesús Yuse chichamen niin pachisaraararmia nunaka mash nekamtikiamiayi.

28Tura chichaa chichaaka nu yaktanamjearmiayi. Tura Jesúska nangkamakiwetaj tusa wajamiayi. 29Tura waininayatnu jimia aints chicharinak:—Atsa, nangkamakip. Iijai pujusta.

Tsaa yanchuk nungká wajasi, —tiarmiayi.Tu tinam Jesús ayu tusa, nijai pujustas

jeanam wayaamiayi. 30Tura nijai iruntrarjeanam pujus, pangkan achik Yusen sea:Maaketai tusa, puurak niincha susamiayi.31Turamtai ni jii uranua nunisarang:Nekasampi Jesúsaita tusar paannekaawarmiayi. Paan nekaawaramJesúska mengkakamiayi. 32

kamtai mai nuamtak chicharnainak:—Ii jinta winarin, Yuse chichame tu

awai tusa iin ujatmamtai, ii ninti

ramji. ¿Nuka nekaschaukai?—tunaiyarmiayi.

33Tura arutsuk wajakiar jeanmayajiinkiar,miayi. Tura waketkiar, Jesúsa nuiniatirionce (11) ainau chikich nemarnuri

miayi. 34Tura wainaikiar jeanampujuarmia nuka yamai wininaunchicharinak:—Ii Apuri nekas nantaki. Tura

Simónkan wantintuki, —tusarujakarmiayi.

35Tu ujainam nisha chichainak:—Iisha waketkur jinta weakur nekasar

Jesús wainkamji. Tura pangkan achikpuurtamak iin suramsamtai, nekasJesúsapita tusar nekaamji, —tiarmiayi.

Jesús ni nuiniatiri ainaun wantintukmauri(Mat. 28.16-20; Marc. 16.14-18;

Juan 20.19-23)36Tu chichainak pujuinai,

mau japen wajas:—Pengker nintimsaram pujustaram,

—timiayi.37Tamati nuna antukar shaminak:—¿Wakanchawashi? —

miayi. 38Tu nintiminamtai Jesúschicharak:—¿Waruka shamrarme? ¿Waruka

trume? 39Jiirsataram. Wiitjai. Turauwejrusha tura nawersha takarsaramjiirsataram.chuitai. Tura ukunchtichuitai, —timiayi.

40Nuna tii ni uwejencha,cha inakmasmiayi. 41Turamtai ijiumurinwainkar warainayat timiá shamkaru asar,nekasampita tichamin nekapiarmiayi. Tunintiminamtai Jesús iniak:—¿Juni yuta awak? —timiayi.42Tamati namak inaramun yuwati tusar

susarmiayi. 43Tura susaram Jesús nunaachik, ni nuiniatiri jiimia wajainaiyuwamiayi. 44Tura yuwa umis Jesúsataksha chichaak:

24

Page 185: Achuar bible   new testament

185

m 24.49 (Hech. 1.4, 8) n 24.51 (Hech. 1.9)

—Wi atumjai pujusan timiajrume nukamash turunayi. Tura wína pachitasMoisés aarmia nusha uminkayi. TuraYuse chichame etserin aararmia nusha,tura papi Salmonam aarmawa nushamash uminkayi, —timiayi.

45Nunia Yuse chichame niin pachisaarmaunasha Jesús ni nuiniatiri ainaunnekamtikiamiayi. 46Tura atakshachichaak:—Yuse chichame tu aarmawaitai:

‘Mesías Yus akupkamutiat jakatnuitai.Tura kampatam kinta jaka tepayatnantaktinuitai,’ tu aarmawa nuka wínapachitas aarmawaitai. 47Tura aints ainauni nintimaurin yapajiawar, ni tunaarininaisaramtai, Yus ni tunaarincha mashsakartinuitai, tusar wína naarunpachitsar Jerusalénnumia nangkamawarmash nungkanam etserkartin ainawai.48Tura atumsha wi turunamur mashnekau asaram etserkatnuitrume. 49Tura

wína Apaachir: Wína Wakantrunakuptuktatjarme tinu asamtai, nukanayaimpinmaya taatsaing, juniJerusalénnum pujustaram. Tura taa nikakarmarin suramsatatrume, —Jesústimiayi.m

Jesús nayaimpinam wakamuri(Marc. 16.19-20)

50Nunia mash etserak umis, ninuiniatiri ainaujai iruntrar Betaniayaktanmanini wearmiayi. Tura nuniwear, Jesús wajas ni uwejen takui:“Yamaikia pujustaram. Yus yainmakarti,”timiayi. 51Tura uwejen takui kanák wajasnayaimpinam wakamiayi.n

52Turamtai ni nuiniatiri ainau:Ameketme Yusem tusar nukap warasarJerusalénnum waketkiarmiayi. 53Turanuni jear, kintajai metek Yus seatai juunjeanam wayaawar: Yus juuntapitatiarmiayi. Maaketai.

24

Page 186: Achuar bible   new testament

186

a 1.1 (Yuse Chichame ta nuka Yuse Uchirin taku tawai.) b 1.3 (Gén. 1.3-31; Sal. 33.6-7;Col. 1.15-17; Hebr. 1.2; 1.Juan 1.1) c 1.5 (Nu paaniunam pujauka Cristoyayi.)d 1.8 (Mat. 3.1; Marc. 1.4; Luc. 3.3) e 1.12 (1.Juan 3.1) f 1.14 (Mat. 11.27)

Yuse Uchiri Yuse chichameatumawaitai timiauri

1 1Nu nangkamtaik Yus mash aa nunanajantsaing, Yuse Chichamengka

tuke ayayi. Nu Chichamka tuke Yusnumpujuyayi. Tura asa Yuseyayi.a 2Nuka nunangkamtaik Yusjai tuke pujuyayi.3Ningki najanamuka pengké atsawai,antsu Yus ni Uchirijai mashnajanamiayi.b 4Nuka tuke iwiaaku pujauasa, aints ainaun tuke pujustinun suyayi.Tura tuke pujutan sukartin asa,paaniunam pujus, aints ainau nekasarpaan nintimrarti tusa chichamannekamtiknuyayi. 5Tura aints ainaun tukepaan nintimtikin asa, aints teenampujuinauka paan nintimrarti tusa tukenintimtikui. Tura Yusen umirtannakitinauka teenam pujuinau asar, nupaaniunam pujaunaka nepetkartatkamapengké tujinkarmiayi.c

6Cristo wantintsaing Yus ImiakratinJuankun akupkamiayi. 7Turamtai aints

pita tiarat tusa, Juan nu paaniunkapachis chichaman etserkatas tamiayi.8Juanka mash aints ainaun paannintimtiknuka achayayi. Antsu nupaaniun pachis etserkat tusa,muyayi.d 9Nu paaniun nintimtiknukachikichaitai. Nuka aints ainaun mash

paan nintimtikrartas ju nungkanamtamiayi.

10Tura ni chichamen nekamtikiartuktas,ju nungkanam taa akiinamiayi. Tura junungkan najanau waininayat,nam pujuinauka nuwaapita tusarnekaacharmiayi. 11Ju nungkanam niweari pujuinamunam tamiayi. Turawaininayat,miayi. 12Tura ni weari pachischaram,chikich ainau niin nekasampita tusarnintimtinauka Yuse uchiri arti tusatsangkamkamiayi.e 13Junia aintsakiinawarua nunisarang atakshaakiinawaruka ainatsui. Tura junia aintsuchin yajutmarua nunisarang atakshayajutmarmauka ainatsui. Antsu Yusyajutmarmawa nunisarang Yuse uchiriainawai.

14Nu Chichamka ju nungkanam akiinaaints wajakmiayi. Tura iijai pujuyayi.Nuni iisha ni kakarmari waitnuyaji. YuseUchiri kichik aa nu ni Apaachiriyanunisang tuke puju asamtai, ni nekaschichame anturnuyaji.tairisha nekarnuyaji.f

15Tura Juan Criston pachis chichaak:—Juwaitai wi timiaja nuka: Wikia atsai

tuke puju asa, wina ukurun winayat winanangkaatukuitai, —timiayi.

16Cristo timiá anengkratin asa, mash

Yamaram Chicham Juanku Aarmauri

Page 187: Achuar bible   new testament

187

g 1.18 (Mat. 11.27; Juan 6.46;10.15) h 1.20 (Juan 3.28) i 1.21 (Mal. 4.5)j 1.23 (Isa. 40.3) k 1.28 (Juan 5.33)

yayi. 17Yaanchuik Yus Moisés umirkatinchichaman akatramiayi. Antsu Yuseanengkratairinkia,sha Jesucristo iin nekamtikramnuyaji.18Aints kichkisha Yusnaka pengkéwainkacharu ainawai. Antsu ni Uchiri,nekas kichik aa nuka tuke nijai tsaniaspuju asa: Yus tu awai tusa, iincha paannekamtikramamiaji.g

Imiakratin Juan Jesucristonpachis etserkamuri

(Mat. 3.11-12; Marc. 1.7-8; Luc. 3.15-17)19Judío juuntri ainau Jerusalénnum

pujuinau asar, sacerdote ainaun turasacerdote inatiri ainauncha akatrarakupinak:—Atumka Juannum werum, nekas

Mesíaschawashi tusaram nekaataram,—tiarmiayi. Tinamtai nuka ayu tusar,Juannum wearmiayi. 20Tura Juannumwear tu iniinam, Juan aimiak:—Atsa, wikia Mesíaschawaitjai,

—timiayi.h21Tamati ataksha iniinak:—¿Tura warí aintsuitme? ¿Yaanchuik

Yuse chichamen etserin Elíaskitam? —tuiniinam, Juan aimiak:—Atsa, nuchawaitjai, —timiayi. Tamati

ataksha iniinak:—¿Tura Yuse chichame etserin tatinua

nukítam? —tiarmiayi. Tinamaitiatataksha:—Atsa, nuchawaitjai, —timiayi.i22Tamati pengké tujinkar:—Tura amesha nuwaitjai tusam, paan

ujakratkata. Iin akuptamkaji nu warintukujaktaij tusar, paan nekaatasar wakeraji,—tiarmiayi.

23Tinamtai Juan ayaak:—Yaanchuik Yuse chichamen etserin

Isaías naartin wína pachitas papinum

aak: ‘Aints numi atsamunam wekaaskakar chichaak: Apu wekaasati tusar,aints jintan tupin iwiarina nunisrumekatumi ninti iwiarataram,’ tímia nuwaitjai,—timiayi.j

24Tamati Juanjai chichainauka fariseoakupkamu asar, 25ataksha iniinak:—Tura Mesíaschawaitiatmesha, tura

Elíaschawaitiatmesha, tura Yuse

mesha ¿waruka aints ainausha imiaame?—tiarmiayi.

26Tu tinam Juan ayaak:—Wikia aints ainaun aya entsanmak

imiaajai. Antsu yamai atum pujamunamchikich aints pujawai. Tura nuwaapitatusarmeka nekatsrume. 27Nuka wínanangkatusang tuke iwiaaku pujuwitiat,wína ukurun winitatui. Wikia nekasanmianchau asan, tsuntsumruan ni sapatrinjingkiamun atitataj tayatun,kun turachminuitjai, —timiayi.

28Betania nungkanam Jordán entsatumajin Juan aints ainaun imiaamunamnunaka timiayi.k

Jesúska Uwija Uchiriyatumawaitai timiauri

29Nunia kashin tsawaar Juan Jesúswinaun wainak aints ainaun chicharak:—Jiistaram. Juka Yus akupkamu asa,

maya ainau tunaarin sakartas jakatnuitai.30Ju wina ukurun winitatui timiaja jukatuke iwiaaku puju asa,kuitai tusan ujakmajrume nuwaitai.31Juka wantintsaing, Yus akupkamuitaitusanka nekaachmiajai. Antsu juwantinkamtai, Israel ainau nuna mashpaan nekaawarat tusan, aints ainaunimiainiartasan tamajai, —timiayi.

32-33Nunia Juan ataksha chichaak:

1

Page 188: Achuar bible   new testament

188

l 1.42 (Cefas ta nuka kaya taku tawai. Tura iiti chichamejaingkia ni naaringkia Pedroitai.)m 1.45 (Mat. 2.23)

—Wína akuptuku chichartak: ‘YuseWakani yampitsa tumau yakiya nanaakitaa aintsnum ketu wainkatatme.Turamtai juwaapita aintsu nintin YuseWakani engkemtuatnua tusamnekaatatme,’ wína turutmiayi. Nuna

miajai. Turayatun Yuse Wakani yampitsatumau nayaimpinmaya tara, aintsnumketu wainkau asan, nuniangka juwaapitatusan nekaamjai. 34Tura nuna wainkauasan, juka nekas Yuse Uchirintai tusanpaan etserjai, —Juan timiayi.

Nu nangkamtaik Jesúsa nuiniatiriainaun pachis etserkamuri

35Kashin tsawaarar Juan ni jimiarnuiniatiri ainautijai iruntrar wajasmiaji.36Tura Jesús nangkaamaun wainak, Juaniin chichartamak:—Jiistaram.

tai. Juka nekas uwija uchiriyatumawaitai, —turammiaji.

37Turammatai nu antukar ni nuiniatirijimiar ayatrik, Juanka ukukir Jesúsnemarkamiaji. 38Tura asakrin Jesús pajasjiimias:—¿Atumsha yaachia earme? —

miaji.Turammatai iisha:—Nuikiartinu ¿tunia pujame? —tu

iniasmiaji.39Tu iniam Jesús chichartamak:—Watska, iijai wemi. Tura wi pujamur

wainkamniuram, —turammiaji.Turammatai ayu tusar, nijai weri

Jesúsa pujamuri wainkamiaji. Tura tsaanungka wajasu asamtai, iisha nuniwayaar kintamramiaji.

40Iikia jimiarchitak Juanku chichameantuku asar, Jesús nemarkamiaji. Wijaitsanias nemarkamiaji nuka Andrésuyayi.

Nuka Simón Pedro yachí ayayi. 41

cha Jesúsan wainkau asa, chikich aintsunujatsuk, niyá eemak ni yachiin Simónkaneaktas wemiayi. Nunia wainak:—Mesíaska wainkaji, —tusa ujakmiayi.

Mesías ta nuka Cristoitai,muitai taku tawai.

42Nunia Andrés ni yachiin Simónkanjuki, Jesús pujamunam jeemiayi.Turamtai Jesús Simónkan wainak:—Ameka Simónkaitme. Juanku

uchirinme. Yamaikia ami naarmeka Cefasatatui, —timiayi.l

Jesús Felipen Natanaeljai untsukmauri43Kashin tsawaar, Jesús Galileanam

wetas wakerimiayi. Tura Felipen wainak:—Nemartusta, —timiayi.44Nu Felipeka Betsaida yaktanmaya

aintsuyayi. Andréscha, tura Pedrosha nuyaktanmayang iruniarmiayi. 45Nunia FelipekaJesúsa chichamen antuku asa, Natanaelaneaktas wemiayi. Tura wainak chicharak:—YaanchuikMoisés chichaman aak: ¿Yus

akupkatnuka tatinuitai tu aarchamukai? Turayaanchuik Yuse chichamen etserin ainau Yusakupkatnun pachisar aararmia nu aintskaiikia nekasar wainkaji. Nuna naaringkiaJesúsaitai. José uchirintai. Nazaretnumiaaintsuitai, —timiayi.m

46Tamati Natanael ayaak:—¿Nazaretnumiangka pengke aints

kichkisha aminkai? —tamati, Felipechicharak:—Watska, iijai wemi. Amesha

wainkamnium, —timiayi.47Tamati Natanael ayu tusa, Felipejai

wemiayi. Turamtai Jesús Natanaelanwinaun wainak:—Jiistaram,

tai. Juka pengké anangkartichuitai,—timiayi.

1

Page 189: Achuar bible   new testament

189

n 1.49 (Mat. 16.16; Juan 6.68-69) o 2.12 (Mat. 4.13)

48Tamati Natanael chicharak:—¿Tunia winasha waitkamame? —tu

iniam Jesús ayaak:—Felipe amin untsurmatsaing, numi

higuera nantujen pujamin nekaamjame,—timiayi.

49Tamati Natanael chicharak:—Nuikiartinu, ameka nekasam Yuse

Uchirinme. Israel ainautin apurinme,—timiayi.n

50Tamati Jesús chicharak:—Wi amin higuera numi nantujen

pujamin nekaamjame tamau asam,¿ameka nekasampi Yuse Uchirinmeturutmek?masmek wainchati takat turamushawainkatnuitme tajame, —timiayi.

51Nunia ataksha chicharak:—Nekasan tajame: Yus nayaimpin

uraamtai, wikia aints ayatnak Yusakuptuku asamtai,muri nayaimpinmaya wi pujamunamtarutiar, nunia nayaimpinam waketinauwainkatnuitrume, —Jesús timiayi.

Jesús nuwa nuwatmaunum wemauri

2 1-2Kampatam kinta nangkamaramtai,Galilea nungkanam Caná yaktanam

nuwa nuwatmau esta amiayi. TuramtaiJesúsnasha, tura ni nuiniatiri ainautinchauntsurmakaru asaramtai, iisha nuniwemiaji. Tura Jesúsa nukurisha nunipujumiayi. 3Tura umuti vino tutaiamukamtai, nukuri Jesúsan chicharak:—Vinoka mash amukayi, —timiayi.4Tamaitiat Jesús aimiak:—Nukuachi ¿warukaya winasha

turutme? Wi wainchatai takat turatnukajeatsui, —timiayi.

5Tamati Jesúsa nukuri vino surinainaun chicharak:—Au inatmamtaisha miatrusrumek

umirkataram, —timiayi.

6Tamati muits kaya najanamu nekasjuun seis armia nuna judío ainau jeanamwayaawar nu muitsnum yumin yarakaruwejencha, tura nawencha nijau armiayi.7Tura asamtai, Jesús vino surin ainaunchicharak:—Ju muits irunuka yumi shikikrum,

met met pintrataram, —timiayi.

miayi. 8Tura pintraramtai Jesúschicharak:—Yamaikia jumchik shikikrum jeentin

susataram, —tamati shikikiar jeeniunsusarmiayi.

9Tura vino surin ainau: Yumiapiyarakmaji tusar nekarmiayi. Antsuestanam untsumakuka yumi vinonajanamun nekapsatas umusa jiis:—¿Jusha tunia itamuita? —tusasha

nekatsuk shiirman nekapramiayi. 10Turaasa yamai nuwan nuwatkaun untsukchicharak:—Ii nungkarin esta najankurkia, nu

nangkamtaik nekasar vino pengker tukesuaji. Tura nukap amuraramtai,nuniangka mianchaun suaji. Antsu amekanuka turutsuk, vino pengker aa nu ukusuasam sukartame, —timiayi.

11

nam Caná yaktanam nu wainchataitakatnaka turamiayi. Tura nu turamujai nikakarmarin paan inakmasmiayi. Turamtaini nuiniatiri ainautisha nu wainkau asar:“Juka nekas Yus akupkamuitai” timiaji.

12Nunia Jesús ni nukurijai, tura niyachí ainaujai,jai Capernaum yaktanam wemiaji. Turanuni jear, jumchik kinta pujusmiaji.o

Yus juun jeanam tangku surinun jiikmiauri(Mat. 21.12-13; Marc. 11.15-18; Luc. 19.45-46)

13Judío estari, Pascua tutai jeatakwajasamtai, iikia Jesúsjai Jerusalénnum

1 2

Page 190: Achuar bible   new testament

190

p 2.13 (Ex. 12.1-27; Lev. 23.5-6) q 2.19 (Mat. 26.61;27.40; Marc. 14.58;15.29)r 2.25 (Juan 4.45)

wemiaji.p 14Tura nuni jear, Yus seataijuun jeanam wayaar, aints waakansurinau, tura uwijan surinau, tura kayuksuwencha surinau wainkamiaji. Tura

miaji. 15Tura Jesús nuna wainak,chapikian chapikmar umis, nujai waakaainaun, tura uwija ainauncha awatarjiikmiayi.cha ayantur, kuikiarin nungkaujuntramiayi. 16Tura kayuk suwen surinainaun chicharak:—Juka mash jiiktaram. Wína

Apaachiru jeenka surutai jeakanajanawairap, —timiayi. 17Tamati ninuiniatiri ainautisha Jesúsa turamurinintimsar, Yuse chichamen etserinyaanchuik aarmauri nintimramiaji. Nuaarmauka Yuse jeen pachisar tuaarmawaitai: “Ami jeemka nekas pengkerasamtai, kakarman kasmatnuyajai,” tuaarmawaitai. 18Jesús turamtai, judíojuuntri ainau iniinak:—¿Ameka ju turata tusang Yuska

aminka akuptamkamia? Watska, Yusakupkamuitkumka, ¿Yuse kakarmarijaiwarí wainchati takata turatatme?—tiarmiayi.

19Tinamtai Jesús chicharak:—

krumnisha, wikia ataksha kampatmachikkintajai jeamkainjai, —timiayi.q 20Tamatijudío juuntri ainau chicharinak:—¿Ju jeaka cuarenta y seis (46)

musach jeamkamua juka kampatamkintajaingkiash jeamkaintam?—tiarmiayi. 21Tinamaitiat Jesús nekasjean pachiska tichamiayi, antsu ninamangken pachis: Wi kampatam kintajakan tepayatun ataksha nantaktinuitjai,taku timiayi. 22Tu tinu asamtai Jesúsukunam jakamunmaya nantakiamtai, ni

nuiniatiri ainautisha ni timiauri nintimrarnekasampita timiaji. Tura Yusechichamen etserin ainausha yaanchuikJesúsan pachisar tu aararu asaramtai,nusha ukunam nimtimrar nekasampitatimiaji.

Jesús aints ainau nintin mash nekawai23Nunia Jesús Pascua estan inangkar

taj tusa, Jerusalénnum pujus, wainchatitakat ainaun turamtai, aints untsuri nunawainkar: Nekasmeapi Yus akupkamuitmetiarmiayi. 24Tinamaitiat Jesús mash aintsainau nintimaurin nekau asa, wínamiatrusarka nintimturinatsui tusanekaamiayi. 25Tura aints ainau nintinningki paan nekaru asa, chikich ainaunpachiska wína ujatkarat pengkétichamiayi.r

Jesús Nicodemojai chichasmauri

3 1Fariseo aints Nicodemo naartinjudío apuri ayayi. 2Tura Jesúsan

kashi weri chicharak:—Nuikiartinu, aints Yusjai pujachuka,

ame wainchati takat turame nunakakichkisha turachminuitai. Tura asamtaiYus amin aints ainaun nuiniarat tusaakuptamkawaitai tusar nekaji, —timiayi.

3Tama Jesús ayaak:—Nekasan tajame: Aints ataksha

yakiya akiinachuka Yuse pujutirinwaintancha pengké wainkachartinuitai,—timiayi.

4Tamati Nicodemo iniak:—¿Aints timiá juuncha itiur ataksha

akiinating? ¿Aints ataksha akiinatas ninukuri ampujen engkematnukai?—timiayi. 5-6Tu iniam Jesús atakshaayaak:—Atsa, nuka turunashtinuitai.

mia akiina nuka aintsuitai. Antsu Yuse

2 3

Page 191: Achuar bible   new testament

191

s 3.8 (1.Ped. 1.3, 23) t 3.14 (Núm. 21.9; Juan 8.28;12.32-34;19.16)

Wakani aintsun engkemtuamka nukaYusnumia akiinui. Tura asamtai nekasantajame: Aints Yuse Wakanijai akiinachukaYus pujamunmaka pengké jeashtinuitai.7Wi amin chicharkun: ‘Ataksha yakiyaakiinatnuitme,kai? tuuka nintimraip. 8Nase nintimrata.Nase ningki wakerak nasentui. Tura naseuutmausha antayatmek ¿tuniang winá?tura ¿tuki wea? tusamka nekatsme. YuseWakani naseya nunisang wainchati asamtai,Yuse Wakanijai akiinausha tuyapi akiinuatusamka nekaashtinuitme, —timiayi.s

9Tama Nicodemo ataksha iniak:—¿Ame tame nusha itiurkamnawaita?

—timiayi.10Tu iniam Jesús ayaak:—¿Ameka Israel ainau nuinichukitam?

¿Turayatmesha waruka wi taja nukanekatsme? 11Nekasan tajame: Iikia iinekamu chichaaji. Tura ii wainmauetserji. Tura ii etserji nuka antayatrumnekasampita tu weatsrume. 12Wikia junungkanmayan pachisan chichaamtai,

pinmayan pachisan etsermaushaantukrum nekasampita titarmek?

13“Ju nungkanmaya aints kichkishanayaimpinam wakaar ataksha taraukaainatsui. Antsu wikia aints akiinayatunYus akupkamu asan, nayaimpinmayataramiajai.

14Yaanchuik entsa atsamunam aintsainau napi esaim kajiinamtai, uwemrarattusa Moisés napin jirun najana yakítakuimiayi. Tura asamtai wisha nunisnakaints akiinayatun Yus akupkamu asan,aints ainaun uwemtikratasan numinamyakí nemaatnuitjai.t 15Tura asamtai aintsainau nintimtursar: Nekasampi winauwemtikrurtatua turutinauka jiinumwetsuk, antsu tuke iwiaaku pujusartinainawai, —Jesús timiayi.

Yuska mash nungkanmayaainautin anengkratui

16Yus mash nungkanmaya ainautintimiá anengkratu asa, ni uchirinkichkinak akupturmakmiaji. Turaasamtai mash nekasampita tusar,

tin ainawai, antsu tuke Yusnum iwiaakupujusartin ainawai. 17Yuska aintsainautin mengkaakarti tusangka niUchirinka akupturmakchamiaji. Antsumash aints ainautin uwemtikramratas niUchirin akupturmakmiaji.

18Yuse Uchiri nekasampita tusarnintimtinaunka ji kajintrashtinnumkapengké akupkashtinuitai. Antsu YuseUchiri kichik aa nuna nekasampita tusarnintimtinachu ainauka niin nekasampitatichau asar mengkaakartinuitai. 19YuseUchiri ju nungkanam tara, aints ainautunaarin paan nekamtikiamiayi.tiat aints ainau tunau turin asar,paaniunmaka pujutan nakitinak, antsutuke teenam pujustasar wakerinau asartuke mengkaakartin ainawai. 20Tunautakau ainauka mash paaniunampujutnaka nakitinawai. Tura ni turamurin

wai. 21Antsu nekas chichamanumirinauka Yuse wakeramurin tuketurinau asar, chikich aints ainau nituramurin wainkarti tusar paaniunkayupitinatsui.

Imiakratin Juan Jesúsanpachis ataksha chichasmauri

22Nunia Jesús ni nuiniatiri ainautijaiJudea nungkanam weri nuni pujusar,aints ainau imaimiaji. 23Juansha Enónyaktanam Salimnum jeatak wajas aintsainaun imiaak pujumiayi. Nuni entsanukap au asamtai, aints ainau

3

Page 192: Achuar bible   new testament

192

u 3.24 (Mat. 14.3-5; Marc. 6.17-19; Luc. 3.19-20) v 3.28 (Juan 1.20) w 3.35 (Luc. 10.22)x 3.36 (1.Juan 5.12)

wininaunka imaimiayi. 24NunakaHerodes niin kársernum engkeatsaingturamiayi.u

25Tura Juanku nuiniatiri ainau judíoainaujai chichainak:—¿Yana imiakratmauriya timiá

pengkeraita? —tunaiyarmiayi. 26Tura

nak:—Nuikiartinu, ame nuwik Jordán entsa

amajin pujusam, amijai nuni pujuma nupachisam: Wína ukurun winitatuitimiame nuka yamaikia aints ainaunimiaawai. Tura asamtai mash niinnemarinawai, —ningki nintimsartiarmiayi.

27Tinamtai Juan aimiak:—

kia, aints kichkisha nunaka pengkéjukicharminuitai. 28Atumka antarmin:‘Wikia Cristochuitjai, antsu eemak jintaniwiaratnua nunisnak akupkamuitjai,’ witimiaja nusha paan antukmarume.v

29Nintimrataram. Aints yamai nuwannuwatmatai, ni amikrisha taa, nu maitsaniasar wajainaun wainak, tura niamikri etsermaun antuk nukap waraawai.Atumsha Jesús pachisrum etseru wearmenuna antukan, wisha nunisnak nekasannukap waraajai. 30Niisha mash aintsainaun nangkamasang juuntaitai tuketiartinuitai.masnak tuke mianchau atinuitjai, —Juantimiayi.

Yakiya taramia nu pachisar etserkamuri31Nunia ataksha Juan chichaak:

kuitai. Tura nungkanmaya ainautikia junungkanmaya asar, ju nungkanam aanuke pachisar chichaaji.pinmaya taramia nuka mash ainia nuna

nangkamakuitai. 32

mia nuna, tura antukmia nuna mashetserui. Tura waininayat ni chichamenkaanturinatsui. 33Antsu yakiya taramianuna chichamen juwinak nekasampitatinauka Yus ta nuka nekasaintai tinawai.34Yus ni Wakanin surittsuk susamu asa,Yus akupkamuka ni chichamen tukeetserui. 35Yus ni Uchirin aneau asa, ninuaa nuna mash inarti tusa akupkamiayi.w

36Aints Yuse Uchirin nekasampitatinauka Yusnum tuke pujusartin ainawai.Antsu Yuse Uchirin nintimtichu ainaukaYusnumka tukeka pujuschartin ainawai.

tai, Yuska tuke wait wajaktinnumakupkatnuitai, —timiayi.x

Jesús Samaria nungkanmayanuwajai chichasmauri

4 1-2Aints ainau untsuri Jesúsachichamen antukar niin nemarkartas

mainiartas wakeriarmiayi. Tura wainiatJesús nu aints ainaunka imiaichmiayi,antsu ni nuiniatiri ainauti aints ainauimaimiaji. Turakrin fariseo ainau iinpachitmasar: Jesúsa nuiniatiri Juankunnangkamasarang aints timiá untsurinimiainawai, tiarmiayi. 3Tinamtai Jesúsnuna nekau asa: Ataksha iijai Galileanungkanam waketkimi tamati, iikiaJesúsjai tsaniasar Judea nungkanmayajiinkimiaji.

4Tura jiinkir Samaria nungka japennangkamaktin amiaji. 5Tura Samarianungkanam weakur, yakat Sicar tutainumjeatak wajasmiaji. Nu nungkakayaanchuikia Jacobo nungkari ayayi, turaasa ni uchiri Josén susamuyayi. 6Nunungkanmasha yaanchuik Jacob yumishikitin nungka chingkiakmau asamtai,nuwa ainau nuni yumin shikiu armiayi.

3 4

Page 193: Achuar bible   new testament

193

y 4.9 (Esd. 4.1-5) z 4.10 (Juan 7.37-39; Apoc. 21.6;22.17)

Tsaa tupin wajasai, Jesús weka wekaakapimpikin asa, yumi shikiti nungkataimunam ayamas keemsamiayi.7-8Turamtai ni nuiniatiri ainautikiayaktanam yurumak sumaktasar wemiaji.Turakrin Jesús ningki juwakmiayi. Turajuwakamtai Samarianmaya nuwa yuminshikiktas tamiayi. Tura taamtai Jesúschicharak:—Yumi shikikiam surusta, —timiayi.9Tu seam nu nuwaka ayaak:—¿Waruka Samarianmaya nuwa aisha,

ame judíotiatmesha winasha yumiumurtincha seatme? —timiayi. Judíoainauka Samarianmaya ainaujai pengkéaujnaichau asaramtai nunaka timiayi.y

10Tamati Jesús ayaak:—Yus amin yumi umurtinun suramsatas

wakera nu nekakmeka, tura yumi surustatusa seatma nusha nekakmeka, nekasamwína seatinuitme. Turakmin wikia tukeyumi iwiaaku pujustinun sukartin asan,amin susamnawaitjame, —timiayi.z

11Tama nuwasha ayaak:—Amesha yumi shikitisha takaktsume.

¿Tura yumi shikiti timiá nitkasha tuniangyumi tuke pujutan sukartinchasurustame? 12Ii yaanchuik juuntri Jacobju yumi shikitin chingkiamu asamtai,niisha tura ni uchiri ainausha, tura niwaakari ainausha mash juni uminarmiayi. Nunia chikich ainausha umurartitusa junaka ukurtamkimiaji. ¿Amesha iijuuntri Jacob nangkakaukitam?—timiayi.

13Tu iniam Jesús ayaak:—

nuitai. 14Antsu wi yumin susatatja nunaumauka ataksha pengké kitaarchatnuitai.Tura nu yumin wi suamka aintsu nintinentsa pukunia nunisang aintsun pujut

nuitjai, —timiayi.

15Tamati nu nuwaka ayaak:—Winasha nu yumikia surusta. Wisha

nuna umuran, pengké kitamchau ami.Tura asan yumin shikiktasnashajuningkia winichu ami, —timiayi.

16Tamati Jesús chicharak:—Aishrum untsukam nijai juni tata,

—timiayi.17Tamati nuwasha aimiak:—Wína aishruka atsawai, —timiayi.Tamati Jesús ayaak:—Ame: Aishruka atsawai tame nuka

nekasam tame. 18Ame cinco (5) aintstsanirmam pujuyame. Tura yamaisha

tai. Tura asamtai: Aishruka atsawai tamenuka nekasam tame, —timiayi.

19Tama nu nuwaka aimiak:—Apuru, wikia Yuse chichame

etsernua nunin jiajme. 20Ii juuntri ainauju muranam wakaar Yusen: Ameketmejuuntam tinu armiayi. Turayatrumjudíotirmeka: Jerusalénnum Yusenameketme juuntam tiartinuitai tuwearme,—timiayi.

21Tamati Jesús ataksha ayaak:—Nuwachi nintimrata. Kinta jeatak

wajasi, atumka ju muranmaka turaJerusalénnumsha ii Apaachiri Yus:

nawaitrume. 22Atumka Yusnekachiatrum: Ameketme juuntamtarume.ratin judíonmaya tatin asamtai,judíotikia: ¿Yus yaachita? tusar nekauasar nekasar: Ameketme juuntam taji.23Kinta jeatata nuka yamaikia jeayi. Aintsainau ii Apaachiri Yusen nekasar:Ameketme juuntam tiartas wakerinauka,

nuitai. Antsu aints ainau niin nekasartuke nintijai: Ameketme juuntamturutiarat tusa Yuska wakerawai. 24Yuska

4

Page 194: Achuar bible   new testament

194

nekas Wakanitai. Tura Yusen nekasar:Ameketme juuntam tiartas wakerinaukaYuse Wakani wakera nunisarang tupinnintimsar:tai, —Jesús timiayi.

25Tamati nu nuwa chicharak:—Mesíaska chikich ainau Cristo tu

weena nuka tatinuitai. Wisha nunakanekajai. Tura ni taa, mash aa nunaka iinpaan ujatmaktinuitji, —timiayi.

26Tamati Jesús ayaak:—Ame wína pachitsam chichaame

nuka wiitjai, —timiayi.27Nu nuwajai chichaak pujai, ni

nuiniatiri ainautisha tamiaji. Tura nunuwa wainkar nukap nintimturmiaji.Turayatur: ¿warí pachismea aujaishachichaame? tura ¿waruka chichaame?tusarkia, kichkisha iniaschamiaji.28Nuniangka nu nuwaka yumi shikitirinjapa ukuki, yaktanam waketki aintsainaun ujaak:

29—Atumsha werum,murun mash wina turuta nu jiitaram.

kai? —timiayi.30Tamati nuna antukaru ainauka

yaktanmaya jiinkiar, Jesús pujamunamwearmiayi. 31Nu nuwa yaktanamweamtai, ni nuiniatiri ainauti Jesúschicharkur:—Nuikiartinu, amesha yuwata,

—timiaji.32Tamaitiat Jesús iin airmak:—Wína yutairuka atum nekachmau

awai, —turammiaji.33Turammatai iisha ininiakur:—¿Chikich aints ni yuwatniurinka

itarcharmasha? —tunaimiaji.34Tunaiyakrin Jesús chichartamak:—Wína akuptuku wakeramurin

miatrusnak umiakun, tura ni takatrinmiatrusnak takakmakun, yutan yuwinanunisnak kakartinuitjai. 35Atumkachichaakrum: Cuatro (4)

maramtai, árak juuktin jeatatui, tarume.Antsu wikia tajarme: Pangkairamjiimsaram aints winina au jiistaram. Arakjuuktin kinta jeachu wainiatrumek, áraktsamakua nunisarang aints untsuriuwemtikratnuka yanchuk jeayi. 36Aintsarakan juwiinaunaka akiinawai. Turaarakan araamia nujai metek warainawai.Tura uwemratin chichaman antukaruainau nu árak juwaamua nunisarangartinuitai. Yuse chichamen etserin ainauarakan araina nunisarang, tura arakan

nau asar, mai metek nayaimpinamwarasartin ainawai. 37Tura asamtaiyaanchuik juun ainau chichainak:‘Chikich aintska arakan araawai, turachikichka juwaawai,’ tu tinu armia nukanekasaintai. 38Atumsha nunisrumek Yusechichamenka etserchau arumning, aintsainau irurtaram tusan akupajrume.Chikich aints ainau arakan arainawanunisarang Yuse chichamen yaanchuiketserkarmiayi. Turinamtai ukunmashaatum aints ainau Yuse chichamen

nuitrume, —Jesús timiayi.39Ni nuiniatiri ainautin chichartamak

pujai, nu Samarianmaya nuwa waketki,ni yaktarin pujuinaun ujaak: “Witurunamurun mash ujatkayi,” tinuasamtai, nu nuwa etsermaun antukaru

muitai tiarmiayi. 40Tura asarSamarianmaya ainau Jesús pujamunamtaar: “Ii yaktarin winitaram, iijaipujusmintrum,” tinamtai iisha ayu tusar,nu yaktanam jear jimia kinta kanurmiaji.41Turakrin chikich aints ainausha Jesúsachichamen antukar, nekasampitatiarmiayi. 42

nak:—Yamaikia ame chichaamu nuke

antuku asar, nekasampita tatsuji, antsu iikni chichame anturkau asar: Juka nekas

4

Page 195: Achuar bible   new testament

195

a 4.44 (Mat. 13.57; Marc. 6.4; Luc. 4.24) b 4.45 (Juan 2.23) c 4.46 (Juan 2.1-11)

nuitai tusar nekaji, —tiarmiayi.

Jesús apu uchirin tsuwaramuri43Nunia Jesús Samarianam jimiaran

kanur, nunia jiinki Galileanam wemiayi.44Tura ni nungkarin waketki ai, ukunamatiniun pachis chichaak:—

rin pujuinau pachinatsui, —timiayi.a45Tura Galilea nungkanam jeamtai,

nunia aints ainau Pascua estaninangkartas Jerusalénnum wearu asar,nuni pujusar, Jesúsa turamurin wainkaruasar, Jesúsan pengker awajsarmiayi.b

46Tura asamtai Galilea nungkanam

miayi. Nu yaktanam yaanchuik vinonajanamia nuni Jesús jeai, chikichyaktanam Capernaum tutainum apuuchiri jaak tepemiayi.c 47Tura asamtaiCapernaumnumia apu: Jesús Judeanungkanmaya jiinki, Galileanam tayi,tamaun antuk, Jesúsan werimiayi. Turajeari chicharak:—Uchir pengké jatanak wajasun

ukukjai. Wait aneasam jearun winimuchir tsuwatrita, —timiayi.

48Tama Jesús ayaak:—Atumka wi wainchati takatan takai

wainchakrumka, nekasampitaturutsurme, —timiayi.

49Tamaitiat apu ayaak:—Apuru, wait aneasam uchir jatsaing,

wári winitrita, —timiayi.50Tamati Jesús apun chicharak:—Jeemin waketkita. Uchirmeka

pengker wajasi, —timiayi.Jesús tamati, Capernaumnumia apu

nuna antuk:miayi. 51Tura waketki ni jeen jeatakwajasai, ni inatiri ainau jeanmaya jiinkiaringkiungkar ujainak:

—Uchirmeka pengker wajasi,—tiarmiayi.

52Tinamtai apu ni inatirin iniak:—¿Tsaa tuni ketia pengkersha

wajasma? —timiayi. Tu iniam ni inatiriaiminak:—Yau tsaa yantanti michatrami,

—tiarmiayi. 53Tinamtai apu nintimias:Tsaa yantanti Jesús: Uchirmeka pengkerwajasi, tu ujakmau asa, ni aintsrijai mashJesúsan nekasampita tiarmiayi.

54Jesús nu apu uchirin tsuwaru asa,Galilea nungkanam ni kakarmarinjimiaran inakmasmiayi. Tura nuwainchati takatnaka Judea nungkanmayajiinki turamiayi.

Jesús Betesda maatinamkijirun tsuwarmauri

5 1Nuniangka judío ainau estannajanawaramtai, Jesús ataksha

Jerusalénnum waketkimiayi. 2

num Uwija Waiitiri tutainum nuniayaamas maati amiayi.kia hebreo chichamejai Betesda tinuarmiayi. Nu maati yantamen cinco (5) jeajeamkamunam jau ainau tepetiri armiayi.3Tura jau ainau, tura wainmichuainausha, tura wekaichau ainausha, turakijiru ainausha untsuri nuni tepearmiayi.4Tura asar Yuse awemamuri aneachmauentsan tamparmamtikmatai, aints ainau:Wiyá ayangnaka pengker wajasainjapi, tunintimsar: Entsa miartukat tusarmaatinam nakasarmiayi. 5Nuni nakainakpujuinamunam aints treinta y ocho (38)musach tuke najaimiak tepeu pujuyayi.6Tuke nunisang tepeu asamtai, Jesús nuaintsun wainak, tura timiá musachnajaimiak tepeu nekau asa chicharak:—

mek? —timiayi.7Tu iniam jau aimiak:

4 5

Page 196: Achuar bible   new testament

196

d 5.18 (Juan 10.30-38)

—Ja ai, natsa, antsu entsa miartamtai,aints wina imiatminka atsau asamtai,wikia maatsaing chikitcha eemkar maaweenawai. Tuminau asaramtai wikia junitsaatsuk tuke tepajai, —timiayi.

8Tamati Jesús chicharak:—Nantakim tepetiram jukim weta,

—timiayi.9Tama nu chichaamujai metek nu

aintska pengker wajasmiayi. Tura nantakitepetirin juki wemiayi. Tura ayamtaikinta asamtai, 10judío juuntri ainau nupengker wajasun chicharinak:—Ju kintaka ayamtai asamtai,

tepetiram jukichminuitme, —tiarmiayi.11Tu tinam nu aintska aimiak:—Wína tsuwarauka chichartak:

ram jukim weta,’ turutin asamtai aitkajai,—timiayi.

12Tamati iniinak:—¿Yaachia tepetiram jukim weta

turamiaj? —tiarmiayi.13

kama tujinkamiayi. Aints untsuri nuniwekajinamunam Jesúscha wári jiinkiweau asamtai, nu tsuwaarama nusha yákitusangka nekaachmiayi. 14Tura jumchikarus Yus seatai juun jeanam wayaamtai,Jesús niin wainak chicharak:—Antukta. Yamaikia pengker

wajasume. Tura asam ame najaimiamenuna nangkamasmek jatan jurumakitusam, yamaikia ataksha tunau turuwaip,—timiayi.

15Tama nu aintska judío juuntriainamunam we:—Wína tsuwarauka Jesúsaitai, —tusa

etserkamiayi. 16Tu ujaam, ayamtai kintatiturau asamtai, judío juuntri ainau: ¿Jesúsitiurkarik maawaintai?miayi.

17Tu nintiminamtai Jesús nuna nekaachichaak:

—Wína Apaachir ju kintatisha tuketakakmasu asamtai, wisha nunisnaktakakmajai, —timiayi.

18Tamati judío juuntri ainau nunanekaawar: “Ayamtai kintan pachiatsui,tura Yus wína Apaachiruitai tinu asa, Yuswijai metekaitai, tu nintimiaspujatsuash,” tusar Jesúmasarang kajerkar maawartaswakeriarmiayi.d

Wina Apaachiru chichamejaitakakmajai timiauri

19Tuminamtai Jesús chicharak:—Nekasan tajarme: Wi Yuse Uchiri

asan, wiki nintimsanak nunaka kichkishaturachminuitjai. Antsu wína Apaachir turanuna wainkan nunaka turatnuitjai. WínaApaachir tura nunaka wisha nunisnakmash turajai. 20Wína Apaachirka wínakaanentui. Tura winasha ni tura nunakamash nekamtikrawai.masang aints wainchati takatnashawinaka inaktursatatui. Tura asamtaiatumsha nu wainkarmeka shamkaramnintimratatrume. 21Wína Apaachirkajakau ainau tuke iwiaaku pujusarat tusainankitin asamtai, wisha nunisnak wiwakeraknaka nunasha turamnawaitjai.22Wína Apaachirka aints ainaun pachis:Nu aintska pengkeraitai, tura nu aintskapaseetai tatsui. Antsu wina Apaachirka:Aints ainau mash jiisam: Juka paseetai,tura juka pengkeraitai tusam mashnekaata turutmiayi. 23Tura asa aints mashwína Apaachirun pengker awajinaukawinasha nunisarang mash pengkerawajtustin ainawai. Wína Apaachirakuptuku asamtai, wína pachitinachuka

tsui.24“Nekasan tajarme: Wína chichamrun

antukaru ainau wína akuptukmia nuna

5

Page 197: Achuar bible   new testament

197

e 5.32 (Juan 8.13) f 5.36 (Juan 1.19-27) g 5.37 (1.Juan 5.9)

nekasampita tinu asar,kashtinun juwinawai. Tura jinam waitwajaktinnumka wechartinuitai, antsuyaanchuik jakawa nunisarang pujuinayat,pujut nangkankashtinun jukin asar,Yusnum tuke iwiaaku pujusartin ainawai.25Nunasha nekasan tajarme: Uwemratinkinta jeatatui timiaja nuka yanchuk jeayi.Nu kinta jeau asamtai, wi Yuse Uchiriasan ataksha winamtai,maurun antukartin ainauka jakaruainayat, tuke iwiaaku pujusartin ainawai.26Wikia ni Uchiri asamtai, winaApaachirka tuke iwiaaku pujau asa, aintsainau tuke pujut nangkankashtin susatatusa tsangkatrukmiayi. 27Tura wikia aintsayatun Yus akupkamu asan, aints ainaunpachisan: Nu aintska pengkeraitai, turachikich aintska paseetai tusa nekaatnunwína Apaachirka surusmiayi. 28Juchichamka itiurkamnawaita tuukanintimrairap. Jakamunmaya nantakiartinkinta nekas jeatnuitai. Nu kinta jeamtai,jakaru ainau mash wi untsumaurunantukar, 29

tai. Aints pengker aa nuna takasaruainauka pujut nangkankashtinnumweartas nantakiartinuitai. Antsu tunautakasaru ainauka jinam tuke waitwajakartinnum weartas nantakiartinuitai,—Jesús timiayi.

Yus akupkamuitjai timiauri30Nunia Jesús ataksha etserak:—

nuitjai. Antsu wína Apaachir turataturutin asamtai, wikia miatrusnakumiajai. Tura wína Apaachir wínaakuptuku asamtai, wi wakeraja nunakanintimtsuk pujau asan, ni wakeramurinakturajai. Tura asan wi turaja nuka nekaspengkeraitai. 31Wiki nintimtumasanetsertumamtaikia, aints ainau: Nangkami

tawai turutiartinuitai. 32Tura chikichwína pachitas etserturkatnuka awai. Niwína pachitas etsera nunaka nekasaintaitusan nekajai.e

33Atumsha wína pachitsaram chichamnekaatasrum aints ainau Juankuniniasarat tusaram akupkamiarume.Turakrumin Juan tímia nuka nekasaintai.34-35Juan ji kapawa nunisang ¿aints ainauninti itiur ainawak? tusa chichaman paanetsermiayi. Tura asamtai atumsha jumchik

rume. Tura wainiatun aints wina pachitsartina nunaka wikia pachiatsjai. Antsu Yusechichame nintimkuram uwemrataramtusan nunaka tajarme. 36Juan wínapachitas etsermia nuka nekasaintaitusaram nekaratnuitrume. Tura nunanangkamasrumek wína Apaachir Yusakupkamuitai tusaram nekaratnuitrume.Ni turata turutin asamtai, wi turaja nuwainkuram: Nekasampi Yus akupkamuitatusaram nekaratnuitrume.f

37Tura wína Apaachirka wína akuptukuasa, wína pachitas: Wiitjai tusa paannekamtikruamiayi. Tura wainiatrumekatumka ni chichamengka pengkéanturchau ayarume,sha waintasha wainchawaitrume.g38Nunia wína Apaachir akuptukuwaitiatrum, nekasampita turutchauasaram, wína Apaachiru chichamengkaatumi nintijaingkia juwatsrume.39Atumka Yuse chichamen etserinyaanchuik aararmia nu aujkuram: Nuna

japi tusaram nangkamrum tunintimrume. Antsu nu aarmau ainaukawína pachitsar aarmau ainawai. 40Turawainiatrumek wini winiram nekasrumpujut nangkankashtin jutaka nakitarme.

41

taisha wikia pachiatsjai. 42Maj, atumka Yus

5

Page 198: Achuar bible   new testament

198

aneatsrume tusan wikia nekajrume. 43WínaApaachir akuptuku asamtai, ju nungkanamtaawitjai. Turai waitiatrumek winakanakitrarme. Antsu chikich aints ningki

taikia, nuna chichamengka anturkatatrume.44Atumka mai nuwamtak: Pengkeaintsuitme turutiarat tu nintimsarampujayatrum Yuska pachiatsrume. Turaasaram ¿winaka itiurak nekasampitaturutiaram? 45Atumka wína pachitsaram: Iitunaari ii Apaachirin ujatramkatatji, tuukanintimsairap. Wikia nunaka turashtatjai.Atumka: Moisésa chichamen umirkanuwemratatjapi tayatrumek, Moisésachichame umichu asakrumin, Moisés atumitunaarin pachis paan aarmiayi. 46TuraMoisés wína pachitas aaru asamtai,Moisésa aarmauri nekasampita tusaram,winasha nekasampi Yus akupkamuitmetusaram nintimtursatnuitrume. 47TuraMoisésa aarmauri nekasampita tichauasaram ¿wína chichamrusha itiuraknekasampita titaram? —Jesús timiayi.

Jesús cinco mil (5,000) aints yuramuri(Mat. 14.13-21; Marc. 6.30-44; Luc. 9.10-17)

6 1Nuna tusa ukuki, Jesús Galileakucha tumajin katingmiayi. Nu

kuchanka chikich aints ainauka Tiberiaskucha tu weena nuwaitai. 2Tura jauainaun tsuwarchamniaun wainiat, Jesústsuwaru asamtai, chikich aints untsurinuna wainkaru asar Jesúmiayi. 3-4Judío ainau estari, Pascuatutai jeatak wajasamtai, Jesús ninuiniatiri ainautijai muranam wakaar,nuni pujusmiaji. 5Tura nuni pujarin,Jesús pangkai jiimkama aints untsuriwininaun wainak Felipen chicharak:—Aints timiá untsuri yuratasrisha

¿tuniang yurumkasha sumaktaij? —timiayi.6Jesúska ni turatnurinka ningki

nekayat ¿Felipe warintuk aimkain? tusatimiayi. 7Tu iniam Felipe ayaak:

—sha, kichik kichik aints jumchiksuwamsha jeachminuitai, —timiayi.

8Tamati chikich nuiniatiri Andrés,Simón Pedro yachí, Jesúsan chicharak:

9—Juni uchi pang sebadajai najanamuncinco (5) takakui, tura namaknashajimiarchik takakui. ¿Tura aints timiáuntsurisha itiurak mashcha yuratai?—timiayi.

10Tamaitiat Jesús ni nuiniatiri ainautinchichartamak:—Aints ainau mash pujustaram

titaram, —turammiaji.Turammatai chirichri nukap amaunum

pujusar, mash irumram cinco mil (5,000)aints iruntrarmiaji. 11Mash iruntraramtai,Jesús pangkan takus, Yusen maaketaitusa, ni nuiniatiri ainautin suramsamtai,iisha nuni pujuinau mash susarmiaji.Tura namaknasha pachitsuk yuwartitusar susarmiaji.

12Tura aints ainau mash tutuararamtai,Jesús ni nuiniatiri ainautin chichartamak:—Nangkamiar japawarai tusaram,

ampirmau jukitaram, —turammiaji.13Turammatai pang cinco (5) amia

nuna ampintramuri doce (12) changkinchumpiamiaji. 14Tura Jesús nu wainchatitakatan turau asamtai, aints nunawainkar chicharnainak:—Juka nekas Yuse chichamen etserin

ju nungkanam tatinuitai tinu armianuwaapita, —tunaiyarmiayi.

15Tura ii apuri ati tusar, Jesúsanjukiartas wakerinam, Jesús nuna nekaaataksha ningki muranam wakamiayi.

Jesús kucha japen nawejai wekaasamuri(Mat. 14.22-27; Marc. 6.45-52)

16Tura kintamramtai Jesúsa nuiniatiriainauti kuchanam wemiaji. 17Kashi Jesústaachmatai, juun kanunam engkemar,Capernaum yaktanam waketkimi tusarkatimiaji. 18

5 6

Page 199: Achuar bible   new testament

199

h 6.31 (Ex. 16.4, 15)

tai, kucha tamparamuri kakartamparimiayi. 19Tumamtai iikiakuchanam kawinmakir seis (6)kilómetron wearin, Jesús kuchanamnungkanma nunisang wekaaki winauwainkamiaji. Tura wainkar shamkamiaji.20Tumakrin Jesús chichartamak:—Wiitjai, shamrukairap, —turammiaji.21Turammatai iikia pengker nintimsar

Jesús engkear jukir, kakarmachu iiweamunam nujamkamiaji.

Aints ainau Jesúsan eakmauri22Kashin tsawaarar aints tumajin

juwakaru ainau kanu atsau wainkar: Ninuiniatiri ainau Jesúsnaka ayacharmapitu nintimrarmiayi. 23-24Nuni iruntrarchichainai, Tiberias yaktanmaya ainauchikich kanujai taarmiayi. Tura yau JesúsYusen maaketai tusa, pangkan aintsainaun yuramia nuni arakchichunujamkaramtai, aints nuni juwakaruainau Jesúsnasha waintsuk, tura ninuiniatiri ainautincha waitmakchau asar,nu kanunam engkemawar: Jesús eaktaitusar, Capernaum yaktanam wearmiayi.

Wiitjai yurumka tumawaitjai timiauri25Tura kucha tumajin katingkiar, nuni

Jesúsan wainkar iniinak:—Nuikiartinu ¿warutia junisha

katingmame? —tiarmiayi.26Tu tinam Jesús ayaak:—Nekasan tajarme: Atumka yau pang

yuwaram tutuaru asaram, wína eatrume.Turayatrum wainchatin turaja nukanintimtsurme. 27Junia nungkanamyurumak kaurtin aa nuke nintimsarampujuirap. Antsu nekasrum: ¿Itiurak tukeYusnum pujusaintaj? tusaram, yuta tukekaurchatin aa nu nintimrau ataram.Apaachir Yus: Ameka nu turata tusa,wína inatrau asamtai, wikia aints

ayatnak, nu yutanka susatnuitjarme,—timiayi.

28Tamati aints ainau iniinak:—¿Yus wakeramu umiktasrisha warí

itiurkatnuitji? —tiarmiayi.29Tu tinam Jesús ayaak:—Yus wakeramuka nuwaitai: Yus wína

akuptuku asa, aints ainau mash wínanimtimtursarat tusa wakerawai,—timiayi.

30Tamati ataksha iniinak:—¿Tura amesha warí wainchati

takatcha turame? Iikia nu wainkar:Nekasmeapi Yus akupkamuitme tusar,iikia nu nintimsar pujustinuitji. Tura asar¿warí wainchati takatcha turame? tusariikia nekaatasar wakeraji. 31Yusechichame tu aarmau asamtai, iiyaanchuik juuntri ainau aints atsamunamyurumak maná tutain yuwarmiayi. Nuaarmauka nuwaitai: “Aints ainaunyuratas Yus nayaimpinmaya yurumkanakupkamiayi,” —tiarmiayi.h

32Tinamtai Jesús aimiak:—Wi taja nuka nekasaintai. Moiséska

atumi juuntri ainaun nayaimpinmayayurumkanka susachmiayi. Antsu wínaApaachir nayaimpinmayan yurumaknekas aa nuna suramrume. 33Yus nekasyurumkan nayaimpinmayan akupak,mash nungkanmaya aints ainaun pujutnangkankashtinun susatnua nuwaitai,—timiayi.

34Tamati chicharinak:—Apuru,

kashtinun sukartin tame nuka tukesukartusta, —tiarmiayi.

35Tinamtai Jesús aimiak:—Wikia tuke pujutan sukartin asan

atumi yurumkaria tumawaitjai. Turaasamtai wini wininauka tuke yapartsukpujusartinuitai. Tura wína nekasampita

6

Page 200: Achuar bible   new testament

200

i 6.37 (Jer. 23.4) j 6.46 (Juan 1.18)

tinuitai. 36Antsu wi atumin timiajanunaka ataksha tajarme:trum: Nekasam Yus akupkamuitmeturutsurme. 37Aints ainaun wínaApaachir: Nuka aminu arti timiau asar,nuka wína aintsur artinuitai. Turaasaramtai wini wininaunka pengkénakitrashtinuitjai.i

38

naka nayaimpinmayangka tachawaitjai,antsu wína akuptuku wakeramurinnajanatasan taawitjai. 39Wína Apaachirwína akuptuku asa: Aints ainaun wínasurusmia nunaka kichkisha mengkatsuk,antsu nungka amukatin kinta jeamtai,inankita tusa wakerawai. 40Aints ainauwína nekasampi Yuse Uchirinme

nuitai. Tura nu aints jakaramtai, nungkaamukatin kinta jeamtai, wi inankitnuitjai.

kia, —Jesús timiayi.41Jesús:

maya akupkamunka,” tinu asamtai, judíoainau Jesúsan pachisar pasé chichatannangkamawarmiayi. 42

nak:—¿Juka Jesúschaukai? ¿José uchiria

nuchaukai? Iikia juna aparisha turanukurisha wainiaji. Nuna uchirintiat¿warukaya nayaimpinmaya taawitjaitawa? —tunaiyarmiayi.

43Tu tinamtai Jesús chicharak:—Tuuka aujmatrutsuk asataram.

44Wína Apaachir wína akuptukmia nukaaints ainaun nintimtikchamtaikia, aintskichkisha winingkia winichartinuitai.Tura nungka amukatin kinta jeamtai,

nuitjai. 45Yaanchuik Yuse chichameetserin tu aarmiayi: “Yus mash aintsainaun nuiniartinuitai,” tu aarmauasamtai, wina Apaachiru chichamen

antukar nuimiaru ainauka winiwininawai.

46“Wína Apaachirun aints kichkishawainkacharuitai. Antsu wiki Yusnumiatau asan, Apaachirun wainkawaitjai.j

47“Nekasan tajarme: Wína nekasar

kashtinun jukiartin ainawai. 48Wikia tukepujutan sukartin asan, yurumkariatumawaitjai.

49Nintimrataram. Yaanchuik atumijuuntri ainau aints atsamunam yurumakmaná tutain yuwariat mash jakarmiayi.50Antsu yurumkan nayaimpinmayanpachisan taja nuka wiitjai. Aintsyurumkan yuwa nunisarang nekasampitaturutinauka tuke jakachartin ainawai.51Nayaimpinmaya yurumkan tukepujutan sukartinnaka wiitjai. Turaasamtai nu yurumkan yuwinauka tukeiwiaaku pujusartin ainawai. Mash

tinun jukiarat tusan jakatnuitjai. Turaasan wi yurumkaitjai taja nunaka wínanamangkrun pachisan tajai, —Jesústimiayi.

52

nainak:—¿Juka itiurak yurumak yuwataram

nuita? —tunaiyarmiayi.53Tu tinam Jesús chichaak:—Nekasan tajarme:

tun, Yus akuptuku asamtai, wínanamangkur yuwachkurmeka, tura winanumpar umachkurmeka nekasrum pujutnangkankashtinka jukishtinuitrume.54Aints wína nekasampita turutuka wínanamangkrun yuwawa tumawaitai, turawína numparun umawa tumawaitai. Turaasa pujut nangkankashtinun jukin asamtai,nungka amuamunam nu aintsnakainankitnuitjai. 55Wina namangkruka nekas

6

Page 201: Achuar bible   new testament

201

k 6.69 (Mat. 16.16; Marc. 8.29; Luc. 9.20)

yuta tumawaitai. Tura wina numparshanekas umutiya tumawaitai. 56Wínanamangkrun nintimias yuwauka, tura wínanumparun nintimias umauka wijai tuketsanias pujawai. Tura asamtai wisha nijaituke tsaniasan pujajai. 57Wina Apaachirkatuke puja nuka wína akuptak tukepujustinun surusu asamtai,krun nintimsar yuwinauka wi pujaja

tai. 58Yus yurumkan nayaimpinmayanakupkamia nuna pachisan chichaajai.Yaanchuik atumi juuntri nayaimpinmayanyurumak akupkamun yuwariat jakarmiayi.Antsu yamaram yurumkan yuwinauka tukeiwiaaku pujusartinuitai, —Jesús timiayi.

59Pujut nangkankashtinun pachis:Wikia yurumka tumawaitjai tusa, aintsainaun Capernaum yaktanam iruntaijeanam Jesús tu nuiniarmiayi.

Pujut nangkankashtinunpachis etserkamuri

60Jesúsa nemarnuri untsuri nuchichaman antukaru asar, mai nuwamtakchicharnainak:—Ju chichamka nekas yumtinuitai.

¿Yáki junasha antukat? —tunaiyarmiayi.61Tu tinamtai Jesús ni tunaiyamun

nekaa chicharak:—¿Waruka wi taja nuka napchawaitai?

tarume. 62Wi aints ayatun, Yus akupkamuasan, yaanchuik pujumiaja nuniwaketkiamtaikia ¿warukawaintrumek?63Yuse Wakani nuke pujut yamarmansukartawai. Antsu aintsu namangkengkatuke iwiaakuka pengké pujuschamnawaitai.

mat tusan, tura nekas pujut yamarmansuramsarat tusan atumin ujaajrume,—Jesús timiayi.

64Tura Jesús niin nintimtichu ainaun,tura niin suruktinua nunasha nu

nangkamtaik nekau asa, ni nemarnuriainautin chichartamak:—Atumjai iruntrar pujuinau winaka

mashka nintimturinatsui. 65Turaasakrumin wikia atumin chicharkun:Wína Apaachir aints ainaun winiwiniarat tusar nintimtikchamka, aintskichkisha wini winichartinuitaitimiajrume, —timiayi.

66Tu tama ni nemarnuri untsuriJesúsan ukukiar niin nemartaninaisarmiayi. 67Tuminamtai Jesús ni doce(12) nuiniatiri ainautin ininmak:—¿Atumsha nunisrumek jiinkiram

wetasrum wakerarmek? —turammiaji.68Turammatai Simón Pedro aimiak:—Atsa Apuru ¿yanumak wetaij? Ami

chichamijai tuke iwiaaku pujustinuitji.Amek nu chichamka etseru weame.69Iikia nekasampi Yus Akupkamuita, tunintimsar pujau asar nuka nekaji,—timiayi.k

70Tamati Jesús aimiak:—Wi doce (12) aints ainautirmin wina

nuiniatir ataram tusan inaikiamiajrume.Turayat atumnia kichik iwianchrintinpachitkawai, —Jesús timiayi. 71Ni tímianuka Judas Iscarioten Simónka uchirintaku timiayi. Judascha ni nuiniatirintiatukunam Jesúsan anangka surukmiayi.

Jesúsa yachí ainau Yusakupkamuitme tichamuri

7 1Nunia Jesús Galilea nungkanamwekaimiayi. Tura Judea nungkanam

tai, nuni wetan nakitmiayi. 2Tura judíoestari, Aakmakmau Fiesta tutai jeatakwajamtai, 3ni yachí ainau Jesúsanchicharinak:—Ami nuiniatiram Judea nungkanam

pujuinau ami wainchati takatruminwainkarat tusam, junia jiinkim nuni

6 7

Page 202: Achuar bible   new testament

202

weta. 4Chikich aints ainau:run wainkarat tusar wakerinaukauukarka turinatsui. Ame wainchati takattakaakmeka,munam turata, —tiarmiayi.

5Ni yachí ainausha: Nekasmeapi Yusakupkamuitme, tinachu asar nunakatiarmiayi. 6Tu tinam Jesús chicharak:—Wi estanam wetin kintarka jeatsui.

Antsu atumka pachitsuk weminuitrume.7Ju nungkanmaya ainau atumnakakajertaminatsui. Antsu wikia ni tunautakasmaurin nekamtikmau asar, winakakajertu weenawai. 8Atumek estanamwetaram. Antsu wína kintarka jeachuasamtai, wikia weatsjai, —timiayi.

9Nuna tusa ukuki Galileanamjuwakmiayi.

Aakmakmau esta tutainum wemauri10Turamtai ni yachí jiinkiar estanam

wearmiayi. Antsu Jesús juwakiat ukunamJerusalénnum wemiayi. Tura aints ainaunekarawarai tusa uumak wemiayi.11Judío juuntri ainausha esta irunmaunum Jesúsan eainak:—¿Nusha tuning puja? —tiarmiayi.12Nu estati iruntrar aints untsuri

Jesúsan pachisar chichainak:—Nu aintska nekas pengkeraitai,

—tunaiyarmiayi. Tinamtai chikich ainau:—Atsa, nuka paseetai. Aints ainaun

anangkatas wekainuitai, —tunaiyarmiayi.13Tura judío juuntrin shaminau asar,

paan antukarai tusar chichakcharmiayi.14Fiesta japen wajasai, Jesús Yus seatai

juun jeanam waya, Yuse chichamennuikiartutan nangkamamiayi. 15Turamtaijudío ainau ni chichamen antukar nukapnintimrar:—Jusha papin nuimiarchau ayatcha

¿itiurak nunasha nekawa? —tunaiyarmiayi.16Nuna antuk Jesús chichaak:—

chuitai. Antsu wína akuptuku

chichamentai. 17Aints Yuse wakeramurinumirkartas wakerinauka: Wi chichamannuikiartaja nuna Yusnawaitai tusar paannekaawartin ainawai.nak chichaamtaisha, nunasha paannekaawartin ainawai. 18Aints ningkinintimias chichaman etseruka, aintsainau wina pengker nintimtursarat tusachichaman etserui. Antsu chikich aintsniin akupkamia nunak pengker awajsataswakerakka, aints ainaun anangtsuk nekasaa nunak ujaawai.

19Yus umiktin chicham umiktaram tusa,Moisés suramsau wainiatrumek,mesha nu chichamka umirtsurme.¿Waruka winasha mantuatasrumshawakerutarme? —Jesús timiayi.

20Tamati aints ainau aiinak:—Waurkum nuka tame. ¿Yaachia

nawa? —tiarmiayi.21Tinamtai Jesús aimiak:—Wi ayamtai kintati aintsun kichik

tsuwaru asamtai, mash ¿waruka aitkawa?tusaram nukap nintimrarume. 22Turawainiat Moisés chichaman akupturmak:Uchi aishmang akiinamtai, nuwapchiricharutkataram, atumin turamin asamtai,atumka ayamtai kinta au wainiatrumektuke turin ainiarme. Antsu Moiséska nuturatnunka nangkamachuitai, antsuyaanchuik atumi juuntri ainau nuturatnunka nangkamawarmiayi. 23Tura

ram, ayamtai kintatisha uchi nuwapchirincharutnuitiatrumsha, wi ayamtai kintatinkichik aintsun tsuwaraisha ¿warukakajertarme? 24Tenap nekartsuk aintsainaun pachisrum: Tunau turayi tiirap.Antsu nekasashi tusaram, inintrusrumtenap nekaataram, —Jesús timiayi.

Wikia tuniayainja timiauri25Tamati Jerusalénnumia aints ainau

chicharinak:

7

Page 203: Achuar bible   new testament

203

l 7.39 (Isa. 55.1-2; Juan 4.10-14)

—¿Maatai tina auchukai? 26Jiistaram.Mash antinamunam chichau waininayatapu ainauka pachinatsui. ¿Nekasash Yusakupkamui tuuyash nintiminaj? 27Iikia juaintska tuniayainta tusar paan nekaji.¿Antsu Yus akupkamu tatinua nushatuniang winitnui? tusarsha aintskichkisha nekainatsui, —tunaiyarmiayi.

28Tinamtai Jesús Yus seatai juunjeanam nuikiartak pujau, nuna antukkakar chichaak:—¿Wi tuniaya winaja nusha paantak

nekaram?naka tachawitjai. Antsu wína nekasakuptukuka yaachita tusarmesha nukanekatsrume. 29Antsu wína akuptukuasamtai, wikia nijai pujayatun juni tauasan, wína akuptukunka paan nekajai,—Jesús timiayi.

30Tamati aints ainau: “Watska, achikiarkársernum engkeatai,” tinayat ni achiktinkintari jeachu asamtai achikcharmiayi.31Tura aints untsuri:muapita tusar chichainak:—Mesías tatinuitai tina nu winakka,

sang untsuri turashtinuitai, —tiarmiayi.

Fariseo ainau Jesús eaktaram timiauri32Fariseo ainau Jesúsan pachisar

chichainaun antukar, sacerdote juuntriainaujai iruntrar chichainak, Yus seataijean wainin ainaun untsukar: Jesúsachiktaram tusar akupkarmiayi.33Turinamtai Jesús nuna nekaa aintsainaun chicharak:—Wikia atumjai jumchik kinta

pujustatjai. Tura nunia ataksha winaakuptuku pujamurin waketkitatjai.34Tura wi waketkiamtai,trume. Tura wi wetatja nuni winichminasaram, winaka waitkashtinuitrume,—timiayi.

35Jesús tamati judío mai nuwamtakiniininak:—

tai? ¿Judío ainau arák griego ainaujaipachinkar pujuinamunam wetinun nuaints ainaun nuiniartas tatsuash? 36Auiincha chichartamak: “Wina eatiatrumek,wi weaja nuni wechamin asaram, winakawaitkashtinuitrume,” ¿iin turamjinunasha warina takua tawa? —miayi.

Yumi tuke pujutan sukartinunpachis timiauri

37Fiesta amuamu kinta timiá pengkerkinta asamtai, Jesús nu kintati wajakikakar chichaak:—Aints ni nintin kitamawa nunisang

pujakka, nintir kitamachua nunisang atitakungka wini winiti. 38Tura wínanekasampi Yus akupkamuitme turutukaYuse chichame aarmawa nunisang ninintinia entsa pukunia nunisang aintskitaminawa nunisarang pujuinaunka tukeiwiaaku pujusarti tusa yaingkiartinuitai,—timiayi.

39Kitaminawa nunisarang Jesúsannekasampita tinu ainauka Yuse Wakanijukiartinuitai, nuna taku timiayi. YuseWakaningkia taachu asamtai, tura Jesúsnayaimpinam weachu asa, ukunamatiniun pachis nunaka timiayi.l

Aints metekchau nintimrar kanarmauri40Tamati aints ainau Jesúsa chichamen

antukar chichainak:—Nekas Yuse chichamen etserin

tatinuitai tiarmia nuka juwaitai,—tiarmiayi.

41Tu tinamtai chikich ainaushachicharinak:—Atsa, antsu Mesías tu weena

nuwaitai, —tiarmiayi.

7

Page 204: Achuar bible   new testament

204

m 7.42 (Miq. 5.2) n 7.53 (Juan 3.1-2) o 8.5 (Lev. 20.10)

Tu tinamaitiat chikich ainau aiminak:—Atsa ¿Mesíaska Galileanmaya

tatinkai? 42Mesíaska ii juuntri Davidtaweari asa, Davidcha Belénnum akiinauasamtai, nisha nunisang Belénnumakiinatnuitai, —tiarmiayi.m

43Tu tinau asaramtai, aints ainaumetekchau nintimrar kanararmiayi.44Tuminai chikich ainauka Jesúsan

miayi.

Apu ainau Jesúska Yusakupkachmawaitai timiauri

45Tura Yus seatai jean wainin ainauJesúsa chichamen anturkar waketkiarfariseo ainauncha, tura sacerdote juuntriainauncha ujakaram inintrinak:—¿Waruka juni itachurme?

—tiarmiayi.46Tu tinam nuka aiminak:—Nu aints chichaa nuniska aints

kichkisha chichachu armayi, —tiarmiayi.47Tu tinam fariseo ainau chicharinak:—¿Atumnasha anangkramarume?

48¿Judío apuri ainausha, tura fariseoainautisha kichkisha nu aints pachisarnekasampita tinajiash? 49Antsu Moisésaaarmaurin nekachu ainauka Jesúsannekasampita tinu asar, yumingkramuainawai, —nangkamiar tiarmiayi.

50Tinamtai Nicodemo nuwik Jesúsankashi jearmia nuka fariseotiat chichaak:

51—Ii umirkatin chicham tu aarmauasamtai, aintsu chichaamuri anturtsuk,tura ni turamurisha tenap nekartsukpujakrikia, wait wajaktintri tu atinuitaipengké tichamnawaitji. ¿Nekaschaukai?—timiayi.

52Tamaitiat Nicodemon jiyainak:—¿Amesha Galileanmaya aintskitam?

Galileanmaya aints Yuse chichamenetsernuka pengké atsutnuitai. Amesha

Yuse chichame tenap aujsam nekaata,—tiarmiayi.

53Tu tinu asar, kichik kichik ni jeenwaketkiarmiayi.n

Nuwa tunau turamtai Jesúsnum itamuri

8 1

tai, Jesúska Olivo muranamwakamiayi. 2Tura kashin tsawaar atakshaYus seatai juun jeanam jeamtai, aintsainau untsuri niin kautkarmiayi. Turakautkaram, Jesús keemas nu aints ainaunnuiniarmiayi. 3Tura nuikiartak pujai,Moisésa chichame nuikiartin ainau,fariseo ainausha nuwan chikich aintsjaitepaun wainkar jukiar, Jesús pujamunamitaarmiayi. Tura aints iruntramunamjapen awajsar, 4Jesúsan chicharinak:—Nuikiartinu, ju nuwaka chikich aintsjai

tepau wainkaji. 5Moisés iin chichamanakupturmak: Nuwa tumauka kayajai tukurmaatnuitai, tu aatramramiaji. ¿Tura ameshawarinme? —tu iniasarmiayi.o

6Nunaka: ¿Ni warinting? nuniachicham najanami tusar nekarawartastiarmiayi. Tinamaitiat Jesús aimtsuktsuntsumaj ni uwejejai nungkan aakpujumiayi. 7Jesús aak pujamtai, tukeitattsuk iniinam, wajaki chicharak:—Ayu, watska, aints tunaun pengké

turichu akungka, kayan achik junuwanka eemak tukuti, —timiayi.

8Nunia ataksha tsuntsuma nungkan aakpujumiayi. 9Tu pujau asamtai, ni chichamenantukaru ainau ni tunaarin nintimrar, juunainau nuwá eemkar jiinkiar, nunia chikichainausha mash kichik kichik jiinkiarwearmiayi. Mash jiinkiaramtai, Jesús ningkinu nuwajai juwakmiayi. 10NuniangkaJesúscha wajaki nuwanak wainak:—Nuwachi ¿aints amin jakati turamina

nusha warukawarma? ¿Kichkishajuwakcharik? —timiayi.

7 8

Page 205: Achuar bible   new testament

205

p 8.12 (Mat. 5.14; Juan 9.5) q 8.13 (Juan 5.31)

11Tu iniam nu nuwaka aimiak:—Ja ai Apuru, kichkisha juwakchari,

—timiayi.Tamati Jesús chicharak:—Ayu,

jame. Yamaikia jeemin waketkimnuniangka tunau turuwaip, —timiayi.

Jesús paaniua nunisketjai timiauri12Aints ainau ataksha iruntraramtai,

Jesús chicharak:—Wikia paaniua nunisnak mash

nungkanmaya aints ainaun paannintimtikratnuitjai. Tura asamtai wína

tai, antsu pujut nangkankashtinunjukiartin asar,nuitai, —timiayi.p

13Tamati fariseo ainau chicharinak:—Ameka amek nintimtumasam

chichaame. Tura ame tame nukanekaschawaitai, —tiarmiayi.q

14Tu tinam Jesús aimiak:—Wikia tuniaya winaja, tura tuwa

weaja tusancha nekajai. Tura asan wikinintimtumasan chichayatnak, wi tajanuka nekasaintai. Antsu atumka tuniayawinaja, tura tuwa weaja nuka pengkénekartsurme. 15Atumka ju nungkanmayaainau nintimina nunisrumek aujmatruwearme. Tura wainiatun wikia aintsunkichkisha pachisnaka aujmatu weatsjai.16Tura chikich ainaun pachisan: Nukapengkeraitai, antsu kichka paseetaitayatun, wiki nintimsanak nunakatatsujai. Antsu wína akuptukmia nushanunisang nunaka tawai. Tura asamtai witaja nuka nekasaintai. 17Atum umiktinchichamnasha Moisés tu aarmiayi: Jimiaaints mai metek ni wainkamurin pachisartu amiayi tusar etserinamtaikia, nuchichamka nekasaintai titinuitrume.18Tura asamtai wi taja nuka nekasaintai.

Tura wína Apaachirsha, wína akuptukuasa, wína pachitas ta nusha nekasaintai,—Jesús timiayi.

19Tamati chicharinak:—¿Apaachirmesha tuwaita?

—tiarmiayi. Tu iniinam Jesús aimiak:—

sha nekatsrume. Wína nekarkurmeka,wína Apaachirsha nekaatnuitrume,—timiayi.

20Jesús Yus seatai juun jeanam kuikengketi kajurin puusamunam nunakaetserkamiayi. Tura ni kintari jeachuasamtai, aints kichkisha Jesúsanachikcharmiayi.

Wi wetatja nuningkiawinichminuitrume timiauri

21Ataksha Jesús chichaak:—Wikia wetatjai. Tura wi weamtai

atum wína eatkatin ainiarme. Antsu wiweamunmaka winichminuitrume. Tura

trume, —timiayi.22Tama judío juuntri chicharinak:—

trume ta nunasha ¿warina takua tawa?¿Ningki maamatin asa tumamtsuash?—tiarmiayi.

23Tu tinam Jesús aimiak:—Atumka junia nungkanmayaintrume.

Antsu wikia nayaimpinmayaintjai.

trume. Antsu wikia junianchuitjai. 24Turaasan tajarme:trume. Atumka wína nekasampi Yusakupkamuitme turutchau akurmeka,atumi tunaarijai jakatnuitrume,—timiayi.

25Tamati iniinak:—¿Tura amesha nekascha warí

aintsuitme? —tiarmiayi.Tu tinam Jesús aimiak:

8

Page 206: Achuar bible   new testament

206

r 8.28 (Juan 8.28) s 8.34 (Mat. 3.9; Luc. 3.8; 2.Ped. 2.19) t 8.36 (Gál. 5.1)

—¿Warukanak nekasnasha atumjaishachichastaja? 26Atumi tunaarin pachisannukap chichasminuitjai. Turayatunnunaka turashtatjai.mia nuka nekas chicham aa nunak tauasamtai, wikia ni tamaun antuku asan,mash nungkanmaya ainau nekaawartitusan nunaka etserjai, —timiayi.

27Nuna tau waininayat, ni ApaachiriYusen pachis nunaapi tawa tusarkapengké nekaacharmiayi. 28Tura asamtaiJesús chicharak:—Wiki nintimsanak kichkisha turatsjai,

antsu wína Apaachir nuiturmia nunaktajai. Wikia aints ayatun Yus akuptukuasamtai,tai, nuniangka atumka nekasrum: Juka

trume.r 29Wína akuptukmia nuka tukewijai pujawai. Wikia ni wakeramurintuke umiku asamtai, winaka ajapruangkaukurtsui, timiayi.

30Nuna tamati, aints untsuri niinnekasampita tiarmiayi.

Atumka Satanása uchirintrume timiauri31Nunia judío Jesúsan nekasampita

tiaru ainaun Jesús chicharak:—

meka, nekasrum wína nuiniatiratinuitrume. 32Tura nekas chicham aanuka nekaatnuitrume. Tura nu chichamumirkurmeka, angkan pujustinuitrume,—timiayi.

33Tamati Jesúsan nekasampita ticharuainau chicharinak:—Iikia Abraham weawitji. Tura asar

miaji. ¿Amesha waruka angkanpujustinuitrume tukartame? —tiarmiayi.

34Tu tinam Jesús aimiak:—Nekasan tajarme, aints tuke tunau

takainauka mash tunau inatiri ainawai.s

35Antsu aintsu inatiri ni uchirinchu asa,

waitai. Antsu aintsu uchiri ni apaachirijeen tuke pujusminuitai. 36Tura asamtaiYuse Uchiri atumin angkanawajtamatikia, nekasrum tuke angkanpujustinuitrume.t 37Atumka Abrahamweawitji tarume nunaka nekajai. Turawainiatrum atumka wi taja nukaantutcha nakitau asaram,cha wakerutarme. 38Wikia Apaachirjaipujakun, wi wainkamiaja nunaka etserjai.Tura atumsha atumi apaachiritimiauringkia miatrusrumek umirume,—Jesús timiayi.

39Tama aiminak:—

maitai, —tiarmiayi. Tinamaitiat Jesúschicharak:—

kurmeka, ni turamia nunisrumekturamnawaitrume. 40Wikia chichamnekas aa nuna Yusnumia nuimiaru asan,atumin ujayajrume. Tura nu chichamkaantuku ayatrumek, wína mantuatasrumwakerutarme. Abrahamka tuukanintimchauyayi. 41Antsu atumka atumiapaachirijai metek turarme, —timiayi.Jesús tamati jiyainak:—Iikia tsanirnumiangka akiinachuitji.

Ii aparingkia kichkitai. Nuka Yusketai,—tiarmiayi.

42Tu tinam Jesús chicharak:—Yus nekas atumi Apaachirinmataikia,

wikia Yusnumia tau asamtai, winashaanentinuitrume. Wikia wiki nintimsankajuningkia tachamiajai, antsu Yusakuptuku asamtai, juningkia taawitjai.43¿Waruka wi taja nuka timiánintimtsurme? Wi taja nu nakitauasaram, wína chichamruka antatsrume.44Atumi aparingkia Satanásaitai. Turaatumka ni uchiri asaram, ni wakera nu

8

Page 207: Achuar bible   new testament

207

u 8.59 (Juan 10.30-33)

turarme.tin ayayi. Tura nekas aa nunaka nakitauasa, nekas aa nunaka chichaa weatsui.Antsu tuke wait chichaman etserin asa,wait chichaman aparintai. Ni waitchichaman chichau asa, tuke ninu aanunak chichaawai. 45Antsu wikia nekaschichaman etserai waitiatrum, winakanekasainme turutsurme. 46Wínatunaaruka pengké atsau asamtai ¿yáki witunau takaamurnasha kichkishanekamtikruati? Wikia nekas chichamanchichai waitiatrum ¿waruka wínakanekasainme turutsurme? 47Yusnauainauka Yuse chichamen antinawai.Antsu atumka Yusnauchu asaram, wi tajanuka antut nakitarme, —Jesús timiayi.

Abraham akiintsaingCristoka tuke pujuyayi

48Tamati judío juuntri ainau Jesúsanjiyainak:—Maj, ameka Samarianmaya aints

asam, iwianchrinuitme, ii taji nukanekasar taji, —tiarmiayi.

49Tu tinam Jesús aimiak:—Wína iwianchruka atsawai. Antsu

wína Apaachirun pengker awajkunpujajai. Antsu atumka wínaka pengkerkaawajtatsrume. 50Wikia wiki nintimsanak:Wína pengker awajtusarat tusankawakeratsjai. Antsu kichka: Aints ainaumash wína pengker awajtusarat tusawakerawai. Tura nuka mash aintsuturamurin nekau asa, pengkeraitai turapaseetai tusa ningki mash nekawai.51Nekasan tajarme: Wína chichamrunumirtin ainauka tuke jakashtin ainawai,—timiayi.

52Tamati judío juuntri ainau Jesúsanjiyainak:—Pai,

nuitme tusar paan nekaaji. Abrahamsha

tura chikich aints Yuse chichamen etserinainausha jakaru wainiatmek, wínachichamrun umirtin ainauka tukejakashtin ainawai tukartame. 53¿Ii

mek juunkitam? Abrahamsha, turachikich Yuse chichamen etserin ainaushamash jakarmiayi. Tura asaramtai¿waruku asamea nusha tame?—tiarmiayi.

54Tu tinam Jesús aimiak:—Wikia wiki nintimsanak: Miajuitjai

takunka, nunaka nangkamin tiinjai. Antsuwína pachitas: Miajuitai ta nuka wínaApaachiruitai. Atumka nangkamrum iiYusrintai tarume nuka nuwaitai. 55Atum ii

trume. Tura wikia wainjai. Antsuwainchawaitjai takunka, atumea nunisnakwait chichaman etserin aintjai. Turayatnakniin wainkau asan,nak umirnuitjai. 56Atumi juuntri Abrahamyaanchuik jakayat, wi ju nungkanamtatinun wararturas nakarsamiayi. Turawína waitak nukap warasmiayi, —timiayi.

57Tamati judío juuntri ainau Jesúsaniniinak:—Ame cincuenta (50) musach

pujachiatmesha ¿waruka Abrahamanwainkamiajai tame? —tiarmiayi.

58Tu tinam Jesús aimiak:—Nekasan tajarme: Abrahamsha

akiintsaing, wikia tuke pujuyajai,—timiayi.

59Jesús tamati kayan jurukiar: Tukurmaatai tinam, Jesús uumak Yus seataijuun jeanmaya jiinki wemiayi.u

Wainmichu akiinau tsuwarmauri

9 1Nunia ni nuiniatiri ainauti Jesúsjaiwekaakur aints akiinamunmaya

wainmichu wainkamiaji. 2

makur ni nuiniatiri ainauti iniakur:

8 9

Page 208: Achuar bible   new testament

208

v 9.5 (Mat. 5.14; Juan 8.12)

—chusha akiinaya? ¿Ni apari tunaarintinasamtaiyash ai akiinaya? ¿Turachkushaningki tunau asayash ai akiinaya? —tuiniimiaji.

3Tu iniam Jesús iin chichartamak:—Atsa, juka tunaarintin asaya ai

akiinachuitai. Tura aparisha, nunianukurisha tunaarintin ainamtaiya, aiakiinachuitai. Antsu Yus ni kakarmarininakmastas wakerau asamtai, aiakiinawaitai. 4Tsawaikia wína akuptukutakatrin takakmastinuitjai. Antsu teewajasamtai,chartinuitai. 5Ju nungkanam iwiaakupujaknaka, mash nungkanmaya ainaupaaniurinjai, —Jesús turammiaji.v

6Nuna tusa,miayi. Nunia usukijai nungkan kutanajana, nuna juki wainmichu jiinnujtukmiayi. 7Tura chicharak:—Yamaikia entsa maati Siloé tutainum

weme jiimi nijarta, —timiayi. Siloéshaiiti chichamejaingkia “Akupkamu” takutawai.Jesús tamati wainmichu nuni we, ni

jiin nijarmiayi. Tura ni jiin nijar umis, nijeen waketki paan wainmakmiayi. 8Turapaan wainmakamtai, ni irutkamuainauka, tura niin tuke wainmichupujaun wainin ainau chicharinak:—¿Jinta pujus kuik surustaram tusa

seamnia nuchaukai? —tunaiyarmiayi.9

nak:—Ja ai, nuwaitai, —tiarmiayi. Antsu

chikich aints ainau chichainak:—Atsa, nuchawaitai, antsu nu aintsua

tumawaitai, —tiarmiayi.Tu tunainamtai nu aintska ningki

etsertumak:—Ja ai, nuwaitjai, —timiayi. 10Tamati

iniinak:

—¿Tura yamaisha itiur jiimme?—tiarmiayi.

11Tu tinam nuka aimiak:—Nu aints Jesús tu wena nuka ni

usukijai nungkan kuta najana nujai jiirunyakatrur: ‘Entsa maati Siloé tutainumweme jiimi nijarta,’ turutmatai wi wenajiirun nijaran paan jiimramjai, —timiayi.

12Tamati iniinak:—¿Nu aintcha tuning puja?

—tiarmiayi.Tu tinam:—Chaj, nekatsjai, —timiayi.

Fariseo ainau wainmichutsuwarmaun iniasmauri

13Nunia aints wainmichu tsuwarmaunfariseo pujuinamunam itaarmiayi. 14Jesúsayamtai kintati nungkan kuta najananujai wainmichu aintsun tsuwaruasamtai, 15fariseo ainausha nu aintsunataksha iniinak:—¿Yamaisha itiur jiimme? —tiarmiayi.

Tu tinam niisha aimiak:—Nungka kuta najanamujai jiirun

yakatruramtai, nunia nijaran paanjiimjai, —timiayi.

16

nak:—Ju aintsun tsuwaruka Yuska

akupkachmawaitai.kungka, ayamtai kintatikia nunakaturachminuitai, —tiarmiayi.Tinamtai chikich ainau chichainak:—Atsa ¿tunau aintsuitkungka itiurak

nu wainchatai takatnasha turatnuita?—tunaiyarmiayi.Tura asar metekchau nintimrarmiayi.

17Tura yaanchuik wainmichu amia nunaataksha iniinak:—¿Ami jiimin tsuwarmaru nu

pachismesha warinme? —tiarmiayi.Tu tinam nu aintska aimiak:

9

Page 209: Achuar bible   new testament

209

—Wikia Yuse chichamen etsernuitaitajai, —timiayi.

18Tamaitiat judío juuntri ainau nuaintsun pachisar: Nekasampi yaanchuikwainmichutiat yamaikia paan jiimuaticharmiayi. Tura asar aparincha turanukurincha untsukar, 19iniinak:—¿Atumi uchiri wainmichu

akiinamiayi timiarme nuka nekas jukai?¿Tura tuke wainmichu akiinausha itiuryamaisha wainmawa? —tiarmiayi.

20Tu tinam ni apari aimiak:—Juka nekas ii uchirintai. Tuke

wainmichu akiinamia nuwaitai. 21Antsuitiurak wainmakma tusarkia iikianekatsji. Tura yáki wainmamtikiamatusarsha nekatsji.rum wakerakrumka, ningki iniastaram.Niisha nampuaru asa,trume, —timiayi.

22Judío juuntri irunun shaminau asartu aimkarmiayi. Judío juuntri ainau mashiruntrar chicharnainak:—Aints kichkisha Jesús Mesíasaitai

tai, tinu asaramtai shamiarmiayi. 23Turaasar: Ii uchiri nampuaru asamtai, atumkainiasrum nekaataram, —tiarmiayi.

24Tu tinamtai wainmichu tsuwarmaunataksha untsukar:—Wína tsuwaarauka nekas Yusetai tita.

Antsu Jesúska tunaarinuitai tusar nekaji,—tiarmiayi.

25Tu tinam niisha aimiak:—Tunaarinuashi tusanka nekatsjai.

Antsu junak nekajai: Wikia yaanchuikwainmichu ayatun yamaikia paan jiimjai,—timiayi.

26Tamati ataksha iniinak:—¿Itiurtamkama?

sama? —tiarmiayi.27Tuutas awajinam nisha ayaak:—¿Wi yanchuk timiajrume nuka

antatsrumek? ¿Warukaya atakshaetserkata tusarmesha wakerutarme?

¿Atumsha nekasrumek ni umirkatasrumtarum? —timiayi.

28Tamati kajerinak:—Ameka nekas nu aints nemarnuitme.

Antsu iikia Moisés nemarnuitji. 29IikiaYus Moisésan akupkamuka nekaji. ¿Antsunu aintska tuniantskai? —tiarmiayi.

30Tu tinam niisha ayaak:—Maj ¿itiurkamnawaita? Wína

wainmamtikruku wainiatrumek ¿nukatuniangki tusarmeka nekatsrume? 31Iikianuka paan nekaji: Yuska tunaarintinainaunka anturtsui. Antsu Yusen pengkerawajsaruka tura ni wakeramurin najaninainau seamurinka anturui. 32Yaanchuikiaaints wainmichu akiinaun tsuwarukakichkisha nekachuyaji. 33Tura asamtai juaintska Yus akupkachmawaitkungka,wainchati takatnasha kichkisha pengkéturachminuitai, —timiayi.

34Tamati jiyainak:—

mesha ¿warukaya iin nuikiartin atajtame? —tusar judío juuntri irunu nu

miayi.

Nintijai paan nintimchamunpachis etserkamu

35Iruntai jeanmaya jiikir akupkamuasamtai, Jesús nuna nekaa, nu aintsunwainak:—¿Amesha Yuse Uchiri nekasampita

tamek? —timiayi.36Tamati niisha ayaak:—Juunta, ¿yaachita nusha? Wisha

nuna wainkan: Nekasampita titasanwakerajai, —timiayi.

37Tamati Jesús chicharak:—Ameka nuka wainme. Amijai

chichaaja nuwaitjai, —timiayi.38Tamati nu aintska tikishmatar

chicharak:—Apuru, nekasampitme tajame,

—timiayi.

9

Page 210: Achuar bible   new testament

210

w 10.11 (Sal. 23.1) x 10.13 (Juan 21.15-17; 1.Ped. 5.2)

39Tamati Jesús chicharak:—Aintsu nintin mash nekau asan, wína

nekasampita turutinaunka, tura wína

san ju nungkanam taawitjai. Tura aints

tasan taawitjai. Tura chikich ainaushaanangmamsar: Wikia paan nintimuweajai tu nintimturinaunka paanchaunintimtikratasan taawitjai, —timiayi.

40Tamati fariseo nuni pujuinauka nunaantukar inintrinak:—¿Iisha paanchau nintimnukitaij?

—tiarmiayi.41Tu tinam Jesús aimiak:—Atumka wainmichu akurmeka, atumi

tunaari nekachu asaram tunaarinchauaminuitrume. Antsu anangmamkuram: Iitunaaringkia atsawai tinu asaram, atumitunaari sakarchau ainiarme, —Jesústimiayi.

Uwija wainiun pachis etserkamuri

10 1Nunia Jesús ataksha aintsainaun nuiniak:

—Wi taja nuka nekasaintai. Aintsuwijartin ni uwijarin wenurmaunumkashi ukuawai. Tura kasa ainau uwijankasamkartas waitinmaka waaitsuk, atuyantamen wenurmaunum wakaarwayaatin ainawai. 2Antsu uwija wainukawaiti amanum nuke waiini. 3Uwijawainin taamtai, waiiti wainin waiitinuraktinuitai. Tura uwija ni waintairichichamenka pengker antin asamtai,nisha uwija naarin kichik kichik inaitukuntsuuyi. Tura ni uwijarin mashchirichrin yuwaarat tusa jiiyi. 4Turawenurmaunumia mash jiiki ayas wekaini.Turamtai uwija ainau waintairichichamenka anturin asar, ni untsuamnemarin armayi. 5Antsu wainchatirichichamen nekarchau asar,

sha nemarinatsui, antsu tupikinawai,—timiayi.

6Jesús nu nuikiartamun aints ainaunujakmiayi. Tura waininayat nunatakuampi tawa tusarka nekaacharmiayi.

Jesús: Uwijan wainua tumawaitjai timiauri7Tuminamtai Jesús ataksha chichaak:—Nekasan tajarme: Wikia uwija

wenukri waiitiriya tumawaitjai.8Wi taatsaing, anangkartin ainau

winiarmia nuka uwijan kasaminawanunisarang armiayi. Antsu wína nemartinainauka uwijaya nunisarang asar, Yus

miayi. 9Wikia uwija wenukri waiitiriyatumawaitjai. Uwija waiitinam wainawanunisarang wína umirtukaru ainaukatuke uwemrartin ainawai. Uwijawenuknum wayaawar, nunia jiinkiarchirichrin yuwina nunisarang wína

tai, wikia niin tuke wainkartinuitjai.10“Kasaka aya kasamkatas, tura aintsun

maatas, tura jean mesratas winiyi. Antsu

kashtinun susataj tusan, tura tuke wijaiwarasarat tusan tawitjai. 11Wikia aints niuwijarin pengker wainua tumawaitjai.Uwija wainin nekas pengker aa nuka ni

tai.w12“Antsu aints kuikiajai akikiam uwijan

wainuka uwija niinuchu asaramtai,yukartin winamtai, nuna wainakuwijanka ajapa ukuuyi. Tura yukartinuwijan achiamtai, uwija irunu mashpisaayi. 13Nu aintska aya akikiamtakakmin asa, uwija ainau warukatitusangka nintimtsuk tupikini.x

14-15“Antsu wikia uwija wainin nekaspengker aa tumawaitjai. Tura asan uwijawainin uwijan uwemtikratas jakatnua

9 10

Page 211: Achuar bible   new testament

211

y 10.16 (Mat. 11.27; Luc. 15.4-5; Juan 1.18; Hebr. 13.20) z 10.18 (Fil. 2.8)a 10.33 (Juan 5.18;8.58)

nunisnak wisha jakatnuitjai. WínaApaachirka winaka nekaru asamtai,wisha wína Apaachirnasha nekajai. Turawína aintsur ainauka uwijaya nunisarangainau asaramtai nekajai. Tura niishawinasha nekarinawai. 16Tura chikichaints ainausha uwijaya nunisarangainayat, wína chichamrun antichuainawai. Nu aints ainauncha winiwiniarat tusan untsuktinuitjai. Wituramtai chikich umirtin ainaujai mashiruntraramtai, wisha uwija wainuanunisnak nu aints ainaun wiki mashwainkatnuitjai.y

17“Wikia jakayatun jakamunmayaataksha nantaktin asan, wína aintsurainaun uwemtikratasan jakatnuitjai. Wituratin asamtai, wína Apaachirka wínaanentui. 18Wiki wakerakun jakatnuitjai.Wi wakerachmataikia, kichkisha wínakamantuwarchamnawaitai. Antsu wínaApaachirka: Nunaka turata tusa akuptukuasamtai, nunaka turatnuitjai,” Jesústimiayi.z

19Tamati judío juuntri ainau nuchichamnasha antukar atakshametekchau nintimsar, 20

nak:—Aunka iwianch engkemtawai.

¿Waurak tausha waruka anturu wearme?—tiarmiayi.

21Tinamtai chikich ainau aiminak:—Atsa, waurkungka chichaa weatsui.

¿Iwianch engkemtuamuka wainmichuntsuwarminkai? —tiarmiayi.

Jesús ni Apaachirijai kichkia nunisketai22Yumanch nantutin Jerusalénnum

tuke estan najanin armiayi. Yaanchuik iijuuntri ainau Yus seatai jean atakshaiwiararun pachisar nintimtin armiayi.23Tura asaramtai Jesús Yus seatai juun

mia nuni wayaamiayi. 24Turamtai judíojuuntri ainau niin tentakar:—¿Mesías ayatmesha waruka nuwaitjai

tusam, paan etseru weatsme? Amekanekasam Mesías akumka, nuwaitjai tusamyamaikia paan etserkata, —tiarmiayi.

25Tinamtai Jesús aimiak:—

trumsha, nekasampita turutsurme. WínaApaachirka turata tusa akuptuku asamtai,wi turaja nusha wainkaram: Nuwaapitatusaram paan nekaatnuitrume. 26

trum wína aintsruchu asaram,nekasampita turutsurme. 27Wína aintsurainaun uwijaya nunisnak untsuam,anturtukar nemartinawai. Tura winarasaramtai, nuwaapita tusan nekajai.28Wikia pujut nangkankashtinun suwitjai.Tura asamtai tuke wait wajaktinnumkapengké wechartin ainawai. Tura wi wainuasamtai ¿yáki jurutkit? 29Wína Apaachirkamash ainia nunaka nangkamasang timiákakaram asamtai, wína aintsur ainaunwína Apaachir surusmia nuna kichkishaatantrukchartinuitai. 30Wisha wínaApaachirjai kichkia nunisrikitji, —timiayi.

31Jesús tamati judío juuntri ainau:Kaya jurukir tukur maatai tiarmiayi.

32Turinam Jesús chicharak:—Wína Apaachiru kakarmarijai

wainchati takatan nekas pengker aa nunanukap takakmasu asamtai ¿tu takatpachisrumea wína kayajai tukur maataiturutrume? —timiayi.

33Jesús tu iniam judío juuntri ainauaiminak:—Nekas pengker takat takaakminia:

Kayajai tukur maatai tatsuji. Antsuameka aintsutiatum, wikia Yusetjaitumamu asakmin, kayajai tukur maataitaji, —tiarmiayi.a

10

Page 212: Achuar bible   new testament

212

b 10.40 (Juan 1.28) c 11.1 (Luc. 10.38-39)

34Tu tinam Jesús chicharak:—Atum umirkatin chichamka tu

aarmawaitai: Yus chichaak: ‘Atumkayusetrume’ timiayi. 35Yuse chichamengkanekas asamtai, nu aarmauka pachisrum:Nuka waitaitai tichamnawaitrume. Nichichamen antukaru ainaun pachis:‘yusetrume’ tinu asamtai, nu chichamkanekasaintai. 36Wína Apaachirka junungkanam akuptuku asamtai, wikianekasan Yuse Uchirinjai tau aisha¿waruka winasha: Yusetjai tau asam paséchichaame turutrume? 37Wína Apaachirutakatrin wi turai wainiatrumek, nekasanturachmataikia, nekasampita turutirap.38Antsu wikia nekasan Yuse takatrintakakmamtaikia, winaka nekasampitaturutiaram. Tura wina nakitrakrumsha,wi turaja nu pachisrum: Nekasampi nukaYuse takatrin takaawai titaram. Nutakurmeka, wína Apaachirka wijaimetekaitai, tura wisha wína Apaachirjaimetekaitjai tusaram, paan nekaataramtusan tajarme, —Jesús timiayi.

39Tamati ataksha: Jesús achiktaitinamaitiat jiinki wemiayi. 40NuniaJordán entsa tumajin we, yaanchuik Juanimiakratmia nuni pujumiayi.b

41Turamtai aints untsuri Jesúsanjiisartas weriar,nainak:—Nekas Juanka wainchatai takatnaka

aitkachmiayi. Turayat Jesúsan pachismash tímia nuka nekasaintai, —miayi.

42Tura nu nungkanmaya untsuriJesúsan nekasampita tiarmiayi.

Lázaro jakamuri

11 1Betania yaktanam aints Lázaronaartin jaak tepemiayi. Nuka nu

yaktanam ni umaji Maríjai, tura chikichumaji Martajai iruntrar puju armiayi.c

2Nu jau umaji Marí naartin ukunamkungkutin sumak, apu Jesúsa nawenukatar ni intashijai mujturmia nuwaitai.3Tura Lázaro jaak tepamtai, ni umaji maiJesúsan chichaman akuptinak:—Apuru antukta, ami amikrum jaawai

tita, —tiarmiayi.4Chicham akuptukmau asa, Jesús nuna

antuk chicharak:—

tai. Antsu aints ainau Yusekakarmarincha wainkarat, tura YuseUchiri kakarmarin wainkarat tusa jaawai,—timiayi.

5Jesús Martancha, tura nuna kaincha,tura umajin Lázaroncha nekas aneemiayi.6Tura Lázaro jaawai tamaun antukiat,wári wetsuk ni pujamunam jimiarankanurmiayi. 7Nunia ni nuiniatiri ainautinchichartamak:—Judea nungkanam ataksha

waketkimi, —Jesús iin turammiaji.8Turammatai ayaakur:—Nuikiartinu ¿aunia aints amin

kayajai tukurmiar mantamawartaswakerutminau wainiatmesha nuniataksha waketkimi tame? —timiaji.

9Tu chichaakrin Jesús nuikiartamunetserak:—¿Tsawaarka doce (12) horas

paanchaukai?sha tsawai wekaakur, paan wainmau asartukumkashtinuitji. 10Tura kashiwekaakurkia tee asamtai tukumkatnuitji,—turammiaji. Nuna tusa winaumirtakrum pujakrumka, nekasrum paannintimsaram pujustinuitrume. Antsu wínaumirtutsuk pujuinauka, teenamwekainawa nunisarang wait wajakartinainawai, taku timiayi.

11Nunia ataksha iin chichartamak:—Ii amikri Lázaro kanak tepawai. Tura

wi werin shintartatjai, —turammiaji.

10 11

Page 213: Achuar bible   new testament

213

d 11.27 (Col. 2.12;3.1)

12Turammatai iikia ayaakur:—Apuru, nekas kanak tepakka,

nuniangka pengker wajastatui, —timiaji.13Jesúska Lázaro jakamurin nekayat:

Kanak tepawai turammiaji. Antsu iikia:Nekas kanuru asamtaiyash taj, tunintimramiaji.

14

mak:—Lázaroka yanchuk jakayi. 15Tura

nuni wi pujachu asamtai jakayi. Antsuatum wína nekasampita turutinasakrumin, wisha atumin nintimsanwaraajai. Tura yamaikia nuni werirjiismi, —turammiaji.

16Turammatai Jesúsa nuiniatiri kichikTomás, Jimiamramu naartin,tamak: —Iijai metek mantamawarti tusariisha wearmi, —turammiaji.

Jakau inannunka wiitjai timiauri17Tura Betania yaktanam jeatak

wajasarin, Lázaroka yanchuk cuatro (4)kinta jakau asamtai, iwiarsari tinauantukmiaji. 18

numia kampatmachik kilómetroarakchichu ayayi. 19Tura ni umaji jakauasamtai, Marta tura Marísha wakemesekar juutinamtai, judío ainau untsuripengker nintimtikratai tusar weriarmiayi.20Turinamtai Jesús tatanak wajasitinamun antuk,tas jiinki wemiayi. Antsu Maríkia jeanamjuwakmiayi. 21Turamtai Jesúsaningkiung Marta chicharak:—Apuru, ame juni pujakminka, umaar

jakachmin ayat jakayi. 22Tura wainiatuname Yus seamka, waring achat mash tuketsangkatramkatatui tusan nekajme,—Marta Jesúsan timiayi.

23Tamati Jesús chicharak:—Umaimikia ataksha nantaki iwiaaku

pujustatui, —timiayi.

24Tamati Marta aimiak:—Nekasam tame. Nungka amuamunam

mash jakaru ainau nantakiartin kintajeamtai, nisha nantaktatui, —timiayi.

25Tamati Jesús chicharak:—Wiitjai jakaru ainaun inannunka.

Tura Wiitjai pujut nangkankashtinunsukartinnaka. Aints wína nekasampitaturutinauka jakariat tuke iwiaakupujusartinuitai. 26

sha wína nekasampita turutinauka tukejakarchatin ainawai. ¿Amesha nushanekasaintai tamek? —timiayi.

27Tu iniam Marta aimiak:—Ja ai Apuru, wikia ame tame nunaka

nekasampita tajame. Ameka nekasamMesíasaitme. Nekas Yus akupkamu asamYuse Uchirinme. Yuse chichamen etserinyaanchuik amin pachitmasar:nam tatinuitai turamiarmia nukaametme, —timiayi.d

Jesús Lázaro iwiarsamunam taa juutmiauri28Marta nuna tusa Jesúsan ukuki, kain

Marín untsuktas waketkimiayi. Turajeanam jea kain akanak ujaak:—Nuikiartin ani wajas untsurmawai,

—timiayi.29Tamati Marísha nuna antuk, wári

wajaki Jesúsan jiistas wemiayi. 30AntsuJesús yaktanmaka tuke wayaachu asa,Martajai ingkiunikmia nuning pujumiayi.31Tura asamtai Marí wári wajakijeanmaya jiinki weamtai, jeanam Marínpengker nintimtikrartas pujuinaushanuna wainkar: Iwiarsamunam juutiasweatsuash tusar nemariarmiayi.

32Tura Marí jeanmaya jiinki, Jesúspujamunam naka tikishmatar chicharak:—Apuru, ame juni pujakminka, umaar

jakachmin ayat jakayi, —timiayi.33Tamati Jesús Marínasha tura nijai

tsaniasar taarusha juutinaun wainak,

11

Page 214: Achuar bible   new testament

214

napchau nintimias wake mesekmiayi.34Tura iniak:—¿Tunia iwiarsamarme? —timiayi.Tu iniam aiminak:—Apuru winim jiita, —tiarmiayi.35Tinamtai Jesús juutmiayi. 36Turamtai

judío irunu nuna wainkar chicharnainak:—Jiisia, Lázaron nukap aneawai,

—tunaiyarmiayi. 37Tura chikich irunuchicharnainak:—Wainmichun paan wainmamtikin

asa, juni pujakka ¿Lázaron jakashti tusasurimkachampash? —tunaiyarmiayi.

Lázaron inankimuri38Tura Jesúscha ataksha napchau

nintimias jakau iwiarsamunam jeamiayi.Pampanam iwiartai waa juun amanumkaya juun ututkamuyayi. 39Tura asamtaiJesús:—Kaya epenmiau uratkataram,

—timiayi.Tamati jakau umaji Marta chicharak:—Maj, cuatro (4) kinta jakau asa

kawaarak mejeawai, —timiayi.40Tamaitiat Jesús Martan chicharak:—Ame nekasampitme turutkumka,

Yuse kakarmari wainkatatme ¿witichamkajam? —timiayi.

41Tamati iwiarsamunam kaya ututunjurukiaramtai, Jesús nayaimpinmaninipangkai jiimias Yusen seak:—Apaachiru, ame tuke anturtau asakmin,

maaketai tajame. 42Wi seamka tuke anturtuweame tusan nekajai. Turayatnak aints juniiruntrar wajainausha wína pachitsar:Nekasampi Yus akupkamuita turutiarattusan tajame, —Jesús timiayi.

43Nunia kakar untsuak:—Lázaroa, nantakim jiinkita, —timiayi.44

maya jiinak, uwejencha tarachjaijingkiamu, tura nawencha tura yapiinchatarachjai kangkarmau jiinkimiayi.Turamtai Jesús aints ainaun chicharak:

—Wekaasat tusaram atiataram,—timiayi.

Jesús achiktai tusar chicham najatamuri(Mat. 26.1-5; Marc. 14.1-2; Luc. 22.1-2)

45Judío Marín nemariarmia nuka Jesúsjakaun inankinun wainkar, untsurinekasampita tiarmiayi. 46Antsu chikichainau fariseo pujuinamunam wear, Jesústuramun etserkarmiayi. 47Tura ujakaramnuna antukar fariseo ainau sacerdotejuuntri ainaujai iruntrar chichainak:—¿Nu aintska wainchati takatan

untsuri aints wainminamunam turu weanusha itiurkainjik? 48Ii pachischakrinkia,aints ainau mash nuna anturkarnemarkartatui. Turinamtai romano ainaukautramkar mesetan najaninak, ii Yusseatai jean yumpuntraminak iinchaamutmakartatji, —tunaiyarmiayi.

49Tu chicharnainak pujuinamtai, kichiksacerdote Caifás naartin, nu musachsacerdote juuntri naamkau asa chicharak:—Atumka pengké nintimtsurme.

50Israel ainautikia mash jakarai tusar¿kichik aintsuk maatin pengkerchaukaitusaram nintimtsurmek? —timiayi.

51Antsu Caifáska ningki nintimsangkanunaka tichamiayi. Antsu nu musachtisacerdote apuri asamtai, Yus nuna tititusa nintimtikramiayi. Jesús Israel ainaunuwemtikratas jakatnuitai, taku nunakatimiayi. 52Antsu Israel ainaunakuwemtikrataska jakashtinuyayi, antsuYuse uchiri ainaun mash nungkanmayairurtas jakatnuyayi. 53Caifás nuna tamati,nu kintati judío juuntri ainau iruntrar:Jesús maatai tusar,miayi.

54Turinau asaramtai, Jesús paanwantinkangka judío nungkanmakawekaasachmiayi. Antsu ni nuiniatiriainautijai nuniangka jiinkir, entsaatsamunam yakat Efraín tutainum jearnuni pujusmiaji.

11

Page 215: Achuar bible   new testament

215

e 12.3 (Juan 11.2)

55Israel ainauti estari, Pascua tutaijeatak wajasamtai, chikich yaktanmayaainau untsuri Jerusalénnum wearmiayi.Tura Pascua estaka jeatsaing, Moisésturataram timiau asar, ni namangkennijarartas, tura ni nintin iwiarartaskaunkarmiayi. 56Tura Jesúsnashawainkartas wakerinak aints ainau Yus

nak:—¿Atumsha itiur nintimrume?

¿Jesúscha ju estanmasha tatimpiash?—tu ininisarmiayi.

57Fariseo ainausha tura sacerdotejuuntri ainausha chichaman akupinak:—Atumsha ni pujamuri nekaarmeka

etserkataram, —tiarmiayi. Turanekaawar, nuniangka Jesúsan achikiartaswakeriarmiayi.

Marí Jesúsan kungkutijai ukatramuri(Mat. 26.6-13; Marc. 14.3-9)

12 1Pascua esta seis (6) kintajeatak wajasamtai, Jesús Betania

yaktanam wemiayi. Lázarosha Jesúsinankimia nusha nu yaktanmashapujumiayi. 2Jesús Betanianam jeamtai,yurumkan yuwartas inarkarmiayi. TuraMarta yurumkan ukaimiayi. TuraLázarosha, tura chikich ainausha Jesúsjaimisanam iruntrar yuwarmiayi. 3Turayuwinai Maríkia kungkuti nardo tutain,nekas akik aa nuna litro japchirin ita,Jesúsa nawen mash ukatramiayi.Nuniasha nawen ni intashijai japirmujturmiayi. Turamtai jeasha mashkungkuimiayi.e 4

tai, Judas Iscariote, Simónka uchiri nunipujau, Jesúsa nuiniatirintiat, ukunamniin suruktin amia nuka chichaak:

5—Kichik musach takakmasar nu kuikjukir, nu kungkutikia sumakmin amiayi.Tura asamtai ¿waruka au suruk kuikian

juki, kuikiartichu ainaun sutsuksha?—timiayi.

6Antsu Judaska kuikiartichu ainaunyaingtaska nunaka tichamiayi. NukaJesúsa nuiniatiri kuikiarin wainin asa,kuik engketinam chumpiar susam, nunakasamnuyayi. 7Judas tamati, Jesúschicharak:—Inaisata. Jumchik kinta arus wína

iwiartusartin asaramtai,kia ukatruri. 8Kuikiartichu atumjai tukeirunui. Antsu wikia atumjaingkia tukekapujuschatatjai, —timiayi.

Lázarosha maatai timiauri9Judío untsuri Jesús Betanianam

pujawai tamaun antukar, wainkartaswearmiayi. Tura Lázaro jakaun Jesúsinankimia nunasha wainkartasweriarmiayi. 10-11Tura judío ainauuntsuri Lázaro jakamunmayanantakmiaun nekaawar, sacerdoteainaunka nemartan inaisar ukukiar,Jesúmiayi. Tura asaramtai sacerdote juuntriainau mash iruntrar: Lázarosha maataitusar chichaman najatawarmiayi.

Jesús Jerusalénnum wayaamuri(Mat. 21.1-11; Marc. 11.1-11; Luc. 19.28-40)12Pascua esta jeatak wajasamtai, aints

untsuri Jerusalénnum kaunkarmiayi.Tura kashin tsawaarar, Jesús tatatuitinamun antukarmiayi. 13Nuna antukarnumi nuken charukar jukiar, Jesúsjaiingkuniktai tusar, yaktanmaya jiinkiaruntsuminak:—Yus juuntaitai. Yus akupkamu winá

nuka nekas pengkeraitai. Nuka Israelaapuri asa nekas pengkeraitai, —tiarmiayi.

14Jesús wekama burro uchirin wainak,Yuse chichame aarmawa nunisangkeemsamiayi. Nu aarmauka nuwaitai:

11 12

Page 216: Achuar bible   new testament

216

f 12.25 (Mat. 10.38-39;16.24-25; Marc. 8.34-35; Luc. 9.23-24;17.33)

15“Jerusalén yaktanmaya ainautirmekashamkairap. Jiistaram. Atumi apuri burrouchirin keemas winitramui.”

16Jesús Jerusalénnum weamtai, ninuiniatiri ainauti Yuse chichameyaanchuik aarmawa nunisang umirui,tuuka nintimrachmiaji. Tura ukunamnayaimpinam waketkiamtai, Jesústuratnun pachisar yaanchuik aarmawanunaka nekas miatrusang umiawapi tusarnintimramiaji.

17Aints ainau Jesúsan nemarsarwekainauka,maya inankinun wainkau asar, niwainkamurin chikich ainaun ujakarmiayi.18Tura ujakaram, chikich aints ainauJesúsa turamurin nekaawar, Jesúsjai

miayi. 19Tuminamtai fariseo ainau mainuwamtak chicharnainak:—Pai,

charti tusaram, surimkatatkamarampengké tujinkarume. Jiistaram. Mash niinnemarinawai, —tunaiyarmiayi.

Griego ainau Jesúsan eakmauri20Pascua esta jeamtai, chikich

nungkanmaya ainau Yus juuntaitai tiartasJerusalénnum untsuri kaunkarmiayi.Griego ainausha jumchik iruntrarmiayi.21Tura nu aints ainauka Felipen jiisar,nijai chichasartas taarmiayi. FelipekaBetsaida yaktanmaya aintsuyayi.Betsaidaka Galilea nungkanmayayaktaitai. Tura griego chichau ainauFelipen chicharinak:—Sairua, iisha Jesús wainkatasar

wakeraji, —tiarmiayi.22Tu tinam Felipe Andrésun weri, nijai

metek tsaniasar wear Jesúsan ujakarmiayi.23Tu ujainam Jesús chichaak:—Wikia aints ayatun Yus akupkamu

asan, yakí wetin kintarka jeatak wajasi.

24Nekasan tajarme: Wikia trigojingkiajiya nunisketjai. Jingkiajiaraachmauka tsapachu asa yujachayi.Antsu jingkiaji araamka, kauriat tsapainasa nukap yujaayi. Wisha nunisnak jakannunia nantakin, untsuri nungkanmayaainaun uwemtikratnuitjai. 25Aints niwakeramurinak nintimias jatan shamakpujakka, árak tsapaichua nunisangmengkakatnuitai. Antsu aints Yusewakeramurinak nintimias jatan shamtsukpujakka, árak tsapai nukap nerekuanunisang pujut nangkankashtinunjukitnuitai.f 26Aints wína umirtutanwakerakka, nekas wi turaja nunashaturati. Tura nuna turakka,nam pujustatja nunisha pujustinuitai.Turamtai wína umirtukunka wínaApaachirka nekas pengker awajsatnuitai,—Jesús timiayi.

Ni jakatniurin pachis etserkamuri27Nunia Jesús ataksha chichaak:—Yamaikia nukap napchau nintimsan

pujajai. ¿Wisha warintajak? Apaachi,¿wína mantuwartas wakerutina nunakainaitusarti titajash? Atsa, nunaka pengkétichatatjai. Antsu turutawarti tusantaawitjai. 28Apaachi, amin naarminpachisar: Ameketme juuntam turamiartitusan wakerajai, —timiayi.Jesús tamati iikia nayaimpinmaya

chicham antukmiaji. Nu chichamkanuwaitai:—Wína naarun pachitsar: Ameketme

juuntam turutiarti tusan, yanchuk aintsainaun nintimtikramiajai. Tura atakshanintimtikratatjai.

29Aints ainau nu chichaman antukar:Ipiamtarui tiarmiayi. Tura chikichainausha chichainak:—Yuse awemamuri nijai chichasi,

—tiarmiayi.

12

Page 217: Achuar bible   new testament

217

g 12.32 (Juan 3.14;8.28) h 12.41 (Isa. 6.9-10; Mat. 13.14-15)

30Tu tinam Jesús chicharak:—

naka akupturkachi, antsu atuminantumtikramkatas nu chichamnakaakupkayi. 31Yamaikia ju nungkanam

jai. Tura ju nungkanmaya apuriSatanásan nepetkatatjai. 32Wínamantuwartas yakí takuriaramtai, mashnungkanmaya ainau wini winiarat tusannintimtikrartinuitjai, —Jesús timiayi.g

33Nuna taku ni jakatniurin aints ainaunnekamtikiamiayi. 34Jesús tamati aintsainau chicharinak:—Iikia Yus umirkatin chicham aujkur:

Mesíaska jatsuk tuke pujustinuitai tusarnekaji. Tu aarmau wainiatum ¿warukaame ‘Yus akupkamuka aints wajas yakítakuntinuitai,’ tame?muka Mesíaschaukai? Antsunuchawaitkungka ¿yaachita nusha?—tiarmiayi.

35Tu tinam Jesús aimiak:—Atumka teenam pujusairam tusan,

wikia Yus akupkamu asan, paaniuanunisnak yamaikia jumchik kintaatumjaingkia pujustatjai. Tura asamtaiatumsha Yuse uchiri wajasrum,paaniunam wekainawa nunisrumek paannintimtursataram. Teenam wekainaukatuning wekaij tusarsha nekainatsui.36Wikia paaniunam tuke pujau asamtai,wína aintsur atasrum nekasampitaturutiaram, —Jesús timiayi.Nuna tina we uumak pujusmiayi.

¿Waruka judío ainau Jesúsannekasampita ticharmiayi?

37Jesús wainchati takatan timiá untsuriturau waininayat, judío ainau niinnekasampita ticharmiayi. 38Tura Jesúsannekasampita ticharu ainau yaanchuikYuse chichame etserin Isaías naartin

miayi. Nu aarmauka nuwaitai:“Apuru ¿yaachia ii chichamencha

nekasampita turammiaji? ¿Tura ii

miayi?”39-40Tura kichnasha Isaías aarmia nuka

nuwaitai:“Yus nu aints ainaun wainmichua

nunisarang nintimrarat tusangka, paankanintimtikrachmiayi. Tura asamtai ni jiijaijiiminayat, wainmichua nunisarangwainmaktatkamawar tujintinawai. Tuainiachkungka paan nekaawarminuitai.Tura nintijai paan nintimsar ni tunaarininaisaramtaikia, wikia nu aints ainaunuwemtikratnuitjai,” Yus Isaíasan timiayi.41Isaías Jesúsa paaniurin wainkau asa,nuna timiayi.h

42-43Tu aarmau waininayat, judío ainauuntsuri Jesúsan nekasampita tiarmiayi.Antsu judío juuntri ainausha jumchikJesúsan nekasampita tinayat, Yus wínapengker nintimtursat tuuka nintimtsuk,antsu aints ainauka nekasar pengkernintimtursarat tusar, fariseo ainaunshaminak, iruntai jeanmaya jiirkiaraitusar, paanka wikia Jesúsan umirnuitjaiticharmiayi.

Aints ainaun uwemtikratasantawitjai timiauri

44Nunia Jesús kakar chichaak:—Aints wína nekasampita turutinauka

winaka turutinatsui, antsu wína Apaachirwina akuptukmia nunasha tinawai. 45Turawína waitinauka wína akuptukunwaininawa nunisarang winasha waitinawai.46Wikia paaniunam pujau asan, wínanintimturina nusha ju nungkanam teenampujusarai tusan tamiajai. 47Wikia aintsainaun wait wajaktinnum akupkatasnakatachamiajai.

12

Page 218: Achuar bible   new testament

218

i 13.15 (Mat. 20.28; Marc. 10.45; Luc. 22.27)

tasan tamiajai. Tura asamtai aints wínachichamrun antukiat umirtachmataisha,wikia nu aintsnaka wiasmamtikiashtinuitjai.48Antsu aints wína nakitrinak wínachichamrun pachischaruka ningkiwakerinak wait wajaktinaka juwinawai.Tura nungka amumatai, wína chichamrunpachischaru asar, wait wajaktiniunjukiartinuitai. 49Wikia wína nintirjaingkiachichachuyajai. Antsu wína Apaachirkaningki wína akuptuku asa: Tu chichastatusa, akatur akuptukmiayi. 50Tura wínaApaachir akatur akuptukmia nunaka aintsainau pujut nangkankashtinun jukiarat tusaakuptukmiayi. Wikia nuna nekau asan, wínaApaachirka akatur akuptak: Tu tita turutmianunisnak chichaajai, —Jesús timiayi.

Jesús ni nuiniatiri ainaunnawen nijarmauri

13 1Pascua esta tsawaatsaing, Jesúsni Apaachirin waketkitas, ju

nungkan ukuktin kinta jeatak wajasunnuna nekaamiayi. Tura ni aintsri ainautinju nungkanam tuke ukurmaktin asa, iinnuwik aneenmimiaji nuna nangkamasanginangnamunam ni anengkratairin paaninakturmasmiaji.

2-3Turamtai Satanás Judas Iscarioten,Simónka uchirin: Jesús surukta tusanintimtikramiayi. Tura Jesús Yusnumiatau asa, yamaikia waketkitatjai tusa, turani Apaachirisha Jesúsan: Mash ainia nuinau atatme timiau asa, nunasha mashnekaamiayi. Tura tsaa jeamtai, iruntraruwijan yuwaartas pujuinai, 4Jesús wajakiwejmakrin aik wangkeas tarachin jukikachumamiayi. 5Tura kiimiatinam yuminyarak, ni nuiniatiri ainautin nawennijatramar, nunia tarach peaakmaurijai iinawen mujturmarmiaji.

6Nunia Simón Pedro nawen Jesúsnijatratas wakeramaitiat nuka chicharak:

—tam? —timiayi.

7Tamati Jesús ayaak:—Ja ai, wi turaja nuka yamaikikia

paanka nekarashtatme, antsu ukunampaan nekaratnuitme, —timiayi.

8Tamaitiat Pedro ayaak:—Apuru, ameka wina nawerka pengké

nijatrurchatatme, —timiayi.Tamati Jesús chicharak:—Wikia nawemin nijarchamtaikia,

waitme, —timiayi.9Tamati ataksha Pedro ayaak:—Apuru,

ram uwejrusha kiiturta, tura muukrushamajetrurta, —timiayi.

10Tamaitiat Jesús chicharak:—Atsa, aints yamai maaingkia,

namangkengka pakuichau atinuitai. Turaasamtai wárikia namangkenkanijamatsuk, aya nawenak nijartinuitai.

mek pujarme. Antsu mashkia pakuichawanunisrumka pujatsrume, —timiayi.

11Mashkia pakuichawa nunisrumkapujatsrume, tímia nunaka niin suruktinunnekau asa timiayi.

12Tura ni nuiniatiri ainautin nawennijatramar umis, Jesús ni wejmakrin entsarmisanam keemas iin chichartamak:—¿Wi aitkaja juka waruka aitkawa

tusaram nekarmek? 13Wi nekasan atumiApuri asamtai, atumka winakanekasrum: Nuikiartinu tura Apuruturutrume. 14Tura wikia atumi nuininayatnak, tura atumi apuri ayatnak:Mianchawaitjai tusan, atumi nawennijatkamu asaram, atumsha nunisrumek:Mianchawaitjai tusaram, mai nuwamtakatumi nawe nijatnairataram. 15Wikiamianchawaitjai titaram tusan, atuminnekaprakun aitkajrume.i

12 13

Page 219: Achuar bible   new testament

219

j 13.16 (Mat. 10.24; Luc. 6.40; Juan 15.20) k 13.18 (Sal. 41.9) l 13.20 (Mat. 10.40;Marc. 9.37; Luc. 9.48;10.16)

16Nekasan tajarme: Aintsu inatiri niinamurinka nangkakashtinuitai. Tura

kashtinuitai.j17Ju chichaman wi tajarme nu

nekakrumka, tura umirkarampujakrumka nekasrum warastinuitrume.

18Wi atumin mash eaku asan, mashpaan nekajrume. Tura asan atum

trume tusanka tatsujrume. Antsu kichkinpachisan: Wina umirtukchawaitaitajarme. Tura asamtai Yuse chichameaarmawa nunisang nekas umiktinuitai.Nu chichamka nuwaitai: “Wijai yuyanuka wína nemasur wajasi,” tuaarmawaitai.k 19Nuka turuntsaing yamaikujaajrume.tai, winaka nekasampita turutinuitrume.20Nekasan tajarme: Aintsun wi akupajanunasha nakitsuk anturinauka, winashanunisarang nakitrutsuk anturtinawai.

cha nunisarang anturinawai, —Jesústimiayi.l

Jesús Judas surutkatatui timiauri(Mat. 26.20-25; Marc. 14.17-21; Luc. 22.21-23)

21

miayi. Tura paan chichartamak:—Nekasan tajarme: Atumniang kichik

wína anangkrua surutkatatui, —miaji.

22Turammatai Jesúsa nuiniatiri ainautijiinisar:—¿Yanak takung taj? tu nintimramiaji.

23Tura wikia nekasan ni aneetiri asan,niin ayaamsan yuwakun pujumiajai.24Tura asamtai Simón Pedro ni uwejejaiinakmas: Iniasta. ¿Yana takung taj?turutmiayi.

25Turutmatai wikia Jesúsan iniakun:

—Apuru ¿yaachita? —timiajai.26Tu iniam Jesús chichartak:—Jiij pujurtia. Pangkan achikian

chupran susatatja nuwaitai, —miayi.Nuna tusa pangkan chupir, Simónka

uchirin Judas Iscarioten susamiayi.27Tura pangkan susamtai, Satanás Judasanintin engkemtuamiayi. Turamtai JesúsJudasan chicharak:—Ame turataj tame nuka yamaik

turata, —timiayi.28Turamtai chikich ainauka nuni

iruntrar yuwinak pujuarmia nuka¿warinak taj? tusarsha nekaacharmiayi.29Antsu Judas kuikian wainin asa, kuikchumpitin takaku asamtai, chikichnuiniatiri ainau nintiminak: ¿Fiestakintatin yuta yuumaktatji nuna sumaktatusash taj? tu nintimrarmiayi. Antsuchikich irunu: Nuna turachkusha¿kuikiartichu irunun kuik susata tusashtaj? tu nintimrarmiayi. 30TuminamtaiJudascha pangkan yuwa umis, teeamanum jiinki wemiayi.

Yamaram chicham umiktin akatramuri31Judas jiinkiamtai,

mak:—Wi aints ayatun Yus akuptuku

asamtai, yamaikia Yus winaka pengkerawajtustinuitai. Tura wi turatatja nunakamash nekaawar, mash nungkanmayaainau Yusen: Ameketme juuntamtiartinuitai. 32Wikia aints ayatun, Yusakupkamu asan,taikia, Yuscha winasha nunisang pengkerawajtustatui.tui. 33Uchichir irunutiram, yamaikianukapka atumjaingkia pujuschatatjai.Atumka wína eatkatatrume. Antsu iijuuntrin timiaja nunisnak yamaikia

13

Page 220: Achuar bible   new testament

220

m 13.33 (Juan 7.34) n 13.35 (Juan 15.12, 17; 1.Juan 3.23; 2.Juan 5)o 14.6 (Mat. 11.27-28; Juan 6.46; Hech. 4.12)

atumnasha tajarme:kia winichminuitrume.m

34

ram tusan tajarme: Tuke mashaneenitaram. Wi atumin aneemiajrumenunisrumek aneenitaram. 35Atumkaaneenisrum pujakrumningkia, mash aintsainau: Nekasampi Jesúsa nuiniatiriainawa tusar nekarmawartinuitai,—Jesús timiayi.n

Jesús Pedron: Winanatsantrurtatme timiauri

(Mat. 26.31-35; Marc. 14.27-31; Luc. 22.31-34)36Tamati Simón Pedro Jesúsan iniak:—Apuru ¿tua wetatme? —timiayi.Tu iniam Jesús aimiak:—Wi wetatja nuningkia yamaikikia

winichminuitme. Antsu nukap arusamwiningkia winitnuitme, —timiayi.37Tamati Pedro ataksha iniak:—

minuitme turutme? Wisha aminayamruktasan jatan wakerajai, —timiayi.

38Tamati Jesús ayaak:—¿Nekasmek wína mantuwarat

tusamek tam? Nekasan tajame: Atashshinatsaing, ameka wína pachitsam: Nuaintsnaka wainchawaitjai tusam,kampatam waitrakum uurtuktatme,—timiayi.

Wikia jinta tumawaitjai timiauri

14 1Nunia Jesús ataksha ni nuiniatiriainautin chichartamak:

—Napchau nintimtsuk asataram. Yusnekasampita takurmeka, winashanekasampita turutiaram. 2Wína Apaachirpujamunam atum pujustin nukap angkanawai.sha ujakchainjarme. Tura asan atumpujustintrumin umistasan weajai. 3Tura

wi wena atum pujustinun umisan, atuminyaruaktasan ataksha taratnuitjai. Tura wipujamunam atumsha nuni pujusmintrumtusan tajarme. 4Tura wi weamurkanekarme. Tura jintasha itiur awa tusaramnekarme, —Jesús turammiaji.

5Turammatai Tomás iniak:—Apuru, ame weamuram nekachutisha

¿itiurak jintasha nekaataij? —timiayi.6Tamati Jesús aimiak:—Wiitjai jintaitjai, tura asan wiitjai

nekasainjai. Tura tuke iwiaaku pujauasan, pujutan sukartinnaka wiitjai. Turaasamtai aints ningkikia Apaachirunpengké jeachartinuitai, antsu wijaingkiajeartinuitai.o

7Atumka wína: Tuniayainme tusaramnekarkurmeka, wína Apaachirshanekaamnawaitrume. Tura ni wainkauasaram, yamaikia yaachita nusha tusaramnekarme, —timiayi.

8Tamati Felipe Jesúsan chicharak:—Apuru, Apaachiram inakmasta.

Turakmin ii wainkarkia maaketai titatji,—timiayi.

9Tamati Jesús ayaak:—Felipea,

mesha, warí aintsuitme tusamkanekartsumek? Wína waituka wínaApaachirnasha wainui. Tura asamtai¿waruka amesha Apaachiram inakmastaturutme? 10Wína Apaachirjai tuketsaniasan pujajai. Tura niijai tsaniasarpujau asar, iikia kichkia nunisketji.

mek? Wi taja nunaka wiki nintimsankatatsujrume. Wína Apaachirka wini pujauasa, ni wakermurin takamtikrawai.11Wisha wína Apaachirjai tuke tsaniasanpujau asamtai, nunia wína Apaachirshatuke wijai tsanias pujau asamtai, atumshanekasampita turuttiaram. Antsu wína

13 14

Page 221: Achuar bible   new testament

221

p 14.14 (Mat. 7.7-11; Luc. 11.9-13; Juan 15.7,16;16.23-24; 1.Juan 3.21-22;5.14-15)q 14.15 (1.Juan 5.3) r 14.24 (2.Juan 6)

krumka, wi takaamursha wainkauasaram,sataram. 12Nekasan tajarme: Winanekasampi pengké tujinkachuitme tunintimtursar pujuinauka wi turajanunasha nunisarang turuwartin ainawai.Tura wikia Apaachirun wetin asamtai, wituraja nuna nangkamasarang takasartinainawai. 13Atumka wína nintimtursaramwína naar pachitsaram nekasampitatusaram seatkurminka, aints ainau mashwína Apaachirun: Ameketme juuntamtiarat tusan, nunaka turatatjai. 14Atumkawína naar pachisrum: Nekasampitatusaram, waring achat mash wínaseatkurminka, wisha nunaka turatatjai,—Jesús timiayi.p

Yuse Wakani akupkatnunpachis etserkamuri

15Nunia Jesús ataksha chichaak:—Atum wína anenkurmeka wína

chichamur umirtuktaram tajarme nukamiatrusrumek umiktaram.q

16Tura wi weakun wína Apaachirunchicharkun:nun wiya tumaun akupturmakat tusanseatatjai. Tura wi seam, chikich atuminyainmaktinun atumjai tuke pujusat tusaakupturmaktatrume. 17Nuka YuseWakanintai.tin aa nuwaitai. Wína umirtukcharuainauka nunaka wainchau asar, turatuniayainta tusar nekachu asar jukichminainawai. Antsu atumjai pujau asamtai,tuniayainta tusaram nekarme. Turaniisha atumi nintin engkemau asa, tukeatumjai pujustinuitai.

18

ram tusanka, atumin japankaukukchatatjarme. Antsu waketrusnak

ataksha taritnuitjarme. 19Jumchik arusarwína umirtukcharu ainauka winakawaitkachartinuitai. Antsu atumka winakawaitkatnuitrume. Wi tuke pujau asamtai,

trume. 20Yuse Wakani atumintarutramiamtai, wisha wina Apaachirjaitsaniasan pujusan, atumsha wijaitsaniasrum pujau asaram, wi atumjaipujamuka paan nekaatnuitrume. 21Aints

run nekau asa miatrusang umiawai. Turaasamtai wína Apaachirsha wína anentakpujuinaunka aneawai. Wisha nunisnakwína anentunka aneajai. Tura asan paannekarawarat tusan wantinkatnuitjai,”Jesús timiayi.

22Tamati chikich Judas, Iscariotechuamia nu iniak:—Apuru ¿warukaya amin umirtamtsuk

pujuinausha wantintutskesha, iinkeshawantinkatmek? —timiayi.

23Tu iniam Jesús chicharak:—

tinuitai. Turamtai wína Apaachirsha nuaintsnaka aneetnuitai. Tura iijai tuketsanias pujau asamtai, iisha nu aintsunintin engkemtuar, nijai tsaniasarpujustinuitji. 24Antsu wína anenchaukawi taja nunaka umiatsui. Atum chichamantu wearme nuka winaruchuitai, antsuwína Apaachir wína akuptukmia nunachichamentai.r

25“Wi atumjai tuke pujau asan, nunakaujaajrume. 26Antsu wi weamtai, wínaApaachirka atumin yainmaktas niWakanin akupturmaktin asamtai, nunekas Pengker Wakankia wi taja nuna

ramatnuitrume, tura wi etserkamiaja

nuitrume.

14

Page 222: Achuar bible   new testament

222

27“Yamaikia pengker nintimsaramangkan pujustaram. Wi pengkernintimsan angkan pujaja nunisrumekpujustaram tusan akatran ukuajrume. Junungkanmaya ainau nangkamiar: Angkanpujaji tinawa nunisrumek pujustaramtusanka tatsujrume. Antsu napchaunintimsaram pujusairap. Tura shamtsukasataram tusan tajarme. 28Wikia atuminchicharkun: Wikia Apaachirun wena,

san taratnuitjai timiaja nukaantukmarume. Wína Apaachirka wínanekas nangkatuku asamtai, nekasrumwína anenkurmeka, wina Apaachirunweajai tamau antuku asaram nekasrumwarastinuitrume. 29Wikia wetsuk nunáeemkan yamaik ujaajrume. Tura wiweamtai, nekasampita turutmintrumtusan nunaka tajarme.

30“Ju nungkanmaya inakratin wináuasamtai,naka pujuschatatjai. Antsu nuka wínainatratatkama pengké tujintrawai.31Antsu wína Apaachirun aneajai, turawína akuptukmia nunaka miatrusnakumirmaurun ju nungkanmaya ainaumash nekaawarti tusan, wína Apaachirturutmia nunaka mash umiajai. Yamaikiawajaktiaram. Juniangka jiinkir wearmi,”Jesús iin turammiaji.

Numi araamua tumawaitjai timiauri

15 1Nunia ataksha nuikiartamujaiJesús iin chichartamak:

—Wikia nekasan numi araamuatumawaitjai. Tura wína Apaachirka nunumi araamun wainua tumawaitai.2Antsu wína aintsur ainautiram numikanawea tumawaitrume. Tura aints wínaApaachiru wakeramurin umirkachuainauka numi kanawe nerechua tumauainawai. Numi araamu nereachmataikia,numi kanawen met charukar japinarmayi. Tura chikich kanawe nereunaka

nuna nangkamasang nukap nerekat tusarnasuin armayi. Numi kanawe pengkernereu ainauka wina chichamrunumirtukarua nunisarang ainawai.3Atumka wina chichamur umirtukuasaram, pakuichawa nunisrumekainiarme. 4Numi kanawe sankauka niishatepeska nerekchamnawaitai. Atumshanunisrumek wína nintimturtsukpujakrumka, nekasrum pengker aa nukaturachminuitrume.Tura asaram wi atumjai tsaniasan

pujau asamtai, atumsha nunisrumek tukewijai tsaniasrum pujustaram.

5“Wikia nekasan numi araamuatumawaitjai. Tura atumka numi kanaweatumawaitrume. Numi kanawe ni numirinachitkawa nunisrumek wini achitkauataram. Turakrumka numi kanawe nukapnerekua nunisrumek atinuitrume. Antsu

maram pengké tujintarme. 6Aints wínajapruwar ukurkiaramtaikia, numikanawen japinawa nunisnak japatnuitjai.Numi kanawe japam kukartinuitai. Turakukaramtai aints ainau nuna mashirumrar jijai keemin armayi.

7“Atumka wini tuke pujakrumka, turawína chichamur tuke kajinmatsuknintimtakrumka,minka, Yus nunaka suramsatnuitrume.8Atumka Yus wakera nunisrumekpujakrumka, wína Apaachirsha nekasrumpengker awajsatnuitrume. Tura

kar: Nekasar Jesúsa nuiniatirintai tusarnekarmawartinuitai. 9Wína Apaachirwína anentua nunisnak wisha atumnashaaneajrume. Tuke wína aneetir ataram.10Wína Apaachiru chichamen tuke umiruasan, tuke ni aneetirinjai. Atumshanunisrumek wína umirtuktin chichamtuke umirtakrumka, wína aneetiruitrume.

11“Wi waraaja nunisrumek atumshawarastaram tusan, atumin tuke

14 15

Page 223: Achuar bible   new testament

223

s 15.12 (Juan 13.34;15.17; 1.Juan 3.23; 2.Juan 5) t 15.16 (Mat. 7.7-11;Juan 14.13-14;16.23-24) u 15.17 (2.Juan 5) v 15.19 (Juan 17.14)w 15.20 (Mat. 10.24-25; Luc. 6.40; Juan 13.16) x 15.25 (Sal. 35.19)

waramtiksatasan wakerajrume. Tura asanju chichaman ujaajrume. 12Wínachichamur umirtuktaram tajarme nukanuwaitai:mek aneenitaram.s

13“Aints ni amikrin nekas aneak,ayamruktaj tusa jakatas wakerawai. Nunanangkamasang aneenitka pengké atsawai.14Atumka wína chichamur miatrusrumekumirtakrumka,trume. 15Aints ni inamuri turamunkanekatsui.trume tatsujrume. Antsu wína Apaachirturutmiaun mash atumin ujaku asan,wína amikruitrume tajarme. 16Atumek

miarume. Antsu atumin: Wína aintsurataram tusan eakmiajrume. Tura atumnumi nerekua nunisrumek wína takaturtakastaram tusan akupkamiajrume. Tura

kashti tusan akupkamiajrume. Turaatumka wína aintsur asaram, wína naarpachittsaram wína Apaachir seamkamash suramsatnuitrume.t

17“Wína chichamur umirtuktaramtajarme nuka nuwaitai: Tuke aneenisrumpujustaram,” Jesús turammiaji.u

Atumnasha nakitramrartinuitai timiauri18

mak:—Ju nungkanmaya ainau atumin

nakitraminamtaikia, wína pachittsaram:Nunasha nakitraru asar,naji tusaram nintimrataram. 19Atumshaju nungkanmaya ainawa nunisrumeknintimsaram pujakrumningkia, juniaaints atumin anenmiaraintai. Antsu junungkanmaya arumning, wína aintsurataram tusan, wi atumin eakmau asaram,

yamaikia ju nungkanmayanchuitrume.Tura asakrumin junia aints ainau atuminnakitraminawai.v

20

kashtinuitai timiaja nuka aneaku ataram.Aints ainau wína nakitrinak paséawajtusaru asar, atumnasha nunisarangpasé awajtamsartinuitai. Tura chikichaints wína chichamrun umirtukaru asar,atumi chichamencha nunisarangumirtamkartinuitai.w

21“Wína akuptuku yaachita tusarnekainachu asar, atumin wína aintsurasakrumin pasé awajtamsartinuitai. 22Wiju nungkanam tau asan, junia aints ainaunwína chichamrun ujakchamuitkungka, nitunaarinka nekarachminuyayi. Antsuujakmau asar:jai, pengké tichartin ainawai. 23Wína

wai. 24Aints ainau wainminamunamwainchati takatan wi chikich aints ainautujintinaun wainiatun untsuri turinuyajai.Nuna turachmataikia,tikiashtinuitjai. Antsu wi wainchatitakatan turamun wainkariat wína nakitrinasar, wína Apaachirnasha nunisarangnakitin ainawai. 25Nu turunatnunka pachisYuse chichame tu aarmawaitai:miar wína kajertukarmiayi.’ Nu aarmaukaii umirkatin chichamaitai tiarmia nunakamiatrusarang umikiarmiayi.x

26“Tura wi wena atumin yainmaktinun

jarme. Nuka Yuse Wakanintai. Nekas aanuna nekamtikiartinka nuwaitai. NukaYusnumia taa, wína pachitas aints ainaunnintimtikratnuitai. 27Atumsha nunangkamtaik wijai pujau asaram, wína

nuitrume.

15

Page 224: Achuar bible   new testament

224

16 1“Atumka wína chichamurumirat inaisairap tusan, ju

chichaman ujaajrume. 2Ukunam iruntaijeanam wayaakrumin, winar asakruminjiirmakiartinuitai. Tura aints ainauatumin mantaminak Yusen pengkerawajsatasan aitkajai turamiartinuitai.3Nu aints ainau winasha tura wína

wartinuitai. 4Nu turunatin kinta jeamtai,wi taja nu nintimrataram tusan, juchichaman ujaajrume,” Jesús turammiaji.

Yuse Wakani turatnun pachis etserkamu

Nunia Jesús ataksha chichartamak:“Yaanchuikia atumjai tuke pujau asan,

nunaka ujakchamiajrume. 5Antsuyamaikia wena, wína akuptukmia nujaipujustasan waketjai. Turai waitiatrumekkichkitirmesha ¿tuwa weame? tusarmekainintsurme. 6Tura wi nuna tinu asamtai,atumka wake mesekurme. 7Antsu wikianekasan tajarme: Wi waketkiamtai,atumka nekasrum timiá pengkerpujustinuitrume. Wi waketchamtaikia,

trume. 8Wi Yuse Wakanin akupkamtai, nitaa ju nungkanmaya ainau tunaarinpachis nekamtikiatnuitai. Tura Yusewakeramurincha nekamtikiatnuitai. TuraYus tunaarintin ainaun wait wajaktiniunsusatnuncha nekamtikiatnuitai. 9

rintin ainau wína nekasampitaturutinachu asar tunau ainawai. 10Turawína Apaachirun waketkin asamtai,atumka winaka waitkashtinuitrume. Turaasakrumin itiur Yuse wakeramurinnajanatnuitrume tusa, Yuse Wakaniatumin nekamtikramatnuitrume. 11Turaju nungkanmaya ainaun inau tuke waitwajaktinnum wetin asamtai, tunau ainauYus wait wajaktiniun susatniun pachisarnekaawartinuitai.

12“Atumin nukap ujakmin ayatun,atumka yamaikikia warina takua tawa

tusaram nekaachminuitrume. 13Tura YuseWakani nekas chicham aa nunanekamtikiartin taa, nekas aa nunakamash atumin nuitamratnuitrume. Antsu

tai. Antsu wína Apaachiru chichamenantukmaun nunak titinuitai. Tura

nuitrume. 14Nuka wína pachitas atuminujatmaktin asa, wína nekas pengkerawajtustinuitai. 15Wína Apaachirnau aanuka mash winaruitai. Tura asamtai YuseWakani wína pachitas atumnakaujatmaktinuitrume tusan tajarme.

16“Wikia wina Apaachirun wetinasamtai, jumchik arusrumka winakawaitkashtatrume. Nuniangka ukunamjumchik arusrum winaka atakshawaitkatatrume,” Jesús iin turammiaji.

Wake mesekrum pujayatrumek ukunam warastinuitrume timiauri

17Jesús turammatai ni nuiniatiri ainautimai nuwamtak chicharnaiyakur:—¿Ju chichamsha warimpita? Wína

Apaachirun wetin asamtai, jumchikarusrumka winaka waitkashtatrume.Nunia ukunam jumchik arusrum atakshawaitkatatrume ta nusha ¿warukang tawa?18Jumchik arusrum ta nunasha warinatakua tawa tusarkia antatsji, —miaji.

19Jesús iniasmi tunaiyakrin, nunanekaa iin chichartamak:—Wi atumin chicharkun: ¿Jumchik

arusrumka winaka waitkashtatrume,nunia ataksha jumchik arusrum winakawaitkatatrume tajarme nu pachisrumekinintsatasrum wakeraram? 20Nekasantajarme:tatui. Antsu atumka wake mesekrumpujusrum juutiatrume. Atumka wakemesekrum pujayatrumek, ukunmakawarastinuitrume. 21Nintimrataram: Nuwajurertin kintari jeamtai, jatema wait waja

16

Page 225: Achuar bible   new testament

225

y 16.24 (Mat. 7.7-11; Juan 14.13-14;15.7,16) z 16.33 (Rom. 8.37; 2.Cor. 2.14; Apoc. 5.5)

pujuuyi. Tura uchin wainak waraak, waitwajakmaurinka kajinmini. 22Atumshanunisrumek yamaikikia wake mesekrumpujarme. Turayatrum ataksha wiwantinkamtai, wína waitkaram, atuminintijai nukap warastinuitrume. Nuwaraamuka tuke nangkankashtinuitai.

23“Nu kintatikia winaka pengkékichkisha inintsashtinuitrume. Antsunekasan tajarme: Wína naar pachisrumwína Apaachir seakrumningkia mashsuramsatnuitrume. 24Yamaisha wína naarpachisrumka wína Apaachirsha pengkéseaatsrume. Antsu yamai nangkamsaramseataram. Atum seakrumningkia, niisha

ramsatnuitrume,” Jesús turammiaji.y

Jesucristo tuke nepetminuitai25

mak:—Wikia atumin chichaman ujaaknaka,

tuke nuikiartutai chichamjai ujayajrume.Antsu kinta jeamtai, nuikiartutai

jarme. Antsu wína Apaachirun pachisanpaan ujaktinuitjarme. 26-27Nu kintajeamtai, atumka wína anentu asaram,wína pachitsaram: Nekasampi iinanenmau asa, ni Apaachirinia jiinki iintarutramji, tu nintimsaram pujauasakrumin, wína Apaachirka atuminanenmawai. Tura atumin anenmauasamtai, wikia atumin pachisan wínaApaachirun seatinuitjarme tatsujrume,antsu atumka wína naar pachisrum wínaApaachir seatnuitrume. 28Wikia wínaApaachirnia jiinkin, ju nungkanamtaawitjai. Tura yamaikia ju nungkanukukin, ataksha Apaachir pujamunamwaketjai, —turammiaji.

29Turammatai ni nuiniatiri ainautiJesús chicharkur:

—Yamaikia nuikiartutai chichamkaujakratsuk, nekasam paan etseru weame.30Ameka mash nekawaitme. Tura aintsamin ininmatsaing, pengker aimiatnekawaitme. Tura asakmin nekasampiYus akupkamuitme taji, —timiaji.

31

mak:—

muitme turutrumek? 32Antsu wikiatajarme: Nu kinta jeatatui timiaja nukayamaikia tsawaatnak wajasi. Turaasamtai atumka mash wína ukurkiramkanartatrume. Antsu wína Apaachirkawijai pujau asamtai,jai. 33Tura asamtai wina nintimtursaramangkan pengker pujusmintrum tusan,nunasha tajarme. Ju nungkanampujakrumka wait wajaktinuitrume. Antsuwi ju nungkanam aa nuna mash nepetkauasamtai, atumsha napchauka nintimtsukpujustaram, —Jesús turammiaji.z

Jesús ni nuiniatiri ainaun pachisYusen seamuri

17 1Nunia Jesús chichas umis,nayaimpinmanini pangkai jiimias

Yusen seak:“Apaachiru, yamaikia wínakintarka jeayi.

Tura asamtai ami uchiram asan,ami kakarmarmin inakmastasan

wakerau asamtai,amesha kakarmaram inakmasta.

2 “Tura wína aintsur ame surusumenuka

pujut nangkankashtinun jukiarattusam,

ameka mash aints inarta tusam,kakarmaram surusuitme.

3 “Apaachiru, ameketme Yusem.Chikich Yuska pengké atsawai.Tura asamtai aints ainau aminak:

16 17

Page 226: Achuar bible   new testament

226

a 17.3 (1.Juan 5.20) b 17.12 (Juan 13.18) c 17.14 (Juan 15.18-19)

Ameketme Yusem tusar, turawinasha: Jesucristoka Yusakupkamuitai turutinau asar,

pujut nangkankashtinun jukiartinainawai.a

4 “Wikia ju nungkanam pujusan,ame turata turutmiame nunaka mash

umikuitjai.

yajme.5 “Tura asamtai Apaachiru,yaanchuik nungka najanchamning wi

amijai pujamtai,pengker awajtinuyame nunismek

yamaisha pengker awajtusta.6 “Ame ju nungkanmaya ainauwina surusmiame nunakaami naarmin pachisantenapkesan nekamtikiamu asaraminu ainawai.

taiaminu aarti tusam surusuitme.

min ainawai.7-8 “Ame wína chichamur etserkata

tusam akuptukmiame nunakamiatrusnak umikuitjai.

Tura asamtai jusha wína chichamrunantukar jukiarmiayi.

muitme tinawai.Tura wína chichamrunnekas aminuitai tusar nekainawai.

Tuminau asar,ame surusmau ainaukamash ninu ainiaji tusar nekainawai.

9 “Aminu asaramtai,juna pachisan seatjame.Ju nungkanmaya ainau aminuchu

asaramtai,nuna pachisnaka seatsjame. Antsu

wína surusmiame juka aminuasaramtai,

juna pachisan seatjame.10 “Mash aminu aa nuka winaruitai.Tura asamtai wína aintsur ainauka

aminu ainawai.Tura asar winaka:Ameketme juuntam tusarpengker awajtinawai.

11 “Wikia yamaikia amin winitinasan,

ju nungkanmaka pujuschatatjai.Antsu ju ainauka juni tukejuwakartatui.

Tura asamtai Apaachiru,nekas pengker asam,wisha amijai kichik ajina nunisrik,

jusha mash iruntrar kichkianunisarang arti tusan,

ami kakarmarmijai ame surusmauainauka wainkata.

12 “Wikia ju nungkanam pujusan,wína aintsur ainaunka ame

marmijai mash pengkerwainuyajai.

Tura asan, kichkisha mengkakchajai.Antsu ami chichamim yaanchuik

aarmau aa nuna umiktas,kichik aints tuke mengkakatin asa,ningki wakerak mengkakawaitai.b

13 “Yamaikia ame pujamunamwinitatjai.

Tura juni pujusanwi waraaja nunisarangwína aintsur ainausha warasarti

tusan seajme.14 “Wína aintsur ainaunami chichamin ujayajai. Wikia ju

nungkanmayanchuitjai.

mayanchu asaramtai,ju nungkanmaya pasé aints ainaujunaka nakitin ainawai.c

15 “Tura wainiatnak

17

Page 227: Achuar bible   new testament

227

yamaikia ju nungkanmaya jiikiartatusanka seatsjame.

Antsu Satanás ju aints ainau nepetkaitusam,

ayamrukta tusan seajme.16 “Wisha ju nungkanamtuke pujuschatin asamtai,jusha nunisarang ju nungkanmakatuke pujuschartin ainawai.

17 “Ami chichamim nekas aa nujaiami aintsrum pengker awajsata.

Ame chichameka nekasaintai.18 “Ame junia aints ainamunamwína akuptukmiame nunisnakwisha junia aints ainamunamniincha akupinajai.

19 “Aminu aintsrum asar,tuke inaitsuk ami wakeramurmin

najanawarti tusan,

sanami wakeramurmin tuke najanin ajai.

20 “Juni wijai iruntrar pujuinanunak pachisnaka seatsjame.

men antukar:Wína nekasampita turutiartin ainaunnunasha pachisan amin seajme.

21 “Ameka Apaachiru wínapujurtame.

Tura wisha amin pujaja nunisarangniisha iijai pujusarti tusanseajme.

rang nintimsar pujuinamtai,ju nungkanmaya ainau nuna

wainkar,nekasar wína pachitsar:Nekasampi Yus akupkamuitaturutiarat tusan seajme.

22 “Ame wijai kichkia nunisrik pujajinunisarang niisha pujusartitusam,

wína pengker awajtusume. Turaasakmin wisha nunisnak

niincha pengker awajinajai.23 “Amesha wini pujurtakmin,wisha ni nintin engkemau asamtai,pengké kichkia nunisarang pujusarti

tusan seajme.Tura tu pujuinamtai,ju nungkanmaya ainaununa wainkar wína pachitsar:Nekasampi Yus akupkamuita tusar

nekaawarti.Tura amin pachitmasar:Ni Uchirin aneawa nunisangni aintsri ainauncha aneawaitusar nekarawarti tusan seajme.

24 “Apaachiru, ameka nungkakanajantsuk winaka tuke anentinasam,

aints wína surusmiame nukamash wainkata turutin asakmin,wína kakarmarsha ame surusmiame

nunakaniisha wainkarti tusan wakerajai.

25 “Apaachiru,raitme.

Ju nungkanmaya ainaukaamin nekarminachu wainiatnakwikia wainjame. Tura ame wína

surusmiame nushamash wína pachitsar: Ameka Yus

wai.26 “Wikia ni nintin pujamtai,ameka tuke wína anenme nunisarang

niisha aneniarti tusan,wína aintsur ainaun

yaja nunaka tukenekamtikiatatjai,”

Jesús Yusen seak timiayi.

Jesúsan achikmauri(Mat. 26.47-56; Marc. 14.43-50; Luc. 22.47-53)

18 1Nunia Yusen sea umis, Jesús ninuiniatiri ainautijai entsawach

Cedrón tutai katingkiar,

17 18

Page 228: Achuar bible   new testament

228

d 18.14 (Juan 11.49-53)

num wemiaji. 2Jesús iijai tuke nuniiruntrau asamtai, Judascha niin suruktaswakerau asa, nu numi arakmaunakanuwaapita tusa nekauyayi. 3Tura asamtaiJudas sacerdote juuntri ainaun, turafariseo ainauncha ujaak: Suntarumtsangkatruktaram tamati, niisha suntarainaun, tura Yus seatai juun jea wainin

miayi. Turinamtai nangkijai, turasaapijai, tura namparingjai,sha takusar, Jesúsan achikiartastariarmiayi. 4Turinamtai Jesúska ukunamatiniun mash nekayat, numiarakmaunumia jiintuki:—¿Yaachia earme? —timiayi.5Tu iniam aiminak:—Nazaretnumia aints Jesús eaji,

—tiarmiayi.Tinamtai Jesús:—Wiitjai, —timiayi.Judascha Jesúsan suruktin asa,

suntarnum pachinak wajamiayi. 6Jesús:Wiitjai tamati, shaminak waketkamawarnungkanam ayaararmiayi. 7TuminamtaiJesús ataksha iniak:—¿Yaachia earme? —timiayi.Tu iniam ataksha aiminak:—Nazaretnumia Jesús eaji, —tiarmiayi.8Tu tinam Jesús chichaak:—Yanchuk wiitjai tajarme. Wína

achirkatasrum eatkurmeka, ju aints wijai

ram, —timiayi.9Jesús nuna tusa, ni Apaachirin nuwik

seak: “Aints wína surusmiame nunakakichkisha mengkakchajai,” tímia nunaumiktas timiayi. 10Tamati nunia SimónPedro saapin takaku asa,rinia kuinak sacerdote juuntri inatirikuwishin untsurinini met charutkamiayi.Nu aintsu naaringkia Malcoyayi.11Turamtai Jesús Pedron chicharak:

—Saapiram engketirin engkeata. ¿WínaApaachirka wait wajaktatme turutmianunisnak wait wajakchatnukitaj?—timiayi.

Sacerdote apuri jeen jukimuri(Mat. 26.57-58; Marc. 14.53-54; Luc. 22.54)12Tamati suntar ainau ni apurijai, tura

Yus seatai wainin ainaujai irunturarJesúsan achikiar jingkiawarmiayi.13Nunia Anása jeen jukiarmiayi. AnáskaCaifása juuntri ayayi. Tura Caifás numusachtin sacerdote apuri ayayi. 14NuCaifáska yaanchuik judío ainaunchicharak: “Aints mash jakarai tusar¿kichik aintsuk maatin pengkerchaukai?”tímia nuka nuwaitai.d

Pedro waitruamuri(Mat. 26.69-70; Marc. 14.66-68; Luc. 22.55-57)

15Jesúsan jukiaramtai, Simón Pedrochikich nuiniatirijai: Jiitai tusarweriarmiayi. Tura apu jeen jear, chikichnuiniatiri sacerdote apuri waintai asa,Jesúsjai apu jeen wayaamiayi. 16Turawayaamtai Pedro aanum juwakmiayi.Turamtai nu Jesúsa nuiniatiri nuwawaiitin wainin wajamia nuna Pedronpachis aujak:—Jusha wayaati, —tamati nuwa: Ayu

tusa Pedron wejaamiayi. 17Pedrowayaamtai, nu nuwachikia waiitinwainin asa, Pedron chicharak:—

tam? —tu iniam Pedro aimiak:—Atsa, wichawaitjai, —waitrak

timiayi.18Nuna tusa ukuki, micha asamtai,

sacerdote apuri inatiri irunu, tura Yusseatai jean wainin irunusha jin keemakarjinam ayaamsar wajasarmiayi.tai Pedrosha nuni pachinak anumakwajasmiayi.

18

Page 229: Achuar bible   new testament

229

e 18.32 (Juan 3.14;12.32)

Sacerdote apuri Jesúsan iniasmauri(Mat. 26.59-66; Marc. 14.55-64; Luc. 22.66-71)

19Nuna turinai sacerdote apuri Jesúsaniniak:—¿Ami nuiniatirmesha ya ainia? ¿Tura

yame? —timiayi. 20Tu iniam Jesús aimiak:—Wikia mash aints antinamunam

chichauyajai. Iruntai jeanmasha tura Yusseatai juun jeanmasha, tura judío mashiruntramunmasha aints ainaun tukenuininuyajai.yajai. 21¿Waruka winasha inintrume?Winaka inintsuk wína chichamrunantukaru ainau iniasta.maunka nekawaru asar ujatmakartatui,—timiayi.

22Tamati Yus seatai wainin kichik nuniwajau Jesúsa yapiin paat awati:—¿Warukaya sacerdote apurisha

tuusha chicharme? —timiayi. 23TamatiJesús ayaak:—¿Tuna wi napchaunasha chichaaja?

Tura wi taja nuka pengker wainiatmesha¿waruka awattame? —timiayi.

24Tamati nunia Anás:taram,” tusa Jesúsan sacerdote apuriCaifás naartinnum akupkamiayi.

Pedro ataksha waitruamuri(Mat. 26.71-75; Marc. 14.69-72; Luc. 22.58-62)

25Anása jeen Jesúsan iniinak pujuinai,Pedro aanum jin ayamak wajamiayi.Nuni wajamtai, aints ainau iniinak:—

tam? —tiarmiayi.Tu tinamaitiat Pedro ayaak:—Atsa, wichawaitjai, —timiayi.26Tamati sacerdote apuri chikich inatiri

Malco naartinun Pedro kuwishincharutkamia nuna weari Pedronchicharak:

—¿Numi arakmanum aujai wajamin wiwainkachmakjam? —timiayi.

27Tu iniamaitiat Pedro ataksha waitrak:—Atsa, —tamati atash shinimiayi.

Pilato Jesúsan iniasmauri(Mat. 27.1-2, 11-14; Marc. 15.1-5; Luc. 23.1-5)

28Nunia Caifása jeenia Jesúsan jukiarromano apuri chicham nekatai jeanamjeeniarmiayi. Yamai tsawaarai jeeniarai:Iikia judío asar, judíochu jeen wayaarkia,Pascua estati yuwinamunmak iikiayuwachminuitji, tu nintimrar, romanoapuri jeen wayaacharmiayi. 29Tuminauasaramtai, Pilato nu aints ainaujaichichastas jiinki iniak:—¿Ju aincha warí tunaana turini?

¿Atumsha warintrume? —timiayi.30Tu iniam aiminak:—Ju aintska tunau turichuitmataikia,

iikia aminka itachminuitji, —tiarmiayi.31Tinamtai Pilato chicharak:—Atumek ju aintska jukiram, atumi

juuntri chichamen umirkuram, ni tunaarinekarataram, —tamati judío juuntri aiminak:—Antsu judío ainautikia aints

kichkisha maachminuitji. Romanoainautiram ii apuri asaram, nuka pesurimu wearme, —tiarmiayi.

32Jesús yaanchuik chichaak: Tumantuatin ainawai tinu asamtai, nitimiaurin miatrusarang umikiarmiayi.e

33Judío juuntri tinamtai, Pilatokaataksha chicham nekatai jeanam waya,Jesúscha wayaati tusa untsukmiayi. TuraJesús wayaamtai iniak:—¿Nekasmek judío ainau apurintam?

—timiayi.34Tu iniam Jesús ayaak:—¿Amek nintimsamek inintam?

¿Turachkumka chikich aints wínapachitsar ujatmakaramtaik winakaturutam? —timiayi.

18

Page 230: Achuar bible   new testament

230

35Tamati Pilato ayaak:¿Wikia judíokitaj? Ami aintsrum ainau

sacerdote juuntri ainaujai aminkajuningkia itarmiari. ¿Warí tunaawaturamame? —timiayi.

36Tu iniam Jesús aimiak:—Wikia ju nungkanmaya ainau ni

inatirin inawa nunisnaka inatsjai. Wikiaju nungkanmaya ainawa nunisnak wínanuiniatirun ínamtaikia,nuitai. Turamtaikia judío juuntri ainaukawinaka achirkacharaintai. Antsu wiinamuka junianchuitai, —timiayi.

37Tamati Pilato iniak:—Takumka ¿nekasmek apuitam?

—timiayi.Tu iniam Jesús aimiak:—Ja ai, ame tame nuka nekasam tame.

Wiitjai apu. Ju nungkanam akiinau asan,chicham nekas aa nuna etserkatasanjuningkia taawitjai. Tura asamtaichicham nekas aa nuna umirinauka witaja nuna mash antinawai, —timiayi.

38Tamati Pilato chicharak:—¿Nekas chichamsha warimpita?

—timiayi.

Jesús jakati timiauri(Mat. 27.15-31; Marc. 15.6-20; Luc. 23.13-25)

Nuna tusa ukuak, Pilato ataksha judíoainaujai chichastas jeanmaya jiinkichicharak:—Ju aintsu tunaarinka kichkisha

nekarachjai. 39Antsu Pascua estajeamtai, atum wína seatkurmin kichikachikmaun jiikin akupnuyajai. ¿Yamaikiaitiurkatjak? ¿Ju judío ainautirminapurinash jiikin akupkataj? —timiayi.

40Tu iniamaitiat aints ainau untsuminak:—Atsa. Juka akupkaip. Antsu Barrabás

jiikim akupkata, —tiarmiayi.Nu Barrabáska kasa aintsuyayi.

19 1Tu tinam Pilato suntar ainaunJesúsan katsumkarat tusa

jeanmayan jiiki akupkamiayi. 2Turamtai

suntar ainau tsengkrutin jangkinnajatawar tsengkrumtikiarmiayi. Nuniaapu wejmakrin kapantakun antsrarmiayi.3Nunia kichik kichik Jesús wajamunamweriar chicharinak:—Judío Apuria, pengker pujusta,

—tusar yapiin awatiarmiayi.4Turinamtai Pilato ataksha jiinki aints

ainaun chicharak:—Jiistaram. Wikia au aintsu

tunaarinka kichkisha nekarachjai. Nunekaataram tusan, ataksha jiiktajai,—timiayi.

5Tamati Jesús jangkin tsengkruk, turawejmak kapantakun entsar jiinkimiayi.Tura jiinkiamtai Pilato aints ainaunchicharak:—Ju aintska jiistaram, —timiayi.6Jesús jiinkiamtai, sacerdote juuntri

ainau, tura Yus seatai jean waininainausha Jesúnak:—Numi ajintruam maata, —tiarmiayi.Tu tinamtai Pilato chicharak:—Atumek jukiram numinam ajinkaram

maataram. Wikia ju aintsu tunaarinkapengké nekarachjai, —timiayi.

7Tamati judío juuntri ainau aiminak:—Juka Yuse Uchirinjai tinuyayi. Ii

umiktin chicham tu aarmawaitai: Aints tuchichauka maatnuitai, —tiarmiayi.

8Tu tinamtai Pilato nuna antuk nunanangkamasang shamkamiayi. 9Turaataksha chicham nekatai jeanam waya,Jesúsan iniak:—¿Amesha tuniayainme? —tamaitiat

Jesúska aikchamiayi.10Tura aimtsuk wajamtai, Pilato

chicharak:—¿Warukaya winasha airtsume? Wi

wakeraknaka numinam ajinkarammaataram tiinjame. Turachkunka jiikinakupkainjame. ¿Ameka nuka nekatsmek?—timiayi.

11Tamati Jesús ayaak:

18 19

Page 231: Achuar bible   new testament

231

f 19.16 (Juan 3.14; Hech. 3.14) g 19.24 (Sal. 22.18)

—Yus surimramtaikia, winakamantuachminuitme. Tura asakmin wínaamin surutkauka amin nangkamasangnukap tunaawitai, —Jesús timiayi.

12Nuna tinu asamtai Pilatoka: ¿ItiurakJesúsan jiikin akupkaintaj? tunintimmiayi. Antsu judío juuntri ainauchicharinak:—Ju aints akupkamka, juun apu Césari

amikringkia achatatme. Aints ningki:Apuitjai tumamuka juun apu Césarinemasentai, —tiarmiayi.

13Nu tinamun antuk Pilato: “Jesúsaanum jiiktaram,” tusa akupak, chichamnekatai keemtainum keemsamiayi. Nukeemtaikia kaya metek paparmau ayayi.Nu wekaataingkia judío chichamejaiGabata inaikiamuyayi. Nuka iitichichamejaingkia Pata Kaya taku tawai.14Pascua esta tsawaatsaing, tsaa yakíwaakai, Pilato judío ainaun chicharak:—Pai, atumi apuri jiistaram, —timiayi.15Tamaitiat untsuminak:—Jakati, jakati, numinam ajintruam

maata, —tiarmiayi.Tu chicharinam Pilato chicharak:—Atumi apuri wainiatnakeash

¿numinam ajinkan maataj? —timiayi.Tu iniam sacerdote apuri ainau

aiminak:—Ii apuringkia kichkitai,

tai, —tiarmiayi.16Tu tinamtai Pilato Jesúsan numinam

ajinkar maawarat tusa akupkamiayi. Turaakupkamtai suntar ainau Jesúsanjukiarmiayi.f

Jesús numinam ajinkar maamuri(Mat. 27.32-44; Marc. 15.21-32; Luc. 23.26-43)

17Juwinam Jesús numi winangmaunningki nanaki suntar ainaujai mura muukukunch tutainum wearmiayi. Nuka judíochichamejaingkia Gólgota taku tawai.

18Nuni jeamtai, suntar ainau jimiaaintsun numi winangmanumajinkarmiayi. Nunia Jesúsan japenajinkarmiayi. 19Nuna eemkar: Pilatoturataram tusa akupkamu asar, Jesúsamuuken yakinini tatang aarmaun numiwinangmanum nujtukarmiayi. Tura nutatangnum aarmauka nuwaitai: “JukaNazaretnumia Jesúsaitai, judíoapurintai.” 20Nu aarmauka judíochichamejai, tura griego chichamejai,tura romano chichamejaisha aarmauyayi.Tura yakta aarin Jesús numinamnenaamu asamtai, judío untsuri nuniwekajinak nu aarmaunaka aujiarmiayi.21Turinau asaramtai, sacerdote juuntriainau nuna wainkar, Pilaton jeariarchicharinak:—Ameka judío apurintai tuuka aatsuk

ningki: ‘Judío apurinjai tumammiayi,’ tuaarta, —tiarmiayi.

22Tinamaitiat Pilato ayaak:—Wi aarja nuke ati, —timiayi.23Suntar ainau Jesú

manum ajintawar umisar, cuatro (4) aintsasar, Jesúsa entsatirin ii jukimi tusar,jurukiar akankarmiayi. Tura Jesúsawejmakri aparchamu aya najanamuasamtai, 24suntar ainau chichainak:—Juka jaakchami. Antsu suerte

nakurusar ¿yáki juna jukit? tusarnekaami, —tunaiyarmiayi.Turinau asar yaanchuik Yuse chichame

aarmawa nunisarang umikiarmiayi. Nuaarmauka nuwaitai: “Suerte nakurusmitusar, wína entsatirun jurutkiarmiayi.”Tu aarmau asamtai, suntar ainaununisarang turuwarmiayi.g

25Turinamtai Jesúsa nukuri, ni kaiCleofasa nuwari Maríjai, nuniaMagdalanmaya Marínam arakchichu wajaarmiayi. 26Nuniwajainamtai Jesús nukurin wainak, tura

19

Page 232: Achuar bible   new testament

232

h 19.31 (Deut. 21.23) i 19.36 (Ex. 12.46; Sal. 34.20) j 19.37 (Zac. 12.10; Apoc. 1.7)k 19.39 (Juan 3.1-2)

winasha, ni aneetairi nuiniatiri asamtai,nukurijai tsaniasan wajai waitak, ninukurin chicharak:—Nukuachi, juka ami uchiram ati,

—timiayi.27Nunia winasha chichartak:—Juka ami nukuram ati, —turutmiayi.Turutin asamtai wisha Jesúsa nukurin

ukunam wína jearun jukimiajai.

Jesúsa jakamuri(Mat. 27.45-56; Marc. 15.33-41; Luc. 23.44-49)

28Nunia Jesús mash umiku asa, nunanekaa, Yuse chichame yaanchuikaarmaun umiktas:—Kitamajai, —timiayi.29Tamati aints muits tuupchinam vino

churin atun wainak, uruchjai chupir,sapapjai mukunat tusa aapamiayi.30Turamtai Jesús vino churiniun mukunanunia chichaak:—Mash umikjai, —tusa tsuntsuma

jakamiayi.

Mijiarnum nangkijai ijumuri31Nu kinta Pascua esta tsawaatsaing

turuawaru asamtai, kashin tsawaar nekasayamtai kinta atin asamtai, judío juuntriainau chicharinak:—

num ajintamu ainau nunisarkanemascharti, —tusar, Pilaton weriarchicharinak:—Numi winangmanum ajintamu ainau

wári jakarat tusar, suntar ainau weriarkangkajin kupikiarti. Nunia jakaramtai,numinmaya jukiarat tusam, chichamakupkata, —tiarmiayi.h

32Tu tinamtai Pilato: Ayu tusachichaman akuptukmau asar, suntarainau Jesúsnum ayamas netimia nunakangkajin kupikiarmiayi. Nunia

kichnasha nunisarang kupikiarmiayi.33Turuwar Jesúsa kangkajisha kupirkataitusar weriar, jiamaitiat yanchuk jakaunwainkarmiayi. Tura wainkar kangkajinkupirtsuk inaisarmiayi.

34Tura wainiat kichik suntar ¿nekasashjaka? tusa nangkijai Jesúsa mijiarinijiumiayi. Tura ijium numpasha, nuniayumisha kitamiayi. 35Nunaka wikianekasan wainkau asan etserjai. Atumshanekaaram nekasampita titaram tusanujaajrume. Wi nekasan nuna wainkauasan, wi taja nuka nekasaintai. 36Jesúsakunchin kupikcharu asar, Yuse chichame

miayi. Nu aarmauka nuwaitai: “Nikunchin kichkisha kupirkachartinuitai.”i

37Nangkijai ijiumia nusha chikich aintsYuse chichame yaanchuik aarmianunisang umikmiayi. Nu aarmaukanuwaitai: “Nangkijai ijuarmia nukaniincha wainkartinuitai.yayi.j

Jesúsa iwiarsamuri(Mat. 27.57-61; Marc. 15.42-47; Luc. 23.50-56)

38Suntar nuna mash umisaramtai,Arimateanmaya aints José naartinPilatonam we: Jesúsa namangken jukiniwiarsatjai tusa seamiayi. Tu seam Pilatoayu tamati, José Jesúsa namangkenjukimiayi. Nu Joséka Jesúsa nemarnutiat,judío ainaun shamak nekarawarai tusa,uumak Jesúsan nemarnuyayi. 39TuramtaiNicodemosha yaanchuik Jesútas kashi tarimia nu kungkutin mirratutain chikich kungkutijai pachimramuntreinta (30) kilon sumak tarimiayi.k

40Tura taa, José Nicodemojai Jesúsanamangken jukiar, tarach sarmanam nukungkutijai ukatrar, Jesúsa namangkenkangkararmiayi. Judío ainautikia jakaru

19

Page 233: Achuar bible   new testament

233

ainau tu iwiarniaji. 41

manum jakamia nuna ayaamas numiarakmau ainau wajaarmiayi. Nuni jakauiwiartai pampa najanamu yamaramamiayi. Tura yamaram asamtai, aintskichkisha nuni iwiarsachmauyayi. 42Nukinta judío ayamtai kinta asamtai, turanu jakau iwiartaingkia arakchichuasamtai, Jesúsa namangken nuniiwiarsarmiayi.

Jesús jakamunmaya nantakmiauri(Mat. 28.1-10; Marc. 16.1-8; Luc. 24.1-12)

20 1

tsaing, Magdalanmaya MaríJesúsa iwiarsamurin jiistas wemiayi. Turanuni jea,mia nuna urankaun wainkamiayi. 2Nunawainak, Simón Pedro pujamunamampuki waketkimiayi. Wisha Jesúsaaneetiri nuiniatiri asan, Pedrojaitsaniasan nuni pujumiajai. Tura Marí taaiin chichartamak:—

yan jukiari. Tura tunintsuk ukusarmanuka nekatsji, —turammiaji.

3Turammatai iisha Pedrojai jiinkiriwiarsamu jiistasar werimiaji. 4Iikia maitsaniasar ampukir weayatrik, wiyáPedron nangkaikin, Jesús iwiarsamunamjeamiajai. 5Tura ututsuk tekenan jiikman,Jesúsa namangkenka waintsuk antsu nikangkarmaurinak wainkamiajai. 6Wituramtai, Simón Pedro ukunam taa,wajatsuk iwiarsamunam utukmiayi. Turautuk Jesús kangkarmau tarachik tarachiknuni tepaun wainkamiayi. 7Tura muukennukukmausha niish nanenar tepaunwainkamiayi. 8Turamtai wisha eemkanjeayatun, iwiarsamunam wayaachu asan,wisha uku wayaan, tarach mash amianuna wainkan: Nekasampi nantaki, tunintimramiajai. 9Yuse chichameyaanchuik Jesúsan pachis: Jakamunmayanantaktinuitai, tu aarmau wainiatrik, nu

tarach wainchakrikia: Nekasampi nantakituuka nintimtsuk pujumiaji. 10Tura nuniajiinkir ii pujutirin waketkimiaji.

Magdalanmaya Marín Jesús wantintukmauri(Marc. 16.9-11)

11Ii waketkiarin, Marí taa, Jesúsiwiarsamunam ayaamas juutu wajamiayi.Tura juutak tekenas iwiarsamun jiistajtusa, 12Jesúsa namangke atsayat, Yuseawemamuri jimiar wejmakan pujunentsarinaun, kichka nuwik Jesúsanamangke tepamunam muukeninipujaun, tura kitcha nawenini pujaunwainkamiayi. 13

muri Marín iniinak:—¿Waruka juutme? —tiarmiayi.Tu tinam nuka aimiak:—Wína Apuru namangken jurutkiaru

asaramtai, tunintsuk ukusarma tusan,nekachu asan juutjai, —timiayi.

14Nuna tusa tuntupenini pajasjiimkama, Jesús wajaun wainkayatJesúsapita tusangka nekaachmiayi.15Turamtai Jesús Marín iniak:—¿Warukaya juutme? ¿Yaachia eame?

—timiayi.Tu iniam Marí: Ju aintska numi

arakmaun wainutskita, tu nintimias:—Ame ni namangke jukinuitkumka,

juni ukusmajai tusam ujatkata. Turakminwi jurumkitjai, —timiayi.

16Tamati Jesús chicharak:—María, —timiayi.Tamati nuna pajas jiis,

jai chicharak:—Rabuni, —timiayi. Nuka iiti

chichamejaingkia nuikiartinu taku tawai.17Tamati Jesús chicharak:—Wína Apaachir pujamunam wakachu

asamtai achirkaip. Antsu wína aintsurpujuinamunam weta. Tura ujaakum:Wína Apaachir pujamunam weajai.Nusha atumi Apaachirintai. Tura wína

19 20

Page 234: Achuar bible   new testament

234

l 20.23 (Mat. 16.19;18.18) m 20.31 (1.Juan 5.13)

Yusur pujamunam weajai. Nusha atumiYusrintai tusan tajarme, tawai tita,—timiayi.

18Nuna timiau asa, MagdalanmayaMarí waketki, Jesúsa nuiniatiri ainautinchichartamak:—Wi nekasan ii Apurin wainkajai. Tura

tita tusa akaturmayi, —turammiaji.

Ni nuiniatiri ainau wantintukmauri(Mat. 28.16-20; Marc. 16.14-18; Luc. 24.36-49)

19Nu tuming kinta kintamaunumJesúsa nuiniatiri ainauti judío juuntrishamakur, epeemir iruntrar pujarin,Jesús waitin uratsuk aneachmau jeanamwaya japen wajas iin chichartamak:—Pengker nintimsaram pujustaram,

—turammiaji. 20Nunia ni uwejencha,tura ni mijiarincha inakturmasmiaji.Turamtai ii Apuri wainkar warasmiaji.21Tumakrin Jesús ataksha chichartamak:—Pengker nintimsaram pujustaram.

Wína Apaachir wína akuptukmia

jarme, —turammiaji.22

mak:—Yuse Wakani atumi nintin engkemati.

23Atumka aintsu tunaari Yus sakartitakurminka, ni tunaarinka sakartatui.Tura aintsu tunaari Yus sakarchatitakurminkia, ni tunaarinka sakarchatatui,—Jesús turammiaji.l

Tomás Jesúsan wainkamuri24Jesús nu jeanam wayaamunmaka

Tomás Jimiamramu naartin Jesúsanuiniatirintiat iijaingkia iruntrachmiayi.25Tura asamtai ukunam chikich nuiniatiriirunuti Tomás ujaakur:—Ii Apuri wainkaji, —timiaji.

mak:

—Atsa, ni uwejen jirujai jinkamurintakaschanka, tura nangkijai ijumurinuwejrujai inurkachnaka, nekasampitatichatatjai, —turammiaji.

26Nunia chikich tumingtin ataksha Jesúsanuiniatiri ainautikia mash iruntramiaji. TuraTomáscha iin pachinkamiayi. Turamtaiwaiti epenmiau wainiat, Jesús aneachmauwaya, japen wajas iin chichartamak:—Pengker nintimsaram pujustaram,

—turammiaji.27Nunia Tomásan chicharak:—Tomása, ami tsaranchikmijai wína

uwejur ijumur inukam takasta. Turauwejmijai mijiarur inukam jiitrusta. Turanekaschawaitai turutsuk,pita turuttia, —timiayi.

28Tamati Tomás aimiak:—Nekasampi wína Apuruitme. Tura

nekasampi wína Yusruitme, —timiayi.29Tamati Jesús chicharak:—Tomása ¿wína waitkam nekasampita

turutmek? Antsu aints wína waittsukpujuinayat nekasampita turutinauka

nawai, —timiayi.

¿Ju papikia waruka aarmawaita?30Jesús chikich wainchati takatnasha

untsuri turamia nusha ni nuiniatiriainauti wainkamiaji. Antsu ju papinumkamashkia aarchamuitai. 31Tura Jesúsnekasampi Yus akupkamuita, turanekasampi Yuse Uchirinta titaram tusan,

tin jukimnuram tusan, ju papinakaaatjarme.m

Siete nuiniatiri ainaun Jesús wantintukmauri

21 1Jesús jakamunmaya nantaki,

karin wekaas, ni nuiniatiri ainautin

20 21

Page 235: Achuar bible   new testament

235

n 21.6 (Luc. 5.5-6)

wantinturmakmiaji. 2Nuni Simón Pedro,nunia Tomás Jimiamramu naartin, nuniaNatanael,maya aintcha nusha, nunia wi, nuniawína yatsursha, chikich jimiar Jesúsanuiniatirijai iruntrar pujumiaji. 3Iikiairuntrar pujarin,tamak:—Namakan achiktasan weajai,

—turammatai iisha:—Iijai wemi, —tusar jeanmaya jiinkir

kanu juunum engkemrar, kashi red ujuaujuaka namak kichkisha achikchamiaji.4Tura tsawaarin Jesús juun kuchakaanmatkarin wantinkamiayi. Tura ninuiniatiri ayatrik, Jesúsapita tusarkianekaachmiaji. 5Turakrin Jesús untsurmak:—Natsachi ¿namak achikurmek?

—turammiaji.Turammatai iikia:—Atsawai, —timiaji.6Tu aimkurin iin ataksha chichartamak:—Yamaikia untsurnumanini red

ujungtaram. Nuni achiktatrume, —miaji.

miar, namak timiá untsuri shikikiar,redcha jiiktatkamar tujinkamiaji.n

7Nuniangka wikia Jesúsa aneetirinuiniatiri asan, Pedron chicharkun:—Auka ii Apurintai, —timiajai.Wi tamati Simón Pedro nuna antuk,

misu wajau asa, wejmakrin patasmaunentsar, juun kuchanam ayangmiayi.8Turamtai chikich nuiniatiri ainautikiakanujai rednum namak chumpimiau

nam jeemiaji. 9Tura kaanmatkanam jear,ji kapaamunam namak jiyamu pangjaiwainkamiaji. 10Turakrin iin Jesúschichartamak:—Namak achikurme nu jumchik

itataram, —turammiaji.

11Turammatai Simón Pedro redenkaanmatkanam japiki patai, namakanciento cincuenta y tres (153)miayi. Antsu timiá untsurintiat redenkajaakchamiayi. 12Nunia Jesús:—Yuwitaram, —turammiaji.Turammatai ni nuiniatiri ainautikia:

Juka nekas iinu apurintai tu nintimuasar, kichkisha inintrutsuk: ¿Yaachitme?tichamiaji. 13Nunia mash kaunkaruasakrin, Jesús wajaki, pangkan achiksuramsamiaji. Tura namaknashanunisang suramsamiaji.

14Jesús jakamunmaya nantaki iwiaakupujus ni nuiniatiri ainautin nujaingkiakampatam wantinturmakmiaji.

Pedrojai chichasmauri15Yutan umis, Jesús Simón Pedron iniak:—Simónka, Jonása uchiriya ¿ju ainau

nangkamasmek timiá wína anentam?—timiayi.Tu iniam Pedroka aimiak:—Ja ai, Apuru, wikia aminka pengker

nintimtusan pujajme. Amesha nukanekame, —timiayi.Tamati Jesús chicharak:—Takumka uwija uchiri wainua

nunismek wína umirtin ainau waitrukta,—timiayi.

16Tamati Jesús ataksha iniak:—Simónka, Jonása uchiriya ¿nekasmek

anentam? —tu iniam Pedroka aimiak:—Ja ai, Apuru, amesha nuka nekame.

Wikia amin tuke pengker nintimtusanpujajme, —timiayi.Tamati Jesús chicharak:—Takumka wína uwijar ainau

waitrukta, —timiayi.17Nunia ataksha iniak:—Simónka, Jonása uchiriya ¿nekasmek

wína pengker nintimtursam pujam?—timiayi.

21

Page 236: Achuar bible   new testament

236

o 21.20 (Juan 13.25)

Nujaingkia kampatam iniamu asa,Pedroka wake mesekmiayi. Tura ayaak:—Apuru, ameka mash nekame. Wi

amin pengker nintimtusan pujajmetajame nuka nekasaintai tusam nekame,—timiayi.Tamati Jesús aimiak:—Takumka wína uwijar ainau

waitrukta. 18Nekasan tajame: Ame natsaakumka wejmakrum entsaram, ametuningsha wekaasatasam wakerakmekapachitsuk wekainuyame. Turayatumjuuntach wajasakminkia, ami kunturamkutsmarakmin,min antstamrartin ainawai. Tura amenuni weta nakitamin waitminayat, aminachirmakar juramkiartinuitai, —timiayi.

19Nuna tusa Pedron:nuitai tusa ujaak timiayi. Tura tu jakamYus pengker awajsatnuitme taku timiayi.Nunia Pedron ataksha chicharak:—Tuke inaitutsuk nemartusta,

—timiayi.

Jesúsa aneetiri nuiniatirinpachis chichasmauri

20Jesús tamati Pedro pajas jiiraswinasha Jesúsan nemarai waitkamiayi.Turamtai wikia nekas Jesúsa aneetirinuiniatiri asan, iisha Jesús jaatsaing,nijai iruntrar yuwakur pujarin, Jesúsnum

ayaamsan pujusan niin iniakun: “Apuru¿amin anangkrama surutmaktata nushayaachita?” timiajai.o

21Tura nuna nintimias, Pedro pajasjiiras Jesúsan iniak:—Apuru ¿jusha warukatnuki? —

miayi.22Tama wína pachitas Jesús Pedron

ayaak:—¿Amesha waruka ausha tame? Wi

wakeraknaka, juka jatsuk pujauntarimnawaitjai. Antsu ameka pachitsuknemartusta, —timiayi.

23Jesús tu tinu asamtai, chikichnuiniatiri ainau wína pachitsar: Nekasamjakashtinuitme turutin armiayi. AntsuJesúska: “Wi wakeraknaka juka jatsukpujaun tarimnawaitjai,” turutmiayi, antsujakashtinuitme turutanka turutchamiayi.Tura Pedron: —¿Amesha waruka aushatame? —nunak timiayi.

24Wikia Juankuitjai,jai. Ju papinasha aaru asan, mashnekasaintai tajai. Jesúsa aintsrishanunisarang mash nekasaintai tinawai.

25

tai. Antsu ni turamuri kichik kichikaakrikia papi timiá untsuri aarminuitai.

masha ukuschamin aminuitai.Maaketai.

21

Page 237: Achuar bible   new testament

237

a 1.1 (Luc. 1.1-3) b 1.3 (Hech. 13.31) c 1.5 (Mat. 3.11; Luc. 24.49) d 1.8 (Mat. 28.19;Marc. 16.15; Luc. 24.47-48) e 1.9 (Marc. 16.19; Luc. 24.50-51)

Yuse Wakani akupkatnunpachis etserkamuri

1 1-2Wiitjai Lucasaitjai. Wína aneetirTeó lo: Wi yaanchuik amin papin

akuptukmiajme nuna aaran, Jesúsnayaimpinmaka watsuk ju nungkanampujus ni turamurin pachisan, tura ni

taik nangkaman, nunaka mashaatramiajme. Jesús nayaimpinamwaketkitas ni nuiniatiri ainaun: Wínachichamur etserkataram tusa, yaanchuikYuse Wakani turata tinu asamtai, ni

ramiayi.a3Jesús waitnas jaka, nunia nantaki

cuarenta (40) kintati ni nuiniatiri ainaunwantintukmiayi. Tura wantintuk paan:Iwiaakjai tukini wajamiayi. Tura Yus niaintsri ainaun itiur inawa nuna pachischichasmiayi.b

4Tura nuni iruntrar pujusar Jesús ninuiniatiri ainaun chicharak:—Juni Jerusalén yaktanam nakastaram.

Turaram wína Apaachir ni Wakani pachis

kia jiinkirap. Yuse Wakani atumi nintinpiatramkatatui tusan,rume nu nakastaram. 5Juan nekas aintsainaun entsanam imaimiayi. Antsujumchik kinta arus Yus ni Wakanin atuminintin piatramkatatrume, —timiayi.c

Jesús nayaimpinam wakamuri6Jesúsjai iruntrar pujusar, ni nuiniatiri

ainau Jesúsan iniinak:—Apuru ¿Israel ainauti Apuri

yamaikiash atam? —tiarmiayi. 7TinamtaiJesús ayaak:—Atsa, warí kintatiya tura warí

nantutiya wína Apaachir ni kakarmarijai

trume. 8Antsu atumin Yuse Wakaniengkemturma,tatrume, tura asamtai juni Jerusalénnumpujusrum, nunia Judea nungkanamwekaakurmesha,nam wekaakurmesha, nunia arákwekaakurmesha,nam wína pachitsaram etserkatnuitrume,—Jesús timiayi.d

9Tamati Jesúsa nuiniatiri ainau jiijwajainai, Jesús yakí nayaimpinamyurangmijai wakamtai nuniangkawainkacharmiayi.e 10Jesús nayaimpinamwakamtai, ni nuiniatiri ainau tuke jiijwajainai, aneachmau Yuse awemamurijimiar aintsua tumau wejmakan pujunentsarinau nijai tsaniasar wajainaunwainkarmiayi. 11Tura wainkaram nukachicharinak:—Galilea nungkanmaya ainautiram,

¿warukaya nayaimpisha timiá jiishawajarme? Jesúska atumnia nayaimpinamwaka nuka ataksha nunisang taratnuitai.

Cristo Nuiniatiri Ainau Turamuri

Page 238: Achuar bible   new testament

238

f 1.14 (Mat. 10.2-4) g 1.16 (Mat. 27.3-8) h 1.20 (Sal. 69.25) i 1.20 (Sal. 109.8)j 1.21 (Marc. 1.9;16.19)

mek ataksha wainkatnuitrume,—tiarmiayi.

Matías Cristo chichamenetserin ati timiauri

12

num waketkiarmiayi. Ayamtai kintatiwekaasatin aya kichik kilómetrokarakchichu ayayi. 13Tura Jerusalénnumni pujutirin jear, pata yakí amaunumwakarmiayi. Aints nuni wakarmia nunanaaringkia nu ainawai: Pedro, nuniaJuan, nunia Santiago, nunia Andrés,nunia Felipe, nunia Tomás, nuniaBartolomé, nunia Mateo, nunia Alfeouchiri Santiago, nunia Simón mesetannajanin aints, nunia Santiago uchiriJudas naartin, nu mash iruntrarmiayi.14Nusha tuke Jesúsa yachi ainaujai, turaJesúsa nukuri Maríjai, tura chikich nuwa

miayi.f15Chikich kintati aints ciento veinte

(120) nuni iruntrar pujuinai, Pedrowajaki chichaak:

16-19—Yatsur ainautiram,ram: Yaanchuik Jesús Judasan iijai metekwína nuiniatir ataram tusa, inaikiamuasa, ni takatrincha takakmasmiayi.Turayat aints ainaun Jesúsan achikiarattusa, jintan inakmasmiayi. Tura Judastunau wajas Jesúsan suruku asamtai,kuik waingkimujai ajan sumakarmiayi.Tura nu ajanam Judas kuntujen naekjaijingkiama tsekengki ayaarak, naekri puttsuraku asamtai, chapi ukuma ayaarakampuje tishini saaki jakamiayi. Tu jakauasamtai, Jerusalénnum pujuinau nunanekaawar, nu ajanka ninu chichamejaiAcéldama inaikiarmiayi. Nuka “numpaaja” taku tawai. Tura Yuse Wakani ii

juuntri Davidtan aamtikramu asamtaiJudaska akiintsaing, David Judasanpachis aarmiayi.g 20Apu David yaanchuikpapi Salmo tutainum tu aarmiayi:

‘Ni jeenka itarak atinuitai. Tura

nuitai,’ tu aarmiayi.hNunia ataksha:

tai,’ Judasan pachis tu aarmiayi.i21-22“Tu aarmau asamtai chikich aints

Judasa takatrin takasat tusar inaikiami.Nu aintska nu nangkamtaik Juan Jesúsanimiaamun wainkau asa, nunia ii ApuriJesúsjai wekajin asa,maya nantakmiaurincha wainkau asa,tura nayaimpinam wakamurin wainkamianu aintska Judasa takatrin takakmasattusar inaikiami,” Pedro timiayi.j

23Tamati jimia aintsun inaikiarmiayi.Chikich aintsun José Barsabás naartinunchikich naari Justo:miayi. Turinamtai chikich ainaushaMatíasan inaikiarmiayi. 24-25Nunia Yusenseainak:—Ii Apuri Jesús,

kia mash nekame. Tura asam Judas tunauasa, jaka wait wajaktinnum weu asamtai,yáki ni takatrin takakmasat tusam, paaninakmasta, —tiarmiayi.

26Nunia papin jimiaran jukiar, nuaintsu naarin papinum aararmiayi. Turayana papiriya jiinkiti tusa uwejen engkea,kichik aints peakmiayi. Turamtai Matíasapapiri jiinkimiayi. Tura asamtai Cristonuiniatiri once (11) ainamunamMatíasnaka pachikiarmiayi.

Yuse Wakani aints pujuinamunam tamauri

2 1

tai, Cristo umirin ainauka mashJerusalénnum iruntrarmiayi. 2Tura mash

1 2

Page 239: Achuar bible   new testament

239

k 2.4 (Hech. 15.8)

iruntrar pujuinai, nasengka atsayataneachmau nayaimpinmaya nasekakarman uutua tumaun jeanam iruntrarpujuinauka mash antukarmiayi. 3Nuniachikich chikich aintsu muuken jiyatumau kapaun wainkarmiayi. 4Tura nuniiruntrar pujuinaunaka Yuse Wakani mashpiatkarmiayi. Tura nuni iruntrarpujuinaunka mash chikich aintsuchichamen nekachu ainaunak niish niishchichamtikiamiayi.k

5Tura nu estanmaka judío Yuseumirin ainau mash nungkanmayakaunkar Jerusalénnum pujuarmiayi.6

tai, nuna antukar kautkarmiayi. Turamash ninu chichamejaingkia chichainauasaramtai ¿warukang tina? tiarmiayi.7Tura nekainachu asar shamkarmiayi,tura chicharnainak:—¿Chikich chikich chichamjai

chichaina auka mash Galileanmayaainchaukai? 8¿Ausha warukinakua? Iichichamencha chichatan nekachuainayatcha,nausha antaji. 9¿Iikia mashnungkanmaya aints ainatsjik?maya, nunia Medianmaya, nuniaElamnumia, nunia Mesopotamianmaya,nunia Judea nungkanmaya, nuniaCapadocianmaya, nunia Pontonmaya,nunia Asia nungkanmaya, 10-11nuniaFrigianmaya, nunia Pan liannmaya,nunia Egipto nungkanmaya, nuniaLibianmaya yakat Cirene tutai nunanangkaikiar arák matsamin ainau, nuniaRomanmaya judío ainausha, turajudíochu ainausha iiya nunisarang Yusennekasampita tinausha irunji. NuniashaCretanmayasha, nunia Arabianmayashairunji. Turayatrik Yus ni kakarmarijaitura nuka paan ii chichamejai mashchichainau antaji, —tunaiyarmiayi.

12Tura mash nintimrar shaminak:—¿Juka warimpita? —tunaiyarmiayi.13Tura chikich ainau wishikinak:—¿Nampekar tinatsuash? —tiarmiayi.

Pedro aints ainaun chicharkamuri14Tu tinamtai Pedro chikich aints Cristo

nuiniatiri ainaujai wajaki aints ainaunkakar chicharak:—Judío ainautiram, Jerusalénnum

mash matsamnutirmesha, wi taja nukaanturtukrum nintimrataram. 15Ju aintsainau nampekar tinawai, tu nintimtarmenuka nangkamrum tarume. ¿Tsaa yamaiwaakaisha itiur nampekarting? 16AntsuYuse chichame etserin Joel naartin nunapachis yaanchuik etserkamiayi. Nietserkamuringkia tu aarmawaitai:

17Yus chichaak: Nungka amukatinjeatak wajamtai, mash aints ainamunamyumi yaranua nunisnak wínaWakantrunka akupkatnuitjai. Turaasamtai atumi uchirisha, tura atumi

nuitai. Tura natsa ainausha ni jiijaingkiawinaka waitinachu wainiatnak, paannintimtikrartinuitjai. Nuniasha atumi

tai.18Tura wína inatir aishmang ainauncha,

tura nuwa ainauncha wína Wakantrunkaakuptuktinuitjai. Tura asamtai wínachichamrun etserkartinuitai. 19Tura yakínayaimpinmayan shamrumtinuninakmastinuitjai. Tura nungkanmashawainchati takatnaka inakmastinuitjai.Aints maaniamunam numpan nukapwainkartinuitai. Tura jisha nukapkeenaun wainkartinuitai. Nunia mukunitnungkanam nukap atinuitai. 20Tsaashatsawai wainiat kajintratnuitai. Turanantuncha numpa tumaun keaunwainkartinuitai. Nunia Yuse paaniurijai

2

Page 240: Achuar bible   new testament

240

l 2.21 (Joel 2.28-32) m 2.23 (Juan 19.18) n 2.24 (Luc. 24.2-7) o 2.28 (Sal. 16.8-11)p 2.33 (Luc. 24.49; Juan 16.13-15; Hech. 1.4)

tura ni kakarmarijai nu kintakajeatnuitai. 21Antsu wína naarun pachitsarseatin ainauka uwemrartin ainawai.Yuska tawai, Joel tu aarmiayi.l

22“Israel ainautiram, wi taja nukaanturtuktaram. Nazaretnumia JesúsYusen pengker awajsamia nuna pachisanyamaikia ujaktatjarme. Nu aintskaatumjai pujus, Yuse kakarmarijaiwainchati takatnasha, tura itiurkachminau wainiat atum jiimmaunum turamianuka mash nekarme. 23Turayatrum jakatitusaram, nu aintska achikrum, Yusenumirchau ainamunam numin ajintruwarmaawarti tusaram surukmiarume. Jesúsaints ainaun uwemtikratin asamtai,Yuska eemak mash nekau asa, nunakaturuwarti tusa tsangkamkamiayi.m 24Turajatasha Jesúsan nepetkachmin asamtai,waitnas jakau wainiat,maya inankimiayi. Tura asamtai Yusekakarmarijai jatancha nepetaknantakmiayi.n

25“Ii juuntri Davidcha Jesúsakiintsaing, Jesúsan pachis tu armiayi:‘Wína Apurun tuke wijai pujaun

wainuyajai. Niisha wína untsuruninipujurtau asamtai,kashtatjai.

26Tura wína nintirun pujurtau asamtaiwaraajai. Tura pengker nintimsanchichaaknasha waraawarat chichaajai.Nunia nantaktinuapitja tau asan,

pitja tajai.27Yusru,

maka ukurtuschatnuitme. Tura amiinatiram nekas pengker asamtai, ni

rukchatnuitme.28Tura jinta tuke iwiaaku pujustinnum

jeatnuka inaktursatnuitme. Tura tuke

wijai pujau asam waramtikrustinuitme.’David yaanchuik tu aarmiayi.o

29“Yatsur ainautiram: Ii juuntriDavidtan pachisan atumin paan ujaktasanwakerajrume. Nu jakamtai iwiarsarmiayi.

nuitai. 30Nuka ukunam atiniunetsernuyayi. Tura asamtai Yus Davidtanchichaman yapajiachminun chicharak:‘Nekasan tajame: Ami wearam Apu asa,aints ainaun inartinuitai,’ tu timiau asanunaka nekaamiayi. 31Yaanchuik Davidnuna nekau asa, Mesíasan wainkawanunisang ni nantaktintrin pachis:

nuitme, tura ni namangkesha kaurtitusamka tsangkamkashtinuitme, tuaarmiayi. 32Nu aintsun pachis Davidyaanchuik aarmia nuka Jesúsayayi. YusJesúsnaka nekas jakamunmayainankimiayi. Turamtai iisha nu mashnekau asar: Nekasaintai taji. 33Turaasakrin ii Apaachiri Yus: Wina Wakanuraints ainau akuptukta, Jesúsan tinu asa,Jesúsnaka jakamunmaya inankimiayi.Tura asamtai Jesús nayaimpinam waka,ni Apaachiri untsurinini pujus, niWakanin akupturmaji. Atumka yamaiwaintrume tura antarme nuka nuwaitai.p34Tura nayaimpinam wakamia nukaDavidchawaitai. Tura asamtai David tuaarmiayi:

‘Yus wína Apurun chicharak: Apukeemtainum wína untsuruninikeemsata.

35 Wi ami nemasmin nepettsaing juniayaamsam pujusta.waitai.

36“Nu Jesúska numi winangmanummaamarme nunaka Yus: Apu ati tusa,tura Mesías ati tusa akupkamiayi. Israelainautirmeka, nuka nekasampita tusaram,

2

Page 241: Achuar bible   new testament

241

q 2.45 (Hech. 4.32-35)

mash pengker nekaataram,” Pedrotimiayi.

37Tamati nu etsermaun antukar wakemesekar, Pedron nunia Cristo nuiniatiriainaun iniinak:—

taij? —tiarmiayi.38Tinamtai Pedro ayaak:—Mash aints ainautiram, atumi

yaanchuik nintimtai inaisakrumningkia,

trume. Tura asa ni Wakani nekas pengkeraa nuna atumniaka suramsatatrume. Turaasamtai Jesucristo umirkatasrummaaitaram. 39Yus yaanchuik ni Wakaninpachis tímia nunaka atumin turamrume,nunia atumi uchirincha, tura mashnungkanam arák pujuinauncha nunakatawai. Tura ii Apaachiri Yuska: Winarataram tusa, aints ainaun untsuktaswakerau asa tawai, —Pedro timiayi.

40Nu chichamnasha tura chikichchichamnasha untsuri aints ainaunujakmiayi. Tura chicharak:—Junia aints tunau turina nujaingkia

kanakrum pujustaram, —Pedro timiayi.41Tura asamtai nu chichamnasha

antukar,miayi. Tura asamtai nu kintati kampatamwarang (3,000)miayi. 42Tura nu aints ainau mash Cristonuiniatiri ainau nuiniarmia nuna antúpujuarmiayi. Tura mash iruntrar pujusar,Yusen sear Yuse misarin yuwarmiayi.

Nu nangkamtaik Cristoumirin ainau pujusmauri

43Cristo nuiniatiri ainau nekashtaitakatnasha untsuri turuwarmiayi. TuraCristo kakarmarijai wainchati takatnashauntsuri turinamtai, aints ainau mashnintimrar shamkarmiayi. 44Turinamtai

miayi. Tura ninu aa nuna mashsunaisarmiayi. 45Tura ninu aa nunashamash surukar, ni ajarincha surukar,Cristonu ainau yuuminak pujuinaunkuikian susarmiayi.q

46Tura kintajai metek Yus seatai juunjeanam iruntrarmiayi. Nunia Cristonuainau jeencha kichik kichik wayaawar,nuni iruntrar pengker nintimtunisarwarasar yuwarmiayi. 47

tai tiarmiayi. Tinamtai aints ainau mashCristonu ainaun pengker nintimtiarmiayi.Tuminau asaramtai kintajai metek Yusaints ainaun uwemtikramiayi. Turaasamtai Cristonu ainauka kintajai metekyujararmiayi.

Aints wekaichau tsuwarmauri

3 1Chikich kintati tsaa nungkaanmatai,Yus seatai hora jeau asamtai, Pedro

Juanjai Yus seatai juun jeanam Yusenseartas wearmiayi. 2Tura Waiiti Shiiramtutainum wayaawartas wearmiayi. Turawaiitinam jear, aints wekaichau nunipujaun wainkarmiayi. Nu aintskaakiinamunmaya tuke wekaichau asamtai, niweari ainau kintajai metek Yus seatai juunjea waiitirin aints nuni waainaun: Waitaneasrum kuik surustaram titi tusar puusarukukiarmiayi. 3Turinamtai aints wekaichauPedron Juanjai wininaun wainak:—Wait aneasrum, kuik surustaram,

—timiayi. 4Tamati mai nu wekaichaunwainkar, Pedro chicharak:—Jiirsata, —timiayi.5Tamati nu aintska: ¿Warinak surustas

taj? tusa jiij pujurmiayi. 6Tu nintimias jiijpujuram, Pedro chicharak:—Kuikiarka atsawai. Tura kurisha

atsawai. Antsu nuna nangkamasang timiápengker aa nuna susatjame.numia Jesucristo kakarmarijai wajakimwekaasata tajame, —timiayi.

2 3

Page 242: Achuar bible   new testament

242

r 3.15 (Isa. 52.14-53.12; Mat. 27.15-26; Marc. 15.6-15; Luc. 23.13-23; Juan 19. 12-15)

7Nuna tusa Pedro ni untsur uwejejaitap achik awajkimiayi. Turamtainawesha, tura wanusesha kakaramwajasmiayi. 8Turam ayaatsuk wajaki,wekaatan nangkamamiayi. NuniaPedrojai, tura Juanjai iruntrar Yus seataijuun jeanam waya ming ming wajak: Yuskakarmaitai timiayi. 9Tamati aints mashnuni kaunkaru ainau niin wekaunwainkarmiayi. Tura ni chichaamurinanturkarmiayi. 10Tura nintimsarshaminak:—Ju aintska Yus seatai juun jeanam

Waiiti Shiiram tutainum tuke aintsukuikiarin seama pujuya nuwaapita,—tiarmiayi.

Jea tesaamurin Salomón jeamkamunam Pedro aints ainaun chicharkamuri

11Tu tinamtai nu aintska Pedrojai turaJuanjaisha kanatsuk nijai tsanias Yusseatai juun jea tesaamurin Salomónjeamkamia nuni wajainamtai, aints ainaununa wainkaru asar, nuni ampukiarweriarmiayi. 12Tuminamtai Pedro aintskaunkarun chicharak:—Israel ainautiram ¿warukaya miatcha

nintimrume? ¿Tura warukaya miatchajiikratrume? Ii kakarmarijaingkia jukatsuwarchaji. ¿Ii pengker asarik tsuwaraij?13Antsu ii juuntri Abrahama Yusri, turaIsaaca Yusri, tura Jacobo Yusri ii Yusriasa, ni uchirin Jesúsan: Nekas ameketmejuuntam tiarat tusa pengker awajsamiayi.Tura waininayat atumi juuntri ainau:Jesúsnaka maawarat tusar, Pilatonamsurukarmiayi. Nuni atum kaunkaram,Pilatoka: Jesúsan jiikin akupkatjash, tauwainiatrum surimkamiarume. 14Jesúskatunaarinchau tura timiá pengker pujauwainiatrum, atumka nakitramiarume.Antsu mangkartin aintsun jiiki akupkatitusaram, Pilato seamiarume. 15Nu turau

asaram, tuke iwiaaku pujustinun sukartinamia nuka maamiarume. Tura wainiatYus niin jakamunmaya inankimu asa,yamaikia iwiaakuitai. Tura asamtai iikianu wainkau asar etserji.r

16“Tura Jesús nekasampita tinu asakrin,ni kakarmarijai Jesús ju wekaichaunkanekas pengker tsuwari. Turamtai atumkaju turamuka mash wainkarume.

17“Yatsur ainautiram, antuktaram.Atumka atumi juuntri ainaujai Jesústuramiarme nuka Yuse uchirintai tutsukturamiarme. 18Tura yaanchuik Yusechichamen etserin ainau: Yus akupkamuMesías tutai wait wajaktinuitai tusa, nichichamen etsernun Yus nunakaaamtikramiayi. Tura asamtai atum Jesúsmau asaram, nu chichamka umikuitrume.19Tura asaram atumi yaanchuiknintimtairingkia yapajiaram atumitunaari Yus sakturat tusaram seataram.Nu turakrumningkia atumi tunaarinkasakturmartatrume. Tura atumniakaangkan awajtamsatatrume. 20Tura Yusyaanchuik: Atumi Apuri ati tinu asa, niuchirin Jesúnuitrume. 21Turayat Yus mash aa nunayamarman najantsaing, Jesucristoyamaisha nayaimpinam pujustinuitai.Yuse chichame etserin ainau paannintimin asar yaanchuik:tai tu tinu asaramtai, Yus mash aa nunaataksha yamarman najanatnuitai. 22Turaasamtai Moisés ii juuntri ainaunchicharak: ‘Ii Apuri Yus atumi aintsrinwiya nunisang kichkin akupturmak:Nuka wína chichamrun etserin ati tusa,atumin akupturmaktinuitrume. Nu

ram. 23Tura nu Yuse chichamen etsernun

kia iruntrarchatnuitai, antsu tukemengkakartinuitai,’ Moisés tu aarmiayi.

3

Page 243: Achuar bible   new testament

243

s 4.12 (Juan 14.6)

24“Nunia Yuse chichame etserinSamuelsha nunisang yamai turatnunpachis yaanchuik etserkamiayi. Nuniachikich Yuse chichame etserin ainaushayamai turatnuncha pachisar mashetserkarmiayi. 25Iisha yaanchuik Yusechichame etserin armia nuna wearinji.Tura asakrin Yus atumin pengkerawajtamsatas wakerau asa, Abrahamanchicharak: ‘Kichik ami wearam akiinatatanuka mash nungkanam pujuinaunpengker awajsatnuitai,’ timiayi. Tu tinuasamtai atumsha Abrahama weariasakrumin,satas wakerutmarme. 26Tura ni Uchirinatumin akupturmak: Atumi tunauri mashinaisataram tusa, atumin pengker

makmiarume,” Pedro timiayi.

Pedro Juanjai apu iruntramunam jukimuri

4 1-4Pedro Juanjai aints ainaun tukechicharinak wajainai, aneachmau

sacerdote ainau, tura Yus seatai jeawainu juuntrisha, tura saduceo ainaushakaunkarmiayi. Tura kaunkar anumrukarPedro Juanjai aints ainaun nuininakwajainaun antukarmiayi. Pedro Juanjaiaints ainaun nuininak:maya nantakin asamtai, aints ainautishajakayatrik nantaktinuitji tinau asaramtaikajerkarmiayi. Tura Pedron Juanjaiachikiar, tsaa nungka wajasu asamtai:Kashin chichamsha nekarami tusarkársernum engkewarmiayi. Turinamtaiaints untsuri Pedro Juanjai Yusechichame etsermaun antukaru ainau nukintatik aishmangkuk aishmangkuk cincowarang (5,000) Criston nekasampitatusar nemarkarmiayi.

5Kashin tsawaarar Jerusalénnum judíoapuri ainau judío juuntri ainaujai, turaMoisésa chichame nuikiartin ainaujai

iruntrarmiayi. 6Tura sacerdote apuri Anásnaartin, nunia Caifás, nunia Juan, nuniaAlejandro, nunia sacerdote apuriwearisha mash iruntrar pujuarmiayi.7Tura aintsun akuptukar Pedron Juanjaiitaarmiayi.nak:—¿Yana kakarmarijia tura yana

chichamejia atumsha aints wekaichaushatsuwarmarume? —tu iniasarmiayi.

8Tu iniinam, Pedro Yuse Wakanipiatkamu asa ayaak:—Israela apuri ainautiram, juun

ainautirmesha antuktaram. 9Aintswekaichau pengker awajsamu pachisrum¿itiur tsaarma? tusaram, iincha iningkratuasakrumin, 10atumin paan ujaktatjarme.Israel ainautirmesha nusha mash paannekaataram tusan tajarme: Ju aintskanuwik wekaichau pujuya juka yamaikia

numia Jesucristo kakarmarijai tsaari.Atumka Jesucristo numi winangmanumajinkaram maamiarume, tura wainiat Yusataksha jakamunmaya inankimia nunakakarmarijai tsaari. 11Atumka jea jeamnuatumawaitrume. Antsu Jesúska kaya juuntatumawaitai. Ju kayaka nekas pengker auwainiatrumek, atumka jea jeamnutiram:Nuka paseetai tusaram japamiarume.Antsu Yuska:tai timiayi. Jesús atumniakauwemtikramratas wakerau wainiatrumekatumka tsuutramiarume. 12

num tunaunumia uwemratnuka pengkéatsawai. Mash nungka ainamunamchikicha naari pachisar uwemratnukaatsau asamtai, iin uwemtikramratnuka ayaJesucristoketai, —Pedro timiayi.s

13

namtai, apu ainausha nuna antukar:—¿Warukaya nuimiarchau ainayatcha,

tura mianchau ainayatcha, timiá

3 4

Page 244: Achuar bible   new testament

244

t 4.26 (Sal. 2.1-2) u 4.28 (Mat. 27.1-2; Marc. 15.1-5; Luc. 23.1-12; Juan 18.28-32)

shamkartutskesha chichainawa? —yarmiayi. Tura Jesúsjai iruntrar nukappujusaru asar, tu chichainawai tusarnekaawarmiayi. 14Tura aints tsuwarmaununi wajaun wainkau asar,kamawar tujinkarmiayi. 15Tura jiiktaramtinam, Pedroncha tura Juannasha turaaints tsaarmia nunasha jiikiaramtai,nunia kanakar pujusar chichainak:

16—¿Ju aints ainausha itiurkatjik?Jerusalénnum pujuinau mash nu aintsuntsuwarchamniau waininayat tsuwarmaurinnekainawai. Tura asaramtai: Waitaitaitichamnawaitji. 17Antsu aints ainau Jesúsanpachisar etserkarai tusar, yamaikia jiyakar:Nu aintsu naari pachisrum aints kichkishaujakairap, tu chicharkami tiarmiayi.

18Nunia wayaawarti tusar, atakshauntsukarmiayi. Tura Pedro Juanjaiwayaawaramtai:—Yamaikia Jesús pachisrumka aints

kichkisha pengké ujakairap. Tura nuaintsu chichame pengké nuiniarairap,—tu chicharkarmiayi. 19TinamaitiatPedro Juanjai aiminak:—¿Atum umirkatasar Yus umirtsuk

pujusminkai? ¿Yus nunasha wakerawak?Atumek nintimrataram. 20¿Ii wainkamji nutura ii antukmaji nu pachisar chichatsukpujusminkitaij? —tiarmiayi. 21-22Tinamtai nuaintska cuarenta (40) musach wekaichaupujuutiat, aneachmau tsuwarmau asamtai,aints ainau nuna nekaawar Yusnakamaaketai tiarmiayi. Tu tinamtai apu ainauPedron tura Juannasha awatratai tinayat,aints ainaun shamkaru asar, aya chicharinak:—Yamaikia waketkiram nu aints

jirme, —tusar akupkarmiayi.

Cristonu ainau Yuse kakarmarin seamuri23Tu akupkamu asar, Pedro Juanjai

jiinkiar, Cristonu ainau pujuinamunam

waketkiar: Sacerdote apuri ainau turaIsraela juuntri ainau tu chichartamkamjitusar ujakarmiayi. 24Tu ujainam nunaantukar, mash iruntrar Yusen seainak:—Apuru, ame nayaimpisha, tura

nungkasha, tura juun entsasha waringachat mash amek najanawaitme. 25AmiWakanim nekas pengker aa nu ami

miame.‘¿Waruka Yusen umirchau ainau

Yusen kajerkar shininawa? ¿Turawarukaya nangkamiarshanintiminawa?

26 Mash nungkanmaya apu ainauaintsun inau ainaujai kaunkar,Yus apu ati tusa akupkamuwaininayat niin kajerinawai.’t

27

tai. Ami uchiram Jesús akupkam: WínaUchir asam aints ainau inarta tusamakupkamiame. Tura asakmin apuHerodes, romano apuri Poncio Pilatojai,tura chikich nungkanmaya aints ainaujai,tura Israel ainautijai ju yaktanmashairuntrartas kaunkarmiayi. 28

tai: Nu turunatnuitai, tinu asakmin nuchichamnaka mash umirkarmiayi.u

29“Apuru,naji nusha jiisarta. Iikia ami inatiramasar, pengké shamkartutsuk aminuchichamem etserkatasar wakerau asakrinkakarmaram sukartusta. 30

mijai jau ainauncha tsuwararat tusam,tura ami Uchirmi Jesúsa naari pachisarwainchati takatnasha takasarat tusam,tura aintska itiurkachminun turuwarattusam kakarmaram sukartusta,” tu Yusensearmiayi.

31Yusen tu seainamtai, mash iruntrarpujuinamunam uuya tumau jeanpeakmiayi. Turamtai Yuse Wakani nuniiruntrar pujuinaunaka mash piatkarmiayi.

4

Page 245: Achuar bible   new testament

245

v 4.35 (Hech. 2.44)

Tura asar shamtsuk Yuse chichamenetserkarmiayi.

Cristonu ainauka: Mash iinuitai timiauri32-33Cristo nuiniatiri ainau Yuse

rin pachisar tuke etserkarmiayi.Turinamtai Yus niincha nukapyaingmiayi. Turamtai Cristo umirin ainaumash metek nintimtunisarmiayi. Aintskichkisha: Winar aa nuka winaruketaiticharmiayi, antsu mash iinuitaitiarmiayi. 34Tura asamtai kichkishayumakcharmiayi. Ajartin ainausha niajarin surukar, tura jeentin ainausha nijeen surukar, nujai kuikian jukiar,35Cristo nuiniatiri ainaun susarmiayi.Turinamu asar yutan yuuminak

cha susarmiayi.v36-37Turinamtai Levita aints José

naartin, isra Chipre tutainum akiinamianuka Cristonu asa ni nungkarin suruk,kuikian itaa, Cristo nuiniatiri ainaunsusamiayi. Tura asamtai Cristo nuiniatiriainau nu aintsun Bernabé inaikiarmiayi.Nuka wait anengkratin taku tawai.

Ananías ni nuwarijai tunau turamuri

5 1Tura chikich aints, Ananías naartin,ni nuwari Sa rajai ni nungkari amia

nuna surukarmiayi. 2Tura Ananíaskuikian imiajapen akanak chikichakankamun juki, Cristo nuiniatiri ainaunweri: Juketai tusa, ni naweninipujtusmiayi. Tura nuwarisha nunakamash nekaamiayi. 3Turamtai Pedrochicharak:—Ananíasa,

mesha ¿waruka iwianchi apuri Satanás

kume? Nungkarmeka surukam kuikimiajapen akankam jukiyatmesha

¿waruka juketai tame? 4Nungkakasurachkumka aminu ayayi. Tura nunungka surukam, kuik jukim nushanunisang aminu ayayi. ¿Warukaya nekaschicham aa nu ujatsuksha, waitchichaman ujaktaj tusamshanintimrutme? Ameka aints ainaun waitchichaman ujaktaj tayatum, nekas Yusanangkatasam wait chichamka etserme,—Pedro timiayi.

5-6Tamati Ananías nuna antú wajayat jaakayaarmiayi. Turamtai natsa ainau wayaawar,jaka tepaun kangkararmiayi. Tura iwiarsataitusar jukiarmiayi. Turinamtai aints ainaununa nekaawar mash shamkarmiayi.

7Kampatam hora nangkamaramtai,Ananíasa nuwari, aishri jakaunaka nekatsukwayaamiayi. 8Wayaamtai Pedro chicharak:—¿Atum nungka surukrumsha,

nekasrumek jukek jukimiarum? —tuiniam nuwasha aimiak:—Ja ai, juketai, —timiayi.9Tamati Pedro chicharak:—¿Warukaya aishrumjai Yuse Wakani

anangkatasrumsha wakerukmarume?Ami aishrumin iwiarsartas wearma nukawaiitinam wayaawartas wininawai. Aujiista.sartas winitraminawai, —timiayi.

10Tamati arutsuk Ananíasa nuwari Sa ranaartin Pedro nawen ayamas jaakayaarmiayi. Turamtai natsa ainau wayaawar,nuwa jaka tepaun wainkar jukiar, aishriiwiarsamunam yamsar iwiarsarmiayi.11Turuwaramtai Cristonu ainausha mashnukap shamkarmiayi. Tura chikich aintsainausha nu turunamun antukar nushanunisarang nukap shamkarmiayi.

Wainchati takat untsuri Yusekakarmarijai turamuri

12Tura Cristonu ainau Yus seatai juunjeanam wayaawar, metek nintimsar

4 5

Page 246: Achuar bible   new testament

246

w 5.20 (Juan 11.25;14.6; Rom. 6.4)

chikich tesaamu Salomón jeamkamunamtuke mash kaunkarmiayi. Turinamtai

sha, tura aints ningkikia turachminununtsuri Yuse kakarmarijai turuwarmiayi.13Tura Cristonauchu ainau nunakapengkeraitai tinayat, Cristonu ainaujaiiruntrartatkamawar shamiarmiayi.14Tura aishmang ainausha nunia nuwaainausha untsuri ii Apuri Cristonkanekasampita tiarmiayi. Tura asarCristonu ainauka untsuri yujararmiayi.15Tura Cristo nuiniatiri ainau turamurinnekaawar, jau ainaun jeanmaya aanumjiikiar,sha puusar, Pedro nangkamak nimikintrijai tsuwarti tusar, jau ainaunjintanam pujtusarmiayi. 16Nunia chikichyaktanmaya ainausha arakchichupujuinau asar, jau ainauncha turaiwianchruku ainauncha Jerusalénnumitaarmiayi. Tura itaaram mash pengkerwajasarmiayi.

Pedro Juanjai wait wajakmauri17Tura asamtai sacerdote apuri chikich

sacerdote ainau saduceo tutaijai iruntrarCristo nuiniatiri ainaun suwirpiakujiinak: 18Kársernum engkeataram tusar,ni aintsri ainaun akatrar akupkarmiayi.Akupkamu asar, achikiar tunau aintsengketinam engkewarmiayi. 19

ramtai Yuse awemamuri kashi tari,kársera waitirin urak, Pedron Juanjaijiiki chicharak:

20—Yamaikia jiinkiram, tsawaarum Yusseatai juun jeanam wayaaram, nuniwajasrum aints ainau Yusnum tukeiwiaaku pujustin chicham ujaktaram,—timiayi.w

21Tamati Pedro Juanjai miatrusarangumirkarmiayi. Tura tsawaaramtai, Yusseatai juun jeanam wayaawar, Yuse

miayi.Tuminai Cristo nuiniatiri karsernumia

jiinkinun nekachu asar, sacerdote apurini aintsri ainaujai: Judío apuri ainaushamash kaunkarti tusar untsukarmiayi.Tura mash kaunkaramtai chichainak:—Jesúsa nuiniatiri ainau karsernumia

jiikrum itataram, —tusar ni aintsrinakupkarmiayi. 22Akupkamu asar,kársernum jear nuni wayaawar Cristonuiniatirinka waintsuk, judío juuntriiruntramunam waketkiarmiayi. 23Turachichainak:—Iikia kársernum jear, waiti tuke

yawikmau jeamji, tura kársera nakaushaaanum wajatinau jear, tura urakarwayaar kichkisha engketu wainkachji,—tiarmiayi.

24Tinamtai sacerdote apuri, tura Yusseatai juun jea wainu apuri, turasacerdote juuntri ainausha nuna antukar:—Maj ¿nusha tuning wainkaintaij?

—tu nintimrarmiayi. 25Tu nintimsarpujuinai, chikich aints taa chichaak:—

marme nuka Yus seatai juun jeanamwajasar aints ainaun nuininawai,—timiayi.

26Tamati juun jea wainu apuri niaintsrijai jiismi tusar juun jeanamwearmiayi. Tura nuni jear, Cristonuiniatirin wainkar, aints ainau iinkayajai tukurmiarai tusar, pasé awajtsukitaarmiayi. 27Tura judío apuri iruntrarpujuinamunam itaar japen awajsaramtai,sacerdote apuri chicharak:

28—Iikia atum chicharkur: Nu aintskapachisrum pengké nuiniatsuk asataramtusar, akupkamjarme nuka antutskesha,nu nuiniamuka pachitsuk Jerusalénnum

tarme. Tura atumka: Nu aintska

5

Page 247: Achuar bible   new testament

247

x 5.28 (Mat. 27.25) y 5.39 (Hech. 22.3)

maarume tusaram, chikich ainausha pasénintimtikratasrum wakerarme,—timiayi.x

29Tamati Pedro Cristo nuiniatiriainaujai aiminak:—Aints ainauka umirtsuk Yusek

umirkamnawaitji. 30Atumka Jesúska

rume. Tura wainiat ii juuntri ainau YusriJesúsnaka ataksha inankimiayi. 31Turanayaimpinam yakí iwiak, Israel ainautinintimaurin yapajiakrin, ii tunaurinchasakturmartas ii aintsritin inatmin turauwemtikin ati timiau asa, yamaikia Yuseuntsurinini pujawai. 32Iikia mash nunekau asar etserji. Tura Yuse Wakanin niumirkaru ainaun Yus sua nuka: Tuchichastaram tusa iinka chichamtikramji,—tiarmiayi.

33Tinamtai judío juuntri ainau nukapkajerkarmiayi, tura Cristo nuiniatiriainaunka maawartas wakeriarmiayi.34Turinamtai chikich fariseo aints,Gamaliel naartin, nu iruntramunampujumia nuka Moisésa chichamennuikiartin asamtai, aints ainau niinchapengker anturin armiayi. Tura asamtaijudío juuntri iruntrar pujuinamunamwajaki, Pedroncha tura Juannashapachis: Nu aints ainau jiiktaram tamaaanum jiikiarmiayi. 35Nunia Gamalieljudío juuntri ainaun chicharak:—Israel ainautiram, atum ju aints

turatai tu nintimrume auka aneartaram.36¿Atumka aints Teudas naartinaneaktsurmek? Nu aintska: Wikiajuuntaitjai tamati, cuatro pachak ainauniin nemarkarmiayi.tai, ni nemarnuri ainauka mashtupikiakiar ni jeen waketkiar kanakarpujusarmiayi. 37Nunia ukunam aintsainau naarin papinum aatramunamchikich Galileanmaya aints, Judas naartin

tamia nuna aints untsuri nemariarmiayi.Tura niincha mainamtai, ni nemarnuriainauka mash tupikiakiarmiayi. 38Turaasamtai au aintska inaisataram tajarme.Au aints turina nusha ningki nintimsarturinakka, ningki inaisartatui. 39Tura Yusau aints ainaun: Nu turataram tamatikia,

ram tujinkatnuitrume. Tura asaramaneartaram. Nu inaiyachkurmeka Yusjaimaaniktinuitrume, —Gamaliel timiayi.yTamati miatrusarang umirkarmiayi.

40Nunia Cristo nuiniatirin untsukarawatrarmiayi. Nuna turuwar chicharinak:—Jesúsa naari pachisrum chichamka

pengké etserkairap, —miayi. 41Akupkaram Cristo nuiniatirijudío juuntri iruntramunmaya jiinkiarweenak:nun Yus iin tsangkatramkamji tusarwarasarmiayi. 42Tura warasar kintajaimetek Yus seatai juun jeanam wayaawar,nunia chikich aintsu jeencha wayaawar,tuke inaitsuk Cristo Jesúsan pachisarnuiniararmiayi, tura Yusnum uwemratinchichamnasha etseriarmiayi.

Cristo umirin ainau yaingtinunsiete aints inaikiamuri

6 1Jumchik arus Cristo umirin ainaunukap yujaru asaramtai, griego

chichame chichainau chikich hebreo

miayi. Tura hebreo chichamenchichainaun jiyainak:—Waje ainau yuumamuri kinta metek

suayatrumsha ¿waruka waje griegonchichainausha yuumamuri meteksutsuksha pujarme? —tiarmiayi. 2Turaasamtai Cristo nuiniatiri doce (12) armianuka: Cristonu ainau mash kaunkarattusar untsukarmiayi,ramtai chicharnainak:

5 6

Page 248: Achuar bible   new testament

248

z 6.5 (Hech. 21.8)

—Aintsu yuumamuri susatasar, Yuse

waitai. 3Tura asamtai yatsur ainautiram,atumka pengke aints nintip Yuse Wakanipiatkamu ainau siete (7) eaktaram, turanuka aints ainau yuumamuri susartitusaram inaikiataram. 4Turakrumin iishatuke inaitsuk Yus seakur, tura Yusechichame etserkur pujustatji, —tiarmiayi.

5Tinamtai Cristonu ainau mash nunaantukar: Pengkeraitai tiarmiayi. Tu tinauasaramtai, Estebankan nu takatantakakmasti tusar inaikiarmiayi.

yayi. Nusha Yuse Wakani piatkamuyayi.Nunia Felipencha, nunia Prócoroncha,nunia Nicanornasha, nunia Timónasha,nunia Parmenasnasha, nunia Antioquíanungkanmaya aintsun,sha nu takatan takakmasarti tusarinaikiarmiayi. Nu aintska judíochutiatjudíowa nunisang Yusen nemarkauyayi.z

6Nuniasha nu aints ainaun Cristonuiniatiri pujuinamunam itaarmiayi.Itaaramtai Cristo nuiniatiri ainau niuwejejai nu siete (7) aintsu muukenachirkar: Ni takatrin Yuse kakarmarijaitakakmasarti tusar Yusen seatiarmiayi.

7Tura Yuse chichamen etserkaruasaramtai, aints ainau untsuri nunaantukaru asar,num nukap yujararmiayi. Tura sacerdoteainausha untsuri Criston nekasampitatiarmiayi.

Estebankan achikmauri8Tura Yuse Wakani Estebanka nintin

piatkamu asa, aints ainaun wait anentakpengker awajsamiayi, tura wainchatitakatan ningkikia turachminun Yusekakarmarijai turamiayi.

9Tura chikich aints ainau Estebankan:¿Warukaya Cristosha umirume? tusar

iniasartas weriarmiayi. Nu aints ainauiruntai jeanam, Angkan Ainau Iruntai Jeatutainum tuke iruntrarmiayi. Nu iruntaijeanmasha Cirene nungkanmaya ainau,tura Alejandría nungkanmaya ainausha,tura Cilicia nungkanmaya ainausha, turaAsia nungkanmaya ainausha nuniiruntrarmiayi. 10Tura Estebankan YuseWakani piatkamu asa, Yus ni nekamtairisusamu asamtai, nunia aints ainau nichichamejaingkia nepetkatatkamawarnepetkacharmiayi. 11Tura asaramtaiEstebankan suwirpiaku jiisar, chikichainaun wainkar, kanakar pujusar kuikiansusar:—Atumka tsanumkuram chicharkuram:

Au aintska Moisémayi, tura Yusen pachis pasé chichasmayititaram, —tusar akikiarmiayi. 12Tu tinam,tsanumin ainau: Ayu tusar, chikich aintsainaun, tura ni juuntri ainauncha, turaMoisésa chichame nuikiartin ainauncha

miayi. Nunia Estebankan achikiar judíoapuri iruntrar pujuinamunamjeeniarmiayi. 13Tura jeeniaramtai chikichaints ainaun: Estebankan pachisar waitchichaman etserkarat tusar itaarmiayi.Turinamtai nuka waitrinak:—Auka Yus seatai juun jean nekas

pengker aa nuna pachis tuke itiattsukpasé chichasmayi, tura Moisés umirkatin

mayi. 14Tura chichaak: NazaretnumiaJesús Yus seatai juun jean yumpungtatui,tura Yus Moisésnum chichaman iinakupturmakmiaji nuna yapajiatatuitimiayi, —Estebankan tsanuminaktiarmiayi.

15Tinamtai judío apuri iruntramunampujuinauka Estebankan jiij pujuriarmiayi,tura Estebanka yapiin Yuse awemamuriatumaun wainkarmiayi.

6

Page 249: Achuar bible   new testament

249

a 7.3 (Gén. 12.1) b 7.4 (Gén. 12.4) c 7.5 (Gén. 12.7) d 7.7 (Gén. 15.13-14)e 7.8 (Gén. 17.10-14) f 7.9 (Gén. 37.11, 28) g 7.10 (Gén. 41.39-41) h 7.12 (Gén. 42.1-2)i 7.13 (Gén. 45.1, 16)

Esteban Yuse chichamen etserkamuri

7 1Tura Estebankan wainkar sacerdoteapuri iniak:

—¿Ju amin pachitmasar turamina nukanekaskai? —timiayi.

2Tama nisha ayaak:—

sha antuktaram. Ii juuntri Abrahamaturamuri nintimrataram. Ii juuntriAbraham Harán nungkanam weatsaing,Mesopotamia nungkanam pujamtai, iiApaachiri Yus nekas pengker aa nu niinwantintukmiayi. 3Tura Yus chicharak:‘Ame nungkarminia jiinkim, ami wearamainau ukukim, chikich nungkanam wiinaktustatjame nuni weta,’ timiayi.a

4“Yus tu timiau asa, Abraham Caldeanungkanmaya jiinki, Harán nungkanampujustas wemiayi. Nunia ni aparijakamtai, Yus Abrahaman: Chikichnungkanam weta timiau asa, atuminungkari yamai atum pujarme junitamiayi.b 5Antsu nungkanka jumchikshasusachmiayi. Tura uchin kichkishayajutmachu wainiat, Yus chicharak: ‘Amejakakmin ami wearmin ju nungkansusatnuitjai,’ timiayi.c

6“Tura Yus chicharak: ‘Ami wearamainau nukap yujarar, chikich nungkanampujusartinuitai. Tura nuni pujusar,chikich nungkanmaya ainau inatiri asar,

tai. 7Tura ami wearmin wait wajaktiniunsuwinaunka wisha wait wajaktiniunsusartinuitjai. Nunia ami wearam nunungkanmaya jiikiaran, ju nungkanamwína umirtukartinuitai,’ Yus timiayi.d

8“Nunia Yus Abrahaman chicharak:‘Wina chichamur umirtukta. Juwaitaiwina chichamruka: Aishmang ainau

akiina ocho (8) kinta nangkamaramtai,nuwapchiri mash charutkataram. Amiwearam wína aintsur asar, tuke inaitsukju akupamurun umirtukarti,’ timiayi. Tutimiau asa, Abrahama uchiri Isaacaakiinamuri ocho (8)tai, Abraham ni uchiri nuwapchirincharutkamiayi. Nunia Isaaca uchiriakiinamtai, nusha nunisang turamiayi.Tura Jacobsha nunisang turamiayi.Jacobo uchiri doce (12) amia nukayaanchuik ii juuntri armiayi.e

9“Tura ii juuntri ainau Jacobo uchiriarmia nuka ni yachiin Josén suwirpiakujiinau asar: Egipto inatiri ati tusarsurukarmiayi. Tura wainiat Yus Josénkapengker awajsamiayi.f 10Tura Joséitiurkachmin pujau wainiat Yus niinchauwemtikramiayi, tura ni nekamtairinchasusamiayi. Tura Egipto apuri faraón tutai

tikiamiayi. Tura asamtai faraón JosénEgipto nungkarin tura ni aintsriainauncha mash wainin ata tusainaikiamiayi.g

11“Nunia Egipto nungkanam, turaCanaán nungkanmasha tsuka amatai,Canaán nungkanam pujuinau nukap waitwajakarmiayi. Tura tsuka nukap auasamtai,war wainkacharmiayi. 12Tura ii juuntriJacob: Egipto nungkanam trigo awaitamaun antuk, ni uchiri ainaun: Nuni

miayi. Turamtai wear yutan sumakarwaketkiarmiayi.h

13“Nunia ataksha: Yurumak sumaktaitusar taaramtai, José ni yachí ainaun:

miayi. Turamtai faraón: Joséka Israelawearintai tusa nekaamiayi.i 14Turamtai

7

Page 250: Achuar bible   new testament

250

j 7.14 (Gén. 45.17-46.27) k 7.15 (Gén. 49.33) l 7.18 (Ex. 1.7-8) m 7.19 (Ex. 1.22)n 7.20 (Ex. 2.2) o 7.22 (Ex. 2.3-10) p 7.29 (Ex. 2.11-15;18.3-4)

José ni yachí ainaun chicharak: Wínaapar ni weari ainaujai setenta y cinco(75) aints mash juni itataram tusaakupkamiayi.j

15“Turamtai Jacob ni weari ainaujaiEgipto nungkanam wearmiayi. TuraJacobsha, tura ni uchiri ainausha mashjuunmarar nuni jakarmiayi.k 16Nunijakaramtai nukap arus, ni weari ainauJosé kunchinka jukiar,nam iwiarsarmiayi. Abraham: Ii wearinuni iwiarsami tusa, nungka Hamorauchirinu amia nuna ni kuikiarijai sumakuasamtai, nuni iwiarsarmiayi.

17“Tura Yus Abrahaman: Wisha amiwearmin nukap yujratnuitjai timia nukinta jeatak wajasamtai, ni weari ainau

miayi. 18Nukap yujararai, chikich apuJosén wainchau Egipto apuri amiayi.l19Nuka ii juuntri ainaun anangka paséawajsamiayi. Tura: Israela uchiri jakartitusa chichaman akupak: ‘Atumi uchiri

ram,’ timiayi.m20“Nunia Moisés akiinamiayi. Turamtai

Yus niin pengker awajsamiayi. Turaasamtai ni nukuri uchirin kampatamnantu ni jeen uukmiayi.n 21Nuniauuktatkama tujintak entsanam ujungtinkinta jeamtai, uchincha pitaknum engkeaentsanam inanmasmiayi. Turamunfaraónka nawantri juki, ni uchirianunisang tsakatmarmiayi. 22Tura asamtaiEgipto ainau nekarmia nuna mashMoisésan nuiniararmiayi.rang nuiniarmau asa, kakarmanchicharkartin ayayi. Tura turamurinchakakarman turinuyayi.o

23“Nunia Moisés cuarenta (40)rintin pujak, Israel ainaun ni weariasamtai, jiistaj tusa wemiayi. 24-25Tura

weai, Egipto aints Israel aintsun awatunwainak, nuna jiij wajatmiayi. Turanintimias:kia, wi wear nuna wainkar: Nekas Yus iinakupturmaku asa,tatji, tu nintimrartatui, Moisés tunintimias, Egipto aintsun maamiayi. Turawaininayat Israel ainauka tuukanintimracharmiayi. 26Kashin tsawaarMoisés ni weari ainaun ataksha jiistasweai, mai Israeltak maaninaun wainak:Kajernaitsuk asataram titas werichicharak: ‘¿Warukaya mai Israeltakshamaaniarme?’ timiayi. 27Tamaitiat chikichaintsun awatmia nuka Moisésan shitak:‘¿Ameka ii apurinkitam? ¿Yaachia

kama? 28¿Yaau Egipto aints maamame

mek?’ timiayi. 29Nu tímia Moiséstupikiaki Madián nungkanam we, nunipujus uchin jimiaran yajutmarmiayi.p

30“Nunia cuarenta (40) musachnangkamaramtai,nam mura Sinaí tutainum jeatak wajasai,

muri wantintukmiayi. 31Tura numi keaunkajinchau asamtai, Moisés nuna wainak:¿Warukang kajintsu? tusa:kan jiisnaka wainkainjapi, tu nintimiasweri wakemak jiiai, Yus chichaunantukmiayi. 32Tura Yus chicharak:‘Wiitjai ami wearmi Yusrinjai. Tura asanAbrahama Yusrinjai. Tura IsaacaYusrinjai. Tura Jacobo Yusrinjai,’ timiayi.Yus tama Moisés kuraimiayi, turajiistatkama shamkamiayi. 33Turamtai Yuschicharak: ‘Nungka wajame aukawinaruitai. Tura asamtai sapatrumkuinkam ukuktia. 34Wína aintsur Egiptonungkanam pujuinau wait wajainaunwainkau asan, tura ni juutinauncha

7

Page 251: Achuar bible   new testament

251

q 7.34 (Ex. 3.1-10) r 7.36 (Ex. 7.3;14.21) s 7.37 (Deut. 18.15) t 7.38 (Ex. 19.1-20.17)u 7.41 (Ex. 32.1-6) v 7.43 (Am. 5.25-27) w 7.44 (Ex. 25.9, 40) x 7.45 (Josué 3.14-17)

antuku asan, wína aintsur ainaunayamruktasan winajai. Tura asamtaiyamaikia Egipto nungkanam waketkita.Amin nuni akupkatasan wakerajme,’ Yustimiayi.q

35“Ii juuntri ainau Moisénak:‘¿Ameka ii apurinkitam? ¿Yaachia

kama?’ tusar nakitraru wainiat, Yus niawemamurin numi jangkirtin keamunamMoisésan wantintukti tusa akuptukmiayi.Tura Moiséska Israel ainau apuri ati, turaayamrukti tusa akupkamiayi. 36Turamtai

nia jiikmiayi. Tura Egipto nungkanam,tura juun entsa Kapantin Entsa tutainum,tura aints atsamunam cuarenta (40)musach wekaas, Yuse kakarmarijainingkikia turachmin ayat, wainchatitakatnaka turamiayi.r

37“Moiséska ni weari ainaun chicharak:‘Yus atumi aintsrin kichik: Wínachichamur etserin ata tusa, wiyanunisang atumin akupturmaktinuitrume,’timiayi.s 38Tura asamtai Moiséska aintsatsamunam Israel ainaujai iruntrar pujuarmiayi. Tura ii juuntri ainaujai muraSinaí tutainum iruntrar pujuinai, Yuseawemamuri Moisésjai chichasmiayi.Turamtai Moiséscha Yuse chichamentuke pujustiniun sukartin aa nuna iinnekamtikramatas antukmiayi.t

39“Tura waininayat ii juuntri ainauMoisésan: ‘¿Ainusha itiur umirkatjik?’tusar niin umirtan nakitinau asar,Egiptonam waketkiartas nintimiarmiayi.40Tura asar Aarónkan chicharinak:‘¿Ainusha Moiséska iin Egiptonmayajiirmakmiaji nusha tutsuk werumi? Iikianekatsji. Tura asamtai ii yusri najatruata.Nuka eemak wekaamtai,

tatji,’ tiarmiayi. 41Nunia waaka uchirinakumkar kurin najanawarmiayi, tura niyusrin ni uwejejai ningki najanawariat,maaketai tiartas tangku ainaun maawarepewarmiayi, nunia nakurusarmiayi.u

42“Turinau asaramtai Yuska ii juuntriainaun ukukmiayi. Turamtai ii juuntriainau yaa ainaun Yus nayaimpinamekentsau waininayat: Ii yusrintai tiarattusa, Yuska tsangkatkamiayi. Yusechichame etsernusha yaanchuik nunapachis tu aarmiayi.

Yus chichaak: ‘Israel ainautiram,cuarenta (40) musach aintsatsamunam wekaakuram tangkuainau maaram,rumka nekasrum turachmiarume.43Antsu tangku ainau wínakasurutsuk, chikich yus, Moloctutai yuschau wainiatrum, nukaii yusrintai tusaram, nunia yaaRefán tutai ii yusrintai tusaram,

tratasrum najanamiarume. Turaasamtai wikia atumin Babilonia

nuitjarme,’ Yuska timiayi. Tuaarmawaitai.v

44“Yus Moisésan: ‘Jear tarachnajanamu jeartukta tusan,tatjame,’ tinu asamtai, ii juuntri ainauaints atsamunam Yusjai iruntai jean Yustímia nunisarang jeamkarmiayi.w 45Ii

ramtai, ni uchiri ainau wekaasar, junungkanmasha Josuéjai taarmiayi. TuraYus yaingmau asar, ju nungkanampujuinaunka jiikiarmiayi. David apunaamtsaing,nam tuke ayayi.x

46

miayi, tura ii juuntri Jacobo Yusri,

7

Page 252: Achuar bible   new testament

252

y 7.52 (Mat. 5.12) z 7.58 (Hech. 22.20) a 7.59 (Sal. 31.5; Luc. 23.46) b 7.60 (Luc. 23.34)c 8.1 (Hech. 11.19;22.4-5;26.9-11)

Davidta Yusri asamtai, David Yuse jeenjeamkatas wakerimiayi. 47Tura Yus nunasurimkau asamtai, Salomón Yuse jeenjeamkamiayi. 48Turayat Yuska nekasjuun asa,munmaka pujuschamnawaitai. Yusechichame etsernusha yaanchuik tuaarmiayi.49-50 Yus chichaak: ‘Wiki mash aa

nunaka najanau asan,kia wina keemtairuitai. Turanungkaka wína najamtairuitai.

mea wakerutarme? ¿Wínaayamtairuka tuwaita?’ Yustimiayi.”

51Nunia Esteban tuke etserak:—Atumka katsuram nintintin asaram,

Yus umirchawa nunisrumek nintimrume,tura Yuse chichame antut nakitauasaram, atumi juuntri turuwarmianunisrumek Yuse Wakaningkia kajerinainiarme. 52Nintimrataram. Atumi juuntriainau Yuse chichame etserin ainaunchatuke kajerin armiayi. Tura Yusechichamen etserin ainau: ‘NekasTunaarinchau aa nu taratnuitai,’ tuetserinaunka atumi juuntri ainau mainarmiayi.chau’ aa nu taamtai, atumshanunisrumek ni anangkaram achikrummaamiarume.y 53Tura asaram Yuseawemamuri ainau Moisésnum chichamanakupinak: Nu chicham umirkataram tiaruwainiatrumek atumka nu chichamkapengké umikchamiarume, —Estebantimiayi.

Estebanka maamuri54Esteban tamati nuna antukar, judío

juuntri ainau kakarar kajerinak nainkakatetet awajiarmiayi. 55Turinamtai

Esteban, Yuse Wakani piatkamu asa,nayaimpinmanini pangkai jiimkama Yusepaaniurin wainkamiayi. Tura Yuseuntsurinini Jesús wajaun wainkamiayi.56Tura wainak, nu aints ainaunchicharak:—Pangkairam jiistaram. Nayaim uraniun

wainjai. Tura Yus akupkamia nuna Yuseuntsurinini wajaun wainjai, —timiayi.

57Tama aints ainau kajerkar kakararshinukiar, kuwishin epetkar irunturarEstebankan achikiarmiayi. 58Turuwaryaktanmaya jiikiar, kayajai tukuarmiayi. Turaaints ainau kayajai tukuartas ni wejmakrinkaaimiakar: Natsa Saulo ii wejmakrin wainkatitusar, ni wajamunam tuktusarmiayi.z

59Tura kayajai tukuinam EstebanJesúsan seak:—Apuru Jesúsa, wakanur jurutkita,

—timiayi.a 60Tura tikishma kakar untsumak:—Apuru,

rata, —timiayi.Nuna tina nuniangka jakamiayi.b

Saulo Cristonu ainaun kajerkamuri

8 1-4Tura Estebankanmaawaramtai,Sauloka:

tai timiayi. Turamtai Cristonu ainauEstebanka namangken jukiar iwiarsarmiayi.Tura wakemesekar nukap juutiarmiayi. Nukintati Cristonu ainau Jerusalénnum pujuinau

miayi. Saulosha nu aints ainaunmashamuktaj tusa,namwaya, aishmang ainauncha, tura nuwaainauncha achik japiki kársernum engkewarattusa akupnuyayi.c

Samaria nungkanam Cristochichame etserkamuri

Cristonu ainau mash Jerusalénnumiajiinkiar, Judea nungkanam, tura Samaria

7 8

Page 253: Achuar bible   new testament

253

d 8.5 (Hech. 21.8)

nungkanmasha anumkartas niish niishtupikiakiarmiayi. Tura tupikiakiar, yajawekainaksha tuke inaitsuk Yusnumuwemratin chichaman etseriarmiayi,

num juwakarmiayi. 5TurunawaramtaiFelipe Samaria nungkanam chikichyaktanam we, aints ainaun chicharak:—Yus atumin uwemtikramratnun

akupkatatjai tímia nuka Jesúsaitai,—timiayi.d

6Tama aints ainau mash iruntrar titupujusar Felipe chichamen pengkernintimsar anturkarmiayi. Turuawar

miayi. 7Turamtai iwianchrintin ainaushauntsuri iwianchri kakarar untsumkarjiinkiaramtai tsaararmiayi. Nunia kijiruainausha, tura wekaichau ainaushauntsuri tsaararmiayi. 8Tura asamtai nuyaktanmaya ainau untsuri warasarmiayi.

9Tuminamtai nu yaktanmasha wishinSimón naartin pujumiayi. Nuka Samarianungkanmaya ainaun anangkak:—Wikia nekas juuntaitjai, —tinuyayi.

10-11Tura wishin asa, aints ainaunanangkau asamtai, nu yaktanmayakuikiartin ainausha, tura kuikiartichuainausha niin mash pachiarmiayi. Turapáchinak:—Nu aintska Yuse kakarmari jukin asa,

timiá kakarmaitai, —tiarmiayi. 12AntsuFelipe Yus aints ainaun inartata nunapachis, tura Jesucristo naarin pachisuwemratin chichaman etseru asamtai,aints ainausha tura nuwa ainausha nunaantukar,miayi. 13Turinamtai Simónsha Cristonnekasampita tusa maaimiayi. Tura FelipeYuse kakarmarijai wainchati takatnashaturaun wainak: ¿Wisha warukawainjak?

miayi.

14-16

num pujuinau: Samarianmaya ainau Yusechichamen umirinawai tinamun antukar,Pedroncha nunia Juannasha Samarianamakupkarmiayi. Tura akupamu asar,Samarianmaya ainaun Yuse Wakanipiatkachmau ainayat, ii Apuri Jesúsannemarkaru ainau imainiaru asaramtai,Pedro Juanjai Yusen seainak: YuseWakani Cristonu ainaun piatkati tusarseatiarmiayi. 17

ramtai, nu aintsu nintin Yuse Wakanipiatkamiayi.

18-19Cristonu ainau muuken achirkar,Yusen seainamtai, Yuse Wakani engketauasaramtai, Simón nuna wainak Pedron,tura Juannasha chicharak:—Winasha atumi kakarmari kuikiajai

surustaram. Wisha aints ainaun páchitsukuwejrujai achikian Yuse Wakaninengketami tusan tajarme, —timiayi.

20Tamati Pedro ayaak:—

katnuitai. ¿Yus ni kakarmarin ningkiwakerak sukarta nuka kuikiajaisumakminkai? 21Yus nintimtichu asam,Yuse Wakanijai turatin pengké tujintame.22-23Ameka wiya nunismek Yuse takatritakakmat wakerayatum, nintimintsaangkua tumau yapau pujurtamuasamtai, ameka tunaarumjai jingkiamuanunismek pujame tu nekajme. Tura asamtunaarum yamaikia inaisam ukukta. TuraYus seata. ¿Nu turakmin Yus amitunaarumin tsangkutramrashtimpiash?—Pedro timiayi.

24Tama Simón ayaak:—Wína turutrumena nu turunawai

tusaram, Yus seatritaram, —timiayi.25Tamati Pedro Juanjai nu aints ainaun

Jesúsa turamurin ujakar, tura Yusechichamen etserkar umisar, Samarianungkanam wekaasar, chikich chikich

8

Page 254: Achuar bible   new testament

254

e 8.33 (Isa. 53.7-8)

yaktanam Yusnum uwemratin chichamanetserkiar Jerusalénnum waketkiarmiayi.

Felipe Etiopíanmaya aintsunJesúsan pachis ujakmauri

26Nunia Yuse awemamuri Felipenwantintukmiayi. Tura chicharak:—Felipea, wári umisam ju yakat

ukukim, Jerusalén nangkaikim yakatGaza tutainum jinta amatkamunam nuniaints atsamunam wekaasata, —timiayi.27-28Tamati Felipe wári umis, nu jintanamak, aints atsamunam weai,maya aints Jerusalénnum Yusen maaketaititas we, nunia kawai kárrun japikiweamunam engkema, nu jintanam ninungkarin waketkitas weun wainkamiayi.

niu kuikiarin wainuyayi. Nu aintskakárrunam weak yaanchuik Yusechichame etserin Isaíasa aarmaurin aujkiwemiayi. 29Tura nuni papin aujkiweamtai, Yuse Wakani Felipen chicharak:—Au kárru wea au mankiata,

—timiayi.30Tamati Felipe nuni we, nu aintska

rin aujki winaun anturkamiayi. Turainiak:—¿Ame aujmena nunaapi tawa tusam

nekamek? —timiayi.31Tu iniam nuka ayaak:—Atsa, wína nekamtikruatnuka atsau

asamtai ¿itiur nekaatjak? —timiayi. Tura:—Juni wakam, wijai keemsam

ujatkata, —tamati Felipesha warukmiayi.32Isaíasa aarmaurincha aujki winaun

anturkamia nuka nuwaitai:

rang Niincha jukiarmiayi. Turauwija uchiri ure awaam, juutsuk

miayi.

33 Niincha inatsaararmiayi, turatunaarinchau waininayat, waitwajaktiniun susarmiayi. Tura junungkanam iwiaaku pujaunmaamuncha ¿yaa ni wearingpachischa chichakat?waitai.e

34Nu aarmau aujsar umisar,maya aints Felipen iniak:—Wait aneasam ujatkata. ¿Yuse

chichame etserin yána pachisa takuatawa? ¿Ningkik tumama? ¿Antsuturachkusha kichan pachisash tawa?—timiayi.

35Tu iniam: Ju aarmauka Jesúsanpachis taku tawai tusa, Felipe uwemratinchichaman Jesúsan pachis ujaktasnangkamamiayi. 36Tura kárrunam jinta

maya aints chicharak:—Jiisia, juwaitai entsa. ¿Jesucristo

umirkat tusam juni imiatchamnaukitam?—tu iniasmiayi. 37Tu iniam Felipe ayaak:—Jesucristo nekasampita takumningkia

imaimnawaitjame, —timiayi. Tamati nuaintska chicharak:—Jesucristo nekasampi Yuse Uchirinta,

wikia tajai, —timiayi.38

miayi, tura mai kárrunmaya kuankiarentsanam wear, Felipe nu aintsnakaimaimiayi. 39Tura mai entsanmayajiinkiaramtai, Yuse Wakani Felipenjukimiayi. Turamtai nuwa kuikiarinwainin Felipen waintsuk ningkijuwakmiayi. Turayat waras kárrurinengkema ni nungkarin waketkimiayi.40Turamtai Yuse Wakani Felipen jukinasa, Azoto yaktanam jeemiayi. Turamtainunia jiinki chikich chikich yaktanam

ton pachis tuke etserki Cesarea yaktanamjeamiayi.

8

Page 255: Achuar bible   new testament

255

Saulo Cristo umirkamuri

9 1Nunia Saulo inaitsuk Cristonuainaun kajerak maatas wakerimiayi.

Tura asa sacerdote apuri jeen jeachicharak:

2—Papi aaram surusta. Wikia Damascoyaktanam iruntai jeanam wayaan nunaapurin nu papin inaktusan, yamaram

sha, tura nuwancha wainkanka, achikianjingkian jukin juni Jerusalénnumikiankatasan wakerajai, —timiayi. 3Turanu papi aarmaun juki, jinta weaunDamasco yaktanam jeatak wajaunaneachmau nayaimpinmaya paantinSaulon tenteamiayi. 4Turamtai shamaknungká ayaar kuta antumkamiayi. Turachichaman antukmiayi. Nu chichamkanuwaitai:—Saulo, Saulo, ¿waruka winasha

waitkaratasmesha wekaaturme?5Tamati Saulo ayaak:—Apuru ¿amesha yaachitme? —tu

iniam ataksha nayaimpinmaya ayaak:—Wikia Jesúsaitjai.

sam wekaaturme nuwaitjai. Waaka kajeknumin najar nawen meseawa nunismekamek ami nintim meseame, —timiayi.6Tamati Saulo shamak kurangmaikiak:—Apuru ¿warí itiurtukat tusamea

wakerutame? —timiayi. Tamati Jesúsayaak:—Wajakim weme nu yaktanam weta.

Nuni jeakmin ame turatatme nunaujatmakartatui, —timiayi.

7

sha chichaamun antukarmiayi. Antsuaintsnaka pengké wainkacharmiayi. Turaasar shaminak chichatsuk wajasarmiayi.8Tuminamtai Saulo kuta antuma pujayatwajaki wainmaktatkama tujinkamiayi.Tura asamtai uwejen tap achikiar jukiar,Damasco yaktanam jeeniarmiayi. 9Turanuni jea kampatam kinta wainmatsuk

yurumkancha yutsuk, tura amutnashaamutsuk pujumiayi.

10Saulo tu pujamtai, Damascoyaktanam Cristo nemarin Ananías naartinpujuyayi. Turamtai Apu Jesús niinwantintuk:—Ananíasa, —timiayi. Tamati nuka

ayaak:—Apuru, juni pujajai, —timiayi.11Tamati ataksha Apu Jesús chicharak:—Ame wajakim Jinta Tupin tutainum

weta. Nuni Judasa jeen jeam,Tarsonmaya aints Saulo naartin nunipujau iniasta. Tura nuka Yusen seakpujau wainkatatme. 12Ame jeeminpujamning, nu aintsnaka karanmanunisnak amin wainmamtikiamjame.Tura jeanam wayaam, uwejmijai nimuuken achikiam: ‘Ataksha wainmakta,’tusam paan wainmamtikiamjame,—Jesús timiayi.

13Tamati nuna antuk Ananías ayaak:—Apuru, nu aintsun pachisar wína

untsuri ujatkarmayi, tura Jerusalénnumamin umirtaminak pujuinaun nu aintskapasé awajsamurin untsuri ujatinaunantukmajai. 14Tura sacerdote apuri papiaarmau susam, yamai juni taa, aminseatmina nuna mash achiktaj tusa tayi,—timiayi.

15Tamati Apu Jesús chicharak:—Tutsuk weta. Nuka antukiatmek nu

aintska wína inatir ati tusan, judíochuainauncha, nunia apu ainauncha, nuniaIsraela weari ainauncha wína pachitaschicharkat tusan, wikia niin eakmajai.16

niun nekamtikiatatjai, —timiayi.17Tamati Ananías we,

nam jea, nuni waya ni uwejejai muukenachik chicharak:—Yatsuru Sauloa, ame jinta winamin

Apu Jesús wantinturmak amijaichichasma nuka amincha wainmamtikiattusa, tura Yuse Wakani ami nintimin

9

Page 256: Achuar bible   new testament

256

f 9.25 (2.Cor. 11.32-33) g 9.30 (Hech. 26.20)

piatramkat tusa wina akuptuki,—timiayi.

18Tama wainmachiat namaka saapeatumau ni jiinia ayaarmiayi. Tura asamtaiSaulo ataksha paan wainmakmiayi. Turawajaki Criston nemarkatas maaimiayi.19Nunia yutan yuwa ni namangkenkakamtikramiayi. Tura Cristonu ainauDamasconam pujuinaujai tsanias jumchikkinta pujusmiayi.

Saulo Damasconam Cristochichamen etserkamuri

20Nunia iruntai jeanam waya: JesúsYuse Uchirintai tusa etserkamiayi.21Turamtai nu chichaman antukaruainauka mash nintimrar:—¿Ju aintska Jerusalénnum Jesúsan

kai? ¿Tura junisha taa, nu aints ainaunachik jingkia sacerdote juuntri ainamunamjeetias tamia nuchaukai? —tiarmiayi.

22Tinamaitiat Saulo shamkartutsuk: Jesúsnekas aints ainautin uwemtikramratnuitjitusa, Yuse kakarmarijai chichau asamtai,judío Damasconam pujuinau:waitai tiartatkamawar tujinkarmiayi.

Saulo ayamrukmauri23Nukap kinta arus judío ainau Saulon

maatai tusar, chichaman najatawarmiayi.24Tura judío ainau tsawaisha, tura kashishayakta waiitiri ainamunam wajasar: Saulo

miayi. Turinamaitiat Sauloka nunakanekaamiayi. 25Tura asamtai Cristonu ainaukashi Saulon juun changkinnum engkewar,yakta wenukrinia naekjai itarar jiikiarakupkaram tupikiakmiayi.f

Saulo Jerusalénnum waketkimuri26Saulo Jerusalénnum waketki,

Cristonu ainaujai iruntratas wakerimiayi.

Turamaitiat Sauloka Cristo umirnuitai,tuuka nintimtsuk mash shamkarmiayi.27Tura wainiat Bernabé Saulon juki,Cristo nuiniatiri pujuinamunam itamiayi.Tura ita chichaak:—Juka jinta weak ii Apuri Jesúsan

wainkami. Turamtai ii Apuri niinchichasmau asa, Damasconam jea,shamkartutsuk Jesúsa kakarmarijaichichasmayi, —timiayi. 28Tamati SauloJerusalénnum juwakmiayi, tura Cristonuiniatiri ainaujai wekaasamiayi. Turashamkartutsuk Apu Jesúsa kakarmarijaichichauyayi. 29Tura Sauloka Jesúsanpachis chichasmiayi. Turamtai judíogriego chichamejai chichau armia nununi pujuarmiayi.nau asar, niincha maatasarwakeriarmiayi. 30Turinamtai Cristonuainau nuna nekaawar, Saulon maawaraitusar, Cesarea yaktanam jeeniar:—Ami yaktarmin Tarsonam weta,

—tusar akupkarmiayi.g31Tura asamtai Cristonu ainau Judea

nungkanam tura Galilea nungkanam turaSamaria nungkanam pujuinausha mashpengker nintimsar angkan pujusarmiayi.Tura Criston miatrusarang umirkar:Tunau wajasai tusar shaminak, Yuse

miayi.

Eneasa tsuwarmauri32Pedro nu nungkanmasha wekaak,

nam jeamiayi. 33Tura nuni jea, aintsEneas naartinun wainkamiayi. Nukakijiru asa, ocho (8) musach wekaichau nipeakrin tepeyayi. 34Tura nu aintsunwainak Pedro chicharak:—Eneasa, Jesucristo amin yamai

tsuwarmawai. Tura asamtai nantakimsekmatiram tuksata, —timiayi.

9

Page 257: Achuar bible   new testament

257

Tamati nu tamaujai metek Eneasnantakmiayi. 35Turamtai Lidanam turaSarón yaktanam pujuinau nuna wainkar,ii Apurin umirkarmiayi.

Dorcas jakamunmaya nantakmiauri36Tura Jope yaktanam nuwa Cristo

umirin, Tabita naartin pujuyayi. Nukagriego chichamejai Dorcas taku tawai. Nunuwaka tuke pengker aa nuna takaak,tuke yuuminauncha yainuyayi. 37Dorcasnuni pujus sungkuran achimiakjakamiayi. Turamtai namangken nijarar,pata yakí amanum patasarmiayi.38Patasaramtai Pedro Lida yaktanamarakchichu pujau asamtai, Cristonu ainaununa antuku asar, jimia aintsun Pedronjiiwearat, tura nuni jear: Wári juniitaarat tusar akuptukarmiayi.

39Tura akupkamu asar, nuni jeariarujakaram, Pedro nijai tsaniasar Jopeyaktanam wearmiayi. Tura nunijearamtai, jakau namangke yakípatasmaunum Pedron iwiakarmiayi. Turanuni wayaamtai, waje ainau mashjuutkiar tenteawarmiayi. TuruawarDorcas iwiaaku pujak peetai ainaun, turawejmak ainauncha najanamia nunainaktusarmiayi. 40Turinamtai Pedro aintsainaun, tura waje ainauncha mashjiikmiayi. Tura ningki juwak tikishmaYusen seamiayi. Nunia jakau namangkenpangkai jiis:—Tabita, nantakta, —timiayi.Tamati Tabita jiimi Pedron wainak

nantaki pujusmiayi. 41Turamtai wajaktitusa, Pedro Tabita uwejen achikawajkimiayi. Nunia Cristonu ainauncha,tura waje ainauncha mash untsuam,nusha wayaawar iwiaaku pujaunwainkarmiayi. 42Turamtai Jopeyaktanam nu turamun aints ainau mashnekaawarmiayi. Tura aints untsuriCriston nekasampita tiarmiayi. 43

tai Pedrosha Jope yaktanam untsuri kinta

aints Simón naartinu jeen pujusmiayi. Nuaintska nuwapen takauyayi.

Pedro Cornelion wainkamuri

10 1Cesarea yaktanam suntara apuriCornelio naartin pujuyayi. Ni

suntaringkia Italia nungkanmaya aintsarmiayi. 2Nu apuka péngke aints ayayi.Tura ni weari ainaujai tunau wajasaitusar, shaminak Yusen: Ameketmejuuntam tinu armiayi.tichu ainaun yaingtas kuikian nukapsuyayi. Tura tuke Yusen seayayi. 3Tupujai tsaa nungkaanmatai, Corneliokaranma nunisang Yuse awemamuri nipujamunam wayaun paan wainkamiayi.Tura wainkam chicharak:—Corneliowa, —timiayi. 4Tamati

Cornelio Yuse awemamurin wainakshamak jiij wajatmiayi. Tura:—Apuru ¿warí turuttiasme winame?

—timiayi. Tu iniam Yuse awemamuriayaak:—

kayi, tura yuuminak pujuinau yaingtasam

tsui. 5Tura asamtai yamaikia Jopeyaktanam aints ainau akupkata. Turaaints Simón naartin, chikich naari Pedrotati tusar untsukarti. 6Nuka irastas taachikich Simónjai nuwape takau tutaijaitsanias pujawai. Ni jeengka juun entsayantamen pujawai, —timiayi.

7Chichas umis Yuse awemamuriwaketkiamtai, Cornelio ni inatirinjimiaran untsuk, nunia suntar Yusenumirkau pengke nintinnun untsukmiayi.Nu aintska tuke ni apurin umirnuyayi.8Tura nuni wetaram tusa mash ujak, Jopeyaktanam akupkamiayi.

9Kashin tsawaar jinta weenai, Jopeyaktanam jeainatsaing, tsaa tupinwajamtai,Pedro Yusen seatas jea tuntupe yakí

pata amaunum wakamiayi. 10Tura nuni

9 10

Page 258: Achuar bible   new testament

258

pujus nukap yaparmiayi. Tura asayuwatas wakerimiayi. Tura yurumkaninarawarti tusa nakaj pujai, karanmanunisang 11nayaim uranmiaunumia

rin jingkiar, yakíya akupamunwainkamiayi. 12Nu sekmatinam pachimainau cuatro (4) nawentin, tura napiainausha, tura nanamtin yuchati ainaushaengketinaun wainkamiayi. 13Turamtai:—Pedroa, wajakim maam yuwata, —tu

chichaun antukmiayi.14Nuna antuk Pedro ayaak:—Atsa Apuru, Moisés iin chichaman

akupturmaku asamtai, junaka yuchajai.Wikia yuchatinka tuke tsuutakunyuchawaitjai, —timiayi. 15Tamatiataksha chichaun antukmiayi:—Yus pengkeraitai tau wainiatmesha

¿waruka amesha paseetai tame?—timiayi.

16Tura sekmatiya tumaun atakshaakupak, nunia ataksha iwiak, nuniaataksha akupak, nunia tuke nayaimpinamiwiakmiayi. 17Nuna turau wainak Pedro:¿Warukanak auncha wainkaj? tunintimias pujai, Cornelionmayaakupkamu ainau:—¿Simónka jee tuwaita? —tusar

inintrukiar inintrukiar taarmiayi. 18Turataar untsuminak:—¿Aints Simón naartin chikich

naarisha Pedro ju jeanmasha irastas taapujawak? —tu inintrusarmiayi. 19Tuinintrinamtai, Pedro karanma nunisangwainkamurin tuke nintimias pujamtai,Yuse Wakani chicharak:—Jiisia,

wai. 20Tura wi nu aints ainaunkaakupkau asamtai wajakim tarata.nash aujai wetaj? tutsuk aujai weta,—timiayi. 21Tamati Pedro tara, Cornelioaintsri akupkamu ainaun wainak:—Atum eatrume nuwaitjai. ¿Waruka

tarutniurme? —timiayi.

22Tu iniam aiminak:—Iikia suntara apuri Cornelio

akuptamkau asamtai winiji. Nuka péngkeaintsuitai. Yusen umirnuitai. Turaasamtai mash judío aneenak pengkerawajin ainawai. Yuse awemamuriwantintuk niin chicharak: ‘Ami aintsrumakupkam, Pedro jeemin tati tusamuntsukta. Tura ni taamtai, ni titata nukaantukta,’ timiayi. Nuna tawai titaramturammiaji, —tiarmiayi.

23Tu tinamtai Pedro chicharak:—Wayaataram.

ram, —timiayi. Tamati jea wayaawarnuni kanurarmiayi. Tura kashintsawaarar Pedrojai waketkiarmiayi. TuraCristonu ainau Jopenam pujuinaushawarumchik nemariarmiayi.

24Tura jinta kanurar kashin tsawaararCesareanam jearmiayi. Turinamtai nuniCornelioka ni weari ainaun, tura niamikri ainauncha winiarti tusauntsukmau asar, nusha nijai iruntrarnakasarmiayi. 25Tura Pedro jeanamjeamtai, Cornelio niijai ingkiuniktasjiinki: Ameka juuntaitme,tramiayi. 26Turamtai Pedro Cornelionachik:—Wajaktia. Wisha aintsuitjai. Amea

nunisketjai, —timiayi.27Nunia Corneliojai chichasar jea

wayaawar nuni aints untsuri iruntrarpujuinaun wainkamiayi. 28Tura Pedrochichaak:—Atumka nekarme: Judío ainautikia

Moisésa aarmauri umirkau asar, judíochuainautirmi jeen pengké iraschamnawaitji.Tura atumjai iruntrachminuitji. Turawainiat Yuska winaka: ‘Aints kichkishapaseetai tutsuk asata, tura tsuutsukasata,’ turutmiayi. 29Tura ameshachicham akupturkau asakmin, wishanakimtsuk winijai. Tura asan ¿warukanguntsura? tusan nekaatasan wakerajai,—timiayi.

10

Page 259: Achuar bible   new testament

259

h 10.43 (Hech. 15.7) i 10.45 (Hech. 15.44)

30Pedro tamati Cornelio ayaak:—Tsaa nungká wajasai, wína jearun

Yusen seakun pujai, aneachmau aintsentsatin winchaan entsarun wainkamjai,nu wainkamurka cuatro (4)mari. 31Tura wi wainkamu chichartak:‘Corneliowa, ame Yus seamame nunaanturtamkayi, tura yuuminak pujuinauyaingmame nunasha kajinmatramtsui.32Tura asamtai Jope yaktanam aintsainau akupkata. Nuka aints Simónnaartin, chikich naari Pedro, tati tusaruntsukarti. Nuka irastas taa chikichSimónjai, nuwape takau tutaijai tsaniaspujawai. Ni jeengka juun entsa yantamenpujawai,’ turutmiayi. 33Tura asamtai wáriujaataram tusan aintsun akupkamjai.Turam amesha pengker nintimin asamtaume.nam juni iruntrar pujaji. Tura Yusakuptamkau asamtai, Yus chichamanamin ujatmakma nu mash antuktasarwakeraji, —timiayi.

Pedro Cornelio jeenchichaman etserkamuri

34Tamati Pedro etserak:—Ayu, yamaikia nekajai: Aints mash

metek ainawai, Yuska tu nintimui.35Antsu Yus mash nungkanmayaainauncha, judío ainautincha turajudíochu ainauncha, Niin umirinakpujuinaunka, tura pengker aa nunaturinaunka pengker nintimtus pujawai.36

nam angkan pujustin chichamanakupturmakmiaji. Nuka mash aintsainautin Apurintai. 37-38Juan Yuse

risha nekarme. Nunia NazaretnumiaJesús Galileanmaya jiinki,rincha mash wekainuyayi. Tura Yus niWakanin engketamu asa,

rijai pengker aa nuna takauyayi. Turaiwianchrintin ainaun iwianchrin jiirkiakupnuyayi. Yus nijai pujau asa, nunakaturinuyayi. Atumsha nuka nekarme.39

sha iisha Jesúsa turamuri wainkamiaji.Nunia numinam nenaawar maawarmiayi.40Antsu kampatam kinta jaka tepauwainiat, Yus ataksha Jesúmaya inankimiayi. 41Turayat Jesús jaka

miayi. Antsu Yus yaanchuik iin: Nuwainkau ataram tusa, eemak eatmakuasamtai, iinak wantinturmakmiaji. Jesúsjakamunmaya nantakiamtai, iisha nijaiyurumak yuwamiaji, tura amutishaamurmiaji. 42Tura Jesúska iwiaaku ainautunaarincha,cha jiistinuitai, tusaram nu chicham aintsainau ujaktaram tusa,miaji. 43Yaanchuik Yuse chichame etserinmash Jesúsan pachisar etserkarmiayi.Tura Jesúsan nekasampita tinaunka nitunaarin Jesús tsangkuratnuitai tiarmiayi,—Pedro etserak timiayi.h

Judíochu ainau YuseWakani engkemtuamuri

44Pedro tuke chichaak pujai, YuseWakani aneachmau yakiiya taa, ni

miayi. 45-46Tura chikich chichamjaianturnaikiachmin niisha Yusen maaketaitiarmiayi. Tura asaramtai judío Cristonuainau Pedrojai tsaniasar taarmia nukanuna antukar nukap nintimrar:—Maj,

cha engkemtuwari, —tiarmiayi.i47Tinamtai Pedro chicharak:—

tuwaru asaramtai ¿ju aints ainaun Cristonnemarkartas wakerinaun maatsuk asartitusasha yáki surimkat? —timiayi. 48Tura:

10

Page 260: Achuar bible   new testament

260

j 11.16 (Hech. 1.5)

—Jesucristo nintimsaram maaitaram,—tusa akupkamiayi. Turamtai:—Jumchik kinta iijai pujusmi, —tusar

Pedron iniasarmiayi. Tu iniinam: Ayutusa pujusmiayi.

Pedro Jerusalénnumchichaman etserkamuri

11 1Cristo nuiniatiri ainau, turaJudea nungkanmaya Cristonu

ainau nu turamuncha nekaawar:Judíochu ainayat nusha iiya nunisarang

miayi. 2-3Tura Pedro Jerusalénnumjeamtai, judío ainau niin chicharinak:—¿Waruka judíotiatmesha judíochu

ainamunmasha irastasmesha wemame?¿Tura waruka nijaisha tsaniasmeshayuwamame? —tiarmiayi.

4Tu tinam Pedro nu nangkamtaik Jopeyaktanam turamurin mash etserkatasnangkamamiayi. Tura chichaak:

5—Wikia Jope yaktanam pujusan,Yusen seakun pujai, karanma nunisnaksekmatin sarma tumaun cuatro (4)

maya wi pujamunam taarun wainkamjai.6Tura ¿waring initak engketa? tusanjiikman, pachim cuatro (4) nawentin,nunia napi ainausha, nunia nanamtinainausha iikia yuchatai nuni engketinaunwainkamjai. 7

jai. Nu chichamka nuwaitai: ‘Pedroa,wajakim maam yuwata.’ 8Turutmataiwikia ayaakun: ‘Atsa, Apuru. Yuchatai aanunaka tuke yuchawaitjai,’ timiajai.9Turamtai ataksha nayaimpinmayachichartak:mesha ¿warukaya paseetai tame?’turutun antukmajai. 10Tura sekmatiyatumaun ataksha akupak nunia iwiak,nunia ataksha akupak, nuniangka tukenayaimpinam iwiakmayi.

11Nuna nintimsan pujai,maya akupkamu ainau wína eatkiar wipujamurun tarutiarmayi. 12TarutiaramtaiYuse Wakani wína chichartak: ‘¿Nekasnashaujai wetaj? tutsuk aujai weta,’ turutunantukmajai. Tura Cristonu ainau seis (6)juni wijai jearu ainaujai Cesareanam jear,Cornelio jeen mash iruntrar wayaamji.13Tura ii wayaakrin, Cornelio iin ujatmak:‘Wína jearun Yuse awemamuri wajaunwainkamjai. Tura nisha chichartak: Aintsainau Jope yaktanam akupkam, aintsSimón naartin, chikich naari Pedro tatitusam untsukta. 14Nu amin chichartamak:Ami wearmijai itiur uwemratnuitrume tusaamin ujatmaktatui,’ turutun antukmajaitusa ujatmakmaji. 15Turutmatai wikiaCornelio ainaun Yuse chichamen ujaakunpujai, Yuse Wakani nu nangkamtaik iinengkemturmamiaji nunisang niinchaengkemtuwarmayi. 16Turamtai ii ApuriCristo timiaurin nintimramjai. Nuchichamka nuwaitai: ‘Juan aints ainaunnekas entsanam imaimiayi. Tura YuseWakani atumi nintin piatramkatatrume,’ iiApuri timiayi.j

17Atumsha nintimrataram. Ii nunangkamtaik ii Apuri Jesucristo umirkauasakrin,miaji nunisang yamaisha ni Wakanin nuaints ainauncha akuptuku asamtai ¿wishaitiurkanak Yusen: Atsa turuwaip titaj?—Pedro timiayi.

18Tamati nuna antukar pengker nintimsar:Yuska juuntapita tiarmiayi. Tura chichainak:—Yuska judíochu ainau ni nintimaurin

nun jukiarti tusa yaingkiari, —tiarmiayi.

Antioquíanmaya Cristonuainaun pachis timiauri

19Estebankan maawaru ainau chikichCristonu ainauncha maawartas

10 11

Page 261: Achuar bible   new testament

261

k 11.19 (Hech. 8.1-4) l 11.28 (Hech. 21.10)

wakerinam, Jerusalénnumia tupikiakiarFenicia nungkanam, nunia Chipreisranam, nunia Antioquía yaktanamjearmiayi. Nuni jear, judío ainaunak Yusechichamen ujaarmiayi.k

20Tura Chipre isranmaya, nunia Cirenenungkanmayasha Cristonu ainauAntioquía yaktanam jear, judíochuainaun chichasar, ii Apuri Jesúsan

miayi. 21Tura Yus ni kakarmarijai nuaints ainaun kakamtikramu asar,judíochu ainau untsuri ni yaanchuiknintimtairinka inaisar, ii Apuri Cristonnekasampita tiarmiayi.

22Turinamtai Cristonu Jerusalénnumpujuinau nuna antukar, BernabénAntioquía yaktanam nuna nekaat tusarakupkarmiayi. 23-24Bernabéka pengkeaints asa, Yuse Wakani piatkamuyayi.Tura Criston miatrusang umirnuyayi.Tura asa Antioquíanam jea, Yus nu aintsainaun pengker awajsamun wainaknukap warasmiayi. Tura asa nu aintsainaun chicharak:—Pengker nintimsaram tuke inaitsuk ii

Apuri Cristo umirkataram, —tusachicharkamiayi. Tura Bernabé nuni pujai,aints untsuri ii Apurinu wajasarmiayi.

25Nuniasha Bernabé Tarso yaktanamSaulon eaktas wemiayi. 26Tura wainak,Antioquía yaktanam jukimiayi. Tura nunijear, Cristonu ainaujai kichik musachpujusar, aintsun untsuri Yuse chichamennuiniararmiayi. Tura asamtai Antioquíayaktanam nuna eemkar Cristonu ainaunpachisar: “Cristonu ainawai,” tiarmiayi.

27Chikich kintati Jerusalénnumia Yusechichamen etserin ainau Antioquíanamjearmiayi. 28Tura jear, chikich aints

nam wajaki, Yuse Wakani niinnekamtikiamu asa:

—Nekas mash nungkanam tsuka nukapatatui, —timiayi. Claudio romano juunapuri asamtai, nu timiauka nunisanguminkamiayi.l

29

nainak: Judea nungkanam tsuka amati,iisha Cristonu ainau yaingmi tusar, iikuik tákakmauka kichik kichik miatrusriksusarmi tusar nintimrarmiayi. 30Nunaturuwar Bernabéncha, tura SaulonashaCristo umirnu juuntrin kuikian suwearattusar Judea nungkanam akupkarmiayi.

Santiago jakamuri nuniaPedron kársernum engkeamuri

12 1Nunia apu Herodes Cristonuainaun wait wajaktiniun susarat

tusa ni aintsrin akupkamiayi. 2TuraJuanku yachiin, Santiagon saapijaimaataram tusa ni aintsrin inarmiayi.3Nuna maawaramtai, judío ainau nunawainkar:tai, Herodes nuna nekaa: Pedroshaachiktaram tusa ni aintsrin akupkamiayi.Turamtai Pascua esta,mau yuwatin kinta tutai amia nuniPedron achikiarmiayi. 4AchikiaramtaiHerodes ni suntarin dieciseis (16) akupak:—Atumsha atumsha cuatro (4)

ram, Pedro jiinki tusaram kársernakastaram, —timiayi. Nunia Pascuaesta nangkamaramtai, aints ainauiruntramunam chicham nekaami, tunintimramiayi. 5Turamtai suntar ainauHerodes tímia nunisarang Pedronnakasarmiayi.waru asaramtai, Cristonu ainau tukeinaitsuk Pedron pachisar Yusenseatiarmiayi.

Yus Pedron karsernumia jiikmiauri6Herodes: Kashin chicham nekaami

timiau kintaka tsawaatsaing, kashi Pedro

11 12

Page 262: Achuar bible   new testament

262

suntar jimiar ainamunam jape teemakanú tepemiayi, tura jimia jirujaijingkiamuyayi. Antsu chikich suntarainauka kársera waitirin nakainakwajaarmiayi. 7Turinai Yuse awemamurianeachmau kársernum engkemtuapaantin awajsamiayi. Tura Pedro kánaktepaun mijiarnum achik shintarmiayi.Tura Pedro shintaramtai:—Wári nantakta, —timiayi. Tamati

tiat, ningki sayat atimiamiayi. 8TuramtaiYuse awemamuri chicharak:—Kachumtairum kachumata, tura

sapatrum weekata, —timiayi. Tu tamaPedro miatrusang umirkamiayi.Turamtai:—Tura wejmakrum entsaram

nemartusta, —timiayi.9Tamati Pedro Yuse awemamurin

nemarsamiayi. Tura suntar ainaunakashintaatsuk ukukmiayi. Antsu:¿Paankeash ainia? tusa nekachu asa:¿Karanam wekaatsujash? tu nintimiaskarsernumia jiinki, Yuse awemamurinnemarsamiayi. 10Tura suntar eemakwajauncha nangkaikiarmiayi. Turachikich suntar wajainauncha nunisarangnangkaikiarmiayi. Nunia waiti jirunajanamu epenmiaunum jeainamtai, nuwaitikia ningki kuwat uranmiayi.Uraniamtai mai jiinkiar, jintanamjumchik wesarang,kia aneachmau mengkakamiayi. 11Yuseawemamuri mengkakamtai, Pedro:—Herodes judío ainaujai mash wína

mantuwartas wakerutinau asaramtai, Yusnekasampi wína uwemtikrurtas niawemamurin akupturkayi, —miayi.

12Tura nuna nintimias Marí jeenwemiayi. Nu Maríkia Juan Marcosanukuri ayayi. Nu jeanam Cristonu ainauuntsuri iruntrar Yusen searmiayi. 13

nai Pedro nuni jea, aanum wajas waiti

epenmiau uratrita tusa,miayi. Turamtai nawan Rode naartininati asa, waitinam jiistaj tusa, werimiayi.14Tura Pedro chichamen antuku asawaras, waitin uratsuk waketki:—Pedro aanum wajawai, —timiayi.

15Tamati:—Atsa ¿waurkum tatsumek?

—tiarmiayi. Tinamaitiat:—Atsa, nekasan tajai, —tamaitiat:—Atsa nuchawaitai. ¿Antsu ni

wakaninchuashi? —tiarmiayi.16Tinau wainiat Pedro tuke waitin

tuntuyak wajamiayi. Turamtai waitinurakar Pedron wainkar: ¿Itiur tayik?tusar shamkarmiayi. 17Tuminamtai jeawaya: Itiatkataram titas, uwejentakuimiayi. Tura nuni pujuinaunchicharak:—Ii Apuri Cristo wína karsernumia

jiirkini, —tusa etserkamiayi. Turachichas umis:—Santiagosha tura chikich Cristonu

ainausha ujaakrum: Yanchuk jiinkinitusaram ujaktaram, —timiayi.Nunia jiinki chikich yaktanam wemiayi.18Kashin tsawaar Pedro mengkakau

asamtai, suntar ainau: ¿Itiurak jiinkimia,tura tuki wemaj? tusar napchaunintimrar chichainak nukap taetetwajarmiayi. 19Turinamtai Herodes niaintsri ainaun akupak:—Eaktaram, —timiayi. Tamaitiat ea

eaka wainkartatkamawar tujinkarmiayi.Tura asamtai kársera nakasaru ainaun:¿Itiur jiinkimia? tusa inimiayi. Tuiniamaitiat aiminachmatai, kárseranakasaru ainau maataram tusa, ni suntariainaun akupkamiayi. Nunia HerodesJudea nungkanmaya jiinki, Cesareayaktanam jea nuni pujusmiayi.

Herodesa jakamuri20Tura Herodes Cesarea yaktanam

pujus, Tiro nungkanmaya ainaun, tura

12

Page 263: Achuar bible   new testament

263

Sidón nungkanmaya ainauncha kakarmankajerkamiayi. Turamtai nu nungkanmayaaints ainau apu Herodesa nungkarinia niyutairin sumarmin asar, chichamaniwiarartas wakeriarmiayi. Tura apu jeenwainiun Blasto naartiniun chicharinak:—Wait aneasam, iin pachikratsam

apuram chichartakum:Iisha kajernaitsuk angkan pujustasar

wakeraji, tinawai tita, —miayi. 21Tu tinu asaramtai Herodes:—Ataksha nu kintati kaunkataram,

—timiayi. Nu kinta tsawaaramtai,Herodes apu entsatin nekas shiirmanentsar, paan waitkarat tusa, pataamanum apu keemtainum keemas, aintsainaun chicharkamiayi. 22Turamtai aintsainau nuna antukar untsuminak:—Au chichaa auka aintschawaitai,

antsu Yusetai, —tiarmiayi. 23

tiat Herodes: Wikia Yuschawaitjai tachauasamtai, arutsuk Yuse awemamurisungkuran akuptukmiayi. TuramtaiHerodes iwiaakutiat akarak jakamiayi.

24Tura Herodes jakamtai, Cristonu

miayi. Tura asaramtai aints Yusechichamen untsuri antukarmiayi.

25Turinamtai Bernabé Saulojai nitakatrin mash umisar, JerusalénnumiaAntioquíanam waketinak:—Juan Marcos iijai wekaasati, —tusar

jukiarmiayi.

Bernabé Saulojai wekaatan nangkamamuri

13 1Antioquía yaktanam Cristoumirin iruntrar pujuinamunam

Yuse chichamen etserin ainau, tura Yuse

miayi. Nuna naaringkia nu ainawai:Bernabé, nunia Simón, chikich naariShuwin inaikiarmiayi, nunia Cirenenungkanmaya aints Lucio naartin, nuniaManaén, nuka Galilea apuri Herodesjaitsakaruyayi, nunia Saulo ainik armiayi.

2Tura yurumkan yutsuk ijarmawar, mashiruntrar iinu Apuri Criston maaketaitiartas pujuinamtai, Yuse Wakani nu aintsainaun chicharak:—Yuse chichamen etserkarti tusaram,

Bernabésha tura Saulosha akankaramakupkataram, —timiayi. 3Yuse Wakani tutimiau asar, ijarmawar Yusen sear umisaruwejejai muukencha achikiar: Yusyainmakti tusar akupkarmiayi.

Cristo akupkamu ainauChiprenam wekaasamuri

4-5Nunia Yuse Wakani akupkamu asar,Bernabé Saulojai Seleucia yaktanamweenamtai, Juan Marcos iin yainmaktitusar, jukimu asa nusha wemiayi. TuraSeleucianam jear,war, isar Chipre tutainum wearmiayi.Nunia yakat Salamina tutainum jearkanunmaya jiinkiar, judío iruntai jeanamwayaawar, Yuse chichamen etsertannangkamawarmiayi. 6Tura nu isranamYuse chichamen etserkiar weenak atuyantamen yakat Pafos tutainum jear,judío aintsun Barjesús naartinunwainkarmiayi. Nuka wishnutiat:—Wikia Yuse chichamen etsernuitjai,

—nangkami anangmak tinuyayi. 7Nuwishnuka ni apuri Sergio Paulojai tsaniaspujuyayi. Tura nu apuka nintip asa, Yusechichamen antuktas wakerimiayi. Turaasa:—Bernabésha, tura Saulosha tati,

—tusa untsukmiayi. 8Turamtai Yusechichamen etserinamtai, wishin Barjesúsnaartin, chikich naari griego chichamejaiElimas naartinuyayi, nuka ni apuri ApuJesúsan umirkai tusa chicharak:—Ju aintsu chichamengka paseetai,

—timiayi. 9Tamati Saulo, chikich naariPablo, nuka Yuse Wakani piatkamu asa,wishnun jiij pujurmiayi. 10Tura chicharak:—¡Maj! Ameka anangkartinuitme, tura

tsanukratin asam Satanása uchirinme.

12 13

Page 264: Achuar bible   new testament

264

m 13.24 (Marc. 1.4; Luc. 3.3)

Tura asam pengker aa nuka mashtsuutame. ¿Warukaya ii Apuri chichamenekas pengker au wainiatmesha tukeinaitsuk paseetai tame? 11Yamaikia iiApuri amincha wait wajaktinnashasuramsatatui.tatui. Tura asamtai tsaa tsanmaushawainkashtatme, —timiayi.Nu tamaujai metek wishnu jiingkia

kusurmiayi. Tura wainmichu asa, aintsuneak:—Uwejrun achirkam wekaatsata,

—timiayi. 12Nu turunamtai apuka nunawainak, ii Apuri chichame etsermaunantuk nintimrau asa, Criston nekasampitatimiayi.

Pablo Bernabéjai chikich Antioquía yaktanam wekaasamuri

13Nunia Pablo ni tsaniakmaurijaiataksha kanu juunnum engkemawar,Pafos yaktan ukukiar juun entsanamwekaasar, Perge yaktanam Pan lianungkanam jearmiayi. Tura nunipujuinai, Juan Marcos: Waketkitaj tusaJerusalénnum waketkimiayi. 14TuramtaiPerge yaktanmaya jiinkiar, Pisidianungkanam wekaasar, chikich yaktanamAntioquía tutainum jearmiayi. Nuyaktaka Pisidianmaya Antioquíainaikiamuitai. Tura nuni jear, ayamtaikintati judío iruntai jeanam wayaawarkeemsarmiayi. 15Tuminamtai Moisésaaarmaurin aujsar, tura Yuse chichameetsernu aarmaurincha aujsar umisar,judío iruntai jea juuntri ainau Pablonchatura ni amikrincha chicharinak:—Yatsur ainautiram, chicham timin

amataikia, yamaikia titaram, —tiarmiayi.16Tu tinamtai, Pablo wajaki,

rat tusa, uwejen takui chichaak:—Israel ainautiram, Yus pengker

nintimtin ainautirmeka anturtuktaram.

17Israel ainauti Yusri ningki wakerutmauasa, yaanchuik ii juuntri ainaun Egiptonungkanam pachiinkar pujuinaunchapengker awajsau asa nukap yujramiayi.Tura yujaramtai ni kakarmarijai ii juuntriainaun Egiptonmayan jiikmiayi. 18Turaaints atsamunam cuarenta (40) musachYus ni turamurincha tsantramiayi. 19TuraCanaán nungkanam pujusarat tusa, siete(7) nungkanmaya aints ainaun niish niishchichau ainaunka mash amukmiayi. Turani nungkarin Israel ainautin tuke nunimatsamsataram tusa suramsamiaji.20Turamtai Ejipto nungkanam pujuinaicuatrocientos cincuenta (450) musachnangkamaramtai, Yus ni aintsri ainauninartas chichaman nekamtikin ainaunakupkamiayi. Nunia Yuse chichameetserin, Samuel naartin akiinamiayi.21

nak: Apu inaiturkata tiarmiayi. Tinamtai:Cisa uchiri Saúl naartin, Benjamínkaweari amia nuna atumi juuntri apuri atitusa, Yus tsangkatkamiayi. Turamtai Saúlcuarenta (40) musach Israel ainauninarmiayi. 22Nunia: Saúl yamaikia apuachati, antsu David apu ati, Yus timiayi.Tura Davidtan pachis chichaak: Isaíauchiri Davidka nekas wína wakeramuruntuke umirtuktas wakerau asa, wínanintirun waramtikrusi, Yus timiayi. 23Yusnuna turatnuitjai tinu asa, Davidta wearikichik Israel ainautin uwemtikramratas,nukap arus Jesúsan akupturmakmiaji.24Tura Jesúska akiintsaing, Juankuaakiinamiayi. Nuka aints ainaun Yusechichamen ujaak: Atumi nintimauriyapajiaram Yus umirkuram maaitaramtusa chicharkamiayi.m

25“Tura ni jakatniuri jeatak wajasamtai,aints ainaun chicharak: ‘¿Atumka wínapachitsaram itiur nintimrume? Atumka:Mesíasaitai turutrumena nuchawaitjai.

13

Page 265: Achuar bible   new testament

265

n 13.25 (Juan 1.20, 27) o 13.28 (Juan 19.15) p 13.29 (Mat. 27.57-60)q 13.31 (Hech. 1.5) r 13.32 (Sal. 2.7) s 13.34 (Isa. 55.3) t 13.35 (Sal. 16.10)

Antsu wína ukurun akiinamia nuka wínanangkatusang kakaram atatui. Turaasamtai wikia mianchau asan,ruan nuna sapatri jingkiamurin atitatajtayatun,nuitjai. Nuka Mesíasaitai,’ timiayi.n

26“Yatsur ainautiram, Abrahama weariainautirmesha, Yus pengker nintimsarampujuinautirmesha anturtuktaram: Ju

makuitai. 27Nintimrataram.Jerusalénnum pujuinausha, tura ii juuntriainausha ¿Jesús warí aintski? tusarnekaacharmiayi. Tura ayamtai kintajaimetek tuke judío iruntai jeanamwayaawar, Yuse chichamen etserin ainauYuse chichamen aujinamtaishapachischarmiayi. Antsu Yuska yaanchuik:Nu turunatnuitai tímia nunisarang: Jesúsjakati tiarmiayi. Tura asar Yus tímianunaka miatrusarang umirkarmiayi.28Tura niin nangkamiar maachminunwaininayat: Pilato Jesúsan maatitiarmiayi.o

29“Tura asaramtai yaanchuik Yusturunatnuitai tímia nunaka mashmiatrusarang umikiar, numinammaawaru asaramtai, ni namangkennuminmayan kuakiar iwiarsarmiayi.p30Tura wainiat Yus niin jakamunmayainankimiayi. 31Tura Jesús nantakin asa,wína nemartin ainau waitkarti tusa,untsuri kinta Galilea nungkanmayaainaun nijai Jerusalénnum tsaniasarjearmia nunasha wantintukmiayi. Turaasamtai nu aints ainau yamaisha chikichainauncha Jesúsan pachisar ujainawai.q

32-33“Tura asamtai ii yaanchuik juuntriainaun Yus ni uchirin pachis: Jakanantaktinuitai, tímia nunisang Jesúsnakainankimiayi. Nu uwemratin chichamshaiisha atumin ujaajrume. David Jesúsan

pachis Salmo jimiar tutainum aarmianuka nuwaitai. Yus ni uchirin chicharak:‘Ameka wína nekas Uchiruitme. Jukintati wína kakarmarun suajme,’timiayi. Tu aarmawaitai.r

34“Nuniasha Yuse chichame Jesúsanpachis tu aarmawaitai. ‘Yus ni uchirinchicharak: Davidtan nekas pengkerawajsamiaja nunisnak amincha pengkerawajsatatjame timiayi.’s Tu tinu asa,Jesúsa namangke kaurchati tusa,jakamunmaya inankimiayi. 35Turaasamtai chikich Salmonam Jesúsanpachis tu aarmawaitai: ‘Ami inatiramnekas pengker asamtai, ni namangkengkakaurti tusamka tsangkamrukchatnuitme.’t36Antsu nunaka Davidta namangkenkapachiska tichamiayi. Yus Davidtan turatatímia nunaka mash umikmiayi. Nunia nijuuntri jakarmia nunisang Davidchajakamiayi. Tura asa ni namangkengkakaurmiayi.

37

miayi.38-39“Yatsur ainautiram,

ram: Jesús atumi tunaarin sakturmaruasamtai,ruitai. Moisés umirkatin chichamkaumirkayatrumek, atumi tunaaringkiasakarchamnawaitrume. Antsu Jesúsnekasampita takurminka, atumitunaarinka mash sakturmartinuitrume.40-41Yuse chichame tu aarmawaitai:

ram. Atum iwiaaku pujakrumin,

taisha, chikich ainau nuna pachisatumin ujatminau wainiatrumek,atumka nekasampita pengkétichatnuitrume. Tura asaramatumsha mengkakai tusaramshamkataram,’ Yus tawai.

13

Page 266: Achuar bible   new testament

266

u 13.40 (Hab. 1.5) v 13.51 (Mat. 10.14; Marc. 6.11; Luc. 9.5;10.4-11)

Tu tinu asamtai, Yuse chichame etserin

ram,” Pablo timiayi.u42Tura chichas umis, Pablo Bernabéjai

judío iruntai jeanmaya jiinkiaramtai,aints ainau niin chicharinak:—Wait aneasrum, yamai etserkarume

mek etseritaram, —tiarmiayi. 43Turajudío iruntai jeanmaya mash jiinkiar,Yuse umirin judío ainau tura judíochuainausha untsuri Pabloncha, turaBernabéncha nemarkarmiayi.ram nu aints ainaun chicharinak:—Yus atumin wait anentramrau

asamtai, pengker nintimsaram tukeinaitsuk Cristo umirkataram, —tu akatrarukukiarmiayi.

44Nunia chikich ayamtai kinta jeamtai,nu yaktanam pujuinau mash Yusechichamen antukartas iruntrarmiayi.45Tura judíochu ainau timiá untsurikaunkaramtai, judío ainau nuna wainkar,Pablon suwirpiaku jiisar:—Nangkami tawai, —tiarmiayi. Tura

asar Pablon pachisar pasé chichasarmiayi.46Turinamtai Pablo Bernabétutsuk judío ainaun chicharinak:—Yus turataram iin turamin asamtai,

atum nuwá eemkaram ni chichameantuktaram tusar, atumin etserkaminamiaji. Tura wainiatrum atumka tukeiwiaaku pujustinka nakitau asakrumin,yamaikia judíochu ainamunam nuchicham etserkatai tusar weaji. 47Ii Apurinu chichamsha etserkataram tusa iinakatamramiaji. Yus chichaak:

“Judíochu ainau paan nintimrartitusaram, wína chichamur mashaints ainamunam etserkataram.Tura asaram mash nungkanmayaainausha arák pujuinaushauwemrarat tusaram, turataram

tajarme.” Tu aarmawaitai,—Pablo timiayi.

48Tamati judíochu ainau nuna antukuasar warasar: Yuse chichame timiápengkeraitai tiarmiayi. Tura pujutnangkankashtinun jukiartin ainaukaJesúsan nekasampita tiarmiayi. 49TuraYuse chichamen etserinamtai, nunungkanmaya ainau mash antukarmiayi.50Antsu judío ainau kajerinak nuyaktanmaya juuntri ainausha, tura nunanuwari ainausha, judío iruntai jeanamtuke winiarmia nuna:—Atumsha Pablo Bernabé

rinia jiinkiarti tusaram pasé awajsataram,—tusar chichaman najatiarmiayi. 51-52Nujudío ainau Yuse chichamen antutannakitinau asaramtai, Pablo tura Bernabésha ni sapatrin kuinkar, nungka tsetserinjapawar ukukiarmiayi. Yus atumin waitwajaktiniun suramsarti tusar nunakaturuwarmiayi. Tura nu yaktanukukiaramtai, Cristonu ainau juwakarunYuse Wakani piatkamu asar tukewarasarmiayi. Turinamtai Pablo Bernabéjai chikich yaktanam Iconio tutainumwearmiayi.v

Pablo Bernabéjai Iconioyaktanam pujusmauri

14 1Pablo Bernabéjai Iconioyaktanam jear, judío iruntai

jeanam wayaawar, Yuse chichamenetserkarmiayi. Tura nuni etserinamtai,judío ainau, tura judíochu ainaushauntsuri Criston nekasampita tiarmiayi.2Turinamtai judío Cristo umirchau ainaujudíochu ainaun chicharinak: Cristonuainau kajerkataram tusar,rarmiayi. 3Tura waininayat PabloBernabémiayi. Tura ii Apurin nintimsarshamkartutsuk: Yus aints ainaun pengker

13 14

Page 267: Achuar bible   new testament

267

awajsatas wakerawai tusar ujakarmiayi.Tu ujakaramtai Yus: Nuna wínakakarmarjai etserinawai tusa, wainchatitakatnasha aintska itiurkachminunnajanmamtikiamiayi. 4Turinamtai nuyaktanam pujuinau metekchau nintimsar,chikich ainau judío Cristo umirchauainau chichamen umiriarmiayi. Antsuchikich ainausha Cristo akupkamu ainauchichamen umiriarmiayi. 5Turinamtaijudíochu ainau, tura judío ainausha nijuuntri ainaujai iruntrar chichainak:—Nu aints ainau pasé awajsarmi, tura

kayajai tukurarmi, —tinamtai, 6PabloBernabéjai nu tinamun anturmamkar, nuyaktanmaya jiinkiar,nam Listra yaktanam jear, nunia Derbeyaktanam wearmiayi. 7Tura nuni jear

miayi.

Listra yaktanam Pablo kayajai tukurmauri8Listra yaktanam aints wekaichau

pujumiayi. Nuka akiinamunmaya tukewekaichau ayayi. 9Nu aintska Pablochichaamun antuk: Nekasnapi tsaartatja,tu nintimias pujamtai, Pablo nunawainak, 10kakar chicharak:—Wajakim tupin wajasta, —timiayi.

Tamati tsekengki wajaki, wekaichautiatwekaatan nangkamamiayi. 11Turamtainunia aints ainau Pablo turamurinwainkar, Licaonia nungkanmayachichamejai untsumkar:—Ii yusri aintsua tumau iin tarutmiji,

—tiarmiayi.12Tinau asar Bernabén pachisar

chichainak:—Juka ii yusri Júpiteraitai,

—tiarmiayi. Tura Pablo chicharkartauasamtai, niin pachisar:—Juka ii yusri Mercuriowaitai,

—tiarmiayi. 13

nam nu yaktanmaya ainau yusri Júpiternaartinu jee amiayi. Tura ni yusri jee

wainin sacerdote tutai, waaka ainauncha,tura yangkur ainauncha itaar, mash aintsainaujai iruntrar Pabloncha, turaBernabéncha: Atumka ii yusrintrumetiartas,miayi. 14Turinamtai Bernabé Pablojainuna nekaawar, Yuschau ariningturaminaji tusar, nuka pengké paseetaitusar, wejmakrin jaakarmiayi. Tura nuaints ainaun chicharkartas ampukiarwear untsumkar:

15—Juun ainautiram ¿warukaaitkarme? Iisha atumea nunisrikaintsuitji. Tura asar atum nangkamrumaitkarme nu inaisaram ukukrum Yusnekas iwiaaku aa nu umirkataram titasarwinaji. Nekas Yuska nayaimpincha, turanungkancha, tura juun entsancha, turamash nungkanam aa nuna najanamiayi.16

rin najanawaru wainiat, Yuska nunakapachischamiayi. 17Turayat wi nekasanYusetjai tusa, aints ainautin mashnekaamtikramatas yumin jitumtikui.Tura árak araamusha pengker nerektitusa, aints ainautin ii yutairinka nukapsuramji. Tura warasarti tusa, iinchapengker awajtamji, —tiarmiayi.

18Tu tinau waininayat aints ainau tukePabloncha, tura Bernabéncha: Atumka iiyusrintrume tiartas, waakan maawartaswakeriarmiayi. Antsu nuka inaisataramtimiau asar inaisarmiayi.

19Turinamtai Antioquíanmaya judíoainau, tura Iconionmaya judío ainaushaListranam jear, Listranmaya ainau: Pablo

miayi. Turamu asar Pablon kayajai tukuatukuaka kajinmakamtai: Yanchuk jakayitusar, namangken japikiar yakta aarinjapawar ukukiarmiayi. 20Turuwaramtai

miayi. Turinam nantaki ataksha nuyaktanmak wayaamiayi. Tura kashintsawaar, Bernabéjai nu yaktanmaya

14

Page 268: Achuar bible   new testament

268

jiinkiar, chikich yaktanam Derbetutainum wearmiayi.

21Tura nu yaktanmasha jear, Yusnumuwemratin chichaman etserkarmiayi.Turinamtai aints untsuri Cristonnemarkaramtai, nu yaktancha ukukiar,Listranam ataksha waketkiar, nuniaIconionam jear, Pablo BernabéjaiAntioquíanam waketkiarmiayi. 22Turachikich chikich yaktanam Cristonu ainaupengker nintimtikrartas chicharinak:—Kakaram wajasrum, Cristo tuke

inaitsuk nekasampita titaram. Iikia Yuse

waitji, —tiarmiayi. 23Tura chikichchikich yaktanam Cristonu ainau juuntrininaikiar, nunia ijarmawar Yusen sear,Cristonu ainaun chichasar umisar: Ii

miayi.

Pablo Bernabéjai Siria nungkanam Antioquía yaktanam waketkimuri

24Nunia jiinkiar Pisidia nungkanamnangkamakiar, Pan lia nungkanamjearmiayi. 25Tura nuni jear, Pergeyaktanam pujuinaun Cristo chichamenujakarmiayi. Nunia jiinkiar, Ataliayaktanam jearmiayi. 26Tura nuni juunkanunam engkemawar, yaanchuikjiinkiarmia nu Antioquía yaktanamwaketkiarmiayi. Pablo Bernabéjai nuyaktanmaya jininatsaing, Cristonu ainauniin akupinak: Yus atumin: Cristochichame etserkataram tusa, pengkerawajtamsarti tusar, yaanchuik akupkamuasar, nu yaktanam ataksha jearmiayi.27Tura Antioquíanam jear, Cristonu ainauiruntrarti tusar untsukarmiayi. Tura mashiruntraramtai, Yus niin kakamtikramuasar, chikich yaktanam turuwarmia nunamash etserkarmiayi. Tura etserinak: Yusjudíochu ainaun Jesúsan nekasampitatiarat tusa, nintimtikramu asar, nunapachisar ujakarmiayi. 28Tura Pablo

Bernabéjai Cristonu ainaujai nukap kintairuntrar pujusarmiayi.

Jerusalénnum iruntramuri

15 1Pablo Bernabéjai Antioquíanampujuinai, Judea nungkanmaya

ainau irasartas taarmia nuka Cristonuainaun nuininak:—

ram charutsuk pujakrumkauwemrashtinuitrume, —tiarmiayi. 2Nunatinamtai Pablo Bernabéjai nu aintsainaun kakarar chicharinak:—Tuuka atsui, —tiarmiayi. Tu tinau

asar, metekka nintimracharmiayi.Tuminamtai Cristonu ainau Pabloncha,tura Bernabéncha:—Atumsha chikich aints ainaujai

Jerusalénnum werum, Cristo nuiniatiriainausha, tura Cristonu ainau juuntrishanu chicham pachisrum: ¿Itiurkamnauki?tusaram nekaataram, —tiarmiayi.

3Tusar akupkarmau asar, Fenicianungkanam nangkamakiar, tura Samarianungkanmasha nangkamakiar, Cristonuainamunam jear:—Judíochu ainau nekasar yaanchuik ni

turutirincha inaisar Criston nemarinawaitinamtai,miayi.

4Nunia Jerusalénnum jearamtai,Cristonu ainau, tura Cristo nuiniatiriainausha, tura Cristonu ainau juuntriainausha pengker nintimtusar: Winitaramtiarmiayi. Tinamtai Pablo BernabéjaiYuse turamurin mash etserkarmiayi.5Turinamtai fariseo Cristonu ainauwajakiar chichainak:—Moisés iin chichaman akupturmaku

asamtai, Cristonu judíochu ainaushanekasar nuwapchirin charutkarti, turaMoisésa chichamen miatrusarang umikiartitusar nuiniarartinuitai, —tiarmiayi.

6Tu tinu asaramtai Cristo nuiniatiriainau, tura Cristo nemarnu juuntri

14 15

Page 269: Achuar bible   new testament

269

w 15.7 (Hech. 10.1-43) x 15.8 (Hech. 2.4;10.44)

ainausha nu chicham nekaatai tusariruntrarmiayi. 7Tura chichainak pujuinai,Pedro wajaki chichaak:—Yatsur ainautiram, yaanchuik Yus

wína chichartak: Judíochu ainau Cristonnekasampita tiarti tusam, Yusnum

miayi. Atumsha nuka nekarme.w 8TuraYus aintsu nintin mash nekau asa: Wikiajudíochu ainauncha uwemtikratasanwakerajai tusa, Yuse Wakani nekaspengker aa nu ii nintin piatramkamiajinunisang judíochu ainaunchapiatkamiayi.x 9Tura judíochu ainaun:Judíowa nunisrumek uwemrau ataramtimiau asar, Criston nekasampita tinauasaramtai, ni nintincha japiramiayi.10Turamu asamtai ii juuntrisha Moisésachichamen umirkartatkama pengkétujinkarmiayi. Iisha nunisrik tujinuyaji.Tura itiurkachmin ayatrumsha,¿warukaya judíochu ainau Moisésachichamen mash umirkarti tuushanintimrume? ¿Yus iin kajertamkattusaram, nuka tatsurmeash? 11Antsutuuka nintimtsuji. Ii Apuri Jesús iin waitanentramak jarutramkau asamtai, iikianekasampita tinu asar uwemrawaitji.Tura asamtai judíochu ainausha iiyanunisarang uwemrartin ainawai, tunintimji, —Pedro timiayi.

12Tama mash aiitsuk pachitskepujuarmiayi. Tuminamtai BernabéPablojai aints ainaun ujainak: Aintswainchati takatnasha, tura tujintamuturatnuncha judíochu ainau mashwainkarti tusa, Yus turumtikiamu asarmash etserkarmiayi. 13Tura chichasarumisaramtai, Santiago chichaak:—Yatsur ainautiram, anturtuktaram.

14Simón Pedro iin chichartamak: Yus nunangkamtaik: Wína aintsur ataram tusa,judíochu ainauncha eakmiayi. Nuna

iincha ujatmaji. 15Nu turunatniunpachisar Yuse chichame etserin ainauyaanchuik aararmiayi. Nu aarmaukanuwaitai: Yus chichaak:

16Nukap arusan Davidta weari arákwearuncha nuna ataksha irurtinuitjai.Davidta weari ampintrau ainau jea

nak, aints jean iwiarua nunisnak ataksha

nuitjai.17Chikich nungkanmaya ainau mash

wína eatkarat tusan, tura mash wínaaintsur arat tusan turatnuitjai, Yustimiayi.

18Yus yaanchuik nu mash nekaataramtusa, ni chichamen iin akupturmakmiaji,tu aarmawaitai.

19Tura asamtai judíochu ainau niyaanchuik nintimtai inaisar, Yusennemarkartas wakerinau wainiatrumek:

tai tajarme. 20-21Tura Moisésa chichameetserin ainau yaanchuik kichik kichikyaktanam iruntai jeanam Moisésa

mek umirkataram tusar, ayamtai kintajaimetek nu chichamnasha etserinauasaramtai, iikia papi aarar akupakur:Aints ni najanamurin: Wína yusruitai tinanunaka inaisarti.sha inaisarti. Nunia niapir maamunkanumpentin asamtai yuwacharti, nunianumpancha umutsuk asarti tusar, papiaarar akupkarmi, —Santiago timiayi.

Judíochu ainaun papi akuptukmauri22Tamati Cristo nuiniatiri ainau,

Cristonu ainau juuntri ainaujai, Cristonuainaujai mash metek nintimrar, Cristonuainau juuntrin jimiaran Pablojai, turaBernabéjaisha Antioquíanam akupkataitusar eakarmiayi. Tura aintsun eakarmia

15

Page 270: Achuar bible   new testament

270

y 15.29 (Hech. 21.25) z 15.38 (Hech. 13.13)

nuka nuwaitai: Kichik Judas Barsabás,tura kitcha Silas naartinuyayi. 23Tura nuaints ainaujai papin akupkarmiayi. Nupapikia tu aarmauyayi:“Cristo nuiniatiri ainautikia, tura Cristo

nemarnu juuntri ainautikia, atumjudíochu ayatrum Cristonu asakrumin,Antioquíanam pujautirmin, nunia Sirianungkanam pujautirmin, nunia Cilicianungkanam pujautirmincha chichamanakuptajrume. 24Junia aints ainau ningkinintimsar, ii akupkachmau ainayat,atumin jear: ‘Nuwapchiram charuktaram,tura Moisés umirkatin chicham mashumiktaram,nau asaramtai, atum napchau nintimsarpujamusha antukmaji. 25Tura asar iikiamash iruntrar atumin metek nintimtusarjimia aints akupkatasar inaikiamji. Nuaintska jimiar ii aneetiri yachi ainauBernabé tura Pablojai tsaniasarwekaasarti tusar akupaji. 26Nuka ii Apuri

tai, maawartas wakeriarmiayi. 27Turaasamtai Judas Silasjai apatkar akupaji.Nuka ii timiaji nuna mash atuminujatmaktatrume. 28Yuse Wakani iinnintimtikramrau asamtai, iisha nunisriknintimsar: Atum nuke umirkataram tusartajirme. 29Aints ni najanamurin: Wínayusruitme tina nu susamuka yuwairap.Tura numpasha umutsuk asataram. Turaniapir maamuka numpentin asamtaiyuwairap. Tura tsanirmat inaisataram. Tu

trume. Yus atumin yainmakarti.” Tuaarmauyayi.y

30Tura papin aarar mash umisar:Antioquíanam wetaram tusar,mau asar, Antioquía yaktanamwearmiayi. Tura nuni jear, Cristonu

miayi. Tura mash kaunkaramtai papin

susarmiayi. 31Tura susaram, papin aujsarumisar pengker nintimsar warasarmiayi.32Turinamtai Judascha, tura SilaschaYuse chichamen etserin asar, Cristonuainaun chichaman untsuri ujakar pengkernintimtikrarmiayi.mek umirkataram tusarkakamtikrarmiayi. 33Turamu asar nukaparusar nu yaktanmaya Cristonu ainau:

ram tusar, Jerusalénnumia taarunakupkarmiayi. 34Akupinamaitiat Silaskanuni pujustas wakerimiayi. 35Tura PabloBernabémiayi. Tura chikich aints ainaujai iiApuri chichamen nuiniararmiayi. Turaaints ainaun Yusnum uwemratinchichaman tuke ujakarmiayi.

Pablo ataksha Yusechichamen etserkatas wemauri

36Jumchik arus Pablo Bernabénchicharak:—¿Cristonu ainau itiur pujuinawak?

tusar ataksha jiiwearmi. Tura chikichchikich yaktanam ii Apuri Cristochichame etserkamiaji nuni atakshairaumi, —timiayi.

37Tamati Bernabé: Ayu tusa, JuanMarcos iijai ataksha wekaasati tusaayatas wakerimiayi. 38Antsu MarcoskaYuse takatrin takakmatan nakitakPan lia yaktanmaya waketkin asamtai,Pablo ayatan nakitmiayi.z 39Tamatimetekchau nintimtunisar:—Kanakar wekaasami, —tusar

kanakarmiayi. Tura asa BernabéMarcosan ayas isra Chiprenamwearmiayi. 40Tuminamtai PablokaSilasan ayamiayi. Tura weenamtaiCristonu ainau:—Ii Apuri atumin yainmakarti, —tusar

akupkarmiayi. 41Tura akupinam jiinkiar

15

Page 271: Achuar bible   new testament

271

a 16.12 (Fil. 1.1)

Siria nungkanam wekaasar, tura Cilicianungkanmasha wekaasar, Cristonuainaun kakamtikrarmiayi.

Timoteo Pablo Silasjai nemarsamuri

16 1Pablo Silasjai Derbe yaktanamjear, nunia jiinkiar,

nam jear, nuni Cristo nemarin Timoteonaartinun wainkarmiayi. Timoteonukuringkia judío nuwa ayayi. NushaCristo nemarnuyayi. Antsu aparingkiagriego aintsuyayi. 2Turamtai Cristonuainau Listranam pujuinau,masha pujuinau Timoteon pachisarpengker chichasarmiayi. 3Tura asamtaiPablo chichaak:—Timoteo iijai wekaasati, —tusa

wakerimiayi. Turayat nuna aparingkiagriego aints asa, uchiri nuwapchirincharutkachmiayi. Tura asamtai judíonuni pujuinau nunaka mash nekaawaruasar, Timoteon pasé nintimturarai tusaPablo:—Nuwapchirin charutkarti, —timiayi.

4Turamtai nuna umis, nunia tsaniasarwekaasar, chikich chikich yaktanam jear,nuni Cristo nuiniatiri tura Cristo nemarnujuuntri Jerusalénnum pujuinau papinaarar akupkarmia nuna ujarkutawearmiayi. 5Tu ujainau asar, Cristonuainaun: Miatrusarang Criston umirkarattusar kakamtikinak kintajai metekyujrarmiayi.

Pablo Macedonianmaya aintsun karanma nunisang wainkamuri

6Yuse Wakani: Asia nungkanam Yusechichame etserkairap, tusa surimkamiayi.Tura asamtai, Pablo Silasjai Frigianungkanam nangkamakiar, nunia Galacianungkanam nangkamakiar, 7Misianungkanam jear, Bitinia nungkanamweartas wakeriarmiayi. Tu nintiminaun

wainiat: Nuningkia weerap, tusa JesúsaWakani surimkamiayi. 8Tura asamtaiMisia nungkanam wekaasar, juun entsayantamen Troas yaktanam jearmiayi.9Tura nuni jear kashi Pablo karanmanunisang Macedonia nungkanmaya aintswajaun wainkamiayi. Tura ni chichamenantukmiayi. Nu chichamka nuwaitai:“Katingkiam iin yaingkratkatasamwinita.” 10Tura Pablo karanma nunisangnu aintsun wainkau asamtai, iikianintimsar: Nekas Yus nu nungkanmayaainaun Yusnum uwemratin chichametserkataram, tusa untsurmaji tunintimsar,nam katingmi tusar umismiaji.

Pablo Silasjai Filiposnum pujusmauri11Nunia Troasnum juun kanunam

engkemar, juun entsanam tupnikwekaasar, isar Samotracia tutainumwemiaji. Tura nuni jear, kashin tsawaararnunia jiinkir, Neápolis yaktanamjeamiaji. 12Nunia juun kanunmayajiinkir, Filipos yaktanam wemiaji. Nuyaktaka Macedonia nungka juunyaktayayi. Nuka romano yaktarishaayayi. Iikia nu yaktanam jear, nunijumchik kinta pujusmiaji.a

13Tura nuni pujarin, ayamtai kintatsawaaramtai: ¿Yakta aarin judío ainauYusen seainatsuash? tusar yaktanmayajiinkir, entsa yantamen aanum Yusseatinam jear, nuni keemsar, nuwa ainauYuse chichame ujakmiaji. 14Tura nuwaantinak pujuinamunam Tiatirayaktanmaya nuwa, Lidia naartinpachinkamiayi. Nuka tarach shiirmankapantakun surinuyayi. Tura Yusenseauyayi. Nuka Pablo chichaamun antuk,ni etsermaurin nintimramiayi. TumamtaiYus ni nintin uratmiayi. 15Turamtai Lidiani weari ainaujai Criston nemarkartas

15 16

Page 272: Achuar bible   new testament

272

entsanam mainiarmiayi. Tura nuumisakrin Lidia iin chichartamak:—Nekasrum Apu Criston nemarnuitai

turutkurmeka, wait aneasrum wínajearun wayaaram, nuni pujustaram,—timiayi. Tamati iikia ni jeen wayaarnuni pujusmiaji.

16Tura nuni pujusar, chikich kintati Yusseatinam wearin,tin iin ingkunmakmiaji. Aints ainau nunuwachin: ¿Ukunam itiur pujustatja? tuiniinam, iwianch niin nekamtikmau asa,ni pujustintrincha paan etsernuyayi. Turanu nuwawach aints ainau inatiri asamtai,nu nuwachin inauya nunaka nukap akiuarmiayi. 17

mas untsumak:—Ju aints ainauka nekasar Yus

nayaimpinam puja nuna inatiri ainawai.Tura atumin: Uwemratin chichamanujatminawai, —timiayi.

18Tura turaka untsuri kinta untsumkinijwajamiayi. Tuke inaitsuk turamtai, Pabloyawetar ayanmatar iwianchin chicharak:—Jesucristo naarijai tajame:

kia ukukim, jiinkim weta, —akupak timiayi.Tamati nu tamaujai metek iwianchkia

jiinki ukukmiayi.19Nu nuwachinmaya iwianch jiinkin

asamtai, ni inau ainau nuna nekaawar:Yamaikia kuik jukishtatji tusar, napchaunintimrar Pabloncha, tura Silasnashakajerkar achikiar, yakta japen apupujuinamunam jukiarmiayi. 20Tura yaktaapurin jeeniar tsanuminak:—Ju aintska judío asar, ii yaktarin taar,

iin napchau nintimtikraminaji. 21Tura nituramurinka nuitaminaji. Antsu iikiaromano asar,nuitji. Tura ni turamuringkiaturashtinuitji, —tiarmiayi.

22Tu tinamtai aints untsuri kakarmankajerkarmiayi.Turinamtai apu ainau ni aintsrin

akupkar:

—Ju aintsu wejmakri aitkaram numijaiawatrataram, —tiarmiayi. 23Nunia nukapawatrar umisar kársernum engkewar,kársera wainiun:—Ju aints jiinkiarai tusam, tenap

wainkata, —tusar awajtusarmiayi. 24Tutimiau asa, kársera wainin Pabloncha turaSilasnasha kársera nitkarin tee amanumengkewarmiayi. Tura wajascharti tusa,

minun chanuntawarmiayi.25Turamtai kashi japeng Pablo Silasjai

Yusen sear, kantancha kantamawarmiayi.Tura kantaminamtai, chikich kársernumengkeamu ainau ni kantarin pengkernintimsar antú pujuarmiayi. 26

nai aneachmau kakaram uurkamiayi.Tura uurak kársera wenukrincha kayanajanamun nukap peakmiayi. Turamtaikársera waitiri ningki mash uranmiayi.Tura aints achikmau ainau jirujaijingkiamuri ningki mash tsurararmiayi.27Turamtai kársera wainin kuraat shintar,kársera waitirin urankaun wainak:

sha, tu nintimias ningki maamatassaapirin achikmiayi. 28Turamtai Pablonuna wainak kakar chicharak:—Maamawaip. Iikia mash pujaji,

—timiayi.29Tamati kársera wainin ni inatirin

akupak:—Kantii akaam nimta, —timiayi.

Tamati kantiin keemak itaamtai,kársernum ampuki waya shamakkuraimiayi.rin naka tikishmatramiayi. 30Tura kársera

mia jiiki chicharak:—

taj? —tu iniasmiayi.31Tu iniam nuka aiminak:—Apu Jesús nekasampita tusam,

trume, —tiarmiayi.

16

Page 273: Achuar bible   new testament

273

32Tura Yuse chichamen ni jeen iruntrarpujuinau mash antukarti tusarujakarmiayi. 33Nuna umisaramtai, kashi

cha nijatramiayi. Tura nuniangka kárserawainin ni weari ainaujai mash Cristonumirkartas mainiarmiayi. 34Nuna umisarPabloncha tura Silasnasha ni jeen iwiakyutan yuramiayi. Nuniasha ni weariainaujai mash Yusen nekasampita tinuasar nukap warasarmiayi.

35Kashin tsawaar, nu yakta apuri ainaukársera wainunam: Nu aintsun jimiaranakupkati tusar ni aintsrin akupkarmiayi.36Tinamtai kársera wainin Pablon nuchichamnasha ujaak:—

tas chichaman akupturminawai. Turaasaramtai yamaikia jiinkiram angkanpengker nintimsaram wetaram,—timiayi.

37Tamaitiat Pablo apu inatirin ayaak:—Atsa, ¿iikia romano arincha waruka

chichamnaka nekartamtsuksha aintsjiiminamunmasha awatamrarmaji? ¿Turawaruka karsernumsha engketmamji?

cha wakerutminaji? Tuuka wechatatji.Antsu ningki taar, iincha jiirmakiarakuptamkarti, —timiayi.

38Tama apu inatiri waketkiar, niapurin nu chichamnasha ujakarmiayi.Tura romano ainawai tinamtai, yaktaapuri shamkarmiayi. 39Tura ningkikársernum weriar, nuni wayaawarPabloncha Silasnasha: —ram, —tiarmiayi. Tura karsernumiajiikiar:—Wait aneasrum, ju yaktanmayangka

jiinkiram wetaram, —tiarmiayi. 40

tai Pablo Silasjai karsernumia jiinkiar,Lidia jeen wearmiayi. Tura nuni jear,Cristonu ainaun chicharinak:—

taram, —tusar yaktanmaya jiinkiarmiayi.

Tesalónica yaktanam wekaasamuri

17 1Nunia Pablo Silasjai wekaasarAnfípolis yaktan nangkaikiar,

nunia Apolonia yaktan nangkaikiar,Tesalónica yaktanam jearmiayi. Nunijudío iruntai jea amiayi. 2Tura Pablotuke turin asa, nu yaktanam jea,kampatam seman pujus, ayamtai kintajeamtai, judío iruntai jeanam waya, Yuse

miayi. 3Tura yaanchuik Yuse chichameetsernu aarmauri Jesúsan pachis ujaak:—

tai, nunia jakatnuitai, nuniajakamunmaya nantaktinuitai, tuaarmawaitai, —timiayi. Nunia Pabloataksha chichaak:—Jesúsan pachisan atumin ujaajrume

nuka nekas Mesíasaitai, —timiayi.4Tamati judío ainau jumchik Jesús

nekasampi Yus akupkamuita, tiarmiayi.Tura Pablojai,miayi. Tura griego ainau untsuri Yusensearmia nusha Jesúsan nekasampitatiarmiayi. Tura nu yakta juuntri nuwariainausha untsuri Jesúsan nekasampitatiarmiayi. 5Tinamtai judío Jesúsanumirchau ainau Pabloncha, turaSilasnasha kajerinak suwirpiaku jiisar,yaktanam pasé nintintin nangkamipujuinauncha wainkar, nuna jukiar, nu

rarmiayi. Turuwar aints Jasón naartinujeen jear Pabloncha, tura Silasnashaaanum jiikiartas, tura pasé nintintinainamunam surukartas wakeriarmiayi.6Tura asar judío Jesúsan umirchau ainauPabloncha tura Silasnasha wainkachuasar, Jasónkan tura chikich Cristonuainauncha japikiar,nam jeeniar, Pabloncha, tura Silasnashapachisar untsuminak:—Mash nungkanam itit awajkartin

ainau yamaisha iin tarutramiarji. 7Jasón

16 17

Page 274: Achuar bible   new testament

274

nu aints ainaun: Wína jearun pujusartitusa untsuki. Tura nu aints ainau juunapu Césara chichamenka umirinatsui,antsu chikich apu Jesús naartin awaituraminaji, —tiarmiayi.

8—Tu timiau asar, nuna antukar nuyaktanmaya ainausha mash, tura yakta

miayi. 9Antsu Jasón chikich Cristonuainaujai apu ainaun chicharinak:—Iikia nu aints ainaun ii yaktarinia

jiinkiarti tusar awematji. Pai, kuik ukuaji,nunia iinu yaktarina jiinkiaramtaikia,ataksha wainkimnuram.mataikia kuik tuke jukitaram,—tiarmiayi. Tinamtai yakta apuriJasónkan nunia chikich Cristonuainauncha akupkarmiayi.

Pablo Silasjai Berea yaktanam pujusmauri10Tura asaramtai arumak kashi

Cristonu ainau Pabloncha SilasnashaBereanam akupkarmiayi. Tura akupkamuasar, Berea yaktanam jear, judío iruntaijeanam wearmiayi. 11Tura nuyaktanmaya ainau pengke nintintin asar,Tesalónicanmaya ainau nangkamasarangYuse chichamen pengker nintimsarantukarmiayi. Tura Yuse chichamenantukar: ¿Yaanchuik Yuse chichamenetserin aarmaujai metekash etserina?tusar kintajai metek Yuse chichamenaujsarmiayi. 12Turinau asar, judío untsuriJesúsan nekasampita tiarmiayi. Turagriego juuntri nuwari ainausha, tura juunainausha nunisarang Jesúpita tiarmiayi. 13Tura asaramtaiTesalónicanmaya judío ainau: PabloBereanam Yuse chichamen etserui,tamaun antukar nuni jeariar, aints ainauPablon kajerkarat tusar, itit awajiarmiayi.14Tura asaramtai Cristonu ainau nunaantukar Pablon: Wári juun entsanamweta tusar akupkarmiayi. Antsu SilaskaTimoteojai nuni juwakarmiayi. 15

namtai Bereanmaya ainau Pablojaitsaniasar Atenas yaktanam jearmiayi.Tura jear waketinamtai, Pablo Silasantura Timoteoncha: Wári winiarti, tusachichaman akuptukmiayi.

Pablo Atenasnum pujusmauri16Pablo Atenasnum pujus, Silas

Timoteojai winiarti tinu asa, nuninakasmiayi. Nunia aints ainau ni yusrinYuschau waininayat, untsuri ningkinajanawar: Ameka ii yusrinme tinamtai,

miayi. 17Tura judío iruntai jeanam waya,nuni judío ainaujai, tura judíochu Yusnauainaujai chichasmiayi. Nuniasha kintajaimetek yakta japen aints ainaujaiingkiunik chichasmiayi. 18Nunia griegonuikiartin, Epicuro naartinu chichamennuikiartin ainaujai chichasmiayi. Turachikich nuikiartin ainaujai, Estoicostutaijai chichasmiayi. Turamtai chikichainau Pablon pachisar chichainak:—¿Ju aints nangkami chichaa wea juka

warintramtajik? —tunaiyarmiayi. TuraPablo Jesúsan pachis,nun pachis Yusnum uwemratinchichaman etseru asamtai, chikich ainauchichainak:—¿Juka ni yusri ainaun ii nekatsji

nuna pachis chichaatsuash? —miayi.

19-21Atenasnum pujuinauka, turachikich yaktanmaya ainausha, nuniiruntrartas taaru ainauka tuke yamaramchichaman ujakartas tura antukartaswakerin armiayi.

nam, Areópago tutainum Pablonjeeniarmiayi.nak:—Yamaram chicham ame tame nu iisha

nekaatasar wakeraji. Ame tame nukaantichu asar, nunaka takun tajai takuminnekaatasar wakeraji, —tiarmiayi.

17

Page 275: Achuar bible   new testament

275

22Tu tinu asaramtai, Pablo juun ainauiruntramunam japen wajas chicharak:“Atenasnumia juun ainautiram, atumi

yusri ainau miatrusrumek nintimtarmetusan wainjarme. 23Wikia atumi yaktarinwainkan, atumi yusri aints najanamuwainiatrumek: Wína yusruitme tarume,nunaka mash wainkan, nunia atumi yusrisusatasrum atumi tangkuri maarepetincha wainkajai.sha wainkajai: ‘Juka nekashtaiYusnawaitai.’ Tu aarmaun wainkau asan,atumi Yusri nekachiatrum tikishmatrumenuna pachisan nuwaitai tusan, atuminnekamtikiatjarme.

24“Nintimrataram. Nu Yuska nungkannajanamiayi. Tura nungkanam mash irunanunasha najanamiayi. Tura asa nayaimpiApurintai. Tura nungkanam ainia nunaApurintai. Tura asa aints ni uwejejai jeanjeamina nuningkia Yuska pujuchuitai.25Nunia mash iwiaaku ainauti pujusartitusa, ningki ii mayatairincha, tura iiyuumamurincha suramji. Tura ningkiayuumichu asamtai, aintstikia warinchukaYuska susachminuitji.

26“Tura Yuska aintsun kichkin najana,mash nungkanam yujarar pujusarti tusanajanamiayi. Tura aintsnaka najantsukeemak nintimias: Warutik pujusarat tusa,tura tuning pujusarat tusa nekaamiayi.27Tura Yuska arákka pujurtamtsuji. Antsuaints ainau wína eatkar nintimtursarti tusanintimramiayi. 28Yuska pujutan suramsauasamtai aintstikia iwiaakuitji. Tura asarmuchiaji. Tura asamtai atumi nekarminainausha nu chichamnaka aarar: ‘Iikiamash Yus najanamuitji,’ tiarmiayi. 29Turaasar iincha Yus najatmau asakrin, kurinajanamuka:nuitji. Tura kuik najanamuka, tura kayanajanamuka:nuitji.

30-31“Nintimrataram. Aints ainau Yusennekainachak turuawarmia nuna Yus

yaanchuik pachischamiayi. Antsuukunam ni kintari jeamtai, Yus mash

warti tusa aintsun akupkatnuitai. Nuaintska pengké tunaarinchau asa, nunakaturatnuitai. Tura mash aints ainau nunanekaawarti tusa,maya inankimiayi,” Pablo timiayi.

32Tama aints jakamunmayanantakmiaun pachis chichaun antukarwishikrarmiayi. Chikich ainau chicharinak:—Ii wakerakrikia ame tame nuka

chikich kintati antuktatji, —tiarmiayi.33Tinamtai Pablo nu aints ainaun

ukukmiayi. 34Tura waininayat jumchikaints ainau Pablon nemarkarmiayi.Kichik Atenasa juuntri, Dionisio naartin,nunia kichik nuwa, Dámaris naartin,nunia chikich aints ainausha Cristonnekasampita tiarmiayi.

Pablo Corintonam pujusmauri

18 1Pablo Atenasnumia jiinki,Corinto yaktanam wemiayi.

2Tura nuni jea, judío aintsun, Aquilanaartinun wainkamiayi. Nuka Pontonungkanmaya aintsuyayi. Tura Romayaktanam pujai, romano apuri Claudionaartin judío ainaun nu yaktanmayanmash jiikmiayi. Tura asamtai Aquila ninuwari Priscilajai Italia nungkanmayajiinkiar, Corinto yaktanam jear, nunipujusarmiayi. Tura asamtai Pablo Aquilajeen iraamiayi. 3Tura Pablosha, turaAquilasha mai metek tarach jean najaninasar, Pablo nijai pujumiayi. Tura nunanajanawar surukarmiayi. 4Tura ayamtaikintajai metek judío iruntai jeanam waya,Pablo judío ainauncha, tura judíochuainauncha: Wi taja nuka nekasaintai tusachicharkamiayi. 5

jai Macedonianmaya taamtai, Pablotarach jea najantanka inais, kintajaimetek Yuse chichamen etserkamiayi.Tura judío ainaun paan ujaak:

17 18

Page 276: Achuar bible   new testament

276

—Nekasan tajarme: Yus akupkamu

tai, —timiayi. 6Ujaamaitiat nuchichamnaka antutan nakitinak Pablonpasé chicharkarmiayi. Tura asaramtaiPablo ni wejmakrin pearmiayi. Wikiaatumin japan ukuktatjarme taku nunakaturamiayi. Nunia nu aintsun chicharak:—Atumek wakerau asaram, jakaram

mengkakatatrume. Antsu wikia nunakawakeratsjai. Atumka uwemratin chichamantut nakitau asakrumin, wikia yamaikiajudíochu ainaun nu chichaman ujaktasanwerajai, —timiayi.

7Tura judío iruntai jeanmaya jiinki,judíochu aintsu jeen wayaamiayi. Nuaintska judío iruntai jeanam ayamaspujumiayi. Tura Yusen seayayi. Ninaaringkia Ticio Justoyayi. 8Turamtaijudío iruntai jea apuri, Crispo naartin, niweari ainaujai mash ii Apuri Jesúsannekasampita tiarmiayi. Nunia Corintonampujuinau untsuri Yuse chichamen antukar,Jesúsan nekasampita tusar mainiarmiayi.9-10Turinamtai ii Apuri Jesús Pablon kashikaranma nunisang chicharak:—Wikia amijai pujajai. Tura asamtai

chatatui. Ju yaktanam wína aintsuruntsuri iruninau asaramtai,tsuk asata. Antsu tuke inaitsuk wínachichamur etserkim weta, —timiayi.

11Tamati Pabloka nu yaktanam kichikmusach nunia jape pujusmiayi. Tura aintsainaun Yuse chichamen nuiniarmiayi.

12Tura nuni aints Galión naartin Acayanungka apuri inaikiamu pujai, judíomash iruntrar Pablon achikiar, chichamnekatai jeanam jeeniarmiayi. 13Tura apunchicharinak:—Ju aintska Yus umirkataram tayat,

Moisésa chichamen nuitamtsuji, antsumetekchau nuitamji, —tiarmiayi.

14Tinamtai Pablo chichastas wakerauwainiat, Galión judío ainaun chicharak:

—Judío ainautiram, ju aints nekastunaawaitmatikia, tura juka nekas paséturamtaikia,jarme. 15Antsu atum nuikiartamupachisrum, tura atumi juuntri naaripachisrum, tura chichaman atumi juuntriakupkarmia nu pachisrum tau asaram,atumek iwiarataram.naka nekatan nakitajai, —timiayi.

16Nuna tina judío ainaun chichamnekatai jeanmaya jiikmiayi. 17Tura apuchichaman nekatan nakitau asamtai aintsainau judío iruntai jea apurin Sóstenesnaartinun achikiar, apu naka wajamunamawatiarmiayi. Awatinau wainiat apuGaliónka pengké pachischamiayi.

Pablo Antioquíanam waketkiataksha wekaasamuri

18Turamtai Pablo Corinto yaktanamnukap kinta pujusmiayi. Nunia Cristonuainaun: Weajai tusa ukukmiayi. NuniaPriscilajai, tura aishri Aquilajai Cencreayaktanam juun entsa yantamen wemiayi.Tura nuni jea yaanchuik Yusen: Wituratatjai tímia nuna umiktas muukenawamramiayi. Nunia juun kanunamengkemawar, Siria nungkanamwaketkiartas wekaasarmiayi. 19-21TuraEfeso yaktanam jear, Pablo judío iruntaijeanam wemiayi. Tura nuni jea, judíoainaujai chichasmiayi. Tura iijai pujusmitinamaitiat, Pablo ayu tichamiayi. Antsuataksha wetas: “Yus wakeramtaikia,ataksha winitatjai,” tusa ukuki juunkanunam engkema, Efeso yaktanmayajiinkimiayi. Antsu Priscila ni aishriAquilajai nuni juwakarmiayi.

22Tura nunia Pablo kanujai wekaas,Cesarea yaktanam nujamak, juunkanunmaya jiinki, Cristonu ainauJerusalénnum pujuinaun jiistas wemiayi.Nunia jiinki Antioquíanam wemiayi.23Tura nuni jea nukap pujus, atakshanunia jiinki Galacia nungkanmasha, tura

18

Page 277: Achuar bible   new testament

277

b 19.4 (Mat. 3.11)

Frigia nungkanmasha wekaas, Cristonuainau chikich chikich yaktanampujuinaun kakamtikramiayi.

Apolos Efesonam pujuinaunYuse chichame ujakmauri

24Pablo wekai, judío aints Apolosnaartin Efesonam jeamiayi. NukaAlejandría yaktanmaya aintsuyayi. TuraYuse chichame aarmaun pengker nekauasa, pengker etsernuyayi. 25Nuka pengkenintintin asa, tura ii Apuri Jesúsan pachischichaman antuku asa, nu chichaman

miayi. Turayat imiakratin Juan aintsainaun imiaimun pachis nunak nekauayayi. 26Tura judío iruntai jeanam Apoloswaya, shamtsuk Jesúmiayi. Turamtai Priscila ni aishriAquilajai ni chichaamurin antuku asar,Apolosan akankar jukiar, Yuse chichamenekas tu awai tusar miatrusarangujakarmiayi. 27-28Tura Apolos Acayanungkanam wetas wakerau asamtai,Efesonmaya Cristonu ainau papin aatrarakuptinak:ram, tusar akupkarmiayi. Nunia Apoloswe, Acaya nungkanam jea, aints mashantinamunam Yuse chichame etserinyaanchuik aarmaurin Yuse kakarmarijaietserak: Yus akupkamu Mesías tatitusaram nakarme nuka Jesúsaitai tusa,paan nekamtikiamiayi. Tura asa judíoainaun nepetkamiayi. Tura Cristonuainaun Yus pengker awajsati tusa nukapyaingmiayi.

Pablo Efesonam pujusmauri

19 1Apolos Corintonam pujai, Pablomuran nangkaiki,

nam jeamiayi. Tura nuni jea, Yusenumirin ainaun wainkamiayi. 2Turachicharak:

—¿Atumi nintin Yuse Wakanipujawak? —tu iniam nusha aiminak:—Atsa, Yuse Wakani pachisar

etsermauka iikia pengké antichuitji,—tiarmiayi.

3Tu tinam ataksha iniak:—¿Tura atumsha warí nintimsarmea

maimiarme? —tu iniam nusha aiminak:—Juan aints ainaun nuiniarmia nu

nintimsar maimiaji, —tiarmiayi.4Tinamtai Pablo chicharak:—Nekas Juan aints ainaun: Atumi pasé

nintimauri yapajiaram maitiaram tusaimiatmimiayi, tura chicharak: Wínaukurun winá nuka Jesúsaitai. Ninekasampita titaram, —Juan timiaunPablo etserak timiayi.b

5

tai, nu aints ainau ii Apuri Jesúsa naarinpachisar mainiarmiayi. 6TurinamtaiPablo Yusen sea, nu aints ainau muukenachikiamtai, Yuse Wakani ni nintinpiatkamiayi. Turamtai niish niishchichakarmiayi. Turinamtai Yus: Wína

miayi. 7Yuse Wakani piatkamuka doce(12) aints armiayi.

8Tura Pabloka nuni kampatam nantupujus, tuke judío iruntai jeanam waya,nuni shamtsuk judío ainaun Yusechichamen ujamiayi. Tura Yus ni aintsriainaun tu inawai tusa chicharkamiayi.9Tura wainiat chikich ainau Yusechichamen umirtan nakitinau asar, nuyamaram etsermaun pachisar paséchichasarmiayi. Tura pasé chichainamtai,Pablo nunia jiinki, Cristonu ainaunyaruak, aints Tirano naartinu papiaujtainum waya, kintajai metek Yusechichamen etserkamiayi. 10Tura Pablojimia musach aints ainaun Yusechichamen ujakmiayi. Tura asamtaiAsianmaya judío ainausha mash, tura

18 19

Page 278: Achuar bible   new testament

278

c 19.22 (2.Tim. 4.20)

griego ainausha mash Apu Jesúsanpachisar etsermaun antukarmiayi. 11Turaasaramtai Pablon Yus wainchatai takatantakasat tusa kakamtikramiayi. 12Turamtaiaints ainau panuinasha, tura tarachnashajukiar, Pablo namangken antingkiar,nunia jukiar jau ainau namangkennujtukaram tsaararmiayi.rintin ainausha nu tarachjai nujtukaram,iwianch ainauncha jiiriarmiayi.

13Turinamtai chikich judío ainauchikich chikich yaktanam wekaasar,iwianchrintin ainaun wainkar, ningkinintimsar Jesúsa naarin pachisar,iwianch ainaun jiikiartas chicharinak:—Pablo Jesúsa naarin pachis etsera

nuna naarijai jiinkitaram tajarme, —tinuarmiayi.

14Tura sacerdote juuntri Escevanaartinu uchiri siete (7) armia nunatiarmiayi. 15Tura iwianchrinu jeenwayaawar nuna tinamtai, iwianch ayaak:—Wikia Jesúsan wainuyajai. Tura

Pabloncha wainuyajai. Antsu ¿atumshaya asarmea tarume? —timiayi.

16Nuna tusa iwianchrintin tsekengki nuaints ainaun iwianchi kakarmarijai mashachik, nunia nepetak nukap awatramiayi.Turamtai misu kuimiakar, nukapnumparar nu jeanmaya tupikiakiarmiayi.17Turinamtai Efesonam judío ainausha,tura judíochu ainausha mash nunanekaawar shamkarmiayi. Tura Apu Jesúsnekas juuntaitai tiarmiayi.

18Tura Cristonu ainau kaunkar untsuri

miayi. 19Tura wishin untsuri yaanchuikturutirin inaisar, ni papirin itaar, aintsmash wainminamunam keematkarmiayi.Tura nu papi akikri mash irumramnekapmaram, cincuenta warang (50,000)kuikiajai sumakmin amiayi. 20Tura iiApuri Jesúsa kakarmarijai Yuse

chichamen etserkaramtai, aints ainauuntsuri Jesúsan nekasampita tusar nikakarmarin inakmasarmiayi.

21Tuminamtai Pablo nintimias:Macedonia nungkanam, tura Acayanungkanmasha wekaasan, nuniaJerusalénnum wetasan wakerajai. Turanunia jiinkin, Roma yaktanmashaweminuitjai, tu nintimramiayi. 22Tura niyaingtintrin jimiaran Timoteo Erastojai

miayi. Tura ningki Asia nungkanamjumchik kinta pujustas juwakmiayi.c

Efeso yaktanam aints taetet wajamuri23-24Pablo Efesonam pujai, aints ainau

Cristo umirkamurin pachisar nukapchichainamtai, chikich aints ainaukajerkar taetet wajarmiayi. Efesonmayaainau yusri nuwa tumau nakumkamun: Iiyusrintai tusar seau armiayi. Ni yusrinaaringkia Artemisaitai. Aints Demetrionaartin ni yusri seati jeen kuikiajaituupchin najanin armiayi. Tura nunakumkamun ni yaintri ainaujainajanawar untsuri surin armiayi. Turaasar nukap kuikian ju armiayi. 25Tura nuaints ainaun mash untsuk nunia chikichaints, ni yusri nakumkamurin nuwénnajanin ainauncha untsuk,ramtai, Demetrio chicharak:—Juun ainautiram anturtuktaram: Ii

yusri nakumkar surin asar, kuik nukapjuwaji. Atumsha nusha nekarme. 26Antsuaints Pablo naartin chichaak: Aintsu yusrini uwejejai najanamu ainauka Yuschauainawai. Tura juni Efesonam wekaakushatura Asia nungkanam wekaakusha, tukenunisang chichaawai. Tu chichau asamtaiaints untsuri ni timiaurin antukar:Nekasaintai tinawai. 27

tai, yamaikia ii yusri nakumkamurinajaniatrik suruktatkamar yuumataji.

19

Page 279: Achuar bible   new testament

279

d 19.29 (Filem. 24)

Tura ii yusri Artemisaka nekas juuntanwaininayat, aints ainau nuna jeenkapachischartinuitai. Tura Asianmaya ainaumash, tura chikich nungkanmayashamash: Nuka ii Yusrintai tinu ainayatukunam: Nuka Yuschawaitai tiartinuitai,—Demetrio timiayi.

28Tamati nuna antukar, Efesonampujuinau kakarman kajekar chichainak:—Efesio ainauti yusri Artemisaka nekas

juuntaitai, —tiarmiayi.29Tura nu yaktanmaya ainau: ¿Warí

pachisara untsuminawa? tusar taetetwajaarmiayi.sha, tura chikich aints Aristarconaartinnasha wainkar, tura achikiarmetawar, tura japikiar iruntai jeanamjeeniarmiayi. Gayoka tura AristarcoshaMacedonianmaya aints armiayi. TuraPablojai tsaniasar wekain armiayi.d

30Turinamtai Pablo juun ainaun

yat, Cristonu ainau nunaka surimkarmiayi.31Tura Asianmaya juun ainau Pabloamikri asar chichaman akuptinak:—Anearta: Amin mantamawarai, auni

juun ainau iruntramunam wayaawaip,—tiarmiayi. 32Tinamtai juun ainauiruntramunam aints untsuri: ¿Warukarikiruntraij? tusar nekainachiat iruntraruasar, chikich ainausha niish chichasar,tura chikich ainausha:—Atsa, nuka tuuka atsui, —tusar

chichainak taetet wajaarmiayi. 33Tuwajainai, judío ainau ni aintsrinAlejandro naartinun: Ame chichaktatusar shitakiar umarmiayi. Turinamtaiaints ainaun: Itiatkataram tusa, uwejentakui wajas, judío ainaun ayamruktasaints ainaun chichastas wakerimiayi.34Tura Alejandro tsapuamtai, aints ainau:Auka judío aintsuitai tusar, mash metekjimia hora kakarar chichainak:

—Ii yaktari yusri Artemisaka nekasjuuntaitai, —tiarmiayi.

35Tuke chichainamtai,maya chicharkartin wajaki, aints ainaunitatmamtik chicharak:—Efesonmaya ainautiram,

ram. Ju yaktanam pujuinautikia ii yusriArtemisa jeengka tuke wainuyaji. Tura asar

murisha nayaimpinmaya ayaarmia nushawainuyaji. Mash nungkanmaya ainau nunanekainawai. 36Aints kichkisha nuna pachisnekaschawaitai tichamnawaitai. Turaasamtai atumka yamaikia itatkataram.Atumka tenap nintimtsukka pasé aa nukakichkisha turuwairap. 37Ju aintska atumjuni itaarume nuka ii yusri jeeniankawarinchun kichkisha kasamkachari. Tura iiyusrin pachisar paseeka chichaschari.38Antsu Demetriosha tura chikich aintsnijai takainausha, chikich aints ainaunpachisar: Tunau turayi tusar, chichamnekaatai tusar wakerinamtaikia, chichamannekamtikiartin ainaun jiisar, apuiruntramunam chichamnaka nekaawarti.39Antsu chikich chicham iwiaratasrumwakerakrumka, ju yaktanmaya juun ainau

trume. 40Tura ju kintati juni nangkamiriruntrar taetet wajamun romano apurinuna nekaa inintrak: ¿Warí pachisrumeatuusha chichaarme? tamatikia iikiaaiktatkamar tujinkatatji. Tura iin paséawajtamsai tusar shamkatatji tajarme,—timiayi. 41Nuna tusa:—Yamaikia mash jiinkitaram, —timiayi.

Pablo Macedonianam nuniaGrecianam wekaasamuri

20 1Nunia itatkar jiinkiaramtai,

miayi. Tura kaunkaramtai: Pengkernintimsaram pujustaram,

19 20

Page 280: Achuar bible   new testament

280

e 20.4 (Hech. 21.29)

miayi. Tura chichas umis: Weajai tusanunia jiinki, Macedonia nungkanamwemiayi. 2Tura nu nungkanam wekaawekaaka, Cristonu ainaun: Cristomiatrusrumek umirkataram tusa, nuniaukuki, Grecia nungkanam wemiayi.3Tura nuni jea, kampatam nantun pujus,judío ainau: Pablo maataj tinam, PabloSiria nungkanam wetas kanunamengkemtsaing, nuna nekaa: Kanunmakaengkemtsuk ataksha kukarak Macedonianungkanam wetajai, tu nintimramiayi.4Tura nijai iruntrar wekaasarmia nuka nuarmiayi: Bereanmaya aints Sópaternaartin, nuka Pirro uchirintai, nuniaTesalónicanmaya ainau Aristarco nuniaSegundo, nunia Derbenmaya aints Gayonaartin, nunia Timoteo, nunia Asianmayaainau: Tíquico nunia Tró mo nu naartinarmiayi.e

5Tura nu aints ainau Troas yaktanameemkar jear iin nakarmasarmiaji. 6Turapang pachimrachmau yuwatin estanangkamaramtai, iikia Filiposnum juunkanunam engkemar, nunia cinco kintakanujai wekaasar, Troasnum jear, iiamikri kukarak eemkar wearmia nujaiingkiunikmiaji. Tura nuni siete (7) kintairuntrar pujusmiaji.

Pablo Troasnum irasmauri7Nunia tuming kinta tsawaaramtai,

Cristo jakamuri nintimsar iruntrar pangyuwatasar kaunkamiaji. Tura Pablokashin wetin asa, Yuse chichamenetserak, kashi japeng umismiayi. 8Tura iiiruntramiaji nu jeanmaka pata yakiamaunum kantiin untsuri keemakarmiayi.9Pablo Yuse chichamen etsermatai, natsa

num keemas antimiayi. Tura turaka karinepeteam kanur, yakíya akaiki aanumayaarmiayi. Tura nu jeaka kampatam

pata yakiri amiayi. Tura nunia ayaaruasamtai, aints ainau kuankiar jiikmayanchuk natsaka jakaun wainkarmiayi.10Turinamtai Pablo kuanki tikishmatarjakaun minakas aints ainaun chicharak:—Shamkairap. Jakayat iwiaakui,

—timiayi.11Nuna tusa ataksha patanam yakí

waka, pangkan puukamtai yuwaarmiayi.Tura yuwaar umisar, Cristonu ainaujaichichaa chichaaka tsawaararmiayi, turatsawaaramtai Pablo jiinki wemiayi. 12Turajiinkiamtai, natsa jaka nantaknun ni jeenjeeniarmiayi. Tura pengker pujawaitinamtai, mash pengker nintimrarmiayi.

Troasnumia jiinkiar Miletonam jeamuri13Pablo: Wikia Aso yaktanam kukarak

wetaj tusa wakerimiayi. Tura iincha:—Atumka kanunam engkemraram

wetaram, —turamkurin, iikia eemkarAsonam jear nakasmiaji. 14Tura Asonam

ramtai, Mitilene yaktanam nijai jeamiaji.15Nunia jiinkir, kashin tsawaarar isarQuío tutai nangkaikir, nunia kashintsawaarar Samos isranam jeamiaji. Nuniajiinkir kashin tsawaarar Mileto yaktanamjeamiaji. 16Tura Pablo:num weartai, tura nuni jear, estaPentecostés tutai inangkartai tusa, Asianungkanam yamaikia pujutsuk, Efesoyaktanmasha wetsuk nangkamakmi, tunintimias pujumiayi.

Efesonmaya Cristonu ainaujuuntrin chicharkamuri

17Tura Miletonam jea, EfesonmayaCristonu ainau juuntrin winiarti tusauntsukmiayi. 18Tura mash kaunkaramtai,Pablo chicharak:—

nam jean, nunia atumjai pujusan, itiur

20

Page 281: Achuar bible   new testament

281

f 20.24 (2.Tim. 4.7)

pujuyaja nusha mash nekarme. 19WikiaYuse inatiri asan, tuke kintajai metek iiApurin umirnuyajai. Tura miajuitjaitumamtsuk, aints ainau Yusen umirtannakitinamtai,nuyajai. Tura judío ainau wína paséawajtusartas wakerutinau asaramtai waitwajayajai. 20Turayatun chicham nekaspengker aa nunaka mash pengkernintimsan atumin ujayajrume. Tura aintsiruntramunam Yuse chichamen etserkun,nunia atumi jeen wayaan, nunisha Yusechichamen ujayajrume. 21Tura judíoainauncha, tura judíochu ainaunchachicharkun:ram, Yus nintimrataram tusan, ii ApuriJesús nekasampita titaram timiajai.22Tura yamaikia Yuse Wakani:num weta turutin asamtai weajai. Turanuni jeamtai, itiurkarti tusanchanekatsjai. 23Antsu Yuse Wakani wínachichartak: Chikich chikich yaktanam

wartas wakerutminawai. Tura waitwajaktatme turutin asamtai nunashanekajai. 24

jai. Mantuwartas wakerinakkamantuwarti. Antsu Apu Jesús: Wínachichamur etserkata tusa, wína akuptukuasamtai, nunaka umiktasan, Yus aintsainaun mash nekas pengker awajsataswakerau asamtai, Yusnum uwemratinchichaman etserkatasan wakerajai. Nuniajakancha Yusnum warastasan wakerajai.f

25“Yamaikia nunasha tajarme: Wikiaatumin Yuse chichamen etsermatai, mashantuku ainautiram winaka atakshawaitkashtinuitrume, tusan nekajai.

26-27Wikia Yuse wakeramurin pengkéuutsuk ujayajrume. Tura asan ju kintakatajarme: Aints wína chichamrun antukiat,Yusen umirtan nakitak mengkakungka,ningki wakerak mengkawai. Antsu wikia

aints ainau mash uwemrarat tusanwakerajai. 28Tura asamtai atumekwainmamkataram. Turaram Yuse WakaniCristonu ainau wainin ata tusa, atuminakuptamkau asamtai, ii Apuri jarutramak,ni nemarkau ainautin ni numpejaisumarmaku asamtai, Cristonu ainau mashwainkataram. 29Wi junia jiinkiamtai,aints ainau uwija ainaun pachimpapeenawa nunisarang Cristonu ainaun:Cristo umirat inaisataram tiartastaartinuitai. Wikia nunasha nekajai.30Tura Cristonu ainau wína nemartusarattusar atumniang wait chichaman etserinwantinkartinuitai. 31Tura asamtaianeartaram. Wikia kampatam musachatumjai pujusan, tsawaisha tura kashishatuke inaitsuk kichtirmincha: Tunaanumweram tusan,nuyajrume nuka atumka kajinmakirap.

32“Yatsur ainautirmin, yamaikia Yusyainmakarti tajarme. Yuse anengkratairinpachisan, wi atumin tuke paanujayajrume nu nintimrataram. Nu

nuitrume. Yus ni aintsri ainautin: Pengkétunaarinchau wijai pujusmintrum tinuasamtai, Cristojai tuke iruntrarampujustinuitrume tusan, yamaikiaukuajrume. 33Wikia aintsu kuikiarincha,tura kuririncha, tura entsatirinchapengké wakerichuyajai. 34Antsu wínauwejrujai takakmasan, wi yuumamurunsumarminuyajai. Tura wijai tsaniasarwekainau yuumamurincha sumarnuyajai.Atumka nuka nekarme. 35Wikia atumjaipujakun, tuke inaitsuk takakmakun,

jai. Tura asamtai atumsha nunisrumekturataram tusan,rume. Ii Apuri Jesúsa chichamenintimrataram. Nu chichamka nuwaitai:‘Aints yuumak pujau ni yuumamurin

20

Page 282: Achuar bible   new testament

282

g 21.10 (Hech. 11.28)

juwak warastinuitai. Antsu chikich ainau

sang nukap warastinuitai,timiayi.

36Nuna tusa chichas umis tikishmar,Cristonu ainaujai Yusen seamiayi.37-38Tura Yusen sea umis, Pablo:—Winaka ataksha waitkashtinuitrume,

—tau asamtai, wake mesekar mashjuutkamaikiak Pablon minaksarmejeasarmiayi. Tura nunia nijai tsaniasarkanunam wearmiayi.

Pablo Jerusalénnum wemauri

21 1Tura Cristonu ainaun juun entsayantamen wajainau ukukir,

kanunam engkemrar, tupnik isar Costutainum wemiaji. Tura kashin tsawaararnunia jiinkir, isar Rodas tutainumjeamiaji. Nunia jiinkir Pátara yaktanamjeamiaji. 2Tura nuni jear, chikich juun

miaji. Tura nuni engkemrar, nuyaktanmaya jiinkimiaji. 3Tura juunkanunam wekaasar, isar Chipre tutaiwainkamiaji.kir, nu israka menanmanini ukukir, Sirianungkanam wemiaji. Tura Tiro yaktanamnujamkar, nuni kanunmaya waririn mashjiiktin asamtai, iisha kanunmayajiinkimiaji. 4Tura jiinkir, Cristonu ainaununi pujuinau eakmiaji. Tura wainkar,nuni nijai siete (7) kinta pujarin, YuseWakani Cristonu ainaun nekamtikiauasamtai, Pablon chicharinak:—Jerusalénnum weep, —tiarmiayi.

5Tura siete (7) kinta nangkamaramtai,iisha nu yaktanmaya jiinkir weakrin,Cristonu ainau mash nuwartuk, tura

miaji. Tura juun entsa kaanmatkarin jear,mash tikishmarar Yus seamiaji.6Nuniangka aujsar ukukir kanunam

engkemrakrin, nunia aints ainaukaataksha ni jeen waketkiarmiayi.

7Waketkiaramtai iikia Tironmayajiinkir, kanujai Tolemaida yaktanamjeamiaji. Tura nuni jear kanunmayajiinkir, Cristonu ainau wainkar: Winajitusar chichasar, nijai kichik kintapujusmiaji. 8Tura kashin tsawaarar nuniajiinkir, Cesarea yaktanam jear, nuniFelipe jeen wayaamiaji. Nu FelipekaYusnum uwemratin chichaman Cristonnemarchau ainaun ujayayi. Yaanchuikwaje ainau yumamurin susarti tusar,inaikiarmia nuni inaikiamuyayi. Turanuni wayaar, Felipejai pujusmiaji. 9Ninawantri cuatro (4) aishrinchau armia nuYuse chichamen etserin armiayi. 10Turanuni jumchik kinta pujarin, Yusechichame etserin Agabo naartin Judeanungkanmaya tamiayi.g 11

nam waya, Agaboka Pablo kachumtairinachik, Pablo nawen tura uwejenchajingkiatamiayi. Tura chicharak:—Yuse Wakani chichaak:

tai kachuma juna judío Jerusalénnumpujuinau achikiar judíochu ainamunamsurukartatui,’ tawai, —timiayi.

12Tamati nu antukar,maya Cristonu ainaujai mash iruntrarPablo chicharkur:—Wait aneasam Jerusalénnum weep,

—timiaji. 13Tamaitiat Pablo aimiak:—¿Warukaya timiá juutkurmesha

winasha napchausha nintimtikrarme?Wína Apuru Jesúsa naarin pachisar

tas wakerutinakka turutawarti, turamantuwartas wakerutinakka mantuwartitusan tajarme, —timiayi.

14Tura Pablo antukchamtai, iikiachicharkur:—Ii Apuri wakeramuri ati, —tusar

itatkamiaji.

20 21

Page 283: Achuar bible   new testament

283

h 21.25 (Hech. 15.29)

15Tura umisar Jerusalénnum weakurjiinkimiaji. 16Tura asakrin Cesareanmaya

karmiaji. Tura Jerusalénnum jear,Chiprenmaya aints Mnasón naartin nijeen iinka jeetammiaji. Nu aintska nunangkamtaik Criston nemarnuyayi. Turanu aintsu jeen pujustin amiaji.

Pablo Santiagonam irasmauri17Tura Jerusalénnum jeakrin, Cristonu

ainau iin waitmakar,masar: Winitaram tusar warasarmiayi.18Kashin tsawaarar Pablojai Santiagojiistasar wemiaji. Tura nuni jear, Cristonuainau juuntri mash iruntrar pujuinauwainkamiaji. 19Tura nuni jear Pablo:Winajai tusa, ni wekaamurin pachiskichik kichik turamurincha mash ujaak:—Wikia Yuse chichamen ujaakun pujai,

Yus judíochu ainauncha pengkernintimtikramiayi, —timiayi. 20Tamatinuna antukar: Yus juuntapita tusarwarasarmiayi. Nunia juun ainau Pablonchicharinak:—Yatsuru, ame tame nuka nekas

pengkeraitai. Tura untsuri warang judíoainau Cristonu ainayat, Moisésa aarmaurimiatrusrik umiktinuitji, mash tinawai.21Tura judío ainau judíochu ainamunampujuinau juni taar, amin pachitmasaraints ainaun ujainak: ‘Pabloka Moisésachichame umirtsuk asataram tawai. Turaatumi uchiri nuwapchiri charutsukasataram tawai. Tura judío ainauti turutiaa nuna mash inaisataram tawai,’ aminpachitmasar mash turaminawai.22Turaminau asaramtai ¿iikia itiurkatjik?Aints ainau amin pachitmasar: Juni tayitinaun antukarka tarutmiartatui. 23Turaasaramtai ii taji nuka turata. JuniCristonu ainau cuatro (4) irunui. Nukayaanchuik Yusen: Wikia nuna turatatjai

tinu asar, yamaikia nu chicham umikmitusar juni pujuinawai. 24Tura asamtaiamesha nu aints ainaujai Yus seatai juunjeanam wayaam, ii judíoti: ‘Yus wínapengker awajtusti,’ tusar nijaamajinunismek amesha nijaamarta. NuniaMoisés tímia nunisarang ni muukenawamrarti tusam, nunia kuik akiimiaktinaa nu amek akiimiakta. Nu turakminka,aints mash amin turamurmin waitmakar,amin pachitmasar aujmatramina nukanekasar nangkamiar tinawai, tunintimrartatui.sar: Nisha nekas Moisésa aarmaurinmiatrusang umirui turamiartatui. 25Antsuaints judíochu Cristonu ainau iikiayaanchuik papi akuptukmiaji. Iikia mashmetek nintimsar: Aints ni najanamurin:Wína yusruitai tina nu susamukayuwairap. Tura numpasha umutsukasataram.tin asamtai yuwairap. Tura tsanirmatkainaisataram.miaji, —juun ainau tiarmiayi.h

Yus seatai juun jeanam Pablon achikmauri26Tinamtai Pablo nunia jiinki, kashin

tsawaar nu cuatro (4) aintsjai Moisés

rar, Yus seatai juun jeanam wayaawar,Pablo nu aints ainaun pachis sacerdotenchicharak:—Nu kintati ni nijiaamarar umisar,

tangkun sumakar Yusen susartasitaartatui, —timiayi.

27Tura siete (7) kinta nijaamamuriumitnak wajainai, Asianmaya judío ainauPablon Yus seatai juun jeanam wayaunwainkar, chikich aints ainauncha mashkajkarmiayi.miayi. 28Tura kakarar untsuminak:“Israel ainautiram, yainkataram. Ju

aintska mash nungkanam pasé

21

Page 284: Achuar bible   new testament

284

i 21.28 (Hech. 24.17-19) j 21.29 (Hech. 20.4)

chichaman nuikiartak wekau achikji.Juka Israel ainautin pachitmas, turaMoisésa chichame pachis, tura Yus seataijuun jeancha pachis: Nuka nakitrataramtu nuikiartawai. Tura Yus seatai juun

minun wainiat, griego ainaushawayaawarti tusa juni itayi. Tura nunaturak, juka nekas péngke jea wainiatpasemamtikui,” nangkamiar waitrinaktiarmiayi.i

29Tura Efesonmaya aintsun Tró monaartinun Pablojai Jerusalénnum wekaunwainkau asar: Pabloka nu aintsjai Yusseatai juun jeanam wayaachiash, tunintimsar nunaka tiarmiayi.j

30Tinamtai Jerusalén yaktanampujuinau mash taetet wajaarmiayi. Turaampukiar weriar Pablonka achikiar, Yusseatai juun jeanmaya japikiarjiikiarmiayi. Turinamtai nu jeawaitirinka wári epeniarmiayi. 31Turajudío aints ainau maatai tinamtai,romano suntari ni apurin chichamanakuptinak:—Mash Jerusalénnum pujuinau

maaniatai tusar taetet wajainawai,—tusar ujakarmiayi. 32Tu ujaam, suntaraapuri ni suntari ainaujai, tura kapitantriainaujaisha Pablo katsuminamunamampukiar wearmiayi. Turinamtai aintsainau nuna wainkar,yat inaisarmiayi. 33Tura inaisaramtaisuntara apuri tari Pablon achikmiayi,tura ni suntarin akuptak:—

ram, —timiayi. Tura jingkiawaramtaisuntara apuri:—¿Yaachita jusha? tura ¿Warina

turama? —tusa judío ainaun iniasmiayi.34Tu iniam aints untsuri chichainak,taetet wajarmiayi. Tura taetet wajainauasaramtai, suntara apuri chichaman

nekaatatkama tujintak: Pablo suntarmatsatmanum jukitaram tusa, ni suntarinakuptukmiayi. 35-36Turamtai aints ainauPablon eteawar nemarsar:—Maataram, —tusar untsumkarmiayi.

Tura judío ainau kajerinau asaramtai,suntar ainau watainum jear, Pablonkananasar iwiakarmiayi.

Pablo: Tu pujajai tusa chicharmamsamuri37Tura suntar matsatmanum jeatak

wajasar, Pablo suntara apurin griegochichamejai chicharak:—Ame tsangkamrakminkia kichik

chichaman amin titasan wakerajme,—timiayi. Tu tama ayaak:—

kum? —tu iniasmiayi. 38Tu iniam Pablo:—Ja ai, —tamati, suntara apuri iniak:—¿Amesha Egiptonmaya aints nuwik

romanotin kajertamak: Maataram, tusamangkartin ainaun cuatro warangkan(4,000) aints atsamunam jukimia nuaintschaukitam? —tu iniasmiayi.

39Tu iniam Pablo ayaak:—Atsa, nuchawaitjai. Wikia judío

aintsuitjai. Tarso yaktanmaya aintsuitjai.Cilicia nungka yaktari nekas juunyaktaitai, nuniayainjai. Wait aneasam ju

trukta, —timiayi.40Tamati suntara apuri: Ayu tama

Pablo watainum wajas, aints ainaunitatmamtikiatas uwejen takui wajamtai,aints ainau mash itatkarmiayi. Turaitatkaramtai, Pablo hebreo chichamejaichichasmiayi.

22 1Tura aints ainaun chicharak:—Yatsur ainautiram,

tirmesha, anturtuktaram. Wikiachicharmamkun: Nekas tunaunakaturatsjai tusan, paan ujaktasan tajarme,—timiayi. 2Tura hebreo chichamejai

21 22

Page 285: Achuar bible   new testament

285

k 22.3 (Hech. 5.34-39) l 22.5 (Hech. 8.3;26.9-11)

chichau asamtai, nuna antukarchichatsuk takamtaik wajasarmiayi.Tuminamtai Pablo aints ainaunchicharak:

3“Wikia Judío aintsuitjai. Tarso

jai. Turayatun ju yaktanam tsakaru asan,wína nuitinu Gamaliela chichamennuimiaru asan, ii juuntri ainau Moisésaaarmaurin umirkarmia nunasha mashumirnuyajai. Tura atum ju kinta turarmenunisnak wisha Yuse wakeramurinnajanatasan tuke nintirjai wakerinayajai.k 4Tura nu yamaram chichamanumirin ainaun maataj tusan: Aishmangainausha, tura nuwa ainausha achikrumjingkiaram kársernum engkeataram,tusan akupin ayajai. 5Tura sacerdotejuuntrisha, tura judío apuri ainaushamash nunaka nekaawaru asar,tai tiaraintai. Nuka papin aarar wínasurusar: Judío Damasco yaktanampujuinau susata tusar akuptukarmiayi.Nu akuptukaramtai wikia nuni wena,yamaram chichaman umirin ainaunachikian, juni Jerusalénnum kiankamtai,

jai.l

Pablo: Criston tu umirkawaitjaitusa etserkamuri

(Hech. 9.1-19;26.12-18)6“Tura jinta weayai, Damasco

yaktanam jeatak wajasai tsaa tupin ai,aneachmau nayaimpinmaya paantinpengké jiitsumir wajatrukmiayi. 7

tai shamakun nungka ayaaran, kutaantumkamiajai. Tura chichamanantukmiajai. Nu chichamka nuwaitai:‘Saulo,mesha wekaaturme?’ 8Tamati wishaayaakun: ‘Apuru ¿amesha yaachitme?’ tuiniasmiajai.

pinmaya airak: ‘Wikia NazaretnumiaJesúsaitjai. Ame waitkaratasamwekaaturme nuwaitjai,’ turutmiayi.9Turutmatai aints wijai wekainaukapaaniuncha wainkarmiayi, antsu wijaichichaunka antukcharmiayi. 10

tai wi chichaakun: ‘Apuru ¿warí itiurkattusamea wakerutame?’ tu iniasmiajai.Nuna tama Apu Jesús wína chichartak:‘Wajakim weme nu yaktanam weta. Nuni

tatui,’ turutmiayi. 11Tura Yuse paaniurijiirun kusumtikruru asamtai, wikia

jai. Tura wainmachu asamtai, wijaiwekajinau uwejrun tap achirkarDamasconam umatiarmiayi.

12“Nuni aints Ananías naartin pujuyayi.Nuka Moisésa aarmaurin miatrusangumirnuyayi.nam pujuinau mash nu aintsun pachisarpengker chichau armiayi. 13Nu aintskawína taruti chichartak: ‘Yatsuru Sauloa,yamaikia ataksha paan jiimsata,tai, nu tamaujai metek niin paanwainkamiajai. 14Tura wi wainkam wínachichartak: ‘Ii juuntri Yusen searmia nuka iiYusri asa,ramatas aitkarmayi. Tura ni Uchiri timiápengker aa nu wainkata tusa, tura nichichame antukta tusa aitkarmayi. 15Turaasamtai ameka Yuse Uchiri pachisamwainkamame nu, tura antukmame nushaaints ainausha mash ujaktatme. 16Turaasam ¿yamaikia warí nákakmea pujame?Wajaktia, turakmin imaitjame. Tura: Apurtunaurun japitrurat tusam Yus seata,’turutmiayi,” Pablo timiayi.

Pablon judíochu ainamunam akupkamuri17Pablo tuke chichaak:

num jean, Yus seatai juun jeanam

22

Page 286: Achuar bible   new testament

286

m 22.20 (Hech. 7.58)

wayaan, tura Yusen sean, karanmanunisnak 18Apur taarun wainkamiajai.Tura nuka wína chichartak: ‘Wáriumisam Jerusalénnumia jiinkita. Amewína pachitsam chicham etserkumnisha,junia aints ainauka anturtamkachartatui,’turutmiayi. 19Nuna turutmatai, wishaayaakun: ‘Apuru, wikia iruntai jeanamkichnum kichnum wayaan, aminumirtaminak pujuinaun wainkan, nuniajukin kársernum engkeyajai, turaawatnuyajai. Tura asamtai junia aintsainauka nunaka mash paan nekarinawai.20Tura ami inatiram Esteban naartinamin pachitmas aints ainaun ujakuasamtai, nu aintsun mainamtai, wikianuni wajasan: Nuna turuwarti tusan,Estebankan maawarmia nuna wejmakrinnakasmiajai,’ Jesúsan timiajai.m

21“Wi tamaitiat Apur Jesús wínachichartak: ‘Wikia amin arák judíochuainamunam akupkatasan wakerajme.Tura asamtai weta,’ turutmiayi,” Pablotimiayi.

Pablo suntara apurin chichasmauri22Judío ainau Pablo etsermaurin

chichatsuk antukarmiayi. Turayatjudíochu ainaun pachis chichaamtai,kakarar untsuminak:—Ju aintska maaram japataram. Juka

iwiaakuka pujuschati, antsu jakati,—tiarmiayi.

23Nunia kakarar untsumkar wejmakrinaimiakar, nungka tsetserin nangkiminakPablon yukuararmiayi. 24Turinamtai,suntara apuri nuna wainak Pablon pachisni suntarin chicharak:—Atumi pujamuri itaram awatrataram.

Tura awatraram ¿aints ainau warukayauntsuminawa? tusaram nekaataram,—tusa akupkamiayi. 25Turamtai suntarainau Pablon awatrartas nuwap

chapikmarmaujai jingkiawaram, Pabloromano kapitantrin nuni jiimiaj wajaunchicharak:—¿Romano aints chicham nekartsuk

awatramnaukitrum? ¿Atumi apuri nunatsangkatramarmek? —timiayi.

26Tamati nuna kapitán antuk, suntaraapurin jiistas we, nuni jea chicharak:—¿Amesha itiurkatmek? Nu aintska

romano aintsuitai. Tura asamtaiawatrashtinuitme, —timiayi.

27Tamati suntara apuri Pablon werichicharak:—¿Nekasmek romano aintsuitam? —tu

iniasmiayi.Tu iniam Pablo:—Ja ai, —timiayi.28Tamati suntara apuri chicharak:—Wikia romano aints wajastaj tusan,

kuikian nukap akiimiakmiajai, —timiayi.Tamati Pablo ayaak:—Antsu wisha romano ainamunam

akiinau asan romano aintsuitjai, —timiayi.29

tas wajainauka awattsuk ukukiarmiayi.Tura Pablo romano aintsuitjai, tinuasamtai, suntara apuri:ram tinu asa shamkamiayi.

Pablo judío juuntri ainaun chicharkamuri30Kashin tsawaar suntara apuri:

¿Waruka judío ainau Pablon timiákajerina? tusa tenap nekaatas wakerak,jingkiamurin atitamiayi. Nunia sacerdotejuuntri ainaun: Judío apuri ainaujaiiruntrarti tusa chichaman akupkamiayi.Tura mash iruntraramtai, Pablon judíoapuri iruntramunam japen awajsamiayi.

23 1Turamtai Pablo judío apuriainaun jiis chicharak:

—Wi wear ainautiram anturtuktaram.Wikia Yuse umirin asan, tuke inaitsuktunau nintimtsuk pujuyajai, —timiayi.

22 23

Page 287: Achuar bible   new testament

287

n 23.3 (Mat. 23.27) o 23.6 (Mat. 22.23; Marc. 12.18; Luc. 20.27; Hech. 26.5; Fil. 3.5)

2Tamati sacerdote juun apuri Ananíasnaartin Pablojai tsaniasar wajainaunchicharak:—Jangke awatitaram, —timiayi.

3Tamati Pablo jiyaak:—Ameka jimiá chichamtin asakmin,

aminak Yus awatamratatui. Wína tunaarnekaatasam: ¿Moisésa chichamenumirtsuash? tusam eketiatmesha ¿warukaMoisésa chichame umirtsuksha: Jangkeawatitaram tame? —timiayi.n

4Tamati nijai ayaamsar wajainauPablon chicharinak:—Maj,

sha ¿waruka tuusha chicharme?—tiarmiayi.

5Tu tinam Pablo chicharak:—Wi wear ainautiram, juka sacerdote

juun apurintai, tarume nunaka nekachuasan nunaka tajai. Yuse chichame tuaarmawaitai: ‘Atumi juuntri ainaupachisrum pasé chicharkairap,’ tawai,—timiayi.

6-8Nuna tusa Pablo judío juuntriiruntramunam saduceo ainau fariseoainaujai pachinirarun wainkamiayi.Saduceo ainau nintiminak: Jakau ainauataksha iwiaaku pujusartaskanantakchartinuitai, tura Yuse awemamuriatsuinawai, tura wakancha pengkéatsuinawai, tinu armiayi. Antsu fariseoainauka nunaka pachisar: Nuka mashainawai, tinu armiayi. Pabloka nunakanekaa kakar chichaak:—Wi wear ainautiram, wikia fariseo

aintsuitjai. Tura fariseo uchirinjai. Turaasan jakau ainau ataksha nantakiariwiaaku pujusartinuitai tajai. Wikia tutinu asamtai,wartas juni iruntrari, —timiayi. Nunatamati fariseo ainau saduceo ainaujaichicharnainak metekka nintimtsukkanakar wajasarmiayi.o

9Tura mash taetet wajainak, Moisésachichamen nuikiartin ainau fariseo asar,wajasar chichainak:—Ju aintska tunau kichkisha turachi.

¿Antsu wakan tura Yuse awemamuri nijaichichaschamasha? ¿Yaachia neka?—tiarmiayi.

10Tura kakarar chicharnainakwajainamtai, suntara apuri Pablonpachis: Nu aintsun achikiar japikiarmaachartimpiash, tu nintimias: Nunakaturacharti tusa, suntar ainaun: Pablonjukiarti tusa, chichaman akuptukmiayi.Turamtai suntar ainau ni matsatmaunumataksha jukiarmiayi.

11Turinamtai kashi Apu Jesús Pablonwantintuk chicharak:—Pabloa, juni Jerusalénnum wína

pachitsam chichasume nunismek Romayaktanmasha chichastinuitme. Tura asampengker nintimsata, —timiayi.

Judío ainau Pablo maami timiauri12Kashin tsawaarar judío iruntrar

chichainak:—Pablo maami. Maachkurkia, yutasha

yutsuk, tura amutisha amutsuk pujustatji.Antsu Pablo maachiatrik yuwakrinkia,tura amutisha amakrinkia, Yus iin paséawajtamsatatji, —tiarmiayi. 13Nunakacuarenta (40) aints nangkamasangtiarmiayi. 14Turuwar sacerdote apuri

nam weriar chicharinak:—Iikia Pablo maami tinu asar,

kurkia yutasha yutsuk pujustatji. AntsuPablo maatsuk yuwakrinkia, Yus iinkapasé awajtamsatatji, —tiarmiayi. 15Turaataksha chicharinak:—Atumsha tura ii juuntri ainausha

suntara apurin chicham akuptakrum: Iishanu aints pachisar chicham tenapkesarnekaratasar wakeraji, anangkuram titaram.

23

Page 288: Achuar bible   new testament

288

tai, atumin jeatsaing ii maatji, —tiarmiayi.16Tinamtai Pablo awe, ni umaji uchiri,

nu aints ainau chichaamurin antuku asa,suntar matsatmaunum jea, nuni wayajiichrin ujakmiayi. 17Tu ujakmau asa,Pablo kapitanin untsuk chicharak:—Ju uchikia apu pujutirin jeeta, wína

chichaman ujata nuna apurmincha ujakti,—timiayi.

18Pablo tamati, kapitán uchin suntaraapuri pujamunam juki, apurin chicharak:—Aints Pablo naartin ii achikmaji nu

wína untsurak: Ju uchikia apunam umataturutin asamtai itajai. Chichaman niinujakma nuna amincha ujatmakti, —timiayi.19Tamati suntara apuri uchi uwejen achik,iik kanakar pujusar nekaami tusa chicharak:—¿Warí ujatkatasmea wakerutame?

—tu iniasmiayi.20Tu iniam nuka ujaak:—Judío juuntri ainau chichaman

najaninak: ‘Kashin Pablo jukim judíojuuntri iruntramunam akupturkakmin,nu aints pachisar chicham tenapkesarnekaratasar wakeraji,’ tusar aminanangkramawartas ininmasartatui.21Turaminamtaisha: Nekasampita tiip.Cuarenta (40) aints nangkamasang jintaepetkar pujurinawai. Tura chichainak:‘Iikia Yusjai taji: Nu aints maachkurkia,yutasha yutsuk tura amutisha amutsukpujustatji,’ tinawai. Tura chichamannajanawar umisar, apu ayu titi tusar,amin nakarminawai, —timiayi.

22Tu tinu asamtai suntara apuri uchinchicharak:—Yamaikia weta. Antsu wína ujatkame

nuka aints kichkisha pengké ujakaip,—tusa akupkamiayi.

Pablo apu Felixnum akupkamuri23Nunia nu apuka suntara kapitangkrin

jimiaran untsukmiayi.tai chicharak:

—Yamaikia jimia pachak (200) suntarsaapin takusar, nunia setenta (70) suntarkawainum keemkar, nunia suntar jimiapachak (200) nangkin nanasar atumjaiwearti tusaram umistaram. Nunia kashijapeantak wajai, nu suntar ainaujaiCesarea yaktanam wetaram. 24NuniaPablo kawainum keemsatin umirsataram.Nuka apu Felixnum pengker jeatitusaram turataram, —tusa akupkamiayi.25Nunia papin akupkatas tu aarmiayi:

26“Wikia Claudio Liciasaitjai. ApuFelixa, nekas wína apur asakmin, aminchichaman akuptajme.rak pujam? 27Ju aintsun amin akuptajme.Judío ainau niin achikiar maataitinamtai, juka: Wikia romano aintsuitjaitamati, wikia nuna nekaan, wínasuntarur ainaujai werin ayamrukmajai.28Tura ¿warukaya maawartaswakerinawa? tusan nuna nekaratasanjudío apuri ainau iruntainum jukimjai.29Tura nuni jeamtai, ii juuntri umiktinchichaman umiatsui tinau wainiatnakwikia: Maawarti tichamnawaitjai.

waitjai. 30Tura judío ainau nu aintsunmaawartas chicham najatmaun nekaan,wári amin akupajai. Nunia nu aintsunkajerinaun chicharkun: Atumsha apunamwerum atumi kajeramuri pachisrumujaktaram timiajai. Nunak tajame,” tuaarmiayi.

31Tura suntar ainau akupkamu asarmiatrusarang umirinak, Pablon jukiar,kashi wekaa wekaaka, Antípatrisyaktanam jeeniarmiayi. 32Kashin tsawaar

tairin waketkiarmiayi. Antsu suntarkawainum keemsar wekajinauka PablojaiCesareanam wearmiayi. 33Tura nuni jearpapi aarmaun apun suwinak:—Yamaikia Pablo wainkata,

—tiarmiayi. 34Tinamtai apu papin aujasumis Pablon chicharak:

23

Page 289: Achuar bible   new testament

289

—¿Amesha tunía aintsuitme? —tuiniam Pablo ayaak:—

jai, —timiayi. 35Tamati apu chicharak:—Amin kajertamina nu taar, amin

pachitmasar chichaman ujatinamtaianturkatatjame, —timiayi.Nunia ni suntari ainaun akatar akupak:—Apu Herodes jean jeamkamia nuni

pujsaram ju aints wainkataram, —tusaakupkamiayi.

Apu Felixnum Pablo chicharmamsamuri

24 1Nunia cinco (5)maramtai, sacerdote juuntri

Ananías naartin, chikich judío juuntriainaun ayas, tura chikich chicharkartinTértulo naartin amia nuna ayas,nam jearmiayi. Tura Pablon kajerinauasar apunam wearmiayi. 2-3Turajearamtai, apu Pablon untsuam niwayaamtai, Tértulo Pablon tsanumratasapun chicharak:—Apu Felixa, ameka nekas chicham

nekamtikiartin asakmin, angkan pengkerpujaji. Tura pengker inamin asam, iinungkari nekas pengker iwiarin asakmin,mash ju nungkanam pujuinautikiatenukap maaketai taji. 4Antsu chichamuntsuri antakmeka yaweraim tusan, waitaneasam wi chichaamtai, jumchikshaanturtukta tajame. 5Ju aintska sungkuranunisang paseetai.nam wekaas, judío ainau metekchaunintimtikratas: Jesúsak umirkataramtusa, Nazaretnumia aintsu umirnuapurintai. 6Tura Yus seatai juun jeanpasemamtikratas wakerau asamtaiachikmaji. 7Turamaitiat suntara apuriLicias ni suntarijai taar, nu aintsunatantramkiarmaji. 8Ame ju aints inim,ningki etsermatai, ii taji nuka nekasaintaitusam nekaatatme, —Tértulo timiayi.

9Tamati judío nuni kaunkaru ainaushaapun chicharinak:

—Ju etsera juka nekasaintai, —minak tiarmiayi. 10Tinamtai apuka: Pablochichasti tusa, uwejejai untsukmiayi.Turamtai Pablo apun chicharak:—Apua, ameka untsuri musach ju

nungkanmaya ainau chicham nekamtikinasakmin, wikia nunaka nekau asan, wínachichamur anturtukta tusan, pengkernintimsan ujaktatjame. 11WikiaJerusalénnum Yusen seatasan tamaurukadoce (12) kinta nuke nangkamari.

waitme. 12Tura nuni jean, nu yaktanamYus seatai juun jeanam wayaan, nuniairuntai jeanmasha wayaancha,sha aints kichkijaisha jiyaniamunkawaitkacharmayi. Tura aints ainaujaitaetet wajamuncha waitkacharmayi.13Juni aints taara juka wína pachitsar:Tunau turayi tusarka, turutcharminainawai. 14Antsu nunasha tajame: Jesúsyamaram chichaman nuikiartimia nunawikia umirkawaitjai. Nu yamaramchichaman nekasan umiayatnak, iijuuntri Yusrincha tuke umirkawaitjai.Tura Moisésa aarmaurincha mash, turayaanchuik Yuse chichame etserinaarmaurincha mash wikia nekasaintaitajai. 15Nuniasha tunaarinchau ainausha,

maya nantakiartinuitai, ju aints ainautina nunisnak wisha tajai. 16Nuna tauasan Yusen nintimsan, tuke inaitsuktunaarinchau pujustasan wakerajai. Turaaints ainaun nekasan pasé awajtsukpujustasan wakerajai.

17“Wikia untsuri musach chikichnungka ainamunam wekaasau asan,kuikian yuuminak pujuinaun susatasan,tura Yusnau aa nuna Niin susatasan wínanungkarun tamajai. 18-19Wikia nunaturakun, judío ainauti tuke turajinunisnak pengker nijaamaran, aintsunjumchik ayasan, Yus seatai juun jeanamwayaamjai. Antsu taetet wajamuka

23 24

Page 290: Achuar bible   new testament

290

p 24.21 (Hech. 21.17-28;23.6-8)

atsumi. Tura Asianmaya judío ainau nuniwayaawar, wína waitkarma nu juni taar,wi tunau turawaitmataikia, auka tunauturami turutiaraintai. Antsu nukataarchayi. 20Nuka tacharu asaramtai,aints juni kaunkaru ainau wi nuwik judíoapuri iruntramunam wajasan, tunauturamun wainkaru ainakka etserkarti.21Antsu nuni wajasan kichik chichamankakarman chicharkun: Jakau ainaujakariat ataksha nantakiar iwiaakupujusartin ainawai, wi timiaja nuchichaman pachisar:tsuash,” Pablo timiayi.p

22Tamati apu Felix nu yamaramchichaman pachis etsermaun antuku asa,judío juuntri ainaun chicharak:—Suntara apuri Licias taamtai, atumi

chichamen nekaaratjarme, —timiayi.23Nuna tusa apu Felix suntara

kapitangkrin untsuk chicharak:—Ju aintska wainkata,

tsuk jeanam pujsata. Antsu ni amikritaaramtai, Pablon yaingkiarti tusamtsangkatkata, —timiayi.

24Chikich kintati Felix ni nuwariDrusilajai ataksha tamiayi.kia judío nuwa ayayi. Tura Pabloitataram timiayi.nuita tusa, nuna ujatkat tusa apu FelixPablon untsukmiayi. 25Turamtai Pablo:—Tu tunaarinchau pujustinuitji, tura ii

wakeramuringkia tu nepetkatnuitji, turani kintari jeamtai, Yus tunaarintin ainaunjiistinuitai, —tusa ujaam, Felix shamakPablon chicharak:—Yamaikia nuke ati tusam weta. Wikia

jame, —timiayi.26Nunia Felix nintimias: Pablo

achikmau jiinkitas wakerakka, kuikiansuruschatpiash tusa, jumchik arus Pablonataksha untsuk, nunia ataksha untsuk,

tuke nijai chichastas wakerimiayi.27Jimia musach nangkamaramtai, Felixapu pujayat jiinkimiayi. Tura jiinkiamtaiPorcio Festo apu wajasmiayi. Antsu Felix:Judío ainau wína pengker nintimtursarattusa, Pabloka tuke achikmau pujusti tusaukukmiayi.

Pablo apu Feston chicharmamsamuri

25 1Turamtai Festo Cesareanam taa,

tai, nunia Jerusalénnum wemiayi. 2Nuniweamtai sacerdote juuntri ainau judíojuuntri ainaujai Pablon tsanuminakchichaman untsuri ujakarmiayi. 3Turachicharinak:—

num weti, tusam akupkata, —tiarmiayi.Jinta nakakar maami, tu nintimsar nunakatiarmiayi. 4Tu seainamaitiat Festo ayaak:—Pablo Cesareanam achikmau

pujawai. Tura wikia juni jumchik kintapujusan waketanak wajajai. 5Tura

nam wearti. Tura nu aintsu pasé turamuriamatikia, nuni etserkarti, —timiayi.

6

numka pujusmiayi. Ocho (8) kinta,turachkusha diez (10) kintakshapujuschayawash.nam waketkimiayi. Tura nuni jea, kashintsawaar chichaman nekaatas apukeemtainum keemas: Pablo itataram, tusani suntarin akuptukmiayi. 7Tura Pablowayaamtai, judío Jerusalénnumiakaunkaru asar,miar chicharinak:—Juka nekas tunau untsuri turamiayi,

—tusar tsanumriarmiayi. 8TinamaitiatPabloka:kachmiayi. Tura chichaak:—Wikia tunaanaka kichkisha

turachmiajai. Tura Moisésa chichame

24 25

Page 291: Achuar bible   new testament

291

q 25.11 (Hech. 28.19)

jai. Tura Yus seatai juun jeancha paseekaawajsachmiajai. Tura romano juun

kachmiajai, —timiayi.9Tamati apu Festo judío ainau wína

pengker nintimtursarat tusa, Pablonchicharak:—Ami chichamin nuni nekartuwarat

mek? —timiayi.10Tu iniam Pablo ayaak:—Atsa, wikia judío ainaunka paseeka

awajsachmiajai. Ameka nuka nekame.Tura romano juun apuri wi turamurunnekartuati tusan ujaktinuitjai. 11

tun nekasan wi juun tunau turamtaikia,wína mantuatasam wakerakmekamantuata. Wikia jatanka shamatsjai.Antsu wína tsanumrutinak etserturinanuka nekaschawaitmataikia, winakajudío ainamunmaka surutkachminuitme.Tura asamtai romano juun apuri Césarchichaman nekartuati tusan tajame,—timiayi.q

12Tamati apu Festo ni aintsri ainaujaichichasmiayi. Nunia Pablon chicharak:—Nekasam romano juun apuri César

chichamrun nekartuati tau asakmin nuniakupkatatjame, —timiayi.

Pablo apu Agripan chicharmamsamuri13Jumchik kinta arus chikich apu

Agripa naartin ni umaji BerenicejaiCesarea yaktanam apu Feston jiisartastaarmiayi. 14Tura nuni taar, untsuri kintapujuinai, Festo Pablon pachis apuAgripan ujaak:—Apu Felix aintsun achik juni

ukukmiau tuke pujawai. 15Tura asamtaiwikia Jerusalénnum pujai, sacerdotejuuntri ainau judío juuntri ainaujaiiruntrar nu aintsun pachisar: Tunau

turamiayi tusar kautrukarmayi. Tura: Nuaintsnaka maawarti tusar seatiarmayi.16Tu seatinamtai wikia ayaakun: Romanoapuri ainautikia chicham nekatsukaintsun maawarti tichamnawaitji. Tura

sar: Tunaari atsuash tusar nekaratnuitji.

keka: Maawarti tusarkia akupatsji, wikiatimiajai. 17Tu tinu asamtai, judío ainaujuni kaunkaramtai, wikia nakatsukkashin tsawaaran chichaman nekaratasanapu keemtainum keemsan, nu aintsitataram tusan, suntarun akupkamjai.18Tura judío ainau niin pachisar: Juuntunaun untsuri turayi tichartimpiash tunintimramjai. Tura wainiat nunakaticharmayi. 19Antsu ni Yusrin pachisar nuaintsjai metekchau nintimraru asar, nukapaseetai tiarmayi. Tura Pabloka chikichaints Jesús naartin jakayat iwiaakuitaitinu asamtai, nuna pachisar etseriarmayi.20Tu etserinamtai, wikia itiurkatjaktusan, nekachu asan Pablon iniasan: Amichichamin nekartamawarat tusam¿Jerusalénnum wetasam wakeramek?timiajai. 21Wikia tamati, nuka aimiak:‘Atsa, antsu romano juun apuri Césarchichamrun nekartuati,’ tamati wikiaayaakun: ‘Takumka Césarnum wi aminakupachmaka, juni achikmau pujustatimiajai,’ —Festo apu Agripan ujaaktimiayi.

22Tu ujaam apu Agripa Festonchicharak:—

san wakerajai, —tamati Festo ayaak:—Ayu,

tai, ni chichamengka anturkatatme,—timiayi.

23

jai shiirman iwiarmamsar, suntara apuriainaujai, tura nu yakta apuri ainaujai,

25

Page 292: Achuar bible   new testament

292

r 26.8 (Hech. 23.6)

ramtai Festo: Pablo utita, tusa ni suntarinakuptukmiayi. 24Tura Pablon itaaramtai,Festo apu Agripan chicharak:—Apu Agripaya, tura mash juun

ainautiram, ju aints jiistaram. JudíoJerusalénnum pujuinau mash ju aintsunkajerinak pasé chicharinawai. Tura tukeinaitsuk maatai tinawai. Tura junitaarsha nunisarang inintru weenawai.25Tura wikia nintimsan:Ju aintska maata,

nak, juun tunaunaka turichu asamtai,maachminuitjai tajai. Tura ningki:‘Romano juun apuri César chichamannekartuati,’ turutin asamtai, nuniakupkatasan nintimjai. 26-27Antsu aintsachikmau ni turamurin nekatskeka

nuitji, tu nintimjai. Tura ju aintsunpachisan wína juun apurun warinakaatrataj tusanka nekatsjai. Tura asamtaiatumsha mash antuktaram tusan, turaamesha apu Agripaya ju aintska iniastatusan, amin itarjiame. Nuniasha paanantuknaka papinasha aartatjai,—timiayi.

Pablo Agripan: Tu pujajai timiauri

26 1Nuna tamati apu Agripa Pablonchicharak:

—Ame turamuram pachisam etserkata,—tama Pablo: Anturtuktaram, titasuwejen takui apu Agripan chicharak:

2-3—Apu Agripaya, ju kintati wikia junipengker nintimsan wajajai. Judío ainautiitiur pujaji, tura warí pachisria chichaajinu miatrusmek nekau asam, judío ainauwína tsanumrutinak tina nunakapachisan wi etsermati, anturtukta tusanjuni wajajai. Tura asan wait aneasampengker nintimtursam anturtukta tajame,—Pablo timiayi.

Pablo yaanchuikia tu pujuyajai timiauri4Tura ataksha etserak:—Wikia yaanchuik uchi akunka wína

nungkarun pujaknasha, tura nampuaranJerusalénnumsha itiur pujuyaja nunakajudío ainauka mash nekarinawai.5Nunaka nekarinau asar, wi yaanchuikfariseo wajasmauncha nekarinawai.Fariseo ainauka: Yusen miatrusnakumirnuitjai tumaminawai. Nuna mashnekainau asar, ni wakerinakka wínapachitsar ujatmakarminuitai. 6Yusyaanchuik ii juuntri ainaun chicharak:Jakau ainau jakariat,nuitai tinu asamtai, wisha nunisnaktinuyajai. Tu tinu asamtai, juni yamaikiachichaman nekartuwartas itariari. 7IikiaIsraela uchiri doce (12) armia nuna weariasar, mash jakamunmaya nantaktasarwakerau asar, tsawaisha tura kashishaYuska miatrusrik umirnuyaji. ApuAgripaya,nuapitji tinu asamtai, judío ainau wínatsanumrutinawai. 8¿Waruka Yus jakauainaun jakamunmaya inankitnuitai,tuuka nintimtsurme? —Pablo timiayi.r

Pablo Cristonu ainaun tuwekaatinuyajai timiauri

9Tura ataksha etserak:—Yaanchuik wiki nintimsanak:

Nazaretnumia Jesúsa umirkarunkakajerkatnuitjai, tinuyajai. 10WikiaJerusalénnum tu nintimsan pujai,sacerdote juuntri ainau turata tusarinatraramtai, Cristonu ainaun mainamtai,wisha pengkeraitai tinuyajai. 11Turairuntai jeanmasha mash wayaan,Cristonu irunun awatnuyajai. Cristonumirtan nakitajai tiarat tusan turinuyajai.Tura Cristonu ainaun timiá kajerau asan,chikich nungkanam chikich yakat

25 26

Page 293: Achuar bible   new testament

293

s 26.11 (Hech. 8.3;22.4-5) t 26.20 (Hech. 9.28-29) u 26.23 (1.Cor. 15.20)

ainamunam wekaatinuyajai, —Pablotimiayi.s

Pablo Criston tu umirkawaitjai tusa ataksha etserkamuri(Hech. 9.1-19;22.6-16)

12-13Tura ataksha etserak:—Wi nuna tuke turin asamtai,

sacerdote juuntri ainau turata tusar,papin aarar surusaramtai, wikia Damascoyaktanam wemiajai. Tura tsaa tupinwajasai jinta weai,pinmaya paantin pengké jiitsumir tsaatsanmau nangkamasang kakarmantsanturamiayi. Apu Agripaya, wikia jintawekaakun nuna wainkamiajai. Tura wijaiwekainausha nuna wainkarmiayi. 14Turaiikia mash shamkar, nungkanam ayaararkuta antumkarmiaji.krin, hebreo chichamejai chichaunantukmiajai. Nu chichamka nuwaitai:‘Saulo, Saulo,tasmesha wekaaturme? Waaka kajeknumin naka wajakun najar, nawenmeseawa nunismek amek ami nintimmeseame,’ turutmiayi. 15Turutmataiwikia: ‘Apuru ¿amesha yaachitme?’timiajai. Wi tu iniam nuka aimiak: ‘WikiaJesúsaitjai. Ame waitkaratasamwekaaturme nuwaitjai. 16Tura nantakimwajakta. Yamaikia wína inatir atatmetitasan wantintajme.murmesha pachisam etserkata. Turaukunam wantintuktatjame nushaetserkamnium tusan tajame. 17Judíoainau tura judíochu ainausha aminkajertaminamtaisha wi ayamruktatjame.Nuna turatin asan, yamaikia judíochuainamunam akupkatatjame. 18Tura aminakupakun: Wina chichamur etserkum,aints ainau ninti uratia tusan tajame.Ame turakmin teenam pujuinaukayamaikia paaniunam pujusarti tusan

wakerajai. Tura iwianchi apuri Satanásanumirtsuk,tatjame. Tura wina nekasampitaturutinamtikia,jai. Tura Yus winar ataram tusa,eakarmau asar, wijai iruntrar pujusartitusan akupkatatjame,’ Jesús turutmiayi,—Pablo timiayi.

Pablo Apu Jesúsa chichamemiatrusang umikmauri

19Tura ataksha chicharak:—Apu Agripaya, Jesús nayaimpinmaya

wína turutmia nunaka miatrusnakumirkamiajai. 20

naka Damasconam pujuinaun nunáeemkan ujakmiajai. Nunia Jerusalénnumwaketkin,sha wekaasan, nunia arák nungkanmashawekaasan, judíochu ainauncha nuchichamnaka ujaakun: ‘Atumi pasé

ram. Nunia Cristonuitjai tusaram, nekaspengker aa nu turataram’ timiajai.t

21“Nunia Yus seatai juun jeanam wikiawayaamtai, wína achirkar mantuwartaswakerutiarmiayi. 22Tura Yus wínayainkau asamtai, tuke inaitsuk apuainauncha, tura mianchau ainaunchaYuse chichamen ujayajai. Tura yaanchuikYuse chichame etserin ainau ukunamatiniun pachisar etserkarmia nuna, turaMoisés ukunam atiniun pachis etserkamianunak etsernuyajai. 23Yaanchuik Yusechichame etserin ainau etserinak: Yusakupkamu Mesías waitnas jakatnuitai.Turayat jakamunmaya nuwá eemaknantaktinuitai. Tura jakamunmayanantakiamtai, judío ainauncha turajudíochu ainamunmasha chichamanetserinak: Paan nintimsaram pujusrumuwemrataram tusar, etserkartinuitaitiarmiayi,” Pablo timiayi.u

26

Page 294: Achuar bible   new testament

294

v 27.2 (Hech. 19.29)

Pablo apu Agripan:Cristo umirkata timiauri

24

tai, apu Festo kakar chicharak:—Pabloa, nuka waurkum tame. Papi

nukap nuimiaru asam waurme, —timiayi.25Tamati Pablo ayaak:—Atsa, apu Festoa, wikia waurtsujai.

Antsu wi taja nuka nekasaintai. 26ApuAgripa ju keta juka wi taja nunakanekasaintai tusa nekawai. Tura wi tajanunaka uukchamu asamtai, nunaka mashantuku asa nekawai. Tura asamtaiarantutsuk niincha ujaajai. 27ApuAgripaya ¿yaanchuik Yuse chichameetserin aararmia nuka nekasampitatamek? Wikia nekajme. Ame nekasampitatame, —Pablo Agripan timiayi.

28Tama Agripaka ayaak:—¿Wári Cristo umirkat tusamek

wakerutam? —timiayi.29Tamati Pablo chicharak:—Ja ai, yamaik tura nukapka arutsuk

wiya nunismek Yus umirkata tusan wishawakerajme.run antú pujuinauka mash wiyanunisarang Yusen umirkarat tusan wikiawakerajai. Antsu wiya nunisrumekjingkiamu pujustaram tusankatatsujrume, —timiayi.

30Pablo tamati, apu Agripa apuFestojai mai wajakiar, tura Berenicesha

miayi. 31Tura kanakar apu ainauchicharnainak:—Ju aintsu tunaaringkia atsau asamtai

maachminuitai. Tura karsernumshaengkeachminuitai, —tunaiyarmiayi.

32Tura apu Agripa Feston chicharak:—

run nekartuati tichawaitmataikia, jiikirakupkamin aji, —timiayi.

Pablo Romanam akupkamuri

27 1Chichaa chichainaka apu Festo:—Pablon Italia nungkanam

Roma yaktanam akupkami, —tamati,suntar ainau Pablon chikich achikmauainaujai yaruakarmiayi. Turinamtai apuFesto suntara kapitantrin chicharak:—Ju achikmau jukim,

nam juun apu pujamunam umatia,—timiayi. Nu kapitán Julio naartin apuCésari suntarin inauyayi. 2Tura asamtaijuun kanu Adramitio yaktanmayajeamtai, nuni engkemramiaji. Nu kanukaAsia nungkanam wetin asamtai, iikiaCesareanmaya jiinkir, juun entsanamwekaasamiaji. Tura Macedonianmayaaints Aristarco naartin iijai wemiaji.Nuka Tesalónicanmaya aintsuyayi.v

3Tura kashin tsawaarar Sidónyaktanam nujamkamiaji.krin, Julio Pablon wait anentak:—Kanunmaya jiinkim amikrum ainau

jiista. Turakmin nuka yuumamurminsuramsarti, —tusa tsangkamkamiayi.4Nunia ataksha kanunam engkemrar,Sidónnumia jiinkir, juun entsanamwekaasar, nase nujinmanini umpuauasamtai,nini ukukir nuni wekaasamiaji. 5Turajuun entsa katingkiar, Cilicia nungkayantamen nangkamakir, nunia Pan lianungka yantamen nangkamakir wekaawekaaka, Mira yaktanam nungka Liciatutainum nujamkamiaji.

6Nuni nujamkarin, kapitán chikich juunkanun Alejandría yaktanmaya jeaunwainkamiayi.nam wetin asamtai: Nuni engkemataramtusa akuptamkamiaji. 7Tura untsuri kintayaitik wekaasamiaji. Tura Gnidoyaktanam jintumsar wekaasar, nasenujinmanini kakar nasentu asamtai, nuni

26 27

Page 295: Achuar bible   new testament

295

wetatkamar tujinkar, isar Creta tutaitenteenkir,nini nase majatau asamtai nuniwekaasamiaji. 8Tura nuni pengkéwechamin asamtai, wait wajakir nu isratsakarin tenteenkir chikich nujamtainum,“Pengker Nujamtai” tutainum jeamiaji.Nuniangka yakat Lasea tutaingkiaarakchichuyayi. 9Tura wekaa wekaakauntsuri kinta mengkakau asar, turayumanch jeatak wajasu asamtai, juunentsanmaka wekaasachminuitai. Turaasamtai Pablo suntara kapitangkrinchicharak:

10—Juun ainautiram,kia, nekasar sapij wait wajaktatji, tunintimjai. Nekas juun kanusha jakurtatui.Tura warinchu ainausha jeekatatji. Turaaintstisha kajingminuitji, —miayi.

11Tamaitiat suntara kapitangkri Pablochichamenka anturtsuk, kanu anuntrinuchichamen, tura kanurtinu chichamenakanturkamiayi. 12Tura yumanchamanumak nu nujamtainum pujuschaminasamtai, mash iruntrar nintimsar:Ataksha juun entsanam wekaakurkia,chikich Cretanmaya nujamtainum Fenicetutainum jeami tiarmiayi.num tsaa akaatai untsurinini turamenarininisha nase jumchik nasentuasamtai, nuni pujusar yumanchinangkarmi tiarmiayi. Antsu Pablokatuuka nintimrachmiayi.

Juun entsanam nase kakar nasenkamuri13

tai: Yamaikia Fenicenam jeatatji, tunintimsar pujusarmiayi. Tura PengkerNujamtainumia jiinkir isar Cretayantamen arakchichu wekaasamiaji.14Tura jumchik arusar tsaa waakmaunummenanmanini aneachmau nase kakarnasenmiayi. 15Tura nase nujinmaninikakarman nasenmatai,

mar tujinkar, waketkichmin asar:Aintsarkesha wemi tusar wemiaji. 16Turaisar tuupich Cauda tutai tenteenkir, atuyantame nase jumchik majantiamtai,nuni wekaasar, kanu yairach nenakarwemiaji nu japikir waitnasar juunkanunam engkermiaji. 17Tura kanuyairach engkerar umisar, juun kanunamtakakmin ainau kanu netsepen chapikjaijingkiawarmiayi. Nunia juun entsapáparim amanum, Sirte tutainum juunkanu pataamini tusar, nase kakarmannasentu asamtai, tarach juun naseumputinka kuakir, nunia tarachrinchaunase nasentak juun kanu umati tusarnakasmiaji. 18Kashin tsawaarar nase tukekakarman nasentu asamtai, juun kanuwampuptit tusar, warinchu meramainaunka juun entsanam ujungkarmiayi.19

tai, juun kanu nitkarin engketiarmianunasha ni uwejejai utsangkarmiayi.20Tura untsuri kinta tsaasha waintsuk,tura yaa ainausha waintsuk pujau asar,nasengka tuke nunisang kakarmannasenmiayi. Tura kakarman nasenmatai:Yamaikia uwemrashtatjiapi, tu nintimiatnangkamamiaji.

21Tura aints mash yurumkanchayutsuk,tai, Pablo mash aints ainamunam japenwajaki chicharak:—Juun ainautiram, anturtuktaram. Isar

Cretanmaya jiintsuk nakasmi, wi timiajanu umirtukuitkurminkia, juun kanushameserchau ayi. Tura warinchu ainaushaentsanam ujungchamu ayi. 22Antsu juunkanu jakur tuke mengkakamtaisha,aintska kichkisha jakashtatui. Turaasamtai yamaikia napchau nintimtsukasataram. 23Wikia Yusnau asan, tura Yuseinatiri asamtai, Yuse awemamuri ju kashiajuwi wína wantinturak: 24‘Pabloa,shamtsuk asata. Ameka romano juun apuripujamunam jeatin asakmin, ju kanunam

27

Page 296: Achuar bible   new testament

296

amijai wekainauka mash jakarchati tusa,Yus wainkatatui,’ turutui. 25Juunainautiram, Yuse awemamuri wína turutinasamtai, wikia Yusen nekasampita tinuasan: Pengker nintimsaram kakaramwajastaram tajarme. Yus ta nunakamiatrusang umiktatui. 26Antsu chikichisranam pataamtiatji, —Pablo timiayi.

27Tura asamtai jimia tuming nasekakarman nasentak, juun entsa Adriatutainum entsa tamparak juun kanun maijiimtik mai jiimtik awajmatai, kashijapeng kanunam takakmin ainau pampauj wajainaun arák antukar: Entsa

miayi. 28Tura ¿warutam kunaki? tusarnekapminak: Treinta y seis (36) metrokunarin nekapmawarmiayi. Tura jumchikarusar ataksha nekapminak, veintisiete(27) metro kunarin nekapmawarmiayi.29Tura uj wajamtai, pampa ijukai tusarshaminak, juun kanu tatangkenini jirumeram jirujai jingkiamu, ancla tutai,cuatro (4) amia nuna juun entsanamjungkarmiayi. Nase jektamrai tusar, turakanu nuni nanasat tusar turuwarmiayi.Tura shaminak: Wári tsawaarat tusarYusen searmiayi. 30Tura tsawaarat tusarnakainai, kanunam takakmin ainaunintimsar: Kanunmaya iik jiinkiruwemrami, tusar kanu yairach juunkanunam jingkiamu tepemia nuna atiwar:Entsanam nanasti tusar, chapikjaiakupkarmiayi. Nunia chichainak:—

tasar weaji, —nangkamiar anangminaktiarmiayi. 31Tinamtai Pablo suntarakapitangkrin, tura suntar ainaun ujaak:—Ju takakmin ainau kanunmaya

jiinkiaramtaikia, atum juwakutirmekauwemrashtatrume, —ti miayi.

32Pablo tamati, suntar ainau kanuyairach chapikjai nenaamun metcharutkarmiayi. Turinamtai nu kanukajuun entsanam jakermiayi.

33Kashik tsawaatsaing Pablo: Aintsainau yutan yuwarat tusa chicharak:—Yamaikia jimia tuming yurumak

yutsuk pujarme.trume. 34Tura nekasrum uwemratasrumwakerakrumka,sha yuwataram, jakairam tusan tajarme.Antsu yuwakrumka,trume, —timiayi.

35Nuna tusa pangkan juki, mashwainminamunam Yusen maaketai tusapangkan puuk yuwamiayi. 36Turamtainuna wainkar, mash pengker nintimsaryuwarmiayi. 37Tura juun kanunamengkemamiaji nuningkia jimia pachak,nunia setenta y seis (276) aints armiaji.38Tura mash yuwar tutuarar umisar, juunkanun wampumamtikiartas trigonkakanunmayan mash utsangkarmiayi.

Juun kanu entsanam wayaamuri39Tura tsawaaramtai, kanunam takakmin

ainau nungkan wainkarmiayi. Turayat¿warí nungkaki? tusarka nekaacharmiayi.Tura juun entsa yantamen engketkaumiakun wainkarmiayi.kan wainkarmiayi. Tura nuna wainkar:Auni nujamkami tusar wakeriarmiayi.40Tura kanu wetsuk nanatu asamtai, jirumeram ancla tutai, nuna jirurin metcharutkar, mash juun entsanam japawarukukiarmiayi. Nunia juun kawinjingkiamuri ataksha atiwar, nunia tarachjuuntan chapikrin japikiar, tarachin yakínenawarmiayi. Tura nase kakaram nasentuasamtai, juun kanu kaanmatkanamnujamtanak wajasmiayi. 41Tura entsatamparamuri juninisha, tura atuninishanukap tamparau asamtai, entsa páparimamia nuni juun kanu nuji muchikchaminpatamiayi. Tura juun entsa timiá kakarmantamparau asamtai, kanu tatangkrinjakurmiayi.

42Turamtai suntar ainau: Achikmauainau yukumkiar tupikiakiarai, tusar

27

Page 297: Achuar bible   new testament

297

mash maatasar wakeriarmiayi. 43Antsusuntara kapitangkri Pablon uwemtikrataswakerau asa: Maawairap,miayi. Tura chicharak:—Yukumin ainau eemkar juun

kanunmaya jiinkiar yukuakiar kukarnumachimkarti. 44Tura yukumchau ainaukataunum achimkar, tura chikich ainauwarinchunam achimkar katingkiarti,—tusa akupkamiayi. Tu timiau asar,

miaji.

Pablo Malta isranam pujusmauri

28 1Tura mash kukarnum achimkaruwemrau asar, ju israka Maltaitai

tusar nekaamiaji. 2Nunia iincha aintsainau wait anentramau asar nukapyainmakarmiaji. Tura yumi jitau asamtai,micha amati jin keemakar:—Juni iruntraram ji yamitaram,

—tusar untsurmakarmiaji. 3

tai Pablo chapuman jinum shushuaun,napi ji sukuam chapumnumia tsekengki,ni uwejen esai nemaramiayi. 4Turamtai

nak:—

shi? Juun entsanmayangka uwemrayat,ni Yusri iwiaaku pujusai tusa najmatrayi,—tiarmiayi.

5Tinamaitiat Pablo uwejen peaamtai,napi jinum epenamiayi.tsuk pengker pujumiayi. 6Turamtai nuniaaints ainau: ¿Warutam arusang uwejeinurat? tura: ¿Warutam arusang jaakayaantit? tusar nakasarmiayi. Nunia nakanakaka najaimiatsuk pengker pujamtai,niisha nintimrar:miayi.

7Ii pujumiaji nuni nu isra apuri ajariarakchichu amiayi. Nu apuka Publionaartinuyayi. Nuka: Wína pujutirunwinitaram, tusa iin wait anentramakkampatam kinta pengker awajtamsamiaji.

8Turamtai Publio apari tsuwea tsuweakaijarak jaak tepemiayi. Turamtai Pablojiistaj tusa, ni tepamurin waya, nuniYusen seamiayi. Tura Yusen sea umis,uwejejai muuken achirkam pengkerwajasmiayi. 9Nuna turamtai nu isranamchikich sungkurintin ainau Pablonjiisartas kautkaru ainauka tsaararmiayi.10Tura iincha pengker awajtamsar nukapyainmakarmiaji. Tura ii wetin jeamtai,kanunam engkematasar pujarin, iiyuumamurin mash suramsarmiaji.

Pablo Romanam jeamuri11Tura kampatam nantu yumanch

amanum nu isranmak pujusar, nuniaAlejandría yaktanmaya juun kanunamengkemamiaji. Yumchati wekaasachminasamtai, nu kanuka nuni nanaasmiayi.Nu kanu nujin romano yusri Cástor nuniaPolux naartin nakumkamu yakí nujkamuayayi. 12Tura nunia jiinkir, Siracusayaktanam nujamkar, nuni kampatamkinta kanurmiaji. 13Nunia jiinkir, entsakaanmatkari arakchichu ai wekaasar,Regio yaktanam jeamiaji. Tura kashintsawaarar, nase surnumanini nasentuasamtai, nunia jiinkir, jimiarchik kintawekaasar, Puteoli yaktanam jeamiaji.14Tura nuni jear,miaji. Turakrin nuka: Iijai pujusmi,turammiaji. Turaminau asaramtai, iikianuni kichik tuming pujusar, nunia Romayaktanam kukarak wemiaji. 15Turaasakrin Romanmaya Cristonu ainau iiwinamun pachisar antukaru asar,sumatinam “Apio Sumati” tutainum jear,nuni ingkiunikmiaji. Tura chikich ainauRomanmaya jiinkiar, “Kampatam Kanuti

miaji. Tura asamtai Pablo Yusenmaaketai tusa pengker nintimiaswajamiayi. 16Tura Roma yaktanamjeakrin, Pablon karsernumka engketsuk,chikich jeanam pujusti tusa, suntara

27 28

Page 298: Achuar bible   new testament

298

w 28.19 (Hech. 25.11) x 28.26 (Isa. 6.9-10; Mat. 13.14-15; Juan 12.39-40)

apuri tsangkatkamiayi. Antsu tupikiakitusa kichik suntar: Pablo nakasta tusajeanam akupkamiayi.

Pablo Romanam Yusechichamen etserkamuri

17Tura Pablo kampatam kinta Romayaktanam pujus, nunia tsawaarakRomanmaya judío juuntri ainaun untsukmash ikiaanak chicharak:—Yatsur ainautiram anturtuktaram.

yajai. Tura ii juuntri akupamurinchapachisnaka paseeka chicharchauyajai.Tura waitinayat, Jerusalénnum wínaachirkar, romanonam surutkarmiayi.18Turamtai romano ainau chichamannekartuwartas wína nukap inintsarumisar, wikia tunaunaka turichu asamtai,nangkamir maashtinuitji tusar, wínakaakuptukartas wakerutiarmiayi. 19Turawaininayat ii juuntri ainau: ‘Atsa,akupkairap,’ turutiarmiayi. Wínaturutinamtai, wikia ayaakun: Antsu judíoainaun pachisan pasé chichaschaminayatun, romano juun apuri chichamrunnekartuati timiajai.w

20“Tura asan wisha atumin chichastajtusan untsukjarme. Israel ainauti mashiin Uwemtikramratin tati tusar nakaji.Nuna chichamen etseru asan ju jirujaijingkiamu pujajai,” Pablo timiayi.

21Tamati judío ainau chicharinak:—

maya papin kichkishaakupturmakcharmaji. Tura ii weari ainaujuni taar, amin pachitmasar: Pasé turayi,kichkisha turamcharmayi. 22Antsu mashnungkanmaya ainau nu yamaramchichaman umirinaun pachisar paséchichainau asaramtai, ¿ame itiurnintime? nu nekaatasar wakeraji,—tiarmiayi.

23Nuna tinau asar, nu kinta atakshaantukmi tusar waketkiarmiayi. Nu kintatsawaaramtai, untsuri aints Pablopujamunam kaunkarmiayi.ramtai, Pablo kashik nangkama, Yusechichamen etse etserka kiaraiinaisamiayi. Tura Yus aints ainaun itiurinawa nuna pachis Moisésa aarmaurinchaujaak, tura yaanchuik Yuse chichameetserin ainau aarmaurincha ujaak,Jesúsan: Nekasampita tiarat tusaujamiayi. 24Turamtai chikich ainau nitimiaurin antukar: Nekasaintai tiarmiayi.Antsu chikich ainauka: Nekasaintaiticharmiayi. 25Tura tuke chicharnaisar,metekchau nintimtunisar: Wetai tinamtai,Pablo ataksha chicharak:—Yuse chichame etserin Isaías

naartinun Yuse Wakani ii juuntri ainauntímia nuka nekasaintai. Isaíasa chichamenuwaitai:

26-27Yus Isaíasan chicharak:‘Nu aints ainau jiisam chicharkata.

Atumka paan antayatrumekantukchatnuitrume. Tura paanwainmatcha wainmayatrumeknekaashtinuitrume. Nu aintsainau katsuram nintintin asar,kuwishi epekua nunisarangantukartatkamawar tujintinawai.Tura wainmichua nunisarang

war tujintinawai. Tu

minuitai. Tura nekasarantukarminuitai. Tura nintijaipaan nintimsar ni tunaarininaisaramtaikia, wikia nu aintsainaun uwemtikratnuitjai,’ YusIsaíasan timiayi.x

28Tura asamtai nunasha tajarme. Yamaiju uwemratin chichaman Yus judíochuainaun akuptawai. Tura junaka nekasar

28

Page 299: Achuar bible   new testament

299

antukartatui, —Pablo timiayi. 29Tamatijudío ainau nukap chicharnaikiarjiinkiarmiayi.

30Turamtai Pabloka jea ikiamsamunamjimia musach pujusmiayi. Tura nuni niinjiisartas winiarmia nunaka mash pengker

nintimias: Wayataram, timiayi. 31TuraYus aints ainaun tu inawai tusa, ii ApuriJesucriston pachis shamkartutsuk aintsainaun nuiniarmiayi. Turamtai nuetsermaunaka etserkaip tusarka pengkésuritkacharmiayi. Maaketai.

28

Page 300: Achuar bible   new testament

300

a 1.4 (Mat. 12.23)

Chichaman akuptukmauri

1 1Wiitjai Pabloitjai. Jesucristoinatirinjai. Tura asamtai Cristo wína

eatak, Yusnum uwemratin chichametserkata tusa akuptukmiayi.

2-3Yaanchuik Yus ni Uchirin pachis nichichamen etserin ainaun aamtikramiayi.Ni Uchirin pachis aamtikramia nunaka niUchiri Jesucristo taa miatrusangumikmiayi. Ii Apuri Jesucristo YuseUchiri ayat aints wajas, apu Davidtaweari akiinamiayi. 4Tura asamtai Yus niUchirin nekas jakau wainiat,rijai inankimiayi. Turamtai Yuse Wakani

ton jakamunmaya inankin asa: NukaYuse Uchirintai tusa, aints ainautinnekamtikramamiaji.a

5Jesucristoka wína wait anentrakpengker awajtusu asa: Wína chichamuretserkata tusa, tura mash nungkanamwína chichamur etserkakmin, wínapachitsar: Nekasampita tusar umirtukartitusa akuptukmiayi. 6

maya ainaujai metek atumshauwemrataram tusa, Jesucristo atumineatmakmiarume. 7Cristo atumin:Nekasrum tunaarinchau winar ataramtusa eatmaku asamtai, Yuse aneetiriainautirmin,min, ju papin aaran akuptajrume. Ii

Apaachiri Yus ii Apuri Jesucristojaiatumin wait anentraminak pengkerawajtamsarti, tura angkan pengkerpujustinnasha suramsarti tajarme.

Pablo Roma yaktanamirastas wakerukmauri

8Nu nangkamtaik atumin nuna tajarme.Mash nungkanmaya ainau atuminpachitmasar: Criston miatrusarangumirinawai tinawai. Tura asamtai

ruru asamtai, Yusen maaketai tajai.9Wikia Yusen tuke nintimran niinumirkau asan, ni Uchiri chichamenetserjai. Tura tuke inaitsuk atuminpachisan Yusen seatjarme nunaka Yuskanekawai. 10Wikia Yusen tuke seakun:Apaachiru, ame wakerakmeka Romanamakuptukchainmeash tusan tuke seakunpujajai. 11Wikia atumin jeanka, Cristomiatrusrumek umirkataram tusan atuminkakamtikratasan wakerajrume. Tura asannekasan atumin jiistasan wakerajrume.12Tura atumsha Cristo nekasampita tinuasakrumin, wisha nunisnak Cristonekasampita tinu asan, atumjai iruntranpengker nintimtunisar kiakanirmi tusanwakerajai.

13Yatsur ainautiram, nusha nekaataramtusan tajarme. Wisha chikich chikichnungkanmaya ainaun kakamtikramiaja

Pablo Romanam Pujuinaun Papin Akuptukmauri

Page 301: Achuar bible   new testament

301

b 1.13 (Hech. 19.21) c 1.16 (Marc. 8.38; 1.Cor. 1.18) d 1.17 (Hab. 2.4)e 1.20 (Hech. 17.24-27) f 1.21 (Efes. 4.17-18) g 1.23 (Jer. 2.11)

nunisnak atumin kakamtikratasanwakerimiajai. Antsu atumin jiistasannukap wakerayatun, winitatkamantujinkamiajai.b 14Antsu aints tumashmiapujawa nunisnak,nam, nuimiaru ainamunmasha, turanuimiarchau ainamunmasha, tura papinekau ainamunmasha, tura papi nekachuainamunmasha Yuse chichamenetserkamnawaitjai. 15

sha Roma yaktanam pujuinautirminchauwemratin chichaman ujaktasan nukapwakerajrume.

Uwemratin chichame kakarmaripachis etserkamuri

16Mash aints ainau Yusnum uwemratinchichaman nekas kakaram aa nunaantukar, Criston nekasampita tusaruwemrarminuitai. Tura asamtai wikia nu

jai. Judío ainau nu chichaman eemkarantukaru asar uwemrarmin ainawai. Turachikich nungkanmaya ainausha nuchichaman antukar uwemrarminuitai.c

17Yus aints ainautin nu uwemratinchichaman nekamtikramau asamtai,nekas tunaarinchau pujusminuitrumetusa, iincha nekarmaji.pita tinu asakrin, Yus: Nekas amepengkeraitme turamji. Antsu chikichuwemratin chichamka pengké atsawai.Yaanchuik Yuse chichame etserin nunapachis tu aarmiayi: “Yusen nekasampitatinauka tuke iwiaaku pujusartinainawai.”d

Mash aints ainau tunaarintinainawai timiauri

18Aints ainau tunau asar, chichamnekas aa nuna antutan nakitinak, pasé aanuna turinau asaramtai,

nam puja nuka nuna wainak, nu aintsainaun kajerau asa wait wajaktinnumakupawai. Yus nunasha nekamtikramji.19Yus tu pujajai tusa, iin nekamtikramauasamtai, aints ainauti: Yus itiur pujawatusar, paan nekaawartinuitji. 20Yus nunangkamtaik mash aa nuna najanauasamtai, iikia Yuska wainchautiatrik, ninajanamuri mash wainu asar: Nekas Yusasa,tai tusar paan nekaatnuitji. Tura asamtaiaints kichkisha: ¿Yus pujatsuash? Wikianekatsjai, pengké tichatnuitai.e

21Tura aints ainau: Yus tu pujawapitusar nekainayat, Yus juuntapita tutsuk,nunia maaketai ticharmiayi. Antsunangkamiar nintiminau asar, nintinchauwajasarmiayi.mawar tujinkar teenam pujuinawanunisarang pujuarmiayi.f

22Tura wikia nekawitjai tinayatnintinchau ainawai. 23Tura Yus nekaskakaram aa nuka tuke pujau waininayat,niin umirtan inaisarmiayi. Tura aintsjakatin ainayat, ni nakumkamurinnajanawar: Wína Yusruitai tusarsearmiayi. Tura nanamtin ainaunakumkamuncha, tura napi ainaunakumkamuncha,muncha najanawar: Wína yusruitai tusarsearmiayi.g

24Tura ni wakeramurin nintimtinaktuke tunau wajasar, jimiar tsaningkiarnatsanpiaku aa nuna turinau asaramtai,Yus nu aints ainaun ajapa ukukmiayi.25Tura Yuse chichame nekas aa nunanekasampita tutsuk, wait chichamannekasaintai tusar, Yus najanamia nunaningki nakumkar: Wína Yusruitme tusartikishmatrar searmiayi. Tura Yus nekaspengker aa nuka pujau waininayat,Yusnaka seatsuk tura umirtsuk puju

1

Page 302: Achuar bible   new testament

302

h 1.27 (Lev. 20.13) i 2.1 (Mat. 7.1; Luc. 6.37) j 2.6 (Sal. 62.11-12; Eze. 33.20;Mat. 16.27)

armiayi. Antsu Yus tuke pujau asamtai,aintstisha tuke maaketai titinuitji.Nekasaintai.

26Tura aints ainau Yusen umirtaninaisaru asaramtai, ni wakeramurinnatsanpiaku aa nuna najanawarti tusa,Yus ajapa ukukmiayi. Nuwa ainaushamai nuwatak pasé aa nuna takau armiayi.27Aishmang ainausha nunisarang chikichaintsjai mai aishmangtak natsanpiaku aanuna turunawartas wakeruninawai. Turanu tunauka timiá pasé asamtai, ninamangkencha pasemamtikrar waitwajaktinnasha juwinawai.h

28Tura Yusen nintimtan nakitinauasaramtai, tunau nintimrarti tusa, turapasé aa nuna turuwarti tusa, Yus nu aintsainaun ajapa ukukmiayi. 29Tura asamtaimash tunau aa nuna waring achat mashpachitsuk turinawai. Pengker aa nunanakitin ainawai, tura pasé nintintinainawai, tura kichnau aa nuna wakerinainawai, tura chikich ainauncha paséawajsartas wakerin ainawai, turasuwirpiaku jiinisar pujuinawai, turamangkartin ainawai, tura kajernainainawai, tura anangkartin ainawai, turapasé nintintin ainawai, tura tsanukratinainawai. 30Tura aujmakratin ainawai,tura Yusen kajerin ainawai.nasha jiyaanin ainawai, tura chikichainaun pachisar: Nuka mianchawaitai,tura: Wikia miajuitjai, tinu ainawai, turatunau turin ainawai, tura aparincha, turanukurincha umirtsuk pujuinawai. 31Turanintinchau ainawai, tura wi nunaturatatjai, tinayat nunaka umichuainawai, tura anengkratchau ainawai,tura chikich ainaun tsangkurtan nakitinakwait anentsuk puju ainawai. 32Yus nutunaun turinauka jakartin ainawai,tamaun nekainayat, nu tunaunaka tuke

takainawai. Antsu nunaka nintimtsuk,chikich tunau takau ainaun jiisar: Au turaauka nekas pengkeraitai tinawai.

Tunau turamunka Yuska mash nekawai

2 1Atumsha nintimrataram. Atumkachikich ainau pachisrum: Nuka timiá

tunaawaitai tayatrumek,mek tunau turau asaram, nukatichamnawaitrume. Antsu chikich aintstimiá tunaawaitai tayatrumek, atumsha nutunauk turau asaram: Wisha tunaawaitjaitiminuitrume.i 2Tura asakrumin Yus nekaschichaman tuke umiku asa, tunaun takauainaun wait wajaktiniun susatnuitai tusariisha nekaji. 3¿Atumsha itiur nintimrume?Tunau turin ainau pachisrum: Nukatunaawaitai tayatrumek,mek nu tunau turau asaram ¿wikia waitwajakchatatjai tu nintimsarmek pujaram?Atsa, tuuka pengké nintimrashtinuitrume.4Atumka tunau arumning, Yus atuminpengker awajtamsamiarume. Tura waitwajaktinnasha suramsachmiarume. TuraYus atumin pengker awajtamsauwainiatrumek nuka nintimtsuk pujarme.Yus wait wajaktiniun suramtsuk:Nintimaurum yapajiaram, tunaaruminaisaram wína umirtuktaram tusa, iinwait anentramak nakarmak pujawai.Atumka nuka nintimtsuk pujarme. 5Turaatumi nintimauri yapaijtsuk, tura atumitunaarisha inaitsuk nintimchau asaramnukap wait wajaktinuitrume. Tunau ainauwait wajakartin kinta jeamtai, Yus nekastunaarinchau aa nuka tunaarintin ainau

tai. 6Tura kichik kichik aintsun nituramurijai metek tunau takau ainaunwait wajakartiniun susartinuitai. Antsupengker aa nuna takau ainaunka pengkerawajsartinuitai.j 7Aints Yusjai tuke

1 2

Page 303: Achuar bible   new testament

303

k 2.24 (Isa. 52.5)

nayaimpinam pujusartas wakerinaunka,tura Yusen pengker awajsartas pengker aa

kashtinun susartinuitai. 8Antsu Yusennakitin ainau tuke tunau turin asar, turanekas chichamnaka nakitin asaramtai, Yusnu aints ainaun kajerak, wait wajaktiniunnukap susartinuitai. 9Tura nu kintajeamtai, judío ainausha tura judíochuainausha nunisarang tunau turinau asar,mash nukap wait wajakartin ainawai.10Antsu nekas pengker aa nuna takauainau nayaimpinam jearamtai, Yus judíoainaun eemak chicharak: Nekas pengkeraa nu takau asaram, tuke wijai pujustaramtusa, angkan pengker pujustinnashasusartinuitai. Tura judíochu ainaunchanunisang turatnuitai.

11Yus judío ainauncha, tura judíochuainauncha mai metek jiawai. 12Moisésachichamen nekachu ainau tunau takauasar, mengkakartin ainawai. TuraMoisésa chichamen nekautisha nunisriktunau takau asar mengkakartin ainiaji.13

tin chichaman antukariat, nuna umirtsukpujuinaunka Yuska: Nuka pengkeaintsuitai tatsui. Antsu Yus umirkatinchichaman antukar umirinaunka Yuska:Nuka pengke aintsuitai tawai. 14Judíochuainau Yus umirkatin chichaman antutsukpujuinayat, ningki nintimsar nuchichaman umirinamtaikia, chikich aintsainau nuna wainkar: Ju aintska pengkeraa nuna takaawai tusar nekainawai.15Tura judíochu ainau pasé aa nunaturinauka ni nintijai nintimsar: Pasé aanuna turajai tusar napchau nintiminawai.Tura pengker aa nuna turinauka ninintijai nintimsar: Pengker aa nunaturajai tusar pengker nintiminawai. TuraYus umirkatin chichaman nekainachiat,ni nintin aarmawa nunisarang ainawai.

16Aintsu tunaari jiistin kinta jeamtai, Yusni Uchirin Jesucriston chicharak: Aintsunintimaurisha mash nekarin asam, tunauainau wait wajakartin susarta tusaakupkatnuitai. Tura asamtai wikiaYusnum uwemratin chichaman etserjai.

Judío ainau Yus umirkatinchichaman umirkachmauri

17Yamaikia judío ainautiram: Itiurpujaji tusaram nintimrataram. Atumka:Iikia judío aintsuitji tusaram, tura Yusumirkatin chichaman iin akupturmakuasa, iinka pengker nintimturmaji,rumek tatsurmeash. 18Tura Yusewakeramurisha nekarme. Tura Yusumirkatin chicham nuimiaru asaram,nekas pengker aa nu nuwaapita tusaramnekarme. 19Tura Yuse chichame nekachuainau wainmichua nunisarang teenampujuinawa nuna nuininuitjai tatsurmeash.20Tura Yus ni umirkatin chichaman winanekamtikruau asa, nekas aa nunanintimtikruri tatsurmeash. Tura asannekachu ainauncha tura uchia

jai tatsurmeash. 21Tura chikich aintsYuse chichame nuiniayatrumsha ¿warukanu chichamsha umirtsurme? Tura chikichainau ujaakrum:sha ¿waruka kasamu wearme? 22Tura

tai tayatrumsha ¿waruka aishrinushatakarme? Tura chikich aintsu yusrinnakitayatrumsha, ¿waruka nu aintsuyusri jeeniangka warinchu kasamrume?23

raitai tayatrumek, nu chicham umirtsukpujau asaram, Yuska pasé awajrume.24Tura asakrumin Yuse chichame tuaarmawaitai: “Yusen umirchau ainauatum tunau turamun wainkar, Yusenaarin pachisar pasé chichainawai.”k

2

Page 304: Achuar bible   new testament

304

l 2.28 (Gál. 6.14-15; Fil. 3.3; Col. 2.11-13) m 3.1 (Sal. 147.19-20) n 3.4 (Sal. 51.4)

25Atumka Moisés umirkatin chichamnekasrum umirkurmeka, atuminuwapchiri charukrumka, nekasrum Yuspengker awajsatnuitrume. Antsu Moisésachichame umirtsuk pujakrumka,judíochua nunisrumek pujarme. 26Antsujudíochu ainau ni nuwapchirincharukchamu ainayat, Yus umirkatinchichaman umirkar pujuinamtaikia, Yusnu aints ainaun pachis: Juka judíochuainayat, nekasar wina aintsur ainawai, tunintimui. 27Aints judíochu ainayat, Yusumirkatin chichaman umirinauka, ninuwapchirin charukchamu ainayat,atumin nangkamasarang timiá pengkeraints ainawai.min: Nekasrum timiá tunaawaitrumeturamiartinuitai. 28-29Tura asamtai judíoainauti ii nuwapchiri charukmau ayatrik,ii ninti yapajiachu asar, Yuse chichameaarmau nekayatrik,kia Yuse aintsrinchuitji. Antsu chikichaints Yuse Wakani ni nintimaurinyapaijtuamu asa, nuka Judíochutiatnekas Yuse aintsrintai. Tura waininayatchikich aints ainau:raitai tu weenatsui. Antsu Yusek nekaspengke aintsuitai titinuitai.l

3 1-2Tura asamtai judío ainau ningkinintimsar: ¿Iikia chikich ainau

nangkakawaitji. Tura ii nuwapchirishatuke charinuitji tu nintiminatsuash? Tunintiminaunka aiktasan wakerajai. Yusnu nangkamtaik judío ainaun chikichainaun nangkamasang ni aarmaurinakupkau asamtai, niisha chikichnungkanmaya ainaun nangkakauainawai.m 3Antsu aints ainau Yusechichamen nekasampita tutsuk, turaumirtsuk pujuinau wainiat ¿Yus nitimiaurin umitsuk inaisatniukai? 4Atsa,Yuska nunaka turashtinuitai. Aints ainaumash wait chichaman etserin ainaing,

Yuska pengké waitrichu asa, nitimiaurinka tuke umiawai.sha tu aarmawaitai:

“Ame tunaawaitme turutme nunakanekasaintai tajame. Tura ametunau asam wait wajaktatmeturutme nunasha pengkeraitaitajame.”n

5Tura aints nuna antuk ningkinintimias: Yusek nekas pengkeraitai,antsu aintstikia mash pasé ainiaji tinuasamtai ¿iikia warintajik? ¿Yus tunauainaun wait wajaktiniun suwau asamtaipaseetai titinkai? Wikia junia aints ainau

jai. 6Atsa, Yuska nekas paseechawaitai.Yus paseetkungka,nam pujuinaun tunaarincha jiis: Atumkatunaawaitrume titinkai?

7Tura chikich aints ningki nintimias:Wikia wait chichaman etsermataikia,

run antukar, Yus pengkeraitaitinamtaikia, ¿warukang winashatunaawaitai turutiarting? 8Tuukanintimrachmin ainayat: “Pengker aa nunawainkartas wakerinakka ¿waruka tunauturutskesha?” nangkamiar anangkinaktinawai. Aints ainau wína pachitsartsanurinak: “Tunau aa nu turakrumkapengker aa nu wainkatatrume,” tunuikiartawai, atumin anangraminaktinawai. Tu tinu asar,kartin ainawai.

Aints ainautikia mash tunaawaitji9Tura asamtai ¿warintajik? ¿Judío

ainauti chikich ainau nangkamasrikpengker ajik? Atsa, wi aarmaja nunaataksha tajarme: Judío ainautisha mashtunaarintin ainiaji. Tura judíochu

tin ainawai.

2 3

Page 305: Achuar bible   new testament

305

o 3.12 (Sal. 14.1-3) p 3.13 (Sal. 5.9) q 3.14 (Sal. 10.7) r 3.18 (Sal. 36.1)s 3.20 (Sal. 143.2; Gál. 2.16) t 3.22 (Gál. 2.16)

10Nuna pachis Yuse chichame tuaarmawaitai:

“Aints pengkeran turinka kichkishaatsawai.

11 Aints Yusen nintimias pujaukakichkisha atsawai.

Tura Yusen eauka kichkisha atsawai.12 Aints mash mengkakatnunam

weenawai, tura pasé nintiminainawai. Tura aints nekaspengker aa nuna turinaukakichkisha atsawai.o

13 Ni jangken metchau asar, jakauiwiarsamu urakmawa nunisarangpaseen chichau ainawai. Nichichamejai tuke anangkartinainawai. Tura napi tseasrianunisarang najamniun chichauainawai.p 14Tuke inaitsuk chikichainaun jiyainak pasé chicharinainawai.q

15 Aints ainaun maatai tusar papeenainawai.

16 Tura tunia wekainawa nunishaaints ainaun wait wajaktiniunsuwinak, tuke pasé awajinainawai.

17

sar kajernaitsuk pujutnakanekainatsui.

18

tsui.” Tu aarmawaitai.r19

ram tusa, yaanchuik akupkau asamtai,aints mash nu chichaman umikcharuasar:waitai. Antsu: Wikia tunaachawaitjaitinaunka mash itatmamtikiatas nuumiktin chichaman akupkau asamtai,aints mash:tai. Iisha nuka nekaji. 20Tura asamtai Yus

tas Moisésa chichamen akupturmakuasamtai, nu chicham umirkachu asar,mash tunaarintin ainiaji. Tura asamtaiaints ningki nintimias: Wikia Moisésachichamen miatrusnak umirkau asantunaachawaitjai, aints kichkishatichamnawaitai.s

Yusen nekasampita tinauk uwemrartinuitai21Tura asamtai ¿itiur aints ainauti

tunaurin sakarminuita? tusa, Yus

miaji. Moisésa chichame umirkakrinka,Yuska ii tunaarinka sakarchamnawaitai.Iikia Moisésa aarmauri aujsar, tura Yusechichame etserin aararmia nusha mashaujsar paan nekaatnuitji. 22Yus ni UchirinJesucriston ii tunaarin sakarat tusa,akupturmaku asamtai, aints ainautikia

kia, Yus yamaikia ii tunaarin sakturmaruasa: Nekasrum tunaachawa nunisrumekpujarme turamji.t

23

tin ainiaji. Tura asar Yus pujamunmakajeachminuitji. 24Antsu Cristo Jesús iinwait anentramak pengker awajtamsatas

kau asa: Yamaikia tunaachawanunisrumek ainiarme turamji. Turaasamtai ii tunaarisha iikia akiimiatsukpujayatrik, tunaachawa nunisrik pujaji.25-26Yaanchuikia Jesucristo taatsaing,Yus wári kajechu asa, aintsti tunaarintinarin wainiat,miayi. Tura ii tunaarin sakturmartas niUchirin maawarat tusa akupturmakuasa, numi winangmanum ajintramnumparmiayi. Tura asamtai Jesucristonekasampita tinautinka ii tunaarinsakturmarmiaji. Tura asamtai aintsainautikia nu mash nekainau asar: Yuska

3

Page 306: Achuar bible   new testament

306

u 4.2 (Gén. 15.6; Gál. 3.6)

nekas pengkeraitai, titinuitji. Yus nekaspengker asa, ni Uchiri Jesúsan iitunaarin sakarat tusa akupturmakuasamtai, Jesús nekasampita tusar niinuasar, yamaikia tunaachawa nunisrikpujustinuitji. Tura asamtai Yus nekaspengker asa, aints ainautin nunasha

makmiaji.27-28Tura asamtai nu nekau asar, Yus

iin pachitmas: Pengkeraitme turamji taji.Antsu pengker aa nu takau akurningkia,nunaka turamtsuji. Antsu iikia Jesúsnekasampita tinu asakrin, Jesús iitunaarin sakturmaru asamtai: Amekatunaachawa nunisketme turamji. Turaasamtai iik nintimtumasar: Wikiapengker aa nuna takau asamtai, Yus

nawaitji. Iikia pengker aa nutakaakrisha,nawaitji. Antsu Jesús ii tunaarinsakturmaru asamtai, iikia Jesúsnekasampita tinu asakrin, Yuska iinpachitmas: Nuka tunaachawa nunisketaituramji.

29Anturtuktaram. ¿Yuska judíoainautinak: Wína aintsur ataram tusa,uwemtikramratasang wakera? ¿Judíochuainaunka uwemtiktanka nakitawak?Atsa, judíochu ainauncha uwemtikrataswakerawai. 30Yuska nekas kichkitai.Tura asa aints ainautinka mash metekuwemtikramratnuitji. Judío ainautiJesús nekasampita takurningkia, iitunaarin sakturmartatji. Judíochuainautirmincha Jesús nekasampitatusaram pujakrumningkia, atumitunaarincha nunisang sakturmartatrume.31Tura Jesús nekasampita takurkia, ¿Yusumirkatin chicham ajapatnukitaij? Atsa,ajapashtinuitai. Antsu Yus umirkatinchicham nekas pengkeraitai taji.

Abrahaman pachis nuikiartamu

4 1Yamaikia ii yaanchuik juuntriAbraham nintimrarmi. ¿Yus

raitai timiayi? 2-3Yuse chichameAbrahaman pachis tu aarmawaitai:“Abraham Yusen nekasampita timiayi.Tura asamtai Yus Abrahaman pachis:Wina nekasampita turutu asamtai, nitunaarin sakturan tunaachawa nunisangpujaun jiiajai,” timiayi. Tu aarmauasamtai, Abraham pengker aa nuna takauayat, tuuka uwemrachmin ayayi. Antsutu uwemramin akungka, Abraham Yusen:Pengke aintsuitjai timinuyayi. Antsu aintskichkisha Yusen: Wikia pengke aintsuitjaitichamnawaitai.u

4

rarmi. Aints kuikian achiktastakakmasamtaikia,nam akiktinuitai. Tura takatan inau nitakakmamunam akiu asa: Ju kuikiankanangkamin suajme tichatnuitai. 5Antsuchikichan takakmatsuk pujaun wainakkuikian suak: Ju kuikianka nangkamniaksuajme titinuitai. Yus pachisar nunisriknintimratnuitji. Aints pengker aa nunatakaachiat: Yus wína tunaurun sakturati,tu nintimias pujamtaikia, Yus nu aintsutunaarin mash sakturu asa, tunaachawanunisang pujaun jiiawai. 6-7Tura asamtaiaints:tun, Yus wína tunaarun sakturau asa:Ameka tunaachawaitme turutin asamtai,nekasan waraajai titinuitai. Tura asamtaiapu Davidcha nunisang nuna pachis tuaarmiayi:

“Yus aintsu tunaarin mash sakartsangkuramu asa, nu aintskawaraawai.

8 Tura nu aintsu tunaarin mashsakturu asa, Yuska ni tunaarinka

3 4

Page 307: Achuar bible   new testament

307

v 4.8 (Sal. 32.1-2) w 4.12 (Gén. 17.4-6, 10) x 4.13 (Gén. 17.4-6;22.17-18; Gál. 3.29)y 4.14 (Gál. 3.18)

nintimtatsui. Tura asamtai nuaintska nekas waraawai.” Davidtu aarmiayi.v

9¿Judío ainauti iikik warastinui? Atsa.¿Tura judíochu ainausha nunisarwarasartinkai? Ja ai. Yus Abrahamanpachis: Wina nekasampita turutu asamtai,tunaachawa nunisang pujaun jiiajaitimiayi. 10Tura Yus Abrahaman pachis:Ni tunaarin sakaru asan, tunaarinchawanunisang pujaun jiiajai, tímia nunaka¿warutik tímia? ¿Ni nuwapchirincharukmau asamtaik nunaka tímia? Atsa,antsu ni nuwapchirin charukchamuwainiat nunaka timiayi. 11Tura ninuwapchirin charutsuk pujau wainiat,Yus taa nuka nekasaintai timiau asa, YusAbrahaman pachis: Tunaachawanunismek pujamin jiiajme, timiayi. Tura:Nuka wína aintsruitai tusan, aints ainaununa mash nekaawarti tusa YusAbrahaman: Nuwapchiram charuktatimiayi. Tura asamtai chikich aints ainauni nuwapchirin charukchariat, Yusennekasampita tinauka Abrahama wearianunisarang ainawai. Tura asamtai

pita tinauka tunaachawa nunisarangpujuinaun jiiajai, Yuska tawai.12Abraham nekas ni nuwapchiricharutkamu ainau aparintai. TuraAbraham ni nuwapchirin charutsuk,Yusen nekasampita tinu asamtai, chikichaints ainau Abrahama nunisarang Yusen

mawa nunisarang ainawai.w

Yus Abrahaman: Pengkerawajsatatjame timiauri

13Yus Abrahaman yaanchuik chicharak:Amincha nukap yujratatjame. Tura amiwearmincha nukap yujranka, mash

nungkanam wína umirtin ainau amiuchirmea nunisarang artinuitai timiayi.Antsu Moisémia nuna umirkaru ainaunka nunakatichamiayi. Antsu wína nekasampitaturutinaunka: Wína aintsur asaram,tunaachawa nunisrumek pujarminjiiajrume tusa, Yus Abrahaman tura niwearincha nunaka timiayi.x

14-15Aints Yusen nekasampita tutsuk,Moisésa chichamen umirinaunka Yuska:Abrahama weariya nunisrumka wínaaintsur atatrume tichamiayi. Nuna tichauwaininayat, aints ainau nangkamiarchichainak: Judíochu ainau Moisésachichamen nekainachu asar, Yusennekasampita tichartinuitai. Tura asar

tai, nangkamiar tinawai. Antsu Yuschichaak: Wi taja nunaka nekasampitatinauka mash Abrahama weari artinuitai,timiayi. Yus ni chichamen tuke umiktinasa, nunaka nangkamikia tichamiayi.Antsu aints ainau Moisésa chichamenmash umirkartatkamawar yumatinawai.Antsu Moisésa chichame atsamtaikia, ¿iitunaaringkia itiur nekaatjik? Tura Yus niumirkatin chichaman aints ainautinakupturmaku asamtai, nu chichamanumirtsuk pujuinauka wait wajakartinainawai.y

16Antsu Yus nekasampita tinu asakrin,

mak pengker awajtamsatas wakerawai.Yus Abrahama weari ainaun mashpengker awajsatas wakerau asa, Moisésachichame nekau ainautinka, Yusnekasampita tinu asakrin, pengkerawajtamsatas wakerawai. Tura Moisésachichamen nekachu ainauncha nunisangYusen nekasampita tinu asaramtai, Yuspengker awajsatas wakerawai. Tura

4

Page 308: Achuar bible   new testament

308

z 4.16 (Gál. 3.7) a 4.17 (Gén. 17.5) b 4.18 (Gén. 15.5) c 4.19 (Gén. 17.17)

asamtai Abrahamka Yus nekasampitatinu ainauti aparintai.z 17Tura asamtaiYuse chichame Abrahaman pachis tuaarmawaitai. Yus Abrahaman chicharak:“Ameka untsuri nungkanmaya ainauapariya nunismek atinuitme,” timiayi. Tutimiau asa, Abraham Yus nekasampijakau ainauncha inankitnuita, turashanajanachmau ainauncha nekasampinajanatnuita, timiayi.a

18Yus Abrahaman: “Ami wearamuntsuri nungkanam pujusartinuitai,” tinuasamtai, Abraham juuntach ayat, turauchin yajutmarchamin ayat: Yuska nekastujinchau asa, ni tímia nunaka nekasampiumiktatua tusan,maya ainau apariya nunisnak atinuitjai,timiayi.b 19Abraham nekas juuntach cien(100) musach jeatak pujus, uchinyajutmarchamin ayat, tura ni nuwariSarasha nunisang juuntach asa, uchinjurerchamin juuntach pujau wainiat,Abraham: Yus turutmia nunaka mashumiktatuapi timiayi.c 20Tura Yusnekasash taj tichamiayi. Antsu niinkakamtikramu asa, tuke inaitsuk: Yuskanekas tujinchawapita, timiayi. 21Tura asani tímia nunaka nekasampi umiktatua, tunintimramiayi. 22Tura asamtaiAbrahaman: Nekas tunaachawanunismek pujamin jiiajme, Yus timiayi.

23-24Tura Abrahaman pachis aarmaukaiincha pachitmas aarmawaitai. Ii ApuriJesús jakau wainiat, Yus jakamunmayainankimiayi. Tura asamtai iisha nunisrik:Jesús nekasampita takurningkia, Yusiincha pachitmas: Ni tunaarin sakaru asan,nekas tunaachawa nunisang pujaun jiiajaituramji. 25Yuska ii tunaarin sakturmartas,

kamiaji. Tura iincha nekas tunaachawanunisrik pujarin jiirmastas wakerau asa,jakamunmaya Jesúsan inankimiayi.

Jesús ii tunaarin sakturmaruasamtai angkantaitji

5 1Ii Apuri Jesucristo ii tunaarinsakturmaru asamtai, ni nekasampita

tinu asar, Yuska iinka wait wajaktinnakasuramsashtatji tusar, shamtsuk angkanpengker nintimsar pujaji. 2Tura Cristo iitunaarin sakturmaru asamtai, ninekasampita tinu asar, tura Yus iinpengker awajtamsatnusha nekau asar,Yuska miatrusrik umirkatnuitji. TuraYuse pujutirin jearkia, nijai tuke pengkerpujustinuapitji tusar waraaji. 3TuraCristonu asakrin, ii wait wajakrinchajaimiasar pujustinun Yus iin nuitamji. Nunekau asar, wait wajayatrik iisha waraaji.4Tura Yus iin tu nuitamrau asamtai,miatrusrik umirkurningkia, Yus iinpengker nintimturmaji. Tura asamtaipengker nintimsar Yusnum pujustatjiapitu nintimji. 5

chatnuitji. Antsu Yus ni Wakanin ii nintinengketramau asamtai, ni anengkratairinsuramsamiaji.nam pujustatjiapi tusar waraaji.

6Tura iikikia pengké uwemrachminasakrin, ni kintari jeamtai, Cristotunaarintin ainautin uwemtikramratasjarutramkamiaji. 7Junia aints ainautikiachikich aints uwemtikratasar jatakanakitaji. ¿Tura aints kichkisha chikichaints wait anengkratnun uwemtikratasjatan wakerawak? 8Atsa, antsu iikiatunau arining,tas jarutramkamiaji. Tura jarutramkauasamtai, Yus iincha timiá anenmaji tusarnekaji. 9Cristo waitnas jarutramak, ninuainautinka angkan awajtamsau asamtai,Yus tunau ainaun wait wajaktinashasusatas ni Uchirin akupamtaikia, Cristonuainautinka wait wajaktinnaka suramtsukuwemtikramratnuitji. 10Iikia Yuse nemase

4 5

Page 309: Achuar bible   new testament

309

d 5.12 (Gén. 3.6-19) e 5.14 (Gén. 2.16-17;3.11-12) f 5.19 (1.Cor. 15.21-22)

arining,tas akupturmaku asamtai: Yusjaiamikmataram, tusa jarutramkamiaji.Tura jaka nantaki, yamaisha tukeiwiaaku pujau asa, iincha nekas tukeuwemtikramratnuitji. 11Tura ii ApuriJesucristo iin uwemtikramrau asa iinka:Yusjai amikmataram turamin asamtai,yamaikia Yuse aintsri asar nukap waraaji.

Adánkan pachis nuikiartamu12Yamaikia Adán nintimrarmi.Adán nuwá eemak tunau wajasu asa

jatan jurumakmiayi. Tura kichik aintstunau wajasu asamtai,maya ainau tunau wajasarmiayi. Turatunau wajasaru asar,kiarmiayi.d

13Yus Moisétsaing, aints ainau yaanchuik tunauturuwarmiayi. Antsu Moisésanchichaman akuptachmataikia, tunaushanekaachmin ayayi.

14-15Tura wainiat Adánkan Yuschichaman akatramaitiat, umikchau asatunau wajasmiayi. Tura tunau wajasuasamtai, Yus Moisésan chichamanakuptatsaing, aints ainau tuke mashjakarmiayi. Aints ainau Adánjai metektunaanaka turuwarchayat, mash tunauasar tura jata nepetkamu asar, Adánjakamia nunisarang jakarmiayi.Antsu Jesucristo aints wajas, tunau

ainaun untsurin uwemtikratas jakau asa,aints ainautin pujut nangkankashtinunsukartin ayayi. Yus ni Uchirin kichikakupturmaku asamtai, aints ainautinuntsurin pengker awajtamsatas ni waitanengkratairin nekamtikramamiaji.Adánka turamuri Cristo turamurijaingkianekas metekchawaitai.e 16-17Kichik aintstunau wajasu asamtai, aints ainauti mashtunau asar, wait wajaktin jurumakir

jakartin ainiaji. Tura nu nangkamtaikkichik aints chichaman Yus akupkamianuna umikchamiayi. Tura asamtai aintsainautin mash jata nepetamkau asamtaijakartin ainiaji. Tura wainiat Jesucristoni aintsri ainautin wait anentramak iitunaarin sakturmaru asa, yamaikiatunaachawa nunisrik pujarin jiirmaji.Tura iin pengker awajtamsatas pujutnangkankashtinun suramak: Wijai tukepujustinuitrume turamji.

18Tura asamtai Adán tunau turamujai

miayi. Antsu Cristo pengker turamujaiaints ainauti ni nekasampita tinu asakrin:Mash tunaachawa nunisrumek pujarminjiiajrume tusa, pujut nangkankashtinunsuramsamiaji. 19Tura kichik aints Adánnaartin Yusen umirkachu asamtai, aintsuntsuri tunau wajasarmiayi. Antsu Cristoaints wajas, Yusen miatrus umirkau asa,aints untsuri ni nekasampita tinuainaunka tunaachawa nunisrumekpujarmin jiiajrume titinuitai.f

20Aints ainau tuke tunau turin asar, nitunaarin nekaawarat tusa, Yus Moisésanumirkatin chichaman aamtikramiayi.Antsu tunau timiá yujaru asamtai, Yusaints ainautin pengker awajtamsatas niUchirin akupturmaku asamtai, Yuskaiincha timiá anenmaji tusar nekaatnuitji.21Tura asamtai aints mash tunaarintinasar tuke mash jakarmiayi. Tura wainiatii Apuri Jesucristo wait anentramak iitunaarin sakturmaru asa: Yamaikiatunaachawa nunisrumek pujarminjiajrume tusa, Cristonu ainautinka

kashtinun suramji.

Cristo kakarmarijai tunau nepetkatnuitji

6 1Tura asamtai ¿tunau pachisar iikiawarintajik? Yus winasha pengker

5 6

Page 310: Achuar bible   new testament

310

g 6.5 (Juan 11.25; Col. 2.12;3.1) h 6.6 (Juan 8.34; Gál. 2.20; 2.Ped. 2.19)i 6.11 (Gál. 2.19-20; Col. 2.20) j 6.13 (Fil. 3.10)

awajtusat tusarkia,kai? 2Atsa, iikia Cristonu asar, nijaitsaniasar jakawa nunisrikitji. ¿Antsu aintsjakauka ataksha tunau turatnukai? Atsa.Iikia tunau aa nuka mash inaisaru asar¿itiur tuke tunau aa nusha nintimsarshapujustajik? 3Cristo iin jarutramkauasamtai, Cristo Jesús nemarkatasarentsanam maain asar, nijai tsaniasarjakawa nunisrikitji. ¿Atumka nukanekatsrumek? 4

ramratas jakamtai iwiarsamu wainiat, niApaachiri ni kakarmarijai jakamunmayainankimu asa, tuke iwiaaku pujawai.Tura asamtai Cristonu ainautikiaentsanam maakrikia, Cristo jakamurinintimsar, jakau iwiarsamua nunisrikentsanam mengkaaji, tura yamarmanunisrik: Tuke Cristo nintimsar pujusmitusar entsanmaya tsapuaji. 5Cristojarutramak jakamunmaya nantakinasamtai, iisha Cristonu asar, Cristojaiiwiarsamua nunisrik tura jakamunmayanantaknua nunisrik tunauka nintimtsukpujustinuitji.g

6-7Aints jakauka tunaunaka nintimtsui.Tura ni wakeramurincha najantsui. Iishanusha nekaji.manum maawarmau asa, Cristonuainautikia yaanchuik pasé nintimtainkamengkatramkamiaji. Tura Cristojarutramak, ii tunaurin japrutmauasamtai ¿itiur tunau inatiria nunisrikshapujustajik?h 8Yamaikia Cristo jakanantaknua nunisrik nintimu asar, nijaimetek tuke pujustinuapitji, tu nintimji.9Cristo jakamunmaya nantakin asa,ataksha pengké jakashtinuitai tusarnekaji. 10Tura asa kichik kintajarutramak, aints ainauti tunaarin mashsakturmaru asa,nuitai. Antsu yamaikia tuke iwiaaku

pujau asa, Yusjai tsanias pujawai. 11Turaasamtai atumsha Cristo Jesúsnau asaram:Cristo wína tunaarun sakturatasjarutruku asamtai, wikia nijai tsaniasanjakamiajai, tu nintimsaram pujustaram.Tura asaram yamaikia tunaukanintimtsuk antsu Yusen nintimsan niwakeramurin najanatjai, tu nintimsarampujustaram.i

12Tura asaram tunau nepetukaitusaram tsangkamamkairap. Turaramwína wakeramurun najanataj tunintimkurmin,tas wakeramtaisha, tunau wínakanepetukai tusaram kakartaram. 13AtumkaYusnau asaram, tunau wajasai tusaram,wína wakeramurun turatjai, tuukayamaikia nintimsairap. Antsu jaka

ram: Wikia Yusnau asan, niwakeramurinak turatasan wakerajai, tunintimsaram pujustaram.j 14Tura asaramnangkamrum nintimsaram: Moisésachichamen umirkau asan,waitjai tichamnawaitrume. Antsu Yusatumin wait anentramrau asamtai,

trume.

Tunauka aintsti apuria nunisketai15¿Atumsha itiur nintimrume?

Yamaikia Moisésa chichame umikchaminayatrik, Yus iin wait anentramrau

taij? Atsa. Nuka pengké turachminuitai.16Antsu aintsu inatiri akurmeka, atumininatmin nakitsuk umirkatnuitrume.Atumka nusha nekarme. Tura aints tunautuke takau asamtai, tunauka ni apurianunisketai. Tura asamtai aints tunau tuketurin asa, tunau inatirintai. Tura aintstunau wajasu asa jakatnuitai. Antsu

6

Page 311: Achuar bible   new testament

311

k 6.16 (Juan 8.34; Rom. 6.6; 2.Ped. 2.19)

atumka Yus umirkuram pujakrumka,Yuse inatiri ainiarme.k 17Atumkayaanchuikia tunau inatiri ayarme. AntsuYus atumin yainmaku asamtai, yamaikiatunau inaisaram, nekas pengke chichamnuimiaru asaram,rumek umirkamiarume. 18Tura yamaikiatunaanumiangka uwemrau asaram,angkan pujusrum Yus wakera nukeumirkuram pujarme. 19Atumka juniaaints ainau nintimina nunisrumek tukenintimu asakrumin, junia aints nintiminanunisnak atumin aatjarme. Yaanchuikatumi wakeramuri najanatasrum tukeinaitsuk tunau turin asaram tunau inatiriayarme. Antsu yamaikia atumi tunaarimash inaisaram, Yus wakera nuketuratasrum Yuse inatiri ataram.

20Yaanchuik tunau inatiri asaram,tunau umirkuram Yuse wakeramuringkiapachischamiarume. 21Tura yaanchuiktunau turuti nintimrarmeka yamaikianatsaamarme. Aints ainau tuke tunaunintimsar pujuinauka jakaar tukemengkaakartin ainawai.kai? 22Antsu yamaikia tunaunumiangkauwemrau asaram, tunau inatiringkiaatsurme. Antsu Yuse inatiri asaram, ni

trume. Tura Yusnum tuke iwiaakupujustinuitrume.tai. 23Tura asamtai nunasha tajarme:Tunau akikringkia jataintai. Antsu iiApuri Cristo Jesús ni aintsri ainautitunaarin sakturmaru asamtai, Yus iinwait anentramak pujut nangkankashtinunakikchaujai suramsatnuitji.

Nuwatnaikiatnun pachis nuikiartamu

7 1Yatsur ainautiram umaarutirmesha,Yus ni aintsri ainautin umiktin

chichaman akupturmaku asamtai, aintsiwiaaku pujakka tuke nu chichamnaka

umirkatnuitai. Atumka Yus umirkatinchicham nekau asaram nusha nekarme.2Nintimrataram. Yus umirkatinchichamka aishrintin ainaun pachis tuaarmawaitai:kia, nuwa aishrin ukukchatnuitai. Antsuaishri jakamtai nuniangka angkanatinuitai.” 3Tura aishri iwiaaku pujauwainiat,kia, nu nuwan pachisar: Nuka Yusumirkatin chichamnaka umirtsuitiartinuitai. Antsu aishri jakamtai, nunuwaka angkan asa, chikich aintsunninumkamtaisha, nu nuwan pachisar:Nuka Yus umirkatin chichaman umirtsuitiarchatnuitai.

4Yatsur ainautiram umaarutirmesha,atumka Cristonu asaram: Nuwa aishrijakamtai pachiatsua nunisrumek Moisésachichamengka pachischatnuitrume.Cristo jaka nunia jakamunmaya nantakinasamtai, iikia Cristojai tsaningkiar Yuswakera nunisrik angkan Ni umirkatnuitji.5Yaanchuikia Moisésa chichamengkanekayatrik, nu chichamka umirtsuk tukeii wakeramuri najanatasar wakerinasakrin, Yus: Atumka jakarmeshawijaingkia pujuschatnuitrumeturammiaji. 6Yaanchuik Moisésachichamengka umirkachu asar shamakur:

yaji. Antsu Cristo jarutramkau asamtai,yamaikia Cristojai jakar nantaknuanunisrikitji. Tura asar yamaikia arutchicham yaanchuik aarmawa nukanintimtsuji. Antsu Yus ni Wakanin iinintin engketramau asamtai, yamarmanunisrik Yuse wakeramuri umirkatasarangkan pujaji.

Tunau iin pujurtamji tusar etserkamu7¿Tura Moisésa chichamesha pachisar

warintajik? ¿Nuka paseekai? Atsa, nuka

6 7

Page 312: Achuar bible   new testament

312

l 7.11 (Ex. 20.17; Deut. 5.21) m 7.15 (Gál. 5.17)

paseechawaitai. Moisésa aarmauriatsamtaikia, nuwaapita tunauka tusarkianekaachminuyaji.rin nekachkurkia: “Chikichnau aa nuwakerukairap,” ta nuka nekaachminuyaji.8Tura tunaarintin asan, Yus umirkatinchichaman nekayatnak, mash aa nunapachitsuk wakerinuyajai. Antsu Moisésaaarmauri atsamtaikia, wikia tunaawapitjatusanka nekachuyajai. 9YaanchuikMoisésa aarmauri nintimtsuk pujau asan:Pengkeraitjai tu nintimtumasanpujuyajai. Antsu nukap arusan, Moisésaaarmaurin tenap nintimran: Wikia timiátunaawapitja tusan, 10

yajai. Tura nuna nekau asan, YusMoisésan umirkatin chichaman aintsainau pengker pujusarti tusa akupkauwainiatnak, nu chichamnaka umikchauasan:niun surustinuapita, tu nintimsanpujuyajai. 11Wikia tunaarintin asan, Yusumirkatin chichaman nekayatnak, wiwakerakun tunau turinuyajai. Tura tunauwína anangkruau asamtai, wikianekasnapi jakatniunam weaja, tunintimsan pujuyajai.l

12Tura asamtai ¿Moisésa chichamengkapaseekai? Atsa, Yuska: Aints ainaupengker pujusarti tusa, umirkatinchichaman akupkau asamtai, nuchichamka nekas pengkeraitai. Tura Yusni wakeramurin iin nekamtikramatasumirkatin chichaman akupturmakuasamtai,tai. 13Tura asamtai ¿Yus ni umirkatinchichaman wína jatan surustasangakupturkamia? Atsa, winia jatansurustinka tunauketai. Yus: Tunauwarukuita tusa, wína nekamtikruatas:Wína umirtuktin chicham umirtukchauasam tunaawaitme tusa nu chichamanakupturkamiayi.

14Yus umirkatin chichamka aya YuseWakani kakarmarijai umikminuitji tusarnekaji.run tuke najanin asan, tunaanumsurukmawa nunisnak wikia pujajai.15Tura asan pengker aa nunaka turatasanwakerayatnak, nuna turatatkamantujinuyajai. Antsu pasé aa nunaturutnaka nakitayatnak, nunaka tuketurinuyajai. Nuna turau asan ¿warukanakainaj? tinuyajai.m 16Tura wi tunauturamurnaka nakitayatun nuna turauasan, wikia Yus umirkatin chichamanpachisan pengkeraitai tajai. 17Turaasamtai yamaikia wi wakeraknakatunaunaka turatsjai. Antsu tunauturutnaka nakitayatun, tunau wínanepetuku asamtai nu tunaunaka turajai.18Tura asamtai wikia pengker aa nunaturatasan wakerayatun, nunakaturatatkaman pengké tujintajai. Turapengké tujinkau asan, wina namangkrukapengker aa nuna turatatkama pengkétujintawai tusan nekajai. 19Tura nekasanpengker aa nuna turatatjai tayatun,nunaka turatsjai. Antsu tunau turashtatjaitayatun tunaunaka turajai. 20Tura winakitayatnak tunau turaknaka, wikiwakeraknaka tunaunaka turatsjai. Antsutunau wína nepetau asamtai tunaunakaturajai.

21Tu pujau asan, pengker aa nunakturatasan wakerayatun,jai tusan nekajai. 22Tura nintirjai nekasanpengker nintimran: Yus umirkatinchichamka nekas pengkeraitai tajai.23Tura Yus wakeramu aa nunaka mashumirkatatjai, tu nintimsan pujayatun,nuna turatatkaman tujintajai. Tura wínakakarmarjai tunau nepetkatatkamantujinkan, tunau wína nepetuku asamtai,wikia tunau achikmawaitjai tusannekajai.

7

Page 313: Achuar bible   new testament

313

n 8.9 (1.Juan 4.13) o 8.11 (1.Cor. 3.16)

24Tura tunau nepetkatatkaman pengkétujintau asan, napchau nintimranjakamin nekapeakun: Maj, juuntunaawaitjai. ¿Yáki wína namangkurwakera nuna nepeturkat? tajai. 25Ii ApuriJesucristo wína namangkur wakeramunnepeturkatin asamtai, Yusnak maaketaitajai. Tura asan nunasha nekajai: Wikinintimsanak wína namangkur wakeranuna umirkun, tuke tunau inatirianunisnak ajai. Antsu paan nintimran Yusewakeramurin umirkatasan wakerin ajai.

Yuse Wakanijai Yusewakeramuri najanatnuitji

8 1Tura asamtai nunasha tajarme. IikiaCristo Jesúsnau asakrin,

kia iinka pengké mengkaatmakchatnuitji.2Cristo Jesúsnau asakrin, Yuse Wakanipujutan sukartin aa nuka iin angkanawajtamsamiaji. Tura asa yamaikia nikakarmarijai ii tunau wakerutinkanepeturmakmiaji. Tura asamtai Yus iinka:Tunau turau asaram, tuke jakatniunamwetaram turamtsuji.

3Aints ainau mash tunaarintin asar, Yus

charmiayi. Tura asamtai Yus ni Uchiriiiya nunisang aints wajasti tusa, turaaints ainauti tunaarin mash sakturtasjakati tusa akupturmakmiaji. Turaasamtai Cristo jarutramak ii namangketunau wakerutin nepeturmakmiaji. 4Turaasamtai yamaikia ii namangke wakeranuka wakerutsuk, antsu Yuse Wakaniwakera nuke wakerau asar, yamaikia Yusumirkatin chicham miatrusrik umirnuitji.

5Aints ni namangke wakeramurinakumiruka tuke ni namangkenak nintimiaspujawai. Antsu Yuse wakeramurinaknintimias pujakka tuke Yusen nintimui.6Ni namangkenak nintimina nuka tukejakatniunam weenawai. Antsu Yusen

nintimina nuka Yusjai tuke angkanpengker pujusartin ainawai. 7Aints ainauni namangke wakeramurinak nintiminanuka Yuse chichamen umitan nakitinauasar, Yuse nemase ainawai. Tu nintimsarpujuinauka Yusen umirkartatkamawarpengké tujintinawai. 8Tura asar ninamangke wakeramurinak nintiminaukaYusen pengker awajsartatkamawarpengké tujintinawai.

9Antsu Yuse Wakani atumi nintinpujurtamu asamtai, atumka atuminamangke wakeramuri umirtsuk pujauasaram, Yuse Wakani wakeramurinintimtinuitrume. Antsu Yuse WakaniCristo akupa nuka aintsu nintin

chuitai.n 10Antsu Cristo atumjaipujamtaikia, atum tunaarintin asaram,waitnasrum jakarmesha, Cristo atumitunaarin sakturmaru asamtai, atumiwakaningkia tuke iwiaaku pujustinuitai.11Tura Yus Cristo Jesúsan jakamunmayainankin asamtai, Yuse Wakani atuminintin pujurtamkurminkia, atumkajakarmin wainiat, Yus ni Wakaninakupturmak,maya inantamkitnuitrume.o

12-13Yatsur ainautiram umaarutirmesha,

meka tuke jakatniunam wetinuitrume.

min, atumi namangke wakera nunepetkarmeka, tuke Yusnum iwiaakupujustinuitrume. Tura asamtai iikia iinamangke wakeramuringkia yamaikiapengké umirkashtinuitji.

14Yuse Wakani umirin ainautikia mashYuse uchiri ainiaji. 15Yaanchuikia tunauinatiria nunisrik pujuyaji. Antsu YuseWakani iin pujurtamu asamtai, yamaikiaYuse uchiri asar, shamtsuk Yus seakrin,Yuse Wakani: “Apaachi” tumamtikramji.

7 8

Page 314: Achuar bible   new testament

314

p 8.17 (Gál. 4.5-7) q 8.20 (Gén. 3.17-19) r 8.23 (2.Cor. 5.2-4)

16

mau asa: Atumka Yuse uchiri ainiarmetusa nekamtikramji. 17Tura Yuse uchiriasakrin, Yus ni uchiri ainautin suramsataswakera nunaka mash umiktatui. Turaasamtai Cristonu aa nuka mash iinuatinuitai. Tura Cristojai tuke warastasarwakerakrikia, Cristo wait wajakmianunisrik iisha ju nungkanmaka waitwajaktinuitji.p

Ukunam atiniun pachis etserkamu18Nekasar ju nungkanmasha nukap

wait wajayatrik, ukunam tuke waitwajatsuk Cristo pujamunam nekasarwarastinuapitji, tu nintimsar pujau asar,ii ju nungkanam wait wajaji nukajumchikitai, tu nintimsan pujajai. 19Yusnajanamu ainau waring achat mashyamaisha nukap wait wajainawai. Turani kintari jeamtai, Cristonu ainautikia iiApurijai wantinkatnuitji. Tura asakrinYus najanamu ainauka mash nu kintajeati tusar nakainawai. 20

taik Yus mash pengker najanamaitiat,nuniangka mash pasemarmiayi. Nuka nineaskeka turunachmiayi. Antsu Yusukunam ataksha iwiarnarti tusa, aintstunau wajakmiaunum pasemarat tusatsangkamkamiayi. Tura asamtai mashYus najanamu ainau nungka iwiarnartinkintan nakainawai.q 21Nu kintati mash

nam waitnasar jingkiamua nunisarangpujuinau asar, Yuse uchiri ainaujai metekangkan pujusartas nakainawai. 22

sha Yus mash najanamu ainauka nuwajateema waitnawa nunisarang waitwajainawai. Iikia nuka nekaji. 23Antsu

tsui. Iisha nunisrik nukap waitnaji. YuseWakani iin pujurtamu wainiatrik,yamaisha wait wajayatrik, Yus ii

namangken yapajiatin kinta nakaji. TuraYuse uchiri asar Yusnum pujustin kintanakaji.r 24-25Tura Yus:jarme tinu asamtai, iisha uwemrawaitji.Iikia Cristojai tuke pujustin asakrin,Cristo iinu namangkenka yapajiatnuitai.

mau pujayatrik, Yus tímia nunakaumiktatuapi tusar nakaji. Tura Yus nunayaanchuik umikuitmataikia iikia: Yusnunaka umiktatuapi tichamnawaitji.

26Ii wait wajakrincha, Yuse Wakaniiincha yainmaji. Iikia: ¿Itiur Yusseatnuitji? tusar nekachu arining, YuseWakani ii wait wajamurin nekau asa,iikia ¿warintua nuka? nekaatatkamartujintarning, iin pachitmas Yusenchichartamji. 27Tura Yuse Wakani Yuseaintsri ainautin pachitmas Yusen seanunaka Yuska mash anturui, tura iinintimaurincha mash nekau asa, niWakani Yuse wakeramurijai metekseatramkurin mash anturui.

Yuse kakarmarijai mashaa nuka nepetkatnuitji

28Yus: Wína uchir asaram,mur najanataram tusa, iinka eatmakuasamtai, iikia Yus aneen asakrin, tukeiincha pengker awajtamji. Tura asamtaiYus wakera nuka mash pengkeraitai tusarnekaji. 29Tura asamtai Yus yaanchuik ¿yawína aintsur atatua? tusa mash nekauasa: Wína aintsur atatrume timiayi. TuraYus ni Uchirin Apu ata tusa, nuná eemakjakamunmaya inankimiayi. Tura Cristonuainautinka: Cristoa nunisrumek wínauchir ataram tinu asa, jakamunmayainantamkitnuitji. 30Tura Yus nunangkamtaik: Wína uchir atinuitrumetinu asa iin eatmakmiaji. Tura nekasrumtunaarinchawa nunisrumek ataram tusa,ii tunaarincha sakturmarmiaji. Tura wína

8

Page 315: Achuar bible   new testament

315

s 8.36 (Sal. 44.22)

uchir asaram, tuke wijai nayaimpinampujusmintrum turammiaji.

31¿Tura nu nekau asar warintajik? Yusiin yainmakrinka,kataij? 32Yus ni Uchirin suritramtsukiincha mash uwemtikramratas jakat tusaakupturmakmiaji. Tura asa ni Uchirijai

nuitji. 33¿Yuse aintsri ainautinka yákitunaawaitme turamtaij? Tu tinamtaishaYuska pachischatnuitai. Yus ii tunaarinsakturmaru asa: Atumka pengkeraitrumeturamji. 34

cha jinum epenati turamtinuitai? CristoJesús nunaka pengké turashtinuitai.Antsu Ni jarutramkau asa, nuniajakamunmaya nantaki, Yuse untsurininipujus, iin pachitmas ni Apaachirinseatramji. 35Cristo iin miatrusang

katnuitaij? Ii wait wajakrincha, turaitiurkachmin pujakrincha, Cristo iinchatuke anenmaji. Chikich ainau iin paséawajtamsartas wakerutminakrincha, turatsukajai wait wajakrincha, tura entsatiyuumakrincha, tura shamrumtinnumpujakrincha, tura iin mantamawartaswakerutminakrincha, Cristo iinka tukeinaitamtsuk anenmaji. 36

wartas wakerutminau asaramtai, nunapachis Yuse chichame tu aarmawaitai:

“Yuse nemarniuri asakrin, uwijanmaawartas juwinawa nunisarang

wartas wakerutminaji.”s37Tura wainiat Yus iin tuke anenmau

asamtai, waring achat mash tuke nepetji.38Yus iin timiá anenmau asamtai,chikichkisha Yuse anengkratairinjurutramkishtinuitji tusan nekajai. Iijaakrincha, tura iwiaaku pujakrincha,Yus iincha tuke inaitamtsuk anenmaji.Tura Yuse awemamuri,

maya apu ainausha, tura nayaimpinamkakaram ainausha, yamai iruna nusha,tura ukunam atinua nusha, 39tura yakíiruna nusha, tura nungkanam nitak irunanusha, tura Yus mash najanamu irunanusha, waring achat mash Yuse

nuitji. ¡Yus ni anengkratairin ii Apuri

masmiaji!

Yus Israel ainaun:Wína aintsur ataram tusa eakmauri

9 1Wi yamai titatja nuka nintimrataram.Cristonu asan Yuse Wakani wina

nintimtikruru asamtai, wína nintirjainintimraja nuka nekasaintai tusantitatjarme. Tura wait chichamnakaujaatsjarme. 2Wína wear Criston umirchauasaramtai, wi wait anentakun tukenapchau nintimsan pujajai. 3Tura asanwína wear mengkatatnunam wearai tusan,niin uwemtikrachmin ayatnak, niinuwemtikramnawaitkunka, wikia

cha juruktasan wakerin ajai. 4Israela weariainautin Yus: Wína uchir ataram tusawakerimiayi. Tura asa Yus ni aintsriainamunam ni paaniurijai wantintukmiayi.Tura: Wína aintsruitrume timiayi. Tura:Wína chichamur umirtuktaram tusa, Yusni umirkatin chichaman Moisésnumakupkamiayi. Tura iruntai jeanam wijaiiruntrataram timiayi. Tura ukunam atiniun

miayi. 5Tura ii juuntri ainamunmaya niweari ainiaji. Tura Mesíaska Israela weariainamunam akiina aints wajasmiayi. TuraMesíaska Yuse Uchiri asa, mash aa nunaapuri asamtai tuke: Ameketme Yusemtitinuitji. Nuka nekasaintai.

6Antsu Israela weari ainau mashkiaYuse aintsrinchu ainawai. Tura wi wear

8 9

Page 316: Achuar bible   new testament

316

t 9.7 (Gén. 21.12) u 9.8 (Gén. 18.10) v 9.11 (Gén. 25.23) w 9.17 (Ex. 9.16)x 9.21 (Jer. 18.1-6)

tai, Yuska ukunam atiniun pachis tímianunaka umikchawaitai tichamnawaitai.7Abrahama wearisha mashkia Yuseaintsringkia wajascharmiayi. Antsu YusAbrahaman chicharak: “Ami uchirmiIsaaca weari ainauk nekasar wína aintsurwajasartinuitai,” timiayi.t 8-9Tura asamtaiIsaac akiintsaing, Yus Abrahaman tímianuka nuwaitai: “Chikich musachti aminjiitatjame. Tura nuningkia nuwem Sarakauchin takakun wainkatatjai,” tu aarmauasamtai, nusha nekaamnawaitji. Antsuaints Abrahama weari ayat, pachitsukYuse uchiri wajaschatnuitai. Antsu YusAbrahaman tímia nunisarang akiinaukanekasar Yuse aintsri ainawai.u

10Tura ii juuntri Isaac uchin yajutmaknumatik jimiaran yajutmarmiayi. Turaasamtai nuwari Rebeca nu juretik uchinjimiaran jurermiayi. 11-13Tura asamtai nuuchin jimiaran jureatsaing, Yus Rebecanchicharak: “Eemkauri ni yachiin ekerinumirkatnuitai,” timiayi. Tura asamtaiukunam Yuse chichamen etserin tuaarmiayi. Yus chichaak: “Jacobonaneemiajai. Antsu yachiin Esaúnaneechmiajai,” timiayi. Tu aarmauasamtai, Rebeca uchin jureatsaing, nuuchikia pengker aa nuna turachun turatunaunasha turachun wainiat, Yus ningkiwakeruku asa, kichik uchinak pachis:Wína aintsur atatui tusa, aints ainaunmash nekamtikiatas wakerimiayi.v

14Nu chicham nintimsar pujakrisha¿warintajik? Yus pengker nintimiaspujatsui ¿tu nintimratnukai? Atsa, tuukanintimrachminuitai. 15Yus Moisésanchicharak: “Wi Yus asan,nak aintsun wait anentratasanwakeraknaka wait anentratnuitjai. Tura

naka turatnuitjai,” timiayi. 16Turaasamtai aints ningki nintimias: Wikiapengker aa nuna takau asamtai, Yuskanekasampi winaka wait anentrurtatuatamatikia, Yuska nu aintsun waitanentatsui. Antsu Yus ningki wakerakaints ainautin wait anentramaji. 17TuraYuse aarmauri Egipto apurin pachis tuaarmawaitai. Yus faraónkan chicharak:“Wikia Yus asan, aints ainau wínakakarmarnasha wainkarti tusan, tura amituramurmin nekaawar, wína naarunpachitsar mash nungkanmaya ainau:Yuska juuntapita turutiarti tusan, aminapu inaikiamiajme,” timiayi.w 18Turaasamtai Yus ningki wakerak aintsun waitanentratnuitai. Tura kichnasha: Nukawína nintimturchau asa,sang nintimturchau ati tusapachischatnuitai.

19Tura chikich aints ningki nintimiaschichaak: “¿Warukakung Yus aints waitwajaktinasha sua? Tura ¿Yus aints tupujusarti tusa wakeramtaikia itiurkatjik?”wina turutchanpiash. 20¿Atumka ya aints

trume? ¿Atumka itiur nintimrume? Nuwepining najanam, nuwen najaniunchicharak: ¿Waruka aisha najatametiminkai? Atsa, nuka tichamnawaitai.21Nuwe najanin nuwen juki ningkiwakerak piningkian nekas shiirmannajanatnuitai. Tura nuwe ampintraunjuki tachaunasha najanatnuitai.x

22-23Yus tunau ainaun wait wajaktiniunsusatatiat: Aints ainau wína kakarmarunwainkarat tusa tunau ainaun waitwajaktiniun wári sutsuk nukap arussusatnuitai. Tura asamtai Yus aintsainautin wait anentramak,tas: Tuke nayaimpinam wijaipujusmintrum tusa, ningki wakerau asa ni

9

Page 317: Achuar bible   new testament

317

y 9.26 (Os. 1.10;2.23) z 9.27 (Isa. 10.22-23) a 9.29 (Gén. 19.24-28; Isa. 1.9)b 9.32 (Isa. 28.16) c 9.32 (1.Ped. 2.6-8; Rom. 10.11)

kakarmarin inakturmasmiaji. 24Yus judíoainautincha: Wína aintsur ataram tusaeatmakmiaji.cha nunisang: Wína aintsur ataram tusaeatmakmiarume. 25Yuse chichame etserinOseas naartin nuna pachis tu aarmiayi.

Yus chichaak: “Wikia Yus asan, wínaaintsruchu ainaun wína aintsurarti titatjai. Tura aints wínaanentsuk puju armia nunashawína aneetir arti titatjai,” timiayi.

26Tura mash nungkanmaya ainaunpachis Yus:

“Wína aintsruchuitrume, timiaja nuaints ainaun ukunam: Nekasrum

tinu uchirintrume titinuitjai,”timiayi. Oseas tu aarmiayi.y

27-28Tura Yuse chichame etserin Isaíasnaartin Israel ainautin pachitmaschichaak:

“Yus tímia nunaka miatrusang wáriumiktatui. Tura Israel ainaumash nungkanam pujuinauwainiat, Yus wait wajaktiniunakuptuktinuitai. Tura asamtaiIsrael ainauti yaikmia timiá

ratnuitji,” Isaías tu aarmiayi.z29

sha yaanchuik tu aamtikramiayi:“Yus nekas kakaram aa nuka aints

ramrachamtaikia, iikia Sodoma

nam pujuarmia nunisrikmengkakatnuitji,” tu aarmiayi.a

Israel ainau Criston nekasampitatinauka uwemrartinuitai

30¿Judíochu ainau pachisar warintajik?Judíochu ainau Yus pengker awajsatnun

yaanchuikia nintimchau ainayat, Cristonnekasampita tinu asaramtai, Yusyamaikia tunaachawa nunisarangpujuinaun jiiawai. 31Antsu Israel ainauumirkatin chichaman umirkartas

miayi. Tura asaramtai Yus niintunaachawa nunisarang pujuinaunjiischamiayi. 32-33¿Waruka tu pujuarmia?Israel ainau Criston nekasampita tutsuk:Pengker aa nu turakrikia,nuitji, nangkamiar tu nintimsarpujuarmiayi. Tura asar Criston umirtannakitrarmiayi. Tura nuna pachis tuaarmawaitai:

Yus ni Uchirin pachis chichaak:“Wainkataram.nam kaya juuntan pujsatnuitjai.Wi turamtai aints ainau nukayanka nakitrartinuitai. Tura

nuitai. Antsu nu kayan: Nekaspengkeraitai tinauka pengkénatsaararchatnuitai,” Yustimiayi.b

Tura Cristoka nu kaya tumau asamtai,Israel ainau Criston kajerkar: NekasampiYuse Uchirinta tutsuk, Moisésa chichameumirkarkia uwemratatjiapi, tu nintimsarpujuarmiayi.c

10 1

sha, tuke wína nintirjai wakerakun,wína wear ainau uwemrarat tusan Yusenseatinajai. 2Tura wína wear nintimaurinnekajai.rang umirkartas wakerinayat ¿itiur Yusewakeramurin najanamnawaitji? tusarkanekainatsui. 3-5Moiséscha tu aarmiayi:“Aints Yus umirkatin chichaman umirakYusen pengker awajsatas wakerakka, Yustímia nunaka mash nuwatsuk miatrusangumirkatnuitai.” Tu aarmau wainiatrik, aints

9 10

Page 318: Achuar bible   new testament

318

d 10.3 (Lev. 18.5) e 10.8 (Deut. 30.12-14) f 10.11 (Isa. 28.16; Rom. 9.33; 1.Ped. 2.6-8)g 10.13 (Joel 2.32) h 10.15 (Isa. 52.7) i 10.16 (Isa. 53.1) j 10.18 (Sal. 19.4)

ainautikia kichkisha Yus umirkatinchichamka nuwatskeka umirkachmiaji.Tura wina wear ainau: ¿Yusen itiurpengker awajsatnuitja? tusar nekainachuasar, ni pengker turamurijai Yusen pengkerawajsartas wakerin armiayi. Tura wainiatYus aintsu tunaarin tuuka sakarchaminasamtai, wi wear ainau Yusen pengkerkaawajsacharmiayi. Cristo ningki Yusumirkatin chichaman miatrusang umirkauasamtai, Moisésa chichamen umirkarkiauwemratatjiapi tichamnawaitji. AntsuCristo nekasampita takurkia, Yuskapengker awajsatnuitji.d

6

ratas tau asamtai, aints ainauti Cristonekasampita tinu asar:masha waka, Cristoncha junisha itati?tuuka nintimrachminuitji. 7Tura Cristoyaanchuik jakamunmaya nantakin asamtai:¿Yáki jakau ainamunam waya, Cristonjakamunmaya inanki junisha itati? tuukanintimrachminuitji. 8Antsu Yus pengkerawajsatasar wakerakrikia, Yuse aarmaurijaimetek nintimratnuitji. Cristo nekasampitatitaram tusar, chicham ii etserji nukanuwaitai: “Yuse chichame umirtakayumtichuitai.pita tusam, tura jangkemjaisha Yusnekasampita tusam ujaktinuitme,” tuaarmawaitai.e 9Tura asamtai Yus ni UchirinJesúsan jakamunmaya inankimia nunintimtakum, tura jangkemjai: Jesúsnekasampi wína apuruita takumkatunaanumiangka uwemratatme. 10Turaasamtai Jesucristo nekasampita tunintimtakminkia, Yus aminkapengkeraitme turamtatui. Tura jangkemjaiJesucristo wína apuruitai takumkauwemratatme.

11Yuse chichame tu aarmawaitai:“Cristo nekasampita tu nintimtina nuka

natsaarchartinuitai.”f 12Tura Cristokajudío ainau Apuri asamtai, nuniashajudíochu ainau Apuri asamtai, mashmetek ii Apuri seakur: Tunaanumiauwemtikrurta takurningkia, ii Apuri aintsainautin mash metek anenmau asa mashuwemtikramratnuitji. 13Tura asamtaiYuse chichame tu aarmawaitai: “Aints iiApurin seak: Uwemtikrurta tamakauwemtikratnuitai.”g 14¿Antsu Cristonnekasampita tutsuk pujuinauka itiurnijaisha chichasarting? ¿Tura Cristonpachisar chichaman antutsuk pujuinaukaitiur Criston nekasampita tiarting? ¿Turaaints kichkisha Cristo chichamenetserchamtaikia itiur chikich ainaushaantukarting? 15

maka itiur ningki nintimsarsha Cristochichamencha etserkarting? Tura nichichame etserin ainaun pachis tuaarmawaitai: “Aints uwemratinchichaman etserki weenauka, pengkerchichaman etserin asar nekasar pengkerainawai.”h

16Antsu aints mashkia uwemratinchichaman Criston pachisar nekasampitaticharmiayi. Yaanchuik nuna pachisIsaías tu aarmiayi: “Apuru ¿yáki iietserkamun antukaria?”i 17Tura asamtaiaints ainau Cristo chichamen antuku asarnekasampita tinawai. 18Antsu winintimsan tajai: ¿Wína wear ainaunekasar nu chichaman antukcharmasha?Ja ai, nekasar antukarmiayi. Yusechichamesha tu aarmawaitai:

“Mash nungkanam Yus ni najanamurinekamtikiamu asar, mash

minuitai.”j19Tura:

tin chichaman antukariat, paannekaawarmakia? Tu inintrusminuitai. Tu

10

Page 319: Achuar bible   new testament

319

k 10.19 (Deut. 32.21) l 10.21 (Isa. 65.1-2) m 11.1 (Fil. 3.5) n 11.3 (1.Rey. 19.10, 14)o 11.4 (1.Rey. 19.18)

inintrinak pujuinaunka wikia tajai: Wínawear ainauka nu chichamnaka antukariatnakitrarmiayi. Moiséscha nuna pachis tuaarmiayi. Yus chichaak:

“Atumka chikich ainau pachisrum:

mek, nu aints ainau wína aintsurwajasaramtai, atumka nu aintsainaun suwirpiaku jiistinuitrume.Tura chikich ainau pachisrum:Nintimchau ainawai tayatrumek,nu aints ainau wína aintsurwajasaramtai, atumka judíochuainaun kajerkatnuitrume,”

Yus timiayi. Tu aarmau asamtai, wína

nuitai, nunaka taku tawai tusar nekaji.k20Tura Isaías ni weari ainaun shamtsukchichaman aatramiayi. Nu aarmaukanuwaitai. Yus judíochu ainaun pachischichaak:

miayi. Tura wína seatinachu

jai,” timiayi.21Tura ni weari ainaun pachis Isaías tu

aarmiayi. Yus chichaak:“Wína chichamrun nakitin ainaun

wína umirtutsuk pujuinauasaramtai, kintajai metek winiwiniarti tusan untsumnuyajai,”timiayi.l

Israel ainau jumchik uwemrartin ainawai

11 1Tura asamtai ¿Yus ni aintsri

makiaj? Atsa, ukurmakchamiaji. ¿WikiaIsrael aintschaukitaj? ¿Tura Abrahamawearinchukitaj? ¿Tura Benjamínkawearinchukitaj?m 2Yus yaanchuik Israelaweari ainautin: Wína aintsur ainiarme,tinu asa, ni aintsri ainautinka mash

japrama ukurmakchamiaji. ¿Yusechichame etsernun Elíasan pachisaarmawa nuka antukchamkuram? Elíasni weari ainaun pachis napchau nintimiasYusen chicharak: 3“Apuru,min etserin ainaun mash maawaruasaramtai, wiki ampintrajai. Tura tangkuepetincha mash mesrari. Tura asarwinasha mantuwartas wakerutinawai,”timiayi.n 4Tamaitiat Yus ayaak: “Nukatiip,tiat, siete mil (7,000) ainau Baalantikishmatrar: Wina Yusruitme tutsukpujuinawai,” timiayi.o 5Tura yamaishanunisarang aints ainautin Yus waitanentramak: Wina aintsur ataram tinuasamtai, aints ainauti jumchik Cristoumirkur pujaji. 6Antsu Yus iin waitanentramau asa, pengker aa nu takachuarining,miaji. Antsu iikia pengker aa nu takauakurningkia, Yus iincha tunaanumiangkauwemtikramrashtinuitji. Antsu iikiapengker aa nuka turichu arining Yus

ratnuitji.7Tura asamtai ¿warintajik? Tu

uwemrachminun waininayat, wína wearainau nangkamiar: Wi tuke pengker aanuna turaknaka uwemratatjapi, tunintimrarmiayi. Antsu Yus ni eakmauainautinka uwemtikramramiaji. Antsuchikich ainau Yusen nekasampita ticharuasaramtai, katsuram nintintin arti tusaYus tsangkamkamiayi. 8Tura asamtai tuaarmawaitai:“Nu aints ainauka katsuram nintintin

asar, nintinchawa nunisarang pujusartitusa Yus tsangkamkamiayi. Tura ni jiijaipengker wainminayat, Yus wakera

miayi. Tura Yus tímia nunaka antukcharti

10 11

Page 320: Achuar bible   new testament

320

p 11.8 (Isa. 29.10) q 11.10 (Sal. 69.22-23)

tusa, kuwishincha epetkamiayi. Turaasamtai yamaisha nunisarang ainawai.”Tu aarmawaitai.p

9Davidcha Yusen umirtan nakitinaunpachis tu aarmiayi:

“Aints ainau uma umaka tura yuwayuwaka nakunakut pujuinaukaYusen nakitinau asaramtai, Yuswait wajaktiniun susartinuitai.

10 Tura wainmichua nunisarang Yuse

nuitai. Tura merman entsakua

nuitai,” tu aarmawaitai.q

Judíochu ainau Yuse aintsri wajasmauri11Tura asamtai atumin iniastasan

wakerajrume: Ii juuntri ainau Cristonumirtan nakitinau asaramtai, ¿Yus wiwear ainaun tuke ajapa ukukmiakia?Atsa, ukukchamiayi. Antsu ii juuntri

tai, Yus judíochu ainaun uwemtikramiayi.Turamtai wína wear ainau nuna wainkar,nusha nunisarang Criston umirtanwakerukarti tusa Yus turamiayi. 12Turawína wear ainau Criston umirtannakitinau asaramtai, Yus judíochu ainaunnekas pengker awajsamiayi. Tura asamtai

pita tinauka, nuna nangkamasarangnekasar timiá pengker pujusartinuitai.

13Judíochu ainautirmin yamaikianunasha tajarme: Yus wína atuminakuptuku asamtai, wikia Yuse chichamentuke inaitsuk atumin ujaajrume. 14Turanuna turakun, atum uwemrarumenunisarang wína wear jumchiksha nunanekaawar uwemrarti tusan wakerajai.15Tura asamtai Yus wína wear ainaunajapa ukukiat, mash nungkanmayaainaun wait anentak: Wína aintsurataram tinu asa, Yus wína wear ainaun

ataksha: Wína aintsur ataram, tamatikia,nuka yaanchuik jakarua nunisarangpujuinayat, jakamunmaya nantaknuanunisarang nekasar pengker nintimsarwarasartinuitai. 16Tura pang eemkar

kia, nunia pang ukunam najamushanunisang pengker atinuitai. Tura numikangkape pengkeraitmataikia, kanaweshapengker ainawai. Tura asamtai ii

pita tinu asar, Yuse aintsri wajasaruasaramtai, ni weari ainausha nunisarangukunam: Yusen nekasampita tusar Yuseaintsri wajasartinuitai.

17Tura Yuska kichik kichik wina wearainaun numi kanawe charukmawanunisang ajapa ukukmiayi. Tura atuminjudíochu wainiat Yuska: Wína aintsurataram tusa, numi íkiakmawa nunisangjudío ainaujai metek wína aintsur ataramtimiayi. Tura asa Yus judío ainautin

sha nekas pengker awajtamsamiarume.18Tura asamtai judíochu ainautiram, Yuseaintsri ayatrumek nangkamrum: Judíoainaun Yus ajapa ukukin asamtai, wikiajudío ainaun nangkamasnak pengkeaintsuitjai, tuuka nintimrairap. Antsu tunintimrataram: Yus judío wearin kichikmash aints ainaun uwemtikratin ati tusaakupkau asamtai, judíochu ainautiyamaikia Yuse aintsri ainiaji,taram.

19Turayatrumek atumka: Yus iinka:Wina aintsur ataram turamtias, judíoainaun ajapa ukukmiayi, tu nintimsarampujakrumningkia, wikia tajarme:20-21Wína wear ainausha Yus tímianunaka nekasampita tichau asaramtai,Yus niin ajapa ukukmiayi. Antsu atumin:Wína aintsur ataram, titaska wína wearainaun ajapangka ukukchamiayi. Antsu

11

Page 321: Achuar bible   new testament

321

r 11.26 (Isa. 59.20) s 11.27 (Jer. 31.33-34)

atum Yus tímia nunaka nekasampita tinuasaram, Yuse aintsri wajasurme. Wínawear ainau Yuse aintsri ainayat, Yustímia nunaka umirkacharu asaramtai,Yuska niin ajapa ukukmiayi. Turaasamtai atumsha Cristo umiratinaisakrumningkia, atumnasha ajapramaukurmaktinuitrume. Tura asamtai wikianu aints ainaun nangkamasnak timiápengkeraitjai, tuuka nintimsairap. Antsuwainkataram. 22

ram pujustaram: Yus aints ainaun mashaneayat, ni umirkacharu ainaunka waitwajaktiniun susatnuitai. Tura atumka Yusumirkuram pujakrumningkia, atuminwait anentramak ajapramangkaukurmakchatnuitrume. Antsu Yuse waitanengkratairi nintimtsuk, tura niumirtsuk pujakrumningkia, wína wearainaujai metek atumnasha ajapramaukurmaktinuitrume. 23Tura wína wearainau ataksha Yusen nekasampitatinamtaikia, Yus: Ataksha wína aintsurataram titinuitai. Tura asamtai wína wearainau yamaikia Yusen umirkacharuainayat,nuitai. 24Antsu atumka yaanchuikia Yuseaintsri acharmin wainiat, Yus atuminpachitmas: Wína aintsur ataram tusawakerimiayi. Tura ii juuntri ainauyaanchuik Yuse aintsri ainayat, Yus tímianunaka umikcharu ainau wainiat,ukunam ni weari ainaun chicharak:Atumsha wína chichamur umirkurmeka,wína aintsur atinuitrume titinuitai.

Israel ainau ukunam atakshauwemrartin ainawai

25Tura asamtai yatsur ainautiram,wikia nekawaitjai, tu nintimsarampujusairap tusan nunasha tajarme.Chikich ainau nuna nekaachminunwainiat,

ruamiayi. Nu chichamka nuwaitai: “Wínawear ainau jumchik Criston umirkarupujuinaing, chikich ainau katsuramnintintin asar,wai.” Tura judíochu ainautiram: Cristoumirkuram pujakrumningkia, wína wearainausha katsuram nintimtain inaisarCriston umirkartinuitai. 26Tura asamtaiYuse chichamesha tu aarmawaitai:

ramratin taamtai, Jacobo weariainautirmi tunaarin mashjapitramratnuitrume.”r

Tu aarmau asamtai Yus Israel ainautinmash tunaanumia uwemtikramratnuitji.27Nuniasha tu aarmawaitai:

“Wína aintsur ainau tunaarin mash

man najanatnuitjai,” Yustimiayi.s

28-29Tura wína wear ainau uwemratinchichaman pachis nekasampita tichauasar, Yuse nemasea nunisarang ainawai.Tura asaramtai atumka mash uwemratinchicham Cristo pachisrum antukmiarume.Tura wainiat Yus tímia nunaka mashumiktinuitai. Yaanchuik ii juuntri ainaunYus chicharak: Wi Yus asan, atumi weariainaun pengker awajsatnuitjai, tu tinuasa, ni tímia nunaka yapajiachminasamtai, wína wear ainau tuke Yuseaneetiri ainawai. 30-31Tura asamtaiyaanchuik Yus umirtsuk pujuyarmenunisarang wína wear ainau yamaikiaCriston umirtsuk pujuinawai. Turayamaikia atum Cristo umirkauasakrumin,mia nunisang wína wear ainauncha waitanentratnuitai. 32Aints ainau mash metek

kamawar tujinkaru asaramtai, Yus aintsainaun mash wait anentak tunaunumiauwemtikratnuitai.

11

Page 322: Achuar bible   new testament

322

t 11.34 (1.Cor. 2.16) u 11.36 (Efes. 4.6; Col. 1.16) v 12.5 (1.Cor. 12.12)w 12.8 (1.Cor. 12.4-11)

33Maj ¿Yus timiá pengkerchaukai?¿Warina Yuscha nekatsua? Aintstikia

nuitji. Tura ¿Yus warina turawa?tusarsha iisha nekaachminuitji. 34¿Yusitiur nintimua tusarsha yáki nekaat?¿Tura yáki Yusen nuiniarat?t 35¿Tura yáki

minui? Nuka pengké turachminuitai.36Yus mash aa nuna ningki najanamuasar ninu ainawai. Tura mash najanamuainau wína pengker awajtusarmi tusaYuska najanamiayi. Tura asamtai iishatuke inaitsuk Yus pengker awajsarmitajarme. Nekasaintai.u

¿Yus itiur miatrusrisha umirkatnuitji?

12 1

sha, Yus atumin miatrusang waitanentramrau asamtai nunaka tajarme:Atumka Yusnau asaram, tura atumekwakerau asaram,ram. Iwiaaku pujakrum, wína namangkurYusnawaitai tusaram Yuse wakeramurinajanataram. Tu pujakrumka, Yusnekasrum pengker awajsatnuitrume. Yustu pujustaram tusa wakerawai. 2Nuniatajarme: Ju nungkanmaya ainaunintimina nunisrumka nintimrairap.Antsu Yus wína nintimaurun yapaijturattusaram tsangkamkataram. Tu pujau

raitai tusaram, tura itiur Yusen pengkerawajsatnuitja tusaram, tura ¿itiur Cristonmiatrusnak umirkatnuitja? tusaramnekaamnawaitrume.

3Tura Yus wína pengker awajtusu asa:Wina chichamur etserkata turutinasamtai, wisha atumin tajarme. Atumkanangkamrum: Wikia chikich ainaunnangkamasnak pengkeraitjai tuukanintimrairap. Antsu tupin nintimsaram

Yus: Wína nekasampita turuttiaramturamin asamtai,tatji, titinuitrume. 4Iinu namangkeshawarukuita tusar nintimrarmi. Iinunamangke kichkitiat muchitmauuntsurintai. Tura metekchau ainawai.5Tura asamtai Cristonu ainautikia untsuriayatrik, kichik aintsu namangkeanunisrik aji. Tura Cristonu asar mainuwamtak yuumaniaji.v

6Yus ii takatrinka metekchau ati tusa,ni wakera nunisang iin suramsau asamtaitakat takakmastinuitji. Tura asakrin:Wína chichamur etserkata turamataikia,Yus nekasampita tinu asar, ni wakeranunisrik ni chichamengka etserkatnuitji.7Tura Yus: Wína umirtuku ainau tukeyaingtaram turamataikia, ni wakeranunisrik chikich ainau yaingtinuitji. TuraYus chikich ainau: Wína chichamurnuiniartaram turamataikia, ni wakeranunisrik ni chichamesha nuiniartinuitji.8Tura: Chikich ainau wína miatrusarangumirtukarat tusaram kakamtikrataram,Yus turamataikia, ni wakera nunisrikchikich ainausha kakamtikratnuitji. Turachikich ainau yuumamuri susataram, Yusturamataikia, wína pengker awajtusarat,tuuka nintimtsuk, yuuminak pujuinau niyuumamurisha tuke susatnuitji. Tura Yuschikich ainau wainin ata turamataikia,wikia apuitjai, tuuka nintimtsuk, antsuYus wakera nunisrik chikich ainaushawainkartinuitji. Tura Yus: Wait wajainauyaingtaram, turamataikia, iikia pengkernintimsar wait wajainaushayaingtinuitji.w

Cristonu ainautikia chikichainau pengker awajsatnuitji

9Nunasha tajarme: Chikich ainaujai

11 12

Page 323: Achuar bible   new testament

323

x 12.13 (Hebr. 13.2; 1.Ped. 4.9) y 12.14 (Mat. 5.44; Luc. 6.28-29) z 12.19 (Deut. 32.35)a 12.20 (Prov. 25.21-22)

ram. Turaram pasé aa nuka nakitakrum,pengker aa nuke turataram. 10Tura waitanengkratin asaram, Cristonu ainauaneen ataram. Tura wikia mianchawaitjai

ram.11Ii Apuri Cristo pengker awajsatasrum,

ni takatrin atumin suramsamia nukanakimtsuk, antsu ii Apuri wakeranunisrumek kakaram wajasrumturataram.

12Atumka pengker nintimsaram:Cristojai tuke pujustatjiapi tusaramwarastaram. Tura wait wajakrumshanapchauka nintimtsuk pujustaram. Antsutuke inaitsuk Yus seataram.

13

sha yaingtaram. Tura aints iraaktaamtaisha yurataram, tura wini kanurtatitaram.x

14Atumin pasé awajtaminamtaishayapaijtsuk: Yus wait wajaktiniun susatitutsuk, antsu Yus yainmakti titaram.y

15Cristonu ainau warainamtaikia,atumsha nunisrumek warastaram. Turawake mesekar juutu pujuinamtaisha,atumsha nunisrumek wake mesekrumjuutiaram.

16Chikich aints ainaujai pengkernintimtunisrum pujustaram. Tura wikiamiajuitjai, tuuka nintimtsuk asataram.Antsu wikia mianchawaitjai titaram.Tura atumek: Wikia mash nekajai, tuukanintimtumasairap.

17

sha: Wisha yapaijkiataj tuukanintimsairap. Antsu mash metek ainiajitusaram pengker aa nu turataram.18Chikich ainaujai kajernaitsuk pengkernintimtunisrum: Angkan pujusmi tusaramwakerin ataram. 19Wína aneetirainautiram, atumin kajertaminamtaisha

atumka yapaijtsuk, antsu Yus ningki waitwajaktiniun susati tusaram inaisataram.Yuse chichame tu aarmawaitai. Yuschichaak: “Tunau ainaun yapaijkiatnunkawiitjai. Wiki wait wajaktinnakasukartinuitjai,” tawai.z

20Yuse chichame tu aarmau asamtai,atumi nemase yaparinamtaishayurataram, tura kitaminamtaishaumutisha artaram. Tu pujakrumka,

trume.a 21Tura asamtai aints atumin paséawajtaminamtaisha: Wisha nunisnakyapaijkian pasé awajsataj, tuukanintimsairap. Antsu atumin paséawajtamina nuka pengker awajsataram.

13 1Nunasha tajarme: Apu ainauaints ainaun inararti tusa, Yus

pujsamu ainawai. Tura Yus wakerauasamtai aints ainaun ínainawai. Tura

nuitrume. 2Tura Yus apu ainaun: Aintsainaun inararti tusa pujsamu asaramtai,aints apun umirtsuk puja nuka Yusnashaumirtsuk pujawai.nasha jukitnuitai. 3Tura pengker aa nunaturinauka apu ainaun shamkarchatnuitai.Antsu pasé aa nuna turinauka apu ainaunshamkartinuitai. Apu ainaun shamtsukpujustasrum wakerakrumka, pengker aanu turataram. Turakrumin apu atuminpengker nintimturmastinuitrume. 4Yusapu ainaun nangkamniaka pujsachmiayi,antsu aints ainaun yaingkiarmi tusa, turapasé takau ainaun wait wajaktiniunsusarmi tusa, Yus apu ainaunkapujsamiayi. Tura asamtai paséturakrumka, apu ainau nekasrumshamkatnuitrume. 5Tura Cristonuasaram,trume. Tura wait wajaktin juki tusaram,tura nuna nangkamasrik pengker

12 13

Page 324: Achuar bible   new testament

324

b 13.7 (Luc. 20.25) c 13.9 (Ex. 20.13; Lev. 19.18; Deut. 5.17) d 13.14 (Efes. 6.11-17;1.Tes. 5.8)

nintimsar pujusmi tusaram, apu ainaushatuke umirkatnuitrume. 6Tura asakruminYus: Aints ainau pengker pujusarti tusa,apu ainaun akupkau asamtai, apu ainauYuse inatiri asar, ni aintsri ainaunakikiartas atumnian kuikianchajuwinawai.

7Apu ainau ni takatrin takasarti tusar,ni aintsrin akupinak: Apu akiktaramtinamtaikia nakiarairap. Tura apu atuminmash takakmastaram tinamtaisha,nakimtsuk nu takatka takakmastaram.Juun apu chikich ainauncha: Apu atatusa inaikiamu asamtai, pajakrum aitsukumirkataram. Tura apu ainau Yusinaikiamu asaramtai,ram.b

8Atumka tumash akurmeka, atumitumashri nakimtsuk akimiaktaram. Turatuke inaitsuk mai aneenin ataram. Aintschikich ainaun tuke aneak pujakka, Yusumirkatin chichaman Moisés aarmianunaka mash umiawai. 9Yus Moisésanumirkatin chichaman aamtikramia nukanuwaitai: “Chikicha nuwari wainiatrumtsanirmawairap. Tura aints maawairap.Tura kasamkairap. Tura waitruwairap.Tura chikichnau aa nusha wakerukairap,”tu aarmawaitai. Tura mash irurar kichikchichamjai timinuitai. Nu chichamkanuwaitai: “Atumi namangke anearmenunisrumek chikich ainaushaaneetaram.”c 10Aints chikich ainaunaneauka paseeka awajtsui. Tura asa Yusumirkatin chichaman mash miatrusangumiawai.

11

pita tusar: Nukap arus ii Apuri Cristo iinjuramkitas tatinuitai timiaji. Antsuyamaikia aints kanur kuraat shintawanunisrik: Cristo tatanak wajasi tusar paannintimratnuitji. 12Ii Apuri tatanak wajasu

asamtai, tunau ainau teenam pasé turinanuka inaisarmi. Tura paaniunampujuinawa nunisrik paan nintimsar tunaunepetkaru armi. 13Tura asar paaniunampujuinawa nunisrik pengker nintimsarpujusarmi. Tura nampetcha nampetsuk,tura jampetcha jampetsuk, turatsanirmatcha tsanirmatsuk,cha jiyaanitsuk, tura suwirpiaku jiinitsukasarmi. 14Tura atumka ii ApuriJesucristonu asaram, ni kakarmarijai

ram, Cristo wakera nunisrumekpujustaram.d

Cristonu ainau pachisrumpasé chichakairap

14 1Aints Cristonu ainiayat mianchauwajainamtaisha nujai iruntrataram.

Tura: Ameka Cristo umirat inaisame tiirap.2Nintimrataram. Chikich aints ainau: Mashaa nu páchitsuk yuwatnuitji tinawai. Antsuchikich ainau Cristonu ainayat tenapkesarnekainachu asar: Kuntinu namangkenyuwanka, tunau wajasai tu nintimsarkuntinu namangken yutsuk pujuinawai.3Tura mash yuuka namangken yuchaunpachis: Nuka nintinchawaitai tichatnuitai.Antsu Yus nu aintsun pachis:tai tinu asamtai, namangken yuchauka

nuitai. 4Atumka chikich aintsu inatiripachisrum: ¿Inatiram tenap umirtamtsuititinkitrum? Atsa,trume. Antsu inakratin ni inatirin pachis:Wina pengker umirtawai, turachkushapengkerka umirtatsui, ningki titinuitai.Tura asamtai ii Apuri Cristosha: Nekasarpengker pujusarti tusa, ningki ni inatiriainaun nintimtikratnuitai.

5Tura chikitcha nintimrarmi: Cristoumirin chichaak: Nu kintati Yus maaketai

13 14

Page 325: Achuar bible   new testament

325

e 14.6 (Col. 2.16) f 14.10 (Isa. 45.23) g 14.12 (2.Cor. 5.10)

titasar iruntratnuitji, tu nintimui. Antsuchikichka: Kintajai metek tuke Yusenmaaketai titasar pachitsuk iruntratnuitji,tu nintimui. Tura metekchau nintimsarpujuinayat, mai metek ¿ni nintimaurinkaitiurak awa? tusar,nuitai. 6Aints nu kintati Yusen maaketaititasar iruntratnuitji tinauka Yusenpengker awajsartas tu nintiminawai. Turakintajai metek Yus nintimratnuitjitinauka nusha nunisarang Yusen pengkerawajsartas wakerinawai. Tura Cristonemarin pachitsuk mash yuuka Yusenmaaketai tusa yuwawai. Tura chikichaints kuntinu namangken yutsukpujausha nunisang Yusen maaketaitawai.e

7Tura asamtai Cristonu ainautikia iiknintimsarkia iwiaaktsuji. Antsu Yuswakerau asamtai iisha iwiaakji. TuraYusnau asar: Nu kintatiapi jakatatjatumamchatnuitji. 8Iwiaaku pujakrikia, iiApuri pengker awajsatasar pujaji. Turajaakrisha, ii Apuri wakerau asamtaijakatnuitji.sha, nuniasha jaakrisha tuke ii ApuriCristonuitji. 9Cristo ni umirin jakaruainaun Apuri atas, tura ni umirin iwiaakuainautin Apuri atas jarutramkamiaji.Nunia ataksha tuke iwiaaku pujustasnantakmiayi. 10-11Yuse chichame tuaarmawaitai. Yus chichaak:

“Wikia nekasan tuke iwiaaku pujauasamtai, mash aints ainaukawína tikishmatrurar: AmeketmeYusem turutiartinuitai,” tawai.f

Tu aarmau asamtai, Yuse kintari jeamtai,Yus pujamunam naka wajasakrinkia,mash aints ainautinka Yus ii takatrincha,tura ii nintimaurincha itiur ainawa tusanekaamtikramatnuitji.Tura asamtai ¿waruka Cristonu ainau

pachismesha: Nuka mianchawaitai tame?

Tura chikich Cristonu ainau pachismesha¿waruka nakitajai tame? 12Tura asamtaiYus iin ininmakrin, ii turamu pachisarkichik kichik iik ujaktinuitji.g

Cristonu ainau tunau wajasaitusaram wainkataram

13Tura asar chikich ainaun pachisar:¿Waruka ainawa? tuuka nintimtunitsukpujusarmi. Antsu Cristonu ainau tunauwajasarai tusar, tura Cristo nemartaninaisarai tusar tupin nintimratnuitji. 14IiApuri Jesús wína nekamtikruau asamtai,Yus najanamuka paseeka atsawai tusannekajai. Antsu aints: Nu yutan yuwinaukatunau turinawai, tu nintimias pujayat, nuyutancha yuwakka nekas tunau nintimiasyuwawai. 15Tura atumi yutairi pachitsukyuwau asakrumin, Cristo nemarin nunawainak, tunau nintimias pujamtaikia, nuaints tunau nintimtikrau asaram, nuaintska aneetsuk pujarme. Antsu Cristonu aintsun aneau asa,tas jakamiayi. Tura asamtai atumi yutairipachitsuk yuwakrumka, chikich aints

taram. 16Tura asaram atumka: Wi turajanuka pengkeraitai tarumning, chikichainau atumi turamurin pachisar paseetaiturutiarai tusaram inaisataram. 17Yuseaintsri ainautikia ¿warí yuta nekaspengkeraita, tura warí umutiya nekaspengkeraita? tuuka nintimtsuji. AntsuYuse Wakani ii nintin engkemturmauasamtai, Yusnum pujustasar tunaunintimtsuk Yus wakera nunisrik angkanpengker nintimsar pujustin asar tukewarastinuitji. 18Criston tu umirkarpujuinauka Yusnasha tura aintsainauncha pengker nintimtinawai.

19Tura asamtai chikich aints ainaujaikajernaitsuk angkan aneenisar pujusarmitusar, tura Cristo miatrusrik umirkarmi

14

Page 326: Achuar bible   new testament

326

h 15.9 (Sal. 18.49)

tusar pengker nintimtunisar pujusarmi.20Yus ii yutairincha pachis: Pengkeraitaitau wainiat, Cristonu ainau: Nu yutakapaseetai tamatikia, atumka nu yutaipachitsuk yuwau asaram, nu aintska tunaunintimtikratnuitrume. Tura asamtaiCristonu ainau Yusen umirtan inaisaraitusaram, atumi yutairi páchitskekayuwairap. 21Iikia kuntinu namangkeshapachitsuk yuwau asakrin, tura ii umutirishapachitsuk umau asakrin, Cristonu ainautunau nintimsar pujuinamtaikia, turaCriston miatrusar umirtsuk pujuinamtaikia,kuntinu namangkengka yuwashtinuitji,tura ii umutirisha umurchatnuitji. TuraCristonu ainau tunau nintimrarai tusar,tura Criston umirtan inaisarai tusar, iiwakeramuringkia najanashtinuitji. 22Yus iiyutairin mash aa nuna najanau asamtai,mash yuwamnawaitji tu nintimsarampujakrumka, tuke inaitsuk tu nintimsarampujustaram. Atumka Yus nintimtakrum,mash aa nu turakrumka,satnuitrume. 23Antsu nu yuta yuwaknakatunau wajaschatjash tu nintimsaramyuwakrumka tunau wajarme. Tura asamtaiwaring achat mash pachisrum: Nunakaturashtinuitjai, tu nintimsaram pujayatrum,nu turakrumka tunau wajarme.

Atumi wakeramuri najantsuk, chikich ainausha pengker awajsataram

15 1Nunasha tajarme: Aints Cristonuainayat mianchau wajainauka iijai

metek nintimtsuk pujuinau wainiatrikCristo miatrusrik umirkautikia nu aintstunau nintimsarai tusar yaingtinuitji. Tura iiwakeramuringkia turashtinuitji. 2-3Cristokani wakeramurinka turachmiayi. Antsu Yusechichame niin pachis aarmaunka mashumikmiayi. Nu aarmauka nuwaitai: “Aminkajertaminak pasé chichartamkartaswakeriarmia nuka wína turutinak

tiarmiayi,” timiayi. Tu aarmau asamtaichikich aints ainau Criston miatrusarangumirkarat tusar, ii wakeramuringkianajantsuk chikich ainau pengkerawajsatnuitji. 4Yaanchuik Yus ni chichamenetserin ainaun aamtikramia nuka iinnuitamratas aamtikramramiayi. Tura asa:Wait wajakrumsha napchauka nintimtsukantsu pengker nintimsaram pujustaram tusaYus nintimtikramji. Tura asamtai iinu Apuritatintri nakakur warastinuitji. 5-6Yuska iiApuri Jesucristo Apaachirintai. Turaasamtai mash metek nintimsaram ii Apurimaaketai titaram. Yus: Wína miatrusrumekumirtuktaram, tura pengker nintimsarampujustaram tusa iin nintimtikramji. Turaasamtai Cristo Jesús pujumia nunisrumek,mash metek pengker nintimtunisrumpujustaram tusa wakerawai. Yus tupujustaram tusa atumin yainmakarti.

Uwemratin chicham judíochuainamunam etserkamuri

7Cristo Yusen pengker awajsatas iinchapengker awajtamsamiaji. Tura asamtaiatumsha nunisrumek chikich ainaujaipengker awajnaisataram. 8Nunashatajarme: Iinu yaanchuik juuntri ainaunYus: Wi nunaka turatatjai tinu asa, nitímia nunaka mash umiktas, tura judíoainautin nuna nekamtikramatas, niUchirin Criston judío ainautin yaingtitusa akupturmakmiaji. 9Tura nukap arusjudíochu ainaun wait anentau asa nushanunisarang: Yus juuntaitai tiarat tusaCristo tamiayi. Judíochu ainaun pachisYuse chichame tu aarmawaitai:

Cristo ni Apaachirin chicharak: “Turaasan mash nungkanmaya ainauiruntramunam amin: Ameketmejuuntam titatjame. Tura aminnaarmin pachisan kantankantamruatjame,” timiayi.h

14 15

Page 327: Achuar bible   new testament

327

i 15.10 (Deut. 32.43) j 15.11 (Sal. 117.1) k 15.12 (Isa. 11.10) l 15.20 (Isa. 52.15)m 15.22 (Rom. 1.13)

10Tura chikich aarmausha nuwaitai:“Mash nungkanmaya ainautiram,

Yuse aintsri ainaujai iruntraramwarastaram.”i

11Tura chikich aarmausha nuwaitai:

ram ii Apuringkia: Ameketmejuuntam titaram!”j

12Tura Isaías Jesúsan pachis tu aarmiayi:“Davidta apari Isaí naartinu weari

kichik wantinkatnuitai. Nuka

tai. Tura mash nungkanmayaainaun uwemtikratin asamtainiin pachisar: Nekasampi iinuwemtikramratatji tiartinuitai.”Tu aarmawaitai.k

13Tura Yus iin uwemtikramratinasamtai, nu nakaji tusaram, nekasampitatinu asakrumin, Yus atumin nukapwaramtikramsarti. Tura angkan pengker

ramrarti. Tura nekasnapi Yusnumpujustatja titaram tusa, Yuse Wakani ni

ramrarti tusan tajarme.14Yatsur ainautiram umaarutirmesha,

atumi nintijai pengker nintimtunisrumpujarme, tura Yus atumin ni nekamtairinsuramsau asamtai, atumsha Yusechichame tu umirkataram tusaram, mainuwamtak chicharnaikiatnusha nekarme,wikia tu nintimsan pujajai. 15Turayatunatum kajinmakiram tusan, atuminnintimtikratasan nekasan paan aarmajai.Yus wína chichamur etserkata tusa,akuptuku asamtai nunaka aatjarme.16Jesucristo judíochu ainamunam wínachichamur paan etserkata tusa akuptukuasamtai, tura Yuse Wakani nintirunengkemturau asamtai: Yus pengkerawajsaram nekasrum ninu atinuitrume

tusan, Yus nu chichaman judíochu ainaunnekamtikiatas wakerau asamtai, wikiaYusnum uwemratin chichaman ujayajai.

17Tura Cristo Jesúsnau asan, wikiapengker nintimsan: Yuse wakeramurinnajanau asan, ni takatrin miatrusnak takauayajai timinuitjai. 18-19Tura wikinintimsanka nunaka tatsujrume. Wikia Yusechichamen etserkun, Yuse Wakani wínakakamtikruru asamtai, aints wainchataitakatnasha turinuyajai.numian nangkaman, Yuse chichamenetserkin weakun, Iliria nungkanmasha jean,judíochu ainau Criston umirkarat tusan,tuke inaitsuk uwemratin chichaman Cristopachisan etsernuyajai. 20-21Yuse chichametu aarmawaitai:

“Yuse chichamen pengké antukcharuainau nekaawartinuitai. Turapengké antukcharu ainau nuchichamnaka tu awai tusarnintimrartinuitai.”l

Nu aarmawa nunisnak wikia chikichaints Cristo chichamen yaanchuik

yajai, antsu Cristo chichamen antukcharuainamunam uwemratin chichaman tukeetserkatasan wakerinuyajai.

Pablo Romanam wetas nintimramuri22Tura asamtai atumin irastasan nukap

wakerayatun winitatkaman tujinnuyajai.m23Tura yamaikia Yuse takatrin juningkiamash umisu asan, tura untsuri musachatumin irastasan wakerau asan, 24

kia Españanam wetasan wakerakun,atumniasha jiistasan wakerajrume. Turaatumin jeanka,sarmi tusan wakerajrume. Nunia wetatusaram winaka yainkamnawaitrume.25-26Macedonia nungkanmaya ainau tura

15

Page 328: Achuar bible   new testament

328

n 15.25 (1.Cor. 16.1-4; 2.Cor. 8.1-5) o 15.27 (1.Cor. 9.11) p 16.3 (Hech. 18.2-3)

num Cristonu ainau yuuminak pujuinaunyaingkiartas kuik akuptuktai tinauasaramtai, yamaikia Cristonu ainauJerusalénnum pujuinaun ni yuumamurinsusartasan weajai.n 27Ningki nintimsarkuikian akupkartas wakeriarmiayi.Jerusalénnumia Cristonu ainau yaanchuikjudíochu ainamunam Cristo chichameetsernun akupkarmia nutiksarang

numia Cristonu ainau yuumamurinchasusartinuitai. Nuka nekas pengkeraitai.o28Tura asamtai wikia Jerusalénnumjeanka, tura nuni pujuinaun kuikian mashsusanka, nunia jiinkin,sha umisan, nuniangka Españanamwetasan, atumniasha jiitatjarme. 29Cristowína akuptuku asamtai, atumin jeankanukap kakamtikratatjarme tusan nekajai.

30Yatsur ainautiram umaarutirmesha, iiApuri Jesucristonu asakrumin, tura YuseWakani: Aneenisrum pujustaram tusa, iinyainmaktin asamtai, tuke inaitsuk winashaYusjai yainkataram.ram Yus nukap seatritaram tajarme. 31TuraYus seakrum:sha, Cristo umirkacharu ainamunam Yusuwemtikrati tusaram seatritaram. TuraJerusalénnumia Cristonu ainau yuuminakpujuinausha kuikian pengker nintimsarjukiarat tusaram Yus seataram. 32NuniaYus wakeramtaikia, wisha atumin jean,atumjai iruntran warasan jumchikayamsatnuitjai.ram. 33Yus angkan pengker pujustinashasukartin aa nuka atumjai mash pujustitajarme. Nuke ati.

Pablo aints ainaunchichaman akuptukmauri

16 1-2Ju papin aaran umisan, iiumaji Febe naartinun atumin

akuptajrume. Juka Cencrea yaktanmaya

ainaun untsuri yain ayayi. Tura wisha nuyaktanam pujamtai, winasha yainuyayi.Tura asamtai Cristonu ainaun tukeyaininawa nunisrumek ii Apuri naarijai iiumaji pengker yaingtaram, tura niyuumamurisha mash susataram tajarme.

3Tura umaar Priscilan, tura aishrinAquilancha chichaman akuptajai. NukaCristo Jesúsnau asar, wijai miatrusarangtakau ainawai.p 4Yaanchuik wínamantuwartas wakerutinamtai, nuka wínasurimrukarmiayi. Tura asaramtai wishaniincha maaketai tajai. Antsu wikikianunaka tatsujai, antsu judíochu Cristonuainausha mash nunisarang tinawai. 5Turani jeen Cristo chichamen antukartasiruntraru ainautirmincha mash chichamanakuptajrume. Wína aneetir Epenetonchichaman akuptajai. Wi Asia nungkanamCristo chichamen etsermatai, nuka nuwáeemak Criston umirkamiayi. 6Tura umaarMarínasha chichaman akuptajai. Nukaatumin yainmaktas nukap takakmasmiayi.7Tura wína wear ainaun Andrónicon, turaJuniasnasha chichaman akuptinajai. Nukawína nangkatukar nuwá eemkar Cristonumirin armiayi. Tura wijai tsaniasarkársernum engkemawarmiayi. Tura Cristonuiniatiri ainaujai Cristo takatrinmiatrusarang takakmasarmiayi.

8Tura Ampliatoncha chichamanakuptajai. Nuka ii Apuri Cristonu asa wínaaneetiruitai. 9Tura Urbanoncha chichamanakuptajai. Nuka wijai Cristo takatrintakakminuyayi.nasha chichaman akuptajai. 10TuraApelesnasha chichaman akuptajai. NukaCriston miatrusang umirkawaitai. TuraAristóbulo jeen pujuinauncha chichamanakuptinajai. 11Tura wína wearun Herodiónan chichaman akuptajai. Tura Cristoumirin Narciso naartinu jeen pujuinaunchachichaman akuptinajai. 12Tura umaarun

15 16

Page 329: Achuar bible   new testament

329

q 16.13 (Marc. 15.21) r 16.23 (Hech. 19.29; 2.Tim. 4.20)

Trifenan, tura umaarun Trifosanchachichaman akuptinajai. Nuka ii Apurinumirin asar Yuse takatrin takakminawai.Tura ii aneetiri umaji Pérsidan chichamanakuptajai. Nuka ii Apuri takatrin takaakwait wajamiayi. 13Tura ii yachi Rufonchachichaman akuptajai. Nuka ii Apurinmiatrusang umirnuyayi.cha chichaman akuptajai. Nuka wínanukurua tumawaitai.q 14Tura Asíncriton,tura Flegontencha, tura Hermesnasha, turaPatrobasnasha, tura Hermasnasha; turaCristonu ainaun nijai iruntrar pujuinaunchachichaman akuptinajai. 15

cha, tura Juliancha, tura Nereoncha, turani umajincha, tura Olimpasnasha, turaCristonu ainau nijai iruntrar pujuinaunchamash chichaman akuptinajai.

16Cristonu ainautiram, mash pengkernintimtunisrum aneenisrum: ¿Pengkerakpujaram? titaram.nam iruntrar pujuinauka mash atumin:Pengker pujustaram tusar chichamanakupturminawai.

17-18

cha, nunasha tajarme: Aints niishnintimsar Cristonu ainaun anangkinak:Kanakrum pujustaram tusar atumin paséawajtaminamtaisha, nu aints ainauwainkataram. Ii atumin nuiniarmiajinunaka nuininatsui. Tura ii ApuriJesucristoncha umirinatsui. Antsu niwakeramurinak najaninawai. Turapengker chichainayat, papi nekachuainaun anangkinawai. Tura asamtai nuaints ainau wainkaram, atumka nuwakaitusaram, tura kanakar pujusai tusaram,nu aints ainaujai iruntrairap. 19Antsuatumka Cristo chichame tuke umirkauasakrumin, aints ainau nunasha mashnekainau asaramtai, wikia atuminnintimtusan waraajai. Tura pengker aanuka turataram, tura pasé aa nuka

jai. 20Iwianchi apuri Satanás wárinepetkataram tusa, Yus nekas angkanpengker nintimratnun sukartin aa nukaatumin kakamtikramratatrume. Ii ApuriJesús atumin yainmakarti tajarme.

21Timoteo wijai Yuse takatrintakakmau asa, atumin chichamanakupturmarme. Wína wear ainau Lucio,tura Jasón, tura Sosípatersha atuminchichaman akupturminawai.

22Ju papin aarja juka wiitjai Tercioitjai.Wisha ii Apuri naarin pachisanchichaman akuptajrume.

23

marme. Wikia nuna jeen pujajai. Tura

tas ni jeen tuke kauninawai. Tura juyakta kuikiari wainusha, Erasto naartin,tura ii yachi Cuarto atumnashachichaman akupturminawai.r 24Ii ApuriJesucristo atumnasha mash yainmakarti.Nuke ati.

Inangnamu Yusen maaketai timiauri25Yamaikia Yus maaketai tiarmi. Yus

wína miatrusrumek umirtuktaram tusa,atumnasha kakamtikramratnuitrume.

tin chichaman aints ainau pengkénekaachminun wainiat Yus wínanekamtikruau asamtai nu chichamanetsernuitjai. 26Yus tuke iwiaaku pujanuka yaanchuik ni chichamen etserinainaun kichik kichik: Wína chichamuraatrurtaram tusa akupkamiayi. Turamash nungkanmaya ainau nu chichamanantukar nintimrar umirkarat tusa, Yus nuchichamnaka paan nekamtikiamiayi.

27Yus ningki mash nekau asa, niUchirin Jesucriston akupturmakuasamtai, tuke inaitsuk: Yus pengkerawajsarmi. Maaketai.

16

Page 330: Achuar bible   new testament

330

a 1.3 (Hech. 18.1) b 1.12 (Hech. 18.24; 1.Cor. 3.4)

Chicham akuptukmau

1 1Wiitjai Pabloitjai. Yus wakerau asa,Jesucristo: Wína chichamur etserin

ata tusa eatkamiayi. Ii yachi Sósteneswijai tsanias pujawai. 2

min Corinto yaktanam pujuinautirmin jupapin aaran akuptajrume. Atum pengkétunaarinchau winar ataram tusa, CristoJesús atumin eatmakmiarume. Chikichchikich nungkanam pujuinauncha iiApuri Jesucriston: Ameka wínaApuruitme tinaunka: Wína uchir aartitusa Yuska eawai. 3Ii Apaachiri Yus ii

mak pengker awajtamsarti, tura angkanpengker pujustinasha suramsartitajarme.a

Pablo Criston maaketai timiauri4Atum Cristo Jesúsnau asakrumin, Yus

atumin wait anentramak pengkerawajtamsau asamtai, wisha Yusen tukemaaketai tajai. 5Atumka Cristonu asaram,ni pachisrum nekas chicham pengkerchichastaram tusa, Yus ni nekamtairinatumnasha suramsamiarume. 6TuraCriston pachisar etserina nu antukuasaram nintimrume. 7Tura ii ApuriJesucristo tatin kinta nakau asaram, Yusatumin suramsa nuka yuumatsukpujarme. 8Tura atumi tunaarin sakaru

asa, ii Apuri Jesucristo taatsaing, pengkétunaarinchau ataram tusa, atuminwaitmaktinuitrume. 9Yus: Wína Uchirjaitsaniasrum pujustaram tusa, atumineatmaku asa, Ni tímia nunisang tukemash umiktinuitai. Ni Uchiri Jesucristokaiinu Apurintai.

Kanakrum pujusairap timiauri10Yatsur ainautiram umaarutirmesha, ii

Apuri Jesucristo naarin pachisanatumniaka tajarme: Mash iruntrarammetek nintimraram pujustaram. Turametekchau nintimtsuk asataram. Antsukichik nintiya nunisrumek chichamiwiararam, metek nintimtunisrumpujustaram. 11Yatsur ainautiram, Cloéjeen pujuinau atumin pachitmasar: Jiaanipujuinawai tinamun wisha antukmajai.12Wi antukmaja nuka nuwaitai: Atumshatu chichaarme: Chikich ainautiram wínapachitsaram: Wikia Pablo umirnuitjaitarume. Tura kichtirmesha: Wikia aintsApolos naartinu umirnuitjai tarume. Turakichtirmesha: Wikia Pedro umirnuitjaitarume. Tura kichtirmesha: WikiaCristonak umirnuitjai nuketjai tarume.b13¿Waruka tuusha chichaarme? ¿Cristountsuringkai? Atumin uwemtikramrattusarka, numi winangmanumka winakamantuacharmiayi. Tura atumsha entsamaakrumsha, wína nemartustasrumka

Pablo Corintonam Pujuinaun Papin Eemak Akuptukmauri

Page 331: Achuar bible   new testament

331

c 1.14 (Hech. 18.8;19.29) d 1.16 (1.Cor. 16.15-16) e 1.18 (Rom. 1.16)f 1.19 (Isa. 29.14)

maichmiarume. 14-15

cha tura Gayoncha imaimiajai. Antsukichnaka imaichmiajai. Tura atumkawína pachitsaram: Nu wína imiatinasamtai, wikia Pablo umirnuitjaiturutiarai tusan, aintsun untsurinkaimaichu asan, pengker nintimsanpujajai.c 16Maj, kichnasha Estéfanasawearincha imaimiajai. Antsu chikich wiimaimunka aneaktsujai.d 17Cristo wínaka:Aints imaita tusangka akuptukchamiayi.Antsu uwemratin chicham etserkata tusa,winaka akuptukmiayi. Chikich nekauainau aya ningki nintimsar chichainanunisnaka chichaatsjai. Antsu Cristo iinuwemtikramratas numi winangmanumjarutramkamiaji, taja nuna aints ainaukajinmakiarai tusan nu chichamnakaetserjai.

Cristo Yuse kakarmarincha tura nekamtairincha nekamtikramamiaji

18

kamiaji tusan, nu chichaman etserjai.Antsu mengkakartin ainauka nunaantukar, nintimchau asar: Nangkamitawai tuweenawai. Antsu uwemratinainautikia nu chicham nintimtakrikia,Yus ni kakarmarijai iin kakamtikramji tunintimji.e 19Yuse chichame etserinyaanchuik tu aarmiayi. Yus chichaak:

katatjai. Tura nangkamiar: Wikianekau aintsuitjai, tinu ainauchichamencha mengkatkatatjai,”tu aarmawaitai.f

20Tura asamtai nintimrarmi: ¿Nekau

kitaij? Atsa. ¿Tura papi nekau ainau

taij? Atsa. ¿Tura junia chicharkartinuchichamen antukrikia uwemratnukitaij?

Atsa. Junia aints ainau ningki nintimsar:Nekau aintsuitjai tinau wainiat Yuska:Nekas nintinchau ainawai tawai. 21Turajunia aints ainau ni nekamtairijaingkiawinasha nekaracharti tusa,miayi. Antsu nu aints ainau ningkinintimsar Cristo chichame etserkamunpachisar: Nu chichamnaka nangkamiaretserinawai tuweenawai. Tu tinauwainiat, Yus ni chichame etserkamunantukar, nekasampita tinaunakauwemtikratas wakerimiayi.

22Judío ainau chichainak: Yuse

kia: Nekasampita tichainjiash tinawai.Tura griego ainau chichainak: Iikia juniaaints ainau nekaina nu nekatasarwakeraji tinawai. 23Antsu iikia: Ii Apuri

miaji tusar, nu chichamka etserji. Judíoainau nuna antukar:tai tuweenawai. Tura judíochu ainau nuchichamnasha antukar wishikinak:Nintinchau ainawai tuweenawai. 24Turawainiat Yus judío ainauncha, turajudíochu ainauncha uwemtikratas eakuasamtai, Cristo Yuse kakarmarin tura ninekamtairincha nekamtikramji. 25Juniaaints ningki nintimsar wishikinak: Yus

wai. Antsu junia aints nekaina nukamianchawaitai tusa Yuska nekawai. Yusenekamtairi junia aintsu nekamtairinnangkamakuitai.num jakamtai, junia aints ainau: Yusekakarmaringkia atsawai tinau wainiat,

rinka nangkakawaitai. 26Yatsurainautiram,ram: Junia aints nekaina nunisrumkaatumka nekatsrume. Tura atumsha apunaamkarmeka wajatsrume.

1 1

Page 332: Achuar bible   new testament

332

g 1.31 (Jer. 9.23-24) h 2.3 (Hech. 18.9-10)

tinu uchirinchuitrume. Untsuri tupujuinauka atumjai iruninachu wainiatYuska: Winar ataram tusa, atumniashaeatmakmiarume. 27Antsu junia nekauainau Cristo umirkaru ainaun pachisar:Nu aintska nintinchau ainawai, tinauwainiat,tas nekachu ainaun: Wína uchir ataramtusa eakmiayi. Tura kakaram ainau Cristoumirkaru ainaun pachisar: Nu aintsainauka kakaichu ainawai tinau wainiat,Yuska nu aints ainauncha inatsaartas,kakaichu ainaun: Wína uchir ataram tusaeakmiayi. 28Tura inati ainauncha, turachikich ainau nakitin ainauncha, turamianchau ainauncha: Wína uchir ataramtusa Yuska eakmiayi. Tura chikich aintsnangkamiar: Wikia miajuitjai tinaunkaYuska: Mianchawaitai tusa pachiatsui.29Tura asamtai aints ningki nintimsar:Wikia miajuitjai, tura pengkeraitjaitinayat, Yusnaka tichamin ainawai.30Antsu atumka Yuse uchiri asaram,Cristo Jesúsnawaitrume. Tura Yuswakerau asamtai, Cristo Jesús Yusenekamtairincha iin nekamtikramamiaji,tura ii tunaurincha sakturmarmiaji, turapengké tunaarinchau ataram tusa iinkakakamtikramramiaji, tura ii tunaarinchaakiimiatramak uwemtikramramiaji.31Tura asamtai Yuse chichame tuaarmawaitai: “Aints pengkeraitjaitumamtas wakerakka, nunaka tutsukCriston ningki nekas pengkeraitaititinuitai.”g

Cristoka krusnum jakamiayi timiauri

2 1

cha, wikia atumjai pujaknaka, Yusechichamen nekas aa nuna atuminujaakun, junia ainau nekamtairijaingkiaYuse chichamenka ujakchamiajrume,antsu nu chichamnasha paan antukminun

ujakmiajrume. 2Tura wikia aya

tatjai tusan, tura Cristo numiwinangmanum jarutramkamiaji tusan,nunak pachisan atumjai chichastatjai, tunintimnuyajai. 3Tura wína kakarmaratsau asamtai,nak umirkashtinuapitja tusan, tura Yusennekasan pengkerka awajsashtinuapitja, tu

jai.h4-5Tura junia ainau nekamtairijaingkia

atumin chicharkachmiajrume, antsu Yuse

pita titaram tusan, wikia Yusechichamenka ujayajrume. Yusechichamen ujaaknaka, junia nungkanamnekamtaingkia nintimrataram tutsuk,antsu Yuse Wakani kakarmarijai Yusechichamen atumniaka ujayajrume.

Yus tu awai tusa ni Wakani iin nekamtikramji

6Yuse chichame umirin ainautikia Yusenekamtairi etserji. Tura Cristonu ainaununa antukar: Nuka Yuse nekamtairintaitinawai,maya nekamtairinchu asa, junia apunekamtairinchuitai. Junia apu aintsuninau ainayat wári mengkakartin ainawai.7Antsu iikia chikich aints ainau nekashtaietserji. Yuska nungkan najantsaing,ukunam wína nekamtairun aints ainaunnekamtikiatnuitjai,nuitjai tusa, Yuska nintimramiayi. 8Turawaininayat junia apu ainau nu nekatinkakichkisha nekainatsui. Antsu nunanekawaruitkungka,jai mash najanamia nunaka numiwinangmanumka maacharminuyayi.9Tura Yuse chichame tu aarmawaitai:

“Aints kichkisha wainkachmin aanuna Yusen aneena nuka

1 1 2

Page 333: Achuar bible   new testament

333

i 2.9 (Isa. 64.4) j 2.16 (Isa. 40.13; Rom. 11.34) k 3.2 (Hebr. 5.12-14) l 3.4 (1.Cor. 1.12)

tai. Tura aints kichkishaantukchamnau aa nunaka Yusenaneena nuka antukarti tusa Yusumismawaitai. Tura aintschikichkisha nintimrachmin aanunaka Yusen aneena nuka

tai,” tu aarmawaitai.i10Tura Yuska ni Wakanin akupturmak, ninintimaurincha nekamtikramamiaji. NiWakani mash nekau asa, chikich aintsainau pengké nekaachminun wainiat,mash paan nekaawarti tusa iinchanekamtikramamiaji.

11Nintimrarmi: ¿Yáki chikich aintsunintimaurincha nekamnawai? Chikich

minuitai. Antsu iik nintimsarik iinintimauri nekaamnawaitji. ¿Tura yákiYuse nintimaurincha nekamnawai? Aintskichkisha Yuse nintimaurinka pengkénekaachminuitai. Antsu Yuse Wakaninuke Yuse nintimaurinka nekawai.12Tura Yus ju nungkanmaya nekamtainkaiinka nekamtikramachmiaji. Antsu ni

tas, ni Wakanin nekas pengker aa nuna iinintin engketramamiaji. 13Tura Yusechichamen pachisar chichaakrikia, junungkanmaya nekau ainau nuikiartinanunisrikia iikia chichaatsji. Antsu YuseWakani iin nuitamrau asamtai, nuchichamka Yusen nintimina nuke ujaaji.

14Antsu Yusen umirchau ainau Yusenekamtairinka ni Wakani sukarta nunakajuwinatsui.tatkamawar yuumatinau asar, ningkinintimsar Yuse nemarin ainaun pachisarnintinchawa nunisarang chichainawaitinawai. 15Tura Yuse Wakani aintsunintin engkemtuamuka Yus niinnekamtikiatas wakera nunaka mash

nekamtikiatnuitai. Antsu junia aintsainau Yuse aintsri nintimaurinka pengkénekaachartinuitai. 16Tura Yuse chichametu aarmawaitai: “¿Yaachia Yusenintimaurincha nekaamnawaita? ¿Turayaachia Yusnasha nuiniarminuita?” Tuaarmawaitai. Tura wainiatrik Cristonuainautikia Cristo nintimia nunisrik iishanintimji.j

Cristo chichame etserin mashCristo inatiri ainawai

3 1Yatsur ainautiram umaarutirmesha,wikia atumjai pujaknaka Yuse

Wakani piatkamu ainaun chicharjanunisnak atumniasha chicharkatatkamantujinkamiajrume. Antsu atumkakuwirchia nunisrumek nintimuasakrumin, ju nungkanam aa nunanintiminaun chicharja nunisnakatumniaka chicharnuyajrume. 2Uchikuwirach aya muntsunak muntsuwitai.Atumin chicham yumtichu antukminunujayajrume nuka muntsua tumawaitai.Antsu chicham yumtin aa nuka kuntinunamangkea tumawaitai. Nu chichamnakaatumniaka ujakchamiajrume. Tura nuchichamsha yumtin asamtai,kamaram yamaisha tuke tujintarme.k3Tura asaram chikich ainau suwirpiakujiisrum pujarme. Tura jiyani pujauasaram atumi wakeramuri nintimsarampujarme. Tura ju nungkanmaya ainaunintimina nunisrumek tura pujuinanunisrumek atumsha tuke pujarme. 4Turaasaram chikich ainautiram: Wikia Pablonumirnuitjai, tura chikich ainautirmesha:Wikia Apolosan umirnuitjai tarume. Tuchichaakrumka ju nungkanmaya ainauchichaina nunisrumek chichaawearme.l

5¿Waruka tuusha chichaawearme?¿Wikia warí aintsuitja tura Apoloschawarí aintsuita? Iikia Yuse inatirinji

1 2 3

Page 334: Achuar bible   new testament

334

m 3.7 (Hech. 18.4-8;24-28) n 3.16 (1.Cor. 6.19; 2.Cor. 6.16; Efes. 2.22)o 3.17 (Rom. 8.11)

nuketji. Ii Apuri ii takatrin tu ati tusa, iinsuramsamiaji nuke takakminuyaji. Turaiikia atumin Cristo chichame etserkauasakrin, atumsha: Cristoka nekasampitatimiarume. 6Wikia arakan arakminuanunisnak nuná eemkan Cristo chichamenetsernuyajai. Yumi jitachmatai aints árakaraamu kajingkai tusa, yumijai ukatuanunisang Apolos Yuse chichamen

miarume. Antsu arakan tsapamtiknua

ramratnuka Yusketai. 7Aints arakan

tai. Tura yumijai ukatua nuka arakanningkikia tsamamtikrachminuitai. Antsuarakan tsamamtiknua nuka Yusketai.m8Aints arakan araawa nuka Yusechichame nu nangkamtaik etseruanunisketai. Tura kitcha árak kajingkaitusa, yumin ukatua nuka Yuse chichamenukunam nuiniawa nunisketai. Mai metekYuse takatrin takakmasaru asar, ukunamYusnum jearamtai, Yuska niin pengkerawajsartinuitai. 9Yus: Tu takakmastaramtinu asamtai, iikia ni takatringkia nikakarmarijai takaaji. Tura Yus atuminintin takasu asamtai, atumka Yuseajaria nunisketrume. Tura Yuse jeejeamkamua nunisketrume. 10Tura Yus:Wina chichamur tu etserkata tusa wínaakuptuku asamtai, jea jeamin pengkernekawa nunisnak wikia: Cristonnekasampita titaram tusan,taik atumin Yuse chichamenkaujayajrume. Tura chikich ainau: Yusechichame pengker umirkarat tusaratumin nuitaminawai. Tura kichik kichiknuikiartin: ¿Itiurkanak nekas pengkeranYuse chichamencha nuiniaraintaj? tunintimrartinuitai. 11Jean jeamin kayanjeamkartas nuná eemkar nungkan tainiar

kaya juuntan wewe amij tusar jintinawai.Jesucristo nu kaya nunisang asa iinuwemtikramratnuka nuketai. 12Nunashatajarme: Jean jeamin ainau jean jeaminaknekasar wári mamurchamnun jeamkartaswakerinakka kurijai, tura kuikiajai, turakaya shiirmajai jean jeaminawai.Nuniasha numijai, tura nukajai, turapaatjai jean jeaminawai. Yuse takatrin

sha tura mianchaunasha takakminchaainawai. 13Chikich chikich aintsu takatrinekas pengkerashi tusa, Cristo nekaatastaamtai, paan wainkartinuitai. Nu kintajeamtai, chikich chikich aintsu takatriitiurak awa tusa Yuska jiistinuitai. 14AintsCriston nintimias jea kaparchamniaunjeamua nunisang Yuse takatrin nekaspengker takau asamtai nuna takatringkiamengkakashtinuitai. Tura ukunamYusnum jeamtai, nu aintsnaka Yuspengker awajsatnuitai. 15Tura aintsu jeenumijai, tura nukajai, tura paatjaijeamkamu nintimrarmi: Jijai keemamkanu jeaka keawai. Turamtaikia nu aintsutakatringkia mash mengkawai. Yuseumirin ainausha nunisarang Yuse takatrinmianchau takau asaramtai, Jesucristotaamtai, ni takatri mash jijai keemamuanunisarang mengkakartinuitai. Tura nuaintska mengkakashtinuitai, antsu jeakeamtai,nuitai.

16Nusha nintimrataram: Yuse Wakaniatumi nintin engkemturmau asamtai,atumka Yus seatai juun jea nunisketrume.¿Nuka nintimtsurmek?n 17Aints Yuse jeenmesramtaikia, Yuscha nu aintsnakamengkaaktinuitai. Atumka Yuse jeatumau asakrumin, Yus nunaka turawai.o

18Tura asamtai junia aints ainaunekaina nujaingkia metekaitjai, tuuka

1 3

Page 335: Achuar bible   new testament

335

p 3.20 (Sal. 94.11) q 4.4 (1.Juan 1.8-10;3.19-21)

nintimtumasairap. Antsu Yuse nekamtairinekaatasrumka, ju nungkanmaya ainaunekamtairingkia nintimtsuk asataram.19Yus ju nungkanmaya nekau ainaunpachis: Nuka nintimchawaitai tawai.Tura asamtai Yuse chichamesha tuaarmawaitai:

“Aints ningki nintimsar: Wikia nekauaintsuitjai, tura Yuska atsawaitinamka, Yuska nu aintsnakaejatkajai achiawa nunisangachiawai.”

20Ataksha tu aarmawaitai:“Aints ainau ningki nintimsar: Wikia

nekau aintsuitjai, tinau wainiat iiApuri nu aintsnaka pachis:kami tawai tusa nekawai.”p

21Tura asamtai aints nuikiartiniunpachis: Nuka chikich nuikiartin ainaunnangkakawaitai pengké tichamnawaitai.Yuse chichamen nuikiartin ainautin mashmetek Yus akupkamuitji. 22Wisha, turaYuse chichame etserin Apoloscha, turaPedrosha atumin yainmakarat tusarakupkamuitji. Tura ju nungkanam aanunasha mash Yus atumnau ati tusanajanawaitai. Iwiaaku pujakrisha, turajakarsha tuke Cristonuitji. Yamai ainianunasha, tura ukunam atinua nunashaCristoka mash atumnau ati tusanajanawaitai. 23Atumsha Cristonuitrume.Tura Cristosha Yusnawaitai.

Cristo inatiri ainau takatripachis etserkamuri

4 1Atumka iin pachikratsaram: NukaCristo inatiri asar, tura Yus

akupkamu asar,minun wainiat, Yuse chichamen iinnekamtikraminaji, tu nintimratnuitrume.2Tura asamtai aints ni inatirin: Jearwaitrukta tusa ukukmiau asa, nu aintska

nuitai. Yuscha nunisang: Wína chichamurumirtuktaram tusa, akupkamu ainaukamiatrusarang umirkartinuitai. 3Atumkawina pachitsaram: Nekas Yuse chichamen

nak wikia nunaka pachiatsjai. Tura Yusennintimtichu ainausha wína pachitsar:Yuse chichamen nekas pengkeretsertsuash turutinau wainiatnak nunakapachiatsjai. Antsu wiki nintimsanak:Nekasan Yuse chichamen pengkeretsernuitjai tumamtsujai. 4Tura wínatunaarusha awash tusanka nekatsjai.Antsu wiki nintimsanak: Tunauturachmiajai tumammataisha, nunasha iiApuri nuke nekawai. Ningki: Aminutunaarumka atsawai turutinuitai.q 5Turaasamtai ii Apuri taatsaing, chikich ainaupachisrum: Nu aintska ni takatrinkatenapka takaatsui tutsuk asataram. Antsunintinam ukusmau aa nuna chikich aintsnekaachminun wainiat, ii Apuri taa paannekamtikramatnuitji. Tura ame tupujusmiame tusa, ni umikchamurinkapaan nekamtikiatnuitai. Antsu pengkertakau ainaun kichik kichik: Atumi takatripengker takakmasurme ningki titinuitai.

6Yatsur ainautiram, anturtuktaram:Wikia Apolosan pachisan, tura wikinintimtumasan nunaka takun tajai tusan,atumsha nuimiartaram tusan nunakatajarme. Yuse chichame aarmawa nunanangkamasrumek etserkairap. Turachikich aints pachisrum: Nuka Yusetakatrin timiá pengker takaawai, turachikich aints pachisrum: Nuka Yusetakatrin tenapka takaatsui tutsukasataram. 7¿Yaachia atumin chikich aintsainaun nangkamasang timiá pengkeraitaituramua? Nuka pengké nekaachminuitai.¿Yuse chichamen yaachia atuminnekamtikramama?mama nuka Yusketai. Tura atumin mash

1 3 4

Page 336: Achuar bible   new testament

336

r 4.12 (Hech. 18.3-6) s 4.16 (1.Cor. 11.1; Fil. 3.17)

nekamtikramau asamtai ¿waruka wikimash nekawaitjai tuusha nintimrume?

8Atumek nintimsarmek:tikramatas wakera nusha iikia mashnekaji ¿nangkamrum tatsurmeash? Turaiincha Yus suramsatas wakera nushayaanchuik mash jukinuitji ¿nangkamrumtatsurmeash? Tura iincha pachikratsaram:Nekas mianchawaitai tayatrum atumek:Iikia apua nunisrik pujau asar, chikichainauka yuumatsji ¿nangkamrumtatsurmeash? Antsu apua nunisrumekpujakrumningkia, iisha atumjai iruntrarapua nunisrik pujusminuitji. 9Wikinintimsanak: Cristo chichame etserinainautinka Yus: Uku wajastaram tusaiinka akuptamkamiaji tajai. Turamtaiaints ainau Cristo chichame etserinainautin maatai turaminaji. Turaminasaramtai, Yuse awemamuri ainaushatura mash nungkanmaya ainausha jiisartitusa Yus akupkamuitji, wikia tajai. 10Iikiaatumjai metekka ainatsji. Iikia Cristonuasakrin: Nintinchau ainawai turaminaji.Antsu atumek nintimsaram: Cristo iinnekamtikramatas wakera nusha mashnekaji tatsurmeash. Iikia kakarmachuitji.Antsu atumek nintimsaram: Iikiakakarmaitji tatsurmeash. Atumin

wai. Antsu iin pachitmasar paseetrumeturaminaji. 11Iikia Cristo chichameetserin asar, yamaisha tsukajai, turakitakjai tuke wait wajaji, tura mamuaji.Tura tuke waitkarminaji.waitji. 12Ii yuumamuri sumarmaktasar iiuwejejai nukap takakmakur pimpiaji.Tura iin kajertaminamtaisha: Yusyainmakti tuweaji.nausha pajakrisha ayaatsji.r 13Iin

sha, iikia napchauka chichartsuk yaitasarchicharuweaji. Yamaikia tuke ju

nungkanmaya ainau iincha nakitraminaktsauka nunisarang iin japramawartaswakerutminaji.

14Atumin inatsaartaj tusanka nunakaaatsujrume. Antsu wína aneetir uchiruanunisrumek asakrumin,katasan nunasha aatjarme. 15Aints timiáuntsuri atumin Cristo chichamennuitaminak pujuinayat, atumi aparingkiauntsuringkia ainatsui. Antsu wiyá

tin chichaman etserkau asan, nekasanatumi aparia nunisnak ajai. 16Tura asanwait aneasrum, wiya nunisrumek Yusumirkataram tajarme.s

17Tura asan Timoteon akuptajrume.Nuka wína aneetir uchirua tumawaitai.Nuka iinu Apuri chichame nekas pengkerumirnuitai. Tura wi Cristo Jesúsan umirjanunaka mash kajinmakiram tusa atuminnintimtikramratatrume. Tura wi Cristonuainaun chikich chikich yaktanam

trume. 18Tura atumjai pujuinaukamiajuitjai tumamsar wína pachitsar: Iinshamramau asa tachatnuitai tinawai.19

kia, wári atumin irastasan wakerajai.Tura miajuitjai tuweena nuna chichamennekaatasnaka winishtatjai. Antsunekasarash Yuse kakarmarijai Cristotakatrin takakmina tusan,san winitatjai. 20Yus aints ainauninartinun pachiska nangkamniakachichaschamnawaitai. Antsu Yusekakarmarijai ni chichamen etserinawashtusa nekaamnawaitai. 21¿Atumshaitiurtukat tusarmea wakerutarme?¿Awaturat tusarmek wakerutaram?¿Turachkurmesha wait anentrurattusarmek, tura yaitik aujtusat tusarmekwinit tusaram wakerutaram? Atumeknintimrataram.

1 4

Page 337: Achuar bible   new testament

337

t 5.7 (Gál. 5.9) u 5.8 (Ex. 12.5-15; Lev. 23.5)

¿Cristo umirin pasé takauka itiurkatnuita?

5 1Aints atumin pujaun pachisarchichainak: Aints Cristonu ayat ni

apari nuwarijai kanawai, tamaunantukmajai. Antsu Yusen nekachuainausha nu tunaunaka pengké turinatsui.2Antsu atumka nu aintsu turamurinekayatrumsha, ¿waruka jampesrumshapujarme? Nu aintsu tunaari nintimsaramwake mesekrum juutinuitrume. Nunatura nuka atumniangka jiiktinuitrume.3Wikia atumjai pujawaitkuncha:Warintinjak tusan, nu tunau tura nunawait wajaktintri tuyapi atinuita tusan, iiApuri Jesucristo naarin pachisan tajarme.4Atumka ii Apuri Jesucristo naaripachisrum iruntraram pujusrum:jik takurmin Yuse Wakani: Nukaturataram tusa nekamtikramatatrume.Wisha atumjai pujachiatnak, atuminnintimsan pujustatjai. 5Nu tunautakaunaka iwianchi apuri Satanás ninamangken pasemamtikrati tusaramtsangkatkataram. Tura asaram ii ApuriJesús taamtai, nu aintska uwemratitusaram turataram.

6Atumka: Ii turamuka pengkeraitaituwearme nuka napchawaitai. Atumkakichik aints tunau turati tusaramtsangkamkau asakrumin, chikich aintsainau nuna wainkar, mash tunaunwakerukartin ainawai. ¿Atumka nukanekatsrumek? 7Ii ainauti Pascua estajeatsaing, uwija uchiri mainuyaji. Turarinwainiat Cristo uwijaya nunisangjarutramak,miaji. Tura asamtai yamaikia ii ainautipang mangkarat tusar, engkeamiaji nu iijeenia mash japnuyaji nunisrumek atumitunaari mash inaisaram ukukrum,nekasrum tunaarinchau wajastaram.Cristo atumi tunaurin japrutmau asamtai,

mek arume.t 8Tura asamtai ii ainautikiaPascua esta inangkartai tusar, pangpachimtai mash japin armiajina nunisrikCristo jakamuri nintimsar, ii tunaurimash inaisar, chicham nekas aa nuumirkar Pascua esta inangkaru armi.u

9Yaanchuikia atumin papin aatkun,Cristonu ainayat nuwan nuwatsuktsanirmin ainaujaingkia, tura aintsunninumtsuk tsanirmin ainaujaingkiatsaningkairap timiajrume. 10Antsu Yusennekachu ainaujai tsaningkairaptatsujrume. Tura kuikian nukap wakerinainaujai, tura kasa ainaujaisha, turaYuschau waininayat: Ameka wínayusruitme, nangkamiar tinu ainaujaishatuke tsaningkairap tatsujrume. Nu aintsainaujai tuke iruntsuk pujustasrumwakerakrumka, ju nungkanmaya tukejiinkitnuitrume. 11Tura asaram aintsmash ukuktaram tatsujrume. AntsuCristonuitjai tinayat tsanirmin ainausha,tura kuikian nukap wakerin ainausha,tura Yuschau waininayat: Ameka wínayusruitme, nangkamiar tinu ainausha,tura pasé chicharnain ainausha, turanampeu ainausha, tura kasa ainaushaukuktaram tajarme. Nu aints ainaunpachisan: Nujaingkia yuwairap.

12-13Yusen nekachu ainau tunaarinpachisar: Ni wait wajaktintri tu atitichatnuitji, antsu Yusek titinuitai. Antsuatumka aints: Yusnawaitjai tinayat,Yusen umirtsuk pujuinauka: Tunaaruminaisataram tusaram chicharkatnuitrume.Tura asamtai nu tunau takaukaatumniangka jiiktaram tajarme.

¿Kajernaiyamu amataisha itiurkatnuita?

6 1

yakrum pujakrumka, ¿waruka junia

1 5 6

Page 338: Achuar bible   new testament

338

v 6.12 (1.Cor. 10.23)

sha, chicham iwiarami tusarmeshajiarme? Chicham iwiarami tusaram,¿waruka chikich aints Yusnau ainaukajiatsrume? 2Nintimrataram. Nungkaamumati, ju nungkanmaya tunaarintinainau wait wajaktintri tu ati tusar Yusnauainautikia susatnuitji. ¿Atumka nukanekatsrumek? Tura nu chicham mashnekaatin ayatrumsha ¿warukarmek

tarme? 3Iikia nayaimpinam jearkia, Yuseawemamuri ainaun inartinuitji. ¿Atumkanuka nekatsrumek? ¿Tura asaram junungkanam chicham jumchik aa nukaitiur iwiarashtarmek? 4

nam kajernaiyamu amataikia ¿Yusenumirchau ainau Cristonu ainautirminyainminachusha waruka chichamiwiaratai tusarmesha jiiarme? 5¿Atumkanatsaamatsrumek? tusan tajarme.¿Atumningkia Cristonu ainau chichamaniwiaramniauka kichkisha atsawak? 6¿MaiCristonu ainautak kajernaikiamuiwiarami tusar pujuinamunam Yusenumirchau ainausha jiisartas weena nukapengkerkai?

7

tak kajernaiyakrum pujakrumka, Cristoumirchau ainau chichaman iwiarartitusaram jiiarme nuka paseetai. Atumin

tsurme? Tura atumnau aa nunakasartaminamtaisha, ¿waruka nangkamisakarti tusaram inaiyatsrume? Nuturakrumka nekas pengker turarme.8Antsu atumka Cristonu ainaujai paséawajnaiyarme. Tura atumi yachiijaikasarnain arume.

9Yus aints ainautin inatmartata nunapujutirin Yusen umirchau ainaukapujuschartinuitai. ¿Atumka nukanekatsrumek?rap. Pachitsuk tsanirmin ainausha, tura

Yuschau waininayat: Ameka yusetme,nangkamiar tinu ainausha, tura maiaishmangtak tsanirmin ainausha, 10turakasa ainausha, tura kuikian nukapwakerin ainausha, tura nampeu ainausha,tura tsanumin ainausha, tura anangminainausha Yus aints ainaun inartata nunapujutirin pengké jeachartinuitai. 11

niangka jumchik aints tu puju armiayi.Antsu yamaikia Yus atumi tunaarinjapitramramiarume. Tura pengkétunaarinchau ataram tusa, ii ApuriJesucristo atumi tunaarin mashsakturmarmiarume. Nunia Yus niWakanin atumin suramsamiarume.

Ii namangke Yusnawaitai12Chikich aints ainau chichainak: Wi

wakeraja nunaka waring achat mashpachitsuk turamnawaitjai tina nukanekasar tinawai. Antsu ni wakerina nunamash turinakka, Yusen nekasarpengkerka awajinatsui. Nekasar niwakerina nunaka waring achat mashpachitsuk turawartinuitai. Tura mash

kamawar pengké tujintinawai.v 13Chikichaints ainausha chichainak: Ii yutairiyuwakrikia, wakenam engkemniayi. Yusyutai yuwataram tusa,mamiaji tina nuka nekasaintai. Tura iiyutairisha, tura ii wakesha mengkakatinainawai. Antsu tunau takastaramtusangka, ii Apuri Cristo ii namangkenkanajatramachmiaji. Antsu winar ataramtusa, ii namangkenka najatramamiaji.14Tura Yus ii Apurin inankimia nunisangiincha ni kakarmarijai inantamkitnuitji.

15Cristonu ainautiram nintimrataram:¿Ii namangkengka Cristonuitai tusarmekanekatsrumek?tur nuwa kungkatip nuwatkashtatiaturnujai tsaningminkai? Atsa,

1 6

Page 339: Achuar bible   new testament

339

w 6.16 (Gén. 2.24) x 6.20 (1.Cor. 3.16; 2.Cor. 6.16)

nuitji. 16Yuse chichame tu aarmawaitai.Yus chichaak:

“Aints nuwajai tsaning jimiaraitiat,kichik namangkea nunisketai,”timiayi.w

pin nuwatkashtatiat, nujai tsaningkakichik namangkea nunisang atinuitai.¿Atumka nuka nekatsrumek? 17Tura aintsni Apuri Cristojai tsaning puja nuka YuseWakani ni nintin engkemtuamu asa,

tai.18Tura asamtai nuwa nuwatsuk

tsanirmatka tuke inaisataram. Chikich

rashtinuitji. Antsu aints nuwajai tunautakauka ni namangken pasemamtikui.19Yus ni Wakanin atumin suramsauasamtai, atumi namangke Yuse jeeanunisketai. Tura Yuse Wakani atuminintin pujurtamu asamtai,kengka atumnauchawaitai. ¿Atumkanuka nekatsrumek? 20Cristo atumitunaurin akiimiatramkatas ni numpejaiatumin sumarmaku asamtai, yamaikiaatumi namangkengka Yusnawaitai. TuraYusnau asamtai, yamaikia maaketaitusaram Yus pengker awajsataram.x

Nuwa nuwatkatnun pachis chicharkamu

7 1Atum wína papi aatrakrum: Nuwanuwatkatin chicham pachisrum

inintsamarume. Nuna pachisan yamaikiatitatjarme: Aints nuwan nakitaknuwatsuk pujaksha pengkeraitai.2Turayat chikich nuwan takasai tusa,aints kichik nuwanak nuwatkati. Turanuwasha nunisang kichik aintsnakninumkati. 3Ni nuwari asamtai, aints ninuwarin pengker awajsatnuitai. Turanuwasha nunisang ni aishrin pengkerawajsatnuitai. 4Nuwa namangkengka

ninuchuitai, antsu ni aishrinuitai. Turaaishmangku namangkesha nunisangninuchuitai, antsu ni nuwarinuitai. 5Aintsni nuwarijai tsuutnaitsuk tsaniasarpujusartinuitai. Antsu Yus nukap seatasar¿warutam kintak iijai kanutskeshapujustaij?tak metek nintimtunisar nunakaturuwartinuitai.jai kanutsuk untsuri kinta pujamtaikia,iwianchi apuri Satanás: Chikichnuwanam tepeeta turuti tusa, ataksha ninuwarijai kanurtinuitai.

6Yatsur ainautiram,jai tumatsuk asataram tusanka nunakatatsujrume. Antsu atum wakerakrumka,nusha turunataram tusan tajarme. 7Aintsmash wijai metek nuwenchau arti tusanwakerajai. Antsu Yus mash aints ainaunmetekka najanachmiayi. Tura asamtaichikich ainauka nuwan nuwatkatinainawai. Antsu chikich ainauka nuwannuwatkashtin ainawai.

8Antsu nuwartichu ainautirmin, turawaje ainautirmincha chicharkun: Winuwartichu aja aintsaram pujakrumnishapengker pujarme tajarme. 9Antsunuwartichu pujuschamin nekapinaka,nuwa angkantin aa nuna nuwatkarti.

min nekapinaka aints nuwenchawa nunaninumkarti. Nusha pengkeraitai. Antsunatsa nuwan tuke wakerayat nuwatsukpujakka nuka napchawaitai.

10Antsu aishrintin ainauka aishrinkaajapangka ukukchartinuitai. Wikinintimsanka nunaka tatsujrume. Antsu iiApuri Cristo: Nu chichamsha umiktaramtusa akupkamiayi. 11Antsu nuwa niaishrin ajapa ukukingkia, nuniangkaaintsnaka ninumtsuk pujusti, turaaintsjai tsaning pujustas wakerakka, niaishrinak waketrukti. Tura aintcha ni

1 6 7

Page 340: Achuar bible   new testament

340

y 7.11 (Mat. 5.32;19.9; Marc. 10.11-12; Luc. 16.18)

nuwarincha ajapangka ukukchatitajarme.y

12Tura chikich nuwentin ainaun iinuApuri nu chichamnaka akupkachuwainiatun nunaka tajai: Aints Cristonuasa, ni nuwari Criston umirchau wainiat,nijai pujustas wakerakka, nuwarinkaajapashtinuitai. 13Tura nuwasha nunisangCristonu asa, aishri Criston umirchauwainiat, nijai tsanias pujustas wakerakka,aishrincha ajapashtinuitai. 14NuwaCristonu asa, aishri Criston umirchauwainiat Yus: Mai kichkia nunisang artitimiau asa, aishrin ajapashtinuitai. Turaaishmangsha nunisang Cristonu asa,nuwari Criston umirchau wainiat,nuwarincha ajapashtinuitai. NuwaCriston umirchau wainiat aishri: Wínauchir Yusnau arti timiau asa, ni uchirishaYusnau ainawai. Tura aishmangshaCriston umirchau wainiat ninu nuwari:Wína uchir Yusnau arti timiau asa, niuchirisha nunisarang Yusnau ainawai.Antsu nuwa Criston umirchau aishrinajapa ukukmiaka ni uchirisha Yusenumirchau artinuitai. Tura aints Cristonumirchau asa, nuwarin ajapa ukukmiaka,ni uchirisha Yusen umirchau artinuitai.

15Antsu aints Criston umirchau asa, ninuwari Cristonu asamtai, nuwarinukuktas wakerakka turatnuitai. Turanuwari aishrincha: Weep tusangkasurimkashtinuitai. Tura nuwari atakshaangkanta nunisang atinuitai. Turanuwasha nunisang Cristo umirchau asa,aishri Cristonu asamtai, aishrin ukuktaswakerakka turatnuitai. Tura aishrinuwarin:tai. Tura aishri ataksha nuwenchawanunisang atinuitai. Antsu Yus:tsuk pengker nintimtunisrum aneenisrumpujustaram tusa wakerau asamtai, nunapachisan aatjarme. 16Aints Criston

umirchayat, nuwarin ukutsuk pujakka,nuwa aishrin nintimtikmau asa, nisha

piash tusarkia nekaachminuitji. Turanuwasha nunisang Criston umirchayat,aishrin ukutsuk pujakka, ni aishri nuwannintimtikmau asa, nisha ukunam Cristonumirak uwemrashtimpiash tusarkia,nusha nekaachminuitji. Tura asamtai nuaintska Cristonu asa ni nuwari Cristonumirchau wainiat ukukchatnuitai. Turanuwasha nunisang Cristonu asa, ni aishriCriston umirchau wainiat ukukchatnuitai.

17Yus aints ainautin: Tu pujustaramturamin asamtai, kichik kichik Cristonuainau Yus wakera nunisang pujusarti. Nuchicham umiktaram tusan, tuke Cristonuainau iruntramunam etserjai. 18Turaasamtai judío Criston umirtsaing, ninuwapchirin charutkarmia nuka Cristonumirak pujakka natsaamak: Ameka judíoaintsuitme turutiarai tusa,mun uukainjash tu nintimtsuk asati. Turaaints ni nuwapchirin charukchamu ayat,Cristonu asa, nuwaprun charukainjash, tunintimtsuk asati tajarme. 19Cristonuainautikia nuwapech charukmauka turacharukchamuka pachiatsji. Antsu Yusechichamen miatrusrik umirkatasarwakeraji, tu nintimsar pujaji. 20Cristonuainautikia Cristo umirtsurning nuwapech

nuitji, tura charutkachmau ainaushaaintsarang pujusartinuitai. 21Tura atumCristo umirtsuk pujusrum aintsu inatiriakurmesha, nunia Cristonu wajasrumnapchau nintimtsuk asataram. Antsuinatmin atumin chichartamak: Angkanpujustasam wakerakmeka jiinkitnuitmeturaminamtaikia,trume. 22Ii Apuri Cristo aintsu inatirin:Wína umirtukta tusa eak, ni tunaurinakiimiatkamu asa, aintsu inatiri ayat,

1 7

Page 341: Achuar bible   new testament

341

yamaikia angkanta nunisang Cristonumirkatnuitai. Tura aintsu inatirinchuCristo: Wína umirtukta tusa eakmau asa,aintsu inatirinchutiat Cristo inatirintai.23Cristo atumi tunaarin akiimiatramkataswaitnas jaka, atumin sumarmakuasamtai, yamaikia Cristonu ainiarme.Tura asaram ju nungkanmaya ainauatumin: Wina umirtukta tinaukapachischatnuitrume. 24Yatsur ainautiramumaarutirmesha, Yus atumin eatmak:Wína umirtakrum tu pujustaram tinuasamtai, chikich chikich ainautirmeshaYus wakera nunisrumek pujustaram.

25Yamaikia nawantan pachisan, nunianatsancha pachisan tajarme nukaanturtuktaram. Ii Apuri nuna pachischichaman akupkachu wainiatnak wikinintimsanak nunaka aatjarme. Ii Apuri

ruau asamtai, wi taja nuka atumshanekasaintai titinuitrume. 26Tura yamaikiawait wajaktin nukap au asamtai, nuwanuwatsuk aintsarik pujustin pengkeraitai,tu nintimsan pujajai. 27Nuwartinakurmeka, nuwaram japawairap. Antsunuwartichu akurmeka nuwasha eakairap.28Antsu nuwa nuwatkurmeka tunaukaturatsrume. Tura nuwa nawan aintsunninumkusha nuka tunaunaka turatsui.Antsu nuwenawaru ainauka nukap waitwajakartin asaramtai,ram tusan nunaka tajarme.

29Yatsur ainautirmin umaarutirminchanunasha tajarme: Ii Apuri tatintri jeatakwajasi. Tura asamtai yamaisha nuwartinainau nuwartichua nunisarang Yusnakaumirkartinuitai. 30Tura wake mesekarpujuinausha wake meseachua nunisarangYusnaka umirkartinuitai. Tura nakurinainausha nakurichua nunisarang Yusenumirkartinuitai. Tura warinchun suminainausha sumichua nunisarang Yusnakaumirkartinuitai. 31Ju nungkanam aa nukamash mengkakatin asamtai,

nam aa nunaka wakerutsuk Yusnakaumirkartinuitai.

32Ju nungkanam aa nu nintimtsukasataram tusan, nunasha tajarme:Nuwartichu ainauka Yusen pengkerumirkatasan wakerajai, tu nintimsarpujuinawai. 33Antsu nuwartinka ¿itiurnuwarnasha pengkersha awajsatjak?tusar ju nungkanam aa nunak nintimsarpujuinawai. 34Tura aishrintin ainau

nawai. Nuwa aishrinchau ainauka: ¿Itiurwína namangkrujai,sha tunaarinchau Yusen pengkerawajsatjak? tusar ii Apuri Cristonnintimsar pujuinawai. Antsu aishrintinainauka: ¿Itiur aishruncha pengkershaawajsatjak? tusar ju nungkanam aa nunanintimsar pujuinawai.

35

ram tusanka nunaka tatsujrume. Antsuatumin yaingtasan nekas pengker aa nuturataram tusan, tura ii Apuri Cristomiatrusrumek nintimrataram tusannunaka tajarme.

36Antsu aints chichaak: Nawanyaanchuk aintsun ninumkamin ayat,ninumtsuk pujakka napchawaitai, turaasan nuwaktasan wakerajai, tu nintimiaspujakka, nu nawannaka nuwatkati. Nukatunaachawaitai. 37Antsu chikich aintsyusen miatrusnak umirkatasan, nuwannuwatan nakitajai tu nintimias pujaukapengker aa nuna turawai. 38Tura asamtaiaints nawantan nuwatuka pengker aanuna turawai. Tura aints nuwannuwatsuk pujausha nuna nangkamasangpengker nintimias pujawai.

39Nuwa aishri iwiaaku pujamtaikia,tuke nijai tsanias pujustinuitai. Antsuaishri jakamtai angkan wajas, ni

nuitai. 40Tura wiki nintimsanak: Wajechikich aintsun ninumtsuk pujakka, timiápengker nintimias pujustinuitai tajai.

1 7

Page 342: Achuar bible   new testament

342

z 8.6 (Rom. 11.36; Efes. 4.6; Col. 1.16) a 8.13 (1.Cor. 10.28-29)

ruau asamtai, tu nintimsan pujajai.

Yuschau waininayat wína yusruitme tinu ainaun pachis timiauri

8 1Yatsur ainautiram, Cristo umirchauainau ni yusrin, Yuschau waininayat,

tangkurin susartas maawaramtai ¿nunanamangke Cristonu ainauti yuwatnuashi?tu inintsamarume nuna pachisanaatjarme. Antuktaram: Iikia nukap nekajitaji nuka nekasaintai. Antsu iijai meteknekainachu ainaun pachisar: Nukamianchawaitai taji nuka napchawaitai.Antsu Cristonu ainau aneakrikia, iishaYus miatrusrik umirkur pujustinuitji.2Aints nangkami nintimias: Mash aanunaka nekajai tayat, Yus niinnekamtikiatas wakera nunaka mashkianekatsui. 3Antsu Yusen anea nuna pachisYus: Nuka wina aintsruitai tawai.

4Tura asamtai Cristo umirchau ainau niyusrin susartas tangkun maina nushayuwamnawashi, tu nintimsaram pujauasaram nintimrataram. Yuska kichkitainuketai. Antsu ju nungkanam pujuinauka:

tai tusar nekaji. 5Aints ainau wakanainaun, tura iwianch ainaunchashaminak, untsuri umirin ainayatnangkamiar: Nayaimpinmasha, turanungkanmasha yuska untsuri pujuinawai,tu nintiminawai. 6Antsu iikia Yuskakichkitai taji. Nuka iinu Apaachirintai.Nusha mash aa nuna najanau asa iincha:Wína umirtuktaram tusa najatmamiaji.Tura ii Apuringkia kichkitai. NukaJesucristoketai. Nuka ii Apaachiri Yusjaimash ainia nuna najanau asamtai, iishanuna kakarmarijai iwiaakji.z

7Antsu aints ainau mashkia nunakanekainatsui. Chikich ainau nangkamiar:Yuschau waininayat nuka ii yusrintai

tinawai. Tura asamtai ni yusrin maaketaitiartas, ni tangkurin maawaru asaramtai,Cristonu ainau nuna namangkenyuwinakka,yat yuwinawai. 8Antsu ii yutairiyuwakrincha Yuska nunaka pachiatsui.Tura ii yutsuk pujakrisha Yuskanapchauka awajtsuji. Tura ii yutairiyuwakrisha Yuska pengkerka awajtsuji.9Antsu nuka nintimrataram: Atumka nukatunaachawaitai tusaram, nu yutashawakerakrumka yuwamnawaitrume. Antsunu yuta yuwakrumningkia, chikich aintsnuna wainak: Nuka tunaawitai tunintimratnuitai. Tura asamtai chikichaints ainaun tunau nintimtikrai tusaramnintimrataram. 10Atumka aintsu yusri jeenpujusrum, nuka Yuschawaitai tusaramnekau asaram, tangku namangke ni yusrinsusaru yuwau asakrumin, chikich aintsCristo nemarin atumin waitmak, nushanunisang nuna yuwau asa, Cristonumirtan inais, tuke chikich aintsu yusrijeen maaketai titas wayaamnawaitai.11Tura asamtai atumka: Chikich aintsuyusri nekas Yuschawaitai tusaram,nekayatrum nuni yuwau asakrumin,chikich aints Criston miatrusang

tas jarukmaitiat, nu aintskamengkakatnuitai. 12Turamtai nu tangkunamangke yuwau asaram, Cristonnemarnuka tunau nintimtikrume. Nuturakrumka Cristoka umirtsuk tunauwajarme. 13Tura asakrumin wikia tajarme:Wi yutan yuwamtaikia, Cristonu ainautunau wajasarai tusan, wikia yamaikia nuyutanka pengké yuwashtatjai.a

Pablo ni pujamurin etserkamuri

9 1¿Wikia Cristo akupkamuchukitaj?

nuncha wainkamiajai. Tura atumin Cristo

1 7–9

Page 343: Achuar bible   new testament

343

b 9.1 (Hech. 9.3-6; 1.Cor. 15.8-10; Gál. 1.11-16) c 9.9 (Deut. 25.4) d 9.10 (1.Tim. 5.18)e 9.12 (Rom. 15.27)

chichamen etserkau asamtai, atumshaCristo umirin ainiarme. Wikia Cristoakupkamu asan chikich aints Cristoakupkamu turina nunasha wishanunisnak turamnawaitjai.b 2Chikichainau wína pachitsar nangkamiar: Cristo

mek atumka nekasrum: Cristoakupkamuitai turutinuitrume. Cristo:Wína chichamur etserkata tusa akuptukuasamtai, atumsha wi etsermau antukuasaram, Cristonu ainiarme. Tura asaramwína pachitsaram: Cristo akupkamuitaitusaram paan nekaramnawaitrume.

3Aints ainaun wína pachitsar: Itiur

naunka wisha nunasha tajai: 4Wikianekasan Cristo chichame etserin asan,Cristonu ainaun: Yutasha tura umutishasurustaram timinuitjai. 5Tura Cristoakupkamu asan, nuwan nuwatkanka,nujai tsaniasan wekaasamnawaitjai.Chikich aints Cristo akupkamu ainau,tura ii Apuri Cristo yachí ainausha, turaPedrosha ni nuwarijai wekajinawai. Tura

waitjai.6¿Atumka itiur nintimrume? Cristo

chu wainiatrumek, atumka niyuumamurisha suarme. Antsu wishaBernabéjai atumin Cristo chichamenetseriatrik,ringkia sumarmaji. ¿Nuka pengkerkai?7Suntar nintimrarmi: ¿Aints suntarnaamkau ni yutairin akiimiawak? Atsa,

tui. ¿Tura ajartin ni ajarinian juukyutsukek puja? Atsa. ¿Tura uwijartin nitangkurin tsakatmaruka nuna muntsurinumutskek puja? Atsa, pachitsuk umawai.Tura asamtai Cristo: Wina chichamur

etserkataram tusa iincha akuptamkauasamtai, iisha Cristonu ainau yutairishanangkamrik yuwamnawaitji, tura kuikianiin suraminamtaikia,ringkia sumarmakminuitji. 8Junia aintsnintimina nunisnaka tatsujrume. AntsuMoisés umiktin chichaman akupaknunasha timiayi. 9Yus umiktinchichaman akupkau asamtai, tuaarmawaitai: “Waaka trigo nerenpakartas nájamtaikia, trigo pachitsuk

rap.”c ¿Antsu Yus waakan nintimsangnunaka tímia? Atsa. 10Antsu iinchanintimtikramratas nunaka aatramramiaji.Nunaka taku tawai: Yuse chichameetserin Yuse takatrin takakmau asamtai,chikich ainauka Yuse chichamen antinauasar, ni yuumamurincha susartinuitai.Aints arakan araina nuka, tura nerenjuwina nuka mai metek yuwarminainawai.d

11¿Aints ajarin araamia nuna nerenjuuk yutsukek pujusminui? Atsa,pachitsuk yuwamnawaitai. Tura asamtaiiikia Yuse chichame nekas pengker aa nuatumka nintimtikramu asaram iiyuumamurisha sukartusminuitrume.¿Nuka paseekai? 12Iikia nu nangkamtaikatumin Cristonam uwemratin chichametserkamiaji. Tura chikich ainau ukunamatumin Cristo chichamen nuitamrarmianuka atumi yutairincha, tura atumikuikiarin juwiarmia nunisrik iishajukimnawaitji.eTurayatrik iikia turachmiaji. Antsu

chikich aints itiurchat nintimsar antutannakitrarai tusar,sar ii yuumamuringkia sumarminuyaji.13Nintimrataram: Yus seatai juun jeanamtakakminausha chikich ainau Yusensusartas tangkun maawar itainaun nuna

1 9

Page 344: Achuar bible   new testament

344

f 9.14 (Mat. 10.10; 1.Tim. 5.18)

namangken yuu armiayi. Sacerdoteainausha aintsu tangkurin maawar, Yusensusartas epeena nuna namangkencha yuarmiayi. 14Tura asamtai ii Apuri nuchichamnasha iin akupturmak: Aintsainau uwemratin chichaman antinainauka Yuse chichamen etserinainaunka ni yuumamurin susarti timiayi.f15Antsu wikia chikich aintsun:mur surusta pengké tichamiajai. Turayuumamur surustaram tusankaatumniaka aatsujrume. Chikich ainaun:Yuumamur surusta takunka ¿natsantrujaijakamin nekapchainjash? Antsu chikichainau kuikiarin jurukchau asan, pengkernintimsan warasan angkan pujajai.

16Ii Apuri Cristo: Uwemratin chichametserkata tusa akuptuku asamtai, wi nuchichaman etserkunka: Pengkeraitjaitumamtsujai. Antsu wi nu chichamanetsertsuk pujamtaikia, Cristo winaka waitwajaktiniun surustinuitai. 17Tura asamtaiwi wakeraknaka Cristo chichamenetserkunka warasminuitjai. Tura Cristo:Wína chichamur etserkata turutinasamtai, wikia nakitaknasha nichichamenka tuke umiktinuitjai. 18Turawikia Cristonam uwemratin chichamanetserin asan, aints ainau akirkarti tuukanintimtsujai. Antsu chikich ainau wínaakirtsuk antukarti tusan, pengkernintimsan nu chichaman etserjai. Nuuwemratin chichaman wi etsermatai,chikich ainau nu chichaman antukaruasar, nekasar wína akirkarminiunwainiatun nunaka pengké nakitajai.

19Wikia chikich ainau inatiringkiaachayatnak, aints untsuri Cristochichamen antukar uwemrarti tusan,mash aintsu inatiriya nunisnak pujajai.20Judío ainau Criston umirkarti tusan,wikia judío ainaujai iruntran, judíoaintsua nunisnak pujuyajai. Tura Moisésa

chichamen umirin ainaujai iruntran,Criston umirkarti tusan, Moisésachichamen umirnuyajai. Moisésachichamen umirkunka,min ayatnak nunaka turinuyajai. 21Yuswína chichamur umirtuktaram tusa,chichaman akupkamia nuna umirin asan,Cristosha wína chichamur umirtukta tusaakuptukmia nuna umirkawaitjai. TuraMoisésa chichamen nekachu ainaushaCriston umirkarat tusan, wikia Moisésachichamenka nekachua nunisnakpujuyajai. 22Tura Cristo chichamenmiatrusarang umirkacharu ainaushamiatrusarang Criston umirkarat tusan,nijai iruntran pujuyajai. Tura aints ainaumash uwemrarat tusan, judío ainaupujuinawa nunisnak nujai iruntranpujuyajai. Tura judíochu ainaujaishanunisnak iruntran pujuyajai. Kichkikiamenakar uwemrarmi tusan tu pujuyajai.23Tura aints ainau untsuri uwemrartinchichaman antukar uwemrarti tusan,wikia Cristonam jeanka winaka: Nekasampengker umirtukmiame, turutmi tusan tupujajai.

24Aints ainau nekapnainak ampuinaukanekarme. ¿Yáachia eemak jeati? tusarampukiar weenak, kichik aintsuktsengkrutin jukitnun waininayat mashampuinawai. Atumsha tsengkrutinjukiartas ampuina nunisrumek Cristopengker umirkataram. 25

sartas eemkar jeartas wakerinauka, iinamangke kakarat tusar kintajai metekampuinawai. Tura ampukiar: Wikiaeemkan jeanka tsengkrutin jukitatjai, tunintimsar turinawai. Tura nu tsengkrutijumchik arus minartinuitai. Tura iikiatsengkruti minartin aa nu jukitasrikiaCristoka umirtsuji. Antsu nayaimpinamjeakrin, ii Apuri iin chichartamak:Atumka wina pengker umirtakrum

1 9

Page 345: Achuar bible   new testament

345

g 10.1 (Ex. 13.21-22;14.22-29) h 10.3 (Ex. 16.35) i 10.4 (Ex. 17.6; Núm. 20.11)j 10.5 (Núm. 14.29-30) k 10.6 (Núm. 11.4) l 10.7 (Ex. 32.6) m 10.8 (Núm. 25.1-18)n 10.9 (Núm. 21.5-6) o 10.10 (Núm. 16.41-49)

pujuyarme, iin turammi tusar wakeraji.26Aints ainau nekapnainak ampuina nukanangkamiarka ampuinatsui. Antsunekapnainak, chikich nepetkami tusarnekapnainawai.miar nasenam kutsma kutsma wajainanunisnaka Cristonka umirtsujai. 27Antsutunau wajasai tusan,naka najantsujai. Cristo chichamenetserin ayatnak, ni chichamen miatrusnakumirtsuk wi jakamtaikia, Cristo wínachichartak:tum ¿waruka miatrusmekumirtukchamiame? turuti tusan, Cristochichamenak umirkatasan wakerajai.

Yuschau waininayat wína yusruitme tinu ainaun chicharkamuri

10 1

sha, yamai taja nukanintimrataram. Yaanchuik Moisés iijuuntri ainaun Egipto nungkanmayajiikim, ii juuntri ainau mash mukuntiujaiwekaasarmiayi. Tura mash juun entsajapencha wekaasarmiayi.g 2Ii juuntriainau mash mukuntiujai wekaasaru asar,tura juun entsanmasha mash wekaasaruasar, entsanam mainawa nunisarang:Wikia Moisésan nemarsatasan wakerajaitiarmiayi. 3Tura nayaimpinmayayutancha mash yuwarmiayi.h 4

tai Yus pampanmaya yumin akupkamtai,nu yumincha mash umurarmiayi. TuraCristoka nu pampa nunisang aintsjakaarchati tusa iwiaaku pujustinunsuramji.i 5Turamaitiat ii juuntri ainauYusnaka pengkerka awajsacharmiayi.Tura Yusen umirinachu asar, aintsatsamunam untsuri jakaarmiayi.j

6Ii juuntri ainau ni wakeramurin

kairap tusa, Yus iincha nuitamrataswakerutmaji.k 7Tura Yuschau waininayatni yusrin ningki najanawar: Juka iiyusrintai tiarmia nunisrumka atumkatiirap. Yuse chichamesha tu aarmawaitai:“Nu aints ainau yutancha yuwar, turaumutnasha nukap umurar nunia wajakiarnakurusarmiayi,” tu aarmawaitai.l 8Turaasamtai nuwajai turunitsuk asarmi. Iijuuntri ainau yaanchuik nuwajaiturunawaru asar, kichik kintatikveintitrés mil (23,000) aints jakarmiayi.m9Tura ii juuntri chichainak: Wikia tunauturamtaikia, watska,niun suruschanpiash, iisha nekapsami tunintimtsuk asarmi. Yaanchuik ii juuntriainau nuna turinamtai, Yus napin aintsainaun esaiti tusa akuptukmiayi.Turamtai napi esainam untsurijakaarmiayi.n 10Tura Yus pachisrum paséchichakairap. Yaanchuik ii juuntri ainau

tai, Yus sungkuran ni awemamurijaiakuptuk aints ainaun maamiayi.o

11

rarmi: Nu aintsua nunisrumek pujusairamtusar, Yuse chichame etserin ainau tuaararmiayi. Nungka amukatin jeatakwajasu asamtai,ram tusa, Yus yamai pujuinautinkanuitamratas wakerutmaji. 12Tura asamtaiaints:jai tauka anearti. Nisha ii juuntriyanunisang tunau wajastinuitai. 13Atuminnekapramsatin jeamtaikia: Wikiapi tupujaja, tuuka nintimsairap. Chikichainausha atumjai metek tu pujuinawai.

tai. Satanás: Tunau turata, turamuwainiat, Yus atumin: Tunau wajasairamtusa yainmaktatrume, nuniasha tunau

1 9 10

Page 346: Achuar bible   new testament

346

p 10.13 (Gén. 39.7-23) q 10.16 (Mat. 26.26-28) r 10.21 (2.Cor. 6.15-16)s 10.23 (1.Cor. 6.12) t 10.25 (Sal. 24.1-2) u 10.25 (Ex. 24.6-8)

trume.p14Aneetir ainautiram, nu nintimrau

asaram, aints ni yusrin ningki najaninanuka nintimtutsuk asataram. 15Atumkanekau asaram, wi taja nuka pengkeraitaitusaram nintimratnuitrume. 16Iikia Cristojakamuri nintimsar, tura ni numpenumparmaurisha nintimsar, iisha iruntrarmaaketai tiri, kichik piningjai umaji. Nuumakur Cristo nintimsar pujaji. TuraCristo jakamuri nintimsar, kichikyurumkak yuwaji. Nu yuwakur Cristonintimsar pujaji.q 17Iikia untsuri ayatrik,Cristo jakamuri nintimtusar, kichik yutakyuwaji. Iikia mash Cristonu asar, kichiknamangkea nunisketji.

18Israel ainau turamuri nintimrataram:Sacerdote tangkun maawar namangkenYusen maaketai tiartas yuu armiayi. Turatangku namangke Yus suamu yuwinauasar, Yusen nintimsar yuu armiayi.19-20

ram. ¿Tangku namangken aints ni yusrinsuwina nuka warimpita? Nuka ayatangku namangkentai. Antsu Yusen tenapnintimtichu ainau nangkamiar: Juka iiyusrintai tusar, ni yusrin ningkinajanawariat, ni yutairincha maaketaitiartas suwinak ¿nekas Yusnak suwina?Atsa, nunaka Yusnaka suwinatsui, antsuiwianchin suwinawai. Tura asamtaiatumsha nu yuwau asaram, iwianchainaujai tsaningtinuitrume. Antsuiwianch ainaujai tsaniasrum pujusairamtusan tajarme. 21Atumka Cristo jakamurinintimsaram, umuti kichik piningjaiumuru asaram, nuniangka iwianchsusamuka umurchatnuitrume. Tura iiApuri Cristo misarin yuwau asaram,

nuitrume.r

22Ii Apuri Cristo umiriatur ¿nu inaisarataksha iwianch umirkurin, ii Apurikasmatramkatnukitai? Tura: ¿Ii Apurinangkamasrik kakarmaitji timinkitai?

Angkan pujusrum aneenitaram timiauri23Chikich aints chichainak:

krikia pachitsuk mash turamnawaitji tinanuka nekasaintai. Antsu ii wakeraji numash turakrikia,nuitji. Nekasar ii wakeraji nuka pachitsukturamnawaitji, antsu nu pachitsukturakrikia, chikich aints Cristonuainausha miatrusarang Criston umirkarattusar yaingtatkamarsha yuumataji.s24Tura asar ¿itiur pujaknak pengkershapujusaintaj? tuuka nintimtsuk, antsu¿chikich aintsun itiur yaingkainjak? tunintimratnuitji.

25-26Yuse chichame tu aarmawaitai:“Yus mash najanau asamtai,ringkia Yusnawaitai. Tura ju nungkanamaa nusha mash Yusnawaitai.”t Tu aarmauasamtai, namang sumatinam tangkunamangke sumaktasrum jearmeka,¿aintsu yusri susamuashi? tuukanintimtsuk sumaktaram. Tura sumakrum¿juna yuwanka tunau wajaschatjash?tuuka nintimtsuk pachitsuk yuwataram.u

27Cristo umirchau ainau: Wína jearunyuwita, atumin turaminamtaikia, atumwetasrum wakerakrumka yuutaram. Turani jeen yuwakrum: ¿Namangsha ii yuwaji

chuashi? tura ¿nuna yuwanka tunauwajaschatjash? tuuka nintimtsukpachitsuk yuwataram. 28Turayat chikichaints ujatmak: Juka ni yusrin susatasmaamuitai tusar ujatminamtaikia,chikich aints Cristo miatrusar umirchauainau tunau nintimrarai tusaram, nunamangka yuwairap. 29Atumka pachitsuk

1 10

Page 347: Achuar bible   new testament

347

v 10.29 (1.Cor. 8.7-13) w 11.1 (1.Cor. 4.16; Fil. 3.17) x 11.9 (Gén. 2.18-23)

yuwamin arumin, chikich ainau tunaunintimrarai tusan nuka yuwairaptajarme.vAntsu atumka chichaakrum: Wikia

wína yutairun pachitsuk yuwamin aisha,chikich ainau: Nuka yuwachminuitme

taj? 30Wikia Yusen maaketai tusan, winayutairun yuwamtaisha ¿itiur chikich aintswína pachitas: Nuka tunau turayi,turutiarting? atumka timinuitrume.31Anturtuktaram. Atumi yutairiyuwakrumka, tura atumi umutiriumakrumsha, tura waring achat mashturakrumsha, aints ainau nuna mashwainkar: Yusen pengker nintimtusarattusaram turataram. 32Judío ainau, turajudíochu ainausha Criston umirtannakitrarai tusaram, tura Cristonu ainautunau wajasarai tusaram, tuke tunintimsaram pujustaram. 33Aints ainautuke mash pengker nintimsar pujusartitusan,tukarai tusan, wikia wínawakeramurnaka najantsujai, antsuchikich ainau untsuri uwemrarti tusan,wikia aints ainaun yaingtasan wakerajai.

11 1Wikia Criston nemarkauasamtai,

mek chikich ainau yayaakrum Cristonemarkataram tajarme.w

Nuwa ainau Yuse jeen tupujusartinuitai timiauri

2Yatsur ainautiram,trukchau asakrumin, tura wi atuminnuiniarmiajrume nuka miatrusrumekumirtuku asakrumin, wisha atuminpengker nintimtajrume. 3Tura chikichchichamnasha atumin nekamtikiatasanwakerajrume. Anturtuktaram: Cristo niApaachiri Yusnak umirnuitai. Tura Cristoumirin ainautikia mash ii Apuri Cristok

umirnuitji. Tura Yus wakerau asamtai,nuwa ainau ni aishrinak umirin ainawai.4Tura aishmang ni nuwarin inartin asa,Cristonu ainau iruntramunam Yusenaujsatas, tura Yuse chichamen etserkatastarachin nukumak wajaska, nuwa tumauwajau asa nuka natsanpiakuitai. 5Antsunuwa aishrintin Cristonu ainauiruntramunam tarachin nukumatsukYusen aujsatas tura Yuse chichamenetserkatas wajakka, aishmangkuanunisang wajau asa nuka natsanpiakuitai.Nuna turakka intashi awamrawatumawaitai.

6Tura asamtai nuwa Cristonu ainauiruntramunam tarachin nukumatsukwajastas wakerakka, intashinchaawartinuitai. Antsu nuwa intashinawarka nuka natsanpiakuitai. Turaasamtai nuwa aishrinak umirin asa,Cristonu ainau iruntramunam tarachinnukumaktinuitai. 7Yus aintsun najanachicharak: Ju nungkanam ainia nukawiya nunismek mash inarta timiau asa,aints waring achat Yus najanamia nunakamash inartinuitai. Tura asa tsengkrutintsengkrutsuk wajastinuitai. Turamtainuwa aishrin pengker umirak pujakka,aishrin pengker awajsatnuitai. 8Yusaintsun najanak aishmangnakanuwanmayanka najanachmiayi, antsuaishmangkun eemak najana, pajen kuitaknuwanka uku najanamiayi. 9Aishmang

miayi, antsu nuwa aishmangkun umirkattusa najanamiayi.x 10Tura asamtai nuwaaishrin umirak pujakka, Yuse awemamuriainau nuna wainkar: Nu nuwaka aishrin

nuitai. 11Antsu mai ii Apuri Cristonu asar,

tinuitji. Tura nuwa ainausha ningkikiaCristonka umirkachartinuitai. 12Nu

1 10 11

Page 348: Achuar bible   new testament

348

y 11.26 (Jer. 31.31)

nangkamtaik Yus nuwan aishmangnumianajanamiayi. Turayat aishmang ainaushanuwanmaya akiininawai. Antsu Yus mainajanamiayi.

13Atumek nintimrataram. Cristonuainau iruntramunam nuwa tarachinnukumatsuk Yusen seakka ¿nukapengkerkai? ¿Atum ainautiram nukanapchawaitai tatsurmeash? 14

maya ainautiram, aishmang ainau nuwa

ramtaikia, ¿nuka natsanpiakuitaitatsurmek? 15Antsu nuwa intashitarachjai nukukmawa nunisang ati tusa,Yus nuwa intashin sarman najatamiayi.Turamu asa nuwa intashpikia nekaspengkeraitai. 16Antsu chikich ainau juchichaman umitan nakitinamtaisha,wikia nunaka pachiatsjai. Iikia Cristonuainau iruntramunam tuke tu nintimsarpujaji. Tura Cristonu ainau chikichnungkanam pujuinausha nunisarangnintiminawai.

Yuse misari pachisar nuikiartamu17Yamaikia chikich chichaman atumin

aatratasan wakerajrume. Yuse misariyuwatasrum iruntraram pujakrumsha,Cristo miatrusrumek umirkatasrumkairuntsurme. Tura irunkurmesha pasépujau asakrumin: Atumka pengkerturarme tatsujrume. 18Wi anturkamjarmenuka nuwaitai: Cristonu ainautirminpachitmasar: Iijai iruntrar yuwami tiariatkanakar yuwinawai. Nu tamaun antukan,nekasashi tu nintimsan pujajai. 19Chikichaints ainau: ¿Yaachik Yusen miatrusangumirak puja? tusar paan nekarawartitusaram, atumka kanákrum pujarme.Antsu ¿kanákrum pujakrumsha nekasrumpengkerak pujaram? Atsa. 20Tura iruntaijeanam wayaaram kanákrumyuwakrumka, atumka Cristo jakamuri

rumka iruntsurme. 21Antsu kichik kichikeemkar jear, kichnaka nákatsuk, niyutairin kichnaka jamtsuk yuwinawai.Tura eemkar jearma nusha umutirinnukap umuru asar nampekar pujuinawai.Antsu uku jearuka yutsuk pujuinawai.22Tu yuwatasrum wakerakrumka, tura tuumurtasrum wakerakrumka ¿warukayaatumi jeening kanákrum yuwatsrume?Cristonu ainau iruntramunam tuyuwakrumka nuka natsanpiakuitai. Turayutan jumchik itarusha inatsaarme.¿Tura asakrumin warintajrumek?¿Pengker turarme titajrumeash? Atsa,nunaka tatsujrume.

Yuse misari yuwatin pachisar etserkamu(Mat. 26.26-29; Marc. 14.22-25; Luc. 22.14-20)

23Ii Apuri chichamen wína ujatkaruasaramtai, wi atumin ujakmiajrume nukajinmatsuk asataram tusan tajarme: IiApuri Jesúsan nu kashi surukarmia nuni iiApuri yurumkan achik, 24Yusen maaketaitusa puuk:kur nintimrataram. Wikia atuminuwemtikratasan jakatatjai. Ju

taram,” timiayi. 25Tura piningnasha achikYusen maaketai tusa chichaak: “Ju umutiumakrumka, wína numpar nintimrataram.Wína mantinamtai, atumi tunaari sakartajtusan wína numpar numpartatui. Tuke juumuti umakrumka wína nintimtursaramumurtaram,” timiayi. 26Tura asamtai iiApuri taatsaing, nu yurumak yuwakrumka,tura nu umutisha umakrumka: Ii Apuri

miaji tu nintimratnuitrume.y

¿Yuse misari itiur yuwatnuitji?27Tura asamtai aints ii Apuri jakamuri

nintimtsuk, nu yurumkan yuwauka, tura

1 11

Page 349: Achuar bible   new testament

349

z 11.31 (Hebr. 12.5-11)

nu umutincha umauka, ii Apuri iinjarutramkau wainiat, ni jakamurinnintimtsuk yuwau asa tura nintimtsukumuru asa, ningki wiasmatmamkatatui.28Antsu aints Yuse misarin yutsuk:¿Tunaar atsuash? tu nintimias ningki ninintin iwiaratnuitai.cha yuwatnuitai, tura nu umutnashaumurtinuitai. 29Cristo nu aintsu tunaarinsakturtas jarukmaitiat, aints nunanintimtsuk nu yurumkancha yuwa, tura nuumutnasha umur, ni wait wajaktiniunjurumaktias turawai. 30Tura asamtaiatumjai iruntrar pujuinau untsuri kakaichuainawai, tura najaiminawai. Tura chikichainausha jakaru ainawai. 31-32Antsu Yusen

num mengkakarai tusa, ii Apuri Cristo ninemarnutinka: Tunau inaisataram tusa, iinwait wajaktiniun suramji. Tura asamtai iitunauri mash nintimrar: Wikia tunaawitjai,antsu wina tunaurunka mash inaisatjaitinu asakrin,naka suramsashtinuitji.z

33Yatsur ainautiram umaarutirmesha,iruntai jeanam Yuse misari yuwatasrumirunkurmeka, mash kaunkarti tusaramnakastaram. 34Atumka wait wajaktinjurumakiram tusan nunasha tajarme.Antsu aints yaparakka,tai. Tura chikich chicham atumaatrurmarume nunaka atumin jeanchicharkatatjarme.

Yuse Wakani sukartusmauripachis etserkamu

12 1Yatsur ainautiram,sha, Yus ni aintsri ainautin: Wina

takatur pengker takakmastaram tusa, ni

ram tusan ujaktatjarme.2Atumka yaanchuikia Cristo umirchau

asaram, atumi yusri aints najanamu

wainiatrumek umirkuram pujuyarme.Nusha aints najanamu asar chichachuarmiayi. Atumka nusha nekarme. 3Tura

rijai chichaa? tusan nunanekamtikiatasan wakerajrume. YuseWakani nintimtikramu asar, aintskichkisha: Jesúska yumingkramu atiticharminuitai. Tura: Jesús wínaApuruitai, tinauka aya Yuse Wakaninintimtikramu asar tiartinuitai.

4Yuse sukartusmauringkia untsuri ayatnuna sukarta nuka kichik Yuse Wakaninuketai. 5Tura Cristonu ainauti takatriuntsuri irunu wainiat, kichkin kichkin nitakatrin sukartinka kichik ii Apuri Cristonuketai. 6Tura Cristonu ainauti untsuriayatrik, kichik kichik metekchau nitakatrin takakmasarti tusa,ramratnuka kichik ii Apaachiri Yusnuketai. 7Yus mash pengker yainiktaramtusa, Cristonu ainautinka kichik kichik niWakanin suramji. 8Tura asamtai YuseWakani chikich ainautinka Yusechichamen nekas pengker etserkarat tusanekamtikramji. Tura chikich ainaunchaYuse chichamen pengker nuiniarat tusanintimtikramji. Tura nu aintsun ninekamtairin suwa nuka Yuse Wakanintai.9

min arining, Yuse Wakani niwakeramurin nekamtikramji. Turachikich aints ainautincha jau ainaunchatsuwararat tusa kakamtikramji. Tura nuaintsun ni kakarmarin sua nuka YuseWakanintai. 10Tura kichnasha wainchataitakat turatnun suawai. Tura kichnashaukunam atiniun pachis chichaman paanetserkatnun suawai. Tura kichnasha YuseWakani turamu nekamtikiatnuncha, turapasé wakantrintin nekamtikiatnunchasuawai.satnun suawai. Tura kichnasha niish

1 11 12

Page 350: Achuar bible   new testament

350

a 12.11 (Rom. 12.6-8) b 12.12 (Rom. 12.4-5; Efes. 4.16)

chichainaun paan nekamtikiatnunsuawai. 11Tura Cristonu ainautin YuseWakani nuke takamtikui. Tura ningkiwakerak, ni takatri takakmastinun kichikkichik suramji.a

Cristonu ainautikia kichiknamangkea nunisrik aji

12Nintimrataram. Iinu namangkekichkitiat aintsti muchitmauri untsurintai.Tura untsuri ayat, mash iruram kichikaintsu namangkentai.sha nunisrik untsuri ayatrik Cristonu asar,mash iruram kichik aintsu namangkeanunisrik aji.b 13Cristonu ainautikia untsurinungkanmaya ainiaji. Judíosha, turajudíochu ainausha Criston nemarinirunui. Tura aintsu inatiri ainausha, turaaintsu inatirinchu ainausha Cristonnemarin irunui. Tura Yuska: Kichiknamangkea nunisrumek ataram tusa, niWakani ni nintin piatkamiayi.

14Aintsti namangke muchitmaurikichkichuitai. Antsu untsurintai. 15Turaasamtai aintsu nawe nintimrarmi: Aintsunawe chichakchamin ayat: Wikia aintsuuwejenchuitjai.chamnawaitjai tayat ¿aintsunyaingchamnaukai? 16Tura aintsu kuwishinintimrarmi: Nusha chichakchamin ayat:Wikia aintsu jiinchuitjai. Tura asanaintsun yaingchamnawaitjai tayat¿aintsun yaingchamnaukai? 17Antsu iikiajiik jiik akurkia, ii kuwishi atsamtaikia¿itiur antuktinuitji? Tura ii kuwishikkuwishik akurkia, ii nuji atsamtaikia¿itiur nekapratnuitji? 18Yuska ningkiwakerau asa, aintsti muchitmaurin niishniish metekchau ati tusa najanamiayi.19Aintsti muchitmauri atsamtaikia ¿iinunamangke itiur muchitkating? 20Antsu

tiat, iinu namangke kichkitai.

21Ii jiingkia pengker ataing, ii uwejeshayuumaji. Tura ii muukesha pengkerataing, ii nawesha yuumaji. Yus ni

trum tusangka najatmachmiaji. Antsumash metekchau asaram, kichik kichikwína takatrun takakmasmintrum tusa,iinka najatmamiaji. Tura asamtaiCristonu ainautikia:jame tunaichamnawaitji. 22Antsu aintstinamangke muchitmauri kakaichuwainiatur nukap yuumaji. 23

mauri mianchau ainia nu natsantakurjiirsarai tusar nukumaji. Tura numuchitmau natsanpiaku ainau waitkaraitusar tenap nukumaji. 24Antsu iinumuchitmauri natsanchawa nukanukumatsji. Tura asakrin Cristonuainautin mianchau arin wainiat, Yus iinnajatmau asa:raitme turamji. 25Tura asamtaisuwirpiakuka jiinitsuk pujustinuitji.Antsu Cristonu ainautikia mashmetekchau ayatrik,sar iruntrar pujusar, Cristonuainaujaingkia yainin atinuitji. 26Cristonemarin kichik wait wajamtaikia,Cristonu ainautisha mash ni waitwajamuri nintimtusminuitji. Tura Cristonemarin chikich wara warat pujamtaikia,Cristonu ainautisha nunisrik wara waratpujusminuitji.

27Tura atumsha kichik kichik Cristonemarin asaram, mash iruntraramCristonuitrume. 28Tura Cristonu ainautin:Winia takatur takakmastaram tusa, Yuskani kakarmarin suramsamiaji. Chikichtakatan nangkamasang Cristo akupkamuainaun ni takatrin susamiayi. Tura Yusechichamen etsernuncha ni takatrinchasusamiayi.tinnasha ni takatrincha susamiayi. Turachikich ainau wainchati takatan

1 12

Page 351: Achuar bible   new testament

351

c 12.28 (Efes. 4.11-13) d 13.2 (Mat. 17.20;21.21)

turawarti tusa, ni kakarmarinchasusamiayi. Tura chikich ainau jau ainauntsuwararti tusa, tura chikich ainauCristonu ainaun yaingkiarti tusa, nikakarmarincha susamiayi. Tura Cristonuainaun pengker inararti tusa, chikichainauncha ni kakarmarin susamiayi. Turachikich niish chichau ainaun tuchichasarti tusa chichamtikiamiayi.c

29¿Cristonu ainauti mashik Cristoakupkamu ainaij? Atsa. ¿Tura mashikYuse chichame etserin ainaij? Atsa. ¿Turamashik Yuse chichame nuikiartin ainaij?Atsa. ¿Tura mashik Yuse kakarmarijaiwainchatai takat takau ainaij? Atsa.30¿Tura mashik Yuse kakarmarijai jauainausha tsuwau ainaij? Atsa. ¿Turamashik niish chichau ainaij? Atsa. ¿Turamashik nu chichamnasha nekamtikinainaij? Atsa. 31Antsu mash Cristosukartusmauri pengker ainia nu wakerinataram.nuitrume tusan, yamaikia atuminnekamtikiatasan wakerajrume.

Nekas aneenitnun pachis timiauri

13 1Wikia junia aints ainau

nak, tura Yuse awemamuri chichamenchachichaayatnak, chikich ainaun aneetsukpujaknaka nangkami chichainjai. Turatampur mesramu nangkami tuntuyamuanunisnak pujuinjai.

2

ran etseriatnak, tura chikich ainaunekaachminun wainiatnak, Yus nekawanunisnak mash nekayatnak, tura Yusennintimsan ni kakarmarijai muranmuchkiamin ayatnak, chikich ainaunaneetsuk pujaknaka wikia nangkamnakpujuinjai.d 3Tura winar aa nunakayuuminaun mash suayatnak, tura Yusenpengker awajsatasan wína namangkrun

astuwarti tayatnak, chikich ainaunaneetsuk pujaknaka, pengké nangkamintajai.

4Antsu aints ainaun itiur aneetnuitatusan yamaikia ujaktatjarme.ram: Chikich ainaun aneauka paséawajinamsha pachichuitai, antsu waitanentratnuitai. Tura chikich ainaunchasuwirpiakuka jiichuitai. Tura: Miajuitjaitumamtsuk pujuwitai. Tura chikichainaun pachis: Nuka mianchawaitaitutsuk pujuwitai. 5Tura chikich ainaunaneauka natsanta nunaka turichuitai.Tura ninunkeka nintimchawaitai. Turakajechuitai. Tura ni pasé awajinamshayapaijmichuitai. 6Tura chikichan paséawajinamtaisha warartichuitai. Antsunekas chichaman antuk waras pujuwitai.7Chikich ainaun aneauka, niincha paséawajinamsha tsangkurnuitai. Turachikich ainaun aneauka ni chichamenchaantuk: Nekasaintai tusa pujuwitai. Antsutunau ainaun pachis: Nuka tunaarininaisarti tusa nakawaitai. Tura chikichainau pasé awajinamsha, kajertsukjaimias tsantratnuitai.

8Nekas aneenitka tuke atinuitai. Junungka amukamtaikia, Yuse chichameetsermauka atsutnuitai. Tura chikich

nuitai. Tura Yusnum jearkia, mash aa nunekau asar nekatka yuumakchatnuitji.

9Antsu yamaikia mashkia nekatsji. TuraYuse chichamengka miatrusrikiaetsertsuji. 10Antsu ii Apuri taamtaikia,iikia mash paan nekaatnuitji. Tura junungkanam nintimtaingkia amukatnuitai.

11Yaanchuik uchi akun, uchia nunisnakchichaiyajai. Tura uchi nintiminanunisnak nintimnuyajai. Tura uchinekainawa nunisnak nekaiyajai. Antsuyamaikia juun asan, uchi akurnintimtainka inaisawaitjai. 12Tura

1 12 13

Page 352: Achuar bible   new testament

352

e 13.12 (1.Juan 3.2)

asamtai yamaikia ispi kusurujai paanchauwainmamji nunisrik jumchik nekaji.Antsu ukunam ii Apuri ii nintimaurinmash aa nuna nekau asa nu taamtaikia,iisha nunisrik ii nekachmau aa nushamash paan nekaatnuitji.e

13Tura asamtai kampatam tukeamukashtin ainia nuka juwaitai: Yusnekasampita tusar nintimtustin, turaukunam atata nu nakastin, tura Yuschatura aintcha aneakur pujustin. Antsuanengkrataingkia mash ainia nunanangkamasang timiá pengkeraitai.

Aints niish chichastinun pachis etserkamu

14 1Tura asamtai chikich ainaunnekasan aneetasan wakerajai, tu

nintimsaram pujustaram. Tura Yus nisukartusmauri surusti tusaram wakerukuataram. Takat timiá pengker aa nukaYuse chichame etsernu takatrintai.2Antsu aints niish chichauka, chikichaints antukarti tusangka chichaatsui,antsu Yusjai chichaawai. Tura YuseWakani niin chichastinun sua nunakachikich ainau antinachu asar: ¿Warintua?tusarsha nekaachartin ainawai. 3Antsuaints Yuse kakarmarijai Yuse chichamenetserkungka,tas, tura Criston miatrusarang umirkarpengker nintimsar pujusarti tusa etserui.4Aints chichaman nuimiarchayat niishchichauka: Wikia miatrusnak Yusenumirkatasan wakerajai tawai. Tura aintsYuse chichamen paan antumainetserkungka, Cristonu ainau mashmiatrusarang Yusen umirkarat tusa nuchichamnaka etserui.

5Tura asamtai atumka chikichachichame nuimiarchayatrumek, mash tuchichasmintrum tusan wakerajrume. Turanuna nangkamasrumek Yuse chichame

rume. Yuse chichame paan etserkatintimiá pengkeraitai. Antsu niish niishchichastinka chikich ainau antinachuasaramtai nuka mianchawaitai. Antsuaints antukchamniaun chichaamtai,chikich aints: Tu taku tawai tusa, paanantukminun etsermataikia, Cristonuainau nu chichamnasha paan antukarnintimrartinuitai. 6Yatsur ainautiram,umaarutirmesha nintimrataram. Wikiaatumin iraakun chikich chichamjaingkiaantukchamniaun chichaamtaikia,¿warintua tusaram, itiur nekaatrumek?Antsu Yus wína nekamtikruamia nunapaan etsermataikia, tura wi nekaja nunapaan etsermataikia, tura ukunam atatanuna pachisan wi etsermataikia, turachikich chichaman wi atumin nuiniakunpujamtaikia, mash paan antukrum Cristomiatrusrumek umirkatnuitrume.

7Nangku umpuamu tura arawirtuntuyamu nintimrarmi. Aints yumatayatnangkami nangkun umpuamtaikia,

nuitji. Tura yumatayat arawirannangkami tuntuyamtaikia, nunaapituntuyawa tusarkia nekaachminuitji.8Tura suntar ainau nintimrarmi: Suntar

mami tusar, maaniakur kantamtainpupuntrijai pupuntrinawai. Tura suntarnangkami pupuntrin pupuntramtaikia,suntar ainau nuna antukar, ¿itiurmaanitnasha nangkamawarting?9Atumsha nunisrumek chikich ainaujaichicham antukchamin chichaakrumka¿chikich ainau atumi chichaamurinchaitiur anturtamkarting?min chichau asaram nangkamrumchichaarme.

10Nekas chikich nungkanmayaainausha niish niish chichainau untsuriirunui. Tura nu chichaman nekainauka

1 13 14

Page 353: Achuar bible   new testament

353

f 14.21 (Isa. 28.11-12)

mash paan antukmin ainawai. 11Antsuwikia chikich nungkanmaya aintsuchichamen antachkunka ¿warinkung taj?tusanka nekaachminuitjai.kiachmin asamtai, chikich nungkanmayaaintsu chichamen niish chichau asa wichichaamurnaka nekatsui. 12Tura atumkaYuse Wakani sukartusmaurin timiáwakerau asaram,rumek kakamtikratasrum takat timiápengker aa nu wakerin ataram.

13

munam aints niish antukchaminchichauka, chikich ainausha antukartitusa,warat tusa Yusen seatnuitai. 14YuseWakani wína chichamtikrau asamtai,wikia chikich chichamjai Yusen seaknaka¿warintajak? tusanka nintimtsujai.15¿Tura wisha itiurkatjak? Yuse Wakaniwina chichamtikrau asamtai, nuchichaman nekachiatnak Yusen seatatjai.Tura wína chichamrujaisha paannintimran Yusen seatatjai. Tura: YuseWakani wína kantamtikrau asamtai:¿Warí kantanak kantamataj? tusan

tatjai. Tura paan nintimsan kantanchakantamatatjai. 16Tura Yuse Wakaniatumin chichamtikramau asamtai, Yusseakrum: Maaketai tinu asakrumin,chikich ainau atum Yus seamunantinayat: ¿Warintua? tusar nekainachuasar Yusen: Maaketai ticharmin ainawai.17Atumka nekasrum Yus maaketaitarumning, chikich ainausha: ¿Warintua?tusar nekainachu asar, Criston miatrusarumirkartatkamawar tujintinawai. 18Wikiaatumin nangkamasnak chikich ainauchichame nuimiarchau ayatun untsurichichaajai. Tura asan Yusnaka maaketaitajai. 19Antsu chikich aintsu chichamejaiantukchamin nukap chichaayatnak,

tai nangkamnak chichaajai. AntsuCristonu ainau iruntramunam wikiajumchik chichamnak paan antukminunetserkunka, Criston miatrusarangumirkarti tusan wakerajai.

20Yatsur ainautiram umaarutirmesha,uchi ainau nintimina nunisrumkanintimrairap. Tura uchichia nunisrumeknintimkurmesha, tunauka nintimtsukasataram. Antsu atumka juun asaram,juun ainau nintimina nunisrumeknintimrataram. 21Yuse chichame tuaarmawaitai. Yus chichaak: “Chikichnungkanmaya aintsu chichamejai wínaaintsur ainaujai chichastinuitjai. Turawaininayat wina chichamrunkaantukchartinuitai,” timiayi. Tu aarmauasamtai, Yus ni aintsri ainaun chikichainau chichamejai chichamtikui tusarnekaatnuitji.f 22Tura asakrin Cristonuainau iruntramunam aints chikich aintsuchichamejai antukchamin chichauka,Cristonu ainau uwemrarat tusangkachichamtiktsui. Antsu Cristo umirchauainau nuna antukar: Yuska nekasjuuntapita tiarat tusa, Yus chikich aintsuchichamejaikia chichamtikui. Tura Yusechichamen paan antukminun etseruka,

rang umirkarat tusangka chichamtiktsui,

rang umirkarat tusa chichamtikui. 23Turaasamtai Cristonu ainau iruntramunammash Yuse kakarmarijai niish niishchichau asakrumin, chikich aints Yusechichamen nekachu tura chikich aintsCriston umirchau nuni wayaangka,atumin pachitmasar: ¿Waurinatsuash?tiartinuitai. 24Antsu mash iruntrar Yuse

taikia, Cristo umirchau tura Yusechichamen nekachusha nuni wayaangka,

1 14

Page 354: Achuar bible   new testament

354

nuna antuk ni tunaarin nintimias: Wishatunaawitjai titinuitai. 25Tu tinu asamtainu aintsu nintimaurin paan nekaatnuitai.Tura asamtai nuka ni tunaarin mashetserak, Yusen maaketai titas tikishmatar:Yus nekas atumjai pujawai turamtinuitai.

¿Cristonu ainau iruntramunamitiur pujustinuita?

26Yatsur ainautiram, Cristo umiriniruntramunam pujakrumka, chikich aintsYus kantan pengker kantamui, turachikitcha Yuse chichamen pengkernuiniawai, tura chikitcha Yus niinnekamtikiamu asa, ni chichamen pengkeretserui. Tura chikitcha antukchaminchichaayat, Yuse kakarmarijai niishchichaawai. Tura chikitcha nu chichamanpaan antuku asa, nuna taku tawai tusapaan etserui. Mash iruntraram tupujakrumka, Cristo miatrusrik umirkarmitusaram turataram. 27Aints Yusekakarmarijai antukchamin chichainauka,jimiarchiksha, tura kampatmakshachichasarti.tai kitcha chichasti. Tura kichka nuchichamnaka paan antau asa, nuna takutawai tusa etserkatnuitai. 28Tura nunataku tawai tusa etserkamin atsamtaikia,Cristonu ainau iruntramunam chichamantukchamnaujaingkia chichakchatnuitai.Antsu aints ningki kanák pujus, chichamantukchamin aa nujai Yusnaka seatnuitai.29Tura aints jimiarchiksha,maksha Yuse kakarmarijai Yusechichamen etserkartinuitai. Turinamtai¿pengkerashi? tusar chikich ainaushanekaawartinuitai. 30Tura chikich aintsYuse chichamen antú pujaun YuseWakani chikich chichaman chichasti tusanintimtikramu asa, eemak chichaukaitatkatnuitai. 31Yuse chichamen tuetserkatasrum wakerakrumka, mashnuimiararti tusaram,rang Criston pengker nintimsar umirkarti

tusaram, kichik kichik Yuse chichamenetserkiram jeekataram tajarme.

32-33Yuska pachim chichamnaka nakitawai.Antsu pengker nintimsaram angkanpujustaram tusa wakerawai. Tura asamtaiYuse chichamen etserin ainauka, Yus nichichamen nintimtikramu asar,naka etserkartinuitai. Antsu nintimtsukkanangkamiarka chichakchartinuitai.Chikich nungkanam Cristonu ainau

iruntramunam turina nunisrumekatumsha turatnuitrume. 34Cristonu ainauiruntramunam nuwa ainau chichakchartitusar surimkamuitai, antsu Yuse chichameaarmawa nunisarang chichatsuktakamtaik antukartinuitai. 35Cristonuainau iruntramunam nuwa chichaakamianchawaitai. Tura asamtai nuwa tenapantukchau asa inintrustas wakerakka, nijeen waketki, ni aishrin nuni iniastinuitai.

36Ju chichamsha nintimrataram. Yusatumin chikich ainaun nangkamaskeka nichichamen nekamtikramachmiarume,tura atumkeka ni chichamenkajukichmiarume. 37Aints: Wikia Yusechichame etsernuitjai tauka tura: Wikia

jai tauka atumin aatjarme nunanintimias: Yus akupkamu asa aaweawaitusa paan nekaatnuitai. 38Tura wínapachitas: Cristo akupkachmawaitaiturutuka nuka Cristo akupkachmawaitai.

39Yatsur ainautiram, Yuse chichameetserkatin wakeruku ataram. Tura aintsniish chichaamtaisha, antukchaminayatrumek suritkairap. 40Cristonu ainau

sha, pachim chichamka chichatsuk,pengker nintimraram wi taja nuka mashumirkuram turataram tajarme.

Cristo jakamunmaya nantakmiauri

15 1

sha, yamaikia chikichchichamnasha atum kajinmakiram tusan,

1 14 15

Page 355: Achuar bible   new testament

355

g 15.3 (Isa. 53.5-12) h 15.4 (Sal. 16.8-10; Mat. 12.40; Hech. 2.24-32) i 15.5 (Luc. 24.34)j 15.6 (Mat. 28.16-17; Juan 20.19) k 15.8 (Hech. 9.3-6) l 15. 9 (Hech. 8.3; Efes. 3.8)

atumin nintimtikratasan wakerajrume.

miaja nusha jukimiarume. Tura asaramnu chichamka umirume. 2Tura nupengker chichamnasha wi atuminujakmiajrume nu tuke inaitsuk nintimtauasaram uwemrarume. Antsu nu chichamumitsuk pujakrumka, Cristo nekasampitanangkamrum tiintrume.

3Chicham timiá pengker aa nunaantuku asan, wikia atumin ujakmiajrumenuka nuwaitai. Yuse chichame aarmawa

katas jarutramkamiaji.g 4Turamtai ninamangkenka iwiarsarmiayi, turamaitiatYuse chichame aarmawa nunisangkampatam kinta jaka tepayat atakshanantakmiayi.h 5Nunia Pedro wina waitkattusa Cristoka wantintukmiayi. Tura ninuiniatiri ainau: Wína waitkarat tusaataksha wantinkamiayi.i 6Tura atakshacinco pachak aints nangkamasarang ninemarin ainaun Cristoka wantintukmiayi.Tura nu wantintukmau ainauka yamaishauntsuri iwiaaku ainayat, jumchik jakaruainawai.j 7Nuniasha Santiago wínawaitkat tusa Cristoka wantintukmiayi.Nuniasha ni nuiniatiri ainaun mash:Wína waitkarat tusa wantinkamiayi.

8Tura nukap arus wikia Cristo kajerinaing, wína eatak: Chichamur etserkatatusa, Cristo winasha wantinturkamiayi.k9Wikia Yuse umirin ainaun kajerakun,wait wajaktiniun sukartin asan yamaikianatsaamakun, Cristo akupkamuitjaitumamchamnawaitjai. Tura asamtaichikich aints Cristo akupkamu ainauwína nangkatuku ainawai.l 10Antsu Yuswína wait anentruru asamtai, wishaCristo akupkamuitjai. Tura nangkamnakawinaka pengkerka awajtuschamiayi. Turawiki nintimsanak Cristo takatrin

takakmaschamiajai. Antsu Yus wína waitanentruru asamtai, Cristo nuiniatiri

nuyajai. 11Tura Cristo chichamen wietserja nuka tura chikich aints Cristochichame etserina nusha mai metekpengker ainawai. Tura atum Cristonantakmiau pachisar etsermau antukuasaram, Cristo nekasampita timiarume.

Jakausha nantaktinuitai tusa etserkamu12Iikia chicham Cristo jakamunmaya

nantakmiauri pachisar etserji. Nuetserkamu antuku arumning, atumjaipujuinau chichainak: Jakau atakshanantakchatnuitai ¿tuweena nunashawarukaya tuweenawa? 13Tura aintsjakamunmaya nantakchaminawaitmatikia, Cristosha jakamunmayankanantakchau ayi. 14

waitmatikia, ii etserji nuka nangkamiretserinji. Tura atumsha nangkamrum:Cristo nekasampi Yuse Uchirinta tiintrume.15Nu nekasainmatikia, Yus Cristonjakamunmaya inankimiayi, takurkiaanangmawainji. Tura jakau ainaunantakchamnawaitmatikia: Yus Cristonjakamunmaya inankichu ayi. 16Tura jakaunantakchamnawaitmatikia, Cristoshanantakchau ayi. 17

waitmatikia, atumsha Cristo nekasampiYuse Uchirinta nangkamrum tiintrume.Tura atumi tunaari sakarchau asamtai,atumka tuke tunaarintin aintrume. 18Nunekasainmatikia Cristonu jakaru ainautuke mengkakaru aintai. 19Iikia Cristonuasar iwiaaku pujakrikia, nijai tuke pujustinnakaji. Antsu ii jakar nantakchaminakurkia, chikich ainaun nangkamasarangiin timiá wait anentramrarminuitji.

20Antsu tuuka nintimrashtinuitji.Chikich jakaru ainaun nangkamasang Yus

1 15

Page 356: Achuar bible   new testament

356

m 15.21 (Rom. 5.12-18) n 15.27 (Sal. 8.6) o 15.32 (2.Cor. 1.8)

nuná eemak Criston nekas jakamunmayainankimiayi. Tura asamtai Cristonuainauti jakakrincha, iincha nunisanginantamkitnuitji. 21-22Nu nangkamtaikYus aints Adán naartinun najanamia nutunau wajas jakau asamtai, mashnungkanmaya aints ainau tunau asarjakartin ainawai. Tura wainiat Cristojakamunmaya nantakin asamtai, Cristonuainautikia mash Cristoa nunisriknantakiartin ainiaji. Tura asamtai kichik

nau asamtai, jakamunmaya nantaktincha

miayi. Nu aintska Cristoyayi.m 23Tura

sang eemak nantakmiayi. Tura nukaparus Cristo wantinkamtai, ni aintsri

nuitji. 24Tura nungka amuamunam Cristoapu ainauncha mash, tura inakratinainauncha mash, tura ni nemaseainauncha mash, timiá kakaram ainauwainiat nepetak amuktinuitai. Tura nuniaCristo ni Apaachiri Yusen mash ainianuna susamu asa, Yus ningki mashinartinuitai. 25Ii Apuri Cristo ni nemaseainaun mash nepetak tuke mashinartinuitai. 26Tura ni nemase mashnepetkatin asa, nungka amuamunamaints ainau pengké jakacharti tusa Cristojatancha nepetkatnuitai. 27Tura asamtaiYus ni Uchirin: Mash ainia nuna apuri atitusa akupkamiayi. Tura mash ainia nunaínayat,tai. Nuka paan nekaatnuitji.n 28TuraCristo ni nemase ainaun mash nepetkauasa, nuniangka ni Apaachirin: Yamaikiaamek Apu ata titinuitai. Tu tamau asa,nuniangka Yuska mash ainia nunanangkamasang juun atinuitai.

29Nusha nintimrataram: Cristonemarin jakamtai, chikich aints nu

aintsu pengker pujamurin wainkau asar,iisha Criston umirkarmi tusar entsanammaiinawai. Jakaru ainau jakamunmayanantakchamniaun waininayatcha¿warukantsuk entsanmasha maiina?30Tura jakaru ainau jakamunmayanantakchamniauncha ¿warukantsuk

tascha wakerutminaji? 31Yatsurainautiram umaarutirmesha, kintajai

minau asaramtai nunasha tajarme: Atumii Apuri Jesucristonu asakrumin, wishawaraajai. Tura atumin Cristo chichamenetserkau asan,minnum pujakun: Mantinakshamantuwarti tusan, jakatnua nunisnakpujajai. 32Wi Efeso yaktanam pujamtai,aints ainau juun yawaaya nunisarangwinasha mantuwartas wakerutinauasaramtai, wikia wait wajayajai. Iikiajakar nantakchatin akurkia ¿tuushapujustin wakerukminkai? Atsa. Jakauainau pengké nantakchamnawaitai, tunintimina nuka nangkamiar chichainak:“Kashin ii jakatin asar, yamaisha nukapyuwami, tura nampekmi,” tinawai.

waitmatikia, nuna tinauka nunakanekasar tiarminuitai. Antsu jakaru ainaunekasar nantakiartin asaramtai, tuukanintimrashtinuitji.o

33Chikich ainau anangkruwaraitusaram aneartaram. “Aints pengkerpujayat, pasé ainaujai tsanias pujakka,nusha nunisang pasé pujustinuitai.” Tutinu ainia nuka nekasar tinawai.34Atumjai Yusen nekachu ainaushapujuinawai. Tura asamtai atumshayamaikia tupin nintimsataram. Turaatumi tunauri inaisataram tusantajarme. Nunaka atumin natsaarat tusantajarme.

1 15

Page 357: Achuar bible   new testament

357

p 15. 48 (Gén. 2.7)

¿Jakaru ainau itiur nantakiartinuita?35Tura chikich aints inintrak: ¿Jakau

nuita? Tura ninu namangke mashmengkakamtai, ¿warí namangkejingataksha nantaktinuita? timinuitai. 36Tuinintra nuka nintimchawaitai. Arakaraarma nu saapchiri kawaachmatikiatsapaichminuitai. 37Tura asamtai árakaraakrumka, ¿yanchuk nukarauk araawearam? Atsa, antsu trigo araakrumka,tura chikich árak araakrumsha, jingkiajinaraarme. 38Tura Yus árak araamun niishniish tsapaiti tusa tsapamtikui. Tura Yuswakera nunisang tsapaayi. 39Yus ningkiwakerak, ni najanamia nuna metekchauati tusa mash najanamiayi. Tura asamtaiaintstikia iisha aji. Tura kuntin ainausha,tura nanamtin ainausha, tura namakainausha niish niish ainawai. 40

pinmasha yaa ainau niish niish jintinainawai. Tura nungkanam Yus najanamuainausha niish niish arti tusa metekchaunajanamu ainawai. Tura nayaimpinmayaainau shiirmari, tura nungkanmaya ainaushiirmarisha niish niish ainawai. 41Turatsaa tsanmausha niish ayi. Tura nantutsanmausha niish mushatmin ayi. Tura

tai, yaa ainau shiirmari metekchauainawai.

42Tura jakau ainausha nunisarangyamaram namangjai nantakiartinainawai. Jakau namangke kaurtin aa nuiwiarsam, nuniangka jakashtinnumnantaktinuitai. 43Jakau namangkekawaarak mejeeni tusar tsuutakur iwiarji.Antsu jakamunmaya nantaakka shiiramnantaktinuitai. Ii namangke kakaichu aanuka iwiarji. Antsu yamaram namangkakaram atinua nujai nantaktinuitji.44Jakau namangke junia namang asamtai

iwiarji. Tura Yusjai nayaimpinampujustasar yamaram namangjai nantaktinainiaji. Jakau namangke ju nungkanmayanamangketai, antsu jaka nantaktinnamangke aa nuka nayaimpinmayanamangketai.

45Yuse chichame tu aarmawaitai: “Nunangkamtaik Yus aintsun Adán naartinunnajanak suut umpui: Iwiaaku ati tusa,mayatairin engketamiayi.tai. Nunia nukap arus Cristo aints wajas,Yuse Wakani kakarmarijai aints ainautuke iwiaaku pujustinun suyayi. 46Nunangkamtaik Yus aintsu namangkennungkanmaya najanamiayi. Nuniangkachikich yamaram namang nayaimpinampujustinnaka uku najanamiayi. 47Nunangkamtaik Yus aintsun nungkanmayanajanamu asa, ju nungkanmayaaintsuyayi. Antsu ii Apuri Cristokanayaimpinmaya aintsuitai. 48Adánkanunisarang ainauka junia namangainawai. Tura Cristoa nunisarangpujusartin ainauka nayaimpinmayanamang artinuitai.p

49Yamaikia Adánka nunisrik junungkanmaya aints ayatrik, ukunamnayaimpinam jearkia, Cristoa nunisriknayaimpinmaya aints atinuitji.

50Yatsur ainautiram umaarutirmeshanunasha tajarme. Aints junia namangjaitura junia numpajai Yus pujamunmakapujuschartinuitai. Tura junia namangkakaurtin asamtai,numka jeachartinuitai. 51Yuska chikich

ruau asamtai, yamaikia atuminnekamtikiatasan wakerajrume.ram: Cristo umirkautikia mashkiajakashtinuitji. Antsu iinu namangkenkaYus mash yapajiatnuitai. 52

muri pupunan pupuntramtai, aintsmitsum mitsum wajawa nunisang Yus ii

1 15

Page 358: Achuar bible   new testament

358

q 15.52 (1.Tes. 4.15-17) r 15.55 (Os. 13.14) s 16.4 (Rom. 15.25-26; 2.Cor. 8.1-5,9-15;9.1-15) t 16.11 (1.Cor. 4.17)

namangken yapaijturmatnuitji. Turapupunan pupuntramtai, Cristo umirin

tas nantakiartinuitai. Tuminamtaiiwiaaku ainau namangkencha Yusyapajiatnuitai.q

53Ju namangka jakakrin kaurtinuitai.Antsu nunia yapaijmiamar chikichnamang kaurchatin aa nujai, tura pengkéjakashtin aa nujai Yusnum pujustinuitji.54Tura ii namangke jakatin aa nuyapaijmiamar, chikich yamaram namangjakashtin aa nujai pujustinuitji. Tura

sha umiktinuitai. Nu aarmauka nuwaitai:“Jatanka Yus nepetkawaitai. 55¿Yamaikiajatasha iincha itiur nepetamkatjik? Tura

taij?” tu aarmawaitai.r 56Yaanchuik YusMoisésnum umiktin chichaman akupkauasamtai, aints ainauti nu chichamkaumitsuk mash tunau wajasar jakatnuyaji.57Tura ii Apuri Jesucristo turamurijaijatanka Yus nepetkamiayi. Tura jatanchanepetkau asamtai,tin asar, Yus maaketai tiarmi.

58Wína aneetir yatsur ainautiramumaarutirmesha: Jatasha nepetkatinasaram kakaram wajasrum, tukeyawetsuk Yuse takatri takakmin ataram.Tura ii Apuri Cristonu asaram, nitakatringkia nangkamrumka takaatsrume.Atumka nusha nekarme.

Kuik irumratniun pachis etserkamuri

16 1Yamaikia kuik irumraramchikich aints Cristonu ainau

akuptuktaram tusan aatjarme. WiGalacianmaya ainaun: Nu turataramtusan timiaja nunisnak atumnashatajarme. 2Wi taamtai nu kuik irumraitusaram, atum tumingjai metek kuik Yus

susatasrum atumi jeen akankaramukustaram. Kuik nukap jukirmeka Yusnukap susatnuitrume. Antsu jumchikjukirmeka jumchiksha susatnuitrume.

3Tura wi atumin jeamtai, pengke aintsatumjai pujuinau wainkaram:num Cristonu kuikiartichu ainaunyaingkiartas, atumi kuikiari takusarwearti tinu asakrumin, wikia papin aaranakupkatatjai. 4Tura wi weminuitmataikia,wijai tsaniasar wearminuitai.s

Wetintrin pachis aarmauri5Wikia Macedonia nungkanam wetin

asan, nunia jiinkin Corintonam atumpujamunam jeatatjai. 6-7Yamaikia atuminjeanka, jumchik kinta iratnaka nakitajai.Antsu Yus wakeramtaikia, nukap kintaatumjai tsaniasan pujustasan nintimjai,tura yumanch nangkamarti tusan,atumjai pujuschainjash tu nintimjai.Nuniangka atum: Weta tusaram, winakaakuptukmintrum tu nintimjai. 8Turayamaikia Efeso yaktanam Pentecostésestan inangkartatjai. 9Junia aints ainauuntsuri Yuse chichamen antukartaswakerinawai. Antsu Criston umirtannakitinausha untsuri irunui.

10Timoteo atumin jeamtai, nisha wiyanunisang ii Apuri takatrin takau asamtai,pengker nintimias atumjai pujustitusaram wainkataram. 11Antsu Timoteopachisrum mianchawaitai tiirap. Antsupengker nintimias angkan waketkititusaram akupturkataram. Nunia chikichaints Cristo umirnujai tati tusan juninakajai.t

12Tura ii yachi Apolosan chikich iiyachiijai atumin winíar jiirmasarat tusannukap iniasmajai, turayat yamaikikiairatan nakimiawai. Antsu ni angkanakungka winishtimpiash.

1 15 16

Page 359: Achuar bible   new testament

359

u 16.17 (1.Cor. 1.16) v 16.19 (Hech. 18.2-3)

Inangnamu chicham akupkamuri13

warai tusaram aneartaram. Tura Cristonekasampita tusaram, kakaramwajasrum,rap. 14Tura asaram chikich ainau tukeinaitsuk anen ataram tusan tajarme.

15Yatsur ainautiram, atumsha Estéfanasitiur pujumia nusha nekarme. Niisha niweari ainaujai Acaya nungkanam nu

miayi, tura Cristonu ainaun tukeyaingkiarmiayi. Atumsha nuka nekarme.16Tura Estéfanasa nunisarang Cristonumirinak pujuinauka umirkataram.Turaram Cristonu ainaun yaingkiartastakakminauka umirkataram tajarme.

17Estéfanas, tura Fortunatosha, turaAcáicosha juni taaru asaramtai wishawaraajai.krumin, niisha wína jiirsartastarutiarmayi.u 18Tura winasha jiirsarnintirun pengker nintimtikrurarmayi.

Tura atumin waketkiar, atumnasha

tui. Tura asamtai nu aints ainau pengkerawajsataram tajarme. 19AsianmayaCristonu ainau atumin:ram tusar, chichaman akupturminawai.Aquila ni nuwari Priscajai, tura Cristonemarin ni jeen kaunin ainaujai Cristonuasar, atumin nukap pachitminawai.v20Cristonu ainausha mash atumin:Pengker pujustaram tusar chichamanakupturminawai. Cristonu ainautiram,pengker nintimtunisrum: ¿Pengkerakpujaram? tunaitaram.

21Yamaikia ju aarmaunka wínauwejrujai aaran akuptajrume. WiitjaiPabloitjai.

22Aints ii Apuri Jesucriston aneetsukpujuinaunka Yus jiisti. Apuru Jesúsa,wári tarata.

23Ii Apuri Jesucristo atumin pengkerawajtamsarti tajarme. 24Atum CristoJesúsnau asakrumin, mash aneajrume.Nunak tina amuajai. Nuketai.

1 16

Page 360: Achuar bible   new testament

360

a 1.9 (1.Cor. 15.32)

Chicham akuptukmauri

1 1Wiitjai Pabloitjai. Yus wakerauasamtai Jesucristo: Wina chichamur

etserkata tusa eatkamiayi. Yuse aintsriCorintonam pujuinautirmin, nunia Acayanungkanam pujuinautirmincha, wína

rume. 2Ii Apaachiri Yus ii Apuri

sarti, tura angkan pengker pujustinashasuramsarti tajarme.

Pablo wait wajakmauri3Yus ii Apuri Jesucristo Apaachiri aints

ainautin wait anengkratin asa, tuke iinpengker nintimtikramrau asamtaimaaketai tiarmi. 4Ii wait wajakrinkia,Yuska tuke iin pengker nintimtikramrauasamtai,taikia, Yus iin tuke pengkernintimtikramramiaji nunisrik iishachikich wait wajainausha pengkernintimtikrartinuitji. 5Cristo timiá waitwajakmia nunisrik iisha wait wajauasakrin, Cristoka napchau nintimtsukasataram tusa,ramji. 6Tura asamtai iikia waitwajayatrik:ram tusar wait wajaji. Tura atumuwemramnuram tusar iikia wait wajaji.

ramrau asamtai ii wait wajaji nunisrumekatumsha wait wajakrumsha, napchaunintimtsuk, antsu iiya nunisrumek Yusnintimsaram wait wajaktinuitrume. 7Turaasakrumin iikia atum nintimtusar: Iijaimetek wait wajau asakrumin, Yuska iin

sha pengker nintimtikramratatrume, tunintimsar iikia pujaji.

8Yatsur ainautiram umaarutirmesha, Asianungkanam timiá wait wajakmiaji nunaatumin nekamtikiatasan wakerajrume.Timiá wait wajamuka pengké atsuwapi tunintimsar, tura jakatatjiapi, tu nintimsarpujuyaji. 9Antsu aints maatasar achikmawanunisrik:yaji. Tura timiá wait wajakur:Uwemrashtinuapitji, tu nintimsar pujarningYus: Wi jakaun inankitin asan, atuminuwemtikratatjarme tusa iin nuitamramiaji.a

10-11Atumsha Yusnum yainkauasakrumin, timiá shamrumtinnumpujakrisha: Jakatnuapitji, tu nintimsarpujarning, Yus iincha: Jakairam tusauwemtikramramiaji. Tura asa iincha tukeuwemtikramji. Tura asamtai Yus iinchanekas uwemtikramratatjiapi, tu nintimsarpujaji. Tura asar aints untsuri iin

tai, Yus iincha pengker awajtamsamji.Tura asamtai aints untsuri iinchapachitmasar Yusen maaketai tiartatui.

Pablo Corintonam Pujuinaun Papin Ataksha Akuptukmauri

Page 361: Achuar bible   new testament

361

b 1.22 (Efes. 1.14)

¿Warukang Pablo Corintonam wechaya?12Yatsur ainautiram, ju chicham

nekaataram tusar wakeraji. Iikia atumjaipujakur, anangmatsuk antsu Yus umirkurpujuyaji. Tura junia aints ainau nintiminanunisrikia pujuchmiaji, antsu Yus iinpengker awajtamsau asa, iin nekaspengker pujustinun suramsamiaji. Iikia tunintimsar pujakur pengker nintimji.13-14Tura asar iikia atumin aatjirme nuaujsaram ¿warintua? tusaram paannekaatnuitrume.minun aa nunaka aatsujrume. Ii ApuriJesús taamtai, atumka iin pachikratsaramwarastinuitrume. Tura iisha atumpachisar warastinuitji.

15Tura pengker nintimtuniaji, nunanekau asan, atum warasmi tusan, jimiairastasan wakerimiajai. 16

nia nungkanam weakun jiirkutanangkaikiarmi tusan wakerimiajai. Turawaketkuncha ataksha jiisarmi tusanwakerimiajai. Tura atumin pujunantajnunia Judea nungkanam akuptukarmitusan wikia wakerimiajai.

17Antsu atumin winishtatiatun¿nangkamniak atumin winitatjaitimiakiaj? Atsa. ¿Tura junia aints ainau:Winitatjai tiariat yapajiasarang:tatjai, tu nintimsar pujuinawa nunisnakwikia tu pujaj? Atsa. 18

trik atumin nangkamir: Winitatji tusarkiachichamka akupkachmiaji. Yuschanunaka nekawai. 19Wikia Silvanojai turaTimoteojaisha Yuse Uchiri Cristo Jesúsachichamen atumin ujakmiajrume nukayapajiasrikia ujakchamiajrume. Cristotimiauringkia nekasaintai. Tura asamtaiiisha ni chichamengka tuke yapaijtsuk nitímia nunisrik etserji. 20Yus tímia nunakamash Cristo miatrusang umikmiayi. Turamash umiku asamtai, iikia Yus maaketai

titasar, Cristo Jesúsa naari pachisar nukanekasaintai taji. 21Tura Cristonu asakrin,iincha kakamtikramji nuka Yusketai.Tura winar ataram tusa eatmakmiaji.22

mau asa, tuke wijai pujustinuitrume tusaiincha nintimtikramramiaji.b

23Tura asamtai wikia atumin nukapaneayatun, Corintonam pujautirminjiistasan winichmajai. Yus nintirun nekauasa ¿nekasash taj? tusa nekarui.24Atumka yanchuk Cristonu asakrumin,yamaikia ataksha Cristo: nekasampitatitaram tatsujrume. Antsu miatrusrumekwarastaram tusar, atum nintimtikratasarwakeraji.

2 1Tura wiki nintimtumasnak: Atumin

rum tusan, wikia yamaikia atumniakajiischatatjirme timiajai.

2Wi atumin jeamtai, wake mesekrumpujakrumningkia ¿yaachik winashawaramtikrusat? Atumek winakawaramtikrusminuitrume. 3Tura

ram tusan, atumnaka jiischamiajrume,antsu wina waramtikrustaram tusanwakerajai. Tura asan papinak aatranakuptukmiajrume. Tura atumin jeanwisha warasamtaikia, atumsha mashwarasmintrum, tu nintimsan pujuyajai.4Wikia nuwik atumin aatkun, atumin

rume. Antsu atumin nukap aneau asannapchau nintimsan, tura wake mesekan

rume.

Tunau takauka tsangkuratnuitai timiauri5Wikia nuwik papin aatkun, aints tunau

takaun pachisan aatramiajrume. Nu tunau

miayi. Antsu atumsha mash jumchik wake

2 1 2

Page 362: Achuar bible   new testament

362

c 2.13 (Hech. 20.1) d 2.14 (Juan 16.33)

mesekmiarume.masnak chichakai tusan, “jumchik wakemesekmiarume” tajai. 6Atumsha mashiruntraram pujusrum: Nu aintska iijaiiruntrashti tinu asaram, yamaikia nuke atitusaram tsangkatkataram. 7Yamaikianuka timiá wake mesek pujau asa,katsurman nintimsai tusaram,sha tsangkuraram nunia yaingtaram.8Tura wait aneasrum, ataksha nu aintsyamaikia aneau asaram: Aneajme tusaramnekamtikiataram. 9

rume nunaka miatrusarangumirtukaraintash tusan nekaatasanaatramiajrume. 10Atum chikich aintsutunaari tsangkurarume nunisnak wishatsangkurajai. Nekas tsangkuramuamataikia, atumjai metek nintimsarmitusan, nu aintsu tunaarin tsangkurajai.Cristo nunasha nekawai tusan tajarme.11Satanás iincha nepetamkai tusar, nuaints yamaikia tsangkuratnuitji. Satanásiincha itiur nepetamkatas wakerutmajinusha nekaji.

Pablo Troasnum napchaunintimias pujusmauri

12Wikia Troas yaktanam Cristonamuwemratin chichaman etserkatasanjeamtai, ii Apuri takatri nekas pengkertakakmasminun wainkamiajai. 13

tun yatsur Titon wainkatatkamantujinkan napchau nintimramiajai. TuraTiton eaktasan Cristonu ainaun ukukin,Macedonia nungkanam wemiajai.c

Cristojai tunau nepetkatnuitji timiauri14Tura Cristo Jesús tuke tunau nepetin

asa, iincha tuke kakamtikramji. Turaasamtai ii nintin pujawapi tusar, ii tuníawekaaji nunisha ni kakarmarijai aintsainau ni chichamen nekamtikiawaitji.Tura asar Yuska maaketai taji.d

15Iikia Cristo chichame etserin asar,nekapeamka iikia kungkuaji. Ii Yusechichame ujakarmau asar, uwemrartinainau tura mengkakartin ainausha iikungkuamurinka nekaprartin ainawai.16Tura mengkakartin ainauka iikungkuaji nunaka jakamnau mejeaunnekapraminaji. Antsu uwemrartinainauka tuke pujustinum wetin asar,kungkurman nekapraminaji. ¿Turayaachia ningki nintimsangsha nunashaturamnawaita? 17Chikich ainau untsurikuik jukitaij tusar, Yuse chichamenkayapajiasarang etserina nunisrikia iikiaetsertsuji. Antsu Yus akupkamu asar, turaCristo inatiri asar, Yus iincha jiirmajitusar, pengker nintimsar Yuse chichameanangmatsuk paan etserji.

Yamaram chicham najanamu

3 1Iikia nu tau asakrin, ¿atumshaataksha ningki nintimtumasar: Wikia

pengke aintsuitjai tumaminawai tuuknintimrum? Chikich aints turina nunisrik:Ju aints nekasar Yuse chichame etserin

tinkitaij? ¿Tura nu papi aatrurtaram tusariisha atum seatnukitaij? Atsa. 2Atumka iipapiriya nunisketrume. Ii chichameantuku asaram, atumka ii nintin papiaarmawa nunisrumek pujarme. Turaasakrumin chikich aints ainau mash atumitiur pujarme tusar paan waitmakar,

tai. 3Atumka Cristo papin aar suramsawanunisketrume. Nuka papi aatijaishaaarchamu wainiat, Yus ni Wakanijaiaarmawaitai. Moisésan Yus kayanamaamtikramia nuniska aarchamuitai. Antsuatumi nintin aarmawaitai. 4Yus iincha:Wína chichamur etserkataram tusaakuptamkau asamtai, iikia Cristonu asarnuka timinuitji.

2 2 3

Page 363: Achuar bible   new testament

363

e 3.6 (Jer. 31.31) f 3.13 (Ex. 34.33) g 3.18 (Rom. 8.29)

5Ii kakarmari atsau asamtai, iik

chamnawaitji. Antsu Yus ni kakarmarinsuramsau asamtai nuka turaji. 6Turayamaram chichaman Cristo najanamianuna iincha: Pengker etserkataram tusaYus nekaamtikramamiaji. YaanchuikMoisésa aarmaurin umitsuk pujuinaunkatuke main armiayi. Antsu yamaikiaMoisésa aarmaurin miatrusrumekumirkataram turamtsuji, antsu YuseWakani ii nintin engkemturmau asa, tukepujutan suramji.e

7Yus umirkatin chicham yaanchuikiakaya tauwa tumaunum aarmau ayayi.Tura Yus nu kayan aarmaun, Moisésansusam, ni yapii wincha jiitsumir amiayi.Tura timiá jiitsumir asamtai, Israel ainau

miayi. Turayat Moisésa yapiin winchaamia nu yaitik mushatmaki sakarmiayi.Moisés umirkatin chichaman umitsukpujuinaunka maawartinun wainiat, Yus

miayi. 8Yus umirkatin chichamka pengkerayat, yamaram chicham Yuse Wakanisukarta nuka nuna nangkamasang timiápengkeraitai. 9Yus umirkatin chichamanumirinachmatai maawartinun wainiat,Yus Moisésa yapiin winchaanawajsamiayi. Antsu Cristo aints ainautitunaarin sakturmaru asamtai, Cristo

masang timiá pengkeraitai.10Nintimrataram. Nu yamaramchichamka timiá pengker asa, yaanchuikYus Moisésan chichaman susamia nunanangkamasang Cristo chichamengka timiápengkeraitai. 11Tura Moisés umirkatinchicham ukunmaka inaisartinun wainiatpengker ayayi. Antsu Cristo chichametuke pujustinun sukartin aa nuka nunanangkamasang timiá pengkeraitai.

12Tura asamtai iikia tuke Yusnumpujustin asar, pengké natsaamtsuk Yusechichamengka paan etserji. 13Moisésayapii winchari yaitas mengkakatinasamtai, aints ainau wainkarai tusa,yapiin panuijai nukumakmiayi. Antsuiikia turatsji.f 14-15Tura Yuse paaniurinmengkakaun aints ainau wainkarai tusa,Moisés panuijai yapiin nukumakmianunisarang Israel ainau Moisésachichamen aujinak pujuinayat¿warinkung taj? tusarsha nintimtsuk pujuarmiayi. Tura yamaisha nunisarangkatsuram nintintin asar, tuke paanantukaru ainayat, ni jii kusuruanunisarang nintiminawai. Antsu aintsainau paan nintimtikratnuka ii ApuriCristoketai. 16Tura asamtai aints iiApurin umirinauka jii kusurua nunisarkaainatsui. 17Ii Apuri nekas Wakanitai. TuraYuse Wakani aintsu nintin engkemapujakka,tikui. 18Tura asamtai Moisés ni yapiinpanuijai nukumakmia nunisrikia pujatsji.Antsu iikia ispiya nunisketji. Iisha iiApuri paaniurisha itiur awa tusar nekauasar,nuitji. Tura asar Yuse Wakani iinintimaurin yapajiau asamtai, yaitasar iiApuria nunisrik nintimsar pujaji.g

Yuse chichame tu etserji timiauri

4 1Yus iincha wait anentramrau asa,yamaram chicham etserkataram tusa

akuptamkau asamtai, iikia yawetsuk tukeetserji. 2Antsu chikich ainau natsanpiakuaa nuna úukar turina nuka iikiainaisawaitji. Tura anangkartin ainauturina nuka iikia turatsji. Tura Yusechichamengka iikia pengké jumchikshayapaijtsuji. Antsu Yuska iincha jiirmajitusar, ni chichame etserkursha, Yusechichame aarmawa nunisrik etserji.

2 3 4

Page 364: Achuar bible   new testament

364

h 4.6 (Gén. 1.3) i 4.13 (Sal. 116.10)

Turakrinka mash aints ainau nunaantukar: Nekas Yuse chichamentai tiarattusar turaji. 3Tura Yusnum uwemratinchicham ii etserji nuka paantaitai. Turawaininayat mengkakartin ainauka: Nuchichamka paanchawaitai tinawai. 4Turaasaramtai iwianch ju nungka apuri asa,nu aints ainau Yusnum uwemratinchicham timiá pengker aa nunaka paannintimrarai tusa, tura Cristo Yuseanunisang pujawapi tu nintimrarai tusa, jiikusurua nunisarang pujusarat tusaanangkamiayi. 5Tura asamtai iiknintimtumasrikia tu pujaji tusarkia,chichamka etsertsuji, antsu Jesucristo iiApurintai tusar, ni chichamengka etserji.Tura Jesús iin anenmau asamtai, iikiaatumi inatirinji taji. 6Yus nu nangkamtaikteen: Paantin ati, tímia nuka ii nintinchapaantin ati tusa nintimtikramramiaji.Jesucristo timiá kakaram aa nuka iincha:Yuse kakarmari tu awai tusa,matas ii nintincha paannintimtikramramiaji.h

¿Itiur Yus nintimsar pujustinuita?7Ii kakarmari atsau wainiat, Yus timiá

kakaram aa nuka iin pachitmas: Wínaaintsru kakarmaringkia niinuchuitai, antsuwinaruitai tusa, aints ainautin mashnekamtikramatas, ii namangke nuwe

nun wainiat, Yus ni kakarmarinengketramji. 8Tura asamtai iikia timiáwait wajayatrik, wait wajamunmayangkajiinkitnuitji. Tura itiurkachmin pujayatrikwaurtsuji. 9

sha iinka Yuska ajaprama ukurmatsji.

naksha tujintraminaji. 10Jesúsanmaawartas wakeriarmia nunisarang iincha

tas wakerutminaji. Turayat

mantamawarchau asaramtai, iikia tukeJesúsa kakarmarijai iwiaakji. Tura jakachuasar, aints ainau Jesúsa kakarmarinchawainkarat tusar wakeraji. 11Tura Jesúsnauasakrin, kintajai metek mantamawartaswakerutminaji.kengka jakatin ayatrik, Jesús jakayat tukeiwiaaku puja nuka iin pujurtamji tusar,aints ainausha nekamtikiatnuitji. 12Turaasar atumsha tuke iwiaaku pujusmintrumtusar, iikia wait wajakar jakatin ayatrik,Yuse chichame etserji.

13Yuse chichame tu aarmawaitai:“Yusen nekasampita tinu asan, Yusenpachisan chichakmiajai.” David tuaarmau asamtai, iisha nunisrik Yusnekasampita tau asar, tu chichaaji.i14Yuska ii Apuri Jesúsan jakamunmayainankimiayi. Tura asa iincha nunisanginantamkitnuitji. Tura atumjai metek nipujamunam iincha juramkitnuitji tusarnekaji. 15Tura asar atum yaingtasar iishawait wajaji. Tura asakrin aints untsuriYuse wait anengkratairi itiurak awatusar, nunaka nekaawar, Yusen pengkerawajinak maaketai tiartinuitai.

16Tura asamtai iikia napchau nintimtsukpujaji.sha, Yus ni kakarmarijaingkia ii nintinkakintajai metek kakamtikramji. 17Tura ju

katin asa nuka mianchawaitai. Turayamaikia nukap wait wajayatrik ukunampaaniunam pujusar, nuna nangkamasriknukap warastinuitji. 18

nam wait wajaji nuka yamaikia nintimtsuji.Antsu ii waintsuji nuka nekasar nintimji. Ju

katnuitai. Antsu tuke pujustinka pengkénangkankashtinuitai.

5 1Yamaikia aintsti namangkenintimrarmi. Aintsti namangkesha

jea tumau asa wári mengkakatnuitai.

2 4 5

Page 365: Achuar bible   new testament

365

j 5.5 (Rom. 8.23) k 5.10 (Rom. 14.10)

Tura ii jakar, nayaimpinam iinunamangke yamaram atinua nukaaintstikia najanachminun yanchuk Yusumismawaitai tusar nekaji. 2Junungkanam iwiaaku pujakrikianekasar wait wajaji.pinam yamaram namangjai pujustasarwakeraji. 3Tura asar aints wejmakanentsawa nunisrik ii wakanisha atakshayamaram namangnum engkemati tusarwakeraji. 4Tura asar ju nungkanamiwiaaku pujakrikia wait wajakur wakemesemar pujaji. Turayatrik nekasarjakatasrikia wakeratsji. Antsu aintsentsatin yamarman entsawa nunisrikyamaram namangjai tuke pujustasarwakeraji. 5Yamaram namangken iijukitnun najatramamiaji nukaYusketai. Tura Yus:naka susatatjarme tusa, nuna eemak niWakanin iin suramsawaitji. j

6-7Tura asamtai tuke pengkernintimsar pujaji. Yus yamaramnamangken iin suramsatin aa nukawainchayatrik, Yuska wínaka nekassurustinuapita, tu nintimsar pujaji.Tura junia namangjaingkia ii

nuitji tusar nekaji. 8Turayatrik tukepengker nintimsar pujaji. Tura junianamangka ukukir,jai ii Apurijai pujustasar wakeraji.9Tura asar iwiaaku pujakrisha turajakarsha, ii Apuri tuke warartustasarwakeraji. 10Mash aints ainautikiajakarkia nunia nantakir, ii Apuri

kia, ii turamurincha mashjiirmastinuitji. Tura nuni wajasakrinpengker aa nuna turinauka pengker aanuna jukiartin ainawai. Antsu pasé aanuna turinauka pasé aa nuna jukiartinainawai.k

Angkan pujustinun pachis etserkamu11Ii Apuri mash tunaarintin ainaun wait

wajaktiniun susatin asamtai, iikia nunekau asar, Cristo umirchau ainausha:Cristo umirkataram tusar chicharkurpujaji. Yuska iincha paan nekarmauasamtai, atumka ii turamuri paannekaataram tusar wakeraji. 12Nu takuriik nintimsarkia: Pengke aintsuitjitumamtsuji. Chikich ainausha ningkinintimtumasar: Miajuitjai tumamsarchikich aintsu nintinka nekainachiat:Nuka mianchawaitai tinawai. Antsuatumka ii turamuri nekau asaram chikichaints ainausha tenapkesar nekaawartitusaram pengker nintimtusrumujaktaram. 13Tura asakrumin chikichainausha iin pachitmasar: Waurinaktinawai nangkamiar turaminamtaikia,iikia Yuska pengker awajsatasar tu pujaji.Tura paan nintimsar pujakrikia, atumyaingtasar tu pujaji. 14Cristo iin timiáanenmau asamtai, ii turaji nuka Cristoanengkratairijai turaji. Tura nusha nekaji:

ratas jarutramkau asamtai, Cristonuainautikia mash Cristo jakamia nuni iishanijai metek jakawaitji taji. 15Tura asamtaiCristo mash aints ainautin jarutramaknunia nantakmiayi. Nuni asamtai iwiaakupujaji juwik ii wakeramuringkianajantsuk, antsu Cristo wakeramurinajanatnuitji. 16Tura asamtai yamaikia

nawa nunisrikia nintimtsuji. Yaanchuikiaaints ainau jiisar: Juka pengkeraitai,antsu auka mianchawaitai tinuyaji. TuraCristosha pachisar tu nintimtinuyaji.Antsu yamaikia tuuka nintimtsuji. 17Turaasar Cristonu ainautikia Yusnumiaakiinau asar, yamaram akiinawa nunisrikainiaji.

2 5

Page 366: Achuar bible   new testament

366

l 5.17 (Sal. 51.10; Juan 3.3-8)

kia mash inaisar, pujut yamaram jukinasar, yamaikia ii nintimauringkia nekasyamarmaitai.l

18Mash yamaram aa nunaka Yusturawai. Yaanchuik iikia tunaarintin asar,Yusjaisha nemasnaikiar pujuyaji. Tu pujuarin, Cristo jarutramkau asamtai,yamaikia Yuse nemasengka atsuji, antsuYus: Wína amikur ataram turammiaji.Tura yamaikia chikich ainausha: Yusjainemasnaitsuk asataram, antsu atumitunaari inaisaram, Wijai amikmataramtusaram, uwemratin chicham etserataramtusa, Yus iin akuptamkamiaji. 19Nutsangkurnaiyamu chichamka nuwaitai:Yus aints ainauti tunaarinka nintimtsukpujus: Wijai nemasnaitsuk asarti, antsu nitunaarin inaisar wina amikur wajasartitusa, ni Uchirin Criston akupturmakmiaji.Tura iincha: Nu chicham chikich

kamiaji. 20Tura Cristo: Wína chichamuraints ainau ujaktaram tusa,kau asamtai, Yus chichawa nunisrik iikiaatum chicharkur: Yusjai nemasnaitsukasataram, antsu Yus amikmataram, tusarujaijrume. 21Yus iincha tunarinchawanunisrik pujarin jiirmastas wakerutmauasa, Cristoka tunaarinchautiat aintsainauti tunaarin sakturmartas tunauaintsua nunisang jakati tusa Yuswakerimiayi.

6 1-2Yaanchuik Yuse chichame etserinIsaíasa aarmauri nintimrarmi. Nuka

tu aarmawaitai: Yus chichaak:“Uwemratin kinta jeau asamtai, ame

seatmiame nuna anturkamjame.Yusnum uwemratin kinta jeauasamtai,majme,” timiayi.

Tu aarmawa nunisang yamaikia Yusnumuwemratin kinta jeayi. Tura yamaikiaYus seatin kinta jeayi. Tura asamtai iikia

Yuse takatri takau asar, atum chicharkur:

ram tusar ujaijrume.

Pablo ni wait wajakmauripachis etserkamuri

3Aints kichkisha Yuse chichame etserin

rai tusar, iikia tuke pengker pujustasarwakeraji. 4Tura Yuse inatiri asar, itiurpujuinawa tusar, aints ainaushapachitsuk nekaawartinuitai. Iikia waitwajayatrik, tura yuumayatrik, turayumtin pujayatrik, Cristo takatringkiatuke inaitsuk takakmakur pujaji. 5Iikiaawattai ayaji, tura kársernum engketaiayaji, tura mantamawartascha papeetminarmiayi. Nuniasha taka takakmakapimpikir pujuyaji. Nuniasha kanutskeshatsawain ayaji. Tura tsukajaisha waitwajayaji. 6Tura timiá wait wajayatrik,tuke tunauka nintimtsuk pujuyaji. Turachicham nekas aa nu nekau ayaji. Turajaimiasar pujuyaji. Tura aintska mashpengker awajnuyaji. Yuse Wakani iinintincha pujurtamnuyaji. Tura chikichainausha nekasar anen ayaji. 7Tura nekaschicham etsernuyaji.rijai Yuse takatrisha takakminuyaji. IikiaCristo inatiri asar, tunauka nintimtsuk

yaji. Tura iin pachitmasar paséchichartaminamtaisha, iikia Cristo

yaji. 8Chikich ainau iin pachitmasar:Pengker aintsuitai turaminaji. Antsuchikich ainausha iincha pachitmasarkatsekraminaji. Tura chikich ainauka iinpachitmasar pengker chichartaminaji.Antsu chikich ainausha iin pachitmasarpasé chichartaminaji. Nekas aa nuchichaarin waininayat, iin pachitmasarwaitrinak: Nuka anangkartin ainawai

2 5 6

Page 367: Achuar bible   new testament

367

m 6.16 (Lev. 26.12; 1.Cor. 3.16;6.19;10.21)

turaminaji. 9

kar wishikraminak: ¿Warí aintsuita?turaminaji. Antsu chikich ainaushanekasar itiur pujuinawa tusar paannekarminaji. Iikia jaachak wajakmiaji.Turayatrik tuke iwiaakji.nachu asaramtai jachauyaji. 10Tura wakemesekar pujayatrik, tuke pengkernintimsar pujaji. Tura kuikiartichuayatrik, untsuri aints ainau yainuyaji. Iiwaririsha pengké atsau wainiatrik:Yusnau aa nuka mash iinuitai taji.

11Corintonmaya yatsur ainautiram,iikia ii nintimmaurisha uutsuk mash paanujayajrume. 12Iikia atumin tuke inaitsuk

mek, atumka iin pachikratsaram tuukanintimsarmeka pujatsrume. 13Turaasakrumin aints ni uchirin chicharinawanunisnak atumin chicharjarme. Atumshanunisrumek winasha atumi nintimmauripaan ujatkataram tusan seajrume.

¿Cristo iwianchjai tsaning pujusminkai?14

kia tuke tsaningkrumka pujusairap.¿Cristo umirkau ainau Cristo umirchaujaimetekak nintimina? Atsa. ¿Tura paantinteejai metek aminkai? Atsa. Tura asamtai¿Cristo umirkauti itiurkarik Cristoumirchau ainaujaisha tsaningtaij?15¿Cristo iwianchjai tsaning pujusminkai?Atsa, tsaningchamnawaitai. ¿Tura Cristoumirkau Cristo umirchaujai tsaningkiarpengkerak pujusminui? Atsa. 16¿Turachikich ainau Yuschau waininayat, nunayusri jeen nekas ii Yusri jeejai metekkai?Atsa, pengké metekchawaitai. Antsu iikiaii Yusri tuke iwiaaku puja nuna jeeanunisketji. Yus nuna pachis chichaak:

“Níjai tsaniasan pujustinuitjai. Turanijai wekaasatnuitjai. Tura niYusri atinuitjai. Turamtai nisha

wína aintsur artinuitai,”timiayi.m 17Nunia Yus chichaak:“Wína umirtichu ainamunmayajiinkitaram. Turaram níjaitsaningkrum pujusairap. Turatunauka takasairap. Tunautakatsuk pujakrumningkia, wikiaatumin jukitnuitjarme. 18Turaasan wikia atumi Apaachiriatinuitjai. Turamtai atumka wína

trume,”tusa ii Apuri nekas kakaram aa nukatimiayi.

7 1Aneetir ainautiram, Yus iincha nuchichaman akupturmaku asamtai,

iikia yamaikia tunau takatsuk asarmi.Tura tunau nintimtsuk asarmi. Tura iikia:Ii Apuringkia Yusketai tinu asar, Yusmiatrusrik umirkaru armi.

Pablo warasmauri2Ataksha iikia pengker nintimtunisar

pujusarmi. Iikia aintska kichkishapaseeka awajsachmiaji. Tura aintskakichkisha paseeka nuiniarchamiaji, turaaintska kichkisha anangkachmiaji.3Atumin wiasmatkataj tusanka, nunakatatsujrume. Antsu yaanchuik timiajanunaka ataksha tajarme: Wikia atuminaneau asan, jaaknasha atumjai jakatasanwakerajai. Tura iwiaaku pujaknashaatumjai pujustasan wakerajai. 4Wikiaatumin pachisan pengker nintimtusanpujurjarme. Tura yamaisha winakapengker nintimtikruru asakrumin, waitwajayatnak nintirka nukap waraawai.

5Tura Macedonianam jean,sha pimpikin asamtai, angkan pujutsuktuke wait wajayajai. Aints ainau iijaimaanikiartas wakerinau asaramtai, turaCristo umirin ainau Cristo umirtaninaisarai tusan nintirsha kurarmayi.

2 6 7

Page 368: Achuar bible   new testament

368

6Wikia napchau nintimsan pujamtai, Yusnapchau nintimsar pujuinauncha pengkernintimtikin asa,kami. Tura asa winasha pengkernintimtikrurmayi. 7Turamtai Tito junitaa,rume nuna ujatkayi, tura wínawaitkatasrum nukap wakerutamun wínaujatkau asamtai wikia warasmajai. Turaaints tunau turamtai, atum napchaunintimtichmakuram, tura atum wínapengker nintimturmaun ujatkau asamtai,wikia nuna nangkamasnak nukapwarasmajai.

8Tito wína ujatak: Ame Corintonampapi akupkamame nuna aujsar nukapwake mesekar pujuarmiayi tusa, ujatkauwainiatun, yamaikia napchau nintimtsukpujajai. Yaanchuik nu papin atuminakuptukan, atumin nukap wakemesemtikiau asan,jai. Turayatrum tukeka wakemesekrumka pujuschamiarume, antsu

rume. 9Atum nukap wake mesekuasakrumningkia, wikia waraatsjai. Antsuwake mesekrum atumi nintimauriyapajiau asakrumin, wikia nuna nekaanwaraajai. Tura asaram Yus pengkerawajsamiarume. Tura asakrumin wikianu papin akuptukmiajrume nujaingkiaatumniaka paseeka awajsachmiajrume.

10Yusen pengker awajsartas wakemesekar pujuinauka ni tunaarin inaisaruasar uwemrartin ainawai. Tura asarnapchau nintimtsuk pujuinawai. Antsujunia nungkanmaya ainau ni tunaarininaitan nakitinau asar, wake mesekarpujusar, nunia jakar tuke mengkakartinainawai. 11Atumsha nintimrataram. Yuspengker awajsaram wake mesekrumpujau asaram, wi aatjarme nunisrumektunaarintin atumjai pujau atumnia wárijiiktasrum wakerukmiarume. Tura

miarume. Tura aints tunau wajasmianuna tunaarisha nakitramiarume, tura

rume. Nu turau asaram, nu aintsutunaaringkia pengké nakitaji tusaramujatkamiarume. 12Yaanchuik wi papinatumin akuptukmiajrume nuna: Nu

rume. Tura nuna apari wake mesekmianuka ataksha pengker nintimrati tusanaatramiajrume.rumek Yus umirkau asaram, iincha

tasan aatramiajrume. 13Tura wi timiajanusha mash umiku asakrumin, iishapengker nintimsar pujaji.Tura Tito pengker nintimrati tusaram,

atumsha mash pengker awajsauasakrumin, Titosha waraak nunashaiincha ujatmaku asamtai,masrik iisha nukap warasmaji. 14Wikiaatumin ujakmiajrume nuka mashnekasaintai. Tura wisha Titon atuminpachisan: Nuka pengker aints ainawai,

rume. Tura asakrumin iikia atuminpachisar Titon ujakmiaji nunaka:Nangkami tawai tutsuk, antsu nekasaintaiTitosha timiayi. 15Tura iin jiyatmaktaswinitramtsujiash tusaram shamayatrum,ni tímia nuka mash miatrusrumekumirkamiarume. Tura asakrumin Titonuna nintimias nukap waraawai. 16Turaasamtai wisha nunisnak atum nekaspengker turamurmin nekau asan, pengkernintimsan waraajai.

Yusnau ati tusar kuik irumratniunpachis timiauri

8 1Yatsur ainautiram, Cristonu ainauMacedonianam pujuinaun Yus ni

wait anengkratairi nintimtikrau asamtai,nuna yamaikia atumin nekamtikiatasanwakerajrume. 2Nisha itiurkachminnumpujuinayat nukap warainawai. Tura

2 7 8

Page 369: Achuar bible   new testament

369

n 8.5 (Rom. 15.26) o 8.15 (Ex. 16.18)

kuikiartichu ainayat, kuikiartin ainaunnangkamasarang ampitsuk: Ii kuikiariYusnau ati tusar mash susarmiayi. 3Nukakuik ampirmaunaka susacharmiayi, antsupengker nintintin asar, kuikiari jumchikau waininayat, ningki wakerinak nikuikiarin Yusen susarmiayi. Wikia nunawainkau asan ujaajrume. 4Tura iinchaseatraminak: Wait aneasrum, iishaCristonu ainau yuuminak pujuinau kuik

miaji. 5Tura iik nintimsar: Kuikiachinjumchik Yusen susachartimpiash, tunintimsar pujarin, nuna nangkamasarangnukap susarmiayi. Antsu nuwá eemkar:Iikia Yusnau asar, iinu aa nuka mashYusnawaitai tusar, nunia iincha: Iishayaingtatjirme turamiarmiaji.n 6Turaasaramtai Tito yaanchuik atumin jea,kuik irumratniun nangkamamia nukaataksha turati tusar, atumin akupkatasarwakeraji. 7

pita tusaram, tura pengker nuikiartinasaram, tura Yuse chichame pengkernekau asaram, tura Yus miatrusrumeknintimrau asaram,mek anengkratu asaram, Cristonu ainauyuuminak pujuinau wait anentakrumkuikiasha nukap akuptuktinuitrume.

8Antsu wína umirtuktaram tusankanunaka tatsujrume,maya ainau chikich ainaun miatrusarangyaingkiartas wakerinau asaramtai,

rume. Tura atum nekasrumeash Yusanearam tusan, chikich ainaunnekamtikiatasan wakerajrume. 9Atumka

kia tu awai tusaram nekarme: Nukanayaimpinam pengké yuumatsuk pujayat,ju nungkanam yuumak pujumiayi. Turaju nungkanam yuumak pujau, atuminanenmak jarutramkau asamtai, atumsha

trume.10Wikia tu nintimsan pujajai tusan,

atumin yaingtasan tajarme. Chikichmusach atumek wakerau asaram,pengker nintimsaram kuik irumatnangkamamiarume. 11Tura yaanchuikpengker nintimsaram kuik irumratasrumwakerimiarme nuka yamaisha turaminamatikia turataram. 12Nintimrataram.Aints ni kuikiarin Yusen susataswakeramtaikia, Yuska nu aintsu kuikiarintakakun nekau asa, pengker nintimias nukuikianka jurawai. Antsu kuikiantakakchau ainaun: Kuik wína surustaramtusangka seatsui.

13Tura chikich aints yayaakrum,atumka yuumaktaram tusanka tatsujrume.

trum tusan nunaka tajarme. 14Yamaikianiisha yuuminak pujuinau asaramtai,atumsha niisha yaingtinuitrume. Turachikich kintati atumsha yuumakrumin,

tinuitai. Tura asamtai mash yuumatsukpujustinuitrume. 15Yuse chichame nunakapachis tu aarmawaitai: “Aints nukapjukiarmia nuka ampirmaurin chikichainaun susaru asar ampichu armiayi. Turani ampirmaurin chikich ainaun susarmauasar, nusha yuumatsuk pujuarmiayi.”o

Pablo Titon Corintonam akupkamuri16Wi atumin miatrusnak yaingtasan

wakeraja nunisang Yus Titonchanintimtikrau asamtai, wikia Yusenmaaketai tajai. 17Wi Titon: Weta tamauasa: Ayu turutui. Tura niisha atuminanenmau asa, ningki wakerak atuminirastas winitatui.

18Tura Titojai tsanias weti tusan, iiyachiin chikichan akuptuktatjarme. NukaYusnum uwemratin chichaman nekas

2 8

Page 370: Achuar bible   new testament

370

p 9.9 (Sal. 112.9)

pengker etseru asamtai, Cristonu ainaumash niin pachisar pengker chichainawai.19Tura Cristonu ainau iruntramunam: Nuaints Titojai wekaasati tusar, tura niijaikuikian irumrarti tusar inaikiarmiayi. Turaii Apuri maaketai titasar, iik wakerakur

sar turaji tiarmiayi. 20Tura asar iinpachitmasar: Ningki kuikian wakerinaktinatsuash turamiarai tusar, Titojai tsaniasii yachí kuikian irumrarat tusar akupaji.21Tura asar Yus wainmaunum tura aintsainau wainminamunam ii turaji nuna mashpaan nekaawarat tusar turaji. 22Nunia jujimia aintsjai tsanias wearti tusar chikichanakuptuktatjirme. Nuka Cristo takatrin tuketakakmastas wakerawai tusar nekaji. Turaatumin nekas pengker nintimturmau asa,yamaikia nuna nangkamasang Cristotakatrin eemtikiatas wakerawai. 23AntsuTiton pachisar inintrinamtaikia: JukaPablojai tuke tsanias wekainuitai titaram.Tura atumin yainmaktas tuke Yusechichamen etserui titaram. Tura ii yachíjimiar Titojai tsaniasar wekainaunchapachisar inintrinamtaikia: Juka Cristonpengker awajsartas, junia Cristonu ainaumash ni yachiin akupkari titaram. 24Turaatumi anengkratairin Cristonu ainau mashnekaawarti tusaram, ii yachí ainau pengkerwainkataram. Nu turakrumningkia atuminpachisar timiaji nuka pengke aintsuitaitiartinuitai.

Cristonu ainaun kuik akuptukmauri

9 1-2Atumka Cristonu ainau kuikakuptuktasrum wakerarme nuna

nekau asan,nuitjarme. Atumsha kuik susatasrumwakerau asakrumin,nam wekaakun atumin pachisan: Acayanungkanam pujuinau chikich musachtikuik irumtan nangkamawar yamaisha

tuke atumin yainmakartas wakerinawaitajai. 3Tura atumin pachisan: Yuminakpujuinaun nekasar kuikian akuptukartaswakerinawai, timiaja nunaka nangkamitawai turutiarai tusan wikia nakitajai.Tura asan kuik irumraram umistaramtusan, ii yachiin kampatam akupinajai.4Tura wi ukunam MacedonianmayaCristonu ainaujai atumin jeakrin, atumkuik irumratin umitsuk pujakrumkanatsaartinuitrume. Tura ii atum pachisar:Kuik irumratniun umisari, tinu asar, iishanunisrik natsaartinuitji. 5Tura kuiksurimshim irumrairam tusan yamaikiatajarme: Atumek nintimsarmek: Iikiayuuminak pujuinau kuikiaka akuptuktatjitinu asaram,ram. Turakrumin ii yachí ainau atumineemkar jear, kuikian surimtsuk suamunirumrarti tusan akupajai. Nunia wi atummash irumraram pujarmin jeatatjai.

6Ju chichamsha nintimrataram: Aintsarakan jumchik araangka, jumchikjuuktinuitai. Antsu arakan nukap araangka,nukap juuktinuitai. Kuik suamushanunisketai. 7Tura aints mash ni nintijainintimina nunisarang ni kuikiarin pengkernintimsar Yusen susarti tajarme. Aintspengker nintimias Yusen ni kuikiarin suanunaka Yuska aneawai. Tura asamtai:

nuitji. Tura: Kuik susata turutinamtai suajaituusha nintimrashtinuitji. 8Yuska atumintuke anenmau asa, atumka tuke yuumatsukpujustaram tusa, pengker aa nuna mashsuramtanka tujintatsui. Tura asa chikichaints nukap yaingtinun atumnasha nukapsuramsatnuitrume. 9Yuse chichame tuaarmawaitai:

“Aints yuuminak pujuinaun nukapsusau asamtai, Yuska ni pengker

tsui.”p

2 8 9

Page 371: Achuar bible   new testament

371

q 9.10 (Isa. 55.10)

10Tu aarmau asamtai, Yuska aintsainautin: Arak araataram, tura yutashayuwataram tusa, ii yuumamurinsuritramtsuk tuke sukartin asa, arakantsapamtikui tura nukap neremtikui. Turaatum pengker turamun pachis nunakataku tawai.q 11Atum: Chikich ainaushayaingtaram tusa, Yuska waring achatmash atumnasha suramsatnuitrume. Kuikirumramu akupturmaktatrume nu iishamash jukir, yuumin ainausha susatnuitji.Turakrin nuka Yusen nukap maaketaitiartinuitai. 12Tura ni yuumamuri susamuasar,sha yuumatsuk pujusartinuitai. Turaatum yaingmau asar, nuna pachisarYusen nukap maaketai tiartinuitai.13Atumka yuuminau kuik akuptukmauasar, Cristonam uwemratin chichaman

wartinuitai. Tura asar: Nekas Yuskajuuntapita tiartinuitai. Tura atumikuikiari surimtsuk susamu asar, niishaYusen maaketai tiartinuitai. 14Turayuuminau kuik akuptuktaram tusa, Yuskaatumin nintimtikramrau asamtai,

mau asar nu kuikian jukiaru ainau

tai.15Yuska ni Uchirin suritramtsuk iin

akupturmaku asamtai, iikia tuke inaitsukYuska maaketai tiarmi.

Pablo ni takatrin pachis chichasmauri

10 1Aints ainau wína pachitsarchichartinak: Pablosha iijai

pujakka mianchawapita, antsu arák pujuskartan akupturmak: Miajuitjai tusa,kakarman chichaayi turutinawai. Tuturutinau wainiatnak, Cristo winakapengker nintimtursau asamtai, tura waitanentruru asamtai, wikia Cristo nintimia

nunisnak atumin chicharjarme. 2Tura

nak: Junia nungkanmaya ainawanunisarang pujuinawai, tinaunka¿waruka nusha tarume?nuitjai. Tura iin pachitmasar nangkamiartsanuminak pujuinamtaikia, wishaatumin jeamtaikia, nu aints ainaunkakarman chicharkai tusaram Yusseatritaram. 3

sha, junia nungkanmaya maaninanunisrikia iikia maaniatsji. 4Junia

wai. Antsu ii nangkiringkia Yusekakarmarintai. Nujai iwianchi kakarmarinepetji. 5Tura asar junia nungkanmayaainau nangkami nintimtainkia Yusekakarmarijai nepetji. Tura Yus tu pujawaitusar, nekatan nakitinayat ningkinintimsar: Nekau aintsuitji, tinausha Yusekakarmarijai nepetji. Tura Cristo tukepengker umirkarmi tinu asakrin, junianungkanmaya ainau nintimtairingkiawaring achat mash tu awai tusa iinchanekamtikramji. Ju nungkanmaya ainaunintimina nuka nintimtsuk pujakuriwianchi nintimtairisha nepetji. 6Tura

minkia, nuniangka chikich ainaunangkamiar Cristonuitjai tinayat, Cristonumirtsuk pujuinamtaikia, ni turamuripachisar chicharkatnuitji.

7Atumka aints ainau itiur nintiminawatusarmeka paanka nekatsrume. Antsuaints: Wikia Cristonuitjai tauka iinchapachitmas: Wiya nunisarang Cristonuainawai, tu nintimratnuitai. 8Tura Yus nikakarmarin wína surusu asamtai: Wínachichamur umirtuktaram takunchanatsaarchatnuitjai. Atum mengkakattusangka,miayi, antsu Yus miatrusrumekumirkataram tit tusa,

2 9 10

Page 372: Achuar bible   new testament

372

r 11.3 (Gén. 3.1-5)

miayi. 9Tura asamtai atum shamruktaramtusanka papinka akuptatsjarme. 10Antsuwína pachitsar: Niisha papin aarkakarman chichartamji. Antsu ni taamianchawaitai,muringkia pachischamnawaitaiturutinawai. 11Turutinauka nunashanekaawarti: Iikia arák pujayatur, papiaarar chicham akupaji nunisrik atumjaipujakrikia umiktatji.

12Aints ningki nintimtumasar: Iikiatimiá pengkeraitji tinau wainiatrik: Iikianu aintsjai metekaitji tichamnawaitji.Tura niya tumawaitji tichamnawaitji. Nuaints ainauka ningki nekapmaminawai.

nainak: Iikia timiá pengkeraitjitumaminauka nintinchau ainawai.13Antsu Yus tu nintimtsuk asataram, tinuasamtai, iikia nu aintsjai metekaitjitichamnawaitji.ram tusa akuptamu asa, iinka atuminjeatnun tsangkatramkamiaji. 14Yus iin

yaji. Antsu Yus iin nekas akuptamkauasamtai, iiyá eemkir atumin Cristochichame ujaimiajrume. 15Tura ukunamchikich aints Cristo chichamen etserinjear, atumin yainmakaru asaramtai, nuaintsu takatringkia ii umismiaji tatsuji.Antsu atumka miatrusrumek Yusnintimsaram pujakrumningkia, Yuswakera nunisrik atum nukap yaingtasarwakeraji. 16Tura atumin jear, ii takatriCorintonam umisar,makir, chikich nungka ainamunamYusnum uwemratin chicham etserkatasarwakeraji. Antsu chikich ainau takatrinpachisrikia: Nu takatka iik takakmasmajitichatnuitji. 17-18

mas: Pengker takakmasjai taunaka iiApuringkia: Pengker takakmame tatsui.Antsu ii takatri tu awai tusa, ii Apuri

ningki nekau asa: Wína takatrukapengker takakmame, titinuitai. Turaasamtai aints ainau:tsuk, antsu Yusnak: Juuntapitatiartinuitai.

Pablo anangkartin ainaunpachis chichasmauri

11 1

nawa nunisnak jumchik atuminchicharkatasan wakerajrume. Turaasamtai wait aneasrum tsangkutrurtaram.Tura nekasrum anturtuktaram. 2Wiyáatumin Cristo chichamen etserkauasamtai, Cristonu wajasmiarume. Turaasakrumin yamaikia anangkartinuchichame umirkairap tusan, nawanaintsjai tumichu kichik aintsu ninumkatitusa, ni apari suruku asa, chikichjaipujuschati tusa kasmatniayi. Yuschanunisang ni aintsri ainautin timiáanenmau asa, chikich yus umirtsukasataram tusa, ni aintsrin kasmatakpujawai. Wisha nunisnak atumin aneauasan kasmatajrume. 3Nu nangkamtaiknapi anangkartin asa, Evan anangkamianunisarang nu aints ainau atuminanangkramawarai tusan napchaunintimjai. Tura atum tuke pengkernintimsaram Cristo miatrusrumekumirkayatrum,minamtai, Cristo umirat inaisairam tusannapchau nintimjai.r 4Tura asamtai aintsYus akupkachmautiat atumin jeartamiar,ii Jesús pachisar chicham etserjinunisarka etsertsuk, antsu Jesúsanpachisar niish etserinau wainiatrumek:Jusha pengkeraitai tusaram anturume.Tura Yuse Wakani pachisar ii etserjinunisarka etsertsuk, chikicha wakaninpachisar niish etserinau wainiatrumek:Jusha pengkeraitai tusaram anturume.Tura Yusnum uwemratin chicham ii

2 10 11

Page 373: Achuar bible   new testament

373

s 11.9 (Fil. 4.15-18)

etserji nunisarka etserinachu wainiatrum,antsu chikich chichaman uwemrashtinunetserinau wainiatrumek:tai tusaram anturume. 5Tura nu aintsainau Yuse chichamen timiá shiirmanetserinawai tinau wainiatun, wínanangkatusarka Yuse chichamenkaetserinatsui, tu nintimsan pujajai.

6Wikia antukchamnaun chichauayatnak, Yuse chichamen paan nekajai.Tura atumjai pujakun, atumin nuchichamnasha tuke nekamtikiamjarme.

7Tura mianchau asan, uwejrujaitakakmaknasha, atumin pengkerawajsatasan akirkataram tutsuk, antsukuikiachujai nangkamin Yusnum

miaja ¿nu pachisrumek tunaawitaitarum? 8

tasan chikich nungkanmaya Cristonuainau kuikiarin jukin,naka sumarminuyajai. 9Tura atuminpujusan, kuikian yuumaknaka atumniakaseachmiajrume. Antsu MacedonianmayaCristonu ainau jear, wína yuumamurnakasurusarmiayi. Tura asan atumniaka:

rume, tura yamaisha kuikiankaseashtatjarme.s 10Cristo nekas chichamanwínaka nekamtikruau asamtai, Acayanungkanmaya ainau wína pachitsar:Nuka ii kuikiarinka pengké nakitawai,tuke turutiartatui tusan nekajai.11¿Atumin aneachkunak tu chicharjaram?Atsa, wikia atumin nekasan nukap aneauasan tu chicharjarme. Nunaka Yuskanekawai.

12Tura wi turaja nunaka tuke turatatjai.Chikich chichaman etserin ainau ningkinintimtumasar: Iikia Pablo tura nunisrikturaji, tinu ainau nuna turutiarai tusan,wikia Yuse chichamen yamaikia etserjanunisnak tuke etserkatatjai. 13Tura asan

nunasha tajarme: Nu aints ainau Yusakupkachmau asar anangkartin ainawai.Tura asar Cristo iin akuptamkamji,nangkamiar anangminak tinawai. 14¿Turaauka waruka timiá shiirmanchachichaina? tuuka nintimrashtinuitai.Satanás tuke anangkartin asa, Yuseawemamuri paanniunam pujawanunisang wantinui. 15Satanás tu wantinuasamtai, ni inatiri ainausha: Nekasar iikiapengker aintsuitji tusar, Yuse inatirianunisarang wantininawai. Antsuanangkartin asar, ni tunaarijai metektuke wait wajaktinnum jeartinuitai.

Pablo ni wait wajakmauripachis ataksha etserkamuri

16Ataksha nunasha tajarme: Aintskichkisha wína pachitas: Waurkawitai tunintimtursashtinuitai.ram pujakrumningka, wisha wikinintimtumasnak: Miajuitjai tumamtiasan,waurinak chichainawa nunisnak chichaktintsangkatruktaram. 17Wi yamaikia tajanunaka ii Apuri tita turutchau wainiatnakwikia wiki nintimsanak: Miajuitjai tusan,waurinak chichainawa nunisnakchicharjarme. 18Junia nungkanmaya ainauuntsuri: Miajuitjai tumaminamtaikia, wishanunisnak: Miajuitjai tusan, jumchik atumintu chicharkatatjarme. 19

jai tayatrum, waurinak chichainauwainiatrum, pengker nintimsaramanturume. 20Aints atumin inatminak, turaatumnau aa nunaka juwinak, iisha miajuitjitusar, atumin yapiin awataminamtaisha,atumka achikmawa nunisrumekpujayatrum, nu aintsu chichame anturinarume. 21Wikia natsaamayatnak atumintajarme: Iikia kakaichu asar, atumjaipujakrisha tuuka pujuschamiaji.Antsu waurinak chichainawa nunisnak

chichaayatnak nunasha tajarme: Chikich

2 11

Page 374: Achuar bible   new testament

374

t 11.25 (Hech. 14.19) u 11.33 (Hech. 9.23-25)

ainau miajuitjai tumamsar chichainawanunisnak wisha chichakminuitjai.22Niisha hebreo ainamtaisha, wishanunisnak hebreo aintsuitjai. Tura niishaIsraela wearinjai tinamtaisha, wishanunisnak Israela wearinjai. Tura niishaAbrahama wearinjai, tinamtaisha, wishanunisnak Abrahama wearinjai tajai.23Tura niisha:sha, wisha nuna nangkamasketjai. Antsu

jai. Wikia nu aints ainaun nangkamasnakkakarman takakminuitjai. Tura nu aintsainaun nangkamasnak kársernum untsuriengkeamuitjai. Tura nu aints ainaunnangkamasnak wikia awatramuitjai. Turanu aints ainaun nangkamasnak untsurijaachak wajakmiajai. 24Tura achirkarjudío ainau nuwap chapikmarmaujai awáawataka treinta y nueve (39)miayi. Tura ataksha achirkar, turaataksha achirkar, cinco (5) achirkarnunisarang awaturarmiayi. 25Numijaishakampatam katsumrukarmiayi. Turamantuwartas kayajai tukuriarmiayi. Turakanujai wekaakun juun entsanamkampatam ukanmiajai. Chikich kanuukanmatai, wikia kichik kinta kashisha,tura tsawaisha juun entsanam taunumachimkan nanasmiajai.t

26Wikia jinta wekaa wekaaka nukapwait wajayajai.tai, katingtatkaman wait wajayajai. Turajinta wekaaknasha, kasa ainau achirkarmantuwarai tusan, tura wi weauainausha, tura judíochu ainausha wínaachirkar mantuwarai tusan shamnuyajai.Tura yaktanam pujusan, wína achirkaraitusan nintimnuyajai.nam pujusan, pachim ainau yuruwaitusan shamnuyajai. Tura juun entsanamukani tusan shamnuyajai. Tura aintsnangkamiar: Iisha Cristonuitji tusar,

Cristonu ainaun anangkawarai tusannintimnuyajai. 27Wikia taka takakmakayaweyajai.jai. Tura yutancha yuumakunyaparnuyajai.yajai. Tura untsuri kinta ijarmanpujuyajai. Tura entsatirnasha yuumakuntsetsekjai wait wajayajai.

28Tura nuna nangkamasnak ¿Cristonuainau chikich chikich yaktanmasha itiurpujuinawak? tusan kintajai meteknintimnuyajai. 29Tura Cristo umirinkakainachmataisha, wisha nunisnakkakarchamin nekapniajai. Tura aintsainau: Cristo nemarin tunau takasti tusarnintimtikinamtaisha, wisha natsaamakuntunau takamtikinaun kajerniajai. 30Wikinintimsanak: Miajuitjai tumamtankanakitajai. Antsu wína pujutrun pachisanchichaaknaka, wi wait wajakmaurunpachisan chichastatjai. 31Wi taja nukanekasaintai. Yus nunasha nekawai. IiApuri Jesucristo Apaachiri asamtai, tukeYuska maaketai titinuitji. 32Wi Damascoyaktanam jeamtai, juun apu Aretaschikich apun: Nu yakta apuri ata tusainaikiamu asa, ni suntari ainaun wínapachitsar: Nu aints achiktaram tama,yakta waitirin mash epeniar winakanakarkarmiayi. 33Turutinamtai Cristonuainau winaka juun changkinnumengketawar,rinia naekjai nungka itararu asaramtaiuwemramiajai.u

Pablo karanma nunisangCriston wainkamuri

12 1Wiki nintimsanak: Miajuitjaitumamtanka nakitajai. Antsu

karanma nunisnak ii Apuri wantinkamunpachisan yamaikia ujaktatjarme. 2AintsCristo nemarin wi waintain Yus nipujamurin nayaimpinam iwiakmiayi.

2 11 12

Page 375: Achuar bible   new testament

375

¿Tura namangtukeash iwiakia?sha ¿wakaninkeash iwiarkaya? tusankanekatsjai. Antsu Yusek nekawai. Nuturunamuka yamaikia catorce (14)musach nangkamaruitai. 3Atakshatajarme: ¿Nekasash namangtukeashnayaimpinam wakaya? tusanka nekatsjai.Turachkusha ¿wakaninkeash Yus jurukia?tusanka nekatsjai. Yusek nekawai. 4Turawainiatun nunasha nekajai. Cristonuainau jakau pujutinam iwiakmau asa,

nun antukmiayi. Tura ni antukmianunaka etserkaip tusa suritkamiayi. 5Nuturunamun pachisan: Nekas pengkeraitaititinuitjai. Tura wiki nintimsanak:

waitjai. Antsu wína wait wajakmauruntimiá untsuri amia nuna pachisanchichakminuitjai. 6Wikia chikich aintsun

naka, wikia nunaka nangkamniakatumamchainjai,jai. Turayatun nunaka tatsujai. Atum wituramur wainkaram, tura wi chichaamurantukrum, itiur pujawa tusaram paannekararam, nuke nintimtursataram tusanwakerajai.

7Wi nayaimpinam wainkamiaja nutimiá pengker asamtai, nangkaminintimtumas: Miajuitjai tii tusa, Satanáswait wajamun jangkia tumaun akuptukattusa Yuska tsangkamrukmiayi. 8Turaasan nu wait wajamurun jurutkit tusan, iiApurin kampatman seamiajai. 9Wiseamaitiat wína chichartak: “Waitwajamur jurutkita” turutme nunakaturashtatjame. Antsu tuke inaitsukpengker awajsatatjame. Tura asamtaiwína kakarmarjai kakaichu ainaun

ratatjame turutmiayi. Turutin asamtai,Cristo ni kakarmarin wína surusti tusan,kakarmachutiatnak pengker nintimsanYusen maaketai tajai. 10Tura Cristonu

asan, wína katsekrinamtaisha, tura wínamantuwartas wakerutinamtaisha,pengker nintimsan pujajai. Wi yuumakunpujayatnak, nunia yumtin pujayatnak,

nak wikia pengker nintimsan pujajai.Cristo ni kakarmarijai wína kakamtikruruasamtai, wína namangkruka kakarmachuayatnak kakaram nekapeajai.

Pablo Corintonmaya ainaunpachis timiauri

11Wi pengkeraitjai tumamkun wauruanunisnak chichaajai. Antsu atumsha wínapachitsaram pengker chichartukminayatrumek, atumka chichachu asakrumintu chichaajai. Wikia mianchau ayatnak,chikich ainau nangkamiar:muitji tinauka wína nangkatusarkaainatsui. 12Wikia atumin jean, waitwajasan Yuse takatrinka takakmin ayajai.Tura wainchatai takatnasha takauyajai.Tura Yuse kakarmarijai jau ainaunchatsuwayajai. Tura asamtai: Nekas Yusakupkamuitai tusaram nekaramiarume.13Tura chikich yaktanam Cristo umirinpujuinauncha atumjai metek pengkerawajnuyajai. Turayatun atumin: Kuik

rume. Tura nuka tunaawaitmatikia, waitaneasrum tsangkutrurtaram.

14Atumin jimia irasu asan, jujaingkiaatumin kampatam irastasan wakerajai.Tura atumin jeanka, etsermaunumakirkataram tichatatjarme. Atumnau aanunaka wakeratsjai. Antsu atumka Cristomiatrusrumek umirkataram tusanwakerajrume. Uchikia ni aparinunkakuikian kiauntukchamnawaitai, antsu

nuitai. ¿Tura atumka wínauchirchaukitrum? 15Wikia atuminyaingtasan wína kuikiarnaka amuktatjai.Tura atumin yaingtasan, taka takakmakapimpikin jaaknasha jakatjai, tu nintimsan

2 12

Page 376: Achuar bible   new testament

376

pujajai. ¿Wikia atumin miatrusnakaneamaitiatrumsha waruka winakaanentsurme?

16Wikia atumi kuikiarin pengkéjurukchamiajrume. Tura waininayatchikich ainau wína pachitsar: ¿Nukatsanukratin asa, itiur atumi kuikiarinjukishtatua? turutinawai. 17¿Itiuratumniasha tsanurmiajrume? ¿Wi aintsunatumin akuptukmiaja nuka atumniakatsanurmarmakiaram? Atsa, atumniakatsanurmarchamiarume. 18Antsu wikiaTiton chicharkun, atumin jiiriti tusanakuptukmiajrume. Tura chikich aintsCristo nemarniun nijai tsanias weti tusanakupkamiajai. Tura ¿Titosha atumniashatsanurmarmakiaram? Atsa. Niisha iiyanunisang Yuse takatrin takakmawai.¿Nekaschaukai?

19Wína aneetir yatsur ainautiram¿atumka itiur nintimrume? Atumka wínapachitsaram: Niisha nekas pengkeraintsuapita turutiarat tusa, ¿ni pengkerturamurin pachis chichaatsuash, tunintimtursarmek pujaram? Antsu wikiatuuka nintimtsujai. Wikia Cristonu asan,Yuska winasha nekaruapi tusan, atuminkakamtikratasan tu chicharjarme. 20Wiatumin jeancha, pengker pujuinaunwainkarchatjash tu nintimsan pujajai.Tura atumsha wina waitkatasrumwakerutarme nunisrumka winakawaitkashtatrume, wi tu nintimsan pujajai.

musha achanpiash? ¿Tura suwirpiakujiiniamu achanpiash?yamu achanpiash? ¿Tura winangkamakuitjai tichartimpiash? ¿Turamai jiyani wajamusha achanpiash? ¿Turaaujmatnaiyamusha achanpiash? ¿Turawikia miajuitjai tumamchartimpiash?¿Tura kanarar pujamusha achanpiash? tunintimkun yumtin nintimjai. 21Tura wiatumin jeamtai, atumi tunaari inaitsukpujakrumningkia, Yus wínaka inatsatrai

tu nintimsan pujajai. Untsuri atumjaitsaniasar pujuinau ni yaanchuik tunauturutirincha inaitsuk, pasé aa nunanintimtinak, tura nuwan tsanirmatanwakerinak, tura ni wakeramurin tukenintiminak pujuinamtaikia, wikia atuminjean juutancha juutminuitjai tajarme.

Inangnamu chicham akupkamuri

13 1

jai. Tura jujaingkia kampatmanirastatjai. Tura atumin jean, itiur pujarmetusan, chichaman nekaatasan, aintsunjimiarchiksha, tura kampatmankeshainiastatjai. 2Yaanchuik atumin jean,tunau takau ainaun, tura chikichainauncha mash wi timiaja nunakayamaikikia arák pujayatun, atakshaaatjarme: Wi ataksha atumin jean,

rashtatjarme. 3Tura wi Cristokakarmarijai chichaaja nu nekaatasrumwakerau asaram nekaamnawaitrume.Cristoka kakarmaitai. Tura asa nikakarmarin atumin nekamtikramrume.4Cristo namangke ii namangkea nunisangkakaichu amiayi. Tura asamtai niinchanumi winangmanum maawarmiayi. Turamaawarmaitiat Yuse kakarmarijai jakanantakin asa tuke iwiaakuitai.kesha kakaichutiatur Cristonu asar, tukeYuse kakarmarijai atum yaingtasar pujaji.

5Atumka anangmamawairam tusaram:Nekasnash Yusnawashitaj tusaramnekaamataram. ¿Jesucristo wína nintirunnekasampi pujurtawa tusaram atumkanekatsrumek? 6Antsu iikia nangkamrikiaCristo umirnuitji tatsuji. Atumsha nushanekaataram tusar wakeraji. 7Tura atumtunau takasairam tusar Yusnashaseatjirme.tamsarat tusarkia nunaka tatsujrume.Antsu atum nekas pengker aa nuturataram tusar nunaka tajarme. Tura iinpachitmasar pasé chichainauka nuka

2 12 13

Page 377: Achuar bible   new testament

377

pachiatsji. 8Iikia Yuse chichame nekas aanuka pengké yapajiachmin aji. Antsu iituraji nuka nekas chicham pengker aanujai turaji. 9Tura asakrin iinkapachitmasar: Kakaichu ainawaituraminau wainiatrik, atumka kakaramwajakrumningkia iikia waraaji. Turaatum pachisar: Miatrusarang Yusenumirkarat tusar Yuscha seaji. 10Tura asaratumin pasemamtikrarat tusangka, Yuskawinaka akuptukchamiayi. Antsu atuminkakamtikrat tusa,miayi. Tura asamtai wi atumin jeanka,kakarman chicharkaijrum tusan, winitsukju papin aatjarme.

11Ayu,mincha, inangnamunam nunashatajarme:

ram. Tura Cristojai tuke kiakanirtaram.Tura miatrusrik Cristo umirkarmitusaram chicharnaikiataram. Tura kichikninti nintimtunistaram. Tura pengkerawajnaisaram pujustaram.ningkia, Yus atumin anenmau asa, turanekas angkan pengker nintimtikiartinasa,trume. 12Pengker nintimtunisrumchicharnaikiataram. 13Junia Cristonu

minawai.14Ii Apuri Jesucristo atumniasha tuke

yainmakarti.rin atumniasha nekamtikramawarti. TuraYuse Wakani atumi nintin engkema, tukeatumjai tsanias pujusti tajarme.Maaketai.

2 13

Page 378: Achuar bible   new testament

378

a 1.4 (1.Tim. 2.5-6)

Chicham akuptukmauri

1 1Wiitjai Pabloitjai. Aints ainau: Wínachichamur etserkata tusarka

akuptukcharmiayi. Tura Yus chikichaintsun akatak: Pablo wína chichamrunetserin ati tusam inaikiata tusangka,wínaka akuptukchamiayi. Antsu iiApaachiri Yus ni Uchiri Jesucristonjakamunmaya inankimia nu: Wínachichamur etserin ata tusa akuptukmiayi.2

sha Galacia nungkanam Cristonuainautirmin chichaman akupturminawai.3Ii Apaachiri Yus ii Apuri Jesucristojaiwait anentraminak atumin pengkerawajtamsarti tusan, tura angkan pengkerpujustinasha suramsarti tusan seatjarme.4Ii Apaachiri Yuska nuna wakerau asa,junia nungkanmaya ainau tunau turamuninaisarat tusa, iin uwemtikramratas niUchirin akupturmaku asamtai, Cristo iitunaarin sakturmartas jarutramkamiaji.a5Tura asamtai Yuska juuntapita tusartuke maaketai tiarmi. Tu ati.

Chikich uwemratin chichamka atsawai6-7

chu Yus umirat inaisarum? Cristo iintimiá anenmau asamtai, Yus wína aintsurataram tusa, atumin eatmakuwainiatrum, tura chikich uwemratinchicham atsau wainiatrum, chikich aintsatumin tarutmiar, Cristonam uwemratin

chichaman yapajiawartas wakerinauwainiatrum, atumka nangkamrum: Nuchichaman umirkunka uwemratatjapitarume. 8Antsu wikia tajarme: Iikiauwemratin chicham Cristo pachisrumetserkataram, Yus turamin wainiaturyapajiar etserkurningkia, Yus iinka waitwajaktiniun suramsatnuitji. Tura Yuseawemamurisha Yusnum uwemratinchichaman ii etsermiaji nuna yapajiawar

kartin ainawai. 9Yaanchuik atumintimiajrume nuna ataksha nunisnaktajarme. Aints atumin anangkramawartaschikich uwemratin chicham iikiaetserkachmiaji nuna etserinakkawiasmamkartin ainawai.

10Wikia nuna takun, aints ainau wínapengker nintimtursarat tusanka nunakatatsujai, antsu winaka Yus pengkernintimtursati tusan nunaka tajai. Antsuaints ainaun pengker awajsatasnakanunaka tatsujai. Antsu aints ainau wínapengker awajtusarat tusan nuna takunka,Cristo inatiringkia achainjai.

¿Pablo itiur Yuse chichame etserin wajasmiayi?

11Yatsur ainautiram umaarutirmesha,Cristonam uwemratin chichaman wietserja nuka aintsu chichamenchuitai. Nunekaataram tusan tajarme. 12Aintsainauka nu uwemratin chichamnakaujatkacharmiayi. Tura nu chichamnaka

Pablo Gálatas Ainaun Papin Akuptukmauri

Page 379: Achuar bible   new testament

379

b 1.12 (Efes. 3.3) c 1.13 (Hech. 8.1-4;22.4-5;26.9-11) d 1.16 (Hech. 9.3-6)e 1.18 (Hech. 9.26-30) f 2.1 (Hech. 11.30;15.2-4)

aints ainauka nuiturcharmiayi. AntsuJesucristo wína wantinturkau asa, nu

miayi.b13Tura wi yaanchuik itiur pujuyaja

nuka antukmiarume.tin chichaman miatrusnak umirkatajtusan, wikia Cristo aintsri ainaun tukekajerakun,kun, miatrusnak wait wajaktiniun suyajanuka antukmiarume.c 14Tura wína wearainau wijai metek yaanchuik ii juuntri

masnak miatrusnak umirnuyajai. 15Turawikia akiintsain, Yus wait anentrak wínaeatkau asa: 16Wina Uchir itiur awa tusa,paan nekamtikruau asa: Judíochuainamunam uwemratin chicham wínapachitsam etserkata tusa akuptukuasamtai, wikia chikich ainaun warinaketserkaintaj tutsuk, nunaka inintrutsukpujuyajai.d 17Tura wína eemkar Cristonuiniatiri armia nuna chichamen

jai. Antsu Arabia nungkanam aints

san wemiajai. Nunia waketkin atakshaDamasco yaktanam tamiajai.

18

ramtai, Pedron jiistasan wemiajai. TuraJerusalénnum jean, nuni Pedrojai jimiatuming pujusmiajai.e 19Tura ii Apuriyachiin Santiagoncha wainkamiajai.Antsu Cristo nuiniatiri chikich ainaunkawainkachmiajai. 20Wi aarja jukanekasaintai. Yusjai tajai. Waitchawaitai.

21Nunia Siria nungkanmasha, turaCilicia nungkanmasha wemiajai. 22AntsuCristonu ainau Judea nungkanampujuinauka winaka waitkacharmiayi.23Antsu wína pachitsar chichamanantukar: “Yaanchuik Cristonu ainautin

wait wajaktiniun suramnuyaji nunakainais, iin yaanchuik amutmaktaswakerinutiat, yamaikia Cristonamuwemratin chichaman etserakwekaawai,” tiarmiayi. 24Tura asar winapachitsar: Yuska juuntapita tiarmiayi.

Cristo nemarnu juuntri ainau Pablon pengker awajsamuri

2 1Nunia catorce (14)maramtai, wikia Bernabéjai ataksha

Jerusalénnum wemiajai. Tura Tito wijaiwekaasati tusan jukimiajai.f 2Tura Yus:Weta tusa akuptuku asamtai, nunijeamtai winaka: Nangkamim judíochuainamunam Cristo chichame etseruweame, turutiarai tusan, Cristo nemarnujuuntri kanakar pujuinamunam nunipachinkan: Yusnum uwemratinchichaman judíochu ainamunam tuetserjai timiajai. 3

tiat, wijai wekaimia nuna pachisar:Nuwapchirin charutkami ticharmiayi.4Tura chikich aints ainau anangminak:Iisha Cristonuitji tusar, aneachmau iipujamunam wayaawar, ii CristoJesúsnum angkan pujamun nekarmawar,

miaji. Tura iin chichartaminak:Nekasrum uwemratasrum wakerakrumka,ataksha Moisésa aarmauri umirkataramturamiarmiaji. 5Tura wainiatrik atum

rume nuka tuke yapaijtsuk antuktaramtusar, nu aints ainauka iikia pengképachischamiaji.

6Tura Cristonu ainau juuntrisha winakayamaram chichamnaka ujatkacharmiayi.Nuka Cristonu ainau juuntri ainayat, Yusmash aints ainautinka metek jiirmajitusan, nu aints nekau irunuitmataisha,wikia nunaka pachiatsjai. 7Tura wína

1 2

Page 380: Achuar bible   new testament

380

g 2.11 (Hech. 11.2-17) h 2.16 (Rom. 3.20-22)

yamaram chichaman pengké ujatkacharuwainiatnak, Yuska: Cristonam uwemratinchicham judíochu ainamunam etserkatatusa, winaka akuptuku asamtai, antsuPedronka judío ainamunam Cristonamuwemratin chichaman etserkati tusaakupkau asamtai nunaka nekaawarmiayi.8Tura Pedron: Judío ainamunam weta,tímia nu Yusek winasha: Judíochuainamunam weta tusa akuptukmiayi.

9Tura asamtai nuna nekaawarSantiagosha, nunia Pedrosha, nuniaJuansha Cristonu ainau juuntri asar, wínapachitsar: Nekas Cristo akupkamuitai, tunintimtursar, winasha tura Bernabéncha:Nekasar metek nintimji tusar, ii untsuruwejen achirtamkar: Atumka judíochuainamunam werum, Cristo chichameetserkataram.nam weri, Cristo chichame etserkatatjiturammiarmiaji. 10

nak: Judío yuuminak pujuinauyaingtaram turutinamtai, wikia nunakawakerau asan tuke turinuyajai.

Pablo Pedron chicharkamuri11-12Tura wi Antioquía yaktanam pujai

Pedro tamiayi. Tura taa judíochu ainauiruntramunam pachitsuk yuwamiayi.Tura Santiagonumia akupkamu ainaukaunkaramtai, Pedro nu aintsun wainak:Ameka judíotiatmesha tura nuwapchiramcharukmautiatmesha ¿waruka judíochuainaujaisha iruntram yuwame? turutiaraitusa, natsaamak judíochu Cristonuainaujai iruntrar yutan yuwamu inaisauasamtai, wikia Pedron wainkan tupnikchicharkamiajai.g 13Tura Pedro judíochuainaujai iruntrar yuwamun inaisamtai,chikich judío Cristonu ainau Pedroanunisarang judíochu Cristonu ainaujaipengker nintimsar iruntrar yuwaariat,nunia yapajiasarang nintimsar, judíochu

ainaujai yutanka inaisarmiayi. Turinauasaramtai Bernabésha nunisangturamiayi. 14Turamtai nuna jiisan,Cristonam uwemratin chichaman mianakumirkacharu asaramtai, wikia mashantinamunam Pedron chicharkun:“Ameka judíotiatmesha nuwik judíochuainawa nunisam pujayatmesha ¿warukayamaikia judíochu Cristonu ainaunchicharkum: Judío ainau pujuinanunisrumek atumsha pujustaram tame?”timiajai.

Judío ainau tura judíochu ainausha mai metek uwemrartin ainawai

15Iikia nekasar akiinamunmaya judíoasar, chikich nungkanmaya tunaarintinainaujai pengké metekchawaitji.16Turayatur iikia nusha nekaji: AintstiMoisés umirkatin chicham umirkarkiauwemratatji tayatrik,nuitji. Antsu Cristo nekasampita takurkia,tunaanumia uwemratatjiapi tusar nekaji.Nu nekau asar, Jesucristo nekasampitatakurkia, Yus pengker awajsatnuitji.Antsu Moisés umirkatin chichamanumirinaksha kichkisha tunaanumiangkatuuka uwemrachartin ainawai.h

17Tura judío ainautikia judíochuainaujai metek tunaarintin asar: Cristo iitunaarin sakturmaru asamtai,taitji takurkia nuka nekasar taji. ¿AntsuCristoka iinka: Judíochua nunisrumektunau turataram turamjik? Atsa, pengkéturamtsuji. 18Nintimrataram. Wikiayaanchuik: Tunau inaisataram timiajanuna wainkin: Ataksha tunau turataramtakunka,nuitjai. 19Moisés umirkatin chichaman

jai. Tura Moisés umirkatin chichamanumirkachu asan, jakamin nekapnuyajai.Tura yamaikia Yus wakera nunak

2

Page 381: Achuar bible   new testament

381

i 2.20 (Gál. 6.14; Fil. 1.21; Col. 2.20) j 3.6 (Gén. 15.6; Rom. 4.3) k 3.7 (Rom. 4.16)l 3.8 (Gén. 12.3)

umirkatasan,naka pachischamnawaitjai. 20Yuse Uchiriwína anentu asa, wína uwemtikrurtasningki wakerak numi winangmanumjarutruku asamtai,pita tinu asan, Cristojai numiwinangmanum jakawa nunisnak turanantaknua nunisnak nintimjai. TuraCristo nekasampita tau asan, tura pujutnangkankashtinun jukin asan, yamaikiaCristonak nintimsan pujajai.i

21Yus iin timiá pengker awajtamsatasni Uchirin akupturmaku asamtai¿warukanak Cristoka nangkami jakamiayititaj? Wi Moisés umirkatin chichamanumirkan uwemramin amataikia, Cristokanangkami jakaayi.ramratas jarutramkau asamtai nukatichamnawaitji.

Cristo nekasampita takur uwemrawaitji

3 1Gálatas ainautiram ¿warukayawaweamua nunisrumkesha timiá

wauru wearme? ¿Yaachia atuminchicham nekaschau umirkataram tusashaanangkramamiarume? Cristo atuminuwemtikramratas numi winangmanumjarutramkamiaji nuna pachisan wikiachichaman paan etserkaisha ¿warukakakarmachusha kajinmakniurme? 2Kichikchichaman iniastasan wakerajrume. Nuairkataram. ¿Atumi nintin Yuse Wakani

miayi? ¿Atumka Moisés umirkatinchicham umirkau asakrumning, atuminintin engkemamia? Atsa, antsu Cristochichame antukrum nekasampita tinuasaram, Yuse Wakanisha jukimiarume.3¿Warukaya timiá nintinchaushaainiarme? Yuse Wakani nu nangkamtaik

mek ¿yamaikia atumi kakarmarijaisha

rumsha wakerarme? 4¿Atumkanangkamrumek wait wajakmiarum?

rum? 5Nintimrataram. Yuska ni Wakaninatumin akupturmak: Wainchatai takatturataram turamiarme nuka ¿warukayani kakarmarinka suramsamiarume?Atumka Moisés umirkurminkia nikakarmarin suramsachmiarume, antsuCristo pachisar etsermau antukrum,

rin suramsamiarume.6

rarmi. Abraham Yusen nekasampitatimiayi. Tura asamtai Yus Abrahamanpachis: Wína nekasampita turutu asamtai,tunaachawa nunisang pujaun jiiajaitimiayi.j 7

pita tinauka Abrahama wearianunisarang ainawai. Atumsha nuka paannekaamnawaitrume.k 8Yus yaanchuikmash nekau asa, nukap arus mashnungkanmaya ainau wína nekasampitaturutinaunka wikia tunaarinchawanunisarang pujuinaun jiistinuitjai tusa,nuná eemak Abrahaman uwemratinchichaman ujaak:pita turutu asam uwemratnuitme. Turamash nungkanmaya ainau ameanunisarang wína nekasampita turutinainaun nekasan pengker awajsatnuitjai,”timiayi.l 9

pita tinu asamtai, chikich aints ainauYusen nekasampita tusar pujuinaunkaYuska Abrahama nunisang pengkerawajui.

10Yuse chichame tu aarmawaitai:“Aints Moisés umirkatin chichamanaarmawa nunaka mash umirkachuainauka Yus kajerkamu ainawai.” Tuaarmau asamtai, aints ainau Moisés

2 3

Page 382: Achuar bible   new testament

382

m 3.11 (Hab. 2.4) n 3.12 (Lev. 18.5) o 3.13 (Deut. 21.23) p 3.16 (Gén. 12.7)q 3.18 (Rom. 4.14)

umirkatin chichaman mash miatrusarangumikcharu asaramtai, tuke Yuskajerkamu ainawai. 11Yuse chichameshatu aarmawaitai: “Yusen nekasampitatinauka, tuke iwiaaku pujusartinainawai.”m Tu aarmau asamtai Moisésumirkatin chicham umirkurkia, Yuskaiinka tunaachawa nunisrik pujarningkiajiirmatsji. 12Tura aints ningki nintimias:Moisés umirkatin chichaman umirkankauwemratatjapi tauka nunaka nangkamitawai. Yuse chichame tu aarmawaitai:“Aints Moisés umirkatin chichamanumirak tunaanumia uwemrataswakerakka, Moisésa aarmaurinka mashmiatrusang umirkati,” tu aarmawaitai.n

13Cristo ii wait wajaktiniun juki,

ramrau asamtai, Moisésa chichameumirchau ainauka Yus kajerkamuainawai, yamaikia turamtsuji. Yusechichame aints numinam nenaamunpachis tu aarmawaitai: “Aints jakatitusar,muitai,” tu aarmau asamtai, Cristo iitunaarin akiimiatramkatas numinamnenaawarmia nuka aints kajerkamuyayi.o14Yuska yaanchuik Abrahaman chicharak:“Mash nungkanmaya ainau wínanekasampita turutinauka, amijai metekwína aintsur artinuitai,” tinu asa, mashnungkanmaya ainaun uwemtikratasJesucriston akupturmakmiaji. Tura Yus:Wína nekasampita turutinaunka wínaWakantrun akuptukartinuitjai tinu asa, niWakanin iin akupturmakmiaji.

Yus Abrahaman tura Moisésnashachicham akuptukmauri

15Yatsur ainautiram umaarutirmesha,yamaikia junia aints ainau turamurinpachisan ujaajrume. Aints chikich aintsjai

chichaman najanawar, nu chichamanpapinum aarar, tura ni naarincha maiaarar umisar, nu chichamnaka yapaijtsukumikiartin ainawai. Antsu: Nu aarmaunyapajian, chikich chichamnasha aartajai,pengké tichamnawaitai. 16Tura asamtaiYus Abrahaman ni wearin pachischicharak: Ami wearam akiinatnua nukamash nungkanmaya ainaun pengkerawajsatnuitai timiayi. Antsu untsuriaintsun pachiska nunaka tichamiayi,antsu kichik aintsun ni Uchirin Cristonpachis Yus nunaka timiayi.p

17Wi taja nuka nintimrataram. YusAbrahamjai chichaman eemak najanamianuka umitskeka inaisachminuyayi. TuraAbraham jakamtai, cuatrocientos treinta(430) musach nangkamaramtai, YusMoisésan umirkatin chichaman ukunamakuptukiat, Abrahaman nuná eemaktímia nunaka umitskeka inaisachmiayi.18Tura Yus Abrahaman:pita turutin asam uwemratatme tinu asa,Moisés umirkatin chicham umirkamkauwemratatme, Abrahamnaka tichamiayi.

kia, Moisésa chichamenka umirkachuayatrik, Yus nekasampita takurkiaAbrahama nunisrik uwemramnawaitji.q

19Tura ¿Yus iincha waruka umiktinchichamnasha akupturmakmiaji? YusAbrahaman: Ami wearam akiinatnuanuka mash nungkanam pujuinaunpengker awajsatnuitai, tímia nunakaCristo taatsaingkia umikchamnauyayi.Tura asamtai aints ainau mash tunauwajasaru asaramtai, Yus ni awemamurinakatar akupak: Umiktin chicham Moiséssusataram tusa akupkamiayi. 20YusMoisésan chichaman akuptak: Aintsainau wína wakeramur ujakta tusa, niawemamurin akupkamiayi. Antsu

3

Page 383: Achuar bible   new testament

383

r 3.22 (Rom. 3.9-19;11.32) s 3.29 (Gén. 17.4-6;22.17-18; Rom. 4.13)

miayi.

¿Yus waruka umiktinchichamnasha akupkamiayi?

21Yus Moisésan umiktin chichamanakuptukmau asa ¿eemak Abrahamantímia nunaka umitsuk inaisamnaukai?Atsa, nuka umitskeka inaisachminuitai.Yus aints ainaun uwemtikratas Moisésanchichaman akuptukuitmatikia, aints

chau pujusartin armiayi. Antsu aintsainauka tuuka uwemrachmin armiayi.Aints ainau tuke Wijai pujusartitusangka, Moisénaka Yuska akuptukchamiayi. 22AntsuYuse chichame tu aarmawaitai: “Aintsmash jingkiamua nunisarang tunauainawai.” Tu aarmau asamtai, iikiaJesucristo nekasampita takurkia, Yusyaanchuik Abrahaman tímia nunisrikuwemratnuitji.r

23Antsu Cristo taachmataikia Cristonnekasampita tichamin armiayi. Tura YusMoisésan umirkatin chichaman akupkauasamtai, iisha jingkiamua nunisrik nuchicham umirin ayaji. Antsu Cristoukunam taa:meka nekasrum uwemratnuitrume tusaiincha nekamtikramamiaji. 24Turaasamtai Yus Moisésan chichaman

tai. Uchin wainuka uchi chichamanumiktinun nuimiarat tusa nakawai. Turaasamtai Yus Moisésnum chichamanakupkau asa,miaji. Tura Cristo ii tunaarinsakturmartas tau asamtai, iikia Cristonekasampita takurkia Yus pengkerawajsatnuitji. 25Tura yamaikia Cristonekasampita tinu asar, uchi ni wainmaunumirua nunisrikia yamaikia pujatsji. Tura

asar Moisés umirkatin chichaman

waitji. 26Tura asamtai atumka CristoJesús nekasampita tinu asaram mashYuse uchirintrume. 27Tura mash Cristonaari pachisrum maiintirmeka Cristo

trume. 28Tura asamtai judíoainautirmesha,sha, tura aintsu inatiri ainautirmesha,tura aintsu inatirinchu ainautirmesha,tura aishmang ainautirmesha, tura nuwaainautirmesha yamaikia mash metekCristo Jesúsnau asaram, kichkiatumawaitrume. Tura iisha aji tuukanintimrashtinuitrume. 29Tura Cristonuasaram,trume. Tura asamtai Yus Abrahamanchicharak: “Ami wearmin pengkerawajsatnuitjai” tinu asa,sha pengker awajtamsatnuitrume.s

4 1Wi taja nuka nintimrataram.Kuikiartinu uchiri nampuaramtai, nu

aints takaka nuka ukunam ninu uchirinuatinuitai. Antsu uchi akungka, ni apariinatiriya nunisketai. 2Tura nu uchikianampuachkungka ni wainurin umirnuitai.Tura ni apari kuikiarin wainunchaumirnuitai. Antsu nampuarka, ni apari tutinu asamtai, ni aparinu aa nunaka mashwainkatnuitai. 3Cristo taachmataikia,iikia uchia nunisrik pujuyaji. Tura asaruchi ni wakeramurin najantsuk pujusartitusa, ni apari inatirin umirak pujawanunisrik Moisésa chichame umirkurpujuyaji. 4Tura ni kintari jeau asamtai,Yus ni Uchirin ju nungkanam akupkamuasa, nuwanam akiinamiayi. Tura aintswajas, Moisésa chichamen miatrusangumirnuyayi. 5Antsu aints ainauti Moisésachichame umirkatatkamar tujintauasakrin,tas: Wína uchir ataram tusa, ni Uchirin

3 4

Page 384: Achuar bible   new testament

384

t 4.7 (Rom. 8.15-17) u 4.14 (Hech. 16.6-7)

akupturmakmiaji. 6Tura asamtaiyamaikia Yuse uchiri wajasu asakrumin,Yus ni Uchiri Wakanin atumi nintinakupturmaku asa: “Apaachi,trum tusa nintimtikramramiarume. 7Turaasamtai yamaikia aintsu inatiriatumachawaitrume. Antsu Yuse uchiriainiarme. Tura Yuse uchiri asakrumin,Yusnau aa nuka mash atumnau atinuitai.t

Pablo ¿Cristonu ainaun itiurpujuinawak? tusa nintimtusmauri

8Yaanchuikia Yuska tu awai tusaramnekachu asaram, chikicha yusri Yuschauwainiatrum, aintsu inatiriya nunisrumekumirkuram pujuyarme. 9Antsu yamaikiaYus tu awai tusaram nekarme. TuraYuscha atumniasha nekarmarme. Turaasamtai ¿waruka ataksha waketkirmeshaCristo umirat inaiyakrumsha, atakshaaintsu inatiriya nunisrumkesha aintsumirkatin chichamsha umirkatasrumshawakerarme?minuitrume, tura Yuse kakarmarishajukichminuitrume. 10Atumka judíochuayatrum, ¿waruka judío estarishainangkartasrumsha wakerarme? Tuuwemrachmin ayatrum, kinta pachisrum,tura nantu pachisrum, tura musachpachisrum, tura esta ainaushapachisrum tuke nintimsarmesha pujarme.11Atumka tu pujau asakrumin, wi atumin

rume nunaka nangkamniash etserkayatusan wake mesekan pujajai.

12Yatsur ainautiram, wikia atumjaipujaknaka atumjai metek pujuyajai. Turaasamtai yamaikia wait aneasrum wiyanunisrumek pujustaram. Wi atumjaipujamtaisha,miarume. 13Wi nu nangkamtaik atumpujamunam jean, sungkurmau asanpimpiayatnak uwemratin chichaman

ujayajrume. 14Tura sungkurmau asan,

mek, atumka tsuutrichmiarume. Antsu

mek, tura Jesucriston anturinawanunisrumek anturtinuyarume.u

15Maj, nekasan tajarme: Yaanchuikiawina yainkatasrum,min ayatrum, kuinkaram surutchawakerutmiarume. ¿Antsu yamaikiawaruka winaka pengker nintimturtsukshapujarme? 16Wikia atumin nekaschichaman aa nuna ujaamaitiatrumsha¿yamaikia atumi nemasenkitaj?

17Chikich aints ainau atum pujamunamjear anangkraminak:sar wakeraji turaminayat, nunakanekasar atumin yainmakartaskaturaminatsui. Antsu wína pachitsar: Nunachichame antutsuk asataram, antsu iichichameng antuktaram tusar, atumnakatu nintiminawai. 18Turinamtai wi atumjaipujaisha, tura wi atsaisha, chikich ainau

nakka nuka nekas pengker araintai.19Wína uchir ainautiram, yamaikia Cristonintimtichu asakrumin wikia wakemesekan, nuwa uchin jurertas waitwajawa nunisnak:ram tusan, wikia ataksha wait wajajai.20Tura yamaisha atumjai iruntranpujusan,tasan wakerajrume. Turayatun atumjaipujachu asan ¿itiurkatjarmek? tusanchanekatsjai.

Agar Sarajai chichaman nuikiarturmauri21Atumka Moisés umirkatin chicham

umirkatasrum wakerau asakrumin kichikiniastajrume. ¿Moisés umirkatin chichamaujchaukitrum? 22Yuse chichameAbrahaman pachis tu aarmawaitai:“Abrahama uchirisha jimiar ayayi. Tura

4

Page 385: Achuar bible   new testament

385

v 4.22 (Gén. 16.15;21.2) w 4.27 (Sal. 113.9; Isa. 54.1) x 4.30 (Gén. 21.9-10)y 5.1 (Juan 8.32-36)

Sara inatiri Agar naartin kichkinjurermiayi. Tura kichnaka Abrahamanekas nuwari Sara jurermiayi.”v 23AntsuAbrahama uchiri Sara inatiri Agarjurermia nunaka Yuska: Turata tichauwainiat, Abraham ningki nintimiasyajutmarmiayi. Antsu kichnakaAbrahama nuwari kaa ayat: Uchinjurertatui, Yus timiau asa Sarashajurermiayi. 24-25Wi taja nunaka takutawai: Sara inatiri Agar uchin jurermiayi.Nuka inatiri uchiri asa, Moisésachichamen umirnua tumawaitai. TuraArabia nungkanam mura Sinaí tutainumyaanchuik Moisésnum umirkatinchichaman Yus aamtikramiayi. Tura

sha: Iikia uwemratasrikia Moisés

miar tinauka aintsu inatiria nunisarangainawai. 26Antsu iikia yamaramJerusalénnum, nayaimpinmaya akupkatinaa nuni pujustin asar nunia aintsuitji.

numia uchia nunisketji, nuniashaangkantaitji. 27Tura asamtai tuaarmawaitai:

“¡Kaa ayatmek warasta! Uchiramatsau wainiatmek, tura uchijurertasam jatemam nekapchauayatmek, pengker nintimsamnukap warasta. Nuwa japamuayat,masang uchin untsuriwainkatnuitai.tai.w

28Yatsur ainautiram umaarutirmesha,Yuska: Wína uchir ataram turaminasamtai, iisha Isaaca nunisrik Yuseuchirinji. 29Yaanchuikia Agara uchiriIsmael, Yus wakerachmau akiinau asa,Sara uchirin Isaacan kajerak pasé

awajnuya nunisarang yamaisha Yusenumirchau ainauka Yusnumia akiinauainaunka tuke kajerin ainawai. 30TuraYuse chichame tu aarmawaitai: SaraAbrahaman chicharak: “Ame jakakminwína uchir aminu aa nunaka mashjukitnuitai. Antsu Agara uchiringkianunaka jukishtinuitai. Tura asamtai wínainatir ni uchirijai jiikim akupkata,”timiayi.x 31Tu aarmau asamtai iikiaCristonu asar, inati uchiria tumauchuitji.Antsu angkantaitji. Tura asar Sarauchiriya tumawaitji.

Yusnau asaram tuke angkan pujustaram

5 1Cristo iin uwemtikramratas angkanawajtamsamiaji.

kia angkan pujau asaram kakaramwajastaram. Tura uwemratasrumkaataksha Moisés umirkatin chichamumirkami tiirap.y

2Anturtuktaram. Wikia nekasantajarme: Atum uwemratasrum atuminuwapchiri charukakrumnisha, Cristoka

trume. 3Tura asamtai ataksha tajarme.

tas wakerakka, umirkatin chichamnashaMoisés aarmawa nunaka tuke mashinaitsuk umirkatnuitai. 4Atumka Moisésumirkatin chichaman umirkankauwemrainjapi, tu nintimsaram pujauasaram, Yuse anengkratairiniangkakanaku asakrumin, Cristo atumniakapengkerka awajtamsashtinuitrume.5

mau asamtai, Cristo nekasampita tauasakrin, Yuska ii tunaarin mashsakturmaru asamtai: Nekasriapi Yusnumpujustinuitji tusar nakaji. 6Ni nuwapchiricharukmau ainauka, tura ni nuwapchiricharutkachmau ainausha mai metek

4 5

Page 386: Achuar bible   new testament

386

z 5.9 (1.Cor. 5.6) a 5.13 (Lev. 19.18; Rom. 13.9-10) b 5.17 (Rom. 7.15)

Cristo Jesúsnau asar, ii nuwap charutkapachischatnuitji. Antsu mash Cristonekasampita tinu asar, chikich ainaushaaneetnuitji.

7Atumka Cristo pengker umirkurampujuyarme. ¿Yaachia nekas chichaminaisataram turamrume? 8Yuska nunakaturachmiayi. Antsu angkan pujustaramtusa, atumin untsurmaku asa: AtakshaMoisésa chichame umirkataramtichamiayi. 9Antsu nu aints waitchichaman jumchik chichainayat, kariaukariachunam jumchik engkeam, mashkarimtikia nunisang nu chichamanantuku ainaunka anangkawartinuitai.z10Atumka ii Apuri umirkau asakrumin, witimiaja nunaka tuke umirinak pujuinawaitu nintimjai. Antsu atumin waitchichaman etsera nunaka Yus waitwajaktiniun susatnuitai. Antsu ¿waríaintski? tusanka wikia pachiatsjai.

11Yatsur ainautiram umaarutirmesha,Cristo umirin ainau ni nuwapchirin tukecharutkartinuitai, wi tamatisha, judíoainauka winaka kajertukchartinuitai.Antsu nunaka wikia tatsujai. Antsu Cristonumi winangmanum jarutramkau asa, iinuwemtikramratnuitji.ramratnuka atsawai tau asamtai, wínatuke kajertinawai. 12Aints atumin ititawajtaminak: Atumi nuwapchiricharutsuk pujakrumka, nekasrumuwemrashtinuitrume, tinauka niinunningki charukarti tusan wakerajai.13-14Yatsur ainautiram umaarutirmesha,Cristo atumin: Angkan pujustaram tusauntsurmaku asamtai, yamaikia atuminamangke wakera nuka nintimtsukasataram. Antsu Yus umirkatinchichamka mash kichik chichamjaitiminuitai. Nu chichamka nuwaitai:“Atumi namangke anearme nunisrumekchikich ainausha aneetaram.” Tu aarmau

asamtai,ram.a 15Tura aneenitsuk jiyaanipujakrumka, pachim esaniniaryunainawa nunisrumek pujarme. Turaasaram amuniktinuitrume. Tu pujusaitusaram wainmamkataram.

Aintsu wakeramuringkia Yuse Wakani wakeramurijaingkia metekchawaitai

16Tura asamtai tajarme: Yuse Wakani

ram. Tu pujakrumka atumi namangkewakera nuka umirkashtinuitrume. 17YuseWakani wakera nuka aintsti namangkewakeramurijaingkia metekchawaitai.

kengka nakitawai. Tura ii namangkewakera nunaka Yuse Wakanishanakitawai. Tura asamtai atumi namangkewakeramuri najankurmeka, Yuse Wakaniwakera nuka turatatkamaramtujintarme.b 18Antsu Yuse Wakani: Tupujustaram tusa, atumin nuitamakpujurtamatikia, Moisés umirkatinchichamka pachischatnuitrume.

19Aintsu wakeramuringkia paannekaamnawaitji. Aintsu wakeramuri tuainawai: Tsanirmatin, tura pasé aa nuturatin, tura natsanpiaku aa nushaturatin, 20tura Yuschau waininayat:Ameketme Yusem tusar seartin, turawawekratatin, tura nemasnaikiatin, turamaaniktin, tura suwirpiaku jiinistin, turaaints kajerkatin, tura miajuitjai tumamtin,tura chikich ainaujai irunat nakitakurkanaktin, 21tura chikichnau aa nuwakeruktin, tura nampektin, tura yutaknukap wakeruktin, nunia chikich tunaa aanu pachitsuk turatin, aintsu wakeramuritu ainawai. Tura asamtai wi yaanchuikujakmiajrume nunaka ataksha tajarme:

maka pengké jeachartin ainawai.

5

Page 387: Achuar bible   new testament

387

c 5.24 (Rom. 6.3-14; Gál. 2.20)

22Antsu Yuse Wakani aintsu nintinpiatkau asa, árak nereawa nunisangneremtikui. Yuse Wakani turamuringkiatu ainawai: Chikich ainau aneenitin, turawarastin,tin, tura jaimiasar nintimtustin, turachikich ainau wait anentratin, turachikich ainau pengker awajsatin, tura iitimiauri miatrusrik umiktin, 23turamianchawaitjai tumamtin,muringkia turashtin, Yuse Wakanituramuri tu ainawai. ¿Nu turatnunkayáki surimkat? 24Tura Cristonu ainautikiaii namangke wakera nuka, tura pasé

num jakamia nunisrik inaisawaitji.c25Tura yamaikia Yuse Wakani iinengkemturma pujamtaikia, ni wakeranuke umiktinuitji.

26Antsu wikia miajuitjai tutsuk, turanekapnaisatai tunaitsuk, tura suwirpiakujiinitsuk pujusmi tu nintimtunistinuitji.

Yainiktaram timiauri

6 1Yatsur ainautiram umaarutirmesha,Cristo umirkausha aneachmau

tunaunaka turatnuitai. Turamtaisha YuseWakani piatkamu ainautiram, nu tunaunturau wainkurmesha:waitjai tusaram, nu aints jaimiasrumchicharkuram: Nu tunauka inaisata,tusaram yaingtaram. Wisha tunauwajasai tusaram nuka turataram.2Chikich ainau merman nanaakinawanunisarang wait wajainamtaikia, nu aintsnekasrum yaingtaram. Tu pujakrumkaCristo ni chichamen akupkamia nukaumirkatnuitrume.

3Aints mianchau ayat nangkami: Wikiamiajuitjai tauka ningki anangmamui.4Tura ¿ii turamuri itiurak awa? tusar iiknintimratnuitji.matikia, chikicha turamuri nintimtusrikia

waraatsji, antsu ii turamuring nintimsarwaraaji. 5Aintstikia mash ¿ii turamuriitiurak awa? tusar nintimratnuitji.

6Yuse chichame atumin nuitaminakpujuinau nekasar yuumatsuk pujusarattusaram, tuke mash pengker awajsaramyaingtaram.

7Anangmamawairap.chuitai. Aints arakan arauka juuktinuitai.Ii turamuringkia árak araamuanunisarang ainawai. Ii turaji nunashaiincha nunisarang turutmatnuitji. 8Turaasamtai aints ni namangke wakera nunaturinauka,tai. Antsu Yuse Wakani wakera nuna

kashtinun jukiartinuitai. 9Tura asamtaipengker turatin aa nuka tuke inaitsuktura yawetsuk turatnuitji. Nu turau asarii kintari jeamtai, aints arakan juwaakwaraawa nunisrik iisha nukap arusarwarastinuitji. 10Tura asamtai yaingminamatikia, aints ainau mash pengkerawajsatnuitji. Tura nuna nangkamasrik

nuitji.

Inangnamu chicham akupkamuri11Inangnamunam nekasan wína

uwejrujai aaran, warutam juunna aaritusaram wainkataram. 12Judío aintsainau Criston numi winangmanummaawaru asar, Cristonu ainautin pekajertaminaji. Tura asaramtai aintsatumin chichartaminak: Cristonuayatrumek, tuke atumi nuwapchiricharuktaram turaminauka, judío ainaunshaminau asar, kajertamkarai tusarnunaka tinawai. 13Tura nu aints ainaunuwapchirin charutkariat, Moisésumirkatin chichamnaka miatrusarkaumirinatsui. Turayat atumi nuwapchirincharutramkartas wakerutminawai. Tura

5 6

Page 388: Achuar bible   new testament

388

d 6.14 (Rom. 2.28-29; Gál. 2.20;6.14-15; Fil. 3.3; Col. 2.11-13)

atumin pachisar: Au jiisia, au aintsunuwapchiri charukmawaitai tiartaswakerinawai. 14Tura wainiatun wikia ayaii Apuri Jesucristonak wararsatnuitjai.

nuitjai. Ii Apuri jarutramkau asamtai,wikia numi winangmanum jakawa

murinka pachiatsjai.d 15Ni nuwapchiricharutkachmau ainausha, tura ninuwapchiri charutkamu ainausha maimetek Cristonu asaramtai, aintsu

musha pachischatnuitji. Antsu Yusnumia

yamaram akiinatin wakeruktinuitji.16Yuse aintsri wi taja nunaka umirinak

nun Yus susarat tusan, tura Yus waitanentrarat tusan wakerajai.

17Yamaikia nunasha tajarme: WikiaJesúsa inatiri asamtai, aints wínaawatinak charutrarmau chimirmaurunpaan waitrukartinuitai. Tura asaramtaiaints kichkisha yamaikia wínaka ititkaawajtuschartinuitai.

18Yatsur ainautirmin umaarutirmincha,ii Apuri Jesucristo atumniasha pengkerawajtamsarti. Tu ati.

6

Page 389: Achuar bible   new testament

389

a 1.1 (Hech. 18.19-21;19.1)

Chicham akupkamuri

1 1Wiitjai Pabloitjai. Yus wakerutakJesucristo chichame etserin ata,

turutin asa wína akuptukmiayi. Cristonuainautirmin Efesonam Cristo Jesús tukeumirkuram pujautirmin ju papin aatranakuptajrume.a 2Ii Apaachiri Yus ii ApuriJesucristojai atumin wait anentramakpengker awajtamsarti. Tura angkanpujustinnasha suramsarti.

Cristo aints ainautin pengker awajtamsamuri

3Ii Apaachiri Yuska, ii Apuri JesucristoApaachiri asamtai, iikia: Ameketmejuuntam tusar maaketai tiarmi. IikiaCristonu asakrin, Yus iincha timiápengker awajtamsamiaji. Tura niWakanin ii nintin engketramau asamtai,iikia nayaimpinam pujuinawa nunisrikpengker nintimsar angkan pujaji. 4Turaasamtai Yus nu nangkamtaik nungkannajantsuk nintimias: Wína Uchir Cristo

nua nuna tunaarin sakatramu asa, turaaintstin timiá anenmau asa iinchapachitmas: Nu aints ainauka nekasartunaarinchau wína Uchirnau arti tunintimturmasmiaji. 5Tura iincha Yusmiatrusang anenmau asa, iin pachitmas:Ukunam wína Uchirun Jesucriston

akupkamtai,ratas jakamtai, wína aintsur wajasartitusa,masmiaji. 6Yus nekas timiá pengker asa,ni aneetiri Uchirin iin akupturmaku asa,

miaji. Yus nuna turau asamtai, ni aintsri

muri nintimsar: Yus juuntapita taji. 7Yusiincha nukap anenmau asa, ni Uchirinakupturmaku asamtai, ii tunaarinakiimiatramkatas, Cristo jarutramak ninumpe numparmiayi. 8-9Yus iincha waitanentramak pengker awajtamsau asa, ninekamtairincha iincha suritramtsuk, ninintimaurincha yaanchuik aints ainau

ramamiaji. Tura iin uwemtikramratasCriston akupturmaku asamtai, yamaikiaiisha nuka paan nekaatnuitji. 10Yus iinnekamtikramatas wakerimia nukanuwaitai. Yus wi turatnuitjai tímianunaka mash umis, Cristo ataksha tatinkinta jeamtai, nayaimpinmayaainauncha, tura nungkanmaya ainaunchamash irur, wína Uchir Cristo nunaka tukeinartinuitai tu nintimramiayi.

11Tura asamtai Cristonu ainautikiaakiintsurning,ramratas wakerak iin pachitmas: Wínaaintsur arti tusa, tura tuke Cristojaiiruntrar wijai pujusarmi tusa

Pablo Efesonam Pujuinaun Papin Akuptukmauri

Page 390: Achuar bible   new testament

390

b 1.13 (Luc. 24.49; Juan 14.26; 16.13-15; Hech. 1.4;2.33) c 1.14 (1.Cor. 1.22)d 1.22 (Sal. 8.6) e 1.23 (Col. 1.18) f 2.2 (Col. 1.13)

wakerimiayi. 12Yus nuna wakerauasamtai, iikia nuwá eemkar, Yus tukenintimraru asar,nam pujustinuapitji tusar, tura Yus nekaspengkerapita tusar, ni wakeramuri tukeinaitsuk najanatnuitji. 13Tura atumshaiiya nunisrumek nekas uwemratinchicham Criston pachisrum antukuasaram, Cristo nekasampita timiarume.Tura asamtai Yus: Wína Wakantrun aintsainau nintin engketatatjai tinu asa, niWakanin nekas pengker aa nuna atuminintin engketramamiarume. Tura asamtaiatumsha: Wikia nekasnapi Yusnawaitjatusaram, atumek nekamatnuitrume.b14Cristo ii tunaarin akiimiatramakuwemtikramrau asamtai, Yuse Wakani iinintin engkemturmau asakrin, wínaumirtuku ainaujai mash iruntraram,nekasrum wijai tuke pujustinuitrumetusa,miaji. Tura Yuska timiá pengker asamtai,mash aints ainautikia pengker awajsartinainiaji.c

Pablo Cristonu ainaun pachis seatmiauri15Atumka ii Apuri Jesús nekasampita

tinu asaram, Yusnau ainau mashanearme. Tura asamtai wisha nuchichaman antukan, 16atumin pachisanYusen seatkun tuke maaketai tajai. 17IiApuri Jesucristo Apaachiri timiá pengkerasamtai, atumin ninu Wakanin suramak,

ramawarti tusan seatjarme. Tura Yus itiurawa tusaram,ram tusan seatjarme. 18Tura Yus atumineatmaku asamtai, atum nayaimpinamjearam tuke nijai pujusmintrum tusan,tura atumin paan nekamtikramawarattusan, Yusen seatjarme. Tura Yus warinani uchiri ainautinka tsangkatramkatnuitji

nusha nekaamniuram tusan Yusenseatjarme. 19-20Aints ainau Cristonmaawaru wainiat, ni tujinkamuri nekasatsau asamtai, Yuska ni kakarmarijaiCriston jakamunmaya inankimiayi. Nunianayaimpinam iwiak, mash aa nuna inartitusa, apu keemtainum ni untsurininikentsamiayi. Yuska timiá kakaram asa, ni

ramratnuitji. Nusha nekaamniuram tusan,wisha Yusen seatjarme. 21Ii Apuri Cristojunia apu ainaun nukap nangkakawaitai.Ni kakarmarisha nayaimpinam pujuinaukakarmarincha nukap nangkakawaitai.

rijai inamui. Tura ii waintsuji nunashapachitsuk mash inamui. Cristo tukeiwiaaku asa, yamai pujuina nunasha, turaukunam pujusartinua nunasha mashnukap nangkakawaitai. 22Tura mashainia nu Cristonka umirkartinuitai. Turamash ni umirin ainautin inarti tusa, YusCristonak inaikiamiayi. Tura asamtai

kea nunisrik ainiaji.d 23Tura Cristo mashaa nuna najanau asa, ni aintsriainautinka inatmartin asamtai, iikia mashiruntrar Cristonuitji. Tura Cristonuasakrin, ni Wakanin ii nintin piatramkauasamtai, mash Cristojai iruntrarsha kichiknamangkea nunisrik ainiaji.e

Yus iin timiá anenmau asa uwemtikramramiaji

2 1Atumka yaanchuikia tunaarintinasaram, jakawa nunisrumek

pujuyarme. 2Tura ju nungkanam Cristonumirchau ainau pujuinawa nunisrumekyaanchuikia atumsha pujuyarme. Tu pujauasaram atumsha iwianchi apuri Cristoumirtan nakitinau apuri aa nunawakeramuri tuke umirkuram pujuyarme.f

1 2

Page 391: Achuar bible   new testament

391

g 2.16 (Col. 1.20)

3Yaanchuikia iisha Cristo nemarchau asartu pujuyaji, tura ii namangke wakera nukenajankur, tura ii nintijai wakeraji nukenintimsar pujuyaji. Tura tunaanumiaakiinau asar, chikich aints Yusen umirchaupujuina nunisrik pujuinau asar, Yusekajekmauri jukitin amiaji. 4-5Tu pujarningYus iincha wait anentramak pengkerawajtamsatas wakerutmimiaji. Turamtaiiikia tunaarintin asar, jakawa nunisrikpujarning, Yuska iincha miatrusanganenmau asa, Cristojai tuke iwiaakupujusmintrum tusa,miaji. 6Tura asamtai iikia Cristo Jesúsnauasar,maya nantaknua nunisrik turanayaimpinam pujuinawa nunisrik, pengkernintimsar angkan pujusmintrum tusauwemtikramramiaji. 7Tura nukap arus nianengkratairincha, tura iin pengkerawajtamsatnurincha nekamtikramatasturamiayi. 8

pita tau asakrumin, Yus wait anentramak

miarume. Antsu atumkeka nukaturunachmiarume. Antsu Yuska ningkiwakerak kuikiachujai turamiayi. 9Aintsningkikia uwemrachmin ayat, ni pengker

kungka: Wiki tunaunumia uwemrawaitjai,tumamtinuitai. Antsu aints kichkisha tuukauwemrachmin asamtai, Yuska atumniaka

ramiarume. 10Iikia akiintsurning, Yusek iinuwemtikramratas ni Uchirin Cristo Jesúsanakupturmaku asa, tura iincha yamaramnintimaun suramsau asa: YamaikiaCristonu asaram, pengker aa nuketurataram tusa iincha yainmaktinuitji.

Cristonu asar pengker nintimsar pujaji11Tura asamtai judíochu ainautiram

taram. Judíochu akiinautiram Yuskaumirchau asakrumin, judíoti ainauti atumpachisar: ¿Warí,mukai? tsuutakur tinuyaji. Antsujudíotikia ii uwejejai ii uchiri nuwapchirincharutin asar, iik nintimsarik: IikiaYusnawaitji tu nintimnuyaji. 12Antsuatumka yaanchuik Cristo pachisrumyamaram chichamka nekachu ayarme.Tura asaram Yuse aintsrinchu ayarme.Tura Yuska judío ainautin ni chichamenakupturmak: Tuke wijai pujustinuitrume,tímia nuka antichu ayarme. Tura nuchicham antichu asaram tura Yuskaumirchau asaram uwemrachmin ayarme.13Antsu yaanchuikia Yuska umirchauayatrum, yamaikia Cristo atumi tunaarinsakturmartas jarutramak numparuasamtai, atumka Cristo Jesúsnau asaramYusnum iruntratnuitrume.

14-15Yaanchuikia judío ainauti Moisésachichame umirin asar,mijai kajernain armiaji. Tura wainiatCristo judío ainautin tura judíochu

tas jarutramkamiaji. Tura asamtai Yus

mia nuna nangkamaku asamtai, yamaikiajudío ainautincha,mincha: Mash iruntraram kichik aintsuanunisrumek kajernaitsuk angkan pengkerpujusmintrum tusa, Cristo atumin angkanawajtamsamiarume. 16Tura Cristo numiwinangmanum waitnas jarutramkau asa:Mash metek pengker nintimtunisrumpujustaram tusa, judío ainautincha turajudíochu ainautirmincha:yamuri inaisataram tusa chichamnakaiwiaramiayi.g

17Judíochu ainautiram, yaanchuikiaYus umirtsuk pujarmin wainiat, Cristoaints ainauncha mash uwemtikrataswantinkau asa: Judío ainau tura judíochu

2

Page 392: Achuar bible   new testament

392

h 2.22 (1.Cor. 3.16-17; 1.Ped. 2.4-5) i 3.2 (Col. 1.25) j 3.3 (Gál 1.12) k 3.6 (Col. 1.26-27)l 3.7 (1.Cor. 15.9)

ainausha mash metek angkan pengkernintimsar kajernaitsuk pujusarti tusa, nu

rume. 18Tura mash Cristonu asaram,judíochu ainautirmincha, tura judíoainautincha mash irur ni Wakanin iinintin engketramau asamtai, ii ApaachiriYuska seatnuitrume. 19Tura yamaikiaatumsha Cristonu asaram, chikichnungkanmaya aintsua tumauchuitrume.Antsu Cristonu ainaujai mash iruntraramYuse aintsrintrume. 20Atumka jeajeamkamua tumawaitrume. Kayajai jeanjeamin ainau jea yumpunkai tusar, painiatumaun kayan nungka taimunam jintinarmayi. Yaanchuik Yuse chichame etserinainau tura Cristo nuiniatiri ainausha jeanjeaminawa nunisarang aints ainaun Yusechichamen ujau armiayi. Tura kaya nekasjuunta tumau aa nuka Jesucristoketai.21Tura asamtai Cristonu ainautikiauntsuri asar, mash iruntrar meteknintimtunisar ii Apuri jee nekas pengkerjeamkamua nunisrik ainiaji. 22Tura YuseWakani atumi nintin engkemturmauasamtai, atumka mash iruntraram Yusejeea nunisketrume.h

Cristo Pablon judíochuainamunam akupkamuri

3 1Wikia Cristo Jesúsa chichamenjudíochu ainautirmin etserkau

asamtai, wína achirkar kársernumengketawarmiayi. 2Tura asamtai Yuska:Wína chichamur etserkata tusa, ningkiwakerutak akuptuku asa, tura atuminwait anentramak pengker awajtamsataswakerau asa, wina chichamur etserkatatusa nekamtikruamiayi. Atumka nukanekaamnawaitrume.i 3Ju chichamanyamaikia jumchik aarja junaka aintsainau yaanchuikia nekaacharmiayi. Antsu

miayi.j 4Yaanchuik aints ainau nuchichaman nekaachminun wainiat, Yuskanu chichaman wína nekamtikruauasamtai, wi aarja ju atumsha aujsaramnekaamnawaitrume. 5Yaanchuikia aints

miayi. Antsu yamaikia Yuska ni Wakaninakupturmaku asa, Cristo akuptukmauainautincha, tura chikich Yuse chichameetserin ainauncha, Criston pachisaretserkarti tusa, nu chichamnakanekamtikramamiaji. 6Nu chichamkajuwaitai: Judíochu ainautirmesha judíoainautijai metek Cristo Jesúsnau asar,uwemratin chicham umirkar kichikaintsua nunisrik atinuitji. Tura Yuseuchiri asar, mash iruntrar Cristonuainiaji. Judío ainautin Yuska yaanchuikni chichamen akupturmak: Wijai tukepujusmintrum tímia nunisang yamaikia

sha akupturmarme.k7-8Wikia yaanchuikia Cristo umirtan

nakitin asan, mash Cristonu ainaunnangkamasnak mianchauyajai. Tura aingYuska: Wína inatir wajasta tusa, ningkiwakerutak tura wait anentrak, wínapengker awajtustas uwemtikruru asa,judíochu ainamunam wína chichamuretserkata tusa ni kakarmarin surusmiayi.Tura asamtai wi Cristo chichamenetserkun: Cristo ningki wakerutkau asa,

ramratnuitji tusan, nu chichamka kuikiannangkamasang timiá pengker asamtaietserjai.l 9Yus mash najanamia nunanintimias: Judíochu ainau mash wínaaintsur artinuitai tusa, ningki mashnekayat, nu nangkamtaik aints ainaunnunaka paanka nekamtikiachmiayi.Antsu nu chichaman paan nekamtikiata

2 3

Page 393: Achuar bible   new testament

393

m 4.2 (Col. 3.12-13)

tusa wína akuptukmiayi. 10Tura yamai

nam pujuinauka mash ni aintsritin Yusturunamun mash waitmakar nintimsar:Yuse nintimauri nekas pengker aa nunapaan nekamtikiatas, 11Yus yaanchuikaints ainautin najatmatsuk, aints ainauuwemrarti tusa: Nukap arusan uchirunakupkatnuitjai, tu nintimrau asa, ni tímia

makmiaji. 12Turamtai iikia Cristonekasampita tinu asar, shamtsuk turanatsaamtsuk angkan Yuska seamnawaitji.Tura Cristonu asar, Yus seakur:Nekasampi anturtamji titinuitji. 13Turaasamtai wikia atumin Cristo chichamenetserkau asan,sha: Napchau nintimtsuk asataram tusantajarme. Antsu wikia wait wajaing,atumka warasmintrum tusan wakerajai.

Cristo anengkratairi pachis etserkamuri14Tura asamtai wikia tikishman ii Apuri

Jesucristo Apaachirin seatjarme. 15Yus

maya ainauncha mash najanau asamtai,iikia junia aints ainauti ii aparijaichichaaji nunisrik Yuska seakur:“Apaachia,” titinuitji. 16Wisha atuminpachisan tu seatjarme: Yus timiá pengkerasa, tura timiá kakaram asa, ni Wakaniatumi nintin piatramkau asamtai, ni

rarti. 17Tura Cristo nekasampita tinuasakrumin,samniuram tusan, tura nekasrumaneenisrum pujusmintrum tusan Yusnakaseatjarme. 18Tu pujakrumka Cristoumirin ainaujai mash iruntraram, Cristoanengkratairi tu awai tusaram,ram tusan Yusen seatjarme. Cristo aintsainautin tuke inaitamtsuk timiá anenmauasamtai, atumsha nunisrumek Yuska

aneetaram tusan seatjarme. 19Tura¿Cristo anengkratairi itiurak aa? tusaram¿tura aints ainautin waruka timiáanenmaji? tusaram miatrusrumeknekaachminun wainiat, Yus atuminnintimtikramrat tusan seatjarme.

20Tura asan Yusen maaketai tajai.Yuska timiá kakaram asa,ringkia pengké atsau asamtai, nikakarmarijai iincha kakamtikramrau asa,ni kakarmari ii seaji nuna nangkamasangiincha suramsamnawaitji. Tura ii nintimji

ramnawaitji. 21Tura Cristo Jesús iinuwemtikramrau asamtai, Cristonuainautikia mash ninu asar, Yuska nekasartuke inaitsuk pengker awajsarmi. Tu ati.

Mash Yuse kakarmarijaipengker nintimtunismi

4 1Wikia ii Apuri Cristo inatiri asamtai,

warmiayi. Tura asan atumin akatkun,Yuska: Wína uchir ataram tusa, atumineatmaku asamtai, atumsha Yuska umirinasaram,ram tusan nunasha tajarme. 2Atumka:Mianchawaitjai tusaram, jaimiasrumyaitasrum aujnain ataram. Tura pengkernintimtunisrum aneenin ataram.m 3TuraYuse Wakani atumi nintin engkemturmauasamtai, atumka mash iruntraram meteknintimsaram angkan pengker pujustaram.4Yuse Wakaningkia kichkitai. Nuka iinintin mash metek engkemturmauasamtai, Cristonu ainautikia mashiruntrar kichik namangkea nunisrikatinuitji. Tura Yuska iincha masheatmaku asamtai, mash metek iruntrarnekasar Cristojai nayaimpinampujustinuitji tu nintimji. 5Ii Apuringkiakichkitai: Jesucristoketai. Tura asamtaimash metek Cristok nekasampita

3 4

Page 394: Achuar bible   new testament

394

n 4.8 (Sal 68.18) o 4.13 (1.Cor. 12.28) p 4.16 (Rom. 12.4-5; 1.Cor. 12.12)

titinuitji. Cristonu ainauti Cristonemarkatasar mash metek maiinuitji.6Tura Yuscha kichkitai: Nuka mash aintsainauti Apaachirintai. Tura asa mash aanuna inawai. Tura mash aints ainau wina

rartinuitji. Tura asa ii nintinengkemturmawaitji.

7Tura Cristo iincha pengker awajtamak:Yainikmintrum tusa ningki wakerutmak,Yuse takatrisha metekchau atumshaatumsha takakmasmintrum tusa, nikakarmarinka suramsawaitji. 8Turaasamtai Yuse chichame yaanchuikCriston pachis tu aarmawaitai:

“Ni nemase ainaun mash nepetaknayaimpinam wakamiayi, turamash ainia nuna inartin asa,ningki wakerak aints ainaunmetekchau kichik kichik nikakarmarin susamiayi.” Tuaarmawaitai.n

9“Ni wakamiayi,” tu aarmawa nuka¿warina takua tawa? Nuka yaanchuik junungkanam tara, aints wajas, nunia jakauasamtai iwiarsarmiayi. 10Turinau wainiatnunia jaka nantakin asa, mash iruna

nam wakamiayi. 11Tura mash aa nunainakratin asa, ni akuptukmau ainautinka:Wína chichamur etserkataram tusakakamtikramamiaji. Nunia Yusechichame etserin chikich ainauncha:Wina chichamur etserkataram tusa nichichamenka nekamtikramiayi. Nuniachikich ainauncha: Yusnum uwemratinchicham paan etserkamniuram tusakakamtikramiayi. Nunia chikich

niuram tusa nintimtikramiayi. Nuniachikich ainauncha Yuse chichamenuikiartin ataram tusa inaikiamiayi.12Cristo ni aintsri ainautin mash ni

takatrin suramak: Cristonu ainauyaingmintrum tusa tura:mur miatrusrumek umirtukmintrum tusa,Cristo ni inatiri ainautinka mash nikakarmarin suramsamiaji. 13Cristo iinkakamtikramrau asamtai, iikia mashmetek Cristo miatrusrik umirkarmi tusar,tura Yuse Uchiri tu awai tusar, miatrusriknekaami tusar yainiktinuitji.kia mash metek Cristoa nunisriknintimrartinuitji. Tura Cristoa nunisriknintimrar, Cristo wakeramuringkia tukenajanatnuitji.o

14Tu pujakrikia uchi nintiminawanunisrikia nintimrashtinuitji. Uchi ainaunase mai umpu mai umpu wajanunisarang nintiminak chichamanantukar pachitsuk nintimaurin yapajinainawai. Tura wait chichaman antukarmengkakartin ainawai. Tura asaramtaianangkartin ainauka wait chichamanchichainau asar, chikich ainaunchapachitsuk anangkinawai. 15Antsu iikia

nuitji. Tura ii Apuri Cristo miatrusrikumirkurkia, ni nintimia nunisriknintimsar, Cristonu ainautikia uchinampuarua nunisrik nintimrartinuitji.16Tura asamtai Cristonu ainautikiauntsuri ayatrik, kichkia nunisrik mashiruntrar metek nintimtunisar, miatrusrikaneenisar yainiktinuitji. Tura asar Cristoni takatri metekchau ati tusa iinsuramsau asamtai, Cristo kakarmarijai

nuitji.p

Cristonam pujut yamaramjukitnuitji timiauri

17Ii Apuri Cristo ju chichamnasha aartaturutin asamtai, nunasha tajarme. Yusenumirtsuk pujuinawa nunisrumeknangkamrum nintimsarmeka pujusairap.

4

Page 395: Achuar bible   new testament

395

q 4.18 (Rom. 1.21) r 4.24 (Col. 3.9-10) s 4.25 (Ex. 20.16; Lev. 19.11) t 4.26 (Sal. 4.4;Sant. 1.19-20) u 4.27 (1.Ped. 5.8) v 4.28 (Ex. 20.15)

Nu aints ainauka Yuse wakeramurin

wai. 18Nuka Yuse chichamen nekatannakitinau asar paanka nintiminatsui.Tura nintinchau asar pengker pujustinunYus sukarta nunaka nintiminatsui.q19

tsuk turin asar, warainak pasé aa nunaturin ainawai. 20Antsu atumka Cristochichame paan antuku asaram, tu

trume. 21Atumka nekasrumek Jesúsachichame antukuitkurmeka, tura nichichame nuimiaru akurmeka, nichichame pachisrum atumsha: Nukanekasaintai timinuitrume. 22-23

kia atumi wakeramuri nintimkuramanangmamkuram tuke inaitsuk tunaunintimin ayarme.katnunam pujuyarme. Antsu yamaikia nuarut nintimtaingkia inaisaram, YuseWakani atumi nintin engkemturmauasamtai,mek pujustaram. 24Tura nekas chichamantuku asaram, Yus wakera nunisrumektunaarinchau pujakrum, nekasrumpengker aa nuke turatnuitrume. Turaasaram yamaikia yamaram nintimaunuke nintimsaram pujustaram.r

25Tura atumka mash kichik namangkeatumau asaram, waitrutsuk nekas chichamaa nuke chichastaram.s

26Kajernaikiaram tunau nintimsarmekakanurairap. Antsu chikich ainaujaishatsangkurnairaram angkan kanurtaram.t27Satanás atumi nintin engkemturawaitusaram aneartaram.u

28Yaanchuik kasamin akurmesha,yamaikia Cristonu asaram kasamatinaisaram pengker takakmastaram. Turayuuminak pujuinau yuumamurin susamitusaram, pengker takakmastaram.v

29Atum chichaakrumsha, chichamnakitamuka chichakairap. Antsu chikichaints ainaun pengker awajsamin aa nukechichaktaram. Tura antujamniau chichauasaram, chikich ainausha miatrusarangCriston umirkarat tusaram, chichampengker aa nuke chichastaram. 30YuseWakani nekas pengker aa nuka wakemesemtikairap. Yuse Wakani atuminintin engkemturmau asamtai atumsha:Wikia nekasnapi Yusnawaitja tusarampaan nekaamamin arume.

31Pasé aa nuka mash inaisaramkajernaitasha, tura nakitnairatnusha, turajiyaniktincha, tura katsekmaktincha, turapasé chichamsha mash inaisataram.32Antsu wait anennaisaram, tura pengkerawajnaisaram pujustaram. Yus atumitunaarin mash tsangkutramrau asamtai,

ram.

¿Yuse uchiri ainau itiur pujusartinuita?

5 1Atumka nekasrum Yuse aneetiriuchiri asaram, Yus puja nunisrumek

pujustaram. 2Cristo ningki wakerak, iinuwemtikramratas jarutramkau asa, Yusenpengker awajsamiayi. Tura asamtai Cristoiin anenma nunisrumek atumshaaneenitaram. 3Atumka Yusnau asaram,tsanirmatnusha, tura pasé turatnusha,tura chikichnau aa nu wakeruktinchapachisrum chichaschatnuitrume. 4-5Aintschikich nuwajai tsanirminauka, tura paséturatnun wakerinauka, tura ninuchu aanuna tuke wakerin ainauka nayaimpinamYus ni Uchiri Cristojai aints ainautininatmartas puja nuna pujutirinka pengképujuschamnawaitai. Atumsha nuka paannekarme. Ninuchu aa nuna wakerinaukachikich aintsu yusrin tikishmatrarseainawa nunisarang ainawai. Tura

4 5

Page 396: Achuar bible   new testament

396

w 5.14 (Rom. 13.11-13) x 5.15 (Col. 4.5) y 5.20 (Col. 3.16-17) z 5.22 (Col. 3.18;1.Ped. 3.1)

rap, tura nintinchawa nunisrumeknangkamrumka chichakairap. Nuchichamka nakitaintai. Tura chikichainausha pachisrum wishikrairap. AntsuCristonu asaram maaketai titaram.6Chikich ainau nangkamiar waitchichaman chichainamtaisha,wai tusaram nintimrataram. Yusenumirchau ainauka tuke inaitsuk tunauturin asaramtai, Yuska nu aints ainaunwait wajaktiniun susartinuitai. 7Turaasamtai nu aints ainaujai pengképachinkairap tajarme.

8Yaanchuikia Cristo umirchau asaram,teenam pujuinawa nunisrumekpujuyarme. Antsu yamaikia ii ApuriCristonu asaram, paaniunam pujuinawanunisrumek pujarme. Tura asaram tukeinaitsuk paaniunam pujusrum Cristoshaumirin ataram. 9Paaniunam pujuinaukapengker nintintin ainawai. Tura nekaspengker aa nuna turinak nekas aa nunachichainawai. 10Tura asamtai ii Apuriwakera nu turin ataram. 11Tura Yusen

mek atumka: Tunau wajasai tusaram, nuaints ainaujaingkia iruntrairap. Antsuteenam pujuinauka tunaanum pujusaraitusaram chicharkataram. 12Nu aintsainau anumkar tunau turina nunatunaaringkia pachisar chichastinka nekasnatsanpiakuitai. 13Antsu aints paaniunam

nuitji. Tura tunau ainau turamurishanunisang mash paan nekaratnuitji. 14Turaasamtai tunau takainaun pachis tuaarmawaitai:

“Jakawa nunisrumek kanurumtepakrumsha shintartaram.Turaram shintarum nantaktaram.Turakrumningkia Cristo atumin

trume.”w15-16Tu aarmau asamtai: Itiur pujaji,

tusaram nintimrataram. Yamaikia tunauainau untsuri pujuinau wainiatrumek,atumka nintinchawa nunisrumkapujusairap. Tura ii jakatin kinta wári jeatinasamtai, kintajai metek Yuska pengkerawajsataram.x 17Tura asaram nintinchauainau turina nuka turuwairap. Antsu Yuse

ram. 18Atumi umutiri umakrumshanampekairap. Atum nampeakrumpujakrumka inaisatatkamaram tujintarme.Antsu wína nintirun Yuse Wakani tukepujurtusti tusaram, Yus nintimsarampujustaram. 19Tura atum chichaakrumsha,Yuse chichame pachisrum chichastaram.Tura Yus kanta kantamaram, atumek

taram. Tura ii Apuri nintimsaram atuminintijai kanta kantamataram. 20Tura mashaa nu pachisrum ii Apuri Jesucristo naarinintimtusrum, tuke ii Apaachiri Yusmaaketai titaram.y

¿Cristo nemarin niwearijai itiur pujustinuita?

21Atumka Cristonu asaram umirnainataram.

22-23Tura Cristoka ni aintsri ainautinkauwemtikramratin asa, ii muukeatumawaitai. Tura nuwentin ainauka ninuwari muukea tumau ainawai. Turaasar ii Apuri nuna wakerau asamtai,aishrintin ainautiram atumi aishriumirkartaram.z 24Tu pujustaram turaminasamtai, aishrintin ainausha Cristonuasar, Criston umirina nunisarang mash niaishrinak umirkartinuitai.

25Cristo ni aintsri ainautinka timiáanenmau asa, iin uwemtikramratas

5

Page 397: Achuar bible   new testament

397

a 5.25 (Col. 3.19; 1.Ped. 3.7) b 5.26 (Tito 3.5) c 5.31 (Gén. 2.24) d 6.1 (Col. 3.20)e 6.2 (Ex. 20.12; Lev. 19.3; Deut. 5.16) f 6.4 (Col. 3.21) g 6.8 (Col. 3.22-25)

jarutramkamiaji nunisrumek nuwentinainautirmesha atumi nuwaringkiaaneetaram.a 26Cristo ni aintsri ainautinka:Aints entsanam maii pakuichau pujawanunisrumek nekasrum tunaarinchauataram tusa,ramiaji.b 27Cristo aintsri ainautikia mashiruntrar Cristonu asakrin, ii Apuri niaintsri ainauti tunaarin sakturmartasjarutramkamiaji.tas taamtai, ni wakera nunisrik pengkétunaarinchau pujustinuitji. 28-30Cristoaintsri ainautikia mash iruntrar Cristonuasar, Cristo ni aintsri ainautin timiáanenma nunisarang nuwentin ainauka

kea nunisarang niincha pengkerawajsartinuitai. ¿Yáki ni namangkennakitnui? ¿Antsu ni namangken pengkerawajsatas yáki yutan yuwatsu? ¿Tura yákini namangken pengker awajmamtsu?Tura asamtai nuwentin ainau ni nuwarijaikichik namangkea nunisarang asar,nuwennuka ni namangken anea nunisangni nuwarincha aneetnuitai. 31Turaasamtai Yus nu nangkamtaik chichaak:“Aints ni aparincha, tura ni nukurinchainais ukuki, ni nuwarijai tsaningtinuitai.Tura aishmang ni nuwarijai jimiaraitiat,kichkia nunisang atinuitai,” timiayi.c32

nun pachis nunaka timiayi. Turayaanchuikia nunaka nekaachminunwainiat, Yus wína nekamtikruau asamtaiwisha tajarme: Ju chichamka Cristonuainauti mash iruntrar kichik namangkeanunisrik pujuinaji taku tawai. 33Tura wiatumin aatramjarme nunak atakshatajarme: Nuwentin ainautiram atuminuwarisha atumi namangkea nunisrumekaneetaram. Tura aishrintin ainautirmeshaatumi aishri anturin ataram.

6 1Uchi ainautirmin tajarme: Ii ApuriCristonu asaram, atumi aparisha,

tura atumi nukurisha umirin ataram.Nuka nekas pengkeraitai.d 2-3Yus nunangkamtaik chichaman akupak: Juchicham umirkuram, nekasrum pengkerpujustinuitrume turammiaji nukanuwaitai: “Atumi aparisha, tura atuminukurisha umirkataram. Turakrumkapengker aints atinuitrume, tura untsurimusach ju nungkanam pujustinuitrume.”e

4Uchirtin ainautirmincha tajarme:Atumi uchiri nangkamrumka kajkairap.Antsu pengker nuiniakmaikiakrum, tunauwajasaim tusaram, tura Yusen pengkernintimtusarat tusaram, Cristo wakeranunisrumek tsakatmartaram.f

5Aintsu inatiri ainautirmincha tajarme:Atumka Cristo umirin asaram, Cristowína pasé awajtusai tusaram, shamakrumpengker nintimsaram nakimtsuk atumiinatmin Cristo umirume nunisrumekpengker umirin ataram. 6Atumin inatminjiirmamtaisha, wína pengker awajtusattuuka nintimtsuk takakmastaram. Antsu

mek, Cristo inatiri asaram, nakimtsukpengker nintimsaram takakmakrum Yusewakeramuri najanin ataram. 7Atumkapengker nintimsaram atumin inatminumirkurmeka aintskeka umirtsurme,antsu ii Apuri Cristosha umirume. 8TuraCristo taamtai, aintsu inatiri ainausha,tura aintsu inatirinchu ainausha ii ApuriCristo ni pengker turamurijai metekkichik kichik pengker awajsatnuitai.g

9Tura inakratin ainautirminchatajarme: Atumsha Cristonu asaram, atumiinatiringkia yaishi yaintsuk asataram.Nusha nintimrataram:nam puja nusha atumkaumirkatnuitrume. Tura atumi inatirisha

5 6

Page 398: Achuar bible   new testament

398

h 6.9 (Col. 3.25;4.1) i 6.17 (Rom. 13.12-14; 1.Tes. 5.8; Hebr. 4.12) j 6.19 (Col. 4.2-4)k 6.22 (Col. 4.7-8)

nunisarang niincha umirkartinuitai. TuraCristoka mash ainia nuna inau asa, mashaints ainautin metek inatmaji.h

¿Cristonu ainautisha itiuriwianch nepetkatnuitji?

10Yatsur ainautirmin umaarutirminchatajarme: Atumka Satanás nepetkatasrum, iiApuri Cristo nintimsaram: Cristo nikakarmarijai wína kakamtikrurti tusaramkakaram wajastaram. 11Romano suntarimesetnum weartas jirun entsarar weenawanunisrumek atumsha Yuse kakarmarijaiSatanáska nepetkatnuitrume. 12Iikiaaintsjaingkia maaniatsji. Antsu iwianchainaujai ii jiijai waintsuji nujai, turaSatanásjai, tura pasé nintimtikiartin ainauteenam pujuinawa nujai maaniaji. 13Tura

mina nunisrumek Yuse kakarmari jukitaram.Tura asaram Satanás atumin nepetamkartaswakera nu nepetkau ataram, tura SatanásYuse kakarmarijai nepetkau asaram tukeinaitsuk anearum kakaram wajastaram.

14Tura asaram wainmamkataram.Satanás nepetkatasrumka nekas aa nukenintimrataram. Tura wait chichamkaetsertsuk nekas aa nuke etserkataram.Tura Cristo atumi nintin japitramrauasamtai, tunaarumsha mash japaramukukrum, tunaachawa nunisrumekpujustaram. 15Tura asaram suntariwiarmaminak sapatun wejina nunisrumekchikich ainamunam wetasrum, angkanpengker pujustin chicham etserkatiniwiarnartaram. 16Nunia suntar maaninaktantaaran takakinawa nunisrumek

taram. Turakrumningkia Satanás atumin:Tunau turataram tusa nepetamkataswakeraksha, atumin nepetamkatatkamatujintramkatatrume. 17Tura Cristo atumin

uwemtikramrau asamtai, wína tukewaitkatatui, tu nintimsaram, suntar jiruntsengkrakinawa nunisrumek au asaram,Satanáska nepetkau ataram. Tura suntarnangkin takakinawa nunisrumek Yusechichamesha nintimrau ataram. NukaYuse Wakani nangkirintai.i

18Yuse Wakani itiur Yus seatnuitrumetusa atumniaka nekamtikramatnuitrume.Tura asamtai tuke inaitsuk Yus seataram.Tura kajinmatsuk tuke Yus seakrumka,Cristonu ainausha mash pachisrum Yusseattiaram. 19-20

ram. Tura Yus winia chichartak: Wínachichamur etserkata tusa akuptukuitai.Wikia ni chichamen etserin asankársernum engkeamuitjai. Tura kársernumengketiatun, warinak titaj tusan, yamaikianekaachmin ayatun, shamtsuk turanatsaamtsuk Yusnum uwemratin chichamnekas pengker aa nuna paan etserkatnun

ram tajarme.j

Inangnamu chicham akupkamuri21Yamaikia ju papin aaran umisu asan,

ii aneetiri yachiin Tíquicon atuminakuptuktatjarme. Nuka ii Apuri Cristopengker inatirintai. Nuka atumin jea, wínapachitas atumin ujatmak wi turamurnashamash nekaamtikramatatrume. 22Turaasamtai atumka iin pachisrum mashnekaataram tusan, tura atumin pengkernintimtikrarti tusan akuptuktatjarme.k

23Ii Apaachiri Yus ii Apuri Jesucristojai ninemarkautirminka mash angkan pengkerpujustinun suramsarti tajarme. Tura Cristonekasampita tinu asakrumin,rum pujustaram tusa, atumin yainmakarti.24Ii Apuri Jesucristo tuke inaitsukaneakrumningkia, Yus atumin mashpengker awajtamsarti tajarme. Maaketai.

6

Page 399: Achuar bible   new testament

399

a 1.1 (Hech. 16.12)

Chicham akupkamuri

1 1Wiitjai Pabloitjai. Yatsur Timoteojaiju papin atumin aatjarme. Iisha mai

Cristo Jesúsa inatirinji. Jesucristonuainautirmin Filiposnum pujuinautirminmash atum aatkur pujaji. Tura Cristonuainau wainin ainautirmincha, tura ni yainainautirmincha aatkur pujaji.a 2IiApaachiri Yus ii Apuri Jesucristojai,atumniasha pengker awajtamsarti, turaangkan pengker pujustinasha suramsarti.

Maaketai timiauri3Atumka Yusnau asaram, tura wína

yainkau asakrumin, atumin nintimsanpujakun, wína Yusrunka maaketai tajai.4Tura atumin mash pachisan Yusrunseaknaka, nekasan warasan Yusen seajai.5Nu nangkamtaik Cristonam uwemratinchichaman wi etsermatai, atumka mashiruntraram wína yainkau asakrumin, turayamaisha tuke yaintu asakrumin, nunanintimsan warasan Yusen seatjarme. 6Yus

mau asa, Cristo Jesús tatin kintakajeatsaing, Cristonu ainautirmin tukepengker umirtuktaram tusa, Yusatumniaka yainmaktatrume. Yusnekasampi turatatua tusan, wisha nekajai.7Wikia atumin aneau asan, atuminpachisan tu nintimsan pujajai. Yamaisha

kársernum engketkuncha, tura apuiruntrar pujuinamunmasha: Cristonamuwemratin chicham nekas Yusechichamentai tusan, tura nu chichamkawaitchawapita tau asamtai, winasha waitanentrak Yus yaintui. Atumsha winashayaintu asakrumin, Yus wait anentramakatumniasha mash yainmarme. 8Jesucristoatumin wait anentramak mash anenmauasamtai, wisha nunisnak atuminwarutmak aneajrum nunasha Yuskanekawai. 9Atum aneenisrum pujarmenuna nangkamasrumek aneenitaramtusan,sha suramsarat tusan Yusen seatjarme.10Tura Yusen tu seakun, nekas pengker aanuna timiá pengkeraitai, tiarat tusanYusen seatjarme. Tura Cristo tatin kintajeamtai, atum nekasrum tunaarinchauwajasmintrum tusan,ram tusan Yusen seatjarme.11Jesucristonu asaram, ni kakarmarijaiatumsha nekasrum tunaarinchaupujustinuitrume, tura pengker aa nukanekasrum tuke mash turatnuitrume tusan,atumin pachisan Yusen seatjarme. Tupujakrumningkia chikich ainausha: Yusjuuntapita tiartinuitai.

Cristonak nintimsan pujajai timiauri12Yatsur ainautiram umaarutirmesha,

wi kársernum engkeman pujai, aints

Pablo Filiposnum Pujuinaun Papin Akuptukmauri

Page 400: Achuar bible   new testament

400

b 1.23 (Gál. 2.20)

untsuri Cristonam uwemratin chichamanantukari. Nu nekaataram tusan wishawakerajai. 13Juun apu jeen waininainausha, tura chikich inatiri juun apujeen pujuinausha wína pachitsar: Cristonemarin asamtai, kársernum engkewaritusar mash nekarinawai. 14Wi kársernumengkeamu pujamtai, Cristonu ainauuntsuri ii Apurin umirkar, yamaikiapengker nintimsar, shamkartutsuk Yusechichamen etserinawai.

15Nekasan tajarme: Chikich ainaukawína suwirpiaku jiirsar, tura miajuitjaitinayat, Cristo chichamenka etserinawai.

sar Cristo chichamenka etserinawai.16Wikia Cristonam uwemratin chichamnekas Yuse chichamentai tinu asan, junikársernum engkeamu pujajai. Turaasamtai chikich ainau nuna nekainauasar, tura Criston aneenau asar Cristochichamenka etserinawai. 17Antsuchikich ainauka pasé nintimtursar: Wínaanturtukarat tusar, wína pachitsar waitwajakti tu nintimtursar, Cristochichamenka niish etserinawai. 18Tinauwainiatnak wikia pachiatsjai. Antsu maimetek Cristo chichamen etserkarti wikiatajai. Chikich ainau pasé nintijaisha,antsu chikich ainauka nekasar pengkernintijai Cristo chichamen etserinamtai,nuna nekaan wisha waraajai. Tura asantuke warastatjai.

19Nunia atumsha Yus tuke seatrauasakrumin,jai wisha tuke Yusnum uwemratatjapitusan nekajai. 20

tsuk: Cristo wina Apuruitai tusan, tuke ninaarin pachisan aints ainaun paanujakartasan wakerajai. Wi nuna turamtai,Cristo kakarmari wini puja nuna paannekaawarat tusan wakerajai. Wínamantinachmataikia,

taisha wikia shamkashtatjai, tura asanaints ainau: Cristo nekas juuntapita tiarattusan wakerajai. 21Wikia iwiaakupujaknaka tuke Cristonak nintimsanpujajai. Antsu jakanka tuke Cristojaitsaniasan pujustinuitjai. Nuka timiápengkeraitai. 22Yamaikia iwiaakupujaknaka, Cristo ni takatrin wínasurusmia nuna takaajai. Turayatnak ¿tukítimiá pengkerai? tusanka nekatsjai.23-24Wikia jakanka Cristojai tsaniasan

raitai. Antsu atumi yainmakartin yuumauasakrumin, wikia iwiaaku pujusminuitjai.Tura asan ¿tukí timiá pengkerai? tusannekaatatkaman tujintajai.b

25-26Cristo Jesús wina yaintu asamtai,atumjai ataksha iruntran pujamtaikiaatumsha: Cristo nekas juuntaitai tusaram,nukap warasmintrum tusan, wárikiamantuachartatui tusan nekajai. Tura tunintimsan pujaknaka, wisha atumniakamash: Miatrusrumek Cristo umirkataramtusan kakamtikratnuitjarme. Turaatumniaka mash waramtiksatnuitjarme.

27Tura Cristonam uwemratinchichamka timiá pengker asamtai,atumsha pengker aa nuke turataram.Tura asakrumin atumin jiisan, turaatumin jiitsuk yajá pujaknasha, atumpengker turamurmin anturkatasanwakerajrume. Tura mash metekiruntraram Cristo nekasampita tusaramchikich ainausha Cristonam uwemratinchicham mash metek nintimsaramujaktaram. 28Atumi nemase ainaushajumchiksha shamkairap. Atum shamtsukpujakrumningkia, nu aints ainauka:Jiinmapi wetatja tinaunka nunaka Yusnekamtikiatnuitai. Tura Yus atumniashanekamtikramau asamtai: Nekasnapiuwemratatja titinuitrume. 29AtumkaCristonu asakrumin,

1

Page 401: Achuar bible   new testament

401

c 1.30 (Hech. 16.1-3) d 2.6 (Juan 1.1-3) e 2.8 (Mat. 26.39; Juan 10.18)f 2.9 (Hebr. 2.9;12.2)

nasha tura nuna nangkamasrumek wait

trume. 30Atumsha wiya nunisrumekCristonu asaram wait wajarme.Yaanchuik wi wait wajamurkawaitkamiarume. Tura yamaisha waitwajamurka tuke antarme.c

Cristo nintimias pujumia nunisrumek atumsha pujustaram

2 1

ramrau asamtai, tura Yuse Wakaniatumi nintin engkemturmau asamtai,atum Cristo nintimsaram pujau asaram,tura chikich ainau wait anentakrumpujau asaram, tura winasha anentauasaram, 2wina waramtikrustasrum mashmetek iruntraram aneenisrum pengkernintimtunisrum pujustaram. 3Antsuchikich ainau suwirpiakuka jiisairap.Tura: Miajuitjai tuuka nintimtumasairap.Antsu mianchawaitjai, tu nitimtumasrumpujustaram. Tura chikich ainaushapachisrum: Nuka timiá pengkeraitai tunintimsaram pujustaram. 4Atumnau aanuke nintimsarmeka pujusairap. Antsu¿chikich ainaun itiurak yaingkaintaj? tunintimsaram pujustaram.

5Cristo Jesús nintimias pujumianunisrumek atumsha nintimsarampujustaram.

6 Cristo Yusea nunisang pujayat:Wikia Yusjai metekaitjai,tu nintimsangka pujuchmiayi.d

7 Antsu ni pujutirin nayaimpinkaukuki,

aintsua nunisang akiina,mash aints ainau inatiria nunisang

ayayi.Jesús tunaarinchau ayat aints wajas:

8 Wikia mianchawaitjai tusani Apaachirin umirkau asamtai,

mangkartinua nunisarangnumi winangmanum natsanpiakun

maawarmiayi.e9-11 Tura asamtai nayaimpinam puju

ainausha mash,tura nungkanam puju ainausha mash,tura nungka nitkarin puju ainausha

mashJesúsan tikishmatrarti tusa,tura Jesúsan nakitin ainausha:

“Ameketme Inakratnum,” tiar ni

tinuitai.Yus Jesucriston: Mash apu inau ata

tusa,ni naarin chikich ainau naarin

nangkamasangnekas pengker awajsamiayi.f

Cristonu ainauka yaa tsantinawa nunisarang ainawai

12-13Tura asamtai aneetir ainautiram,yaanchuik wi atumjai pujakun, Yuse

miarume nuna nangkamasrumekyamaisha arák pujai wainiatrumekpengker umirtuktaram. Atumka: Yusewakeramuri najanatatjai titaram tusa,atumin yainmaktinka Yusketai. Tura niwakeramuri takamtikramsatnukaYusketai. 14Atum turarme nuka mashchikich ainau pachisrum aujmatnaitsuktura jiyanitsuk asataram tajarme. 15Nuturakrumka pengké tunaarinchau pujauasaram, chikich ainau atumniakawiasmatramtsuk pujusartinuitai. Turaasaram Yuse uchiri atinuitrume. Tura

mek, nekasrum tunaarinchau pujauasaram,mek 16pujut nangkankashtin pachisrumCristo chichame chikich aints ainausha

1 2

Page 402: Achuar bible   new testament

402

g 2.19 (Hech. 16.1-3)

nekamtikiataram. Nu turakrumka Cristo

nuitrume. Nu turakrumningkia wishanintimsan: Wikia wait wajayatnak tukewekaasan, Yuse chichamen etserkamiajanunaka nangkamniaka etserkachmiajaititinuitjai.

17Wína mantinamtaisha wikiawarasainjai. Tura atumsha Cristonekasampita tinu asaram,trum wi waraaja nunisrumekwarasminuitrume. 18Tura atumshawaraakrumningkia metek warasarmi.

Timoteon pachis tura Epafroditonpachis etserkamuri

19Ii Apuri Jesús wakeramtaikia,Timoteo wína pengker nintimtikrurat

rume. Nuka atum itiur pujarme nunanekaa,jai.g 20Tura Timoteowa nunisar nintimsarpujuinaunka kichkisha waininatsjai.Timoteoka wiya nunisang atumin pachis:¿Pengkerash pujuina?marme. 21Chikich ainauka niwakeramurinak tuke nintimu weenawai.Antsu Jesucristo wakeramurinka nintimuweenatsui. 22Tura atumka Timoteopachisrum ni pengker pujamuringkianekarme. Nuka wijai tsanias Cristonamuwemratin chichaman etsernuyayi. Turauchi ni aparin yayawa nunisang winashatuke yainuyayi. 23Tura wina turunatnuritiur ating tusan nuna nekaanka,Timoteonka kakarmachu atuminakuptuktasan wakerajrume. 24Tura iiApuri wakeramtaikia, karsernumia winajiirkiaramtaikia,tatja, tu nintimsan pujajai.

25

san nintimtajrume. Juka wína yatsuruatumawaitai. Tura wiya nunisang wait

wajayayi.tutsuk Cristo chichamen etsernuyayi.26Atumka ni sungkurmakmaurisha nekauasakrumin, Epafrodito nuna nekaanapchau nintimias, atumin jiirmastaswakerutmarme. 27Nuka nekas jaachakwajakin asamtai,jai. Tura wainiat Yus wait anentaktsuwarmayi. Ni jakawaitmataikia, wikianuna nangkamasnak wake mesekanpujuschajash. Tura Yus winasha waitanentruru asa niincha tsuwarmayi.28

ram warastaram tusan, tura wishanunisnak napchau nintimtsuk pujustajtusan, ii yachiin wári akuptuktatjarme.29Tura ni atumin jeamtai, ii Apuri Cristomaaketai tusaram, nukap warasrumwainkataram. Chikich ainau niyanunisarang Criston pengker umirkarpujuinausha pengker awajsataram.30Atumka wína yainkatatkamaramtujintau asaram, ni wína yaingti tusaram,atum akupkamu asa, ii yachí jatanchashamtsuk wina yaintak jaachakwajakmiayi.

Cristo nekaatnuka mashaa nuna nangkamasketai

3 1

mincha, yamaikia ataksha tajarme: IiApuri Cristo nintimsaram warastaram.Nuwik aatramjarme nuna atakshaantuktaram tusan, napchauka nintimtsukatumin ataksha aatjarme. 2Anangkartinainau pasé aa nuna nuikiartinak pujuinauwainkataram. Nu aints ainau chichainak:Atum uwemratasrum wakerakrumka,Moisés tímia nunisrumek atuminuwapchiri charuktaram, nangkamiartinawai. 3Nuwaprun charuknakauwemrainjapi, tichamnawaitji. AntsuYuse Wakanijai Yus pengker awajkur:

2 3

Page 403: Achuar bible   new testament

403

h 3.3 (Rom. 2.28-29; Gál. 6.14-15; Col. 2.11-13) i 3.5 (Hech. 23.6;26.5; Rom. 11.1)j 3.6 (Hech. 8.1-3;9.1-2;22.4-5;26.9-11) k 3.11 (Rom. 6.11-13)

Yus juuntaitai taji. Tura Cristo Jesúsnauasar uwemratatjiapi tusar waraaji, antsu

tatjiapi tatsuji.h 4Chikich ainaunangkamiar: Wikia miatrusnak Moisésa

sar pujuinau wainiatnak, nu aints ainaunnangkamasketjai timinuitjai. 5Wiakiinamur ocho (8)tai, Moisés chichaman akupkamia

miayi. Wikia nekasan Israela weari asan,Benjamínka wearinjai. Tura wína wearainausha tuke hebreo chichamen chichauasaramtai wisha nunisnak nunashachichayajai. Tura fariseo aints asan,Moisésa aarmaurin tuke umirnuyajai.i6

nak umirkau asamtai, wína pachitsar:Moisésa aarmaurin umirchawaitai pengkéturutcharminuitai.masnak Yusen miatrusnak umirkatajtusan, Cristonu ainaun kajerakun waitwajaktiniun suyajai.j

7Yaanchuikia tu nintimsan pujuu asan,nangkamin nintimnuyajai. Antsuyamaikia Cristonu asan, wi yaanchuiknukap nintimnuyaja nunaka yamaikiainaisawaitjai. 8Yaanchuik turutirunturaknaka tuuka uwemrachminuitjaitusan nuna nekaan, tura nunaka mashinaisau asan, yamaikia pachischawaitjai.Antsu wína Apur Cristo Jesús itiurak awatusan, nuna nekaatasan wakerajai. TuraCristonu tuke ataj tusan, yaanchuiknintimnuyaja nunaka pachisan: Tsuwatanunisketai, tu nintimsan pujajai. 9TuraCristojai tsaniasan pujustasan wakerauasan, Moisésa aarmaurin umirkunnekasnapi tunaarinchau pujusainja, tuukayamaikia nintimtsujai. Antsu Cristonnekasampita tinu asamtai, tura Yus wína

tunaaruncha japrutau asamtai, Yuswinaka tunaarinchawa nunisnak pujaijiirui, tu nintimjai. 10Tura mash ainianuna nangkamasang wakeramurkajuwaitai: Criston miatrusnak nekaatasanwakerajai. Tura Yuse kakarmarijainantakmiaurincha nekaatasan wakerinjai.Tura ni wait wajakmia nunisnak waitwajaktasan wakerinjai. Tura Cristojatancha shamtsuk jakamia nunisnakwisha jatancha wakerinjai. 11Tura asanCristo jaka nantakmia nunisnak wishajakamunmaya nantaktasan wakerinjai.k

Pablo tu pujajai timiauri12Antsu Cristo wakeramurin miatrusnak

umirnuyajai tatsujai. Tura tunaurukanekas atsawai tatsujai. Tura wainiat CristoJesús: Winar atatme tusa untsurkamiayi.Tura asamtai Cristo wakera nunaka tuke

jai. 13Yatsur ainautiram umaarutirmesha,wisha Cristo pujumia nunisnak pujajaitatsujrume. Antsu kichnasha tajarme: Witurinuyaja nunaka yamaikia mashkajinmaran, Cristoa nunisnak atasanwakeraja nunaka tuke nintimsan pujajai.14Wikia nekasnapi Cristo Jesúsjaitsaniasan pujustatja, tu nintimsan pujajai.Tura Yus wína untsurak: Cristojaitsaniasam nayaimpinam tuke pujustaturutit tusan, tu nintimsan pujajai.

15Tura asamtai Cristo nekasampita tinuainautikia mash metek tu nintimraruarmi. Antsu atum tu nintimtsukpujakrumningkia, Yus: Tu pujustaramtusa,trume. 16Tura yanchuk Cristo tuumirkatin nekau asaram,mek umirkataram tajarme.

17Yatsur ainautiram umaarutirmesha,wi tu pujaja nu nekau asaram, wiya

3

Page 404: Achuar bible   new testament

404

l 3.17 (1.Cor. 4.16;11.1) m 4.4 (1.Tes. 5.16) n 4.6 (Col. 4.2-6; 1.Tes. 5.17-18)

nunisrumek atumsha pujustaram. Turaaints iiya nunisarang Cristo nemarinauwainkaram, nu aintsua nunisrumekpujustaram.l 18Yaanchuik atumin nukap

kiakun ataksha atumin ujaktasanwakerajrume. Cristo numi winangmanumjakamia nuna chichamen untsuri aintsainau antutan nakitinawai. 19Tura ninamangke wakerina nunak tukenintimsar pujuinau asar,kengka ni Yusrintai. Tura tunau takainauasar,tsuk: Nuka pengkeraitai tinawai. Tura junungkanmaya ainau nintiminawanunisarang nintiminawai. Tura asar tukemengkaakartin ainawai. 20Antsu iikiaYusnau asar, tura nayaimpinam pujustinasar,maya wári tati tusar nakaji. Iin

ketai. 21Ni taa, iinu namangke jakatin aanunaka ni namangkea nunisang ati tusayamarman yapaijturmatnuitji. Turaasamtai nu yamaram namangjai pengkéjakashtinuitji. Tura ni tujinkamuringkiaatsau asamtai, Cristo waring achat mashaa nunaka ni kakarmarijai inartinuitai.

Ii Apuri nintimsaram tuke warastaram

4 1

cha atumin aneau asan, atumniashajiistasan wakerajrume. Tura wi etsermaurantuku asaram, Cristo miatrusrumekumirkau arume. Tura asakrumin wishatuke waraajai. Atumka wína aneetirasaram, tuke Cristo umirkuram kakaramwajastaram tajarme.

2Yamaikia ii umaji Evodianamchichaman akupajai. Tura ii umajiSintiquenmasha chichamnasha akupajai.Wait aneasrum atumka mai Cristonuasaram, pengker nintimtunisrum

rume. 3Yatsuru, amesha nekasam wínatakatur yaintin asakmin wi seatjame: Iiumaji mai pengker nintimtunisarpujusarti tusam yaingta. Wi yaanchuikCristonam uwemratin chichamanetsermatai, ii umaji mai Clementejai, turachikich aints ainaujai Yuse takatrintakakmasar, wína nukap yainkarmiayi.Nuna naaringkia papinum tuke iwiaakupujustinnum aatramu ainawai.

4Ii Apuri Cristonu asaram, tuke mashwarastaram. Ataksha tajarme: Tukewarastaram.m 5Tu pujakrumningkiachikich ainau atumin waitmakar mash:Nu aints ainauka nekasar pengkernintintin ainawai tiartinuitai. Ii Apuriarakchichu pujau asa iincha tukewaitmaji.

6Atumka yumtinka nintimtsukasataram. Antsu tuke Yus seakrumwaring achat mash Yus ujaktaram. TuraYus seakrum tuke maaketai titaram.n

7Yus ni Uchirin Cristo Jesúmaku asa, atumi ninti nekas angkan

min aa nuna atumniasha suramsatatrume.Tura Cristo Jesúsnau asakrumin, Yusatumin angkan awajtamsau asa, atuminintimaurincha tunau engkemtuwai tusaatumin waitmaktatrume.

Pengker aa nuke nintimsataram timiauri8Yatsur ainautirmin umaarutirmincha,

chikichnasha inangnamunam tajarme:

taj tusaram, tura juun ainauncha:Nekasnapi pengker awajsatatja, tunintimsaram pujustaram. Tura tupinnintimsanapi pujustatja tusaram, tura

ram pujustaram, tura chikich ainaunchaaneetatjapi tusaram, tura pengker aa

3 4

Page 405: Achuar bible   new testament

405

o 4.13 (1.Tim. 6.6-10; Hebr. 13.5) p 4.16 (Hech. 17.1) q 4.18 (2.Cor. 11.9)

nunaapi nintimratatja tusaram, waringtimiá pengkerai, tu nintimsarammaaketai tusaram pujustaram.

9Wi atumin nuiniarmiajrume nukaumiktaram.rume nusha umiktaram. Tura wi

mek turataram. Nu turakrumningkia iiYusri nekas angkan nintimratnunchasukartin aa nuka atumjai pujustinuitai.

Filiposnumia ainau Pablonkuikian akuptukmauri

10-11

ram kuik akupturkau asakrumin wikiaApurun maaketai tusan warasmajai.

rum wakerutayatrum yainkachmiarume.Tura wainiatun wi papin aaran: Wínakuikiar atsau asamtai yainkataramtusanka nunaka aatsujrume. Wi waringachat mash yuumayatnak, napchaunintimtsuk pujustinasha nuimiaruitjai.12Kuikiartichu pujaknasha: Kuikiartichu

jai. Tura kuikiartin pujaknasha kuikiartinainau itiur pujuinawa tusancha, nunashanekauyajai. Yutair nukap amatikia,tutuaran pengker nintimnuyajai. Turayutair atsamtaisha, yaparaknashanunisnak pengker nintimnuyajai.tsuk pujaknaka tura yuumaknasha,

sha nuimiaruitjai. 13Cristo ni kakarmarinsurusu asamtai, Cristo wakera nunashamash turamnawaitjai.o 14Turai wi waitwajamtai, atumka wait anentrakrumwína yainkau asaram, nekas pengker aanuka turamarume.

15Filiposnum pujuinautiram, nunangkamtaik Cristonam uwemratinchichaman atumin ujakmau asaram, tura

wisha Macedonia nungkanmaya jiinkinasamtai, chikich yaktanmaya Cristonuainau kuikian suruscharu wainiatrumek,atumek maaketai turutsaram kuikirumraram akupturkamiarume. 16Tura wiTesalónica yaktanam pujamtaisha,atumka kuik irumraram, ni yuumamurisumarmakat tusaram akupturkamiarume.

kamarume.p17Kuikianka miatrusnaka wakeratsjai.

Antsu atumka kuik akupturkauasakrumin,trume, tu nintimsan pujajai. 18Yatsur

marume nunaka mash jukimjai. Turanukap akupturkau asakrumin, nuna mashmetek jukin asan yamaikia yuumatsjai.

rume. Tura asaram kungkuti jinumepeamua nunisrumek Yus pengkerawajsamarume.q

19Atumka Cristo Jesúsnau asakrumin,wina Yusur mash ainia nuna najanau asa,atumi yuumamurin mash suritramtsuksuramsatnuitrume. 20Tura asamtai iiApaachiri Yus nekas pengker aa nu tukemaaketai tiarmi. Nuke ati.

Inangnamu chicham akupkamuri21Jesucristonu ainautirmin: Mash

pengker pujustaram tusan chichamanakuptajrume. Tura ii yachi iijai iruntrarpujuinausha: Pengker pujustaram tusarchichaman akupturminawai. 22Cristonuainau ju yaktanam pujuinauka mashpengker pujustaram tusar, chichamanakupturminawai. Tura juun apu Césariinatiri ainia nusha Cristonu asar atuminchichaman akupturminawai.

23Ii Apuri Jesucristo atumnashapengker awajtamsarti. Maaketai.

4

Page 406: Achuar bible   new testament

406

a 1.7 (Col. 4.12)

Chicham akuptukmauri

1 1-2Wiitjai Pabloitjai. Yus wakerauasa, Jesucristo chichame etserin ata

tusa wína akuptukmiayi. Cristo:Nekasrum tunaarinchau winar ataramtusa, atumin eatmaku asamtai, Cristonuainautirmin Colosasnum pujuinautirminii yachí Timoteojai ju papin aaranakuptajrume. Ii Apaachiri Yus atumin

sarti. Tura angkan pengker pujustinashasuramsarti.

Pablo Cristonu ainaun pachisYusen seatmiauri

3-4Atumka Cristo Jesúsnau asakrumin,tura Cristonu ainau mash aneauasakrumin, iisha atum pachisar chichamantukar, Yus ii Apuri Jesucristo Apaachiriasamtai, atum pachisar seakur tukemaaketai taji. 5

tin chicham nekas aa nu antuku asaram,nayaimpinam pujustatjiapi tinuasakrumin, iisha atum pachisar tukemaaketai taji. 6Yusnum uwemratinchichaman mash nungkanmaya ainauantukarmia nunisrumek atumsha antukuasaram, tura Yus miatrusrumek umirkauasaram, Yuse anengkratairi pachisrum:Nekas tu awapi tusaram nekaamiarume.Tura asakrumin nu chicham árak

nereawa nunisang mash nungkanamyujaawai. 7Ii aneetiri yachí Epafras nu

rume. Nuka iiya nunisang Cristoinatirintai. Tura Criston miatrusangumirkau asamtai,rume.a 8Tura nuka atumin pachitmas:Yuse Wakani ni nintin pujurmau asar,aneenisar pujuinawai tusa iinchaujatmakmiaji.

9Tura nu chichamka antuku asar, nunianangkamar tuke inaitsuk atum pachisarYus seakur pujaji. Tura ni wakeramurinatumin nekamtikramawarat tusar, turanuna atumin mash nintimtikramrarattusar, atum pachisar Yus seaji. 10AtumkaYusnau asaram, pengker aa nukaturataram tusar, tura Yuse wakeramurimiatrusrumek nekaataram tusar, ii Apurituke umirkau asaram, atum tuke Yuspengker awajsamniuram tusar, atumpachisar Yus seaji. 11Tura Yus nikakarmarijai atumin kakamtikramrattusar, tura itiurkachmin pujayatrum,napchau nintimtsuk jaimiasrumwarasrum pujusmintrum tusar Yus seaji.12Tura ii Apaachiri Yus: Wína uchirasaram, wína aintsur ainaujai mashnayaimpinam tuke paaniunam Wijaipujusmintrum turamin asamtai, tukemaaketai titinuitrume. 13Yaanchuikiaiikia teenam pujuyaji. Tu pujarin ii

Pablo Colosasnum Pujuinaun Papin Akuptukmauri

Page 407: Achuar bible   new testament

407

b 1.14 (Efes. 1.7) c 1.15 (Juan 1.1-3; Hebr. 1.2; 1.Juan 1.1; Apoc. 19.13)d 1.18 (Efes. 1.22-23; Apoc. 1.5) e 1.20 (Efes. 2.16) f 1.25 (Efes. 3.2)g 1.26 (Efes. 3.4-6)

Apaachiri Yus iin teenmaya jiirmakin asa:Wína aneetir Uchir pujamunam atumsha

miaji. 14Yuse Uchiri jarutramak ii

ramiaji.b

Cristo jarutramak angkan awajtamsamiaji15Yuse Uchiri Cristo nungkancha

najantsaing tuke pujuyayi. Tura asa mashnajanamu apurintai.tiat, ni Uchiri aints wajasu asa, aints ainauwainkarat tusa wantinmamtikiamiayi.c16Cristo mash ainia nuna najanau asa,nayaimpinam aa nuna mash,nam aa nunasha mash najanamiayi. Tura iiwainji tura ii waintsuji nunasha mashnajanamiayi. Tura Yuse awemamuriainausha mash, tura nuna apurisha mash,tura junia apu ainausha mash Cristonumirkarti tusar najanamu ainawai. 17Mashainia nunaka najantsaing Cristoka tukepujuyayi. Tura yamaisha tuke pujau asa, tuati tusa, mash aa nunaka wainnuitai.18Cristo nu nangkamtaik tuke iwiaakupujuu asa, ni aintsri ainauti apurintai. Turamash aa nuna inau ati tusa, Yus ni Uchirinchikich aints ainaun nangkamasang nunáeemak jakamunmaya inankimiayi.d 19Turaasamtai Cristo mash ainia nuna najanauasa, tura mash ainia nuna inartin asamtaiYus: Wijai metek ati tusa wakerimiayi.20Yus ni Uchirin: Numi winangmanummaawarti tusa akupkamu asa, ni numpenumparmaujai mash nungkanampujuinauncha, tura nayaimpinam mashpujuinauncha: Angkan pengker nintimsarpujusarti tusa Yus wakerukmiayi.e

21-22Atumsha yaanchuikia Yus umirchauasaram, tura tunau tuke nintimsarampujau asaram, Yusnumka jeachmin

ayarme. Tura Yuse nemase arumning,Cristo aints wajas: Wína Apaachirjaipujustasrum yamaikia tunaarinchawanunisrumek ataram tusa waitnas jakauasa, atumi tunaarin sakturmarmiarume.Tura asamtai Yus: Yamaikia wijai pengkernintimsaram pujustaram turamrume.23Tura asamtai nekasrum tuke inaitsukCristo nekasampita titinuitrume. TuraCristonam uwemratin chicham antukuasaram, tuke inaitsuk: Wikia Cristojainayaimpinam pujustasan wakerajai tinuasaram, nekasrum nayaimpinmakapujustinuitrume.naka mash nungkanam etserkaruitai. TuraCristo wína akuptuku asamtai, wisha nuchichaman etsernuitjai.

Pablo Cristonu ainau inatirinjai timiauri24Criston miatrusarang umirkau ainau

wait wajakartin ainawai. Tura asaramtaiwisha nunisnak Cristonu asan, ni tímianunisnak wait wajajai. Cristo waitwajakmia nunisnak atumin yaingtasanwait wajayatun, Cristonu asan wikiawaraajai. 25Yus wína akatur akuptak:Wína aintsur ainamunam mash wínachichamur miatrusmek etserkum,Cristonu ainau inatiri ata tusa akuptukuasamtai, wikia atumi inatiri ajai.f

26-27Yuska nekas pengker chichaman

tas wakerayat, nu nangkamtaikia aintsainautin nekamtikramachmiaji. Antsuyamaikia Yus nu chichamnaka Cristonuainautinka nekamtikramji. Nu chichamkanuwaitai: Mash nungkanam Cristonuainautin ni Wakanin engketramauasamtai, Cristo atumi nintin pujauasamtai, nijai tsaniasrum tuke iwiaakupujustinuitrume.g

1

Page 408: Achuar bible   new testament

408

h 2.1 (Apoc. 3.14-22) i 2.12 (Rom. 6.4-11; Col. 3.1-3) j 2.13 (Efes. 2.1-5)

28Tura asakrumin iisha Cristo pachisarchicham etserji.rang umirinak nekasar tunaarinchauCristonu arti tusar, Cristo nekatirijai tukenu chichamka nuikiartaji. 29Tura asamtaiCristo ni kakarmarin wína surusuasamtai, ni kakarmarijai Yuse chichamentuke etserkun pujuyajai.

2 1Yatsur ainautirmin, nunashanekamtikiatasan wakerajrume. Wikia

atumin yaingtasan, tura Laodiceayaktanam pujuinauncha yaingkiartasan,tura wína waitkacharu ainauncha Yusechichamen ujakartasan nukap wakerajai.h2Tura aints ainau mash Criston pengkerumirkarat tusan, tura aneenisar meteknintimtunisar pujusarat tusan wakerajai.Nu chichamnaka yaanchuikia aintsainauka nekaacharmiayi. Tura wainiatYus: Nu chicham aints ainaunekamtikiata turutin asamtai, paannekamtikiatasan wakerajai. Nuchichamka Cristo chichamentai. 3Cristomash nekau asa, mash aa nunaka iinnintimtikramratnuitji, tura mashnekamtikramatnuitji. 4Aints waitrinakatumin anangkramawarai tusan nunakatajarme. 5Wikia atumjai pujachiatnak,

rume. Tura atumka tuke inaitsuk Cristonekasampita tusaram miatrusrumekumirkau asakrumin, wikia nuna nekauasan waraajai.

Cristo pujut yamarman suramji6

tai tinu asaram, Cristojai tuke tsaniasrumpujustaram. 7Tura Cristonu asaram,Cristo tu awapi tusaram nuimiaruasaram, tuke Cristok nintimsarampujustaram. Tura Cristo miatrusrumekumirkau asaram, tuke inaitsuk Yusmaaketai titaram.

8Yatsur ainautiram aneartaram. Aintsainau waitrinak anangkartutai chichamanetserinak nangkamiar chichainau asar, ii

ram tusar, junia aints ainau nekatirinnuitaminak pujuinamtaisha, Cristo nuchichamka antuktaram tichau asamtai,anangkruwai tusaram, tura Cristoumirtan inaisai tusaram aneartaram.

9Yus wainchau arin, Cristo Yus ayataints wajas: Yuska tu awai tusa iinnekamtikramamiaji. 10Tura Cristo Yuseawemamuri ainaun tura mash apuainauncha tura mash ainia nunasha inauasa,rau asamtai, atumsha nijai tuketsaningku asaram, Yuse Wakani piatkamuainiarme. 11Tura Cristonu asaram, atuminuwapchiri aints charukchamu wainiatCristo:ram tusa, atumi tunaarinka nakakarashiniar japinawa nunisang mash atuminintiniancha jiiki, Cristoka atumniakapengker awajtamsamiarume. 12Turaatumsha Cristo nemarkatasrum entsanammaakrumka, Cristo jakamtai iwiarsarmianunisrumek entsanam mengkarme.Nuniasha Yus nekas ni kakarmarijai ni

mek atumsha Criston nekasampitatusaram entsanmayangka atakshatsapuarme.i

13Tura yaanchuik atumi tunaarijaijakawa nunisrumek pujarmin wainiat,Cristo atumi tunaarin mash japitramrauasamtai Yus: Cristojai tuke iwiaakupujustaram tusa, pujut yamarmansuramsamiarume.j 14Tura Cristo iitunaarin pengké akiimiakchamniau auwainiat mash sakturmarmiaji. Tura asanumi winangmanum jirujai ajinkarti tusatsangkatramkamiaji. Tura waitnasjarutramak aintsti tunaarinka ningki

1 2

Page 409: Achuar bible   new testament

409

k 2.16 (Rom. 14.1-6) l 2.20 (Rom. 6.6-11; Gál. 2.19-20) m 3.3 (Rom. 6.4-11; Col. 2.12)n 3.4 (Gál. 2.20; Fil. 1.21)

akiimiatramkamiaji. 15Tura Cristo numiwinangmanum jarutramak, iwianchainaun tura ni nemase ainaun mashnepetkau asa, mash ainia nuna paannekaawarat tusa jakamunmaya nantaki,ni nemase ainaun inatsaarmiayi.

Nayaimpinam aa nuke nintimtin ataram16Tura asamtai yamaikia aints

kichkisha: Tunau wajasai tusaram, nuyutaka yuwairap, tura nu umutishaumurairap turamiarchatnuitai. Turatunau wajasai tusaram, nu estashainangkartaram, tura yamaram nantushaesta najanataram,taram turamiarchatnuitai.k 17Cristotaatsaing Yus Moisésan chichaman akatarakupak:ram timiayi. Antsu nunia Cristo iinuwemtikramratas tarutmi jarutramkauasamtai, nu chichamka yamaikiapachischatnuitji. 18Tura asamtai aintsainau nangkamiar chichainak: Iikiamianchau asar, Yuska tupnik aujtsuk,antsu Yuse awemamuring seatnuitjitinauka anturkairap. Nuka nangkamiar:Wikia karanam Yuse awemamurinwainkau asan, chikich aints ainaunnangkamakuitjai tinayat, Cristonumirchau ainau nintimina nunisarangnintiminawai. 19Nu aints ainaukaCristojai tsaniasarka pujuinatsui. AntsuCristo mash aa nuna apuri asa, ni aintsriainautinka pengker waitmaji. Tura asa

mek pujustaram tusa, ni aintsriainautinka kichkia nunisang jiirmaji.Tura: Miatrusrumek umirtuktaram tusa,ni kakarmarijai ni aintsri ainautinkayainmaji.

20Atumsha Cristo jakamia nunisrumekyamaikia pujakrumka, junia aints ainau

nintimina nuka umirkashtinuitrume.Tura asaram uwemrataj tayatrumsha¿waruka ju nungkanmaya ainauchichame tuke umirkurmesha pujarme?l21Nu aints ainau chichainak:tasrum wakerakrumka, nu yutashayuwachminuitrume, tura nu umutishaumurchamnawaitrume, tura nushatakaschamnawaitrume tinawai. 22Nuaints ainauka ningki nintimsar nuchichaman akupinau asar, aints ainaun:Nu umirkataram tusar nuininawai.Antsu waring achat ii yuwajina, turaumajina tura takajina nuka mashamukatnuitai. 23Aints nu chichamanumirinak pujuinauka ningki nintimsar:Nekasan Yusen umirnuitjai tinawai.Tura wína namangkruka mianchawaitaitusar,wai. Tuminau asaramtai chikich aintsainau nuna wainkar nangkamiar: Nuaints ainauka nekau ainawai, tunintiminawai. Antsu tu nintiminauka ni

tinuitai.

3 1

maya nantaknua nunisrumek pujauasaram, nayaimpinam iruna nuwakerin ataram. Nuni Cristo Yuseuntsurinini pujawai. 2Tura asamtai junungkanmaya aints wakerina nukanintimtsuk nayaimpinam aa nukenintimtin ataram. 3Atumka Cristojaitsaniasrum jakawa nunisrumek auasaram, tura Cristojai tsaniasrumiwiaaku pujau asaram, tuke Yusnauainiarme.m 4

nun iin suramsatin aa nunayaimpinmaya wantinkamtai,

trume. Tura Cristoa nunisrumekatinuitrume.n

2 3

Page 410: Achuar bible   new testament

410

o 3.6 (Efes. 2.3) p 3.10 (Efes. 2.10;4.22-24) q 3.13 (Efes. 4.2,32)

Tunau inaisaram Cristo wakera nunisrumek ataram

5Tura asamtai ju nungkanmaya ainau

mek tuke mash inaisataram. Tura nuwanuwatkashtatiatrum tsanirmatka tukeinaisataram. Tura tunau wakeruktinchamash inaisataram. Tura chikichnau aa nuwakerutisha inaisataram. Chikichnau aanuna tímia wakerin ainauka ni Yusrianunisarang nintimtinawai. 6Tu nintimsarCriston umirtsuk pujuinaunka Yuskanekas wait wajaktiniun susartinuitai.o

7Yaanchuikia atumsha nu tunaushatuke turin ayarme. 8Antsu yamaikia nutunauka mash inaisataram: Kajektincha,tura chikich ainau pasé chicharkatnusha,tura tsanumnairatnusha, tura tunauchichatcha mash inaisataram.9Yaanchuik tunau nintimtairuminaisamiarme. Tura yaanchuik tunauturutirmesha mash inaisau asaram, waitchichamka ujaanitsuk asataram. Atumkatunau nintimtairumka wejmak mamurunjapina nunisrumek inaisawaitrume.10Tura yamaram nintimtai wejmakanyamarman entsainawa nunisrumekjukimiarme. Tura Yuska mash aa nunanajanau asa: Wijai metek nintiminataram tusa, atumniaka kintajai meteknintimtikramrume.p 11Cristo ni umirinainautinka timiá nintimtikramrauasamtai, yamaikia judíochu ainausha,tura judío ainausha, tura ii nuwapchiricharukmau ainausha, tura nuwapchiricharukchamu ainausha, tura chikichnungkanmaya ainausha, tura papinekachu ainausha, tura aintsu inatiriainausha, tura aintsu inatirinchuainausha mash warí aintski tichatnuitji.Antsu Cristo mash najanamu asa, turamash aints ainautin inatmin asa, ni

aintsri ainauti nintin engkemturmauasamtai, Cristok nintimtustinuitji.

12Tura asakrin Yus atumin anenmauasa: Winar ataram tusa, atumniakaeatmakmiarume. Tura asamtai yamaikiaiwiarmamrawa nunisrumek pujauasaram,ram, tura pengker awajsataram. Turamianchawaitjai tusaram, yaitasrumaujnaisataram,ram. 13Tura jaimiasrum tsangkurnainataram. Tura chikich aints ainaushaatumin pasé awajtaminak pujuinauwainiatrumek,tramrau asamtai, atumsha nunisrumektsangkurnain ataram.q 14Tura nu mashumiau asaram, nuna nangkamasrumeknukap aneenitaram. Tura aneenisrumpujakrumka,mek asaram, Cristoka miatrusrumekumirume. 15Atumka untsuri ayatrumek,kichik namangkea nunisrumek pujauasaram, Yus wina aintsur ataram tusa,atumin untsurmaku asamtai, angkanpengker nintimtunisrum pujustaram.Tura Yus tuke maaketai titaram.

16Cristo chichame atumi nintijai tukenintimin ataram. Tura nu chicham nekauasaram, Cristo mai nemarnutirmek Cristochichame nekapruniataram. Tura Cristomai nemarnutirmek Cristo chichamenintimtiknairataram. Tura Yuse chichamekantamataram.ram, Yuse Wakani atuminnintimtikramrau asamtai, yamaramkantasha kantamaram, Yuska maaketaititaram. 17Tura chichaakrumsha, ii ApuriJesús nintimkamaikiakrum chichastaram.

mek Jesús nintimkamaikiakrumtakakmastaram. Waring achat mashturarme nusha tuke nunisrumek Jesúsnintimkamaikiakrum turataram. Tura ii

3

Page 411: Achuar bible   new testament

411

r 3.17 (Efes. 5.19-20) s 3.18 (Efes. 5.22; 1.Ped. 3.1) t 3.19 (Efes. 5.25; 1.Ped. 3.7)u 3.20 (Efes. 6.1) v 3.25 (Efes. 6.5-9) w 4.1 (Efes. 6.9) x 4.4 (Efes. 6.18-20)y 4.5 (Efes. 5.16) z 4.6 (Fil. 4.6; 1.Tes. 5.17-18) a 4.8 (Efes. 6.21-22)

Apuri Jesúsa naari pachisrum iinuApaachiri Yuska tuke maaketai titaram.r

Ii wearijai pengker pujusmi timiauri18

kia umirin ataram. Ii Apuri nunawakerau asamtai turataram.s 19Turanuwentin ainautirmesha atumi nuwarituke aneen ataram. Tura katsuramnintimtutsuk asataram.t

20Uchi ainautiram, atumi aparisha, turaatumi nukurisha tuke umirin ataram. IiApuri Cristo:wai.u

21Uchirtin ainautiram, atumi uchiriwake mesekar pujusarai tusaram,nangkamrum chicharkuram kajkairap.

22Aintsu inatiri ainautiram, tukeatumin inatmin umirin ataram. Atumininatmin jiirmaj wajamtai, wína pengker

ram. Antsu pengker nintintin asaram,atumi inatmin waitmachu wainiatrumek,ii Apuri Cristo tuke iincha waitmajitusaram shamakrum nakimtsuktakakmastaram. 23-24Ii Apuri Cristo nitímia nunaka miatrusang umiktinuitaitusaram nu nekau asaram, nekasrum nijaituke pujustinuitrume. Tura asaramwaring achat mash turarme nuturakrumka,mek, ii Apuri Cristo inatiri asaram, iiApuri pengker awajsatasrum, pengkernintimsaram nakimtsuk kakaramtakakmastaram. 25Yus aints ainautinmash metek jiirmau asamtai, aints paséaa nuna takauka ni pasé turamurijaimetek wait wajaktintrin jukitnuitai.v

4 1Tura aints inau ainautirminchanunasha tajarme: Atumsha Cristo

umirin asaram,

nam pujawai tusaram, paan nekauasaram, atumi inatiri pengker awajsaramni yuumamurisha susataram.w

2Nunia mash Cristonu ainautirminchanunasha tajarme: Tuke inaitsuk Yusseataram. Tura tuke kajinmatsuk Yusseakrum maaketai titaram. 3Tura Yusseakrumka, iincha pachikratsaram Yusseataram. Yaanchuikia aints ainau Cristochichamen nekaachminu wainiat, Yus

miaji. Tura asamtai nu chichamkaataksha aints ainau antumtikiatasarwakeraji. Antsu Cristo chichame etserinasan, wikia kársernum engkeamu pujajai.4Tura Cristo wakera nunisnak nuchichamnaka aints ainaun paannekamtikiatasan wakerajai. Tura asamtainu pachisrum Yus seatritaram.x 5AtumkaCristo nekamtairi jukin asaram, Cristoumirchau ainau Criston pengkernintimrarti tusaram, nangkamrumkakinta japawairap.y 6Atumka chikich

min chichastaram. Tura aints ainauatumin ininminamtaisha, warinak titaj tunintimsaram nekasrum pengkeraimkatnuitrume.z

Inangnamu chicham akupkamuri7Yatsur ainautiram, yamai ju papin

aaran umisan, ii aneetiri yachiin Tíquiconatumin akuptuktatjarme. Nuka wiyanunisang ii Apuri inatirintai. Tura asa iinnukap yainmin ayayi.nasha pachis atumin ujatmaktatrume.8

ram tusan, tura atumin pengker

jarme.a 9Nunia Tíquicojai ii aneetiriyachí Onésimon akuptuktatjarme. Nuka

3 4

Page 412: Achuar bible   new testament

412

b 4.9 (Filem. 10-12) c 4.10 (Hech. 27.2;12.25;13.13;15.37-39) d 4.12 (Col. 1.7)e 4.14 (2.Tim. 4.10-11) f 4.16 (Apoc. 3.14-22) g 4.17 (Filem. 2)

atumniayaintai. Nu jimiar aintska: Ii itiur

trume.b10Aristarco, wijai kársernum engkeamu

puja nuka chichaman akupturmarme.Nuniasha Bernabé kaná yachi, Marcoschachichaman akupturmarme. Yaanchuikniin pachisan atumniasha chichamanujakmiajrume. Ni atumin jeamtaipengker awajsataram.c 11Nunia Justo,chikich naari Jesús, atumin chichamanakupturmarme. Ju kampatam aintsirunuka Yusen nemarin asar, wijaitsaniasar Yuse chichamen etserkarmianuka judío aints ainawai. Chikich judíowijai pujauka atsawai. Antsu juka winakapengker nintimtikrurarmayi.

12Nuniasha atumnia aints Epafraschachichaman akupturmarme. Nuka CristoJesúsa inatirintai. Tura tuke inaitsukatumin pachitmas: Miatrusarang Yusenumirkarat tusa, tura Yus wakera nuna

rume.d 13Juka atumin nukapnintimturmarme. Tura Laodiceayaktanam pujuinauncha, tura Hierápolisyaktanam pujuinauncha pachis nukapnintimui. Tura asamtai nuna nekau asan,

nunasha atumin nekamtikiatasanwakerajrume. 14Ii aneetiri tsuwakratinLucascha chichaman akupturmarme.Nunia Demascha nunisang chichamanakupturmarme.e

15Nunia Cristonu ainaun Laodiceayaktanam pujuinauncha chichamanakuptinajai. Nunia Ninfan chichamanakuptakun, ni jeen Yuse chichamenantin ainauncha chichaman akuptinajai.16Atumka ju papikia mash aintsantinamunam aujsataram. Turaaujsaram umisrum, Cristo umirin

tasrum akupkataram. Tura Laodiceayaktanam pujuinaun papin akuptinajanu jukiram atumsha aujsataram.f17Nunia Arquipon ju chichamanakuptakun: “Ami takatrumin ii Apurisuramsau asamtai, nu pengker umikta”tawai titaram.g

18Wiitjai Pabloitjai. Ju chichamnakawína uwejrujai aatjarme. Ju aarmaukawainkaram, nekas ni aarmaurintaitusaram nekaatnuitrume. Wikiakársernum pujau asamtai, kajinmatrutsukYus seatritaram. Yus atumniasha tukepengker awajtamsarti. Maaketai.

4

Page 413: Achuar bible   new testament

413

a 1.1 (Hech. 17.1-2) b 1.6 (Hech. 17.5-9)

Chicham akupkamuri

1 1Wiitjai Pabloitjai. Silvanojai turaTimoteojai Tesalónica yaktanam

Cristonu pujuinautirmin aatjarme. IiApaachiri Yusnau asaram, tura ii ApuriJesucristonu asakrumin, Yus waitanentramak atumin yainmakarti, turaangkan pengker nintimsar pujustinashasuramsarti.a

Tesalónicanam Cristonumirinawai timiauri

2-3

pita tusaram, pengker aa nukatakakmakrum pujarme. Tura Cristo aneauasaram, chikich ainausha tuke inaitsukyayakrumsha yaweatsrume. Tura asaramCristo tati tusaram kajinmatsuk nakapujarme. Tura asakrumin iikia nu nintimsarmaaketai tusar, atum pachisar Yus tukeseakur pujaji. 4

tirmincha, Yus atumin anenmau asa, nekaswína uchir ataram tusa, atumniashaeatmakmiarume. Nusha iisha nekaji. 5IikiaCristonam uwemratin chicham etserin asar,nangkamrikia nu chichamka etserkachmiaji.Antsu Yuse Wakani ni kakarmarin iinsuramsau asamtai, chicham nekas aa nuetserkurin, Yuse Wakani nu chichamnakaatumniasha nekamtikramamiarume. Iishaatumjai itiur pujuyaji nusha nekarme.

6Tura asaram atumsha iiya nunisrumekYuse uchiri wajasrum,nuyarme, tura ii Apurishanemarnuyarme. Ii chichame pengkernintimsaram antuku asaram, atum nukapwait wajayatrumek, Yuse Wakani atuminintin piatramkau asamtai, nukapwarasmiarume.b 7Atum timiá pengkerpujau asaram, Cristonu ainau Macedonianungkanam pujuinau, tura Acayanungkanam pujuinausha: Iisha Cristonuainautisha tu pujaji tusaram, turaatumsha iiya nunisrumek tu pujustaramtusaram nuiniarmiarume. 8TuraMacedonianam tura Acayanmashachicham ii Apuri Cristo pachisrumetsernuyarme. Tura asakrumin mashnungkanam atumin pachitmasar: Cristonnekasampita tinawai tinu asar, Cristochichamencha antukarmiayi. Turachikich nungkanmaya ainaushayaanchuik Yuse chichamen nekawaruasaramtai, nu chichamka iikia etsertsukpujusminuitji.

9Tura chikich nungkanmaya ainaushaatumin pachitmasar etserinak: Iisha nuaintsnum irastasar wemiaji nuni iinchapengker awajtamsarmiaji. Nunia ni yusriaints najanamu ainaunka inaisar, Yus

wai tusar etserinawai. 10Nunia atuminpachitmasar etserinak: Yuse Uchiri Jesús

Tesalónicanam Pujuinaun Pablo Papin Eemak Akuptukmauri

Page 414: Achuar bible   new testament

414

c 2.2 (Hech. 16.19-24;17.1-9) d 2.4 (Gál. 1.10) e 2.9 (Hech. 18.3; 2.Tes. 3.8)

nayaimpinmaya taratata nuna nakainakpujuinawai turaminawai. Yus ni Uchirinjaka tepau wainiat inankimiayi. Turatunau ainaun wait wajaktiniun susartastara iinka uwemtikramratnuitji.

Tesalónicanam Pablo Yusechichame etserkamuri

2 1

cha, iisha atumin nangkamrikiairaschamiaji. Atumka nuka nekarme.2Iikia atumningkia iratsuk Filiposnumawemiaji. Nuni Yuse chichame etseru asar,ii nukap wait wajamiaji.miar iinka awatamrarmiaji. Atumshanusha nekarme. Tura atumin jearsha,chikich ainau iincha pasé awajtaminauwainiatrik, Yus iinka yainmau asamtai,pengké shamkartutsuk atumin Cristonamuwemratin chichaman ujakmiajrume.c3Iikia wait chichamka etsertsuk, turapasé aa nusha nintimtsuk, tura atumkaanangtsuk chicharkamiajrume. 4AntsuYuska ii nintimaunasha mash nekau asa:

ram tusa, iin akuptamkau asamtai, Yuswakera nunisrik iikia etserji. Aints ainauningki nintimsar, chichaman antukartaswakerina nuka etsertsuji. Antsu Yuspengker awajsatasar, ni chichamengkaetserji.d

5Aints ainau iin pengker awajtamsartitusarkia: Atumka pengke aintsuitrumepengké tichamiajrume. Atumka nushanekarme. Nuniasha atumi kuikiariwakerakrikia nangkamrikia: Atumniakanukap aneajrume tichamiajrume. Yuskanunasha nekawai. 6-7Nunia atumsha turachikich aints ainausha iin: “Apuru,”turamiarai tusar nakitnuyaji. Cristoakupkamutiatrik, apua nunisrik aintsainausha inatka pengké nakitnuyaji.Antsu iisha atumin jear, atum aneau asar,

rin muntsua nunisrik iisha atumjaipujuyaji. 8Tura atum timiá aneau asar,iisha Cristonam uwemratin chichamatumin pengker nintimsar ujaktasarwakerimiaji. Tura nuna nangkamasrikatum timiá aneau asar, atum yaingtasarjakatasar wakerimiaji. 9

min umaarutirmincha, atumin Yusnumuwemratin chicham etserkur pujakur, iiyuumamuri sumaktasar atumi kuikiarijuta nakitau asar, tsawaisha turakashisha tuke takakmau asar pimpiyaji.¿Nuka aneakrumek?e

10Antsu Cristonu ainautirmijai iruntrarpujakur, Yus umirkur nekasar pengker aanuke turinuyaji. Tura chikich ainau iinpachitmasar pasé chichasarai tusartunaarinchau pujuyaji. Atumsha nushawainmakmiarume. Yus mash wainkauasa nunasha nekawai. 11-12Iisha uchirtinainau ni uchirin chicharua nunisrik: Yusumirkataram tusar, tura shamtsukkakaram wajastaram tusar, kichik kichikchicharkamiajrume. Atumsha nushanekarme. Yus atumin: Wína pujutirun

trum tusa untsurmakmiarume. Tura Yuseuchiri asaram, tuke Yus umirkurampujustaram tajarme.

13Yuse chichame ii etsermiaji nukaantuku asaram atum: Aintsu chichamentaitutsuk, antsu Yuse chichamentai timiarmenuka nekasaintai. Nu chichamka atumantuku asaram, Cristo nekasampitatusaram,rume. Tura asamtai tuke inaitsuk Yuskamaaketai taji. 14Yatsur ainautiramumaarutirmesha, atumkeka waitkawajatsrume. Antsu Cristo Jesúsnau ainaunJudea nungkanam pujuinaunka ni weariainau wait wajaktiniun susarmiayi. Turaasar atumniasha nunisarang atumi yaktari

1 1 2

Page 415: Achuar bible   new testament

415

f 2.15 (Hech. 9.23,29;13.45,50;14.2,5,19;17.5,13;18.12) g 3.1 (Hech. 17.15)

pujuinau waitkarminawai. Tura

maya Cristonu ainia nunisrumek pengkernintimsaram pujarme. 15Nu judío ainau niwearintiat Yuse chichamen etserin ainaunyaanchuik maawarmiayi. Nunia ii ApuriJesúsnasha maawarmiayi. Nunia iincha niyaktariniangka jiirmakiarmiaji. NukaYusen pengkerka awajtsuk pujuinawai,tura asar aints ainaun mash kajerinainawai.f 16Iikia judíochu ainamunmashaCristo chichame etserkatasar wakerarinwaininayat,karmiaji. Tura ninu nintin tuke tunaupiatkamu asaramtai, Yus: Nuke ati tusa,nu judío ainaunka kajerak, ni waitwajaktintrincha nukap susartinuitai.

Pablo ataksha Tesalónicanamwetas wakerukmauri

17Yatsur ainautirmijai,jaisha jumchik kinta wainaitsuk kanakarpujakrisha, tuke kajinmatsuk atumnintimsar pujumiaji. Tura asar atuminirastasar nukap wakerimiaji. 18Wikishaatumin jiistasan wakerayatun tujinkan,ataksha atumin jiistasan wakerimiajai.Tura iikia ataksha atumin jiistasarwakerayatrik, ii winitasar wakerarinwainiat,miaji. 19Ii Apuri Jesucristo taamtai,¿yaachia ni wajamurin naka wajastatua?Nuka atumetrume. Iikia ii Apuri chichameatumin etserkau asakrin, atumsha ii Apuriumirkau asaram, ni wainkatnuitrumetusar, nu kinta iikia nakakur pujaji. Nukinta jeamtai, atum pachisar maaketaitusar warastinuitji. 20

rumek umiru asakrumin, iisha atumpengker nintimsar maaketai tusar waraaji.

3 1Tura asakrin wikia atuminnintimsan: ¿Pengkerash pujuina?

tusan, atumin winitatkaman tujinkan,

tura chichaman nekaatatkamanyumatkau asan, wiki Atenas yaktanamjuwakmiajai.g

2Tura ii yachí Timoteon atuminakuptukmiajrume. Nusha iijai iruntrarCristonam uwemratin chichamanetsernuitai. Tura asamtai atum tukeinaitsuk Cristo nekasampita titaramtusan, tura Cristo umirkuram kakaramwajastaram tusan, Timoteon atuminakuptukmiajrume. 3Atumka Cristonuasaram: Waitnasan pujaknasha, Cristoumirtanka inaisashtatjai tiarat tusan,atumin Timoteonka akuptukmiajrume.Iisha Cristonu asar,nuitji tusaram nekarme.

4Yaanchuik atumjai iruntrar pujusar,iikia atum chicharkur: Iikia nekasarCristo umirkurkia, wait wajaktinuitjitimiajrume. Ii timiaji nunisrumekyamaikia Cristonu asaram, atumsha waitwajarme nuka nekarme. 5Tura asakruminatumin nintimsan: ¿Pengkerash pujuina?tusan, nekaatatkaman yuumatkan: ¿TukeCriston umirinatsuash? tusan, tura:¿Cristo umirtaka inaisataram tusaiwianch atumin anangkramachmasha?tura Cristo umirmau inaisau asakrumin,

riash takakmasiaij? tu nintimsanTimoteon atumin akuptukmiajrume.

6Yamaikia Timoteoka atumniangkatamayi. Tura taa, atum tuke Cristonekasampita tusaram aneenisrumpengker pujamurminka ujatmaji. Turaatumsha iin pengker nintimkartusrumpujarme tusa, tura iincha waitmakartaswakerutminaji tusa ujatmaji. Turaasamtai iisha nunisrik atumsha jiistasarwakeraji. 7

trik, tura itiurkachmin nukap pujayatrik,atum tuke Cristo nekasampita tinuasakrumin, nu chichamka antuku asar

1 2 3

Page 416: Achuar bible   new testament

416

pengker nintimsar pujaji. 8Atumka iiApuri tuke umirkuram kakaram wajasuasakrumin, iisha nekasar pengkernintimsar pujaji. 9Tura iin nukapwaramtikiartusu asakrumin, iishawarasar atum pachisar Yus maaketaitayatrik, nuna nangkamasrik tukemaaketai titasar wakeraji. 10Tsawaishatura kashisha tuke Yus seakur, atakshaatum jiistasar wakeraji. Yus nunatsangkatramkat tusar seaji. Tura atuminjear: Yus miatrusrumek umirkataramtusar atum nuiniartasar wakeraji.

11Ii Apaachiri Yus, tura ii Apuri Jesúsatumin iin akuptamkat tusar, tura iiwetinun eemak iwiarat tusar Yuska seaji.12Tura Yus seakur: Nekasrum atumkanukap aneenitaram tusar, tura ii Apuriatumin nukap nintimtikrarat tusar, turaiisha chikich ainausha mash aneajinunisrumek atumsha chikich ainaushaaneetaram tusar Yuska seaji. 13Tura iiApaachiri Yus miatrusrumek umiruasakrumin, ii Apuri Jesús ni aintsriainaujai taamtai, atumsha pengkétunaarinchau naka wajatsamniuram tusarYuska seaji.

Yuska pengker aa nu turataramtusa wakerutmaji

4 1

cha, kichnasha tajarme. Iisha: Yuskatu pengker awajsatnuitrume tusar,atumin ujakmiajrume nusha umirkurampujarme. Tura yamaisha ii Apuri Jesús:Tu chicharkataram tusa, iin akuptamkauasamtai, ii timiaji nuna nangkamasrumekYus umirkuram pujustaram tusar atumchicharkur pujaji.

2Ii Apuri Jesús: Nu chicham umiktaramtusa, iin akupturmaku asamtai, iishaatumin etserkamiaji nuka nekarme. 3Yusewakeramuri nuwaitai: Nekasrum pengkétunaarinchau pujustaram. Tura asaramnuwa nuwatsukka tsanirmawairap. Tura

aints ninumtsukka turunawairap. 4Kichikkichik aints ni nuwarinak nuwatak,nujaingkia tunaarinchau pujusartinuitai.5Yusen umirchau ainauka pachitsuknuwan takasartas wakerinawai. Antsu

rap.6Yaanchuiksha atum akatkur

timiajrume nunaka ataksha nunisnakwisha tajarme. Chikich aints ainaushaanangkawairap. Tura chikich aintsunuwaringkia tsanirmatsuk asataramtajarme. Antsu nuna turinaunka ii Apuriwait wajaktiniun nukap susatnuitai.7Yuska: Tunau turataram pengkéturamtsuji. Antsu nekasrum tunaarinchauwína umirtuktaram turamji. 8Tura aintsju chichaman nakitina nuka aintsnakanakitinatsui, antsu Yusen nakitinawai.Yus: Nekasrum tunaarinchau pujustaramtusa, ni Wakanin nekas pengker aa nunaiin suramsawaitji.

9Tura Cristonu ainaujai pengkernintimtunisrum pujustaram tusa, Yus

nak atumin aneenitaram tusanchanunasha aartaj? 10Atumka nekasrum

sha mash anearme. Tura Cristonu asaram,nuna nangkamasrumek Cristonu ainauaneetaram. 11Tura ¿itiurak pengkernintimsancha pujusaintaj?ram pujustaram. Tura chikich ainaukawaitkatsuk pujustaram. Tura atumiyuumamuri sumaktasrum atumi uwejejaitakakmastaram. Yaanchuik atuminchicharkamiajrume nunisrumekturataram. 12Tu pujakrumka pengkéyuumakchatnuitrume. Nunia Yusenumirchau ainausha atumin pachitmasar:Nuka pengke aintsuitai turamiartinuitai.

Ii Apuri tatintri pachis etserkamuri13Yatsur ainautiram umaarutirmesha,

¿Cristonu jakaru ainau warukatnuki?

1 3 4

Page 417: Achuar bible   new testament

417

h 4.17 (Mat. 24.30-31; Marc. 13.26-27; 1.Cor. 15.51-52) i 5.1 (Mat. 24.43-44; Luc. 12.39-40;2.Ped. 3.10) j 5.8 (Efes. 6.11-17)

tusaram nekaataram. Cristo umirchauainauka ni weari jakamtai: Pengkénantakchatnuitai tusar nukap juutinainawai. Atumka Cristo umirchawanunisrumka wake mesekrum pujusairamtusan yamaikia ujaajrume. 14Jesús nekasjakamiayi, tura ataksha nantakmiayi, tunintimtakrinkia, Cristonu jakaruainaunka Jesúsan inankimia nunisangYus ataksha inankiartinuitai.

15Ii Apuri Cristo iin ujatmaku asamtai,iisha yamaikia atum ujaajrume: Ii Apuritaamtai, iwiaaku pujuinautikia iiyá

nuitji. Antsu Cristonu jakaru ainau nuwáeemkar nayaimpinam wakartinuitai. 16IiApuringkia nayaimpinmaya jiinkitnuitai.Turamtai Yuse awemamuri juuntri kakaruntsumaun antukar, tura Yuse pupuntrinkakar pupuntramun antukar, Cristonu

nuitai. 17Nunia iisha tuke iwiaakupujuinautisha Cristonu jakaru ainaujaiiruntrar ii Apuri Cristojai nasenam yakímukuntiunam ingkiunikmi tusarwetinuitji. Nuniangka tuke ii Apurijaitsaniasar pujustinuitji.h

18Tura asaram atumka Cristonuainaujai iruntraram nu chichamkaujanikrum: Wake mesekrum pujusairaptusaram nintimtiknairataram.

5 1-2

sha, ii Apuri kasa aintsua nunisanganeachmau tatinuitai. Atumka nuka paannekarme. Tura asakrumin ¿Cristo tatintriwarutik ati? tura ¿warí nantutik ati?

jarme.i3Aints ainau chichainak: Maj, iisha

angkan pengker pujaji. Maaniamukaatsawai tinau wainiat, Yuska aneachmaunungkanka yumpungtinuitai. Nuwa

jamtin: ¿Uchin warutik jurertaj? tayataneachmau uchin jurertas jatematnuitai.Nungka yumpunkatin kintasha nunisanganeachmau atinuitai.kia, tunaarintin ainaukauwemrartatkamawar tujinkartinuitai.4Antsu yatsur ainautiram,sha, atumka teenmaka pujatsrume. Turaatumsha anearum pujau asakrumin,Cristo kasa aintsua nunisang aneachmauwinaksha,trume. 5Atumka Yuse uchiri asarampaaniunam pujarme. Tura paaniunampujau asaram teenmaka pujatsrume.6-7Aintstikia kashikia kanutayi. Antsunampektasar wakerinauka kashinampenawai. Antsu iikia nu aintsuanunisrikia pujatsji. Tura kanuruanunisrikia, tura iwianch umirnuanunisrik pujusai tusar, aints kanutsukiwiaawa nunisrik anearu armi. 8Yuspaaniunam puja nu iinka inatmauasamtai, iisha nunisrik paaniunampujakrikia, nampetsuk paan nintiminatinuitji. Suntar ainau: Netseprunnangkijai ijutiarai tusar, wejmak jirunajanamun entsarar, tura muukruncharutkarai tusar, tsengkruti jirunajanamun tsengkrukar maaniamunamweenawai. Tura asamtai Satanás iinchapasé awajtamsatas wakerutmamtaikia,iisha Cristo nekasampita tinu asar, turaYus anen asar, suntar jirun entsaruanunisrik, tura jirun tsengkrakinawanunisrik: Nekasan uwemratatjapi tunintimsar pujusarmi.j 9Yuska: Atumka jikajintrashtinnum engkemataramtusangka iinka kajertamkashtinuitji,

ramratnuitji. 10Cristo: Wijai metekiwiaaku amintrum tusa jarutramkamiaji.Tura asamtai iwiaaku pujakrikia, tura

1 4 5

Page 418: Achuar bible   new testament

418

k 5.16 (Fil. 4.4) l 5.18 (Fil. 4.6; Col. 4.2-6)

nunia jakarsha, Cristonu ainautikia tukenijai pujustinuitji. 11Tura asamtai tuke

nisrum mai kiakani wajataram tajarme.

Pablo Cristonu ainaun chicharkamuri12Yatsur ainautirmin umaarutirmincha

nunasha tajarme: Wait aneasrumanturtuktaram: Aints ainaun ii ApuriCristo akupamu asar, tuke atumin

sha, tura atumin chichartaminamtaisha,tura nuitaminamtaisha, pengkerawajsataram tusan tajarme. 13Yus nitakatrin nu aints ainaun susau asamtai,nu aints aneetaram, tura nekasrumpengker anturkaram umirkataram. Tura

ram tusan tajarme.14Yatsur ainautirmin, nunasha tajarme:

Cristo nemarin takatan takakmichu

kataram. Tura napchau nintimsarpujuinausha pengker nintimtusrumchicharkaram kiakartaram. Turakakaichu ainausha yaingtaram. Tura

taram.15Aneartaram. Aints atumin pasé

awajtaminamtaisha, kichkisha kajertsukasataram. Antsu:jai, tu nintimsaram pujustaram. TuraCristonu ainaun tura Cristo umirchauainauncha mash pachitsuk pengkerawajsatjai, tu nintimsaram pujustaram.

16Tuke inaitsuk warastaram.k17Yus seat kakantrataram.

18Atumka Cristo Jesúsnau asaram,pengker pujakrumka, tura itiurchatpujakrumsha, Yus tuke maaketai titaram.Yus nuna wakerau asamtai turataram.l

19Yuse Wakani atumin nintimtikramanuka umirtsukka pujusairap.

20Yuse chichamen etserin Yusechichamen ujatminamtaisha, nangkamitawai tiirap. 21Antsu mash antarme nukanintimsaram: ¿Nu chichamnaka nekasYus akupkachiash? tusaram nekaataram.Tura nekas pengker aa nuka tukemetataram. 22Tura pasé turina nuniangkakanaktaram tajarme.

23Ii Apaachiri Yus angkan pujustinashasuramji nu atumin yainmakti. Tura mashtunaarinchau winar ataram tusa, atuminintincha, tura atumi namangkenchaYuska waitmakti. Ii Apuri Jesucristotaatsaing, kichkisha atumin pachitmasar:Nuka tunaawaitai turamiarchati tusa,Yuska atumin waitmakarti tusan tajarme.24Yuska: Winar ataram tusa, atuminuntsurmaku asa, ni tímia nunisang mashumiktinuitai.

Inangnamu chicham akupkamuri25Yatsur ainautiram umaarutirmesha,

Yus seatritaram.26Cristonu ainautiram aneenisrum:

¿Pengkerak pujaram? tunaitaram.27Ii Apuri Jesucristo wína akuptuku

asamtai, ju papin atumin akupaja jukaCristonu ainau mash antukarti tusaramaujsataram.

28Ii Apuri Jesucristo atumniashapengker awajtamsarti tajarme. Maaketai.

1 5

Page 419: Achuar bible   new testament

419

a 1.1 (1.Tes. 1.1)

Chicham akupkamuri

1 1-2Wiitjai Pabloitjai. Silvanojai turaTimoteojai Tesalónicanam Cristonu

ainautirmin aatjarme. Ii Apaachiri Yusnauasaram, tura ii Apuri Jesucristonuasakrumin, ii Apaachiri Yuska, tura ii ApuriJesucristo wait anentramak angkan pengkerpujustinasha suramsarti.a

Cristo taamtai Yus tunaarintin ainaunka wait wajaktiniun susartinuitai

3Yatsur ainautiram umaarutirmesha,atumka miatrusrumek Cristo umirkauasaram, tura miatrusrumek aneeniauasakrumin, tuke atum pachisar nekasarYuska maaketai timinuitji. 4Atumka waitwajayatrumek pengker nintimsaramjaimiasrum pujarme. Tura itiurkachminpujayatrum, tuke inaitsuk Cristo pengkerumirkuram pujarme. Tura asakrumin iishachikich nungkanmaya Cristonu ainaushaatum pachisar etserkur: Criston miatrusarangumirinawai taji. 5Atumka Yus miatrusrumekumiru asaram nekasrum wait wajarme. Turaasakrumin Yus atumin inatmin asa: Winaaintsur asaram,trum turamrume. Yuska atumin pachitmastu nintimias pujawai tusar iisha nekaji.

6Yuska nekas tunaarinchau asa, aintsainau atumin waitkarmina nunaka waitwajaktiniun susa ningki yapaijkiatnuitai.

7-8Atumka wait wajau asakrumin, ii

nuitrume, tura iincha atumjai metekayamtikramsatnuitji. Nu kinta jeamtaikia,Jesús nayaimpinmaya wantinak, niawemamuri nekas kakaram ainaujai jikeawa nunisang wantinkatnuitai. Turaasa Yus niin nintimtichu ainaunka, tura iiApuri Jesúsnum uwemratin chichamanumirchau ainaunka wait wajaktiniun susayapaijkiatnuitai. 9Turamtai Yusenumirchau asar, ii Apuri paaniunam pujanunaka waintsuk, tura ni pujamurincha

niun jukiartin ainawai. 10Cristo taamtai,nu kintatikia ninu ainautikia mashCristoa nunisrik wajasar, ii Apuriwainkar: Ameketme juuntam titinuitji.Atumsha ii etsermau nekasampita tinuasaram, Cristoka wainkaram pengkerawajsatnuitrume.

11

ram nekasrum pengker ataram tusa,atumin untsurmaku asamtai, iisha tuke iiYusri seakur pujaji. Tura atumka Yusnekasampita tinu asakrumin, tukepengker aa nuka Yuse kakarmarijaiturataram tusar, atum pachisar tukeseakur pujaji. 12Ii Yusri tura ii ApuriJesucristo atumin pengker awajtamsauasamtai,sar: Nekasar Criston pengker umirinawai

Tesalónicanam Pujuinaun Pablo Ataksha Papin Akuptukmauri

Page 420: Achuar bible   new testament

420

b 2. 1 (1.Tes. 4.15-17) c 2.4 (Isa. 14.13-14) d 2.9 (Mat. 24.24-25) e 2.10 (Apoc. 13.14)

turamiarat tusar, iisha tuke Yus seakurpujaji. Tura ii Apuri Jesúsa naarinpachisrum: Ameketme pengkeram, tunintimsaram pujusmintrum tusar, iishaYus tuke seakur pujaji.

Juun Tunau wantinkatnuri

2 1Yatsur ainautiram umaarutirmesha,ii Apuri Jesucristo iijai ingkiuniktas

tatintri pachisar atum aatratasarwakeraji.b 2Aints atumin chichartaminak:Yuse Wakani wína ujatkau asamtai,Cristo tatintringkia yanchuk nangkamari,anangkraminak tinamtaisha, nuchichamka anturkairap. Tura chikichaints nu chichaman ujatminamtaisha,tura iisha atumin papi aarar akupakur:Cristo tatintringkia yanchuk nangkamari,tu aarmau wainkarmesha, ¿nekasashtina?rap. Tura shamtsuk asataram tajarme.3Aints kichkisha wína anangkruwaraitusaram aneartaram. Cristo tatinkajeatsaing, Yusnumia kanaamu atinuitai.Nunia nuna nangkamasang aints nekasjuun tunau tuke mengkakatnunamwetinua nu wantinkatnuitai. 4NukaYusen nemasentai. Tura aya wínaknintimtursarat tusa, aints waring achat iiyusrintai tusar seainawa nunasha nakitauasa, aints mash antinamunam: WikiaYusetjai tusa, Yus seatai juun jeanamkeemsatnuitai. Tura asa aints mash:

tai.c5Yaanchuik atumin iraakun nunasha

ujakmiajrume. ¿Nuka kajinmakniurmek?6Tura ni wantinkatnuri kinta jeachuasamtai, nu Juun Tunau wantinkai tusa,yaachia surimiawa nuka atumshanekarme. 7Yamaisha chikich aints ainaunekaachmin ainayat, aints untsuri Yusenumirtan nakitinawai. Tura Tunau

Surimin aa nuka yamaisha Juun Tunauwantinkashti tusa surimiawai. AntsuTunau Surimin jiinkiamtaikia, nu JuunTunau wantinkatnuitai. 8Nu Juun Tunautaamtaikia, ii Apuri Jesús paaniunmayataangka,jai nepetak mengkaaktinuitai. 9Nu JuunTunau wantinkatnua nuka Satanásakakarmarijai wantinkatin asa, aintsainaun anangkatas, wainchatai takatantura aints turachminun turatnuitai.d

10Tura asamtai aints mengkakartinainia nu nekas chichamnaka nakitinauasar uwemtancha nakitinawai. Tura JuunTunauka nu aints ainaun: Tunau tuketurataram tusa anangkatnuitai.e 11Turaasamtai nu aints ainau anangmamu

tai, wait chichaman antukar umirkarattusa Yuska tsangkamkatnuitai. 12Turaasamtai nekas chichaman nakitinainauka:tai tusar, tuke ni tunaarijai warainauasaramtai, Yuska nu aints ainaun jikajintrashtinnum akupkatnuitai.

Yus atumin uwemrataramtusa eatmakmiarume

13Yatsur ainautiram umaarutirmesha, iiApuri atumin anenmau asamtai, iishaatum pachisar Yus tuke maaketaititinuitji. Atumka nekas chicham umirkauasakrumin, Yuse Wakaningkia atuminintin pengker awajtamsamiarume. Turaasakrumin nu nangkamtaik Yusatumniaka uwemramnawaitrumeturammiarume. 14Yus iinka: Cristonamuwemratin chicham etserkataram tusaakuptamkau asamtai: Atumka nu chichamantukrum, wína aintsur wajasmintrumtusa wakerau asa, ii Apuri Jesucristo:

trum tusa atumniaka untsurmakmiarume.

2 1 2

Page 421: Achuar bible   new testament

421

f 3.9 (Hech. 18.3; 1.Tes. 2.9) g 3.13 (Gál. 6.9)

15Tura asamtai yatsur ainautiramumaarutirmesha kakaram wajastaram.Tura wikia yaanchuik atumin iraakunujakmiajrume nu tura papin aaranakuptukmiajrume nusha kajinmakirap.16Ii Apuri Jesucristo tura ii Apaachiri Yusnekas pengker asa iincha anenmaji, turaiincha pengker awajtamu asa, iinchapengker nintimtikramji. Tura asa tukepengker pujustinaka suramji. 17Tura

trum, tura nekas pengker aa nutakakmasmintrum tusa, atumniakanintimtikramrarti tajarme.

Iin pachikratsaram Yus seataram

3 1Yatsur ainautiram umaarutirmesha,kichnasha inangnamunam tajarme. Ii

Apuri chichame nukap etserkau asakrin,chikich chikich nungkanam wári jeartitusaram Yuska seataram. Tura atumkaYuse chichame pengker antukuasakrumin, tura Yuska nekas juuntapitatinu asakrumin, chikich nungkanmayaainausha Yuse chichamen antukar,atumjai metek Yus juuntapita tiartitusaram Yuska seataram. 2Aints mashkiaYusnaka umirinatsui. Tura asaramtai nuaints ainamunam pujakrin, iin paséawajtamsarai tusaram Yuska seatritaram.3Tura ii Apuri: Wi nuna turatnuitjai,tímia nunisang umiktinuitai. Tura atuminkakamtikramratnuitrume, tura tunau

trume. 4Atumsha Yusnau asaram, iitimiaji nu nekasrum umirkuram pujarme,tura tuke umirkatatrume tu nintimsarpujaji. 5Tura Yuska iincha timiá anenmajitusa, ii Apuri atumin nintimtikramrarti.

ning, itiur jaimiasrum pujustinuitrumetusa,ramawarti tusan Yusen seatjarme.

Cristonu ainau takatrinpachis chicharkamuri

6Yatsur ainautiram ii Apuri Jesucristonaari pachisar tajirme: Aints Cristonuitjaitayat, pengke takat aa nunaka takatsuk, turaii chicham nuiniarmiaji nuna umitsukpujuinamtaikia, nu aintsnumia kanaktaram.7-8Iikia itiur atumjai pujuyaji nushanekarme.keka pujuchmiaji. Tura atumi yutairingkiaakiimiatskeka yuwachmiaji,min achati tusar, ii yuumamurinsumarmaktasar tsawaisha tura kashishawaitnasar takakminuyaji. Tura asakrinatumsha iiya nunisrumek turatnuitrume. 9IiApuri iin akuptamkau asamtai,kia, yuumamur nangkamrum surustaramtusar, seammin ayatrik seamchauyaji. Antsuiiya nunisrumek takakmasmintrum tusariisha takakminuyaji.f 10Iisha atumjaipujakur, nu chichamka ujakmiajrume: Aintstakatan nakitauka yutancha yutsukpujustinuitai. 11Antsu atumjai iruntrar nakiainau takakmatsuk pujusar, nangkamichichaj pujuinawai tinamun antukmajai.12Nu takakmichu ainau chicham akuptaji. IiApuri Jesucristo chichamejai tajirme: Nakiainau ni yuumamurin ningki sumarmakartasnakimtsuk, tura nangkamniaka chichatsuktakakmasarti.

13Yatsur ainautiram, pengker aa nukeyawetsuk turataram.g 14Ju papi ii aarji nunaumirtan nakitinau wainkurmeka:tai tusaram, ni kanák pujus natsaarattusaram ukuktaram. 15Tura nu aintswainkurmesha, atumi nemasea nunisrumkanintimtusairap, antsu atumi yachiiyanunisrumek tupnik chicharkataram.

Yus yainmakarti timiauri16Ii Apuri ningki angkan pengker

pujustinun suramji nu atum tuni pujarme

2 2 3

Page 422: Achuar bible   new testament

422

nunisha tuke inaitsuk angkan pengkerpujustinnasha suramsarti. Tura atuminmash yainmakarti.

17Wiitjai Pabloitjai. Ju chichamnakawína uwejrujai yamaikia aatrajrume.

Tuke aintsanak aajai. Tura asamtai juaarmau wainkaram,tai tusaram nekaataram. 18Ii ApuriJesucristo atumniasha mash pengkerawajtamsarti. Maaketai.

2 3

Page 423: Achuar bible   new testament

423

a 1.2 (Hech. 16.1-3)

Chicham aatramuri

1 1Wiitjai Pabloitjai.muitjai. Yus iin Uwemtikramratin ii

Apuri Jesucristosha nákakur pujaji nu:

miayi. 2Timoteowa, ju papin aatjame.Ameka wi etsermauka nekasampita tinuasakmin,nak: Wína nekas uchirua tumawaitmetajame. Ii Apaachiri Yus tura ii ApuriCristo Jesús amincha yainmakarti, turaamincha wait anentramrarti, tura angkanpengker pujustinasha suramsarti tusanamin aatkun pujajai.a

Wait chichamka antukaip timiauri3Wi Macedonia nungkanam wekaakun:

Ameka Efeso yaktanam juwakta timiajme.Tura nuni pujau asam, chikich aintsirunuka chicham ii nuiniarchamuwaininayat nuininak pujuinamtaikia,nuka nuiniarairap tusam surimkatatajame. 4Tura ii juuntri naari pachisar

mujaingkia aintsun kichkisha pengkerkaawajinatsui,nawai. Turinau asar ii yaanchuik juuntriaujmatin armia nuna aujmatinakpujuinauka nuka antukairap tusamsurimkata. Nuna turinakka Yus pengkerumirkatnunka yainmatsji.

5Yuse aintsri ainautikia tuke nintijaiCriston nekasampita tusar, tura tunauka

nintimtsuk,kur nekasar anengkratin wajastasarwakeraji. Tura asar: Aneenitaram tusarnu chichamka etserji. 6Chikich ainaunekas chichaman jukiariat nunakainaisar, chicham nekaschaun jukiar, tukenangkamiar chichaj pujuinawai. 7Nuaints ainau Moisés umirkatin chichamannuiniarartas wakerinamaitiat, chikichainau: ¿Ame tame nuka warina takuatawa? tusar ininminamtai, nu aints ainaunangkamiar chichainau asar, turanekachu asar paan: Nuna taku tawaitusar, etserkartatkamawar yuumatinawai.

8Moisésa aarmaurisha pengkeraitaitusar nekaji. Yus yaanchuik nuchichaman akupkau asamtai,murisha tura tunau surimiaktinchanekaatnuitji. 9Tura umiktin chichamanaints umirkarat tusar akupina nushawaruka akupinawa tusar nekaji. Apuainauka pengke aints ainau umikiarattusarka ni akupamurinka akupinatsui.Antsu tunau turin ainau nuna umikiarattusar akupinawai. Tunau ainauncha turachichaman umichu ainauncha tura Yusennakitin ainauncha tura ju nungkanampasé aa nuna turin ainauncha chichamanmash umirkarat tusar akupinawai. Turaaparincha, tura nukurincha mainainauncha, tura mangkartin ainaunchamash, 10tura tsanirmin ainauncha, turamai aishmangtak tsanirmin ainauncha,tura aintsun mesatkan ju ainauncha, tura

Pablo Timoteon Papin Eemak Akuptukmauri

Page 424: Achuar bible   new testament

424

b 1.14 (Hech. 8.1-4;9.1-6) c 1.20 (2.Tim. 4.14) d 2.4 (Eze. 33.11)

wait chichaman etserin ainauncha, turawaitrinak: Yusjai tajai tinu ainauncha,tura pengker nuikiartamun nakitin

rat tusar akupinawai. 11Yus nekaspengker aa nuka:mun nuiniakmeka Cristonam uwemratinchicham etserkata tusa akuptukmiayi.

Pablo Yus wait anentramuasa maaketai timiauri

12Ii Apuri Jesucristo wína akuptak:Amin pengker nintimtajme tusa, turawína inatir ata tusa, ni kakarmarinkasurusmiayi.ton maaketai tajai. 13Yaanchuikia Cristonpachisan napchau chichauyajai. Nunia ni

jai, tura maataj tusan, tura kársernumengkeataj tusan wekaatinuyajai. Tura winekachu asan, Jesús Yuse Uchirintaitichauyajai. Turai wainiat Yuska winakawait anentrurmiayi. 14Tura ii Apuriwínaka nekas pengker awajtusmiayi.Tura Cristo Jesúsjai tsaningkiar pujamuasa, ni nekas pengker nintimtustinashatura ni anengkratairincha surusmiayi.b

15

taj tusa, nungkanam taramiayi. Juchichamka nekasaintai. Aints mash nunapachisar nekasaintai tiarminuitai. Wikiachikich ainaun nangkamasnak nekasanjuun tunaun turinuyajai. 16Wikia timiátunau ain, Yus winaka wait anentruruasa, tunaurunka mash sakturamiayi.Jesucristo jaimias pujau asa, ukunmashaaints ainau mash nuna nekaawarnekasampita tiartin ainauncha tukepujustinun susatas wakerimiayi. 17IiApuri Yus tuke jakashtinuitai.kia waintasha wainchautiatur: Yuskanekas kichik aa nuka mash nekawitai taji.Tura nu nintimsar: Tuke iinu Apuri ata

tusar Yus nekas pengker awajsatnuitji. Tuati.

18Uchiru Timoteowa wi ju chichamanakuptajme. Wi amin nuiniarmau asam,nu chicham chikich ainausha ujakta.Tura pengker pujusam kakaram wajasta.Yuse chichame etserin ainausha aminpachitmasar: Yuse chichame etserinatatui tiarmia nunismek nintimsampujusta. 19Tura pengker nintimsam Yusumirkatnuka inaisaip. Chikich ainaupengker aa nuna nekainayat, tura Cristonnekasampita tinayat, Yus umirtaninaisarmiayi. 20

sha Yusen umirtan inaisaru asaramtai,Yusen pachisar pasé chichatirin inaisartitusan, iwianchi apuri Satanás ni waitwajaktintrin susarti tusan ajapanukukmiajai.c

Yus seatnun pachis nuikiartamuri

2 1Yamaikia nunasha tajame: Yusseakrikia, aints ainau mash pachisar:

Ni yuumamuri susat tusar seatinuitji.Tura Yus ni tunaurincha tsangkurat tusarseatinuitji. Tura chikich ainauncha Yuswait anentrarat tusar seatinuitji. Turamash aints ainau pachisar Yuska tukemaaketai titinuitji. Aints mash tu Yusensearat tusan wisha wakerajai. 2Turachikich ainaujai pengker angkan pujusmitusar, tura tuke maanitsuk pujusmi tusar,tura Yuska pengker awajsarmi tusar, tura

tamkarai tusar, tura apu ainausha turaaintsu juuntri ainausha ni aintsrinpengker inararat tusar Yuska seatinuitji.3Yus tu seakrikia, nekasar pengker seaji.Yus iin Uwemtikramratin tuke tuseattaram tusa wakerawai. 4Tura mashaints ainaun uwemtikratas wakerau asa,wína chichamrun nekas aa nuna aintsmash nekaawarti tusa wakerawai.d

1 1 2

Page 425: Achuar bible   new testament

425

e 2.6 (Gál. 1.4; Tito 2.14) f 2.7 (2.Tim. 1.11) g 2.9 (1.Ped. 3.3) h 2.13 (Gén. 2.7,21-22)i 2.14 (Gén. 3.1-6)

5Yuska aya kichkitai. Nuka ni Uchirin

tai. Tura aints wajas: Yusjaiamikmataram tusa, 6aints ainautin mashuwemtikramratas, tura ii tunaarinchaakiimiatramkatas jarutramkamiaji. Tura

rat tusa Yuska iinka nekamtikramamiaji.e7Tura Yuska mash aints ainautinuwemtikramratas wakerutmau asa,judíochu ainausha nu chicham nuiniartatusa Yuska wina akuptukmiayi. Tura

minkia: Cristo nekasampita tiarat tusawinaka akuptukmiayi. Wikia waitrutsuknunaka nekasan tajai.f

8Tura asamtai Yuse umirin iruntrarYusen seainak, aishmang ainau pengkernintimtunisar, ni tunaurincha inaisarkajernaitsuk, tura Yuska anturtatsuapituuka nintimtsuk, uwejen takuiniarYusen searat tusan wakerajai. 9Nuwaainausha, wína jiirsarat tutsuk, antsupengke entsatin entsarar Yusnaknintimrarti tusan wakerajai. Muukenchapengker temashmiarar antsu: Shaakunnukap nungkutsuk entsati akiknashaentsatsuk pujusarti tusan wakerajai.g10Antsu Yusnau asar, pengker aa nunatakainak chikich ainauncha waitanentrarti tusan wakerajai. 11Nuwaainauka aishrin umirinak Yusechichamen tákamtaik nuimiarartinuitai.12Antsu aishmang iruntramunmaka Yuse

nuitai. Tura asamtai nuwakaaishmangkun inarcharti, antsu aints Yusechichamen etsermati tákamtaik antukartitusan wakerajai. 13¿Waruka nunashaturawartinuita? tusan tajame. Yusaishmangkun Adán naartinun eemaknajanamiayi, nuniá ukunam nuwancha

Eva naartinun najanamiayi.h 14Turamtaiiwianch Adánnaka anangkachmiayi,antsu Evan anangkamiayi. Turaanangkamu asa tunau wajasmiayi.i15Tura waininayat nuwa ainau uchinjatemawar waitnasar jurerar, tukeCriston nekasampita tusar, Yusenaneenauka ni tunaurin mash inaisaruwemrartin ainawai.

Cristonu ainau wainin itiurpujusartinuita timiauri

3 1Aints Cristonu ainau waininnaamkatas wakerakka, nuka nekas

pengker takatan wakerawai. Juchichamka nekasaintai. 2Tura Cristonuainau wainin naamkatas wakerakka,nekas pengker aints atinuitai. Turapengker aints asamtai, chikich ainaununa jiisar: Auka paseetai pengkétichartinuitai. Nuka kichik nuwentinatinuitai. Tura chichamnasha antin, turapasé aa nuna chichas nakurichu, turapengker nintintin atinuitai. Tura aintsiraunasha pengker nintimtus: Junikanurta tusa nunia yuratnuitai. Nunaturak pengker nuikiartin atinuitai. 3Turanampechu atinuitai, tura maanitnashamaanichu atinuitai, tura kuikian itiurnukapsha achiktajak, tuuka nintimtsukpujustinuitai. 4Tura ni jeen pujuinaunchapengker inartinuitai. Ni uchirisha paséchichamnasha chichachu atinuitai. Nuniaaparincha pengker umirkatnuitai. 5Nijeen pujuinaun tenap inachkusha ¿itiurYuse nemarnuncha pengkersha inarting?6Aints yamai Cristo nemarin wajasuka,Cristonu ainau wainin at tusarkiainaikiashtinuitji.masang juun wajastas wakerau asamtai,Yus Satanásan nepetkamia nunisang nuaintsnaka wait wajaktiniun susai tusar,

1 2 3

Page 426: Achuar bible   new testament

426

j 3.7 (Tito 1.6-9)

nu aintska Cristonu ainau waininnaamkan wisha apu wajastaj, tunintimrai tusar inaikiashtinuitji. 7Tura

wai tusa, tura Cristo umirchau ainauwina pachitsar pasé chichasarai tusa,nekas pengker aints atinuitai.j

Cristonu ainaun yaincha itiur pujusartinuita timiauri

8Cristonu ainaun yainka pengker aintsartinuitai. Tura pasé aa nuna chichasnakurichu artinuitai. Tura ni timiaurinkamiatrusar umiu artinuitai.nasha nampechu artinuitai. Tura kuikianitiurak nukap achiktaj tuuka nintimtsukpujusartinuitai. 9Ni tunaarinka mashinaisar, tura pengker nintimsar, Yusechichame nekas aa nuna nekau asar, Yusni chichamen nekamtikiamia nuna tukenekasampita tiartinuitai. 10

taik: ¿Nu aints nekasash pengker puja?tusam nekaata. Tura nu nekaam, Cristonuainaun yain ati tusam inaikiata. 11Nunanuwarisha nekas pengker asamtai, aintsmash niin pengker nintimtusartinuitai.Tura nuwarisha tsanumchau, tura pasé

aa nuna chichas nakurichu, antsu pengkeraa nuna tuke mash umiu atinuitai. 12TuraCristonu ainau yain kichik nuwentinatinuitai. Tura ni jeen pujuinauncha, turani uchiri ainauncha pengker inauatinuitai. 13Nu takatan nekas pengkertakakminamtaikia, chikich aints ainausha:Nu aintska nekas pengkeraitai tiartinuitai.Cristonu ainau yain Cristo Jesúsannekasampita tinu asa, natsaamtsukCriston pachis chichastinuitai.

Yus iin pengker awajtamsamurinpachis timiauri

14-15Uchiru, amin wári jiistasanwakerajme. Turayatun ju papin wi aarja

ju jukim,tinuita tusam nekaata. Yus tuke pujanuna nemarin ainau ni uchiri asar, nekaschicham aa nuna pengker nintimsarjukiar tuke inaitsuk nintimrartinuitai.16Yus iinka pengker awajtamsamurinmash aints ainauka nekaachminunwainiat, iin nekamtikramamiaji nukanekas pengkeraitai. Nuka juwaitai:

Yuska aints wajas, ju nungkanamwantinturmakmiaji.

Tura nayaimpinam waketkimiayi.Yuse Wakani niincha pachis:

Nekas pengkeraitai timiayi. Yuse

miayi.Tura niin pachisar mash nungkanam

etserkarmiayi.Tura asamtai nuna nekasaintai

tinauka mash nungkanampujuinawai.

Criston umirtan inaisartinunpachis etserkamu

4 1Uchiru, Yuse Wakani paan etserui:Kinta amuamunam aints Criston

umirinayat iwianch nuikiartamunantukar, tura anangkartin wakantrinuchichamen antukar, Criston umirtankainaisartinuitai. 2Nu anangkartin ainaukaaints ni uwejen jiru tsuwerjai sukuamshanekapinachua nunisarang ni tunaarinkapengké nekaprachartinuitai. Tura asartuke aints ainaun anangkawartas waitchichaman etserkartinuitai. 3-4Nukanangkamiar chichainak:nuka paseetai, tura Yus yutancha mashnajamu waininayat, tura Cristonuainautikia nekas chichaman nekau asar,yutaka pachitsuk yuwamnawaitji tusarnekainayat nu yutaka yuwashtinuitaitinawai. Antsu Yus yutancha mashnajanamu asamtai, Cristonu ainautikia

1 3 4

Page 427: Achuar bible   new testament

427

k 4.5 (Gén. 1.9-25)

nakitajai tutsuk nekas chicham paannekau asar, Yus maaketai tusar mashyuwamnawaitji. 5Yus nunaka:tai tinu asamtai, iisha Yus sear pachitsukyuwamnawaitji.k

Cristo inatiri ainau pachisar etserkamu6Uchiru, wi taja nuka Cristonu ainau

nuiniakmeka, Jesucristo pengker inatiriatatme. Tura Yuse chichame nekasampitatusam, pengker nuikiartuktinka mashjukin asam, nu nintimsam kakaramwajastatme.

7

nauka antukaip. Tura nintimtsukchichainauka antukaip. Antsu Yusewakeramuri umirkataj tusam kakaramwajasta. 8Iinu namangke kakaramawajsatnuka jumchik pengkeraitai. AntsuYuse wakeramuri umirkatnuka nunanangkamasang pengkeraitai.kia ju nungkanmaka pengkerpujustinuitji. Nunia jakarsha tukeYusnum iwiaaku pujustinuitji. 9Juchichamka nekas asamtai, aints ainaukamash nekasaintai tiartinuitai. 10Yus tukeiwiaaku puja nuka iin Uwemtikramratinasa,nuitji. Tura asa nu chichamkanekasampita tinu asar,sha waitnasar kakaram takakmaji.

11Wi taja nuna mash umikiarat tusamchicharkarta. Tura Cristonu ainaukamash nuiniarta tajame. 12Ame pengkerpujakminkia:nuitai. Tura ame pengker chichaakum,

ringkia tu awai tusam, chikich ainaushanuiniarta. Nunia Yus nekasampita tusamtunaarinchau pujusam, Cristonu ainauwiya nunisarang pujusarti tusamnuiniarta tajame. 13Uchiru wi jeatsaing,aints iruntramunam Cristonu ainauka

nuiniartasam tura kakamtikratasam Yusechichame aujsata tajame. 14Cristonemarnu wainin ainau ninu uwejejaimuukmin achirmakar, Yuse kakarmarijukit turamiaru asaramtai, kakaramwajasam Yuse takatringkia inaisaip.

15Tura aints ainau mash ame pengkerturamun nekaawarat tusam, wi tajamenuka tuke nintimjai nintimsam turata.16Ame tenapkesam: Wisha tu pujajai tunintimram, Yuse chichamengka tukemash nuiniarta. Nu turakmeka ameshauwemratnuitme. Turakmin amichichamin antinausha uwemrartinuitai.

¿Cristonu ainauti itiur pujustinuitji?

5 1Uchiru, juuntach ainau jiyakaip.Antsu ami aparmijai chichaame

nunismek chichasta. Tura yachim ainaupengker awajme nunismek natsaainausha pengker awajsata. 2Nuwajuuntach ainausha ami nukurmeanunismek pengker awajsata. Tura nawanainausha umaimia nunismek tunaukanintimtutsuk pengker awajsata.

3Waje ainau ni yaingmintri atsauasamtai, ame yaingta. 4Antsu wajenawantrintin tura uchirtin pujakka, turatirangkisha pujakka, ni weari asar niinwainkartinuitai. Nuka ni aneenaktsakatmarmau asar, ni aparincha, tura ninukurincha wainkartinuitai. Yuschanunaka wakerau asa, nekas pengkeraitaitawai. 5Tura waje nekas ningki pujakka:Yus wína yainkati tusa, tuke inaitsuktsawaisha kashisha nintimui, tura tukeinaitsuk Yusen seak pujawai. 6Antsu wajetuke ni wakeramurin nintimias pujakka,iwiaaku pujayat jakawa nunisangpujawai.

7-8Cristonu ainau ni wearin waitanentinachuka, tura ni weari waje ainaun

1 4 5

Page 428: Achuar bible   new testament

428

l 5.17 (Deut. 25.4) m 5.17 (Mat 10.10; Luc. 10.7; 1.Cor. 9.14)

tsui. Nu aintska nekasar Yuse uchiriainayat,masarang pasé pujuinawai. Juchichamnaka Cristonu ainau antukartitusam etserkata. Turakmin Cristonuainau ju chichaman miatrusarangumirinamtai, chikich ainau Yuse nemarinpasé pujuinawai tichartinuitai.

9Nuwa nekas juuntach kichik aishrintinwajema pujamtaikia, Cristonu ainau nuwajenka wait anentrartinuitai. 10Aintsmash nu waje turamurin nekaawar:Nusha pengkeraitai tiartinuitai. Niuchirin tsakatmaramtaikia, tura irauainauncha pengker yuramtaikia, turaCristonu ainauncha yaingkiamtaikia, turawait wajainauncha wait anentramtaikia,

taikia, nu wajenka Cristonu ainauka waitanentrartinuitai.

11Antsu nuwa nawan aintsun yamaininumkayat wajemamtaikia, Cristonuainausha chikich waje juunchin wait

nuitai. Antsu nu nuwa wajemayat, niwakeramurin nintimias pujau asa,Cristonka nintimtsuk, aintsun atakshaninumkataj tu nintimias pujawai. 12NukaCristonuitjai tayat, Criston nintimtsukpujamtaikia, aints ainausha nunanekaawar, nuka tunaawitai tiartinuitai.13Nu nuwa ainauka takatan nakiminak,chikich chikich jeanam wayaawar,nangkamiar aujmakratu pujuinawai.Chikich aints chichaamtai, ningkikiatichamin ainayat nangkamiar chichauainawai. 14Tura asamtai nunasha tajame:Nawan wajema pujakka, atakshaaintsnaka ninumkati. Tura uchinchajurerti. Tura ni jeencha tenap wainkatitajame. Nuwa tu pujamtaikia Cristonnakitin ainausha: Nu nuwaka paseetaitichartinuitai. 15Chikich nawan wajema

pujuinauka menakar, Criston umirtaninaisar, iwianchi apurin Satanásannemarsarmiayi.

16Nuwa Cristonu asa, ni jeen wajenpujas pujauka chikich Cristonu ainaun:Ju wajeka atumsha yaingtaram tutsukningki yaingtinuitai. Antsu waje pengkéningki pujamtaikia, yaingmintri atsauasamtai, Cristonu ainau mash nu wajenkawait anentrartinuitai.

17-18Uchiru, Yuse chichamesha tuaarmawaitai: “Waaka trigo nerenpakartas nájamtaikia, trigo pachitsuk

rap.”l Chikich chichamsha tuaarmawaitai:kia akiktinuitai.” Tu aarmau asamtai,Cristonu ainau wainin Yuse takatrinpengker takakminak, tura pengkernuikiartinamtaikia, tura Yuse chichamenkashincha kashincha etserinamtaikia,nekas pengker umirkartinuitai. TuraCristonu ainau ni yuumamurinchasusartinuitai.m

19Aints ningki chichaak: Cristonu ainauwainin tunau takasi tamatikia nukaantukaip. Antsu jimiarchiksha, turakampatmaksha tsanumtsuk nunatinamtaikia, nu chichamka antukta.

20Cristonu ainau tuke tunau turukiarweenamtaikia, ame Cristonu ainau mashiruntramunam ni tunaarin nekaawartitusam chicharkata. Turakmin chikichainau nuna antukar: Wína tunaurunchaturutiarai tusar shamkar inaisartinuitai.

21Ii Apaachiri Yus, tura ii ApuriJesucristosha, tura Yuse awemamuriainau Yus: Winia inatir ataram tusainaikiamia nusha ii tunaarincha mashmetek nekartaminaji. Tura asaramtainunasha tajame: Cristonu ainau wainintunau takauka nekas aminu amikrumwainiatmek chicharkata. Aints ainau

1 5

Page 429: Achuar bible   new testament

429

n 6.7 (Sal. 49.17) o 6.10 (Hebr. 13.5)

mash metek jiista,kata. 22Ameka Cristonu ainau wainininaikiatasam wakerakmesha wárikiainaikaip. Tura ame inaikiamaitiat, nukatunau turamtaikia, ame ni tunauringkiajurumaktiatme. Antsu pasé aa nunaturinamunmaka pengké pachinkaip.

23Wakemin tuke najaimin asam,yumikia umuraip. Antsu vinoshajumchiksha umurta.

24Ju chichamsha nintimrata: Chikichaints ni wait wajaktintri jeachuwainiatrik ni tunaurin paan nekaatnuitji.Tura chikich aintsu tunaurinka yamaikiapaanka nekaashtinuitji, antsu ukunampaan nekaatnuitji. 25Tura aintsu pengkertakatrisha nunisrik paan wainkatnuitji.Antsu yamaikia paanka nekachiatrikukunam paan nekaatnuitji.

6 1Inati ainautiram, chikich aintsainau Yusen pachisar, tura Yuse

chichame ii nuikiartaji nuna pachisarpasé chichasarai tusaram, atumininatminka pengker umirkataram.2Inamnujai mai metek Cristonu asar,inati ni inamurincha nakitrachartinuitai.Antsu ni inamurisha Yuse aneamuri turaCristo nemarin asamtai, chikich inati niapurin umirina nuna nangkamasarangpengker umirkartinuitai.

Kuik wakeruktinun pachis etserkamu

Ju chichamka nuiniarta.taram tusam etserkata. 3Aints ii ApuriJesucristo chichamen nekas aa nunanuikiartachuka, tura Yus pengkerumirkatnun nuikiartachuka, antsu niishwait chichaman nuikiartak pujauka4nekachiat nangkami: Wikia miajuitjaitawai. Nuka nangkami chichamanchichaa chichaaka jiyanitnasha, turakajernaitancha, tura katseknaitancha turapengker nintimtunitsuk pujustinasha

wakerawai. 5Nu aints ainau tunau tukenintiminau asar nekas chichamnakapachinatsui. Tura asar jiyanitan tukewakerinawai. Tura kuikian nukap jukinYusnaka pengker awajsachainjash tunintiminawai. 6Iikia Yus umirkurkia, turatunau takatsuk pujakrikia, warinchuwach

kia, nekasar maaketai titinuitji. 7Iikiawarinchusha takutsuk akiinamiaji. Turajakarsha nunisrik warinchusha kichkishajukishtinuitji.n 8Tura asar ii yutairiamatisha, tura ii entsatiri amatisha,maaketai tusar pengker nintimsarpujustinuitji. 9Antsu kuikiartin wajastajtu nintiminauka kuikian timiá wakerinauasar tunau wajainawai. Tura asaramtaikuikian nukap achikiartas wakerinainaunka kuntin ejatkanam napinawanunisang iwianch nu aintsnaka achiawai.

num akupawai. 10Kuikian nukap

minawai. Tura asaramtai chikich aintskuikian aneenau asar,pita tinachu asar, nukap waitwajakarmiayi.o

Cristo umirkum kakaram wajasta timiauri11Uchiru, ameka Yusnau asam,

kuikiaka nintimtsuk asata. Antsu tunaukanintimtsuk Yus pengker awajsata. TuraCristo nekasampita tusam chikichainausha aneeta. Tura jaimiasam: Wikiamiajuitjai tumamtsuk asata. 12AntsuCristo pengker umirkum kakaramwajasta.kashtin jukitnuitme. Yuska nu jukita tusaaminka eatmakmiayi. Tura asamtai aintsuntsuri antinamunam ameka Cristonekasampita tinuyame. 13-14Atakshatajame: Ii Apuri taatsaing, wi taja nukakajinmatsuk tura yapaijtsuk umikta. Nu

1 5 6

Page 430: Achuar bible   new testament

430

p 6.13 (Juan 18.37)

turakmeka natsaamtsuk pujustinuitme.Yus iwiaaku ainautin mash pujutansukartin asa amincha waitmawai. TuraPoncio Pilato Criston iniam, Ni shamtsuknekas chichaman etserkamia nukaamincha waitmawai.p

15Ni kintari jeamtai, Yus ni Uchirinnayaimpinmaya akupkatnuitai. Ningkitimiá pengker asa, junia apu ainauApurintai.masang juuntaitai. 16Ni tuke pujuu asapengké jakashtinuitai. Tura tukepaaniunam pujuwitai. Tura asamtai aints

nuitai. Aints kichkisha Yusnaka pengkéwainkacharmiayi,chartinuitai. Tura asamtai Yus timiákakaram asa,tai. Nekasaintai.

17Uchiru, kuikiartin ainau ujakta:Atumka jampesrum kuikiartinuitjai tiiraptita. Kuik wári mengkakatin asamtai,kuikiarka nukap pujawai, tuukanintimtsuk pujustaram tusam, antsuYusek nintimrataram tita. Yuska tukeiwiaaku pujuu asa, ii yuumamurinchatuke mash sukartin asamtai, iisha

pengker nintimsar yuumatsukpujustinuitji. 18Kuikiartin ainaushaujakta: Chikich ainau wait anentakrumpengker aa nuka mash turataram.Turaram chikich aints yuuminakpujuinausha nukap susataj tusaram,pengker nintimsaram yainiktaram. Nunaturinaunaka Yuska pengker awajsatnuitaitita. 19Kuikiartin nuna turinauka nukaparusar Cristonam jear, chikich ainaunsusarmia nuna nangkamasarang nishawarasartinuitai.tinun Cristo susatnua nuna jukiartinuitai.

Inangnamu Timoteonchichaman akatramuri

20Uchiru Timoteowa, Yuse chichameetserkata timiaja nuka aints ainamunamtenapkesam etserkata. Antsu chikichchichaman etserina nuka, tura junungkanmaya pachisar aujmatina nukaantukaip. Tura nangkamiar: Wishanekajai tinauka nuna chichamengkaantukaip. 21Tura chikich aints tunintimsar pujuinauka Cristo umirtankainaisarmiayi.Ii Apuri amin yainmakti. Maaketai.

1 6

Page 431: Achuar bible   new testament

431

a 1.1 (Hech. 16.1; 1.Tim. 1.2) b 1.5 (Hech. 16.1-2)

Chicham aatramuri

1 1-2Aneetiru uchiru Timoteowa: WiitjaiPabloitjai. Yus wakerau asamtai

Jesucristo akupkamuitjai. Cristo Jesúsjai

kashtinun susatatjai Yus tinu asa, nuetserkata tusa akuptukuitai. Ii ApaachiriYus, tura ii Apuri Jesucristo aminchayainmakarti, tura wait anentramrarti, turaangkan pengker pujustinasha aminchasuramsarti tusan, amin aatkun pujajai.a

Cristo pachisar chichastinka natsaaraip3Uchiru, wikia tsawaisha kashisha tuke:

Yus amin yainmakti tusan, amin pachisanmaaketai tajai. Yaanchuik wína wearYusen umirin armia nunisnak wishatunaanaka nintimtsuk Yusen umirkunpujajai. 4Uchiru, wi kanaamtai ameeantramiamena nuna tuke nintimsanpujajai. Tura asan ataksha wararnaisamitusan amin jiistasan wakerajme. Turaamin wainkanka nekasan warastatjai.5Ameka Cristo nekasampita timiamenunaka kajinmatsjai. Ami nukuchrumLoida tura ami nukuram Euniceshayaanchuik Yusen nekasampita tinuarmiayi. Tura amesha nunismek tupujame tusan nekajme.b

6Tura asan tajame: Wi muukminuwejrujai achikian Yusen seamtai, Yus ni

kakarmarin amin suramsamia nujaiataksha Yuse takatringkia kakaramtakakmasta. 7Yus shamamunkasuramsachmiaji, antsu ni kakarmarin,tura ni anengkratairincha, tura nekaspaan nintimratnuncha iin suramsamiaji.

8Ii Apuri Cristo pachisar chichastinchanatsaaraip. Tura wikia Cristo chichameetserin asan, kársernum pujamtaishanatsantruraip. Tura amesha Cristonamuwemratin chicham etserin asam, waitwajaktincha shamkaip. Ame waitwajakmincha Yus ni kakarmarinchasuramsatnuitai. 9

ramramiaji. Tura wína takaturtakakmastaram tusa,kur pujatsrining iincha untsurmakmiaji.Tura Cristo Jesús yaanchuik aints ainaunnajanchayat, iin anenmau asa, ni

miaji. 10Tura Yuska yamai iin

maku asa, ni anengkratairinnekamtikramamiaji.maya inankin asa jatancha nepetkamiayi.Nunia tuke wijai pujustaram tusa, pujutnangkankashtinun ninu ainautinkasuramsamiaji. Nu nekaataram tusa,Cristonam uwemratin chichaman iinkanekamtikramamiaji.

11Nu chichamka etserin ata tusa Yuswinaka inaitukmiayi. Tura judíochu

Pablo Timoteon Papin Ataksha Akuptukmauri

Page 432: Achuar bible   new testament

432

c 1.11 (1.Tim. 2.7) d 2.12 (Mat. 10.32-33; Luc. 12.9)

ainamunam wína chichamur nuiniartatusa akuptukmiayi.c 12Ju takatantakakmau asan, wikia waitnajai, antsupengké natsaamatsjai. Cristo yaachitatusan nekau asan, tura niincha umiruasan, wikia nunaka nekajai. Nungkaamukatin kinta jeatsaing, Cristo timiákakaram asa, wína takatan surusmia

tai.13Wi pengker nuikiartamu antuku asam,

nuka kajinmatsuk metek nuikiartukta.Ameka Cristo Jesúsnau asam,pita tusam chikich ainausha aneeta. 14Yusni nuikiartutirin amin suramsau asamtai,

rijai aints ainau pengker nuiniarta tajame.15Uchiru, Asia nungkanmaya ainau

winaka mash ukurkiari. Figelosha, turaHermógenescha wina ukurkiari. Ameshanusha nekaamame. 16-17Wikia kársernumpujai, Onesíforo juni Romanam taa,natsantrutsuk ningki eatkinij wajau asa,winaka waittsuka inaituschamiayi. Turawína waitkau asamtai, nintirun nukapwaramtikrusmiayi. Tura asamtaiOnesíforo wearinka Yus wait anentratitajai. 18Iikia Efesonam pujarin, nusha iinnukap yainmakmiaji. Amesha nukanekame. Tura nungka amukatin kintajeamtai, ii Apuri niincha wait anentratitajai.

Jesucristo inatiri pachis timiauri

2 1Uchiru, Cristo Jesúsnau asam, nikakarmarijai kakaram wajasta. 2Yuse

aintsri iruntramunam wisha aminnuiniarmiajme nu chichaman pengkerumirin ainauka nuiniarta. Nu turakminnisha nunisarang chikich ainaunchanuiniararti tusam turata.

3Amesha Jesucristo pengker umirkauasam, péngke suntara nunismek wait

wajaktinka shamkaip. 4Suntarmesetnum weenak,rang umirin asar, ni wearinka jiitsuk,tura ni wakeramurincha najantsukpujuinawai.ringkia najantsuk, ii Apuri Cristokumirkatnuitji. 5Tura nakurakurnekapnaiyamu nintimrata.krum pujakrumka, tu nakurustaramtinamaitiat, aints miatrusang umitsukpujamtaikia, chikich aints ainaushaniincha:nuitai. Iincha nunisang Yus umirtsukpujakrinkia, Yuska:kume turamchatnuitji. 6Tura aints niajarin takakmak pujauka juuktin kintajeamtai, ni ajarinianka pachitsukyuwatnuitai. 7Wi taja nuka nintimrata.Tura ii Apuri nuna taku tawai tusaaminka mash nekamtikramatatui.

8Uchiru, Jesucristo jakamunmayanantakmiauri nintimrata. Ni apu Davidtaweari asa, Cristoka juun apu atinuitai.Yusnum uwemratin chichaman wi etserjanuka nuwaitai. 9Nu chichaman etseruasan, jirujai jingkiamu mangkartinuanunisnak kársernum waitnajai. Antsu

nuitai. 10Tura asamtai Cristo Jesúsnauainau tuke uwemrarti tusan, tura pujutnangkankashtinun jukiarti tusan, waitwajaktinnum pujayatun tsantran pujajai.

11Ju tamauka nekasaintai:Cristonu ainautikia waitnasar jakarsha

Nijai tuke pujustinuitji.12Cristonu asar waitnasar pujakrisha,

Nijai tsaniasar aints ainausha inartinuitji.Antsu Criston natsantamka, Niisha

nunisang natsantramratnuitji.d13Iisha Criston nekasampita tutsuk

pujakrinkia, Niisha ni tímia nunaka tukeumiktin asa ni chichamenka tukeumiktinuitai.

2 1 2

Page 433: Achuar bible   new testament

433

e 2.19 (Núm. 16.5; Juan 10.14; 1.Cor. 8.3) f 2.21 (Jer. 18.1-6) g 2.26 (Eze. 33.9)

Yuse chichamen pengker takainaunpachis etserkamu

14Uchiru, wi taja nuka chikich aintsainausha nintimtikrarta. Turakum iiApuri Cristo wakeramuri etserkata.Nangkamiar aujmatnainak pujuinauka:Nunaka inaisarti tusam, ii Apuriwainmaunum chicharkata.nak pujuina nuka pengké kichkishayaingkratinatsui. Antsu nuna antinaukapaseminawai. 15Pengker aa nukakakaram takasta. Nu takaakminka Yuskaamincha:tui. Tura nekas chicham nuiniakumtupnik nuiniarta.nuitme. 16Antsu ju nungkanmaya ainaunangkamiar chichainamunmakanuningkia pachinkaip. Tu chichainaukanukap tunaun nintimsar pujuinawai.17Tura nuna chichamengka aintsu

min ayi. Tura Himeneo tura Filetosha tupujuinawai. 18Nuka nekas chichamnakainaisar nekaschau aa nuna chichainak,Cristo nemarin jakaru ainauka yanchuknantakiaru asaramtai, atumkanantakchatnuitrume tusar Cristonuainaun anangkinawai. 19Antsu Yusechichamengka yapajiachminuitai. Nuchichamka tu aarmawaitai: “Ii ApuriCristo ni aintsrinka yaachita tusa mashnekawai.” Tura chikitcha tu aarmawaitai:“Wisha Cristonuitjai tina nuka nitunaarincha mash inaisartinuitai.”e

20Kuikiartinu jeenkia pining kurinajanamu tura kuik najanamusha irunui.Tura nunaka kuikiartin ainau nuketakainawai. Tura numi najanamusha,tura nuwe najanamusha pining irunui.Antsu mianchau ainau nunaka pachitsuktakainawai. 21Aints ni tunaarinka mashinais, nekas pengker pujakka, pining kuri

najanamua nunisketai. Jeentin piningkuri najanamunka pengker wainui.Yuscha nunisang ni aintsri ainautinka:Wína inatir ataram tusa, tura wínatakatur pengker takakmastaram tusa junungkanam pujsamuitji.f

22Uchiru, natsa tunau wakerutannintimina nunismeka nintimraip. Antsunekas pengker aa nuke nintimrata. TuraCristo nekasampita tusam chikich ainauaneeta. Tura pengker nintimsam angkanpujusta. Tura Cristonu ainau tunaukanintimtsuk Yusen seaina nujai iruntrata.23Aints nangkamiar aujmatnainamtaisha,tura netse chichainamtaisha nunipachinkaip.nawai. 24Ii Apuri inatiri ainautikiachikich ainaujai jiyanitsuk pujustinuitji,

nuitji. Tura aints ainaun pengkernuiniartinuitji. Tura jaimiasarpujustinuitji. 25Tura pengker nintintinasar, Yusen nakitin ainausha: Antuktaramtusar ujaktinuitji. Tura ni nintimaurinchayapajiawar nekas chichaman nekaawartitusar nakastinuitji. 26Nu turakrinkiaYusen nakitin ainausha shintawanunisarang: Wikia Satanása inatirinjaitusar, paan nintimrar kuntin ejatkanmaya

rinka inaisar uwemrartin ainawai.g

Nungka amukatin jeamtai¿aints ainausha itiur pujusartinuita?

3 1Uchiru, nusha nekaata: Nungkaamukatin kinta jeatsaing, wait

wajaktin nukap atinuitai. 2Aints ainauniinunak nukap nintimrartinuitai. Turakuikian nukap wakerinak, Yusnashapachisar pasé chichasartinuitai, turaaparincha, tura nukurincha umirtsukpujusar, maaketai tutsuk Yusnakanakitrartinuitai. 3Tura chikich ainauncha

2 2 3

Page 434: Achuar bible   new testament

434

h 3.5 (2.Ped. 3.3; Jud. 18) i 3.10 (Hech. 13.14-52;14.1-23)

wait anenchau artinuitai. Tura tsanuminartinuitai.rin nepetchau artinuitai. Tura kajeuartinuitai, tura pengker aa nunakanakitrartinuitai. 4Tura amikrinchaanangkawartinuitai. Tura arantutsuktunaun turuwartinuitai. Tura ningkinintimtumasar: Shiirmapitja tumaminartinuitai. Tura Yuse wakeramurinka

nuitai. 5Nuka nangkamiar Yusnawaitjaitinayat, Yuse kakarmaringkia atsawaitiartinuitai.hUchiru, nu aints ainaujaingkia pengké

pachinkaip. 6Nu aints ainauka chikichchikich jeanam pachitsuk wayaawar,nuwawach nintinchaun juun tunaarinnunjiisar, pengker chichainayat anangkinakni wakeramurin tuke najanawarti tusarnintimtikinawai. 7Tura nu nuwa ainaukanu aintsu chichamen tuke anturkariat,

mawar yuumatinawai. 8-9Yaanchuikwishin Janes naartin, tura kitcha Jambresnaartin, nekas chichamnaka nakitinakMoisésan pachisar: Nangkami tawaitiarmiayi. Tura ni anangmamurinchaaints ainausha mash nekaawarmiayi. Nuwishin jimiar yaanchuik turinamurinnekaawarmia nunisarang yamaiyaaintcha nintinchau turinamurincha mashpaan nekaawartinuitai. Nu aints ainaukanekas chichamnaka nakitinawai. Turawikia nuikiartinuitjai tinayat, nekaschauaa nuna nuikiartinawai. Tura Yusennekasampita tichau asaramtai, nu aintsainaunka Yuska nakitawai.

Inangnamu Pablo Timoteon akatramuri10-11Antsu ameka Uchiru,

mur antukam umirnuyame. Tura wipengker pujamursha waitkam nunismekturinuyame. Tura wi nintimaur

nekauyame. Tura Yus umirkamurshanunismek amesha umirnuyame. TuraYusen nakitin ainaun wi tsantramiajanunismek amesha tsantramiame. Tura wiaints ainaun aneenuyaja nunismekamesha aneenuyame. Tura wi waitwajamurun pachichuyaja nunismekamesha pachichuyame. Tura Antioquíayaktanam, tura Iconio yaktanmasha, turaListra yaktanmasha wína mantuwartaspapeetinamtai, wi wait wajakmaurushanekaamiame. Antsu Yus winaka nuniuwemtikrurmiayi.i 12Aints CristoJesúsnau asar, pengké tunaarinchaupujusmi tusar wakerinamtaisha, Cristonakitin ainauka tuke nakitrartinuitai.13Tura tunau ainausha, tura anangkartinainausha, niisha anangkamu asar, chikichaints ainauncha nuna nangkamasarangtunaun turukiar weartinuitai.

14Antsu ameka nuimiarmiame nunekasampita tusam, nuka tuke inaitsukumirkata. Amincha nuitamrarmia nukawaitrichu ainawai tusam nekame.15Ameka uchiwach asamek, Yusechichame nekas pengker aa nu antukuasam nekauyame. Tura Cristo Jesúsnekasampita takurningkia,ramratnuitji tusam nusha nekauyame.16Yus ni aintsri ainaunka ni chichamenaamtikramiayi. Tura asamtai Yusechichame nekas pengkeraitai. Yus nichichamen aints ainautinka nuitamratas,ni tunaarin inaisarti tusa, tura nichichamen umirtukarti tusa, tura

miaji. 17Tura Yus ni aintsri ainautin mashaarmawa nunisrumek umirtuktaram tusa,tura pengker aa nuka mash turataramtusa, ni chichamenka aamtikramramiaji.

4 1Ii Apaachiri Yus tura ii Apuri CristoJesús iinka waitmaji. Nuka iwiaaku

ainau,

2 3 4

Page 435: Achuar bible   new testament

435

j 4.10 (2.Cor. 8.23; Gál. 2.3; Tito 1.4) k 4.11 (Hech. 12.25; 13.13;15.37-39; Filem. 24)l 4.12 (Efes. 6.21; Col. 4.7-8) m 4.13 (Hech. 20.6) n 4.14 (Rom. 2.5-6; 1.Tim. 1.20)

rincha jiistas winitnuitai. Tura asamtai juchichamnasha akatjame: 2Aints Yusechichamen antutan wakerinamtaisha,tura antutan nakitinamtaisha nunismektuke ukutsuk ujakta. Atumi tunauriukuktaram tusam tura: Pengker aa nuturataram tusam, aints ainau nuiniarta.Antutan nakitinau wainiatmek, kajertsukpengker nintimsam tuke Yuse chichamenuiniarta tajame. 3Kinta jeamtai aintsainau pengker nuikiartamun antutannakitrartinuitai.tiniun untsuri ni wakeramurinaknuikiarturat tusar eakartinuitai. 4Turanekas chicham aa nunaka tuntupeawarukukiar, yaanchuik juunta aujmattairinantutan wakerukartinuitai. 5Antsu amekanu wainkam nintimrata.mesha jaimiasam nepetkata. Turauwemratin chicham tuke etserkata. Turaami takatrumsha mash pengker umistatajame.

6Uchiru, wi jakatin kintar jeatak wajasi.Turamtai Cristo chichamen pachisarwinaka mantuwartatui. 7Wikia iwianchinnepetkau asan, tura Yuse wakeramurinmiatrusnak mash umiku asan, Cristonnekasampita tutanka inaisachmajai.8Turamtai ii Apuri nekas pengker asa,aints ainauti takatrin jiirmastas winitatanuka: Ameka nekas pengker aa nutakakmasume tusa, tsengkruti nekaspengker aa nunaka winasha surustinuitai.Aya winakeka suruschatnuitai, antsuchikich aints ainausha Criston aneenak:Wári tarata tinaunaka nunasha mashsusartinuitai.

Chikich aints ainaun pachischicham akuptukmauri

9Uchiru, wári winimnawaitkumka wárijiirita. 10Demas ju nungkanmaya aa nuna

timiá wakerau asa, winaka japrua ukurki,Tesalónica yaktanam weyi. TuraCrescentesha Galacia nungkanam weyi.Tura Titosha Dalmacia nungkanam weyi.j11Lucasak nuke juwak wijai pujawai.Marcos eakam wína takatru yainkatinayatrukta.k 12Tíquiconka Efeso yaktanamakupkamjai.l 13Ame winakum wínaentsatir nuparam aa nuka, tura papiainausha, tura nuwapen wi aarmiajanuka Troas yaktanam Carpo jeenukukmiaja nu takurtukta.m

14Alejandro, jiru takakminua nuka,

miayi. Tura asamtai ii Apuri nituramurinka yapaijkiatnuitai.n 15Iichichamen arantak nakitau asamtai,amincha pachitmas pasé chichartukaitusam wainkata.

16Apu ainamunam chicharmamsatasannu nangkamtaik wiki wajakmiajai. Turaaints kichkisha:jame tusarka wajakcharmiayi, antsu mashwinaka ukurkiarmiayi. Tura wainiatunYus nu aintsnaka yapaijtsuk asati tusanwakerjai. 17Tura wainiat ii Apuri Cristowína yainkamiayi.rin nintirun engketruamiayi. Tura asamtaijudíochu ainausha mash Cristonamuwemratin chichaman antukarti tusanujakarmiajai. Nunia Yuska juun apuwinaka juun yawaanum akupkashti tusasurimrukmiayi. 18Yamaisha nunisangwína pasé awajtusartas wakerinauwainiat, Yuska winaka uwemtikrurtatui.Tura iin inatmartin asa, nayaimpinamjuruktatui. Aints ainau tuke mash Yusen:Ameketme juuntam tiarti. Tu ati.

Yus atumin yainmakarti timiauri19Prisca tura Aquila tura Onesíforo

weari ainausha mash chichasam: Pablo

2 4

Page 436: Achuar bible   new testament

436

o 4.19 (2.Tim. 1.16-17) p 4.20 (Hech. 21.29; Rom. 16.23)

atumin chichaman akupturmarme tusamujakta.o 20Erasto Corinto yaktanamjuwakmiayi. Tura Tró mo Mileto

jai.p 21Ame winimnawaitkumkayumchaka jeatsaing winita. Eubulo, tura

Pudentesha, tura Linosha,sha, tura Cristonu ainausha mash aminchichaman akupturminawai.

22Uchiru, iinu Apuri Jesucristo amijaipujusti. Tura Yus atumin tuke mashyainmakarti. Maaketai.

2 4

Page 437: Achuar bible   new testament

437

a 1.4 (2.Cor. 8.23; Gál. 2.3) b 1.9 (1.Tim. 3.2-7)

Chicham aatramuri

1 1Wiitjai Pabloitjai. Yuse inatirinjai.Jesucristo wína chichartak: Wína

chichamur etserkata tusa akuptukmiayi.Yus eakmau ainau nekasampita tiarattusa, tura nekas chicham aa nunakanekaawarat tusa,miayi. 2Yusnau ainau pujutnangkankashtinun jukiarat tusa, Yuskapengké waitrichu asa, yaanchuikaintsnaka najantsuk nunaka timiayi.3Tura yamai ni chichame nekaatin kintajeau asamtai, Yuska iin Uwemtikramratinaa nu: Ju chicham etserkata tusaakuptuk,mamiaji. 4Uchirua Titoa amin aatkunpujajme. Wi taja nuka amesha nunismeknekasampita tau asakmin,chayatnak: Ameka wína uchiruitmetajame. Yus ii Apaachiri, tura Jesucristoiin Uwemtikramratin aa nu aminchayainmakti. Tura pengker nintimsarangkan pujustinasha suramsati tusanaminka aatjame.a

Tito takatri pachis etserkamuri5Wikia Yuse umirin ainau itiur

pengkersha pujusarting tusan, ame nuchichamsha tenapkesam etserkata tusan,aminka Cretanam ukukmiajme, turaCristonu ainau wainin chikich chikichyaktanmasha inaikiata tusanukukmiajme. 6Tura Cristonu ainau

wainunka pachisar chikich ainau: Pengkeaintsuitai tiartinuitai. Tura kichiknuwentin artinuitai. Ni uchirishaCristonu asar tunaanaka takachu,chichamnasha pengker umiu artinuitai.7Cristonu ainau wainin ainauka Yuseaintsrin wainkarti tusar inaikiamuainawai. Tura asar ni wakeramurinnajantsuk, tura katsuram nintimtsuk,wári kajechu nunia nampechu nuniamaanichu artinuitai. Tura kuikianchaitiur nukapsha achiktajak tuukanintimtsuk pujusartinuitai. 8Tura aintsirastas winamtaisha, pengker nintimtusar:Juni wayaata tiartinuitai. Tura pengkeraa nunaka mash wakerin artinuitai. Turapengke nintintin asar, Yusnaka pengkerawajsartinuitai, tura ni wakeramurinkanepetkartinuitai. 9Tura nekas chichaman

tinuitai. Tura chikich ainaun nekaschichaman nuininau asar, pengkernintimtikrartinuitai. Tura Yusechichamenka nekaschawaitai tinauncha

tai.b10Yuse chichamen umirchauka judío aints

ainamunmasha untsuri irunui. Nukanangkamiar chichau asar aints ainaunanangkinawai. 11Nu aints ainau chikichajeen wayaawar, kuikian nukap achikiartaswakerinak, nu jeanam pujuinaun chichamannekaschaun nuikiartinawai. Tura asaramtainuka itatkataram tusam chicharkata.

Pablo Titon Papin Akuptukmauri

Page 438: Achuar bible   new testament

438

12Nunia aints ni weari ainaun pachischichaak: “Cretanmaya ainau mash waitchichamtin irunui. Tura yukartinuanunisarang ainawai. Takakmichu ainayattuke yuj pujuinawai,” timiayi. 13-14Nutamauka nekasaintai. Tura asamtaiCretanmaya ainau chicharkata: Judíoainau aujmatinamunka pachischarti. Turanekas chichaman nakitin ainia nunachichamenka antukcharti, antsu tuke

karta.15Pengke nintintin ainauka Yus ni

nintin japiramu asar, mash aa nunapachisar pengker nintiminawai. AntsuYusen nekasampita tichau ainauka pasénintintin asar, ni nintimaurisha tukepaseetai. Tura Yusen umirchau asar,pengker aa nunaka nintiminatsui. 16Nukanangkamiar Yusnawaitjai tinayat,pengker aa nunaka turuwartatkamawartujintinawai. Tura tunaarintin asar,Yusnaka nakitin ainawai. Tura asartsuutmai ainawai.

Pengker nuikiartamu pachis etserkamu

2 1Uchiru,kum amesha tuke etserkata. Antsu

Yus tachamuka etserkaip. 2Juun ainaushatu nuiniarta: Nuka nampechu turanakurichu pengker nintintin artinuitai.Tura Yusen nekasampita tusar pengkerumirin tura aneenin artinuitai. Turaitiurkachmin pujuinaksha nepetinartinuitai tusam, juun ainauka tunuiniarta. 3Tura nuwa juuntach ainaushaujakarta: Yus umirkuram pengkerpujustaram.rairap, tura nampekairap. Antsu chikichainau pengker pujusarti tusaram atumshapengker pujustaram tusam ujakarta.4Tura yamaram aishrintin ainauka:Aishrumsha tura uchirmesha aneetaramtusaram nuiniartaram. 5Tura waurtsukpengker nintimin ataram. Tura atumi

jeen pujuinauka pengker wainkataram.Tura chikich ainausha wait anentrataram.Tura aishrumsha umirin ataram tusamujakarta. Nuwa tu pujuinamtaikia,chikich aints ainausha Yuse chichamenpachisarka: Paseetai tichartinuitai.

6Nunia natsa ainausha ujaakum:Waurtsuk pujustaram tita. 7Uchiru,amesha pengke aints akumningkia,chikich aints irunusha ame pengker

sar: Pengkerapi pujawa turamiartinuitai.Tura nuiniakum, pengker nintimsamnakurutsuk pujusam aints ainaukanuiniarta. 8Nu turakminka atuminkajertamin ainauka: Nekas chichamannuikiartinawai tusar, natsaarar atumin

chartinuitai.9Inati ainausha ujakta: Inatmin pengker

umirkataram. Tura ni wakeramuri mashumirkuram aitsuk pujustaram. 10Turakasamkairap. Antsu pengké kasamtsuk

taram tusam chicharkata. Nu turakminkachikich aints ainau nu aintsu inatiri nekaspengker pujaun wainkar: Yus iinuwemtikramratnu chichame nekaspengkerapita tiartinuitai.

11Yus aints ainautinka wait anentramauasa, mash uwemtikramratas wakerutmaji.12Yuska iin wait anentramu asa, tunau aanuka mash inaisataram tusa, tura junungkanam pasé aa nuka wakerutsukasataram tusa,ram ju nungkanam pujusrum, paannintimsaram tuke Yus umirkurampujustaram tusa iinka nuitamji. 13Ii Yusrinekas juun aa nu, tura Jesucristo iinUwemtikramratin aa nuna tatin kintarijeati tusaram, pengker nintimsaram warawarat nakastaram. Ni wantinkatniurinekas pengker atinuitai. 14Cristo iintunaanumia uwemtikramratas tura iitunaarin mash sakturmartas: Wína

1 2

Page 439: Achuar bible   new testament

439

c 2.14 (Gál. 1.4; 1.Tim. 2.5-6; 1.Ped. 2.9) d 3.5 (Efes. 5.26) e 3.12 (Efes. 6.21-22;Col. 4.7-8)

aintsur ataram tusa, tura nekasrumpengker aa nuke turataram tusa ningkiwakerak jarutramkamiaji.c

15Uchiru, wi taja nuka ameshanunismek nuiniarta.rijai ju chichamka aints ainaunintimtikrarta. Tura natsaamtsukchicharkarta. Nunia aints ainau wínapachitsar pasé chichartukarai tusampengker pujusta.

Cristonu ainau umirmaurin pachis timiauri

3 1Uchiru, Cristonu ainau apu

tikrarta: Nu umirkurmeka nekasrumpengker pujustinuitrume. Nu turakrum

trume tita. 2Tura chikich ainaun pachisar

karta. Tura tsanumnaitsuk, turakajernaitsuk, antsu mash aints ainaujaipengker nintimtunisar pujusarti tusamnintimtikrarta.

3Iisha yaanchuikia nintinchau ayaji.Turasha Yus umirchau ayaji. Turaiwianchi inatiri asar, ii wakeramuringnuke nintimsar pujuyaji. Tura pasé takauayaji. Tura chikich ainaujaishasuwirpiaku jiinisar pujuyaji. Tura asartsuutnain ayaji. Tura chikich ainaujai pekajernain ayaji. 4

ramratnuka mash aints ainautincha waitanentramak anenmau asa,tairin nekamtikramamiaji. 5Ii pengkerturamuka atsau wainiat, Yuska iin waitanentramak uwemtikramramiaji. YuseWakani ii nintin pujurtamu asa,entsanam nijarmawa nunisrik yamaramakiinawaitji. Tura asar pujut yamaramjukimiaji.d

6Jesucristo iin uwemtikramrau asamtai,Yuska ni Wakanin tuke iijai pujustinun

iincha suritramtsuk akupturmakmiaji.7Tura iincha pengker awajtamak: AtumkaWijai pujustaram tusa,kia mash sakaruitai turammiaji. Turatuke pujustiniun suramsatnua nuke iikianakaji.

8Wi taja nuka nekasaintai. Turaasamtai Yusnau ainau pengker aa nunatakasarti tusam, tuke kajinmatsuk juchichamka etserkata tusan wakerajai.Tura ju chichamka pengker asamtai, aintsainau mash juna wakerukartinuitai.9Antsu aints ainau nangkamiarnintimtsuk chichainamunmakapachinkaip. Tura yaanchuik juuntanpachisar nangkamiar aujmatinamtaishanunisha pachinkaip.sha pachinkaip. Tura Moisésa aarmaurinpachisar nangkamiar chichainamtaishanunisha pachinkaip. Aints nangkamiarchichaina nuka pengker pujustinakayaingkratinatsui.

10Aints Cristonu ainau kanakarpujusarti tusar nintimtikinamtaikia nuaintska chicharkata.sha ataksha chicharkata. Antsu pengkétujinkam, nu aintska iruntramunmayajiikim akupkata. 11Nu aintska nekaschichamnaka inaisaru asar tuke pasépujuinawai. Tura ningkikia: Tunaawitjaitumamtsuk pujuinau wainiat, nu aintsainauka ningki wiasmamkartin ainawaitusam paan nekaamnawaitme.

Aints ainaun pachis chicham akuptukmauri

12Wisha Artemasan akuptuktasannintimjai. Niin akupachkunka Tíquiconakuptuktatjame. Ni jeamtai, amesha wáriwína ingkunkatasam Nicópolis yaktanamwinita. Yumanch winamtaikia, nunipujuschatjash tu nintimjai.e 13Papin

2 3

Page 440: Achuar bible   new testament

440

f 3.13 (Hech. 18.24; 1.Cor. 16.12)

nekau Zenas naartin Yuse chichameetserin Apolosjai tsanias jeamtai, nujimiar aints yaingta. Tura yuumatsukwekaasarti tusam yuumamurishasusarta.f 14Cristonu ainau nangkamiarpujusarai, tura chikich ainaunchapengker awajsarti, tura yuuminaunyaingtinasha nuimiararti tusan wakerajai.

Yus yainmakarti timiauri15Wina irutkamur mash amin pengker

wai. Cristonu ainau iin anenminakpujuina nu pengker pujustaram tita.Atumnasha mash Yus yainmakarti.Maaketai.

3

Page 441: Achuar bible   new testament

441

a 1.2 (Col. 4.17)

Chicham akuptukmauri1Wiitjai Pabloitjai. Cristo Jesúsa inatiri

asan, kársernum achikmau pujajai. Turaii yachí Timoteosha wijai pujawai. YatsurFilemónka, ame wijai metek Yuse takatritakakmin asam, iinu aneetiri yachiinme.Tura asakmin ju papin amin aatjame.2Tura Cristonu ainau Yuse chichamenantukartas ami jeemin iruninauncha jupapin aaran akuptinajai. Tura ii umajinApian, tura ii yachí Arquipon, iijaitsaniasar Yuse takatrin kakarmantakakmasaru asaramtai, ju papin aaranakuptinajai.a 3Ii Apaachiri Yus tura iiApuri Jesucristo atumin yainmakartitusan, tura pengker nintimsar angkanpujustinasha suramsarti.

Filemónka wait anengkratairi4-5Yatsuru, amesha ii Apuri Jesús

nekasampita tinu asakmin, tura Cristonuainausha aneau asakmin, wikia aminnintimsan wina Yusrun seaknasha tukemaaketai tajai. 6Tura wi Yusen seakun,chikich aints ainau ami chichaminantukar nekasar Yusen nintimsarpujusarti tusan seajai. Tura Cristo iinpengker awajtamsamiaji nu mashnekamtikramati tusan Yusnaka seajai.7Yatsuru, Cristonu ainau aneau asakminwisha waraajai. Tura Cristonu ainaupengker nintimtikrau asakmin, wishapengker nintimsan pujajai.

Pablo Onésimon pachisFilemónkan seamuri

8-10Wikia Cristo akupkamu asan, wiwakeraknaka: Nu turata timinuitjame.Antsu wi amin aneau asan, nunakatajame: Wikia juuntach asan, tura CristoJesúsa inatiri asan, kársernum engkeamupujau asan: Onésimo wait anentratatusan seajme. Wi kársernum pujai,Onésimo juni taa, wi etsermaurun antukuasa, yamaikia Cristonuitai. Tura asawinia uchirua nunisketai.

11Onésimo yaanchuikkia aminuinatiram ayat tupikiakmiayi. Tura asaamincha yainmakchamiayi. Antsuyamaikia wína yaintak pujawai. Tura asaamincha yainmaktinuitai. 12Turayamaikia awangtuktatjame. Ameka wínawait anentrau asam, Onésimo wiyanunismek jeemin jukita. 13Wi Yusnumuwemratin chichaman etseru asankársernum pujamtai, tura ameka arákpujau asam, winaka yainkachminasakmin, nuka wini pujus yainkati tusanwakerimjai. 14Antsu amin ujatskekanunaka turachmin nintimrajai. Turamtaiame wakerakmeka, amek nintimsam waitanentrakmeka: Ni amincha yainmaktitusam, Onésimoka ataksha winakaakupturkatnuitme. 15Onésimo yamaikiaamijai tuke pujustin asa, jumchik kintaamincha ukurmakchamasha tu nintimsanpujajai. 16Antsu wína inatiruitai tuuka

Pablo Filemónkan Papin Akuptukmauri

Page 442: Achuar bible   new testament

442

b 1.23 (Col. 1.7;4.12) c 1.24 (Hech. 19.29;27.2; Col. 4.10,14; 2.Tim. 4.10-11)

yamaikia nintimsaip. Antsu yamaikianuna nangkamasang wína aneamuryatsuruitme tu nintimtusta. Wisha junakanukap aneajai. Antsu ami inatiramasamtai, tura yamaikia Yusnau asamtai,wína nangkatusmek amesha nukapaneetnuitme.

17Ameka nekasam wína yatsur akumka,wína anenme nunismek jusha ami jeeminjukita. 18Turakum tunau turamuriamatisha tsangkurata. Tura tumashamataisha, akirkata tutsuk antsu wínatukumrukta. 19Turakmin nekasanakiktatjame tusan, wína uwejrujai junaaarjai. Antsu ameka wína etsermaurantuku asam, tura pujut nangkankashtinjukin asakmin, tuke tumashitme timinayatun wikia nunaka tatsujme. 20Yatsuru,ame ii Apuri Cristonu asam, waitaneasam pengker nintimsam Onésimojeemin jukim nintir waramtikrusta.

21Wi taja nunaka mash miatrusangumiktatui tusan, amincha aatkunpujajme.masmek nekasam umiktatme tusanamincha nekajme. 22Nuniasha tajame:Atum wína Yus seatrau asakrumin,

tatui tu nintimjai. Tura asamtai wi anijean, pujustinur iwiarturata.

Yus yainmakarti timiauri23Epafras, Cristo Jesúsnau asa, wijai

kársernum engkeamu puja nusha:

mawai.b 24Tura Marcoscha, turaAristarcosha, tura Demascha, turaLucascha, wína takatrun yaintin ainianusha: Pengker pujusti tusar aminchachichaman akupturminawai.c

25Ii Apuri Jesucristo atumniashayainmakarti. Maaketai.

Filemón

Page 443: Achuar bible   new testament

443

a 1.2 (Juan 1.1-3; Col. 1.15-17; 1.Juan 1.1; Apoc. 19.13) b 1.5 (Sal. 2.7) c 1.7 (Sal. 104.4)d 1.9 (Sal. 45.6-7)

Yus ni Uchirijai iin chichartamkamuri

1 1Yus yaanchuikia ni chichame etserinainaun untsurin niish niish yaktanam

wina chichamrun etserkarti tusarakupkamu asar, ii juuntri ainaunnekamtikiawarmiayi. 2Antsu nichichamen etserin ainaun akupak umis,inangnamunam ni nekas Uchirin iinchichartamkat tusa akupturmakmiaji. Nu

nam aa nuna najanmamtikiamiayi. Turauchirin chicharak: Ame najanamu aa numash inau ata timiayi.a 3Ni uchiri nekasYusea nunisketai. Yus pengker asamtai,ni uchirisha nekas pengkeraitai. Tura asani Uchirisha aya chichasang mashnajanamiayi.rijai mash nunisang ati tusa wainui. Turaaints ainauti tunaarin japitramratasjarutramkau asa, ni Apaachiri untsurininiapu keemtainum keemsamiayi.

Yuse Uchiri Yuse awemamurin nangkamasang juuntaitai

4Yuse Uchiringkia Yuse awemamurinayaimpinam pujuinaun nangkamasketai.Nekas Yuse Uchiri asa, Yus ni Uchirin:Mash aa nuna apuri ati tusa inaikiamiayi.5Yus ni awemamuri ainaunka:

“Ameka wina nekas uchiruitme, jukintati wína kakarmarunsuajme,”

pengké tichamiayi.muri ainauncha:“Wikia ni Apaachirinjai. Tura nuka

wína Uchiruitai,” tichamiayi. AntsuUchirinak Yus nunaka timiayi.b 6TuraYuska nekas ni Uchirin kichik amia nunaju nungkanam akupak:muri mash niin: Ameketme juuntamtiarti,” timiayi.

7Tura Yuse awemamuri ainaun pachistu aarmawaitai:

tai, Yus nasea nunisangakupawai. Tura ji kapawanunisang akupawai.”c

8Antsu Yus ni uchirin chicharak:“Ameka tuke Yus asam, aints ainau

tuke mash inawaitme. Nekasampengker inakratin asam, aintsainau pengker inawaitme.

9 Ameka pengker aa nuke aneauasam, tura tunau aa nukanakitau asakmin, ami Yusrumchikich ainau nangkamasang

miayi,” tu aarmawaitai.d10Tura ataksha Yuse Uchirin pachis tu

aarmawaitai:“Apuru, nu nangkamtaik nungkasha

tura nayaimpisha najanamiame.11 Nuka mai mengkakartin ainawai,

antsu Ameka tuke pujustinuitme.Nungkasha tura nayaimpisha

Hebreos Ainamunam Papin Akupkamuri

Page 444: Achuar bible   new testament

444

e 1.12 (Sal. 102.25-27) f 1.13 (Sal. 110.1) g 2.6 (Sal. 144.3) h 2.8 (Sal. 8.4-6)

rang mengkakartinuitai.12 Tura tarachin pijinawa nunismek

turatnuitme. Tarachia nunisangnayaimpisha, tura nungkashayapajiatnuitme. Antsu amekayapaijmiamashtinuitme. Turaasam ami pujutrumka pengkénangkankashtinuitai,waitai.e

13Tura Yus ni awemamuri ainaunkichkisha:

“Wína untsurunini Apu keemtainumkeemsam nakarsata.sem ainaun nepetkan, amin

jame,”pengké tichamiayi. Antsu ni Uchirinaknunaka timiayi.f

14Yuse awemamuri nekasar Yuse inatiriainawai. Tura aints ukunam uwemrartinainauka wainkataram tusa, Yus niawemamuri ainaunka akupawai.

Uwemratin chichamka nakitrashtinuitji

2 1Cristo Yuse awemamuri ainaunnuna nangkamasang juun asamtai,

mengkakai tusar Yuse Uchiri pachisarantukmiaji nuka pengker umirkatnuitji.2Yus yaanchuik ni awemamuri ainaunakupak: Wina chichamrun umirtukartitusa akupkamiayi. Tura nu chichamanakatar akupkamia nunaka aints ainauumirtsuk pujuinau asaramtai, Yus nuna

niun susarmiayi. 3Tura asamtai YuseUchiri iin uwemtikramratas jarutramkauasamtai ¿nu chicham pachiachkurkiaitiur uwemratjik? Nu nangkamtaikuwemtai chichaman etserkamia nuka iiApurintai. Nunia ni chichamen antukaruainauka nekasaintai tusar iinchaujatmakarmiaji. 4Tura asamtai aints

ainau Cristo chichamen nekaawarti tusa,Yus ni kakarmarijai aints wainchatitakatnasha, tura aintska turachminnashauntsuri turamiayi. Tura Yuse Wakani Yuswakera nunisang ni kakarmarin, tura ninekamtairincha aints ainautin kichikkichik suramsamiaji. Tura asamtai aintsainau ii Apuri chichamen pachisarnekasampita tiartinuitai.

Jesucristo ii yachiiya nunisang wajasmauri5Yus ni awemamuri ainaun: Nungka

ukunam atinua nu inartaram tichamiayi.Antsu ni Uchirinak: Mash aa nu inartatimiayi. Iikia ukunam nungka yamaramatin pachisar chichaaji. 6Tura Davidyaanchuik Yusen chicharak tu aarmiayi:

“Aintsti mianchau arincha, ¿warukatimiatcha anengkratme? Aintsti

cha nintimkartusmesha pujame?g7 Aints ainautikia yamaik jakatin

asakrin,meka jakashtin asaramtai,aintstin nangkamasmek pengkernajanamiame. Turayatum

tau asam, timiá pengkerawajkartusmiame. Tura mashnajanamuram ainaun aints

kamiame.8 Tura mash najanamuram ainau

aintsti ainautin umirkarmi tusamnajanamiame.” David tuaarmiayi.h

Tu aarmau asamtai, Yus mashnajanamu ainauka niin umirkartinuitai.Turayatur yamaikia nuka waintsuji.9Tura ii wainkamiaji nuka Jesúsayayi.Nuka aints wajasu asamtai,muri ainau jumchik musach Jesúsannangkamasarang juun wajasarmiayi.

1 2

Page 445: Achuar bible   new testament

445

i 2.9 (Fil. 2.8-9; Hebr. 12.2) j 2.12 (Sal. 22.22) k 2.13 (Isa. 8.17-18) l 2.14 (1.Juan 3.8)m 2.18 (Mat. 4.1; Hebr. 4.15)

Tura Yus aints ainautin timiá anenmauasa, Jesús jakati tusa wakerimiayi. Turawaitnas jarutramkau asamtai, yamaikiamash ainia nuna Apuri ati tusa, YusJesúsan inaikiamiayi.i

10Yus: Mash najanamu ainaun wínaumirtukarti tusa wakerawai. Tura ni

pinam jearti tusa wakerawai. Turaasamtai ni Uchiri Jesús mash aintsainauti uwemtikramratin aa nunawaitkasar maawarti tusa,kamiayi. 11Yuse Uchiri aints ainautin:Nekasrum tunaarinchau ataram tusa iinyainmaji. Tura asamtai Yusnum akiinauasakrin, ninu ainautinka Jesúska: Wínayatsur ainawai tusa natsantramatsji.12Yaanchuik David nuna pachis tuaarmiayi:

Jesús ni Apaachirin chicharak: “Wínayatsur ainaun amin pachisanujaktinuitjai. Tura aminumirtamkaru ainaujai iruntrankantan kantamruatnuitjame,”timiayi.j

13Nuniasha chikich Yuse chichameetserin aarmau nintimrarmi. Jesús iiyanunisang nintimias:

“Yusen pengker nintimtustajai,”timiayi.

Nunia ataksha:“Yus ni uchiri ainaun wína surusmia

nujai wikia juni pujajai,” timiayi.kYuse chichame etserin Jesúsan pachis

tu aarmiayi.14

tin ainiaji. Tura asamtai Jesús aints wajas,ni numpesha tura ni namangkesha iiyanunisang asa, Satanásan nepetkatasjarutramkamiaji. Satanás aints ainautintuke jatan sukartawai. Tura wainiat Jesúsjakau asa, Satanásan nepetkamiayi.l

15Aints ainau achikmawa nunisarangtuke jatan shaminawai. Turayat Jesúsjatan nepetkau asamtai, yamaikia niumirkau ainautin jatan shamtsukpujusarti tusa angkan awajtamsamiaji.16Tura Jesús Yuse awemamuri ainaunyaingtaj tusangka tachamiayi. Antsu iiAbrahama weari asakrin, mash aintsainautin yainmaktas tarutrammiaji.17Tura asa Jesús aintstia nunisangamiayi.mau asa, tura ni Apaachirin miatrusangumirkau asa, tura ni jakamurijai aintstitunaarin sakturmaru asa, sacerdotejuuntria nunisang iin pachitmas Yusenseatramji. 18Jesús ningki wait wajaku asa,tura Satanásjai nekapnaisau asa,yamaisha Satanás iin: Tunau turataramturamkurnisha, Jesús tuke inaitamtsukiincha yainmaktinuitji.m

Jesúska Moisésan nangkamasang juuntaitai

3 1Jesús nekasampita tinu ainautirmin,Yus winar ataram tusa,

miaji tusaram, Jesús nekasrumnintimrataram. Jesúska nekas Yusakupkamuyayi. Tura ni aintsri ainautinkatuke yainmaktas, sacerdote apurianunisang ni Apaachiri Yusen seatramji.2Tura asamtai Yus ni Uchirin sacerdoteapuria nunisang ni aintsri ainautinyaingkiarti tusa akupturmaku asa,Jesúska Moisésa nunisang ni Apaachirinmiatrusang umirkauyayi. 3-4YaanchuikMoisés pengker awajsarmiaji nunanangkamasrik Jesúska timiá pengkerawajsatnuitji. Jea jeamin nintimrarmi.Jean jeamnuka jean nangkamasangpengkeraitai. Yus mash aa nuna najanauasa, aints jean jeamnua nunisketai. TuraJesús Yuse Uchiri asa, Moisémasang pengkeraitai. 5Turamtai

2 3

Page 446: Achuar bible   new testament

446

n 3.11 (Sal. 95.7-11) o 3.15 (Sal. 95.8) p 3.18 (Núm. 14.1-35)

Moiséska Yuse inatiri asa, Yuse aintsriainaun pengker wainuyayi. Tura ukunam

yayi. 6Antsu Cristo Yuse Uchiri asa,Moisésan nangkamasang juuntaitai. TuraCristo tuke inaitsuk Yuse aintsri ainautinwaitmin asa, Cristonu ainauti Apurintai.Tura asamtai tuke inaitsuk Cristojaitsaniasar tuke nayaimpinam pujustatjiapitusar,kia, Yuse jea tumawaitji.

Yuse uchiri ainautikia ayamsartin ainiaji7Tura asamtai yaanchuik Yuse Wakani

tu aamtikramiayi:“Yamaikia Yuse timiauri antukrumka,

8nakitsuk pengker anturkataram.Ii juuntri ainau yaanchuik aintsatsamunam wekainayat, Yuse

rumka nakitrairap. 9Turaasamtai Yus ii juuntri ainaunchicharak: Atumi juuntri ainau

miayi. Tura cuarenta (40)musach aintska turachmin turaiwaitinayat nakitrurarmiayi.10Tura asaramtai nu aints ainaunkajerkaran:chawa nunisarang asar, wína

wai timiajai. 11Tura kajerkaran

rinakun: Wi Yus asan, pengkenungkanam tuke pujustinakatsangkatkashtatjarme, timiajai.Yus timiayi.” Tu aarmawaitai.n

12Yatsur ainautiram, atumka pasénintimsaram, Yus tuke iwiaaku puja nunaumirtan inaisai tusaram aneartaram.13Tura asaram chikitirmesha tunauwajasai tusaram, tura Yus kajertukaitusaram, yamaisha Yus atumi tunaarin

tsangkutramratin asamtai, tuke kintajai

ram. 14Nu nangkamtaik Cristo umirkur

kia, Nijai tuke tsaniasar pujustinuitji.15Tura asamtai Yuse chichame tuaarmawaitai:

“Yamaikia Yuse timiauri antukrumka,nakitsuk pengker anturkataram.Ii juuntri yaanchuik aintsatsamunam wekainayat, Yuse

rumka nakitrairap,” tuaarmawaitai.o

16Turamtai Yuse chichamen antinayat,¿Yusen kajerinak: Waketkimi tiarmianusha yaa aintsua armiayi? Ii juuntriainau Moisés Egiptonmaya jiikmia nuaints armiayi. 17Tura cuarenta (40)musach Yusen umirinachu asar, Yusennapchau nintimtikrarmiayi. Tura nu aintsainau tunau turinau asar,nam kajingkiarmiayi. 18Tura chichamanyapajiachminun Yus chichaak: “Wikianekas Yus asan, pengke nungkanam tukewijai angkan pujustinaka pengkétsangkatkashtatjarme.” Niin umirinachunnunaka timiayi.p 19Tura asamtai nu aintsainauka Yusen nekasampita tinachu asar,

war tujinkarmiayi. Nuka paannekaamnawaitji.

4 1Tura asamtai Yus: “Pengker

nuitrume,” iin turamu wainiatrumek,Yusnum ayamsatnun nuwakai tusaramaneartaram.

2Yaanchuik nu aints ainaun Yusnumuwemratin chichaman ujakarmianunisang iincha ujatmakarmiaji. Antsunu aints ainauka nu chichaman antukaruainayat, Yusen nintimtinachu asaruwemracharmiayi. 3Antsu iikia ni

3 4

Page 447: Achuar bible   new testament

447

q 4.3 (Sal. 95.11) r 4.4 (Gén. 2.2) s 4.5 (Sal. 95.11) t 4.7 (Sal. 95.7-8)u 4.12 (Efes. 6.17) v 4.15 (Mat. 4.1)

chichame nintimtau asar, Yusjai angkanNijai pengker pujusartin ainiaji. Antsu nuchichaman nintimtinachu ainaun pachisYus chichaak:

“Wi Yus asan kajerkaran chichamyapajiachminun chicharinakun:Wi Yus asan, pengke nungkanam

tatjarme timiajai,” timiayi.qIi juuntri ainaun pachis tu aarmauwainiat, Yus nu nangkamtaik mashnajana umis, angkan pengker nintimiasayamsamiayi. 4Ayamtai kinta pachis tuaarmawaitai:

“Yus seis (6) kinta mash aa nunakanajana umis, nunia tsawaarayamsamiayi.”r

5Nuniasha tu aarmawaitai: Yus chichaak:

tatjarme,” timiayi.s6Yuse chichame tu aarmau asamtai,

aints Yusnum wayaawaru ainauka tukeayamratin ainawai. Antsu Yusnumyaanchuik uwemratin chichamanantukarmia nuka nu chichamnashaumirkacharu asar Yusnum jeacharmiayi.7-8Tura asamtai Josué ii yaanchuikjuuntri ainaun pengke nungkanamjeeniar, nuni ayamtikrawaitmataikia, Yusataksha: Chikich kintati angkan pengkernintimsaram tuke ayamsatnuitrumetichau ayi, antsu nukap arus YusDavidtan tu aarta tusa, ju chichamnakaaamtikramiayi:“Yamaikia Yuse chichame antukrumka,

nakitsuk pengker antuktaram.” Tuaarmau asamtai ¿nu chicham warinatakua tawa? tusar nekaawarmi. Yusataksha chikich ayamtai kinta ati tusatsangkamkamiayi. Nu kintaka yamaipujaji juwaitai.t 9Tura asamtai Yus mashnajana umis, pengker nintimias pujumia

nunisrik iisha Yuse uchiri asar, angkanpengker nintimsar yamaikia pujustinuitji.10Aints Yusjai pengker pujustas, Yusayamramia nunisang ni takatrin inaisayamratnuitai. 11Tura asamtai iishanekasar Yus pujamunam jearmi tusar,Yus pengker nintimtusar kakaramwajastinuitji. Ii weari ainau yaanchuikYuse chichamen umirkacharu asar,pengke nungkanam jearchamia nunisrikpujusai tusar, angkan pengker nintimsarYusek umirkaru armi.

12Yus tuke iwiaaku asa, ni chichameshatimiá pengkeraitai,tai. Saapi yantari mai ere tsakamua nunanangkamasang Yuse chichame timiápengkeraitai. Tura asa aintsu nintinwaya, ni nintimaurincha mash, tura niwakeramurincha mash tu awai tusa paannekamtikui.u 13Tura Yus mash nekauasamtai, Ni najanamu ainautikia pengkékichkisha anumrukchamin ainiaji. AntsuYus wainmaka mash misuya nunisrikainiaji. Tura asamtai ii turamuringkiamash Yus ujaktinuitji.

Jesúska junia sacerdote apuria nunisketai14Jesús Yuse Uchiri ni Apaachiri

pujamunam nayaimpinam waketki,aintsti tunaarin sakturat tusa, sacerdoteapuria nunisang iin pachitmas tuke Yusenseatramji. Tura asamtai tuke inaitsukJesúska nekasampita tiarmi. 15Turaasamtai iwianch Jesúsan: Tunau turatatamaitiat, Jesús tunaunaka pengkéturachmiayi. Iwianch iincha tunau turataturamkurnisha,cha mash nekau asa, iincha waitanentramak tuke yainmaji. Tura asa juniasacerdote juuntri nangkamasang Jesús iintuke wait anentramaji.v 16Yus tuke iinwait anentramrau asamtai, iikia pengker

4

Page 448: Achuar bible   new testament

448

w 5.4 (Ex. 28.1) x 5.5 (Sal. 2.7) y 5.6 (Sal. 110.4) z 5.7 (Mat. 26.36-46; Marc. 14.32-42;Luc. 22.39-46) a 5.8 (Fil. 2.8) b 5.14 (1.Cor. 3.2)

nintimsar natsaamtsuk Yuska searmi.Tura ii tunaarin sakturmarti tusar, turaitiurkachmin pujakrincha, iin yainmaktitusar Yuska searmi.

5 1Sacerdote apuri aints ainaun pachisYusen seatit tusar, kichkimsar

kichkimsar Israel ainamunam inainarmiayi. Nuka Yusen seak: Aints ainautunaarin tsangkurat tusa Yusenseatnuyayi. Tura tangku ainaun maaYusen suyayi. 2Sacerdote apuringkiaaints asar, tura aints itiurkachminpujuinaun nekau asar, nekachu ainauntura mengkakaru ainauncha wait anentinarmiayi. 3Tura niisha tunaarinchaupujutan tujintinau asar: Wína tunaarunYus tsangkutrurat tusar, tura chikichainauncha tunaarin tsangkurat tusar,Yusen seartas tangku ainaun maawarYusen su armiayi.

4Tura aints ningki nintimias: Wikiasacerdote apuri wajastaj tichamnawaitai.Antsu Yusek: Nu ati tusa inaikiatnuitai.Tura asa Aarónkan: Sacerdote apuri atitusa, Yus ningki inaikiamiayi.w 5Turaasamtai Cristo: Wikia sacerdote juuntriatajai, ningki nintimsangka tichamiayi.Antsu Yus chicharak:

“Ameka wína nekas Uchiruitme. Jukintati wína kakarmarunsuajme,”

ni Uchirinak tu tinu asa, Yus ningkiwakerak pengker awajas: Sacerdoteapuria nunismek ata tusa inaikiamiayi.x6Tura chikich aarmausha nuwaitai. Yusni uchirin chicharak:

“Melquisedec nuwá eemak sacerdoteamia nunismek ameka tukesacerdote atinuitme,” timiayi.y

7Cristo ju nungkanam aints wajas, wakemesek juutkamaikiak ni Apaachirinseamiayi. Tura seam Yus ni Uchiri

seamun antuk kakamtikramiayi. NuniaYuse wakeramurin miatrusang umirkauasamtai, jakamunmaya inankimiayi.z

8Jesús Yuse Uchiri ayat, aintsuanunisang wait wajayayi. Tura wait wajauasa,miayi.a 9Tura pengké tunaarinchautiatwaitnas jakau asa, niin umirinakpujuinaun: Wijai tuke nayaimpinampujusarti tusa uwemtikramiayi. 10Turaasamtai Yus ni uchirin chicharak:“Melquisedec sacerdote juuntri amianunismek tuke sacerdote juuntriatinuitme,” tusa inaikiamiayi.

Jesúsan umirtan inaisaitusaram aneartaram

11Nu Melquisedec naartinun pachisan

jarme. Turayatrum atumi kuwishijampekua nunisrumek pujau asakrumin,yamaikia atumin ujaktatkamanyuumatajrume. 12Atumka Yuse chichamemash untsuri musach antuku asaram,chikich ainau nuiniartinuitrume.trum nu nangkamtaik chicham yumtichukakarmachu jukitin aa nunaka atakshanuiturat tusaram yuumarme. Turaasaram uchi kuwirchia tumawaitrume.Kuwirach yutan yuwatatkama yumatauasa muntsunak muntsuyi. 13Tura Yuse

nauka muntsun muntsuawa nunisarangainawai. 14Antsu nampuaru ainaukayutancha yu ainawai. Nampuaru ainaukayutan yuwinawa nunisarang Cristonmiatrusarang umirinauka pengkernashatura tunaunasha paan nekainawai.b

6 1Tura asamtai nampuarua nunisrikchikich yamaram chicham nuimiaru

armi. Tura nu nangkamtaik Cristopachisar yanchuk nuimiaru asar, nuka

4–6

Page 449: Achuar bible   new testament

449

c 6.14 (Gén. 22.16-17)

ataksha nuimiarchatnuitji.taik nuimiarmiaji nuka nuwaitai: Iikiajakawa nunisrik pujau asar, ii nintimauriyapajiar, Yus nekasampita tinu asar, Yuseuchiri ainiaji. 2Nuniasha maaitinnekaatnusha, tura aintsu muukenachikiar Yus seatin nekaatnusha, turajakamunmaya nantaktin nekaatnusha,tura ji kajintrashtinnum wait wajaktinnekaatnusha yanchuk mashnekaamiarme. 3Tura asakrumin Yuswakeramtaikia, nuna nangkamasrikchikich chicham nuikiarturtinuitji.

4Tura aints Yus nintimtikramu asa,nusha chichaak: Wikia nayaimpinamJesúsjai pujustasan wakerajai tayat, turaYuse Wakani ni nintin engkemau wainiat,5Yuse chichamen antuku asa, nukapengkerapita tayat,rijai wainchati takatan turamu nekayat,6nunia: Jesúsan tuke ajapajai tinu asa,nuka Yuse Uchiri Jesúmaunum jirujai jintak maawa nunisangnintimui. Tura asa nu aintska aintsantinamunam wishiak: Wikia tukeJesúsan ajapajai tusa, Yuse Uchirininatsaru asa, ataksha ni nintimaurinyapajiatatkama pengké tujintawai. Turaasamtai Jesús tuke ajapawairam tusannunaka tajarme. 7Yus ajan chuprat tusayumin jitumtikui. Tura aja takau ainauyutancha yuwaarti tusa, árak araamupengker tsapait tusa, Yus nungkankapengker awajui. 8Antsu chikich ajajangkisha, tura narasha nukap tsapauasamtai, nakitakur inaiyaji. Tura asamtaiYusen umirinaunka péngke aja nunisangYuska pengker awajui. Antsu Yusechichamen antinayat, Jesúsan tukeajapajai tinauka yumingkramu ainawai.Tura jangkisha, tura narasha tsapawanunisarang ji kajintrashtinnum ajapatinainawai.

Tuke inaitsuk Yusek umirkarmi9Aneetir ainautiram,

yatnak, atumin pengker nintimtakun:

trume tajarme. 10Turamtai atum Yusaneau asaram, Cristonu ainau tukeyaingmiarme. Turin asaram yamaishatuke yayaarme. Tura asakrumin, Yus

tramtsui. 11Tura asamtai iwiaakupujakrum, tuke inaitsuk pengkernintimsaram Yuska umirkataram. Tupujakrumka nunia jakarmesha atumkamash tuke Yusnum ayamsamnuram tusariisha wakeraji. 12Naki wajasairam tusannunasha tajarme. Yuska chichaak:

trume,” timiau asar, Yusnau ainau tukeYusen nekasampita tusar, nunia jakarnayaimpinam ayamsartas wearmianunisrumek atumsha ayamsamnuramtusar wakeraji.

13Tura asamtai Yus Abrahamanchicham yapajiachminun chicharak:“Wikia ami wearmin nukap arusanyujratnuitjai. Wikia Yus asan nekasantajame,” timiayi. Yusen nangkamasangkichkisha pengké atsau asamtai ningkitumamiayi. 14Tura Abrahaman chicharak:“Amin nekasan pengker nintimtajme.

jame. Tura asan nukap arusan amiwearmin timiá untsuri yujratnuitjai,”timiayi.c 15Yus timiau asa, Abrahamnekas jaimias nakau asa, Yus tímianunaka nukap arus wainkamiayi. 16Aints

tsuash? takurin, nekas waitratsjai tiartas:Yusjai tajai tinawai. Yus aints ainautinnuna nangkamasang juun asa, tura aintsunintimaurin mash nekau asamtai, aintsainau nuna tuke tu weenawai. Tu tinu

6

Page 450: Achuar bible   new testament

450

d 7.2 (Gén. 14.17-20)

asar nuniangka ¿waitratsuash? tamaukaatsawai. 17Tura asamtai Yus chichaak:

nuitjai tusan, aints ainau nunanekaawarti tusan: Wikia Yus asannekasan tajai,” timiayi. 18Tura Yuspengké waitchau asa: “Wi turatatjai,”tímia nu chichamnaka yapajiashtinuitai.Tura: “Wikia Yus asan nekasan tajai,”tímia nu chichamnasha nunisangyapajiashtinuitai. Tura asamtai Cristonuainautikia Yus seakur: Uwemtikrurta tinuasar, pengker nintimsar shamtsuk: Yuswaitchau asa, Ni tímia nunaka nekasumiktatuapi titinuitji. Tura uwemrauasar, Yusnum jear iikia ayamsatnuitjititinuitji. 19Yuse chichame pengkéyapajiachmin asamtai, tura Yuschapengké waitchau asamtai, iikia nekasarYuse timiauri nintimsar:nam pujau asamtai, iisha Jesúsnumachitkau asar, iincha ajapramaukurmatsji tusar nekaatnuitji. 20Jesúsjintan jintamua nunisang ii pujustinunumistas, nunia iin juramkitin asa,nayaimpinam eemak wemiayi. TuraMelquisedec, yaanchuik sacerdote apuriamia nuka, Abrahaman pachis Yusenseaya nunisang Jesúscha iin pachitmasYusen tuke seatramji.

Jesús Melquisedeca nunisangsacerdote wajasmauri

7 1Nu Melquisedec Salem yakta apuriayayi. Nusha sacerdote asa, Yus

nayaimpinam puja nuna umirnuyayi.Tura asamtai iinu yaanchuik juuntriAbraham ni aintsri ainaujai chikichnungkanmaya apu ainaun nepetak nuniawaketki Melquisedecjai ingkiunik,Melquisedec Abrahaman Yus yainmaktitusa pengker awajsamiayi. 2Tura

rin cien (100) jurukin asa, diezan (10)Melquisedecan susamiayi. Melquisedecanaari iiti chichamejaingkia: Pengkerinakratin taku tawai. Tura asa ni yaktariSalem inaikiamuyayi. Nuka Angkanpengker pujuti taku tawai. TuraMelquisedec Salema apuri asa, Angkanpengker pujuti apuri taku tawai.d 3Niaparisha, tura ni nukurisha, tura ni weariainausha yáki tusar nekaachminuitji.¿Tura warutik akiinaya? tura ¿nekasashjakaya? tusarsha nekaachminuitji. Turajakamuri nekachu asar, tuke jakachuanunisrik nintimratnuitji. Tura Yuse Uchirituke aints ainaun pachis sacerdoteanunisang Yusen seau asamtai, YuseUchirisha Melquisedeca nunisketai.

4-5Melquisedec timiá juun amia nunintimrataram. Ii juuntri Abraham apuainaun nepetkau asa, ni warinchurinjurukin asa, diez (10) Yusnau amianunaka Melquisedecan susamiayi. Moiséschichaman akupak: “Leví weari ainausacerdote takatrin takau asar, Yusnau aanunaka chikich Israel ainamunmayajukiarti,” timiayi. Tura Leví Abrahamaweari waininayat, Israel ainau nikuikiarincha, tura ni tangkurincha, turani ajanmaya juukmaurincha cien (100)amatai, diez (10) Yusnau asamtai,nunaka Leví weari ainaun su armiayi.6Tura asamtai Melquisedec Levíwearinchu ayat, Yusnau aa nunajukimiayi. Turamtai Yus Abrahamanchicharak: “Amin pengker nintimtajme.Tura asamtai nukap arusan ami wearamwína aintsur artin asaramtai,nam yaa untsuri iruna nunisnak untsuriyujrartinuitjai. Tura ami wearam ainaunpengker awajsau asamtai, chikichnungkanmaya ainau ami wearminchapengker awasartinuitai,” tu timaitiat,Abraham Melquisedecan pachis Yusen

6 7

Page 451: Achuar bible   new testament

451

seatchamiayi. Antsu MelquisedecAbrahaman pachis Yusen seatmiayi.7Tura Melquisedec Abrahaman pachisYusen seau asamtai,masang juuntaitai tusar paannekaatnuitji. 8Nuniasha Leví weari ainauYusnau aa nuna jukiariat mash jakatinarmiayi. Antsu Melquisedecka jakamiayitu aarchamuitai. Tura asamtai tukeiwiaakua nunisrik nintimratnuitji.9-10Tura Leví akiintsaing, AbrahamMelquisedecjai ingkiunik Yusnau aa nunasusau asamtai, tura Leví Abrahamatirangki asamtai, Melquisedecka Levínangkamasang juuntaitai. Tura Levíweari ainau sacerdote asar, Yusnau aanuna Israel ainamunmaya jukiaruwainiat, ii yaanchuik juuntri Abraham

can susau asamtai, Melquisedec chikich

tai.11Israel ainau Yusen umirkarti tusa,

Moisés Leví weari ainaun tuke sacerdotearti tusa inaikiamiayi. Yus nuná eemakMoisésan: Yachim Aarón sacerdotejuuntri ati tusa chichaman akuptukmiayi.Tura asamtai nu sacerdote takatrijaitunaun nekas sakarminuitmatikia,nuniangka chikich sacerdotekia Aarónkawearinchuka inaikiachminuyayi. TurayatJesús tuke pujau asamtai, Yus Jesúsanchikich sacerdote Melquisedeca tumauntuke nayaimpinam sacerdote ati tusainaikiamiayi. 12Yus sacerdote ainaunyapajiamtaikia,tin chichamsha yapajiamnawaitai.13-14Warina pachisna taja nuka paannekaataram: Ii Apuri Jesús Levíwearinchutiat Israela chikich uchiri, Judánaartinu wearintai. Tura Yus Moisésan:Judá weari sacerdote arti tichamiayi. Tutichau asamtai, Judá weari ainausacerdote archamiayi. Tura Judá weariainau sacerdote takatrin takakmichu

armiayi. Tura asamtai Moisés umirkatinchichamsha yapajiamnawaitai.

15Tura ii Apuri Jesús tuke puja nuMelquisedec naartinua nunisangsacerdote asa, chikich sacerdote ainaujaipengké metekchawaitai tusar iisha paannekaji. 16-17Moisés: Judá weari sacerdotearti tichamiayi. Antsu Jesús Judá weariwainiat Yus ni uchirin chicharak:

“Melquisedec nuwá eemak sacerdoteamia nunismek ameka tukesacerdote atinuitme,” timiayi.

Tu aarmau asamtai, Jesús jakayat, Yusekakarmarijai nantakin asa, tura tukeiwiaaku pujau asa, sacerdotea nunisangpujawai. 18-19Iikia Moisés umirkatin

makmia nu umirkur pujayatrik tuukauwemrachmin ayaji. Tura asakrinJesúska ni aintsri ainautin tunaarinsakturmaru asa, yamaikia nayaimpinampujus aints ainautin pachitmas niApaachirin seatramji. Tura asamtai iikianayaimpinam pujustatjiapi tusar Yusseatnuitji. Tura asar Jesúsnau ainautikiasacerdote ainau: Yus seatrita yamaikiatatsuji.

20-21Tura chicham yapajiachminun Yuschichaak: “Wikia Yus asan, nekasan tajai:Wína uchir nekas sacerdote tukeatinuitai,” timiayi. Tura junia sacerdoteainau jakartin asaramtai, nuna pachiskatichamiayi. Antsu David tu aarmiayi:Chicham yapajiachminun Yus ni

uchirin chicharak: “Wina nintimaurunyapajiashtatjai. Tura wi Yus asan nekasantajame: Ameka tuke sacerdoteatinuitme,” timiayi.

22Tu timiau asamtai Jesús juniasacerdote nangkamasang juuntaitai taji.Jesús iin uwemtikramratas jarutramkauasa, yamaram chichaman akupak: “Wínanekasampita takurmeka, nayaimpinamtuke wijai pujustinuitrume,” tusachichaman akupturmakmiaji nu chicham

7

Page 452: Achuar bible   new testament

452

e 8.5 (Ex. 25.40)

nekasar umiktinuitji. 23Yaanchuiksacerdote ainau jakaar, ni takatrininaisaramtai chikichnasha inain armiayi.Tura asar untsuri armiayi. 24AntsuJesúska tuke jakashtin asa, ni takatrinkichnaka ukurkishtinuitai. 25Tura tukeiwiaaku asa, ni Apaachirin iin pachitmasseatramu asamtai, aintsti Jesús seakurYus chichartusta takurningkia, yamaishatuke uwemtikramratnuitji.

26Tura Jesús tuke iwiaaku pujau asa,sacerdote apuri yuumaji nuka nuwaitai.Niisha pengké tunaarinchau asa nekaspengkeraitai. Tura tunau ainaujaipujatsui, antsu nayaimpinam Yusjai tukepujawai. 27Jesúska chikich sacerdoteapuria nuniska atsui. Junia sacerdoteapuri ainau kintajai metek tangkun Yusensusartas main armiayi. Turinau asar Yusni tunaarin tura chikich aints ainautunaarin tsangkurat tusar seau armiayi.Antsu Jesúska pengké tunaarinchautiat,

tramratas ningki wakerau asa, kichikjatanak jarutramkamiaji. 28Moisés aintsainaun tunaarintin ainau wainiat, turajakartin ainau wainiat, sacerdote apuriarti tusa inaikiamiayi. Antsu ukunamuntsuri musach nangkamaramtai, Yuschicham yapajiachminun ni uchirinpachis chichaak: “Wi Yus asan nekasantajai: Uchir pengké tunaarinchau asa,tura tuke iwiaaku asa, tuke sacerdoteapuri ati,” tusa uchirin inaikiamiayi.

Jesús yamaram chichaman itamuri

8 1Wi taja nuka nintimraru armi. Jesús

sang juun asa, nayaimpinam ni ApaachiriYuse untsurinini pujus, iin pachitmassacerdote apuria nunisang ni Apaachirinseatramji. 2Tura aints ainauka Yus seataijuun jea tarach jeamkamunam Yusen

seau armiayi.nam iin pachitmas ni Apaachiri Yusenseatramji.

3Tura aints ainau chichainak: Yustunaarun tsangkutrurat tusar, tangkurinitaaramtai, sacerdote apuri Yusensusartas tangkurin main armiayi. AntsuJesúska aintsti tunaarin tsangkutramratastangku ainaunka maachmiayi, antsuningki wakerak jarutramkamiaji. 4Juniasacerdote ainau tuke Moisés tímianunisarang tangku ainaun Yusen susartasepeu armiayi. Antsu Jesús Levíwearinchu asa, ju nungkanmakasacerdote takatrin takaschamnauyayi.Antsu nayaimpinam pujus, sacerdoteanunisang iin pachitmas Yusen seatramji.5Yus yaanchuik Moisésan nayaimpinamiruna nuna inaktus chicharak: “Jumuranam wainkame nu mash nunismekturata,” tusa akupkamu asa, Yus tímianunisarang sacerdote ainau jea tarachnajanamunam aints ainaun pachisarYusen seatin armiayi. Turinau asaramtaiYus ukunam nayaimpinam ni Uchirituratiun aints ainaun nekamtikiataswakerimiayi.e

6Jesús iin uwemtikramrau asa, juniasacerdote ainaun nangkamasang nukapnangkamakuitai. Tura asa aintsti tunaarinii Apaachiri Yus tuke sakturti, Jesús tinuasamtai, yamaram chicham ukunamatiniun pachis iin chichartamji nuka arutchichaman Moisés akupkamia nunanangkamasketai.

7Tura asamtai yaanchuik chichaman iijuuntri ainau umirkarti tusa, Moisés

matikia, Yuska Jesúsan pachis yamaramchichaman akupkachminuyayi. 8Antsu nuaints ainaun pengker pujuinachun wainuasa, yaanchuik Yuse chichame etserin nuaints ainaun pachis tu aarmiayi:

7 8

Page 453: Achuar bible   new testament

453

f 8.12 (Jer. 31.31-34) g 9.2 (Ex. 25.23-40) h 9.4 (Ex. 16.33; Núm. 17.8-10)

Ii Apuri chichaak: “Ukunam chikichkinta jeamtai, wikia Israelaweari ainaujai tura Judá weariainaujai yamaram chichamannajanatnuitjai. 9Atumi juuntriyaanchuik pujú ainaun: Wijaiwekaasataram tusan, Egiptonungkanmaya jiikiaran, wínachichamrun umirtukarti tusan,

naka ataksha nu chichamnakanajanashtinuitjai. WikiaMoisésan chicharkun: Wína

karti tusan timiaja nunaka tukeumikchau asaramtai, wikia ni

jai,” Yus tawai. 10Tura atakshaYus chichaak: “Musach untsurinangkamaramtai, Israel ainaujaiyamaram chichaman najatatatjanuka nuwaitai: Wína umirtuktinchichaman mash ni nintin paannekamtikiawartinuitjai. Turaasan ni Yusri atinuitjai. Turaasamtai niisha wína aintsurartinuitai. 11Tura mash wínanintimturinau asar, kichik kichikaints ni weari ainauncha tura ninungkarin puju ainauncha: Yus

chartinuitai. Tura wína aintsurainausha mash, uchi ainausha,tura juun ainausha, turamianchau ainausha, tura apu

tai. 12Tura wína aintsur ainaunwait anentin asan, ni tunaarinka

jai,” Yus timiayi. Tuaarmawaitai.f

13Yus yamaram chichamrun najanatatjaitinu asamtai,

maram tujintau asakrumin, nu arutchichaman Moisés najanamia nukayamaikia mengkatanak wajasi.

Yus seatai juun jea pachis nuikiartamu

9 1Yamaikia arut chichaman Moisés iijuuntri ainaun: Mash umirkataram

tusa najanamia nuka tura Yus seatai juunjea tarach najanamunam Yusen searmianuka yamaikia nintimrarmi. 2-3Yus seataijuun jea japen tesaamuyayi. NekatkaukaPengker Tesaamu tutai ayayi. Nuni jikeemati kuri najanamu ayayi. Tura Yusinaktustin pang misanam patasmau ayayi.Tura tarachjai tesaamu nitkarin Yus timiápengker aa nuna pujutiri inaikiamuayayi.g 4Nu tarach nenaamu ayaamasmisa kurijai imairamu kungkuti kapartinkentsamu ayayi. Tura kaju juun numinajanamu yantamencha,sha kuri nujtukmau ayayi. Nu kajunitkarin muits tiuupich kuri najanamuayayi. Nuni yutai nayaimpinmayaakupkamu, maná tutain engkeu armiayi.Nunia Aarónka wairi kukaru wainiat, Yustsapamtikmia nuna nuni engkeu armiayi.

tin chichaman Moisésan aatramia nunanuni engkeu armiayi.h 5Tura nu kajutuntupen Yuse ayamtairi kuri najanamuayayi.tin asamtai, tura aints ainau tunaarinnuni tsangkuratin asamtai,muri nanamtiniun kuri najanamun jimiarkentsamu armiayi. Tura ni nanapejaiYuse ayamtairin nukú armiayi. Antsunuka mash nekau asakrumin, nunapachisnaka yamaikia aatrashtatjarme.

6Nunia Yus seatai juun jean tarachinjeamkar umisar, sacerdote ainau kintajaimetek tesaamu pengker tutainumwayaawar, waring achat mash wainkar,nunia aints ainaun pachisar Yusen seatin

8 9

Page 454: Achuar bible   new testament

454

i 9.7 (Lev. 16.2-34) j 9.13 (Lev. 16.15-16)

armiayi. 7Antsu chikich tesaamunam, Yusnekas pengker pujamuri asamtai,musachjai metek sacerdote apuri ningkiaya kichik kintanak waainuyayi. Tura nitunaarincha tura chikich aints ainautunaarincha Yus tsangkurat tusa, tangkunumpen Yuse ayamtairin uwijmiartaswaainuyayi.i 8Sacerdote apuri ningki Yustimiá pengker aa nuna pujutirin wainasamtai, chikich ainautikia nuningkiawayaachminuyaji. Tura asar arut

ram tusa akupkamia nuka umiriatrik,Yusjai tsaniasar iruntrachminuyaji. Aintsainautiram Yus seatai jea nitkarinkapengké wayaachminuitrume tusa, iinkaYuse Wakani nekamtikramamiaji. 9Turaasamtai yamai pujuinautisha nuna takutawai tusar mash nintimratnuitji. AintsYusen susartas tangkurin main ainayat:Wína tunaarunka Yus kajinmakipujawapi, tuuka nintimrachmin armiayi.10Yus Moisésan chichaman akuptak yutaainaun pachis, tura umuti ainaunchapachis, tura ii namangke nijaamartinashapachis tímia nuna umirkaru ainayat,aintsti nintimauri yapajiachmin asamtai,Yus wína tunaarunka kajinmaki pujawapituuka nintimrachmin armiayi. AntsuYusek ii nintimaurin yapajiamnawaitai.

11Antsu Cristo taa, sacerdote apurianunisang wajas, ukunam atiniun pachisyamaram chichaman ujatmakmiaji.Niisha Yuse jeen aints jeamkachmaunumpujus ni takatrin takaawai. Nu jeaka junungkanmayanchuitai. 12Tura Cristochipu numpen takuska, tura waaka uchirinumpen takuska, Yus seatai juun jeanamaints jeamkamunmaka wayaachmiayi.Antsu kichik kinta ningki wakeraknumparu asa,ratas jarutramak nayaimpinam wemiayi.13Nekasar chipuncha,

cha maawar, nuna numpejai aintsunamangken patatkenak peashmatramuasar, tura waakan maawar, namangkenepeawar, yukuu yumijai pachimrar nujaiaints ainaunka peashmatin armiayi.j

14Antsu Cristo numpe ii tunaarin nekassakarminuitai. Ni Wakani jakachminutiatCristo pengké tunaarinchau ayat ningkiwakerak, iin uwemtikramratasjarutramak numparmiayi. Tura asa iitunaarincha nekas japitramratnuitji. Turaasamtai Cristonu ainautikia: Nekasampiwína tunaarunka sakturawaita titinuitji.Tu tinu asar, Yus nayaimpinam puja nuka

waitji.15Tura asamtai Cristo Yusnumia taa,

yamaram chichaman najanamiayi.Moisésa chichamejaingkia Yus iinutunaarinka tsangkutramrachmin asamtai,

katas jarutramkamiaji. Tura mashaintstin uwemtikramrau asa, Cristo:Nayaimpinam wijai tuke pujusmintrumtinu asamtai, nekasar nijai tukepujustinuitji. 16Aints jatsuk pujus papinaar: Wi jakamtai aints ainau winaaarmaurun ukunam jiisar nekaawarti tusaukuu armiayi. 17Antsu nu aints iwiaakupujamtaikia,tinuitji. Antsu ni jakamtai: Wi wakerajanuka umirtuktaram tusa aarmia nukamiatrusrik umirkatnuitji. 18Yusyaanchuik Moisésan umirkatinchichaman akuptak: Atumka wínaseatkuram: Tunaar japitrurta tusaram,tangku numpe ukartaram timiayi.19Moisés Yus umirkatin chicham mashumirkataram tusa aints ainaun ujakmiayi.Tura nuna umis, waaka uchirin maa turachipuncha maa, numpen juki yumijaipachimiar, uwija ure kapantin amia nunaengkea, Yuse aarmaurincha, tura aints

9

Page 455: Achuar bible   new testament

455

ainauncha mash nupaa hisopo tutaijaipeashmarmiayi. 20Tura chichaak: “Junumpajai Yus chichaman najanamia nuumikminuitrume” timiayi. 21Tura Yusseatai juun jea nitkarincha mash nunumpajai Moisés peashmarmiayi. 22YusMoisésan chichaman akuptuku asamtai,tuke mash Yuse jeen amia nunashanumpajai peashmatin armiayi. Turanumpachujaingkia tunauka pengkésakarchamnawaitai.

Cristo jakamurijai tunauka sakarminuitai23-24Tura asamtai Yus yaanchuik

Moisésan akatar akupak: Mash najanatatimiaja nuka tangku numpejaipeashmarta tinu asamtai, sacerdote ainaumiatrusarang umirin armiayi. AntsuCristo ii tunaarin tuuka sakarchaminasamtai, ii tunaarin japitramratas, Yusseatai juun jeanam aints jeamkarmianuningkia wayaachmiayi. Antsu iinpachitmas ni Apaachirin tuke seatramtasYus pujamunam nayaimpinam wemiayi.25-26Sacerdote apuri musachjai metek Yusseatai juun jea nitkarin wayaatin kintajeamtai, tangku numpen yarak takuswaiinuyayi. Antsu sacerdote apuringkianumparchamiayi. Antsu Cristoka ningkinumparu asa, tangku numpen yaraktakuska nayaimpinmaka jeachmiayi. Turaasamtai nu nangkamtaiknumia aintsainau tuke tunaarintin asaramtai, Yusaints ainau tunaarin sakartas uchirinmusachjai metek waitnas jakatitichamiayi. Antsu arut chicham amukatinkinta jeamtai, Jesús aints wajas ningkiwakerak: “Aints ainau tunaarin mashsakturtaj,” tusa waitnas jarutramkamiaji.27Ii jakatin kinta jeamtai, aintstishajakatin ainiaji. Antsu nuniangka pengkéjakashtinuitji. Tura jaakrincha, Yusaintsti turamunka mash nekaatnuitai.28Cristo jakatin kintari jeau asamtai,

miaji. Nuniangka ataksha pengkéjakachminuitai. Tura aintsti tunaarin

tinuitai. Antsu ni uwemtikrurti tusarnakainaunka tuke nayaimpinam jukitasataksha wantinkatnuitai.

10 1Yus: Wina uchir aints ainautunaarin sakartinuitai,

rau asamtai, yaanchuik Cristoakiintsaing, Moisésan akatar akupak:Musachjai metek tuke inaitsuk sacerdoteainau wína seatinak: Ame aints ainautunaari japirata tusar, tangku ainaunmaawarti tusa akupkamiayi. Turaasamtai musachjai metek tuke inaitsuknunaka turinayat, aints ainau: Wínatunaarunka tuke sakaruapita tichauarmiayi. 2Tura aintsu tunaurin Yussakarti tusar tangku numpejai tukesakaruitmatikia, nuniangka tangkunkamaacharmin armiayi. Aints Yusen seatastangkun mau asamtai, ni tunaarin tukesakarchau asaramtai, wína tunaarunkatuke sakaruapita tichamin armiayi.3Antsu musachjai metek tangkunmaawaru asar, aints ainau: Winatunaaruka tuke sakarchawaitai, tunintimrarti tusa Yus turataram tusa nuchichaman akupkamiayi. 4Tura asamtaiwaaka uchiri maarkia, tura chipushamaarkia, nuna numpejaingkia aintstitunaaringkia tuke sakarchamnawaitji.

5-6Tura asamtai Jesús ju nungkanamtaa ni Apaachirin chicharak:

“Aints ainau: Tunaar tsangkutrurtatusar, tangku ainaun maawarwína surusarti tusamka amekawakeratsme. Antsu: Aints ataturutin asakmin, nunia wi jakanaints ainau tunaarinka tukesakturtinuitjai,” timiayi.

7Nuniangka Apaachirin chicharak:“Yusru, wína pachitas papinum

aarmawa nunisnak,murmin umiktasan taawitjai

9 10

Page 456: Achuar bible   new testament

456

k 10.7 (Sal. 40.6-8) l 10.17 (Jer. 31.33-34)

timiajai,” Jesús timiayi. Tuaarmawaitai.k

8Tu aarmau asamtai, nunaka takutawai: Moisés chichaman akupkamu aingaints ainau: Yus wína tunaarun japitrurtitusar, tangkun maawar epeu armiayi.Tura wainiat Jesús ukunam ni Apaachirinchicharak: “Tangku ainaun maawar winasurusarti tusamka ameka wakeratsme,”tímia nuka yamaikia aminka tuukapengkerka awajtamsachartinuitai, takutawai. 9Nunia Jesús ni Apaachirinchicharak: “Yusru, ami wakeramurminumiktasan taawitjai,” tu tinu asamtai, nunangkamtaik tangkun maawar, Yusensusartas epeu armia nuna yamaikiaturashtinuitai, taku tawai. Antsu Uchiratumi tunaarin sakturmartas jakauasamtai, ni umirkataram Yus tawai.10Tura asamtai Jesucristo kichik jatanjarutramkau asamtai,chawa nunisar pujarin jiirmaji.

11Sacerdote ainau mash kintajai metekYusen umirkartas tuke inaitsuk tangkuainaun Yusen susartas main armiayi.Tura wainiatrik tuuka tunaarinchawanunisrikia pujuschamnawaitji. 12AntsuJesucristoka kichik jatanak jarutramkauasa, nunia nayaimpinam Yuse untsurininiapu keemtainum keemsamiayi. 13Turaasa wína nemasur ainaun Yus nepetkatitusa, Jesús nuna nakak pujawai. 14TuraCristo kichik jatanak jarutramak ni

miaji. 15-16Turamtai Yuse Wakani Cristo

mamiaji. Nuna pachis tu aarmawaitai.Yus chichaak:

nam yamaram chichamannajanatatja nuka nuwaitai: Wínaumirtuktin chichamrun akupkanni nintin engketawaran paan

nintimtikrartinuitjai. 17

chuik wína chichamrunumikcharu pujuarmia nunatunaarinka mash sakturu asankajinmatkitnuitjai,” timiayi.l

18Tura asamtai, Cristo aintsti tunaarintuke sakturmaru asamtai yamaikia: Wínatunaarun Yus sakturati tusarkia, tangkuYus susatasrikia maachminuitji.

Yusnum jeamnawaitji timiauri19Tura asamtai yatsur ainautiram

umaarutirmesha, Jesús jarutramaknumpe numparu asamtai, iikia shamtsuktura tunauka nintimtsuk ii ApaachiriYuska seatnuitji. 20Jesús waitnasjarutramkau asa nunia nantaki, aintsjintan jintamua nunisang ni Apaachiripujamunam wakau asamtai, iikiayamaikia wayamnawaitji. 21Jesús tukeiwiaaku pujau asa, sacerdote apurianunisang Yusnau ainautin pachitmas tukeYusen seatramji. 22Tura Cristo ii tunaarinjapitramrau asamtai, yamaikia Yusaujkurkia, nekasar pengker nintimsar:Yus nekas anturtawapi tusar, sacerdoteainau Yusen aujsartas yumi pakuichaujaini namangken nijararmia nunisriktunauka nintimtsuk Yus aujsatnuitji.23

tuapi tusar, tuke inaitsuk tu nintimsarYuse chichame metawaru armi. 24Turachikich ainaujai nekasar aneenimi tusar,tura pengker awajnaisami tusar yainikuaarmi. 25Cristonu ainautikia irunatinaisashtinuitji.taisha iikia tuke irunin armi. Turairunkur kiakanirmi. Tura Cristo tatinkinta jeatak wajasu asamtai tuke inaitsukiruntrarmi.

26Iikia Yuse chichame nekas aa nukanekayatur, nunia iik wakerakur Cristontuke ajapajai takurningkia, ¿yáki ataksha

10

Page 457: Achuar bible   new testament

457

m 10.29 (Hebr. 13.20) n 10.38 (Hab. 2.3-4)

ii tunaarin sakturmarat? Nu takurningkia

chatnuitji. 27Antsu Cristo tuke ajapajaitakurkia shamkatnuitji. Tu pujakrikia Yus

num japatnuitai tusar, napchau nintimsarnu kinta jeati tusar nakastinuitji. 28

chuik Moisésa chichamen umirtsukpujuinamtai, aints jimiarchiksha, turakampatmaksha nu aints pasé turamurinwainkar, apu ainau ujakrum turataram,Yus tinu asamtai, nu aintsun waitanentsuk kayajai tukuar main armiayi.

29¿Atumka itiur nintimrume? Aints

yat nunia: Cristo pujut yamarman mashaints ainautin suramsatas jakau wainiat:Nangkami numparmiayi taunka, YuseWakani iin pengker awajtamsatas wakeranunaka pachis tsuutajai taunka, YuseUchirin tuke ajapajai taunka ¿Yus itiurwait wajaktinasha susashting? Moisésachichamen umikcharun nangkamasangnu aints ainaunka wait wajaktiniunsusartinuitai.m 30Yus chichaak: “Tunauainaun wait wajaktiniun susatnunkawiitjai tura: Wína umirtutsuk pujuinaunyapaijkiatnunka wiitjai,” timiayi. Nuniaataksha tu aarmawaitai: “Wína aintsurainau tunaarin nekaratnuitjai,” Yustimiayi. 31Tura Yus tuke iwiaaku pujanuka niin umirtsuk pujuinaunka nekaswait wajaktiniun susartinuitai. Turaasamtai nuka shamrumtinuitai.

32Antsu atumka yaanchuik Cristoumirkuram pujuyarme nuka kajinmatsuktuke nintimin ataram. Cristo paannintimrau asaram, atum nukap wait

rume. 33Tura Cristonu asakrumin, aintsainau wainminamunam atuminpachitmasar pasé chichasarmiayi. Turaatumin pasé awajtamsarmiayi. Nunia

Cristonu ainaun pasé awajinamtai,atumsha wait anentakrum yaingmiarume.34Turakrum kársernum engkeamu ainaunwait anentakrum yaingmiarume. Turachikich ainau atumin kajertaminak

kiaru wainiatrumek, atumka wakemesetsuk atumi warinchuringkianintimtsuk warasrum: Iikia Cristonu asar,tura pujut nangkankashtin jukin asar,nuka ii wariri nangkamasang timiápengkeraitai timiarume. 35Tura asamtaiCristo umirkatnuka inaisairap. AntsuCristo tímia nunaka nekasampi umiktatuatusaram, nayaimpinam nijai tukepujustinuitrume. 36Tura Yuse wakeramurinajanatasrum, tura ni tímia nukajukitasrum, wait wajayatrum jaimiasrumpujustinuitrume. 37Yuse chichame etserinyaanchuik tu aarmiayi. Yus chichaak:

“Jumchik arus taratata nuka nekastaratnuitai, tura ni tímianunisang nekas taratnuitai.

38 Antsu wína nekasampita turutinainauka tuke iwiaaku pujusartinainawai. Antsu wína umirtutan

tikruschartinuitai,” timiayi.n39Antsu iikia Yuska inaitaka nakitaji.Tura asar iikia mengkaakatniunmakawechartin ainiaji. Tura Yus nekasampitatinu asar uwemrartin ainiaji.

Yus nekas nintimtustin

11 1Yus nekasampita takurkia,Yuska wainchayatrik nekas

pujawapi taji. Turamtai Yus: Wishaatumin pengker awajsatatjarme, tímianunaka nekasampi umiktatua taji. 2Iijuuntri ainau Yusen nekasampita tinauasar Yusen pengker awajsarmiayi.

3Nu nangkamtaik nungkasha, turanayaimpisha, waring achat ii wainji

10 11

Page 458: Achuar bible   new testament

458

o 11.3 (Gén. 1.1; Sal. 33.6, 9; Juan 1.3) p 11.4 (Gén. 4.3-10) q 11.5 (Gén. 5.21-24)r 11.7 (Gén. 6.13-22) s 11.8 (Gén. 12.1-5) t 11.9 (Gén. 35.27) u 11.10 (Hebr. 13.14)v 11.11 (Gén. 21.2) w 11.12 (Gén. 22.17)

nunaka atsau wainiat, Yuska ningkinintimias aya chichasang mashnajanamiayi. Nuka tu aarmau asamtaiwainchayatrik nekasampita tinu asarnekaji.o

4Adánka uchiri, Abel naartin, Yusennekasampita tinu asa ni Yusen susamuri

sang pengker amiayi. Tura asamtai YuskaAbelan pachis: Nuka pengkeraitaitimiayi. Tura asamtai Abel yaanchuikjakau wainiatrik, Yusen nekasampitatimiayi, tu nintimtusar pujaji.p

5Ii juuntri Enoc Yusen nekasampitatinu asamtai, Yus nayaimpinamiwiakmiayi. Tura Yus niin jukin asamtaiwainkacharmiayi. Tura asamtai Yusechichame tu aarmawaitai:pinam watsuk nungká pujusang Yusenpengker awajnuyayi.”q 6Tura asamtai Yusnekasampita tachakrikia ¿itiur Yuschapengkersha awajsatjik? Iisha: Yusjaipujustasar wakeraji takurkia, Yus nekaspujawapi titinuitji. Tura: Wi Yusennekasan eamtaikia, winaka nekasampipengker awajtustatua, titinuitji.

7

rarmi. Yumi jitatsaing: Nujang nukapnujangkruatatui, Yus Noén timiau asa,Noésha Yusen nekasampita tusa, niwearijai uwemrarmi tusar, kanu juuntannajanawarmiayi. Tura kanun takakmakpujus, tuke aints ainaun mash chicharak:“Yus aints ainautin amutmaktatui,” tusaujakmiayi. Yusen nekasampita tinuasamtai, Yus Noén pachis:raitai timiayi.r

8Yamaikia Abraham nintimrarmi. YusAbrahaman chicharak:nia jiinkim, chikich nungkanam wiinaktustatjame nuni weta,” timiau asa

Abraham: Tuning wetaj tusa nekachiat:Yus nu nungkancha inaktursatatuapi tusamiatrusang umirkamiayi.s 9Tura Yus nunungkanam weta timiau asa,maitiat nuni jea, Yusen nekasampita tusa,iraawa nunisang jea tarach najanamunamnu nungkanmasha ninuchua nunisangpujusmiayi. Tura Isaacsha, tura Jacobshanunisarang jea tarach najanamunampujuarmiayi.t 10Abraham nintimias:Wikia jakanka,nam aints jeamkachmaunum, antsu Yusningki najanamunam wayaatatjapi tusanuni wekainuyayi.u

11Abrahama nuwari Sara juunchitiat,tura kaa ayat: Yus timia nunakanekasampi umiktatua tinu asamtai, Yusuchin jurerti tusa kakarmarin susamiayi.v12Tura Abraham juuntach asa, uchinyajutmarchamin ayat, uchin yajutmaruasamtai, nukap arus Yus tímia nunisangnayaimpinam yaa ainia timiá untsuriyujramiayi. Tura juun entsa yantamenyaikmiria nunisarang nekapmarchaminuntsuri yujramiayi.w

13Tura nu aints ainau Yus tímia nuna

kiak jakarmiayi. Tura Yus tímia nunaumikchau waininayat: Ii weari ainauukunam nukap yujarartatuapi tusarwarasarmiayi. Tura nintiminak: Iikia junungkanmaka iraawa nunisketjitiarmiayi. 14Aints tu chichainauka: Iipujutiringkia juningkia atsawai tusar,chikich nungkan tuke pujustinuneainawai. Nuka paan nekaamnawaitji.15

mia nuni waketkiartas wakerinakka,pachitsuk waketkiarmin armiayi. 16Antsuniisha chikich nungkan nayaimpinamatinua nunak nintimtiarmiayi.

11

Page 459: Achuar bible   new testament

459

x 11.19 (Gén. 22.1-14) y 11.22 (Gén. 50.24-25) z 11.23 (Ex. 2.2) a 11.24 (Ex. 2.10-12)b 11.27 (Ex. 2.15) c 11.28 (Ex. 12.21-30) d 11.29 (Ex. 14.21-31)

tai Yus ni yaktarin iwiartur nakau asa:Wikia ni Yusrinjai tutanka natsaamatsui.

17Yus Abrahaman: Nukap yujratatjametinu ayat nekapsatas: ¿Wína miatrusangumirtukchatpiash? tusa: “Uchiram maamnunia jinam epeam wína surusta,” tinuasamtai, Abraham Yusen nekasampitatusa, ni uchirin maatnun surimkachmiayi.18Antsu Yus Abrahaman chicharak:“Isaaca wearin nukap yujratnuitjai,” tinuasamtai, 19Abraham: “Wi uchirunmaamtaisha, Yus jakamunmaya atakshainankitnuitai,” tu nintimramiayi. Turaasa Abraham Isaacan maachiat, nekasjakamunmaya nantaknua nunisang nijeen jukimiayi.x

20Yusen nekasampita tinu asa, Isaac niuchirin Jacobon nunia Esaúncha ukunamatiniun pachis:nuitai” timiayi.

21Jacob juuntach asa, waijai wekaayat,Yusen tuke nekasampita tusa maaketaitimiayi.tai, José uchirin jimiar amia nunaka nitirangki asaramtai: “Yuska atuminpengker awajtamsarti,” timiayi.

22Tura Josésha Yusen nekasampita tinuasa, ni jakatniuri jeatak wajasamtaichichaak: “Israela weari ainau juningkiatukeka pujuschartinuitai. Antsu nukaparus Egipto nungkanmaya jiininak, wínaukunchrunka jukiar, Canaán nungkanamiwiartusarti,” tusa akatmamak timiayi.y

23Nukap arus Moisés akiinamtai, apufaraón tutai Israel ainaun chicharak:“Uchi aishmang yamai akiinaukaentsanam ujungtaram,” tusa chichamanakupkau waininayat, Moisésa aparishatura nukurisha Yusen nekasampita tinuasar, apunka shamkacharmiayi. Tura asaruchiri nekas shiiram asamtai, kampatamnantu uukarmiayi.z

24Tura faraónka nawantri Moisésantsakatmarmaitiat, Moisés juunmar Yusennekasampita tusa: “Faraónka nawantriuchirintai turutiarai tusan wikianakitajai,” timiayi.a 25Tura asa Egiptonungkanam pengké yuumatsuk nakurupujuutiat, nu aints ainau Yusen umirchauasaramtai, nujai tsanias pujutannakitmiayi. Antsu Yuse aintsri ainaujaimetek wait wajaktas wakerimiayi. 26Turaasamtai Cristonu ainaun waitkasarmianunisang Moisésnasha waitkasarmiayi.Turinamaitiat Moisés: Nuka timiápengkeraitai tusa: Ukunmaka nekasnapiYusnum pengker pujustatja,miayi.

27Tura Moisés Yusen nekasampita tusa,apu faraón kajeramaitiat shamkachmiayi.Tura Yusen wainchayat, Yusen wainuanunisang pengker nintimias Egiptonmayajiinkimiayi.b

28Moisés Yusen nekasampita tusa,Pascua esta kinta jeamtai, Israel ainaunakatar akupak: “Uwija numpejai jeawaitiri yakartaram. Nu turachkurminkia,Yuse awemamuri atumi uchiri eemkaurinmaatatui,” timiayi. Moisés tu tinuasamtai, Israel ainau miatrusarangumirkarmiayi.c

29Israel ainau Yusen nekasampita tusar,juun entsa kapantin tutain Yus tesaamtai,japen nungka mujurua nunisarangkukarak katingkiarmiayi.maya ainausha nunisarangkatingkiartatkamawar juun entsankijiakar mash kajingkiarmiayi.d

30Nunia nukap arus Israel ainau Yusennekasampita tinu asar, siete (7) kintayakat Jericó tutain tentakni wajainamtai,

miayi. 31Tura kungkatip Rahab naartinYusen nekasampita tusa, Israel aints

11

Page 460: Achuar bible   new testament

460

e 11.31 (Josué 2.1-21;6.22-25; Mat. 1.5; Sant. 2.25) f 11.33 (Dan. 6.22)g 11.36 (Jer. 20.2)

anangkan wekaatinaun shamtsuk ni jeenpujusarti tusa uukmiayi. Tura asa Yusenumirchau ainaujaingkia jakachmiayi.e

32Nuniasha Yusen nekasampita tinuainauka untsuri puju armiayi. Gedeónsha,tura Baracsha, tura Sansónsha, turaJeftésha, tura Davidcha, tura Samuelsha,

sha Yusen nekasampita tiarmiayi. Antsunu aints ainaun pachisnaka kinta atsauasamtai aarchatatjai. 33Nu aints ainauYusen nekasampita tinu asar, chikichnungkanmaya ainaun nepetkarmiayi.Tura Yuse aintsri ainauncha pengkerinararmiayi. Tura Yusen nekasampitatinu asaramtai, Yus niincha: Wikiaatumin yaingtatjarme timiayi. Chikichaints Yusen nekasampita tinu asamtai,juun yawaa niin yuwaarai tusa Yusjangken epetkamiayi.f 34Nuniashachikich ainau Yusen nekasampita tinauasar,rijai uwemrarmiayi. Tura chikich ainaunsaapijai maawartas wakerinamaitiatuwemrarmiayi. Tura chikich ainaukakaichau ainayat,miayi. Tura chikich ainau ni nemaseainaun nepetkar papeekarmiayi. 35Nuwaainausha, ni uchirin jakaun inankimunwainkarmiayi.Antsu chikich ainaun Yusen umirin

asaramtai, wait wajaktinasha nukap susarmaawarmiayi. Tura nu aints ainaunmainatsaing: Yusen umirkashtatjaitakumningkia maashtatjame tinamaitiat,Yusen nekasampita tinau asar: Iikiajakarsha nayaimpinam pujustatji tusarjakarmiayi. 36Chikich aints Yusennekasampita tinu asaramtai wishikrarawatrarmiayi, tura jirujai jingkiawarkársernum engkewarmiayi.g 37Chikichaints Yusen nekasampita tinu asaramtai,

kayajai tukuar maawarmiayi. Turachikicha namangkencha serúchjaicharukar maawarmiayi. Chikich aintsYusen nekasampita tinu asaramtaisaapijai maawarmiayi. Turinamtaichikich ainau entsatiri atsau asamtai,uwija nuwapencha,cha kachumawarmiayi. Tura asar waitwajau armiayi. Tura chikich ainaunchaniin pasé awajin armiayi. 38Yusnau ainauaints atsamunam, tura muranmasha, turawaanmasha, tura nungka taimunmashawaingkiar kanin armiayi, tura tukewekain armiayi. Nu nungkanmaya ainaunu aints ainaun pachisar: Nuka paseetaitinamaitiat, nu aints ainauka timiápengker armiayi.

39Tura mash Yusen nekasampita tusarpengker awajsarmiayi. Antsu Yus: Wínaaintsur ainaun susartatjai, tímia nunakawainkacharmiayi. 40Antsu Yus iinchanayaimpinam juramkitas wakerau asa,

sha, arumkeka jakamunmayankainankichmiayi. Antsu nuka iijai metekjakamunmaya nantakiartinuitai, Yus

nuitji.

Jesús nintimsarmi

12 1Tura asamtai Yuse aintsriyaanchuik jakaru ainau timiá

tai, iikia nu aints turamurin nekau asar,iisha nunisrik Yuska umirkatnuitji. Turaiinu tunaaringkia waring achat mashinaisar, tuke inaitsuk jaimiasar Yuskaumirkaru armi. 2Tura Jesús nintimraruaarmi. Ni aintsritin nangkamasang Yusennekasampita timiayi. Tura: Wínanekasampita turutinaunka mashuwemtikratasan jakatatjai tusa, numi

11 12

Page 461: Achuar bible   new testament

461

h 12.2 (Fil. 2.8-11; Hebr. 2.9) i 12.5 (Prov. 3.12) j 12.11 (1.Cor. 11.31-32)

winangmaunum natsanpiaku jakatniunkasurimiakchamiayi. Tura ukunam nukapwarastin asa jarutramkamiaji. Nunia jakanantaki, nayaimpinam waketki niApaachiri untsurinini apu keemtainumkeemsamiayi.h

3

yat tunau ainau maawarmiayi. Turaasamtai atumka napchau nintimsanpujusai tusaram, Jesúsa waitnasmaurinintimrau ataram. 4Turaram atumkatunau nepetkatasrum Jesús numparmianunisrumka numparchamiarume, tura

charmiayi. 5-6Atum Yuse uchiriasakrumin: ¿Yus atumin turama nukakajinmakrumek pujaram? Nu aarmaukanuwaitai:

“Ii Apuri ni uchirin aneau asa,

tiniun susatnuitai. Tura asamtaiuchiru, Apuram amin waitwajaktiniun suramsamtaisha,nunaka nakitajai tutsuk asata,tura napchauka nintimtsukpujusta.” Tu aarmawaitai.i

7Atum Yuse uchiri asakrumin, Yusatumin: Miatrusrumek umirtuktaramtusa, wait wajaktiniun suramataisha,napchauka nintimtsuk asataram. Uchi niaparin umirtsuk pujam, ¿apari uchirinchichartsukek puja? Atsa. 8Antsu Yus niuchiri ainaun mash chicharui. Yuschaatumin chichartamtsuk pujamtaikia,atumka Yuse uchirinchuitrume, antsuchikicha uchiri arume. 9Nuniasha iinuapari ainau nintimrarmi. Ii uchiakurningkia, anturtukat tusar awataminarmiaji. Turutmakrin umirnuyaji. Turaasakrin ii Apaachiri Yus tuke pujustinunsuramsatin asamtai ¿warukarik Yuskaumirtsuksha pujustajik? 10Ii apari ainauningki nintimsar: Anturtukarat tusar

jumchik kinta iin awatamin armiaji. TuraYuska iincha pengker awajtamsataswakerutmau asa, wiya nunisrumektunaarinchau pujustaram tusa iin waitwajaktiniun suramji. 11Antsu iikia waitwajaktin juwakrikia waraschamnawaitji.Tura wake mesekar napchau nintimsarpujustinuitji. Tura wait wajakrisha, Yusiin nuitamratas wakera nuka nuimiaruasar, angkan pengker nintimsar Yuskaumirkatnuitji.j

Yuse chichamen umirtan nakitajai tiirap12-13Tura Yus:

ram tusa, atumin wait wajaktiniunakupturmaku asamtai, atumin Yusnuitamratas wakera nuka nuimiaruataram. Tura tupnik nintimsaram, tukeinaitsuk Jesús umirkataram. Tura chikichainausha Jesúsan umirtan inaisartaswakerinamtaisha: Mengkakai tusaram,atum chicharkuram: Atumsha Jesúsumirkurmeka mengkakashtinuitrumetusaram kiakartaram.

14Atumi tunaari waring achat mashinaisaram Yuska umirkataram. Nunaturinachuka ii Apurinka jiischartinuitai.Tura asaramtai tuke angkan pengkernintimtunisrum mash aints ainaujaimaanitsuk pujustaram. 15Tura Yus

mau asamtai, kichkisha Yusen umirtaninaisai tusaram aneartaram. Aints Yusenumirtan inaisaruka chikich aintsainauncha niya nunisarang tunaunturumtikiatnuitai. Tura asamtai atumkatunau wajasai tusaram wainmamkataram.16Tura Yusnau asaram tsanirmawairap.Nuniasha Yus atumin suramsatas wakeranunaka nakitajai, tii tusaram aneartaram.Isaaca uchiri eemkauri, Esaú naartinnunaka turamiayi. Tura Yus niin ukunamsusatas wakerimia nuna kichik yuta

12

Page 462: Achuar bible   new testament

462

k 12.16 (Gén. 25.29-34) l 12.17 (Gén. 27.30-40) m 12.24 (Gén. 4.10) n 12.27 (Hag. 2.6)o 12.28 (Mat. 3.12)

yuwamujai yapajiamiayi.k 17NuniashaEsaú jumchik arus atak nintimiarjuutmiayi. Tura aparin Isaacanjuutkamaikiak seam, apari ayaak:“Ameka Yusjai tajai timiame nukayapajiachminuitme,” timiayi. Atumkanusha nekarme.l

18Atumka Cristonu asaram, Israel ainauyaanchuik mura Sinaí tutainum jearmianunisrumka atsurme. Nu muranam jikeemiayi. Tura asa mukunit teewajasmiayi. Tura nasesha kakaramnasenmiayi. 19-20Turamtai Yuse pupuntrikakarman pupuntramun Israel ainauantukarmiayi.miayi. Chikich chichamsha Yus akupkamianuka nuwaitai: “Aintcha, tura tangkushakichkisha ju muranam wekaamtaikia,kayajai tura nangkijaisha maataram,” tutimiau asamtai, nu chichaman antukarshaminak Moisésan chicharinak: “Waitaneasam, amek Yuse chichame antukta.Antsu Yuska iijai chichatsuk asati,” jakaitusar tiarmiayi. 21Tinamtai Moisés ji keaunwainak, tura mukuntiuncha wainakkuraimiayi. Tura chichaak: “Wikia timiáshamau asan kuraajai,” timiayi.

22-23Antsu atumka Cristonu asaram,yaanchuik Jerusalén yaktanam Siónmuranmasha Yusen seartas wearmianunisrumka nintimtsurme. Antsuyamaikia Yus nayaimpinam tuke iwiaaku

trume. Nayaimpinmaka Yuse awemamurinekapmarchamin irunui. Nuningkia Yuseaintsri naari nayaimpinam aatrarmauainawai. Tura Yuse umirkaru jakaruainau wakani pengké tunaarinchau asarnuni ayaminawai. Tura nuningkia mashaints ainau turamurin nekamtikin aa nupujawai. Nuka Yusetai. 24Nunia Jesúsyamaram chichaman najatramamiaji

nuka nuni pujawai. Nuka ni numpenumparmia nujai: Wijai nayaimpinampujusmintrum tímia nunaka mashumikuitai. Tura asamtai Abela numpenintimrarmi. Abela numpengka aintsutunaarinka kichkisha sakarchamnauyayi.Antsu Jesúska aintsti tunaarin mashsakturmartas jaka numparu asa, ni

sang pengkeraitai.m25Tura asamtai wainkataram. Atumin

chichartama nuka Jesúsketai. Nichichame antutsuk pujusairap. Moisés junungkanam pujai, Yus mash umirkataramtusa, chichaman najanau asamtai, aintsainau nu chichamnasha umirtsukpujuarmia nuka uwemracharmiayi. AntsuYus ni Uchirin nayaimpinmaya akupkauasamtai ¿nuna chichame umirtsukpujakrikia itiur uwemratjik? 26Yaanchuik

tai, uuya tumaun nungkan muchkiamiayi.Antsu Yuse chichame etserin nukap arusatiniun pachis tu aarmiayi. Yus chichaak:“Wikia ataksha nungkan uuya nunisnakmuchkiatnuitjai. Antsu nungkankekamuchkiashtinuitjai. Antsu nungkanmasha,tura nayaimpinmasha aa nunaka mashmuchratnuitjai,” timiayi. 27Atakshamuchratnuitjai, tímia nunaka: Mashnajanamiaja nunaka mesratnuitjai, antsumuchkiashtin aa nunaka mesrashtinuitjai,taku timiayi.n 28-29Ii Yusri ji kapawatumau asa, ni umirin ainautin inatmartinupujutiri muchkiashtin asamtai, Yuska tukemaaketai tusar, pengker awajkur tunauwajasai tusar tuke umirkarmi.o

¿Itiur Yus pengker awajsatnuitji?

13 1Atumka Cristonu asaram, tukeinaitsuk aneenitaram. 2Irau

taamtaisha, wainchau ayatrumek pengker

12 13

Page 463: Achuar bible   new testament

463

p 13.2 (Gén. 18.1-8;19.1-3; Rom. 12.13; 1.Ped. 4.9) q 13.3 (Mat. 25.36)r 13.5 (1.Tim. 6.6-10; Fil. 4.10-13) s 13.6 (Sal. 56.3-4,11) t 13.10 (Lev. 16.27)u 13.15 (Sal. 50.13-14,23)

awajsataram. Nuka kajinmakirap.Yaanchuik Yuse awemamuri iraaktaamtai, Yuse umirin ainau: Nuka Yuseawemamurintai tusar, nekainachiatpengker awajsarmiayi.p

3Kársernum pujuinausha kajinmatsukwait anentrataram. Tura atum nijaikársernum engkeamua nunisrumek

ram. Tura chikich aints waitwajainamtaisha atumsha: Nu aintsuanunisnak wisha wait wajaktinuapitjatusaram wait anentrataram.q

4Nuwa nuwatnaiyamuka pengkeraitai.Aints ni nuwarijai tsaning kanurtinchapengkeraitai. Antsu nuwatnaikiaruainauka kichnaka eakchartinuitai. Turaasaramtai nuwa nuwatchayat tsanirmin

tai.5Yuska iin chichartamak: “Amincha

pengké inaisashtatjame. Tura aminchaajapan ukukchatatjame,” turammiaji. Tuturamin asamtai, kuik aneetsuk asataram.Tura atum tákakrume nuka pachisrummaaketai tusaram,tsuk asataram.r 6Yus tu turamin asamtai,iisha pengker nintimsar:

“Ii Apuri wína yaintu asamtai, ¿aints

nak shamkataj?” timinuitji.s7Tura asakrin atumin Yuse chichamen

ram. Nu aints ainauka Cristonnekasampita tusar, atumin Yusechichamen ujatmakaru asar, ni Cristonnintimsar pujuarmia nunisrumekatumsha pujustaram.

8Jesucristoka tuke iwiaaku asa,yaanchuiksha tura yamaisha tukeyapaijmiamtsui. 9Chikich ainau ningki

nintimsarang atumin nuitamrartaswakerinamtaisha, nuna chichamengkaanturkairap. Yus iincha pengker

ratnuitji. Antsu aints yuta pachisarnuikiartinak: “Nu yuta yutsukpujakrumka,trume,” tinayat nunaka nangkamiartinawai.

10-11Yaanchuik sacerdote ainautunaarintin ainau tangkurin Yusensusartas maawarmia nuna namangkenyuchau armiayi. Sacerdote apuri tangkunmaa, numpen yarak takus, Yus seataijuun jea nitkarin waiinuyayi. Nunia Yusaintsu tunaarin japirat tusa tangkunmaawar, namangken yakta aarin jiikiarepeu armiayi. Antsu Jesúska ii tunaarinsakturmartas jarutramkau asamtai, iikiaJesús seau asar, tangkun Yusen susartasmain armia nuka pachiatsji.t 12Turatangku ainaun yakta aari jiikiarmianunisarang Jesúsnasha yakta aarin jiikiarmaawarmiayi. Tura asamtai aintstitunaarin sakturmartas, Jesús jarutramaknumpencha numparmiayi. 13Tura asamtaichikich ainau iin nakitraminak, turawishikraminak pujuinamtaisha,sha nunisarang nakitrarmiayi tusar Jesúsnintimraru armi. 14Ju nungkaka mashamukatin asamtai, juningkia tukekapujuschatnuitji. Antsu Yuse pujutirinukunmaka pujustinuapitji tu nintimraruarmi. 15Yamaikia tangku ainau Yussusatasrikia maashtinuitji. Tura asar iinuwemtikramrau asamtai, tuke inaitsukJesús nintimtusar, ii jangkejai Yusjuuntaitai tusar maaketai tiarmi.u

16Nuniasha chikich ainau pengkerawajsataram.sha yuumamuri susataram. Nuka

13

Page 464: Achuar bible   new testament

464

v 13.20 (Luc. 15.4-5; Juan 10.1-16; Hebr. 10.29; 1.Ped. 5.4)

kajinmakirap. Nu turakrumka Yuspengker awajrume.

17Yusnau ainau juuntri umirkataram.Nuka:ram tusar, atumin waitminak pujuinawai.Nuka Yusnau asaramtai, nichichamengka umirkataram. Atumpengker umirmaka, nusha warasaratumin pengker waitmakartinuitai. Antsuni umirat nakitamka, nuka wake mesekarpujusartinuitai. Tu pujuinakka ¿atuminitiurak yainmakarti?

18Yus seatritaram. Iikia tuke pengkerpujustasar wakerakur nekasar angkannintimji, tu nintimsar pujaji. 19Tura Yusseakrum atumjai wainaikiatnun wáritsangkatramkat tusaram Yus seatritaramtajarme.

Yus yainmakarti timiauri20Yamaikia nunasha tajarme: Ii Apuri

Jesús nekas juun aa nuka uwija wainuanunisang iin waitmaktin asa, iin pujutnangkankashtinun suramsatas jarutramaknumpen numparmiayi. Yuska ni uchirinumparmaurin jiis: Yamaikia aints ainautunaarin tuke sakturartajai,

miayi. Tura Yus tuke angkan pengkernintimias puja nuka ii Apuri Jesúsanjakamunmaya inankimiayi.v 21Turaasamtai atumin pachisan Yusen tu seajai:

taram tusan, Yus atumin tuke mashpengker awajtamsarti. Jesucristo iinchatuke pengker nintimtikramrau asa, niwakeramurin mash umisti tusar Cristokatuke inaitsuk: Ameketme juuntam tiarmi.Tu ati.

22Yatsur ainautirmin umaarutirminchanukap aatratnuitjarme. Antsu ainchikaaru asan, chichamrun aarja junakaakatran, atumin akupaja juka wait

taram. 23Ju chichamka nekaataram: Iiyachí Timoteo karsernumia jiinki angkanpujawai. Ni wári winimnawaitmatikia,nijai atumin winitatjai.

24

cha chichaman akuptajrume. NuniaCristonu ainautirmincha mash chichamanakuptajrume. Nunia Italianmayaainausha chichaman akupturminawai.

25Atumnasha mash Yus pengkerawajtamsarti. Maaketai.

13

Page 465: Achuar bible   new testament

465

a 1.1 (Mat. 13.55; Marc. 6.3; Hech. 15.13; Gál. 1.19) b 1.5 (Mat. 7.7-11; Juan 16.23-24)c 1.11 (Isa. 40.6-8)

Chicham akupkamuri

1 1Wiitjai Santiagoitjai.jai. Tura ii Apuri Jesucristo

inatirinjai. Israela uchiri doce (12) amianuna weari asakrumin, mash nungkanamkanakrum pujuinautirmin chichamanakuptajrume.a

Yuse nekamtairin pachis etserkamu2Yatsur ainautiram umaarutirmesha,

waring achat itiurkachmin pujakrumshapengker nintimsaram tuke warastaram.3Yusnau ainau wait wajainamtai, nekasYusen miatrusarang umirinawai tusarpaan nekaawartinuitai. Tura asamtaiatumsha itiurkachmin pujakrumsha,

nuitrume. Atumka nusha nekarme.4Antsu tu pujakrumka: Nekasan pengkeaints ataj takurmeka, Yus wakeranunisnak pengker aa nunaka mashturatjai tu nintimsaram pujustaram.5Atumka nekat yuumakrumka, Yus:Nekamtairam surusta tusaram seataram.Yus ni nekamtairin tuke surimtsuksukartin asa: ¿Warukaya ataksha seatme?tutsuk, aints ainautin mash meteknekamtikramatnuitji.b 6Tura Yusseakrumka, nekasampi wina surustatua,tu nintimsaram seataram. Antsu: Chajsuritruktimpiash, wisha nekatsjai, tunintimsaram Yus seakrumka, nase

nasenmatai entsa tamparamuri maiwaket mai waket wajawa nunisrumeknintimsaram searme. 7-8Aints yamaikintati: Nuna wakerajai tusa, antsukashin: Nunaka wakeratsjai takungka,nekas jimiaran nintimu asa, tukenunisang pujawai. Aints tu nintimkungka:Yus nekas winaka nunaka surustatuapituuka nintimrashtinuitai.

9Yuse aintsringkia kuikiartichutiat:Wikia Yusnau asan nayaimpinamjeatatjapi tu nintimias warasminuitai.10Tura kuikiartinka yangkur arumakmina nunisang wári mengkakatin asa:Wikia mianchawaitjai tusa Yusnau asawarasminuitai. 11Tsaa wakamtai turakakar tsanmati, nupaasha sukuamkakarmachu jajatui. Yangkursha shiiramaa nusha kakarmachu minaayi.tincha nunisang waririn surak pujaksha,

tai.c

Itiurkachmin pujakrincha Yuska iinka pengker awajtamsatnuitji

12Aintsti itiurkachmintrin miatrusriknepetkau ainautinka Yuska chichartamak:Wína anentin ainautirminka pengkerawajsatnuitjarme turamin asa, tukepujustinasha tsengkrutia nunisangsuramsatnuitji. 13Aints tunau turataj, tunintimias pujakka: Yus tunau turataturutui, pengké tichamnawaitai. Yuska

Santiago Papin Akupkamuri

Page 466: Achuar bible   new testament

466

d 1.17 (Mal. 3.6) e 1.18 (1.Ped. 1.22-25; Apoc. 14.4)

tunau takatnaka aintsun kichkishanintimtiktsui. Tura asamtai aintsunkichkisha: Tunau turata tatsui. 14Antsuaints ni wakeramurin najantan wakerauasa, ningki nintimias: Tunau turataj tusa,tunau turutan wakerawai. 15Tura aintspasé aa nuna najanatas wakerau asatunaun takaawai. Tura tunau takasu asajakatniunam weawai.

16

mesha anangmamawairap. 17Nekaspengker aa nunaka mash ii Apaachirinayaimpinam puja nuka iin akupturmaji.Ni nekas pengker asa, pengker aa nunasuramji. Niisha paaniuncha ningki mashnajanamiayi. Antsu niinka teeka atsauasamtai, tuke yapaijmiamtsuk paaniunampujawai.d 18Yus ningki wakerau asa,eemkaram wína uchir ataram tusa iinchanajatmamiaji. Tura ningki wakerau asa,pujut nangkankashtinun suramsatas, ninekas chichamen akupturmakmiaji.e

Yusen nekasampita tinu ainau turamuri19-20

tirmesha nusha nekaataram: Aints kajeanuka Yusnaka nekas pengkerka awajtsui.Tura asamtai aintsu chichame yaitasarnekaatnuitji, tura wárikia chichachuitji,tura wárikia kajechuitji. 21Tura asamtaipasé nintimtai aa nuka, tura tunau tukeiruna nusha mash inaisataram. Turawikia miajuitjai tumamtsuk, Yusechichame antukmiarume nuka atuminintin ukusrum nintimrataram. Nu

trume.22Antsu Yuse chichame aya antukrum

umirtsuk pujusairap. Aya antukrumumirtsuk pujakrumka, atumekanangmamrume. Antsu Yuse chichameantuku asaram tuke umirkataram.23-24Aints Yuse chichamen antayat Yusen

umirtsuk pujakka, aints ispin achikyapiin jiimiawa nunisketai. Nuka ispijaiyapiin jiimias: Tumawapitja tumamtsukwári kajinmawai. 25Antsu Yusen nekasumirak pujakka, nekas pengker angkanpujusminuitai. Yuse chichamengka ispiyatumau asamtai, aints ispin jiiminawainunisang aints Yuse chichamen tukekajinmatsuk nintimias pujakka, turamiatrusang umirak pujakka, nekaspengker pujustinuitai.

26Aints Yusnawaitjai tayat, paséchichaaka ningki anangmamui. Yusechichamen umirchau asa nangkami:Wikia Yusnawaitjai tawai. 27Ii ApaachiriYus nekas pengker umirkatnukanuwaitai: Mitaik ainau tura wajeainausha yaingtinuitji.maya ainau wakerina nuka wakerutsukpujustinuitji.

Wait anenairatnun pachis etserkamu

2 1Yatsur ainautiram umaarutirmesha,ii Apuri Jesucristo nekasampita tinu

asaram, kuikiartin jiisrum:raitai tiirap. Tura kuikiartichu jiisrum:Nuka mianchawaitai tiirap. 2-3Aintsuwejnum wejtai kuri najanamun uwejak,tura wejmak shiirman entsar, atumiruntramunam wayaamtai, tura chikitchawejmak aruchin entsar nusha nunisangatum iruntramunam wayaamtai ¿itiurnintimtarme? Wejmak pengker aa nunaentsaaru atumka chicharkuram: Junitutang pengkernum keemita tusaram,antsu chikichka wejmak mamuruchinentsaaru wainkaram: ¿Ani wajasta antsuturachkumka,nam pujusta timinkitrum? 4Tupujakrumka, ju aintska pengkeraitai,antsu chikichka mianchawaitai, tunintimsaram pujau asaram, pasénintimsaram pujarme.

1 2

Page 467: Achuar bible   new testament

467

f 2.8 (Lev. 19.18) g 2.11 (Ex. 20.13-14)

5

mesha antuktaram: Yus kuikiartichuainauncha umirtuktaram tusa, nekaspengker awajsatas wakerawai. Tura wínauchir asaram, tura wína aneetir asaram,wína pujutirun pengker pujusmintrumwini winitaram. Tura nayaimpinamjearmeka:trum tusa Yuska wakerawai. 6Antsuatumka kuikiartichu ainau natsanipiatuwearme.mina? ¿Tura yaachia atum kuikiartichuainautirmin achirmakar apunamakuptamina? Kuikiartin nunakaturinawai. 7Atumka Jesucristo aintsriiruntrumning, kuikiartin ainau Jesucristonaarin pachisar pasé chichainawai.

8Ii Apuri umirkatin chicham timiápengker aa nuka nuwaitai: “Atuminamangke anearme nunisrumek chikichainausha aneetaram.” Nu chichamumirkurmeka nekas pengker pujarme.f9Antsu chikich ainau mash metekainawai tu nintimtsuk pujakrumka, Yusumirkatin chicham umikchau asaramtunau wajarme.

10Yus umirkatin chichamka mashumiayatrumek, chicham kichkishaumirtsuk pujakrumka,tin chichamka mashkia umirtsurme.11Tura Yus chichaak: “Tsanirmawairap,tura aints maawairap,” timiayi. Turaaints tsanirmatsuk pujayat, aintsunmaakka, Yus umirkatin chichamnakaumitsuk pujawai.g

12Tura asamtai atum chichaakrum turatakakmakrum pujakrumsha, tuke Cristoangkan pujustinun suramsatata nunintimsaram: Winaka jiiruapi tusaram,

tasan wakerajai, tu nintimsarampujustaram. 13Chikich ainaun waitanenchaunaka Yus ni kintari jeamtai,

wait anentsuk wait wajaktinnumakupkatnuitai. Antsu chikich ainaun waitanenniunka Yus niincha nunisang waitanentratnuitai.

Cristonu ainau chichakmauri turaturamuri pachis etserkamu

14Yatsur ainautiram, umaarutirmeshaanturtuktaram.pita tayat, Yuse chichamen umirtsukpujakka ¿nekas pengkerak puja? Atsa.Yuse chichamen nekasampita tayat,umirtsuk pujakka ¿tu uwemratnukai?Atsa, tuuka uwemrashtinuitai. 15

rataram. Aints Yuse nemarin entsatiriyuumak pujau wainkaram, tura niyutairisha pengké atsau wainiatrum,16yutairi suachiatrum: Pengker pujusta,tura tsetsemakum sekmarta, nuniayaparakum nukap yuwata tayatrum ¿nusutsuk pujakrumka pengkerak turaram?Atsa. 17Tura asamtai aints Yusennekasampita tayat, ni chichamenumirtsuk pujakka nangkami: Wikia Yusenumirnuitjai tawai.jai tayat, Yuse chichamen umirtsuk pujauasa, jakawa nunisang pujawai.

18Aints atumin chichartamak: “AmeCristo nekasampita tame. Antsu wikianekasan pengker aa nuna takaajai. Turaameka pengker aa nuka takatsukpujayatum nangkami: Nekasan Cristo

san wakerajai. Antsu wikia pengkerantakaaja nuka wainkam: Nekasam Cristoumirnuitme tusam nekaatnuitme,”titinuitai. 19Atumka chichaakrum: Yus

tai, antsu iwianch ainausha Yus kichkitaitinayat, Yusen shaminak kurainawai.20Nintimrataram. Aints pengker aanunaka turichutiat, wikia Cristonuitjaitauka tuuka uwemrachmin asa, jakawa

2

Page 468: Achuar bible   new testament

468

h 2.21 (Gén. 22.1-14) i 2.23 (Rom. 4.3,9,22; Gál. 3.6) j 2.25 (Josué 2.1-21)

nunisang pujawai. Nu nekachkurmekanekasrum nintinchau ainiarme. 21Iijuuntri Abraham yaanchuik itiurakpujuya nu nintimrarmi. Yus turata tusaakupkamu asa, ni uchirin Isaacan maaYusen susatas tangku epetinam patasuasamtai, Yus Abrahaman pachis: Nukanekas pengke aintsuitai timiayi.h 22Nunekau asaram nintimrataram: AbrahamYusen nekasampita tusa umirnuyayi.Tura Yusen nekasampita tinu asa, turamiatrusang umirkau asa, nekas Yusenpengker awajsamiayi. 23Tura asamtaiAbrahaman pachis Moisés tu aarmiayi:“Abraham Yusen nekasampita tinuyayi.Tura asamtai Yus Abrahaman pachis:Nekas péngke aintsuitai timiayi.” Yus tutinu asamtai, aints ainau Abrahamanpachisar: Yuse amikrintai tiarmiayi.i

24

pita tayat, pengker aa nunaka takatsukpujaunaka Yuska pengkeraitai tatsui.Antsu aints Yusen nekasampita taunaka,tura pengker aa nuna takaunaka Yuskapengkeraitai tawai.

25

rarmi. Nuka yaanchuik kungkatip ayat,nunia Josué aintsri jimiar ni jeenjearamtai, nu aintsnaka uukmiayi. Nunia:Mantamawairam atu tupikiaktaram tusaakupkamiayi. Nuna turamtai, Yus nunuwanka pachis: Nuka pengkeraitaitimiayi.j 26Tura asamtai nunasha tajarme:Aints ni wakani ukukmiauka jakatnuitai.Tura aints Yusen nekasampita tayat,Yusen umirtsuk pujakka, iwiaakutiatjakawa nunisketai.

Aintsu chichaamurin etserkamuri

3 1Wína yatsur ainautiram: Iishanuikiartin atai tusarmeka, nukapka

wakerukairap. Nuikiartin ainauti Yusechichame umitsuk pujakrinkia, Yuska

iincha chikich ainaun nangkamasarangnukap wait wajaktiniun suramsatnuitji.2Iisha mash nuwakar tunausha takauainiaji. Antsu aints pasé chichamnashachichatsuk pujakka, nuka nekas péngkeaintsuitai. Nu aintska nekas ni jangkenmetau asa, nekas tunaarinchaupujustinuitai.

3Kawai nintimrarmi. Kawai inartajtusar, aints ainau jirujai kawai jangkenjingkiatinawai. Tura kawai tu jangkenjingkiatawar mai japi mai japi awajmauasa aintsun umirui. 4Nunia kanu juunnintimrarmi. Kanu juun ayat, nasekakarman nasenmatikia, kanu anuntrutirikawin yairach ayat: Ju weti tusaanuntramu asa nunak umirui. 5Iijangkesha nunisketai. Ii jangkeshayairach ayat, tuke nampuram chichatayi.Jisha nintimrarmi: Ji tuupich ayat,epernasha mash keemaktinuitai. 6Turaaintsti jangkesha jiya nunisketai. Aintsti

masang nukap tunau turin asa, aints tuketunau chichakti tusa iinka utsutmaji.Aintsti jangke tungkurua jiri keawanunisang asa, mash pengker aa nunamesturmaji.

7Aints ainautikia kuntin ainausha, turapachim ainausha, tura nanamtinainausha, tura napi ainausha, tura namakainausha nepetkatnuitji. Tura asar aintsainauti nuka mash nepetkartin ainiaji.8Tura mash nepetin ainayatrik, iijangkengka kichkisha nepetkachminuitji.Aintsti jangkengka tuke ayamtsuk tunauchichaayi. Tura aintsti jangkengka napitseasri jataya nunisketai. 9

kia ii Apaachiri Yuska juuntapita taji.Tura nu jangkejaingkia aints ainau Yusniya tumaun najanamu wainiatrik paséchicharji. 10

mesha nintimrataram. Ii jangkejaingkia

2 3

Page 469: Achuar bible   new testament

469

k 3.18 (Sant. 1.5) l 4.4 (Mat. 6.24; Luc. 16.13)

Yuska juuntapita tayatrik, nunia aintsainau pachisar pasé chicharji nukapengké turachminuitai.

11-12Yumi pukuni nintimrarmi. ¿Kichikentsawach nungkaya pukuni jiinmaunumyumi pengker nunia yapakujai pachinirjiinuak? Atsa, nuka tumatsui. Yumiyapaku jiinmaunum péngke yumikiajiintsui.sha, numi neresha nintimrarmi. ¿Higueranereak olivo neren nereawak? Atsa.¿Tura uva yurangke higon nereawak?Atsa, nunaka pengké tumatsui. Turaasamtai pengke nintintin ainauka

natsui.

Pengker nekamtikiamu pachis etserkamu13Atum nekau akurmeka, Yusnumia

nuimiaru asaram: Wisha miajuitjaitumamtsuk ¿antsu pengker aa nuna itiurtakastajak? tu nintimsaram pujustaram.Turakrumin chikich aints ainausha atumpengker takaamun wainkar: Juka nekauaintsuitai turamiartinuitai. 14Antsu atuminintijaingkia pasé nintimsaramsuwirpiaku jinisrum pujakrumka, turawikia miajuitjai, tu nintimsarampujakrumka: Wikia pengkeraitjai tiirap.Tu pujakrumka, nekas chicham aa nukanintimchau asaram waitrarme. 15Nu pasénekaatnuka Yusnumiangka winatsui,

numiayaintai. 16Tura aints ainausuwirpiaku jiinisar, tura jiyaaninakpujuinauka mash paseminawai. Tura asartunau ainia nuna mash takainawai.

17Antsu nekamtai Yus suramji nunajukin ainauka maanitnasha maanichuainawai, tura pengker nintintin ainawai,tura chikicha chichamencha anturinainawai. Tura chikich ainaun waitanentin ainawai. Tura pengker aa nuna

takau ainawai. Tura aints ainaunanangtsuk tupin chichau ainawai. 18Iikia

kia, pengke arakan arainawa nunisrikangkan pengker nintimsar pujustinuitji,tura nukap juukmawa nunisrik pengkeraa nuke turatnuitji.k

Ju nungkanam ainia nukaaneeshtinuitji timiauri

4 1¿Atumsha waruka maaniwearme?¿Tura waruka jiyaanisha

pujuwearme? Atum pasé wakeramunukap wakerau asaram turarme. 2Turaatumi wakeramuri najanatatkamaramtujintakrum aints maawearme. Turakichnau aa nuka wakerayatrum, nuka

krum tura maaniakrum pujarme. TuraYus seachu asaram, atum wakerarmenuka juwatsrume. 3

mek, napchau nintimsaram seau asaram,tura atumi wakeramuri najanatasrumseau asaram nuka juwatsrume. 4Maj,atumka aints ni nuwarin ajapa kichannuwatak pujawa nunisketrume. Yusenumirchau ainau ju nungkanam aa nunatimiá wakerina nu wakerakrumka, Yusenemase arume.mek? Tura asakrumin ju nungkanam aanuna wakerinauka Yuse nemaseainawai.l

5Yuse chichame tu aarmawaitai: “YuseWakani ii nintin puja nuka iincha timiáanenmau asa, aya tuke wína anentiaramtusa, iin surimramaji.” ¿Yuse chichame tu

kai? Atsa. 6Chikich aarmausha tuaarmawaitai: “Aints ningki nintimsangwikia miajuitjai taunka Yuska nakitawai.Antsu wikia mianchawaitjai tumamunkaYuska pengker awajui.” Tu aarmauasamtai:

3 4

Page 470: Achuar bible   new testament

470

m 4.6 (Mat. 23.12; 1.Ped. 5.5) n 4.15 (Prov. 27.1)

kia, Yus iincha wait anentramak nukapyainmaji.m

7

ram. Turaram Satanása wakeramuri aanuka umirkairap. Tu pujakrumningkia,Satanáska tujintramak atumniakaukurmaktinuitai. 8Tura Yus nintimraramnijai chichastaram. Nu turakrumningkia,

trume. Tunau ainautiram, atum tunauturamuka inaisataram.ram: ¿Nekasnash Yusen umirkataj?¿Antsu ju nungkanam aa nunakawakerukchatjash?mek mai nintim wajarme nukainaisataram. Tura asaram Yus wínanintirun japitrurti tusaram seataram.9Atumka tunaarintin asaram, wakemesekrum juutkamaikiakrum atumitunaaringkia inaisataram. Turaramwishitcha wishitsuk juutkamaikiakrumpujusrum, tura nakurutsuk pujusrum,atumi tunaari nintimraram wakemesekrum pujustaram. 10Tura Yusseakrum: Wikia tunaawitjai titaram.Takurminkia Yuska atumniaka pengkerawajtamsatnuitrume.

Cristonu ainau pachisrumpasé chicharkairap

11Yatsur ainautiram umaarutirmesha,

rap. Cristonu ainaun pachis paséchicharkaruka: Yus umirkatin chichamnapchawaitai tawai. Tura Yus: Chikichainau aneetaram tímia nu chichamnakaumirtsui. Atumka nu umirkatin chichamumirchau asaram:waitai tarume. 12Nu umirkatinchichaman akupauka Yusketai. Turaaintsu tunaarin jiis wait wajaktiniunsusatnusha Yusketai. Tura ni aintsriainautin uwemtikramratnuka nuketai.

Tura ni umirchau ainaun mengkaktinchanuketai. ¿Tura asamtai waruka chikichaints pachisrumsha paseetai tarume?

Kashin warukatjik tusar etserkamu13Yamaikia nusha antuktaram. Atum

chichaakrum: “Yamai wechanka,kashinkesha wena, chikich yaktanamwetatjai, tura nuni kichik musachpujusan, nuni warinchun untsurisumarmakan, nunia ataksha surukan,kuikian nukap kiaungkatatjai,” tarume.14Turayatrum kashin itiurak tsawaartajtusaram, nuka nekaachminuitrume. Iipujutringkia warimpita tusaramnintimrataram. Ii pujutringkia yurangmiatumawaitai. Yurangkim yamaikikiawainmaitiat jumchik arusang mengkawai.15Antsu nekasrum tu chichastinuitrume:Ii Apuri wakeramtaikia, tura iishaiwiaaku pujakrikia, nuka turatatjitiminuitrume.n 16Turayatrum atumkajampesrumek tuke atumi wakeramuripachisrum: Wi wakeraknaka pachitsukturatatjai tu chichaawearme. Antsu nukapaseetai. 17Tura asamtai tajarme: Aintspengker aa nuna turatnun nekayat, nunaumitsuk pujakka tunau wajawai.

Kuikiartin ainau ju chichaman antukarti

5 1Kuikiartin ainautiram antuktaram.Atumka nukap wait wajaktin asaram,

kakaram juutkamaikiakrum, wakemesekrum atumi wait wajaktintrinintimrataram. 2Atumi wariringkiamamuinawai. Tura atumi entsatirishashiiram ainia nunaka sengka mesenawai.3Tura atumi kuririsha, tura atumikuikiarisha ijakmaminawai. Nukaijakmamratin wainiatrumek tukeukuarme. Tura ju nungkanam aa nukamash mengkakartin au wainiatrumek,atumi kuikiari nukap kiaungkamarume.

4 5

Page 471: Achuar bible   new testament

471

o 5.3 (Mat. 6.19) p 5.11 (Job 1.21-2.10;42.7-17; Sal. 103.8) q 5.12 (Mat. 5.34-35;23.16-22)r 5.14 (Marc. 6.13)

Yuse kintari jeatak wajasu asamtai,

mek atumka nukap waitwajaktinuitrume.o

4Tura atumi ajarin takakmin ainau: ¿Iitakakmasmau akikrisha tuwaita?turaminawai. Antsu aints ainaunanangkuram pujarmin wainiat, Yus mash

munka antawai. 5Atumka ju nungkanamyuumatsuk pujautirmeka,muri najankuram, kuchi jaeru suruktinpujawa tumawaitrume. Tura asakruminatum wait wajaktin kinta jeatak wajasi.6

chau wainiatrumek nangkamrum mauarumning, atumin nepetamkartatkamatujintramkarmiayi.

Tuke jaimiasar Yuska seatnuitji timiauri7Yatsur ainautiram umaarutirmesha, ii

Apuri tatintri pengker nintimsaramnakastaram. Aints ni ajarin arakanarakma: Nukap nerekti tusa nakawai.Tura waurtutsuk: Yumi jiturti tusanakawai, tura nukap arus ataksha jiturtitusa nakawai. 8Ii Apuri tatanak wajasuasamtai, atumsha yawetsuk nakastaram.Tura pengker nintimsaram kakaramwajastaram.

9Yatsur ainautiram umaarutirmesha,Yuska aints ainau tunaarin jiistin aa nukatatanak wajasu asamtai atumka: Waitwajaktiniun surusai tusaram, napchaukaaujmatnaitsuk pujustaram. 10Yatsurainautiram, yaanchuik Yuse chichameetserin ainau ii Apurin pachisarchichasarmia nuka nintimrataram. Nukanukap wait wajainayat, pengkernintimsar Yuse chichamen etserkarmiayi.Tura asamtai atumsha nunisrumekturataram. 11Aints ainau wait wajainayat,

pengker nintimsar puju ainaun pachisar:Yus nu aints ainaun waramtiksatnuitaiiikia taji.risha pachisrum antukmiarume. Tura Jobpengker nintimsamusha nekarme. IiApuringkia tuke wait anengkratin asa,tura aints ainaun mash pengker awajinasa Jobnasha pengker awajsamiayi.p

12Yatsur ainautirmin umaarutirminchatajarme: Atum chichaakrum,pinam puja nujai tajai, nangkamrumkatiirap. Tura ju nungkanam aa nupachisrumka, tura chikich warinchuainau pachisrumka, nangkamrum Yusenaari pachisrum Yusjai tajai tiirap. Antsuja ai titasrum wakerakrumsha tupnik: Jaai titaram.krumsha tupnik: Atsa titaram. Nuke ati.Wikia wait wajaktiniun jurumakitusaram, tu chichastaram tajarme.q

13Atum wait wajakrumka Yuskaseataram. Tura pengker nintimsarampujakrumka, Yuska maaketai takuramYus kanta kantamataram. 14Tura atumsungkurmakrum pujakrumka, Cristonuainau juuntri ainau Yusen seatriarattusaram untsuktaram. Turakrumin nushataar, ii Apuri naarin pachisar Yusen sear,jau ainautirmin namangken olivomacharijai yakatramrarti.r 15Tura Yusnekasampi anturtawa, tu nintimsar Yusenseainamtaikia jausha tsaartinuitai. Turajau tunauri amatikia, Yus ni tunaarinkatsangkuratnuitai. 16Tura asamtai mai

ram. Nunia Yus seatnaitaram.Turakrumka tsaartinuitrume. Aints Yusennekasampita tusa, miatrusang Yusenumirak pujaunaka tuke nintijai Yusenseau asamtai Yuska anturui.

17Yuse chichame etserin Elías naartinnintimrarmi. Nuka iiya nunisang aints

5

Page 472: Achuar bible   new testament

472

s 5.17 (1.Rey. 17.1;18.1,42-45) t 5.20 (1.Ped. 4.8)

ayat, yumi jiturchati tusa Yusen seamiayi.Tu seau asamtai, kampatam musachnunia japchirin yumikia jiturchamiayi.s18Nunia ataksha yumi jiturat tusa Yusenseamtai, yumi ataksha jiturmiayi. Turayumi jitamtai, árak ainau atakshanerekarmiayi.

19

sha, aints Yuse chichamen nekas aanuna pachisar nekasampita tinu

ainayat inaisaramtaisha, nu aintskaataksha Yuse chichamen umirkartitusaram yaingtaram. 20Aints kichiktunaarinnun: Tunaarum inaisata tusayaingtata nuka, nu tunaarintin tukemengkakai tusa uwemtikratnuitai.Tura nu aintsu tunaari untsuri au

nuitai. Nuka nekaataram tusantajarme.t Maaketai.

5

Page 473: Achuar bible   new testament

473

a 1.3 (Juan 3.3-7; 1.Ped. 1.23)

Chicham akupkamuri

1 1Wiitjai Pedroitjai. Jesucristoakupkamuitjai. Atum Cristo umirin

asaram, atumi nungkari ukukrumkanarutirmin ju papin aatjarme. Pontonungkanam, tura Galacianmasha, turaCapadocianmasha, tura Asianmasha, turaBitinianmasha pujuinautirmin ju papinaatjarme. 2Ii Apaachiri Yus yaanchuikatumin pachitmas: Wína uchir artatui, tunintimturmas atumin eatmaku asamtai,Jesucristo umirkataram tusa, atuminintin ni numpejai japitramrau asamtai,Yuse Wakani: Atumka nekasrumtunaarinchau ataram tusa, atumniakaeatmakmiarume. Yus atumin waitanentramak pengker awajtamsarti, turaangkan pengker nintimratnunchasuramsarti tusan wisha tajarme.

Yusen maaketai timiauri3Ii Yusri ii Apuri Jesucristo Apaachiri

asamtai: Ameketme juuntam tusarmaaketai tiarmi. Tura Yus iin timiá waitanentramau asa: Yamai akiinawanunisrumek pujustaram tusa, pujutyamarman suramsamiaji. Ii ApuriJesucristo jakayat jakamunmayanantakin asamtai, iisha nunisrik tukeYusnum iwiaakuapi pujustatji tusarnekaji.a 4Nayaimpinam pujustinka tukenangkankashtinuitai. Nuningkia tunaukapengké atsutnuitai. Tura nuningkia

weamrashtinuitrume. Yuska nuni pujutnangkankashtinnaka suramsatnuitrume.5Yus nekasampita tinu asakrumin,ukunam atumin uwemtikramratin asa, nikakarmarijai atumniaka waitmarme.Atumin uwemtikramratniunka yanchuk

mastinuitrume.6Tura asamtai ju nungkanam pujakrum

jumchik musach itiurkachmin pujarme.Antsu yamaikia wait wajakrumsha,ukunam pengker pujustinuapitji tusaramnukap wararme. 7Kuri akik asamtai, aintsainau: ¿Nekas kuriashi? tusar jinumtseerar, kurichuitkungka esaatatui tusarturinawai. Yuscha nunisang atuminnekapramsatas: ¿Nekasash winaumirtina?marme. Kurikia akik ayatmengkakatnuitai. Antsu atumkanekasrum Yus nekasampita takurmekamengkakashtinuitrume. Tura ii ApuriJesucristo wantinturmak atumin pengkerawajtamsatnuitrume. Tura atuminchichartamak: Wína nekasampita turutuasaram, nekasrum pengker nintimsaramwína pujutirun paaniunam pujustaramtusa juramkitnuitrume.

8Atumka Jesucristo wainchautiatrumanearme. Tura wainchautiatrum Cristonekasampita tusaram nukap waraarme.Nu waraamuka nayaimpinam warastinuanunisketai. Antsu tu awai titatkamaramtujintarme. 9Tura atumka Cristo

Pedro Papin Eemak Akupkamuri

Page 474: Achuar bible   new testament

474

b 1.16 (Lev. 19.2)

nekasampita tinu asakrumin atuminuwemtikramratnuitrume. Nu uwemratinnintimsaram nukap wararme.

10Yaanchuikia Yuse chichame etserinainau nintimsar: ¿Itiur uwemratnukitaij?tusar nekaawartas wakeriarmiayi.Tuminamtai yaanchuik nekamtikiamuasar Yus atumin pengker awajtamsatniunpachisar aararmiayi. 11Yaanchuik Cristoakiintsaing,trin pachis, nunia ni jakanantaktintrincha pachis,nam pujustintrincha pachis, Yusechichame etserin ainaun aamtikramiayi.Tura asamtai ¿yáki at? tura ¿warutikwantinkat?miayi. 12Yus ni chichame etserin ainaunyaanchuik nekamtikiamia nunaka niinpachiska aamtikrachmiayi. Antsu atuminnekamtikramratas aamtikramiayi. TuraYus ni Wakanin nayaimpinmaya akupkauasamtai, ni kakarmarijai Yusnum

mia nuke nu chichamnasha yamaishaujatmarme. Yuse awemamuri ainaushanu etsermaun pachisar paan nekaawartaswakerinayat yuumatinawai.

Yus tunaarinchau pujustaram timiauri13Yuse wakeramuri itiurak aa tusaram

nekau asaram, paan nintimrataram. Tunintimsaram pujau asaram, ii ApuriJesucristo wantinak atumin pengkerawajtamsatin yawetsuk nakastaram.14Yaanchuik Yus itiurak aa tusaramnekachu asaram, atumi wakeramuriumirkuram pujuyarme. Antsu yamaikiaYuse uchiri asaram, atumi Apaachiri Yusumirin ataram. 15Yus wína uchir ataramtusa, atumin eatmakmia nuka pengkétunaarinchau asamtai,mek pengké tunaarinchau ataram. 16Yusechichame tu aarmawaitai. Yus chichaak:

“Wikia pengké tunaarinchau asamtai,atumsha nunisrumek tunaarinchauataram,” timiayi.b

17Yus aintsti turutinka mash metekjiirmaji. Tura asamtai atumka Yus:“Apaachia,” tau asaram iwiaakupujakrumka, wait wajaktiniun surusaitusaram shamkataram. 18Yaanchuikiaatumi juuntri nangkamiar puju armianunisrumek atumsha pujuyarme. Turaasakrumin Yus atumin: Tu pujusairamtusa uwemtikramramiarume. Atumshanusha nekarme. Yus kuikiajaingkia, turakurijaisha mengkakatin aa nujaingkia

miarume. 19Antsu Cristo numpejaisumarmakmiarume. Yaanchuik aintsainau tunaun turinak: Yus tunauruntsangkutrurat tusar, uwija uchirinshiirman sungkurinchaun main armiayi.Cristosha uwija uchiriya nunisangjarutramkau asa, iinka tunaanumiauwemtikramramiaji. 20Yus nungkankanajantsuk, ni Uchirin Criston aints ainaunuwemtikratas jakati tusa nintimramiayi.Tura asa yamai pujautirmin pengkerawajtamsartas Cristoka wantinkamiayi.21Nunia Yus ni Uchirin jakamunmayainankin asa nayaimpinam iwiakmiayi.Tura asamtai atumsha: Wi jakamtaisha,

nam juruktinuita, tu nintimsaram pujauasaram Cristo nekasampita takuram, Yustuke nintimsaram pujarme.

22-23Nintimrataram. Atumka Yusechichame antuku asaram, tuke iwiaakupujusmi tusaram,trume. Nu yamaram pujutnaka atumiapari,minuitrume. Antsu atumka Yusechichame nekas aa nu umirkau asaram,tuke iwiaaku pujustinuitrume. Nuchichamka pengké mengkakashtinuitai.

1 1

Page 475: Achuar bible   new testament

475

c 1.22 (Juan 3.3-7; 1.Ped. 1.22) d 1.25 (Isa. 40.6-8) e 2.2 (Sal. 34.8) f 2.5 (Efes. 2.22)g 2.6 (Isa. 28.16) h 2.8 (Rom. 9.32-33;10.11)

Atumka Cristonu ainaujai nekasrumaneenisrum pujustasrum atumi tunaariinaisaram, atumi nintingkia pengkerawajrume. Tura asaram tuke inaitsukaneenin ataram.c 24Tura asamtai Yusechichame tu aarmawaitai:

“Aints mash nupaaya nunisarangainawai. Aints miajuitjai tinayat,yangkura nunisarang ainawai.Antsu nupaasha tura yangkurshaminar mengkainayi.

25 Antsu ii Apuri chichamengkapengké mengkakashtinuitai.”

Tu aarmawaitai.naka atumniaka tuke ujatmakaruitai.d

2 1Tura asamtai tunau ainia nukamash inaisaram, anangmatnusha

tura tunau ayatrumek:jai tumamtincha, tura suwirpiakujiinitcha, tura chikich ainau pachisrumpasé chichat tuke inaisataram. 2-3Antsu iiApuri pengkeraitai tusaram nekauasaram, uchi yama akiina muntsunkintajai metek wakera nunisrumek, Yusechichame nekas pengker aa nu wakerinataram. Yuse chichamejai tuke uwemrauasaram, atumi ninti kakamtikratasrumturataram.e

Cristonu ainauka Yuse jeeatumawaitai timiauri

4Ii Apuringkia itiurak awa tusaramnintimrataram. Aints ainau jean kayajaijeaminak chikich kayan pengkeranwainkariat: Ju kayaka paseetai tusar,nakitinak ajapawarmiayi. Ii Apuringkianu kaya nekas pengkera tumawaitai.Niincha tunaarinchau waininayatnakitrarmiayi. Tura wainiat Yus niinataksha inankimiayi. Tura asa tukeiwiaakuitai. 5Yus atumin tuke iwiaakupujustinun suramsau asamtai, atumsha

Yuse jee kaya jeamkamua nunisrumekpujarme. Nunia sacerdotea nunisrumek

trume. Sacerdote ainauka tangku ainaunmaawar, Yusen susartas epeu armiayi.Antsu Jesucristo atumi tunaarinkajapitramrau asamtai, Yus atumniakatunaachawa nunisrumek pujarminjiirmarme. Tura asamtai atumka tukeinaitsuk Yus maaketai titaram.f 6Tura

tai. Yus chichaak:“Wainkataram. Wikia Sión yaktanam

kaya juuntan pujsatnuitjai. Turaasamtai nu kayanka nekasampitatiartin ainauka niin umirinauasar pengké natsaarchartinuitai,”timiayi.g

Tu aarmawaitai. 7Ii Apurin pachis tuaarmau asamtai, atumka ii Apurinekasampita tinu asaram, Cristoka nekaspengkeraitai tarume. Antsu Cristoumirchau ainaun pachis Yuse chichametu aarmawaitai:

miayi. Antsu Yus ni Uchirin tayat nukayanka pachis:tai,” tawai. 8Tura chikich aarmaunashamiatrusang umikmiayi. Nu aarmauka tuaarmawaitai:“Nu kayanka tukumkar iyarartinuitai.”

Cristo chichamen umirtsuk pujuinauka,kayan tukuminawa nunisarang iyaartinainawai. Tura kayan tukumkar iyainawa

runka umirtutsuk pujuinau asar, tukewait wajakartin ainawai Yuska tawai.h

9Antsu Yuska: Winar ataram tusa,atumin eatmakmiarume. Tura asasacerdotea nunisrumek chikich aintsainausha pachisrum wína seattiaram tusa,Yuska atumniaka inaitamkamiarume.

1 1 2

Page 476: Achuar bible   new testament

476

i 2.12 (Mat. 5.16; Marc. 4.21-23; Luc. 8.16-17;11.33) j 2.22 (Isa. 53.9) k 2.23 (Isa. 53.7)

Tura Yus pengker turatnuka tu awaitusaram, chikich aints ainaushanekamtikiatnuitrume. Atumka teenampujarmin wainiat,tamak: Winia paaniur nekas pengker aanuni pujusmintrum tusa atumniakauntsurmakmiarume. 10

kia Yuse aintsringkia achayarume. Antsuyamaikia Yuse aintsri arume.kia Yuska atumniaka waitkaanentramchauyarume. Antsu yamaikiawait anentramrume.

Yuse inatiri ataram timiauri11Aneetir ainautiram, ju nungkanam

tuke iraawa nunisrumek pujau asakruminatumniaka tajarme: Atumi namangkewakera nuka tsangkatkairap. Nu

tikratnuitrume. 12Cristo umirchauainaujai pachintraram pujayatrumek,nekasrum pengker pujustaram. Yamaikiaatumin pachitmasar: Tunau ainawai tusarpasé chichau ainayat, Yus nu aints ainauturamurin jiistin kinta jeamtai, nu aintsainauka atum pengker turamurminwainkau asar,tin ainawai.i

13Cristo atumi Apuri asamtai, apunaamkaru ainau mash umirkataram.Juun apu nuna nangkamasang atsauasamtai nusha umirkataram. 14Tura juunapu chikich apun akupkau asamtai, nuapusha umirkataram. Apu ainauka tunautakau ainaunaka achikiar kársernumakupinawai. Tura pengker takauainaunka pengker awajin ainawai.15Atumka nekas pengker aa nu turataramtusa Yuska wakerawai. Nu turakrumkanintinchau ainau nekachu asar, atuminpachitmasar nangkamiar chichainauasaramtai, nekas pengker pujau asaramitatmamtikiatnuitrume.

16Atumka nekasrum angkan pujauasaram, angkan pujuinawa nunisrumekpujustaram. Tura wikia angkan pujauasan, wína wakeramurnaka pachitsukturatatjai, tuuka nintimsairap. Antsu Yuseinatiriya nunisrumek pujustaram. 17Mashaints ainau pengker awajsataram. TuraCristonu ainauka aneetaram. Tura Yuskaumirkataram. Tura juun apu pengkerawajsataram tajarme.

Cristo wait wajakmauri pachisar etserkamu18Aintsu inatiri ainautirmin tajarme:

Atumi inatmin pengker awajsaram tukeumirkataram. Tura atumi inatminpengker awajtaminauk umirtsuk, antsuchikich inatmin pasé chichartaminauwainiatrumek umirkataram. 19Tura aintstunau takachu ayat, Yusen aneau asawait wajaksha, nekas pengker nintimiaswait wajakminuitai. 20Antsu tunauturaram jaimiasrumek wait wajakrumka¿Yuska pengker awajkurmek pujaram?Atsa. Antsu pengker aa nu turayatrumwait wajakrumka, jaimiasrum wait wajauasaram, nekasrum Yuska pengkerawajrume. 21Cristo atumin pachitmaswait wajakmiayi. Tura asa:mek atumsha wait wajaktinuitrume tusa,atumin nuitamrau asamtai, atumsha niyanunisrumek wait wajaktinuitrume.22Cristoka tunaunaka pengkéturachmiayi. Tura aintsnaka kichkishapengké anangkachmiayi.j

23Tura niin pasé chicharinamsha,pajaki aikchamiayi. Tura waitkinamshayapaijmiaktaj tichamiayi. Antsu Yusukunam aints ainau tunaarin mashyapaijkiatin asamtai, wína Apaachir Yusjiisti timiayi.k 24Tura asamtai atumitunaaringkia mash inaisaram, aints jakau

chau pujustaram tusa, Cristo ningki ii

1 2

Page 477: Achuar bible   new testament

477

l 2.24 (Isa. 53.5) m 2.25 (Isa. 53.6) n 3.1 (Efes 5.22; Col. 3.18) o 3.3 (1.Tim. 2.9)p 3.6 (Gén. 18.12) q 3.7 (Efes. 5.25; Col. 3.19) r 3.10 (Sal. 34.12-16)

tunaarin akiimiatramkatas numinamwaitnas jarutramkamiaji. Atumin

miayi.l 25Yaanchuikia atumin waitmaktinatsau asamtai, uwija mengkakawanunisrumek atumka pujuyarme. Antsuyamaikia Cristonam jeau asakrumin,nuka uwija wainua nunisang atuminwaitmarme.m

¿Nuwatnaikiau ainausha itiur pujusartinuita?

3 1-2Aishrintin ainautiram, atumi aishriumirkataram.

mek umirkuram pujakrumin, atumiaishringkia Yuse chichamen nekasampitatutsuk pujuinayat, atumi pengkerpujamurmin wainkar,chamaitiat, atumi aishringkia Yusumirtan wakerukartinuitai.n 3-4Atumkanekasrum shiirmawach wajastaj tunintimkurmeka, iwiarmamratnukanintimtusairap. Tura atumi intashishiiram iwiaratnusha, tura kurijaiiwiarmamratnusha, tura wejmak akikentsartincha nintimtusairap. Antsu Yusen

wach wajastaj takurmeka, aints ainaushakajertsuk, pengker nintimtin atatjai, tunintimin ataram.o 5Yaanchuikia nuwapengker nintintin ainau Yusen pengkerawajsartas wakeriarmia nuka ni aishrinumirinak ni nintijai pengker nintimsarpujuu armiayi. 6Tura Sarasha Abrahamanumirin asa aishrin: “Apuru” tinuyayi.Nuwa ainautiram, atumka nekas pengkeraa nu turakrumka, tura shamrumtinwainiatrum shamtsuk pujakrumka, Saranunisrumek pujustinuitrume.p

7Nuwentin ainautirmincha tajarme:Atumi nuwarijai pengker awajnaisarampujustaram. Nuwa ainauka aishmangtijai

metekka kakarmaka ainatsui. Antsu Yusaishmang ainautin, tura nuwa ainaunchametek wait anentramak tuke pujustinakasuramsau asamtai, atumi nuwaringkiapengker awajsataram. Yus wi seamunanturtukat tusaram turataram.q

Pengker aa nuna takau ainauka wait wajakartin ainawai

8Nuniasha Cristonu ainautirmintajarme: Mash iruntraram metek nintiminataram. Tura wait anenain ataram. Turapataachirmea nunisrumek aneeninataram. Tura pengker awajnaisaram:Wikia miajuitjai tutsuk asataram.9Atumin pasé awajtaminamtaisha,atumka yapaijtsuk asataram. Tura atuminkatsekraminamtaisha: Wisha yapaijkiatajtiirap. Antsu Yus atumniaka pengkerawajtamsatas wakerau asamtai: Wínapasé awajtinauncha Yus yaingti tusaram,yapaijtsuk pengker awajsataram.10-12Yuse chichamesha tu aarmawaitai:“Ii Apuri Yuska nekas pengke nintintin

ainaun wainin asa, ni seamuncha anturui.Antsu tunau takau ainaunka nakitawai.Tura asamtai aints pengker nintimiaswara warat pujustas wakerakka, paséchichamnasha chichatsuk asati. Tura waitchichamnasha etsertsuk asati. Tura paséaa nunaka mash inais, pengker aa nunaturin ati. Tura angkan pengker nintimiaspujutan wakerukti. Tura tu pujustaswakerau asa, tuke inaitsuk angkanpengker nintimias pujusti.” Tu aarmauasamtai tuke nunisrumek pujustaramtajarme.r

13Atumsha tuke inaitsuk pengker aa nuturakrumningkia ¿yáki atumnashapaseesha awajtamsarti? 14Antsu atumkapengker aa nu takau asakrumin, atuminpasé awajtaminamtaisha, Yus atumin

1 2 3

Page 478: Achuar bible   new testament

478

s 3.14 (Mat. 5.10) t 3.20 (Gén. 6.1-7.24)

waramtikramsatnuitrume. Atumin paséawajtaminamtaisha shamkairap, turanapchau nintimtsuk asataram.s 15-16AntsuCristo wína Apuruitai tusaram, tuke tunintimsaram pujustaram. Tura aintsatumin: ¿Warukarmea Cristoshaumirume? turaminamtaisha, atumkajampetsuk Yus wína jiirui,ram: Tuke Yusnum pujustinuapitjitusaram aimkataram. Atumka Cristonuasaram, napchauka nintimtsuk nunangkamiar aujmatramkaru ainaukainatsartasrum pengker aa nu turataramtajarme.

17Tunau takau ainau pasé turinau asarwait wajakartinuitai. Antsu atumkapengker aa nu takaayatrumek, Yuswakerau asamtai wait wajakrumka,nekasrum pengker nintimsaram waitwajaktinuitrume. Nuka pengkeraitai.18Cristo ningki wakerak, nuniangkapengké jakashtinun, ii tunaarinsakturmartas jarutramkamiaji. Turaningkia tunaarinchautiat tunaarintinainautin Yusnum jeekartuktas waitwajakmiayi. Tura asamtai ni namangkenyanchuk jakau wainiat, Yuse Wakaniataksha inankimiayi. 19Tura ni namangkejaka tepayat, jakau wakani kársernumengkeamua nunisarang matsatmaunumCristo Wakani chichaman etserkataswemiayi. 20Yaanchuiksha Noé juunkanun takaamtai, Yus aints ainau wínaumirtukarat tusa nakamiayi. Yuskanakamaitiat Noé etsermaun aints ainaukaumirkacharmiayi. Tura entsanujangkruamtai, aints ocho (8) nukeuwemrarmiayi. Antsu chikich ainaukamash kajingkiarmiayi. Nu jakaru ainauwakani matsatmaunum Cristokachichaman etserkatas wemiayi.t 21Entsanujangkruamunam Noé uwemramianunisrik iisha uwemratnuitji. Antsu

Cristo umirkatasar maakrikia, iinamangke pakuichau ati tusarkia maatsji.Antsu Yus seakur: Yamaram ninti pengkétunaachau aa nu surusta titasar maaji.Jesucristo jakamunmaya nantakinasamtai iisha nunisrik uwemrawaitji.22Cristo jaka nantaki nayaimpinamwakamiayi. Tura Yuse awemamuriainauncha, tura ju nungkanmaya apuainauncha, tura kakaram ainauncha mashinau asa, yamaikia Yuse untsurinini apukeemtainum pujawai.

Ii turaji nuka Yuse kakarmarijai turatnuitji

4 1Cristo ju nungkanam aints wajaswait wajakmiayi. Tura asamtai

atumsha nunisrumek wait wajakrumka,paan nintimsaram: Wisha Cristoanunisnak wait wajakminuitjai titaram.Aints Criston nintimias wait wajakkatunaunaka pachiatsui. 2Tura wínawakeramurnaka turashtatjai, antsuiwiaaku pujaknaka Yuse wakeramurinakumiktatjai, tu nintimias pujaukatunaunaka pachiatsui. 3Yusen umirchauainau turina nuka atumsha nunisrumekyaanchuikia mash turinuyarme. Turaatumi wakeramuri takau asaram, tuketsanirmatcha wakerinuyarume. Turatunau nintimsaram ushu ayarme. Turanampekrum tuke shinutcha shinuyarme.Tura chikich aintsu yusri Yuschauwainiatrum: Ameketme Yusemtinuyarme. 4Antsu yamaikia nu turutkanakitau asakrumin, atumjai nu tunauturiarmia nuka atumin kajertaminak: Maj¿warukaya iijai tsanitan nakitinawa?tusar pasé chichartaminawai. 5Tura nuaints ainauka ni tunaarincha ukunammash ujakartinuitai. Cristoka iwiaakuainau tunaarincha, tura jakaru ainautunaarincha mash nekau asamtai, niinujakartin ainawai. 6Yaanchuik

1 3 4

Page 479: Achuar bible   new testament

479

u 4.8 (1.Cor. 13.7; Sant. 5.20) v 4.9 (Rom. 12.13; Hebr. 13.2) w 4.13 (Rom. 8.17;1.Ped. 1.4) x 4.14 (Mat. 5.11; Luc. 6.22)

kajingkiaru ainausha iwiaaku pujuinaingnu chichamka ujakmau armiayi. Mashaints ainau jainawa nunisarang ninamangkengka jakariat, ni wakani tukeYusjai iwiaaku pujusarat tusa, Yusnumuwemratin chichamka ujakmau armiayi.

7Ju nungka amukatnuka jeatak wajasi.Tura asamtai atumka paan nintimsarampujustaram. Tura asaram Yus seatkakantrataram. 8Tura atum mashturarme nusha nangkamasrumekaneenitaram. Tuke aneenisrumpujakrumka, chikicha tunaari untsuriwainiatrumek nuka tsangkuratnuitrume.u9

sha, jeasha surimshimka nintimtsuktsangkamkataram.v 10Yus aintstin mashpengker awajtamu asa, ii takatrinkakichik kichik suramsamiaji. Tura asamtai

sha yaainikrum pengker awajnaisarampujustaram. 11

meka, Yus tita tusa, atuminnekamtikramau asamtai, Ni wakeranunisrumek etserkataram. Tura chikichainau yayaakrumka, Yus ni kakarmarinatumin suramsau asamtai, nu aints ainauyaingtaram. Mash turarme nuka aintsainau tuke mash: Yus juuntapita tiarattusaram, Jesucristo nintimsaramturataram. Aints ainau Jesucriston tukeinaitsuk pengker nintimtusarat tusaramtura: Ameketme kakarmam tiarattusaram nuka turataram. Tu ati.

Cristonu asar wait wajaktinuitji12Aneetir ainautiram, Yus atumin

aneachmau nekapramatai, nukap waitwajakrumka: Maj ¿warukantsuk timiáwait wajaij? tuuka nintimsairap. 13AntsuCristoa nunisrumek wait wajau asaramwarastaram.

trum, Cristo wantinkamtai nukapwarastin asaram, atumka yamaishawarastaram.w 14Cristo naarin pachisaratumin katsekraminamtaisha, YuseWakani nekas pengker aa nuka atumin

engkemturmau asamtai nekasrumwarastinuitrume.x 15Mangkartinainausha, tura kasa ainausha, turachikich tunau turin ainausha, nuniakichnau nangkamiar chichaina nushamash tunau asar wait wajainawai. Antsuwisha nuna turunawai tusaram atumkaaneartaram. Tura atumningkia nu waitwajamuka atsuti tusaram, tunaakaturuwairap. 16Antsu Cristonu asaramwait wajakrumka, natsaamtsuk waitwajaktinuitrume. Tura asaram Cristonaari pachisrum tuke Yuska maaketaititaram.

17Yuse aintsri ainauti wait wajaktinyanchuk jeayi. Tura Cristo: ¿Wína aintsurnekasash umirtina?tin kintaka yanchuk jeayi. Antsu nungkaamuamunam Yusnum uwemratinchichaman umirtsuk pujuinauka ii waitwajaji nuna nangkamasarang nekasarnukap wait wajakartin ainawai. 18TuraYus umirkau ainauti nukap wait wajasaruwemkurnisha, Yusen umirchau ainaukatimiá tunau asar, wait wajainak:¿Warukatnukitaj? tiartinuitai. 19Tura Yuswakerau asamtai, Cristo umirkau ainautiwait wajakrisha, tuke inaitsuk nekaspengker aa nuke turatnuitji. Tura Yusiincha najatmau asa, iinka pengkéjaprama ukurmatsji, tu nintimsarpujustinuitji.

Cristonu ainau chicharkamuri

5 1Wikia Cristonu ainau juuntri asan,tura Cristo wait wajakmaurincha

wainkau asan, tura Cristo ukunam

1 4 5

Page 480: Achuar bible   new testament

480

y 5.2 (Juan 10.11-13;21.15-17) z 5.4 (Hebr. 13.20) a 5.5 (Mat. 23.12; Marc. 9.35;Luc. 14.11;18.14;22.26; Sant. 4.6) b 5.7 (Mat. 6.25-34) c 5.8 (Jer. 2.15; Efes. 4.27)

wantinkamtai, ni paaniurincha atumjaimetek wainkatin asan, Cristonu ainaujuuntri atumjai pujuinautirmin yamaikiaju chichaman akuptajrume. 2Uwija

mek Yusnau ainau pengker wainkataram.Tura nakimtsuk antsu atumek wakerauasaram, Yus wakera nunisrumekturataram. Wi nuna turaknaka kuikiannukap jukitatjapi tuuka nintimtsuk, antsupengker nintimsaram turataram.y 3Turawisha Cristonu ainau juuntri asan, aintsainaun inartaj tuuka nintimtsuk, antsunekasrum pengker pujusrum: Wiyanunisrumek pujustaram tusaram,Cristonu ainau pengker wainkataram.4Tura asakrumin Cristonu ainau waininnekas juun aa nuka, iin waitmaktaswantinturmakamtai, atumka Yusnumjearam Yuse paaniuri wainkaram, pujutnangkankashtin jukitnuitrume.z

5Nuniasha natsa ainautirminchanunasha tajarme. Cristo umirnu juuntriainau umirkataram. Mash pengkernintimtunisrum: Wikia mianchawaitjaitusaram pengker awajnaisataram. Yusechichame tu aarmawaitai:

jai taunka Yuska nakitawai. Antsu wikiamianchawaitjai tumamunka Yuskapengker awajui.”a 6Yuska nekas kakaramasa, ni kintari jeamtai wína: Miajuitmeturutti tusaram yamaikia:waitjai tu nintimsaram pujustaram.7Yuska atumin waitmau asamtai, atumiitiurkachmintri waring achat mashpachisrum: Yuska wína yuumamurnakasurusti, tu nintimsaram pujustaram.b

8Paan nintimraram aneartaram.Satanás atumi nemase asa, juun yawaa

kuntinun esai yuwatas wekaawanunisang: ¿Yanak mesraintaj? tusaatumin eatmarme.c 9Tura asamtai tukeYus nekasampita takuram Satanásturutashti tusaram surimiaktaram. Atumwait wajarme nunisarang chikichnungkanmaya Cristonu ainausha waitwajainawai. Nuka kajinmakirap.

10Tura ju nungkanam jumchik kintawait wajau asakrumin, Yuska yamaikiaatumin: Tunaarinchau wajastaram tusapengker awajtamsatnuitrume, turakiakaatmartinuitrume, tura tuke

nuitrume. Yuska atumin tuke anenmauasa: Jesucristojai tsaniasrum ni paaniuri

rume. 11Yusnaka aints ainau tuke mash:Ameketme kakarmam tiartinuitai. Tu ati.

Inangnamu chicham akupkamuri12Ii yachi Silvano Criston miatrusang

umirui, tu nintimsan pujakun, ju papinsutarchin atumin aatu asan, junakaatumin suramsati tusan akuptajrume. Jupapin aaran:tairingkia tu awai tusan nekamtikjarme.Ju chicham antukrum, Yuse nekasanengkratairi nintimsaram: Yus tukeaneetaram tajarme.

13Cristonu ainau Babilonianampujuinau Yus atumjai metek eakmau asarchichaman akupturminawai. Wína uchirMarcoscha nunisang atumin chichamanakupturmarme. 14

rum aneenisrum: ¿Pengkerak pujaram?tunaitaram.Cristonu ainautirmin mash Yuska

pengker nintimtunisar angkan pujustinunsuramsarti. Maaketai.

1 5

Page 481: Achuar bible   new testament

481

Chicham akupamuri

1 1Wiitjai Simón Pedroitjai. WikiaJesucristo inatiri asan,

muitjai. Iijai metek Jesucristo

rume. Ii Yusri tura iin uwemtikramratinJesucristo nekas pengker asamtai, iikia nituke nekasampita taji. 2Ii Apaachiri Yustura ii Apuri Jesúscha tu pujawai tusarampaan nekau asakrumin, atumin tuke waitanentraminak pengker awajtamsarti, turaangkan tuke pengker pujustinnashasuramsarti tusan tajarme.

Cristonu ainau pujutri pachis timiauri3Cristo tu pujajai tusa,

tikramau asa: Wína paaniursha, turawína pengker pujutrusha wainkataramtusa, iin eatmaku asamtai, Yus wakeranunisrumek pujustaram tusa,rin suramsawaitji. 4Niisha juun asa turatujinkachu asa, ni chichamen ukunamatiniun pachis suramsamiaji. Nuchichamka nekas kakarmaitai turapengkeraitai. Nu chichamjai atumsha

ram, Yuse uchiri wajastinuitrume. 5Tupujakrumka Cristo nekasampita tinuasaram, pengké tunaarinchau pujustaram.Tura asaram ¿Yuse wakeramuri itiurakaa? tusaram nekaataram. 6Tura nunekaaram,ram. Tura wait wajakrumsha jaimiasrumnepetkau ataram. Tura tu pujakrum,

Yuska nekas miatrusrumek umirkataram.7Tu pujakrum Cristonu ainau pengkernintimtustaram. Tu pujau asaram mashaints aneetaram.

8Tura tuke inaitsuk nu turakrumka, iiApuri Jesucristo tu pujawai tusaram,

nuitrume, antsu ni wakeramurimiatrusrumek umiktinuitrume. 9Antsuaints tu pujachuka, yanchuk ii Apuri nitunaarin japiramaitiat, nunaka kajinmaruasa, wainmichua tumau tura paanchauwainmawa tumawaitai. 10Yatsurainautiram umaarutirmesha, Yus atuminuntsurmak eatmaku asamtai, nu

tsuk asataram. Tu pujakrumka tunaukapengké turashtinuitrume. 11Tura ii ApuriJesucristo nayaimpinam tuke puja nukaiin Uwemtikramratin asa, tuke pujustinunsuritramtsuk atumin ni pujutirinjuramkitnuitrume.

12Tura asa Yus nu nekas chichamnekaataram tusa atumin nekamtikramauasamtai,kiram tusan, atumin tuke inaitsuknintimtikjarme. 13-14Tura asamtai

ratnuitjarme tu nintimjai. Ii ApuriJesucristo: Ami jakatniuram jeatak wajasitusa nekamtikruau asamtai, wikiajuningkia nukapka pujuschatatjai tusannekajai. 15Tura wi jakamtai, wi aaja jukakajinmakiram tusan, paan aartasanwakerajai.

Pedro Papin Ataksha Akupkamuri

Page 482: Achuar bible   new testament

482

a 1.17 (Mat. 17.1-5; Marc. 9.2-7; Luc. 9.28-35) b 2.5 (Gén. 6.1-7.24)

Cristo kakarmarin wainkamiaji timauri16Ii Apuri Jesucristo kakarmari, tura

ni wantinkamuri pachisar atuminetserkamiaji nu chichamka aints ainau

yayi. Antsu ni paaniuri tura nikakarmarisha ii jiijaisha wainkau asariisha ujakmiajrume. 17-18Iikia Cristojaimura pengkernum wakar, nunipujusar nayaimpinmaya chichauantukmiaji. Ii Apaachiri Yuskapaaniunmaya ni Uchirin pachischichaak: “Juka wína Uchiruitai, wínaaneetiruitai.tusan pujajai,” tinu asa, ni Uchirinpengker awajsamiayi, tura nikakarmarin iincha inakturmasmiaji.a

19Tura yaanchuik Yuse chichameetserin ainau Cristo wantinkatnurinpachisar aarmau asaramtai, iisha niaarmaurin aujsar: ¿Itiurak awa? tusarmiatrusrik nekaatnuitji. Nu chichamnekarkia, kantiijai teenam wainjinunisrik: ¿Itiur pujaji? tusar paannekaatnuitji. Tura nu chichamkaatumi nintin ukusu asaram, tsaajiintsaing angkuaji jiinua nunisang iiApuri wantintsaing, nu chichamshawarina takua tawa tusaram paannintimratnuitrume.

20-21Ju chichamka chikich chichamnangkamasrumek nintimrataram:Yuse chichame etserin yaanchuikukunam atiniun pachisar aararmia

sarka nekaacharminuitai. Tura aintsningki wakerak ukunam atiniunpachis: Tu atinuitai tichamnawaitai.Antsu Yus akupkamu ainau YuseWakani nintimtikramu asar, Yuse

miayi.

Anangkartin ainaun pachis timiauri(Jud. 4-13)

2 1Yaanchuik ii juuntri pujuinamunamwait chichaman etserin ainau

wantinkarmia nunisarang waitchichaman nuikiartin ainau yamaishawantinkartinuitai. Nu aints ainauka waitchichamnaka uukar nuikiartin ainawai.Tura asar ii Apuri waitnas jaka iitunaarin akiimiatramkau waininayat,nuka waitaitai tusar pachinatsui. Turaaints ainaun anangkawaru asar, ni waitwajakartintri jeatak wajasi. 2Turaasaramtai nu wait chichaman nuikiartinainau pasé turinamun wainkar, nunaumirin asar, nusha nunisarang tunauturawartinuitai. Nu aints ainauka: Yusechichamen nuikiartinuitjai tinayat, timiápasé turinau asaramtai, untsuri aintsainau Yuse nekas chichamenka pachisarpasé chichakartinuitai. 3Nu aints ainauwait chichaman nuikiartamunam akiamkuikiartin wajastaj tu nintiminawai. Turaasar aints tu pujuinauka mengkakartinainawai, Yus yaanchuik timiau asa, niwait wajaktiniun jukiartin ainawai.

4Yuse awemamuri ainausha tunautakasaramtai,miayi. Antsu nayaimpinmaya jiiki teeamanum akupkamiayi. Tura tee amanumjirujai jingkiar, ukunam wait wajaktiniunnakasarti tusa metamu ainawai.

5Tura yaanchuiksha aints tunauturinaunka Yuska tsangkurachmiayi.Antsu nu aints ainaun amuktas, nujangnujangkruati tusa yumin akupkamiayi.Antsu Noé: Yus umirkataram tusa,uwemratin chichaman etsermaun antukarnekasampita tinu asar, ni weari siete (7)ainaujai uwemrarmiayi.b

6Tura Sodoma yaktancha, turaGomorra yaktancha jijai keemak yukuu

2 1 2

Page 483: Achuar bible   new testament

483

c 2.6 (Gén. 19.24) d 2.7 (Gén. 19.1-16,29) e 2.16 (Núm. 22.4-35)

najana inaisau asa, chikich Yusenumirchau ukunam akiinawartin ainaukanuna nekaawar nintimrarmi tusa, nuyakat ainaun Yuska keemakmiayi.c7Antsu chikich aints, Lot naartin péngkeaints asa, tunau timiá wakerin ainaunwainak, wake mesekmia nunaka Yuskauwemtikramiayi.d 8Nu pengke aintskatunau ainamunam pachinkau asa,kashincha kashincha ni tunau turinamunwainak, tura ni tunau chichainamunchaantuk, napchau nintimias waitwajamiayi.

9Tura asamtai ii Apuri ni aintsriainautinka tunaanum pachinkau arining,

nuitji. Tura ii Apuri ukunam taamtai,Yusen umirchau ainau tuke waitwajakartinnum jeartinun wainiatyamaikikia pujas pujurui. 10Nu aintsainauka ni wakeramurinak najaninarmiayi. Tura inakratin ainaun pachisarpasé chicharin armiayi. Nuka ninamangke wakeramurinak nintimsarnuke najaninak, ii Apurin umirtannakitinau asaramtai, Yuska waitwajaktinnum akupkartinuitai. 11Antsu

masarang kakaram tura juun ainayat, nu

tai, nunaka pachisar paseekachicharinatsui.

12Pachim ainau nintinchau asar, ayajakatniunam akiinin asaramtai achikiarmainawai. Anangkartin ainaushapachimia nunisarang nintinchau asar,tura pasé chichau asar jakartin ainawai.13Tura chikich ainaun pasé awajsaruasaramtai,nuitai. Nu aints ainauka kintajai metekni wakeramurin najaninak nakurinawai.Tura atumjai tsaniasar esta najanamitusar anangminak: Pengker nakuraji

tinayat, nekasar natsanpiaku aa nunaturinawai.

14Nu anangkartin ainauka nuwankawakerutskeka jiinatsui. Tura tunauturutnaka yawetinatsui. Tura Cristonumirkartatkamawar yuumatinakpujuinauncha tunaun pachitsuk turuwartitusar wakerumtikinawai. Tura chikichnauainia nunasha mash wakerinawai. Turaasar tuke mengkakartinuitai. 15Nuanangkartin ainau uwemratin jinta tupinaa nunaka menankiarmiayi. Tura asarBeora uchiri Balaama nunisarangainawai. Balaam yaanchuik Yusechichamen etserin ayat, kuikian nukapwakerau asa, Yusen umirtan inais tunaunturamiayi. 16Tura tunau nintimiaswekaamtai, ni burrori chichakchamnauwainiat, ni tunau nintimaurin inaisattusa, Yus ni burrorin chichamtikiamiayi.e

17Nu anangkartin ainauka nungkataimua nunisarang ainawai. Aints yuminshikikiartas nungkan tainayat, yumijiinchau asamtai inainawai. Turayurangmia nunisarang ainawai. Esatamanum yurangkim nungkan chuprattusar, aints ainau nakainawai. Turawainiat nase ampuam yurangmikiamengkawai. Tura nu aints ainau tukeanangkartin asaramtai, ni tuke teenam

tai. 18Nu aints ainauka: Miajuitjai tusarnangkamiar chichainawai. Tura tunautakainau asar, ni wakeramurin najaninak,chikich aints ainau yanchuk tunaarinkainaisaru waininayat, ataksha tunauntakamtiksartas wakerinawai. 19Nu aintsainauka tunau nepeteamu asar tunauinatiri ainawai. Tura asar chikich aintsainaun anangkinak: Atumsha iiyanunisrumek turakrumka, angkanpujustinuitrume tinayat, niisha tuketunau nintiminau asar angkanchau

2 2

Page 484: Achuar bible   new testament

484

f 2.19 (Juan 8.34; Rom. 6.6-7, 16) g 2.22 (Mat. 12.43-45) h 3.3 (1.Tim. 3.5; Jud. 18)i 3.5 (Gén. 1.6-9; Sal. 24.1-2) j 3.6 (Gén. 7.11) k 3.8 (Sal. 90.3-4) l 3.9 (Eze. 33.11;Hab. 2.3)

ainawai. Tura asamtai aints ainau mashtunaun turina nuka tunau inatiriainawai.f

20Ii Apuri Jesucristo,ratin aa nuka aints ainautin yaanchuiknintimtikramrau asamtai,maya ainau tunau turutirinka inaisariat,ataksha waketkiar nu tunaujaijingkiamua nunisarang pujuinauka

masarang pasé pujuinawai. 21Nu aintsainauka yaanchuik Yuse chichameumiktaram tamaun antukariat, atakshatunaun waketrukiaru asar, timiá pasépujuu ainawai. Antsu nu jintannekaawarchawaitkungka timiá pengkeracharaintash. 22

kia nuwaitai: “Yawaa inukiat atakshawákeki ni inukmaurinak yuwawai.Kuchisha pengker imaimaitiat, atakshawaketki pakuinum maakimui.” Nutimiaujai metek nu aints ainaushanunisarang ataksha tunaun waketrukiarturinawai.g

Ii Apuri tatintri pachis timiauri

3 1Aneetir ainautiram, wi yaanchuik

rume. Tura yamaikia ataksha juna aatranakuptajrume. Wi papin jimiaran aatran:Kajinmatsuk Yus umirkataram tusan,atumin nintimtikratasan wakerajrume.2Yaanchuikia péngke aints ainau Yusechichamen etserin asar, chichamanetserkarmia nusha nintimrataram. Nuniaii Apuri iin Uwemtikramratin aa nuka,atumin ni chichamen nekamtikramatas ninuiniatiri ainautin akupkau asamtai, nichichamengka nintimrataram.

3Chikich chichaman nangkamasnak juchichaman atumin nekamtikiatasan

wakerajrume. Kinta inangnamunamwishikiartin ainau ni wakeramurin tukenajanawartas: Yus wishikrami tusartaartinuitai.h 4Tura chichainak: “Cristo:Wikia ataksha taratatjai tímia nuka¿waruka taatsua? ¿Nangkami waitraktichayawash? Ii juuntri ainau tukewaintsuk mash kajingkiarmiayi. AntsuYus nu nangkamtaik najanamu ainaukamash tuke nunisarang ainawai,nak tiartinuitai. 5Tura Yus yaanchuiknungkancha, tura nayaimpinchanajanamia nunaka nu aints ainaukanekatan nakitinawai. Tura nungkashajuun entsanmaya tsapuimiayi. Tura juunentsasha nungkan tenteati tusa, ayachichasang Yus najanamiayi.i 6Nuniangkajuun entsa nujangkruamtai, Yusnungkancha mesramiayi. Antsu nuwishikiartin ainauka nu nekatnakanakitinawai.j 7Tura Yus tu ati tinu asa,nayaimpisha tura nungkasha yamai ainianuka ukunam jijai epeami tusar ukusmauainawai. Tura tunau ainau amukatinkinta jeamtai, Yus nayaimpincha turanungkancha jijai keemaktinuitai.

8

rap: Ii Apuringkia kichik kintan wainiatkichik warang musachia nunisketai tunintimui. Tura kichik warang musachkichik kinta nunisketai tu nintimui.k9

nak: ¿Wi taratatjai, tímia nuka warukataatsua? tu chichainau wainiat ii Apuri:Wi turatnuitjai, tímia nunaka umitsukpujuschamnawaitai. Antsu iin anenmauasa, aints kichkisha mengkakacharti tusa,antsu mash ni nintimaurin yapajiawarwina umirtukarti tusa wakerawai.l

10Tura kasa aints aneachmau tatinuanunisang ii Apuri kintari aneachmau

2 2 3

Page 485: Achuar bible   new testament

485

m 3.10 (Mat. 24.43-44; Luc. 12.39-40; 1.Tes. 5.2; Apoc. 16.16) n 3.13 (Apoc. 21.1)

jeatnuitai. Ii Apuri tatin kintari jeamtai,

nam aa nunaka mesratnuitai. Tura junungkasha keek, tura aintsu waririainausha mash keektinuitai. Tura mashesawar mengkaratnuitai.m

11Yus mash aa nunaka mesratinasamtai, atumka nekasrum tunautakatsuk, antsu Yus wakera nunisrumekpujustinuitrume. 12Yus nayaimpinam aanunaka jijai keemakamtai, mash aa nuuukjaj keek, timiá tsuwen asa, jiruainausha kuwarar entsa nunisarangwajakiartinuitai. Nu kinta wári jeatitusaram, nekasrum nukap wakerauasaram nakastaram. 13Yuska yaanchuikchichaak:cha mesran yamarman najanatnuitjai,tinu asamtai, Ni tímia nunisangumiktatuapi tusar iisha nakaji. Nuyamaram nayaimpinmaka, tura yamaramnungkanmaka tunauka kichkishaatsutnuitai.n

14Aneetir ainautiram, nu kinta jeatitusaram nakau asakrumin, ii Apuri taa,

nisar tunaarinchau pujarin, turamiatrusrik umirkur pujarin waitmakmi,tu nintimsaram pujustaram. 15Tura iiApuri iin uwemtikramratas nukapnakarmaji, tu nintimsaram pujustaram.

Yus iinu aneetiri yachi Pabloncha ninekamtairin susamu asa, nusha nunisangukunam atiniun pachis atumniakaaatramramiarume. 16Ni aarmia nukamash wi taja nuna pachis chichaawai.Turayat ni aarmauri mashkia te paankanekaachmin ainawai. Tura nekachuainau, tura Yusen miatrusarangumirchau ainausha Yuse chichamechikich aints aarmaunasha yapajina

war niishá nuikiartinawai. Nuna turinauasar ningki wiasmaminawai, tura asarmengkakartin ainawai.

17Aneetir ainautiram,tin kinta jeatsaing, iikia atuminujakmau asaram, pasé nintintin ainau

ram. Tura pengker nintimsarampujayatrum, tu pujamurun inaisaitusaram aneartaram. 18Tura ii ApuriJesucristo, iin Uwemtikramratin aanuka, atumin wait anentramau asamtai,atumsha nunisrumek chikich ainaushawait anentakrum pengker awajsataram.Tura ii Apuri itiur awa tusaram, yamainekarme nuna nangkamasrumeknekaataram. Aints ainau mashyamaisha, tura ukunmasha tuke inaitsukii Apurin Jesucriston waramtiksarti. Tuatí.

2 3

Page 486: Achuar bible   new testament

486

a 1.1 (Juan 1.1, 4; 1.Juan 2.13-14) b 1.2 (Juan 1.14, 18) c 1.7 (Apoc. 7.14)d 2.1 (Rom. 6.11-13)

Tuke pujutan sukartin aanu pachisar timiauri

1 1Yaanchuik nungkan najantsaing, YuseUchiringkia tuke pujuu asa, tuke

pujustinun sukartinuyayi. Tura tuke pujuyanuka iin chichartamak pujamtai, iisha nichichame antukmiaji. Tura waintashawainkamiaji. Tura itiur pujumia nushapaan wainkau asar, ni namangkesha iiuwejejai takasmiaji. Nuna pachisan atuminaatjarme.a 2Nu tuke pujustinun sukartinasa, ni Apaachiri Yusjai nayaimpinampujayat, aints ainau waitkarat tusa nungkataramiayi. Ii Apaachiri Yus nu pujutnashanekaamtikramamiaji. Turamtai nushawainkau asar, nu pachisar chichaakur,atumnasha nu chichamnasha ujaijrume.b3Tura asar iisha nekasar ii Apaachiri Yusjai,tura ni Uchiri Jesucristojaisha pengkernintimsar pujaji nunisrumek atumsha iijaipengker nintimtunisrum pujustaram tusar,ii wainkamu tura ii antukmau ujaijrume.4Tura atum nekasrum nukap warastaramtusan junaka aatjarme.

Yuska paantaitai timiauri5

rau asamtai, juka iisha antuku asaryamaikia atumin ujajrume. Yuska nekaspaantaitai. Tura asa niinka teeka pengkéatsawai. 6Antsu iisha tuke tunau turin asar,

teenam pujuinawa nunisrik pujayatrik,Cristojai tsaniasar pujaji takurkia waitraji.Tura wait chicham chichaakrikia, nekaspengker aa nuka turatsji. 7Antsu iisha Yusepaaniuri nintimsar pujakrikia, Yus pujawanunisrik iisha pujaji. Tura chikich ainaujaiiruntrar pengker nintimtunisar pujaji. Nuturakrikia, Yuse Uchiri Jesucristo iinjarutramak, ni numpe numparu asa, iitunaarin mash japitramji.c

8Iik nintimtumasar:jai takurkia nuka anangmamkur taji. Turaasar wait chicham etserji. 9Antsu ii tunaariii ujaamka, Yus nekas pengker aa nuka nichichamen tuke umiu asa, ii tunaarin mashtsangkutramji, tura ii tunau nintimaurinchamash japitramji. 10Yus aints ainautin mashtunau ainiarme tusa nekarmaji. Turawainiatrik iikia: Wína tunaaruka pengkéatsawai takurkia, Yuska waitaitai taji. Turanu takurningkia, ni chichamengka iinintinka pujurtamtsuji.

Yusen chichartamsatnuka Cristoketai

2 1Uchichir ainautirmin, tunauwajasairam tusan atumin aatjarme.

Tura aneachmau tunau turakrin, iinchichartamsatnusha pujawai. NukaJesucristoketai, nekas tunaarinchawanuwaitai. Nuka iin pachitmas: Wisha nuaintsu tunaarin sakartaj tusan jakamiajaitusa, ni Apaachiri Yusnaka chichartamji.d

Juan Papin Eemak Akupkamuri

Page 487: Achuar bible   new testament

487

e 2.4 (Juan 14.15, 21, 23) f 2.8 (Juan 13.34;15.17) g 2.11 (Rom. 13.12-14)

2Jesucristoka ii tunaarin sakturmartasjarutramkamiaji. Antsu ii tunaarinaksakturmartaska jarutramkachmiaji, antsumash nungkanmaya ainau tunaarinchasakartas jakamiayi.

3Yus umirkatin chichaman akupkamianu chicham umirkurkia: Yuska tuyapipujawa tusar nekaamnawaitji. 4Tura aintsnangkami chichaak: Yuska tuyapi pujawatusan nekajai tayat, Yus umirkatinchichaman umitsuk pujakka waitrawai,tura asa nekas chichamnaka chichaatsui.e5Antsu aints Yus tímia nuna umirkungka,nuka Yusen miatrusang aneawai. Turaasamtai iisha Yus aneakrikia: IikiaYusnawaitji tusar nekaji. 6Aints: WikiaYusnawaitjai takungka, Jesucristo junungkanam pujumia nunisang niishapujustinuitai.

Yamaram chicham etserkamuri7Aneetir ainautiram, umirkatin

chicham yamaram aa nunaka aatsujrume.Antsu nu nangkamtaik umirkatinchicham antukmiarume nunak aatjarme.8Antsu kinta tsawaarak paantin wajamtai,nekas teeka mengkawai. Tura asamtaiyamaram chichaman Cristo akupkamianuka, tura atumsha umirume nuka nekaspaan asamtai, chichaman atuminaatjarme juka yamarmaitai.f

9Aints: Wikia nekasan paaniunampujajai tayat, Cristo nemarniun chikichankajerakka paaniunmaka pujatsui, antsutuke teenam pujawai. 10Antsu chikichainaun aneauka nekas paaniunampujawai. Tura asamtai chikich aints nu

tsui. 11Antsu aints chikich ainaujaikajernai pujakka, tuke teenam pujawai.Tura teenam pujau asa, wainmichuanunisang tuning wekaa tusangkanekatsui.g

12Uchichir ainautirmin, Jesucristo ni

tramrau asamtai, atumin aatjarme.13Uchirtin ainautirmin, Cristo nunangkamtaik tuke pujuya nu: Tuyapipujawa tusaram, nekau asakruminatumniasha aatjarme. Natsa ainautirmin,atum iwianch nepetkau asakruminatumniasha aatjarme.

14Uchichir ainautirmin: Ii ApaachiriYus tuyapi pujawa tusaram, nekauasakrumin atumin aatramiajrume.Uchirtin ainautirmincha, Cristo nunangkamtaik pujumia nu: Tuyapi pujawatusaram nekau asakrumin atumniashaaatramiajrume. Natsa ainautirmincha,atum kakaram wajasrum, Yuse chichameatumi nintin ukusu asaram, tura iwianchnepetkau asakrumin atumniashaaatramiajrume.

15-16Ju nungkanmaya ainau wakerinanuka Yusnumianchuitai, antsu junungkanmayaintai. Tura asamtai junungkanmaya ainau aneena nukaaneenirap. Ju nungkanmaya ainauaneetiringkia nuwaitai: Ni namangkewakera nuna tura ni jiijai wainmaunwakerina nuna tura miajuitjai tunintimtumina nuna ju nungkanmayaainauka aneenawai. Tura asar nuna

tsui. 17Ju nungkanam aa nuka mashmengkakatnuitai. Tura ju nungkanmayaainau timiá wakerina nuka mashmengkakatnuitai.rin najaninak pujuinauka tuke iwiaakupujusartinuitai.

Nekas chicham tura waitchicham pachisar etserkamu

18Uchichir ainautiram, nungkamesertin kinta jeatak wajasi. AtumkaCristo nemase tatatui tamausha

1 2

Page 488: Achuar bible   new testament

488

h 2.18 (2.Juan 7) i 2.20 (1.Cor. 2.10-16) j 2.23 (1.Juan 4.15) k 3.1 (Juan 1.12)l 3.2 (1.Cor. 13.12) m 3.5 (Juan 1.29)

antukmiarume. Yamaikia Cristo nemaseuntsuri wantinkaru asaramtai, nungkamesertin kinta jeatak wajasi tusar iishanekaji.h 19Nu aints ainau iijai iruntrarpujuinayat, nekasar Criston umirchauasar jiinkiarmiayi.ruitkungka, iijai tuke iruntrarpujuscharayash. Tura Criston umirinachuasar, iiniangka jiinkiaru asaramtai, iishanuka paan nekaji.

20Cristo atumin Yuse Wakaninsuramsau asamtai, mash paan nekarme.i21Atumka nekachuitrume tu nintimsankaatumniaka aatsujrume. Antsu chichamnekas aa nu nekau asakrumin aatjarme.Tura asamtai chicham nekas aa nuna

natsui. Atumsha nusha nekarme.22¿Jesúsan pachisar wait chichamanetserin ainauka warintinawa? Nu aintsainauka: Jesúska Yus akupkachmawaitaitinawai. Nuka Criston nakitinak: YuseUchirinchuitai tinau asar ni nemaseainawai.tsui. 23Jesúska Yuse Uchirinchuitai taukanuka Yuse uchirinchuitai. Antsu Jesús

tai.j24

taik antukmiarme nu tuke atumi nintinukustaram. Nu turakrumka YuseUchirijai, tura ni Apaachiri Yusjaishatsaniasrum pujustinuitrume. 25Jesucristoiin chichartamak:nun nekasan susatnuitjarme turammiaji.

26Aints atumin anangkraminakpujuinaun pachisan ju chichamnakaaatjirme. 27Antsu Yus ni Wakanin atuminakupturmakmia nu atumi nintin tukepujurtamu asa, mash aa nuna atuminnuitamrume. Yuse Wakani nuikiarta nukanekasaintai. Antsu wait chichamnaka

atumniaka nuitamtsurme. Tura atuminnuitamu asamtai, chikich aints wínanuiturat tusarmeka yuumatsrume. Tura

mia nu nintimsaram Cristojai tuketsaniasrum pujustaram.

28

sha, Cristojai tsaniasrum pujustaram. Nuturakrumka, Cristo wantinmatai, iishanatsaamtsuk pengker nintimsar Nijaiingkiuniktinuitji. 29Atumsha Jesucristonekas pengkeraitai tusaram nunekakrumka, aints pengker aa nuna tuketurinauka nekasar Yuse uchiri ainawaitusaram nekarme.

Yuse uchiri ainaun pachis etserkamu

3 1Nintimrataram. Ii Apaachiri Yus iintimiá anenmau asa: Wína uchiruitrume

turamji. Iin turamu asamtai, nekasar Yuseuchiri ainiaji. Tura asakrin ju nungkanmayaainauka Yusen nekainachu asar iinka: JukaYuse uchiriyampita tusarka nekarminatsji.k2Aneetir ainautiram, yamaisha Yuse uchiriainiaji. Tura ukunmasha warukatnukitaijnuka yamaikikia nekatsji. Antsu Cristowantinkamtai, warukuita tusar paanwainkau asar, iisha Niya tumau atinuitji.Iisha nusha nekaji.l 3Tura Jesucristo pengkétunaarinchau asamtai, ni tatintrin nakainakpujuinausha Cristo pengké tunaarinchaupujawa nunisarang pujusartas ni tunaarinkaukuinawai.

4

rinka umirtsui. Tura Yuse akupamurinumirchauka tunaun turawai. 5Jesucristoaints ainauti tunaarin tuke mashsakturmartas ju nungkanam taramiayi.Tura Cristoka pengké tunaarinchauyayi.Atumsha nusha nekarme.m

6Aints Criston nintimias pujakka,tunaunumka tukeka pujatsui. Antsu aints

1 2 3

Page 489: Achuar bible   new testament

489

n 3.8 (Hebr. 2.14-15) o 3.11 (Juan 13.34;15.12) p 3.12 (Gén. 4.8) q 3.16 (Juan 15.13)r 3.19 (1.Cor. 4.4) s 3.22 (Mat. 7.7-11; Juan 14.13;15.7,16;16.23-24; 1.Juan 5.14-15)t 3.23 (Juan 13.34;15.12, 17)

tuke tunau takauka: Cristo tu awai tuukanintimtsuk pujawai, tura Cristosha itiurpujawa tusangka pengké nekatsui.7Uchichir ainautiram, aints kichkishaatumin anangkramawarai tusan nunashatajarme: Cristo nekas pengker asamtai,

tai. 8Antsu Yus aints ainaun najantsaing,Satanás tuke tunaarintin pujuyayi. Turaasamtai aints tuke tunau takaukaSatanásnawaitai. Tura wainiat YuseUchiri Satanása takatrin mengkaaktastaramiayi.n

9Yuse uchiri ainau Yusnumia akiinauasar, tunaanumka tukeka pujuinatsui.Tura Yuse uchiri asar, tunaanumkatukeka pujuschartin ainawai. 10Turaasamtai ¿yaachita Yuse uchirisha, turayaachita Satanása uchirisha? tusarnekaatnuitji. Pengker aa nuna turichuka,tura chikich ainaun aneechuka nekasYuse uchirinchuitai tusar nekaatnuitji.

Aneenimi timiauri11

rume nuka nuwaitai: Aneenimi.o 12Antsuaints Caín naartin yaanchuik pujumianunisrikia acharmi. Nuka Satanásnau asayachiin maamiayi. ¿Tura warukangmaaya? Ni yachí Yusen miatrusangumirak pengker aa nuna takau asamtai,antsu ningkia tunau takau asa, yachiinkakajerak maamiayi.p

13Yatsur ainautiram, ju nungkanmayaainau atumin kajertaminamtaisha: Maj¿warukantsuk iincha kajertaminai? tuukanintimtsuk asataram. 14Yaanchuikiajakawa nunisrik pujayatrik, yamaikia Yusumirkurkia, tuke Yusjai iwiaakupujustinuitji. Iikia Cristonu ainau aneauasar nuka nekaji. Antsu chikich ainau

aneetsuk pujuinauka tuke jakawanunisarang pujuinawai. 15Aints chikichainaun kajernuka mangkartin aintsuanunisketai. Tura aintsun maataswakerauka pujut nangkankashtinakanintimias pujuschamnawaitai. Atumkanusha nekarme. 16

kau asamtai, ni anengkratairisha nekaji.Iin timiá anenmau asamtai, iisha nunisrikYusnau ainau aneau asar, ni iwiaakupujusti tusar iisha jakatnuitji.q 17Aints niyutairin tura ni entsatirin takakiat, niyachí waitnas pujau wainiat, waitanentachkungka ¿itiur Yusnasha ninintijaisha aneeting? 18Wina uchichirainautiram, aya chichasrikia: Aneajmetutsuk asarmi. Antsu nekasar pengker aanu turakur yainikmi tajarme.

Natsaamtsuk Yuska seatnuitji timiauri19-21Aneetir ainautiram, ii nintijai:

Tunaawitjai tutsuk pujakrikia,tsuk Yuska seatnuitji. Tu pujakrikia, Yusechichame nekas aa nu umirnuitjititinuitji. Tura asakrin Yus mash nekauasa, ii nintincha nekarmaji. Tura Jesús

mar yuumataji tusar, napchau nintimsarpujarin wainiat, Yus ii nintincha nekauasa nekas iincha paan nintimtikramji, tunintimsar pujustinuitji.r 22

kia Yus: Wína chichamur umirtuktaramtusa akupturmakmiaji nu umiru asar,tura ni wakeramurisha umiru asakrin iiseaji nunaka mash suramsatnuitji.s 23Yusni chichamen: Umirtuktaram tusa,akupturmakmiaji nuka juwaitai: WínaUchir Jesucristo nekasampita titaram,tura wi chichaman akuptukmiajrumenunisrumek aneenitaram.t 24Aints Yusechichamen umirak pujakka, nuka Yusjai

1 3

Page 490: Achuar bible   new testament

490

u 3.24 (Rom. 8.9; 1.Juan 4.13) v 4.3 (Mat. 7.15; 2.Juan 7) w 4.6 (Juan 8.47;15.19)x 4.9 (Juan 3.16) y 4.12 (Juan 1.18) z 4.13 (Rom. 8.9; 1.Juan 3.24)a 4.15 (1.Juan 2.22-23)

tsanias pujawai, tura Yuscha nijai tsaniaspujawai. Tura asar mai kichkianunisarang ainawai. Tura Yuse Wakani iinintin pujurtamu asamtai, Yuska iijaipujawai tusar nekaji.u

Yuse Wakani tura Cristo nemase wakani pachisar etserkamu

4 1Aneetir ainautiram, ju nungkanamwait chichaman etserin untsuri

irunui. Tura nuka:muitjai nangkamiar tinu ainawai. Turaasaram nekachiatrumek: Nekas Yusakupkamuitai tiirap. Antsu ¿NekasashYuse Wakanijai chichaa? tusaramnekaataram. 2

krumka tu nekaatnuitrume. Aints Jesúsanpachis: Nuka Yuse Uchirintiat, nekasaints wajas junia aintsua nunisangakiinamiayi, tu chichaakka,jai chichaawai. 3Antsu aints Jesúsanpachis tu chichachuka Yuse Wakani ninintinka pujatsui. Antsu Cristo nemasewakani ni nintin pujawai. Tura Cristonemase wakani tatinuitai tamaukaantukmarume. Nu wakantrintin yanchukju nungkanam taawitai.v

4Uchichir ainautiram, atumka Yusnauasaram, Yuse Wakani atumi nintinpujawai. Antsu ju nungkanmaya ainaunintin iwianch pujawai. Antsu atuminintin puja nuka timiá kakaram asamtai,atumsha nu wait chichaman etserin ainaunepetkawaitrume. 5Nu wait chichamanetserin ainau ju nungkanmaya asar, aya

nawai. Turinamtai ju nungkanmayaainau nuna chichamenka pengkeranturinawai. 6Antsu iikia Yusnawaitji.Tura asakrin Yusnau ainauka iinuchichamen anturtaminaji. Antsu Yusen

umirchau ainau iinu chichamenkaanturtaminatsji. Tura asaramtai ¿yaachiaYuse Wakani nekas aa nuna umirua? tura¿yaachia anangkartutai wakan aa nunaumirua? tusar nekaamnawaitji.w

Yuska tuke anengkratui timiauri7Aneetir ainautiram, aneeniamuka

Yusnumia winau asamtai, iisha aneenimi.Yusen aneenauka Yuse uchiri ainawai.Tura asar Yus tuyapi pujawa tusarnekainawai. 8Yuska tuke anengkratnuitai.Antsu chikich ainaun aneetsuk pujauka:Yus tuyapi pujawa tusangka nekatsui.9Yus iin timiá anenmau asa: Atum winaUchirjai tuke iwiaaku pujusmintrum tusa,

nam akupturmakmiaji. Tura asa nianengkratairin paan nekamtikramamiaji.x10Yuse anengkratairingkia nuwaitai: IikiaYuska aneachmaitiat, Yus aintsainautinka timiá anenmau asa, ii tunaarinsakturmartas ni Uchirin akupturmakmiaji.

11Aneetir ainautiram, Yus iin timiáanenmau asamtai, iisha nunisrik maianeeni wajarmi. 12Yuska pengkéwainchawaitiatrik iisha mai aneeniwajakrikia, Yus ii nintin pujurtamji. Turaasamtai Yusjai metek anenin atinuitji.y13Yus ni Wakanin iin suramsau asamtai,Yus iijai tsanias pujawai, tura iisha Nijaitsaniasar pujaji tusar nekaji.z 14IiApaachiri Yus mash nungkanmayaainautin uwemtikramratas ni Uchirinakupturmaku asamtai, iikia nu nekauasar, nu chichamsha aints ainau ujaaji.15Aints: Jesús nekas Yuse Uchirintaitauka Yusjai tsanias pujawai. TuramtaiYuscha nijai tsanias pujawai.a

16Tura asamtai Yuska iincha nekasampianenmaji tusar iikia nekaji. Yuska tuke

1 3 4

Page 491: Achuar bible   new testament

491

b 4.21 (Mat. 5.44-46; Marc. 12.29-31) c 5.3 (Mat. 11.30; Juan 14.15; 2.Juan 6)d 5.9 (Juan 5.32-37) e 5.12 (Juan 3.36)

anengkratnuitai. Tura asamtai aintschikich ainaun tuke aneauka Yusjaitsanias pujawai. Tura asamtai Yuschanijai tsanias pujawai. 17Tura asamtainekas aneenit nuimiaru asar, iishaJesucristo ju nungkanam pujumianunisrik pujaji. Tura asar Cristo aintsainau tunaurin jiistas winamtai, iikianatsaamtsuk tura shamtsuk pujustinuitji.18Nekas aneniamunmaka shamamukaatsawai. Iikia nekasar anenisarpujakrinka sapijkia mengkawai. Antsu ii

nuitji. Tura asar nangkamrik shamakurpujakrikia anengkratsuji.

19Yus eemak iin anenmau asamtai,iisha ni aneaji. 20Tura aints: Wisha Yusenaneajai tayat, chikich ainaun kajerujpujakka waitrawai. Nekas chikich aintsainaun aneachusha ¿itiur Yusenwainchausha aneeting? 21Yus iincha ju

miaji: Yusen aneauka chikich ainaunchaaneeti turammiaji.b

Ju nungkanam ainia nuka nepetkatnuitji

5 1Aints chichaak: Jesúska nekas Yus

tai. Tura asamtai ii Apaachiri Yusaneakrikia, ni uchiri ainausha aneetnuitji.2Ii Apaachiri Yus aneakur, tura nichichamen umirkur pujakur, Yuse uchiriainausha nekasar aneaji tusar nekaji.3Yus nekasar aneakrikia, ni chichame: Nuumiktaram tusa iin akupturmakmiaji nuumiaji. Tura Yus aneakrikia ni chichameumirkatnuka yumtichuitai.c 4Nekasar

rikia, tu nepetkatnuitji: Yus nekasampitatusar nintimtau asar, ju nungkanam ainianuka mash nepetkatnuitji. 5¿Yaachia junungkanam ainia nuna nepetkatnuita?

Aints nekas Jesús Yuse Uchirintai tunintimias pujauka ju nungkanam pasé aanunaka mash nepetkatnuitai.

Yuse Uchiri pachisar etserkamuri6Jesucristo ju nungkanam taamtai,

entsa imiaamunam Yus chichaak: Jukawína Uchiruitai timiayi. Nunia Jesús jaka,ni numpenka numparmiayi. Jesús entsamain asamtai, nuke nekau asar YuseUchirintai tatsuji. Antsu iin jarutramak ninumpe numparu asamtai, Jesúska YuseUchirintai tusar nekaji. Tura YuseWakanisha tuke nekas chicham aanunaka nekamtikiartin asa, Jesucristo

ramji. 7-8Yuse Wakani nunia Jesúsaimiaimuri, nunia ni numpe numparmaurikampatam aa nuka mash metek ainawaitusar, Jesús Yuse Uchirintai tusar nekaji.9Aints ujatmakakrincha, nu antukrikianekasaintai tuweaji. Tura Yuse etsermaurinuna nangkamasang nekas waitchauasamtai, ni Uchirin pachis ta nuka antukuasar nekasampita titinuitji.d 10Aints YuseUchirin nekasampita tusa, ni nintijai tukenekasampita tawai.chuka Yus ni Uchirin pachis tímia nunakanekaschawaitai tau asa: Yuska waitaitaitawai. 11Tura Yus ni Uchirin pachis iinujatmaji nuka nuwaitai: Wína Uchir tukeiwiaaku pujau asamtai, atumsha nijaituke tsaniasrum iwiaaku pujustinuitrumeiinka turamji. 12Yuse Uchirin nintimsar

tin ainawai. Antsu Yuse Uchirinnintimtsuk pujuinauka tuke Yusnumiwiaakuka pujuschartin ainawai.e

Inangnamu chicharkamuri13Yuse Uchiri nekasampita tusaram

nintimtusrum pujau asaram, tuke

1 4 5

Page 492: Achuar bible   new testament

492

f 5.13 (Juan 20.31) g 5.14 (Mat. 7.7-11; Juan 14.13-14;15.7,16;16.23-24; 1.Juan 3.21-22)h 5.20 (Juan 17.3)

Yusnum iwiaaku pujustinuitrume. Nunekaataram tusan, ju chichamnakaatumin aatjarme.f

14-15Ni wakeramurijai metek iikia Yusseakrinka, niisha anturtamji. Turaasamtai Yus wi seamka mash anturtawapitusar nekaji. Nu nekau asar, wi seajanunaka Yus nekas surustatuapi tunintimsar seaji. Nu nekau asar Yuskapengker nintimtaji.g

16Aints jatan jurumakchatatiat tunauntakauka, tuke mengkakatnunam wechauasamtai, Yus ni tunaarin tsangkurattusaram seattiaram. Turakrumningkia

nun susatnuitai. Antsu chikich aints jatanjurumaktias tunaun takauka tukemengkakatin asamtai, nu aints pachisrumYus seattiaram tusanka tatsujrume. 17Yusumirtsuk pujakur turutisha mash

tunaawitai. Tura chikich tunau tukejakatniunam wechatnusha ainawai.

18Yuse uchiri ainautisha Yusnumiaakiinau asar, tunaanumka tukeka pujatsji.

chamnawaitji tusar nekaji. 19Yuse aintsriainautikia Yusnawaitji. Tura mashnungkanmaya Yusen umirchau ainaukaSatanásnau ainawai. Iisha nusha nekaji.

20Yuse Uchiri Jesucristo yaanchuik junungkanam taa: Yus nekas puja nuka tupujawai tusa nekamtikramamiaji. Turaasar Jesucristo nekas Yuse Uchiri aa nujaitsaniasar pujaji. Niisha tuke pujuu asa,iincha pujut nangkankashtinun suramjitusar nekaji.h 21Uchichir ainautiram:Yuschau wainiatrum warí timiá anearmenuka atumi yusrintai. Tura asamtai

ram. Maaketai.

1 5

Page 493: Achuar bible   new testament

493

a 1.6 (Juan 13.34; 14.15,23-24;15.12,17; 1.Juan 5.3) b 1.7 (Mat. 7.15; 1.Juan 2.18;4.1-3)

Nekas chichaman tura anenitnashapachis etserkamu

1Wiitjai Cristonu ainau juuntrinjai. Ju

nam akupajai. Cristo atumin eatmakuasamtai, wisha nekasan atumin aneajrume.Antsu wikikia aneatsjarme. Antsu chikichainausha nekas chicham aa nuna nekainaukaatumniasha anenminawai. 2Nekas chichamaa nuka ii nintin ukusmau asamtai, tura iijaituke pujustin asamtai, wisha atumniashaaneajrume. 3Ii Apaachiri Yus tura ni uchiriJesucristo nekas chichaman atuminnekamtikramau asa, ni anengkratairiatumniasha nekamtikramawarti tusan, turaatumniasha wait anentramrarti tusan, turapengker nintimsaram angkan pujustinnashasuramsarti tusan aatjarme.

4Ii Apaachiri Yus nekas chicham aanuka umirtuktaram tusa,miaji nuna aints atumjai pujuinaukaumirinawai. Tura asaramtai wikia nunanekaan nukap warasmajai. 5Yamaikiayatsur ainautirmin umaarutirminchatajarme: Wait aneasrum aneenitaram.Chichaman akupaja juka yamarmachuitai.Antsu nu nangkamtaik antukmiaji nuketai.6Nekasar Yus aneakrikia: Wína akupamurumirtuktaram tusa, Yus akupturmakmiajinu umirkur pujustinuitji. Tura nu

rume nuka juwaitai: Nekasrumaneenisrum pujustaram.a

Anangkartinun pachis etserkamu7Ju nungkanam anangkartin untsuri

irunui. Nuka Jesucristo aintsuanunisang akiinamiayi tinatsui. Aints tupujuinauka aints ainaun anangkinauasar Cristo nemase ainawai.b 8Yusatumin takatan suramsamia nunamengkatrukai tusaram wainkataram.Antsu Yusnum tuke pujustaj tusaramaneartaram.

9Aints Cristo nuikiarturmaurin inais:Nuna nangkamasnak nekajai taukaYusjaingkia pujatsui. Antsu aints Cristonuikiarturmaurin tuke umirak pujakka,nuka ii Apaachiri Yusjai tura ni Uchirijaitsanias pujawai. 10Aints Cristo chichamennuikiartichutiat wait chichaman atuminnuitamrartas wininamtaikia: Iijai pujusmitiirap. 11Nu aints: Iijai pujusmi takurmekani pasé nuikiartamuri pachisrum: Nukapengkeraitai titinuitrume. Turakrumka nu

trume.

Inangnamu chicham akupkamuri12Chichaman untsuri atumin ujaktasan

wakerayatun, ju papinumka mashkiaaatrashtatjarme. Antsu wiki atuminjiistasan nintimjai. Tura atumjai jinumingkiunisar wainaikiar chichaakurwarastinuitji.

13Yuse uchiri ainau Yus eakmau asarchichaman akupturminawai. Maaketai.

Juan Papin Ataksha Akupkamuri

Page 494: Achuar bible   new testament

494

a 1.1 (Hech. 19.29; Rom. 16.23; 1.Cor. 1.14) b 1.11 (1.Juan 2.29;3.6, 9-10)

Gayon pachis pengker chichasmauri1Wiitjai Cristonu ainau juuntrinjai.

Gayoa, ameka wína aneetir amikurasakmin ju papin aatjame. Wisha nekasanamin aneajme.a

2Ameka wína aneamur yatsur asakmin,wikia amin pachisan Yusen seatkun: Tukepengker pujusat tusan, tura sungkurmatsukpujusat tusan tura tuke Yusen nintimiaspujusat tusan Yusen seatjame. 3Cristonuainau juni irasartas taar, ame nekaschicham umirmaun pachisar ujatkaramtai,nuna antukan nukap warasmajai. 4Cristonuainau wi etsermaurun antuku asar, Yuseuchiri wajasarmia nuka wína uchiruanunisarang ainawai. Tura asar nuka nekaschichaman umirinak pujuinamtai nukapwaraajai. Nuna nangkamasnak timiáwarasmintruka pengké atsawai.

5Ameka wína aneamur yatsur asakmin,Cristonu ainau tuke pengker wainuyame.Tura chikich yaja nungkanmaya Cristonuainau taaramtaisha nunismek pengkerwainuyame. 6Nu aints ainau juni taaramin pachitmasar: Iincha anenmau asa,pengker yainmakmaji tusar, Cristonuainau iruntramunam etserkarmayi. Turanuka ataksha amin jearamtai, niyuumamuri susam akupkarta. Nuturakum Yus pengker awajsatatme. 7Nuaints ainauka Jesucristo inatiri asar, Yusechichamen etserinawai. Tura asar Yusenumirchau ainau kuikiarin jurutan

nakitrarmayi. 8Tura asaramtai nekaschicham aa nuna angkan etserkarti tusar,Cristonu ainautikia yainiktinuitji, tura niyuumamurisha susatnuitji.

Aints pasé turamuri pachis etserkamu9Wikia Cristonu ainaun mash papin

aatran akuptukmiajai. Tura wainiatDiótrefes chikich ainaun inartas wakerauasa, iinu chichamenka pachiatsui. 10Turaasamtai wi winaknaka, ni turamurinchapachisan chicharkatatjai. Iin pachitmaswaitrak tsanumu weawai. Tura Cristonuainau Yuse chichamen etserkartas irainaktaaramtaisha, juni wayaataram tatsui. Nunaturin asa chikich ainau: Iijai pujusmi tinanunasha turuwairap tusa surituweawai.Tura iijai pujusmi tinu ainaunka: Cristonuainau iruntramunmaya jiinkitaram tawai.

11Aneamur yatsuru, nu turamukaamesha nuimiaraip. Antsu pengker aanuna turina nu nuimiarta. Pengker aanuna turauka Yusnawaitai. Antsu tunauturauka Yusnaka nintimtsui.b

12Aints ainau mash Demetrion pachisar:Pengke aintsuitai tinawai. Nu tinamukanekasaintai. Iisha nunisrik Demetrionpachisar: Pengke aintsuitai takurin,amesha nuka nekasaintai tusam nekame.

Inangnamu chicham akupkamu13Amincha nukap titasan wakerayatun,

ju papinumka mashkia aatrashtatjame.14Antsu wári amin jiistasan wakerau asan

Juan Papin Ukunam Akupkamuri

Page 495: Achuar bible   new testament

495

nuni jean, amijai jinum ingkunisanchichastasan wakerajme.

15Yatsuru, angkan pengker nintimsampujusta. Ami amikrum juni pujuinau

amincha chichaman akupturminawai. Iiamikri amijai pujuinaun kichkin kichkinwisha chichaman akuptinajai.Maaketai.

3 Juan

Page 496: Achuar bible   new testament

496

a 1.1 (Mat. 13.55; Marc. 6.3) b 1.7 (Gén. 19.1-24)

Chicham akupkamuri1Wiitjai Judasaitjai.

jai. Tura Santiago yachiinjai. Ju papinaaran akuptajrume. Ii Apaachiri Yus: Wínaaintsur ataram tusa atumin anenmarme.Tura Jesucristojai tuke pujustaram tusaatumniaka waitmarme.a 2Yus atumin waitanentramak pengker nintimsaram angkanpujustinun tura ni anengkratairincha tukesuramsarti tusan tajarme.

Anangkartin ainaun pachis timiauri(2 Pedro 2.1-7)

3-4Aneetir ainautirmin, Yus atumniakauwemtikramrau asamtai, tura winashauwemtikruru asamtai, nuna pachisanatumin nukap aatratasan wakerukmiajai.

nak: Yuska timiá anengkratin asamtai,pachitsuk tunauka turamnawaitji tinuasaramtai,jarme. Nu aints ainauka ii ApuriJesucristoncha pengké umirinatsui. Turaasaramtai yaanchuik nu aints ainaunpachis: Tu wait wajakartin ainawai, Yusechichame tu aarmau asamtai, yamaikiatajarme:min aa nuka Yuse aintsri ainautinsuramsawaitji. Tura asamtai nu

taram tusan tajarme.5Yaanchuik Yus ni aintsri ainaun

Egipto nungkanmaya jiikmiau ainayat,

ukunam Yusen umirkacharu asarjakarmiayi. Nusha yanchuk mash nekauarumning nu kajinmakiram tusan atakshaaatjarme. 6Yuse awemamuri ainaushayaanchuik Yusen umirkariat, ni pujutirinnayaimpinmaya jiinkiaru asaramtai, Yusniincha jirujai jingkia, tee amanum tukejiinkichminnum engkea, ni kintarijeamtai,tai. 7Tura Sodoma yaktasha, turaGomorra yaktasha, chikich yaktashaarakchichu armia nusha nintimrataram.Yuse awemamuri tunaun turawarmianunisarang nu yaktanmaya ainau tunauturin asar, nuwan nuwatinachiat tuketsanirmin armiayi.taksha tsanirmin armiayi. Tura asaramtaiaints mash nintimrarat tusa, Yus nuyaktancha tuke mengkakarti tusa, jijaikeemakmiayi. Yamaisha nu aintsuanunisarang Yusen umirtsuk pujuinauka jikajintrashtinnum wait wajakartinainawai.b

8Tura asar nu aints ainausha atuminwiniarmia nuka Sodoma yaktanmayaaintsua nunisarang ainawai. Nukakaramrajai tinawai. Tura ni namangkenpachitsuk pasemamtikinawai. TuraYusnasha umirtan nakitinawai. Tura apuainaun pachisar pasé chichainawai.9Antsu Yuse awemamuri juuntri, Miguelnaartin nunaka turachmiayi. AntsuMoisés jakamtai, ni namangken jukitaswakerayat, iwianchi apuri Satanás

Judas Papin Akupkamuri

Page 497: Achuar bible   new testament

497

c 1.9 (Deut. 34.6; Dan. 10.13, 21; Zac. 3.2; Apoc. 12.7) d 1.11 (Gén. 4.3-9; Núm. 16.1-35;Hebr. 11.4; 1.Juan 3.12; Apoc. 2.14) e 1.14 (Gén. 5.18, 21-24) f 1.18 (2.Tim. 3.1-5;2.Ped. 3.3)

suritamu asa jukitatkama tujinkamiayi.Tura suritamaitiat Miguel Satanásanjiyakchamiayi. Antsu chicharak: Yusaminka chichartamkati timiayi.c 10Turanu aints ainauka nekainachiat pachitsukpasé chichainawai.nam aa nunak nekainau asar, tangkunintinchawa nunisarang ainawai. Turatangkua nunisarang ni namangken ningkimesmaminawai.

11Maj, nu aints ainau Caín ni yachiin

tin ainawai. Tura Balaama nunisarangkuikian wakerinau asar mengkakartinainawai. Tura aints Coré naartinuanunisarang apu ainaun umirtan nakitinauasar mengkakartin ainawai.d

12Atumka aneenimi tusaram,ram esta najankurmeka, nu anangkartinainau natsaamtsuk nakunakut nukapyuwinawai, tura nukap uminawai. TuraYuse chichamen etsernuitjai tinayat, Yuseaintsri ainaunka waininatsui. Turamukunit yumi jiturchatatiat nasenasentak mukuntiun juwawa nunisarang,nu aints ainausha nangkamiar chichajpujuwenawai. Tura numi neretiri jeauwainiat, neretsuk waja nunisarangnangkamiar pujuwenawai. Tura asarnumi kangkaptuk jaka kukaruanunisarang ainawai. 13Nu anangkartinainauka juun entsa tamparamurianunisarang ainawai. Tura tukenatsanpiaku aa nuna turin asar, entsatamparak sauran entsa yantamen ajapaukukmiawa nunisarang japnatin ainawai.Tura yaa nayaimpinmaya teenamayaarua nunisarang tuke mengkakartinainawai.

14Nu nangkamtaik Yus Adánkannajanamiayi. Nunia Adánka weari

yajutmaki yajutmaki siete (7) amia nukaEnoc ayayi. Enocsha nu anangkartinainaun pachis yaanchuik etsermia nukanuwaitai: “Ii Apuri ni umirin untsuriwarang ainaujai taratnuitai.e 15Turatunau ainau Yusen nakitinak tunautakatan tuke inaitsuk turinau asar, turaYusen pachisar tuke pasé chichainauasaramtai, ii Apuri nu aints ainaun waitwajaktiniun susatas taratnuitai,” Enocetserak timiayi. 16Nu anangkartinainauka mash ainia nuna pachisar paséchichainawai.murinak najanin ainawai. Tura wikiamiajuitjai tumaminawai. Tura wínapengker nintimtursarat tusar, chikichainaun anangkawartas: Ameka pengkeaintsuitme tinawai.

Cristonu ainaun chicham akatramuri17Atumsha aneetir ainautiram, ii Apuri

Jesucristo nuiniatiri ainau chichamaneemkar etserkarmia nu nintimrataram.18Nusha atumin chichartaminak:“Nungka meseatsaing, aints ainau Yusenwishikinak pujusar, ni wakeramurinnajanawartin ainawai,” tiarmiayi.f 19Nu

raminawai. Tura Yuse Wakani ni nintinengkemtuachmau asar, ju nungkanam aanunak nintiminawai.

20Antsu atumka, aneetir ainautiram, Yusnekasampita tusaram tuke inaitsukkakaram wajastaram. Tura Yuse Wakanikakarmarijai Yus seataram. 21Tura Yuseanengkratairi tuke nintimsaram pujustaram.Turakrumin ii Apuri Jesucristo atumin waitanentramak pujut nangkankashtinunsuramsatin kinta jeati tusaram nakastaram.

22Tura chikich ainau tuke Cristonnekasashi tinauka nekasampita tiarat

Judas

Page 498: Achuar bible   new testament

498

tusaram wait anentrataram. 23Chikichainau tunaunum pujuinau jinum epenauwakemtasrum wakerarme nunisrumektunaanumia uwemtikrataram. Antsuaintsu entsatiri pakui maatrau tsuutarmenunisrumek nu aintsu tunaari nakitauasaram: Iisha tunaanum jeai tusaram,chikich aints wait anentrataram.

Inangnamu Yus maaketai timiauri24-25Yuska kichkitai. Tura mash

nekawaitai.

ramratin aa nu: Tunaunum jeairam tusa,

trume. Tura ni pujamunam pengkétunaarinchau pujustaram tusa, atuminnukap waramtikramsatnuitrume. Turaasamtai ii Apuri Jesucristo pachisarYuska pengker awajsarmi. Tura asar:Ameketme juuntam tura Ameketmekakarmam, tura Ameketme Apumtiarmi. Yaanchuiksha, tura yamaishatuke mash aa nuna inakratnuitai. Tuatí.

Judas

Page 499: Achuar bible   new testament

499

a 1.4 (Col. 1.18) b 1.7 (Zac. 12.10; Mat. 24.30; Marc. 13.26; Luc. 21.27; Juan 19.34-37;1.Tes. 4.17) c 1.8 (Isa. 41.4; Apoc. 1.17;2.8;22.13)

Jesucristo ni chichamen nekamtikiamuri

1 1Wiitjai Juankuitjai. Jesucristoinatirinjai.

ton ukunam atin aa nuna nekamtikiamuasa, niisha:rat tusa, ni awemamurin akupak, wina juchichamnaka nekamtikruami. 2Tura ni

ruau asamtai, wi wainkamja nunakamash nekasaintai tajai.

3Yus ju chichaman wári umiktinasamtai, aints ainau ju chichamanukunam atiniun pachisar aujina nukanekasar warasartinuitai. Tura juchichaman antinauka,naka mash umirinauka warasartinuitai.

Juan siete yaktanmaya ainaun aatramuri4-5Wiitjai Juankuitjai. Asia nungkanam

siete (7) yaktanam Cristonu ainauiruntraram pujautirmin chichamanakuptajrume. Yus yaanchuik tukepujumia nuka yamaisha pujawai. Turatuke pujuwitai. Nuka ni siete (7)jai, tura ni Uchiri Jesucristojai atuminnekas pengker awajtamsarti. Tura angkanpengker nintimratnuncha suramsartitusan tajarme. Jesucristo chichamanumiu aa nuka ni Apaachiri chichamennekamtikramamiaji. Nunia jakayat,

chikich ainaun nangkamasang nuwáeemak jakamunmaya nantakmiayi. Turatuke jakashtin asa, junia apu ainauninartinuitai. Tura iin anenmau asa,waitnas jaka numpar, ni numpejai iitunaarinka japitramramiaji.a 6Tura wínaaintsur asaram, wijai metek aints ainauinartinuitrume turamiaji. Tura wínaApaachiru Yuse inatiri asaram,tea nunisrumek nijai chichastinuitrumeturammiaji. Tura asamtai tuke inaitsukJesucristoka: Ameketme kakarmam tusarpengker awajsatnuitji. Tu atí.

7Antuktaram. Cristoka yurangmijaitaratnuitai. Turamtai aints ainau mash niinwainkartinuitai. Tura Criston maawarmianusha niincha wainkartinuitai. Tura mashnungkanmaya Yusen umirchau ainau niinwainkar, wait wajaktintrin shaminakjuutiartinuitai. Nekas turunatnuitai.b

8Ii Apuri chichartak:taik mash najanamiajai. Tura nungkaamuamunmasha tuke mash inartinuitjai.Wikia Yus asan tuke tujinkachuitjai.Yaanchuik pujumiaja nunisnak tuke pujajai.Tura tuke pujustinuitjai,” turutmiayi.c

Juan karanma nunisangCriston wainkamuri

9Wikia Jesúsnau asan atumi yachiinjai.Atumsha Jesucristonu asaram, wait

Jesucristo Juankun wantintukmauri(El Apocalipsis)

Page 500: Achuar bible   new testament

500

d 1.13 (Dan. 10.5) e 1.16 (Dan. 10.5-6)

wajarme nunisnak wisha wait wajajai.Tura ukunam iruntrar Jesúsnum pujusarchikich aints ainaun inartinuitji. Tura nitati tusar, iisha nakaji. Jesucristo Yusechichamen wína nekamtikruamia nunaetseru asamtai, isar Patmos tutainumachikmau pujajai. 10Tura ii Apuri kintariYuse Wakani wína nintirun piatrukuasamtai,mua tumaun kakarman untsumunantukmajai. 11Tura untsumun antukmajanuka nuwaitai: “Ame wainme nupapinum aarta. Tura Cristonu ainau siete(7) yakat ainamunam mash aatramakuptukarta. Nu yakta naaringkia nuainawai: Efeso, nunia Esmirna, nuniaPérgamo, nunia Tiatira, nunia Sardis,nunia Filadel a, nunia Laodicea,”turutun antukmajai.

12Turutmatai: ¿Yáki turuta? tusan,tuntuprunini pajasan jiimkaman, ji keaunkuri najanamun siete (7) aun wainkamjai.13

pinmaya akupkamua tumaunwainkamjai. Tura wejmakan sarmannawejai metek entsar, tura kachumtainkuri najanamun netsepejai metek peawajaun wainkamjai.d 14Ni intashisha

jai. Tura ni jiisha ji kapawa tumaunwainkamjai. 15Tura nawesha jiru jinumjiyamua nunisang newar wajaunwainkamjai. Tura ni chichamesha túnauutua tumaun antukmajai. 16Tura niuntsur uwejejai yaa tumaun siete (7) aunachik takakun wainkamjai. Tura saapiatumau yantamen mai ere tsakamunjangkenia jiinun wainkamjai. Yapiishatsaa tupin wajas tsantua tumaunwainkamjai.e

17Tura wikia timianun wainkan, jakawanunisnak ni nawen yaamsan iyaarmajai.Turamtai ni untsur uwejejai wína

achirak: “Shamrukaip. Wiitjai. Wikia nunangkamtaik tuke pujuyajai. Nungkamash amukamtaisha, wikia tukepujustinuitjai. 18Wikia tuke iwiaakuitjai.Wikia jakayatnak nantakin asan,yamaikia tuke iwiaaku pujajai. Turajakar matsamsartin ainaun yawirinka witakakjai. 19Tura asamtai ame wainmenuka mash aarta. Tura yamai atatanusha, nunia ukunam atinua nusha mashaarta.

20“Yamaikia chicham nekaachmin aanuna amin nekamtikiatjame. Yaa siete (7)ainia nuna wína untsur uwejrujaiachikian takakai waitkame nukanuwaitai, nunia ji keau siete (7)wainkame nusha nuwaitai tusanyamaikia nekamtikiatjame. Yaa siete (7)ainia nuka wína aintsur ainau waininsiete (7) ainia nuwaitai. Tura ji keau siete(7) ainia nuka wína aintsur ainau mashiruntrar siete (7) yaktanam pujuinanuwaitai,” turutmiayi.

Siete yakat ainamunam chicham akupkamu Efesonam chicham akupkamu

2 1“Wína aintsur ainaun wainin Efesoyaktanam puja nuka ju chichaman

nekaati tusam aarta: Ni untsur uwejejaiyaan siete (7) takaka nuka, tura ji keaunsiete (7) kuri najanamunam japen wekaanuka tawai tita: 2Wikia atumi turamurinmash nekajai. Tuke inaitsuk atumitakatrin kakaram takakmakrumpimpiayatrum pengker nintimsaramtakakmarme nunasha nekajai. Tura aints

chati tusaram suritkamarume. Tura aintsnangkamiar: Wikia Cristo akupkamuitjaitinau wainiatrumek: Nangkamiar tinawaitusaram nusha nekaamarume. 3Turanekasrum winar asaram, tuke inaitsukwinaka nemartusmarume. Tura wait

1 2

Page 501: Achuar bible   new testament

501

f 2.7 (Gén. 3.24; Eze. 28.13) g 2.8 (Isa. 41.4; Apoc. 1.17;22.13)

wajayatrumek, yawetsuk pengkernintimsaram wína umirtutka tukekainaituschamarume. 4Tura wainiatunnunasha tajarme: Nu nangkamtaikwinaka miatrusrumek anenkurampujumiarme nunisrumka yamaikiawinaka anentsurme. Tura asakruminwinaka miatrusrumek nintimtursarampujarme tatsujrume.

5“Tura asamtai aneartaram. Turaramnu nangkamtaik wína anenkuram

ram. Turachkurminkia wikia atumin jean,

jarme. Tura asamtai wína umirtukuainau atumi yaktarin iruntrachartinuitai.Antsu atumi ninti yapajiaram, atakshamiatrusrumek wína anenkurminkianunaka turashtinuitjarme. 6Tura atumipengker turamurmincha nekajai.Nicolaítas turamuri atum nakitarme nunawisha nunisnak nakitajai. 7Yuse Wakanita nuna wina aintsur ainau antinaukanintimrarti. Tunau nepetkaru ainaunnumi tuke pujutan sukartin Yusepujutirin waja nuna neren yuwarti tusantsangkatkatnuitjai. Tura nuna yuwinaknijai tuke pujusartinuitai, tawai tusamaarta,” turutun antukmajai.f

Esmirna yaktanam chicham akupkamu8“Wína aintsur ainaun wainin Esmirna

yaktanam puja nuka ju chichamannekaati tusam aatrata: Nu nangkamtaiktuke pujumia nuka, tura nungkaamukamtaisha, tuke pujustata nukajakayat ataksha nantakin asa, yamaikiatuke jatsuk puja nuka tawai tita:g 9Wikianekajrume. Atumka wína umirtukuasaram wait wajarme. Tura asaramkuikiartichu ayatrumek, nekasrumkuikiartin ainau nangkamasrumek

trume. Tura aints judío ainayat,judíochua nunisarang Yuse chichamenumirtsuk pujuinauka,sar pasé chichainau asar, nu aintsainauka Satanásjai iruntrar pujuinawai.10Atumka wait wajaktin aa nukashamkairap. Anturtuktaram. Satanásatumin mash nekapramsartas atumnia

tinuitai. Turamtai atum diez (10) kintawait wajaktinuitrume.namtai jaachkurmeka winakainaitusairap. Tu pujakrumningkia, tukepujustinun tsengkrutin susatnuitjarme.11Yuse Wakani ta nuna wína aintsurainau antinauka nintimrarti. Tunaunepetkaru ainau jakar,maka wait wajakchartinuitai, tawaitusam aarta,” turutun antukmajai.

Pérgamo yaktanam chicham akupkamu12“Nunia wína aintsur ainaun wainin

Pérgamo yaktanam puja nuka juchichaman nekaati tusam aarta: Saapiatumaun yantamen mai eren tsakamuntakakua nuka tawai tita: 13Atumka tuníapujarme nunasha wikia nekajai. Satanásni aintsrin inartas puja nuni atumkapujarme. Nunia wína nekas pengkerumirtin, Antipas naartin atumjai pujuswína pachitas chichaman etsermianunaka maawaru wainiatrumek, atumkatuke wina umirtakrum pujuyarume. Turawína tuke umirtutka inaituschamarume.14Turin ayatrumek atumnia aintsyaanchuik Yuse chichame etserin Balaampasé nuikiarturmaun tuke metawarumirinawai. Nusha Israel ainaun tunaunturuawarat tusa, tangku namangkenMoaba yusrin susamu yuwaarat tusa, apuBalacan nuiniarmiayi. Nuniashatsanirmatnasha nuiniarmiayi. Atumi

2

Page 502: Achuar bible   new testament

502

h 2.14 (Núm. 22.5,7,31;25.1-3; Jud. 11) i 2.17 (Juan 6.48-51) j 2.18 (Dan. 10.5-6)k 2.20 (1.Rey. 19.1-2;21.5) l 2.23 (Sal. 7.9; Mat. 16.27) m 2.27 (Sal. 2.9)

tai, atumi turamuri mash pengkeraitaitatsujrume.h

15“Tura atumnia aints ainau Nicolaítasanuikiarturmaurin wikia nakitaja nunainaitan nakitinawai. 16Tura asaramnintimaurum wári yapajiataram. Tura nuaints ainaujaingkia iruntrairap.kurminkia wikia atumin wári werin,saapia tumau wína jangkernia jiina nujaimaaniktatjai. 17Yuse Wakani ta nunawína aintsur ainau antinauka nintimrarti.Tunau nepetkaru ainaun yutan manátutain nayaimpinam uukmau aa nunayuratnuitjai. Tura wína aintsur ainaunakakayawach pújun susatnuitjai. Nu

tai. Nuna naarinka kichkisha nekainatsui.Antsu ningki juwinak nekaawartinainawai, tawai tusam aarta,” turutunantukmajai.i

Tiatira yaktanam chicham akupkamu18“Nunia wína aintsur ainaun wainin

nasha nekaati tusam aarta: Yuse Uchirijiingkia ji kapawa tumau jiimiaj pujanuka, nawesha jiru jinum jiyamuanunisang newar waja nuka tawai tusamaatrata:j 19Atumi turamurincha wikiamash nekajrume.tairincha nekajrume. Tura wínanekasampita turutu asaram, wínaumirtakrum pujarme. Tura yuuminakpujuinausha pengker yayaarme. Turawait wajayatrumek pengker nintimsarampujarmin nekajrume.taik pengker turamiarume nunanangkamasrumek yamaikia timiápengker turarme tusan nekajrume.20Turin ayatrumek nuwa Jezabel naartinatumjai pujusti tusaram tsangkatarme.Nuka atumin anangkramak: Wikia Yuse

chichamen etsernuitjai, ta nuka winaumirtinak pujuinaun tsanirmatnunchanuiniawai. Tura Yuschau waininayat,tangku namangken ni yusri susamuyuwaarti tusa nuiniawai. Atumka nuturati tusaram, tsangkatkau asakrumin,atumi turamuri mash pengkeraitaitatsujrume.k

21“Tura asan nu nuwaka ni tunaarininaisati tusan nukap nakasmajai.Turamaitiat ni tunaarinka tuke inaiyatsui.22Anturtuktaram. Nu nuwanka peaknumtepesti tusan sungkuran susatatjai. Turanijai tsanirmau ainauncha nijai meteknukap wait wajakarti tusan sungkuransusartatjai.taikia turashtatjai. 23Tura nu nuwatunaurin takainaunaka ni uchirianunisarang asaramtai,jai. Wi turamtai wína aintsur ainau

nuitai. Aints ainau nintin nekarnunkawiitjai. Tura asan atumi pasé turamurijaimetek wait wajaktinnasha susatatjarme.l24Antsu Tiatira yaktanmaya ainautirmin,nu nuwa nemartsuk pujautirmin, turaSatanás uukmau aa nuka nekachuasakrumin, chikich chicham umirkataramtusanka tatsujrume. 25Tura atumumirume nuka wi taatsaing tukemetaram umirkataram.

26Tunau nepetkaru ainaun, tura witaatsaing wína wakeramurun tukeumirtin ainaun mash nungkanmaya ainauapuri arti tusan inaikiatnuitjai. 27Turawína Apaachir winasha: Apu ata tusa,

tinuitjai. Turamu asar aints jirujaimuitsan awatiar tsainawa nunisarangwína umirtinak pujuinauka wínakakarmarjai mash nungkanmaya ainauninarartinuitai.m 28Tura tsaa tsapuatsaing,

2

Page 503: Achuar bible   new testament

503

n 3.3 (Mat. 24.43-44; Apoc. 16.15;20.12) o 3.5 (Ex. 32.32-33; Apoc. 13.8)

angkuaji eemak tsapuawa nunisnak wikiatatsuk, wína aintsur ainaun wínatatintrun nekawarti tusan nekamtairunsusartinuitjai. 29Yuse Wakani ta nunawína aintsur ainau antinauka nintimrarti,tawai tusam aarta,” turutun antukmajai.

Sardis yaktanam chicham akupkamu

3 1“Nunia wína aintsur ainaun waininSardis yaktanam puja nuka ju

chichaman nekaati tusam aarta. YuseWakani siete (7) akupa nuka, tura yaatumaun siete (7) aa nuna inawa nukanunasha tawai tita: Atum turamurminitiur awa tusan mash nekajrume. Atumeknintimtumasrumka iwiaakuitjitarumning, wikia atumniaka jakawanunisrumek pujarmin jiiajrume. 2Turaatumi turamurijaingkia Yuska pengkerkaawajtsuk pujarmin jiiajrume. Tura atumkanurua nunisrumek pujau asaramshintartaram. Tura asaram Yuska pengkerawajsataram. Aints wína umirtukchauasar, jakaartas ainawa nunisarangpujuinauka wína umirtutan tuke inaisaraitusaram kiakartaram. 3Tura wínachichamur eemkaram antukmiarme nuchicham nintimraram metataram. Antsuatumi tunaaringkia inaisataram.kurminkia kasa aneachmau winawanunisnak wisha atumin winitin asamtai¿warutik tat?trume.n 4Antsu atumi yaktarin Sardisnumaints untsurinchu wína umirtukaru asar,wejmak pakuichau entsarina nunisarangainawai. Tura asar wijai metek wejmaknekas pujun entsarar pujusartinuitai.5Tunau nepetkaru ainauka wejmak nekaspujun entsarar wijai pujusartinuitai. Turanuna naaringkia wína papirun aatramuasaramtai pengké sakturchatnuitjai. Turaasan wína Apaachirnasha,muri ainauncha: Juka wína aintsur

ainawai titinuitjai.o 6Yuse Wakani tanuna wína aintsur ainau antinaukanintimrarti, tawai tusam aarta,” turutunantukmajai.

Filadel a yaktanam chicham akupkamu7“Nunia wína aintsur ainaun wainin

Filadel a yaktanam puja nuka juchichaman nekaati tusam aatrata: Nekastunaarinchawa nu, tura nekas chichamanchichaa nu apu Davidta yawirin takakuasa, Yusnum wayaatnun urainamtaikia

tai. Tura Yus epeniamtaikia chikichainauka uraichminuitai, ta nuka tawaitusam aarta:

8“Atumi turamuri itiur awa tusan mashnekajai. Atumka jumchik ayatrumek,atumi kakarmarisha atsau wainiatrumek,

miarume, tura wikia Cristoumirkachuitjai tichamiarume. Tura

jarme. Nuna urainamtaikia, aintskichkisha epenchamnawaitai. 9

ram. Aints waitrinak judío aintsuitjaitinayat, iwianchi apuri Satanásanumirinawai.ning, winaka tikishmatruwarat tusannunaka itatnuitjai. Wi atumin aneauasan, aints ainausha nekaawarti tusanturatnuitjai. 10Atum wi timiaja nu tukeinaitsuk pengker nintimsaram umirtukuasakrumin,numka uwemtikratnuitjarme. Mashnungkanmaya ainau nu wait wajaktiniunwainkartinuitai. Tura nekasash wínaumirtina tusan nekapsatnuitjai. 11Wikiawári taratnuitjai.tin Yus atumin suramsamia nuna iwianchatantruki tusaram, wína tuke inaitutsukumirtuktaram. 12Tunau nepetkaruainauka wína Yusru jeen painia

2 3

Page 504: Achuar bible   new testament

504

p 3.14 (Juan 1.3; Col. 1.15) q 3.19 (Prov. 3.12; Hebr. 12.5-6) r 3.21 (Juan 16.33;Apoc. 5.5)

nunisarang tuke jiintsuk nuni pujusartinainawai. Tura wína Yusru naarincha ninamangken aatratnuitjai. Tura wínaYusru yaktarin Jerusalén yamaram aanuka nayaimpinmaya taratnua nunanaarincha ni namangken aatratnuitjai.Tura wína naarun yamaram aa nuna ninamangkencha aatrartinuitjai. 13YuseWakani ta nuna wína aintsur ainauantinauka nintimrarti, tawai tusamaarta,” turutun antukmajai.

Laodiceanam chicham akupkamu14“Nunia wína aintsur ainaun wainin

Laodicea yaktanam puja nuka juchichaman nekaati tusam aarta: Nekaschichaman tuke chichaa nuka, nichichamen paan nekamtikiartin asa, nunangkamtaik Yus mash najanamia nunaapuri asa tawai tita:p 15-16Wikia atumituramuri itiur awa tusan mashnekajrume. Atumka winaka tukekainaituschamarume. Turayatrum wína

rume. Tura asaram yumi japapachikiatumawaitrume. Michatnasha michachu,tura tsuwertancha tsuwerchau pengkétsuutmai umurchamnawa tumawaitrume.Tura asakrumin aints yumi japapachiktseekmaun umur tsuutak inuktaswakerawa nunisnak wikia atuminjapatasan wakerajrume. Antsu tsuwerakurmeka, turachkurmesha micha

meash. 17Atumka chichaakrum: Wikiakuikiartinuitjai. Tura asan warinchununtsurin takakjai. Tura asan pengkéyuumatsuk pujajai tayatrum, wínakaumirtutsuk pujau asaram, kuikiartinayatrumek, nekasrum yuumakrumpujarme. Tura nekasrum pengkerkapujatsrume.

mek, tura misu wajawa nunisrumekpujarme. Antsu nuka nekapmamtsurme.18Tura asamtai nekasrum yuumatsukpujustasrum wakerakrumka, wínaseatkuram: Aints kurin jinum jiyamunsumawa nunisrumek tuke pujustinwinaka seattiaram. Tura misu kuimiakannatsaarai tusaram, wína seatkuramtarachin nekas pujun entsarartassuminawa nunisrumek tunaarinchauwajastaram.mek pujau asaram, aints pengkerwainmaktas, jii engketi irimin sumawanunisrumek wína seattiaram. 19Wínaaneetir ainaun mash chicharkun:mur miatrusrumek umirtuktaram tusan,wína umirtutsuk pujuinauncha waitwajaktinasha suajai. Tura asamtai atuminintimauri yapajiaram, miatrusrumekumirtuktaram tajarme.q 20Anturtuktaram.Wikia aints irastas taa, waitinam wajasuntsumua nunisketjai. Tura asamtai aintswi untsumaurun antuk waitin uraawanunisang: Nintirun wayaata tamatikiawikia wayaatatjai. Tura aints yutanyuwinawa nunisnak iruntratatjai. Turawisha nijai tsaniasan pujustatjai. 21Wishatunaun nepetkau asan, wina Apaachirjaitsaniasan aints ainaun inartasan, apukeemtainum pujaja nunisarang tunaunepetkaru ainauka wijai tsaniasar aintsainaun inarartas keemsarti tusantsangkatkatnuitjai.r 22Yuse Wakani tanuna wína aintsur ainau antinaukanintimrarti tawai tusam aarta,” turutunantukmajai.

Nayaimpinmaka Yusenpengker awajinawai

4 1Nu nangkamaramtai pangkainjiimkaman nayaim uraniun

wainkamjai. Tura nunia kakaram

3 4

Page 505: Achuar bible   new testament

505

s 4.5 (Apoc. 8.5) t 4.8 (Isa. 6.2-3)

untsumaun antukmajai. Nu nangkamtaikpupun pupuntramua tumaun antukmajanunisnak ataksha antukmajai. Tura wínachichartak: “Juni wakata. Turakminukunam atinua nuna inaktustatjame,”turutmiayi.

2Tura Yuse Wakani wína nintirunpiatruku asamtai, arutsuk karanmanunisnak Yuse keemtairin nayaimpinamwainkamjai. Tura nu keemtainum ketunwainkamjai. 3Tura nu keemtainum ketunwainkan, kaya akik wincha jiitsumirjaspe tutai, nuniasha kaya kapantin akikaa nuna wainkamjai. Nunia tungkiangkuatumau, antsu kingkia kaya esmeraldatumau Yuse keemtairin tenteaunwainkamjai. 4Yuse keemtairin tentakarapu keemtairin veinticuatro (24) ainaunwainkamjai. Nu keemtainum juun ainauveinticuatro (24) ketinaun wejmakanpujun entsarinaun, nuniasha tsengkrutinkuri najanamun tsengkrakinaunwainkamjai. 5Apu keemtairinia charpiatumau jiininaun wainkamjai. Tura naseatumaun uutun,run antukmajai. Tura Yuse keemtairinayamas kantii keawa tumaun siete (7)ainaun wainkamjai. Nuka Yuse Wakaniaa nuwaitai.s 6Nunia Yuse keemtairinayamas juun kucha ispiya tumau winchamiamian aun wainkamjai.Nuniasha iwiaaku ainau cuatro (4) ama

nu juun apu keemtairin tentainunwainkamjai. Tura netsepeninisha, turatuntupeninisha jii untsuri ainaujaijiimiam wajainaun wainkamjai. 7Kichikjuun yawaaya tumaun wainkamjai. Tura

jai. Tura kichnasha aintsu yapiya tumaunwainkamjai. Tura kichka kukui nanamuatumaun wainkamjai. 8Tura nu iwiaakuainau nanamtin asar, ni nanapesha seis(6) ainaun wainkamjai. Tura kichik

kichik ni netsepeninisha jiisha untsuri,tura tuntupeninisha nunisarang jiishauntsuri aun wainkamjai. Tura tsawaishatura kashisha tuke inaitsuk chichainak:“Apu Yus mash aa nuna nangkamasang

nekas kakarmaitai. Tuke pujuya nukayamaisha nunisang pujawai. Tura tukeiwiaakuitai. Nekas pengkeraitai, nekaspengkeraitai, nekas pengkeraitai,” tinaunantukmajai.t

9Tu chichainak apu keemtainum tukeiwiaaku puja nuna pachisar: Ameketmejuuntam tusar,jai. 10Turinamtai juun ainau veinticuatro(24) ainia nuka juun apu keemtairintentakar pinakumrurar tepersar, tukeiwiaaku puja nuna pachisar: Ameketmejuuntam tiartas, ni tsengkrutirin kuakiartuksar Yusen chicharinak:

11“Ameketme Apum. Ameketme Yusem.Ameka iwiaaku ainau mashnajanamiame. Tura ame wakerauasakmin, mash iwiaaku ainawai. Turaasamtai amincha tuke mash pengkerawajtamsarti. Tura:ram turamiarti. Tura: Ameketmekakarmam turamiarti,jai.

Papi aarmaun pachis timauri

5 1Nunia juun apu keemtainum ketu

maun ni untsur uwejejai takus ketunwainkamjai. Nu papinka urakarai tusar,senta kantsejai siete (7) nujtukmaunwainkamjai. 2Tura Yuse awemamuri

jai. Nuka kakar chichaak: “¿Yaa miajukju papi kantsejai nujtukmaunchaurakainta?” tu inintraun antukmajai.3Turamaitiat nayaimpinmasha, turanungkanmasha,sha, timiá juunka kichkisha atsau

4 5

Page 506: Achuar bible   new testament

506

u 5.5 (Juan 16.33; Apoc. 3.21) v 5.6 (Isa. 53.7; Juan 1.29) w 5.8 (Apoc. 8.3)x 5.9 (Sal. 33.3) y 5.10 (Apoc. 1.6;20.6) z 5.12 (1.Cor. 5.7)

asamtai,naunaka wainkachmajai. 4Tura nu papiurakminiun tura aujsamniun wainkachuasan, nukap juutmiajai. 5Wi juutupujamtai, kichik juun nuni ketunwainkamja nu wína chichartak: “Juutsukasata. Anturtukta. Judánmaya ainau juunyawaaya nunisarang kakaram asaramtai,Cristo Judá weari asa, tura Apu Davidtaweari asa, ni nemase ainaun mashnepetak, Yuse wakeramurin tuke mashmiatrusang umikmia nuka, ju papikantsejai nujtukmaun siete (7) aa nunaurak aujsamnawaitai,jai.u

6Tamati wikia jiimkaman, juun apukeemtainum ayaamas Uwija Uchirimaamutiat iwiaaku wajaun wainkamjai.Nuka japen wajamtai, cuatro (4) iwiaakuainau, tura veinticuatro (24) juunainausha niin tentakarun wainkamjai.Uwija Uchiriya tumau nuna antiri siete(7) aun wainkamjai. Tura ni jiisha siete(7) aun wainkamjai. Nuka Yus niWakanin mash nungkanmaya ainaunjiisat tusa, akupkamia nuwaitai tusannekaamjai.v 7Tura Uwija Uchiri juun apukeemtairin weri, papin untsur uwejejai

jai. 8Tura papin juramtai, cuatro (4)iwiaaku ainau, tura veinticuatro (24) juunainau Uwija Uchirin: Ameketme juuntamtiartas tikishmatinaun wainkamjai. Juunainau kichik kichik kitarra tumauntakusar, tura piningkia tumaun kurinajanamun tákakinaun wainkamjai. Nupining ainamunam kungkuti keeminaunwainkamjai. Nu kungkutikia Yuse aintsriYus seamuri taku tawai.w 9Nunia juunainau yamaram kantan kantaminak:

“Ameketme timiá juunmeka. Tura

maurisha uraktinuitme. Aminchamantamawaru asamtai, jakamami numpemsha numparmiame.Tura asam mash nungkanmayaainau,sha mash Yusnum jearti tusamjakamiame.x 10Tura iincha: Wínaaintsur asaram, wijai metek aints

miame. Tura Yuse inatiri asaramsacerdotea nunisrumek Yusjaichichastinuitrume tukartimiame.Tura asaram mash nungkanmayaaints ainau inau atinuitrumetukartimiame,” tu kantamrinaunantukmajai.y

11Tura ataksha pangkain jiimkaman,Yuse awemamuri untsuri juun apukeemtairin tentakar, tura iwiaaku ainautentakar, tura juun ainausha tentakarkantamrinaun antukmajai. Tura timiáuntsuri millón asaramtai, pengkénekapmarchamin iruntrarun wainkamjai.12Nuka kakar chichainak:

“Uwija Uchiri maamuitiat timiá juunasa, tura timiá kakaram asa,

nuitai. Tura mash aa nuna nekauasamtai: Ameketme juuntamtusar,nuitji. Tura maaketai titinuitji,”tinaun antukmajai.z

13Turamtai Yus najanamu ainau mashnayaimpinmasha, tura nungkanmasha,tura nungka nitkarin pujuinausha, turajuun entsanam pujuinausha chichainak:

“Juun apu keemtairin keta jukaUwija Uchirijai metekaitai. Nituke maaketai timinuitji. Turatuke: Ameketme juuntamtiminuitji. Tura: Ameketmekakarmam tusar, tuke inaitsuk

5

Page 507: Achuar bible   new testament

507

pengker awajsarminuitji,” tinaunantukmajai.

14Tura cuatro iwiaaku ainau: “Tu atí,”tinaun antukmajai. Tinamtai veinticuatro(24) juun ainausha tuke iwiaaku pujanuna tikishmatrar maaketai tinaunwainkamjai.

Papi nujtukmauri sieteurakmaun wainkamuri

6 1-2Nunia Uwija Uchiri papi

jai. Tura urakamtai, nu cuatro iwiaakuainamunmaya kichik ipiamta nunisangkakar chichartak: “Winim jiita,” turutunantukmajai. Tamati wisha jiikman, kawaipujun wainkamjai. Tura kawainum ketutishimkun takakun wainkamjai. Tura ninemase ainaun nepetkatin asamtai,tsengkrutincha suwaun wainkamjai. Turatuke nepetmaktas jiinkinun wainkamjai.

3Nu kawai jiinmatai, Uwija Uchirichikich papi nujtukmaun jimiar amanuna urakun wainkamjai.tai chikich iwiaaku aa nuka chichartak:“Winim jiita,” turutun antukmajai.4Turutmati wisha jiikman, chikichkawain kapanniun wainkamjai. Nukawainum ketu mash nungkanamwekaas,tikiat tusa akupkamuitai. Turamtai aintsainau mash pengker nintimtunitsukkajernaikiar maaniawarti tusa, kawainumketun saapi sarman suwaun wainkamjai.

5Nu kawai jiinmatai, Uwija Uchirichikich papi nujtukmaun kampatam (3)ama nuna urakamtai, chikich iwiaakuchichaun antukmajai. Nuka chichartak:“Winim jiita,” turutmatai wikia jiikman,chikich kawain shuwinun wainkamjai.Tura nu kawai jiinmatai, kawainum ketukilo nekapmati takakun wainkamjai.6Tura nu cuatro (4)maya chichaamun antukmajai. Nuchichaamuka nuwaitai: “Yutai nukap

akik atin asamtai, aints ainau tsukajaiwait wajakartinuitai. Kichik kintatakakmasmaunum kuikian juwawa nukuikiajai trigon kichik kilon nunaksumakartinuitai. Nuna sumachkusha nukuikiajai cebada pang najantai kampatam(3) kilon nunak sumakartinuitai. Antsuolivo macharisha tura uva yumirishamesrai tusam, tenapkesam wainkata,”turutun antukmajai.

7Nunia Uwija Uchiri chikich papinujtukmaun cuatro (4) ama nunaurakamtai, chikich iwiaaku chichaunantukmajai. Nuka chichartak: “Winimjiita,” turutun antukmajai. 8Tamati wikiajiikman,jai. Tura nu kawainum ketu jatansukartin inaikiamuyayi. Tura nuna ukurinwinauka aints ainaun juki, jakaru ainaumatsatmaunum juyayi. Tura mash aintsainau iruntramunam aints cuatro (4)irunar pujuina nuni kichkin maati tusakakarmarin susamuitai. Tura aints ainaunmesetjai, tura tsukajaisha,jaisha, tura pachim ainaujaisha jakramitusa kakarmarin susamuitai.

9Nunia Uwija Uchiri chikich papinujtukmaun cinco (5)tai wikia jiikman, Yuse chichame etserinainaun maawarmia nuna wakaninwainkamjai. Nuka tuke inaitsuk:Cristonuitji tinau asaramtai niinchamaawarmiayi. Nu jakaru ainau wakaninmisa kungkuti keemaktin aa nunawamketinini ayaminak pujuinaunwainkamjai. 10Nuka kakarar untsuminak:“Apuru, ameka nekasam tunaarinchauasam, ame tame nuka tuke umiame. Tura

waru ainausha mash nungkanampujuinausha yapaijkiatam?” tinaunantukmajai.

11Tinamtai Yuse awemamuri niinchawejmak pujun sarman suwinak: “Atumeanunisarang chikich Cristonu ainauncha

5 6

Page 508: Achuar bible   new testament

508

a 6.12 (Apoc. 11.13;16.18) b 6.13 (Joel 2.31; Marc. 13.24-25; Luc. 21. 25-26)c 6.16 (Isa. 2.10; Joel 1.15; Luc. 23.30)

maawartin ainawai. Nuna umisarti

ram,” tinaun antukmajai.12Nunia Uwija Uchiri chikich papi

nujtukmaun seis (6) ama nuna urakamtai,wisha jiikman uu kakarman uurunwainkamjai. Tura tsaasha tsantsuk tarachshuwinua tumau ketun wainkamjai.Nantusha numpa tumaun kapantin ketunwainkamjai.a 13Yaa ainausha kakeenaunwainkamjai. Numí kanawe nasekakarman nasentak peaam, unutskuwirach nungkanam kakeenawanunisarang yaa ainau yakiya nungkanamkakeenaun wainkamjai.b 14

pisha papi penuarar juwamua nunisangmengkakaun wainkamjai. Tura muraainausha, tura isar ainausha muchitkaryaja pujnasarun wainkamjai. 15Turamash nungkanmaya apu ainausha, turakuikiartin ainausha, tura suntara apuriainausha, tura kakaram ainausha, turaaintsu inatiri ainausha, tura aintsuinatirinchu ainausha mash shaminakmuranam waa amanum, nunia pampajuunum anuminaun wainkamjai.16-17Tura anumkar, mura ainaun turapampa ainauncha chicharinak: “Muraainautiram, tura pampa ainautirmeshaanturtuktaram.niun akupkatin kinta jeau asamtai¿yamaikia yáki uwemtikramrataij? Turaasamtai Yuse keemtairi keta nu iinwaitmakai tusaram, tura Uwija Uchiri iinwait wajaktiniun suramsai tusaram,

ram,” tinaun antukmajai.c

Israel ainau nijajin aatramuri

7 1Nunia ataksha pangkain jiikman,Yuse awemamurin cuatro (4) aun

wainkamjai.

nini wajaun, tura kitcha pajeninishawajaun, tura kitcha atu pajeninishawajaun, tura kitcha tsaa jeatinmaniniwajaun wainkamjai. Tura nungkanam,nunia juun kuchanam, nunia numiwajamunam nase umpuini tusarsuriminak wajainaun wainkamjai.2Nunia chikich Yuse awemamuri tsaataakmaunumanini winaun wainkamjai.Nuka Yus tuke pujawa nuna inatiri ainau

jai. Tura chikich cuatro (4) Yuseawemamurin nungkancha, tura juunentsancha mesrartin ainaun kakarchicharak: 3“Yuse inatiri ainau nijajinYuse naari aatsrining, nungkasha turajuun entsasha, tura numi ainaushamesrairap,” tusa akatar akupaunantukmajai.

4Tamati Yuse inatiri Israela weari ainaunijajin Yuse naarin aatrartin ainau¿warutmak awa? tu iniam: Cientocuarenta y cuatro mil (144,000) ainawaitaun antukmajai.

5Tura asamtai Judá weari doce mil(12,000) ainawai. Nunia Rubénka wearidoce mil (12,000) ainawai. Nunia Gadaweari doce mil (12,000) ainawai. 6NuniaAsera weari doce mil (12,000) ainawai.Nunia Neftalía weari doce mil (12,000)ainawai. Nunia Manasésa weari doce mil(12,000) ainawai. 7Nunia Simeónkaweari doce mil (12,000) ainawai. NuniaLeviya weari doce mil (12,000) ainawai.Nunia Isacara weari doce mil (12,000)ainawai. 8Nunia Zabulónka weari docemil (12,000) ainawai. Nunia José wearidoce mil (12,000) ainawai. NuniaBenjamínka weari doce mil (12,000)ainawai, taun antukmajai. Tura nu aintsainau nijajin Yuse naarin aatramunwainkamjai.

6 7

Page 509: Achuar bible   new testament

509

d 7.10 (Mat. 22.2-10) e 7.14 (Marc. 13.19; 1.Juan 1.7) f 7.16 (Sal. 23.2;Juan 4.10;7.37;10.11; Apoc. 21.4)

Yuse aintsri ainaunekapmarchamnaun wainkamuri

9Nunia ataksha pangkain jiikman, aintstimiá untsuri pengké nekapmarchamnaunwejmak pujun entsarar, nunia chapinukea tumaun takusar, Uwija Uchirinnaka wajatinaun wainkamjai. Nu mashnungkanmaya ainau 10metek kakararuntsuminak:

rin keta juka ni Uchirijai, UwijaUchiriya tumau aa jujai, ii

kau asamtai iinuwemtikramramiaji,” tinaunantukmajai.d

11Tinamtai Yuse awemamuri ainauYuse keemtairin tentakar, juunainauncha tentakar, nunia nu cuatro (4)iwiaaku ainauncha tentakar Yusen:Ameketme juuntam tiartas, pinakumrarnungka tepesar,tas 12chicharinak:

“Tu atí: Ii Yusrin tuke inaitsukpengker awajsarmi.tai nekas nekau, tura ningkitainekas kakaram, tura ningkitainekas inakratin, tura ningkipengker asamtai, tuke inaitsukmaaketai tiarmi. Tu atí,” tinaunantukmajai.

13Tu tinamtai juun ainamunmayakichik wina chichartak: “¿Pujunentsarina ausha warí aintsua ainawa?¿Tura tuniaya kaunkarma? ¿Amekanekamek?” 14Turutmatai, wi ayaakun:“Atsa juunta, ame nekau asam ujatkata,”tama ni chichartak: “Ju aints ainaukaYusen umirkaru asar, nukap wait wajakarjakarmiayi. Tura asaramtai Uwija Uchiriatumau aa nuka aints ainaun mash

uwemtikratas jaka, numpe numparmianuka ni nintin japiramu asar, ni entsatirinekas puju aa nuna entsarar, yamai

chau ainawai.e15 “Tura asar Yuse keemtairin

tentakar nakasar pujuinawai.Tura tsawaisha, tura kashishaYus seatai juun jean waininakYusen maaketai tinawai. Turaasaramtai Yus ni keemtairin ketanuka tuke niin wainui.

16-17 “Uwija Uchiri juun apu keemtairijapen puja nuka uwija wainuatumawaitai. Nuka uwijari ainaunentsa kanajin yumin aartasayaakua nunisang ni aintsrijakaru ainaun wainak, tukepujustinasha susatnuitai. Turatuke juutsuk pujusarti tusa, Yusni aintsri ainau neaikirin mashjapiratnuitai. Turamtai tuke waitwajatsuk, tsukamtancha pengkétsukamtsuk, tura kitamtancha

tai. Nuningkia tsaasha pengkésukuashtinuitai, tura seekijaishawaitka wajakchartinuitai,”turutun antukmajai.f

Chikich papi nujtukmausha urakmauri

8 1Nunia Uwija Uchiri chikich papinujtukmaun siete (7) ama nuna

urakamtai, nayaimpinam japchiri urapengké kichkisha chichaamuka atsumi.2Antsu nu nangkamaramtai,nam Yuse awemamuri siete (7) aa nuYuse keemtairin nakainak wajainaunwainkamjai. Tura Yuse awemamuri siete(7) wajarma nuna kichik kichik pupunansuwaun wainkamjai. 3Nuniasha Yuseawemamuri taa, kungkuti engketin kuri

7 8

Page 510: Achuar bible   new testament

510

g 8.3 (Apoc. 5.8) h 8.5 (Apoc. 11.19;16.18) i 8.12 (Joel 2.31)

najanamun takus,nam naka wajaun wainkamjai. Turakungkutin nukap keemaktas wajaunwainkamjai. Tura juki, misa kungkutikeematinam kuri najanamunam

jai. Nu kungkutikia Yuse aintsri ainauseamurintai taku tawai. Nu misakungkuti keematingkia Yuse keemtairiayamas aun wainkamjai.g 4Yuse aintsriainau Yusen seainamtai,muri kungkuti engketi uwejejai takus,

rin Yusnum waakun wainkamjai. 5NuniaYuse awemamuri kungkuti engketin kurinajanamun ataksha achik, nunia misakungkuti keematinam we, ji kaparunnuna kairin kungkuti engketinamchumpia, ji nungkanam ayaarti tusanangkimun wainkamjai. Turamtaiuutmausha uutun antukmajai, turaipiamtasha charpijai nukap patinaunantukmajai.jai.h

Pupun pupuntramun pachis timiauri6Nunia Yuse awemamuri siete (7) ama

tas amiinaun wainkamjai.7Yuse awemamuri kichik pupunan

pupuntramtai, micha kaya tumaun, turaji kapaun numpajai pachimramunnungkanam nangkimun wainkamjai.Turinamtai mash nungka ainaukampatam amanum kichik keaunwainkamjai. Tura numi kampatamainamunam kichik keaun wainkamjai.Tura chirichrisha mash kapainaunwainkamjai.

8-9Nuniasha chikich Yuse awemamurijimiar ama nu pupunan pupuntramtai,juun mura jiya tumau kapaun juunentsanam nangkimia ujungkarun

wainkamjai. Turamtai juun entsakampatam amanum kichik numpanajanarun wainkamjai. Turamtai juunentsanam mash iwiaaku ainau kampatamainamunam kichik kajingkiarunwainkamjai. Tura kanu kampatam

jai.10Nuniasha chikich Yuse awemamuri

tai, nayaimpinam yaan juuntan yakiiyaayaarun wainkamjai. Nuka kantiiyatumau kapau entsa ainamunam, turaentsa kanaji kampatam ainamunamchikichnum ayaarun wainkamjai. 11Nuyaa naaringkia Yapawaitai. Tura nu yaaentsa ainamunam iyaaramtai, entsakampatam ainamunam kichik yapaunajanaru asamtai, aints ainau nuentsanmaya yumin umurar untsurijainaun wainkamjai.

12Nunia chikich Yuse awemamuri cuatro(4) ama nu pupunan pupuntramtai,tsaasha tura nantusha, tura yaa ainaushakampatam ainamunam kichik meseruasamtai, yaa ainausha tenap tsantinachunwainkamjai. Tura tsaasha mushatmar

jai. Tura kashi wainiat nantusha tenaptsanchaun wainkamjai.i

13Turamtai pangkain jiikman, Yuseawemamuri kukuiya tumau nanaakiwinaun wainkamjai. Nuka kakarchichaak:“Maj,

muri kampatam pupunanpupuntrinamtai, aints nungka mashmatsatinau yaanchuik wait wajakarmianuna nangkamasarang nukap waitwajakartin ainawai,” taun antukmajai.

9 1Tura chikich Yuse awemamuri cinco(5) ama nu pupunan pupuntramtai,

yaa kichik nayaimpinmaya nungká

8 9

Page 511: Achuar bible   new testament

511

j 9.2 (Gén. 19.28)

ayaarun wainkamjai. Tura nu yaaayaarun yawin susa, waa juuntanjiitamran kuna ama nuna tektutirinurakti taun antukmajai. 2Tamatijiitamran waan urakamtai, nuniamukunit nekas shuwin jiinun wainkamjai.Tura mukunit jiinua nuka eperkeemamua nunisang timiá shuwin jiinkinasamtai,jai.j 3Nuniangka nu mukuntiunmayaijukratin manchia tumau nekas juuntanjiininaun wainkamjai. Tura jiinkiar titingaints ainaun ijuinawa nunisarang aints

tai. 4Tura Yuse awemamuri surimiak:Chirichrisha, tura nupaa samek ainausha,tura numi ainausha mesrairap. Antsuaints Yuse naarin ni nijajin aatrachmauainau nuke ijutaram. 5Tura ijuayatrumekaints maatka maawairap, antsu cinco (5)nantuk aints titing ijum najaiminawanunisarang najaimiawarti tusaramijutaram, tu chichaun antukmajai.

6Nu wait wajaktin kinta jeamtai, aints

war tujinkartinuitai.7Nu manchia tumaun wainkamja nuka

nekasar kawai mesetnum wetasarumismawa tumaun wainkamjai. Turatsengkruti kuri najanamua tumauntsengkrakinaun wainkamjai. Turayapiincha aintsu yapiiya tumaunwainkamjai. 8Intashincha nuwa intashiatumaun wainkamjai. Antsu naingkia juunyawaa naiiya tumaun wainkamjai. 9Turawejmak jiru najanamun entsarinaunwainkamjai.naksha kawai mesetnum weenak, kárrunjapinam teteer wajainawa tumaunantukmajai. 10Tura jukencha titingkijukea tumaun wainkamjai. Nu jukejai

tin ainawai. 11Nu manchi waanam

matsamnu apuri naaringkia hebreochichamejaingkia Abadón naartinuitai.Tura griego chichamejaingkia Apoliónnaartinuitai. Nuka ii chichamejaingkia“meskartin” taku tawai.

12Kichik wait wajakmauka yanchuknangkamaruitai. Antsu chikich jimiarwait wajaktinka ataksha awai.

13Nunia chikich Yuse awemamuri seis(6) ama nu pupunan pupuntramtai, misakungkuti keemaktin kuri najanamutsakarin cuatro (4) ama nunia chichamjiinun antukmajai. 14Yuse awemamurichichaak: “Entsa nampuram Eufratestutainum Satanása awemamuri cuatro (4)jingkiamu pujuu ainau atiam akupkata,”taun antukmajai. 15Turamtai nu horati,tura nu kintati, tura nu nantuti, tura numusachti Satanása awemamuri jiinkiartinasaramtai, aints ainau mash irumramukampatam ainaun kichik maawarti tusar,jiikiar akupkarun wainkamjai. 16Tura¿suntar kawainum entsamkaru ainauwarutmak iruna? tu iniam: Jimia pachakmillón (200’000,000) ainawai tinaunantukmajai.

17Tura karanma nunisnak kawaiainauncha, tura kawainum ketinaunchawainkamjai. Kawainum ketinau wejmakrijiru najanamu kapantin, nunia kingkia,nuniasha takum ainaun wainkamjai. Turakawai muuken juun yawaa muukeatumaun wainkamjai. Tura kawai jangkeniajiisha, tura mukuntiusha, tura azufreshatimiá tsuwer keenak jiininaun wainkamjai.18Tura jiijaisha, tura mukuntiujaisha, turaazufrejaisha, nu kampatam wait wajamujaiaints kampatam ainamunam kichikjakarun wainkamjai. 19Tura nu kawaiainau jangkenia wait wajaktiniunakupinaun wainkamjai. Tura kawai jukéainausha napia nunisarang aints ainaunesainaun wainkamjai.

9

Page 512: Achuar bible   new testament

512

k 9.20 (Sal. 115.4-7) l 10.11 (Eze. 3.1-3)

20Tura waininayat nu wait wajamunamjakacharu ainau ni tunaarin inaitsuk, tuketunau takainaun wainkamjai. Tura iwianchainaun tuke ameketme juuntam tinaunantukmajai. Tura ni yusri ainau kurinajanamusha, tura kuik najanamusha, turajiru najanamusha, tura kaya najanamusha,tura numi najanamusha, wainmatnashawainminachu, tura antutnasha antinachu,tura wekaatancha wekainachu waininayattuke inaitsuk: Ameketme Yusem tinaunantukmajai.k 21Tura mangkartutnashainaitsuk, tura wawekratancha inaitsuk, turatsanirmatnasha inaitsuk, tura kasamtanchainaitsuk tuke turinaun wainkamjai.

Yuse awemamuri papichin itamunpachis etserkamu

10 1Nunia chikich Yuse awemamuri

minam pachinak, nayaimpinmaya taarunwainkamjai.kua tumau ni muuken tenteaunwainkamjai. Tura yapiisha tsaa tsantuatimianun tsantun wainkamjai. Turakujapesha ji keawa tumaun wainkamjai.2Wi wainkamja nu papichin urakmauntakus, untsur nawejai juun entsanamnajama, tura mena nawejai kukarnumnajama wajaun wainkamjai. 3Tura juunyawaa shinawa tumaun kakar untsumunantukmajai. Tura untsummati,cha siete (7) chichaun antukmajai.4Ipiamat siete (7) chichau asaramtai, wiantukmaja nuna aartasan wakerukmajai.Tura aartatkaman nayaimpinmayachichaun antukmajai. Nu chichamkanuwaitai: “Ipiamat siete (7) chichakarajuka aatsuk asata. Tura aints kichkishaujakaip,” turutun antukmajai.

5Tura Yuse awemamuri chikich nawejaijuun entsanam wajas, tura chikichnawejai kukarnum wajama nu untsur

uwejen nayaimpinmanini takuinunwainkamjai. 6-7Tura chichaak: “Yus tukeiwiaaku puja nuka nayaimpincha, turanungkancha, tura juun entsanchanajanamiayi. Tura wi umiktatjai tímianunaka yamaikia miatrusang mashumiktatui. Tura Yuse awemamuri siete(7) ainia nu inangnamunam chikichpupunan pupuntramtai, Yuse chichameetserin ainau Yuse inatiri asar, aintsainau nekaachminun tiarmia nunakayamaikia ukunam atinnaka mashumiktatui, Yusjai tajai” taun antukmajai.

8Nayaimpinmaya wína chichartak:Nuka aatsuk asata turutmia nu atakshawína chichartak: “Yuse awemamuri juunentsanam najama, tura atu nawejaikukarnum najama waja au werita. Turampapin urak takaka au jurukta,” turutunantukmajai.

9

nam werin: Ju papiwach surusta, tusanseamjai. Tu seam wína chichartak: “Paijukita turam yuwata. Ju yuwamka apaam

kitatui. Antsu wakemin engkema yapauwajatramkitatui,” turutun antukmajai.

10Turutmatai Yuse awemamuriniapapichin jukin yuwamjai. Tura ni turutmianunisang jangkerun yumin wajatrukmayi.Antsu yuwan umisan wakerun engkemayapau wajatrukmayi. 11Wi yuwan umisamtaiYuse awemamuri ainau ataksha chichartinak:“Ataksha waketkim, untsuri nungkanmayaainau, niish niish chichau ainau, tura apuainausha untsuri pachisam Yuse chichameetseruta,” turutinaun antukmajai.l

Jimiar Yuse chichame etsernunpachis etserkamu

11 1Nunia nekapmatin wachia

nak: “Wajakim Yus seatai juun jea

9–11

Page 513: Achuar bible   new testament

513

m 11.6 (1.Rey. 17.1; Ex. 7.17-19) n 11.7 (Apoc. 13.5-7) o 11.12 (2.Rey. 2.11)p 11.13 (Apoc. 6.12;16.18)

¿warutam sarmaita? tura tangku epetisha¿warutam sarmaita? tusam nekapmarta.Tura aints Yusen pengker awajsartas nunikaunina nuka ¿warutmak ainia? tusamnekapmarta. 2Antsu Yus seatai juun jeaaarin Yusen umirchau ainau nunipujusartin asaramtai nuka nekapmaraip.Nu aints ainau nekas pengker yaktanchaJerusalén tutain cuarenta y dos (42)nantu nuni pujusar mesrartinuitai.3Turinamtai wína pachitsar chichamanetserkatnun jimiaran akupkatnuitjai. Wiakupkamu asar nuka jakmarar entsatinentsarar, aints ainau ni tunaarin inaisarattusar, kichik warang nunia jimia pachaknunia sesenta (1,260) kinta wínapachitsar chichaman etserkartinuitai,”turutinaun antukmajai.

4Nu Yuse chichame etserin jimiarainauka ju nungkanam ii Apurichichamen etserin asar, olivo macharikeemati asamtai, numi olivo tutaiyatumau ainawai. Tura ji keemamua tumauainawai. 5Tura aints niin pasé awajsartas

wai. Tura nu jijai ni nemase ainaunamuinaun wainkamjai. Tura asaramtaiaints niin pasé awajsartas wakerinaukajakartinuitai. 6Nuniangka Yus ni

rin susamu asar, Yuse chichame etserinak

nuitai. Tura entsa ainauka numpanajanartinuitai. Tura ni wakerinak aintsainaun wait wajakartiniun pachitsuksusartinuitai.m

7Tura Yuse chichame etsertanumisaramtai, páchimia tumau nekaskakaram aa nuka Satanás akupkamu asa,juun waanmaya jiinki mesetan najanak,Yuse chichame etsernun mai nepetakmaatnuitai.n 8Tura maawaramtai, juun

yaktanam ii Apurin numi winangmanummaawarmia nuni nu jimiar aints maamu

nuitai. Nu yaktanmaya ainau Yusenumirtan nakitinau asaramtai Sodomatumawaitai. Tura nu yaktanam Yuseaintsri wait wajainau asaramtai, Egiptoatumawaitai. 9Tura kampatam kintajapchiri nu jakau namangken tungkajinjintanam tepaun mash nungkanmayaainau niish niish chichau ainaushawainkartinuitai, antsu iwiarawarai tusarsurimkartinuitai. 10Tura nu jimiar aints

maya ainaun waitkasmau asarjakaramtai,tinuitai. Tura warainak waririnsunaisartinuitai.

11Antsu kampatam kinta nunia japchirinangkamaramtai, Yus nu mai jakaruwakanin ataksha engketamu asar,maya nantakiar iwiaaku wajasaramtai, aintsainau nuna wainkar nukap shamkarunwainkamjai. 12Turinamtai Yuse chichameetserin mai nayaimpinmaya: Juniwakataram,mayi. Tura antukar, ni nemasengka jiimiajwajainai,jai.o 13Ni wakaramtai, uu kakarman uurunwainkamjai. Tura uurak jea diez (10)amaunum kichik yumpunkaun wainkamjai.Tura jea yumpunmaunum siete mil (7,000)aints jakarun wainkamjai. Tura timiáuntsuri jakaramtai ampintrau ainaushaminak: Yus nayaimpinam puja nukatimiá juuntaitai tinaun antukmajai.p

14Jimiar wait wajamu nangkamaramtai,chikich wait wajaktincha wári jeatatui.

Yus mash aa nunaka inartinuitai timiauri15Nunia chikich Yuse awemamuri siete

(7) ama nu pupunan pupuntraun

11

Page 514: Achuar bible   new testament

514

q 11.19 (Apoc. 8.5;16.18-21) r 12.5 (Sal. 2.9)

antukmajai.nam kakar chichaun antukmajai. Tura wiantukmaja nuka nuwaitai.“Ju nungkanmaya inamu ainia nuka

yamaikia ii Yusrinuitai, tura ii apuriCristonuitai. Nuka tuke inaitsuk mashainia nunaka inartinuitai,jai. 16Nunia veinticuatro (24) juunainauka ni keemtairin Yusnumanini nakaketiarmia nu pinakumrar tepesar, Yusenmaaketai tinaun antukmajai. 17Turachicharinak:

“Apu Yus, ameka timiá kakaramasam pengké tujinkachuitme.Yaanchuiksha, tura yamaisha,tura tuke iwiaaku pujuwitme.Tura asam ami kakarmarmijaimash aa nuka inamat yamaikianangkamame. Tura asakminmaaketai taji.

18 “Mash nungkanmaya amin

tin kinta jeayi. Tura jakaru ainauinankim, ni turamuri jiistin kintajeayi. Tura ami inatiram ainau,amin pachitmasar chichaman

tin kinta jeayi. Tura ami

minak pujuarmia nushamianchau ainausha, tura apuainausha pengker awajsatinkinta yamaikia jeayi. Tura junungka pasemamtikin ainau ameamuktin kinta jeayi,” tinaunantukmajai.

19

nam aa nuka ningki urankaunwainkamjai. Tura Yuse chichamenkayanam aarmau kajunam engkeamunwainkamjai. Tura uutmausha, turacharpisha, tura ipiamtasha patinaunantukmajai.

jai. Tura micha kaya tumaun juunyakiiya kakeenaun wainkamjai.q

Nuwa uchi jerermaun pachis etserkamu

12 1Tura nayaimpinmanini jiikmannuwan wainchatin wainkamjai.

Nu nuwa entsatiri tsaaya nunisangwincha jiitsumir aun wainkamjai. Tura nunuwaka nantunam tarimi wajaunwainkamjai. Tura yaa nayaimpinam doce(12) ketinaun tsengkrutia nunisarang nimuuken tenteawarun wainkamjai. 2Nunuwaka jamtin asa uchin jatema kakarjuutun antukmajai. 3Nunia pangkainjiikman,nam wajaun wainkamjai. Wi wainkamjanuka juun pangkiya tumaun, turayatnawentin kapanniun wainkamjai. Turasiete (7) muuktinun kichik kichik muukenapu tsengkrutiria tumaun tsengkrakinaunwainkamjai. Turayat antiri diez (10) aunwainkamjai. 4Ni juken waikmi yaanayaimpinam ainia nuna kampatamainamunam kichik nungkanam ujuarunwainkamjai. Nuniangka nuwa uchinjatemaun wainak, yamai uchi akiinamtaiyuwataj tusa nuwan naka wajatunwainkamjai. 5Turamtai nu nuwaka uchinaishmangkun jurerun wainkamjai. Nuaishmangka juun wajas nangkin jirunajanamun takus, mash nungkanmayaainaun inaun wainkamjai. Tura nunuwaka uchin jureru asamtai, uchinachikiar Yus pujamunam Yuse keemtairiniwiakarun wainkamjai.r 6Turuawaramtainu nuwanka aints atsamunam pujustitusar, tura Yuse awemamuri niinchakichik warang nunia jimia pachak nuniasesenta (1,260) kinta yurawarti tusa, aintsatsamunam tupikiaki nuni uukti tusanuwan iwiakarun wainkamjai.

7Nunia nayaimpinam maaninaunwainkamjai. Yuse awemamuri juuntri

11 12

Page 515: Achuar bible   new testament

515

s 12.7 (Jud. 9) t 12.9 (Dan. 10.13; Luc. 10.18) u 13.1 (Apoc. 17.3,7-12)

Miguel naartin chikich Yuse awemamuriainaujai iruntrar Juun Pangkijai, tura niinatiri ainaujai iruntrar maaninaunwainkamjai.s 8Tura maaninak JuunPangkincha, tura ni inatiri ainaunchanepetkarun wainkamjai. Tura asarnepetkar nayaimpinmaya jiikiarunwainkamjai. 9Tura nu Juun Pangkinawentin nu nangkamtaik napia tumauwantinkamia nuka juun iwianchitai, turaSatanás naartinuitai. Nuka mashnungkanmaya ainaun tsanukratinasamtai, nayaimpinmaya jiikiar ni inatiriainaujai mash nungkanam ujuarinaunwainkamjai.t

10Nunia nayaimpinmaya kakarmanuntsumun antukmajai. Nu untsumaukanuwaitai:

“Satanás tuke inaitsuk tsawaisha,tura kashisha ii yachí ainaunpachis Yusen: Nuka tunauainawai, ta nunaka nungkanamujuaruitai.kia ii Yusringkia ni kakarmarijaiiin uwemtikramraji. Tura Yus niUchirin Criston pachis: Mash aanuna inarti tinu asamtai,kia mash aa nunaka inawai.

11 “Tura Uwija Uchiriya nunisangCristo jaka numpen numparuasamtai, Cristonu ainau Cristonumpejai Satanámiayi. Tura Cristo naarinpachisar aints ainaun ujakaru

naksha mantuwarti tusar, tukenekas chichaman etserinakSatanásan nepetkaru armiayi.

12 “Tura asamtai nayaimpinampujuinautirmeka warastaram.Antsu juun iwianch nungkanamujuarmau asa, ni pujustintrijumchik atin asamtai, nunaka

nekau asa,tirmin, tura juun entsanam

mau asamtai wait anentajrume,”taun antukmajai.

13Nunia Juun Pangki nungkanamujuarmau asa, nuwa aishmangkunjurerun papeaun wainkamjai. 14Turamtai

trin nanami jeati tusa, Yus kukui nanapeatumaun jimiaran susamu asa, nujai nipujustintrin jeatas nanaaki weaunwainkamjai. Tura nuni kampatammusach nunia japchiri yurmau asauwemrawaitai. 15Turamtai Juun Pangkijangkenia entsa nujangkruati tusa yumininaun wainkamjai. Tura entsa nukapnujangkrak nu nuwanka amur jukiti tusawakerukmayi. 16Antsu entsa nuwanamurai tusa, nungka urani entsa JuunPangki jangkenia jiinun mash kuyuaunwainkamjai. 17Tura Juun Pangki nuwankajerak, ni weari ampintrau ainaujaimaaniatas weaun wainkamjai. Nu nuwawearingkia Yus umirkatin chichamanumirinak, Jesucristo chichamenka tukeinaitsuk nekasampita tusar umirinawai.

Jimiar pachim pachisar etserkamu

13 1Nunia Juun Pangki juun entsayantamen naikminam wajaun

wainkamjai. Tura juun entsanmaya JuunYawaaya Tumaun wainchati jiinkinunwainkamjai. Ni muukesha siete (7) auntura antiri diez (10) aun wainkamjai.

rin tsengkrakinaun wainkamjai. Turakichik kichik muuken Yusen pachis paséchicham aarmaun wainkamjai.u 2Tura wiwainkamja nuka juun yawaaya tumauwajayat, nawe chayu nawea tumaunwainkamjai. Antsu jangken juun yawaajangkea tumaun wainkamjai. Nunia Juun

12 13

Page 516: Achuar bible   new testament

516

v 13.7 (Apoc. 11.7) w 13.8 (Apoc. 3.5) x 13.14 (Mat. 24.24)

Pangki aa nuka Juun Yawaaya Tumaunni kakarmarin susa, niya nunisang aintsainaun inarti tusa, juun apun inaikiaunwainkamjai. 3Tura chikich muukenkaakakmawa tumautiat ataksha tsaarunwainkamjai. Tura tsaaru asamtai, mashnungkanmaya ainau nukap shaminakJuun Yawaaya Tumaun nemarkarunwainkamjai. 4Tura Juun PangkingkiaJuun Yawaaya Tumaun ni kakarmarinsusau asamtai, Juun Pangkincha aintsainau: Ameketme juuntam tinaunantukmajai. Tura nu Juun YawaayaTumauncha: Ameketme juuntam tusar:“¿Yáki jujai metek kakarmai? ¿Tura yákijujaisha maanikminuit?” tinaunantukmajai.

5Tura Juun Pangki Juun YawaayaTumaun ni kakarmarin susa, cuarenta ydos (42) nantu: Wikia miajuitjai tusa,

kaun wainkamjai. 6Turamu asa JuunYawaaya Tumau ama nu Yusen pachispasé chichaun antukmajai. Tura Yusenaarincha pachis, tura Yuse jeenchapachis, tura nayaimpinam pujuinaunchapachis pasé chicharun antukmajai. 7TuraCristonu ainaujai maanikiat tusa, turaniincha nepetkat tusa,maya ainauncha niish niish chichauainauncha inarat tusa, Juun Pangkingkia

rin suwaun wainkamjai.v 8Turamtai mashnungkanmaya ainau Juun YawaayaTumaun: Ameketme juuntam tinaunantukmajai. Antsu Yus nungkankanajantsaing, tuke pujustinun aintsu naaripapinum aatramu ainauka JuunYawaanaka: Ameketme juuntam tinachunwainkamjai. Uwija Uchiri jakayatnantakmia nuka, nu papinka takakui.w

9Aints ju chichaman antinaukanintimrarti: 10“Kársernum engkekratin

ainaunka niincha kársernum engkewartinainawai.naka, niincha saapijai maawartinainawai.” Tura asaramtai Juun YawaayaTumau Yusen umirin ainaujai mesetannajaninamtai, Yuse aintsri ainauka waitwajainayat Yusen nintimsar: Yus jiistitusar, pengker nintimsar pujusartinainawai.

11

maya jiinun wainkamjai. Nuka uwijauchiriya nunisang antirin jimiar aunwainkamjai. Turayat nu Juun Pangkichichawa nunisang nampurman chichaunantukmajai. 12

maya jiinki Juun Yawaaya Tumau aanuna ni kakarmarin suaun wainkamjai.Tura asamtai Juun Yawaaya Tumaunmaamaitiat tsaarma nuna: AmeketmeYusem tiarat tusa, mash nungkanmayaainaun inaun wainkamjai. 13Tura

rijai wainchati takatnasha turaunwainkamjai. Tura aints jiiminamunamnayaimpinmaya ji keaun nungkanamujuarun wainkamjai. 14Tura Juun

maya Pachim wainchatai takatan turatitimiau asa, mash nungkanam pujuinaunanangkak, nu Juun Yawaaya Tumaumuuken saapijai akarkamaitiat, atakshaiwiaaku pujuma nuna nakumkamurinajanawarti tusa, aints ainaun inaunwainkamjai.x 15Tura nu Juun YawaayaTumau nakumkamurin chichamtikiatasmayatairin engketati tusa, NungkanmayaPachim ni kakarmarin suaun wainkamjai.Tura nu nakumkamun: Ameketme Yusemtutsuk pujuinaunka maawarti tusakakarmarin suaun wainkamjai. 16TuraNungkanmaya Pachim mash aints ainaun,mianchau ainauncha, tura apuainauncha, tura kuikiartin ainauncha,

13

Page 517: Achuar bible   new testament

517

y 14.1 (Apoc. 7.3) z 14.4 (Sant. 1.18) a 14.8 (Apoc. 18.2)

tura kuikiartichu ainauncha, tura aintsuinatirinchu ainauncha, tura aintsu inatiriainauncha untsur uwejen aatrarti tusa,tura nijajin aatrarti tusa,jai. 17-18Tura aints: ¿Nu aarmauka itiurakainta? tusa nekaatas wakerakka, nukapnekatan yumiartinuitai. Juun YawaayaTumau númerorin nekau ainaukanekaawarti: Seiscientos sesenta y seis(666) aintsu númerorintai. Nu númerokaaintsu nijajin tura uwejen aarchamuainauka, tura nu páchimia naari niuwejen tura ni nijajin aarchamu ainaukasumatnasha sumakchartinuitai, turasurutnasha surukchartinuitai tusa,Nungkanmaya Pachim nu aints ainaunsurimiaun wainkamjai.

Uwemraru ainau kantamatnurin etserkamu

14 1Nuniangka ataksha jiimkaman,Uwija Uchirin Jerusalénnum,

mura Sión tutainum wajaun wainkamjai.Tura níjai tsaniasar aints untsuri cientocuarenta y cuatro warang (144,000)wajainaun wainkamjai. Nu aints ainaunijajin Uwija Uchiri naari, tura niApaachiri naari aatrarmaun wainkamjai.y2Tura nuna wainkan, túna untsuriuutinawa tumaun, tura ipiamtasha

maya antukmajai. Tura wi antukmajanuka aints ainau kitarran tuntuinawatumaun antukmajai. 3

rin ayamsar cuatro (4) iwiaakuainauncha tura veinticuatro (24) juunainauncha naka wajatsar, ciento cuarentay cuatro mil (144,000) ainau yamaramkantan kantaminaun antukmajai. Tura nukantanka aints kichkisha nuimiarchaminarmiayi.maya nu ciento cuarenta y cuatro mil(144,000) aints Yus uwemtikramu asar,nu yamaram kantanka nuimiaru armiayi.

4Nu aints ainauka nuwajai tunauntakascharu asar pengker ainawai. Turaasar Uwija Uchiri tuni wekaawa nunishaniincha nemarsar wekajinawai. Nu aintsainauka ju nungkanmaya uwemraru asar,nuwá eemkar Yusnau tura UwijaUchirinu armiayi.z 5Nuka wait

tai, nu aints ainaun pachisar:Tunaachawaitai tiartinuitai.

Kampatam Yuse awemamuripachisar etserkamu

6Nunia kichik Yuse awemamurin

jai. Nuka mash nungkanmaya ainaun,niish niish chichau ainaun Yusnumuwemratin chichaman tuke etserkatin aanuna etserkatas nanaaki wekaunwainkamjai. 7Tura etserak kakarmanchichaak: “Yus aints ainau tunaarin jiistinkinta jeau asamtai, Yus shamakrumpengker awajsataram. Tura asaram Yusnayaimpincha, tura nungkancha, turajuun entsancha, tura entsa kanajiainauncha mash najanau asamtai,pengker awajsataram” taun antukmajai.

8Tamati chikich Yuse awemamurieemak nanaaki weaun nuna nemaraschichaak: “Babilonia yakat nekas juun aanuka yanchuk yumpungmawaitai. Mashnungkanmaya ainau ni namangkewakerina nunak turuawarti tusa, tura niumutirin umurar nampekarti tusa,

tai, tuke yumpungmawaitai,” taunantukmajai.a

9Nunia chikich Yuse awemamurikampatam ama nuka, eemak nanaakiweaun nuna nemaras kakarman chichaak:“Aints ainau Juun Yawaan tura ninakumkamurincha: Ameketme Yusemtinauka, ni naarisha, tura ni númerorisha

13 14

Page 518: Achuar bible   new testament

518

b 14.10 (Sal. 11.6) c 14.19 (Apoc. 19.15)

ni nijajin, tura ni uwejencha aamtikramuasaramtai, 10nu aints ainau Yusen timiánakitinau asaramtai, Yus kakarmankajerkatnuitai. Tura ni awemamuriainauti wajamunam, tura Uwija Uchiriwajamunam, ji azufrejai tuke keamunam

tai.b 11Nu ji kapauka kajintsuk tukemukuntiawai. Tura asamtai aints ainau

yat: Ameketme Yusem tinu ainauka, turani nakumkamurincha: Ameketme Yusemtinu ainauka ni naari ni uwejencha, turani nijajincha aatramu ainauka tsawaisha,tura kashisha ayamtsuk wait wajakartinainawai,” taun antukmajai. 12Turaasaramtai Yusnau ainauka ni chichamenumirkar Jesúsan tuke nemarinau asar,tuke inaitsuk pengker nintimsar waitwajakartin ainawai.

13Nuniasha nayaimpinmaya chichamanantukmaja nuka nuwaitai: “Ju aarta. IiApurin umirinak yamai jakaru ainaunka,tura ukunam jakartin ainauncha Yuswaramtiksartinuitai,” taun antukmajai.Tamati Yuse Wakani chichaak:

“Nekasaintai. Yusen umirkaru asar, nipengker turamurinka Yuska kajinmatsui.Tura Yuse takatrin takakmasaru asarayamsartinuitai,” taun antukmajai.

Ju nungkanmaya ainaun juuktinkinta pachis etserkamu

14Nunia jiimkaman yurangmin pújunwainkamjai. Tura yurangminam ketunwainkamjai. Nuka Yus ni awemamurinakupkau wainiatun, aintsua tumaunwainkamjai. Tura ni muuken tsengkrutinkuri najanamun tsengkrakun wainkamjai.Tura kuchín eren turayat tseengkantakakun wainkamjai. 15Tura chikich Yuseawemamuri nayaimpinmaya Yuse jeeniajiinun wainkamjai. Nuka yurangminam

keemas nunia kakar untsuak:nam árak yanchuk tsamaku asamtai,juuktin kinta jeayi. Tura asamtaikuchírumjai charukam juukta,” taunantukmajai. 16Tamati yurangminamketun wainkamja nuka ju nungkanmayaaints arakan kuchíjai charur juwawanunisang juwaun wainkamjai.

17Nunia chikich Yuse awemamuri Yusejeenia nayaimpinam wainkamja nuniajiinun wainkamjai. Nusha nunisang

jai. 18Nunia chikich Yuse awemamuri

jai. Nuka jiin akupnuyayi. Tura chikichYuse awemamuri kuchí tseengkan ére aanuna takakun kakar untsuak:nam uva nere yanchuk tsamaku asamtai,kuchírum ere takakme nunajai charuramjuukta,” taun antukmajai.

19-20

nam tari ni kuchírijai uva neren charukjuwaun wainkamjai. Tura uva yumirinjuukartas,num chumpiamu asamtai, uva nerennájainaun wainkamjai. Tura uva yumirijiinun wainkatatkaman, numpa jiinunwainkamjai. Tura numpa entsa tumaunkampatam pachak (300) kilómetrospajamar kawai jangkejai metek kunawajasun wainkamjai. Wi wainkamja nukaaints Yusen umirtan nakitin ainaunka Yuskajerak amuktinuitai taku tawai.c

Inangnamu wait wajaktiniunpachis etserkamu

15 1Tura ataksha jiimkaman, chikichsiete (7) Yuse awemamurin nekas

shamrumtinun wainkamjai. Tura atakshainangnamunam siete (7) wait wajaktinunnekas shamrumtinun wainkamjai. Nu waitwajaktin nangkamaramtai, nuniangkaYuska aints ainaunka kajerkashtinuitai.

14 15

Page 519: Achuar bible   new testament

519

d 15.3 (Ex. 15.1-18) e 15.4 (Sal. 86.9) f 15.8 (Ex. 40.34; Isa. 6.4) g 16.2 (Ex. 9.10)

2Nunia jiimkaman, juun entsawinchaan miamian ispiya tumaun,turayat jiya tumau keaun wainkamjai.Tura nuni aints ainau kitarra tumaun Yussusarma nuna takusar wajainaunwainkamjai. Nu aints ainauka iwianchJuun Yawaaya Tumauncha, tura ninakumkamurincha: Ameketme Yusemticharu asar, tura Juun Yawaaya Tumaunaarisha, tura númerorisha ni nijajincha,tura ni uwejencha aatrachmau asar nuniwajainaun wainkamjai. 3Tura Yuse inatiriMoisésa kantarin, tura Uwija Uchirikantarin kantaminaun antukmajai. Nukantaka nuwaitai:

“Apuru Yus,chuitme. Ami kakarmarmijainajanamiame nuka nekasshiirmaitai,raitai. Ameka nekasam mashnungkanmaya ainau Apurinme,tura pengker aa nuke turau asamameka nekasainme.d

4 “Apuru Yus ¿yaachik aminchashamramtsuksha: Ameketme

sarti? Ameka pengkétunaarinchau asakmin, amepengker turamurmin wainkaruasar, mash nungkanmaya ainauamin kautramkar: Ameketmejuuntam turamiartinuitai,” tukantaminaun antukmajai.e

5Nunia jiimkaman, nayaimpinam Yusejeen nekas juun amia nuna uranniunwainkamjai. Yaanchuik Yuse ayamtairitesaamu amia nu nayaimpinam aunwainkamjai. 6Nunia siete (7) Yuseawemamuri Yuse jeenia jiininaunwainkamjai. Nuka wejmakan lino tutainnajanamun entsarinaun wainkamjai. Turani wejmakrincha pakuichau winchaainaun wainkamjai. Tura kachumtai kuri

najanamun netsepea miai kachumawarwajainaun wainkamjai. Nuka siete (7)wait wajaktiniun akupkartin ainawai.7Nunia cuatro (4) iwiaaku ainaun nunangkamchakun wainkamja nunaataksha kichkin wainkamjai. Nuka Yuseawemamuri siete (7) ainia nunapiningkia tumau kuri najanamun kichikkichik suaun wainkamjai. Tura nupiningkia tumaunum Yus tuke iwiaakupuja nuna siete (7) wait wajaktintrinakupkatin aa nu engkeamun wainkamjai.8Nunia Yus paaniunam puja nuka timiákakaram asamtai, ni jeen mukunit piakunwainkamjai. Turamtai nu siete (7) Yuseawemamuri wait wajaktiniun ukararamuinatsaing,yayi.f

Siete wait wajaktiniun pachis etserkamu

16 1Nunia chichaman kakarmanYuse jeenia Yuse awemamuri

siete (7) ainia nuna akupkatas chicharunantukmajai. Nu chichamka nuwaitai:“Yuse kajekmauri siete (7) piningnum

engkeamu ainau nungkanam ukartaram,”taun antukmajai.

2Tu akatramu asa, Yuse awemamurikichik we, piningnum engkeamunnungkanam ukaun wainkamjai. Nunaukaramtai aints ainau Juun YawaayaTumau naarincha tura númerorinchaaamtikramu ainau, tura Juun YawaayaTumau nakumkamurin: AmeketmeYusem tinu ainauka kuchap pasé najaminainaujai wait wajainaun wainkamjai.g

3Nunia chikich Yuse awemamuri,jimiar aa nu, piningnum engkeamun juunentsanam ukaun wainkamjai. Nunaukaramtai, juun entsaka aints maamuanunisang numpa najanarun wainkamjai.Tura asamtai juun entsanam mashiwiaaku ainausha jakarun wainkamjai.

15 16

Page 520: Achuar bible   new testament

520

h 16.4 (Ex. 7.17-21) i 16.10 (Ex. 10.21)

4Nunia chikich Yuse awemamuri,kampatam aa nu, piningnum engkeamunukaramtai, entsa ainausha tura entsakanaji ainausha numpa najanarunwainkamjai.h

5-6Nunia Yuse awemamuri entsanwainin aa nuna chichamen antukmajai.Nuka Yusen chicharak:

“Apuru Yus, yaanchuiksha tukepujuyame. Tura asam yamaishatuke iwiaakuitme. Ameka pengkétunaarinchau asam, tunaarintinainau aitkamame nuka nekaspengkeraitai tajame. Aints ainauami aintsrum ainaunchamaawaru asaramtai, tura amichichamin etserin ainaunchanunisarang maawaru asaramtai,

rat tusam, wait wajaktinchasuame,” taun antukmajai.

7Nunia kungkuti keematinmayachicham jiinun antukmajai. Nuchichaman chichauka Yusen chicharak:“Apuru Yus,

chuitme. Ameketme nekasam. Ameketmepengkeram. Tura asam tunau ainaukawait wajaktin suame” taun antukmajai.

8Nunia chikich Yuse awemamuri,cuatro (4) aa nu, tsaa sukuam aints ainauseekijai wait wajakarti tusa, piningnumengkeamun tsaanam ukaun wainkamjai.9Turamtai aints ainau tsaa sukuam timiáwait wajainayat,run wainkamjai. Tura Yusnaka:Juuntaitme tutsuk, antsu Yus nu waitwajaktiniun susarmaitiat, Yusen paséchicharinaun antukmajai.

10Nunia chikich Yuse awemamuri,cinco (5) aa nu, piningnum engkeamunJuun Yawaaya Tumau keemtairinukarun wainkamjai. Turamtai JuunYawaaya Tumaun umirkaru ainau

pujamurin tee wajatkinun wainkamjai.Turamtai nu aints ainauka nukap waitwajainau asar, inajin esainiar pujuinaunwainkamjai.i 11Tura timiá najaiminauasar, tura kuchaprukar wait wajainauasar, Yus nayaimpinam puja nunapachisar pasé chicharinaun antukmajai.Tura ni tunau turamurincha pengkéinaisacharun wainkamjai.

12Nunia chikich Yuse awemamuri, seis(6) aa nu, piningnum engkeamun entsanampuram Eufrates tutainum ukarunwainkamjai. Tura ukaramtai tsaataakmaunumanini apu ainau ni suntarijaiwiniarat tusa, entsa kuyua mujukashwajaknun wainkamjai.

13Nunia jiimkaman, Juun Pangkijangkenia, tura Juun Yawaaya Tumaujangkenia, tura Nungkanmaya Pachimanangkartutai chichaman etsernujangkenia kampatam pasé wakantrintinparungkachia tumau jiininaunwainkamjai. 14Nu pasé wakantrintinwainchati takatnasha turinak, mashnungkanmaya ainau apuri: Yusjai

jai. Nu maaniatin kinta jeamtai, Yusnekas kakaram asa nu apu ainaunnepetkatnuitai.

15-16Nunia mash nungkanmaya ainauapuri iruntrarat tusar, kampatam paséwakantrintin ainau nungka Armagedóntutainum iruntrarun wainkamjai. Nunungkaka hebreo chichamejai tuinaikiamuitai.Nunia Cristo chichamen antukmajai.

Nu chichamka nuwaitai: “Anearumpujustaram. Wikia kasa aintsuanunisnak aneachmau winitnuitjai. Turaasamtai aints kanutsuk ni entsatirinpengker wainua nunisang pujauka nekaswarastinuitai. Tura ni entsatirin

16

Page 521: Achuar bible   new testament

521

j 16.15 (Mat. 24.43; 1.Tes. 5.2; 2.Ped. 3.10; Apoc. 3.3) k 16.18 (Apoc. 6.12;8.5;11.13)l 16.20 (Apoc. 6.12;11.13) m 16.21 (Ex. 9.23; Apoc. 8.7;11.19) n 17.3 (Apoc. 13.1)

nuitai. Tura misu wajachu asanatsaarchatnuitai,” taun antukmajai.j

17Nunia chikich Yuse awemamuri siete(7) aa nuka piningnum engkeamunnasenam ukaun wainkamjai. Turanasenam ukaram,nam amia nuna keemtairinia kakarmanuntsumun antukmajai. Nu untsumaukanuwaitai: “Wait wajaktinka yanchukumismawaitai.” 18Nu chichaman wiantukamtai,jai. Tura charpisha, tura ipiamtashapatinaun antukmajai. Nunia uu nekaskakarman uurun wainkamjai. Aints nunangkamtaik pujuinausha, tura yamaipujuinausha timiá kakaram uurunkapengké wainkacharmiayi.k 19Timiákakarman uurmatai, juun yakatkampatam kanakarun wainkamjai. Turachikich nungkanmaya yakat ainaushayumpuninaun wainkamjai. Tura juunyakat Babilonia tutain Yus timiá kajerauasa, ni nukap wait wajakartintrinakuptukun wainkamjai. 20Timiákakarman uurmatai, isar ainausha, tura

jai.l 21Nunia micha kaya tumau mermaricuarenta (40) kilo jeatak nayaimpinmayaaints ainamunam iyaarinaun wainkamjai.Tura micha iyaaramtai, aints timiá waitwajainayat, Yusen kajerinak tuke paséchicharinaun antukmajai.m

Babilonia pachisar etserkamu

17 1Nunia siete (7) Yuse awemamuriwi wainkamja nuna ataksha

kichik wainkamjai. Tura wi wainkamchichartak: “Winita. Juun kungkatipuntsuri entsa ainamunam keta nuna waitwajaktintrin amin inaktustasanwakerajme. 2Untsuri nungkanmaya apuainau nu nuwajai nekasar tunaun turin

armiayi. Tura untsuri nungkanmayaainau nu nuwa tunaarin wakerinau asar,ni umutiri vino tutaijai nampekaruanunisarang puju armiayi,jai.

3Tura Yuse Wakani nintirun piatrukuasamtai,muri aints atsamunam wína jurukinasamtai, nuwan ni entsamtairinkapanniunam entsamkaun wainkamjai.Tura ni entsamtairi namangken Yusen

jai. Tura entsamtairi siete (7) muuktinunwainkamja nuna antirisha diez (10) aunwainkamjai.n 4Tura nu nuwa wejmakrinyamakijai engkermawa tumaun, turakapantin akik aa nuna entsar, kuriakiknasha tura kaya akiknasha, turashaak akiknasha iwiarmamar, pining kurinajanamun takakun wainkamjai. Nupiningnum ni aintsjai tunau turutiripiakun wainkamjai. 5Tura ni nijajin ninaaringkia aarmaun wainkamjai. Nuaarmauka nuwaitai: “Juun yakatBabiloniaka kungkatip ainau nukurintai.Tura mash nungkanmaya tsuutmai turinainau nukurintai.” 6Nu nuwaka Yuseaintsri ainauncha, tura Jesúsa chichamenetserkaru ainauncha mau asa, ni numpenumur nampekua tumaun wainkamjai.

jai. 7Wi nintimramtai, Yuse awemamuriwína chichartak:“¿Waruka timiatcha nintimrame? Ju

nuwaka ni entsamtairi siete (7) muuktintura diez (10) antirintin aa nukawarimpita tusan, chikich ainaunkanekamtikiachmin ayatun, aminka paannekamtikiatjame. 8Ju nuwa entsamtairiwainkame nuka yaanchuik pujuyanuwaitai. Tura yamaikia juningkiapujachiat, nungka amumanum tuke

16 17

Page 522: Achuar bible   new testament

522

o 17.8 (Apoc. 13.8) p 17.14 (Apoc. 19.16) q 18.2 (Apoc. 14.8)

jatsuk waa juunumia jiinkitnuitai. Turajiinkiamtai, Yuse umirchau ainau ni naari

taik aatrachmau asar, nu nuwa

nuitai. Ju nuwa entsamtairingkiayaanchuik pujuutiat yamaikia atsawai,antsu ataksha wantinkatnuitai.o

9

sha nintimrarti. Nu nuwa entsamtairimuuke siete (7) aa nuka siete (7) muratumawaitai. Nu nuwa tumau aa nukasiete (7) muranam matsatui. 10Nu nuwaentsamtairi muuke wainkame nuka siete(7) apua tumawaitai. Antsu siete (7) apuainayat, cinco (5) apu ainauka yanchukmengkakaru ainawai. Tura kichikyamaikia pujayat, kichka wantintsui.

nuitai. 11Tura Juun Yawaaya Tumauyaanchuik pujumia nuka,kamia nuka chikich seis (6) apu ainaujaimash irumram siete (7) apu ainawai.

nunam wetinuitai.12“Nunia antiri diez (10) wainkame

nuka diez (10) apu ainawai. Nukaaintsun inatnaka nangkaminatsui. Turaaints inatan nangkamawar, JuunYawaaya Tumaujai aints ainaun jumchikkintachik inarartinuitai. 13Nu apu ainaumash metek nintimrar: Juun YawaayaTumau iincha mash inatmarti tusarwakeriartinuitai. 14Tura Uwija Uchirijaimaanikiartinuitai. Tura wainiat UwijaUchiri mash juun ainau juuntri asa, turamash apu ainau apuri asa, ni aintsriainaujai tsanias nu apu ainaunchanepetkartinuitai. Tura Uwija Uchirijaitsaniasar pujuinauka Yus:taram tusa untsukmau asar, Cristonmiatrusarang umirinawai,” turutunantukmajai.p

15Nunia ataksha Yuse awemamuri wínachichartak: “Juun kungkatip untsuri

kia nu juun entsa ainauka nuwaitai tusannekamtikiatjame.maya aints ainawai. Tura untsuri asar,niish niish chichainawai. 16Tura nu diez(10) antirintin wainkame nuka diez (10)apu asar, nu juun kungkatpin nakitrar,ninu aunaka mash atankiar jurukiar,

tai. Tura ni namangken yuwar,nuniangka epewartinuitai. 17Tura Yustímia nunaka mash umiatsaing, nu apuainau mash iruntrar metek nintimsar:Juun Yawaaya Tumau iin inatmin atitusar wakerukartinuitai. 18Tura nuwatumau ame wainkame nuka nekas juunyaktaitai. Nu juun yaktanam pujuinaumash nungkanmaya apurin inaminawai,”turutun antukmajai.

Babilonia yakat yumpungmauri

18 1Nunia jiimkaman, chikich Yuseawemamurin nayaimpinmaya

taarun wainkamjai. Ni kakarmari nukapau asamtai, nungkasha nukap paanwajaknun wainkamjai. 2Tura kakaruntsumak:

“Babilonia yakat juun aa nuka mashyumpungmawaitai,

tuke yumpungmawaitai.Tura iwianchi jee najanari.Tura pasé wakani pujutiri najanari.Tura asamtai nanamtin pasé ainau

minawai.q3 Mash nungkanmaya ainauBabilonianmaya ainaujaimetek tunau takainau asar,ni umutirijai nampekarua nunisarangnintinchau wajau armiayi. Tura

chikich nungkanmaya apu ainau

17 18

Page 523: Achuar bible   new testament

523

r 18.6 (Sal. 28.4)

nu yaktajai tsanirmawaruanunisarang puju armiayi.

Tura nu yaktanmaya warinchun surinainau

nu yaktanmaya warinchurin surukarkuikiartin wajau armiayi,”taun antukmajai.

4

maya chichaun antukmajai. Nuchichamka nuwaitai:

“Wína aintsur ainautiram,nu yaktanmaya tunau jurumakrumwait wajakairam tusanjiinkitaram tajarme.

5 Nu yaktaka tunau piaku asamtai,tunaarintin ainau timiá untsuri asar,ni tunaari nayaimpin antingkua

nunisarang ainawai.Tura asaramtai Yus ni tunaarinka

kajinmatsui,” taun antukmajai.6Nunia Yuse awemamuri ainaun

chicharak:“Chikich ainaun wait wajaktiniun

susarmia nuna nangkamasrumeknu aints ainau nukap wait wajakarti

tusaram yapaijkiataram.Tura chikich aints ainauntunau timiá takamtiksaru asaramtai,nuna nangkamasarang nukap wait

wajakarti tusaram wenataram.r7 Nuka ningki nintimtumasar:

tsuk pujajai.Tura wajechuitjai.Tura asan waitka wajakchatatjai.Tura wikia miajuitjai tu nintimsar

pujuinayat,ni pasé turamuri wararsarmia nujai

metek wait wajakartin susataram.8 Aints timiá tunau asaramtai,apu Yus timiá kakaram asa,kichik kintatik wait wajaktiniun

susatnuitai.

Tura asa jatancha,tura nukap wait wajaktinnasha,tura tsukancha akupkatnuitai.

nuitai,” taun antukmajai.9Turamtai mash nungkanmaya apu

ainau nu yaktanmaya aintsua nunisarangtunau takainau asar,murin najaninau asar, nu yakat keaunjiisar juutinak:

“Chaj ¿Warukaya nu yaktasha timiáshiiram aa nusha keawa?

¿Iisha warukatnukitaij?” tiartinuitai.10Tura mash nungkanmaya ainau apurinu wait wajaktiniun shaminak arákwajasar:

“Chaj, juun yakat Babilonianmayaainautirmin

wait anentajrume. Atum waitwajamuri aneachmau jeartaminasamtai,

kichik urajaing jeartamniurme,”tiartinuitai.

11Nunia juun yaktaka keemamuasamtai, mash nungkanmaya ainauwaririn surin ainauka wake mesekarjuutkamaikiak: “¿Yamaikia yáki ii waririnsumakarat?” tiartinuitai. 12Babiloniayaktanam itau armia nuka nuwaitai:Kurin, nunia kuikian, nunia kaya shiiramainia nuna, nunia shaak shiiram ainianuna, nunia tarach akik lino tutain, nuniatarach kapantaku tura kapantin ainianuna, nunia tarach seda tutain, nunianumi kungkuram ainia nuna, nuniairijánti nain akik aa nuna, nunia numiakik ainia nuna, nunia jirun, nunia jiruyangku ijakmamchau aa nuna, nunia kayamármol tutai aa nuna itau armiayi.13Nunia yutai pachimtai ishpingnajanamun, nunia chikich yutai pachimtaikungkuram ainia nuna, nunia shirikipkungkuram aa nuna, nunia kungkuti mirra

18

Page 524: Achuar bible   new testament

524

tutain, nunia perfume akik aa nuna, nuniavinon, nunia olivo macharin, nunia pangnajantain, harina tutain, nunia trigon,nunia warinchu entsau ainaun, nuniauwija ainaun, nunia kawai ainauncha,nunia kawai japitin kárru tutain, nuniaaintsnasha chikich ainamunam surukmitusar itau armiayi. 14Tura nu yaktanmayaainaun pachisar chichainak:

“Yurang ainaun wakerin armia nukayamaikia atsuinawai.

Tura ni kuikiarisha,tura timiá shiiram ainia nukatuke mengkakaru asaramtai,

tai,” tiartinuitai.15Tura nu yaktanam wariri untsurin

surukar kuikiartin wajasaruka nu waitwajaktiniun shaminak arák wajasar wakemesekar juutiartinuitai. 16

nak:“Chaj, nekas juun yaktanmaya ainaukashiirman iwiarmamrartastarach akik lino tutain sumakar,tura tarach kapantakuntura kapantin aa nuna entsarar pujú

armiayi. Tura kurijaisha, turakaya timiá shiirmajaisha,

tura shaak akik ainia nujaishashiirman iwiarmamin armiayi.

17 Turayat kakarmachuni kuikiari mash mengkakayi,”tinaun antukmajai.

Tura juun kanu apuri ainausha, turajuun kanunam wekain ainausha, turakanunam takakmin ainausha, turakanurtin ainausha mash arák wajasar,18juun yakat keamtai, mukuntiurin jiisarjuutinak:

“¿Tu yaktak ju yaktajaisha metekshaat?sha atsuyi,” tinaun antukmajai.

19Timiá wake mesemar pujuinak,nungka juyurin jukiar,nak kakarar juutinak:

“Chaj, ju yaktaka timiá juun ayatyumpuunkayi.

Juun kanurtin ainaukajuun entsanam wekajinau asar,waririn akik ainia nuna ju yaktanam

jukiarkuikiartin wajasarmiayi.Turayat yamaikia kakarmachu

mengkakayi,jai.

20Nunia ataksha nayaimpinmayachichaun antukmajai. Nu chichamkanuwaitai:“Nayaimpinam pujuinautiram,tura Yus akupkamu ainautirmesha,tura yaanchuik Yuse chichame

etserin ainautirmesha,tura Yusnau ainautirmesha,ju yakat meseru asamtaimash warastaram.Nu yaktanmaya ainau atumin pasé

awajtamsaru asaramtai,Yus ni wait wajakartiniun susayapaijkiau asamtai warastaram,”taun antukmajai.

21Nunia chikich Yuse awemamurinekas kakaram aa nuka, kaya juuntanmerman juki, juun entsanam ujungchichaak:

“Ju kayaka juun entsanamujungmawa nunisang

juun yaktasha Babilonia tutaimengkakatnuitai.

chatnuitai.22-23 Nu yaktanmaya ainau

wariri surin mash nungkanmayaapuri ainayat,

wishin asarnu yaktanam pujuinau mash

waru asaramtai,yamaikia kitarr tuntuyamuncha,tura nampeamuncha,tura nangku umpuamuncha,

18

Page 525: Achuar bible   new testament

525

tura pupun pupuntramuncha,tura jiru takainamuncha,tura trigo neketai shinamunchapengké kichkisha antukchartinuitai.Tura nu yaktanmaka kantiin

kichkisha keemakchartinuitai.Tura aints ainau nakurinamuncha

pengké antukchartinuitai.24Nu yaktanam yaanchuikYuse chichame etserin ainaun,tura Yuse aintsri ainaunchatura chikich nungkanmaya ainauncha

nangkamiar maawaru asaramtai,nu yaktaka mengkakatnuitai,” taun

antukmajai.

19 1Nunia nayaimpinam aintsuntsuri kakarar chichainaun

antukmajai. Wi antukmaja nukanuwaitai:

“Ii Yusringkia paaniunam puja nuka

rau asamtai,maaketai tiarmi.

2Yuska nekas tunaarinchau asatupin nintimias,tunaarintin ainaun ni tunaarijai

metek wait wajaktiniun suawai.Tura asa nu yaktanmaya ainaushajuun kungkatpia nunisarangtuke mash nungkanmaya ainauntunau takamtiksaru asaramtai,ni wait wajaktintrin susayi.Tura Yuse inatiri ainaunmaawaru asaramtai,niisha jakaarat tusa yapaijkiayi,”

tinaun antukmajai.3Nunia ataksha chichainak:“Nu yakta mukuntiurituke nangkantsukyakí wakatin asamtai,Yuska maaketai titaram,” tinaun

antukmajai.4Nuniangka veinticuatro (24) juun

ainau nayaimpinam wainkamja nuka,tura cuatro (4)

nam wainkamja nujai tsaniasar, Yus nikeemtairin keta nunak: Ameketmejuuntam tiartas pinakumrar tepesar: “Tuatí. Yus maaketai titaram,” tinaunantukmajai.

5Nunia Yuse keemtairinia chichamanantukmajai. Wi antukmaja nukanuwaitai:“Yuse inatiri ainautiram,uchi ainautirmesha tura juun

ainautirmesha,ni umirkuram pujau asaram,

taram,” taun antukmajai.

Uwija Uchiri nuwa nawantan nuwatkamuri6Nuniangka aints untsuri chichainawa

tumaun antukmajai. Ni chichaamuringkiatúna untsuri uutinawa tumaun turaipiamat kakarman chichawa tumaunantukmajai. Nuka chichainak:

tai.Nekas mash aa nunaka inartinun

nangkamau asamtai,Yuska maaketai tiarmi.

7 Uwija Uchiri nuwenatin kintakayanchuk jeayi.

Tura asamtai ni nuwaringkiayanchuk mash umisi.

Tura asamtai yamaikia warasarmi.Tura nukap warasarYuska pengker awajsarmi.

8Tura uwija Uchiri nuwarientsatiri lino tutain wincha

pakuichaun entsarti tusa,Yuska tsangkatkayi.Nu tarach akik lino najanamukaYuse aintsri ainau pengker turamuri

ainawaitaku tawai,” tinaun antukmajai.

9

tak: “Jusha aarta, Uwija Uchirinuwenmaunum untsukmau ainaun Yuskawaramtiksartinuitai,

18 19

Page 526: Achuar bible   new testament

526

s 19.13 (Dan. 10.5-6; Juan 1.1, 14) t 19.15 (Sal. 2.9; Apoc. 14.20) u 19.16 (Apoc. 17.14)

jai. Nunia ataksha chichartak: “Juchichamka nekasar Yuse chichameainawai,” turutun antukmajai.

10Turutmatai ni wajamunam:

jai. Turamaitiat wína chichartak:“Aitkarawaip. Antsu Yusek: Ameketmejuuntam tita. Wisha amea nunisnakJesúsa inatiri asan, ni chichamen etserinanujai metek Yuse inatirinjai. Yusechichame etserin ainau Jesús tímia nunaantukaru asar,wai,” turutun antukmajai.

Kawai pujunam entsamkaunpachis etserkamu

11Nunia jiimkaman nayaimpinuranniun wainkamjai. Tura kawaipújuncha wainkamjai. Tura kawainumentsamkaun wainkamjai. Ni naaringkiaYuse Chichamen Umirin tura Nekas AaNuna Turin naartinuitai. Tura mash aanuna inakratin asa, tura tunaarinchauasa, ni umirchau ainaujai mesetannajanui. 12Ni jiingkia nekas ji kapawatumaun wainkamjai. Tura ni muukentsengkrutin untsurin tsengkrakunwainkamjai. Chikich naarisha aatramunwainkamjai. Antsu warina takua tawanunaka ningki nekawai. 13Ni entsatirinumpajai engkermaun kapanniunentsarun wainkamjai. Tura ni naaringkiaYuse Chichamentai.s 14Tura ni suntariainau nayaimpinmaya tariar, entsatiripújun lino tutai najanamun pakuichaunentsarar, kawai pújunam keemsarnemarinaun wainkamjai. 15Tura saapiyantamen mai ere tsakamua tumaunnuwik wainkamja nuna jangkenia jiinunwainkamjai.maya ainaun nepetkatnuitai. Tura nangkijiru najanamujai mash nungkanmayaainaun inartinuitai. Yuska timiá kakaram

asa, tura tunaarintin ainau turamurinpengké nakitau asa, nu aints ainaun waitwajaktiniun nukap susatas akupkauasamtai, aints uva yumirin juuktas,nawejai yurangken najawa nunisang,Yusen umirchau ainaun wait wajaktiniunsuawai.t 16Tura ni wejmakrin tura nimakuincha chikich naari aarmaunwainkamjai. Nu aarmauka nuwaitai:“Mash Apu Ainau Apurintai. Tura MashJuun Ainau Juuntrintai.”u

17Nunia Yuse awemamuri tsaanamwajaun wainkamjai. Nuka nanamtinainaun yakí nanaminaun kakar untsuak:

“Yus atum yuwatniunka umisuasamtai kaunkataram.

18 Apu ainau namangkesha,tura suntara apuri namangkesha,tura mangkartin ainau namangkesha,tura kawai ainau namangkesha,

sha yuwamnuram kaunkataram.Jakaru ainau namangkesha,tura inatichu ainau namangkesha,tura inati ainau namangkesha,tura mianchau ainau namangkesha,tura apu ainau namangkeshamash yuwitaram,” tusa untsuaun

antukmajai.19Nunia Juun Yawaaya Tumau mash

nungkanmaya apuri ainaujai, nunia nisuntarijai mash iruntrar Cristo kawaipújunam keemsau aa nujai, tura nunasuntarijai mesetan najanawartasiruntrarun wainkamjai. 20Nunia JuunYawaaya Tumaun achikiar, nuniaAnangkartin Chichaman EtsernuJuuntrincha achikiar, mai iwiaakuwaininayat, kucha jiiya tumau azufrejaikeamunam ujungkarun wainkamjai. NuAnangkartin Chichaman EtsernuJuuntringkia Juun Yawaaya Tumauwajamunam wainchati takat turamujai

19

Page 527: Achuar bible   new testament

527

v 19.20 (Apoc. 13.1-18) w 20.3 (Gén. 3.1-15; 2.Ped. 2.4) x 20.4 (Mat. 19.28; Luc. 22.30;Apoc. 6.9;13.16-17;14.9-10) y 20.6 (Apoc. 1.6;5.10)

aints ainaun anangkau asamtai, JuunYawaaya Tumau naaringkia aints ainaunijajin, tura ni uwejencha aatrarunwainkamja nuwaitai. Tura Juun YawaayaTumau nakumkamurin: Ameketmejuuntam tinaun antukmaja nuwaitai.Tura aintsun untsurin anangkawaruasaramtai, kucha jiya tumau azufrejaikeamunam mai ujungkarun wainkamjai.v21Antsu chikich aints ainau kawaipújunam keemsaujai maaniawaruasaramtai, saapijai ni jangkenia jiinuanujai mash amuaun wainkamjai.Turamtai nanamtin ainau nu jakaruainau namangken yuwaar tutuararunwainkamjai.

Kichik warang musachCristo aints ainaun inartintri

20 1

rin nayaimpinmaya taarunwainkamjai. Nuka waa jiitamran yawirintakus, tura cadenan sarman takus taarunwainkamjai. 2Tura nu Juun PangkiNawentin nu nangkamtaik napia tumauwantinkamia nuka, iwianchi apuriSatanás naartinun ataksha wainkamjai.Nunia Yuse awemamuri Satanásan achikcadenajai jingkia, 3waa jiitamranamengkea, nunia tektutirijai tektuk, yawijaiyawikun wainkamjai. Turamtai mashnungkanmaya ainaun anangkawai tusa,kichik warang musach nuni engkeamupujustinuitai. Tura kichik warang musachnangkamaramtai, ataksha jumchik kintaatiá akupkatnuitai.w

4Nunia apu keemtairi ainamunam nuniketinaun wainkamjai. Yus: Aints ainauturamuri atumka nekaataram tusakakarmarin susamuitai. Nuningkia Jesúsaumirin Yuse chichamen etserkaru asar,jachajai muuken akarkar maamu ainau

wakanin wainkamjai. Nuka JuunYawaaya Tumaun,rincha: Ameketme juuntam ticharuainawai. Tura Juun Yawaaya Tumaunaaringkia ni nijajincha,cha aatrachmau ainawai. Nu aints ainaumaamaitiat ataksha iwiaaku wajasar,Cristojai kichik warang musach aintsainaun ínainaun wainkamjai.x 5Nukanekasar nuwá eemkar nantakiartinuitai.

ramtai, Cristo umirchau ainauka ukunamnantakiartinuitai. 6Nuwá eemkarnantakiartin ainauka Yuse aintsri asarnukap warasartinuitai. Tura atakshapengké jakachartinuitai. Tura sacerdoteanunisarang Yusnasha, tura Cristonchapengker awajsartinuitai. Tura kichikwarang musach Cristojai tsaniasar aintsainaun inarartinuitai.y

Iwianchi apuri tuke mengkakatniuri7

maramtai, Satanás ni achikmaupujamurinia ataksha jiikir akupamuatinuitai. 8Nunia mash nungkanmayaainaun anangkatas jiinkitnuitai. Nunungka apuringkia Gog naartinuitai. Turani aintsri ainau Magog naartinuitai. Nuaints ainau juun entsa naikmiria timiáuntsuri asar, nujai mash iruntrar mesetannajanawartas jiinkiartinuitai.

9Tura Satanás waanmaya jiinkin asamtai,mash nungkanmaya ainau timiá untsurikaunkar, paka nungkancha netkar murawakaar, Yuse aintsri ainau pujutirin tentakar,Yuse aneetiri yaktancha Jerusalénnashatentakarun wainkamjai.maya jiin akupak nu aints ainaunkamashamukunwainkamjai. 10Nuniangka Satanásaints ainaun tuke anangmia nuka kucha jiazufrejai keamunam ujungmawaitai. Nuni

19 20

Page 528: Achuar bible   new testament

528

z 20.14 (Mat. 25.41; Apoc. 21.8) a 21.1 (2.Ped. 3.13) b 21.2 (Gál. 4.26; Apoc. 3.12;19.7-8)c 21.3 (Lev. 26.11-12) d 21.4 (Apoc. 7.16-17) e 21.6 (Isa. 55.1-2; Juan 4.10-14; 7.37-39;Apoc. 22.17)

Juun Yawaaya Tumausha, tura AnangkartinChichaman Etsernu Juuntrisha tsawaisha,tura kashisha tuke nangkantsuk waitwajakarti tusar ujungkarun wainkamjai.

Juun keemtainum pújunamketun wainkamu

11Nuniangka jiimkaman Yuse keemtairijuuntan nekas pújunwainkamjai, tura nukeemtainum ketunwainkamjai. Nukeemtainum keemsamtai, nungkasha turanayaimpishamengkakarunwainkamjai. Antsununiangka ataksha pengkéwainkachmajai.

12-13Nuniangka jiimkaman, juun entsanamjakaru ainaun tura nungkanam iwiarsamuainausha jiinkiarunwainkamjai. Aints tuningjakaria nuni ataksha nantakiar namangtukwajainaunwainkamjai. Nuniangka papiainaun urakmaunwainkamjai. Chikichpapisha Yusnum tuke pujustin ainau naariaarmau aa nuna urakmaunwainkamjai.Chikich papinum aints ainau turamurishamash aarmau asamtai, Yus nu aarmaunchajiis, apu ainausha turamianchau ainaushaYuse keemtairin nakawajainamtai, nitunaarijai metek wait wajakartintri tu awaitusar nekamtikunwainkamjai. 14-15Nuniangkajakatin, tura jakaru ainaumatsamtairincha jikucha tumau keamunam ujungmaunwainkamjai. Tura tuke Yusnum iwiaakupujustin papinum nu aints ainau naariaatrachmau asar, kucha jiya tumaukeamunam ujuinaunwainkamjai. Nu aintsainauka Yusnum pengké jeachartin asar, antsuji kajintrashtinnum tukewait wajakartin asar,jimia jakatnua nunisarang ainawai.z

Nayaimpisha tura nungkashayamaram atinuitai

21 1Nunia jiimkaman, nayaimpishatura nungkasha arut armia nuka

mengkakaru asamtai, nayaim yamarmantura nungkancha yamarman wainkamjai.Antsu juun entsaka atsau asamtai nunakawainkachmajai.a

2Wikia yamaram yakat Jerusalén tutainYus nayaimpinmaya akupkau asamtai,nekas pengker aa nuna wainkamjai.Nuwa aintsun ninumkatas shiirmaniwiarmamrawa nunisang nu yaktakanekas pengker aun wainkamjai.b 3Nunianayaimpinmaya kakarman untsumunantukmajai. Nu untsumauka nuwaitai:“Jiista. Yamaikia Yuska aints ainamunampujawai. Tura níjai tuke pujustin asamtai,ni aintsri artinuitai. Tura ni aintsriasaramtai, ni Yusrijai tuke iruntrarpujusartinuitai.c 4Tura asa aintsuneaikirin mash japiratnuitai. Yaanchuikamia nuka mash mengkakau asamtaijatasha atsutnuitai. Tura wake mesekarpujamusha, tura wait wajamusha, turanajaimiamusha pengké atsutnuitai.”d

5Nunia juun keemtainum ketuka wínachichartak: “Jiista, wikia mash aa nunakayamarman najanuitjai. Ju chicham witaja nuka nekas asamtai nuna pachisarnekasampita tiartinuitai. Tura asamtaijusha aatrurta,” turutun antukmajai.

6Nunia ataksha wína chichartak: “Witimiaja nuka mash umismawaitai. Wikianu nangkamtaik tuke pujuyajai. Turanungka mash amukamtaisha, wikia tukepujustinuitjai. Yumi akikchaujai suwinanunisnak aints kitaminawa nunisarangpujuinaunka wijai tuke iwiaaku pujusartitusan surittsuk susatnuitjai.e 7Tunaunepetkaruka wi pujaja nunisarangpujusartinuitai. Tura wikia ni Yusriatinuitjai. Wi turau asamtai nusha wínauchir artinuitai. 8Antsu wait wajaktiniunshaminak wína umirtutan inaisaru

20 21

Page 529: Achuar bible   new testament

529

f 21.8 (Mat. 25.41; Apoc. 20.14-15)

ainauka, tura winaka nekasampitaturutsuk pujuinausha, tura tuke tunaunintimsar pujuinausha, tura mangkartinainausha, tura pachitsuk tsanirminainausha, tura wishin ainausha, turaYuschau waininayat waring achat mash:Nuka wína Yusruitai tinu ainausha, turawait chichaman etserin ainausha, kucha

tinuitai. Nu kuchaka jiya tumaukeamunam ujungmau ainauka jimiajakawa nunisarang artinuitai,” turutunantukmajai.f

Yamaram Jerusalén pachisar timiauri9Nunia Yuse awemamuri siete (7) aa

nuka inangnamu wait wajaktiniunpiningnum engkeamun takakun wi nuwik

tak: “Winita. Uwija Uchiri nuwarininaktustasan wakerajme,” turutunantukmajai. 10Nunia Yuse Wakanikaranma nunisang wína jiimtikrusmanuka nuwaitai: Yuse awemamuri murajuunnum iwiarak, nekas pengke yaktanJerusalén tutain Yus nayaimpinmayaakupkamun inaktursami. 11Yus nuni tukepujau asamtai, ni paaniuringkia kayaakik jaspe tutaiya tumaun wincha aunwainkamjai. 12Nu yakta wenukri juuntan,tura sarmancha wainkamjai. Turawenuknum waiti doce (12) aa nunawainkamjai. Tura Yuse awemamurinwaitijai metek wajatinaun wainkamjai.Tura Israela uchiri doce (12) amia nunanaaringkia waitijai metek aatramunwainkamjai. 13Tura kichik kichik

jai, tsaa taakmaunumaninisha kampatam,tura pajeninisha kampatam, tura tupajeninisha kampatam, tura tsaajeatinmaninisha kampatam aunwainkamjai. 14Nu yakta wenukrin kaya

juun doce (12) puusamuitai. Tura UwijaUchiri nuiniatiri ainau doce (12) amianuna naaringkia nu kayajai metekaatramun wainkamjai.

15Tura Yuse awemamuri wijaichichama nuka nu yakta waitirincha,tura wenukrincha nekapmartas, nekapekkuri najanamun takakun wainkamjai.16Nu nekapkejai yakta aarin esantirin,tura wangkantirincha, tura yakiirinchajimia warang nunia jimia pachak (2,200)kilómetro metek waakchaun nekapmarunwainkamjai. 17Nunia yakta wenukrinnekapmar yakiri sesenta y cuatro (64)metro jeaun nekapmarmayi. Nu yaktankaYuse awemamuri nekapmarma nukaaintsti nekapma weaji nunisangnekapmaun wainkamjai.

18Nu yakta wenukrin kaya winchajaspe tutaijai wenurmaun wainkamjai.Tura nu yaktaka kuria tumau jeamkamuayat, nekas mutia tumaun winchaanwainkamjai. 19Nu juun kaya doce (12)yakta wenukrin puusamun wainkamjanuka kichik kichik kaya shiiram akikjaiiwiaramun wainkamjai. Nu doce (12)kaya naaringkia nu ainawai: Jaspe,za ro, ágata, esmeralda, 20ónice,cornalina, crisólito, berilo, topacio,crisoprasa, jacinto, amatista nu ainawai.

21Nu yakta waitiri doce (12) kichkinkichkin wainkan, kichik kaya juunentsanmaya jukimu, nekas akiknajanamun wainkamjai. Tura nuyaktanam tungkajin jinta kuria tumaunajanamutiat, nekas mutia tumaunwinchaan wainkamjai.

22Tura jiimkaman, nu yaktanam Yusnekas kakaram aa nuka Uwija Uchirijainuni tuke pujuinau asaramtai, nu yaktakaYuse jeea tumawaitai. Antsu Yus seataijuun jeaka nuni jeamkachmau asamtainunaka wainkachmajai. 23

21

Page 530: Achuar bible   new testament

530

g 21.23 (Juan 8.12) h 22.2 (Gén. 3.24; Sal. 17.15; 46.4; Mat. 5.8; 1.Juan 3.2)

sha Yuse paaniurijai mash paantin atinasamtai, tura Uwija Uchiri paaniurishanukap atin asamtai, tsaa tsanmauncha

nuitai.g 24Mash nungkanmaya uwemraruainau nu paaniunam wekainawai. TuraYus apu ainaun ju nungkanmayanuwemtikramu asar, nekas apu ainayat nuyaktanam Yusen umirinak pujusartinainawai. 25Nu yaktanmaka tee atsauasamtai, tsawaisha yakta waitiri pengkéepenchartinuitai. 26

maya uwemraru ainau pengker nintintinasar, nuni wayaawar warasartinuitai.27Tura pasé nintintin ainau, tuke tunaunintimsar pujuinausha, tura waitchichaman etserin ainausha kichkishanuningkia pengké wayaachartinuitai.Antsu tuke pujustin ainau naari UwijaUchiri papirin aatramu asar nuyaktanmaka wayaawartinuitai.

22 1Nunia Yuse awemamuri entsawinchaan nekas pakuichaun

inaktursami. Nu entsaka tuke iwiaakupujustinun sukartawai. Nu entsanka YusUwija Uchirijai ketinamunmaya jiinunwainkamjai. 2Nu entsaka tungkajin jintayantamen wearun wainkamjai. Tura nuentsa mai yantamen numi tuke pujutansukartin wajaun wainkamjai. Nu numiainauka doce (12) nantujai meteknerekartin ainawai. Tura nu numinukéjaingkia mash nungkanmaya ainautsuwamarartinuitai.h 3-4Tura Yus paseetaitauka nu yaktanmaka pengké atsutnuitai.Tura Yuse juun keemtairin, tura UwijaUchiri keemtairin aa nunaka nuyaktanam wainkartinuitai. Tura UwijaUchiri yapiincha waitkartinuitai. Tura ninaaringkia Jesúsa inatiri nijajin aatramuartinuitai. Turamtai nuni ni inatiri ainauUwija Uchirin pengker awajsartinuitai.5Nu yaktanmaka teeka atsutnuitai. Tura

Apu Yuse paaniurijai nekas paantinasamtai, kantiinaka yuumakchartinuitai.Tura Yuse inatiri ainau tuke nuni apuanunisarang pujusartin ainawai.

Jesucristo tatintringkia jeatak wajasi6

tak:“Ju chichamka wi amin aamtikramjame

nuka nekasaintai. Tura asamtai juni mashaarmawa nunaka pachisar nekasampitatiartinuitai. Apu Yus ni chichame etserinainaun nintimtikramia nuka ni inatiriainaun ukunam atiniun pachisnekamtikiatas: Wári umistajai tusa, niawemamurin akupkami,” turutunantukmajai.

7

jai. Nu chichamka nuwaitai:“Wikia wári winitatjai. Ju papi

aarmawa juna umirkaru ainaunkanekasan waramtiksartatjai,” turutunantukmajai.

8Wiitjai Juankuitjai.naka mash antuku asan, tura waintanchamash wainkau asan, Yuse awemamurimash aa nunaka winaka inaktursauasamtai, ni wajamunam: Ameketmejuuntam titasan pinakumran tepesmajai.9Turamaitiat nuka wína chichartak:“Aitkarawaip. Yusek ameketme

juuntam tita. Wisha amea nunisketjai.Tura chikich Yuse inatiri ainau nichichamen etserina nujai metekaitjai.Tura ju papi aarmaun umirkaru ainaujaimetek Yuse inatirinjai,” turutunantukmajai.

10Nunia ataksha wína chichartak:“Ju papi aarmau aa nuka wári umiktin

asamtai, ju chichamka uutsuk aints ainaumash nekamtikiata. 11Ju chichamanumitsuk pujuinauka, tuke tunauturuwarti tusam tsangkatkata, tura pasé

21 22

Page 531: Achuar bible   new testament

531

i 22.12 (Jer. 17.10) j 22.13 (Apoc. 1.8, 17;2.8) k 22.14 (Gén. 3.24) l 22.17 (Isa. 55.1-2;Juan 4.10-14; 7.37-39; Apoc. 21.6)

nintimsar pujuinauka tuke pasé nintimsarpujusarti tusam tsangkatkata. Antsupengke aints ainauka tuke pengkerpujusarti tusam tsangkatkata. Tura Yusenumirin ainauka tuke Yusen umirkartitusam tsangkatkata,” turutun antukmajai.

12Jesucristo ataksha chichaak:“Nekasan wári winitatjai. Tura aints

kichkin kichkin ni turamurijai metektunau takau ainaunka pasé awajsartatjai.Tura pengker aa nuna takau ainaunkapengker awajsartatjai.i 13Wikia nunangkamtaik tuke pujuyajai. Turanungka mash amukamtaisha, tukenunisnak pujustinuitjai.j

14“Aints ni entsatirin pakuichau atitusar, tenap nijainawa nunisarang pengkétunaarinchau pujuinaunka Yuskawaramtiksartinuitai. Tura Yuse yaktariwaitirin wayaawartinuitai. Tura numituke pujutan sukartinu neren yuwartitusa Yus tsangkatkatnuitai.k 15AntsuYusen umirchau ainauka, tura wishinainausha, tura pachitsuk tsanirminainausha, tura mangkartin ainausha, turaYuschau waininayat, waring achat: Nukawína yusruitai tinu ainausha, turaaintsun anangtan wakerin ainausha, turawait chichaman tuke etserin ainauka nuyaktanmaka pujuschartinuitai.

16 “Wikia Jesúsaitjai. Ju aarmaunaka

tikiawarti tusan, wínaawemamurun akupkamjai.Wikia Davidta wearinjai. Turatsawaatsaing angkuaji tsantua

nunisnak wína aintsur ainaunwína paan waitkarti tusanwantintuktinuitjai,majai.

17Tura Yuse Wakani tura Uwija UchiriNuwarisha: “Winitaram,” tinawai.Tinamtai ju chichaman antukaruainausha chikich ainauncha untsukar:“Winitaram,” tiarti. Tura kitaminawanunisarang pujuinausha winiarti. Turawakerinakka, yumi tuke iwiaakupujustinun sukarta nunaka akikchaujaiumurarti.l

18Ju papi Yuse chichame aarmawa junaantukartin ainaun nunasha tajai: Pewainkataram. Yuse chichame ju papinaarmaun aints ningki nintimias chikichchichaman patatkamtaikia, Yus jupapinum wait wajaktiniun pachisaarmawa nunaka niin susatnuitai. 19Turaaints ningki nintimias, Yuse chichame jupapin aarmaun wainiat, jumchikshamengkaramtaikia, pengker yaktan jupapinum pachis aarmawa nuningkiawayaashti tusa Yuska suritkatnuitai. Turanu yaktanam numi tuke pujustinun

nuitai.20Jesucristo ju aarmaunaka pachis:

Nekas juka wína chichamruitai ta nuka:“Nekasan wári winitatjai,” tawai.Tamati wisha: “Tu atí, Apuru Jesúsa.

Nekasam wári winita,” tajai.21Ii Apuri Jesucristo mash aints

ainautirmin yainmakarti. Nuke atí.Maaketai.

22

Page 532: Achuar bible   new testament

532

Page 533: Achuar bible   new testament

533

Aakmakmau esta (Juan 7.2)Judío ainau aakmakmauri pachisestaitai. Yaanchuik judío juuntriEgipto nungkanmaya jiinkiarcuarenta (40)nam wekaasar jeanka jeamtsuk,antsu jea nuwap najanamunampujuu armiayi. Ni yaanchuik juuntritu pujuu asaramtai, musachjai meteknu nintimrarmi tusar, trigojuukmaurin mash umisar, turasebada juukmaurincha mash umisar,judío ainau mash Jerusalénnumkaunkar, aakmakar estan najaninarmiayi.

Abadón (Apocalipsis 9.11)Hebreo chichamentai. Abadón waajuuntan jiitamran kuna aa nunipujuinau apurintai.mejai.

Apolión naartinuitai.jaingkia meskartin taku tawai.

Areópago (Hechos 17.19-34)Atenas yaktanam mura Areópagotutainum nu yaktanmaya juuntriainau tuke irunin armiayi. Tura nunituke irunin asaramtai, Atenasyaktanmaya juuntri ainaun pachisar:Areópago tinu armiayi.

Armagedón (Apocalipsis 16.16)Nu nungkaka tuning aa tusarkiapaanka nekaachminuitji. Israelanungkari nungka Armagedóninaikiamu irunui. Nuni nungkaamutanak wajasamtai, mash

nungkanmaya apuri ainau Yusjaimaanikiartinuitai.

Ayamtai kinta (Mateo 12.1-8)Nu chichamka griego chichamejai“sábbaton” tutai “sábado” takutawai. Yaanchuik judío ainau vierneskinta tsaa akaamunam nangkamawarsábado kinta ayamin armiayi. Turachikich esta kinta ainaushasábadochu waininayat, ayamtai kintaasaramtai, hebreo chichamejai“shabbáth” tinu armiayi.

Beelzebú (Mateo 12.24)Iwianchi apuri naarintai. Chikichnaari Satanásaitai.

Cástor Poluxjai (Hechos 28.11)Romano ainau ni yusri Cástor nuniaPolux naartinun ii kanuri wainkarmitusar, ni yusri nakumkamurin kanunujiin nujkar wekajin armiayi.

César (Mateo 22.21)Romano ainau juun apurintai.

Chipu (Mateo 24.32)Chipu ainau Israela nungkarin nukapyajau armiayi. Tura Yus turataram tinuasamtai, Yus aints ainau tunaarintsangkurarti tusar, chipun jimiaranachikiar, Yus seatai juun jeanamitaaramtai, sacerdote apuri kichikchipun maa epeu armiayi. Antsukichnaka maatsuk, chipu muuken jimiauwejejai takas, aints ainau tunaarinmash Yusen ujauyayi. Turamtai chikichaints un chipun juki aints atsamunamakupnuyayi. Levíto 16.7-22)

Chicham yumtin ainia nu tenap nekaatin

Page 534: Achuar bible   new testament

534

Cristonu ainau wainin(1.Timoteo 3.2-7; Tito 1.5-9)

tinuitai. Cristonu ainau wainin nekaspéngke aints atinuitai. Nuka kichiknuwentin, chichamnasha antin,péngke nintintin, aints ainaunchapengker nuinin atinuitai. Turanampechuitai, maanitnashamaanichuitai, tura kajechuitai, turajiyaanichuitai, tura kuikiankaaneetsuk ni jeen pujuinaunchapengker inartinuitai.

Denario (Mateo 20.1)Romano kuikiarintai. Kichik kintatakakmasmaunum nu kuikian akiuarmiayi.

Epicuro (Hechos 17.18)Griego aints Epicuro naartin aintsainaun nuiniak: “Ju nungkanam nekas

raitai. Nuna nangkamaska pengkerpujustinka pengké atsawai,” timiayi.

Estoicos (Hechos 17.18)Estoicos ainau griego aints ainaunnuinin asar chichainak:nam nakurinak pujuinaunka pengképachischatnuitai.kia, wait wajamuka pengképachischatnuitai,” tu nuinin armiayi.

Fariseo (Mateo 15.6)Fariseo ainau Moisésa aarmaurintenapkesar nekaawar miatrusarangumirkartas wakerin armiayi. Antsuchikich umiktin chichaman untsuriYus akupkachmau waininayat,ningki nintimsar akupin armiayi.

Genesaret (Mateo 14.34)Galilea nungkanam juun kucha aanuna naarintai. Tura nu kuchakaanmatkarincha tuke Genesaretnungka tinu armiayi.

Griego (Juan 19.20; Hechos 21.37) Mateo, nunia Marcos, nunia Lucas,nunia Juan, nunia Pablo, nunia

Pedro, nunia Santiago, nunia JudasYuse chichamen aararmia nuna mashirumramu “Yamaram Chicham” tuweaji nuka griego chichamejaiaarmauyayi. Jesús Israel nungkanampujai, nu nungkanmak tura chikichuntsuri nungka ainamunam griegochichamen chichau armiayi.

Hebreo (Hechos 21.40)Israel ainau chichamentai. Turahebreo chichamen chichainau asar,Israel ainauncha hebreo aints tinuarmiayi. Jesucristo Israel nungkanampujai, nunia aints ainau mashchikich chichaman “arameo” tutaichichau armiayi.nayat, nunaka tuke hebreochichamejai tu inain armiayi.

Higuera (Mateo 21.19; Marcos 13.28; Juan 1.48)Higuera numitai. Nuna nere higo tutaiyutaintai. Israela nungkari nu numikianukap iruninau asaramtai, Yusechichame etserin ainau tuke Israelanungkarin pujuinaun pachisar higueranunisarang ainawai tinu armiayi.

Iglesia Ju chicham griego chichameatumawaitai. Antsu griegojai tuaarmawaitai “ekklesia”. Cristonemarin ainau kichik yaktanammatsatinaun tura mash nungkanammatsatinauncha mash irumram“iglesia” inaikiarmiayi. Antsu jeajeamkamunka iglesiaitai ticharmiayi.(Mateo 16.18; 18.17; Hechos 2.47; Romanos 16.5; 1.Corintonam 10.32; 2.Corintonam 8.1,23; Gálatas 1.13; Efesonam 5.23,27; Filiposnum 3.6; Colosasnum 1.18; 3.Juan 10; Apocalipsis 1.4)

Israel (Génesis 32.28)Yuse awemamuri Isaaca uchirinJacobon Israel inaikiamiayi. Turaasamtai Israela weari mash Israelaints tinu armiayi.

Glosario

Page 535: Achuar bible   new testament

535

Judío (Juan 4.9)Nu nangkamtaika Israela uchiri Judánaartinu wearin mash judío tinuarmiayi. Nunia Judá nungkarinpujuinauncha mash pachitsuk tuinain armiayi. Nukap arusar Judeanungkanam pujuinauncha mashJudá wearinchu waininayat judíotinu armiayi.

Kárser (Mateo 14.3)Tunau takau ainaun achikiarmetawar jea kárser tutainum engkeuarmiayi. Tura yawikmau asamtai,nunia pengké jiinchau armiayi.

Levita (Lucas 10.32)Levita ainau sacerdote yaintriarmiayi. Nuka Israela uchiri Levíweari asar, tuke Yus seatai juunjeanam takau armiayi.

Maná (Juan 6.31; Exodo 16.14-27)Yutai nayaimpinmaya akupkamuitai.Israel ainau Egiptonmaya jiinkiar,cuarenta (40)nam wekaasar, yurumaknayaimpinamaya akupamu manátutain yu armiayi. Nu yurumkakafariña tumaun nungkanam tepaunwainkar nunia painkar, pangwapasjai pachimramua tumaunnekaprarmiayi. Nu yutanka Yusakupamu asamtai, kintajai metek juuarmiayi. Antsu ayamtai kinta atsaunwainkarmiayi.

Mesías (Juan 1.41)Yus akupkamu hebreo chichamejaiMesías tinu armiayi. Antsu griegochichamejai Cristo tutayi. Yusyaanchuik ni chichamen etserinainaun nekamtikiamu asar: Yus iinuwemtikramratnunakupturmaktinuitji tiarmiayi. Tu tinuasaramtai Israel ainau: Yusnekasampi iin uwemtikramratnunakupturmaktatji tusar nakauarmiayi.

Mirra (Mateo 2.11)Shirikip mirra tutai kungkuram ayi.Tura akik ayi. Nujai kungkutinnajanin armiayi.

Moisésa chichame nuikiartin(Mateo 2.4)Nu aints ainau Moisésa aarmaurinmiatrusarang nekainau asar, chikichaints ainaun tura uchi ainaunchanekamtikin armiayi.

Mostaza (Mateo 13.31)Yuta pachimtai mostaza tutai ajanamnekas juun tsakaayi. Antsu jingkiajipengké tuupich ayi.

Nardo (Juan 12.3)Arak nardo tutainumia kungkutinnekas kungkurman juu armiayi.Nuka nekas akik ayi.

Nicolaítas (Apocalipsis 2.6)Nicolaítas ainau aints Nicolásnaartinu nemarnuri armiayi. Nu

mun Yuschau waininayat: Iinuyusrinme tusar seau armiayi.

Nuwap najanamu (Mateo 9.17)Israel nungkanmaya ainau chipu

rang ni umutirin, vino tutain, turayumincha yarakar entsau armiayi.Antsu kitaawai tusar kantsejaikantseu armiayi.

Olivo Mura (Mateo 21.2)Olivo Mura Betfagé yaktanamyaatkauyayi. Numi olivo tutai nekaspengker ayi. Nuna neré wiakchachichamejai “aseituna” tutai machaasa pengkeraitai.rin juukar keemin armiayi.

Olivo machari (Mateo 25.1-4)Israela nungkarin olivo macharinukap yuumin armiayi. Irimi atsauasamtai, nujai jau ainaun tsuwauarmiayi. Charumakmaunumnujtukar, esaamunmasha nujtukartsuwau armiayi. Tura yutairincha

Glosario

Page 536: Achuar bible   new testament

536

olivo macharijai pachimin armiayi.Tura namparingjai keemin armiayi.

Pascua (Mateo 26.17-19)Israel ainau musachjai metek Pascuaesta tutain najanin armiayi. Yus niaintsri ainaun Egipto nungkanmayajiikiartas uwija uchirincha, turachipu uchirincha shiirman maawar,

ram timiayi. Nunia kashi japen uwija

cha ampitsuk yuwataram timiayi.Yus tu tinu asamtai, Israel ainaumiatrusarang umirkarmiayi. Turinauasaramtai Yuse awemamuri ni jeenwaaitsuk nangkamakmiayi. AntsuEgipto ainau numpajai ni jeenyakarchau asaramtai,muri nuni waya, uchi eemkaurintura tangku eemkaurincha mashmaamiayi. Turamtai Yus ni aintsriainaun ayamruk,maya jiikin asa: Nu kintakakajinmatsuk tuke esta najanataramtinu asamtai, Israel ainau tuke nukintati uwija uchirin maawar, turachipu uchirincha maawar yuarmiayi. (Exodo 12.3-14)

Pengker Tesaamu (Hebreo 9.2-12; Mateo 27.51)

yayi. Nuni juun aparmaunenaamuyayi. Tura juun aparmaunitkarin Yuse paaniuri wantinuyayi.Tura asamtai Yus timiá pengker aanuna pujutiri inaikiamuyayi.kia aints kichkisha pachitskekawayaachminuyayi, antsu jakai tusarshamin armiayi. Antsu musachjaimetek sacerdote apuri nuni wayaatinkinta jeau asamtai, chipun maa,nunia Yus ni tunaarin mash sakturattusa Yusen sea, nunia chipu numpenYuse ayamtairin uwijmiartas ningkiwayaamiayi.

Pentecostés (Hechos 2.1)Pascua esta cincuenta (50) kintanangkamaramtai, judío ainau chikichestan Pentecostés tutain inangkinarmiayi. Trigo juukmaurin pachisar,ni nekas yutairi asamtai, nu kintatiinangkinak warasarmiayi. Tura asarjudío ainau mash nungkanmayaJerusalénnum kaunkar estaninangkin armiayi.

Romano (Juan 11.48)Romano ainau Roma yaktanampujusar, nunia jiinkiar untsurinungkanmaya apuri ainaunnepetkarmiayi. Israel ainaunchanepetkaru asar, nu nungkanmashapuju armiayi. Antsu judiochuasaramtai, judío ainau niintsuutrarmiayi. Tura nepetmaku asar,romano apurin tuke kuikian akiuarmiayi. Nunia tuke romano apurinumirin armiayi.

Sacerdote (Lucas 1.8-10)Sacerdote ainau Yus seatai jeawainin asar, aintsu tunaarin pachisarYusen seau armiayi. Tura waakauchiri ainaun, tura chipu ainauncha,tura uwija uchiri ainauncha, turayampits ainauncha maawar, Yusensusartas epeu armiayi.

Sacerdote apuri (Mateo 26.57;Hebreos 4.14,15)Sacerdote apuri musachjai metek Yus

nam Pengker Tesaamu tutainumningki waya Yuse ayamtairin tangkunumpen uwijmin armiayi.Sacerdote apuri chikich sacerdoteainau wainuyayi. Tura judío juuntriainaujai iruntramunam chichamnekaami tusar sacerdote apuri tukechichau armiayi. (Hebreos 9.7)

Saduceo (Mateo 22.23)Saduceo ainau fariseo aintsuanunisarang sacerdote wajasarmiayi.

Glosario

Page 537: Achuar bible   new testament

537

Antsu fariseo ainaujai metekchaunintimin armiayi. Tura asar jakau

nuitai tinu armiayi.Shaak wawiknumia jukimu

(Mateo 13.45; Apocalipsis 21.21)Shaak wawiknum irunui. Tura juunentsanmaya jukimu asar nekasarakik ainawai. Nuka chapuk, turapuju, tura nekas shiiram ainawai.Wiakcha chichamejai “perla” tutayi.

Tiberias (Juan 21.1)Tiberias yaktaka Galilea kuchakaanmatkarin ayayi. Tura asamtaiGalilea kuchan waininayat, Tiberiaskucha tinu armiayi.

Uva (Mateo 21.28)Uva tutai yurangkentai. Israel ainauuva yarangken araawar nunia juuarmiayi.

Uwija (Mateo 9.36)Cristonu ainau uwijaya tumauasaramtai, Yuse chichame aarmaunuwija tinu armiayi.

Uwija uchiri (Apocalipsis 5.6-8)Uwija ainau Israela nungkarin nukapyujau armiayi. Tura Yus: Turataramtusa akupkau asamtai, Israel ainautuke ni tunaarin etserkar, uwija uchirinmaawar Yusen su armiayi. Tura estaPascua tutainum Yusen maaketai tusar,uwija uchirin eemkaurin shiirmanmaawar Yusen su armiayi. NuniaJesucristo aints ainautin tunaarin mashsakturmartas jarutramkau asamtai,Juan karanma nunisang Jesúsan uwijauchiriya tumaun wainkamiayi.

Uwija wainin (Juan 10.11-16)Jesucristo uwija wainua tumau niaintsri ainaun wainkau asamtai:“Wikia uwija wainin nekas pengkeraa tumawaitjai,” tummamiayi. NuniaCristonu ainau wainiun pachisaruwija wainin tinu armiayi. Wiakchachichamejai “pastor” tutayi.

Vino (Mateo 9.17; Juan 2.3)Israel ainau uva yumirin vino tutainjukiar, nuna tuke umin armiayi.

Yukuu (Mateo 11.21)Judío ainau tunau turinau asar;Wikia tunaawaitjai tusar,ken yukuumin armiayi. Tura niwearisha tura ni apurisha jakaramtainunisarang turin armiayi. Tura ninamangken yukuujai yakarar, jakauiwiartai entsatirin entsau armiayi.

Yuschau waininayat ni yusrin ningki najanamuri (1.Corintonam 8.1-10)

sar: Ii yusri najanami tusar kurincha,tura kuikiancha, tura numincha, turajiruncha, tura kayancha ni yusrinningki najanin armiayi. Nuniashatikishmarar, Yuschau waininayatseau armiayi, tura maaketai tiartas,ni tangkurin maawar,kencha yu armiayi. Tu pujuinamtaiYus: Turuwairap tusa pengkésurimkau asa, nu aints irununpengké nakitnuyayi. Tura asamtaiiikia nuka turatsji. Antsu wari timiáaneaji nuka ii yusri atinuitai. Nukawiakcha chichamejai “idolo” tutayi.

Yuse ayamtairi (Hebreos 9.5)Nuka kaju juun ayayi. Nu kajuyantamencha tura nitkarincha kurinujtukmau ayayi. Nu kaju nitkarin

man Yus Moisésan aamtikramia nuengkeamuyayi. Nunia un kajutuntupe Yuse ayamtairi ati tusar kurinajanamuyayi.muri nanamtin nakumkamu kurinajanamu nuni kentsamuyayi.

Yuse chichamen etserin (Mateo 2.5)Yaanchuik Jesús akiintsaing Yusechichame etserin ni akiinatniurin,tura ni wait wajaktintrincha, tura nijakatniurincha pachisar chichamanaararmiayi. Tura Yus tita tusa

Glosario

Page 538: Achuar bible   new testament

538

akupkamu asar, Yuse chichamenaints ainaun ujau armiayi.

Yus inaktustin pang (Mateo 12.4)

tin pang puusamu tuke Yus susamuasamtai, aints ainauk pachitskekayuchau armiayi. Antsu sacerdoteainau nuke nu pangkan yu armiayi.Tura tumingjai metek pangkan

yamarman najanawar, Yuse jeenjukiar nuni pujin armiayi.

Yus seatai juun jea (Mateo 4.5; Marcos 13.1-2; Juan 2.20)Yus seatai juun jeaka cuarenta y seis(46) musach jeamkamuyayi. NuniaJesúsa jakamuri setenta (70) musachnangkamaramtai, romano suntariainau yumpungkarmiayi.

Glosario