+ POTOHAJ T5OT2CASOPIS eVAT2GELSKIdi settBow4. čisło • ISSN 0032-4132 Budyšin, apryl 1984 L ĕtnik34

Hrono zaap ry l 1984:

To je wĕčne žiwjenje, zo bychu tebje pćznali, kiž sy sam prawy Bćh, a Jĕzusa Chrystusa, kotrehož sy pćsłał. Ja n a 17.3

Naše hrono rĕči wo poznaću. Poznaće, tak sebi to myslimy, so stanje přez logi- ske přem yslowanje a dopokazy. A tomu wĕzo tež tak je. Kelko n je je čłowjek přez to spoznał! Ale to n je je jenički puć, na kotrymž možemy nĕšto spoznać. Spoznać možemy tež přez dožiwjenje. Njech za to so tu p řik ład m jenuje:

Nĕkotre cyrkw je m aja barbojte wok- na. W otwonka w idžane su wone zymne a mortwe. Tu n je je žana rjanosć widžeć, byrnjež by so procował. Ałe hdyž so do cyrkw je podaš, widžiš w okna we ćopłej a žiwej pisanosći. Potom hakle spoznaješ tu te wokna praw je. Tak kaž z tutym i woknami je to tež z druhim i wĕcami. Jeli chceš je poznać, njemožeš jenož wotwonka na nje hladać, ale dyrbiš so nu tř podać, to rĕka poćahi k njem u mĕć a z w utrobu spćznać. Nĕkotre wĕcy spo- znaješ jenož z w utrobu praw je.

Naše hrono rĕči wo poznaću Boha a Jĕzusa. Tute spoznaće so runa spoznaću, kiž sym run je wopisował. Boha a Chry- stusa poznawamy z wutrobu, to rĕka, hdyž so jem u přiwobroćimy a so jemu dowĕrimy a nic přez přem yslowanja wo Bohu. Ale što možemy spoznać, hdyž so Bohu přiwobroćimy?

Najprjedy, zo je jenički Boh. Nimo a podla njeho n je je nichton a ničo, štož by so jem u runać mohło. K ajkeje mocy so tež bojimy a što nam tež strach čini — z Bohom so runać njemože. Toho- dla słuša jemu česć a chwalba, tež, hdyž

wot božej mocy husto tak mało wi- dźimy. Snano bychm y w jac wo božej mocy pytnyli, hdyž bychm y so Bohu bole přiw obroćili a so jem u w jac do- wĕrili.

Naše hrono pak tež praji, zo je Boh praw y Boh a nic nĕkajka atrapa, kiž ma po našich přećach skutkować. Boh njeje wotročk čłowjeka, kiž m a to činić, štož sebi čłowjek žada, ale Knjez, kotrem už m a čłowjek słužić. Njezabudźmy to!

To potajk im spoznajemy w ot Boha, hdyž so jem u dowĕrimy. A tu te spozna- će n je je jenož nĕkajka teoretiska w ĕda wo Bohu, ale so na naše žiw jenje w u- skutkuje.

Nĕtko pak hrono jenož njerĕči wo spoznaću Boha, ale tež wo spoznaću Jĕ- zusa Chrystusa, kotrehož je Boh posłał. Wot Boha posłany, to rĕka, zo m a na- daw k w ot Boha. Tutomu nadaw kej tež słuša, nam Boha tak pokazać, kajkiž won je. A što by to lĕpje mohł hač ton, kiž přińdźe wot Boha do našeho swĕta? Wćn nam pokaza Boha, kiž nas lubuje a kiž so nad nam i smili.

Ale to n je je jenički nadaw k Jĕzusa Chrystusa, nam Boha pokazać. Chry- stus tež swĕt wumoži přez horke ćerpje- nje a wumrĕće. Runje w tutych tydźe- n jach so to nam wosebje připow ĕda na božich słužbach, w bibliskich hodźi- nach a w nutrnosćach a w druhich za- rjadow anjach wosady. A tež tu płaći:

spoznać možeš to jenož z w utrobu praw je.

Spoznaće, zo je Boh jenički a praw y Boh a Jĕzus Chrystus w ot njeho posłany, m a w ulki w uznam za našu w ĕru; za našu eksistencu před Bohom, dokelž je to (po našim hronje) wĕčne žiwjenje. Z tym so n jew upraji, što wĕčne žiw jenje je, ale nam so z tym praji, na kajke w ašnje je dostanjem y: Hdyž smy žiwi w spoznaću Boha, potom mam y hižo wĕč- ne žiw jenje. A tu te žiw jenje je žiwjenje, kiž před Bohom tež potom wobsteji a wostanje, hdyž w um rĕjem y a hdyž swĕt zańdźe a hdyž bože kralestw o přińdźe. Kak tu te nowe žiw jen je budźe, w o tym nam S w jate Pismo run je tak mało p raji kaž wo Chrystusowym ćĕle po horje- staću z m ortwych. W ĕmy pak, zo budźe to žiw jenje we wĕčnej zhromadnosći z Bohom a z Chrystusom.

P otajk im : Dowĕra do Chrystusa, jako nam w ot Boha posłaneho wum ožerja, a dow ĕra do Boha, kiž je jenički a w ĕr- ny Boh, p řin jese nam wĕčne žiwjenje, kiž wostanje, tež hdyž tuton swĕt w opu- šćimy. To je naša ju trow na nadźija!

S. A lbert

Kubłanski dźeń 20. małeho rćžka 1984 w Budyšinje

Br. diakon A rnošt Bĕrka z Engelsdor- fa pola Lipska, rodźeny w Plusnikecach, nam prĕdow aše wo teksće Rom. 9, 14—24. P rĕdar pak so złoži předewšĕm na 15. štučku: Přetož Boh p ra ji M ojzasej: Ko- muž sym hnadny, tom u sym hnadny, a nad kimž so smilu, nad tym so smilu. Na dobre, stroštne w ašnje wukładowaše, kak w ulka je boža smilnosć z nami. Při wšej našej słabosći nas Boh njezatam a, ale sćerpnje na naše duchow ne wobro- ćenje čaka. W osada nu trn je a rady na p rĕdarja posłuchaše. Škoda, zo skutkuje tam daloko w Nĕmcach a nic w Ser- bach!

Po postrow je fa ra r ja A łberta w m je- nje Serbskeje superin tendentury porĕča serbski synodala br. K urt H ładki ze P ři- wćic. Nuzna a w užitna je ta jka rozpra- w a wo dźĕławosći našeje k ra jne je sy- nody, kotraž je takrjec parlam ent na- šeje cyrkwje. Tam je dwojce telko la j- kow kaž duchownych. Wšitcy hromadźe so tam sta ra ju wo byće a tyće cyrkwje, kak by so lube bože słowo najspomož- nišo ludej připow ĕdać mohło.

Jako ekum eniski hosć postrowi zhro- madźenych Zdźĕrjanski fa rar Stani N aw ka SJ. My smy w šitcy křćeni na Jĕzusa Chrystusa, tuž jako křesćenjo hrom adźe słušamy. Boh nas jonu nje- budźe sudźić po tym, kajkej cyrkwi smy přisłušeli na zemi, ale po našej pobož- nosći. Lutherowfe lĕto 1983 je na wšelke w ašnje dopokazało, zo ma katolska cyr- kej w našim času w jace zrozum jenja za Luthera. Bamž je jeho m jenow ał „na- božneho geniusa". Katolski profesor teo- logije R ahner mĕni, zo dźensa realna

K až je w idźeć, sa ludźom na tu ty m cy rk w in sk im d n ju w p řipo łdn iše j přestaw ce nĕšto jara za jim a w e skići.

skrotka rozpraw.ieše, kfik je so hač dotal podarm o procował woz za „serbski bus” dostać. Won pak ma přeco hišće nadźiju. zo budźe započatk septem bra možno zhrom adnje sej dojĕć přez Wochozy do Slepoho a do Čorneje Pumpy. Hižo 41 so přizjew ichu. Bus ma 45 mĕstnow. Płaćić (35,— hr) budźe so moc na Serb- skim cyrkw inskim dnju w Poršicach1. 7. 1984.

F arar A lbert so w utrobnje dźakowaše wšĕm přinošow arjam za dobre poradźe- nje tutoho wozbožaceho dnja. Mjenował w šak n je je swojich swojbnych. kotřiž su w kuchini za ćichim p iln je za nas džĕłali. Tuž budź jim tu w utrobny dźak w uprajeny. G erhard W irth

Zwjazkowa zhromadźizna 1983Sobotu, 26. 11. 1983, zeńdźechu so za-

stup jerjo serbskich ewangelskich wosa- dow na Michałskej farje w Budyšinje k swojej zwjazkowej zhrom adźiznje, zo bychu wuradźowali wo serbskim ew an- gelskim cyrkw inskim žiwjenju.

Knjez sup. A lbert w otew rĕ zhrom a- dźiznu. P rĕni dypk na dnjowym porje- dźe bĕ K ubłanski dźeń. Won m a so lĕtsa hišće po zwučenym w ašnju přewjesć, to rĕka na jednej pondźełi (20. 2.). Jako tem a so nam jetow a a schwali „Modli- tw a“ . M aja předewšĕm lajkojo před- nošować. Štož organizatorisku stronku nastupa, mysli so na to, K ubłanski dźeń wotmĕwać w přichodźe po sobotach.

Dale w objednachm y problem atiku serbskich božich słužbow. To je za nas ewangelskich Serbow chutny a palacy problem. Naše serbske kem šace wosady su m ałke a w otebĕraja po ličbje dale, nimo toho m am y mało serbskich abo serbsce rĕčacych duchownych. Dyrbimy w přichodźe hišće bole wužiwać wšĕ možnosće. zo by so naša widźom na zhromadnosć w našim Zbožniku skrućiła. Chcemy na při. přeprošować serbskich wosadnych, kotřiž hišće (abo hižo!) nje- chodźa na serbske kemše, wosobinsce na n je a po možnosći a trĕbnosći jich tež tam dowjezć. W ažmy sej tež z tym zwol- niwosć a woporniwosć tych duchownych. kotřiž nam zm ožnjeja serbske kem še pod zawĕrno ćežkimi w um ĕnjenjem i! Snadź by so zwohrĕwała hišće w utroba nĕko- trehožkuli fararja , skutkowaceho w nĕhdy serbskej a nĕtko nĕm sko-serbskej wosadźe, za nas Serbow tak, zo by so

G erat Lazar

procował prĕdować Serbam serbsce? Myslu sej mjenujcy, zo njemože nihdy nanihdy płaćić zasada: Hłowna wĕc je, zo je křesćan, wšojedne, hač serbski abo nĕmski (tu myslu wĕzo na pady, hdźež dyrbi so wĕrnosće a sprawnosće dla po- prawom rjec mĕsto ,.nĕmski“, „přenĕm- čeny“ [!]).

W uradźowaše so wo nimale hižo tra- dicionalnym Serbskim wosadnym dnju we W ojerowskich končinach (bĕ tam do- tal tři lĕta pospochi přeco na jednej nje- dźeli nazymu). Ničo doskončneho pak so hišće njepostaji. W ikar M alink poda inform aciju wo přihotach přichodneho Serbskeho ewangelskeho cyrkwinskeho dnja, kiž budźe 30. 6. a 1. 7. 1984 w Por- šicach.

„Serbski bus“ zm ĕjetaj w přichodźe na starosći W irthec bratraj H andrij a Mĕrćin, kotrajž z tym pokročujetaj dźĕ- ła nana; ,.Serbski bus“ wšak bĕ přede- wšĕm (kaž nĕštožkuli druhe w serbskim ewangelskim žiwjenju) džĕło našeho přewšo woporniweho a njesprocniwehc sup. na wotp. G erata W irtha. Won za- wĕsće budźe posrĕdkować swoje bohate nazhonjenja synomaj.

Da našeho „Pomhaj Boh“ mĕło po možnosći wjele ewangelskich Serbow dopisować. zo by był w jelestronski a nanajlĕpje wotbłyšćował naše žiwjenje a naše probłemy. Knjez sup. A łbert na- mołwi přitom nych w tu tym zmysle do sobudźĕła. Nam jetowa so, zo by so zarja- dował prawidłowny kućik za dźĕći.

Serbska superin tendentura ma kni- hownju. Wšĕ serbske knihi křesćanskeho razu, wo kotrež nĕtčiši wobsedźerjo hižo njerodźa, prosymy tam wotedać (abo předać). Prosymy tu wo pomoc swojich nĕmskich w ĕrybratrow a wosebje tež duchownych, kotřiž we Łužicy skutkuja a z najwšelakorišich přičin so mjenje abo bole njewobdźĕłeja na serbskim ewangełskim žiwjenju.Jako zjeće dyrbi so rjec, zo na tutej zhro- madźiznje so wotbłyšćowaše ćežka si- tuacija nas ew angelskich Serbow. Na druhim boku pak widźimy wulku zwol- niwosć a woporniwosć dale dźĕłać Bohu k česći, ewangełskim Serbam k wužitku! Tuž so njepodajm y nĕkajkem u pesimi- zmej, ałe słužmy dale nam a sebi. Wšak je Jĕzus sam nam připow ĕdał: „Štož- kuli sće sčinili jednom u z najm jeńšich tychłe mojich bratrow , to sće mi sčinili.“(Mat. 25,40)

Stawizny serbskich cyrkwinskich dnjow

možnota za jednotu křesćanskeje cyrk- w je wobsteji. „Ja sym so dźensa rano při božej m šĕ za was m odlił kaž to hu- što čin ju“, praješe br. fa rar Nawka.

Br. fa ra r Siegfried A lbert-Budyski po- da rozpraw u Serbskeje superin tendentu- ry. Serbski cyrkw inski zakoń z łĕta 1949 ma so dźensnišemu połoženju serbskich wosadow přim ĕrić. Při tym dźe tež wo zakonski zakład serbskeho superinten- denta. W dobrym duchu so dźĕła w kon- wenće serbskich ewangelskich fararjow , w bibłiskej komisiji, kotraž je po šĕsć- lĕtnym swĕrnym, sprocniwym dźĕle doskončiła swĕdom ite p řeh ladan je6 r ja - dow našich njedźelskich perikopow (prĕdowanskich tekstow). We w ubĕrku a w zwjazkowej zhrom adźiznje s ta ra ja so swĕrni sobudźĕłaćerjo wo cyrkw in- ske žiw jenje w serbskich wosadach. R jany wosadny wječor je so w uhotow ał w Zidžinom pola Wojerec. P ři M ichał- skej cyrkwi w Budyšinje je so pomnik postajił za připow ĕdarjow božeho słowa w serbskej rĕči.

W třoch přednoškach so rozpominaše tem a kubłanskeho dn ja — modlitwa.

B ratr fa rar Lazar-B ukečanski da wot- m ołwu na chutne prašenje: Smĕm so modłić? Boh, stworićel njebjesow a ze- mje, je w ulki a sw jaty. Ja pak sym ton m ały čłowjek na zemi. Sćežka mamy při- stup k w ulkim sw ĕtnym knježerjam . Smĕmy sebi zwažić k Bohu přistupić ze swojej m odłitw u? W bibliji je w jele na- pom inanjow k modlenju. Tam ny hnu ja- cy přik ład A braham a, kak je won za Sodom a Gomoru prosył! Pawoł w jast- w je so modleše, za Paw oła so wosadni modlachu. Haj, my smĕmy, možemy, dyrbim y so modłić. Štoź so njemodli, zhubi zwisk z Bohom. M odlitwa je dy- chanje duše. We w ĕrje strow y čłowjek so modli. Spĕw aj a dźĕ ła j!

Sotra H erta Hempelowa so zabĕraše z w ašnjom praw eho m odlenja. My so modlimy w Jĕzusowym m jenje — po jeho woli, po přikładźe, kotryž je nam sam dał we W ćtčenašu. To pak njerĕka, zo spĕwam y jenož hotowe m odlitwy abo kĕrluše. Ze staršim aj w šak tež njerĕči- my we štučkach. Tak je derje, zo tež Bohu wuskoržim y swoje starosče a prostw y ze swojimi słowami. P rĕn ja kro- čeł m odlitwy w šak dyrbjała być naš w utrobny dźak Bohu za w šitke dobroty. Wažne je, zo ma m odlitw a swoje wĕste m ĕstna w bĕhu koždeho dnja — rano. wječor, za blidom. Spomožne je, hdyž so naše m odlenje złožuje na nĕkajke bi- bliske słowo', snano na wšĕdne. słowa Ochranowskich hesłow. W tutych kniž- kach su nam tež za koždy dźeń tydźenja m jenowane wĕste problem y cyrkw je a swĕta, zo bychm y so tež za nje modlili. Njezabudźmy při tym politisku wyšnosć.

Br. farar Feustel-M inakałski; Pom haja modłitwy? N jeje to zhubjeny čas? My wšak smy přesw ĕdčeni wo hodnych w u- spĕchach swojich m otlitwow. K ak pak tamnych přeswĕdčić, kotřiž p ři wĕro- w anjach a při pohrjebach ze swojim sm ĕjkotanjom chcedźa prajić, zo m aju nas za ku ltu rn je n jezrałych? Tuž chce- my strozbje rozmyslować. M odłitwa je kontakt — w opraw dźity kon tak t ze stworićelom. Tuton čas n je je zhubjeny. ale dobyty. P řednošow ar přin jese při- kłady z wosady a ze swojeho samsneho žiwjenja, kak buchu m odlitwy w ot Boha wusłyšane. W m odlitw je w otem rĕw am y ćĕlnym žadosćam a smy wuswobodźeni za duchowny postup. M odlitwa bĕ we wšĕch časach, we wšĕch nabožinach. Žana rewolucija, ani politiska an i tech- niska ani m oralna. njeje hač do dźens- nišeho m odlenju dała přestać.

Br. H andrij W irth z N jeswačidła

9. cyrkw inski dźeń wotmĕ so 19. meje lĕta 1955 (Bože spĕće) w M ichalskej wosadźe w Budyšinje. H łowna tem a bĕ: „2nĕ su wulke, a le mało je dźĕłaćerjow, tohodla prošće knjeza žnjow, zo by dźĕ- łaćerjow do swojich źnjow posłał.“ Tu- ton naš zjĕzd bĕše ton raz trochu hinaši hač hewak. My swjećachmy z Pĕtrskej wosadu, haj z cyłym Budyskim cyrk- winskim wokrjesom dla sćĕhowacyph přičin: Starosław na a dostojna Pĕtrska tachantska cyrkej so po wobnowjenju zaso poswjeći, a to dopołdnja přez wy- šeho krajnocyrkw inskeho radu Knospe.

W sam snym času pak m ĕjachm y swoje sw jedźenske kem še w7 M ichałskej cyrk- wi, na kotrychž serbski superintendent M jerw a prĕdowaše. Nowy Wojerowski superin tendent G raefe nas postrowi a skonči swoju rĕč ze serbskim bibliskim słowom. Na jeho w urĕkow anju spo- znachmy, zo jem u słow janske zynki nje- bĕchu cuze. Krotko po tym je serbsku

rĕč dokładnje naw uknył a sam serbsce prĕdoWał.

Potom stupi před puit biskop Voigt- Ochranowski, a so ja ra dźiwachmy, zo jeho prĕn je słowo bĕše jedne jasne, moc- ne „Pomhaj Boh“ . Won chcyše nas teź ze serbskim słowom zwjeselić. Won wu- zbĕhny stare dobre styki mjez Bratrow - skej wosadu a mjez Serbami w času pietizma.

Na kemšach w okřew ištaj nas wumĕł- caj z krasnym i hudźbnym i poskićenjem ;: Lubina Holanec z Budyšina na pišćelach a fa rar A lbert z Malešec jako spĕwar.

Hłowna zhrom adžizna pod hesłom cyrkwinskeho dn ja so hnydom přizamk- ny. F ara rja Bamža z M inakała bĕchmy prosyli, zo by porĕčał wo Michale Frencłu w Budestecach a jeho přełožo- w anju biblije. Zo bĕše z tym runje won w uznam ny žnjeńc na serbskich žnjach, je wĕste.

F arar P a le r z Huski, sam syn Łazow- skeje wosady. rĕčeše wo H andriju Zej-

lerju we Łazu, kiž bĕše na swoje w ašnje ze swojimi basnjem i tež dźĕłaćer na Bo- žich žnjach.

Hłuboko nas jim aše rozpr^w a fararja Nowaka (tehdom fa ra r w Fiinfeichen, blisko Eisenhuttenstadt) wo njeboh fa- rarju Bogumilu Sw jelu-D ešnjanskim w Błotach. Won može płaćić jako posledni wuznamny žnjeńc w Delnjoserbach. Połne tragiki a horkosće bĕše žiw jenje tutoho procowarja.

Wosebje zo w jeselachm y, zo tež ton raz zaso ła jk porĕča, a to wo tem aće: „Duchowni, kajkichž sej přejem y.“ Kfz,- m išter M jeltka z Barta, kiž nam napo- sledku přednošowaše, n je je z tym du- chownych kritizował, k čemuž je po te- maće dosć praw a mĕł, ale spominaše w jele bole na praw u ewangelsku za- sadu powšitkowneho mĕšnistwa. My smy wšitcy dźĕłaćerjo na Božich žnjach.

Popołdnju so wobdźĕlichmy na w ul- kim swjedźenskim zarjadow anju na Mjasowych wikach při Pĕtrskej cyrkwi. Wjace hač tysac nutrnych wosadnych so zhromadźi. Cyrkwinske a sw ĕtne instan- cy porĕčachu a postrowichu. Ja njecham w šitke narĕče nałičić.

Spomnić chcu tu jenož na jad ro jte serbske słowa našeho superintendenty Mjerwy. Mi klinči dźensa hiśće w e wu- šomaj, hdyž won wuzbĕhny: „My, Ser- b ja a Nĕmcy, Nĕmcy a Serbja, n je- chamy šćĕpjeni być. My słušamy hro- madu.“

Dźesaty cyrkw inski dźeń wotm ĕ so2./3. jun ija 1956 w Delnim Wujezdźe. Jeho tem a bĕ: „Dźiće po wšĕm swĕće" a bĕše wosebje skutkej zwonkowneho misionstwa wĕnowany.

Sobotu popołdnju bĕ zeńdźenje serb- skich fararjow , cyrkwinskich předsteje- rjow atd. z rozpraw jenjom a rozpomi- nanjom wšelakich cyrkwinskich praše- njow doma a po wšĕm swĕće. Hłowny referat mĕješe fa ra r Černik-W ojerowski, kiž nam ja ra zajim aw je přednošowaše wo duchownym połoženju na mision- skim polu w Indiskej.

Wječor porĕča, wĕzo w nĕm skej rĕči, misionski inspektor Mosig z Drježdźan wo „W zajomnej słužbje wonka".

Njedźelu dopołdnja prĕdow aše farar Černik z Wojerec wo misionskej při- kazni (Mat. 28,18—20). Popołdnju rĕčeše najprjedy zaso misionski inspektor Mo- sig. Jeho tem a bĕ: „Wot Ziegenbalga hač k M anikamej." Ziegenbalg bĕ prĕni lu- therski m isionar w Indiskej w spočatku 18. lĕtstotka. W6n pochadźa z Połčnicy w H om jej Łužicy. M anikam bĕ prĕni ryzy indiski biskop Tam ulskeje cyrkw je w Južnej Indiskej wosrjedź 20. lĕtstotka.

Potom słyšachmy w krotkich refera- tach w o serbskich m isionarach Ochra- nowskeje bratrow skeje jednoty. Jako za- stupnicy cyrkwinskich wyšnosćow po- strowichu nas biskop Hornig ze Zho- rjelca, superintendent Busch z Budyšina a superintendent G raefe z Wojerec.

Přispom njenje k cyrkwinskem u dnjej we Wujĕzdźe:

Lubi čitarjo! Wy budźeće so dźiwać. zo tak mało w rozpraw je steješe wo hłownej zhromadźiznje. N ajskerje chce- će rady wĕdźeć, što tući misionarojo bĕchu. Ale ani w swojich aktach ani w nastawku w „Pomhaj Boh“ njejsym jich m jena nam akał. W Pom haj Boh rĕ k a :_ „My słyšachmy w pjeć krotkich refe- ratach wo serbskich misionarach. Stož so nam tu rjaneho na zajim aweho po- skići, chcemy Wam ponĕčim w našim .Pomhaj Boh‘ wozjewić." To pak so bo- hužel n je je stało.

Hdyž so praw je dopomnju, jednaše so wo Jana Hošlenka ze Zomosykow. wo H andrija Gustawa Hetaša z Budyšina a

wo Awgusta M ĕrćinka z Hrodźišća. Mje- n je dalšeju nim am w jace w pom jatku.

Hdyž može so nĕchto, kiž bĕše tehdom we W ujĕzdźe sobu, dopomnić, n jech mi pisa!

Jednotliw e referaty dźeržachu farar A lbert z Malešec, fa ra r M jeltka z Kłukša, knjeni W irthowa z Cokowa, fa- r a r W irth z N jesw ačidła a naš serbski superin tendent M jerw a z Bukec. Wĕzo postrowi nas tež w osadny fa ra r M ichał Šołta na lube wašnje. Nĕšto, štož bĕ we w šitkich prjedy m jenow anych wosadach a tež w sćĕhowacych, kotrychž hosćo my bĕchmy a štož njecham y koždy raz wo- spjetow ać: My bĕchm y kaž w e W ujĕzdźe a Łazu tak wšudźom dźakowni za wšu hospodliwosć a dobre přihotow anje cyrkw inskeho dn ja přez wosadneho fa- ra r ja a jeho pomocnikow.

Max Čabran17. 11. 1902 - 11. 4. 1983

Chcemy wopominać swĕrneho Serba, kotrehož prĕn je posm jertniny dnja11. apryla wobeńdźemy. Max Čabran d rje n je je na žanym Serbskim ew an- gełskim cyrkw inskim dnju pobracho- wał. Ze swojmi duchownym i hrončkam i je won k w obohaćenju tutych dnjow při- nošował.

Poršičanska a Budysinkska wosada zhubitej z nim sobudźĕłaćerja, kotryž bĕ ze swojim kołom při kćždym w jedrje po puću, zo by cyrkw inske daw ki zbĕ- rał. W tutym za wosadu wažnym dźĕ- le bĕ won njew ustaw acy a tež hdyž so durje před nim zawrĕchu, nje- da so w ottrašić — won přińdźe zaso! Tež za katolsku wosadu přew za w na- šich w jeskach zbĕranje cyrkw inskeho daw ka a stw ori tak cyłe p rak tisk i a r ja - ny přik ład ekumeny.

Max Čabran narodźi so w Poršicach. Hač do lĕ ta 1960 hospodarješe na swo- jim hospodarstwje. Lĕta 1950 zemrĕ je- ho žona a po hodźoch samsneho lĕ ta wo- ženi so druh i raz. Po łĕće 1960 dźĕłaše hač do wysokeje staroby ze swojej žonu p ři korm jenju swini w ra ta rsk im pro- drustw je. Max Čabran bĕ nan dźewjeć dźĕći.

Jeho posledni přednošk k cyrkw in- skem u dnjej w Bukecach možemy wob- hladować jako testam ent jeho wĕry. Won je w našim časopisu, w m ejskim čisle lĕtn ika 1981, wotćišćany.

Njech smĕ hladać, štož je wĕrił!My spom inam i na njeho w dźakow-

nosći! K. L.ĕ

Naše nowiny a časopisy před 100 lĕtamiZ Bukec

Zańdźenu srjedu tudom nišem u šuse- jowem u dohladow arjej k. Krystofej na drozy dundak napřećo přińdźe, kotryž m ĕješe nowy bisamowy kožuch přez ra- mjo wisacy. Na dundakow e prašenje, hač m6že jem u K rystof prajić, hdźe by so kožuch zastajić hodźił, tu ton wotmoł- wi, zo chce rad jeho žadanje dopjelnić a zo dyrbi tohodla z nim sobu do wsy hić. Jako bĕštaj wobaj nim ale hač k wo- bydlenju k. gm ejnskeho prjodste jerja A lberta došłoj, so dundakej wuzda, zo d rje jeho přew odźer z nim z praw du njemĕni, a so bojo, zo tam , hdźež jeho Krystof dowjedźe, nic jenož kožuch, ale tež jeho sameho wobchowaju, so won do ćĕkanja da. K rystof so hnydom za nim pušći a jem u so z nĕkotrym i muźemi. kotřiž bĕchu na jeho w ołanje na pomoc přibĕželi, tež radźi. kožuchoweho pa-

ducha dosćahnyć a přimnyć. Pakostnika su hišće t6n samy dźeń na lubijske sud- nistwo dowjedli,. hdźež d rje wuslĕdźa, hdźe je won kožuch kradnył.

Z RakecZańdźenu njedźelu je česćena swojba

z J itk a našem u Božemu domej dwĕ rja - nej w ołtarnej swĕcy, slĕbom y wĕnc na křiž a tř i r jan e zelene wĕncy na klĕtku dariła. Do toho srĕnjeho w ĕnca na klĕtce je dźowka te ju staršeju na bĕłym so- moće slĕdowace serbske słowa „Ow Knježe, pom haj nĕtk!“ wušiła,

Serbske Nowiny, haprle je 1884 (Zestajała R. Šafratowa)

Žiwjenske prawidła za staršich ludźi

Jedyn z najznaćišich a najwuznam ni- šich bohosłowcow poslednich połsta lĕt, K art B arth (10. 5. 1886 do 10. 12. 1968), je ze swojskeho nazhonjenja napisał tute praw idła, wo kotrychž chcemy roz- m yslow ać:1. W ujasni sej, zo du młodźi ludźo, při-

w uzni abo hinak ći lubi w obeju spla- how sw oje puće po swojich (nic two- jich) zasadach, p ředstajenjach a pře- ćach a zo m aja prawo, zo bychu mĕli sw oje sw ojske nazhonjenja a zo by- chu došli k spomoženju po swojej (na žadyn pad twojej) wĕrje.

2. N jestupaj jim přeblisko ani ze swojim přikładom , ani ze swojej mudrosću staroby, ani ze swojej přichilnosću, ani ze swojim i dobrotam i po swojim słodźe.

3. N jeputaj je na nĕkajke wašnje na swoju wosobu a njew uskutkuj, zo ču ja so tebi zawjazani.

4. N jedźiwaj so, a w osebje njehnĕw aj a njerudź so, hdyž dyrbiš wobkedźbo- wać, kak husto woni nim aju za tebje čas abo m aja mało časa, hdyž dyrbiš pytnyć, zo jich jonu myliš abo zo sy jim wostudły, mysliš tola to najlĕpše za nich.

5. Mysli p ři ta jkim jich jednanju pokut- n je na to, zo sy so w swojich młodych lĕtach napřećo staršim ludźom snadź (prawdźepodobnje) run je tak zadźer- žał.

6. Budź potajkim dźakowny za koždy dopokaz w opraw dźiteje skedźbnosće a praw eje dowĕry. kotrehož možeš so w ot nich dočakać. N ječakaj pak na ta jke dopokazy wot nich, ani sej je skonćnje nježadaj.

7. N jedaj jich žanych wobstejnosćow dła padnyć, ale w jele b61e přewodźej jich w radostnej sćerpiiwosći na te waš- nje, zo jim poskićiš swobodu, z do- w ĕry do Boha sem so za nich nadźiješ toho najlĕpšeho, w e wšĕch w obstej- nosćach jich zachowaš w swojej lu- bosći a zo so za nich modliš.(To sym přełožił z čĕskeho časopisa

..Jednota B ratrska". To je mĕsačnik ,.Wuskeje rady B ratrow skeje jednoty". Myslu sej, zo budźeja tu te sady za mno- hich pomoc k přem yslow anju wo pro- blemach, kotrež w starobje w pom ĕrje k młodym nastanu, zo pak budźeja za nĕkotrych snadź tež pohoršowace. Ale chcemy najprjedy wšo p raw je přemyslić a sej w jac razow přečitać, prjedy hač to hnydom zaćisnjemy. Telko hižo nĕtko: W prĕnjej sadźe je zawĕsće tež mĕnjene, zo može so stać, zo młodźi cyle hinašu w ĕru přiw zaja abo maja, ale sada je wot B artha zawĕsće tež tak m ĕnjena, zo su w e w obłuku sam sneje wĕry, na přikład našeje ewangelsko-lutherskeje. wšelake formy žiw jenja po tutej w ĕrje možne.)

Cyril P jech

PO W ĔSĆ EW ittenberg: W m eji zašłeho lĕta skut-

kowaše fa rar dr. Rudolph-H rabow ka ja- ko hostny docent při prĕdarskim semi- narje, štož słužeše dałekubłanju prĕda- rjow. Jeho specialna tema, nabožno- wĕda (Religiose Volkskunde) zbudźi po- la docentow, prĕdarjow a hosći wulki zajim. Pow šitkow nje so wobžarowaše, zo so tak w ažne prašenja, kaž te za p ři- wĕru, telepatiju, wĕšćenjom, magiju, ok- kultizmom a za m odernym narunanjom wĕry praktisce při studiju teologije nje- jew ja.

W přestaw kowych rozmołwach p řiń - dźe rĕč tež husćišo na m ĕstnje skutko- w an ja M artina L uthera na jeho swĕto- sławne „blidowe rĕče“ . Za čas Luthera bydleše w předm ĕstach W ittenberga hišće sylna serbsce l’ĕcaca ludnosć. Re- form ator, kotryž bĕ to la tež w ulki slĕ- dźer rĕčow a ludowĕdnik, je to d rje wĕ- dźał. Hdyž tež njeje won tehdom a tam wužiwanu serbsku rĕč zawĕsće sam wob- knježił, tak je ju tola znał a tež zrozumił, kaž nam nĕkotre m ĕstna w jeho „blido- wych rĕčach“ pokazuja.

Snadź m am y so Lutherow em u čućiwe- m u zrozum jenju za cuze ludstwo dźako- wać, zo čuja so daloke dźĕle serbskeho ludstw a jem u hač do dźensnišeho zw ja- zane a zo su — kaž je so to hižo husćišo předstajało — zdźĕla tu te je lu therskeje wĕry dla ze sw ojeje domizny wupućo- wali.

11. Ekumeniski bazisowy sem inar w Kakecach: Wjace hač 140 wobdźĕlnikow, z kotrychž přińdźe přez bĕrtlk z Ma- dźarskeje, CSSR, ZRN, Nižozemskeje, Angole a Danskeje, bĕ w ot 2. do 5. fe- b ruaru k tutom u sem inarej w Rakecach hromadźe. Sem inar w otm ĕw a so w zhro- m adnym dźĕle z Křesćanskej mĕrowej konferencu w NDR.

Hłowna tem a rĕkaše: „W uznam kře- sćanskeje wosady za dźĕło za m ĕr.“ So- budźĕłaćerjo při bibliskich dźĕłach bĕ- chu m jez druhim i dr. B rig itta K ahl (Schoneiche/Berlin), prof. dr. K a rl-Ju r- gen K altenborn (Berlin), superin tendent Volker KreB (Budyšin) a fa ra r dr. W it- tenberger (Grimma). K ra jny pastor dr. Jens Langer (Giistrow) rĕčeše wo „Wo- jow anje wo wuswobodźenje jako w uźa- danje na cyrkw je", a CFK -regionalny sekretar Carl O rdnung zabĕraše so w swojim referaće z prašenjom : „Cehodla je antikom unizm an tik řesćansk i?“ . Klaus E hrler z Praskeho staba CFK a A m sterdam ski teologa Dick Boer ryso- w aštaj w kro tkoreferatach to, štož je po je ju m ĕnjenju w křesćanskim dźĕle za m ĕr nĕtko wažne.

Po tym zo bĕchu so hižo před lĕtam i wot bazisoweho sem inara wudźĕłali „Dźesać prašeni k zamołwitosći křesća- now za m ĕr“, kotrež nam akachu tež za mjezami rezonancu, diskutow achu zhro- madźeni tonraz wo dalšich 10 kom plek- sach prašenjow , kotrež su pod tem u „Křesćanska wosada — jednostronsce za wšĕch“ jako pomoc za wosadnych my- slene, na swojim m ĕstnje to za m ĕr činić, štož je trĕbne.

W listach na Ekum enisku radu w Genfje, na Zw jazk ewangelskich cyrk- wjow w NDR a na Ew angelsku cyrkej w Nĕmskej (EKD w ZRN) wopisachu wobdźĕlnicy sem inara wuslĕdki swojeho dźĕła jako „Dodawk k oficialnym wo- zjew jenjam cyrkw inskich w jednistwow, synodow a cyrkw inskich zhrom adźi- znow, dokelž nazhonim y w šitcy w swo- jich krajach, zo so ta jke w ozjew jenja cyrkwjow we wosadach jenož mało wob-

Cyrkej w Delnim Wujĕzdźe

kedźbuja a so n jew uskutkuja." List praji, zo zabĕraja so mnohe wosady je- nož same ze sobu, a p ra ji dale: „Zo tež w Zapadnej Europje započate stacio- nĕrow anje nowych raketow njeje w jace wosadnych wubudźiło a do mĕroweho hibanja dowjedło, je za nas alarm owacy signal. Može być, zo so njedźelu po nje- dźeli na přew jele klĕtkach a dźeń wote dn ja na přew jele wosadnych zarjado- w anjach ewangelij na w ašnje prĕduje, kotrež .. . pozbudźowace a wuswobodźa- ce poselstwo ew angelija runjew on za- m jelčuje?“ ena

Ziirich: Z oficielnym swjedźenskim aktom spom inaše so we W ulkej cyrkwi (Grofimiinster) w Ziirichu dn ja 28. ja- nukra na 500. narodniny Swicarskeho reform atora H uldrycha Zwinglia. P řed nĕkak 400 hosćimi z w u k ra ja a z cyłeje Swicy pokaza knježerstwow y prezident Ziiricha K onrad G iesler na w ulke roz- dźĕle m jez jenož nĕkotre njedźele jedyn wot druheho rodźenymaj reform atoro- maj Lutherom a Zwinglijom. Zurichski je był najbole politiski z reform atorow, p ra ji Giesler. Won je s ta jn je prĕdował, zo m a so praw a w ĕra křesćana hakle w dobrych skutkach wopokazać, m jez- tym zo je L utherej fakt, zo křesćan wĕri, dosahał. Kaž knježerstwow y prezi- dent dale praji, bĕ za Zwinglia charak- teristiske, zo je won politiske njedostat- ki sam bjezw obhladniw je w otkrywał.

enaA m sterdam : C entralna cyrkw inska

rada protestantiskich cyrkw jow w tu tym mĕsće wobzamkny, 15 w ot 37 protestan- tiskich cyrkw jow m ĕsta zaw rĕć a d ru- him zam ĕram přepodać. P řič ina za tu te w obzam knjenje je w otebĕranje sobu- staw stw a cyrkwjow. Zwostawace 22 cyrkw je su za A m sterdam ske wosady hrom adźe dźĕłaceju „Hervorm de“ a „G ereform eerte K erk“ w jace hač dosa- hace, zwĕsći cyrkw inska rada. P ři roz- sudźe, kotre cjrrkwje m aja so předać, ma so po tym rozsudźić, w kajkim tw ar- skim staw je cyrkej je a kelko jeje dalše wudźeržow anje płaći.

Wysoke přisahi pokazuja na wulke łžĕ. (M. Luther)

SERBSKE BOŽE SŁUŽBYapryl 1984

l. 4. — Njcdźela LatareB udyšin -M ichałska : 9.00 hodź. kem še (Albert) B udestecy : 14.00 hodź. kem še z božim w ot-

kazan jom (B ĕtnar)

6. 4. — Postna nutrnosć w Bukecach 8. 4. — njedźela JudikaH u sk a : 10.00 hodź. kem še (G. Lazar)

20. 4. — Cichi pjatkN jesw ačid ło : 8.30 hodź. kem še z božim w ot-

kazan jomR akecy : 9.30 hodź. kem še z božim w otkaza-

n jom (G. Lazar)B u d y šin -M ich a łsk a : 14.00 hodź. kem še z bo-

žim w o tkazan jom (Albert)

22. 4. — 1. dźeń jutrowH o d ź ij: 10.00 hodź. kem še z božim w otkaza-

n jom (G. Lazar)

23. 4. — 2. dźeń jutrowB u k e c y : 9.00 hodź. kem še (G. Lazar) H rodźišćo : 14.30 hodź. kem še (Malink)

29. 4. — njedźela QuasimodogenitiK lukš: 8.30 hodź. kem še (G. Lazar)P o łp ica : 10.00 hodź. kem še (G. Lazar)P o rš icy : 8.30 hodź. kem še z božim w otkaza-

n jo m (Feustel)B u d y š in k : 10.00 hodź. kem še z božim w otka-

zan jom (Feustel)

6. 5. — njedźela M isericordias dominiB u d y š in -M ich a łsk a : 9.00 hodź. kem še (Albert) B udestecy : 14.00 hodź. kem še (Albert)

Wotčenaš je najwjetši martrar na swĕće.Přetož kćždy jćn čwĕluje a znjewužiwa. (M. Luther)

Pomhaj Boh, časopis ew angelskich Serbow. - Wuchadźa j onkroć za m ĕsac z llcencu čo. 411 Nowinarskeho zarjada pola předsydy Mlnl- sterskeje rady NDR. — Rjaduje Konwent serb- skich ew angelskich duchownych. - Htowny zam olwity redaktor: Farar Cyril Pjech, 8400 Rie- sa 11, W indmuhlenstrafle 17, tel. 72 83. Ekspe- dicija: Farar G. Lazar, 8601 Bukecy (Hochkirch, K irchweg 3). Přinoški a dary na konto Sorbi- sche evangelische Superintendentur Bautzen Sp. Bautzen 4962-30-110! - Ludowe nakładni- stw o Dom owina Budyĕin. - Index-Nummer 32921 — Cišć: Nowa Doba, ćišćernja Domowiny (III-4-9-267)