Delea cartago! So ovie zborovi mnogu advokati, u{te od vremeto na

Latinite, gi zapo~nuvaa svoite govori vo vovedniot zbor pri otvo-

rawe na odbranata vo sudovite, na politi~arite vo govorite a mene

mi doa|a na um ovaa re~enica otkako dobiv zada~a da go napravam ovoj

tekst koj }e bide nekakvo svrtuvawe nazad vo posledniov period, da

ne ka`am godina. Neli, ni doa|a Bo`i} pa, novinarski e red da

napravi{ retrospektiva na periodot koj e zad tebe. Delea Cartago vo

prevod zna~i Kartagina e uni{tena, a vo sloboden, ne{to kako: go

pomnam uni{tuvaweto na Kartagina. Toa e periodot koga Rimskata

imerija uspeva da gi pokori Kartagincite so toa {to gi uni{ti pot-

polno, sekako i nivnata prestolnina. Ne znam zo{to tokmu ovaa

latinska izreka kako muva vo noemvri zdodevno mi se pletka niz

mojot latini~en font, no se nadevam, isto kolku i vie, deka do kra-

jot na tekstot }e ja otkrijam pri~inata za nejzinoto pojavuvawe vo

ovoj folder. Moram da priznam i da bidam iskren deka za mnogu

raboti, koga pi{uvam, ne znam kakov stav imam kon niv, se dodeka ne

pro~itam {to sum napi{al za toa, a po molbata od urednikot da

napi{am tekst za minat period - samo apokalipti~ni pomisli mi

pa|aat na pamet.

BOG DA ^UVA I DABOG DA ^UVA I DABRANIBRANI

90

Pre

min

, Ro`

dest

vo H

rist

ovo

2004

91

Pa dragi moi, dobre dojdovte na kau~ot na Frojd, kade so avtohip-

noza }e se obideme da odgovorime na tajnite misterii na podsvesta,

sekako, bez posledca deka toa ]e dovede do dijagnoza neizle~ivo,

preporaka: lobotomija...e pa:

Ave Caesar, morituri te salutant…Te{ko deka vremenskiot vorteks }e go zadr`am samo na posledanava

godina, bidej}i sekoga{ koga slavi{ rosdenden, nekako, se podsetu

va{ na se {to si napravil vo `ivotot.. Se bli`i Bo`i}, koj pak

stanuva sekoja godina s# pozna~aen vo moeto bitisuvawe, duri pove-

}e od mojot egotrip nare~en rodenden, a mene neodolivo pomislata

me nosi vo dale~nata 1987, taa li }e be{e? Nejse. Mojot najdobar

prijatel vo taa godina frli s# od sebe, go batali svetot, gi zede Ska-

lite kon Neboto i se iska~i na Sveta Gora, jas istata godina go ze-

dov ranecot so plo~i i se simnav vo Ogni{te stanuvajki skopska-

{ema-dixej, (ti se nevidi vo titulata). Bev ubeden deka vo podru-

mite na skopskite klubovi gazam po nebo i odam po patekata kade

sekoj bezbo`en skopski kalap (kalap na bitolski - [izik, fraer)

znae deka mora da se odi, umirisan od ~adot na cigari i skiseleno

pivo, kako {to toa gordo be{e sfateno deka stanuvame svet.

Mojot prijatel stekna malkumina poznati i drugari na zemjata tihu-

vaj}i i podvizuvaj}i se na Sveta Gora, a jas naduen kako pe{tanski

kvasec mislev deka menuvam `eni ko ~orapi, dodeka vo isto vreme

tie me menuvaa mene (kako hulahopki?). Se dru`ev so lu|e koi bea

arhetip na s# ona {to treba da prestavuva gradsko-urbano-{totijaz-

namkakvo-`iveewe, a pove}eminata od niv zavr{ija so cirozi, in-

farkti i sekako, xanaci od prva kategorija.

Pre

min

, Ro`

dest

vo H

rist

ovo

2004

Dodeka mojot prijatel ode{e so Gospod po patekite na Sveta Gora,

jas ko Travolta gazev po trotoarite na London i Oksford.

Osum i pol godini podocna, mojot prijatel se vrati doma (na o~ajni-

~kite povici na{i za pomo{, za aman), obo`en, produhoven, oblean

so svetlina i blagodat, poimi za koi mislev deka zna~at samo ne{to

koga popovite mrsat dodeka dreme{ pokraj vratata od crkvata ~e-

kaj}i da go blagoslovi lebot, po koj onaa dosadna baba te pratila za

da dobiva{ pro{ireni veni mesto nea dodeka da zavr{i tiradata.

Mojot prijatel ne be{e tuka osum i pol godini i istiot den koga se

vrati okolu nego se sobraa desetici, stotici prijateli koi mu osta-

naa verni do den denes. Me|u niv bev i jas. Mu baknav raka i go zamo-

liv za blagoslov, a toj me blagoslovi i me pra{a kako sum... [to

ima...?

Velat deka koga ~ovek umira celiot `ivot mu pominuva niz glava

kako zabrzan film, jas izgleda deka umrev vo toj mig, celiot `ivot

mi proleta niz glava, i mojata, legendarno pogana, usta ne mo`e{e da

artikulira nitu eden zbor: Si vikav vo sebe: Ka`i super e! [ema e!

Kul e! Dobro e!, ka`i be ne{to bekni be, mamlaz!!!

No osven neartikulirano cvilewe ni{to ne mo`e{e da izleze od

mene, nebare maliot ho-

lan|anec ne mo`el pove-

}e da dodr`i i go trgnal

prstot od puknatinata

na branata, umot, teloto

i duhot se raspadnaa ka-

ko naprsnata {ofer-

{ajbna. Samo se raspla-

kav nad negovata raka.

U{te ne ni bev svesen za

moite slavni osum i pol

godini, faking godini

za koi samobendisano

mislev deka gi `iveam

kako Osum i pol nedeli.

Biznis riknat, totalen

bankrot, ja `iveev evre-

jskata: ‘da dade Gospod

da ima{, pa da nema{‘,

prviot brak raspadnat,

polovinata od drugari-

te na klinika za

92

Pre

min

, Ro`

dest

vo H

rist

ovo

2004

odviknuvawe od droga i alkohol,

drugite vo Butel, totalno dezori-

entiran emocionalno i profesi-

onalno... Sekako od London i

Oksford se vrativ so suvenir koj

}e go nosam do krajot na `ivotot

- prviot nerven slom. Ima li po-

enta ovaa javna ispoved?

Sekako deka Nepodnoslivata

Lesnotija na @iveeweto e samo

moj privid, koj nabrgu se pretvo-

ra vo o~ajni~ka borba za pre`i-

vuvawe, vo koj mo`am samo da za-

vivam kako Andaluziski Pes i da

si stavam `ilet vo okoto za da ne

gi gledam mravkite koi izlegu-

vaat od mojata raka, da se pretvo-

ram vo predmet vo slikata Stope-

nite ^asovnici na Dali, za da za-

vr{am urlaj}i kako Munkoviot

Krik. Ili u{te postra{no, da

sedi{ vo kafeana i da se ~udi{

{to ti se slu~ilo minatata ve-

~er, dodeka ja ~eka{e svojata

froncla, pa da se raspla~e{ kako

reka na reklama za pra{ok za pe-

rewe, otkako 48 ~asa si pominal

vo potraga na predmetot koj si go

ostavil na mastata vo dnevnata, a potoa se pojavil samiot na istoto

mesto tri dena podocna. Nema poenta, ne sum ni povikan za takvo

ne{to osven da napravam ne{to {to Neo go sfati i zatoa i se re{i

na toa {to se re{i da go napravi...Toa e izborot!

Ne mo`am da odoleam na pomislata deka s# mo`e{e da bide poinaku,

ni{to ne e kone~no i odredeno i deka dobriot Bog mi ostavil dovol-

no prostor i upatstva za upotreba za da go napravam vistinskiot

izbor, da se zapatam po avtopatot 47, koj vozi vo eden pravec i ima

12 lenti, no ne, skopskiot {emaxija mora da se butne vo endekot i da

capa vo kal do gu{a, da se davi vo fekalii i vo isto vreme so posled-

ni sili da vika: Tooo!! [ema, ~ove~e, ba{ e kul, do jaja, racete gore,

site ve sakam, ...

93

Pre

min

, Ro`

dest

vo H

rist

ovo

2004

A koj normalen bi trgnal na pat

od Skopje do Solun, preku Bel-

grad i Tirana? Ne se gri`ete, ne

sum edinstven, legioni od paci-

enti talkaat na beskone~noto sa-

moizma~uvawe, urlaaj}i vo glas

ubedeni deka peat so cel da ve

ubedat deka toa e moderna i pro-

gresivna avantura, deka taka tre-

ba, deka toa IN!!!

Samo mu pobarav pro{ka, se is-

povedav i pri~estiv... i s# se svr-

te i prevrte, zemjotres i vulkan

i kone~no ~isto nebo i taka na-

rednite osum i pol godini! Pri-

kaznata ne e zavr{ena, no mora

da ima hepi end zatoa {to zasega

s# e hepi, ha,ha,ha! Smejte se,

znam deka vi se pla~e, a imavme

prekrasna godina:

- narodot odbra i poka`a deka ne

za xabe imame imiwa kako Trpe,

Traj~e, Mirko, Trpana, Trajana,

(Mirka ne ja spomnuvam za da ne

dobie tekstov politi~ki pri-

zvuk...)

- Monti Pajton povtorno sni-

maat, ovojpat vo produkcija na

SPC, no porano se smeevme na

dosetkite na Xon Kliz i Teri

Gilijam, sega pla~eme (od sme-

ewe) na istite mudrosti koi ni

doa|aat od istite studija na Ko-

{utwak kade se snimaa Otpi{a-

nite.

94

Pre

min

, Ro`

dest

vo H

rist

ovo

2004

95

- Iznerviraniot Tarantino go

snimi Kill Bill 1 so krv do kole-

na, kolku da se potsetime i nie

kako ni bilo nekoga{ i kako ni

se zakanuvaat deka pak }e ni bi-

de, sekako, pak se rasplakav-me

...od smeewe.

-Rasel Krou vo Masterand Commander ima veli na

mornarite pred da trgnat vo bi-

tka: Ova go pravite za na-gra-

data koja ve o~ekuva! Se pra-

{uvam koga moite kolegi vre-

skaat po kolumni: ~umu seto

ova, dragi moi? Samo za ralo ga-

}i? Epten evtino!

-Velat deka ku~eto {to ne lae e

obi~no od nekoja krupna, blago-

rodna i jaka rasa, obi~no }uti

dodeka ~iuvavite lajat okolu

nego, no ako dobie znak od Go-

spodarot, zamo grize i kr{i ki-

~ma... izgleda deka sme Panama

ako Meksiko mi e na sever.

Kako i da zeme{. Godina koja

treba pobrgu da ja zaboravime,

u{te pomalku da ni se povtori,

no od druga strana zdravjeto me

slu`e{e, kamatata redovna, ne

znam za vas, no neka mi se pov-

tori sekoja naredna...

Mo`e{ li za bilo koja rabota

da ja bojosa{ vo crna ili bela

boja? Mojot foto{op vadi pre-

ku 30 nijansi na siva. Koja }e

bide mojata }e zavisi samo od

mene, operativniot sistem go

dobiv bez pari zatoa i rezul-

tatite postignati so nego bes-

platno gi delam. Va`en e iz-

borot, koj kolku i da e lo{ e

li~en i treba da se nosi ne kako

tovar tuku kako spojler koj

samo }e ja podobri stabilnosta

na bolidot.

Iako Kartagena ja gledam na-

sekade okolu mene, ne zna~i de-

ka jas treba da bidam Karta-

ginec, sepak nekoi mislat deka

i dvojnoto dr`avjanstvo e opci-

ja, kolku bolni umovi ima, ne-

bare gi gleda{ kako niz Bitola

ko betmeni se {etaat, ilegalno,

so pla{tovi sokrivaj}i gi ma-

lite rok~iwa, groftaat nad

sudbinata svoja i tu|a {to po-

nekoga{ me tera da se zapra-

{am, mo`am li da go sakam i

nego? Mo`am, no so istata

strast kako {to studentot po

medicina koj polaga za 10-ka go

saka le{ot koj go vivisekcira,

znam deka ako ja dobie od sre}a

pervrzno i bi go baknal ...sepak,

on s# u{te ne ja razume ju`nu

granicu.

I dodeka poleka se digate od

kau~ot na dr Frojd, zastanete za

mig da podrazmislite za negova-

ta teza:

^ove{tvoto celiot svoj vek go

minuva vo melioracija na svo-

ite potisnati stravovi, se ka-

naliziraat `elbite, strastite,

a najmnogu se potisnuvaat vo

dlaboki crni dupki, idi posle

isperi gi tie natalo`eni so

vekovi crnila vo du{ite.

Pre

min

, Ro`

dest

vo H

rist

ovo

2004

D-r Frojd veli, deka ne smeeme da se pla{ime od ni{to na svetov i

deka treba direktno da se soo~ime so stravot, posledicata mo`e da

bide samo edna, potpolno izlekuvawe, dotoga{ }e ja gledame Kartage-

na vo du{ite svoi, a i na na{ite bra}a, blagodarej}i Mu na Boga {to

vo seta nema{tija uspeavme da go odoereme vistinskiot pat i da se so-

o~ime ne samo so sopstveniot tuku i so stravot na bli`niot svoj.

Mislam deka poinaku i ne mo`e, ~iuvavite ne znaat da prestanat da

lajat koga edna{ }e po~nat, a od toa boli glava.

Don Periwon Janko De Kavijar

96

Kana

Pre

min

, Ro`

dest

vo H

rist

ovo

2004