KONU:

Bilgisayar Etiği Eğitimi ve

Bilişim Mesleği Ahlak Etiği Belgesi

ÖZEL ÖĞRETĠM YÖNTEMLERĠ II

Öğr. Görevlisi Tijen AKADA

HAZIRLAYAN: Burak KILCI - 2009215018

Hedef ve Kazanımlar

1

Bu sunumun sonunda öğrenciler:

Etik değerlere bağlı okul ortamı hakkında bilgi sahibi olacak,

Bilgisayar etiği eğitimi konusunu öğrenecek,

Bilişim mesleği ahlak ilkeleri belgesinin ilkelerini öğrenecektir.

Etik Değerlere Bağlı Okul Ortamı(2/1)

Okul ortamında etik değerlerin benimsenip uygulanması için

aşağıdaki önergeler uygulanmalıdır.

Okul müdürü ve öğretmenler etik kuralların okula yerleşmesinin

gerekliliğine inanmalı ve ona göre davranmalıdır.

Okulla ilgili tüm bireyler için etik kurallar belirlenip ilgili yerlere

asılmalıdır.

Etik eğitimi alan bireyler, kendi yaşantıları ile örnek olmadır.

Etik kurallara uyanlar ödüllendirilmelidir.

Etik kurallara uymayanlar uyarılmalıdır.

2

Etik Değerlere Bağlı Okul Ortamı(2/2)

Okullarda etik kurallara uyulması kurum işleyiş düzeni

açısından oldukça önemlidir.

Etik kuralların uygulandığı bir kurumda görev yapan personelin

saygınlığı artacaktır.

Okulda öğretmen ve öğrenciler arasında güven ortamı

oluşacaktır.

Sorunlarından arınmış daha nitelikli bir okul, daha kaliteli bir

eğitim sunacaktır.

3

Bilgisayar Etiği Eğitimi

Bilgisayar etiği eğitiminin verilmesi amacıyla programlara konan

bilgisayar etiği dersinin genel olarak amaçları;

Öğrencilerin bilgisayarlarla ilgili etik sorunların farkına

varmalarını sağlamak,

Bilgisayar kullanımı ve bilgisayar mesleği uygulamalarındaki

etik sorunlara ilişkin duyarlılığı yükseltmek,

Bilgisayarların topluma ve sosyal çevreye

etkilerinin kapsamlı biçimde anlaşılmasını sağlamak,

Etik karar verme durumlarında yapılması gerekenlerin

sıralanabilmesi yada bilgisayarların olası etkilerinin

belirlenebilmesi için analitik yetenekleri geliştirmektir.

4

Kılıçer&Odabaşı (2005) Bilgisayar Öğretmenliği:

Etik Bunun Neresinde?” isimli çalışmalarında, Türkiye’deki

Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği Bölümlerindeki

etik eğitiminin önemini ortaya koymuşlardır.

Bu çalışmanın amacı,bilgisayar teknolojileri kullanıcılarına

rehberlik edecek olan Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliğinde etiğin, doğruluk, mülkiyet, erişebilirlik ve gizlilik ölçütleri açısından neden ve nasıl öğretilmesi gerektiğini açıklamaktadır.

Araştırmaya göre, alan dersleri bünyesinde bilgisayar etiği ile ilgili konuların öğrencilere eğitim hayatları boyunca kazandırılması ve etik değerlerin özünün kavratılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Bilgisayar Etiği ile Ġlgili Araştırmalar:

5

Ben-Jacob (2005) “ Integrating Computer Ethics across

the Curriculum: A Case Study” isimli çalışmasında,

Öğretim programları içerisinde bilgisayar kullanımının

artmasıyla birlikte öğrencilerin bilgisayar etiği ve bununla

ilgili olarak sosyal ve yasal konular hakkında bilgi sahibi

olmalarının gerekliliği üzerinde durmuştur.

Ayrıca Ben-Jacob öğretmenlerin öğrencilerine bilgisayar

kullanımları sırasında gerekli olabilecek alışkanlıkların

kazandırılmasında yardımcı olmaları gerektiğini ifade etmiştir.

Araştırma kapsamında bu amaca hizmet amacıyla bir proje

hazırlanarak, bu bilgilerin öğrenciye kazandırılmasına yönelik

4 farklı yöntem kullanılmıştır.

Bilgisayar Etiği ile Ġlgili Araştırmalar:

6

Bu yöntemler;

3 günlük uygulamalı çalıştay düzenlenmesi,

Tek günlük bir seminer düzenlenmesi,

WebCT programı ile çevrimiçi bir çalıştay düzenlenmesi,

Çevrimiçi ders düzenlenmesi şeklindedir.

Bu araştırmada da,bilgisayar etiği öğretiminde farklı

yöntemlerin bulunduğu,ancak hangi yöntem kullanılırsa

kullanılsın, öğrencilerin bilgisayar etiği konusunda mutlaka

bilgilendirilmeleri gerektiği sonucuna varılmıştır

Bilgisayar Etiği ile Ġlgili Araştırmalar:

7

E-learning yazılım ve hizmet sektörünün en büyük iki

kuruluşu Blackboard ve WebCT, 28 Şubat 2006'da

açıkladıkları birleşme sürecini tamamladılar.

Anlaşma sonucu şirketler Blackboard markası adı altında

birleşerek hem Blackboard hem de WebCT ürünlerini

eksiksiz olarak sürdürecek ve destekleyecekti. İleride

Blackboard iki ürünün en kullanışlı karakteristiklerini ve

en iyi özelliklerini, yeni ürün bir grubunda birleştirerek

piyasaya sunmayı hedeflemişti. Blackboard'un 60 ülkede

3,650 müşteri ve milyonlarca kullanıcısı bulunmaktadır.

Yaklaşık 800 çalışanı bulunan Blackboard, Amerika ve

dünyada 7 ofisi ile hızla büyüyen bir yapıya sahiptir.

WebCT:

8

Uysal&Odabaşı (2006)’nın “Bilgisayar Etiği Öğretimind

e Kullanılan Yöntemler” isimli çalışmalarında,

Bireylerde bilgisayar etiği ile ilgili sorunlara karşı farkındalık

oluşturmak ve bu sorunlar hakkında uygun biçimde karar

vermelerini sağlamak amacıyla bir altyapıyı oluşturmak için

hangi yöntemlerin kullanılabileceği üzerinde tartışmalar

yapılmıştır.

Araştırmada, bilgisayar etiği öğretiminde farklı yöntemlerin

bulunduğu, ancak hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın,öğrencil

erin bilgisayar etiği konusunda mutlaka bilgilendirilmeleri

gerektiği sonucuna varılmıştır.

Bilgisayar Etiği ile Ġlgili Araştırmalar:

9

Bilişim Meslek Ahlak Ġlkeleri Belgesi

Türkiye Bilişim Vakfı(TBV),Türkiye’nin bilgi toplumuna

dönüşebilmesi için altyapının oluşturulabilmesine katkıda

bulunmayı amaçlayan bir vakıftır.

Etik çalışma grubu tarafından geliştirilen , daha sonra TBV

yürütme ve yönetim kurullarının onayı ile kamuoyuna

duyurulan Bilişim Meslek Ahlak İlkeleri Belgesi aşağıdaki

ilkelerle sunulmuştur.

10

Temel Ġlkeler

Toplumun ve bireylerin güvenliğini ve sağlığını gözetir.

Adil, dürüst ve güvenilir olup, tüm insanlara karşı hiçbir ayrım

gözetmeksizin eşit davranır.

İnsanların özel yaşamına saygı gösterir.

11

Genel Mesleki Yükümlülükler (2/1)

Mesleği ile ilgili yasa, kural ve standartları öğrenir ve onlara

uyar.

Sahip olduğu mesleki bilgi, beceri ve deneyimleri kişisel ve

kurumsal çıkarlara zarar vermeksizin paylaşır.

Bireylere ve kurumlara ait özel bilgilerin gizliliğine özen

gösterir.

Bağlı olduğu yükümlülüklere ve sözleşmelere uyar.

12

Genel Mesleki Yükümlülükler (2/2)

Sorumlu olduğu iş çerçevesinde ilgili tarafları çıkarları

konusunda bilgilendirir,varsa çıkar çelişkilerinde taraflardan

birinin yararına davranmaz.

Yolsuzluklarla ve dürüst olmayan işlerle karşı karşıya

kaldığında , kuşku duyduğu kişi ve kurumlarla işbirliğine

girmez.

Sorumlu olduğu işle ilgili , işverenin bilgisi dışında, kişi veya

kuruluşlardan gelebilecek komisyon , pay gibi maddi yardımı

geri çevirir.

13

Bireysel Yükümlülükler

Teknik yeterliliğini korur ve geliştirir.

Yalnızca yeterli eğitim,bilgi birikimi ve deneyime sahip olduğu

alanlarda kendi isteğiyle görev alır.

Meslek eleştirilerine açık olur. Bu eleştirilerin sonucu gördüğü

eksiklikleri gidermeye çalışır.

Hatalarını kabul eder ve örtbas etmeye çalışmaz.

14

Toplumsal Yükümlülükler

Kendi çıkarını, işverenin çıkarını ve müşterinin çıkarını hiçbir

zaman toplum çıkarının üstünde görmez.

Kamuya yapılan açıklamalarda yansız ve dürüst olur.

Toplumun bilişim teknolojisi uygulamaları ve bunların

doğuracağı sonuçlar hakkında aydınlanmasına,toplumda

gerekli bilincin oluşmasına katkıda bulunur.

15

Ürün ve Hizmetle Ġlgili Yükümlülükler

Ürünün ve üretim sürecinin en yüksek niteliğe, verime ve

etkinliğe ulaşması için çalışır.

Ürün geliştirme ve üretim sürecinde yapılan gözden geçirme

, denetim ve sınamalarda yapıcı davranır.

16

Meslektaşlar ve Ġş Arkadaşlarıyla Ġlgili

Yükümlülükler(2/1)

Meslektaşlarının ve iş arkadaşlarının mesleki gelişmelerine

yardımcı olur ve Meslek Ahlakı İlkeleri'ne uymaları için

özendirir ve destek verir.

Meslektaşlarının ve iş arkadaşlarının görüş, kaygı ve

şikayetlerine ilgisiz kalmaz.

Meslek yaşamında ilerlemek için hiçbir zaman meslektaşlarını

gerçek olmayan nedenlerle eleştirmek, suçlamak yolunu

seçerek onlara zarar vermez.

Meslektaşlarının çalışma ve çabaları sonucu ortaya çıkan ürün

ve fikir eserlerine saygı gösterir.

17

Meslektaşlar ve Ġş Arkadaşlarıyla Ġlgili

Yükümlülükler(2/2)

Meslektaşlarının çalışmalarını, kişisel çıkarları için izinsiz

olarak incelemez, kullanmaz ve geliştirmez. Eğer herhangi bir

şekilde kullanırsa, kaynağını mutlaka belirtir.

Henüz patent veya kopyalama hakkıyla ilgili yasal bir hak

almamış olsa bile akademik ve mesleki tüm çalışmalara ve

ürünlere karşı saygılı olur.

Meslektaşları hakkında bilgi sorulduğunda doğru bilgi verir ve

işle ilgili olmayan özel bilgileri açıklamaz.

18

Yöneticilikle Ġlgili Yükümlülükler(2/1)

Yöneticilik görevlerini yerine getirirken, kuruluşun başta bilişim

ve iletişim kaynakları olmak üzere tüm kaynaklarının

etkin, verimli bir biçimde ve sadece yetkili kişiler tarafından

kullanılmasını sağlar.

Yönettiği çalışanlar arasında ayrım yapmaz, onlara karşı

adil, dürüst ve güvenilir olur.

Yönetimi altındaki bilgi akışının zamanında ve doğru biçimde

gerçekleşmesini sağlar.

Yönetimi altındaki personelin toplumsal ve ahlaki

sorumluluklarını yerine getirmesine katkıda bulunur ve onları

bu konuda özendirir.

19

Yöneticilikle Ġlgili Yükümlülükler(2/2)

Yönettiği çalışanların mesleki gelişmelerine katkıda

bulunur, onları bu konuda yönlendirir ve özendirir.

Yönettiği çalışanların işle ilgili yaptığı

katkılar, buluşlar, bunlardan doğan hakları konusunda adil ve

dürüst davranır.

İşe alacağı elemana, iş teklif ederken herhangi bir kişisel çıkar

gözetmez, ona çalışma koşullarını tüm ayrıntılarıyla doğru

olarak açıklar.

Çalışma yaşamının ahlaki ilkelerini çiğneyerek rakip

kuruluştan eleman almaz.

Mesleki yaşamını mümkün olabildiği kadar özel yaşamından

ayrı düşünür ve karar alırken profesyonellik ilkesinden

ayrılmamaya özen gösterir.

20

Ġşveren ve Müşterilerle Ġlgili Yükümlülükler

İşvereni ve müşterileriyle olan mesleki ilişkilerinde daima

güvenilir olur ve dürüst davranır.

Kendi işvereninin bilgisi ve izni olmadan ikinci bir işyerinde

veya projede görev almaz.

Kendi işvereninin kaynaklarını ve olanaklarını işverenin onayı

dışında kişisel işlerinde veya başka bir grubun işlerinde

kullanmaz.

21

Bu Ġlkelerle Ġlgili Sorumluluklar

Bu "Bilişim Mesleği Ahlak İlkeleri" ne sahip çıkar ve

yaygınlaşması için çaba gösterir.

Bu ilkeleri çiğneyen veya göz ardı eden kişi ve kurumlara karşı

gerekli girişimlerde bulunur.

22

WORDLE

23

DEĞERLENDĠRME SORULARI

1) Aşağıdakilerden hangisi bireysel yükümlülük ilkelerindendir?

A) Yalnızca yeterli eğitim,bilgi birikimi ve deneyime sahip

olduğu alanlarda kendi isteğiyle görev alır.

B) Teknik yeterliliği sabittir.

C) Hatası olduğunda bunu saklamaya çalışır.

D) Toplumun ve bireylerin güvenliğini ve sağlığını gözetir.

DEĞERLENDĠRME SORULARI

1) Aşağıdakilerden hangisi bireysel yükümlülük ilkelerindendir?

A) Yalnızca yeterli eğitim,bilgi birikimi ve deneyime sahip

olduğu alanlarda kendi isteğiyle görev alır.

B) Teknik yeterliliği sabittir.

C) Hatası olduğunda bunu saklamaya çalışır.

D) Toplumun ve bireylerin güvenliğini ve sağlığını gözetir.

DEĞERLENDĠRME SORULARI

2) Aşağıdakilerden hangisi bilgisayar etiği dersinin genel

amaçlarındandır?

A) Öğrencilerin bilgisayarlarla ilgili etik sorunların farkına

varmalarını sağlamak

B) Bilgisayar kullanımı ve bilgisayar mesleği

uygulamalarındaki etik sorunlara ilişkin duyarlılığı azaltmak.

C) Bilgisayar kullanımını kolaylaştırmak.

D) Bilgisayarların topluma ve sosyal çevreye olumsuz etkilerini

araştırmak.

DEĞERLENDĠRME SORULARI

2) Aşağıdakilerden hangisi bilgisayar etiği dersinin genel

amaçlarındandır?

A) Öğrencilerin bilgisayarlarla ilgili etik sorunların farkına

varmalarını sağlamak.

B) Bilgisayar kullanımı ve bilgisayar mesleği

uygulamalarındaki etik sorunlara ilişkin duyarlılığı azaltmak.

C) Bilgisayar kullanımını kolaylaştırmak.

D) Bilgisayarların topluma ve sosyal çevreye olumsuz etkilerini

araştırmak.

DEĞERLENDĠRME SORULARI

3) Aşağıdakilerden hangisi Ben-Jacob (2005) “ Integrating Computer

Ethics across the Curriculum: A Case Study” isimli çalışmasındaki 4

yöntemden biri değildir?

A) 3 günlük uygulamalı çalıştay düzenlenmesi,

B) Tek günlük bir seminer düzenlenmesi,

C) C++ programı ile çevrimiçi bir çalıştay düzenlenmesi,

D) Çevrimiçi ders düzenlenmesi şeklindedir.

DEĞERLENDĠRME SORULARI

3) Aşağıdakilerden hangisi Ben-Jacob (2005) “ Integrating Computer

Ethics across the Curriculum: A Case Study” isimli çalışmasındaki 4

yöntemden biri değildir?

A) 3 günlük uygulamalı çalıştay düzenlenmesi,

B) Tek günlük bir seminer düzenlenmesi,

C) C++ programı ile çevrimiçi bir çalıştay düzenlenmesi,

D) Çevrimiçi ders düzenlenmesi şeklindedir.

DEĞERLENDĠRME SORULARI

4) Aşağıdakilerden hangisi Bilişim Mesleği Ahlak İlkeleri

Belgesinin ilkelerinden değildir?

A) Yöneticilikle ilgili yükümlülükler

B) Toplumsal yükümlülükler

C) Ürün ve hizmetle ilgili yükümlülükler

D) Eğitim öğretim yükümlülükleri

DEĞERLENDĠRME SORULARI

4) Aşağıdakilerden hangisi Bilişim Mesleği Ahlak İlkeleri

Belgesinin ilkelerinden değildir?

A) Yöneticilikle ilgili yükümlülükler

B) Toplumsal yükümlülükler

C) Ürün ve hizmetle ilgili yükümlülükler

D) Eğitim öğretim yükümlülükleri

KAYNAKÇA:

Kılıçer, Kerem ve H. Ferhan Odabaşı.

(2006). “Bilgisayar Öğretmenliği: Etik Bunun Neresinde?” 6thInternati

onal Education Technology ConferenceProceedings.

Famagusta, Kuzey Kıbrıs, Volume 2,ss.1124-1129

http://www.academia.edu

http://www.thd.org.tr/1/haberler/64/bilisim-meslegi-ahlak-ilkeleri-

belgesi